การศึกษางานและพัฒนาผลิตภัณฑ์ของทีระลึกปนปลาสเตอร์และู...

การศกษางานและพฒนาผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรและ บรรจภณฑของจงหวดปทมธาน

A STUDY AND DEVELOPMENT OF PLASTER SOUVENIR PRODUCT AND

PACKAGE OF PRATHUM TANI PROVINCE, THAILAND

สวทย อนทพย

คณะศลปกรรมศาสตร

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร

พ.ศ. 2552

A STUDY AND DEVELOPMENT OF PLASTER SOUVENIR PRODUCT AND

PACKAGE OF PRATHUM TANI PROVINCE, THAILAND

SUVIT INTHIP

THE FACULTY OF FINE AND APPLIED ARTS

RAJAMANGALA UNIVERSITY OF TECHNOLOGY THANYABURI

2009

ก

บทคดยอ

การศกษางานและพฒนาผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑของจงหวดปทมธาน มวตถประสงค (1) เพ�อศกษารปแบบผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑ (2) เพ�อพฒนารปแบบผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑ (3)เพ�อถาย ทอดเทคโนโลยการพฒนารปแบบผลตภณฑของท�ระลกและบรรจภณฑ เคร�องมอท�ใชในการวจย คอ แบบสมภาษณผผลต ผบรโภคและผเช�ยวชาญและแบบสอบถามความพงพอใจ ทาการวเคราะหขอมล โดยคดเปนรอยละและคาเฉล�ย โดยบรรยายเชงพรรณา ผลการวจยสรปวา ผลตภณฑ ของท�ระลกปนปลาสเตอร จานวน 9 แบบ โดยรปแบบท� 4 ของท�ระลกลวดลายบว ไดรบความนยมเปนอนดบ 1 รปแบบท� 2 ของท�ระลกพพธภณฑวทยาศาสตร ไดรบความนยมเปนอนดบ 2 และของท�ระลกรปแบบท� 6 หออครศลปน ไดรบความนยมเปนอนดบ 3 สวนบรรจภณ ฑจานวน 9 แบบ ของท�ระลกรปแบบท� 1 ลวดลายบว ไดรบความนยมบรรจภณฑ อนดบ 1 คอ รปแบบท� 1 ของท�ระลกรปแบบท� 2 พพธภณฑวทยาศาสตรไดรบความนยมบรรจภณฑ อนดบ 1 คอ รปแบบท� 3 และของท�ระลกรปแบบท� 3 หออครศลปนไดรบความนยมบรรจภณฑ อนดบ 1 คอ รปแบบท� 1 สวนความพงพอใจจากผบรโภคท�มตอของท�ระลกปนปลาสเตอรลวดลายบว พบวาผบรโภคมความพงพอใจใน

ระดบมาก ( µ = 4.06) ความพงพอใจจากผบรโภคท�มตอของท�ระลกปนปลาสเตอรพพธภณฑ

วทยาศาสตร พบวาผบรโภคมความพงพอใจใน ระดบมาก (µ = 3.94) ความพงพอใจจากผบรโภคท�มตอของท�ระลกปนปลาสเตอรหออครศลปน พบวาผบรโภคมความพงพอใจในระดบ มาก (µ = 3.85) สาหรบบรรจภณฑความพงพอใจท�มตอบรรจภณฑผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรลวดลายบว ม

ความพงพอใจในระดบมาก ( µ = 3.81) ความพงพอใจท�มตอบรรจภณฑผลตภณฑข องท�ระลกปน

ปลาสเตอรพพธภณวทยาศาสตรของจงหวดปทมธาน โดยรวมมความพงพอใจในระดบมาก

( µ = 3.81) และความพงพอใจท�มตอบรรจภณฑผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรหออครศลป น

ของจงหวดปทมธานโดยรวมมความพงพอใจในระดบมาก (µ = 3.80)

ข

Abstract

The objectives of this Plaster Souvenir and Packaging Production and Development in

Pathum Thani Province study are (1) to study the plaster souvenir and packaging design, (2) to

develop the plaster souvenir and packaging design, and (3) to transfer the plaster souvenir and

packaging development technology. The data collection tools used in this research were

questionnaires distributed to and received from the manufacturers, consumers, and experts. The

data was analyzed and for percentage and means and discussed descriptively. The result of the

research shows that, from the 9 plaster souvenir designs, the 4th design, the lotus design, was the

most popular, the 2nd design, the souvenirs from the Science Museum, was the 2nd most popular, and

the 6th design, the souvenirs from the Supreme Artist Hall, was the 3rd most popular. The result also

shows that, from the 9 plaster souvenir packaging designs, the most popular packaging design from

the lotus design collection was the 1st design, the most popular packaging design from the Science

Museum collection was the 3rd design, and the most popular packaging design from the Supreme

Artist Hall collection was the 1st design. Further, the satisfaction toward plaster souvenirs in the

lotus collection was at high level (µ=4.06), the satisfaction toward plaster souvenirs from the

Science Museum was at high level (µ=3.94), and the satisfaction toward plaster souvenirs from the

Supreme Artist Hall was also at high level (µ=3.85). It can also be safely concluded that the

satisfaction level for the plaster souvenirs from the Science Museum, Pathum Thani Province, was

at high level (µ=3.81) and the satisfaction level for the plaster souvenirs from the Supreme Artist

Hall, Pathum Thani Province, was also at high level (µ=3.80).

ค

คานา

การศกษางานและพฒนาผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑของจงหวดปทมธาน มวตถประสงคเพ�อศกษารปแบบผลตภณฑของท�ระลกตาง ๆ ในจงหวดปทมธาน เพ�อออกแบบและพฒนาผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑใหสอดคลองกบความตองการของผผลต ผบรโภคและผสนใจในปจจบน เพ�อสรางผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑของจงหวดปทมธาน ในรปแบบใหม ๆ และวสดท�แตกตางกนออกไป ซ� งอาจจะเปนประโยชนตอชมชนตาง ๆ ในจงหวดปทมธาน ท�มความตองการพฒนาผลตภณฑของชมชน และ แนวทางในการสรางผลตภณฑของท�ระลกและบรรจภณฑ ใหเปนเอกลกษณและมคณคา การวจยครง Aนอาจมขอผดพลาดอยบาง ผวจยตองขออภยไว ณ ท�A นดวยA

ง

กตตกรรมประกาศ

งานวจยเร�องการศกษางานและพฒนาผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑของจงหวดปทมธาน สาเรจลงไดผวจยตองขอขอบคณมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร เปนอยางมากท�สนบสนนงบประมาณ ในการดาเนนการวจย ผวจยขอขอบคณชมชน ผประกอบการตาง ๆ ปลดองคการบรหารสวนจงหวดปทมธาน นายกเทศบาล นายกองคการบรหารสวนตาบล ในจงหวด ปทมธาน ตลอดจนผเช�ยวชาญ นกการออกแบบและคณะเจาหนาท� ของคณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร ท�ใหความอนเคราะหขอมลตาง ๆ ตลอดจนผใหคาแนะนาและผใหขอมลทกทาน ผว จยตองขอขอบคณไว ณ ท�นดวยA

สารบญ

เรอง หนา

บทคดยอ.................................................................................................................................... ก

ABSTRACT…………………………………………………………………………………..ข คานา...........................................................................................................................................ค กตตกรรมประกาศ......................................................................................................................ง สารบญ....................................................................................................................................... จ สารบญตาราง............................................................................................................................. ช สารบญภาพ............................................................................................................................... ซ

บทท 1 บทนา ความเปนมาและความสาคญของเร�อง................................................................................ 1 วตถประสงคของโครงการวจย......................................................................................... 3 ประโยชนท�คาดวาจะไดรบ................................................................................................ 3 ขอบเขตของโครงการวจย.................................................................................................. 3 นยามคาศพทเฉพาะ............................................................................................................ 3 บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ขอมลเกยวกบจงหวดปทมธาน� ...........................................................................................6 ความรทวไปเกยวกบของท�ระลก� � ....................................................................................... 19 ความรเกยวกบปนปลาสเตอร� ............................................................................................ 26

ความหมายและความสาคญของบรรจภณฑ...................................................................... 34 การออกแบบบรรจภณฑ................................................................................................... 40 งานวจยท�เกยวของ� ..............................................................................................................56 บทท 3 วธดาเนนการวจย

ขอบเขตพนท�ในการวจย= ................................................................................................... 60 ประชากรและกลมตวอยาง ................................................................................................ 60 การเกบรวบรวมขอมล ...................................................................................................... 63 การวเคราะหขอมล.............................................................................................................64

ฉ

สารบญ (ตอ)

เรอง หนา

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

ความตองการรปตนแบบของท�ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑ..................................69 ผลการวเคราะหการสมภาษณ ความคดเหนของผเช�ยวชาญและนกออกแบบ....................73 รปแบบบรรจภณฑ.............................................................................................................74 ผลการวเคราะหความพงพอใจ............................................................................................80 การพฒนารปแบบผลตภณฑ...............................................................................................86 บทท 5 สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแน ะ

วตถประสงคของการวจย...................................................................................................88 ขอบเขตของการวจย...........................................................................................................88 ประชากรตวอยาง ...............................................................................................................88 เคร�องมอท�ใชในการดาเนนการวจย...................................................................................90 ข=นตอนการสรางเคร�องมอการวจย.....................................................................................91 การเกบรวบรวมขอมล ........................................................................................................91

สรปผลการวจย.................................................................................................................. 92

ขอเสนอแนะ...................................................................................................................... 94 บรรณานกรม............................................................................................................................. 94 ภาคผนวก................................................................................................................................... 97

ช

สารบญตาราง

ตารางท� หนา

1. แสดงอตราสวนผสมปนปลาสเตอร ..............................................................................................30

2. ความคดเหนจากผผลตและผสนใจเกยวกบตองการรปตน� แบบของท�ระลกปนปลาสเตอร และบรรจภณฑของจงหวดปทมธาน………………………………………………………….....70

3. ความตองการรปตนแบบของท�ระลกปนปลาสเตอร………………………………………..........71

4. ความตองการการออกแบบของท�ระลกของผเช�ยวชาญและนกการออกแบบ................................72

5. ความตองการการออกแบบบรรจภณฑของผเช�ยวชาญและนกการออกแบบ.................................79

6. ขอมลสวนตว .................................................................................................................................81

7. ความพงพอใจท�มตอผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรลวดลายบวของจงหวดปทมธาน ..........82

8. ความพงพอใจท�มตอผลตภณฑของท�ระลกปนปล าสเตอรพพธภณฑวทยาศาสตร

ของจงหวดปทมธาน......................................................................................................................83 9. ความพงพอใจท�มตอผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรหออครศลปน ของจ งหวดปทมธาน.84

10. ความพงพอใจท�มตอบรรจภณฑผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรลวดลายบว ของจงหวดปทมธาน………………………………………………………………………………………....85

11. ความพงพอใจท�มตอบรรจภณฑผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรพพธภณฑวทยาศาสตร

ของ จงหวดปทมธาน………………………………………………………………………….....85

12. ความพงพอใจท�มตอบรรจภณฑผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรหออครศลปน

ของจงหวด ปทมธาน…………………………………………………………………………. ..86

ซ

สารบญภาพประกอบ

ภาพท� หนา

1. สญลกษณจงหวดปทมธาน……………………………………………………………….6

2. ดอกไมประจาจงหวดปทมธาน คอ ดอกบวหลวง………………………………………...6

3. แผนท�จงหวดปทมธาน……………………………………………………………………6

4. ตนไมประจาจงหวดปทมธาน คอ ตนปารชาต……………………………………………7

5. กหลาบเกลดหมะ................................................................................................................9

6. ดอกไมประดษฐจากผาถงนอง ……………………………………………………………9

7. ดอกไมประดษฐจากผาใยบว……………………………………………………………..10



10. ดอกไมประดษฐจากผาไหม………………………………………………………………11

11. โคมไฟไมไผลายไทย ……………………………………………………………………..12

12. กระบอกไมไผอเนกประสงค ……………………………………………………………..13

13. กระบอกไมไผอเนกประสงค ……………………………………………………………..13

14. ผลตภณฑหตถกรรมจกสานจากผกตบชวา........................................................................13

15. ผลตภณฑหตถกรรมจกสานจากผกตบชวา........................................................................14

16. ของใชเอนกประสงค......................................................................................................... 14

17. กระเปาหนง………………………………………………………………………………15

18. กระเปาสตรจากหนงสตวตาง ๆ .........................................................................................15

19. กระเปาผาบาตก..................................................................................................................16

20. กลองทชชผา ……………………………………………………………………………...16

21. คนโทดนเผาหมผาไหม…………………………………………………………………..16

22. เคร�องปนดนเผารปทรงตาง ๆ= …………………………………………………………….17

ฌ

สารบญภาพประกอบ (ตอ )


23. ตกตาระบายส....................................................................................................................17

24. กระปกออมสน..................................................................................................................18

25. ตกตารปสนข…………………………………………………………………………….18

26. เตามงคล …………………………………………………………………………………19

27. การผสมปนปลาสเตอรดวยมอ…………………………………………………………..30

28. การผสมปนปลาสเตอรดวยเคร�อง……………………………………………………….31

29. เคร�องผสมปนปลาสเตอรระบบสญญากาศ……………………………………………...31

30. ชงนาหนกภาชนะผสม� = …………………………………………………………………..32

31. ตวงปรมาณนา= …………………………………………………………………………...32

32. ผสมปนปลาสเตอร………………………………………………………………………33

33. เทปนปลาสเตอรลงแบบพมพ……………………………………………………………33

34. เทเศษปนปลาสเตอรลงถงขยะ…………………………………………………………...33

35. ลางภาชนะผสมปนปลาสเตอรลงถงขยะ………………………………………………...34

36. หอจดหมายเหตแหงชาตเฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช ..65

37. พพธภณฑวทยาศาสตร…………………………………………………………………..66

38. ศาลากลางเดม…………………………………………………………………………....66

39. ลวดลายบว……………………………………………………………………………….67

40. วดพระธรรมกาย…………………………………………………………………………67

41. หออครศลปน…………………………………………………………………………….68

42. วดเจดยหอย………………………………………………………………………………68

43. วดพชอดม………………………………………………………………………………..69

44. ศาลหลกเมอง……………………………………………………………………………..69

ญ

สารบญภาพประกอบ (ตอ )


45. ของท�ระลกลวดลายบว……………………………………………………………………....73

46. ของท�ระลกพพธภณฑวทยาศาสตร…………………………………………………….........73

47. ของท�ระลกหออครศลปน……………………………………………………………………74

48. บรรจภณฑของท�ระลกลวดลายบว แบบท� 1……………………………………………....74

49. บรรจภณฑของท�ระลกลวดลายบว แบบท� 2………………………………………………..75

50. บรรจภณฑของท�ระลกลวดลายบว แบบท� 3………………………………………………..75

51. บรรจภณฑของท�ระลกพพธภณฑวทยาศาสตร แบบท� 1…………………………..............76

52. บรรจภณฑของท�ระลกพพธภณฑวทยาศาสตร แบบท� 2…………………………………..76

53. บรรจภณฑของท�ระลกพพธภณฑวทยาศาสตร แบบท� 3…………………………………..77

54. บรรจภณฑของท�ระลกหออครศลปน แบบท� 1……………………………………………77



57. รปแบบผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑของจงหวดปทมธาน ชดท$ 1…..86

58. รปแบบผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑของจงหวดปทมธาน ชดท� 2…..87

59. รปแบบผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑของจงหวดปทมธาน ชดท� 3…..87

บทท� 1

บทนา

ความเปนมาและความสาคญของปญหา

ในปจจบนไดมการทาวจยเกบหาขอมลและหลายกลมไดใหความสนใจเกยวกบภมปญญา $ ของชาวบานท$เปนผลตภณฑชมชนและทองถน$ (OTOP : Outlet TO On-shelf Peer working) กนอยาง มาก เน$องจากเปนนโยบายของรฐบาลท$ใหการสนบสนนเพ$อตองการใหชาวบานไดมรายไดจากการคดคนผลตภณฑจากวสดตาง ๆทงในทองถนและสวนท$สามารถจดหาไดไมยากนามาทาเปน 2 $ผลตภณฑใหมหรอพฒนาผลตภณฑเดมท$มอยแลว โดยการรวมมอกนระหวางหนวยงานของรฐ เอกชน สถาบนการศกษาตาง ๆ จนทาใหผล ตภณฑท$ไดรบการสนบสนนจากทางตาบล หรออาเภอมความนยมเดนดงในระดบจงหวดและระดบประเทศไดอยางรวดเรว ทงนขนอยกบแรงสนบสนนจาก 2 2 2ในระดบจงหวด แตละตาบล จงทาใหผลตภณฑบางหนวยงาน บางอาเภอมผลตภณฑท$ไมสมบรณ ใน เร$องของคณภาพและการจดการ การประสานงานของหนวยงานท$รบผดชอบในการสงเสรมและการ พฒนาขาดการเปนเอกภาพ ปญหางบประมาณการสนบสนนชวยเหลอ ความสามารถในการตรวจสอบคณภาพหรอการรวบรวมกลมของชาวบานกนเอง ซ$ งยงมปญหากนอยมากมาย อาชพท$เกด จากภมปญญาชาวบานยงเปนอาชพท$รฐสงเส รมใหเปนอาชพเสรมเทานน จงทาใหการผลตเปนไป 2อยางไมตอเน$อง จงทาใหผลผลตท$ออกสทองตลาด ไมคอยตอเน$องและไมคงท$ จงทาใหมการ ชวยเหลอและสนบสนนเพ$อใหภมปญญาชองชมชนและทองถน $ คงอยตอไป โดยสนบสนนโครงการ ผลตภณฑชมชนและทองถน ซ$$ งมเปาหมายไปสการพฒนาอยางยงยนพ$งตนเองไดและพฒนาคณภาพ $ชวตท$ดของประชาชนรวมทงความรความสามารถ เพ$อใหเกดศกยภาพการแขงขนในเวทโลกและการ2 เปนอยของประชาชนใหอยดมสขตามหลกการของเศรษฐกจพอเพยง ซ$ งเปนเคร$องมอชทศทางการ 2วจยของชาตเพ$อชวยในการพฒนาของประเทศไดอยางจรงจง

วบลย ลเจรญ 2 (2532 : 129) ไดใหแนวทางในการสบสาน และดารงอยของศลปหตถกรรมไววาทองถนใด ท$สามารถนางานศลปหตถกรรมมาสงเสรมใหกลายเปนสนคาของท$ระลกได จงเทากบ $เปนการสบทอด และฟนฟฝมอดานศลปห2 ตถกรรมดงเดม และท$สาคญ เปนการเพมมลคาใหกบวสดท$2 $ เปนทรพยากรทองถน ซ$ งมอยเดมแลวแตยงไมไดใชประโยชนใหคมคา ตอเม$อนามาผลตเปนสนคาท$$ ระลกกจะไดราคาด เพราะนกทองเท$ยวเปนกลมผบรโภคท$มกาลงซอสง รวมทงเปนการสรางงา 2 2 น สรางอาชพใหกบแรงงานในทองถนซ$ งวางงาน หรออาจวางในฤดเกบเกยว โดยสรปจงนบเปนการ $$พฒนาชนบทท$ไดผลอยางสมบรณ

2

สนไชย ฤทธโชต (2551 : 11) กลาวไววาของท$ระลกท$สรางขนจากวสดสงเคราะห โดยวสด 2สงเคราะหแตละชนด แตละประเภทท$มนษยคนพ บและรจกนามาใชในการสรางผลตภณฑ ทาใหเกดรปแบบผลผลตผสานสอดคลองกบคณสมบตทางกายภาพของวสดนน ๆ อยเสมอมา ซ$ งคณสมบตทาง 2กายภาพของวสดแตละชนดนนตางกน เม$อนามาสรางเปนผลตภณฑกจะไดรปลกษณะผลตภณฑท$ไม 2เหมอนกน และกรรมวธหรอเทคน คในการสรางกตางกน คณคาและความนยมในการผลตท$สราง ขนมานน จะขนอยกบคณสมบตทางความรสกท$ว 2 22 สดแตละประเภทท$สามารถแสดงคณสม บตใหปรากฏดวย เชน แกวมความใส มประกาย มองมความสกปลง พลาสตกมสสนสดสวย ปนปลาสเตอร $มความขาว เปนตน ดงน2นผลตภณฑจากวสดตาง ๆ เม$อสรางขนกถกจดแบงและเรยกตางกนตามวสด 2ท$สราง เชน เคร$องแกว เคร$องทอง ผลตภณฑโลหะ ผลตภณฑพลาสตก ผลตภณฑปนปลาสเตอร เปนตน

ปจจบนประชากรของโลกเพมขนอยางรวดเรว ความตองการความสะดวกสบายของมนษย$ 2 ยอมมมากขนตอความตองการใชสอย เคร$องอปโภคบรโภคในชวตประจาวน แทบจะกลาวไดวาปจจย 2 4 ท$ชวตมนษยเราดารงอยคอ เสอผา อาหาร ยารกษาโรค ท$อยอาศย อนเปนเปาหมายท$เกยวของกบ $ 2ผบรโภคทกรปแบบโดยตรง จะถงมอผบรโภคในลกษณะท$ไมมอะไรห อหมยอมเปนไปไมได อยางเชน อาหารท$เปนประเภทเนอสตว เม$อมการซอขาย ยอมมบรรจภณฑเขามาเกยวของในการ $2 2นาพากลบบาน จะถอหรอนาเนอสตวสด ๆ โดยไมมบรรจภณฑกลบบ2 านยอมเปนไปไมได หรอ แมกระทงขาวสารเม$อเวลาซอกยอมมบรรจภณฑเขามาเกยวของ จะหอบขาวสารกลบบานเชนนนกคง$ 22 $ ไมได สาหรบมนษยเราท$มความเจรญแลว และปจจบนจากความเจรญทางเทคโนโลย เศรษฐกจ และ สงคม ทาใหเกดการแขงขนทางดานการคา สนคาต าง ๆ ผผลตแทบทงสนจะตองคานงถงบรรจภณฑ2 2ของเขาโดยทนทท$ควบคมากบสนคา จงทาใหมการคดคนหารปแบบ หาขอมล เช$อมโยงมาจนถง ระบบเศรษฐศาสตร และระบบการตลาด จงทาใหในปจจบนพอคาผผลตไดใหความสาคญของบรรจภณฑมาเปนอนดบแรก เพราะเรมเขา$ ใจและเหนความสาคญของสนคาท$ตนผลตขนอนมผลตอความ2 ปลอดภย และเพ$อลดการสญเสยแตกหกของสนคาตลอดจนบรรจภณฑนน ๆ จะโฆษณาตวเองได2จากบรรจภณฑนเอง 2 (นเร ขอจตตเมตต,2531 : 2)

จงนบไดวาบรรจภณฑท$ใชในการบรรจสนคาเพ$อการจาหนาย ซ$ งถอวา เปนไดทงศาสตรและ2ศลป เพราะมสวนสาคญในการตอบสนองความตองการของผซอ 2 หรอผบรโภค จงอาจกลาวไดวา กจกรรมตาง ๆ ท$เกดขนตลอดขบวนการทางตลาดท$เกยวกบการออกแบบสรางสรรคภาชนะบรรจ $ 2หรอหบหอใหกบผลตภณฑ และนอกจากนบรรจภณฑยงทาหนาท$ปกปอ 2 งคมครองผลตภณฑท$มอยภายในใหปลอดภยสะดวกตอการขนสง เอออานวยใหเกดประโยชนทางการคาและปลอดภยตอ 2ผบรโภค (สดาดวง เรองรจระและปราณ พรรณวเชยร,2529 : 35)

3

จากแนวคดดงท$ไดรบการสนบสนนในการพฒนาผลตภณฑและบรรจภณฑนน ผวจยเลงเห2 นถงความสาคญดงกลาวจงมแนวคดในการนาผลตภณฑ อนเปนภมปญญาของชมชนและทองถนใน$จงหวดปทมธาน อนหมายถงผลตภณฑของท$ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑ มาพฒนาเพ$อใหเกดประโยชนดานการใชสอยและความสวยงามและเพ$อเพมมลคาผลตภณฑ ใหเปนของท$ระล$ กหรอผลตภณฑของชมชนและทองถน ท$มคณคาในการสรางชมชนใหเขมแขงและสามารถพ$งพาตนเองได$ และเพ$อสงเสรมผลตภณฑจากภมปญญาไทยใหมเอกลกษณประจาทองถนของความเปนไทย โดยส$อ $ถงศลปวฒนธรรมทองถน ความงาม สรางคณคา รวม$ ทงการอนรกษสบสานงานศ2 ลปวฒนธรรมของจงหวดปทมธานใหสบตอไป

วตถประสงคของการวจย

1. เพ$อศกษารปแบบผลตภณฑของท$ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑ 2. เพ$อพฒนารปแบบผลตภณฑของท$ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑ 3. เพ$อถายทอดเทคโนโลยการพฒนารปแบบผลตภณฑของท$ระลกและบรรจ ภณฑ

ประโยชนท�คาดวาจะไดรบ

1. ไดรปแบบผลตภณฑของท$ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑ 2. เปนการสรางมลคาเพมใหกบผลตภณฑของท$ระลกท$ผลตจากปนปลาสเตอร เพ$อการจด $

จาหนาย 3. เปนผลตภณฑตนแบบสาหรบการพฒนาไปใชกบวสดอ$นหรอผลตภณฑอ$น

ขอบเขตของการทาวจย

1. การวจยนมงเนนการพฒนารปแบบผลตภณฑของท$ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑ2 ของจงหวดปทมธาน สาหรบการจดจาหนาย

2. สรางรปแบบผลตภณฑของท$ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑ จานวน 3 ชด เพ$อเปนตวแทนในการสารวจความพงพอใจ

นยามคาศพทเฉพาะ

1. ของท$ระลก หมายถง สงท$มอบใหหรอเกบไวเปนท$ระลก$

4

2. ปนปลาสเตอร หมายถง แคลเซยมซลเฟต (CaSO4 12 H2O) ท$มลกษณะเปนผงสขาวคลายปนขาว ไดจากการเผายปซม (CaSO4o2H2O) ใหรอนถง ๑๒๐องศา – ๑๓๐ องศา เม$อนาไปผสมกบนาแลวทงไวจะแขงตวไดเรวมาก 2 2 ใชประโยชนในการหลอเปนผลตภณฑของท$ระลก

3. ออกแบบบรรจภณฑ หมายถง กระบวนการออกแบบบรรจภณฑของท$ระลก มลกษณะเปนกลองเพ$อปองกนและอานวยความสะดวก และสามารถส$อสาร สรางมลคาเพมใหกบ $ผลตภณฑของท$ระลกปนปลาสเตอร

4. ผบรโภคผลตภณฑ หมายถง ผสนใจผลตภณฑของท$ระลกปนปลาสเตอร

บทท� 2

เอกสารและงานวจยท�เก�ยวของ

งานวจยเร องการศกษาและพฒนาผลตภณฑของท ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑของจงหวดปทมธานผวจยไดศกษาขอมล และเอกสารท เกยวของเพ อใชเปนแนวทางในการออกแบบ ผลตภณฑของท ระลกเพ อเปนตนแบบ ดงน/

1. ขอมลเกยวกบจงหวดปทมธาน

1.1 ผลตภณฑของท ระลกในจงหวดปทมธาน

2. ความรทวไปเกยวกบของท ระลก

2.1 ความหมายและความเปนมาของ “ของท ระลก”

2.2 ลกษณะรปแบบของท ระลก

2.3 การออกแบบของท ระลก 3. ความรเกยวกบปนปลาสเตอร

3.1 ความหมายของปนปลาสเตอร 3.2 ประวตความเปนมาของปนปลาสเตอร

3.3 ชนดของปนปลาสเตอร 3.4 การเกบรกษาปนปลาสเตอร

3.5 อนตรายจากปนปลาสเตอร

3.6 วธการผสมปนปลาสเตอร 4. ความหมายและความสาคญของบรรจภณฑ

4.1 ความหมายของบรรจภณฑ

4.2 ความสาคญของบรรจภณฑ

5. การออกแบบบรรจภณฑ

5.1 หลกวธการออกแบบบรรจภณฑ

5.2 การออกแบบบรรจภณฑท ดประกอบไปดวย

5.3 สวนประกอบท สาคญของการออกแบบบรรจภณฑ

6. งานวจยท เกยวของ

6

1. ขอมลเกยวกบจงหวดปทมธาน (WWW.PATHUMTHANI.GO.TH)

ภาพท 1 สญลกษณจงหวดปทมธาน

ตราสญลกษณจงหวดปทมธาน เปนรปวงกลมมสญลกษณดอกบวหลวงสชมพอยตรงกลาง และรวงขาวสทองอย 2 ขางดอกบวและตนขาว หมายถง ความสมบรณดวย พชพนธธญญาหารจงหวดปทมธาน ใชอกษรยอวา "ปท"

คาขวญของจงหวดปทมธาน คอ “ถนบวหลวง เมองรวงขาว เชอชาวมอญ นครธรรมะ พระตาหนก/รวมใจ สดใสเจาพระยา กาวหนาอตสา หกรรม”

ภาพท 2 ดอกไมประจาจงหวดปทมธาน คอ ดอกบวหลวง

ภาพท 3 แผนท จงหวดปทมธาน

7

ภาพท 4 ตนไมประจาจงหวดปทมธาน คอ ตนปารชาต

ช อทวไป - ปารชาต

ช อวทยาศาสตร - Erythrina variegata Linn.

ช อสามญ - Indian Coral Tree, Variegated Tiger’s claw

วงศ - LEGUMINOSAE

ช ออ นๆ - ทองหลางลาย ทางเผอก,ทองหลางดาง , ปารชาต ปารฉตร ทอง บาน ทองเผอก มงการา

ถนกาเนด - พบทวไปในเอเชยเขตร อนและเขตอบอน

ประเภท - ไมยนตน

รปรางลกษณะ - ตน ไมตนยนผลดใบสง 5 – 10 เมตร ตามกงตนออนหนาม เรอนยอดเปนพมกลม โปรง

- ใบ ประกอบแบบขนนก เรยงเวยนสลบ มใบยอย 3 ใบ ใบจะโตกวา 2 ใบดานขาง

- ดอก รปดอกถวสแดงเขม ออกรวมกนเปนชอยาวประมาณ 30 - 40

เซนตเมตร ออกดอก ระหวางเดอนมกราคม - กมภาพนธ - ผล เปนฝก ยาว 15 - 30 เซนตเมตร

การขยายพนธ - ขยายพนธ โดยการปกชา และเพาะเมลด

สภาพท เหมาะสม - สภาพดนทกชนด ชอบดนรวนซย กลางแจง พบทวไปใน เอเชยเขตรอน และเขตอบอน

ประโยชน - ใชปลกเปนไมประดบได

เดมจงหวดปทมธานเปนถนฐานบานเมองแลวไมนอยกวา 300 ป นบตงแตรชสมยสมเดจพระ/ นารายณมหาราช แหง กรงศรอยธยา คอ เม อพทธศกราช 2202 มงนนทมตรไดกวาดตอนครอบครวมอญ เมองเมาะตะมะ อพยพหนภยจากศกพมา เขามาพ งพระบรมโพธสมภารสมเดจ พระเจาอยหว

8

กรงเทพทวาราวดศรอยธยา ซ งสมเดจพระนารายณมหาราช ทรงพระกรณา โปรดเกลาฯ ใหครอบครวมอญเหลานน / ไปตงบานเรอนอยท บานสามโคก จากนนมาชมชนสามโคกไดพฒนามากขนเปนลาดบ/ / /

ตอมา ในแผนดนสมเดจพระเจาตากสนมหาราชแหงกรงธนบร ชาวมอญไดอพยพหนพมาเขามาพ งพระบรมโพธสมภารอก เปนครงท / 2 สมเดจพระเจาตากสนมหาราชทรง พระกรณา โปรดเกลาฯ

อนญาตใหตงบานเรอนท บานสามโคก และครงสดทาย/ /

ในรชกาลพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย ไดมการอพยพชาวมอญครงใหญจากเมอง/ เมาะตะมะ เขาสประเทศไทยเรยกวา "มอญใหญ" พระองคทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหชาวมอญบางสวนตงบานเรอนอยท บานสามโคก / อกเชนเดยวกน ฉะนนจาก ชมชนขนาดเลก / "บานสามโคก"

จงกลายเปน "เมองสามโคก" ในกาลตอมาพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย ทรงเอาพระทยใสดแล ทานบารงชาวมอญเมองสามโคกมไดขาด ครงเม อเดอน / 11 พทธศกราช 2358 ไดเสดจประพาสออกเย ยมพสกนกรท เมองสามโคก และประทบท พลบพลารมแมนาเจาพระยาฝงซาย เยองเมองสา / /โคก ยงความปลาบปลมใจให/ แกชาวมอญเปนลนพน จงไดพากนหลงไหลนาดอกบวขนทลเกลาฯ /ถวายเปน ราชสกการะอยเปนเมองนจ ยงความซาบซงในพระราชหฤทยเปนท ยง/ จงบนดาลพระราชหฤทยใหพระราชทานนามเมองสามโคก เสยใหมวา "เมองประทมธาน" ซ งวนนนตรงกบวนท / 23

สงหาคม พทธศกราช 2358 ดวยพระมหากรณาธคณดงกลาวช อเมอง ปทมธาน จงไดกาเนดนบตงแต /บดนนเปนตนมา/ ในปพทธศกราช 2461 พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงโปรดเกลาฯ ใหใชคาวา "จงหวด" แทน "เมอง" และให เปล ยนการเขยนช อจงหวดใหมจาก "ประทมธาน" เปน

"ปทมธาน" ตอมาในสมยพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว ทรงโปรดเกลาฯ ใหยบจงหวดธญบรมาขนกบจงหวดปทมธาน เม อ พ/ .ศ.2475 จงหวดปทมธานจงไดแบงการปกครองเปน 7 อาเภอ ดงท เปนเชนปจจบนน /

นบตงแตพระบาทสมเดจพระพทธเ/ ลศหลานภาลย ไดพระราชทานนามเมองปทมธานเปนตนมา จงหวดปทมธานกเจรญ รงเรองขนเปนลาดบ เปนจงหวดท อดมสมบรณ มศลปวฒนธรรมและ /เอกลกษณอ นๆ เปนของตวเอง ซ งเปนสงท ชาวปทมธาน ภาคภมเปนอยางยงและเปนจงหวดในเขต ปรมณฑลท มความเจรญรงเรองมากยงขนตอไปในอนาคต / อนใกล

1.1 ผลตภณฑของท ระลกในจงหวดปทมธาน

กลมท 1 งานดอกไมประดษฐ กลมท 2 งานไมไผ กลมท 3 งานจกสานจากผกตบชวา

9

กลมท 4 กลมหตถกรรมผลตภณฑหวาย

กลมท 5 กลมผลตภณฑกระเปา กลมท 6 งานผาชนดตาง ๆ

กลมท 7 งานเคร องปนดนเผา / กลมท 8 งานปนปลาสเตอร

กลมท� 1 งานดอกไมประดษฐ

ภาพท 5 กหลาบเกลดหมะ

ท มา : (www.otop5star.com)

ผลตภณฑพฒนามาจากดอกไมประดษฐ ท ทามาจากกระดาษสาชบนายางพารา/ แตมขอเสยท ไมสามารถทาใหสสดใสได เปลองพนท การขนสง จากปญหาดงกลาว / จงไดมการพฒนาผลตภณฑมาเปนดอกไมเกลดหมะ ซ งสามารถแกไขปญหา ทาใหมความสวยงามขน แขงแรง ทนทาน รปแบบ/สามารถปรบได ยากตอการเส ยรปทรง

บรษท ท. ฟลอรสต จากด เลขท 16/15 ซอย คลองส 37 หมท 7 ต.คลองส อ.คลองหลวง

จงหวดปทมธาน 0-2986-5196 เปนผผลตจาหนาย

ภาพท 6 ดอกไมประดษฐจากผาถงนอง

ท มา : (www.thaitambon.com)

10

กลมเรอนไทยกระดาษแสงตะวน 178/10 หม4 ตาบลรงสต อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน 12110

ตดตอ : คณแสงอรณ พลบพล โทร : 02 9093558, 089 9295846

ภาพท 7 ดอกไมประดษฐจากผาใยบว


กลมดอกไมประดษฐ บานทงรวงทอง 51/4 หม 8 บานคลอง 9 ตาบลบงบา อาเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน 12170 ตดตอ : นางพะเยาว กล นประสทธ โทร P : 02 9053891



11

กลมดอกไมประดษฐจากผาใยบว 46/194 หม 4 หมบานคนทรพารค 15 ตาบลบางเตย อาเภอสามโคก จงหวดปทมธาน 12160 ตดตอ : นางสงเวยน บญสราง โทร : 02 5983267, 09 8811854



กลมอาชพงานแฮนดเมด 33/114 หม 16 หมบานไวทเฮาส ซอย 7 ถนนพหลโยธน ตาบลคลองหน ง อาเภอคลองหลวง จงหวดปทมธาน 12120 ตดตอ : คณวรรณา เทยนทอง โทร : 089 1274679, 02 5164736

ภาพท 10 ดอกไมประดษฐจากผาไหม


12

กลมอาชพสตรดอกไมประดษฐ 33/107 หม 16 หมบานไวทเฮาส ซอย 7 ตาบลคลองหน ง อาเภอคลองหลวง จงหวดปทมธาน 12120 ตดตอ : คณพรรณ เปรมจตต โทร : 02 5162269, 02 9024138-

40, 08 1252 5173, 08 1933 0524 โทรสาร : 02 5162281 E-mail :[email protected]

กลมท� 2 งานไมไผ

ภาพท 11 โคมไฟไมไผลายไทย

ท มา : (www.otop5star.com)

เดมกลมผลตโคมไฟไมไผ ไดจดทาผลตภณฑเพ อตกแตงรานคาของกลม โดยผลตเปนรปแบบดอกบว ซ งเปนสญลกษณของจงหวด ตอมาไดผลตขายเปนรปแบบภาพลายไทย โดยใชสโปรงแสง

ตอมาพฒนามาเปนการผลตดวยความรอนจากหวแรงไฟฟา และตอมาไดผลตเปนรปแบบสากลเพม ขนมา/

นายนคม อรณรตน เลขท 27/1 หมท 4 ตาบลคลองควาย อาเภอสามโคก จงหวดปทมธาน โทร.0-1279-1541 เปนผผลตจาหนาย

13

ภาพท 12 กระบอกไมไผอเนกประสงค


นายนคม อรณรตน เลขท 27/1 หมท 4 ตาบลคลองควาย อาเภอสามโคก จงหวดปทมธาน โทร.0-1279-1541 เปนผผลตจาหนาย

ภาพท 13 กระบอกไมไผอเนกประสงค


กลมตนไมมงคล 48 หม 2 ตาบลคคต อาเภอลาลกกา จงหวดปทมธาน 12130 ตดตอ : นายชลอ ทองสข โทร : 083 0375189, 02 9874247

กลมท� 3 งานจกสานจากผกตบชวา

ภาพท 14 ผลตภณฑหตถกรรมจกสานจากผกตบชวา


14

หตถกรรมท นาผกตบชวามาแปรรปใหเปนผลตภณฑตางๆ เพ อหารายไดเสรม มความหลากหลายมากทงกระเปา กลองใสกระดาษทชช ชนวางหนงสอ ภาชนะตางๆ ของชารวย/ / สถานท จาหนาย 34/1 หม 2 ต.บางพน อ.เมอง จ.ปทมธาน 12000 โทร. 0 2958 9604

ภาพท 15 ผลตภณฑหตถกรรมจกสานจากผกตบชวา


กลมไรหญาตาบลบงคอไห 10/1 หม 4 บานคลองสบสาม ต.บงคอไห อ.ลาลกกา จ.ปทมธาน 12150 ตดตอ : นางปราณ พลชย โทร: (01) 258-3729

กลมท� 4 กลมหตถกรรมผลตภณฑหวาย

ภาพท 16 ของใชเอนกประสงค


15

กลมหตถกรรมผลตภณฑหวาย 55/571 หม 6 เคหะประชมราษฎรพฒนา ตาบลบงคาพรอย

อาเภอลาลกกา จงหวดปทมธาน 12150 ตดตอ : คณไพเราะ ธรรมโชต โทร: 02 9878115, 08 1403

1068 โทรสาร: 02 9878116

กลมท� 5 กลมผลตภณฑกระเปา

ภาพท 17 กระเปาหนง


กลมหตถกรรมเคร องหนง 43/6 หม 2 ถนนเทศบาล 5 ตาบลบางหลวง อาเภอเมอง จงหวดปทมธาน 12000 ตดตอ : คณบงอร รจาคม โทร : 02 978 4923, 08 1617 8209 โทรสาร : 02 5982224

ภาพท 18 กระเปาสตรจากหนงสตวตา ง ๆ ท มา : (www.thaitambon.com)

รานทรงเดชเคร องหนง 49/168 หม 4 บานเลคไซดวลล ถนนลาลกกา ตาบลบงทองหลาง

อาเภอลาลกกา จงหวดปทมธาน 12150 ตดตอ : คณพฒนโชต นนทะชาต โทร : 08 1315 0683,

08 6980 0524 โทรสาร : 02 9069462 E-Mail : [email protected]

16

กลมท 6 งานผาชนดตาง ๆ

ภาพท 19 กระเปาผาบาตก


ภาพท 20 กลองทชชผา


กลมออมทรพยเพ อการผลต หมท 4 ต.ลาดสวาย 3/18 หม 4 ต.ลาดสวาย อ.ลาลกกา

จ.ปทมธาน 12150 ตดตอ : นางสาร คงเขยว โทร : (02) 533-2638, (09) 991-4947

ภาพท 21 คนโทดนเผาหมผาไหม


กลมโองผาไหมพาฝน 4/1 หมท 1 บานพาฝน ถนนปทม-บางเลน ตาบลคลองพระอดม

อาเภอลาดหลมแกว จงหวดปทมธาน 12140 ตดตอ : คณอรวรรณ บญช โทร : 081 836 8595

17

กลมท� 7 งานเคร�องป3นดนเผา

ภาพท 22 เคร องปนดนเผารปทรงตาง ๆ/


กลมวสาหกจช มชนเพชรพลอย เคร องหอม 36/654 หม 3 หมบานพฤกษา 12/1 ถนนเลยบคลอง 3 ตาบลคลองสาม อาเภอคลองหลวง จงหวดปทมธาน 12120 ตดตอ : คณจดาภา บญญกาวงศ โทร: 02 8327643, 086 572 0895

กลมท� 8 งานปนปลาสเตอร

ภาพท 23 ตกตาระบายส ท มา: (www.thaitambon.com)

ผลตภณฑตกตาปนปลาสเตอร ทาเปนชดระบายสสาหรบเดก มความสวยงาม ใหเดกไดมจนตนาการในการระบายส ซ งวางจาหนายทว ๆไปตามหางสรรพสนคา เชนฟวเจอรปารครงสต คารฟ เทสโกโลตส บกซ โรบนสน หางเซนทรลทกสาขาในจงหวดปทมธาน U แตสวนใหญแลวผจาหนายจะ เปนผแทนจาหนาย โดยรบผลตภณฑมาจากจงหวดพระนครศรอยธยา สระบร กรงเทพมหานคร ซ งเปนผผลตและนาสง

18

ภาพท 24 กระปกออมสน ท มา: (www.thaitambon.com)

ผลตภณฑกระปกออมสนรปแบบตาง ๆ ทาจากปนปลาสเตอร

ภาพท 25 ตกตารปสนข ท มา: งาน OTOP ป 2551

ผลตภณฑตกตาสนขรปแบบตาง ๆ ทาจากปนปลาสเตอร

19

ภาพท 26 เตามงคล ท มา: (www.thaitambon.com)

ผลตภณฑสตวมงคล ทาจากปนปลาสเตอร

2. ความรท�วไปเก�ยวกบของท�ระลก

2.1 ความหมายและความเปนมาของ “ของท ระลก”

ความตองการท จะใหการทรงจาในสวนท เกยวของนปรากฏขนในความรสกอยาง / /ปะตดปะตอกน แมเวลาจะลวงเลยไปแลวกตาม หรอความตองการท จะใหมการปะทะสมพนธกนอย เร อย ๆ ไปเน องจากอยไกลกนทาใหโอกาสท จะพบปะกนมนอย ความคนเคยกน การท มรสนยมและ พฤตกรรมรวมกน ความจาเ ปนท จะตองพ งพาอาศยกน ความมลกษณะเสรมซ งกนและกนของบคคล ตลอดรวมไปจนกระทงการกระทาท มลกษณะเปนการใหรางวลเปนการตอบแทน เม อเกดความพง พอใจหรอถกใจแกกน ตลอดทงสาเหตอ นอกนานปการเหลานลวนอาจนบเปนสาเหตท ทาใหเกดการ / /สรางสรรคของท ระลกขนเพ อมอบใหแกกนและกนไดทงสน/ / /

ความหมายของ “ของท ระลก”

“ของท ระลก” อาจสรปความหมายไดโดยแยกหาความหมายของคาท มาประกอบกนระหวางคาวา “ของ” อาจหมายถง สง และ “ของท ระลก ” อาจหมายถงท ทาใหนกถงหรอคดถง (ราชบณฑตยสถาน.2542) ซ งเธยรชย เอ ยมวรเมธ (2544: 132) ไดใหความหมายไววา ของท ระลกหมายถงสงท เกบไวเปนท ระลก ซ งเม อนาความหมายมาสรปความแลว อาจสรปไดวา ของท ระลก หมายถงสงท เกบไวเปนท ระลก หรอสงท ทาใหเกดความคดถงหรอนกถง และจากความหมายของคาท มความเกยวของมความใกลเคยงกน หรอมลกษณะคลายคลงกน หรอมความเกยวของกบของท ระลก อก ไดแก

ของกานล หมายถง สงใหดวยเสนหหา

ของขวญ หมายถง สงท ใหตามอธยาศยไมตรในงานเทศกาลหรองานแตงงาน

ของท ระลก หมายถง ของท มอบใหหรอเกบไวเป นท ระลก

ของรก หมายถง สงอนเปนท รก

ของรางวล หมายถง สงท มอบใหแกผชนะหรอผท มความดความชอบ

20

ดงนนเราจงอาจสรปใหคาจากดความไดวา ของท ระลกอาจหมายถงสงตาง ๆ ท นามาใช/ เปนตงจงใจ ใหเกดการคดถงหรอนกถงเร องราวท ไดเกยวของ

ของท ระลกอาจหมายถงสงท ใชเปนส อเพ อหวงผลทางดานความทรงจา ใหสงท ผานมา ในอดตกลบกระจางชดขนในปจจบน /

ของท ระลกอาจหมายถงสญลกษณแทนบคคล เหตการณ เร องราว เปนตน ท ไดรบการออกแบบสรางสรรคขน เพ อกระตนเตอนหรอเนนยาความทรงจา/ / ใหคดถงหรอนกถงอยเสมอในตบคคล เหตการณ หรอเร องราว เปนตน

ดงนน / “ของท ระลก” เม อนามาใชหรอนามาใหกบบคคลในโอกาส ท ตางกนไป อาจมช อ เรยกหรอมคานยมท ใชเรยกของหรอสงของนน ๆ ใหแตกตางกนออกไปได เชน หารนาไปใหบคคลผ / เปนท รกและนบถอ อาจเรยกสงของนนวา / “ของกานล ” “ของฝาก” หรอ “ของท ระลก” กได แตถาหาก นาสงของไปใหแกเจาของขวญเม อเสรจพธการทาขวญแลว หรอมอบใหแกกนในเวลาอ น เพ อเปนการ ถนอมขวญหรอเพ ออธยาศยไมตร เชน วนปใหม วนคลายวนเกด วนแตงงาน จะ เรยกวา “ของขวญ” และหากมอบมอบสงของใหเพ อเปนการตอบแทนแกผมาชวยงานหรอผมารวมงานหรอผมารวม กจกรรมตาง ๆ ในงาน เชน งานแตงงาน งานศพ งานนทรรศการ เปนตน จะเรยกวา “ของชารวย ” (ราชบณฑตยสถาน.2525: 135,270) กได

ประวตความเปนมา “ของท ระลก” นนเปนสงท ยากแกการสบคนหารหลกฐาน ทงน/ / /เน องจากการใหวตถสงของในลกษณะของท ระลกจรง ๆ นน มไดบนทกหรอหลกฐานใด ๆ ท กลาวไว / โดยตรง แตถาจะกาหนดยดจากพฤตกรรมการประดษฐสรางสรรคของมนษย โดยถอเอาสงท มนษย รจกสรางขนมานนเ/ / ปน “ของ” และพฤตกรรมการให การเผ อแผแบงปน เปนสาเหตท ทาใหผรบเกด “การระลกนกถงหรอคดถง” ผใหแลว กพอท จะสนนษฐานสรปกลาวไววา “ของท ระลกนนมการมอบ/ใหแกกนและกนมานบตงแตมนษยพวกแรกท เกดขนมาบนโลกแลว / / ” และสงหรอวตถท ให แกกนและ กนนน ยอมกอใหเกดความพงพอใจรวมกน / ในระหวา งผใหกบผรบ อนอาจนบเปน “วตถแหงความยนด” ท นาไปสความคดถง หรอนกถงตอกน ปละหากกาหนดยดพฤตกรรมการใหในสงหรอของแก กนโดยถอสงของนนเปนของท จะนามาซ งการระลกถงนนมสาเหตอ / / นสามารถจะกาหนดลาดบเหตและผล หรอขนตอนของจดเรมตนแหงรปแบบของ / “ของท ระลก” ไดดงน/

สาหรบสงหรอวตถท ใหแกกนในชวงแรกสด กนาจะเปนปจจยท สาคญในการดารงชวต นนคอ “อาหาร” อนไดแก เนอสตวท ไดจากการลา ทงนเพราะ มนษยในยคชมช / / / นบพกาลแรกเรมสด มสภาพความเปนอยคลายสตว ดารงชวตอยในยคนาแขงซ งมบรรยากาศอนหนาวเยน อาศยอยตามถ / /ยงชพดวยการลาสตว การออกลาสตวรวมกนและแบงปนกนหล งจากท ลาไดในอตราสวนท เพยง พอแกการบรโภค ท เหลอกนาไปเผ อแผแกพวกพองหร อผใกลชดกอใหเกดความพงพอใจและสรางความ ยนดแกผรบ

21

ครนตอมาเม อมนษยมการพฒนาดานความคด ความเปนอย และมววฒนาการทางดาน/ สงคมมากขน สงท เปนสงประดษฐกรรมสรางสรรคตาง ๆ ไดรบการพฒนาขน มรปแบบเพมมากขน / / / เชนมการเพาะปลก เล / ยงสตว ทอเคร องนงหม ทาภาชนะเผาดน สรางสงสญลกษณและศลปวตถ เหลานคอสงท กลาวไดวา เปนการเปล ยนแปลงรปแบบของสงของท จะมอบใหกนและกนในอกระดบ / หน ง คอ แทนท จะใชสงท ไดมาจากธรรมชาตดงตอนตน ๆ กมการสรางสงของใหมขน เชน /เคร องนงหมท เกดจากการถกทอ และภาชนะดนเผา เปนตน และท สาคญกคอ มระบบการแลกเปล ยน เกดขน เปนการนาเอาผลผลตของกลมแรงงานท ตางกนมาแลกเปล ยนซ งกนและกน เชน พวก /เพาะปลก นาผลผลตของตนมาแลกเปล ยนกบพวกลาสตว เปนตน

2.2 ลกษณะรปแบบของท ระลก

สาเหตท ทาใหของท ระลกมลกษณะแตกตางกนสบเน องมาจากในอดตเปนตนมา ไมวา จะเปนรปลกษณะของบรโภค เคร องใชไมสอย ตลอดจนเคร องประดบ หรอวตถทางศลปะกตามสาเหตท ทาใหรปแบบของสงเหลานแตกตางกนกเน องจากเง อนไขอทธพลของ /

2.2.1 วสดท ใชทา (MATERIAL) 2.2.2 เทคนคการทา (TECHNIQUE) 2.2.3 คานยมหรอประเพณนยมในทองถน (TRADITION FASHION)

ก. วสดท ใชทา (MATERIAL) โดยสภาพทางภมศาสตรและสภาพดนฟาอากาศอนแตกตางกนของแตละทองถน ทาให

ทรพยากรและวสดในแตละท ไมเหมอนกน บางแหงเปนปาเขา บางแหงเปนท รา บลม ประกอบดวย แมนาลาคลอง หนองบง เปนตน จดเรมตนของรปแบบของท ระลกจงเรมตนจากการท มนษยนาเอ / วสดธรรมชาตตาง ๆ มาแปรรปและประกอบเขาดวยกน จนกลายเปนสงใหมขนเขามาแทนท ของ /ธรรมชาตท เคยใชและกลายเปนสญลกษณ หรอเปนตวแทนของธรรมชาตท ใชในชวตประจาวนของมนษย

การท วสดในแตละทองถ นไมเหมอนกนยอมทาใหสงท มนษยสรางขนมานนแตกตางกน / /เชน ในทองถนท เปนปาดงลานกยอมไดใบจากตนลานมาทาผลตภณฑใบลาน ในทองถนท มการปลก ขาวกไดฟางมาทาเชอเพลงในการทาเคร องปนดน / / เผา จากไรจากสวนกไดใบตองมาสรางสรรคศลปะ ประดษฐ จากปาไผกไดผลตภณฑจกสาน ดงนเปนตน นนคอ ผลท ไดจากทรพยากรธรรมชาตใน / ทองถนท มมนษยอยอาศยตางกน

สวนความแตกตางกนทางรปแบบอกประการหน ง แมในทองถนเดยวกนจะนาวสดใน ทองถนชนดเ ดยวกนมาใชเปนวตถดบในการสรางสรรค แตรปแบบของสงท สรางกอาจแตกตางกน

22

ออกไปได เชน ในทองถนท มตนไผ บางกนามาจกสานเปนหมวก บางกนามาสรางเปนตะกรา บางก ทาเปนพด บางทาเปนชะลอม เปนตน

ข. เทคนคการทา (TECHNIQUE) สงใดกตามท สรางสรรคข /นมาจากมอมนษย ยอมมการพฒนาเปล ยนแปลงทงในดานรปแบบ /

และวธการสราง ทงนเน องจากมนษยมพฒนาการทางดานสตปญญา และววฒนาการทางดานการผลต/ /อนเปนผลมาจากการเรยนร ทกษะและความชานาญ ซ งการพฒนาการทางดานสตปญญา ทาใหรจกสรางสรรคดดแปลง แตง ตอ เตม เพมและลดรปแบบใหสอดคลองกบความตองการทงทางดานการใช /สอยและความงาม

สวนววฒนาการทางดานการผลตอนเปนผลมาจากการเรยนร ทกษะ และความชานาญทาใหรจกการดกแปลงสรางสรรคเทคนคและวธใหม ๆ ในการผลต ตลอดจนคดคนหารเคร องมอเคร องใชท มาชวยใหมประสทธภาพในการผลตดยงขน ซ งทงเทคนคในการสรางและเคร องมอ / / ชวยในการสรางสงตาง ๆ น ไดสงผลใหรปแบบสงของท ถกสรางขนแตกตางกน เพราะขดจากดของความสามารถใน / /การผลตแตละเทคนคการทานนแตกตางกน โดยเฉพาะในปจจบนจากเทคโนโลยแล / ะความกาวหนาในเร องเคร องจกรกล ยงเปนสงเอออานวยในการสรางผลต สงของ เคร องใช เคร องประดบ เปนตน /ทาใหมรปลกษณะท ผดแผกแตกตางกนออกไปตามการออกแบบสรางสรรคของมนษยไดอยางเกน กาหนด และบางครงกเกนความคาดหมาย ซ งเทคนคการทาอนมากมายน / / ทาใหเราสามารถเลอกเอาสง ตาง ๆ ท เกดขนจากกรรมวธท ตางกนได ซ งอาจเปนงานฝมอท ผลตสรางดวยมอและเคร องมอท จาเพาะ /อนเปนงานท แสดงออกถงความสามารถ ทกษะ และความชานาญของตวผสราง หรออาจเลอกสงท สรางขนโดยอาศยเทคนคระหวางงานฝมอ/ และเคร องจกร กบงานท สรางขนกบเคร องจกรกล ซ งแตละ /อยางกมคณคาท แตกตางกนออกไปตามตนกาเนด หากเปนงายฝมอคณคาของงานกอาจอยท ความ เพยรพยายาม ความนาท งในฝมอและสมองของผทา หารเปนงานผสมระหวางมนษยกบเคร องจกกล คณคาของงานอาจอยท ความสามารถในการผลตท เปนจานวนมากโดยใชระยะเวลาอนสน อกทงความ/ /ประณตทนทานอาจมากขน สวนผลงานท ผลตสรางขนจากเคร องจกรกลโดยตรง คณคาท ปรากฏอาจ/ / เปนไปไดในทางดานเศรษฐกจ คอ มราคาซอขายถกลงจานวนมากขน รปแบบการผลตอาจอยใน / /ขดขนเกนความส/ ามารถของมนษย ดงน เปนตน/

ค. คานยมหรอประเพณนยมในทองถน (TRADITION FASHION) ในแตละทองถนมความแตกตางกนดวยสภาพภมศาสตร สภาพดนฟาอากาศ ทรพยากรและ

วสดในแตละทองถนไมเหมอนกนทาใหรปแบบและรปรางของสงท สรางขนตางกนออกไปและมการ /สบทอดวฒนธรรมทางรปแบบโดยสรางสมในทางปฏบตกน ขากชวคนหน งมายงอกชวคนหน งเปน ลาดบ ซ งจากการศกษารปรางของเคร องใชผลตภณฑบางชนด ทราบไดวาเทคนคการทานนอาจ /

23

คลายคลงกน แตทางรปราง รปแบบ หรอลวดลาย ยอมมความแตกตางกนออกไปตามความนยมของ ทองถนแตละทองถน

2.3 การออกแบบของท ระลก

ความหมายของ “การออกแบบ (DESIGN)” พอสรปไดดงน/ การออกแบบคอ การใชแนวคดในการเลอกใชวสดเพ อสรางสรรคงานศลปะใหมหนาท ใชสอยตามความตองการทงในดานประโยชนสวนตวและความงามในรปรางลกษณะตลอดทงรปทรง/ / ในทางศลปะใหคาจากดความการออกแบบวา คอการรวมมลฐานของทางศลปะทงหลายเขาดวยกน /ดวยการเลอกหรอการจดไมวาจะจดดวยวสดอะไร ผออกแบบจะตองนาเอาสงนนไปใช คอ เสน รปราง /รปทรง ส ชองวาง และความสวยงามของพนผว /

การออกแบบ หมายถง การถายทอดรป แบบจากความคดออกมาเปนผลงานท ผอ นสามารถมองเหน รบร หรอสมผสได เพ อใหมความเขาใจในผลงานรวมกน

2.3.1 องคประกอบของการออกแบบของท ระลก

การท มนษยพยายามสรางสรรคสงตาง ๆขนไดนนยอมมสาเหตอนเปนท มาแหง / /แนวความคดท จะทา และจดมงหมายอนเปนท ไปแหงการกระทา การออกแบบสรางสรรคของท ระลกก เชนกนยอมตองมสาเหตและจดมงหมาย ซ งสาเหตและจดมงหมายนนมอยมากมายเชน /

ก. เปนการออกแบบเพ อพฒนาอาชพและแขงขนในดานการผลต

ข. เปนการออกแบบท มผลมาจากการรกในการงาน อนเปนการกระทาดวยใจรกในการสรางสรรคของงานท ระลก

ค. เปนการออกแบบเพ อการพฒนาความคดรวบยอดใหเปนไปตามยคสมยท มความนยม

ง. เปนการออกแบบเพ อสรางผลงานตอบสนองความเช อทางลทธประเพณ

จ. เปนการออกแบบเพ อตอบสนองความตองการทางรางกาย ทางจตใจ และความตองการทางดานอ น ๆ ของบคคลโดยสวนรวมและสวนตว

ฉ. เปนการออกแบบเพ อประโยชนท พงไดรบอามสสนจางรางวล หรอเพ อใหเปนไปตามสญญาขอตกลง ขอผกมด อนเปนการผกพนระหวางผออกแบบกบผวาจาง

ช. เปนการอกแบเพ อทดสอบตามความมงหมาย กฎเกณฑ ขอกาหนด

ซ. การออกแบบอนเปนผลเน องมาจากความนยมทางปรชญาธรรมวตถ สงท เปน อนสรณ

ฌ. เปนการออกแบบอนมผลท ตอเน องจากชาตนยม เพ ออนรกษสงท ดเดนและ แบบแผนดงเดมไวให/ ปรากฏตอไป

24

ญ. เปนการออกแบบตามลทธนยมทางศาสนา ความเช อ ความศรทธาท มตอรปวตถ

ฎ. เปนการออกแบบอนมผลสบเน องมาจากความรก ความเกลยดชง ความสมหวง ความผดหวง ความหวาดกลว รวมทงผลการกระทบทางจตใจ ทงสงท เปนจรงและสงท เหนอ/ / ความเปนจรง

ฏ. เปนการออกแบบอนสบเน องมาจากความคดร เ รม จนตนาการ และ แนวความคดท จะสรางสรรคผลงานนน ๆ ใหมประสทธภาพท สงข/ /น

ฐ. เปนการออกแบบเพ อตอบสนองความรสกนกคดท เปนอสระและเสร

ฑ. เปนการออกแบบเพ อสรางรสนยมใหมเปล ยนแนวคดของบคคลวาสงของ รปแบบเชนนนไมจาเปนตองใชเพ อประโยชนเชนนนตลอดไป อาจใชเพ อประโยชนอยางอ นอกกได / /

ฒ. เปนการออกแบบเพ อความเหมาะสมกบว สด เหมาะสมกบเคร องมอเคร องจกร เพ อความประหยดและมประโยชนใชสอย มความคงทนถาวร

2.3.2 วธการออกแบบของท ระลก

หลกและวธการออกแบบของท ระลก มดงน/ ก. เสน (LINE) คอจดหลาย ๆ จดท เรยงตดตอกนไป เรามองเหนภาพธรรมชาต

เปนรปทรงตาง ๆ ไดกเพราะเสนรอบนอกของสงนนเปนอนดบแรก เชน ใบไม กงไม ตนไม เสนรอบ / นอกจะประกอบดวยเสนโคงเปนสวนใหญ นอกจากเสนรอบนอกภายในนนแลวยงมสวนประกอบ /เสนตาง ๆ อกมากมาย ดงนนอาจจะสรปไดวา เสนพนฐาน / / (BASIC LINE) ประกอบดวยเสนตาง ๆดงน/

1. เสนนอน (HOLIZONTAL LINE) ถาลากในแนวยาวจะใหความรสกกวาง สงบ เชน เสนนอนของขอบฟา เสนนอนท ใชซา ๆก/ นจะทาใหรปรางเตยลง /

2. เสนตง / (VERTICAL LINE) ถาลากเสนในแนวตงมาก ๆ จะใหความรสก สง สงา ถาม/ เสนตงขนานกนมาก ๆ จะทาใหรสกแคบลง/

3. เสนเฉยง (DIRECTION LINE)ใหความรสกในทางเคล อนไหวตอการมอง

4. เสนโคง (CURVED LINE) ใหความรสกในทางนมนวล ออนหวานและเคล อนไหว

5. เสนหยก (ZIGZAG LINE) ใหความรสกในทางเคล อนไหวอยางรนแรง ถาใชมากไปจะทาใหเกดความสบสน

ข.รปทรง (FORM) รปทรงในการออกแบบ หมายถง เสนท นามาประกอบกนเขา ทาใหเกดเนอท / (AREA) และมรปรางตาง ๆ เชน เสนโคง ถานาปลายของเสนมาชนกนกจะเกดเปน รปทรงกลม แนวคดของรปทรงในการออกแบบแบงออกเปนสวน ๆ ดงน / 1. รปทรงธรรมชาต (NATURE FORM)

25

2. รปทรงเรขาคณต (GEOMETRICAL FORM) 3. รปทรงอสระ (FREE FORM) ค. ส (COLORS) สมความสาคญมากไมเฉพาะเพยงนกออกแบบเทานน แตสยงม /บทบาทตอชวตมนษยทก ๆ คนดวย ในการออกแบบจงตองคานงเร องสเปนสงสาคญ เพราะสจะชวย เสรมใหงานเดนขนโดยทว ๆ ไป แลวสแบงเปนประเภทใหญ / ๆ ได 3 ประเภท คอ

1. สของนกจตวทยา เปนสท มอทธพลดานจตใจท ใหความรสกตอการมองเหนสจตวทยามผลจากการทดลองคนควา ดงน/ - สขาว เปนสแหงความบรสทธสดใส ความใหญ ความรสกปลอดภย สะอาด P

- สแดง ทาใหเกดความรสกต นเตน รอน รนแร ง อนตรายหรอความประทบใจ

- สแดงชาต เปนสท ทาใหเกดความป ระณตงดงาม

- สชมพ เปนสท ทาใหเกดความประณตงดงาม

- สเขยว เปนสท ทาใหเกดความรสกเยนสบาย

- สเหลอง เปนสท ทาใหเกดความรสกสวาง ใหความรสกไดทงรอนและเยน /

- สน/าเงน เปนสท ทาใหเกดความรสกสงบ เครงขรม มนคง

- สดา เปนสท ทาใหเกดความรสกลกลบ หนกแนน แขงแรง และเศรา

2. สของนกวทยาศาสตร หมายถง สของแสง เรามองเหนสไดจากแสง ซ งจากการทดลองพบวา

- สแดง มคล นแสงยาวท สด

- สมวง มคล นแสงสนท สด/

สาหรบแมสท เกดขนจากแสงซ งนกวทยาศาสตรไดคดประดษฐขน มแมสอย / / 3 ส คอ

- สแสด (VERMILLION) - สเขยว (EMERALD GREEN) - สมวง (VIOLET)

ง. ผว (TEXTURE) พนผวเปนสวนประกอบของการออกแบบ ในรปแบบของ/ งานทกชนดจะตองมพนผวของวสดน/ / น ๆ การออกแบบจงตองเลอกลกษณะของผวใหเหมาะสมกบงาน งานออกแบบพนผวมลกษณะการใชงาน แบงออกไดดงน / /

- ผวเรยบ (SMOOTH TEXTURE) - ผวขรขระ (ROUGH TEXTURE)

จ. ชองวาง (SPACE) ในทางการออกแบบ หมายถง บรเวณวาง ความวาง ชองไฟ ซ งเปนบรเวณวางท รองรบว ตถท มองเหนเกดขนระหวางรปและพน มความหมายหลายกรณ เชน / /

26

- ชองวางเปนฉากหลง (BACK GROUND) ถาฉากหลงทบเสนแสง – เงา ทาใหรปเดนมคณคามากขน /

- ชองวาง เปนชองไฟระหวางตวอกษรกบพน ทาใหเกดจงหวะและความกลมกลน /

- ชองวาง เปนบรเวณว างรอบ ๆ ทาใหมคณคาทางปรมาตร

ฉ. แสง – เงา (LIGHT & SHADE) ในทางการออกแบบ คอ การแสดงคณคาของแสง – เงา ภายในรปทรงแสง ส แสง – เงา เกดขนหลายกรณ เชน /

- แสง – เงา ท เกดจากการเขยน (DRAWING) - เสน ท เกดจากการเขยนแสดงระยะออนแก (VALE) ทาใหเกดแสง – เงา

- แสง – เงา ท เกดจากรปทรงลอยตว ซ งในงานออกแบบนาไปใชมาก

ช. มวล (MASS) ในการออกแบบมวล เปนรปทรงท แสดงปรมาตร นาหนกม/ลกษณะลอยตว (ROUND RELIEF) จะเหนไดจากการออกแบบผลตภณฑ เชน แจกน โตะ ขวด ปากกา การออกแบบจะตองทาใหเหมาะสมกบรปทรงนน ๆ และมความแขงแรงเหมาะกบการใชงาน /

พนฐานของมวลไดมาจากรปทรงเรขาคณต เชน/

- รปทรงปรซม (PRISM) - รปกรวย (CONE) - รปทรงพระมด (PYRAMID) - รปทรงกลม (DOUBLE CURVED)

3. ความรเก�ยวกบปนปลาสเตอร

ในปจจบนการผลตภณฑสนคาตาง ๆ ท เราเหนกนอยทว ๆไปในทกวนน ไมวาจะเปน /ผลตภณฑทางดานเคร องปนดนเผา ผลตภณฑไฟเบอร / (Fiber) หรอผลตภณฑพลาสตก (plastic) ผลตภณฑ สวนใหญเหลานไดนาเอาปนปลาสเตอร มาเปนวสดหลกในการสรางรปตนแบบ หรอการ /ทาแมพมพ เพ อนาไปใช สรางชนงาน ซ งเปนเพราะวาปนปลาสเตอรนนเปนวสด/ / ท สะดวกตอการใชงาน ราคาไมแพง มคณสมบตท เหมาะสมและไมสรางมลพษตอผใชและสงแวดลอม ซ งในปจจบน ยงไมมวสดอ น ท ม คณสมบตเชนเดยวกบปนปลาสเตอรมาใชทดแทนได นอกจากนปน / ปลาสเตอรยงถกนาไปใชประโยชนตาง ๆ อกมากมาย เชน ในการอตสาหกรรมกอสราง สถาปตยกรรม ทางการแพทย รวมถงการสรางงานศลปะตาง ๆ เชน ของท ระลก ของชารวย เคร องประดบ ตกแตงตาง ๆ อยางเชน กระปกออมสน ตกตาประดบ เปนตน ด งจะเหนไดวาปนปลาสเตอรเปนวสดท มประโยชน และมความจาเปนตอการดารงชวตของมนษยชาตอกประเภทหน ง

27

3.1 ความหมายของปนปลาสเตอร

ปนปลาสเตอร (Plaster of Paris หรอ Boiled plaster หรอ Boiled gypsum หรอHemihydrates calcium sulphate หรอ Calcine hydrate calcium sulphate ) คอ ซ งประกอบไปดวยแคลเซยมซลเฟต เฮมไฮเดรต (Calcium sulphate hemihydrates ; CaSO4 . ½ H2 O หรอ 2CaSO4 . H2 O) ท ไมไดเตมสารหนวงปฏกรยาการกอตว มลกษณะเปนผงละเ อยด สวนใหญแลว เปนสขาวและสามารถดดซบไดเปนอยางด ซ งไดมาจากการเผาไลนา / (Calcinations) ออกจากแรยปซม หรอเกลอจด ปนปลาสเตอรถกนามาใชมากในงานอตสาหกรรมกอสราง เชน ใชทาแผนยปซม บอรด (Gypsum board) และผสมลงไปในปนซเมนต เพ อหนวงการเกดปฏกรยา รวมทงนามาใช /เปนวสด ในการทาแมพมพตางๆ เปนตน (สรศกด P โกสยพนธ: 2542. 22)

3.2 ประวตความเปนมาของปนปลาสเตอร

ไดมการคนพบบนทกเกยวกบ การใชปนปลาสเตอร ในประเทศอตาลเปนครงแรก ในป /ค.ศ. 1545 (พ.ศ. 2088) แตยงไมเปนท รจกกนอยางแพรหลาย และตอมาประมาณป ค .ศ. 1770 (พ.ศ. 2313) พบวาไดมการทาแบบปนปลาสเตอร ออฟ ปารส (Plaster of Paris) จากนนเปนตนมา/ปนปลาสเตอร กไดใชงานกนทวไปใน งานอตสาหกรรมทวไป ในยโรป คอประเทศองกฤษ ฝร งเศส อตาล และประเยอรมน(Donald F. Firth : 1985 . 16) การคนพบ วตถดบปนปลาสเตอรทาใหกรรมวธการผลต ปฏรปใหมหมด ในระบบอตสาหกรรมเคร องปนดนเผา / ซ งตรงกบยคปฏวตอตสาหกรรมพอด สามารถผลตชนงานไดมากขนโดยไมตองอาศยการปนจากชางฝมอ/ / / ทละชน /ปจจบนปนปลาสเตอรกยงคงใชกนอยางกวางขวางในวงการอตสาหกรรมเคร องปนดนเผา งานศลปะ /ตาง ๆ โดยยงหาวสดอ นท ดกวา และราคาถกกวามาทดแทนยงไมได (ไพจตร ยงศรวฒนและคณะ :

2539. 2)

ในประเทศไทยมแหลงแรยปซม อยในปรมาณคอนขาง สง เชน ภาคใต พบท อาเภอนาสารจงหวดสราษฏรธานอาทงใหญ จงหวดนครศรธรรมราช ภาคเหนอพบท จงหวดลาปาง จงหวดอตรดตถ ภาคกลางพบท จงหวดนครสวรรค จงหวดพจตร ภาคตะวนออกเฉยงเหนอพบท จงหวดเลย นอกจากนยงพบแหลงท มยปซมอ/ กหลายแหลง แหลงท จดวาสาคญและเปนแหลงใหญ ท สดท มคณภาพด มความบรสทธสง ถงรอยละ P 90 สารวจพบท อาเภอบางมลนาก จงหวดพจตร บรเวณตดตอระหวางจงหวดพจตร กบจงหวดนครสวรรค สวนแรยปซมท ไมไดเกดจากธรรมชาต จะเปนผลพลอยไดของอตสาหกรรม (By product) ผลตกรดฟอสฟอรก (Phosphoric acid; H3PO4) แตไมวาจะเปนยปซม จากแหลงใด จะเปนแรท สะอาดปราศจากสงปลอมปน ซ งปจจยน /

28

อาจควบคมยากเพราะตองพจารณาท สายแร หรออาจควบคมไดโดยขบวนการคดเลอกแร โดยแรยปซมสามารถนาไปใชไดในหลายประการ ซ งไดแก

1.ใชในอตสาหกรรมทาปนซเมนต 2.ใชเปนตวเพมความทบ เพมมวล และชวยใหเกดการกระจายตว ไมตกตะกอน (Filler) ในโลหะเคลอบและเคลอบเซรามกส

3.ใชชวยใหเศษปฏกลในนาตกตะกอน /

4.ใชแทนดนขาวในการทากระดาษ เพราะบรสทธกวา แตดนขาวจะมคณสมบตดกวาท บดP งายและเกาะตว ทาใหสามารถควบคมการซมของหมกได

5.เปนตวกนไฟ หรอฉนวน (Insulator) เพราะยปซมมความแหงดดซบนา/ ไดมาก การใชงาโดยการนามาทาเปนยปซมบอรด

6.ใชทาปนปลาสเตอร

3.3 ชนดของปนปลาสเตอร กรรมวธในการผลตปนปลาสเตอร ม 2 วธ การผลตทง / 2 วธน มความแตกตางกนจงทาใหคณสมบต ของปนปลาสเตอรมความแตกตางกนไป จงสา/ มารถแยกชนดของปนปลาสเตอรไดเปน 2 ชนด คอ

3.3.1 ปนปลาสเตอรชนดเบตา (Bata Plaster)

ปนปลาสเตอรชนดเบตามกระบวนกรรมวธการผลตคอ การนาเอาแรยปซมท ขดไดจากแหลงมาบดยอยเปนผงละเอยด แลว นามาเผาผานความรอนในกร ะทะเหลก ใหไอนาระเห/ออกไปทางดานบน จะกวนดวยเคร องจกร ความเรวรอบประมาณ 15 รอบตอนาท โดยทาเปนถงโลหะสาหรบกวนผงปน โดยใหความรอนเขาไปประมาณ 180 องศาเซลเซยส นาในผลกป/ปลาสเตอร ระเหยตวออกครงแรกท อณหภม / 128 องศาเซลเซยส เปนการเดอดครงแรก นาในใ/ /ผลกปนปลาสเตอร จะเกดการระเหยตวออกอกครงหน งในอณหภม / 163 องศาเซลเซยส เปนการเดอด ครงท / 2 การผลตโดยวธนตอง/ เรงความรอนขนอยางชา ๆ และตองกวนปนปลาสเตอร /อยตลอดเวลา เพ อใ หนาระเหยออกไปได การผลตวธน จะไดปนปลาสเตอรชนดเบตา ซ งเปนป/ /ปลาสเตอรท เหมาะกบการ นามาใชทาเปนแมพมพสาหรบหลอชนงาน หรองานแมพมพ ในการ /ใชงานทว ๆ ไป (Working Mold) และถาใชความรอนเผาท 163 องศาเซลเซยส จะนาไปใชกบงานประตมากรรม (ไพจตร ยงศรวฒน : 1 2539.4-5)

3.3.2 ปนปลาสเตอรชนดอลฟา (Alpha – Plaster) การผลตปนปลาสเตอรชนดอลฟา เปนการผลตโดยวธการอบไอนา จะไดปนปลาสเตอร / ท มความแขงแรงสง ไดแก ปนปลาสเตอรหนหรอท เรยกกนวา “ยปซมซเมนต ” วธการผลตโดยใชวตถดบท มคณภาพหรอความบรสทธสงP

29

มาใชในการผลต โดยนาผงแรยปซมเผาผานความรอนในหมออบความดนท มอณหภม 120 องศาเซลเซยส ซ งการเผาแรนมการควบคมความดนของไอนา หรอค / / วามชนในหมออบได/ปนปลาสเตอรชนดอลฟา ซ งสามารถนาไปใชในงานแมแบบ (Case Mold) หรอนาไปใชหลอทองคาและหลอโลหะ (Metal Casting) และใชในงานดานทนตแพทย (Dental Casting) อกดวย (สยามโมลดงพลาสเตอร / : 2543.1)

3.4 การเกบรกษาปนปลาสเตอร

ปนปลาสเตอรเส อมสภาพ ไดงายเม อโดนนาหรอความชน / / ควรเกบไวในท แหงไมควร วางกระสอบปนปลาสเตอร บนพนซเมนตท มความเยนหรอมความชนโดยตรง / / จะตองหาชน/รองรบทกครง / การสงปนไมควรสง ปรมาณมากเกนไป ถาใชปนไมหมดภายใน 6 เดอนปนปลาสเตอรจะเรมเส อมสภาพ มคณภาพ ไมเหมอนเดมถงปนเม อเปดปากถงแลว ควรเทใสถงเกบท มฝาปด เกบไว กนฝนสาดกนความชนในอากาศ บรเวณท วางเกบปนปลาสเตอร ไมควรวางอยใกลกอกนา / /ซ งอาจจะกระเดนมาถกไดโดย ควรใชปนท สงมา ครงแรกใหหมดเสยกอน / จงเรมใชปนท สงมาใหม โดยทาเคร องหมายเอาไว หรอเขยนวนท ไวบนถงปนใหชดเจน

3.5 อนตรายจากปนปลาสเตอร

ปนปลาสเตอร เปนวสดท มความพรนตวสง ดดซมนา/ ไดดไมควรใชปนปลาสเตอรหลอชนงานประตมากรรม สาหรบวางไวกลางแจง เม อปนโดนแดดหรอฝน จะผกรอนไดงาย /ภายใน1 ป ถาวางทงไว/ ในรมสามารถเกบ ไวไดนานแตมความเปราะสง เน องจากมความพรนตว มาก จงบนหรอแตกหกไดงายเม อมการกระทบกบสงอ น ถาวางแลวไมควรเคล อนยายบอย ๆ

3.5.1 อนตรายจากฝนปนปลาสเตอร

ฝ นของวสดอฐ หน ดน ทราย ลวนเปนอนตราย ตอระบบทางเดนหายใจ และปอดซ งรวมถงปนปลาสเตอร และปนซเมนตทกชนดดวย ผท ทางานอยกบปนทกวน ควรใสหนากาก กรองฝ น เพ อปองกนอนตรายจากการสดหายใจเอาฝ นปนปลาสเตอรเขาไป ทกวนอาจทาใหเปนโรคภมแพหรอโรคปอดไดหอง ทางานปนปลาสเตอรควรใชเคร องดดฝ นท หกเร ยราด ถาใชไมกวาดจะทาใหเกดฝ นฟงกระจาย ใชเศษผงขเล อยโรยบนพน ชวยเวลากวาดดวย ควรถพนหองใหสะอาด / / /ปราศจากฝ น อยางนอยอาทตย ละครงถงปนปลาสเตอรเม อเทปนออกแลว ควรนาไปไวนอกหองไม /สรางฝ น เพมขนเม อเคล อนยายไปรอบ ๆ หอง โตะทางานจะตองรกษา ความสะอาดเศษปนควร /กาจดทงเปนประจาทกวน /

30

3.5.2 อนตรายจากน3าลางปนปลาสเตอร

เน องจากปนปลาสเตอร มคณสมบตแขงตวเตมท หลงจากเวลาผานไป ประมาณ 30 นาท ดงนนเศษปนปลาสเตอรท ลางทงจากกนถงอาจไปแขงตวทาใหทออดตนไดงาย ถงหรอกาละมงท ใช/ / ผสมปนปลาสเตอร เม อมเศษปนปลาสเตอรเหลออยตองโกยทงในถงขยะ ท เตรยมไวสาหรบ /รองรบเศษปนปลาสเตอร

3.6 วธการผสมปนปลาสเตอร

ลกษณะงาน อตราสวน (ปนตอนา / 100 CC.)

1.งานหลอทวไป

2.งานหลออด ,หลอตน

3.งานปน/

4.งานอด

5.ทาแมพมพ

120-135

140-150

165-180

280-300

250-330

ตารางท 1 แสดงอตราสวนผสมปนปลาสเตอร

3.6.1 การผสมปนปลาสเตอร

วธการผสมปนปลาสเตอร แบงออกเปน 2 วธ คอ

ก. การผสมปนปลาสเตอรดวยมอ

วธการผสมปนปลาสเตอรดวยมอ เหมาะสาหรบการใชปนปลาสเตอรปรมาณนอยไมเกน 3-4 กโลกรม หากใชปรมาณมาก ๆ การใชมอกวนจะไมทวถงและไมสม าเสมอ คณภาพของป ปลาสเตอรท ไดจะไมดเทาท ควร

ภาพท 27 การผสมปนปลาสเตอรดวยมอ

31

การผสมปนปลาสเตอรดวยมอควรใชวธกวนปนปลาสเตอรดวยปลายนวทง / / 4 กวกนวมอเขาหา/ตว ผสมจนกวาปนปลาสเตอรจ ะเขากนด ควรหลกเล ยงไมใหเกดฟองอากาศในขณะท กาลงผสม

ข. การผสมปนปลาสเตอรดวยเคร อง การผสมปนปลาสเตอรดวยเคร องชนดสวานไฟฟ าตดใบพดทาเอง สามารถกวนผสมไดรวดเรว แตเน องจากการกวนตอรอบเรวเกนไป ปนปลาสเตอรท ไดจะฟและมฟองอากาศปนอยมาก เม อกวน ดวยเคร อง จงตองหาวธแกโดยกวนดวยเคร องประม าณ 2 นาท แลวกวนดวยมอชา ๆ เพ อไลฟองอากาศออกจากปนปลาสเตอร กอนนาไปใช

ภาพท 28 การผสมปนปลาสเตอรดวยเคร อง

- การผสมปนปลาสเตอรดวยสวานไฟฟา จะตองตงแกนสวานใหเ / อยงออกจากตว 1-2 นว /หรอปลายของใบพดหนออกนอกตวไปประมาณ 15 องศา จากแกนตงฉาก ใบพดหางจากกนถง / 1-2 นว กวนผสมประมาณ / 2 นาท แลวนามากวนดวยมอเพ อไลฟองอากาศออก การผสมปนปลาสเตอรดวยเคร องกวนระบบสญญากาศ เปนการผสมปนปลาสเตอรท ดท สด นยมใชในโรงงานอตสาหกรรมท ตองการผลตงานออกมาเปนจานวนมาก การกวนปนปลาสเตอรดวยเคร องกวนระบบสญญากาศ เนอปนจะเนยนและไมมฟองอากาศหลงอย เน องจากเคร องจะดดไลอากาศในแรงอดในขณะท กวน / เม อกวนไดท ตามกาหนดเวลาท ตงไว เคร องจะสงสญญา / ณบอกทนท สะดวกสาหรบผท ทางานตองการปรมาณมาก ๆ งานจะไดคณภาพดสม าเสมอคงท ทกครง ปนปลาสเตอรจะเพมความแขงแร/ ทนทานดกวาการผสมวธอ น

ภาพท 29 เคร องผสมปนปลาสเตอรระบบสญญากาศ

32

3.6.2 ข3นตอนการผสมปนปลาสเตอร ก. คานวณขนาดของพนท ท จะใชปนปลาสเตอร ค านวณปรมาณของนาและป/ /

ปลาสเตอรตามความแขงและความดดซมท พอเหมาะของชนงาน/

ข. ชงนาหนกของถงท ใชผสมปนปลาสเตอรหรออางผสมปนปลาสเตอรไวกอนเพ อทรา / นาหนกของถงส/ าหรบหกออกจากคานาหนกรวมจากการชงนาและปนปลาสเตอรภายหล ง / /

ภาพท 30 ชงนาหนกภาชนะผสม /

ค. ตวงปรมาณนาตามตองการดวยวธคานวณ โดยใช/ ภาชนะตวงปรมาณของนาใหน/วาพนท รวม / 3 ใน 4 สวน ตองใสนากอนใสปนปลาสเตอร / เสมอในการผสมปนปลาสเตอรและนาท/ใชตองเปนนาท สะอาด มฉะนนคณภาพของปนปลาสเตอรจะเปล ยนแปลง/ /

ภาพท 31 ตวงปรมาณนา/

ง. การเตมปนปลาสเตอรคอย ๆ โรยลงในถงท ตวงนาไวแลว โรยปนปลาสเตอรใสลงไ /เร อย ๆ จนถงปรมาณนาหนกท คานวณไว แชปนปลาสเตอรใหดดน/ / าจนทวทงไวประมาณ / 2 นาท กอนท จะลงมอกวนใหปนปลาสเตอรเขากน

33

ภาพท 32 ผสมปนปลาสเตอร

จ. กวนปนปลาสเตอร ถาปรมาณนอยกวา 3 กก. ใหกวนดวยมอ แตถาปรมาณของปนปลาสเตอรมากกวา 3 กก. ขนไปใหกวนดวยเคร องกอ/ น ประมาณ 2 นาท แลวหยดเคร องกวนดวยมอตอเพ อไลฟองอากาศออกจากปนปลาสเตอร

ฉ. เม อปนปลาสเตอรขนมลกษณะคลายครมเหลว ใหนาปนปลาสเตอรไปใชไดทนทหรอนาไปเทลงแบบท เตรยม ไวโดยตองระวงไมใหปนปลาสเตอร กระเดนเกดฟอ งอากาศถาผสมปนปลาสเตอรกบนาไมดหรอปนปลาสเตอรยงไมทนขนแลวรบนามาเท ปนปลาสเตอรท เทจะตกตะกอ /ขางลาง ตอนบนมนาใสเจงนอง ทาใหแหงชา งานท ไดจะไมมคณภาพ /

ภาพท 33 เทปนปลาสเตอรลงแบบพมพ

ช. นาเศษปนปลาสเตอรกนถงเททงใสถงขยะหรอถงปนปลาสเตอรท ใชหมดแลว /

ภาพท 34 เทเศษปนปลาสเตอรลงถงขยะ

34

ซ. รบนาภาชนะท ผสมปนปลาสเตอรมาลางในทนทกอนท ปนปลาสเตอรจะแหงแขงตว โดยลางภาชนะท ผสมปนปลาสเตอรลงในอางพกนาท เตรยมไวลางเศษปนปลาสเตอร ขดเศษป /ปลาสเตอรท ตดแนนออกดวยแปรงลวด จนถงสะอาดดแลวจงนาไปลางนาสะอาดในอาง เพ อปองก /ทออดตน

ภาพท 35 ลางภาชนะผสมปนปลาสเตอรลงถงขยะ

เร องราวของปนปลาสเตอรท กลาวมาขางตนจะเหนไดวา ปนปลาสเตอรเปนวสดท ไดจาก การเผาไลนาออกจากแรยปซมและสามารถนาไปใชประโยชนตามลกษณะงาน เชนการสรางรปตนแบบ /การทาแมพมพ การหลอชนงาน งานศลปะแขนงตาง ๆ รวมถงอตสาหกรรมเซรามกส ทาง /การแพทย ทางดานการเรยนการสอน งานกอสรางและสถาปตยกรรม นอกจากนปนปลาสเตอรยงม/อตราสวนท ผสมกบนาท ตางกน มคณสมบตแตกตางกนไป โดยหากใชปนปลาสเตอรมาก นา / / นอย ไดนาปนปลาสเตอรท มความขนมาก ใชเวลากวนผสมนอย มการขยายตวขณะแขงตวสง ความพร/ตวต า ทาใหดดซมนาไดไมด แตความแขงแรงสง จงตองเลอกอตราสวนผสมใหเหมาะสมกบลกษ/ การใชงาน เม อไดอตราสวนผสมท เหมาะสมแลว การผสมจะตองพจารณ าเลอกนาท สะอาด และม/อณหภมท เหมาะสม ใสในภาชนะท สะอาด คอย ๆ โรยปนปลาสเตอรลงในนา ทงชวงระยะเวลากอ / / กวนผสมไมใหเกดฟองอากาศ และไมใหปนปลาสเตอรเปนกอน นอกจากกวนดวยมอแลวอาจใช เคร องกวนผสมท ตองมขนาดใบกวนท เหมาะสม หากตองการใหปนปลาสเตอรแขงตวชาลง สามารถใชสารเคมท มคณสมบตเปนกรดใสลงในอตราสวนผสม ซ งไดแก สารสม นาสมสายช กรดซลฟร /หรอนาเยน ในทางตรงกนขาม หากตองการใหอตราสวนผสมแขงตวเรวขน ใหใชเกลอแกง ผงป/ /ปลาสเตอรท แขงตวแลว หรอแรย ปซม นารอน หากตองการความแขงแกรงเพมมากขนใหผส/ /ปนซเมนตหรอซเมนตขาวผสมลงไปในอตราสวนผสมได

4.ความหมายและความสาคญของบรรจภณฑ

4.1 ความหมายของบรรจภณฑ

คาวา การบรรจภณฑ หรอการบรรจหบหอ ไดมผใหความหมายคานยามไวหลา กหลายแตกตางกนไป ซ งพอสรปไดดงน /

35

1. ผเช ยวชาญทางบรรจภณฑช อ นไกโด (Nikaido) ไดใหความหมายไววา “บรรจภณฑเปนเทคนคท สงเสรมการขายกบการประสานประโยชนระหวางวตถกบภาชนะบรรจ โดยม ความมงหมายเพ อการคมครองในระหวางการขนสง และการเกบรกษาในคลง

2. งามทพย ภวโรดม (2538) ไดกลาวไววา การบรรจหมายถง กระบวนการขนตอนตาง ๆ ท ใชการผลตภาชนะบรรจ และบรรจผลตภณฑลงในภาชนะบรรจ โดยม/ วตถประสงคเพ อนาผลตภณฑนนไปถงผ / บรโภคในสภาพท สมบรณ

ภาชนะบรรจ หมายถง ภาชนะหรอโครงสรางใด ๆ ท ใชเพ อบรรจ หอหม และรวบรวมผลตภณฑใหเปนหนวย เพ อนาสงผลตภณฑถงผบรโภคในสภาพท สมบรณ นอกจากน /ยงรวมถงฉลาก และอปกรณท ใชสาหรบการมดหรอปดภาชนะบรรจดวย

Container หมายถง ภาชนะท ใชในการบรรจผลตภณฑเพ อการขนสงเปนสาคญ และไมรวมฉลาก หรอ อปกรณใด ๆ ท ใชสาหรบมดหรอปดภาชนะบรรจ packing หมายถง กระบวนการการบรรจผลตภณฑในภาชนะบรรจ เพ อรวบรวมเปนหนวยเดยวกนเพ อการขน สงผลตภณฑเปนสาคญ

3. ประชด ทนบตร (2536) ใหความหมายไววา การบรรจภณฑ คอศลปะวทยาศาสตร และเทคโนโลยของการเตรยมสนคา เพ อการขนสงและการขาย และวธการสงมอบผลตภณฑไปยง ผบรโภคใหอยในสภาพท เรยบรอยสมบรณ และมราคาท เหม าะสม

4. ดารงศกด ชยสนทและกอเกยรต วรยะกจพฒนา P (2521) ใหคาจากดความวา การบรรจภณฑ หมายถงงานเทคนคท ตองอาศยความชานาญ ประสบการณ และความคดสรางสรรค ในอนท จะออกแบบและผลตหบหอใหม ความเหมาะสมกบสนคาท ผลตขนมา ใหความ /คมครองสนคา หอหมสนคา ตลอดจนอานวยประโยชนใชสอยดานอ น ๆ เชน ความสะดวกสบาย ในการหอบหว พกพา หรอการใชงาน เปนตน/

5. การบรรจภณฑ หมายถงกลมของกจกรรมในการวางแผนเก ยวกบ การออกแบบ การผลตภาชนะบรรจ หรอสงหมหอสนคาหรอบรรจภณฑ ซ งเปนสงมความเกยวพนอยางใกลชดกบ ฉลาก (Label) และตราย หอ (Brand Name) 6. การบรรจภณฑ หมายถงผลรวมของศาสตร(Science) ศลป (Art) และเทคโนโลย (Technology) ของการออกแบบการผลตบรรจภณฑสาหรบสนคาเพ อการขนสงและการขาย โดยเสยคาใชจายท เหมาะสม

7. การบรรจภณฑ หมายถงการใชเทคโนโลยและเศรษฐศาสตร เพ อหาวธการรกษาสภาพเดมของสนคาจนกวาจะถงมอผบรโภคคนส ดทาย เพ อใหยอดขายมากท สดและตนทนต าสด

36

8. การบรรจภณฑ หมายถงกจกรรมตาง ๆ ท เกดขนตลอดขบวนการทางตลาดเกยวเน อง /กบการออกแบบสรางสรรคภาชนะบรรจภณฑหรอหบหอใหกบบรรจภณฑ

9. การบรรจภณฑ หมายถง การนาเอาวสด เชน กระดาษ พลาสตก แกว โลหะ ไม ประกอบเปนภาชนะหอหมสนคา เพ อประโยชนในการใชสอย มความแขงแรง สวยงาม ไดสดสวนท ถกตอง สรางภาพพจนท ด มภาษาในการตดตอส อสาร และทาใหเกดผลคอ ความพง พอใจจากผซอสนคา/

10. สาหรบดารณ พานทอง (2524) ไดใหความหมายของคาวาหบหอ (Package) ไววา หมายถง สงหอหมหรอบรรจผลตภณฑ รวมทงภาชนะท ใชเพ อการขนสงผลตภณฑจากแหลงผผลต /ไปยงแหลงผบรโภค หรอแหลงใชประโยชน เพ อวตถประสงคเบองตน ในการปองกน / และรกษาผลตภณฑ ใหคงสภาพตลอดจนคณภาพใกลเคยงกบเม อแรกผลตใหมากท สด นอกจากนยงอาจ /กลาวไดวาหบหอ หรอภาชนะเปนปจจยท สาคญอยางหน ง ในกระบวนการผลตและหบหออาจสราง ขนมา เพ อวตถประสงคอ น ๆ ไดอก หลายอยาง อาทเชน ว / ตถประสงคทางดานการตลาด วตถประสงคทางดานการเกบรกษา เปนตน

การบรรจภณฑท ใชในการบรรจอาหาร ซ งจะเหนไดในหลายรปแบบ เชน กลอง แผง กระปอง ถวย ขวด ถง และอ น ๆ อกมากมายหลายรปแบบ หลายลกษณะ รวมไปถงท อยภายในหางสรรพสนคาหรอรานตาง ๆ ซ งลวนแตบรรจภายในบรรจภณฑเกอบทงสน ซ งอาจเปนรป / /ของกลองท แขงแรงท ใชบรรจเคร องใชไฟฟา กลองกระดาษทสช ขวดบรรจแชมพ และอ น ๆ อก มากมาย หากถาปราศจากบรรจภณฑแลว การดารงชวตประจาวน ของผบรโภคจะเปนอยางไร จากบรรจภณฑ ท อยรอบตวเรานเอง นบไดวาเปนการบรรจภณฑ ท เปนระบบอตสาหกรรม /ท นาสนใจเพราะผนวกเอาความเฉลยวฉลาด ในการออกแบบเขากบเทคโนโลยสมยใหม นอกจา กน /การบรรจภณฑ ยงกอใหเกดการจางงานเปนจานวนมาก ชวยสรางเกราะท ปกปอง คมครอง ทะนถนอมสนคาตามตองการและกอใหเกดธรกจตอเน องมากมายท เรายงชพอยได (สมาคมบรรจภณฑไทย,มปป. : 20)

การบรรจภณฑ พอสรปความหมายดงท กลาวมาขางตน คอ กระบวนการขนตอน /ตาง ๆ ซ งรวมเอาศลปะ วทยาศาสตรและเทคโนโลยซ งมบคคลในฝายตาง ๆ ของกระบวนการผลตสนคารวมมอกนผลตบรรจภณฑ ใหมประสทธภาพและเหมาะสม มการประนประนอมกน ทก ๆฝายท เกยวของกบกระบวนการ เพ อใหไดซ งผลผลต ท เปนภาชนะท มนาหนกเบา ราค/ตนทนต า และมรปแบบท สวยงามพรอมทงใหความคมครองผลตภณฑท อยภายในไดเปนอยางดยง/

37

นอกเหนอจากศาสตร ดงท กลาวมาแลว การออกแบบ กราฟกของบรรจภณฑยงเปนสาขาวชาหน งของพาณชยศลป ท ตองออกแบบใหตรงตามกลมเปาหมาย ท ทางดานการตลาดไดกาหนดไว เพ อวาบรรจภณฑท ออกแบบนนจะไดรบการยอมรบและการซอซาหลาย ๆ ครง / // /จนกวาจะเปนท นยมในกลมเปาหมายท กาหนดไว (ปน คงเจรญเกยรตและสมพร คงเจรญเกยรต ,2541)

อกสวนหน งของความหมาย ของบรรจภณฑ ท มความเกยวเน อง ท สาคญกบผซอ /และผบรโภค ในจดขายท มสนคาหลากหลายประเภท ซ งผซอนนไมไดเปนผบรโภค อยางเชน/ / สนคาท เปนในชวงเทศกาลตาง ๆ สนคาสาหรบ เดก หรอของสตวเลยง เปนตน จงทาใหการ/ผลตบรรจภณฑประเภทนมการเปล ยนแปลงไปจากเดม คอการออกแบบจะมงเนนไปในทางสราง/ ภาพใหเกดความพงพอใจแทนท จะมงเนนคณสมบตของตวสนคา ท ไดนามาใชในการออกแบบทว ๆ ไป การบรรจภณฑยงมความหมายครอบคลมถงตนทนท มราคาท เหมาะสม เม อมองไปในแงธรกจ การผลตสนคา เพ อการจาหนาย ยอมมความตองการสนคาท มราคาตนทนท ต าท สด แตตองคว ระวงในการเลอกใชวสดท มตนทนต า เพราะอาจจะทาใหเกด ความเสยหายใหแกบรรจภณฑ ไดงาย และอาจจะทาใหบรรจภณฑไมสามารถทาหนาท ของตวเองไดอยางสมบรณ

ดงนนบรรจภณฑจงหมายถง สงหอหม หรอบรรจผลตภณฑ รวมทงภาชนะท / / ใชเพ อการขนสงผลตภณฑจากแหลงผผลต ไปยงแหลงผบรโภค เพราะฉะนนการบรรจภณฑ /จาเปนตองประกอบดวย บรรจภณฑ การบรรจสนคา ซ งเกยวของกบระบบในการผลต (Production) การลาเลยง (Handling) การขนสง (Transportation) การเกบรกษา (Storage) การตลาด (Marketing) วทยาศาสตร (Sciences) วศวกรรมศาสตร (Engineering) และศลปะแขนงตาง ๆ การบรรจภณฑจงเปนแนวคดรวมระบบตาง ๆ เขาดวยกน ในการเตรยมสนคาเพ อการขนสงจดจาหนาย เกบรกษา และการตลาดโดยใหสอดคลอง กบคณสมบตของสนคารวมทงการใช /ตนทนท มราคาเหมาะสม

4.2 ความสาคญของบรรจภณฑ

ในภาวะปจจบนการบรรจภณฑมอตราในการแขงขน ดานการคาขายมากยงขน จงนบได /วาบรรจภณฑเขามาเปนปจจยท 5 ท ขาดเสยมไดในการดารงชวต จงทาใหเกด ภาวการณหน งท ทาใหเกดการพฒนาและการคดคนผลตภณฑใหม ๆ กล ยทธ กลวธทางการตลาดขนมากนอยาง/

38

มากมาย จงทาใหบรรจภณฑไดรบความสนใจ และไดใหความสาคญขนมาเปนอยางมาก ดงนน/ /หนาท ท สาคญของบรรจภณฑ มจดมงหมาย 6 ประการ ดงน/

1. เพ�อการรองรบสนคา สนคาจะตองมบรรจภณฑรองรบ สนคาใด ๆ กตามหากไมม บรรจภณฑจะทาให การขนสงเปนไปดวยความลาบาก บรรจภณฑเปนสงท ขาดไมไดในการ กระจายสนคา เพ อใหสนคาเกษตรและสนคาอตสาหกรรมสามารถเคล อนยาย จากไรและโรงงานไปยงผบรโภคได จะเหนไดวาปจจบนความตองการในการขนยา ยสนคา จะตองใชหบหอเพ อทาหนาท ในการรองรบสนคาเพ อใหผบรโภคตดสนใจในการเลอกซอสนคา เม อวางจาหนาย แตอยางไรกตาม/ บรรจภณฑไมเพยงทาหนาท เพ อรองรบสนคาเทานน ยงตองทาหนาท เพ อคมครองสนคาใหไปถงมอ /ผบรโภคใหคงสภาพเดมเชนเดยวกบเม อออกจากแหลงผลต

2. เพ�อชวยถนอมอาหาร นอกจากบรรจภณฑจะชวยคมครองสนคาแลว ผบรโภคยงตองการใหบรรจภณฑทาหนาท ถนอมอาหารและชวยรกษาคณภาพอาหารอกดวย จะเหนไดจากในปจจบน อาหารมากกวา 50 % ตองการบรรจภณฑชวยในการถ นอมอาหาร ไมเชนนนแลวอาหารทก /ชนดจะเปล ยนสภาพเนาเสย ถาจะปองกนไมใหสนคาท แหงแลวชนขนมาอก หรอผลตภณฑท มนากล / / /แหงและสญเสยนา/ หรอแมกระทงผลตภณฑท มไขมนเหมนห นตวบรรจภณฑจะตองมคณสมบตใการเปนตวกนโดยปองกนไมให / ไอนา กาซคารบอนไดออกไซด และออกซเจนผานหรอผานไดบา/ แลวแตประเภทของสนคา นอกจากนยงตองผนกใหแนนหนา จนอากาศผานไมได พมพไดดและ/ มผวท เรยบเพ อมองเหนสนคาไดงาย มขอมลในบางสวนของฉลากท เปนไปตามเกณฑท กาหนด ยงกว านนบรรจภณฑจะตองไมถกทมทะลไดงาย เพ อปองกนความชนและกาซตาง ๆ อนจะเปนบอ/ /เกดตอการเนาเสยเน องจากเชอจลนทรย / ทายสดบรรจภณฑท สมผสกบอาหารโดย ตรงจะตองไมมปฏกรยาทางเคม และจะตองไมยอมใหอาหารดดกลน หรอดดซมสารละลายของหมกพมพบนบรรจภณฑ

ดงนนจงไมมวสดชนดใดชนดหน ง ท ทาหนาท บรรจภณฑไดอยางครบถวน บรรจภณฑ/ อาหารสวนมากประกอบดวยวสดอยางนอย 2 ชนด แมวาจะมองดวยตาเปลาไมเหนแตกเปนท รจก กนโดยทวไปวาโครงสรางของ บรรจภณฑนน/ ประกอบดวยหลายชน บางครงทาดวยวสดมากกวา / / 5 ชนด

3. เพ�อปองกนทางกายภาพ สนคาทกชนดอาจไดรบความเสยหาย ระหวางการเคล อนยายสนคาประเภทท แตกหกงาย และมมลคาสงไดแก เคร องไฟฟา เคร องอเลกทรอนกส และเคร องแกว นนบรรจภณฑจะตองสามารถปองกนสนคา อนอาจเกดความเสยหายไดในระหวาง /การขนสง เชน ความชนอาจทาใหโลหะเกดการกดกรอน ไมมปรมาตรเพมขนหรอแยกชน และ / / /

39

อาจทาใหผลตภณฑยา เคร องมอแพทยและสารละลายเส อมคณภาพได ดงนนบรรจภณฑจงม/หนาท คมครองสนคา และปกปองสงท บรรจอยภายในมใหเกดความเสยหาย อนมสาเหตจาก สภาพแวดลอมรวมทงสภาพดานฟสกสเคม ชววทยา กลาวคอ ตองไมรวซมไมทาปฏกรยาทาง/ เคมจนเกดการเปล ยนแปลงคณสมบต และแมวาสนคาท ถกผานไปถงมอผบรโภคแลว บรรจภณฑก ยงตองทาหนาท เปนสงหอหมคมครองสนคา จนกวาสนคานนจะถกบรโภคหมดไป /

4. เพ�อใหความปลอดภย หนาท ท สาคญอกประการหน งของบรรจภณฑ คอ ใหความปลอดภยแกผบรโภ คท จะใชสนคานน ๆ การปองกนไมใหสนคาเนาเสยนน บรรจภณฑจะชวย/ / ขจดการเส ยง ในการเกดโรคดงท เกดขนสมยกอน จากการคดคนในกรรมวธการบรรจภณฑจะทาให / ผลตภณฑอาหารไดรบความปลอดภยยงขน / ภายในบานเรอนจะมผลตภณฑเคมหลายชนด ท จะทาใหเกดพษภยและอาจทาใหถงตายได ถาผบรโภคสดดม หรอสมผสโดยทางผวหนง ผลตภณฑเหลาน /ไดแก ยาฆาแมลงชนดฉดพน สารขดและทาความสะอาด ปย และยาปราบวชพช การใช บรรจผลตภณฑเหลานอยางปลอดภย ควรใชฝาขวดท เดกเลกเป / ดไมได และฝาขวดท ใชในการเทยาในรปแบบตาง ๆ ชวยลดการเกดอบตภยตาง ๆ ไดอยางมาก

5. เพ�อส�อขอความ ในการบรการแบบชวยตนเอง (Self-Service) ในลกษณะการขายปลก บรรจภณฑตองทาหนาท ในการขายสนคาดวย นอกจากบรรจภณฑจะชวยดงดดผซอและ/บงชถงตราย หอของสนคาแลว บรรจภณฑยงใหขอมลเกยวกบสนคา เพ อชวยใหผซอตดสนใจใน / /การเลอกซอดวย/ บรรจภณฑส อขอความตาง ๆ เชน ปรมาณ วธการใชหรอเปดใช ขอมลท จาเปนอ น ๆ ในกรณของผลตภณฑอาหารบางชนด ยงไดมวธการประกอบอาหาร และขอแนะนาตาง ๆ ดวย นอกจากน ยงมขอมลตามท กฎหมายกาหนด เชน วนท ผลต หรอวน/ หมดอาย สวนผสม คณคาทางโภชนาการ คาเตอน ช อและท อยของผผลต ถาปราศจากบรรจภณฑแลวผบรโภคจะขาดหลกประกนในความสดของอาหาร สวนผสมคณคาทางโภชนาการ อก ทงผบรโภคไมอาจรไดเลยถงอนตรายของสารเคมท ใชในบานเรอน/

6. เพ�อความสะดวก บรรจภณฑจะใหความสะดวกแกผบรโภคปจจบนมผลตภณฑอาหารแชแขงหลายชนด เชน ไอศกรม ผก เนอ ปลา หรอแมแตอาหารท ปรงสาเรจแลว / ผลตภณฑอาหารเหลาน บรรจในบรรจภณฑท เขาเตาไมโครเวฟไดทนท บรรจภณฑยงใหความ /สะดวกในการเปด – ปด การเท การเปดเม อยงใชไมหมดหรอการบรรจเปนสวนยอย เชน ถงชา กาแฟ นม เปนตน (อมรรตน สวสดทต, 2534: 1-3)

ดงนน โดยสรปแลว อาจกลาวไดวาประโยชนสาคญของการบรรจภณฑไดแก/ 1. แสดงประโยชนของสนคา (Utilitarian)

40

2. คมครองปองกนสนคา (Protection) 3. การบงชตวสนคา / (Identification) 4. การอานวยความสะดวก (Convenience) 5. การตลาด (Marketing)

4. การออกแบบบรรจภณฑ

5.1 หลกวธการออกแบบบรรจภณฑ ข/นตอนการออกแบบบรรจภณฑ มวธการดาเนนการ 4 ขนตอนดงน/ /

5.1.1 ศกษาขอมล อาจไดมาจากการอบรมเชงอภปราย เจาหนาท บคลากรท เกยวของ การอบรมเชงอภปรายผประกอบการ การแสดงและเผยแพรสนคา โดยการศกษาจาก คณสมบตของกลมผประกอบการ ระยะเวลาท ดาเนนงาน เงนลงทน กระบวนการผลต จานวนสมาชก ยอดการผลตและจาหนายตอเดอ น เทคนคการบรหารกลม เปนตน

5.1.2 ออกแบบบรรจภณฑ โดยนารายละเอยดดานขอมลการคา และตวอยางผลตภณฑ มากาหนดรปแบบโดยพจารณาองคประกอบของบรรจภณฑ ใหเหมาะสมลงตวสอดคลองกบสนคาและอตสาหกรรม

5.1.3 ดาเนนซอวสด / อปกรณ เคร องจกร และสรางบรรจภณฑ เพ อนาไปใชงาน 5.1.4 ตดตามประเมนผลโดยพจารณาอตราการขยายตวของการผลต และการตลาดทงระดบทองถน ตลาดในระดบกลางและตลาดสงออก/

5.2 การออกแบบบรรจภณฑท�ดประกอบไปดวย

1. การออกแบบไดตรงกลมเปาหมาย

2. สงเสรมภาพลกษณของตราสนคา

3. ฉลากท ครบถวนทกรายการ

4.การใชงานสะดวกและสามารถคมครองสนคาไดด 5.ตรงเง อนไขของสนคาการผลตและการลงทน

5.3สวนประกอบท�สาคญของการออกแบบบรรจภณฑ

5.3.1 การออกแบบโครงสราง

5.3.2 การออกแบบกราฟก

41

5.3.1 การออกแบบโครงสราง

การออกแบบโครงสราง หมายถง วธการกาหนดรปลกษณะโครงสราง วสดท ใช กรรมวธการผลต ตลอดจนการขนสง การเกบรกษาผลตภณฑ และการบรรจภณฑนนตงแต / /สถานท ผลต จนถงมอผบรโภค (ดนย ตจนดา , 2531 , หนา 1-4) หรอ การออกแบบโครงสรางบรรจภณฑหตถกรรม หมายถง การกาหนดลกษณะ รปราง รปทรง ขนาด ปรมาตร สวน ปรมาณอ น ๆ ของวสดท จะนามาผลต และประกอบเปนภาชนะบรรจใหเหมาะสมกบหนาท ใชสอย ตลอดจนกรรมวธการผลต การบรรจ การเกบรกษาและการขนสง (ประชต ทณบตร , 2536 ,หนา 89-90) ดงนน การออกแบบโครงสราง จะเกยวของกบการออกแบบรปทรง ของบรรจภณฑ/ ใหเหมาะสมกบสนคาและการใชงาน การเลอกมตของกลองใหเหมาะสมกบสนคา และระบบการ ลาเลยงขนสง และการเลอกใชวสดทาบรรจ ภณฑ ท มคณสมบตท เหมาะสม และมความเขากนไดกบตวสนคา สงสาคญอยางยงท ผออกแบบบรรจภณฑ ควรทาการศกษาคณสมบตของวสด และบรรจภณฑ รวมทงคณสมบตของสนคาท จะนามาบรรจและวธการลาเลยงเสยกอน จงจะทา/ ใหการออกแบบหรอการเลอกใชบรรจภณฑเปนไปอยางเหมาะสม คอการกาหนดชนดและคณภาพ ของวสดรวมทงขนาดและรปแบบท สามารถปกปองสนคาไมใหเกดความเสยหายในระหวางขนตอน/ / การขนสง การวางจาหนายและการเกบบารงรกษาของผบรโภค ในบรรดาวสดท ใชทาบรรจภณฑนน กระ/ ดาษนบไดวามความสาคญและมการนาไปใชมากท สด เพราะในจานวนท นามาทาบรรจภณฑ กวารอยละ 40 เปนบรรจภณฑท ทาจากกระดาษ เหตผลเพราะ

1. เม อใชงานแลวสามารถนากลบมาเขากระบวนการผลตใหมได

2. การตกแตงสามารถใหสวยงามดวยระบบการพมพ ซ งทาไดงา ยและประหยดราคา

ในการออกแบบโครงสรางบรรจภณฑหตถกรรม จาเปนตองมความรและขอควรปฏบต ม 10 ประการ พอสรปไดดงน/ 1.มสามญสานก เชน ผลตภณฑท ไวตอความชน / ตองไดรบการบรรจในบรรจภณฑท

สามารถปองกนไอนาไดด / ผลตภณฑท แตกหกงายตองมการยดมใหเคล อนท และใชวสดกนกระแทก ผลตภณฑท มมลคาตองใชบรรจภณฑท ดมากเปนพเศษ เปนตน

2. มความรในวชาฟสกสและหนวยท ใชในดานการบรรจภณฑ เชน ในเร องของมวล แรง ความดน รวมท/งคณสมบตทางกายภาพ และเคมกายภาพของบรรจภณฑดวย เชน ความทนทานตอการโคงงอ การตานแรงดงขาด การกระแทกอยางรนแรง การซมผานของไอนาและกาซ กา /กดกรอน เปนตน

42

3. มความรในดานการหบหอ ไมวาจะเปนวสด รปแบบ และสวนประกอบตาง ๆ ของ บรรจภณฑ เชน มความรในเร องของชนดและคณสมบตของวสดและบรรจภณฑ เพ อใหสามารถเลอกใชไดตามความตองการ รวมทงมความเขาใจในเร องของสวนประกอบของบรรจภณฑ / เชน กาว แถบกาว สายรด ฉลาก วสดก นกระแทก เปนตน

4. มความรเกยวกบระบบการขนสง เชน ความเสยหายเน องจากทางกล สภาพอากาศ แวดลอม และสงมชวต สภาพของการลาเลยงขนสงสนคา และระบบการขนสงหนวยใหญท ควร ใช

5. มความรในการผลตภณฑท บรรจ ไดแก คณสมบตเฉพาะของผลตภณฑไมวาจะเปนสถานะ สวนประกอบ ความแขงแกรงหรอบอบบาง สาเหตท ท าใหผลตภณฑชารดเสยหายหรอ เส อมสภาพ ราคา และอายการเกบท ตองการ เปนตน

6. มความรเกยวกบกฎระเบยบและข อกาหนดของลกคา อน รวมทงกฎหมายขอบงคบตาง ๆ / ของประเทศท จาหนายสนคา และมาตรฐานของการบรรจภณฑท ลกคากาหนด

7. มความรในดานเคร องจกร ท ใชสาหรบการหบหอ เชน เคร องบรรจ เคร องปดผนก เคร องหอ เคร องปดฉลาก เคร องพมพฉลาก เ ปนตน

8. มความรในเร องจดเดนจดดอยของบรรจภณฑ ท คแขงขนใชอย หรอบรรจภณฑของ ผลตภณฑท คลายคลงกบท ผลต เพ อใชเปนแนวทางในการพฒนาบรรจภณฑของตน โดยศกษาจากบรรจภณฑตามรานคา ซปเปอรมาเกต งานนทรรศการและผใชบรรจภณฑ

9. พฒนาบรรจภณฑและทดสอบคณสมบตบางประการ ท ทาไดโดยงาย และเสยคาใชจาย ไมสงนก เชน การทดสอบความแขงแรงในการเรยงซอน การตกกระแทก การเปล ยนแปลงสของ ผลตภณฑ เปนตน ขอมลท ไดสามารถนากลบมาปรบปรงบรรจภณฑใหเหมาะสมไดตอไป 10. สงตวอยางบรรจภณฑท ผานการปรบปรงแลว ไปยงศนยการหบหอหรอหนวยงานท ไดรบการรบรอง เพ อวเคราะหตรวจสอบคณสมบตของวสดและบรรจภณฑท บรรจผลตภณฑแลว อนเปนการจาลองสภาวะการใชงานจรง เพ อยนยนผลของการพฒนากอนจะสการผลตบรรจภณฑ ตอไป (มยร ภาคลาเจยก ,2544 หนา 13-14) การออกแบบโครงสรางบรรจภณฑหตถกรรม ผออกแบบตองอาศยความรและขอมลจากหลาย ๆ ดาน เชนการอา ศยความชวยเหลอจากผเช ยวชาญหรอผชานาญการดานการบรรจหลาย ๆ ฝาย มารวมปรกษาและพจารณาตดสนใจ โดยท ผออกแบบจะทาหนาท เปนผสรางภาพพจนของบรรจภณฑ (The Imagery Maker) จากขอมลตาง ๆ นามาวเคราะหใหปรากฏเปนรปลกษณ

43

ของบรรจภณฑจรง จงมความจาเปนท นกออกแบบจะตองมกระบวนการออกแบบไวเปนลาดบขนตอนของการดาเนนงาน ซ งสรปไดดงน/ / 1.กาหนดนโยบายหรอวางแผนยทธศาสตร (Policy Formulation or Strategic Planning)

เชน ตงวตถ/ ประสงคและเปาหมายของการผลต เงนงบประมาณ การจดการและกาหนดสถานะ (Situation) ของบรรจภณฑ

2.การศกษาและการวจยเบองตน / (Preliminary Research) ไดแก การศกษาขอมลหลกการ

ทางวทยาศาสตรเทคโนโลย และวศวกรรมทางการผลต ตลอดจนการคนพบสง ใหม ๆ ท เกดขน /และเกยวของสอดคลองกนกบการออกแบบโครงสรางของบรรจภณฑ (ประชด ทณบตร, 2536,

หนา 116)

เพราะฉะนนสงท สาคญของการออกแบบโครงสรางไมวาจะเปนบรรจภณฑ ประเภทใด ตอง/ มขอกาหนดดานโครงสรางท ชดเจน ละเอยด โดยระบประเภท รปแบบ ขนาด คณสมบตของวสดและบรรจภณฑ ขอกาหนดโครงสรางนประกอบไปดวย /

1. ชนดของวสด

2. รปแบบของบรรจภณฑ

3. ขนาด

4. วธการขนรป การประกอบ และการผลต/

5. วธการบรรจและวสดชวยบรรจ

6. คณสมบตท ตองการ โดยระบวธการทดสอบท ชดเจนและมาตรฐานการทดสอบ

7. หลกเกณฑในการสงมอบและควบคมคณภาพ โดยมาตรฐานท ใชในการทดสอบเพ อการควบคมคณภาพ ตองเปนมาตรฐานท ยอมรบโดยสากล เพ อใหผลการทดสอบสามารถเปรยบเทยบผลไดและเปนท เช อถอ ซ งมาตรฐานท นยมใชในวงการบรรจภณฑ เชน

- มอก. มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม

- ASTM American Society of Testing Material

- ISO International Standard Organization

- BS British Standard

- IS Indian Standard

จะเหนไดวา กระบวนการ หรอข/นตอนของการออกแบบโครงสรางบรรจภณฑนน/นกออกแบบจะตองศกษาขอมลตาง ๆ นาความรจากขอมลหลาย ๆ ดานมาประกอบการออกแบบ จงจะทาใหผลงานการออกแบบโครงสรางบรรจภณฑมความสมบรณและสาเรจออกมาได

44

5.3.2 การออกแบบงานกราฟก (Graphic Design)

การออกแบบกราฟก หมายถง วธการกาหนดลกษณะ รายละเอยดตาง ๆ ของลวดลายบน บรรจภณฑ ท จะมผลทางดานจตวยาตอผบรโภค เชนใหความดงดดความสนใจ รถงคณภาพ สรรพคณ ประโยชนของผลตภณฑหรอสนคานน ๆ เพ อเปนการสรางบคลกลกษณะพเศษของผลตภณฑ / ซ งจะนามาถงความทรงจาของผบรโภค ทงหมดนตองอาศยเทคนคในการออกแบบขอความในการโฆษณา / /สญลกษณ หรอเคร องหมายการคา ตลอดจนสสนตาง ๆ ท นามาประกอบเขาดวยกน เพ อใหเกด ความเหมาะสมตอบรรจภณฑของสนค า และสามารถนาไปวางขายไดในตลาด เม อวางคกบสนคา คแขง บรรจภณฑนสามารถสรางความเดน ใหกบตวผลตภณฑ และสามารถขายไดดวยตวของ /มนเอง หรองานกราฟก หมายถง งานการวางแผนทางศลปะและการทาหวเร อง โดยรขนาดและสดสวนหลกในการออกแบบ รวมถงการใชสเปนองคประกอบเพ อเนนและดงดดความสนใจใหมากขน และเปนการชวยใหไดรายละเอยดชดเจนของ/ บรรจภณฑ

บทบาทหนาท�ของกราฟกท�มผลตอบรรจภณฑ

การออกแบบกราฟกมความสาคญและมบทบาทท มผลตอบรรจภณฑ ดงนคอ /

1. งานกราฟกจะมหนาท ใหขอมลรายละเอยดของผลตภณฑ กบผบรโภค ซ งจะทาใหผบรโภคไดรบทราบขอมลบางอยางท เปนประโยชน จากการซอผลตภณฑอนไดแก ฉลากอาหาร / อตราสวน คณคาทางอาหาร อาย วธการใช วธการเกบรกษา เปนตน

2. เปนการสรางผลตภณฑใหมความเปนเอกลกษณ เพราะในปจจบนมการแขงขนทางดานการคาท สงมาก จงทาใหผลตภณฑท ไดรบการออกแบบกราฟกท ด มความโดดเดน สวยงาม ยอม สามารถดงดดและผบรโภคจะใหความสนใจเปนอนมาก

3. เปนการสรางภาพพจนใหกบผลตภณฑ เพรา ะถาผลตภณฑไดรบการออกแบบกราฟกท สวยงามและถกหลกการ ยอมมผลตอผซอทางดานจตวทยา เชน เกดความภาคภมใจความมนใจใน / ตวสนคา

4. ทาใหเปนแหลงขอมลขาวสารใหกบประชาชน ในบางประเทศไดมการใชการออกแบบ กราฟกบนบรรจภณฑเปนแหลงใหขอมลขา วสารแกประชาชน เชน ฉลากอาหารประเภทนมกลอง UHT ในประเทศสวเดนจะมการพมพเร องความรทางวชาการตาง ๆ ไดแกทางภมศาสตร

ดาราศาสตร ไวบนกลอง เปนตน ซ งนบเปนแนวคดท ดและเปนการใชกราฟกเปนส อท คมคา และมประสทธภาพมากยงขน /

กราฟกกบสงคมปจจบน

45

ในปจจบนโลกไดววฒนาการไปอยางรวดเรวมการใชระบบการตดตอส อสารท มประสทธภาพมากขน มการกระจายขอมลไปอยางรวดเรว โดยอาจจะเปนการกระจายขอมลจากท หน งไปยงอกท / หน ง เขาใจความหมาย เปนเร องท ไมงายนก เน องมาจากความแตกตางกนทงทางดาน สงคม /วฒนธรรม ความเช อของแตละทองถนดงนนการใชงานกราฟกท ดสามารถส อความหมายไดชดเจน /ถกตอง จะชวยใหมนษยสามารถส อสารกนไดเขาใจกนไดเกดจนตนาการรวมกน ในการนาส อกราฟก มาใชงานนน/ ไมวาจะเปนการส อสารทางใด ผท นาเอาส อกราฟกมาใชตองคานงถงเง อนไขและปญหา เหลานดวย คอ เพ อนามาใชในการขบคด เพ อแกปญหา จดระบบขอมล และการนาเอาศลปะมาใชให /เกดประโยชนในการส อสารมากท สด

การออกแบบกราฟกบนบรรจภณฑ

ความหมายของการออกแบบกราฟก เปนลกษณะของการออกแบบ เพ อเปนส อกลางสาหรบการถายทอดขอความความรสกนกคด แล ะอารมณ จากบคคลหน งไปยงอกบคคลหน งเพ อใหเขาใจและรเร องโดยใชประสาทตาในการรบรเปนสวนใหญ ซ งพอสรปขนตอนการ/ออกแบบกราฟกบนบรรจภณฑได ดงน/ 1. การตงจดมงหมาย การตงจดมงหมายในการออกแบบกราฟกบรรจภณฑ มสงจาเปนท / / จะตองรหรอศกษาขอมล คอ ตาแหนง (Positioning) ของบรรจภณฑของคแขงท มอยในทองตลาด

ถาในกรณท บรรจภณฑมอยในตลาดแลว การทราบถงตาแห นง ยอมทาใหตงจดมงหมายในการ /ออกแบบไดงาย นอกจากตาแหนงของสนคาสงท ตองคนหาใหได คอจดขาย (Unique Selling

Point หรอ USP) ของสนคาท จะโฆษณาบนบรรจภณฑ ทงสองสงนเปนองคประกอบสาคญ/ /ในการตงจดมงหมายของการออกแบ/ บกราฟกบนบรรจภณฑ

2.การวางแผน แบงไดเปน 2 วธ คอ

2.1 ปรบปรงพฒนาใหฉกแนวหรอมความแตกตางจากบรรจภณฑของคแขงขน

2.2 ปรบปรงพฒนาบรรจภณฑ ใหสามารถแขงขนกบคแขงขนโดยตรงไดดวย บรรจภณฑท ดกวาหร อดวยคาใชจา ยท ถกกวา การตงเปาหมาย และวางแผนการพฒนาบรรจภณฑ/ดงกลาว ยอมตองศกษาสถานภาพบรรจภณฑของคแขง พรอมกบลวงรถงนโยบายของบรษท ตวเองและกลยทธการตลาดท จะแขงขนดวย

46

การวางแผนการออกแบบกราฟกบนบรรจภณฑ

องคประกอบท สาคญ ของการวางแผนการออกแบบกราฟกบนบรรจภณฑ มขนตอน/ดงตอไปน /

1. กาหนดขอบเขตของปญหา (Problem Identification) เปนขนตอนของการตงเกณฑ/ /และความตองการของการออกแบบ โดยทวไปมกเกยวของกบการกาหนดขอบเขตของปญหาขอ เรยกรอง ขอจากด เพ อรวบรวมเปนขอมลเพ อการนาเสนอ เชน การประสานความคดกน ระหวางนกออกแบบ ผขาย ผผลตโดยรวมกนปรกษา เพ อกาหนดขอบเขตใหแคบเขา เพ อหา ขอสรปเปนขอมลพนฐานเกยวกบดานตาง ๆ คอ/

1.1 ดานการตลาด บรรจภณฑถอวาเปนองคประกอบสวนหน ง ของการตลาด การออกแบบกราฟกบนบรรจภณฑ จงตองคานงถงหลกการ และเทคนคทางดานการตลาด ซ งประกอบไปดวย การตงเปาหมาย การจดกลยทธ การวางแผนการตลาด การสงเสรมการ/ จาหนาย เปนตน 1.2 ตวสนคาท ใชบรรจ การออกแบบกราฟกบรรจภณฑ จะประสบผลสาเรจไดตอเม อผออกแบบและผเกยวของทราบ ถงคณลกษณะของตวสนคาอยางถองแท คณสมบตเดน ของสนคาท จะสนองความตองการของลกคาหรอกลมเปาหมาย เปนสงจาเป นอยางยงท จะตอง สรางขนมา มฉะนนจะไมทราบเลยวาจะเสนออะไร เพ อสนองความตองการของผซอและ/ / /กลมเปาหมาย และการออกแบบกราฟกบรรจภณฑ กจะไมสามารถบรรลถงเปาหมาย ทายสด การตลาดของสนคานนกไมประสบความสาเรจ/

1.3 กลมผซอ ซ งอาจจะเปนผบรโภคสนคาเอง หรออาจจะไมไดเปนผบรโภค / โดยแยกตามสถานะทางสงคม การออกแบบท ดจะตองทราบถงความตองการ ของกลมเปาหมาย ปรมาณท บรโภค ความสะดวกในการนาอาหารออกจากบรรจภณฑมาบรโภค เปนตน สถานะของผบรโภคท ควรคานงถง ไดแก เพศ วย ระดบการศกษา เชอชาต ศาสนา ยานท พกอาศย / อาชพ สถานะครอบครว ขนาดครอบครว สถานะทางสงคมเศรษฐกจ และสงอานวยความ สะดวกในการดารงชวตประจาวน

1.4 กฎขอบงคบสาหรบสนคาท จดจาหนาย ผานทางซปเปอรม าเกต และหางสรรพสนคา คอการพมพบนบรรจภณฑหรอฉลากดวยสญลกษณรหสแทงท เรยกวา บารโคด (Bar Code) ซ งเปน

รหสประจาตวสนคา เพ อความสะดวกในการคดเงนและการทาสนคาคงคลงของผขายปลก ซ งการนาสญลกษณแทงมาใชจะชวยในการดแลตรวจสอบผลตภณฑอยางมประสทธภาพ และปองกน การปลอมแปลงเลขทะเบยนตารบและเลขทะเบยนท รบอนญาตใชฉลาก ดงนนการขออนญาตใช/รหสแทงเปนสงท นกออกแบบ และผประกอบการควรศกษาและประยกตใช

47

1.5 ชองทางการจาหนาย การประยกตใชวธการปรบสภาวะบรรยากาศ ภายในบรรจภณฑ (Modified Atmosphere Packaging) รวมกบการเลอกใชวสดบรรจภณฑท ถกตอง

จะชวยยดอายการเกบสนคา และสงขายไดในสถานท ไกล ๆ ดวยเหตนการเลอกใชบรรจภณฑท /เหมาะสมยอมช วยเพมโอกาสในการเลอกชองทางการจดจาหนายใหมากขนโดยการสงใหพอคาขาย /สง พอคาขายปลก หรอสงขายใหแกหางราน การสงตรงไปยงศนยรวบรวมกระจายสนคา (Distribution Center หรอ CD) เปนตน

1.6 สภาวะการแขงขน การเกบขอมลของค แขงขนเปนสงจาเปนอยางยงท จะทาให บรรจภณฑท ออกแบบมาเดนกวาคแขงขน ภายใตสภาวะชองทาง การจดจาหนายหรอจดขายท เปนจรง เชน การวางขาย ณ แหลงทองเท ยวซ งไมมชนหงวางอยางเรยบรอย เชนเดยวกบใน / /ซปเปอรมาเกต ก ารออกแบบบรรจภณฑยอมคานงถงความ สามารถ ในการวางเรยงซอนไดอยางมนคง เน องจากไมมชน หงรองรบ เปนตน / /

1.7 สงแวดลอม แมวาในประเทศไทยยงไมมองคกรใด หรอหนวยงานรฐออก กฎขอบงคบตอการควบคมดแลปญหา ของบรรจภณฑท มผลกระ ทบตอสภาพสงแวดลอมอยางจรงจง แตกระแสการรณรงคใชบรรจภณฑท เปนมตรกบสภาพแวดลอม ไดรบความสนใจจากชมชนเมอง มากขน การออกแบบบรรจภณฑ โดยใชวสดท นากลบมาผลตไดใหม สามารถลดปรมาณขยะ/ และทาการกาจดไดงาย จงเปนจดขายเพ อเ ปนการสงเสรมการจาหนายไดเปนอยางด 2. การเสนอแนวความคดเบองตน / (Preliminary Ideas) เปนการลาดบความคดออกมา

หลาย ๆ แบบ ดวยการรางภาพอยางหยาบ (Rough Sketches) เพ อใหเกดแนวคดและจนตนา

ภาพ (Image) ท สมพนธกบโครงสรางของผลตภณ ฑและบรรจภณฑ โดยการออกแบบกราฟก

มาหลาย ๆ แบบ ซ งอาจรางภาพแสดงไดทงรปดานและทศนยภาพในมมมองตาง ๆ โดยมการ /กาหนดรปราง รปทรง สสน การจดวางตาแหนงของขอความ ภาพประกอบและอ น ๆ ไวอยาง คราว ๆ เพ อศกษาถงการใช ขนา ดการแบงสดสวนบนพนท ของบรรจภณฑอยางไร จงจะเหมาะสม /และใหผลตอการมอง (Visual Effects) ในแตละรปแบบอยางไรบาง

3. การพฒนาและการแกไขแบบ (Design Refinement) เปนขนตอนการนาแบบรางมา/

พฒนารปแบบ มการขยายรายละเอยดสวนประกอบยอยต าง ๆ ใหเหนชด กาหนดขนาด สดสวน สสน ตวอกษร และภาพประกอบ มการจดวางตาแหนงและแสดงรปลกษณ (Lay Out

Graphic) ใหใกลเคยงกบแบบเหมอนจรง (Rendering) ใหมากท สด เพ อการนาเสนอ

(Presentation) ใหเกด การยอมรบหรอเปล ยนแปลงแกไขใหเปนไปตามลกษณะท ผผลตและทมงาน

ตองการ ซ งขนตอนนผออกแบบจะตองการทดลองออกแบบ เพ อทดสอบผลงานมาเปนลาดบแรก/ /ดวยตนเองและทมงานพจารณากอน แลงจงนาเสนอ

48

4. การวเคราะหผลงานการออกแบบ (Design Analysis) ผลการออกแบบกราฟกท

ปรากฏบนแผนกระดาษ อาจจะมความเหนรวมกนวาเปนผลงานท ดท สด และทกฝายพงพอใจ แตอยางไรกตาม งานออกแบบเพยง 2 มตนกยงมใชสงสมบรณและไมเหนปญหาท แทจรง ดงนน/ /ในขนนผออกแบบจงตองจดทาบรรจภ/ / ณฑจาลองรปทรง 3 มต เทาของจรง (Prototype) ท สาเรจ

เพ อการวเคราะหถงปญหา ท อาจจะเกดขนเปนขนตอนสดทายกอนการตดสนใจนาไปสรางแบบจรง / / เชน การทดสอบการจดวาง การตง การมองในทศทางตาง ๆ ความชดเจนในการอานตาม /สภาพของแสงสระดบตาง ๆ การเปรยบเทยบกบผลตภณฑคแขงขน และการทดสอบความ คดเหน ความรสกท มตอแบบผลตภณฑ เปนตน

5. การสรางตนแบบเพ อการพมพ (Mechanical or Art-Work) เปนขนตอนสดทายท /ผออกแบบกราฟกตองจดเตรยมตนฉบบท สมบรณดวยการเขยนแบบ และวางองคประกอบตาง ๆ (Lay Out) เชน ตวอกษร ขอความ และภาพประกอบ การกาหนดส ตวอยางส ตลอดจน

คาสงตาง ๆ ท ใชตดตอส อสาร ความเขาใจกนระหวางผออกแบบ และชางเทคนคทางการพม พ เพ อใหไดผลพเศษตามท ตองการ เปนตนฉบบสมบรณ สามารถนาไปถายเปนฟลมโบรไมค (Bromide) แยกส ทาเพลท แมพมพท สวยงามและคมชด ดงนนในขนตอนสดทายน ผออกแบบ / / /จงตองระบรายละเอยดตาง ๆ ท เกยวของในการผลตใหชด เจน เชน ชนดของวสดท ใช กรรมวธการผลตและวธการพมพ เปนตน ทงนกเพ อใหสามารถตรวจสอบและควบคมคณภาพได/ /

6. การผลต (Production) ในขนตอนการผลตจรงน สวนใหญเปนหนาท รบผดชอบของ/ /

ฝายโรงงานหรอโรงพมพ ท ตองผลตออกมาใหตรงตามท นกออกแบบกาหนดไว แตถงอยางไรก ตามผออกแบบกจะตองคอยตดตาม ดผลงานท สาเรจออกมาจรง โดยทวไปแลวฝายโรงพมพจะ ผลตผลงานออกมาจานวนหน งกอน เพ อใหผออกแบบไดตรวจสอบครงสดทาย / (Proof) กอนการ

ผลตออกมาจานวนมาก ๆ ผออกแบบจะตรวจสอบดคณภาพของผลผลต เชน ความคมชดเจน คณคาของส ความประณตและคณภาพการพมพ การตดฉล (Die-Cut) และอ น ๆ ท ไดกาหนดไว

วาเปนไปตามมาตรฐานหรอความตองการหรอไม ซ งในขนนอาจจะมการเปล ยนแปลงแกไขได / /เชนกน เชน ก ารแกสใหเขมหรอออนลง การลดเปอรเซนตของสเปนตน สวนการแกไขเพลท แมพมพใหม เพมหรอลดนนมกไมทากน เพราะนนกหมายถงตนทนการผลตจะเพมสงขน และ / /ยงหมายถงการขาดประสทธภาพในกระบวนการออกแบบอกดวย

49

องคประกอบของการออกแบบกราฟกบนบรรจภณฑหตถกรรม

สวนสาคญตาง ๆ ขององคประกอบท ออกแบบไวบนบรรจภณฑ ซ งถอวาเปนปจจย สาคญในการเลอกซอบรรจภณฑ และสนคา รายละเอยดหรอสวนประกอบบนบรรจภณฑ/ จะแสดงออกถงจตสานกของผผลตสนคา และสถานะ (Class) ของบรรจภณฑ ซ งสามารถใชส อ

โฆษณาระยะยาว สวนประกอบท สาคญ ของการออกแบบกราฟกบนบรรจภณฑหตถกรรม จงประกอบไปดวย

1. ช อสนคา

2. ตราสนคา

3. สญลกษณทางการคา

4. รายละเอยดของการคา

5. รายละเอยดสงเสรมการขาย

6. รปภาพ

7. สวนประกอบของสนคา

8. ปรมาตรหรอปรมาณ

9. ช อผผลตและจาหนาย

10. รายละเอยดตามขอบงคบของกฎหมาย เชน วนผลต วนหมดอาย เปนตน

ลกษณะท�ดของกราฟกบนบรรจภณฑ

1. เดน (Stand Out) ภายในสภาวะการแขงขนอยางรนแรง ตวบรรจภณฑจาเปนตองออกแบบ

ใหเดนสะดดตา (Catch the Eye) จงจะมโอกาสไดรบความสนใจจากกลมเปาหมายเม อวางประกบ

กบบรรจภณฑของคแขง เทคนคท ใชกนมากคอ รปทรงและขนาด ซ งเปนองคประกอบพนฐานของ/การบรรจภณฑหรออาจใชการตงตราสนคาใหเดน/ เปนตน

2. ตราภาพพจนและความแตกตาง (Brand Image Differentiate) เปนความรสกท จะตอง

กอใหเกดขนกบกลมเปาหมาย เม อมการสงเกตเหน แลวจงใจใหอานรายละเอยดบนบรรจ /ภณฑ การออกแบบตราภาพพจนใหมความแตกตางน เปนวธการออกแบบท แพรหลายมาก /

3. ความรสกรวมท ด การออกแบบบรรจภณฑเปนพาณชยศลปท สรางขนเพ อใหผซอเกด/ / ความรสกท ดตอศลปะ ท ออกแบบไวบนบรรจภณฑโดยรวมทงหมด เรมจากการกอใหเกดความ / สนใจดวยความเดน เปรยบเทยบรายละเอยดตาง ๆ เพ อจงใจใหตดสนใจซอ / สรางความมนใจ เพมขนสาหรบ / กลมเปาหมายบางกลม และจบลงดวยความรสกท ด ท สามารถสนองตอความ

50

ตองการของผซอได จงกอใหเกดการตดสนใจซอ ดวยเหตนการชกจงหวานลอมโดยรป คาบรรยาย / / / สญลกษณ หรอรางวลท ไดรบยอมสรางใหเกดความร สกอยาก เปนเจาของและอยากทดลองสนคาพรอมบรรจภณฑนน/

เทคนควธการท�นยมในการออกแบบกราฟกบนบรรจภณฑ

ในการออกแบบกราฟกซ งมอยหลายลกษณะดวยกน แตในปจจบนมเทคนคและวธการท นยมในการออกแบบกราฟก ไดแก

1. การออกแบบเปนชด เปนเทคนคท นยมกนมาก การใชกราฟกเปนจด เสน และภาพมาจดเปนรปบนบรรจภณฑ สรางอารมณรวมจากการสมผสดวยสายตา หลกเกณฑ ในการออกแบบ คอ ใหดงายสะอาดตา แตตองทนสมยและเหมาะแกการใชงาน ความงายและสะอาดตา มผลตอการดงดดความสน ใจ ความทนสมยชวยสรางความแปลกใหม สวนความรสกวาเหมาะแก การใชงานเสรมความรสกกวาคมคาเงนและความมนใจในตวสนคา การออกแบบเปนชดของ สนคา มผลตอการทาใหผบรโภคเกดความทรงจาท ดถาออกแบบไดตรงกบรสนยมของกลมเปาหมาย การออกแบบบรรจภณฑเปนชดเปรยบเสมอน ชดแบบฟอรมของเสอผาท เปนชดน เม อใครเหนก/ / ทราบวาชดอะไร แมวาจะใชเนอผาและสสนท แตกตางกน การออกแบบบรรจภณฑเปนชดนกม / /หลกการคลายคลงกนกบการออกแบบเสอผาเปนชดยงมช อเรยก แตใน / การออกแบบบรรจภณฑไมมช อเรยก จงจาเปนตองยดเอกลกษณบางอยางบนบรรจภณฑเปนตวเช อมโยง ใหรสกวาเปนชด เดยวกน อาจใชสญลกษณทางการคา ใชสไตลการออกแบบ ใชการจดเรยงวางรายละเอยดบนบรรจภณฑใหอยในระดบเดยวกน นอกจากน / รปแบบของตวอกษรจะตองเปนแบบเดยวกน

2. การเรยงตอเปนภาพ ณ จดขาย เทคนคการออกแบบวธนยดหลกในการสรางภาพ ณ /จดขายใหเปนภาพใหญอาจจะดเปนภาพท ปะตดปะตอ หรออาจเปนภาพกราฟกขนาดใหญ โดย มจดมงหมายเพ อดงดดความสนใจ ของผบรโภคในระยะไกล ตามรายละเอยดเร องสรระ ในการอานและประสาทสมผสของผซอ ณ จดขาย เน องจากโอกาสท ตวบรรจภณฑและรายละเอยดบน /บรรจภณฑจะสามารถมองเหนในระยะเกน 10 เมตรขนไปนนเปนไปไดยาก ดวยเหตนจงตองใช/ / /พนท บนหงท / / วางสนคานนจดเปนภาพใหญ เพ อดงดดความสนใจ สงพงระวงในภาพท ตอขน/ /จากการเรยงบรรจภณฑนน จะตองเปนภาพท สรางความประทบใจหรอกระตนใหเกดความอยากได/ ของกลมเปาหมาย ท อาจเคยเหนภาพดงกลาวจากส ออ น ๆ เชน บนตวบรรจภ ณฑท เคยบรโภค หรอส อโฆษณาตาง ๆ เปนตน การตอเปนภาพของบรรจภณฑน ยงตองระมดระวงขนตอนการ / /แปรรปบรรจภณฑ เชน การทบเสน และการพมพบนบรรจภณฑจะตองแนนอนมคณภาพด เพ อวาภาพท ตอขนมาจะเปนภาพท สมบรณตามคว / ามตองการ

51

3. การออกแบบเพ อศลปะทองถน เทคนคการออกแบบวธนมจดมงหมาย อนดบแรกคอ / การสงเสรมสนคา ท ผลตภายในทองถน เพ อเสนอแกนกทองเท ยว ใหซอกลบไปเปนของฝาก /ถาสนคาดงกลาว ไดรบความนยมในวงกวาง ก สามารถนาออกขายในตลาดท มขนาดใหญขน /หรออาจสงขายไปยงตางประเทศได ถาสามารถควบคมคณภาพการผลต และมวตถดบมากพอ พรอมทงกระบวนการผลตแบบอตโนมต ท สามารถวางแผนงานการผลตได รายละเอยดบน/บรรจภณฑ ท ใชส อความหมายเพ อเปนของฝากน มกจะใชสงท รจกกนดในทองถนนน เชน / /รปจระเขชาละวนของจงหวดพจตร รถมาของจงหวดลาปาง ภมประเทศในทองถน เปนตน ในบางกรณอาจนาวสดท ผลตไดในทองถนมาใชเปนบรรจภณฑเพ อความแปลกใหม รายละเอยดบนบรรจภณฑประเภทนมกจะพบวามการพมพประโยคท วา / “ของฝากจาก...........” เพ อเนนหรอ

กระตนใหนกทองเท ยวท อานพบเกดความตองการ ท จะซอเปนของฝากไป ใหทางบานหรอ /ญาตมตร นอกเหนอจากรายละเอยดของกราฟก การออกแบบบรรจภณฑเพ อซอไปเปนของ/ฝากจะตองพจารณาถงความสะดวกในการนากลบของผซอ และความแขงแรงของบรรจภณฑ/ในการนาไปมอบเปนของขวญ

4. การออกแบบเพ อเปนของขวญ เทคนคในการออกแบบบรรจภณฑเพ อเปนของขวญคอนขางจะแตกตางจากเ ทคนคอ น ๆ ท ไดกลาวมาแลว สาเหตเน องจากผซอสนคาท เปนของขวญ /ไมมโอกาสบรโภค และหลายครงท การตดสนใจซอเกดขน ณ จดขาย ดวยเหตนการออกแบบ / / //บรรจภณฑของขวญท ด จงมบทบาทสาคญมากตอความสาเรจของการขายสนคา โดยเฉพาะอยางยงในเทศกาลตาง ๆ

นกออกแบบกราฟกนอกเหนอท จะเปนนกออกแบบท ดแลวยงตองมความรในดานเทคโนโลยการบรรจและการพมพ ซ งสรปไดดงน/

1. ความรเกยวกบขอมลตาง ๆ ของเคร องจกรท ใชในการบรรจ เชน การขนรป การบรรจ / การปด การขนยาย วสดท นามาใชทาบรรจภณฑ

2. การท พฒนาผลตภณฑขนมาใหมหรอการเลอกใชวสดบรรจภณฑ ท มโครงสรางซบซอน/ มาก ๆ ผลการทดสอบความเขากนไดของผลตภณฑและวสดบรรจภณฑ ควรแจงไปยงนกออกแบบกราฟกดวย

3. นกออกแบบกราฟกควรทราบ ถงขอจากด ของโครงสรางท พฒนาโดยฝายเทคโนโลย เชน ชองท เปดของบรรจภณฑ ความเหนยวขนของผลตภณฑ อายขยของผลตภณฑอาหาร การเกบรกษา การขนสง เปนตน

52

4. รายละเอยดเกยวกบการพมพ ระบบการพมพท จะใชกบวส ดบรรจภณฑท จะเลอกใช จานวนสท สามารถพมพได วธการเคลอบ ขอจากดใด ๆ ท เกยวกบการพมพเหลาน เปนรายละเอยดท /จาเปนมากสาหรบนกออกแบบกราฟก

5. กรณท สนคาเดยวกนบรรจในบรรจภณฑตางชนดกน นกออกแบบกราฟกมความจาเปน อยางยงท จะต องทราบถงขอจากดของบรรจภณฑแตละระบบ

6. ในการออกแบบกราฟกสาหรบวสดบรรจภณฑตางประเภทกนจะใชเทคนคการออกแบบท แตกตางกน กญแจสาคญของการออกแบบใหสมฤทธผลคอ การส อสาร ระหวางแตละฝายท P เกยวของ เพ อใหนกออกแบบกราฟกสามารถใชคว ามคด รเรมตาง ๆ สรางสรรคงานทางศลปะให สอดคลองกบเปาหมายในการออกแบบ

การออกแบบฉลากสนคา

ปจจบนไดมผผลตสนคาจานวนมากออกมาสตลาดและมการแขงขนเพ อแยงชงตลาด จงทา ใหมผลตภณฑจานวนมาก จงมความจาเปนท ผผลตสนคาตองสรางจดขาย ของผลตภณฑใหมความเดนชด ซ งตองอาศยงานกราฟกท ปรากฏอยบนฉลากเขามาเปนสวนประกอบ เพ อเปน เคร องชวยสงเสรมใหมลกษณะเดน และเพ อใหลกคามความทรงจารปลกษณ ของฉลากนน ๆ /ดงนนฉลากจงมคณคายงในเชงโฆษณา / เพราะฉะนนการออกแบบฉลากสนคา จงมความสาคญ/ตอการแขงขนในตลาดเปนอยางมาก เน องดวยลกษณะของการออกแบบกราฟกบนฉลาก มผล ในเชงจตวทยาตอผบรโภค การออกแบบฉลากสนคาจงนบไดวามบทบาทสาคญ ในการทาให สนคาพรอมบรรจภณฑนนประ/ สบความสาเรจและสามารถจดจาหนายไดในตลาด

สวนประกอบของฉลากสนคา

ฉลากสนคาท ปรากฏอยบนบรรจภณฑทว ๆ ไปในตลาด ซ งจะมสวนประกอบตาง ๆ ดงน /

1.กรอบหรอพนท ในการตดฉลาก เปนสวนท ใชตดฉลากซ งแสดงรายละเอยดใหลกคาได/ ทราบ ถาฉลากมมากกวา 1 อน ขอความหรอคาแนะนานนตองเหมอนกนหรอมขอความซากน/ /

2. ช อผลตภณฑ หรอเคร องหมายการคาท กาหนด โดยขอบงคบของกฎหมาย ช อสามญหรอช อท ใชอย รวมทงคาอธบายตาง ๆ ตองมขอความท ชดเจน เคร องหมายการคาตอง / ชดเจน มขนาดและตาแหนงท งายตอการอานและทาความเขาใจ โดยทวไปสญลกษณเคร องหมายการคาจะ ทามมกบฐาน 220 องศา หรอนอยกวา

53

3. ปรมาณของการบรรจ แสดงในรปของนาหนก การวด จานวนนบ หรออยในรปผส/ ของจานวนนบ และนาหนกหรอการว / ด อาจจะอยบรเวณดานซาย ดานขวาหรอตรงกลาง แตควรจะอยดานลางประมาณรอยละ 30 ของกรอบแสดงฉลาก และตองขนานกบฐานของภาชนะบรรจ หรอเคร องหมายการคา รวมทงควรแยกใหสงหรอต ากวาอกษรตวอ น ๆ โดยม/ ความสงของตวตามความเหมาะสม แตควรเปนตวอกษรแบบตวเลก ยกเวนตว “N” ของคาวา

“Net Weight” ตองเปนอกษรตวพมพใหญ ซ งขนาดของตวอกษร โดยมากจะถกกาหนดโดย

ขนาดหรอพนท ผวของภาชนะบรรจ/

4. ผผลต ผบรรจหรอผจาหนาย ช อผบรร จหรอผจดจาหนายตองแสดงไวบนฉลาก โดยใชคาวา “จดจาหนายโดย .....” ซ งช อและท อยท ตองการใหปรากฏบนกรอบของบรรจภณฑ

ควรมขนาดของตวพมพไมเลกกวา 1 1/6 นว / (สภาวจย , ม.ป.ป. , หนา 36-37)

สวนประกอบหลกทงส ประการท กลาวมาแ / ลวขางตน เปนสวนประกอบหลกท พบบนบรรจภณฑทกชนด แตจะใหสวนประกอบของฉลากสนคามความสาคญ และมความถกตองมาก ยงขน คอ ขอความของสวนประกอบตาง ๆ บนฉลากสนคาท ปรากฏนจะตองถกตองและเปนไป / /ตามความจรง ทงนเพราะปรากฏวาสนคาท / / เสนอขายทว ๆไปนน บางครงมฉลากท แสดงขอความ / /ซ งไมตรงกบความเปนจรง หรอเกนความเปนจรง ซ งเปนเจตนากอใหเกดความเขาใจผดใน แหลงกาเนดของสนคา หรอใชขอความท ผบรโภคทวไปไมอาจเขาใจไดวา เปนสนคาท นาไปใช เพ อประโยชนใด เปนตน ดงนนเพ อใหผบรโภคทราบขอความเกยวกบสนคานน โดยถกตอง/ / และเพยงพอในการเลอกหาสนคา ไดรบความปลอดภยจากการใชสนคา ตลอดจนสามารถเรยกรองคาเสยหา ยในกรณท สนคามคณภาพ หรอปรมาณไมตรงกบการโฆษณา หรอการบอกกลาวของผขายได คณะกรรมการคมครองผบรโภคจงไดออกประกาศ เพ อกาหนดขอความท ควรมและไมควรมในฉลาก เพ อประโยชนแกผบรโภค และเปนแนวทางปฏบตสาหรบผประกอบธรกจ ไว ดงน/

1. ในฉลากควรมขอความดงตอไปน / ช อหรอเคร องหมายการคาของผผลต

สถานท ผลต ในกรณท เปนสนคาท นาเขาในราชอาณาจกร ควรระบช อและท อยของผ นาเขาดวย ขอความท แสดงใหทราบวาสนคานนคออะไร ใชประโยชนอยางใดตามท เปนจรง / วนเดอน ป ท ผลต และวน เดอน ปท หมดอาย ถาม ปรมาณสทธตามกฎหมายวาดวยมาตราชง ตวง วด สวนประกอบของสนคา วธการใช วธการเกบรกษา ขอควรระวงหรอคาเตอน และวธปองกนอนตราย ท เกดขนจากสนคา ถาม / ราคา

54

2. ในฉลากไมควรมขอความ ดงน / 2.1 ช อหรอเคร องหมายการคาของผอ น โดยท ผประกอบธรกจไมมสทธใช

2.2 เคร องหมายมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมของตางประเทศ ท ผประกอบธรกจไมมสทธใช

2.3 ธงชาต ดวงตรา เคร องหมายหรอสญลกษณของตางประเทศ หรอองคการคาระหวางประเทศ หรอเคร องหมายอ นใด ท มลกษณะค ลายกบเคร องหมายดงกลาว

2.4 ขอความอ นท อาจทาใหผบรโภคเขาใจผดในแหลงกาเนด หรอคณภาพของสนคา

3. สนคาใด ซ งทาหรอผลตในประเทศใด ผประกอบธรกจควรแสดงช อประเทศ ซ งเปนแหลงกาเนดของสนคานนไวดวย /

4. สนคาใดมสวนประกอบท ทา หรอผลตในหลายประเทศ ถาสวนประกอบท ทาหรอผลตในประเทศใด เปนสาระสาคญของสนคาประเภทนนไวดวย/

5.ในการแสดงขอความตาม ขอ 1 , 3 , และขอ 4 ควรปฏบตดงน/ 5.1 แสดงเปนภาษาไทย ใหเหนไดงายและชดเจน

5.2ใชสานวนภาษาท ผบรโภคทวไป สามารถเขาใจได หากใชขอความท เปนภาษาตางประเทศ ควรมภาษาไทยกากบหรอมคาอธบายเปนภาษาไทย

6. ความในขอ 1.5 , 1.6 , 1.7 , 1.8 , 1.9 , ขอ 3 และขอ 4 ถาไมสามารถแสดงในฉลากสนคาไดหมด ควรแสดงไวในเอกสาร หรอคมอสาหรบใชประก อบสนคานน การแสดง/ขอความในเอกสารหรอคมอสาหรบใชประกอบสนคา กควรปฏบตเชนเดยวกบขอ 5 (สภาวจย, ม.ป.ป., หนา 42-43)

หลกการออกแบบฉลาก

การออกแบบฉลากสนคา ซ งมหลกการเปนขอมลเพ อใหผออกแบบศกษาเพ อ นาไปปฏบตดงน/ 1. ประเภทของสนคา ผออกแบบตองพจารณาวาสนคา หรอผลตภณฑท บรรจอยเปน

ผลตภณฑประเภทใด เชน อาหาร ผลตภณฑทางการเกษตร ยา เคร องนงหม เคร องใชจาเปน สาหรบชวตประจาวน เคร องสาอาง เคร องประดบ เคร องอานวยความสะดวก หรอเคร องกฬา เปนตน

2. ประโยชนใชสอยของสนคา โดยพจารณาทงดานเหตผลท ตองใชสอยและดานอารมณท /ตองตอบสนองในการมไวเพ อการใชงาน

55

3. การดงดดความสนใจ นกออกแบบตองพยายามออกแบบฉลากใหผซอเหนถงความสวย /เดนชดและ เกดความรสกอยากลอง

4. วตถประสงคดานการตลาด ตองพจารณาองคประกอบดานการตลาดอนไดแก บคคลกลมเปาหมาย และสถานท จดจาหนาย

5. ประหยดอยางสมเหตผล นนคอ ผออกแบบฉลากตองคานงถงการประหยดคาใชจาย ประหยดเวลา และคานงถงประโยชนใชสอยของสนคาเปนหลก

6. อายของสนคา โดยพจารณาสองสงประกอบกน คอ พจารณาอายของสนคาเอง รวมทง /พจารณาสภาพแวดลอม ดน ฟา อากาศ เพราะมผลโดยตรงตออายของสนคา

7. ราคาสนคา เปนขอควรคานง ท มสวนกาหนดขอบเขต ของการออกแบบ กราฟก การออกแบบภาชนะบรรจ และการใชวสด เพ อไมใหราคาของฉลากเปนปญหากระทบตอราคา ของสนคา

8. คแขงขน ผออกแบบฉลากตองออกแบบฉลาก ใหมจดมงหมายหรอมเอกลกษณของ ตนเอง โดยหลกเล ยงการเลยนแบบจากผอ น (สภาวจย , ม.ป.ป. , หนา 2-4)

ขอกาหนดและขอควรคานงถงในการออกแบบฉลากสนคา

1. การใชภาพประกอบ ไมวาจะเปนภาพถาย ภาพเขยน ภาพลายเสน ใหพจารณาวา ภาพเหลานนอยในลกษณะเชนใด เชน ภาพประกอบคาบรรยายสรรพคณของสนคา ภาพประกอบของ /โรงงานผลต เปนตน

2. ส การเลอกสนน สาคญมาก เพราะนอกจากเลอกในขนตอนระหวางออกแบบแลวยง/ / ตองนาภาชนะและกราฟก ในสท เลอกนนไปพจารณาในสภาพการจาหนายท แทจรง เพ อให/ ทราบถงการแขงขน การจาหนาย ตลอดจนอทธพลของแสงและสของสงแวดลอมท สนคานนจะถก /นาไปวางจาหนาย การใชสท เหมาะสมจะเพมคณภาพใหกบภาชนะและแบบกราฟกบนภาชนะนน /ยงขน /

3. การใชตวอกษรประกอบ อกษรเหลานสวนมากประดษฐขน มาใหสอดคลองกบ / /มโนภาพท นกออกแบบสรางขน เพ อเปนส อความหมายระหวางผผลตกบผซอ / / ซ งมลกษณะเปนอกษรโดด ๆ หรออาจเปนกลมของคาบรรยายสรรพคณสนคา หรอเปนกลมของคาโฆษณาชวนเช อ

4. การใชเคร องหมายและสญลกษณ ทงนเพ อแสดงออกซ งความเปนเอกเทศทางสงคม/ /ของกจการ ซ งในเคร องหมายนนจะชวยให สามารถจาแนก / กจการหน งออกจากกจการอ นได เคร องหมายหรอสญลกษณหน ง อาจใชแสดงความหมายท เกยวของกบการผลตใชแทนเคร องหมาย รบรองคณภาพของสนคา และเปนเคร องหมายแสดงการรบผดชอบทางสงคม

56

เคร�องหมายการคา แบงออกเปน 3 ชนด คอ

4.1 เคร องหมายการคา ลกษณะของการออกแบบจะเปนรปภาพสญลกษณ หรอตวอกษร ซ งใชควบคกบสนคาในการขายและผลตสนคา

4.2 เคร องหมายบรการ เปนเคร องหมายท ใชโดยกจการ ท มงการใหบรการมากกวาท จะผลตหรอขายผลตภณฑ

4.3 เคร องหมายรบรอง จะใชโดยความยนยอมของรฐบาล หรอองคการทางอตสาหกรรม เชน ตรา ส .ม.อ. (สานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม) สญลกษณ คอเคร องหมายโดยปราศจากการใชตวหนงสอ เพ อบงบอกซ งบรษท องคการสาธารณะ หนวยงาน ใชเพ อบงชหร / อเปนสญลกษณโอกาสพเศษ เชน สญลกษณท เปนรปเคร องหมาย เปนสญลกษณท เปนรปเคร องหมาย เปนสญลกษณท ใชแทนภาษาท มอปสรรคเปนตนวา ปายจราจร ปายบอกทศทาง ปมตาง ๆ ในรถยนต บนเคร องมอเพาะปลก บนเคร องจกรตาง ๆ คาแนะนาบนกลองสนคาท จะทาการขนสงตาง ๆ ตลอดจนการไปรษณย

5. เอกลกษณ คอสงท ตองแสดงลกษณะเฉพาะของโรงงาน บรษท วาสงนนเปนสมบต /ของตน เปนสนคาจากโรงงานของตน หรอบรการของตน (สภาวจย ,ม.ป.ป., หนา 4-7) ในการออกแบบฉลากสนคาประกอบดวยคาบรรยาย สญลกษณ และภาพพจน โดยตองออกแบบใหดงายสบายตา มความสวยงาม โดยมสวนประกอบท สาคญบนบรรจภณฑไดแก ช อสนคา ตราสนคา สญลกษณทางการคา รายละเอยดของสนคา รปภาพ สวนประกอบของสนคา ปรมาตรหรอปรมาณช อผผลต ผจาหนาย วนผลต และวนหมดอาย การสรางตราสนคาจะมบทบาทมากแตมกจะไดรบการละเลย ภายใตกระแสโลกานวตรการใชตราสนคาท ทนสมย ในการส อยอมมโอกาสสรางความจาได และพฒนาเปนความซ อสตยตอตราสนคา (Brand Loyalty) ได แทนท จะใชภาษาในการส อซ งยงยากมากกวาและจาไดยากกวา

6. งานวจยท�เก�ยวของ

กษม อนนตกล (2546 : บทคดยอ ) ไดศกษาและพฒนารปแบบผลตภณฑหตถกรรมสนคาของท ระลกทองเหลองสาน จงหวดฉะเชงเทรา ครงนมว ตถประสงคเพ อ / / (1) เพ อการศกษาลกษณะเฉพาะของศลปหตถกรรมสนคาของท ระลกทองเหลองสาน (2) เพ อศกษาความคดเหนของผนากลมผผลตผลตภณฑหตถกรรมสนคาท ระลกทองเหลองสานคลองขดใหม ประชาชนในทองถน ตาบลทาไข อาเภอเมองจงหวดฉะเชงเทรา ผจาหนายผลตภณฑสนคาของท ระลกทองเหลองสาน

57

ผสนใจผลตภณฑหตถกรรมสนคาของท ระลกทองเหลองสาน เกยวกบการนาวสดท นามาออกแบบ และพฒนารวมกบ ผลตภณฑหตถกรรมสนคาของท ระลกทองเหลองสาน (3) เพ อออกแบบและพฒนาผลตภณฑหตถกรรมสนคาของท ระลกทองเหลองสาน รวมกบวสดท ไดศกษาและเลอกมาแลว

(4) เพ อศกษาความคดเหนประชาชนในทองถนตาบลทาไข อาเภอเมองจงหวดฉะเชงเทรา ผจาหนาย ผลตภณฑสนคาของท ระลกทองเหลองสาน ผสนใจผลตภณฑหตถกรรมสนคาของท ระลกทองเหลองสาน ท มตอผลตภณฑหตถกรรมสนคาของท ระลกทองเหลองสานท ไดรบการออกแบบและพฒ นาขน/มาใหม ผใหขอมลท ใชในการวจย คอ ผนาผผลตผลตภณฑทองเหลองสาน ประชาชนในทองถน ตาบลทาไข จงหวดฉะเชงเทรา และผสนใจผลตภณฑ จานวน 20,30,30, และ 100 คน ตามลาดบเคร องมอท ใชในการวจยเปนแบบบนทกการสงเกต แบบสอบถามและแบบสมภาษณความคดเหนเกยวกบการศกษาและพฒนารปแบบผลตภณฑหตถกรรมสนคาของท ระลกทองเหลองสาน จงหวด ฉะเชงเทรา จานวน 4 ขนตอน และวเคราะหขอมลดวยคารอยละคาเฉล ยและคาเบ ยงเบนมาตรฐาน/

ผลการวจยสรปวา

1.ลกษณะเฉพาะของศลปหตถกรรมสนคาของท ระลกทองเหลองสานผนาผผลตมความตองการท จะเลอกรปแบบของผลตภณฑหตถกรรมสนคาของท ระลกทองเหลองสานท ไดรบความนยมคอ ผลตภณฑคานงถงประโยชนการใชสอยและความสวยงามเขาดวยกนและมความแปลกใหม 2.ความคดเหนเกยวกบการนาวสดท นามาออกแบบและพฒนารว มกบผลตภณฑหตถกรรมสนคาของท ระลกทองเหลองสานผนากลมผผลต ประชาชนในทองถน ผจาหนายผลตภณฑ สนคาของท ระลกและผสนใจผลตภณฑมความคดเหนสอดคลองกนวาวสดท เหมาะสมท สดในการท จะนามา ออกแบบและพฒนารวมกบผลตภณฑหตถกรรมหตถกรรมสนคาท องเหลองสานควรจะเปนวสด

ประเภทไมไผและควรท จะเปนผลตภณฑตกแตงภายใน ประเภทโคมไฟ

3.การออกแบบผลตภณฑหตถกรรมสนคาของท ระลกทองเหลองสานรวมกบวสดท ไดศกษา แลวผนากลมผผลตผลตภณฑหตถกรรมสนคาของท ระลกทองเหลองสานและประชาชนในทองถน ตาบลทาไข จงหวดฉะเชงเทรามความตองการรปแบบผลตภณฑหตถกรรมสนคาของท ระลก ทองเหลองสานท ออกแบบรวมกบไมไผ โดยใชลายสานสอง อตราสวนในการใชวสด แบงเปนไมไผ 50 % ลกษณะของระหวางแบบจกสานและไมจกสานและมความประสงคจะใหโคมไฟมทศทาง ดานบนและดานลาง สวนบรเวณท ทาการตกแตงคอหวเตยง

4.ความคดเหนท มตอผลตภณฑหตถกรรมสนคาของท ระลกทองเหลองสานฉะเชงเทราท ไดรบการออกแบบและพฒนาแลวผจาหนายผลตภณฑสนคาท ระลก ประชาชนในทองถนฉะเชงเทรา

58

และผสนใจผลตภณฑ มความคดเหนตอผลตภณ ฑหตถกรรมสนคาทองเหลองสานท ไดรบการออกแบบและพฒนาแลว ในภาพรวมมความเหมาะสม (x=4.26)

สหภม ศรโสภา.(2548) ไดทาวจยเร อง การศกษาและพฒนาบรรจภณฑของฝากสาหรบผลตภณฑปลาชอนแปรรป จงหวดสงหบร พบวาการวจยนมวตถประสงคเพ อศกษาแนวท / างการออกแบบบรรจภณฑของฝาก การพฒนาปรบปรงบรรจภณฑของฝากและประเมนประสทธภาพผลงานออกแบบบรรจภณฑของฝากสาหรบผลตภณฑปลาชอนแปรรปจงหวดสงหบรทงในดานการ /ใชงานและการตลาด

กลมตวอยางในการวจยคอ นกทองเท ยวตางถนจานวน 50 คน และคนในทองถนจานวน 50 คน ท ตองการซอสนคาปลาแปรรป จากรานจาหนายของฝากในจงหวดสงหบร เคร องมอท ใชในการ/ วจยเปนแบบสอบถามความตองการ ดานตาง ๆของกลมเปาหมาย มความเช อมนเทากบ .854 วเคราะหคาสถตดวยคารอยละ คาเฉล ย คาฐานนยม และแบบสอบถา มเพ อประเมนความพงพอใจในดานการใชงานและในดานการตลาดของบรรจภณฑของฝาก ทงในขนตอนการประเมนทางเลอกและในขนตอน/ / /การประเมน เปรยบเทยบกบบรรจภณฑรปแบบเดม ดวยแบบสอบถาม ทง / 2 ฉบบ มคาความเช อมน .839 และ .844 ตามลาดบ วเคราะหคาสถต ดวยคารอยละ คาเฉล ย และทดสอบสมมตฐานดวยสถต T-test ชนด Dependent Sample

ผลการวจยสรปวา

1.ผลงานออกแบบบรรจภณฑแนวทางท 1 เหมาะสาหรบฝากเจานาย แนวทางท 2 เหมาะสาหรบฝากญาต และแนวทางท 3 เหมาะสาหรบฝากคนในครอบครว

2.กลมเปาหมายเลอกผลง านออกแบบบรรจภณฑในแนวทางท 3

3.กลมเปาหมายมความพงพอใจในบรรจภณฑรปแบบใหมมากกวารปแบบเดมในทกดาน อยางมนยสาคญทางสถตท ระดบ .05 ผจาหนายมความพงพอใจมากกวารปแบบเดมในเกอบทกดาน ยกเวนดานภาพลกษณะท เปนมตรกบสงแวดลอม และบรรจภณ ฑใหมมประสทธภาพในการใชงานทง /ในดานการทดลองแรงกดทบและการตานแรงสนสะเทอนไดมากกวาบรรจภณฑรปแบบเดม

บทท� 3

วธดาเนนการวจย

วธดาเนนการวจยเปนการศกษางานและพฒนาผลตภณฑของท#ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑของจงหวดปทมธาน ผวจยไดนาเอกลกษณ สถานท#สาคญ ๆ ของจงหวดปทมธานมาพจารณาเพ#อกาหนดเปนตนแบบของท#ระลกและบรรจภณฑ และไดนาทฤษฎ ของการออกแบบของท#ระลกและบรรจภณฑตาง ๆ มาพจารณาเพ#อกาหนดเปนกรอบความคดในการออกแบบ โดยพจารณาจาก เอกลกษณ สถานท#สาคญ ๆ ของจงหวดปทมธานตามความตองการของกลมเปาหมาย คอผผลต ผเช#ยวชาญ นกออกแบบและผสนใจสนคาของท#ระลกหรอผสนใจทว ๆ # ไป นามาใชเปนขอมลเบองตนในการกาหนดแนวคดในการออกแบบของท#ระลกและบรรจภณฑใหมความสวยงามและม8 ประสทธภาพทงในดานความงาม การใชงานและดานการตลาด ตรงกบความตองการของ8 กลมเปาหมาย

ผวจย จงไดแบงข�นตอนในการดาเนนการวจย เปน 3 ขนตอน8 ดงน8

ข�นตอนท� 1 การวจยครงนมวตถประสงค8 8 เพ#อศกษาความตองการลกษณะรปแบบผลตภณฑของท#ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑของจงหวดปทมธาน โดยนาเอกลกษณของสถานท#สาคญ ๆ ของจงหวดปทมธาน มาสารวจความตองการของผผลตและผบรโภค เพ#อนาขอมลมาเปนพน8 ฐานในการกาหนดแนวคดในการออกแบบ ปรกษาผทรงคณวฒทางดานการออกแบบของท#ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑ และดาเนนการออกแบบ

ข�นตอนท� 2 ดาเนนการออกแบบของท#ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑ โดยนาแนวคดความตองการของผผลตและผบรโภคมาออกแบบภาพรางของท# ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑ นาผลงานการออกแบบไปปรกษาผทรงคณวฒทางดานการออกแบบของท#ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑ ดาเนนการออกแบบและจดทาตนแบบของท#ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑของจงหวดปทมธาน

ข�นตอนท� 3 ประเมนความพงพอใจของกลมผผลต แ ละกลมผบรโภค ท#มตอรปแบบของท#ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑท#ผวจยออกแบบ และนาขอมลมาพฒนางานออกแบบ และจดทาชดของท#ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑตนแบบท#ผวจยไดสรางผลตภณฑขนมาใหม เพ#อ8 เปนการถายทอดเทคโนโลยการพฒนารปแบบใ หผผลตนาไปใชประโยชนและการผลตเพ#อเผยแพรตอไป

60

ขอบเขตพ�นท�ในการวจย โดยกาหนดวธการดาเนนงานดงน 8

1. ศกษาขอมลเพ#อการออกแบบ

1.1 ศกษาแหลงผลตของท#ระลก ในชมชนตาง ๆของจงหวดปทมธาน 1.2 ศกษาความคดเหนของผบรโภคและผผลตเกยวกบรปแบบ# เอกลกษณสถานท#

สาคญ ๆของจงหวดปทมธาน

1.3 ปรกษาผทรงคณวฒทางดานการออกแบบของท#ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑ

1.4 ศกษาหลกวธการและกระบวนการผลตของท#ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑ

1.5 ศกษากรรมวธการผลตการสรางตนแบบของท#ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑ

2. ดาเนนการออกแบบรปแบบเอกลกษณสถานท#สาคญ ๆของจงหวดปทมธาน จานวน 9 ชด

3. ศกษาความพงพอใจของผผลต และผบรโภคเกยวกบผลงานออกแบบของท#ระลกปน# ปลาสเตอรและบรรจภณฑ

4. การพฒนางานออกแบบ นาขอมลจากการวเคราะหความพงพอใจมาพฒนางานออกแบบและจดทาชดของท#ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑตนแบบ จานวน 3 ชด เพ#อเผยแพรส ชมชนผผลตของท#ระลก ในจงหวดปทมธาน หนวยงานท#เกยวของ และผสนใจ #

5. แผนการถายทอดเทคโนโลย

5.1 นาเสนอผลงานของท#ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑ ใหกบชมชนผผลตของท#ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑของจงหวดปทมธาน

5.2 นาเสนอและเผยแพรผลงานในงาน นทรรศการ

ประชากรกลมตวอยาง

1. ประชากรท#ศกษาในการวจยครงน8 8 1.1 กลมผผลตผลตภณฑของท#ระลกและบรรจภณฑของจงหวดปทมธาน

1.2 กลมผบรโภค

2. กลมตวอยางประชากรในการวจยครงน 8 8 มจานวนรวม 100 คน ดงน8 2.1 กลมผผลตผลตภณฑของท#ระลกและบรรจภณฑของจงหวดปทมธาน

2.1.1 คณแสงอรณ พลบพล กลมเรอนไทยกระดาษแสงตะวน 178/10 หม4 ตาบลรงสต อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน 12110

61

2.1.2 นางพะเยาว กลนประสทธ# @ กลมดอกไมประดษฐ บานทง รวงทอง 51/4 หม 8 บานคลอง 9 ตาบลบงบา อาเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน 12170

2.1.3 นางสงเวยน บญสรางกลมดอกไมประดษฐจากผาใยบว 46/194 หม 4 หมบานคนทรพารค 15 ตาบลบางเตย อาเภอสามโคก จงหวดปทมธาน 12160

2.1.4 คณวรรณา เทยนทอง กลมอาชพงานแฮนดเมด 33/114 หม 16 หมบานไวทเฮาส ซอย7 ถนนพหลโยธน ตาบลคลองหน#ง อาเภอคลองหลวง จงหวดปทมธาน 12120

2.1.5 คณพรรณ เปรมจตตกลมอาชพสตรดอกไมประดษฐ 33/107 หม 16 หมบานไวทเฮาส ซอย 7 ตาบลคลองหน#ง อาเภอคลองหลวง จงหวดปทมธาน 12120

2.1.6 นายนคม อรณรตน เลขท# 27/1 หมท# 4 ตาบลคลองควาย อาเภอสามโคก จงหวดปทมธาน

2.1.7 นายชลอ ทองสข กลมตนไมมงคล 48 หม 2 ตาบลคคต อาเภอลาลกกา จงหวดปทมธาน 12130

2.1.8 กลม แมบาน ผลตภณฑหตถกรรมจกสานจาก ผกตบชวา 34/1 หม 2 ต.บางพน อ.เมอง จ.ปทมธาน 12000 2.1.9 นางปราณ พลชย กลมไรหญาตาบลบงคอไห 10/1 หม 4 บานคลองสบสาม ต.บงคอไห อ.ลาลกกา จ.ปทมธาน 12150 2.1.10 คณไพเราะ ธรรมโชต กลมหตถกรรมผล ตภณฑหวาย 55/571 หม 6 เคหะประชมราษฎรพฒนา ตาบลบงคาพรอย อาเภอลาลกกา จงหวดปทมธาน 12150

2.1.11 คณบงอร รจาคม กลมหตถกรรมเคร#องหนง 43/6 หม 2 ถนนเทศบาล 5

ตาบลบางหลวง อาเภอเมอง จงหวดปทมธาน 12000

2.1.12 คณพฒนโชต นนทะชาตรานทรงเดชเคร#องหนง 49/168 หม 4 บานเลคไซดวลล ถนนลาลกกา ตาบลบงทองหลาง อาเภอลาลกกา จงหวดปทมธาน 12150

2.1.13 นางสาร คงเขยว กลมออมทรพยเพ#อการผลต หมท# 4 ต.ลาดสวาย 3/18 หม 4

ต.ลาดสวาย อ.ลาลกกา จ.ปทมธาน 12150

2.1.14 คณอรวรรณ บญชกลมโองผาไหมพาฝน 4/1 หมท# 1 บานพาฝน ถนนปทม-บางเลน ตาบลคลองพระอดม อาเภอลาดหลมแกว จงหวดปทมธาน 12140

2.1.15 คณจดาภา บญญกาวงศ กลมวสาหกจชมชนเพชรพลอย เคร#องหอม 36/654

หม 3 หมบานพฤกษา 12/1 ถนนเลยบคลอง 3 ตาบลคลองสาม อาเภอคลองหลวง จงหวดปทมธาน 12120

2.1.16 ผจาหนายผลตภณฑปนปลาสเตอรทว ๆไปในจงหวดปทมธาน #

2.2 กลมผท#สนใจผลตภณฑ

62

ตวแปรท�ศกษา 1. ตวแปรตน คอ รปแบบของท#ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑท#ไดจากการออกแบบ

2. ตวแปรตาม คอ ระดบความพงพอใจในรปแบบผลตภณฑของท#ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑของกลมผผลต กลมผท#สนใจผลตภณฑ ท#มตอรปแบบผลตภณฑของท#ระลกปน ปลาสเตอรและบรรจภณฑ ท#ผวจยออกแบบ

2. เคร�องมอท�ใชในการดาเนนการวจย

ลกษณะของเคร#องมอท#ใชในการเกบรวบรวมขอมลเปนแบบสอบถามท#ผวจยสรางขนเพ#อ 8การออกแบบและพฒนาผลตภณฑของท#ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑของจงหวดปทมธาน ในการวจยครงนไดทาการเกบรวบรวมขอมลจากประชากรและกลมตวอยางโดยใชเคร#องมอในการวจย8 8 ดงน8

1. แบบสอบถามความตองการ ดานรปแบบผลตภณฑของท#ระลกและบรรจภณฑ ของกลมผผลตของท#ระลกและบรรจภณฑ จงหวดปทมธาน และกลมผสนใจผลตภณฑ เพ#อนามาเปนขอมลท#ใชในการพฒนาผลตภณฑและบรรจภณฑ เคร# องมอท# ใชในการเกบรวบรวมขอมลในการวจยครงน 8 8 ประกอบดวย 2 ขนตอน คอ8

ข�นตอนท� 1 แบบสอบถาม (Observation) สอบถามเกยวกบ# สถานภาพของผตอบ มลกษณะเปนแบบ สมภาษณ ชนดเลอกตอบ (Check List)

ข�นตอนท� 2 แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบการออกแบบผลตภณฑของท#ระลกปนปลาสเตอร# และบรรจภณฑของจงหวดปทมธาน และขอเสนอแนะท#มลกษณะเปนแบบสอบถามชนดปลายเปด (Open – Ended)

2. แบบสอบถามความพงพอใจ เปนเคร# องมอวจยท#ใชกบกลมผผลต และกลมผท#สนใจ ผลตภณฑ เพ#อประเมนความพงพอใจท#มตอรปแบบผลตภณฑท#ผวจยออกแบบ แบงออก เปน 2

ขนตอน คอ8 ข�นตอนท� 1 เปนแบบสอบถามเกยวกบสถานภาพของผตอบ มลกษณะเปนแบบสอบถามชนด#

เลอกตอบ (Check List) ข�นตอนท� 2 เปนแบบสอบถามเกยวกบการประเมนความพงพอใจของกลมผผลต และกลมผซอ# 8

ผลตภณฑ ท#มตอผล ตภณฑของท#ระลกและบรรจภณฑของจงหวดปทมธาน มลกษณะเปนแบบสอบถามชนดมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 5 ระดบ คอ

63

โดยกาหนดเกณฑการใหคะแนนดงตอไปน 8 5 หมายถง มความพงพอใจมากท#สด 4 หมายถง มความพงพอใจมาก

3 หมายถง มความพงพอใจปานกลาง

2 หมายถง มความพงพอใจนอย

1 หมายถง มความพงพอใจนอยท#สด

ข�นตอนการสรางเคร�องมอการวจย การศกษางานวจยเร# องการศกษางานและพฒนาผลตภณฑของท#ระลกปนปลาสเตอรและ

บรรจภณฑของจงหวดปทมธาน ผวจยดาเนนการสรางเคร#องมอตามลาดบดงน8 1. ศกษาขอมลจากเอกสาร ตารา บทความ วารสารตาง ๆ รวมทง 8 งานวจยท#เกยวของกบการ#

ออกแบบและพฒนาผลตภณฑของท#ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑของจงหวดปทมธาน 2. นาแบบสอบถามท#สรางขนมาไปใหผทรงคณวฒตรวจสอบ ในดานความเหมาะสม ความ8

ชดเจนของภาษาและความครอบคลมเนอหา8

3. นาแบบสอบถามไปดาเนนการแกไขปรบปรงใหมใหเหมาะสมสมบรณขน ทงในการ 8 8ตรวจสอบความตรงของเนอหา การใชภาษาและรปแบบของคาถาม ภายใตคาแนะนาของผทรงคณวฒ8

4. นาแบบสอบถามท#ไดรบการปรบปรงเปนท#เรยบรอยแลว ไปใชกบกลมตวอยางประชากร ท#ตองการศกษา

การเกบรวบรวมขอมล

การวจยเร#อง การศกษางานและพฒนาผลตภณฑของท#ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑของจงหวดปทมธาน ผวจยดาเนนการแจกแบบสอบถามและสมภาษณผผลตและแจกแบบสอบถามผสนใจผลตภณฑดวยตนเอง ซ# งมขนตอน 8 ดงน 8

1. ขอความรวมมอ ในการเกบรวบรวมขอมลก บกลมผผลตผลตภณฑของท#ระลกและบรรจภณฑในจงหวดปทมธาน

2. ผวจยลงเกบขอมลในพนท#ดวยตวเอง 8

แบบสอบถามความพงพอใจผลตภณฑการออกแบบของท�ระลกและบรรจภณฑ

ผ วจ ยไดเกบขอมลในการสอบถามดวยตนเอง แยกเปนกลมผ ผลตและกลมผ ท#สนใจ ผลตภณฑ

64

การวเคราะหขอมลเปนการหาคารอยละและคาเฉล�ย (SPSS FOR WINDOW)

1.แบบสอบถามความตองการในดานการออกแบบของท�ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑ

นาขอมลท#ไดจากแบบสอบถาม มาวเคราะหหาคารอยละ แบงเปน 2 ขนตอน ดงน8 8 ข�นตอนท� 1 นาขอมลท#ไดจากแบบสอบถามสถานภาพของผตอบ มาวเคราะหหาคารอยละ

ข�นตอนท� 2 วเคราะหขอมลโดยหาคารอยละ

2. แบบสอบถามความพงพอใจ

ข�นตอนท� 1 นาขอมลท#ไดจากแบบสอบถาม สถานภาพของผตอบ มาวเคราะหหาคารอยละ

ข�นตอนท� 2 แจกแจงความถ#ของคาตอบแตละขอ แลวนามาหาค าเฉล#ย

สถานท�ทาการทดลองและเกบขอมล

กลมผผลต ไดแกกลมชมชนผผลตของท#ระลกและบรรจภณฑของจงหวดปทมธาน

กลมผสนใจผลตภณฑ ไดแก ผบรโภค นกทองเท#ยวในชมชนและหางสรรพสนคาในจงหวด ปทมธาน

บทท� 4

ผลการวเคราะหขอมล

ในการศกษาวจยเร�องการศกษางานและพฒนาผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑของจงหวดปทมธาน กลมตวอยางท�ใชในการวจยครงนประกอบดวย ผผลตและผสนใจ / /ผลตภณฑ จานวน 100 คน เคร�องมอท�นามาใช คอ แบบสมภาษณ และแบบสอบถาม ซ� งผวจยไดดาเนนการศกษาขอมล โดยแบงเปน 2 ระยะ ดงน คอ/

1. ศกษาความตองการรปตนแบบของท�ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑของจงหวดปทมธาน วเคราะหขอมลโดยหาคารอยละ

2. ประเมนความพงพอใจท�มตอผลตภณฑการออกแบบ ของท�ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑของจงหวดปทมธาน ท�ผวจยดาเนนการออกแบบ วเคราะหขอมลโดยหาคารอยละ และคาเฉล�ย

สถานท�สาคญ ๆ ท�มรปแบบเปนเอกลกษณ ของจงหวดปทมธาน ผวจยไดนามาเปนตนแบบ

ผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอร เพ�อนาไปประกอบแบบสมภาษณผผลตและผบรโภค ดงแสดงในภาพ ตอไปน /

รป แบบท� 1

ภาพท� 36 หอจดหมายเหตแหงชาตเฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช

66


ภาพท� 37 พพธภณฑวทยาศาสตร


ภาพท� 38 ศาลากลางเดม

67


ภาพท� 39 ลวดลายบว


ภาพท� 40 วดพระธรรมกาย

68


ภาพท� 41 หออครศลปน


ภาพท� 42 วดเจดยหอย

69


ภาพท� 43 วดพชอดม


ภาพท� 44 ศาลหลกเมอง

ความตองการรปตน แบบของท�ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑ ผวจยไดดาเนนการสมภาษณผผลต และสอบถามผสนใจผลตภณฑ รวม 100 คน ไดรบแบบสมภาษณและแบบสอบถาม คนมา 100 ชด คดเปนรอยละ 100 ผลการสารวจความคดเหนปรากฏดงน/

ความตองการรปตนแบบของผผลตและผสนใจผลตภณฑ

70

ตารางท� 2 ความคดเหนจากผผลตและผสนใจเกยวกบ� ตองการรปตนแบบของท�ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑของจงหวดปทมธาน วเคราะหขอมลโดยหาคารอยละ

ตอนท� 1 สถานภาพของผผลตและผสนใจผลตภณฑ

ลาดบท� สถานภาพ จานวน 100 คน รอยละ

1. เพศ

ชาย 69 69

หญง 31 31

2. อาย

ต�ากวา 30 ป 8 8

ระหวาง 30 – 40 ป 54 54

มากกวา 40 ป 38 38

3. ระดบการศกษา

ต�ากวา ม . 6 4 4

ม. 6 / ปวช. 15 15

อนปรญญา/ปวส. 18 18

ปรญญาตร 51 51

สงกวาปรญญาตร 12 12

4. การทางานอาชพ

รบราชการ 12 12

ทางานบรษทเอกชน 28 28

ประกอบอาชพอสระ 41 41

ไมทางาน 16 16

อ�น ๆ 3 3

71

จากตารางท� 2 พบวาผผลตสวนใหญเปนเพศชาย อายระหว าง 30-40 ป ระดบการศกษาปรญญาตร สวนใหญประกอบอาชพอสระ

ตารางท� 3

ตอนท� 1 ความตองการรปตนแบบของท�ระลกปนปลาสเตอร

ลาดบท� สถานภาพ จานวน 100 คน รอยละ

1. ของท�ระลกรปแบบท� 1 หอจดหมายเหต ฯ 8 8

2. ของท�ระลกรปแบบท� 2 พพธภณฑวทยาศาสตร 20 20

3. ของท�ระลกรปแบบท� 3 ศาลากลางเดม 7 7

4. ของท�ระลกรปแบบท� 4 ลวดลายบว 27 27

5. ของท�ระลกรปแบบท� 5 วดพระธรรมกาย 8 8

6. ของท�ระลกรปแบบท� 6 หออครศลปน 18 18

7. ของท�ระลกรปแบบท� 7 วดเจดยหอย 4 4

8. ของท�ระลกรปแบบท� 8 วดพชอดม 5 5

9. ของท�ระลกรปแบบท� 9 ศาลหลกเมอง 3 3

จากตารางท� 3 พบวาผผลต และผบรโภคมความตองการของท�ระลกรปปนนนต�า/ ดงน/

อนดบ 1 ของท�ระลกรปแบบท� 4 ลวดลายบว อนดบ 2 ของท�ระลกรปแบบท� 2 พพธภณฑวทยาศาสตร และอนดบ 3 ของท�ระลกรปแบบท� 6 หออครศลปน

72


ตอนท� 1 ความตองการการออกแบบของท�ระลกของผเช�ยวชาญ และนกการออกแบบ

ลาดบ สถานภาพ คะแนนรวม

100 คะแนน

รอยละ

1. ของท�ระลกรปแบบท� 1 ลวดลายบว

1. รปปนลอยตว/ 23 23

2. รปปนนนต�า/ 54 54

3. รปปน/ นนสง 23 23

2. ของท�ระลกรปแบบท� 2 พพธภณฑวทยาศาสตร


2. รปปนนนต�า/ 67 67

3. รปปนนนสง/ 19 19

3. ของท�ระลกรปแบบท� 3 หออครศลปน


2. รปป/ นนนต�า 52 52

3. รปปนนนสง/ 12 12

จากตารางท� 4 พบวาผเช�ยวชาญและนกการออกแบบมความตองการการออกแบบของท�ระลก ดงน/

ของท�ระลกรปแบบท� 1 ลวดลายบว มความตองการออกแบบของท�ระลกอนดบ 1 คอ รปแบบท� 2 รปปนนนต�า ของท�ระล/ กรปแบบท� 2 พพธภณฑวทยาศาสตรมความตองการออกแบบของท�ระลกอนดบ 1 คอ รปแบบท� 2 รปปนนนต�า / และของท�ระลกรปแบบท� 3 หออครศลปนมความตองการออกแบบของท�ระลกอนดบ 1 คอ รปแบบท� 2 รปปนนนต�า /

73

ผลจากการวเคราะหการสมภาษณ ความคดเหนผเช�ยวชาญและนกการออกแบบ

ผวจยไดศกษาขอมลการพฒนาการออกแบบของท�ระลกปนปลาสเตอร โดยนดผเช�ยวชาญเพ�อสมภาษณ โดยนาภาพจากผลการสมภาษณผผลตและผสนใจผลตภณฑมาประกอบการสมภาษณ ผเช�ยวชาญและนกการออกแบบ ทงหาทานไดใหความคดเหนในดา/ นการออกแบบเพ�อใหมความเหมาะสมกบวสด และพฒนารปแบบของท�ระลก ตามตารางท� 4 ผวจยจงไดนาผลมาออกแบบพฒนาผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอร ของจงหวดปทมธาน ดงน/

รปแบบท� 1

ภาพท� 45 ของท�ระลกลวดลายบว


ภาพท� 46 ของท�ระลกพพธภณฑวทยาศาสตร

74


ภาพท� 47 ของท�ระลกหออครศลปน

รปแบบบรรจภณฑ


ภาพท� 48 บรรจภณฑ ของท�ระลกลวดลายบว

75





76


ภาพท� 51 บรรจภณฑ ของท�ระลกพพธภณฑวทยาศาสตร



77




ภาพท� 54 บรรจภณฑ ของท�ระลกหออครศลปน

78





79


ตอนท� 1 ความตองการการออกแบบบรรจภณฑของผเช�ยวชาญและนกการออกแบบ

ลาดบ สถานภาพ คะแนนรวม

100 คะแนน

รอยละ

1. รปแบบบรรจภณฑของท�ระลกรปแบบท� 1 ลวดลายบว

1. รปแบบท� 1 58 58

2. รปแบบท� 2 15 15

3. รปแบบท� 3 27 27

2. รปแบบบรรจภณฑของท�ระลกรปแบบท� 2 พพธภณฑวทยาศาสตร

1. รปแบบท� 1 17 17

2. รปแบบท� 2 21 21

3. รปแบบท� 3 62 62

3. รปแบบบรรจภณฑของท�ระลกรปแบบท� 3 หออครศลปน

1. รปแบบท� 1 54 54

2. รปแบบท� 2 32 32

3. รปแบบท� 3 14 14

จากตารางท� 5 พบวาผเช�ยวชาญและนกการออกแบบมความตองการการออกแบบบรรจภณฑ ดงน/

ของท�ระลกรปแบบท� 1 ลวดลายบว มความตองการออกแบบบรรจภณฑ อนดบ 1 คอ รปแบบท� 1 ของท�ระลกรปแบบท� 2 พพธภณฑวทยาศาสตรมความตองการออกแบบบรรจภณฑ อนดบ 1 คอ รปแบบท� 3 และของท�ระลกรปแบบท� 3 หออครศลปนมความตองการออกแบบบรรจภณฑ อนดบ 1 คอ รปแบบท� 1

80

ผลการวเคราะหขอมลจากการตอบแ บบสอบถามความพงพอใจ จากผบรโภค

กลมตวอยางท�กาหนดทงหมด / 200 คน ทาการรวบรวมไดจานวน 180 ชด คดเปนรอยละ 90 เปอรเซนต แบบสอบถามไมสมบรณ ไมสามารถมาคานวณได จานวน 20 ชด คดเปนรอยละ 10เปอรเซนต ขอมลนประกอบดวย/

ตอนท� 1 ขอมลสวนตว ตอนท� 2 ความพงพอใจตอผลตภณฑและบรรจภณฑ ตอนท� 3 ความคดเหนและขอเสนอแนะอ�น ๆ

81

ตอนท� 2

ตารางท� 6 ขอมลสวนตว

ขอความ จานวน รอยละ 1.อาย

20-25 ป 16 8.0 26-30 ป 17 8.5 31-35 ป 27 13.5 36-40 ป 30 15 41-45 ป 43 21.5 46-50 ป 31 15.5 51-55 ป 16 8.0 รวม 180 90.0

2.อาชพ

รบราชการ 95 47.5 รฐวสาหกจ 15 7.5 ธรกจสวนตว 17 8.5 บรษทเอกชน 19 9.5 ลกจางชวคราว+ 34 17.0 รวม 180 90.0

3.รายได/เดอน

ต+ากวา 5,000 บาท 10 5.0 5,001-10,000 บาท 60 30.0 10,001- 15,000 บาท 34 17.0 15}001-20,000 บาท 40 20.0 20,001 บาทขนไป2 36 18.0 รวม 180 90.0

82

ตารางท� 7 ความพงพอใจท�มตอผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอร ลวดลายบวของจงหวดปทมธาน

ลาดบท� รายการ คาเฉล�ย แปลความ

ของท�ระลกปนปลาสเตอรลวดลายบว

1 ความพงพอใจของผสนใจสนคา 4.04 มาก

2 ทานมความพงพอตอรปแบบผลตภณฑ 4.30 มาก

3 ทานมความพงพอใจตอลวดลายการปน / 3.82 มาก

4 ทานมความพงพอใจตอการลงส 4.10 มาก

5 ทานมความพงพอใจตอฝมอการปนนน / ต �า 4.14 มาก

6 ทานมความพงพอใจตอความสวยงาม 4.02 มาก

7 ทานมความพงพอใจตอการใชประโยชนของผลตภณฑ 4.00 มาก

รวมเฉล�ย 4.06 มาก

จากตารางท� 7 ความพงพอใจท�มตอผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรลวดลายบวของจงหวดปทมธาน

โดยรวม มความพงพอใจในระดบมาก ( µ = 4.06 )

83

ตารางท� 8 ความพงพอใจท�มตอผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอร พพธภณฑวทยาศาสตรของ

จงหวดปทมธาน


ของท�ระลกปนปลาสเตอรพพธภณฑวทยาศาสตร



3 ทานมความพงพอใจตอลวดลายการปน / 3.94 มาก


5 ทานมความพงพอใจตอฝมอการปนนนต�า / 4.06 มาก


7 ทานมความพงพอใจ ตอการใชประโยชนของผลตภณฑ 4.15 มาก


จากตารางท� 8 ความพงพอใจท�มตอผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรพพธภณฑวทยาศาสตรของ

จงหวดปทมธานโดยรวมมความพงพอใจในระดบมาก ( µ = 3.94)

84

ตารางท� 9 ความพงพอใจท�มตอผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรหออครศลปน ของจงหวด

ปทมธาน


ของท�ระลกปนปลาสเตอรหออครศลปน



3 ทานมความพงพอใจตอลวดลายการป / น 3.81 มาก


5 ทานมความพงพอใจตอฝมอการปนนนต�า / 3.94 มาก


7 ทานมความพงพอใจตอการใชประโยชนของผลตภณฑ 3.89 มาก


จากตารางท� 9 ความพงพอใจท�มตอผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรหออครศลปน ของ

จงหวดปทมธานโดยรวมมความพงพอใจในระดบมาก ( µ = 3.85)

85

ตารางท� 10 ความพงพอใจท�มตอบรรจภณฑผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรลวดลายบว

ของจงหวดปทมธาน


1 รปทรงบรรจภณฑ ลวดลาย สสน 3.80 มาก

2 ความสะดวกในการบรรจผลตภณฑ 3.78 มาก

3 การรบนาหนก อายการใชงาน และความคงทน/ 3.85 มาก

รวมเฉล�ย 3.81

จากตารางท� 10 ความพงพอใจท�มตอบรรจภณฑผลตภณฑของท� ระลกปนปลาสเตอรลวดลายบว

ของจงหวดปทมธานโดยรวมมความพงพอใจในระดบมาก ( µ = 3.81)

ตารางท� 11 ความพงพอใจท�มตอบรรจภณฑผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรพพธภณฑ

วทยาศาสตรของจงหวดปทมธาน






จากตารางท� 11 ความพงพอใจท�มตอบรรจภณฑผลตภณฑข องท�ระลกปนปลาสเตอรพพธภณ

วทยาศาสตรของจงหวดปทมธานโดยรวมมความพงพอใจในระดบมาก ( µ = 3.81)

86

ตารางท� 12 ความพงพอใจท�มตอบรรจภณฑผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรหออครศลปน

ของจงหวดปทมธาน






จากตารางท� 12 ความพงพอใจท�มตอบรรจภณฑผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรหออคร

ศลปน ของจงหวดปทมธานโดยรวมมความพงพอใจในระดบมาก ( µ = 3.80)

การพฒนารปแบบผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑของจงหวดปทมธาน ได

ผลตภณฑ 3 ชด ดงนB

รปแบบลวดลายบว

ภาพท� 57 รปแบบผลตภณฑของท�ร ะลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑของจงหวดปทมธาน ชดท� 1

87

รปแบบพพธภณฑวทยาศาสตร

ภาพท� 58 รปแบบผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑของจงหว ดปทมธาน ชดท� 2

รปแบบหออครศลปน

ภาพท� 59 รปแบบผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑของจงหวดปทมธาน ชดท� 3

บทท� 5

สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงน มวตถประสงค เพ�อศกษางานและพฒนาผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑของจงหวดปทมธาน เพ�อพฒนาผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑ ไดสรปผลและขอเสนอแนะดงน

วตถประสงคของก ารวจย

1.เพ�อศกษารปแบบผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑ

2.เพ�อพฒนารปแบบผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑ

3.เพ�อถายทอดเทคโนโลยการพฒนารปแบบผลตภณฑของท�ระลกและบรรจภณฑ

ขอบเขตของการทาวจย

1.การวจยนมงเนนการพฒน ารปแบบผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑของจงหวดปทมธาน สาหรบการจดจาหนาย

2.สรางรปแบบผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑ จานวน 3 ชด เพ�อเปนตวแทนในการสารวจความพงพอใจ

ประชากรกลมตวอยาง

1. ประชากรท�ศกษาในการวจยครงน 1.1 กลมผผลตผลตภณฑของท�ระลกและบรรจภณฑของจงหวดปทมธาน

1.2 กลมผบรโภค 2. กลมตวอยางประชากรในการวจยครงน มจานวนรวม 100 คน ดงน 2.1 กลมผผลตผลตภณฑของท�ระลกและบรรจภณฑของจงหวดปทมธาน

2.1.1 คณแสงอรณ พลบพล กลมเรอนไทยกระดาษแสงตะวน 178/10 หม4 ตาบลรงสต อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน 12110

89

2.1.2 นางพะเยาว กลนประสทธ� ; กลมดอกไมประดษฐ บานทงรวงทอง 51/4 หม 8 บานคลอง 9 ตาบลบงบา อาเภอหนองเสอ จงหวดปทมธาน 12170 2.1.3 นางสงเวยน บญสรางกลมดอกไมประดษฐจากผาใยบว 46/194 หม 4 หมบานคนทรพารค 15 ตาบลบางเตย อาเภอสามโคก จงหวดปทมธาน 12160 2.1.4 คณวรรณา เทยนทอง กลมอาชพงานแฮนดเมด 33/114 หม 16 หมบานไวทเฮาส ซอย7 ถนนพหลโยธน ตาบลคลองหน�ง อาเภอคลองหลวง จงหวดปทมธาน 12120 2.1.5 คณพรรณ เปรมจตตกลมอาชพสตรดอกไมประดษฐ 33/107 หม 16 หมบานไวทเฮาส ซอย 7 ตาบลคลองหน�ง อาเภอคลองหลวง จงหวดปทมธาน 12120 2.1.6 นายนคม อรณรตน เลขท� 27/1 หมท� 4 ตาบลคลองควาย อาเภอสามโคก จงหวดปทมธาน 2.1.7 นายชลอ ทองสข กลมตนไมมงคล 48 หม 2 ตาบลคคต อาเภอลาลกกา จงหวดปทมธาน 12130 2.1.8 กลมแมบาน ผลตภณฑหตถกรรมจกสานจาก ผกตบชวา 34/1 หม 2 ต.บางพน อ.เมอง จ.ปทมธาน 12000 2.1.9 นางปราณ พลชย กลมไ รหญาตาบลบงคอไห 10/1 หม 4 บานคลองสบสาม ต.บงคอไห อ.ลาลกกา จ.ปทมธาน 12150 2.1.10 คณไพเราะ ธรรมโชต กลมหตถกรรมผลตภณฑหวาย 55/571 หม 6 เคหะประชมราษฎรพฒนา ตาบลบงคาพรอย อาเภอลาลกกา จงหวดปทมธาน 12150 2.1.11 คณบงอร รจาคม กลมหตถกรรมเคร�องหนง 43/6 หม 2 ถนนเทศบาล 5 ตาบลบางหลวง อาเภอเมอง จงหวดปทมธาน 12000 2.1.12 คณพฒนโชต นนทะชาตรานทรงเดชเคร�องหนง 49/168 หม 4 บานเลคไซดวลล ถนนลาลกกา ตาบลบงทองหลาง อาเภอลาลกกา จงหวดปทมธาน 12150 2.1.13 นางสาร คงเขยว กลมออมทรพยเพ�อการผลต หมท� 4 ต.ลาดสวาย 3/18 หม 4 ต.ลาดสวาย อ.ลาลกกา จ.ปทมธาน 12150 2.1.14 คณอรวรรณ บญชกลมโองผาไหมพาฝน 4/1 หมท� 1 บานพาฝน ถนนปทม-บางเลน ตาบลคลองพระอดม อาเภอลาดหลมแกว จงหวดปทมธาน 12140 2.1.15 คณจดาภา บญญกาวงศ กลมวสาหกจชมชนเพชรพลอย เคร�องหอม 36/654 หม 3 หมบานพฤกษา 12/1 ถนนเลยบคลอง 3 ตาบลคลองสาม อาเภอคลองหลวง จงหวดปทมธาน 12120

2.1.16 ผจาหนายผลตภณฑปนปลาสเตอรทว ๆไปในจงหวดปทมธาน � 2.2 กลมผท�สนใจผลตภณฑ

90

เคร�องมอท�ใชในการดาเนนการวจย

ลกษณะของเคร�องมอท�ใชในการเกบรวบรวมขอมลเปนแบบสอบถามท�ผวจยสรางขนเพ�อการ ออกแบบและพฒนาผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑของจงหวดปทมธาน ในการวจยครงนไดทาการเกบรวบรวมขอมลจากประชากรแ ละกลมตวอยางโดยใชเคร�องมอในการวจยดงน 1. แบบสอบถามความตองการ ดานรปแบบผลตภณฑของท�ระลกและบรรจภณฑ ของกลมผผลตของท�ระลกและบรรจภณฑ จงหวดปทมธาน และกลมผสนใจผลตภณฑเพ�อนามาเปนขอมลท�ใชในการพฒนาผลตภณฑและบรรจภณฑ เคร�องมอท�ใชในการเกบรวบรวมขอมลในการวจยครงน ป ระกอบดวย 2 ขนตอน คอ

ข)นตอนท� 1 แบบสอบถาม (Observation) สอบถามเกยวกบ� สถานภาพของผตอบ มลกษณะเปนแบบ

สมภาษณ ชนดเลอกตอบ (Check List) ข)นตอนท� 2 แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบก� ารออกแบบผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรและบรรจ

ภณฑของจงหวดปทมธาน และขอเสนอแนะท�มลกษณะเปนแบบสอบถามชนดปลายเปด (Open – Ended)

2. แบบสอบถามความพงพอใจ เปนเคร� องมอวจยท�ใชกบกลมผ ผลต และกลมผ ท�สนใจ ผลตภณฑ เพ�อประเมนความพงพอใจท�มตอรปแบบผลตภณฑท�ผวจยออกแบบ แบงออกเปน 2 ขนตอน คอ ข)นตอนท� 1 เปนแบบสอบถามเกยวกบสถานภาพของผตอบ มลกษณะเปนแบบสอบถามชนดเลอกตอบ �

(Check List) ข)นตอนท� 2 เปนแบบสอบถามเกยวกบการประเมนความพงพอใจของกลมผผลต และกล� มผซอผลตภณฑ ท�

มตอผลตภณฑของท�ระลกและบรรจภณฑของจงหวดปทมธาน มลกษณะเปนแบบสอบถามชนดมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 5 ระดบ คอ

โดยกาหนดเกณฑการใหคะแนนดงตอไปน 5 หมายถง มความพงพอใจมากท�สด 4 หมายถง มความพงพอใจมาก 3 หมายถง มความพงพอใจปานกลาง 2 หมายถง มความพงพอใจนอย 1 หมายถง มความพงพอใจนอยท�สด

91

ข)นตอนการสรางเคร�องมอการวจย

การศกษางานวจยเร�องการศกษางานและพฒนาผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑของจงหวดปทมธาน ผวจยดาเนนการสรางเคร�องมอตามลาดบดงน

1. ศกษาขอมลจากเอกสาร ตารา บทความ วารสารตาง ๆ รวมทงงานวจยท�เกยวของกบการออกแบบ � และพฒนาผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑของจงหวดปทมธาน

2. นาแบบสอบถามท�สรางขนมาไปใหผทรงคณวฒตรวจสอบ ในดานความเ หมาะสม ความชดเจนของภาษาและความครอบคลมเนอหา

3. นาแบบสอบถามไปดาเนนการแกไขปรบปรงใหมใหเหมาะสมสมบรณขน ทงในการตรวจสอบ ความตรงของเนอหา การใชภาษาและรปแบบของคาถาม ภายใตคาแนะนาของผทรงคณวฒ

4. นาแบบสอบถามท�ไดรบการปรบปรงเปนท�เรยบรอยแลว ไปใชกบกลมตวอยางประชากรท� ตองการศกษา

การเกบรวบรวมขอมล

การวจยเร� อง การศกษางานและพฒนาผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑของจงหวดปทมธาน ผวจยดาเนนการแจกแบบสอบถามและสมภาษณผผลตและแจกแบบสอบถามผสนใจผลตภณฑดวยตนเอง ซ� งมขนตอน ดงน

1. ขอความรวมมอในการเกบรวบรวมขอมลกบกลมผผลตผลตภณฑของท�ระลกและบรรจภณฑใน จงหวดปทมธาน

2. ผวจยลงเกบขอมลในพนท�ดวยตวเอง

แบบสอบถามความพงพอใจผลตภณฑการออกแบบของท�ระลกและบรรจภณฑ

ผวจยไดเกบขอมลในการสอบถามดวยตนเอง แยกเปนกลมผผลตและกลมผท�สนใจผลตภณฑ การวเคราะหขอมลเปนการหาคารอยละและคาเฉล�ย (SPSS FOR WINDOW)

1.แบบสอบถามความตองการในดานการออกแบบของท�ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑ

นาขอมลท�ไดจากแบบสอบถาม มาวเคราะหหาคารอยละ แบงเปน 2 ขนตอน ดงน ข)นตอนท� 1 นาขอมลท�ไดจากแบบสอบถามสถานภาพของผตอบ มาวเคราะหหาคารอยละ ข)นตอนท� 2 วเคราะหขอมลโดยหาคารอยละ

92

2. แบบสอบถามความพงพอใจ

ข)นตอนท� 1 นาขอมลท�ไดจากแบบสอบถาม สถานภาพของผตอบ มาวเคราะหหาคารอยละ ข)นตอนท� 2 แจกแจงความถ�ของคาตอบแตละขอ แลวนามาหาคาเฉล�ย สถานท�ทาการทดลองและเกบขอมล

กลมผผลต ไดแกกลมชมชนผผลตของท�ระลกและบรรจภณฑของจงหวดปท มธาน กลมผสนใจผลตภณฑ ไดแก ผบรโภค นกทองเท�ยวในชมชนและหางสรรพสนคาในจงหวด ปทมธาน สรปผลการวจย

ตอนท� 1

การวจยการศกษางานและพฒนาผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรของจงหวดปทมธาน การวจยครงนมวตถประสงค เพ�อศกษาความตองการลกษณะรปแบบผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรของจงหวดปทมธาน โดยนาเอกลกษณของสถานท�สาคญ ๆ ของจงหวดปทมธาน มาสารวจความตองการของผผลตและผบรโภค เพ�อนาขอมลมาเปนพนฐานในการกาหนดแนวคดในการออกแบบ ปรกษาผทรงคณวฒ ทางดานการออกแบบของท�ระลกปนปลาสเตอรและดาเนนการออกแบบ

จากความคดเหนท�มตอรปแบบผลตภณฑของท�ระลก ทงท�ผผลต ผบรโภค ผสนใจ ผเช�ยวชาญและนกออกแบบ ไดรวมแสดงความคดเหนดานตา ง ๆ ของรปแบบท�เปนเอกลกษณและสถานท�สาคญ ๆ ของจงหวดปทมธาน คอ อนดบ 1 ของท�ระลกรปแบบท� 4 ลวดลายบว อนดบ 2 ของท�ระลกรปแบบท� 2 พพธภณฑวทยาศาสตร และอนดบ 3 ของท�ระลกรปแบบท� 6 หออครศลปน ไดรบเลอกวาเหมาะสมท�จะนามาผลตเปนผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรของจงหวดปทมธาน

นาความคดเหนของผผลต ผบรโภค ผสนใจและผเช�ยวชาญท�ไดคดเลอกรปตนแบบท�เหมาะสมแลวนามาดาเนนการออกแบบของท�ระลกปนปลาสเตอร โดยนาแนวคดความตองการของผผลตและผบรโภคมาออกแบบภาพรางของท� ระลกปนปลาสเตอร นาผลงานการออกแบบไปปรกษาผทรงคณวฒทางดานการออกแบบของท�ระลกปนปลาสเตอร ไดรบการคดเลอก ดงน ของท�ระลกรปแบบท� 1 ลวดลายบว มความตองการออกแบบของท�ระลกอนดบ 1 คอ รปแบบท� 2 รปปนนนต�า ของท�ระลกรปแบบท� 2 พพธภณฑวทยาศาสตรมความตองการออกแบบของท�ระลกอนดบ 1 คอ รปแบบท� 2 รปปนนนต�า แล ะของท�ระลรปแบบท� 3 หออครศลปนมความตองการออกแบบของท�ระลกอนดบ 1 คอ รปแบบท� 2 รปปนนนต�า ซ�

93

ผเช�ยวชาญและนกออกแบบเหนสมควรเลอกท�จะนามาออกแบบเปนผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรตอไป

จากความคดเหนท�มตอแบบรางบรรจภณฑของท�ระลก ปนปลาสเตอรท�ผเช�ยวชาญและนกออกแบบไดรวมแสดงความคดเหนดานตาง ๆของการออกแบบบรรจภณฑดงน ของท�ระลกรปแบบท� 1 ลวดลายบว มความตองการออกแบบบรรจภณฑ อนดบ 1 คอ รปแบบท� 1 ของท�ระลกรปแบบท� 2 พพธภณฑวทยาศาสตรมความตองการออกแบบบรรจภณฑ อนดบ 1 คอ รปแบบท� 3 และของท�ระลกรปแบบท� 3 หออครศลปนมความตองการออกแบบบรรจภณฑ อนดบ 1 คอ รปแบบท� 1

ตอนท� 2

จากความคดเหนและความพงพอใจของกลมผผลตและกลมผบรโภค ท�มตอรปแบบของท�ระลกปน ปลาสเตอรและบรรจภณฑท�ผวจยออกแบบ และนาขอมลมาพฒนางานออกแบบ และจดทาชดของท�ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑตนแบบท�ผวจยไดสรางผลตภณฑขนมาใหม ดงน ความพงพอใจท�มตอผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรลวดลายบวของจงหวดปทมธานโดยรวม มความพงพอใจในระดบมาก

( µ = 4.06) ความพงพอใจท�มตอผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรพพธภณฑวทยาศาสตรของจงหวด

ปทมธานโดยรวมมความพงพอใจในระดบมาก (µ = 3.94) ความพงพอใจท�มตอผลตภณฑของท�ระลก

ปนปลาสเตอรหออครศลปน ของ จงหวดปทมธานโดยรวมมความพงพอใจในระดบมาก (µ = 3.85)

จากความคดเหนและความพงพอใจของกลมผผลตและกลมผบรโภค ท�มตอบรรจภณฑ ผลตภณฑ

ของท�ระลกปนปลาสเตอรของจงหวดปทมธาน ดงน ความพงพอใจท�มตอบรรจภณฑผลตภณฑของท�ระลก

ปนปลาสเตอรลวดลายบว ของจงหวดปทมธานโดยรวมมความพงพอใจในระดบมาก ( µ = 3.81) ความ

พงพอใจท�มตอบรรจภณฑผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรพพธภณวทยาศาสตรของจงหวดปทมธาน

โดยรวมมความพงพอใจในระดบมาก (µ = 3.81) ความพงพอใจท�มตอบรรจภณฑผลตภณฑของท�ระลกปน

ปลาสเตอรหออครศลปน ของจงหวดปทมธานโดยรวมมความพงพอใจในระดบมาก (µ = 3.80)

94

ขอเสนอแนะ

1. ขอเสนอแนะในการนาผลการวจยไปใช

1.1 ควรนาผลการวจยไปขยายผลเพ�อเปนแนวทางองการพฒนาผลตภณฑและการวางแผน

การตลาด เพ�อเปนแนวทางสงเสรมผลตภณฑชมชนของจงหวดปทมธาน ใหมความเปนเอกลกษณเ ฉพาะตว

ท�โดดเดนของจงหวดปทมธาน

1.2 ควรจดใหผผลตมการเรยนรทงทฤษฎและปฏบต โดยเนนการออกแบบผลตภณฑและ_

บรรจภณฑท�มสวนชวยสงเสรมการพฒนาวสดดวยภมปญญาของทองถน � และการจาหนายสนคาในสถานท�

ท�สาคญ ๆ ของจงหวดปทมธาน

1.3 สงเสร มและสนบสนนใหชมชนจดตงกลมผลตสนคาและบรรจภณฑในจงหวดปทมธาน_

1.4 วสดปนปลาสเตอรมขอจากดในการผลตเปนผลตภณฑ จงควรพจารณาถงความเหมาะสม

และความสวยงามท�จะนาไปผลตเปนผลตภณฑนน ๆ_

2. ขอเสนอแนะในการทาวจยครงตอไป_

2.1 ควรศกษารปแบบผลตภณฑปนปลาสเตอร และบรรจภณฑท�ทาจากวดอ�น ท�นาสนใจ และ

เปนความตองการของผบรโภค

2.2 ควรศกษาวจยรปแบบผลตภณฑปนปลาสเตอรและบรรจภณฑ โดยนาวสดอ�นท�มในแตละ

ทองถนมาผสมผสาน� กนเพ�อเปนการบรณาการใหเกดการพฒนาเผลตภณฑมากยงข � _น

2.3 ควรมการศกษาถงความเปนไปไดของโครงการสรางผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอร

และบรรจภณฑใหเปนเอกลกษณเฉพาะของจงหวดปทมธานในอนาคตสบไป

บรรณานกรม

กณภทร ชยธนพร. (2543). อตสาหกรรมพนบานกบการพฒนารปแบบบรรจภณฑกรณศกษาขาวแตน, . การศกษาประกอบกระบวนวชา 751409 เชยงใหม : คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.

กตญ; หรญญสมบรณ.(2545). การจดการธรกจขนาดยอม .บรษท เทกซแอนด เจอรนลพบลเคชน จากด@ . กรมสงเสรมอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม . (2538). รปแบบผลตภณฑหตถกรรมไทย. พมพครงท@ , 2.

กรงเทพฯ: มลนธชางหตถกรรมไท ย

กษม อนนตกล. (2546). การศกษาและพฒนารปแบบผลตภณฑหตถกรรมสนคาของท@ระลกทองเหลอง

สาน จงหวดฉะเชงเทรา. วทยานพนธ. สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง.

ความเปนมาของจงหวดปทมธาน. (2552). [Online]. Available. http://www.pathumthani.go.th (30 มนาคม 2551)

จกร ศรพานช. (2545). เอกสารประกอบการสอนวชาออกแบบผลตภณฑบรรจ.คณะมณฑศลป มหาวทยาลยศลปากร.

จงหวดปทมธาน.(2552). ผลตภณฑท@นาสนใจ . (Online). Available

จารส เกตดารา. (2530). หตถกรรมเคร@องหลอ . วทยาเขตเพาะชาง . จรพนธ สมประสงค. (2545). การสรางสรรคประตมากรรมจากปนปลาสเตอร.กรงเทพฯ : สานกพมพโอ

เดยนสโตร. ธระชย สขสด. (2544). การออกแบบผลตภณฑอตสาหกรรม. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร. ชศกด เดชเกรยงไกรกลและนทศน คณะวรรณI . (2547). การตลาด ๑ ตาบล ๑ ผลตภณฑและธรกจ SME.

กรงเทพฯ: ซเอดยเคช@น. ดารงศกด ชยสนทและกอเกยรต วรยะกจพฒนา4 . (2537). การบรรจภณฑ.กรงเทพฯ: วงอกษร.

นวลนอย บญวงษ. (2539).หลกการออกแบบ.กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ประชด ทณบตร. (2546).การออกแบบบรรจภณฑ.กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร.

พจนศลป หวลมานพ.(2521). เครQองหลอเบองตน R . วทยาเขตเพาะชาง .

พนมศกด สวสทธ4 4 .(2547).การทาแบบพมพปนปลาสเตอร. คณะศลปกรรมศาสตร : มหาวทยาลยศรนครน

ทรวโรฒ.

ภาสน. (2548). “ประโยชนจากบรรจภณฑ” วารสารอตสาหกรรม.

96

มนตร ยอดบางเตย. (2538). ออกแบบผลตภณฑ. กรงเทพฯ: โอเอสพรนตR Rง.

วเชยร อนทรทก. (2543). ประตมากรรม. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร.

วลลภ ไชยพรหม.(2533). ปนปลาสเตอร ศลปะ และการประดษฐ. พมพครงทQ R 2. กรงเทพฯ: สานกพมพ

ยไนเตดบคส.

สญชย รตนโนภาส. (2521). งานปนประดษฐ.วทยาลยครพระนคร. สมบรณ สรสทธ4 . (2542). ซเมนตและปนตปลาสเตอร.นครศรธรรมราช : สถาบนราชภฏนครศรธรรมราช. สวทย อนทพย. (2547). การออกแบบบรรจภณฑหตถกรรม.ปทมธาน : มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล

ธญบร. สวทย อนทพย. (2547). เอกสารประกอบการสอนวชาเครQองหลอ .ปทมธาน : มหาวทยาลยเทคโนโลยราช

มงคลธญบร.

สวทย วทยาจกษ. (2550).การสรางสรรคแมพมพเพQองานหลอ .กรงเทพฯ : มหาวทยาลยเทคโนโลยราช

มงคลรตนโกสนทร วทยาลยเพาะชาง .

ภาคผนวก

แบบสอบถามความตองการ แบบสอบถามความพงพอใจ

98

แบบสอบถาม

แบบสอบถามความตองการรปตนแบบของผผลตและผสนใจ งานวจยเร�องการศกษางานและพฒนาผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑของจงหวดปทมธาน

ตอนท� 1 สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม โปรดทาเคร�องหมาย ลงในชองท�ตรงกบความคดเหน ของทาน

เพศ

ชาย หญง

อาย

ต�ากวา 30 ป 30-40 ป มากกวา 40 ป

ระดบการศกษา

ต�ากวา ม.6 ม. 6 / ปวช. อนปรญญา / ปวส,

ปรญญาตร สงกวาปรญญาตร

ประกอบวชาชพ

รบราชการ บรษทเอกชน ประกอบอาชพอสระ

ไมทางาน อ�น ๆ

99

ตอนท� 2 ความตองการรปตนแบบของท�ระลกปนปลาสเตอร

ลาดบท� สถานภาพ ระดบความตองการ

5 4 3 2 1

1. ของท�ระลกรปแบบท� 1 หอจดหมายเหต ฯ


3. ของท�ระลกรปแบบท� 3 ศาลากลางเดม


5. ของท�ระลกรปแบบท� 5 วดพระธรรมกาย


7. ของท�ระลกรปแบบท� 7 วดเจดยหอย

8. ของท�ระลกรปแบบท� 8 วดพชอดม

9. ของท�ระลกรปแบบท� 9 ศาลหลกเมอง

100

ตอนท� 3 ความตองการการออกแบบของท�ระลกของผเช�ยวชาญและนกการออกแบบ

ระคบความตองการ ลาดบ สถานภาพ

5 4 3 2 1


1. รปปนลอยตว>

2. รปปนนนต�า>

3. รปปนนนสง>









101

ตอนท� 4 ความตองการการออกแบบบรรจภณฑของผเช�ยวชาญและนกการออกแบบ

ระดบความตองการ ลาดบ สถานภาพ

5 4 3 2 1

1. รปแบบบรรจภณฑของท�ระลกรปแบบท� 1 ลวดลายบว

1. รปแบบท� 1



2. รปแบบบรรจภณฑของท�ระลกรปแบบท� 2 พพธภณฑวทยาศาสตร




3. รปแบบบรรจภณฑของท�ระลกรปแบบท� 3 หออครศลปน




102

แบบสอบถาม

แบบสอบถามความพงพอใจท�มตอผลตภณฑ

งานวจยเร�องการศกษางานและพฒนาผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑของจงหวดปทมธาน

ตอนท� 1 สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม โปรดทาเคร�องหมาย ลงในชองท�ตรงกบความคดเหนของ ทาน

เพศ

ชาย หญง

อาย

ต�ากวา 30 ป 30-40 ป มากกวา 40 ป

ระดบการศกษา

ต�ากวา ม.6 ม. 6 / ปวช. อนปรญญา / ปวส,

ปรญญาตร สงกวาปรญญาตร

ประกอบวชาชพ

รบราชการ บรษทเอกชน ประกอบอาชพอสระ

ไมทางาน อ�น ๆ

103

ตอนท� 2 ความพงพอใจท�มตอผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอร

ความพงพอใจ ลาดบท� รายการ

5 4 3

2 1

1 ความพงพอใจของผสนใจสนคา

2 ทานมความพงพอตอรปแบบผลตภณฑ

3 ทานมความพงพอใจตอลวดลายการปน >

4 ทานมความพงพอใจตอการลงส

5 ทานมความพงพอใจตอฝมอการปนนนต�า >

6 ทานมค วามพงพอใจตอความสวยงาม

7 ทานมความพงพอใจตอการใชประโยชนของผลตภณฑ

รวมเฉล�ย

104


5 4 3 2 1



3 ทานมความพงพอ ใจตอลวดลายการปน >



6 ทานมความพงพอใจตอความสวยงาม



105


5 4 3 2 1



3 ทานมความพงพอใจตอลวดลายการปน >



6 ทานมความพงพอใจตอความ สวยงาม



106

ความพงพอใจท�มตอบรรจภณฑผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรลวดลายบว ของจงหวดปทมธาน


5 4 3 2 1

1

รปทรงบรรจภณฑ ลวดลาย สสน

2 ความสะดวกในการบรรจผลตภณฑ

3 การรบนาหนก อายการใชงาน และควา>

คงทน


107

ความพงพอใจท�มตอบรรจภณฑผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรพพธภณฑวทยาศาสตรของจงห วด

ปทมธาน


5 4 3 2 1

1 รปทรงบรรจภณฑ ลวดลาย สสน


3 การรบนาหนก อายการใชงาน และความคงทน>


108

ความพงพอใจท�มตอบรรจภณฑผลตภณฑของท�ระลกปนปลาสเตอรหออครศลปน ของจงหวดปทมธาน


5 4 3 2 1

1 รปทรงบรรจภณฑ ลวดลาย สสน


3 การรบนาหนก อายการใชงาน และควา>

คงทน


109

ประวตผวจย

ช�อ – สกล นายสวทย อนทพย

ตาแหนง อาจารย 2 ระดบ 7

สถานท�อยปจจบน 45/58 หมบานพรธสาร 3 หมท! 1 ตาบลคลองหก อาเภอคลองหลวง จงหวด

ปทมธาน 12120 โทร.0 2577 3514 มอถอ 08 1814 4425

สถานท!ทางาน ภาควชาศลปะการออกแบบและเทคโนโลย คณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลย

เทคโนโลยราชมงคลธญบร คลองหก อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน 12110

โทร.0 2549 3292

การศกษา กาลงศกษาระดบปรญญาเอก สาขาวชาออกแบบผลตภณฑ คณะออกแบบศลป

ประยกต มหาวทยาลยอบลราชธาน

ปรญญาโท สาขาวชาเทคโนโลยเทคนคศกษา คณะครศาสตรอตสาหกรรม

สถาบนเทตโนโลยพระจอมเกลา พระนครเหนอ

ปรญญาตร สาขาศกษาศาสตรบณฑต – หตถกรรม คณะศลปกรรม สถาบน

เทคโนโลยราชมงคล วทยาเขตเพาะชาง

ประสบการณการทางาน

- สรางสงประดษฐ ! “ เคร!องมอสรางตนแบบปนปลาสเตอร”

- วทยากรอบรม “การออกแบบและการสรางผลตภณฑเรซน! ”

- วทยากรอบรม “การออกแบบและการสรางผลตภณฑปนปลาสเตอร”

- เรยบเรยงหนงสอ “ออกแบบบรรจภณฑหตถกรรม”

- วทยากรอบรม “การออกแบบโครงสรางและบรรจภณฑสาหรบผลตภณฑ

หตถกรรม”

การศึกษางานและพัฒนาผลิตภัณฑ์ของทีระลึกปนปลาสเตอร์และู...

Documents