เอกสารประกอบการสอน

รายวชา TVB4302 การผลตรายการวทยโทรทศน 2

รวบรวมและเรยบเรยงโดยนายปตมนส บรรลอ

การคดเชงสรางสรรค

“ทกคนสามารถฝกฝนใหมความคดสรางสรรคได โดยไมขนอยกบวาคนนนมพรสวรรคหรอไม และไมไดถกจำากดโดยสภาพของชวต”

“ความคดสรางสรรค อาจแยกไดเปน ” 3 ความหมาย คอ

ความหมายท 1 ความคดสรางสรรค หมายถง ความคดแงบวก หรอ Positive thinking

ความหมายท 2 ความคดสรางสรรค หมายถง การกระทำาทไมทำารายใคร หรอ Constructive thinking

ความหมายท 3 ความคดสรางสรรค หมายถง การคดสรางสรรคสงใหมๆ หรอ Creative thinking

ความคดสรางสรรคเกดขนไดอยางไร ทางท 1 เกดจาก จนตนาการ แลวยอนสความจรงทางท 2 เกดจาก ความรทม แลวคดตอยอดสสงใหม

เรามาลองพฒนาทศนคตและนสยนกคดสรางสรรคกนด.....โดยจะม 9 ขอหาม และ 9 ขอปฏบตพรอมหรอยง

อยาท 1 อยาคดแงลบตองท 1 ตองคดแงบวก

เพราะพลงความคดแงบวกจะชวยสรางใหเกดความเชอมน

อยาท 2 อยาชอบพวกมากลากไปตองท 2 ตองกลาคดเองและเชอมนในตวเอง

ตองกลาเรยนรทจะเชอมนในตนเองเพอพฒนาความเชอมนในตนเอง

อยาท 3 อยาปดตนเองในวงแคบ

ตองท 3 ตองเปดรบประสบการณใหมๆเพราะความรใหม จะชวยใหเกดมมมองทแตกตางและตอยอดสความคดใหมๆ

อยาท 4 อยารกสบาย ทำาไปเรอยๆตองท 4 ตองลงแรง บากบน มงความสำาเรจ

เพราะความสำาเรจใดๆ ตองแลกมาดวยหยาดเหงอแรงงาน

อยาท 5 อยากลวตองท 5 ตองกลาเสยง

การพฒนาใหเปนคนมความคดสรางสรรค จำาเปนตองฝกตนเองใหเปนคนทาทายตนเองใหคดสงใหมๆ อยเสมอ

อยาท 6 อยาหมดกำาลงใจเมอไมพบคำาตอบตองท 6 ตองอดทนตอความคลมเครอ

ในการพฒนาความคดสรางสรรคจำาเปนตองใชเวลา ซงบคคลนนจำาเปนตองมความอดทน

อยาท 7 อยาทอใจกบความผดพลาดตองท 7 ตองเรยนรจากความลมเหลว

ความผดพลาดเปนคร เพอทจะไดเรยนรในกาวตอไป

อยาท 8 อยาละทงความคดใดๆ จนกวาจะพสจนไดวาไรประโยชน

ตองท 8 ตองชะลอการตดสนใจเพราะบางความคดเหนอาจจะยงใชไมไดในตอนน แตอาจนำาไปใชไดในสถานการณอน

อยาท 9 อยากลวการเผยแพรผลงานตองท 9 ตองกลาเผยแพรผลงานแหวกวง

เพราะหลายครงทการคนพบใหมๆ มกมาจากการคดแหวกวง

ทศนคตจะเปนตวบงบอกตงแตเบองตนวา เปนคนมความคดสรางสรรคมากนอย หรอไมสรางสรรคเลย ทศนคตทไมถกตองจะเปนอปสรรคสำาคญทำาใหไมสามารถสรางสรรคสงใหมๆ ได แมจะร เทคนควธการคดสรางสรรคมากมายเพยงใด ดงนนในกาวแรก จงจำาเปนตองปรบปรงแกไขและเปลยนแปลงทศนคตทมอยใหเหมาะสมกบการเปนนกคดสรางสรรคกอน

ดงนน หากเราเรยนรวธการคดอยางสรางสรรค และกลาทจะใชประโยชนจากมน จะพบวาความคดสรางสรรคนเองทจะนำาเราไปพบกบสงใหมๆ ทดกวา และการแกปญหาทตรงประเดน การคดสรางสรรค นำาไปสการพฒนา ทงพฒนาสตปญญาของตนเอง พฒนางานและพฒนาสงคม

นภาพร วศวกล

การคดเชงสรางสรรค.....ดร.เกรยงศกด เจรญวงศศกด

ความคดสรางสรรคกบการเรยนร

ความคดสรางสรรค(Creative Thinking) 

              ความคดสรางสรรค คอ กระบวนการคดของสมองซงมความสามารถในการคดไดหลากหลายและแปลกใหมจากเดม โดยสามารถนำาไปประยกตทฤษฎ หรอหลกการไดอยางรอบคอบและมความถกตอง จนนำาไปสการคดคนและสรางสงประดษฐทแปลกใหมหรอรปแบบความคดใหม นอกจากลกษณะการคดสรางสรรคดงกลาวนแลว ยงมสามารถมองความคดสรางสรรคในหลาย ซงอาจจะมองในแงทเปนกระบวนการคดมากกวาเนอหาการคด โดยทสามารถใชลกษณะการคดสรางสรรคในมตทกวางขน เชนการมความคดสรางสรรคในการทำางาน การเรยน หรอกจกรรมทตองอาศยความคดสรางสรรคดวย อยางเชน การทดลองทางวทยาศาสตร  หรอการเลนกฬาทตองสรางสรรครปแบบเกมใหหลากหลายไมซำาแบบเดม เพอไมใหคตอสรทน เปนตน ซงอาจกลาวไดวาเปนลกษณะการคดสรางสรรคในเชงวชาการ แตอยางไรกตาม ลกษณะการคดสรางสรรคตางๆ ทกลาวนนตางกอยบนพนฐานของความคดสรางสรรค โดยทบคคลสามารถเชอมโยงนำาไปใชในชวตประจำาวนไดด ซงหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ไดกำาหนดมาตรฐานตวชวดดานความคดสรางสรรคไวในกลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลยไวหลายประการ  ความคดสรางสรรค ควรจะประกอบไปดวย 3  ประการ คอ        1. สงใหม (new, original) เปนการคดทแหวกวงลอมความคดทมอยเดม ทไมเคยมใครคดไดมากอน ไมไดลอกเลยนแบบใคร แมกระทง

ความคดเดมๆ ของตนเอง

2.ใชการได (workable) เปนความคดทเกดจากการสรางสรรคทลกซง และสงเกนกวาการใชเพยง "จนตนาการเพอฝน" คอ สามารถนำามาพฒนาใหเปนจรง และใชประโยชนไดอยางเหมาะสม และสามารถตอบสนองวตถประสงค ของการคดไดเปนอยางด

3. มความเหมาะสม เปนความคดทสะทอนความมเหตมผล ทเหมาะสม และมคณคา ภายใตมาตรฐานทยอมรบกนโดยทวไป

การทคนเราจะมความคดสรางสรรค ไดตามลกษณะทกลาวมานน ขนอยกบศกยภาพการทำางาน และการพฒนาของสมอง ซงสมองของคนเราม 2 ซก มการทำางานทแตกตางกน สมองซกซาย ทำาหนาทในสวนของการตดสนใจ การใชเหตผล สมองซกขวา ทำาหนาทในสวนของการสรางสรรค แมสมองจะทำางานตางกน แตในความเปนจรงแลว สมองทงสองซก จะทำางานเชอมโยงไปพรอมกน ในแทบทกกจกรรมทางการคด โดยการคดสลบกนไปมา อยางเชน การอานหนงสอ สมองซกซายจะทำาความเขาใจ โครงสรางประโยค และไวยากรณ ขณะเดยวกน สมองซกขวากจะทำาความเขาใจ เกยวกบลลาการดำาเนนเรอง อารมณทซอนอยในขอเขยน ดงนน เราจงจำาเปนตองพฒนาสมองทงสองซกไปพรอมๆ กน ไมสามารถแยกพฒนาในแตละดานได การคนพบหนาทแตกตางกนของสมองทงสองสวน ชวยใหสามารถใชประโยชนจากไดมากขน

ในการพฒนาสมองของผเรยน ใหใชไดอยางเตมศกยภาพ ผานการจดการเรยนการสอนนน ควรจดอยางสมดล ใหมการพฒนาสมองทงสองซกไปดวยกน ในเวลาเดยวกน เพอใหผเรยนเกดความสมดลในการคด และคดไดอยางมประสทธภาพ ไมเอนเอยงไปใน

หลกการเหตผล มากเสยจนตดอยในกรอบ ของความคดแบบเดม และไมใชการคดดวยการใชจนตนาการเพอฝนมากเกนไป จนไมมความสมพนธกน ระหวางความฝน กบความสมเหตสมผล ซงจะทำาใหไมสมารถนำามาปฏบตใหเปนจรงได ฉะนน จะเหนไดวา การคดสรางสรรค จงพงพาทงสมองซกซาย และขวาควบคกนไป                                                                                                

ลกษณะความคดสรางสรรค 

          ความคดสรางสรรคเปนลกษณะความคดแบบอเนกนย(Divergent Thinking)คอการคดหลายๆแงหลายๆทาง คดใหมากทสดเทาทจะนกได เปนการมองปญหาในแนวกวางเหมอนกบแสงอาทตยทแผรศมออกรอบดาน คนทมความคดสรางสรรคนนจะเปนคนทม             1. ความคดรเรม(Originality)  คอมความคดทแปลกใหมตางจากความคดธรรมดาของคนทวๆไป

   2. มความคดยดหยน(Flexibility) คอมความสามารถในการคดหาคำาตอบไดหลายทศทางหลายแงหลายมม

   3. มความคดคลองแคลว(Fluency)  คอสามารถคดหาคำาตอบไดอยางคลองแคลววองไว รวดเรว และไดคำาตอบมากทสดในเวลาทจำากด

   4. มความคดละเอยดลออ(Elaboration) คอการคดไดในรายละเอยดเพอขยายหรอตกแตงความคดหลกใหไดความหมายทสมบรณยงขน       

 กระบวนการคดสรางสรรค(Creative process)

               กระบวนการคดสรางสรรคคอ วธคดหรอกระบวนการทำางานของสมองทมขนตอนตางๆในการคดแกปญหาจนสำาเรจ ซงมหลายแนวคด

Wallas ไดเสนอวากระบวนการของความคดสรางสรรคเกดจากการคดสงใหมๆ โดยการลองผดลองถก ประกอบดวย 4 ขนตอนคอ

1. ขนเตรยมการ คอการขอมลหรอระบปญหา2. ขนความคดกำาลงฟกตว คอการอยในความสบสนวนวายของขอมลทไดมา3. ขนความคดกระจางชด คอขนทความคดสบสนไดรบการเรยบเรยงและเชอมโยงเขาดวยกน ทำาใหเหนภาพรวมของความคด4. ขนทดสอบความคดและพสจนใหเหนจรง คอขนทรบความคดเหนจากสามขนแรกขางตนมาพสจนวาจรงหรอถกตองหรอไม

Hutchinson มความคดคลายๆกนวาความคดสรางสรรคนนเปนกระบวนการเชอมโยงความรทมอยเขาดวยกน อนจะนำาไปสการแกปญหาใหมทคดใชเวลาการคดเพยงสนๆอยางรวดเรวหรอยาวนานกอาจเปนไปได โดยมลำาดบการคดดงน

1. ขนเตรยมเปนการรวบรวมประสบการณ มการลองผดลองถกและตงสมมตฐานเพอแกปญหา

2. ขนครนคดขดของใจ เปนระยะทมอารมณเครยด อนสบเนองจากการครนคด แตยงคดไมออก

3. ขนของการเกดความคด เปนระยะทเกดความคดในสมอง เปนการมองเหนวธแกปญหาหรอพบคำาตอบ

4. ขนพสจน เปนระยะการตรวจสอบประเมนผลโดยใชเกณฑตางๆเพอดคำาตอบทคดออกมานนเปนจรงหรอไม

Roger von Oech เจาของบรษทความคดสรางสรรคในอเมรกาไดกลาวถงกระบวนการคดสรางสรรค โดยแยกความคดออกเปน 2 ประเภทคอความคดออนและความคดแขง

  

ความคดออน       ความคดแขง            อปมาอปมย                                                    หลกการความฝน                                             

                       เหตผล

ความขำาขน                        ความแมนยำาความคลมเครอ                        ความ

สมำาเสมอการเลน                           การทำางานการประมาณการ                        ความพอดบ

พอดความใฝฝน                        ความเปนจรงความขดแยง                        ตรงไปตรงมาการสงหรณใจ                           การวเคราะหโดยทวไป                        อยางเฉพาะ

เจาะจงอยางเดก    อยางผใหญ 

ความคดแขงนนจะมคำาตอบทถกหรอผดอยางแนนอน แตความคดออนนนอาจมคำาตอบทถกหลายอยาง  ซงฟอนโอชไดกลาวถงกระบวนการคดสรางสรรคไววาประกอบดวย 2 ขนตอนคอ กระบวนการเพาะตวและกระบวนการปฏบตการ           โดยกระบวนการเพาะตวเปนการสรางความคดใหม ในขณะทกระบวนการปฏบตการเปนการใชความคดทคดขนมาไปปฏบตงานจรง   ความคดอยางออนเปนสงทเหมาะสมสำาหรบกระบวนการเพาะตว ซงเปนระยะทกำาลงมองหาความคดใหมๆ เปนการมองทกวางๆเพอหาวธการตางๆมาใชเพอการแกปญหา สวนความคดอยางแขงนนมกใชในชวงการปฏบตงานจรงๆ เมอตองการประเมนความคดและขจดสงตางๆทไมเกยวของโดยตรงในการแกปญหาออกไป ตรวจดผลดผลเสยและความเสยงรวมทงการเตรยมทจะเปลยนความคดใหเปนการ

กระทำาดวย                                                                  ประโยชนของความคดสรางสรรค 

      ทำาใหเกดความเปลยนแปลง ทำาใหเกดแนวทางใหมๆ ในการดำาเนนชวตและหนทาง

ใหมๆ ในการแกปญหาชวตและการทำางาน       กอใหเกดความสนก เปนธรรมดาของมนษยทตองคนหาวธการคดใหมๆ ขนมาทดแทน

ความคดเกาๆสำาหรบโลกทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว การทมนษยตองคดอะไรใหมๆ อยเสมอยอมเปนเรองสนกเพราะทำาใหชวตไมจำาเจ

      พฒนาสมองของคนใหมความฉลาดเฉยบคม การฝกการคดหรอพยายามคดเรองท

แปลกๆใหมๆ เปนประจำา จะทำาใหเกดความเฉยบแหลมในการคดแกปญหาตางๆเพมขน

      สรางความเชอมน ความนานบถอและความพอใจในตวเองขนมา เมอใดกตามทเรา

พฒนาขดความสามารถในการคดสรางสรรคจนสามารถเผชญหนาและแกปญหาตางๆไดอยางราบรน กจะกลายเปนผนำาทางดานความคดและเกดความภมใจในตนเอง

นอกจากนความคดสรางสรรคยงชวยยกระดบความสามารถ ความอดทนและความคดรเรมของผนำาใหเพมมากขนและยงเปนการพฒนาความสนใจในงาน พฒนาการใชเวลาวางใหเปนประโยชนและพฒนาชวตใหทนสมยมากขน

 

อปสรรคของความคดสรางสรรค 

           อปสรรคของความคดสรางสรรคนนสามารถแยกไดเปน 2

ประเภทคอ อปสรรคภายนอกและอปสรรคภายใน อปสรรคภายนอกจะหมายถง ขอจำากดอนเกดจากขนบธรรมเนยมประเพณวฒนธรรมและกฏเกณฑของสงคมหรอสภาพแวดลอมภายนอก สวนอปสรรคภายในนนจะหมายถง นสยใจคอ ทาทและทศนคตของคนแตละคน          อปสรรคภายนอกจะเกดขนในลกษณะเชน  ธรรมเนยมทไมเปดโอกาสใหเดกได ซกถามตามความอยากรอยากเหน ธรรมเนยมของการชอบคดตามอยางกนซงถาคดแปลกจากคนอนจะไมเปนทยอมรบของสงคม  ธรรมเนยมทเนนบทบาทความแตกตางระหวางเพศอยางชดเจนในเรองหนาทของหญงและชาย  วฒนธรรมสงคมใหคานยมกบความสำาเรจและไมยอมรบความลมเหลวทำาใหคนไมกลาทดลองทำาสงใหมๆ   การเนนระเบยบ และกฎเกณฑมากเกนไปถาเปลยนแปลงเพยงเลกนอยกถอเปนความผดซงขาดความยดหยนทำาใหไมกลาแสดงความคดสรางสรรคออกมา

อปสรรคภายในทเกดขนจากตวเราเองกไดแก ความกลวทจะถกตำาหนตเตยนและหาวาแปลก   ความเคยชนการคดแบบเดมทเคยทำาอยเปนประจำา  การมอคตหรอมทศนะทคบแคบวาคำาตอบทถกตองมเพยงคำาตอบเดยว  ความเฉอยชาและอดอาดในการเรมคดเรมทำาทำาใหขาดแรงกระตนทจะทำาสงใหมๆ   สรปวาถาเราตองการจะพฒนาความคดสรางสรรคของเราใหเกดมากขนกตองพยายามกำาจดอปสรรคทงภายนอกและภายในทงไปใหไดมากทสด 

การพฒนาและสงเสรมความคดสรางสรรค  

              ในสมยกอนเราเชอกนวาความคดสรางสรรคนนเปนพรสวรรคทตดตวคนบางคนมาตงแตเกด แตพอมาถงปจจบนทเปนยคแหงวทยาการทำาใหความเชอดงเดมทมเคยมมาปรบเปลยนไป เพราะนกจตวทยาสวนใหญเหนพองตองกนวาความคดสรางสรรคนน

เปน ความสามารถทมอยในตวมนษยทกคนตงแตเกด เพยงแตมการแสดงออกหรอมพฒนาการมากนอยตางกนไป และยงสามารถพฒนาเพมใหมมากขนดวยการฝกฝนอยางสมำาเสมอ              การสงเสรมความคดสรางสรรคนนอาจทำาไดทงทางตรงโดยการสอนและฝกอบรม และทางออมกสามารถทำาไดดวยการจดบรรยากาศสภาพแวดลอมทสงเสรมความเปนอสระในการเรยนรอยางเชน

      การสงเสรมใหใชจตนาการตนเอง       สงเสรมและกระตนการเรยนรอยางตอเนอง       ยอมรบความสามารถและคณคาของคนอยางไมมเงอนไข       แสดงใหเหนวาความคดของทกคนมคณคา และนำาไปใชประโยชนได       ใหความเขาใจ เหนใจและความรสกของคนอน       อยาพยายามกำาหนดใหทกคนคดเหมอนกน ทำาเหมอนกน       ควรสนบสนนผคดคนผลงานแปลกใหมไดมโอกาสนำาเสนอ       เอาใจใสความคดแปลกๆของคนดวยใจเปนกลาง       ระลกเสมอวาการพฒนาความคดสรางสรรคตองคอยเปนคอยไปและใชเวลา

                                                                เทคนคการพฒนาความคดสรางสรรค                การพฒนาความคดสรางสรรคนนมเทคนคทใชกนอยหลายวธการดวยกนอนไดแก

      การระดมสมอง(Brainstorming) เปนเทคนคเพอรวบรวมทางเลอกและการแกปญหา

โดยใหโอกาสในการคดอยางอสระทสดและไมมการวพากษวจารณใดๆ

ระหวางการคด เพราะการวพากษวจารณจะเปนการขดขวางความคดสรางสรรค

      การปลกฝงความกลาทจะทำาสงสรางสรรค เปนเทคนคทใชการตงคำาถามงายๆเพอให

ใหคดโดยจดใหอยในสภาพแวดลอมทเปนทยอมรบของผอน เมอฝกฝนมากเขากจะชวยในการพฒนาความคดสรางสรรคใหมมากขน

      การสรางความคดใหม เปนอกเทคนคหนงโดยใชการแจกแจงวธการในการแกปญหา

ใดปญหาหนงมาใหได 10 วธการ จากนนกแบง 10 วธการทไดออกเปนวธการยอยๆลงไปอก เพอใหไดทางเลอกหรอคำาตอบทดทสด

      การตรวจสอบความคด เปนเทคนคทใชการคนหาความคดหรอแนวทางทใชในการ

แกปญหาตางๆ โดยการตรวจสอบความคดของผทเคยทำาไวแลว 

การคดแกปญหาอยางสรางสรรค              กลฟอรด ไดกลาวถงบคลกภาพของคนทมความคดสรางสรรควา จะตองมความฉบไวทรปญหาและมองเหนปญหา มความวองไวและสามารถจะเปลยนความคดใหมๆ ไดงาย ซงแสดงใหเหนวาการแกปญหาเปนกจกรรมทสำาคญยงของชวตทตองทำาใหสำาเรจลลวงจงจะทำาใหชวตสามารถดำาเนนไปไดอยางมความสข ดงนนจงมความจำาเปนทจะตองเรยนรวธการแกปญหาอยางสรางสรรค โดยปกตคนเราทวไปมกเลอกวธการทจะเลยงปญหามากกวาการเผชญปญหา  ซงถาคนเรารจกทจะเรยนรการแกปญหาอยางสรางสรรคกจะมชวตทสนกสนานราเรงและความสขมากยงขน               การคดแกปญหาอยางสรางสรรคนนประกอบไปดวยกระบวนการคด 4 ขนตอนคอ

      การคนหาความหมายของปญหา ขนตอนนจะมความสำาคญมาก เพราะถาเรารวาอะไร

คอปญหาทแทจรง กสามารถหาหนทางในการแกไดตรงมากขน อกทงทำาใหเกดความมนใจมองเหนปญหาไดทะลปรโปรง อนจะทำาใหไดคำาตอบทชดเจนและเปนการแกปญหาอยางสรางสรรคดวย

      การเปดใจกวางเพอนำาไปสวธการแกไขปญหา นกคดแกปญหาอยางสรางสรรคจะทำา

การคดเลอกความคดเหนและขอมลตางๆไวเปนจำานวนมากกอนทจะพสจนแยกแยะใหไดความคดเหนทดทสด ดงนนคนเราจงตองแสวงหาและเปดประตสความคดไมวาจะเปนจากการอาน การสงเกตและการทำางานรวมกน 

      การพสจนแยกแยะใหไดความคดเหนทดทสด  การคดแกปญหาอยางสรางสรรคนน

มกตองใชวธแกปญหาหรอคำาตอบทดกวาหรอมากกวาวธการแกปญหาหรอคำาตอบทไดมาครงแรกเพยงอยางเดยว เพราะความคดเหนและขอมลทสำาคญๆนนมอยอยางมากมาย จงจำาเปนทจะตองพยายามใหไดมาซงความคดเหนทดทสดโดยการแยกแยะและคดเลอกออกมาเพอใหไดขอมลทดทสด

      การเปลยนความคดเหนใหเปนการกระทำา จดมงหมายสำาคญของการแกปญหากคอ

การเปลยนแปลงความคดเหนไปสการปฏบตจรง คนสวนใหญมความคดสรางสรรคแตไมเคยนำาไปสการปฏบต  ซงกระบวนการคดสรางสรรคนนไมไดจบลงแคคดในใจ การเปลยนความคดไปสการปฏบตนนตองเอาชนะอปสรรคหลายอยาง เชนความไมมนใจในตวเอง ความขลาดกลว และตองมความมงมนเดดเดยวในความเพยรไมวาจะใชเวลานานสกเทาใด กจะไมแปรเปลยนความคดสรางสรรคทไดเพาะตวเปนรปรางและตดตามจนกระทงเกดความสมบรณในทางปฏบต

 การสอนของครเพอพฒนาความคดสรางสรรค

               ในการสอนของครเพอพฒนาความคดสรางสรรค   ควร

จดการเรยนการสอนทใชวธการทเหมาะสม ดงน1.  การสอน (Paradox) หมายถง การสอนเกยวกบการคด

เหนในลกษณะความคดเหนทขดแยงในตวมนเอง ความคดเหนซงคานกบสามญสำานก ความจรงทสามารถเชอถอหรออธบายได ความเหนหรอความเชอทฝงใจมานาน ซงการคดในลกษณะดงกลาว นอกจากจะเปนวธการฝกประเมนคาระหวางขอมลทแทจรงแลว ยงชวยใหคดในสงทแตกตางไปจากรปแบบเดมทเคยม เปนการฝกมองในรปแบบเดมใหแตกตางออกไป และเปนสงเสรมความคดเหนไมใหคลอยตามกน (Non – Conformity) โดยปราศจากเหตผล ดงนนในการสอนของครจงควรกำาหนดใหนกศกษารวบรวมขอคดเหนหรอคำาถาม แลวใหนกศกษาแสดงทกษะดวยการอภปรายโตวาท หรอแสดงความคดเหนในกลมยอยกได

2.  การพจารณาลกษณะ (Attribute) หมายถง การสอนใหนกศกษา คดพจารณาลกษณะตาง ๆ ทปรากฏอย ทงของมนษย สตว สงของ ในลกษณะทแปลกแตกตางไปกวาทเคยคด รวมทงในลกษณะทคาดไมถง          3. การเปรยบเทยบอปมาอปมย (Analogies) หมายถง การเปรยบเทยบสงของหรอสถานการณการณทคลายคลงกน แตกตางกนหรอตรงกนขามกน อาจเปนคำาเปรยบเทยบ คำาพงเพย สภาษต          4. การบอกสงทคลาดเคลอนไปจากความเปนจรง (Discrepancies) หมายถง การแสดงความคดเหน บงชถงสงทคลาดเคลอนจากความจรง ผดปกตไปจากธรรมดาทวไป หรอสงทยงไมสมบรณ

5. การใชคำาถามยวยและกระตนใหตอบ (Provocative Question) หมายถงการตงคำาถามแบบปลายเปดและใชคำาถามทยวย เราความรสกใหชวนคดคนควา เพอความหมายทลกซงสมบรณทสดเทาทจะเปนได

6.  การเปลยนแปลง (Example of change) หมายถง การฝกใหคดถงการ

เปลยนแปลงดดแปลงการปรบปรงสงตาง ๆ ทคงสภาพมาเปนเวลานานใหเปนไปในรปอน และเปดโอกาสใหเปลยนแปลงดวยวธการตาง ๆ อยางอสระ

7.  การเปลยนแปลงความเชอ (Exchange of habit) หมายถง การฝกใหนกศกษาเปนคนมความยดหยน ยอมรบความเปลยนแปลง คลายความยดมนตาง ๆ เพอปรบตนเขากบสภาพแวดลอมใหม ๆ ไดด

8. การสรางสงใหมจากโครงสรางเดม (An organized random search) หมายถง การฝกใหนกศกษารจกสรางสงใหม กฎเกณฑใหม ความคดใหม โดยอาศยโครงสรางเดมหรอกฎเกณฑเดมทเคยม แตพยายามคดพลกแพลงใหตางไปจากเดม

9.   ทกษะการคนควาหาขอมล (The skill of search) หมายถง การฝกเพอใหนกศกษารจกหาขอมล          10.   การคนหาคำาตอบคำาถามทกำากวมไมชดเจน (Tolerance for ambiguity) เปนการฝกใหนกศกษามความอดทนและพยายามทจะคนควาหาคำาตอบตอปญหาทกำากวม สามารถตความไดเปนสองนย ลกลบ รวมทงทาทายความคด

11. การแสดงออกจากการหยงร (invite expression) เปนการฝกใหรจกการแสดงความรสก และความคด ทเกดจากสงทเราอวยวะรบสมผสทงหา

12.  การพฒนาตน (adjustment for development) หมายถง การฝกใหรจกพจารณาศกษาดความ ลมเหลว ซงอาจเกดขนโดยตงใจหรอไมตงใจ แลวหาประโยชนจากความผดพลาดนนหรอขอบกพรองของตนเองและผอน ทงนใชความผดพลาดเปนบทเรยนนำาไปสความ-สำาเรจ

13. ลกษณะบคคลและกระบวนการคดสรางสรรค (creative person and creative) หมายถง การศกษาประวตบคคลสำาคญทงในแงลกษณะพฤตกรรมและกระบวนการคดตลอดจนวธการ และประสบการณของบคคลนน

         14.  การประเมนสถานการณ (a creative reading skill) หมายถง การฝกใหหาคำาตอบโดยคำานงถงผลทเกดขนและความหมายเกยวเนองกน ดวยการตงคำาถามวาถาสงเกดขนแลวจะเกดผลอยางไร         15.  พฒนาทกษะการอานอยางสรางสรรค (a creative reading skill) หมายถง การฝกใหรจกคดแสดงความคดเหน ควรสงเสรมและใหโอกาสเดกไดแสดงความคดเหนและความรสกตอเรองทอานมากกวาจะมงทบทวนขอตางๆ ทจำาไดหรอเขาใจ          16.  การพฒนาการฟงอยางสรางสรรค  (a creative listening skill )  หมายถง  การฝกใหเกดความรสกนกคดในขณะทฟง อาจเปนการฟงบทความ เรองราวหรอดนตร เพอเปนการศกษาขอมล ความร ซงโยงไปหาสงอน ๆ ตอไป

17.   พฒนาการเขยนอยางสรางสรรค ( a creative writing skill ) หมายถง การฝก

ใหแสดงความคด ความรสก การจนตนาการผานการเขยนบรรยายหรอพรรณนาใหเหนภาพชดเจน         18.  ทกษะการมองภาพในมตตางๆ (Visualization skill) หมายถง การฝกใหแสดงความรสกนกคดจากภาพในแงมม แปลกใหม ไมซำาเดม               หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551  กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย  เนนเรองการใหผเรยนมความคดสรางสรรคในการทำางาน และการออกแบบผลตชนงานทงในแงของความสวยงาม  ประโยชนใชสอยและการสรางมลคาเพม             อยางไรกตาม การสอนใหนกเรยนคดไดนน กอนจะคดไดนกเรยนตองมขอมลเพยงพอทจะใชเปนฐานความคดทไดจากการจำา ฉะนนการจำายงเปนสงสำาคญในการสอนอยเสมอ

การคดเชงสรางสรรค ( Creative Thinking)รวบรวมและเรยบเรยงโดย เพญนดา ไชยสายณห

นกวชาการสาธารณสขชำานาญการพเศษ ศนยอนามยท ๖ ขอนแกน

การคดเชงสรางสรรค (Creative thinking) หมายถง ความสามารถในการมองเหนความสมพนธของสงตางๆ การขยายขอบเขตความคดออกไปจากกรอบความคดเดมทมอย สความคดใหมๆ ทไมเคยมมากอน เพอคนหาคำาตอบทดทสดใหกบปญหาทเกดขน เปนการสรางสรรคสงใหมทแตกตางไปจากเดม เปนความคดทหลากหลาย คดไดกวางไกล หลายแงหลายมม เนนทงปรมาณและคณภาพ องคประกอบของความคดสรางสรรค ไดแก ความคดนนตองเปนสงใหมไมเคยมมากอน (New Original) ใชการได (Workable) และมความเหมาะสม (Appropriate) การคดเชงสรางสรรคจงเปนการคดเพอการเปลยนแปลงจากสงเดมไปสสงใหมทดกวา ซงจะไดผลลพธทตางไปโดยสนเชงหรอทเรยกวา "นวตกรรม" (Innovation) ความคดสรางสรรค มความหมายแยกไดเปน 3 ประเดนหลก คอ 1. เปนความคดแงบวก หรอ Positive thinking 2. เปนการกระทำาทไมทำารายใคร หรอ Constructive thinking 3. เปนการคดสรางสรรคสงใหมๆ หรอ Creative thinking ความคดสรางสรรคเกดขนได 2 ทาง คอ 1. เรมจาก จนตนาการ แลวยอนสความจรง เกดจากการทเรานำา ความฝนและจนตนาการ ซงเปนเพยงความคด ความใฝฝนทยงไมเปนจรง แตเกดความปรารถนาอยางแรงกลาทจะทำาใหความฝนนนเปนจรง 2. เรมจาก ความรทม แลวคดตอยอดสสงใหมทเรยกวา นวตกรรม (Innovation) เกดจากการนำาขอมลหรอความรทมอยมา

คดตอยอด หรอคดเพมฐานขอมลทมอย จะเปนเหมอนตวเขยความคดใหเราคดในเรองใหมๆ กระบวนการความคดสรางสรรค 1. เกดสงกระทบความรสกใหตองคด เปนตนเหตหรอสาเหตของเรองทตองใชความคดในการทำาใหเรองนนๆ บรรลตามวตถประสงค 2. รวบรวมขอมล เปนการเกบรวบรวมขอมลตางๆ ทเกยวของ ทกประเดน ทกแงมม 2

3. แจกแจง วเคราะหความสมพนธของขอมล นำาขอมลทเกบรวบรวมไดมาแจกแจง วเคราะห ความสมพนธ หรอดความเชอมโยงระหวางกน 4. การคดและทำาใหกระจางชด จดระบบความคดตามขอมลทไดแจกแจงและวเคราะหความสมพนธ แลว ใหสามารถมองเหนภาพ ขนตอน ความเชอมโยงของแตละสวนไดอยางชดเจน 5. แสดงออก เปนการนำาเสนอผลจากการคดเพอทดสอบความคดและพสจนใหเหนจรง การสงเสรมใหเกดความคดสรางสรรค 1. ทางตรง คอ การฝกอบรม 2. ทางออม อาจทำาไดหลายวธ เชน 2.1 ยอมรบในความสามารถของแตละบคคล 2.2 แสดงใหเหนวาความคดทแสดงออกมานนมคณคาและนำาไปใชประโยชนได 2.3 อยาพยายามใหทกคนคดไปในแนวทางเดยวกน ตองยอมรบในความคดทแปลก 2.4 อยาสนบสนนเพยงผลงานเหมอนกบผทเคยไดรบรางวล หรอเปนทยอมรบมาแลว ควรใหการ สนบสนน ยกยองชมเชย หรอใหรางวลกบผลงานทแปลกใหมแตมคณคา 2.5 สงเสรมและสนบสนนใหคดคนผลงานทสรางสรรคอยางไมมขดจำากด 2.6 ใหกำาลงใจและเอาใจใสตอการสรางสรรคผลงาน ทอาจตองใชเวลาและคอยเปนคอยไป วธการฝกเพอพฒนาศกยภาพการคดสรางสรรค มวธการดงน 1. ฝกคดเชงบวก (Positive Thinking) ไมวาจะเกดอะไรขนเราตองฝกคดวามอะไรทเปน ประโยชนกบเราบาง เชน ถาเราตกงานเรากคดวาเปนโอกาสทดทเราจะไดมเวลาพฒนาตวเองแบบเตม

เวลา ถาเราอกหกกคดเสยวาเปนโอกาสดทจะไดเปดโอกาสใหกบคนดๆอกหลายคนเขามาในชวตของเรา ถา เครยดมากๆ กใหคดเสยวาเปนการทดสอบความแขงแกรงของจตใจวาจะสามารถรบมอกบสภาพความเครยด ไดมากนอยเพยงใด เพราะในอนาคตเราอาจจะมเรองทเครยดมากกวานกได การฝกคดเชงบวก นอกจากจะชวยใหเราฝกการแสวงหาโอกาสแลวยงชวยใหเราเกดการเรยนรท เหนอกวาคนอน เพราะถาเหตการณหนงเกดขน เราสามารถเรยนรทงสงทคนทวไปเขาร กนแลว เรายงเรยนรใน สงทคนอนๆ เขามองขามไป เมอเราฝกแบบนไปนานๆ หลายๆครงเขา จำานวนเทาของความรของเราจะ เหนอกวาคนทวไปอยางนอยสองสามเทาตว 2. ฝกคดยอนศร (Backward Thinking) เมอไหรกตามเราคดสวนทางกบคนอน อาจจะทำาใหเราเกดความคดสรางสรรคทดๆขนมากได ตวอยางการทำาธรกจทตรงกนขามจากคนอน เชน ปกตรถเสย ตองพารถไปหาอ แตเมอคดใหมคอเอาอไปหารถ จงทำาใหเกดธรกจบรการซอมรถฉกเฉนขนมามากมาย หรอ3

เมอกอนถาเราจะกนพซซาเราจะตองไปทราน แตเมอมคนคดยอนศรคอ สงพซซาไปหาลกคาจงเกดธรกจ Home Delivery ขนมามากมาย ปจจบนนเกดธรกจอกมากมาย เชน การสงดอกไม รานหนงสอ รานวดโอ เปนตน 3. ฝกคดในสงทเปนไปไมได (Impossible Thinking) บางสงบางอยางทเราเคยคดวามนเปนไปไมไดในอดต แตในปจจบนมนเปนไปไดและเปนไปแลว สงทเราคดวาเปนไปไมไดในวนน มนอาจจะเปนไปไดในอนาคต ดงนนอะไรกตามทเราคดวาเปนไปไมได อยาเพงดวนตดทงไป เพราะนนเทากบเปนการดบอนาคตแหงความคดสรางสรรคของเราเอง ตวอยางความคดสรางสรรคแบบน เหนไดจากภาพยนตร การตน บางประเภททเราคดวาเปนไปไมได ความคดของนกวทยาศาสตรนำาไปคนควาวจยเพอนำาไปสความเปนไปไดตอไป เชน ในอดตใครเคยคดบางวาเรองการโคลนนงสตวหรอมนษยจะเปนไปได ใครเคยคดบางวามนษยจะมธรกจการทองเทยวในอวกาศ ใครจะคดบางวาคนทอยกนคนละโลกสามารถพดคยกนแบบเหนหนาตาไดเหมอนสมยน ในชวตการทำางาน เรามกจะตกหลมพรางทางความคดแบบนอยบอยๆ พอคดจะทำาโนนทำาน เรากมกจะถกขดขวางดวยความคดทวา มนทำาไมไดหรอก หวหนาเขาคงไมมงบประมาณ ผบรหารคงไมสนบสนน ฯลฯ ความคดในลกษณะนเกด ขนมากมายกบคนทำางาน สาเหตทสำาคญคอ เรามกจะนำาเอาสภาพแวดลอมภายนอกมาทำาลายตนกลาแหงความคดสรางสรรคของเราเสยเอง ตงแตยงไมลงมอทำาอะไรเลย ทำาใหเราไมมโอกาสไดคดไปถงทสดวา ทเราคดวามนเปนไปไมไดนน จรงๆแลวมนเปนเชนนนจรงหรอ 4 .ฝกคดบนหลกของความเปนจรง (Thinking Based Principle) การฝกคดแบบนคอการคด วเคราะหสงตางๆ โดยยอนกลบไปหาหลกความเปนจรงของสงนนๆวาคออะไร เชน คนทสามารถผลตเครองบนไดนนจะตองเขาใจถงหลกความเปนจรงในเรองแรงโนมถวงของโลกกอน จงจะสามารถออกแบบเครอง

บนได ตองเขาใจวาการบนไดนน จะตองมพลงขบเคลอนเทาไหร มความเรวเทาไหร จงจะสามารถหนออกจากแรงโนมถวงของโลกได 5. ฝกคดขามกลองความร (Lateral Thinking ) การคดขามกลองความรคอการนำาเอาความรทมอยในหว ในเรองตางๆ มาคดไขวกน ยงเรามกลองความรหลากหลาย โอกาสทเราจะคดขามกลองเพอใหเกดความคดใหมๆ กมมากยงขน เชน กวยเตยวตมยำา มาจากกลองความรเกยวกบกวยเตยว ผสมกบกลองความร ในการทำาตมยำา หรอแอรมง มาจากกลองความรดานแอรกบกลองความรดานมง ปลาดกในหองเชา มาจากกลองความรเรองหองเชากบกลองความรเรองการเลยงปลาในบอดน

ขอควรปฏบตในการพฒนาทศนคตและพฒนานสยนกคดสรางสรรค ม 9 ขอ ดงน 1. อยาคดแงลบ ตองคดแงบวก เพราะพลงความคดแงบวกจะชวยสรางใหเกดความเชอมน 2. อยาชอบพวกมากลากไป ตองกลาคดเองและเชอมนในตวเองกลาเรยนรทจะเชอมนในตนเองเพอพฒนาความเชอมนในตนเอง 3. อยาปดตนเองในวงแคบ ตองเปดรบประสบการณใหมๆ เพราะความรใหม จะชวยใหเกดมมมองทแตกตางและตอยอดสความคดใหมๆ 4. อยารกสบาย ทำาไปเรอยๆ ตองลงแรง บากบน มงความสำาเรจเพราะความสำาเรจใดๆ ตองแลกมาดวยหยาดเหงอแรงงาน 5. อยากลว -ตองกลาเสยง ตองฝกตนเองใหเปนคนทาทายตนเองใหคดสงใหมๆ อยเสมอ 6. อยาหมดกำาลงใจ เมอไมพบคำาตอบ ตองอดทนตอความคลมเครอ 7. อยาทอใจกบความผดพลาด ตองเรยนรจากความลมเหลว ความผดพลาดเปนคร เพอเรยนรในกาวตอไป

8. อยาละทงความคดใดๆ จนกวาจะพสจนไดวาไรประโยชน ตองชะลอการตดสนใจเพราะบาง ความคดเหนอาจจะยงใชไมไดในตอนน แตอาจนำาไปใชไดในสถานการณอน 9. อยากลวการเผยแพรผลงาน ตองกลาเผยแพรผลงานทแตกตาง เพราะหลายครงทการคนพบใหมๆ มกมาจากการคดแหวกแนว

วธพฒนาความคดสรางสรรค (Creative Thinking) ทมกใชในการทำางาน

1.ชวยกนระดมสมอง( Brainstroming ) เปนวธทไดรบความนยมมากทสดในองคกร เพราะวธนสามารถทำาใหเกดความคดใหมๆ ขนมากมาย

2.ลองคดในมมกลบ การคดวธนจะทำาใหเราไมยดตดกบความคดเดมๆ และเปนการชวยกระตนใหเกดความคดใหมๆ ทเราไมคาดคดมากอน

3.ตงคำาถามใหตวเอง วธนเปนการฝกนสยเราใหเปนคนใชความคด โดยทเราหมนตงคำาถามกบสงทเกดขนรอบตว ( What? , Why? , What's happen? , If? ) 4.ใชการเปรยบเทยบ เทคนคนไดรบความนยมอยางมากในการพฒนาองคกร ปญหาทเราไมคนเคยจะถกทำาใหเขาใจไดงายขน เมอเรานำามาเปรยบเทยบ หรอ อปมาอปไมย และปญหาทเราคนเคยมากจนกลายเปนอปสรรคททำาใหเราไมสามารถคดอะไรใหมๆ ได วธนกจะชวยใหเราคดในมมทแตกตางได

การคดการอยางเปนระบบและการคดเชงสรางสรรค เขยนโดย ไขแสง วภาโตทย

 การคดเชงระบบ (System Thinking)

ความหมายของระบบ

เปนหนวยรวม ทเก ดจากหนวยยอยหลายๆหนวยทมความ

สมพนธก นมารวมกน ทงน โดยทหน วยรวมทเก ดข นทงหมดนม

คณสมบตแตกตางไปจากผลรวมของหนวยยอยทงหมดและการ

เปลยนแปลงในหนวยยอยแตละหนวยจะมผลกระทบตอหนวยรวม

ทงหมด

องคประกอบของระบบ

1.     ขอมลนำาเขา (Input)

2.     ก ร ะ บ ว น ก า ร ป ร ะ ม ว ล ผ ล

(Process)3.     ผลลพธ (Output)

4.     การควบคมการยอนกลบของ

ก ร ะ บ ว น ก า ร (Feedback Control)

ลกษณะของระบบ

1.     ป ร ะ ก อ บ ด ว ย ส ว น

ต า ง ๆ (Object) ท ง ท เ ป น ร ป

ธรรมและนามธรรม

2.     ค ณ ล ก ษ ณ ะ ป ร ะ จ ำา ต ว

(Attributes) ทเปนเอกลกษณ

ของระบบ

3.     ปฏสมพนธ (Interaction)

ระหวางสงตางๆภายในระบบ

4.     ส ง แ ว ด ล อ ม

(Environment) ทระบบนนๆม

ความเกยวของหรอสมพนธอย

วธการเชงระบบ (System Approach)

เปนวธทางวทยาศาสตรทใชวธการวเคราะหเพอก ำาหนดองค

ประกอบตางๆ ของสวนรวมทงหมด ซงจะชวยใหสามารถทำาความ

เขาใจเกยวกบระบบตางๆไดดขน

ทฤษฎระบบสำาคญอยางไร

1.     ชวยในการท ำาความเข า ใจ

ป ร า ก ฏ ก า ร ท า ง ส ง ค ม ห ร อ

ขอบเขตของการดำาเนนการอยาง

ใดอยางหนง

2.     ชวยใหเขาใจถงความสมพนธ

ระหวางหน วยยอยและการจด

ระบบเบยบขอมลทมความซบซอน

ตางๆ

3.     เปนวธคดทสามารถจดการกบ

ปญหาทมความยงยากซำบซอนได

อยางมประสทธภาพ

4.     เปนเคร องมอสงเสรมวธคด

ของบคคลทวไป

5.     เปนเคร องมอสำาหรบพฒนา

องคความรในศาสตรสาขาตางๆ

6.     เป นเคร องมอส ำาหรบการ

บรหารงานในองคการหรอหนวย

งานดานการวางแผน นโยบาย

และอนๆ

   

 การประยกตใชวธการเชงระบบ

1.     Need Identification and Objective setting ….ระบวตถประสงคใหได

2.     Alternative ……แนวทาง

เลอกทเหมาะสม

3.     Designing an ก

implementing…….อ อ ก แ บ

บและนำาไปสการปฏบต

4.     Evaluation………..ก า ร

ประเมนผล

5.     Feedback and Modification……………ด

ผลลพธทไดและปรบใหเหมาะสม

การเรยนรเชงระบบ

กระบวนการทบคคลไดลงมอปฏบต ทำาใหเกดประสบการณและ

เปนสาเหตทำาใหเกดการขบเคลอนและการเปลยนแปลงในตนเอง เกด

การทบทวนความเชอ และคณคาของตวเอง

ทกษะสำาคญสำาหรบการเรยนรเกยวกบระบบ

ทกษะการตงคำาถาม (Inquiry)

ทกษะการคดไตรตรองทบทวน (Reflection)

ทกษะการนำาเสนอ (Advocacy)

การคดเชงระบบ

o      เปนการคดทเช อมโยง มอง

เหนภาพองครวม และเขาใจความ

เปนองครวม มองเหนปฏสมพนธ

ระหวางองคประกอบตางๆ ของ

ระบบทงเชงลก เชงกวาง เปนการ

ค ด ท ม อ ง เ ห น ค ว า ม เ ห น

เคลอนไหวมากกวามองเปนจดๆ

เปนการคดในเชงองครวมหรอ

ภาพรวม โดยตระหนกชดถงองค

ประกอบยอยทมความสมพนธ

และมหนาทตอเชอมกนอย

o      เปนวธการเขาใจสงตางๆ วา

ดำาเนนไปอยางสมพนธกนอยางไร

เพอคนหาระบบความสมพนธกน

อยางไร เพ อค นหาระบบความ

สมพนธทซอนอยอนเปนทมาของ

เหตการณและพฤตกรรมทเกด

ขน

o         ก า ร ค ด เ ช ง เ ค ร อ ข า ย

(Network)o         การค ดแบบสมพนธก บ

บรบท (Context)

o         การคดอยางเปนกระบวน

การ (Process Thinking)

ลกษณะของการคดเชงระบบ

1.     ทราบและเขาใจถงวสยทศน

และพนธกจขององคกร

2.     มองเหนความสมพนธของ

งานททำากบวสยทศนและพนธกจ

ขององคกร

3.     มองเหนความสมพนธระหวาง

งานของตนเองกบงานของผอน

4.     มการวางแผนและจดลำาดบ

ความสำาคญของงาน

5.     มความยดหยนในการทำางาน

ส า ม า ร ถ ป ร บ เ ป ล ย น ไ ด ต า ม

สถานการณ

6.     เรยนรจากประสบการณทง

ดานทสำาเรจและลมเหลวทงของ

ตนเองและของผอน

7.     เรยนรและสามารถหลกเลยง

ปญหาทเคยเกดขน

8.     มการตดตาม ตรวจสอบและ

ประเมนผลงาน

9.     ใชผลการประเมนเพ อการ

ปรบปรงงาน

10. มการแกปญหาทย งยน ไมใช

การแกปญหาเฉพาะหนา

11. มการแกปญหาจากหลายสวน

พรอมๆกน

12. คนควา และใชความรท หลาก

หลายในการทำางาน

13. คดถงผลกระทบในการกระทำา

ของตนเอง

แนวทางการนำาความคดเชองระบบไปใชในการปฏบตงาน

1.     กำาหนดวตถประสงคของงาน

ใหชดเจน

2.     กำาหนดงานทเก ยวของทจะ

ทำาใหบรรลวตถประสงคใหครบ

ถวน

3.     กำาหนดกระบวนการทำางนใน

แตละงานทงในสวนระบบใหญและ

ระบบยอยใหครบถวน

4.     วเคราะหระบบการทำางานและ

ตดสนใจเลอกวธการท ำางานให

เหมาะสม

5.     ป ร ะ เ ม น ผ ล ท ง ร ะ บ บ แ ล ะ

ปรบปรงแกไข

เทคนคการคดเชงระบบ

1.     เทคนค Tree Diagram

2.     เ ท ค น ค Fish – Bone Diagram

3.     เ ท ค น ค Input-Process-Output

4.     เทคนค Mind Maps

การคดเชงสรางสรรค (Creative Thinking)

ความหมายของการคดเชงสรางสรรค

o เปนความสามารถในการมองหาทางเลอกหลายทศทางโดยการคด

อยางรอบดาน ครบคลมทงในแนวกวางและแนวลก ตลอดจน

สามารถสรางแนวคดใหมซงอาจตางจากแนวคดเดมบางเลกนอย

หรอแปลกไปจนไมคงความคดเดมเลย

o  เปนการรวบรวม ประสบการณทงหมดทผานมาเพอสรางรปแบบ

ใหม ความคดใหมๆ หรอผลผลตใหมๆ

o  กลาวโดยสรป เปนความสามารถทางสมองทจะคดไดหลายทศทาง

ซงประกอบดวยความคลอง ความยดหยน ในการคดและเปนความ

คดทเปนของตนเองโดยเฉพาะ

กระบวนการคดสรางสรรค (Creative Process)

o เปนวธคดหรอกระบวนการทำางานของสมองทมขนตอนตาง ๆ ใน

การคดแกปญหาจนทำาใหเกดความสำาเรจม 4 ขนตอน

1.ขนเตรยมการ คอ การระบปญหา

2.ขนการครนคด เปนขนทความคดกำาลงฟกตว และอยในความสบสน

วนวายของขอมลทไดมา

3.ขนความคดกระจางชด คอ ขนทความคดสบสนไดรบการเรยบเรยง

และเชอมโยงเขาดวยกนทำาใหเหนภาพรวมของความคด

4.ขนทดสอบความคดและพสจนใหเหนจรง คอ ขนทรบความคดเหน

จากสามขนแรกขางตนมาพสจนวาจรงหรอถกตองหรอไม

บคคลทมความคดสรางสรรค(Creative Person)

ลกษณะโดยทวไป

ชอบรเรมสงใหม

สตปญญาด

มทกษะทางภาษา

จนตนาการสง

ลกษณะทางบคลกภาพ

ปรารถนาทจะใชความคดในทก ๆ สถานการณ

จดการปญหาตรงหนาอยางอตสาหะดวยใจจรดจอ

สนใจใฝร และหยงร

มวนยในตนเอง ไมละทงงาน

มองหาโอกาสและความทาทาย

ความสามารถในการคด

ใชความรหลายสาขาประกอบการคด

พจารณาสงตาง ๆ อยางยดหยน

คดอยางอสระแมวาจะมกรอบแนวคดของผอน

มตรรกะในการคด

มการอปมาอปมยในการคด

ใชแนวคดใหมจดการกบเรองเกา

หลดจากกรอบความคดเดมได

จดความไรระเบยบใหเปนระบบได

รปแบบการคด

พจารณาหาสาเหตกอนใหขอสรป

มองหาความแปลกใหม และชองวางของความร

สนกกบการสรางภาพในใจ

เหนวกฤตเปนโอกาส

ใชทาทางประกอบการสอสาร

ลกษณะของคนทมการคดเชงสรางสรรค

คนทมความคดรเร ม(Originality) คอ มความคดทแปลกใหม

ตางจากความคดธรรมดาของคนทว ๆไป

มความคดยดหยน(Flexibility) คอ มความสามารถในการคดหา

คำาตอบไดหลายทศทางหลายแงหลายมม

มความคดคลองแคลว(Fluency) คอ สามารถคดหาคำาตอบได

อยางคลองแคลววองไว รวดเรว และไดคำาตอบมากทสดในเวลาทจำากด

ประโยชนของการคดสรางสรรค

o         ทำาใหเกดความเปลยนแปลง

เกดแนวทางใหมๆ ส ำาหรบการ

ดำาเนนชวตและการทำางาน

o         เปนการพฒนาสมองของ

คนใหมความฉลาด แหลมคมใน

การคดแกปญหาตางๆเพมขน

o         ช ว ย ย ก ร ะ ด บ ข ด ค ว า ม

สามารถของการพฒนาความคด

รเรมเพอการทำางานเพมขน

o      สรางความเช อม นและเก ด

ความภมใจในตนเองอนเนองมา

จากการพฒนาขดความสามารถใน

การคดสรางสรรค จนสามารถ

เผชญหนาและแกปญหาตางๆได

อยางราบรน

อปสรรคภายนอก

o         เป นขอจ ำาก ดอนเก ดจาก

ขนบธรรมเนยมประเพณ วฒนธร

รมและกฏเกณฑของสงคมหรอ

สภาพแวดลอมภายนอก

o         การไมเปดโอกาสใหไดซก

ถามตามความอยากรอยากเหน

o         การชอบคดตามอยางกน

ซงถาคดตางจากคนอนจะไมเปนท

ยอมรบของสงคม

o         การเนนบทบาทหนาทซ งม

ความแตกตางระหวางเพศอยาง

ชดเจนระหวางหญงและชาย

o         คานยมทไมยอมรบกบความ

ลมเหลวทำาใหคนไมกลาทดลองทำา

สงใหมๆ

o         การเน นระ เบยบและกฎ

เกณฑท มากเก นไป ขาดความ

ยดหยนทำาใหคนไมกลาแสดงซง

ความคดเชงสรางสรรค

อปสรรคภายใน

o         เปนอปสรรคทเกยวของกบ

นสยใจคอ ทาท และทศนคตของ

แตละคน

o         ความกลวทจะถกตำาหนต

เตยนและหาวาแปลก

o         ความเคยชนการคดแบบ

เดมทเคยทำาอยเปนประจำา

o         การมอคตหรอมทศนะทคบ

แคบวาคำาตอบทถกตองมเพยงคำา

ตอบเดยว

o         ความเฉอยชาและอดอาดใน

การเร มค ดเร มท ำา ใหขาดแรง

กระตนทจะทำาสงใหมๆ

การฝกปฏบตการคดเชงสรางสรรค

o         ฝกมองตางมม

o         ฝกสรางจนตนาการในสงท

ไมเคยพบ ไมเคยเหน ไมเคยไดยน

หรอสงทเปนไปไมได ไมเคยมใคร

ทำา

o         ฝกขยายขอบเขตของความ

เปนไปได

o         ฝกกระต นความค ดด วย

คำาถาม ทำาไม อะไรจะเกดขน“ ” “

ถา...”

o         ฝกการคดเชอมโยงกบสงท

ไมคนเคย

o         ฝกคนหาขอบกพรองเพอ

การปรบปรงและพฒนา

o         ฝกคดเองทำาเอง

การออกกำาลงสมอง (Neurotics)

เปนการกระตนสมองเพอพฒนาความสามารถในการคดทฉบไว

ซงแกนแทของการออกกำาลงสมองคอ การหลกหนความจำาเจ หรอ

สภาวะทนาเบอหนายจากการแสดงพฤตกรรมทซำาๆ

กลน รสชาดอาหาร ประสาทสมผสทางกาย การเปลยนความ

ถนด ใหโอกาสสมองไดคด ปรบเปลยนสงแวดลอม ปดการรบสมผส

บาง สมพนธแหงความรก

เทคนคการพฒนาความคดสรางสรรค

o      การระดมสมองเปนเทคนค

ของการรวบรวมทางเลอกและการ

แกปญหา โดยใหโอกาสในการคด

อยางอสระและไมมการวพากษวจา

รณใดๆ ระหวางการคด เพราะจะ

เ ป น ก า ร ข ด ข ว า ง ค ว า ม ค ด

สรางสรรคของสมาชก

o      การปลกฝงความกลาทจะทำา

สงทสรางสรรค เปนเทคนคของ

การตงคำาถามงายๆเพอใหคด ซง

เปนการสรางสภาพแวดลอมใหฝก

การคด และยอมรบความคดซงกน

และกน

o         การสรางความคดใหม เปน

เทคนคทใหสมาชกแจกแจงวธการ

แกปญหาใดปญหาหนง จากวธ

ใหญๆ

ออกมาเปนวธยอยๆ เพอใหไดทาง

เลอกหรอหาคำาตอบทเหมาะสม

ทสด

o      การตรวจสอบความคด เปน

เทคนคของการคนหาความคด

หรอแนวทางทใชในการแกปญหา

ตางๆ โดยการตรวจสอบความคด

กบผทเคยทำาไวแลว

 เครองมอการพฒนาความคดสรางสรรค

o         Cluster Diagramo         5Ws and 1Ho         Fishbone Diagramo         Concept Mapo         Mind Mapo         Chain of Eventso         Problem Solution

ความคดสรางสรรค (Creative Thinking)

" เพอการแกไขปญหา สรางสงใหม กาวไกลเกนฝน "

การฝกการพฒนาความคดสรางสรรค : โดยกระบวนการพฒนา จตเหนอสำานก การพฒนาของ มนษยนน จะตองพฒนา 3 ดาน คอ รางกาย , จตวญญาณ และสมอง การพฒนาสมองโดยการฝกใหคด

แบบสรางสรรค เปนการพฒนาทงาย และม พลงอยางยงในการทจะนำาความสำาเรจมาสผทสามารถพฒนาได กระบวนการฝกการพฒนาความคดสรางสรรค ประกอบดวยการฝก ดงตอไปน

1. การใชสมองซกขวาเชอมโยงกบสมองซกซาย2. การฝกการคดนอกกรอบ3. การฝกการคดทางบวก4. การฝกการคดแบบรเรม คลองตว ยดหยน และละเอยดลออ ฯลฯ

และทสำาคญยง คอ การฝกดงเอาพลงจตเหนอสำานก (Super Conscious) ขนมาทำางานใสถานการณ ตาง ๆ ซงเปนกลไกสำาคญใน การพฒนาสรางสรรค ผลงาน ทแปลกใหม และมคณคาทานจะไดทราบวา ความคดสรางสรรค มใชพรสวรรค แตเปนสงททกคน สามารถฝกและพฒนาได การฝกกไมยาก สนก และใชเวลาเพยง 2 วน โดยผานกระบวนการพฒนาทางจตเหนอสำานก และการคด แบบ Problem Solving

" ทานจะสามารถแกปญหาตาง ๆ ไดอยางฉบพลน ถกตองทานจะสามารถพฒนางานและชวตไดอยางตอเนองทานจะมความหลากหลายทางความคดอยางไมสนสด แตมคณคายงเมอทานผานกระบวนการคดแบบสรางสรรค "

แมร โอมโอรา ไดกลาววา ความคดสรางสรรค เปนความคดทเกดจากจตอนปราดเปรยวและรวดเรว สามารถจบหวใจประเดนของปญหาจากขอเทจจรง คำาพด แผนภม ความคดเหนตางๆแลวนำามาสรางเปนขอเสนออยางมพลง มความสดใสใหม โนมนาวจตใจของผพบเหน

องคประกอบของความคดสรางสรรค เปนความคดทมลกษณะอเนกนย ซงประกอบดวย

1. ความคดรเรม (Originality) มลกษณะแปลกใหมแตกตางจากของเดม / คดดดแปลง ประยกตเปนความคดใหม2. ความคดคลองตว (Fluency)

2.1 ดานถอยคำา (Word Fluency) หลากหลาย ใชประโยชนไดและไมซำาแบบผอน2.2 ดานความสมพนธ (Associational Fluency) จากสงทคดรเรมออกมาไดอยางเหมาะสม2.3 ดานการแสดงออก (Expressional Fluency) เปนความคดทสามารถนำาเอา ความคดรเรมนนมา แสดงออก ใหเหนเปน รปภาพไดอยางรวดเรว2.4 ความคดคลองดานความคด (Ideational Fluency) เปนการสรางความคดใหเกดขนอยางรวดเรว คดไดทนท ทตองแกปญหาเฉพาะหนาไดอยางมประสทธภาพ3. ความคดยดหยน (Flexibility) มความเปนอสระคดไดหลายๆอยาง4. ความคดสวยงามละเอยดละออ (Elaboration) มความรอบคอบ มความคดสวยงาม ดานคณภาพ มความประณต ในความคดสามารถนำาไปประยกตใชไดอยางมคณภาพในทกๆดาน

กระบวนการสรางความคดสรางสรรค

James Webb Young ไดเสนอแนวความคด 5 ขนตอน

1. ขนรวบรวมวตถดบ

1.1 วตถดบเฉพาะ เปนขอมลวตถดบตางทเกยวของโดยตรงกบเรองทตองการประชาสมพนธ1.2 วตถดบทวไป เปนขอมลวตถดบทวๆไปทงในสวนขององคการ และสภาพแวดลอม เพอนำามาประกอบการสราง ความคดสรางสรรค ใหสมบรณ

2. ขนบดยอยวตถดบ เปนขนการนำาขอมลวตถดบตางๆ ทไดเกบรวบรวมมาได นำามาแจกแจง พจารณาวเคราะห หาความสมพนธ ความเกยวของกนของขอมล3. ขนความคดฟกตว4. ขนกำาเนดความคด5. ขนปรบแตงและพฒนา กอนไปใชปฏบตจะนำาเสนอความคดสการวพากษวจารณ เพอการปรบแตง และพฒนาความคด ใหเหมาะสมกบสภาพการณทเปนจรง

ผลผลตจากความคดสรางสรรค

นวแวล ชอล และ ซมสน ไดเสนอหลกเกณฑตอไปน

1. เปนผลผลตทแปลกใหมและมคาตอผคด สงคมและวฒนธรรม2. เปนผลผลตทเปนไปตามปรากฏการณนยมในเชงทวามความคดดดแปลงหรอยกเลก ความคดทเคยยอมรบกน มากอน3. เปนผลผลตซงไดรบจากการกระตนอยางสงและมนคงดวยระยะยาว หรอความพยายามอยางสง4. เปนผลผลตทไดจากการประมวลปญหาซงคอนขางจะคลมเครอและไมแจมชด

ระดบความคดสรางสรรค

1. ความคดสรางสรรคระดบตน เปนความคดทมอสระ แปลกใหม ยงไมคำานงถงคณภาพและการนำาไปประยกตใช2. ความคดสรางสรรคระดบกลาง คำานงถงผลผลตทางคณภาพนำาไปประยกตใชงานได3. ความคดสรางสรรคระดบสง สรปสงทคนพบเปนรปธรรมนำาไปใชในการสรางหลกการ ทฤษฎทเปนสากล ยอมรบโดยทวไป

กระบวนการดำาเนนการการพจารณาความคด

1. ประเมนคาของความคด2. การปรบแตงความคด3. การนำาความคดไปปฏบตใหเกดผล

Creative Thinking (การคดเชงสรางสรรค)posted on 03 Oct 2009 12:48 by pingpui  in Knowledge

  Creative Thinking (การคดเชงสรางสรรค)  หมายถง การคดสรางสรรคสงใหม เปนความคดทไมเคยมมากอน (New Original ) ใชการได (Workable) และมความเหมาะสม ( Appropriate )  

Creative Thinking ( การคดเชงสรางสรรค ) กบคนไทย

เปนทนาตกใจอยางยง เพราะเมอสมยกอนรนพอรนแมเรา ประเทศไทยของเรานนไดมการแขงขนกนในเชงธรกจกบประเทศสงคโปร แตในปจจบนสงคโปรไดพฒนาไปมากแลว  ประเทศไทยเราตองมาแขงขบกบเวยดนาม ซงถอวาเปนเรองทนาเศราอยางมาก 

 

เมอสมยตอนเดก รปแบบการศกษาของคนไทยนน จะมกจะถกสอนให "จำา" มากกวาให "คด" ... นจงเปนสาเหคหนงททำาใหคนไทยสวนมากถกปดกนในเครองของ Creative Thinking 

 

ยกตวอยางเชน  อาจารยมกจะออกขอสอบวา "กรงศรอย ธยาเสยกรงเมอป พ.ศ. ใด? , ในรชสมยใด?

แตทจรงแลวการออกขอสอบแบบนไมไดชวยใหเดกเกดการพฒนาในเรองของ Creative Thinking เลย ..

 

การออกขอสอบควรจะเปนใหเดกไดใชความคดในการตอบ  เชน  กรงศรอยธยาเสยกรงเพราะสาเหตใด? , หากเราอยในชวงสถานการณนน จะแกปญหาอยางไร เพอปองกนไมใหเสยกรง ?

 

เพราะในการทำางานจรงๆ แลว  เมอมปญหาเกดขน  ทกองคกรตองการบคลากรทสามารถแกปญหาไดด รวมไปถงการม Creative Thinking เพอทจะสรางแนวคดใหมๆ หรอความคดรเรมใหมๆ เพอพฒนาองคกรใหเจรญกาวหนาในอนาคต 

 

วธพฒนา Creative Thinking ( ความคดสรางสรรค )

ชวยกนระดมสมอง( Brainstroming ) เปนวธทไดรบความนยมมากทสดในองคกร เพราะวธนสามารถทำาใหเกดความคดใหมๆ ขนมากมาย

ลองคดในมมกลบ   การคดวธนจะทำาใหเราไมยดตดกบความคดเดมๆ  และเปนการชวยกระตนใหเกดความคดใหมๆ ทเราไมคาดคดมากอน

ตงคำาถามใหตวเอง  วธนเปนการฝกนสยเราใหเปนคนใชความคด  โดยทเราหมนตงคำาถามกบสงทเกดขนรอบตว ( What? , Why? , What's happen? , If? )

ใชการเปรยบเทยบ   เทคนคนไดรบความนยมอยางมากในวงการอตสาหกรรม.. ปญหาทเราไมคนเคยจะถกทำาใหเขาใจไดงายขน เมอเรานำามาเปรยบเทยบหรอ อปมาอปไมย  และปญหาทเราคนเคยมากจนกลายเปนอปสรรคททำาใหเราไมสามารถคดอะไรใหมๆ ได วธนกจะชวยใหเราคดในมมทแตกตางได

ผมมความเชอวา สงใหญๆทเกดขน จะตองเกดมาจากสงเลกๆกอนเสมอ  นนหมายความวา ประเทศไทยจะมการพฒนาไปในทศทางทดได จะตองมบคลากรทมคณภาพเสยกอน

ถาคนไทยมความคดสรางสรรค กจะนำาไปสการพฒนาองคกรใหเขมแขง  เมอองคกรมการพฒนาไปในทศทางทด  ประเทศชาตกจะกาวหนาตามไปดวย ..

Bohm Dialogue | สนทนาสรางสรรค...เพอแกปญหาอยางสรางสรรค

โดย Creative Thailand

นยามคำาวา คดนอกกรอบ ของคณคออะไร เราเชอวาคำา“ ”ตอบของคณคงจะหนไมพนคำาจำากดความทพดถงการมองอะไรจากมมทแตกตาง ใชวธแกปญหาใหมๆ ทไมเคยมใครลองทำา หรอคดใหหลดออกจาก กรอบความคด ของคนทวไป ในทางทฤษฎ เคยมนก“ ”วทยาศาสตรทานหนงไดเสนอทฤษฎและหลกการปฏบตเพอคดออกจากกรอบไวเชนกน ทวามมมองเร องของเขาคอนขางจะลมลกกวาทเรามองอยมากทเดยว

นกวทยาศาสตรทานนคอ เดวด โบหม (David Bohm) ผไดรบการยกยองวาเปนนกฟสกสทฤษฎคนสำาคญของศตวรรษท 20 เขาไดเสนอทฤษฎภายใตของกระบวนทศนแบบองครวม ซงตรงขามกบกระบวนทศนแบบวทยาศาสตรยคเกาทมองสรรพสงแบบแยกสวนไวในหนงสอ On Dialogue โดยเสนอแนวคดและวธการแกไขปญหาซงมจดเนนอยท การสอสารของมนษย เรยกวา “ ” “Dialogue” หรอทตอมาเรยกกนวา “Bohm Dialogue” ปจจบนมผนำาแนวคดและวธการสนทนาแบบโบหมไปประยกตใชกนอยางกวางขวาง โดยเฉพาะในดานการสอสารเพอพฒนาองคกร การส อสารระหวางวฒนธรรม การสอสารระหวางบคคล ไปจนถงการสอสารกบตนเอง

© david-bohm.net

โบหมเหนวา การจะแกไขปญหาในประเดนตางๆทเกดขนบนโลกในขณะนจะอาศยแคความร (knowledge) อยางเดยวไมได เพราะวธทเราใชแกปญหานนแหละคอปญหา ทมาของปญหาทงหมดนนลวนอยใน

โครงสรางทางความคด “ ” (structure of the thought) ของเราเอง เขาไดเคยกลาวไววา เกอบทกสงทเรามองเหนบนโลกน ลวน“…แลวแตสรางจากความคดท งส น ต งแตเมอง ตกรามบานชอง วทยาศาสตร เทคโนโลย แมกระทงสงทเราเรยกกนวาธรรมชาต ไรนาเปนผลผลตของความคด เชนเดยวกนกบโรงงาน เครองบน ประเทศ และรฐบาล ความคดมพลงมหาศาลและไดกอใหเกดสงดๆมากมาย แตถาหากเราไมตระหนกและเขาใจกระบวนการไดมาซงความคด นนอาจนำาไปสการทำาลายลางไดเชนกน ยกตวอยางเชน สงครามนวเคลยร มลภาวะ และการทำาลายทรพยากรธรรมชาต ดวยเหตน เราจงจำาเปนตองใหความสำาคญกบโครงสรางทางความคดและความร เพอทจะหาวาอะไรคอปญหาทแทจรง นำาไปสการนำาความรมาจดระเบยบใหแกสงคม...”

โครงสรางทางความคด ทโบหมพดถงกคอ กรอบความคด ในมม” “ ”ทเราอยากจะชวนใหคณไดลองพจารณาดนนเอง

© rojish.com

มนษยเรามความคดสรางสรรคในตวเองมาตงแตกำาเนด หากแตวาเม อวน เวลาผ านไป ความค ดของเราค อยๆซมซบ ความร “ ” (knowledge) ทงจากการสงเกต การเรยน การอาน ฯลฯ และ

ความเช อ “ ” (belief) ซ งมพ นฐานอยบน ความเช อพ นฐาน“ ” (presuppositions) ทมาจากสมมตฐานบาง การคาดเดาบาง ความเชอพนฐานมอทธพลตอทกสงในตวเราโดยทเราเองกไมรตว ทงการกระทำา ความคด ความรสก แรงผลกดน ความตองการ และแรงกระตน จดนเองทท ำาใหโบหมเสนอทางออกของปญหาดงทกลาวมาดวย Dialogue หรอทภาษาไทยเรยกวา สนทรยสนทนา“ ”

โบหมอธบายวา อนทจรงการพดคยในลกษณะเดยวกบสนทรย“…สนทนาเปนวถปฏบตทอยกบมนษยมาชานานแลว คนสมยโบราณจะอยรวมกนเปนกลมเลก มปฏสมพนธแบบใกลชด พวกเขามกจะมานงพดคยกนโดยไมมการกำาหนดแผนหรอเปาหมายในการพดคย ไมมการโตเถยง ไมมการสงการจากหวหนาเผา แตอยางไรกด การรวมตวแบบนกลบกอใหเกดสมพนธภาพทดระหวางกน แตละคนสำานกในหนาทของตนเองโดยไมตองมการประชมปรกษาหารอ…”

ถาเชนนน เราจะเรยนรเรองสนทรยสนทนาไปเพออะไรกน

เหตผลคอ เมอโลกเปลยน ผคนทงโลกถกเชอมโยงเขาหากนดวยเทคโนโลยการสอสารและคมนาคมทมประสทธภาพ แตในทางกลบกนความเจรญเหลานกลบแยกคน แยกโลกออกจากกนเปนสวนๆ ความเจรญทางดานเทคโนโลยเพอเชอมโยงคนเขาหากนกลบกลายเปนการสนสดของความสมพนธทางสงคม มนษยหอหมตวเองดวยฐานะทางสงคม ตำาแหนงหนาท ความเชอ คานยม ศาสนาและการเมอง ความสมพนธแบบ มนษยสมผสมนษย อยางในอดตจงลดลงอยางมาก“ ” เพราะมนษยสอสารกนผานประเพณ ธรรมเนยมปฏบตตางๆทกำาหนดขนมาภายหลง

© tugofthekite.com

วงสนทรยสนทนาของโบหม เปนการสรางพนททเออตอการคดรวมกนอยางเสมอภาค โดยแนะนำาวาควรประกอบดวยคนจำานวน 20-40 คน กำาหนดกฎกตกามารยาทเพอสรางกระบวนการคดรวมกนอยางสรางสรรค ในวงสนทรยสนทนา จะไมมการขดแยง ไมมบทสรปวาใครถกผด เงอนไขสำาคญของการทำาสนทรยสนทนาอยท การฟงอยาง“ลกซง มสมาธอยกบตนเองและสงทไดยน ใหความสนใจกบเสยงของ”คนอน แมกระทงเสยงของความเงยบ ทกคนเทใจมารวมกน ดงนน สงทจะเกดขนในวงสนทรยสนทนาคอการททกคนเปดใจฟงกนอยางไมมอคต พดในประเดนเดยวกน ตอเนองกน จนเกดความหมายทลกซง ตามทเขาไดอธบายความหมายของคำาวา dialogue ซงตางจากความหมายท ใชก นท วๆ ไปไว ว า “ …dialogue มาจากค ำาว า dialogos ในภาษากรก logos หมายถง คำา (word) ซงในกรณนจะหมายถง ความหมายของคำา (meaning of the word) เมอมา

รวมกบคำาวา dia ซงนอกจากจะแปลวา สอง (two) แลว ยงหมายถง ผานตลอด (through) ไดอกดวย ดงนน dialogue  ในทนจงหมายถง กระแสแหงความหมาย “ ” (stream of meaning) ทไหลผานตวเราและทกคนทรวมวงสนทนา เปนสงทผ รวมสนทนารวมกนสรางสรรคขน คอยๆ ตกผลกจนเกดเปนชดความรความเขาใจใหมทล มลกกวาชดความรเดมทเคยม และความหมายททกคนรวมกนสรางสรรคขนนกจะเปนเสมอนกาวใจทเชอมยดผคนและสงคมเขาดวยกน…”

โบหมเชอวา รปแบบการแลกเปลยนความคดและขอมลในลกษณะน“ จะเปนสวนหนงของความสมพนธพนฐานทจะปฏรปความเชอและคานยม และปลดปลอยเราจากการไดรบขอมลผดๆซงนำาไปสการทำาลายลาง เพอทความคดสรางสรรคจะไดรบการปลดปลอยใหเปนอสระจากกรอบ”

© tairomdham.net

ในชวงหลายปทผานมาน ในประเทศไทยเองกเรมมผใหความสนใจการทำาสนทรยสนทนามากขน ตงแตสถาบนการศกษาและองคกรธรกจทเชญวทยากรมาบรรยายใหความร การจดคอรสหรอการจดตงกลมสนทรยสนทนาเพอพฒนาตนเอง ไปจนถงหนวยเลกๆในสงคมอยางครอบครวทไดลองนำาไปปรบใช หลายคนเลงเหนวา การฝกสนทรยสนทนาจะทำาใหเราไดฟงอยางลกซง สงเกตและเฝาดความรสกในใจของตนเองตอคำาพดทไดยน รจกการ หอยแขวน “ (suspend) คำา

ตดสน เมอไดฟงคำาพดทไมตรงกบความคด แลกเปลยนกนจนเกด”ความรชดใหมทไดจากความเขาใจทลมลก นำาไปสความคดสรางสรรคใหมๆ ทตงอยบนความจรง สามารถพฒนาและแกปญหาในระยะยาวตงแตระดบตวบคคล ครอบครว กลมเพอน ททำางาน ไปจนถงองคกรตางๆไดอยางยงยน

จากเร องราวทงหมดทกลาวมาน เราอาจไดนยามใหมของ การคด“นอกกรอบ วาแทจรงแลวอาจไมใชแคการคดในสงทไมมใครเคยคด”มากอน แตเปนการทำาความเขาใจอยางถองแท แลวจงมองหาวธแกไขอยางสรางสรรค

ทมา:

การอปมาอปไมยดวยภาพ

โดย ธงชย โรจนกงสดาล (@thongnet)

การอปมาอปไมยหมายถงการเปรยบเทยบสงของทแตกตางกนตงแต 2 อยางขนไปครบ   เราเหนการอปมาอปไมยหรอการเปรยบเทยบมากมายในชวตประจ ำาวนมากมาย เชน  เรามสำานวนวา สวยเหมอนนางฟา  หรอเมอนกถงความคดสรางสรรค สญลกษณทใช แทนความคดสรางสรรคมากทสดอยางหนงคอหลอดไฟ ซงเปนสงประดษฐอ จฉรยะของเอดสน  ประโยชนของการอปมาอปไมยมมากมาย เชน ใชอธบายเร องยากกลายเปนเร องงาย  ใชหาความคดสรางสรรคหรอไอเดยใหม  ใชในการทำาความเขาใจเร องราวใหลกซง หรอแมแตใชในการประชดประชน เสยดส

หลอดไฟเปรยบเสมอนความคดสรางสรรค (ภาพประกอบจาก blog.editorskeys.com)

ศาสดา ครอาจารยหรอวทยากรทเกง ๆ มกใชการเปรยบเทยบเพอใหเหนภาพและทำาใหเขาใจงาย  ตวอยางทชดเจนทสดคอ พระพทธเจา  ถาใครเคยอานหนงสอธรรมหรอพทธประวต คงจำาไดวาพระองคใชการเปรยบเทยบมากมายในคำาสอนเพอใหคนทวไปเขาใจธรรมไดงาย ตวอยางเชน พระพทธเจาตรสไววา การไดเกดเปนมนษยนนเปนเร องยาก ตองมบญมาก อปมาเหมอนเตาตาบอดตวหนงดำานำาอยในทะเล ทกๆ 100 ป เตาตาบอดตวนนจะโผลหวขนมาจากทะเลคร งหนง ในทะเลมหวงเลกๆ ขนาดใหญกวาหวเตาหนอยหนงลอยอย 1 หวง โอกาสทเตาตาบอดตวนนจะโผลขนมา แลวหวสวมเขากบหวงพอดยากเพยงใด โอกาสนนกยงมมากกวา การทเหลาสรรพสตวจะไดมาเกดเปนมนษย คำาเปรยบเทยบนทำาใหเราเหนภาพไดชดเจนเลยครบวาความนาจะเปนในการไดเกดเปนมนษยนนยากเพยงใด

นอกจากการอปมาอปไมยดวยคำาพดแลว เรายงสามารถวาดรป การตนหรอใชภาพเพอแสดงการเปรยบเทยบได โดยเฉพาะอยางยงยคนเปนยคทเราสามารถใชสอตาง ๆ ไดอยางแพรหลาย มภาพ วดโอคลป พาวเวอรพอยต เฟซบค ทวตเตอร โฟโตชอป เปนตน   ดงนนการอปมาอปไมยดวยภาพ จะทำาใหเหนภาพไดอยางชดเจน ทำาใหเขาใจงาย บางครงกสามารถเรยกเสยงหวเราะจากผดได  ผมขอยกตวอยางการอปมาอปไมยดวยภาพทนาสนใจดงนครบ

ภาพประกอบจาก http://en.wikipedia.org/wiki/On_the_Internet,_

nobody_knows_you%27re_a_dog

ภาพนเปนการตนในตำานานของประวตศาสตรอนเทอรเนตแลวครบ คณปเตอร สไตเนอรไดวาดภาพนในนตยสาร The New Yorker เมอวนท 5 พฤษภาคม ป 1993   คำาบรรยายประกอบภาพนคอ ใน“อนเทอรเนต ไมมใครรหรอกวานายเปนสนข”  สนขในทนไมไดหมายถงสนขจรง ๆ แตเปนการเปรยบเทยบบคคลธรรมดาทวไปหรอบคคลระดบลางของสงคม ททกคนสามารถใชอนเทอรเนตไดและก ำาหนดสถานะของตนเองในอนเทอรเนตอยางไรกได โดยไมมใครทราบ อยางไรกตาม ในป 2011 การตนนอาจไมจรงอกตอไป เพราะความเปนสวนตวของเราในอนเทอรเนตถกละเมดขนเร อย ๆ และผอนกสามารถทราบไดแมกระทงวาเรากำาลงทานอาหารกบใคร ทไหน ทง ๆ ท

เราไมไดบอก   อยางไรกตาม การตนนเปนทชนชอบของผดแลระบบเครอขายทวโลกอยางมาก

    

ภาพประกอบจาก http://presentationzen.blogs.com/presentatio

nzen/2006/01/contrasts_in_pr.html

จะเกดอะไรขน ถาดารท เวเดอรใชพาวเวอรพอยตเพอชกชวนใหลค สกายวอลคเกอรเขาสดานมด หรออาจารยโยดาจะนำาเสนอหลกสตรการฝกเปนเจไดอยางไร   ทงสองภาพเปรยบเทยบการสอนของตวละครทโดงดงทสดสองคนจากภาพยนตรชดสตาร วอรส ซงคณการ เรยโนลดส  ผเขยนหนงสอดานการนำาเสนอระดบโลก พรเซนเทชน“

เซน”  ไดทำาภาพอปมาอปไมยใหเหนวา คนสวนใหญในโลกใชวธการนำาเสนอแบบดารท เวเดอรซ งเตมไปดวยบลเลต พอยต  ในขณะทอาจารยโยดาใชเทคนคการนำาเสนอแบบเรยบงาย คอกระดานไวทบอรด เพราะฉะนน จงใชวธนำาเสนอดานสวางแบบโยดา  อยานำาเสนอแบบดารท เวเดอรครบ !

ภาพประกอบจาก http://blog.duarte.com/2008/11/election-day

การตนลอเลยนการเมองมกใชการอปมาอปไมยดวยภาพเปนประจำา  ตวอยางขางบนคอการตนลอเลยนการเมองททำานายผลลพธการชงตำาแหนงประธานาธบดระหวางโอบามาและแมคเคน  ถงแมวาไมมคำาบรรยายภาพประกอบ แตทกคนในโลกทรจกเกมโอ-เอกซ กจะทราบไดเลยวา ผเขยนตองการสอวา โอบามาชนะแนนอนครบ

นอกจากเฟซบคแลว บรการเครอขายสงคมทโดงดงทสดอกอยางหนงคอ ทวตเตอร (Twitter) ในชวงแรกของการใชทวตเตอร   บางครงจะเกดปญหาเรองโหลดการใชงานจากผใชมากมายมหาศาล จนทำา

ใหทวตเตอรไมสามารถใหบรการไดชวคราว ซงทวตเตอรจะแสดงภาพทเรยกวา Fail Whale เพอบอกใหผใชทราบครบ (ปจจบนจะไมคอยพบโลโกนแลว เพราะการบรการของทวตเตอรดขน)

ภาพประกอบจาก Twitter.com

ภาพ Fail Whale เปนผลงานของคณ  Yiying Lu  (ชอในทวตเตอรคอ @yiyinglu )  ซงไปเขาตาผกอตงบรษททวตเตอรคนหนง จงไปขอซอภาพนมาใช ทำาใหภาพ Fail Whale นโดงดงไปทวโลก และมสาวกคลงไคลรปนอยางมากมาย   ผอานสามารถไปดผลงาน  Fail Whale ร ป แ บ บ ต า ง ๆ ไ ด ท http://www.whatisfailwhale.info/   ครบ

ดงนน เวลาทเราตองการเปรยบเทยบหรออยากเลาเรองใหนาสนใจและชวนตดตาม  ลองฝกความคดสรางสรรคดวยใชการอปมาอปไมยดวยภาพครบ  อาจจะเปนภาพการตน  การตดตอภาพ

ดวยโฟโตชอป หรอการใชค ำาคมประกอบภาพถายธรรมดา กสามารถดงดดความสนใจของผชมไดครบ 

Social Media : สอแนวใหมในยคเศรษฐกจสรางสรรคไทย (Creative Economy)

โดย เจรญชย ไชยไพบลยวงศ (@chareonchai)

            ยคสมยการตลาดแบบยดเยยดไดจบสนลง ผบรโภคเหลอทนกบเทคนคการขายสนคาแบบตรงไปมา นกการตลาดจงตองพลกแพลงกลยทธครงใหญ เพอปรบปรงเทคนคนำาเสนอสนคาใหมศลปะ ใสใจในการสรางสรรคเรองเลา (Storytelling) ทตนเตนโศกซง ทำาใหผบรโภคโหยกระหายในเสนหนารกของผลตภณฑ จบสนการขายดวยมตรภาพลำาลก สานตอเปนความสมพนธทยงยนยาวนาน

            การบรรจงสรางเสนหสสนใหสนคาและบรการ ยอมเพมตนทนสงลำาในผลตภณฑอยางหลกเลยงไมได แตนกธรกจทชาญฉลาดยอมตระหนกดวา การลงทนโฆษณาในสอกระแสหลกแบบนาทละหลายแสนบาทกเปนตนทนทสงลบลวไมแพกน ดงนน เมอยคสมยแหงการยดเยยดไรรสนยมไดจบสนลง เมดเงนลงทนในการโฆษณาจงตองเคลอนยายไปในแหลงพำานกทเหมาะสมกวา นนคอ การสรางสรรคเรองเลา (Storytelling) เพอสองประกายใหผลตภณฑสามารถขายตนเองได แลวคอยเสาะหาสอใหมราคาถกมาเปนจดตงตนในการบอกตอกนไปของผบรโภค

http://www.flickr.com

            Social Media ทเจรญเตบโตอยางรวดเรวในศตวรรษท 21 ดงเชน Twitter และ Facebook ยอมไมใชเพยงความบงเอญโชคดของหนมสาวเยาววยแหงหบเขาซลคอน (Silicon Valley) หากแตมความปรารถนาของพลเมองจากทวทกมมโลกเปนลมบรพาหนนสง นคอ แนวโนมใหมของผบรโภคในยคเศรษฐกจสรางสรรค (Creative Economy) ซงไมตองการเสพรบขอมลขาวสารทเยนชาและไรรสนยม หากแตกระหายเสยงกระซบอยางแผวเบาจากเพอนสนทมตรสหายทไวใจพงพาไดเทานน

  

            ทนาสนใจอยางยงกคอ การใชบรการของ Social Media มตนทนทตำามากจนเกอบเปนศนย แตเนองจากเปนของฟรทใครๆกเขาถงได จงทำาใหบรษททปรารถนาจะสงขอความดวยเสยงอนดงใหถงใจผบรโภค กตองมเนอหาทโดดเดนในการเรยกรองความสนใจ (Content is King) ทามกลางมวลชนมหาศาลทแยงกนสงเสยงออกมา

            บรษททเคยลงทนงบประมาณโฆษณามหาศาลในสอวทยและโทรทศน จงสามารถกาวเขามายดหวหาดใน Social Media ไดอยางเหนอชน โดยการแบงเศษเงนนอยนดมาลงทนในการผลตเนอหาทสรางสรรค (Creative Content) แลวนำาไปเผยแพรใน Social Media ทมใหเลอกมากมายอยางแทบไมมคาใชจาย สวนจะไดผลในการดงดดผบรโภคหรอไมนน กยอมขนอยกบพลงสรางสรรค (Creative) ของขอมลทงภาพและเสยงทไดสงออกไป วาจะมความละเมยดละไมในการดงดดผใชในเครอขายใหบอกตอกนไปหรอไม และเนองจากผใชสวนใหญไมไดรบคาจางในการโฆษณาสนคา ดงนน คณภาพสรางสรรคของขอมล จงเปนปจจยชขาดชยชนะในสงครามสอใหมน

            “มายาคต ทครอบงำาในวงการธรกจทวโลกกคอ ” Social Media เปนเพยงแคตวชวยในการเสรมสงโฆษณาสนคาของบรษทในสอวทยและโทรทศนเทานน โดยทตวมนเองไมสามารถแสดงบทบาทหลกในการประชาสมพนธผลตภณฑของบรษทไดเลย

http://www.flickr.com By webtreats

            นคอ ความเขาใจทผดผลาดอยางใหญหลวงยง เพราะบรษทสวนใหญยงใชวธคดแบบเดมในการประเมน Social Media เราตองไมลมวางบประมาณมหาศาลทบรษทจายใหกบวทยและโทรทศนนน ไมใชเปนเพยงคาจางสำาหรบการไดโฆษณาผลตภณฑของตนในเวลาเพยงเศษเสยวนาทเทานน แตลกกวานน ยงเปนคาใชจายในการผลตเนอหาสาระทสรางสรรค (Creative Content) ไมวาจะเปนรายงานขาวทรวดเรวทนใจ ละครนำาเนาทเรยกนำาตาเนองนอง หรอแมกระทงสารคดทสาระและความสนกกลมกลนกนอยางกลมกลอมยง เพราะหากไมมเนอหาทมคณภาพเชนน ผบรโภคกจะกดรโมตเปลยนชองไปอยางไมไยด ดงนน คาใชจายในการโฆษณาทแสนแพง กเนองมาจากการลงทนผลตเนอหาสรางสรรคของผผลตรายการนนเอง

            แตสำาหรบ Social Media ทบรษทไดชองทางสอสารมาโดยแทบไมเสยคาใชจายนน กทำาใหบรษทลมคำานงถง ตนทน การ“ ”ผลตเนอหาสรางสรรคทแพงลบลวของผผลตรายการวทยและโทรทศนทเปนตนเหตสำาคญซงทำาใหผบรโภคยนดรบชมโฆษณาทยดเยยดของบรษทได ดงนน แทนทบรษทจะนำางบประมาณในการผลตเนอหาสรางสรรคทหายไปน เพอมาทมลงทนในการออกแบบวจยเรองเลาทสนกสนานใหกบผลตภณฑของตน บรษทกกลบใชวธการแบบเกาในการโฆษณา นนคอ ตะบตะบนเสนอเนอหาทเกยวกบผลตภณฑของตน โดยไมเคยคำานงเลยวา เนอหาสรางสรรคทเคยใช

ดงดดผชมใหตดตามชองรายการไดหายไปแลว และเมอโฆษณายดเยยดของตนเองใน Social Media ไมไดผลเทาทควร บรษทกผดหวงและลาจาก Social Media ไปไกลแสนไกล โดยไมเคยหวนกลบมาพจารณาความเขาใจทผดพลาดลำาลกของตนเองเลย

            ยทธศาสตรในการประยกตใช Social Media เพอนำาเสนอสนคาและบรการใหถกจรตกบรสนยมทเปลยนไปของผบรโภค จงเปนสมรภมใหมททกบรษทตองชวงชง เพราะทามกลางพฤตกรรมหลกเลยงโฆษณาทไมสรางสรรคของผบรโภค นกธรกจจงตองหนมาทบทวนกลยทธในการประชาสมพนธสนคาของตน โดยเฉพาะการโยกเงนมหาศาลจากโฆษณาในสอโทรทศนทมประสทธภาพลดลงเรอยๆ เพอนำามาลงทนในการผลตเนอหาสรางสรรค (Creative Content) ทมความนาหลงใหลไมตางจากละครโทรทศน หากทวามผลตภณฑและบรการของบรษทเปนสวนหนงของเนอหาอยางมศลปะ ทนอกจากทำาใหผบรโภคไมอาจปฏเสธอยางไรเยอใยแลว ยงกลบตอนรบสนคาอยางอบอน เนองเพราะโฆษณาเหลานไมไดเปนเพยงขยะขอมลทรบกวนความสงบสขในชวต แตกลบสรางสนทรยะแปลกใหมทงดงามและเปนหนงเดยวกบวถชวต (Lifestyle)

            Microsoft เปนบรษทยกษใหญ ทไมเคยมผเลนรายใหมมาทาทายไดสำาเรจ แมแตเจาพออนเทอรเนตอยางบรษท Netscape ทเคยมาแรงแซงโคงขนมา กกลบโดนกลยทธทเดดของ Bill Gates พฆาตดบดนไปในเวลาไมนานนก แตในทสด Google กกลายเปน ดาวรง บรษทแรกทสามารถตฝาการกระชบวงลอมไปไดสำาเรจ “ ”

เคลดลบอยทยทธศาสตรการรบแบบ Social Media ทไมไดยดเยยดโฆษณาเขาไปในเนอหาการสบคนของผบรโภค แตกลบเลอกเฟนโฆษณาทเหมาะสมกบการคนหาของผบรโภคมานำาเสนออยางแนบเนยนและไมรบกวนสายตา มตรภาพแสนดเชนนเองททำาให Microsoft ซงมสายตาละเอยดถยบไดกลบมองขามไป ไมใชเพราะ Bill Gates ยากไรวสยทศน แตเปนเพราะวสยทศนของการโฆษณา

แบบเกาไดหมดอายลงแลว การโฆษณาแบบสรางสรรคของ Google จงเปนจดเรมตนแหงยคสมยของเศรษฐกจสรางสรรค (Creative Economy) อยางแทจรง

   http://www.flickr.com By orcmid

            โลกทศนของการโฆษณาสนคาทเปลยนไปอยางถอนรากถอนโคนน ไดทำาใหบรษททงเลกและใหญตองปรบยทธศาสตรกนอยางถวนหนา แนนอนวา บรษทสวนใหญยอมมคณคาหลก (Core competency) อยทคณภาพและนวตกรรมสนคา จงไมอาจทมเทเวลาเพอเพมคณคาสรางสรรค (Creative Value) เขาไปในผลตภณฑได แตกระนน หากบรษทกลาทจะเปลยนแปลงความเคยชนและมายาคตเดม เพอออกไปเผชญโลกกวางทเตมไปดวยโอกาส บรษทกจะคนพบวางบประมาณททมลงไปในโฆษณาโทรทศนไดรบผลตอบแทนทถดถอยลงอยางนาตระหนก ดงนน บรษทจงตองกระตอรอลนในการเขารวมกบ Social Media ทแทบไมเสยคาใชจาย และนำาเงนทประหยดไปมหาศาลน มาลงทนจางผประกอบการในระบบเศรษฐกจสรางสรรค เพอวางกลยทธในการเตมเตมคณคาสรางสรรคเขาไปในผลตภณฑของบรษท ซงจะทำาใหบรษททกำาลงตบตนในการเจรญเตบโตเพราะไมสามารถหาลกเลนใหมๆ มาดงดดใจผบรโภค สามารถเดนทางเขาสอาณาจกรของเศรษฐกจสรางสรรคทกำาลงมาแรงไดอยางเตมเป ยมไปดวยความหวง

            การเลอกเฟนผประกอบการสรางสรรค (Creative Entrepreneur) ทจะมารวมเปนพนธมตรของบรษทในการรกเขาสตลาด Social Media จงเปนหวใจสำาคญในการชขาดชยชนะของบรษททตองการเตบโตอยางยงใหญในศตวรรษท 21 แตภารกจนยอมไมใชเรองงายเลย เพราะบรษททอยในโครงสรางและวธคดแบบ

อตสาหกรรม กมกจะถกใจและยนดทจะเลอกพนธมตรทมโลกทศนใกลเคยงกบตน สดทายแลวการเลอกพนธมตรทคดแบบเดยวกน กจะมอบเพยงความสบายใจใหบรษทสามารถหลอกตวเองไปวนๆวาไดปรบยทธศาสตรครงใหญเพอเขาสยคเศรษฐกจสรางสรรค (Creative Economy) แตเมอความจรงและความลมเหลวไดมาเยอนบรษทในอกหลายปขางหนา ผถอหนของบรษทกจะตองชอกชำาระกำาใจ ในขณะทประธานเจาหนาทบรหาร (CEO) ทจางมาดวยเงนเดอนแสนแพง กจะสะบดกนเพอไปรบใชบรษทใหม โดยไมละอายใจในสงทตนเองไดทำาลงไปทงทรตวและไมรเลย

            ธรรมชาตของ Social Media ยอมมความแตกตางหลากหลาย การผลตเนอหาสรางสรรค (Creative Content) เพยงแบบเดยว แลวหวงจะใชไดกบ Facebook Twitter และ Google ยอมเปนการประหยดทไดไมคมเสย บรษทตองมความละเอยดออนในการวเคราะหและปรบเนอหาใหเหมาะสมกบ Social Media ทแตกตางกน บรษทตองกลาลงทนในการผลตเนอหาสรางสรรค (Creative Content) ทสดใหมอยางตอเนอง เฉกเชนเดยวกบผผลตรายการโทรทศน บรษทยงตองขวนขวายศกษาจงหวะเวลาทเหมาะสมในการสงขอมลเขาไปในระบบทจะไมยดเยยดสมาชกในเครอขายมากเกนพอด ทสำาคญ บรษทตองกลาลงทนทจะตอบแทนใหกบ Influencer ททรงอทธพลในเครอขาย Social Media สำาหรบการประยกตใชความชำานาญและสรางสรรคสวนตวในการประชาสมพนธสนคาของบรษท

            Influencer เปนบคคลากรสรางสรรคทบรษทตองจบตาอยางใกลชด โดยวางกลยทธทเหมาะสมกบบคลกและนสยใจคอของแตละคน บางคนอาจยนดโฆษณาใหฟรทงทไมเคยรจกมกคนกบบรษท บางคนอาจพงพอใจจากการทบรษทแจกสนคารนใหมลาสดใหใชฟร หรอบางคนอาจตองการเรยกรองความสนใจเพอใหบรษทดงตวเขาไป

รวมงานดวย ทงหมดนตองใชความละเอยดออนแยบยลในการบรหารจดการ เพอทำาใหสนคาของบรษทเปนทรบรและชนชมของผบรโภคไดดทสด

            โอกาสยงใหญของบรษทในเมองไทยกคอ บรษทสวนใหญยงมความเขาใจในธรรมชาตของ Social Media นอยนดยง โดยตดกบดกของมายาคต 2 ประการคอ การทมเงนมหาศาลเพอจางบรษทโฆษณาทเขาใจธรรมชาตของ Social Media เขามาดแลจดการ แตกลบละเลยทจะทมงบประมาณเพอผลตเนอหาสรางสรรคควบคไปดวย จงทำาใหโฆษณาของบรษทกลายเปนขยะทผบรโภคหลกหน ในทางตรงขาม บรษททเชยวชาญในการผลตเนอหาสรางสรรค (Creative Content) ออกมาไดอยางสมำาเสมอ แตกลบละเลยทจะตดงบประมาณมหาศาลทเสยไปในการโฆษณาโทรทศน เพอนำามาใชในการบรหารเนอหาสรางสรรคใหแพรกระจายออกไปในวงกวาง ไมวาจะเปนการจด Creative Event ทตนตาตนใจอยางสมำาเสมอ โดยทเนอหาอาจไมเกยวกบสนคาของบรษทเลย เชน เทคนคในการใช Facebook เพอใหบรษทยกษใหญดงตวไปรวมงาน โดยบรษททชาญฉลาดจะตองเชอมนวา หากเนอหาทบรษทผลตขนมามคณคาตอสมาชกใน Social Media อยางตอเนองแลว กยอมสรางภาพลกษณทดของสนคาบรษทไดอยางแนนอน

            เคลดลบของการประยกตใช Social Media เพอโฆษณาสนคาของบรษท จงไมใชการเปดเผยจดมงหมายในใจอยางโจงแจงโลงโจง แตคอ การเชอมโยงเนอหาของผลตภณฑเขากบเนอหาสรางสรรคจากทวทกมมโลกอยางชาญฉลาด การแอบแฝงโฆษณาเปนสงทกระทำาได หากมความแนบเนยนและตรงกบความตองการในใจของผบรโภค กลยทธนจงทาทายจนตนาการสรางสรรคของนกการตลาดและนกธรกจเปนอยางยง

            Creative Economy จงไมใชเพยงการหลบหหลบตาผลตและกระจายสนคาเหมอนในยคอตสาหกรรมอกตอไป หากทวาเปนการเปลยนแปลงโลกทศนของแวดวงธรกจไปตลอดกาล โดยการใสใจทจะแปรเปลยนคณคารปธรรมของสนคาทแหงแลงใหกลายเปนความรนรมยเชงนามธรรมทกระทบใจผบรโภค แตการทจะสอสารความออนโยนของบรษทออกไปใหผบรโภคไดรบรนน จะตองรจกเลอกสรรตวกลางทเหมาะสม นนคอ Social Media ทถอกำาเนดขนมาเพอปฏวตโลกใบนใหเตมไปดวยมตรภาพทอบอน ทามกลางเทคโนโลยทสะดวกสบายแตไรหวใจ

งานชมนมเทพแหงการนำาเสนอ

โดย ธงชย โรจนกงสดาล (@thongnet)

เมอวนท 1 –2 ตลาคมทผานมา TCDC ไดจดงานชมนมทางความคดประจำาป Creativities Unfold Bangkok 2011  โดยมวทยากรทงชาวไทยและชาวตางประเทศมาบรรยายหวขอทนาสนใจมากมาย ผมคดวาผอานหลายทานคงไดรวมงานนและประทบใจกบงานอยางมากครบ 

ในบทความน ผมจะกลาวถงเทคนคการนำาเสนอและการออกแบบสไลดทนาสนใจของวทยากรในงานน คงไมมใครปฏเสธวา การนำาเสนอเปนเรองสำาคญมากในการทำางานยคปจจบน ดงนนผทนำาเสนอเกงยอมไดเปรยบในหลายเรอง แตการนำาเสนอไมใชพรสวรรคทตดตวมาตงแตเกด  มนเปนทกษะอยางหนงทเราสามารถเรยนรและพฒนาใหดขนได ดงนนเรามาเรยนรเร องการนำาเสนอจากสดยอดวทยากรเหลานกนครบ

ผมสร ปเทคน คการน ำา เสนอท น าสนใจจากงาน Creativities Unfold ไดดงนคอ 1. เนนการใชภาพทนาสนใจ  2. สไลดอานงาย  

3. ใชสอทหลากหลาย  4. รจรงและหลงใหลเรองของตนเอง  5. เขาถงผฟง  โดยมรายละเอยดดงนครบ

1.  เนนการใชภาพทนาสนใจ

สไลดนำาเสนอสวนใหญทเราเหนในชวตประจำาวน มกเตมไปดวยตวอกษร ขอความ บลเลตพอยตทงหนา ทำาใหนาเบอ  ผชมไมเหนภาพและไมเขาใจในสงทนำาเสนอ  แตการใชภาพทนาสนใจในสไลด จะดงดดผชมไดมากกวา ปจจบน หนงสอการนำาเสนอแนวใหมทกเลมจะบอกวา ควรใชภาพในสไลดมากกวาการใชขอความทงหนา วทยากรทกคนในงาน Creativities Unfold 2011 กใชภาพประกอบทนาสนใจในสไลดเชนกนครบ

จะเหนไดวา ภาพในสไลดทประกอบการบรรยายนน ไมใช Clip Art อยางทเราพบเหนกนทวไป แตเปนภาพถายคณภาพดหรอมรายละเอยดสงชดเจนครบ  ขอสงเกตเพมเตมอกอยางคอ ไมมการใช template ในสไลด  ภาพในสไลดจะทำาหนาทเปนพนหลงในสไลดดวย  โปรดสงเกตวาภาพในสไลดจะมขนาดเตมจอ  ดงนนสไลดทกหนาจะแตกตางกน และนาตดตามมากกวาการใช template เหมอนกนทกหนา

2.  สไลดอานงาย ถงแมวาเราควรเนนภาพในสไลดเปนหลก แตไมไดหมายความวา หามใสตวอกษรหรอขอความในสไลด การหาภาพประกอบสไลดเปนเรองทตองใชเวลามาก ดงนน จงไมจำาเปนวาทกหนาสไลดจะตองมภาพทงหมด เราสามารถใสขอความไดในสไลดได  แตขอความในสไลดจะตองอานออก ชดเจน มขนาดใหญ

หลกสำาคญในการทำาใหขอความอานงายคอ ตวอกษรตองมขนาดใหญ   สไลดไมควรมบลเลตพอยตมากนก เพอทำาใหสามารถขยายขนาดตวอกษรไดเตมท  ถาเราใสบลเลตพอยตในสไลดมาก จะทำาใหตวอกษรมขนาดเลก   ปจจยทสำาคญอกประการหนงคอ สของตวอกษรกบสพนหลงตองตรงกนขามหรอคอนทราสกน  ถาอกษรมสออน เชนสขาว สพนหลงสไลดตองสเขม เชน สดำาหรอสนำาเงน  ถาอกษรมสเขม สพนหลงสไลดตองมสออนครบ

เราสามารถออกแบบสไลดใหมทงภาพและขอความรวมกนกไดเชนกน โดยยดหลกวา ทงภาพและตวอกษรอานงายและเหนชดเจน ดงตวอยางรปขางลางครบ

3.  ใชสอทหลากหลาย

โดยปกตเรามกใชซอฟตแวรพาวเวอรพอยตในพซ หรอคยโนตในเครองแมคเพอนำาเสนอ แตผนำาเสนอหรอวทยากรทเกง ๆ จะใชสอนำาเสนอทหลากหลาย เชน ใชวดโอคลป มของจรงประกอบการบรรยาย ตวอยางเชน ลค วลเลยมส ไดเปดวดโอคลปเร อง Frozen Grand Central ใหดระหวางการบรรยาย ซงเรยกเสยงฮอฮามาก

อรค รเวอร ผจดการฝายความสมพนธระหวางประเทศของโรงเรยนแอนเมชนโกเบอแลงส ไดเปดวดโอคลปแอนเมชนซงเปนผลงานของนกเรยนหลายเร อง  ผสนใจสามารถดไดทยทบโดยคนหาดวยคำาวา  gobelins animation

 

ดร.เดนนส ฮอง ผเชยวชาญดานหนยนต ไดนำาผลงานหนยนตของเขา

แสดงบนเวท

   

4.  รจรงและหลงใหลเรองของตนเอง

วทยากรทกคนในงาน Creativities Unfold เปนผเชยวชาญ และมความร จรง ในงานของตนเองอยางล กซ ง และหลงใหลหรอม passion ในหวขอของตนเองอยางมาก ทำาใหผฟงรสกคลอยตามและโนมนาวไปกบเนอหา   ผมคดวานเปนหวใจสำาคญอยางมากของการเป นวทยากรและผน ำาเสนอท ด   ถ าเราไมมความรกหรอไม เชยวชาญในหวขอทเราจะบรรยาย  ถาเราไมมความเชอมนในหวขอทเราพด คนฟงจะเชอเราไดอยางไร ?

5. เขาถงคนฟง

การนำาเสนอทนาเบอทสด คอการนำาเสนอทผบรรยายยนอยขางหลงโพเดยม มองจอคอมพวเตอร ทำาตวหางเหนจากผฟง  หลงจากทบรรยายเสรจแลว อก 10 นาทตอมา ผฟงกลมทกอยางจนหมด เพราะผบรรยายไมเขาถงในใจของผฟง

ดงนนผนำาเสนอทดควรเขาถงคนฟง ไมควรทำาตวหางเหนผฟง  ซงสามารถทำาไดหลายวธ วธแรกทงายทสดคอ การมรโมทควบคมสไลด  เพอทผบรรยายไมตองนงหนาจอคอมพวเตอร คอยกดเลอนสไลดตลอดเวลา แตสามารถเดนไปมาไดสะดวก รวมทงการเดนเขาหาผฟง เชน ลค วลเลยมส ไดเดนเขามาหาผฟงพรอมกบบรรยายไปดวย

การเปดโอกาสใหผฟงไดซกถามกทำาใหผฟงรสกวามสวนรวมมากขน  วทยากรและผนำาเสนอทดจะตองมชวงเวลาถามตอบหรอ Q & A แกผฟงเสมอ  ถาผฟงไมคอยมการตอบสนอง กสามารถใชรางวลเปนของจงใจได เชน อรค รเวอร บอกวา ผทถามเขา 3 คนแรกจะไดรบ

ดวดรวบรวมผลงานแอนเมชนของโกเบอแลงส   คณสานต หวงวชา จะมอบเสอแกผทตงคำาถาม เปนตน

ผอานสามารถนำาเทคนคการนำาเสนอ 5 ขอทกลาวมาแลว ไปประยกตใชกบการนำาเสนอของตนเองไดครบ ไมวาจะเปนการนำาเสนอ 15 นาทหรอการบรรยาย 3 ชวโมง เราไมจำาเปนตองใชทง 5 ขอพรอมกน แตสามารถเลอกใชไดตามความเหมาะสม

ผมแนะนำาวา เวลาทเราไปฟงบรรยายหรอสมมนาทไหนกตาม ลองสงเกตเทคนคการนำาเสนอทดของผนำาเสนอ เพอทเราจะไดนำามาปรบหรอประยกตใชกบการนำาเสนอของตนเองตอไป ถาการนำาเสนอของเราวนนยงไมดพอ กตองบอกตวเองวา การนำาเสนอครงหนาของเราจะตองดกวานครบ !