ความหลากชนิดของเห็ดในพื้นที่สวนพฤกษศาสตร์ท่งค่าย...

12
วารสารวิจัยมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย 10(1) : 148-159 (2561) 148 คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีการประมง มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย เลขที่ 179 หมู ่ที่ 3 ต�าบลไม้ฝาด อ�าเภอสิเกา จังหวัดตรัง 92150 Faculty of Science and Fisheries Technology, Rajamangala University of TechnologySrivijaya, 179 Moo 3 Maifad, Sikao, Trang 92150, Thailand. * ผู้นิพนธ์ประสานงาน ไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์ (Corresponding author, e-mail): [email protected] ความหลากชนิดของเห็ดในพื้นที่สวนพฤกษศาสตร์ทุ ่งค่าย จังหวัดตรัง Species Diversity of Mushroom in Thung Khai Botanical Garden, Trang Province ฌานิกา แซ่แง่ ชูกลิ ่น * สุวิทย์ จิตรภักดี วรรณวิภา ไชยชาญ ชนะ หุ้นย่อง และ ธีระศักดิ ์ รูปสม Chanika Saenge Chooklin * , Suwit jitpukdee, Wanvipa Chaichan, Chana Hunyong and Teerasak Rubsom บทคัดย่อ การศึกษาความหลากชนิดของเห็ดในพื ้นที่สวนพฤกษศาสตร์ทุ ่งค่าย จังหวัดตรัง ด�าเนินการในช่วง เดือนมิถุนายนถึงเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2558 และเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2558 ถึง เดือนมกราคม พ.ศ. 2559 ระยะเวลาการส�ารวจและเก็บตัวอย่างเห็ด รวม 6 เดือน ในพื ้นที่ส�ารวจ 2 เส้นทางโดยเส้นทางที่ 1 เส้นทาง ปั่นจักรยาน ระยะทาง 5 กิโลเมตร และ เส้นทางที่ 2 เส้นทางเดินศึกษาธรรมชาติสะพานเรือนยอดไม้ ระยะทาง 3 กิโลเมตรการส�ารวจและเก็บตัวอย่างใช้วิธีบันทึกภาพ บันทึกชื่อเห็ดที่พบเพื่อน�ามาจ�าแนก และจัดท�าบัญชีรายชื่อของเห็ด จากการส�ารวจความหลากชนิดของเห็ดในพื ้นที่สวนพฤกษศาสตร์ทุ ่งค่าย จังหวัดตรัง สามารถจัดจ�าแนกได้ 6 อันดับ16 วงศ์และ 27 ชนิดโดยพบความหลากชนิดของเห็ดที่พบมาก 3 อันดับ คือ เห็ดใน Order Agaricales, Polyporales และ Pezizales และสามารถจ�าแนกเป็นเห็ดทีรับประทานได้15 ชนิดและรับประทานไม่ได้12 ชนิด ค�าส�าคัญ: เห็ด, ความหลากชนิด, สวนพฤษศาสตร์ทุ่งค่าย, จังหวัดตรัง

Upload: others

Post on 20-Jul-2020

4 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ความหลากชนิดของเห็ดในพื้นที่สวนพฤกษศาสตร์ท่งค่าย จังหวัด ...rdi.rmutsv.ac.th/rmutsvrj/download/year10-issue1-2561/148.pdf ·

วารสารวจยมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลศรวชย10(1):148-159(2561)148

คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลยการประมงมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลศรวชย เลขท179หมท3ต�าบลไมฝาด

อ�าเภอสเกาจงหวดตรง92150

FacultyofScienceandFisheriesTechnology,RajamangalaUniversityofTechnologySrivijaya,179Moo3Maifad,Sikao,

Trang92150,Thailand.* ผนพนธประสานงานไปรษณยอเลกทรอนกส(Correspondingauthor,e-mail):[email protected]

ความหลากชนดของเหดในพนทสวนพฤกษศาสตรทงคาย จงหวดตรง

Species Diversity of Mushroom in Thung Khai Botanical Garden,

Trang Province

ฌานกาแซแงชกลน*สวทยจตรภกดวรรณวภาไชยชาญชนะหนยองและธระศกดรปสม

ChanikaSaengeChooklin*,Suwitjitpukdee,WanvipaChaichan,

ChanaHunyongandTeerasakRubsom

บทคดยอ

การศกษาความหลากชนดของเหดในพนทสวนพฤกษศาสตรทงคายจงหวดตรงด�าเนนการในชวง

เดอนมถนายนถงเดอนสงหาคมพ.ศ.2558และเดอนพฤศจกายนพ.ศ.2558ถงเดอนมกราคมพ.ศ.2559

ระยะเวลาการส�ารวจและเกบตวอยางเหดรวม6เดอนในพนทส�ารวจ2เสนทางโดยเสนทางท1เสนทาง

ปนจกรยานระยะทาง5กโลเมตรและเสนทางท2เสนทางเดนศกษาธรรมชาตสะพานเรอนยอดไม

ระยะทาง3กโลเมตรการส�ารวจและเกบตวอยางใชวธบนทกภาพบนทกชอเหดทพบเพอน�ามาจ�าแนก

และจดท�าบญชรายชอของเหดจากการส�ารวจความหลากชนดของเหดในพนทสวนพฤกษศาสตรทงคาย

จงหวดตรงสามารถจดจ�าแนกได6อนดบ16วงศและ27ชนดโดยพบความหลากชนดของเหดทพบมาก

3อนดบคอเหดในOrderAgaricales,PolyporalesและPezizalesและสามารถจ�าแนกเปนเหดท

รบประทานได15ชนดและรบประทานไมได12ชนด

ค�าส�าคญ:เหด,ความหลากชนด,สวนพฤษศาสตรทงคาย,จงหวดตรง

Page 2: ความหลากชนิดของเห็ดในพื้นที่สวนพฤกษศาสตร์ท่งค่าย จังหวัด ...rdi.rmutsv.ac.th/rmutsvrj/download/year10-issue1-2561/148.pdf ·

149วารสารวจยมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลศรวชย10(1):148-159(2561)

ABSTRACT

TheaimofthisresearchwastostudyspeciesdiversityofmushroominThungKhaiBotanicalGarden,Trangprovince.MushroomsampleswerephotographedduringJunetoAugust2015,andNovember2015toJanuary2016.Theywereexploredfromtworoutes : thecyclingrouteof5kilometersandthenaturetrailof3kilometers.Themushroomsampleswerestudiedandidentifiedbytheirscientificnamesandtheresultofthegenericlevel.Thiswasachievedcomparingspecimenswithdescriptionsandphotographsinreferencesandkeys.studyshowedthat6orders,16families,and27specieswereidentified.ThemostdiversityfoundwasOrderAgaricales,OrderPolyporalesandOrderPezizales.Additionally,12speciesofpoisonousmushroomand15speciesofediblemushroomwereindicated.

Key words:mushroom,speciesdiversity,ThungKhaibotanicalgarden,Trangprovince

บทน�า สวนพฤกษศาสตร(BotanicalGarden)เปน

สถาบนทมการด�าเนนการเพอรวบรวมพนธไม

ทกชนด ในทกภมภาคของประเทศและจาก

ตางประเทศทงไมยนตนไมพมและพชลมลก

ตางๆโดยอาจจะใชเปนพนทปาดงเดมหรอพนท

วางเปลาเพอปลกรวบรวมพนธไมโดยจดปลกตาม

ระบบของการจดจ�าแนกตนไมทางพฤกษศาสตร

เพอตอบสนองตอวตถประสงคดานการศกษา

สนทรยภาพวทยาศาสตร เศรษฐศาสตรและ

นนทนาการ

สวนพฤกษศาสตรทงคายจงหวดตรงม

พนท2,600ไร มความหลากหลายทางชวภาพ

กลาวคอมความหลากหลายทางพนธกรรมพช

ความหลากหลายในชนดพนธและความหลากหลาย

ในระบบนเวศซงนายชวนหลกภยอดตนายก

รฐมนตรมความตองการจะใหมสวนพฤกษศาสตร

ทมมาตรฐานสากลขนในภาคใตเพออนรกษและ

รวบรวมพรรณไมประจ�าถนพชสมนไพรและพช

ทใกลจะสญพนธต งแตพ.ศ. 2536 เปนตนมา

และพนทปาสวนใหญเปนปาดบชนปาพรและ

ปาฟนสภาพตามธรรมชาตซงมความหลากหลาย

ทางชวภาพดานพรรณพชและสตวปาอกทงมระบบ

การจดสวนตามหลกอนกรมวธานคอการรวบรวม

สวนพรรณไมจ�านวน65สวนพรรณไมและวงศไม

ทมลกษณะเดนในพนทสวนพฤกษศาสตรทงคาย

คอไมวงศยางซงลกษณะเดนของวงศยางคอเปน

ไมตนมขนาดสงใหญและผลมปกตงแต2-3หรอ

5ปกเชนกระบากเคยมและยางเปนตนท�าให

พนทปามความหลากหลายทางชวภาพและเปน

พนทปาทอดมสมบรณประกอบไปดวยกลวยไม

ปานานาชนด

นอกจากกลวยไมปาชนดตางๆ ทใกล

สญพนธ ทตองอน รกษไวแลว ในสวนของ

สวนพฤษศาสตรทงคายยงมความหลากหลาย

ทางชวภาพอนๆ ทนาสนใจศกษาไดแก เหด

Page 3: ความหลากชนิดของเห็ดในพื้นที่สวนพฤกษศาสตร์ท่งค่าย จังหวัด ...rdi.rmutsv.ac.th/rmutsvrj/download/year10-issue1-2561/148.pdf ·

วารสารวจยมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลศรวชย10(1):148-159(2561)150

เนองจากเหดถอเปนกลมสงมชวตทส�าคญใน

ระบบนเวศ มความสมพนธทหลากหลายกบ

สงมชวตชนดอนๆในระบบนเวศ(พทกษ,2557)

นอกจากนเหดยงเปนสงมชวตกลมหลกทใชใน

การชวดความอดมสมบรณของสภาพปาและเปน

แหลงอาหารซงขอมลทางวชาการของชนดเหด

ตางๆ ไมวาเปนชอทองถน ชอวทยาศาสตร

ลกษณะทางสณฐานวทยาของเหดทกนไดและ

เหดมพษยงไมไดมการศกษาไวแตอยางใดดวย

เหตนคณะผวจยจงไดเขาไปด�าเนนการส�ารวจและ

ศกษาในพนทเพอทจะไดทราบถงจ�านวนชนดท

ถกตองลกษณะทางสณฐานวทยาทส�าคญตลอดจน

การใชประโยชนของเหดทไดส�ารวจพบในบรเวณ

พนทสวนพฤกษศาสตรทงคายจงหวดตรง(สมชย,

2551)

โดยงานวจยนศกษาความหลากชนดของ

เหดในพนทสวนพฤกษศาสตรทงคายจงหวดตรง

และน�าผลทไดมาจดท�าบญชรายชอของเหดท

สามารถรบประทานไดกบไมสามารถรบประทาน

ไดในพนทสวนพฤกษศาสตรทงคายจงหวดตรง

เพอประโยชนส�าหรบการอนรกษและการใช

ประโยชนตามโครงการอนรกษพนธกรรมพช

อนเนองมาจากพระราชด�ารของสมเดจพระเทพ

รตนราชสดาฯสยามบรมราชกมารเพอเกบรวบรวม

พนธเหดตางๆไวใชประโยชนในการจดจ�าแนก

เหดกนไดเหดพษใชเปนขอมลทสามารถน�าไป

ศกษาตอยอดไดตอไป(วพรพรรณ,2558)

วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาความหลากชนดของเหดใน

พนทสวนพฤกษศาสตรทงคายจงหวดตรง

2. เพอจดท�าบญชรายชอของเหดทสามารถ

รบประทานไดกบไมสามารถรบประทานไดใน

พนทสวนพฤกษศาสตรทงคายจงหวดตรง

วธด�าเนนการวจย ส�ารวจและเกบตวอยางในบรเวณเสนทาง

ศกษาธรรมชาตภายในสวนพฤกษศาสตรทงคาย

ต�าบลทงคายอ�าเภอยานตาขาวจงหวดตรงโดยม

2 เสนทางคอเสนทางท1 เสนทางปนจกรยาน

และเสนทางท 2 เสนทางเดนศกษาธรรมชาต

สะพานเรอนยอดไม(ภาพท1)และไดแบงการ

ส�ารวจเปน 2 ระยะ คอระยะท 1 ต งแตเดอน

มถนายนถงสงหาคมพ.ศ.2558และระยะท2

ต งแตเดอนพฤศจกายนพ.ศ.2558ถงมกราคม

พ.ศ.2559ระยะเวลาการส�ารวจและเกบตวอยางเหด

รวมทงสน6เดอนโดยมวธการส�ารวจดงตอไปน

1. การส�ารวจสภาพแวดลอมเบองตน

1.1ส�ารวจพรรณไมเบองตนในเสนทาง

เดนตางๆเพอเลอกและก�าหนดเสนทางเดนใน

การศกษาเหดทเหมาะสม

1.2 บนทกขอมลพรรณไมเ บองตนใน

เสนทางเดนทง2เสนทาง

2. วธการส�ารวจ

2.1ก�าหนดเสนทางส�ารวจในแผนทเพอให

ครอบคลมทวพนทสวนใหญในสวนพฤกษศาสตร

ทงคายทกสภาพสงคมพชเพอส�ารวจเหดในปา

ดงภาพท1

2.2 เ ดนส�ารวจตามเสนทางทก�าหนด

โดยใหส�ารวจ2ขางทางเขาไป30เมตรดงภาพท2

Page 4: ความหลากชนิดของเห็ดในพื้นที่สวนพฤกษศาสตร์ท่งค่าย จังหวัด ...rdi.rmutsv.ac.th/rmutsvrj/download/year10-issue1-2561/148.pdf ·

151วารสารวจยมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลศรวชย10(1):148-159(2561)

2.3 บนทกภาพเหด และจดบนทกชอ

พนเมองและชอวทยาศาสตรในกรณทพบตวอยาง

เหดทไมสามารถจดจ�าแนกได จะเกบตวอยาง

พรอมบนทกภาพไว

2.4 สมภาษณเจาหนาทหรอผ มความร

เรองเหดในสวนพฤกษศาสตรทงคายเพอขอทราบ

ขอมลเพมเตมเกยวกบเหดทส�ารวจพบ

2.5จดจ�าแนกตวอยางเหดจากตวอยางจรง

และภาพถายโดยการเปรยบเทยบ และอางอง

จากหนงสอความหลากหลายของเหดและรา

ขนาดใหญในประเทศไทย(อนงคและคณะ,2548)

และจดท�าบญชรายชอทงชอสามญ ชอทองถน

ชอวทยาศาสตรและชอวงศของตวอยางเหดท

เกบมาได โดยแยกประเภทของเหดทสามารถ

รบประทานไดและไมสามารถรบประทานได

ผลและวจารณ งานวจยนไดศกษาความหลากชนดของเหด

ในพนทสวนพฤกษศาสตรทงคายจงหวดตรงผวจย

ไดส�ารวจและเกบตวอยางเหดในพนทเสนทาง

ศกษาธรรมชาตท ง2 เสนทางโดยตงอยทหม2

อ�าเภอยานตาขาวจงหวดตรงในพนทประมาณ

2 ,600 ไ รพบว าสภาพภ มศาสตรของพ น ท

สวนพฤกษศาสตรทงคายจงหวดตรงเปนทราบ

มเนนเขาเตยๆ ซงเปนตนน� าของล�าหวยเลกๆ

ลกษณะปาจะเปนปาดบชนปาพรและทงหญา

เปนพนทปาไมทแวดลอมดวยชมชนเลกๆโดย

รอบสงจากระดบน� าทะเลปานกลาง15-40เมตร

จดสงสดของพนทคอควนชางหมาด มระดบ

ความสง40 เมตรจากระดบน� าทะเลปานกลาง

และในพนทสวนพฤกษศาสตรทงคายมเสนทาง

เดนศกษาธรรมชาต2เสนทางผลการศกษาพบวา

เสนทางท 1 เสนทางปนจกรยานระยะทาง 5

กโลเมตร ซงเปนเสนทางทใชในการเดนศกษา

ธรรมชาตและปนจกรยานจะประกอบดวยปาดบชน

และปาทฟนสภาพตามธรรมชาตซงมชนดพรรณ

ไมประกอบดวยตนเคยมตนกระบากตนยางมนหม

ตนหวาและตนตนเปดเปนตนส�าหรบเสนทางท2

เสนทางเดนศกษาธรรมชาตสะพานเรอนยอดไม

ระยะทาง3 กโลเมตร ซงเปนเสนทางทใชเดน

ศกษาธรรมชาตและเปนทเดนศกษายอดไมจะ

ประกอบดวยปาดบชนปาพรและปาทฟนตาม

สภาพธรรมชาต มชนดพรรณไมประกอบดวย

ตนเคยมตนกระบากตนยางมนหมตนหวาพร

ตนเสมด ตนสงเครยด ตนสานน� า ตนหวาย

ตนระก�าและเฟรนอกหลายชนด

ภาพท 2 ระยะการส�ารวจ2ขางทางเขาไป30เมตรภาพท 1 แผนทเสนทางศกษาในสวนพฤกษศาสตร

ทงคายจงหวดตรง

Page 5: ความหลากชนิดของเห็ดในพื้นที่สวนพฤกษศาสตร์ท่งค่าย จังหวัด ...rdi.rmutsv.ac.th/rmutsvrj/download/year10-issue1-2561/148.pdf ·

วารสารวจยมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลศรวชย10(1):148-159(2561)152

จากการส�ารวจความหลากชนดของเหดใน

พนทสวนพฤกษศาสตรทงคายจงหวดตรงพบวา

เสนทางท1สามารถจดจ�าแนกเหดได5อนดบ

10วงศ16ชนดโดยพบความหลากชนดของเหดปา

ทพบมาก คอไขเหลอง (Amanitehemibapha

Sacc.susp.Javanica)และไขหานขาวระโงกขาว

(AmaniteprincepsCar) Bas.(ตารางท1)

ตารางท 1 บญชรายชอเหดทส�ารวจพบในในพนทสวนพฤกษศาสตรทงคายจงหวดตรง

ล�าดบ อนดบ วงศ ชอวทยาศาสตร ชอภาษาไทย

1 Agaricales Agaricaceae AgaricusrisulphuratusBerk. กระดมทองเหลอง

Clavariaceae Clavariaroses Fr. ปะการงสกหลาบ

Clavulinopsiscorallinorosacea

(Cleland)Corner

เขมแดงอมสม

Scytinopogonangulisporus Cor. ปะการงเขากวางหรอ

ปะการงยอดเขากวาง

Lycoperdaceae Calvatiacraniformis Fr. จาวมะพราว

Marasmiaceae Marasmiuspellucidus

Berk.Br.

รมกระดาษไข

Micromphalebrassicolens

(Romonagn.)Ort

กระเทยมเนา

Nidulariaceae CyathusstriatusWilld.Peas. รงนก

Pleurotaceae Hohenbueheliapetaloides

(Bull.exFr)

นางรมปาขาว

Pluteaceae AmaniagymnopusCor.

ExBas

เหมนเบอ

AmanitehemibaphaSacc.susp.

Javanica

ไขเหลอง,ระโงกเหลอง

AmaniteprincepsCar.Bas. ไขหานขาว,ระโงกขาว

Tricholomataceae Filoboleus manipularis

(Berk.) Sing.

ดาวลกไก

Termitomyces indicusNater โคนปลวกขาวตอก

ยอดน�าตาล

Page 6: ความหลากชนิดของเห็ดในพื้นที่สวนพฤกษศาสตร์ท่งค่าย จังหวัด ...rdi.rmutsv.ac.th/rmutsvrj/download/year10-issue1-2561/148.pdf ·

153วารสารวจยมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลศรวชย10(1):148-159(2561)

ตารางท 1 (ตอ)

ล�าดบ อนดบ วงศ ชอวทยาศาสตร ชอภาษาไทย

2 Boletales Boletaceae BoletellusemodensisSing. ตบเตาเกลดแดงคล�า

Boletellusegrieipurpurus Cor. เสมด

Heimellajaponica Hongo. ปอดมาตาขายแดง

Scierodermataceae Sclerodermaflavidum Ell.

Et.Ev.

-

3 Phallales Phallaceae Dictyophoraindusiata(Vent.:

Pers.)Fisch

รางแหกกระโปรงยาว

4 Polyporales

Albarellaceae Jahnoporushirus

(Quel.ExCke.) Nuss.

จกไมกอก

Gendermataceae Amaurodermarude

(Berk.)Pet.

จวกงสอบเชย

Microporusxanthopus

(Fr.)Ktz.

กรวยทองตะก

Polyrusalbicans

(Imaz)Teng.

กหลาบขาว

Pycnoporussanguineus

(Fr.)Murr.

ขอนแดงรเลก

5 Russulales Russulaceae LactariussobvellerrusPeack. หรญญกายางขาว

6 Pezizales Sarcoscyphaceae Cookeinasulcipes

(Bk.)Kuntz.

ถวยแดงอมชมพ,

ถวยแชมเปญ

เสนทางท2สามารถจดจ�าแนกได4อนดบ

11วงศ16ชนดโดยพบความหลากชนดของเหดปา

ทพบมากคอพดแพรวาว(Microporusvernicipes)

(Berk.)Ktz.กรวยทองตะก(Microporusxanthopus)

(Fr.)Ktz.กหลาบขาว(Polyrusalbicans)(Imaz)

Teng และถวยแดงอมชมพหรอถวยแชมเปญ

(Cookeinasulcipes)(Bk.) Kuntz.(ตารางท1)

ในการส�ารวจความหลากหลายของชนด

พนธเหดในพนทสวนพฤกษศาสตรทงคายจงหวด

ตรงผลการศกษาชนดเหดในพนทส�ารวจพบทง2

เสนทางและสามารถจดจ�าแนกได6อนดบ16วงศ

27ชนดดงตารางท1และ2โดยพบความหลากชนด

ของเหดปาทพบมาก3อนดบคออนดบAgaricales

วงศPluteaceaeมจ�านวน2ชนดไดแกไขเหลอง,

Page 7: ความหลากชนิดของเห็ดในพื้นที่สวนพฤกษศาสตร์ท่งค่าย จังหวัด ...rdi.rmutsv.ac.th/rmutsvrj/download/year10-issue1-2561/148.pdf ·

วารสารวจยมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลศรวชย10(1):148-159(2561)154

ระโงกเหลอง(Amanitahemibapha)(Berk.&Br.)

Sacc.subsp.(JavanicaCor.&Bas.)และไขหาน

ขาวระโงกขาว(AmaniteprincepsCar.Bas.)

อนดบ P o l y p o r a l e s ป ระกอบดว ย ว งศ

Polyporaceaeจ�านวน3ชนดไดแกพดแพรวาว

(Microporusvernicipes)(Berk)Ktz.กรวยทอง

ตะก(Microporusxanthopus) (Fr.) Ktz.กหลาบขาว

(Polyrusalbicans)(Imaz)Teng.อนดบPezizales

ประกอบดวยวงศ Sarcoscyphaceae จ�านวน

1ชนดไดแกถวยแดงอมชมพหรอถวยแชมเปญ

(Cookeinasulcipes)(Bk.)Kuntz.จากการส�ารวจ

สภาพแวดลอมทางกายภาพและสภาพแวดลอม

พนทของทง2เสนทางโดยเสนทางท1เปนสภาพ

ปาดบชนมากกวาเสนทางท2ซงเสนทางท2เปน

สภาพปาแบบผสมโดยมทงปาดบชนปาพรและ

ปาทฟนสภาพตามธรรมชาตท�าใหเหดบางชนด

ไมสามารถพบไดในทง2เสนทางเชนเหดถวย

แดงอมชมพหรอถวยแชมเปญซงพบในเสนทางท

2แตไมพบในเสนทางท1เหดกระดมทองเหลอง

พบในเสนทางท1แตไมพบในเสนทางท2จาก

สภาพแวดลอมทางกายภาพของเหดซงพบวาเหด

แตละชนดนนตองการสภาพแวดลอมในการเกด

เชนดนน�าอณหภมแสงและอนทรยวตถรวมทง

สงมชวตชนดอนๆจากการศกษาพบทงเหดทเกด

ในสภาพแวดลอมทแตกตางกนคลายคลงกนและ

พบสวนใหญเกดทดนมากกวาขอนไม(สจตรา

และคณะ,2548)เหดจงมหนาทส�าคญในการรกษา

สมดลของสงแวดลอมเหดหลายชนดมความส�าคญ

ตอระบบนเวศปาไมและการเกษตรโดยไมคอรไรซา

(Mycorrhiza)อาศยรวมกบรากพชโดยตางฝายตาง

รบประโยชนรวมกนไมมคาทเหดรวมกระบวนการ

ใชประโยชนโดยไมคอรไรซาไดแกสนกอและ

ยคาลปตสประโยชนและการท�าหนาทของเหด

จดอยในพวกราเชอราแตเปนกลมราทมววฒนาการ

สงกวากลมราอนๆในระบบนเวศเปนตวชวยยอย

สลายทส�าคญของระบบนเวศโดยยอยสารอนทรย

จากซากพชและซากสตวใหผพงกลายเปนดนน�า

ความอดมสมบรณมาสดนและพนปาเปนวงจร

อาหารของพชและสตวตอไป(หนเดอน,2556)

ประโยชนอกอยางของเหดทส�าคญทสดคอเหด

บางชนดสามารถน�ามาเปนยาสมนไพรชวยรกษาโรค

เชน เหดจวกงสอบเชย (Amauroderma rude)

(Berk.)Pet.และเหดปาสามารถใชเปนอาหารได

และเหดปาทนยมรบประทานกนมากหลายชนด

เชนเหดในสกลAmanitaไดแกเหดระโงกเหลอง

และเหดระโงกขาวซงจากการศกษาพบวาในการ

เจรญเตบโตของเหดนนตองอาศยปจจยทเหมาะสม

หลายอยางจงจะทาใหเสนใยของเหดพฒนาและ

รวมตวกนเปนกลมกอนจนเกดเปนดอกเหดขนมา

ไดปจจยตางๆทส�าคญเชนน� าฝนปรมาณความชน

อณหภมและสภาพแวดลอมทเหมาะแกการเจรญ

เตบโตของเหดจากผลการศกษาในครงนแสดง

ใหเหนวาระบนเวศสวนพฤกษศาสตรทงคาย

จงหวดตรงมความอดมสมบรณอยมากพอสมควร

เนองจากพบทงเหดทเปนผยอยสลายตามธรรมชาต

และเหดไมคอรไรซาทเปนประโยชนตอการเจรญ

เตบโตของตนไมซงเหดตางๆ เหลานจะชวย

ยอยสลายซากอนทรยวตถชวยคนแรธาตใหกลบ

คนสระบบนเวศเพมความสมบรณใหกบสวน

พฤกษศาสตรแหงนท�าใหพนทดงกลาวมความ

อดมสมบรณและความหลากหลายทางชวภาพ

ในดานอนๆทงพชสตวและจลนทรยตางๆเพม

มากขน

Page 8: ความหลากชนิดของเห็ดในพื้นที่สวนพฤกษศาสตร์ท่งค่าย จังหวัด ...rdi.rmutsv.ac.th/rmutsvrj/download/year10-issue1-2561/148.pdf ·

155วารสารวจยมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลศรวชย10(1):148-159(2561)

ตารางท 2 บญชรายชอของเหดทส�ารวจพบในพนทสวนพฤกษศาสตรทงคายจงหวดตรง

ล�าดบ ชอภาษาไทย ชอวทยาศาสตร ภาพประกอบ

1 กระดมทองเหลอง Agaricus risulphuratusBerk.

2 ปะการงสกหลาบ Clavaria rosesFr.

3 เขมแดงอมสม Clavulinopsiscorallino-rosaceaCor.

4 ปะการงเขากวางหรอ

ปะการงยอดเขากวาง

ScytinopogonangulisporusCor.

5 จาวมะพราว Calvatia craniformis Fr.

6 รมกระดาษไข MarasmiuspellucidusBerk.Br.

7 กระเทยมเนา Micromphalebrassicolens

(Romonagn.)Ort

Page 9: ความหลากชนิดของเห็ดในพื้นที่สวนพฤกษศาสตร์ท่งค่าย จังหวัด ...rdi.rmutsv.ac.th/rmutsvrj/download/year10-issue1-2561/148.pdf ·

วารสารวจยมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลศรวชย10(1):148-159(2561)156

ตารางท 2 (ตอ)

ล�าดบ ชอภาษาไทย ชอวทยาศาสตร ภาพประกอบ

8 รงนก CyathusstriatusWilld.Peas.

9 นางรมปาขาว Hohenbueheliapetaloides(Bull.exFr)

10 เหมนเบอ Amaniagymnopus Cor.ExBas

11 ไขเหลอง,ระโงกเหลอง AmanitehemibaphaSacc.susp.Javanica

12 ไขหานขาว,ระโงกขาว AmaniteprincepsCar.Bas.

13 ดาวลกไก Filoboleusmanipularis(Berk.)Sing.

14 โคนปลวกขาวตอก

ยอดน�าตาล

TermitomycesindicusNater

Page 10: ความหลากชนิดของเห็ดในพื้นที่สวนพฤกษศาสตร์ท่งค่าย จังหวัด ...rdi.rmutsv.ac.th/rmutsvrj/download/year10-issue1-2561/148.pdf ·

157วารสารวจยมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลศรวชย10(1):148-159(2561)

ตารางท 2 (ตอ)

ล�าดบ ชอภาษาไทย ชอวทยาศาสตร ภาพประกอบ

15 ตบเตาเกลดแดงคล�า BoletellusemodensisSing.

16 เสมด BoletusgrieipurpurusCor.

17 ปอดมาตาขายแดง HeimellajaponicaHongo.

18 - SclerodermaflavidumEll.Et.Ev.

19 รางแหกกระโปรงยาว Dictyophoraindusiata(Vent.:Pers.)

Fisch

20 จกไมกอก Jahnoporushirus(Quel.ExCke.)Nuss.

21 จวกงสอบเชย Amaurodermarude(Berk.)Pet.

Page 11: ความหลากชนิดของเห็ดในพื้นที่สวนพฤกษศาสตร์ท่งค่าย จังหวัด ...rdi.rmutsv.ac.th/rmutsvrj/download/year10-issue1-2561/148.pdf ·

วารสารวจยมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลศรวชย10(1):148-159(2561)158

ตารางท 2 (ตอ)

ล�าดบ ชอภาษาไทย ชอวทยาศาสตร ภาพประกอบ

22 พดแพรวาว Microporusvernicipes(Berk.)Ktz.

23 กรวยทองตะก Microporusxanthopus(Fr.)Ktz.

24 กหลาบขาว Polyrus albicans(Imaz)Teng.

25 ขอนแดงรเลก Pycnoporussanguineus(Fr.)Murr.

26 หรญญกายางขาว LactariussobvellerrusPeack.

27 ถวยแดงอมชมพ,

ถวยแชมเปญ

Cookeinasulcipes(Bk.)Kuntz.

Page 12: ความหลากชนิดของเห็ดในพื้นที่สวนพฤกษศาสตร์ท่งค่าย จังหวัด ...rdi.rmutsv.ac.th/rmutsvrj/download/year10-issue1-2561/148.pdf ·

159วารสารวจยมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลศรวชย10(1):148-159(2561)

สรป งานวจยในครงนเปนการศกษาความหลาก

ชนดของเหดในพนทสวนพฤกษศาสตรทงคาย

จงหวดตรงดอยท�าการส�ารวจ2 เสนทางโดย

เสนทางท 1 เสนทางปนจกรยานระยะทาง 5

กโลเมตรและ เสนทางท2 เสนทางเดนศกษา

ธรรมชาตสะพานเรอนยอดไมระยะทาง3กโลเมตร

จากการศกษาพบความหลากชนดของเหดในพนท

สวนพฤกษศาสตรทงคายจงหวดตรงสามารถ

จดจ�าแนกได6อนดบ16วงศและ27ชนดโดย

พบความหลากชนดของเหดทพบมาก3อนดบคอ

เหดในOrderAgaricales, Polyporales และ

Pezizalesและสามารถจ�าแนกเปนเหดทรบประทาน

ได15ชนดและรบประทานไมได12ชนดขอมล

ทพบเหลา นจะ เ ปนประโยชนในการศกษา

ความหลากหลายทางชวภาพตอไป

เอกสารอางองหนเดอน เมองแสน. 2556. รายงานการวจย

ความหลากหลายของไลเคน เหด และ

ราขนาดใหญในพนทปกปกพนธกรรมพช

อพ.สธ. เขอนน�าพง การไฟฟาฝายผลต

แหงประเทศไทย.มหาวทยาลยเทคโนโลย

สรนาร.

พทกษวงษชาล.2557.รายงานการวจยความ

หลากหลายของเหดในปาดบแลง เขต

อทยานแหงชาตภพาน จงหวดสกลนคร เพอ

การใชประโยชนอยางยงยน.มหาวทยาลย

ราชภฎสกลนคร.

วพรพรรณ เนองเมก, เฉลมชย แพะค�า, มนส

ทตยวรรณและวาสนาพทกษพล.2558.

รายงานการวจยความหลากหลายของเหด

ในพนทอนรกษพนธกรรมพชอนเ นอง

ม า จ า ก พ ร ะ ร า ช ด� า ร ส ม เ ด จ พ ร ะ เ ท พ

รตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร พนท

ปกปกพนธกรรมพชมหาวทยาลยพะเยา.

คณะเกษตรศาสตรและทรพยากรธรรมชาต,

มหาวทยาลยพะเยา.

สมชย เสรมสนชยสกล. 2551. เสนทางศกษา

ธรรมชาตเรอนยอดไมในสวนพฤกษศาสตร

ภาคใต. ADVANCED THAILAND

GEOGRAPHIC14(115).144-169.

สจตราโกศล,ตนตมาก�าลง,ธนภกษอนยอด,

พงษมณทองใบ,ทกษณอาชวาคมและ

สมย เสวครบร. 2548.รายงานการวจย

ความหลากหลายทางชนดพนธของเหด

และพชกนไดในพนทสงวนชวมณฑล

สะแกราช.สถาบนวจยวทยาศาสตรและ

เทคโนโลยแหงประเทศไทย.

อนงคจนทรโอภาส,วารณจนทรโอภาส,ธชคณน

จงจตวมล,อญชลเชยงกลและปรยานนท

แสนโภชน.2548.รายงานการวจยการส�ารวจ

ชนดของเหดราขนาดใหญบรเวณเขตรกษา

พนธสตวปาดอยเวยงหลาจงหวดแมฮองสอน.

คณะวทยาศาสตร,มหาวทยาลยนเรศวร.