เฉลยขอสอบโครงการชางเผอก โรงเรยนนายเรออากาศ ประจาปการศกษา 2554 วชาสงคมศกษา

จดทาโดย THAI CADET

141. ประเทศใดในทวปอเมรกาเหนอทไดชอวามขนาดใหญทสดแตมประชากรเบาบางทสด

1. สหรฐอเมรกา 2. แคนาดา 3. เมกซโก 4. กลมประเทศหมเกาอนดสตะวนตก 5. กลมประเทศอเมรกากลาง คาอธบาย ทวปอเมรกาเหนอ เปนดนแดนทมลกษณะภมประเทศ เปนทราบกวางใหญ เหมาะแกการตงถนฐาน การ

ประกอบอาชพ เปนแหลงทมความอดมสมบรณดวยทรพยากรธรรมชาต ประชากรสวนใหญเปนชาวผวขาวทมการศกษาด ทาใหทวปอเมรกาเหนอไดรบการพฒนา เจรญกาวหนาในดานตางๆอยางรวดเรว

ครสโตเฟอร โคลมบส นกเดนเรอชาวอตาเลยน เดนทางมาพบหมเกาะอนดสตะวนตก ในป พ.ศ. 2035 และเขาใจวาดนแดนทคนพบนนเปนสวนหนงของ ทวปเอเชย

ในป พ.ศ 2042 อเมรโก เวสปชข ชาวอตาเลยน ไดเดนทางสารวจดนแดนท โคลมบสเคยสารวจมาแลว และทราบวาดนแดนทพบนนเปนทวปใหม ไมใชสวนหนงของทวปเอเชยตามทโคลมบสเขาใจ ดนแดนน จงไดชอวา อเมรกา (America) เพอเปนเกยรตแก อเมรโก เวสปชช (Amerigo Vespucci)

ทตงและอาณาเขต ทวปอเมรกาเหนอ ตงอยทางซกโลกเหนอ ระหวางละตจดท 7 - 83 องศาเหนอ และลองจจดท 55 องศา

ตะวนตก - 172 องศาตะวนออก ทศเหนอ ตดตอกบมหาสมทรอารกตก ทะเลโบฟอรต อาวแบฟฟน อาวฮดสน ชองแคบเดวส ทะเลแลบราดอร

เกาะขนาดใหญไดแก เกาะกรนแลนด เกาะแบฟฟน เกาะวกตอเรย ทศตะวนออก ตดตอกบมหาสมทรแอตแลนตก เกาะสาคญดานน ไดแก เกาะนวฟนดแลนด เกาะเบอรมวดา

หมเกาะบาฮามาส ทศตะวนตก ตดตอกบมหาสมทรแปซฟก ตอนเหนอมชองแคบเบรง กนระหวางทวปเอเชยและทวปอเมรกา

เหนอ นานนาสาคญไดแก อาวแคลฟอรเนย อาวอะแลสกา เกาะใหญไดแก เกาะแวนคเวอร หมเกาะอาลวเชยน หมเกาะควนชารลอต

ทศใต ตดตอกบทวปอเมรกาใต นานนาสาคญคอมหาสมทรแปซฟก ทะเลแครบเบยน อาวเมกซโกในมหาสมทรแอตแลนตก เกาะสาคญคอ หมเกาะอนดสตะวนตก หมเกาะควบา ฮสแปนโอลา จาเมกา เปอรโตรโก

ทวปอเมรกาเหนอ มขนาดใหญเปนท 3 รองจากทวปเอเชย และแอฟรกา รปรางคลายสามเหลยม มฐานทางดานเหนอ ความกวางของทวปตงแตชองแคบเบรง ถงเกาะนวฟนดแลนด สวนทแคบทสด คอคอคอดปานามา

ลกษณะภมประเทศ ลกษณะภมประเทศของทวปอเมรกาเหนอ สามารถแบงไดเปน 4 เขต คอ 1. เขตเทอกเขาสงทางดานตะวนตก ไดแกบรเวณชายฝงมหาสมทรแปซฟก ประกอบดวยเทอกเขาสง

สลบซบซอนกนหลายแนว ซงเกดจากการโกงตวของหนเปลอกโลกทมอายนอยเปนแนวตอเนอง ตงแตบรเวณชองแคบเบ

- 2 -

รงลงมาจนถง ประเทศปานามา และมแนวตอเนองไปจนถงทวปอเมรกาใต เทอกเขาสาคญในเขตน ไดแก เทอกเขาอะแลสกา มยอดเขาแมกคนเลย สงทสดในทวปอเมรกาเหนอ เทอกเขารอกก เทอกเขาแคสเกด เทอกเขาเซยราเนวาดา เทอกเขาเซยรามาเดร เทอกเขาชายฝง

2. เขตทราบภาคกลาง เปนเขตทราบใหญม 6 เขต ดงน 2.1 ทราบลมแมกเคนซ เปนทราบแคบๆ บรเวณลมแมนา เขตหนเกา อากาศหนาวเยน มประชากรอาศยอยเบา

บาง 2.2 ทราบแพรรในแคนาดา บรเวณมณฑลมานโตบา ซาสเคตเชวนและ แอลเบอรตา เปนแหลงปลกขาวสาลท

สาคญของโลก 2.3 ทราบลมทะเลสาบทง 5 และลมแมนาเซนตลอเรนซ ทะเลสาบทง 5 ไดแก ทะเลสาบสพเรย ซงเปน

ทะเลสาบนาจดทใหญทสดในโลก ทะเลสาบมชแกน ฮรอน อร ออนตารโอ เปนพนททเหมาะแกการเพาะปลก มการขนสงทางนาทสาคญทสดในโลก มประชากรหนาแนน

2.4 ทราบลมแมนามสซสซปป และมสซร เปนทราบดนตะกอน มประชากรอาศยอยอยางหนาแนน แมนามสซสซปป เปนแมนาสายทยาวทสดของอเมรกาเหนอ มสาขาสาคญหลายสาย ไดแกมสซร โอไฮโอ เทนเนสซ อารคนซอส

2.5 ทราบชายฝงอาวเมกซโกและมหาสมทรแอตแลนตก ไดแก บรเวณทางดานตะวนออก ของเทอกเขาแอปปาเลเชยน ลงไปทางใตจนถงชายฝงอาวเมกซโก เหมาะแกการปลกพชเมองรอน

2.6 ทราบบนทสงไดแกบรเวณดานตะวนออกของเทอกเขารอกก เปนเขต เงาฝน ไมเหมาะทจะประกอบอาชพเกษตรกรรมประเภททใชนามาก แตเหมาะอยางยงทจะปลกขาวสาล

3. เขตหนเกาแคนาดา ไดแกบรเวณรอบอาวฮดสนลงมาจนถงทะเลสาบทง 5 ประกอบดวยหนเปลอกโลกเกาแก มอากาศหนาวเยน ประชากรอาศยอยเบาบาง

4. เขตภเขาดานตะวนออก เปนภเขาหนเกา คอเทอกเขาแอปปาเลเชยน มยอดเขาสงสด ชอ มตเชล ลกษณะภมอากาศ ทวปอเมรกาเหนอ มลกษณะอากาศทแตกตางกน เนองจากปจจยดงตอไปน 1. ปจจยดานทตง อยในเขตอากาศรอนใกลศนยสตร จนถงบรเวณใกลขวโลกเหนอ ทาใหมลกษณะอากาศ

แทบทกประเภท 2. ปจจยดานลกษณะภมประเทศ มแนวเทอกเขาสงทางดานตะวนตก ทอดตวแนวเหนอใต เปนกาแพงกน

ทางลมและความชนจากมหาสมทรแปซฟก ทาใหดนแดนดานหลงของเทอกเขารอกก (ดานตะวนออกของเทอกเขา) มอากาศคอนขางแหงแลง เปนทะเลทรายและทงหญากงทะเลทราย

3. ปจจยดานลมประจา ลมประจาทพดผานทวปอเมรกาเหนอแตกตางกนตามชวงละตจดคอ ตงแตละตจดท 40 องศาเหนอขนไปทางทศเหนอ จะไดรบลมประจาตะวนตกเฉยงใต ทพดมาจากมหาสมทรแอตแลนตก ทาใหฝนตกชกบรเวณ ชายฝงตะวนตกของประเทศแคนาดา รฐอะแลสกา ของสหรฐอเมรกา สาหรบบรเวณ ใตเสนละตจดท 40 องศาเหนอ จะไดรบลมตะวนออกเฉยงเหนอจากมหาสมทรแอตแลนตก

4. ปจจยดานกระแสนา มอทธพลตอทวปอเมรกาเหนอ ไดแก 4.1 กระแสนาอนกลฟสตรม ไหลเลยบชายฝงตะวนออกของสหรฐอเมรกา จากทศใตไปยงทศ

ตะวนออกเฉยงเหนอ

- 3 -

4.2 กระแสนาเยนแลบราดอร ไหลเลยบชายฝงตะวนตกของเกาะกรนแลนด มาพบกบกระแสนาอนกลฟสตรม บรเวณนอกฝงตะวนออกของเกาะนวฟนดแลนด

4.3 กระแสนาเยนแคลฟอรเนย ไหลเลยบชายฝงตะวนตกของสหรฐอเมรกาลงมาจนถงชายฝงมหาสมทรแคลฟอรเนย

4.4 กระแสนาอนอะแลสกา ไหลเลยบชายฝงตะวนตกของรฐอะแลสกา ขนไปทางเหนอ จนถงชองแคบแบรง 5. ระยะหางจากทะเล ตอนเหนอของทวปมพนทกวางขวางมาก ตอนในของทวปไดรบอทธพลจากทะเลเพยง

เลกนอย ทาใหตอนกลางของสหรฐอเมรกาและแคนาดามอากาศแหงแลง พชพรรณธรรมชาตเปนทงหญา และทงหญากงทะเลทราย

6. พายเฮอรเคน เปนพายเมองรอน เกดในทะเลแครบเบยน เคลอนทเขาสเมกซโก และสหรฐอเมรกา พายทอรนาโด เกดในบรเวณทราบภาคกลางของสหรฐอเมรกา มกาลงแรงมาก มลกษณะเปนกรวยเมฆสดาคลายงวง สรางความเสยหายอยางรนแรงในบรเวณทพดผาน

ลกษณะอากาศของทวปอเมรกาเหนอ ทวปอเมรกาเหนอ มเขตอากาศทแตกตางกนดงน 1. เขตอากาศแบบปาดบชน (Tropical Rainforest Climate) ปรากฏบรเวณชายฝงตะวนออกของดนแดน

ทางตอนใตของอเมรกาเหนอ เมกซโก ปานามา มฝนตกชก อณหภมสง พชพรรณธรรมชาตเปนแบบปาเมองรอน 2. ทงหญาเขตรอน (Tropical Grassland Climate) ไดแก พนทสวนใหญของเมกซโก หมเกาะอนดส

ตะวนตก อณหภมในฤดรอนกบฤดหนาวแตกตางกนมาก มฝนตกปานกลาง พชพรรณธรรมชาตเปนปาโปรงสลบกบทงหญา เรยกวาสะวนนา (Savanna)

3. เขตอากาศแบบทะเลทราย (Desert Climate) บรเวณภาคตะวนตกเฉยงใตของสหรฐอเมรกา และภาคเหนอของเมกซโก มอณหภมสงมากในฤดรอน มปรมาณฝนนอย พชพรรณธรรมชาต ไดแกพชจาพวกตะบองเพชร และประเภทไมมหนาม

4. เขตทงหญากงทะเลทราย (Steppe Climate) ปรากฏทางดานตะวนตกเฉยงใตของสหรฐอเมรกา บางสวนของแคนาดา เมกซโก ซงอยบรเวณชายขอบทะเลทราย มลกษณะอากาศกงแหงแลง ฤดหนาวอากาศหนาวจด พชพรรณธรรมชาตเปนทงหญาสน เรยกวา สเตปป (Steppe)

5.เขตอากาศแบบเมดเตอรเรเนยน (Mediterranean Climate) ปรากฏบรเวณชายฝงมหาสมทรแปซฟก ตอนกลางรฐแคลฟอรเนยของสหรฐ ในฤดรอน อากาศรอนจดและแหงแลง ฤดหนาวอากาศอบอนและมฝนตก พชพรรณธรรมชาต เปนทงหญาสลบกบปาไมพมเตย เรยกวา ปาแคระ (Chaparral)

6. เขตอากาศแบบชน กงรอน (Humid Subtropical Climate) ปรากฏบรเวณภาคกลาง ทราบชายฝงมหาสมทรแอตแลนตก มลกษณะอากาศอบอน ฝนตกตลอดป ไมมฤดแลง พชพรรณธรรมชาตเปนปาไมผลดใบชนดใบกวาง และปาสน

7. เขตอากาศแบบภาคพนสมทรชายฝงตะวนตก (Marine Westcoast Climate) ไดแก บรเวณชายฝงมหาสมทรแปซฟกของสหรฐอเมรกาและแคนาดา ซงหนหนาเขารบลมประจาตะวนตก ทพดมาจากมหาสมทรแปซฟก ทาใหชวงฤดรอน มอากาศอบอน ฤดหนาวมอากาศไมหนาวจด มฝนตกสมาเสมอตลอดป ไมมฤดแลง ทเดนชด พชพรรณธรรมชาตเปนปาไมเขตอบอน

- 4 -

8. เขตอากาศแบบอบอนชนภาคพนทวป (Humid Continental Climate) ปรากฏบรเวณทะเลสาบทง 5 ตอนใตของแคนาดา ตอนเหนอของสหรฐอเมรกา เปนบรเวณทมอณหภมตาในฤดหนาว สวนฤดรอนอณหภมปานกลางถงสงมากเปนชวงท มฝนตกชก พชพรรณธรรมชาตมทงปาไมผลดใบชนดใบกวาง และปาไมไมผลดใบ ชนดมใบแหลม

9. เขตอากาศแบบไทกา (Taiga Climate) ไดแก บรเวณรฐอะแลสกาของสหรฐอเมรกา ภาคเหนอของประเทศแคนาดา มลกษณะอากาศทหนาวจดเปนระยะเวลายาวนาน มหมะตก สวนฤดรอนมระยะสนอากาศคอนขางเยน พชพรรณธรรมชาต เปนปาสน และปาไมเนอออน

10. เขตอากาศแบบทนดรา (Tundra Climate) ปรากฏบรเวณชายฝงมหาสมทรอารกตกของรฐอะแลสกาและแคนาดา รวมทงชายฝงของเกาะนวฟนดแลนด ฤดหนาวมอากาศเยนจด พชพรรณธรรมชาตเปนตะไครนาและมอส

11. ลกษณะอากาศแบบทงนาแขง (Ice-Cap Climate) คอ ดนแดนของเกาะ กรนแลนดตอนกลาง มอากาศหนาวจด และมนาแขงปกคลมตลอดป พชพรรณธรรมชาตไมสามารถเจรญเตบโตไดเลย

12. ลกษณะอากาศแบบทสง (Highland Climate) อยทางภาคตะวนตกของทวป ในเขตภเขาสงน อณหภม ความชน พชพรรณธรรมชาต เปลยนไปตามความสงของพนท ยงสงมากอากาศจะยงเยนจด จนกระทงถงมนาแขงปกคลมอยตลอดเวลา

ลกษณะทางเศรษฐกจ และอาชพของประชากร ทวปอเมรกาเหนอ เปนทวปทอดมสมบรณดวยทรพยากรธรรมชาตหลายชนด ทเดนมาก ไดแก 1. ทรพยากรปาไม แหลงปาไมทสาคญ อยในเขตประเทศแคนาดา และสหรฐอเมรกา บางสวนของเมกซโก

บรเวณแนวเทอกเขารอกก 2. ทรพยากรแรธาต และพลงงาน พบถานหนมากในเขตเทอกเขาแอปปาเลเชยน แรเหลก มแหลงผลต

บรเวณทะเลสาบทง 5 โดยเฉพาะทะเลสาบสพเรย ทองแดงมมากในปานามา นามนและกาซธรรมชาตมแหลงผลตทเทกซส หลยเซยนา แคลฟอรเนย และอะแลสกา พลงงานนาทนามาใชในการหมนกงหนผลตกระแสไฟฟา มมากทางดานตะวนตกของประเทศแคนาดา

พชพรรณธรรมชาต ในทวปอเมรกาเหนอแบงลกษณะพชพรรณธรรมชาตไดดงน 1. เขตปาฝนเมองรอน หรอปาดงดบ มไมปกคลมหนาแนนเพราะมฝนตกชกตลอดป ไดแกบรเวณหมเกาะ

ในทะเลแครบเบยนและอเมรกากลาง 2. เขตปาและไมพมเขตรอน – กงปาผลดใบและไมพม จะมลกษณะสมพนธเชอมตอกบเขตรอนชนและ

แหง พชพรรณจงมการผลดใบสลบกบผลใบ ไดแกกลมเกาะแครบเบยนบางสวน และชายฝงเมกซโกบางสวน 3.เขตสะวนนา – ทงหญาเขตรอน ไมเลก จะสมพนธกบเขตเชอมตอของภมอากาศแบบชมชนกงรอนกบ

แบบกงทะเลทราย โดยบรเวณทมปรมาณฝนคอนขางมากจะเปนตนไมขนาดเลก สวนบรเวณทฝนนอยกวาจะเปนทงหญา ไดแก บรเวณทราบสงเอดเวรต ทอยเชงขอบเทอกเขารอกกตอนลางสด

4. เขตทงหญาเขตอบอน – ทงหญา ไมเลก ไดแก บรเวณภมอากาศแบบกงทะเลทราย พชพรรณสวนใหญจะเปนหญา และแทรกสลบดวยไมเลกๆ จาพวกไมพม หรอไมมหนามเปนหยอม ๆ แตกตางกบเขตสะวนนา

- 5 -

5. เขตไมพมเมดเตอรเรเนยน – ไมยนตน ไมพมเตย ไดแก บรเวณชายฝงซานฟรานซสโกทมภมอากาศแบบเมดเตอรเรเนยน พนธไมสวนใหญจะเปนผลไมตระกลสม เชน องน มะกอก สม แลไมพมเตยแทรกสลบกนอยรวมทงตน คอรกโอค(Cork Oak)

6. เขตมอากาศชมชนกงรอนและแบบภาคพนทวป พชพรรณธรรมชาตเปนไมยนตนผลดใบ (ไมใบกวาง)และผสมกบปาสน(ไมไมผลดใบ) ไดแกบรเวณทราบภาคตะวนออกของสหรฐอเมรกา ตอเนองเขาไปในแคนาดาตอนใตและกลมเกาะนวฟนแลนด

7. เขตปาไทกา – ในละตจดสง จาพวกปาสน ไดแก บรเวณตอนเหนอของแคนาดาไปจนถงอะแลสกา ซงจะสมพนธกบภมอากาศเขตกงขวโลก พนธไมสวนใหญจงเปนปาสนเมองหนาว(ไมผลดใบ)

8. เขตทนดรา – มอส ไลเคน หญา ไดแก บรเวณชายฝงอารกตก และกลมเกาะตาง ๆ ทอยทางเหนอของแคนาดา(บรเวณเหนอเขตปาสนไทกา)ซงเปนเขตทนดรา พชพรรณธรรมชาตจงเปนเพยงพชชนตา ไดแกหญามอส และไลเคน ซงจะเจรญเตบโตไดในหนาหนาวสน ๆ เทานน ในเขตทนดราตนไมยนตนไมสามารถเจรญเตบโตได จะเปนเพยงหญาขนาดเลกเทานน

เศรษฐกจของทวปอเมรกาเหนอ 1. การเพาะปลก เปนดนแดนผลตอาหารทสาคญของโลก เปนผ นาในการผลตขาวโพดขาวสาล 2. การเลยงสตว มการทาฟารมปศสตวขนาดใหญ ชาวอเมรกนนยมรบประทานอาหารประเภทเนอสตว นม

เนย มากกวาอาหารโปรตนชนดอน ววเนอ เลยงบรเวณ เกรตเพลน (Great Plain) แหลงเลยงววนม ไดแกบรเวณรอบทะเลสาบ ทง 5

3. การประมง มการจบปลาในเขตนาตนชายฝง แหลงปลาชกชมอยใกลเกาะนวฟนดแลนด เรยกวา แกรนดแบงก

4. การอตสาหกรรม อเมรกาเหนอเปนทวปทไดชอวาลาหนาในเรองการอตสาหกรรมของโลก โดยเฉพาะอยางยง ประเทศสหรฐอเมรกา จะมโรงงานผลตสนคาชนดตางๆ กระจายอยทกภมภาคของประเทศ อตสาหกรรมสาคญไดแกการผลตเหลก และเหลกกลา เครองจกรกล อตสาหกรรมเกยวกบการขนสง

- เขตอตสาหกรรมทสาคญของสหรฐอเมรกา คอ ชายฝงมหาสมทรแอตแลนตก เขามาภายในจนถงทะเลสาบใหญทางตะวนตก และเขตทราบลมแมนามสซสซปป มประชากรอาศยอยหนาแนน

- ยานอตสาหกรรมของแคนาดาอยบรเวณทางตอนใตของประเทศ ทากระดาษและเยอไม 5. การพาณชยกรรม เปนตลาดการคาสาคญของโลก มประชากรจานวนมาก เศรษฐกจด ผ นาในทวป

อเมรกาเหนอทง 3 ชาต คอสหรฐอเมรกา แคนาดา และเมกซโก รวมกลมกน จดตงเปน เขตการคาเสรอเมรกาเหนอ หรอ นาฟตา (NAFTA) เพอตอรองและถวงดลอานาจกบประชาคมยโรป

ลกษณะทางสงคม ทวปอเมรกาเหนอ แบงสภาพทางวฒนธรรมออกเปนกลมตางๆ ดงน 1. แองโกลอเมรกา ไดแก ดนแดนทางตอนเหนอของแมนารโอแกรนด ประกอบดวยประเทศสหรฐอเมรกา

ประชากรสวนใหญสบเชอสายมาจากประเทศองกฤษ และฝรงเศส พดภาษาองกฤษ ฝรงเศส นบถอศาสนาครสตนกายโปรเตสแตนต รกอสรภาพ นยมการปกครองระบอบประชาธปไตย

- 6 -

2. ละตนอเมรกา ไดแก ดนแดนทางตอนใตของแมนารโอแกรนด ประชากรสวนใหญไดรบอทธพลทางเชอชาต และวฒนธรรม จากประเทศโปรตเกสและสเปน นบถอศาสนาครสต นกายโรมนคาธอลก

3. กลมชาวพนเมองและพวกเลอดผสม ไดแก ลกผสมระหวาง ยโรป และอนเดยนแดง เรยกวา เมสตโซ (Mestizo) เปนกลมประชากรสวนใหญ ทอาศยอยในเขตละตนอเมรกา ลกผสมระหวาง ยโรปและ นโกร เรยกวา มแลตโต (Mulatto)

4. กลมประชากรเชอสายเอเชย มผวสนาตาลเหลอง อพยพมาจากเอเชยตะวนออก ไดแกชาวเอสกโม ปจจบนอาศยอยในประเทศแคนาดา และในรฐอะแลสกา สหรฐอเมรกา

5. กลมประชากรเชอสายนโกร จากทวปแอฟรกา เปนกลมทชาวผวขาวนามาเปนทาสในรนแรก ๆ ภาษา ภาษาทใชในทวปอเมรกา สวนใหญเปนตระกล อนโด - ยโรเปยน มหลายกลม คอ - ภาษาองกฤษ เปนภาษาประจาชาต และภาษาราชการประเทศแคนาดาและสหรฐอเมรกา - ภาษาสเปน เปนภาษาราชการของประเทศเมกซโก และประเทศตางๆ ในอเมรกากลาง - ภาษาฝรงเศส ใชกนมากในมณฑลควเบกประเทศแคนาดา และในเกาะ เฮต - ภาษาอนๆ เชน ภาษาเอสกโม ภาษาเผาตางๆของชนกลมนอยของทวปอเมรกาเหนอ ภาษาของชาวเอเชย

เชน จน ญป น ฟลปปนส เปนตน ศาสนา ประชากรสวนใหญในทวปอเมรกาเหนอนบถอศาสนาครสต นกายทสาคญ ไดแก - นกายโปรเตสแตนต เปนศาสนาทประชากรสวนใหญในสหรฐอเมรกา และแคนาดานบถอ - นกายโรมนคาธอลก เปนศาสนาทประชากรในมณฑลควเบก ของ แคนาดา และประเทศในกลม

ละตนอเมรกาทเคยเปนอาณานคมของสเปนนบถอ ประชากร เปรยบเทยบลกษณะทางสงคม ของประชากรในทวปอเมรกาเหนอ คอ ลกษณะทางสงคมของกลมแองโกล - อเมรกา - เปนสงคมของประเทศทมงคง มมาตรฐานการครองชพสง - เปนสงคมประชาธปไตย ประชากรมอสรภาพ เสรภาพ ใหความสาคญกบสทธมนษยชนสง - เปนสงคมเมองมากกวาสงคมชนบท - เปนสงคมอตสาหกรรม และพาณชยกรรม - ประชากรไดรบความสะดวกสบาย ลกษณะทางสงคมของกลม ละตนอเมรกา - เปนสงคมของประเทศยากจน ประชากรมรายไดตา - เปนสงคมกงประชาธปไตย กงเผดจการ มการปฏวตรฐประหารบอย บางประเทศ เชน ควบาเปนคอมมวนสต

เปนตน - เปนสงคมชนบทมากกวาสงคมเมอง

- 7 -

- สวนใหญเปนประเทศเกษตรกรรม - เปนสงคมทนบถอสงศกดสทธ ลกษณะการกระจายตวของประชากร 1. บรเวณทมประชากรอาศยอยหนาแนน ไดแก ภาคตะวนออกของทวป ซงมลกษณะภมประเทศเปนทราบ

มอากาศอบอนสบาย ไดรบอทธพลจากทะเล มปรมาณฝนเพยงพอ เหมาะแกการเพาะปลก อดมดวยทรพยากรธรรมชาต ไดแก เหลก ถานหน นามนปโตรเลยม สงเสรมอตสาหกรรมใหเจรญกาวหนา การคมนาคมขนสงสะดวก

2. บรเวณทมประชากรอาศยอยเบาบาง ไดแก บรเวณภาคตะวนตก ทมลกษณะภมประเทศเปนภเขาสง เปนอปสรรคตอการคมนาคมและการประกอบอาชพทกชนด บรเวณทะเลทราย ทมลกษณะอากาศรนแรง เขตอากาศหนาวเยนใน รฐอะแลสกา และตอนเหนอของแคนาดา

ทมา http://www.muangloei.com/std/da/2-1.html

- 8 -

142. ชายฝงปะการงทมความยาวมากทสดในโลกจากการทเปนทวปไมเวาแหวง ไดแกทวปใด 1. ยโรป 2. ออสเตรเลย 3. แอฟรกา 4. เอเชย 5. อเมรกาใต คาอธบาย ภมประเทศของออสเตรเลย ลกษณะของฝงทะเล ชายฝงของออสเตรเลยคอนขางราบเรยบ - มอาวขนาดใหญมากอย 3 แหง คอ ทางทศเหนอ ม อาวคารเพนตาเรย และ อาวโจเซฟโบนาปารต ทางทศใต

ม อาวเกรตออสเตรเลย - มคาบสมทร 2 แหง คอ ทางทศเหนอ มคาบสมทรเคปยอรก และทางใต มคาบสมทรแอร - ลกษณะฝงทะเลทเปนจดเดนของออสเตรเลย คอ มเทอกปะการงเปน

แนวยาวขนานไปกบชายฝงทะเลดานตะวนออกเฉยงเหนอในรฐควนสแลนด ยาวประมาณ 2,000 กโลเมตร ไดชอวาเปนเทอกปะการงทมขนาดใหญทสดในโลก มชอเรยกวา เกรต แบรเออร รฟ (Great Barrier Reef ) มลกษณะเปนหาดนา

ตน เกดจากการทบถมของซากปะการงในทะเล และอยหางจากฝงประมาณ 15 – 250 กโลเมตร

เกรท แบรเออร รฟ (แนวปะการงใหญ) แหลมเคปยอรค รฐควนแลนด ประเทศออสเตรเลย เปน "สงกอสรางทมชวต" ทใหญทสดในโลก และเปนทอยอาศยของสงมชวตในทะเลทสดใส รวมทงปะการงชนดออน และชนดแขง สสวยกวา 350 ชนด ตลอดจนปลา และสงมชวตในทะเ ลทนาพศวงตาง ๆ อก 1500 ชนด

แนวปะการงนเรมตงแตแหลมเคปยอรค อยตอนเหนอของรฐควนแลนด ลงมาถงบนดะเบอรก ทางตอนใต โดยอยในความดแลขององคการสวนทางทะเล เกรท แบรเออร รฟ (The Great Barrier Reef Marine Park Authority) และครอบคลมพนท 215,000 ตารางไมล หรอ 345,000 ตารางกโลเมตร ของนานนารอบ ๆ แนวปะการง

แนวปะการงซงดเหมอนกบปาใตนาน เจรญเตบโตในเขตทะเลรอน กระแสนาอน และเปนทอยอาศยอยางหนาแนนของชวตสตวทะเลทตางๆ กน ไดแก ฟองนา 10,000 ชนด ปะการง 350 ชนด หอย 4,000 ชนด ดาวทะเล และซ เออรชน (Sea Urchin) ซงเปนสตวประเภทคลายหอย 350 ชนด และปลามากกวา 1,500 ชนด นกดานาประมาณวาจะตองดานาถงพนครง จงจะไดเหนจดเดนของปะการงแหงนทงหมด บรเวณพนทแนวปะการงและเกาะควนแลนด ซงมพนทกวางไกลกวา 1,562 ไมล หรอ 2,500 กม. มแนวปะการงมากกวา 2,900 แนว รวมทงมเกาะขนาดตางๆ กนและเกาะทเกดจากการรวมตวของแนวปะการงอกหลายรอยเกาะดวย ความเปนปรากฏการณทางธรรมชาตขนาดมหมา จงไดรบการพจารณาจากองคการ UNESCO ใหอนรกษเปนมรดกโลก (World Heritage List) และอ าจเปนเพราะความสมพนธทางระบบนเวศซงมรดกโลกมหมานยงเปนทอย ใหกบสงมชวตตางๆ อกทงปลา หอย ง วาฬ เตา รวมแลวมากกวา 6,000 ชนด นอกจากนยงพบวา เปนบรเวณทมพะยนอาศยมากทสดแหงหนงของโลกอกดวย

- 9 -

ลกษณะภมประเทศ มพนทสวนใหญ เปนทราบสง เปนแผนดนทเกดมานาน มภเขาไมมาก เปนภเขา เตยๆผานการสกกรอนมานาน

ลกษณะภมประเทศของออสเตรเลยแบงเปน 3 เขตใหญๆ ไดแก 1) เขตทราบสงภาคตะวนตก มพนทมากกวาครงทวป มความสงทางตะวนตกและลาดเทไป ตะวนออก ม

เทอกเขาแทรกเปนตอนๆ มภมประเทศเปนทะเลทรายหลายแหงไดแก ทะเลทรายเกรตแซนด ทะเลทรายกบสน และ ทะเลทรายเกรตวกตอเรย

2) เขตทราบภาคกลาง เปนเขตทมการนานาบาดาลออกมาใชประโยชนมากทสด ประกอบดวยทราบใหญ 4 แหง ไดแก

2.1 ทราบรอบอาวเกรตออสเตรเลยนไบต อยทางใต สวนใหญมความแหงแลงกนดาร เรยกวา ทราบนลลาบอร (Nullabor Plain) ภาษาพนเมองแปลวา ไมมตนไมอยเลย

2.2 ทราบลมแมนาเมอรเลย-ดารลง (Murray and Darlling Basin) มอาณาเขตกวางขวางทสดและมความอดมสมบรณทสด ถอเปนเขตเกษตรกรรมทสาคญของประเทศออสเตรเลย แมนาสายยาวทสดในทวปคอ แมนาดารลง

2.3 ทราบรอบทะเลสาบแอร (Lake Ayre Basin ) เปนทราบรอบทะเลสาบแอรซงเปนทะเลสาบนาเคมทมขนาดใหญทสดของทวป รอบทะเลสาบเปนทะเลทราย ไดแก ทะเลทรายซมปสน และทะเลทรายสจวต

2.4 ทราบรอบอาวคารเพนตาเรย (Gulf of Carpentaria Plain) อยทางเหนอของประเทศมลกษณะเปนทราบชายฝงแคบๆ

3) เขตเทอกเขาภาคตะวนออก เทอกเขาสาคญคอ เทอกเขาเกรตดไวดงวางตวขนานกบชายฝงดาน ตะวนออก จากเหนอจรดใต บรเวณทมความสงมากอยทางตอนใต มชอวา ภเขาแอลปออสเตรเลย มยอดเขาสงสดของทวป คอ ยอดเขาคอสซอสโก

ทมา http://tc.mengrai.ac.th/oneweb/anchalee/index_file/austrelia/poomipatet.htm http://www.vipholidaytravel.co.th/travel_guide.php?tmid=26&tsid=135 http://sor-por-chor.blogspot.com/2010/10/great-barrier-reef.html

- 10 -

143. ขอใดตอไปนมไดมรปแบบการปกครองแบบรฐเดยว 1. สงคโปร 2. อนโดนเซย 3. มาเลเซย 4. อหราน 5. จอรแดน คาอธบาย ความหมายของรฐ ชาต ประเทศ “รฐ” หมายถง ชมชนทางการเมองของมนษย อนประกอบดวยดนแดนทมขอบเขตแนนอน

มประชากรอาศยอยในจานวนทเหมาะสม โดยมรฐบาลปกครองและมอานาจอธปไตยของตวเอง “ชาต” หมายถง ความเปนอนหนงอนเดยวกนในทางวฒนธรรม และมความผกพนกนในทางสายโลหต

เผาพนธ ภาษา ศาสนา วฒนธรรม ตลอดจนมประสบการณทางประวตศาสตรรวมกน หรอมววฒนาการทางการเมองการปกครองรวมกน เชนคาวา “ชาตไทย”

“ประเทศ” ความหมายกวาง หมายรวมถงดนแดนทมฐานะเปนรฐหรอไมมฐานะเปนรฐ แตโดยสรปแลว คาวา “ประเทศ” ตามกฎหมายระหวางประเทศ หมายถง ดนแดน อาณาเขต และสภาพภมศาสตร เปนตนวา ความอดมสมบรณ ดนฟาอากาศ แมนาภเขา ทะเล ปาไม ฯลฯ เชน ประเทศไทย

องคประกอบของรฐ 1. ประชากร (Population) หมายถง มนษยทกคนทอยในอาณาเขตของรฐถอวามฐานะเปนสวนของรฐโดย

อตโนมตสงทตองพจารณาเกยวกบประชากรกคอ 1) จานวนประชากรแตละรฐมประชากรจานวนเทาใด ไมมการกาหนดทแนนอนแตควรจะมมากพอทจะกาหนด

ความสมพนธระหวางผปกครองและผอยใตปกครองได 2) ลกษณะของประชากร หมายถง ลกษณะทางดานเชอชาต ศาสนา ภาษา และวฒนธรรม ซงไมจาเปนตอง

เหมอนกน เพราะมหลายรฐทประกอบดวยคนหลายเชอชาตภาษา และวฒนธรรม 3) คณภาพของประชากร ขนอยกบการศกษา สขภาพ อนามย ทศนคต และความกาวหนาทางเทคโนโลยใน

การพฒนาทกรปแบบ 2. ดนแดน (Territory) มขอสงเกตดงนคอ 1) ทตง ดนแดนของรฐหมายถง อาณาเขตพนดน นานนา อาณาเขตในทองทะเล นานฟา บรเวณใตพนดน พน

นาและพนทะเล 2) ขนาดของดนแดนไมมหลกเกณฑไวแนนอนตายตววาจะตองมขนาดเทาใดจงจะถอวาเปนรฐ แตควรจะม

ความเหมาะสมกบจานวนประชากรดวย 3. รฐบาล (Government) คอ องคกร หรอหนวยงานททาหนาทปกครองและบรหารภายในโดยเปนผ กาหนด

นโยบายและนานโยบายไปปฏบต เพอจดระเบยบทางสงคม และดาเนนทกอยางเพอรกษาผลประโยชนของรฐ รฐบาลจงเปนผใชอานาจปกครองรฐ

4. อานาจอธปไตย (Sovereignty) เปนองคประกอบประการสดทายทสาคญของรฐ อานาจอธปไตย คอ อานาจสงสดในการปกครองประเทศ อานาจอธปไตยมอย 2 ลกษณะ คอ อานาจอธปไตยภายใน (Internal Sovereignty) หมายถง การทมอานาจทจะปกครองตนเองและมอานาจสงสดทจะดาเนนการใด ๆ ในประเทศอยางมอสระ ปราศจากการควบคมจากรฐอน อานาจอธปไตยภายนอก (External Sovereignty) หมายถง การมอสระ มเอกราชสามารถจะดาเนนความสมพนธกบประเทศอน ๆหรอกลาวกนอกอยางหนงวาเอกราชกคออานาจอธปไตยภายนอกนนเอง

- 11 -

องคประกอบของรฐทง 4 ประการน มความสาคญเทาเทยมกน ถารฐใดขาดองคประกอบในขอใดขอหนง แมเพยงองคประกอบเดยวกตาม ถอวาขาดคณสมบตของความเปนรฐโดยสนเชง

จดประสงคของรฐ 1. สรางความเปนระเบยบ 2. การสงเสรมสวสดภาพแกประชาชน 3. การสงเสรมสวสดการแกสวนรวม 4. การสงเสรมคณธรรม หนาทของรฐ มอย 4 ประการ คอ 1. การรกษาความสงบเรยบรอยและความมนคงภายใน 2. การใหบรการและสวสดการทางสงคม 3. การพฒนาประเทศ 4. การปองกนการรกรานจากภายนอก รปแบบของรฐ (Forms of State) 1. รฐเดยว (Unitary State) คอ รฐทมรฐบาลกลางเปนผ มอานาจปกครอง และอานาจบรหารสงสดเพยง

องคกรเดยว รฐบาลกลางเปนผ ทใชอานาจอธปไตยทง 3 อานาจคอ นตบญญต บรหาร และตลาการ รฐบาลเปนองคกรกลางองคกรเดยวของรฐทปกครองประชาชนไดโดยตลอด รวมถงการตดตอสมพนธกบ

ตางประเทศดวย ตวอยางรฐเดยว ไดแก องกฤษ ญป น และไทย เปนตน

ข อสงเกตลกษณะของรฐเดยว 1.1 ต องมรปลกษณะการปกครองทมกฎหมาย ระเบยบแบบแผน เป นแบบอย างเดยวกนทงประเทศ 1.2 มอาณาเขตไม กว างขวางเท าใดนก

1.3 รฐบาลกลางรวมอานาจไว ทส วนกลางแห งเดยว 1.4 ประชาชนในรฐจะมเชอชาต ภาษา ขนบธรรมเนยมประเพณ วฒนธรรม เป นแบบอย างเดยวกน

1.5 ตวอย างประเทศทมลกษณะเป นรฐเดยว ได แก ญป น องกฤษ ฝรงเศส นอร เวย สวเดน เดนมาร ก ฟ ลปป นส อนโดนเซย ฯลฯ

2. รฐรวม (Composit State) ไดแก การรวมตวกนของรฐ ตงแต 2 รฐขนไป โดยมรฐบาลเดยวกนซงแตละรฐยงคงมสภาพเปนรฐอยเชนเดมแตการใชอานาจอธปไตยของรฐทมารวมกน อาจถกจากดลงไปตามขอตกลงททาขน

ข อสงเกตลกษณะของรฐรวม 2.1 มรฐบาล2 ระดบรฐบาลกลางและรฐบาลส วนท องถน 2.2 ส วนใหญ จะมอาณาเขตกว างขวาง 2.3 รฐบาลกลางจะไม มเอกภาพในการบรหารเพราะรฐบาลส วนท องถนจะวางนโยบายปกครองตนเอง 2.4 ประชาชนจะมหลายเชอชาตและหลายวฒนธรรมมาอย รวมกน

2.5 ชอประเทศมกจะขนต นด วยคาว าสหรฐ สหภาพ สหพนธรฐ สมาพนธรฐ

- 12 -

รฐรวมมอย 2 ประเภทดวยกนคอ 1) สหพนธรฐ (Federal State) สหพนธรฐ คอ รฐทเกดขนจากการรวมตวกนระหวางรฐตาง ๆ ตงแต 2 รฐขน

ไปโดยใชรฐธรรมนญ ฉบบเดยวกนรวมกนและความสมพนธระหวางรฐเหลานนเปนไปตามบทบญญตของรฐธรรมนญนน ๆ รปแบบการปกครองแบงออกเปน 2 ระดบคอ มรฐบาลกลางของสหพนธรฐและรฐบาลทองถนเปนของแตละรฐซงเรยกกนวา “มลรฐ” ตวอยางเชน สหรฐอเมรกา อนเดย มาเลเซย

2) สมาพนธรฐ (Confederation State) สมาพนธรฐเปนการรวมตวกน ระหวาง 2 รฐขนไป โดยไมม

รฐธรรมนญ หรอรฐบาลรวมกน แตเปนการรวมตวกนอยางหลวมๆเพอจดมงหมายอยางใดอยางหนงเปนการชวคราวและเปนบางกรณเทานน เชนการเปนพนธมตรกนเพอทาสงครามรวมกน เปนตน ในปจจบนนรปแบบของรฐแบบสมาพนธรฐไมมอกแลว แตจะกลายเปนลกษณะของการรวมตวกนในรปขององคกรระหวางประเทศ เชน องคการนาโต องคการอาเซยน เปนตน

ทมา http://dnfe5.nfe.go.th/ilp/soc4/so31-4-1.htm http://megaclever.blogspot.com/2008/07/blog-post.html

- 13 -

144. แหลงโบราณคดบรเวณ ต.บานเกา จ.กาญจนบร จดเปนแหลงโบราณคดในยคใด 1. ยคหนเกา 2. ยคหนกลาง 3. ยคสารด 4. ยคหนใหม 5. ยคเหลก คาอธบาย ประวตศาสตรจงหวดกาญจนบร เมอกลาวถงจงหวดกาญจนบร ใครๆ ยอมรจกวาเปนดนแดนทเตมไปดวยเรองราวกอนประวตศาสตรทสาคญ

ของไทย ลมนาไทรโยค (แควนอย) และลมนาศรสวสด (แควใหญ) เปนดนแดนทอดมสมบรณไปดวยนาใสสะอาด สตวปาทจะใชเปนอาหาร ในนาเตมไปดวย หอย ป ปลา มทราบบรเวณเชงเขา ถา ตามรมแมนามพนททาการเพาะปลกเหลอเฟอ ไดมการขดคนพบเครองมอมนษยสมยหนเกาเครองมอหน โครงกระดกมนษยสมยหนกลาง สมยหนใหมทบานเกาจนถงยคโลหะตอนปลายทบานดอนตาเพชร การพบตะเกยงโรมน (อเลกซานเดรย) ทตาบลพงตการพบปราสาทเมองสงห เปนตน สงตางๆ เหลาน เปนหลกฐานทแสดงวาจงหวดกาญจนบรเปนแหลงกาเนดอารยธรรมของมนษยในดนแดนทเปนประเทศไทยปจจบน ตอมาในสมยประวตศาสตรครงกรงศร-อยธยาเปนราชธาน กาญจนบรมฐานะเปนเมองดานทมความสาคญตอการอยรอดของไทยอยางมาก เหตการณทปรากฏ เชน การเดนทพผานดานเจดยสามองค การรบททงลาดหญา ทาดนแดง และสามสบ จวบจนการยายเมองกาญจนบรมาตงทปากแพรกหรอลนชาง เหตการณครงสงครามโลกครงท 2 ทญป นไดใชเสนทางยทธศาสตรสายนเกณฑเชลยศกทาทางรถไฟไปพมาซงเรยกกนวาทางรถไฟสายมรณะ ทาใหเชลยศกตองลมตายเปนจานวนมากและฝงอยทสสานทหารสหประชาชาตมาจนถงสงครามอนโดจน กาญจนบรเปนดนแดนทเปนทฝกซอมรบเพอเตรยมการรบในเวยดนาม ลาวและกมพชา ตลอดจนเรองราวของชนกลมนอยทนาสนใจ และปญหาการสรางเขอนตอนบนของแมนาแควนอยและแควใหญทกาลงเปนทสนใจอยไมนอย

สมยกอนประวตศาสตร ในขณะทความเชอวาคนไทยเดมอยไหน กาลงเปลยนแปลง จงหวดกาญจนบรกไดรบการสนใจอยางมาก

เพราะจงหวดกาญจนบรเปนดนแดนทพบรองรอยของมนษยสมยกอนประวตศาสตรมากทสดตงแตยคหนเกา หนกลาง หนใหม และยคโลหะ ไดพบเครองมอเครองใชภาชนะดนเผา

โครงกระดก เครองประดบ ตลอดจนซากพชซากสตวทละทงไวตามพนดน ในถาเพงผา แสดงวาไดมมนษยอาศยอยเปนเวลานานไมแพแหลงกอนประวตศาสตรแหลงอนๆ ของโลก

ยคหนเกา (Paleolithic Period) รองรอยของมนษยในสมยหนเกา จากการสารวจในประเทศไทยพบเครองมอหนกรวดโดยศาตราจารยฟรตซ

สารแซง (Fritz Saracen) ไดเขามาสารวจในป พ.ศ. 2475 ทจงหวดเชยงราย จงหวดเชยงใหม จงหวดราชบร และจงหวดลพบร จากการศกษาพบเครองมอทแทเพยง 2 - 3 กอนเทานน เรยกเครองมอหนเกาทพบในประเทศไทยวา “Siaminian Culture” แตยงไมเปนทยอมรบ

หลกฐานของยคหนเกาไดปรากฏชดเจนเมอสงครามโลกครงท 2 เกดขน ญป นไดเกณฑเชลยศกมาสรางทางรถไฟจากหนองปลาดกผานจงหวดกาญจนบร ถงเมองมะละแหมง ประเทศพมา ในจานวนเชลยศกนม ดร.แวน ฮเกอเรน (Dr.Van Heekeren) ชาวฮอลนดาเขาไดพบเครองมอหนบรเวณใกลสถานบานเกาหลายชน หลงสงครามโลกไดนาไปใหศาสตราจารยโมเวยสแหงสถาบนพบอดมว -เซยม (Peabody Museum) มหาวทยาลยฮาวารด ปรากฏวาเปนเครองมอสมยหนเกาตอนตน 3 กอน เครองมอหนกะเทาะหนาเดยว 6 กอน และขวานหนขดสมยหนใหม 2 กอน ใหชอวา

- 14 -

“วฒนธรรมแฟงนอย หรอเฟงนอยเอยน” (Fingnoian Culture) บางทานเรยกวา “วฒนธรรมบานเกา” (Ban-Khaoian Culture) ในป พ.ศ. 2499 ศาสตราจารยโมเวยส ไดสงลกศษยมาทาการสารวจโดยรวมมอกบกรมศลปากรทาการสารวจบรเวณหมบานเกา จนถงวงโพ ไดพบเครองมอหนกรวด 104 กอน

ตอมาในป พ.ศ. 2503 คณะสารวจไทยเดนมารก ไดทาการสารวจพบเครองมอหนเกาทบรเวณทงผกหวาน จนเด ตาบลทาขนน อาเภอทองผาภม และทบานทามะนาว ตาบลลาดหญา อาเภอเมอง จากเครองมอนพอสรปไดวา คนสมยหนเกาทจงหวดกาญจนบร นาจะเปนพวกมนษยวานรหรอพวกออสตราลอยด แตกมปญหาวาพวกนอพยพมาจากทใด

เครองมอหนทพบในจงหวดกาญจนบรน เปนหนกะเทาะหนาเดยวประเภทเครองขดและสบตด (Chopper-chopping tools) ยงไมปรากฏวาไดพบโครงกระดกของมนษยสมยนเลย ผ ทสนใจและทาการสารวจเรองราวของยคหนเกาในปจจบน กมคณะของศาสตราจารยนายแพทยสด แสงวเชยร พพธภณฑกอนประวตศาสตร ศรราชพยาบาล ในป พ.ศ. 2524 ทานไดพบเครองมอหนกรวดสมย หนเกาตามรมแมนาตามถาของแมนาแควนอยใกลไทรโยคเปนจานวนมาก

จากรองรอยของมนษยสมยหนเกาทจงหวดกาญจนบรน ยงไมมการสารวจอยางจรงจง ซงตองพบหลกฐานมากกวาน แตเปนทนาเสยดายทตนแมนาทงสองของจงหวดกาญจนบร คอ แมนาแควนอยและแมนาแควใหญ ไดถกนาทวมเพราะการสรางเขอนศรนครนทรและเขอนเขาแหลมในปจจบน

ทมา http://www.kanchit.com/index.php?option=com_content&view=article&id=56:2010-01-18-12-

10-17&catid=45:2010-01-18-11-08-26&Itemid=56&cal_offset=-72p

- 15 -

145. เจดยสถาปตยกรรมทรงพมขาวบณฑเปนศลปะอนเปนเอกลกษณในยคสมยใด 1. สโขทย 2. อทอง 3. อยธยาตอนตน 4. อยธยาตอนปลาย 5. รตนโกสนทร คาอธบาย ไทยเปนชาตทมวฒนธรรมในการกอสรางอาคารทเปนเอกลกษณเฉพาะตวมาชานาน หลกฐานเกาแกทสดท

หลงเหลออย คอสถาปตยกรรมในสมยเชยงแสนและสมยสโขทย อทธพลทปรากฏอยางเดนชด ของศลปวฒนธรรมไทย สวนใหญรบมาจากอนเดยและไดพฒนาใหเหมาะกบทองถน และเชอชาตตามยคสมย โดยผานทางมอญศรวชย และขอมกมพชา สวนทผานเขามาทางตรงกคอ อทธพลทางพทธศาสนา ทงทไดปรบปรงจากทอน และทคดคนขนเปนของตนเอง รวมทงเปนตวอยางใหชาตอนนาไปปรบปรงอกมากมาย สถาปตยกรรมของไทยทนบเนองเปนประวตศาสตรนน ชนชาวไทยในสวรรณภมไดทมเทสรรพกาลง ทงกายและใจ ใหกบพทธศาสนาโดยสนเชง ดงจะเหนไดจากโบราณสถาน ทพบเหนไดทวไปในดนแดนน เชน พระสถปเจดย พระปรางค และวดวาอาราม โบสถ วหาร เปนตน

พทธเจดยสมยสโขทย จาแนกไดตามลกษณะรปทรงดงน 1. พระเจดยทรงดอกบวตม 2. พระเจดยทรงระฆงหรอดอกบวควา 3. พระเจดยทรงพระปรางค 4. เจดยบษบก หรอ เจดยวมาน 5. เจดยจอมแห 6. เจดยทรงปราสาท 1. พระเจดยทรงดอกบวตม พระเจดยแบบนมยอดเปนรปดอกบวตม หรอเรยกกนวา ทรงพมขาว

บณฑ หรอทรงทนาฬ ตงอยเหนอเรอนธาตสเหลยมยอไมยสบ ทเรอนธาตลางองคมการจด

ซมพระพทธรปยนทง 4 ทศ เชนทเจดย วดตระพงเงน เมองสโขทย พระเจดยทรงดอกบวตมมรปทรงสงเดนสงางาม ฐานชนลางมแผนผงสเหลยมจตรสซอนลดหลนกน 3 หรอ 4 ชน ถดขนไปเปนฐานแวนฟาซอนกนคอนขางสงรองรบเรอนธาต โดยเฉพาะอยางยงพระเจดยประธานวดมหาธาต อาเภอเมองสโขทย ทสาคญรองลงไปไดแก เจดยประธานทรงดอกบวตมวดเจดยเจดแถวอาเภอศรสชนาลย นกโบราณคดและนกประวตศาสตรศลปะพากนยกยองวา พระเจดยทรงบวตม เปนสถาปตยกรรมแบบสโขทยแททศลปนสโขทยคดแบบอยางของตนขน พระเจดยแบบนนยมสรางไวตามเมองตาง ๆ ในสมยสโขทยเทานน ไมมการสรางตอมาในสมยกรงศรอยธยาเลย

พระเจดยทรงดอกบวตมเทาทมหลกฐานปรากฏมอยตามเมองตาง ๆ ในสมยสโขทยหลายองคดวยกน เชน วดมหาธาต วดตระพงเงน วดซอนขาว วดทกษณาราม วดออมรอบ วดกอนแลง วดอโศการาม และทอาเภอศรสชนาลย มปรากฏทวดเจดยเจดแถว วดสวนแกวอทยายนอย วดราห วดนอย

เจดยทรงดอกบวตมเปนขอขบคดกนมานานวา มแรงบนดาลใจจากทใด นกโบราณคดและนกประวตศาสตรศลปะมแนวคดเหนแตกตางกนหลายทฤษฎ ดงน

- 16 -

สมเดจพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระยาดารงราชานภาพ ทรงวนจฉยวา …อาจไดแบบอยางมาจากเจดยจน

(ถะ) แลวดดแปลงใหเหมาะสมกบกระบวนการชางของไทย ดวยทรงเหนภาพพระเจดยจนจากทฝงศพโบราณในหนงสอ "อนลสเตรทเตด ลอนดอนนวส " (ค.ศ. 1928) มลกษณะแบบอยางคลายคลงอยบาง ประกอบกบในสมยสโขทยไดมการตดตอกบจนอยางใกลชด…

ศาสตราจารยศลป พระศร มความเหนในแงของศลปวา … อาจไดรบแบบอยางมาจากสถาปตยกรรมแบบ ซาราเซน (Saracenic style) กได เพราะมลกษณะรปทรงคลายคลงกบยอดสเหรา หรอมสยด (mosque)ของมสลมหรอชาวอาหรบ…

ศาสตราจารยยอรช เซเดส ใหความเหนไวในบทความเรอง "อทธพลของอนเดยตอศลปไทย " ในหนงสอ Indian Art & Letters (ค.ศ. 1950) วา …โครงสรางของเจดยแบบนดเหมอนวาจะมาจากรปทรงของโกศบรรจพระบรมอฐ…

นายกรสโวลด มความเหนไวในหนงสอ Towards a History of Sukhodaya Art วา …พญาเลอไทคงจะไดแบบอยางมาจากเจดยจาลองทบรรจพระบรมสารรกธาตของลงกา ซงมดอกบวตม… อาจารยจตร(ประกต) บวบศย มความเหนตามแนวทางพทธปรชญามหายานในหนงสอ ประวตยอพระพมพใน

ประเทศไทย วา …การสรางเจดยทรงดอกบวตม ไดรบอทธพลมาจากนกายสขาวด จากนานเจา ซงไทยนานเจาลางกลมนาลงมาเผยแพรไวระหวาง พ.ศ. 1500-1600…

ผชวยศาสตราจารย ดร. ม.ร.ว. สรยวฒ สขสวสด มความเหนวา … คงมาจากทรงของยอดปราสาทแบบขอม.. ฯลฯ

2. เจดยทรงระฆง หรอดอกบวควา มกเรยกกนโดยทวไปวา แบบลงกา ตามทฤษฎเดมเชอวาไดรบ

อทธพลมาจากลงกาโดยตรง แตถาพจารณาในแงของแบบอยางศลปะแลว จะเหนวาอทธพลทางศลปะของลงกามไมมากนก เพราะในระยะทอทธพลของพระพทธสาสนาหนยานจากลงกาทวปหลงไหลเขามาสศรสชนาลยนน อทธพลศลปะอนเดยไดเขามากอนแลว เชน สกลชางปาละ-เสนะ (Pala-Sena School) สกลชางโอรสสา(Orissan School) และสกลชางโจฬะ (Chola School)

เจดยทรงระฆงแบบสโขทยมไดมลกษณะทลอกเลยนมาจากลงกาโดยตรง แตเปนแบบทศลปนสโขทยประดษฐขนจากการผสมผสานแตงเตมจนมสดสนกลมกลน และมรปทรงสงสวยงาม อนเปนอทธพลทไดมาจากคตมหายานแบบอยางของเจดยแบบปาละ และโจฬะ เชน การประดษฐฐานสงซอนกนหลายชน การประดษฐบวปากระฆง การทารปทรงระฆงใหพองออกในตอนบนและคอดในสวนทเปนปากระฆง เจดยบางองคมการจดซมประดษฐานพระพทธรปทง 4 ทศ เชน เจดยวดนางพญา เจดยวดเขาสวรรณคร เจดยวดชมชน อาเภอศรสชนาลย เจดยวดสระศร เจดยวดตนจนทน และเจดยวดเขาพระบาทนอย อาเภอเมองสโขทย เปนตน

พระเจดยทรงระฆงองคทใหญทสดและมองเหนไดในระยะไกลทสดไดแก เจดยวดเขาสวรรณคร อยบนเนนเขากลางเมองศรสชนาลย

- 17 -

3. เจดยทรงพระปรางค พระปรางคของไทยโดยทวไปมลกษณะรปทรงคลคลายมาจาก

อทธพลแบบอยางสถาปตยกรรมสขร ของขอมและอนเดยผสมผสานกน แตมไดลอกเลยนแบบมาโดยตรง พทธปรางคในสมยสโขทยแมจะมอยเพยงไมกองคกตาม แตกมปญหาถกเถยงกนในหมนกโบราณคด นกประวตศาสตรศลปะ สวนใหญมความเหนวา ปรางคตางๆ เปนปรางคทขอมสรางไวเมอครงยงมอานาจในลมนาเจาพระยาและเลยขนไปถงลานายม ตอมาเมอไทยมอานาจมากขน ไดดดแปลงแตงเตมเพมขนภายหลง จงปรากฏรปแบบศลปะของฝมอชางไทย คอรปทรงสงชลด ความเหนสวนนอยคอ ขอมไมเคยมอานาจปกครองดนแดนลมแมนาเจาพระยาเลย ปรางคตางๆ ลวนเปนฝมอชางไทยกอสรางขนตามแบบอยางขอม พทธปรางคเทาทปรากฏอยม พระปรางควดพระศรรตนมหาธาต พระปรางควดเจาจนทน ในอาเภอศรสชนาลย พระปรางควดศรสวาย (สามองค) พระปรางควดพระพายหลวง (สามองค) และศาลผาตาแดง(ยอดพงลงหมดแลว)ในอาเภอเมองสโขทย

4. เจดยบษบก หรอเจดยทรงวมาน แผนผงเปนรปสเหลยม ยอมมไมยสบ และยอมมไมสบสองเรอนธาต

มซมพระพทธรปทง 4 ทศ สวนยอดทาเปนชนๆ ซอนกนถง 9 ชน ถดขนไปเปนรป อามลกะ ตามแบบยอดสขรของอนเดย และยอดบนสดเปนยอดแหลม เจดยแบบนพบอย สามสองค เชน ทวดชนะสงคราม วดตระพงเงน ทวดเจดยเจดแถว อาเภอศรสชนาลย กอดวยศลาแลง ยอดทาเปนชนลดหลนกนถง 9 ชน อยในสภาพคอนขางสมบรณและมขนาดใหญ

5. เจดยจอมแห เจดยแบบจอมแหน ทฐานทาเปนกลบดอกบว 3 ชน ชนท 3 ทาเปน

ซมคหาสาหรบประดษฐานพระพทธรปทงสดานสทศ เรอนพระเจดยทาเปนรประฆงครอบปากผาย ออกเปนแบบระฆง 8 เหลยม แตตอนทเปนตวระฆงไมกลมอวบอวนเหมอนอยางเจดยทรงระฆงครอบ คอ ทาเปนอยางกระโจมมกลบยาวเปนลอนเรยงกนเปนกลบ ๆ รอบองคพระเจดย นบได 28 กลบ จากลกษณะของรปกระโจมเจดยทคลายกบรางแหทแขวนตากแดดแขวนไวกบเสากระโดง จงเรยกกนวา เจดยจอมแห มพบเพยงแหงเดยวบนเนนเขาวดพระบาทนอย อาเภอเมองสโขทย เทานน

6. เจดยทรงปราสาท เจดยแบบนนกโบราณคดเชอกนวาไดรบอทธพลแบบอยางจากเจดย

วดมหาธาตเมองไชยา และเจดยวดมหาธาต เมองนครศรธรรมราช เปนเจดย

- 18 -

แบบหลายยอด เชน เจดยวดมหาธาต เมองไชยา ลกษณะโดยทวไปมฐานสเหลยมสง เรอนธาตเปนรปสเหลยมจตรส ประกอบดวยซมประดษฐานพระพทธรปปางประทบยนทง 4 ทศ แตละซมนยมจดเสาแบนและหนาบนซอนกนสองชน ลวดลายประดบซมประดษฐเปนรปใบไม หรอขนนกยาว ๆ เรยงลดหลนกนซมละ 7 อน เหนอเรอนธาตทาเปนฐาน 8 เหลยม ตรงสวนทเปนบวปากระฆงนยมทาเปน "บวกลม" องคระฆงตอนบนพองออกมากกวาสวนทเปนปากระฆง มลาย "รดอก" หรอ "รดเอว" คาดเปนเครองประดบ ไมมบลลงก เหนอองคระฆงทาเปนบวกลมอกสองชนกอนทจะถงปลยอด ตามมมเจดยทงสมการประดษฐเจดยบรวารสเหลยมขนาดเลก หรอ "สถปกะ" เชน เจดยบรวารทวดมหาธาต อาเภอเมองสโขทย และเจดยรายทวดเจดยเจดแถว อาเภอศรสชนาลย

ทมา http://www.info.ru.ac.th/province/sukhotai/art1.htm

- 19 -

146. ในสมยกรงธนบร เมองพระยามหานคร หมายถงขอใด 1. ราชธาน 2. หวเมองชนใน 3. หวเมองชนนอก 4. หวเมองประเทศราช 5. เมองหลวงชนใน คาอธบาย สภาพทวไปกอนการกอตงกรงธนบร กรงศรอยธยาเปนราชธานของไทยอย 417 ป (พ.ศ.1893-2310) ในระยะเวลาอนยาวนานนกรงศรอยธยาได

กาวจากการเปนอาณาจกรเลกๆ มาเปนอาณาจกรใหญทมความเจรญรงเรองในดานการปกครอง เศรษฐกจ ตลอดจนศาสนา วฒนธรรม ศลปกรรมตางๆ ความเจรญรงเรองของอาณาจกรอยธยาเรมเสอมลงตามลาดบตงแตตนราชวงศบานพลหลวง เกดการแยงชงราชสมบตกนขนระหวางพระราชวงศและขนนาง เจานายและขนนางชนผใหญแตกความสามคคแยงชงอานาจกนเอง ทาใหกาลงทหารแยกออกเปนกลมๆ ยงบานเมองวางศกสงครามกบประเทศเพอนบานมาเปนเวลานาน กองทพกไมไดเตรยมพรอมทจะสรบ พระมหากษตรยเองโดยเฉพาะอยางยงพระเจาเอกทศ ซงเปนพระมหากษตรยองคสดทายของกรงศรอยธยา กไมทรงพระปรชาสามารถในการบรหารราชการแผนดน ในขณะทศตรของไทยคอ พมามกาลงและอานาจมากขนภายใตพระมหากษตรยในราชวงศอลองพญา

ตอมาเมอ พ.ศ. 2310 ไดเกดมการกบฏขนในหวเมองมอญ พมาไดยกกองทพเขาตหวเมองมอญทเมองมะรดและตะนาวศร แลวเคลอนทพเขามาในดนแดนไทยทางดานสงขรโดยปราศจาการตอตานจากฝายไทย จนสามารถเขาลอมกรงศรอยธยาได ถาจะวเคราะหสงครามครงนแลว จะเหนไดวาวตถประสงคของพมาแตเดมนน เพยงเพอตองการปราบปรามพวกกบฏชาวมอญ ซงหนมาอยทเมองมะรดและตะนาวศรเทานน ยงมไดตงใจจะเขามาตกรงศรอยธยา แตเมอพมาสามารถตเมองมะรดและตะนาวศรไดอยางงายดาย โดยฝายไทยมไดเตรยมการตอสแตอยางใดแสดงถงความออนแอของไทย พมาจงตหวเมองไทยตอเขามาเรอยๆ จนถงราชธาน

ในการรบศกพมาครงน พระเจาเอกทศมไดทรงแสดงความสามารถในดานการบญชาการรบเลย สวนแมทพนายกองของไทยกออนแอไมสามารถตานทานทพพมาได แมทพนายกองทมความสามารถมความรกชาตบานเมอง กไมไดรบความสะดวกในการสรบจงเกดความทอถอย ดงเชนพระยากตาก (สน) ถงกบตดสนใจนาทหารประมาณ 500 คน ตฝาวงลอมของพมาออกไปทางทศตะวนออกเพอรวบรวมกาลงมาตอสพมา ในทสดกรงศรอยธยาตองสญเสยเอกราชแกพมาเปนครงท 2 เมอ พ.ศ. 2310 ซงพมามารบพงอยางโจร เพราะพมาไมไดคดจะรกษาเมองไทยไวเปนเมองขน หากแตตองการจะรบเอาทรพยสมบตและกวาดตอนผคนเปนเชลยไปใชสอยในเมองพมา ดวยเหตน เมอพมาตเมองไหนไดกเผาเสยทงเมองนอยเมองใหญตลอดจนราชธาน แลวเลกทพกลบไป ดงนนการเสยกรงครงท 2 น บานเมองจงยบเยนยงกวาในสมยเสยกรงครงแรก ฝายหวเมองตางๆ ทมไดถกพมายาย กถอโอกาสตงตนเปนอสระถง 5 ชมนม คอ ชมนมเจาพมาย ชมนมเจาพระฝาง ชมนมเจาพระยาพษณโลก ชมนมเจานครศรธรรมราชและชมนมพระยาตาก (หรอพระยาวชรปราการ) พระยาตากไดรวบรวมสมครพรรคพวก ทาการสรบขบไลพมา จนกระทงสามารถกอบก เอกราชกลบคนมาได แตสภาพกรงศรอยธยาทรดโทรมมาก ยากแกการบรณปฏสงขรณขนมาใหม พระยาตากจงเลอกกรงธนบรเปนราชธานแทนกรงศรอยธยา

การสถาปนากรงธนบรเปนราชธาน หลงจากสมเดจพระเจาตากสนมหาราชสามารถก เอกราชคนมาจากพมาแลว สภาพบานเมองของกรงศร

อยธยาทดโทรมมาก ไมเหมาะสมทจะใชเปนเมองหลวงอกตอไป เพราะ

- 20 -

1. กรงศรอยธยาถกทาลายชารดทรดโทรมมาก ยากแกการบรณะใหดดงเดมได 2. กรงศรอยธยามบรเวณกวางขวางมาก เกนกวากาลงของพระองคทมอย เพราะผคนอาศยอยตามเมองนอย

สวนมากหลบหนพมาไปอยตามปา จงยากแกการรกษาบานเมองไดสะดวกและปลอดภย 3. ขาศกโดยเฉพาะพมารลทางภมประเทศและจดออนของกรงศรอยธยาเปนอยางด ทาใหไทยเสยเปรยบใน

ดานการรบ 4. ทตงของกรงศรอยธยาเปนอนตรายทงทางบกและทางนา ขาศกสามารถโจมตไดสะดวก 5. กรงศรอยธยาตงอยหางจากปากแมนามากเกนไป ทาใหไมสะดวกในการตดตอคาขายกบตางประเทศ ซง

นบวนจะเจรญขนเรอยๆ ดงนนสมเดจพระเจาตากสนมหาราช จงทรงตดสนใจเลอกเอากรงธนบรเปนราชธานดวยสาเหตสาคญตอไปน 1. กรงธนบรเปนเมองขนาดเลก เหมาะสมกบกาลงปองกนทงทางบกและทางนา 2. กรงธนบรตงอยปากแมนาเจาพระยา สะดวกในการตดตอคาขายกบตางประเทศ 3. สะดวกในการควบคมการลาเลยงอาวธและเสบยงตางๆ ไปตามหวเมองหรอจากหวเมองเขามาชวย เมอเกด

ศกสงคราม 4. ถาหากขาศกยกกาลงมามากเกนกวากาลงของทางกรงธนบรจะตานทานไดกสามารถยายไปตงมนทจนทบร

ได โดยอาศยทางเรอไดอยางปลอดภย 5.กรงธนบรมปอมปราการอยทงสองฟากแมนา ทสรางไวตงแตสมยสมเดจพระนารายณมหาราชหลงเหลออย

สามารถใชในการปองกนขาศกไดบางทจะเขามารกรานโดยยกกาลงมาทางเรอ คอ ปอมวไชยประสทธ และปอมวไชเยนทร

การรวบรวมอาณาเขต เมอกรงศรอยธยาเสยแกพมาใน พ.ศ. 2310 บานเมองเกดความวนวายแตกสาแหรกขาด ผคนพากนหลบหน

เอาชวตรอด เกดขาวยากหมากแพง ผคนทรอดพนจากการจบกมและไมถกกวาดตอนไปยงพมา ไดพยายามรกษาตวรอด โดยการซองสมผคนขนตงกนเปนกกเปนเหลา ซงประกอบไปดวย 5 ชมนม ไดแก

1. ชมนมเจาพมาย ตงอยทอาเภอพมาย จงหวดนครราชสมาในปจจบน หวหนาคอ กรมหมนเทพพพธ โอรสสมเดจพระเจาอยหวบรมโกศ เจาเมองพมายมความจงรกภกดตอราชวงศบานพลหลวง จงไดสนบสนนขนเปนใหญ

2. ชมนมเจาพระฝาง ตงอยทสวางคบร ทางเหนอของจงหวดอตรดตถ มอาณาเขตตงแตเมองพชยไปจนถงเมองแพร เจาพระฝาง (เรอน) เปนสงฆราชเมองสวางคบร มความสามารถทางคาถาอาคม จงตงตวเปนใหญไดทงทอยในสมณเพศ (แตใชผาแดงนงหมแทนผาเหลอง)

3. ชมนมเจาพระยาพษณโลก ตงอยทจงหวดพษณโลก เจาพระยาพษณโลก (เรอง) เปนหวหนา เปนชมนมทสาคญทางเหนอ มอาณาเขตตงแตเมองพชย ลงมาถงนครสวรรค เจาพระยาพษณโลกเปนขนนางใหญทมความสามารถในดานการปกครองและการรบ พวกขนนางทหลบหนพมาออกจากรงศรอยธยาไดไปสมทบกบชมนมนเปนอนมาก ตอมาถงแกพราลย หวหนาชมนมคนตอมา คอ พระอนทรอากร

- 21 -

4.ชมนมเจานครศรธรรมราช ตงอยทจงหวดนครศรธรรมราช หวหนาคอ เจานครศรธรรมราช (หน) หรอหลวงสทธนายเวร มอาณาเขตตงแตหวเมองมลายขนมาถงเมองชมพร

5.ชมนมพระยาตาก ตงอยบรเวณหวเมองชายทะเลทางฝงตะวนออก เมอพมาเขาลอมกรงศรอยธยา ได

พยายามปองกนรกษาบานเมองอยางเตมท แตสถานการณของกรงศรอยธยาขณะนนคบขนมาก ทาใหพระยาตากรวบรวมสมครพรรคพวกไทย-จน ประมาณ 500 คน ตฝากองทพพมาออกจากเมองในเดอนย(มกราคม) พ.ศ.2309 เพอทจะรวบรวมผคนมาสรบกบพมาในตอนหลง

พระยาตากมงหนาไปทางตะวนออกของเมองนครนายก และปราจนบร ผานฉะเชงเทรา ชลบร ถงระยอง และทระยอง พระยาตากไดตงตวเปนใหญ พวกบรวารจงเรยกวา “เจาตาก” แตนนมา การทเจาตากเลอกทตงมนทางหวเมองชายฝงทะเลตะวนออก เพราะ

1. หวเมองชายทะเลฝงตะวนออกไมไดเปนเสนทางทพมาเดนทพผาน 2. เจาตากตดสนใจเขาโจมตเมองจนทบร เพราะจนทบรเปนหวเมองเอกทางฝงทะเลดานตะวนออก อดม

สมบรณดวยขาวปลาอาหาร สามารถคาขายกบพอคาจนทางทะเลไดสะดวก และยงมปอมปราการมนคง เหมาะสาหรบยดเปนทมนเพอเตรยมการรวบรวมไพรพลตอไป เจาตากยดเมองจนทบรไดในเดอน 7 (มถนายน) พ.ศ.2310 หลงจากเสยกรงศรอยธยาแลว 2 เดอน

การดาเนนงานกอสรภาพ เจาตากใชเมองจนทบรเปนแหลงตระเตรยมการทจะเขามากอบกกรงศรอยธยาใหพนจากอานาจของพมา

ระหวางฤดฝน ไดตอเรอรวบรวมกาลงผคนและอาวธ เจาตากพจารณาวาในระยะนนมผคนตงตวเปนใหญหลายชมนมดวย ผ ทจะเปนใหญไดจาเปนจะตองกาจดอานาจพมาใหพนจากราชธานเสยกอน ดงนน เมอสนฤดฝนเจาตากไดควบคมเรอรบ 100 ลา รวบรวมไพรพล ประมาณ 5,000 คน ยกกองทพเรอออกจากเมองจนทบรมาถงปากแมนาเจาพระยาในเดอน 12 ตเมองธนบรและจบตวนายทองอนประหารชวตแลวขนไปยงคายโพธสามตน สามารถขบไลพมาออกไปจากกรงศรอยธยาไดเปนผลสาเรจ หลงจากทไทยตกเปนเมองขนของพมาเพยง 7 เดอนเทานน

สมเดจพระเจาตากสนมหาราชสามารถก เอกราชและรวบรวมคนไทย ตงเปนอาณาจกรไทยใหเปนปกแผนได เปนเพราะ

1. พระปรชาสามารถในการรบของพระองค 2. พระปรชาสามารถในการผกมดนาใจคน จงใจผ อน ทรงมความสขมรอบคอบ และเดดเดยว 3. ทหารของพระองคมความสามารถ มระเบยบวนย กลาหาญ มความเปนนาหนงใจเดยวกนในอนทจะสราง

ความมนคง และความปลอดภยใหและประเทศโดยอทศตวเพอประเทศชาตอยางแทจรง เมอตงกรงธนบรเปนราชธาน อาณาจกรของสมเดจพระเจาตากสนมหาราช มอาณาเขตเพยงกรงธนบร หว

เมองรายรอบและหวเมองชายทะเลตะวนออกเทานน ครงเมอพระองคปราบปรามชมนมตางๆเปนผลสาเรจแลว อาณาจกรของพระองคกกวางขวางขน การรวบรวมอาณาเขตภายในราชอาณาจกรของพระองค ใชเวลาเพยง 3 ปเทานน บานเมองกกลบสสภาพปกตอกครง

- 22 -

การปราบปรามชมนมตาง ๆ แผนการปราบปรามชมนมตางๆ เรมขนใน พ.ศ. 2311 ดวยการยกทพเรอจากธนบร เพอปราบปรามชมนม

พษณโลก แตไมประสบความสาเรจ เพราะไดรบการตอตานจนกระทงพระเจาตากทรงบาดเจบตองยกทพกลบ สวนทางพระยาพษณโลกเหนเปนโอกาสเหมาะจงตงตวเปนกษตรย พอราชาภเษกได 7 วน กประชวรและถงแกพราลยในทสด พระอนทรอากรนองชายไดขนครองเมองแทน เมองพษณโลกกเรมออนแอทรดโทรมลงตามลาดบ ดวยเหตนเจาพระฝางเหนเปนโอกาสเหมาะ จงยกทพลงมาตเมองพษณโลกเอาไวไดในทสด

ทางฝายสมเดจพระเจาตาก เมอทราบขาวพระยาพษณโลกถงแกพราลยและเมองพษณโลกเกดรบพงกบเจาพระฝางเมองสวางคบร กเหนเปนโอกาสเหมาะจงยกทพไปตชมนมเจาพมาย และตไดเปนชมนมแรก

พ.ศ. 2312 โปรดใหยกทพไปตชมนมเจานครศรธรรมราช และสามารถตเมองนครศรธรรมราชได มผลทาใหอานาจของกรงธนบรขยายไปถงสงขลา พทลงและเทพา

พ.ศ. 2313 ไดยกทพไปปราบเจาพระฝางไดเปนผลสาเรจ ซงขณะเดยวกนกยดเมองพษณโลกไดดวย การปองกนพระราชอาณาจกร ปญหาทสาคญยงตลอดรชสมยของสมเดจพระเจาตากสนมหาราช คอ การรกษาเอกราชของประเทศใหมนคง

ปลอดภย หลงจากสมเดจพระเจาตากสนมหาราชทรงรบชนะพมาทคายโพธสามตน และทรงกอบก เอกราชไดสาเรจ ไดตองทาการรบกบพมาอกหลายครงซงสวนใหญไทยเปนฝายชนะ การทาสงครามกบพมาครงสาคญ เชน

1. การรบกบพมาทบางกง สมทรสงคราม พ.ศ. 2311 ผลปรากฏวาพมาแพเสยอาวธและเสบยงอาหาร และเรอเปนจานวนมาก

2. พมาตเมองสวรรคโลก พ.ศ. 2313 ผลปรากฏวาพมาไมสามารถตไทยได 3. ไทยตเมองเชยงใหมครงท 1 พ.ศ. 2313 สงครามครงนตอเนองจากสงครามครงท 2 เมอสมเดจพระเจาตาก

สนมหาราชยกทพขนไปชวยรกษาเมองสวรรคโลก ทรงเหนเปนโอกาสดทจะยดเมองเชยงใหมมาจากพมา แตไมสาเรจ 4. พมาตเมองพชยครงท 1 พ.ศ. 2315 แตไมสาเรจ ถกตแตกพายไป 5. พมาตเมองพชยครงท 2 พ.ศ. 2316 ผลปรากฏวาพมาพายแพไปทาใหเกดวรกรรมพระยาพชยดาบหกขน 6. ไทยตเมองเชยงใหมครงท 2 พ.ศ.2317 สามารถยดเชยงใหมเปนเมองขนได 7. การรบกบพมาทบางแกว ราชบร พ.ศ. 2317 ผลปรากฏวาพมาแพเสยชวตและถกจบเปนเชลยเปนจานวน

มาก 8. อะแซหวนกตหวเมองเหนอ โดยเฉพาะพษณโลก พ.ศ. 2318-2319 สงครามครงนนบวาเปนสงครามครง

ใหญในสมยธนบร ผลปรากฏวาพมาแพถกจบเปนเชลยหลายหมนคน 9. พมาตเมองเชยงใหม พ.ศ. 2319 พมาไมสามารถตเมองเชยงใหมไดตองแตกพายไป แตหลงจากทพมา

แตกทพกลบไปแลวสมเดจพระเจาตากสนมหาราชเหนวาเชยงใหมมผคนไมมากพอทจะรกษาเมอง จงอพยพผคนออกจากเมองและประกาศใหเปนเมองรางตงแตนนมา จนถงรชกาลพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลก จงไดตงขนมาใหม

การขยายอาณาเขต หลงจากทเหตการณภายในกรงธนบรสงบเรยบรอยแลว สมเดจพระเจาตากสนมหาราชจงเรมขยายอาณาเขต

ออกไปยงประเทศใกลเคยง ไดแก เขมรและลาว

- 23 -

1. การขยายอานาจไปยงเขมร ขณะนนดนแดนเขมรเกดการแกงแยงอานาจกนระหวางพระรามราชา (นกองนน)กบพระนารายณราชา(นกองตน) พระนารายณราชาไปขอความชวยเหลอจากญวน พระรามราชาสไมไดหนมาขอความชวยเหลอจากไทย ครงแรกสมเดจพระเจาตากสนมหาราชสงพระราชสาสนไปยงพระนารายณราชาใหมาสวามภกดตอไทย แตพระนารายณราชาไมยอม ดงนนจงทรงโปรดฯใหพระยาอภยรณฤทธ (ทองดวง) และพระยาอนชตราชา (บญมา) นาทพไปตเขมรใน พ.ศ. 2312 ขณะททพไทยตไดเมองเสยมราฐ พระตะบอง โพธสตว กบจะตเมองพทไธเพชร (บนทายเพชร) เขมรปลอยขาววาสมเดจพระเจาตากสนมหาราชสวรรคต พระยาอภยรณฤทธและพระยาอนชตราชาจงยกทพกลบพ.ศ.2314 เมอสมเดจพระเจาตากสนมหาราชปราบชมนมตางๆ เรยบรอยแลว จงเสดจยกทพไปตเขมรอกครงและสามารถตเขมรไดสาเรจ ไดสถาปนาพระรามาชาขนครองเขมร สวนพระนารายณราชาหนไปพงญวน ตอมาไดมาสวามภกดตอไทย สมเดจพระเจาตากสนมหาราชจงโปรดใหเปนพระมหาอปโยราช (วงหนา) (ตาแหนงพระมหาอปโยราช คอ ตาแหนงรชทายาทของกษตรยเขมร ซงเทยบเทาตาแหนงพระมหาอปราชของไทย) เหตการณในเขมรจงสงบลง

ตอมาใน พ.ศ. 2323 เกดการกบฏในเขมร พวกกบฏจบพระรามราชาและพระนารายณราชาปลงพระชนมทงสองพระองค สมเดจพระเจาตากสนมหาราชโปรดใหสมเดจเจาพระยามหากษตรยศกและเจาพระยาสรสหไปปราบการจลาจลไดสาเรจ และโปรดเกลาฯ ใหนกองเองซงเปนโอรสของพระนารายณราชาไดขนครองราชสมบตแทน แตเนองจากยงทรงพระเยาว จงมฟาทะละหะ (ม) เปนผ สาเรจราชการแทน เขมรจงหนไปพงญวนอกครงหนง สมเดจพระเจาตากสนมหาราชโปรดใหสมเดจเจาพระยามหากษตรยศกไปปราบเขมร ขณะทกองทพไทยจะรบกบเขมรอยนน กมขาววาทางกรงธนบรเกดจลาจลวนวาย ดวยสมเดจพระเจาตากสนมหาราชทรงเสยพระสต สมเดจเจาพระยามหากษตรยศกจงตองรบยกทพกลบ

2. การขยายอานาจไปลาว ในสมยกรงธนบรไทยไดทาศกขยายอานาจไปยงลาว 2 ครง คอ 2.1 การตเมองจาปาศกด เพราะเจาเมองนางรองเกดขดใจกบเจาเมองนครราชสมา จงคดกบฏตอไทยไปขอ

ขนกบเจาโอ (หรอเจาโอ) สมเดจพระเจาตากสนมหาราชจงโปรดใหเจาพระยาจกรไปปราบ จบเจาเมองนางรองประหารชวต ทาใหเมองจาปาศกดและดนแดนลาวตอนลางอยภายใตอานาจของไทย ใน พ.ศ.2319 สมเดจพระเจาตากสนมหาราชจงทรงแตงตงเจาพระยาจกร เปน “สมเดจเจาพระยามหากษตรยศกพลกมหมา ทกนคราระอาเดช นเรศราชสรยวงศ” นบวาเปนการพระราชทานยศใหแกขนนางสงทสดเทาทเคยมปรากฏมาในสมยนน

2.2 การตเวยงจนทน มสาเหตมาจากพระวอเสนาบดของเจาสรบญสารเกดววาทกบเจาครองนครเวยงจนทน พระวอจงหนเขามาอยทตาบลดอนมดแดง (ในจงหวดอบลราชธาน) ขอสวามภกดตอสมเดจพระเจาตากสนมหาราช เจาสรบญสารไดสงกองทพมาปราบและจบพระวอฆาเสย ใน พ.ศ.2321 สมเดจพระเจาตากสนมาหาราชจงโปรดใหสมเดจเจาพระยามหากษตรยศก และเจาพระยาสรสหยกกองทพไปปราบ ขณะทไทยยกทพไป เจารมขาวเจาผครองเมองหลวงพระบางมาขอสวามภกดตอไทยและสงกองทพมาชวยตเมองเวยงจนทนดวย เจาสรบญสารสไมไดจงหลบหนไป เจาพระยามหากษตรยศกจงไดอญเชญพระแกวมรกตพรอมทงพระบางมาไวทไทยดวย (สวนพระบางนน ตอมาไทยคนใหแกลาวในสมยพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช)

ความเจรญทางดานตางๆ ในสมยธนบร และการตดตอกบตางประเทศ ตลอดระยะเวลา 15 ป ในรชสมยสมเดจพระเจาตากสนมหาราช พระองคทรงใชเวลาสวนใหญในการตอส

ปราบปราม ปองกนและขยายอาณาเขตของประเทศ จงไมคอยมเวลาจะทจะพฒนาประเทศทางดานอนมากนก แตถงกระนนพระองคกทรงพยายามสรางความเจรญใหแกประเทศในดานตางๆ ดงน

- 24 -

1. ดานการปกครอง ลกษณะการปกครองของกรงธนบร ดาเนนรอยตามแบบแผนของสมยอยธยาตอนปลาย โดยแบงการปกครองออกเปน

1.1 การปกครองสวนกลางหรอราชธาน อยในความรบผดชอบของอครมหาเสนนาบดทง 2 ตาแหนง คอ สมหกลาโหม ดแลฝายทหาร และสมหนายก ดแลฝายพลเรอน กบตาแหนงเสนาบดจตสดมภอก 4 ตาแหนง คอ กรมเวยง กรมวง กรมคลง กรมนา กรมทง 4 น มหนาท คอ

1) กรมเวยง มหนาทปกครองทองท บงคบบญชาบานเมอง และรกษาความสงบเรยบรอยของบานเมอง 2) กรมวง มหนาทรบเกยวกบราชสานก และพจารณาพพากษาคดความของราษฎร 3) กรมคลง มหนาทรบจายและเกบรกษาพระราชทรพยทไดมาจากสวยอากร บงคบบญชากรมทาซงเกยวของ

กบการตดตอคาขายกบตางประเทศ และมหนาทเกยวกบพระคลงสนคาการคาสาเภาของหลวง 4) กรมนา มหนาทดแลการทานา เกบขาวขนฉางหลวง และพจารณาคดความเกยวกบเรองโค กระบอและท

นา คาวา “กรม” ในทนหมายความคลายกบ “กระทรวง”ในปจจบน 1.2 การปกครองสวนภมภาค แบงออกเปน 1) การปกครองหวเมองชนใน ทอยรายรอบราชธาน เรยกวา เมองชนจตวา มผปกครองเรยกวา “ผ รง”

ปฏบตตามคาสงของเสนาบดจตสดมภในราชธาน 2) การปกครองหวเมองภายในราชอาณาจกร เรยกวา หวเมองชนนอก หรอเมองพระยามหานคร เปนเมอง

ทอยนอกเขตราชธานออกไป แบงออกเปนเมองชนเอก โท ตร 3) การปกครองหวเมองประเทศราช ทอยหางไกลออกไปถงชายแดน มอาณาเขตตดตอกบประเทศอน ตอง

สงเครองราชบรรณาการมาใหตามกาหนด ไดแก กมพชา ลาว เชยงใหม และนครศรอธรรมราช 2. ดานกฎหมายและการศาล กฎหมายและวธพจารณาคดความในศาลสมยธนบร ใชตามแบบสมยอยธยา

เทาทมหลกฐานปรากฏอยมเพยงฉบบเดยว เกยวกบการสกเลก คอ การลงทะเบยนชายฉกรรจเพอรบใชในราชการ เรยกวา ไพรหลวง การสกเลกในสมยนนสาคญมาก เพราะเปนระยะเวลาของการปองกนและแผอานาจเพอใหประเทศชาตมนคง สวนการศาลมกใชบานของเจานาย บานของตลาการ บางครงสมเดจพระเจาตากสนมหาราชกทรงเปนผพพากษาคดเอง และทรงใชศาลทหารและพระบรมราชโองการเปนกฎหมายใชในการตดสนคดความดวย

3. ดานเศรษฐกจ หลงจากเสยกรงศรอยธยาแกพมาแลว สภาพเศรษฐกจของไทยตกตามากประชาชนยากจนอตคดฝดเคอง อาหารหายากและราคาแพง เนองจากในขณะทเกดศกสงครามผคนตางพากนหนเอาตวรอด การทาไรทานาตองหยดชะงกลง สมเดจพระเจาตากสนมหาราชทรงแกไขปญหาเฉพาะหนาในระยะทตงกรงธนบรใหมๆ ดวยการจายพระราชทรพยซอขาวจากพอคาตางประเทศในราคาสงเพอแจกจายประชาชน และชกชวนใหราษฎรกลบมาตงภมลาเนาอยตามเมองตางๆ ทามาหากนดงแตกอน นอกจากนนสมเดจพระเจาตากสนมหาราช ยงสงเสรมทางดานการคาขาย มการสงเรอสาเภาไปคาขายยงประเทศ อนเดยและประเทศใกลเคยง สาหรบสงของทบรรทกเรอสาเภาหลวงไปขาย เชน ดบก พรกไทย ครง ขผง ไมหอม ฯลฯ และเมอขายสนคาหมดแลวกจะซอสนคาตางประเทศทตองการใชในประเทศ เชน ผาลายและถวยชามมาขายใหแกประชาชนอกตอหนง ซงการคาขายนเปนแบบเดยวกบสมยอยธยา คอ อยภายใตการดแลของพระคลงสนคา หรอกรมาทา มการสงเสรมใหราษฎรทาการเพาะปลก ทาใหเศรษฐกจของประเทศคอยๆ ดขนตามลาดบ

4. ดานสงคม สงคมไทยสมยกรงธนบรมการควบคมอยางเขมงวด เพอเตรยมพรอมอยเสมอ เพราะมการทาศกกบพมาบอยครง มการสกเลกบอกชอสงกดมลนายและเมองไวทขอมอไพรหลวงทกคน ซงมหนาทรบใชราชการปละ 6

- 25 -

เดอน โดยการมารบราชการ 1 เดอน แลวหยดไปทามาหากนของตนอก 1 เดอนสลบกนไป เรยกวา “การเขาเดอนออกเดอน” ไพรหลวงอกพวกหนง เรยกวา “ไพรสวย” คอ ไพรหลวงทสงสงของแทนการใชแรงงานแกราชการ ซงเปนพวกทรบใชแตเฉพาะเจานายทเปนขนนาง

5. ดานการศกษา แมวาบานเมองจะอยในภาวะสงคราม แตสมเดจพระเจาตากสนมหาราชกทรงทะนบารงการศกษาอยเสมอ ศนยกลางการศกษาในสมยธนบรอยทวด เดกผชายเมอมอายพอสมควร พอแมมกเอาไปฝากกบพระ เมอมเวลาวางพระกจะสอนใหอานเขยน หนงสอแบบเรยนทใชคอหนงสอจนดามณ เมออานออกเขยนไดแลว กเรยนแตงรอยแกว โคลง ฉนท กาพย กลอน ศกษาศพท เขมร บาล สนสกฤต วชาเลข เรยนมาตราไทย ชง ตวง วด มาตราเงนไทย คดหนาไม (วธการคานวณหาจานวนเนอไมเปนยก หรอเปนลกบาศก) การศกษาดานอาชพ พอแมมอาชพอะไรกมกฝกใหลกหลานมอาชพตามตนเอง โดยฝกฝนตกทอดกนมาหลายชวอายคน เชน วชาชางและแกะสลก ชางปน ชางถม แพทยแผนโบราณ ฯลฯ

สวนสตร ประเพณโบราณไมนยมใหเรยนหนงสอ มนอยคนทอานออกเขยนได เดกผหญงสวนมากจะถกฝกสอนใหดานการเยบปกถกรอย ทากบขาว การจดบานเรอน และมารยาทของกลสตร

6. ดานศาสนา เมอครงเสยกรงศรอยธยาครงท 2 สงสาคญตางๆ ในพระพทธศาสนาถกทาลายเสยหายมาก หลงจากทสมเดจพระเจาตากสนมหาราชทรงยายเมองหลวงมายงกรงธนบร พระองคไดฟนฟศาสนาขนใหมโดยชาระความบรสทธของพระสงฆ พระสงฆรปใดทประพฤตไมอยในพระวนยกใหสกออกไปเสย พระสงฆรปใดประพฤตอยในพระวนยทรงอาราธนาใหบวชเรยนตอไป นอกจากน พระองคทรงบรจาคพระราชทรพยสวนพระองคในการสรางพระอโบสถ วหาร เสาสนะ กฏสงฆและวดวาอารามตางๆ เชน วนบางยเหนอเหนอ (วดราชคฤห) วดบางยเรอใต (วดอนทาราม) วดบางหวาใหญ (วดระฆงโฆษตาราม) วดแจง (วดอรณราชวราราม) วดหงส (วดหงสรตนาราม) เปนตน

นอกจากนเมอพระองคทราบวาพระไตรปฎกมอยทใด กทรงใหนามาคดลอกเปนฉบบหลวงไวทกรงธนบร แลวสงตนฉบบกลบไปเกบไวทเดม ทรงใหชางจารพระไตรปฎกทงจบ ทสาคญทสดทรงใหอญเชญพระแกวมรกต มาประดษฐานทวดอรณราชวราราม

7. ดานศลปะและวรรณกรรม สมยกรงธนบรดานศลปะมไมคอยมากนก เพราะบานเมองอยในภาวะสงคราม ถงกระนนพระองคกทรงใหมการละเลน เพอเปนการบารงขวญประชาชน ใหหายจากความหวาดกลวและลมความทกขยาก มขบวนแหอญเชญและสมโภชพระแกวมรกตเปนเวลา 7 วน การประชนละครระหวางละครผหญงของเจานครศรธรรมราช และละครหลวง

ผลงานทางดานวรรณกรรมในสมยนน มนอยและไมสสมบรณนก วรรณกรรมทมชอเสยง ไดแก บทพระราชนพนธเรองรามเกยรตบางตอน หลวงสรวชต (หน) ประพนธลลตเพชรมงกฏและอเหนาคาฉนท นายสวนมหาดเลก ประพนธโคลงยอพระเกยรตพระเจากรงธนบร การไปตดตอกบจนในปลายรชสมยทาใหมวรรณกรรมเกดขนอกเรองหนง คอ นราศพระยามหานภาพไปเมองจน หรอนราศเมองกวางตง

สวนผลงานดานสถาปตยกรรมในสมยธนบร ไมมผลงานดเดนทพอจะอางถงได การตดตอกบประเทศตะวนตก ในสมยธนบรประเทศไทยมการตดตอกบประเทศตะวนตก ดงน 1. ฮอลนดา ใน พ.ศ. 2313 ฮอลนดาจากเมองปตตาเวย (จาการตา) ซงเปนสถานการคาของฮอลนดา และ

แขกเมองตรงกานไดเขาเฝาสมเดจพระเจาตากสนมหาราช เพอถวายปนคาบศลา จานวน 2,200 กระบอก และถวายตนไมเงนตนไมทองดวย

- 26 -

2. องกฤษ ใน พ.ศ.2319 กปตนฟรานซส ไลท ไดนาปนนกสบ จานวน 1,400 กระบอกและสงของอนๆ เขามาถวายเพอเปนการสรางสมพนธไมตร

3. โปรตเกส ใน พ.ศ. 2322 แขกมวรจากเมองสรต ซงเปนเมองขนของโปรตเกส นาสนคาเขามาคาขายในกรงธนบร และไทยไดสงสาเภาหลวงไปคาขายยงประเทศอนเดย

เหตการณตอนปลายสมยธนบร ในปลายรชสมยของสมเดจพระเจาตากสนมหาราช พระราชพงศาวดารฉบบตางๆ บนทกไววา สมเดจพระเจา

ตากสนมหาราชทรงมพระสตฟนเฟอนไป เขาพระทยวาทรงบรรลโสดาบน และจะใหพระสงฆกราบไหวพระองคซงเปนคฤหสถ ราษฎรไดรบความเดอดรอนทวแผนดนจากขาราชการททจรตกดขขมเหงหาประโยชนสวนตว เปนเหตทาใหเกดจลาจลขนในกรงธนบร ราษฎรตางทงบานเรอนหนเขาปาไปเปนอนมาก

ขณะเดยวกนกเกดกบฏขนทกรงศรอยธยา สมเดจพระเจาตากสนมหาราชทราบขาวกบฏ จงสงพระยาสรรคขนไปสอบสวน แตพระยาสรรคกลบไปเขาพวกกบฏ ยกพวกเขาปลนพระราชวงทกรงธนบร ในเดอนเมษายน 2324 บงคบใหสมเดจพระเจาตากสนมหาราชออกผนวชและคมพระองคไวทพระอโบสถวดอรณราชวราราม และพระยาสรรคกตงตนเปนผ สาเรจราชการแผนดนแทน

สวนสมเดจเจาพระยามหากษตรยศก กาลงจะยกทพไปตเมองเสยมราฐ เมอทราบขาวเกดจลาจลในกรงธนบร จงรบยกทพกลบขณะนนเปนเดอนเมษายน 2325 เมอมาถงกรงธนบร พระองคไดซกถามเรองราวความยงยากทเกดขน จงใหประชมขาราชการ ปรากฏวาทประชมลงความเหนวาใหสาเรจโทษพระเจาตากสนมหาราช ขณะนนทรงมพระชนม 48 พรรษา รวมเวลาครองราชย 15 ป

ในสมยรชกาลสมเดจพระเจาตากสนมหาราช พระองคทรงตรากตราในการสรบ เพอรกษาและขยายของเขตแผนดนโดยมไดวางเวน จนสามารถขยายเปนอาณาจกรใหญในแหลมทองนได พระองคทรงเปนนกรบ มไดทรงมโอกาสแมแตจะเสวยสขสงบในบนปลายพระชนมชพ เพราะไดเกดกบฏพระยาสรรคขนกอน บานเมองวนวาย จนเปนเหตใหทรงถกสาเรจโทษดงทกรมหลวงนรนทรเทวบนทกไวในจดหมายเหตความทรงจาของทานวา “เมอตนแผนดนเยนดวยพระบารม ชมพนชนผลจนมแทน ปลายแผนดนแสนรอย รมสมรากโคนโคนลมถมแผนดน ดวยสนพระบารมแตเพยงนน”

ทมา http://www.bp-smakom.org/BP_School/Social/kung-ten-buri.htm

- 27 -

147. วงเวยน 22 กรกฎาคม เกยวของกบเหตการณใดตอไปน 1. สงครามเวยดนาม 2. สงครามโลกครงท 1 3. สงครามโลกครงท 2 4. สงครามอนโดจน 5. สงครามเยน

คาอธบาย วงเวยน 22 กรกฎาคม เปนวงเวยนนาพเกดจากถนน 3 สายตด

กน คอถนนไมตรจต ถนนมตรพนธ ถนนสนตภาพ อยในเขตปอมปราบศตรพาย กรงเทพมหานคร ถนนรอบวงเวยนมชอวา ถนนวงเวยน 22 กรกฎาคม

วงเวยน 22 กรกฎาคม สรางขนเพอราลกถงวนทพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว รชกาลท 6 ทรงตดสนพระทยนาประเทศไทยเขารวมสงครามโลกครงท 1 เมอวนท 22 กรกฎาคม 2460 โดยประกาศสงครามกบกลมประเทศฝายอกษะ สงผลใหเมอสนสดสงคราม ประเทศไทยไดรบผลประโยชนทางเศรษฐกจ การเมองระหวางประเทศ และการทหาร รวมทงสามารถเรยกรองแกไขและยกเลกสนธสญญาทไมเปนธรรม ของชาตมหาอานาจทเคยทาไวกบประเทศไทย

ประวต บรเวณทเปนวงเวยน 22 กรกฎาคม เดมเคยเปนชมชนทมคนอยอาศยหนาแนนมาก ราว พ.ศ. 2460 ไดเกดไฟ

ไหมใหญเผาผลาญบานเรอนในบรเวณนไปเกอบหมด เจาพระยายมราช (ปน สขม) เสนาบดกระทรวงนครบาล ไดนาความกราบบงคมทลพระกรณาขอพระราชทานพระบรมราชานญาต ตดถนนเพอความเปนระเบยบของบานเมอง ตอมาไดโปรดพระราชทานพระบรมราชานญาตใหตดถนนสามสาย บรเวณทถนนสามสายนนมาตดกนไดโปรดใหสรางเปนวงเวยน พระราชทานนามวา 22 กรกฎาคม สวนถนนสามสายนน พระราชทานชอวา ไมตรจต - มตรพนธ - สนตภาพ เมอแปลความหมายแลวจะไดความวา รอบวงเวยนนนม 6 แยก คอ รชกาลท 6 ทรงประกาศสงครามเมอวนท 22 กรกฎาคม ดวยไมตรจตทมตอฝายสมพนธมตรทาใหเกดสนตภาพ

วงเวยน 22 กรกฎาคม เรมกอสรางเมอวนท 27 มกราคม 2461 ปจจบนบรเวณวงเวยน 22 กรกฎาคม เปนแหลงขายยางรถยนต มรานขายยางรถยนตทงใหมและเกาจานวน

หลายราน วงเวยน 22 กรกฏา ถนนไมตรจต ถนนมตรพนธ ถนนสนตภาพ" ชอวงเวยนและถนนทง 3 สายน เปนชอทไดมา

จากเหตการณทเกยวเนองกน คอเปนอนสรณในการทพระบาทสมเดจพระมงกฏเกลาเจาอยหวทรงนาประเทศเขาสสถานการณสงครามโลกครงท 1 เมอวนท 22 กรกฏาคม พ.ศ.2460 ทางการชแจงเหตผลของการรวมสงครามครงนวา เพอรกษาความเปนธรรมและกฏหมายระหวางประเทศ ครนสงครามสนสด สมพนธมตรเปนฝายไดรบชยชนะ พระบาทสมเดจพระมงกฏเกลาเจาอยหว จงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯใหสรางถาวรวตถ พระราชทานนามใหมความหมายเกยวเนองกบการเขารวมสงครามครงนคอ

วงเวยน 22 กรกฏามรศม 22 เมตร อยระหวางกลางถนนสามสาย เปนทระลกวนประกาศสงคราม ถนนทง 3 สายทแยกจากวงเวยนนไดแก

ถนนไมตรจต จากวงเวยน 22 กรกฏา ถงหวลาโพง ถนนมตรพนธ จากวงเวยน 22 กรกฎา ถงสะพานนพวงศ

- 28 -

ถนนสนตภาพ จากวงเวยน 22 กรกฏา ถงถนนกรงเกษม ชอวงเวยนและถนนทง 3 สายน พระบาทสมเดจพระมงกฏเกลาเจาอยหวทรงมพระราชประสงคใหม

ความหมายเกยวเนองกนดงน "ดวยไมตรจตทไดเขารวมกบ สมพนธมตรเพอผดงสนตภาพของโลก จงไดประกาศสงครามเมอวนท 22

กรกฎาคม" คาวา พนธมตร ทรงใชเปนมตรพนธ เพอใหคลองจองกน ทมา http://www.panyathai.or.th/wiki/index.php/วงเวยน_22_กรกฎาคม

- 29 -

148. การคาแบบทตบรรณาการเปนรปแบบความสมพนธระหวางสยามกบประเทศใดตอไปน 1. ฮอลนดา 2. โปรตเกส 3. จน 4. สเปน 5. ญปน

คาอธบาย ลกษณะความสมพนธระหวาง ไทย-จน การตดตออยางไรไมเปนทางการระหวางจนกบดนแดนทเปนประเทศไทยปจจบนคงมมานานนบพนปแลว สวน

ความสมพนธอยางเปนทางการนนตามหลกฐานทางประวตศาสตรระบวาเรมขนในสมยสโขทย นบจากนนเปนตนมาไทย และจนกมสมพนธไมตรทดตอกนมาจนถงปจจบน แมวาในบางชวงความสมพนธระหวางไทยกบจนจะหยดชะงกไป อนเนองมาจาก ปญหาภายในของประเทศทงสองและสถานการณทางการเมองระหวางประเทศ แตกมการฟนฟความสมพนธอยางเปนทางการขนใหม และประเทศทงสองไดกระชบสรางสมพนธไมตรทดตอกนเหมอนดงเชนในอดต

ความสมพนธในระบบบรรณาการ จนเปนออารยธรรมของภมภาคเอเชยตะวนออก มความเจรญรงเรองทางวฒนธรรมดานตาง ๆ ในระดบสง จง

ทาใหจนเปนมหาอานาจทงทางดานการเมองและเศรษฐกจในโลกตะวนออกสมยกอน ในดานความสมพนธระหวางประเทศจนไดรบอทธพล ทางดานความคดจากลทธขงจอวา จนเปนศนยกลางของอานาจและอารยธรรมโลกในทามกลางดนแดนอน ๆ ทมความเจรญดอยกวา หรอกลาวอกนยหนงกคอ จนเปนประดจ อาณาจกรกลาง (จงกว หรอ Middle Kingdom) ทมวฒนธรรมสงซงประเทศอนทมวฒนธรรมดอยกวาจะตองเขามาสวามภกด เพอแสวงหาความเปลยนแปลงและความเจรญรงเรอง โดยประเทศ เหลานจะตองยอมรบความเปนเจาประเทศราชของจน จะตองสงเครองราชบรรณาการมาถวายจกรพรรดจนตามกาหนด จงจะมสทธตดตอกบจนได และจนในฐานะประเทศทใหญกวากจะใหความชวยเหลอคมครองประเทศเลกๆ เหลาน รวมทงใหผลประโยชนอน ๆ ทางดานเศรษฐกจและการเมอง ดวยเหตน ความสมพนธระหวางจนกบประเทศตาง ๆ ในสมยกอนจงดาเนนภายใตความสมพนธในระบบบรรณาการ (Tributary relation) หรอ เจงกง ทางฝายไทยมกอานวาจมกอง การทประเทศตาง ๆ ซงตดตอกบจนยอมรบความสมพนธ ในระบบบรรณาการนนกเพราะวาจนเปนประเทศทมความรารวยทางเศรษฐกจมาก มทรพยากรมากมายหลายอยาง ซงเปนทตองการของตลาดการคาระหวางประเทศ ในขณะเดยวกนจนกเปนแหลงรบซอสนคารายใหญจากประเทศอน ๆ ดงนนประเทศตาง ๆ จงยอมรบ

ความสมพนธในระบบบรรณาการ ในการตดตอกบจนเพอแลกกบผลประโยชนทางเศรษฐกจ สบแสง พรหมบญ ไดแสดงความคดเหนเกยวกบเรอนไวตอนหนงวา การไดรบอนญาตใหคาขายโดยตรงกบจนภายหลงการถวายเครองราชบรรณาการเปนสงดงดดใจประเทศทงหลายอยางมาก เราสามารถกลาวไดอยางมนใจวา ในคณะทตสวนใหญจะมพอคารวมอยในคณะดวยเสมอ ซงพวกพอคาเหลานมจดประสงคสาคญทจะแสวงหาสทธพเศษตาง ๆ ทางการคา อยางไรกตามเราอาจแบงประเทศตาง ๆ ทมความสมพนธในระบบบรรณาการกบจนไดเปน 2 กลมใหญ คอ กลมประเทศทจนเขาไปแทรกแซงกจการภายใน เชน เกาหล ญวณ แวนแควนตาง ๆ ทางภาคตะวนตกของจน สวนอกกลมหนงนน เปนประเทศทอยหางไกล จากจนมความสมพนธในระบบบรรณาการกบจนเพยงแตในนามเทานน เชน ไทย ตวเมองมลาย และรฐตาง ๆ ในหมเกาะอนโดนเซย เปนตน

อนงเรองความสมพนธในระบบบรรณาการระหวางจนกบไทย นน สบแสง พรหมบญ นกประวตศาสตรไทยทไดศกษาเกยวกบความสมพนธระหวางจนไทยในสมยโบราณ ไดวเคราะหสรปไวอยางนาสนใจ จงขอตดตอนมาใหศกษาดงน

- 30 -

จดหมายทสาคญของคณะพตไทยนนดเหมอนจะเปนดานเศรษฐกจและบรรดาของกานลทมอบใหกบจนนนกถอวามไดมความหมาย อนใดมากไปกวาของกานลตามมารยาท ทจรงแลว ความตงใจของไทยทจะสงคณะทตและของกานลตามมารยาท ทจรงแลวความตงใจของไทยทจะสงคณะทตและของกานลตาง ๆ ไมอาจทจะนบเปนการยอมรบความมอานาจเหนอกวาของจน แตเปนขอพสจนถงความสามารถของไทยทจะพลกแพลงหรอปรบตวใหเหขากบขอเรยกรองตางๆ ของจนกอนทจะไดรบสทธพเศษทางเศรษฐกจไทย ไมสนใจตอการอางสทธความมอานาจเหนอกวาของจนอยางจรงจงมากนกตราบเทาทความเปนเอกราชทแทจรงและอานาจ

อธไปไตยของตนเองไมถกคกคาม สาหรบไทยแลว การอางสทธแตเพยงในนามของจนเปนสงทยอมรบไดตราบเทาทไทยยงคงไดรบผลประโยชน อนยงใหญทางดานเศรษฐกจจากจนอย ดงนน ความสมพนธในระบบบรรณาการเปนทางสายเดยวทมการสอสารสวนทางกน ซงทงจนและไทยตางกบรรลจดมงหมายพนฐานดวยกน กลาวคอ การอางสถานภาพทมอานาจเหนอกวาของฝายจนและการไดสทธพเศษทางดานเศรษฐกจของฝายไทย แมวาวตถประสงคทางดานการเมองมอทธพลตอการสงคณะทตของไทยไปจนในสมยตน ๆ กตาม แตตอๆ มาการสงคณะทตของไทยเกอบตลอดสมยอยธยาและสมยรนตโกสนทรตอนตนมวตถประสงคทางดานเศรษฐกจมากวาเรองอน ๆ ความจรงคณะทต ของไทยนบจากปลายครสตศตวรรษท 14 (ตนพทธศตวรรษท 20 ) เปนตนมา เปรยบเสมอนขบวนเรอทบรรทกสนคาจากไทยไปจนและบรรทกสนคาจากจนกลบมาไทยมากกวาจดสงสดในระหวางสมยอยธยาและสมยรตนโกสนทรตอนตนแลว กเรมเสอมลงอยางรวดเรว

เมอเผชญกบอทธพลบบคนทางดานการเมองและดานเศรษฐกจจากชาตตะวนตกทมเพมมากขนเรอย ๆ เมอถงตนศตวรรษท 19 (ครงหลงของพทธศตวรรษท 24 ) ระบบบรรณาการซงลาสมยไดพสจนใหเหยวามลกษณะตายตวมากเกนกวาทจะเผชญกบการทาทายทางความคดและวทยาการแบบใหม ความบกพรองของระบบน ซงทจรงกมอยตงแตแรกนามาใช เชน ความไมยดหยน การขาดระบบ การตดตอและสอความหมายทเพยงพอและมประสทธภาพ และจดมงหมายทแตกตางกนในการใชระบบนระหวางจนกบรฐบรรณาการของจน ปรากฎใหเหนชดมากขนเมอไดรบการบบคนจากอทธพลตะวนตก ในทสระบบบรรณาการกไดรบความกระทบกระเทอนอยางมากทสด เมอจนซงถอตนเองอยเสมอวาเปฯอาณาจกรทยงใหญกวาอาณาจกรอน ๆ และเปนศนยกลางโลกตองพายแพแกชาตมหาอานาจตะวนตกและถกยายสบประมาทครงแลวครงเลาในกลางครสตวรรษท 19 (ตนพทธศตวรรษท 25) พรอม ๆ กบการแตกสลายของระบบบรรณาการนน สทธพเศษทางการคาซงบรรดารฐบรรณาการของจนเคยไดรบมาเปนเวลานานกหมดสนลงไปดวย ดงนนจงเปนเพยงเรองของกาลเวลา เทานนททาใหไทยซงมความสมพนธแบบบรรณาการเพอแลกกบผลประโยชนทางดานเศรษฐกจเปนสาคญ จะยตความสมพนธกบอาณาจกรจน ซงไมไดมลกษณะเหมอนแตกอนอกตอไปแลว

ทมา isc.ru.ac.th/data/PS0002245.doc

- 31 -

149. ความมงหมายทสาคญในการบญญตสทธมนษยชน คออะไร 1. การใหประชาชนมความร ความจาเปนในดานสทธในชวต 2. การใหทกคนยอมรบถงศกดศร และคณคาในชวต 3. สทธในการอยรวมกนในสงคมอยางมความสข 4. ใหพลเมองทกคนไดรบการปกปอง และรอดพนจากการรงแกโดยรฐ 5. สทธขนพนฐานของการมชวตอย

คาอธบาย คาวา“สทธมนษยชน” (Human Rights)ในอดตยงไมเปนทแพรหลาย แตเรมปรากฏภายหลงจากทไดเกด

ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน ขน ใน ค.ศ.1948 แมตวปฏญญาฯจะมไดใหคาจากดความไววาสทธมนษยชนหมายความวาอยางไร แตหากพจารณาเนอความแลวแหงปฏญญาฯแลว พอจะทราบไดวา สทธมนษยชนไดแก ความเทาเทยมกน สทธในการดารงชวต ในเสรภาพ ในรางกาย และในทรพยสน เชน ขอ 3 แหงปฏญญาฯ บญญตวา “บคคลมสทธในการดารงชวต ในเสรภาพ และในความมนคงแหงรางกาย” ดงนน จงอาจรความหมายจากลกษณะของสทธทตองการคมครอง เพราะฉะนนจงสรปไดวา สทธมนษยชน ไดแก สทธในการดารงชวต เปนตน

สทธมนษยชน เปนสทธททกคนมในฐานะทเกดมาเปนมนษย โดยไมมขอแมวาจะเกดมาเปนคนเชอชาต ศาสนา หรอเผาพนธใดกตาม เปนสทธขนพนฐานทมนษยมตดตวมาตงแตเกด ไมมสงใดจะมาพรากสทธนไปจากมนษย และไมสามารถโอนใหแกกนได สทธมนษยชนมทงสทธตามกฎหมาย และสทธทมอยโดยไมขนอยกบบทบญญตของกฎหมาย แตเปนสทธทเกดจากมาตรฐานเพอความถกตอง ความเปนธรรม หรอความยตธรรม เชนสทธในชวตและรางกาย จะมใครมาพรากสทธในการเกด การมชวตอยรอดปลอดภยของบคคลไมได เปนตน สทธในชวตและรางกายนหากไมมบทบญญตแหงกฎหมายบญญตไว กยงถอวามนษยมสทธนอยโดยธรรมชาตและหลกความเปนธรรมอยแลว แตการทมบทบญญตแหงกฎหมายบญญตรบรองสทธมนษยชนไวนน กเพอความเปนรปธรรม เปนสากล และทสาคญ คอ เพอเปนการคมครองสทธมนษยชนใหกบบคคล เชน รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย 2550 มาตรา 28 วรรคสอง บญญตวา “บคคลซงถกละเมดสทธหรอเสรภาพทรฐธรรมนญนรบรองไว สามารถยกบทบญญตแหงรฐธรรมนญนเพอใชสทธทางศาลหรอยกขนเปนขอตอสคดในศาลได”

สรปไดวา “สทธมนษยชน” เปนสทธททกคนมอยแลวในฐานะทเกดมาเปนมนษย การบญญตกฎหมายเกยวกบสทธมนษยชนนน จงเปนเพยงการรบรองสทธมนษยชนทมนษยมอยแลวเทานน

สทธมนษยชนมความสาคญในฐานะทเปนอารยะธรรมโลกของมนษย มใชภมภาคใดภมภาคหนงเทานน ความตระหนกในความสาคญของสทธมนษยชนน คอ ความตระหนกถงคณคาและศกดศรของความเปนมนษย นอกจากนน ยงเปนหลกการและแนวคดพนฐานของการปกครองแบบประชาธปไตยดวย เพราะมนษยตองเคารพในสทธและเสรภาพของกนและกน โดยไมเลอกปฏบต

ความพยายามทจะทาใหทวโลกตระหนกและยอมรบใหหลกการของสทธมนษยชนเปนหลกสากลนน จงไดปรากฏออกมาในรปของปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน ดงคาปรารภทสาคญตอนหนงซงมความวา

“ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนน เปนมาตรฐานรวมกนแหงความสาเรจสาหรบบรรดา ประชากรและ ประชาชาตทงหลาย เพอจดหมายปลายทางทวา เอกชนทกคนและองคการของ สงคมทกองคการ โดยการ ระลกถงปฏญญานเปนเนองนจ จะบากบนพยายามดวยการสอนและศกษา ในอนทจะสงเสรมการเคารพ สทธและอสรภาพเหลาน และดวยมาตรการทกาวหนาทงในประเทศ และระหวางประเทศอนทจะใหม การยอมรบนบถอและการปฏบตตามโดยสากล และอยางเปนผลจรงจง ทงในบรรดาประชาชนของรฐสมาชก ดวยกนเองและในบรรดาประชาชนของดนแดน ทอยใตอานาจ ของรฐนนๆ”

ทมา http://learners.in.th/blog/human-rights-class/260859

- 32 -

150. หนาทของคนไทยในการปกปองรฐ รกษา และถายทอดศลปวฒนธรรมใหกบคนรนใหม เปนหนาททเกยวของกบเรองใดตอไปน

1. ศลปะและวฒนธรรมของชาต 2. เอกลกษณของชาต 3. มรดกสวนรวมของชาต 4. อนรกษวฒนธรรมไทย 5. รกษาความเปนไทย คาอธบาย เอกลกษณของชาต คอ ลกษณะทดเดนของสงคมไทย ซงคนไทยทงชาตมรวมกนและทาใหไทยแตกตางจาก

สงคมอน ลกษณะดเดนเหลานทาใหเราสามารถรกษาเอกราช อธปไตยและความเปนไทยไวได เอกลกษณของชาตไทย นอกจากขนบธรรมเนยมประเพณและศลปวฒนธรรมแลว สงทคนไทยยดมนอกกคอ

สถาบนชาต ศาสนา และพระมหากษตรย เปนสถาบนหลกอนเปนเอกลกษณของชาต ตลอดจนความศรทธายดมนในระบอบการปกครองประชาธปไตย อนมพระกษตรยเปนพระประมขซงเปนระบอบทสอดคลองกบวถชวตคนไทย

อยางไรกด เอกลกษณมใชสงทมนคงถาวร แตอาจเปลยนแปลงไดตามกาลสมย เพราะอทธพลของสงแวดลอมและสงคมทเปลยนแปลง จงจาเปนทชาวไทยจะตองชวยกนอนรกษเอกลกษณทมคามสาคญและดงามอยเดมนนใหคงอยสบไปเพราะเอกลกษณของชาตเปนบอเกดแหงความภาคภมใจของคนในชาต และเปนจดรวมทชวยประสานความคด ประสานจตใจซงจะนาไปสความสามคคของปวงชน และความมนคงของชาต

ทมา http://www.identity.opm.go.th/identity/intro.htm

- 33 -

151. พระมหากษตรยในระบอบประชาธปไตย เกยวของกบการเมองอยางไร 1. ทรงอยในฐานะเหนอการเมอง และทรงเปนกลางทางการเมอง 2. ทรงอยในฐานะผนาฝายบรหาร และใชพระราชอานาจผานทางนายกรฐมนตร 3. ทรงอยในฐานะผใหคาแนะนาแกนายกรฐมนตร 4. ทรงอยในฐานะทเหนอการเมอง และการบรหาร 5. ทรงไมสนบสนนพรรคการเมอง และกลมทางการเมอง คาอธบาย ฐานะของพระมหากษตรยตามรฐธรรมนญ รฐธรรมนญทกฉบบยนยนความเปนประมขสงสดของพระมหากษตรย โดยบญญตวา

องคพระมหากษตรยดารงอยในฐานะอนเปนทเคารพ สกการะ ผใดจะละเมดมได หมายความวา ผใดจะฟองรองหรอหมนพระบรมเดชานภาพพระมหากษตรยไมได ผ ทละเมดตอพระมหากษตรยถอวา เปนการกระทาผดอยางรายแรง รฐธรรมนญบางฉบบไมยอมใหมการนรโทษกรรมแกผกระทาการลมลางสถาบนพระมหากษตรยกม

เนองจากพระมหากษตรยทรงไดรบการยกยองเทดทนใหเปนประมขสงสดของประเทศ และเพอเปนการเทดพระบารม รฐธรรมนญกาหนดใหพระมหากษตรยทรงเปนผใชอานาจอธปไตย ซงเปนของประชาชนโดยทรงใชอานาจนตบญญตผานทางรฐสภา อานาจบรหารทางคณะรฐมนตร และอานาจตลาการทางศาล

การกาหนดเชนนหมายความวา อานาจตางๆ จะใชในพระปรมาภไธยของพระมหากษตรย ซงในความเปนจรงอานาจเหลานมองคกรอนเปนผ ใช เปนตนวา การแตงตงนายกรฐมนตรจะตองมพระบรมราชโองการแตงตงแตมไดหมายความวาพระมหากษตรยทรงเปนผพจารณา เลอกนายกรฐมนตรเอง แตประธานรฐสภาจะเปนผสรรหาหรอคดเลอกมาทลเกลาฯ ถวายเพอทรงแตงตงตามกฎเกณฑทรฐธรรมนญบญญต หรอการทพระมหากษตรยทรงลงพระปรมาภไธยในพระราชบญญตกมไดหมายความวา พระราชบญญตนนพระองคทรงเปนผ รเรมหรอสงการใหบญญตขน แตรฐสภาเปนองคกรพจารณาอนมตใหนายกรฐมนตรนาขนทลเกลาฯถวายเพอลงพระปรมาภไธย เพราะฉะนนการทบญญตวาพระมหากษตรยทรงเปนผใชอานาจนตบญญต อานาจบรหารและอานาจตลาการผานทางองคการตางๆ นน จงเปนการใชพระราชอานาจแตโดยพระปรมาภไธย แตอานาจทแทจรงอยทองคกรทเปนผพจารณานาขนทลเกลาฯ ถวาย

พระมหากษตรยไมตองรบผดชอบในพระบรมราชโองการหรอการกระทาในพระปรมาภไธย ของพระองคในกรณทมความเสยหายหรอบกพรองเกดขน ผลงนามรบสนองพระบรมราชโองการจะตองรบผดชอบ เพราะในทางปฏบตนนพระมหากษตรยมไดทรงรเรมหรอดาเนนขอราชการตางๆ ดวยพระองคเอง จะตองมเจาหนาทหรอองคกรหนงองคกรไดเปนฝายดาเนนการและกราบทลขนมา และเมอทรงลงพระปรมาภไธยแลว ผ รบสนองพระบรมราชโองการจะตองเปนผ รบไปปฏบตและรบผดชอบเอง จะไปละเมดกลาวโทษพระมหากษตรยมได เชน พระมหากษตรยทรงมพระบรมราชโองการแตงตงนายกรฐมนตร หากนายกรฐมนตรทไดรบการแตงตงนนบรหารประเทศใหประชาชนไมไดรบความสข ถาวพากษวจารณการแตงตงกตองมงไปทรฐสภา ทใหความเหนชอบในการตงนายกรฐมนตรผนน เพราะเปนองคกรทใชอานาจเลอกนายกรฐมนตรทแทจรง หาใชองคพระมหากษตรยไม

นอกจากน พระมหากษตรยยงทรงไดรบการเทดพระเกยรตใหเปนจอมทพไทย และทรงเปนองคอครศาสนปถมภก ทรงใหการสนบสนนและทรงอปถมภศาสนาทงปวงภายในประเทศ แมวารฐธรรมนญจะกาหนดใหพระมหากษตรยทรงตองเปนพทธมามกะหรอนบถอศาสนาพทธ เพราะฉะนนประชาชนชาวไทยไมวาจะนบถอศาสนาใด

- 34 -

ยอมจะไดรบพระมหากรณาธคณจากองคพระมหากษตรยทงสน ทรงเปนศนยรวมทกอใหเกดความสามคคของคนภายในชาต ไมวาจะเชอชาตใดและศาสนาใด

พระมหากษตรยทรงอยเหนอการเมอง มตองรบผดชอบในกจกรรมการเมองตางๆ เพราะกจกรรมททาโดยพระปรมาภไธยของพระองคมผ รบสนองพระบรมราชโองการเปนผ รบผดชอบอยแลว ทางวางพระองคเปนกลางทางการเมอง ไมทรงฝกใฝกบกลมหรอพรรคการเมองใด ไมทรงลงคะแนนเสยงเลอกตงผแทนราษฎรไมทรงเกยวของผกพนกบกลมผลประโยชนใดๆ โดยเฉพาะทรงวางพระองคเปนกลาง โดยยดถอประโยชนสวนรวมของชาตเปนหลกในการปฏบตพระราชกรณยกจ

ทมา www.mwit.ac.th/~keng/lesson05/7.doc

- 35 -

152. ความผดทไมสามารถยอมความกนได เปนความผดลกษณะใด 1. ความผดเกยวกบอาญาแผนดน 2. สงผลกระทบตอผอน 3. กระทบตอสงคม ทาใหสงคมเสยหาย 4. มบทลงโทษทชดเจน 5. กระทาโดยประมาท คาอธบาย ความผดอาญาตอสวนตวหรอตอแผนดน การกระทาความผดทางอาญา ตามทคนทวไปเขาใจกน จะมอย 2 ประเภท คอ ความผดตอแผนดน และ

ความผดตอสวนตว หรอความผดทยอมความกนได ความผดตอแผนดน มกจะเปนความผดทมผลกระทบตอความสงบเรยบรอยของสงคม ทาใหคนสวนใหญ

ไดรบผลกระทบ เกดความกลว ไมมความปลอดภยในชวตและทรพยสน เชน ความผดฐานปลนทรพย ลกทรพย ชงทรพย ฆาผ อน เปนตน ซงความผดดงกลาว รฐเทานนเปนผ เสยหาย และเปนความผดทไมสามารถยอมความกนได

ความผดตอสวนตว หรอความผดอนยอมความได สวนใหญแลวจะเปนความผดทผ เสยหายไดรบความเสยหายเดอดรอนโดยตรง ไมมผลกระทบตอบคคลอนและสงคม สงคมไมไดรบผลกระทบและไดรบความเดอดรอนจากการกระทาความผดดวย จงเปนความผดทผ เสยหายสามารถยอมความ หรอถอนคารองทกขได อนจะทาใหความผดนนระงบลง และคดดงกลาวหากผ เสยหายไมไปรองทกข พนกงานสอบสวนกไมมอานาจทจะทาการสอบสวนได

ตวอยางคดความผดตอสวนตว หรอความผดอนยอมความได เชน ความผดฐานยกยอกทรพย ฐานโกงเจาหน หรอความผดตามพระราชบญญตวาดวยการใชเชค เปนตน

การรองทกข ในความผดตอสวนตว หรอความผดอนยอมความได หากผ เสยหายไมไดรองทกขภายใน 3 เดอน นบตงแตวนทรเรองความผด และรตวผกระทาความผด กเปนอนขาดอายความตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 96

การจะยอมความใหถกตองตามกฎหมายเกยวกบความผดอนยอมความไดนน ลองมาดคดนเปนตวอยาง คงจะทาใหมความเขาใจดยงขน กลาวคอ

คดนขนมาสการพจารณาของศาลฏกาเฉพาะปญหาขอกฎหมายวา...โจทกกบจาเลยยอมความกนดวยการทาบนทกอนเปนสญญาประนประนอมยอมความ เพอระงบขอพพาท ทาใหสทธนาคดอาญามาฟองระงบหรอไม

ศาลฏกาเหนวา จาเลยทาบนทกเอกสารมอบไวใหแกโจทกรวมทงสอง มขอความวา “....... จาเลยยอมรบวาจาเลยเปนพนกงานขายสนคาของโจทกรวมทงสอง และมหนาทเกบเงนคาสนคาจากลกคาแตละรายมามอบใหโจทก เมอวนท 1-27 กนยายน จาเลยไดเกบเงนคาสนคาจากลกคาหลายราย และเบยดบงเอาเปนของตนเองโดยทจรตเปนเงนจานวน 4,473,472 บาท จาเลยรบวาจะชดใชเงนดงกลาวแกโจทกรวมทงสองภายในวนท 30 พฤศจกายน หากผดนดยนยอมใหฟองบงคบใหชาระเงนทงหมดไดทนท แตทงนไมตดสทธโจทกรวมทงสองจะดาเนนคดอาญาแกจาเลยไดทกเวลา........” แลวจาเลยลงชอเปนผบนทกแตเพยงฝายเดยว

บนทกดงกลาวเปนหนงสอทแสดงวาจาเลยไดยกยอกเงนจากโจทกเปนจานวนเทาใด และจาเลยรบจะใชเงนแกโจทก โดยไมปรากฏวาโจทกรวมทงสองตกลงใหระงบขอพพาท หรอสละสทธในการดาเนนคดอาญาแกจาเลย ไมมลกษณะเปนสญญาประนประนอมยอมความ ซงจาเลยและโจทกรวมทงสองตกลงระงบขอพพาทอนเกดจากการทจาเลยยกยอกเงนแตประการใด จงมใชการยอมความโดยถกตองตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา สทธนาคดอาญามาฟองจงไมระงบ...(คาพพากษาฏกาท 1647/2550)

- 36 -

ในความผดตอสวนตวนน ไมวาในกรณทไดรองทกขตอพนกงานสอบสวนแลว พนกงานอยการโจทกฟองคดตอศาลแลว หรอกรณทผ เสยหายเปนโจทกยนฟองคดเองกตาม ผ เสยหายสามารถถอนคารองทกข หรอถอนฟอง ในเวลาใดๆ กได เมอไดดาเนนการถอนคารองทกข หรอถอนฟองแลว คดกเปนอนระงบไป ซงแตกตางกบคดประเภทความผดตอแผนดน เชน คดฆาคนตาย แมขอเทจจรงไดความวาทายาทผตายไมตดใจเอาความแลว กไมอาจไปถอนแจงความได หากมพยานหลกฐานยนยนไดวา จาเลยกระทาความผด กตองดาเนนคดไปจนถงทสด

เคยมกรณตวอยางเรองหนง เปนเรองคดเกยวกบขอหาทารายรางกายผ อนใหไดรบอนตรายสาหส ซงเปนความผดตอแผนดน หลงเกดเหตผ ตองหาไดเจรจาตกลงกบผ เสยหาย และตกลงชดใชคาเสยหายใหแกผ เสยหายจนเปนทพอใจ จากนนผ ตองหากไดเขามอบตวตอพนกงานสอบสวน และใหพนกงานสอบสวนทาบนทกขอตกลงเรองชดใชคาเสยหาย และไมตดใจเอาความพนกงานสอบสวน กจดทาใหผ ตองหานนเขาใจวา คดระงบลงแลว ตอมาพนกงานสอบสวนไดมความเหนสงฟอง และสงเรองใหพนกงานอยการสงฟองศาล ฝายผ ตองหากไปโวยวายกบพนกงานสอบสวนหาวา พนกงานสอบสวนกลนแกลง เพราะเมอเจาทกขไมเอาเรองแลว คดกเปนอนระงบ

หลงจากพดคยกบพนกงานสอบสวนไมรเรอง ผ ตองหากไดมาปรกษากบผ เขยน เพอจะเอาเรองเอาราวกบพนกงานสอบสวน ผ เขยนกไดอธบายไปวา ความผดททานตกเปนผ ตองหานน เปนความผดอาญาแผนดนทยอมความไมได ดงนนทพนกงานสอบสวนมความเหนสงฟองนนชอบแลว สาหรบบนทกชดใชคาเสยหายทไดทาไวนน จะมประโยชนกตอเมอพนกงานอยการไดยนฟองคดตอศาลแลว เมอคดเขาสการพจารณาของศาล ทานกตองยอมรบสารภาพและแถลงตอศาลวาไดชดใชคาเสยหายแกผ เสยหายจนเปนทพอใจ และผ เสยหายไมตดใจเอาความทงทางแพงและทางอาญา โดยแสดงบนทกดงกลาวใหศาลพจารณา ทานกจะไดรบประโยชนจากการบรรเทาผลราย ศาลกจะรบฟงขอเทจจรงดงกลาว เพอใชประกอบการใชดลยพนจลดโทษแกทาน และรอการลงโทษแกทานได

จากขอเทจจรงดงกลาว หากกรณเปนคดความผดตอสวนตว เมอผ เสยหายไมตดใจเอาความแลว ผ เสยหายยอมถอนคารองทกขไดตงแตชนพนกงานสอบสวนแลว

ทมา http://www.suratnews.com/news/view.php?article_id=2570

- 37 -

153. ผใดตอไปนไดบวชเปนภกษณรปแรกในพระพทธศาสนา 1. พระนางมลลกา 2. พระนางเขมา 3. พระนางปชาบด 4. พระนางพมพา 5. นางสชาดา คาอธบาย ภกษณรปแรกในพระพทธศาสนา เมอเจาชายสทธตถะทรงตรสรเปนสมเดจพระสมมาสมพทธเจา และทรงออกเทศนาพระธรรมคาสงสอนของ

พระองค เหลาเจาชายในศากยวงศและโกลยวงศ เชน เจาชายอานนท เจาชายมหานาม และเจาชายเทวทต ซงเปนพระญาตกไดออกบวชเปนสาวกของพระพทธองคหลายรป

“พระนางมหาปชาบดโคตม” กอยากบวชเหมอนกบเจาชายทงหลายบาง จงทลขอพระพทธเจา แตพระพทธองคทรงปฏเสธ ครนเมอพระพทธเจาเสดจพรอมกบเหลาภกษสงฆไปประทบอยทปามหาวน นอกเมองไพศาล แควนวชช พระนางมหาปชาบดโคตมพรอมเหลาสากยาน (สตรบรวาร) จานวนมากไดปลงผมและนงหมผากาสาวพสตร พากนเดนเทาเปลาไปยงปามหาวน เพอทลขออปสมบท

เมอถงปามหาวน พระนางมหาปชาบดโคตมไดแจงความประสงคใหพระอานนททราบ พระอานนทจงนาความกราบทลแกพระพทธเจา แตพระพทธองคกทรงปฏเสธและตรสกบพระอานนทวา “อยาเลยอานนท การบวชสตรอยาเปนทชอบใจของเธอเลย”

พระอานนทจงกราบทลถามวา “บรษกบสตรมความสามารถไมทดเทยมกนใชหรอไม สตรไมสามารถบรรลธรรมขนสงเฉกเชนบรษใชหรอไม”

พระพทธองคตรสวา “ในเรองน ไมมความแตกตางกนแตอยางใด สตรกมศกยภาพทจะบรรลทสนสดทกขเชนเดยวกบบรษ”

พระอานนทจงกราบทลถามตอไปวา “ถาเชนนน เพราะเหตใดพระพทธองคจงไมทรงอนญาตใหพระนางมหาปชาบดโคตมบวช ในเมอสตรกมความสามารถทจะบรรลธรรมขนสงได”

ในทสดพระพทธองคจงทรงยนยอมตามทพระอานนทกราบทลขอ แตกทรงมขอแมวา พระนางมหาปชาบดโคตมตองสามารถปฏบตครธรรม 8 ประการได พระองคจงทรงยนดประทานอปสมบทให

โดย ครธรรม 8 ประการนน ประกอบดวย 1. ภกษณแมจะมพรรษา 100 กตองกราบไหวภกษแมบวชในวนนน 2. ภกษณจะอยในวดทไมมภกษไมได 3. ภกษณจงถามวนอโบสถและฟงโอวาทจากภกษ 4. ภกษณอยจาพรรษาแลว ตองปวารณาในสงฆสองฝาย 5. ภกษณทตองอาบตหนก ตองประพฤตมานตในสงฆสองฝาย (คอลงโทษกกบรเวณตวเองตามกรรมวธของสงฆ) 6. ภกษณจะตองไดรบอปสมบทจากสงฆสองฝาย 7. ภกษณไมพงดาไมพงบรภาษภกษไมวากรณใดๆ 8. ภกษณไมพงตกเตอนภกษ แตภกษตกเตอนภกษณได เมอพระอานนทนาความแจงแกพระนางมหาปชาบดโคตมแลว พระนางกยนดทจะปฏบตตามอยางเครงครด

พระพทธองคจงทรงอนญาตใหพระนางบวช โดยการบวชของพระนางถอวาสาเรจไดดวยการยอมรบครธรรม 8 ประการ

- 38 -

(ครธมมปฏคคหณอปสมปทา) สวนเหลาสากยาน (สตรบรวาร) ของพระนางกใหภกษสงฆบวชให การบวชเหลาสากยาน (สตรบรวาร) ของพระนางมหาปชาบดโคตม จงกระทาขนโดยภกษสงฆฝายเดยว เนองจากขณะนนยงไมมภกษณสงฆ

หลงจากอปสมบทแลว “พระนางมหาปชาบดโคตมเถร” รบเอากรรมฐานจากพระพทธองคไปปฏบต ไมนานกบรรลพระอรหต พระนางมหาปชาบดโคตมเถรทรงเคารพนบถอพระพทธองคมาก ถงกบทรงกลาววา “รปกายของพระพทธองค พระนางเปนผ เลยงใหเจรญเตบโต นบเปนมารดาของพระพทธองคทางรางกาย แตธรรมกายของพระนาง พระพทธองคทรงเลยงใหเจรญ นบเปนบดาของพระนาง”

“พระนางมหาปชาบดโคตมเถร” ไดรบยกยองไวในตาแหนง “เอตทคคะ” (ความเปนผ เลศกวาผ อน) ในทาง “รตตญญ” แปลวา “ผ รราตรนาน” ซงหมายความวา “ผ มประสบการณมาก” นนเอง

ทมา http://www.dhammajak.net/board/viewtopic.php?t=6992

- 39 -

154. พระมหากษตรยพระองคใด โปรดใหจดพมพพระไตรปฎกเปนจานวนเลม 45 เลม เรยกวา พระไตรปฎกสยามรฐ

1. พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว 2. พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว 3. พระบาทสมเดจพระปนเกลาเจาอยหว 4. พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว 5. พระบาทสมเดจพระเจาอยหวอานนทมหดล คาอธบาย พระราชปณธานของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว องคพระปยมหาราช ทไดทรงสถาปนามหา

จฬาลงกรณราชวทยาลยขน เพอใหเปนสถานทศกษาพระไตรปฎกและวชาชนสง ดงนนทานพระมหาเถรานเถระจงไดสนองงานตามแนวพระราชปณธานนมาโดยตลอด ในการจดการศกษาในมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย

พระไตรปฎก เปนคมภรสาคญทางพระพทธศาสนาทพระภกษสามเณรและพทธศาสนกชนใชศกษาเลาเรยน เพอใหรทวถงพระธรรมวนยและปฏบตตามพระธรรมคาสงสอนของพระสมมาสมพทธเจาไดอยางถกตอง ดวยเหตน พระไตรปฎก จงเรยกวาพระปรยตสทธรรม เพราะเปนปทฏฐานใหเกดมพระปฏบตสทธรรม คอ ศล สมาธ ปญญา และพระปฏเวธสทธรรม คอ มรรค ผล นพพานเปนทสด

ผ ทจะถายทอดสอธรรมตอประชาชนไดอยางมประสทธภาพ จาเปนตองมความรดในศาสตรสมยใหมตาง ๆ ทไดศกษาในระดบอดมศกษา ดงทพระบาทสมเดจพระปยมหาราช รชกาลท 5 ทรงเรยกวา “วชาชนสง” การจบแกนของวชาการในศาสตรนน ๆ ไดจะนาไปสการเปรยบเทยบทาความเขาใจแลวใชเปนเครองมอ ในการถายทอดพทธธรรม

พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ไดทรงอปถมภใหมการปรวรรตพระไตรปฎกทจารกไวในใบลานดวยอกษรขอมเปนอกษรไทย แลวจดพมพเปนเลม จานวน 39 เลม ใน พ.ศ. 2431 - 2436 นบเปนคมภรพระไตรปฎกทจดพมพเปนเลมครงแรกในประเทศไทย ฉบบนเรยกกนโดยทวไปวา “พระไตรปฎก ฉบบตราแผนดน”

ตอมาไดมการชาระและจดพมพเปนเลมจานวน 45 เลม ในรชสมยของพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว รชกาลท 7 เมอ พ.ศ. 2467 - 2473 ฉบบนเรยกวา “พระไตรปฎกฉบบสยามรฐ”

หลงจากเปลยนแปลงระบบการปกครองแผนดน จากราชาธปไตยมาส ประชาธปไตย คณะรฐบาลไดดาเนนการอปถมภใหจดใหมการแปลพระไตรปฎกจากภาษาบาลเปนภาษาไทย เรมจาก พ.ศ. 2473 มาเสรจในเดอนพฤษภาคม 2500 ทนการฉลอง 25 พทธศตวรรษพอด พมพเปนเลมได 70 เลม ในการพมพครงท 2 ในวโรกาสรชดาภเษก ครองราชยครบ 25 ป ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว รชกาลปจจบน ไดจดพมพเปน 45 เลม เทากบภาษาบาล เรยกวา “พระไตรปฎกภาษาไทย ฉบบหลวง” ตอมาในป พ.ศ. 2530 อนเปนปทพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงมพระชนมพรรษาครบ 5 รอบนกษตร คณะสงฆอนมสมเดจพระอรยวงศาคตญาณ สมเดจพระสงฆราช (วาสน วาสโน) เปนองคประธาน ไดปรารภการสงคายนาพระธรรมวนย ตรวจชาระพระไตรปฎกแลวจดพมพโดยการอปถมภของรฐบาลสมย ฯพณฯ พลเอกเปรม ตณสลานนท เปนนายกรฐมนตร ไดอปถมภงบประมาณเรมตงแตป 2527 และไดเสรจทนวนท 5 ธนวาคม 2530 พอด พระไตรปฎกฉบบน เรยกชอวา "พระไตรปฎกฉบบสงคต" (ทยยรฏฐสส สงคตเตปฏก)

ในการฉลอง 2500 ป แหงพระพทธศาสนา มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ ไดปรารภการชาระและจดพมพพระไตรปฎก โดยเหต 3 ประการ คอ

1. เพอใหมพระไตรปฎกภาษาบาลเปนคมภรเรยนตามหลกสตรของมหาจฬาลงกรณราชวทยาลยโดยเฉพาะ สมดงพระราชปณธานของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวฯ รชกาลท 5 ททรงมงใหเปนทศกษาพระไตรปฎก

- 40 -

2. พระไตรปฎกทจดพมพในครงกอน ๆ ขาดตลาด ทเหลออยกระดาษ กเสอมคณภาพ ไมเพยงพอกบจานวนนสต

3. เพอเปนอนสรณ มหามงคลสมย 25 พทธศตวรรษ ซงทางฝายอาณาจกรและพทธจกรไดจดเฉลมฉลองอยางเปนการเอกเกรกมโหฬาร

งานชาระและจดพมพพระไตรปฎกภาษาบาล ฉบบมหาจฬาเตปฏก ครงนไดรบพระบรมราชปถมภจากพระบาทสมเดจพระเจาอยหว สมเดจพระนางเจาสรกต พระบรมราชนนาถ และสมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน จานวนทงสน 210,000 บาท และจากพทธบรษททมจตศรทธาตามรอยพระยคลบาทไดดาเนนการจดพมพเสรจครบ 45 เลม ในป 2535

ทมา http://www.mcu.ac.th/mcutrai/menu2/Article/kebpet/kebpet-04.htm

- 41 -

155. ศนยกลางในการเผยแผพทธศาสนาในดนแดนสวรรณภมอยทจงหวดใด 1. นครปฐม 2. สพรรณบร 3. ชลบร 4. อางทอง 5. อยธยา

คาอธบาย เมองอทอง ในเอกสารชมพทวป (อนเดย) กบลงกาทวป (ลงกา) เรยก "สวรรณภม" สวนเอกสารจนเรยก "จนห

ลน" ลวนมความหมายเหมอนกนคอ ดนแดนทอง ตรงกบชอในตานานวา อทอง ทตงเมองอทอง อยกงกลางระหวางแมนาแมกลองกบแมนาทาจน โดยมเสนทางนาเชอมโยงเขาดวยกน คอลา

นาทวน กบ ลานาจรเขสามพน แมนาทวน เปนทางนาทแยกจากแมนาแมกลองทบรเวณใกลเขอนวชราลงกรณ (อ.ทามวง จ.กาญจนบร) แนว

ของแมนาไหลขนไปทางตะวนออกเฉยงเหนอ ซงเกอบตรงกนขามกบทศทางไหลของแมนาแมกลองทเปนตนนา จงถกเรยกวาแมนาทวน ชวงครงทายของแมนาสายนเรยกวาแมนาจรเขสามพน ไหลขนตอไปตามแนวทศตะวนออกเฉยงเหนอจนถงบรเวณเมองอทอง (อ.อทอง จ.สพรรณบร) จงไหลเฉยงลงตามแนวทศตะวนออกเฉยงใต แลวระบายลงสแมนาสพรรณบรหรอแมนาทาจน (ท อ.สองพนอง จ.สพรรณบร)

อาจเปนไปไดวาแมนาทวน-จรเขสามพนเกดขนเนองจากกระบวนการเปลยนแปลงของระดบนาทะเลในชวงเวลาประมาณ 3,000 ปมาแลว มแหลงโบราณคดทเคยเปนชมชนยคกอนประวตศาสตรตอนปลาย กระจายอยอยางนอย 17 แหลง รวมทงพบวาบางแหลงยงเปนชมชนทผคนอยอาศยตอมาในสมยหลง ชวงทนยมศลปะแบบทวารวดอกดวย

การใชแมนาทวน-จรเขสามพนเปนแหลงนาเพอการอปโภคบรโภค และเปนเสนทางคมนาคมสาคญเพอประโยชนดานตางๆ รวมทงการแลกเปลยนคาขาย อาจปรากฏขนตงแตราว 2,200-2,300 ปมาแลวเปนอยางนอย

"อทอง" ศนยกลางพทธศาสนาเกาทสดของรฐทวารวด อทองเปนชมชนมาตงแตสมยกอนประวตศาสตร มรองรอยการตดตอกบอนเดยมาตงแตหลง พ.ศ.200-400

(พทธศตวรรษท 3-5) ตอมาอทองเปนเมองทาสาคญของรฐทวารวด และเปนศนยกลางพทธศาสนาทเกาแกทสดของทวารวด พทธ

ศาสนาทวาคงจะเกยวของกบพทธศาสนาแบบเถรวาทจากอนเดยใตและลงกา "อทอง" มความหมายใกลเคยงกบคาวา "สวรรณภม" ดนแดนทพระเจาอโศกมหาราชแหงชมพทวปทมอายอย

ในชวงราว พ.ศ.200-300 ไดสงพระสมณทต อตตรเถระ และโสณเถระ มาเผยแผพระพทธศาสนาเถรวาท แตไมเคยพบหลกฐานอยในจารกของพระเจาอโศกเลย ผดจากการสงสมณทตไปยงดนแดนอนๆ มจารกของพระองคระบไวอยางชดเจน

หลกฐานเกาแกทสดเกยวกบการทพระองคสงสมณทตมายงสวรรณภมระบอยใน มหาวงศพงศาวดารลงกา ทมอายออนลงมาอกมาก ความเขาใจเรองดงกลาวในอษาคเนยจงมรากฐานทสาคญมาจากการตดตอสมพนธกบลงกาเสยมากกวา ซงหมายถงทงเครอขายของพระพทธศาสนาเถรวาทและการคา

ดงนน การทเมองอทองมหลกฐานตอเนองมาตงแตสมยกอนรบวฒนธรรมศาสนา จนถงสมยทรบวฒนธรรมศาสนาแลว ซายงดเหมอนวามลกษณะเชงชางทเกาแกกวาเมองอนๆ ในวฒนธรรมทวารวด

จงอาจจะกลาวไดวาเมองอทองเปนศนยกลางของพระพทธศาสนาอยางเถรวาททเกาแกทสดในวฒนธรรมทวารวดได แมวาจะไมไดเกยวพนกบเรองการเผยแผพระพทธศาสนาของพระเจาอโศกทมอายเกากวาหลกฐานเนองในพทธศาสนาในเมองอทองราว 700 ปเลยกตาม

ทมา http://mexicnunitedstates.spaces.live.com/blog/cns!3C6D5A8B96DC8030!861.entry

- 42 -

156. ปรากฎการณเอลณโญ กบ ลานญา เปนปรากฎการณทางธรรมชาตทเกดจากภาวะโลกรอนหรอภาวะเรอนกระจก ซงทงสองปรากฎการณทกลาวมาขางตนน เกดจากสาเหตใดตอไปน

๑. เกดจากนาแขงขวโลกเหนอมการผกผนละลายเปนนาอยางรวดเรว ๒. เกดจากความผกผนของกระแสอากาศโลก บรเวณเสนผานศนย◌สตร เหนอมหาสมทรแปซฟก ๓. เกดจากการปรบตวของชนบรรยากาศโลก ทาใหอากาศแปรปรวนทวโลก ๔. เกดจากการปรบตวของธรรมชาตทถกทาลายโดยฝมอมนษย สงผลใหอากาศแปรปรวนไปทวโลก ๕. เกดจากจดดบในดวงอาทตยเรมขยายวงกวาง สงผลตอโลกทาใหเกดภยธรรมชาตทรนแรง เชน

แผนดนไหว นาทวม ภเขาไฟระเบด เปนตน คาอธบาย ภาวะโลกรอน (Global Warming) หรอ ภาวะภมอากาศเปลยนแปลง (Climate Change) คอ การท

อณหภมเฉลยของโลกเพมขนจากผลของภาวะเรอนกระจก หรอทเรารจกกนดในชอวา Greenhouse Effect โดยภาวะโลกรอน ซงมตนเหตจากการทมนษยไดเพมปรมาณกาซคารบอนไดออกไซดจากการเผาไหมเชอเพลงตางๆ, การขนสง และการผลตในโรงงานอตสาหกรรม

นอกจากนนมนษยเรายงไดเพมกาซกลมไนตรสออกไซด และคลอโรฟลโรคารบอน (CFC) เขาไปอกดวยพรอมๆ กบการทเราตดและทาลายปาไมจานวนมหาศาลเพอสรางสงอานวยความสะดวกใหแกมนษย ทาใหกลไกในการดงเอากาซคารบอนไดออกไซดออกไปจากระบบบรรยากาศถกลดทอนประสทธภาพลง และในทสดสงตางๆ ทเราไดกระทาตอโลกไดหวนกลบมาสเราในลกษณะของ ภาวะโลกรอน

ปจจยสาคญททาใหเกดภาวะโลกรอน ปรากฏการณทงหลายเกดจากภาวะโลกรอนขนทมมลเหตมาจากการปลอยกาซพษตาง ๆ จากโรงงาน

อตสาหกรรม ทาใหแสงอาทตยสองทะลผานชนบรรยากาศมาสพนโลกไดมากขน ซงนนเปนทรจกกนโดยเรยกวา สภาวะเรอนกระจก

พลงงานจากดวงอาทตยเปนคลนแมเหลกไฟฟา มทงรงสคลนสนและคลนยาว บรรยากาศของโลกทาหนาทปกปองรงสคลนสนไมใหลงมาทาอนตรายตอสงมชวตบนพนโลกได โมเลกลของกาซไนโตรเจนและออกซเจนในบรรยากาศชนบนสดจะดดกลนรงสแกมมาและรงสเอกซจนทาใหอะตอมของกาซในบรรยากาศชนบนมอณหภมสง และแตกตวเปนประจ (บางครงเราเรยกชนบรรยากาศทเตมไปดวยประจนวา "ไอโอโนสเฟยร" มประโยชนในการสะทอนคลนวทยสาหรบการสอสาร) รงสอลตราไวโอเลตสามารถสองผานบรรยากาศชนบนลงมา แตถกดดกลนโดยกาซโอโซนในชนสตราโตสเฟยรทระยะสงประมาณ 19 - 48 กโลเมตร แสงแดดหรอแสงทตามองเหนสามารถสองลงมาถงพนโลก รงสอนฟราเรดถกดดกลนโดยกาซเรอนกระจก เชน ไอนาและคารบอนไดออกไซดในชนโทรโปสเฟยร สวนคลนไมโครเวฟและคลนวทยในบางความถสามารถสองทะลชนบรรยากาศได

สาหรบ บรรยากาศของโลกประกอบดวยกาซไนโตรเจน 78% กาซออกซเจน 21% กาซอารกอน 0.9% นอกนนเปนไอนา และกาซคารบอนไดออกไซดจานวนเลกนอย แมวาไนโตรเจน ออกซเจน และอารกอนจะเปนองคประกอบหลกของบรรยากาศ แตกมไดมอทธพลตออณหภมของโลก ในทางตรงกนขามกาซโมเลกลใหญ เชน ไอนา คารบอนไดออกไซด และมเทน แมจะมอยในบรรยากาศเพยงเลกนอย กลบมความสามารถในการดดกลนรงสอนฟราเรด และมอทธพลทาใหอณหภมของโลกอบอน เราเรยกกาซพวกนวา "กาซเรอนกระจก" (Greenhouse gas) เนองจากคณสมบตในการเกบกก

- 43 -

ความรอน หากปราศจากกาซเรอนกระจกแลว พนผวโลกจะมอณหภมเพยง -18 องศาเซลเซยส ซงนนกหมายความวานาทงหมดบนโลกนจะกลายเปนนาแขง

มนษยเปนตวการทาภาวะโลกรอนจรงหรอ ?

จากรายงานของ IPCC มความเปนไปไดสงมาก โดยรายงานนจดทาโดยนกวทยาศาสตรกวา 2500 คนใน 130 ประเทศ ไดสรปวา มนษยเปนตวการของสาเหตเกอบทงหมด ททาใหเกดภาวะโลกรอน

การทาอตสาหกรรม การตดไมทาลายปา และการปลอยมลพษอยางมหาศาล ไดเพมความเขมขนของไอนา คารบอนไดออกไซด มเทน และไนตรสออกไซดในบรรยากาศ ซงเปนกาซเรอนกระจกทกกเกบความรอนไวทงสน

มนษยกาลงเพมปรมาณคารบอนไดออกไซดในบรรยากาศ มากกวาทตนไมและมหาสมทรสามารถรบได

กาซเหลานจะอยในบรรยากาศไปอกนาน หมายความวาการหยดปลอยกาซเหลาน ไมสามารถหยดภาวะโลกรอนไดทนท

ผ เชยวชาญบางคนไดกลาววา ภาวะโลกรอนเกดเปนวฎจกรสมาเสมอ ซงเกดจากปรมาณแสงอาทตยทสองลงมายงโลก และเปนวฏจกรเชนนไปเรอยๆ ในรอบเวลานบแสนป แตการเปลยนแปลงภาวะอากาศทผานมาเกดขนอยางรวดเรวในชวงเวลาแคเปนรอยป จงมผลการวจยทหกลางทฤษฎดงกลาวออกมา

ผลจากภาวะโลกรอน เอล นโญ และลา นโญ ทง 2 คานเปนปรากฏการณทางธรรมชาตทเปนปฏสมพนธระหวางการหมนเวยนของ

กระแสอากาศ และกระแสนาในมหาสมทรทงบนผวพนและใตมหาสมทร แตเกดจากภาวะโลกรอน ทาใหเกดความผกผนของกระแสอากาศโลกบรเวณเสนศนยสตร เหนอมหาสมทรแปซฟก

เอล นโญ (El Nino) เปนคาภาษาสเปน (ภาษาองกฤษออกเสยงเปน "เอล นโน") แปลวา "บตรพระครสต" หรอ "พระเยซ" เปนชอของกระแสนาอนทไหลเลยบชายฝงทะเลของประเทศเปรลงไปทางใตทก ๆ 2-3 ป โดยเรมประมาณชวงเทศกาลครสตมาส กระแสนาอนนจะไหลเขาแทนทกระแสนาเยนทอยตามชายฝงเปรนานประมาณ 2-3 เดอน และบางครงอาจจะยาวนานขามปถดไป เปนคาบเวลาทไมแนนอน และมผลทางระบบนเวศและหวงลกโซอาหาร ปรมาณปลานอย นกกนปลาขาดอาหาร ชาวประมงขาดรายได รวมทงเกดฝนตกและดนถลมอยางรนแรงในประเทศเปรและเอกวาดอร

เอล นโญ มชอเรยกอยางเปนทางการวา "El Nino - Southern Oscillation" หรอเรยกอยางสน ๆ วา "ENSO" หมายถงการเปลยนแปลงทเกดขนบรเวณมหาสมทรแปซฟกตอนใต

โดยปกตบรเวณเสนศนยสตรโลกเหนอมหาสมทรแปซฟก ลมสนคาตะวนออก (Eastery Trade Winds) จะพดจากประเทศเปร บรเวณชายฝงทวปอเมรกาใต ไปทางตะวนตกของมหาสมทรแปซฟก แลวยกตวขนบรเวณเหนอประเทศอนโดนเซย ทาใหมฝนตกมากในเอเชยตะวนออกเฉยงใต และทวปออสเตรเลยตอนเหนอ กระแสลมสนคาพดใหกระแสนาอนบนพนผวมหาสมทรแปซฟกไปกองรวมกนทางตะวนตกจนมระดบสงกวาระดบนาทะเลปกตประมาณ 60-70 เซนตเมตร แลวจมตวลง กระแสนาเยนใตมหาสมทรซกเบองลางเขามาแทนทกระแสนาอนพนผวซกตะวนออก นาพาธาตอาหารจากกนมหาสมทรขนมาทาใหปลาชกชม เปนประโยชนตอนกทะเล และการทาประมงชายฝงของประเทศเปร

เมอเกดปรากฏการณเอล นโญ กระแสลมสนคาตะวนออกออนกาลง กระแสลมพนผวเปลยนทศทาง พดจากประเทศอนโดนเซยและออสเตรเลยตอนเหนอไปทางตะวนออก แลวยกตวขนเหนอชายฝงทวปอเมรกาใต กอใหเกดฝนตกหนกและแผนดนถลมในประเทศเปรและเอกวาดอร กระแสลมพดกระแสนาอนบนพนผวมหาสมทรแปซฟกไปกองรวมกน

- 44 -

บรเวณชายฝงประเทศเปร ทาใหกระแสนาเยนใตมหาสมทรไมสามารถลอยตวขนมาได ทาใหบรเวณชายฝงขาดธาตอาหารสาหรบปลา และนกทะเล ชาวประมงจงขาดรายได ปรากฏการณเอล นโญ ทาใหฝนตกหนกในตอนเหนอของทวปอเมรกาใต แตกอใหเกดความแหงแลงในเอเชยตะวนออกเฉยงใตและออสเตรเลยตอนเหนอ การทเกดไฟใหมปาอยางรนแรงในประเทศอนโดนเซย กเปนเพราะปรากฏการณเอล นโญ นนเอง

ลา นโญ (La Nino) เปนคาภาษาสเปน (ภาษาองกฤษออกเสยงเปน "ลา นโน") แปลวา "บตรธดา" เปนปรากฏการณทมลกษณะตรงขามกบเอล นโญ คอ มลกษณะคลายคลงกบสภาวะปกต แตทวารนแรงกวา กลาวคอกระแสลมสนคาตะวนออกมกาลงแรง ทาใหระดบนาทะเลบรเวณทางซกตะวนตกของมหาสมทรแปซฟกสงกวาสภาวะปกต ลมสนคายกตวเหนอประเทศอนโดนเซย ทาใหเกดฝนตกอยางหนก นาเยนใตมหาสมทรยกตวขนแทนทกระแสนาอนพนผวมหาสมทรแปซฟกทางซกตะวนตก กอใหเกดธาตอาหาร ฝงปลาชกชม ตามบรเวณชายฝงประเทศเปร

กลาวงาย ๆ กคอ "เอล นโญ" ทาใหเกดฝนตกหนกในตอนเหนอของทวปอเมรกาใต และเกดความแหงแลงในเอเชยตะวนออกเฉยงใต ในทางกลบกน "ลา นโญ" ทาใหเกดความแหงแลงทางตอนเหนอของทวปอเมรกาใต และเกดฝนตกหนกในเอเชยตะวนออกเฉยงใต

ทง 2 ปรากฏการณน เกดจากความผกผนของกระแสอากาศโลกบรเวณเสนศนยสตร เหนอมหาสมทรแปซฟก ซงนกวทยาศาสตรวเคราะหวาเกดจากภาวะโลกรอน

ทมา http://www.panyathai.or.th/wiki/index.php/ภาวะโลกรอน

- 45 -

157. เหตการณภเขาไฟระเบดทอนโดนเซย เมอปลายเดอน ต.ค. 53 และเกดคลนสนามตามมาท เกาะเมนตาไว จงหวดสมาตรา ทาใหมผเสยชวตมากมาย ภเขาไฟทกลาวนมชอวาอะไร

1. ภเขาไฟพนาต โบ 2. ภเขาไฟเกตงเกรง 3. ภเขาไฟมาเรป 4. ภเขาไฟการาตว 5. ภเขาไฟนนตวบา คาอธบาย เมอคนวนท 25ต.ค. เวลาประมาณ 21.45 น.ตามเวลาในประเทศไทยไดเกดเหตแผนดนไหววดความแรงได 7.7

รกเตอร หมเกาะเมนตาไว ทางตะวนตกของเกาะสมาตราทาใหเกดสนามสง 3 เมตรกวาดหมบานหายไป 10 หมบาน มผ เสยชวตแลวอยางนอย 112 คน สญหายอก 502 คน ขณะทอก 13 คนเสยชวตหลงภเขาไฟเมราปทางตอนกลางของประเทศปะท 3 ครง

แผนดนไหวท SOUTHWEST OF SUMATRA, INDONESIA

ขนาด : 5.0 รกเตอร

จดศนยกลางแผนดนไหว

: SOUTHWEST OF SUMATRA, INDONESIA

วนท : 27 ตลาคม 2553 07:17 น.

ละตจด : 3° 28′ 48′′ ใต

ลองจจด : 99° 29′ 24′′ ตะวนออก

ความลกจากระดบผวดน

: 10 กโลเมตร

ทางการอนโดนเซย ประกาศใหพนท 10 กโลเมตรรอบภเขาไฟ เปนเขตพนทสแดง โดยสงใหประชาชนกวา

19,000 คนทอาศยอยโดยรอบเรงทาการอพยพ โดยผ เชยวชาญดานภเขาไฟของอนโดนเซยกลาววา การระเบดของภเขาไฟเมราป ซงมความสง 2,914 เมตรครงน มความรนแรงกวาการระเบดเมอป 2006 ซงทาใหมผ เสยชวต 2 ราย

โดยการระเบดทรนแรงทสด เกดขนเมอป 1930 โดยประชาชนมากกวา 1,300 รายเสยชวต และ การระเบดเมอป 1994 ซงทาใหมผ เสยชวตมากกวา 60 ราย

รายงานระบวา อนโดนเซยตงอยบน"วงแหวนแหงไฟ"ของแปซฟค (Ring of Fire) อนเปนจดบรรจบของแผนเปลอกทวป ทาใหมกเกดแผนดนไหวและภเขาไฟระเบด

ทมา http://www.matichon.co.th/news_detail.php?newsid=1288143666&grpid=04&catid=06

- 46 -

158. พระพทธศาสนาเจรญสงสดในประเทศอนเดย ตรงกบสมยของพระมหากษตรยพระองคใด 1. พระเจาตโลกราช 2. พระเจาพมพสาร 3. พระเจาอโศกมหาราช 4. พระเจาวรมนโยนก 5. พระเจาตณสารมหาราช คาอธบาย พระเจาอโศกมหาราช เปนพระมหากษตรยผ ยงใหญแหงชมพทวปครองราชย ณ ราชธาน คอ

พระนครปาฏลบตร ทรงเปนพระราชโอรสของพระเจาพนทสารกบพระนางธรรมา แหงราชวงศโมรยะ (สนสกฤตเรยกเมารยะ) ประสตใน พ.ศ. 174 เมอพระชนมายได 17 พรรษา ทรงเปนอปราชของพระเจาพนทสาร เสดจไปครองแควนอวนต ณ นครอชเชนทรงเสกสมรสกบพระนางเวทสามหาเทว ทรงมพระโอรสองคแรกเมอพระชนมายได 20 พรรษา คอ เจาชายมหนทะ และมพระราชธดาองคแรก คอ พระนางสงฆมตตา เมอพระชนมายได 22 พรรษา

พ.ศ. 214 พระเจาพนทสารเสดจสวรรคต เจาชายอโศกมพระชนมาย 30 พรรษา ไดเสดจกลบ พระนครปาฏลบตร ทาสงครามชงราชสมบตไดสาเรจเสดจเสวยราชสมบต และราชาภเษกเมอ พ.ศ. 217 พรอมกบทรงสถาปนาพระนางอสนธมตตาเปนพระอครมเหส

เดมพระเจาอโศกถวายทานแกพวกอาชวกตามอยางพระราชบดา ตอมาไมทรงพอพระทยปฏปทาของพวกนกบวชเหลานน จนกระทง พ.ศ. 224 ทรงไดพบสามเณรชอนโครธ กลาวกนวาเปนพระราชภาคไนยแท ๆ ของพระองคเอง (คอ เปนโอรสของเจาชายสมนะ องครชทายาท พระเชษฐาทพระเจาอโศกทรงปลดพระชนมชพเพอแยงราชสมบต)

ทรงอาราธนาสามเณรนโครธใหเขามาในพระราชฐาน สามเณรนโครธไดแสดงธรรมโปรดพระเจาอโศก หลงไดฟงธรรมแลว ทรงเกดความเลอมใสในพระพทธศาสนา ไดประกาศพระองคเปนพทธมามกะ ทรงพระราชทานทรพยจานวนมากเพอทาทานทกวนและเมอทรงทราบจากพระโมคคลลบตรตสสเถระวาเคยมพระสถปในพระพทธศาสนาถง 74,000 แหง จงทรงโปรดใหสรางวดเทากบจานวนนน โดยโปรดใหสราง วดอโศการามทเมองปาฏลบตรดวย

เมอพระราชกมาร คอ เจาชายมหนท และเจาหญงสงฆมตตา ทรงมอาย 20 และ 17 ตามลาดบ ทรงโปรดใหผนวชในพระพทธศาสนา โดยมพระโมคคลลบตรตสสะเปนพระอปชฌายของพระมหนท และ พระธรรมปาลเปนพระอปชฌายของเจาหญงสงฆมตตา

พระโมคคลลบตรตสสเถระ ไดรบพระราชปถมภใหจดทาตตยสงคายนาขน เพอขจดอลชชและ พวกมจฉาทฏฐทปลอมแปลงมาบวชในพระพทธศาสนาจนกระทงกลาวกนวา พระภกษผทรงคณธรรมปฏเสธทจะรวมสงฆกรรมกบพวกอลชชกบเดยรถยนอกพระพทธศาสนา

ตตยาสงคายนาสาเรจในปท 17 แหงรชกาล พระเจาอโศกรบสงวา “บดนคระสงฆบรสทธแลว ขอพระคณเจาจงประกอบอโบสถสงฆกรรมเถด”

แตนนจงทรง สงพระสมณทตไปประกาศศาสนา 9 สาย คอ 1. พระมชฌนตกะ ไปกษมระและคนธาระ 2. พระโยนธรรมรกขต (เชอสายกรก) ไปอปรนตกะ 3. พระมชฌมะ ไปหมวนตะประเทศ (แถบภเขาหมาลย) 4. พระมหารกขตะ ไปแควนโยนะ (เขาใจวาจะเปนราชอาณาจกรแบกเตรยทางทศพายพ) 5. พระมหาธรรมรกขตะไปแควนมหาราษฏร

- 47 -

6. พระรกขตะไปแควนวนวาส (กรรณาฏเหนอ) 7. พระมหานามะ ไปมหสมณมณฑล (ไมซอร) 7. พระโสณะและพระอตตระไปสวรรณภม 9. พระมหนท พรอมดวยศษยพระโมคคลลบตรตสสะอก 4 รป คอ พระอฏฐยะ พระอตตยะ

พระสมพละ และพระภทรสาละ ไปประกาศศาสนาในลงกาตอมาไดทรงโปรดใหพระสงฆมตตาเถรนาหนอ พระศรมหาโพธ จากพทธคยาไปปลก ณ เมองอนราธประ ทประเทศลกา พรอมทงใหอปสมบทแกเหลากลสตรในลงกาทประสงคจะเปนภกษณ

พระเจาอโศก ทรงโปรดใหสรางจารกเมอป พ.ศ. 231 ปท 12 ในรชกาล ทรงสรางวดครบ 74,000 แหง ในป พ.ศ. 235

พ.ศ. 247 พระอครมเหส คอพระนางอสนธมตตาสวรรคต พ.ศ. 250 ทรงสถาปนาพระนาง ตษยรกษตาเปนพระอครมเหส ในป พ.ศ. 252 พระนางตษยรกษตา ไมพอพระทยทพระเจาอโศกทรงให ความสนพระทย เอาพระทยใสตนพระศรมหาโพธ (ตนโพธตรสรทพทธคยา) จงไดพยายามทาลายลาง ตนพระศรมหาโพธ พระเจาอโศก ทรงเสยพระทยเปนอนมาก ทรงใชความพยายามสดกาลงความสามารถ ชบชวต ตนพระศรมหาโพธไดสาเรจ

พระเจาอโศกมหาราชเสวยราชยรวมทงสน 37 ป (พ.ศ. 217 - พ.ศ. 260) ในบนปลายแหงพระชนมชพ ทรงไดรบพระสมญญาวา พระเจาธรรมาโศกราช และคมภรทปวงศ เรยกพระองควา “ปยทสส” เสดจสวรรคตเมอ พ.ศ. 255 เมอสนรชสมยของพระเจาอโศกแลว ราชวงศโมรยะกคอยเสอมสญหาย ไปในทสด

ทมา http://www.watkoh.com/forum/index.php?topic=1331.0

- 48 -

159. ขอใดตอไปนมไดเกดขนในรชสมยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว 1. เมองจาลองดสตธาน 2. การยกเลกจารตนครบาล 3. พระราชบญญตประถมศกษา 4. จฬาลงกรณมหาวทยาลย 5. การใหสทธเสรภาพนกเขยนและนกหนงสอพมพ

คาอธบาย 1. เมองจาลองดสตธาน ดสตธาน เปนเมองประชาธปไตย ทพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว สรางขนเมอ 21 กรกฎาคม พ.ศ.

2461 ดสตธานเปนเมองเลก ๆ มเนอท 3 ไร ตงอยบรเวณรอบพระทนงอดร ในพระราชวงดสต มลกษณะเปนเมองเลก ๆ คลายเมองตกตา มขนาดประมาณ 1 ใน 20 เทาของจรง ประกอบดวย พระราชวง ศาลารฐบาล วดวาอาราม สถานทราชการ โรงทหาร โรงเรยน โรงพยาบาล ตลาดรานคา ธนาคาร โรงละคร ประมาณเกอบสองรอยหลง เพอเปนแบบทดลองของการปกครองแบบประชาธปไตย รปแบบดดแปลงมาจากธรรมนญการปกครองเทศบาลขององกฤษ โดยพระองค และขาราชบรพาร ทดลองทาตวเปนพลเมองของดสตธานดวยตนเอง มการจดการเลอกตง ประชมสภา มการจดเกบภาษ ออกหนงสอพมพ

ตอมาดสตธานไดโตขนอยางรวดเรวจนไมมทจะสรางบานเรอน พอดกบเวลาทจะสรางพระราชฐานใหมทวงพญาไทจงไดทรงโปรดเกลาฯ ใหยายเมองทงเมองไปตงทบรเวณวงพญาไท เมอเดอนธนวาคม พ.ศ. 2462 ในจานวนบานเลก ๆ นน มศาลาวาการมณฑลดสตธานและมนาคาศาลา ซงมความหมายวา ศาลาของประชาชน เทากบวาเปนทตงสภาจงหวด รชกาลท 6 ทรงเปนนาคาแหงดสตธานผหนง ทรงใชนามแฝงวา นายราม ณ กรงเทพ ทรงเปนทนายและทรงเปนมรรคทายกวดพระบรมธาต ทรงเปนพระราชมน เจาอาวาสวดธรรมธปไตย และทรงแสดงพระธรรมเทศนาจรง ๆ ดวย นอกจากนทรงใหคาปรกษาเกยวกบกรณพพาทเรองทดน

2. การยกเลกจารตนครบาล เกดขนในสมยรชกาลท 5 พระมหากษตรยไทยทกพระองคทรงใหความสนพระราชหฤทยในการทานบารงปรบปรงบานเมองมาโดยตลอด

อกทงทรงใหความสาคญในความสมพนธระหวางพระองคพระมหากษตรยกบประชาชน ในสมยรชกาลท 4 ทรงพจารณาเหนวาประเพณบางอยางทเคยปฏบตกนมาแตเดม เชนหามราษฎรเขาใกลชดเวลาเสดจพระราชดาเนน และบงคบใหราษฎรปดประตหนาตางบานเรอนเปนประเพณทลาสมย จงโปรดเกลาฯ ใหยกเลกและอนญาตใหราษฎรเขาเฝาโดยสะดวก และเปดโอกาสใหผ ทไดรบความเดอดรอนถวายฎการองทกขไดในขณะทเสดจพระราชดาเนนดวย ในสวนราชสานกทรงมประกาศใหขาราชการสวมเสอเขาเฝาตามธรรมเนยมนยมในอารยะประเทศ ทรงใหชาวตางประเทศเขารวมในงานพระราชพธ และโปรดเกลาฯ ใหสรางเครองราชอสรยาภรณเลยนแบบประเทศทางตะวนตกซงนบวามในเมองไทยเปนประเทศแรกในเอเชยตอมาในสมยรชกาลท 5 ทรงให "ยกเลกประเพณหมอบคลานเขาเฝา" โดยในวนพระราชพธบรมราชาภเษกครงท 2 ในป พ.ศ. 2416 เมอเสดจออกมหาสมาคม เพอใหเจานาย ขาราชการ และทตานทตเขาเฝา ไดโปรดเกลาฯใหประกาศเลกประเพณหมอบคลานและใหยนเฝาฯ ตามประเพณตะวนตก

นอกจากนยงทรงให "ยกเลกจารตนครบาล" ดวยทรงพจารณาเหนวาวธการไตสวนของตลาการตามระเบยบทใชอานาจขเขญถามจาเลยอยางทารณ เชน การบบขมบ ตอกเลบ ซงเรยกวาจารตนครบาลนนเปนวธการลงโทษทเกนควรไมเปนการยตธรรม ชาวยโรปตางตงขอรงเกยจดวยเปนการทารณไรอารยธรรม จงโปรดเกลาฯ ใหประกาศยกเลกและวางระเบยบวธซกฟอกพยานสบหลกฐานใหมทรงแกไขดดแปลงพระราชกาหนดกฎหมายใหราษฎรไดรบความยตธรรมเสมอหนากน

- 49 -

3. พระราชบญญตประถมศกษา พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงรเรมการสรางโรงเรยนขนแทนวดประจารชกาล อนไดแก โรงเรยน

มหาดเลกหลวง ตอมาในรชกาลท 7 ไดสถาปนาเปน โรงเรยนวชราวธวทยาลย อกทงยงโปรดใหยกฐานะโรงเรยนขาราชการพลเรอนในพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ขนเปน จฬาลงกรณมหาวทยาลย ในพ.ศ. 2459 นบเปนมหาวทยาลยแหงแรกของประเทศไทย โดยม 4 คณะ ในขณะนน คอ คณะแพทยศาสตร คณะรฐประศาสนศาสตร คณะวศวกรรมศาสตร คณะอกษรศาสตรและวทยาศาสตร

ในพ.ศ. 2464 ไดทรงตราพ.ร.บ.ประถมศกษาขน นบเปนครงแรกในประวตการศกษาไทยทมกฏหมายคาประกนความมนคงในการจดการศกษาในระดบน โดยมสาระสาคญคอใหเดกทกคนทมอายตงแต 7 ปบรบรณเรยนหนงสอในโรงเรยนจนถง 14 ปบรบรณ นอกจากน ยงไดทรงตราบพ.ร.บ.โรงเรยนราษฎรขน เพอควบคมการดาเนนงานดานการศกษาของเอกชนใหมประสทธภาพ

4. จฬาลงกรณมหาวทยาลย รชกาลท 6 ทรงยกฐานะโรงเรยนขาราชการพลเรอนหรอโรงเรยนมหาดเลกหลวงเดม ใหเปนสถาบนอดมศกษา

ใหชอวา “จฬาลงกรณมหาวทยาลย” เปนมหาวทยาลยแหงแรกของไทย ใน พ.ศ.2459 เพอจะไดผลตผ มความรความสามารถสงสาหรบเปนกาลงในการพฒนาประเทศ โดยไมตองจางชาวตางประเทศดวยคาจางแพง บางคนทางานไมคอยไดผล เพราะขาดความรความเขาใจ สภาพแวดลอมและปญหาทประเทศไทยกาลงประสบอย

5. การใหสทธเสรภาพนกเขยนและนกหนงสอพมพ พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว รชกาลท 6 ทรงเปนผวางรากฐานสถาบนการสอสารมวลชนใหเปน

ฐานนดรทมเกยรตภม และศกดศร โดยการอทศเวลา และพระปรชาสามารถใหกบการทาหนงสอพมพ การเขยนลงหนงสอพมพและการแสดงความคดเหนอยางมเหตผล แทนทจะทรงใชอานาจของพระมหากษตรยในระบอบสมบรณาญาสทธราช เพอปรามหรอบงคบควบคมหนงสอพมพ กลบแสดงความทศนะสวนพระองคใหเหนวา หนงสอพมพยอมมบทบาททางการเมองและสงคมบนพนฐานของหลกการเสรนยม

และตลาดเสรของขาวสารและความคดเหนพระองคทรงใชสทธเสรภาพแกหนงสอพมพในการลงบทความโตแยงความคดเหนของพระองคอยางเตมทหลงขนครองราชยได 6 เดอน พระบาทสมเดจพระมงกฏเกลาเจาอยหว ทรงเรมใชการสอสารพลงกลม (GROUP DYNAMICS COMMUNCATION) ชวยแกปญหาและพฒนาแนวทางการบรหารประเทศ ดวยการจดตงกองเสอปาขน ในจงหวดตางๆ รวมทงใหนกเรยนมธยมทกคนเปนลกเสอ

พระองคทรงออกหนงสอพมพ “ดสตสมต” มาเพอสนบสนนกจการเสอปาและลกเสอรวมทงแนวความคดนยมไทยและเสรประชาธปไตยของพระองคโดยตรง เพอรณรงคใหเกดความรก ความสามคคในชาตอนรกษความเปนชาตไทย สรางชาต ใหกาวหนาทดเทยมอารยประเทศทงหลาย มการตพมพพระราชนพนธในลกษณะบทความและบทกว ภายใตนามปากกา “อศวพาห”, “รามจตต”, และ “พนแหลม” ดวยเหตทมการใหสทธเสรภาพแกหนงสอพมพจงมการลงขาวกนรนแรงทาใหเกดคดฟองรองและหาตวบรรณาธการลงโทษไมได พระองคจงทรงโปรดใหตราพระราชบญญตสมด และหนงสอพมพ พ.ศ. 2465 ขน ประกาศใชในวนท 30 มกราคม พ.ศ. 2465 เพอกาหนดใหเจาของและบรรณาธการมความรบผดชอบในหนงสอพมพนนๆ นบเปนกฎหมายเกยวกบหนงสอพมพฉบบแรก ตอมาไดถกยกเลกโดยพระราชบญญตสมดเอกสารและหนงสอพมพ พ.ศ. 2476

- 50 -

พระบาทสมเดจพระมงกฏเกลาเจาอยหว ทรงสงเสรมกจการหนงสอพมพไทย ใหเจรญกาวหนาอยางทสดทรงเปนผ ทสนพระทยในการแสดงความคดเหนทางหนงสอพมพทรงใชสทธเสรภาพแกหนงสอพมพในการโตแยงพระองคอยางเตมท นบเปนพนฐานของประชาธปไตย ในสมยสมบรณาญาสทธราชอยางแทจรง

ทมา http://th.wikipedia.org/wiki/ดสตธาน http://www.chaiwbi.com/0drem/web_children/2546/cpu02/001/07.html http://entertain.tidtam.com/data/12/0022-1.html

http://www.bp-smakom.org/BP_School/Social/King/History-R4-6.htm http://www.thaipressasso.org/museum.php

- 51 -

160. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยฯ ไดใหความสาคญตอการทประเทศไทยตองมพรรคการเมองอยางไร 1. กาหนดใหประชาชนเลอกพรรคการเมอง และผสมครรบเลอกตงสงกดพรรคการเมอง 2. เพอใหประชาชนมทางเลอกทหลากหลาย และมคนดๆ เขามาทางานการเมองมากขน 3. เพอสอนเรองประชาธปไตยทางออมกบคนไทย โดยใหมเสรภาพในการสงกดพรรคการเมอง

และการรบเลอกตง 4. เพอใหประชาชนมสทธมเสยงเทากน และมความเสมอภาคทางการเมอง 5. เปนองคกรหนงทางดานการเมอง ทประชาชนตองเลอกผแทนของตนเองจากพรรคการเมอง

ตางๆ นน คาอธบาย ความเบองตน สทธในการแสดงความคดเหนเปนสทธตามธรรมชาตของมนษยทกคนทตดตวมาแตกาเนด ในการปกครอง

ระบอบประชาธปไตยนน รฐตองรบรองและคมครองสทธในการแสดงความคดเหนของประชาชน ซงสทธในการแสดงความคดเหนนนตอมาไดขยายตวออกไปเปนสทธในการรวมตวเพอแสดงความคดเหนนน เพราะสทธในการแสดงความคดเหนนน ยอมไรประโยชนหากประชาชนทมความคดเหนดงกลาวไมสามารถเขามารวมตวเพอแลกเปลยนความคดเหน ซงคอการจดตง และเขาเปนสมาชกพรรคการเมองนนเอง พรรคการเมองจงเปนองคกรทางการเมองประเภทหนงทมความสาคญตอระบอบประชาธปไตยสมยใหมเปนอยางยง

ความหมายของพรรคการเมอง มผใหความหมายของพรรคการเมองไวมากมาย โดยสวนใหญมลกษณะรวมกนอยสามประการ ดงน 1. เปนกลมบคคลทมการจดตงองคกรรวมกน 2. มอดมการณทางการเมองรวมกน คอ สมาชกสวนใหญมความเหนในทางการเมอง เศรษฐกจ และสงคมใน

แนวทางกวางๆคลายๆกน 3. มวตถประสงคใหไดมาซงอานาจมหาชน และใชอานาจนนดาเนนการหรอบรหารประเทศใหบรรล

วตถประสงคขางตน ลกษณะประการนสาคญยงเพราะโดยธรรมชาตในสงคมอาจมการรวมตวกนของบคคลทมความคดเหนคลายกนเขาดวยกน หากแตถากลมดงกลาวไมประสงคจะเขามาบรหารประเทศแลว ยอมไมใชพรรคการเมอง อาจเปนสหภาพแรงงาน สมาคม หรอมลนธเทานน โดยสรป ความหมายของพรรคการเมอง คอ กลมบคคลทมการจดตงองคกรรวมกนโดยมอดมการณทางการเมองเหมอนกน โดยกลมดงกลาวมวตถประสงคจะยดกมอานาจรฐ หรอกลาวอกนยหนง คอ เขาเปนรฐบาลเพอดาเนนการตามอดมการณของตนใหสมฤทธผล

หนาทของพรรคการเมอง แมหนาทของพรรคการเมองจะมอยหลายประการ แตอาจแยกหนาทหลกของพรรคการเมองออกเปนสอง

ประการใหญๆ หนาทอนๆนนเพยงแตแยกยอยออกจากหนาทหลกทงสองประการนเทานน หนาทของพรรคการเมอง คอ 1. พรรคการเมองเปนตวกลางเชอมความตองการและบทบาทของประชาชนกบรฐบาล ลาพงประชาชนแตละคนนนยอมไมมอทธพลตอรฐบาล หากแตถาประชาชนทมความเหนตรงกนมารวมตวกน

เขา ทาความคดเหนของตนใหเปนปกแผนเปนนโยบายของพรรคการเมองเพอเสนอตอประชาชนคนอนๆพจารณาเลอกตงพรรคของตน ความตองการของประชาชนจงจะมนาหนกขน พรรคการเมองจะเปนผรวบรวม คดเลอก และสงผานประเดน

- 52 -

เกยวกบผลประโยชนของประชาชนและกลมผลประโยชนตางๆทเปนฐานเสยงของตนเขาสการพจารณาของรฐ และผลกดนใหรฐบาลนาความตองการดงกลาวไปปฏบต ทาใหรฐบาลมโอกาสไดสอสารกบประชาชนผานตวกลาง

นอกจากน ในแงตวกลางเชอมบทบาทของประชาชนกบรฐบาล พรรคการเมองยงเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในการเมอง โดยคดเลอกผ มความสามารถมาเปนผสมครรบเลอกตงเพอชงชยเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร หรอรฐบาลแทนประชาชนสวนใหญ โดยในหนาทน พรรคการเมองตองสงเสรมใหประชาชนมความรดานการเมองการปกครองประเทศดวย

2. พรรคการเมองเปนผใชอานาจทางการเมอง หากพรรคการเมองสามารถชนะการเลอกตงไดเสยงขางมากในรฐสภา และจดตงรฐบาล พรรคการเมองยอม

เปนผ กาหนดกฎหมายตามความประสงคของประชาชน และนากฎหมายนนไปยงคบใช พรรคการเมองกลายเปนผ นาความตองการของประชาชนมาปฏบตใหเกดผลดวยตนเอง นอกจากน การใชอานาจพรรคการเมองยงหมายรวมถงการทพรรคการเมองเปนฝายคานทคอยตรวจสอบควบคมการใชอานาจของฝายรฐบาล โดยการตงกระทถาม พจารณากลนกรองรางพระราชบญญต รวมทงการเสนอญตตอภปรายไมไววางใจรฐบาล

คณคาของพรรคการเมองตอการปกครองระบอบประชาธปไตย แมแตในการปกครองระบอบทไมเปนประชาธปไตย กยงสามารถมพรรคการเมองได อาท พรรคคอมมวนสตใน

ประเทศทมการปกครองระบอบสงคมนยม แตพรรคการเมองเหลานนไมสามารถทาหนาทพรรคการเมองได เพราะมไดเปนตวกลางเสนอความตองการของประชาชนใหแกรฐบาล ตลอดจนมไดเปดโอกาสใหประชาชนทสนใจเขามามสวนรวมในทางการเมองแตอยางใด ในสวนการใชอานาจรฐ พรรคการเมองเหลานนมไดทาหนาทตรวจสอบการใชอานาจรฐใหแกประชาชนดงเชนทพรรคการเมองควรทา

จะเหนไดวา พรรคการเมองจะปฏบตหนาทของตนไดกแตในภาวการณทมพรรคการเมองหลายพรรคเขารวมแขงขนกน อนจะเกดในบรรยากาศประชาธปไตย ซงรบรองความเสมอภาค สทธในการเขาถงขอมล สทธในการชมนม สทธในแสดงความคดเหน

แตเดม ในการปกครองระบอบประชาธปไตยทางตรง พรรคการเมองไมใชเรองจาเปน แตเมอสงคมสลบซบซอนยงขน ประชาธปไตยทางตรงยอมใชไมไดผล เนองจากมประชาชนจานวนมาก จงเกดเปนประชาธปไตยแบบตวแทนขน ความจาเปนทจะตองมพรรคการเมองกปรากฏเดนชดขน เพราะผแทนอสระนนมความคดเหนตางๆไดหลากหลายกนออกไป การรวมตวกนเปนพรรคการเมองโดยยอมทงความเหนเลกนอยทไมตรงกนเพอผลประโยชนรวมกนทสาคญกวาจะชวยลดความสบสนในการเลอกผแทนของประชาชนผ มสทธเลอกตงใหมตวเลอกทนอยลงและชดเจนมากยงขน

การจดตงขนเปนพรรคการเมองนนทาใหการเรยกรองของประชาชนดารงอยตอไปโดยไมขนอยกบปจเจกแตละคน เพราะแมวาผ กอตงพรรคการเมองจะตายไป พรรคการเมองกไมสนสดลงไปดวย หากแตสามารถถกรบชวงตอไปโดยสมาชกพรรคคนอนๆ

ในดานการใชอานาจนตบญญต พรรคการเมองจะชวยพจารณากลนกรองความคดเหนของสมาชกสภาผแทนราษฎรโดยถถวนภายในพรรคการเมองกอน จงเสนอตอสภา ทาใหการทางานของฝายนตบญญตรวดเรว ทนเหตการณ และรอบคอบมากขน

พรรคการเมองทาใหรฐบาลมเสถยรภาพมากขน หากรฐบาลจะดาเนนนโยบายในทางใดกสามารถรไดวามสมาชกสภาผแทนราษฎรทยงสนบสนนตนอยเทาใด เพราะผแทนเหลานนสงกดในพรรครวมรฐบาลเดยวกน หากผแทนคนใดจะกระทาตนนอกลนอกทางกยงมวนยพรรคการเมองทตนสงกดอยคอยควบคมอยอกชนหนง

- 53 -

ปจจบน หนาทตางๆทพรรคการเมองเคยมอาจเรมถกแทนทดวยสถาบนอน อาท สอ หรอ องคการภาค

ประชาชน เขามาตรวจสอบการใชอานาจรฐแทนพรรคการเมอง และในบางคราว อาจทาไดดกวาพรรคการเมอง หรอ การทประชาชนสามารถเขามามสวนรวมในการปกครองไดโดยตรง อาท เขาชอเสนอกฎหมาย หรอถอดถอนผ ดารงตาแหนงทางการเมอง ทาใหพรรคการเมองไมไดมบทบาทเทาเดมเชนทเคยมมา แตโดยสภาพสงคมปจจบน พรรคการเมองยงเปนสงทจาเปนอยางยงหากประชาชนตองการธารงประชาธปไตยไว

ทมา http://www.thaipoliticsgovernment.org/wiki/พรรคการเมอง