การปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข BUDDHIST PSYCHOLOGICAL COUNSELING FOR

SUFFERING REDUCTION IN ASTROLOGY

นางณฐณช แกวผลก

ดษฎนพนธนเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาพทธศาสตรดษฎบณฑต

สาขาวชาพทธจตวทยา

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย

พทธศกราช ๒๕๖๑

การปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข

นางณฐณช แกวผลก

ดษฎนพนธนเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาพทธศาสตรดษฎบณฑต

สาขาวชาพทธจตวทยา

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย

พทธศกราช ๒๕๖๑

(ลขสทธเปนของมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย)

Buddhist Psychological Counseling for Suffering Reduction in Astrology

Mrs. Nathanat Kaewpaluk

A dissertation Submitted in Partial Fulfillment of the Requirement for The Degree of

Doctor of Philosophy (Buddhist Psychology)

Graduate School

Mahachulalongkornrajavidyalaya University C.E. 2018

(Copyright by Mahachulalongkornrajavidyalaya University)

U A U UAO 9V dA 4 4lJfuc4Fr?vru'lau ilv'r?vru1auilulQfi'ta{n:fu:'tlj?ytulau 0!t]ntuu1JE19fluv\uot:0{

"nt:ilSnuturrTu:rnraninurrurnuoiniuurrfioann?'unln"f" u{iuriruyfirrornr:finuln1}JV dU A :

I

u a n d Ft : v\ yt 6 fl 1 a Fr : fi lEfl u tu% 9t d't ? 1 ? lJ'l 1\ yt fi Q Fl ? il u 1!tld!

(vr:v:^rurarq:ni 1zofr nI:, o:.)

rrrur:6rirufrnivrara''a9../)u/=

n ilv n ::il n 1 :n :'t a 6 0 u 9t19fl uy'tuD

4a d

ntuv n::il nt:n?u n!oufl uv\u5cqd

lJ0ri?auU

(u.0. pr:.urivr j urirurrr)

(2n. o:.rJ:vu: quvlo)

(n:vn;a-rafndronfiu: ofr au.Tvr, zurt. o:.)

*

, -^ d ^ I(o:.lJuavr0 vr0{u:ailD)

vr:vn;#rafndronfiyr: onaufy, zuFr. o:-^ d o or

o:.tuail5 vr0{u:auD

nt t z>tk ...1126 7X.n.... ...... -.'...............r1

/q re.qn rsn-lot e d '\h r\b6ubE" LLn?t{An)

r.J:vorun::lnr:

n::iln1:

n::iln1:

n:::.Jn1:

n:::Jn1:

l:vorun::lnr:n::1.1fl1:

..\::Z, aAU d d 4(?ifi . fi:.d:?ruu fl:tFl:oFt{)

ก

ชอดษฎนพนธ : การปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ผวจย : นางณฐณช แกวผลก ปรญญา : พทธศาสตรดษฎบณฑต (พทธจตวทยา) คณะกรรมการควบคมดษฎนพนธ : พระครสงฆรกษเอกภทร อภฉนโท, ผศ. ดร., พธ.บ. (การสอนสงคมศกษา),

พธ.บ. (ภาษาองกฤษ), M.A. (Clinical Psychology), Ph.D. (Psychology)

: ดร.ชยสทธ ทองบรสทธ, ป.ธ. ๓, พธ.บ. (ปรชญา), M.A. (Philosophy), M.A. (Applied Psychology), Ph.D. (Psychology)

วนส าเรจการศกษา : ๑๗ มนาคม ๒๕๖๒

บทคดยอ ดษฎนพนธเรอง การปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกขมวตถประสงคเพอ ๑) ศกษาหลกการทางจตวทยาและการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ๒) เพอสงเคราะหหลกการใหค าปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ๓) เพอน าเสนอรปแบบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ดษฎนพนธนเปนการวจยเชงผสมวธ ระหวางการวจยเชงปรมาณ และการวจยเชงคณภาพ กลมตวอยางประกอบดวย โหราจารยจากมลนธสมาคมโหรแห งประเทศไทยใน พระสงฆราชปถมภ ,สมาคมโหราศาสตรนานาชาต , สถาบนโหราศาสตรไทย -สากล, สถาบนโหราศาสตรวทยา และสมาคมลขตบนฝามอ จ านวน ๑๗ รป/คน และผรบค าปรกษาทางโหราศาสตรในมลนธสมาคมโหรแหงประเทศไทยในพระสงฆราชปถมภ,สมาคมโหราศาสตรนานาชาต, สถาบนโหราศาสตรไทย-สากล, สถาบนโหราศาสตรวทยา และสมาคมลขตบนฝามอ จ านวน ๒๖๙ คน เครองมอทใชในการวจย ประกอบดวย แบบสมภาษณเชงลก และแบบส ารวจ สถตทใชในการวจยประกอบดวย คาความถ (Frequency) คารอยละ (Percentage) คาเฉลย (Mean) ผลการศกษาพบวา ๑) หลกการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวท ยาเพอลดความท กข ใหความส าคญทตวบคคล โดยสนบสนนใหผรบบรการ เปดรบประสบการณ(ทกข) ประเมนตนเองอยาถองแท คนหาสาเหตทกขตามความเปนจรง(สมทย) เชอมนและเตมใจทจะพฒนาตวเอง(นโรธ) เพอทจะสามารถเผชญปญหาปจจบนและอนาคต(มรรค) โดยผใหบรการจะตองเปนบคคลทมกลยาณมตร ใสใจ เขาใจเรองราวและความรสกนกคดของผรบบรการและยอมรบความแตกตางของผรบค าปรกษา สมพนธภาพระหวางผใหบรการกบ ผรบบรการโดยสมมาทฐของผใหบรการปรกษา มความส าคญมากกวาเทคนคใด ๆ ๒) การปรกษาทางโหราศาสตร พบวา โหราจารยใหการชวยเหลอเปนรายบคคล ทงดานปญหาสวนตว การศกษา อาชพ และครอบครว เปนตน โดยการหยบยนสมพนธภาพอนด ระหวางโหราจารยและผขอค าปรกษา เพอทจะไดเปดเผยตนเอง และพรอมทจะเปลยนแปลงปรบปรงตนเอง กระบวนการปรกษาตองใชเวลา ก าลงความสามารถและประสบการณอยางตอเนองทงสองฝาย

ข

ถาพบวาผรบค าปรกษามเคราะหประสบทกข กแนะน าใหใชสตสมปชญญะ ไมประมาท ดวยการเสรมก าลงใจ เมอผรบค าปรกษามโชค กเตอนสตไมใหประมาท และหลงระเรงในโชค หลกธรรมของโหราจารย ทส าคญคอ พรหมวหาร ๔ การเสนอสมมาปญญา หลกสจจะ โดยทวไปสงเสรมใหผรบค าปรกษา รกษาศล ๕ ท าบญใหทานเพอเสรมก าลงใจ ตามล าดบ ผลจากการส ารวจ ผรบค าปรกษา คาดหวงคณสมบตของโหราจารย ดานปญญา เชอมนและพงพอใจผมความรจรงใครครวญ ตรวจสอบ พดคยรายละเอยดกอนท านาย และชชองทางแกปญหา รองลงมาดานศล ดานสงคม และดานจตใจ คอมคณธรรมจรยธรรม สรางความรกความสามคคหรอการรคด ไมเหนแกลาภสกการะ และใจเยนมอารมณด และพบวาโหราจารยสวนใหญ ใหค าปรกษาดานปญญา ไดแก การแนะน าใหใชเหตผลเพอแกทสาเหตแหงปญหา รองลงมาดานศล ดานสงคม และดานจตใจ เชนใหมความอดทน ใหรกษาศล การท าบญใหทาน และปฏบตสมาธท าจตใจใหสงบ หรอการแกดวงสะเดาะเคราะหในรปแบบตาง ๆ ๓) รปแบบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยา ควรเปนแบบเนนทตวบคคล ตามกระบวนการอรยะสจ ๔ เพอพฒนาศกยภาพบคคลใหมความสามารถ ยอมรบ ตรวจสอบวนจฉย ปญหาตนเองได ยอมรบความเปลยนแปลงของตนเองและ ผอน และสภาพแวดลอมตามความเปนจรง โดยอยบนพนฐานของความเปนกลยาณมตรของโหราจารย และผรบค าปรกษา ดวยคณสมบตดานปญญา ศล สงคม และดานจตใจทเหมาะสมกบสภาพปญหาทปรกษา

ค

Dissertation Title : Buddhist Psychological Syhological Counseling for Suffering Reduction in Astrology

Researcher : Mrs. Nathanat Kaewpaluk Degree : Doctor of Philosophy (Buddhist Psychology) Dissertation Supervisory Committee : PhraKru Sangarak Ekapatra Abhichando, Asst. Prof. Dr.

B.A.(Teaching Social Studies), B.A. (English), M.A. (Clinical Psychology), Ph.D. (Psychology)

: Dr. Chayasit Thongborisut, Pali lll, B.A. (Philosophy) M.A. (Philosophy), M.A. (Applied Psychology), Ph.D. (Psychology)

Date of Graduation : March 17, 2019

Abstract The dissertation titled as Buddhist Psychological Counseling for Suffering Reduction in Astrology armed as ; 1) to study the principles of Astrological counseling according to Buddhist Psychology for suffering reduction, 2) to synthesize of Astrological counseling according to Buddhist Psychology for suffering reduction and 3) to present the model of astrological counseling according to Buddhist Psychology for suffering reduction. This dissertation was a mixed method study of quantitative and qualitative research. Constructions consisted of rating scale questionnaire and in-dept interview form. Samples were 17 astrologers and psychologists, for in-dept interviews and 269 subjects those received astrological counseling .The statistics used were Frequency Distribution, Mean and Percentage. The result were as follows : 1) Buddhist Psychological counseling for suffering reduction emphasizes on the importance of individual differences as personality. Counselors’ good virtues of friendship support counselee to comprehend suffering, eradication the cause of suffering, realization the cessation of suffering and practice the path of development. Counselors have to be good friendship, attentive, mindful of and to axcepted individual differences. And right understanding of the counselors is the most importance of the interaction of counselor- counselee 2) In astrological counseling, it was found that astrologers work on individual concerning with personal problem, educational, occupation and family problems. Good inter – relationships help the positive advantage of the counseling. It help counselee to self understand, self – actualization, motivate the counselee to

ง

modify their behaviors. The process of counseling for suffering reduction needs the long - term activities of both counselor Interrelation– counselees’ potential and experiences. For the misfortune of counselee must be cautioned to be mindful attentive and aware, whereas the fortune of counselee also to be advised with non– negligence ; heedfulness, zeal, diligence and earnestness. They important properties were sublime states of mind, faithful and counselors’ honest. Astrologers motivates counselee to practice rules of the five precepts, meritorious action consisting in girting, observing the moral behavior and mental development. The survey study showed that counselee satisfied counselor’s knowledge, discernment and confidences. All counselees were higher expect problem to be con prehended, examine, survey and communication before the predicting and problem solving. The subject satisfied counselors’ moral conduct such as the concord between the counselor, not acquisitiveness gain. For emotional expect they satisfied counselors’ cheerfulness and tranquility mind. Mostly counselor work on cognitive counseling such as reasoned thinking follows by moral, social and emotional expect respectively. All counselors insist on the values of tolerance, morality, alms – giving, practice meditation etc. 3) The model of Buddhist Psychological counseling for suffering reduction must establishs on the process of Four Noble Truths for solving individual problems to develop the self efficioncy, the ability to understand and accept of the differences between persons and environments. The counseling process must stand on good friendships between counselor and counselee, with cognitive, moral, social and emotional values based on the nature of each problems.

จ

กตตกรรมประกาศ

ดษฎนพนธฉบบนส ำเรจลงไดดวยควำมชวยเหลอจำกหลำย ๆ ทำน ทงผทคอยใหค ำแนะน ำดำนวชำกำร และผทใหกำรสนบสนนทวไปในกำรด ำเนนกำรศกษำคนควำ ในสวนทเปนวชำกำรนนขอขอบคณอำจำรยทปรกษำ ทคอยชวยดแลแกไขใหวทยำนพนธฉบบนใหมเนอหำทถกตองตำมหลกวชำกำร จงขอกลำวนำมไว ณ ทนคอ พระครสงฆรกษเอกภทร อภฉนโท, ผศ. ดร., ผศ. ดร.สรวฒน ศรเครอดง และอำจำรย ดร.ชยสทธ ทองบรสทธ และขอขอบคณคณำจำรยท เออเฟอขอมลท เปนต ำรำควำมรและอ ำนวยควำมสะดวกในกำรเกบขอมลกำรท ำวทยำนพนธครงน คอ อำจำรยภญโญ พงษเจรญ นำยกสมำคมโหรำศำสตรนำนำชำต และอำจำรย ธนกร สนเกษม นำยกสมำคมโหรแหงประเทศไทยในพระบรมรำชนปถมภ ประกอบกบกำรประสทธประสำทควำมร ของคณำจำรยทกทำนในสำขำวชำโหรำศำสตร และสำขำวชำพทธจตวทยำ ทน ำสกำรจดประกำยในกำรตงค ำถำม และแสวงหำค ำตอบในกำรศกษำครงนตลอดจนกลมกลยำณมตรรวมวชำโหรำศำสตร และรวมสำขำวชำพทธจตวทยำทกทำน ทคอยสอบถำมสนบสนนก ำลงใจ จนเกดควำมรสกกลำหำญในกำรศกษำในครงน อนงดวยพลงใจและก ำลงทรพยจำกบคคลในครอบครวคอ นำยธระพนธ แกวผลก และนำงสำวมญชสำ แกวผลก อนเปนทรกยงไดสรำงใหเกดแรงพลงสำมำรถเผชญกบสงตำง ๆ อยำงมสต และกำรกระท ำทสรำงสรรคเพอกำรพฒนำตนใหบรรลตำมทไดหวงไว และขอขอบคณทกทำนซงไมอำจเอยนำมไดหมดมำ ณ ทน และคณคำใด ๆ ทกอเกดจำกกำรศกษำในครงน ขอมอบบชำคณแดบพกำรผใหชวต และคณลงคณปำผเปรยบพอแมคนทสอง ทใหโอกำสทำงกำรศกษำและสงคม ตลอดจนคร อำจำรยนบจำกปฐมวย ตรำบจนปจจบนทใหค ำสอนในสงทด จนหลำยสงไดซมซบหลอหลอมเปนตวตนมำในวนน นางณฐณช แกวผลก ๑๗ มนาคม 25๖๒

จ

สารบญ

เรอง หนา บทคดยอภาษาไทย บทคดยอภาษาองกฤษ กตตกรรมประกาศ สารบญ สารบญตาราง สารบญรปภาพ สญลกษณอกษรยอ

ก ค ง จ ซ ฌ ญ

บทท ๑ บทน า ๑ ๑.๑ ความเปนมาและความส าคญของปญหา

๑.๒ วตถประสงคของการวจย ๑.๓ ขอบเขตของการวจย ๑.๔ ปญหาทตองการทราบ ๑.๕ นยามศพทเฉพาะทใชในการวจย ๑.๖ วธด าเนนการวจย ๑.๗ ประโยชนทไดรบจากการวจย

๑ ๓ ๔ ๕ ๕ ๖ ๗

บทท ๒ แนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ ๘ ๒.๑ แนวคดทฤษฎเกยวกบจตวทยาการปรกษา

๒.๑.๑ ความหมายของการปรกษา ๒.๑.๒ กระบวนการใหค าปรกษา ๒.๑.๓ ประเภทของการใหค าปรกษา ๒.๑.๔ จดมงหมายของการใหบรการปรกษา ๒.๑.๕ คณสมบตของผใหบรการปรกษา ๒.๑.๖ ลกษณะปญหาของผรบบรการปรกษา ๒.๑.๗ มมมองของปญหา ๒.๒ แนวคดเกยวกบการใหค าปรกษาตามแนวพทธจตวทยา ๒.๒.๑ ความหมายของพทธจตวทยา ๒.๒.๒ หลกการและปรชญาพนฐานการสอนของพระพทธเจา ๒.๒.๓ หลกธรรมทเกยวกบการใหค าปรกษาตามแนวพทธจตวทยา ๒.๒.๓.๑ หลกอรยสจ ๔ ๒.๒.๓.๒ หลกไตรลกษณ ๒.๒.๓.๓ หลกไตรสกขา

๘ ๘

๑๑ ๒๔ ๒๕ ๒๖ ๒๗ ๒๘ ๓๐ ๓๑ ๓๓ ๓๔ ๓๔ ๔๑ ๔๓

ฉ

สารบญ (ตอ) เรอง หนา ๒.๒.๓.๔ หลกกรรมและวฏฏะ

๒.๒.๔ กระบวนการใหค าปรกษาตามแนวพทธจตวทยา ๒.๒.๕ คณสมบตของผสอนตามหลกพทธธรรม ๒.๒.๖ บทบาทหนาทของผสอนตามแนวพทธ ๒.๒.๗ การประยกตวตถประสงคการสอนตามแนวพทธ ๒.๒.๘ การประยกตหลกธรรมของผรบค าเพอการปรกษา ๒.๒.๘.๑ หลกประโตโฆสะเพอคณสมบตของผใหการปรกษา ๒.๒.๘.๒ หลกโยนโสมนสการ เพอคณสมบตของผรบการปรกษา ๒.๓ แนวคดเกยวกบเรองความทกขในพทธศาสนา ๒.๓.๑ความหมายของความทกข ๒.๓.๒ ลกษณะของความทกข ๒.๓.๓ ประเภทของความทกข ๒.๓.๓.๑ ทกขเวทนา ๒.๓.๓.๒ ความทกขในไตรลกษณ ๒.๓.๓.๓ ความทกขในอรยสจ ๔ ๒.๓.๔ วธแกปญหา (ความทกข) แบบพทธ ๒.๔ แนวคดทฤษฎเกยวกบโหราศาสตร ๒.๔.๑ ความหมายของโหราศาสตร ๒.๔.๒ ความเปนมาของโหราศาสตร ๒.๔.๒.๑ โหราศาสตรในประเทศไทย ๒.๔.๒.๒ โหราศาสตรในยคปจจบน ๒.๔.๓ ประเภทของโหราศาสตร ๒.๔.๓.๑ แบงประเภทตามวชาท านาย ๒.๔.๓.๒ แบงประเภทตามตามลกษณะการใชงาน ๒.๔.๔ ทฤษฎโหราศาสตรโดยทวไป ๒.๔.๓.1. ทฤษฎแรงสงจากดวงดาว ๒.๔.๔.๒. ทฤษฎองครวม ๒.๔.๕ หลกการพยากรณทางโหราศาสตร ๒.๔.๕.๑.หลกโหราศาสตรไทยจกรราศ ๒.๔.๕.๒.หลกเลขศาสตร ๒.๔.๕.๓.หลกไพยปซ ๒.๓.๕.๔.หลกหตถะศาสตร (ลายมอ) ๒.๔.๖ โหราศาสตรกบสงคมและวฒนธรรมไทย

๔๖ ๔๘ ๔๒ ๕๕ ๖๐ ๖๕ ๖๕ ๗๕ ๘๒ ๘๒ ๘๓ ๘๔ ๘๔ ๘๘ ๙๔

๑๐๖ ๑๐๙ ๑๐๙ ๑๑๐ ๑๑๓ ๑๑๔ ๑๑๖ ๑๑๖ ๑๑๖ ๑๑๗ ๑๑๗ ๑๒๐ ๑๒๐ ๑๒๑ ๑๒๖ ๑๓๐ ๑๓๗ ๑๖๒

ช

สารบญ (ตอ) เรอง หนา ๒.๔.๗ ความสมพนธของโหราศาสตรกบปรชญาและจตวทยา

๒.๕ งานวจยทเกยวของ ๒.๖ กรอบแนวคดในการวจย

๑๖๕ ๑๖๗ ๑๘๑

บทท ๓ วธด ำเนนกำรวจย ๑๘๓ ๓.๑ ประชากรและกลมตวอยาง

๓.๒ เครองมอทใชในการวจย ๓.๓ การเกบรวบรวมขอมล ๓.๔ การวเคราะหขอมล ๓.๕ สถตทใชในงานวจย

๑๘๓ ๑๘๖ ๑๘๗ ๑๘๗ ๑๘๘

บทท ๔ ผลการวเคราะหขอมล ๑๙๐ ๔.๑ ผลการวเคราะหขอมลทวไป

๔.๒ ผลการวเคราะหขอมลระดบความคดเหนและความพงพอใจคณสมบต ของโหราจารยของกลมตวอยาง ๔.๓ ผลการวเคราะหขอมลระดบความคดเหนและความพงพอใจแนวทาง ปฏบตของโหราจารย ของกลมตวอยาง

๑๙๐

๑๙๔

๑๙๖

บทท ๕ สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ ๒๓๓ ๕.๑ สรปผลการวจย

๕.๒ การอภปรายผล ๕.๒ ขอเสนอแนะ

๒๓๓ ๒๓๕ ๒๓๙

บรรณำนกรม ๒๔๑

ภาคผนวก

๒๔๘ ภาคผนวก ก

ภาคผนวก ข ภาคผนวก ค

๒๔๘ ๒๕๐ ๒๕๗

ประวตผวจย

๒๘๑

ซ

สารบญตาราง ตารางท หนา ๒.๑ แสดงวธปฏบตตออรยสจ ๔๐ ๒.๒ แสดงขอบเขตอทธพลของธาตแตละธาต ๑๓๕ ๒.๓ แสดงหนาไฟกบการท าบญ ๑๓๖ ๓.๑ ตารางส าเรจรปของเครซและมอรแกน (Krejcie & Morgan) ๑๘๔ ๔.๑ แสดงขอมลทวไปของผรบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลด ความทกข

๑๙๐

๔.๒ แสดงระดบความคดเหนและความพงพอใจในคณสมบตของโหราจารย ในการ ปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข

๑๙๔

๔.๓ แสดงระดบของความคดเหนและความพงพอใจแนวทางปฏบตของโหราจารยในการ ปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข

๑๙๖

๔.๔ แสดงจ านวน ความถ รอยละ และระดบ โดยรวมทมตอคณสมบต และแนวทาง ปฏบตทโหรใหค าปรกษาของกลมตวอยาง

๑๙๗

๔.๕ แสดงจ านวน ความถ รอยละ และระดบ โดยรวมทมตอคณสมบตของโหราจารยและ แนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษาของกลมตวอยางฯ จ าแนกตามอาย

๑๙๙

๔.๖ แสดงจ านวน ความถ รอยละ และระดบ โดยรวมทมตอคณสมบตของโหราจารย และแนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษาของกลมตวอยางฯ จ าแนกตามการศกษา

๒๐๑

๔.๗ แสดงจ านวน ความถ รอยละ และระดบ โดยรวมทมตอคณสมบตของโหราจารย และแนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษา ของกลมตวอยางฯ จ าแนกตามอาชพ

๒๐๓

๔.๘ แสดงจ านวน ความถ รอยละ และระดบ โดยรวมทมตอคณสมบตของโหราจารย และแนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษาฯ จ าแนกตามสถานภาพสมรส

๒๐๔

๔.๙ แสดงจ านวน ความถ รอยละ และระดบ โดยรวมทมตอคณสมบตของโหราจารยฯ จ าแนกตามกจกรรมทางศาสนาทปฏบตบอยทสด

๒๐๕

๔.๑๐ แสดงจ านวน ความถ รอยละ และระดบ โดยรวมทมตอคณสมบตของโหราจารยฯ จ าแนกตามปญหาทมาปรกษาโหราจารยมากทสด

๒๐๗

๔.๑๑ แสดงจ านวน ความถ รอยละฯ จ าแนกตามการปรกษาโหราจารย ดวยศาสตรทาง โหรฯ จ าแนกตามการปรกษาโหราจารย ดวยศาสตรทางโหรฯตามหลก

๒๐๘

๔.๑๒ แสดงจ านวน ความถ รอยละฯ จ าแนกตามการปรกษาโหราจารย ดวยศาสตรทาง โหรฯ จ าแนกตามการปรกษาโหราจารยมากนอยแคไหน (ตอป)

๒๑๐

๔.๑๓ แสดงจ านวน ความถ รอยละฯ จ าแนกตามการปรกษาโหราจารย ดวยศาสตรทาง โหรฯ จ าแนกตามการเลอกปรกษาทางโหราศาสตรจากโหราจารยท

๒๑๑

๔.๑๔ แสดงหลกการ เปาหมาย วธการ และตวอยางหลกธรรมทโหราจารยทใชในการ ปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข

๒๑๒

ฌ

สารบญรปภาพ

รปภาพท หนา ๒.๑ แสดงผลกระทบของดวงดาวตอชวตมนษย ๑๑๙ ๒.๒ แสดงวงโคจรของดวงอาทตยบนระนาบเสนสรยะวถ ผานกลมดาวจกรราศ ๑๒๒ ๒.๓ แสดงลคนา ดาวเคราะหในเรอนชะตา ๑๒๔ ๒.๔ แสดงกม – โยค - ตรโกณ ๑๒๕ ๒.๕ แสดงการแบงมอออกเปน ๗ ลกษณะ ๑๔๔ ๒.๖ แสดงเสนฝามอ ๑๔๙ ๒.๗ แสดงรปแบบตาง ๆ ของเลบมอ ๑๕๖ ๒.๘ แสดงลายกนหอย (ซาย) ลายโคง (กลาง) และลายมดหวาย (ขวา) ๑๕๗ ๒.๙ แสดงกรอบแนวคดในการวจย ๑๘๒ ๓.๑ แสดงเทคนคการวเคราะหขอมลวจยเชงคณภาพ ๖’C ๑๘๖ ๔.๑ แสดงรปแบบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ๒๒๘

ญ

อธบายสญลกษณและค ายอ

การระบหมายเลขและค ายอพระไตรปฎก ในวทยานพนธฉบบน ผวจยไดระบ เลม/ขอ/หนา หลงค ายอชอคมภร เชน ท.ส. (ไทย) 9/276/98 หมายถง ทฆนกาย สลขนธวรรค พระไตรปฎกภาษาไทย เลม 9 ขอ 276 หนา 98 ฉบบมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย 2539

พระสตตนตปฎก ท.ปา. (ไทย) = สตตนตปฎก ทฆนกาย ปาฏกวรรค (ภาษาไทย) ม.ม. (ไทย) = สตตนตปฎก มชฌมนกาย มลปณณาสก (ภาษาไทย) ม.ม. (ไทย) = สตตนตปฎก มชฌมนกาย มชมมปณณาสก (ภาษาไทย) ส .ส. (ไทย) = สตตนตปฎก สงยตตนกาย สคาถวรรค (ภาษาไทย) ส.น. (ไทย) = สตตนตปฎก สงยตตนกาย นทานวรรค (ภาษาไทย) อง.ฉกก. (ไทย) = สตตนตปฏก องคตตรนกาย ปญจกฉกกนบาต (ภาษาไทย) ข.ชา (ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย ชาดก (ภาษาไทย)

พระอภธรรมปฎก อภ.ว. (ไทย) = อภธรรมปฎก วภงค (ภาษาไทย)

ค าอธบายอกษรยอภาษาไทย ม.ป.ป. = ไมปรากฎปทพมพ

๑

บทท ๑

บทน ำ

๑.๑ ควำมเปนมำและควำมส ำคญของปญหำ สงคมไทย รบเอาพระพทธศาสนามาเปนศาสนาประจ าชาตมาพนกวาปแลว ความคด พธกรรม ประเพณตาง ๆ สวนใหญกลวนแตพฒนามาจาก หลกค าสอนทางพระพทธศาสนา สงคมและวฒนธรรมไทยกสะทอนสาระธรรมในพระพทธศาสนา พระพทธศาสนาเปนศาสนาแหงการกระท า (กรรมวาท และ กรยวาท)๑ เปนศาสนาแหงความเพยร (วรยวาท) ซงสอนใหเชอผลของการกระท า (กรรม) ของมนษยเอง พทธธรรมเปนเรองราวของชวตทไดอธบายไวอยางละเอยดลออถงความทกขของมนษย และแนวทางในการพนทกขไดอยางหลกแหลมสามารถน าไปปฏบตไดทกกาลสมยซงเหมาะในการประยกตใชในการใหบรการปรกษา๒ ธรรมชาตของคนเราโดยทวไปเปนผทมอารมณมความรสกนกคดมความเขาใจมเหตผล มความสามารถ และมคณคาอยในตวทกคน พรอมทจะเปลยนแปลงตนเองใหเจรญเตบโตทางดานรางกาย และจตใจไดอยางสมบรณเพอใหอยรวมกบคนในครอบครวและคนในสงคมไดอยางปกตสข แตการทคนเรา เกดมความทกขมปญหาและไมสามารถแกไขปญหาของตนเองไดนน นกจตวทยาผใหการปรกษาทม ชอเสยงไดใหความเหนวา๓ ปญหารบกวนจตใจของผรบการปรกษา นน เกดจากบคคลนนมองตนเองไมตรงกบความเปนจรง ไมเขาใจความรสก ความตองการของตนเองอยางแทจรง มความสบสน เกดพฤตกรรมทไมเหมาะสม กอใหเกดความวตกกงวล คบของใจ หรอเกบ กดอารมณ ความรสกเหลานจะไปปดกนความสามารถในการใชเหตผลทมอยในตนเอง ซงจะชวยลด ปญหาทางดานอารมณและความรสกทเปนทกขวตกกงวลไปได ชวยใหผรบค าปรกษา ไดส ารวจปญหา ส ารวจตนเอง ส ารวจความเปนจรงตาง ๆ ชวยใหเกดสตและปญญา มองเหนทางสวางในการ แกไข ปญหาและไดใช ความสามารถทมอยในตนเองตดสนใจแกไขปญหาดวยตนเองตอไปได ดงนน การปรกษาหมายถงการใหความชวยเหลอผทมความสบสนหรอผทมความทกขทางดานอารมณ-จตใจ ดวยการพด คยกนอยางมขนตอนโดยผใหค าปรกษาจะเปนผชวยสรางบรรยากาศของความสมพนธทด ท าใหผมปญหาม ความรสกสบายใจวาไดรบการยอมรบและเขาใจจงพรอมท จะเปดเผยความรสก หรอปญหาของตนและเกดการ เรยนรสาเหตของปญหาทเกดขนจนสามารถตดสนใจในเรองตาง ๆ ไดดวยตนเองอยางเหมาะสม แตอยางไรกตาม การสงสยใครรของมนษยซงมมากกวาสตวโลกประเภทอน โดยเฉพาะความใครรสงทเกยวของกบความเปนไปของชวต การคาดการ หรอการท านายจงเกดขน เพอจะใชเปนขอมลเพอลดความทกขในการด าเนนชวต ในทางพทธศาสนาไดมการพยากรณ

๑ อง ตก. (ไทย) ๒o/๕๕๗/๓๖๙. ๒ วชร ทรพยม, ทฤษฎใหบรกำรปรกษำ, พมพครงท ๖, (กรงเทพมหานคร: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๕๔), หนา ๓. ๓ จน แบร, กำรใหกำรปรกษำ, พมพครงท ๕, (กรงเทพมหานคร: เจรญวทยการพมพ, ๒๕๔๙), หนา ๙.

๒

ปรากฏใหเหน๔ ในพระไตรปฎกและอรรถกถาไวหลายตอน เชนการทพระพทธองคไดรบการพยากรณจากเหลาพราหมณ ๘คน ภายหลงพระประสตกาลเพยง ๕ วน นอกจากนนการทพระองคทรงพยากรณพระสบนของพระองคเองกอนทจะทรงตรสร๕ ค าพยากรณของพระองคจะตรสแบบซกถามเขาหากรรมคอทรงพยากรณโดยองกรรมหอการกระท าของคนโดยไมตรสถงปาฏหารยใด ๆ๖ คนในสงคมไทยกมความเชอเรองการพยากรณหรอการท านายซงมอยทวไป ทางโหราศาสตร แมบางพธกรรม ซงเปนพธกรรมทางพทธศาสนาโดยตรง กยงเกยวของกบโหราศาสตรอย ในสวนความคด ความเชอ และการตดสนใจของคนไทยไดรบอทธพลจากโหราศาสตรอยมาก และมแนวโนมไดรบความนยมมากขนเรอย ๆ โดยเฉพาะคนทพงพงโหราศาสตรสวนใหญจะมทศนคตทดมความสนใจและเชออยแลว๗ คนในสงคมเมองโดยเฉพาะกรงเทพมหาคร เมองหลวงของประเทศและเปน “มหานคร” ทเปนศนยกลางความเจรญทกดาน มประชากรมากทสดของประเทศไทย เปนศนยกลางการปกครอง การศกษา การคมนาคมขนสงการเงนการธนาคาร การพาณชย การสอสาร และความเจรญของประเทศ เปนเมองทมชอยาวทสดในโลก ตงอยบนสามเหลยมปากแมน าเจาพระยา มแมน าเจาพระยาไหลผานและแบงเมองออกเปน ๒ ฝง คอ ฝงพระนครและฝงธนบร โดยกรงเทพมหานครมพนททงหมด ๑,๕๖๘ .๗๓๗ ตารางกโลเมตรมประชากรตามทะเบยนราษฎรกวาหาลานคน ท าใหกรงเทพมหานครเปนเอกนคร (primate city) จด และศนยชมชนอนของประเทศไทยดอยวามส าคญลง มผกลาววา กรงเทพมหานครเปน “เอกนครทสดในโลก” เพราะมประชากรมากกวานครทมประชากรมากเปนอนดบสองถงสสบเทา๘ เนองจากเปนเมองใหญมประชาการมาก ปญหาทกอใหเกดทกขกมากตามไปดวย คนสวนใหญจงนยมไปขอค าปรกษาทางโหราศาสตรจากนกพยากรณ หรอหมอด เพอท านายความเปนไปในชวตจะไดเปนแรงจงใจในการปฏบตตนอยางมความหวงได ความเชอเรองโหราศาสตรสงผลตอชวตหลายดาน เชน ชวยสรางความมนใจ ชวยในการตดสนใจ ชวยวางแผนอนาคต พรอมทงสอดแทรกคต ธรรมค าสอนใหกบบคคล๙ ในปจจบนมแนวโนมทจะพฒนาการใหการปรกษาผนวกหลกพทธศาสนา ไปสการเปนสวนหนงในการแกปญหาของมนษย ทงปญหาสวนตว ครอบครว ตลอดจนอาชพการงานของคนทกระดบชน นอกจากจะแสวงหาวธการแกปญหาดงกลาวดวยศาสตรแขนงอนแลว อยางไรกตามกมกลมคนจ านวนมากไดใชหลกโหราศาสตร

๔ พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต), พจนำนกรมพทธศำสนฉบบประมวลศพท, พมพครงท ๑๔, (กรงเทพมหานคร: ธนธชการพมพ, ๒๕๕๓), หนา ๒๕๔. ๕ อง ปญจก (ไทย) ๒๒ / ๑๙๖ / ๒๑๔-๒๑๕. ๖ พ.รตนลกข (ปรยญ๙), มหำศำสดำชมหนตภยลำงโลก , พมพครงท ๒, (นนทบร: ซแอนดเอน, ๒๕๕๕), หนา๖. ๗ ณชชา ชนธป, “โหราศาสตรกบการตดสนใจทางธรกจ”, วทยำนพนธศลปศำสตรมหำบณฑต, (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลย ๒๕๔๘), หนา ๑. ๘ วกพ เดย ราชภฏอบลราชธาน , สารานกรมเสร , กรงเทพมหำนคร , [ออนไลน], แหลงทมา : th.wikipedia.org/wiki [๑๐ มกราคม ๒๕๖๒]. ๙ พระธรรมปฎก (ป. อ. ปยตโต), พจนำนกรมพทธศำสตร ฉบบประมวลธรรม , พมพครงท ๑๒, (กรงเทพมหานคร: โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๖), หนา ๒๐๔.

๓

มาผนวกเพอแกปญหาดงกลาวดวย โดยเฉพาะอยางยงในกระบวนการใหการปรกษาเพอเสรมสรางก าลงใจ และแรงจงใจในการแกปญหาโดยองครวมในชวตและสงคม กลาวคอ คณสมบตของผใหค าปรกษาทงทางจตวทยา ทางพทธศาสนา พทธจตวทยา แมทางแกปญหาทางกฎหมาย คณสมบตพนฐานและความสามารถในการเขาใจปญหา โดยเฉพาะคณสมบตในการจงใจและทกษะในกระบวนการใหการปรกษา รวมทงวธหลกความคด วธจงใจลวนมกระบวนการใกลเคยงกน เนองจากในพระพทธศาสนามหลกธรรมทเกยวของกบกระบวนการใหการปรกษา ทงในกระบวนการแกปญหา เชน อรยสจจ๔๑๐ ซงจดเปนกระบวนการพนฐานในการใหการปรกษา หลกกรรมและวฏฏะ๑๑ หลกพรหมวหาร๔๑๒ หลกกลยาณมตร๗๑๓ หลกไตรลกษณ๑๔ เปนหลกทส าคญของผทใหค าปรกษาแกผ อน นอกจากนพระพทธศาสนายงมหลกทเกยวเนองกบการเขาใจปญหา การสรางประสทธภาพ เพอความกาวหนาในกระบวนการตาง ๆ เหลาน ลวนเกยวเนองกบทกษะ ของผใหการปรกษา ในสวนของผใหการปรกษาทางโหราศาสตรแมจะมหลกการอนเปนสากล แตทกษะและการประยกตใชศาสตรอนมาบรณาการกขนอยกบภมหลงและความสนใจของแตละทาน ซงยงไมไดก าหนดรปแบบการบรณาการทชดเจน ในสงคมไทยแมโหราจารย จะใชหลกธรรมทางพทธศาสนาเพอใหการปรกษาในการลดความทกขดงกลาว แตกยงขาดการวเคราะหเพอการก าหนดรปแบบทตายตว ดงนนผวจยจงใครจะศกษา การปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข โดยเฉพาะอยางยงการบรณาการ การปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยา และคณสมบตอนพงประสงคของผใหค าปรกษาทางโหราศาสตร เพอใหการปรกษาดงกลาวเปนสวนหนงในการแกปญหาเพอลดความทกข แกชาวพทธไทยและเพอใหการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยา เปนทนาเชอถอและเปนประโยชนอยางแทจรง

๑.๒ วตถประสงคของกำรวจย ๑.๒.๑ เพอศกษาหลกการทางจตวทยาและการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ๑.๒.๒ เพอสงเคราะหหลกการใหค าปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ๑.๒.๓ เพอน าเสนอรปแบบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข

๑๐ พระธรรมปฎก (ป. อ. ปยตโต), พจนำนกรมพทธศำสตร ฉบบประมวลธรรม, หนา ๓๓๘. ๑๑ เรองเดยวกน, หนา ๑๖๑. ๑๒ เรองเดยวกน, หนา ๑๖๙. ๑๓ เรองเดยวกน, หนา ๒๘๗. ๑๔ เรองเดยวกน, หนา ๒๑๓.

๔

๑.๓ ขอบเขตกำรวจย งานวจยเรอง “การปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข” ขอบเขตในการศกษา คอ ๑.๓.๑ ขอบเขตดำนเนอหำ การศกษาวจยครงนเปนการศกษาทางเอกสาร (Documentary Research) เกยวกบการศกษาหลกการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกขโดยมขอบเขตของการวจยดงน ๑) ศกษาหลกการทางจตวทยาและและหลกการปรกษาตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกขจากหนงสอ และงานวจยทเกยวของ ๒) ศกษาวเคราะหหลกการใหค าปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกขจากหนงสอและงานวจยทเกยวของ ๓) ศกษาการน าเสนอรปแบบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข จากหนงสอ และงานวจยทเกยวของ ๑.๓.๒ ขอบเขตดำนประชำกร ๑) กำรวจยเชงปรมำณ ประชากร ผตอบแบบส ารวจ ผวจยสมจากประชากรทมารบค าปรกษาจากสมาคม จากเดอน พฤษภาคม ถง เดอน สงหาคม ๒๕๕๙ โดยเลอกประชากรจ านวน ๙๐๐ คนโดยประมาณ ซงผวจยไดค านวณกลมตวอยาง โดยการเปดตารางของเครซ และมอรแกน ไดกลมตวอยางจ านวน ๒๖๙ คน จากนนสมกลมตวอยางอยางงาย Simple Ramdam ไดกลมตวอยางตามทตองการแลว สงแบบส ารวจความตองการเปนจ านวน๒๘๐ชด ใหแกกลมตวอยาง โดยแจกแบบสอบถามดวยตนเอง แกกลมตวอยางทศกษา และน าแบบสอบถามทกลมตวอยางตอบแลว ไปตรวจความถกตองและความสมบรณ ๒) กำรวจยเชงคณภำพ ประชากรผใหขอมลส าคญ คอผใหการสมภาษณเชงลก การใหค าปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ผใหสมภาษณเชงลกประกอบดวย โหราจารยทเปนระดบครอาจารย ผทรงคณวฒระดบดษฎบณฑตจากสถาบนตาง ๆ นกพยากรณอาชพอสระทวไป นกจตวทยาการปรกษา และผเชยวชาญทางดานพทธจตวทยาค านวณ ๑๗ รปทาน โดยผวจยไดพฒนาแบบสมภาษณเชงลก เชงโครงสรางตามทฤษฎ การใหค าปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข โดยมการบนทก การสมภาษณโดยเทปเสยง แลวน ามาวเคราะหเนอหา เพอรวบรวมขอมล ตอบค าถามตามวตถประสงค ของดษฎนพนธตอไป ๑.๓.๓ ขอบเขตดำนพนท ผใหค าปรกษาทางโหราศาสตร เฉพาะโหราจารยทใหการปรกษาทางพทธจตวทยา โหราจารยทมชอเสยงะดบประเทศทงพระสงฆและฆราวาส และนกพยากรณอาชพอสระทวไป จากสมาคมสมาคมโหราศาสตรแหงประเทศไทยในสงฆราชนปถมภ ,สมาคมโหราศาสตรนานาชาต, สถาบ น โหราศาสตร ไทย -สากล , สถาบน โหราศาสตรวทยา และสมาคมลขตบนฝ าม อ ในกรงเทพมหานคร

๕

๑.๓.๔ ขอบเขตดำนระยะเวลำ ผวจยจะรวบรวมขอมลเชงเอกสารในชวงแรกจดเกบขอมลเชงปรมาณและขอมลการสมภาษณแบบเจาะลก (In-depth Interview) ในชวงตอไป ด าเนนงานวจยตงแตเดอน พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๕๙ ถงเดอน สงหาคม พ.ศ. ๒๕๕๙ รวมเปนระยะเวลาทงสน ๔ เดอน

๑.๔ ปญหำทตองกำรทรำบ ๑.๔ .๑ แนวคดและหลกปฏบตเกยวกบ การปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข มลกษณะอยางไร ๑.๔.๒ แนวคดและการสงเคราะหหลกการใหค าปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกขเปนอยางไร ๑.๔.๓ น าเสนอรปแบบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกขเปนอยางไร

๑.๕. นยำมศพทเฉพำะทใชในกำรวจย ๑.๕.๑ กำรปรกษำ หมายถง กระบวนการใหความชวยเหลอบคคลดานปญหาสวนตว ดานการศกษา ดานอาชพ โดยเนนสมพนธภาพระหวางผใหค าปรกษาและผรบค าปรกษา โดยการใหคณคาของผมารบค าปรกษา การฟงอยางเขาใจ เพอชวยใหผมารบค าปรกษาไดมความสามารถในการชวยตนเอง รบผดชอบในชวตของตน ๑.๕.๒ พทธจตวทยำ หมายถง หลกการและวธการในการวเคราะหพฤตกรรมและกระบวนการทางจต และเจตสก ทงสวนทน าไปสความทกข (ทกข-สมทย) และสวนทเปนกระบวนการพนทกข (นโรธ-มรรค)โดยเนนการแกปญหาตามความเปนจรง ตามเหตตามปจจยทเหมาะสมกบอปนสยตามธรรมชาตของผรบค าปรกษา ๑.๕.๓ กำรปรกษำตำมแนวพทธจตวทยำ หมายถง กระบวนการรป ทางพทธธรรม ทใหความส าคญตอคณสมบตผใหค าปรกษา มความเปนกลยาณมตร มพรหมวหารธรรม๔ สตบรษ ๗ เปนตน เพอพฒนาคณธรรมของผรบค าปรกษาเชน มอทธบาท๔ โยนโมนสการ๑๐ เปนตน เพอชวยใหบคคลทประสบปญหาความทกข ทางอารมณและจตใจไดเขาใจถงสาเหต สภาพความเปนจรง รวธเผชญกบความทกขอยางมนคงตามหลกพทธธรรม และเหนแนวทางในการเลอกแกปญหาดวยตนเองได ๑.๕.๔ โหรำศำสตร หมายถง ความร ความเขาใจเกยวกบสถต และพลงดวงดาวทมตอสรรพสงทงหลายในโลก โดยเฉพาะอยางยงน ามาใชในการพยากรณ และท านายจตใจและพฤตกรรมของบคคล ประกอบดวย หลกการโหราศาสตรไทยจกรราศ เลขศาสตร ยปซ และลายมอ ๑.๕.๕ กำรปรกษำทำงโหรำศำสตร หมายถง กระบวนการรปแบบและวธการทโหราจารยน ามาใช เพอการพยากรณ และท านายพฤตกรรม ของบคคลเพอการ ท าความเขาใจปญหา ของตนเองเพอเกดการยอมรบและสรางแรงจงใจ ในการแกปญหา ของตนเองตามพนฐานของวนเดอนปเกด อทธพลของตวเลข การเสยงทายสญลกษณทปรากฏในไพ ลกษณะของเสน นวมอ และรปทรงของมอแบบตาง ๆ

๖

๑.๕.๖ กำรลดควำมทกข หมายถง การท าความเขาใจประเภท ลกษณะ ของความทกข หรอปญหาตางๆ เพอน าไปสการคนหาสาเหตของความทกขและปญหา เพอสรางแรงจงใจใหเกดความตองการ เกดความกระตอรอรนทจะพนจากปญหา และน าสการพฒนาคณภาพของชวตดาน ตาง ๆ ไมวาจะเปนดานจตใจภายในของบคคล ปญหาเกยวกบอาชพ การงาน ปญหาเกยวกบสมพนธภาพกบบคคลตางๆในระดนครอบครวและระดบสงคม จากนนกกระตนใหบคคลมความเพยร ลงมอปฏบตเพอ ลดความทกขและพฒนาคณภาพของชวตตามล าดบ

๑.๖ วธด ำเนนกำรวจย ในการศกษาวจยครงนผวจยไดใชวธการด าเนนการศกษา โดยมขนตอนในการด าเนนการดงน ๑.๖.๑ กำรด ำเนนกำรดำนวจยเชงปรมำณ ประชากรท ใช ในการวจยคร งน ได แก กล ม ผ รบการปรกษาทางโหราศาสตร จากโหราจารยทใหการปรกษาตามแนวพทธจตวทยา โหราจารยทเปนระดบครอาจารยผทรงคณวฒระดบดษฎบณฑตจากสถาบนตาง ๆ และนกพยากรณอาชพอสระทวไป โดยเลอกประชากรจ านวน๙๐๐ คน ซงผวจยไดค านวณกลมตวอยาง โดยการเปดตารางของเครซ และมอรแกน ไดกลมตวอยางจ านวน ๒๖๕ คน จากนนสมกลมตวอยางแบบเจาะจง (Purposive sampling) ไดกลมตวอยางตามทตองการแลวสงแบบส ารวจความตองการเปนจ านวน ๒๖๕ ฉบบ ใหแกกลมตวอยาง โดยใชแจกแบบสอบถามกลมตวอยางทศกษาจะเปนผบนทกค าตอบเอง และน าแบบสอบถามไปสงใหผตอบเอง กรอกแบบสอบถามเองและ รอรบแบบสอบถามกลบคน การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ น าแบบสอบถามทเกบรวบรวมไดจากกลมประชากรมา ท าการวเคราะหทางสถตประมวลผลโดยใชโปรแกรมคอมพวเตอรส าเรจรปตามล าดบ ดงน ๑) การวเคราะหเชงพรรณนา ( Descriptive Analysis ) ๒) สถตท ใชในการวจย คอ คาความถ (Frequency) คารอยละ (Percentage) และคาเฉลย (Mean) ๑ .๖.๒ กำรด ำเนนกำรวจยเชงคณภำพเชงเอกสำร (Documentary Research) ซงมวธการด าเนนการสบคนขอมล ดงตอไปน ๑) เกบรวบรวมแหลงขอมลชนปฐมภม (Primary Sources) คอ พระไตรปฎกฉบบ ภาษาไทย ๒) เกบรวบรวมแหลงขอมลชนทตยภม (Secondary Sources)ไดแก หนงสอ วทยานพนธ วารสาร เอกสาร และสงตพมพทเกยวกบรปแบบการใหค าปรกษาทางพทธจตวทยาตามแนวโหราศาสตรเพอการลดทกข ๑.๖.๓ กำรด ำเนนกำรวจยเชงคณภำพภำคสนำม ซงมวธการด าเนนการสบคนขอมล ดงตอไปน ผใหขอมลการสมภาษณแบบเจาะลก (In-depth Interview) โดยผวจยไดคดเลอก ไดแก ผใหค าปรกษาทางโหราศาสตร โหราจารยทใหค าปรกษาตามแนวพทธจตวทยา โหราจารยทเปนระดบครอาจารยผทรงคณวฒระดบดษฎบณฑต จากสถาบนตาง ๆ และนกพยากรณอาชพอสระทมชอเสยง

๗

และเปนทยอมรบและนาเชอถอของสงคม จ านวน ๑๗ คนใน กรงเทพมหานคร โดยหลกเกณฑการเลอกผทรงคณวฒ เพอเปนผ ใหขอมลส าคญใช การเลอกแบบเจาะจง (Purposive sampling) โดยพจารณาถง การไดขอมลทครอบคลมประเดนส าคญเกยวกบรปแบบการใหค าปรกษาทางพทธจตวทยาตามแนวโหราศาสตรเพอการลดทกข โดยผวจยจะสงหนงสออยางเปนทางการโดยค ารบรองจากผอ านวยการหลกสตรฯ เพอใชในการสมภาษณลวงหนา และจะก าหนดวน เวลา และสถานท สวนในขณะการสมภาษณผวจยจะขออนญาตใชเครองบนทกเสยง และกลองบนทกภาพน ง และเคลอนไหว การวเคราะหขอมลเชงคณภาพการสมภาษณเชงลก โดยรวบรวมขอมลจากการสมภาษณทงหมดโดยใชเทคนค ๖’C๑๕ ไดแก ๑) Concept (ประเดน) ๒) Content (สาระส าคญ) ๓) Classify (การจ าแนกกลม) ๔) Category (จดหมวดหม ) ๕) Conceptualize (การจดกรอบแนวคด) ๖) Communication (การอธบาย) เมอรวบรวมขอมลจากการสมภาษณทงหมดแลวจะน าขอมลทงหมดมาตรวจสอบความถกตองอยางครบถวนโดยองจากเอกสารประกอบการตรวจสอบดวย ผวจยจะน าขอมลทงทไดจากการบนทกขอมลการถอดเทปสมภาษณรวมไปถงการวเคราะหสรปผลวาสมบรณหรอไม เรยบเรยง สรป และน าเสนอผลการวจย

๑.๗ ประโยชนทไดรบจำกกำรวจย ๑.๗.๑ ท าใหทราบหลกการทางจตวทยาและการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ๑.๗.๒ ท าใหทราบการสงเคราะหหลกการใหค าปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ๑.๗.๓ ท าใหทราบการน าเสนอรปแบบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข

๑๕ นภทร แกวนาค , เอกสำรประกอบกำรสอน , เรองเทคนคการวเคราะหขอมลเชงคณภาพ, (กรงเทพมหานคร: ส านกพมพอกษรวฒนา, ๒๕๔๘), หนา ๑๕๖.

๘

บทท ๒

แนวคด ทฤษฎและงานวจยเกยวของ

ในการวจยครงน ผวจยมงศกษาแนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของเรองการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข โดยขอมลทรวบรวมไดจากพระไตรปฎก อรรถกถา ต ารา วารสาร เอกสารทางวชาการของทรงคณวฒทงทางศาสนาและทางวชาโหราศาสตร ซงผวจยไดรวบรวมจากหองสมดและหนวยงานทเกยวของ โดยผวจยไดศกษารายละเอยดโดยแบงเนอหาทส าคญออกเปนดงน ๒.๑ แนวคดทฤษฎเกยวกบการใหการปรกษา ๒.๒ แนวคดทฤษฎเกยวกบการใหค าปรกษาตามแนวพทธจตวทยา ๒.๓ แนวคดเกยวกบความทกขในพทธศาสนา ๒.๔ แนวคดทฤษฎเกยวกบโหราศาสตร ๒.๕ งานวจยทเกยวของ ๒.๖ กรอบแนวคดของงานวจย

๒.๑ แนวคดทฤษฎเกยวกบจตวทยาการปรกษา ๒.๑.๑ ความหมายของการปรกษา ค านยามของค าวา “การใหการปรกษา” ททกคนยอมรบเปนหนงเดยวนนยงไมมเพราะแตละทานใหค าจ ากดความตามมมมองทตนไดสมผส ซงสามารถรบรไดในความคดและประสบการณทแตกตางกนไป ผทมชอเสยงไดใหนยามของการใหบรการปรกษา (counseling) ในหลายความคดซงความแตกตางเหลานน มใชเนองมาจากทศนะและปรชญาของผเชยวชาญทางการใหบรการปรกษาเทานน แตยงเนองมาจากกาลเวลาทสะสมประการณอกดวย Good, C.V.๑ ผสรางพจนานกรมการศกษา ไดใหความหมายของค าวาการใหบรการปรกษา เปนการใหความชวยเหลอในรายบคคล ดานปญหาสวนตว การศกษา และอาชพซงขอเทจจรงทงหมดทจ าเปนไดถกน ามาศกษาและวเคราะหพรอมทงหาวธทจะแกปญหานนโดยผเชยวชาญทไดจากการสมภาษณเปนสวนตว เกยวกบแหลงทรพยากรของโรงเรยนและสงคม จะท าใหผรบรการปรกษาไดรบการชแนะใหรจกตดสนใจดวยตนเอง Carl Rl Rogers๒ ซงเปนผใหบรการปรกษาทมชอเสยงของสหรฐอเมรกา ไดใหค านยามของการใหบรการปรกษา โดยเนนถงสมพนธภาพระหวางผใหบรการปรกษาและผรบบรการปรกษาวา การใหบรการปรกษาจะมประสทธภาพไดนน จ าเปนตองมการก าหนดอตตา (self) เปนศนยกลางของ

๑ Good, C.V. Dictionary of Education, 3th ed., (New York: McGraw-Hill, 1945), P. 195.

๒ วไลลกษณ-พงษพนธ พงษโสภา, ทฤษฎและเทคนคการใหบรการปรกษา, (กรงเทพมหานคร: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๕๖), หนา ๘.

๙

โครงสรางบคลกภาพอยางชดเจน ซงจะชวยใหผรบบรการปรกษาสามารถเขาใจตนเองถงระดบทบคคลจะสามารถน าตนเองกาวไปในทศทางทเหมาะสมกวาเดมตามประสบการณใหมทไดรบมา พระเทพเวท (ประยทธ ปยตโต)๓ ไดใหทศนะไววา การใหการปรกษาเปนการแนะแนวทจะใหบคคลสามารถชวยเหลอตนเองได โดยทวไปคนทงหลายยงพงตนเองไดไมเตมท หรอมระดบการพงตนเองทยงไมสมบรณ จงตองการผมาชแนะใหการปรกษา เมอชวยตวเองไมไดกตองมผชวยใหพงตนเองไดโดยใชภาษาและกจกรรมเขามาชวย เปนตน Burke & Steffre๔ ไดใหความหมายวา การใหบรการปรกษาเปนสมพนธภาพทางวชาชพระหวางผใหบรการปรกษาทผานการฝกอบรม กบผรบค าปรกษา สมพนธภาพนปกตเปนสมพนธภาพสองตอสองระหวางผใหบรการปรกษากบผรบค าปรกษา แตอาจมคนมากในกรณของการใหการปรกษากลม มจดมงหมายเพอชวยใหผรบค าปรกษาเขาใจตนเอง และสงแวดลอม สามารถแกปญหาตาง ๆ ไดดวยตวเอง ไอวย (Ivey)๕ ไดนยามการใหบรการปรกษาไวดงนคอการใหบรการปรกษา เปนกระบวนการใหความชวยเหลอบคคลปกตใหสามารถตดสนใจแกปญหาหรอสามารถพฒนาตนเองได วไลลกษณและพงษพนธ พงษโสภา๖ กลาววา การใหบรการปรกษาในระยะหลงทใชกนน มกจะมจดมงหมายในการชวยบคคลใหรจกเลอกและสามารถตอบค าถามตนเองไดวา เขาควรจะท าอยางไรกบการด าเนนชวตตอไป อยางไรกตาม การสรางปฏสมพนธระหวางผใหบรการปรกษากบผรบบรการปรกษาทสงผลใหความหมายของการใหบรการปรกษาแตกตางกนไปนน เปนเพราะผใหบรการปรกษาบางทานไดเนนถงความสมพนธอยางแนบแนนระหวางผใหบรการปรกษากบผรบบรการปรกษา ในขณะทผใหบรการปรกษาทานอนอาจเนนถงกระบวนการทผรกบรการปรกษาเรมจะมความเปลยนแปลง อาภา จนทรสกล๗ กลาววา การใหบรการปรกษาเปนกระบวนการ ใหความชวยเหลอผทมารบค าปรกษา ไดพบปะกนภายใตสมพนธภาพทชวยใหผรบค าปรกษาเขาใจ เกยวกบตนเอง สภาพแวดลอม และปญหาทก าลงเผชญหนาอยไดดขน ผใหค าปรกษาใชเทคนคและวธการทางจตวทยาชวยใหผรบค าปรกษามโอกาสส ารวจความรสก คานยม ตลอดจนขอมลตาง ๆ เกยวกบตนเอง เพอน าไปสทกษะในการแกปญหา และตดสนใจเลอกวธการในการแกปญหา และเปาหมายในการ ด าเนนชวตของตนเองไดอยางเหมาะสม

๓ พระเทพเวท (ประยทธ ปยตโต), พทธศาสตรกบการแนะแนว, (กรงเทพมหานคร: กองทนวฒธรรมเพอการศกษาและปฏบตธรรม, ๒๕๓๔), หนา ๘. ๔ Burke,H. M.Jr., & Steffre,Theories of Counseling, 3rded., (Chicago: Kand Mcnally College publishing Coun,1975), p. 193. ๕ Ivey, Allen E, and Dawning, Lynn Synek,Counselling and Psychotherapy: Skill, (Theorises and practices,1980), p. 89. ๖ วไลลกษณ-พงษพนธ พงษโสภา, ทฤษฎและเทคนคการใหบรการปรกษา, ๒๕๕๖), หนา ๔. ๗ อาภา จนทรสกล, ทฤษฎและวธการใหค าปรกษา, พมพครงท ๔, (กรงเทพมหานคร: ภาควชาจตวทยาการศกษาและแนะแนว, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, ๒๕๓๕), หนา ๒.

๑๐

พโทรฟสา (Pietrofiesa)๘ ไดใหค านยามเกยวกบการใหบรการไววา การใหบรการปรกษาเปนกระบวนการของสมพนธภาพในการใหความชวยเหลอ ซงเตมไปดวยความอบอน การยอมรบและ ความเขาใจ ระหวางผใหบรการปรกษาซงเปนนกวชาชพ ทไดรบการฝกอบรมในการใหความชวยเหลอ กบผรบบรการซงตองการความชวยเหลอ เพอชวยใหผรบบรการไดเขาใจตนเองและ สงแวดลอมเพมขน ไดเรยนรพฤตกรรมใหม ๆ มทศนคตใหมเกดขนส าหรบน าไปประกอบการตดสนใจ แกปญหา หรอวางโครงการศกษาและประกอบอาชพ ตลอดจนเพอพฒนาตนเองในดานตาง ๆ จากค าจ ากดความตาง ๆ ดงกลาวสรปไดวา การใหบรการปรกษาทางจตวทยามลกษณะดงตอไปนคอ๙ ๑. การใหบรการปรกษาเปนบรการทางวชาชพซงกระท าโดยผใหบรการปรกษา ทไดรบการฝกอบรมจนมความสามารถ และมทกษะในการใหบรการดงกลาว เชน มความสามารถในการฟง การตอบสนอง การชวยใหบคคลเปลยนพฤตกรรม ๒. การใหบรการปรกษาเปนกระบวนการของสมพนธภาพซงเตมไปดวยความอบอน การยอมรบ ความเขาใจ ๓. การใหบรการปรกษาเปนกระบวนการชวยเหลอ ใหผรบบรการมทกษะในการตดสนใจและแกปญหา ๔. การใหบรการปรกษาจะชวยใหผรบบรการไดเรยนรพฤตกรรมและทศนคตใหม ๆ ๕. กาใหบรการปรกษาเปนความรวมมอกน ระหวางผใหบรการปรกษากบผรบบรการ ๖. การใหบรการปรกษาเปนกระบวนการชวยใหบคคลพฒนาขน การใหบรการปรกษาจะกระท ากบบคคลปกตทมความทกขในลกษณะปกตความพยายามใหความชวยเหลอพนกงานทมปญหา ทฤษฎหรอแนวคดการใหค าปรกษามดวยกนหลายวธทถกน ามาใช แนวคดเหลานนท าอยางไรขนอยกบกจกรรมในการฟงอยางเขาใจ ความพยายามทเตรยมใหขอมล หรอการแนะน าวาขอสรปควรเปนอยางไรเปนสงทผใหค าปรกษาจะตองท า แตสงแรกทผใหค าปรกษามกจะพบเหนกคอความยงยากของปญหา บอยครงทปญหาไมสารมารถแกไขไดโดยงายเพราะเปนปญหาเกยวกบความคบของใจ หรอความขดยงทมากบความรสกทรนแรง เชน ความกลว ความวตกกงวล หรอความเครยดแคน เกลยดชง ดงนนผ ใหค าปรกษาจงตองเรยนรและใชทฤษฎหรอแนวคดอะไรในสถานการณทปรากฏขณะนน เพราะการใหค าปรกษาเปนกระบวนการทไมหยดนง ประสทธภาพอยางหนงของผใหค าปรกษากคอ ความยดหยนในการใชทฤษฎ หรอแนวคดกบผขอค าปรกษา๑๐ สรปไดวา การใหบรการปรกษา เปนกระบวนการของสมพนธภาพของการรวมมอกนระหวางผใหการปรกษากบผรบการปรกษา เพอหาชองทางเพอลดความทกขใหลดนอยเบาบางลงหรอขจดความทกขใหหมดสนไป และเพอใหผรบบรการเขาใจตนเองเขาใจผอนและเขาใจสงแวดลอม

๘ Pietrofesa, John L., Counseling: theory, research and practice. ( Chicago: Rand McNally College. Publishing Coun, 1979), p.193. ๙ วชรย ทรพยม, ทฤษฎใหบรการปรกษา, พมพครงท ๖ (กรงเทพมหานคร: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๕๔), หนา ๕. ๑๐ จ าเนยร ชวงโชต, การบรการปรกษาและแนะแนวเบองตน, ส านกพมพมหาวทยาลยรามค าแหง, ๒๕๓๔, หนา ๒๒๐.

๑๑

เพมขน พรอมปรบปรงทกษะในการตดสนใจและทกษะในการแกปญหา ตลอดจนปรบปรงความสามารถในการทจะท าใหตนเองพฒนาไดเพมขน ๒.๑.๒ กระบวนการใหค าปรกษา

การใหค าปรกษามแนวคดหรอทฤษฎ ซงเปนการจดรวบรวมกรอบของความร ความคด เพอใหเกดความเขาใจแลวน าไปปฏบต โดยผานกระบวนการใหค าปรกษาแนวคดการใหค าปรกษาตามขอเสนอของ Sherman and Bohlander แบงไดดงน๑๑ ๒ .๑ .๒ .๑แนวคดการให ค าปรกษาแบบน าทาง (Directive Counseling Approach) การใหค าปรกษาแบบน าทาง หรอบางครงเรยกวา การใหค าปรกษาแบบผใหค าปรกษาเปนศนยกลาง (Counselor Centered Counseling) แนวคดน เชอวา “คนสามารถแกปญหาปละตดสนใจไดอยางมประสทธภาพ ถาเขาไดรจกและเขาใจตนเอง” ดงนนการใหค าปรกษาแบบนผใหค าปรกษาจะตองมความร ความสามารถและประสบการณ โดยผานการเรยนการฝกอบรมมาแลว เพราะการใหค าปรกษาแบบน าทางจะตองมสถานททเหมาะสมในการเผชญหนากนระหวางผใหค าปรกษาและผขอรบค าปรกษา ผใหค าปรกษาตองสามารถควบคมการเลาตาง ๆ ของผขอรบค าปรกษาไมวาจะโดยทางตรงหรอทางออม เพอน ามาวนจฉยปญหา พรอมใหค าแนะน า และเสนอทางเลอกตาง ๆ โดยบอกถงขอดและขอเสยในแตละทางเลอก สวนการตดสนใจนนผขอรบค าปรกษาจะตดสนใจเอง ท าใหผใหค าปรกษาจะตองทราบแหลงของขอมลทจะชวยแนะน าใหกบผขอค าปรกษาในการคนหาเพอน าไปใชประโยชนตอไป ดงนนผใหค าปรกษาจะตองพยายามท าใหผขอรบค าปรกษาไดเรยนรถงตนเองในด าน ตาง ๆ เชน สตปญญา ความสามารถ ความสนใจ ความถนด บคลกภาพและความรเกยวกบสงแวดลอม เมอผขอค าปรกษาไดรจกตนเองยอมท าใหเขาสามารถปรบตวเอง และปรบเปลยนพฤตกรรมใหเหมาะสม และสามารถด าเนนชวตภายใตสภาวะแวดลอมทเปลยนไปได การใหค าปรกษาแบบน าทางชวยท าลายปญหาความคบของใจ และหรอความขดแยงของผขอค าปรกษาลงไปได ส าหรบการใหค าปรกษาแบบน าทางมกใชกบปญหาการขาดขอมล การเลอกอาชพ ระเบยบและวธการปฏบตงาน ความขดแยง เปนตน

๒.๑.๒.๒ แนวคดการใหค าปรกษาแบบไมน าทาง (Nondirect Coundeling Approach) การใหค าปรกษาแบบไมน าทาง หรอบางทเรยกวา การใหค าปรกษาแบบผขอรบค าปรกษาเปนศนยกลาง (Client Centered Counseling) แนวคดนเชอวา “คนสามารถแกปญหาและตดสนใจไดดวยตนเอง” แตขณะเมอเผชญปญหา ท าใหคนมความวตกกงวลไมสามารถเขาใจตนเอง ไมเขาใจปญหาทเกดขน จงท าใหไมสามารถหาวธแกปญหาได เหมอนค าเปรยบเทยบวา ผงเขาตาท าใหมองอะไรไมเหน ท าใหอาจตดสนใจผดพลาดและไมสมเหตสมผลได การใหค าปรกษาแบบไมน าทาง ผใหค าปรกษาจะใหผขอค าปรกษาไดพดอยางอสระในสงทเขาตองการจะพดและระบายความรสก พดถงปญหาของเขา ผใหค าปรกษาเพยงรบฟงอยางเหนใจและเขาใจ โดยไมมการ

๑๑ Sherman and Bohlander. Managing Human Resource, 1996, PP. 561 -563.

๑๒

วพากษวจารณ การประเมนผลเกยวกบปญหา ไมเนนการใหขอมลแกผขอค าปรกษา แตจะใชเทคนคการสะทอนกลบในสงทผขอค าปรกษาพดและรสก เชน อะไรทเขาพด และอะไรทเขาไมไดพด หรอพยายามสรางบรรยากาศใหผขอค าปรกษาไมมความวตกกงวล ความกลว ขจดความตงเครยด

การใหค าปรกษาแบบไมน าทางม คารล อาร รอเจอรส (Carl R. Rogers) (ค.ศ. ๑๘๐๒-๑๘๘๗) เปนผน าของทฤษฎน เขาส าเรจการศกษาสาขาจตวทยาคลนก เคยท างานเปนอาจารยมหาวทยาลย เคยท างานในศนยแนะแนวเดก สถาบนพฤตกรรมศาสตร สถาบนศกษาบคคลและสถาบนทางจตตาง ๆ ๑๒ ทฤษฎการใหบรการปรกษาแบบบคคลเปนศนยกลาง (Person centered terapy) ของ Carl R. Rogers เปนทฤษฎทมความนาสนใจ และน าไปพจารณาส าหรบใชในการ ใหบรการปรกษาโดยเฉพาะอยางยงกบผรบบรการปรกษาความทกข ความไมสบายใจในระดบของความรสก

๑).ประวตความเปนมาของการใหบรการปรกษาโดยยดบคคลผรบค าปรกษาเปนศนยกลาง Carl R. Rogers๑๓ เจาของทฤษฎการใหบรการปรกษาแบบบคคลเปนศนยกลาง เกดเมอ ค.ศ. ๑๙๐๒ ท Oak Park ใน Chicago เขาเปนเดกทมสตปญญาดมาก ไดรบปรญญาตรทางเกษตรศาสตร และปรญญาโททางประวตศาสตร จาก University of Wisconsin ขณะท Rogers ก าลงศกษาอยชนปท ๓ ในมหาวทยาลย เขาไดรบคดเลอกใหเปนบคคลหนงในคณะนกศกษาชาวอเมรกนเขารวมประชมกบสภานกศกษาครสเตยนแหงโลกทกรงปกกง ประเทศจน ซง Rogers ไดใชเวลาอยทนนนากวา ๖ เดอน ตอมาหลงจากท Rogers ไดศกษาจบปรญญาทางศาประวตศาสตรแลว เขาไดท างานอยท Union Theological Seminary ระยะหนงจงไดเขาศกษาตอในระดบปรญญาเอกท Teacher College แหง Columbia University ทางดานจตวทยาคลนกและจตวทยาการศกษา Rogers มความสนใจในเรองของคานยม การใชปฏภาณไหวพรบ และการแสดงความอบอนแกเพอนมนษยเปนพเศษ เมอจบการศกษาทางดานจตวทยาคลนก เขาไดอทศตนเขาท างานในคลนกแนะแนวเดกแหงเมอง Rothester ในนคร NewYork

Rogers เขยนหนงสอเลมแรกขนเมอ ค.ศ. ๑๙๓๗ หนงสอชอ The Clinical Treatment of the Problem Child หนงสอดงกลาวเรมเปนทแพรหลายใน ค.ศ. ๑๙๓๙ และตอมาใน ค.ศ. ๑๙๔๐ เขาไดรบต าแหนงศาสตราจารยทางจตวทยาคลนกจาก Ohio University ท าใหวธการรกษาคนไขโดยยดเอาผรบบรการปรกษาเปนศนยกลางเรมเปนทรจกกวางขวางยงขน นอกจากน หนงสออกเลมหนงซง Rogers เขยนขนใน ค.ศ. ๑๙๔๒ คอ การใหบรการปรกษาและจตบ าบด (Counseling and Psychotherapy) ยงมสวนชวยใหผทสนใจเกยวกบงานทางดานนไดเขาใจถงเทคนคในกจกรรมตาง ๆ ทนกบ าบดจตพงสงวรและควรหลกเลยง นอกจากนนเนอหาใจความของหนงสอเลมนยงไดชแนะใหเหนถงความแตกตางในตวของผใหบรการปรกษาแบบการใหแนวทาง (directive) กนแบบ

๑๒ วชร ทรพยม, ทฤษฎบรการปรกษา, พมพครงท ๒, (กรงเทพมหานคร: โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๔๗), หนา ๖๑. ๑๓ วไลลกษณ -พงษพนธ พงษโสภา, ทฤษฎและเทคนคการใหบรการปรกษา , พมพครงท ๑, (กรงเทพมหานคร: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๕๖), หนา ๙๗.

๑๓

ไมใหแนวทาง (non directive) ไดชดเจนขน ใน ค.ศ. ๑๙๔๕ เขาไดยายไปสอนทมหาวทยาลยชคาโก (University of Chicago) และมหาวทยาลยวสคอนซน (University of Wisconsin) เมอ ค.ศ. ๑๙๕๗ เปนโอกาสให Rogers ไดพฒนาการบ าบดแบบผรบบรการปรกษาเปนศนยกลางของเขาใหสมบรณยงขน นอกจากน เขายงไดสรางผลงานวจยไวมากกวา ๑๐๐ เรอง และเขยนหนงสอออกมาเผยแพรอกหลายเลม หนงสอทส าคญอกเลมหนง ไดแก “A Theory of Therapy, Personality and Interpersonal Relationships and Developed in the Client Centered Framework” และทมหาวทยาลยวสคอนซน (University of Wisconsin) นเอง ท าใหกระบวนการใหบรการปรกษาแบบบคคลเปนศนยกลางไดรบความนยมและมผน าไปใชกนอยางแพรหลายในวงการใหบรการปรกษาแกบคคลทมความทกขทางใจ ทงในโรงพยาบาล โรงเรยน ตลอดจนหนวยงานตาง ๆ ในวงการธรกจและอตสาหกรรมทวไป

ใน ค.ศ. ๑๙๖๔ Rogers๑๔ ไดยายจากมหาวทยาลยวคอนซน ไปชวยงานทสถาบนพฤตกรรมศาสตรตะวนตก (The Western Behavioral Science Institute) รฐแคลฟอรเนย และทศนยการศกษาบคคล (The Center for the Studies of the Person) Rogers เปนบคคลหนงทมสวนชวยใหงานทางดานจตวทยาคลนกและการใหบรการปรกษาไดพฒนาและกาวหนาไปมากจนเปนทแพรหลายทงในวงการแพทย การศกษา ศาสนา ธรกจ และอตสาหกรรม โดยเกยรตคณส าคญทเขาไดรบมดงน ค.ศ. ๑๙๔๔ ไดรบเลอกเปนประธานของ The American Association of Applied Psychology

ค.ศ. ๑๙๔๗ ไดรบเลอกเปนประธานของ The American Psychological Association

ค .ศ . ๑ ๙ ๕ ๖ ได ร บ ร า ง ว ล จ าก The American Psychological Association Distinguished Scientific Contribution Award

ค .ศ . ๑ ๙ ๖ ๘ ไ ด ร บ ร า ง ว ล จ า ก The American Board of Professional Psychological Award for Outstanding Contribution to Professional Psychology

ค .ศ .๑ ๙ ๗ ๒ ได ร บ ร า ง ว ล จ า ก The American Psychological Association Distinguished Professional Contribution Award ๒) แนวคดส าคญการใหบรการปรกษาโดยยดบคคลผรบค าปรกษาเปนศนยกลาง

การใหบรการปรกษาโดยยดศนยกลางอยท ต วผ รบบรการปรกษาเปนแนวความคดของ Carl R. Rogers ทฤษฎดงกลาวนมชอเรยกหลายชอดวยกน เชน Client Centered Theory, Non directive Technique, Self Theory และ Rogerian ภายหล งเรยกวา Person Centered Theory ซงทงหมดนคอทฤษฎเดยวกน

ส าหรบทฤษฎการใหบรการปรกษาแบบ Rogers นเกดขนในระหวาง ค.ศ. ๑๙๔๐ ทฤษฎดงกลาวมลกษณะทคอนขางจะเปนการตอบโตกบทฤษฎจตวเคราะห ซง Rogers ไดพฒนาขนจากความคดหลายดานดวยกน เชน ดานพฒนาการทางบคลกภาพ ความสมพนธระหวางบคคล การ

๑๔ วไลลกษณ-พงษพนธ พงษโสภา, ทฤษฎและเทคนคการใหบรการปรกษา, หนา ๙๘.

๑๔

เรยนร และความคดรเรม จากนน Rogers จงไดเสนอโฉมหนาทฤษฎการใหบรการปรกษาโดยวธทผใหบรการปรกษาใหความเชอถอและมอบความรบผดชอบใหแกผรบบรการปรกษามากขน โดยเฉพาะในดานการจดการกบปญหาทเกดขนกบตวผรบบรการปรกษาเอง เพราะแนวปรชญาเกยวกบมนษยของ Rogers นนถอวา มนษยเราจะใชความสามารถของตนเองทมอยในขณะนนเปลยนจากเดมทมการปรบตวไมดไปสการเปนผทมสขภาพจตด ซงผใหบรการปรกษาควรมความรบผดขอบเปนพนฐานในการชวยเหลอ ส าหรบ Rogers เองไดปฏเสธแนวคดทวาผใหบรการปรกษามลกษณของการเปนผมอ านาจ มความรดทสด และผรบบรการปรกษาจะตองคอยปฏบตตามค าสงของผใหบรการปรกษากระบวนการในการใหบรการปรกษาของ Rogers จะเปนไปในรปแบบทผใหบรการปรกษาพยายามจะชวยผรบบรการปรกษาใหพยายามใชความสามารถของตนเอง เพอทจะไดรจกตนเองและเขาใจตนเองไดดขน ตลอดจนสามารถตดสนใจดวยตนเองได โดยสวนตวของ Rogers นนเขาเปนผทยดมนในอดมคตของความเปนประชาธปไตยเปนอยางมาก เขาเชอวาบคคลควรไดรบการยอมรบในเรองศกดศร เกยรตยศ และคณคาของตนเอง ดงนน ทกคนควรมสทธทจะคดโดยอสระ สามารถด าเนนชวตตามความคดของตนเอง และน าตนเองโดยปราศจากอทธพลหรอการครอบง าจากบคคลอน ในดานความเปนตวเองนน Rogers ถอวา ทงผใหบรการปรกษาและผรบบรการปรกษามสทธทจะแสดงออกในแนวทางของตนเองตามความรสกพรอมทงด าเนนไปในทางทตนเลอก ทงนเพราะแตละคนมความคด ความรสก และประสบการณของตนเอง เพราะมนษยมใชวตถทจะปลอยใหใครมาชกจงไดงาย ๆ ดงนน มนษยจงควรมความรบผดขอบชวตและตนเองและตอสงทตนเลอก

Rogers ไดสรปขอสมมตฐานส าหรบการใหบรการปรกษาแบบบคคลเปนศนยกลางไวตอนหนงวา “ถาเราหยบยนความสมพนธทดใหผ อนกอนแลว ผ อนจะมความสมพนธทดตอบ เมอสมพนธภาพอนดระหวางกนเกดขน บคคลกพรอมทจะเปดเผยตนเองและพรอมทจะเปลยนแปลงปรบปรงตนเองอนหมายถง การพฒนาตนเองกจะเกดขนตามมา” นอกจากน Rogers ยงไดสมมตฐานตอไปอกวา “การเปลยนแปลงบคลภาพของบคคลไปในทางทดนนจะไมเกดขน เวนแตวาจะตองมสมพนธภาพอนดระหวางบคคลเกดขนกอน”๑๕ ๓)พฒนาการของวธใหบรการปรกษาแบบผรบบรการเปนศนยกลาง

ไดมการพฒนาทฤษฎการใหบรการปรกษาแบบผรบบรการเปนศนยกลางตามล าดบ โดยมการปรบปรงบทบาทของผใหบรการปรกษา เพอใหการปรกษามประสทธภาพขน ดงจะไดกลาวถงพฒนาการของทฤษฎนในแตละยค

(๑) ยคแรก ยคการใหบรการปรกษาแบบไมน าทาง (The Nondirective period)๑๖ ตงแต ค.ศ. ๑๙๔๐ ถง ค.ศ. ๑๙๕๐ เนนยอมรบแบะใหความอบอนแกผรบบรการ ไมประเมนและศรทธาในความสามารถของผรบบรการ พยายามชวยใหเขาเขาใจตนเองและสงแวดลอม ในยคนรอเจอรสเนนการทวนสงทผรบบรการพดโดยมความเชอวา ถาผรบบรการไดยนสงทเขาไดพดอยางถกตองชดเจน ผรบบรการจะสามารถส ารวจตนเองและสงแวดลอมเพมขน นอกจากนนไดเนนวา

๑๕ วไลลกษณ-พงษพนธ พงษโสภา, ทฤษฎและเทคนคการใหบรการปรกษา, หนา ๙๙. ๑๖ วชร ทรพยม, ทฤษฎใหบรการปรกษา, หนา ๖๓.

๑๕

ความรสกเปนสงส าคญซงควรใหผรบบรการไดตระหนกวาเขารสกอยางไร โดยใชวธสะทอนความรสก นยคนผใหบรการปรกษาแบบผรบบรการเปนศนยกลางไมเหนดวยกบการใชค าถาม การตความหมาย หรอแสดงความคดเหนในสงทผรบบรการพด หรอ แสดงออก

(๒) ยคทสอง การใหบรการปรกษาแบบผรบบรการเปนศนยกลาง (The Client-Centered Period)๑๗ ในยคน รอเจอรส (ต งแต ค .ศ . ๑๙๕๐ ถง ค .ศ . ๑๙๖๑) เนนความส าคญของการรบรกรอบแหงความคดและความรสกของผรบบรการ ( internal frame of reference) โดยผใหบรการปรกษาตองเขาใจทงเรองราว และความรสกนกคดของผรบบรการ

(๓) ยคทสาม การใหบรการปรกษาทผใหบรการปรกษา เขาไปเกยวของกบผ รบบรการมากขน (The Third Period of Active Counselor Envolvement)๑๘ ต งแต ค.ศ. ๑๖๙๒ ถง ค.ศ. ๑๖๙๓ ยคนเปนยคทผใหบรการปรกษาเขาไปเกยวของกบผรบบรการมากขน โดยใชกลวธต าง ๆ เพม เตมจากการสะท อน (reflecting) และการท าให ขอความกระทดรบข น (paraphrase) โดยเพมกลวธตอไปน คอ การเปดเผยตนเอง (self-disclosure) การใหผลปอนกลบ (feedback) การสอบซก (questioning) (๔) ยคทส ยคบคคลเปนศนยกลาง (Person- Centered Approach)๑๙เรมตงแต ค.ศ. ๑๙๗๐ จนถงปจจบน ผใหบรการปรกษาใหความส าคญทตวบคคลไมใชตวปญหา สนบสนนใหผรบบรการเปดรบประสบการณ เชอถอตนเองประเมนตนเองอยางถองแท และเตมใจทจะพฒนาตนเองตอไป ซงการสนบสนนใหเขามคณสมบตดงกลาวจะชวยใหเขาสามารถเผชญปญหาปจจบนและอนาคตได ซงผใหบรการปรกษาจะตองเปนบคคลทมความจรงใจ ยอมรบผรบบรการ ใสใจ และเขาใจเรองราว และความรสกนกคดของผรบบรการ สมพนธภาพระหวางผใหบรการปรกษากบผรบบรการ และทศนคตของผใหบรการปรกษา มความส าคญมากกวาเทคนคใด ๆ รอเจอรสไดขยายขอบเขตการประยกตทฤษฎของเขาเขาไปในวงการศกษา วงการอตสาหกรรม ชวตครอบครว ความสมพนธระหวางประเทศ จนกระท งถงสนตสขของโลก การพจารณามนษยและหลกการตามแนวคดของทฤษฎใหบรการปรกษาแบบบคคลเปนศนยกลางธรรมชาตของมนษย๒๐ แนวคดเกยวกบธรรมชาตของมนษยนน Rogers ปฏเสธแนวคดทวามนษยแตละคนทเกดมามแนวโนมไปในทางลบ Rogers เชอวา โดยพนฐานทวไปของมนษยแลว มนษยเปนผทมเหตผล มความสามารถในการแกปญหาและสามารถตดสนใจดวยตนเองได มคณคาพรอมศกดศร เปนทเชอถอและใหความไววางใจไดวา พดจรงท าจรง มความปรารถนาทจะกาวไปขางหนาเพอใหเปนมนษยอยางสมบรณ โดยเปนบคคลทท าหนาทอยางเตมความสามารถ (full functioning) และพรอมทจะด าเนนชวตรวมกนในอนทจะสรางสรรคสงทเปนประโยชน แตการทมนษยปฏบตตนเองไมเหมาะสมนน เปนเพราะเขามปญหาและจ าเปนตองปองกนตนเองใหอยรอด ซงแทจรงแลวมนษยพยายามทจะปรบตนเองใหเขากบสงคมมากกวา

๑๗ เรองเดยวกน, หนา ๖๕. ๑๘ เรองเดยวกน, หนา ๖๖. ๑๙ อางแลว ๒๐ วไลลกษณ-พงษพนธ พงษโสภา, ทฤษฎและเทคนคการใหบรการปรกษา, หนา ๑๐๒-๑๐๓.

๑๖

บคลกภาพของมนษย มนษยประกอบดวยอตมโนทศน (self-concept) หรอความคดเกยวกบตนเองทคดวาตนเองเปนอยางไร ซ งคลายคลงกบภาพลกษณตนเอง ( self-image) ส าหรบอตมโนทศน (self-concept) นประกอบดวยตนทแทจรง (real self) การปรบรเกยวกบตน (perceived self) และตนในอดมคต (ideal self) สภาพของผมทกข สาเหตของความทกขเกดจากความไมผสมผสานกนระหวางอตมโนทศนกบประสบการณ หรอ กลาวโดยงาย คอ ความทกขเกดจากความไมสอดคลองกนระหวางสงทบคคลนนตองการจะเปนกบสงทบคคลเปนอย รอเจอรส ไดสรปแนวคดทส าคญเกยวกบมนษยไว ดงนคอ๒๑ (๑) มนษยเปนผมความสามารถและมคณคามนษยมสตปญญาและมความสามารถทจะตดสนใจไดดวยตนเอง ฉะนนทกคนควรมเสรภาพในการแสดงความคดเหนและการกระท า โดยทการกระท านนไมกาวกายสทธของบคคลอน ดงนนผใหบรการปรกษาพงสนบสนนใหผรบบรการเปนตวของตวเอง ตดสนใจไดดวยตนเอง พงตนเองได (๒) มนษยมแนวโนมทจะพฒนาตนเอง

ธรรมชาตของชวตคอ การมปฏสมพนธกบสงแวดลอมเพอความคงอยและการพฒนาตนเอง เชน ทางดานรางกายจะเหนวาเดกทเรมหดเดน แมวาจะหกลมกพยายามฝกเดนใหแขงเพอจะไดท ากจกรรมตาง ๆ หรอไดในสงทตนปรารถนาสะดวกขน มนษยพยายามพฒนาทกเรองไมวาจะเปนทอยอาศย เครองนงหม เครองใช ภาษา มนษยพยายามพฒนาความเปนตวของตวเอง พยายามชวยตนเอง ไมตองใหใครมาควบคม

มนษยมความสามารถทจะพฒนาตนเองได เมออยในสภาพการณทเหมาะสม เหมอนเมลดพชทไดรบความชมชน ดนด อณหภมพอเหมาะ กจะงอกงามไดด ดงนนกระบวนการใหบรการปรกษา จงมจดมงหลายในการจดสภาพการณทเหมาะสม ใหผรบบรการไดพฒนาความสามารถของตนเองอยางเตมท ฉะนนทฤษฎนจงเนนเรองการจดสภาพการณตาง ๆ (๓) โดยพนฐานแลวมนษยเปนคนดและนาเชอถอ

รอเจอรส มความเหนวา โดยพนฐานแลวมนษยเปนคนดและนาเชอถอ แตการทคนท าสงทไมเหมาะสม เชน คดโกง เหนแกตว โหดรายนนเนองมาจากความไมสอดคลองกนระหวางความรสกนกคดทมตอตนเองกบสภาพความเปนจรง ซงท าใหบคคลนนใชกลวธปองกนจตใจตนเองตาง ๆ รอเจอรสเชอวาผใหบรการปรกษาสามารถชวยใหผรบบรการลดการใชกลวธปองกนจตใจตนเองลง จะท าใหเขาเปดรบประสบการณเพมขน พจารณาตนเองใหม และกจะสามารถพฒนาตนเองใหเปนคนดและนาเชอถอไดตอไป

(๔) มนษยจะมการรบรเรองเกยวกบตนเองและสงแวดลอม ตามประสบการณของแตละบคคล

รอเจอรสเนนวาการกระท าและการปรบตวของบคคลตอสภาพการณตาง ๆ สอดคลองกบการพจารณาสงแวดลอมตามประสบการณของเขา ประสบการณของบคคลเปลยนแปลงตลอดเวลา การรบรส งตาง ๆ จะแตกตางจากคนอน เปนโลกของเขา (phenomenal field

๒๑ วชร ทรพยม, ทฤษฎบรการปรกษา, หนา ๗๑-๗๕.

๑๗

หรอ experienced field) การทบคคลรบรสงตาง ๆ จะมอทธพลตอการกระท า เชน คนทเคยไดรบการเอารดเอาเปรยบ อยทามกลางการชงดชงเดน จะมองโลกในแงราย หรอถาเขารสกวาเขาไมไดรบความเปนธรรม เขาจะตอตานสงคม คดวาสงคมตงเกณฑอยางยตธรรม ท าใหเกดการเอารบเอาเปรยบกน

การทจะเขาใจบคคลตองพยายามเขาใจวาเขารบรสงตาง ๆ อยางไร กรอบแกงการรบรของเขาเปนอยางไร ตองเขาใจความรสกนกคด ทศนคต และคานยมของผรบบรการ ไมใชใชความคดเหนของผใหบรการปรกษาเองตดสนตวอยางเชน นกเรยนทมความคดเหนวาครไมยตธรรม แมวาขอเทจจรงจะไมเปนไปตามทเขาคดกตาม แตในความรสกนกคดของเขาเปนเชนนน ซงจะท าใหมพฤตกรรมตามความรสกนกคดทมอย การจะใหนกเรยนคนนนเปลยนพฤตกรรมกคอ จะตองเปลยนการรบรของเขาเกยวกบครคนนนเสยกอน เพราะพฤตกรรมเปนผลมาจากการรบรของบคคล

(๕) มนษยตองการความรก ความเอาใจใส และการยอมรบจากผอน

ความตองการนเรมจากการทเดกตองการความรกและความเอาใจใสจากแม หรอผทเลยงดเปนตนมา จนกระทงถงความรกและการยอมรบจากเพอน ครและผคนทตนเขาไปเกยวของดวย ฉะน นผ ใหบรการปรกษาพงมท ศนคตท ด และยอมรบผ รบบรการโดยปราศจากเงอนไข (unconditioned positive regard) (๖) การพฒนาความรสกนกคดตอตนเอง

ทฤษฎน เชอวาแกนส าคญของบคลกภาพคอ ความรสกนกคดทบคคลทมตอตนเอง (Self Concept) ซงเกดจากการทบคคลสงเกตปฏกรยาทผอนมตอตนและเกดจากประสบการณทไดรบ อนจะกอใหเกดการรบรวาตนเปนคนดหรอไม มความสามารถมากนอยเพยงใด

บคคลทประสบความส าเรจในสงทกระท า ไดรบค าชมเชยจากผใหญหรอเพอน จะเกดความภาคภมใจในตนเอง มความรสกนกคดทดตอตนเอง (Positive Self Concept) หรอถาพอแม ผปกครองปฏบตตอเดกดวยความรก ความเอาใจใส เดกจะเกดความรสกวาตนมคณคา

ในทางตรงขาม ถาบคคลท าสงใดผดหรอประสบความลมเหลวแลวไดรบการดวาหรอดแคลนจากผอน เขาจะเกดความรสกดอยพจารณาตนเองวาเปนคนทสงคมไมยอมรบ หรอเปนคนไมมความสามารถ มความรสกนกคดในแงลบเกยวกบตนเอง (Negative Self Concept) นอกจากนนระดบความคาดหวงทผปกครองตงใหเดกมสวนส าคญมากตอการสรางความคดเหนทเดกมตอตนเอง เปนตนวาถาผปกครองตงระดบความคาดหวงไวสงมากเกนไป เดกไมมความสามารถพอทจะท าได จงมแนวโนมจะประสบความลมเหลวในสงทท า ผลกคอเดกเกดความรสกดอยกวาตนไรความสามารถผทมความรสกนกคดในแงลบกบตนเองมาก ๆ หรอบอย ๆ เปนบอเกดของปมดอยและความไมเชอมนในตนเอง

(๗) สาเหตแหงปญหาหรอความทกข

เนองจากบคคลตองการมทศนคตทดตอตนเอง อยากมคณคา ตองการความยอมรบและการชนชมจากผอน จงท าใหบคคลเลอกรบรเฉพาะประสบการณในดานดของตน แตจะบดเบอนการรบรตอประสบการณทไมดของตน หรอปฏเสธไมยอมรบร หรอไมยอมตระหนกถงประสบการณทไมสอดคลองกบความรสกนกคดของเขา จงกอใหเกดปญหาการปรบตว

๑๘

ทฤษฎการใหบรการปรกษาแบบผรบบรการเปนศนยกลาง มหลกวาปญหาเกดจากอารมณและความรสกของบคคล อนเนองมาจากความไมสอดคลอง ( incongruence) ระหวางความรสกทมตอตนเองกบสงทประสบ จงท าใหบคคลนนเกดความรสกวาตนได รบการคกคามดานจตใจ (threat) กอใหเกดความกงวลใจ (anxiety) วาตนไมไดมคณคาเทาทไดคาดคดไว เชน นกวาเกงแตสอบไดคะแนไมด นกวาพอแมรกตวมากกวาพนอง นกวาตนเรยนเกงแตสอบเขาเรยนมหาวทยาลยหรอสาขาทตองการไมได เมอความรสกนกคดทบคคลมตอตนเองไมสอดคลองกบสงทประสบ ผทปรบตวไมไดจะใชกลวธปองกนจตใจตนเอง ซงเปนการหลอกตนเอง เพอรกษาสภาพจตใจวาตนยงมคา ยงมความสามารถ เชน โทษวาอาจารยออกขอสอบก ากวมจงสอบไดคะแนนไมด พอแมไมยตธรรมรกนองมากกวา รฐบาลไรประสทธภาพทไมสามารถจดสถานทเรยนไดอยางเพยงพอ

รอเจอรสไดกลาวถงประสบการณในการใหบรการปรกษาของเขาวา ผรบบรการสวนใหญมปญหาในรปแบบตาง ๆ ดงน คอ หนความจรง หวาดกลวทจะตองเผชญกบสภาพความเปนจรงเกยวกบตนเอง ซงเขายอมรบไมได หนจากความคาดหวงของสงคม หลายคนถกสงคมหรอคนรอบขาง เชน ผใหญคาดหวงวาเขาควรท าเชนนนหรอควรเปนเชนนน ซงท าใหเกดความเบอหนาย และรสกวาเขาไมเปนตวของตวเอง จงพยายามหลกเลยงสงทควรจะท าหรอควรเปนตามขอเรยกรองของสงคม ไมมนใจและหวาดวตกตอผลแหงการตดสนใจของตน ทง ๆ ทอยากเปนตวของตวเอง อยากตดสนใจในการน าชวตของตน (๘) บคคลทปรบตวไดด คอบคคลทไมบดเบอนประสบการณ ยอมรบความจรง ความรสกนกคดของบคคลเปลยนแปลงได ไมจ าเปนตองหยดชะงกอยกบท หรอแตะตองไมได สงทผใหบรการปรกษาจะตองตระหนกคอ ชองวางระหวางประสบการณกบความรสกนกคดทบคคลมตอตนเอง (๙) การทจะชวยใหผรบบรการไมรสกวาถกคกคาม และเลยงกลวธปองกนจตใจตนเองกคอผใหบรการปรกษาจะตองสรางสมพนธภาพ (rapport) กบผรบบรการ เพอใหผรบบรการไมเครงเครยด คลายจากความรสกถกคกคามดานจตใจจะไดกลาพจารณาตนเอง และสภาพการณ ตาง ๆ อยางถกตองตอความเปนจรง เชน ยอมรบอารมณอนสบสน ความขดแยงทางจตใจตาง ๆ ไดเปดรบประสบการณตาง ๆ ยอมรบตนเองและผอนเพมขน เปนตวของตวเองเพมขน โดยผใหบรการปรกษาจะตองมความจรงใจ ยอมรบบรการ โดยปราศจากเงอนไข ไมรงเกยจผรบบรการ แมวาคานยมผรบบรการจะไมตรงกบผใหบรการปรกษา หรออดมการณไมสอดคลองกนกตาม ผรบบรการปรกษาจะตองไมรงเกยจเขา มเมตตาพรอมทจะใหความชวยเหลอผรบบรการ และผใหบรการปรกษาจะตองพยายามเขาใจผรบบรการ ทงเนอหาและสหนาทาทางทผรบบรการแสดงออก ในกระบวนการใหบรการปรกษา จะชวยใหเขาเปลองเครองพนธนาการออกจากตวเขา และพรอมทจะพฒนาตนเอง (๑๐) ผทเหมาะจะรบบรการปรกษาแบบบคคลเปนศนยกลาง ควรมลกษณะดงนคอ ก. มความเครยดทางอารมณ ข. มโอกาสพบผใหบรการปรกษาอยางสม าเสมอ ค. สามารถระบายความรสกขดแยงดานจตใจ หรอความคบของใจดวยค าพด และสหนาทาทาง ง. มระดบสตปญญาไมต ากวาปานกลาง สามารถทจะใชความคดในการแกปญหา หรอการปรบตว

๑๙

๔) จดประสงคของการใหบรการปรกษาแบบยดบคคลเปนศนยกลาง๒๒ จดประสงคของการใหบรการปรกษาแบบบคคลเปนศนยกลาง เนนการขจดหรอลดความทกขทางอารมณ และความรสกของผรบบรการ เพอจะไดใชเหตผลในการแกปญหาหรอตดสนใจอยางมประสทธภาพตอไป โดยผใหบรการปรกษาจดสภาพการณของการใหบรการปรกษาทอบอน เปนมตร เตมไปดวยการยอมรบและความเขาใจ ใหผรบบรการไดระบายอารมณคบของใจ หรอความขดแยงในใจของตนอนเปนปญหาหลกในการปรบตว ซงจะท าใหผรบบรการไดผอนคลายจากการเกบความรสก เพมความตระหนกในสถานการณทเปนปญหาของตน ไดส ารวจความรสกอยางลกซงขน ซงเปนขนตนทจะกอใหเกดความเขาใจอยางถองแท คอไดเหนความสมพนธระหวางสภาพการณตาง ๆ ดวยสายตาใหม พจารณาตนเองและสงแวดลอมอยางตรงตอขอเทจจรง เขาจะคอย ๆ พฒนาความเขาใจตนเอง และสภาพการณตาง ๆ อยางเดนชดขน แสวงหาวธแกปญหาทมประสทธภาพ หรอตดสนใจไดเหมาะสมขน ซงวธการดงกลาวเปนการสงเสรมใหผรบบรการเปนตวของตวเอง สามารถจดด าเนนการกบชวตของตนไดเหมาะสมขน เปนบคคลทมประสทธภาพ สรปไดวา การใหบรการปรกษาแบบบคคลเปนศนยกลาง มจดประสงคดงตอไปนคอ (๑) เพอใหผรบบรการยอมรบความจรง พจารณาตนเองและสภาพแวดลอมไดสอดคลองกบขอเทจจรง ไมบดเบอน หรอเกบกดประสบการณของตนปราศจากความรสกวาไดรบการคกคาดานจตใจ ไมใชกลวธปองกนจตใจตนเปนการแกปญหา (๒) เพอใหผรบบรการเปดรบประสบการณโดยพจารณาสงตาง ๆ อยางกวางขวางในหลายแงมม ในชวตมนษยจะมประสบการณใหม ๆ ผานเขามาเสมอ ดงนนบคคลควรยดหยนเปดรบประสบการณ เมอเปดรบประสบการณเพมขน เขาจะไดรบขอมลตาง ๆ ทงทเกยวกบตนเองและสงแวดลอมโดยไมบดเบอน เปนการตระหนกตอสงตาง ๆ โดยใชจตส านกและเหตผล เมอบคคลไดขอมลทตรงตอขอเทจจรง ประกอบกบการใชเหตผล กจะท าใหการกระท าตาง ๆ มประสทธภาพ และนอกจากนนจากการทเปดรบประสบการณใหม ๆ อยเสมอ จงมโอกาสรบรหรอพจารณาสงทบคคลอนไมไดสงเกต เกดเปนความคดรเรมขนได (๓) เพอใหผรบบรการ มความเชอมนในตนเองเพมขน ลดความรสกหดห ทอถอย มก าลงใจตอสชวตใหม และพรอมทจะเลอกด าเนนการกบชวตของตนเอง เปนตวของตวเอง สามารถตดสนใจแกปญหา หรอเลอกกระท าสงตาง ๆ ไดดวยตนเอง ในสงทไดใครครวญแลววาเหมาะสม มความเชอมนทจะเลอกทางด าเนนชวตของตนเอง (๔) เพอใหผรบบรการรสกวาตนเองมคณคาเพมขน และพยายามพฒนาตนเอง (๕) เพอใหผรบบรการสามารถปฏบตภารกจในชวตไดอยางมประสทธภาพทงดานสวนตว การเรยน และการท างาน (๖) จดประสงคระยะยาวของบรการปรกษาแบบบคคลเปนศนยกลางคอเพอพฒนาผรบบรการใหเปนบคคลทมประสทธภาพ (fully functioning person) คอเปนคนทรจกตนเอง ใชชวตอยางมความสข มสขภาพจตด ใชศกยภาพของตนอยางเตมท

๒๒ เรองเดยวกน, หนา ๗๕-๗๖.

๒๐

๕)กระบวนการและขนตอนของการใหบรการปรกษาแบบบคคลเปนศนยกลาง๒๓ ขนตอนตาง ๆ ของการใหบรการปรกษาแบบบคคลเปนศนยกลาง มดงตอไปนคอ (๑) ผรบบรการมาขอใหผใหบรการปรกษาชวยเหลอ ในการแกปญหาการตดสนใจ หรอบคคลอนอาจสงตวผรบบรการมา (๒) ผใหบรการปรกษาชแจงกระบวนการใหความชวยเหลอ (๓) ผใหบรการปรกษาสรางสมพนธภาพกบผรบบรการดวยวธการตาง ๆ เชน แสดงความสนใจ การยอมรบ ความจรงใจ รกษาความลบของขอมล เพอสนบสนนใหผรบบรการแสดงความรสกและความคดเหน การสรางสมพนธภาพจะตองสรางตลอดกระบวนการใหบรการปรกษา (๔) ผรบบรการเลาถงความคบของใจและความขดแยงในจตใจ ดงตวอยาง ผรบบรการ : “ผมไมสบายใจ กลมใจเกยวกบเรองทางบาน” หรอ ผรบบรการ : “หนไมรจ าท าอยางไรเกยวกบเรองคนรก” ในความไววางใจทผรบบรการมตอผใหบรการปรกษายงไมเตมท ฉะนนผรบบรการจะยงไมยอมเปดเผยเรองราวและความรสกของตนอยางหมดเปลอก (๕) ผรบบรการจะเรมเลาเรองราวตาง ๆ ของตน แตยงไมพดหรอแสดงออกเกยวกบความคดเหนหรอความรสกทมตอตนเอง ผใหบรการปรกษาจะตองรบฟงเรองราวของผรบบรการ และชวยใหผรบบรการเกดความกระจางในเรองของตน โดยการสะทอนเนอหา (Reflect Content) (๖) ผรบบรการจะพดถงความรสกของตนเอง และพดถงเรองสวนตวมากขน แตยงไมคอยกลาเผชญความจรง โดยถอวาเปนเรองนาอาย เปนสงเลวราย ผดปกตยอมรบไมได หรอเปนเรองสะเทอนใจ ผใหบรการปรกษาจะสนบสนนใหผรบบรการไดระบายคามรสกใหมากขน (๗) ผรบบรการจะเพมการระบายความรสก ความตองการทจะส ารวจตนเอง ผใหบรการปรกษาจะสะทอนความรสก (Reflect feeling) เพอใหผรบบรการเขาใจ ความรสกของตนเอง ยอมรบความจรง และพรอมทจะแกปญหาของตน (๘) ผรบบรการเพมความเชอมนวาจะสามารถแกปญหา หรอตดสนใจไดดวยตนเอง (๙) ผรบบรการลดความตองการความชวยเหลอจากผอนลง รอเจอรสไดสรป การเปลยนแปลงพฤตกรรมของผรบบรการในระหวางการใหบรการปรกษา ดงตอไปนคอ (๑) ผรบบรการคอย ๆ รสกอสระทจะแสดงความรสก โดยทางค าพดและอากบกรยา และความรสกทแสดงออกมานจะคอย ๆ เปนความรสกทเกยวของกบเรองของตนเองมากขนทกท

๒๓ เรองเดยวกน, หนา ๗๗.

๒๑

(๒) ผรบบรการจะเรมใครครวญถงประสบการณและสงแวดลอมและเรองเกยวกบตวเอง ซงเขาเคยปฏเสธหรอบดเบอนมากอน (๓) ในการพจารณาตนเองและสงแวดลอมตาง ๆ นน ผใหบรการปรกษาแสดงถงความขดแยง ระหวางความรสกนกคดทมตอตนเองกบประสบการณทปรากฏ คอ จะมความไมสอดคลองกน (incongruence) ระหวางความรสกนกคดกบสงทปรากฏผลกคอ ผรบบรการจะใชกลวธปองกนจตใจตนเอง มลกษณะไมยอมรบความจรง (๔) ผรบบรการจะคอย ๆ ยอมรบความจรงเพมขน ความรสกนกคดทมตอตนเองจะเรมสอดคลอง (congruence) กบประสบการณทเขาเคยปฏเสธ หรอบดเบอนมากอน และลดกลวธปองกนจตใจตนเองลง (๕ ) ผ รบบรการจะเพมความรส ก เหนคณคาของตนเอง (positive self regard) และอยากพฒนาตนเองเพมขน (actualizing tendency)๒๔ ๖)สมพนธภาพระหวางผใหบรการปรกษากบผรบบรการปรกษา๒๕ ลกษณะของความสมพนธในการใหบรการปรกษาและทาทของผใหบรการปรกษาแบบบคคลเปนศนยกลางทเหมาะสม อนเปนการน าไปสการสรางบรรยากาศทอบอนทางใจซงจะท าใหผรบบรการปรกษารสกมอสรภาพตองการทจะเปลยนแปลงปรบปรงบคลกภาพของตนเองนน ตามหลกการของ Rogers สงจ าเปนและส าคญยงทจะชวยใหการปรบปรงบคลกภาพเกดขน ประกอบดวยสภาพเงอนไข ๖ ประการ ดงน (๑) บคคลสองคน ซงมความสมพนธอนดและมความผกพนตอกนทางจตใจ (๒) บคคลแรก ไดแกผรบบรการปรกษา (counselee/client) ซงเปนผททอแทสนหวง หมดอาลยในชวต มความวตกกงวล และเตมไปดวยความทกข (๓) บคคลอกคนหนงทพรอมจะสรางสมพนธภาพเบองตน (rapport) ใหเกดขน ไดแก ผใหบรการปรกษา (counselor) (๔) ผใหบรการปรกษาจะตองแสดงออกในทางบวกตอผรบบรการปรกษาอยางไมมเงอนไข เชน ผใหบรการปรกษาจะตองเปดเผยและพยายามกระตนใหผรบบรการปรกษาไดระบายความรสกทอดอนตนใจออกมา และในขณะเดยวกนผใหบรการปรกษาจะตองรบฟงถงเรองราวทผรบบรการปรกษาระบายออกมา พรอมทงรวมรบรอารมณไปกบผรบบรการปรกษาดวย (๕) ผใหบรการปรกษาจะตองเขาใจ (understanding) และยอมรบ (acceptance) ทงในเรองราวและความเปนบคคลของผรบบรการปรกษา พรอมทงเชอมโยงประสบการณเกลานเพอสะทอนใหผรบบรการปรกษาเกดความเขาใจตนเองไดดขน (๖) การสอความหมาย ทงภาษาพด (verbal communication) และภาษาทาทาง (non verbal communication) ในบรรยากาศทอบอน มความเขาใจซงกนและกน มสายสมพนธทดตอกน คลอดจนการมองโลกในแงดโดยไมมเงอนไขของผใหบรการปรกษา จะเปนหนทางทดอนจะน าไปสการใหบรการปรกษาอยางมประสทธภาพ

๒๔ เรองเดยวกน, หนา ๗๙.

๒๕ เรองเดยวกน, หนา ๑๐๐-๑๐๑.

๒๒

๗) คณสมบตของผใหบรการปรกษาแบบบคคลเปนจดศนยกลาง๒๖ การใหบรการปรกษาแบบบคคลเปนศนยกลางเนนทความสมพนธของบคคลระหวางผใหบรการปรกษากบผรบบรการปรกษา ทศนคตของผใหบรการปรกษาเปนทวจารณมากกวาความรหรอทฤษฎการใหบรการปรกษาจะด าเนนไปอยางมประสทธภาพ ถาผใหบรการปรกษาสามารถแสดงออกและสอความหมายใหผรบบรการปรกษาไดรบรและเขาใจ ดงน (๑) ผใหบรการปรกษาตองเปนบคคลทมความจรงใจ (congruence or genuineness) ผใหบรการปรกษาตองเปนบคคลทมความจรงใจ เปนผประสานเรองราวความคด และเปนบคคลทนาเชอถอ ผใหบรการปรกษาทใชทฤษฎนจะไมใชวธการเผชญหนาหรอโตแยง เพราะผใหบรการปรกษาแบบบคคลเปนศนยกลางนจะเนนถงคณคาของความสมพนธระหวางบคคล มความจรงใจ และไมแสวงหาผลประโยชนสวนตน ผใหบรการปรกษาจะเปนตวของตวเอง มความมนคงในการเปนตวของตวเอง และสามารถแสดงหรอสะทอนความรสกตลอดจนคณสมบตดานนมาใหผรบบรการปรกษาไดทราบ ทงในดานอดมคต คานยม ความคดเหน และความประพฤต (๒) ผ ใหบรการปรกษาเปนผทยอมรบทงในปญหาและต วบคคลของผรบบรการปรกษาโดยปราศจากเงอนไขและดวยความอบอน ทงทางดานอารมณและความรสก (unconditioned positive regard) ไดแก การทผ ใหบรการปรกษาจะตองตดตอกบผรบบรการปรกษาดวยการเอาใจใสอยางแทจรงและลกซงในฐานะบคคลโดยไมมเงอนไข ไมวาจะเปนในดานความรสกนกคดตลอดถงพฤตกรรมทดหรอไมดของผรบบรการปรกษา ซงคณคาและความอบอนของผใหบรการปรกษาทมตอผรบบรการปรกษาจะเปนการยอมรบผรบบรการปรกษาโดยปราศจากเงอนไข ซงผใหบรการปรกษาไมควรแสดงออกในทศนคตทว า “ฉนจะยอมรบทาน เมอทาน...” แตควรจะแสดงออกในทศนคตทวา “ฉนจะยอมรบทานในฐานะททานเปนอย” (๓) ผใหบรการปรกษาเปนผทไวตอความรสกและสามารถรบรอยางถกตองตามเรองราวท ผ รบบรการปรกษาตองการให เข าใจ (accurate emphatic understanding) ผใหบรการปรกษาจ าเปนตองเขาใจความรสกและประสบการณของผรบบรการปรกษาอยางถกตอง ขณะทเขาแสดงออกในระหวางทก าลงใหบรการปรกษา ผใหบรการปรกษาจะตองพยายามรบฟงประสบการณเรองราวทเปนรายละเอยดพรอมทงรวมรบอารมณไปดวย ประเดนของความเขาใจอยางถกตองจะเราใหผรบบรการปรกษายนดทจะเปดเผยตวเองออกมาใหมากขน ประสบการณและความรสกทลกซออยางผสานกนของอตมโนทศน (self concept) กบประสบการณทมอยในตวผรบบรการปรกษา หลงจากนนผรบบรการปรกษาจะใชสมพนธภาพอนอบอนนท าใหตวเขาเกดศกยภาพแหงการพฒนาตนเอง เพอทจะกลายเปนบคคลทเขาเลอกจะเปน ดงแนวคดของทฤษฎการใหบรการปรกษาแบบบคคลเปนศนยกลาง

๒๖ เรองเดยวกน, หนา ๑๐๑-๑๐๒.

๒๓

๘) เทคนคและกลวธในการใหบรการปรกษา๒๗ เทคนคเบองตนทใชในทฤษฎการใหบรการปรกษาแบบบคลเปนศนยกลางน ไดแก การรบฟงอยางมประสทธภาพ การยอมรบทงในเรองราวและความเปนบคคลของผรบบรการปรกษาโดยไมมเงอนไข ซงเกยวโยงถงทศนคตและบคลกภาพของผใหบรการปรกษาเปนส าคญ คณสมบตของผใหบรการปรกษาในทฤษฎนควรเปนผทมความจรงใจ บคลกทาทางทอบอน เทคนคส าคญทใช ไดแก การสะทอนความรสก (reflection of feeling) การท าใหเกดความเขาใจทกระจางชด (clarification) และเนนหนกถงความเขาใจโดยอยกบสภาพเหตการณปจจบน (being here) ผใหบรการปรกษาใชการสนบสนน (supportive) เพอใหผรบบรการปรกษาเกดความเขาใจในตนเอง ส าหรบเทคนคและอปกรณทผใหบรการปรกษาแบบบคคลเปนศนยกลางไมนยมน ามาปฏบต ไดแก การวนจฉย การทดสอบซงตองใชเครองมอหรออปกรณประกอบการแปลความหมาย การสบประวต และการสอบ ซกขอมล เปนตน (๑) การสอบซกประวต ในทฤษฎการใหบรการปรกษาแบบบคคลเปนศนยกลางคอนขางใหความส าคญนอยในการรกเรารายละเอยดของขอมลผรบบรการปรกษา (๒) การวเคราะหปญหาและการคาดคะเน ส าหรบทฤษฎการนอาจไมจ าเปนเชนกนในการตองเจาะลกประเดนของปญหา แตมงความส าคญ ดานอารมณและความรสกของผรบบรการปรกษาทสงผลกระทบตอการแสดงพฤตกรรม (๓) ผรบบรการปรกษา เปนผทมความอดอนตนใจซงเปนคนปกตและมความทกขในระดบปกต หรออาจเรมมอาการปวยเปนโรคจต (๔) บทบาทของผใหบรการปรกษา ผใหบรการปรกษาทใชทฤษฎการใหบรการปรกษาแบบบคลเปนศนยกลางจะเปดโอกาสและใหความไววางใจตลอดจนมอบความรบผดชอบใหแกผรบบรการปรกษาอยางมาก โดยเฉพาะในเรองการตดสนใจทจะจดการกบปญหาดวยตวเองของผรบบรการปรกษาเอง กลาวโดยสรป ทฤษฎการใหการปรกษาแบบบคคลเปนจดศนยกลาง เชอวาปญหาของผมารบการปรกษาเกดจากความไมสอดคลองกนระหวางความคดของตนเองซงประกอบดวยตวตนทแท จร ง (real self) การรบ ร เก ยวกบตน (perceived) และตน เองใน อดมคต ( ideal self) กระบวนการของทฤษฎการใหการปรกษาแบบบคคลเปนศนยกลางจงเนนการใหบรการปรกษาอยทตวของผรบการปรกษาโดยเนนถงจดทจะชวยใหผรบการปรกษาไดคนพบวถทางทดกวา ในการทจะเผชญกบปญหาชวตเมอพฤตกรรมของเขาจะไดเปลยนแปลงไปในทศทางทดขน สามารถมองเหนตนเองไดกวางและชดเจนขน ผ ใหบรการปรกษาจะไมก าหนดวธการแกปญหาหรอหวงทจะเปลยนแปลงพฤตกรรมทเฉพาะเจาะจงให เพราะปญหาแตละอยางยอมมทางแกไขทไมตายตว เปาหมายและวธการแกไขนนควรเปนหนาทผรบการปรกษาเปนผเลอกและก าหนดจดมงหมายแหงชวตของตนเอง

๒๗ พงษพนธ-วไลลกษณ พงษโสภา, ทฤษฎและเทคนคการใหบรการปรกษา , พมพครงท ๒,(กรงเทพมหานคร: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๕๖), หนา ๑๐๔.

๒๔

๒.๑.๒.๓ แนวคดการใหค าปรกษาแบบมสวนรวม (Participative Counseling Approach) การใหค าปรกษาแบบมสวนรวม หรอบางครงเรยกวา การใหค าปรกษาแบบผสม (Elective Counseling Approach) แนวคดนเนนการมสวนรวม หรอรวมมอกนระหวางแนวคดการใหค าปรกษาแบบน าทางและแนวคดการใหค าปรกษาแบบไมน าทาง เพราะคดวาการใชวธการใหค าปรกษาแบบเดยวอาจจะจ ากดเกนไป ไมไดประโยชนเทาทควร การใชหลาย ๆ วธนาจะดกวา ดงนนการใหค าปรกษาแบบมสวนรวม ผใหค าปรกษาจะเลอกใชแนวคดการใหค าปรกษาแบบใดกอน และแบบใดทหลง ขนอยกบความเหมาะสมของปญหาซงแตละคนม เปนตนวา ผใหค าปรกษาอาจเรมใหค าปรกษาแบบไมน าทางกอน เพอเปดโอกาสใหผขอค าปรกษาไดบอกเลาถงปญหา และหรอระบายอารมณ ความรสก ความตองการ ผใหค าปรกษาจะรบฟงอยางสนใจและตดตามวาอะไรคอปญหา ถาผใหค าปรกษาเปนผบงคบบญชา และผขอค าปรกษาเปนผใตบงคบบญชา ผใหค าปรกษาตองอดทนทฟงขอโจมตองคกร พนกงานคนอน หรอแมแตตวผบงคบบญชาเอง ซงจ าเปนตองรบฟงอยางสงบ เมอผขอค าปรกษาอารมณเยนลง การโจมตทรนแรงลดลง และกลบสการปรกษากนทมประโยชนตอไป เมอรบรความจรง ผขอค าปรกษาจะมความรสกทเปลยนไป ผใหค าปรกษากจะน าแนวคดการใหค าปรกษาแบบน าทางมาใช โดยพจารณาวาปญหาคออะไร หาขอสรป คดหาทางเลอกในการแกปญหาหลาย ๆ ทางเทาทจะเปนไปไดพรอมระบขอด ขอเสย เพราะผขอค าปรกษาอาจตองการขอเสนอแนะและขอมลตาง ๆ จากผใหค าปรกษา หรอตองการใหผใหค าปรกษารวมคดวางโครงการ แตการตดสนใจนนผขอค าปรกษาจะตองแกไขปญหาและวางโครงการดวยตนเองใหมากทสด ๒.๑.๓ ประเภทของการใหค าปรกษา การใหค าปรกษาแบงประเภทไดดงน๒๘ ๒.๑.๓.๑ การใหค าปรกษาเปนรายบคคล (Individual Counseling) การใหค าปรกษาประเภทน เปนแบบทไดรบความนยมและถกน ามาใชในหนวยงานตาง ๆ เพอใหสมาชกในองคกรเพมประสทธภาพการปฏบตงานใหสงขน ท าใหคนในองคกรไดตระหนกถงความร สกเกยวกบปฏกรยาและการแสดงออกของอารมณของตนและผอน เขาใจความส าคญของทศนคต ความเชอ คานยม แรงจงใจ พฤตกรรมตาง ๆ ของบคคล เขาใจความส าคญของการเสรมแรงและการตอตานการเปลยนแปลง คนสามารถก าหนดเปาหมายและการประพฤตปฏบตของตนเองได ๒.๑.๓.๒ การใหค าปรกษาแบบกลม (Group Counseling) การใหค าปรกษาประเภทนเปนการใหค าปรกษาเชงกระบวนการ คอ บคคลมความตองการแกไขปญหาใดปญหาหนงรวมกน เปนกลมเพอปรกษาหารอซงกนและกน โดยมผใหค าปรกษาเปนผชวยเหลอสมาชกในกลม เพอทจะไดพจารณาก าหนดปญหา แสดงออกเกยวกบความรสก และความคดเหนของแตละคน กลาทจะเผชญปญหา หรอปรบปรงตนเอง และไดตระหนกวาผ อนกมความขดแยงหรอความคดเหนเชนเดยวกบตน ไมใชเขาคนเดยวทมปญหาและอยางนอยยงมอกคนหนง คอผใหค าปรกษาทยอมรบ

๒๘ สมพร สทศนย . การทดสอบทางจตวทยา , (กรงเทพมหานคร : โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๔๔), หนา ๒๔๙.

๒๕

และเขาใจเขา เชน การใหค าปรกษาเปนกลมแกคนงาน ทมปญหาเกยวกบนโยบายใหมหรอมความตองการจะปรบปรงวธการท างาน เปนตน จากประเภทของการใหค าปรกษา ๒ กรณ ดงกลาวขางตน ผวจยจงสรปลงในลกษณะทเปนเปาหมายส าคญของประเภทการใหค าปรกษา หรอการแนะแนวไว ๓ ลกษณะ ดงน (๑) การแนะแนวการศกษา เปนการชแนะใหนกเรยน หรอผรบบรการรจกเลอกเรยนไดเหมาะสมกบความสามารถ และความถนด รจกตดสนใจเลอกเรยนตอได (๒) การแนะแนวอาชพ เปนการชแนะใหนกเรยนหรอผรบบรการปรกษารจกเลอกอาชพทเหมาะสมกบความสามารถ และความถนดของตนเอง และรจกปรบตวในการประกอบอาชพนน ๆ (๓) การแนะแนวสวนตวและสงคม เปนการชแนะใหผรบบรการปรกษาแกปญหาดวยตนเองในเรองปญหาการเรยน สงคม และสวนตว ๒.๑.๔ จดมงหมายของการใหบรการปรกษา จดมงหมายของการใหบรการปรกษามทงจดหมายในระยะสน และจดมงหมายระยะยาวในอนาคต๒๙ ๒.๑.๔.๑ จดมงหมายระยะสน ยอรชและครสเตยน (George and Cristiani) ไดกลาวถงจดม งหมายของการใหบรการปรกษาระยะสนวา ครอบคลมสงตาง ๆ ดงตอไปนคอ (๑) สงเสรมการเปลยนแปลงพฤตกรรมจดมงหมายของการใหบรการปรกษา คอการสงเสรมใหผรบบรการเปลยนแปลงพฤตกรรมไปสแนวทางทพงปรารถนา เปนตนวา ใหเรยนไดดขน มพฤตกรรมกลาแสดงออก เพมความรบผดชอบในการท างาน ยอมรบฟงค าวจารณตาง ๆ เกยวกบตวเรา ลดความขดแยงดานจตใจ ไดเขาท างาน ประสบความส าเรจในการท างาน มชวตสมรสทราบรน ผใหบรการปรกษาตางกมงใหผรบบรการเปลยนพฤตกรรมไปสทางทพงปรารถนาทงนน โดยมกระบวนการชวยใหผรบบรการเปลยนพฤตกรรมทแตกตางกนไป ตามความศรทธาในทฤษฎการใหบรการปรกษาแบบตาง ๆ ทผใหบรการปรกษายดถอ (๒) สงเสรมความสามารถของผรบบรการในการตดสนใจ และวางโครงการอนาคต จดประสงคของการใหบรการปรกษาไมใชเปนการตดสนใจใหผรบบรการ แตสงเสรมใหผรบบรการตดสนใจไดดวยตนเองอยางมประสทธภาพ โดยประหยดเวลา พลงงาน ก าลงทรพย และมการเสยงนอยทสด ตลอดจนชวยใหผรบบรการพฒนาความสามารถทจะวางโครงการอนาคตของตนทงระยะสนและระยะยาว โดยใชเหตผลพจารณาสภาพการณตาง ๆ อยางรอบคอบ (๓) สงเสรมทกษะของผรบบรการในการแกปญหา และวางโครงการอนาคตในการพฒนาการของชวต มนอยคนทจะแกปญหาและวางโครงการอนาคตไดโยบรบรณ การสงเสรมใหบคคลเรยนรวธการและมทกษะในการแกปญหา จะชวยใหผรบบรการน าไปใชกบสภาพการณตาง ๆ ในชวตของเขาได ไมวาจะเปนปญหาในโรงเรยน ในครอบครว หรอในชวตการท างาน

๒๙ วชรย ทรพยม , ทฤษฎใหบรการปรกษา , พมพครงท ๒, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๔๗, หนา ๖-๘.

๒๖

๒.๑.๔.๒ จดมงหมายระยะยาว ส าหรบจดประสงคระยะยาวในอนาคตคอ ใหผรบบรการสามารถพฒนาตนเองอยางเตมท ชวยใหผรบรการเปนบคคลทมประสทธภาพ (the fully functioning person) รอเจอรส (Rogers) ประมวลลกษณะของบคคลทมประสทธภาพไว ดงนคอ ๑) มการตระหนกร คอ ตระหนกในสวนดและสวนบกพรอง แรงจงใจ ความเชอ คานยม และความรสกของตนเอง ๒) มพฤตกรรมทสม าเสมอ ไมใชเปลยนแปลงอยตลอดเวลา ๓) ควบคมตนเองได ไมววาม หรอวตกกงวลเกนกวาเหต ไมทอแท สนหวง สงสารตนเอง และปลอยชวตตามยถากรรม ๔) มความสามารถทจะด าเนนการกบสภาพการณทเปนปญหาไดอยางมเหตผล ไมใชอารมณ ไมหนปญหา ๕) มความมงมนในการกระท า ไมจบจด เมอตดสนใจทจะท าสงใดแลวกมใจจดจอ และมงมนในการกระท าจนส าเรจลลวง ปจจยพนฐานของการใหบรการปรกษา ประกอบดวยความส าคญ ๓ ประการ คอ๓๐ ๑) Counselee คอ ผรบบรการปรกษา บคคลทมความคด ความรสกสบสน ตงเครยด และแสดงพฤตกรรมไมเหมาะสม ๒) Counselor คอ ผใหบรการปรกษา บคคลทคอยใหความชวยเหลอแกผทมความยงยากใจ ๓) Interpersonal relationship หมายถง การสรางสมพนธภาพระหวางผใหบรการปรกษากบผรบบรการปรกษา ซงมผลกอใหเกดการเปลยนแปลงบางสงบางอยางในตวผรบบรการปรกษา ๒.๑.๕ คณสมบตของผใหบรการปรกษา๓๑ การใหบรการปรกษาจะด าเนนไปไดอยางมประสทธภาพเพยงใดนน ยอมขนอยกบสงส าคญประการหนง นนคอ บคลกภาพของผใหบรการปรกษา ประกอบดวยมมมอง แนวความคด และทศนคต ในอนทจะมผลเอออ านวยตอการท างานทางดานการแนะแนวและการใหบรการปรกษาใหสมฤทธผลมากยงขน ผใหบรการปรกษาควรจะเสรมสรางคณสมบตทดดงน ๑) การรวมกบรถงความรสกของผอนได และสามารถรวมทกขกบผรบบรการปรกษาได ตลอดชวงเวลาของการใหบรการปรกษา ๒) มความอมในตวเองพอสมควร ซงหมายถง การยอมรบวาตนเองมความเพยงพอมากกวาความหวโหย โดยไมพยายามมองหาชองทางทจะตกตวงเอาผลประโยชนจากผรบบรการปรกษา หรอ มองเหนผรบบรการปรกษาเปนเหยออนโอชะ ๓) มความยตธรรมและกลาเปดเผยตวเอง

๓๐ พงษพนธ–วไลลกษณ พงษโสภา, ทฤษฎและเทคนคการใหบรการปรกษา, หนา ๑๑. ๓๑ เรองเดยวกน, หนา ๑๔-๑๖.

๒๗

๔) พยายามสนบสนน เพอใหผรบบรการปรกษามก าลงใจทยนหยดไดดวยล าแขงของตนเอง และเปนตวของตวเองมากกวาทจะคอยบงคบควบคมเขา ๕) ขณะทใหบรการปรกษา ควรมงถงผลประโยชนของตวผรบบรการปรกษาเปนส าคญ ๖) มจตใจกวางไกล มองโลกอยางกวางขวาง และมองเหนในประเดนส าคญของปญหาหลกในการใหบรการปรกษา ๗) มปฏภาณไหวพรบดและเนผทมอารมณขน ๘) มสขภาพกายแขงแรงและมสขภาพจตด ๙) มบคลาภาพทมความยดหยนและปรบตวไดทนตอสถานการณ ๑๐) เปนผรกษาจรรยาบรรณ คอ มงในเกยรตยศชอเสยงของตน และสามารถเกบรกษาความลบของผรบบรการปรกษาได ๒.๑.๖ ลกษณะปญหาของผรบบรการปรกษา๓๒ ผใหบรการปรกษาจ าเปนตองพจารณาปญหาของผรบบรการปรกษา โดยพยายามจดประเภทของปญหาแบงเปน ๓ ระดบ ดงน ๒.๑.๖.๑ ปญหาทเกดขนในระดบความคด เปนปญหาทเกดขนกบผรบบรการปรกษาอนเนองมาจากสาเหตส าคญ ๒ ประการ คอ ความไมรและความรผด ส าหรบปญหาทเกดจากความไมรนนจะท าใหผรบบรการปรกษาขาดขอมลทจะน าไปใชในการตดสนใจหรอวางแผนชวต โดยขอมลทขาดนสามารถแบงออกไดเปน ๒ ประเภท คอ ๑) ขอมลทเกยวกบตนเอง ไดแก การทคนเรายงไมรจกตนเองในดานตาง ๆ ดพอวาตนเองมความถนดอะไร มความสนใจทางดานใด จะเลอกศกษาตอหรอประกอบอาชพอะไรดจงจะเหมาะสมกบความสามารถของตนเอง ลกษณะของปญหาดงกลาวจงเปนหนาทของผใหบรการปรกษากบผรบบรการปรกษาทจะตองรวมมอกนคนหาความถนดความสนใจ หรอความสามารถพเศษของผรบบรการปรกษา ซงผ ใหบรการปรกษาอาจน าแบบทดสอบวดความถนด หรอความสนใจ และเครองมอทางจตวทยามาใชตามความเหมาะสม ๒) ขอมลทเกยวกบสงแวดลอม ไดแก การทผรบบรการปรกษายงไมทราบขอมลทอยภายนอกตนเองหรออยหางจากตนเองออกไป เชน ขอมลทเกยวกบการเขาศกษาตอ ขอมลทเกยวกบอาชพ ตลอดจนรายละเอยดหรอคณสมบตของผทจะเขาศกษาตอหรอประกอบอาชพตามทสถาบนเหลานนไดก าหนดไว ขอมลเหลานหากผใหบรการปรกษาท าการเกบรวบรวมจะสามารถใหกบผรบบรการปรกษาไดโดยทนทเมอผนนตองการ ตวอยางของปญหาทเกดขนส าหรบนกเรยนคอ ตองการศกษาตอทไหนด จะเลอกสายสามญหรอสายอาชพ มสถาบนใดเปดรบบาง รบจ านวนเทาไร และเมอเรยนจบมาแลวจะเปนอยางไร เปนตน นอกจากนนปญหาทเกดขนในระดบความคดอกสาเหตหนงอาจมาจากการเรยนรทผด จงท าใหบคคลนนมความคดทไมสมเหตสมผลหรอกลายเปนคนทไรเหตผล ตวอยางเชน ความคดทตองการใหคนรอบขางเราทกคนรกเราและจรงใจตอเรา ซงในความเปนจรงของชวตแลวความคดดงกลาวคงจะเปนไปไดยาก ดงนเปนตน

๓๒ พงษพนธ–วไลลกษณ พงษโสภา, ทฤษฎและเทคนคการใหบรการปรกษา, หนา ๔๓-๔๕.

๒๘

๒.๑.๖.๒ ปญหาทเกดขนในระดบความรสก เปนปญหาทเกดขนและทบถมอยในจตใจของบคคลนนมาเปนเวลาชานาน จนกลายเปนความรสกทฝงตดแนนในบคคลนน และมกจะท าใหบคคลนนกลายเปนผทมความกดดนทางอารมณสง ปญหาในระดบความรสกสามารถเกดขนไดกบทกคน และอาจมาจากสาเหตหลายประการ เชน การไมประสานสอดคลองกนระหวางตนทแทจรง (real self) กบการรบรเกยวกบตน (perceived self) และตนในอดมคต (ideal self) อนมผลท าใหบคคลนนมองตนเองและเขาใจตนเองผดไปจากความเปนจรง ซงมกจะเกดขนกบคนทมความเชอมนในตนเองสงมากเกนไป หรอผทขาดความเชอมนในตนเอง อนสงผลสะทอนถงชวตสวนตวและหนาทการงานของบคคลนน ตลอดถงทางดานมนษยสมพนธใหดอยลงไป ท าใหไมประสบความส าเรจในชวตเทาทควร ปญหาทเกดขนในระดบของความรสกนอกเหนอจากน ไดแก ปญหาในความรสกวาตนเองมปมดอยชวตทเกดมามความสขและความส าเรจสคนอนไมได หรอมความรสกวาพอแมไมรกตนเอง หรอถงแมวาจะรกกรกพกบรกนองมากกวารกเรา บางคนอาจเกดความรสกเหนอยหนาย ทอแม หมดอาลยในชวต ไมรจะอยไปเพออะไร ชวตมแตความนาเบอ ซ าซากจ าเจ บคคลทมความคดเหลานมกจะปลอยใหประสบการณในอดตทงหลายมาเปนเครองบนทอนก าลงใจในการท างาน สขภาพกาย และสขภาพจตมแตเสอมโทรม ปญหาเหลานจดวาเปนปญหาทเกดขนในระดบความรสก ส าหรบแนวทางแกไขปญหาลกษณะน ผใหบรการปรกษาจะตองพยายามเปดโอกาสใหผรบบรการปรกษาไดระบายอารมณและความรสกทอดอนตนใจออกมาใหไดมากทสดเทาทจะมากได และสงส าคญส าหรบผใหบรการปรกษาคอ จะตองรวมรบอารมณและความรสกไปกบผรบบรการปรกษาดวย ๒.๑.๖.๓ ปญหาท เกดขนในระดบพฤตกรรม ลกษณะของปญหามกเกดขนเนองมาจากการทบคคลไมพอใจในการกระท าของตนเองและตองการแกไขพฤตกรรมนน สาเหตทเกดขนอาจมาจากการทผรบบรการปรกษามความตองการภายในใจอยางหนง แตการาแสดงออกทางพฤตกรรมกลบเปนไปอกแบบหนง ซงอาจเปนเพราะไมมการเรยนรมากอน จงท าใหมพฤตกรรมทตนไมถงปรารถนา หรออาจเกดจากการทไดเรยนรมาแลว แตไมสามารถน ามาประยกตใหเขากบสภาพแวดลอมในชวตประจ าวนได เชน ปญหาเรองการมาท างานสาย ปญหาการขาดเรยนเปนประจ า นสยการตดเหลา สบบหร หรอเสพยา ชอบเทยวเตร และนสยกาวราว อาละวาด ต วอยางปญหาทเกดขนในระดบพฤตกรรม ไดแก นกเรยนคนหนงมปญหาเกยวกบการอานหนงสอ ทงทรวาการจะเรยนหนงสอใหไดผลดนนจ าเปนตองแบงเวลาอานหนงสอใหเปน ครนเมอถงเวลาทนกเรยนผนนลงมออานหนงสอ กไมสามารถนงอานหนงสอตามท ไดตงใจไว ปญหาคอวาจะมวธท าอยางไรจงจะมพฤตกรรมดงทตองการ กลาวคอ สามารถนงอานหนงสอไดตามเวลาทก าหนดไว ปญหาทเกดขนในระดบพฤตกรรมน ผใหบรการปรกษากบผรบบรการปรกษาจะตองรวมกนก าหนดพฤตกรรมทตองการใหชดเจน ตลอดจนก าหนดขนตอนซงเปนแนวทางและวธปฏบตลงไปใหแนนอน และผรบบรการปรกษาจะตองพยายามปฏบตตนใหไดตามขอตกลงทไดรวมกนก าหนดขน ๒.๑.๗ มมมองของปญหา ส าหรบขอบขายของปญหาในการใหบรการปรกษา อนเปน บอเกดของการตดสนใจยากล าบากในบคคลปกตและผรบบรการปรกษา ครอบคลมในดานตอไปน ๒.๑.๗.๑ปญหาทางดานการศกษา ผใหบรการปรกษาจะชวยใหผรบบรการปรกษามความร ความเขาใจเกยวกบแนวทางในการศกษา การวางอนาคตของชวตทางการศกษา ซงจะสงผล

๒๙

สะทอนถงการประกอบอาชพตอไปในภายหนา การเลอกวชาเรยนใหเหมาะสมกบความสามารถ ความถนด และความสนใจของแตละบคคล ๒.๑.๗.๒ปญหาทางดานอาชพ ผใหบรการปรกษาจะชวยใหผทมปญหาเกยวกบ อาชพสามารถเขาใจถงโลกของงานไดดยงขน เขาใจถงโอกาสในการเลอกประกอบอาชพ การเลอกอาชพทเหมาะสมกบคณสมบตของตนเองตลอดถงความสขในการประกอบอาชพ ๒.๑.๗.๓ปญหาทางดานสงคมสวนตว ผใหบรการปรกษาจะชวยใหผรบบรการปรกษาสามารถปรบตวไดดขน ในขณะทด าเนนชวตอยในครอบครว ในสถานทท างาน หรอโรงเรยน การใหบรการปรกษาทางดานสงคมและสวนตวจะสามารถชวยใหบคคลนนมสขภาพจตทด เขาใจตนเอง ยอมรบตนเอง และยอมรบผอนไดมากขน ซงจะชวยใหการท างานรวมกบผอนมประสทธภาพยงขน อนเปนการสรางสรรคประโยชนแกตนเองและสงคม Williamson๓๓ ไดจ าแนกปญหาของผรบบรการปรกษาเพอสะดวกตอการวนจฉย ม ๕ ประการ ไดแก ๑) ปญหาเกยวกบบคลกภาพ ไดแก ปญหาทเกยวกบการปรบตวในสงคม ความขดแยงทเกดขนในครอบครว และปญหาเกยวกบระเบยบวนย ๒) ปญหาดานการศกษา ไดแก การเลอกวชาเรยนทไมตรงกบความถนดและความสนใจของตนเอง มอปนสยในการเรยนทไมเหมาะสม ขาดแรงจงใจในการท างาน ๓) ปญหาทางดานอาชพ ได การขาดขอมลเกยวกบอาชพโดยไมทราบวามอาชพอะไรบางหรอไมสามารถตดสนใจเลอกอาชพทเหมาะสมกบตนเองได ๔) ปญหาดานเศรษฐกจ ไดแก การขาดแคลนทางดานทนทรพยเพอน ามาใชในการด าเนนชวต ๕) ปญหาทางดานสขภาพ ไดแก การมรางกายทไมสมบรณแขงแรง หรอการไมยอมรบในขอบกพรองทางสขภาพของตนเอง กลาวโดยสรป กระบวนการใหค าปรกษา (The Counseling Process) หมายถงขนตอนของการใหค าปรกษาทเรมจาก การก าหนดวตถประสงค/เปาหมาย การรวบรวมขอมล การวเคราะหปญหา สาเหต การใหค าปรกษาและการประเมนผล ส าหรบการประเมนผลการใหค าปรกษานบวาเปนขนตอนทส าคญทท าใหทราบวาการใหค าปรกษาประสบผลส าเรจตามเปาหมายทก าหนดไวหรอไม ซงสามารถประเมนผลการใหค าปรกษาหรอผใหค าปรกษากได ความส าเรจและความลมเหลวของการใหค าปรกษา มาจากปจจยหลายประการ แตถาการใหค าปรกษาประสบความลมเหลว ผบรหารหรอผบงคบบญชากจะน าเครองมอทางดานวนยหรอการโยกยายพนกงานมาใช จากกระบวนการและขนตอนการใหค าปรกษาทกลาวมานน บคคลทมความส าคญอยางยงในการใหค าปรกษากคอ ผ ใหค าปรกษาทจะตองมคณสมบตและบทบาททเหมาะสม มความรความสามารถ มมนษยสมพนธ มจรรยาบรรณทางวชาชพ เพอใหเกดการปฏบตงานทตองท าบทบาททงผใหค าปรกษา ผไกลเกลย และผประสานงาน โดยมจดมงหมายในการใหค าปรกษาประสบความส าเรจอยางมประสทธภาพตอไป

๓๓ Williamson, E.G. (๑๙๕๐). Counseling and adolescents. New York: McGraw-Hill.

๓๐

๒.๒ แนวคดเกยวกบการใหค าปรกษาตามแนวพทธจตวทยา พทธจตวทยา เรมตงแตสมยพทธกาล เมอพระมหาบรษ (เจาชายสทธตถะ) สละราชสมบต ออกบรรพชามงบ าเพญเพยรทางจตสละโลกยสข มงสโลกตรสข จนถงวนเพญเดอนวสาขะ (กลางเดอน ๖) ทรงประทบอยภายใตตนอสสตถพฤกษ (ตนโพธ) ครงเวลาอาทตยอสดง กทรงจ าก าจดกเลสมารได ตรสรปพเพนวาสานสสตญาณ ในยามตน หมายถง ในยามตนทรงตรสรถงความรเปนเครองระลกไดถงขนธทอาศยอยในกอน คอ การระลกชาตได ตรสรจะตปปาตญาณในยามกลาง หมายถง ในยามกลางทรงปรชา ตรสรถงการจตและอบตของสรรพสตวทงปวง มจกษทพยมองเหนสตวก าลงจตบาง ก าลงเกดบาง มอาการดบาง เลวบาง เปนตน ตามกรรมของตนและตรสรอาสวกชยญาณ ในยามสดทายแหงวนเพญวสาขะนน นบยอนหลงไปกอนเรมพทธศกราชได ๔๕ ป หมายถง ในยามสดทายของวนเพญเดอนหก มพระชนมได ๔๕ พรรษา ทรงตรสรเปนเหตสนอาสวะ ทรงมญาณหยงรในธรรมเปนทสนไปแหงอาสวะทงหลาย๓๔ จตวทยาเช งพทธในดนแดนแควนถนประเทศไทย เมอ พจารณาหลกฐานทางประวตศาสตรและหลกฐานทางโบราณ พบวา พทธศาสนาไดแพรเขาสประเทศไทยครงแรก เมอคราวสงคายนาครงท ๓ ราว พ.ศ. ๓๐๐ โดยพระเจาอโศกมหาราช กษตรยแหงอนเดย ไดสงสมณะทตไปประกาศพระพทธศาสนายงประเทศตาง ๆ โดยเฉพาะทเขาประกาศพทธธรรมในประเทศไทย คอ พระโสณเถระกบพระอตระเถระ มหลกฐานโบราณวตถทคนพบ เชน เสมาธรรมจกร แทนและสถป โดยเฉพาะอกษรทจารกพระธรรมเปนภาษามคธ เปนภาษาทใชในทองถนของพระเจา อโศกมหาราช๓๕ ในสมยทพทธศาสนาเขาสประเทศไทยครงแรกนน ประเทศไทยอยในบรเวณทเรยกวาสวรรณภม ในจดหมายเหตแหงจน เรยกวา ทวารวด แสดงใหเหนวา การศกษาจตวทยาทางพทธศาสนาในประเทศไทย มมาตงแตสมย พ.ศ. ๓๐๐ ปรชญาแหงการศกษากลายเปนแนวทางการศกษา มหลกพทธธรรมเปนพนฐาน พฤตกรรมในการด าเนนวถชวตความรโลกทศน และชวะทศน เปาหมายของชวตและการศกษาพฤตกรรมทางจต ใชจตวทยาทางพระพทธสาสตรเปนแบบแผนของพฤตกรรมในการด ารงชวต เปนทพงทางใจของพทธศาสนกชนทกหมเหลาโดยอตโนมต มาทกยคทกสมย พทธธรรมถอเปนบรมสจจะ หรอความจรงอนประเสรฐเกยวกบโลกและชวตทชใหเหนถงรากเหงาของความทกขทบบคนจตใจมนษยซงปรากฏอยอยางซอนเรน เหนไดยาก แตสงผลกระจายอยในทก ๆ มตของชวตและจตใจใหพนจากความทกขทงปวง ซงความพเศษและความลกซงของการเหนความจรงแหงทกขและการช าระความทกข คอ ปญญาอนบรสทธทพระพทธเจาทรงคนพบ และน ามาสงสอนเพอประโยชนสขของมวลมนษยชาตมาเปนเวลากวา ๒๕๐๐ ป ทผานมา และจากระยะเวลาอนยาวนานจนถงในปจจบนน พทธธรรมไดรบการยอมรบแลววาเปน อกาลโก

๓๔ ภาณวงโส, เกนกวาฟรอยดจะจตนาการ, (กรงเทพมหานคร: มายแบงคอก, ๒๕๔๙), หนา ๓๐-๓๑. ๓๕ เรองเดยวกน, หนา ๓๘-๓๙.

๓๑

คอ เปนธรรมทใหผลไดไมจ ากดกาลยงประโยชนตอบคคลทกเพศทกวยและทกระดบชน พทธธรรมจงมคณคาส าหรบมนษยชาตโดยถวนหนาตามระดบสตปญญาของบคคล๓๖ สาระแกนแทของการศกษาพทธจตวทยา คอการศกษาวเคราะหธรรมชาตของ “จต” ทปรากฏเปนประสบการณของผศกษาวาจตซงเปนลกษณะของนามธรรมนน คออะไร มอะไรบาง ภาวะจต มลกษณะธรรมชาตทแทจรงเปนเชนไร ในการศกษาพทธจตวทยา เหนไดชดเจนวาเปาหมายหรอวตถประสงคของค าสงสอนของพระพทธเจานนมงเพอขจดความทกขทางใจใหสภาวะจตเปนอสระจากสงพนธนาการทงปวงบรรลถงความสงบสขทสมบรณ๓๗ การศกษาพทธจตวทยาทถกตองนนตองเปนการศกษาทสามารถเปลยนแปลงจตใจของผศกษาใหเปนไปเพอความดบทกข สามารถรชด เผชญโลกไดอยางไรความทกขไรปญหา มการเปลยนแปลงในทางทดงามเปนประโยชนท งแกตนเองและสงคมโดยสวนรวม ดงนน การศกษาจตวทยาเชงพทธตามหลกการ เพอเขาถงพทธธรรมอยางแทจรง ม ๓ ขนตอน คอ๓๘ ปรยตศกษา เปนการศกษาดวยการเลาเรยน เพอรบรดวยการรบฟงค าอธบายจากผมภมร หรออานจากคมภรหรอต ารา เมอรบร เรยนรแลวน ามาวเคราะห สงเคราะห คนหาเหตผล ตามแบบโยนโสมนสการ ปฏบตศกษา เปนการน าความรมาจากกการศกษาแบบปรยตดวยวธการโยนโสมนสการมาปฏบต มาทดลองในชวต เพอการพสจนความเปนจรงโดยตรงอยางแทจรง ปฏเวธศกษา เปนผลทเกดจากการประพฤต ปฏบต ดวยตนเอง ไดทดลอง ดวยการปฏบตจรง สรางประสบการณชวตของตนขนมา ไดรบผลเกดปญหา เขาใจสภาพความเปนจรงของชวต มผลท าใหเกดความสมดลในการด าเนนการชวต ทงความคดอาน ความรสก และการแสดงออกทางพฤตกรรมแบบวมสต เรยกวา ปฏเวธ คอการรแจงเหนจรงตามสภาวะทเปนความจรง สรปไดวาพทธจตวทยา มมาตงแตสมยพทธกาลพทธศาสนาไดแพรเขาสประเทศไทยครงแรกในสมยพระเจาอโศกมหาราช สาระแกนแทของการศกษาพทธจตวทยา คอการศกษาวเคราะหธรรมชาตของ “จต” ใชหลกพทธธรรมเปนพนฐาน พฤตกรรมในการด าเนนชวต การเขาถงพทธธรรมอยางแทจรง ม ๓ ขนตอนคอปรยตศกษา ปฏบตศกษา และปฏเวธศกษา ๒.๒.๑ ความหมายของพทธจตวทยา พทธจตวทยา มาจากค าวา พทธ+จต+วทยา พทธ (Buddha) แปลวา ร คอ รตามหลกแหงพทธธรรม ไดแก รในแกนแทของพระพทธศาสนาคออรยสจส ซงเนนการใชสตปญญาในการแกทกข/ปญหา ตงแตขนต า กลาง และขนสงสด จตวทยา เปนค าศพทตรงกบภาษาองกฤษวา Phychology ซงมรากศพทมาจากภาษากรก คอ Phyche แปลวา “จต” หรอวญญาณกบค าวา Logos แปลวา “ศาสตร” หรอ “วทยา”

๓๖ ชมพนช ศรจนทรนล, จตวทยาแนวพทธ: แนวทางเพอการเยยวยาและพฒนาจตใจมนษย, หนา ๑๙๓. ๓๗ ภาณวงโส, เกนกวาฟรอยดจะจตนาการ, (กรงเทพมหานคร: มายแบงคอก, ๒๕๔๙) หนา ๓๑. ๓๘ เรองเดยวกน, หนา ๓๘.

๓๒

หรอ “การศกษา” ตามรปศพท จตวทยา หมายถง การศกษาเกยวกบเรองจตและหรอวญญาณแตจตวทยาในยคปจจบน หมายถง ศาสตรทศกษาเกยวกบพฤตกรรมอนเปนกระบวนการของจต๓๙ พทธธรรมค าสอนของพระพทธองคนน ถอวาเปนจตวทยา (Phychology) หรอ ศาสตรทวาดวยเรอง “จต” ทแทจรง เพราการศกษา (Logos) กเปนการศกษาเรอง “จต” ตองการศกษาพจารณาและวเคราะหจนรเทาทนสภาวะของจตดวยพระองคเอง ไดมนกวชาการศกษาไดใหความหมายและแนวคดไวหลายทาน ดงน๔๐ พระเทพวสทธกว๔๑ จตวทยาในพระพทธศาสนา (พทธจตวทยา) กลาวถงตวจตโดยตรงวาเปนตวการทมความส าคญมากทท าใหคนเรา และสตวโลกทงหลายสขหรอทกข เสอมหรอเจรญและกลาวไวทกแงทกมมอยางไมมทสนสด แตจตวทยาตะวนตกนน ยงไมยต คอยงคงคนควาและพบทฤษฎใหม ๆ เพมเตมกนอยอยางไมมทสนสด แตจตวทยาทางพระพทธศาสนานนเปนการคนพบทสนสดยตลงแลว จากการตรสรของพระพทธองคไมทฤษฎใหมอ นใดทใครจะคนพบขนมาใหนอกเหนอไปจากทกลาวไวใน พระอภธรรมนแลว ถาใครจะคน พบทฤษฎใหมนอกเหนอขนไปกวาน กแสดงวานน ไมใชจตวทยา ในพระพทธศาสนา ชมพนช ศรจนทรนล๔๒ กลาววา จตวทยาแนวพทธ เปนการศกษาธรรมชาตของจตใจมนษยจากหลกพทธธรรม อนเปนแหลงรวบรวมความร การวเคราะหจตใจของมนษยโดยมจดมงหมายเพอใหบคคล สามารถจดการกบชวตทด าเนนการอยในแตละวน สาระส าคญจงอยทวธการปฏบต หรอ วธการด าเนนชวตใหบรรลถงการดบทกข หรอปญหาในจตใจทเกดขนใหหมดสนไป ภานวงโส๔๓ พทธจตวทยา คอ การศกษาวเคราะหจตซงมความสมพนธกบปญหา คอ ทกข เพอใหเขาใจสภาพทแทจรงของชวต เขาถงสาเหตของปญหา เขาถงเปาหมายทแทจรงของชวต รวธการและรวธปฏบตเพอเผชญปญหา ไมถกบบคนโดยปญหา ไมท าใหเกดความหดห ทอแท แตกระตนใหสและเผชญกบปญหาคอทกข อยางองอาจและทระนง ยงยทธ วงศภรมยศาสนต๔๔ กลาววา พทธจตวทยาเปนการน าศาสตรทศกษาถงจตและกระบวนการทางจตใจคอจตวทยามาอธบายกระบวนการเกดทกขและการพนทกข นยามการปรกษาตามแนวพทธจตวทยา หมายถง การแสดง (เทศนา) การสอน การชทาง “ อกขาตโร ตถา คตา ” พระตถาคตเปนเพยงผบอกใหผมปญหา หรอผมความทกข แกปญหาดวยตนพงตน อตตาห อตตโน นาโถ โดยการทผใหค าปรกษาและผรบค าปรกษารสงทควรรอะไร ควรละอะไร ควรไดอะไร และควรท าอะไร

๓๙ ภาณวงโส, เกนกวาฟรอยดจะจตนาการ, หนา ๗. ๔๐ เรองเดยวกน, หนา ๓๙. ๔๑ พระเทพวสทธกว, จตวทยาในพระอภธรรม, พมพครงท ๔, (กรงเทพมหานคร: โรงพมพมหามกฎ-ราชวทยาลย, ๒๕๔๓), หนา ๙. ๔๒ ชมพนช ศรจนทรนล , จตวทยาแนวพทธ : แนวทางเพอการเยยวยาและพฒนาจตใจมนษย , วารสารวชาการ, มหาวทยาลยหอการคาไทย, ปท ๒๙ ฉบบท ๔ เดอนตลาคม – ธนวาคม ๒๕๕๒, หนา ๑๙๒. ๔๓ ภาณวงโส, เกนกวาฟรอยดจะจตนาการ, หนา ๔๓–๔๔. ๔๔ ย งย ท ธ ว งศ ภ ร ม ย ศ าส น ต , จ ต ว ท ย าแน ว พ ท ธ (ตอน ๑ ) ,[ออน ไล น ], แ ห ล งท ม า ; https//www.dmh.go.th/news/view.asp [๑๖ กนยายน ๒๕๕๙ ].

๓๓

โดยสรป พทธจตวทยา หมายถง การศกษาถงจตทสมพนธกบความทกข หรอ ปญหาทเปนสภาพความเปนจรงตามธรรมชาตของชวต คอ ความดบทกข ดบปญหา รวธปฏบตเพอเผชญปญหา โดยไมเกดความทอแท สนหวง เมอเผชญกบความทกขหรอปญหาอยางมนคงตามหลกพทธธรรม ๒.๒.๒ หลกการและปรชญาพนฐานการสอนของพระพทธเจา พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต)๔๕ ไดกลาวถง หลกการสอนยอมด าเนนไปจากจดเรม ตามแนวทาง และสจดหมายตามทปรชญาก าหนดให อยางไรกดเมอมองในแงปรชญาการศกษา พทธธรรมกเปนเรอง กวางขวางมากอก เพราะพทธธรรมทงหมด เปนเรองของระบบการ ศกษาระบบหนงนนเอง ในทน จงขอน ามากลาวเฉพาะทเกยวกบการสอนแตสน ๆ ตามหลกพระพทธศาสนาถอวา ในการด ารงชวตของมนษยนน ความขดของปรวนแปร ความเดอดรอนล าบาก ความเจบปวด ความสญเสย ความพลดพราก และปญหาชวตตาง ๆ ซงทางพทธ ศาสนาเรยกรวมวาความทกขนน เปนสงทมอย มนษยจะตองเขาไปเกยวของและไดประสบแนนอน ไมวามนษยจะตองการหรอไมตองการ จะยอมรบวามนมอยหรอไมยอมรบ หรอแมจะเบอนหนา หนอยางไรกตาม เมอเปนเชนน หากมนษยตองการมชวตอยอยางดทสด มนษยจะตองยอมรบความจรงอนน จะรบรสหนา และพรอมทจะจดการแกไขปญหาทเกดขนใหดทสด ชวตทเปนอยอยางดและมความสขทสด คอชวตทกลารบร ตอปญหาทกอยาง ตงทศนคตทถกตองตอปญหาเหลานน และจดการแกไขดวยวธทถกตอง การหลกเลยงทจะรบรกด การนกวาดภาพใหเปนอยางทตนชอบกด เปนการปดตาหรอหลอกตนเอง ไมชวยใหพนจากความทกข ไมเปนการแกปญหา และใหไดพบความสขอยางแทจรง อยางนอยกเปนการฝงเอาความกลว ซงเปนเชอ แหงความทกขเขาไวในจตใจอยางลกซง ดวยเหตน สงทพระพทธศาสนาสอนเปนขอแรก กคอความทกข อนเปนปญหาทมนษยพงรบรและจดการแกไขโดยถกตอง และถอวาภารกจของพระพทธศาสนาและระบบการศกษาของพระ พทธศาสนา กคอ การชวยมนษยใหแกปญหาของตนได ความทกข ความเดอดรอน และปญหาชวตนานาประการ ของมนษยนน เกดจากตณหา คอ ความอยาก ความตองการ ความเหนแกตว ซงท าใหมนษยมทศนคตตอสงตาง ๆ เคลอนคลาดจากทมนเปนจรง และเปนในรปตาง ๆ กนตามระดบความอยาก และความยดของตนตอสงนน ๆ เมอม ทศนคตทเคลอนคลาดไป กท าใหเกดความขดแยงขนในตนเอง และความขดแยงระหวางตน กบผอน แลวปฏบตหรอจดการกบสงนน ๆ ดวยอ านาจความอยาก และความยดของตน คอ ไมจดการตามท มนควรจะเปนโดยเหตผลแท ๆ เมอเปนเชนน กยอมเปนการสรางปญหาใหเกดขน เกดความขดของขดแยง และความทกข ทงแกตนและผอน ตามระดบของ ตณหา และขอบเขตของเรองทปฏบต ตณหานน เกดจากความไมร ไมเขาใจ ไมมองเหนสงทง หลายตามทมนเปน มทศนคตตอสงทงหลายอยางไมถกตอง ซง เรยกวา อวชชา จงเปนเหตใหไมจดการกบสงนน ๆ ตามทมนควรจะ เปนโดยเหตผลบรสทธ การทจะแกปญหาหรอแกความทกข จงตองก าจดอวชชา สรางวชชาใหเกดขน

๔๕ พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต), พทธวธในการสอน, พมพครงท ๗, (กรงเทพมหานคร: ธรรมสภาและสถาบนบนลอธรรม, ๒๕๔๗), หนา ๑๒-๑๓.

๓๔

พระพทธศาสนามลกษณะส าคญอยางหนงทตางจากศาสนาทวไป โดยถอปญญาเปน ส าคญ ไมบงคบศรทธา ใหเสรภาพทางความคด ไมเรยกรอง และไมบงคบความเชอ ไมก าหนดขอปฏบตทบงคบแกศาสนกชน แตใหพจารณาเลอกตดสนใจดวยตนเอง เรยกวา เปนศาสนาแหงปญญา ดงนน ปรชญาพนฐานการสอนของพระพทธเจาจงเรมจากค าถามวา ท าไมพระพทธเจาจงทรงสอน พระองคทรงสอนอะไร และทรงสอนอยางไร สาเหตทพระพทธเจาทรงสอน๔๖ ๑) เพราะพระกรณาคณ ดงปรากฏในสเมธกถา ๒) เพราะตองการชวยผมโอกาสบรรลประโยชน แตไมอาจบรรลประโยชนนน เมอขาดศาสดาหรอผสอน ๒.๒.๓ หลกธรรมทเกยวกบการใหค าปรกษาตามแนวพทธจตวทยา ๒.๒.๓.๑ หลกอรยสจ ๔ เปนหลกธรรมส าคญทครอบคลมค าสอนทงหมดในพทธศาสนา๔๗ อรยสจ เปนความจรงอนประเสรฐทองคพระสมมาสมมาพทธเจาไดทรงร ทรงปฏบต และทรงเสวยผลมาแลวดวยพระองคเอง ประกอบดวยความไมสบายกาย ไมสบายใจ(ทกข) เหตของทกข (สมทย) ความดบทกข (นโรธ) และทางดบทกข (มรรค)๔๘ และอรยสจเปนเรองของหลกการในการควบคมทกข และพฒนาจตใจใหบรสทธผองใส เปนเรองทคนปกตทวไปสามารถศกษาและท าความเขาใจได๔๙ ผแจงในอรยสจยอมสามารถก าจดศตรภายในหางไกลจากศตรภายในคอกเลสได สวนศตรภายนอกนนอยางนอยทสดกเบาบางลง เพราะบคคลนนยอมไมกอศตรกบใคร ไมมเวรมภยกบใคร ความรสกไมมศตรเปนความปลอดโปรงแจมใส เปนความสขทเหนไดในปจจบน๕๐ อรยสจ๔ไดแก ๑) ทกข (ธรรมทควรร) แปลวาความทกข หรอสภาพททนไดยาก ไดแกปญหาตาง ๆ ของมนษย กลาวลงไปลกอกหมายถงสภาวะของสงทงหลาย ทตกอยในกฎธรรมดา แหงความไมเทยง เปนทกข เปนอนตตา ซงประกอบดวยภาวะบบคน กดดน ขดแยง ขดของ มความบกพรอง ไมสมบรณในตวเอง ขาดแกนสาร และความเทยงแท ไมอาจใหความพงพอใจเตมอมแทจรง พรอมทจะกอปญหาและสรางทกขขนมาไดเสมอ แกผทยดตดถอมนไวดวยอปาทาน๕๑ ในองคอรยสจ ๔ พระพทธองคทรงแสดงเรองทกขกอนเปนขอแรก เพราะความทกขเปนสงปรากฏชดในชวตมนษยทกคนเหนอยประสบอยทกวน และเปนปญหาอนยงใหญของสตวโลกทกชนด เปนภยใหญของมนษย ๕๒

๔๖ คณาจารยมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, พทธวธในการสอน Buddha’s Teaching Methods, พมพครงท ๒, (พระนครศรอยธยา: ส านกพมพมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๕๙), หนา ๔. ๔๗ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต), พทธธรรม ฉบบปรบขยาย, หนา ๘๔๖. ๔๘ แสง จนทรงาม, อรยสจจ ๔ หวใจของพระพทธศาสนา, (กรงเทพมหานคร: สรางสรรคบคส, ๒๕๔๔), หนา ๑๒. ๔๙ เอกชย จละจารตต , คมอพฒนาตนแนวพทธส าห รบ ผใหการป รกษา , พมพคร งท ๑ (กรงเทพมหานคร: โรงพมพองคการรบสงสนคาและพสดภณฑ, ๒๕๔๓), หนา ๓. ๕๐ วศน อนทสระ, หลกธรรมอนเปนหวใจพระพทธศาสนา, หนา ๑๔. ๕๑ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต), พทธธรรม ฉบบปรบขยาย, หนา ๘๔๙. ๕๒ วศน อนทสระ, หลกธรรมอนเปนหวใจพทธศาสนา, หนา ๑๗.

๓๕

และทวาทกขเปนความจรงอนประเสรฐนนเพราะทกขเปนของจรงแท เปนสงสากล เปนสงทจ าเปนตองเปนอยางนน และเปนสงทหลกเลยงไมได๕๓ ในหนงสอพระธมมจกกปวตนสตร๕๔ ไดกลาวถงทกขอรสจ ไดแก (๑) ความเกดเปนทกข (ชาตปทกขา) เนองจากการเกดเปนทตงของรปนามทจะเปนฐานรองรบความทกขกายทกขใจทงหลาย เมอเกดเปนมนษยหากเกดเปนคนยากจนกจะเปนทกขเพราะขาดแคลนสงจ าเปนตาง ๆ แตถงจะเกดเปนคนร ารวยกยงไดรบทกขกายทกขใจจากโรคภย ความชรา ความไมสมหวงและความกลว เปนตน ดงนนการเกดอนเปนทตงของความทกขตาง ๆ ในชวตจงเปนทกข (๒) ความแกเปนทกข (ชราป ทกขา) เปนความเสอมโทรมของรปนาม เชน ผมหงอก ฟนหก ผวหนงหนงเหยวยน หตง ตาฝาฟาง ความจ าเสอมเปนตน เหลานเปนความเสอมของรป ซงเปนความจรงของชวตทมความเปลยนแปลงเปนธรรมดา แตคนเราสวนมากกลวความชรา และพยายามทกวถทางทจะชะลอความชราไมใหมาถง แตเปนความพยายามทไรผล จงกอใหเกดทกขทงทางกายและทางใจ (๓) ความตายเปนทกข (มรณมป ทกขง) แมความตายจะเปนเพยงความดบไปของชวต เปนสงทคกคามชาวโลกใหหวนกลวเสมอ เมอความตายมาถงเราตองละทงรางกาย ตลอดจนครอบครวอนเปนทรกญาตมตรและทรพยสมบตไวขางหลง การพลดพรากจากทกสงทกอยางในภพปจจบนจงเปนสงทนากลวส าหรบทกคน จงกอใหเกดทกขทางกายและทางใจ (๔) ความเศราโศกใจ และความแหงใจ (โสกะ) เปนความทกขภายในจตใจทรนแรง ซงอาจเกดขนจากการผดหวง การสญเสยทรพยสมบต การพลดพรากจากบคคลทตนรกมาก ๆ การเสอมของรางกาย การเจบปวยทรนแรง การพการ จงท าใหมอาการของความทกขภายในจตใจ เชน มอาการเศราสรอย ซมเศรา หอเหยว ทอแท เบอหนาย เปนตน (๕) ความคร าครวญ ความร าไรร าพน (ปรเทวะ) เปนความทกขทางจตใจทมการแสดงออกมาทางรางกายและค าพด เพราะมความทกขภายในจตใจทรนแรงมาก จนมการแสดงความทกขออกมาภายนอก (๖) ความทกขกาย เปนความไมสบายกายเชน ความเจบปวย ความปวดเมอย รอน เหนอย จดเปนความเจบปวยทางกายทเปนสาเหตใหเกดทกขทางใจตามมา พระพทธองคทรงต าหนการปลอยใหเกดทกขทางใจเพราะมไดก าหนดรทกขทางกายวา เปรยบเหมอนการถกลกศร ๒ ดอกยงทะล ท าใหเกดการเจบปวดทง ๒ อยาง คอ ทกขทางกาย และทกขทางใจ (๗) ความทกขใจ (โทมนส) เปนความเดอนรอนใจ ความเสยใจ และความกลว เชน ความผดคาด ผดหวง เสยหาย สญเสย การผดนด สอบตก โดนด โดนนนทา โดนกลาวราย

๕๓ วศน อนทสระ , ความทกขและการดบทกข, พมพครงท ๓, (กรงเทพมหานคร: สรางสรรคบคส, ๒๕๔๘), หนา ๑๔. ๕๔ พระโสภณมหาเถระ (มหาสสยาดอ)-อธบาย ,พระพรหมโมล (สมศกด อปสโม)-ตรวจช าระ, พระคนธสาราภวงศ-แปลและเรยบเรยง, ธมมจกกปปวตนสตร, (กรงเทพมหานคร: ประยรสาสนไทยการพมพ, ๒๕๕๕), หนา ๑๕๘–๑๙๒.

๓๖

ขาดทน ของช ารด ของหาย ทวงหนไมได เปนตน ผทถกความทกขใจอยางใหญหลวงเขาครอบง า กจะซมเศรา กนไมได นอนไมหลบจนสขภาพเสอมโทรมอาจถงสนชวตได (๘) ความคบแคนใจ (อปายาส) เปนความทกขภายในจตใจ ซงเปนความทกขทเกยวของกบความโกรธ (โทสะ) เชน ถกเอาเปรยบ ถกเหยยดหยาม ถกรงแก ถกบบคนแลวหาทางออกไมได รวมทงการทตองเผชญกบเรองตาง ๆ ทไมปรารถนา เปนตน เปนเหตใหเรารอนกายและใจ จงนบเปนทกขทนากลวอยางหนง (๙ ) ความประสบกบสงทไมรก คอการประสบกบบคคลหรอสงของทไมพงปรารถนา แมจะไมใชความทกขโดยตวของมนเอง เมอบคคลประสบกบสงทไมนาพอใจกเกดอาการไมสบายกาย ไมสบายใจเสมอ ๆ (๑๐) ความพลดพรากจากสงทรก คอการแยกออกจากบคคลหรอสงของทนาปรารถนา แมวาการพลดพรากไมใชความทกขทางกาย แตความทกขทางใจยอมเกดขน เมอสาม ภรรยา บตร ธดาตองตายหรอจากไป หรอสญเสยทรพยทหวงแหนไป ท าใหเกดความโศกเศรา ความคร าครวญ และความคบแคนใจตดตามมา (๑๑) การไมไดรบสงทปรารถนา เปนความทกขทเกดจากความไมสมหวง แตปรารถนาจะพนจาก ความเกด ความแก ความเจบ ความตาย กจะไม สมปรารถนา ไมไดสงทมงหวงไว จงเกดความเศราเสยใจเปนทกข ทกขทง ๑๑ ประการทกลาวมาแลวขางตน เรมตงแตความเกดไปจนถงการไมไดรบสงทปรารถนา เกดไดเพราะมขนธ ๕ เปนทตงแหงความยดมนในขณะทเหน ในขณะทไดยน ในขณะทลมรส ในขณะทกระทบสมผส ในขณะทคด ทกขจงเกดขน บคคลจะไมสามารถละหรอคลายจากความยดมนได ทกขจงเปนสภาวะ ทจะตอง ก าหนดรเพยงอยางเดยววา น คอความทกข หรอ ปญหา และตองยอมรบความเปนจรงวา เปนธรรมดาของสตวโลกตองปลอยวางจงจะท าใหทกขบางเบาลงได จะเหนวา “ทกข" เปนปญหาส าคญทสด ทท าใหมนษยไมสามารถด ารงอยใหเปนปกตสขได ใหมอนถกบบคน ใหตองดนรนกระเสอกกระสนตราบเทาทความทกขยงปรากฏอย จนกวาทกขนนจะบรรเทาหรอดบลง หากในธรรมชาตของชวต ไมมทกขเกดขนเลย “ธรรม” กเปนสงทไมจ าเปน และบคคลกไมตองมาสนใจ แตในความเปนจรง ทงความรสกนกคด ค าพดและการกระท าทกอยางของบคคล ยอมมผลทท าใหเกดทกขไดทงสน "ธรรม" จงเปนสงทส าคญและจ าเปนอยางยงกเพอไมใหเกดผล คอ "ทกข" นนเอง หรอมองอกแงหนงกเพราะ ภาวะความดบทกข หรอไมมทกขเปนสงทดทสดทบคคลควรเขาถงหรอไดรบจากการทเกดมาเปนมนษย๕๕ ในการศกษาวจยครงนทกขทเกดขนกบผมาปรกษากคอทกขในอรยสจ ๔ เพราะเปนทกขทเกยวกบชวตมนษยโดยตรง ๒) สมทย (ธรรมทควรละ) แปลวา เหตเกดขนแหงทกข หรอสาเหตใหทกขเกดขน ไดแกความอยากทยดถอเอาตวตนเปนทตง โดยอาการทมเรา ซงจะเสพ ทจะได จะเปน จะไมเปนอยางนนอยางน ท าใหชวตถกบบคนดวยความเรารอน รานรน กระวนกระวาย ความหวงแหน

๕๕ สรพล ไกรสราวฒ, หลกธรรมพนฐานทชาวพทธพงร, (กรงเทพมหานคร: โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๕๑), หนา ๑๔.

๓๗

เกลยดชง หวนกลว หวาดระแวง เบอหนายหรอความคบของตดขด ในรปใดรปหนงอยตลอดเวลา ไมอาจปลอดโปรงโลงเบา เปนอสระ สดชนเบกบานได อยางบรสทธสนเชง๕๖ สงทเปนเหตทท าใหมนษยทงมปญหานนเกดจาก ตณหา ๓ อยางคอ กามตณหา อยากกาม ไดแก อยากไดอยากเอาอยากเสพ อกอยางหนงคอ ภวตณหา อยากภพ ไดแกอยากเปนนน อยากเปนน อยากคงสถานะอยตลอดไป อยากมชวตนรนดร และอกอยางหนง วภวตณหา อยากสนภพ ไดแก ปรารถนาใหภาวะมลายสนสญ๕๗ ซงประพนธ ศภศร๕๘ กลาววามนษยมแรงจงใจทเปนพลงรากฐานของชวต ๓ ประการ คอ พลงความปรารถนาหรอความอยาก พลงของจต และพลงของเหตผล ซงพลงของความอยากเปนพลงทมมากกวาพลงอน และพลงของเหตผลมนอยกวาแตเปนพลงทส าคญ อกทงตณหาของมนษยนเองทท าลายแมกระทงระบบความเปนอยรวมกน และความสมพนธทดในสงคม ท าใหเกดการแขงขนแยงชงกนตลอดเวลา สงคมเตมไปดวยความเครยดและความขดแยงในทกระดบเกดความเสอมโทรมในดานคณธรรม-จรยธรรม อยางนาเปนหวงจนเกดความวตกกงวลไปทววา อนาคตของโลกและมนษยชาต จะเปนอยางไรตอไป จะสามารถด ารงอยอยางเปนปกตสขไดตอไปอกนานเทาใด๕๙ จะเหนวาเหตแหงทกขในลกษณะตาง ๆ นน เกดจากการสวนทางของกระแสของเหตปจจยตามธรรมชาต และกระแสของความอยาก ความปรารถนา(ตณหา) ซงเปนพลงทมมากในใจของผคน ซงกอเกดการขดแยงระหวางกฎความเปนจรงของธรรมชาตทวาขนธ ๕ ทมการแปรเปลยนตามกฎของไตรลกษณกบการยดถอวามตวตน ซงในทางพทธศาสนาเรยกวาความหลงผด ท าใหอยอยางเปนทาส อยอยางขดแยง จงกลายเปนความทกข๖๐ ดงนนบคคลจะมทกขมากหรอนอยขนอยกบชองวางของความขดแยง ยงชองวางมมากเทาใดทกขกเพมมากขนเทานน ดงนนผใหการปรกษาแนวพทธพงท าความเขาใจชองวางของความขดแยงดงกลาวทเกดขนภายในใจของผมาปรกษา เปนเหตท าใหเกดทกขทางดานจตใจ การแกไขปญหาหรอการคลคลายทกข คอการลดชองวางดงกลาว โดยใหกระแสของความปรารถนาลดลงมาอยใกลกบกระแสของความเปนจรงใหมากทสด โดยการลดละตณหาหรอความอยากในใจ แลวธรรมชาตของความจรงกปรากฏ กอเกดความสงบภายในใจ อยางแทจรง ๓) นโรธ (ธรรมทควรบรรล) แปลวา ความดบทกข ไดแกภาวะทเขาถง เมอก าจดอวชชา ส ารอกตณหาสนแลว ไมถกตณหายอมใจหรอฉดลากไป ไมถกบบคนดวยความรสกกระวนกระวาย ความเบอหนายหรอความคบของตดขดอยางใด ๆ หลดพนเปนอสระ ประสบความสขทบรสทธ สงบ ปลอดโปรงโลงเบา ผองใส เบกบาน การตรสอรยสจในขอ ๓ บอกใหรวาทกขทบบคน

๕๖ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต), พทธธรรม ฉบบปรบขยาย, หนา ๘๕๐. ๕๗ เรองเดยวกน, หนา ๘๖๑. ๕๘ ประพนธ ศภษร, “พทธปญญา: การใชเหตผลเพอคนหาความจรง”, วารสารบณฑตศกษาปรทรรศน, (ปท ๓ ฉบบท ๒ เมษายน-มถนายน ๒๕๕๐), หนา ๔๕๑. ๕๙ สรพล ไกรสราวฒ, ความพอเพยงคอทางรอดของมนษยและสงคม, (กรงเทพมหานคร: โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๕๐), หนา ๔๒. ๖๐ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต), พทธธรรม ฉบบปรบขยาย, หนา ๑๖๕.

๓๘

ดบได ปญหาทกดดนนนแกไขได ทางออกทนาพงใจนนมอย ทงน เพราะสาเหตแหงปญหาหรอบรรดาทกขนนเปนสงทแกไข ก าจด หรอท าใหหมดสนไปได๖๑ และเมอ ไฟราคะดบ ไฟโทสะดบ ไฟโมหะดบ กลาวไดวาความเรารอนคอกเลสทงปวงมมานะ และทฏฐ เปนตน ดบแลว ขนชอวาทกขมแลวดบได๖๒ การทพระพทธองคตรสนโรธไวกอนมรรคเพราะตองการใหผฟงมความหวง และเหนคณคาของนโรธ จนเกดความสนใจกระตอรอรนทจะเรยนรวธปฏบต และพรอมทจะลงมอปฏบตตอไป๖๓ ๔) มรรค (ธรรมทควรเจรญ) แปลวา ปฏปทาน าไปสความดบทกข หรอขอปฏบ ต ให ถ งความดบทกข ไดแก อรยะอฏฐ งคกมรรค หรอทางอนประเสรฐ ๖๔ ในคมภ รพระพทธศาสนาเถรวาทโดยสรปแบงออกเปน ๘ ประเดน คอ (๑) สมมาทฐ หมายถง ปญญาอนเหนชอบ คอเหนอรยสจ ๔ เหนชอบตามคลองธรรมวา ท าดมผลด ท าชวมผลชว มารดา บดาม (คอมคณความด ควรแกฐานะหนงทเรยกวา มารดา บดา) ฯลฯ เหนถกตองตามท เปนจรงวาขนธ ๕ ไมเทยง เปนตน๖๕ สมมาทฐมความส าคญ คอเปน ประดจแกนน า เปนหวหนา เปนนายสารถดง เปนบพนมตแหงการรแจงอรยสจ เปนเหตปจจยใหกศลธรรมอน ๆ ไดเกดขน เพราะความเหนเปนจดเปลยนแปลงทอาจน าวถชวตและสงคมมนษยไปสความด ความเจรญ หรอไปสความเสอมกได๖๖ (๒) สมมาสงกปปะ คอ ด าร นกคด และตงทศนคตตอสงเหลานนอยางถกตอง ไมเอนเอยง ยดตดหรอผลกแยงเปนปรปกษ เมอมความด ารนกคดทเปนอสระจากความชอบใจ ไมชอบใจและเปนกลาง จงท าใหมองเหนสงตาง ๆ ตามความจรง คอเสรมสมมาทฐใหเพมพนยงขน จากนนองคประกอบทงสองอยางกสนบสนนกนและกนหมนเวยนตอไป สมมาสงกปปะ ม ๓ อยาง๖๗ ก. เนกขมมสงกปป หรอ เนกขมมวตก คอ ความด ารทปลอดจากโลภะ ความนกคดทปลอดโปรงจากกาม ไมหมกมนพวพนตดของในสงสนองความอยากตาง ๆ ความคดทปราศจากความเหนแกตว ความคดเสยสละ และความคดทเปนคณเปนกศลทกอยาง จดเปนความนกคดทปราศจากราคะหรอโลภะ ข. อพยาบาทสงกปป (หรอ อพยาบาทวตก) คอ ด ารในอนไมพยาบาท ความด ารทไมมความเคยดแคน ชงชง ขดเคอง หรอเพงมองในแงรายตาง ๆ โดยเฉพาะมงเอาธรรมทตรงขาม คอเมตตา ซงหมายถงความปรารถนาด ความมไมตร ตองการใหผอนมความสข จดเปนความนกคดทปราศจากโทสะ

๖๑ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต), พทธธรรม ฉบบปรบขยาย, หนา ๘๖๑. ๖๒ ประพนธ ศภษร, “พทธปญญา: การใชเหตผลเพอคนหาความจรง”, หนา ๔๕๗. ๖๓ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต), พทธธรรม ฉบบปรบขยาย, หนา ๘๖๓. ๖๔ เรองเดยวกน, หนา ๘๕๐. ๖๕ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต), พจนานกรมพทธศาสน ฉบบประมวลศพท, พมพครงท ๑๖,(กรงเทพมหานคร: บรษท สหธรรมก จ ากด, ๒๕๕๑), หนา ๒๙๓. ๖๖ ปถมพร ตะละภฏ, “การศกษาวเคราะหสมมาทฏฐในการสรางสนตสขในสงคมไทย”, วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๕๔), หนา ๒๕. ๖๗ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต), พทธธรรม ฉบบปรบขยาย, หนา ๗๐๔.

๓๙

ค. อวหงสาสงกปป หรอ อวหงสาวตก คอ ด ารในอนไมเบยดเบยน ไมมการคดท ารายหรอท าลาย โดยเฉพาะมงเอาธรรมทตรงขาม คอกรณาซงหมายถงความคดชวยเหลอผอนใหพนจากความทกข จดเปนความนกคดทปราศจากโทสะ (๓) สมมาวาจา เจรจาชอบ คอ วจสจรต ๔ (เวนจาก วจทจรต ๔) -การงดเวนจากการพดเทจ : พดค าจรง -การงดเวนจากการพดสอเสยด : พดค าสมานสามคค -การงดเวนจากการพดค าหยาบ : พดค าออนหวานสภาพ -การงดเวนจากการพดเพอเจอ : พดค าทมประโยชน (๔) สมมากมมนตะ กระท าชอบ ท าการชอบ คอ การกระท าทเวนจากความประพฤตชวทางกาย ๓ อยาง อนไดแก -การงดเวนจากการฆาสตว -การงดเวนจากการถอเอาสงของทเขามไดให -การงดเวนจากการประพฤตผดในกาม (๕) สมมาอาชวะ เลยงชพชอบ ไดแกละมจฉาชพ เลยงชวตดวยสมมาชพ รวมถงความขยนหมนเพยรในการประกอบอาชพทสจรต (๖) สมมาวายามะ คอ เพยรชอบหรอพยายามชอบเชน เพยรพยายามปองกนไมใหบาปเกดขนภายในจต เพยรเพอจะละหรอก าจดอกศลธรรมทเกดขนแลวใหหมดไป เพยรเพอจะเจรญกศลธรรมใหเกดขน และ เพยรรกษากศลทสรางใหบงเกดขนแลวไมใหเสอม (๗) สมมาสต คอ ใหใชสตเปนเครองพจารณา ๔ ฐาน คอ กาย เวทนา จต และธรรม เพอก าจดอภชฌาและโทมนสออกจากจต (๘) สมมาสมาธ คอ ใหปฏบตตามหลกกมมฏฐาน ๔๐ กอง ใหเลอกกองใดกองหนงกได ใหก าหนดแนวแนอยกบสงสงเดยวทเรยกวา จตมอารมณเดยว ไมฟงซานซดสายไปหาสงอนหรออารมณอนวธการทจะท าใหมอารมณเดยวกโดยการหาวตถ อะไรสกอยางหนงหรอหาอารมณอะไรสกอยางหนงมาใหจตฝกในการทจะก าหนดแนวแนเรยกวา วธการฝกสมาธ หนาทพงปฏบตตออรยสจ ๔ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต)๖๘ กลาวถงวธคดแบบอรยสจหรอคดแบบแกปญหา เปนวธทสบสาวจากผลไปหาเหตแลวแกไขกระท าการ ทตนเหต จดเปน ๒ คคอ คท ๑: ทกขเปนผล เปนตวปญหา เปนสถานการณทประสบ ซงไมตองการ สมทยเปนเหต เปนทมาของปญหา เปนตวการทตองก าจดหรอแกไข จงจะพน ปญหา คท ๒: นโรธเปนผล เปนภาวะสนปญหา เปนจดหมายซงตองการจะเขาถง มรรคเปนเหต เปนวธการ เปนขอปฏบต ทตองกระท าในหารแกไขสาเหต เพอบรรลจดหมาย คอภาวะสนปญหา อนไดแกการดบทกข

๖๘ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต), พทธธรรม ฉบบปรบขยาย, หนา ๖๓๔.

๔๐

ในการคดตามวธน ตองตระหนกถงกจ หรอหนาททพงปฏบตตออรยสจแตละขออยางถกตองดวย มวธปฏบตเปนขอ ๆ ตามแนวคดของพระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต)๖๙ ผวจยน าเสนอเปนตารางดงน

ตารางท ๒.๑ แสดงวธปฏบตตออรยสจ หลกอรยสจ ๔ วธปฏบต

ขนท ๑ ทกข คอสภาพปญหาและความคบของ ตดขด กดดน บบคน บกพรอง

เรยกวา ปรญญา คอการก าหนดร และท าความเขาใจ เหมอนแพทยทตรวจใหรวาเปนอาการของโรคอะไร เปนทไหน ซงตองสบสาวท าความเขาใจใหชดเจน ไมใชการปฏบตโดยเอาทกขมาครนคด มาแบกไว หรอเปนหวงเปนกงวล อยากหายจากทกข

ขนท ๒ สมทย คอเหตเกดทกข หรอสาเหตของปญหา ไดแกเหตปจจยตาง ๆ ทเขามาสมพนธกนจนเกดการบบคน ในทนคอ ตณหาและอวชชา

เรยกวา ปหาน คอการก าจดและละเสย ตองพจารณาสบสาวเหตปจจยท เปนเหตของความบบคน ดวยการการสบคน วเคราะห และวนจฉย จบมลเหตของปญหา

ขนท ๓ น โรธ คอ ภาวะไรทกข ภาวะทพนจากปญหา

เรยกวา สจฉกรยา ท าใหประจกษแจง ท าใหเปนจรง ท าใหส าเรจ ตามจดหมายทตองการ ในทนคอภาวะทพนจากปญหา

ขนท ๔ มรรค คอขอปฏบตหรอวธแกไขปญหา ดวยการลงมอท า

เรยกวา ภาวนา การลงมอปฏบต แตในขนวธการคด คอการวางวธการ แผนการ และรายการสงตาง ๆ ทตองท า ซงจะชวยใหแกไขสาเหตของปญหาไดส าเรจ โดยสอดคลองกบจดหมายทตองการ

สรปวาในอรยสจ ๔ ทกขเกดจากความยดมนถอมน (วาเปนเรา วาเปนของเรา วาเปนตวตนของเรา) จดเปนทกขทางใจ และทกขทบคคลสามารถดบไดอยางเดดขาด คอ ทกขทางใจเทานน ไมสามารถดบทกขทางกายลงใหเดดขาด ไดดงพทธพจนทแสดงความแตกตางระหวางพระอรหนตกบปถชน โดยเปรยบเทยบวาพระอรหนตถกยงดวยธนเพยงดอกเดยว คอ มแตทกขทางกายเพยงอยางเดยว ไมเหมอนปถชนซงถกยงดวยธน ๒ ดอก คอ มทงทกขทางกายและทกขทางใจ โดยมหลกการส าคญคอ การพจารณา ขนธ ๕ และอปาทานขนธ หลกกรรม หลกไตรลกษณ อกทงมหลกอรยสจ ๔ เปนแผนทในการเดนทางออกจากทกข เพอถอนความยดมนถอมน เมอสนความยดมนถอมน กสนทกข และมมรรคเปนแนวทางประพฤตปฏบต ซงในการปรกษาแนวพทธจตวทยาในการศกษาครงนมงเนนใหเกดโลกยะมรรค ในขนวธการคด คอการวางวธการ แผนการ และรายการสงตาง ๆ ทตอง

๖๙ อางแลว.

๔๑

ท า ซงจะชวยใหแกไขสาเหตของปญหาไดส าเรจ หรอ ผมาปรกษาจะเดนทางตอถงโลกตระมรรคซงเปนความเขาใจสวนทลกซงขน กขนอยกบการศกษาฝกฝนของแตละบคคลตอไป ๒.๒.๓.๒ หลกไตรลกษณ พระพทธองคทรงตรสในอปปาทาสตรวา “พระตถาคตทงหลายจะอบตหรอไมกตาม ความจรงคอความตงอยตามธรรมดา ความเปนไปตามธรรมดาทวา สงขารทงปวงไมเทยง สงขารทงปวงเปนทกข ธรรมทงปวงเปนอนตตา ยงคงอยอยางนน พระตถาคตตรสรความจรงเชนนแลว จงตรสชแจง แสดงใหเขาใจตามความเปนจรงนน ๆ ”๗๐ จากพทธพจนดงกลาวแสดงใหเหนวากฏทง ๓ ประการ คอความไมเทยง ความเปนทกข และความเปนอนตตา เปนกฎธรรมชาตทครอบคลมทกชวตโดยไมมใครบนดาล ซงกฎธรรมชาตทง ๓ ประการมรายละเอยดดงน ๑) อนจจตา (Impermanence) ความไมเทยง ความไมคงท ความไมยงยน ภาวะทเกดขนแลวเสอมและสลายไป๗๑ ความเขาใจความไมเทยงของชวตน สามารถเขาใจและเหนไดใน ๒ ระดบคอ ระดบทฐ และระดบญาณ ดงน๗๒ ๑.๑) ระดบทฐ เปนความเขาใจและความเหนทเกดจากประสบการณจรงทประสบอยในชวตทเปนปกตแหงชวตประจ าวน ดวยการพนจพจารณาความเปนไปตาง ๆ ทเกดขนกบตนเองและสงรอบ ๆ ตวทสมพนธกบตนเอง เชน การเปลยนแปลงทางรางกายของมนษยเรมตงแตเกดจนตายมการเปลยนแปลงมากมายปรากฏเชงประจกษอยตลอดเวลา แมจะรและเขาใจดวา สงทงหลายนนไมเทยง มความแปรเปลยนไปเปนธรรมดากตาม แตเมอมสงทอยในครอบครองแปรเปลยนไปจรง มนษยไมสามารถยอมรบสภาพนนไดจรง ยงมความเสยใจเสยดายและมความทกขโศก ๑.๒) ระดบญาณ เปนความรความเขาใจทพนไปจากความรความเขาใจทเปนเพยงทฤษฎ แตเปนความรความเขาใจทมาจากการเจรญวปสสนาหรอการปฏบตตามทพระพทธเจาทรงสอน เปนการมองเหนดวยดวงตาภายใน คอ ปญญา เปนความรเชงประจกษทเกดจากการปฏบตดวยตนเอง และประจกษแกตนเอง ภายในตนเองอยางชดเจน ท าใหเกดการเบอหนายในความทกข สามารถยอมรบปญหาหรอความทกข และกลาเผชญกบความทกขไดอยางหนกแนน ๒) ทกขตา (Stress and Conflict) ความเปนทกข ภาวะทถกบบคนดวยการเกดขนและสลายตว ภาวะทกดดน ฝนและขดแยงอยในตว เพราะปจจยปรงแตงใหมสภาพเปนอยางนนเปลยนแปลงไป จะท าใหคงอยในสภาพนนไมได ภาวะทไมสมบรณมความบกพรองอยในตว ไมใหความสมอยากแทจรง หรอความพงพอใจเตมทแกผทอยากดวยตณหา และกอใหเกดทกขแกผเขาไปอยากเขาไปยด ดวยตณหาอปาทาน๗๓ ๓) อนตตา (Soullessness หรอ Non-Self ) ความเปนอนตตาคอไมเปนตวตนหรอไมมตวตนทแทจรง ทกสงทกอยางเปนสภาวะททมอย เปนอยหรอเปนไปของมน เปนธรรมดา

๗๐ อง.ตก. (ไทย) ๒๐/๑๓๗/๓๘๕. ๗๑ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต), พทธธรรม ฉบบปรบขยาย, หนา ๖๓. ๗๒ พระมหากว มหาปญโญ (ละลง), ดลยภาพชวตเชงพทธเพอความมอายยน , พมพครงท ๒, (กรงเทพมหานคร: หางหนสวนจ ากดภาพพมพ, ๒๕๕๗), หนา ๕๖-๕๘. ๗๓ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต), พทธธรรม ฉบบปรบขยาย, หนา ๖๓.

๔๒

อยางนนเอง ไมเปน ไมมตวตนทจะครอบครองสงบงคบอะไรใหเปน หรอใหไมเปนอยางนนอยางนตามทปรารถนา๗๔ การเขาใจไตรลกษณท าใหมนษยสามารถทจะใชชวตอยไดในโลกของปจจบน ทงทเปนระดบโลกยะและโลกตตระโดยล าดบขนตอนดงน คอ๗๕ ๑) รความจรงของธรรมชาต กฎธรรมชาตเปนความจรงทเราทงหลายจะตองรไวเพราะมประโยชน แมจะเปนกฎธรรมชาตในสวนทไมถกใจเรา ไมนาปรารถนา เรากตองรเพอจะปฏบตใหถกตอง ความรกฎธรรมชาตหรอความจรงของสงทงหลายตามธรรมดาน เพอประโยชนในทางความรเทาทนทจะด าเนนชวตดานใน ท าใหรจกวางทาทของจตใจไดถกตอง ท าใหมความสขและไรทกขอยางแทจรง ๒) ไมหลงชวต บคคลทไมประมาทมวเมาจนตกเปนทาสของโลกและชวต อยางทเรยกไดวา หลงโลก เมา ชวต กเพราะมสต รจกมอง รจกพจารณา รจกวางตววางใจตอความจรงตาง ๆ อนมประจ าอยกบโลกและชวตเปนคตธรรมดา นนคอโลกธรรม ๘ ประการ ไดลาภ-เสอมลาภ ไดยศ- เสอมยศ สข-ทกข สรรเสรญ-นนทา ๓) พจารณาสงขาร โดยค านงชวต แมไมใชเวลาทมองเหนเทวทตกควรพจารณาอย เสมอ ๆ วา ก. ควรพจารณาเนอง ๆ วา เรามความแกเปนธรรมดา ไมลวงพนความแกไปได ข. ควรพจารณาเนอง ๆ วา เรามความเจบปวยไขเปนธรรมดาไมลวงพนความเจบปวยไปได ค. ควรพจารณาเนอง ๆ วาเรามความตายเปนธรรมดาไมลวงพนความตายไปได ง. ควรพจารณาเนอง ๆ วาเราจกตองประสบความพลดพรากทงจากคนและของทรกทชอบใจไปทงสน จ. ควรพจารณาเนอง ๆ วา เรามกรรมเปนของตน เราท ากรรมใด ดกตามชวกตาม จกตองเปนทายาทของกรรมนน เมอพจารณาอย เสมออยางน กจะชวยปองกนความมวเมา ในความเปนหนมสาว ในทรพยสมบต และในชวต เปนตน บรรเทาความลมหลงความถอมนยดตด และปองกนการท าความทจรต ท าใหเรงขวนขวายท าแตสงทดงามเปนประโยชน๗๖ ดงนนความเขาใจและการเหนความไมเทยง ของชวตทอยในรปไตรลกษณ ซงเปนกฎของธรรมชาต (ไมเทยง เปนทกข เปนอนตตา) ดงกลาวขางตน เออใหผมาปรกษาทก าลงทกข ไมสบายใจคลายความยดมนถอมน ไมหลงคดปรงแตง เพราะทกสงทกอยางลวนเปนเพยงปรากฏการณชวคราวมเกดขน ตงอย และเสอมสลายไปในทสด ท าใหสามารถยอมรบกบการเปลยนแปลงทเกดขนกบตนเอง

๗๔ เรองเดยวกน, หนา ๙๐. ๗๕ พระมหาสนนท จนทโสภโณ (ดษฐสนนท), “การศกษาค าสอนเรองไตรลกษณในพระพทธศาสนาเถรวาท”, วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ๒๕๔๙), หนา ๑๑๖-๑๑๗.

๗๖ พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต), ธรรมนญชวต, หนา ๔๖-๔๘.

๔๓

ในชวตประจ าวนไดมากขน สามารถด ารงชวตไดอยางสงบสขมากขน และสามารถขยายปญญาตนเองใหสงขนไปได ๒.๒.๓.๓ หลกไตรสกขา การศกษาเปนสาระของการปฏบตทงหมดในพระพทธศาสนาและการปฏบตนนทานเรยกวาสกขา อนไดแก ไตรสกขา คอ ศล สมาธ และปญญา เปนระบบการปฏบตธรรมทครบถวนสมบรณ มขอบเขตครอบคลมมรรคทงหมด และเปนการน าเอาเนอหาของมรรคไปใชอยางหมดสนจบบรบรณ จงเปนหมวดธรรมมาตรฐานส าหรบแสดงหลกการปฏบตธรรมและมกใชเปนแมบทในการบรรยายวธปฏบตธรรม๗๗ ค าวาไตรสกขา หรอ สกขา ๓ แปลวาขอทจะตองศกษา ขอปฏบตทเปนหลกส าหรบศกษา คอฝ กหด อบรมกาย วาจา จตใจและปญญาใหย งขน ไปจนบรรลจดหมายส งส ด คอ พระนพพาน และมความหมายคลาย ค าวา “ภาวนา” ซงแปลวา การท าใหเกด การท าใหมใหเปน การท าใหเจรญ การเพมพนการอบรม หรอฝกอบรม๗๘ โดยทวไปการเรยกสกขา ๓ นยมเรยกกนงาย ๆ อยางไมเปนทางการวา ศล สมาธ ปญญา และเมอใชค าวา “อธ” น าหนาจะเปลยนเปนอธศลสกขา อธจตสกขา และอธปญญาสกขา ไตรสกขาเปนกระบวนการศกษา (สกขา) หรอพฒนาชวต (ภาวนา) ในทางปฏบตหรอการใชงานจรง ๑) ศลภาวนา หมายถง การเจรญศล พฒนาความประพฤต การฝกอบรมศลใหตงอยในระเบยบวนย ไมเบยดเบยนหรอกอความเดอดรอนเสยหาย โดยอยรวมกบผอนไดดวยดเกอกลกน๗๙ ดงนน การใหค าปรกษาตามหลกศลภาวนา ถอเปนเรองส าคญของการพฒนาจรยธรรมทางสงคม ททกคนจะตองปฏบตใหถกตองดงาม เพอสรางสงคมใหมความเกอกลตอกน โดยเฉพาะการเปนประโยชนสขของสงคม ดวยเหตน พลเมองทอย ในสงคมกต องเคารพตอระเบยบวนย และประกอบอาชพสจรต ถอการฝกหดตนใหอยในสงคมดวยดและประโยชน๘๐ ฉะนน การใหค าปรกษาในการประกอบอาชพทสจรตนทางพระพทธศาสนาไดสอนใหพทธศาสนกชนปฏบตถกตองตามหลกเบญจศล หรอทเรยกวา ศล ๕ อนเปนวจยของชาวพทธทจะตองตระหนกร และใหความส าคญ โดยเฉพาะตองปฏบตใหถกตองดงาม ไมเบยดเบยนทงตวและผอนดวย โดยหลกปฏบตตามองค ๕ ประการของศล ดงน (๑) งดเวนจาการฆาสตว แตควรมเมตตา กรณาตอสรรพสตวทงปวง (๒) งดเวนจากการลกทรพย หรอแสวงหาทรพยในทางมชอบแตควรประกอบสมมาอาชพสจรตถกตองตามท านองครองธรรม (๓) งดเวนจากการประพฤตผดในกาม แตควรมความสนโดษในคครองของตน

๗๗ พระราชวรมน (ประยทธ ปยตโต), พทธวธการสอน, (กรงเทพมหานคร: มลนธพทธธรรม, ๒๕๒๙), หนา ๒๓๑. ๗๘ ท. ปา. (ไทย) ๑๑/๒๒๘/๒๓๑. ๗๙ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต), พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลธรรม, พมพครงท ๑๒, (กรงเทพมหานคร: โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๕), หนา ๗๒. ๘๐ พระธรรมปฎก (ประยทธ ปยตโต), พทธธรรมกบการพฒนาชวต, (กรงเทพมหานคร: โรงพมพธรรมสภา, ๒๕๔๐), หนา ๑๓๒.

๔๔

(๔) งดเวนจากการพดเทจ แตควรพดแตความจรง (๕) งดเวนจากการเสพของมนเมาอนเปนเหตใหขาดสตสมปะชญญะ ด าเนนชวตดวยความประมาท แตควรเจรญดวยสตสมปะชญญะใหบรบรณ๘๑ ๒) สมาธ หมายถง ความตงมนแหงจตภาวะทจตสงบนงอยทอารมณอนเดยว๘๒

แบงได๓ระดบ ไดแก (๑)ขณกสมาธ (สมาธชวขณะ) สมาธในระดบนเปนพนฐานในการด าเนนชวต เกดขนในชวงเวลาทจตก าลงจดจออยกบสงทท า เปนสมาธทคนทวไปเขาถงไดงายทสด เพราะไมเกยวของกบการก าจดนวรณ (สงปดกนไมใหเขาถงสมาธ) เชน การพจารณากเลส หรอการพจารณากามคณ ๕ อนประกอบไปดวยรป รส กลน เสยง สมผส แตสามารถเกดขนไดทกขณะจต แมแตเวลาทเราก าลงเคลอนไหวกตาม ขณกสมาธจะชวยใหทานท าสงหนงสงใดไดดยงขนเพราะจตจะจบจองอยกบสงทเราก าลงคด หรอก าลงปฏบต และการทเราท าอะไรโดยมสมาธชวขณะกบสงทท า กจะท าใหเราท าสงนนไดดกวาการทไมมสมาธคอยก ากบ สมาธระดบนมกเกดขนเมอเราก าลงท าสงใดสงหนง เชน เวลาขบรถ เวลาทอานหนงสอ หรอเวลาทท างาน เปนตน (๒)อปจารสมาธ เปนสมาธในระดบทสงขนอกระดบหนง ซงเปนระดบทไมสามารถเขาถงไดดวยวธการผวเผนเหมอนกบขณกสมาธ แตตองการใชการนงสมาธเพอขดเกลาจตใหปราศจากนวรณ (สงปดกนไมใหเขาถงสมาธ) เพอพฒนาจตไปสสมาธในระดบทสงขนไปอกขนและไปสการฝกวปสสนากรรมฐานตอไป (๓)อปปนาสมาธ เปนขนทจตมสตก ากบอยตลอดเวลา ถาจะเปรยบเทยบระหวางอปจารสมาธกบอปปนาสมาธ อปจารสมาธนนถงแมจะปราศจากนวรณแลวกตาม แตจตยงสามารถเคลอนไหวไปมาไดอย เพราะยงไมมความนงมากพอ ท าใหบางชวงบางเวลาจตกปราศจากสตคอยก ากบหรอทเรยกวาตกอยในภวงค คลายกบคนทก าลงคยอยด ๆ แตพอคดอะไรเพลน ๆ จตกไปผกอยกบเรองทคด ท าใหไมไดยนวาอกฝายหนงก าลงพดอะไร จนใครเรยกกไมไดยน ครงพอไดยนครนพอไดยนเสยงดงเขาหนอยกรสกตวหนกลบมาใหความสนใจกบคสนทนาเชนเดม กเหมอนกบการท าสมาธทอยด ๆ จตกตกอยในภวงค ซงกคอสตหลดออกไปจากจตนนเอง ผดกบจตในระดบของอปปนาสมาธทสงบน งอยางแทจรง ค าวาสงบน งนนไมไดหมายความวาจตปราศจากการรบร จตยงคงสามารถรบรสงตาง ๆ ได แตจะเปนจตทมสตคอยก ากบอยตลอด ไมไป ๆ มา ๆ ระหวางภวงคกบสมาธเหมอนในระดบของอปจารสมาธ การเขาถงอปปนาสมาธไดนนตองท าการ “เจรญสมาธ” คอ การก าหนดจตใหเปนรปราง รวมไปถงการก าหนดต าแหนงทอยของจตใหชดเจนซงการท าสมาธในแตละรปแบบกจะมวธการก าหนดรปรางของจตและก าหนดต าแหนงของจตแตกตางกนออกไป บางรปแบบกใหวางต าแหนงของจตเอาไวบรเวณหนาทองเหนอ

๘๑ สมใจ ตนตวฒน, “การศกษาวเคราะหเทคนคการใหค าปรกษาดวยพทธวธส าหรบนกเรยน”, วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย . ๒๕๕๓), หนา ๘๘. ๘๒ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต), พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลธรรม, หนา ๗๔.

๔๕

สะดอเลกนอย บางวธการกใหเอาไวทลมหายใจ บางวธกก าหนดตามการยบและพองของหนาทอง เปนตน๘๓ ๓) ปญญา หมายถง การเจรญปญญา การพฒนาปญญา การฝกอบรมปญญาใหร เขาใจสงท งหลายตามความเปนจรง ร เทาทนให เหนแจงโลกและชวตตามสภาวะท เกดขน และสามารถท าจตใหเปนอสระ บรสทธจากกเลส และพนจากความทกข แกไขปญหาดวยปญญา๘๔ ดงนน หลกปฏบตเรองของปญญาภาวนา อนดบแรกจะตองมความรความเขาใจใน ศลปวทยาการวชาชพ ตอมาตองพฒนาปญญาใหมการรบร เรยนรอยางถกตองของสงทงหลายตามความเปนจรง หรอตามเหตปจจย และรจกทางแกปญหา สรางสรรคความส าเรจใหตนเองและพฒนายง ๆ ขนไป การรเทาทนโลกและชวตท าใหจตเปนอสระหลดพนจากความทกขสมบรณ๘๕ การฝกปรอปญญาใหเกดความรความเขาใจสงทงหลายตามความเปนจรงจนถงความหลดพน มจตใจเปนอสระ ผองใส เบกบานโดยสมบรณ ไดแก รวมเอาองคมรรค ขอสมมาทฏฐ และสมมาสงกปปะ สองอยางแรกเขามาวาโดยสาระกคอ การฝกอบรมใหเกดปญญาบรสทธทรแจงชดตรงตามสภาพความเปนจรง ไมเปนความรความคดความเขาใจทถกบดเบอนเคลอบคลม ยอมสอ าพราง หรอพรามว เปนตน เปนอทธพลของกเลสมอวชชาและตณหาเปนผน าทครอบง าจตอย การฝกปญญาเชนนตองอาศยการฝกจตใหบรสทธผองใสเปนพนฐาน แตในเวลาเดยว เมอปญญาทบรสทธรเหนตามเปนจรงทเกดขนแลว กกลบชวยใหจตนนสงบ มนคง บรสทธ ผองใสอยางแนนอนยงขน และสงผลออกไปในการด าเนนชวตกคอ ท าใหวางใจ วางทาท มความสมพนธกบสงทงหลายอยางถกตอง และใชปญญาทบรสทธ ไมเอนเอยง ไมมกเลสแอบแฝงนน คดพจารณาแกไขปญหาตาง ๆ ท ากจทงหลายในทางทเปนไปเพอประโยชนสขอยางแทจรง๘๖ โดยสรป การใหค าปรกษาตามหลกปญญาสกขา ในการใชชวตยอมมปญหาเกดขนมากมาย การใชปญญาในการแกไขปญหาโดยการหาเหตของปญหาตามความเปนจรง แลวลงมอแกปญญานน จะสามารถลดความทกขในชวตลงได สาระส าคญหลกไตรสกขา๘๗อยางแทจรง ระบบไตรสกขาม ๓ ประการ อนไดแก ๑. ศล (training in higher morality) เปนการฝกฝนพฒนาดานพฤตกรรม หมายถงการพฒนาพฤตกรรมทางกาย และวาจา ใหมความสมพนธกบสงแวดลอมอยางถกตอง มผลดในลกษณะตาง ๆ คอ การด ารงตนดวยดในสงคม การรกษาระเบยบวนย การปฏบตหนาท และความรบผดชอบทางสงคมไดถกตอง การมทางสงคมทดงามเกอกลประโยชน การรกษาและสงเสรมสภาพแวดลอมทาง

๘๓ ศ. ศาสตรา, สมาธวนละ ๕ นาท ชนะทกขพชตกรรม, (กรงเทพมหานคร: เกทไอเดย, ๒๕๕๙), หนา ๑๔๘-๑๔๙. ๘๔ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต), พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลธรรม , พมพครงท ๑๒, (กรงเทพมหานคร: โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๕), หนา ๗๐. ๘๕ สมใจ ตนตวฒน, การศกษาวเคราะหเทคนคการใหค าปรกษาดวยพทธวธส าหรบนกเรยน , หนา ๙๕. ๘๖ พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต), พทธธรรมฉบบขยายความ, พมพครงท ๑๓, (กรงเทพมหานคร: โรงพมพสหธรรมมก จ ากด, ๒๕๕๑), หนา ๙๑๕. ๘๗ คณาจารยมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, พทธวธในการสอน Buddha’s Teaching Methods, หนา ๗๐ ๗๑.

๔๖

สงคม ใหอยในภาวะเอออ านวยแกการททก ๆ คนจะสามารถด ารงชวตทดงาม หรอปฏบตตามกนไดดวยด ๒. สมาธ (training in higher mentality) เปนการฝกปรอในดานคณธรรมและมสมรรถภาพของจต หมายถง การฝกจต ใหมคณสมบตดงตอไปน มจตใจเขมแขง มนคง แนวแน ควบคมตนไดดวยด มก าลงใจสง มสภาพสมองผองใส เปนสข ปราศจากสงรบกวนหรอใหเศราหมอง อยในสภาพเหมาะแกการใชงานทางปญญาทลกซงและตรงตามความเปนจรง ๓. ปญญา (training in wisdom) เปนการฝกปรอปญญาใหเกดความรความเขาใจสงทงหลายตามความเปนจรง ในลกษณะคอ รแจงขดตรงตามสภาพความเปนจรง ไมเปนความร ความคดความเขาใจทถกบดเบอนหรอพรามว โดยสรป ไตรสกขา จงเปนกระบวนการทจะน ามาจดกจกรรมการเรยนร ดงนน การเขยนจดประสงคการเรยนร จะตองใหสอดคลองกบจดมงหมายของไตรสกขา สวนขนตอนของกระบวนการจะตองสอดคลองกบจดประสงคการเรยนร การจดกจกรรมการสอน กเพอใหผ เรยนไปใหถงจดประสงคจนกระทงบรรลจดมงหมายของไตรสกขา คอ๘๘ ๑ ศล ไดแก การพฒนาพฤตกรรมทางกาย วาจาใหสมพนธกบสงตาง ๆ คอ สงแวดลอมทางสงคม ไดแก เพอนมนษย สงแวดลอมทางวตถ ไดแก ปจจย ๔ เครองใชวสด อปกรณตาง ๆ รวมทง เทคโนโลย สงแวดลอมทมในธรรมชาต ๒ สมาธ ไดแก การฝกฝนพฒนาจตใจใหมคณสมบต คอ มคณธรรม มประสทธภาพ มความสข และ ๓ ปญญา ไดแก การพฒนาความรความเขาใจเรองตาง ๆ คอ การเขาถงความหมาย เนอหา เหตปจจยของเรองราวตาง ๆ เขาใจระบบความสมพนธของสงทงหลายทองอาศยสบเนองสงผลตอกน ตามเหตปจจย ๒.๒.๓.๔ หลกกรรมและวฏฏะ “กรรม” แปลวา การกระท า มความหมายกลาง ๆ ใชไดทงในทางดและทางไมด พระพรหมมงคลจารย (ปญญานนทภกข) อธบายวา กรรม แปลวา การกระท า ถาท าด เรยกวา กศลกรรมท าชว เรยกวา อกศลกรรม เปนไปทางกายกเรยกวา กายกรรม ถาเปนไปทางค าพดกเรยกวา วจกรรม ถาเปนไปทางใจกเรยกวา มโนกรรม กรรมทเปนไปทางวาจาใจน ตองมความตงใจดวย ถาไมมความตงใจ กสกแตวากรยา ไมถอเปนกรรม ผลทจกเกดขนกไมม จ าไววา “ความตงใจจะท าเปนตวกรรมถาไมตงใจท าไมเปนกรรม”๘๙ หลกกรรมเปนหลกธรรมทส าคญกบความเปนมนษยทบอกถงความเปนมาเปนไปของมนษย เพราะทกชวตทเกดมานนลวนมาจากเหตปจจยทงสน และมความเปนมาเปนไปตามกฎของธรรมชาต กฎแหงกรรม หรอ กรรมนยาม ๙๐ ดงพทธพจนทพระพทธองคทกลาวถงกรรมวา

๘๘ พระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต), พระพทธศาสนาพฒนาคนและสงคม, (กรงเทพมหานคร: โรงพมพสวนทองถน กรมการปกครอง, ๒๕๔๐), หนา ๒๘. ๘๙ พระพรหมมงคลาจารย (ปญญานนทภกข), เรองกฎแหงกรรมในทศนะเจาคณปญญานนทภกข ,(กรงเทพมหานค: โรงพมพ บรษท ก.พล จ ากด, (๑๙๙๖), หนา ๒๗. ๙๐ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต), พทธธรรม ฉบบปรบขยาย, หนา ๔๐.

๔๗

“ภกษทงหลาย เจตนานนเองเราเรยกวากรรม บคคลจงใจแลว จงกระท ากรรมดวยกาย ดวยวาจา ดวยใจ”๙๑ อกทงกรรมนนไมไดหมายถงเฉพาะกรรมชว ทบคคลท าไวในอดตตามทคนทวไปเขาใจเทานน แตหมายถงกรรมทงดและชว ทบคคลไดท าไวในอดต ปจจบนและทจะเกดขนในอนาคตดวย ดงนนเมอกลาวถงการกระท าเมอใดกเมอนนแหละ จะเปนอดต ปจจบนหรออนาคตกตาม การกระท านน ๆ เปนกรรมทงสน๙๒ เมอมเจตนาเกดขนกคอมกจกรรมเกดขนในจตแลว จตมการเคลอนไหวหรอไหวตว แมเปนเพยงความคดอะไรเลกนอย ซงถงไมมอะไรส าคญแตกไมไรผลเสยเลย อยางนอยกเปนละอองกรรมอนละเอยดทสงสมหรอพอกเขาไวเปนเครองปรงแตงคณสมบตของจตภายใน เมอมากขนจตเสพความคดนนบอย ๆ หรอความคดนนรนแรงขนจนออกมาภายนอก ผลกแรงขนขยายออกมาเปนลกษณะนสยบคลกภาพเปนตน๙๓ วฏฏะ ๓ กคอ กฎแหงเหตผล กฎแหงกรรมในฐานะกฎแหงเหตผล กคอ กฎธรรมชาต พทธศาสตร สามารถแยกตามหนาทได ๓ พวกคอ กเลส กรรม และวบาก เปรยบเหมอนสวนทงสามของกงลอทเมอประกอบกนแลว ท าใหโลกหมนไป เรยกวา วฏฏะ ๓ มรายละเอยด คอ ๑) อวชชา ตณหา อปาทาน เปน กเลส คอตวสาเหตผลกดนใหคดปรงแตงกระท าการตาง ๆ เรยกวา กเลสวฏฏ ๒) สงขาร ภพ เปน กรรม คอกระบวนการกระท าหรอกรรมทงหลาย ทปรงแตงชวตใหเปนไปตาง ๆ เรยกวา กรรมวฏฏ ๓) วญญาณ นามรป สฬายตนะ ผสสะ เวทนา เปน วบาก คอสภาพชวตทเปนผลแหงการปรงแตงของกรรม และกลบเปนปจจยเสรมสรางกเลสตอไปไดอก เรยกวา วปากวฏฏ วฏฏะทง ๓ นหมนเวยนตอเนองเปนปจจยอดหนนแกกน ท าใหวงจรแหงชวตด าเนนไปไมขาดสาย ดวยหลกปฏจจสมปบาทน แสดงใหเหนอาการของสงทงหลายสมพนธเนองอาศยเปนเหตปจจย สงทงหลายมอยโดยความสมพนธ มอยดวยอาศยปจจย ไมไดมอยดวยตวของมนเอง๙๔ ในการท านายจะค านวณอทธพลของดาวตาง ๆ ทมาท ามมกน วามอทธพลสงเสรมชะตาชวตในทางด คอ ลาภ, ยศ, สรรเสรญ สข หรอจะทบถมชะตาชวตในทางราย คอ เสอมลาภ เสอมยศ นนทา ทกข คนในสมยโบราณใชดวงเปนตวอาน กฎแหงกรรม ของคนใชอานนสยคน เพราะนสยมาจากกรรม กรรมท าใหเราเกดรนสยคนได เชน เลข ๓ ดาวองคาร ท านายไดวาใจรอน จากการศกษาเรองดวงกบกฎแหงกรรม จะท าใหทราบวา ในชวตนไมมใครทดพรอมสมบรณแบบไปเสยทงหมด และทจะไมดไปเสยทงหมด ดวงท าใหเราทราบเรองราวเกยวกบอดต ดวงคอตวสะทอนกฎแหงกรรม ดงนนเมอดวงสะทอนกฎแหงกรรม เรากตองสมพนธกบอดต ถาเราวเคราะหตามหลกพระพทธศาสนา พระพทธเจาสอนอดต แตเนนปจจบนมาก พระพทธเจาไมไดสอนใหปฏบตอดต เพยงแตใหรวาอดต

๙๑ องฉกก. (ไทย) ๒๒/๓๓๔/๔๖๓. ๙๒ พระธรรมปฎก (ป .อ . ปยต โต ), กรรมนรกสวรรคส าห รบคน รน ใหม , พ มพ คร งท ๓ , (กรงเทพมหานคร: ส านกพมพอมรนทร, ๒๕๔๘), หนา ๔๖. ๙๓ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต), พทธธรรม ฉบบปรบขยาย, หนา ๒๕๘. ๙๔ พระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต), พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลธรรม, (กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๖), หนา ๑๐๔.

๔๘

เปนเชนน แตท าปจจบนใหด เพออนาคตจะไดด ท าดนนท าอยางไร เรมตนจรง ๆ ถาจะแกกรรม คอการกระท าใหดขน๙๕ สรปไดวา ชาวพทธไทยในปจจบนเชอโหราศาสตรและกฎแหงกรรมไปพรอม ๆ กน ในขณะทยงเชอวาท าดไดดท าชวไดชวตามทพระพทธเจาไดทรงสอนไว แตกยงมความเชอเรองโหราศาสตรและใชโหราศาสตรเปนสวนประกอบในการพจารณากอนตดสนใจด าเนนการอยางใดอยางหนง การไดรบค าปรกษาตามแนวพทธจตวทยา เพอน าไปใชในการก าหนดชวตประจ าวนใหมความสข ลดความทกขในเรองทเปนปญหาตาง ๆ นน หลกธรรมทไดจากการใหค าปรกษาตามแนวพทธจตวทยานสามารถชวยลดความทกขจากปญหาทเกดขน อยางครอบคลมแนนอน ดงนน ส าหรบผมปญหาความเครยด ถางดไดจากตนเหตของความเครยดดงกลาวขางตนแลว ความเครยดตาง ๆ กจะไมเกดตงแตแรก ซงเปนวธการหนงของการบ าบดความเครยด โดยใหหลกธรรมทางพระพทธศาสนาใชในการบ าบดความเครยด ๒.๒.๔ กระบวนการใหค าปรกษาตามแนวพทธจตวทยา พระพทธองคไดทรงชวยเหลอผทมปญหาหรอมความทกข ใหสามารถคลคลายปญหาหรอมแนวทางในการพนทกขไดดวยความเขาใจทกขของตนเอง อกทงสามารถตดสนใจเลอกแนวทางทางการด าเนนชวตดวยตนเอง ดงน ๑).นางวสาขา๙๖ (๑) เรองราว ครงหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ บพพาราม ใกลพระนครสาวตถ ครงนนนางวสาขามหาอบาสกา ไดเขาไปเฝาพระผมพระภาคดวยอาการทเศราโศกเสยใจ เพราะการสญเสยหลานรกทถงแกความตายลง (๒) การพบพระพทธองค ทรงตรสถามนางวสาขาวา “วสาขา เธอปรารถนาบตร และหลานเทากบจ านวนมนษยในเมองสาวตถนหรอ“ นางวสาขากราบทลวา “หมอมฉนปรารถนาบตร และหลานเทากบจ านวนมนษยในเมองสาวตถนเจาคะ“ พระผมพระภาคไดตรสถามอกวา “มนษยในพระนครสาวตถนตายวนละเทาไหร” นางวสาขากราบทลวา “ขาแตพระองคผเจรญ มนษยในพระนครสาวตถนตายวนละ ๑๐ คนบาง ๙ คนบาง ๘ คนบาง ๗ คนบาง ๒ คนบาง และ ๑ คนบาง ทจะวางจากคนตายไมมเลย” พระผมพระภาคจงตรสวา “ถาเชนนนเธอมตองรองไหผาเปยกตลอดทกวนหรอ” นางวสาขากราบทลวา “ ไมใชอยางนนเจาคะ หมอมฉนพอเพยงแลวกบบตรหลาน ” (๓) พจารณาการปรกษา พระผมพระภาคจงตรสวา “วสาขา ผใดมความรกถงรอย ผนนกตองมความทกขถงรอย ผใดมความรก ๙๐ ผนนกมทกข ๙๐ ผใดมความรกถง ๓ กตองมความทกขถง ๓ ผใดมความรกถง ๒ กตองทกขถง ๒ ผใดมความรก ๑ ผนนกมทกข ๑ ผใดไมมสงอนเปนทรก ผนนกไมมความทกข เรากลาววา ผนนไมมความเศราโศก ปราศจากกเลสดงธล ไมมอปยาส

๙๕ บรรจบ บรรณรจ, พทธศาสตรสมยใหม: พระพทธศาสนากบโหราศาสตร, [ออนไลน], แหลงทมา: kengkkoo.blogspot.com/2013/03/blog-post_709.html [๒๔ ตลาคม๒๕๕๙]. ๙๖ พระมหากจการ โชตปญโญ (ยตพนธ), “การศกษาพทธวธการใหการปรกษาทปรากฏในพระสตตนตปฏก”, หนาบทคดยอ.

๔๙

ความโศกกด ความพไรร าพนกด ความทกขกด อนมอยในโลกนกเพราะอาศยสตว หรอสงขารอนเปนทรกความเศราโศก ความพไรร าพน และความทกขเหลานยอมไมม เพราะเหตนนแล ผใดไมมส ตว หรอสงขารอนเปนทรกในโลก ผนนเปนผมความสข ปราศจากความโศก เพราะเหตนน ผใดปรารถนาความไมเศราโศกอนปราศจากกเลสดจธลแลว ไมพงท าสตว หรอสงขารใหเปนทรก (๔) สรปขนตอนการปรกษา แกนางวสาขาทมความโศกเศราเพราะหลานผเปนทรกเสยชวต ๑) ทรงสนทนากบนางวสาขาดวยจตเมตตา ๒) ทรงตรสถามเพอใหไดคดไตรตรองถงการตายทเกดขนในทก ๆ วน ๓) ทรงอธบายถงความเปนจรงของชวต วาผใดปรารถนาความไมเศราโศกอนปราศจากกเลสดจธลแลว ไมพงท าสตว หรอสงขารใหเปนทรก ๒) พระนางกสาโคตรม (๑) เรองราว ในครงพทธกาล กสาโคตม ถอก าเนดในสกลคนยากจนใน กรงสาวตถ บดามารดตงชอวา “ โคตรม ”เพราะนางมรปราผอมบาง ตอมานางไดเปนสะใภของเศรษฐคนหนง นางมบตรอยคนเดยวก าลงอยในวยทเดนไดและนารก ตอมาบตรของนางเสยชวตลง นางจงมความเสยใจจนถงสตวปลาส เพราะความรกอาลยในบตร นางหามมใหใครบตรของนางไปเผา หรอฝงในปาชา นางอมเอาศพของบตรเทยวเดนแสวงหายาไปตามหมบานตาง ๆ เพอไปหาหมอมารกษาบตรของนางใหฟน สรางความสมเพชเวทนาแกผทไดพบเหนเปนอยางมาก และเปนทขบขนส าหรบบางคน เมอเดนไปถงบานใดกจะไดรบค าตอบวา “ไมม” เชนเดยวกนหมด เวลาผานไปหลายวนจนกระทงศพบตรของนางเรมเนา มกลนเหมน แตนางกยงคงอมตอไป คนทงหลายพากนคดวา “นางคงเปนบา จงเทยวหายารกษาคนตายใหฟน” (๒) การพบพระพทธองค วนหนงนางไดพบกบอบาสกผมปญญาคนหนง ทเหนกรยาอาการของนาง และมไดรงเกยจ จงแนะน าใหนางไปทลขอยากบพระพทธองค นางรสกดใจททราบวามคนสามารถรกษาลกนอยของนางใหหายได นางจงรบไปทพระเชตวนเพอเขาเฝาพระผมพระพทธเจาทนท เมอไดพบกบพระองคแลว นางคอย ๆ วางศพลกแลวกราบบงคมและทลถามยาส าหรบรกษาลกของนาง พระผมพระภาคกตรสวา “ไดสนองหญง” นางบงเกดความดใจอยางลนพนทนางไดยนค าวา “ไดส”เปนครงแรก นางจงทลถามพระผมพระพทธองควายานนประกอบดวยอะไรบาง พระผมพระภาคทรงตรสวา ประกอบดวยเมลดผกกาด ท าใหนางดใจยงขนเพราะโดยปกต เมลดพนธผกกาดหาไดงาย พระผมพระภาคตรสอกวา ตองเปนเมลดพนธผกกาดจากบานของผทยง ไมเคยมคนตายจงจะใชประกอบยาได นางกสาโคตมเทยวออกขอเมลดพนธผกกาด ตามบานตาง ๆ นางออกเดนจนเหนอยออนกหาไมได เพราะทกบานลวนแตเคยมคนตายมากอนแลวทงสน ในทสดนางเกดฉกคดขนในใจวา “ความตายนนเปนอยางไร และคนทตายไมใชเฉพาะลกของนางเทานน ทกคนเกดมากตองตายเหมอนกนหมด”๙๗ เหตการณเฉพาะหนาอยางนท าใหนางไดสต และเกดปญญาขนมา นางจงวางลกนอยไวในปา แลวจงกลบมาเฝาพระพทธเจา ทรงไดแสดงธรรมโปรดเปน

๙๗ พระครกลปยาณสทธวฒน, เอตทคคะในพทธศาสนา, (กรงเทพมหานคร: โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๗), หนา ๓๑๕.

๕๐

ธรรมกถาวา๙๘ “เธอจงท าความเศราโศกในการกอนใหเหอดแหง เธออยามความกงวลใจในภายหลง ถาเธอจกไมยดถอในทามกลาง กจกเปนผสงบเทยวไปดงน” นางกสาโคตม ไดฟงธรรมจากพระพทธองคจงไดสต มองเหนกฎธรรมดาของชวตวามการเกด การตายไมมใครหยดยงได นางไดบรรลโสดาบน เกดความเลอมใสในพทธศาสนา จงขอบวชเปนภกษณ และตอมาทานไดส าเรจเปนพระอรหนต นามวา กสาโคตรมเถร (๓) พจารณาการปรกษาของพระพทธองค หากพจารณาโดยละเอยด จะพบวาพระองคไมไดทรงใชอทธฤทธปาฏหารยใด ๆ วธการทพระพทธองคทรงบอกใหไปหาเมลดพนธผกกาดจากบานทไมมคนตาย หรอการชแจงถงความจรงของชวตวาทกคนตองตายนนเปนกฎของธรรมชาต มใชยาทท าใหนางกสาโคตมหายโศกเศราได แตเปนความเขาใจธรรมชาตของความทกขโดยมอรสจ ๔ อยเบองหลง และมการสอสารสนทนาดวยวธการทโดยอาศยความเปนกลยาณมตร สปรสธรรม ๗ และมพรหมวหารธรรมอยในใจ ซงพอทจะล าดบไดดงน (๓.๑) เมอนางกสาโคตรมพบพระพทธองค นางพบคณลกษณะทสงบเยน ค าวา “ไดสนองหญง” เปยมดวยความเมตตา กรณา ตอนรบดวยความยนด ท าใหจตทโศกเศราไรหนทางเปนเวลานานเกดความอบอนในใจ เรมมความเชอและความมนใจ ท าใหนางเกดความพรอมทจะรบฟงสงทพระพทธเจาตรสแกนาง (๓.๒) พระพทธองคไมไดทรงตรสสงสอน หรอเตอนสตดวยดวยหวขอธรรมใด ๆ เพราะสภาพจตใจของนางในขณะนนมงแตจะหาวธชวยชบชวตลกของนาง ๆ ยงไมพรอมทจะรบฟงเรองใดทงสน ค าปลอบโยน ค าตกเตอนในขณะนนยงไมเกดประโยชน พระพทธองคทรงใหในสงทตรงกบความตองการคอทรงบอกหนทางทจะชบชวตลก คอใหไปหาเมลดพนธผกกาดจากบานทไมมคนตาย นางรบฟงดวยความยนดและมงมนปฏบตดวยความเตมใจ ภาวะความทกขโศก พไรร าพนทผานมาโดยตลอดเรมคลคลาย จตใจของนางเรมมพลงดวยความหวง ท าใหนางมความกระตอรอรน ไมทอถอยไมยอมแพ มเปาหมายในชวตมากขน (๓.๓) การหาเมลดพนธผกกาด เปนการลงมอท างานอยางหนง ชวยใหนางหยดคดในเรองลกตาย จตของนางจดจออยกบงานทตองท า เปนการยายฐานใจทนางโศกเศราเรองลก จะตองหายามาชบชวตลก ไปอยกบความเพยร ความมงมนตงใจทจะหาเมลดพนธผกกาดจากบานทไมมคนตาย การเดนเขาบานโนน ออกมาบานนหลาย ๆ บาน เปนเวลานานขน และไดรบค าตอบแบบเดยวกนในทก ๆ บาน คอ “ทบานน คนทยงเหลออยนอยกวาคนทตายไปแลว”๙๙ (๓.๔) นางรสกผดหวง แตความผดหวงครงนคอยเปนคอยไป และนางสามารถคาดเดาไดวานางตองผดหวงจากบานตอไปอก ประกอบดวยความออนเพลย หวโหย และกลนเหมนจากซากศพของลกนอยในออมกอด ท าใหความอยากไดยาชบชวตลดลง นางเรมมสตรตวมากขน จตใจสงบมากขนเพราะค าตอบของทกบานท าใหนางเขาใจวา “ ความตายเปนอยางไร

๙๘ ข.อป. (ไทย) ๓๓/๗๘-๘๕/๔๖๖. ๙๙ พระครกลยาณสทธวฒน, เอตทคคะในพระพทธศาสนา, หนา ๓๑๕.

๕๑

และคนทตายมใชวาจะตายเฉพาะลกของเธอเทานน ทกคนเกดมากตองตายเหมอนกนหมด”๑๐๐ นางจงวางลกนอยลง หยดการคนหายาชบชวต และกลบไปเฝาพระพทธองค (๓.๕) เหตทนางกลบไปเฝาพระพทธองคเพราะในการพบกบพระพทธองคครงแรกนางรบรถงพระเมตตา พระกรณา อกทงนางตองการจะบอกเลาถงงานทพระพทธองคมอบหมายใหนางท าซงการพบพระพทธองคในครงนนางไดกราบทลพระพทธองควา “ ไมสามารถหาเมลดพนธผกกาดจากบานเรอนทมมใครตายได” จากประโยคทกราบทลนางมการเปลยนแปลงในใจคอ ความโศกเศราลดลงมสตมากขน นางมความเขาใจและตระหนกวาความตายเกดขนไดกบทกคนนางไมมทางจะหาบานทไมมคนตายได นางกลบมาม สมปชญญะมากขน (๓.๖) การมสตสมปชญญะของนาง จตใจสงบเปดกวาง ท าใหมความพรอมทรบฟงความเปนจรงของชวต พระพทธองคจงไดตรสวา “โคตรม เธอเขาใจวาลกเธอเทานนหรอทตาย อนความตายนนเปนของธรรมดาทมคกบสตวทงหลายทเกดมาในโลก เพราะมจจราชยอมฉดคราสตวทงหมด ผมอธยาศยเตมเปยมไปดวยกเลสตณหา ใหลงในมหาสมทรคออบายภม อนเปน เสมอนวาหวงน าใหญฉนนน”๑๐๑ นางไดฟงพระด ารสกบรรลโสดาปฏผลกราบทลบรรพชา ไดนามวา พระกสาโคตมเถร (๔)สรปขนตอนการปรกษา พระกสาโคตมเถร เปนเรองราวทพระพทธองค ชวยเหลอผทมปญหาอยในหวงแหงความทกขใหหลดพนออกมาไดไดอยางมกระบวนการเรมจาก ก) พระพทธองคทรงใหการตอนรบดวยจตทเมตตาทรงมพรหมวหารธรรมจนกอใหเกดความศรทธา เชอมน ข) ทรงมความเขาใจในภาวะจตใจของผมความทกขไดอยางถองแท ค) ทรงมวธการใหคนเขาถงความจรงของชวตดวยตนเอง โดยใหนางกสาเดนไปหาเมลดพนธผกกาดจากทกบาน จนนางเขาใจความจรงทแทวาความตายเปนสงทเกดขนไดกบทกคน ง) ทรงเชอวายามนางมสตสมปชญญะ ปญญาของนางกจะเกดขนได จ) เมอจตใจสงบเปดกวาง ท าใหนางกสาโคตมความพรอมทรบฟงพระธรรมค าสอนซงเปนความจรงของชวต ฉ) นางกสาโคตมตดสนใจบรรพชาดวยตนเอง และด ารงตนในพทธศาสนา จากกรณตวอยาง ๒ กรณขางตนเปนการทพระพทธองคไดชวยเหลอพทธสาวกทมความทกข ใหสามารถพนจากปญหาได โดยมอรยสจ ๔ เปนแผนท ซงผวจยสรปเปนขนตอนการปรกษาของพระพทธองคไดดงน ขนตอนท ๑ พระพทธองคทรงใหการตอนรบดวยจตทเมตตา สนทนาดวยวาจาทเปนประโยชน ทรงมพรหมวหารธรรมจนกอใหเกดความศรทธา ขนตอนท ๒ ทรงมความเขาใจในภาวะจตใจของผมความทกขไดอยางถองแท ดวยการรบฟงอยางสงบ สนทนาดวยการถามใหเกดการคดแบบโยนโสมนสการ ใหเหนทกขของตน

๑๐๐ พระครกลยาณสทธวฒน, เอตทคคะในพระพทธศาสนา, หนา ๓๑๕. ๑๐๑ เรองเดยวกน, หนา ๓๑๖.

๕๒

ขนตอนท ๓ ทรงมวธการใหคนเขาถงความจรงของชวตดวยตนเอง ใหเหนความอยาก ความปรารถนาใหเปนไปดงใจตน เชนใหนางกสาเดนไปหาเมลดพนธผกกาดจากทกบาน จนนางเขาใจความจรงทแทวาความตายเปนสงทเกดขนไดกบทกคน ความทกขของนางเกดจากความคดทวาลกของนางตองไมตาย การตงค าถามใหไดมโอกาสคดไตรตรองตามความเปนจรง เชนพระองคลมาล พระอานนท และนางวสาขา ขนตอนท ๔ ทรงเชอวามนษยทกคนเมอมสตสมปชญญะ ปญญาจะเกดขนได ขนตอนท ๕ ทรงใหรบฟงพระธรรมค าสอนซงเปนความจรงของชวต เมอมจตใจทสงบและเปดกวาง ขนตอนท ๖ ทรงเปดโอกาสใหตดสนใจเลอกการด าเนนชวตทเปนประโยชนดวยตนเอง ๒.๒.๕ คณสมบตของผสอนตามหลกพทธธรรม ตามทพระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต)๑๐๒ ไดอธบายวา มสาระส าคญ ๒ ประการ คอบคลกภาพ และคณธรรม มดงน ๑) ดานบคลกภาพ เปนคณสมบตภายนอก ไดแก ความสงางาม วาจาสภาพ มารยาทนาเลอมใส ความเปนผมสมบตผด มธรรม ๔ ประการคอ รปปมาณก โฆสปปมาณก ธมมปปมาณก และสวชชาจรณะสมปนนะ อธบายไดดงน ก) ความสงางามของรป เรยกวา รปปมาณก รปรางหนาตา ผวพรรณ คอ ถงพรอมดวยความงดงามดวยรปรางหนาตา กรยามารยาท ผวพรรณสะอาดผองใส มระเบยบวนยทางรางกายทดอารมณเบกบานแจมใสใครไดพบเหนกจะ เปนมงคลทงแกตนเองและผอน ข) ความงามของเสยงหรองามเสยง เรยกวา “โฆสปปมาณก” มความงดงามในการพด ในค าพด การบอกกลาวดวยน าเสยงทดประเสรฐดจ “เสยงพรหม” ๘ ลกษณะ คอ วธสฏโฐ (ไพเราะ) วญเญยโย (ชดเจน) มญช (นมนวล) สวนโย (ชวนฟง) พนท (กลมกลอม) อวสาร (ไมแตกพรา) คมภโร (ลกซง) นนนาท (กองกงวาน) ผสอนตองบรหารวาจา ใหมความงามทง ๘ อยาง ตองรจกแตงเสยง ใหสวยงามเหมาะกบความเปนคร ไมประกอบ “วจทจรต” นนเอง ค) ความสงางามในความรและสตปญญา เรยกวา “ธมมปปมาณก” บคลกภาพทางสตปญญาเปนเรอง ของเชาวปญญาทไดรบการถายทอดมาจาดบรรพบรษ โดยกระบวนการทางพนธกรรม ครจงตองพฒนาตวเองใหมความสามารถ เฉลยวฉลาดเปนนกปราชญ เปยมดวยสตปญญา มบคลกภาพทางสตปญญาทด ประกอบดวย “สปปรสธรรม ๗”๑๐๓ คอธรรมของคนด ธรรมของสตบรษ ธรรมทท าใหเปนสตบรษ คณสมบตของคนด คอ ธมมญญตา (รเหต), อตถญญตา (รผล),

๑๐๒ พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต), พทธวธในการสอน, หนา ๑๐-๑๓. ๑๐๓ พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต), พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลธรรม, พมพครงท ๑๒, (กรงเทพมหานคร: โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๖), หนา ๒๘๗.

๕๓

อตตญญตา (รตน), มตตญญตา (รประมาณ), กาลญญตา (ร กาล), ปคคลญญตา (รคน) และ ปรสญญตา (รชมชน) ง) ความประพฤตด หรอ ตามหลกธรรมของการเปนครด ของวฒนธรรมไทยทถอวาครทดจะตองม หลกธรรม ๓ ส สวชาโน คอ เปนผมความรด สสาสโน คอ เปนผสอนด รจกชแจง ชกจง ปลกใจ ใหเกดความเพลดเพลนในการเรยนและ สปฏปนโน คอ เปนผมความประพฤตปฏบตตนด เปนแบบอยางทดแกศษยและบคคลอน อนไดแก การเปนผ มความประพฤตปฏบตดเปนแบบอยางทดแกศษยและบคคลทวไป เพราะการ ประพฤตตนเปนแบบอยางทดแกศษยกเปนการสอนอกวธหนง ซงจะเกดสมฤทธผลแกผ เรยนและดกวาการ สอนดวยการแนะน า ซงตรงกบหลกกลยาณมตรธรรม ๗ ประการ ดงกลาวแลว ซงเปนการปฏบตใหเปน แบบอยางทดสามารถทจะน าไปปฏบตเปนแบบอยางไดเปนรปธรรมทชดเจน ๒) ดานคณธรรม คณสมบตภายในม ๓ ประการ๑๐๔ คอปญญาคณ วสทธคณ และกรณาคณ (๑) ปญญาคณ เกยวของกบการสอนม ๒ ประการ คอ ทศพลญาณ ๑๐ และปฏสมภทา ๔ ไดแก ก ทศพลญาณ - ฐานาฐานญาณ รกฎธรรมชาตท เกยวกบขอบเขตวาอะไรเปนไปได อะไรเปนไปไมได แคไหน เพยงไร ครตองเขาใจทงเนอหาและขอจ ากดของกฎเกณฑและหลกการทจะน ามาใชในการสอนอยางชดเจน และตองรขอจ ากดของนกเรยนดานความสามารถในการพฒนาซ งแตกตางกนไป - กรรมวปากญาณ สามารถแยกแยะผลทเกดจากการกระท าทสลบซบซอน รายละเอยดของความสมพนธภายในกระบวนการ ครตองรจกวเคราะหพฤตกรรมของนกเรยนได - สพพตถคามนปฏปทาญาณ รขอปฏบตทจะน าไปสจดมงหมาย วาตองท าอะไรบาง รายละเอยดของการปฏบตเปนอยางไร ครตองหากลยทธในการด าเนนการสอนเพอใหบรรลวตถประสงคทตองการ - นานาธาตญาณ ตองรวาองคประกอบทกอใหเกดเปนมนษยนนมความแตกตางกนเปนธรรมดา และอะไรคอ สาเหตทท าใหเกดความแตกตาง ในความหมายคอ ตองรและเขาใจหลกทางสรรวทยาและจตวทยาในการเรยนรของนกเรยนแตละคน ซงแตกตางกนไป ทศนคตทถกตองและการยอมรบความแตกตาง จะชวยเพมพนประสทธภาพในการสอนใหไดผลดยงขน - นานาธมตตกญาณ รวานกเรยนแตละคนมความชอบ ความสนใจ และความถนดทไมเหมอนกน เปนธรรมชาต - อนทรยปโรปรยตตญาณ รจดแขงและจดออนแหงอนทรยของสตวโลก รวาสตวนนมแนวความคด ความร ความเขาใจ แคไหน เพยงใด มกเลสมาก กเลสนอย สอนงาย หรอสอนยาก และมความพรอมทจะเรยนรหรอไม โดยความหมายคอตองรวานกเรยนแตละคนม

๑๐๔ คณาจารยมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, พทธวธในการสอน Buddha’s Teaching Methods, หนา ๔๔–๔๕.

๕๔

ความแตกตางกนในดานระดบสตปญญา ความสามารถ พฒนาการดานตาง ๆ และความพรอมทจะเขาสกระบวนการเรยนร - ฌานาทสงกเลสาทญาณ สามารถวเคราะหไดวา อะไรคออปสรรคทจะขดขวางการเรยนรและปจจยอะไรทจะชวยสงเสรมการเรยนร ของนกเรยนใหกาวหนายง ๆ ขนและรจกใชเทคนกตาง ๆ เขาแกไขหรอชวยสงเสรมการฝกอบรมใหด าเนนกาวหนาไปดวยด - ปพเพนวาสานสสต หรอการระลกชาต ในทน คอ ครตองรประวตพนเพเดมและประสบการณในอดตของผเรยน - จตปปาตญาณ รวาการเกดของสตวทงหลายยอมเปนไปตามกรรม ขอนหมายความถง ครตองหมนสงเกตพฤตกรรมของผเรยน ในขณะทใชชวตจรงภายในกลมเพอนและสงคม ตองรเทาทนและเขาใจพฤตกรรมตาง ๆ ทนกเรยนแสดงออกในขณะนน ๆ วาเปนเดกทมปญหาหรอไม อยางไร ครตองหาเหตแหงปญหานนและพรอมทจะเขาชวยเหลอแกไขใหทนทวงท - อาสวกขยญาณ หยงรความสนไปแหงอาสวะทงหลาย หมายถง ตองรใหชดและเขาใจแจมแจงและแนใจวา ผลสมฤทธทเปนจดหมายนนคออะไร เปนอยางไร และเปนสงทสามารถท าใหเกดขนไดจรง ข ปฏสมภทา๑๐๕ คอ ปญญาแตกฉานในดานตาง ๆ ซงมทวไปแกพระมหาสาวกทงหลายดวย ดงน - อรรถปฏสมภทา ความเขาใจแจมแจงในความหมายของถอยค าหรอขอธรรม ตาง ๆ สามารถขยายความแยกแยะออกไปโดยพสดาร แมไดเหนเหตใด ๆ กสามารถคดเชอมโยง แยกแยะ กระจายความคดออกไปลวงรถงผลตาง ๆ ทจะเกดขนได แปลสน ๆ วาปญญาแตกฉานในอรรถ - ธรรมปฏสมภทา ความเขาใจแจมแจงในหลกหรอขอธรรมตาง ๆ สามารถจบใจความของค าอธบายทกวางขวางพสดาร มาตงเปนกระทหรอหวขอได เมอมองเหนผลตาง ๆ ทปรากฏขนกสามารถสบสาวกลบไปหาเหตได แปลสน ๆ วาปญญาแตกฉานในธรรม - นรตตปฏสมภทา ความรแตกฉานในภาษา รภาษาตาง ๆ และรจกใชถอยค าชแจงแสดง อรรถและธรรม ใหคนอนเขาใจและเหนตามได แปลสน ๆ วาปญญาแตกฉานในนรกต - ปฏภาณปฏสมภทา ความมไหวพรบ สามารถเขาใจ คดเหตผลไดเหมาะสมทนการ และ มความรความเขาใจชดในความรตาง ๆ วามแหลงทมา มประโยชนอยางไร สามารถเชอมโยงความรทงหลายเขา ดวยกน สรางความคดและเหตผลขนใหมได แปลสน ๆ วา ปญญาแตกฉานในปฏภาณ (๒) พระวสทธคณ ความบรสทธ เปนพระคณส าคญยงเชนกนทจะท าใหประชาชนเชอถอและเลอมใสในพระพทธเจา ความบรสทธนอาจมองไดจากลกษณะตาง ๆ ดงน - พระองคเองเปนผบรสทธหลดพนจากอาสวกเลสทงปวง ไมกระท าความชวทงทางกาย ทางวาจา และทางใจ ไมมเหตทใครจะยกขนต าหนได

๑๐๕ พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต), พทธวธในการสอน, หนา ๒๕–๒๖.

๕๕

- ทรงท าไดอยางทสอน คอ สอนเขาอยางไร พระองคเอ กทรงประพฤตปฏบตอยางนนดวย อยางพทธพจนทวา ตถาคตพดอยางใดท าอยางนน จงเปนตวอยางทด และใหประชาชนเกดความเชอมนในคณคาของค าสอนได - ทรงมความบรสทธพระทยในการสอน ทรงสอนผอน ดวยมงหวงประโยชนแกเขาอยางเดยว ไมมพระทยเคลอบแฝงดวยความหวงผลประโยชนสวนตน หรออามสตอบแทนใด ๆ (๓) พระวสทธคณ อาศยพระมหากรณาธคณ พระพทธเจาจงไดเสดจออกประกาศพระศาสนาโปรดสรรพสตว ท าใหพระคณ ๒ อยางแรก คอพระปญญาคณและพระวสทธคณ เปนทปรากฏและเปนประโยชนแกชาวโลกอยางแทจรง เสดจไปชวยเหลอแนะน าสงสอนมนษยทงทเปนกลมและทเปนรายบคคล โดยไมเหนแกความเหนอยยากล าบากของพระองคเอง พระมหากรณาธคณเหลานพงเหนตามค าสรรเสรญและคณธรรมอน ๆ ทแสดงออก ความกรณาทแสดงออกในการอบรมสงสอน ยอมเปนสวนประกอบส าคญให เกดคณลกษณะของผสอนอยางทเรยกวา องคคณของกลยาณมตร ดงตอไปน กลยาณมตรธรรม ๗๑๐๖ (องคคณของกลยาณมตร, คณสมบตของมตรดหรอมตรแท คอทานทคบหรอเขาหาแลวจะเปนเหตใหเกดความดงามและความเจรญ ในทนมงเอามตรประเภทครหรอพเลยงเปนส าคญ ๑) ปโย (นารก ในฐานเปนทสบายใจและสนทสนม ชวนใหอยากเขาไปปรกษาไตถาม) ๒) คร (นาเคารพ ในฐานประพฤตสมควรแกฐานะ ใหเกดความรสกอบอนใจ เปนทพงได และปลอดภย) ๓) ภาวนโย (นาเจรญใจ หรอนายกยอง ในฐานทรงคณคอความรและภมปญญาแทจรง ทงเปนผฝกอบรมและปรบปรงตนอยเสมอ ควรเอาอยาง ท าใหระลกและเอยอางดวยซาบซงภมใจ) ๔) วตตา จ (รจกพดใหไดผล รจกชแจงใหเขาใจ รวาเมอไรควรพดอะไรอยางไร คอยใหค าแนะน าวากลาวตกเตอน เปนทปรกษาทด) ๕) วจนกขโม (อดทนตอถอยค า คอพรอมทจะรบฟงค าปรกษา ซกถาม ค าเสนอ และวพากษวจารณ อดทนฟงไดไมเบอไมฉนเฉยว) ๖) คมภร จ กถ กตตา (แถลงเรองล าลกได สามารถอธบายเรองยงยากซบซอนใหเขาใจและใหเรยนรเรองราวทลกซงยงขนไป) ๗) โน จฏ าเน นโยชเย (ไมชกน าในอฐาน คอ ไมแนะน าในเรองเหลวไหล หรอชกจงไปในทางเสอมเสย โดยสรปคณสมบตของผสอนตามหลกพทธธรรม ไดแก ๑.ดานบคลกภาพ เปนคณสมบตภายนอกความสงา เชนงาม วาจาสภาพ มารยาทนาเลอมใส ความเปนผมสมบตผด ๒.ดานคณธรรม คอปญญาคณ วสทธคณ และกรณาคณ ๒.๒.๖ บทบาทหนาทของผสอนตามแนวพทธ ในการใหค าปรกษามกมการสอนรวมดวย การสอนชวยใหบคคลเกดทศนคตทถกตอง รจกมองสงทงหลายตามทมนเปน และสามารถจดการกบสงเหลาน นตามทควรจะเปน ใหเกด

๑๐๖ พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต), พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลธรรม, หนา ๕๗.

๕๖

ประโยชนทงแกตนและสงคม ไมใหมองเหนและจดการสงทงหลายตาม อ านาจกเลสตณหา ดงนน บทบาทหนาทของผสอนตามแนวพทะ จงเลอกไดตามหมวดธรรมตาง ๆ ตวอยาง ดงน ๑).บทบาททวไปหรอในแงหลกการสอน พระโอวาทปาตโมกข๑๐๗ คอ หลกค าสอนเปนหวใจ ส าคญของพระพทธศาสนา ททรงแสดงในวนขน ๑๕ ค า เดอน ๓ (วนมาฆบชา) แกภกษสาวก ๑,๒๕๐ รปทมา โดยทมไดนดหมาย ณ เวฬวนาราม หลงจากทพระพทธองคตรสรมาได ๙ เดอน (๑) อนปวาโท คอ การไมกลาวราย โจมต ดถกความเชอผอน พดแคสงทเปนประโยชนแกผฟง แมเขาจะมททาวาจะไมเลอมใสศรทธาในค าสอนของตนกตาม แตผสอนจะตองไมกลาวรายไมรกราน ไมใหราย รวมทงการไมกลาวรายหลกการหรอค าสอนและบคคลอนดวย การสอนหรอการเผยแผพระพทธศาสนา ในสมยพทธกาลไดรบการใสรายจากลทธ ตาง ๆ มากมาย แตพระพทธเจาทรงหามพระสาวกวาไมใหไปใสรายศาสนาอน ใหแสดงธรรมไปตามความเปนจรง ซงพระสงฆผเปนศาสนทายาทไดถอปฏบตมาจนถงปจจบน (๒) อนปฆาโต ไมเบยดเบยน ดวยการใชก าลงขมขดวยวธการตาง ๆ และชแนวทางทดงาม ส าหรบการด าเนนชวต ตามหลกธรรมการสอนในพระพทธศาสนา (๓) ปาตโมกเข จ สว โร ความส ารวมในปาฏโมกข คอมระเบยบวนย ประพฤตปฏบตตามพระ ธรรมวนย ความมระเบยบเปนหวใจส าคญของผสอน อนไดแก การรกษาวนย รกษากรยามารยาท ความประพฤตของตนเอง ไมละเมดกฎระเบยบและกตกาของสงคม โดยเฉพาะอยางยงวนยภายในอนจะสงผลตอวนยภายนอก รวมความวา ผสอนตองมจรรยาบรรณในวชาชพและการสอน เพราะหากมวนยในตนเองหรอมจตส านกในภาวะและหนาทแลว ยอมอยเหนอกฎระเบยบใด ๆ วนยภายนอกจงเปนเพยงรปแบบทก าหนดเพอควบคมพฤตกรรม ภายนอก หรอควบคมบคคลทไมมระเบยบวนยภายใน ดงนน ผสอนจงตองส ารวมระวงพฤตกรรมตนเองดวย การควบคมพฤตกรรมภายใน (๔) มตตญญตา จ ภตตสม ความเปนผรจกประมาณในอาหาร คอไมอาศยความเปนคร แสวงหาประโยชนในทางมชอบ การรจกประมาณ หมายถงการส ารวมระวง และการรจกความพอด(กนงาย กนเปน) หรอ การรจกประมาณในการบรโภค คอ การมความพอดและการมความส ารวม ระวงในการบรโภคอาหาร ความพอประมาณในการบรโภคอาหารท าใหม “ทกขนอย แกชา อายยน” ดงพระพทธพจนทวา มนษยทมสตทกเมอ รจกประมารในโภชนะทไดแลว เวทนาของผนนมนอยจะคอย ๆ หลอเลยงชวตไป แตผสอนจะตองมความระมดระวงในการบรโภคอาหาร มสภาษตไทยวา “หนงทองตงหนงตากหยอน” สะทอนใหเหนวา การกนมากจนเกนพอด สงผลตอสขภาพกายอยางนอยทสดกท าใหเกดอาการงวงนอน และ อาจจะสงผลกระทบตอการท างาน (๕) ปนตญจ สยนาสน ทนงสอนอนสงด คอไมคลกคลดวยหมคณะ ด ารงตนอยในฐานะท เหมาะสมการไมฟมเฟอยฟงเฟอในดานทอยอาศย งดเวนการคลกคลทกอเกดความบนเทงเรงใจ วชาชพครหรอ ผสอนเปนวชาชพทตองรจกประมาณตน สงคมใหความเคารพยกยองนบถอในฐานะผสอน

๑๐๗ ท.ม. (บาล) ๑๐/๙๐/๔๓–๔๔.

๕๗

(๖) อธจตเต จ อาโยโค ความเพยรในอธจต คอ เอาใจใสตอการศกษา การเรยนการสอน และฝกสมาธทถกตอง (สมมาสมาธ) มความเพยรพยายามชอบ สตชอบ และสมาธชอบ ผสอนจะตองมความ เออเฟอตอการปฏบตทางจต เพอฝกหดพฒนาจตของตนใหเปนสมาธทชอบ เพอเปนแบบอยางของการการปะ พฤตตามหลกค าสอนในพระพทธศาสนาทประกอบดวยปรยต ปฏบต และปฏเวธ ๒) บทบาทในฐานะกลยาณมตร มตรดหรอมตรแท คอ ทานทคบหรอเขาหาแลวจะเปนเหตใหเกดความดงามและความเจรญในทน มง เอามตรประเภทครหรอพเลยงเปนส าคญ เปนบคคลทมกลยาณมตรธรรม ๗ ประการ๑๐๘ คอ (๑) ปโย นารก ในฐานะเปนทสบายใจและสนทสนม ชวนใหอยากเขาไปปรกษา ไตถาม (๒) คร นาเคารพ ในฐานะประพฤตสมควรแกฐานะ ใหเกดความรสกอบอนใจ เปนทพงใจและปลอดภย (๓) ภาวนโย นาเจรญใจ หรอนายกยอง ในฐานะทรงคณ คอ ความรและภมปญญาแทจรง ทงเปนผฝกอบรมและปรบปรงตนอยเสมอ ควรเอาอยาง ท าใหระลกและเอยอางดวยซาบซงภมใจ (๔) วตตา จ รจกพดใหไดผล รจกชแจงใหเขาใจ รวาเมอไหรควรพดอะไรอยางไร คอยให ค าแนะน าวากลาวตกเตอน เปนทปรกษาทด (๕) วจนกขโม อดทนตอถอยค า คอ พรอมทจะรบฟงค าปรกษาซกถาม ค าเสนอแนะ วพากษวจารณ อดทน ฟงไดไมเบอ ไมฉนเฉยว (๖) คมภรญจ กถ กตตา แถลงเรองล าลกได สามารถอธบายเรองยงยากซบซอน ใหเขาใจ และใหเรยนรเรองราวทลกซงยงขนไป (๗) โน จฏฐาเน นโยชเย ไมชกน าในอฐาน คอ ไมแนะน าในเรองเหลวไหล หรอชกจงไปในทาง เสอมเสย ๓) บทบาทในฐานะอาจารย๑๐๙ อาจารยผเปนทศเบองขวา อนศษยบ ารงดวยสถาน ๕ ประกอบดวย การแนะน าด ใหเรยน บอก ศลปวทยา ยกยองและปองกนศษยจากสงทไมพงประสงคทงปวงและยอมอนเคราะหศษยดวยสถาน ๕ คอ (๑) สวนต วเนนต แนะน าด (๒) สคหต คาหาเปนต ใหเรยนด (๓) สพพสปเปส ต สมกขายโน ภวนต บอกศษยดวยดในศลปวทยาทงหมด (๔) มตตามจเจส ปฏเวเทนต ยกยองใหปรากฏในเพอนฝง

๑๐๘ พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต), พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลธรรม, หนา ๒๐๔. ๑๐๙ คณาจารยมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, พทธวธในการสอน Buddha’s Teaching Methods, หนา ๔๙–๕๐.

๕๘

(๕) ทสาส ปรตตาณ กโรนต ท าความปองกนในทศทงหลาย ๔) บทบาทในฐานะธรรมกถก๑๑๐ (๑) อนปพพกถ กเถสสาม เราจกกลาวชแจงไปตามล าดบ (๒) ปรยายทสสาว กถ กเถสสาม เราจกกลาวชแจงยกเหตผลมาแสดงใหเขาใจ (๓) อนทยต ปฏจจ กถ กเถสสาม เราจกแสดงดวยอาศยเมตตา (๔) อามสนตโร กถ กเถสสาม เราจกไมแสดงดวยเหนแกอามส (๕) อตตนญจ ปรญจ อนปหจจ กเถสสาม เราจกแสดงไปโดยไมกระทบตนและผอน ๕) บทบาทในฐานะทต ในฐานะทตจะตองประกอบดวยองค ๘ ประการ๑๑๑ คอ (๑) โสตา เปนผรบฟง (๒) สาเวตา ใหผอนรบฟง (๓) อคคเหตา เรยนด (๔) ขาเรตา ทรงจ าไวด (๕) วญญาดา รเอง (๖) วญญาเปตา ใหผอนร (๗) กสโล จ สหตาสหตสส โน จ เปนผฉลาดตอสงทมประโยชนและไมมประโยชน (๘) กลหการโก ไมกอการทะเลาะ สรปไดวา บทบาทหนาทของผสอนตามแนวพทธ ชวยใหบคคลเกดทศนคตทถกตอง รจกมองสงทงหลายตามทมนเปนไดแก ๑.บทบาททวไปหรอในแงหลกการสอน คอ พระโอวาทปาตโมกขหลกค าสอนเปนหวใจ ส าคญของพระพทธศาสนา ๒.บทบาทในฐานะกลยาณมตรมตรดหรอมตรแท คอ ทานทคบหรอเขาหาแลวจะเปนเหตใหเกดความดงามและความเจรญ๓.บทบาทในฐานะอาจารย ๔.บทบาทในฐานะธรรมถกและบทบาทในฐานะทต ๖) คณลกษณะของผสอนทพงประสงคอน ๆ ๑๑๒ จากทกลาวมาเปนทนาสงเกตวา ค าวา ผสอนมไดจ ากดอยเพยงแคค าวา คร ผท าหนาทสอนใน สถานศกษาเทานนแตกนความไปถงบคคลตาง ๆ ทท าหนาทบอกชแจงแสดงขอมล ขอเทจจรงประเภทตาง ๆ ในกาละ เทศะ และทวงท านองทตางกน ลกษณะครทด ๓ ดาน คอ

๑๑๐ อง. ปญจก. (ไทย) ๒๒/๑๕๙/๒๖๓. ๑๑๑ อง. อฎฐก. (ไทย) ๒๓/๑๖/๒๔๒.

๑๑๒ คณาจารยมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, พทธวธในการสอน Buddha’s Teaching Methods, หนา ๕๐–๕๒.

๕๙

(๑) ดานคณลกษณะ - มความรกและศรทธาในวชาชพคร และพรอมทจะพฒนาวชาชพของตนอยเสมอ ประพฤตตนเปนแบบอยางแกนกเรยน ท งดานศลธรรม วฒนธรรม กจนสย สขนสย และอปนสย ตลอดจะมความเปน ประชาธปไตย ใฝรและพฒนาตนเองอยเสมอ - มความเมตตาแกศษย และเหนคณคาของศษย มสขภาพสมบรณ มความคดรเรม สรางสรรคทางวชาการ และสามารถใชกระบวนการคดวเคราะห เพอแกไขปญหาตาง ๆ ได - มบทบาทในการพฒนาชมชน และสามารถเปนผน าชมชนได สามารถใชเทคโนโลยททนสมย ภาษา และการวจย เพอเปนเครองมอในการพฒนาตนเอง - สามารถพฒนาตนเองใหเปนครแบบใหมในระบบสากลได คอ เปนครทเนนความหลากหลายเพอตอบสนองตอผเรยนเปนหลก แนะน าผเรยน สามารถพฒนาการเรยนรไดอยางเตมศกยภาพและสรางสรรค และใหขอมลสะทอนกลบผเรยนไดอยางตอ เนอง รวทยาการดานคอมพวเตอรและเทคโนโลยสารสนเทศมากขน เพราะการศกษายคใหม เปนการศกษาผานสออเลกทรอนกสมากขน และเปนครทตองไปหานกเรยนมากขน เขาเยยมชมชนไดมากขน (๒) ดานความร - มความรในวชาทสอนอยางแทจรง สามารถเชอมโยงทฤษฎในศาสตรความรมาสการปฏบตได ทงการปฏบตในระดบสากลและระดบทองถน - มความรดานการวจย วทยาการคอมพวเตอร และภาษาเพอเปนเครองมอในการแสวงหาความร - มความรดานเทคนคการสอน จตวทยา การวดผลประเมนผล และสามารถประยกตใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอน - รขอมลขาวสารรอบตว และเรองราวในทองถน เพอแลกเปลยนความรและฝกใหผเรยนคดวเคราะหวจารณได (๓) ดานการถายทอด - สามารถประยกตใชเทคนคการสอนตาง ๆ เพอจดบรรยากาศการเรยนรทนาสนใจและผเรยนเกดความเขาใจในเนอหาวชาทเรยน ตลอดจนสามารถเชอมโยงความรนนสการน าไปประยกตใชในชวตประจ าวนได หรอใชในการเรยนรตอไป -สามารถอบรมบมนสยใหผเรยนมศลธรรม วฒนธรรม กจนสย สขนสย และอปนสย รวมทงรกในความเปนระบบประชาธปไตย เพอเปนบรรทดฐานในการใชชวตรวมกบผอนในสงคมอยางปกตสข - สามารถพฒนาใหผเรยนใฝร และกาวทนเทคโนโลย ตลอดจนสามารถใชภาษาสอสารกนได เพอใหผเรยนไดพฒนาตนเองอยเสมอ และสามารถใชเครองมอตาง ๆ ในการแสวงหาความรและการเรยนรดวยตนเอง - สามารถพฒนาใหผเรยนมองกวาง คดไกลและมวจารณญาณทจะวเคราะหและเลอกใช ขาวสารขอมลใหเกดประโยชนตอตนเองได - พฒนาใหผเรยนรเรองราวตาง ๆ ของชมชน สามารถน าความรไปประยกตใช เพอพฒนา ชมชน และแกไขปญหาตาง ๆ ในชมชนได

๖๐

ลกษณะของครดพอทจะสรปเปนลกษณะส าคญ ๆ ๓ ดาน คอ ภมร ภมธรรม และภมฐาน ดงน ๑. ภมร ไดแก ความรความสามารถดานวชาการ มสตปญญาด เฉลยวฉลาด เชอมนในตนเอง มความคดสรางสรรครจกแสวงหาความรใหม ๆ เปนตน ภมร ทส าคญอกประการหนงของคร ไดแก การสอนดและการปกครองด สามารถอธบายไดรวบรดชดเจนท าเรองยากใหงายได ควบคมชนเรยนใหอยในระเบยบวนย ๒. ภมธรรม ไดแก มความประพฤตด กระท าแตสงทสจรต มจรรยาบรรณ มความซอสตย สจรต เมตตา ยตธรรมและมานะอดทน ๓. ภมฐาน ไดแก บคลกภาพด แตงกายสะอาดเรยบรอย พดจาไพเราะ น าเสยงชดเจน ม ลกษณะของการเปนผน า นอกจากน ครยงตองเปนผทมมนษยสมพนธด มอธยาศยไมตรกบบคคลทกเพศทกวย และทกชนชน สรปไดวา คณลกษณะของผสอนทพงประสงค มไดจ ากดอยเพยงแคค าวา คร ผท าหนาทสอนใน สถานศกษาเทานนแตกนความไปถงบคคลตาง ๆ ทท าหนาทบอกชแจงแสดงขอมล ขอเทจจรงประเภทตาง ๆ ในกาละ เทศะ และทวงท านองทตางกน ลกษณะครทด ๓ ดาน คอ ๑) ดานคณลกษณะ เชนความรกและศรทธาในวชาชพคร เมตตาแกศษย ๒) ดานความร มความรดานการสอน การวจยและมเทคนคตาง ๆ ๓) ดานการถายทอด สามารถประยกตการสอนใหนาสนใจ สามารถอบรมบมนสยใหผเรยนใหมศลธรรม ลกษณะของครดพอทจะสรปเปนลกษณะส าคญ ๆ สามดาน คอ ภมร ภมธรรม และภมฐาน ๒.๒.๗ การประยกตวตถประสงคการสอนตามแนวพทธ๑๑๓ ๒.๒.๗.๑ จดประสงคการสอนทวไป ธรรมชาตของมนษยทท าใหตองมการศกษากลาวคอ มนษยมอายตนะเปนทางรบรประสบการณหรอเปนทางรบรขอมล และรบรความรสก ผทมปญญาและฉนทะ หรอมการศกษาพฒนาอยางถกตอง ใชอายตนะ(อนทรย)เรยนรเปนเครองมอหาความร จะเปนพฤตกรรมสลายทกข แกปญหาการด าเนนชวต แตส าหรบผมอวชชาและตณหา ไมมการศกษาหรอขาดการพฒนาทถกตอง ใชอายตนะหรอนทรยเพอการเสพรสหรอแสเสพหาสงบ าเรอ จะเปนพฤตกรรมสรางทกข กอปญหาการด าเนนชวต มนษยไมรวาตวเองเกดมาเพออะไร มชวตมใชสงทเกดขนโดยมจดหมายหรอวตถประสงคและจดหมายกมใชสงทมตดมากบชวต แตเปนสงทควรก านดใหแกชวต การศกษา คอความพยายามแสวงหาจดหมายใหแกชวต การศกษาเปนเนอตวของพระพทธศาสนาและพระพทธศาสนาไดประกาศจดหมายชวต เปนอดมการณเบองตนแลววา ภกษทงหลาย พวกเธอจงจารกไป ๑) เพอประโยชนแกชนจ านวนมาก ๒) เพอความสขแกชนจ านวนมาก

๑๑๓ คณาจารยมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, พทธวธในการสอน Buddha’s Teaching Methods, หนา ๖๐–๖๑.

๖๑

๓) เพออนเคราะห(เกอกล) แกชาวโลก ๔) เพอประโยชน เกอกล และความสขแกทวยเทพและมนษย สงเหลาน เปนจดส าคญทตงเปนเปาหมายอนดบแรกในการเผยแผหลกธรรมค าสอน เปนจดเรมตนทฐาน คอ การพฒนาความเปนมนษยเปนแกนกลาง โดยก าหนดตว “คณภาพ-สมฤทธผล” (ประโยชน เกอกล และความสข) เปนเปาหมายหรอสาระสวนแกนแท ๒.๒.๗.๒ จดประสงคการสอนเฉพาะ มนษยมศกยภาพสง มธรรมชาตทเออตอการพฒนา พระพทธศาสนามองวา มนษยเปนสตวทฝกได หรอตองฝก มนษยถาไมฝกกจะไมประเสรฐ แตถาฝกดแลวจะมขดความสามารถสงสด มพระพทธพจนมากมายทเนนเกยวกบธรรมชาตของมนษยในจดทวา มนษยเปนสตวทฝกได จดประสงคในการสอน เนนย าหลกการฝกฝนพฒนาตนเองของมนษย และเราเตอนพรอมทงสงเสรมก าลงใจใหทกคนมงมนในการฝกอบรมตนเองจนถงทสด แบงยอยเปน ๓ ดานคอ ดานหลกธรรม ดานธรรมชาตมนษยและดานการพฒนา ๒.๒.๗.๓ จดประสงคการสอนดานหลกธรรม พระพทธเจาทรงแสดงหลกธรรม และหวขอธรรมแยกยอยออกไปมากมายเปน หมวด ๆ หรอเปนชด ๆ ม ๓ ขอบาง ๔ ขอบาง ๕ ขอบาง ฯลฯ หลกธรรมแตละหมวด แตละชดเหลานน กคอขอปฏบต เพอพฒนาชวตในขนตอนหรอในสวนปลกยอยตาง ๆ เพอใหบรรลจดประสงคอยางใดอยางหนง เชน ๑) ฆราวาสธรรม ๔๑๑๔ ธรรมส าหรบฆราวาส, ธรรมส าหรบการครองเรอน , หลกการครองชวตของคฤหสถ (๑) สจจะ ความจรง, ซอตรง ซอสตย จรงใจ พดจรง ท าจรง (๒). ทมะ การฝกฝน, การขมใจ ฝกนสย ปรบตว, รจกควบคมจตใจ ฝกหดดดนสย แกไขขอบกพรอง ปรบปรงตนใหเจรญกาวหนาดวยสตปญญา (๓) ขนต ความอดทน, ตงหนาท าหนาทการงานดวยความขยนหมนเพยร เขมแขง ทนทาน ไมหวนไหว มนในจดหมาย ไมทอถอย (๔) จาคะ ความเสยสละ, สละกเลส สละความสขสบายและผลประโยชนสวนตนได ใจกวาง พรอมทจะรบฟงความทกข ความคดเหน และความตองการของผอน พรอมทจะรวมมอ ชวยเหลอ เออเฟอเผอแผ ไมคบแคบเหนแกตนหรอเอาแตใจตว ในธรรมหมวดน ทมะทานมงเอาดานปญญา ขนตทานเนนแงวรยะ ๒) จกร ๔ ธรรมน าชวตไปสความเจรญรงเรอง ดจลอน ารถไปสทหมาย (๑)ปฏรปเทสวาสะ อยในถนทด มสงแวดลอมเหมาะสม (๒)สปปรสปสสยะ สมาคมกบสตบรษ (๓)อตตสมมาปณธ ตงตนไวชอบ, ตงจตคดมงหมาย น าตนไปถกทาง (๔)ปพเพกตปญญตา ความเปนผไดท าความดไวกอนแลว , มพนเดมด , ไดสรางสมคณความดเตรยมพรอมไวแตตน

๑๑๔ พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต), พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลธรรม, หนา ๑๑๓-๑๑๔.

๖๒

ธรรม ๔ ขอนเรยกอกอยางหนงวา พหการธรรม คอธรรมมอปการะมาก เปนเครองชวยใหสามารถสรางความดอน ๆ ทกอยาง และชวยใหประสบความเจรญกาวหนาในชวต บรรลความงอกงามไพบลย หลกธรรมแตละหมวด ๆ เหลาน พระพทธเจาทรงแสดงองบคคล สถานท และเหตการณตาง ๆ (ปคคลาธฏฐาน) จะแสดงจดประสงคการสอนของหมวดธรรมชดนน ๆ และจดประสงคเฉพาะบคคล ๒.๒.๗.๔ จดประสงคการสอนดานธรรมชาตมนษย๑๑๕ พระพทธศาสนาเรยกมนษยทงหลายวา “เวไนยสตว” คอ สตวผสามารถฝกฝนและพฒนาปญญา พฤตกรรมและจตใจทถกตองไดในทกดาน และมสวนอน ๆ ทเรยกวา “ปปญจธรรม” อยในตวดวย ปปญจธรรม คอตณหา ทฏฐ และมานะ เปนกเลสเครองเนนชา เปนตวการท าใหคดปรงแตง ยดเยอพสดาร ท าใหเขวหางออกไปจากความเปนจรง กอใหเกดปญหาตาง ๆ และขดขวางไมใหเขาถงความจรง หรอท าใหไมอาจแกปญหาอยางถกทางตรงไปตรงมา มนษยมธรรมชาตแตกตางกน หลกค าสอนทางพระพทธศาสนาจงแบงประเภทบคคลตามธรรมชาต เชน ๑) ธรรมชาตดานสตปญญา แบงยอย ๔ จ าพวก๑๑๖ คอ - อคตตญญ ผรเขาใจไดฉบพลน - วปจตญญ ผรเขาใจได - เนยยะ ผพอแนะน าได - ปทปรมะ ผอบปญญา ๒) ธรรมชาตดานอปนสย เปนพนแพของจต หรอพฤตกรรม ซงหนกไปทางใดทางหนง เปนปกตประจ า เรยกวา จรตหรอจรยาม ๖ อยาง๑๑๗ คอ จรต หรอ จรยา ๖ ความประพฤตปกต, ความประพฤตซงหนกไปทางใดทางหนง อนเปนปกตประจ าอยในสนดาน , พนเพของจต, อปนสย, พนนสย, แบบหรอประเภทใหญ ๆ แหงพฤตกรรมของคน ตวความประพฤตเรยกวา จรยา บคคลผมความประพฤตอยางนน ๆ เรยกวา จรต - ราคจรต ผมราคะเปนความประพฤตปกต, ประพฤตหนกไปทางรกสวยรกงามกรรมฐานคปรบส าหรบแก คอ อสภะและกายคตาสต - โทสจรต ผมโทสะเปนความประพฤตปกต , ประพฤตหนกไปทางใจรอน กรรมฐานทเหมาะ คอ พรหมวหารและกสณ โดยเฉพาะวณณกสณ -. โมหจรต ผมโมหะเปนความประพฤตปกต, ประพฤตหนกไปทางเขลา เหงาซมเงองงง งมงาย กรรมฐานทเกอกล คอ อานาปานสต และพงแกดวยมการเรยน ถาม ฟงธรรม สนทนาธรรมตามกาลหรออยกบคร

๑๑๕ คณาจารยมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, พทธวธในการสอน Buddha’s Teaching Methods, หนา ๖๒. ๑๑๖ อง.จตกก. (ไทย) ๒๑/๑๓๓/๑๐๒., อภ.ป. (ไทย) ๓๖/๑๔๘-๑๕๑/๑๘๖-๑๘๗. ๑๑๗ พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต), พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลธรรม, หนา ๑๘๙.

๖๓

- สทธาจรต ผมศรทธาเปนความประพฤตปกต, ประพฤตหนกไปทางมจตซาบซงชนบาน นอมใจเลอมใสโดยงาย พงชกน าไปในสงทควรแกความเลอมใส และความเชอทมเหตผล เชน พจารณาอนสต หก ขอตน - พทธจรต หรอ ญาณจรต ผมความรเปนความประพฤตปกต , ประพฤตหนกไปในทางใชความคดพจารณา - วตกจรต ผมวตกเปนความประพฤตปกต , ประพฤตหนกไปทางนกคดจบจดฟงซาน พงแกดวยสงทสะกดอารมณ เชน เจรญอานาปานสต หรอเพงกสณ เปนตน ความเขาใจเกยวกบธรรมชาตมนษย เปนเครองมอก าหนดวธการสอนหรอกระบวนการฝกมนษยใหมชวตทดใหบรรลจดประสงคการเรยนรไดงาย เชน ผมราคจรตพงแกดวยอสภกรรมฐาน โมหจรตพงแกดวยอานาปานสต พทธจรตพงแกดวยเจรญไตรลกษณเปนตน ๒.๒.๗.๕ จดประสงคการสอนดานพฒนา การฝกฝนและพฒนานน ทางพระพทธศาสนาจดวางไวเปนหลกเรยกวา ไตรสกขา คอ ศล สมาธ ปญญา ซงถอวาเปนระบบการศกษาทท าใหบคคลพฒนาการอยางมบรณาการ และใหมนษยเปนองครวมทพฒนาอยางมดลยภาพ ไดแก ศล สมาธ ปญญา หลกท ๓ ประการน เปนสวนประกอบของชวตทดงาม จงควรฝกบคคลใหเจรญงอกงามในองคประกอบเหลานและใหองคประกอบเหลานน าบคคลสการเขาถงอสรภาพและสนตสขอยางแทจรง หลกศกษาทง ๓ ประการนน ท าใหมนษยไดรบการพฒนา ๔ ดาน๑๑๘ ไดแก ๑) ภาวตกาย (พฒนากาย) หมายถง ฝกอบรมกาย ใหรจกตดตอเกยวของกบสงทงหลายภายนอกทางอนทรยทง ๕ ดวยด และปฏบตตอสงเหลานนในทางทเปนคณ มใหเกดโทษ ใหความดงอกงาม ใหความชวเสอม โดยพฒนาความสมพนธกบสงแวดลอมทางกายภาพ ๒) ภาวตศล (พฒ นาศล พฤตกรรม) หมายถ ง พฒ นาความประพฤต การฝกอบรมจต ใหตงอยในระเบยบวนย ไมเบยดเบยนหรอกอความเดอดรอนเสยหาย อยรวมกบผอนไดดวยด เกอกลแกกน ๓) ภาวตจต (พฒนาจต) หมายถง การฝกอบรมจตใจ ให เขมแขงมนคง เจรญงอกงามดวยคณธรรมทงหลาย เชน มเมตตากรณา มฉนทะขยนหมนเพยร อดทน มสมาธ และสดชน เบกบาน เปนสข ผองใสเปนตน ๔).ภาวตปญญา (พฒนาปญญา) หมายถง การฝกอบรมปญญา ใหรเขาใจสงทงหลายตามความเปนจรง รเทาทน เหนแจงโลกและชวตตามสภาวะ สามารถท าจตใจใหเปนอสระ ท าตนใหบรสทธจากกเลสและปลอดพนจากความทกข แกไขปญหาทเกดขนไดดวยปญญา

๑๑๘ คณาจารยมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, พทธวธในการสอน Buddha’s Teaching Methods, หนา ๖๓.

๖๔

๒.๒.๗.๖วธการสอนตามแนวพทธ หลกการสอนของพระพทธเจาทเกยวกบวธการสอน ทผสอนสามารถน ามาเปนแนวทางในการสอนไดนน มดงตอไปน๑๑๙ ๑) การเรมตนทด ในการสอนนน การเรมตนเปนจดส าคญมากอยางหนง การเรมตนทดมสวนชวยใหการสอนส าเรจผลดเปนอยางมาก อยางนอยกเปนเครองดงความสนใจ และน าเขาสเนอหาของบทเรยนได ๒) สรางบรรยากาศในการสอนใหปลอดโปรง เพลดเพลน ไมใหตงเครยด ไมใหเกดความอดอดใจ และใหเกยรตแกผเรยน ๓) สอนม งเนอหา มงให เกดความรความเขาใจในส งทสอน เปนส าคญ ไมกระทบตนและผอน ไมมงยกตน ไมมงเสยดสใคร ๆ ๔) สอนโดยเคารพ คอ ตงใจสอน ดวยความรสกวา เปนเรอง จรงจง มคณคา มองเหนความส าคญของผเรยนและของงานสง สอนนน ไมใชสกวาท า หรอเหนผเรยนโงเขลา ๕) ใชภาษาสภาพ นมนวล ไมหยาบคาย ชวนใหสบายใจ สละสลวย เขาใจงาย ลกษณะการสอนของพระพทธเจาแบงออกเปน ๓ ลกษณะ ดงน๑๒๐ ๑) ทรงสงสอนโดยการปฏบต เปนการ “เปลยน” หลกค าสอนดงเดมของศาสนาพนเมองอยางกลบหนามอเปนหลงมอ เชน ศาสนาพราหมณสอนใหฆาสตวบชายญ แตพระพทธเจากลบใหมความเมตตากรณาตอสตวแทน หรอการสอนใหทรมานตนในการปฏบต เพอบรรลคณธรรมชนสง พระพทธเจาทรงทดลองมาแลวเหนวา ไมใชทางตรสร ทรงสอนใหใชวธอนทเรยกวาทางสายกลาง เปนการอบรมกาย วาจา ใจในทางประพฤตปฏบตทชอบแทน เปนตน ๒) ทรงสงสอนโดยการปฏรป เปนการสอนโดยวธดด “แปลง” ของเกาทยงไมดใหดขนหรอของเกามความหมายอยาง แตน ามาแปลความหมายเสยใหมเพอใหตรงกบหลกเหตผลยงขน เชน ศาสนาพราหมณสอนใหลงอาบน าในแมน าศกดสทธแลว จะบรสทธจากบาปได แตพระพทธศาสนาสอนใหตงอยในศล อนเปนการอาบทตวไมเปยก แตท าใหบรสทธสะอาดไดดกวาน าศกดสทธ หรอค าสอนเรองพราหมณวา เปนผประเสรฐโดยชาตก าเนด คอ เกดจาดมารดาบดาอยในวรรณะพราหมณ แตพระพทธเจาทรงอธบายใหมวา คนเราไมเปนพราหมณ หรอผประเสรฐเพราะชาตสกล แตเปนผประเสรฐ เพราะการกระท าหรอความพฤต เปนตน (๓) ทรงสงสอนโดย “ตงหลกขนใหม” ทยงไมมสอนในทอน แตทรงสอนไปตามหลกสจธรรมททรงคนพบ ดงจะเหนในเรองหลกธรรม เรองความพนทกขทเรยกวา อรยสจ ๔ ประการ เปนหลกธรรมทตงขนใหมอนแสดงไวชดทงเหตและผล คอ การจะพนทกขกตองรวา อะไรเปนตวความทกข อะไรเปนเหตของความดบทกข และการดบความทกข คอ ดบอะไร ท าอยางไร หรอปฏบตอยางไร จงจะดบทกขได เปนตน

๑๑๙ คณาจารยมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, พทธวธในการสอน Buddha’s Teaching Methods, หนา ๑๑. ๑๒๐ สชพ บญญานภาพ, คณลกษณะพเศษแหงพระพทธศาสนา , (กรงเทพมหานคร : โรงพมพ มหามกฎราชวทยาลย, ๒๕๓๓), หนา ๑๓ – ๑๕.

๖๕

หลกการสอนของพระพทธเจาดงกลาวมาน แสดงใหเหนถงพระปรชาสามารถในการสอนของพระองคไดอยางชดเจน สามารถสรปการสอนของพระพทธเจาไดวา “พระพทธเจาทรงมวธการสอนอนชาญฉลาด เมอพระองคแสดงพระธรรมเทศนาจบลง ผฟงจะสรรเสรญเสมอวา แจมแจงจรง พระองคผเจรญ แจมแจงจรง พระธรรมเทศนาของพระองคเสมอนหงายของทคว า บอกหนทางแกคนหลงทาง สองประทปในทมดใหคนมจกษไดเหนรป...” จงสมควรอยางยงทผท าหนาทในการสอนจะไดศกษาและท าความเขาใจเกยวกบหลกการสอนของพระพทธเจา พรอมกบยดถอเปนหลกปฏบตตอไป๑๒๑ สรปไดวา การประยกตวตถประสงคการสอนตามแนวพทธ ซงไดแก ๑)จดประสงคการสอนทวไปเพอเรยนรเปนเครองมอหาความร จะเปนพฤตกรรมสลายทกข แกปญหาการด าเนนชวต ๒)จดประสงคการสอนเฉพาะสงเสรมก าลงใจใหทกคนมงม นในการฝกอบรมตนเองจนถงทสด ๓)จดประสงคการสอนดานหลกธรรมเพอพฒนาชวตในขนตอนหรอในสวนปลกยอยตาง ๆ เชน ฆราวาสธรรมคอ ธรรมส าหรบการครองเรอน, หลกการครองชวตของคฤหสถ จกร ๔ ธรรมน าชวตไปสความเจรญร งเรอง ดจลอน ารถไปสทหมาย ๔)จดประสงคการสอนดานธรรมชาตมนษยพระพทธศาสนาเรยกมนษยทงหลายวา “เวไนยสตว” คอ สตวผสามารถฝกฝนและพฒนาปญญา พฤตกรรมและจตใจทถกตองไดในทกดาน จรต หรอ จรยา ๖ ความประพฤตปกต, ความประพฤตซงหนกไปทางใดทางหนง อนเปนปกตประจ าอยในสนดาน , พนเพของจต, อปนสย, พนนสย, แบบหรอประเภทใหญ ๆ แหงพฤตกรรมของคน ๕)จดประสงคการสอนดานพฒนาทางพระพทธศาสนาจดวางไวเปนหลกเรยกวา ไตรสกขา คอ ศล สมาธ ปญญา ตลอดจนถงวธการสอนตามแนวพทธนน ทรงสอนใหใชวธทเรยกวาทางสายกลาง เปนการอบรมกาย วาจา ใจในทางประพฤตปฏบตทชอบอนแสดงไวชดทงเหตและผล เพอการจะพนทกข ๒.๒.๘ การประยตหลกธรรมของผรบค าเพอการปรกษา ๒.๒.๘.๑ หลกปรโตโฆสะเพอคณสมบตของผใหการปรกษา ในการใหค าปรกษา ผใหค าปรกษา ควรมหลกธรรมเพอทจะเปนหลกในการสงสอน แนะน า ชแจง ชกจง ชวยบอกชองทางทถกตองใหกบผทมาขอค าปรกษา หลกธรรมนนคอ กลยาณมตร หรอ ปรโตโฆสะ๑๒๒ หรอเสยงจากผอน ทจะใหเกดสมมาทฏฐได กคอ เสยงทดงาม เสยงทถกตอง เสยงทบอกกลาวชแจงความจรง มเหตผล เปนประโยชน เฉพาะอยางยง ทเกดจากความรกความปรารถนาด เสยงดงามถกตองเชนน เกดจากแหลงทด คอคนด คนมปญญา คนมคณธรรม คนเชนนทางธรรม เรยกวา สตบรษบาง บณฑตบาง ถาคนด คอสตบรษ หรอบณฑตน ไปท าหนาทชวยเหลอแนะน า สงสอนชก น าสมมาทฏฐใหแกผอน กเรยกวาเขาท าหนาทเปน กลยาณมตร

๑๒๑ วศน อนทสระ, พทธวธในการสอน , พมพครงท ๔, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพเมดทราย, ๒๕๔๕), หนา ๑๕. ๑๒๒ พระพรหมคณ าภรณ (ป .อ .ปย ต โต ), พ ทธธรรมฉบ บป รบขยาย , พ มพ คร งท ๓๒ , (กรงเทพมหานคร: ส านกพมพผลธมม, ๒๕๕๕), หนา ๕๖๕.

๖๖

๑)หลกกลยาณมตรธรรม๑๒๓ หมายถง องคคณของกลยาณมตร คณสมบตของมตรด หรอมตรแท คอ ทานทคบหรอเขาหาแลวจะเปนเหตใหเกดความดงาน และความเจรญ ในทนมงเอามตรประเภทคร หรอพเลยงเปนส าคญ พระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต)๑๒๔ ไดกลาวไววา เดนทางคนทวไปจะตองอาศยกลยาณมตรเปนจดเรมตนในการชกน าเขาสทางชวตทดงาม การไปส จดหมายของพระพทธศาสนาไดนน กตองอาศยความมกลยาณมตรเปนส าคญ เพราะวาเมอม กลยาณมตร มผทชแนะน าทางทถกตองแลว กจะท าใหบคคลเรมรจก เรมมความเขาใจหรอ ความเหนทางทถกตองนน กคอสมมาทฏฐ ซงจะท าใหเดนทางไปได ถาไมมกลยาณมตร กมองไม เหน ไมรแมกระทงวาทางเดนอยทไหน ท าใหด าเนนชวตผดพลาดได เหมอนวนเวยนอยในปา หลงไปหลงมา บางทตลอดชวตกไม ไดเขาสทางทถกตอง กลยาณมตรนนเหมอนกบเปนผทรทางเพราะเคยเดนทางนนมาแลว หรออยางนอยกไดเคยผาน ท าใหไดรวาทางอยตรงไหน สามารถไปชแนะและชกน าเขาสทางได ดงนน กลยาณมตร นจงส าคญมาก พระพทธเจาทรงใหความส าคญของความมกลยาณมตร ยงมการตรสสอนถงความส าคญของความมกลยาณมตรส าหรบคนทวไปดวย โดยเฉพาะชาวบาน ยงมหลกธรรมและพทธภาษตทย าถงความส าคญของการคบหา และการเสวนาคนดเพมอกจ านวนมาก เชน การคบคนชวเปนหนงในอบายมข ๖๑๒๕ การคบมตรและปฏบตถกตองตอมตรเปนหลกอยางหนงในค าสอนเรองทศ ๖๑๒๖ การรจกเลอกคบคนตามหลกมตรแทมตรเทยม๑๒๗ในชาดกซงเปนค าสอนส าหรบคนทกชนทกประเภทโดยเฉพาะชาวบาน กมเรองราว และสภาษตแนะน าเกยวกบ การคบหาหรอการเสวนาเปนจ านวนมากเรองทเดนคอนกแขกเตาสองพนอง จะเหนวาการคบมตรนนส าคญมากเหมอนเขมทศของชวตเลยกวาได หากคบคนดกจะดเหมอนคนทเราคบ หากคบคนทชวเรากชว หรออยางนอยกถกมองวามเพอนไมด ความ หวาดระแวงของคนรอบขางกจะเกดขน คนเรานนไมอาจอยโดด ๆ อยแบบไมตองสมพนธกบใคร ธรรมดาตองมการคบหากบบคคลอน ขาดไมได โดยเฉพาะชวตแบบทางโลก แตการคบหานนจะ ไดกลยาณมตรหรอบาปมตรกวากนอกทหนง บรรดาทานผรตางไดใหการรบรอง และยอมรบวาการไดมตรด ส าคญตอชวต มนษยอยางมาก ผตองการความเจรญในการด าเนนชวตไปในทางทด ไมมการเบยดเบยนตนและ ผอน ความมกลยาณมตรเปนองคประกอบทส าคญอนหนง ในมงคลสตร ซงเปนพระสตรทวาดวย สงทเปนมงคล พระพทธเจาทรงวางหลกการด าเนนชวตทเปนไปเพอความเจรญเปนมงคลแกชวต กลาวคอ การไมคบคนพาล การคบหาสมาคมกบบณฑต หรอกลยาณมตรทานไดยกไวเปนอนดบ แรก นเปนหลกการ

๑๒๓ พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต), พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลธรรม , พมพครงท ๑๒, (กรงเทพมหานคร: โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๖), หนา ๒๐๔.

๑๒๔ พระเทพเวท (ป.อ. ปยตโต), ชวนคด พนจธรรม, (กรงเทพมหานคร: โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๓๔), หนา ๔๖–๔๗. ๑๒๕ ท. ปา. (ไทย) ๑๑/๒๔๗/๒๐๒. ๑๒๖ ท. ป. (ไทย) ๑๑/๒๔๕/๑๙๙. ๑๒๗ ท. ปา. (ไทย) ๑๑/๒๕๕/๒๐๗.

๖๗

ด าเนนชวตทางโลกเพอใหอยสข เปนชวตทปลอดภย อนดบแรกจะตองเวน การคบคนพาล คบหากลยาณมตร สวนในทางธรรมผทจะเจรญในทางธรรมถงกบใหบรรล เปาหมายสงสด กอนอนจะหนจากความเปนผมกลยาณมตรไปไมไดเชนกน ความมกลยาณมตร คอบพนมตแหงการเจรญอรยมรรคมองค ๘ กลยาณมตรเปนตวน า ตวดดสงด ๆ เขามาหาผเสพ ผคบหา สงด ๆ ทยงไมเกดกจะเกด ทเกดแลวจกเจรญ สงไมดทเกดขนแลวจะเสอมไป การไดกลยาณมตร การไดอยใกล การไดคบ หากลยาณมตรถอไดวาเปนโชคสองชนของบคคลนน คอ ชนแรกไมวาจะไดมตรดหรอมตรชวกถอ วายงด อยางนอยทสดคงจะคลายความกลวจากภยตาง ๆ ไดเมออยใกลกน และท าใหการงานลลวง ไปดวยด อยางเชน คบกนเพอประกอบธรกจการงานอยางใดอยางหนง ตราบใดทยงชวยกน จะท า ใหการงานนนประสบผลส าเรจได คอส าเรจประโยชนในปจจบน ท าใหฐานะทางสงคมดขนได อยางทเหนกนอยในปจจบน นคอทางโลก บางครงหลกเลยงทจะคบหาไมได ทงทรวาผทคบดวยนน เปนปาปมตร แตกตองคบหา เพอประโยชนบางอยางทตางฝายตางจะไดรบ๑๒๘กลยาณมตร มไดหมายถงเพอนทดอยางในความหมายสามญเทานน แตหมายถงบคคลผเพยบพรอมดวยคณสมบตทจะสงสอน แนะน า ชแจง ชกจง ชวยบอกชองทาง หรอเปนตวอยางใหผอนด าเนนไปในมรรคาแหงการฝกฝนอบรมอยางถกตอง ในคมภรวสทธมคค ทานยกตวอยางเชน พระพทธเจา พระอรหตสาวก ครอาจารย และทานผเปนพหสตทรงปญญา สามารถสงสอนแนะน าเปนทปรกษาได แมจะออนวยกวาในกระบวนการพฒนาปญญา ความมกลยาณมตรน จดวาเปนระดบความเจรญปญญาในขนศรทธา (๑) คณคาของกลยาณมตร มความส าคญได กเพราะกลยาณมตรนนมคณคาในฐานะทเปนตวดงดด เปนตวชกน าใหเกดประโยชนแกผหวงประโยชน ไมวาจะเปนประโยชนทางโลกหรอทางธรรม หากไดกลยาณมตรคอยชแนะ เปนผก ากบใหชวตเบองตนด าเนนไปดวยด แมในเบองตนอาจม อปสรรคมาขวางบาง กลยาณมตรกเปรยบเหมอนมก าแพงสองขางทางทคอยกนกนอปสรรคและสง ไมดทจะมาถงตว อกทงชวยหามตนเองไมใหเดนออกไปหาสงเหลานน ชวยใหการด าเนนการไปส เปาหมายไดสะดวก ในทางธรรม กลยาณมตรมคณคาทงในฐานะทเครองหมายเบองตน ทามกลาง และทสดแหงพรหมจรรย ความเปนผมมตรด หรอบคคลทไดมตรดนน พระผมพระภาคทรงเปรยบไววาเหมอน การขนของดวงอาทตยจากขอบฟาในยามเชากอนจะเหนดวงอาทตยเตมดวง สงแรกทปรากฏขน กอนนนคอแสงเงนแสงทอง เปนเหตบอกใหรไดแนนอนวาดวงอาทตยก าลงจะขนมาแลวฉนใด ในทางธรรมผมกลยาณมตรกเปนบพพนมตเบองตนแหงอรยมรรคมองค ๘ ดงความปรากฏใน กลยาณมตรสตรวา “ภกษทงหลาย เมอดวงอาทตยก าลงจะอทย ยอมมแสงอรณขนมากอน เปนบพนมต ฉนใด กลยาณมตตตา (ความเปนผมมตรด) กเปนตวน า เปนบพนมตเพอความเกดขนแหงอรยมรรคมองค ๘ ฉนนน”๑๒๙

๑๒๘ พระจะจ ญาณวชโย (รกษาปา), “การศกษาวเคราะหความเปนกลยาณมตรของพระสารบตรเถระ”, วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย: มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๕๔), หนา ๒๖. ๑๒๙ ส . ม. (ไทย) ๑๙/๔๙/๔๓.

๖๘

มตรแทหรอเพอนแท เปนสงทปรารถนาของมนษยทกคน เปนค าทฟงดงาย ๆ แตหาไดยาก บางคนมเพอนพองมตรสหายจ านวนมาก มทงเพอนเรยน เพอนกน เพอนดม เพอนเทยว แตจะหาเพอนทมคณสมบตเปนบณฑตดงทไดกลาวมาขางตนนนหายากเหลอเกน บางคนทงชวตไมเคยไดเจอ เพราะมตรแทจรง ๆ นน คอผทเมอคบหาสมาคมดวยแลว น าแตประโยชนสขมาใหฝายเดยว เปนผทเชอถอได ไววางใจได คบคนดมคณธรรมเปรยบไดกบแสงสวางน าทางชวต มใครสกคนเปน เพอนนน ตองรจกสงเกต ใชสตปญญาไตรตรองใหรอบคอบ ควรคบกบผทเสมอกนดวย ศล สมาธ ปญญา หรอสงกวาตน แตกยงไมหามเสยทเดยว หากมความจ าเปนตองคบกบคนพาล หรอผทต ากวา ตนดวยศล สมาธ ปญญา ทานแนะน าใหคบหาในฐานะทเปนกลยาณมตรใหผนน ชวยแนะน าชวยน า เขา เพอใหเขาพนจากความเปนคนพาล ชวยใหเหนถก เกดปญญาสามารถพงพาตนเองได คบเพออนเคราะห แตตองมนใจในความหนกแนน ในความดของตนเองวาจะไมเอยงไปเปนเหมอนคนพาล เสยเอง๑๓๐ (๒) คณสมบตของกลยาณมตร กลยาณมตรผสมบรณดวยคณสมบตทก ๆ ประการนน คอ พระสมมาสมพทธเจา โดยมพระพทธพจนรบรองวา “ด กอน อานนท สตวทงหลายผมความเกดเปนธรรมดายอมพนจาก ชาตความเกดได ดวยอาศยกลยาณมตรคอเราตถาคตนนเทยว”๔๓ การทใครสกคนหนงมจตหวงเพอ ประโยชนสขของคนอน เพอเปนบพนมตในทางสรางสรรค สรางความเจรญดานจตใจ การช แนะ ใหคนอนด ารงตนอยในทางทถก ทดงาม ชกน าใหกศลทยงไมเกดให เกดขน อกศลทก าลงจะเกดขน และท เกดขนแลวใหเสอมไปบคคลผมความปรารถนาอยางน จ าเปนตองมคณธรรมส าหรบ ฝก ตนเองใหเหมาะกบภาระหนาททรบผดชอบ ฉะนน บคคลผท าหนาทเปนกลยาณมตรจงตอง ประกอบดวยองคคณ หรอคณสมบตของกลยาณมตรถง ๗ ประการ๑๓๑ คอ ปโย คร ภาวนโย วตตา จ วจนกขโม คมภร จ กถ กตตา โน จฏฐาเน นโยชเย.๑๓๒ ประการท ๑. ปโย แปลวา กลยาณมตรนน เปนผนารก หรอเปนทรก หมายความวา ทานประกอบดวยเมตตา ท าใหผทเขาไปหานงใกลรสกวามเพอน ท าใหเกดความชมฉ าใจ ไมอาง วางวาเหว กลยาณมตรทดจะท าใหเกดรสกอยางน พระพทธเจากท าใหพระสาวกมความสดชน ม ความอบอนใจ มความสบายใจ ทานมเมตตา ทานมลกษณะเปน ปโย กจะรสกสบายใจ ชมฉ าใจ เหมอนมเพอนดแลอยตลอดเวลา ประการท ๒ คร เปนทเคารพ มความหนกแนน เปนบคคลทอดมดวยปญญาทงทางโลก และทางธรรมอยางพรอมมล จนกระทงตระหนกและซาบซงไดดวา อะไรถกอะไรผด อะไรด อะไรชว อะไรควรอะไรไมควร อะไรเปนบญอะไรเปนบาป แลวด าเนนชวตไปในทางทถกตอง ท เปนบญเปนกศลอยางมนคงแนวแน ไมหวนไหวตอความยวยวนของสงแวดลอมทท าใหจตใจตกต าเปนคนรกความ

๑๓๐ พระจะจ ญาณวชโย(รกษาปา), “การศกษาวเคราะหความเปนกลยาณมตรของพระสารบตรเถระ”, หนา ๒๗. ๑๓๑ เรองเดยวกน, หนา ๓๖. ๑๓๒ อง. ปญจ. (ไทย) ๒๒/๘๑/๑๔๙.

๖๙

ยตธรรมเปนทสด ไมวาตอหนาอยางไร ลบหลงตองอยางนน มความเมตตากรณาอย เปนนจกบทกคนทเกยวของ คณสมบตนจะหลอมใหกลยาณมตรเปนทนาเคารพของชนทงปวง ประการท ๓ ภาวนโย แปลวา เปนทเจรญใจ เปนแบบอยางใหเราได เราไดครอาจารย เราไดผททานมคณธรรม มความประพฤตดงาม เรากเกดความรสกทเรยกวา จรรโลงใจ มก าลงใจ เหนแบบอยาง อยากจะท าตาม กท าใหมความกาวหนาในชวต มพทธพจนทตรสถงพระภกษเถระ เปนทเจรญใจไววา เพราะประกอบดวยธรรม ๕ ประการคอ “ไมก าหนดในสงทเปนเหตใหก าหนด ไมขดเคองในสงทเปนเหตใหขดเคอง ไมหลงในสงเปนเหตใหหลง ไมโกรธในสงทเปนเหตใหโกรธ ไมมวเมาในสงทเปนเหตใหมวเมา” หรอ “เปนผปราศจากราคะ เปนผปราศจากโทสะ เปนผปราศจากโมหะ เปนผไมลบหล คณทาน เปนผไมตตนเสมอ” ประการท ๔ นอกจากจะใหเกดความรสกอยในใจแลวยงออกมาเปนรปธรรมดวย คอ วตตา จ เปนผสามารถวากลาวตกเตอน เปนนกพด คอเปนผฉลาดในการใชถอยค า นารบฟง มเหตมผล มหลกการ พดถกจงหวะ การพดนเปนสงส าคญอนหนงทชวยใหผท าหนาทกลยาณมตรประสบ ความส าเรจในการชกน าบคคลผหลงผด ทอแท หมดก าลงใจ หมดความยนดในการท าหนาท ให กลบมความเหนถก มก าลงใจ เกดความยนดทจะท าหนาทนนตอ ประการท ๕ วจนกขโม บอกกลาวแลวบางทยงไมชดเจน ยงสงสยอยเขาไปซกถามเปนผอดตอถอยค าสง ๆ ต า ๆ ได คอ บคคลผท าหนาทกลยาณมตรนนถงเวลาจะวากลาวสอนจ าตอง วากลาวสอน แนะน า การวากลาวสอน แนะน านน แมจะเปนสงทดมประโยชนตอผฟง เชน การพด เรองศรทธา ศล จาคะ และปญญา ส าหรบผเปนมจฉาทฐ ผไมมศรทธา ศล จาคะ และปญญา ยอมไมเปนทชอบใจ จงแสดงออกมาในรปแบบของการใชถอยค าทหยาบคาย ตอตานตเตยน ส าหรบผเปน สมมาทฐยอมชอบใจแสดงออกมาในรปแบบของการสรรเสรญยกยองแสดงความพอใจเมอธรรมดา เปนเชนน ผท าหนาทกลยาณมตรจะตองรเทาทน อดทนได ทงถอยค าทไมนาปรารถนา และถอยค า ทนาพอใจ คอไมยนดยนรายจนเกนไป การอดทนตอถอยค าทไมนายนดกนบวายากยงแลว สงทยาก ยงกวาคอ การอดทนตอสงทนายนด นเปนอกดานหนงทส าคญ ส าหรบบคคลผท าหนาท เปน กลยาณมตร ผอดทนตอถอยค าหรอเสยงน ฉะนน บณฑตหรอผท าหนาทเปนกลยาณมตรจงตองฝก จตของตนไมใหเอนเอยง คอไมหวนไหว ไมสะเทอนตอโลกธรรม ๘ ดวยอ านาจความยนดหรอยนรายใหสมตามพระพทธพจนทวา “ภเขาศลาลวน เปนแทงเดยว ยอมไมสะเทอนดวยลมฉนใด บณฑตทงหลาย ยอมไมเอนเอยงในเพราะนนทาและสรรเสรญฉนนน”๑๓๓ ประการท ๖ คมภร จ กถ กตตา เปนผทกลาวถอยค าหรอเรองทลกซงได ค ากลาว สอนธรรมดาสามญกเปนความดของกลยาณมตรอยทวไปแลว แตกลยาณมตรทมคณสมบตพเศษท จะชวยลกศษยไดอยางแทจรงกคอ ผทสามารถน าใหเขาถงสงทลกซงใหยง ๆ ขนไป อนนจะเปน ปจจยทท าใหเราสามารถกาวหนาในการปฏบต ถาเรองลกซงขนไป ทานไมสามารถแนะน าไดเราก อยในระดบธรรมดา ความกาวหนาในการปฏบต กไมเปนไปเทาทควรไปไมไกล หรอไมถงทสด จงจะตองมคณลกษณะขอท ๖ คอสามารถทจะแถลงชแจงเรองลกซงไดดวย ในทนคง หมายถงเรอง ทเกยวกบ

๑๓๓ ส . สคาถ. (ไทย) ๑๕/๓๑/๓๕.

๗๐

ฌาน วปสสนา มรรค ผล และนพพาน หรออกนยหนง ถอยค าทควรพดในการท า หนาทกลยาณมตร คอ กถาวตถ ๑๐๑๓๔ ประการท ๗ ขอสดทาย นอกจากจะชวยแนะน าในทางทดใหความรเขาใจ เกดความรสกในทางทดงามและปฏบตถกตองแลว อกดานหนงกมกรอบในทางทไมใหเกดความเสอมเสยขน คอ โน จฏฐาเน นโยชเย แปลวาไมชกจงในสงทเหลวไหลไรสาระ หรอในทางทเสยหาย คอปองกน ไมใหท าในสงทไมเปนประโยชนเกอกล มคตเปนทกข ท าใหเกดความรสกสบายใจ ปลอดโปรง ปลอดภยขนมาวา จะไมท าใหเกดความเสยหา และเฉออกไปผดทาง ชกชวนใหท าแตสงทเปน ประโยชนเกอกลมคตเปนสข ผตองการประโยชนจากการไดคบหามตร พระพทธองคตรสวาควรคบ ผมคณสมบตตามทกลาวมา แมจะถกขบไลกควรเขาไปหา ดงความในพทธภาษตทตรสสรปไววา มตรเปนทรก เปนทเคารพ เปนทยกยอง เปนนกพด เปนผอดทนตอถอยค า พดถอยค าลกซงได ไมชกน าในอฐานะในโลกน ฐานะเหลานมอยในบคคลใดบคคลนน จดวาเปนมตรผมงประโยชน และ อนเคราะห ผตองการจะคบมตร ควรคบมตรเชนนนแมจะถกขบไลกตาม”๑๓๕ ในพทธธรรมของพระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต)๑๓๖ ไดสรปคณสมบตทส าคญของ กลยาณมตรอยางเลศไวมสองประการ คอ ท าไดอยางทพดและมความเปนอสระ ส าหรบผมความ ปรารถนาทจะชวยเหลอผอนในฐานะทเปนกลยาณมตรมความส าคญอยางยง คอ ตองมคณธรรม คณธรรมทส าคญทสดตอบคคลผท าหนาทกลยาณมตรคอ ความเปนผกระท าไดจรง พดอยางไร ท าไดอยางนน หรอท าอยางไรพดอยางนน นคอ ตวดงดด อนแรกทปรากฏตอสายตา ผไดด ไดฟง พระผมพระภาคไดตรสเปรยบบคคลประเภทนวา “เหมอนเมฆทค ารามและใหฝนตก” เปนเมฆค ารามทใหความหวงแกสตวและพชได สวนความเปนอสระทานกลาววา มองได ๒ ดาน คอ ดานความเปนอยหรอระบบการ ด าเนนชวต และความเปนอสระภายในใจ ความเปนอสระนเปนสงส าคญ ผทตดอยในเครองผกมด จองจ าอยางเดยวกบเขา หรอวาวายวนดนรนอยในกระแสน าเชยวในเกลยวคลนเดยวกบคนอน แมแตตนกยงชวยไมได จะชวยปลดเปลองหรอรอถอนผอนขนมาไดอยางไร คนทตดอยในระบบท ผกรดของสงคม ดนรนแสวงหาสงตาง ๆ ตามแนวทางเดยวกบคนอน ๆ ดวยคานยมอยางเดยวกน ม ปญหาบบรดกดดนทางดานความเปนอย การอาชพของตนและครอบครวดนรนเพอความอยรอด เฉพาะตนและจ าเพาะครอบครวของตนเหมอนกนกบคนอน ๆ เมอสงคมเกดปญหายอมยากทจะม เวลามความคดมาอทศใหแกการไถถอนคนอน ๆ หรอทจะน าผคนออกไปสแนว ทางใหม ๆ ได เมอ พยายามท ากมกเขาแนวทวากนวา พายเรอเวยนวนอยอาง ยงเมอทงระบบความเปนอยทงจตใจ ลวน ไมเปนอสระทงสองอยาง กยงประสบความส าเรจไดยาก

๑๓๔ อง. จตก. (ไทย) ๒๑/๒๔๒/๓๕๘. ๑๓๕ อง. สตตก. (ไทย) ๒๒/๓๗/๕๘. ๑๓๖ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต), พทธธรรม ฉบบปรบขยาย, หนา ๕๗๓.

๗๑

กลาวโดยสรป กลยาณมตร ในแงท าหนาทตอผ อน สมควรมคณสมบตพเศษจ าเพาะ ส าหรบการท าหนาทนนอกสวนหนง โดยเฉพาะคณสมบตพนฐาน ทเรยกวา กลยาณมตรธรรม ๗ ประการ ดงน๑๓๗ ๑. ปโย นารก คอ เขาถงจตใจ สรางความรสกสนทสนม เปนกนเอง ชวนใจผเรยนใหอยากเขาไปปรกษาไตถาม ๒. คร นาเคารพ คอ มความประพฤตสมควรแกฐานะ ท าใหเกดความรสกอบอนใจ เปนทพงได และปลอดภย ๓. ภาวนโย นาเจรญใจ คอ มความรจรง ทรงภมปญญาแทจรง และเปนผฝกฝนปรบปรงตนอย เสมอ เปนทนายกยอง ควรเอาอยาง ท าใหศษยเอยอาง และร าลกถง ดวยความซาบซง มนใจ และภาคภมใจ ๔. วตตา รจกพดใหไดผล คอ พดเปน รจกชแจงใหเขาใจ รวาเมอไรควรพดอะไร อยางไร คอยให ค าแนะน าวากลาว ตกเตอน เปนทปรกษาทด ๕. วจนกขโม ทนตอถอยค า คอ พรอมทจะรบฟงค าปรกษาซกถามแมจกจก ตลอดจนค าลวงเกน และค าตกเตอนวพากษวจารณตาง ๆ อดทนฟงได ไมเบอหนาย ไมเสยอารมณ ๖. คมภรญจะ กะถง กตตา แถลงเรองล าลกได คอ กลาวชแจงเรองตาง ๆ ทลกซงซบซอนใหเขาใจได และสอนศษยใหไดเรยนรเรองราวทลกซงยงขนไป ๗. โน จฏฐาเน นโยชะเย ไมชกน าในอฐาน คอ ไมชกจงไปในทางเสอมเสย หรอเรองเหลวไหลไม สมควร (๓) อานสงสผเปนกลยาณมตร ผท าหนาทเปนกลยาณมตรเองกไดรบอานสงสเชนกนคอ จะเปนผมความเจรญรงเรอง ในชวตไปทกภพทกชาต มความไมตกต าเปนธรรมดา มโอกาสทจะไดเวยนวนอยในสคตภม คอ ยอมไดเกดในสถานททผคนมศลธรรม ไมเดอดรอนดวยทอย ยอมมบตรภรรยา ตลอดจนบรวารชน ทตงอยในโอวาท ยอมเปนผมเสนหเปนทรกและเคารพนบถอของผคน ยอมเปนผมความทรงจ าด ปฏภาณวองไว และปญญาด ยอมมอาชพและกจการเปนหลกฐานมนคงตลอดไป ยอมปลอดภยจากอคคภย โจรภย อทกภย ราชภย และศตรหมพาลทงหลาย ยอมเปนผมรางกายแขงแรง สมสวน สงางาม มอ านาจมาก ยอมมจตใจมนคง เขมแขง อดทน มเหตผล ไมหวนไหวในโลกธรรม ๘ ไมสะดง กลวตอการเกดในภพตอไป สามารถแสดงธรรมใหชดเจนทามกลาง ประชมชน ยอมไปบงเกดใน สวรรค ไดดวงตาเหนธรรมบรรลมรรคผลนพพานโดยงาย เปนสจจะธรรมอกขอหนงทวา ไมมใครไดอะไรมาเปลา หรองาย ขณะทไดอะไรสกอยางหนงอกอยางหนงก าลงจากไป หรอกวาจะไดบรรลถงเปาหมายทตองการกตองเจออปสรรคเขามาเปนตวทดสอบอยเปนระยะ ๆ หากมองในแงบวกกเพอสรางภมคมกน เสรมความแขงแกรงใหแก จต ผท าหนาทเปนกลยาณมตรกเชนกน ตองพบกบอปสรรคในระหวางท าหนาท๑๓๘

๑๓๗ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต), พทธธรรม ฉบบปรบขยาย, หนา ๕๗๓. ๑๓๘ พระจะจ ญาณวชโย(รกษาปา), “การศกษาวเคราะหความเปนกลยาณมตรของพระสารบตรเถระ”, หนา ๔๓.

๗๒

๒) หลกสปปรสธรรม ๗ สตบรษ คอคนด หรอคนทแท มธรรมของสตบรษ เรยกวา สปปรสธรรม ๗ ประการ ดงน๑๓๙ (๑) ธมมญญตา รหลกและรจกเหต คอ รหลกความจรงของธรรมชาต รหลกการ กฎเกณฑแบบแผน หนาท ซงจะเปนเหตใหกระท าการไดส าเรจผลตามความมงหมาย เชน ภกษรวาหลกธรรมทตนจะตองศกษาและ ปฏบตคออะไร มอะไรบาง ผปกครองรธรรมของผปกครอง คอรหลกการปกครอง (๒) อตถญญตา รความมงหมายและรจกผล คอ รความหมายและความมงหมายของหลกธรรม หรอ หลกการ กฎเกณฑ หนาท รผลทประสงคของกจทจะกระท า เชน ภกษรวา ธรรมทตนศกษาและปฏบตนน ๆ ม ความหมายและความมงหมายอยางไร ตลอดจนรจกประโยชนท เปนจดหมายหรอสาระของชวต (๓) อตตญญตา รจกตน คอ รฐานะ ภาวะ เพศ ก าลง ความร ความถนด ความสามารถ และคณธรรม เปนตน ของตน ตามเปนจรง เพอประพฤตปฏบตไดเหมาะสม และให เกดผลด เชน ภกษรวาตนมศรทธา ศล ส ตะ จาคะ ปญญา และปฏภาณแคไหน (๔) มตตญญตา รจกประมาณ คอ รความพอเหมาะพอด เชน รจกประมาณ ในการบรโภคอาหาร ใน การใชจายทรพย ภกษรจกประมาณในการรบปจจย ๔ เปนตน (๕) กาลญญตา รจกกาล เชน รวาเวลาไหน ควรท าอะไร รจกเวลาเรยน เวลาท างาน เวลาพกผอน เปนตน (๖) ปรสญญตา รจกชมชน คอ รจกถน รจกทชมนม และชมชน รจกมารยาท ระเบยบวนย ขนบธรรมเนยมประเพณ และขอควรรควรปฏบต ตอชมชนนน ๆ (๗ ) ป คคลญ ญ ตา รจกบ คคล คอ รความแตกต างระหวางบ คคล โดยอธยาศย ความสามารถ และ คณธรรม เปนตน เพอปฏบตตอผนนโดยถกตอง เชนวา ควรจะคบหรอ ไม จะเกยวของ จะใช จะยกยอง จะต าหน หรอจะแนะน าสงสอนอยางไร จงจะไดผลด เปนตน พระพทธเจาตรสถงประโยชนจากการไดอาศยสตบรษหรอกลยาณมตรวา “เหมอนกอน เมฆใหญ เมอตกลงมาใหขาวกลาทงปวงเจรญงอกงาม ยอมตกเพอประโยชน เพอเกอกล เพอความสขแกคนหมมากฉนใด สตบรษเมอเกดในตระกล กฉนนนเหมอนกน กลาวคอ ยอมเกดมาเพอประโยชน เพอเกอกล และเพอสขแกคนจ านวนมาก ไดแก มารดาบดา บตรภรรยา ทาส กรรมกร คนใช มตรและอ ามาตย ญาตผลวงลบไปแลว รวมถงพระราชา เหลาเทวดา สมณพราหมณ๑๔๐ สตบรษยอมเกดมาเพอประโยชน เพอเกอกล เพอความสขแกมารดาบดา คอ สตบรษ หรอกลยาณมตร มความกตญ กตเวทตาเปนเลศ ยอมนกถงบญคณของทานทงสองเสมอ เลยงดทาน ดวยความสขทงสองทาง คอ ทางกาย มการจดหาอาหาร เครองนงหม ทอยอาศยอนสมควรแกฐานะของตน ในยามทานเจบไขไดปวยดแลรกษาทานใหอยเปนสขทางกาย และทางใจ รกษาน าใจ ทานไมกระท าสงอนเปนเหตกระทบกระเทอนจตใจทาน แมกระทงหากทานทงสองเปนผมความเหนผดไมม

๑๓๙ พระพรหมคณ าภรณ (ป .อ . ปยต โต ), พทธธรรม ฉบบปรบขยาย , พมพ คร งท ๓๒ , (กรงเทพมหานคร: ส านกพมพผลธมม, ๒๕๕๕), หนา ๕๖๙. ๑๔๐ อง. อฎฐก. (ไทย) ๒๓/๑๓๘/๒๙๗.

๗๓

ความเชอหรอเลอมใสในการใหทาน รกษาศล เปนตน จะตองพยายามหาอบายวธ ใหทานด าเนนในทางนเพราะการชกน าทานด าเนนทางนถอไดวา เปนการชวยทานอยางแทจรง คอ ทานมธรรมะเปนตวก ากบด าเนนชวต อนเปนการสรางเหตแหงความมนใจไดแนนอนวา มทพงท แทจรง นคอ มารดาบดาทไดประโยชนจากการไดอาศยบตรผเปนกลยาณมตร สตบรษยอมเกดเพอประโยชน เพอเกอกล เพอความสขแกบตรภรรยา คอ สตบรษจะเปนผประกอบดวยธรรม มธรรมเปนเขมทศในการด าเนนชวต รจกทางทเปนประโยชนและไมเปนประโยชนพรอมทงประโยชนโลกนและโลกหนา ไมแสวงหาทรพยทไดมาโดยทจรต ประกอบแต กรรมทสจรตเลยงดบตรและภรรยา สงเสรมอบรมบตรใหมศลปะ เพอใชส าหรบการด ารงชพ หามไมใหกระท าความชว โดยมตนเปนแบบอยางท าใหดมากกวาการสงสอนดวยค าพด และยกยอง ภรรยาของตน มธรรมขมใจ ไมนอกใจทงในทลบหลง ใหเกยรตยกความเปนใหญภายในบาน ใหของขวญตามแต โอกาส สตบรษยอมเกดเพอประโยชน เพอเกอกล เพอความสขแกทาส กรรมกรคนรบใช คอ สตบรษนนมพรหมวหารธรรม ๔ มความผอนหนกผอนเบา ในยามมงานใชกใช ในคราวเจบไขได ปวยกชวยดแลรกษา ปลอยใหไดรบความบนเทงในโอกาสทควรไดรบการบนเทง ไมถอตวจนเกนเหตวาตนเองเปนนายจาง นกถอความเปนคน จงเปนเหตใหทาส กรรมกร คนรบใชทงหลายได รบ ความสข สตบรษยอมเกดเพอประโยชน เพอเกอกล เพอความสขแกมตรและอ ามาตย คอ สตบรษ ไมนยมเอารดเอาเปรยบใครเวลาคบกบใคร ไมไดคบดวยความหวงประโยชนจากฝาย ตรงกนขามตามทควรจะเปน เปนผแนะน าประโยชนแกมตรสหาย เปนทพงในยามทกขยาก สตบรษยอมเกดเพอประโยชน เพอเกอกล เพอความสขแกญาตผลวงลบไปแลว คอ สตบรษนนยอมเปนผมความกตญ กตเวท ยอมนกถงอปการะทญาตผลวงลบเคยไดสรางไวหรอไมอาจนกถงได แตเปนธรรมของสตบรษเปนผชอบขวนขวายประโยชนมจตใจกวางขวางไมเพยงแตกบ ผมชวตอยเทานน ยงแผถงญาตผลวงลบไดรบความสขจากการททานสรางความด สตบรษยอมเกดเพอประโยชน เพอเกอกล เพอความสขแกพระราชา คอสตบรษ จะไป เกดในแวนแควนหนหรอประเทศใด พระราชาผปกครองประเทศนนจะไดรบความสงบสข ท าความเจรญใหเกด เปนทปรกษาของพระราชา แบงเบาภาระหนกใหเบาบางลงได เมอพระราชาม สตบรษ อยดวยพระองคยอมด าเนนกจกรรมบรหารประเทศไดด ซงกจะมผลพวงถงความสงบสข ประชาชนนนเอง จงไดชอวาสตบรษเกดมาเพอประโยชน เกอกล ความสขแกพระราชา๑๔๑ สตบรษยอมเกดเพอประโยชน เพอเกอกล เพอความสขแกเหลาเทวดา คอสตบรษ นอกจากเปนผไมนยมในทางชวแลว ยงยนดในทางทดเปนกศล เมอสตบรษยนดในการสรางบญสรางกศล เหลาเทพเทวายอมยนดอนโมทนาการสรางความดงามของสตบรษเปนเหตใหเหลา เทวดายนด ยอมท าใหเหลาเทวดามความสข ถอไดวาอาศยสตบรษเปนเหต ท าใหเทวาไดทพงทด

๑๔๑ พระจะจ ญาณวชโย(รกษาปา), “การศกษาวเคราะหความเปนกลยาณมตรของพระสารบตรเถระ”, หนา ๔๑.

๗๔

สตบรษยอมเกดเพอประโยชนเพอเกอกล เพอความสขแกสมณพราหมณ คอสตบรษ ยอมรวธปฏบตตอสมณพราหมณ ยอมบ ารงดวยปจจยเครองด ารงชพทเหมาะสมแกทาน ยอมเขาหา เพอสอบถามขอตดขด ขดของในการด าเนนชวต เมอสมณะพราหมณไดรบการปฏบตและไดรบการบ ารงดวยปจจยสยอมอบรมสงสอนกลบตรใหตงอยในทางเจรญไมเสอม ท าใหเกดวงจรปฏสมพนธทางบวกทกอใหเกดประโยชนทงสองฝาย ๓) พรหมวหารธรรม ๔ พรหมวหารธรรม หมายถง ธรรมเครองอยอยางประเสรฐ ธรรมประจ าใจอนประเสรฐ หลกความประพฤตทประเสรฐบรสทธ หลกธรรมขอนนบวา เปนสงส าคญส าหรบผใหญหรอผปกครองทจ าเปนจะตองประพฤตปฏบต๑๔๒ อกทงพรหมวหารธรรม “.เปนธรรมเครองอยอาศยทประเสรฐ และไมมโทษ”๑๔๓ พรหมวหารธรรม ม ๔ ประการ ดงน๑๔๔ (๑) เมตตา คอความรก ปรารถนาดอยากใหเขามความสข มจตอนแผไมตรและคดท าประโยชนแกมนษยสตวทวหนา (๒) กรณา คอความสงสาร คดชวยใหพนทกข ใฝใจอนจะปลดเปลองบ าบดความทกขยากเดอดรอนของปวง สตว (๓) มทตา คอความยนด ในเมอผ อนอยดมสข มจตผองใสบนเทง ดวยอาการแชมชน เบกบานอยเสมอตอสตวทงหลายผด ารงในปกตสข พลอยยนดดวยเมอเขาไดดมสขเจรญงอกงามยงขน (๔) อเบกขา คอความวางใจเปนกลาง อนจะใหด ารงอยในธรรมตามทพจารณาเหนดวยปญญา คอมจตเรยบตรง เทยงธรรมดจดงตราชง ไมเอนเอยงดวยรกและชง พจารณาเหนกรรมทสตวทงหลาย ประทป พชทองหลาง๑๔๕ กลาวถง พรหมวหารธรรมวา เปนการแสดงออกจากสวนลกของจตใจ คอ ความรก ความปรารถนาด อยากใหสตวและบคคลด ารงอยในความดงาม ประสบสข เปนประโยชน เปนความบรสทธทมตอเพอนมนษยและสตวทงหลายในฐานะทเปนเพอนรวมโลก เปนความรกกลาง ๆ อยางเผอแผ เปนคณธรรมภายในซงยงไมไดน าไปสภาคปฏบต เปนคณธรรมพนฐานขนแรกของจตใจทจะสรางความสมพนธระหวางบคคล ท าใหมองเหนความหวงดตอกน พรอมทจะรบฟงและเจรจาดวยเหตผลซงกนและกน ไมยดตดความคดเหนแกตว แตปรารถนาดตอทกคนอยางเสมอภาคและเทยงธรรม กลาวโดยสรป ผใหการปรกษาแนวพทธจตวทยา พงมหลกพรหมวหาร ๔ ประการ คอ เมตตา การมความรก ความปรารถนาด มงหวงใหผรบการปรกษามความสข โดยไมหวงผลประโยชนตอบแทน มความกรณา มความสงสาร ตองการชวยเหลอใหพนจากความทกข ความยากล าบากทเกดขน ยนดชวยเหลอดแลใหสามารถคลคลายปญหาได ใหความชวยเหลออยางจรงใจ ๑๔๒ ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๓๐๕/๒๗๕. ๑๔๓ ว.มหา. (ไทย) ๒/๗๘๘/๖๔๗. ๑๔๔ พระธรรมปฏก (ป.อ. ปยตโต), พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลธรรม , พมพครงท ๑๑, (กรงเทพมหานคร: บรษท สหธรรมก จ ากด, ๒๕๔๕), หนา ๑๒๔. ๑๔๕ ประทป พชทองหลาง, “รปแบบการปรกษาเชงพทธตามหลกกลยาณมตร”, หนา ๗๕.

๗๕

โดยไมเหนแก ความเหนดเหนอยและเบอหนาย มมทตา การมความยนดกบผ อน เมอเหนผ อนมความสขสมหวง หรอประสบ ความส าเรจในดานตาง ๆ มความยนดใหอยางจรงใจ รสกเบกบาน พลอยมความสขกบเขาไปดวย เพราะมความปรารถนาอยากเหนทกคนมความสขอยแลว จงพลอย ยนดเปนอยางยง เสมอนเปนความสขของตนเอง ไมไปอจฉารษยา ในความสขความส าเรจของผอน แมแตนอย ยงถาเหนผ อนมความสขมากเทาใด เรากจะมความสขมากขนเทานน และ อเบกขา การวางตวเปนกลาง มความหนกแนน มนคง ไมหวนไหวในการท าหนาทผใหการปรกษา ๔)สงคหวตถ ๔ พระพทธองคตรสในสงคหวตถสตร “ภกษทงหลาย สงคหวตถ ๔ ประการน ๔ ประการเปนไฉน คอ ทาน การให ๑ เปยยวชชะ ความเปนผมวาจานารก ๑ อตถจรยา ความประพฤตประโยชน ๑ สมานตตา ความเปนผมตนเสมอ ๑ ดกรภกษทงหลายสงคหวตถ ๔ ประการนแลฯ”๑๔๖ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต) ๑๔๗ ไดใหความหมายของสงคหวตถ ๔ ธรรมเครองยดเหนยวใจคน และประสานหมชนไวในสามคค ดงตอไปน (๑) ทาน ใหปน คอ เออเฟอเผอแผ เสยสละ แบงปน ชวยเหลอสงเคราะหดวยปจจยสทนหรอทรพยสนสงของ ตลอดจนใหความรความเขาใจ และศลปวทยา (๒) ปยวาจา พดอยางรกกน คอ กลาวค าสภาพ ไพเราะ นาฟง ชแจงแนะน าสงทเปน ประโยชน มเหตผลเปนหลกฐาน ชกจงในทางทดงาม หรอค าแสดงความเหนอกเหนใจ ใหก าลงใจ รจกพดใหเกดความเขาใจด สมานสามคค เกดไมตร ท าใหรกใครนบถอและชวยเหลอเกอกลกน (๓) อตถจรยา ท าประโยชนแกเขา คอ ชวยเหลอดวยแรงกาย และขวนขวาย ชวยเหลอกจการตาง ๆ บ าเพญสาธารณประโยชน รวมทงชวยแกไขปญหาและชวยปรบปรง สงเสรมในดานจรยธรรม (๔) สมานตตตา เอาตวเขาสมาน คอ ท าตวใหเขากบเขาได วางตนเสมอตนเสมอปลายใหความเสมอภาค ปฏบตสม าเสมอตอคนทงหลาย ไมเอาเปรยบและเสมอในสขทกข คอ รวมสขรวมทกข รวมรบร รวมแกไขปญหาเพอใหเกดประโยชนสขรวมกน โดยสรป คนด มปญญา ทเรยกวาบณฑต หรอสตบรษน เมอใครไปเสวนาคบหา หรอเมอเขาท าหนาทเผยแพรความร หรอความดงามแกผอน ชกจงใหผอนมความรความเหนถกตอง หรอใหมศรทธาทจะถอตามอยางตน อยางใดอยางหนง จะโดยการสงสอน การแนะน า หรอกระจายความรความเขาใจนนออกไปทางหนงทางใดกตาม ดวยความปรารถนาด ดวยความเมตตากรณา กอใหเกดสมมาทฐ และการประพฤตดปฏบตชอบขนกเรยนกวา เปนกลยาณมตร ๒.๒.๘.๒ หลกโยนโสมนสการ เพอคณสมบตของผรบการปรกษา ความหมายของโยนโสมนสการ วาโดยรปศพท โยนโสมนสการ ประกอบดวย โยนโส กบ มนสการ โยนโส มาจาก โยน ซงแปลวา เหตตนเคา แหลงเกด ปญญา อบาย วธ ทาง สวน

๑๔๖ อง.จตกก. (ไทย) ๒๑/๓๒/๓๒. ๑๔๗ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต), ธรรมนญชวต, พมพครงท ๔, (กรงเทพมหานคร: โรงพมพส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต, ๒๕๕๐), หนา ๑๓-๑๔.

๗๖

มนสการ แปลวา การท าในใจ การคด ค านง นกถง ใสใจ พจารณา เมอรวมเข าเปนโยนโสมนสการ ทานแปลสบ ๆ กนมาวา การท าในใจโดยแยบคาย๑๔๘ ๑) ลกษณะของโยนโสมนสการ คมภรอรรถกถา และฎกาไดไขความไว โดยวธ แสดงไวพจนใหลกษณะการคดตาง ๆ ดงตอไปน (๑) อบายมนสการ แปลวา คดหรอพจารณาโดยอบาย คอ คดอยางมวธ หรอคดถกวธ หมายถงคดถกวธทจะใหเขาถงความจรง สอดคลองเขาแนวสจจะ ท าใหหยงรสภาวะลกษณะและสามญลกษณะของสงทงหลายได (๒) ปถมนสการ แปลวา คดเปนทาง หรอคดถกทาง คอ คดไดตอเนองเปนล าดบจดล าดบได หรอมล าดบมขนตอน แลนไปเปนแถวเปนแนว หมายถง ความคดเปนระเบยบตาม แนวเหตผล เปนตน ไมยงเหยงสบสน ไมวกไปวนมาท าใหงง คอ คดกระโดดไปกระโดดมา ตอเปนชนเปนอนไมได ทงนรวมทงความสามารถทจะชกความนกคดเขาสแนวทางทถกตอง (๓) การณมนสการ แปลวา คดตามเหตคดคนเหตคดตามเหตผล หรอคดอยางมเหตผล หมายถง การคดสบคนตามแนวความสมพนธสบทอดกนแหงเหตปจจย พจารณาสบสาวหาสาเหตใหเขาใจถงตนเคา หรอแหลงทซงสงผลตอเนองมาตามล าดบ (๔) อปปาทกมนสการ แปลวา คดใหเกดผล คอ ใชความคดใหเกดผล ทพงประสงค เลงถงการคดอยางมเปาหมาย หมายถง การคดพจารณาทท าใหเกดกศลธรรม เชน ปลกเราใหเกดความเพยร การรจกคดในทางทท าใหหายหวาดกลว ใหหายโกรธ การพจารณาทท าใหมสต หรอท าใหจตใจเขมแขงมนคง เปนตน๑๔๙ สรปไดวาความคดถกวธ ความรจกคด การคดเปน การคดตรงตามสภาวะและเหตปจจย การคดสบคนถงตนเคา เปนตน หรอถาเขาใจความหมายดแลว จะถอตามค าแปลสบ ๆ กนมาวา “การท าในใจ โดยแยบคาย” ความสมพนธระหวางโยนโสมนสการทเปนองคประกอบภายในนกบ ปรโตโฆสะดงาม หรอกลยาณมตร ทเปนองคประกอบภายนอก ในตอนนพงสงเกตใหละเอยดลงไปอกวา ถาบคคลคดเองไมเปน คอไมรจกใชโยนโสมนสการ กลยาณมตรจงอาศยศรทธาเขามาชวยเหลอ ๒) ความส าคญของโยนโสมนสการ คมภรปปญจสทน กลาวถง อโยนโสมนสการวา เปนมลแหงวฏฏะ ท าใหวายวนอยในทกข หรอสะสมหมกหมมปญหา และชแจงวา เมออโยนโสมนสการเจรญงอกงามขน กพอกพนอวชชา และภวตณหา - เมอ อวชชา เกดขน กเขาสกระบวนธรรมปฏจจสมปบาท เรมแต อวชชาเปนปจจยใหเกดสงขาร เปนตนไป จนเกดกองทกขครบถวนบรบรณ - แมเมอ ตณหา เกดขน กเขาสกระบวนธรรมปฏจจสมปบาทเชนเดยวกน เรมแตตณหาเปนปจจยใหเกดอปาทานสงตอตามล าดบน าไปสความเกดพรอมแหงกองทกข

๑๔๘ พระพรหมคณ าภรณ (ป .อ . ปยต โต ), พทธธรรม ฉบบปรบขยาย , พมพ คร งท ๓๒ , (กรงเทพมหานคร: ส านกพมพผลธมม, ๒๕๕๕), หนา ๖๒๑. ๑๔๙ เรองเดยวกน, หนา ๖๒๒.

๗๗

สวนโยนโสมนสการ เปนมลแหงววฏฏ ท าใหพนจากวงวนแหงทกข ถงภาวะไรปญหาหรอแกปญหาได เพราะเมอโยนโสมนสการเกดขน กน าไปสการปฏบตตามมรรคมองค ๘ ซงมสมมาทฏฐเปนหวหนา สมมาทฏฐกคอวชชานนเอง เมอวชชาเกดขน อวชชากดบไป เมออวชชาดบกระบวนธรรมนโรธวาร แหงปฏจจสมปบาท กด าเนนไปน าสความดบทกขส าหรบปถชนทวไป ตามปกต พอไดรบรอารมณแลว ความคดกมกเดนไปตามกระบวนธรรมแหงอวชชา ตณหา คอเอาความชอบใจ ไมชอบใจตออารมณทรบรนน หรอเอาภาพความคดทยดถอไวแลวมาเทยบทาบ เปนจดกอตวทจะปรงแตงความคดเกยวกบอารมณ หรอประสบการณนนตอไป เรยกวาเปนกระบวนธรรมแหงอวชชา ตณหา ทงนเพราะไดสงสมความเคยชนไวอยางนน การมองและการคดตามแนวของอวชชาตณหานเปนการ มองสงทงหลายตามทอยากใหมนเปน หรอไมอยากใหมนเปน เปนการคดตามอ านาจความตดใจหรอ ขดใจ รวมความวา โยนโสมนสการ คอความคดทสกดอวชชาตณหา อวชชาและตณหานนมาดวยกนเสมอ แตบางครงอวชชาแสดงบทบาทเดน ตณหาเปนตวแฝง บางครงตณหาเดน อวชชาเปน ตวแฝง เมอเขาใจความจรงอยางนแลว เราอาจแบงความหมายของโยนโสมนสการออกไปเปน ๒ อยาง เพอความสะดวกในการศกษา ตามบทบาทของอวชชาและตณหานนวา โยนโสมนสการ คอ ความคดทสกดอวชชา และ ความคดทสกดตณหา และพงทราบลกษณะความคดตามอวชชา-ตณหา ดงน ๑) เมออวชชา เปนตวเดน ความคดมลกษณะตดตนวกวนอยทแงหนงตอนหนงอยางพรามวขาด ความสมพนธไมรทางไป หรอไมกฟงซานสบสน ไมเปนระเบยบ ปรงแตงอยางไรเหตผล เชน ภาพในความคด ของคนหวาดกลว ๒) เมอตณหา เปนตวเดน ความคดมลกษณะโนมเอยงไปตามความยนดยนราย ความชอบใจไมชอบ ใจ หรอความตดใจขดใจ ตดพนครนอยกบสงทชอบหรอชงนน และปรงแตงความคดไปตามความชอบความชง อยางไรกตาม เมอพดลกลงไปอกในดานสภาวะ อวชชาเปนฐานกอ ตวของตณหา และตณหาเปนตวเสรม ก าลงใหแกอวชชา ดงนน ถาจะก าจดความชวรายใหสนเชง กจะตองก าจดใหถงอวชชา๑๕๐ ๓)วธคดแบบโยนโสมนสการ วธคดแบบโยนโสมนสการ๑๕๑ กคอการน าเอาโยนโสมนสการมาใชในทางปฏบต หรอโยนโสมนสการทเปนภาคปฏบตการ วธคดแบบโยนโสมนสการ หรอเรยกสน ๆ วา วธโยนโส-มนสการนแมจะมหลายอยางหลายวธ แตเมอวาโดยหลกการ กม ๒ แบบ คอ - โยนโสมนสการทมงสกด หรอก าจดอวชชาโดยตรง - โยนโสมนสการทมงเพอสกด หรอบรรเทาตณหา โยนโสมนสการทมงก าจดอวชชาโดยตรงนน ตามปกตเปนแบบทตองใชในการปฏบตธรรมจนถงทสด เพราะท าใหเกดความรความเขาใจตามเปนจรง ซงเปนสงจ าเปนส าหรบการตรสร สวนโยนโสมนสการแบบสกดหรอบรรเทาตณหา มกใชเปนขอปฏบตขนตน ๆ ซงมงเตรยมพนฐานหรอ

๑๕๐ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต), พทธธรรม ฉบบปรบขยาย, หนา ๖๒๕–๖๒๖. ๑๕๑ เรองเดยวกน, หนา ๖๒๗.

๗๘

พฒนาตนเองในดานคณธรรม ใหเปนผพรอมส าหรบการปฏบตขนสงขนไป เพราะเปนเพยงขนขดเกลากเลส แต โยนโสมนสการหลายวธใชประโยชนไดทงสองอยาง คอ ทงก าจดอวชชา และบรรเทาตณหาไปพรอมกน วธโยนโสมนสการเทาทพบในบาล พอประมวลเปนแบบใหญ ๆ ได ๑๐ แบบ ดงน (๑) วธคดแบบสบสาวเหตปจจย วธคดแบบสบสาวเหตปจจย คอ พจารณาปรากฏการณทเปนผล ใหรจกสภาวะทเปนจรง หรอพจารณาปญหา หาหนทางแกไข ดวยการคนหาสาเหตและปจจยตาง ๆ ทสมพนธสงผลสบทอดกนมา อาจเรยกวา วธคดแบบอทปปจจยตา หรอคดตามหลกปฏจจสมปบาท จดเปนวธโยนโสมนสการแบบพนฐาน (๒) วธคดแบบแยกแยะสวนประกอบ หรอกระจายเนอหา เปนการคดทมงใหมอง และใหรจกสงทงหลายตามสภาวะของมนเองอกแบบหนง เมอแยกแยะออกไปแลว กมแตนามกบรป หรอนามธรรมกบรปธรรม เมอหดมอง หรอฝกความคดอยางนจนช านาญ ในเวลาทพบเหนสตวและสง ตาง ๆ กจะมองเหนเปนเพยงกองแหงนามธรรมและรปธรรม เปนเพยงสภาวะ วางเปลาจากความเปนสตวบคคลตวตนเราเขา นบวามกระแสความคดความเขาใจ ทคอยชวยตานทานไมใหคดอยางหลงใหลหมายมนตดสมมตบญญตมากเกนไป (๓) วธคดแบบสามญลกษณหรอวธคดแบบรเทาทนธรรมดาคอมองอยางร เทาทนความเปนอยไปของสงทงหลาย ซงจะตองเปนอยางนน ๆ ตามธรรมดาของมนเอง โดยเฉพาะกมงทประดาสตวและสงทคนทวไปจะรเขาใจถงไดในฐานะทมนเปนสงซงเกดจากเหตปจจยตาง ๆ ปรงแตงขนจะตองเปนไปตามเหตปจจยธรรมดาทวานน ไดแก อาการทสงทงหลายทงปวง ทเกดจากปจจยปรงแตง เมอเกดขนแลว กจะตองดบไป ไมเทยงแทไมคงท ไมยงยน ไมคงอยตลอดไป เรยกวาเปน อนจจง มความแปรปรวนเปลยนสลาย เรยกวา ทกข สงทงหลายเปนสภาวะ ทตองเปนไปตามเหตปจจย มนกไมอาจเปนของของใคร ไมอาจเปนไปตามความปรารถนาของใคร ไมมใครเอาความคดอยากบงคบมนไดไมมใครเปนเจาของครอบครองมนไดจรง เชนเดยวกบทไมอาจมตวตน ไมใชเปนไปตามใจอยากของใคร เรยกวา เปน อนตตา (๔) วธคดแบบอรยสจ หรอ คดแบบแกปญหา เรยกตามโวหารทางธรรมไดวา วธแหงความดบทกขจดเปนวธคดแบบหลกอยางหนง เพราะสามารถขยายใหครอบคลมวธคดแบบอน ๆ ไดทงหมด หลกการ หรอสาระส าคญของวธคดแบบอรยสจ กคอ การเรมตนจากปญหา หรอความทกขทประสบ โดยก าหนดรท าความเขาใจปญหา คอความทกขนน ใหชดเจน แลวสบคนหาสาเหตเพอเตรยมแกไข ในเวลาเดยวกน ก าหนดเปาหมายของตนใหแนชดวาคออะไร จะเปนไปไดหรอไม และเปนไปไดอยางไร แลวคดวางวธปฏบตทจะก าจดสาเหตของปญหา โดยสอดคลองกบการทจะบรรลจดหมายทก าหนดไวนน ในการคดตามวธนจะตองตระหนกถงกจ หรอหนาททพงปฏบตตอ อรยสจแตละขออยางถกตองดวย ซงในการศกษาวจยครงนไดน าเสนอเปนหวขอหลกธรรมทปรากฏขางตน (๕) วธคดแบบอรรถธรรมสมพนธหรอคดตามหลกการและความมงหมาย คอพจารณาให เขาใจ ความสมพนธระหวาง ธรรมกบอรรถ หรอ หลกการกบความมงหมาย เปน ความคดทมความส าคญมาก ใน เมอจะลงมอปฏบตธรรม หรอท าการตามหลกการอยางใดอยางหนง เพอใหไดผลตามความมงหมายไม กลายเปนการกระท าทเคลอนคลาด เลอนลอย หรองมงาย

๗๙

(๖) วธคดแบบรทนคณโทษและทางออก หรอพจารณาใหเหนครบทงอสสาทะ๑๕๒ อาทนวะ๑๕๓ และ นสสรณะ๑๕๔ เปนการมองสงทงหลายตามความเปนจรงอกแบบหนง ซงเนนการยอมรบความจรงตามทสงนน ๆ เปนอยทกแงทกดาน ทงดานดดานเสย และเปนวธคดทตอเนองกบการปฏบตมาก เชนบอกวา กอนจะแกปญหา ตองเขาใจปญหาใหชด และรทไปใหดกอน หรอกอนจะละสงหนงไปหาอกสงหนง ตองรจกทงสองฝายดพอ ทจะใหเหนไดวา การละและไปหานน หรอการทงอยางหนงไปเอาอกอยางหนงนน เปนการกระท าทรอบคอบ สมควรและดจรง (๗) วธคดแบบคณคาแท-คณคาเทยม หรอ การพจารณาเกยวกบปฏเสวนา คอ การใชสอย หรอบรโภคเปนวธคดแบบสกด หรอบรรเทาตณหา เปนขนฝกหดขดเกลากเลส หรอตดทางไมใหกเลสเขามาครอบง าจตใจแลวชกจงพฤตกรรมตอ ๆ ไปวธคดแบบนใชมากในชวตประจ าวน เพราะเกยวของกบการบรโภคใชสอยปจจย๔ และวสดอปกรณอ านวยความสะดวกตาง ๆ - คณคาแทหมายถง ความหมาย คณคา หรอประโยชนของสงทงหลาย ในแงทสนอง ความตองการของชวตโดยตรง หรอทมนษยน ามาใชแกปญหาของตน เพอความดงาม ความด ารงอยดวยดของชวต หรอเพอประโยชนสขทงของตนเองและผอน - คณคาเทยม หมายถง ความหมาย คณคา หรอประโยชนของสงทงหลายท มนษยพอกเพมใหแกสงนน เพอปรนเปรอการเสพเสวยเวทนา หรอเพอเสรมราคา เสรมขยายความมนคงยงใหญของตวตนทยดถอไว โดยอาศยตณหาเปนเครองตคา หรอวดราคา จะเรยกวาคณคาสนองตณหา (๘) วธคดแบบเรากศล หรอคดแบบกศลภาวนา เปนวธคดในแนวสกดกนหรอบรรเทาและขดเกลาตณหา จงจดไดวาเปนขอปฏบตระดบตน ๆ ส าหรบสงเสรมความเจรญงอกงามแหงกศลธรรม และสรางเสรมสมมาทฏฐทเปนโลกยะ (๙) วธคดแบบเปนอยในขณะปจจบน หรอวธคดแบบมปจจบนธรรมเปนอารมณเรยก สน ๆ วาวธคดแบบอยกบปจจบน มเนอหารวมอยในสตปฏฐาน ๔ ซงจะกลาวถงในองคมรรคขอท ๗ คอ สมมาสตดวย - ความคดทไมอยกบปจจบน คอความคดทเกาะตดอดตและเลอนลอยไปในอนาคตนน เปนความคดในแนวทางของตณหา หรอคดดวยอ านาจตณหา คดไปตามความรสกหรอ ตกอยใตอ านาจอารมณ โดยมอาการหวนละหอยโหยหาอาลยอาวรณถงสงทลวงแลว เพราะความเกาะตดหรอคางคาในรปใดรปหนง หรอเควงควางเลอนลอยฟงซานไปในภาพทฝนเพอ ปรงแตง ซงไมมฐานแหงความเปนจรงในปจจบน เพราะอดอดไมพอใจสภาพทประสบอยปรารถนาจะหนจากปจจบน - ความคดชนดทเปนอยในปจจบน มลกษณะทพดสน ๆ ไดวาเปนการคดในแนวทางของความรหรอคดดวยอ านาจปญญา ถาคดในแนวทางของความรหรอคดดวยอ านาจปญญาแลว

๑๕๒ อสสาทะ แปลวา สวนดสวนอรอย สวนหวานชน คณ คณคา ขอทนาพงพอใจ ๑๕๓ อาทนวะ แปลวา สวนเสย ขอเสย ชองเสย โทษ ขอบกพรอง ๑๕๔ นสสรณะ แปลวา ทางออก ทางรอด ภาวะหลดรอดปลอดพน หรอสลดออกไดภาวะทปลอดหรอปราศจากปญหา มความสมบรณในตว ดงามจรง

๘๐

ไมวาจะเปนเรองทเปนไปอยในขณะนหรอเปนเรองลวงไปแลว หรอเปนเรองของกาลภายหนากจดเขาในการอยกบปจจบนทงนน (๑๐) วธคดแบบวภชชวาท ลกษณะส าคญของความคดและการพดแบบ คอ การมอง และแสดงความจรง โดยแยกแยะออกใหเหนแตละแงละดาน ครบทกแงทกดาน ไมใชจบเอาแงหนงแงเดยว หรอบางแง ขนมาวนจฉยตคลมลงไปอยางนนทงหมด หรอประเมนคณคาความดความชว เปนตน โดยถอเอาสวนเดยวหรอบางสวนเทานนแลวตดสนลงไป ส าหรบคนทวไป ผมปญญายงไมแกกลา ยงตองอาศยการแนะน าชกจงจากผ อน การเจรญปญญา นบวาเรมตนจากองคประกอบภายนอก คอ ความมกลยาณมตร ส าหรบใหเกดศรทธา (ความมนใจ ดวยเหตผลทไดพจารณาเหนจรงแลว) กอน จากนน จงกาวมาถงขนองคประกอบภายใน เรมแตน าความเขาใจตามแนวศรทธาไปเปนพนฐาน ในการ ใชความคดอยางอสระ ดวยโยนโสมนสการ เปนตนไป ท าใหเกดสมมาทฏฐ และท าใหปญญาเจรญยงขน จนกลายเปนญาณทสสนะ คอการรการเหนประจกษในทสด เนองดวยศรทธา เปนองคธรรมส าคญมาก ซงเมอเปนศรทธาทถกตอง และใชถกตอง กจะเชอมตอเขา กบโยนโสมนสการ น าใหเกดปญญาทเปนสมมาทฏฐ จงขอสรปเรองศรทธา ในแงทเกยวกบการใชประโยชนไวอกครงหนง ๑. ในขนศล ศรทธาเปนหลกยด ชวยคมศลไว โดยเหนยวรงจากความชว และท าใหมนคงในสจรต ศรทธาเพอการน แมไมมความคดเหตผล คอไมประกอบดวยปญญากใชได และปรากฏบอย ๆ วา ศรทธาแบบเชอดงโดยไมคดเหตผลนน ใชประโยชนในขนศล แนกวาศรทธาทมการใชปญญาดวยซ า ๒. ในขนสมาธ ศรทธาชวยใหเกดสมาธได ทงในแงทท าใหเกดปตสขแลว ท าใหจตสงบนงแนบสนท หายฟงซาน ไมกระสบกระสายกระวนกระวาย และในแงทท าใหเกดความเพยรพยายาม แกลวกลา ไมหวนกลว จตใจพงแลนไปในทางเดยว เกดความเขมแขงมนคง แนวแน ศรทธาเพอการน แมเปน แบบเชอดงโดยไมใชความคดเหตผล กใชไดเชนเดยวกน ในกรณทเปนศรทธาแบบเชอดงโดยไมยอมคดเหตผล แมจะใชงานไดผลทงสองระดบ แตมผลเสยทท าใหใจแคบ ไมยอมรบฟงผอน และบางทถงกบเปนเหตใหเกดการบบบงคบเบยดเบยน คนอนพวกอน เพราะความเชอนน และทส าคญในเรองนคอ ไมเกอหนนแกการเจรญปญญา ๓ . ในขนปญญา ศรทธาชวยใหเกดปญญา เรมแตโลกยสมมาทฏฐเปนเบองแรก เหนอกวานนไป ศรทธาเชอมตอกบโยนโสมนสการใน ๒ ลกษณะ คอ - อยางแรก เปนชองทางใหกลยาณมตรสามารถชแนะความรจกคด คอกระตนใหคนผนนเรมใช โยนโสมนสการ (มฉะนนอาจไมยอมเปดรบการชแนะหรอการกระตนเลย) - อยางทสอง ศรทธาชวยเตรยมพนหรอแนวของเรองทจะพจารณาบางอยางไวส าหรบใหโยนโส มนสการน าไปคดอยางอสระตอไป ศรทธาเพอการน เหนชดอยในตวแลววา ตองเปนศรทธาทม การใชปญญา และเปนศรทธาทตองการในทน๑๕๕ เพอความมนใจทจะใหศรทธา เกอหนนแกปญญา โดยทางโยนโสมนสการ เหนควรสรปวธปฏบตตอศรทธาไว ดงน

๑๕๕ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต), พทธธรรม ฉบบปรบขยาย, หนา ๖๘๐.

๘๑

- มศรทธาทมเหตผล หรอมความเชอทประกอบดวยการคดเหตผล คอ ไมใชศรทธาประเภทบงคบให เชอ หรอเปนขอทตองยอมรบตามทก าหนดไวตายตว หรอตองถอตามไปโดยไม เปดโอกาสใหคดหาเหตผล ไมใชความเชอชนดทกดกนหามความคด บบกดความคด หรอทท าใหไมยอมรบฟงใคร แตเปนความเชอท สนบสนนการคดเหตผล เกอหนนแกการเจรญปญญาตอ ๆ ไป - มทาทแบบสจจานรกษ คอ อนรกษสจจะ หรอรกสจจะ คอ ซอตรงตอสจจะ และแสดงศรทธาตรง ตามสภาพทเปนจรง กลาวคอ เมอตนเชออยางไร กมสทธกลาววา ขาพเจามความเชอวาอยางนน ๆ หรอเชอวา เปนอยางนน ๆ แตไมเอาศรทธาของตนเปนเครองตดสนสจจะ คอไมกาวขามเขตไปวา ความจรงตองเปนอยางท ขาพเจาเชอ หรอเอาสงทเปนเพยงความเชอไปกลาววาเปนความจรง เชน แทนทจะพดวา ขาพเจาเชอวาสงนน เรองนนเปนอยางนน ๆ กลบพดวา สงนนเรองนนเปนอยางนน ๆ - ใชศรทธา หรอสงทเชอนน เปนพนส าหรบโยนโสมนสการคดพจารณา ให เกดปญญาตอไป พดอก นยหนงวา ศรทธาไมใชสงจบสนในตว มใชศรทธาเพอศรทธา แตศรทธาเปนเครองมอ หรอเปนบนไดกาวส จดหมายทสงขนไปกวา กลาวคอ ศรทธาเพอปญญา เทาทกลาวมาน กเปนอนเขากบล าดบขนของการเจรญปญญา ทเคยแสดงไวแลว คอ เสวนาสตบรษ→สดบสทธรรม→ศรทธา→โยนโสมนสการ ฯลฯ ตอจากโยนโสมนสการ กคอการเกดขนแหงสมมาทฏฐ เมอถงสมมาทฏฐ กเปนอนกาวเขาสองคประกอบของมชฌมาปฏปทา ซงหมายถงวา วถชวตทถกตองดงามไดเรมตนแลว๑๕๖ สรปไดวา โยนโสมนสการ เปนวธการแหงปญญาหรอการใชความคดอยางถกวธในกระบวนการพฒนาปญญาอยในระดบเหนอศรทธา เปนขนตอนทเรมใชความคดของตนเองเปนอยางใครครวญ ใหรจกคดอยางถกวธ คดอยางมระเบยบ รจกคดวเคราะห ไมมองเหนสงตาง ๆ อยางตน ๆ ผวเผน เปนขนส าคญในการสรางปญญาทบรสทธ ท าใหทกคนชวยตนเองไดและน าไปสจดม งหมายของพทธธรรมอยางแทจรง คนทมโยนโสมนสการ รจกคด รจกมอง ยอมมองเหน และหาแงทเปนประโยชน มาใชในการพฒนาสงเสรมความเจรญงอกงามของชวตไดตลอดเวลา ในทกสถานการณ คนทวไป ซงไดสงสมความเคยชน ใหจตมนสยแหงการคดในแนวทางของการสนองตณหา หรอคดโดยมความชอบใจไมชอบใจยนดยนรายชอบชงเปนพนฐาน มาเปนเวลายาวนาน วธโยนโสมนสการแบบ ตาง ๆ น จะเรมเปนเครองฝกในการสรางนสยใหมใหแกจต การสรางนสยใหมน อาจตองใชเวลานานบาง เพราะนสยเดมเปนสงทสงสมมานานคนละเปนสบ ๆ ป แตเมอไดฝกขนบางแลว กไดผลคมคา เพราะเปนการคดทท าใหเกดปญญา ท าใหแกปญหา ดบความมดและความทกขสรางเสรมความสวางและความสขได แมจะยงท าไมไดสมบรณ กยงพอเปนเครองชวยใหเกดสมดล และไดมทางออก ในยามทถกความคด ตามแนวนสยเดมชกน าไปส ความอบจน สความทกขและปญหาบบคน ตาง ๆ กพลกผนหนไปสความรอดพน ปลอดภยและลดความทกขได

๑๕๖ เรองเดยวกน, หนา ๖๘๑.

๘๒

๒.๓ แนวคดเกยวกบเรองความทกขในพทธศาสนา มนษยเราทกคนทเกดมาตองประสบกบความทกขนานาประการทกขนนเกดจากหลายสาเหต ทงทตนเองสรางขนและสงอนสรางขน ชวตมนษยจงตกอยในภาวะยากล าบากตลอดเวลา และการทมนษยจะสามารถลดความทกขจนถงการดบทกขไดนนตองเขาใจถงความหมาย ประเภท ลกษณะ สาเหตของความทกข แลวจงศกษาวธลดความทกข จนถงวธดบทกขในทสด ๒.๓.๑ ความหมายของความทกข ค าวาทกข มาจาก ท บทหนา แปลวา ชว, ยาก ขม ธาต ในความอดทน ลง กว ปจจย ลบทสดธาต ซอน ก เขาไป ส าเรจรปเปนทกข มรปวเคราะหตามหลกบาลวา ทกเขนขมตพพนต = ทกข ทกข แปลวา ธรรมชาตใดอนบคคล พงทนไดโดยยาก ธรรมชาตนนชอวาทกข (สงอนบคคลพงทนไดโดยยาก)๑๕๗ ในพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน ไดระบความหมายของค าวาทกข วา ทกข-,ทกข (ทกขะ-) น. ความยากล าบาก, ความไมสบายกาย ไมสบายใจ, ความทนไดยาก, ความทนอยในสถานะเดมไมได๑๕๘ ทานพทธทาสภกขไดใหความหมายไววา ค าวาทกขในภาษาไทยหรอ ทกขในภาษาบาลนน ตวหนงสอแท ๆ ทเปนความหมายกลาง ๆ กวางทสดแลวมนแปลวา ดนาเกลยด ท แปลวา นาเกลยด หรอชว อกข อกข นกแปลวาด หรอเหน ทกข กแปลวาดเหนแลวนาเกลยด๑๕๙ ค าวา ทกข มความหมายใกลเคยงกบค าภาษาองกฤษวา Suffer, Suffering, Pain, Unhappy, Unsatisfactory เปนตน โดยทวไปแลวมกใชค าวา Suffering แทนความหมายของค าวาทกข ถงอยางนนทาน Venerable Dr. W. Rahula กยงมความเหนวา ค าวาทกขมความหมายกวางกวาค าวา Suffering หรอค าภาษาองกฤษอนใด๑๖๐ ในพจนานกรมพทศาสน ฉบบประมวลศพทของพระธรรมปฎก (ปอปยตโต) ยงไดระบความหมายของค าวา ทกข ดงน ทกข ๑. สภาพททนอยไดยาก สภาพทคงทนอยไมได เพราะถกบบคนดวยความเกดขนและความดบสลาย เนองจากตองเปนไปตามเหตปจจยทไมขนตอตวมนเอง (ขอ ๒ ในไตรลกษณ) ๒. อาการแหงทกขทปรากฏขน ไดแก คน (ไดในค าวา ทกขสจจะ หรอ ทกขอรยสจจ ซงเปนขอท ๑ ในอรยสจจ ๔) ๓. สภาพททนไดยาก, ความรสกไมสบาย ไดแก ทกขเวทนา , ถามาคกบโทมนส (ในเวทนา ๕) ทกขหมายถงความไมสบายกายคอทกขกาย (โทมนสคอไมสบายใจ) แตถามาล าพง (ในเวทนา ๓) ทกข หมายถงความไมสบายกายไมสบายใจ คอทงทกขกายและทกขใจ๑๖๑

๑๕๗ พระธรรมปฎก (ป .อ .ปยต โต), สททน ตปกรณ ธาตมาลา , (กรงเทพมหานคร : โรงพมพ มลนธภมพโลภกข, ๒๕๒๓), หนา ๒๖. ๑๕๘ ราชบณฑตยสถาน . พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ .ศ . ๒๕๕๔ , พมพครงท ๑ (กรงเทพมหานคร: ราชบณฑตยสถาน, ๒๕๕๖, หนา ๕๗๕. ๑๕๙ พทธทาสภกข, ศลปะแหงชวต (มงคลกาล ๑๐๐ ป ทานพทธทาส พระพทธศกราช ๒๕๔๙), (กรงเทพมหานคร: ธรรมทานมลนธและธรรมสภา, ๒๕๔๙), หนา ๑๑. ๑๖๐ Dr. W. Rahula, What the Buddha Taught, (Bangkok: Kurusapha Press, 1988), p. 67. ๑๖๑ พระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต), พจนานกรมพทธศาสน ฉบบประมวลศพท , พมพครงท ๑๑, (กรงเทพมหานคร: โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๖), หนา ๓๐๒.

๘๓

อกทงยงมนกวชาการทางพระพทธธรรมกบวงการอน ๆ มความเหนวา ความทกข กบปญหาชวต คอ สงเดยวกน สรปสนวา ทกขคอ ปญหา๑๖๒ สรปไดวา ความทกข คอสงทบคคลพงทนไดยาก ความยากล าบากทงกาย และใจจากการทถกบบคนดวยความคดและดบสลายของสรรพสงตาง ๆ ทเกยวของกบชวตมนษย ปญหาตาง ๆ ทเกดกบชวตกคอ ความทกข ๒.๓.๒ ลกษณะของความทกข ลกษณะอาการของทกขเปนสงทส าคญทตองรเพอจะไดเขาใจและปฏบตใหถกตองเพอหลกเลยง ผอนคลายทกขลงได ในคมภรวสทธมรรคอธบายไววาทกขตามลกษณะ หรอทกขลกษณะ ๒๕ ประการ คอ ๑) เปนทกข เพราะภาระคอมความเกดขนความเสอมไปบบคน และเพราะเปนพนทความทกข ๒) เปนอบาทว เพราะเปนพนทของอบาทวทงปวง และน ามาซงผลใหญ ๆ ทไมรไมไดคาดคดไว ๓) เปนภย เพราะเปนบอเกดแหงภยทงปวง และเพราะตรงขามกบความโลงใจอยางยอดเยยม (บรมอสสาระ) หรอความสงบทกข ๔) อปสรรค เพราะมหลายสงหลายอยางพวพน ถกสงทเปนโทษขดขวาง ๕) ไมมทตานทาน เพราะไมมคมครอง และเพราะหาความปลอดภยไมได ๖) ไมมทก าบง เพราะไมมทลบจะหลบซอนได และเพราะไมมทก าบงใหแมแตสตวทซอนตวอย ๗) ไมมทพง เพราะไมเปนทก าจดภยใหแกผอาศย ๘) เปนจญไร เพราะน าความโชครายมาให ๙) มชาตเปนธรรมดา เพราะมความตาย ความคด และความแกเปนปกต ๑๐) มความชราเปนธรรมดา เพราะมความเกดและความเจบเปนปกต ๑๑) มพยาธเปนธรรมดา เพราะมความตาย ความเกด และความแกเปนปกต ๑๒) มความเศราหมองใจเปนธรรมดา เพราะมความเกด ความแก ความเจบ และมความตายเปนปกต ๑๓) เปนผลราย (อาทนว) เพราะทกขดวยความเปนไป (ปวตทกข) และเพราะความทกขทเปนโทษ ๑๔) เปนมลแหงความล าบาก เพราะเปนเหตแหงความทกขยากล าบาก ๑๕) เปนผฆา เพราะท าลายความไววางใจ เปรยบศตรท าหนาทเปนมตร ๑๖) เปนโรค เพราะอยไดดวยปจจย และเพราะเปนมลของโรค ๑๗) เปนฝ เพราะเปนสงทประกอบดวยความเจบปวด (ความทกข) เพราะเปนทไหลออกแหงหนอง (กเลส) และเพราะบวมขน แกและแตก ดวยความเกดขน ความแกและความสลายไป

๑๖๒ มนเกยรต โกศลนรตวงษ, พทธธรรม: ทฤษฎและเทคนคการใหค าปรกษา, (กรงเทพมหานคร: ชวรยาสาสน, ๒๕๔๑), หนา ๑๑๔.

๘๔

๑๘) เปนลกศร เพราะเปนสงทยงความเจบใหเกด ทมแทงอยภายในและชกออกได ๑๙) เปนของชว เพราะเปนทตงแหงการตเตยนของอรยชน เพราะน าความไมงอกงามมาให และเพราะเปนพนทส าหรบของชว ๒๐) อาพาธ เพราะเปนแบบแผนส าหรบยดถอแหงความเจบปวย ๒๑) มความคร าครวญเปนธรรมดา เพราะมความเกด ความแก ความเจบ ความตาย ความคร าครวญเปนปกต ๒๒) มความคบแคนใจเปนธรรมดา เพราะมความคด ความแก ความเจบ ความตาย ความคร าครวญเปนปกต ๒๓) เปนไปกบอาสวะ เพราะเปนแผนส าหรบยดถอแหงอาสวะ ๒๔) เปนเหยอมาร เพราะเปนเหยอของมจจราชและกเลสมาร ๒๕) เปนสงทมความเศราหมองเปนธรรมดา เพราะมความเปนวสยแหงสงกเลส อนไดแก ตณหา ทฎฐ และทจรตเปนธรรมดา๑๖๓ พระเมธธรรมาภรณ สรปวาทกข มลกษณะบบคน ถกเบยดเบยน ท าให เรารอน แปรปรวน๑๖๔ ในพระสตตนตปฎก พระพทธเจาไดตรสลกษณะของทกขกบราธะ ในอกแงหนงวา “ราธะ รป เปนทกข เวทนาเปนทกข สญญาเปนทกข ส งขารเปนทกข วญญาณเปนทกข ราธะอรยสาวกผไดสดบเปนอยอยางน ฯลฯ รชดวา ไมมกจอนเพอความเปนอยางนอกตอไป๑๖๕ ๒.๓.๓ ประเภทของความทกข ความทกขแบงเปน ๓ ประเภท ตามลกษณะทปรากฏในคมภรทางพระพทธศาสนา ดงน ๒.๓.๓.๑ ทกขเวทนา ทกขเวทนาประการแรก เปนไดทงทกขกายและทกขใจ และเปนสวนยอยของเวทนาอกชนหนง คอ เวทนานนเปนขนธหนงในขนธหาในขนธแตละขนธนนยงมสวนยอยแบงยอยแบงแยกออกไปไดอกมากบางนอยบาง ในการอธบายขนธหาแตละอยางจงขนอยกบวาใครตองการอธบายในแงใด และมจดประสงคในการอธบายนนอยางไร๑๖๖ พทธธรรมแยกแยะชวตพรอมท งองคาพยพท งหมด ทบญญ ต เรยกวา “สตว” “บคคล” ฯลฯ ออกเปนสวนประกอบตาง ๆ ๕ ประเภท หรอ ๕ หมวด เรยกทางธรรมวา เบญจขนธ คอ

๑๖๓ วโรจน นาคชาตร, พทธปรชญาเถรวาท, (กรงเทพมหานคร: ส านกพมพมหาวทยาลยรามค าแหง, ๒๕๔๔), หนา ๑๔๖-๑๔๗. ๑๖๔ พระธรรมเมธธรรมาภรณ (ประยร ธมมจตโต), พทธศานากบปรชญา, (กรงเทพมหานคร: บรษท อมรนทรพรนตงกรป, ๒๕๓๓), หนา ๑๐๘-๑๐๙. ๑๖๕ ส . ข. (ไทย) ๑๗/๑๗๔/๒๖๔. ๑๖๖ ธรวส บ าเพญบญบารม, “ทกขในพระพทธศาสนา: ศกษาจากคมภรพระไตรปฎกอรรถกถาฎกาตลอดจนคมภรทางพระพทธศาสนา”, โดยการธรรมศกษาคนควาทางวชาการทางพระพทธศาสนา ตามหลกสตรวจยคมภรทางพระพทธศาสนา, มลนธเบญจนกาย, พทธศกราช ๒๕๕๐, หนา ๑๙.

๘๕

๑. รป (Corporeally) ไดแก สวนประกอบฝายรปธรรมทงหมด รางกายและพฤตกรรมทงหมดของรางกาย หรอสสารและพลงงานฝายวตถ พรอมทงคณสมบต และพฤตกรรมตาง ๆ ของสสารพลงงานเหลานน ๒. เวทนา (Feelling หรอ Sensation) ไดแก ความรสกสข ทกข หรอเฉย ๆ ซงเกดจากสมผสทางประสาททง ๕ และทางใจ ๓. สญญา (Perception) ไดแก ความก าหนดได หรอหมายร คอ ก าหนดรอาการเครองหมายลกษณะตาง ๆ อนเปนเหตใหจ าอารมณ (Object) นน ๆ ได ๔. สงขาร (Mental Formation หรอ Volitional Activities) ไดแก องคประกอบหรอคณสมบตตาง ๆ ของจตมเจตนาเปนตวน า ซงแตงจตใหดหรอชวเปนกลาง ๆ ปรงแปรการตรตรกนกคดในใจ และเมตตา กรณา มทตา อเบกขา ปญญา โมหะ โลภะ โทสะ มานะ ทฐ อสสา มจฉรยะ เปนตน เรยกรวมอยางงาย ๆ วา เครองปรงของจต เครองปรงของความคด หรอเครองปรงของกรรม ๕. วญญาณ (Consciousness) ไดแก ความรแจงอารมณทางประสาททง ๕ และทางใจ คอ การเหน การไดยน การรรส การรสมผสทางกาย และการรทางอารมณทางใจ๑๖๗ ขนธทง ๕ ถกครอบง าดวยทกข ธรรมทงหลายทถกทกขตาง ๆ ครอบง าอย เปนไปไดดวยความทกข ธรรมนนชอวา ขนธ ซงด หมายถง ขนธทง ๕ นนเอง ขนธ ๕ ถกครอบง าจาก ความเกด ความแก ความเจบ ความตาย ความเกด นนเปนการน ามาซงขบวนการเกดทกขทงหลายไมจบไมสน เมอเกดแลวกไดรบทกขภยตาง ๆ ในชาตก าเนดของตน ถาเกดเปนมนษยกทกขแบบมนษยมการดนรนแสวงหาปจจยทงหลายเพอการบรโภค เพอการสะสม เพอการกอบโกย แสวงหาดวยสจรตกทกข แสวงหาดวยทจรตกทกข ฉะนน ความเกดจงทกข คอทกขในการเกด ทกขในการแก ทกขในการเจบ ทกขในการตาย ขนธทง ๕ แตละอยางตางท าหนาทของตน และมความทกขเฉพาะตนส าหรบความทกขในขนธ ๕ ทจะศกษาตอนน คอ เวทนาขนธ เวทนา แปลวา ความเสวยอารมณ, ความรสก, ความรสกสขทกข๑๖๘ เวทนา ๓ (การเสวยอารมณ , ความรสกรสของอารมณ – Vedana- : feeling: sensation) ๑. สขเวทนา (ความรสกสข สบาย ทางกายกตาม ทางใจกตาม – Sukha๓Vedana- : pleasant felling: pleasure) ๒. ทกขเวทนา (ความรสกทกข ไมสบาย ทางกายกตาม ทางใจกตาม – Dukkha-vedana- : painful felling; pain)

๑๖๗ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต), พทธธรรม, ฉบบปรบปรงและขยายความ , ครงท ๑๓, (กรงเทพมหานคร: โรงพมพบรษท สหธรรมกจ ากด, ๒๕๕๑), หนา ๑๕-๑๖. ๑๖๘ ฝายการศกษาทางไกลมลนธเผยแผพระสทธรรม, เอกสารประกอบการศกษาพระอภธรรมทางไปรษณย, ชดท ๘ ตอนท ๔ พมพครงท ๒, มลนธเผยแผพระสทธรรม, ๒๕๔๘, หนา ๔.

๘๖

๓. อทกขมสขเวทนา (ความรสกเฉย ๆ จะสขกไมใช จะทกขกไมใช เรยกอกอยางวา อ เบกขา -เวทนา - Adukkhamasukha-vedana- , Upekkha- -vedana-: neither-pleasant-nor-painful felling; indifferent felling)๑๖๙ ทกขเวทนา คอ ความรสกล าบาก, ความรสกเจบปวด, ความรสกเปนทกข, การแสวงอารมณทไมสบาย ทงทางกายและทางใจเกดจากทอาตนะภายนอกกบภายในกระทบกน๑๗๐ อายตนะ มความหมาย ๕ ประการ คอ ๑. เปนทเกด หมายความวา ตา ห จมก ลน กาย ใจ ทเปนอาตนะภายในน เพราะเปนทเกดของจตอยตลอดเวลา ไมวาบญหรอบาป จะเกดไดกตองอาศยอาตนะเหลาน ๒. เปนทอย หมายความวา ตา ห จมก ลน กาย ใจ ทเปนอาตนะภายในน เปนทอาศยใหจตและเจตสกเกดขนและตงอยได คลายกบเปนทอยอาศยของวถจต จงเรยกวา อาตนะ ซงเปนการกลาวโดยออมวถจตไมไดอยในอาตนะ แตเมอมเหตปจจยพรอมแลว วถจตเหลานนกเกดขนตงอยได เหมอนระฆงกบเสยงระฆง ยอมกลาวไมไดวา มเสยงระฆงอยในตวระฆง แตเมอมคนดระฆงแลวเสยงกปรากฏขนและกงวานอย ไดคลายกบวาเสยงนนอย ในระฆง ฉนใด วถจตกบอาตนะภายในกเชนเดยวกน ถามเหตปจจยบรบรณแลว กเสมอนกบวาวถจตเหลานน ตงอยในอาตนะนน ๓. การเกด หมายความวา เปนสงทเกดขนไดกบสตวทงหลาย คอ ตา ห จมก ลน กาย ใจ จะเกดขนมอยในสตวบคคล เกดขนกบทกเพศ ทกภมไมวาจะเปน อบายภม มนษยภม มอาตนะครบ รปภม (เวนอสญญาสตตพรหมภม) มจกขายตนะ โสตายนะและมนายตนะ อยางเดยว ๔. เปนทประชม หมายความวา อาตนะภายในกบอาตนะภายนอกมาประชมกน คอ รปายตนะ (รป) ซงเปนอาตนะภายนอก ยอมตองมาประชมกนทตา สททายตนะ(เสยง) ซงเปนอาตนะภายนอก ยอมตองมาประชมกนทห เปนตน เสมอนเปนทประชมแหงวถจตทงหลายดวย ถาอาตนะไมมาประชมกน วถจตทางจกขทวารวถ เปนตน กไมเกดขน ๕. เปนเหตใหเกด หมายความวา ถาไมมอายตนะภายในและภายนอกแลว วถจตทงหลายกเกดไมได เพราะธรรมดาวถจตจะเกดขนไดตองอายตนะภายในและภายนอกเปนตนเหตใหเกดขน จากความหมายทง ๕ ประการขางตน นกศกษาคงจะท าความเขาใจค าวาอายตนะไดบาง ยงมความหมายของค าวาอายตนะในทอน ๆ ไดกลาวไววา ทชอวาอายตนะ เพราะเปนทขวนขวาย ตากขวนขวายทจะแสวงหาดสงตาง ๆ ทงทดและไมด ทชอวาอายตนะ เพราะเปนตวน าไปสสงขารทกขอนยดเยอมาแลว หมายความวา อายตนะเหลานน าไป คอ พาไปสสงสารทกขอนยดเยอมาแตอดต และกยงจะพาไปสสงสารทกขอน

๑๖๙ พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต), พจนานกรมพทธศาสน ฉบบประมวลศพท, หนา ๒๔๐. ๑๗๐พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต), พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลธรรม , พมพครงท ๑๒, (กรงเทพมหานคร: โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๖), หนา ๑๐๒.

๘๗

ยดเยอตอไปในอนาคตอนหาเงอนปลายมไดอยตลอดเวลา การเวยนเกดเวยนตายของสตวทงหลาย แทจรงแลวกคอการพาไปของ อายตนะ ในสงสารทกขอนยดเยอนนเอง๑๗๑ อายตนะทพระพทธองคทรงตรสไว ๑๒ อยาง เพราะทรงก าหนดถงทวารอนเปนทเกดและอารมณอนเปนทรแหงวญญาณ ๖ เมอจ าแนกออกเปนอายตนะภายในและอายตนะภายนอกแลว ไดอยางละ ๖ ดงน อายตนะภายใน ๖ (ทเชอมตอใหเกดความร, แดนตอความรฝายภายใน – Ajjhattika-

yatana : internal sense-fields) บาลเรยก อชณตตกายตนะ ๑) จกข (จกษ, ตา – Cakkhu: the eye) ๒) โสตะ (ห – Sota: the ear) ๓) ฆานะ (จมก – Ghana: the nose) ๔) ชวหา (ลน – Jivha: the tongue) ๕) กาย (กาย – Kaya: the body) ๖) มโน (ใจ – Mana: the maid) ทง ๖ น เรยกอกอยางวา อนทรย ๖ เพราะเปนใหญในหนาทของตนแตละอยาง เชน จกษเปนเจาการในการเหน เปนตน อายตนะภายนอก ๖ (ท เชอมตอให เกดความร , แดนตอความรฝายภายนอก – Bahirayatana: external sense-fields) บาลเรยกวา พาหรายตนะ ๑. รปะ (รป,สงทเหน หรอ วณณะ คอส – Rupa: form; visible objects) ๒) สททะ (เสยง – Sadda: sound) ๓) คนธะ (กลน – Gandha: smell; odour) ๔) รสะ (รส – Rasa: taste) ๕) โผฏฐพพะ (สมผสทางกาย, สงทถกตองกาย – Photthabba: touch; tangible objects) ๖) ธรรม หรอ ธรรมารมณ (อารมณทเกดกบใจ, สงทใจนกคด – Dhamma: mind-objects) ทง ๖ น เรยกทวไปวา อารมณ ๖ คอ เปนสงส าหรบใหจตยดหนวง๑๗๒ ในกรณของความทกขน อายตนะภายนอกเปนฝายอนฏฐารมณ ซงเปนฝายทไมนาพงพอใจ คอ ตา-เหนรปทไมนาพอใจ-เกดความรสกไมพอใจ-เปนทกข ห-ไดยนเสยงทไมนาพอใจ-เกดความรสกไมพอใจ-เปนทกข จมก-ไดกลนทไมนาพอใจ-เกดความรสกไมพอใจ-เปนทกข ลน-ไดดมกลนทไมนาพอใจ-เกดความรสกไมพอใจ-เปนทกข

๑๗๑ ฝายการศกษาทางไกลมลนธเผยแผพระสทธรรม, เอกสารประกอบการศกษาพระอภธรรมทางไปรษณย, ชดท ๘ ตอนท ๔, หนา ๑๑-๑๒. ๑๗๒ พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต), พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลธรรม, หนา ๒๐๒-๒๐๓.

๘๘

กาย-ไดสมผสสงทไมนาพอใจ-เกดความรสกไมพอใจ-เปนทกข ทกขเวทนาเหลาน แมจะมเหตเกดและทางเกดตางกน แตผรบทกขหรอทปรากฏแหงทกขเปนทเดยวกนคอ ใจ สวนจะเปนทกขมากหรอนอยขนอยกบคณภาพของในของผประสบเอง๑๗๓ ทมาของเวทนา เวทนาทง ๓ อยาง มาจากสมผสสะ หรอเวทนาเกดจากผสสะหรอเวทนามไดเพราะมผสสะมากอน อนไดแก การทอายตนะภายในกระทบกบอายตนะภายนอก เชนตาเหนรป เปนตน จงเกดความรสกพอใจ (สข) บางไมพอใจ (ทกข) บางเฉย ๆ (อทกขมสข) บางตามแตอารมณและการปรงแตงของจต จตทรเทาทนสภาวะปรงแตงใหเกดสขหรออยางไรแตจตทไมรเทาทนสภาวะจะปรงแตงใหเกดทกข พทธศาสนาจงสอนใหรเทาทน เพราะตราบใดทยงมผสสะ เวทนากยงมแนนอน ผลของการรเทาทนสภาวะนแมจะไมเปนความสขรอยเปอรเซนตกตองเปนทกขนอยลงแนนอน๑๗๔ ๒.๓.๓.๒ ความทกขในไตรลกษณ ไตรลกษณนเรยกอกอยางหนงวา สามญลกษณะ แปลวาลกษณะททวไป หรอเสมอเหมอนกนแกสงทงปวง ซงไดความหมายเทากน เพอความเขาใจงาย ๆ จะแสดงความหมายของไตรลกษณ (The Three Characteristics of Existence) โดยยอดงน ๑) อนจจตา (Impermanence) ความไมเทยง ความไมคงท ความไมยงยน ภาวะทเกดขนแลวเสอมและสลายไป ๒) ทกขตา (Stress and Conflict) ความเปนทกข ภาวะทถกบบคนดวยการเกดขนและสลายตว ภาวะทกดดน ฝนและขดแยงอยในตว เพราะปจจยทปรงแตงใหมสภาพเปนอยางนนเปลยนแปลงไปจะท าใหคงอยในสภาพนนไมได ภาวะทไมสมบรณมความบกพรองอยในตว ไมใหความสมอยากแทจรง หรอความพงพอใจเตมทแกผอยากดวยตณหา และกอใหเกดทกขแก ผเขาไปอยากเขาไปยดดวยตณหาอปทาน ๓) อนตตา (Soullessness หรอ Non-self) ความเปนอนตตา ความไมใชตวตน ความไมมตวตนทแทจรงของมนเอง๑๗๕ ความทกขในไตรลกษณ คอ ทกขตา ๓ หรอ ทกข ๓ มพทธพจนแสดงไวเปนหลก ครอบคลมความหมายทงหมด คอ ๑) ทกขทกขตา หรอ ทกขทกข ทกขทเปนความรสกทกข ไดแก ความทกขทางกายและความทกขทางใจ อยางทเขาใจโดยสามญ ตรงตามชอและตามสภาพ เชน ความเจบปวด ไมสบาย เมอซบ เปนตน หมายถง ทกขเวทนานนเอง ๒) วปรณามทกขตา หรอ วปรณามทกข ทกขเนองดวยความผนแปร หรอทกขทแฝงอยในความแปรปรวน ไดแก ความรสกสขหรอสขเวทนา ซงเมอวาโดยสภาวะทแทจรง กเปนเพยงทกขในระดบหนงหรอในอตราสวนหนง สขเวทนานน จงเทากบเปนทกขแฝง หรอมทกขตามแฝงอย

๑๗๓ ธรวส บ าเพญบญบารม, “ทกขในพระพทธศาสนา: ศกษาจากคมภรพระไตรปฎกอรรถกถาฎกาตลอดจนคมภรทางพระพทธศาสนา, หนา ๒๐. ๑๗๔ เรองเดยวกน, หนา ๒๒. ๑๗๕ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต), พทธธรรม ฉบบปรบปรงและขยายความ, หนา ๖๘.

๘๙

ตลอดเวลาซงจะกลายเปนความรสกทกข หรอกอใหเกดทกขขนไดทนททเมอใดกตามสขเวทนานนแปรปรวนไป พดอกอยางหนงวา สขเวทนานน กอใหเกดทกขเพราะควาไมจรงจงไมคงเสนคงวาของมนเอง (อธบายอกนยหนงวา สขเวทนา กคอ ทกขทผนแปรไปในระดบหนง หรออตราสวนหนง) ๓) สงขารทกขตา หรอ สงขารทกข ทกขตามสภาพสงขาร คอสภาวะของสงขารทกสงทกอยาง หรอสงทงหลายทงปวงทเกดจากเหตปจจย ไดแก ขนธ ๕ ทงหมด เปนทกข คอ เปนสภาพทถกบบคนกดดนดวยการเกดขน และการเสอมสลายของปจจยตาง ๆ ทขดแยงท าใหคงอยในสภาพเดมมไดไมคงตว ทกขขอทสามนคลมความของทกขในไตรลกษณ๑๗๖ ค าวา “สงทงปวง” ในทนหมายถง สงขารทงทเปนรปธรรม และนามธรรม จงเหนไดวาความเปนทกขในไตรลกษณะน มผลสบเนองมาจากอนจจตา คอ ความไมเทยงนนเอง และเพราะความไมเทยงและเปนทกขจงหาตวตน (อตตา) ในสงขารทงปวงไมได๑๗๗ สงขารในไตรลกษณ คอ สงทงปวงทเกดจากปจจยปรงแตง หรอ ทเกดจากสวนประกอบตาง ๆ มาประชมกนเขา จะเปนรปธรรมหรอนามธรรมกตาม คอ เทากบขนธ ๕ ทงหมด๑๗๘ ในวสทธมรรค พระพทธโฆสาจารยผรจนาคมภร ไดแสดงลกษณะของสงขารทควรพจารณายกขนสไตรลกษณดวยปฏสงขานปสสนาญาณ ใหเหนวา มนไมเทยงเปนทกข เปนอนตตา ดวยเหตตาง ๆ คอ เหนวาไมเทยงดวยเหต ๑๓ คอ๑๗๙ ๑. อนจจนตกโต พจารณาโดยอาการวา ไมเปนสงมอยตลอดไป ๒. ตาวกาลกโต พจารณาโดยอาการวา เปนสงมอยชงคราว ๓. อปปาทวยปรจฉนนโต พจารณาโดยอาการวา เปนสงทก าหนดลงไวดวยความเกด และความเสอม ๔. ปโลกโต พจารณาโดยอาการวา เปนสงทตองพงทลายเพราะตองพงทลายไปดวยพยาธ และมรณะ ๕. ขณกโต พจารณาโดยอาการวา เปนสงมอยชวขณะ เพราะตองเปลยนไปเปนอน ๖. จลโต พจารณาโดยอาการวา เปนสงเคลอนไหวหมนเวยนเพราะตองเคลอนไหวดวยพยาธ มรณะ และเคลอนไปตามโลกธรรม ๘ ประการ คอมลาภ และเสอมลาภ เปนอาท ๗. ปภงคโต พจารณาโดยอาการวา เปนสงตองแตกสลายเพราะมปรกตเขาถงความเปนของแตกสลายโดยการกระท าของตนเองบางโดยการกระท าของผอนหรอสงอนบาง ๘. อทธวโต พจารณาโดยอาการวา เปนสงไมคงทน เพราะมปรกตตกไปหาสภาพความความไมคงทน ๙. วปรณามธมมโต พจารณาโดยอาการวา มอาการแปรปรวนไปเปนธรรมเพราะมการหมนเวยนเปลยนไปทกขณะโดยอาการชราและมรณะ

๑๗๖ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต), พทธธรรม ฉบบปรบปรงและขยายความ, หนา ๗๐. ๑๗๗ ธรวส บ าเพญบญบารม, “ทกขในพระพทธศาสนา: ศกษาจากคมภรพระไตรปฎกอรรถกถาฎกาตลอดจนคมภรทางพระพทธศาสนา, หนา ๕๑. ๑๗๘ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต), พทธธรรม ฉบบปรบปรงและขยายความ, หนา ๖๘. ๑๗๙ ธรวส บ าเพญบญบารม, “ทกขในพระพทธศาสนา: ศกษาจากคมภรพระไตรปฎกอรรถกถาฎกาตลอดจนคมภรทางพระพทธศาสนา, หนา ๕๒.

๙๐

๑๐. อาสาวรกโต พจารณาโดยอาการวา เปนสงทไมเปนแกนสารเพราะเปนสงทออนแอหาแกนสารไมได ทงเปนสงแตกหกงายเหมอนกระพไม ๑๑. วภวโต พจารณาโดยอาการวา เปนสงทตองเสอมสลาย เพราะปราศจากความเจรญ และเพราะเปนตวเสอมเอง ๑๒. สงขตโต พจารณาโดยอาการวา เปนสงทถกปรงแตงขน เพราะถกปจจยทงหลายปรงแตงขนมไดเปนมาเอง ๑๓. มรณธมมโต พจารณาโดยอาการวา เปนสงมมรณะเปนธรรมดา เพราะมความแก ความเจบอยเปนปกต เหนโดยความเปนของงาม อนเปนบรวารแหงทกขลกษณะ โดยเหต ๗ คอ๑๘๐ ๑) อชญญโต เหนวาไมงามโดย เปนสงไมมความงดงาม ๒) ทคครธโต เหนวาไมงามโดย เปนสงมกลนเหมน ๓) เชคจฉโต เหนวาไมงามโดย เปนสงนารงเกยจ ๔) ปฏกลโต เหนวาไมงามโดย เปนสงปฏกล คอสกปรก ๕) อมณฑนหตโต เหนวาไมงามโดย เปนสงมใชก าจดความปฏกลไดดวยการตบแตง ๖) วรปโต เหนวาไมงามโดย เปนสงนาเกลยด ๗) วภจฉโต เหนวาไมงามโดย เปนสงนาขยะแขยง เหนโดยความเปนอนตตา โดยเหต ๗ คอ ๑. ปรโต เหนวาเปนอนตตาโดย เปนฝายอน ๒. รตตโต เหนวาเปนอนตตาโดย เปนของวาง ๓. ตจฉโต เหนวาเปนอนตตาโดย เปนเปลา ๔. สญญโต เหนวาเปนอนตตาโดย เปนของสญ ๕. อสสามกโต เหนวาเปนอนตตาโดย เปนของไมมใครเปนเจาของ ๖. อนสสรโต เหนวาเปนอนตตาโดย เปนของไมมใครใหญ ๗. อวสวตตโต เหนวาเปนอนตตาโดย เปนของไมอยในอ านาจใคร ลกษณะทงหมดน คอ อนจจลกษณะ ๑๓ ทกขลกษณะ ๒๘ อาการทเปน บรวารของทกขลกษณะ ๗ และอนตตลกษณะ ๗ เปนอาการของสงขารน ทมความสมพนธเชอมโยงอยางแนบสนท ดงนน สงขารทงทเปนรปธรรมและนามธรรมจงมความเสมอภาคกนใน ๓ กรณ คอ อนจจจตา ความไมเทยง ทกขตา ความเปนทกข และอนตตตา ความเปนสงไมมตวตน ความทกขในไตรลกษณ ซงก าลงกลาวถงอยนหมายเอาความตองแตกดบ ตองท าลายของสงทงปวงไมวาสงขารทมชวตหรอไมมชวตวญญาณ เชน การทรดโทรมคร าคราของโตะ เกาอ บานเรอน รถ เรอ เปนอาท

๑๘๐ ธรวส บ าเพญบญบารม, “ทกขในพระพทธศาสนา: ศกษาจากคมภรพระไตรปฎกอรรถกถาฎกาตลอดจนคมภรทางพระพทธศาสนา, หนา ๕๕.

๙๑

ความทกข๑๐ ประเภท เพราะเหตทความทกขในไตรลกษณครอบคลมเอาความทกขทกอยางไว คอมขอบเขตกวางทสด ในทนจงขอกลาวถงความทกขอยางรวม ๆ กนไป คอทงทกขในขนธ ๕ ทกขในอรยสจ และทกขในไตรลกษณ สมเดจพระมหาสมณเจากรมพระยาวชรญาณวโรรส ทานไดจ าแนกทกขไว ๑๐ ประเภท คอ ๑.สภาวทกข – ทกขตามสภาพของสงขาร ไดแก ความเกด ความแก ความเจบ และความตาย ทกขทง ๓ อยางน ขาพเจาไดกลาวไวละเอยดพอสมควรแลวในเรองอรยสจ ๔ ตอนทวาดวยทกข ในทนจะขอกลาวแตโดยยอพอไดความเพอใหสมบรณ ความเกดเปนทกขนน เพราะตองเสยงอนตรายในการเกดทงเดกและมารดาของเดก ขณะอยในทองมารดาแมจะอยสบายสมควร ไมกระทบกระเทอนอะไรมากนก แตครนถงวาระทจะคลอดกเรมมความเดอดรอนตาง ๆ เมอคลอดออกมาแลว มาสภพใหม กเรมเขาสยคแหงทกขตาง ๆ ตรงกนขามกบความไมเกด ซงเปนทางหมดทกข ความแกและความตายเปนทกขอยางไร กปรากฏแจมแจงแกคนทวไปอยแลว๑๘๑ ๒. ปกณณกทกข หรอ ปกรณทกข แปลวา ทกขจร หรอทกข เบดเตลด ทานบงถง ความโศก ความร าไรร าพน ความทกขกายทกขใจ ความคบแคนใจอนเกดขนเพราะตองพลดพรากจากสงอนเปนทรกบาง เพราะประสบกบสงอนไมเปนทรกบาง เพราะเสอมญาต เสอมทรพยบาง ปรารถนาสงใดแลวไมไดสงนนตามตองการบาง ความทกขประเภทนมอยแทบทกวน บางคนกมทกวนวนละมาก ๆ เสยดวย จนเกอบทนไมไหว หรอทนไมไหว ถงกบเปนบาเอาทเดยว ความทกขประเภทน แมจะไดชอวา ปกณณกทกขกจรง แตกมอานภาพ หรออทธพลครอบง าย ายดวงจตของมนษยอยทกวน ไมเคยมใครรอดพนจากความทกขประเภทนไดเลยไมวาจะเปนราชาหรอยาจก เศรษฐหรอคนเขญใจหญงหรอชาย และตองพบมนแทบทกวนเสยอกดวย โดยเฉพาะความทกขใจ และความคบแคนใจ โดยเฉพาะคนทฝกจตมานอย มการอบรมจตนอย เมอกระทบกบภาวการณอนท าใหโศกเศราเสยใจหรอคบแคนใจ ยอมจะกระเทอนมากเพราะไมรเทาทนธรรมดา๑๘๒ ๓. นพทธทกข – ทกขเนองนตย ไดแก ความทกขอนเกดจากหนาว รอน หว กระหาย ปวดอจจาระ ปสสาวะ ความหวกระหายเปนทกขทตองบ าบดอยเสมอ ๆ วนละหลายครง ทานจงเรยกวา นพทธทกข (ทกขเนองนตย) การท างานหนก การเสยงชวตท างาน สวนใหญกเพอแสวงหาอาหารและน ามาบ าบดความหวกระหายนเอง ความหวกระหายจงเปนนพทธทกขทเหนไดชด ถาไมสามารถบ าบดไดเพราะเหตใดเหตหนงกเปนทกขหนกอาจถงตายได มตวอยางคนอดตายอยเสมอทวโลก การปวดอจจาระและถายอจจาระ กมกลไกท านองเดยวกนนในคนธรรมดา ความรสกปวดอจจาระเกดขนเมอมกากอาหาร (อาหารเกา) เคลอนเขาสล าไสใหญสวนคดเคยวซงอยเหนอขนไปจากหวงทวารหนก ท าใหมการบบตวของสวนนน การบบตวนอยในความควบคมของระบบประสาทเสร ถาเรายงไมอยากถายเรากอาจกลนเอาไวกอนไดโดยบบกลามเนอหวรด (ซงมสองชน) ท านอง

๑๘๑ วศน อทสร, ไตรลกษณและปฏจจสมปบาท , พมพครงท ๖, (กรงเทพมหานคร: ส านกพมพธรรมดา, ๒๕๔๙), หนา ๓๑-๓๒. ๑๘๒ เรองเดยวกน, หนา ๓๔.

๙๒

เดยวกบกลนปสสาวะ แตการกลนนมอยบงคบของจตใจเพยงบางสวนหรอบางระยะ เมอการกระตนจากหวงทวารหนกมมากขน ๆ ในทสดระบบประสาทเสรกจะเอาชนะการหามของจตใจ และสงหรดเปดใหอจจาระออกไปไดการปวด และการถายอจจาระปสสาวะจงเปนเรองทเราตองทน แตกทนอยไมได คอเปนทกข๑๘๓ ๔. พยาธทกข – ทกขอนสบเนองมาจากโรคตาง ๆ คอมสาเหตมาจากโรคตาง ๆ เพราะรางกายไดรบเชอโรคบาง เพราะอวยวะเองพการไป เชน ตอมพการเปนตนบาง โรค เปนสภาพเสยดแทงใหเจบปวดล าบาก ใหทกขรอนหมดเปลองทรพยสน ท าลายความสามารถบนทอนพลงกาย พลงใจ และบนทอนอายใหสน โรคเปนสาเหตแหงทกขอยางหนงแนนอนไมมใครเถยง แตบางทโรคกมสวนดอยบางตรงทท าใหคนไมมวเมาประมาทเกนไปความเจบเปนทตอยางหนงของความตาย พอเจบคนกนกถงตาย การนกถงความตายบอย ๆ เปนทางบรรเทาความประมาท ความหลงใหลในรปรส กลน เสยง สงสมผส และทรพย ยศ ความมหนามตาในสงคม มองในแงด ความมโรคบางกไมใชความเสยโดยสวนเดยว ๕. สนตาปทกข – ทกขเพราะถกกเลสเผาใหเรารอน โดยปกตมนษยและสตวถกเพลงทกข คอ เกด แก เจบ ตาย เปนตน เผาใหเรารอนอยแลวกองหนง ยงมเพลงกเลส คอราคะบาง โทสะบาง โมหะบางเผาอก บางทกรมเผาพรอม ๆ กนทงสองกอง ท าใหมความทกขเพมขนเปนทวคณ ตรคณ ทกขขอน หมายเอาทกขทางใจอนสบเนองมาจากกเลสโดยตรงเชน ราคะ ความก าหนด ความกระหายในอารมณมรปเปนตน อนนาใคร นาปรารถนา นาพอใจ เมอไดสงนนมาตามทใครอยากไดกหมกมนพวพนตดอย ใจหาสงบตามปกตภาพของมนไม คงกระวนกระวายเพราะความใคร ความอยากอยนนเอง เมอไมไดอารมณนนตามใจปรารถนากเศราโศกเสยใจ ตรอมใจ ถงกบกนไมไกนอนไมหลบและฆาตวตายกม โทสะหรอโกรธ เมอเกดขนกเผาใจใหเรารอน อาจท าการประทษรายผอนใหเพราะแรงโทสะนน ผลกคอตองถกจ าจองจ าโทษหรอถกปรบ ถกตเตยน ตองทกขอกเปนซ าสอง นอกจากนวบากกรรมอนสบเนองมาจากโทสะนน ยงสงผลไปยงภพหนาอก เปนความทกขอนยดเยอ โมหะกท านองเดยวกนครอบง าใจแลวท าใหมดมน อาจเหนผดเปนชอบ เหนชวเปนด บดบงแสงแหงปญญาเสย ไมใหเหนตามเปนจรงได จงเหนความหลอกลวงวาเปนความจรง ยดเอาเรองหลอกลวงวาเปนเรองจรง ถอเอาสงไรสาระวาเปนสาระ ทงสาระเสย เพราะความเขาใจผด เหนผดคดผดเมอเปนดงน ความสงบแหงใจจงถกท าลายลง ความหลงจงเปนขาศกของความสงบแหงใจ๑๘๔ ๖ . วบากทกข – ทกขอนเกดจากวบากหรอผลกรรม สมเดจพระมหาสมณเจา กรมพระยาวชรญาณวโรรส ทรงอธบายวา “ไดแก วปฏสาร คอความรอนใจ การเสวยกรรมกรณ คอถกลงอาชญาความฉบหาย ความตกยาก และความตกอบาย มาในบาลมากแหง” ทกขอนเกดจากผลกรรมน เปนทกขอนนากลวอยางหนง ผประกอบกรรมชวไว เมอถงคราวกรรมชวนนจะใหผลกอทกขไปจนกวาการใหผลของกรรมจะเพลาลงหรอหมดสนไป

๑๘๓ วศน อทสร, ไตรลกษณและปฏจจสมปบาท, หนา ๔๔-๔๕. ๑๘๔ เรองเดยวกน, หนา ๓๙-๔๐.

๙๓

ทวายากทจะหลกเลยงไดนน เพราะเมอกรรมจะใหผลแกผใดมนยอมวางแผนเปนขนตอนทจะจบผนนใหอยไมวาเขาจะหลกเลยงไปทางใด เพราะธรรมดาเมอบคคลตองประสบทกขไมวาเพราะเหตใดกตาม เขายอมหาทางหลกเลยง แตกรรมมแผนการไวเรยบรอยแลววาถาเขาเลยงไปทางนนทางน กรรมจะจดการอยางนนอยางน คนทถงคราวจะไดรบทกขเพราะกรรมเกามาใหผลนน จงหลกเลยงใหพนจากเงอมแหงกรรมไปไดยาก เขาจะตองทกขดวยเรองใดเรองหนงหรอเรองน ไปเจอเรองโนน หลกเรองโนนมาเจอเรองนเขาอก เพราะก าลงแหงกรรมเปนก าลงใหญยากทจะตานทานได สมดงทตรสวา “นตถ กมมสม พล = ไมมแรงใดเสมอดวยแรงกรรม” วบากกรรมทสกงอมตองหลนตกแกผท า การสรางกรรมชวจงมผลเปนทกขเสมอ ควรกลว ๗. สหคตทกข - ทกขไปดวยกน สมเดจพระมหาสมณเจา กรมพระยาวชรญาณวโรรส ทรงอธบายวา “ไดแกทกขอนเนองมาจากวบลผลดงแสดงในโลกธรรมสตร อฏฐกงคตร วา ลาภ ยศ สรรเสรญ สข เปนทกขแตละอยาง ๆ บางอาจารยอธบายวา เปนวปรณามทกข คอทกขเมอแปลเปนอน นาเขาใจวามลาภคอทรพย ตองเฝา ตองระวง จนไมเปนอนหลบอนนอนไดโดยปกต เสยชวตในการปองกนทรพยกม มยศ คอไดรบตงเปนใหญกวาคนสามญเปนชน ๆ ตองเปนอยเตบกวาคนสามญ จ าตองมทรพยมากเกนก าลงมกหาไดไมพอใช ตองมภาระมาก เวลาไมเปนของตน เปนทเกาะของคนอนจนนงนง ตองพลอยทกขสขดวยเขา ไดรบสรรเสรญเหมอนดมเหลาหวาน ชวนจะเพลนไปวาตนด ตองมสตระวงมใหเมากลาวคอเผลอตว ดมเหลาเสยอกผอนยงอาจยงได สวนสรรเสรญมากจากผอนยวยวนอยเสมอ มสขเปนทางปรารถนาเปนยงขน จงยงไมอม เปนอนไมไดสขจรง วบลผลอยางนมทกขก ากบอยดวย แสดงในโลกธรรมสตรวาเปนทกขกสม”๑๘๕ ๘. อาหารปรเยฏฐทกข – ทกขในการหากน มนษยและสตวทมชวต ยอมตองอาศยอาหารเปนอย ขาดอาหารอยไมได ตองตายสตวชพจงตองแสวงหาอาหารอย เนองนตย ในการแสวงอาหารนนดรจฉานทมเนอเปนภกษายอมตองลางผลาญชวตสตวชนดเลกกวาตนบาง ตองตอสกบสตวชนดเดยวกนเพอแยงอาหารกน ในหมมนษยกเชนเดยวกน ตองท างานอาบเหงอตางน า ชาวนาตองเอาหลงสฟาหนาสดนอยตลอดวน ทนกร าแดดกร าฝน ทนน าทนโคลนและสตวบางชนด เชน ปลงทสบเกนเลอด ๙. ววาทมลกทกข – ทกขซงมววาทเปนมล คอ ทกขอนมสาเหตมาจากการววาทกนเพราะเหตใดเหตหนง เชน ผลประโยชนขดกน สวนใหญกเนองมาจากผลประโยชนขดกน เมอทะเลาะววาทกนแลว กมความไมโปรงใจ หวนหวาด กลวแพ บางคราวชวนพรรคพวกมาววาทดวยกลายเปนการยกพวกประหารกน ถาววาทนนเปนระดบประเทศและระดบโลก กกลายเปนสงคราม ความเดอดรอนกแผไปทวประเทศหรอทวโลก ๑๐. ทกขขนธ – ทกขรวบยอด ไดแก ความทกขอนเนองมาจากการมขนธ ๕ หรอมตวตน เพราะเหตทมความเกด มตวตนความทกขอยางอนจงตามมา อนง ความยดมนในขนธ ๕ เปนการท าลายตนเหตแหงความเกด เมอไมเกด ความทกขกไมม

๑๘๕ วศน อทสร, ไตรลกษณและปฏจจสมปบาท, หนา ๔๖.

๙๔

ความทกขดงพรรณนามาน ยอมปรากฏในบคคลและสตวทวไป สวนความทนอยไมไดนานของอนปาทนนกสงขาร (สงขารทไมมวญญาณครอง) ตองแตกท าลายไป ทานรวมเรยกวาทกขในไตรลกษณนดวย โดยหมายวาทนไดยาก หรอทนอยไมได มองในแงน สงขารทงปวง ไมวาคน สตว หรอสงของ ยอมตกอยในหวงทกข ทานจงกลาวไวโดยสรปวา “ทกขเมว ห สมโภต ทกข ตฏฐต เวต จ นาญญตร ทกขา สมโภต นาญญตร ทกขา นรชฌต” แปลวา “ทกขเทานนเกดขน ทกขเทานนตงอย ทกขเทานนดบไป นอกจากทกขไมมอะไรเกด นอกจากทกขไมมอะไรดบ”๑๘๖ ๒.๓.๓.๓ ความทกขในอรยสจ ๔ หวใจค าสอนของพระพทธพระเจาอยทอรสจจ ๔ ประการ (จตตาร อรยสจจาน) ซงพระพทธองคทรงแสดงไวในปฐมเทศนาแกสหายเกาของพระองค คอ เบญจวคค ทปาอสปตนะ (ปจจบนเรยกวา สารนาถ) ใกลเมองพาราณส๑๘๗ อรยสจจะ คอ ธรรมทเปนความจรงของพระอรยเจาทงหลาย มพระสมมาสมพทธเจา เปนตน ยอมแจงแทงตลอดในสจจะธรรม พระผมพระภาคจงตรสเรยกสจจะธรรมวา “อรยสจจะ” คอ ธรรมทเปนความจรงของพระอรยะ เปนสจจะอนแทจรง ไมผดพลาด ไมคาดเคลอน สจธรรมเหลานน ปถชนทงหลายรไมได คอ เขาไมถงความลกซงของสจจะธรรมนน ฉะนน จงแสดงวาใครกตามทเขาถงสจจะธรรมนน ยอมส าเรจความเปนพระอรยะ พระพทธองคทรงตรสวา “ดกร ภกษท งหลายตถาคตผ เปนพระอรหนตสมมาสมพทธเจาท ชาวโลก เรยกวา “พระอรยะ” เพราะเปนผตรสรอรยสจนแลตามความเปนจรง”๑๘๘ กลาวคอ ความจรงทน ามาใชใหเปนประโยชน สวนสงทไมเปนประโยชนแมเปนความจรงกไมสอน และอรยสจนถอวาเปนความจรงทเปนประโยชนในทน โดยเหตนพระพทธเจาจงไมทรงสนพระทยและไมยอมทรงเสยเวลาในการถกเถยงปญหาอภปรชญาตาง ๆ มพทธพจน ทรจกกนมาแหงหนงวาดงน “ภกษทงหลาย อะไรเลาทเราบอก เราบอกวานทกข เราบอกวานทกขสมทย เราบอกวา นทกขนโรธ เราบอกวานทกขโธคามนปฏปทา, เพราะเหตไรเราจงบอก กเพราะขอนประกอบดวยประโยชน ขอนเปนหลกเบองตนแหงพรหมจรรย ขอนเปนไปเพอนพพทา เพอวราคะ เพอนโรธ เพอความสงบ เพอความรยง เพอนพพาน ฉะนนเราจงบอก, เพราะฉะนนแล ภกษทงหลาย เธอพง

๑๘๖ วศน อทสร, ไตรลกษณและปฏจจสมปบาท, หนา ๔๙-๕๐. ๑๘๗ ชศกด ทพยเกสร, พระพทธเจาสอนอะไร, (กรงเทพมหานคร: มหาจฬาบรรณาคาร, ๒๕๓๒), หนา ๕๓. ๑๘๘ ฝายการศกษาทางไกลมลนธเผยแพรพระสทธรรม, เอกสารประกอบการศกษาพระอภธรรมทางไปรษณย, ชดท ๘ ตอนท ๔, หนา ๑๖.

๙๕

กระท าความเพยรเพอ – รตามเปนจรง นทกข นทกขสมทย นทกขนโรธ นทกขนโรธคามนปฏปทา”๑๘๙ ในทางพระพทธศาสนา การก าหนดทกขถอเปนกจในอรยสจ ๔ ทชาวพทธตองท าเพอละและปลอยวางในล าดบตอไปในกจทงสในอรยสจ อนไดแก รทกข เพอคนหาสาเหตในการดบทกข (สมทย) แลวจงตองจดมงหมายในการดบทกข (นโรธ) แลวด าเนนการสเสนทางสความดบทกข (มรรค) คอ สละ ละ ปลอยวาง ไมยดตดในใจดวยกเลส ทกขจดเปนหนงในชอเรยกทเปนไวพจนของขนธซงถกใชเปนอยางมากในพระไตรปฎกอรยสจทกข ๑) ทกข แปลวา ความทกข หรอสภาพททนไดยาก ไดแก ปญหาตาง ๆ ของมนษย กลาวใหลกลงไปอก หมายถง สภาวะของสงทงหลายทตกอยในกฎธรรมดาแหงความไมเทยง เปนทกขเปนอนตตา ซงประกอบดวยภาวะบบคน กดดน ขดแยง มความบกพรอง ไมสมบรณในตวเองขาดแกนสารและความเทยงแท ไมอาจใหความพงพอใจเตมอมแทจรง พรอมทจะกอปญหา สรางความทกขขนมาไดเสมอ ทงทเกดเปนปญหาขนแลว และทอาจเกดปญหาขนมา เมอใดเมอหนงในรปใดรปหนงแกผทยดตดถอมนไวดวยอปทาน ๒. ทกขสมทย เรยกสน ๆ วา สมทย แปลวาเหตเกดแหงทกข หรอสาเหตใหเกดทกขเกดขน ไดแกความอยากทยดถอเอาตวตนเปนทตง โดยอาการทมเราซงจะเสพเสวย ทจะไดจะเปนจะไมเปนอยางนนอยางน ท าใหชวตถกบบคนดวยความเรารอน รานรน กระวนกระวาย ความหวงแหน เกลยดชง หวนกลว หวาดระแวง ความเบอหนายหรอความคบของตดขดในรปใดรปหนงอยตลอดเวลา ๆ มอาจปลอดโปงโลงเบา เปนอสระ สดชน เบกบานไดอยางบรสทธส นเชง ไมรจกความสขชนดทเรยกวาไรไฝฝาและไมอดเฟอ ๓. ทกขนโรธ เรยกสน ๆ วา นโรธ แปลวา ความดบทกขไดแก ภาวะทเขาถง เมอก าจดอวชชาส า-รอก ตณหาสนแลว ไมถกตณหายอมใจหรอฉดลากไป ไมถกบบคนดวยความรสกกระวนกระวาย ความเบอหนาย หรอความคบของตดขดอยางใด ๆ หลดพนเปนอสระ ประสบความสขทบรสทธ สงบปลอดโปงโลงเบา ผองใส เบกบาน เรยกสน ๆ วา นพพาน ๔. ทกขนโรธคามนปฏปทา เรยกสน ๆ วา มรรค แปลวา ปฏปทาทน าไปสความดบทกขหรอขอ ปฏบตใหถงความดบทกข ไดแก อรยอฏฐงดกมรรค หรอทางประเสรฐมองคประกอบ ๘ คอ สมมาทฏฐ ฯลฯ สมมาสมาธ ทเรยกวา มชชมาปฏปทา เพราะเปนทางสายกลาง ซงด าเนนไปพอดทจะใหถงนโรธ โดยไมตดของหรอเอยงไปหาทสดยอดอยาง คอ กามสขลลกานโยค (ความหมกมนในกามสข) และอตตกลมถาน โยค (การประกอบความล าบากแกตน คอบบคนทรมานตนเองใหเดอดรอน)๑๙๐

๑๘๙ สทธพงษ ศรวชย, จตวทยาในพระไตรปฎก, เอกสารประกอบการสอน ภาควชาบรหารการศกษาและกจการคณะสงฆ คณะครศาสตร, มหาวทยาลยจฬาลงกรณราชวทยาลย วทยาเขตบาลศกษาพทธโฆส นครปฐม ๒๕๕๒, หนา ๑๐๙-๑๑๐. ๑๙๐ สทธพงษ ศรวชย, จตวทยาในพระไตรปฎก, หนา ๑๑๑-๑๑๒.

๙๖

คมภรวสทธมคค สมโมหวโนทน และสทธมมปปาสน ไดชแจงเหตผลไวอยางหนาฟงวา เหตใดพระพทธเจาจงทรงแสดงอรยสจ ๔ ไวโดย เรยงล าดบขออยางทเรยนรกนอยน ขอความททานกลาวไวแมจะสน แตมสาระหนกแนน จงขอน ามาเปนเคาความส าหรบกลาวถงอรยสจ ๔ โดยสงเขปดงน ๑.ทกข คอปญหาตาง ๆ ของมนษย เปนเรองบบคนชวตจตใจ มอยทวไปแกสตวมนษยทกคนเกดขนแกใครเมอใด กเปนจกสนใจ เปนของเดนชดแกผนนเมอนน แตวาทจรงมองกวาง ๆ ชวตมปญหาและเปนปญหากนอยเรอย ๆ เปนธรรมดา ดงนน ทกจงเปนจดสนใจปรากฏเดนชดอยในชวตของทก ๆ คน เรยกไดวาเปนของชดรงายเหนงาย จความสนใจ เหมาะทจะยกขนเปนขอปรารภ คอเปนจดเรมตนในการแสดงธรรม ยงกวานน ทกขเปนของนาเกลยดนากลว และนาตกใจส าหรบคนจ านวนมากคอยหลกเลยงไมอยากไดยน แมแตคนทก าลงเพลดเพลนลมหลงมวเมา ไมตระหนกรวาตนเองก าลงมปญหาและก าลงกอปญหา เมอมผมาชปญหาใหกจะกระทบใจท าใหสะดงสะเทอนและมความหวนไหวส าหรบคนทอยในภาวะเชนนน พระพทธเจาทรงสอนเรองทเกยวของกบตน ไมใชเรองเลอนลอยไมใชเรองคกเพอฝน หรอสกวาพดดฝปากกนไปเมอพดกบใครกเปนเรองเกยวของกบคนนน เมอพดเปนกลาง ๆ กเกยวของกบทกคน๑๙๑ทกข ๑๒ เปนชดไขความส าหรบแสดงความหมายของทกขในอรยสจ ๔ มดงน ชาต ความเกดเปนทกข เพราะเปนทตงแหงความทกขตาง ๆ อเนกประการ ทานแบงซอยออกเปน ก. คพโภกกนตมลกทกข ทกขเกดจากการอยในครรภ อยทอนจะคบแคบอดอด มดตอแออดดวยสงทนารงเกยจ ดจหนอนในของเนาหรอในน าคร า ข. คพภปรหรณมลกทกข ทกขเกดจากการบรหารครรภ มารดาจะขยบเขยอนเคลอนไหว ลกนงเดนวงแรงหรอเบา กนดมของรอนเยนเปรยวเผด เปนตน มผลกระทบตอเดกในครรภทงสน ค. คพภวปตตมลกทกข ทกขเกดจากการวบตของครรภ เชน ทองนอกมดลก เดกตายในครรภตองผาตดออก เปนตน ง. วชายนมลกทกข ทกขเกดจากการคลอด ทงถกกระทงกระแทกพลกหน ทงถกกดถกบบถกอดกวาจะผานชองอนแสนแคบออกมาได เจบปวดแสนสาหส จ. พหนกขมนมลกทกข ทกขเกดจากการออกมาภายนอก เดกแรกคลอดมรางกายและผวละเอยดออนดงแผลใหม ถกสมผสจบตองเชดลางแสนเจบแสบ ฉ. อตตปกกมลกทกข ทกขเกดจากการท าตวเอง เชน ฆาตวตายบาง ประพฤตวตรบ าเพญตบะทรมานตนบาง โกรธเคองเขาแลวไมกนขาว หรอท ารายตวเองบาง เปนตน ช. ปรปกกมลกทกข ทกขเกดจากคนอนท าให เชน ถกฆ า ถกจองจ า ถกท าราย เปนตน๑๙๒ ๑) ชรา ความแก ท าใหอวยวะทงหลายยอหยอนออนแอ อนทรย คอ ตาหจมกลน เปนตน ท าหนาทบกพรองผดเพยน ก าลงวงชาเสอมถอย หมดความแคลวงคลองวองไว ผวพรรณไม

๑๙๑ วสทธ. (ไทย) ๓/๘๑/๑๑๒. ๑๙๒ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต), พทธธรรม ฉบบปรบปรงและขยายความ, หนา ๙๐๕.

๙๗

งดงามผองใส หนงเหยวยน ความจ าเลอะเลอนเผลอไผล เสอมอ านาจและความเปนเสรทงภายนอกและภายในเกดทกขกายและทกขใจมาก ๒) มรณะ ความตาย ยามสนชพ เคยท าชวไว กเหนนมตของบาปกรรม มคนหรอของรกกตองพลดพรากจากกนไป สวนประกอบในรางกายกพากนหยดท าหนาท ทกขทางกายกอาจจะมมาก จะท าอะไรจะแกไขอะไรกท าไมไดแกไขไมได ๓) โสกะ ความโศกเศรา ไดแก ความแหงใจ เชน เมอสญเสยญาต เปนตน ๔) ปรเทวะ ความคร าครวญหรอร าไร ไดแกบนเพอไปตาง ๆ เชน เมอสญเสยญาต เปนตน ๕) ทกข ความทกขกาย ไดแก เจบปวด เชน กายบาดเจบ ถกบบคน เปนโรค เปนตน๑๙๓ ๖) โทมนส ความทกขใจ ไดแก เจบปวดรวดราวใจ ทท าใหรองไห ตอกชกหว ลงดน เชอดตวเอง กนยาพษ ผกคอตาย เปนตน ๗) อปายาส ความคบแคน หรอสนหวง ไดแก เรารอนทดทอนใจ ในเมอความโศกเศราเพมทว เปนตน ๘) อปปยสมปโยค การประสบคนหรอสงซงไมเปนทรก เชน ตองพบตองเกยวของกบคนทไมชอบหรอชงชง เปนตน ๙) ปยวปโยค การพลดพรากจากคนหรอสงอนเปนทรก เชน จากญาต จากคนรก สญเสยทรพยสน เปนตน ๑๐) อจฉตาลาภ การไมไดสงทปรารถนา คอปรารถนาสงใดแลวไมไดสมหวง ๑๑) อปาทานขนธ ขนธทงหาซงเปนทตงแหงอปาทาน กลาวคอ ทกขทกลาวมาทงหมดนนเปนทกขของอปาทานขนธทงหา เมอวาโดยสรปหรอโดยรวบยอดกคอ อปาทานขนธ ๕ เปนทกข ทกข ๒ เปนเพยงการสรปทกขชนดตาง ๆ ในแนวหนง ไดแก ๑. ปฏจฉนนทกข ทกขปดบง หรอทกขซอนเรน ไมปรากฏออกมาใหเหนชด ๆ เชน ปวดห ปวดฟน ใจเรารอน เพราะไฟราคะและไฟโทสะ เปนตน ๒. อปปฏจฉนนทกข ทกขไมปดบงหรอทกขเปดเผย เชน ถกหนามต า ถกเฆยน ถกมดฟน เปนตน ทกข ๒ เปนเพยงการสรปทกขชนดตาง ๆ ในแนวหนง ไดแก ก. ปรยายทกข ทกขโดยปรยาย หรอทกขโดยออม ไดแก ทกขทกอยางทกลาวถงขางตน นอกจากทกขเวทนา ข. นปปรยายทกข ทกขโดยนปรยาย หรอทกขโดยตรง ไดแก ความรสกทกข ทเรยกวาทกขทกขหรอทกขเวทนา นนเอง

๑๙๓ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต), พทธธรรม ฉบบปรบปรงและขยายความ, หนา ๗๐/๑๔-๑๕.

๙๘

พระพทธเจาทรงสอนเรองทกข มใชเพอใหเปนทกข แตเพอเปนจดเรมตนทจะดบทกขเพราะทรงรวาทกขหรอปญหานนเปนสงทแกไขไดดบได มใชเปนของเทยงแทแนนอนจะตองคงอยตลอดไปชวตนทยงคบของ กเพราะมทกขมปญหาคอยรบกวนอย ถาดบทกขแกปญหาแลว หรอไดสรางความสามารถในการดบทกขแกปญหาไวพรอมแลว ชวตกจะปลอดโปงโลงเบา พบสขแทจรง แตการดบทกขหรอแกปญหานน มใชท าไดดวยการหลบเลยงปญหาหรอปดตาไมมองทกข ตองขามตองใชวธรบรสหนาเขาเผชญดมน การรบรสหนามใชหมายความวาจะเขาไปแบกทกขไวหรอจะใหตนเปนทกข แตเพอรเทาทน จะไดแกไขก าจดมนได การรเทาทนนคอการท าหนาทตอทกขใหถกตอง ไดแกท าปรญญา คอก าหนดร ท าความเขาใจสภาวะของทกขหรอปญหานน ใหรวาทกขหรอปญหาของเรานนคออะไรกนแนอยทไหน (บางทคนชอบหลบเลยงทกขหนปญหา และทงทรวามปญหา แตจะจบใหชดกไมรวาปญหาของตนนนคออะไร ไดแตเหนคลม ๆ เครอ ๆ หรอพลาสบสน) มขอบเขตแคใด เมอก าหนดจบทกขไดอยางน เหมอนแพทยตรวจอาการจนรโรครจดทเปนโรคแลว ก เปนอนเสรจหนาทตอทกข เราไมมหนาทก าจดทกขหรอละเวน เพราะทกขจะละทตวมนเองไมได ตองละทเหตของมน ถาจะละทกขทตวทกขกเหมอนรกษาโรคทอาการเชนใหยาระงบอาการไว แกไขโรคไมไดจรง พงด าเนนการคนหาสาเหตตอไป แพทยเรยนรเกยวกบโรค และตองเรยนรเรองรางกายอนเปนทตงแหงโรคดวย ฉนใด ผจะดบทกขเมอเรยนรทกข กตองเรยนรเกยวกบชวตอนเปนทตงแหงทกข รวมถงสภาวะแหงสงขารโลกทเกยวของดวย ฉนนน สาระส าคญของอรยสจขอท ๑ คอ ยอมรบความจรงเกยวกบทกขตามทมนเปนอย แลวมองดรจกชวตและโลกตามทมนเปนจรง๑๙๔ ๒) สมทย แยกศพทเปน ส + อทย ส แปลวา พรอม อทย แยกเปน อ แปลวาขน , อ แปลวา ไป รวมกนเปนสมทย แปลวา ขนไปพรอม ถอเอาความหมายวา เหตทใหเกด ศพทเดมเปนทกขสมทย แปลวา เหตใหเกดทกข สาเหตทท าใหเกดทกข เกดมาจากความตองการภายในตวของมนษย ซงไดแก ตณหา คอความทะเยอทะยานอยาก ทท าใหวางใจ ปฏบตตน แสดงออก สมพนธ และกระท าตอชวต โลกอยางไมถกตอง อยางเปนไปดวยความรอยางเปนจรง แตเปนไปดวยความยนดยนรายชอบชงเปนตน ตลอดจนกเลสปกปองตวตนทงหลาย เชน ความกลว ความรษยา ความหวาดระวง ฯลฯ ทสบเนองมาจากตณหาคอทมาแหงความทกขของมนษย กามตณหา อยากกาม ไดแก อยากไดอยากเอา อยากเสพ อยางเสวยอยางหนง ภวตณหา อยากภพ ไดแก อยากเปนอยากคงอยตลอดไป อยากมชวตนรนดรอยางหนง วภวตณหา อยากสนภพไดแก ปรารถนาภาวะสนสญอยางหนง และลกไปกวานน ทานแสดงกระบวนการแหงปฏจจสมปบาท อนมอวชชา เปนมลตณหา วาเปนทไหลเนองมาแหงปญหาความทกขนน๑๙๕ ตณหา หมายถง ความทะยานอยาก ความดนรน ความปรารถนา ความกระหาย ตณหาเปนภาวะทท าใหจตตองเสยความสมดล ไมตงตรงอยกบททหรอท าใหจตสายอยตลอด ไมรจกเตมตอง

๑๙๔ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต), พทธธรรม ฉบบปรบปรงและขยายความ, หนา ๙๐๖. ๑๙๕ พระธรรมปฎก (ป .อ . ปยต โต), พทธธรรม , พมพครงท ๗ , (กรงเทพมหานคร : โรงพมพ มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๑), หนา ๙๐๗.

๙๙

หาสงทตนเองอยากมาเตมอยเรอย ๆ เพราะตณหานนเหมอนกบเชอเพลงทตองเตมตองเพมไมใหขาด ถาขาดเมอไหรแลวจะท าใหจตใจดนรน เรารอนจงท าใหเกดทกขร าไป๑๙๖ ตณหาโดยสรป ๓ ประเภท ไดแก ๑. กามตณหา (ความทะเยอทะยานอยากในกาม , ความอยากไดกามคณ คอสงทสนองความตองการทางประสาททง ๕ – Kama-tanha: craving for sensual pleasures; sensual craving) ๒. ภวตณหา (ความทะยานอยากในภพ, ความอยากในภาวะของตวตนทจะได จะเปนอยางใดอยางหนง อยากเปนอยางคงอยตลอดไป , ความใครอยากทประกอบดวยภวทฏฐหรอ สสสดทฏฐ – Bhava-tanha: craving for existence) ๓) วภวตณหา (ความทะเยอะทะยานในวภพ, ความอยากในความพรากพนไปแหงตวตนจากความเปนอยางใดอยางหนงอนไมปรารถนา อยากท าลาย อยากดบสญ , ความใคราอยากทประกอบดวยวภรทฏฐหรออจจเฉจทฏฐ – Vibhava-tanha: craving for non-existence; craving for self-annjhjlation)๑๙๗ ๑. กามตณหา (sensual craving) คอความทะเยอทะยานอยากในกาม ในพทธปรชญาแบงกามเปน ๒ ประเภท คอ ๑.๑ วตถกาม คอรป เสยง กลน รส โผฏฐพพะ ทนาพอใจ เครองปลาดเครองนงหม ทาสหญงชาย แพะ แกะ สกร ไก ชาง โค มา ลา ทนา ทสวน เงน ทอง หมบาน นคม ราชธาน แควน ชนบท กองพลรบ คลงหลวง และวตถทนายนดอยางใด อยางหนง (เหลาน) ชอกามวตถ ซงเปนความเพลดเพลนยนดลมหลงในกามคณ ๕ ทตวเองนาใครนาพอใจนาปรารถนา ทตนเองชอบในรปทสวย เสยงทไพเราะเสนาะห กลนทหอม รสทถกปากของตวเอง โผฏฐพพะทออนนม ถอวาเปนสงบ ารงหรอยวยภายนอกคอกายใหอวนแลวสงเขาภายในคอใจ ๑.๒ กเลสกามคอ คอความพอใจ ความก าหนด ความก าหนดดวยอ านาจความพอใจ ความด าร ความก าหนด ความก าหนดดวยอ านาจความด ารชอวากาม ไดแก ความพอใจดวย อ านาจความใคร ความก าหนดดวยอ านาจความใคร ความเพลดเพลนดวยอ านาจความใคร ความทะยานอยากดวยอารมณความใคร ความเยอใยดวยอ านาจความใคร ความสยบดวยอ านาจความใครความตดใจดวยอ านาจความใคร หวงน าคอความใคร กเลส เครองประกอบคอความใคร กเลสเครองยดมนคอความใคร กเลสเครองกนจตคอความพอใจดวยอ านาจความใครในกามทงหลาย ๒. ภวตณหา (craving for existence) คอ ความดนรนในทะยานอยากในความเปน ความอยากเปนนนเปนน เปนความอยากทนอกเหนอจากามคณ ๕ ไมรจกพอในสงทตวเองเปนแลวทะยานหรอวากระโจนเขาหาเหมอนเสอกระโจนเขาหาเหยออยางหวกระหาย แตถามองอยางธรรมดาความอยากชนดน ท าใหคนทะเยอทะยานอาจท าใหกาวหนาในการงานอาชพไดมาก แตตองยอมรบ

๑๙๖ พระสพรชย นรคพนธ (อานนโท), ศกษาเปรยบเทยบแนวคดเรองทกขในพทธปรชญาเถรวาทกบแนวคดทกขนยมของโชเปนเฮาเออร , วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต , (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลย มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๕๓), หนา ๒๔๒๕. ๑๙๗ พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต), พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลธรรม, หนา ๘๖.

๑๐๐

ความจรงดวยเหมอนกนวา ในความทะเยอทะยานนนมความทกข ความรอนใจแฝงเรนอยดวย ถาตองยอแยงกบผอนกเปนการสรางศตร ตองใชเลหกลอบายในการตอสเพอใหไดมาซงชยชนะ บางครงถงกบตองใสรายปายสผอนกอเวรกรรมกนตอไปไมสนสด เนองมาจากความเชอวามตวตนซงท าใหเกดทศนะทผด ท าใหเกดการเหนแกตว ยดมนถอมนเกดการกระท าทไมดแนวคดนนกปราชญทางตะวนตกสวนมากเปนสญชาตญาณของชวต (Life Instinct)๑๙๘ ๓. วภวตณหา (Craving non-existence) คอ ความทะเยอทะยานอยากในวภพคอความอยากไมเปนนน ไมเปนน เปนความอยากในทางผลกดนไปในทางลบเพอจะพนตวเนองจากตวเองรสกอดอด เบอ ระอดระอา คนเราถาไมสามารถหลบหลกจากสภาพทตนไมตองการ ตองทนอยในสภาพทตนเองไมชอบกจะกอใหเกดความทกข เชน ชายหญงรกกนเพราะกามตณหา พออยดวยกนกอยากเปนพอแมคนเรยกวา ภวตณหา เมอมลกแลวเกดการทะเลาะ มปญหากอยากแยกทางกนเรยกวา วภวตณหา ตณหานเปนเหตแหงทกขเพราะท าใหคนเราวนเวยน มวเมาดงทพระพทธเจากลาวไวในพระสตตนปฎก ขททนกายวา “ตณหายอมเจรญแกมนษยผประพฤตประมาท เหมอนเถายานทรายเจรญอยในปา เขายอมเรรอนไปมา เหมอนวานรทตองการผลไม เทยวเรรอนไปมาในปาฉะนน”๑๙๙ ตามค าสงสอนในอรยสจ ๔ พระพทธเจาตรสวา สาเหตของความทกขคอ ตณหา ซ งหมายถงความทะยานอยาก ตณหาแบงออกเปน ๓ อยางไดแก กามตณหา ภวตณหา และวภวตณหา อยางไรกตาม ตณหากคอ ลกษณะอยางหนงกเลส ซงอยภายในจตใจของมนษย ฉะนนจงกลาวไดวา กเลส คอ สาเหตของความทกขทงปวง กเลส (Defilements) หมายถง สงทท าใหจตใจเศราหมอง กเลสทครอบง าจตของสตวโลกนน แบงออกไดเปนสามประเภท ดงน ๑..อนสยกเลส (Letent defilements) คอกเลสอยางละเอยดทสะสมอยในภวงคจต หรอจตไรส านกของคนเรา ถายงไมมอารมณภายนอกมากระทบแลว กเลสชนดนจะยงนอนสงบอย ไมแสดงอาการปรากฏออกมาใหเหน เปนกเลสทละเอยดอยางยงและนอนเนองอยในคนธสนดารของทกคน จะแสดงตวกตอเมอมเหตปจจยมากระตนเหมอนอปมาเหมอนงทนอนหลบอย ขณะทยงไมมสงใดมากระทบ งนนกหลบเรอยไปโดยไมปรากฏอาการใด ๆ เลย ตอมาเมอมสงใดมากระทบงนนกจะยกหวขนตวดฉกทนท๒๐๐ อนสย เปนกเลสอยางละเอยด ซอนเรนนอนเนองอยในขนธสนดานของสตวทงหลาย เมอไดเหตอนสมควรแลว กปรากฏขนเมอนน อปมาเหมอนตะกอนทนอนกนภาชนะ เมอมสงหนงสงใดมากระทบกบภาชนะตะกอนหรอกเลสกจะฟงขนมาทนท ท าใหจตใจเรารอนเศราหมอง ๑๙๘ พระสพรชย นรคพนธ (อานนโท), “ศกษาเปรยบเทยบแนวคดเรองทกขในพทธปรชญาเถรวาทกบแนวคดทกขนยมของโชเปนเฮาเออร”, หนา ๒๖. ๑๙๙ เรองเดยวกน, หนา ๒๗. ๒๐๐ จ าลอง ดษยวณช, จตวทยาของความดบทกข , พมพครงท ๒, (กรงเทพมหานคร : ตนบญ , ๒๕๕๔), หนา ๗๖.

๑๐๑

อนสยกเลส ม ๗ ประการ คอ ๑) กามราคานสย คอความยนดในกามคณอารมณ กามราคณนสยนจะนอนเนองอยในชนธสนดาน เมอมอารมณ คอ รป เสยง กลน รส สมผสเรองราวตาง ๆ มากระทบกบ ตา ห จมก ลน กายใจ ซงเปนกามคณอารมณแลว กามราคานสยนกจะแปลสภาพเปน ปรยฏฐานกเลส คอกเลสอยางกลางคอยกลมลมจตใจ ไดแก โลภเจตสกทในโลภมลจต ๘ ๒) ภวราคานสย ความยนดตดใจใน รปภพ หรอรปฌาน อรปฌาน อนนอนเนองอยในขนธสนดานเมอมอารมณมากระทบกจะแปลสภาพเปนปรยฏฐานกเลส ไดแก โลภเจตสก ทในทฏฐคตวปปยตตจต ๔ ๓) ปฏฆานสย ความไมยนด ไมพอใจในอารมณ อนนอนเนองอยในขนธสนดาน เมอมอารมณมากระทบกจะแปลสภาพเปนปรยฏฐานกเลส ไดแก โทสเจตสก ทในโทสะมลจต ๒ ๔) มานานสย คอความทะนงตน โออวด ถอตว ไมยอมลงใหกบใคร ทนอนเนองอยในขนธสนดาน เมอมอารมณมากระทบกจะแปลสภาพเปนปรยฏฐานกเลส ไดแก มานานเจตสก ทในทฏฐคตวปปยตตจต ๔ ๕) ทฏฐานสย คอความเหนผดทนอนเนองอยในขนธสนดาน เมอมอารมณมากระทบกจะแปลสภาพเปนปรยฏฐานกเลส ไดแก ทฏฐเจตสกทประกอบในทฏคตสมปยตตจต ๔ ๖) วจกจฉานสย คอ ความลงเลสงสยในสงทควรเชอทยงไมปลงใจเชอ ทนอนเนองอยในชนธสนดาน เมอมอารมณมากระทบกจะแปลสภาพเปนปรยฏฐานกเลส ไดแก วจกจฉ าเจตสกทประกอบในวจกจฉาสมปยตตจต ๑ ๗) อวชชานสย คอความลมหลงมวเมา ทนอนเนองอยในขนธสนดาน เปนความโงเขลาเบาปญญาทไมรสภาพธรรมดาตามความเปนจรง เมอมอารมณมากระทบกจะแปลสภาพเปน ปรยฏฐานกเลส ไดแก โมหเจตสก ทอกศลจตท ๑๒๒๐๑ ๒. ปรยฏฐานกเลส (Internally active defilements) คอกเลสอยางกลาง เมอมอารมณมากระทบ อนสยกเลสทนอนอยในภวงคจตจะฟงกระจาย ท าใหจตใจขนมวและฟงซาน ในสภาวะเชนนอนสยกเลสจะเปลยนฐานะกลายเปนปรยฏฐานกเลสในวถจตทนท เชนเดยวกนกบเมอมสงใดมากระทบกบงงตวนนจะตวนนจะยกหวขนตวดฉกหรอสายไปมา ในจตวเคราะห ปรยฏฐานกเลสหรอกเลสอยางกลางจะปรากฏขนในระดบจตส านก (The Conscious) หรอกเลสกอนส านก (The Preconscious) กเลสอยางกลางน คอ กเลสประเภทนวรณ (Hindrances) ซงหมายถงสงทกนจตไมใหกาวหนาในคณธรรม หรอสงทกนจตไมใหบรรลความด ไดแก ๑) กามฉนทะ คอความพอใจในกามคณ (sensual desire) ๒) พยาบาท คอความคดราย (Ill-will) ๓) ถนมทธะ คอความหกหและเชองซม (Sloth and yorpor) ๔) อทธจจกกกจจะ คอความฟงซานและความกงวล (Restlessness, anxiety or worry) และ ๕) วจกจฉา คอความลงเลสงสย (Doubt) กเลสอยางกลางหรอนวรณ ๕ น สามารถท าลายไดดวยอ านาจของสมาธ (concentration) แตสมาธเปนเพยงแตขมกเลสไวเทานน ไมสามารถท าลายกเลสไดดวยสนเชง อยางไรกตาม การทกเลสสงบลงไดดวยอ านาจของสมาธ ยอมท าใหเรา

๒๐๑ ทว สขสมโภชน, เอกสารประกอบการศกษาพระอภธรรมทางไปรษณย, หนา ๙-๑๐.

๑๐๒

ประสบความสงบสขไดในระดบหนง นอกจากนน กเลสอยางกลางน สามารถขจดไดดวยการก าหนดในวปสสนากรรมฐาน ๓. วตกกมกเลส (Externally active defilements) คอ กเลสอยางหยาบ เปนกเลสทฟงมาก จนปรากฏออกมาทางกาย วาจา ท าใหตวเราเองวนวายเดอดรอน ความจรงแลวกเลสอยางหยาบกสบเนองมาจากกเลสอยางกลางทเปลยนสภาพไปนนเองท านองเดยวกนกบงทสายหวไปมา พอไดโอกาสกตวดฉกกดสงใดสงหนงทอยขวางหนา เปนกเลสทลวงอกศลกรรมบถ คอ ทางแหงสตว การลกทรพย และการประพฤตผดในกาม ถาฟงออกมาทางวาจากเปนวจทจรต ๔ คอ การพดเทจ การพดค าหยาบ การพดสอเสยด และการพดเพอเจอ กเลสอยางหยาบสามารถระงบลงไดดวยอ านาจของศล (Morality) เชน ศล ๕ ศล ๘ ศล ๑๐ และศล ๒๒๗ เปนตน๒๐๒ ๓) นโรธ หรอนโระสจจะ เปนชอของธรรมทดบทกข จงเรยกอกอยางหนงวาทกขนโรธ ค าวา “น” หมายถง “พน, ออก” “โรธ” หมายถง การทองเทยวไป ฉะนน นโรธ หมายถง การไมทองเทยวไป “ทกขนโรธ” จงหมายความวา “ไมมการทองเทยวไปในททกข” หรอการไมทองเทยวไปในสงสารวฏฏ เพราะเปนสจจะทวางจากคต คอการเวยนเกดเวยนตายในภพภมทงปวง องคธรรมของทกขนโรธสจจะ ไดแก พระนพพาน๒๐๓ อรยสจขอท ๓ คอ ความดบทกข หรอนโรธ (The cessation of suffering) นโรธ แปลวา “ความดบไมเหลอแหงทกข” ซงหมายถง การดบตณหาทเปนสาเหตของความทกขไดเดดขาด เสมอนหน งการชกเช อไฟ อน เปนตน เหต ให เกด ไฟออกไป เสยได ฉะนน จากจดน จะเห นพระพทธศาสนามไดเปนททรรศนนยม (Pessimism) คอมทศนะทมองชวตและมองโลกในแงรายแตอยางเดยว หรอมองอะไรกลวนแตเปนทกขโดยทงสน ในทางตรงกนขามถาพจารณามองเรองอรยสจใหดจะเหนวา พระพทธเจาไมไดทรงชแตเพยงทกขเทานน แตยงทรงอธบายใหรถงสาเหตของความทกข ใหรวาความดบทกขมอย ตลอดจนทรงชหนทางในการดบทกขเหลานดวย หลกค าสอนในพระพทธศาสนาจงเปนการมองโลกตามความเปนจรงมากกวา๒๐๔ เมอไดกลาวถงทกขหรอปญหาพรอมสาเหต อนเปนเรองรายไมนาพงใจแลว พระพทธเจากทรงชโลมดวงใจของเวไนยชนใหเกดความเบาใจ และใหมความหวงขน ดวยการตรสอรสจขอท ๓ คอ นโรธ แสดงใหเหนวาทกขทบบคนนนแกไขไดและปญหาทกดดนนนแกไขได ทางออกทนาพงใจมอย ทงน เพราะสาเหตแหงปญญาหรอความทกขเปนสงทก าจดหรอท าใหหมดสนไปได ทกขหรอปญหาตงดวยอาศยเหต เมอก าจดเหตแลว ทกขทเปนผลกพลอยดบสนไปดวย เมอทกขดบไปปญหาหมดไปกมภาวะหมดปญหา หรอภาวะไรทกขปรากฏขนมาอยางเปนไปเอง โดยนยนนโรธอรยสจ จงตามเขามาเปนอนดบท ๓ ทงโดยความเปนไปธรรมดาของกระบวนธรรมเอง และทงโดยความเหมาะสมแหงกลวธการสอนทชวนสนใจชวยใหเขาใจและไดผลด เมอก าจดตณหา พรอมทงกเลสวานเครอทคอยกดขบบคนครอบง าและหลอนลอจตลงไดจตกไมตองถกทรมานดวยความเรารอน รานรน กระวนกระวาย ความหวาดหวนพรนกลวความ

๒๐๒ จ าลอง ดษยวณช, จตวทยาของความดบทกข, หนา ๗๘. ๒๐๓ ทว สขสมโภชน, เอกสารประกอบการศกษาพระอภธรรมทางไปรษณย, หนา ๑๗. ๒๐๔ จ าลอง ดษยวณช, จตวทยาของความดบทกข, หนา ๕๖.

๑๐๓

กระทบกระทง ความเหงาหงอย และความเบอหนาย ไมตองหวงความสขเพยงดวยการวงหน หลบออกไปจากอาการเหลานบาง แกไขดวยหาอะไรมาตบมาเตมมากลบปดไวหรอมาทดแทนใหบาง หาทระบายออกไปภายนอกบางพอผานไปคราวหนง ๆ แตคราวนหลดพนเปนอสระ เปนตวของตวมนเอง ปลอดโปรงโลงเบา มความสขทไรไฝฝาดวยไมตองสะดดพะพานสงกงวลคงคางใจ สงบ สดชน เบกบาน ผองใสตลอดไดทกเวลาอยางเปนปกตของใจ บรรลภาวะสมบรณของชวต๒๐๕ โดยใจความส าคญ นโรธ คอ ความดบทกขเพราะดบกเลสไดนนเอง ค าวานโรธกด วมต ปาหนะ วเวก วราคะหรอโวสสคคะ (ความสละ ความปลอยวาง) กด มความหมายอยางเดยวกน ทานแสดงไว ๕ อยาง คอ ๑. ตทงคนโรธ ความดบดวยองคนน ๆ หรอดบกเลสดวยชวคราว เชน เมอเมตรากรณาเกดขน ความโกรธและความคดพยาบาท คอ ความเบยดเบยนยอมดบไป เมออสภสญญา คอ ความก าหนดวาไมงามเกดขน ราคะ ความก าหนดยนดในกามคณ ๕ ยอมดบไปดวยความวาดบกเลสดวยองคธรรมทเกดขนเปนครงคราว ๒. วกขมภนนโรธ ดบกเลส หรอขมกเลสไวไดดวยกงวลฌานเปนตนไป ตลอดเวลาทฌานยงไมเสอม บคคลผใดฌานยอมมอาการเสมอนหนงผไมมกเลส ทานเปรยบเหมอนหญาทศลาทบไว หรอเหมอนโรคบางอยางทถกคมไวดวยยา ตลอดเวลาทยามก าลงอย โดยยอมสงบระงบไป ๓. สมจเฉทนโรธ ความดบกเลสอยางเดดขาด ดวยก าลงแหงอรยมรรค กเลสใดทอรยมรรคตดแลว ยอมเปนอนตดขาดไมกลบเกดขนอก เปรยบเหมอนตนไมทถกถอนขนทงรากและเผาไฟทงเปนอนตดไดสนเสรจเดดขาด ไมตองกงวลวาจะเกดขนอก ตวอยางเชน การตดกเลสของ พระอรยบคคล ๔ จ าพวกมโสดาบน เปนตน ๔. ปฏปสสทธนโรธ ความดบกเลสอยางสงบระงบไปในขณะแหงอรยผลนนเอง เรยกวา ปฏปสสทธนโรธ ไมตองขวนขวายเพอการดบอก เหมอนคนหายโรคแลวไมตองขวนขวายหายาเพอดบโรคนนอก ๕. นสสรณนโรธ แปลตามตววาดบกเลสดวยการสลดออกไป หมายถง ภาวะแหงการดบกเลสนนยงยนตลอดไป ไดรบความสขจากความดบนนยงยนตอไป ไดแก นพพานนนเอง เหมอนความสขความปลอดโปรงอนยงยนของผทหายโรคแลวอยางเดดขาด โดยใจความส าคญ นโรธ ๓ ประการหลงกคอ มรรค ผล และนพพานนนเอง๒๐๖ ๔) มรรค มรรคมองค ๘ หรอ อฏฐงคกมรรค (เรยกเตมวา อรยอฏฐงคกมรรค แปลวา “ทางมองค ๘ ประการ อนประเสรฐ” – Atthangika-magga; the Noble Eightfold Path); องค ๘ ของมรรค (มคคงคะ – factors or constituenfs of Path) มดงน ๑. สมมาทฐ หมายถง ความเหนถกตองตามท านอกคลองธรรม เชน เหนวาท าดไดด ท าชวไดชว บญม บาปม ชาตหนาม ชาตกอนม ในความหมายทสงขนไป คอ เหนอรยสจซงประกอบดวย ญาณ ๓ อาการ ๑๒

๒๐๕ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต), พทธธรรม ฉบบปรบปรงและขยายความ, หนา ๙๐๙. ๒๐๖ วศน อนทสระ, หลกธรรมอนเปนหวใจพระพทธศาสนา, พมพครงท ๖, (กรงเทพมหานคร: ส านกพมพธรรมดา, ๒๕๕๐), หนา ๒๔–๒๕.

๑๐๔

๒. สมมาสงกปปะ หมายถง ความด ารชอบ อนประกอบดวยลกษณะ ๓ ประการ คอ ๑) ด ารทจะปลกตวออกจากอารมณยวยวนตาง ๆ (เนกขมมสงกปปะ) ๒) ด ารในการไมพยาบาท (อพยาปาทสงกปปะ) ๓) ด ารในความไมเบยดเบยน (อวหงสาสงกปปะ) ๓. สมมาวาจา คอ การพดทประกอบดวยคณลกษณะ ดงน ๑) เวนจากการพดเทจ พดค าจรง ๒) เวนจากการพดสอดเสยด พดค าประสานสามคค ๓) เวนจากการพดค าหยาบ พดค าออนหวาน ๔) เวนจากการพดเพอเจอ พดค ามประโยชน๒๐๗ ๔. สมมากมมนตะ หมายถง การกระท าชอบ มองคประกอบ ดงน ๑) เวนจากการบดเบยนชวตผอน ซงรวมเรยกวา เวนปาณาตบาต มความเมตตากรณาตอสตวทงหลาย ๒) เวนจากการเบยดเบยนทรพยสนของผอน ซงรวมเรยกวา เวนอทนนาทาน มการเสยสละแบงปน เฉลยความสขของตนเพอผอนตามสมควร ๓) เวจอพรหมจรรย คอ การเสพเมถน คอ เวนจากกามารมณ (นก าหนดอยางสง) พอใจในเนกขมมะ คอ ปลกตนจากกาม อยางต า หมายถง เวนจากกาเมสมจฉาจาร พอใจในคครองของตน ๕. สมมาอาชวะ หมายถง การเวนมจฉาชพทกรปแบบ ประกอบตนอยในสมมาชพ อะไรคอมจฉาชพ ? อะไรคอสมมาชพ? เปนเรองยากทจะวนจฉยชขาด เปนเรองทนกปราชญทงทางโลกและทางธรรมถกเถยงกนมาก แตกไมอาจวนจฉยเดดขากลงได พอยกตวอยางไดเปนบางประการเทานน เชน การลกขโมย ปลน ฉอโกง ยกยอก ฯลฯ เปนมจฉาชพ สวนการประกอบอาชพโดยสจรตเปนสมมาชพ แตแมลกษณะของอาชพเปนสมมาชพแลว ถาทจรตในอาชพนนกจดเปนมจฉาชพนน เรยกวา ท าสมมาชพใหเปนมจฉาชพ หรอท ามจฉาชพในสมมาชพ ๖. สมมาวายามะ หมายถง ความเพยรชอบทกรปแบบ ทกลาวในพระบาล มคควภงคสตร ตรสถงความเพยร ๔ ประการ คอ ๑) สงวรปธาน เพยงระวงบาปอกศลทยงไมเกด ไมใหเกด ๒) ปหานปธาน เพยรระบาปอกศลทเกดขนแลว ๓) ภาวนาปธาน เพยรใหกศลทยงไมเกด ไดเกดขน ๔) อนรกขนาปธาน เพยรรกษากศลทเกดขนแลว ไมใหเสอม และท ากศลใหเจรญยง ๆ ขนไป๒๐๘ ความเพยร ๔ ประการน ถอเปนหลกส าคญมากในการปฏบตธรรม เพอความกาวหนาในชวตทางธรรม และเปนประโยชนเกอกลแกชวตของชาวโลกอยางมากดวย ผหวงความเจรญและความสข ทงทางโลกและทางธรรม ควรมความเพยร ๔ ประการนไวในตน

๒๐๗ วศน อนทสระ, หลกธรรมอนเปนหวใจพระพทธศาสนา, หนา ๒๙. ๒๐๘ เรองเดยวกน, หนา ๓๐.

๑๐๕

๗. สมมาสต หมายถง สตชอบ หรอความระลกชอบ ในชนธรรมดา ขอใหพจารณาวาระลกถงสงใดอย กศลธรรมเจรญขน อกศลธรรมเสอไป กควรระลกถงสงนนบอย ๆ ในขนสงขนไปทรงสอนใหระลกสตปฏฐาน ๔ คอ ๑) กายานปสสนา พจารณากาย ๒) เวทนานปสสานา พจารณาเวทนา คอ สข ทกข และ ไมสข ไมทกข ๓) จตตานปสสนา พจารณาจตวามราคะ โทสะ โมหะหรอไมมในจต จตเปนอยางไร พจารณารตาม ๔) ธมมานปสสนา พจารณาธรรมทงทเปนกศล อกศล และอพยากฤตวามในตนหรอไม สงนนเกดขนอยางไร ควรละอยางไร ควรอบรมใหเกดใหมขนอยางไร เชน นวรณ ๕ เปนสงทควรละ โพชฌงค ๗ เปนสงทควรบ าเพญ เปนตน ความจรงแลวสตปฏฐานม ๑ คอ การตงสต สวนกาย เวทนาจตและธรรมนนเปนอารมณของสต คอเปนสงทควรเอาสตเขาไปพจารณาหรอเอาสตไปตงไว เหมอนโตะตวหนงม ๔ ขา ฉะนน ผอบรมสตบอย ๆ ยอมมสตสมบรณขน สามารถสกดกนกระแกกเลสไดมากขน ท าใหกเลสทวมทบจตนอยลง ท าความดไดมากขน ชวตปลอดโปรงแจมใสมากขน มทกขนอยลง เพราะมสตปญญารเทาทนสงตาง ๆ ทผานเขามาในชวตจตใจตามความเปนจรง พระอรหนตททานสนกเลสแลวนน ทานเปนผมสตสมบรณ จงไมตกอยภายใตอ านาจของกเลส มโลภ โกรธ หลง เปนตน ๘. สมมาสมาธ คอ การใชสมาธในทางทถกตอง สมาธ หมายถง การทจตตงมนในอารมณอยางใดอยางหนง ความทจตใจมนคงไมหวนไหว ไมฟงซาน ทานแสดงสมาธไว ๓ ระดบ คอ ๑) ขณกสมาธ สมาธชวขณะ ๒) อปจารสมาธ สมาธเฉยดฌาน หรอ ใกลฌาน ๓) อปปนาสมาธ สมาธแนวแน หรอสมาธในฌาน แตสมาธทหมายถงในมรรคมองค ๘ นน คอ อปปนาสมาธ๒๐๙ ทางดบทกข หรอวธการปฏบตเพอก าจดสาเหตแหงปญหา เมอรทงปญหา ทงสาเหตแหงปญหา ทงจดหมายทเปนภาวะทงสนปญหา รทกอยางครบทวนแลว กพรอมและเปนอนถงเวลาทจะตองลงมอปฏบต โดยเฉพาะแงทสมพนธใกลชดโดยตรง กคอ เมอรจดหมายทจะตองไปใหถง วาเปนไปไดและคออะไรแลว การปฏบตเพอบรรลจดหมายนน จงจะพลอยเปนไปไดดวย ถาไมรวาจดหมายคออะไร จะไปไหน กไมรวาจะปฏบตหรอเดนทางไดอยางไร ดงนน วาโดยความสมพนธระหวางขอธรรมดวยกน มรรคยอมสมควรเขาล าดบเปนขอสดทาย อกอยางหนงวาโดยวธรการสอน ตามธรรมดานน การปฏบตเปนกจทตองอาศยเรยวแรงก าลง ถาผปฏบตไมเหนคณคาหรอประโยชนของสงทเปนจดหมาย กยอมไมมก าลงใจปฏบต อาจเกดความระยอทอถอย หรอถงกบไมยอมปฏบต แมอาจปฏบตกอาจท าอยางถกบงคบ จ าใจ ฝนใจ สกวาท า ไมอาจด าเนนไปดวยด ในทางตรงกนขาม ถาเหนคณคาหรอประโยชนของสงทเปนจดหมายแลวแมวาการปฏบตจะยากล าบากเทาใดกตาม เขากจะพยายามตอสท าใหส าเรจ การทพระพทธเจาตรสนโรธไวกอนหนามรรค กเพราะเหตผลขอนดวย

๒๐๙ วศน อนทสระ, หลกธรรมอนเปนหวใจพระพทธศาสนา, หนา ๓๑-๓๒.

๑๐๖

คอ ใหผฟงมความหวงและเหนคณคาของนโรธทเปนจดหมายนนกอน จนเกดความสนใจกระตอรอรนทจะเรยนรวธปฏบตและพรอมทจะลงมอปฏบตตอไป เมอพระองคตรสแสดงนโรธใหเหนวาเปนภาวะควรบรรลถงอยางแทจรงแลว ผฟงกตงใจทจะรบฟงมรรคดวยในมงมนทจะเอาไปใชเปนขอปฏบต และทงมก าลงใจเขมแขงพรอมทจะลงมอปฏบตตามมรรค และยนดทจะเผชญกบความยากล าบากในการปฏบตตามมรรคนนตอไป เมองมองหาเหตแหงทกข มนษยชอบมองออกไปหาทซดทอดภายนอก หรอมองใหไกลจากความรบผดชอบของตนเทาทจะเปนไปได ฉนใด เมอจะแกไขทกข มนษยกชอบมองออกไปขางนอก หาทปกปองคมครองใหตนพนภาระหรอชวยท าการแกไขทกขแทนให ฉนนน วาโดยลกษณะ การกระท าทงสองนนคลายคลงกนคอ เปนการหลบหนาความจรง ไมกลามองทกข และเลยงหนการเผชญความรบผดชอบเหมอนคนหนภยดวยความขลาดกลว หาทพอปดตาซกหนาไมใหเหนภยนน นกเอาเหมอนวาไดพนภย ทงททงรางทงตวถกปลอยทงไวในอนตราย ทาทเชนนท าใหเกดนสยหวงพงปจจยภายนอก เชน การออนวอนตอสงศกดสทธ การบนบานเซนสรวงสงเวย การรอคอยการดลบนดาลของเทพเจา หรอนอนคอยโชคชะตา พระพทธศาสนาสอนวาสงทพงเชนนน หรอการปลอยตวตามโชคชะตาเชนนนไมเปนทางแหงความมนคงปลอดภย ไมน าไปสความพนทกขแทจรง วธแกไขทกขทถกตอง คอ มความมนใจในพระรตนตรย ท าใจใหสงบและเขมแขง แลวใชปญญา มองดปญหาอยางมใจเปนกลาง ใหเหนตามสภาวะของมน และพจารณาแกไขปญหานนทเหตปจจย พดอกอยางหนงวา รจกด าเนนวธแกไขปญหาตามหลกอรยะสจ ๔ ประการ คอ ก าหนดทกข สบสาวหาสาเหตแหงทกข เลงรภาวะดบทกขทจะพงบรรล แลวปฏบตตามวธแกไขทตรงเหตซงพอดทจะใหบรรลจดหมาย เรยกวามรรคมองค ๘ การปฏบตเชนนจงเปนทางพนทกขทแทจรง๒๑๐ ๒.๓.๔ วธแกปญหา (ความทกข) แบบพทธ บางครงมผตงขอสงเกตวา พทธศาสนาสอนใหแกปญหาทกอยางแมแตปญหาทางเศรษฐกจและสงคม ทภายในจตใจเทานน ซงนาจะไมเปนวธการแกปญหาทเพยงพอหรอไดผลแทจรง ส าหรบขอสงเกตนควรท าความเขาใจกนแยกเปน ๒ สวนคอ วาโดยหลกการอยางหนง วาโดยแงเนนของค าสอน หรอแงทมเนอหาค าสอนมากกวา เดนกวา อยางหนง วาโดยหลกการ วธการแกปญหาแบบพทธ มลกษณะส าคญ ๒ อยาง คอ เปนการแกปญหาทเหตปจจยอยางหนง เปนการแกปญหาของมนษยโดยฝมอของมนษยเองอยางหนง หรออาจพดรวมวาเปนการแกปญหาของมนษยโดยมนษยเอง ทตรงตวเหตปจจย ทวาแกตรงเหตปจจย กวาเปนกลาง ๆ ไมจ ากดเฉพาะขางนอกหรอขางใน และทวาแกปญหาของมนษยโดยมนษยเอง กจะเหนไดจากการทพระพทธเจาทรงชใหมนษยมองปญหาของตนทตวมนษยเอง ไมใชมองหาเหตและมองหาทางแกไปทบนฟาหรอซดทอดโชคชะตา และใหแกไขโดยการลงมอท าดวยความเพยรพยายามตามเหตผล ไมใชหวงพงการออนวอนหรอนอนคอยโชค เปนตน ดงไดเคยกลาวแลว วาโดยแงทเนนของค าสอน หรอสวนทมเนอหาค าสอนมากกวาเดนกวา ควรจะย าไวกอนวาพระพทธศาสนาสอนใหแกปญหาทงดานนอกดานใน ทงทางสงคมและทางจตใจของบคคล คอมค าสอนขนศล เปนดานนอก และขนจตและปญญาเปนดานใน จากนจงมาท าความเขาใจกนตอไปวา

๒๑๐ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต), พทธธรรม ฉบบปรบปรงและขยายความ, หนา ๙๑๐-๙๑๑.

๑๐๗

เมอกลาวตามแงเนนของค าสอนเทาทมอย เนอหาค าสอนทบนทกอยในคมภร สวนทวาดวยการแกปญหาดานในหรอดานจตปญญา มมากกวาสวนทวาดวยกาแกปญหาดานนอกหรอปญหาทางสงคม เปนตน พดอกอยางหนงวา เนอหาค าสอนเนนดานการแกปญหาทางจตใจมากกวาการแกปญหาทางสงคม หรอดานภายนอกอยางอน ทเปนเชนนเปนเรองธรรมดาโดยเหตผลและควรจะเปนเชนนน ของแสดงเหตผลบางอยาง เชน - โดยความคงตวแหงธรรมชาตของมนษย : ปญหาเกยวกบชวตดานใน หรอปญหาทางจตใจเปนเรองเกยวกบธรรมชาตของมนษยลวน ๆ มากทสด คอมนษยทกถนฐานกาลสมย มธรรมชาตของปญหาทางจตใจเหมอน ๆ กน ถงจะตางสงคมหรอสงคมจะตางยคสมย ธรรมชาตทางจตปญญาของมนษยกยงคงเปนอยางเดม คอ มนษยกยงเปนมนษย ทมโลภ โกรธ หลง รกสข เกลยดทกข เปนตน อยอยางเดยวกน สวนปญหาดานนอกเกยวกบสงคมมสวนหนงเกยวดวยธรรมชาตของมนษย เมอยงเปนมนษยกยงมลกษณะปญหาเชนนน แตสวนอน ๆ นอกจากนนเกยวของกบปจจยอยางอน ๆ ในสภาพแวดลอมซงแตกตางกนไป ในสวนรายละเอยดไดอยางมากมายตามกาลเทศะ โดยอาศยความเปนจรงเชนนจงเปนธรรมดาอยเองและเปนอยางทควรจะเปนวา พระพทธเจาทรงสอนเกยวกบการแกปญหาภายในทางจตใจเปนหลก๒๑๑ และมค าสอนดานนมากมาย สวนการแกปญหาภายนอก ดานค าสอนระดบศลทรงสอนแตหลกกลาง ๆ ทเนองดวยธรรมชาตของมนษย เชน การไมควรท ารานเบยดเบยนกนทงทางชวตรางกาย ทรพยสน สงหวงแหน ดวยกายหรอดวยวาจา และการชวยเหลอเกอกลกน เปนตน สวนรายละเอยดนอกเหนอจากนน เปนเรองแตกตางกนไปตามปจจยอน ๆ ในสภาพแวดลอมทเกยวของของตางถนตางยคสมยไมมเหมอนกน เปนเรองของมนษยทรหลกการทวไปของการแกปญหาแลวจงพงวางลกเกณฑวธการจดการแกไขตามเหตปจจยทเกยวของนน ๆ ไมใชเรองทจะไปวางบทบญญตไวใหมนษยเปนการตายตว วาทจรงในการปฏบตกมตวอยาง ทพระพทธเจาทรงวาระบบการแกไขปญหาของมนษยในดานภายนอกคอในทางสงคมไว คอ สงคมสงฆหรอภกษสงฆทไดเทรงตงขนเอง พระองคไดทรงบญญตวนยซงเปนระบบการแกไขปญหาจากดานนอก ในแงสงคมไวเปนอนมาก ใหเหมาะกบความมงหมายจ าเพาะของการมสงคมสงฆนน และใหเหมาะกบการด ารงอยดวยดของสงคมสงฆทามกลางสภาพแวดลอมของทองถนและยคสมยนน ผศกษาพทธศาสนาในสมยปจจบน มกมองขามวนยไปถาเขาใจสาระของวนยแลวจะมองเหนแนวความคดของพระพทธศาสนาเกยวกบการแกปญหาภายนอกในระดบสงคมได ขอย าวาถาไมศกษาพระวนยปฎก (เฉพาะอยางยงสวนนอกปาตโมกข) จะไมอาจเขาใจแนวความคดทางสงคมของพระพทธศาสนาไดเลย เปนการไมสมเหตผลทจะใหพระพทธเจาทรงวางระบบทมรายละเอยดไวพรอมแกชมชนอน โดยไมค านงถงปจจยทเปนตวแปรตางถนตางสมยนน ๆ ผทเขาใจสาระส าคญของหลกการนแลว ยอมจะจดวางระบบส าหรบจดการกบปญหาและเรองราวในสงคมแหงยคสมยของตนไดเอง ดงเชน พระเจาอโศกมหาราช เมอจะทรงสถาปนาธรรมวชยในราชอาณาจกรค าสอนของพระพทธศาสนาทเกยวกบปญหาในกานของจตปญญาพระองคกยอมไมตองทรงแตะตองอก เพยงแตสงเสรมใหเผยแพรค าสอนทแทจรงดวยวธและท านองท

๒๑๑ พระพรหมคณ าภรณ (ป .อ .ปย ต โต ) , พทธรรม ฉบบขยายความ , พ มพ คร งท ๑๓ , (กรงเทพมหานคร: โรงพมพสหธรรมก จ ากด, ๒๕๕๑), หนา ๙๑๗.

๑๐๘

สอดคลองกบกาลสมย แตสวนเรองภายนอกดานสงคม พระองคน าแตค าสอนทเปนกลาง ๆ มาตงเปนหลก แลวจดวางระบบแบบแผนวธปกครองและด าเนนกจการตาง ๆ ขนใหมใหไดผลส าหรบยค สมยนน หรออยางในประเทศไทยตามขตตยะราชประเพณในทางการปกครอง น าเอาค าสอน ของพระพทธศาสนาเกยวกบหนาทและคณธรรมของพระมหากษตรย สวนท เปนกลาง ๆ คอ ทศพธราชธรรม (๑๐) จกรวรรควตร ๑๒ สงคหะวตถ ๔ และพลงของพระมาหากษตรย ๕ มาวางเปนหลกและแปลความหมายใหเขากบยคสมย สวนระบบบรหารราชการ เปนตน กจดวางขนใหเหมาะสมกบถนและยคสมยนน ดงนเปนตน - โดยความเปนเอกหรอความช านาญพเศษ : การแกปญหาจากภายนอกหรอทางดานสงคมนนนอกจากขนตอปจจยเกยวกบสภาพแวดลอมทตางกนของถนและยคสมยแลว ยงมศลปะวทยาการและระบบการอน ๆ เอาใจใสเปนเจาของเรองกนอยอกมากมาย แตในทางตรงขาม ปญหาเกยวกบชวตดานในทางจตปญญาของมนษยกลบไดรบความเอาใจใสจากศลปะวทยาการทงหลายนอยกวา และเปนแดนทศลปะวทยาการทงหลายเขาไมคอยถงพระพทธศาสนาถอปญหาระดบนเปนเรองส าคญทควรเอาใจใสมากดวย ยงถกวงการอนทอดทงกยงควรเอาใจใสมาก และเปนแดนทพทธศาสนาเขาถงเปนพเศษดวย๒๑๒ - โดยความลกซง ยาก และเปนแกนแทของชวต : ปญหาทางจตปญญา เปนเรองลกซงละเอยดออน เขาใจยากกวาปญหาภายนอกทงหลายเปนอนมาก ถาเรองราวภายนอกใชเวลาอธบายหรอชแจกสก ๑ ชวโมง เรองทางจตปญญาบางทอาจตองใชเวลาอธบายสก ๑๐ ชวโมง และตองเนนตองย ากนอยเรอย ๆ การมค าสอนดานนในอตราทสงกวาค าสอนเกยวกบปญหาภายนอกจงเปนเรองธรรมดา อกประการหนงพระพทธเจาทรงถอวาประโยชนทางจตปญญานเปนแกนสารเนอหาของชวตมนษย เมอเกดมามชวตแลวกควรพยายามใหไดใหถงไมใหสญสนชวตเปลา และคนกไมใครมองเหน จงเปนธรรมดาทจะตองทรงเนนย ามาก สวนประโยชนดานภายนอก คนทงหลายเขาใฝปรารถนากนอยแลว ถาไมไปย าอกกพอแกการอยแลว - โดยความเนองถงกนแกทกดานของชวต : ความจรงปญหาของมนษยไมวาดานนอกหรอดานในกกระเทอนถงกนทงหมด และในการแกปญหาแตละอยางไมวานอกวาใน ชวตทกดานของมนษยกตองเขาเกยวของดวนทงนน ยงมาค านงวาชวตดานในของมนษยเปนหลกยนอย และเปนพนฐานส าคญอยในสวนลก มอทธพลตอการแกปญหาภายนอกอยางมาก เชน เมอจตใจลมหลงมวเมา กมองปญหาไมตรงตามความเปนจรง เมอกระแสความคดและปญญาถกอทธพลของอวชาตณหาครอบง า หรอถกตณหามานะทฏฐบดเบอน ชกใหเอนเอยง กไมอาจพจารณาปญหาอยางถกตอง นอกจากแกผดพลาด บางทอาจขยายปญหาหรอเพมปญหาใหมขนอกกได ดงนน การช าระจตและการท าปญญาใหบรสทธ ไมบดเบอน ไมเอนเอยง จงเปนสงจ าเปนส าหรบการแกปญหาทกอยางทงภายนอกและภายในทกถนทกสมย ถามนษยแกปญหาไมถงระดบน กไมมทางจะแกปญหาแมแตระดบสงคมหรอภายนอกใหไดผลแทจรงได ถาแกปญหาพนฐานระดบจตปญญานได การแกปญหาภายนอกกจะงายขนอยางมากมาย มนษยจะมความพรอมในการแกปญหาขนมาก พทธศาสนาเนนการแกปญหาถงขนพนฐาน คอ ถงระดบแหงจตปญญา ดงทกลาวมาแลว

๒๑๒ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต), พทธธรรมฉบบขยายความ, หนา ๙๑๘.

๑๐๙

- โดยความตางแหงระดบการด าเนนชวต : พทธศาสนาถอวา สงคมประกอบดวยมนษยทมพฒนาการทางจตปญญาในระดบตาง ๆ กน นอกจากนนยงมสงคมยอยหรอชมชนตาง ๆ ซอนอยภายในซงเปดโอกาสใหผสมครใจเขาไปด ารงชวตในระดบทแตกตางกน เชน มสงคมคฤหสถกบสงคมสงฆ เปนตน ชวตในสงคมคฤหสถเนนดานความสมพนธทางสงคม และการงานหาเลยงชพ สวนชวตในสงคมสงฆเนนดานจตปญญา เมองมองสงคมสงฆแมวาจะมวนยทใชวธแกปญหาจากแงของสงคม แตวาโดยการเปรยบเทยบกยงเนนดานจตปญญาขางในมากกวา และเนนดานนอกนอยกวาสงคมคฤหสถ โดยนยน ถาใครจะดค าสอนส าหรบภกษแลว เอามาเปนมาตรฐานวดวาพทธศาสนาสอนใหคนทวไปใชวธแกปญหาอยางนน ยอมไมเปนการถกตอง๒๑๓ พระพทธศาสนาสอนใหแกปญหาของมนษยโดยมนษยเอง ทตรงตวเหตปจจย และพดเชนนอยางเปนกลาง ๆ ไมไดจ ากดจ าเพาะวาจะแกแตขางในหรอแกแตขางนอก คอแลวแตเหตปจจย คสรจะยอนกลบออกไปดวยซ าวาศลปวทยาและระบบการทงหลายเทาทมอยนตางหากทมกมงแตจะแกปญหาทขางนอกอยางเดยวดานเดยว มองขามการแกปญหาดานภายในไปอยางแทบจะสนเชง อนนบวาเปนการแกปญหาท ไมมสมบรณ อาจพดอกอยางหน งวา การแกปญหาตามหลกพระพทธศาสนานนไมใชแกทขางนอกหรอแกทขางในอยางเดยว แตใหแกตงแตขางในออกมาทเดยว หมายความวา มใชจะแกแตขางนอกอยางเดยว ตองแกขางในดวย คอ แกหมด แกทเหตปจจย ไมวาขางนอกหรอขางใน

๒.๔ แนวคดทฤษฎเกยวกบโหราศาสตร ๒.๔.๑ ความหมายของโหราศาสตร มผรและแหลงขอมลตาง ๆ ไดใหความหมายทกวาง และครอบคลม โดยสรปแลว ความหมายของโหราศาสตร มกถกกลาวถงการพยากรณโดยอาศยดวงดาว โหราศาสตรมความหมายหลายลกษณะขนอยกบผร และแหลงขอมลดงนคอ๒๑๔ ค าวา “โหรา” แปรมาจาก อโหราตร สนสกฤต และ อโหรตต มคธ ตรงกบค าหมายทวา “วนและคน” ตามปทานานกรมฉบบหนงวา โหร คอ อทยแหงราศ ชวโมง ลกษณะหรอเครองหมาย เรขาหรอเลขา ศาสตรอนวาดวย นกษตรวทยา อกฉบบหนงใหความหมายศพทนวา อโหรา คอ ชวโมง ชาตะโหราศาสตร คอต าราดฤกษดาราศาสตร ค าวา “โหร” ไทยอานวา โหร สนสกฤตอานวา โหรา แปลวา หมอดฤกษ, ผช านาญทางดาราศาสตร โหราศาสตร เปนวชาทใชส าหรบพยากรณผลกรรมของมนษย โดยอาศยดวงดาวเปนเครองพยากรณ๒๑๕

๒๑๓ พระพรหมคณ าภรณ (ป .อ .ปย ต โต ) , พทธธรรมฉบ บขยายความ , พ มพ ค ร งท ๑๓ (กรงเทพมหานคร: โรงพมพสหธรรมก จ ากด, ๒๕๕๑) หนา ๙๑๙. ๒๑๔ ณฐ ธรรมชาต, “อทธพลของโหราศาสตรทมตอการตดสนใจในเรองทส าคญของนกศกษามหาวทยาลย: กรณศกษานกศกษามหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย วทยาเขตลานนา”, วทยานพนธศาสนศาสตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย), ๒๕๔๘, หนา ๕. ๒๑๕ เทพ สารกบตร, โหราศาสตรปรทรรศน, (กรงเทพมหานคร: โอเดยนการพมพ, ๒๕๑๑), หนา ๓.

๑๑๐

โหราศาสตร (astrology) ภาษาองกฤษมาจากลาตนและกรก astron (ดวงดาว) กบ logia (ความร)๒๑๖ โหราศาสตร หมายถง วชาวาดวยการพยากรณโดยอาศยดาราศาสตร๒๑๗ โหราศาสตร หมายถง วชาพยากรณทเนองมาจากอ านาจของดวงดาวทมตอสรรพสงทงหลายในโลก๒๑๘ โหราศาสตร หมายถง วชาวาดวย การพยากรณโดยอาศยการโคจรของดวงดาวเปนหลก๒๑๙ โหราศาสตร เปนวชาทเกยวกบศาสตรอนลกซงเปนศาสตรแขนงหนงและอาจนบเนองอยในไสยศาสตร เปนวชาทลกลบอยคกบดาราศาสตรซงเปนวชาค านวณ วถโคจรและขนาดน าหนก ระยะ ฯลฯ ของดวงดาวในอากาศ วชานมมาแตโบราณสมย เนองจากมนษยสมยดกด าบรรพ กอนมพงศาวดารและกอนพทธกาล มนษยเพงรจกสรางบานเรอนอาศยรวบรวมขนเปนหมวดหมเปนประเทศชาตโดยล าดบ เกดการชอถอเกยวกบพวกเทวดาตาง ๆ โดยไรเหตผล และมนษยสมยนนคงมเวลาวางมากเกดการซอกแซกซกซน จงเกดการพจารณาทองฟาขนอยางละเอยดและเฝาดอยางเพลดเพลนกเหนเปนรปดาวตาง ๆ ทมองเหนเชน ดาวไถ ดาวจระเข ดาวลกไก ฯลฯ ยงดนานวนเชาดาวรปตาง ๆ เหลานกเคลอนทไป บางทมองไมเหนบนทองฟาหลาย ๆ เดอน การสงเกตการณท าใหเกดผลเปน ๒ ประการ คอ (๑) ท าใหมนษยรจกกบดาวเปน ๒ ประเภท คอรจกดาวอยกบทและรจกดาวเคลอนท (๒) ท าใหมนษยรจกดาวตาง ๆ รวมทงอาทตยและจนทรหมนรอบโลก โดยอาศยความสงเกตจากดวงดาวรวถของดวงดาวตาง ๆ กรจกกบดาวเคลอนทและดาวอยกบทดขนมาก แลวเทยบใหเปนนยายโบราณคดเกยวกบก าเนดดาวบาง นยายสมมตใหเปนสตวตาง ๆ บาง เปนยกษบาง เปนเทวดาบาง ครนแลวจงแบงแผนผงดาวอยกบทและดาวเคลอนทรอบโลกออกเปน ๑๒ สวน มชอเรยกแผนผงไวทกราศเพอกนลม เมออาทตยเดมมาถงทเดมกนบเปนหนงป การนบ วน เดอน ป และการแบงฤดกาลคงเกดขนตอนนเอง๒๒๐ สรปไดวาโหราศาสตรเปนวชาพยากรณ ทเนองมาจากอ านาจของดวงดาวตาง ๆ ทมตอสรรพสงทงหลายในโลก เปนวชาการทางนามและรปแสดงกาลเวลาความสองสวาง ความรงโรจน ความรอน ความดงดด และพลงงานทมตอพฤตกรรมของคนเราดวย ๒.๔.๒ ความเปนมาของโหราศาสตร โหราศาสตรในทนผวจยหมายถงศาสตรทใชในการท านาย (divination) ซงรวมวชาทศกษาความสมพนธระหวางดวงดาวบนทองฟากบชวตมนษย (astrology) การท านายจากนมต

๒๑๖ Webster’s New World Dictionary, (New York : Prentice Hall, 1994 ). p.84. ๒๑๗ ส านกนายกรฐมนตร, พจนานกรม ฉบบเฉลมพระเกยรต พ.ศ. ๒๕๓๐, พมพครงท ๑๑, (กรงเทพมหานคร: วฒนาพานช, ๒๕๓๔), หนา ๕๘๓. ๒๑๘ สงหโต สรยาอารกษ, โหราศาสตรไทย เรยนดวยตวเองเลมเดยวจบ, พมพครงท ๔, (กรงเทพมหานคร: ดวงดการพมพ, ๒๕๒๖), หนา ๑. ๒๑๙ ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒, (กรงเทพมหานคร: นานมบคส พบลเคชน, ๒๕๔๖), หนา ๑๓๗๓. ๒๒๐ สงหโต สรยาอารกษ, โหราศาสตรไทย เรยนดวยตวเองเลมเดยวจบ, หนา ๒.

๑๑๑

สญลกษณ เชน ดลกษณะลายมอ หนาตา การท านายฝน การท านายดวยวธเสยงทาย เชน อจง (i ching) ไพยปซ (tarot) แตไมรวมถงการท านายโดยใชอ านาจจต อ านาจเทพ หรอวชาไสยศาสตร ประวตความเปนมาของการท านายทายทกมมาชานาน และมเกอบทกอารยธรรม ในอนเดยโบราณมมาตงแตยคพระเวท มปรากฏในไตตตรยะสมหตา (taittiriya samhita) วาฤษสมยกอนท านายวาพธบชายญจะเปนไปดวยดหรอไม โดยจดพมไมใหตดไฟดวยกอนขนมเผา ถาพมไมไฟลกดเปนสญญาณวาพธกรรมจะด าเนนไปไดดวยด๒๒๑ ความรทางดานดาราศาสตรของอนเดยกมปรากฏในคมภรพระเวท ในการแบงเนอหาของพระเวทเปน ๖ เรองทเรยกวา เวทางค ๒๒๒ มเรองหนงเรยกวา โชยตษ (jyotish) เปนรอยกรองมประมาณ ๔๐ โศลก กลาวถงพระอาทตย พระจนทร และนกษตร (กลมดาวฤกษ) ทง ๒๗ กลม๒๒๓ การศกษาดาราศาสตรสมยแรก ๆ เกดจากมนษยไดพบเหนปรากฏการณตาง ๆ ทเกดขนบนทองฟา จนเชอวาเหตการณ เหลาน นเปนสงก าหนดวถทางชวตของมนษย จงเรมก าหนดความหมายของวตถบนทองฟาเปนเสมอนเทพเจา และมนยายเลาสบกนมา๒๒๔ การท านายทมการใชมากทสดและมหลกวชาทเปนระบบมากทสดคอการใชต าแหนงดวงดาวในการท านาย ซงเปนความหมายเฉพาะของค าวาโหราศาสตร (astrology) ภาษาองกฤษมาจากภาษาลาตนและกรก astron (ดวงดาว) กบ logia (ความร)๒๒๕ รวมกนคอความรเกยวกบดวงดาว สวนภาษาไทยค าวาโหราศาสตรรบมาจากอนเดย เกดจาก โหรา ทมาจาก อโหราตร หรอ อโหรตต แปลวาวนและคน๒๒๖ กบศาสตรคอความร รวมกนคอความรเกยวกบวนและคนหรอความรเกยวกบเวลา ดวงดาวกบเวลามความเกยวเนองกนเพราะเราก าหนดเปนเวลาตาง ๆ ไดดวยอาศยการเคลอนทของโลก ดวงอาทตยและดวงจนทร แหลงอารยธรรมเกาแกของโลกลวนแตมรองรอยของความรทางดาราศาสตรหรอโหราศาสตรอย ดงเชน ชาวจนสามารถหาไดวา ๑ ป มความ ๓๖๕ วน เมอ ๒,๕๐๐ ปกอนครสตกาล มการสรางปฏทนชวยในการท านายการเกดอปราคา ซงชาวจนโบราณถอวาการเกดสรยปราคา จะตองมการเซนไหวเพอเอาอกเอาใจพระผเปนเจา และชาวจนเปนชนชาตแรกททราบวาดวงจนทรเคลอนทจากทศตะวนตกผานกลมดาวตาง ๆ บนทองฟาไปยงทศตะวนออก ใชเวลาครบรอบประมาณ ๒๘ วน๒๒๗

๒๒๑Anthony Philip Stone, Hindu Astrology : Myths, Symbols and Realities, (India : Select Books, 1981), p. 174. ๒๒๒ R.C. Majumdar, Ancient India, (India : Motilal Banarsidass, 1977), p. 35. ๒๒๓ Ibid. p. 191. ๒๒๔ ประพนธ เตละกล , ดาราศาสตรและอวกาศ, (กรงเทพมหานคร: ไทยวฒนาพานช, ๒๕๔๓), หนา ๑. ๒๒๕ Webster’s New World Dictionary, (New York : Prentice Hall, 1994), p. 84. ๒๒๖ เทพย สารกบตร, โหราศาสตรปรทรรศน ภาค ๑, (กรงเทพมหานคร: เกษมบรรณกจ, ๒๕๑๑), หนา ๓. ๒๒๗ ประพนธ เตละกล, ดาราศาสตรและอวกาศ, หนา ๘.

๑๑๒

ในอารยธรรมชาวเมโสโปเตเมย ไดแก ชาวอนเดย ชาวบาบโลเนย ชาวคาลเดย และชาวอยปต กมความเจรญทางวชาดาราศาสตร มนกบวชชาวบาบโลเนยคอยสงเกตปรากฏการณบนทองฟาอยางจรงจง จนสามารถสรางปฏทนก าหนดเวลาส าหรบท าพธทางศาสนา รฐพธ ตลอดจนก าหนดฤดเกบเกยวไดอยางแนนอน ทงยงไดแบงดาวเปนกลมตาง ๆ โดยก าหนดเปนรปสตว รปคนหรอรปเทพเจา ทมอทธพลตอชวตมนษย ความรทางดานโหราศาสตรจงไดก าเนดขนและแพรหลายไปทว ชาวอยปตโบราณมความช านาญในการวดต าแหนงของดวงดาวและบนทกเหตการณตาง ๆ ทนาสนใจบนทองฟาไวประมาณ ๒,๕๐๐ ปกอนครสตกาล ชาวอยปตหาไดวา ๑ ปม ๓๖๕ วน แบงออกเปน ๑๒ เดอน เดอนหนงม ๓๐ วน ยกเวนเดอนสดทายม ๓๕ วน และยงพบวาทก ๆ ๔ ป จะมวนขาดหายไป ๑ วน ความรทางดาราศาสตรของอยปตถกน าไปเกยวของกบศาสนาเปนสวนใหญ มความเชอวา ทองฟา โลกและอากาศ เปนสงทถกก าหนดขน๒๒๘ จนมาถงยคของกรกโบราณทไดรบยกยองวาเปนนกดาราศาสตรทแทจรง มนกปรชญาเมธทใฝหาความรความเขาใจจากกฎธรรมชาตทอยรอบ ๆ ตว เปนการวางรากฐานใหวชาดาราศาสตรเจรญขนมาอยางมกฎเกณฑ นกปรชญาเมธทมผลงานดานดาราศาสตร ยกตวอยางเชน ทาเลสแหงไมเลตส ค านวณไดวา ๑ ปม ๓๖๕ วน สามารถท านายสรยปราคาไดถกตอง แตเชอวาโลกมสณฐานแบน อรสโตเตล มขอพสจนทท าใหเชอวาโลกมรปรางเปนทรงกลม และเชอวาโลกเปนศนยกลางของเอกภพ นอกจากนยงม ไพธากอรส อารสตารคส ฮปปาคส และปโตเลม ทไดพฒนาความรดานดาราศาสตรใหกาวหนาขน ซงดาราศาสตรในทนคอรวมโหราศาสตรเขาไวดวย โดยเฉพาะอยางยงปโตเลม (Ptolemy) ไดเขยนต าราโหราศาสตรทถอวาเปนรากฐานของโหราศาสตรดวงดาวในปจจบน ชอวา เตตราบโบลส (Tetrabiblos) สวนต าราทางดาราศาสตรทส าคญของปโตเลมคอ อลมาเกสต (Almagest) ตวอยางตอนหนงในเตตราบโบลสไดอธบายเกยวกบดวงดาวท เปนสญลกษณแทนบดามารดา ปโตเลมกลาวไววา “ในความสอดคลองกบธรรมชาต ดวงอาทตยกบดาวเสารไดรบการจดใหเปนบคคลคอบดา และดวงจนทรกบดาวศกรเปนมารดา รปแบบทดาวเหลานปรากฏสมพนธซงกนและกน หรอสมพนธกบดาวเคราะหอน ๆ จะบอกถงสถานภาพของความเปนบดามารดา”๒๒๙ ในสมยยคกลางความกาวหนาทางดาราศาสตรมมากขน เมอโคเปอรนคสเสนอทฤษฎทวาดวงอาทตยเปนศนยกลางของเอกภพ ผสนบสนนตอมาคอไทโค บราเฮ กาลเลโอ กาลเลอ แตในยคกลางอทธพลของครสตจกรมมาก ความกาวหนาทางวชาการดานนจ งถกจ ากด นกดาราศาสตรทส าคญในสมยตอมาคอ โจฮนส เคปเลอร และเซอรไอแซค นวตน นกดาราศาสตรเหลานบางคนมความรทางโหราศาสตรดวย เคปเลอรเขยนไวในหนงสอของเขาเกยวกบการท านายวา “ธรรมชาตของมนษย ในขณะทชวตเรมตน ไมไดรบภาพจากทองฟาในขณะนนเทานน แตรวมทงการเคลอนทตอไปของดาวเคราะหตาง ๆ ทสงภาพมายงโลก ในวนตอ ๆ ไปอกดวย”๒๓๐

๒๒๘ เรองเดยวกน, หนา ๒. ๒๒๙ Benson Bobrick, The Fated Sky : Astrology in History, (USA : Simon & Schuster Paperbacks, 2005), pp. 51-52. ๒๓๐ Benson Bobrick, The Fated Sky : Astrology in History, Ibid., p. 167.

๑๑๓

๒.๔.๒.๑ โหราศาสตรในประเทศไทย โหราศาสตรไทยเปนวทยาการทวาดวย จกรวาลวทยา ทเรยนรเรองของทองฟา และดวงดาว จกรวาลทมผลตอการเปลยนแปลงของฤดกาล และธรรมชาตอนมผลกระทบตอความเปนอยของมนษย ทไดรบการถายทอดวชาจากการจดบนทก จากการสงเกตของบรรพบรษทศกษาทองฟา จกรวาลและดวงดาวอนมผลตอชวต ธรรมชาต และโลกอยางใกลชดตอเนองดวยความละเอยดแลวน ามาวางเปนหลกในการประมวลผล ทจะเกดกบชวตธรรมชาตและพนโลก๒๓๑ เมอพระเจาอโศกราชมแสนยานภาพปราบปรามอนเดยภาคใต พ.ศ.๒๐๐ ปเศษนน กระท าใหชาวอนเดยภาคใตและพราหมณพาพระเวทยหนมาพงอาณาจกรเขมรแลว และตอมาไทยไดอพยพมาจากประเทศจนมาตงภมล าเนาอยในประเทศสยาม กไดรบการศกษาวชาโหรพรอมกบลทธทางศาสนาและพธพราหมณดวย อนมพระโสณะเถระและพระอตระเถระมาเผยแผพระพทธศาสนานนเอง ครงสมยกรงสโขทยและกรงศรอยธยา กยกยองพราหมณาจารยขนเปนมหาราชคร ฉะนนจงมพราหมณขาราชการครกระท าพธการมงคลตาง ๆ แตเมอสมยกรงศรอยธยาถกไฟเผาผลาญจนสนตอมาสมยกรงรตนโกสนทรพระโหราจารยไดรวบรวมกนขนแตคงจะอยในราชส านกเทานน ประชาชนบคคลภายนอกคงไมมต าราครบบรบรณ นอกจากพวกทานกรมโหรเทานน หรอพระผใหญในยคนน ๆ และพระผใหญยคนนตองเปนผมปรชาเฉลยวฉลาดจรง ๆ ดวยและพวกกรมโหรตองไปมาหาสเสมอ การท าพธตาง ๆ ตามลทธพราหมณ และกรมโหรไดเลกเสยเมอเรว ๆ น โหราศาสตรเปนวชาละเอยดสบสน จะตองใชการสงเกตพจารณากนจรง ๆ มใชเหนต าราแลวกเขาใจทนท เพราะภาษาของต าราโหราศาสตรนนยากมาก และกฎเกณฑกมมากสบสนไมมโรงเรยนเรยนกน ค าสอนกเปนค าเฉพาะบาง ค าอรรถบาง ค าโคลงบางฯ ซงหาขอความอานงาย ๆ อานแลวเขาใจเลยทเดยวไมม วชาโหราศาสตรน เดมมอยแตเฉพาะพราหมณ ซงเปนโหรประจ าพระองคพระเจาแผนดน หรอผครองนครเทานน หาใชมอยส าหรบบคคลทวไปดงปรากฏอย ณ บดนไม และพยากรณของโหรสมยโบราณกพยากรณแกผททราบเวลาเกดแนนอนเทานน วชาโหราศาสตรพงตกมาถงมอประชาชนทว ๆ ไป เมอพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวรชกาลท ๕ ทรงพระกรณาโปรดเกลา ฯ ใหเปดหอพระสมดแหงชาตขน และผทมคมภรหรอต าราตาง ๆ กน ามามอบใหแกหอพระสมด หอพระสมดกเปดโอกาสใหแกประชาชนเขายมอาน และคดลอกต ารบต าราตาง ๆ ได ดวยเหตน วชาโหราศาสตรจงออกไปสประชาชนทว ๆ ไป แตกลม ๆ ดอน ๆ เนองจากวชาโหราศาสตรเปนวชาละเอยดออน สบสนมค ายากมาก “มผเรยบเรยงรวบรวมต าราขนมากมากเลม และราคาแพง”๒๓๒ สรปไดวาโหราศาสตรยคนไดรบการศกษาวชาโหรพรอมกบลทธทางศาสนาและพธพราหมณดวย อนมพระโสณะเถระและพระอตระเถระมาเผยแผพระพทธศาสนา สมยกรงสโขทยและกรงศรอยธยามพราหมณ เปนโหรประจ าพระองคพระเจาแผนดน โหราศาสตรพงตกมาถงมอ

๒๓๑ นคร กญแจทอง (อ.เบรด โหรสบทศ), Astrostory: ประวตโหราศาสตร และววฒนาการ , [ออนไลน], แหลงทมา: uranian.igetweb.com [๑๖ มนาคม ๒๕๖๑]. ๒๓๒ สงหโต สรยาอารกษ, โหราศาสตรไทย เรยนดวยตวเองเลมเดยวจบ, หนา ๗-๑๐.

๑๑๔

ประชาชนทว ๆ ไป เมอพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวรชกาลท ๕ ทรงพระกรณาโปรดเกลา ฯ ใหเปดหอพระสมดแหงชาตขน ๒.๔.๒.๒ โหราศาสตรในยคปจจบน ปจจบนน โหราศาสตรไดเจรญและแพรหลายอยางสงสดไมเพยงแตในประเทศเยอรมนน สวซเซอรแลนด สวนกลางของทวปยโรป ยงแพรหลายในอเมรกาเหนอดวย เหตผลหรอจดมงหมายในการศกษาโหราศาสตรไมใชจะมงศกษาวชาดานพยากรณศาสตรอยางเดยว แตยงพบความหลากหลายในเชงวชาการทมความเกยวโยงกบวชาปรชญาศาสนาและจตวทยาปจจบนนโหราศาสตรไดรบการยอมรบวาเปนสาขาวชาทมปรญญาตร โท เอก หรอหลกสตรทมใบประกาศนยบตรรองรบจากสถาบนการศกษาทนาเชอถอเชน คณะโหราศาสตรศกษาในกรงลอนดอน (The Faculty of Astrological Studies in London) มหาวทยาลยบารทสปา (Baht Spa University) มหาวทยาลยแ ห ง เ ค น ท ( University of kent) แ ล ะ จ า ก เ ว ป ไ ซ ด ต า ง ๆ ม า ก ม า ย เ ช น www.astrology.Org.uk.www.halexandria.org. www.astrologycolledge.com ท ค น ท ว ไ ป สามารถเขาถงขอมลวชาโหราศาสตร ทมหลกสตรหลกเกณฑเดยวกนจากทวทกมมของโลก๒๓๓ ในปจจบนโหราศาสตรไดรบการยอมรบอยางแพรหลาย เราสามารถหาอานคอลมนโชคชะตาราศไดจากนตยสาร หนงสอพมพ ไดเกอบทกฉบบ โหราศาสตรไดเขาไปเกยวของกบศาสตรหลาย ๆ ศาสตรทงศาสนา จตวทยา และปรชญา ซงเปนสวนหนงในการชวยแกปญหาของสงคมและถาโหราศาสตรไมดจรง กคงไมสามารถเจรญรงเรอง สบทอดมาตงแตในอดตกาลมาจนถงรนปจจบนน ไดโหราศาสตรถกใชเปนเครองมอทางดานจตวทยาเพอใหค าแนะน า เปนทปรกษาในการตดสนใจทงทางดานธรกจ งานอาชพ ความรก สขภาพ การลงทนเพอหาแนวทางและเวลาทเหมาะสม เพอใหการด าเนนของชวตมความราบรนมากทสด๒๓๔ โห ร าศ าสต ร เป น ว ช าสถ ต เบ อ งต น ใน แ งท ว า ได ม ก าร เก บ รวบ รวม ข อ ม ล (Data Collection) ทเปนตวเลขซงแสดงขอเทจจรงตาง ๆ มการตความหมาย (Interpretation) วชาโหราศาสตรมได ใชวธการศกษาดวยการคาดคะเน (Estimation) แตไดใชวธการศกษาดวยการพนจพเคราะห (Analysis) ทงสามกาล คอ อดตกาล ปจจบนกาล และอนาคตกาล การเกบสถตดวงชะตาตาง ๆ กตองเกบอยางไมมอคต (Unbiase) มฉะนนขอมลทไดหรอปรากฏการณ (Events) จากการท านายกจะไดไมตรงกบความเปนจรง หลกของการท านายดวงชะตานนมอยจรง แตความแมนย านนขนอยกบโหรหรอนกโหราศาสตรหรอนกพยากรณแลวแตจะเรยก วาเขาใจวธการอานดวงชะตาไดมากนอยแคไหน อานไดละเอยดลกซงแคไหน ถาโหรผนนเหนดวงชะตาแลวทายไดไมกค ากไมเรยกวาเปนนกโหราศาสตร ในกรณทเปนนกโหราศาสตรจรง ๆ ทสามารถอานดวงชะตาไดเหมอนกบรจกบคคลผนนมาแรมปแลว ระดบความเชอถอ (Level of cofidence) ในการท านายจะมถง ๙๕ % ซงหมายความวา ความผดพลาดคลาดเคลอน (Error) ในการท านายนนมเพยง ๕ % หรอกลาวอกนยหนงตามวชาสถตวา ความนาจะเปนไปได (Probability) ของค าพยากรณนนเปน ๙๕ ในเมอความผดพลาดคลาดเคลอนเปน .๐๕ หรอกลาวอยางงาย ๆ วาใน ๑๐๐% นกโหราศาสตรจะ

๒๓๓ กนยาวร สทธาพงษ, คดใหมโหราศาสตรหลงนวยค, หนา ๕๐. ๒๓๔ เรองเดยวกน, หนา ๔๙.

๑๑๕

ท านายผดเพยง ๕% เทานนเอง ฉะนนเราจะพบวา นกโหราศาสตรทช านาญจรง ๆ นนจะสามารถก าหนดวนตายของเจาของดวงชะตาไดดวย ความคลาดเคลอนในการท านายอาจเกดขนดวยเหต ดงตอไปน ๑) เวลาตกฟากไมแนนอน ๒) ผกดวงผด ๓) ไดขอมลจากผมาใหพยากรณผด เชนไมบอกทกสงตามความเปนจรง ๔) กรรมปจจบนมาตดรอน แมวา “โหราศาสตร” แขนง “ดวงดาว” มอาจถอวาเปน “วทยาศาสตรธรรมชาต (Natural Science) เพราะขอเทจจรงอนเกยวกบดวงดาว” ตามทฤษฎโหราศาสตรนน ยงไมสามารถพสจนไดแนนอนเหมอนวทยาศาสตรแขนงอน ๆ ในทางวทยาศาสตรธรรมชาต แตการพยากรณตามหลกโหราศาสตรประเภท “ดวงดาว” นน ไดอาศยหลกวชาสถต และกระบวนการทางวทยาศาสตร ซงจะไดอธบาย ดงตอไปน ๑) การตงสมมตฐาน (State Hypothesis) กลาวคอ การโคจรของดวงดาวจะสงผลกระทบตอมนษยโลก และชวตมนษยในดานตาง ๆ ในประการใดบาง ๒) วางแผนรวบรวมขอมล (Plan method of Gatheing data) เชน มการศกษาถงประเภทของดวงดาว คณภาพของดวงดาวในจกรวาล ตลอดจนวถชวตมนษยภายใตอทธพลของดวงดาวเหลานน เปนอยางไร ๓) การรวบรวมขอมล (Gathering data) เชน การรวบรวม ขอมลเกยวกบการเดนทางของดวงดาวตาง ๆ ในจกรวาล และเอาผลจากขอมลทไดมานนน ามารวบรวมไวท านายหรอคาดการณลวงหนา ๔) การวเคราะหขอมล (Analysis of data) เชน มการสรปผลการสงเกตพจารณา(Summarise of observation) และ การตความ (Interpretation) ขอมลเกยวกบปรากฏการณทางธรรมชาตของดวงดาวในจกรวาลวา ถกตองมากนอยเพยงไร ๕) การท ารายงาน (Report) มการท ารายงานหรอ บนทกเกยวกบคณภาพหรอ อทธพลของดวงดาวและลกษณะการโคจรของดวงดาวในจกรวาล ๖) การทวนสอบ (Verification) คอ การทวนสอบผลของกระบวนการวางแผนรวบรวมขอมล การรวบรวมขอมล การวเคราะหขอมล และการท ารายงานวาจะม “ผล”๒๓๕ สรปไดวาโหราศาสตรยคนมความเจรญและแพรหลายอยางสงสดทงในประเทศและตางประเทศ โหราศาสตรไดอาศยหลกวชาสถต และกระบวนการทางวทยาศาสตร โดยการตงสมมตฐาน,รวบรวมขอมล,วเคราะหขอมล,ท ารายงานและการทบทวนวเคราะหขอมล ไดใชเปนเครองมอทางดานจตวทยาเพอใหค าแนะน า เปนทปรกษาในการตดสนใจทงทางดานธรกจ งานอาชพ

๒๓๕ พไลรตน รจวณชยกล, “การศกษาปญหาสขภาพจตของผมารบบรการจากหมอด: ศกษาเฉพาะกรณผมารบบรการจากหมอดของสมาคมโหรแหงประเทศไทย”, รายงานการวจย, (คณะสงคมสงเคราะหศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร, ๒๕๕๓), หนา ๓๑-๓๕.

๑๑๖

ความรก สขภาพ การลงทนเพอหาแนวทางและเวลาทเหมาะสม เพอใชเปนแนวทางการด าเนนของชวต ๒.๔.๓ประเภทของโหราศาสตร ๒.๔.๓.๑ แบงประเภทตามวชาท านาย หลวงวจตรวาทการ ๒๓๖ ไดกลาวถงโหราศาสตรอนหมายถงวชาท านายการณลวงหนา บางอยางใชก าลงดวงจต และบางยางไมตองใช จงไดแบงโหราศาสตรออกเปน ๑๐ ประการ คอ ๑) วชาท านายโดยถออ านาจดวงดาวเปนเกณฑ (astrology) หมายความวาการเอาวน เดอน ป และเวลาตกฟากมาค านวณแลวท านายตามหลกเกณฑของโหราศาสตร และหมายเอาประเภทอน ๆ ดวย เชน เลข ๗ ตว เปนตน ๒) วชาท านายดวยการดลกษณะคน (Physiognomony) ทเรยกวา นรลกษณ ๓) วชาท านายดวยการดเสนลายมอ (Chiromancy) ทเรยกวาหตถศาสตร ๔) วชาท านายดวยลกษณะของคนโดยการดลายมอเขยนหนงสอของเขา(Graphology) ๕) วชาท านายไพ (Cartomancy) ๖) วชาท านายฝน (Oniromancy) ๗) วชาท านายดวยการจบตองสงใดสงหนง (Psychometry) อยางทหมอจน ท านายโดยวธจบเสนตรวจเลอดลม ๘) ทพจกษ (Chairvoyance) ๙) ลางตาง ๆ (Presage) ๑๐) การเสยงทาย (Oracle) ๒.๔.๓.๒ แบงประเภทตามตามลกษณะการใชงาน วชาโหราศาสตรทใชดวงดาวในการพยากรณ มการแบงตามลกษณะการใชงานได ๗ สาขา คอ ๑) การดดวงชะตาบคคล (Natal astrology) เปนการใชโหราศาสตรทรจกกนมากทสด โดยค านวณต าแหนงของดวงดาวตาง ๆ ตามวนเวลาเกดของบคคลไดเปนดวงชะตา น ามา วเคราะหลกษณะและแนวโนมชวตของบคคล ๒) การดดวงชะตาบานเมอง (Natal astrology) โดยใชวนเวลาส าคญของประเทศแทนวนก าเนดเชน วนก าเนดของเมองกรงเทพมหานคร วนท ๒๑ เมษายน ๒๓๒๕ เวลา ๕.๕๘ น. ตรงกบวนอาทตย ขน ๑๐ ค าเดอน ๕ ปขาลจากนน จงค านวณดวงชะตาของประเทศแลวน ามาท านายเหมอนดวงบคคลโดยเปลยนเปนบรบทของประเทศ เชน การดแนวโนมของสงคราม ความเจรญรงเรองทางเศรษฐกจ และการเปลยนแปลงทส าคญ ๆ

๒๓๖ หลวงวจตรวาทการ, ก าลงความคด, (กรงเทพมหานคร: สรางสรรคบค, ๒๕๔๑), หนา ๑–๕.

๑๑๗

๓) โหราศาสตรธรรมชาตหรออตนยมโหราศาสตร (Natural or meteorological astrology) เปนการดสภาพแวดลอมทางธรรมชาตดวยต าแหนงดวงดาวบนทองฟา เชน การเกดภยธรรมชาต แผนดนไหว พาย ๔) โหราศาสตรการเกษตร (Agricultural astrology) เปนการใชต าแหนงดวงดาว เพอชวยในการเกษตร เชน การก าหนดวนเพาะปลกและเกบเกยว ๕) โหราศาสตรการแพทย (Medical astrology) เปนการเชอมโยงดวงดาวและจกรราศตาง ๆ เขากบอวยวะของรางกาย แลวใชความสมพนธของปจจยเหลานวนจฉยโรคภยไขเจบทางรางกาย ตลอดจนน ามาชวยในการท าจตบ าบด ๖) โหราศาสตรกาลชะตา (Horary astrology) เปนการตอบปญหาโดยใชต าแหนงดวงดาวในขณะทมผถามปญหา ณ เวลานน ๆ ทไมไดก าหนดลวงหนาเปนเวลาปจจบนทนดวน เชน การถามวา “แหวนเพชรหายจะไดคนหรอไม” ๗)การเลอกวนเวลาทเหมาะสมหรอการหาฤกษ (Electional astrology) เปนการก าหนดชวงเวลาทเหมาะสมในการด าเนนกรรมตาง ๆ โดยใชต าแหนงดวงดาว เชน การหาวนเวลาทเปนมงคลส าหรบการขนบานใหม เพอการอยอาศยอยางรมเยนเปนสข นอกจากนเทพเจาเหลานนยงเปนผก าหนดฤดกาลทมผลตอความเปนอยของมนษย จงไดมการบชาเทพเจาดวงดาวเพอใหเกดความอดมสมบรณความสงบสข หลกเลยงสงคราม ความเจบปวย ความอดอยาก ความแหงแลง และนกบวชโบราณยงคอยเฝาสงเกตต าแหนง และค านวณการเคลอนทของเทพเจาดวงดาว (ดาราศาสตร) เพอกจกรรม การเมองและศาสนาโหราศาสตรจงถกน ามาใชทงในดานศาสนาและดานวทยาศาสตรในเวลาเดยวกน๒๓๗ สรปไดวาโหราศาสตรทใชดวงดาวในการพยากรณ มการแบงตามลกษณะการใชงานได ๗ สาขา คอ การดดวงชะตาบคคล,ดดวงชะตาบานเมอง,อตนยมโหราศาสตร ,โหราศาสตรการเกษตร,โหราศาสตรการแพทย,โหราศาสตรกาลชะตาและโหราศาสตรการหาฤกษ ๒.๔.๔ ทฤษฎโหราศาสตรโดยทวไป ทฤษฎโหราศาสตรคอการอธบายวา เหตใดดวงดาวหรอนมตสญลกษณตาง ๆ ทเกดขนรวมทงการเสยงทาย จงสามารถเชอมโยงเขากบเหตการณทเกดขนกบชวตของมนษยได มนกวชาการสาขาตาง ๆ อธบายไวตามมมมองและแนวทางของศาสตรทตนใช เชน นกฟสกส นกจตวทยา เปนตน โดยสรปได 2 ทฤษฎหลกดงน ๒.๔.๓.๑. ทฤษฎแรงสงจากดวงดาว ทฤษฎนเปนแนวการอธบายทใชกนมากทสด และใชกนมายาวนาน โดยเชอวาดวงดาวมแรงสงท าใหมผลเกดขนกบสงมชวตบนโลก ในทางวทยาศาสตรกลาววาดวงดาวทงหลายมคลนแมเหลกไฟฟาสงออกมาและจะเปลยนแปลงไปตามเคลอนทของวตถบนฟากฟา ระบบประสาทของมนษยจะตอบสนองตอการเปลยนแปลงบนทองฟานน ถงแมปจจบนยงไมมการศกษาเรองนกน

๒๓๗ กนยาวร สทธาพงษ, คดใหมโหราศาสตรหลงนวยค, หนา ๒๔-๒๕.

๑๑๘

อยางจรงจงจนมขอสรปทชดเจน แตกมผลการศกษาทนาสนใจของกลน (Glynn) ซงเสนอแผนภาพแสดงผลกระทบของดวงดาวตอชวตมนษย๒๓๘ ส าหรบการตอบสนองของเดกแรกเกดตอต าแหนงดวงดาวในแผนภาพ ดร. ยเกน โจนส (Dr.Eugen Jonas) จตแพทยชาวสโลวาเกย คนพบวา ขณะทารกเกดเปนชวงทวงรอบเมแทบอลซมของเขาถงจดสงสดและเดกจะเปนผทก าหนดการเกดของตวเอง โดยหลงฮอรโมนแอดรนาลนเขาสกระแสเลอดของแม การทดลองของ ดร.โจนสพบวาจดสงสดของวงรอบนจะเกดขนสม าเสมอ สอดคลองกบมมระหวางดวงอาทตยกบดวงจนทรในดวงก าเนดของแตละบคคล ปรากฏการณนท าใหเชอไดวาทารกมบคลกภาพทแฝงเรนมาตงแตเกด๒๓๙ ศาสตราจารยจอรจส ลคฮอฟสก (Georges Lakhovsky) นกชววทยาและฟสกสชาวรสเซยไดศกษาเรองนเชนกน ลคฮอฟสกไดแสดงไวว า รงสทแผมาจากอวกาศมาสโลกเกดจากดาวเคราะหและดาวฤกษตาง ๆ รงสนมผลตอโครโมโซมของเซลลซงเปนตวรบสญญาณไฟฟาจกรวาล โดยน ามาแปลงเปนกระแสไฟฟาอนเปนแรงลกลบเรยกวา ชวต และในลกษณะเดยวกนลคฮอฟสกกคดวา เซลลสมองท าหนาทเหมอนเสาอากาศในการรบสญญาณทแผมาจากดวงดาวเหมอนเสาวทย๒๔๐

๒๓๘ จกรเทพ ร าพงกจ, “การศกษาเชงวเคราะหทรรศนะของพทธปรชญาเถรวาททมตอโหราศาสตรในยคปจจบน”, วทยานพนธศาสนศาสตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย, ๒๕๕๑), หนา ๙๔. ๒๓๙ Stephen Arroyo, Astrology, Psychology and the Four Elements, (USA : CRCS Publications, 1975), p. 38. ๒๔๐ B.V. Raman, Planetary Influences on Human Affairs, (Bangalore : IBH Prakashana, 1980), pp. 56-57.

๑๑๙

รปภาพท ๒.๑ แสดงผลกระทบของดวงดาวตอชวตมนษย

ตามหลกวทยาศาสตรปจจบน อธบายวาสรรพสงในโลกนเปนเพยงกลมของอนภาคหรอคลนมากมาย ตอเชอมเรยงกนไป เสมอนเปนเนอเดยวกนตลอดทวทงจกรวาล ในสภาพของสงทเปนอนภาคหรอคลนทเรยกวาควอนตมนจะมปฏสมพนธกนไดเสมอ การเปลยนแปลงสถานะของอนภาคหนง จะมผลกระทบตอสถานะของอกอนภาคหนงได ไมวาจะอยหางไกลกนเพยงใดกตาม๒๔๑ สรปไดวา ดวงดาวมแรงสงท าใหมผลเกดขนกบสงมชวตบนโลก ดวยคลนแมเหลกไฟฟาสงออกมาและจะเปลยนแปลงไปตามการเคลอนทของวตถบนฟากฟา ระบบประสาทของมนษยจะตอบสนองตอการเปลยนแปลงบนทองฟานน และม รงสทแผจากอวกาศมาสโลก เกดจากดาวเคราะหและดาวฤกษตาง ๆ มผลตอโครโมโซมของเซลลซงเปนตวรบสญญาณไฟฟาจกรวาล โดยน ามาแปลงเปนกระแสไฟฟาอนเปนแรงลกลบเรยกวา ชวต

๒๔๑ โอฬาร เพยรธรรม, ตามหาความจรง วทยาศาสตรกบพทธธรรม ศาสตรทเปนคนละเรองเดยวกน, (กรงเทพมหานคร: ธรรมดา, ๒๕๔๙), หนา ๒๐๕-๒๐๖.

๑๒๐

๒.๔.๔.๒. ทฤษฎองครวม แนวคดแบบองครวม (holistic) อธบายวา ทกสงในจกรวาลรวมกนเปนระบบเดยว ภายในระบบใหญ มระบบยอยทมโครงสราง รปแบบ และความเปนไปสอดคลองกบระบบใหญ ดงจะเหนไดจากโครงสรางของจกรวาลกบโครงสรางของอะตอมมลกษณะทคลายกน อยภายใตกฎเกณฑของธรรมชาตแบบเดยวกน ทกสวนของจกรวาลมความสมพนธสอดคลองกนหมด นกจตวทยาคนส าคญของโลกคอคารล กสตาฟ จง (Carl Gustav Jung) เรยกความสอดคลองตองกนนวา ซงโครนซต (Synchronicity) โดยจงไดน าอทธพลความคดมาจากคมภรอจงของจนโบราณ เขาพบวา เหตการณบงเอญหลายครงเกดขนอยางมความหมายสอดคลองกนโดยไมไดเปนเหตผลของกนและกนบางครง อจงสามารถบอกถงรปแบบของความหมายทเชอมโยงเหตการณปจจบนไปสเหตการณทยงไมเกดขนในอนาคต ซงทงสองเหตการณไมไดเปนเหตเปนผลกน ปรากฏการณน อาจจะเรยกวา การเกดพรอมกนอยางน ความหมาย (acausal coningful principle) ห ร อห ล ก ก าร เช อ ม โย งท ไม ส ม พ น ธ เช ง เห ต (acausal connecting principle)๒๔๒ อยางเชนจ ๆ คณกนกถงเพอนเกาแกทไมไดพบกนมาสบกวาป แลวเพยงไมกวนาทเพอนคนนนกโทรศพทมาหาคณ หรอมอกตวอยางหนงทเกดขนกบจงเองระหวางการบ าบด คนไขของเขาไดฝนถงเครองประดบทเปนแมลงปกแขงทองค าและก าลงสนทนากบจงในเรองน ทนใดนนมเสยงเกดขนทกระจกหนาตาง ปรากฏเปนแมลงปกแขงตวหนงก าลงพยายามจะเขามาในหอง จงอธบายเหตการณนวาภาพของแมแบบ (archetype) ในความฝนอาจจะเกดขนสอดคลองกบเหตการณภายนอกแมแบบไมไดอยในโลกของจตเทานนแตอาจรกล าขามเขตมาปรากฏในโลกภายนอกได จงใชค าวาชงโครนซต เมอภาพในจตกบเหตการณภายนอกเกดขนพรอมกน และเหตการณนจะเกดบอยเมอจตส านกมก าลงออน และจตใตส านกมก าลงกวา๒๔๓ สรปไดวาทกสงในจกรวาลรวมกนเปนระบบเดยว ภายในระบบใหญ มระบบโครงสรางยอย ๆ รปแบบ และความเปนไปสอดคลองกบระบบใหญ โครงสรางจกรวาลมลกษณะคลายโครงสรางอะตอม เรยกความสอดคลองกนนวา ซงโครนซต (synchronicity) เหตการณบงเอญหลายครงเกดอยางมความหมายสอดคลองกนโดยไมไดเปนเหตเปนผลของกนและกน ๒.๔.๕ หลกการพยากรณทางโหราศาสตรเพอการปรกษาทางโหราศาสตร หลกการพยากรณของโหราศาสตร เพอท าใหเกดความเขาใจถงหลกการและวธการการพยากรณดวยดวงดาว เนองจากหลกวชาโหราศาสตรนมรายละเอยดมาก ผวจยจงขออธบายหลกการพนฐานโดยสรปพอใหเหนภาพ ความรทางโหราศาสตรเกดจากการสงเกตเทหวตถบนทองฟาของคนโบราณและบนทกเหตการณทเกดขนบนโลก เกบสถตจนเกดเปนองคความรทเกดจากประสบการณ (empirical knowledge) ดาวเคราะห (planets) ในโหราศาสตรหมายถง เทหวตถทเคลอนทไปบนทองฟาเปนประจ า โดยมดาวทเหนไดดวยตาเปลา ทมการใชมาตงแตโบราณไดแก ดวงอาทตย ดวงจนทร ดาวพธ ดาวศกร ดาวองคาร ดาวพฤหส และดาวเสาร เมอวทยาศาสตรเจรญขนมการคนพบดาวเคราะหอน

๒๔๒ See Cart Gustav Jung, An Casement, (UK : SAGE Publications, 2001), pp. 149-150. ๒๔๓ Ibid., p. 150.

๑๒๑

อก นกพยากรณกน ามาใชท านายดวย ไดแก ดาวมฤตย ดาวเนปจน และดาวพลโต (ถงแมปจจบนนกวทยาศาสตรจะไมนบวาเปนดาวพระเคราะหกตาม แตนกพยากรณกยงใชอย) ดาวเคราะหเหลานเปนสญลกษณแทนคณลกษณะตาง ๆ ตามความหมายของดาวทมนษยสงเกตและบนทกไว ความหมายของบดาวเคราะหทส าคญมดงน ดวงอาทตย หมายถง พลงชวต อตตะลกษณ พลงการสรางสรรค กอใหเกดสงทมชวตในระบบสรยะจกรวาล ดวงจนทร หมายถง อารมณ ความรสก จตใตส านก การตอบสนอง ท าใหเกดการรงสรรคและการสบพนธ (reproduction) ดาวพธ หมายถง การสอสารจตส านก การใชเหตผล ท าใหเกดการรจกคด (intelligence) ดาวศกร หมายถง ความรก คณคา ความตองการทางอารมณ ท าใหเกดมความรสก (feelling) ดาวองคารหมายถง แรงขบ ก าลงกาย ความตองการ การรเรม ท าใหเกดการเคลอนไหวได (movement) ดาวพฤหส หมายถง การขยายตว คณธรรม ศรทธา ท าใหเกดการเตบโต (growth) ดาวเสาร หมายถง การหดตว ความจ ากด ความพยายาม วนย ท าใหเกดรปราง (form) ดาวมฤตย หมายถง ปจเจกภาพ เสรภาพ การรเรมสรางสรรค ท าใหเกดโอกาสทจะน าญาณปญญา (wisdom) จากความจดเจนเกา ๆ มาใชให เปนประโยชนได (to utilize the wisdom of previous experiences) นอกจากใชความหมายของดาวเคราะหเหลานในการพยากรณแลวนกโหราศาสตรยงใชจดทเกดจากการค านวณมาท านายรวมดวยจดทส าคญคอ จดตดระหวางวงโคจรของดวงอาทตย และดวงจนทรซงม 2 จดเรยกวา ราหกบเกต๒๔๔ ๒.๔.๕.๑.หลกโหราศาสตรไทยจกรราศ (Zodiac) มาจากภาษากรก ζῳδιακός หมายถง "สตว" เปนแถบสมมตบนทองฟาทมขอบเขตประมาณ ๘ องศา คอนไปทางเหนอและใตของแนวเสนทางทดวงอาทตยปรากฏเคลอนผาน (สรยะวถ) ซงครอบคลมแนวเสนทางปรากฏของดวงอาทตย ดวงจนทร และดาวเคราะหในระบบสรยะจกรวาลอก ๗ ดวง คอ ดาวพธ ดาวศกร ดาวองคาร ดาวพฤหสบด ดาวเสาร ดาวยเรนส และดาวเนปจน สวนดาวพลโตนน ความเอยงของวงโคจรมคามาก ดาวพลโตจงมเสนทางปรากฏหางจากสรยะวถ๒๔๕ จกรราศคอ ทางเดนของดาวเคราะหทงหลาย เนองจากโหราศาสตรดวงดาวเปนความรทเกดจากประสบการณทใชโลกทรรศนแบบโบราณ คอ โลกเปนศนยกลางของจกรวาล ต าแหนงดาวเคราะหทงหลายทเคลอนทไปจงเปนต าแหนงทเทยบกบโลก เสนทางทดวงอาทตยเคลอนทไปบนทองฟาเรยกวา สรยะวถ หรอวมรรค (ecliptic) ดาวเคราะห ๆ กเคลอนอยในแถบบรเวณสรยะวถน

๒๔๔ กนยาวร สทธาพงษ, คดใหมโหราศาสตรหลงนวยค, หนา.๕๙-๖๐. ๒๔๕ วก พ เด ย ส าราน ก รม เส ร , จ ก รราศ , [ออน ไลน ], แห ล งท ม า : th.wikipedia.org/wiki [๑๕ มนาคม ๒๕๖๑].

๑๒๒

แถบสรยะวถมฉากหลงเปนกลมดาวฤกษ โบราณแบงแถบนออกเปน ๑๒ สวนเรยกวาจกรราศ (zodiac) โดยการอาศยกลมดาวฤกษนเปนเครองบอกต าแหนง นกโหราศาสตรจะสามารถก าหนดไดวา ดาวเคราะหแตละดวงโคจรอยทต าแหนงใด หรออยในราศ (Sign) ใด จากการศกษาสงเกตและบนทกมาแตโบราณแตละราศจะปรงแตงความหมายของดาวเคราะหตาง ๆ ใหเปนไปตามลกษณะของราศทดาวเคราะหนนโคจรอย ๑).ความหมายของราศ สรปไดดงน๒๔๖ ราศเมษ หมายถง กลา รกการผจญภย รกการเสยง ราศพฤษภ หมายถง ชอบสะสมบรโภค ชอบความมนคง ปฏบตนยม ราศเมษ หมายถง กลา รกการผจญภย รกการเสยง ราศพฤษภ หมายถง ชอบสะสมบรโภค ชอบความมนคง ปฏบตนยม ราศมถน หมายถง มเหตผล คลองแคลววองไว ราศกรกฎ หมายถง มความรสกไว รกบานและครอบครว ราศสงห หมายถง รกการเปนผน า รกอสระ ราศกนย หมายถง มความละเอยดรอบคอบ สนใจรายละเอยด ชอบบรการ ราศตลย หมายถง ชอบความงาม ศลปะ เขากบคนไดงาย ราศพจก หมายถง มอารมณสดโตง รกจรงเกลยดแรง ชอบความลกลบ ราศธน หมายถง ใจด ใจกวาง รกการเดนทาง สนใจดานปรชญา ราศมงกร หมายถง ระมดระวง ประหยด ทะเยอทะยาน ราศกมภ หมายถง รกเพอนมนษย เปนตวของตวเอง ราศมน หมายถง อารมณออนไหว มจนตนาการ ชอบปลกตว๒๔๗

ภาพท ๒.๒ แสดงวงโคจรของดวงอาทตยบนระนาบเสนสรยะวถ ผานกลมดาวจกรราศ

ทมา www.horasaadrevision.com/images/...3298.gif (๑๕ มกราคม ๒๕๕๓)

๒๔๖ กนยาวร สทธาพงษ, คดใหมโหราศาสตรหลงนวยค, หนา ๖๒. ๒๔๗ เรองเดยวกน, หนา ๖๓.

๑๒๓

นอกจากนยงมการแบงราศออกเปนเพศชาย กบเพศหญง แบงตามธาตทง ๔ คอ ดน น า ไฟ ลม และแบงตามคณภาพคอ จกรราศ (Cardinal) สถรราศ (fixed) และทวภาวะราศหรออภยราศ (mutable)๒๔๘ ลกษณะหรอก าลงของราศไดจดไว ๓ หมวด คอ (๑) ราศทมก าลงแรงหรอเคลอนไหวเรว เรยกวา จรราศ เปนราศทใหคณใหโทษไดอยางรวดเรวและหนกหนวง ไดแกราศ เมษ กรกฏ ตลย และมงกร (๒) ราศทมลกษณะและก าลงเชองชาหรอตงมนอยกบท เรยกวา สถรราศ เปนราศทใหผลคอนขางคงท ใหคณใหโทษชาแตยาวนาน สขนาน ทกขนาน ไดแกราศ พฤษก สงห พจก และกมภ (๓) ราศทมลกษณะและก าลงไมแนนอน เรวกได ชากได เรยกวา ทวภาวะราศหรออภยราศ ทวแปลวา สองภาวะคอ ความมความเปน เทากบราศนมสองภาวะ ใหคณใหโทษไมคงทแนนอน เดยวดเดยวราย มความเปลยนแปลงสง ไดแกราศ เมถน กนย ธน และมน๒๔๙ ราศเพศชาย ไดแก ราศเมษ ราศมถน ราศสงห ราศตล ราศธน ราศกมภ มลกษณะชอบแสดงออก (extrovert) ราศเพศหญง ไดแก ราศพฤษภ ราศกรกฎ ราศกนย ราศพจก ราศมกร ราศมน มลกษณะไมแสดงออก (introver) ๒) ธาตประจ าราศและความหมายของธาต ซงแบบไทยเรากม ๔ ธาตอยางทรจกกนอยแลว คอ ดน น า ไฟ ลม (๑) ธาตไฟ ประจ าอยในราศเมษ – สงห – ธน ธาตไฟ หมายถง ความรอนนนเอง ความรอนยอมใหพลง ความแขงแกรง ความกระตอรอรน ดานเสย คอ ความววาม ความเรงรบ การเผาไหม การท าลาย (๒) ธาตดน ประจ าอยในราศมงกร – พฤษภ – กนย ธาตดน หมายถงความหนกแนน ความอดทน ความแนนหนา ความเปนปกแผน ดานเสย กคอ ความเชองชา ไมทนการความเศราหมอง (๓) ธาตลม ประจ าอยในราศตลย – กมภ – มถน ธาตลม หมายถงความรวดเรว ความคลองตว ความออนไหว การไมอยนง ดานเสยกคอ ความไมแนนอน ความรนแรง (พาย) ความไมทน (๔) ธาตน า ประจ าอยในราศกรกฎ – พจก – มน ธาตน า หมายถงความเยอกเยน ความออนโยน ความรอมชอม การปรบตวเขากบสภาพแวดลอมไดด ดวยเสยกเชนความขลาด ความไมเดดขาด ความปรวนแปรงาย๒๕๐ ๓) เรอนชะตา (houses) เกดจากโลกหมนรอบตวเอง ท าใหทองฟาหมนครบรอบในหนงวน จดขอบฟาบนจกรราศทางทศตวออกขณะทบคคลเกดเรยกวา ลคนา (ascendant) ค าวา “ลคนา” นหมายถง “จดชวต” ทเจาชาตาแตละคนนนมขนเพอใชเปน“สถานรบ-สง” กระแสกรรมทสงมาจากดวงดาวอกหนง ดงนนลคนาจงเปนจดส าคญมากในดวงชาตาทกดวง ลคนาหรอจดชวตนมวธหาโดยใชองศาของ

๒๔๘ เรองเดยวกน, หนา ๖๔. ๒๔๙ สงหโต สรยาอารกษ, โหราศาสตรไทย เรยนดวยตวเองเลมเดยวจบ, หนา ๒๔. ๒๕๐ กนยาวร สทธาพงษ, คดใหมโหราศาสตรหลงนวยค, หนา ๖๔-๖๕.

๑๒๔

ดาวอาทตยเปนเจาการและใชเวลาเกดของเจาชาตา แตละคนนนเปนจดตงวา จะสถตอยในราศใดจากจดลคนานแบงทองฟาออกเปน ๑๒ สวนซงมการค านวณหลายวธ เรยกวา ๑๒ เรอนชะตา ลคนาเปนจดเรมของเรอนท ๑ เมอดาวเคราะหโคจรอยในเรอนชะตาใด ความหมายของดาวจะเกยวของกบเรองของเรอนชะตานน๒๕๑

ภาพท ๒.๓ แสดงลคนา ดาวเคราะหในเรอนชะตา

ทมา www.sereechai.com ตรทศเคราะหเทวา (๒๔ มกราคม ๒๕๕๔)

ซงแตละเรอนชะตามความหมายโดยสรปดงน เรอนชะตาท ๑ หมายถง บคลกภาพ รางกาย สขภาพโดยรวม เรอนชะตาท ๒ หมายถง รายได ทรพยสมบต เรอนชะตาท ๓ หมายถง ญาตพนอง ความสมพนธ การตดตอสอสาร เรอนชะตาท ๔ หมายถง บาน ครอบครว ชวตสวนตว เรอนชะตาท ๕ หมายถง บตรหลาน ความสนกสนาน ความรก เรอนชะตาท ๖ หมายถง การบรการ สขภาพ หนสน อปสรรค เรอนชะตาท ๗ หมายถง คครอง คสญญา หนสวน เรอนชะตาท ๘ หมายถง ความตาย การสญเสย เรอนชะตาท ๙ หมายถง การเดนทางไกล การส ารวจ ความคดเชงปรชญา เรอนชะตาท ๑๐ หมายถง สถานะทางสงคม อาชพ เปาหมายชวต เรอนชะตาท ๑๑ หมายถง ความหวง ลาภผล ผลประโยชน เรอนชะตาท ๑๒ หมายถง การจ ากดขอบเขต ศตรลบ ความเจบไขไดปวย๒๕๒

๒๕๑ กนยาวร สทธาพงษ, คดใหมโหราศาสตรหลงนวยค, หนา ๗๒. ๒๕๒ จกรเทพ ร าพงกจ, “การศกษาเชงวเคราะหทรรศนะของพทธปรชญาเถรวาททมตอโหราศาสตรในยคปจจบน”, วทยานพนธศาสนศาสตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย, ๒๕๕๑), หนา ๒๗.

๑๒๕

๔) มมสมพนธ (aspects) ภาพท ๒.๔

แสดงกม – เลง – โยค – ตรโกณ

ทมา www.horawej.com (๑๖ มนาคม ๒๕๕๔)

มมสมพนธ คอความสมพนธเชงมมทดาวเคราะหกระท าตอกน มมมส าคญทใชกนมาตงแตโบราณ คอ ๐ องศา ๕๐ องศา ๙๐ องศา ๑๒๐ องศา ๑๘๐ องศา มความหมายคอ มม ๐ องศา (กม) หมายถง การรวมพลงของดาวเคราะหทมากมกน มม ๕๐ องศา (โยค) หมายถง การเปดโอกาสสมมมองใหม มม ๙๐ องศา (เกณฑ) หมายถง ความขดแยงทาทายทส าคญ มม ๑๒๐ องศา (ตรโกณ) หมายถง การเสรมพลงซงกนและกน มม ๑๘๐ องศา (เลง) หมายถง การเผชญหนา ความตงเครยดทตองปรบสมดล๒๕๓ โหราศาสตรเปนวชาแหงการตความสญลกษณ โดยอาศยหลกการวา สญลกษณทเกยวของกบสงใดยอมบอกเรองราวบางอยางเกยวกบสงนนดวงดาวขณะบคคลเกดกถอเปนสญลกษณทเกยวของกบบคคลนนอยางหนงจากการสงเกตและบนทกมาตงแตสมยโบราณ จนเกดเปนศาสตรขน ดงทไดกลาวถงองคประกอบพนฐานของโหราศาสตรดวงดาว เรอนชะตา มมสมพนธมาแลวขางตน ในการตความสญลกษณเพอออกค าท านายมแนวทางอย ๒ ลกษณะคอ ค าท านายทเนนเหตการณ (event-oriented) และค าท านายทเนนบคคลเปนศนยกลาง (person-centered) ค าท านายทง ๒ แบบมลกษณะ ดงน (๑) ค าท านายทเนนเหตการณ เปนแบบการท านายทใชมาตงแตโบราณบนพนฐาน ความเชอทวามนษยและสงแวดลอมไดรบแรงกระท าจากภายนอกดวงอาทตย ดวงจนทร และดาวเคราะหทงหลายสงแรงมากระท าตอมนษยและท าใหเกดเหตการณตาง ๆ ค าท านายแนวนจะแบงคณภาพของแรงทสงมากระท าเปน ๒ ขว คอไมดกเลว มองสถานการณอะไรขนมากกวาจะมองบคคลแบบ บรณาการและไมท าใหเกดการพฒนาศกยภาพของบคคลใหเปนจรง ตวอยางค าท านายแนวน

๒๕๓ กนยาวร สทธาพงษ, คดใหมโหราศาสตรหลงนวยค, หนา ๗๓.

๑๒๖

คอ เมอดาวองคารเคลอนผานดาวเสารของเจาชะตาหมายถงอาจจะ เกดอบตเหตหรอความทกขยากขน ความส าเรจของโหรผท านายอยทการทายเหตการณไดถกตอง เปนผทสามารถบอกอนาคตได (๒) ค าท านายทเนนบคคลเปนศนยกลาง เปนแนวการท านายสมยใหมทใหความส าคญกบปจจยทางจตวทยา เนนไปทบคคลเปนศนยกลางค าท านายไมไดมลกษณะเปนการตดสนวา ดหรอไมด ดวงชะตาบคคลเปรยบเหมอนเมลดพนธทสามารถเจรญเตบโตตามศกยภาพกได (บคคลมเสรภาพในการเลอกกระท า) หรอกลาวอกนยหนง ดวงชะตาบอกถงสงทควรจะเปนและประสบการณทจ าเปนอนจะพฒนาศกยภาพของบคคลใหแสดงออกมาเปนความจรงไมมดวงชะตาทดหรอเลวไมมดาวทด ราศทเลว ทกปจจยในดวงชะตามความสมพนธกน๒๕๔ สรปไดวา ความรทางโหราศาสตรเกดจาก การสงเกตเทหวตถบนทองฟาของคนโบราณ และบนทกเหตการณทเกดขนบนโลก เกบเปนสถตจนเกดเปนองคความรทเกดจากประสบการณ (empirical knowledge) สงทโหราศาสตรศกษาคอ ดาวเคราะห ความหมายของดาว การโคจรของดวงดาว จกรราศ ธาตประจ าราศ ความหมายของธาต อทธพลของสญลกษณและความหมาย เรอนชะตา มมสมพนธ การแปลความหมาย มสองแนวทางคอ เนนเหตการณ กบเนนบคคลเปนศนยกลาง ๒.๔.๕.๒.หลกเลขศาสตร วชาโหราศาสตรมหลากหลายแขนงมาก อาทเชน ดดวงดวยวน เดอน ปเกด ดลายมอ ดไพยปซ เปนตน ซงวชาโหราศาสตรแตละแขนงนลวนเกยวพนกบตวเลข ชวตของคนเราถกครอบง าดวยอานภาพของตวเลขอานภาพของตวเลขยงใหญมาก อทธพลของตวเลขสามารถครอบง าทกสรรพสงในโลกน อานภาพของตวเลขเรยกวา “พลงจกรวาล” ซงเกดขนจากกลมดวงดาว ๑๐ ดวง ทอยในระบบสรยะจกรวาลดงดดสงเคราะหซงกนและกน อานภาพแหงการดงดดสงเคราะหแปรสภาพเปนพลงทยงใหญสามประการ คอพลงงานแมเหลก พลงงานไฟฟาปละพลงงานวทย เราสงเกตไดวาอปกรณเครองมอเครองใชทเราใชอยในชวตประจ าวนจะสอดวยอานภาพของตวเลขทงสน ไมวาจะเปนการใชโทรศพท บตรเครดตตาง ๆ เปนตน๒๕๕ ๑)ความสมพนธของตวเลข เลขทงหมดมอยดวยกน ๙ ตว ถาถอปจจบนกมเลข ๐ อกเลขหนง โบราณถอวามดวงดาว ๙ ดวง จงแทนเลข ๙ ตวเทานน การล าดบเลขมดงน เลข ๑ คอ ดาวอาทตย เลข ๒ คอ ดาวจนทร เลข ๓ คอ ดาวองคาร เลข ๔ คอ ดาวพธ เลข ๕ คอ ดาวพฤหสบด เลข ๖ คอ ดาวศกร ๒๕๔ จกรเทพ ร าพงกจ, “การศกษาเชงวเคราะหทรรศนะของพทธปรชญาเถรวาททมตอโหราศาสตรในยคปจจบน”, วทยานพนธศาสนศาสตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย), ๒๕๕๑, หนา ๒๘. ๒๕๕ ธวฒน เชาวชยพฒน, ชวตกบตวเลข, (กรงเทพมหานคร: บรษทส านกพมพดวงกมล (๒๕๒๐) จ ากด, ๒๕๔๖), หนา ๑๕.

๑๒๗

เลข ๗ คอ ดาวเสาร เลข ๘ คอ ดาวราห หรอ เนปจน เลข ๙ คอ ดาวเกต หรอ พลโต เลข ๐ คอ ดาวมฤตย (ยเรนส) ตวเลขทง ๙ เมอเรยงเปนสองแถวดงรป บวกกนจะเปนก าลงดาวบาปเคราะห๒๕๖ ๒)ความหมายของตวเลข เลข ๑ เปนเลขส าคญมความหมายแทนดาวอาทตย หมายถง หวหนา ความเปนใหญการถอตว ความหยง การเอาเดน ไมยอมเปนรองใคร บงถงความใฝฝนทะเยอทะยานทจะเปนใหญ การสรางสรรค เปนผทมความคดเหนเรองตวเองเปนใหญเหนอสงอน มกมขอคดเฉยบขาด ไมโลเล ใจคอมนคง บคคลทอยขายอทธพลเลข ๑ ดวยกนคอ เลข ๑๐, ๑๙, ๒๙ ซงผลลพธของการบวกเลขสองจ านวนไดผลเปน ๑ นนเอง๒๕๗ เลข ๒ คอดาวจนทร ซงเปนดาวจรสแสงเดนบนฟาเวลากลางคน ซงตรงขามกบเลข ๑ เปนดาวเดนฟาเวลากลางวน ดงนสวนบคคลเลข ๒ กลบตรงกนขาม ควรเจรจาในทรม หลบเขาไปในอาคาร ยงเปนเวลามดค ายงดบคคลเลข ๒ มกออนไหวงาย มกคดฝนมจนตนาการสง ชอบกวพนธ ชอบของละเอยดออน มสวนโนมเอยงไปทางสตรเพศ มความยวนใจตออารมณอนละเมยดละไม มกตามใจผอน คลอยตามเสยงสวนใหญบคคลเลข ๒ แมดภายนอกจะเปนคนออนไหวงาย แตเมอยามเขาทคบขนจะควบคมสตอารมณอยางดเลศ จะเปนนกแสดงนกพดทควบคมสตดมาก๒๕๘ เลข ๓ เปนเลขราย ทางโหราศาสตรถอวาเปนเลขของดาวองคาร ซงเปนตวฆาตกรอนจโจมทะลทะลวง องคารเปนดาวทสรางความปนปวน ความววาท การสงคราม ทางโหราศาสตรฝายยโรปถอวาเปนดาวสงคราม บงถงการขดแยงอยางรนแรง การใชก าลงประหตประหารกน ดาวองคารบงถงโทสะจต ความไหวจดงอนจด และการดาทอ การอตสาหกรรม เครองอาวธทกชนด เลข ๓ จงเปนดาวองคารแท ๆ บคคลเลข ๓ สวนใหญมกจะกลาแขง มกมอปทวเหตหรอการผาตด บคคลเลข ๓ มความมทะลบมบาม ท าตามอารมณของตนเอง ในวชาเลข ๗ ตว เลข ๓ คอดาวองคาร ผเกดวนองคารมกกลาแขง ซงเปนลกขอมลฐาน รจกกนดทวไป ซงมความแมนย ามาก๒๕๙ เลข ๔ เปนเลขของดาวพธ ถอกนวาเปนตวแทนแหงมนสมอง แสดงถงปฏภาณความเฉลยวฉลสด การฉลาดในการเจรจา การตดตอ การคบหาสมาคม ถอกนวาเปนเลขทเขาไหนเขาได บคคลดาวพธมกจะกลมกลนกบสงใดไดงายทสด เขาท านองนกแขกเตาอยกบโจรกเปนโจร อยกบฤษกเปนนกปราชญ เลข ๔ จงเปนดาวทบงบอกความไมแนนอน จนนกโหราศาสตรไทยพดวาพธรวนเร และถอวาดาวพธมสองภาค๒๖๐

๒๕๖ พลหลวง, พนฐานของโหราศาสตร (ความมหศจรรยของตวเลข), (กรงเทพมหานคร: โรงพมพเฟองอกษร, ๒๕๑๖), หนา ๑. ๒๕๗ เรองเดยวกน, หนา ๑๗. ๒๕๘ เรองเดยวกน, หนา ๒๒-๒๓. ๒๕๙ เรองเดยวกน, หนา ๒๗-๒๘. ๒๖๐ เรองเดยวกน, หนา ๓๔.

๑๒๘

เลข ๕ คอเลขตวแทนของดาวพฤหสบด อนเปนประธานของดาวศภเคราะห ซงเปนดาวอนอ านวยผลส าเรจใหแกทกคนทอยภายใตอทธพลของดาวพฤหสบด เลข ๕ คอความอดมสมบรณ การศกษา การใฝใจในความร สตปญญาอนแตกฉาน ความยตธรรม หมายถงผใหญ ผปกครอง ครบาอาจารย ผ พพากษา บดามารดา ความสขมเยอกเยนเลข ๕ เปนเลขททางโหราศาสตรไทยถอวามก าลงดาวเปนเลข ๑๕ คอ ๑ บวก ๙ เปน ๑๐ กคอ ๕ สองเทา เลขอนตรงกบเลข ๕ คอเลข ๑๔, ๒๓, ๓๒๒๖๑ เลข ๖ เปนเลขของดาวศกร ซงเปนทยอมรบกนทวไปทกฝายทงตะวนออกตะวนตก เลข ๖ เปนดาวศลป ดาวแหงความรก ดาวแหงชวตสมรส ลกษณะเลข ๖ คอ ผวขาว รางสมสวน เจาเนอ แตงตวด บางทกรางทวม บคคลเลข ๖ มเสนหดงดดผอนอยางรนแรง จะเปนทรกนบถอของบคคลทต ากวา รกสวยรกงาม มรสนยมชอบแตงตว ชอบศลปดนตร ชอบสนกบนเทง อารมณแจมใส มองโลกมนแงกวางและแงความสข ตองการใหผอนมความสข โดยไมมจตใจอจฉารษยาแตอยางไรเลขของดาว ๖ ยงมเลขคอยกลมเดยวซงบวกเปนเลข ๖ คอ ๑๕, ๒๔, ๓๓, ๔๒, ๕๑, และ ๖๐ เปนตน๒๖๒ เลข ๗ คอสญลกษณของดาวเสาร ซงเปนประธานดาวบาปเคราะห เสารแสดงอ านาจทกขโทษ การลาชา การเชอนแช โรคภยไขเจบ ความวนาศ ความระทมทกข การสญเสย คนชนต า สลม ความยากจน ความหวากระแวง ความอจฉา ความหงหวง สภาพทรดโทรม ความลมละลาย ทกขทรมาน บคคลเลข ๗ เปนก าพรา มกเรรอนจากทอย มกเดอดรอนเปนนจ โรคภยไขเจบเบยดเบยนเนอง ๆ มเหตรายเขามาไมวายเวน เลข ๗ เปนเลขของบคคลผอดทน สตดเลศ สามารถอดทนความทกขยากไดดกวาเลขอนไมส ารวม มความเปนอยงาย ๆ มกขดสน๒๖๓ เลข ๘ เปนเลขส าคญทใหโทษมากกวาเลข ๑ เชนเดยวกบเลข ๓ และเลข ๗ เลข ๘ เปนเลขอาถรรพมกเกดเหตวบตเสมอ เปนเลขของราห เมอนกดาราศาสตรคนพบดาวพระเคราะหใหมถดจากดาวมฤตยออกไป ดาวทเหมาะสมกบเลข ๘ ทสดคอ เนปจน อนเปนบาปเคราะห ฝายจโจมส าคญเชนเดยวกบดาวเสารราห แสดงถงความลมหลง มวเมา มโมหะจรตเปนเจาเรอน มกถกใสรายปายสตองคดความ มกถกกลนแกลง มกถกเบยดบง มคนแอบอางท าใหเสยชอเสยง ความอบอาย ความลมละลาย ราหใหโทษทางมวหมอง เสยชอเสยง ถกกลนแกลง ความวบตโดยฉบพลน๒๖๔ เลข ๙ เปนเลขทอ านวยความส าเรจเลขหนงในบรรดาเลขทงหลาย จดวาเปนเลขศกดสทธ บงถงศาสนา และสงลกซงของศาสนา จงใชแทนดาวเกตและดาวพลโต ดาวพลโตเปนดาวอยวงนอกสดของระบบสรยะ จงเปนดาวอนเรนลบ เกยวกบศาสตรเรนลบตลอดเวลา บคคลเลข ๙ ดาวพลโต มกสนใจของเกาแก ของโบราณ เปนนกโบราณคด ชอบเกบสะสม รวบรวมของเกาแก เลอมในทางไสยศาสตร มกชอบวชาการประวตศาสตร หวโบราณ บคคลเลข ๙ มกมลกษณะพเศษไมเหมอนใคร ดาวพลโตเปนดาวทเกยวกบการแพทยโดยตรง ยงหมายถงนกเลงสะสม ท าใหมอารมณอยากได ชอบคนควา ขดคนจนถงแกนภายใน๒๖๕ ๒๖๑ เรองเดยวกน, หนา ๓๙. ๒๖๒ เรองเดยวกน, หนา ๔๓. ๒๖๓ เรองเดยวกน, หนา ๔๗-๔๘. ๒๖๔ เรองเดยวกน, หนา ๕๔. ๒๖๕ เรองเดยวกน, หนา ๕๗.

๑๒๙

เลข ๐ เปนสญลกษณแทนดาวมฤตย ซงโหรไทยในสมยรชกาลท ๔ ไดบญญตขนใช นบวาตรงกบความหมายอนแทจรง ดวยเลข ๐ มฤตยบงถงการคดคน การแสวงหาความรแปลก ๆ การเดนทาง การส ารวจ การคนควาทางวทยาศาสตร ความกาวหนาทางดาราศาสตร ดนแดน ตางประเทศ สงเรนลบ จตศาสตร อ านาจจต จตแพทย และศนยวจยคนควาทกแหง การไฟฟา คลนวทยในอากาศ๒๖๖ ความหมายของตวเลข ๐ – ๙ นยกตวอยางมาพอเปนสงเขป ตวเลขเดยวเหลานเมอน ามาผสมเปนเลขสองหลกหรอสามหลก ความหมายกจะเปลยนแปลงตามไปดวย เชน เลข ๑๔ เปนเลขด ใหคณแกบคคลผตกอยภายใตอทธพลของเลขน ดวยเลข ๑๔ ประกอบดวยดาว ๑ คออาทตยเปนพลงประธานส าคญกบเลข ๔ ดาวพธ ซงหมายถงสตปญญา และมนสมอง บคคลเลข ๑๔ จงมสมองอนเฉยบแหลม วองไว มกขบคดคนและจดจ าสงตาง ๆ ไดแมนย ามาก เลข ๑๔ บงถงความรงโรจนและความมนคงของชวต ในต าราวชาเลข ๗ ตวถอวาเลข ๑๔ เปนก าลงจกพรรต วาใหคณเขมแขงนก ถอวาเลข ๑๔ เปนจดเรมตนของพลงตาง ๆ ๒๖๗ เลข ๑๐๐คอเลข ๑ กบ ๐ สองตว บงถงความทะเยอทะยานกาวหนาอยางไมหยดยง ถอวาเปนตวเลขใหคณอยางหนง และดาว ๐ สองตว บงถงการปลอยอสระตามใจ ตนเองมากเกนไปบางครงถาไมมขอบเขตอาจจะเกดผลเสยหายไดงาย เลขนเปนจดพอดของรอบศตวรรษ จงถอวาเปนเลขทอ านวยความส าเรจไดอยางด๒๖๘ พฤตกรรมของบคคลหมายเลข ๑๐๐ เปนคนมนใจในตวเองสงมความทะเยอทะยานด ไมชอบซ าแบบใคร เปนคนถอเกยตถอศกดศร ไมชอบใหใครบงคบ ไมชอบอยใตบงคบบญชาของใคร ไมชอบใหใครมาคอยสอนคอยบน ไมชอบใหใครมาจจจกจก จ าจ จ าชย มกเปนคนใจออนขสงสารคน ชอบชวยเหลอคนออนแอคนทถกรงแก ของเอาภาระหรอปญหาของชาวบานมาเปนภาระของตวเอง ระวงจะเขาลกษณะเนอไมไดกน หนงไมไดรองนง เอากระดกมาแขวนคอ เปนคนมสตปญญาเฉลยวฉลาด เหนอะไรทไมถกตองมกจะคอยสอนคอยบนโดยไมรตว เปนคนถอศกดศรยงสงใด เมอไหรทถกหมนศกดศรกจะเหมอนเอาน ามกมาราดบนกองไฟเราด ๆ นเอง และยงเปนคนเจบแลวไมรจกจ าอกดวย๒๖๙ สรปไดวาชวตของบคคลยอมมตวเลขเขามามบทบาทรวมดวยอยางใกลชด จนบางครงแทบไมรสกตว เรมจากบานเลขท ตอจากนนกเปนเลขประจ าตวบตรประชาชน หมายเลขโทรศพท เลขทะเบยนรถตาง ๆ เปนตน เลขศาสตร ใชตวเลขแทนสญลกษณของดวงดาว และดวงดาวทกดวงเตมไปดวยพลง และมความสมพนธกบชวต ซงมนษยเชอวาสามารถกอเกดความเปนไปไดทงทางดและทางไมด การใชตวเลขในการพยากรณ สามารถบอกเหต รายดของชวตและสามารถวางแผนการใชชวตและเสรมสรางก าลงใจในการด าเนนชวตได ๒๖๖ เรองเดยวกน, หนา ๖๑. ๒๖๗ เรองเดยวกน, หนา ๗๗. ๒๖๘ เรองเดยวกน, หนา ๑๒๓. ๒๖๙ ธรวฒน เชาวชยรตน, ชวตกบตวเลข, (กรงเทพมหาคร: บรษทส านกพมพดวงกมล (๒๕๒๐) จ ากด, ๒๕๔๖, หนา ๒๑๐.

๑๓๐

๒.๔.๕.๓.หลกไพยปซ TAROT ขนทอง อสน ณ อยธยา๒๗๐ กลาวไววา การดดวงตามหลกของไพยปซ ผลของการท านายเปนเพยงสวนหนงเพอน ามาประกอบการตดสนใจ หาความถกตองกบหลกความจรง ขอมลจรงทประสพอย เพอหลกเลยงลดความสญเสยและหาชองทางทมความเปนไปไดในการเลอกใชเพอใหเกดประโยชนกบเจาของชะตาและสรางความสบายใจ ความมนใจตอการตดสนใจกอนลงมอปฏบต ธนกร สนเกษม๒๗๑ ไดกลาวไววา ไพยปซ TAROT มอายก าเนดมาแลวประมาณ ๖๐๐ ป และถกถายทอดใหสบสานตอไปเหมอนมมนตวเศษทดงดดผคนใหพศวงสงสยในอ านาจลกลบ ไพยปซ มประวตการรเรมในศตวรรษท ๑๔ ในราชส านกของประเทศฝงเศส (รชสมยพระเจา Charles ท ๖) โดยในป ค.ศ. ๑๓๙๐ ไดมหญงยปซคนหนงน าไพยปซเขาไปถวายความส าราญแกพระเจา Charles และพระราชน Odeth หลอนสามารถอธบายเรองราวความลบสวนตวของพระเจา Charles และราชนไดอยางชดเจนทงในอดต ปจจบน และอนาคต กรหรศ บวสรวง๒๗๒ กลาวไววา ศาสตรตาง ๆ ในโลกนยอมมทมา และมความแตกตางกน มระดบของความยาก ความงาย ไมเหมอนกนแตการทจะไดรบการยอมรบอยางกวางขวางนนจ าเปนตองอาศยการพสจน การทดสอบวาจะมความแมนย ามากนอยเพยงใด เชนเดยวกบชวตของคน ยอมมวถทางทแตกตางกน ในทางโหราศาสตรจงเชอวาดวงชะตาของคนไมมทางทจะเหมอนกนได แมแตจะเปนแฝดกตาม ดวยเหตนศาสตรแหงการพยากรณจงมมากมายหลายสาขาวชา ขนอยกบศรทธาและความเชอทแตกตางกนนนเอง ไพยปซหรอทคนรจกกนในนาม Tarot card จงเปนอกศาสตรหนงทนยมแพรหลายและเชอวามความแมนย าสง ไมวาจะใชท านายเหตการณในอดตจนถงปจจบนและอนาคต หรอแมแตจะใชวเคราะหลกษณะนสยความคด ความรสกกสามารถรไดอยางทะลปรโปรง จฑามาศ ณ สงขลา๒๗๓ กลาวไววา ความลลบของไพยปซ สบเนองมาหลายศตวรรษ มพลงในการท านายอยในแตละภาพ การปรกษาเปดโอกาสใหเราไดเหนลาง ๆ ในสงทไมรและเขาถงพลงของจตใตส านก อนาคตจะเปนเชนไรขนอยกบจตใจและการยอมรบความจรง ไพไมไดเปดเผยถงเคราะหกรรมทเราจะแกไขใหบรรเทาเบาบางลงได แตเปดเผยถงวถทางส าหรบความคด ความรสก และจตใจทจะไปดวยกนไดตามความเปนจรงทเกดขน สรปไดวาศาสตรการดหมอดวยไพยปซ ทสบเนองมาหลายศตวรรษ มพลงในการท านายอยในแตละภาพ ในสงคมของคนไทยปจจบนเปนทรจกกนทกชนชนนบตงแตวงสงคมไฮโซ, นกบรหาร นกศกษา รวมถงประชาชนทวไปโดยนยมไปใหหมอดท านายดวยไพยปซรวมทงมการศกษาจากต ารา

๒๗๐ ขนทอง อสน ณ อยธยา, วธดหมอไพยปซ, (กรงเทพมหานคร: วศวนาถการพมพ, ๒๕๓๕), หนา ๒๕๐. ๒๗๑ ธนกร สนเกษม, ไพยปซ TAROT, พมพครงท ๒, (กรงเทพมหานคร: โรงพมพอนเตอรพรนท คอรปอเรชน จ ากด, ๒๕๓๗), หนา ๖-๗. ๒๗๒ กรหรศ บวสรวง, ไพยปซชนสงระบบการะแสจต, พมพครงท ๑, (กรงเทพมหานคร: ส านกพมพ ซ.พ บคสแตนดารด, ๒๕๔๗), หนา ๗. ๒๗๓ จฑามาศ ณ สงขลา, ทายใจรกจากไพยบซ, พมพครงท ๑, (กรงเทพมหานคร: ส านกพมพฤกษงามยามด, ๒๕๓๙), หนา ๒๐.

๑๓๑

อยางแพรหลายและมการน ามาใชท านายกนอยางสนกสนาน ไพยปซเปนภาษาสากลสามารถสอไปไดในทกชาตทกภาษาแมเปนเพยงแผนไพธรรมดาแตกมความศกดสทธ มความแมนย าในการท านายไมแพศาสตรการท านายประเภทอน ๆ ๑)ความเปนมาของไพ (ไพทาโรต) นบยอนหลงไปพนกวาป พวกยปซมภาษาพดทมรากมาจาก นโอ -อารยน ซงสนนษฐานวาพวกเขามาจากลมแมน าสนธ ทางแถบตอนเหนอของประเทศอนเดย พวกยปซไดละทงถนฐานและเดนทางมาทางยโรปตะวนตก พวกหนงมงหนาไปทางตอนกลางของทวปยโรปอกพวกหนงมงไปทางอฟรกาเหนอ พวกยปซเรรอนกระจดกระจายกนไปในดนแดนตาง ๆ จนกระทงมารวมตวกนเปนชมชนขนในตอนใตของยโรป ใน ป.ค.ศ. ๑๔๑๗ หลงจากนนกเดนทางไปถงเกาะองกฤษ เสปน เดนมารค ฝรงเศส สกอตแลนด โปแลนด พวกยปซมพฤตกรรมทไมคอยด เชน ชอบขโมยของจงถกรงเกยจและตอตาน ชวตเรรอนของพวกยปซแบงไดเปน ๔ กลม ตามลกษณะของอาชพ เชน ซอมแซมหมอ ชาม ไห และเครองประดบพวกนจะอยทางยโรปตอนเหนอ ยปซนบถอเทพ มพระเจา God มาร Devil ชวตของพวกเขาเตมไปดวยความเชอดานไสยศาสตร จตวญญาณ มการสะเดาะเคราะหโดยใชสรอยเงนลากเสนบนฝามอ มเสนหยาแฝด มเครองรางของขลง ผหญงยปซช านาญในการท านายโชคชะตาโดยใชไพทาโรตหรอมารอต (Tarot) แตในปจจบนจะใชไพปอกมากกวา มการท านายโดยใชดจากเสนของใบชา ใชเมดถว สวนทใชลกแกวเปนเพยงการโชวเทานน นอกจากนยงนยมการดลายมอ โดยเฉพาะลกษณะของนว ลายนวมอ๒๗๔ ชวงเวลาและสถานททเปนตนก าเนดของไพทาโรตไมปรากฏชดวามมาตงแตเมอใด และทไหน บางกวามาจากอยปต บางกวามาจากจน เปอรเวย หรอไมกอนเดย แตเปนทรกนวามการเลนไพในประเทศจนและอนเดยกอนจะมาเปนทแพรหลายในยโรป แตการเลนแตกตางไปจากทเลนกนในยโรปยคแรก ๆ มาก อกทงยงไมปรากฏหลกฐานของอทธพลทแพรเขามาโดยตรงดวยมอยทฤษฎหนงกลาววา มนถกน ามาสยโรปโดยพวกยปซ และแมวายปซจะใชไฟในการท านายโชคชะตา แตพวกเขากมใชผประดษฐคดคนไพขนมา หรอ น าไผมาจากประเทศทคดคนเชนอนเดยแตอยางใด (เคยมความเชอกนวา มาจากอยปต อนเนองมาจากชอของมน)๒๗๕ อกทฤษฎหนงกลาววา ไพทาโรตเปนชอทตงตามชอแมน าทาโร ซ งเปนแควทแยกจากแมน าโพในประเทศอตาล และไพกถกคดคนขนมาใกลกบบรเวณดงกลาว จากบนทกทปรากฏในสมยพระเจาชารลท ๖ แหงฝรงเศส ชวงป ๑๓๙๒ พบวามชางเขยนคนหนงชอจาคเภอแมง แกรงกองเนอร ไดท าไพระบายสปดทองขนมาสามชดส าหรบพระราชา บางบนทกกกลาววา มการเลนไพกนตงแตยคตน ๆ ของศตวรรษท ๑๔ และเรมแพรหลายในยโรป ในชวงเวลานเอง แตกไมมหลกฐานปรากฏชดวาหมายถงไพทาโรตทเรารจกกนในปจจบนหรอไม๒๗๖ บางกระแส กลาววา ไพยปซทถกพบและรจกชดแรกสดนน ประมาณป ค.ศ. ๑๓๙๓ มอยเพยง ๑๗ ใบ นนแสดงวาไพยปซไดมขนกอนหนานแลวแต ๒๗๔ กรหรศ บวสรวง, ไพยปซชนสงระบบการะแสจต, พมพครงท ๑, (กรงเทพมหานคร: ส านกพมพ ซ.พ บคสแตนดารด, ๒๕๔๗), หนา ๑๑-๑๒. ๒๗๕ สมลกษณ สวางโรจน, วธอานไพทาโรต, พมพครงท ๑, (กรงเทพมหานคร: รงแสดงการพมพ, ๒๕๓๘), หนา ๘. ๒๗๖ สมลกษณ สวางโรจน, วธอานไพทาโรต, หนา ๘.

๑๓๒

เพงถกคนพบ ทงนคงเนองมาจากมนเปนของตองหามในเมองฟลอเรนซ ประเทศอตาล โดยถกมองวาผดหลกศาสนา๒๗๗ ไพทาโรตมอยดวยกนหลายแบบในยคแรก ๆ ส ารบไพทาโรตในปจจบนซงมจ านวน ๗๘ ใบ ยดถอรปแบบมาจากไพทาโรตของชาวเวนช หรอชาวพดมอนทในอตาล ในขณะนมไพทาโรตทแตกตางออกไป คอมอย ๙๗ ใบในหนงส ารบ และมชอเรยกวาฟลอเรนไทน ทาโรต หรอมนซเอท โดยจะประกอบดวยไพทใชแทนจกรราศ ธาตทงส และทตสวรรคเพมอกสใบ ซงจะไม มไพเหลานอยในส ารบมาตรฐานในปจจบน นอกจากนกมโบลองนส ทาโรต ทเรยกนวา ทาโรซโน (แปลวา “ทาโรตส ารบเลก” เพราะมเพยง ๖๒ ใบเทานน) ยงไปกวานน กยงมความแตกตางอกมากมาย โดยเฉพาะในดานจ านวนของไพเมเจอร อารคานา หรอทรมพ๒๗๘ ในศตวรรษท ๑๕ ยคแหงมลานเปนผสงใหจดท าไพยปซขน ๑ ชด โดยใหตงชอไพตามสกลของพระองค เชนภาพพระสงฆราช (Hi-erophant or pope) ผคนสมยตอมาเชอวาคงไดความคดมาจากภาพนกแสดงในงานเฉลมพระชนมพรรษาของพระราชาแหงประเทศอตาล เรยกไพชดนวา ชดวสคอนต (Visconti Deck) ซงยงคงมเหลออยครบชด ไพชดนผวาดและแตงแตมสสนใหสอดคลองกบยคสมยในสมยกลางนนคอศลปนชาวอตาล ชอ Bonifiio Bembo๒๗๙ ใน ศ ต ว ร ร ษ ท ๑๕ น ไพทาโรตหลายส ารบทถกเขยนมาเพอตระกลวสคอนต มจ านวนมาตรฐาน คอ ๗๘ ใบ แตปจจบนยงคงเหลออยเพยง ๗๔ ใบอยในพพธภณฑตาง ๆ และนกสะสมเอกชน จากหลกฐานทปรากฏ พบวาภาพในไพทาโรตทนยมใชกน เปลยนแปลงไปเพยงนอยนดเทานนนบแตนนมาจนปจจบน แตเดมไพทาโรตอามไวส าหรบเลนเกม แตจากบนทกยคตน ๆ เปนจ านวนมากบอกใหรวา โบสถไมคอยจะพอใจกบไพทาโรตนก อกทงยงแคลงใจวามนมอะไรบางอยางทขดตอหลกศาสนา หรออาจถงขนลมลางศาสนาเลยทเดยว จงอาจเปนไดวามการใชพทาโรตเพอการท านายอนาคตมาแตตน และอาจคดคนขนมาโดยพวกนอกรต ในศตวรรษท ๑๘ ไดมความพยายามยางจรงจงทจะเชอมโยงไพทาโรตกบความเชอลกลบของพวกนอกรตในสมยโบราณ ในป ๑๗๙๑ องตวน กร เดอ เยเบอรแลง นกโบราณคดและนกคนควาสมครเลนเรองลลบ จดพมพงานของเขาเลมท ๘ ชอเลอ มองเดอ ปรมตฟ โดยกวาวถงไพทาโรตไวดวยบทหนงอนเปนแนวความคดของเขาเองวา ไพทาโรตคอชนสวนของหนงสอศกดสทธของชาวอยปตโบราณ ทมชอวา บค ออฟ ธอธ และถกน าออกจากอยปตโดยพวกยปซ และเขายงเปนคนแรกทกลาวว ไพเมเจอร อารคานาของไพทาโรต และตวอกษรภาษาฮบรมความเชอมโยงกน ความคดนไดรบการสนบสนนจากนกวจารณเกยวกบไพทาโรตเปนจ านวนมาก ทฤษฎของกร เดอ เยเบอแลงไดรบการปรบปรงโดยอคลเลยด ชางท าผมและหมอดมออาชพ โดยเชอมโยงไพทาโรตกบเรองราวลกลบของคาคาลาของชาวฮบร และยงไดคดคนรปแบบของทาโรต “ถกตอง” ของเขาขนมาเอง โดยมความเชอวาตรงกบของเดมในสมยโบราณมากกวา

๒๗๗ จฑามาศ ณ สงขลา, ทายใจรกจากไพยบซ, พมพครงท ๑, (กรงเทพมหานคร: ส านกพมพฤกษงามยามด, ๒๕๓๙), หนา ๙. ๒๗๘ จฑามาศ ณ สงขลา, ทายใจรกจากไพยบซ, หนา ๙. ๒๗๙ เรองเดยวกน, หนา ๑๐.

๑๓๓

ในศตวรรษท ๑๗ เอลฟาส เลอร ไดพฒนาแนวความคดนตอไปอกในเรองการเชอมโยงระหวางคาบาลากบทาโรต และความคดของเขากมอทธพลตอความเขาใจเกยวกบไพทาโรต นบแตนนมา ทฤษฎทกลาวถงหนงสอ บคออฟ ธอธ และความสอดคลองกบคาบาลาไดรบการยอมรบจากนกวจารณในศตวรรษท ๑๙ อกทงยงรวมกนกบทาโรตทนยมกนอยไดอยางแนบแนนดวย ประการสดทาย อทธพลส าคญทมตอวธการใชไพ และความหมายทใชกนอยในปจจบนนน มาจากเฮอรเมตค ออรเดอร ออฟ เดอะ โกลเดน ดอน ซงเปนสมาคมลกลบ กอตงในป ๑๘๘๘ สมาคมนมผมชอเสยงเขารวมเปนสมาชกมากมาย เปนตนวา ดบเบลย. บ ยตส และบราม สโตเกอร โกลเดน ดอน ถอวา ดาราศาสตร การเลนแรแปรธาต การพยากรณ การศกษาเกยวกบตวเลข คาบาลา และพธกรรมทางไสยศาสตร ตางกเปนเรองลกลบในระบบเดยวกนโดยมทาโรตเป นแกนกลาง สมาคมนไดปฏบตตามค าสอนของเลอว ทเกยวกบทาโรต แตล าดบของความสอดคลองระหวางตวอกษรของชาวฮบร และไพแหงเมเจอร อารคานา ไดถกเปลยนแปลงไป ไพแหงความยตธรรมและพลงถกเปลยนต าแหนง ดวยเหตผลทจะอธบายตอไปในภายหลง๒๘๐ เอ. อ. เวท และพาเมลา คอลแมน สมธ สมาชกแหงโกลเดน ดอน ไดคดคนไพทาโรตทมชอเสยงขนมาโดยใชชอส ารบ ไรเดอร-เวท ไพส ารบนรวมทงหนงสอชอเดอะ พคทอเรยล ดย ท เดอะ ทาโรต ไดรบการจดพมพในป ๑๙๑๐ ซงนบเปนส ารบไพทมอทธพลสงมากส ารบหนง และไพสมยใหมเปนจ านวนมากมก าเนดมาจากส ารบไพเดอร - เวทนดวย อกทงหนงสอในปจจบนทเขยนเกยวกบเรองราวของไพทาโรต (รวมทงเลมนดวย) ไดใหความหมายของไพตามความหมายทเวทไดใหไวไมมากกนอย (ซงเทากบวาไดยดถอเอาวธใชของโกลเดน ดอนนนเอง) อลสเตอร ครอวลย เปนสมาชกอกคนหนงทมชอเสยงในเวลาตอมาจากเรองนเชนกน หนงสอทเกยวกบไพทาโรตของเขาทชอ เดอะ บค ออฟ ธอธ (พมพในป ๑๙๔๔) และไพส ารบนเขาออกแบบขนมากเอง และวาดโดยเลดฟรดา แฮรส ท าใหทงคกลายเปนนกเขยนและศลปนทมอทธพลมาก รวมทงท าใหไพทาโรตแพรหลายอยางกวางขวางอกดวย นบตงแตชวงป ๑๙๗๐ ความสนใจเกยวกบไพทาโรตไดเพมขยายมากขน แบบไพส ารบใหม ๆ ออกมามากมาย โดยบางส ารบไดมการแปลความหมายขนมาใหม บางส ารบกดดแปลงใหเขากบวฒนธรรมของแตละทองถนตามความเชอและเรองราวทเลาสบทอดกนมา๒๘๑ ไพยปซชดทเปนทนยามในประเทศไทยคอ ชดไรเดอร-เวท ซงเขยนขนโดย พาเมลลา คอลแมน สมธ Pamela Colman Smith เกดวนท ๑๖ กมภาพนธ ๑๘๗๘ ท Middlesese, England บดา มารดาเปนชาวอเมรกน ตอนเลก ๆ เธอตองตดตามบดามารดาไปใชชวตท London, New Tork และ Kingston, Jamaica เมออาย ๑๕ ป เธอไดศกษาวชาศลปะท Pratt Institute of Brooklyn New York ส าเรจการศกษาเมออาย ๑๙ ป ในป ๑๘๙๙ เธอกลบมาใชชวตทประเทศองกฤษเปน Designer ของโรงละคร เปนผเขยนรปภาพประกอบหนงสอ และโปสเตอรใหส านกพมพตาง ๆ แตทเปนความส าเรจของเธอมากคอ การเขยนเรอง และรปนทานตาง ๆ โดยอาศยประสบการณของเธอสมยทอย Kingstion, Jamaica ในป ๑๙๐๙ Pamela Colman Smith ไดเขยนรปไพยปซ ) ๗๘

๒๘๐ สมลกษณ สวางโรจน, วธอานไพทาโรต, หนา ๑๐-๑๑. ๒๘๑ เรองเดยวกน, หนา ๑๒.

๑๓๔

ใบ ให The Ride Waite Tarot เธอเขยนไดสวยงามดวยจนตนาการของเธอเองประกอบกบตวเธอเองกไดมประวตวาไดสนใจโหราศาสตรมาแลวตงแตป ๑๙๐๔ เธอไมไดแตงงาน และเสยชวตอยางเดยวดายในป ๑๙๕๑ ท Bude Comall โดยไมมทรพยสมบตใด ๆ เหลอแตผลงานทคนยอมรบทวโลก๒๘๒ ๒)การแบงชดของไพทาโรต โดยทวไปมทงหมด ๗๘ ใบ แบงกนเปนชดใหญ ๒๒ ใบ และชดเลก ๕๖ ใบ ไพแตละใบสามารถบอกความหมาย ท านายชะตาชวต และใหรายละเอยดในการแกไขปญหาชวตไดเปนอยางด ไพชดใหญ แตละใบท านายลกษณะนสย บคลก ความเปนมา เปนไปของฐานแหงชวต ทอยอาศย สถานภาพในอนาคต รวมไปถงความมนคงและบทสรปสดทาย อทธพลของไพชดใหญนนมมากเมอปรากฏอยในการท านายพนดวงชะตายอมแสดงถงรากฐานแหงชวตทจะเปนไป เรองราวทเกดขนจะบงชดเจนไมอาจแกไขเปลยนแปลงได นอกจากจะมไพชดเลกทเสรมแทรกจดประกายไวให ไพชดเลก ในไพชดเลกซงม 56 ใบ ไดแบงการท านายรายละเอยดเรองตาง ๆ ไวดงน Wands หมายถงการศกษา การงาน และรากฐานทมนคง บงบอกถงสภาพจตใจทางดานการงาน Cups หมายถงความรกใครผกพน สถานภาพทางดานจตใจ นสย และความสขสมบรณ Swords หมายถงปญหา อปสรรค การตอส แกไข การเจบปวย รวมไปถงเรองอบตเหตตาง ๆ Pentacles หมายถงการเงน ความร ารวยยากจน ธรกจทจะสงผลดในดานการเงนตาง ๆ และยงรวมไปถงเรองโชคลาภอกดวย และในไพชดเลกกยงมไพทบงบอกสถานะของตวบคคล อาย เพศ ลกษณะสงต าด าขาวไดอกดวย ซงเปนการบอกรายละเอยดทจะชวยใหการท านายแมนย าขน แตจะแมนย าแคไหนกตองขนอยกบวาผพยากรณสามารถอานไพไดแตกฉานและมพลงมากพอไหม๒๘๓

๒๘๒ ธนกร สนเกษม, ไพยปซ TAROT, หนา ๙-๑๐. ๒๘๓ จฑามาศ ณ สงขลา, ทายใจรกจากไพยปซ, หนา ๑๑-๑๒.

๑๓๕

๓)ไพทาโรตกบโหราศาสตร เพอเปนการท าความเขาใจไพทาโรตหรอไพยปซใหลกซงขน ผเขยนจงไดจดท าแผนภมโหราศาสตรเพอชวยในการอานไพเพอค าท านายจะไดแมนย า ไพแตละใบเชอมโยงกบสญลกษณหรอดวงดาว และธาต อนมความหมายส าคญในการตความโดยเฉพาะ ซงท าใหผอานทเคยคนกบโหราศาสตรไทยมากอนเขาใจไดงายยงขน และส าหรบผทไมเคยคยกบจกรราศมากอนกไมใชเรองยากท จะท าความเขาใจ ตรงขามจะได เหนถ งความสมพนธกนของโหราศาสตรไทย และโหราศาสตรสากล ดงตวอยางหนงคอการท านายดวยไพยปซ

ตารางท ๒.๒ แสดงขอบเขตอทธพลของธาตแตละธาต๒๘๔

๒๘๔ จฑามาศ ณ สงขลา, ทายใจรกจากไพยปซ, หนา ๑๓.

ธาต ไฟ :

ญาณสงหรณ, ทรรศนะ, แรงดลใจ

ธาตดน :

การปฏบตอยางเหมาะสม, ความรสกทางกามารมณ, โลกแหงวตถ

ธาตลม :

จตวญญาณ, ความฉลาดปราดเปรอง, จตใจทอยภายใตอ านาจความนกคดหรอสต

ธาตน า :

อารมณความรสก, ความคดสรางสรรค, จตใตส านก

๑๓๖

ตารางท ๒.๓ แสดงหนาไพกบการท าบญ

๒๘๕ นรวชญ ลคนานนท, ไพยปซวาไรต, พมพครงท ๑, (กรงเทพมหานคร: บรษทอมรนพรนตง แอนดพบลชชง จ ากด(มหาชน) ๒๕๔๘), หนา ๔๘-๔๙.

หมายเลข ๐ THE FOOL หมายเลข ๑ THE XXX หมายเลข ๒ THE HIGH PRIESTESS หมายเลข ๓ THE EMPRESS หมายเลข ๔ THE EMPEROR หมายเลข ๕ THE HIEROPHANT หมายเลข ๖ THE LOVER หมายเลข ๗ THE CHARIOT หมายเลข ๘ THESTRENGTH หมายเลข ๙ THE HERMIT หมายเลข ๑๐THE WHEEL OF FORTUNE หมายเลข ๑๑ JUSTICE หมายเลข ๑๒ THE HANGED MAN หมายเลข ๑๓ DEATH หมายเลข ๑๔ THE TEMPERANCE หมายเลข ๑๕ THE DEVIL หมายเลข ๑๖ THE TOWER หมายเลข ๑๗ THE STAR หมายเลข ๑๘ THE MOON หมายเลข ๑๙ THE SUN หมายเลข ๒๐ JUDGEMENT หมายเลข ๒๑ THE WORLD

ท าบ ญ เก ย ว ข อ งก บ เด ก เช น เส อ ผ า ต า ร า ทนการศกษา อปกรณยารกษาโรค บรจาคอวยวะ ซอตยาถวายพระ ชวยสงเคราะหหางานใหคนท า สรางงาน ฝากงาน ท าบญกบคณแม ญาตผใหญเพศหญงทตนนบถอ ท าบญกบคณพอ ญาตผใหญเพศชายทตนนบถอ ท าบญกบพระสงฆ ครบาอาจารยทตนนบถอ ดแลคนในครอบครวใหมความสข ชกจงคนใหท าบญ ท าบญทางไกล ตองเดนทางไปจงจะไดกศลดนก ใชแรงกายแรงใจใหเกดประโยชนกบสวนรวม นงสมาธ วปสสนากรรมฐาน อยสงบนง รวมสรางทรพยสนใหญ เชน วหาร กฏ ฯลฯ บรจาคทาน สงของแกผยากไร ท าบญกบคนพการ คนปวยอนาถา คนดอยโอกาส บรจาคโลงศพ ศพไมมญาต มลนธตาง ๆ สรางถนน สะพาน ค าตนไม เตมสงทขาด ใครขออะไรในชวงน ถาชวยไดกชวยไปจะดมาก ชวยเหลอผประสบภย บรจาคเงนใหกบโรงพยาบาล คดโครงการอะไรกไดทสรางสรรค ชวยเหลอคน ชวยเหลอผตดโรครายแรง เชน เอดส มะเรง ฯลฯ รวมสมทบทนกบโครงการตาง ๆ ทเราศรทธา ใหรบแกบนทเราเคยบอกกลาวไวแตลมเลอน แกไขตนเองใหเปนคนใหมทด เคยสญญาจะเลกบหร กจงเลกสบ ไมตองผดวนประกนพรงอกตอไปเปนตน๒๘๕

๑๓๗

นอกจากนแลว มการผนวกการดไพยปซกบการท าบญ เพอท าใหรสกสบายใจขน เมอประสบปญหาหรอทกขใจ โดยมวธการ คอ อยากจะทราบวาจะท าบญดวยอะไร ใหดดวยไพยปซเฉพาะชดเมเจอรฯ จ านวน ๒๒ ใบ มาตงจตอธษฐาน สบไพ ๓ ครง นกถงพระรตนตรย คอ พระพทธ พระธรรม และพระสงฆ สบไพเสรจแลว ใหน าไพ ๒๒ ใบ วางเรยงตรงหนา ตดสนใจหยบไพเพยงใบเดยว ไดหนาไพแลวดวาควรท าบญอยางไรด๒๘๖ สรปไดวาการใชไพยปซทผคนคนเคยกนมากทสดในเรองการพยากรณ ส าหรบคนทเชอในการท านาย จะประสบความส าเรจมากทสดในเรองของการท าสมาธ เพอหยบไพยปซ เปนแนวทางในการแกปญหา ยามเผชญความทกขใจและชวยในการตดสนใจในสงทก าลงเผชญอย ๒.๓.๕.๔.หลกหตถศาสตร (ลายมอ) แนวคดเกยวกบหตถศาสตรพบวา มนษยเกดมาจะมแผนทชวตบนฝามอตดตวมา ทงซายขวา แผนทดงกลาวสามารถจะบอกถงการด ารงชวต อดต ปจจบนและอนาคต วยเดกแผนทบนฝามอยงนอยแตจะคอย ๆ เพมตามวย ในชวงอาย ๑๐-๑๑ ป จะไมคอยมการเปลยนแปลง มแตจะเพมขนบางไมเกน ๕ เปอรเซนต แตแผนทจะไมหายไป เชน นกกอลฟ นกเทนนส นกแบดมนตน ทมการฝกฝนหนกจนผวหนงดาน เสนจะเลอนหายไปซงกไมแตกตางจากฝามอของชาวสวน ชาวไร ทจบจอบเสยมนาน ๆ เสนจะหายไปหากหยดหรอเลกกจกรรมเหลานน เสนจะกลบมาแตตองใชเวลานานนบเปนป ส าหรบการเพมขนของเสนลายมออนเปนแผนทชวตจะนอยมาก ในทางทฤษฎของ หตถศาสตร ลายมอทไมเหมอนกนท าใหการด ารงชวตและความประพฤตแตกตางกน ๒๘๗ดงจะเหนแนวคดของ นกวจย นกคนควาต ารา ไดกลาวไวดงน รศม สรอยวฒนา๒๘๘ กลาวไววา ลายมอหรอลขตบนฝามอเปนศาสตรและเปนศลปอยางหนงทนาสนใจ จากหลกฐานทมการจดบนทกไวในประเทศอนเดยพบวา ศาสตรนมก าเนดมา ๓,๐๐๐ ป เปนศาสตรดกด าบรรพ จากนนไดแพรขยายไปยงสวนตาง ๆ ของโลก อกทางหนงมต านานกลาวไวในกรกสมยโบราณ รวมทงบนทกทพบในประเทศจน กลาววาวชาลายมอมก าเนดมากอนสมยของป รมาจารย Cheriroซ ง เป นบ ด าของว ช าห ตถศาสตร (Palmistry of Predicting Science) เปนลกษณะของแนวประยกต โดยศกษาสสน รปทรงเนนตาง ๆ ของฝามอ นวมอและเลบมอรมทงลายเสนบนฝามอตลอดจนเครองหมายทพบนน เพอรวบรวมเปนสถตและขอสรปในการวเคราะหลายมอหรอการท านายเหตการณท เกดขนกบบคลนน ๆ โดยองการค านวณเพอทราบก าหนดเหตการณทเกดขนไดแนนอน เดนชดมาตงแตเกดถงอนาคต สามารถบอกเลาถงเรองราวตาง ๆ ของพฤตกรรม สขภาพของรางกาย โรคภยไขเจบ ความรงโรจน ความสมหวง ในธรกจการงาน ความผดหวงในชวต ความรกและศตร การเงนเครดต อ านาจบารม สามารถบอกถงอดต ปจจบนและอนาคตได

๒๘๖ เรองเดยวกน, หนา ๔๗. ๒๘๗ สมบต รปประดษฐ , แนะน าปญหาบนฝามอ , พมพครงท ๒ , (สมทรสาคร : โรงพมพ ยไนเตทโปรดกชน, ๒๕๔๙), หนา ๖-๗. ๒๘๘ รศม สรอยวฒนา, ศลปะการศกษาลขตบนฝามอ, (เอกสารประกอบการบรรยาย คณะประมง มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, ๒๕๓๔), หนา ๑.

๑๓๘

จรญ พกล๒๘๙ กลาววา หตถศาสตรบอกถงอปนสย ความสามรถโชคชะตาในทางอาชพ ความรก เคราะหตาง ๆ รวมเรยกกวา บอกเหตการณในชวตของเจาของมอ โดยอานจากสวนตาง ๆ ของมอและเสนบนฝามอ ประจวบ แกนจนทร๒๙๐ ใหความเหนวา “ลายมอคอสญญาและกตกาของชวต” มนษยเกดมาตงแตอยในครรภมารดา ตองมครบ ๓๒ อยาง และลายมอกเกดมาพรอมกนตงแตอยในครรภมารดาแลว รางกายของมนษยนนประกอบดวยธาตทง ๔ คอ ๑) ธาตดน คอเนอ ๒) ธาตน า คอน าหรอของเหลว เลอดและปสสาวะ ๓) ธาตลม คออากาศหายใจ สวนธาตท ๔) คอธาตไฟ คอความรอน การเผาผลาญพลงงานของรางกาย เมอ ๔ ธาตมารวมกน กอใหเกดรปรางหนาตา นสยใจคอทแตกตางกนไป มนษยถกกระท าจากการเกด การเจรญวย การเลยงด การศกษาเลาเรยน สงแวดลอม เหลานจะเปนปจจยกอใหเกดลายมอทบงบอกความลบตาง ๆ ทซอนเรนความรสกภายในจตใจความเปนอย ทงในอดต ปจจบน และอนาคตไดอยางแมนย า เกสรกาญจน๒๙๑ กลาววา อนมนษยเหลานน เมอเกดมาลมตาดโลกอาจจะมอวยวะหลายส งทคลายคลงกนหรออาจจะเหมอนกนได เปนตนวา รปรางหนาตา ผวพรรณ กรป เลอด หรอแมกระทง DNA แตไมมสงทเหมอนกนเลย นนกคอ ลายมอ ในทางวทยาศาสตรจงเอาลายมอเปนสญลกษณก ากบตวบคคลนน ๆ ทไมมใครสามารถลอกเลยนแบบได สวนในทางโหราศาสตรอกแขนงหนงไดยดเอา ลายมอ มาเปนเครองพยากรณชวตวา บคคลนน ๆ จะมนสยใจคอเปนอยางไร หรอจะประกอบหนาทการงานอยางไรจงจะเหมาะสม หรอแมกระทงพยากรณไดกลาววาบคคลจะมคครองเปนอยางไร ตลอดจนใชลายมอพยากรณไดวาอนาคตของบคลนน ๆ จะมชะตาชวตเปนเชนไรไดอกดวย ศาสตรดงกลาวนมไดมในเฉพาะประเทศไทยเทานน แตหากยงมเกอบทวโลกเกอบทกเผาพนธมนษยกไดยดถอเอาลายมอมาเปนเครองพยากรณชวตเชนเดยวกน Fred Gettings๒๙๒ กลาววา วชาลายมอเปนทฤษฎการอานลายมอเปนสญลกษณทแตกตางของแตละบคคล รปแบบมอและลายเสนตาง ๆ จะสามารถบงบอกถงอปนสยใจคอ และวถชวตได การด าเนนชวตของเจาของชะตา ถงแมนเจาชะตาจะยมแยมแจมใส แตในจตใจอาจหมกมนกบสงตาง ๆ ได การเรยนรและรถงเหตการณทจะเกดขนเปนความฉลาดทควรเรยนรและน ามาปรบแกและรบสถานการณใหเกดประโยชนกบตวเองไมใชเชอแบบงมงาย แตกเปนการยากทจะท าใหคนสวนใหญหรอหลาย ๆ คนเชอในค าท านายไดแตอยางไรกตามวชาลายมอกยงถอไดวาเปนวชาทมการยอมรบและเชอถอกนจนถงปจจบนในศตวรรษท ๑๖ วชานมความโดงดง มการตงทฤษฎการอานลายมอและการอานสญลกษณ ท แตกตางกนบนฝ ามอ ซ งทฤษฎน ไม เก ยวกบ เวทยมนต หรอคาถาอาคมแตอยางไร หากแตเปนเรองของวธทางวชาการและมการจดบนทกหาความถกตองและมการทดสอบถงทฤษฎวาดวยลายมอวามความสมพนธทางหลกวทยาศาสตรอยางไร เมอเขาใจ ๒๘๙ จรญ พกล, โหรา-หตถศาสตร, (กรงเทพมหานคร: โรงพมพเฟองอกษร, ๒๕๐๙), หนา ๒๒. ๒๙๐ ประจวบ แกนจนทร, ลายมอและกตกาของชวต, ม.ป.ป., ๒๕๔๓, หนา ๑-๖. ๒๙๑ เกสรกาญจน จตรโสภ, ศาสตรแหงลายมอ, (กรงเทพมหาคร: ปญญาชน. ๒๕๕๗), หนา ๕-๖ ๒๙๒ Fred Gettings, The Book of Palrniistry.London : The Hamlyn Publishing Group Limited. 1974 หนา 139-140.

๑๓๙

หลกวทยาศาสตรแลว ยอมเขาใจลายมอ เปนเรองไมยงยากอะไรในการเรยนร เมอรและเขาใจยอมน ามาใชใหเกดประโยชนตอการมความสมพนธกบเพอนมนษยดวยกน ชนแส ไปหยน ชานเหยน๒๙๓ กลาววา หตถลกษณเปนเขมทศของชวตดวย มนชวยใหเราไมถงกบลมลง แมหตถลกษณจะแสดงถงชวต ทนาเศราเพยงใด กไมจ าเปนตองมองโลกในแงราย ขอเพยงมจตใจกลาตอส กลาเอาชนะชะตากรรม เชอวาหตถลกษณจะปรากฏ “หนทางแหงชวต” ทมความสขใหเหนแนนอน หตถลกษณไมไดสะทอนพรหมลขตทเปลยนแปลงได มนคอบนทกพฤตกรรมสะสมตงแตอดตจนถงปจจบนของคนผหนง ดงเชน รถไฟทออกจากโตกยวสโอซากา แลนอยบนเสนทางรมชายฝงทะเลตะวนออกตองพงเจาหนาทรถไฟชวยสบรางอยางถกตองตามจดทก าหนด รถไปขบวนนจงจะสามารถแลนไดบนเสนทางสายคนไซ แตทงหมดนจะตองด าเนนการบนจดทก าหนดแนนอน และตองการหมายก าหนดการทปลอดภยรอยเปอรเซนต ชะตาชวตของทกคนกเชนกน โอกาส แผนการ และความพยายาม ท าใหชะตาชวตสามารถสบรางกาวสความส าเรจ นกหตถศาสตรทดเดน มกใหค าแนะน าชวยเหลอผอนสรางสรรคชวตทมความสข โดยค านงถงเงอนไขตาง ๆ ดานกาลเทศะขณะทดหตถลกษณใหผอน ศ. ดสต๒๙๔ กลาววา “ลายเสนบนฝามอ” ยงสามารถบอกไดถงการด าเนนชวตของเจาของมอนน ไวเวนแมแตมอของคณเอง เพยงแตคณอานมนเปน คณกจะรวาเสนทางชวตของคณจะด าเนนไปอยางไร จะขนเขาลงหวยแบบไหน ชวงไหนจะดชวงไหนจะเสอม ชวงไหนจะมลาภ ชวงไหนจะเสยเงน จะจบสาวทเราหมายตาไวตอนไหนสาวเจาจงจะเออออหอหมกกบเราได หรอหมายตาสาวทตองใจเอาไวอยแลว แตพอเหนมอหรอลายมอของเธอเขา เรากรทนทวา ขนไดเธอคนนมาอยดวยละก ความสขจะตองบนหนออกหนาตางไปแน รอยางงแลวคณกจะมเวลาทจะฉากหลบออกมาเสยกอนทจะหลวมตวจบเอาเธอเขามาอยรวมบานได อาการบานแตกกจะไมเกดขนกบคณ โดยสรป ลายมอ เปนศาสตรทวาดวยหลกของเสนตาง ๆ ทเกดขนบนฝามอของทก ๆ คนไมวาจะเปนเสนชวต เสนสมอง เสนจตใจ เสนวาสนา เสนสมรส เสนฐานะ เสนลางสงหรณ เสนเนนอาทตยและเสนอน ๆ เขามาเกยวพนกนเปนเรองราว มความสมพนธกนเชงบวกและเชงลบ เปนนกตกา เปนโคด เปนรหสการบอกเหตการณทจะเกดขนกบวถชวตของบคคลนน ๆ ไดบงบอกถงพฤตกรรมสขภาพรางกาย จตใจ โรคภยไขเจบ ความรงโรจน ความหวงในชวต ความรก ศตร ฐานะและเครดต อ านาจและบารม เมอทราบเหตการณทจะเกดขนกบเจาของชะตายอมตองมการปองกนภยลดการสญเสยและใหมความระมดระวงเปนพเศษในเรองใดเรองหนงทจะเกดขน หรอเหตการณทดมการสนบสนนและมผลบงบอกถงขอดตาง ๆ ความโดดเดนของชวงชะตา อาย ในทางทเปนมงคล ยอมตความหมายเปนวงทแคบเขาเพอหาวธดกตอนหรอสราง แนวทางใหเปนจรงและใหเกดขนอยางมคณภาพและประสทธภาพ

๒๙๓ ชนแส ไปหยน ชานเหยน , หตถลกษณศาสตรฉบบวธดลายมอแบบกร , พมพครงท ๒ . (กรงเทพมหานคร: ส านกพมพเตาประยกต, ๒๕๕๐). หนา ๒๓๑. ๒๙๔ศ. ดสต, มอบอกชวต, พมพครงท ๑๐, (กรงเทพมหานคร: มตชน ๒๕๔๙), หนา ๒.

๑๔๐

๑)ประวตความเปนมา (Palmistry) วชาการอานแผนทลายมอ Palm Reading๒๙๕ เพอการท านายทายทก เปนทแพรหลายมาตงแตดกด าบรรพ โดยเฉพาะชาวกรกโบราณ ถงกบสลกศลาจารกรปฝามอเปนประตมากรรม ถกคนควาออกมา วาวชาการอานเสนลายมอนนแพรหลายมากอน จนมาถงปจจบนมคนนยมชมชอบ จงนบวาเปนสงทนาสนใจทจะศกษาและเรยนรกนจรง ๆ ไมวาประเทศไหนกตาม แมแตประเทศทเจรญ เชน องกฤษ สหรฐอเมรกา และหลาย ๆ ประเทศในยโรป ปจจบนนทางการของสหรฐอเมรกาอนญาตใหจดทะเบยนหมอดใหออกไปประกอบอาชพได ประเทศทเปนตนก าเนดในการอานลายมอเพอการท านายทายทก คอประเทศกรกโบราณ สวนใหญชาวยปซเปนผเชยวชาญในการท านายทายทกและแพรไปอนเดยสมยกอนคนเขาใยวาวชาเหลานเปนวชาทงมงาย แตถาเรยนรจรง ๆ แลวไมวาวชาแขนงใดเมอคนเขาใจและสนใจมความพยายามศกษา คนควา กสามารถน ามาเปนอาชพได ผมชอเสยงโดงดงมคนรจกทวโลก มนามวา ทานคานทหลย แฮมอน (Count Louis Hamon) แตทานเรยกตวเองวา ไคโร ( Cheiro) เปนภาษากรกโบราณ แปลวานกวเคราะหลายมอ ทานเปนผแนะน าปญหาชวตบนฝามอทมชอเสยงโดงดง เปนปรมาจารยทไดรบการยกยองไปทวโลก เปนนกอานลายมอ และสามารถท านายชะตาชวตของผคนผานทางลกแกว มตาทพย หทพย ทานไคโร ไดบญญตลายมอไว 7 แบบ นกเขยนเรองแนะน าปญหาบนฝามอจากตองใชต าราของไคโรมาอางอง ถอวาเปนผทมศลปะรวบรวมความคดไวไดสมเหตสมผล ทานไคโรมบดามาดาเปนชาวไอรช มารดาเปนยปซ เปนปราชญแหงศลปะการอานแผนทบนฝามอ เพอการท านายทายทก และการท านายทางลกแกว ชาวยปซจะเลอกหวหนาเผาเปนผน าของพวกเขา จะตองมเชอสายเปนชาวยปซโดยแท แตพวกเขายอมรบไคโรเปนประมข แมจะไมมเชอสายชาวยปซโดยก าเนดกตามแตไคโรปฏเสธ ชอบทจะแสวงหาความอสระในการด ารงชวต ยดถอวชาชพของตนเองตามมารดาโดยสายเลอด แตทวาไคโรมญาณวเศษเหนอกวามารดา มลางสงหรณ Sixthsenseหรอสมผสท ๖ และดลกแกว นอกจากนนยงมตาทพย หทพยClairvoyant ทานมชวตอยระหวางตนศตวรรษท ๒๐ แตปจจบนยงมคนเอาต าราของทานมาเปนตนแบบในการท านายทายทก และแปลออกมาเปนภาษาตาง ๆ ทวโลกทงแตงเตมตามอธยาศย ต าราบางสวนของทานไคโรอาจจะเขาใจยากสกหนอยเพราะทานร และอานลายมอผสมญาณทพย ตาทพย ผทเรยนการอานแผนทบนฝามออยางเดยว จงจ าเปนตองคนควาต าราอน นอกจากต าราของไคโร ยงมต าราอกเลมหนงเปนต าราทมเนอหาและสาระละเอยดมาก คอ William G. Benhamวลเลยม จ เบลแฮม เปนจตแพทยไดรบการยกยองจากไคโรวาเบนแฮมเขยนต าราไดใกลเคยงทสด กลาวคอ Benham ไดพยายามเกบขอมลตงแตเรมตนการสมผสฝามอ และสบหาขอเทจจรงจากชวตจรงของผปวย ทงไดมโอกาสอานลายมอบคคลส าคญชนสงของประเทศ

๒๙๕ สมบต รปประดษฐ, แนะน าปญหาฝามอ, พมพครงท ๒, (สมทรสาคร: โรงพมพยไนเตดโปรดกชน ๒๕๔๙), หนา ๑๒-๑๓.

๑๔๑

อกทานหนง คอ กงต เซ เดอแซงต – แชรแมง Comte C. de Saint-Germain. A.B., LLM ทานผนเปนผวางมาตรฐานการอานลายมอในยคตอมา ประชาชนใหการยกยองนบถอ ถอก าเนดในประเทศฝรงเศส แตมาเตบโตในยคตน ๆ ของประเทศสหรฐอเมรกา ๒)ความสมพนธระหวางหตถะศาสตรกบโหราศาสตร วชาโหราศาสตรบอกไดถงอปนสยทว ๆ ไป บอกถงความโนมเอยงในทางตาง ๆ ตามตาดาวเคราะหในจกรราศ หตถศาสตรจะก าหนดใหแคบเขาถงสภาพทถกตองอนมเฉพาะตว ดงนน คนทเกดในราศเดยวกนมดาวเคราะหตวเดยวในราศเดยวกน ในภพหรอเรอนเดยวกน กไมจ าเปนจะตองอานชะตาตาง ๆ อยางเดยวกน ความแตกตางทแยกออกไปนจะดไดทมอและลายมอ รวมทงหนาตาทาทางอกดวย การดมอของคนตาง ๆ ทเกดในราศเดยวกน นกศกษาวชาโหรา-หตถศาสตร ตองหมนสงเกตความแตกตางของปรมาณและคณภาพของอปนสย อารมณ ความสามารถ เพราะลกษณะของมอเสนหลก ขนาดรปรางของเนนทมอทธพล รวมทงสวนอน ๆ ดวย จะบอกความแตกตางทไมเหมอนกนของคนทมราศอนเดยวกน๒๙๖ หตถะศาสตรอาจจะบอกบางสงบางอยางไมเหมอนกบดวงชะตา เชน ชาตาชวตและอาชพของคนทงหลายทเกดจากอทธพลของคนตางชาต เชนตางเมอง ตางถน การแตงงานกบคนตางชาต คบเพอนตางชาต เกดในประเทศหนงแตไปมชวตอกประเทศหนง สงทเกยวกบตางชาตตางประเทศนบางกรณกดดวยวชาหตถศาสตรไดยากมาก เสนชวตทมแขนงเสนแยกออกไปจนถงเนนจนทร อาจจะพบไดในมอของคนตางชาตซงมาถอก าเนดในเมองไทย แลวกลบออกไปหากนในบานเมองของตวในภายหลงแตกไมแนเสมอไป เพราะมลกจนบางคนทเกดในเมองไทยและกลบไปหากนในเมองจน กไมจ าเปนตองมเสนชวตท านองน ในทางโหราศาสตรจะชวยไดมากในการอานชวตเกยวกบตางชาตตางประเทศ เชน ราศธน เปนราศทบอกเรองราวเกยวกบภาษา ตางชาต ตางประเทศ การเดนทางไกลหรอสวนท ๙ เรยกวาภพท ๙ ของดวงชาตากบอกถงเรองเหลาน ดงนน หากไดแนวทางในเรองของโหราศาสตรมาประกอบดกบลายมอแลว กจะมประโยชนอกมาก ดกวาทจะดแตมอหรอดแตดวงชาตาอยางเดยว เรองส าคญอกเรองหนง ซงหตถะศาสตรบอกไดยาก คอชาตาชวตของคนทมวถชวตไมอยนง เปลยนแปลงขน ๆ ลง ๆ ไมชอบท างานจ าเจ อย ไมเปนท มส งกระตนอย ภายในใจเสมอ โหราศาสตรบอกแบบคนท านองนไดด แตหตถะศาสตรบอกยากหรอไมไดเลย เพราะลายมอของคนดงกลาวน จะเหนการเปลยนแปลงของเสนเสมอ มการเปลยนแปลงมากมายในวนเสาร (เสนโชค -วาสนา) และเสนอน ๆ ดคราวหนงอาจจะทายไปอยางหนง พอมาดอกคราวหนงกเปลยนไปอกแลว ไมคงท ในทางโหรา๒๙๗ศาสตรบอกไดงายจากดาวเคราะหมาก ๆ หรอดาวส าคญทอยในราศเปลยนแปลง(ราศเมถน-กนย-ธน-มน) และในภพท ๓-๒-๙-๑๒ หรอทเรยกวา ภพชนสาม ธรรมชาตของคนเรามกจะทะนงตน หลอกลวงตนเอง กลวความวกฤตตาง ๆ ดงนน แตละคนจงไมยอมรบจดออนหรอความผดของตน คนทมใจเขากบหตถศาสตร กวาลายมอเปนของแน

๒๙๖ จรญ พกล, โหรา-หตถศาสตร, (กรงเทพมหาคร: โรงพมพเฟองอกษร ๒๕๐๙), หนา ๒๘-๒๙. ๒๙๗ เรองเดยวกน, หนา ๒๙-๓๐.

๑๔๒

กวาดวงชาตา คนทมหวใจในทางโหราศาสตร กมกจะวาดดวงชะตาดกวาลายมอ แตถามหวทงในทางดลายมอและทางดวงดาวกจะอยในฐานะทดกวา ในบทนจงขอสนบสนนใหทานศกษาทงสองทางและน าประกอบรวมกน โดยคดเสยวาวถชวตของคนเราอานไดสองทางเหมอนหลกบวกและหลกลบของขวโลกเหนอกบขวโลกใต หลกของชวตกท านองเดยวกน๒๙๘ ๓)การอานลายมอ การอานแผนทชวตบนฝามอ จ าเปนตองรจกเสนหลก ๔ เสนหลก คอ เสนชวตทเรยกวา เสนการด ารงชวต เสนสมอง เสนใจ และเสนวาสนา ทง ๔ เสนนจะบงบอกใหทราบถงการด ารงชวต อกทงเปนฐานของการเคลอนไหวของนวหวแมมอ นวช นวนาง นวกลาง และนวกอย ใหเกดความคลองตวและสมผส อาการของการเคลอนไหวเหลานเกดขนตงแต เรมจตเปนทารกอยในครรภมารดา ซงเปนแผนทก าหนดประจ าชวตของแตละคน จนถงวนแรกเกดจากทองมารดา แผนทบนฝามอนมควบคกบการด ารงชวตบนผนโลกจนถงวาระสดทายทตองจากโลกไป เปนการสนสดในการด ารงชวตของแตละคน แผนทหรอเสนปรากฏเปนฐานรองรบเพอการเคลอนไหว จะมลกษณะเลก ใหญ สน ยาว จะไมเหมอนกนในแตละคน แมแตแฝดจากพนธกรรมเดยวกน ยงมแผนทบนฝามอ ไมใครจะเหมอนกน รองผวหนงบรเวณปลายนวทกนวของแฝดทมลกษณะเปนกนหอยหรอมดหวาย แมแตลายเสนของแผนทชวตบนฝามอเพยงคลายคลงใกลเคยงกนเทานน พนองของครอบครวทพอแมเดยวกน จากพนธกรรมเดยวกน กจะมแผนทบนฝามอไมเหมอนกน ดวยเหตน นกพยากรณจงยดการท านายชะตาชวตวาเปนศาสตรทเรยนรเกยวกบแผนทบนฝามอทเรยกวา Palmistry และไดสรางเปนทฤษฎเพอความเหมาะสมและการพยากรณใหเขากบสถานการณแตละยคสมย วธการท านายโดยพจารณาหรอตรวจสอบชะตาจากแผนทชวตบนฝามอของผรสมยโบราณ จงไมใชเปนของแปลก หากแตไดถกทอดทงเปนเวลายาวนาน และวชานก ๆ ไมใชวชาหลกทจะน ามาเปรยบเทยบ แขงขนกบศลปกรรมยงใหญมหศจรรย หรอปราสาทราชมณเฑยร หรอปอมปราการตามสถานทตาง ๆ การอานแผนทเพอท านายชวตบนฝามอ คอแนวทางชแนะเพอความอยรอดของมนษยทพยายามจะฝาฟนและเอาชนะสงแวดลอมจากธรรมชาต และผลกดนสงคมใหมโอกาสขยายกวางออกไปเชน จากสงคมเลกของครอบครวไปเปนชมชน โดยมเผาพนธคอย ๆ ทวจ านวนประชากรมากยงขน ทงนมนษยไดพยายามแสวงหาลทางในการด ารงชวตเพอเอาชนะสงทตนไดกระท า ใหไดมาซงสงทเหนอกวาผอนและเพอแสวงหาจดยนใหถกทาง นอกจากเพอสรางความเกรงขามใหปรากฏบนความมหศจรรย๒๙๙

๒๙๘ เรองเดยวกน, หนา ๓๑. ๒๙๙ สมบต รปประดษฐ , แนะน าปญหาฝามอ , พมพครงท ๒, (สมทรสาคร : โรงพมพยไนเตด โปรดกชน, ๒๕๔๙), หนา ๑๘-๑๙.

๑๔๓

๔)พนฐานในการดหตถะลกษณ๓๐๐ (๑)ลกษณะลายมอ การแบงมอเปน ๗ ลกษณะ ในคมภรนรลกษณศาสตรจ านวนมากของจนโบราณเอง มบนทกเกยวกบลกษณะมอไมนอย ซงสวนใหญแบงมอออกเปน ๕ ลกษณะ ไดแก มอธาตทอง มอธาตไฟ มอธาตดน มอธาตน า และมอธาตไม วธแบงลกษณะมอน ไดรบอทธพลจากทฤษฎเบญจธาต รากฐานของปรชญาจนอยางลกซงภมหลงการกอเกดวชาหตถลกษณแบบญปน คอ ทฤษฎเบญจธาตเชนกน แลวภมหลงการกอนเกดวชาหตถลกษณแบบตะวนตก คออะไร? เราพอจะอนมานไดวา คอ วชาดโชคชะตาจากดวงดาว หมายความวา ถอดาว ๗ ดวง ทมองเหนดวยตาเปลา ซงไดแก พระอาทตย พระจนทร ดาวองคาร ดาวพธ ดาวพฤหส ดาวศกร และดาวเสารเปนรากฐาน บวกกบเทพนยายจ านวนหนงทฟงดลลบ กอตวขนเปนหนงในระบบโหราศาสตร ทศนคตของชาวยโรปอเมรกาทมตอเลข “๗” คลายคลงกบทศนคตของญปนทมตอ เบญจธาต คอ เหนวาเกยวพนกบทกปญหา กโร (Giro) นกหตถลกษณศาสตรทางองกฤษ เคยแสดงความเหนไวดงน ปรากฏการณทางฟสกส และการเคลอนไหวทางจต ลวนมองคประกอบ ๗ ประเภท นเปนเรองเหลอเชอโดยแท ดงเชน รางกายของคนเราเปลยนแปลงอยางขดเจนทก ๗ ปตอครง ทารกในครรภถงเดอนท ๗ จงแสดงเพศชดเจน๓๐๑ นอกจากนมนษยวาจะไดความรเชนทกวนน ผานมา ๗ ยคสมย มนษยในโลกนกแบงเปน ๗ เผาพนธใหญ อน ๆ ไดแก สงมหศจรรยทยงใหญ ๗ แหงของโลก ดาว ๗ ดวง และหอบวงสรวง ๗ แหง หนงสปดาหม ๗ วน แมส ๗ ส หนโลหะ ๗ ชนด คนม ๗ อารมณ ใบหนาม ๗ ทวาร ชวตพนฐานมของ ๗ อยาง ตลอดจนโลกมทวปใหญ ๗ แหง ฯลฯ ในเมอดารบนตนเปนชาวฝรงเศส จงเปนธรรมดาอยเองทเขาแบงมอเปน ๗ ลกษณะ กอนเมอแบงมอเปน ๗ ลกษณะ เขาอาจค านงถงปญหาบางประการดงตอไปน ตวอยางเชน มอเกดขนไดอยางไร ตวอยางเชน มอเกดขนไดอยางไร ฝามอกบนวมอเกยวพนกนอยางไร ฯลฯ ผมขอแนะน าวธวนจฉยตามขนตอนดงน สงทตองดอนดบแรกคอ เมอเทยบมอกบรปรางแลว จดเปนสดสวนทสมดลหรอไม อนดบตอมาคอ ลกษณะมอและความสมพนธระหวางฝามอกบนวมอ มอยขอหนงไมควรลมคอ ปญหาขางตนลวนเกยวพนกนควรวนจฉยโดยไมพจารณาลกษณะหนงใดโดด ๆ แตควรมองลกษณะโดยรวม จงจะสอดคลองกบความจรง๓๐๒ บญญตไคโร ๗ แบบ๓๐๓ ๓๐๐ ชนแส ไปหยน ชานเหยน, หตถลกษณศาสตรฉบบวธดลายมอแบบกร, พมพครงท ๒, (กรงเทพมหานคร: ส านกพมพเตาประยกต, ๒๕๕๐), หนา ๑๒.

๓๐๑ เรองเดยวกน, หนา ๒๐. ๓๐๒ เรองเดยวกน, หนา ๒๑. ๓๐๓ สมบต รปประดษฐ, แนะน าปญหาฝามอ, หนา ๒๑.

๑๔๔

ภาพท ๒.๕ แสดงการแบงมอออกเปน ๗ ลกษณะ

แบบท ๑ มอพนฐาน Elementary Hand แบบท ๒ มอท าประโยชน Useful Hand แบบท ๓ มอใบพาย Spaturate Hand แบบท ๔ มอศลป Artistic Hand แบบท ๕ มอนกปราชญ Philosophic Hand แบบท ๖ มอนกวางแผน Idialistic Hand แบบท ๗ มอผสม Mixup Hand แบบท ๑ มอพนฐาน (Elementary Hand) เปนลกษณะมอเลกบอบบาง นวเลก เลบยาว แสดงถงท าอาชพใด ๆ ไมคอยตอเนองมกจะมองหาความสข ความสบาย ใชชวตงาย ๆ มากกวาทจะแสวงหาอาชพใหเปนหลกแหลงเกทอบจะไมม ขอนวทโคนนวทกนวจะยาว แตทปลายนวกลบจะสน แสดงถงการประกอบอาชพใด ๆ ไมถาวร ความกระตอรอรนตอการงานและอาชพเกอบไมม แบบท ๒ มอท าประโยชน (Useful Hand) มอท าประโยชน เปนฝามอทคอนขางใหญ โคนนวใหญ ปลายนวจะเรยวเลกนอยหรอเทากน หรอพบวามเสนอย ๔ เสน คอเสนการด ารงชวต เสนสมอง เสนใจ และเสนวาสนา เสนอน ๆ จะขนเรยงรายสม าเสมอและเปนระเบยบไมหนาทบ อปนสยของคนพวกนมความเครงครดตอระเบยบแบบแผน ยดมนตอสถาบนและผน าเปนผรกงานรกเกยรตรกษาค ามนสญญา ไมทอดทงการงาน เขาจะมมานะปฏบตจนประสบความส าเรจไมวางานนนจะยากงายแคไหน จงเปนแบบอยางของมอคนท าประโยชน แบบท ๓ มอใบพาย (Spaturate Hand) ลกษณะปลายนวเหมอนพายขนมเปยกปน หรอไมพายเรอ คอ นวทกนวจะบานออก โดยนสยมกมความเดดเดยว ไมยอมใครงาย ๆ ถอวาตนเองท ามาไดดตลอดและไมเคยผดพลาด ถาถกต าหนมกจะตดสนอยางรวดเรว นนคอลาออกทนท ทงนไมหมายความวาใจนอย แตเปนความเดดเดยวและมนใจของเขา และกไมไดมองผลเสยทจะเกดขนกบงานทเขาก าลงท ายงไมแลวเสรจ เขาผละไปทนท๓๐๔

๓๐๔ สมบต รปประดษฐ, แนะน าปญหาฝามอ, หนา ๒๔-๒๕.

๑๔๕

แบบท ๔ มอศลป (Artistic Hand) มอศลปเปนมอทชอบการเรมตน แตไมชอบใหเสรจ เบองาย ใจเรว ชอบทดลอง มอศลปไมใชเปนนกศลปน นกดนตร หรอแมแตชางวาดเขยน แตแทจรงเขาใจผด เปนเพยงมความคดและอารมณความรสกเทานน ชอบความสนกสนานและใชเงนเปลอง หรอเปลองตว มศลปะการพดทด หวสมองไวแตท าไปชวขณะกเกดความเบอ ชอบปรบตวเองเขากบสงคม แตอยาหวงอะไรแนนอนจากตวเขา แบบท ๕ มอนกปราชญ (Philosophic Hand) เปนมอทนวมอยาว ขอนวโต และล านวคอด คลายมอผสม นกปราชญมลกษณะเปนนกบญ เขามความเสยสละตอสวนรวม เชน การสรางสถานทศกษาใหคนยากคนจนตามแนวความคดของเขา เขาจะเปนนกการสอนศาสนาไดด เปนนกเทศนทมคนเลอมใส นกประพนธและนกกว มองโลกในแงของการสรางสรรค ชอบอานหนงสอ ชอบความเปนระเบยบเรยบรอย การแตงตวภมฐาน ทงชอบคนมระเบยบและรกษาความเทยงตรง แบบท ๖ มอนกวางแผน (Idialistic Hand) เปนลกษณะมอคดฝน ฝามอบาง นวยาวโปรงหนงจะตดขอ มองดขอนวจะใหญเลกนอย มทงเลบกวาง เลบกลม เลบยาวไมคอยไดท ามาก เลบกลมมกจะจะอบโชคหนอย ไดแตคดแตท าไมไดเหมอนคนอน มกจะมองตนเองเหมอนคนโชคราย แตตองทะนงตวเองไวกอน เพอรกษาดลของสญชาตญาณไวเพอไมใหใครเหนความบกพรองของตนเอง๓๐๕ แบบท ๗ มอผสม (Mixup Hand) ฝามอผสมมกจะมความรอบรหลายอยาง เพอสรางบรรยากาศใหเขากบสงคมไดหลายรปแบบฝามอผสมเขาจะดดแปลงธรรมชาตภายในตวของเขาใหเขากบสงแวดลอมไดด เชน การชาง การเงน การบรหาร การออกแบบ การแสดง การตลาด การทองเทยว เขาจะพดจะท าเหมอน รอบรในอาชพการท างานนน ๆ ไดอยางด ทงยงสามารถวางตวเขากบคนชนบทได ในขณะเดยวกนเขากกลบตวเขากบเมองหลวงไดด อกดวย โดยทงรองรอยของคนชนบทไดหมดสน เขาจงเปนนกแสดง นกรอง นกการเมอง ผผลตสนคา ผแทนการจ าหนาย ดวยการเอาจรงเอาจง มองดวากจการงานเขามหาศาล แตนนกเพยงชวระยะหนง เทากบลกโปงลอยอยบนอากาศเมอแกสบรรจหมดแลวมอยทางเดยวคอตกลงมา นวมอผสมเขาจะรวมไวทกแบบ ตามลกษณะ ๗ แบบ ดงทไดกลาวไวตงแตตนจะสงเกตไดจากรปนวทกนว นวชจะใหญนวกลางจะเปนรปพาย นวนางจะยาว คดงอในขณะเดยวกนนวกอยจะสนมาก หรอจะสลบอยางอนกได เลบ ทกเลบจะไมเหมอนกนตามรปของนว เชน เลบสนยาว สามเหลยม หรอสเหลยมเปนตน การท าความเขาใจกบเลบ มสวนทบอกถงลกษณะอปนสยไดหลายอยาง เชน อารมณ โรคราย การงาน ความใจรอน ความใจเยน ความสขและความทกข ฉะนน เลบทกแบบจะปรากฏบนฝามอผสมได

๓๐๕ สมบต รปประดษฐ, แนะน าปญหาฝามอ, หนา ๒๖-๒๘.

๑๔๖

ฝามอผสม มกจะไมมสงใดชชวนใหเกดความสนใจไดนาน แมจะท ากจการงานชนดใดกตาม มอมองดผวเผนเหมอนเขามความจรงจง แตแลวเขากท าไปไมตลอด เพราะขาดคณภาพและฝมอนนเอง๓๐๖ ความแตกตางระหวางมอขวาและมอซาย หลกใหญซงใชในการดลายมอมวา “ซาย” เปนมอก าเนดมา และ “ขวา” เปนมอทท าหรอมอทมชวตตอไปขางหนาทจะผจญโชค ผปฏบตสวนมาก หรอวานกพยากรณสวนมากควรจะพยายามอานทงซายและขวาใหมความสมพนธกนแลวคอย ๆ ท านายออกไป ถาหากวาทงสองมอตางกนบางเลกนอย ขอส าคญทสดกควรสงเกต ดเสนสมองเปนหลกใหญ เชน “บนมอซายเสนสมองปลายโคงลงไปฐานจนทร แสดงวาใฝฝนสรางวมานในอากาศสตปญญาเลอนลอย” แตมอขวาเสนสมองตรงอยางสมบรณไมโคงลงหาฐานจนทรแลวไซร แสดงวาสตปญญาทางชางหรอตามหลกวชาทางศลปอนมประโยชนและน าวชาหรอศลปนนใหเปนเงนทอง มอขวา เปนมอแนนอนเจรญววฒนาการในสงทตนกรท าขน มอซาย เปนมอสวนประกอบ และเปนสงแวดลอมทจะเปนไปนนททางมอขวากระท าอย ในเรองทางสขภาพเจบไขไดปวยนนการเปรยบเทยบทงสองมอกส าคญอยางมากมาย เชน ตวอยางวาเสนชวตเปนเสนทไมด, ขาด, พราทางมอซายแตทางมอขวาชดหนกเปนเสนกระจางดยาวกแสดงวา เมอเยาววยนนสขภาพไมคอยสดนกมกขโรค มกเจบไขไดปวยเสมอมา ตอนอายมากกหายและมรางกายแขงแรงปราศจากโรคภยมาเบยดเบยนอก ดงนเปนตน๓๐๗ (๒)เสนลายมอ เสนลายมอซงประกอบดวยเสนหลก ๔ เสน ไดแก เสนชวต เสนสมอง เสนหวใจ และเสนวาสนา เสนนอกเหนอจากนถอเปนเสนรอง เสนชวตเปนเสนส าคญทสดในแงชวตมนษยต าแหนงของเสนชวตเรมจากใตเนนดาวพฤหส โคงลงลอมเนนทงหมดใตโคนนวโปงไว เสนชวตสะทอนพลงชวตและสขภาพเปนหลก แตกเกยวพนถงความยนยาวของชวตดวย ชะตากรรมและการเปลยนแปลงทงปวงทเกยวพนถงสขภาพ โรคภยไขเจบ ความโชครานและชวต ลวนสะทอนออกบนเสนชวตและรอบบรเวณเสน เพราะฉะน น ชวตทางวตถสมบรณหรอไม ลวนขนกบเสนชวต๓๐๘ เสนชวตทด คอ เสนทลกและเรยบ ไมใชเสนทกวางใหญแตตนเขน และทตวเสนนนจะมสทดดวย “ส” ทวานกคอ ในความลกของเสนนนจะมสเลอดทเตมอาบอยขางใน มองเหนเปนสชมพทเดยว เสนทมองดเหนซดขาวนนแสดงถงชวตทมปญหา อาจจะดวยเรองปวยไข หรอปญหาเรองอนกได๓๐๙

๓๐๖ สมบต รปประดษฐ, แนะน าปญหาฝามอ, หนา ๒๙. ๓๐๗ จ.บนนาค, ต าราดลายมอของไคโร, (กรงเทพมหานคร: นวชาตการพมพ ๒๕๑๑), หนา ๒-๓. ๓๐๘ ชนแส ไปหยน ชานเหยน, หตถลกษณศาสตรฉบบวธดลายมอแบบก, หนา ๑๐๑. ๓๐๙ ศ. ดสต, มอบอกชวต, พมพครงท ๑๐, (กรงเทพมหานคร: มตชน, ๒๕๔๙), หนา ๓๑.

๑๔๗

เสนสมอง แสดงถงความคดของเจาของมอวามคณภาพอยางไร เสนสมองจะแสดงถงสตปญญาของเจาของมอดวย และเสนสมองจะเปนทรองรบสงตาง ๆ ทจะแลนเขาสดวย เชนมเสนทแสดงถงความทกขพงเขามาชนหรอตดผาน กแปลวาขณะนนสมองไดรบความกระทบกระเทอน คณก าลงคดหนก หรอมความกงวลสง อะไรอยางนน๓๑๐ เสนสมองมจดเรมอยทระหวางนวโปงกบนวช ซงกคอระหวางเนนดาวพฤหสกบเนนดาวศกร ขวางผานหวางกลางฝามอ สนสดทใกลเนนดาวองคารกบเนนจนทร เสนสมองมจดเรมอยทเนนใตดาวพฤหส นกหตถะลกษณศาสตรบางคน จงเรยกเสนสมองวาเสนดาวพฤหส เสนสมองคอการประสานระหวาง “จตใจบงการ” ของดาวพฤหสกบ “จตใจแหงความรก” ของดาวศกร พดในแงหนงผลกแหงดาวพฤหสกบดาวศกรคอเสนสมอง ถาใชเสนสมองแทนประสาทสวนกลาง หวเสนสมองกคอสวนศรษะ และสวนอน ๆ กคอปลายประสาททกระจายออกไปยงสวนตาง ๆ ของรางกาย สวนปลายของเสนสมองแสดงถงความสมพนธกบพลงงานแหงจกรวาล ซงบางครงไดพลงงานจากดาวองคารมากกวา บางครงไดรบพลงงานจากดวงจนทรมากกวา สวนใหญทสดของเสนสมองจะอยบนทราบดาวองคาร สะทองความสมพนธระหวางความคดกบชวตประจ าวน คนทมเสนสมองตรง จะมความสามรถพเศษดานคณตศาสตรหรอฟสกส สวนคนทมเสนสมองโคงจะมความสามารถดเดนดานวรรณกรรม ภาษา ศลปะ๓๑๑ เสนหวใจ เสนหวใจคอเสนทขนขวางฝามอเสนบน และมตนเสนขนรมฝามอดานนวกอยทอดขวางไปหานวชหรอเนนพฤหสฯ ปลายเสนจะสนหรอยาว หรอจะชไปทตรงไหนกไดไมจ ากด แตความหมายจะไมเหมอนกน บางคนเสนหวใจจะยาวถงโคนนวช บางคนกยาวไปถงรมนนวชเทานน และบางคนสนแคใตเนนเสาร (นวกลาง) แคนนกม ไอทนาแปลกกวาเพอนกคอ บางคนไมมเสนหวใจอยในมอกมดวยเหมอนกน เสนหวใจนมความหมายทลกซงมาก เพราะชอมนกบอกแลววาหวใจกทงรางมนษย เรานนะ อะไรมนจะส าคญเทากบหวใจละจรงไหมละครบ ขาดหวใจหรอหวใจลมเหลวเสยหนอยเรากหมองเทงกนแลว เพราะเหตนแหละเสนหวใจจงมความหมายถงชวต หมายถงจตใจของเจาตว หมายถงความรก หมายถงสงทปรารถนา หมายถงความหวง หมายถง โอยจปาถะครบ แตตอนนเรารไวแคนกอนกพอแลว เดยวจะสบสนกบซะเปลา ๆ ๓๑๒ เสนวาสนา๓๑๓ เปนเสนส าคญทสดรองจากสามเสนหลก โดยมากเรมทโคนฝามอตรงขนไปทเนนดาวเสาร แตอนทจรงนนจดเรมไมคอยแนนอน บางเรมทขอมอ บางเรมทราบเนนดาวเสาร บางเรมทเนนจนทร บางเรมทเนนดาวศกร นอกจากน เรมทเสนสมอง เสนอารมณ หรอเสนชวตกม

๓๑๐ ศ. ดสต, มอบอกชวต, หนา ๓๕. ๓๑๑ ชนแส ไปหยน ชานเหยน, หตถลกษณศาสตรฉบบวธดลายมอแบบกร, หนา ๑๕๐-๑๕๑. ๓๑๒ ศ. ดสต, มอบอกชวต, หนา ๓๙. ๓๑๓ ชนแส ไปหยน ชานเหยน, หตถลกษณศาสตรฉบบวธดลายมอแบบกร, หนา ๑๗๘.

๑๔๘

เหลานลวนสะทอนชะตาชวตของคนเรา อยางไรกตาม นกหตถลกษณในอดตสวนใหญเหนวา เสนวาสนาสมบรณสวยงามเทาใดจะมชะตาชวตดเทานน แตผมไมคอยเหนดวย ความหมายของเสนตาง ๆ โดยสงเขป หมายเลข ๑ เสนชวต แสดงใหรถงการด ารงชวตของเจาของมอวาจะสขสบายหรอล าบาก มโรคภยหรอตองโยกยาย เปนชวตทดในระดบใด หมายเลข ๒ เสนสมอง แสดงถงความคดและสตปญญา คดสนหรอคดยาว รอบคอบหรอววาม มจนตนาการทดหรอไม หมายเลข ๓ เสนหวใจ มความหมายถงสภาพจตใจและความรก พนฐานของอารมณ หมายเลข ๔ เสนวาสนา แสดงแนวทางการด าเนนชวตวาจะราบรนหรอประสบอปสรรคอยางใด เมอใด มความหมายถงการด าเนนชวตทงหมด หมายเลข ๕ เสนอาทตย หมายถงเกยรตยศชอเสยงและการเงน หมายเลข ๖ เสนเรองค แสดงภาวะในชวตคครองของเจาของมอ๓๑๔ หมายเลข ๗ เสนเกยรตยศ หมายถงความผกพนในเกยรต สงทมเกยรต หมายเลข ๘ เสนอารมณ เสนพฤหสฯ กเรยก หมายถง อารมณและความทะเยอทะยาน อ านาจ การปกครอง หมายเลข ๙ เสนกามารมณ แสดงความอยากมอยากเปน (ตณหา) ของเจาของมอ และพนฐานกามารมณ หมายเลข ๑๐,๑๑ เสนผใหญ, เสนผนอย หมายถง ผใหญหรอผดอยกวาเจาของมอ เชน ญาตผใหญหรอผบงคบบญชา หมายเลข ๑๒ เสนโรค แสดงโรคภยไขเจบหรอสภาวะเศรษฐกจของเจามอ หมายเลข ๑๓ เสนศตร แสดงถงการกดกนขดขวางตาง ๆ หมายเลข ๑๔ เสนอปถมภหมายถงผชวยเหลออปถมภค าจน การไดรบความชวยเหลอดานตาง ๆ หมายเลข ๑๕ เสนวงเตน แสดงถงการวงเตนตดตอในกจตาง ๆ ถาอยใตเสนหวใจหมายถง มรดก หมายเลข ๑๖ เสนเดนทาง การเดนทางเคหสถานชนดตองแรมคน หมายเลข ๑๗ เสนรงเรอง แสดงถงความเจรญรงเรองของเจาของมอ หมายเลข ๑๘ เสนเครยด แสดงภาวะเครยดของเจาของมอทไดรบจากเรองตาง ๆ (แลวแตเสนสมพนธ) หมายเลข ๑๙ เสนค หมายถง เพศตรงขาม ชวงเวลาทจะไดพบ ผลของความลพธ หมายเลข ๒๐ เสนคมกน หมายถง ผใหความปกปองคมครอง ความคมครองตาง ๆ๓๑๕ หมายเลข ๒๑ เสนหนสน แสดงหนสนของเจาของมอ การตกเปนหนทางบญคณ

๓๑๔ ศ. ดสต, มอบอกชวต, หนา ๓๑๓. ๓๑๕ เรองเดยวกน, หนา ๓๑๔.

๑๔๙

หมายเลข ๒๒เสนลาภ แสดงความมโชค มลาภ การไดมาโดยลงทนนอยหรอไมตองลงทนเลย หมายเลข ๒๓ เสนจาก แสดงการพลดพราก การจากครอบครว (ถาปรากฏอยดานนอกเสนชวต หมายถงการลงทนทไมไดคน) ความหมายทงหมดนเปนความหมายเฉพาะตวของเสนนน ๆ ถามเสนอนเขามาสมพนธถงดวย กบวกความหมายของเสนเขาดวยกน รวมทงความหมายของเนนทเสนนนสถตอยดวย จะไดความหมายแทจรงทจะพยากรณออกไป๓๑๖

ภาพท ๒.๖ แสดงเสนบนฝามอ

ชอเสนบนฝามอ๓๑๗

๑. เสนชวต ๒. เสนสมอง ๓. เสนหวใจ ๔. เสนสาสนา ๕. เสนอาทตย ๖. เสนเรองค ๗. เสนเกยรตยศ ๘. เสนอารมณ

๙. เสนกามารมณ ๑๐. เสนผใหญ ๑๑. เสนผนอย ๑๒. เสนโรค ๑๓. เสนศตร ๑๔. เสนอปถมภ ๑๕. เสนวงเตน ๑๖. เสนเดนทาง

๑๗. เสนรงเรอง ๑๘. เสนเครยด ๑๙. เสนค ๒๐. เสนคมกน ๒๑. เสนหนสน ๒๒. เสนลาภ ๒๓. เสนจาก

๓๑๖ ศ. ดสต, มอบอกชวต, หนา ๓๑๕. ๓๑๗ เรองเดยวกน, หนา ๓๑๖.

๑๕๐

(๓) ลกษณะนวมอ นวมอเปนสวนประกอบของฝามอทมความส าคญ เปรยบเสมอนบานเอนทตองมเสาบานทเขมแขงและสวยงาม ฝามอเปรยบเสมอนบาน นวมอกคอเสาบาน ถานวมอสวยงามไดสดสวน กจะพาใหบานคอฝามอรปทรงทดมคณภาพไปดวย ถาฝามอใหญนวมอใหญไดสดสวน จะท าการใด ๆ กราบรน ประสบความส าเรจดวยด นวทงหมดจะมความส าคญทกนว ตามความหมายดงน ๑.นวหวแมมอ หรอ นวโปง (The Trumb) ทางการพยากรณจะใชเรยกนวนวา “นวพลงจต” เปนนวทควบคมกลไกของนวตาง ๆ โดยอตโนมต เมอตงมอขนนวหวแมมอตงแขง แสดงวาจตตานภาพกระแสจตเขมแขงมาก ไมยอมถอย ดอรน ไมรองไหงาย ๆ ยกเวนแตมจดด ารองไหคนเดยวได ถายาวจะเปนคนใจบญ ถาปลายนวปมจะเปนคนใจแขง คอนไปทางใจด าและดอรน แตกยงมเหตผล บคคลใดถาจะดนสยของบคคลใหตงมอขน ถาหวแมมอกางออก ๔๕ องศา แสดงวาบคคลนนมความเปนตวของตวเองมาก มกเปนคนมความคดเหนเปนอสระ ถาเปนลกจางจะยอมเปนเพอผลประโยชนของตวเอง เดกทปญญาออนนวนปลายจะแหลมเลกและสน ซงหมายถงขาดการควบคม ๒.น วชหรอน วพฤหสบด ( Index Finger หรอ First Finger)เรยกวา “น วนกปราชญ” ถายาวไดสดสวนจะดทางดานการปกครอง ศาสนา ปรชญา ถานวนตรงไดสดสวน การปกครองด ถานวนคดนด ๆ เอยงหนอย ๆ จะแหลมหรอไมแหลมกแลวแต พวกนเรยนวทยาศาสตรด เรยนค านวณด จะเปนนกวเคราะหวจยด ถาตงมอแลวนวชกางออกจะเปนคนชอบอสระ ไมชอบเปนลกนองใคร มกจะเปนนายเขาอยเสมอ ๓.นวกลางหรอนวเสาร (Middel Finger หรอ Second Finger) เรยกวา “น วสนโดษ” เปนลกษณะทดจะมความมนคงทางหลกฐาน การงาน ชอบความสงบ สนโดษ ถาเราตงมอแลวถานวกลางตงตรงกธรรมดา แตถาบงเอญนวกลางเอยงมาทางนวช กแสดงวาเปนคนชอบสะสมทดน เชน ไปอยตางจงหวดกซอทตางจงหวด ไปอยตางประเทศกซอทดนตางประเทศ ๔.นวนาง หรอ นวอาทตย (Ring Finger หรอ Third Finger) เรยกวา “นวศลปน” ถายาวไดสดสวน ใหคณคาทางดานศลปะ การออกแบบ เครดตด มชอเสยง ความเจรญรงเรอง มความรกทมนคง ถานวนางเอนออกมาทางนวกอย บคคลนหาเงนเกง จะมเงนเขามอตลอด แตใชเงนไมคอยวางแผน ๕.นวกอยหรอ นวพธ (Little Finger หรอ Fourth Finger)เรยกวา “นวปฏภาณ” ลกษณะนวกอยดยาวเกนขอท 1 ของนวนางเปนคนทมไหวพรบ ปฏภาณด ทนโลก ทนเหตการณ ฉลาดในการพด รอบรทนคน ไมอาภพในอาชพการงาน นวกอยกางออกในกรณทท านวชดกนทกนว นวกอยกางออกมากเหนชดแสดงวาคนนนไมคอยจะเลยงดบตรของตนเอง บตรมกจะอยไกล ๆ ถาลกอยดวยกจะไมคอยมความสขเทาไร แมพดลกจะไมท าไมฟงแม ถาอยกบพอแมกเปรยบเสมอนกบเกาะพอแมกนโดยไมยอมจาย เรยกวา เลยงไมโต นวกอยคดหรองอ เปนคนฉลาดพลกแพลงเกง ถานวกอยงอแตก าเนดจะเรยกวา “มอหนภาษ” กไมผดนก คอท างานหลบภาษเกงจะเปนคนฉลาดมาก ถาเรยน

๑๕๑

ได ๒-๓ ปรญญา กรณถาไมงอแตคด เรยกวา มลกเลนด มมขเปนตลกได มชอเสยง ถามบตรจะฉลาด แตถามคนรบใชมกไมซอสตย๓๑๘ นวและการแสดงออกทางอปนสย นวเปนอวยวะสวนหนงของรางกายทรบหนาทของโสดประสาทสงการออกมาใหเปนรปธรรมหรอเปนตวแปรของอารมณความคด ทแสดงออกมาใหเกดการสมผสและจบตอง ในทางทฤษฎของ Palmaitryการอานแผนทบนฝามอและอาการเคลอนไหวของนวไวดงน .เวลากางมอออกไป ถาชวงนวทง 4 คอ นวช นวกลาง หางเทา ๆ กนแสดงวามอารมณความคดเหนเปนของตวเอง จะมทรรศนะไมตรงกนกบคครอง ความหางชองนวเทากน มมากถง ๘๐% ฉะนนทานเลอกเอาตามทกลาวอางองน ทานกจะหาคสมรสแตงงานไมไดเลย แตความดทงหลายไมเกดขนกบอารมณอยางเดยว อปนสยความสามารถอยางอนมสวนชวยใหชวตสมประสงค นอกจากนขนอยกบการวางตวและการใหเกยรตซงกนและกนดวย ถากางมอออกแลวนวชแยกโดดเดยว นวนาง นวกลาง และนวกอยอยชดกน แสดงวาชอบอสระ เชอมนในตนเอง คนจ าพวกนมความดออยในกลมสนดาน แตถาเขาจะยอมใคร เขากยงมขอแมไวอยางหนงจนได เชน หนสวนท าการคา ถาเขายอมใหหนสวนด าเนนการบรหารจดการ แตเขากจะมสงผกมด หรอขอบงคบตามแนวความคดของเขาหมายความเชนนไมไดเกยวกบความไมวางใจ หรอไมไววางใจ แตเกยวกบการแสดงความคดเหนของตนเอง เพอใหตนเองสบอารมณเทานน เมอกางมอออกมาแลวนวช กบนวกอยแยกออก แตนวกลางกบนวนางชดตดกน หมายความวา มความหวงใยในญาตพนอง เพอนฝง ถานวทกนวกางออกแลวยงชดตดกนอยแสดงถงวาเปนคนทไมกลาตดสนใจ ไมมความเดดขาดมกจะลงเล บคคลประเภทนเหมาะทจะท างานทางดานวชาการหรอท างานตามค าสงหรอแมแตเปนผมความรบผดชอบ กจะมความซอสตยอยางแทจรง ถานวช นวนาง นวกลางตดกน แตนวกอยหางออกมา มกจะเปลยนอาชพบอย ๆ เมอถงขนปลายชวตกจะมองเบองหลงของตนเองวาผานงานการมาหลายชนดอยางโชกโชนคนพวกนเปนคนเจาอารมณ ท างานตามใจชอบ บางครงไมมจดยนของตนเอง นกอยากจะท ากท า น กอยากจะเลกกเลก เขาจะตงรากฐานฐานะได เมออายขนเลข ๔ ไปแลว ถาแบมอออกไปแตนวกอยกบโคงเขาหานวนาง แสดงถงการพงพาอาศยญาตพนองมความหวงใยทรพยสน หวงในลกและบรวาร หวงใยผลงานทท าไวจะเกดความเสยหาย มกจะมความคดวางแผนชวตไวลวงหนา สวนส าเรจหรอไมนนอกเรองหนง๓๑๙ (๔) เนนมอ ศ. ดสต กลาววา “เนน” หมายถง สวนทสงขนมา เนนบนฝามากคอสวนทนนสงขนมาบนฝามอนนเอง ชอของเนนกคอชอของวนนนเอง แตเนองจกเนนบนฝามอมถง ๙ เนน มากกวาชอ

๓๑๘ พรสข เพงมณ, ลายมอพนฐาน, เอกสารประกอบการสอนสมาคมโหรนานาชาต, ๒๕๔๗, หนา ๗. ๓๒๒ สมบต รปประดษฐ, แนะน าปญหาบนฝามอ, หนา ๔๑.

๑๕๒

ของวน ดงนน เนนจงมชอซ ากนบางในการใชพยากรณ บงบอกเรองราว เหตการณตาง ๆ ทจะเกดขน จะดหรอรายขนอยกบเสน และเครองหมายทจะปรากฏบนเนน ดงตอไปน๓๒๐ ๑. เนนพฤหสบด Mount of Jupiter บงบอกถงความมน าใจ ความเออเฟอเผอแผ เมตตา ยดถอความถกตองและยดถอความบตธรรม เสยสละ ชอบท าบญ ชอบการกศล มองโลกในแงด อารมณเปลยนแปลงชวขณะ เปนนกปกครองทเสยสละ เปนคนตรง หากมเสนก าด ารงชวตพงขนไปบนเนนน แสดงถงวาเปนคนทมความสามารถ เกงและรอบรในวชาการจนไดรบการยกยองนบถอ เนนจะตองกวาง ๒๐ มม. วดทรมฝามอ เนนหนาแสดงถงความมนคงในเรองของปญญา ความคด จะพบในบคคลทเปนผน าทองถน มกจะใหความเสมอภาคกบบคคลทวไป ๒. เนนเสาร Mount of Saturn บงบอกถง สตปญญา ความร คฯธรรม การศกษา อาช การงาน การด ารงชวต ธรกจ ความสขมรอบคอบ มงมน มมานะ มความอตสาหะ อจฉรยะ ชอบศกษาเรยนร มความเปนผน าหากเนนกวางต ากวา ๒๕ มม. ความพยายามและอดทนจะมนอยแมจะเกงแตเรยนไมจบ ชอบฝกงาน หางานของตนเอง เนนเสารกวาง ๒๕ มม. เปนตนไป ความส าเรจ เปนผบรหาร มอ านาจ มลกนองบรวารนบรอยพน มกจะมองผลประโยชนรายไดควบคกนไปดวย การงานอาชพจะกาวหนายงขน ใจกลา พยายามจดจ า และกตญญ๓๒๑ ๓. เนนอาทตย Mount of Sun (Apollo) เปนเนนทบงบอกความรก ความรอนแรง มเกยรต มอ านาจ มชอเสยง เจายศเจาอยาง ความมกใหญใฝสง ความเปนผน า การดนรนขวนขวายเพอจะใหไดมาซงเกยรตและอ านาจ ทรพยสนเงนทอง หากเนนน วดไดมาตรฐาน ๓๐ มม. จะถอวาประสบความส าเรจ ในดานความเปนผน า ทงการท างานและอาชพ ประกอบดวยเนนนจะตองมเสนพงขน แตกเปนแฉก เหมอนตนไมยนตน เรยงรายกน ชวตจงจะกาวหนาและรงเรอง ตรงกนขาม หากมเนนไดมาตรฐาน แตไมมเสนพงขนดงกลาว จะขวนขวายเปนผน าหรอผบรหารไดเพยงระยะหนงเทานน ในทสดกเกดปญหาลมเหลว ๔. เนนพธ Month of Mercury บงบอกถงวาจาสภาพ ออนหวาน คารมคมคาย สามารถปรบต วเขากบสงคมไดด เปลยนแปลง เปลยนอารมณไดงาย ไมชอบความรนแรง แตชอบเอาชนะ แตงตวเดนสวยงาม ชอบสงคมและเฉดฉาย มมนษยสมพนธ ชองแสวงหาชอเสยง และหาจดเดนในทางสงคม และสรางจดยนของตนเอง และสรางฐานะการงานเพอหวงจดเดนและโดงดงในสงคม เนนนวนรมฝมอจากเสนใจไปถงโคนนวช จะมความกวาง ๒๐ มม. แสดงถงประสบความส าเรจในธรกจการคา หากมเสนพงตรงขนไปบนเนนน แสดงถงผลประโยชนรายไดจะมตอเนอง

124 ศ. ดสต, มอบอกชวต, หนา ๑๔. 125 สมบต รปประดษฐ, แนะน าปญหาบนฝามอ, หนา ๔๓.

๑๕๓

ตรงขามหากเนนแคบถอวาไมไดมาตรฐานธรกจการงานและประสบความส าเรจเปนพก ๆ การเงนรายไดจะไมตอเนอง๓๒๒ เนนองคาร Month of Mars เนนนแบงออกเปน ๓ เนน เนนองคารต า Lower Mars, ทราบองคาร Plain of Mars, เนนองคารสง Upper Mars ๕. องคารต า เปนเนนแหงความรก อารมณทางเพศ ถาเสนจากเนนเสาร หรอแยกจากเสนใจโคงมาทเนนองคารต าน จะหมกมนกบความรก ความหลงใหลในรป รส กลน เสยง หรอไดคไมโสด หากเนนกวางและนน ความรกจะสรางความพงพอใจกบเพศตรงขาม บดบงความเสอม จรรยา และศลธรรม หรอความยบยง สรางมนตขลง เนนองคารต าจงบงบอกถงชวตรกและอารมณ ๖. ทราบองคาร บงบอกถงความสขมรอบคอบ เนนองคารกลาง ตงอยใจกลางมอมหนาทควบคมใหกบเนนตาง ๆ เปรยบเสมอนตวจกรเครองยนต ทท าหนาทหมนใหตวจกรเลก ๆ ท างานไดอยางมประสทธภาพ เนนนเปนพนทของเสนวาสนา เสนอาทตย และเสนพธ ทจะตองผานเนนน หากนเนนสมบรณไมแตกขาด ไมถกตดขวาง ชวตกประสบความส าเรจรงโรจน ๗. เนนองคารสง บงบอกถงความกลาหาญ ใจกลา เดดเดยว มทะล หนหนพลนแลน และรวดเรว ถาเนนนนหนาแตแคบ จะใจรอนโทโส สามารถชกปนยงไดทนท แมจะกลบมาขอโทษแตกสายไปแลว ตนเองกหมดอนาคต คนพวกนขาดความยงคด และอาจฆาตวตายไดงายเมอไมสามารถแกไขปญหา จะกลบกลายเปนคนขขลาดตาขาว ไมกลาเสยง ไมกลาตดสนใจ๓๒๓ ๘. เนนศกร Month of Venus บงบอกถงความรก ชอบศลปะ การบนเทง มองโลกในแงสสน เฉดฉาย สมาคมและสงคม มเสนห เปนนกรก มกฎเกณฑทางประเพณนยม ถาเนนนนมาก อารมณรก อารมณสนทร จะบงเกดขน อารมณแจมใส เจาช มองโลกในแงด มความกระตอรอรน เปนทตองตาตองใจของเพศตรงขาม ตรงขามหากเปนเนนแคบ ความพยายาม ความกระตอรอรนจะลดลง แมแตการพด การแสดงออกทางสงคมและทางเพศจะลดนอยลงตามล าดบจนหาคสมรสทอยรวมกนคอนขางยาก เนนศกรนอกจากจะเปนเนนแหงความรก ยงสามารถดแลทรพยสนและปกครองทรพยไดด ทงมคารมคมคายในดานค าพดวาจา สรรหาค าพดหวานลอมเพอใหคนเชอถอแตจะเปนจรงใจหรอไมขนอยกบปลายเสนสมองยอนขน แสดงถงการเอาเปรยบหรอคดโกง ๙. เนนจนทร Month of Moon (Luna) เปนเนนทบงบอกถง ความสวยงาม ความรก จนตนาการ การวางแผนชวต มกจะมลลาสรรหาในเรองของความสข ความปรารถนา การจนตนาการสงทยงไมมาถง พงหวงใหไดมา หากเนนน นนและกวาง อารมณ ความปรารถนา กจะเกดความรนแรงขนหากเนนตาง ๆ ไดมาตรฐาน

126 สมบต รปประดษฐ, แนะน าปญหาบนฝามอ, หนา ๔๕. 127 เรองเดยวกน หนา ๔๖

๑๕๔

๑๐. สามเหลยมเนปจน อยใตขอมอ เปนสญญาของการไดนบทรพยสนมรดก หรอหาทรพยทดนจากความมมานะ อตสาหะ ดงตวอยาง รปท ๓๔ หนา ๔๔ หากไดมาโดยไมเปนธรรม มกจะมเสนตดขวางหรอเสนทบกน คนทไมมทรพยสนมรดก ทราบเนปจนจะแคบ แบน ไมมเสน ประกอบดวยเนนทกเนนใตนวกจะแคบกวามาตรฐาน๓๒๔ ๕) เลบมอ เลบมอ เลบมอเปนสงทหนาสนใจยง เพยงแตเฉพาะเรองเลบอยางเดยว ยงสามารถเรยนเปนต าราเลมใหญได ทงนเพราะ เลบมอมความส าคญมาก สามารถบอกขอมลทเปนความหมายขงพฤตกรรม หรอบคลกของเจาของมอได เชน อารมณ ทศนคต ความสภาพเรยบรอย ความละเอยดประณต ความมระเบยบรอบคอบ ความเรยบงายไมพถพถน ความจรงใจ ความซอตรง ความตอสมานะ อดทนดนรน ความสขสบาย รวมทงสขภาพโรคภยไขเจบ จงใชประกอบในการวเคราะหลายมอไดดยง วงพระจนทรทฐานเลบทกเลบ บอกถงความมสขภาพด เกดขนกบบคคลนน หากฐานเลบปราศจากวงจนทร ยอมเปนสงแสดงใหทราบวา รางกายของผนนจะมปญหาทางดานสขภาพ ไมแขงแรง ในตางประเทศทงสหรฐอเมรกา และยโรป มความสนใจตนตวศกษาเรองเลบทสวนสมพนธกบโรคภยไขเจบทเกดขน เชน โรคคอ ทรวงอก โรคปอด โรคหวใจ อมพาต โรคประสาท อารมณเครยด เลบทมดอกเลบหรอจดขาวเตมไปดวยจดเหลาน บงบอกถงสขภาพทมปญหาทางดานประสาท แสดงความวตกกงวล กระวนกระวาย มความทกขรอนไมสงบในทางจตใจ อารมณเปนการเสอมลง ทางดานระบบประสาท ท าใหการพกผอนหลบนอนไมปกต อารมณเครยดเกดขนตามมาเลบมอแบงออกไดหลายชนด ลกษณะและความหมายของเลบ เลบสน คอ เลบทวดไดมาเกน ๑๐ ม.ม. หากสนมากถง ๕ ม.ม. มกเปนคนดอรน ชอบเอาชนะ อารมณเครยด ขาดความอดทน และถอทฐเปนนสย๓๒๕ เลบสนรปสเหลยม ปกตจะโกรธยาก หากมอารมณเปลยนแปลงยอมรนแรงเมอยามโกรธและไมอภยใหใครโดยงาย (หากเลบยงสนมาก ยงทวความคบแคนมากยามโกรธตองพยายามหาทางแกแคนในภายหลง ชอบยดมนดอดงในความคดเหน และเหตผลของตนวาถกตองเสมอ) เลบกลม พบไมบอยนกในลกษณะของความบาบน มการแสดงออกถงความคดเหนและเหตผลสวนตวในหลาย ๆ เรอง ในสงทคนทวไปไมยอมรบ เลบเวาเขา เปนลกษณะของเลบทพบในบคคลทปญหาดานสขภาพทเกยวกบระบบหมนเวยนโลหต เชน โลหตจาง โลหตเปนพษ

128 สมบต รปประดษฐ, แนะน าปญหาบนฝามอ, หนา ๔๗. 129 รศม สรอยวฒนา, ศลปะการศกษาลขตบนฝามอ, หนา ๑๘.

๑๕๕

เลบโคงนน เปนลกษณะของเลบทพบในบคคลทมปญหาเกยวกบระบบการหายใจ โรคปอด หรอทรวงอก โปรดสงเกตผทมเลบสน เลบกวาง และหนา เปนลกษณะของบคคลทกระท าการใดจะเปนไปดวยความคลองแคลววองไว รวดเรว เปนคนใจรอนมอารมณเปลยนแปลงงาย เปนผทชอบความสะดวกสบายมชวตเรยบงาย ไมพถพถนขาดความรอบคอบ ไมเจาระเบยบ ส าหรบผทมเลบตางกนทงสนว ( สงเกตเลบนวช นวกลาง นวนาง และนวกอย ) แสดงถง - อารมณของการเปลยนแปลงงาย ใจรอน - เปลยนคครอง และมตรสหายบอย - ชอบเปลยนอาชพ หนาทธรกจการงาน๓๒๖ วงพระจนทรใหญ ผทมลกษณะเลบยาวเรยว จะมวงพระจนทรทฐานเลบใหญ บอกถงสขภาพทด มพลงชวตทกระฉบกระเฉง ในธรกจหนาทการงาน อารมณแจมใสรนเรง เลบยาว ความยาวของเลบไมต ากวา ๑๐ ม.ม. มกพบความยามของเลบอยระหวาง ๑๐-๑๔ ม.ม. ผมเลบยาวมนสยชอบใชชวตสบาย มระเบยบวนย วนยรกความสงบ หรอตงมนอยในความสงบมสมาธ มความมานะ อบทนเปนนสย มกพบในหมนกพาต นกบวช ในจ านวน ๙ ใน ๑๐ ของบคคลเหลานทมเลบยาวเกน ๑๒ ม.ม. เลบยาวรปสเหลยม มกไมชอบรบผดชอบงานหนก ชอบใชชวตสบาย ไมชอบความเหนดเหนอย อารมณราบเรยบ ไมชอบสงรบกวน เขาใจคอนขางยาก เลบยาวมนและกวาง มกพบบคคลประเภทดงกลาวในสงกดคนสวยเหลานกรอง รเซฟชนนสต รวมทงบคคลทตองออกสงคมเปนอาชพ ซงมลกษณะตรงขามกบเลบสเหลยมกวาง เลบสเหลยมกวาง พบในบคคลทมความรบผดชอบในธรกจการงาน มความจ าเจคลกคลกบงาน สวนใหญมกใชพลงหรอแรงงานแทนความฉลาด หรอความคด พบในบคคลทใชแรงงาน เกษตรกร กรรมกร หวหนางาน ส าหรบผทใชความคด ความฉลาดจะพบในบคคลทเปนผน า มลกนองและบรวาร เลบรปสามเหลยมคลายเปลอกหอย เปนลกษณะของบคคลทมชวตเหนดเหนอย มความกดดนเปนนสย มความรสกอดโรย ไมกระฉบกระเฉง หรอกระปกระเปา แสดงถงสขภาพทไมด มการเจบปวยจากโรคภยเกยวกบไต๓๒๗ เลบไมสนไมยาวลกษณะรปไข เปนลกษณะเลบของคนฉลาด มความคดและใชสมองในการด าเนนงาน สามารถบรหารธรกจการงานในระดบตาง ๆ ในสงคม ทงสรางคานยมใหกบสงคมทกระดบ มผยกยอง สรรเสรญ พบในบคคลทเปนหวหนาหรอผน า มลกนองและบรวารจ านวนมาก ปลายเลบทโคงหรองมเขา บอกถง แนวโนมของปญหาการเกดโรคภมแพทเกยวกบอาการเปนหวด เจบคอ หรอเจบบรเวณหนาอก อาการไปเรอรง

130 สมบต รปประดษฐ, แนะน าปญหาบนฝามอ, หนา ๑๙-๒๐. 131 เรองเดยวกน, หนา ๒๐-๒๑.

๑๕๖

ลกษณะเลบเปนคลน ยอมเหมอนกบจดขาวหรอดอกเลบทปรากฏกบผทมอาการทางประสาท อารมณออนไหวงาย มความเครยดเกดขน เมออาการทางประสาทผานพนไป จดขาวเหลานจะหายไปเอง หมายเหต รปทรงของเลบมอควรสอดคลองกบลกษณะรปทรงของฝามอ เลบทยาวเรยวมกพบบนนวมอทเรยวยาวของฝามอศลป เชนเดยวกบเลบสเหลยมกวาง พบไดบนนวมอทมขนาดเทากนตงแตปลายนวถงโคนนวบนฝามอท าประโยชน เปนตน๓๒๘ สรป การสงเกตเลบมอของผมปญหาทางสขภาพ ดงน ผมโรคประสาท อารมณเครยด หงดหงด เลบสน ชอบกดเลบเปนนสน รวมทงเลบมอทมดอกเลบทเปนจดขาว แสดงถงรายงายทก าลงเครยดเกดความวตกกงวล ทกขรอน กระวนกระวาย ปญหาทางสขภาพจะปรากฏแนชดถาเลบมอมลกษณะ งมลง หรอโคงขน จะมอาการของอวยวะเกยวกบระบบหายใจในทรวงอก เชน ปอด และหลอดลม รวมทงระบบหมนเวยน ซงมผลจาก โรคหวใจ ลนหวใจ โลหตจาง หรอโลหตเปนพษ หวใจออนก าลง การสบฉดโลหตไมปกต สงเกตจากฐานเลบหรอสวนโคนของเลบมสเขยว ไมเปนสชมพ แลดเลบมอไมสดใส ผทมเลบไมเรยบมลกษณะยอหรอเปนคลน จะปรากฏอาการเชนเดยวกบผทมจดขาวหรอดอกเลบ ท าใหทราบอาการทางประสาททมอารมณเครยดเกดขนกบบคคลเหลานน

ภาพท ๒.๗ แสดงรปแบบตาง ๆ ของเลบมอ

๑. เลบสนรปสเหลยม ๗. เลบรปสเหลยมกวาง ๒. เลบกลม ๘. เลบรปสามเหลยม (เปลอกหอม) ๓. เลบเวา ๙. เลบรปไข ๔. เลบโคงนน ๑๐. เลบแคบยาวร ๕. เลบยาวรปสเหลยม ๑๑. ก. เลบมรอยยนตามแนวตง ๖. เลบยาวมนและกวาง ข. เลบมรอยยนตามขวาง๓๒๙

132 เรองเดยวกน, หนา ๒๒-๒๓.

133 เรองเดยวกน, หนา ๒๒.

๑๕๗

(๖) ลายนวมอ ใตฟาไมมหตถลกษณเหมอนกนฉนใด กไมมลายนวมอทเหมอนกนฉนนน แตหตถลกษณเปลยนแปลงได ขณะทลายมอไมเปลยนแปลงตงแตเกดจนตาย เพราะฉะนน นกหตถลกษณศาสตรทงหลาย จงเชอวา ลายนวมออาจเปนขอมลประกอบทดมากส าหรบศกษาแนวโนมโดยก าเนดของคนเรา ถาสงเกตลายนวมออยางละเอยด จะพบวามลายหลก ๆ อย ๓ ลกษณะ คอ ลายกนหอย ลายโคง และลายมดหวายแตลายเหลานเรยงอยบนนวทงหาอยางไร

ภาพท ๒.๘ แสดง ลายกนหอย (ซาย) ลายโคง (กลาง) และลายมดหวาย (ขวา) (๑)ทงหานวเปนลายกนหอย (พวกถอตนเปนใหญ) เปนคนมนใจตนเอง มานะอดทน นสยกาวราว ชอบใช เสยงขม ไมยอมคอมหวยอมแพหรอยอมรบผดไมวาในกาลเทศะใด ถงจะเจรญกาวหนาอยางรวดเรว แตะมกลมเหลวหรอเคราะหราย เพราะนสยสวนตว นคอชวตทขนลงส าเรจลมเหลวแบบสดขว เนองจากเปนคนแขงกราวดอรนมากไป คนรอบขางไมเขาอกเขาใจ (๒) ทงหานวเปนลายอน (พวกซอสตยเถรตรง) เปนพวกอยในกรอบ ไมยอมยดหยนผอนปรน เรยกกนวา พวกซอสตยเถรตรง ยากทจะประสบความส าเรจยงใหญ พออายมากขน วธคดจะเปลยนไปในทางยดหยนมากขน ถามมานะอยางเสมอตอเสมอปลาย อยกบความจรง จะประสบความส าเรจในบนปลาย ขอควรสอนใจ คอ ตอนรวมมอบกเบกสรางกจการกบคนอน มกประสบความเสยหายอยางหนก เพราะถกอกฝายหนงหลอกลวง ทางทดควรสรางกจการดวยตนเอง หรอท างานบรษททเชอถอได๓๓๐ (๓) นวโปงเปนลายกนหอย นวทเหลอเปนลายอน (พวกประสบความส าเรจในบนปลายชวต) เปนคนมมานะ พยายามมาก แตตองเหนดเหนอยล าบากมากกวาคนอน บางครงถงเคราะหราย กไมทอแทถอดอาลย วยหนม อาจตองเผชญกบความทกขยากสาหส แตจะประสบความส าเรจมชอเสยงในบนปลาย มชวตทมนคงสงบสข (๔) นวชเปนลายกนหอย นวทเหลอเปนลายอน (พวกมนษยสมพนธ) คนพวกนไมชอบขลกตวอยในบาน ไมชอบท างานทล าบากและตองขยน เปนคนราเรงไมนง ถงยนดดวยเตนรอบทศ

๑๓๔ ชนแส ไปหยน เชนเหยน, หตถลกษณศาสตรฉบบวธดลายมอแบบกร, หนา ๒๓๕-๒๓๖.

๑๕๘

เพอคนอน แตทายทสดกจะคยโวโออวด จงอาจตกเปนเปาเกลยดชง เปนคนท างานหยาบสะเพรา ไมสามารถท างานทละเอยดออน นอกจากน ยงสนใจงานทมลกษณะเสยงภยและฉวยโอกาสเปนพเศษ (๕) นวกลางเปนลายกนหอย นวทเหลอเปนลายอน (พวกคยโวโออวด) ไมวาพดจาหรอวางแผนท าอะไร คนประเภทนจะชอบคยเของ ดคลายแบกรบภารกจทยงใหญ แตมกท าไดไมถงหนงสวนสบ มปณธานยงใหญ แตถาไมด าเนนการตามแผนโดยอยกบความเปนจรง กไมมทางส าเรจการใหญ ในแงโชคภาวาสนา ตองสรางตวล าแขงของตนเอง อยาหวงมรดกเดดขาด ทางทดคออยาแตเพอฝน ตองมมานะด าเนนการโดยอยกบความเปนจรง (๖) นวนางเปนลายกนหอย นวท เหลอเปนลายอน (พวกมอนาคต) ไมวางานอะไร พวกเขาจะไมเกยจครานละเลยรจกแกปญหาแบบแยบยล ไดรบการสนบสนนจากผบงคบบญชา พวกเขามกเปนทอจฉารษยาของเพอนรวมงาน เนองจากไดเลอนต าแหนงอยางรวดเรวตงแตอายยงนอย๓๓๑ (๗) นวกอนเปนลายกนหอย นวทเหลอเปนลายอน (พวกมความสามารถ) พวกเขามความสามารถเปนพเศษ ไมจ าเปนตองรบชวงกจการของพอแม ชอบสรางกจการดวยสตปญญาของตนเอง กระทงประสบความส าเรจในทายทสด แมมจดออนส าคญ คอ ไมมความอดทน เมอตกอยในสภาพแวดลอมอนยากล าบากหรอประสบความลมเหลว มกจะทนไมได หรอท าเรองโง ๆ อยางหนาเสยดาย ทางทดคอตองพยายามขดเกลาจตใจ บมเพาะความทรหดอดทนทเขมแขง (๘) นวโปงและนวชเปนลายกนหอย นวทเหลอเปนลายอน (พวกผดสงศกด) เปนคนใจกวาง จตใจเปดเผย มกลนอายผด คอนขางเปนทยกยองนบถอ รอบตวมคนคอยประจบสอพลอ ระวงจะตกเปนเครองมอของคนอน (๙) นวโปงและนวกลางเปนลายกนหอย นวทเหลอเปนลายอน (พวกจบจรด) พวกเขามกจากบานเกดไปใชชวตในตางแดน เพราะฉะนน ถงพยายามมากกวาคนอนเปนเทาตว แตเนองจากเปนคนจบจรด ไมหนกแนนมนคง ชวตจงคอนขางล าบาก (๑๐) นวโปงและนวนางเปนลายกนหอย นวทเหลอเปนลายอน (พวกโชคดในบนปลาย)พวกเขาจะประสบความทกขยากสาหสในวยหนมสาว คอย ๆ มชอเสยงเมอถงวยกลางคน ความสามารถเปนทยอมรบ ความเชอถอกเพมขนไมนอย ท าใหงานการด าเนนไปอยางราบรน พอถงบนปลายชวตจะประสบความส าเรจอยางราบรน บนพนฐานทสรางขนอยางดในวยกลางคน (๑๑) นวโปงและนวกอยเปนลายกนหอย นวทเหลอเปนลายอน (พวกนกโตแยงอภปราย)เวลาฟงคนพวกนพดอะไร จะรสกวาพวกเขาคดอะไรเปนระบบ มเหตผล เหมาะทจะเปนทนาย ผพพากษา หรอนกการเมอง มโอกาสเจรญกาวหนาในอาชพเหลาน๓๓๒ (๑๒) นวโปง นวชและนวกลางเปนลายกนหอย นวทเหลอเปนลายอน (พวกจตใจออนแอ) เปนพวกไมมนใจในตนเอง ขลงเล ไมสามารถท างายส าคญใหส าเรจ มกปลอยชวตใหผานไปโดยไมเกด

135 เรองเดยวกน, หนา ๒๓๗. ๑๓๖ เรองเดยวกน, หนา ๒๓๘-๒๓๙.

๑๕๙

ประโยชน นอกจากน ยงมนสยใจรอน ขหงดหงด ขโกรธ บางครงกลวงเกนผอาวโสในเรองเลกนอย จงมกเสยโอกาสทด (๑๓) นวกอยเปนลายอน นวทเหลอเปนลายกนหอย (พวกประนประนอม) นสยออนโยนคลอยตาม ไมชอบขดแยงววาทกบคนอน ชอบประนประนอมดวยวธทเหมอสม เปนทตอนรบของสมครพรรคพวก มโอกาสประสบความส าเรจเหนอความสามารถคอนขางมาก (๑๔) นวโปงเปนลายอน นวทเหลอเปนลายกนหอย (พวกใจรอนขหงดหงด) นสยใจรอน ขหงดหงด ออกประสาทนด ๆ ไมหนกแนนสขม แตสวนใหญแลวหวสมองคอนขางดมความสามารถ ถาแกไขจดออนขางตนได กจะประสบความส าเรจ ควรสนใจขดเกลาจตใจ เปดใจใหกวาง รกษาทาทหนกแนนสขมเยอกเยนไวใหไดตลอดเวลา (๑๕) นวชเปนลายอน นวทเหลอเปนลายกนหอย (พวกยดมนในคณธรรม) มอดมคตสงสง ไมเหมาะทจะท าการคา เหมาะทจะเปนนกวชาการ นกการศกษา นกการศาสนา ฯลฯ ถาประกอบอาชพเหลาน จะมโอกาสประสบความส าเรจมากกวาอาชพอนแตอาจประสบความยงยากอยางมากในเรองเซกส ตองระมดระวงเปนพเศษ (๑๖) นวกลางเปนลายอน นวทเหลอเปนลายกนหอย (พวกมคณธรรมของจอมยทธ) พวกเขาจะไมบอกปดเมอไดรบการไหววาน ชอบชวยเหลอคนออนแอและไมไดรบความเปนธรรม มคณธรรมของจอมยทธ งานขยนขนแขง ไมยอมสนเปลองเวลา เปนทเชอถอของสงคม มโอกาสเจรญกาวหนาสง แตตองระวงตกเปนเครองมอของคนอน๓๓๓ (๑๗) นวนางเปนลายอน นวทเหลอเปนลายกนหอย (พวกอบอนจรงใจ) เปนคนอบอนจรงใจ มมนษยสมพนธ เปนทชนชอบของผอาวโสและลกนอง มโอกาสประสบความส าเรจอยางราบรน ของเพยงรกษาแบะพฒนาสงทสรางขนแลวใหด จะมความสขทงชวตครอบครวและชวตสงคม (๑๘) นวช นวกลางและนวนางเปนลายกนหอย นวทเหลอเปนลายอน (พวกดอรน) ขอด คอ เปนคนซอตรง ขอพกพรองคอดอรนมาก มกขดแยงววาทกบคนอน เพราะดงดนในความคดเหนของตน เมอประสบภยนอยคนจะยนดรยนมอเขามาชวยแตเมออายมากขน อารมณจะคอย ๆ เยนลง มโอกาสประสบความส าเรจคอนขางมาก (๑๙) นวโปงและนวนางเปนลายอน นวทเหลอเปนลายกนหอย (พวกทมทอ) นสยคอนขางทมทอ พดจาและท างานไมคลองแคลว แตอยกบความจรง ก าหนดแผนการแลวจะเดนหนาท าทละขน แมจะคอนขางเชองชา มนษยสมพนธกไมด แตมโอกาสร ารวยและมชอเสยง (๒๐) นวชและนวกลางเปนลายกนหอย นวทเหลอเปนลายอน (พวกวญญชน) มคณธรรมในหวใจ เคารพเบองบน เมตตาเบองลาง มบคลกภาพของวญญชน ปรบตวเขากบทกคนได มกไดเปนผบรหารระดบสงของบรษท ผอ านวยการธนาคาร หรอผจดการบรษทขนาดใหญ แตกลบไมสนทดในการจดการและรบมอเพศตรงขาม (๒๑) นวชและนวนางเปนลายกนหอย นวทเหลอเปนลายอน (พวกใจรอน) นสยใจรอน ถาเปนสงทตองการตองท าใหไดทนท ถาไมแกไขนสยเชนน ชวตจะลมเหลว ความพยายามขดเกลานสยใจคอใหด

137 เรองเดยวกน, หนา ๒๔๐.

๑๖๐

(๒๒) นวชและนวกลางเปนลายอน นวทเหลอเปนลายกนหอย (พวกผน า) คนประเภทนใจคอกวางขาวง เออเฟอเผอแผ รจกเหนใจคนอน สนทดในการใชบคลากร ชอบชวยเหลอคนอน มกไดรบการอมชใหเปนผน า นอกจากน พวกเขายงเปนคนละเอยดรอบคอบ สมองปราดเปรยว มคณสมบตของผประสบความส าเรจ๓๓๔ (๒๓) นวกลางและนวกอยเปนลายกนหอย นวทเหลอเปนลายอน (พวกบาบน) พวกเขามกคดเอาเองวาสงทตนคดและท าเปนสงทดทสด ไมวาอกฝายหนงเปนคนอยางไร พวกเขาจะตอสโตแยงดวยจนถงทสด แตพวกเขามสนดานทไมเลว เปนผชวยทด ถารจกดดนสยตนเองอยางเหมาะสม งานการจะเดนหนาไปอยางราบรน (๒๔) นวกลางและนวนางเปนลายกนหอย นวทเหลอเปนลายอน (พวกหวมงกทายมงกร) นสยจบจรดเอาแนไมได อยากลองทกอยาง แตไมยนหยดอยางเสมอตนเสมอปลาย เปนคนประเภทฉลาดนอย ไมประสบความส าเรจยงใหญ ถามจตใจยนหยดจะประสบความส าเรจ (๒๕) นวกลางและนวนางเปนลายอน นวทเหลอเปนลายกนหอย (พวกวรบรษ) ไมคลงไคลเงนทอง ไมชอบเลนเลหเหลยม ไมคดตงหลกแหลง ไมคดสรางครอบครวทมนคงมความสข นสยโออาผาเผย เปนพวกวรบรษเหมาะทจะเปนนกการเมองหรอทนายความ (๒๖) นวกลางและนวกอยเปนลายอน นวทเหลอเปนลายกนหอย (พวกฉวยโอกาส) พวกเขาชอบตงความหวงทยงใหญ รจกฉวยโอกาส เหมาะกบงานทมลกษณะฉวยโอกาส เชน พอคาวานช วศวกรเหมอง แตดวงจะล าบากตอนหนม มนคงตอนแกน (๒๗) นวชและนวนางเปนลายกนหอย นวทเหลอเปนลายอน (พวกกาวราว) นสยดอรนกาวราว ชอบโตแยงววาทกบคนอน ไมควรหวงพงพอแม ตองพยายามเรยนรวธใชชวตอยางอสระแตเนน ๆ มเชนเนน มเชนนน ชวตหลงวยกลางคนจะล าบากมาก (๒๘) นวโปงและนวกลางเปนลายอน นวทเหลอเปนลายกนหอย (พวกบรหารทรพยสนไมเปน) ขาดจนตภาพคณตศาสตร บรหารทรพยสนไมเปน ถงหาเงนไดมากแตกคลายกบใชชะลอมตกน า เงนทองรวไหลไมหยด ถาไดผชวยทด ชวยจดการทรพยสนใหดจะประสบความส าเรจอยางคราดไมถง๓๓๕ ๗) เครองหมาย Mark and Sign เครองหมายจะเกดขนจากเสนอทธหรอเสนจร หรอเกดขนเองลอย ๆ เชน มจดแดง น าตาล ขนมาเปนเครองหมาย อย ๆ องคารหมองขนมา เปนเครองหมายพวกนเปลยนหายไป เครองหมายทด ถาอยในเนนทด ไปลอยตวอยในทด จะใหอทธพลมาก ถาเครองหมายเบยดชดเสน ไมด เพราะไมไดลอยตวท าใหหมดพลงไปตวเสนทมลกษณะเปนเครองหมายจะใหอทธพลเมอ เสนเสาร อาทตย พธ พฤหส ดในชวงระยะอาย จะเหนวาบางคนมจดแดงมา 5 ป ไมไดอะไรเลย เครองหมายเปนแตเพยงลางบอกเหตใหรวา เมอถงชวตชวงทดจงจะใหพลงมอทธพลขนมา ถาเปนเครองหมายทด ไปลอยตว ยงไมไดอทธพลอะไร แตมนตองมประโยชนแน แตจะรวดเรวหรอไม? ถาท าทาจะลมเหลวเสยหายทง ๆ ทยงไมถงก าหนดระยะเวลา แตกชวยประคบ

138 เรองเดยวกน, หนา ๒๔๑-๒๔๒. 139 เรองเดยวกน, หนา ๒๔๓ .

๑๖๑

ประครองไว ไมเสยหายมาก ลกษณะของเครองหมาย ตองเปนเสนจรหรออทธพลขนมาจงจะเปนเครองหมาย๓๓๖ ขนตอนการดหตถลกษณ ถาจะดหตถลกษณใหตวเอง จะตองดลกษณะหลงมอกอน เพอจ าแนกวาเปนมอลกษณะใดจากทงหมด ๗ ลกษณะ เรองนดคลายงาย ในทางเปนจรงยงยากเอาการ ถาลกษณะมอคอนขางชดกวนจฉนงาย ถาพบมอก ากงระหวางสองลกษณะ แมนกหตถลกษณศาสตรผช านาญกอาจสบสนงนงง ปญหาการวนจฉยลกษณะมอทวาน จะขอกลาวถงอยางระเอยดในบทตอไป ถดมาคอยดนวมอ ขณะทดวานวสนหรอยาวตองดวานวตรงหรอคดดวย เพอนอานความสามารถและแนวโนมลกษณะนสยเจาของมอ จากนน ใหดวารปเลบสนหรอยาว ลกษณะเลบเปนอยางไร ซงไมเพยงชวยใหเขาใจลกษณะนสยมากขน ยงชวยใหวนจฉยปญหาสขภาพไดแมนย าขน เมอดสวนตาง ๆ ขางตนแลว คอยดเนนและลายบนฝามอ เนน คอ สวนทนนขนมาบนฝามอ แบงเปน ๘ เนน ๑ ทราบ ชวยใหเขาใจลกษณโดยรวมของฝามองายขน เนนแตละเนนแทนความหมายบางอยาง โดยตองวนจฉยจากระดบความนน ซงพดวามความหมายคอนขางส าคญในทางหตถลกษณศาสตร การดเนนตาง ๆ จะชวยใหเขาใจเหตการณในอนาคตอยางเปนรปธรรม เพมความหวงบนเสนทางแหงชวต ไมวาปญหาฐานะการงาน การศกษาเลาเรยน ทรพยสนเงนทอง หรอความรก นอกจากน การดลกษณะลายมอ กชวยใหเขาใจปญหาอาชพ ความรก การแตงงาน ชะตาชวต ฯลฯ ในวนขางหนาไดแมนย ายงขน๓๓๗ หลกทวไปในการวนจฉย - มอคอนขางใหญ เหมาะทจะท างานละเอยดปลกยอย เปนคนไมคอยราเรง มกแสดงทาทางเคอะเขนและไมคอยมความสขในทธารก านล - มอใหญมาก มนสยแบบ “ทรราช” มาสนใจระเบยบกฎเกณฑของสงคม ชอบท าตามความพอใจสวนตว - มอคอนขางเลก นสนราเรงเบกบาน ชอบวพากษวจารณเรองตาง ๆ ชอบคยโวโออวด และสรนสรายกบอาหารการกน - นวเรยวยาวและสวย ชอบยนยนขอเสนอของตนเองอยางดอรน ขหงดหงด มทะล ไมนาสนทสนม - ผหญงทฝามอใหญ สวนใหญคลอดบตรงาย - ผหญงทฝามอเลก สวนใหญคลอดบตรยาก - ฝามอสนและอวน ไมวาชายหรอหญง ลวนเปนคนเยนชาไรน าใจ - ฝามอยาวแตนวอวบสน โกหกเกง เชอถอไมคอยได

140 เกสรกาญจน จตรโสภ, ศาสตรแหงลายมอ, หนา ๓๖๒. ๓๓๗ ชนแสไปหยน เชนเหยน, หตถลกษณศาสตรฉบบวธดลายมอแบบกร, หนา ๑๑-๑๒.

๑๖๒

- ฝามอสนหรอยาว แตนวอวบสน จะมนสยชอบตดยดกบสตรส าเรจ ท าตามกฎระเบยบตายตว ใหความรสกไรน าใจ - นวเลกมากเทาใด จะมนสยเลอะเทอะมากเทานน ชอบแสดงความกลาหาญกบเรองไรสาระ ไมรบฟงความคดเหนของคนอน - มอออกสแดง เปนคนกลาหาญ ซาบซงตนตนใจงาย มกถกมองวาเปนคนมทะล ไมมรวานตาเลงการณไกล แตคอนขางโชคด - มอออกสเขยวขาว ถงเปนผชาย จะมนสนคลายผหญง คอนขางออนแอ อาจเปนโรคโลหตจาง - มอออกสเขยว เลอดไหลเวยนไมสะดวก เจบปวยบอย - มอขาวมาก ขหงดหงด ชอบแกแคน - มอออกสเหลอง อาจเปนโรคตบ๓๓๘ โดยสรป หตถลกษณเปนเขมทศชวตของเราได มนชวยใหชวตทก าล งจะเจอกบปญหา ไดมวธทจะรบมอกบปญหาหรอความทกขทก าลงจะเกด การใชหตถลกษณมาคาดคะเนเหตการณในอนาคต เพยงบอกแนวโนมหลก ๆ ไดเทานน เชน ลกษณะมอใชบอกอปนสยและอาชพ เสนลายมอ ใชดชะตาชวตอยางละเอยด ลกษณะนวมอ ชวยใหเขาใจอปนสยและอาชพโดยรวม เนนมอชวยใหเขาใจเปาหมายชวต เลบมอใชดสขภาพ และลายนวมอใชดแนวโนมชะตาชวตโดยก าเนด เปนหลกการวนจฉยเหตการณในอนาคต ทคอนขางไกล มระดบความแมนย าประมาณ ๖๕% ไมสงกวาน นอกจากนน หตถลกษณยงเปนศาสตรท ใชท าความเขาใจ อปนสยใจคอของคนเราไดดวย เพราะฉะนน ถาในทางหตถลกษณปรากฏสญญาณบางอยางทเลวราย กไมจ าเปนตองทอแท ทอดอาลย มองโลกในแงราย เพยงเราใชความพยายาม อดทน กสามารถผานอปสรรคทกปญหาได ๒.๔.๖ โหราศาสตรกบสงคมและวฒนธรรมไทย มนษยเปนสตวสงคมทมความคดรจกใชเหตผล สามารถเรยนรสรางสรรคสงตาง ๆ ขนมาแลวด าเนนอยภายใตระเบยบกฎเกณฑทเรยกวา วฒนธรรม เพอความสงบเรยบรอยของคนในสงคม เพราะฉะนนสงคมและวฒนธรรมจงเปรยบเสมอนเหรยญซงมสองดานทไมสามารถแยกออกจากกนได๓๓๙ โหราศาสตรไดเขามามบทบาทตอการด าเนนชวตของคนไทยมาก เรามกไดยนและไดฟงค าพดวา “ดวงด และดวงไมด หรอแลวแตดวง” อยเสมอในวงสนทนาทวไป๓๔๐ นกโหราศาสตรไดศกษาถงอทธพลของดวงดาวทมผลตอพฤตกรรม บคลกภาพ สขภาพ และกจกรรมอนเกดจาก การกระท าของมนษยและมากยงกวานนโหราศาสตรชวยใหเขาใจถงเหตการณทเกดขนตอมนษยในแตละวนจากต าแหนงของดวงดาวทโคจรเคลอนทบนทองฟากระทบกบดวงดวงประจ าชวตแบบ

14๒ ชนแสไปหยน เชนเหยน, หตถลกษณศาสตรฉบบวธดลายมอแบบกร, หนา ๒๑. ๓๓๙ ดนย ไชยโยธา, สงคมวฒนธรรม และประเพณไทย, พมพครงท ๒, (กรงเทพมหานคร: โอเดยนสโตร, ๒๕๔๖), หนา ๑๐๐. ๓๔๐ เรองเดยวกน, หนา ๕๙.

๑๖๓

แผนภมชวตของมนษยผนน๓๔๑ โหราศาสตรจงเปรยบเสมอนกบการเดนเรอทใชเขมทศกบแผนทในการก าหนดเสนทางเดนเรอต าแหนงดาวสามารถใชในการก าหนดแผนการใชชวตได๓๔๒ คนไทยในปจจบนจ านวนมากมความเชอในเรองโหราศาสตร เนองจากโหราศาสตรมบทบาทตอวถชวตของคนไทยมาตงแตโบราณ ปจจบนการเชอถอนยงคงอยและดจะมมากขนดวย การอานดวงชะตาออกกเทากบทราบสถตของดวงชะตาตนเองในรปของผลแหงกรรมดกรรมชวทเราไดท ามาซงจะตามสนอง โดยเรามโอกาสทจะปรบปรงตวเพอเผชญกบเหตการณไดลวงหนา สงใดทเราไมตองการไดรบเรากหาทางแกดวยสตปญญาทจะชวยผอนหนกใหเปนเบาได บทบาทในปจจบนของโหราศาสตรทมตอวถชวตของคนไทย สรปไดดงน ๑. ท าใหทราบถงประวตของเจาชะตา คอทราบถงพนความสามารถ นสย สตปญญา ชาตตระกล ฐานะความเปนอย ทงคราวดและคราวรายในชวต โหราศาสตรเปนทางเดยวทจะหยงทราบความชอบหรอความถนดของเดกทจะเขาศกษาตอในมหาวทยาลยไดวาเขาถกกบอาชพชนดใด ควรจะมงเรยนทางไหนเพอใหสอดคลองกบดวงชะตา และเพอความกาวหนาในอนาคต ดกวาปลอยใหศกษาไปเองเรอย ๆ โดยความอยางเพอนฝงหรอบาง มารดาบงคบใหเรยนในทางทเดกไมมอปนสย กวาจะรตววาไมถกกบตนเองกเสยเวลาไปมาก สงส าคญยงทมามารดาพงควรทราบลวงหนาถงความถนดของตนเอง๓๔๓ ๒. การดแนวโนมชวตในอนาคต เมอบคคลประสบปญหาในชวต มขอคบของใจ หาทางออกไมได มกจะไปหาหมอด เพอใหตรวจดดวงชะตาตนวาดรายอยางไร โชคดจะเขามาเมอใด และเคราะหรายทก าลงเผชญจะสนสดลงเมอใด นดจะเปนกจกรรมหลกในการใชโหราศาสตรของคนไทย เรองทคนสวนใหญสนใจกคอเรองการเงน การงานและความรก ดไดจากสถตทยกมาขางตน ถงแมคนจะไมมความเชออยาง มนคงนกตอโหราศาสตร แตค าท านายของหมอดกท าใหคลอยตาม สบายใจ มก าลงใจ หรออาจจะมความกงวลใจมากขน ความทบคคลไมมความเขาใจในโหราศาสตรเพยงพอ ผนวกกบค าทมกกลาวกนวา “ไมเชออยาลบหล” ท าใหหมอดเปนผทมอทธพลอยางมากในสงคมไทย แมจะมคนทไมเชอถอเปนจ านวนมาก แตกมกจะ “ฟงหไวห” คออยางนอยกฟงไวกอน นอกจากดวงชะตาบคคลแลว การดดวงชะตาประเทศหรอบคคลส าคญกมอทธพลอยางมากในสงคมไทย ๓. การตงชอและเปลยนชอ ในปจจบนเมอความรทางโหราศาสตรเรมแพรหลาย คนมความเชอเรองนมากขน การตงชอตามหลกโหราศาสตรกมความส าคญขนมา แมคนทมชอเดมอนไมเปนมงคลตอตวเองตามคตความเชอกมกจะเปลยนชอใหถกตองตามต าราโหราศาสตร ท าใหคนบางคนในสมยปจจบนมชอทยาว อานยากและฟงดแปลกห ถงแมจะไมไดมขอพสจนอยางชดเจนวาการเปลยน

๓๔๑ จกรเทพ ร าพงกจ, “การศกษาเชงวเคราะหทรรศนะของพทธปรชญาเถรวาททมตอโหราศาสตรในยคปจจบน”, วทยานพนธศาสนศาสตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย), ๒๕๕๑, หนา ๙๔. ๓๔๒ ศรนญา นภาศพท , “พทธศาสนากบโหราศาสตร”, สารนพนธศลปศาสตรบณฑต , (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหามหดล), ๒๕๕๑, หนา ๒๒. ๓๔๓ วาสนา จนทภาษา, ความรเบองตนเกยวกบโหราศาสตรไทย, หนา ๑๒.

๑๖๔

ชอสามารถเปลยนชวตของตนไดหรอไม แตคนจ านวนไมนอยกนยมเปลยนชอ เพราะเชอวาชอเปนสญลกษณแทนตวอยางหนง อยางนอยกมผลทางดานจตวทยา๓๔๔ ๔. ใชประกอบวนจฉยโรคและสขภาพ การอานดวงชะตาจะท าใหทราบถงโรคทเจาชะตาจะเปนโรคประจ าตวหรอโรคปจจบน วงการแพทยในอเมรกาปจจบนนเมอจะมการผาตดครงใหญ ๆ ทส าคญ ซงจะตองเสยงตอการตายของคนไข สถาบนการแพทยจะสอบถามกบสถานบนโหราศาสตรเสยกอน เพอตรวจสอบดวงชะตาของคนไขวา สมควรผาตดหรอไม ถาหากไมมอนตรายใด ๆ แพทยจะลงมอผานตดทนท ถาสถาบนโหรเหนวา การผาตดจะท าใหคนไขถงตายเขากจะไมยอมผาตดใหเสยเวลา ๕. ใชประกอบในการสอบสวนคดตาง ๆ เชน บคคลทมอาชพเปนโจร ในดวงชะตาจะบอกไวอยางละเอยดถงพนดวงเกยวกบการหาทรพยมาจะตองไดแบบยอแยงเขามา นสยใจคอดราย สามารถฆาคนไดอยางเลอดเยน ตลอดจนการท าสงทไมดตาง ๆ ได และทราบแมกระทงดวงชะตานจะตองถกตดคกหรอไม ถาหากไดมการตรวจดวงชะตาของผรายทกคนกจะชวยในการสอบสวนคดวาจบคนรายมาถกตอง และไมเสยเวลามากแมกระทงในการปลอยหรออภยโทษใหนกโทษ หากดวงชะตาบงวา ไมมวนกลบตวไดเลยแลว ทางการกไมนาจะปลอยตวนกโทษผนนเลย เพราะเทากบวา ปลอยออกมาสรางความเดอดรอน ใหกบประชาชนอก ควรจะปลอยนกโทษทเหนวาเปนคนพอจะกลบตวได และทไดกระท าผดลงไปนนเปนเพราะมไดมเจตนาโดยสนดารเดม แตท าไปเพราะชดใชกรรมเกาทไดท าไวแตปางกอนนนเอง ๖. ใชในการพยากรณดนฟาอากาศ เพราะในวชาโหราศาสตรแสดงการสมพนธระหวางโลกกบดาวเคราะห เชน ดวงจนทรมอ านาจดงดดน าทะเลใหเกดน าขนน าลง ไมเฉพาะแตน าสวนใหญในพนโลกเทานน แมกระทงน าสวนนอยคอ โลหตในรางกายสตรกถกอ านาจดงดดจากดวงจนทรดวย ทใหมประจ าเดอนตามก าหนดทางจนทรคตคอ 28 วนตอครงโดยถวเฉลย แตทมไมพรอมกนทกคนกเพราะเกดไมพรอมกนนนเอง และจากอ านาจดงดดของดาวเคราะหตาง ๆ กบการค านวณรอบของการโคจรของโลกรอบดวงอาทตยกบจนทรในทางปจนทรคตกบสรยคตนน กจะเกดกาลตามเดอนทปรากฏในปฏทน ฤดสามฤดจงปรากฏเปนสถตใหทราบไดวา เมอไรรอน เมอไรหนาว และเมอไรจะมฝนตก ซงจะเปนประโยชนตอเกษตรกร พอคา และนกปกครอง เปนตน นอกจากนการวปรตทท าใหเกดภยธรรมชาต เชน น าทวม กเกดจากการโคจรของดวงดาว ๗. ใชพยากรณในเรองเบดเตลดทวไป เชน พยากรณการเดนทาง การสอบไล การดวาพระสงฆจะสกหรอไม การยายงาน และเกยวกบการหาฤกษยามตาง ๆ เชน ฤกษปลกบานใหม ฤกษแตงงาน และฤกษอน ๆ ตลอดจนการตงชอเดกเกดใหมเปนตน ในสมยโบราณประเทศเราเมอจะมการยกทพไปรบยงตองมการหาฤกษยามกนและสวนมากจะใช “มหาฤกษ” เปนฤกษยกทพจบศกเพอใหประสบชยชนะได ในตางประเทศเมอสมยสงครามโลกครงทสองนน ฮตเลอรผเผดจการแหงเยอรมนไดใหโหรหาฤกษเมอเวลาเคลอนกองทพเขาโจมตขาศก คอองกฤษ เพอหวงชยชนะ ซงปรากฏ

๓๔๔ จกรเทพ ร าพงกจ, “การศกษาเชงวเคราะหทรรศนะของพทธปรชญาเถรวาททมตอโหราศาสตรในยคปจจบน”, วทยานพนธศาสนศาสตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย), ๒๕๕๑, หนา ๖๑.

๑๖๕

วา ไดผลดแทบทกครง ตอมาภายหลงองกฤษทราบเรองนเขา องกฤษใหโหรหาฤกษยามบางและคอยดกไวกอนวา ฮตเลอรจะใชฤกษอะไร องกฤษจะไดหาทางแกเผดกนทางกลเมดของวชาโหราศาสตร ซงปรากฏวา องกฤษประสบความส าเรจยอมงดงาม จนท าใหกองทพเยอรมนตองปราชยในตอนหลง ดงนเปนตน ถงแมวา ทงเยอรมนและองกฤษจะใชโหราศาสตรสากลเขาชวย และของประเทศไทยใชโหราศาสตรไทยกปรากฏผลดกนทงนน๓๔๕ นอกจากนเทพเจาแหงดวงดาวเหลานน ยงเปนผก าหนดฤดกาลทมผลตอความเปนอยของมนษย จงไดมการบชาเทพเจาดวงดาวเพอใหเกดความอดมสมบรณความสงบสข หลกเลยงสงคราม ความเจบปวย ความอดอยาก ความแหงแลง และนกบวชโบราณยงคอยเฝาสงเกตต าแหนง และค านวณการเคลอนทของเทพเจาดวงดาว (ดาราศาสตร) เพอกจกรรม การเมองและศาสนาโหราศาสตรจงถกน ามาใชทงในดานศาสนาและดานวทยาศาสตรในเวลาเดยวกน๓๔๖โหราศาสตรเปนศาสตรทมอทธพลตอสงคมไทยมายาวนาน กจกรรมในชวตของคนไทยลวนเกยวของกบโหราศาสตร เชนการหาฤกษตาง ๆ เปนทปรกษาในการตดสนใจ เปนตน๓๔๗ แตอยางไรกตามโหราศาสตรกไมสามารถบอกความจรงไดทงหมด ชวตเรามเสรภาพไมไดถกก าหนดมาแลว ความเพยรของบคคล ความมสตสามารถเอาชนะโชคชะตาไดเสมอ๓๔๘ สรปไดวาบทบาทในปจจบนของโหราศาสตรทมตอวถชวตของคนไทย มดงน ท าใหทราบถงประวตของเจาชะตา,ดแนวโนมชวตในอนาคต,ตงชอและเปลยนชอ,ใชประกอบวนจฉย โรคและสขภาพ, ใชประกอบในการสอบสวนคดตาง ๆ ใชในการพยากรณดนฟาอากาศและใชพยากรณในเรองเบดเตลดทวไป เชน พยากรณการเดนทาง ๒.๔.๗ ความสมพนธของโหราศาสตรกบปรชญาและจตวทยา นกโหราศาสตรตองอาศยปรชญาเมธเปนหลกในการอปมา หรอหลกการเปรยบเทยบทางดานปรชญา ตลอดจนการศกษาโครงสรางดานจตวทยาของผมารบการพยากรณมาประมวลกบความรทางโหราศาสตร แลวจงสามารถท านายหรอพยากรณ เมอกลาวเปนค าพยากรณออกเมากยงตองอาศยหลกจตวทยาและหลกปรชญา เพอใหเกดความศรทธาเชอถอแกผมาขอรบการพยากรณอกดวย โหราศาสตรจงถอเปนศาสตรทางปญญาทเกยวของกบปรชญาอนสงยง เครองมอส าคญของวชาการโหราศาสตร คอวชาตรรกศาสตร โดยเฉพาะคอการอปมาหรอการอปมย เมอศกษาสงขน ๆ จะพบวา มธรรมชาตคลายเปนศาสนา และทนาสนใจคอเขากนกบพทธศาสนาไดเปนอยางด กลาวคอโหราศาสตรเปนเรองของ “ศาสตรแหงกาลเวลา” ซงกนความหมายกวางไปถงอดตกาลปจจบนกาล และอนาคตกาล วธการรจะไมแตกตางกนระหวางการกระท ากบกาลเวลา สงทไดรบในปจจบนเนองจากการกระท าในอดต ถอเอาวนเวลาทกระท าอนเปนผลตดตามมาใหเกดไดรบผลในปจจบน

๓๔๕ วาสนา จนทภาษา, ความรเบองตนเกยวกบโหราศาสตรไทย, หนา ๑๓-๑๔. ๓๔๖ กนยาวร สทธาพงษ, คดใหมโหราศาสตรหลงนวยค, หนา ๒๔-๒๖. ๓๔๗ ศรนญา นภาศพท , “พทธศาสนากบโหราศาสตร”, สารนพนธศลปศาสตรบณฑต , (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหามหดล), ๒๕๕๑, หนา ๖. ๓๔๘ จกรเทพ ร าพงกจ, “การศกษาเชงวเคราะหทรรศนะของพทธปรชญาเถรวาททมตอโหราศาสตรในยคปจจบน”, วทยานพนธศาสนศาสตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย), ๒๕๕๑, หนา ๑๓๐.

๑๖๖

เหลานไมพนกาลเวลาและกรรม ตามหลกค าสอนของศาสนาพทธทกลาววา ผลทงหลายทเราไดรบ ถาสอนสวนยอนกลงผานมากจะทราบวา เนองแตเหตเปนปจจย ดงน จงอาจกลาวไดวา โหราศาสตรเขากนกบพทธศาสนาไดเปนอยางด๓๔๙ ในแงของปรชญาทน ามาใชในโหราศาสตร จากตวอยางของกรยาและปฏกรยานน ความจรงแลวเปนหลกความจรงในทกกรณ ทงในทางโลกและทางธรรม เชน หากเราขบรถผานต าบลใดไป ต าบลนน ๆ กผานเราไปเชนเดยวกน หรอในการทโลกโคจรรอบดวงอาทตย ดวงอาทตยกโคจรรอบโลกดวย แมกฎแหงกรรมกมาจากหลกความจรง Action-Reaction น ดงน เปนตน ในการพยากรณโดยวธการทางโหราศาสตรหรอวธการใด ๆ กตาม นกพยากรณจะตองทราบปรชญาของเรองนน ๆ การพยากรณเรองการเมองผพยากรณควรมความรทางดานการเมองการพยากรณเรองทหาร ผพยากรณกควรจะตองมความรทางดานการทหาร การพยากรณโรคภยไขเจบ ผพยากรณควรมความรทางการแพทยบาง การพยากรณลม ฟา อากาศ ผพยากรณควรตองมความรเรองอตนยมวทยา ฯลฯ การพยากรณจงจะมประสทธภาพ๓๕๐ นอกจากความรดงกลาวแลว นกพยากรณหรอผเปนโหรจะตองมหลกปรชญาเบองตน เปนพนฐานเสยกอน และยงถอเปนแบบอยางทยดถอปฏบตกนสบ ๆ มา ตงแตอดตจนถงปจจบน หรอจะเรยกวาเปน พทธปรชญา กไมผด คอ ผทบ าเพญตนเปนโหรฯ มหลกการปฏบต ดงน ๑) ปหนงตองไหวครครงหนง ๒) ตองมคณธรรมของโหร คอ ถอศลธรรมพราหมณ ท าใจของตนใหบรสทธ ๓) สมาทานศล ๕ เปนปกต ๔) ฆานางทง ๔ ใหตาย (คอ ตองไมมอคต ๔ อยาง) ๕) ตองไมสรางกรรมชว ถาสรางกรรมชวตดตวไปจนตายตกนรก ๘ ขม๓๕๑ สวนในแงของจตวทยานนโหรเปรยบเสมอนจตแพทยชวยใหคนในสงคมมก าลงใจทจะด าเนนชวตตอไปอยางมความสข๓๕๒ สงทนกโหราศาสตรจะหลกเลยงไมได กคอ จะตองทราบโครงสรางทางจตวทยาของบคคลในการพยากรณดวงชะตา เพราะค าพยากรณเปนจ านวนไมนอยทแจกรปออกไปโดย อาศยความรทางจตวทยา ในขณะเดยวกนกมนกพยากรณจ านวนไมนอยทพยากรณผดพลาดเพราะขาดความรอบรในวชาน ตวอยางเชน ในกรณของความเปนผมวตกกงวลเปนตน หากในดวงชะตาของผใดกตามบอกวา เจาชะตาผนนเปนผมวตกกงวล ผทไมมความรในวชาจตวทยาจะมองไปทางดานรายเสมอไป แตผมความรเขาจะพจารณาออกเปน 2 แง ซงมทงแงดและแงราย ซงในแงรายกคอ ท าใหเจาชะตาเปนผมองโลกในดานราย ไมมความสขในชวตหรอหาความสขใน

๓๔๙ พระมหาประศกด อคคปญโ (ชงแสง), “ความเชอเรองโหราศาสตรกบกฎแหงกรรมของชาวพทธไทย”, วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย), ๒๕๔๑, หนา ๔๓. ๓๕๐ พไลรตน รจวณชยกล, “การศกษาปญหาสขภาพจตของผมารบบรการจากหมอด:ศกษาเฉพาะกรณผมารบบรการจากหมอดของสมาคมโหรแหงประเทศไทย”, รายงานการวจย, หนา ๓๕-๓๖. ๓๕๑ สงหโต สรยาอารกษ, โหราศาสตรไทยเดม, (กรงเทพมหานคร: เจรญวทยการพพม, ๒๕๒๒), หนา ๖. ๓๕๒ ภญโญ พงศเจรญ, “ บทบาทของโหรในสงคมไทย ”, ภาคนพนธศลปศาสตรมหาบณฑต, (คณะพฒนาสงคม: สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, ๒๕๔๓), หนา ๑๔๓.

๑๖๗

ชวตยาก กอใหเกดผลเสยในทางสงคม คอ มกหลกเลยงสงคม อยางไรกดนกพยากรณผมความรในโครงสรางทางจตวทยาของบคคลยอมทราบดวา ผมวตกกงวลทกคนยอมมคณสมบตดทดเลศอยประการหนงคอ เปนคนรอบคอบสขม ซงคณสมบตอนนกอใหเกดวจารณญาณ ไมผลผลาม ฯลฯ และอาจสรปไดวา เจาชะตาผนนาจะสบายเมอแก ดงน เปนตน ซงแนละในการพยากรณเรองราวใด ๆ กตาม ผพยากรณจะไมพจารณาแตเพยงจดเดยว หรอในดานเดยวเทานน แตเขาจะพจารณาหลาย ๆ ดานประกอบกนแลววนจฉยหาขอสรป๓๕๓หมอดจงท าหนาทคลายจตแพทยชวยแนะน าผทเดนทางมาปรกษาดวยสหนาเศราหมองใหกลบไปพรอมรอยยมและสหนาสดใส๓๕๔ หลกจตวทยาทโหรทกทานตองถอเปนขอปฏบต คอ จรรยาบรรณโหร ๓ อยาง ๑) เมอเขาหมนกนแลวหรอแตงงานแลว ขอใหทายเปนคครองทเดยว อยาทายอยางอน มนจะท าใหผวเมยทงกน ถาเราทายไมใชค บาปจะหนกกรรมจะสนองถงหวแตก ๒) เขาถามถงการตาย ใหทายหายเลย เปนไมพบวนตาย ถาขนทายตาย คนก าลงเจบเสยขวญ บาปกรรมอยแกเรา โกหกไปเถอะ ไมบาปอกเหมอนกน ๓) เรองการเมอง อยาทายรายใหทายด เพราะมนเปนเรองผดกฎหมาย๓๕๕ สรปไดวาความสมพนธของโหราศาสตรกบปรชญาและจตวทยาคอนกโหราศาสตรตองอาศยปรชญาเปนหลกในการอปมา หรอหลกการเปรยบเทยบทางดานปรชญา ตลอดจนการศกษาโครงสรางดานจตวทยาของผมารบการพยากรณมาประมวลกบความรทางโหราศาสตร แลวจงสามารถท านายหรอพยากรณ เมอกลาวเปนค าพยากรณออกเมากยงตองอาศยหลกจตวทยาและหลกปรชญา เพอใหเกดความศรทธาเชอถอแกผมาขอรบการพยากรณ

๒.๕ งานวจยทเกยวของ จกรเทพ ร าพงกจ๓๕๖ ไดท าวจยเรอง “การศกษาเชงวเคราะหทรรศนะของพทธปรชญาเถรวาททมตอโหราศาสตรในยคปจจบน” ผลการวจยพบวา โหราศาสตรมประวตความเปนมายาวนาน เปนความรทเกดจากการสงเกตปรากฏการณทางธรรมชาตแลวบนทกเกบสถตไว จนมทฤษฎและหลกการเปนของตนเอง ขอพสจนทางวทยาศาสตรมทงสนบสนนและขดแยงกบความเชอของโหราศาสตร ประเดนปญหาทางอภปรชญาทเกยวของส าคญคอเรองจกรวาลวทยา เรองการท านายอนาคต และเรองเจตจ านงเสรกบนยตนยม ปจจบนอทธพลของโหราศาสตรมมากขน ไดรบความ

๓๕๓ พไลรตน รจวณชยกล, “การศกษาปญหาสขภาพจตของผมารบบรการจากหมอด:ศกษาเฉพาะกรณผมารบบรการจากหมอดของสมาคมโหรแหงประเทศไทย, หนา ๓๗. ๓๕๔ ทานต โชคธนะศร,รศมน กลปยาศร, ภาวะสขภาพจตและปจจยทเกยงของของผเขารบบรการทางโหราศาสตร, วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย , ปท ๕๔ ฉบบท ๒, (เมษายน-มถนายน ๒๕๕๒), หนา ๑๖๙-๑๘๔. ๓๕๕ สงหโต สรยาอารกษ, โหราศาสตรไทยเดม, หนา ๗. ๓๕๖ จกรเทพ ร าพงกจ, “การศกษาเชงวเคราะหทรรศนะของพทธปรชญาเถรวาททมตอโหราศาสตรในยคปจจบน”, วทยานพนธศาสนศาสตรมหาบณฑต , (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย , ๒๕๕๑), หนา บทคดยอ.

๑๖๘

สนใจมากขนในวงการจตวทยา และกระแสนวเอจในคมภรทางพทธศาสนานกายเถรวาทปรากฏเรองเกยวกบโหราศาสตรหลายแหง ในสมยพทธกาลมการศกษาเรองดาราศาสตร ท านายมหาปรส -ลกษณะ และท านายฝน แสดงวาพระพทธศาสนายอมรบความมอยของศาสตรน แตกไมไดน ามาเปนแนวทางในการประพฤตปฏบต มพทธบญญตชดเจนมใหภกษเกยวของกบเรองน มหลกพทธศาสนาหลายขอทสามารถอธบายโหราศาสตรได คอ เรองนยาม ๕ เรองกรรมและวฏฏะ เรองธาต ๔ เรองจรต เรองเสรภาพ ความเพยรและการพงตนเอง จากการวเคราะหหลกธรรมเหลานผนวกกบการใชหลกความเชอในพทธศาสนา สรปไดวา โหราศาสตรไมสามารถบอกความจรงไดทงหมด เนองจากมนษยมเสรภาพหรอเจตนาทจะเลอกกระท าไดโดยเสร ภายในสงแวดลอมทจ ากดดวยผลของกรรม สรปไดวา ประโยชนทเดนชดของโหราศาสตรคอ ชวยในการท าความเขาใจอปนสยและศกยภาพของตนเอง รจดออนจดแขงของตนเพอการพฒนาใหดขนและถกทศทาง ชวยใหเขาใจผอน เพอการอยรวมกนอยางมความสข เปนอปกรณชวยในการใหการปรกษา และ ชวยท าใหเขาใจธรรมชาตมากขน โดยเฉพาะเรองกรรม ณชชา ชนธป ๓๕๗ไดท าวจยเรอง “โหราศาสตรกบการตดสนใจทางธรกจ”งานวจยนสรปไดวานกธรกจมการใชโหราศาสตรในการตดสนใจในหลายเรอง เชน การขนบานใหม เปดรานใหม เลอกท าเลทตง หาฤกษตงเสาเอกเสาโท จดบานจดหองตามหลกฮวงจย ดโหงวเฮงคดเลอกพนกงาน เลอกหนสวนลกคา เลอกคครอง ประกอบพธมงคลสมรส ตรวจดวงชะตาประจ าป เปนตน นกธรกจเหนวาโหราศาสตรมจรง เชอถอกนมานานและปฏบตกนมาจนถงปจจบน กลายเปนประเพณทสบทอดมา ท าใหโหราศาสตรเปนสวนหนงของวถช วต เมอไมไดปฏบตตามกจะไมสบายใจ การใชโหราศาสตรในการตดสนใจในธรกจไมใชเรองเสยหาย เนองจากสามารถกลอมเกลาใหคนเชอกฎแหงกรรม มงท าความด อยในศลธรรม มความสขมรอบคอบระมดระวง ไมประมาท ท าใหชวตมความหวงและก าลงใจ มนใจในการท าธรกจ และมความอดทนตออปสรรค จากงานวจยนท าใหทราบวาโหราศาสตรมบทบาทในวงการธรกจไมนอย และไดรบความนยมมากขนเรอย ๆ ควรอยางยงทคนทวไปจะมความรเกยวกบเรองโหราศาสตรนอยางถกตอง สรปไดวา นกธรกจมการใชโหราศาสตรในการตดสนใจในหลายเรองท าใหโหราศาสตรเปนสวนหนงของวถชวต และสามารถกลอมเกลาใหคนเชอกฎแหงกรรม มงท าความด มความสขมรอบคอบ ใชชวตดวยความระมดระวง ไมประมาท พระมหาประศกด อคคปญโญ (ชงแสง) ๓๕๘ไดท าวจยเรอง “ความเชอเรองโหราศาสตรกบกฎแหงกรรมของชาวพทธไทย” งานวจยนไดศกษาเรองความเชอของชาวไทยในเรองโหราศาสตร ไดศกษาเรองประวตและววฒนาการของโหราศาสตรไทย มตวอยางการท านายทายทกในพระไตรปฎก งานวจยยงไดศกษาเรองความสมพนธระหวางโหราศาสตรกบดวงดาว ปรชญา และจตวทยา รวมทงประโยชนของโหราศาสตร นอกจากนนมการศกษาในเรองของกรรมตามหลกพทธ ๓๕๗ ณชชา ชนธป, “โหราศาสตรกบการตดสนใจทางธรกจ”, วทยานพนธวทยานพนธศลปะศาสตร -มหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน, ๒๕๔๘), หนา ๒๐๘. ๓๕๘ พระมหาประศกด อคคปญโญ (ชงแสง), “ความเชอเรองโหราศาสตรกบกฎแหงกรรมของชาวพทธไทย”, วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๑), หนา ๑๑๔.

๑๖๙

ศาสนา อ านาจและอทธพลของดวงดาวและกรรมในชวตมนษย ตลอดจนพธกรรมท เกยวกบโหราศาสตรของชาวพทธไทยในปจจบน ผลการศกษาของงานวจยนพบวา ชาวพทธไทยในปจจบนเชอโหราศาสตรและกฎแหงกรรมไปพรอม ๆ กน ในขณะทยงเชอวา ท าดไดด ท าชวไดชว ตามทพระพทธเจาไดทรงสอนไวแตกยงมความเชอในเรองโหราศาสตรโดยใชประกอบในการตดสนใจ กอนทจะด าเนนกจการอยางใดอยางหนง สรปไดวา ชาวพทธไทยในปจจบนเชอโหราศาสตรและกฎแหงกรรมไปพรอม ๆ กนท าโดยเฉพาะเรอง การท าดไดด และท าชวไดชว ภญโญ พงศเจรญ๓๕๙ ไดท าวจยเรอง “บทบาทของโหรในสงคมไทย” งานวจยนท าโดยโหรทมชอเสยง เพอศกษาบทบาทของโหรทมตอสงคมไทย เปนการศกษาแบบสมภาษณผทเปนโหรและผรบบรการ พอสรปประเดนส าคญไดวา บทบาทของโหรแบงออกไดเปน ๔ ดาน คอ บทบาทตอปจเจกชน บทบาทตอครอบครว บทบาทตอองคกรหรอหนวยงาน และบทบาทตอสงคม ในดานปจเจกชน โหรมบทบาทตอสขภาพจตทด (เปนทปรกษา) สรางความเชอมน ชวยตดสนใจ ชวยในการวางแผนอนาคต สรางมนษยสมพนธ สอดแทรกคตธรรมค าสอน ชวยดานพธกรรม ตงชอ การประดบตกแตง จนถงสบคนของหาย ในดานครอบครว โหรมบทบาทตอการสรางความสมพนธทดในครอบครว แนะแนวการครองเรอน เลอกการศกษาและประกอบอาชพ ตงชอบตรธดา วางแผนชวตในอนาคต ดานพธกรรมและฤกษยาม ตลอดจนการจดบานเรอนทอยอาศย ในดานทเกยวกบองคกรหรอหนวยงาน โหรมบทบาทตอการสรางความสมพนธทดในองคกร การวางแผนและก าหนดนโยบาย ชวยตดสนใจ สรางความเชอมนในองคกร ดานพธกรรม การตงชอและการจดสถานท ในดานสงคมโหรมบทบาทตอเศรษฐกจ โดยการท านายสภาวะเศรษฐกจของประเทศ มบทบาทดานสงคม โดยการพจารณานสยใจคอของผคน มบทบาทดานการเมอง ดานจตใจของคนหมมาก พฤตกรรมทางศาสนา วฒนธรรมและขนมธรรมเนยมประเพณ ใชในทางอตนยมวทยา เตอนภยตาง ๆ รวมทงดานการแพทยและสงคมสงเคราะห ในงานวจยเรองบทบาทของโหรในสงคมไทยน ท าใหเหนวาโหรมบทบาทหลายดานในสงคมไทย ท าใหรวาคนในปจจบนใชค าท านายในดานใดบาง แตกไมไดกลาวถงกลไกการท างานและสมฤทธผลของการใชโหราศาสตร เปนการวจยของผทเปนโหร สมภาษณคนทเปนโหรดวยกน และสมภาษณผใชบรการทมความเชอเปนพนฐานอยแลว สรปไดวา คนไทยสวนใหญมความเชอวาวถชวตขนอยกบอ านาจความเพยรพยายาม ตกอยใตอ านาจกรรม และเปนไปตามกาลเวลา ศรนญา นภาศพท๓๖๐ ไดท าการวจยเรอง “พทธศาสนากบโหราศาสตร”สารนพนธเลมนม จดประสงค ๑) เพอศกษาโหราศาสตรในยคปจจบนใหเกดความเขาใจโหราศาสตรอยางถกตอง ๒) เพอศกษาวาในทางพทธศาสนานนไดกลาวถงโหราศาสตรไวอยางไร มหลกธรรมใดบางทสามารถน ามาเปนหลกในการเชอโหราศาสตรได ๓) เพอศกษาและน าหลกธรรมในเรองน าหลกธรรมใน

๓๕๙ ภญโญ พงศเจรญ , “บทบาทของโหรในสงคมไทย”, ภาคนพนธศลปศาสตรมหาบณฑต , (คณะพฒนาสงคม: สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, ๒๕๔๓), หนา ๔๗. ๓๖๐ ศรนญา นภาศพท , “พทธศาสนากบโหราศาสตร”, สารนพนธศลปศาสตรบณฑต , (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหามหดล), ๒๕๕๑, หนา ๓.

๑๗๐

เรองกรรม เรองนยาม ๕ เรองเสรภาพ ความเพยรและการพงตนเองทไดศกษามาประยกตใชในการด ารงชวตในปจจบน ผลการวจยพบวาโหราศาสตร เปนศาสตรทมประวตมายาวนาน ตงแตมนษยเรมสงเกตปรากฏการณบนทองฟา โดยเปนศาสตรทเตบโตผสมผสานมากบดาราศาสตร เทววทยา และศาสนา ตามหลกฐานทาง ประวตศาสตร โหราศาสตรถอก าเนดขน เมอประมาณ ๓,๐๐๐ ป กอน ครสตกาล แถบแมน าไทกรส-ยเฟรตซ ในดนแดนเมโสโปเตเมย และไดรบการพฒนาตอ ๆ มาโดยชาวกรก และชาวอยป ส าหรบโหราศาสตร ไทยไดรบอทธพลมาจากโหราศาสตรอนเดย ซงมการสบทอดมาจากพราหมณและมววฒนาการสบเนองมาจนปจจบน ความเปนจรงของสงคมไทยนนคนมความเชอในเรองของโหราศาสตร และพระพทธศาสนาผสมกลมกลนกนมาชานาน ทาทของพระพทธศาสนาตอโหราศาสตร พระพทธศาสนาสอนหลกแหงกรรมหรอหลกการพงตน คนเราจะเจรญหรอเสอมอยทการกระท าของตนจะบนดาลใหเปนไป มใชขนอยกบเงอนไขภายนอกอนใดเปนส าคญ พระพทธศาสนาจงเนนไปทความพากเพยรพยายาม กระท าดวยตนเอง มหลกธรรมทางพทธศาสนาหลายขอทสามารถอธบายในเรองโหราศาสตรได คอเรองกรรม เรองนยาม ๕ เรองเสรภาพ ความเพยรและการพงตนเอง จากการวเคราะหหลกธรรมเหลาน ผนวกกบหลกความเชอทางพทธศาสนาสรปไดวาโหราศาสตรไมสามารถบอกความจรงไดทงหมด เนองจากมนษยมเสรภาพทจะเลอกกระท าไดโดยเสร ภายในสงแวดลอมทจ ากดดวยผลของกรรม ผลของการวจยภาคสนามพบวา ชาวพทธไทยในปจจบนเชอโหราศาสตรและกฏแหงกรรมไปพรอม ๆ กน ในขณะทยนยนวา "ท าดไดด ท าชวไดชว" ตามทพระพทธศาสนาสอนไว แตกยงมความเชอในเรองโหราศาสตรและใชโหราศาสตรเปนสวนประกอบ ในการพจารณาตดสนใจ กอนทจะด าเนนกจการอยางใดอยางหนง ประโยชนทเดนชดของโหราศาสตรคอ ชวยในการท าความเขาใจอปนสยและศกยภาพของตนเอง รจดออนจดแขงของตนเพอการพฒนาใหดขนและถกทศทาง ชวยใหเขาใจผอน เพอการอยรวมกนอยางมความสข สรปไดวาชาวพทธไทยในปจจบนเชอโหราศาสตรและกฎแหงกรรมไปพรอม ๆ กน โหราศาสตรเปนอปกรณชวยในการใหการปรกษาและชวยท าใหเขาใจธรรมชาตมากขนโดยเฉพาะเรองกรรม ศรชย ทรวงแสวง๓๖๑ไดท าการวจยเรอง“ความเชอเรองโหราศาสตรกบพฤตกรรมการด าเนนธรกจ กรณศกษากลมนกธรกจของหอการคาจงหวดเชยงใหม”ผลการศกษาพบวานกธรกจหอการคาจงหวดเชยงใหมสวนใหญมความเชอเรองโหราศาสตรและมพฤตกรรมการใชโหราศาสตรในการด าเนนธรกจในระดบปานกลาง มการใชโหราศาสตรในการบรหารการตลาด,การบรหารบคคล,การก าหนดนโยบาย,การจดหาทรพยากร, การวางแผนในการด าเนนธรกจและการก าหนดนโยบายเปนอนดบรองลงมาโดยล าดบ นกธรกจสวนใหญมลกษณะพฤตกรรมการใชโหราศาสตรเพอการด าเนนธรกจโดยมการผสมผสานระหวางความเชออ านาจภายในตนเองกบอ านาจทนอกเหนอจากอ านาจการควบคม คอดวงชะตาทเกยวของกบการแสวงหาโอกาส เพอสรางความมนใจในการด าเนนธรกจ และดวยความตองการของมนษยในการควบคมอนาคต หรอความคาดหวงตอผลประโยชน

๓๖๑ ศรชย ทรวงแสวง, “ความเชอในเรองโหราศาสตรกบพฤตกรรมการด าเนนธรกจกรณศกษากลมนกธรกจของหอการคาจงหวดเชยงใหม”, วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยเชยงใหม, ๒๕๔๘), หนาบทคดยอ.

๑๗๑

หรอความส าเรจทจะเกดขนจากการด าเนนกจกรรมใด ๆ จะเปนแรงผลกดนทท าใหบคคลแสวงหาสงตาง ๆ เพอใหตนเองประสบความส าเรจ สรปไดวาความเชอเรองโหราศาสตรเปนสงหนงท มผลตอการแสดงพฤตกรรมในการด าเนนธรกจ กฤตกาวลย หรญส๓๖๒ ไดท าการวจยเรอง “ศกษาความสอดคลองของหลกการพยากรณในคมภรพระพทธศาสนาเถรวาทและวชาโหราศาสตรไทย” การศกษาพบวา การพยากรณเปนศาสตรทอยคกบสงคมไทยมานาน ในสมยกอนพทธกาล และในสมยพทธกาลนน อทธพลของศาสนาฮนด -พราหมณ มคอนขางส งมากในประเทศอนเดย อนเดยเปนแหล งก าเนดของพระพทธศาสนา การพยากรณจงเปนความรของพวกพราหมณตามคมภรพระเวท โดยมากพราหมณจะเปนผพยากรณดงปรากฏในคมภรทางพระพทธศาสนาเถรวาทหลายตอน เชน พราหมณ ๘ คนไดท านายเจาชายสทธตถะ สวนการพยากรณโดยพระพทธองคนนเปนพระญาณบารมเฉพาะพระองค ไมมหลกการ ไมเกยวของกบหลกวชาโหราศาสตรแตอยางใด วชาโหราศาสตรไทยมประวตความเปนมายาวนาน มหลกการทฤษฎของตนเอง ในเรองของการพยากรณเหตการณในอนาคตและเจตจ านงของบคคล ในสงคมปจจบนโหราศาสตรมอทธพลคอนขางกวางขวางในทกวงการ ความสอดคลองหลายประการระหวางพระพทธศาสนาเถรวาทและโหราศาสตรไทย คอความสอดคลองในดานความเชอ ดานคณธรรม ดานจรรยาบรรณ และดานการพยากรณมหลกค าสอนในพทธศาสนาทอธบายในทางโหราศาสตรได เชน ธาต ๔ ,กรรมและวฏฏะของชวต ผลสรปของการศกษา คอ โหราศาสตรไมสามารถบอกความเปนจรงไดทงหมดของชวต เนองจากมนษยมเสรภาพในการเลอกทจะกระท า สรปไดวา วชาโหราศาสตรทแทจรง คอ การท าใหมความเขาใจในศกยภาพของตนเองและผอน จะท าใหการอยกบผอนไดอยางเหมาะสม เปนการชวยใหค าปรกษา และชวยใหเขาใจธรรมชาตมากขนโดยเฉพาะกฎแหกรรม สาคร สงฆะณา๓๖๓ ไดท าการวจยเรอง “ศกษาการพยากรณกบการใหค าปรกษาเชงพทธเพอบ าบดความเครยดของผมารบบรการจากสมาคมโหรภาคเหนอ” จากการวจยพบวา การพยากรณเปนการน าเอาหลกการและทฤษฎมาประยกตใชในการพยากรณโดยผทท าหนาทในการพยากรณนนจะเปนโหราจารย หรอบคคลผทมความสนใจในศาสตรการพยากรณ มจดมงหมายเพอการเลยงชพ โดยมการน าเอาเทคโนโลยมาใชเปนเครองมอในการพยากรณกนอยางแพรหลาย การพยากรณมความเปนมากอนพระพทธศาสนา ผสมผสานความเชอดงเดมกบดาราศาสตร เทววทยา มอทธพลจากศาสนาพราหมณ-ฮนด ทวาดวยการท านาย คาดการณ ทบอกใหรวาเหตการณทก าลงจะเกดขนทงเรองของเหตการณธรรมชาต สงคม และวถชวตของบคคล การพยากรณในพระพทธศาสนานนไมได

๓๖๒ กฤตกาวลย หรญส, “ศกษาความสอดคลองของหลกการพยากรณในคมภรพระพทธศาสนาเถรวาทและวชาโหราศาสตรไทย ”, วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต , (บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลย มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๕๔), หนาบทคดยอ. ๓๖๓ สาคร สงฆะณา, “ศกษาการพยากรณกบการใหค าปรกษาเชงพทธเพอบ าบดความเครยดของผมารบบรการจากสมาคมโหรภาคเหนอ”, วทยานพนธพทธศาสตรดษฎบณฑต, (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลย มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๕๗), หนาบทคดยอ.

๑๗๒

ใหความส าคญเพยงแตใหศกษาไวเพอทราบถงวนขางขนขางแรมทางจนทรคตเพอประโยชนในการนบวนลงอโบสถสวดปาตโมกข ถงแมการพยากรณมปรากฏอยในคมภรพระพทธศาสนาหลายสถานท เวลา และบคคล เชน การพยากรณล าดบพทธวงศ พระพทธเจาทรงพยากรณพระสบนของพระองคเอง พระพทธเจาทรงพยากรณพระสบนของพระเจาปเสนทโกศล เปนตน ซงจากเหตการณเหลานเปนเหตใหการพยากรณมอทธพลตอความเชอของพทธบรษทในทกดานของการด าเนนชวตประจ าวน เชน ดานสขภาพ ดานครอบครว ดานการศกษา ดานการเงน และดานการงานมาจนถงปจจบน การใหค าปรกษาเชงพทธเพอบ าบดความเครยดนน เปนการบรณาการกนระหวางการพยากรณ การใหค าปรกษาและความเครยด โดยน าหลกธรรมทางพทธศาสนาเขามาใชในการใหค าปรกษาเพอบ าบดความเครยดดวย เชน ทาน ศล ภาวนา ไตรลกษณ จรต ๖ สงคหวตถ ๔ อทธบาท ๔ ทฎฐธมมกตถประโยชน และมจฉาวณชชา เปนตน นอกจากนยงมตวอยางบคคลผมปญหาความเครยดทปรากฏในคมภรพระพทธศาสนา เชน พระนางกสาโคตรมเถร พระนางเขามาเถร พระนางปฏาจาราเขร และพระองคลมาล เปนตน ซงไดรบค าปรกษาจากพระพทธเจา และไดบรรลเปนอรหนตในเวลาตอมา การพยากรณกบการใหค าปรกษาเชงพทธเพอบ าบดความเครยดนน เปนการบรณการเพอวตถประสงคอนยงใหญและชดเจนคอตองการบ าบดทกข บ ารงสข ใหกบผทประสบปญหากบความทกข ความเครยด จากการด าเนนชวตประจ าวนในดานตาง ๆ ใหไดรบการชวยเหลออยางรวดเรวและมประสทธภาพสงสด ตามหลกการ กระบวนการ และวธการทชดเจนทสด เพอแกไขปญหาความทกข ความเครยดใหประสบความส าเรจอยางยงยนและตลอดไป สรปไดวา การพยากรณในการใหค าปรกษาเชงพทธเพอบ าบดความเครยด เปนการ บรณการเพอการบ าบดทกข ใหกบผทประสบปญหากบความทกข ความเครยด จากการด าเนนชวตประจ าวนในดานตาง ๆ เพอแกไขปญหาความทกข ความเครยดใหประสบความส าเรจอยางยงยน พระวชย วชโย (แสงสวาง)๓๖๔ ไดท าการวจยเรอง “ศกษาการบรณาการหลกอรยสจ ๔ ในการใหค าปรกษา”พบวา วทยานพนธเรอง ศกษาการบรณาการหลกอรยสจ ๔ ในการใหค าปรกษา มวตถประสงค ๑) เพอศกษาหลกอรสจจ ๔ ๒) เพอศกษากระบวนการใหการปรกษาแบบเผชญความจรง ๓) เพอศกษาการบรณาการหลกอรยสจจ ๔ กบการใหค าปรกษาแบบเผชญความจรง ผลการวจยพบวา ทฤษฎเผชญความจรงเปนทฤษฎทชวยใหคนทมปญหาสามารถอยในสงคมโดยไมเนนความรสก มงเปลยนแปลงพฤตกรรมทไมมความรบผดชอบ และอยในสงคมไดโดยเปนสวนหนงของสงคม แตหลกอรยสจจ ๔ ทน ามาประยกตใชในการใหค าปรกษาจะเนนทอารมณปจจบน เพอใหกายและจตสมพนธกนในการปฏบตหนาทเพราะสตสมปชญญะเปนองคธรรมรองรบการปฏบตธรรม ทงสมถะและวปสสนาในหลกอรยสจจ ๔ ขอสดทายคอมรรค เมอศกษาจนถงทสดจะเหนไดชดเจนวา ทฤษฎการเผชญความจรงแกปญหาอยในระดบจตใจความเปนอยขนโลกยวสย ซงไมเนนคณธรรมทพเศษ หรอความหลดพนทางจตวญญาณทเปนโลกตรธรรมเหมอนหลกธรรมในศาสนา โดยเฉพาะพทธศาสนา การบรณาการหลกอรยสจจ ๔ ในการใหค าปรกษากคอ การน าเอาหลกไตรสกขา คอ ศล

๓๖๔ พระวชย วชโย (แสงสวาง), “ศกษาการบรณาการหลกอรยสจ ๔ ในการใหค าปรกษา” วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย , ๒๕๕๓), หนาบทคดยอ.

๑๗๓

สมาธ ปญญา ซงเปนแนวทางแหงมรรคในพระพทธศาสนามาประยกตใชใหเกดประโยชนแกชาวโลกหรอสรปอกอยางหนงวา ปฏจจสมปบาท ไตรลกษณ การปรกษาแบบเผชญความจรง และไตรสกขาสงเคราะหลงไดในหลกอรยสจจ ๔ มไวเพอ คอยชวยเหลอผมความสบสนวนวายวาวน ไมพรอมทจะคดพจารณาในปญหาชวตของตนใหกลบมามสต ใชปญญาแกปญหาอยางมทศทาง ทงปญหาทเกยวของกบบคลใกลชด สงคม สงแวดลอมและการศกษา หรอเกยวกบหนาทการงานตาง ๆ ทส าคญคอ มงใหคนปกตผมสขภาพจตดอยแลว สามารถทจะพฒนาภาวะทางจตใจจนบรรลระดบสงสดออกจากวฏสงสารได สรปไดวา การบรณาการหลกอรยสจจ ๔ ในการใหค าปรกษากคอ การน าเอาหลกไตรสกขา คอ ศล สมาธ ปญญา ซงเปนแนวทางแหงมรรคในพระพทธศาสนามาประยกตใชใหเกดประโยชนแกชาวโลก สมใจ ตนตวฒน๓๖๕ ไดท าการวจยเรอง การศกษาวเคราะหเทคนคการใหค าปรกษาดวยพทธวธส าหรบนกเรยน พบวา การวจยเรอง การศกษาวเคราะหเทคนคการใหค าปรกษาดวยพทธวธส าหรบนกเรยนมวตถประสงคเพอศกษา ๓ ประการ คอ ๑) พทธวธการใหค าปรกษาทปรากฏในคมภรพระพทธศาสนาเถรวาท ๒) เทคนคการใหค าปรกษาแกนกเรยนในสงคมไทยปจจบน และ ๓) วเคราะหเทคนคการใหค าปรกษาดวยพทธวธมาใชกบนกเรยน การศกษาครงนเปนการศกษาดวยพทธวธมาใชกบนกเรยน การศกษาครงนเปนการศกษาในเชงเอกสาร โดยศกษาขอมลจากพระไตรปฎก อรรกถา ฎกา หนงสอและผลงานการวจยทเกยวของและน ามาวเคราะหสรปขอมลเชงพรรณนา ผลการวจยพบวา ๑. พทธวธการใหค าปรกษาทปรากฏในคมภรพระพทธศาสนาเถรวาท มวธการในการใหค าปรกษาทหลากหลายและทส าคญม ๒ วธ ไดแก ๑) ตามหลกสมถกรรมฐาน คอมงเนนใหผรบคอมงเนนใหผรบค าปรกษาฝกจตใหมความสงบ มความเขมแขง มสมาธในการเผชญกบปญหา ความทกขทตนไดประสบอยดวยปญญา และ ๒) ตามหลกวปสสนากรรมฐาน คอ มงใหผรบค าปรกษาไดพจารณาตามความเปนจรง ฝกฝนใหเกดสตปญญา และรเทาทนความคดของตวเองตามหลกสมมาทฏฐไมถกครอบง าดวยอ านาจกเลส จะเหนไดวา การใหค าปรกษาทง ๒ วธ มจดมงหมายเดยวกนของการพฒนามนษยแบบองครวม ไมแยกสวนประกอบระหวางกายกบใจ และเปนไปตามลกษณะนสยความแตกตางระหวางบคคล โดยพระพทธองคทรงใชใหค าปรกษาตามจรต ๖ เปนองคประกอบส าคญ ๒. เทคนคการใหปรกษาแกนกเรยนในสงคมไทยปจจบน พบวา หลกธรรมส าหรบเพอน ามาใชพฒนาปญญาของนกเรยนใหเปนไปในทศทางทถกตองของการด าเนนชวตประจ าวน โดยเฉพาะมจตส านกในหลกศลธรรม อนเปนบรรทดฐานความดงามของชาวพทธซงมค าสอนของพระพทธศาสนาเปนทศทางส าหรบควบคมความประพฤตทางกาย วาจา ใจ โดยมหลกอรยสจจ ซงเปนทฤษฎการใหค าปรกษาทส าคญเพอน ามาประยกตใชกบการแกปญหาของมวลมนษยเกยวของ

๓๖๕ สมใจ ตนตวฒน, “การศกษาวเคราะหเทคนคการใหค าปรกษาดวยพทธวธส าหรบนกเรยน”, วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต , (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย , ๒๕๕๔), หนาบทคดยอ.

๑๗๔

ดวยปจจย ๔ ส าหรบยงอตภาพรางกายใหด ารงอยได และตองพฒนาแบบองครวมระหวางทางกายกบทางใจตามหลกภาวนา ๔ เปนองคประกอบส าคญเพอน าไปสผล คอ ความสขของ มวลมนษยชาต ๓. วเคราะหเทคนคการใหค าปรกษาดวยพทธวธมาใชกบนกเรยน พบวา ผใหค าปรกษานกเรยนประกอบดวย พระสงฆ พอแมผปกครอง และครอาจารย จะตองปฏบตตนตามหลกปฏสมพนธในครอบครวและสงคม โดยเฉพาะตองปฏบตตนเปนแบบอยางทดใหแกนกเรยนตามหลกทศ ๖ เพอจะไดนองไปใชในการด าเนนชวต ซงเกยวของกบการศกษา การประกอบอาชพ และการคบหาสมาคมกบเพอน กตองไมผดหลกศลธรรมอนเปนจรยธรรมขนพนฐานของความเปนมนษย และเปนตวชวดความเจรญงอกงามทางดานรางกาย จตใจ อารมณ สงคม และสตปญญา ผานการพฒนาตามหลกไตรสกขา เพอแกไขปญหาของชวต และเพอเปาหมายสงสดของมนษย คอ มงหวงประโยชนตน ประโยชนผอน ประโยชนรวมกน ทงสองฝายกชวยใหกาวหนาไป และบรรลประโยชนทงสามในทสด สรปไดวา เทคนคการใหค าปรกษาดวยพทธมวธการในการใหค าปรกษาทส าคญม ๒ วธ ไดแก ตามหลกสมถะกรรมฐานและ ตามหลกวปสสนากรรมฐานการใหค าปรกษาทงสองวธ มจดมงหมายเดยวกนของการพฒนามนษยแบบองครวม ไมแยกสวนประกอบระหวางกายกบใจเพอแกไขปญหาของชวต และเพอเปาหมายสงสดของมนษย คอ มงหวงประโยชนตน ประโยชนผอน ประโยชนรวมกน ทงสองฝายกชวยใหกาวหนาไป พระสพรชย อานนโท (นครพนธ)๓๖๖ ไดท าการวจยเรอง “ศกษาเปรยบเทยบแนวคดเรองทกขในพทธปรญาเถรวาท กบแนวคดทกขนยมของโชเปนเฮาเออร” พบวา วทยาพนธนเปนการศกษาเชงเอกสาร ซงไดศกษาเปรบเทยบแนวความคดเรอง “ความทกข” ในพทธปรญาเถรวาท กบแนวคดทกขนยมของโชเปนเฮาเออร โดยมงศกษาเปรยบเทยบแนวคดทเหมอนหรอคลายคลงกน และแนวคดทแตกตางกน ผลการวจยมดงน ความทกขตามพทธปรชญา หมายถง ภาวะทบบคนและสภาพทแยงตอความสขทเกดขนกบสรรพสงดวยการยดมนถอมนในขนธหา สามารถแบงเปน ๒ ประเภท คอ ทกขทางกาย และทกขทางใจ แสดงออกมา ๓ ลกษณะ ไดแกลกษณะทนไดยากมลกษณะทแปรปรวนตลอดเวลาไมอยในอ านาจทจะควบคมได มลกษณะเปนของปรงแตงและปรงแตงสงอนพรอมกนไปในตว ดวยเหตนพทธปญญาจงมลกษณะเปนสจนยม ไมเปนทกขนยม โดยทมสาเหตคอ อวชชา กอให เกดกามตณหา ภวตณหา วภวตณหา สปปายะสดวยการควบคมของศล ซงเกยวเนองเพอเขาถงโลกตรสข ดวยการปฏบตทจะอยบนโลกไดอยางมความสข เหนอทกขและสข เขาถงบรมสข นรามสสข เพอตดวงจรของสงสารวฏ โชเปนเฮาเอรกลาววา ความทกข หมายถง ชวตทมแตความขาดแคลน หรอความตองการทไมไดรบการตอบสนอง (Unsatisfied will) และความตองการทไดรบการตอบสนองแลวยงมความอยากตามมาอก ซงกอใหเกดเปนความทกข ๒ ประเภทใหญ ๆ คอ ความทกขทางกาย และความทกขทางใจ แสดงใหทกขเกดขน ๓ ลกษณะ คอ ลกษณะทดนรน ลกษณะเปนความปรารถนาอนยงไมสมหวง ลกษณะซมเศราและเบอหนายวตกกงวล สงทเปนสาเหตใหเกดความทกขตาง ๆ มาจาก เจตจ านง ความเหนแกตว และสมรรถภาพในการคด เมอความ

๓๖๖ พระสพรชย อานนโท (นครพนธ), “ศกษาเปรยบเทยบแนวคดเรองทกขในพทธปรญาเถรวาท กบแนวคด ท กขนยมของโช เป น เฮาเออร” , วทยานพนธ พ ทธศาสตรมหาบณ ฑ ต , (บณ ฑ ตวทยาล ย : มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๕๔), หนาบทคดยอ.

๑๗๕

เกดขนยอมไมเปนทปรารถนาของบคคล จงหาวธการปลดปลอยเพอทจะใหความสขเขามาแทน โชเปนเฮาเออรจงกลาววาม ๒ วธ ไดแก วธการดบทกขทางกาย คอการดมด าหรอการเขาอยในความงามของศลปะ และวธการดบทกขทางใจ คอ การสละความตองการทางโลก เมอปฏบตตามกจะเขาถงชวตทเปนสข ปราศจากความทกขทางกายและความทกขทางใจ อนเปนการบรรลถงเปาหมายสงสดอยางแทจรง จากการเปรยบเทยบทงสองทศนะ ท าใหเหนความคลายคลงกนวา ชวตตามพทธปรชญาและโชเปนเฮาเออร เปนแกนทท าใหเปนทกข ทงทางกายและทางใจ ทกขเกดจากการยดมนหรอความอยากโดยเฉพาะอยางยง ความอยากในความมอย ความดบทกขไดมาจากละทงความอยาก สวนพทธปรชญาตองละอวชชาทเปนบอเกดของความอยาก และสงทตางกนอยางเหนไดชดคอวธการดบทกข เพราะพทธปรชญาใหความส าคญทงดานโลกยสขกบโลกตรสข สรปไดวา ความทกขตามพทธปรชญามสาเหตคอ อวชชา กอใหเกดกามตณหา ภวตณหา วภวตณหา สวนความทกข โชเปนเฮาเอร หมายถง ชวตทมแตความขาดแคลน หรอความตองการทไมไดรบการตอบสนอง ทงสองทศนะ ใหเหนความคลายคลงกนวาแกนทท าใหเปนทกข ทงทางกายและทางใจทกขเกดจากการยดมนหรอความอยาก ณฤด ววชภร๓๖๗ ไดท าการวจยเรอง “ศกษาพฤตกรรมความเชอของชาวพทธทสนใจโหราศาสตรทมตอหลกโหราศาสตรและหลกศรทธา ๔” พบวา หลกโหราศาสตรและหลกศรทธา ๔ มวตถประสงค ๔ ขอ ๑) เพอศกษาพฤตกรรมของชาวพทธทสนใจโหราศาสตรทมตอหลกโหราศาสตร และพระพทธศาสนา ๒) เพอศกษาพฤตกรรมความเชอของชาวพทธทสนใจ โหราศาสตรทมตอหลกศรทธา ๔ ในพระพทธศาสนา ๓) เพอศกษาเปรยบเทยบพฤตกรรมความเชอของชาวพทธทสนใจโหราศาสตรทมตอหลกศรทธา ๔ ในพระพทธศาสนา จ าแนกตามเพศ อาย ระดบการศกษา สถานภาพสมรสและรายไดเฉลยตอเดอน ๔) เพอศกษาขอคดเหน และขอเสนอแนะทวไปเกยวกบการแกไขปญหาของชาวพทธทสนใจโหราศาสตรการวจยครงนไดแก ชาวพทธทสนใจโหราศาสตร จ านวน ๔๐๐ คน เครองมอทใชในการวจยครงนเปนแบบสอบถามมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) สอบถามเกยวกบพฤตกรรมดานความเชอของชาวพทธตอหลกโหราศาสตรวเคราะหขอมลโดย การหาคาความถรอยละ คาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐานการทดสอบคา t (t-test) และคา f (f-test) คาสถตทใชในการพจารณาความแตกตางของคาเฉลยมากกวา ๒ ตวแปร (F-distribution) ผลการวจย พบวา จ านวน ๔๐๐ คน สวนใหญเมอมปญหาชวตทวไปจะเลอกปฏบตตามหลกทางพระพทธศาสนา จ านวน ๓๔๔ คน ทใชเพอแกปญหามากทสดคอ การใหทานจ านวน ๑๔๖ คน เกยวกบปญหาทางดานคครอง/ครอบครว จ านวน ๑๑๕ คน หลกโหราศาสตรทเลอกใชมากทสดคอบนบานสงศกด จ านวน ๒๒๑ คน สวนใหญมกจะปรกษาโหราจารย/หมอด ปญหาอาชพ/การงาน จ านวน ๑๒๕ คน ชาวพทธทสนใจโหราศาสตรสวนใหญมกใชวธการแกปญหาตามหลกพระพทธศาสนา คดเปนรอยละ ๒๘.๗๕

๓๖๗ ณฤด ววชภร, “ศกษาพฤตกรรมความเชอของชาวพทธทสนใจโหราศาสตรทมตอหลกโหราศาสตร

และหลกศรทธา ๔”, วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ ราชวทยาลย, ๒๕๕๔), หนาบทคดยอ.

๑๗๖

สรปไดวา คนสวนใหญเมอมปญหาชวตทวไปจะเลอกปฏบตตามหลกทางพระพทธศาสนาและทางโหราศาสตรเลอกใชการบนบานสงศกด ชาวพทธทสนใจโหราศาสตรสวนใหญมกใชวธการแกปญหาตามหลกพระพทธศาสนา ตะวน วาทะกจ๓๖๘ ไดท าการวจยเรอง “การพฒนากรอบมโนทศนและมาตรวดความทกขในนสตนกศกษา” พบวา การวจยในครงนมวตถประสงคเพอ ๑) ศกษากรอบมโนทศนของความทกขและศกษาประสบการณความทกขใจในบรบทพทธธรรมของนสตนกศกษาไทย ๒) พฒนาและตรวจสอบคณสมบตทางจตมตของมาตรวดความทกข ๓) ศกษาคาเกณฑปกตในระดบประเทศของมาตรวดความทกขในนสตนกศกษา โดยการวจยนเปนการวจยผสานวธ โดยมรปแบบการวจยส ารวจเปนล าดบขนตอน การวจยแบงออกเปน ๓ ระยะ คอ ระยะท ๑ เปนการศกษากรอบมโนทศนของความทกขในบรบททางพทธธรรมดวยการสงเคราะหเอกสารและการตรวจสอบโดยผทรงคณวฒ ในระยะนมการศกษาประสบการณความทกขในใจนสตนกศกษา ดวยวธการวจยเชงคณภาพเกบขอมลดวยการสมภาษณรายบคคลในนสตนกศกษาในระดบปรญญาตร จ านวน ๒๑ คน การวเคราะหขอมลดวยการจดกลมขอมลดวยโปรแกรม Atlas.ti ระยะท ๒ เปนการตรวจสอบคณภาพมาตรวดทพฒนาขนมาจากนสตนกศกษา จ านวน ๑,๐๔๙ คน และระยะท ๓ เปนการศกษาคาเกณฑปกตในนสตนกศกษาปรญญาตรจากทวประเทศ จ านวน ๑,๘๑๗ คน ผลจากการศกษาระยะท ๑ พบวากเลสและอกศลเจตสกเปนสาเหตของความทกขใจ ส าหรบผลการศกษาประสบการณความทกขใจของนกศกษา พบ ๔ ประเดนหลก ไดแก ๑) ความทกขทนสตนกศกษาประสบ ๒) ภาวะใจเมอประสบกบความทกข ๓) มลเหตแหงความทกขใจ ๔) สงทท าใหความทกขใจคลคลาย ระยะท ๒ มาตรวดความทกขเรมพฒนาขนจากขอมลทไดจากการศกษาระยะท ๑ โดยมาตรวดนประกอบดวย ๓ องคประกอบหลก คอ ๑) ความทกขใจจากความยดมน ๒) ความทกขใจจากความทะยานอยาก และ ๓) ความทกขใจจากความขดเคองและความกงวลใจ ผลของการตรวจสอบและพฒนามาตรวดความทกขในนสตนกศกษาพบวา มาตรวดนมความตรงตามเนอหาจากการตรวจสอบของผทรงคณวฒ ๙ ทาน โดยมคาความสอดคลองตงแต .๗๐ มความตรงตามเกณฑสมพนธกบความวตกกงวลตอสถานการณเฉพาะ (r=.๖๒) ความวตกกงวลของตนเองโดยทวไป (r=.๕๗) แบบคดกรองความซมเศราในวยรน (r=.๖๐) และแบบวดภาวะอเบกขา (r=.-๖๘) มความตรงภาวะเชงสนนษฐานจากกลมรชด (t=๑๐.๑๖, P<.๐๐๑) และจากการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนอนดบทหนงโดยพบวาโมเดลการวดมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ (Chi-squar= ๒.๐๗๖ ; p = .๑๕๐ ; CFI = .๙๙๘ ; AGFI ; .๙๙๐ ; RMSEA = .๐๓๖ ; Chi-square/df = ๒.๐๗๖) ละมคาความเทยงจากสมประสทธแอลฟาครอนบาคของมาตรวดทงฉบบเทากบ .๙๒ ระยะท ๓ ผลจากการพฒนาเกณฑปกต พบวา คะแนนความทกขในภาพรวม ของมาตรวดความทกขในนสตนกศกษา มคะแนนปกตอยในชวง T22 ถง T82 โดย T50 ตรงคะแนนดบท ๑๖๕ คะแนน ผลสรปจากการวจยครงนท าใหไดเครองมอทสามารถใชในการคดกรองและประเมนนสตนกศกษา และเปนการพฒนาเครองมอวดทสอดคลองกบสภาพสงคมและ

๓๖๘ ตะวน วาทะกจ , “การพฒนากรอบมโนทศนและมาตรวดความทกขในนสตนกศกษา” , วทยานพนธศลปศาสตรดษฎบณฑต สาขาจตวทยา , (คณะจตวทยา: จฬาลงกรณมหาวทยาลย , ๒๕๕๖), หนาบทคดยอ.

๑๗๗

วฒนธรรมไทยโดยตรง และมการพฒนาเกณฑปกตในกลมตวอยางทวประเทศท าใหสามารถน าไปใชศกษาความทกขของนสตนกศกษาในวงกวางตอไป สรปไดวา กเลสและอกศลเจตสกเปนสาเหตของความทกขใจ เครองมอทสามารถใชในการคดกรองและประเมนนสตนกศกษา เปนการพฒนาเครองมอวดทสอดคลองกบสภาพสงคมและวฒนธรรมไทยโดยตรง และมการพฒนาเกณฑปกตในกลมตวอยางทวประเทศท าใหสามารถน าไปใชศกษาความทกขของนสตนกศกษาในวงกวาง ฌญกร เขยวลงยา๓๖๙ ไดท าการวจยเรอง “แรงจงใจและความเขาใจในชวตของผขอค าปรกษาทางโหราศาสตรในสมาคมโหรแหงประเทศไทย กรงเทพมหานคร” พบวา การศกษาเรอง “แรงจงใจและความเขาใจในชวตของผขอค าปรกษาทางโหราศาสตรในสมาคมโหรแหงประเทศไทย กรงเทพมหานคร” มวตถประสงคเพอ ๑) ศกษาระดบแรงจงใจและความเขาใจชวต ของผขอค าปรกษาทางโหราศาสตรในกรงเทพมหานคร ๒) ศกษาเปรยบเทยบระดบแรงจงใจและความเขาใจชวตของผขอค าปรกษาทางโหราศาสตรในกรงเทพมหานคร จ าแนกตามปจจยสวนบคคลประกอบดวย เพศ อาย วนเกด การศกษา รายไดตอเดอน อาชพ สถานภาพสมรส กลมตวอยาง ประกอบดวย ผขอค าปรกษาทางโหราศาสตร จากสมาคมโทรแหงประเทศไทย เขตกรงเทพมหานคร จ านวน ๒๙๖ คน สถตทใชประกอบดวย การแจกแจงความถ (Frequency Distibution) คารอยละ (Percentage) คาเฉลย (Mean) การทดสอบคาท (t-test) การทดสอบคาเอฟ (F-test) ผลการศกษา ๑) ขอมลทวไป พบวา กลมตวอยางสวนใหญเปนเพศหญง รอยละ ๖๙.๖ อายมากกวา ๒๑-๓๐ ป รอยละ ๓๐.๑ เกดวนศกร รอยละ ๑๖.๖ การศกษาระดบปรญญาตร รอยละ ๔๙.๗ รายไดตอเดอนต ากวา ๑๐,๐๐๐ บาท รอยละ ๔๐.๕ เปนโสด รอยละ ๕๔.๑ ๒)ความแตกตางในระดบแรงจงใจ พบวา กลมตวอยางทมความแตกตางในอาย อาชพ เพศ ระดบการศกษา สถานภาพสมรส มความแตกตางในระดบแรงจงใจ ทระดบ .๐๕ ในกลมตวอยางแรงจงใจและความเขาใจในชวตของผขอค าปรกษาทางโหราศาสตร สวนกลมตวอยางทแตกตางกน ตามรายไดตอเดอน อาย เพศ และวนเกด ไมแตกตางกน สวนกลมตวอยางทมความแตกตางในอาย อาชพ เพศ ระดบการศกษา สถานภาพสมรส ม ความแตกตางในระดบแรงจงใจ ทระดบ .๐๕ ขณะท กลมตวอยางทมความแตกตางในอาย เพศ และวนเกด สรปไดวา กลมตวอยางทมความแตกตางในอาย อาชพ เพศ ระดบการศกษา สถานภาพสมรส มความแตกตางในระดบแรงจงใจ สวนในกลมตวอยางแรงจงใจและความเขาใจในชวตของผขอค าปรกษาทางโหราศาสตร สวนกลมตวอยางทแตกตางกน ตามรายไดตอเดอน อาย เพศ และวนเกด ไมแตกตางกน พรทพย จงเจดศกด ไดศกษาเรอง “ความเชอถอของหมอดกบความตงใจกระท าพฤตกรรมของผใชบรการ” คนพบวา ผทมาใชบรการสวนใหญนน มอายอยระหวาง ๒๖ ถง ๓๐ ป และมสถานภาพเปนโสด การศกษาอยในระดบปรญญาตรหรอสงกวา สวนผรบจางหรอพนกงานมรายไดอยระหวาง ๑๐,๐๐๐ บาท – ๑๕,๐๐๐ บาท ในการท าตามค าแนะน าของผท านาย ปญหาและ

๓๖๙ ฌญกร เขยวลงยา, “แรงจงใจและความเขาใจในชวตของผขอค าปรกษาทางโหราศาสตรในสมาคมโหรแหงประเทศไทย กรงเทพมหานคร”, วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต , (บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย , ๒๕๕๕), หนาบทคดยอ.

๑๗๘

ค าถามของผมาใชบรการ โดยสวนใหญมาปรกษาในเรองของ การงาน การเงน ความรก และเรองของครอบครว เรองของโรคภยความปลอดภย และเรองของการศกษา รวมไปถงการมาปรกษาในเรองขอองพธกรรมตาง ๆ การท าบญการสกการะสงศกดสทธ การสะเดาะเคราะห ซงสวนใหญพบวา มกจะปรกษากบหมอดคนเดม อนนคงเปนเพราะการมขอมลทเกบไวแตเดม๓๗๐ สรปไดวา ผมาใชบรการ โดยสวนใหญมาปรกษาในเรองของ การงาน การเงน ความรก และเรองของครอบครว เรองของโรคภยความปลอดภย และเรองของการศกษา สวจกขณ ภนสรณฐากร ไดท าวจยเรอง “ความคาดหวงของประชาชนทมตอลกษณะของโหร : ศกษาเฉพาะกรณชมชนชะอ า ต าบลชะอ า อ าเภอชะอ า จงหวดเพชรบร” พบวา สารนพนธนมวตถประสงคดงตอไปน ๑) เพอศกษาความคาดหวงทมตอคณลกษณะของโหร ของประชาชนชมชนชะอ า ต าบลชะอ า อ าเภอชะอ า จงหวดเพชรบร ๒) เพอเปรยบเทยบความคาดหวงทมตอคณลกษณะของโหร ของประชาชนชมชนชะอ า ต าบลชะอ า อ าเภอชะอ า จงหวดเพชรบร ทมเพศ อาย ระดบการศกษา และอาชพตางกนและ ๓) เพอศกษาขอเสนอแนะเกยวกบปญหาและแนวทางการแกไขปญหาความคาดหวงทมตอคณลกษณะของโหร ของประชาชนชมชนชะอ า ต าบลชะอ า อ าเภอชะอ า จงหวดเพชรบร เครองมอทใชในการศกษาครงนคอแบบสอบถาม กลมตวอยางคอประชาชนชมชนชะอ า จ านวน ๒๙๑ คน ทก าหนดขนาดโดยการเปดตารางส าเรจรปของเกรจซ (Krejcie) และมอรแกน (Morgan) และใชวธการสมอยางงาย (Sample Random Sampling) ในการเกบรวบรวมขอมล สถตทใชคอ ใชสถตการบรรยาย ไดแก ความถ รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และสถตอนมาน คอการทดสอบคาท (T-Test) การทดสอบความแปรปรวนแบบทางเดยว (One Way ANOVA) หากพบความแตกตางจะทดสอบเปนรายคดวยวธของเชฟเฟ แลวน ามาวเคราะหและประมวลผลดวยคอมพวเตอร ผลการวจยพบวา ๑) ประชาชนชมชนชะอ า ต าบลชะอ า อ าเภอชะอ า จงหวดเพชรบร มความคาดหวงตอคณลกษณะของโหร โดนรวมอยในระดบมาก มคาเฉลย ๓.๘๗ เมอพจารณาในแตละดานพบวา มความคาดหวงอยในระดบมากทกดานคอ ดานมนษยสมพนธมคาเฉลย ๓.๙๗ ดานบคลกภาพมคาเฉลย ๓.๙๓ ดานคณธรรมมคาเฉลย ๓.๘๖ และดานการพยากรณมคาเฉลย ๓.๗๐ ตามล าดบ ๒) ผลการทดลองสอบสมมตฐาน พบวา ประชาชนชมชนชะอ า ต าบลชะอ า อ าเภอชะอ า จงหวดเพชรบร ทมเพศ และอาชพตางกน มความคาดหวงตอคณลกษณะของโหร โดยรวมทง ๔ ดาน ไมแตกตางกน สวนประชาชนชมชนชะอ า ทมอายและระดบการศกษาตางกน มความคาดหวงทมตอคณลกษณะของโหร โดยรวมทง ๔ ดาน แตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .๐๕ ๓) ประชาชนไดใหขอเสนอแนะเกยวกบปญหาและแนวทางแกไขปญหาความคาดหวงทมตอคณลกษณะของโหร ของประชาชนชมชนชะอ า ต าบลชะอ า อ าเภอชะอ า จงหวดเพชรบร ดงน ๑) ดานการพยากรณ ใหเวลานอยในการใหค าปรกษาหรอตอบค าถาม ดงนน จงควรใหเวลามากกวานในการใหค าปรกษา หรอตอบปญหาตาง ๆ ทอยากรเพอความสบายใจ

๓๗๐ พรทพย จงเจรญศกด, “ความเชอถอของหมอดกบความตงใจกระท าพฤตกรรมของผใชบรการ”, วทยานพนธวารสารมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยธรรมศาสตร), ๒๕๔๐, หนา ๑๔๒.

๑๗๙

๒) ดานคณธรรม มการโฆษณาผานสอตาง ๆ ดวยการอวดอางตนเอง ท าใหขาดความนาเชอถอ ดงนน จงควรเชอมนในความรความสามารถของตนเองในการท านาย ท าใหเกดความนาเชอถอ โดยไมจ าเปนตองอวดอางตนเอง ดวยวธการผานสอตาง ๆ ๓) ดานบคลกภาพ ไมดแลสขภาพของตนเองใหด (เรองกลนปาก) ท าใหไมอยากเขาใกล หรอพดคยดวย ดงนน จงควรทจะดแลสขภาพของตนเองใหด (เรองกลนปาก และความสะอาด ตาง ๆ) เพราะเปนอาชพทตองพดคยกบทกคนทเขามาใหค าปรกษาเมอไมสบายใจ และ ๔) ดานมนษยสมพนธ มการตอบปญหาแบบสองมาตรฐาน เพราะฐานะของบคคลทมาใหค าปรกษาแตกตางกน ดงนน จงควรยดหลกจรรยาบรรณของการเปนโหรทด โดยยดความถกตองเปนเกณฑ ใหความเสมอภาคกบทกคนทมาใหค าปรกษาโดยไมเปนแกเงน๓๗๑ สรป ไดว า ความคาดหวงท มต อคณลกษณ ะของโหร ไดแกด านการพยากรณ ดานคณธรรม ดานบคลกภาพ และดานมนษยสมพนธ ยลดา มณเฑยรมณ ไดท าการวจยเรอง “หมอด : ทางเลอกความมนคงของจต” ผลการวจยพบวา สาเหตทท าใหผมารบการบรการมาหาหมอดเพราะมความคาดหวงวาจะเปนทพงทางใจเปนทปรกษาและแนะน าแนวทางเพอแกไขปญหาทเกดขนในชวตประจ าวน ไดเปนการสรางความมนใจก าลงใจ ใหกบผมารบบรการทตองการผรวมตดสนใจในการกระท าตาง ๆ ทอาจเกดขนในอนาคต และเพอความคบของใจและท าใหเกดความสบายใจมากขน ส าหรบผทมารบการบรการสวนใหญจะอยระหวางการศกษา และอยในชวงอาย ๒๐-๓๐ ป มากทสด เปนเพศหญงมากกวาเพศชาย มสภาพเปนโสดเปนสวนมาก ผทมชวงอายต ากวา ๒๐ ป จะมาหาหมอดดวยเรองการศกษา ความรก และครอบครว รวมถงปญหาทางดานการงานและอาชพ ผทมอาย ๓๐-๔๐ ป จะมาปรกษาเรองของครอบครว รวมถงปญหาทางดานการงานและสขภาพ สวนผทมอาย ๔๐ ปขนไป จะมาปรกษาขอค าแนะน าในเรองอขงครอบครว การงาน อาชพ และสขภาพความร ารวย เปนตน๓๗๒ สรปไดวา สาเหตทท าใหผมารบการบรการมาหาหมอดเพราะมความคาดหวงวาจะเปนทพงทางใจเปนทปรกษาและแนะน าแนวทางเพอแกไขปญหาทเกดขนในชวตประจ าวน ไดเปนการสรางความมนใจก าลงใจ ใหกบผมารบบรการทตองการผรวมตดสนใจในการกระท าตาง ๆ ทอาจเกดขนในอนาคต และเพอความคบของใจและท าใหเกดความสบายใจมากขน กญชช ศศธร ไดศกษาเรอง“บทบาทของหมดดในสงคมไทย :กรณศกษาเฉพาะเขตกรงเทพมหานคร” ผลการวจยพบวา นกท านายสวนใหญเปนเพศชาย อายตงแต ๔๑ ถง ๘๐ ป ระดบการศกษาสงกวามธยมศกษาตอนปลาย รายไดนนอยระหวาง ๑๐,๐๐๐ ถง ๓๐,๐๐๐ บาท และสวนใหญสมรสแลวเปนหวหนาครอบครว ในดานการท านายนนสวนใหญเชอในค าท านายของตนเองละมความเชอในเรองของครบาอาจารย อกทงมความเชอเรองศาสนา ไสยศาสตร และวญญาณศาสตรปนเปกนไป โดยรวมในดานของผใชบรการ พบวา เปนเพศหญงมากกวาเพศชาย อายนอยและเปน ๓๗๑ สวลกษณ ภนสรณฐากร, “ความคาดหวงของประชาชนทมตอลกษณะของโหร: ศกษาเฉพาะกรณชมชนชะอ า ต าบลชะอ า อ าเภอชะอ า จงหวดเพชรบร”, วทยานพนธศาสตรมหาบณฑต , (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหามกฎราชวทยาลย, ๒๕๕๔), หนา บทคดยอ. ๓๗๒ ยลดา มณเฑยรมณ, “หมอด: ทางเลอกความมนคงของจต”, วทยานพนธสงเคราะหศาสตร- มหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยธรรมศาสตร, ๒๕๔๑), หนา ๗๙.

๑๘๐

โสด การศกษาคอนขางต า และรายไดไมสงมาก เหตผลของการมาใชบรการเนองมาจากความอยากรในเรองของดวงชะตาและอนาคต อกอยางเพอเปนก าลงใจและความคาดหวง สวนในเรองความถการใชบรการปละ ๑ ครง คาใชจายอยทประมาณ ๓๕๐ บาทตอครง สวนในเรองของการท านาย หากมการท านายวา หญงหรอชายจะมช (รกซอน) นนยอมท าใหเกดปญหาภายในครอบครวทนท ครอบครวอาจถงการแตกแยกได ซงการมารบการตรวจดวงชะตานนมกจะเปนการบอกกลาวกนตอ ๆ กนมา๓๗๓ สรปไดวา ในดานการท านายนนสวนใหญเชอในค าท านายของตนเองละมความเชอในเรองของครบาอาจารย อกทงมความเชอเรองศาสนา ไสยศาสตร และวญญาณศาสตรปนเปกนไป กลาวโดยสรป งานวจยทเกยวของกบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธ -จตวทยาเพอลดความทกข ชาวพทธไทยในปจจบนเชอโหราศาสตรท วาวถชวตขนอยกบอ านาจของดวงดาว , ความเพยรพยายาม และเปนไปตามกาลเวลา และกฎแหงกรรมไปพรอม ๆ กน โหราศาสตรเปนอปกรณชวยในการใหการปรกษาและชวยท าใหเขาใจธรรมชาตมากขนโดยเฉพาะเรองกรรม โดยเฉพาะเรอง การท าดไดด และท าชวไดชว วชาโหราศาสตรทแทจรง คอ การท าใหมความเขาใจในศกยภาพของตนเองและผอน จะท าใหการอยกบผ อนไดอยางเหมาะสม ประโยชนทเดนชดของโหราศาสตรคอ ชวยในการท าความเขาใจอปนสยและศกยภาพของตนเอง รจดออนจดแขงของตนเพอการพฒนาใหดขนและถกทศทาง ชวยให เขาใจผ อน เพอการอยรวมกนอยางมความสข เปนอปกรณชวยในการใหการปรกษา และ ชวย ท าใหเขาใจธรรมชาตมากขน แมในทางธรกจการงานความเชอเรองโหราศาสตรเปนสงหนงทมผลตอการแสดงพฤตกรรมในการด าเนนธรกจใชโหราศาสตรในการตดสนใจในหลายเรองท าใหโหราศาสตรเปนสวนหนงของวถชวต และสามารถกลอมเกลาใหคนเชอกฎแหงกรรม มงท าความด มความสขมรอบคอบ ใชชวตดวยความระมดระวง ไมประมาท ในการใหค าปรกษาทางโหราศาสตรผมาขอค าปรกษา มความคาดหวงทมตอคณลกษณะของโหร ไดแกดานการพยากรณ ดานคณธรรม ดานบคลกภาพ และดานมนษยสมพนธ และโดยสวนใหญมาปรกษาในเรองของ การงาน การเงน ความรก และเรองของครอบครว เรองของโรคภยความปลอดภยและเรองของการศกษา เปนตน สาเหตทท าใหผมารบการบรการมาหาหมอด เพราะมความคาดหวงวาจะเปนท พงทางใจเปนทปรกษาและแนะน าแนวทางเพอแกไขปญหาท เกดขนในชวตประจ าวนได เปนการสรางความมนใจก าลงใจ ใหกบผมาขอรบค าปรกษาทตองการผรวมตดสนใจในการกระท าตาง ๆ ทอาจเกดขนในอนาคต และเพอลดความคบของใจและท าใหเกดความสบายใจมากขน คนสวนใหญ เมอมปญหาชวต หรอความทกข มกจะเลอกปฏบตตามหลกทางพระพทธศาสนาและใชวธการแกปญหาตามหลกพระพทธศาสนา ความทกขตามพทธปรชญามสาเหตคอ อวชชา กอใหเกดกามตณหา ภวตณหา วภวตณหา เปนความทกขทงทางกายและทางใจ ทกขเกดจากการยดมนหรอความอยาก เทคนคการใหค าปรกษาดวยพทธมวธการในการใหค าปรกษาทส าคญม

๓๗๓ กญชช ศศธร, “บทบาทของหมดดในสงคมไทย: กรณศกษาเฉพาะเขต กรงเทพมหานคร”, หนา ๗๙.

๑๘๑

๒ วธ ไดแก ตามหลกสมถะกรรมฐานและ ตามหลกวปสสนากรรมฐานการใหค าปรกษาทงสองวธ มจดมงหมายเดยวกนของการพฒนามนษยแบบองครวม ไมแยกสวนประกอบระหวางกายกบใจเพอแกไขปญหาของชวต และเพอเปาหมายสงสดของมนษย คอ มงหวงประโยชนตน ประโยชนผอน ประโยชนรวมกน ทงสองฝายกชวยใหกาวหนาไป และการบรณาการหลกอรยสจจ ๔ ในการใหค าปรกษากคอ การน าเอาหลกไตรสกขา คอ ศล สมาธ ปญญา ซงเปนแนวทางแหงมรรคในพระพทธศาสนามาประยกตใชใหเกดประโยชนสงสดแกชาวโลก

๒.๕ กรอบแนวคดในการวจย ผวจยไดศกษาหลกพทธพยากรณในพระพทธศาสนา ทงจากพระไตรปฎก และแนวคดของปราชญทางพทธศาสนา รวมทงหลกจตวทยา หลกโหราศาสตร โดยเฉพาะอยางยง การใหค าปรกษาทางพทธจตวทยาตามแนวโหราศาสตรเพอการลดทกข สามารถก าหนดกรอบแนวคดในการวจยดงตอไปน

๑๘๒

๒.๙ กรอบแนวคดในการวจย

หลกธรรมทเกยวของกบ พทธจตวทยา อรยะสจ๔ , ไตรสกขา กลยาณมตรธรรม๗ สบปรสธรรม๗ พรหมวหาร๔ ,จรต๖ สงคหวตถ๔,อทธบาท๔

หลกจตวทยาตะวนตก การใหค าปรกษาแนวมนษยนยม การใหค าปรกษาแนวจตวทยารคด การใหค าปรกษาแนวจตวเคราะห การใหค าปรกษาแนวพฤตกรรมนยม การใหค าปรกษาแนวเกสตลท

การปรกษา

ทางโหราศาสตร ตามแนว

พทธจตวทยา เพอลดความ

ทกข

ลดความทกข ในอรยสจ๔ ความไมสบายกาย ไมสบายใจ คบแคนใจ ในไตรลกษณ ความไมแนนอน

การใหค าปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยา หลกโหราศาสตรไดแก โหราศาสตรไทยจกรราศ,เลขศาสตร,ไพยปซ,หตถะศาสตร(ลายมอ) กระบวนการปรกษา: อรยะสจ๔ ขนตอนการปรกษา: ไตรสกขา คณสมบตผใหค าปรกษา: กลยาณมตร คณสมบตผรบค าปรกษา:โยนโส-มนสการ เปาหมาย: ศรทธา,ปญญา

หลกการปรกษาทวไป การใหค าปรกษาแบบน าทาง การใหค าปรกษาแบบไมน าทาง การใหค าปรกษาโดยยดผรบค าปรกษาเปนจดศนยกลาง การใหค าปรกษาเปนรายบคคล/กลม

๑๘๓

บทท ๓

วธด ำเนนกำรวจย การวจย เรองการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข มวตถประสงคเพอ ๑)ศกษาหลกการทางจตวทยาและการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ๒) เพอสงเคราะหหลกการใหค าปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ๓) เพอน าเสนอ รปแบบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ใชระเบยบวธวจยแบบการวจยแบบผสม (Mixed- Method Research) ซงผวจยไดก าหนดแนวทางในการด าเนนการวจย โดยมรายละเอยดในเรองการก าหนดประชากรการสมกลมตวอยางการเกบรวบรวมขอมลการจดท า และการวเคราะหขอมลสถตทใชในการวจย ดงน เครองมอส าหรบเกบรวบรวมขอมล คอ แบบสอบถาม สถตทใชในการวจยประกอบดวย การแจกแจงความถ (Frequency Distribution) คารอยละ (Percentage) คาเฉลย (Mean) ผวจยน าเสนอ วธด าเนนการวจยตามล าดบตอไปน ๓.๑ ประชากรและกลมตวอยาง ๓.๒ เครองมอทใชในการวจย ๓.๓ การเกบรวบรวมขอมล ๓.๔ การวเคราะหขอมล ๓.๕ สถตทใชในงานวจย

๓.๑ ประชำกรและกลมตวอยำง ๓.๑.๑ การวจยดานปรมาณ ประชากรท ใชในการศกษาวจยครงน ไดแก กลมผรบการปรกษาทางโหราศาสตร จากโหราจารยทใหการปรกษาตามแนวพทธจตวทยา จ านวน ๓๕๐ คน กลมตวอยางทใชในการศกษาวจยครงน ไดแก กลมผรบการปรกษาทางโหราศาสตร จากโหราจารยทใหการปรกษาตามแนวพทธจตวทยา ซงไดมาโดยใชสตรการค านวณกลมตวอยาง ของเครซและมอรแกน (Krejcie & Morgan)๑ ทระดบความเชอมน ๙๕ % คาความคาดเคลอน ๐.๐๕ สมจ านวนตวอยางโดยวธการสมตวอยางงาย (Simple Random Sampling) จากประชากรตามขนาดของประชากรทก าหนดไวจ านวน ๙๐๐ คน ไดกลมตวอยางจ านวน ๒๖๙ คน

๑ พรรณ ลกจวฒนะ, การวจยทางการศกษา, พมพครงท ๘, (กรงเทพมหานคร: คณะครศาสตรอตสาหกรรม, สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง, ๒๕๕๖), หนา ๗๓.

๑๘๔

ตารางท ๓.๑ ตารางส าเรจรปของเครซและมอรแกน (Krejcie & Morgan) ๒

๓.๑.๒ การวจยดานคณภาพ มวธการด าเนนการสบคนขอมลดงตอไปน ผ ใหขอมลการสมภาษณแบบเจาะลก (In-depth Interview) โดยผวจยไดคดเลอก ไดแก ผใหค าปรกษาทางโหราศาสตร โหราจารยทใหค าปรกษาตามแนวพทธจตวทยา โหราจารยทเปนระดบครอาจารยผทรงคณวฒระดบดษฎบณฑต จากสถาบนตาง ๆ และนกพยากรณอาชพอสระทวไป จ านวน ๑๗ คนใน กรงเทพมหานคร โดยหลกเกณฑการเลอกผทรงคณวฒ เพอเปนผใหขอมลส าคญใช การเลอกแบบเจาะจง (Purposive sampling) โดยพจารณาถง การไดขอมลทครอบคลมประเดนส าคญเกยวกบรปแบบการใหค าปรกษาทางพทธจตวทยาตามแนวโหราศาสตรเพอการลดทกข โดยผวจยจะสงหนงสออยางเปนทางการโดยค ารบรองจากผอ านวยการหลกสตรฯ เพอใชในการสมภาษณลวงหนา และจะก าหนดวนเวลา

๒ จกรกฤษณ ส าราญ ใจ , ขนำดของกล ม ตวอยำงท เหมำะสม , [ออนไลน ], แหล งท ม า : https://sites.google.com/site/bb2 4 5 5 9 r/khnad-khxng-klum-tawxyang-thi-hemaa-sm [๑ ๒ ต ล า ค ม ๒๕๕๘].

๑๘๕

และสถานท สวนในขณะการสมภาษณผวจยจะขออนญาตใชเครองบนทกเสยง และกลองบนทกภาพนง และเคลอนไหว การวเคราะหขอมลเชงคณภาพการสมภาษณเชงลก โดยรวบรวมขอมลจากการสมภาษณทงหมดโดยใชเทคนค ๖’C๓ ไดแก เรมต งแต ขอ ๑–๓ ว เคราะห (Analysis) และ ๓ ขอหล งจะเปนการสงเคราะห (Synthesis) โดยศกษาไปตามลาดบ ดงน ขนการวเคราะห ๑. ศกษาแนวความคด (Concept) ของผใหขอมลในประเดนทเกยวกบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ๒. ศกษาเนอหา (Content) วามประเดนใดบางและทาการจดบนทกโดยแยกเปนประเดน อยางเดนชด โดยมงเนนความส าคญท เกยวกบการวจยครงน ไดแก การปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ๓. จดล าดบ (Classification) ความคดและเนอหาของขอมล ใหมการเรยงรอยตามหลกเหตผล ขนการสงเคราะห ๔. การแบงกลม (Categorizing) ของความคดและเนอหาทไดจากการสมภาษณเจาะลก โดยมงเนนการหลกการ เปาหมาย วธการ และตวอยางหลกธรรมทโหราจารยทใชในการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ๕. การประมวลความรรวบยอด (Conceptualization) เปนการสงเคราะหขอมล ความคดและเนอหาทงหมดรวมเปนประเดนหลก ๖. การสอสาร (Communication) เปนการสอความหมาย อภปรายผลการศกษาวจยครงนออกมาใหเปนภาษาทงายสาหรบคนทวไปทจะเขาใจได และทาใหนกวชาการนาผลทไดไปศกษาตอยอดได

๓ นภทร แกวนาค, เอกสารประกอบการสอนวชาระเบยบวธวทยาการวจย, (กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๕๕), หนา ๔๘ (อดสาเนา).

๑๘๖

แผนภาพท ๓.๑ แสดงเทคนคการวเคราะหขอมลวจยเชงคณภาพ ๖’C๔

๓.๒ เครองมอทใชในกำรวจย ๓.๒.๑ กำรสรำงและตรวจสอบเครองมอ เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลผวจยไดด าเนนการสรางและตรวจสอบเครองมอตามขนตอนดงตอไปน ๑) ศกษาคนควาแนวคด ทฤษฎ จากเอกสาร และงานวจยทเกยวของ เพอก าหนดขอบเขต เนอหา โครงสรางของเครองมอ คอแบบสอบถาม (Questionnaire) ๒) ใหผ เชยวชาญดานตาง ๆ จ านวนอยางนอย ๕ ทาน เชน ดานพทธศาสตร ดานจตวทยา ดานการวจยดานสงคมศาสตร เปนตน ในการตรวจเครองมอการวจยวามความเทยง ตรงและสามารถใชในการเกบขอมลไดหรอไม ๓) ตดตอขอหนงสอจาก หลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาพทธจตวทยา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ขออนญาตและขอความรวมมอถงผบรหาร หรอ หวหนาหนวยงานกลมเปาหมาย ๔) น าสงหนงสอขออนญาต และขอความรวมมอถงผบรหารหรอหนวยงานเปนกลม เปาหมายโดยก าหนดวนทจะไปแจกแบบสอบถามดวยตนเอง ๕) ตรวจสอบความสมบรณครบถวนของแบบสอบถามแลวน าไปวเคราะหขอมล

๔ วาสตา เกดผล ประสพศกด, “แบบจ าลองการบรหารเชงพทธบรณาการขององคกรปกครองสวนทองถน”, วทยานพนธพทธศาสตรดษฎบณฑต, (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย . ๒๕๕๘), หนา ๑๒๓.

๑๘๗

๓.๒.๒ เนอหำของแบบสอบถำม แบงออกเปน ๔ ตอนดงน ตอนท ๑ แบบสอบถามปจจยสวนบคคล เกยวกบขอมลของผตอบแบบสอบถาม ประกอบดวย เพศ อาย ระดบการศกษา อาชพ สถานภาพสมรส กจกรรมทางศาสนาทปฏบตบอยทสด ปญหาทมาปรกษาโหราจารยมากทสด การปรกษาโหราจารย ดวยศาสตรทางโหรฯ แบบการปรกษาโหราจารยมากนอยแคไหน (ตอป ) และการเลอกปรกษาทางโหราศาสตรจากโหราจารยท เปนแบบสอบถามค าถามปลายปดทก าหนดค าตอบไวใหผตอบเลอกตอบ ตอนท ๒ แบบสอบถามเกยวกบคณสมบตของโหราจารยททานคาดหวงทสด โดยลกษณะค าถามเปนแบบมาตรวดของ ลเครทสเกล (Likert Rating Scale) จ านวน ๕ ระดบ ไดแก มากทสด มาก ปานกลาง นอย นอยทสด โดยค าถามแบงออกเปน ๔ ดานดงน ๑) ดานปญญา ๒) ดานศล ๓) ดานสงคม ๔) ดานจตใจ ตอนท ๓ แบบสอบถาม เกยวกบการใหค าปรกษาหรอการใหแนวทางปฏบตของโหราจารยโดยลกษณะค าถามเปนแบบมาตรวดของ ลเครทสเกล (Likert Rating Scale) จ านวน ๕ ระดบ ไดแก มากทสด มาก ปานกลาง นอย นอยทสด โดยค าถามแบงออกเปน ๔ ดานดงน ๑) ดานปญญา ๒) ดานศล ๓) ดานสงคม ๔) ดานจตใจ ตอนท ๔ ขอเสนอแนะทวไป เปนแบบสอบถามปลายเปด เกยวกบขอคดเหน

๓.๓ กำรเกบรวบรวมขอมล การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการตามล าดบขนตอน ดงน ๑) น าแบบสอบถามทไดรบการตรวจสอบแลวไปแจกใหผมารบค าปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาทเปนกลมตวอยาง จ านวน ๓๕๐ ชด ผวจยจะเปนผแจกและเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง ๒) ผ วจยด าเนนการตรวจสอบความถกตอง และตรวจสอบความสมบรณ ของแบบสอบถาม ทไดรบทงหมด ๒๖๙ ชด ๓) น าผลทไดจากการเกบรวบรวมขอมลไปวเคราะหขอมล

๓.๔ กำรวเครำะหขอมล ผวจยไดน าแบบสอบถามทเกบรวบรวมไดจากกลมประชากรมาท าการวเคราะหทางสถตประมวลผลโดยใชโปรแกรมคอมพวเตอรส าเรจรปตามล าดบ ดงน

๑๘๘

๑) วเคราะหขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม กลมตวอยาง การปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ท าการแจกแจงความถ (Frequency) และรอยละ (Percentage) ๒) วเคราะหระดบ คณสมบตของโหราจารยททานคาดหวงทสด ค านวณหาคาเฉลย ( ) คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) และแปลความ โดยใชเกณฑ ดงน คาเฉลย ๔.๕๐ – ๕.๐๐ หมายถง คณสมบตของโหราจารยททานคาดหวงทสด มากทสด คาเฉลย ๓.๕๐ – ๔.๔๙ หมายถง คณสมบตของโหราจารยททานคาดหวงทสด มาก คาเฉลย ๒.๕๐ – ๓.๔๙ หมายถง คณสมบตของโหราจารยททานคาดหวงทสด ปานกลาง คาเฉลย ๑.๕๐ – ๒.๔๙ หมายถง คณสมบตของโหราจารยททานคาดหวงทสด นอย คาเฉลย ๑.๐๐ – ๑.๔๙ หมายถง คณสมบตของโหราจารยททานคาดหวงทสด นอยทสด ๓) วเคราะหความแตกตางเกยวกบการใหค าปรกษาหรอการใหแนวทางปฏบตของโหราจารย โดยหาคา Independent Samples t-test, F-test เพอท าการทดสอบสมมตฐาน

๓.๕ สถตทใชในงำนวจย ๓.๕.๑ เปนสถตทน ำมำใชบรรยำยคณลกษณะของสงทศกษำ ใชบรรยายคณลกษณะของขอมลทเกบรวบรวมมาจากกลมประชากรทน ามาศกษา ไดแก ๑. คำรอยละ (Percentage) ๑).ใชวเคราะหขอมลปจจยสวนบคคลของกลมตวอยาง เชน ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา อาชพ สถานภาพสมรส กจกรรมทางศาสนาทปฏบตบอยทสด ปญหาทมาปรกษาโหราจารยมากทสด ปรกษาโหราจารยดวยศาสตรทางโหรฯตามหลก ปรกษาโหราจารยมากนอยแคไหน(ตอป)และเลอกปรกษาทางโหราศาสตรจากโหราจารยท

คารอยละ = คาจ านวนทค านวณ

X 100 คาจ านวนทงหมด

2) คาเฉลยเลขคณต (Arithmetic Mean) ใชส าหรบแบบสอบถามวดระดบแรงจงใจในการเปลยนชอในตอนท 2 ซงค านวณไดจากสตร๕

เมอ แทน คะแนนแตละตวในกลมตวอยาง

แทน คาเฉลยของกลมตวอยาง Σx แทน ผลรวมของคะแนนทงหมด N แทน จ านวนคนในกลมตวอยาง ๕ พวงรตน ทวรตน, วธวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร, (กรงเทพมหานคร: ศนยหนงสอจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2540), หนา 137.

n

XX

X

X

๑๘๙

๒. แบบสอบถำม (Questionaire) เป นแบบสอบถามเก ยวกบคณ สมบ ต ของโหราจารยท สอดคลองกบหลกพระพทธศาสนาและหลกจตวทยาและหลกใหค าปรกษามา Checklist ดานศล ดานสงคม ดานอารมณ หรอจตใจ และดานการรคด หรอปญญา จ านวน ๓๐ ขอ ใหผตอบแบบสอบถามเลอก คณลกษณะทพงประสงคทสด ไมเกน ๕ ขอ แลวน ามาคดเปนความถและเปอรเซนต สวนทสอง น าหลกปฏบตของโหราจารยในการใหค าปรกษาท เกยวของกบการใหเปอรเซนต ใหค าปรกษาเพอสนบสนน ศล หรอสงคม จตวทยาหรออารมณและการรคดมาจ านวน ๓๐ รายการ ใหผตอบแบบสอบถามทมประสบการณเกยวกบ การใหค าปรกษา ทางโทรสารไมเกน ๕ รายการ แลวน ามาคดเปอรเซนต

๑๙๐

บทท ๔

ผลการวเคราะหขอมล

การวจย เรอง “การปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข” ๑) ศกษาหลกการทางจตวทยา และการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ๒) ศกษาสงเคราะหหลกการใหค าปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ๓) ศกษาน าเสนอ รปแบบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ผวจยน าเสนอผลการวเคราะหขอมลเพอใหสอดคลองตามวตถประสงค ตามล าดบตอไปน ๔.๑ ผลการวเคราะหขอมลทวไปของกลมตวอยางผรบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ๔.๒ ผลการวเคราะหขอมลระดบความคดเหนและความพงพอใจในคณสมบตของโหราจารยของกลมตวอยางผรบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ๔.๓ ผลการวเคราะหขอมลระดบ ความคดเหนในแนวทางการปฏบตของโหราจารยของกลมตวอยางผรบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ๔.๔ ผลการวเคราะหความคดเหนจากการสมภาษณโหราจารยผ ใหค าปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยา ๑๗ ทาน

๔.๑ ผลการวเคราะหขอมลทวไป ตารางท ๔.๑ แสดงขอมลทวไปของผรบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข จ าแนกตาม เพศ อาย ระดบการศกษา อาชพ สถานภาพสมรส กจกรรมทางศาสนาทปฏบตบอยทสด ปญหาทมาปรกษาโหราจารยมากทสด ปรกษาโหราจารยดวยศาสตรทางโหรฯตามหลก ปรกษาโหราจารยมากนอยแคไหน(ตอป)และเลอกปรกษาทางโหราศาสตรจากโหราจารยท

เพศ จ านวน (N) รอยละ (P) ชาย ๕๙ ๒๑.๙ หญง ๒๑๐ ๗๘.๑

รวม ๒๖๙ ๑๐๐.๐ อาย จ านวน (N) รอยละ (P) ต ากวา ๒๐ ป ๖ ๒.๒ ๒๐ – ๓๐ ป ๔๗ ๑๗.๕ ๓๑ – ๔๐ ป ๗๕ ๒๗.๙ ๔๑ – ๕๐ ป ๙๒ ๓๔.๒ มากกวา ๕๐ ปขนไป ๔๙ ๑๘.๒

รวม ๒๖๙ ๑๐๐.๐

๑๙๑

ระดบการศกษา จ านวน (N) รอยละ (P) ชนมธยมศกษาหรอเทยบเทา ๒๔ ๘.๙ อนปรญญา ๑๔ ๕.๒ ปรญญาตร ๑๕๐ ๕๕.๘ ปรญญาโท ๗๔ ๒๗.๕ ปรญญาเอก ๗ ๒.๖

รวม ๒๖๙ ๑๐๐.๐ อาชพ จ านวน (N) รอยละ (P) ขาราชการ/รฐวสาหกจ ๗๒ ๒๖.๘ นกธรกจ ๗๓ ๒๗.๑ คาขาย ๗๐ ๒๖.๐ นกเรยน/นกศกษา ๒๒ ๘.๒ แมบาน/พอบาน ๓๒ ๑๑.๙

รวม ๒๖๙ ๑๐๐.๐ สถานภาพสมรส จ านวน (N) รอยละ (P) สมรส ๘๙ ๓๓.๑ โสด ๑๕๕ ๕๗.๖ หมาย ๑๒ ๔.๕ หยาราง ๑๓ ๔.๘

รวม ๒๖๙ ๑๐๐.๐ กจกรรมทางศาสนาทปฏบตบอยทสด

จ านวน (N) รอยละ (P)

ท าบญใหทาน ๑๑๘ ๔๓.๙ ไหวพระ/สวดมนต ๙๙ ๓๖.๘ รกษาศล ๑๙ ๗.๑ ฟงธรรม/อานหนงสอธรรมะ ๑๘ ๖.๗ นงสมาธ ๑๕ ๕.๖

รวม ๒๖๙ ๑๐๐.๐ ปญหาทมาปรกษาโหราจารยมากทสด

จ านวน (N) รอยละ (P)

ความรก/ครอบครว ๗๖ ๒๘.๓ การงาน ๑๒๑ ๔๕.๐ การเงน ๔๓ ๑๖.๐ การเรยน/การศกษา ๑๕ ๕.๖ สขภาพ ๑๔ ๕.๒

๑๙๒

รวม ๒๖๙ ๑๐๐.๐ ทานปรกษาโหราจารย ดวยศาสตรทางโหรฯตามหลก

จ านวน (N) รอยละ (P)

โหราศาสตรไทยจกรราศ ๑๐๑ ๓๗.๕ เลขศาสตร ๔๒ ๑๕.๖ ลายมอ ๓๗ ๑๓.๘ ไพยปซ ๘๙ ๓๓.๑ รวม ๒๖๙ ๑๐๐.๐ ทานปรกษาโหราจารยมากนอยแคไหน (ตอป)

จ านวน (N) รอยละ (P)

๑ - ๒ ครง ๑๘๔ ๖๘.๔ ๓ - ๕ ครง ๖๒ ๒๓.๐ ๖ - ๑๐ ครง ๑๐ ๓.๗ มากกวา ๑๐ ครง ๑๓ ๔.๘ รวม ๒๖๙ ๑๐๐.๐ ทานเลอกปรกษาทางโหราศาสตรจากโหราจารยท

จ านวน (N) รอยละ (P)

อาย ๓ ๑.๑ ความมชอเสยง ๔๓ ๑๖.๐ บคลกลกษณะ ๒๔ ๘.๙ ความรความสามารถ ๑๙๙ ๗๔.๐ รวม ๒๖๙ ๑๐๐.๐

จากตารางท ๔.๑ แสดงจ านวน(Number) ความถ(Frequency) รอยละ(Percentage) และระดบ (Level) ของกลมตวอยางผรบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข เพศ พบวา กลมตวอยาง ผรบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข จ านวนทงสน ๒๖๙ คน มเพศหญงจ านวน ๒๑๐ คน (๗๘.๑%) เพศชายจ านวน ๕๙ คน (๒๑.๒%) ตามล าดบ อาย พบวา กลมตวอยาง ผรบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ทมอายแตกตางกน มความถ (Frequency) รอยละ(Percentage ) เรยงล าดบจากมากไปหานอยดงน อาย ๔๑–๕๐ ปจ านวน ๙๒ คน (๓๔.๒%) อาย ๓๑–๔๐ป จ านวน ๗๕ คน (๒๗.๙%) อาย มากกวา ๕๐ ปจ านวน ๔๙ คน( ๑๘.๒ %) อาย ๒๐–๓๐ปจ านวน ๔๗ คนคดเปน (๑๗.๕%) ต ากวา ๒๐ ป จ านวน ๖ คน (๒.๒%)

๑๙๓

ระดบการศกษา พบวา กลมตวอยาง ผรบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ทมระดบการศกษาแตกตางกน มความถ (Frequency) รอยละ(Percentage ) เรยงล าดบจากมากไปหานอยดงน ปรญญาตร จ านวน ๑๕๐ คน (๕๕.๘%) ปรญญาโท จ านวน ๗๔ คน (๒๗.๕%)มธยมศกษาหรอเทยบเทา จ านวน ๒๔ คน (๘.๙%) อนปรญญา จ านวน ๑๔ คน (๕.๒%) ปรญญาเอก จ านวน ๗ คน (๒.๖%) อาชพ พบวา กลมตวอยาง ผรบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ทมระดบอาชพแตกตางกน มความถ (Frequency) รอยละ(Percentage ) เรยงล าดบจากมากไปหานอยดงน นกธรกจ จ านวน ๗๓ คน(๒๗.๑%) ขาราชการ/รฐวสาหกจ จ านวน ๗๒ คน(๒๖.๘%)คาขาย จ านวน ๗๐ คน (๒๖.๐%) แมบาน/พอบานจ านวน ๓๒ คน(๑๑.๙%) นกเรยน/นกศกษา จ านวน ๒๒ คน(๘.๒%) สถานภาพสมรส พบวา กลมตวอยาง ผรบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ทมระดบสถานภาพสมรสแตกตางกน มความถ (Frequency) รอยละ(Percentage ) เรยงล าดบจากมากไปหานอยดงน โสด จ านวน ๑๕๕ คน (๕๗.๖%) สมรส จ านวน ๘๙ คน คดเปน (๓๓.๑%) อยาราง จ านวน ๑๓ คน (๔.๘) หมาย จ านวน ๑๒ คน คดเปน (๔.๕%) กจกรรมทางศาสนาทปฏบตบอยทสด พบวา กลมตวอยางผรบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ทมระดบกจกรรมทางศาสนาทปฏบตบอยทสด แตกตางกน มความถ (Frequency) รอยละ(Percentage ) เรยงล าดบจากมากไปหานอยดงน ท าบญใหทาน จ านวน ๑๑๘ คน(๔๓.๙%) ไหวพระสวดมนต จ านวน ๙๙ คน (๓๖.๘%) รกษาศล จ านวน ๑๙ คน(๗.๑%) ฟงธรรม จ านวน ๑๘ คน(๖.๗%) นงสมาธ จ านวน ๑๕ คน (๕.๖%) ปญหาทมาปรกษาโหราจารยมากทสดพบวา กลมตวอยางผรบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ทมระดบปญหาทมาปรกษาโหราจารยมากทสดแตกตางกน มความถ (Frequency) รอยละ(Percentage ) เรยงล าดบจากมากไปหานอยดงน การงาน จ านวน ๑๒๑ คน(๔๕.๐%) ความรก/ครอบครว จ านวน ๗๖ คน(๒๘.๓%) การเงน จ านวน ๔๓ คน(๑๖.๐%) การเรยน/การศกษา จ านวน ๑๕ คน (๕.๖) สขภาพ จ านวน ๑๔ คน (๕.๒%) การปรกษาโหราจารย ดวยศาสตรทางโหรฯตามหลก กลมตวอยางผรบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ทมระดบการปรกษาโหราจารย ดวยศาสตรทางโหรฯตามหลก แตกตางกน มความถ (Frequency) รอยละ(Percentage ) เรยงล าดบจากมากไปหานอยดงน โหราศาสตรไทยจกรราศ จ านวน ๑๐๑คน (๓๗.๕%) ไพยปซ จ านวน ๘๙ คน (๓๓.๑%) เลขศาสตร จ านวน ๔๒ คน(๑๕.๖%) ลายมอ จ านวน ๓๗ คน(๑๓.๘ %) การปรกษาโหราจารยมากนอยแคไหน (ตอป) กลมตวอยางผรบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ทมระดบการปรกษาโหราจารยมากนอยแคไหน (ตอป) แตกตางกน มความถ (Frequency) รอยละ(Percentage ) เรยงล าดบจากมากไปหานอยดงน

๑๙๔

๑–๒ ครง จ านวน ๑๘๔ คน(๖๘.๔%) ๓–๕ ครง จ านวน ๖๒ คน(๒๓.๐%) มากกวา ๑๐ ครง จ านวน ๔๙ คน (๔.๘%) ๖-๑๐ ครง จ านวน ๔๗ คนคดเปน (๓.๗%) การเลอกปรกษาทางโหราศาสตรจากโหราจารยท กลมตวอยางผรบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ทมระดบการเลอกปรกษาทางโหราศาสตรจากโหราจารยท แตกตางกน มความถ (Frequency) รอยละ(Percentage ) เรยงล าดบจากมากไปหานอยดงน ความรความสามารถ จ านวน ๑๙๙ คน (๗๔.๐%) วามมชอเสยง จ านวน ๔๓ คน (๑๖.๐%) บคลกลกษณะ จ านวน ๒๔ คน (๘.๙%) อาย จ านวน ๓ คน (๑.๑%)

๔.๒ ผลการวเคราะหขอมลระดบความคดเหนและความพงพอใจคณสมบตของโหราจารยของกลมตวอยาง ตารางท ๔.๒ แสดงระดบความคดเหนและความพงพอใจในคณสมบตของโหราจารย ในการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข

ขอท

คณสมบตของโหราจารย จ านวน (N)

รอยละ (P)

ล าดบ

๑.

๑) ดานสงคม รกษาความลบของผมาขอค าปรกษา

๑๑๕

๙.๖๖

๓

๒. ไมดถกโหรคนอน ๒๔ ๒.๐๒ ๑๕

๓. ไมเหยยดหยามครอาจารยโหรอน ๒๖ ๒.๑๘ ๑๔

๔. ยกยองความดของโหรอน ๑ ๐.๐๘ ๒๗

๕. แตงตวดสะอาดเรยบรอย ๑๔ ๑.๑๘ ๑๙

๖. ไมสนบสนนมจฉาชพ ๑๐ ๐.๘๔ ๒๓

๗. ทนสมย ๖ ๐.๕๐ ๒๕

๘. มชอเสยง ๓ ๐.๒๕ ๒๖ ๙. ไมอคต ๒๔ ๒.๐๒ ๑๖ ๑๐. ไมท านายดวงบานเมอง ๑ ๐.๐๘ ๒๙ รวม ๒๒๔ ๑๘.๓๕

๑๑.

๒) ดานศล ไมไมบรภาษ (ค ากลาวตเตยน,กลาวโทษ) ผมาขอค าปรกษา

๒๖

๒.๑๘

๑๓

๑๒. ไมใชค าหยาบ ๓๓ ๒.๗๗ ๑๑

๑๓. ประพฤตอยในคณธรรม/จรยธรรม ๑๓๗ ๑๑.๕๑ ๒

๑๔. ใหความสนใจผมาขอค าปรกษา ๘๒ ๖.๘๙ ๕

๑๙๕

๑๕. รจกถอมตน ๓ ๐.๒๕ ๒๘

๑๖. จรงจงนาเชอถอ ๓๒ ๒.๖๙ ๑๐ ๑๗. ไมเทยวหรอตดอบายมข ๒๑ ๑.๗๖ ๑๗ รวม ๓๓๔ ๒๗.๓๕ ๑๘.

๓) ดานจตใจ ควรปลอบประโลมผมาขอค าปรกษา

๑๖

๐.๕๐

๒๔

๑๙. สรางความสามคคในหมคณะ ๐ ๐ ๓๐

๒๐. ใจเยน ๑๕ ๑.๒๖ ๑๘

๒๑. อารมณด ๒๐ ๐.๘๔ ๒๒

๒๒. ไมไมท านายรายแรง ๒๐ ๐.๘๔ ๒๑ รวม ๗๑ ๕.๘๑ ๒๓.

๔) ดานปญญา ชชองทางแกปญหา

๑๙๖

๑๖.๔๗

๑

๒๔. ใครครวญละเอยดกอนท านาย ๔๗ ๓.๙๕ ๙

๒๕. ดกบอกวาด/รายกบอกวาราย ๗๗ ๖.๔๗ ๖

๒๖. ไมท านายสงเดช ๖๒ ๕.๒๑ ๗

๒๗. ไมเหนแกลาภสกการะ ๒๙ ๒.๔๔ ๑๒

๒๘. ไมท านายดวงบานเมอง ๑ ๐.๐๘ ๒๙

๒๙ ไมบดเบอนค าท านาย ๕๕ ๔.๖๒ ๘

๓๐. รจรงในเรองทท านาย ๑๑๑ ๙.๓๓ ๔

๓๑ ไมเอาแตความเหนของตน ๑๔ ๑.๑๘ ๒๐

๕๙๒ ๔๘.๔๙

รวมทงหมด

๑,๒๒๑

๑๐๐

จากตารางท ๔.๒ พบวา กลมตวอยางการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข มระดบความคดเหนและความพงพอใจในคณสมบตของโหราจารย โดยรวม ดานปญญา อยในระดบมาก โดยมคาเฉลย ๕๙๒ และเมอพจารณาเปนรายขอพบวา กลมตวอยางการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข เกยวกบคณสมบตของโหราจารย ในการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข เรยงล าดบจากมากไปหานอย ดงตอไปน

๑๙๖

ดานปญญา ชชองทางแกปญหา มคาเฉลยเทากบ๑๖.๔๗ ดานศล ประพฤตอยในคณธรรม/จรยธรรม มคาเฉลยเทากบ ๑๑.๕๑ ดานสงคม รกษาความลบของผมาขอค าปรกษา มคาเฉลยเทากบ ๙.๖๖ ดานปญญา รจรงในเรองทท านาย มคาเฉลยเทากบ ๙.๓๓ ดานศล ใหความสนใจผมาขอค าปรกษา มคาเฉลยเทากบ ๖.๘๙

๔.๓ ผลการวเคราะหขอมลระดบความคดเหนและความพงพอใจแนวทางปฏบตของโหราจารย ของกลมตวอยาง ตารางท ๔.๓ แสดงระดบของความคดเหนและความพงพอใจแนวทางปฏบตของโหราจารยในการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข

ขอท

แนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษา จ านวน

(N) รอยละ

(P)

ล าดบ

๑.

๑) ดานทาน ใหท าบญ/ใหทาน

๑๓๑

๑๑.๖๙

๑

๒. ใหสรางพระ/สงบชา ๙ ๐.๘๐ ๒๐

๓. ใหแสวงบญ ๙ ๐.๘๐ ๒๑

รวม ๑๔๙ ๑๓.๔๕ ๔. ๑) ดานศลภาวนา

ปลอบใจ/ใหก าลงใจ ๑๐๖ ๙.๔๖ ๔

๕. ใหรกษาศล ๓๕ ๓.๑๒ ๑๑

๖. ใหบวช ๖ ๐.๕๔ ๒๓

๗. ใหเวลาจดการกบปญหา ๓๔ ๓.๐๓ ๑๓

รวม ๑๘๑ ๑๖.๓๕

๘.

๓) ดานจตภาวนา ใหอดทน

๕๒

๔.๖๔

๘

๙. ใหนงสมาธ ๓๕ ๓.๑๒ ๑๒

๑๐. ใหมสตสมปชญญะ ๑๑๙ ๑๐.๖๒ ๓

๑๑. ใหรจกปลง ๒๑ ๑.๘๗ ๑๕

๑๒. ใหยอมรบกรรม ๑๕ ๑.๓๔ ๑๙

๑๓. ใหยอมรบตนเอง ๔๓ ๓.๘๔ ๑๐

๑๔. ใหไปพรมน ามนต ๒ ๐.๑๘ ๒๕

รวม ๒๕๒ ๒๒.๗๖

๑๙๗

๑๕.

๔) ดานปญญาภาวนา ใหใหรอบคอบกบปญหา

๑๐๑

๙.๐๑

๕

๑๖. ใหปรกษาพระ ๑ ๐.๐๙ ๒๖

๑๗. ใหพจารณาไตรตรอง ๘๑ ๗.๒๓ ๖

๑๘. ใหใชเหตผล ๑๓๐ ๑๑.๖๐ ๒

๑๙. ใหอานหนงสอธรรมะ ๘ ๐.๗๒ ๒๔

๒๐. ใหฟงธรรม ๑๗ ๑.๕๓ ๒๒

๒๑. ใหกลบไปแกทตวปญหา ๕๕ ๔.๙๑ ๗

๒๒. ใหปรกษาผอน (นกจตวทยา,พระ,ต ารวจ ฯลฯ) ๐ ๐ ๒๗

๒๓. ใหรจกปลง ๒๑ ๑.๘๗ ๑๖

๒๔. ใหไปหาหมอ/ทานยา ๐ ๐ ๒๘

๒๕. ใหกลาตดสนใจใหแตกหก/ชดเจน ๑๖ ๑.๔๓ ๑๘

รวม ๔๓๐ ๓๘.๘๕

๒๖. ๕) วธนอกพทธศาสนา ใหสะเดาะเคราะห

๓๔

๓.๐๓

๑๔

๒๗. ใหแกดวง ๑๙ ๑.๖๙ ๑๗

๒๘. แกปญหาใหตามหลกโหร ๔๒ ๓.๗๕ ๙

๒๙. ใหไปหาโหรคนอน ๐ ๐ ๒๙

๓๐. ใหฟงเพลง/บนเทงตางๆ ๐ ๐ ๓๐

รวม ๙๕ ๘.๕๙ รวมทงหมด ๑,๑๐๗ ๑๐๐

จากตารางท ๔.๓ พบวา กลมตวอยางมระดบของความคดเหนและความพงพอใจแนวทางปฏบตของโหราจารย ในการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข โดยรวม ดานปญญาภาวนา อยในระดบมาก โดยมคาเฉลย ๔๓๐ และเมอพจารณาเปนรายขอพบวา กลมตวอยาง เกยวกบแนวทางปฏบตของโหราจารย ในการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข เรยงล าดบจากมากไปหานอย ดงตอไปนดานทาน ใหท าบญ/ใหทาน มคาเฉลยเทากบ ๑๑.๖๙ ดานปญญาภาวนา ใหใชเหตผล มคาเฉลยเทากบ ๑๑.๖๐ ดานจตภาวนา ใหมสตสมปชญญะ มคาเฉลยเทากบ ๑๐.๖๒ ดานศลภาวนา ปลอบใจ/ใหก าลงใจ มคาเฉลยเทากบ ๙.๔๖ ดานปญญาภาวนา ใหรอบคอบกบปญหา มคาเฉลยเทากบ ๙.๐๑

๑๙๘

ตารางท ๔.๔ แสดงจ านวน(number)ความถ(Frequency) รอยละ(Percentage)และระดบ (Level) โดยรวมทมตอคณสมบต และ แนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษาของกลมตวอยางผรบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข จ าแนกตามเพศหญง และเพศชาย เรยงล าดบจากมากไปหานอยดงน

เพศ คา ความคดเหน

คณสมบตของโหราจารย แนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษา ดาน ๑ ดาน ๒ ดาน ๓ ดาน ๔ ดาน ๑ ดาน ๒ ดาน ๓ ดาน ๔ ดาน ๕

สงคม ศล จตใจ ปญญา ทาน ศล จตใจ ปญญา นอกพทธ

ชาย ความถ ๓๐ ๙๒ ๒ ๑๓๔ ๓๐ ๓๖ ๕๖ ๘๓ ๒๑ รอยละ ๑๑.๖๓ ๓๕.๖๖ ๐.๗๘ ๕๑.๙๓ ๑๓.๒๗ ๑๕.๙๓ ๒๔.๗๘ ๓๖.๗๓ ๙.๒๙ ล าดบ ๓ ๒ ๔ ๑ ๓ ๔ ๒ ๑ ๕

หญง ความถ ๗๖ ๓๕๘ ๓๒ ๔๙๗ ๑๑๙ ๑๔๔ ๒๓๓ ๓๑๔ ๗๑ รอยละ ๗.๘๙ ๓๗.๑๘ ๓.๓๒ ๕๑.๖๑ ๑๓.๕๑ ๑๖.๓๕ ๒๖.๔๕ ๓๕.๖๔ ๘.๐๗ ล าดบ ๓ ๒ ๔ ๑ ๑ ๔ ๒ ๑ ๕

จากตารางท ๔ .๔ แสดงจ านวน รอยละ และระดบ โดยรวมทมตอคณสมบต และ แนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษาของกลมตวอยางผรบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข จ าแนกตามเพศหญง และเพศชาย เรยงล าดบจากมากไปหานอยดงน พบวากลมตวอยางผมารบค าปรกษาทางโหราศาสตร เพศหญงมความพงพอใจตอคณสมบตของผใหค าปรกษาทางโหราศาสตร เรยงล าดบจากมากไปหานอย ดงน ดานปญญา ความถ ๔๙๗ (๕๑.๖๑% ) ดานศล ความถ ๓๕๘ (๓๗.๑๘%) ดานสงคม ความถ ๗๖ (๗.๘๙ %) ดานจตใจ ความถ ๓๒ (๓.๓๒%) พบวากลมตวอยางผมารบค าปรกษาทางโหราศาสตร เพศชายมความพงพอใจตอคณสมบตของผใหค าปรกษาทางโหราศาสตร เรยงล าดบจากมากไปหานอย ดงน ดานปญญาความถ ๑๓๔ (๕๑ .๙๓% ) ดานศล ความถ ๙๒ (๓๕.๖๖%) ดานสงคม ความถ ๓๐ (๑๑.๖๓ %) ดานจตใจ ความถ ๒ (๐.๗๘%) พบวากลมตวอยางผมารบค าปรกษาทางโหราศาสตร เพศหญงมความพงพอใจตอแนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษา เรยงล าดบจากมากไปหานอย ดงน ดานปญญาความถ ๓๑๔ (๓๕.๖๔% ) ดานจตใจ ความถ ๒๓๓ (๒๖.๔๕%) ดานศล ความถ๑๔๔(๑๖.๓๕%) ดานทาน ความถ ๑๑๙(๑๓.๕๑%) ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๗๑ (๘.๐๗%) พบวากลมตวอยางผมารบค าปรกษาทางโหราศาสตร เพศหญงมความพงพอใจตอแนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษา เรยงล าดบจากมากไปหานอย ดงน ดานปญญาความถ ๘๓ (๓๖.๗๓% ) ดานจตใจ ความถ ๕๖ (๒๔.๗๘%) ดานศล ความถ๓๖(๑๕.๙๓%) ดานทาน ความถ๓๐(๑๓.๒๗%) ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๒๑ (๙.๒๙%)

๑๙๙

ตารางท ๔.๕ แสดงจ านวน(Number) ความถ (Frequency) รอยละ(Percentage)และระดบ (Level) โดยรวมทมตอคณสมบตของโหราจารย และ แนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษา ของกลมตวอยางผรบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข จ าแนกตามอาย เรยงล าดบจากมากไปหานอยดงน

อาย คา

ความคดเหน คณสมบตของโหราจารย แนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษา

ดาน ๑ ดาน ๒ ดาน ๓ ดาน ๔ ดาน ๑ ดาน ๒ ดาน ๓ ดาน ๔ ดาน ๕ สงคม ศล จตใจ ปญญา ทาน ศล จตใจ ปญญา นอกพทธ

ต ากวา ๒๐ ป

ความถ ๒ ๑๐ ๔ ๑๒ ๑ ๓ ๗ ๑๔ ๐ รอยละ ๗.๑๔ ๓๕.๗๑ ๑๔.๒๙ ๔๒.๘๖ ๔.๐๐ ๑๒.๐๐ ๒๘.๐๐ ๕๖.๐๐ ๐ ล าดบ ๔ ๒ ๓ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๕

๒๐-๓๐ ป ความถ ๒๙ ๗๕ ๔ ๑๑๐ ๒๔ ๒๗ ๕๔ ๗๒ ๑๖ รอยละ ๑๓.๓๐ ๓๔.๔๐ ๑.๘๓ ๕๐.๔๖ ๑๒.๔๔ ๑๓.๙๙ ๒๗.๙๘ ๓๗.๓๑ ๘.๒๙ ล าดบ ๓ ๒ ๔ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๕

๓๑-๔๐ ป ความถ ๒๔ ๑๒๐ ๘ ๑๘๒ ๓๕ ๔๙ ๗๑ ๑๑๑ ๒๔ รอยละ ๗.๑๙ ๓๕.๙๓ ๒.๔๐ ๕๔.๔๙ ๑๒.๐๗ ๑๖.๙๐ ๒๔.๔๘ ๓๘.๒๘ ๘.๒๘ ล าดบ ๓ ๒ ๔ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๕

๔๑-๕๐ ป ความถ ๓๓ ๑๕๘ ๑๐ ๒๑๙ ๕๕ ๖๓ ๑๐๐ ๑๔๒ ๓๖ รอยละ ๗.๘๖ ๓๗.๖๒ ๒.๓๘ ๕๒.๑๔ ๑๓.๘๙ ๑๕.๙๑ ๒๕.๒๕ ๓๕.๘๖ ๙.๐๙ ล าดบ ๓ ๒ ๔ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๕

มากกวา ๕๐ ป

ความถ ๑๘ ๘๑ ๘ ๑๐๘ ๓๔ ๓๘ ๕๗ ๖๘ ๑๖ รอยละ ๘.๓๗ ๓๗.๖๗ ๓.๗๒ ๕๐.๒๓ ๑๕.๙๖ ๑๗.๘๔ ๒๖.๗๖ ๓๑.๙๒ ๗.๕๑ ล าดบ ๓ ๒ ๔ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๕

จากตารางท ๔.๕ แสดงจ านวน(Number)ความถ(Frequency)รอยละ(Percentage) และระดบ(Level) โดยรวมทมตอคณสมบตของโหราจารย และแนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษาของกลมตวอยางผรบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข จ าแนกตามอาย เรยงล าดบจากมากไปหานอยดงน อาย มความคดเหนและความพงพอใจตอคณสมบตของโหราจารย ดานตาง ๆ เรยงล าดบจากมากไปนอยดงน ต ากวา ๒๐ ป ดานปญญา ความถ ๑๒(๔๒.๘๖%) ดานศล ความถ ๑๐ (๓๕.๗๑%) ดานจตใจ ความถ ๔ (๑๔.๒๙%) ดานสงคม ความถ ๒ (๗.๑๔%) อายระหวาง ๒๐–๓๐ป ดานปญญา ความถ ๑๑๐ (๕๐.๔๖%) ดานศล ความถ ๗๕ (๓๔.๔๐%) ดานจตใจ ความถ ๒๙ (๑๓.๓๐%) ดานสงคม ความถ ๔ (๑.๘๓%) อายระหวาง ๓๑–๔๐ป ดานปญญา ความถ ๑๘๒(๕๔.๔๙%) ดานศล ความถ ๑๒๐ (๓๕.๙๓%) ดานจตใจ ความถ ๒๔ (๗.๑๙%) ดานสงคม ความถ ๘ (๒.๔๐%) อายระหวาง ๔๑–๕๐ป ดานปญญา ความถ ๒๑๙ (๕๒.๑๔%) ดานศล ความถ ๑๕๘ (๓๗.๖๒%) ดานจตใจ ความถ ๓๓ (๗.๘๖%) ดานสงคม ความถ ๑๐ (๒.๓๘%) อายมากกวา ๕๐ ป

๒๐๐

ดานปญญา ความถ ๑๐๘ (๕๐.๒๓%) ดานศล ความถ ๘๑ (๓๗.๖๗%) ดานจตใจ ความถ ๑๘(๘.๓๗%) ดานสงคม ความถ ๘ (๓.๗๒%) อาย มความคดเหนและความพงพอใจตอแนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษา ดานตาง ๆ เรยงล าดบจากมากไปนอยดงน ต ากวา ๒๐ ป ดานปญญา ความถ ๑๔ (๕๖.๐๐%)ดานจตใจ ความถ ๗ (๒๘.๐๐%)ดานศล ความถ ๓ (๑๒.๐๐%) ดานทาน ความถ ๑ (๔๐.๐๐%) ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๐ (๐%) อายระหวาง ๒๐–๓๐ปดานปญญา ความถ ๗๒ (๒๗.๓๑%)ดานจตใจ ความถ ๕๔ (๒๗.๙๘%)ดานศล ความถ ๒๗ (๑๓.๙๙%) ดานทาน ความถ ๒๔ (๑๒.๔๔%) ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๑๖ (๘.๒๙%) อายระหวาง ๓๑–๔๐ป ดานปญญา ความถ ๑๑๑ (๓๘.๒๘%)ดานจตใจ ความถ ๗๑(๒๔.๔๘%)ดานศล ความถ ๔๙ (๑๖.๙๐%) ดานทาน ความถ ๓๕ (๑๒.๐๗%) ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๒๔ (๘.๒๘%) อายระหวาง ๔๑–๕๐ป ดานปญญา ความถ ๑๔๒ (๓๕.๘๖%)ดานจตใจ ความถ ๑๐๐ (๒๕.๒๕%) ดานศล ความถ ๖๓ (๑๕.๙๑%) ดานทาน ความถ ๕๕ (๑๓.๘๙%) ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๓๖ (๙.๐๙%) อายมากกวา ๕๐ ป ดานปญญา ความถ ๖๘ (๓๑.๙๒%)ดานจตใจ ความถ ๕๗ (๒๖.๗๖%)ดานศล ความถ ๓๘ (๑๗.๘๔%) ดานทาน ความถ ๓๔ (๑๕.๙๖%) ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๑๖ (๗.๕๑%)

ตารางท ๔.๖ แสดงจ านวน(Number) ความถ (Frequency) รอยละ(Percentage)และระดบ (Level) โดยรวมทมตอคณสมบตของโหราจารย และ แนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษาของกลมตวอยางผรบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข จ าแนกตามการศกษา เรยงล าดบจากมากไปหานอยดงน

๒๐๑

การ ศกษา

คา

ความคดเหน คณสมบตของโหราจารย แนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษา

ดาน ๑ ดาน ๒ ดาน ๓ ดาน ๔ ดาน ๑ ดาน ๒ ดาน ๓ ดาน ๔ ดาน ๕ สงคม ศล จตใจ ปญญา ทาน ศล จตใจ ปญญา นอกพทธ

มธยมหรอเทยบเทา

ความถ ๙ ๓๙ ๙ ๕๓ ๑๑ ๑๔ ๒๘ ๕๐ ๑ รอยละ ๘.๑๘ ๓๕.๔๕ ๘.๑๘ ๔๘.๑๘ ๑๐.๕๘ ๑๓.๔๖ ๒๖.๙๒ ๔๘.๐๘ ๐.๙๖ ล าดบ ๓ ๒ ๔ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๕

อนปรญญา ความถ ๗ ๒๕ ๒ ๓๐ ๖ ๗ ๒๑ ๒๒ ๔ รอยละ ๑๐.๙๔ ๓๙.๐๖ ๓.๑๓ ๔๖.๘๘ ๑๐.๐๐ ๑๑.๖๗ ๓๕.๐๐ ๓๖.๖๗ ๖.๖๗ ล าดบ ๓ ๒ ๔ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๕

ปรญญาตร ความถ ๕๖ ๒๕๑ ๑๕ ๓๕๕ ๘๖ ๑๐๓ ๑๕๘ ๒๑๖ ๕๓ รอยละ ๘.๒๗ ๓๗.๐๘ ๒.๒๒ ๕๒.๔๔ ๑๓.๙๖ ๑๖.๗๒ ๒๕.๖๕ ๓๕.๐๖ ๘.๖๐ ล าดบ ๓ ๒ ๔ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๕

ปรญญาโท ความถ ๓๑ ๑๒๔ ๗ ๑๘๐ ๔๓ ๕๐ ๗๕ ๑๑๔ ๓๓ รอยละ ๙.๐๖ ๓๖.๒๖ ๒.๐๕ ๕๒.๖๓ ๑๓.๖๕ ๑๕.๘๗ ๒๓.๘๑ ๓๖.๑๙ ๑๐.๔๘ ล าดบ ๓ ๒ ๔ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๕

ปรญญาเอก

ความถ ๓ ๑๑ ๑ ๑๓ ๓ ๖ ๗ ๕ ๑ รอยละ ๑๐.๗๑ ๓๙.๒๙ ๓.๕๗ ๔๖.๔๓ ๑๓.๖๔ ๒๗.๒๗ ๓๑.๘๒ ๒๒.๗๓ ๔.๕๕ ล าดบ ๓ ๒ ๔ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๕

ตารางท ๔.๖ แสดงจ านวน(Number) ความถ(Frequency) รอยละ(Percentage)และระดบ (Level) โดยรวมทมตอคณสมบตของโหราจารย และ แนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษา ของกลมตวอยางผรบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข จ าแนกตามการศกษา เรยงล าดบจากมากไปหานอยดงน การศกษา มความคดเหนและความพงพอใจตอ คณสมบตของโหราจารย ดานตาง ๆ เรยงล าดบจากมากไปนอยดงน มธยมหรอเทยบเทา ดานปญญา ความถ ๕๓ (๔๘.๑๘%) ดานศล ความถ ๓๙ (๓๕ .๔๕%) ดานสงคม ความถ ๙ (๘ .๑๘%) ดานจตใจ ความถ ๙ (๘ .๑๘%) อนปรญญา ดานปญญา ความถ ๓๐ (๔๖.๘๘%) ดานศล ความถ ๒๕ (๓๙.๐๖%) ดานสงคม ความถ ๗ (๑๐.๙๔%) ดานจตใจ ความถ ๒ (๓.๑๓%) ปรญญาตร ดานปญญา ความถ ๓๕๕ (๕๒.๔๔%) ดานศล ความถ ๒๕๑ (๓๗.๐๘%) ดานสงคม ความถ ๕๖ (๘.๒๗%) ดานจตใจ ความถ ๑๕ (๒.๒๒%) ปรญญาโท ดานปญญา ความถ ๑๘๐ (๕๒.๖๓%) ดานศล ความถ ๑๒๔ (๓๖.๒๖%) ดานสงคม ความถ ๓๑ (๙.๐๖%) ดานจตใจ ความถ ๗ (๒.๐๕%) ปรญญาเอก ดานปญญา ความถ ๑๓ (๔๖.๔๑%) ดานศล ความถ ๑๑ (๓๙.๒๙%) ดานสงคม ความถ ๓ (๑๐.๗๑%) ดานจตใจ ความถ ๑ (๓.๕๗%) การศกษา มความคดเหนและความพงพอใจตอ แนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษา ดานตาง ๆ เรยงล าดบจากมากไปนอยดงน มธยมหรอเทยบเทา ดานปญญา ความถ ๕๐ (๔๘.๐๘%)ดานจตใจ ความถ ๒๘ (๒๖.๙๒%)ดานศล ความถ ๑๔ (๑๓.๔๖%) ดานทาน ความถ ๑๑ (๑๐.๕๙%)

๒๐๒

ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๑ (๐.๙๖%)อนปรญญา ดานปญญา ความถ ๒๒ (๓๖.๖๗%) ดานจตใจ ความถ ๒๑ (๓๕.๐๐%)ดานศล ความถ ๗ (๑๑.๖๗%) ดานทาน ความถ ๖ (๑๐.๐๐%) ดานนอก พทธศาสนา ความถ ๔ (๖.๖๗%) ปรญญาตร ดานปญญา ความถ ๒๑๖ (๓๕.๐๖%) ดานจตใจ ความถ ๑๕๘ (๒๕.๖๕%)ดานศล ความถ ๑๐๓ (๑๖.๗๒%) ดานทาน ความถ ๘๖ (๑๓.๙๖%) ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๕๓(๘.๖๐%) ปรญญาโท ดานปญญา ความถ ๑๑๔ (๓๖.๑๙%) ดานจตใจ ความถ ๗๕ (๒๓.๘๑%)ดานศล ความถ ๕๐ (๑๕.๘๗%) ดานทาน ความถ ๔๓ (๑๓.๖๕%) ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๓๓ (๑๐.๔๘%) ปรญญาเอก ดานปญญา ความถ ๗ (๓๑.๘๒%) ดานจตใจ ความถ ๖ (๒๗.๒๗%)ดานศล ความถ ๕ (๒๒.๗๓%) ดานทาน ความถ ๓ (๑๓.๖๔%) ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๑ (๔.๕๕%)

ตารางท ๔.๗ แสดงจ านวน(Number) ความถ (Frequency) รอยละ(Percentage)และระดบ (Level) โดยรวมทมตอคณสมบตของโหราจารย และ แนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษา ของกลมตวอยางผรบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข จ าแนกตามอาชพ เรยงล าดบจากมากไปหานอยดงน

อาชพ

คา

ความคดเหน คณสมบตของโหราจารย แนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษา

ดาน ๑ ดาน ๒ ดาน ๓ ดาน ๔ ดาน ๑ ดาน ๒ ดาน ๓ ดาน ๔ ดาน ๕ สงคม ศล จตใจ ปญญา ทาน ศล จตใจ ปญญา นอกพทธ

ขาราชการรฐวสาหกจ

ความถ ๓๑ ๑๑๓ ๖ ๑๗๕ ๔๗ ๕๑ ๖๓ ๙๕ ๒๔ รอยละ ๙.๕๔ ๓๔.๗๗ ๑.๘๕ ๕๓.๘๕ ๑๖.๗๙ ๑๘.๒๑ ๒๒.๕๐ ๓๓.๙๓ ๘.๕๗ ล าดบ ๓ ๒ ๔ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๕

นกธรกจ ความถ ๓๑ ๑๒๗ ๑๑ ๑๗๑ ๓๙ ๕๖ ๙๓ ๙๘ ๓๓ รอยละ ๙.๑๒ ๓๗.๓๕ ๓.๒๔ ๕๐.๒๙ ๑๒.๒๓ ๑๗.๕๕ ๒๙.๑๕ ๓๐.๗๒ ๑๐.๓๔ ล าดบ ๓ ๒ ๔ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๕

คาขาย ความถ ๓๐ ๑๑๗ ๑๑ ๑๖๐ ๓๓ ๔๗ ๗๔ ๑๒๒ ๒๑ รอยละ ๙.๔๓ ๓๖.๗๙ ๓.๔๖ ๕๐.๓๑ ๑๑.๑๑ ๑๕.๘๒ ๒๔.๙๒ ๔๑.๐๘ ๗.๐๗ ล าดบ ๓ ๒ ๔ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๕

นกเรยน นกศกษา

ความถ ๗ ๓๙ ๔ ๔๗ ๘ ๑๐ ๒๗ ๓๙ ๔ รอยละ ๗.๒๒ ๔๐.๒๑ ๔.๑๒ ๔๘.๔๕ ๙.๐๙ ๑๑.๓๖ ๓๐.๖๘ ๔๔.๓๒ ๔.๕๕ ล าดบ ๓ ๒ ๔ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๕

แมบาน พอบาน

ความถ ๗ ๕๔ ๒ ๗๘ ๒๒ ๑๖ ๓๒ ๕๓ ๑๑ รอยละ ๔.๙๖ ๓๘.๓๐ ๑.๔๒ ๕๕.๓๒ ๑๖.๔๒ ๑๑.๙๔ ๒๓.๘๘ ๓๙.๕๕ ๘.๒๑ ล าดบ ๓ ๒ ๔ ๑ ๓ ๔ ๒ ๑ ๕

จากตารางท ๔.๗ แสดงจ านวน (Number) ความถ (Frequency)รอยละ (Percentage) และระดบ (Level) โดยรวมทมตอคณสมบตของโหราจารย และแนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษา

๒๐๓

ของกลมตวอยางผรบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข จ าแนกตามอาชพ เรยงล าดบจากมากไปหานอยดงน อาชพ มความคดเหนและความพงพอใจตอคณสมบตของโหราจารย ดานตาง ๆ เรยงล าดบจากมากไปนอยดงน ขาราชการรฐวสาหกจ ดานปญญา ความถ ๑๗๕ (๕๓.๘๕%) ดานศล ความถ ๑๑๓ (๓๔.๗๗%) ดานสงคม ความถ ๓๑ (๙.๕๔%) ดานจตใจ ความถ ๖ (๑.๘๕%) นกธรกจ ดานปญญา ความถ ๑๗๑ (๕๐.๒๙%) ดานศล ความถ ๑๒๗ (๓๗.๒๕%) ดานสงคม ความถ ๓๑ (๙.๑๒%) ดานจตใจ ความถ ๑๑ (๓.๒๔%) คาขายนกเรยน ดานปญญา ความถ ๑๖๐ (๕๐.๓๑%) ดานศล ความถ ๑๑๗ (๓๖.๗๙%) ดานสงคม ความถ ๓๐ (๙.๔๓%) ดานจตใจ ความถ ๑๑ (๓.๔๖%) นกศกษา ดานปญญา ความถ ๔๗ (๔๘.๔๕%) ดานศล ความถ ๓๙ (๔๐.๒๑%) ดานสงคม ความถ ๗ (๗.๒๒%) ดานจตใจ ความถ ๔ (๔.๑๒%) แมบานพอบาน ดานปญญา ความถ ๗๘ (๕๕.๓๒%) ดานศล ความถ ๔๕ (๓๘.๓๐%) ดานสงคม ความถ ๗ (๔.๙๖%) ดานจตใจ ความถ ๒ (๑.๕๒%) อาชพมความคดเหนและความพงพอใจตอแนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษา ดานตาง ๆ เรยงล าดบจากมากไปนอยดงน ขาราชการรฐวสาหกจ ดานปญญา ความถ ๙๕ (๓๓.๙๓%)ดานจตใจ ความถ ๖๓ (๒๒.๕๐%)ดานศล ความถ ๕๑ (๑๘.๒๑%) ดานทาน ความถ ๔๗ (๑๖.๗๙%) ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๒๔(๘.๕๗%) นกธรกจ ดานปญญา ความถ ๙๘ (๓๐.๗๒%)ดานจตใจ ความถ ๙๓ (๒๙.๑๕%)ดานศล ความถ ๕๖ (๑๗.๕๕%) ดานทาน ความถ ๓๙ (๑๒.๒๓%) ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๓๓ (๑๐.๓๔%) คาขาย ดานปญญา ความถ ๑๒๒ (๔๑.๐๘%)ดานจตใจ ความถ ๗๔ (๒๔.๙๒%)ดานศล ความถ ๔๗ (๑๕.๘๒%) ดานทาน ความถ ๓๓ (๑๑.๑๑%) ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๒๑ (๗.๐๗%) นกเรยนนกศกษา ดานปญญา ความถ ๓๙ (๔๔.๓๒%)ดานจตใจ ความถ ๒๗ (๓๐.๖๘%)ดานศล ความถ ๑๐ (๑๑.๓๖%) ดานทาน ความถ ๘ (๙.๐๙%) ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๔ (๔.๕๕%) แมบานพอบาน ดานปญญา ความถ ๕๓ (๓๙.๕๕%)ดานจตใจ ความถ ๓๒ (๒๓.๘๘%)ดานทาน ความถ ๒๒ (๑๖.๔๒%)ดานศล ความถ ๑๖ (๑๑.๙๔%) ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๑๑ (๘.๒๑%)

๒๐๔

ตารางท ๔.๘ แสดงจ านวน(Number) ความถ (Frequency) รอยละ(Percentage)และระดบ (Level) โดยรวมทมตอคณสมบตของโหราจารย และ แนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษาของกลมตวอยางผรบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข จ าแนกตามสถานภาพสมรส เรยงล าดบจากมากไปหานอยดงน

สถาน ภาพสมรส

คา

ความคดเหน คณสมบตของโหราจารย แนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษา

ดาน ๑ ดาน ๒ ดาน ๓ ดาน ๔ ดาน ๑ ดาน ๒ ดาน ๓ ดาน ๔ ดาน ๕

สงคม ศล จตใจ ปญญา ทาน ศล จตใจ ปญญา นอกพทธ

สมรส ความถ ๓๒ ๑๔๘ ๙ ๒๑๔ ๖๓ ๕๘ ๙๙ ๑๒๙ ๓๘ รอยละ ๗.๙๔ ๓๖.๗๒ ๒.๒๓ ๕๓.๑๐ ๑๖.๒๘ ๑๔.๙๙ ๒๕.๕๘ ๓๓.๓๓ ๙.๘๒ ล าดบ ๓ ๒ ๔ ๑ ๓ ๔ ๒ ๑ ๕

โสด ความถ ๖๙ ๒๖๐ ๒๓ ๓๖๒ ๗๑ ๑๐๑ ๑๖๓ ๒๔๙ ๔๘ รอยละ ๙.๖๖ ๓๖.๔๑ ๓.๒๒ ๕๐.๗๐ ๑๑.๒๓ ๑๕.๙๘ ๒๕.๗๙ ๓๙.๔๐ ๗.๕๙ ล าดบ ๓ ๒ ๔ ๑ ๓ ๔ ๒ ๑ ๕

หมาย ความถ ๒ ๒๒ ๑ ๓๒ ๙ ๑๐ ๑๖ ๑๓ ๔ รอยละ ๓.๕๑ ๓๘.๖๐ ๑.๗๕ ๕๖.๑๔ ๑๗.๓๑ ๑๙.๒๓ ๓๐.๗๗ ๒๕.๐๐ ๗.๖๙ ล าดบ ๓ ๒ ๔ ๑ ๓ ๔ ๒ ๑ ๕

หยาราง ความถ ๓ ๒๐ ๑ ๒๓ ๖ ๑๑ ๑๑ ๑๖ ๒ รอยละ ๖.๓๘ ๔๒.๕๕ ๒.๑๓ ๔๘.๙๔ ๑๓.๐๔ ๒๓.๙๑ ๒๓.๙๑ ๓๔.๗๘ ๔.๓๕ ล าดบ ๓ ๒ ๔ ๑ ๓ ๔ ๒ ๑ ๕

ตารางท ๔.๘ แสดงจ านวน(Number) ความถ (Frequency) รอยละ(Percentage) และระดบ (Level) โดยรวมทมตอคณสมบตของโหราจารย และ แนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษา ของกลมตวอยางผรบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข จ าแนกตามสถานภาพสมรส เรยงล าดบจากมากไปหานอยดงน สถานภาพสมรสมความคดเหนและความพงพอใจตอคณสมบตของโหราจารย ดานตาง ๆ เรยงล าดบจากมากไปนอยดงน สมรส ดานปญญา ความถ ๒๑๔ (๕๓.๑๐%) ดานศล ความถ ๑๔๘ (๓๖.๗๒%) ดานสงคม ความถ๓๒ (๗.๙๔%) ดานจตใจ ความถ ๙ (๒.๒๓%) โสด ดานปญญา ความถ ๓๖๒ (๕๐.๗๐%) ดานศล ความถ ๒๖๐ (๓๖.๔๑%) ดานสงคม ความถ๓ ๖๙ (๙.๖๖%) ดานจตใจ ความถ ๒๓ (๓.๒๒%) หมาย ดานปญญา ความถ ๓๒ (๕๖.๑๔%) ดานศล ความถ ๒๒ (๓๘.๖๐%) ดานสงคม ความถ ๒(๓.๕๑%) ดานจตใจ ความถ ๑ (๑.๗๕%) อยาราง ดานปญญา ความถ ๒๓ (๔๘.๙๔%) ดานศล ความถ ๒๐ (๔๒.๕๕%) ดานสงคม ความถ ๓ (๖.๓๘%) ดานจตใจ ความถ ๑ (๒.๑๓%) สถานภาพสมรส มความคดเหนและความพงพอใจตอแนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษา ดานตาง ๆ เรยงล าดบจากมากไปนอยดงน สมรส ดานปญญา ความถ ๑๒๙ (๓๓.๓๓%)ดานจตใจ ความถ ๙๙ (๒๕.๕๘%)ดานทาน ความถ ๖๓(๑๖.๒๘%)ดานศล ความถ ๕๘ (๑๔.๙๙%) ดานนอก

๒๐๕

พทธศาสนา ความถ ๓๘ (๙.๘๒%) โสด ดานปญญา ความถ ๒๔๙ (๓๙.๔๐%)ดานจตใจ ความถ ๑๖๓ (๒๕.๗๙%)ดานศล ความถ ๑๐๑ (๑๕.๙๘%) ดานทาน ความถ ๗๑ (๑๑.๒๓%) ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๔๘ (๗.๕๙%) หมาย ดานปญญา ความถ ๑๖ (๓๐.๗๗%)ดานจตใจ ความถ ๑๓ (๒๕.๐๐%)ดานศล ความถ ๑๐ (๑๙.๒๓%) ดานทาน ความถ ๙ (๑๗.๓๑%) ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๔ (๗.๖๙%) อยาราง ดานปญญา ความถ ๑๖ (๓๔.๗๘%)ดานจตใจ ความถ ๑๑ (๒๓.๙๑%)ดานศล ความถ ๑๑ (๒๓.๙๑%) ดานทาน ความถ ๖ (๑๓.๐๔%) ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๒ (๔.๓๕%) ตารางท ๔.๙ แสดงจ านวน(Number) ความถ (Frequency) รอยละ(Percentage)และระดบ (Level) โดยรวมทมตอคณสมบตของโหราจารย และ แนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษา ของกลมตวอยางผรบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข จ าแนกตามกจกรรมทางศาสนาทปฏบตบอยทสด เรยงล าดบจากมากไปหานอยดงน

กจกรรมทาง

ศาสนาทปฏบต

คา

ความคดเหน คณสมบตของโหราจารย แนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษา

ดาน ๑ ดาน ๒ ดาน ๓ ดาน ๔ ดาน ๑ ดาน ๒ ดาน ๓ ดาน ๔ ดาน ๕

สงคม ศล จตใจ ปญญา ทาน ศล จตใจ ปญญา นอกพทธ

ท าบญ ใหทาน

ความถ ๓๐ ๒๐๖ ๑๕ ๒๘๔ ๗๑ ๘๐ ๑๑๔ ๑๗๘ ๓๙ รอยละ ๕.๖๑ ๓๘.๕๐ ๒.๘๐ ๕๓.๐๘ ๑๔.๗๓ ๑๖.๖๐ ๒๓.๖๕ ๓๖.๙๓ ๘.๐๙ ล าดบ ๓ ๒ ๔ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๕

ไหวพระ สวดมนต

ความถ ๔๔ ๑๖๓ ๑๒ ๒๓๕ ๕๗ ๖๕ ๑๑๓ ๑๕๘ ๓๘ รอยละ ๙.๖๙ ๓๕.๙๐ ๒.๖๔ ๕๑.๗๖ ๑๓.๒๓ ๑๕.๐๘ ๒๖.๒๒ ๓๖.๖๖ ๘.๘๒ ล าดบ ๓ ๒ ๔ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๕

รกษาศล ความถ ๙ ๒๖ ๖ ๔๕ ๗ ๑๒ ๑๘ ๒๒ ๘ รอยละ ๑๐.๔๗ ๓๐.๒๓ ๖.๙๘ ๕๒.๓๓ ๑๐.๔๕ ๑๗.๙๑ ๒๖.๘๗ ๓๒.๘๔ ๑๑.๙๔ ล าดบ ๓ ๒ ๔ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๕

ฟงธรรม อาน

หนงสอ

ความถ ๑๖ ๒๙ ๐ ๓๗ ๖ ๑๑ ๒๖ ๒๔ ๔ รอยละ ๑๙.๕๑ ๓๕.๓๗ ๐ ๔๕.๑๒ ๘.๔๕ ๑๕.๔๙ ๓๖.๖๒ ๓๓.๘๐ ๕.๖๓ ล าดบ ๓ ๒ ๔ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๕

นงสมาธ ความถ ๗ ๒๖ ๑ ๓๐ ๘ ๑๒ ๑๘ ๒๕ ๓ รอยละ ๑๐.๙๔ ๔๐.๖๓ ๑.๕๖ ๔๖.๘๘ ๑๒.๑๒ ๑๘.๑๘ ๒๗.๒๗ ๓๗.๘๘ ๔.๕๕ ล าดบ ๓ ๒ ๔ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๕

๒๐๖

จากตารางท ๔.๙ แสดงจ านวน(Number)ความถ(Frequency)รอยละ(Percentage) และระดบ(Level) โดยรวมทมตอคณสมบตของโหราจารย และ แนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษา ของกลมตวอยางผรบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข จ าแนกตามกจกรรมทางศาสนาทปฏบตบอยทสด เรยงล าดบจากมากไปหานอยดงน กจกรรมทางศาสนาทปฏบตบอยทสด มความคดเหนและความพงพอใจตอคณสมบตของโหราจารย ดานตาง ๆ เรยงล าดบจากมากไปนอยดงน ท าบญใหทาน ดานปญญา ความถ ๒๘๔ (๕๓.๐๘%) ดานศล ความถ ๒๐๖ (๓๘.๕๐%) ดานสงคม ความถ ๓๐ (๕.๖๑%) ดานจตใจ ความถ ๑๕ (๒.๘๐%) ไหวพระสวดมนต ดานปญญา ความถ ๒๓๕ (๕๑.๗๖%) ดานศล ความถ ๑๖๓ (๓๕.๙๐%) ดานสงคม ความถ ๔๔ (๙.๖๙%) ดานจตใจ ความถ ๑๒ (๒.๖๔%) รกษาศล ดานปญญา ความถ ๔๕ (๕๒.๓๓%) ดานศล ความถ ๒๖ (๓๐.๒๓%) ดานสงคม ความถ ๙ (๑๐.๔๗%) ดานจตใจ ความถ ๖ (๖.๙๘%) ฟงธรรมอานหนงสอ ดานปญญา ความถ ๓๗ (๔๕.๑๒%) ดานศล ความถ ๒๙ (๓๕.๓๗%) ดานสงคม ความถ ๑๖ (๑๙.๕๑%) ดานจตใจ ความถ ๐ (๐%) นงสมาธ ดานปญญา ความถ ๓๐ (๔๖.๘๘%) ดานศล ความถ ๒๖ (๔๐.๖๓%) ดานสงคม ความถ ๗ (๑๐.๙๔%) ดานจตใจ ความถ ๑ (๑.๕๖%) กจกรรมทางศาสนาทปฏบตบอยทสด มความคดเหนและความพงพอใจตอแนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษา ดานตางๆเรยงล าดบจากมากไปนอยดงน ท าบญใหทาน ดานปญญา ความถ ๑๗๘ (๓๖.๙๓%)ดานจตใจ ความถ ๑๑๔ (๒๓.๖๕%)ดานศล ความถ ๘๐ (๑๖.๖๐%) ดานทาน ความถ ๗๑ (๑๔.๗๓%) ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๓๙ (๘.๐๙%) ไหวพระสวดมนต ดานปญญา ความถ ๑๕๘ (๓๖.๖๖%)ดานจตใจ ความถ ๑๑๓ (๒๖.๒๒%)ดานศล ความถ ๖๕ (๑๕.๐๘%) ดานทาน ความถ ๕๗ (๑๓.๒๓%) ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๓๘(๘.๘๒%) รกษาศล ดานปญญา ความถ ๒๒ (๓๒.๘๔%)ดานจตใจ ความถ ๑๘ (๒๖.๘๗%)ดานศล ความถ ๑๒ (๑๗.๙๑%) ดานทาน ความถ ๘ (๑๑.๙๔%) ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๗ (๑๐.๔๕%) ฟงธรรมอานหนงสอ ดานปญญา ความถ ๒๖(๓๖.๖๒%)ดานจตใจ ความถ ๒๔ (๓๓.๘๐%)ดานศล ความถ ๑๑ (๑๕.๔๙%) ดานทาน ความถ ๖ (๘.๔๕%) ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๔ (๕.๖๓%) นงสมาธ ดานปญญา ความถ ๒๕ (๓๗.๘๘%)ดานจตใจ ความถ ๑๘ (๒๗.๒๗%)ดานศล ความถ ๑๒ (๑๘.๑๘%) ดานทาน ความถ ๘ (๑๒.๑๒%) ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๓ (๔.๕๕%)

๒๐๗

ตารางท ๔ .๑๐ แสดงจ านวน(Number) ความถ(Frequency) รอยละ(Percentage)และระดบ (Level) โดยรวมทมตอคณสมบตของโหราจารย และ แนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษา ของกลมตวอยางผรบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข จ าแนกตามปญหาทมาปรกษาโหราจารยมากทสด เรยงล าดบจากมากไปหานอยดงน

ปญหาทมา

ปรกษา คา

ความคดเหน คณสมบตของโหราจารย แนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษา

ดาน ๑ ดาน ๒ ดาน ๓ ดาน ๔ ดาน ๑ ดาน ๒ ดาน ๓ ดาน ๔ ดาน ๕ สงคม ศล จตใจ ปญญา ทาน ศล จตใจ ปญญา นอกพทธ

ความรก ครอบครว

ความถ ๒๘ ๑๒๑ ๕ ๑๘๐ ๓๘ ๕๑ ๗๑ ๑๐๙ ๒๗ รอยละ ๘.๓๘ ๓๖.๒๓ ๑.๕๐ ๕๓.๘๙ ๑๒.๘๔ ๑๗.๒๓ ๒๓.๙๙ ๓๖.๘๒ ๙.๑๒ ล าดบ ๓ ๒ ๔ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๕

การงาน ความถ ๕๒ ๒๑๑ ๑๖ ๒๘๘ ๗๓ ๘๖ ๑๓๓ ๑๘๗ ๔๐ รอยละ ๙.๑๗ ๓๗.๒๑ ๒.๘๒ ๕๐.๗๙ ๑๔.๐๗ ๑๖.๕๗ ๒๕.๖๓ ๓๖.๐๓ ๗.๗๑ ล าดบ ๓ ๒ ๔ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๕

การเงน ความถ ๑๕ ๖๓ ๘ ๙๗ ๒๖ ๒๔ ๔๔ ๕๗ ๑๘ รอยละ ๘.๒๐ ๓๔.๔๓ ๔.๓๗ ๕๓.๐๑ ๑๕.๓๘ ๑๔.๒๐ ๒๖.๐๔ ๓๓.๗๓ ๑๐.๖๕ ล าดบ ๓ ๒ ๔ ๑ ๓ ๔ ๒ ๑ ๕

การเรยน การศกษา

ความถ ๖ ๒๙ ๓ ๓๖ ๑ ๑๑ ๒๑ ๓๔ ๑ รอยละ ๘.๑๑ ๓๙.๑๙ ๔.๐๕ ๔๘.๖๕ ๑.๔๗ ๑๖.๑๘ ๓๐.๘๘ ๕๐.๐๐ ๑.๔๗ ล าดบ ๓ ๒ ๔ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๕

สขภาพ ความถ ๖ ๒๖ ๒ ๓๐ ๑๑ ๘ ๒๐ ๒๐ ๖ รอยละ ๙.๓๘ ๔๐.๖๓ ๓.๑๓ ๔๖.๘๘ ๑๖.๙๒ ๑๒.๓๑ ๓๐.๗๗ ๓๐.๗๗ ๙.๒๓ ล าดบ ๓ ๒ ๔ ๑ ๓ ๔ ๒ ๑ ๕

จ า ก ต า ร า งท ๔ .๑ ๐ แ ส ด งจ าน วน (Number)ค ว าม ถ (Frequency) ร อ ย ล ะ(Percentage)และระดบ (Level) โดยรวมทมตอคณสมบตของโหราจารย และแนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษา ของกลมตวอยางผรบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข จ าแนกตามปญหาทมาปรกษาโหราจารยมากทสด เรยงล าดบจากมากไปหานอยดงน ปญหาทมาปรกษาโหราจารยมากทสด มความคดเหนและความพงพอใจตอคณสมบตของโหราจารย ดานตาง ๆ เรยงล าดบจากมากไปนอยดงน ความรก ดานปญญา ความถ ๑๘๐ (๕๓.๘๙%) ดานศล ความถ ๑๒๑ (๓๖.๒๓%) ดานสงคม ความถ ๒๘ (๘.๓๘%) ดานจตใจ ความถ ๕ (๑.๕๐%) การงาน ดานปญญา ความถ ๒๘๘ (๕๐.๗๙%) ดานศล ความถ ๒๑๑ (๓๗.๒๑%) ดานสงคม ความถ ๕๒ (๙.๑๗%) ดานจตใจ ความถ ๑๖ (๒.๘๒%) การเงน ดานปญญา ความถ ๙๗ (๕๓.๐๑%) ดานศล ความถ ๖๓ (๓๔.๔๓%) ดานสงคม ความถ ๑๕ (๘.๒๐%) ดานจตใจ ความถ ๘ (๔.๓๗%) การเรยนการศกษา ดานปญญา ความถ ๓๖ (๔๘.๖๕%) ดานศล ความถ ๒๙ (๓๙.๑๙%) ดานสงคม ความถ ๖ (๘.๑๑%) ดานจตใจ ความถ ๓ (๔.๐๕%) สขภาพ ดานปญญา ความถ ๓๐

๒๐๘

(๔๖.๘๘%) ดานศล ความถ ๒๖ (๔๐.๖๓%) ดานสงคม ความถ ๖(๙.๓๘%) ดานจตใจ ความถ ๒ (๓.๑๓%) ปญหาทมาปรกษาโหราจารยมากทสด มความคดเหนและความพงพอใจตอแนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษา ดานตางๆ เรยงล าดบจากมากไปนอยดงน ความรก ดานปญญา ความถ ๑๐๙ (๓๖.๘๒%)ดานจตใจ ความถ ๗๑ (๒๓.๙๙%)ดานศล ความถ ๕๑ (๑๗.๒๓%) ดานทาน ความถ ๓๘ (๑๒.๘๔%) ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๒๗(๙.๑๒%) การงาน ดานปญญา ความถ ๑๘๗ (๓๖.๐๓%)ดานจตใจ ความถ ๑๓๓ (๒๕.๖๓%)ดานศล ความถ ๘๖ (๑๖.๕๗%) ดานทาน ความถ ๗๓ (๑๔.๐๗%) ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๔๐ (๗.๗๑%) การเงน ดานปญญา ความถ ๕๗ (๓๓.๗๓%)ดานจตใจ ความถ ๔๔ (๒๖.๐๔%)ดานทาน ความถ ๒๖(๑๕.๓๘%)ดานศล ความถ ๒๔ (๑๔.๒๐%) ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๑๘ (๑๐.๖๕%) การเรยนการศกษา ดานปญญา ความถ ๓๔ (๕๐.๐๐%)ดานจตใจ ความถ ๒๑ (๓๐.๘๘%)ดานศล ความถ ๑๑ (๑๖.๑๘%) ดานทาน ความถ ๑ (๑.๔๗%) ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๑ (๑.๔๗%) สขภาพ ดานปญญา ความถ ๒๐ (๓๐.๗๗%)ดานจตใจ ความถ ๒๐ (๓๐.๗๗%)ดานทาน ความถ๑๑ (๑๖.๙๒%)ดานศล ความถ ๘ (๑๒.๓๑%) ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๖ (๙.๒๓%)

ตารางท ๔.๑๑ แสดงจ านวน(Number) ความถ(Frequency) รอยละ(Percentage)และระดบ (Level) โดยรวมทมตอคณสมบตของโหราจารย และ แนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษา ของกลมตวอยางผรบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข จ าแนกตามการปรกษาโหราจารย ดวยศาสตรทางโหรฯตามหลก เรยงล าดบจากมากไปหานอยดงน

ศาสตรทางโหรฯตามหลก

คา ความคดเหน

คณสมบตของโหราจารย แนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษา ดาน ๑ ดาน ๒ ดาน ๓ ดาน ๔ ดาน ๑ ดาน ๒ ดาน ๓ ดาน ๔ ดาน ๕

สงคม ศล จตใจ ปญญา ทาน ศล จตใจ ปญญา นอกพทธ

ไทยจกรราศ

ความถ ๒๔ ๑๕๙ ๑๒ ๒๕๔ ๕๖ ๖๙ ๑๐๘ ๑๕๙ ๒๔ รอยละ ๕.๓๕ ๓๕.๔๑ ๒.๖๗ ๕๖.๕๗ ๑๓.๔๖ ๑๖.๕๙ ๒๕.๙๖ ๓๘.๒๒ ๕.๗๗ ล าดบ ๓ ๒ ๔ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๕

เลขศาสตร ความถ ๑๖ ๗๔ ๔ ๘๘ ๒๒ ๒๗ ๔๐ ๗๑ ๑๓ รอยละ ๘.๗๙ ๔๐.๖๖ ๒.๒๐ ๔๘.๓๕ ๑๒.๗๒ ๑๕.๖๑ ๒๓.๑๒ ๔๑.๐๔ ๗.๕๑ ล าดบ ๓ ๒ ๔ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๕

ลายมอ ความถ ๑๕ ๕๙ ๕ ๙๑ ๓๗ ๒๓ ๓๔ ๕๖ ๑๘ รอยละ ๘.๘๒ ๓๔.๗๑ ๒.๙๔ ๕๓.๕๓ ๒๒.๐๒ ๑๓.๖๙ ๒๐.๒๔ ๓๓.๓๓ ๑๐.๗๑ ล าดบ ๓ ๒ ๔ ๑ ๒ ๔ ๓ ๑ ๕

ไพยปซ ความถ ๕๑ ๑๕๘ ๑๓ ๑๙๘ ๕๕ ๖๑ ๑๐๗ ๑๒๑ ๓๗ รอยละ ๑๒.๑๔ ๓๗.๖๒ ๓.๑๐ ๔๗.๑๔ ๑๔.๔๔ ๑๖.๐๑ ๒๘.๐๘ ๓๑.๗๖ ๙.๗๑ ล าดบ ๓ ๒ ๔ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๕

๒๐๙

จ า ก ต า ร า งท ๔ .๑ ๑ แ ส ด งจ า น ว น (Number)ค ว าม ถ (Frequency) ร อ ย ล ะ(Percentage)และระดบ (Level) โดยรวมทมตอคณสมบตของโหราจารย และ แนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษา ของกลมตวอยางผรบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข จ าแนกตามการปรกษาโหราจารย ดวยศาสตรทางโหรฯตามหลก เรยงล าดบจากมากไปหานอยดงน การปรกษาโหราจารย ดวยศาสตรทางโหรฯตามหลก มความคดเหนและความพงพอใจตอคณสมบตของโหราจารย ดานตางๆ เรยงล าดบจากมากไปนอยดงน จกรราศ ดานปญญา ความถ ๒๕๔ (๕๖.๕๗%) ดานศล ความถ ๑๕๙ (๓๕.๔๑%) ดานสงคม ความถ ๒๔ (๕.๓๕%) ดานจตใจ ความถ ๑๒ (๒.๖๗%) เลขศาสตร ดานปญญา ความถ ๘๘ (๔๘.๓๕%) ดานศล ความถ ๗๔ (๔๐.๖๖%) ดานสงคม ความถ๑๖ (๘.๗๙%) ดานจตใจ ความถ ๔ (๒.๒๐%) ลายมอ ดานปญญา ความถ ๙๑ (๕๓.๕๓%) ดานศล ความถ ๕๙ (๓๔.๗๑%) ดานสงคม ความถ ๑๕ (๘.๘๒%) ดานจตใจ ความถ ๕ (๒.๙๔%) ไพยปซดานปญญา ความถ ๑๙๘ (๔๗.๑๐%) ดานศล ความถ ๑๕๘ (๓๗.๖๒%) ดานสงคม ความถ๕๑ (๑๒.๑๔%) ดานจตใจ ความถ ๑๓ (๓.๑๐%) การปรกษาโหราจารย ดวยศาสตรทางโหรฯตามหลก มความคดเหนและความพงพอใจตอแนวทางปฏบตท โหรใหค าปรกษา ดานตาง ๆ เรยงล าดบจากมากไปนอยดงน จกรราศ ดานปญญา ความถ ๑๕๙ (๓๘.๒๒%)ดานจตใจ ความถ ๑๐๘ (๒๕.๙๖%)ดานศล ความถ ๖๙ (๑๖.๕๙%) ดานทาน ความถ ๕๖ (๑๓.๔๖%) ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๒๔ (๕.๗๗%) เลขศาสตร ดานปญญา ความถ ๗๑ (๔๑.๐๔%)ดานจตใจ ความถ ๔๐ (๒๓.๑๒%)ดานศล ความถ ๓๗ (๑๕.๖๑%) ดานทาน ความถ ๒๒ (๑๒.๗๒%) ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๑๓ (๗.๕๑%) ลายมอ ดานปญญา ความถ ๕๖ (๓๓.๓๓%) ดานทาน ความถ ๓๗ (๒๒.๐๒%)ดานจตใจ ความถ ๓๔ (๒๐.๒๔%)ดานศล ความถ ๒๓ (๑๓.๖๙%)ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๑๘ (๑๐.๗๑%) ไพยปซ ดานปญญา ความถ ๑๒๑ (๓๑.๗๖%)ดานจตใจ ความถ ๑๐๗ (๒๘.๐๘%)ดานศล ความถ ๖๑ (๑๖.๐๑%) ดานทาน ความถ ๕๕ (๑๔.๔๔%) ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๓๗ (๙.๗๑%)

๒๑๐

ตารางท ๔.๑๒ แสดงจ านวน(Number) ความถ(Frequency) รอยละ(Percentage)และระดบ (Level) โดยรวมทมตอคณสมบตของโหราจารย และแนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษา ของกลมตวอยางผรบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข จ าแนกตามการปรกษาโหราจารยมากนอยแคไหน (ตอป) เรยงล าดบจากมากไปหานอยดงน

ปรกษาโหราจารยมาก

นอยแคไหน

คา

ความคดเหน คณสมบตของโหราจารย แนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษา

ดาน ๑ ดาน ๒ ดาน ๓ ดาน ๔ ดาน ๑ ดาน ๒ ดาน ๓ ดาน ๔ ดาน ๕

สงคม ศล จตใจ ปญญา ทาน ศล จตใจ ปญญา นอกพทธ

๑ - ๒ ครง ความถ ๗๒ ๒๙๔ ๒๒ ๔๒๘ ๑๐๖ ๑๑๕ ๑๙๐ ๒๘๓ ๕๗ รอยละ ๘.๘๒ ๓๖.๐๓ ๒.๗๐ ๕๒.๔๕ ๑๔.๑๑ ๑๕.๓๑ ๒๕.๓๐ ๓๗.๖๘ ๗.๕๙ ล าดบ ๓ ๒ ๔ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๕

๓ - ๕ ครง ความถ ๒๘ ๑๑๕ ๙ ๑๔๓ ๓๐ ๔๗ ๖๒ ๙๙ ๒๖ รอยละ ๙.๔๙ ๓๘.๙๘ ๓.๐๕ ๔๘.๔๗ ๑๑.๓๖ ๑๗.๘๐ ๒๓.๔๘ ๓๗.๕๐ ๙.๘๕ ล าดบ ๓ ๒ ๔ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๕

๖ - ๑๐ ครง

ความถ ๓ ๑๗ ๐ ๒๕ ๕ ๙ ๑๖ ๗ ๕ รอยละ ๖.๖๗ ๓๗.๗๘ - ๕๕.๕๖ ๑๑.๙๐ ๒๑.๔๓ ๓๘.๑๐ ๑๖.๖๗ ๑๑.๙๐ ล าดบ ๓ ๒ ๔ ๑ ๔ ๒ ๑ ๓ ๕

มากกวา ๑๐ ครง

ความถ ๓ ๒๐ ๓ ๓๕ ๘ ๙ ๒๑ ๑๘ ๔ รอยละ ๔.๙๒ ๓๒.๗๙ ๔.๙๒ ๕๗.๓๘ ๑๓.๓๓ ๑๕.๐๐ ๓๕.๐๐ ๓๐.๐๐ ๖.๖๗ ล าดบ ๓ ๒ ๔ ๑ ๔ ๓ ๑ ๒ ๕

จ าก ต าร า งท ๔ .๑ ๒ แ ส ด งจ าน วน (Number) ค ว าม ถ (Frequency) ร อ ย ล ะ(Percentage)และระดบ (Level) โดยรวมทมตอคณสมบตของโหราจารย และแนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษา ของกลมตวอยางผรบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข จ าแนกตามการปรกษาโหราจารยมากนอยแคไหน (ตอป) เรยงล าดบจากมากไปหานอยดงน การปรกษาโหราจารยมากนอยแคไหน (ตอป) มความคดเหนและความพงพอใจตอคณสมบตของโหราจารย ดานตาง ๆ เรยงล าดบจากมากไปนอยดงน ๑-๒ ครง ดานปญญา ความถ ๔๒๘ (๕๒.๔๕%) ดานศล ความถ ๒๙๔ (๓๖.๐๓%) ดานสงคม ความถ ๗๒ (๘.๘๒%) ดานจตใจ ความถ ๒๒ (๒.๗๐%) ๓-๕ครง ดานปญญา ความถ ๑๔๓ (๔๘.๔๗%) ดานศล ความถ ๑๑๕ (๓๘.๙๘%) ดานสงคม ความถ ๒๘ (๙.๔๙%) ดานจตใจ ความถ ๙ (๓.๐๕%) ๖-๑๐ ครง ดานปญญา ความถ ๒๕ (๕๕.๕๖%) ดานศล ความถ ๑๗ (๓๗.๗๘%) ดานสงคม ความถ๓ (๖.๖๗%) ดานจตใจ ความถ ๐ (๐%) มากกวา ๑๐ ครงดานปญญา ความถ ๓๕ (๕๗.๓๘%) ดานศล ความถ ๒๐ (๓๒.๗๙%) ดานสงคม ความถ ๓ (๔.๙๒%) ดานจตใจ ความถ ๓ (๔.๙๒%)

๒๑๑

การปรกษาโหราจารยมากนอยแคไหน (ตอป) มความคดเหนและความพงพอใจตอแนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษา ดานตาง ๆ เรยงล าดบจากมากไปนอยดงน ๑-๒ ครง ดานปญญา ความถ ๒๘๓ (๓๗.๖๘%)ดานจตใจ ความถ ๑๙๐ (๒๕.๓๐%)ดานศล ความถ ๑๑๕ (๑๕.๓๑%) ดานทาน ความถ ๑๐๖ (๑๔.๑๑%) ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๕๗ (๗.๕๙%) ๓ -๕ครง ดานปญญา ความถ ๙๙ (๓๗.๕๐%)ดานจตใจ ความถ ๖๒ (๓๓.๔๘%)ดานศล ความถ ๔๗ (๑๗.๘๐%) ดานทาน ความถ ๓๐ (๑๑.๓๖%) ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๒๖ (๙.๘๕%) ๖-๑๐ ครง ดานจตใจ ความถ ๑๖ (๓๘.๑๐%)ดานศล ความถ ๙ (๑๒.๔๓%) ดานศล ความถ ๗ (๑๖.๖๗%) ดานทาน ความถ ๕ (๑๑.๐๙%) ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๕ (๑๑.๐๙%) มากกวา ๑๐ ครง ดานจตใจ ความถ ๒๑ (๓๕.๐๐%)ดานปญญา ความถ ๑๘ (๓๐.๐๐%) ดานศล ความถ ๙ (๑๕.๐๐%) ดานทาน ความถ ๘ (๑๓.๓๓%) ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๔ (๖.๖๗%)

ตารางท ๔.๑๓ แสดงจ านวน(Number) ความถ(Frequency) รอยละ(Percentage)และระดบ (Level) โดยรวมทมตอคณสมบตของโหราจารย และ แนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษา ของกลมตวอยางผรบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข จ าแนกตามการเลอกปรกษาทางโหราศาสตรจากโหราจารยท เรยงล าดบจากมากไปหานอยดงน

เลอกปรกษาท

คา ความคดเหน

คณสมบตของโหราจารย แนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษา ดาน ๑ ดาน ๒ ดาน ๓ ดาน ๔ ดาน ๑ ดาน ๒ ดาน ๓ ดาน ๔ ดาน ๕

สงคม ศล จตใจ ปญญา ทาน ศล จตใจ ปญญา นอกพทธ

อาย ความถ ๐ ๓ ๒ ๗ ๒ ๒ ๕ ๑ ๑ รอยละ ๐ ๒๕.๐๐ ๑๖.๖๗ ๕๘.๓๓ ๑๘.๑๘ ๑๘.๑๘ ๔๕.๔๕ ๙.๐๙ ๙.๐๙ ล าดบ ๔ ๒ ๓ ๑ ๓ ๒ ๑ ๔ ๕

ความมชอเสยง

ความถ ๒๕ ๖๕ ๖ ๙๘ ๓๒ ๒๘ ๔๓ ๕๖ ๑๑ รอยละ ๑๒.๘๙ ๓๓.๕๑ ๓.๐๙ ๕๐.๕๒ ๑๘.๘๒ ๑๖.๔๗ ๒๕.๒๙ ๓๒.๙๔ ๖.๔๗ ล าดบ ๔ ๒ ๓ ๑ ๓ ๔ ๒ ๑ ๕

บคลก ลกษณะ

ความถ ๗ ๓๗ ๒๖ ๖๒ ๑๔ ๑๗ ๒๒ ๒๔ ๑๓ รอยละ ๕.๓๐ ๒๘.๐๓ ๑๙.๗๐ ๔๖.๙๗ ๑๕.๕๖ ๑๘.๘๙ ๒๔.๔๔ ๒๖.๖๗ ๑๔.๔๔ ล าดบ ๔ ๒ ๓ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๕

ความร ความ

สามารถ

ความถ ๗๔ ๓๔๐ ๓๔ ๔๖๔ ๑๐๑ ๑๓๓ ๒๑๙ ๓๒๖ ๖๗ รอยละ ๘.๑๑ ๓๗.๒๘ ๓.๗๓ ๕๐.๘๘ ๑๑.๙๔ ๑๕.๗๒ ๒๕.๘๙ ๓๘.๕๓ ๗.๙๒ ล าดบ ๔ ๒ ๓ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๕

จากตารางท ๔.๑๓ แสดงจ านวน(number) ความถ(frequency) เกยวกบความคดเหนและความพงพอใจโดยรวม ทมตอคณสมบต และ แนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษาแนวทางปฏบตในการใหค าปรกษาของโหราจารย ของกลมตวอยางผรบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข จ าแนกตามการเลอกปรกษาทางโหราศาสตรจากโหราจารยท เรยงล าดบจากมากไปหานอยดงน

๒๑๒

การเลอกปรกษาทางโหราศาสตรจากโหราจารยท มความคดเหนและความพงพอใจตอคณสมบตของโหราจารย ดานตาง ๆ เรยงล าดบจากมากไปนอยดงน อาย ดานปญญา ความถ ๗ (๕๘.๓๓%) ดานศล ความถ ๓ (๒๕.๐๐%) ดานจตใจ ความถ ๒ (๑๖.๖๗%)ดานสงคม ความถ ๐ (๐%) ความมชอเสยง ดานปญญา ความถ ๙๘ (๕๐.๕๒%) ดานศล ความถ ๖๕ (๓๓.๕๑%) ดานสงคม ความถ ๒๕ (๑๒.๘๙%) ดานจตใจ ความถ ๖ (๓.๐๙%) บคลกลกษณะ ดานปญญา ความถ ๖๒ (๔๖.๙๗%) ดานศล ความถ ๓๗ (๒๘.๐๓%) ดานสงคม ความถ ๒๖ (๑๙.๗๐%) ดานจตใจ ความถ ๗ (๕.๗๐%) ความรความสามารถดานปญญา ความถ ๔๖๔ (๕๐.๘๘%) ดานศล ความถ ๓๔๐ (๓๗.๒๘%) ดานสงคม ความถ ๗๔ (๘.๑๑%) ดานจตใจ ความถ ๓๔ (๓.๗๓%) การเลอกปรกษาทางโหราศาสตรจากโหราจารยท มความคดเหนและความพงพอใจตอแนวทางปฏบตทโหรใหค าปรกษา ดานตาง ๆ เรยงล าดบจากมากไปนอยดงน อาย ดานจตใจ ความถ ๕ (๔๕.๔๕%)ดานศล ความถ ๒ (๑๘.๑๘%) ดานทาน ความถ ๒(๑๘.๑๘%)ดานปญญา ความถ ๑ (๙.๐๙%)ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๙ (๙.๐๙%) ความมชอเสยง ดานปญญา ความถ ๕๖ (๓๒.๙๔%)ดานจตใจ ความถ ๔๓ (๒๕.๒๙%)ดานทาน ความถ ๓๒ (๑๘.๘๒%)ดานศล ความถ ๒๘ (๑๖.๔๗%) ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๑๑ (๖.๔๗%) บคลกลกษณะ ดานปญญา ความถ ๒๔ (๒๖.๖๗%)ดานจตใจ ความถ ๒๒ (๒๔.๔๔%)ดานศล ความถ ๑๗ (๑๘.๘๙%) ดานทาน ความถ ๑๔ (๑๕.๕๖%)ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๑๓ (๑๔.๔๔%) ความรความสามารถ ดานปญญา ความถ ๓๒๖ (๓๘.๕๓%)ดานจตใจ ความถ ๒๑๙ (๒๕.๘๙%)ดานศล ความถ ๑๓๓ (๑๕.๗๒%) ดานทาน ความถ ๑๐๑ (๑๑.๙๔%)ดานนอกพทธศาสนา ความถ ๖๗ (๗.๙๒%)

ตารางท ๔.๑๔ แสดงหลกการ เปาหมาย วธการ และตวอยางหลกธรรมทโหราจารยทใชในการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข

ผให สมภาษณ

คนท หลกการ เปาหมาย วธการ หลกธรรม

๑ ใหค ำปรกษำเรองควำมรก กำรงำน โดยใชวธกำรทำงโหรำศำสตรเพอจงใจใหปรบเปลยนพฤตกรรมและพฒนำตนเอง

จงใจใหผรบค ำปรกษำปรบเปลยนพฤตกรรมทเหมำะสมและแกปญหำนนได เชน กรณทะเลำะ

ไพยบซ กำรดลำยมอ เลข ๗ ตว ใชควำมเปนกลยำณมตรจงใจและรวมกนคดแกปญหำใหผรวมกำรปรกษำ

หลกพรหมวหำร ๔กลยำณมตร ๗ หลกสจจะ อคต ๔ หลกธรรมสทธำ สต สมปชญญะ ใหทำนรกษำศล1

1 สมภำษณ อำจำรยเจนจรำ วงศสำโรจน, หลกกำร วธกำร เปำหมำย ในกำรปรกษำทำงโหรำศำสตร, ๒๗ สงหำคม ๒๕๕๙.

๒๑๓

ผให สมภาษณ

คนท หลกการ เปาหมาย วธการ หลกธรรม

กบพอแมกใหแกโดยกำรกลำวขอขมำพอแม

๒ เปดกวำงแนวทำงโหรำศำสตรหลำย ๆ สำขำรวมทงเรองผลของกำรกระท ำตำมหลกพทธศำสนำทเปนเสมอนแผนทใหอำนควำมเปนไปของบคคลทเขำมำปรกษำ

สรำงสมพนธภำพในฐำนะเปนกลยำมตรเปนพนฐำนเพอคอยชแนะเรองกำรเงน กำรงำน ควำมรก ครอบครว

ใชหลกโหรำศำสตรไทยจกรรำศ พรอมกบกำรพดคยใหผรบค ำปรกษำคดไตรตรองเพอทจะยอมรบตวเองยอมรบปญหำและมแรงจงใจในกำรแกปญหำ

หลกสจจะ สมปชญญะ ขนต โสรจจะ หลกอปปมำทะ ใหทำนรกษำศลกำรรจกกำละเทศะ กำรสวดมนต รกษำศล ๕2

๓

ขนอยกบระยะเวลำแลวแตปญหำและเจตนำของผรบกำรปรกษำ -ปญหำทกเรอง : กำรงำน ควำมรก สขภำพ

สงเสรมใหคดแกปญหำอยำงมสตสมปชญญะดวยคนหำสำเหตปจจยแหงควำมส ำเรจและลมเหลว

โหรศำสตรไทยจกรรำศและ เลข ๗ ตว-เปนกลยำณมตร ใหผรบค ำปรกษำไมประมำท ปรบเปลยนพฤตกรรมและมโยนโสมนสกำร ในกำรแกปญหำและกำรพฒนำตน

กำรปลอยวำงปญหำ3 และผลกรรม กฎแหงกรรม วรยะควำมสนโดษ ควำมไมประมำท สวดมนตไหวพระปฏบตวปสสนำกรรมฐำน มสต สมปชญญะ : ในชวตประจ ำ

2 สมภำษณ กฤตกำวลย หรญส, หลกกำร วธกำร เปำหมำย ในกำรปรกษำทำงโหรำศำสตร, ๑๐ พฤศจกำยน ๒๕๕๙.

3 สมภำษณ อำจำรย นรศรำ เลศเมอง, หลกกำร วธกำร เปำหมำย ในกำรปรกษำทำงโหรำศำสตร, ๒๙ พฤศจกำยน ๒๕๕๙.

๒๑๔

ผให สมภาษณ

คนท หลกการ เปาหมาย วธการ หลกธรรม

วนฆรำวำสธรรม (ควำมรก)ควำมไมประมำท

๔

บรณำกำรโหรศำสตรเพอใหเหนกำรเกดขนมำ เหตกำรณตำงๆในชวตคน โดยเฉพำะสวนทเปนปญหำ ชะตำชวตบคคล แตชใหเหนวำกำรกระท ำเปนปจจยส ำคญทสด

เพอเปนกำรปรกษำทำงใจพรอมกบชใหเหนถงสำเหตของปญหำในปจจบนหรออนำคต เพอใหผรบค ำปรกษำยอมรบ และแกไขดวยตวเอง

โหรศำสตรไทยจกรรำศและ เลข ๗ ตว วำงตวเปนกลยำณมตร ใหผรบค ำปรกษำ วำงใจทจะเลำปญหำใหก ำลงใจ รวมกนคนหำสำเหตของปญหำ โดยเฉพำะปญหำจำกกำรกระท ำของผรบค ำปรกษำ โดยเรมกำรท ำใหยอมรบปญหำ และใชสตพจำรณำหำทำงออก และเพยรพยำยำมแกไข แลวรอผลดวยควำมอดทน

พรหมวหำร ๔ หลกกลยำณมตร สตสมปชญญะ4

๕

ใชเวลำพดคยในฐำนะเปน

สงเสรมใหมควำมสงบเพอทจะใช

ใชโหรศำสตรหลำยๆสำขำ

ศล ๕5 สวดมนต นงสมำธ ใหมจตอำสำ

4 สมภำษณ อำจำรยณฐกำญจน เลำหภำนพงษ, หลกกำร วธกำร เปำหมำย ในกำรปรกษำทำงโหรำศำสตร, ๒๘ สงหำคม ๒๕๕๙. 5 สมภำษณ กลญปภส รตนนนกลสห, หลกกำร วธกำร เปำหมำย ในกำรปรกษำทำงโหรำศำสตร, ๙ ธนวำคม ๒๕๕๙.

๒๑๕

ผให สมภาษณ

คนท หลกการ เปาหมาย วธการ หลกธรรม

กลยำณมตร แลวคอยใหผรบค ำปรกษำคดพจำรณำแกปญหำดวยตนเอง

ศกยภำพในกำรแกปญหำ ด ำรงคชวต อยดวยควำมไมประมำท ใหทบทวนกำรตดสนใจใหมใหสอดคลองกบสภำพเปนจรง

โดยเฉพำะเลข ๗ ตวเพอตรวจสอบขอมลทตรงกนในแตละสำขำ โดยเนนทำงดำน ควำมรก กำรงำน สขภำพ อบตเหต

กำรกระท ำค ำพด กำรแสดงออกอยำง มตสมปชญญะ

๖ เรองสข ทกข โชค หรอเครำะหเปนธรรมดำของมนษยหมนไปตำมรำศ กศล และอกศล ลวนหมนเปลยนแปลงไปเปนธรรมดำ ไมมอะไรถำวร

พฒนำสตสมปชญญะ เพอหำทำงออกใหแกควำมทกข ขณะเดยวกนไมประมำทขณะมควำมสข ใชสตสมปชญญะเพอพจำรณำใครครวญปญหำและหำทำงแกปญหำ

ใชหลกเลข๗ ตว,ไพยปซกบหลกวชำโหรำศำสตรหลกสถต แลวชทำงออกทเหมำะสม

ศล ๕ โยนโสมนสกำร สตสมปชญญะ สงคหะวตถ ๔ กลยำณมตรธรรม ๗6

๗

โดยมควำมเชอพนฐำนวำพฤตกรรมไมเหมำะสมเกดจำกพฤตกรรม ทศนคตทผดพลำด เชนกำรคดวำตนเองควรได

ใชหลกโหรศำสตรบอกใหผรบค ำปรกษำวำชวตจะเปนอยำงไร ขณะนอยจดไหนแลว ตอไปจะเปนอยำงไร แลวท ำใหม

ใชโหรศำสตรไพยปซ หลกจตวทยำใหบคคลยอมรบและกลยำณมตรมสตเพอแกปญหำโดยเฉพำะอยำงยงชวยเหลอไมใหทกข

ฝกสต ปฏบตกรรมฐำน ศล ๕ สวดมนต ไหวพระ หลกจรต ๖7

6 สมภำษณ จำรยจำรภำ สรบรณกล, หลกกำร วธกำร เปำหมำย ในกำรปรกษำทำงโหรำศำสตร, ๑๙ ตลำคม ๒๕๕๙. 7 สมภำษณ อำจำรยกำมล แสงวงศ, หลกกำร วธกำร เปำหมำย ในกำรปรกษำทำงโหรำศำสตร, ๑๖ พฤศจกำยน ๒๕๕๙.

๒๑๖

ผให สมภาษณ

คนท หลกการ เปาหมาย วธการ หลกธรรม

โนน หรอควรเจอ ไมควรเจอน พอไมไดตำมคดกจะสรป จงวเครำะหสงทท ำ ควรเจอ ควรไดตำมหลกโหรศำสตร เพอใหปรบเปลยนพฤตกรรม

สต เพอกลบมำสกำรแกไขพฤตกรรม

และเครยดกบปญหำเปนกำรซ ำเตมตนเอง แลวรวมสนทนำพดคยเพอแกปญหำ

๘

ใหค ำปรกษำปญหำทมสำเหต ทงทำงกำยและจตใจ โดยใชเวลำแตกตำงออกไปแลวแตกรณ

กระตนใหผรบค ำปรกษำสมำรถมก ำลงใจ ก ำลงควำมคดทจะแกปญหำดวยตนเอง โดยเฉพำะอยำงยงใหมองถงเหต-ปจจยแหงควำมเจรญ หรอควำมเสอมอยำงรอบดำน

ใชโหรำศำสตรไทยจกรรำศ และเลข๗ตว รบฟง จงใจ และกระตน ดวยเหตผล และเครองมอทำงโหรศำสตร ใหผรบค ำปรกษำมแรงจงใจ และเลอกวธแกปญหำทเหมำะสมสงทไมควรท ำเลย คอกำรต ำหน หรอไมเขำใจ

กฎแหงกรรม ขนต โสรจจะ อภยทำน กำรปฏบตสมำธ วปสสนำกรรมฐำน กลยำณมตร ๗ กฎไตรลกษณ พรหมวหำร ๔8

๙

กำรดลำยมอเปนหลก ถำภำพรวมก

เพอสรำงแรงจงใจใหผรบปรกษำเชอ

ใชดลำยมอท ำหนำทแปลสงท

สจจวำท9 สตสมปชญญะ

8 สมภำษณ อำจำรยฌญกร เขยวลงยำ, หลกกำร วธกำร เปำหมำย ในกำรปรกษำทำงโหรำศำสตร, ๑๗ ตลำคม ๒๕๕๙. 9 สมภำษณ อำจำรยอภชำต ศรสำวนนท, หลกกำร วธกำร เปำหมำย ในกำรปรกษำทำงโหรำศำสตร, ๑๑ กนยำยน ๒๕๕๙.

๒๑๗

ผให สมภาษณ

คนท หลกการ เปาหมาย วธการ หลกธรรม

จะดจำกสญลกษณ ทเปนสถตทรวบรวมไวในศำสตรกำรดลำยมอ รวมปญหำเฉพำะอยำง กจะดจำกต ำแหนงเฉพำะตำมระยะเวลำ อำย

ละยอมปฏบตตำมค ำแนะน ำ ทเปนทงกำรพฒนำชวตในแงมโชคและสวนทมเครำะหกใหก ำลงใจ

ปรำกฏบนลำยมอ สญลกษณของโชค และควำมอบโชค ใหวำงใจไมยดทงโชคและควำมอบโชค เอทจะไดมก ำลงใจ ไมประมำทในกำรด ำเนนชวต โดยเนนกำรใหควำมส ำคญตอกำรใชสตสมปชญญะเปนหลก

พรหมวหำรธรรม

๑๐ อรยสจจ ๔คอทกข สมทย นโรธ มรรคเพอกำรแกปญหำ หำสำเหต และแนวทำงแกปญหำตำมควำมเปนจรง

กำรด ำเนนกระบวนกำรแกปญหำตำมขนตอนแหง อรยสจจ ๔

ตงสมมตฐำนในกำรเขำสกระบวนกำรปรกษำบนพนฐำนควำมแตกตำงระหวำงบคคล ไมวำจะเปนตำมจรต อปนสย ควำมเชอ คำนยม เพอสรำงแรงจงใจในกำรแกปญหำและพฒนำตนเองของผรบค ำปรกษำ

อรยสจจ ๔ กระบวนกำร โยนโสมนสกำร10

๑๑ เนนกำรใชศำสตร ใหเหนถงสำเหต ใชไพยปซ ชแนะให สตสมปชญญะ

10 สมภำษณ พระมหำเผอน กตตโสภโณ, ผศ. ดร., หลกกำร วธกำร เปำหมำย ในกำรปรกษำทำงโหรำศำสตร, ๒๘ พฤศจกำยน ๒๕๖๐.

๒๑๘

ผให สมภาษณ

คนท หลกการ เปาหมาย วธการ หลกธรรม

ทำโรตประสำนกบโหรศำสตรสำขำอนๆ โดยชใหยอมรบวำปญหำเกดจำกเหตปจจยอะไร แลวจงใจใหสรำงเหตด และขจดเหตไมดออกไป ปญหำครอบครวเปนเรองหลก

ของปญหำ เพอใหบคคลเกดก ำลงใจ มควำมสงบไมฟงซำน แลวคอยชชองทำงใหแกปญหำไปตำมสำเหต

เหนปญหำ สำเหตของปญหำ กระตนใหมก ำลงใจมควำมหวง ขจดควำมหลง ควำมวนวำยใจ บรรเทำควำมเครยด

โยนโสมนสกำร หลกกำรกลยำณมตร11

๑๒

ใหคมภรมหำสตตะเลข ๗ ตวเปนหลก โดยโหรศำสตรไทย โดยใหคนปรกษำทำงกำรงำน กำรเงน ควำมรก เปนหลก

กำรชใหเหนถงปญหำทมำจำกดวงชะตำ เพอจงใจใหผรบค ำปรกษำศรทธำทจะแกปญหำตำมค ำแนะน ำของโหรศำสตรและจำกทไดพดคยและวเครำะหดวยกน

ใชกระบวนกำรทำงโหรำศำสตร ทผสมผสำนเพอชใหเหนถงสภำพปญหำ วำมสำเหตทเกดจำกอะไร จำกนนกจงใจใหแกไข ดวยวธกำรตำงๆ ไมวำจะเปนกำรปฏบตทำงศำสนำทำงสงคมและจตวทยำ

ท ำบญ ใหทำน รกษำศล กำรลดอตตำ เพอกำรเปนผรเรมในปญหำระหวำงบคคล กำรท ำสมำธ12

๑๓

ใชหลกกำรดลำยมอเพอกำร

เพอใหผรบค ำปรกษำเกด

ใชหลกกำรดลำยมอกำรพดคย

ควำมอดทน ควำมไมประมำท

11 สมภำษณ อำจำรย กนตฤทย ดำวนนำ, หลกกำร วธกำร เปำหมำย ในกำรปรกษำทำงโหรำศำสตร, ๑๖ ตลำคม ๒๕๕๙. 12 สมภำษณ อำจำรย ธนกร สนเกษม, หลกกำร วธกำร เปำหมำย ในกำรปรกษำทำงโหรำศำสตร, ๑๗ ตลำคม ๒๕๕๙.

๒๑๙

ผให สมภาษณ

คนท หลกการ เปาหมาย วธการ หลกธรรม

ท ำนำยตำมชวงอำย ทงเรอง เครำะห และโชคด เพอใหเขำใชชวตอยำงมสตสมปชญญะ ในชวงปหนงเปนอยำงนอย หำกเลยชวงปตอไป อำจมำปรกษำใหม

ก ำลงใจในชวงชวตทรงโรจน และในชวงทตกต ำกใหอดทน มก ำลงใจเพอทจะไดแกปญหำไปตำมควำมเปนจรงตำมสภำพปญหำ

วเครำะหโชคชะตำตำมทอำนไดบนลำยมอ โดยกำรใหควำมสนใจอตตำ เลอกวธกำรทเหมำะสมใหแกไข โดยผรบค ำปรกษำตองมสตสมปชญญะ และวเครำะหรำยละเอยดปญหำดวยตวเอง

หลกศรทธำ และเหน คณคำชวตควำมเพยรในกำรเขำใจตนเอง ผอน และเขำใจ ปญหำ วธแกไข13

๑๔

สนใจกำรพยำกรณโหรำศำสตรไทยจกรรำศ เรองกำรสรำงสรรค ในดำนธรกจกำรงำน กำรด ำรงชพ เพรำะจะไดแนะน ำปรกษำ ในแงประสบกำรณเชงบวก เปนประสบกำรณชวตชนสง ไมสนใจกำรปรกษำเรองควำม

สวนใหญจะปรกษำเพอให ผปรกษำไดคดวเครำะห และเลอกวธแกปญหำเรองธรกจ ในแงประสบกำรณ และวธกำรพฒนำธรกจเชงบวก เพรำะผปรกษำมกจะเปนเจำของธรกจ

หำกเปนกำรพฒนำธรกจเชงบวก กำรปรกษำกจะเนนขอมลทำงบวกตำมหลกโหรศำสตรไทย แตถำผปรกษำมปญหำทำงอำรมณดวย กจ ำเปนตองพดคยใชเวลำ ทงใหก ำลงใจ ใหมควำมอดทน

หลกวมงสำ ควำมอดทน เรองกรรม หลกอทธบำท ๔ ในกำรท ำธรกจ14

13 สมภำษณ ภำนมำส คำดกำรณไกล, หลกกำร วธกำร เปำหมำย ในกำรปรกษำทำงโหรำศำสตร, ๑๑ กนยำยน ๒๕๕๙. 14 สมภำษณ อำจำรยวฒชย แซโงว (พำยพ วชโร), หลกกำร วธกำร เปำหมำย ในกำรปรกษำทำงโหรำศำสตร, ๑๗ ตลำคม ๒๕๕๙.

๒๒๐

ผให สมภาษณ

คนท หลกการ เปาหมาย วธการ หลกธรรม

รก เนนโหรศำสตรไทย

๑๕

ใชโหรำศำสตรไทยจกรรำศ ในกำรใหค ำปรกษำเปนศนยกลำง จำกกำรพดคยกบผมำปรกษำ ท ำใหทรำบถงกระบวนกำรแกปญหำในวถชวตของบคคล จำกนนผใหค ำปรกษำจะใหระบำยเฉพำะเรองเฉพำะจด แลวผกดวงเพอเชอมโยงปญหำใหเกดขนตำมดวงชะตำ

ใหกำรปรกษำปญหำของชวงวยในเบองตน มเปำหมำยเพอใหผรบค ำปรกษำ ยอมรบท ำใจใหได

ใชทงหลกกำรปรกษำเชงจตวทยำ และหลกโหรศำสตรดำนตำง ๆ โดยเฉพำะกำรสมภำษณทตองใชเวลำนำน กจะท ำใหเหนสภำพปญหำและแนวทำงแกไขไดชดเจนยงขน

กำรสวดมนต ไหวพระ ท ำบญ ใหทำน ควำมอดทน กลยำณมตรธรรม15

๑๖

ใชโหรสำสตรหลำยสำขำเพอบรณำกำรท ำควำมเขำใจ เรองโชคและเครำะหแลวอธบำยใหเขำใจสภำพ

สงเสรมก ำลงใจ ดวยกำรชแจงใหเหนสภำพควำมเปนจรงของปญหำดวยกำรใหเวลำปรกษำอยำง

กำรสรำงสมสมพนธภำพอนดระหวำงผใหค ำปรกษำและผขอค ำปรกษำใหก ำลงใจชวยคด

กำรท ำสมำธ16 อบปมำทธรรม โยนโสมนสกำร ควำมเปน กลยำณมตร โลกธรรม ๘

15 สมภำษณ อำจำรยพรชนน อกฤษโชค, หลกกำร วธกำร เปำหมำย ในกำรปรกษำทำงโหรำศำสตร, ๒๘ พฤศจกำยน ๒๕๕๙.

16 สมภำษณ ภญโญ พงษเจรญ , หลกกำร วธกำร เปำหมำย ในกำรปรกษำทำงโหรำศำสตร , ๒๑ พฤศจกำยน ๒๕๕๙.

๒๒๑

ผให สมภาษณ

คนท หลกการ เปาหมาย วธการ หลกธรรม

ปญหำ ควำมจรง ตำมขอมล หลำย ๆ ทำง

เหมำะสม โดยเฉพำะอยำงยงกำรสบสำวใหถงสำเหตส ำคญของปญหำ เพอใหด ำเนนชวตดวยควำมไมประมำท

และสงเสรมใหคดดวยตนเอง

ควำมไมประมำท

๑๗

ใชหลกกำรค ำนวณดวงชะตำแบบสำกล เมอพบชวงทดหรอรำย ตำมระยะเวลำ จำกนนกค ำนวณเรองทผขอค ำปรกษำถำมจ ำเพำะเจำะจง เพอทจะใหผขอค ำปรกษำไดไตรตรองเฉพำะ เรอง ๆ ไป

ใหผขอค ำปรกษำเขำใจอตตะลกษณของตนเองทอำจสรำงปญหำ ในประเดนตำง ๆในชวต หรออตตะลกษณ ทเออตอควำมส ำเรจในชวตกำรงำน

เปนกลยำณมตรใหรจกโยนโสมนสกำร จำกอตตะลกษณตน จำกสภำพปญหำเพอใหผรบค ำปรกษำ คดถกทำงตำมแนวสป ปรสธรรม ๗ เปนตน เพอทจะไดมศกยภำพในกำรแกปญหำและพฒนำตน

เรองกรรม สตสมปชญญะ เรองกำรยอมรบ ควำมจรง ทงสภำพ ปญหำตนและหลกกำร แกไข สปปรสธรรม ๗17

จากตารางท ๔.๑๔ แสดงหลกการ เปาหมาย วธการ และตวอยางหลกธรรมทโหราจารยทใชในการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ผใหค าปรกษาทานท ๑ ไดแสดงหลกการเรองความรก การงาน โดยใชวธการทางโหราศาสตรเพอจงใจใหปรบเปลยนพฤตกรรมและพฒนาตนเอง โดยมเปาหมายจงใจใหผรบค าปรกษาปรบเปลยนพฤตกรรมทเหมาะสมและแกปญหานนไดเชน กรณทะเลาะกบพอแมกใหแกโดยการกลาวขอขมาพอแม ไดเสนอวธการทใชเปนประจ าคอจบไพยบซ การดลายมอ เลข ๗ ตว ใชความเปนกลยาณมตรจงใจและรวมกนคดแกปญหาใหผรวมการปรกษา และไดยกหลกธรรมไดแก

17 สมภำษณ:วรพล ไมสน(พลงวชร), หลกกำร วธกำร เปำหมำย ในกำรปรกษำทำงโหรำศำสตร, ๖ พฤศจกำยน ๒๕๕๙.

๒๒๒

หลกพรหมวหาร ๔, กลยาณมตรธรรม ๗ หลกสจจะ, อคต ๔ ,หลกธรรมสทธา,สตสมปชญญะและใหทานรกษาศล ในการใหค าปรกษาเพอลดความทกข ผใหค าปรกษาทานท ๒ ไดแสดงหลกการโดยเปดกวางแนวทางโหราศาสตรหลาย ๆ สาขารวมทงเรองผลของการกระท าตามหลกพทธศาสนาทเปนเสมอนแผนทใหอานความเปนไปของบคคลทเขามาปรกษา โดยมเปาหมายจงใจใหผรบค าปรกษา สรางสมพนธภาพในฐานะเปนกลยามตรเปนพนฐานเพอคอยชแนะเรองการเงน การงาน ความรก ครอบครว ไดเสนอวธการทใชเปนประจ าคอใชหลกโหราศาสตรไทยจกรราศ พรอมกบการพดคยใหผ รบค าปรกษาคดไตรตรองเพอทจะยอมรบตวเองยอมรบปญหาและมแรงจงใจในการแกปญหา และไดยกหลกธรรมไดแก หลกสจจะ,สมปชญญะ, ขนต, โสรจจะ ,หลกอปปมาทะ ใหทานรกษาศล การรจกกาลเทศะ การสวดมนต รกษาศล ในการใหค าปรกษาเพอลดความทกข ผใหค าปรกษาทานท ๓ ไดแสดงหลกการวาขนอยกบระยะเวลาแลวแตปญหาและเจตนาของผรบการปรกษา-ปญหาทกเรอง: การงาน ความรก สขภาพ โดยมเปาหมายจงใจใหผรบค าปรกษาสงเสรมใหคดแกปญหาอยางมสตสมปชญญะดวยคนหาสาเหตปจจยแหงความส าเรจและลมเหลว ไดเสนอวธการทใชเปนประจ าคอใชหลกโหราศาสตร โหรศาสตรไทยจกรราศและ เลข ๗ ตว เปนกลยาณมตร ใหผรบค าปรกษาไมประมาท ปรบเปลยนพฤตกรรมและมโยนโสมนสการ ในการแกปญหาและการพฒนาตน และไดยกหลกธรรมไดแก การปลอยวางปญหา และผลกรรมกฎแหงกรรม,วรยะ,ความสนโดษ,ความไมประมาท,สวดมนต ไหวพระ,ปฏบตวปสสนากรรมฐาน, มสตสมปชญญะ: ในชวตประจ าวน,ฆราวาสธรรม (ความรก),ความไมประมาท ในการใหค าปรกษาเพอลดความทกข ผใหค าปรกษาทานท ๔ ไดแสดงหลกการบรนาการโหรศาสตรเพอใหเหนการเกดขนมา เหตการณตางๆในชวตคน โดยเฉพาะสวนทเปนปญหา ชะตาชวตบคคล แตชใหเหนวาการกระท าเปนปจจยส าคญทสด โดยมเปาหมายจงใจใหผรบค าปรกษาเพอเปนการปรกษาทางใจพรอมกบชใหเหนถงสาเหตของปญหาในปจจบนหรออนาคต เพอใหผรบค าปรกษายอมรบ และแกไขดวยตวเอง ไดเสนอวธการทใชเปนประจ าคอ โหรศาสตรไทยจกรราศและ เลข ๗ ตว วางตวเปนกลยาณมตร ใหผรบค าปรกษา วางใจทจะเลาปญหาใหก าลงใจ รวมกนคนหาสาเหตของปญหา โดยเฉพาะปญหาจากการกระท าของผรบค าปรกษา โดยเรมการท าใหยอมรบปญหา และใชสตพจารณาหาทางออก และเพยรพยายามแกไข แลวรอผลดวยความอดทน และไดยกหลกธรรมไดแกพรหมวหาร ๔,หลกกลยาณมตร,สตสมปชญญะ ผใหค าปรกษาทานท ๕ ไดแสดงหลกการใชเวลาพดคยในฐานะเปนกลยาณมตร แลวคอยใหผรบค าปรกษาคดพจารณาแกปญหาดวยตนเอง โดยมเปาหมายจงใจใหผรบค าปรกษาสงเสรมใหมความสงบเพอทจะใชศกยภาพในการแกปญหา ด ารงคชวต อยดวยความไมประมาท ใหทบทวนการตดสนใจใหมใหสอดคลองกบสภาพเปนจรง ไดเสนอวธการทใชเปนประจ าคอใชโหรศาสตรหลาย ๆสาขา โดยเฉพาะเลข 7 ตวเพอตรวจสอบขอมลทตรงกนในแตละสาขา โดยเนนทางดาน ความรก การงาน สขภาพ อบตเหต และไดยกหลกธรรมไดแก. ศล ๕, สวดมนต นงสมาธ,ใหมจตอาสา, การกระท าค าพดและการแสดงออกอยางมสตสมปชญญะ

๒๒๓

ผใหค าปรกษาทานท ๖ ไดแสดงหลกการเรองสข ทกข โชค หรอเคราะหเปนธรรมดาของมนษยหมนไปตามราศ กศล และอกศล ลวนหมนเปลยนแปลงไปเปนธรรมดา ไมมอะไรถาวร โดยมเปาหมายจงใจใหผรบค าปรกษา พฒนาสตสมปชญญะ เพอหาทางออกใหแกความทกข ขณะเดยวกนไมประมาทขณะมความสข ใชสตสมปชญญะเพอพจารณาใครครวญปญหาและหาทางแกปญหา ไดเสนอวธการทใชเปนประจ าคอใชหลกเลข๗ ตว,ไพยปซกบหลกวชาโหราศาสตรหลกสถต แลวชทางออกทเหมาะสม และไดยกหลกธรรมไดแก ศล ๕,โยนโสมนสการ,สตสมปชญญะ,สงคหะวตถ ๔และกลยาณมตรธรรม ผใหค าปรกษาทานท ๗ ไดแสดงหลกการโดยมความเชอพนฐานวาพฤตกรรมไมเหมาะสมเกดจากพฤตกรรม ทศนคตทผดพลาด เชนการคดวาตนเองควรไดโนน หรอควรเจอ ไมควรเจอน พอไมไดตามคดกจะสรป จงวเคราะหสงทท า ควรเจอ ควรไดตามหลกโหรศาสตร เพอใหปรบเปลยนพฤตกรรม โดยมเปาหมายจงใจใหผรบค าปรกษาใชหลกโหรศาสตรบอกใหผรบค าปรกษาวาชวตจะเปนอยางไร ขณะนอยจดไหนแลว ตอไปจะเปนอยางไร แลวท าใหมสต เพอกลบมาสการแกไขพฤตกรรม ไดเสนอวธการทใชเปนประจ าคอใชโหรศาสตรไพยปซ หลกจตวทยาใหบคคลยอมรบและกลยาณมตรมสตเพอแกปญหา โดยเฉพาะอยางยง ชวยเหลอไมใหทกขและเครยดกบปญหาเปนการซ าเตมตนเอง แลวรวมสนทนาพดคยเพอแกปญหา และไดยกหลกธรรมไดแก ฝกสต, ปฏบตกรรมฐาน, ศล ๕, สวดมนต ไหวพระ, หลกจรต ๖ ผใหค าปรกษาทานท ๘ ไดแสดงหลกการใหค าปรกษาปญหาทมสาเหต ทงทางกายและจตใจ โดยใชเวลาแตกตางออกไปแลวแตกรณ โดยมเปาหมายจงใจใหผรบค าปรกษากระตนใหผรบค าปรกษาสมารถมก าลงใจ ก าลงความคดทจะแกปญหาดวยตนเอง โดยเฉพาะอยางยงใหมองถงเหตปจจยแหงความเจรญ หรอความเสอมอยางรอบดาน ไดเสนอวธการทใชเปนประจ าคอใชโหราศาสตรไทยจกรราศ และเลข๗ตว รบฟง จงใจ และกระตน ดวยเหตผล และเครองมอทางโหรศาสตร ใหผรบค าปรกษามแรงจงใจ และเลอกวธแกปญหาทเหมาะสมสงทไมควรท าเลย คอการต าหน หรอไมเขาใจ และไดยกหลกธรรมไดแก กฎแหงกรรม , ขนต โสรจจะ, อภยทาน , การปฏบตสมาธ, วปสสนากรรมฐาน, กลยาณมตรธรรม ๗, กฎไตรลกษณ, พรหมวหาร ผใหค าปรกษาทานท ๙ ไดแสดงหลกการการดลายมอเปนหลก ถาภาพรวมกจะดจากสญลกษณ ทเปนสถตทรวบรวมไวในศาสตรการดลายมอ รวมปญหาเฉพาะอยาง กจะดจากต าแหนงเฉพาะตามระยะเวลา อาย โดยมเปาหมายจงใจใหผรบค าปรกษาเพอสรางแรงจงใจใหผรบปรกษาเชอละยอมปฏบตตามค าแนะน า ทเปนทงการพฒนาชวตในแงมโชคและสวนทมเคราะหกใหก าลงใจ ไดเสนอวธการทใชเปนประจ าคอใชดลายมอท าหนาทแปลส งทปรากฏบนลายมอ สญลกษณของโชค และความอบโชค ใหวางใจไมยดทงโชคและความอบโชค เอทจะไดมก าลงใจ ไมประมาทในการด าเนนชวต โดยเนนการใหความส าคญตอการใชสตสมปชญญะเปนหลก และไดยกหลกธรรมไดแกสจจะวาท, สตสมปชญญะ, พรหมวหารธรรม ผใหค าปรกษาทานท ๑๐ ไดแสดงหลกการอรยะสจจ ๔ คอทกข สมทย นโรธ มรรคเพอการแกปญหา หาสาเหต และแนวทางแกปญหาตามความเปนจรง โดยมเปาหมายจงใจใหผรบค าปรกษาการด าเนนกระบวนการแกปญหาตามขนตอนแหง อรยะสจจ ๔ ไดเสนอวธการทใชเปนประจ าคอ ตงสมมตฐานในการเขาสกระบวนการปรกษาบนพนฐานความแตกตางระหวางบคคล ไมวา

๒๒๔

จะเปนตามจรต อปนสย ความเชอ คานยม เพอสรางแรงจงใจในการแกปญหาและพฒนาตนเองของผรบค าปรกษาและไดยกหลกธรรมไดแกอรยะสจจ ๔, กระบวนการ, โยนโสมนสการ ผใหค าปรกษาทานท ๑๑ ไดแสดงหลกการเนนการใชศาสตร ทาโรตประสานกบโหรศาสตรสาขาอนๆ โดยชใหยอมรบวาปญหาเกดจากเหตปจจยอะไร แลวจงใจใหสรางเหตด และขจดเหตไมดออกไป ปญหาครอบครวเปนเรองหลก โดยมเปาหมายจงใจใหผรบค าปรกษาใหเหนถงสาเหตของปญหา เพอใหบคคลเกดก าลงใจ มความสงบไมฟงซาน แลวคอยชชองทางใหแกปญหาไปตามสาเหต ไดเสนอวธการทใชเปนประจ าคอใชไพยปซ ชแนะใหเหนปญหา สาเหตของปญหา กระตนใหมก าลงใจมความหวง ขจดความหลง ความวนวายใจ บรรเทาความเครยด และไดยกหลกธรรมไดแกสตสมปชญญะ, โยนโสมนสการ, หลกการกลยาณมตร ผใหค าปรกษาทานท ๑๒ ไดแสดงหลกการใหคมภรมหาสตตะเลข ๗ ตวเปนหลก โดยโหรศาสตรไทย โดยใหคนปรกษาทางการงาน การเงน ความรก เปนหลก โดยมเปาหมายจงใจใหผรบค าปรกษา การชใหเหนถงปญหาทมาจากดวงชะตา เพอจงใจใหผรบค าปรกษาศรทธาทจะแกปญหาตามค าแนะน าของโหรศาสตรและจากทไดพดคยและวเคราะหดวยกนไดเสนอวธการทใชเปนประจ าคอใชกระบวนการทางโหราศาสตร ทผสมผสานเพอชใหเหนถงสภาพปญหา วามสาเหตทเกดจากอะไร จากนนกจงใจใหแกไข ดวยวธการตางๆ ไมวาจะเปนการปฏบตทางศาสนาทางสงคมและจตวทยา และไดยกหลกธรรมไดแกท าบญ ใหทาน, รกษาศล, การลดอตตา เพอการเปนผรเรมในปญหาระหวางบคคล, การท าสมาธ ผใหค าปรกษาทานท ๑๓ ไดแสดงหลกการ ใชหลกการดลายมอเพอการท านายตามชวงอาย ทงเรอง เคราะห และโชคด เพอใหเขาใชชวตอยางมสตสมปชญญะ ในชวงปหนงเปนอยางนอย หากเลยชวงปตอไป อาจมาปรกษาใหมโดยมเปาหมายจงใจใหผรบค าปรกษาเพอใหผรบค าปรกษาเกดก าลงใจในชวงชวตทรงโรจน และในชวงทตกต ากใหอดทน มก าลงใจเพอทจะไดแกปญหาไปตามความเปนจรงตามสภาพปญหา ไดเสนอวธการทใชเปนประจ าคอใชหลกการดลายมอการพดคยวเคราะหโชคชะตาตามทอานไดบนลายมอ โดยการใหความสนใจอตตา เลอกวธการทเหมาะสมใหแกไข โดยผรบค าปรกษาตองมสตสมปชญญะ และวเคราะหรายละเอยดปญหาดวยตวเอง และไดยกหลกธรรมไดแกความอดทน,ความไมประมาท, หลกศรทธา และเหนคณคาชวต , ความเพยรในการเขาใจตนเอง ผอนและเขาใจปญหา วธแกไข ผใหค าปรกษาทานท ๑๔ ไดแสดงหลกการสนใจการพยากรณโหราศาสตรไทยจกรราศ เรองการสรางสรรค ในดานธรกจการงาน การด ารงชพ เพราะจะไดแนะน าปรกษา ในแงประสบการณเชงบวก เปนประสบการณชวตชนสง ไมสนใจการปรกษาเรองความรก เนนโหรศาสตรไทย โดยมเปาหมายจงใจใหผรบค าปรกษาสวนใหญจะปรกษาเพอให ผปรกษาไดคดวเคราะห และเลอกวธแกปญหาเรองธรกจ ในแงประสบการณ และวธการพฒนาธรกจเชงบวก เพราะผปรกษามกจะเปนเจาของธรกจ ไดเสนอวธการทใชเปนประจ าคอหากเปนการพฒนาธรกจเชงบวก การปรกษากจะเนนขอมลทางบวกตามหลกโหรศาสตรไทย แตถาผปรกษามปญหาทางอารมณดวย กจ าเปนตองพดคยใชเวลา ทงใหก าลงใจ ใหมความอดทน และไดยกหลกธรรมไดแกหลกวมงสา,ความอดทน,เรองกรรม,หลกอทธบาท ๔ ในการท าธรกจ

๒๒๕

ผใหค าปรกษาทานท ๑๕ ไดแสดงหลกการใชโหราศาสตรไทยจกรราศ ในการใหค าปรกษาเปนศนยกลาง จากการพดคยกบผมาปรกษา ท าใหทราบถงกระบวนการแกปญหาในวถชวตของบคคล จากนนผใหค าปรกษาจะใหระบายเฉพาะเรองเฉพาะจด แลวผกดวงเพอเชอมโยงปญหาใหเกดขนตามดวงชะตา โดยมเปาหมายจงใจใหผรบค าปรกษาใหการปรกษาปญหาของชวงวยในเบองตน มเปาหมายเพอใหผรบค าปรกษา ยอมรบท าใจใหได ไดเสนอวธการทใชเปนประจ าคอใชทงหลกการปรกษาเชงจตวทยา และหลกโหรศาสตรดานตาง ๆ โดยเฉพาะการสมภาษณทตองใชเวลานาน กจะท าใหเหนสภาพปญหาและแนวทางแกไขไดชดเจนยงขน และไดยกหลกธรรมไดแกการสวดมนต ไหวพระ, ท าบญใหทาน,ความอดทน,กลยาณมตรธรรม ผใหค าปรกษาทานท ๑๖ ไดแสดงหลกการ ใชโหรสาสตรหลายสาขาเพอบรณาการท าความเขาใจ เรองโชคและเคราะหแลวอธบายใหเขาใจสภาพปญหา ความจรง ตามขอมลหลาย ๆ ทางโดยมเปาหมายจงใจใหผรบค าปรกษาสงเสรมก าลงใจ ดวยการชแจงใหเหนสภาพความเปนจรงของปญหาดวยการใหเวลาปรกษาอยางเหมาะสม โดยเฉพาะอยางยงการสบสาวใหถงสาเหตส าคญของปญหา เพอใหด าเนนชวตดวยความไมประมาท ไดเสนอวธการทใชเปนประจ าคอการสรางสมพนธภาพอนดระหวางผใหค าปรกษาและผขอค าปรกษาใหก าลงใจชวยคด และสงเสรมใหคดดวยตนเอง และไดยกหลกธรรมไดแกการท าสมาธ, อบปะมาทธรรม, โยนโสมนสการ,ความเปน กลยาณมตร, โลกธรรม และความไมประมาท ผใหค าปรกษาทานท ๑๗ ไดแสดงหลกการใชหลกการค านวณดวงชะตาแบบสากล เมอพบชวงทดหรอราย ตามระยะเวลา จากนนกค านวณเรองทผขอค าปรกษาถามจ าเพาะเจาะจง เพอทจะใหผขอค าปรกษาไดไตรตรองเฉพาะเรอง ๆ ไป โดยมเปาหมายจงใจใหผรบค าปรกษา ใหผขอค าปรกษาเขาใจอตตะลกษณของตนเองทอาจสรางปญหา ในประเดนตางๆในชวต หรออตตะลกษณ ท เออตอความส าเรจในชวตการงานไดเสนอวธการทใชเปนประจ าคอเปนกลยาณมตรใหรจก โยนโสมนสการ จากอตตะลกษณตน จากสภาพปญหาเพอใหผรบค าปรกษา คดถกทางตามแนว สปปรสธรรม ๗ เปนตน เพอทจะไดมศกยภาพในการแกปญหาและพฒนาตน และไดยกหลกธรรมไดแกเรองกรรม, สตสมปชญญะเรองการยอมรบความจรง ทงสภาพปญหาตน และหลกการแกไข , สบปรสะธรรม จากตารางท ๔-๑๔ พบวาโหราจารยผใหค าปรกษาทง ๑๗ ทานมหลกการ เปาหมาย วธการ และตวอยางหลกธรรมทโหราจารยทใชในการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข โดยสรปดงนคอ ๑.หลกการและเหตผลในการใหค าปรกษาทางโหราศาสตร พบวาโหราจารยเกอบทกทานมกจะใชหลกโหราศาสตรหลาย ๆ สาขา และยงใชหลกพทธศาสนา หลกจตวทยาทเหมาะสม และทกทานกจะใชหลกสถต ทงจากการรวบรวมประสบการณการใหค าปรกษาทกระท ามายาวนาน และการใชหลกสถตทแตงเปนต าราทางโหราศาสตร รวมทงสถตทรวบรวมไวโดยสอออนไลน ปญหาทโหราจารยใหความสนใจจะมหลากหลายครอบคลมปญหาทก ๆ อยางของผขอรบค าปรกษา ตงแตปญหาเลก ๆ นอย จนปญหาขนาดใหญ กลาวคอ อาจเปนปญหาความขดแยง แงงอน ไมเขาใจของหนมสาว ความขดแยงกนระหวางพอ-แมลก จนถงปญหาทเปนความอยรอดหรอด าเนนตอไปไดทางธรกจทผรบผดชอบตองค านงถงผใหบงคบบญชาเปนพนเปนหมน

๒๒๖

ภาพ ปญหาทผใหการปรกษาทางโหราศาสตรจงครอบคลมทงปญหาความรก การงาน การเรยน การเงน การบรหารจดการธรกจเรองครอบครว เรองหนสน เรองสขภาพ การเมอง การปกครอง เศรษฐกจ หรอแมแตเรองความเครยดอนเกดจากสภาพปญหา หรอความเครยดความทกอนเกดจากการวตกกงวล และคดมากไปเอง หลกการทางโหราศาสตรจงมลกษณะเชงบรณาการเรองพนฐานความเขาใจมนษย เรองกระบวนการใหการใหค าปรกษาทสอดคลองกบหลกการเหตผลทางจตวทยา พทธศาสนา และหลกปรชญาตาง ๆ หลกการเกตผลโดยรวมของการใหค าปรกษาทางโหราศาสตรในปจจบนมแนวโนมทจะเปนแบบผขอค าปรกษาเปนศนยกลางทงความเขาใจตอปญหา วธแกปญหา ทางออกของปญหา เกดจากปฏสมพนธอนดระหวางผใหค าปรกษา และผรบค าปรกษาในลกษณของความเปนกลยาณมตรตอกน ๒. วธการของการใหค าปรกษาทางโหราศาสตร พบวาการใหค าปรกษาทางโหราศาสตร มลกษณะสอดคลองกบหลกพระพทธศาสนาทเนนความเปนกลยาณมตรธรรม๗ โดยผใหการปรกษามทกษะของความเปนกลยาณมตรธรรม ๗ ใชความรก (ปโป) ความนาเคารพ (คร) ความนาเจรญใจ (ภาวนโย) เปนเสมอนใบเบกทางหรอกญแจไปสสมพนธภาพอนด ผใหการปรกษาไดรบความไววางใจ เปนแรงบลดาลใจ และจงใจ เปนแบบอยางแกผรบค าปรกษาได สวนขนตอนเขาสการวเคราะหและแกปญหาตองอาศยหลกสบปรสะธรรม การรจกพดไดผล (วตตา) ความพรอมทจะใหซกถามดวยความอดทน (วจนกขโม) ความสามารถในการอธบายเรองซบซอน ยงยากใหเขาใจได (คมภรธญจ กดบ อตา) และโนจฎฐาน น โอชย การไมชกจงไปในทางเสย ๓. เปาหมายของการใหการปรกษาทางโหราศาสตร พบวาการใหค าปรกษาทางโหราศาสตร มขนตอนเดยวกบกระบวนการใหการปรกษาทางพระพทธศาสนาและกระบวนบวนทางจตวทยา กลาวคอ ในแงพทธจตวทยามเปาหมายเพอการพฒนาศกยภาพคณธรรมทสงเสรมการพงตนเองในทสดของผใหค าปรกษา การใหการปรกษาทมประสทธภาพจงสามารถพฒนาพลหรออนทรยของผรบการปรกษามพฒนาการยง ๆ ขน ทงดานศรทธา วรยะ สต สมาธ และปญญา กลาวคอ ในกระบวนการปรกษาผใหการปรกษาตองชวยเหลอใหผรบค าปรกษามศรทธาในตวเองในการแกปญหา มความหวงไมทอแท สนหวงตอตวเอง ผใหค าปรกษาตองสามารถเรยกศรทธาใหเกดกบตนเอง เพอผรบค าปรกษาจะไดเชอและปฏบตตามค าแนะน า จากนนตองใหผมปญหาเกดความเพยร (วรยะ) ไมทอถอย มใจส มมานะ เพอทจะปฏบตไปตามค าแนะน า ปฏบตในทางทตนเลอก มงมนไปตามพนธะกจ ไมยอทอตอปญหาและอปสรรคจนกวาจะบรรลเปาหมาย สต ความระลกไดตอปญหา เขาใจตอสาเหตของปญหา จดจอตอวธการและพฤตกรรมทเหมาะสมซงเปนองคประกอบทส าคญตอการมงตอปญหารวมกน ศกยภาพของสมาธ ความตงใจแนวแน จตใจมนคง ไมหวนไหว ฟงซาน หรอเลกลมกลางคน และทส าคญทสดผใหการปรกษาตองสามารถเปนแรงจงใจ เปนแบบอยาง และเสนอแนะฝกฝนใหผรบการปรกษารจกคดใหชดเจน ทวถง ทงเขาใจทวถงตอสภาพปญหา (ทกข) เหนชดเจนถงสาเหต ของปญหา (สมทย) รวธทจะพบปญหาและทางสเปาหมาย (มรรค) และรบรรสชาตของการปลอดจากปญหาใดปญหาหนง

๒๒๗

จนเกดแรงจงใจทจะพฒนาและขจดปญหาใหมประสทธภาพและครอบคลมวธชวตยง ๆ ขน ทงปญหาสวนตว ครอบครว หรอสงคมในวงกวางยง ๆ ขน ๔. หลกธรรมทโหราจารยประยกตใช พบวาหลกธรรมทโหราจารยประยกตใชกมหลากหลาย ครอบคลมตามหลกการ วธการ และเปาหมายของการใหการปรกษาไมวาจะเปนคณสมบตท พงประสงคของผ ใหการปรกษา ประกอบดวยหลกกลยาณมตร ๗ ,พรหมวหาร ๔, สจจะของคต ๔ ,คณสมบตของผใหการปรกษา ประกอบดวย หลกศรทธา ,สตสมปชญญะ, ศล ๕ ,การสวดมนตรกษาศล, จตอาสา, อทธบาท ๔, การปฏบตวปสสนากรรมฐาน, โยนโสมนสการ, ฆราวาสธรรม ๔ ,ความสนโดษ ,การปลอยวาง ขนต-โสรจจะทาน-ศล-ภาวนา หลกอนตตา สปปรสธรรม ๗ สวนหลกธรรมทเปนพนฐานกมหลกธรรม ไตรลกษณ ปฏจจสมปบาท เรองกรรม โลกธรรม ๘ อรยะสจจ ๔ และจรต ๖

๒๒๘

ภาพท ๔.๑ แสดงรปแบบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข Buddhist Psychological Counseling for Suffering Reduction in Astrology

การปรกษาทางโหราศาสตร ตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความ

ทกข

พทธจตวทยา

1. กระบวนกำรในกำรปรกษำ - อรยสจ 4 - ไตรสกขำ 2. เปำหมำยในกำรปรกษำ - สตสมปชญญะ - ศรทธำ - ปญญำ 3. วธกำรในกำรปรกษำ

ผใหค ำปรกษำ - กลยำณมตร - พรหมวหำร 4 - สตบรษ 7

ผรบกำรปรกษำ -โยนโสมนสกำร - อทธบำท 4 - สปปรสธรรม 7 - อปปมำทธรรม

จตวทยาตะวนตก กำรปรกษำแบบน ำทำง

(Directive Counseling Approach)

กำรปรกษำแบบไมน ำทำง (Nondirective Counseling Approach)

กำรปรกษำแบบยดผรบค ำปรกษำ

เปนจดศนยกลำง

(The Client-Centered Counseling)

กำรปรกษำแบบรำยบคคล (Individual Counseling)

กำรปรกษำแบบผสมผสำน

(Mixed Counseling)

รปแบบการปรกษาทางโหราศาสตร ตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข

๒๒๙

จากรปท ๔.๑ แสดงรปแบบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข โดยจ าแนกตามขอมลเอกสารและขนตอนการใหค าปรกษาเรมจากรปแบบปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธะจตวทยาเพอลดความทกข โดยผวจยมวตถประสงคเพอ ๑.ศกษาหลกการทางจตวทยาและการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ๒.สงเคราะหหลกการใหค าปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ๓.น าเสนอรปแบบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ผวจยไดศกษาหลกจตวทยาทงในแงของหลกการทวไป ซงเปนกระบวนการในการพฒนาจตพฒนาคณภาพชวตเพอลดความทกขตามหลกพระพทธศาสนา ตามดวยกระบวนการในทางพทธพระธรรมคอ กระบวนการในอรยสจสเรมตงแตการก าหนดทกข คนหาสาเหตของความทกข การเหนถงโอกาสและเชอมนวาสามารถทก าจดทกขไดและกระบวนการการปฏบต มรรคผลมองค๘ เรมตงแต หมวดปญญา:สมมาทฐ สมมาสงกปปะ หมวดศล: สมมาวาจา สมมากมมนตะ สมมาอาชวะ สมมาวายามะ หมวดสมาธ : สมมาสต สมมาสมาธ หรอในการปฏบตแหงกระบวนการใหค าปรกษาทแสดงในรปแบบของไตรสกขาคอ ศล สมาธ และปญญาหรอทาน ศล ภาวนา สวนทสองคอเปาหมายของกระบวนการใหค าปรกษาตามหลกพระพทธศาสนา โดยยอสรปคอเปาหมายเพอสรางศรทธา ความเชอมนตอศกยภาพของความเปนมนษยและพฒนาปญญาเพอการแกปญหาและลดความทกขตามหลกเหตผล สวนวธการคอหลกธรรมในสวนทเกยวกบผ ใหค าปรกษาคอ หลกกลยาณมตร พรหมวหาร๔ สตตปรษและในสวนของผ รบค าปรกษา

๒๓๐

ประกอบดวยหลกโยนโสมนสการ อทธบาท ๔ สปปรสธรรม ๗ และอปปมาทธรรม ในสวนของจตวทยาตะวนตก ผวจยมงทจะศกษารปแบบการปรกษาแบบผสมผสาน ซงเปนผลของววฒนาการของกระบวนการใหค าปรกษา เรมตงแตการท าใหผรบบรการยอมรบความจรง เพอใหผรบบรการเปดรบประสบการณโดยพจารณาสงตาง ๆ อยางกวางขวางในหลายแงมม เพอใหผรบบรการ มความเชอมนในตนเองเพมขน เพอใหผรบบรการรสกวาตนเองมคณคาเพมขน และเพอใหผรบบรการสามารถปฏบตภารกจในชวตไดอยางมประสทธภาพ ทงดานสวนตว การเรยน และการท างาน จากนนผวจยไดสรปโมเดลในการใหค าปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวจตวทยาเพอความทกข จากโมเดล ผใหค าปรกษาใชศาสตรในทางโหรดานตางๆอยางผสมผสานตามความเชยวชาญของผใหค าปรกษาและสอดคลองกบลกษณะของผรบค าปรกษากลาวคอ โหราศาสตรไทยจกราศ เลขศาสตร ไพยปซ และหตถะศาสตรลายมอ ปญหาและประเดนทผรบค าปรกษามาขอค าปรกษาโดยสวนใหญประกอบดวยเรองของการงานความรก ครอบครว และเรองของตนเอง กระบวนการในการใหค าปรกษาทางโหราศาสตร ผใหค าปรกษาทางโหราศาสตรกมพฒนาการเชนเดยวกบการใหค าปรกษาตามจตวทยาสมยใหม ซงการใหค าปรกษาทยดผรบค าปรกษาเปนจดศนยกลาง และสวนขนตอนในการค าปรกษากสอดคลองกบกระบวนการและขนตอนในจตวทยาตะวนตก เรมตงแตผวจยเนนออกแบบก าหนดรปแบบการใหค าปรกษาตามกระบวนการในอรยสจ๔ คอขนตอนแรกก าหนดรปญหา ขนตอนทสองกจะสาเหตของปญหา ขนตอนทสามท าใหเขาถงสภาวะทปลอดปญหา และเนนลงมอปฏบตเพอใหบรรลเปาหมาย สวนเทคนคหรอทกษะเชงปฏบตการซงเปนรายละเอยดสอดคลองกบสภาพและลกษณะ ปญหาของแตละบคคลกลาวคอ ในแงการใหค าปรกษาตะวนตก ผใหค าปรกษาอาจเลอกใชการใหค าปรกษาแบบน าทาง หรอไมน าทาง วตถประสงคหรอองคประกอบทจะท าใหลดความทกข ตามหลกเหตผลทางพทธศาสนา อาจเกดจากผรบค าปรกษามผใหค าปรกษาเปนทพงได และสามารถพฒนาผรบค าปรกษาใหพงตนเองได เพอลดความทกขและแกปญหาตนเองไดแลว จนผรบค าปรกษามพฒนาการจนอาจกลายเปนทพงของผอนชวยเหลอสงคมได ในระดบของการใหค าปรกษานอกจากแกทกขของตนเองไดแลวอาจมชวต ทเปนปกตแลวเปาหมายเชงบวก คอมความเจรญกาวหนายง ๆ ขนเปนเปาหมายตอไป สวนวธการทว ๆ ไปทงตามหลกจตวทยา ตามพทธศาสนาโหราศาสตรอาจมเปาหมายของการใหค าปรกษาเพอปลกปลอบใจในเบองตน จากนนกพฒนาไปสการสรางแรงจงใจใหผรบค าปรกษาพงตนเองไดตามความเปนจรง กระบวนการใหค าปรกษาตามสภาพความเปนจรงในปจจบนโหราจารยเกอบทกทานมแนวโนมทจะบรณาการ หลกการใหค าปรกษาทหลากหลายอยแลว ไมวาจะบรณาการหลกพทธธรรม หลกจตวทยาตะวนตก และการใชหลกโหราศาสตรหลายหลายสาขา เพอประกอบการท าความเขาใจแกปญหาใหผรบค าปรกษา สวนพฒนาการผรบค าปรกษากมความสอดคลองกบหลกใหค าปรกษาทวไปทเรมจากการใหยอมรบปญหา เขาใจในปญหาจนสามารถแกปญหาได จนกระทงพฒนาไปสการสรางความพฒนาชวตสงคมไดยงขน โดยวธการสรปไดสองประการคอขนวนจฉยปญหา (ทกข-สมทย) และขนแกปญหา (นโรธ-มรรค) จากตารางจากตารางท ๔.๑๔ แสดงหลกการ เปาหมาย วธการ และตวอยางหลกธรรมทโหราจารยทใชในการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข

๒๓๑

โดยภาพรวมจ าแนกตามค าถามเชงโครงสรางพบวา ขอค าถามท ๑ ทานใชหลกทางโหราศาสตรในการใหการปรกษาดานใด พบวาโหราจารย เลอกใชวธการการใหค าปรกษาทางโหราศาสตรทหลากหลาย คอโหราศาสตรไทยจกราศ เลขศาสตร ไพยปซ หตถศาสตร และดานอนๆ ทเหมาะสมกบปญหา ของผมารบค าปรกษาและความช านาญของผใหการปรกษา โดยผใหค าปรกษาแตละทาน จะเลอกวธการทางโหราศาสตรทเหมาะสมกบปญหาของผมารบค าปรกษา อาจใชเพยงศาสตรทางโหรฯเพยงอยางใดอยางหนงหากองคความรในดานนนสามารถวเคราะห และท าความเขาใจปญหาของผมารบค าปรกษาไดเพยงพอ แตหากปญหาเฉพาะบางอยางทจ าเปนตองใชหลกทางโหรหลายๆสาขา ผใหค าปรกษากจะเลอกใชทเหมาะสม เพอใหสอดคลองกบการใหค าปรกษาทมผรบค าปรกษาเปนจดศนยกลาง อกอยางหนงหากผใหค าปรกษาไมเชยวชาญในโหราศาสตรดานนน ผใหค าปรกษาอาจแนะน าใหผขอรบค าปรกษาไปปรกษาผใหค าปรกษาทานอน ขอค าถามท ๒ หลกการเหตผลในการใหการปรกษาของทานคออะไร พบวาผใหค าปรกษาทางโหราศาสตรมหลกการใหค าปรกษาเพอปรบเปลยนพฤตกรรมและพฒนาตนเองของผรบค าปรกษา โดยเนนการใหค าปรกษาเปนรายบคคลหรอการใหค าปรกษาทมผรบค าปรกษาเปนจดศนยกลาง โหราจารยวางตวในฐานะผใหค าปรกษาเพอพฒนาศกยภาพของผรบค าปรกษาใหสามารถพงตนเองไดมากขนตามล าดบ กลาวคอผใหค าปรกษาและผรบค าปรกษาด ารงต าแหนงเดยวกนในฐานะเปน กลยาณมตร ในกระบวนการวเคราะหปญหาผใหค าปรกษาทางโหราศาสตรจะพจารณาถงสาเหตของปญหาอยางเปนองครวมคอ พจารณาทงดานศล สงคม อารมณ และการรคดหรอปญญา และในสวนรปแบบและวธการใหค าปรกษากมองคณสมบตของผใหค าปรกษาแบบองครวมทงทางดานทาน ศล จตใจ ปญญา และวธการนอกพทธะศาสนา อนงผใหค าปรกษาทางโหราศาสตรทกทานมแนวโนมใชหลกการเหตผลทหลากหลายยดหยน และปรบใหเหมาะสมกบสภาพปญหาสภาพแวดลอม ทศนคต ระดบอารมณความรสกและระดบการรคดของผรบค าปรกษา ขอค าถามท ๓ เปาหมายในการใหการปรกษาในเบองตนของทานคออะไร พบวาผใหค าปรกษาทางโหราศาสตรมวตถประสงคสอดคลองกบความตองการและสภาพความทกขของผรบค าปรกษา โดยมเปาหมายพนฐานคอการพฒนาศกยภาพ ความสามารถใหผรบการปรกษา ไดตระหนกถงปญหารบรปญหาเขาใจสภาพปญหาเขาใจสาเหตของปญหา มแรงจงใจทจะปรบเปลยนแกไขและพฒนาคณภาพชวตของตนเอง โดยในเบองตนผใหการปรกษาตองกระตนใหผรบค าปรกษาเกดความศรทธา เกดความเชอมนในตวผใหค าปรกษาจากนนกม เปาหมายทจะสงเสรมใหผรบค าปรกษามพฒนาการทางดานอารมณ ดานจตใจ และการรคดในการด ารงชวตอยางมสตสมปชญญะ เปาหมายพนฐานสงสด โดยรวมคอการใหค าปรกษาเพอใหผรบค าปรกษาด ารงชวตอยางมสตสมปชญญะ เพอการเขาใจปญหา เพอคนหาสาเหตของปญหา เพอมแรงจงใจทจะด าเนนชวตและลงมอปฏบตเหตปจจยทจะน าไปสความส าเรจ และความสขรวมทงละเวนเหตปจจยและสาเหตแหงความลมเหลวและความทกข

๒๓๒

ขอค าถามท ๔ วธการในการใหการปรกษาของทานคอ พบวาผใหค าปรกษาทางโหราศาสตรใชหลกโหราศาสตรทหลากหลาย โดยผใหการปรกษาทกทานไดประยกตหลกในการใหค าปรกษา ไมวาหลกในดานจตวทยาสมยใหม หลกทางพทธศาสนาความเชอวฒนธรรมประเพณทมคณคาตาง ๆ อยางไมบดเบอน ไมปดกนโดยในสวนรวมของแนวทางทสอดคลองกบจตวทยาตะวนตกกเปนไปในแนวทางสอดคลองกบ หลกในการใหการปรกษาแบบสากล คอเนนการใหค าปรกษาทยดตามสภาพปญหา ของผมารบค าปรกษาซงสอดคลองกบหลกในพทธะศาสนาทพระพทธองคแสดงปฐมเทศนา ใหสอดคลองกบลกษณะและล าดบอปนสยของบคคล อนงพบวาผใหค าปรกษาทางโหราศาสตร ด าเนนการในกระบวนการใหค าปรกษาสอดคลองกบหลกการใหค าปรกษาทางจตวทยาและหลกทางพทธศาสนา กลาวคอสงเสรมใหผรบบรการยอมรบความจรงดวยวธการตาง ๆ กระตนใหผรบค าปรกษาเปดรบประสบการณอยางกวางขวาง สรางความเชอมนใหเกดขนแกผรบค าปรกษา จากนนสงเสรมใหผรบค าปรกษาเหนคณคาในตนเอง เกดแรงจงใจในการพฒนาตนเองมความเพยร เชอมนทจะปฏบตกจวตรประจ าวนอยางมประสทธภาพ จนผรบค าปรกษารจกตนเองด ารงชวตอยางมความสข มสขภาพจตดและใชศกยภาพของตนเองอยางเตมท โดยในระยะยาวการใหค าปรกษาทางโหราศาสตรโดยมมใหผรบค าปรกษาตระหนกรตนเองมพฤตกรรมมนคงสม าเสมอ ควบคมตนเองได และด ารงชวตตามสภาพตามอยางมเหตผล ไมใชอารมณและไมมปญหา เพอมความมงมนในการกระท ามความเพยรใหสามารถลลวงปญหา ขอค าถามท ๕ หลกธรรมทผใหการปรกษาประยกตใช พบวา กระบวนการใหการปรกษา ผใหค าปรกษาทางโหราศาสตรประยกตใชหลก อรยสจ ๔ หลกไตรสกขา และไตรลกษณ หลกการเหตผล ผใหค าปรกษาทางโหราศาสตรยกตวอยางหลกกฎแหงกรรม หลกปฏจสมปบาท และหลกสจจะ คณสมบตของผใหค าปรกษาผใหสมภาษณยกตวอยางหลกพรหมวหาร๔ หลกกลยาณมตรธรรม๗ และหลกสงคหะวตถ๔ คณสมบตของผรบค าปรกษาผใหสมภาษณยกตวอยาง หลกโยนโสมนสการ หลกบญกรยาวตถ (ทาน ศล ภาวนา) หลกปฏบตวปสสนากรรมฐาน หลกอทธบาท ศล ๕ จรต๖ อปปมาทธรรม (ท าความไมประมาท) และกจกรรมทางพทธศาสนาตางๆเชน การไหวพระสวดมนต ใหทานรกษาศล จตอาสา การสะเดาะเคราะห การยอมรบในโลกธรรม๘ และขนตโสรจจะ เปนตน

๒๓๓

บทท ๕

สรป อภปรายผล และเสนอแนะ

การวจยนเปนการวจย เรองการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ๑) ศกษาหลกการทางจตวทยาและการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ๒) เพอสงเคราะหหลกการใหค าปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ๓) ศกษาน าเสนอ รปแบบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกขทกข ดษฎนพนธนเปนการวจยแบบผสม (Mixed- Method Research) ระหวางการวจยเชงปรมาณ สถตทใชประกอบดวย คาเฉลย รอยละจากผรบค าปรกษาทางโหราศาสตร ในมลนธสมาคมโหรแหงประเทศไทยในพระสงฆราชปถมภ, สมาคมโหราศาสตรนานาชาต, สถาบนโหราศาสตรไทยสากล, สถาบนโหราศาสตรวทยา และสมาคมลขตบนฝามอ จ านวน ๒๖๙ คน และการวจยเชงคณภาพการสมภาษณเชงลก ผทรงคณวฒทงทางศาสนาและทางวชาการทเกยวของ กลมตวอยางประกอบดวย โหราจารยจากมลนธสมาคมโหรแหงประเทศไทยในพระสงฆราชปถมภ , สมาคมโหราศาสตรนานาชาต, สถาบนโหราศาสตรไทย-สากล, สถาบนโหราศาสตรวทยา และสมาคมลขตบนฝามอ จ านวน ๑๗ รป/คน ผวจยจะไดน าเสนอ สรปผล อภปรายผล ขอเสนอแนะ ตามล าดบ ดงน

๕.๑ สรปผลการวจย ๕.๑.๑ ขอมลทวไป พบวา กลมตวอยางผรบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข จ านวนทงสน ๒๖๙ คน มเพศหญงจ านวน ๒๑๐ คน (๗๘.๑%) เพศชายจ านวน ๕๙ คน (๒๑ .๒ %) สวนใหญมอายตามล าดบ อาย ๔๑–๕๐ ปจ านวน ๙๒ คน (๓๔.๒%) มระดบการศกษา ปรญญาตร จ านวน ๑๕๐ คน ( ๕๕.๘%) มอาชพ นกธรกจ จ านวน ๗๓ คน( ๒๗.๑%) มสถานภาพสมรส โสด จ านวน ๑๕๕ คน (๕๗.๖%) กจกรรมทางศาสนาทปฏบตบอยทสด ท าบญใหทาน จ านวน ๑๑๘ คน( ๔๓.๙%) ปญหาทมาปรกษาโหราจารยมากทสด การงาน จ านวน ๑๒๑ คน ( ๔๕.๐%) การปรกษาโหราจารย ดวยศาสตรทางโหรฯตามหลก โหราศาสตรไทยจกรราศ จ านวน ๑๐๑ คน (๓๗.๕%) การปรกษาโหราจารยมากนอยแคไหน (ตอป) ๑–๒ ครง จ านวน ๑๘๔ คน(๖๘.๔%) การเลอกปรกษาทางโหราศาสตรจากโหราจารยท ความรความสามารถ จ านวน ๑๙๙ คน (๗๔.๐%) ๕.๑.๒ ขอมลระดบความคดเหนและความพงพอใจในคณสมบตของโหราจารย พบวา กลมตวอยางการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข มระดบความคดเหนและความพงพอใจในคณสมบตของโหราจารย โดยรวม ดานปญญา อยในระดบมาก โดยมคาเฉลย ๕๙๒ (๔๘.๔๙%) ๕.๑.๓ ขอมลระดบ ความคดเหนในแนวทางการปฏบตของโหราจารย พบวา กลมตวอยางมระดบของความคดเหนและความพงพอใจแนวทางปฏบตของโหราจารย ในการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข โดยรวม ดานปญญาภาวนา อยในระดบมาก โดยมคาเฉลย ๔๓๐ (๓๘.๘๕%)

๒๓๔

๕.๑.๔ ขอมลความคดเหนจากการสมภาษณโหราจารย ๕.๑.๔.๑ พทธจตวทยา มหลกการส าคญ คอหลกการเหตผลในพทธจตวทยา อยบนพนฐานของหลกกรรม คอการแกทกขดวยการกระท า ตามความเปนจรง ตามเหต ตามปจจย ดวยสตสมปชญญะ ดวยความไมประมาท ทเรยกวา สจจะวาท กรรมวธและกรยาวาท มเปาหมาย เพอก าจดความทกขในรปแบบตางๆ คอทกขทางกายทกขทางใจ ความคบแคนใจ ความไมสบายใจความเครยด ความวตกกงวล ความอาลยอาวรณ เปนตน ซงเรยกโดยรวมวา ความทกข มวธการในการแกทกขหรอดบทกข อยบนพนฐานของหลกอรยสจ ๔ คอหนาทตอทกข ไดแกท าความเขาใจทกข การวนจฉยเหตแหงทกข การตงเปาหมาย การมความหวงวา ทกขสามารถแกไขได การด าเนนปฏบตเพอดบทกข และพฒนาชวตตามขนตอน ในรปแบบตาง ๆ เชน ตามหลกไตรสกขา ตามหลกอทธบาท ๔ โดยเครองมอประกอบดวย สมถะวปสสนาหรอสตปฏฐาน ๔ เปนตน ๕.๑.๔.๒ การปรกษาทางโหราศาสตร มหลกการส าคญ คอ โหราจารยเกอบทกทานมกจะใชหลกโหราศาสตรหลาย ๆ สาขาอาท โหราศาสตรไทยจกราศ เลขศาสตร ยปซ และลายมอ รวมทงใชหลกสถต ทงจากการรวบรวมประสบการณการใหค าปรกษาทกระท ามายาวนาน และการใชหลกสถตท แตงเปนต าราทางโหราศาสตร รวมทงสถตทรวบรวมไวโดยสอออนไลน ปญหาทโหราจารยใหความสนใจจะมหลากหลายครอบคลมปญหาทก ๆ อยางของผขอรบค าปรกษา ตงแตปญหาเลก ๆ นอย จนปญหาขนาดใหญ กลาวคอ อาจเปนปญหาความขดแยง แงงอน ไมเขาใจของหนมสาว ความขดแยงกนระหวางพอ-แมลก จนถงปญหาทเปนความอยรอดหรอด าเนนตอไปไดทางธรกจทผรบผดชอบตองค านงถงผใหบงคบบญชาเปนพนเปนหมนภาพ ปญหาทผใหการปรกษาทางโหราศาสตรจงครอบคลมทงปญหาความรก การงาน การเรยน การเงน การบรหารจดการธรกจ เรองครอบครว เรองหนสน เรองสขภาพ การเมอง การปกครอง เศรษฐกจ หรอแมแตเรองความเครยดอนเกดจากสภาพปญหา หรอความเครยดความทกอนเกดจากการวตกกงวล และคดมากไปเอง เนนการใชโหรศาสตรผสมผสานหลายสาขา โดยชใหยอมรบวาปญหาเกดจากเหตปจจยอะไร แลวจงใจใหสรางเหตด และขจดเหตไมดออกไป ชใหเหนถงสภาพปญหา ยอมรบและแกปญหาดวยตวเอง มเปาหมาย เพอใหผรบค าปรกษายอมรบ จงใจใหผรบค าปรกษาปรบเปลยนพฤตกรรมทเหมาะสมและแกปญหานนได ดวยตวเอง เปนการปรกษาทางใจพรอมกบชใหเหนถงสาเหตของปญหาในปจจบนหรออนาคต สงเสรมใหมความสงบเพอทจะใชศกยภาพในการแกปญหา ด ารงชวต อยดวยความไมประมาท ใหทบทวนการตดสนใจใหมใหสอดคลองกบสภาพเปนจรง กระตนใหผรบค าปรกษาสมารถมก าลงใจ ก าลงความคดทจะแกปญหาดวยตนเอง โดยเฉพาะอยางยงใหมองถงเหตปจจยแหงความเจรญ หรอความเสอมอยางรอบดาน สรางแรงจงใจใหผรบปรกษาเชอละยอมปฏบตตามค าแนะน า ทเปนทงการพฒนาชวตในแงมโชคและสวนทมเคราะหกใหก าลงใจ ชใหเหนถงปญหาทมาจากดวงชะตา เพอจงใจใหผรบค าปรกษาศรทธาทจะแกปญหาตามค าแนะน าของโหรศาสตรและจากทไดพดคยและวเคราะหดวยกนสงเสรมก าลงใจ ดวยการชแจงใหเหนสภาพความเปนจรงของปญหาดวยการ ใหผขอค าปรกษาเขาใจอตตะลกษณของตนเองทอาจสรางปญหา ในประเดนตาง ๆ ในชวต หรออตตะลกษณ ทเออตอความส าเรจในชวต

๒๓๕

ใชวธการ คอ กระบวนการทางโหราศาสตร ทผสมผสานเพอชใหเหนถงสภาพปญหา วามสาเหตทเกดจากอะไร จากนนกจงใจใหแกไข ดวยวธการตาง ๆ เชน ใชโหราศาสตรไทยจกรราศ รบฟง จงใจและกระตนดวยเหตผล และเครองมอทางโหรศาสตร ใหผ รบค าปรกษามแรงจงใจ และเลอกวธแกปญหาทเหมาะสมสงทไมควรท าเลย คอการต าหนหรอไมเขาใจ ใชหลกเลขศาสตรเพอตรวจสอบขอมลทตรงกนในแตละสาขา โดยเนนทางดาน ความรก การงาน สขภาพ อบตเหต ใชหลกการดลายมอการพดคยวเคราะหโชคชะตาตามทอานไดบนลายมอ โดยการใหความสนใจอตตา เลอกวธการทเหมาะสมใหแกไข โดยผรบค าปรกษาตองมสตสมปชญญะ และวเคราะหรายละเอยดปญหาดวยตวเอง ใชไพยปซ ชแนะใหเหนปญหา สาเหตของปญหา กระตนใหมก าลงใจมความหวง ขจดความหลง ความวนวายใจ บรรเทาความเครยด ในการใหการปรกษาโดยวางตวเปนกลยาณมตร ใหผรบค าปรกษา วางใจทจะเลาปญหาใหก าลงใจ รวมกนคนหาสาเหตของปญหา โดยเฉพาะปญหาจากการกระท าของผรบค าปรกษา โดยเรมการท าให ยอมรบปญหา และใชสตพจารณาหาทางออก และเพยรพยายามแกไข แลวรอผลดวยความอดทน การสรางสมพนธภาพอนดระหวางผใหค าปรกษาและผขอค าปรกษาใหก าลงใจชวยคด และสงเสรมใหคดดวยตนเอง เปนกลยาณมตรใหรจกโยนโสมนสการ จากอตตะลกษณตน จากสภาพปญหาเพอใหผรบค าปรกษา คดถกทางตามแนว สปปรสธรรม ๗ เปนตน เพอทจะไดมศกยภาพในการแกปญหาและพฒนาตน ๕.๑.๔.๓ รปแบบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยา เปนแบบเนนทตวบคคล ตามกระบวนการอรยะสจ ๔ แบบมผรบค าปรกษาเปนจดศนยกลาง ทเนนเรมจากตวทกข เฉพาะของบคคล เพอพฒนาศกยภาพบคคลใหมความสามารถ พงตนได ยอมรบ ตรวจสอบวนจฉย ปญหาตนเองได ยอมรบความเปลยนแปลงของตนเอง ผอน และสภาพแวดลอมตามความเปนจรงในรปของไตรลกษณ โดยอยบนพนฐานของความเปนกลยาณมตรของโหราจารย และผรบค าปรกษา ดวยคณสมบตดานปญญา ศล สงคม และดานจตใจทเหมาะสมกบสภาพปญหาทปรกษา

๕.๒ อภปรายผลการวจย ๕.๒.๑ ขอมลทวไป พบวา กลมตวอยางผรบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข จ านวนทงสน ๒๖๙ คน มเพศหญงจ านวน ๒๑๐ คน (๗๘.๑%) เพศชายจ านวน ๕๙ คน (๒๑ .๒ %) สอดคลองกบพไลรตน รจวณชยกล๑ในงานวจยพบวา ผมารบบรการจากหมอดสวนใหญเปนเพศหญงมากกวาเพศชาย สวนใหญมอายตามล าดบ อาย ๔๑ – ๕๐ ปจ านวน ๙๒ คน (๓๔.๒%) สอดคลองกบณชชา ชนธป๒ในงานวจยพบวาผมประสบการณในการรบบรการจากผใหบรการทางโหราศาสตรสวนใหญอายระหวาง ๔๓-๕๐ป มระดบการศกษา ปรญญาตร จ านวน ๑๕๐ คน

๑ พไลรตน รจวณชยกล, “การศกษาสขภาพจตของผมารบบรการจากหมอด:ศกษาเฉพาะกรณผมารบบรการจากหมอดของสมาคมโหรแหงประเทศไทย”, วทยานพนธสงคมสงเคราะหศาสตรมหาบณฑต , (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยธรรมศาสตร, ๒๕๒๔), หนา ๓๒. ๒ ณชชา ชนธป, “โหราศาสตรกบการตดสนใจทางธรกจ”, วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน), ๒๕๔๘, หนา ๑๑๐.

๒๓๖

( ๕๕.๘%) สอดคลองกบศรนญา นภาศพท๓ในงานวจยพบวาชาวพทธไทยในปจจบนเชอโหราศาสตรและกฎแหงกรรมไปพรอมๆ กนจบการศกษาระดบปรญญาตรหรอสงกวา มอาชพ นกธรกจ จ านวน ๗๓ คน( ๒๗.๑%) สอดคลองกบทานต โชคธนะศร,รศมน กลปยาศร ๔ในงานวจยพบวาผเขารบบรการทางโหราศาสตรสวนใหญมรายไดมากกวา ๒๐,๐๐๐บาท มอาชพนกธรกจ รอยละ๒๘.๔% มสถานภาพสมรส โสด จ านวน ๑๕๕ คน (๕๗.๖%) สอดคลองกบทานต โชคธนะศรรศมน กลปยาศร๕ ในงานวจยพบวาผเขารบบรการทางโหราศาสตรสวนใหญเปนโสด กจกรรมทางศาสนาทปฏบตบอยทสด ท าบญใหทาน จ านวน ๑๑๘ คน( ๔๓.๙%) ปญหาทมาปรกษาโหราจารยมากทสด การงาน จ านวน ๑๒๑ คน( ๔๕.๐%) สอดคลองกบพรทพย จงเจดศกด๖ ปญหาหรอค าถามทผใชบรการหมอดสอบถามหมอดในการดหมอสวนใหญคอ เรองการงาน การปรกษาโหราจารย ดวยศาสตรทางโหรฯตามหลก โหราศาสตรไทยจกรราศ จ านวน ๑๐๑คน (๓๗.๕%) การปรกษาโหราจารยมากนอยแค ไหน (ตอป ) ๑–๒ คร ง จ านวน ๑๘๔ คน (๖๘.๔%) สอดคลองกบ กญชช ศศธร๗ ความถการใชบรการปละ ๑ ครง การเลอกปรกษาทางโหราศาสตรจากโหราจารยทความรความสามารถ จ านวน ๑๙๙ คน (๗๔.๐%) ๕.๒.๒ ขอมลระดบความคดเหนและความพงพอใจในคณสมบตของโหราจารย พบวา กลมตวอยางการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข มระดบความคดเหนและความพงพอใจในคณสมบตของโหราจารย โดยรวม ดานปญญา อยในระดบมาก โดยมคาเฉลย ๕๙๒ (๔๘.๔๙%) สอดคลองกบสวจกขณ ภนสรณฐากร๘ ความคาดหวงทมตอคณลกษณะของโหรในการพยากรณ ดานคณธรรมและปญญา ๕.๒.๓ ขอมลระดบ ความคดเหนในแนวทางการปฏบตของโหราจารย พบวา กลมตวอยางมระดบของความคดเหนและความพงพอใจแนวทางปฏบตของโหราจารย ในการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข โดยรวม ด านปญ ญ าภาวนา อย ใน ระดบมาก โดยม ค า เฉล ย ๔๓๐ (๓๘ .๘๕ %) สอดคลองกบ

๓ ศรนภาศพท, “พทธศาสนากบโหราศาสตร”, สารนพนธศลปศาสตรบณฑต, (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหามหดล), 2551, หนา 3. ๔ ทานต โชคธนะศร, รศมน กลปยาศร, ภาวะสขภาพจตและปจจยทเกยงของของผเขารบบรการทางโหราศาสตร, วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย, ปท 54 ฉบบท 2 (เมษายน-มถนายน2552): 173. ๕ เรองเดยวกน, หนา 173. ๖ พรทพย จงเจดศกด, “ความนาเชอถอของหมอดกบความตงใจกระท าพฤตกรรมของผใชบรการ”, วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยธรรมศาสตร, ๒๕๔๐), หนา ๒๔๑. ๗ กญชช ศศธร, “บทบาทของหมดดในสงคมไทย : กรณศกษาเฉพาะเขต กรงเทพมหานคร” , วทยานพนธพฒนบรหารศาสตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย: สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร), ๒๕๔๑, หนา ๗๙. ๘ สวลกษณ ภนสรณฐากร. “ความคาดหวงของประชาชนทมตอลกษณะของโหร: ศกษาเฉพาะกรณชมชนชะอ า ต าบลชะอ า อ าเภอชะอ า จงหวดเพชรบร”. วทยานพนธศาสนศาสตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหามกฎราชวทยาลย, ๒๕๕๔), หนา บทคดยอ.

๒๓๗

แมชพรพศ ศรวสตร๙ ความสขสงบและสวางในการด าเนนชวต ทเรยกไดวา เปนการด าเนนชวตอยางมความสขดวยการปฏบตปญญาภาวนา ๕.๒.๔ ขอมลความคดเหนจากการสมภาษณโหราจารย ๑. หลกการพนฐานตามหลกพทธจตวทยา ใชหลกอรยสจ ๔๑๐ เปนหลกความจรงขนสดยอด๑๑ โดยแกปญหา และพฒนาตามขนตอนในกจในอรยสจจ ๔๑๒ คอ ๑) ปรญญา การก าหนดรเปนกจในทกข เพอเขาใจทกขตามสภาพความเปนจรง เขาใจขอบเขตของปญหา ๒) ปหานะ การละ เปนกจในสมทย คอมเปาหมายเพอขจด แกไขตนตอของปญหา ๓) สจฉกรยา เปนกจในนโรธ คอการแกถง เพอบรรลสภาพทปราศจากปญหา และ ๔) ภาวนา กจในมรรค คอการเจรญ ลงมอปฏบต ท าตามวธทจะน าไปสจดมงหมาย หลกพทธจตวทยากมโครงสรางการแกปญหาทสอดคลองกบ หลกอรยสจจ ๔ ทมขนตอน เปนขนตอนท เรมจาก๑๓ การก าหนดวตถประสงค/ เป าหมาย (ขนนโรธ) การรวบรวมขอมล (ขนก าหนดรปญหา การวเคราะหปญหา สาเหตปญหา (ขนปหานะ) การใหค าปรกษาและการประเมนผล (ขนสจฉกรยา) หลกจตวทยากมขนตอนพนฐานในการใหค าปรกษา เชนเดยวกบ หลกพทธจตวทยา หลกจตวทยา เพยงแต ประยกตหลกจตวทยาท เหมาะสมตามความแตกตางระหวางบคคล ซงโหราจารยตองเลอกใหเหมาะสม เพอผสมผสานระหวางการใหค าปรกษาแบบน าทางและ แบบไมน าทางเพอเพอพฒนาศกยภาพบคคลใหมความสามารถ ยอมรบ ตรวจสอบวนจฉย ปญหาตนเองได ยอมรบความเปลยนแปลงของตนเอง ผอน และสภาพแวดลอมตามความเปนจรง การก าหนดปญหาใชขอมลโดยอาศยการโคจรของดวงดาวเปนหลก๑๔ ประกอบกบหลกพระพทธศาสนา๑๕ หลกโหราศาสตร๑๖ และสถตจากการมประสบการณในการปรกษามาใชประโยชน๑๗ การก าหนดปญหาใชขอมลโดยอาศยการโคจรของดวงดาวเปนหลก ในปจจบนโหราศาสตรไดใช

๙ พรพศ ศรวสตร, “สตและวธการพฒนาเพอการประยกตใชในชวตประจ าวน”, วทยานพนธ ศลปศาตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยเชยงใหม, ๒๕๔๕), หนา ๑๗๘–๑๗๙. ๑๐ ส .ม. (ไทย) ๑๙/๑๖๖๕/๑๕๒๘. ๑๑ พระพรหมคณาภรณ , พจนานกรม ฉบบประมวลธรรม, (กรงเทพมหานคร: มหาจฬาลงกรณ มหาวทยาลย, ๒๕๕๑), หนา ๒๐๔. ๑๒ ส .ม. (ไทย) ๑๔/๖๖๖/๕๒๙. ๑๓ พงธพนธ -วไลลกษณ พงษ โสภา, ทฤฏและเทคนคการใหการป รกษา , พมพคร งท ๑ , (กรงเทพมหานคร: จฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๓๖), หนา ๑๔-๑๖. ๑๔ ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรมฉบบบณฑตยสถาน พ.ศ.๒๕๔๒, (กรงเทพมหานคร: นานมบคส, ๒๕๔๖), หนา ๑๓๗๓. ๑๕ สมภาษณ ภานมาส คาดการณไกล, หลกการ วธการ เปาหมาย ในการปรกษาทางโหราศาสตร, ๑๑ กนยายน ๒๕๕๙. ๑๖ สมภาษณ ภญโญ พงษเจรญ, หลกการ วธการ เปาหมาย ในการปรกษาทางโหราศาสตร, ๒๑ ตลาคม ๒๕๕๙. ๑๗ อางแลว.

๒๓๘

ประโยชนจากวชาสถตดวย๑๘ โดยประยกตใชตามขนตอน ตงแต การตงสมมตฐาน วางแผนรวบรวมขอมล การรวบรวมขอมล การรายงาน และการทวนสอบ ขอมลทางสถต ใชอ านาจดวงดาว ดลกษณะคน เสนลายมอ ลายมอเขยน ท านายไพ ท านายฝน การจบสมผส ทพยจกษ ลางตาง ๆ และการเสยงทาย๑๙ ๒.เปาหมายของการปรกษาตามหลกพทธจตวทยา มเปาหมายใหบคคลเจรญงอกงาม ในองคประกอบ ๔ ประการ๒๐ ซงจะน าไปสการพนทกข ไดแก ภาวตกาย การพฒนากาย ภาวตศล การพฒนาพฤตกรรม ภาวตจต การฝกอบรมศกยภาพและคณภาพจต และภาวตปญญา การฝกอบรมเพอใหเขาใจสงทงหลาย ตามความเปนจรง ในทางจตวทยา มวตถประสงค เพอใหผรบบรการเปนบคคลทมประสทธภาพ มศกยภาพในการรบร คดแกปญหา มแรงจงใจซงจะท าใหสามารถ ยอมรบความจรง เปดรบประสบการณ เชอมนในตนเอง ด าเนนชวตดานตางๆ อยางมประสทธภาพ เหนคณคาของตนเอง ใครครวญและเลอกการด าเนนชวตทเหมาะสม๒๑ ส าหรบเปาหมายทางโหราศาสตร ในปจจบน เชอมโยงระหวางปรชญา ศาสนา และจตวทยา และใชเครองมอทางสถต๒๒ เพอท าความเขาใจอปนสย ศกยภาพ จดออนจดแขง๒๓ เพอจะพฒนาศกยภาพและด าเนนชวตอยางไมประมาท๒๔ และการตดสนใจอยางมประสทธภาพ๒๕ ดานธรกจ งานอาชพ ความรก สขภาพ การตดสนใจ และวถชวตอนๆทงในระดบบคคลและระดบสงคม

๑๘ พไลรตนรจวณชยกล, “การศกษาปญหาสขภาพจตของผมารบบรการจากหมอด : ศกษาเฉพาะกรณผมารบบรการจากหมอดของสมาคมโหรแหงประเทศไทย”, รายงานการวจย, (คณะสงคมสงเคราะหศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร, ๒๕๒๓), หนา ๓๑-๓๕. ๑๙ หลวงวจตรวาทการ, ก าลงความคด, (กรงเทพมหานคร: สรางสรรคบค, ๒๕๔๑), หนา ๑–๕. ๒๐ คณาจารยมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, พทธวธในการสอน Buddha’s Teaching Methods, หนา ๖๓. ๒๑ วชร ทรพยม, ทฤษฎบรการปรกษา, พมพครงท ๒, (กรงเทพมหานคร: โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๔๗), หนา ๗๕. ๒๒ กนยาวร สทธาพงษ , คดใหมโหราศาสตรหลงนวยค, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๕๑), หนา ๕๐. ๒๓ จกรเทพ ร าพงกจ, “การศกษาเชงวเคราะหทรรศนะของพทธปรชญาเถรวาททมตอโหราศาสตรในยคปจจบน”, วทยานพนธศาสนศาสตรมหาบณฑต , (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย , ๒๕๕๑), หนา บทคดยอ. ๒๔ สมภาษณ ภญโญ พงษเจรญ, หลกการ วธการ เปาหมาย ในการปรกษาทางโหราศาสตร, ๒๑ ตลาคม ๒๕๕๙. ๒๕ กนยาวร สทธาพงษ, คดใหมโหราศาสตรหลงนวยค, หนา ๕๐.

๒๓๙

๓.วธแกปญหาและพฒนา กระบวนการใหค าปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยา มงเนนใหบคคลพงตนเองได โดยการมทศนคตทถกตอง โดยการอาศยปญญา ซงปญญาจะเกดขนได๒๖ กขนอยกบ ๒ ตวแปรคอ ปรโตโฆสะ และโยนโสมนสการ กลาวคอการทบคคลมกลยาณมตรทด ผรบค าปรกษาใหการปรกษาทด และผรบค าปรกษาทางโหราศาสตรมสมมาทฏฐ คณสมบตทงทางจตวทยา และโหราจารย มครอบคลมปรากฏในหลกกลยาณมตรธรรม๗๒๗ ไดแกเปนทสบายใจ (ปโย) นาเคารพ (คร) นาเจรญใจ (ภาวนโย) รจกชแจงเหตผล (วตตา จ) อดทนตอถอยค าในกระบวนการปรกษา (วจนกขโม) อธบายชแจงเรองยงยากได (คมภรญจ กถ กตตา) และไมแนะน าไปในทางเสอม (โน จฏฐาเน นโยชเย) สวนคณสมบตของผรบค าปรกษาคอการท าในใจใหละเอยดถถวน คดพจารณาอยางรอบคอบ ซงพฒนาตามล าดบจากผใหค าปรกษาประมวลไดคอ โยนโสมนสการ ๑๐ แบบ๒๘ ๑) วธคดแบบสบสาวเหตปจจย ๒) วธคดแบบแยกแยะสวนประกอบ ๓) วธคดแบบสามญลกษณ ๔) วธคดแบบอรยสจ/คดแบบแกปญหา ๕) วธคดแบบอรรถธรรมสมพนธ ๖) วธคดแบบเหนคณโทษและทางออก ๗) วธคดแบบรคณคาแท-คณคาเทยม ๘) วธคดแบบเรากศล ๙) วธคดแบบอยกบปจจบน ๑๐) วธคดแบบวภชชวาท การใชความคดถกวธน จะชวยใหมองสงทงหลายดวยความคดพจารณาสบคนถงตนของความทกข สาวหาเหตผลจนตลอดสายแยกแยะออกพเคราะหดดวยปญญาทคดเปนระเบยบและโดย อบายวธใหเหนสงนนๆ หรอปญหานนๆ ตามสภาวะและตามความสมพนธแหงเหตปจจย

๕.๓ ขอเสนอแนะ ๕.๓.๑ ขอเสนอแนะ จากการวจยเพอน าไปใชประโยชน ๑) การปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความท กข ใหความส าคญทตวบคคล โดยสนบสนนใหผรบบรการ เปดรบประสบการณ(ทกข) ประเมนตนเองอยาถองแท คนหาสาเหตทกขตามความเปนจรง(สมทย) เชอมนและเตมใจทจะพฒนาตวเอง(นโรธ) เพอทจะสามารถเผชญปญหาปจจบนและอนาคต(มรรค) โดยผใหบรการปรกษาจะตองเปนบคคลทมกลยาณมตร ใสใจ เขาใจเรองราวและความรสกนกคดของผรบบรการและยอมรบความแตกตางของผรบค าปรกษา สมพนธภาพระหวางผใหบรการกบ ผรบบรการโดยสมมาทฐของผใหบรการปรกษา มความส าคญมากกวาเทคนคใดๆ ผมาขอรบค าปรกษามความทกขอนเนองมาจากการด าเนนชวตไมราบรน มอปสรรคในดานตางๆ สวนมากมกเปนผทอยในวยท างานทประสบปญหา ไดไปขอค าปรกษาชแนะจากผทมความรดานโหราศาสตรเพอใหชวตดขนผานพนปญหาอปสรรคนาๆประการได นนเปนการชวยเหลอดานก าล งใจ แต อกส วนหน งน นคอการเปลยนแปลงพฤตกรรมของตนเอง คอหลกการพงตนเองจงเนนไปทความพากเพยรพยายามกระท าดวยตนเอง

๒๖ พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต), พระพทธศาสนาพฒนาคนและสงคม , (กรงเทพมหานคร : โรงพมพทองถน, ๒๕๔๐), หนา ๙-๑๙. ๒๗ พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต), พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลธรรม, หนา ๕๗. ๒๘ พระพรหมคณ าภรณ (ป .อ . ปยต โต ), พทธธรรม ฉบบปรบขยาย , พ มพ คร งท ๓๒ , (กรงเทพมหานคร: ส านกพมพผลธมม , ๒๕๕๕), หนา ๖๒๗.

๒๔๐

๒) แมวาสงคมไทยใหความสนใจในทางโหราศาสตร แตอยางไรกตามชาวพทธกยงมพนฐานจตใจทเชอในหลกธรรมในพระพทธศาสนา เพราะฉะนนผทมความเกยวของกบการใหค าปรกษาทางโหราศาสตร ควรจะบรณาการหลกพทธธรรมและหลกจตวทยาเขากบการใหค าปรกษาทางโหราศาสตร เพอใหเขาใจวตถประสงค ของการใหการปรกษาทมผลทางจตวทยา เปนลกษณะพเศษในสงคมไทย ๓) โหราจารยรนใหม และพระภกษในพทธศาสนา ควรใชกศโลบายทางโหราศาสตรทสงคมไทยมความสนใจมาเปนประโยชน ในการเผยแพรหลกพระพทธศาสนา โดยเฉพาะอยางยงกบผทมอปนสยโนมเอยงไปในทางศรทธาจรต เพอทจะจงใจใหเขาสความเขาใจหลกค าสอนพทธศาสนา ทเปนแกนสาระอยางแทจรงตามล าดบ ๕.๓.๒ ขอเสนอแนะ ส าหรบการวจยครงตอไป จากการศกษาวจยครงน ท าใหเกดประเดนทนาสนใจขนมากมาย มอกหลายประเดนปญหา ทนาสนใจศกษาเชงลกตอไป ประเดนทนาสนใจเหลานไดแก ๑) การปรกษาทางโหราศาสตรเกยวกบการเปลยนชอของชาวพทธไทย กรณศกษาผขอค าปรกษาทางโหราศาสตรในทกภาคของประเทศ ตลอดจนวเคราะหความแตกตางของแรงจงใจในการเปลยนชอของชาวพทธไทยทกภาคของประเทศไทย ๒) การศกษาเรองบคลกภาพตามวนเกดทางโหราศาสตรกบบคลกภาพทางในพทธศาสนาของชาวพทธไทย ๓) การศกษาความเชอเรองโหราศาสตรไทยทมผลตอการตดสนใจเรองส าคญในชวตของชาวพทธไทย ในกรงเทพมหานคร ๔) การศกษาเรอง การท านายความฝนทางโหราศาสตรกบความฝนทางพทธศาสนา

๒๔๑

บรรณานกรม

๑. ภาษาไทย

ก. เอกสารชนปฐมภม (Primary Sources) มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย. พระไตรปฎกภาษาไทย ฉบบมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย. กรงเทพมหานคร: มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๓๙.

ข. เอกสารชนทตยภม (Secondary Sources) (๑) หนงสอ : กรหรศ บวสรวง. ไพยปซชนสงระบบการะแสจต. กรงเทพมหานคร: ส านกพมพ ซ.พ บสแตนดารด, ๒๕๔๗. เกสรกาญจน จตรโสภ. ศาสตรแหงลายมอ. กรงเทพมหานคร: ปญญาชน, ๒๕๕๗. ขนทอง อสน ณ อยธยา. วธดหมอไพยปซ. กรงเทพมหานคร: วศวนาถการพมพ, ๒๕๓๕. คณาจารยมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย. พทธวธในการสอน Buddha’s Teaching Methods. พมพครงท ๒. พระนครศรอยธยา: ส านกพมพมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ- ราชวทยาลย, ๒๕๕๙. จ.บนนาค. ต าราดลายมอของไคโร. กรงเทพมหานคร. นวชาตการพมพ, ๒๕๑๑. จฑามาศ ณ สงขลา. ทายใจรกจากไพยบซ. กรงเทพมหานคร: ส านกพมพฤกษงามยามด, ๒๕๓๙. จ าเนยร ชวงโชต. การบรการปรกษาและแนะแนวเบองตน. กรงเทพมหานคร: ส านกพมพ มหาวทยาลยรามค าแหง, ๒๕๓๔. จรญ พกล. โหรา-หตถศาสตร. กรงเทพมหานคร: โรงพมพเฟองอกษร, ๒๕๐๙. ชนแส ไปหยน ชานเหยน. หตถลกษณศาสตรฉบบวธดลายมอแบบกร. พมพครงท ๒. กรงเทพมหานคร: ส านกพมพเตาประยกต, ๒๕๕๐. เทพย สารกบตร. โหราศาสตรปรทรรศน ภาค ๑. กรงเทพมหานคร: เกษมบรรณกจ, ๒๕๑๑. ธนกร สนเกษม. ไพยปซ TAROT. พมพครงท ๒. กรงเทพมหานคร: โรงพมพอนเตอรพรนท- คอรปอเรชน จ ากด, ๒๕๓๗. นภทร แกวนาค. เอกสารประกอบการสอน. เรองเทคนคการวเคราะหขอมลเชงคณภาพ. กรงเทพมหานคร: ส านกพมพอกษรวฒนา, ๒๕๔๘. นรวชญ ลคนานนท. ไพยปซวาไรต. กรงเทพมหานคร: บรษทอมรนพรนตง แอนดพบลชชง จ ากด. มหาชน, ๒๕๔๘. บณย นลเกษ. เรยบเรยง. คมภรมลนทปญหาส าหรบประชาชน. เชยงใหม: ส านกพมพบณยนธ. เลมท ๕, ๒๕๔๐. ประภาพร เลาหรตนเวทย. โหร.โหราฯ เบองตนเลม๑. ล าปาง: จตวฒนาการพมพ, ๒๕๔๐. ประจวบ แกนจนทร. ลายมอและกตกาของชวต. ม.ป.ป., ๒๕๔๓. ประพนธ เตละกล. ดาราศาสตรและอวกาศ. กรงเทพมหานคร: ไทยวฒนาพานช, ๒๕๔๓.

๒๔๒

ดวงเดอน จนทรเจรญ. ศกษาศาสตรตามแนวพทธศาสตร. กรงเทพมหานคร: ส านกพมพ มหาวทยาลยรามค าแหง, ๒๕๔๑. พ.รตนลกข. ปรยญ ๙. มหาศาสดาชมหนตภยลางโลก. พมพครงท ๒. นนทบร: ซแอนดเอน, ๒๕๕๕. พงษพนธ–วไลลกษณ พงษโสภา. ทฤษฎและเทคนคการใหบรการปรกษา. กรงเทพมหานคร: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๓๖. พรสข เพงมณ. ลายมอพนฐาน. เอกสารประกอบการสอนสมาคมโหรนานาชาต, ๒๕๔๗. พลหลวง. พนฐานของโหราศาสตร (ความมหศจรรยของตวเลข). กรงเทพมหานคร: โรงพมพ เฟองอกษร, ๒๕๑๖. พระเทพวสทธกว. จตวทยาในพระอภธรรม. พมพครงท ๔. กรงเทพมหานคร: โรงพมพมหามกฎราช- วทยาลย, ๒๕๔๓. พทธทาสภกข. พทธศาสตรกบไสยศาสตร โหราศาสตรกบพทธศาสนา ปาฐกถาธรรมของ ทานพทธทาสภกข. กรงเทพมหานคร: สขภาพใจ, ๒๕๒๙. พระธรรมปฎก (ป. อ. ปยตโต). พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลธรรม. พมพครงท ๑๒. กรงเทพมหานคร : โรงพมพ มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๖. . พทธวธในการสอน. พมพครงท ๗. กรงเทพมหานคร: ธรรมสภาและสถาบนบนลอธรรม , ๒๕๔๗. . พทธวธในการสอน. พมพครงท ๕. กรงเทพมหานคร: มลนธพทธธรรม, ๒๕๔๑. . พทธวธในการสอน. พมพครงท ๖. กรงเทพมหานคร: มลนธพทธธรรม, ๒๕๔๖. . พระพทธศาสนาพฒนาคนและสงคม. กรงเทพมหานคร: โรงพมพสวน ทองถน กรมการปกครอง, ๒๕๔๐. พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต). จากจตวทยาสจตภาวนา. พมพครงท ๑. กรงเทพมหานคร: โรงพมพ บรษทสหธรรมก จ ากด, ๒๕๕๓. . พจนานกรมพทธศาสนฉบบประมวลศพท. พมพครงท ๑๔. กรงเทพมหานคร: ธนธชการพมพ, ๒๕๕๓. . พทธธรรมฉบบปรบขยาย. พมพครงท ๓๒. กรงเทพมหานคร: ส านกพมพผลธมม, ๒๕๕๕. พระเทพเวท (ป.อ. ปยตโต). ชวนคด พนจธรรม. กรงเทพมหานคร: โรงพมพมหาจฬาลงกรณราช- วทยาลย, ๒๕๓๔. พระครกลยาณสทธวฒน (สมาน กลยาณธมโม/พรหมอย). พระพทธประวตตามแนวปฐมสมโพธ. กรงเทพมหานคร: บรษท สหธรรมก จ ากด, ๒๕๔๔. เทพ สารกบตร. โหราศาสตรปรทรรศน. กรงเทพมหานคร: โอเดยนการพมพ, ๒๕๑๑. ธวฒน เชาวชยพฒน. ชวตกบตวเลข. กรงเทพมหานคร: บรษทส านกพมพดวงกมล ๒๕๒๐ จ ากด, ๒๕๔๖. ภาณวงโส. เกนกวาฟรอยดจะจตนาการ. กรงเทพมหานคร: มายแบงคอก, ๒๕๔๙. ม.ร.ว.สมพร สทศนย. การทดสอบทางจตวทยา. กรงเทพมหานคร: โรงพมพแหงจฬาลงกรณ มหาวทยาลย, ๒๕๔๔.

๒๔๓

ราชบณฑตยสถาน. พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒. กรงเทพมหานคร: นาน- มบคส พบลเคชน, ๒๕๔๖. รศม สรอยวฒนา. ศลปะการศกษาลขตบนฝามอ. เอกสารประกอบการบรรยาย คณะประมง มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, ๒๕๓๔. วศน อนทสระ. พทธวธในการสอน. พมพครงท ๔. กรงเทพมหานคร: โรงพมพเมดทราย, ๒๕๔๕. วชร ทรพยม. ทฤษฎใหบรการปรกษา. พมพครงท ๖. กรงเทพมหานคร: โรงพมพแหงจฬาลงกรณ มหาวทยาลย, ๒๕๕๔. วไลลกษณ พงษโสภา และพงษพนธ พงษโสภา. ทฤษฎและเทคนคการใหบรการปรกษา. พมพครงท ๑. กรงเทพมหานคร: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๕๖. ศ. ดสต. มอบอกชวต. พมพครงท ๑๐. กรงเทพมหานคร: มตชน, ๒๕๔๙. โสรช โพธแกว. การประยกตอรยสจ ๔ ของพระพทธศาสนากบการปรกษาเชงจตวทยาและจตรกษา. รายงานวจยเอกสาร. สาขาวชาจตวทยาการปรกษา คณะจตวทยา. จฬาลงกรณ- มหาวทยาลย, ๒๕๕๓. ส านกนายกรฐมนตร. พจนานกรม ฉบบเฉลมพระเกยรต พ.ศ. ๒๕๓๐. พมพครงท ๑๑. กรงเทพมหานคร: วฒนาพานช, ๒๕๓๔. สงหโต สรยาอารกษ. โหราศาสตรไทย เรยนดวยตวเองเลมเดยวจบ. พมพครงท ๔. กรงเทพมหานคร: ดวงด การพมพ, ๒๕๒๖. สมลกษณ สวางโรจน. วธอานไพทาโรต. กรงเทพมหานคร: รงแสดงการพมพ, ๒๕๓๘. สมบต รปประดษฐ. แนะน าปญหาบนฝามอ. พมพครงท ๒. สมทรสาคร: โรงพมพยไนเตท- โปรดกชน, ๒๕๔๙. สชพ บญญานภาพ. คณลกษณะพเศษแหงพระพทธศาสนา. กรงเทพมหานคร: โรงพมพมหามกฎ- ราชวทยาลย, ๒๕๓๓. สมบต รปประดษฐ. แนะน าปญหาฝามอ. พมพครงท ๒. สมทรสาคร: โรงพมพยไนเตดโปรดกชน, ๒๕๔๙. หลวงวจตรวาทการ. ก าลงความคด. กรงเทพมหานคร: สรางสรรคบค, ๒๕๔๑. โอฬาร เพยรธรรม. ตามหาความจรง วทยาศาสตรกบพทธธรรม ศาสตรทเปนคนละเรองเดยวกน.

กรงเทพมหานคร: ธรรมดา, ๒๕๔๙.

(๒)บทความ : ชมพนช ศรจนทรนล. จตวทยาแนวพทธ: แนวทางเพอการเยยวยาและพฒนาจตใจมนษย. วารสารวชาการ. มหาวทยาลยหอการคาไทย. ปท ๒๙ ฉบบท ๔ เดอนตลาคม – ธนวาคม, ๒๕๕๒. พไลรตน รจวณชยกล. “การศกษาปญหาสขภาพจตของผมารบบรการจากหมอด: ศกษาเฉพาะกรณผ มารบบรการจากหมอดของสมาคมโหรแหงประเทศไทย”. รายงานการวจย. คณะสงคม สงเคราะหศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร, ๒๕๒๓.

๒๔๔

รศม สรอยวฒนา. ศลปะการศกษาลขตบนฝามอ. เอกสารประกอบการบรรยาย คณะประมง. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, ๒๕๔๓.

(๓) วทยานพนธ : กฤตกาวลย หรญส. “ศกษาความสอดคลองของหลกการพยากรณในคมภรพระพทธศาสนาเถรวาและ วชาโหราศาสตรไทย”. วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต. บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๕๔. จกรเทพ ร าพงกจ. “การศกษาเชงวเคราะหทรรศนะของพทธปรชญาเถรวาททมตอโหราศาสตรในยค ปจจบน”. วทยานพนธศาสนศาสตรมหาบณฑต. บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลย มหามกฏราชวทยาลย, ๒๕๕๑. ฌญกร เขยวลงยา. “แรงจงใจและความเขาใจในชวตของผขอค าปรกษาทางโหราศาสตรในสมาคม โหรแหงประเทศไทย กรงเทพมหานคร”. วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต. บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๕๕. ณฤด ววชภร. “ศกษาพฤตกรรมความเชอของชาวพทธทสนใจโหราศาสตรทมตอหลกโหราศาสตร และหลกศรทธา ๔”. วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต. บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๕๔. ณชชา ชนธป. “โหราศาสตรกบการตดสนใจทางธรกจ”. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต. บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน, ๒๕๔๘. ณฐ ธรรมชาต. “อทธพลของโหราศาสตรทมตอการตดสนใจในเรองทส าคญของนกศกษามหาวทยาลย: กรณศกษานกศกษามหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย วทยาเขตลานนา”. วทยานพนธ ศาสนศาสตรมหาบณฑต. บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย, ๒๕๔๘. ตะวน วาทะกจ. “การพฒนากรอบมโนทศนและมาตรวดความทกขในนสตนกศกษา”. วทยานพนธ ศลปศาสตรดษฎบณฑต สาขาจตวทยา. คณะจตวทยา: จฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๕๖. พระมหาประศกด อคคปญโญ (ชงแสง). “ความเชอเรองโหราศาสตรกบกฎแหงกรรมของชาวพทธ- ไทย”. วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต. บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลย มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๑. พระมหาธานนทร ฐตวโร (อนทว). “การศกษาแรงจงใจใฝสมฤทธของนกเรยนชนมธยมศกษาตอน ปลาย ในโรงเรยนพระปรยตธรรม แผนสามญศกษา: ศกษาเฉพาะกรณโรงเรยนในจงหวด ศรสะเกษ”. วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต. บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลย มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๕. พระจะจ ญาณวชโย(รกษาปา). การศกษาวเคราะหความเปนกลยาณมตรของพระสารบตรเถระ. วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต. (บณฑตวทยาลย: มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๕๔.

๒๔๕

พระวชย วชโย (แสงสวาง). “ศกษาการบรณาการหลกอรยสจ ๔ ในการใหค าปรกษา”. วทยานพนธ พทธศาสตรมหาบณฑต. บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๕๓. พระสพรชย อานนโท (นครพนธ). “ศกษาเปรยบเทยบแนวคดเรองทกขในพทธปรญาเถรวาทกบ แนวคดทกขนยมของโชเปนเฮาเออร”. วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต. บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๕๔. พรทพย จงเจรญศกด. “ความเชอถอของหมอดกบความตงใจกระท าพฤตกรรมของผใชบรการ”. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต. บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยธรรมศาสตร, ๒๕๔๐. ภญโญ พงศเจรญ. “บทบาทของโหรในสงคมไทย”. สารนพนธภาคนพนธศลปศาสตรมหาบณฑต. คณะพฒนาสงคม: สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, ๒๕๔๓. ยลดา มณเฑยรมณ. “หมอด: ทางเลอกความมนคงของจต”. วทยานพนธสงเคราะหศาสตรมหา- บณฑต. บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยธรรมศาสตร, ๒๕๔๑. ศรชย ทรวงแสวง. “ความเชอในเรองโหราศาสตรกบพฤตกรรมการด าเนนธรกจกรณศกษากลมนก ธรกจของหอการคาจงหวดเชยงใหม”.วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต. บณฑตวทยาลย : หาวทยาลยเชยงใหม, ๒๕๔๘. ศรนญา นภาศพท. “พทธศาสนากบโหราศาสตร”. สารนพนธศลปศาสตรบณฑต. บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหามหดล, ๒๕๕๑. สาคร สงฆะณา. ศกษาการพยากรณกบการใหค าปรกษาเชงพทธเพอบ าบดความเครยดของผมารบ บรการจากสมาคมโหรภาคเหนอ. วทยานพนธพทธศาสตรดษฎบณฑต. บณฑต- วทยาลย: มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๕๗. สมใจ ตนตวฒน. การศกษาวเคราะหเทคนคการใหค าปรกษาดวยพทธวธส าหรบนกเรยน. วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต. บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ ราชวทยาลย, ๒๕๕๔. สวลกษณ ภนสรณฐากร. “ความคาดหวงของประชาชนทมตอลกษณะของโหร: ศกษาเฉพาะกรณ ชมชนชะอ า ต าบลชะอ า อ าเภอชะอ า จงหวดเพชรบร”. วทยานพนธศาสตรมหาบณฑต. บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหามกฎราชวทยาลย, ๒๕๕๔.

(๔) สออเลคทรอนคน : นคร กญแจทอง (อ.เบรด โหรสบทศ). Astrostory: ประวตโหราศาสตร และววฒนาการ. [ออนไลน]. แหลงทมา: uranian.igetweb.com [๑๖ สงหาคม ๒๕๖๐]. บรรจบ บรรณรจ. พทธศาสตรสมยใหม: พระพทธศาสนากบโหราศาสตร. [ออนไลน]. แหลงทมา: kengkkoo.blogspot.com/2013/03/blog-post_709.html. [๒๔ ตลาคม ๒๕๕๙]. ยงยทธ วงศภรมยศาสนต. จตวทยาแนวพทธ. [ออนไลน]. แหลงทมา : www.dmh.go.th/news/view.asp? [๒๔ ตลาคม ๒๕๕๙].

๒๔๖

วกพเดย สารานกรมเสร. กรงเทพมหานคร.[ออนไลน]. แหลงทมา: th.wikipedia.org/wiki [๑๕ มนาคม ๒๕๖๐]. วกพเดย สารานกรมเสร. จกรราศ. [ออนไลน]. แหลงทมา: th.wikipedia.org/wiki [๑๙ มนาคม ๒๕๕๙]. วกพเดย สารานกรมเสร. ทกข. [ออนไลน]. แหลงทมา: th.wikipedia.org/wiki [๑๕ มนาคม ๒๕๕๙]. ศรสารภ. วชาการคอม. [ออนไลน]. แหลงทมา: vcharkarn.com [๑๖ สงหาคม ๒๕๖๐].

๒. ภาษาองกฤษ Anthony Philip Stone. Hindu Astrology : Myths. Symbols and Realities. India : Select Books. 1981. Burke.H. M.Jr.. & Steffre.Theories of Counseling. 3rded. Chicago: Kand Mcnally College publishing Coun.1975. Burks. H.M.. & Stefflre B. Theories of counseling (3rd ed.). New York: Mc Graw-Hill. 1979. Benson Bobrick. The Fated Sky : Astrology in History. USA : Simon & Schuster Paperbacks. 2005. B.V. Raman. Planetary Influences on Human Affairs. Bangalore : IBH Prakashana. 1980. English H.B. & English A.C . A comprehensive dictionary of psychological and psychiatric terms. New York: John Wiley & Sons. inc. 1963. Fred Gettings. The Book of Palrniistry.London : The Hamlyn Publishing Group Limited. 1974. Good. C.V. Dictionary of Education. 3th ed. New York: McGraw-Hill. 1945. George. R.L. & Cristiani. T.S. Counseling : theory. and practice (3 rd. ed.). New Jersey: Prentice-Hall Inc. . 1990. Ivey. A. E.. D’ Andrea. M.. Ivey. M.B. & Simik-Morgan. L. Theories of counseling and psychotherapy. A multicultural perspective (6 th. ed.). Boston: Prarson Education. Inc.. 2007. Krumboltz. J.D. & Thoresen. C.E. Behavioral counseling; Case and techniques. New York: Holt. Ninehart & Winston. Inc. 1969. Morgan. C.T.. Introduction to Psychology. New York : McGraw-Hill Book. 1901. Matlin. M.W.. Psychology. (.S.A: Halt. Rinchart and Winston.Inc. 1992. Patterson. C.H. Theories of counseling and psychotherapy. 2nd ed. New York: Harper & Row. Publisher. .1973. Pietrofesa. J.L. Counseling: theory. research and practice. Chicago: Rand McNally College. Publishing Co. .1978.

๒๔๗

Pepinsky. H.B. & Pepinsky. P. Counseling theory and practice. New York: Ronald Press. 1954. Rogers. Carl R.. On becoming a person. Boston: Houghton Mifflin Company.1961. R.C. Majumdar. Ancient India. India : Motilal Banarsidass. 1977. Sherman and Bohlander. Managing Human Resource. 1996. PP. 561 -563. Stephen Arroyo. Astrology. Psychology and the Four Elements. USA : CRCS Publications. 1975. See Cart Gustav Jung. An Casement. UK : SAGE Publications. 2001. Truax. c.b. & Carkhuff. R.R. Toward effective counseling and psychotherapy. Chicago: Aldine. 1967. Tyler. L.E. The work of the counselor. 3rd ed. New York: Appleton Century Crofts. 1969. Webster’s New World Dictionary. New York : Prentice Hall. 1994. Williamson. E.G. Counseling and adolescents. New York: McGraw-Hill. 1950. Wolberg. L.R. The technique of psychotherapy. 2thed. New York: Grune & Stratton. 1967. Webster’s New World Dictionary. New York : Prentice Hall. 1994.

๒๔๘

ภาคผนวก ก รายนามผทรงคณวฒตรวจสอบคณภาพเครองมอทใชในงานวจย

๒๔๙

รายนามผทรงคณวฒตรวจสอบคณภาพเครองมอทใชในงานวจย

ผศ. ดร.อ ำนำจ ตงเจรญชย อำจำรยประจ ำคณะครศำสตรอตสำหกรรมสถำบน เทคโนโลยพระจอมเกลำเจำคณทหำรลำดกระบง รศ.ประสทธศกด ศรจำรภทร รกษำกำรคณะบดวทยำลย กำรบรหำรและกำรจดกำร สถำบนเทคโนโลยพระจอมเกลำเจำคณทหำร- ลำดกระบง ผศ. ดร.สรวฒน ศรเครอดง อำจำรยประจ ำภำควชำจตวทยำ คณะมนษยศำสตร มหำวทยำลยมหำจฬำลงกรณรำชวทยำลย รศ. ดร.เมธำว อดมธรรมำนภำพ อำจำรยประจ ำภำควชำจตวทยำ คณะมนษยศำสตร มหำวทยำลยมหำจฬำลงกรณรำชวทยำลย ดร.กฤตกำวย หรญส ผอ ำนวยกำร สถำบนโหรำศำสตรไทย –สำกล พทธศาสตรดษฎบณฑต มหาวทยาลยมหาวทยาลย จฬาลงกรณราชวทยาลย

๒๕๐

ภาคผนวก ข แบบสอบถามการวจย

๒๕๑

แบบสอบถาม แบบสอบถามนเปนสวนหนงของการท าวทยานพนธ ปรญญาพทธศาสตรดษฎบณฑตสาขาวชาพทธจตวทยา บณฑตวทยาลย มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย เรอง “การปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข” แบบสอบถามชดนมทงหมด ๔ ตอน คอ ๑. แบบสอบถาม ขอมลทวไป ๒. แบบสอบถาม เกยวกบคณสมบตของโหราจารยททานคาดหวงทสด ๓. แบบสอบถาม เกยวกบการใหค าปรกษาหรอการใหแนวทางปฏบตของโหราจารย ๔. ความคดเหนและขอเสนอแนะเพมเตม ตอนท ๑ แบบสอบถามปจจยสวนบคคล เกยวขอมลของผตอบแบบสอบถาม ค าชแจง กรณากาเครองหมาย ลงในชอง ( ) ทเปนจรง

ขอค าถาม ส าหรบผวจย ๑. เพศ ๑ ( ) ชาย ๒ ( ) หญง ๓ ( ) เพศท ๓

๒. อาย ๑ ( ) ต ากวา ๒๐ ป ๒ ( ) อายระหวาง ๒๐ – ๓๐ ป ๓ ( ) อายระหวาง ๓๑ – ๔๐ ป ๔ ( ) อายระหวาง ๔๑ – ๕๐ ป ๔ ( ) อายมากกวา ๕๐ ปขนไป

๔. ระดบการศกษา ๑ ( ) ต ากวาชนมธยมศกษาหรอเทยบเทา ๒ ( ) อนปรญญา ๓ ( ) ปรญญาตร ๔ ( ) ปรญญาโท ๕ ( ) ปรญญาอก

๔. อาชพ ๑ ( ) ขาราชการ/รฐวสาหกจ ๒ ( ) นกธรกจ ๓ ( ) คาขาย ๔ ( ) นกเรยน/ นกศกษา

๕ ( ) แมบาน/ พอบาน

๒๕๒

ขอค าถาม ส าหรบผวจย ๕. สถานภาพสมรส ๑ ( ) สมรส ๒ ( ) โสด ๓ ( ) หมาย ๔ ( ) หยาราง

๖. กจกรรมทางศาสนาทปฏบตบอยทสด ๑ ( ) ท าบญใหทาน ๒ ( ) ไหวพระ/สวดมนต ๓ ( ) รกษาศล ๔ ( ) ฟงธรรม/อานหนงสอธรรมะ ๕ ( ) นงสมาธ

๗. ปญหาทมาปรกษาโหราจารยมากทสด (เลอก๑ขอ) ๑ ( ) ความรก/ครอบครว ๒ ( ) การงาน ๓ ( ) การเงน ๔ ( ) การเรยน/การศกษา ๕ ( ) สขภาพ

๘. ทานปรกษาโหราจารย ดวยศาสตรทางโหรฯแบบ ๑ ( ) โหราศาสตรไทยจกรราศ ๒ ( ) เลขศาสตร ๓ ( ) ลายมอ ๔ ( ) ไพยปซ ๕ ( ) อนๆ โปรดระบ...............................................................

๙. ทานปรกษาโหราจารยมากนอยแคไหน (ตอป ) ๑ ( ) ๑ – ๒ ครง ๒ ( ) ๓ – ๕ ครง ๓.( ) ๖ – ๑๐ ครง ๔ ( ) มากกวา ๑๐ ครง

๑๐. ทานเลอกปรกษาทางโหราศาสตรจากโหราจารยท ๑ ( ) อาย ๒ ( ) ความมชอเสยง ๓.( ) บคลกลกษณะ ๔ ( ) ความรความสามารถ

๒๕๓

ตอนท ๒. แบบสอบถาม เกยวกบคณสมบตของโหราจารยททานคาดหวงทสด ทานกรณาแสดงความคดตามความเปนจรง ดวยการท าเครองหมาย หนาหมายเลขขอความ กรณาตอบใหครบทกตอนและ ในแตละตอน เลอกค าตอบไดไมเกน ๕ ค าตอบ ๑ รกษาความลบของผมาขอ

ค าปรกษา ๑๖ ไมท านายสงเดช

๒ ไมท านายรายแรง

๑๗ ไมเหนแกลาภสกการะ

๓ ไมบรภาษ (ค ากลาวตเตยน, กลาวโทษ)ผมาขอค าปรกษา

๑๘ ไมท านายดวงบานเมอง

๔ ไมใชค าหยาบ

๑๙ ไมสนบสนนมจฉาชพ

๕ ชชองทางแกปญหา

๒๐ ควรปลอบประโลมผมาขอค าปรกษา

๖ ไมดถกโหรคนอน

๒๑ ไมบดเบอนค าท านาย

๗ ไมเหยยดหยามครอาจารยโหรอน

๒๒ รจกถอมตน

๘ ยกยองความดของโหรอน

๒๓ รจรงในเรองทท านาย

๙ ประพฤตอยในคณธรรม/จรยธรรม

๒๔ ไมเอาแตความเหนของตน

๑๐ ใหความสนใจผมาขอค าปรกษา

๒๕ สรางความสามคคในหมคณะ

๑๑ แตงตวดสะอาดเรยบรอย

๒๖ ใจเยน

๑๒ ไมเทยวอบายมข

๒๗ อารมณด

๑๓ ไมอคตกบผมาขอค าปรกษา

๒๘ จรงจงนาเชอถอ

๑๔ ใครครวญละเอยดกอนท านาย

๒๙ ทนสมย

๑๕ ดกบอกวาด/รายกบอกวาราย

๓๐ มชอเสยง

๒๕๔

ตอนท ๓. แบบสอบถาม เกยวกบการใหค าปรกษาหรอการใหแนวทางปฏบตของโหราจารย ทานกรณาแสดงความคดตามความเปนจรง ดวยการท าเครองหมาย หนาหมายเลขขอความ เลอกค าตอบไดไมเกน ๕ ค าตอบ ๑ ปลอบใจ/ใหก าลงใจ

๑๖ ใหไปหาโหรคนอน

๒ ใหอดทน

๑๗ ใหรกษาศล

๓ ใหรอบคอบในปญหา

๑๘ ใหบวช

๔ ใหปรกษาพระ

๑๙ ใหปรกษาผอน (นกจตวทยา,พระ,ต ารวจ ฯลฯ)

๕ ใหนงสมาธ

๒๐ ใหเวลาจดการกบปญหา

๖ ใหท าบญ/ใหทาน

๒๑ ใหสรางพระ/สงบชา

๗ ใหสะเดาะเคราะห

๒๒ ชใหเหนวาไมเปนปญหา

๘ ใหพจารณาไตรตรอง

๒๓ ใหรจกปลง

๙ ใหใชเหตผล

๒๔ ใหยอมรบกรรม

๑๐ ใหแกดวง ตามวนเกด

๒๕ ใหฟงเพลง/บนเทงตางๆ

๑๑ ใหอานหนงสอธรรมะ

๒๖ ใหไปหาหมอ/ทานยา

๑๒ ใหฟงธรรมะ

๒๗ ใหยอมรบตนเอง

๑๓ แกปญหาใหตามโหร

๒๘ ใหไปพรมน ามนต

๑๔ ใหมสตสมปชญญะ

๒๙ ใหแสวงบญ

๑๕ ใหกลบไปแกทตวปญหา

๓๐ ใหตดสนใจใหแตกหก/ชดเจน

๒๕๕

ตอนท ๔ ขอเสนอแนะเพมเตม โปรดแสดงความคดเหนและขอเสนอแนะเพมเตม ๑. ทานตองการใหโหรมคณลกษณะส าคญใดเปนพเศษ.......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ๒. ทานคดวาโหรควรประยกตหลกธรรมใดประกอบการท านาย...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ๓. ความคดเหนสวนตวเกยวกบความเชอเรองโหราศาสตร......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ขอขอบคณทใหความรวมมอในการตอบแบบสอบถาม ณฐณช แกวผลก : ผวจย

๒๕๖

เครองมอทใชในการวจย แบบสมภาษณเชงลก

ประกอบดวยการวจย ตามหลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตรวทยา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย

เรอง : การปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ชอผใหสมภาษณ....................................... ..............................ต าแหนง................................................. ผสมภาษณ : ผวจย.......................................................... ........บนทกขอมล : ผวจย (จดบนทก,บนทกเสยง) สถานทสมภาษณ.....................................................วนท/เดอน/ป.............................เวลา.................น.

แบบสมภาษณ ผวจยสรางขนเพอสมภาษณผทรงคณวฒเกยวกบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข เพอใชเปนขอมลประกอบในการสรางรปแบบการปรกษาทางหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข แนวค าถามในการสมภาษณมประเดนหลกคอ ๑..หลกการ การปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ดานหลกวชาการทางโหราศาสตรทใชในการใหการปรกษา เชน เลขศาสตร โหราศาสตรไทยจกรราศ ไพยปซและหตถศาสตรลายมอ ๒. พฒนาการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ดานประยกตหลกวชาการทางโหราศาสตรทใชในการใหการปรกษากบหลกธรรมทางพทธศาสนาเพอการแกปญหาใหกบผมความทกข ๓. รปแบบการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข ดานวธการ ขนตอนในการปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกขใหแกผมารบค าปรกษา ๔. ขอเสนอแนะเพมเตม

ประเดนค าถามในการสมภาษณโหราจารย ๑. ทานใชหลกทางโหราศาสตรในการใหค าปรกษาดานใด ๒. หลกการเหตผลในการใหค าปรกษาของทานคออะไร ๓. เปาหมายในการใหค าปรกษาในเบองตนของทานคออะไร ๔. วธการในการใหค าปรกษาของทานคออะไร ๕. หลกธรรมทผใหค าปรกษาประยกตใชคออะไร

๒๕๗

ภาคผนวก ค หนงสอออกถงบคคล/หนวยงานทเกยวของ

ท ศธ ๖๑๐๔.๔/๖

16 สงหาคม ๒๕๕๙

เรอง ขอเรยนเชญเปนผเชยวชาญตรวจเครองมอวจย

เจรญพร รศ.ประสทธศกด สรจารพฒน

ดวย นางณฐณช แกวผลก นสตหลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ไดรบอนมตใหท าดษฎนพนธ เรอง การปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข : BUDDHIST PSYCHOLOGICAL COUNSELLING FOR SUFFERING REDUCTION IN ASTROLOGY.

การจดท าดษฎนพนธดงกลาว นสตไดจดท าเครองมอทจะเกบรวบรวมขอมล และไดรบความเหนชอบเบองตนจากกรรมการทปรกษา ไวชนหนงแลว แตเพอใหเครองมอทจดท านนมความครอบคลมเนอหาวชา แนวปฏบตและสอดคลองกบหลกและกระบวนการวจย สาขาวชาพทธจตวทยา จงขอความอนเคราะหจากทานในฐานะผเชยวชาญ ไดโปรดพจารณาตรวจสอบและใหความคดเหน เพอการปรบปรงเครองมอการวจยของนสตผนดวย ส าหรบรายละเอยดอน ๆ นสตจะน าเรยนดวยตนเอง จงเจรญพรมาเพอพจารณาตรวจเครองมอวจยดงกลาว ขอขอบพระคณเปนอยางสงมา ณ โอกาส น

ขอแสดงความนบถอ

(พระมหาเผอน กตตโสภโณ,ดร.)

ผอ านวยการหลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย 79 หม 1 ต าบลล าไทร อ าเภอวงนอย

จงหวดพระนครศรอยธยา 13170

โทรศพท 035-248000-5 โทรสาร 035-248034

www.mcu.ac.th

ท ศธ ๖๑๐๔.๔/๖

16 สงหาคม ๒๕๕๙

เรอง ขอเรยนเชญเปนผเชยวชาญตรวจเครองมอวจย

เจรญพร ผศ.ดร.อ านาจ ตงเจรญชย

ดวย นางณฐณช แกวผลก นสตหลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ไดรบอนมตใหท าดษฎนพนธ เรอง การปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข : BUDDHIST PSYCHOLOGICAL COUNSELLING FOR SUFFERING REDUCTION IN ASTROLOGY.

การจดท าดษฎนพนธดงกลาว นสตไดจดท าเครองมอทจะเกบรวบรวมขอมล และไดรบความเหนชอบเบองตนจากกรรมการทปรกษา ไวชนหนงแลว แตเพอใหเครองมอทจดท านนมความครอบคลมเนอหาวชา แนวปฏบตและสอดคลองกบหลกและกระบวนการวจย สาขาวชาพทธจตวทยา จงขอความอนเคราะหจากทานในฐานะผเชยวชาญ ไดโปรดพจารณาตรวจสอบและใหความคดเหน เพอการปรบปรงเครองมอการวจยของนสตผนดวย ส าหรบรายละเอยดอน ๆ นสตจะน าเรยนดวยตนเอง จงเจรญพรมาเพอพจารณาตรวจเครองมอวจยดงกลาว ขอขอบพระคณเปนอยางสงมา ณ โอกาส น

ขอแสดงความนบถอ

(พระมหาเผอน กตตโสภโณ,ดร.)

ผอ านวยการหลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย 79 หม 1 ต าบลล าไทร อ าเภอวงนอย

จงหวดพระนครศรอยธยา 13170

โทรศพท 035-248000-5 โทรสาร 035-248034

www.mcu.ac.th

ท ศธ ๖๑๐๔.๔/๖

16 สงหาคม ๒๕๕๙

เรอง ขอเรยนเชญเปนผเชยวชาญตรวจเครองมอวจย

เจรญพร ผศ.ดร.สรวฒน ศรเครอดง

ดวย นางณฐณช แกวผลก นสตหลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ไดรบอนมตใหท าดษฎนพนธ เรอง การปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข : BUDDHIST PSYCHOLOGICAL COUNSELLING FOR SUFFERING REDUCTION IN ASTROLOGY.

การจดท าดษฎนพนธดงกลาว นสตไดจดท าเครองมอทจะเกบรวบรวมขอมล และไดรบความเหนชอบเบองตนจากกรรมการทปรกษา ไวชนหนงแลว แตเพอใหเครองมอทจดท านนมความครอบคลมเนอหาวชา แนวปฏบตและสอดคลองกบหลกและกระบวนการวจย สาขาวชาพทธจตวทยา จงขอความอนเคราะหจากทานในฐานะผเชยวชาญ ไดโปรดพจารณาตรวจสอบและใหความคดเหน เพอการปรบปรงเครองมอการวจยของนสตผนดวย ส าหรบรายละเอยดอน ๆ นสตจะน าเรยนดวยตนเอง จงเจรญพรมาเพอพจารณาตรวจเครองมอวจยดงกลาว ขอขอบพระคณเปนอยางสงมา ณ โอกาส น

ขอแสดงความนบถอ

(พระมหาเผอน กตตโสภโณ,ดร.)

ผอ านวยการหลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย 79 หม 1 ต าบลล าไทร อ าเภอวงนอย

จงหวดพระนครศรอยธยา 13170

โทรศพท 035-248000-5 โทรสาร 035-248034

www.mcu.ac.th

ท ศธ ๖๑๐๔.๔/๖

16 สงหาคม ๒๕๕๙

เรอง ขอเรยนเชญเปนผเชยวชาญตรวจเครองมอวจย

เจรญพร รศ.ดร.เมธาว อดมธรรมานภาพ

ดวย นางณฐณช แกวผลก นสตหลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ไดรบอนมตใหท าดษฎนพนธ เรอง การปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข : BUDDHIST PSYCHOLOGICAL COUNSELLING FOR SUFFERING REDUCTION IN ASTROLOGY.

การจดท าดษฎนพนธดงกลาว นสตไดจดท าเครองมอทจะเกบรวบรวมขอมล และไดรบความเหนชอบเบองตนจากกรรมการทปรกษา ไวชนหนงแลว แตเพอใหเครองมอทจดท านนมความครอบคลมเนอหาวชา แนวปฏบตและสอดคลองกบหลกและกระบวนการวจย สาขาวชาพทธจตวทยา จงขอความอนเคราะหจากทานในฐานะผเชยวชาญ ไดโปรดพจารณาตรวจสอบและใหความคดเหน เพอการปรบปรงเครองมอการว จยของนสตผนดวย ส าหรบรายละเอยดอน ๆ นสตจะน าเรยนดวยตนเอง จงเจรญพรมาเพอพจารณาตรวจเครองมอวจยดงกลาว ขอขอบพระคณเปนอยางสงมา ณ โอกาส น

ขอแสดงความนบถอ

(พระมหาเผอน กตตโสภโณ,ดร.)

ผอ านวยการหลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย 79 หม 1 ต าบลล าไทร อ าเภอวงนอย

จงหวดพระนครศรอยธยา 13170

โทรศพท 035-248000-5 โทรสาร 035-248034

www.mcu.ac.th

ท ศธ ๖๑๐๔.๔/๖

16 สงหาคม ๒๕๕๙

เรอง ขอเรยนเชญเปนผเชยวชาญตรวจเครองมอวจย

เจรญพร ดร.กฤตกาวลย หรญส

ดวย นางณฐณช แกวผลก นสตหลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ไดรบอนมตใหท าดษฎนพนธ เรอง การปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข : BUDDHIST PSYCHOLOGICAL COUNSELLING FOR SUFFERING REDUCTION IN ASTROLOGY.

การจดท าดษฎนพนธดงกลาว นสตไดจดท าเครองมอทจะเกบรวบรวมขอมล และไดรบความเหนชอบเบองตนจากกรรมการทปรกษา ไวชนหนงแลว แตเพอใหเครองมอทจดท านนมความครอบคล มเนอหาวชา แนวปฏบตและสอดคลองกบหลกและกระบวนการวจย สาขาวชาพทธจตวทยา จงขอความอนเคราะหจากทานในฐานะผเชยวชาญ ไดโปรดพจารณาตรวจสอบและใหความคดเหน เพอการปรบปรงเครองมอการวจยของนสตผนดวย ส าหรบรายละเอยดอน ๆ นสตจะน าเรยนดวยตนเอง จงเจรญพรมาเพอพจารณาตรวจเครองมอวจยดงกลาว ขอขอบพระคณเปนอยางสงมา ณ โอกาส น

ขอแสดงความนบถอ

(พระมหาเผอน กตตโสภโณ,ดร.)

ผอ านวยการหลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย 79 หม 1 ต าบลล าไทร อ าเภอวงนอย

จงหวดพระนครศรอยธยา 13170

โทรศพท 035-248000-5 โทรสาร 035-248034

www.mcu.ac.th

ท ศธ ๖๑๐๔.๔/๖

๑๖ สงหาคม ๒๕๕๙

เรอง ขอความอนเคราะหสมภาษณและเกบขอมลเพอการวจย เจรญพร ดร.ภญโญ พงศเจรญ สงทสงมาดวย แบบสมภาษณทใชในการวจย จ านวน 1 ชด ดวย นางณฐณช แกวผลก นสตหลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ไดรบอนมตใหท าดษฎนพนธ เรอง การปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข : BUDDHIST PSYCHOLOGICAL COUNSELLING FOR SUFFERING REDUCTION IN ASTROLOGY.

ในการศกษาวจยเกยวกบเรองน หลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยาพจารณาเหนแลววา ทานเปนบคคลตนแบบผทรงคณวฒทมความร ความสามารถ ความเชยวชาญ และประสบการณ พรอมทงมผลงานอนเปนทประจกษและยอมรบ สามารถใหขอมลอนเปนประโยชนตอการศกษาวจยในเรองดงกลาวไดอยางยง จงใครขอความอนเคราะหจากทานพจารณาอนญาตใหนสตด าเนนการสมภาษณ เพอน ามาใชในการท าวจยอนจะเปนประโยชนทางวชาการตอไป พรอมทงเกบขอมลในการวจยเพอเปนประโยชนในการศกษาวจยในเรองดงกลาวตอไป ทงน วน เวลา และสถานทในการด าเนนการสมภาษณตามแตทานจะพจารณาใหความอนเคราะห

จงเจรญพรมาเพอโปรดพจารณาใหความอนเคราะห และขอขอบคณมา ณ โอกาสน

ขอแสดงความนบถอ

(พระมหาเผอน กตตโสภโณ,ดร.) ผอ านวยการหลกสตร พทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย 79 หม 1 ต าบลล าไทร อ าเภอวงนอย

จงหวดพระนครศรอยธยา 13170

โทรศพท 035-248000-5 โทรสาร 035-248034

www.mcu.ac.th

ท ศธ ๖๑๐๔.๔/๖

๑๖ สงหาคม ๒๕๕๙

เรอง ขอความอนเคราะหสมภาษณและเกบขอมลเพอการวจย เจรญพร คณธนกร สนเกษม สงทสงมาดวย แบบสมภาษณทใชในการวจย จ านวน 1 ชด ดวย นางณฐณช แกวผลก นสตหลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ไดรบอนมตใหท าดษฎนพนธ เรอง การปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข : BUDDHIST PSYCHOLOGICAL COUNSELLING FOR SUFFERING REDUCTION IN ASTROLOGY.

ในการศกษาวจยเกยวกบเรองน หลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยาพจารณาเหนแลววา ทานเปนบคคลตนแบบผทรงคณวฒทมความร ความสามารถ ความเชยวชาญ และประสบการณ พรอมทงมผลงานอนเปนทประจกษและยอมรบ สามารถใหขอมลอนเปนประโยชนตอการศกษาวจยในเรองดงกลาวไดอยางยง จงใครขอความอนเคราะหจากทานพจารณาอนญาตใหนสตด าเนนการสมภาษณ เพอน ามาใชในการท าวจยอนจะเปนประโยชนทางวชาการตอไป พรอมทงเกบขอมลในการวจยเพอเปนประโยชนในการศกษาวจยในเรองดงกลาวตอไป ทงน วน เวลา และสถานทในการด าเนนการสมภาษณตามแตทานจะพจารณาใหความอนเคราะห

จงเจรญพรมาเพอโปรดพจารณาใหความอนเคราะห และขอขอบคณมา ณ โอกาสน

ขอแสดงความนบถอ

(พระมหาเผอน กตตโสภโณ,ดร.) ผอ านวยการหลกสตร พทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย 79 หม 1 ต าบลล าไทร อ าเภอวงนอย

จงหวดพระนครศรอยธยา 13170

โทรศพท 035-248000-5 โทรสาร 035-248034

www.mcu.ac.th

ท ศธ ๖๑๐๔.๔/๖

๑๖ สงหาคม ๒๕๕๙

เรอง ขอความอนเคราะหสมภาษณและเกบขอมลเพอการวจย เจรญพร ดร.กฤตกาวลย หรญส สงทสงมาดวย แบบสมภาษณทใชในการวจย จ านวน 1 ชด ดวย นางณฐณช แกวผลก นสตหลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ไดรบอนมตใหท าดษฎนพนธ เรอง การปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข : BUDDHIST PSYCHOLOGICAL COUNSELLING FOR SUFFERING REDUCTION IN ASTROLOGY.

ในการศกษาวจยเกยวกบเรองน หลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยาพจารณาเหนแลววา ทานเปนบคคลตนแบบผทรงคณวฒทมความร ความสามารถ ความเชยวชาญ และประสบการณ พรอมทงมผลงานอนเปนทประจกษและยอมรบ สามารถใหขอมลอนเปนประโยชนตอการศกษาวจยในเรองดงกลาวไดอยางยง จงใครขอความอนเคราะหจากทานพจารณาอนญาตใหนสตด าเนนการสมภาษณ เพอน ามาใชในการท าวจยอนจะเปนประโยชนทางวชาการตอไป พรอมทงเกบขอมลในการวจยเพอเปนประโยชนในการศกษาวจยในเรองดงกลาวตอไป ทงน วน เวลา และสถานทในการด าเนนการสมภาษณตามแตทานจะพจารณาใหความอนเคราะห

จงเจรญพรมาเพอโปรดพจารณาใหความอนเคราะห และขอขอบคณมา ณ โอกาสน

ขอแสดงความนบถอ

(พระมหาเผอน กตตโสภโณ,ดร.) ผอ านวยการหลกสตร พทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย 79 หม 1 ต าบลล าไทร อ าเภอวงนอย

จงหวดพระนครศรอยธยา 13170

โทรศพท 035-248000-5 โทรสาร 035-248034

www.mcu.ac.th

ท ศธ ๖๑๐๔.๔/๖

๑๖ สงหาคม ๒๕๕๙

เรอง ขอความอนเคราะหสมภาษณและเกบขอมลเพอการวจย เจรญพร คณพรชนน อกฤษโชค สงทสงมาดวย แบบสมภาษณทใชในการวจย จ านวน 1 ชด ดวย นางณฐณช แกวผลก นสตหลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ไดรบอนมตใหท าดษฎนพนธ เรอง การปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข : BUDDHIST PSYCHOLOGICAL COUNSELLING FOR SUFFERING REDUCTION IN ASTROLOGY.

ในการศกษาวจยเกยวกบเรองน หลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยาพจารณาเหนแลววา ทานเปนบคคลตนแบบผทรงคณวฒทมความร ความสามารถ ความเชยวชาญ และประสบการณ พรอมทงมผลงานอนเปนทประจกษและยอมรบ สามารถใหขอมลอนเปนประโยชนตอการศกษาวจยในเรองดงกลาวไดอยางยง จงใครขอความอนเคราะหจากทานพจารณาอนญาตใหนสตด าเนนการสมภาษณ เพอน ามาใชในการท าวจยอนจะเปนประโยชนทางวชาการตอไป พรอมทงเกบขอมลในการวจยเพอเปนประโยชนในการศกษาวจยในเรองดงกลาวตอไป ทงน วน เวลา และสถานทในการด าเนนการสมภาษณตามแตทานจะพจารณาใหความอนเคราะห

จงเจรญพรมาเพอโปรดพจารณาใหความอนเคราะห และขอขอบคณมา ณ โอกาสน

ขอแสดงความนบถอ

(พระมหาเผอน กตตโสภโณ,ดร.) ผอ านวยการหลกสตร พทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย 79 หม 1 ต าบลล าไทร อ าเภอวงนอย

จงหวดพระนครศรอยธยา 13170

โทรศพท 035-248000-5 โทรสาร 035-248034

www.mcu.ac.th

ท ศธ ๖๑๐๔.๔/๖

๑๖ สงหาคม ๒๕๕๙

เรอง ขอความอนเคราะหสมภาษณและเกบขอมลเพอการวจย เจรญพร คณจฑามาศ มณฤทธ สงทสงมาดวย แบบสมภาษณทใชในการวจย จ านวน 1 ชด ดวย นางณฐณช แกวผลก นสตหลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ไดรบอนมตใหท าดษฎนพนธ เรอง การปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข : BUDDHIST PSYCHOLOGICAL COUNSELLING FOR SUFFERING REDUCTION IN ASTROLOGY.

ในการศกษาวจยเกยวกบเรองน หลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยาพจารณาเหนแลววา ทานเปนบคคลตนแบบผทรงคณวฒทมความร ความสามารถ ความเชยวชาญ และประสบการณ พรอมทงมผลงานอนเปนทประจกษและยอมรบ สามารถใหขอมลอนเปนประโยชนตอการศกษาวจยในเ รองดงกลาวไดอยางยง จงใครขอความอนเคราะหจากทานพจารณาอนญาตใหนสตด าเนนการสมภาษณ เพอน ามาใชในการท าวจยอนจะเปนประโยชนทางวชาการตอไป พรอมทงเกบขอมลในการวจยเพอเปนประโยชนในการศกษาวจยในเรองดงกลาวตอไป ทงน วน เวลา และสถานทในการด าเนนการสมภาษณตามแตทานจะพจารณาใหความอนเคราะห

จงเจรญพรมาเพอโปรดพจารณาใหความอนเคราะห และขอขอบคณมา ณ โอกาสน

ขอแสดงความนบถอ

(พระมหาเผอน กตตโสภโณ,ดร.) ผอ านวยการหลกสตร พทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย 79 หม 1 ต าบลล าไทร อ าเภอวงนอย

จงหวดพระนครศรอยธยา 13170

โทรศพท 035-248000-5 โทรสาร 035-248034

www.mcu.ac.th

ท ศธ ๖๑๐๔.๔/๖

๑๖ สงหาคม ๒๕๕๙

เรอง ขอความอนเคราะหสมภาษณและเกบขอมลเพอการวจย เจรญพร คณพายพ วชโร สงทสงมาดวย แบบสมภาษณทใชในการวจย จ านวน 1 ชด ดวย นางณฐณช แกวผลก นสตหลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ไดรบอนมตใหท าดษฎนพนธ เรอง การปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข : BUDDHIST PSYCHOLOGICAL COUNSELLING FOR SUFFERING REDUCTION IN ASTROLOGY.

ในการศกษาวจยเกยวกบเรองน หลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยาพจารณาเหนแลววา ทานเปนบคคลตนแบบผทรงคณวฒทมความร ความสามารถ ความเชยวชาญ และประสบการณ พรอมทงมผลงานอนเปนทประจกษและยอมรบ สามารถใหขอมลอนเปนประโยชนตอการศกษาวจยในเรองดงกลาวไดอยางยง จงใครขอความอนเคราะหจากทานพจารณาอนญาตใหนสตด าเนนการสมภาษณ เพอน ามาใชในการท าวจยอนจะเปนประโยชนทางวชาการตอไป พรอมทงเกบขอมลในการวจยเพอเปนประโยชนในการศกษาวจยในเรองดงกลาวตอไป ทงน วน เวลา และสถานทในการด าเนนการสมภาษณตามแตทานจะพจารณาใหความอนเคราะห

จงเจรญพรมาเพอโปรดพจารณาใหความอนเคราะห และขอขอบคณมา ณ โอกาสน

ขอแสดงความนบถอ

(พระมหาเผอน กตตโสภโณ,ดร.) ผอ านวยการหลกสตร พทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย 79 หม 1 ต าบลล าไทร อ าเภอวงนอย

จงหวดพระนครศรอยธยา 13170

โทรศพท 035-248000-5 โทรสาร 035-248034

www.mcu.ac.th

ท ศธ ๖๑๐๔.๔/๖

๑๖ สงหาคม ๒๕๕๙

เรอง ขอความอนเคราะหสมภาษณและเกบขอมลเพอการวจย เจรญพร คณกามล แสงวงศ สงทสงมาดวย แบบสมภาษณทใชในการวจย จ านวน 1 ชด ดวย นางณฐณช แกวผลก นสตหลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ไดรบอนมตใหท าดษฎนพนธ เรอง การปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข : BUDDHIST PSYCHOLOGICAL COUNSELLING FOR SUFFERING REDUCTION IN ASTROLOGY.

ในการศกษาวจยเกยวกบเรองน หลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยาพจารณาเหนแลววา ทานเปนบคคลตนแบบผทรงคณวฒทมความร ความสามารถ ความเชยวชาญ และประสบการณ พรอมทงมผลงานอนเปนทประจกษและยอมรบ สามารถใหขอมลอนเปนประโยชนตอการศกษาวจยในเรองดงกลาวไดอยางยง จงใครขอความอนเคราะหจากทานพจารณาอนญาตใหนสตด าเนนการสมภาษณ เพอน ามาใชในการท าวจยอนจะเปนประโยชนทางวชาการตอไป พรอมทงเกบขอมลในการวจยเพอเปนประโยชนในการศกษาวจยในเรองดงกลาวตอไป ทงน วน เวลา และสถานทในการด าเนนการสมภาษณตามแตทานจะพจารณาใหความอนเคราะห

จงเจรญพรมาเพอโปรดพจารณาใหความอนเคราะห และขอขอบคณมา ณ โอกาสน

ขอแสดงความนบถอ

(พระมหาเผอน กตตโสภโณ,ดร.) ผอ านวยการหลกสตร พทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย 79 หม 1 ต าบลล าไทร อ าเภอวงนอย

จงหวดพระนครศรอยธยา 13170

โทรศพท 035-248000-5 โทรสาร 035-248034

www.mcu.ac.th

ท ศธ ๖๑๐๔.๔/๖

๑๖ สงหาคม ๒๕๕๙

เรอง ขอความอนเคราะหสมภาษณและเกบขอมลเพอการวจย เจรญพร คณวรพล ไมสน สงทสงมาดวย แบบสมภาษณทใชในการวจย จ านวน 1 ชด ดวย นางณฐณช แกวผลก นสตหลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ไดรบอนมตใหท าดษฎนพนธ เรอง การปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข : BUDDHIST PSYCHOLOGICAL COUNSELLING FOR SUFFERING REDUCTION IN ASTROLOGY.

ในการศกษาวจยเกยวกบเรองน หลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยาพจารณาเหนแลววา ทานเปนบคคลตนแบบผทรงคณวฒทมความร ความสามารถ ความเชยวชาญ และประสบการณ พรอมทงมผลงานอนเปนทประจกษและยอมรบ สามารถใหขอมลอนเปนประโยชนตอการศกษาวจยในเรองดงกลาวไดอยางยง จงใครขอความอนเคราะหจากทานพจารณาอนญาตใหนสตด าเนนการสมภาษณ เพอน ามาใชในการท าวจยอนจะเปนประโยชนทางวชาการตอไป พรอมทงเกบขอมลในการวจยเพอเปนประโยชนในการศกษาวจยในเรองดงกลาวตอไป ทงน วน เวลา และสถานทในการด าเนนการสมภาษณตามแตทานจะพจารณาใหความอนเคราะห

จงเจรญพรมาเพอโปรดพจารณาใหความอนเคราะห และขอขอบคณมา ณ โอกาสน

ขอแสดงความนบถอ

(พระมหาเผอน กตตโสภโณ,ดร.) ผอ านวยการหลกสตร พทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย 79 หม 1 ต าบลล าไทร อ าเภอวงนอย

จงหวดพระนครศรอยธยา 13170

โทรศพท 035-248000-5 โทรสาร 035-248034

www.mcu.ac.th

ท ศธ ๖๑๐๔.๔/๖

๑๖ สงหาคม ๒๕๕๙

เรอง ขอความอนเคราะหสมภาษณและเกบขอมลเพอการวจย เจรญพร คณพรสข มณเพง สงทสงมาดวย แบบสมภาษณทใชในการวจย จ านวน 1 ชด ดวย นางณฐณช แกวผลก นสตหลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ไดรบอนมตใหท าดษฎนพนธ เรอง การปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข : BUDDHIST PSYCHOLOGICAL COUNSELLING FOR SUFFERING REDUCTION IN ASTROLOGY.

ในการศกษาวจยเกยวกบเรองน หลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยาพจารณาเหนแลววา ทานเปนบคคลตนแบบผทรงคณวฒทมความร ความสามารถ ความเชยวชาญ และประสบการณ พรอมทงมผลงานอนเปนทประจกษและยอมรบ สามารถใหขอมลอนเปนประโยชนตอการศกษาวจยในเรองดงกลาวไดอยางยง จงใครขอความอนเคราะหจากทานพจารณาอนญาตใหนสตด าเนนการสมภาษณ เพอน ามาใชในการท าวจยอนจะเปนประโยชนทางวชาการตอไป พรอมทงเกบขอมลในการวจยเพอเปนประโยชนในการศกษาวจยในเรองดงกลาวตอไป ทงน วน เวลา และสถานทในการด าเนนการสมภาษณตามแตทานจะพจารณาใหความอนเคราะห

จงเจรญพรมาเพอโปรดพจารณาใหความอนเคราะห และขอขอบคณมา ณ โอกาสน

ขอแสดงความนบถอ

(พระมหาเผอน กตตโสภโณ,ดร.) ผอ านวยการหลกสตร พทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย 79 หม 1 ต าบลล าไทร อ าเภอวงนอย

จงหวดพระนครศรอยธยา 13170

โทรศพท 035-248000-5 โทรสาร 035-248034

www.mcu.ac.th

ท ศธ ๖๑๐๔.๔/๖

๑๖ สงหาคม ๒๕๕๙

เรอง ขอความอนเคราะหสมภาษณและเกบขอมลเพอการวจย เจรญพร คณอภชาต ศรเสาวนนท สงทสงมาดวย แบบสมภาษณทใชในการวจย จ านวน 1 ชด ดวย นางณฐณช แกวผลก นสตหลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ไดรบอนมตใหท าดษฎนพนธ เรอง การปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข : BUDDHIST PSYCHOLOGICAL COUNSELLING FOR SUFFERING REDUCTION IN ASTROLOGY.

ในการศกษาวจยเกยวกบเรองน หลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยาพจารณาเหนแลววา ทานเปนบคคลตนแบบผทรงคณวฒทมความร ความสามารถ ความเชยวชาญ และประสบการณ พรอมทงมผลงานอนเปนทประจกษและยอมรบ สามารถใหขอมลอนเปนประโยชนตอการศกษาวจยในเรองดงกลาวไดอยางยง จงใครขอความอนเคราะหจากทานพจารณาอนญาตใหนสตด าเนนการสมภาษณ เพอน ามาใชในการท าวจยอนจะเปนประโยชนทางวชาการตอไป พรอมทงเกบขอมลในการวจยเพอเปนประโยชนในการศกษาวจยในเรองดงกลาวตอไป ทงน วน เวลา และสถานทในการด าเนนการสมภาษณตามแตทานจะพจารณาใหความอนเคราะห

จงเจรญพรมาเพอโปรดพจารณาใหความอนเคราะห และขอขอบคณมา ณ โอกาสน

ขอแสดงความนบถอ

(พระมหาเผอน กตตโสภโณ,ดร.) ผอ านวยการหลกสตร พทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย 79 หม 1 ต าบลล าไทร อ าเภอวงนอย

จงหวดพระนครศรอยธยา 13170

โทรศพท 035-248000-5 โทรสาร 035-248034

www.mcu.ac.th

ท ศธ ๖๑๐๔.๔/๖

๑๖ สงหาคม ๒๕๕๙

เรอง ขอความอนเคราะหสมภาษณและเกบขอมลเพอการวจย เจรญพร คณภานมาส คาดการณไกล สงทสงมาดวย แบบสมภาษณทใชในการวจย จ านวน 1 ชด ดวย นางณฐณช แกวผลก นสตหลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ไดรบอนมตใหท าดษฎนพนธ เรอง การปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข : BUDDHIST PSYCHOLOGICAL COUNSELLING FOR SUFFERING REDUCTION IN ASTROLOGY.

ในการศกษาวจยเกยวกบเรองน หลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยาพจารณาเหนแลววา ทานเปนบคคลตนแบบผทรงคณวฒทมความร ความสามารถ ความเชยวชาญ และประสบการณ พรอมทงมผลงานอนเปนทประจกษและยอมรบ สามารถใหขอมลอนเปนประโยชนตอการศกษาวจยในเรองดงกลาวไดอยางยง จงใครขอความอนเคราะหจากทานพจารณาอนญาตใหนสตด าเนนการสมภาษณ เพอน ามาใชในการท าวจยอนจะเปนประโยชนทางวชาการตอไป พรอมทงเกบขอมลในการวจยเพอเปนประโยชนในการศกษาวจยในเรองดงกลาวตอไป ทงน วน เวลา และสถานทในการด าเนนการสมภาษณตามแตทานจะพจารณาใหความอนเคราะห

จงเจรญพรมาเพอโปรดพจารณาใหความอนเคราะห และขอขอบคณมา ณ โอกาสน

ขอแสดงความนบถอ

(พระมหาเผอน กตตโสภโณ,ดร.) ผอ านวยการหลกสตร พทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย 79 หม 1 ต าบลล าไทร อ าเภอวงนอย

จงหวดพระนครศรอยธยา 13170

โทรศพท 035-248000-5 โทรสาร 035-248034

www.mcu.ac.th

ท ศธ ๖๑๐๔.๔/๖

๑๖ สงหาคม ๒๕๕๙

เรอง ขอความอนเคราะหสมภาษณและเกบขอมลเพอการวจย เจรญพร คณกลญปภส รตนานกลสห สงทสงมาดวย แบบสมภาษณทใชในการวจย จ านวน 1 ชด ดวย นางณฐณช แกวผลก นสตหลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ไดรบอนมตใหท าดษฎนพนธ เรอง การปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข : BUDDHIST PSYCHOLOGICAL COUNSELLING FOR SUFFERING REDUCTION IN ASTROLOGY.

ในการศกษาวจยเกยวกบเรองน หลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยาพจารณาเหนแลววา ทานเปนบคคลตนแบบผทรงคณวฒทมความร ความสามารถ ความเชยวชาญ และประสบการณ พรอมทงมผลงานอนเปนทประจกษและยอมรบ สามารถใหขอมลอนเปนประโยชนตอการศกษาวจยในเรองดงกลาวไดอยางยง จงใครขอความอนเคราะหจากทานพจารณาอนญาตใหนสตด าเนนการสมภาษณ เพอน ามาใชในการท าวจยอนจะเปนประโยชนทางวชาการตอไป พรอมทงเกบขอมลในการวจยเพอเปนประโยชนในการศกษาวจยในเรองดงกลาวตอไป ทงน วน เวลา และสถานทในการด าเนนการสมภาษณตามแตทานจะพจารณาใหความอนเคราะห

จงเจรญพรมาเพอโปรดพจารณาใหความอนเคราะห และขอขอบคณมา ณ โอกาสน

ขอแสดงความนบถอ

(พระมหาเผอน กตตโสภโณ,ดร.) ผอ านวยการหลกสตร พทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย 79 หม 1 ต าบลล าไทร อ าเภอวงนอย

จงหวดพระนครศรอยธยา 13170

โทรศพท 035-248000-5 โทรสาร 035-248034

www.mcu.ac.th

ท ศธ ๖๑๐๔.๔/๖

๑๖ สงหาคม ๒๕๕๙

เรอง ขอความอนเคราะหสมภาษณและเกบขอมลเพอการวจย เจรญพร คณณกณ L.S.tarot สงทสงมาดวย แบบสมภาษณทใชในการวจย จ านวน 1 ชด ดวย นางณฐณช แกวผลก นสตหลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ไดรบอนมตใหท าดษฎนพนธ เรอง การปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข : BUDDHIST PSYCHOLOGICAL COUNSELLING FOR SUFFERING REDUCTION IN ASTROLOGY.

ในการศกษาวจยเกยวกบเรองน หลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยาพจารณาเหนแลววา ทานเปนบคคลตนแบบผทรงคณวฒทมความร ความสามารถ ความเชยวชาญ และประสบการณ พรอมทงมผลงานอนเปนทประจกษและยอมรบ สามารถใหขอมลอนเปนประโยชนตอการศกษาวจยในเรองดงกลาวไดอยางยง จงใครขอความอนเคราะหจากทานพจารณาอนญาตใหนสตด าเนนการสมภาษณ เพอน ามาใชในการท าวจยอนจะเปนประโยชนทางวชาการตอไป พรอมทงเกบขอมลในการวจยเพอเปนประโยชนในการศกษาวจยในเรองดงกลาวตอไป ทงน วน เวลา และสถานทในการด าเนนการสมภาษณตามแตทานจะพจารณาใหความอนเคราะห

จงเจรญพรมาเพอโปรดพจารณาใหความอนเคราะห และขอขอบคณมา ณ โอกาสน

ขอแสดงความนบถอ

(พระมหาเผอน กตตโสภโณ,ดร.) ผอ านวยการหลกสตร พทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย 79 หม 1 ต าบลล าไทร อ าเภอวงนอย

จงหวดพระนครศรอยธยา 13170

โทรศพท 035-248000-5 โทรสาร 035-248034

www.mcu.ac.th

ท ศธ ๖๑๐๔.๔/๖

๑๖ สงหาคม ๒๕๕๙

เรอง ขอความอนเคราะหสมภาษณและเกบขอมลเพอการวจย เจรญพร คณณญกร เขยวลงยา สงทสงมาดวย แบบสมภาษณทใชในการวจย จ านวน 1 ชด ดวย นางณฐณช แกวผลก นสตหลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ไดรบอนมตใหท าดษฎนพนธ เรอง การปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข : BUDDHIST PSYCHOLOGICAL COUNSELLING FOR SUFFERING REDUCTION IN ASTROLOGY.

ในการศกษาวจยเกยวกบเรองน หลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยาพจารณาเหนแลววา ทานเปนบคคลตนแบบผทรงคณวฒทมความร ความสามารถ ความเชยวชาญ และประสบการณ พรอมทงมผลงานอนเปนทประจกษและยอมรบ สามารถใหขอมลอนเปนประโยชนตอการศกษาวจยในเรองดงกลาวไดอยางยง จงใครขอความอนเคราะหจากทานพจารณาอนญาตใหนสตด าเนนการสมภาษณ เพอน ามาใชในการท าวจยอนจะเปนประโยชนทางวชาการตอไป พรอมทงเกบขอมลในการวจยเพอเปนประโยชนในการศกษาวจยในเรองดงกลาวตอไป ทงน วน เวลา และสถานทในการด าเนนการสมภาษณตามแตทานจะพจารณาใหความอนเคราะห

จงเจรญพรมาเพอโปรดพจารณาใหความอนเคราะห และขอขอบคณมา ณ โอกาสน

ขอแสดงความนบถอ

(พระมหาเผอน กตตโสภโณ,ดร.) ผอ านวยการหลกสตร พทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย 79 หม 1 ต าบลล าไทร อ าเภอวงนอย

จงหวดพระนครศรอยธยา 13170

โทรศพท 035-248000-5 โทรสาร 035-248034

www.mcu.ac.th

ท ศธ ๖๑๐๔.๔/๖

๑๖ สงหาคม ๒๕๕๙

เรอง ขอความอนเคราะหสมภาษณและเกบขอมลเพอการวจย เจรญพร คณณฐกาญจน เลาหภานพงศ สงทสงมาดวย แบบสมภาษณทใชในการวจย จ านวน 1 ชด ดวย นางณฐณช แกวผลก นสตหลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ไดรบอนมตใหท าดษฎนพนธ เรอง การปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข : BUDDHIST PSYCHOLOGICAL COUNSELLING FOR SUFFERING REDUCTION IN ASTROLOGY.

ในการศกษาวจยเกยวกบเรองน หลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยาพจารณาเหนแลววา ทานเปนบคคลตนแบบผทรงคณวฒทมความร ความสามารถ ความเชยวชาญ และประสบการณ พรอมทงมผลงานอนเปนทประจกษและยอมรบ สามารถใหขอมลอนเปนประโยชนตอการศกษาวจยในเรองดงกลาวไดอยางยง จงใครขอความอนเคราะหจากทานพจารณาอนญาตใหนสตด าเนนการสมภาษณ เพอน ามาใชในการท าวจยอนจะเปนประโยชนทางวชาการตอไป พรอมทงเกบขอมลในการวจยเพอเปนประโยชนในการศกษาวจยในเรองดงกลาวตอไป ทงน วน เวลา และสถานทในการด าเนนการสมภาษณตามแตทานจะพจารณาใหความอนเคราะห

จงเจรญพรมาเพอโปรดพจารณาใหความอนเคราะห และขอขอบคณมา ณ โอกาสน

ขอแสดงความนบถอ

(พระมหาเผอน กตตโสภโณ,ดร.) ผอ านวยการหลกสตร พทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย 79 หม 1 ต าบลล าไทร อ าเภอวงนอย

จงหวดพระนครศรอยธยา 13170

โทรศพท 035-248000-5 โทรสาร 035-248034

www.mcu.ac.th

ท ศธ ๖๑๐๔.๔/๖

๑๖ สงหาคม ๒๕๕๙

เรอง ขอความอนเคราะหสมภาษณและเกบขอมลเพอการวจย เจรญพร คณเจนจรา วงศธาโรจน สงทสงมาดวย แบบสมภาษณทใชในการวจย จ านวน 1 ชด ดวย นางณฐณช แกวผลก นสตหลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ไดรบอนมตใหท าดษฎนพนธ เรอง การปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข : BUDDHIST PSYCHOLOGICAL COUNSELLING FOR SUFFERING REDUCTION IN ASTROLOGY.

ในการศกษาวจยเกยวกบเรองน หลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยาพจารณาเหนแลววา ทานเปนบคคลตนแบบผทรงคณวฒทมความร ความสามารถ ความเชยวชาญ และประสบการณ พรอมทงมผลงานอนเปนทประจกษและยอมรบ สามารถใหขอมลอนเปนประโยชนตอการศกษาวจยในเรองดงกลาวไดอยางยง จงใครขอความอนเคราะหจากทานพจารณาอนญาตใหนสตด าเนนการสมภาษณ เพอน ามาใชในการท าวจยอนจะเปนประโยชนทางวชาการตอไป พรอมทงเกบขอมลในการวจยเพอเปนประโยชนในการศกษาวจยในเรองดงกลาวตอไป ทงน วน เวลา และสถานทในการด าเนนการสมภาษณตามแตทานจะพจารณาใหความอนเคราะห

จงเจรญพรมาเพอโปรดพจารณาใหความอนเคราะห และขอขอบคณมา ณ โอกาสน

ขอแสดงความนบถอ

(พระมหาเผอน กตตโสภโณ,ดร.) ผอ านวยการหลกสตร พทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย 79 หม 1 ต าบลล าไทร อ าเภอวงนอย

จงหวดพระนครศรอยธยา 13170

โทรศพท 035-248000-5 โทรสาร 035-248034

www.mcu.ac.th

ท ศธ ๖๑๐๔.๔/๖

๑๖ สงหาคม ๒๕๕๙

เรอง ขอความอนเคราะหสมภาษณและเกบขอมลเพอการวจย เจรญพร คณนรศรา เลศเมอง สงทสงมาดวย แบบสมภาษณทใชในการวจย จ านวน 1 ชด ดวย นางณฐณช แกวผลก นสตหลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ไดรบอนมตใหท าดษฎนพนธ เรอง การปรกษาทางโหราศาสตรตามแนวพทธจตวทยาเพอลดความทกข : BUDDHIST PSYCHOLOGICAL COUNSELLING FOR SUFFERING REDUCTION IN ASTROLOGY.

ในการศกษาวจยเกยวกบเรองน หลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยาพจารณาเหนแลววา ทานเปนบคคลตนแบบผทรงคณวฒทมความร ความสามารถ ความเชยวชาญ และประสบการณ พรอมทงมผลงานอนเปนทประจกษและยอมรบ สามารถใหขอมลอนเปนประโยชนตอการศกษาวจยในเรองดงกลาวไดอยางยง จงใครขอความอนเคราะหจากทานพจารณาอนญาตใหนสตด าเนนการสมภาษณ เพอน ามาใชในการท าวจยอนจะเปนประโยชนทางวชาการตอไป พรอมทงเกบขอมลในการวจยเพอเปนประโยชนในการศกษาวจยในเรองดงกลาวตอไป ทงน วน เวลา และสถานทในการด าเนนการสมภาษณตามแตทานจะพจารณาใหความอนเคราะห

จงเจรญพรมาเพอโปรดพจารณาใหความอนเคราะห และขอขอบคณมา ณ โอกาสน

ขอแสดงความนบถอ

(พระมหาเผอน กตตโสภโณ,ดร.) ผอ านวยการหลกสตร พทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาพทธจตวทยา

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย 79 หม 1 ต าบลล าไทร อ าเภอวงนอย

จงหวดพระนครศรอยธยา 13170

โทรศพท 035-248000-5 โทรสาร 035-248034

www.mcu.ac.th

๒๘๐

ประวตผวจย

ชอ ณฐณช แกวผลก วน เดอน ปเกด วนท ๑๗ มนาคม พ.ศ. ๒๕๑๒ สถานทเกด ๑๕ หม ๙ ต. บางน าจด อ.หลงสวน จ. ชมพร การศกษา พ.ศ. ๒๕๒๔ ประถมศกษา โรงเรยนวดขนเงน อ.หลงสวน จ. ชมพร พ.ศ. ๒๕๒๗ มธยมศกษาตอนตน โรงเรยนสวนศรวทยา อ.หลงสวน จ. ชมพร พ.ศ. ๒๕๓o มธยมศกษาตอนปลาย โรงเรยนสตรมหาพฤฒาราม กรงเทพมหานคร พ.ศ. ๒๕๓๕ ปรญญาตรศลปศาสตรบณฑต วชาเอก วฒนธรรมศกษา (เกยรตนยม อนดบ ๒) มหาวทยาลยราชภฏธนบร พ.ศ. ๒๕๓๖ Certificate of Achievement (Dusit Inturnship Program) พ.ศ. ๒๕๔๗ สาเรจการอบรมวชาโหราศาสตร สาขาไพยปซ จากสมาคมโหร แหงประเทศไทย ในพระบรมราชนปถมภ พ.ศ. ๒๕๔๘ สาเรจการอบรมวชาโหราศาสตร สาขาเลข ๗ ตว ๙ ฐาน, ไพ ยปซเบ องตนและพยากรณ จากสมาคมโหราศาสตรนานาชาต (ประเทศไทย) พ.ศ. ๒๕๔๙ สาเรจการอบรมวชาโหราศาสตร สาขาโหราศาสตรไทย เบ องตนหตถหศาสตร (ลายมอ), หตถศาสตรภาคพยากรณ, หตถศาสตร ประยกตช นสง, เลข ๗ ตวทกษามหาภต,ไพโหราศาสตร จากสมาคม โหราศาสตรนานาชาต (ประเทศไทย) พ.ศ. ๒๕๕o สาเรจการอบรมวชาโหราศาสตร สาขาโหราศาสตรภาค พยากรณ, พธกรรม, เลข ๗ ตว ๔ ฐาน , เลข ๗ ตว ภาคพยากรณ จาก สมาคมโหราศาสตรนานาชาต (ประเทศไทย) พ.ศ. ๒๕๕๑ สาเรจการอบรมวชาโหราศาสตร สาขาทกษา และ ยาม จาก สมาคมโหราศาสตรนานาชาต (ประเทศไทย) สาเรจการอบรมวชา โหราศาสตรสาขาดวงพชยสงคราม (สรยยาตร), โหราศาสตรไทยพยากรณ , โหราศาสตรการใหฤกษ, อนทภาส-บาทจนทร, ลายเซนจากชมรม โหราศาสตรไทยสมเดจกรมพระปรมานชตชโนรส

๒๘๑

ประสบการณการท างาน พ.ศ.๒๕๓๖- ๒๕๔๓ ผจดการ (คลนค ดร. สมชาย ) สาขาเดอะมอลล ทาพระ, บรษท เอส เอส แมนแฟคเจอรง จากด พ.ศ. ๒๕๔๔ - ปจจบน เจาของธรกจ สถานททางาน แกวผลกพานช จ. สมทรปราการ ทอยปจจบน ๓๒๒ หม ๑๐ หมบานสยามนเวศน ซอย ๑ ถ. ประชาอทศ–คสราง ต. ในคลองบางปลากด อ. พระสมทรเจดย จ. สมทรปราการ ๑๐๒๙๐