การรบรคณลกษณะของผยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวจากมมมองของบคลากรขาวสถานโทรทศนดจทลสปรงนวส

รจวฒน ตระกลทอง

การศกษารายงานบคคลนเปนสวนหนงของการศกษาหลกสตรนเทศศาสตรมหาบณฑต สาขาวชานเทศศาสตร คณะนเทศศาสตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย

พ.ศ.2561

ง

Perceptions of Facebook Live’s Characteristics of Innovations and of Individual Adopters in News Reporting from the Views of

Spring News Digital Television’s News Personnel

Rujiwat Trakulthong

Independent Study Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements

for the Degree of Master of Communication Arts

Department of Communication Arts

Faculty of Communication Arts, Dhurakijpundit University

20018

ฆ

หวขอการศกษารายบคคล การรบรคณลกษณะของผยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวจากมมมองของบคลากรขาวสถานโทรทศนดจทลสปรงนวส

ชอผเขยน รจวฒน ตระกลทอง อาจารยทปรกษา ดร.ชนญสรา อรนพ ณ อยธยา สาขาวชา การสอสารมวลชนและวารสารศาสตรยคสอหลอมรวม ปการศกษา 2560

บทคดยอ

การวจยเรอง การรบรคณลกษณะของผยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวจากมมมองของบคลากรขาวสถานโทรทศนดจทลสปรงนวส มวตถประสงคเพอศกษาเปรยบเทยบการรบรคณลกษณะของนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวจากมมมองของบคลากรสถานโทรทศนดจทลสปรงนวสกลมตางๆ และศกษาการรบรคณลกษณะของผยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวของบคลากรขาวสถานโทรทศนดจทลสปรงนวสจากมมมองของโตะขาวทใชเฟซบกไลฟ เปนการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) ดวยวธการสมภาษณ เชงลก (In-depth Interview) กบบคลากรขาวของสถานโทรทศนดจทลสปรงนวส ประกอบดวย ผบรหาร บรรณาธการขาว และผสอขาว จากโตะขาวทใชและไมใชเฟซบกไลฟ

ผลการศกษา การรบรคณลกษณะของนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวจากมมมองของบคลากรขาวระดบกลยทธกบระดบปฏบตการสถานโทรทศนดจทลสปรงนวส เหนวา 1) คณลกษณะประโยชนเชงเปรยบเทยบของนวตกรรมเฟซบกไลฟ นวตกรรมเฟซบกไลฟมประโยชนกวาการรายงานขาวทางโทรทศนรปแบบเดมดวยความรวดเรว สดทนเหตการณ และสามารถสอสารได การใชนวตกรรมเฟซบกไลฟในรายงานขาวนนไมมตนทนแตสามารถรายงานไดตลอดเวลา และมคนดจ านวนมาก 2) คณลกษณะทเขากนไดของนวตกรรมเฟซบกไลฟ เปนการผสมผสานการท างานกบสอในรปแบบเดมๆ ชวยท าใหการน าเสนอขาวสารมความนาสนใจมากยงขน มความสะดวกท าใหผ ชมสามารถตดตามการรายงานขาวไดหลากหลายชองทาง 3) คณลกษณะความยงยากซบซอนของนวตกรรมเฟซบกไลฟ การใชเฟซบกไลฟไมมความยงยากซบซอนในเชงเทคโนโลย หากไดศกษาเพมเตมกจะเขาใจ แตการคดรปแบบการน าเสนอของผสอขาวทตองมความนาสนใจ เปนล าดบชดเจน 4) คณลกษณะสามารถทดลองใชไดของนวตกรรมเฟซบกไลฟ ทางสถานฯ ไมไดมนโยบายใหมการทดลองใชกอน เพราะหากเกดการสอสารทผดพลาด อาจมมาตรการลงโทษผสอขาวจากทางสถาน 5) คณลกษณะสามารถสงเกตได

ง

ของนวตกรรมเฟซบกไลฟ เมอใชแลวสามารถสงเกตเหนผลตอบรบจากผชมไดทนทจากยอดรบชม (View) รวมถงการกดไลคคอมเมนทและแชรไดทนท การไลฟยงดงดดใหผตดตามของเฟซบกเพจ กลบเขามาเยยมเพจมากยงขน ชวยใหเกดการรบรแบรนดของสปรงนวสเพมมากขน

บคลากรขาวทยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟ สวนใหญจะมบคลกภาพทกลาแสดงออกและกระตอรอรนเสมอ พรอมเปดรบสงใหมๆและปรบตวกบการท างานใหเรว รวมถงกลาแสดงออก มไหวพรบมทกษะในการรายงานขาวสด เพอทจะสามารถเรยบเรยงและน าเสนอไดอยางถกตอง เปนขนเปนตอน ไมน าความรสกสวนตวของนกขาวมาปะปนขาวทน าเสนอจะตองเสนอเฉพาะขอเทจจรง มประสบการณสงในการรายงานขาวสด รวมถงมสมาธและวฒภาวะในการออกไปรายงานขาวนนๆ มความรความเขาใจในการใชเฟซบกไลฟหรอมทศนคตทรกการเรยนรสงใหม ตองพฒนาตนเองอยเสมอ เพอรองรบยคสมยทเปลยนแปลงไปรวมถงเปนการเตรยมพรอมส าหรบงานทก าลงจะไดรบมอบหมาย

จ

Independent Study Perceptions of Facebook Live’s Characteristics of Innovations and of Individual Adopters in News Reporting from the Views of Spring News Digital Television’s News Personnel

Author Rujiwat Trakulthong Advisor Dr. Chanansara Oranop na Ayutthaya Department Mass of Communication Arts Academic Year 2017

ABATRACT

The purpose of this research aimed to study. The perceptions of Facebook Live’s Characteristics of Innovations and of Individual Adopters in News Reporting from the Views of Spring News Digital Television’s News Personnel . The perceptions of Facebook Live’s Characteristics of Innovations and of Individual Adopters in News Reporting from the views of Spring News Digital Television’s News Personnel. The study was a qualitative research conducted by using in-depth interviews method on Spring News Digital Television’s News Personnel, including executives, news editor, and reporters using Facebook live and not using

The result from the perspective of executives and operation crews found that 1) Relative Advantage of Facebook Live innovation. Comparing to broadcasting news on TV, Facebook Live is more useful than the traditional one because of its rapidly up-to-date and communicable nature. Facebook Live also has no cost and can be use everywhere and every time with lot of viewers. 2) Compatibility of Facebook Live Innovation Facebook Live is the combination of traditional media and technology; therefore news reporting can be more interesting and convenience for the viewers to track the news cast. 3Complexity of Facebook Live Innovation. Facebook Live is not complicated in term of technology even amateur users can learn to use it. However, the news report format has to catch the viewers’ interest and respectively present. 4) Trialability of Facebook Live Innovation. Spring News channel has no policy to try using Facebook Live because if the error occurs there may be the punishment for the reporters from the channel. 5 )Observability of Facebook Live Innovation. Facebook Live reaching is noticeable instantly by the view from viewers including the comment liking and sharing video

ฉ

live. The video live also attract the followers to Facebook page which increasing Spring News’s brand awareness.

Moreover executives and operation crews of Spring News perceived that, the personalities of the news crews who adopt Facebook live innovation are mostly courageous and active. They tend to open to new thing and adapt to it fast. Moreover, they commonly have high skill in live reporting to report news respectively with no bias. They also highly experienced in live reports with concentration and maturity. Finally, they understand the usage of Facebook live and have passion to learn new thing and improve their skills to accommodate the change and prepare for work assigned.

จ

กตตกรรมประกาศ การศกษารายบคคลฉบบนส าเรจไดดวยด โดยไดรบความอนเคราะหเปนอยางดจากหลายทานโดยเฉพาะ ดร.ชนญสรา อรนพ ณ อยธยา อาจารยทปรกษา ซงไดใหความกรณาใหค าปรกษาแนะน า ตรวจสอบแกไขขอบกพรองตางๆ เพอใหการศกษารายบคคลฉบบนถกตอง มความสมบรณยงขน ผวจยรสกซาบซงในความอนเคราะหทไดรบ จงขอขอบพระคณเปนอยางสงไว ณ โอกาสน ขอขอบพระคณคณาอาจารยทกทานทเกยวของ ทชวยประสทธประสาทความร และถายทอดประสบการณอนมคาให ขอกราบขอบพระคณคณพอและคณแมทใหการสงเสรมและสนบสนนทางการศกษามาโดยตลอด รวมถงเพอนๆ ทกทานทมสวนใหค าแนะน า ขอขอบพระคณผใหสมภาษณทกทาน ทกรณาสละเวลาในการใหขอมล ตลอดจนผทเกยวของทกทาน ทไดใหความชวยเหลอจนท าใหจนท าใหการศกษารายบคคลฉบบนเสรจสมบรณดวยด รจวฒน ตระกลทอง

ฉ

สารบญ หนา บทคดยอภาษาไทย………………………………………………………………………....... ฆ บทคดยอภาษาองกฤษ……………………………………………………………………...... ง กตตกรรมประกาศ…………………………………………………………………………… จ สารบญตาราง………………………………………………………………………………... ซ สารบญภาพ………………………………………………………………………………….. ฌ บทท 1. บทน า.......................................................................................................... 1

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา……………………………………….. 1 1.2 วตถประสงคของการวจย……………………………………………………… 3 1.3 ค าถามงานวจย…………………………………………………………………. 4 1.4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ................................................................................ 4 1.5 นยามศพทเฉพาะ............................................................................................... 4

2. แนวคดทฤษฎทเกยวของ.......................................................................................... 6 2.1 ทฤษฎการยอมรบนวตกรรม................……………………………………….. 6 2.2 แนวคดองคกรธรกจขาว………………………………………………………. 18 2.3 แนวคดกระบวนการรายงานขาว………………………………………………. 21 2.4 แนวปฏบตเรองการน าเสนอการถายทอดสดเหตการณขาวทางเครอขายสอ

สงคมออนไลน………………………………………………………………..

28 2.5 งานวจยทเกยวของ............................................................................................ 32 2.7 กรอบแนวคดการวจย........................................................................................ 36

3. วธด าเนนการวจย...................................................................................................... 37 3.1 ประเภทของงานวจย................………………………………………………. 37 3.2 ผใหขอมลส าคญ (Key Informants)…………………………………………… 37 3.3 เครองมอทใชในการวจย………………………………………………………. 38 3.4 การเกบรวบรวมขอมล………………………………………………………… 39 3.5 การวเคราะหขอมล…………………………………………………………….. 39

ช

สารบญ (ตอ)

บทท หนา 4. ผลการวจย................................................................................................................ 40

4.1 การรบรคณลกษณะของนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวของบคลากรขาวสถานโทรทศนดจทลสปรงนวส................……………………………..

40

4.2 การรบรคณลกษณะของผยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวของบคลากรขาว สถานโทรทศนดจทลสปรงนวสในโตะทใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาว……………………………………………...................................

52 5. สรป และอภปรายผล และขอเสนอแนะ................................................................... 56

5.1 สรปผลการศกษา................…………………………………………………… 56 5.2 อภปรายผล…………………………………………………………………….. 61 5.3 ขอเสนอแนะจากการศกษา…………………………………………………….. 65 5.4 ขอเสนอแนะในการศกษาครงตอไป………………………………………..…. 65

บรรณานกรม…………………………………..................................................................... 67 ภาคผนวก...............………………………………………………………………………... 71 ประวตผเขยน……………………………………………………………………………….. 80

ซ

สารบญตาราง ตารางท หนา

2.1 ปจจยทมอทธพลตอการยอมรบนวตกรรม……………………………………... 15 5.1 การรบรคณลกษณะของนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาว จากมมมองของบคลากรสถานโทรทศนดจทลสปรงนวสกลมกลยทธ และปฏบตการ.....................................................................................................

56

5.2 การรบรคณลกษณะของนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาว จากมมมองของบคลากรสถานโทรทศนดจทลสปรงนวสโตะทใช และโตะทไมใชเฟซบกไลฟ.................................................................................

58

5.3 การรบรคณลกษณะของนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาว จากมมมองของบคลากรสถานโทรทศนดจทลสปรงนวสโตะทใช และโตะทไมใชเฟซบกไลฟ.................................................................................

59

ฌ

สารบญภาพ

ภาพท หนา 2.1 กรอบแนวคดของการวจย……………………………………......................... 36

บทท 1 บทน ำ

1.1 ควำมเปนมำและควำมส ำคญของปญหำ ปจจบนการสอสารเปลยนแปลงไป องคกรขาวตองมการปรบตวโดยการน าสอสงคมออนไลนมาใชในการรายงานขาว เพอความอยรอดขององคกร เนองจากสอสงคมออนไลนมบทบาทตอการรบรและน าเสนอขอมลขาวสารของประชาชนอยางกวางขวาง และรวดเรวกวาสอกระแสหลกอยางวทย โทรทศน และหนงสอพมพ รวมถงวธการน าเสนอขาวทางสอสงคมออนไลน ใชทนในการผลตทต า โดยเทคโนโลยไดเขามาเปนอกหนงชองทางใหคนในองคกรไดเรยนรเพอเกดการปรบตวและน าไปใช การโฆษณาหรอการสอสารผานชองทางออนไลน ยงคงมการเตบโตอยางตอเนองและยงขยายตวไปจนถงป 2561 การโฆษณาบนสอเคลอนทอยางโทรศพทสมารทโฟนหรอแทบเลตจะเปนสอทมยอดการลงโฆษณาออนไลนสงสด คาดวาป 2561โฆษณาออนไลนบนสอเคลอนทไดจะมมลคาถงสองในสามของการโฆษณาออนไลนอนๆ และมมลคา 9,100 ลานเหรยญ สอสงคมออนไลนทครองสดสวนตลาดโฆษณาออนไลนของโลกมากทสดยงคงเปนเฟซบก (นเรศ เหลาพรรณราย, 2557)

การรบชมขอมลขาวสารจากชองทางการสอสารตางๆ ของผชมมความหลากหลายมากขน มการเขาถงอนเทอรเนตเพมขน และดวยระบบและเทคโนโลยททนสมยไดพฒนาขนอยางตอเนอง จากผลการวจยพฤตกรรมการรบขาวสารและความเชอมนของประชาชนทมตอสอมวลชน คนเสพขาวจากสอสงคมออนไลนมาก แตยงเชอถอสอกระแสหลก ชองทางทประชาชนรบขอมลขาวสาร พบวา สอออนไลนบอยทสดคดเปน 4.13 คะแนน (จากคะแนนเตม 5 ) รองลงมาคอโทรทศน คดเปนคะแนนเฉลย 3.81 และเวบไซตหรอแอปพลเคชนขาว คดเปน 3.15 คะแนน ประชาชนสวนใหญเลอกอานขาวแชรมาจากคนใกลชด คดเปนคะแนนเฉลย 3.53 และสอทเปนส านกขาวอยางเปนทางการ คดเปนคะแนนเฉลย 3.33 (มานะ ตรรยาภวฒน, 2559)

เฟซบกไลฟ เปนสอสงคมออนไลนทไดรบความนยมจากองคกรขาว และประชาชนทวไปเปนการเปดใหผใชบรการน าเขาขอมลในรปแบบของภาพและเสยงสงผานทางอนเตอรเนตในรปแบบการถายทอดสด (Real Time Streaming) ทผานมาองคกรขาวหลายแหงไดใชชองทางดงกลาวถายทอดสดเหตการณตาง ๆ เพอน าเสนอแกผรบชมขาวหรอผใชบรการสอสงคมออนไลน

2

เนองจากเปนการเขาถงผใชไดครอบคลมทงหมด มผใชเฟซบก 1,654 ลานคนตอเดอน โดยเปนคนไทยใชเฟซบก 41 ลานคน เตบโตขน 17% คดเปน 60% ของประชากรไทย สวนเฟซบกเพจไทย มมากถง 7 แสนเพจ ประเทศไทยใชเฟซบก มากเปนอนดบ 8 ของโลก และเปนอนดบ 3 ของเอเชยตะวนออกเฉยงใต พฤตกรรมคนใชเฟซบกสวนใหญ คอ เพอความบนเทง งานอดเรกและกจกรรม เทคโนโลย กจกรรมทคนไทยนยมใชอนเทอรเนตเขาถงมากทสด ยงคงเปนการใชเพอใชงานเขาสอสงคมออนไลนสงถง 82.7% รองลงมาเพอการคนหาขอมล 56.7% และการใชเพออานขาว 52.2% เปนตน (ภาวธ พงษวทยภาน, 2559)

ในกระบวนการรายงานขาวมการน าเทคโนโลย เฟซบกไลฟ มาใชเปนเครองมอในการสอสารเพอการน าเสนอขาว เปนชองทางการน าเสนอขาวเพอดงดดความสนใจของผชม เพราะมนมประโยชนในสอธรกจโทรทศนดจทล และกอใหเกดประโยชนตอองคกรขาวในอนาคต องคกรจงมความจ าเปนและเหนประโยชนในการใชสอสงคมออนไลน คนในองคกรกตองมการปรบเปลยนดวยการน าสอสงคมออนไลนมาใชในการรายงานขาวดวย เนองจากสอประเภทนใชงบนอยกวา แตเขาถงกลมเปาหมายเฉพาะไดรวดเรวและมากกวาสออน นอกจากน ลกเลนใหมๆ บนสอสงคมออนไลนอยางการรบสอแบบไลฟก าลงไดรบความนยม อกทงยงเพมความนาสนใจใหแกลกคาอกดวย ท งน จากขอมลของสมาคมโฆษณาดจทล (ประเทศไทย) พบวา ปจจบนไทยมผ ใชงานอนเทอรเนต (Internet users) จ านวนทงสน 38 ลานคน คดเปน 56% ของจ านวนประชากรทงหมด และมผใชเครอขายสงคมออนไลน (Social network users) สงถง 41 ลานคน โดย 3 อนดบเครอขายสงคมออนไลนทคนไทยนยมสงสด ไดแก เฟซบก 92.1% ไลน 85.1% และกเกล 67% (ณฐพร พนธอดม, 2559) การรายงานขาวโดยใชเฟซบกไลฟมประโยชนของตอองคกรขาวและการรายงานขาว และท าใหกระบวนการรายงานขาวมรปแบบทเปลยนแปลงไปจากการรายงานขาวแบบสอดงเดม จงถอเปนอกกลยทธหนงขององคกรในการน าเฟซบกไลฟมาใชในการรายงานขาว ท าใหผเสพขาวไดรบทราบขอมลขาวสาร ความเคลอนไหว และเรองราวตางๆ จากสถานทจรงไดอยางรวดเรว

ในสวนของคณลกษณะของนวตกรรม การน านวตกรรมเฟซบกไลฟมาใชจะท าใหการรายงานขาวมความโดดเดน การตดสนใจทจะน านวตกรรมนนไปใชเนองจากนวตกรรมนนเปนวธทดทสดและมประโยชนมากกวาการสอขาวแบบเดม นอกจากนการสรางสอไลฟผานอนเทอรเนตนนไมจ าเปนทจะตองเปนนกขาวเทานน เพราะการไลฟเรองราวตางๆ นนทกคนมโอกาสสามารถสอสารไดเชนกนผานทางโทรศพทสมารทโฟนหรอแทบเลต ในการสรางขาวของฝายโปรดกชนนนการสรางสอไลฟตองมการปรบตวโดยใชเทคโนโลยใหมๆ ในการถายทอดสด ในการวางแผนการผลตตางๆ ตองมการวางโครงเนอหาในการไลฟใหมความนาสนใจ สวนของบรรณาธการตองท าหนาทสรปขาว คดขาวทนาสนใจมาแชรตอ รวมถงเสนอความคดเหนทถกตองนาตดตามจง

3

จะไดรบความสนใจจากผใชเฟซบก ดงนนการปรบตวตามกระแสของเทคโนโลยจงมความจ าเปนอยางยงตอการรายงานขาวในปจจบน (เอกพล ชเชด, 2559)

พฤตกรรมการสอสารของแตละบคคลยอมมการยอมรบนวตกรรมทแตกตางกน ดงนนคณลกษณะของผยอมรบนวตกรรม ตวนกขาวเองนนตองมคณลกษณะบคลกภาพแบบเปด เปนผทมความสนใจเรยนรตดตอกบงานทกวางขวาง ไมรงเกยจการตดตอสมพนธกบคน จะเปนผทรบรเกยวกบนวตกรรมไดเรว ผทมความรเรองนวตกรรมไมจ าเปนตองยอมรบนวตกรรมนนมาใชเสมอไป เพราะการยอมรบนวตกรรมยงขนอยกบคณลกษณะอยางอน เชน ทศนคตและความเชอ นอกจากผทมความรเรองนวตกรรม ถาไมไดพจารณาเหนวานวตกรรมนนจะเปนประโยชนตอตนกจะตดสนใจไมยอมรบนวตกรรม อกทงยงขนอยกบสถานภาพทางเศรษฐกจและการศกษา การเขามสวนรวมในกจกรรมตางๆ ทางสงคม จะเปนผทไดรบความรเกยวกบนวตกรรมไดเรวกวาผทมลกษณะตรงกนขาม การยอมรบนวตกรรมมความส าคญทจะท าใหองคกรขาวสามารถน าไปเปนขอมลในการพฒนาและสงเสรมบคลากรใหมการยอมรบนวตกรรมในการรายงานขาวใหมมากยงขน อนจะน าไปสความไดเปรยบในการแขงขน (Competitive Advantage) ขององคกรขาวในธรกจโทรทศนดจทลตอไป

ปจจบนนมการน าเฟซบกไลฟใชในกระบวนการรายงานขาว ทงสปรงนวสและหลายชองกมการน าเอามาใช เพอท าใหการรายงานขาวรวดเรวขน เมอมการน าเฟซบกไลฟมาใชกมผลท าใหกระบวนการรายงานขาวแบบเดมนนเปลยนแปลงไป จงน ามาสการรบรคณลกษณะของผยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวจากมมมองของบคลากรขาวสถานโทรทศนดจทลสปรงนวส เพอน าผลการศกษาทได ไปใชในการพฒนากระบวนการรายงานขาวใหดขน และใหพนกงานมความเขาใจในการเลอกขาวสารทจะไลฟและปรบปรงใหมการพฒนาและกระตนใหการใชเฟซบกไลฟมากขน และท าความเขาใจเกยวกบคณลกษณะของนวตกรรมเฟซบกไลฟและคณลกษณะของผยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวของบคลากรขาวสถานโทรทศนดจทลสปรงนวส

1.2 วตถประสงคของกำรวจย 1.2.1 เพอศกษาเปรยบเทยบการรบรคณลกษณะของนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวจากมมมองของบคลากรสถานโทรทศนดจทลสปรงนวสกลมตาง ๆ 1.2.2 เพอศกษาการรบรคณลกษณะของผยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวของบคลากรขาวสถานโทรทศนดจทลสปรงนวสจากมมมองของโตะขาวทใชเฟซบกไลฟ

4

1.3 ค ำถำมงำนวจย 1.3.1 การรบรคณลกษณะของนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวของบคลากรขาว

สถานโทรทศนดจทลสปรงนวสเปนอยางไร เปรยบเทยบมมมองระหวางกลมบคลากรระดบกลยทธกบบคลากรระดบปฏบตการ และ มมมองระหวางโตะทใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาวกบโตะทไมใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาว

1.3.2 การรบรคณลกษณะของผยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวของบคลากรขาวสถานโทรทศนดจทลสปรงนวสจากมมมองของโตะขาวทใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาวเปนอยางไร

1.4 ประโยชนทคำดวำจะไดรบ

1.4.1 เพมพนความเขาใจเกยวกบคณลกษณะของนวตกรรมเฟซบกไลฟและคณลกษณะของผ ยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวของบคลากรขาวสถานโทรทศนดจทลสปรงนวส

1.4.2 เขาใจถงขอจ ากดของนวตกรรมเฟซบกไลฟทอาจน าไปสการไมยอมรบนวตกรรมเฟซบกไฟลในการรายงานขาวของบคลากรขาวสถานโทรทศนดจทลสปรงนวส

1.5 นยำมศพทเฉพำะ

บคลากรขาว หมายถง บคลากรวชาชพสอทมหนาทหลกทางดานการเผยแพรขาวถงผรบฟงขาวดวยวธการตางๆ บคลากรขาวในงานวจยน ประกอบดวย 1) บคลากรขาวระดบกลยทธของสถานโทรทศนดจทลสปรงนวส และ 2) บคลากรขาวระดบปฏบตการของสถานโทรทศนดจทลสปรงนวส

เฟซบกไลฟ หมายถง ชองทางทผใชแอปพลเคชนเฟซบกสามารถถายทอดสดภาพวดโอใหคนในเครอขายในบญชเฟซบกของตนไดเหน เปนชองทางทผสอขาวในองคกรขาวในสปรงนวสน ามาใชในการรายงานขาวดวย

คณลกษณะของนวตกรรมเฟซบกไลฟ ประกอบดวย คณลกษณะ 5 ประการ ไดแก คณลกษณะประโยชนเชงเปรยบเทยบ (Relative Advantage) หมายถง นวตกรรมการ

สอสารผานเฟซบกไลฟทผสอขาวในองคกรขาวในสปรงนวสน ามาใชในการรายงานขาวนนดกวา มประโยชนกวาการรายงานขาวในรปแบบเดมๆ ของโทรทศนดจทล

คณลกษณะทเขากนได (Compatibility) หมายถง การใชเฟซบกไลฟของสปรงนวสทแสดงการรบรถงการตดตามขาวสารวาสอดคลองกบความจ าเปน คานยม และความตองการของ

5

ผสอขาว รวมถงมความทนสมยและเขากบคานยม ลกษณะของการรายงานขาวในรปแบบเดมในระบบโทรทศนดจทลวธการตดตามขาวสารในแบบเดมของผชมทใชอย

คณลกษณะความยงยากซบซอน (Complexity) หมายถง การใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาวของสปรงนวสมความความสะดวก งาย ไมยงยากซบซอน

คณลกษณะสามารถทดลองใชได (Trainability) หมายถง การน าเฟซบกไลฟไปใชในการรายงานขาวของสปรงนวส หากใชแลวเกดประโยชนกจะน าไปสการน าน าเฟซบกไลฟไปใชสวนตวไดดวย

คณลกษณะสามารถสงเกตได (Observability) หมายถง การใชเฟซบกไลฟของสปรง นวสสามารถไดรบรและเหนถงถงประโยชนจากการใชงาน และผลกระทบตางๆ อยางชดเจน ทเกดขนหลงการใชเฟซบกไลฟ

คณลกษณะของผยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟ หมายถง ปจจยสวนบคคลของผสอขาวทยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟทแตกตางกนทางดานเศรษฐกจสงคม บคลกภาพ และพฤตกรรมการสอสาร

ผยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟ คอ ผทน านวตกรรมเฟซบกไลฟไปใชในการรายงานขาว เพอประโยชนในแงมมของการรายงานขาวทรวดเรว

การยอมรบนวตกรรมเฟซบกไฟล คอ การตดสนใจทจะน านวตกรรมเฟซบกไลฟนนไปใชอยางเตมท ในการรายงานขาวโดยคดวานวตกรรมนนเปนวธทดทสดและมประโยชนมากกวา

บทท 2 แนวคดทฤษฎทเกยวของ

งานวจยเรอง การรบรคณลกษณะของผยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงาน

ขาวจากมมมองของบคลากรขาวสถานโทรทศนดจทลสปรงนวส มวตถประสงคเพอศกษาเปรยบเทยบการรบรคณลกษณะของนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวจากมมมองของบคลากรสถานโทรทศนดจทลสปรงนวสกลมตาง ๆ และศกษาการรบรคณลกษณะของผยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวของบคลากรขาวสถานโทรทศนดจทลสปรงนวสจากมมมองของโตะขาวทใชเฟซบกไลฟ โดยผวจย ไดน าทฤษฎ แนวคดตลอดงานวจยทเกยวของตอไปนเปนแนวทางในการวจย

2.1 ทฤษฎการยอมรบนวตกรรม 2.2 แนวคดองคกรธรกจขาว

2.3 แนวคดกระบวนการรายงานขาว 2.4 แนวปฏบตเรองการน าเสนอการถายทอดสดเหตการณขาวทางเครอขายสอสงคม

ออนไลน 2.5 งานวจยทเกยวของ

2.6 กรอบแนวคดการวจย 2.1 ทฤษฎการยอมรบนวตกรรม 2.1.1 ความหมายของนวตกรรม

ค าวา “นวกรรม” หรอ “นวตกรรม” (innovation) Rogers (1983, อางถงใน ทพวรรณ หลอสวรรณรตน, 2546, หนา 284) กลาวไววาหมายถง ความคด การกระท า หรอสงของซงเหนวาเปนของใหม ไมวาความคดนนจะเปนของใหมโดยนบเวลาตงแตแรกพบหรอไม แตขนอยกบการทบคคลรบรวามนเปนของใหมหรอไม โดยความเหนของบคคลเองจะเปนเครองตดสนการตอบสนองของบคคลทมตอสงนน ถาเหนวาอะไรเปนสงใหมส าหรบเขา สงนนกจะเปนนวตกรรม ค าวา “ใหม” ในเรองของนวตกรรมไมจ าเปนจะตองเปนความรใหมของบคคล บคคลอาจมความรเกยวกบสงนนมาชวงระยะเวลาหนงแลวกได แตยงไมไดพฒนาทศนคตทชอบและจะรบ หรอ

7

ปฏเสธความใหมของนวตกรรม จงอาจเปนความใหมในเรองของความร ทศนคต หรอเกยวกบการตดสนใจทจะใชนวตกรรม

กดานนท มลทอง (2536) ไดใหความหมายของ นวกรรมวา หมายถง สงประดษฐทคดคนขนมาใหม ปฏบตการใหมๆ หรอสงใดกตามทพฒนาใหดขนกวาของเดมทมอย เมอน ามาใชในการท างานแลวสามารถชวยใหการท างานนนมประสทธภาพสงขนไดประสทธผลสงขนกวาเดม ทงยงประหยดเวลาและแรงงานดวย นวตกรรมทเกดขนนยอมตองอาศยเทคโนโลยในการคดคนสงใหม หรอพฒนาศกยภาพของเกาใหดยงขน นวตกรรมและเทคโนโลยจงเปนสงทควบคกนเสมอ

ชยยงค พรหมวงศ (2521) ไดใหเกณฑการพจารณาวาสงใดเปนนวตกรรมไว 4 ประการ ดงน

1. จะตองเปนสงใหมทงหมดหรอบางสวน 2. มการน าวธการจดระบบมาใช โดยพจารณาองคประกอบทงสวนขอมลทใสเขาไป

กระบวนการ และผลลพธใหเหมาะสมกอนทจะท าการเปลยนแปลง 3. มการพสจนดวยการวจย หรออยระหวางการวจยวาจะชวยใหการด าเนนงาน

บางอยางมประสทธภาพสงขน 4. ยงไมเปนสวนหนงของระบบงานในปจจบน กลายเปนสวนหนงของระบบงานท

ด าเนนอยในขณะน ไมถอวาสงนนเปนนวตกรรม กฤษมนต วฒนาณรงค (2536) นวตกรรม หมายถง ความคดใหม เทคนควธการใหม

หรอสงใหมทสามารถน ามาใชใหเกดประโยชนได นวตกรรมนนเปนสงทสรางความรสกวาเปนของใหมส าหรบกลมผมศกยภาพในการยอมรบนวตกรรม ไดเสนอแนวทางการก าหนดวาอะไรเปนนวตกรรมดงน

1. เปนสงใหมทไมเคยมมากอน 2. เปนสงทมอยแลวแตไมไดน ามาใชประโยชน ตอมาไดมการน ามาใชประโยชน 3. เปนสงทมอยแลวและเคยน ามาใชในชวงเวลาหนงแตไมไดรบความนยม ตอมา

น ามาใชใหมภายใตสถานการณและเงอนไขใหมทเปลยนไป 4. เปนสงทมอยแลวและใชไดดในสงคมอน หรอประเทศอน แลวน ามาใชในอกสงคม

หนงหรออกประเทศหนง 5. เปนการพฒนาปรบปรงจากของเดมทมอยใหมลกษณะตางจากตนแบบเพอให

เหมาะสมกบการเปลยนแปลงของสงคม เมอนวตกรรมไดรบการยอมรบน าไปใชจนเปนปกตวสยแลวไมมความรสกวาเปน

ของใหมอกตอไป

8

นวตกรรมนนจะกลายเปนเทคโนโลย ซงอาจจะอยในรปแบบของ อปกรณ (Hardware) วสด (Software) และเทคนควธ (Techniques)

จากทไดมผใหความหมายไวขางตนนนสรปไดวา นวตกรรม หมายถง ความคด การปฏบต สงประดษฐทคดคนขนมาใหม หรอสงทพฒนาขนใหดกวาของเดม เมอน ามาใชท าใหเกดประสทธภาพสงขนกวาเดม

2.1.2 ความหมายของการยอมรบ Rogers (1983, อางถงใน ทพวรรณ หลอสวรรณรตน, 2546, หนา 284) ไดใหค านยาม

ไววา การยอมรบนวตกรรม หมายถง การตดสนใจทจะน านวตกรรมนนไปใชอยางเตมท เพราะนวตกรรมน นเปนวถทางทดกวา และมประโยชนมากกวา การยอมรบของบคคลเกดขนเปนกระบวนการ เรมตงแตบคคลไดสมผสนวตกรรม ถกชกจงใหยอมรบนวตกรรม ตดสนใจยอมรบหรอปฏเสธ ปฏบตตามการตดสนใจ และยนยนการปฏบตนน กระบวนการนอาจจะใชเวลาชาหรอเรวขนอยกบปจจยทส าคญ คอ ตวบคคลและลกษณะของนวตกรรม

Rogers (1995, อางถงใน ทพวรรณ หลอสวรรณรตน, 2546, หนา 285) เปนบคคลทคดคนและไดพสจนทฤษฎการแพรกระจายนวตกรรม (Diffusion of Innovation Theory) โดยทฤษฎนเนนความเชอวา การเปลยนแปลงสงคมและวฒนธรรมเกดขนจากการแพรกระจายของสงใหมๆ จากสงคมหนงไปยงอกสงคมหนงและสงคมนนรบเขาไปใชสงใหมๆ น คอ นวตกรรม ซงเปนทงความร ความคด เทคนควธการ และเทคโนโลยใหมๆ โดยไดอธบายทฤษฎกระบวนการแพรกระจายนวตกรรมนวามตวแปรหรอองคประกอบหลกทส าคญ 4 ประการ (Four main element in the diffusion of innovations) คอ

1. นวตกรรม (Innovation) หรอสงใหมทจะแพรกระจายไปสสงคม นวตกรรมทจะแพรกระจายและเปนทยอมรบของคนในสงคมนน โดยทวไปประกอบดวยสวนส าคญ 2 สวน คอ สวนทเปนความคดและสวนทเปนวตถ นวตกรรมใดจะถกยอมรบหรอไมนน นอกจากจะเกยวกบตวผรบ ระบบสงคม และการรบการสอสารแลว ตวของนวตกรรมเองกมความส าคญ

นวตกรรมทยอมรบไดงายควรจะตองมลกษณะ 5 ประการ โดยนวตกรรมทมลกษณะตรงกนขามกนกบ 5 ประการ ตอไปนมกจะเปนทยอมรบไดยาก

1) ไดประโยชนมากกวาเดมทเขามาแทนท (Relative Advantage) 2) มสอดคลองกบวฒนธรรมในสงคมทจะรบ (Compatibility) 3) ไมมความสลบซบซอนมากนก (Complexity) 4) สามารถแบงทดลองครงละนอยได (Trialability) 5) สามารถมองเหนหรอเขาใจไดงาย (Observability)

9

2. การสอสารโดยผานสอทางใดทางหนง (Types of Communication) เพอใหคนในสงคมไดรบรระบบการสอสาร การสอสาร คอ การตดตอระหวางผสงขาวสารกบผรบขาวสาร โดยผานสอหรอตวกลางใดตวกลางหนงทนวตกรรมนนแพรกระจายจากแหลงก าเนดไปสผใชหรอผรบนวตกรรม อนเปนกระบวนการกระท าระหวางกนของมนษย การสอสารจงมความส าคญตอการรบนวตกรรมมาก

3. เกดในชวงเวลาห นง (Time or Rate of Adoption) เพ อใหคนในสงคมไดรจกนวตกรรม แนวความคดใหมหรอมการใชประโยชนจากสงทมอยแลวมาใชในรปแบบใหม เพอท าใหเกดประโยชนทางเศรษฐกจและกระบวนการแพรกระจายนวตกรรมตองอาศยระยะเวลาและมล าดบขนตอนเพอใหบคคลปรบตวและยอมรบนวตกรรมหรอแนวความคดใหม (a given time period)

4. ระบบสงคม (Social System) โดยการแพรกระจายเขาสสมาชกของสงคม ระบบสงคมจะมอทธพลตอการแพรกระจายและการรบนวตกรรม กลาวคอ สงคมสมยใหมระบบของสงคมจะเออตอการรบนวตกรรม ทงความรวดเรวและปรมาณทจะรบ (Rate of Adoption) เพราะมบรรทดฐานและรบคานยมของสงคมทสนบสนนการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม ดงนน เมอมการแพรกระจายสงใหมเขามา สงคมกจะยอมรบไดงาย สวนสงคมโบราณหรอสงคมทยดตดกบความเชอตางๆ ซงเปนสงคมลาหลงจะมลกษณะตรงกนขามกบสงคมสมยใหม ความรวดเรวของการแพรกระจายและปรมาณทจะรบนวตกรรมจงเกดไดชากวาและนอยกวาหรออาจจะไมยอมรบเลยกได ฐานะทางเศรษฐกจของคนในสงคมโดยรวม และกลมคนทมฐานะทางเศรษฐกจสงคมทแตกตางกน สามารถยอมรบนวตกรรมไดแตกตางกน การเมอง การปกครอง มอ านาจตอการยอมรบนวตกรรมเปนอยางมาก การศกษาถงอทธพลของระบบสงคม จะชวยใหเขาใจและหาวธการทเหมาะสมในการเผยแพรนวตกรรมได

2.1.3 คณลกษณะของนวตกรรม Roger (2003, อางถงใน วยะดา ไทยเกด, 2558, หนา 9) ไดกลาวไววา กระบวนการ

ยอมรบนวตกรรม คอ การตดสนใจทจะน านวตกรรมนนไปใชอยางเตมทโดยคดวานวตกรรมนนเปนวธทดทสดและมประโยชนมากกวา ซงอาศยคณลกษณะของนวตกรรมทมผลตอการยอมรบ ดงนนสามารถแยกคณลกษณะได 5 ประการ ดงน

1. คณลกษณะประโยชน เชงเป รยบ เทยบ (Relative Advantage) คอ การรบ รวานวตกรรมดกวามประโยชนกวาวธการปฏบตเดมๆ เชน สะดวกกวา รวดเรวกวา มผลตอบแทนทดกวาอนๆ เปนตน ในสวนทดกวาถาเหนวามประโยชนมากกวาเสยประโยชนกจะท าใหการยอมรบนวตกรรมมแนวโนมในการยอมรบมากขน

10

2. คณลกษณะทเขากนได (Compatibility) คอ การทผรบนวตกรรมรสกหรอคดวาเขากนไดหรอไปดวยกนไดกบคานยมทเปนอยเดมถานวตกรรมใดมลกษณะสอดคลองกบความคดเดม ๆ กจะท าใหการยอมรบมแนวโนมสงขน จากประสบการณในอดตตลอดจนความตองการของผรบ ความคดใหมๆ การเขากนไดของนวตกรรมกบสงตางๆ ท าใหผยอมรบรสกมนใจและไมตองเสยงภยมาก ท าใหเกดความรสกทมความหมายมากขน

3. คณลกษณะความยงยากซบซอน (Complexity) ถานวตกรรมทน ามาใชมความยงยาก สลบซบซอนมาก การยอมรบกจะนอยลงโดยเฉพาะถาบคลากรทน านวตกรรมเหลานน

มาใชมความยงยากกยงท าใหเกดการตอตาน ดงนนการน านวตกรรมมาใชจงมความสมพนธในทางตรงกนขามกบการยอมรบ ถานวตกรรมมความซบซอนมากอตราการยอมรบจะลดลง แตถานวตกรรมมความซบซอนนอยอตราการยอมรบกจะเพมขนตรงกนขาม

4. คณลกษณะสามารถทดลองใชได (Trainability) โดยการน าเอานวตกรรมสวนยอย ๆ ไปทดลองใชโดยใชระยะเวลาไมมากนก ซงอาจจะแบงเปนสวนเลกเมอน าไปทดลองและประสบ ความส าเรจตามทตองการกจะท าใหเกดการยอมรบมากขนในนวตกรรมนน ๆ

5. คณลกษณะสามารถสงเกตได (Observability) คอ ผลของนวตกรรมเปนสงทมองเหนไดหมายความวา ถานวตกรรมท าใหเกดการมองเหนไดกจะท าใหการยอมรบมน าหนกมากขน ซงอาจมองไปถงดานรปธรรม ในทนถาสามารถท าใหเปนรปธรรมไดกจะเปนสงทท าใหเกดการยอมรบมากขนกวาทเปนนามธรรมหรอเปนแคจนตนาการ

Rogers and Shoemaker (1971) ไดสรปคณลกษณะของนวตกรรมทมผลตอการยอมรบนวตกรรมได 5 ประการ ดงน

1. ความไดเปรยบสมพนธ (relative advantage) คอ ระดบทนวตกรรมทน ามาใชไมถกรบรวาดกวาความคดทมอยเดม ระดบของความไดเปรยบสมพนธมกจะถกวดในความหมายเชงเศรษฐกจ แตปจจยดานศกดศรทางสงคม ความสะดวกสบายและความพงพอใจ มกจะเปนองคประกอบทส าคญดวย ความไดเปรยบสมพนธจะไมมความหมายมากนก แมวาจะปรากฏจ านวนนวตกรรมอนใหมจะมขอไดเปรยบเชงวตถวสยมากกวานวตกรรมเดม ถาปราศจากการรบรของบคคลวานวตกรรมนนมขอไดเปรยบ ดงนนยงบคคลมระดบการรบรวานวตกรรมมขอไดเปรยบมากกวาเครองมอทใชอยเดมมากเทาไร บคคลยอมมอตราการยอมรบรวดเรวมากขนเทานน

2. ความเขากนได (compatibility) คอ ระดบของการทนวตกรรมทถกรบรนนมความสอดคลองกบคานยมเดมทมอย ประสบการณและความตองการของผรบนวตกรรม ถานวตกรรมใหมไมสามารถเขากนไดกบคานยมและบรรทดฐานของระบบสงคมทมอยกอนแลว ความคดนนจะไมไดรบการยอมรบอยางรวดเรวเทากบนวตกรรมทเขากนไดกบคานยม และบรรทดฐานของระบบ

11

สงคมดงกลาว การยอมรบนวตกรรมใหมทไมสามารถเขากนไดกบคานยม และบรรทดฐานของระบบสงคม ตวอยางหนงกคอนวตกรรมการคมก าเนดซงใชในประเทศทมความเชอทางศาสนาทไมสนบสนนการใชเทคนคการคมก าเนด เชน ในประเทศทนบถอศาสนาอสลาม หรอศาสนาครสต นกายแคทอลก เปนตน

3. ความซบซอนของนวตกรรม (complexity) คอ ระดบของการทนวตกรรมไดถกรบรนนมความยากตอการท าความเขาใจและการใช นวตกรรมบางชนดสามารถทจะท าความเขาใจไดโดยงายส าหรบคนทวไป แตนวตกรรมบางชนดมความซบซอนมากและยากตอการท าความเขาใจ จงไดรบการยอมรบชา เชน คนในหมบาน Los Molinos ไมสามารถทจะเขาใจทฤษฎเชอโรคได (Germ Theory) ซงเจาหนาทสาธารณสขพยายามทจะอธบายใหแกพวกเขาฟงถงเหตผลของการตมน าดม ดงนน โดยทวไปยงนวตกรรมใดทงายตอการท าความเขาใจจะไดรบการยอมรบเรวกวานวตกรรมทผรบตองมการพฒนาทกษะและการท าความเขาใจแบบใหม

4. ความสามารถในการทดลองใช (trialability) คอ ระดบของการทนวตกรรมอาจจะถกทดลองบนพนฐานอนจ ากด นวตกรรมทสามารถทดลองไดจะไดรบการยอมรบเรวกวานวตกรรมทไมสามารถน ามาทดลองกอนได

5. ความสามารถในการสงเกตเหนได (observability) คอ ระดบของการทผลลพธของนวตกรรมหนงสามารถเปนทประจกษแกบคคลอนในระดบสงคมได ถาบคคลสามารถเหนถงผลของนวตกรรมน นไดงายมากเท าไร โอกาสท เขาจะยอมรบนวตกรรมกมมากขนเท าน น ความสามารถในการสงเกตไดนจะกระตนใหเกดการอภปรายกนในระหวางกลมเพอนฝง (peer discussion) เกยวกบนวตกรรมนน โดยทเพอนและเพอนบานของผทรบนวตกรรมจะถามขอมลขาวสารการประเมนนวตกรรมของผรบนนวาเปนอยางไร

เมอสรปรวมท งหมดแลวนวตกรรมใดทถกรบรขาวสารวา นวตกรรมน นมความไดเปรยบสมพนธ ความสามารถเขากนได ความสามารถในการทดลองได ความสามารถในการสงเกตเหนไดมากกวา และมความซบซอนนอยกวาจะไดรบการยอมรบในอตราทรวดเรวกวานวตกรรมอนๆ สงเหลานไมใชเพยงคณสมบตทมอทธพลตออตราการยอมรบเพยงเทาน น แตงานวจยทผานมาไดชวาเปนคณลกษณะทส าคญมากทสดของนวตกรรมในการอธบายอตราของการยอมรบ

จากแนวความคดน ตอมา Rogers (1983, อางถงใน ทพวรรณ หลอสวรรณรตน, 2546, หนา 284) ไดเปลยนแปลงรปแบบกระบวนการในการตดสนใจเกยวกบการยอมรบนวตกรรมใหม โดยสรางแบบจ าลองของ กระบวนการตดสนใจเกยวกบนวตกรรม (A model of the innovation decision process) ประกอบดวย 5 ขนตอน ไดแก

12

ขนท 1 ขนความร (knowledge) กระบวนการตดสนใจเกยวกบนวตกรรมเรมตนเมอบคคลไดสมผสนวตกรรม และเรมศกษาหาขอมลเพอท าความเขาใจถงหนาทของนวตกรรมนน ความรเกยวกบนวตกรรมทบคคลไดรบในขนนสามารถแบงไดเปน 3 ดาน ดงน

ดานท 1 ความรจกนวตกรรม (awareness knowledge) เปนความรทท าใหเกดการตนตวเกยวกบนวตกรรม เปนความรทรวามนวตกรรมเกดขนแลว และนวตกรรมนนสามารถท าหนาทอะไรไดบาง

ดานท 2 ความรวธการใชนวตกรรม (how-to knowledge) ความรประเภทนไดจากการตดตอสอสารกบสอมวลชน การตดตอกบหนวยงานราชการททาการเผยแพรนวตกรรม หรอเขารวมประชม ความรประเภทนจะชวยใหใชนวตกรรมไดอยางถกตอง นวตกรรมยงมความซบซอนมากขนเทาใด ความจ าเปนทตองมความรนนกยงมากขน การขาดความรดานนจะท าใหเกดการปฏเสธนวตกรรมไดมาก

ดานท 3 ความรเกยวกบหลกการของนวตกรรม (principles knowledge) ความรประเภทน เปนความรถงเกณฑเบองหลงของนวตกรรม ซงจะชวยใหนวตกรรมบรรลผล

ขนท 2 ขนการจงใจ (persuasion) ในขนนบคคลจะสรางทศนคตชอบหรอไมชอบนวตกรรม กจกรรมในสมองของบคคลในขนความร เปนเรองของความคด หรอการร สวนกจกรรมในสมองในขนการจงใจเปนเรองของอารมณ หรอความรสก โดยบคคลจะมพฤตกรรมส าคญ คอ แสวงหาขาวสารขอมล ขอมลทไดรบมาเกยวกบนวตกรรมนนวาเหมาะสมกบตวเขาทงในสภาพปจจบน และในอนาคตหรอไม อยางไร บคคลจะมการพฒนาแนวคดเชงประเมนเกยวกบนวตกรรมนน ซงเปนการพจารณาคณคาของนวตกรรมวา เมอรบนวตกรรมมาใชจะมผลตดตามมาในดานใด มประโยชนตอตวเขามากนอยเพยงใด ถามประโยชนมากจะมความรสกทางบวก แตถาคดวาไมมประโยชน หรอมประโยชนนอยตอตวเขา จะพฒนาความคดทางลบ

ขนท 3 ขนการตดสนใจ (decision) ในขนนบคคลกระท ากจกรรมซงน าไปสการเลอกทจะยอมรบหรอปฏเสธนวตกรรม การจะตดสนใจยอมรบหรอไมยอมรบนวตกรรมนนขนอยกบ 2 ขนตอนทผานมาดวย ถาบคคลมความรเกยวกบนวตกรรม มความรสกชอบ และเหนประโยชนของนวตกรรมนน บคคลกมแนวโนมทจะตดสนใจยอมรบนวตกรรมนน นอกจากนการตดสนใจทจะยอมรบหรอปฏเสธนวตกรรมยงขนอยกบลกษณะของนวตกรรม ถานวตกรรมนนสามารถแยกสวนยอยๆ ได ใหมการทดลองใชได บคคลจะมแนวโนมทจะตดสนใจยอมรบนวตกรรมนน ในขนนมความส าคญมาก การทบคคลจะเลอกทางใดเปนผลมาจากขนความรและขนการจงใจ และการพจารณาลกษณะนวตกรรมวาสอดคลองกบฐานะทางเศรษฐกจ สถานภาพทางสงคม และขนบธรรมเนยมประเพณ

13

ขนท 4 ขนการน าไปใช (implementation) กระบวนการตดสนใจยอมรบนวตกรรมในขนตนๆ เปนเรองของความร ความคด แตในขนนเปนขนของการปฏบต เมอบคคลตดสนใจยอมรบนวตกรรมไปใช เขาจะตองรวาจะสามารถหานวตกรรมนนมาจากไหน น าไปใชอยางไร และเมอน าไปใชจะเกดปญหาอยางไร และสามารถแกปญหาไดอยางไร บคคลจงพยายามแสวงหาสงตางๆ เกยวกบนวตกรรม ดงนน ผน าการเปลยนแปลง และวธการสอสารจงมบทบาททจะชวยบคคลใหไดรบสงทเขาตองการ ในขนนรวมถงขนดดแปลงแกไขดวย การใชนจะด าเนนไปเรอยๆ ขนอยกบลกษณะของนวตกรรมนน ซงอาจไปถงการทนวตกรรมใหมนไดเขาไปเปนสวนหนงของสถาบนนน

ขนท 5 ขนการยนยน (confirmation) ขนตอนนเกดขนเปนขนสดทายของกระบวนการตดสนใจยอมรบนวตกรรมในบคคลสวนใหญ กลาวคอ เมอบคคลไดตดสนใจทจะยอมรบหรอไม ยอมรบไปแลว บคคลจะแสวงหาขอมลขาวสาร แรงเสรม เพอสนบสนนการตดสนใจของแตละบคคล เมอยอมรบนวตกรรมแลว เขาจะพยายามศกษาหาความรเพมเตมใหเกดความมนใจ การรบขาวสารขอมล การไดรบค าแนะน าและไดเหนความส าเรจของการใชนวตกรรม จะมอทธพลตอขนการยนยนมาก

กระบวนการตดสนใจนสามารถน าไปสการยอมรบ หรอการปฏเสธได ผทหยดยอมรบ (discontinuance) เปนผทตดสนใจปฏเสธนวตกรรมหลงจากไดยอมรบไปแลว ผทหยดนอาจเกดขนไดเพราะบคคลนนเกดความรสกไมพงพอใจตอนวตกรรม หรอเพราะนวตกรรมนนเกดถกแทนทดวยความคดใหมกวา และมความเปนไดวาบคคลจะยอมรบนวตกรรมหลงจากการตดสนใจปฏเสธไปแลว

ปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมแตละขนตอนของกระบวนการตดสนใจเกยวกบการยอมรบของบคคล คอ ชองทางการสอสาร ถาบคคลไดรบความรและขาวสารจากชองทางการสอสารเหลานเปนจ านวนมากในขนความร ขนการจงใจ ขนการตดสนใจ ขนน าไปใช และขนยนยนจะมผลท าใหบคคลนนมพฤตกรรมการยอมรบนวตกรรม ในขณะทบคคลทไดรบขอมลขาวสารเปนจ านวนนอยมแนวโนมทจะไมยอมรบนวตกรรม

2.1.4 คณลกษณะและพฤตกรรมของผยอมรบนวตกรรม Rogers 1983, อางถงใน ทพวรรณ หลอสวรรณรตน , 2546, หนา 284)) ไดอธบาย

คณลกษณะและพฤตกรรมของผ ยอมรบนวตกรรมในระดบตางๆ โดยพจารณาจากคานยม คณลกษณะสวนตว พฤตกรรมการสอความร และความสมพนธทางสงคม ซงสามารถแบงประเภทบคคลออกไดเปน 5 ประเภท

14

โดย Rogers ไดอธบายถงคณลกษณะและพฤตกรรมของผยอมรบนวตกรรมขางตนไวดงน

1. ผน าการยอมรบ (innovators : venturesome) คณสมบตของคนกลมน คอ ความกลาเสยง และกระหายทจะทดลอง อนเปนเหตใหตองขวนขวายหาความร และพบปะกบบคคลอยเสมอ มฐานะทางเศรษฐกจด มรายไดสทธสง และมทรพยสนพอทจะเสยงกบการไดเสยอนเนองจากการทดลองท า และกลาทจะยอมรบความลมเหลวอนอาจเกดมขนได มความสามารถและความรดพอทจะเขาใจ และตามทนแนวคดนวตกรรม มความกระตอรอรน คลองแคลว ชอบสงคมกบพวกเดยวกน แมจะอยคนละแหงและหางไกลกนกตาม กลมนมกจะถกหาวาเปนพวกหวกาวหนา และไมยอมตามสงคม

2. ผยอมรบเรว (early adoptors : respectable) กลมนจะชวยพฒนาสงคมดกวากลมแรก เปนทยอมรบนบถอของสมาชกในกลม เปนตวอยางทดในดานการยอมรบนวตกรรม เพราะเปนกลมทไมกาวหนาไปในดานความคดจนในกลมเดยวกนตามไมทนเหมอนกลมแรก ผลงานของกลมนมกจะประสบผลส าเรจเสมอ เพราะไดกระท าดวยความระมดระวง และไตรตรองอยางรอบคอบ ทงนเพอรกษาไวซงการยอมรบนบถอของบคคลในชมชน กลมคนในกลมนเปนกลมทมการศกษาด ฉลาด ชอบแสดงความคดเหน และชอบมสวนรวมในกจกรรมของสงคม

3. ผยอมรบปานกลาง (early majority : deliberate) กลมนมกจะพจารณาอยางรอบคอบกอนทจะยอมรบวทยาการแผนใหม หรอนวตกรรมใด ๆ การตดสนใจยอมรบนวตกรรมของคนกลมนใชเวลานานกวา 2 กลมแรก แตกยงเปนกลมทยอมรบวทยาการแผนใหมเรวกวาบคคลทจดอยในกลมยอมรบระดบคอนขางชา ลกษณะของคนกลมนเปนผมความสมพนธสงกบสมาชกในกลม แตไมไดเปนผน ากลม

4. ผยอมรบคอนขางชา (late majority : skeptical) กลมนยอมรบนวตกรรมกตอเมอจ านวนคนมากกวาครงไดยอมรบไปแลว นนคอวทยาการแผนใหม หรอนวตกรรมไดรบการทดลอง และประเมนผลจากคนในสงคมเดยวกนแลววาดจรง การยอมรบของคนกลมนสวนหนงมาจากปญหาทางเศรษฐกจ อกสวนหนงมาจากแรงผลกดนทางสงคม ไมชอบแสดงความคดเหน

5. ผยอมรบชา (laggards : traditional) เปนกลมสดทายทยอมรบ กลมนมลกษณะชอบยดถอของเกา ไมชอบการเปลยนแปลง ชอบท าตามรนเกา พบปะสงสรรคเฉพาะกบคนทมคานยมเหมอนกน ไมสนใจโลกภายนอก สงเหลานเปนสาเหตส าคญทชะลอการยอมรบ

2.1.5 ปจจยทมอทธพลตอการยอมรบนวตกรรม Rogers (1983, อางถงใน ทพวรรณ ห ลอสวรรณ รตน , 2546, หนา 284) ไดแบ ง

คณลกษณะของผยอมรบนวตกรรมทสมพนธกบการยอมรบนวตกรรมออกเปน 3 กลม คอ

15

1. ปจจยดานเศรษฐกจและสงคม (Socioeconomic Characteristics) 2. ปจจยดานบคลกภาพ (Personality) 3. ปจจยดานพฤตกรรมการสอสาร (Communication Behavior)

ตารางท 2.1 ปจจยทมอทธพลตอการยอมรบนวตกรรม ปจจยดานเศรษฐกจและสงคม (Socioeconomic Characteristics) อาย ระดบการศกษา ความรความสามารถ สถานะทางสงคม ชนชนทางสงคมชนสง หนวยงาน แนวทางเศรษฐกจ การมทศนคตทด การมอ านาจสงการ ปจจยดานบคลกภาพ (Personality) ความเอาใจใส ความหยงยโส ความสามารถในการจดการสงทเปนนามธรรม ความมเหตผล ความมสตปญญา การมทศนคตทดตอการเปลยนแปลง ปจจยดานบคลกภาพ (Personality) ความสามารถในการรบมอกบความไมแนนอน การมทศนคตทดตอการศกษา การมทศนคตทดตอวทยาศาสตร การเชอโชคลาง แรงจงใจในการประสบความส าเรจ

16

ตารางท 2.1 (ตอ) ปจจยดานเศรษฐกจและสงคม (Socioeconomic Characteristics) ความทะเยอทะยานดานการศกษา อาชพ ปจจยดานพฤตกรรมการสอสาร (Communication Behavior) การมสวนรวมตอสงคม การสอสารอยางมปฏสมพนธกบคนในองคกร ความเปนสากล การเปนตวแทนการตดตอ การเปดรบสอมวลชน การเปดรบชองทางการสอสารระหวางบคล การแสวงหาขอมล การมความรเกยวกบนวตกรรม การเปนผน าดานความคด การมระบบเชอมโยง

สรปความคดเหนปจจยทเกยวกบปจจยดานเศรษฐกจและสงคม (Socioeconomic Characteristics) ซงเปนลกษณะการยอมรบนวตกรรมของบคคล ดงน Rogers (2003, อางถงใน วยะดา ไทยเกด, 2558, หนา 12)

1. ผยอมรบนวตกรรมกอนมอายไมแตกตางจากผยอมรบนวตกรรมในภายหลง 2. ผยอมรบนวตกรรมกอนมจ านวนระยะเวลาในการศกษามากกวาผยอมรบนวตกรรม

ในภายหลง 3. ผยอมรบนวตกรรมกอนมความสามารถในการเรยนร และการอานออกเขยนไดดกวา

ผยอมรบนวตกรรมในภายหลง

4. ผยอมรบนวตกรรมกอนมสถานะทางสงคม รายได ระดบความเปนอย ลกษณะอาชพ เศรษฐกจสงกวาผยอมรบนวตกรรมในภายหลง

5. ผยอมรบนวตกรรมกอนมการเคลอนยายสถานภาพทางสงคมมากกวาผยอมรบนวตกรรมในภายหลง

17

6. ผยอมรบนวตกรรมกอนเปนผทยอมรบสงใหม ๆ มากกวาผยอมรบนวตกรรมในภายหลง

7. ผยอมรบนวตกรรมกอนมประสบการณการเขารวมกจกรรมในสงคมมากกวาผ ยอมรบนวตกรรมในภายหลง

8. ผยอมรบนวตกรรมกอนมความช านาญเฉพาะทางมากกวาผยอมรบนวตกรรมในภายหลง

ปจจยดานบคลกภาพ (Personality) เปนลกษณะเฉพาะตวของบคคลทไดรบการสงสมมาตงแตเลกจนโต จากการหลอหลอมของครอบครว ขนบธรรมเนยมประเพณ จนกระทงถงสถาบนการศกษา เปนสวน ทท าให เกดบคลกภาพ เชน อาจจะเปนคนท ออนโยน แขงกระดาง การยอมรบความคดเหนของผอน มเหตผล มสตปญญา มทศนคตทดตอการเปลยนแปลงการตอตานสงคม การมแรงจงใจในการประสบความส าเรจ เปนตน บคลกภาพของแตละคนจะเปนสงประจ าตวของคนคนนน ทท าใหแตกตางจากคนอน และมหลายสงหลายอยางทจะประกอบกน ท าใหคนแตละคนมบคลกภาพเปนของตวเอง ลกษณะทางบคลกภาพยอมเปนสวนทเกอหนนหรอตอตานการยอมรบนวตกรรมกเปนได

ปจจยดานพฤตกรรมการสอสาร (Communication Behavior) พฤตกรรมการสอสารเปนกระบวนการทมความสมพนธกบกระบวนการทางจตวทยา สงคม และวฒนธรรม พฤตกรรมการสอสารเปนสงทไมไดเกดขนเองตามธรรมชาต แตเกดจากสญชาตญาณและการเรยนรทางสงคม เนองจากพฤตกรรมการสอสารของมนษยเปนผลมาจากการกระท าซงเปนการแสดงออกทางความรสกนกคด ความตองการของจตใจทตอบสนองตอสงเรา ซงสามารถอธบายไดดวยหลกการทางจตวทยา พฤตกรรมการสอสารของมนษยสวนใหญเปนพฤตกรรมทางสงคมทตองเกยวของกบผอนเสมอ ในเรองการมสวนรวมตอสงคม การสอสารอยางมปฏสมพนธกบคนในองคกร การแสวงหาขอมล การมความรเกยวกบนวตกรรมและวฒนธรรมเปนสงก าหนดวถชวตซงรวมถงพฤตกรรมการสอสารของมนษยสงคม ดงนนพฤตกรรมการสอสารของแตละบคคลยอมมการยอมรบนวตกรรมทแตกตางกน

บคคลจะมความรเกยวกบนวตกรรมมากหรอนอยขนอยกบคณลกษณะของบคคลในดานตางๆ สรปไดเปน 3 ดานดงน Rogers (1983)

1. สถานภาพทางเศรษฐกจและการศกษา ผทมระดบการศกษาสง มสถานภาพทางสงคมสง มรายไดด จะเปนผทรบความรเกยวกบนวตกรรมไดเรวกวาผทมระดบการศกษาต า มสถานภาพทางสงคมต า และมรายไดต า

18

2. บคลกภาพแบบเปด ผทมความสนใจเรยนรตดตอกบงานทกวางขวาง ไมรงเกยจการตดตอสมพนธกบคน จะเปนผทรบรเกยวกบนวตกรรมไดเรว ผทมความรเรองนวตกรรมไมจ าเปนตองยอมรบนวตกรรมนนมาใชเสมอไป เพราะการยอมรบนวตกรรมยงขนอยกบคณลกษณะอยางอน เชน ทศนคตและความเชอ นอกจากผทมความรเรองนวตกรรม ถาไมไดพจารณาเหนวานวตกรรมนนจะเปนประโยชนตอตนกจะตดสนใจไมยอมรบนวตกรรม

3. พฤตกรรมการเปดรบสาร ผทเปดรบสอมวลชน และเขามสวนรวมในกจกรรมตางๆ ทางสงคม จะเปนผทไดรบความรเกยวกบนวตกรรมไดเรวกวาผทมลกษณะตรงกนขาม

ในงานวจยครงนศกษาคณลกษณะของผรบนวตกรรมเฟซบกไลฟเฉพาะตวแปร 1) อาย 2) ต าแหนงงาน ซงเปนปจจยดานเศรษฐกจและสงคม และไดน ามาเปนกรอบความคดในการศกษา / แบบสมภาษณ ในสวนของคณลกษณะของนวตกรรมเฟซบกไลฟ ผวจยน ามาตงเปนค าถามในการสมภาษณเพอใหใชในการเกบขอมลทง 5 ดานทกลาวมาขางตน และขอมลทไดมาจะสงผลตอการวเคราะหการรบรคณลกษณะของนวตกรรมเฟซบกไลฟและผยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวจากมมมองของบคลากรขาวสถานโทรทศนดจทลสปรงนวส เพอน าขอมลทไดนนมาวเคราะหวาสอดคลองกบการต งสมตฐานของผวจยหรอไม พรอมทราบถงผลกระทบตอการปรบเปลยนตวทมเทคโนโลยมาเกยวของมอะไรบาง 2.2 แนวคดองคกรธรกจขาว

ขาวกลายเปนสนคามาตงแตการสอสารของมนษยยคการพมพเรอยมาถงยคสอไฟฟานน เนองจากไดพจารณาลกษณะของขาว พบวาขาวมลกษณะของสนคา หรอเปนธรกจดงน เดนส แมคเควล (Denis McQuail, 2005)

1. ผลตในปรมาณมาก ขาวมลกษณะเหมอนสนคาอปโภคบรโภคทวไป คอผลตออกมากจ านวนมากหรอผลตคราวละมากๆ ในแตละวนมหนงสอพมพรายวนวางจ าหนายหลายฉบบ ขณะทรายการขาวทางวทยและโทรทศน ผลตเพอออกอากาศทกชวโมงและออกอากาศตลอดทงวน บางสถานทเปนสถานขาวตองผลตออกอากาศตลอด 24 ชวโมง

ในการผลตสนคาจ านวนมากเพอใหเพยงพอทจะจ าหนายในแตละวน และวนละหลายครง อตสาหกรรมขาวจ าเปนตองใชวตถดบ เครองมอในการผลต และบคลากรในการผลตจ านวนมากตามไปดวย องคกรดานขาว ไมวาจะเปนสถานวทย สถานโทรทศน หนงสอพมพหรอส านกขาว ตางกใชบคลากรจ านวนมาก เชน ผสอขาว ชางภาพ พนกงานตดตอภาพและเสยง ฯลฯ รวมทงเครองมอทใชในการผลตสนคาในอตสาหกรรมทวๆ ไป

19

2. การท าใหเปนวชาชพ สงทเปนเครองบงชวาขาวเปนธรกจหรอสนคาประการหนง คอ การเกดขนของสาขาวชาวารสารศาสตร ซงผลตคนเพอเขาสอตสาหกรรมขาว การท าขาวกลายเปนหลกสตรทตองศกษาและสงเสรมทกษะบางประการ ไมวาจะเปนทกษะการเขยนขาว การผลตรายการขาว การประกาศขาว การบรรณาธการขาว ฯลฯ ผเรยนจะไดรบการฝกฝนและเรยนรหลกการปฏบตดานขาว เพอใหเกดความเชยวชาญและน าไปประกอบวชาชพในธรกจทเกยวของกบวารสารศาสตรได เชนเดยวกบวชาชพอนๆ ทตองเรยนรและฝกปฏบตเพอใหมความช านาญเฉพาะดาน เชน แพทย พยาบาล คร เปนตน

นอกจากมตดานการศกษาแลว เดนส แมคเควล (Denis McQuail,2005) อธบายวา ขอก าหนดดานวชาชพยงรวมถงการควบคม หรอก าหนดมาตรฐานผทจะเขามาประกอบวชาชพดานขาว เชน ตองมทกษะในงานขาว การมจรยธรรมในการประกอบวชาชพ รวมทงค านงถงหนาททมตอสงคมดวย

3. การสรางคณคาของตนเอง ขาวเปนสนคาทถกท าใหมคณคาขนโดยผประกอบวชาชพ เพ อให ข าวน นขายได และมราคาส ง ขน เห ตการณ จะม คณค าพอทจะ เปนข าว (newsworthiness) หรอไมน น ขนอยกบการตดสนใจขององคกรหรอสถาบนทางดานขาว ซงก าหนดมาตรฐานขนเอง (Franklin et al., 2005) หากผผลตรายการขาวของสถานโทรทศนหรอผสอขาวหนงสอพมพก าหนดวาเหตการณนนจะกลายเปนทสนใจของสาธารณชนจ าหวนหนงทนท แมวาแทจรงแลวอาจจะมเรองทส าคญหรอควรคณคาแกการรบรมากกวาเหตการณทผผลตขาวเลอกมากได

โดยทวไป คณคาของขาว (News Values) อยในตวของเหตการณ คณคาขาวซงเปนองคประกอบอยในเหตการณทไดรบการรายงานมดงน (Franklin et al., 2005)

3.1 ความมชอเสยง (Prominence) เปนเรองราวทเกดขนกบบคคลทมชอเสยง มกไดรบการเสนอขาวไมวาเหตการณนนจะมความส าคญมากนอยเพยงใด นอกจากชอเสยงของบคคลจะท าใหเหตการณมคณคาขาวแลว สถานททมชอเสยง ไดแก สถานททองเทยว โบราณสถาน แหลงประวตศาสตร รวมทงโบราณวตถ ไดเชนกน

3.2 ความใกลชด (Proximity)โดยทวไปมนษยมกใหความสนใจกบตว คนใกลชด ครอบครว ญาตพนอง เพอนฝง เชน ถาเกดเหตไฟไหมหางสรรพสนคากลางเมอง ยอมเปนเรองทผอานสนใจมากกวา ขาวไฟไหมตางประเทศ แตถาเหตการณไฟไหมตางประเทศมคนไทยเกยวของกยอมไดรบความสนใจดวยเชนกน

3.3 ความทนตอเวลา (Timeliness) ตามธรรมชาตของคนมกสนใจกบสงใหมๆ ทเกดขนสดๆรอนๆ ตอเหตการณททนสมยเสมอ เชน เหตการณทคนพบโครงกระดกมนษยโบราณ อาย

20

ประมาณ 6,000 ป แตถอวาเปนขาวทเกดขนใหมมคนสนใจและทนตอเวลาอย ขาวการเมองทเกดมอบตามพนทตางๆ ทงในกรงเทพ และตางจงหวด เปนตน

3.4 ปถชนสนใจ (Human Interest) ขาวทกอใหเกดอารมณสะเทอนจตใจ ทผอานแลวเกดอารมณโศกเศรา เหนอกเหนใจ ดใจ รก เกลยด โกรธ กลว อจฉารษยา ขบขน ตนเตน ฯลฯ

3.5 ความขดแยง (Conflict) ความขดแยงและการแขงขน เปนความสมพนธพนฐานระหวางมนษยตอมนษย เรมตงแตครอบครวไปจนถงระดบชาต เชน การทะเลาะววาท การสรบ ฆาฟน การแขงกฬา การเลอกตง การประทวง การอภปรายในรฐสภา เปนตน

3.6 ผลกระทบ (Consequence) เหตการณทเกดขน หรอก าลงจะเกดขน แลวมผลกระทบตอชวตความเปนอย ของผคนจ านวนมาก เชน การรบจ าน าขาวราคาถก ราคายางถก การขนราคาแกส และน ามน เปนตน

3.7 ความมเงอนง า (Suspense) เหตการณทเกดขนแลวไมสามารถทจะคลคลายหรอตแผหาสาเหตไดยอมเปนทสนใจ เชน การเสยชวตของนกธรกจชอดง เหตการณสลายการชมชม เมอ ป 2553 เปนตน

3.8 ภยพบตและความกาวหนา (Disaster and Progress) เหตการณทไมปกตธรรมดา ทไมเกดขนในชวตประจ าวน เชน แผนดนไหว เกดพายใหญ หรอเกดอทกภยทท าใหผบาดเจบลมตาย รวมทง การประดษฐคดคน ความกาวหนาทางวชาการ เปนตน

3.9 เพศ (Sex) ความสมพนธของมนษยเพศชายเพศหญง ทงในรปแบบปกต และไมปกต ไมวาจะเปนความรก การแตงงาน การหยาราง เรองเกย และเลสเบยน ความผดทางเพศ รวมทงการประกวดความงาม เปนตน

3.10 ความแปลกประหลาดผดธรรมดา (Oddity or Unusualness) เรองราวทผดแปลกจากธรรมชาต เรองทไมเคยพบเหนมากอน เชน แมหมาใหนมลกหมกน หมาสามหว ววแปดขา หรอเปนสงทมนษยสรางขนใหผดปกต เชน แตงงานใตน า หากเหตการณใดเขาลกษณะดงกลาวกหมายความวาเหตการณนนอาจมคณคาพอจะรายงานเปนขาวได

การก าหนดคณคาของขาว ในแงหนงคอการสรางมาตรฐานเพอใหผประกอบวชาชพมสตรหรอมาตรฐานในการท างาน ขณะเดยวกน การก าหนดคณคาของขาวคอความพยายามของผผลตทจะสรางคณคาใหสนคา เชน การทผผลตก าหนดวาความสดใหมเปนองคประกอบส าคญของขาวเมอสถานโทรทศนรายงานเหตการณเพงเกดขนสดๆ รอนๆ ท าใหผชมรบรเหตการณดงกลาวอยางรวดเรว ผชมยอมรสกวาโทรทศนน าเสนอขาว หรอสนคาทมคณคา หรอมคณภาพสง เพราะโทรทศนไดสรางมลคาสนคาของตนนนเอง สถานขาวซเอนเอน เคยมสโลแกนวา “Be the First to Know” หมายความวา หากผชมเปดดซเอนเอน กจะไดทราบรายงานเหตการณกอนใคร เปน

21

สรางราคาสนคาใหสงขนโดยผผลต แลวต งวธคดดงกลาวใหผชมวา ขาวทมคณภาพคอขาวทรายงานอยางรวดเรว ทงทจรงๆ แลว ความสดใหมหรอความรวดเรวอาจไมไดส าคญเทากบความถกตองในการรายงานขาวกเปนได

ผ วจยน าแนวคดองคกรธรกจขาว ใชในงานวจย เพราะในการปรบตวตามการเปลยนแปลงทจะเกดขนในอนาคตคอ การน าเทคโนโลยเขามาใชในการรบชมสปรงนวสทว ทงในเวบไซต และในสมารทโฟน เพอเปนการรองรบการเตบโตของผใชเทคโนโลยสมยใหม รวมทงรองรบการเปลยนแปลงของสถาน ซงยงคงมผชมทสนใจโดยสงเกตจากการใชบรการเวบไซต สปรงนวสทว ทมนบหมนครงตอวน ดงน น จะเหนไดวาการปรบตวใหทนหรอปรบตวกอนลวงหนา เพอใหสถานภาพการเปนสอทางเลอก (Alternative Media) ของประชาชนคงอยนน ยอมสงผลในแงดส าหรบการจดการธรกจใหอยรอดตอไป 2.3 แนวคดกระบวนการรายงานขาว

จากการเขามามบทบาทของสออนเทอรเนตท าใหมการวพากษกนอยางกวางขวาง ภายในกลมนกวชาการและวชาชพดานสอสารมวลชนตอบทบาทอทธพลของสออนเทอรเนตตอ การเปลยนแปลงในกระบวนการขาว ไมวาจะเปนการกรองขาวสารการคนควาและไดมาซงขอมล ตลอดจนชองทางการเผยแพรและเนอหาทปรบเปลยนไปซงการจะเขาใจบทบาทของสอสงคมซงเปนสวนหนงของสออนเทอรเนตนนตองศกษาพนฐานของลกษณะการท าขาวแบบดงเดมหรอท เรยกวา Traditional Journalism กอน หากพจารณาจากโมเดลการไหลของขาวสารในองคกรขาว และกระบวนการท าขาวตลอดจนการเผยแพร ขาวสารแบบเดมของสอหนงสอพมพ วทย และ โทรทศนโดยไมมสออนเทอรเนตเขามาเกยวของจะพบวาเปนการสอสารทางเดยวจากองคกรขาว ไปสผรบสารเปนหลกโดยบทบาทหนาทส าคญของผสอขาวและกองบรรณาธการในองคกรขาวคอ การคดเลอกขาวสารและการน าเสนอเรองทผานการกรองโดยพจารณาจากความจ าเปนตอการรบร ของผรบสารและสงคมแลวสงตรงผานสอไปยงผรบสาร การมสวนรวมจากผรบสารคอในฐานะ เปนแหลงขาวเมอผสอขาวตองการขอเทจจรงและความเหนประกอบขาวนน การมปฏสมพนธ ระหวางหนวยงานขาวกบผรบสารเปนในลกษณะผานจดหมายถงกองบรรณาธการหลงจากทขาวม การเผยแพรไปแลว (Nip, 2006)

การสอขาวแบบดงเดม (Traditional Journalism) การไหลของขาวสารและกระบวนการท า ขาวนนเรมตนจากผสอขาวท าหนาทรวบรวมขอมลขอเทจจรง เกยวกบประเดนขาวเขยนเปนขาว หรอรายงานขาวเรองนนสงตอเขาสกองบรรณาธการใหท าหนาทเปนผกรองขาวสารคดเลอกขาวทจะสงตอไปยงผรบสารโดยมปจจยในการคดเลอกขาวขนอยกบนโยบายขององคกร การก าหนด

22

วาระขาวสาร (Agenda Setting) ซงในงานขาวแบบดงเดมนน บทบาทนายทวารขาวสารหรอ Gate Keeper มความส าคญมากในการคดเลอกขาวทคดวาสงคมจ าเปนตองรแลวน าเสนอโดยเปนผก า หนดทงประเดนทจะน าเสนอเวลาความถและปรมาณขาวทจะน าเสนอดวย

เทคโนโลย อนเทอรเนตท าใหเกดลกษณะของการท าขาวในรปแบบออนไลนซงเรยกวา Online Journalism การท างานของผสอขาวออนไลนหรอผสอขาวทตองบรณาการเทคโนโลยสอออนไลนเขากบกระบวนการท าขาวมลกษณะการท างานเฉพาะทเพมขนจากสอด งเดม Deuze (2003) อธบายวาผสอขาวทใชสอออนไลนตองเลอกตดสนใจการใชสอทแตกตางใหเหมาะสมกบ เนอหาท จะน าเสนอ (Multimediality) ตองค านงถงชองทางเครองมอทจะท าใหมการโตตอบกบผรบสารและ มเครองมอใหผรบสารสามารถเลอกรบขาวสารในรปแบบทตองการ (Interactivity) และตองค านงถงการเชอมโยงขอมลขาวไปสประเดนหรอฐานขอมลอนๆ ผาน Hyperlink (Hypertextuality)

2.3.1 แนวคดเกยวกบการเปลยนแปลงรปแบบ (Model) กระบวนการสอขาว นกวชาการหลายคนพยายามอธบายและเสนอรปแบบวธการของการท าขาว การไหล

ของขาวการท าขาวของกองบรรณาธการขาวทเปลยนแปลงไปโดยเปนผลมาจากการน าสอออนไลน เขามาหลอมรวม (Convergence) กบสอดงเดม ซงเปนแนวทางหลกในการปรบตวขององคกรขาว ผสอขาว (ผสงสาร) บรรณาธการ (Gate Keeper) ขาวสาร (หนงสอพมพ/วทย/ โทรทศน) ประชาชน (ผรบสาร) Feedback: จดหมายถงกองบก./ E-mail/ การรองเรยนในยคการสอสารดจทล หลกทนกวชาการ (Deuze 2001; Harper 1998; Pavlik 1999, อางถงใน สกลศร ศรสารคาม, 2554, หนา 8)เสนอแนวคดทตรงกนคอการปฏวตของงานดานวารสารศาสตร (revolution in journalism) เปนผลมาจากเทคโนโลยสอออนไลนทมลกษณะเฉพาะของการเชอมตอขอมล (Hypertext) การมปฏสมพนธ(interactivity) การผลตสอมลตม เดย (Multimedia) การสอสารสองทาง(Two-way Communication) การมสวนรวมและท างานรวมกนระหวางผสอขาวบรรณาธการ และผรบสาร(Participation and Collaboration) โดยประเดนส าคญ คอ ในกระบวนการสอขาวตงแตตนจนจบกระบวนการจะเปนรปแบบการท าขาวแบบการรวมมอกนแบบหนสวน (Partnership) ในการท าขาวและการสรางความสมพนธเปนเครอขายทเชอมโยงสวนตางๆของสงคมใหท างาน รวมกนกบองคกรสอ (Skoler, 2009; Paul Bradshaw, 2007 อางถงในสกลศร ศรสารคาม, 2554, หนา 9) บอกวากระบวนการท าขาวแบบใหมนตองใหความส าคญใน 2 มตคอ มตเรวและ มตความลก ซง เปนศกยภาพ 2 สวนของสอออนไลนทควรถกน ามาใชใหเปนประโยชนโดยเสนอการท างาน ของกองบรรณาธการใหมการใชสอดงเดมรวมกบสอออนไลนเพอท าใหสามารถรายงานขาวไดทงในมตลก (Depth) และ มตของความเรว (Speed) โดยแบงออกเปน 7 ขนตอน

23

1. Alert (การเตอนใหทราบ) เปนการรายงานเหตการณวาเกดอะไรขนทนททมขอมลขาวเขามาโดยรายงานผานเทคโนโลยมอถอและอนเทอรเนต เชน SMS ขอความขาวสนผาน Twitter และ Facebook เพอเตอนใหผรบสารรวาเกดเหตการณใดขนและดงความสนใจใหตดตามขาวสารนนตอ ขนตอนนชวงชงกนเรองความเรวเพอประกาศวา ใครเปนเจาของขาวน นกอนกนดวยระหวางองคกรขาวตางๆ

2. Draft (ขาวราง) คอการรายงานขาวแบบคราวๆ โดยใหรายละเอยดเทาทรวบรวมได อพ เดทเพมเตมเปนระยะ ซงรายละเอยดเหลานจะยงไมละเอยดพอทจะน าเสนอออกสอหลก ซงการท างานในขนตอนนจะท า แบบ Real-time หรอ ณ เวลาทมขอมลใหมเขามา เพอใหผรบสารตดตาม ไดตอเนอง และเกบรวบรวมขอมลเพมจากการตอบโตของผรบสาร สามารถใชเครองมอ Blog ท างานในขนตอนนได

3. Article / Package (รายงานขาว) ระหวางการท าหนาทในมตเรว และลกของสอออนไลนตอการรายงานขาวการเผยแพรขาวผานสอด งเดมอยางหนงสอพมพวทยและโทรทศนในกระบวนการนการบรรณาธการขาว หรอการตดสนใจของกองบรรณาธการในการคดเลอกขาวและ ขอมลทจะน าเสนอผลตเปน“รายงานขาวหรอสกปขาว” (Package) โดยมคณคาของการผลตทมาก ขนและมความสมบรณของเนอหาตามประเดนทตองการน าเสนอ

4. Context (เพมเตมขอมล) เปนการใหขอมลเพมเตม ขอมลสนบสนน ขอมลตอยอดท เกยวของกบขาวนน โดยอาศยธรรมชาตของสอออนไลนในการเชอมโยงขอมลตางๆ เขามากนดวย Hyperlink ซงท าใหการคนควาขอมลเกยวกบขาวหนงกวางและครอบคลมหลายประเดนมากขน

5. Analysis / Reflection ขนตอนการวเคราะหและสะทอนมมมองเกยวกบขาวเปนการ รวบรวมปฏกรยาตอบรบความเหนแบบทนทวงทจากแหลงตางๆ ในชมชนบลอกโดยทวไป หรอ จาก Blog หรอ Forum ของนกขาว/ ส านกขาวเอง โดยรวบรวมจากทงผทไดรบขอมลและผไดรบผลกระทบ น าไปสการอภปรายมมมองทแตกตาง

6. Interactivity การมปฏสมพนธซงเปนการสอสารแบบสองทาง ครอบคลมเรองการ แลกเปลยนความเหน การแบงปนขอมลการสรางชองทางความรวมมอในการรวมกนรายงานขาว หรอหาขอมลขาวระหวางผสอขาวและผรบสาร

7. Customisation การสรางเครองมอใหผรบสารเลอกรบขอมลไดตามตองการ ทงรปแบบของเนอหา วธการรบสาร และเวลาในการรบสารการเชอมโยงขอมลทเกยวของ แนะน าเนอหาเพอใหคนควาตอเปนตน

Pavlik (1999 อางถงในสกลศร ศรสารคาม , 2554, หนา11) บอกวา เครองมอของ New Media และสออนเทอรเนตสรางความเปลยนแปลงในวงการสอสารมวลชนดงน

24

1. ในการเกบรวบรวมขอมลขาวสารจะท าไดหลากหลายวธมากขน ท าใหการรายงานขาวทส าคญมเนอหาทดขน ถกตองมากขน รอบดานและมาจากหลายมมมองมากขนรวมถงสามารถ ตรวจสอบเหตการณนน หรอระบสงทเกดขนไดเรว

2. ในแงของเนอหาขาว (Content) สอใหมท าใหเนอหาขาวมอยท วไป การเลอกรบสาร การมปฏสมพนธและมลตมเดยเปนเรองส าคญ ในการผลตเนอหาขาว สงผลใหขาวทน าเสนอมความหลากหลาย มมมมอง ความลก และเขาใจไดงายมากขน แตสงทตองระวงในการใชสอออนไลนคอการตรวจสอบขอเทจจรงและปญหาในเรองความเรวทอาจท าใหเกดขอผดพลาดในการรายงานขาว

3. การเปลยนแปลงการท างานของหองขาว หรอกองบรรณาธการ Online News ทมา จากองคกรขาวทเรมตน จากการท าขาวออนไลนเลยจะมความยดหยนในการปรบองคกรมากกวา การทสอดงเดมปรบองคกรรบสอใหมยกตวอยาง TheStreet.com ซงเปนเวบไซตขาวออนไลนท รายงานเกยวกบ เศรษฐกจ การเงน การลงทน และหนจาก Wall Street ม รปแบบของกอง บรรณาธการขาวททา งานคลองตวมระดบขนตอนของการท างานนอยกวาสอด งเดมมการรวมขอมลการท างานไวทศนยกลางแตกมการบรณาการ (Integrated) การท างานมากกวา มการสอสารทด ระหวางหนวยงานภายในองคกรและระหวางผสอขาวสงผลใหเวบไซต TheStreet.com สามารถผลต ขาวทมความสรางสรรคมประเดนมมมองใหมๆ ทนาสนใจ และมการรายงานอยางตอเนองและ สามารถรายงานการเปลยนแปลงของหนนาทตอนาทไดอยางแมนย าหนกแนนนอกจากนนการ เปลยนแปลงลกษณะการท างานของหองขาวหรอกองบรรณาธการอกประการคอ จะมนกขาวทเปน Freelance หรอ Stringers มากขน เพอท างานในพนทหางไกลออกไป แลวสงขาวเขามาใหโตะขาว การสามารถรายงานขาวไดจากทกทท าใหคาใชจายของกองบรรณาธการลดลงแตนกขาวมความ คลองตวในการท างานมากขนจากการศกษา A New Model for News (2008) โดยส านกขาว AP (AssociatedPress) เกยวกบโครงสรางการบรโภคขาวของกลมวยรนถงวยผใหญตอการเปลยนแปลง รปแบบของขาวการการบรโภคขาวในยคสอดจทลไดขอเสนอแนะเกยวกบรปแบบ (Model) กระบวนการขาวและบรโภคขาว

ชองทางและแพลตฟอรมทท าใหการสอสาร สงตอขอมลท าไดอยางรวดเรวสงผลตอการสรางรปแบบ (Model) ของขาวทอยบนพนฐานของความเรวในการเผยแพรเพอตอบสนองความ ตองการบรโภคขาวอยางสงผลใหเนอขาวสวนใหญทสงออกมาเปนเรองของขอเทจจรงและการ อพเดทขาวสาร (Headlines, Breaking) เปนสงทผบรโภคขาวไดรบจ านวนมากอยางตอเนองอยางไรกตามเมอพจารณาถงสวนของความลกของเนอหาเชน ขอมลเบองหลงขาว หรอการตอยอดประเดน พฒนาเรองของขาวสมมมองอนๆ ผบรโภคขาวสารบอกวาไดรบเนอหาลกษณะนนอยกวา สะทอน

25

ใหเหนวาความเรวของเทคโนโลยท าใหการท าขาวยงตองแขงกนในเรองขาวเรว แตผสอขาวและ องคกรขาวยงไมสามารถตอบสนองความตองการเรองของความลกของเนอหาขาวได

AP อธบายวาการรายงานขาวในปจจบนเปนเรองของการ “รายงานสงทก าลงเกดขน” ไมใชรายงานวาอะไรเกดขนไปแลว การเปลยนแปลงกระบวนการสอขาว ของส านกขาว AP จากเดมการรายงานขาวโดยผสอขาวเพยง 1 ขาวผานกระบวนการบรรณาธการ ขาวและเผยแพรสผรบสาร 1 รายงาน เปลยนเปนผรบสารไดรบขอมลขาวสารอยางตอเนอง มขาวทหลากหลายมากกวาเพยง 1 เรอง 1 มมมอง โดยเกดจากการพฒนาประเดนและขอมลในระหวาง กระบวนการรายงานขาว

การเปลยนแปลงกระบวนการสอขาวการปรบตวจะเกดขนในสวนของกระบวนการ รวบรวมขาวการรายงานขาว ชองทางและรปแบบในการเผยแพรขาว ตลอดจนการค านงถงการ สอสารสองทางการดงการมสวนรวมและสรางความสมพนธกบผรบสารโดยขาวจะถกน าเสนอใน 2 มตคอความเรวทนตอเหตการณ ณ เวลาทสถานการณเกดขนหรอมขอมลพฒนา การอพเดทใหมๆ และมตความลก การใหขอมลทมากกวาการรายงานสงทเกดขนประกอบดวยเบองหลงขาว วเคราะหขาวและการตอยอดประเดนขาว

2.5.2 แนวคดเกยวกบกระบวนการรวบรวมขอมลข าวสารและการรายงานขาว(NewsGathering and News Reporting Method) จากลกษณะของสอออนไลนและกระบวนการสอขาวทมการสอสารแบบสองทาง ระหวางส านกขาวกบผอานมากขน ท าใหเกดการแลกเปลยนขอมล การมสวนรวมจากประชาชนทวไปเปนผลท าใหเกดรปแบบของกระบวนการหาขาวหรอรวบรวมขอมลขาวสารแบบใหมๆ รวมถงวธการรายงานขาวทมรปแบบของการมสวนรวมแตกตางจากกระบวนการสอขาวแบบเดมทผสอขาวหรอส านกขาวเปนเพยงผสงขาวสารไปยงผรบสารและผรบสารกรอรบและอานขอมลนนเพยงอยางเดยว

Briggs (2007 อางถงในสกลศร ศรสารคาม, 2554, หนา 17) อธบายการรายงานขาวยค 2.0 วาเปนการรายงานขาวทท าอยางตอเนองตลอดกระบวนการท าขาว ไมใชรอใหท ารายงานเสรจแลว คอยเผยแพรการรายงานขาวระหวางขนตอนกระบวนการท าขาวท าใหเกดการแลกเปลยนขอมล ระหวางผสอขาวและคนอานและเปดโอกาสใหผอานสามารถมสวนรวมชวยเหลอในกระบวนการ สอขาวไดเรยกโมเดลการรายงานขาวนวา Distributed, collaborative or open-source reporting โดย เมอมเหตการณเกดขนผสอขาวจะรายงานและเปดโอกาสใหผอานสงขอมลตางๆ เขามาเพอประมวล ตอยอดประเดนและใชเปนขอมลสวนหนงของการเจาะขาวและน ามารายงาน สามารถใชไดทงการหาขอมลการหาแหลงขาวและการตรวจสอบขอเทจจรง

Paul Bradshaw (2007 อางถงในสกลศร ศรสารคาม , 2554, หนา 17) อธบาย Distributed Journalism วาเปนการท างานรวมกบชมชน (Community) ดวยการใชเครองมอของสอออนไลนท

26

เปดชองใหเกดการสรางความสมพนธมปฏสมพนธและแลกเปลยนขอมลดงน นนกขาวจงจ าเปนตองเขาใจ “ชมชน” ทสรางขนมา ทตดตามผสอขาวอยและชมชนออนไลนอนๆ บนโลก อนเทอรเนตรวมถงชมชนทเกยวของกบ เรองนน ซงบางครงผสอขาวอาจไดประเดนขาวจากขอมล ท ชมชนใหมากเปนไดผรบสารอาจกลายเปนแหลงขาวหรอผใหขอมลขาวได (Contributor) ซงชวย ใหกระบวนการสอขาวสามารถมความซบซอนของมตความคดและมมมองตอประเดนขาวท หลากหลายแตกตางมากขน

Miel and Faris (2008 อางถงในสกลศร ศรสารคาม , 2554, หนา 17) บอกวาสอดจทลท เชอมโยงตอกน เปนระบบเครอขายของสอใหมท าใหสามารถเผยแพรเนอหาไดในวงกวางทวโลก โดยใชตนทนทนอยกวาสงพมพวทยและโทรทศน เชนเดยวกบ Pavlik (1999 อางถงในสกลศร ศรสารคาม, 2554, หนา 17) บอกวาเครองมอของสอใหมท าใหสามารถเลอกรบสารไดมปฏสมพนธ สรางมลตมเดยไดชวยใหกระบวนการสอขาวสามารถท าไดในมตลกมากขน แตตองระวงเรองการ ตดสนใจบนพนฐานของจรยธรรมสอทอาจถกบดเบอนไดในบางเรอง

Mitchelstein and Boczkowski (200 อางถงในสกลศร ศรสารคาม, 2554, หนา17) บอกวา เครองมอบนโลกออนไลน ท าใหนกขาวตองท างานหลายๆ อยาง (Multiple tasks) มากขน และตองผสมผสานเครองมอในการรวบรวมขาว (Newsgathering) และเทคนคในการเลาเรอง (Story-telling technique) ผานสอและชองทางตางๆ ใหไดอยางเหมาะสม ธรรมชาตของต าแหนงหนาทของบคคลทเกยวของกบงานขาว เปนอกสงหนงทเปลยนไปจากเดมทแตละคนไมวาจะเปนผสอขาว ชางภาพ บรรณาธการฯลฯ จะมหนาทเฉพาะของตนเองกลายเปนทกคนตองสามารถท าทกอยางไดดวยตวเองหรอทเรยกวา Multi- 31 skill journalist (Alejando, 2010 อางถงในสกลศร ศรสารคาม,2554, หนา18) ในขณะเดยวกน กระบวนการรวบรวบขอมลเพอท าขาวกมวธการ รปแบบ และมธรรมชาตทเปลยนไปหรอเพมเตม ศกยภาพจากการใชสอสงคมในหลายประเดน ดงน

สอสงคมเปนเครองมอหรอชองทางในการไดมาซงเทคนคหรอประเดนน าไปสขาวของ ผสอขาว สามารถชวยเรองการเขาถงแหลงขาว ผสอขาวตองมบทบาทในการคดกรองขาวสารขอมลดวยตวเองมากขน จากเดมทสามารถใหกองบรรณาธการเปนคนตรวจสอบไดแตในเมอผสอขาวสามารถรายงานขาวไดทนท ผานสอสงคมโดยไมตองผานกระบวนการบรรณาธการขาว ผสอขาวตองท าหนาท “คดกรอง” (Filter) ดวยตวเองเพอตรวจสอบขอเทจจรง อยางไรกตามจากเทคโนโลยการสอสารทมการหลอมรวม (Convergence) การขามสอผานสอออนไลนและสอสงคมท าใหการเปลยนแปลงรปแบบของความสมพนธระหวางผสอขาว และผรบสารทชดเจนมากขนดวย

2.5.3 แนวคดเกยวกบบทบาทนายทวารขาวสาร (Gate Keeper) และการก าหนดวาระขาวสาร (Agenda Setting) การตดสนใจตอการรายงานขาว (Journalists’Decision-Making) จากการ

27

ทนกสอสารมวลชนมหนาทเลอกสรร ตกแตง เรองราวหรอเหตการณตางๆ ท เกดขนกอนทจะเสนอไปยงผรบสาร ซงลกษณะหนาทเชนนคลายกบวาท าหนาทเปน “ผเฝาประตขาวสาร” (Gate Keeper)หรอบางแหงกเรยกกนวานายทวารขาวสาร หรอผปดและเปดประตสารซง การจะเรยกเชนใดนนความหมายกคงไมพนผทคอยกลนกรองขาวสารเพอทจะสงผานสอมวลชนไปยงผรบสารนนเอง มนกคดทางสอสารมวลชนจ านวนมากใหความหมายความวา Gate Keeper ไว ดงน

Schramm กลาววา Gate Keeper เปนผมสทธในการเปดและปดประตสารตางๆ ทมมาถง gatekeeper ซงการสอสารในสงคมทกวนน Gate Keeper กยงคงมบทบาทอยางส าคญมาก ท งนเพราะ Gate keeper เหลานไดแก นกขาว บรรณาธการขาว หวหนาฝายขาวตางๆ ไมวาจะเปนขาวเศรษฐกจ การเมอง สงคม หรอวฒนธรรม ผเขยน ผพมพนกวจารณ หวหนาหนวยงานดานสอสาร ผจดการโฆษณา ประธาน คร และพอแม เปนตน หนาทของ Gate Keeper ไมเพยงแตเลอกหรอปฏเสธสารตาง ๆ ทเขามาเทานน Gate Keeper ยงท าหนาทจดสารนนๆ ใหอยรปทเขาตองการตลอดจนกระทงก าหนดการน าเสนอขาวสารระยะเวลาทหนวงเหนยวขาวสารน น ไววาจะเสนอในชวงเวลาใดหรอเสนอสารทงหมดซ ากน หรอเลอกเสนอเพยงบางสวนเทานน Gate Keeper ผซงควบคมการไหลของขาวสารทงในระดบชาตและระดบทองถนกม นกขาว บรรณาธการขาวผจดการโฆษณาของทงหนงสอพมพทองถนและหนงสอพมพแหงชาต และเครอสถานโทรทศนตลอดจนส านกขาว อยางไรกตาม กรณทนกขาวไดรบมอบหมายจากบรรณาธการขาวใหไปหาขาว นกขาว ผ นนกจะท าหนาทเหมอนกบผเฝาประตหรอผปดเปดประตสารเชนกน คอจะเปนคนตดสนใจใน เบองตนวาจะเขยนขอเทจจรงในเรองของขาวทตนหามาอยางไรการทนกขาว และบรรณาธการขาว จะตดสนใจเลอกขาวอยางไรนน ขนอยกบปจจยตอไปน

1. หลกทยดถอในการบรหาร 2. การมองโลกของความจรงและนสยของคน โดยมองวาผอานตองการอะไรและมความ

ปรารถนาอยางไร 3. คานยม ซงยดถอโดยกองบรรณาธการทมความเชยวชาญในวชาชพ มมาตรฐาน ทางดาน

ความยตธรรม และเปนทยอมรบในวงวชาชพ คอเขาจะเปนผตดสนวาอะไรทผอานในหม คณะของเขาควรจะไดร

4. การประเมนคาของขาวสาร โดยการแขงขนของสอ 5. คานยมสวนตว และนสยแปลกๆ ของบรรณาธการเชน ถาบรรณาธการกลวหรอไมชอบ

อะไรบางอยาง เขาจะไมอนญาตใหสงทเขาไมชอบปรากฏอยในขาว หรอตพมพบนหนงสอพมพในขณะทเขาเปนบรรณาธการอย

28

นอกจากปจจยทง 5 แลวยงมสงซงเกยวของกบการตดสนใจของบรรณาธการอก เชน ปจจยเรองเวลาและเนอทการเสนอขาวสาร เชนนกขาวทหาขาวมาไดแลวรายงานขาวเขาสหนวยงานของตนกจะมคนอนๆ คอพวก Rewriter เปนผเฝาประตอกตอหนงพวกนจะท าหนาทตบแตงขาวจะโดยการตดทอนยอหนาตดบางประโยคบางค าของขาวหรออาจจะไมแกไขตนฉบบขาวท นกขาวคนนน สงมาเลยกไดแลวกสงขาวนนออกไปตพมพหรอออกอากาศแตบางครงเมอสงขาวไปแลวไมไดตพมพกมทงนเพราะเนอทในหนาหนงสอพมพไมพอหรอเวลาในการกระจายเสยงมไมพออาจจะเปนเพราะผจดการฝายโฆษณารบโฆษณาเขมามากจนท าใหเนอทและเวลาในการเสนอขาวไมพอตวผจดการฝายโฆษณานกถอวาท าหนาทเปน Gate Keeper เชนกน

นอกจากนจากการศกษาของ AFP (2010) ทามกลางการไหลของขาวสารทรวดเรวซงเปนผลมาจากสออนเทอรเนตและเครองมอสอสงคม แมผบรโภคขาวจะไดรบขาวสารจากหลากหลายแหลงไดอยางรวดเรว แตผบรโภคขาวยงใหความส าคญกบขาวทมาจากสานกขาวใน เรองมาตรฐานดานการบรรณาธการขาว(Editorial decision) และความนาเชอถอจากการตรวจสอบ ขอมลขอเทจ จรง (Reliability) มากกวาความเรว โดยความคาดหวงของผรบสารตอบทบาทดาน การบรรณาธกรขาว (Editorial) คอการไดรบขอมลแบบรยลไทม (Real-time) คขนานกบความนาเชอถอและการวเคราะหขาวสารเชงลก (In-depth Analysis) Miel and Faris (2008) อธบายวา ลกษณะการสอสารรปแบบใหมทเกดขนจากสอออนไลนและสอสงคมนนท าใหบทบาทของบรรณาธการเปลยนไป 2.4 แนวปฏบตเรองการน าเสนอการถายทอดสดเหตการณขาวทางเครอขายสอสงคมออนไลน

สอสงคมออนไลน (Social Media) เปนสอทประกอบดวยคณลกษณะ 3 ประการดงน (Siapera, 2012 อางถงใน ฐตนน คอมมอน, 2556, หนา 7)

1. เปนสอทท าใหผใชสามารถสรางขอมล ดาวนโหลดและแบงปนขอมลระหวางกน 2. เปนสอทท าใหผใชสามารถเผยแพรขอมลและโพรไฟลของตนเองได 3. เปนสอทท าใหผใชสามารถเชอมตอสอสารกบผใชอนๆได คณลกษณะของสอสงคมออนไลน (Social Media) (Rogers, อางถงใน กาญจนา แกว

เทพ, 2541: 121-124) กลาววา คณลกษณะส าคญของสอแบบใหม (New Media) ทง 3 ประการ คอ 1. ลกษณะการตอบโตของสอ 2. ลกษณะความเปนปจเจกชน 3. ลกษณะการสอสารทสามารถแบงแยกกนเปนสวนๆ ไดวา จะมความหมายท

เปลยนแปลงไปในสงคมทเรยกวา สงคมขาวสาร

29

แนวคดสอยคดจทลของ ชวรงค ลมปปทมปาณ (2560) ทวาผปฏบตงานสอทกระดบ กตองดนรนปรบตวใหสอดคลองกบภมทศนสอทเปลยนแปลงไป ทงทเปนไปเพอรกษาองคกรใหอยรอด และการสรางตวตนในโลกออนไลนเพอสรางชองทางใหมๆ ในการสอสารกบผบรโภคสอรนใหมทไมเสพสอในรปแบบเดมๆ การปรบตวของคนท างานสอเรมตงแตระดบนกขาวทปจจบนจะตองมทกษะและความสามารถหลายๆ อยางพรอมๆ กน เพอใหสามารถน าเสนอขาวสารในหลายๆ ชองทาง หรอ Platforms ขององคกรสอทตนสงกด เชน การเขยนขาวเพอหนงสอพมพและเวบไซต พรอมๆ ไปกบการถายภาพนงและภาพเคลอนไหวโดยใชอปกรณทมเพยงสมารทโฟนรนใหม ทมประสทธภาพในการถายภาพไมดอยกวากลองระดบมออาชพ เมอถายเหตการณขาวเปนภาพเคลอนไหวมาแลว นกขาวตองมทกษะในการตดตอและเขยนสครปตขาวเพอตอบโจทยการน าเสนอ ในรปแบบของการรายงานดวยเสยงและภาพเคลอนไหว ท งน ยงไมนบรวมถงการทนกขาวตองมทกษะในการใชสอสงคมออนไลนเปนเครองมอในการหาขอมลขาว ตดตอแหลงขาว และรายงานสดผานชองทาง ตางๆ เพอใหผชม ผอานสามารถตดตามบรรยากาศในสนามขาวอยางใกลชด กอนจะใชสอสงคมออนไลนในการเชญชวนผอานผชมไปตดตามงานขาวในชองทางตางๆ ทขาวชนนนจะน าเสนออกดวย คนขาวในระดบกลาง รวมทงผประกาศขาวทใชสอสงคมออนไลนจนมผตดตามเปนจ านวนมากในระดบหนง กสามารถทจะใชชองทางการรายงานสด โดยเฉพาะชองทางเฟซบกไลฟในการรายงานขาวนอกเวลาขาวปกต หรอรายงานขาวในรายละเอยดทมากขน นอกเหนอจากทน าเสนอออกอากาศในเวลาปกต ขณะทคนขาวระดบกลางทคร าหวอดในสนามขาวจนมแหลงขาวจ านวนมากและสามารถหาขอมลเชงลกไดมากกวานกขาวรนใหม กสามารถน าเอาขอมลเชงลกทมอยมาวเคราะหแบบสดๆ ใหผบรโภคสอรนใหมบนโลกสอสงคมออนไลนไดตดตามและเขาใจถงเบองหนาและเบองหลงของสถานการณขาวสารทเกดขนในชวงนนๆ

สมาคมผ ผลตขาวออนไลน ออกแนวปฏบตเรอง “การน าเสนอการถายทอดสดเหตการณขาวทางเครอขายสอสงคมออนไลน” เพอใหการถายทอดสดดงกลาวมมาตรฐานและถกตองตามจรยธรรมสอ (กนกพร ประสทธผล, 2560)

ดวยขณะนสอสงคมออนไลน (Social Media) ไดเขามามบทบาทในชวตประจ าวนของผใชบรการเปนอยางมาก โดยไดพฒนารปแบบการใหบรการใหมความหลากหลาย และตอบสนองความตองการของผใชบรการมากยงขน ซงบรการหนงทไดรบการพฒนาและไดรบความนยมคอ การเปดใหผใชบรการน าเขาขอมลในรปแบบของภาพและเสยงสงผานทางอนเทอรเนตในรปแบบการถายทอดสด (Real Time Streaming) ทผานมาองคกรขาวหลายแหงไดใชชองทางดงกลาวถายทอดสดเหตการณตาง ๆ เพอน าเสนอแกผรบชมขาวหรอผใชบรการสอสงคมออนไลน โดยบาง

30

เหตการณทน าเสนอมลกษณะทหมนเหมตอการละเมดจรยธรรมของสอมวลชนเปนเหตใหสอมวลชนทงหลายถกวพากษวจารณถงความไมเหมาะสมของการกระท าดงกลาว

ดวยเหตนสมาคมผ ผลตขาวออนไลน โดยค าแนะน าของคณะกรรมการควบคมจรยธรรมของสมาคมฯ จงไดจดท าแนวปฏบตฉบบนขน เพอก าหนดแนวทางการน าเสนอการถายทอดสดเหตการณใหมความชดเจนและถกตองตามหลกจรยธรรมสอมวลชนและเพอใหการน าเสนอการถายทอดสดเหตการณตางๆ มมาตรฐานอยางเดยวกน

บดน คณะกรรมการควบคมจรยธรรมไดจดท าแนวปฏบตเรอง “การน าเสนอการถายทอดสดเหตการณขาวทางเครอขายสอสงคมออนไลน” แลวเสรจ และไดรบความเหนชอบจากองคกรสมาชกท งมวลแลว จงให มการประกาศใชต งแตวนท 12 มกราคม 2560 เปนตนไป ดงตอไปน

ขอ 1. แนวปฏบตฉบบนเรยกวา “แนวปฏบตเรอง การน าเสนอการถายทอดสดเหตการณขาวทางเครอขายสงคมออนไลน”

ขอ 2. แนวปฏบตฉบบนใหใชบงคบนบตงแตวนประกาศเปนตนไป สวนท 1

ค านยาม ขอ 3. ในแนวปฏบตน “การถายทอดสด (Real Time Streaming)” หมายถง การเผยแพรภาพและกระจายเสยง

โดยสมาชกสมาคมผผลตขาวออนไลนหรอผประกอบวชาชพในสงกดสมาคมผผลตขาวออนไลน ในขณะทก าลงเกดเหตการณขน

“การท าอตวนบาตกรรม” หมายถง การฆาตวตาย รวมถงเหตการณทเกดขนกอนและหลงการฆาตวตาย

“การแสดงออกทกอใหเกดความเกลยดชง” หมายถง การใชค าพดหรอการแสดงออกทางความหมายใดๆ ทมวตถประสงคเพอโจมตกลมบคคลหรอปจเจกบคคล โดยมงไปทฐานของอตลกษณซงอาจจะตดตวมาตงแตเดม หรอเกดขนภายหลงกได เชน เชอชาต ศาสนา อดมการณทางการเมอง อาชพ หรอลกษณะอนทสามารถท าใหถกแบงแยกได การแสดงความเกลยดชงทปรากฏอาจเปนการเหยยดหยามศกดศร หรอลดทอนคณคาความเปนมนษย หรอยยงสงเสรมใหเกดความเกลยดชง ตลอดจนการสงเสรมใหเกดความรนแรง

“ผประกอบวชาชพในสงกดสมาชก” หมายถง ลกจางหรอพนกงานของสมาชก ซงรวมถงแตไมจ ากดเพยงลกจางหรอพนกงานของสมาชก สวนท 2

31

แนวปฏบตเกยวกบการถายทอดสด ขอ 4. การถายทอดสดเหตการณขาวทางเครอขายสงคมออนไลน สมาชกและผ

ประกอบวชาชพในสงกดสมาชกพงหลกเลยงกรณ ดงตอไปน (1) การถายทอดสดการท าทขดตอความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชน

เชนเหตการณทมลกษณะเปนภาพอจาด ขอความ รปภาพทสอไปในทางลามกอนาจาร (2) การถายทอดสดภาพเหตการณ ทมพฤตกรรมแสดงออกถงความรนแรง การ

ฆาตกรรมและการท าอตวนบาตกรรม รวมถงเนอหาในเชงลบทเกยวของกบเดก เยาวชน ความรนแรงในครอบครว

(3) การถายทอดสดภาพเหตการณทละเมดสทธเสรภาพ ขอมลสวนบคคล ศกดศรความเปนมนษย ความแตกตางและความหลากหลายดานเชอชาต ศาสนา และวฒนธรรม

(4) การถายทอดสดการแสดงออกทกอใหเกดความเกลยดชง ยยงใหผอนเกดความขดแยงซงกนและกน วากลาวใหรายผอน หรอค าพดทกอใหเกดความเสยหายตอศลธรรมอนดและสงคม อนไมเขาลกษณะเปนการแสดงความคดเหนหรอขอความโดยสจรตทประชาชนพงกระท า

(5) การถายทอดสดทมลกษณะเปนการเผยแพรขอความและเนอหาทเปนการโฆษณาชวนเชอและหลอกลวงประชาชน

(6) การถายทอดสดภาพเหตการณทเขาขายการกระท าความผดฐานละเมดลขสทธ รวมทง ทรพยสนทางปญญาอนๆ

(7) การถายทอดสดภาพเหตการณทขดตอกฎหมายและ/หรอหลกเกณฑทเกยวของ รวมถงภาพเหตการณทขดตอจรยธรรมของสอมวลชน

ขอ 5. ภายใตหลกเกณฑตามขอ 4. ใหสมาชกและผประกอบวชาชพในสงกดสมาชกยดถอและปฏบตตามหลกเกณฑดงตอไปน

(1) การถายทอดสดงานประชมหรอสมมนา กอนการเรมด าเนนการถายทอดสด สมาชกและผประกอบวชาชพในสงกดสมาชกตอง

ขออนญาตการถายทอดสดจากผจดงาน พรอมท งขอใหผจดงานแจงใหทประชมหรอสมมนา ตลอดจนผเขารวมประชมหรอสมมนาทราบกอนวาจะมการถายทอดสดงานประชมหรอสมมนาดงกลาว

(2) การสมภาษณแหลงขาว กอนการเรมด าเนนการถายทอดสด สมาชกและผประกอบวชาชพสอมวลชนในสงกด

สมาชกตองขออนญาตแหลงขาวและผรวมสมภาษณวาจะมการถายทอดสดการสมภาษณ

32

ขอ 6. การไมปฏบตตามแนวปฏบตฉบบน อาจน าไปสการพนสมาชกภาพของสมาชก ตามความแหงขอบงคบสมาคมผผลตขาวออนไลน 2.5 งานวจยทเกยวของ

วยะดา ไทยเกด (2558) ศกษาเรองลกษณะการยอมรบนวตกรรมทมอทธพลตอการตดสนใจจองทพกออนไลน ความพงพอใจของผใชบรการ และความจงรกภกดของผใชบรการจองทพกออนไลนในกรงเทพมหานครและปรมณฑล ผลการวจยยงพบวา (1) ลกษณะการยอมรบนวตกรรม ไดแก ดานคณลกษณะประโยชนเชงเปรยบเทยบ ดานคณลกษณะทเขากนได ดานคณลกษณะสามารถทดลองใชได และดานคณลกษณะสามารถสงเกตได มอทธพลทางบวกตอการตดสนใจจองทพกออนไลนและความพงพอใจของผใชบรการจองทพกออนไลน (2) การตดสนใจจองทพกออนไลนมอทธพลทางบวกตอความพงพอใจของผใชบรการจองทพกออนไลนและความจงรกภกดของผใชบรการจองทพกออนไลน (3) ความพงพอใจของผใชบรการจองทพกออนไลนมอทธพลทางบวกตอความจงรกภกดของผใชบรการจองทพกออนไลน

วรพน งามไกวล (2557) ศกษาเรอง ปจจยทมอทธพลตอการยอมรบนวตกรรมหนงสออเลคทรอนคสของผ บรโภคชาวไทย การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาปจจยลกษณะประชากรศาสตรของผเคยใชหรอรจกหนงสออเลคทรอนคสทมอทธพลตอการยอมรบนวตกรรมหนงสออเลคทรอนคสและเพอศกษาองคประกอบของการรบรทมอทธพลตอการยอมรบนวตกรรมหนงสออเลคทรอนคส โดยใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล กลมตวอยางจ านวน 322 คน ดวยวธการสมตวอยางแบบสะดวก (Convenience Sampling) ผลจากการศกษาวจยพบวาผตอบแบบสอบถามสวนใหญเปนเพศหญง มระดบอายอยท 20-29 ป ระดบการศกษาในระดบปรญญาโทหรอเทยบเทา เปนนกเรยน นกศกษา มรายไดนอยกวาหรอเทากบ 10,000 บาท สวนใหญเคยใชงานหนงสออเลคทรอนคสมากอน โดยใชงานเวลาอยทบาน มระยะเวลาในการใชงานอยท 2-3 ชวโมงตอวน จากการวดระดบการรบรหนงสออเลคทรอนคส โดยรวมพบวาอยในระดบมาก และการวดระดบการยอมรบนวตกรรมหนงสออเลคทรอนคส โดยรวมอยในระดบทมากเชนกน ผลของการทดสอบสมมตฐานพบวาปจจยลกษณะประชากรศาสตรมผลตอการยอมรบนวตกรรมหนงสออเลคทรอนคส และองคประกอบการรบรมผลตอการยอมรบนวตกรรมหนงสออเลคทรอนคสอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

บษด พนมภ (2556) ศกษาเรอง การปรบตวของคนขาวในยคออนไลน : ศกษาเฉพาะกรณ หนงสอพมพบานเมอง งานวจยน ศกษาเฉพาะกรณหนงสอพมพบานเมอง ซงเปนการศกษาในเชงคณภาพขององคกรขาว ปญหาทเกดจากการเขามาของสอออนไลนและผลกระทบทท าให

33

หนงสอพมพบานเมองตองปรบตว ตลอดจนการเตรยมรบมอการปรบตวของผบรหาร บรรณาธการ และผสอขาวหนงสอพมพบานเมอง รวมถงเขาใจบทบาทการท าหนาทสอมวลชนในการน าเสนอขาวในยคทสอออนไลนทเปดกวางใหกบบคคลทวไปรายงานขาวสาร ทราบถงปญหาทเกดจากการปรบตว และแนวทางแกไข ซงสามารถน าผลการวจยมาเปนขอเสนอแนะในการท างานวจยในครงน โดยเปรยบเทยบความเหมอนและความแตกตางกนระหวางองคกรสอ เนองจากเปนองคกรสอเชนเดยวกน โดยน าปญหาทเกดขนจากสอสงพมพ มาปรบใชกบสอยคออนไลนซงเปนยคทอ านวยความสะดวกใหผบรโภคในการเลอกรบขอมลขาวสารและการเขาถงขาวสารในเวลาทรวดเรวขณะเดยวกนกเปดโอกาสใหผบรโภคสามารถตอบสนองตอขอมลขาวสารไดอยางรวดเรวและวงกวางมากขน ซงคนท างานดานขาวตองมการเตรยมพรอมรบมอสอใหมๆ ทเกดขนอยตลอดเวลา และน างานวจยนมาใชเปนแนวทางในการศกษาในครงนได

เทอดรฐ แววศกด (2554) ศกษาเรองการยอมรบนวตกรรมทมอทธพลตอพฤตกรรมการซอแอพพลเคชนส าหรบสมารทโฟนของผบรโภคในเขตกรงเทพมหานคร ซงกลมตวอยางทใชในการวจยครงน คอ ผบรโภคทซอแอพพลเคชนส าหรบสมารทโฟนในเขตกรงเทพมหานคร จ านวนทงสน 400 คน โดยใชแบบสอบถามเปนเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก คารอยละ คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน สถตทใชในการทดสอบสมมตฐาน คอ การวเคราะหความแตกตางโดยการหาคา t–Test การวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One–Way ANOVA) และการวเคราะหความสมพนธใชสถตสหสมพนธอยางงายของเพยรสน (Pearson Product Moment Correlation Coefficient) ผลการวจยพบวากลมตวอยางสวนใหญเปนเพศหญง มอายระหวาง 21–30 ป มระดบการศกษาอยในระดบปรญญาตร ประกอบอาชพพนกงานเอกชน/ ลกจาง มรายไดเฉลยตอเดอน 30,001 บาทขนไป และมสถานภาพโสด ผบรโภคทมเพศแตกตางกนมผลตอพฤตกรรมการซอแอพพลเคชนในดานคาใชจายในการซอแอพพลเคชนโดยเฉลยตอเดอนและดานการใชแอพพลเคชนสาหรบสมารทโฟนโดยเฉลยตอวนแตกตางกน ผบรโภคทมอาชพแตกตางกนมผลตอพฤตกรรมการซอแอพพลเคชนในดานคาใชจายในการซอแอพพลเคชนโดยเฉลยตอเดอนและดานการใชแอพพลเคชนสาหรบสมารทโฟนโดยเฉลยตอวนแตกตางกน ผบรโภคทมรายไดเฉลยตอเดอนแตกตางกนมผลตอพฤตกรรมการซอแอพพลเคชนในดานการใชแอพพลเคชนส าหรบสมารทโฟนโดยเฉลยตอวนแตกตางกน ผบรโภคทมสถานภาพการสมรสแตกตางกนมผลตอพฤตกรรมการซอแอพพลเคชนดานคาใชจายในการซอแอพพลเคชนโดยเฉลยตอเดอนและดานการเคยซอแอพพลเคชนส าหรบสมารทโฟนโดยเฉลยตอเดอนแตกตางกน การยอมรบนวตกรรมในดานสอดคลองกบความตองการและการยอมรบนวตกรรมในดานสามารถทดลองการใชได โดยรวมมความสมพนธกบพฤตกรรมการซอแอพพลเคชนดานคาใชจายในการ

34

ซอแอพพลเคชนโดยเฉลยตอเดอน การยอมรบนวตกรรมในดานสอดคลองกบความตองการโดยรวม มความสมพนธกบพฤตกรรมการซอแอพพลเคชนดานการเคยซอแอพพลเคชนส าหรบสมารทโฟนโดยเฉลยตอเดอน การยอมรบนวตกรรมในดานการไดประโยชนมากกวาเดมทเขามาแทนทและการยอมรบนวตกรรมในดานไมมความสลบซบซอนมากนกโดยรวม มความสมพนธกบพฤตกรรมการซอแอพพลเคชนดานการใชแอพพลเคชนส าหรบสมารทโฟนโดยเฉลยตอวน

สกลศร ศรสารคาม (2553 ) ศกษาเรอง สอสงคม (Social Media) กบการเปลยนแปลงกระบวนการสอขาว มวตถประสงคเพอศกษาการใชสอสงคมของผสอขาวในกระบวนการสอขาว สามารถสรปการใชงานสอสงคมของผสอขาว/กองบรรณาธการไดวา มการใชงานในมตของขาวเรวอยางชดเจน โดยเฉพาะการใชงานทวตเตอรเปนเครองมอหลกทมการน ามาใชงานในปจจบน เพราะผสอขาวและบรรณาธการมองเหนประโยชนของการรายงานขาวทนท ทนตอเหตการณ รวมถงการเผยแพรขอมล การโปรโมทผลงาน ดงผอานกลบเขาสสอหลก และการสรางเครอขายซงน าไปสการสรางแบรนดของผสอขาวและบรรณาธการทชดเจนมากขนในกลมผรบสารบนเครอขายสงคมออนไลน ซงสามารถน าผลการวจยมาเปนขอเสนอแนะในการท างานวจยในครงน โดยสอใหมท าใหเนอหาขาวมอยท วไป การเลอกรบสาร การมปฏสมพนธ และมลตมเดยเปนเรองส าคญในการผลตเนอหาขาวสงผลใหขาวทน าเสนอมความหลากหลาย มมมมอง ความลก และเขาใจไดงายมากขน การเปลยนแปลงการท างานของหองขาวหรอกองบรรณาธการ online news ทมาจากองคกรขาวทเรมตนจากการท าขาวออนไลนเลยจะมความยดหยนในการปรบองคกรมากกวาการทสอดงเดมปรบองคกรรบสอใหม

นอกจากน ผลการวจยยงพบวา กลมตวอยางทมสถานภาพทางเศรษฐกจ และสงคม (เพศ อาย ระดบการศกษา และระดบรายได) ทแตกตางกน มความตองการขาวสารจากรายการขาวโทรทศนเปนประจ าทกวนทแตกตางกน กลมตวอยางทมสถานภาพทางเศรษฐกจและสงคมไดแกเพศ และรายไดทแตกตางกน มความเชอถอขาวโทรทศนทไมแตกตางกน สวนกลมตวอยางทมอาย ระดบการศกษาและอาชพแตกตางกน มความเชอถอขาวโทรทศนแตกตางกนและพบวากลมตวอยางทมสถานภาพทางเศรษฐกจและสงคม ไดแก เพศ ระดบการศกษา อาชพ และรายไดแตกตางกน มพฤตกรรมการเปดรบขาวโทรทศนไมแตกตางกน สวนกลมตวอยางทมอายแตกตางกน มพฤตกรรมกรเปดรบขาวโทรทศนแตกตางกน

Gerrard และ Cunningham (2003) ศกษาการแพรกระจายอนเทอรเนตแบงคกงในประเทศสงคโปร โดยแบงกลมผบรโภคเปน 2 กลม คอ ผใชและไมใชบรการ เพอเปรยบเทยบคณสมบตในทฤษฎการแพรกระจายเทคโนโลยของ Roger (2003) โดยศกษาจากปจจยทงหมด 8 ปจจย จากคณสมบต 4 คณสมบต ดงน

35

1. Relative advantage จาก 3 ปจจย ไดแก Social Desirable, Convenience, Economic Benefit

2. Compatibility 3. Complex จาก 2 ปจจย ไดแก Complex, PC Competence 4. Risk จาก 2 ปจจย ไดแก Confidential, Accessibility ผลการศกษาพบวา ทศนคตของกลมผใชบรการตอปจจยความสะดวก (Convenience)

เหมาะกบการด ารงชวตประจ าวน (Compatibility) มากกวา แตมทศนคตตอความซบซอนนอยกวา กลมผไมใชบรการ ส าหรบปจจยอนๆ ไมแตกตางกนระหวาง 2 กลม

Lee, Kwon แ ล ะ Schumann (2005) ศ ก ษ า ห ว ข อ “Segmenting the Non–adopter Category in the Diffusion of Internet Banking” เพอนยามแนวทางทเหมาะสมในการจดแบงกลมผบรโภคเทคโนโลยโดยอางองทฤษฎการแพรกระจายของ Roger (2003) แบบจ าลองการยอมรบเทคโนโลย (TAM) ของ Davis (1989) และทฤษฎอนๆ ทเกยวกบพฤตกรรมความตงใจหรอแรงกระตนการยอมรบเทคโนโลยรวมถงประสบการณการใชเทคโนโลยทเกยวกบธรกรรมการเงน การศกษาของ Lee ไดแบงกลมผบรโภคออกเปน 3 กลม ไดแก กลมผใชบรการ (Adopter) กลมผยงไมใชแตคาดวาจะใช (Prospective Adopter) และกลมผ ทยนกรานวาไมใชบรการ (Persistent Adopter) จากการศกษาพบวา มความแตกตางกนดานพฤตกรรมการใชเทคโนโลยบรการธรกรรมการเงน เชน ATM Phone Banking ทกษะการใชคอมพวเตอร เปนตน พบวา กลมผยงไมใชแตคาดวาจะใชบรการ เปนกลมทใชบรการดงกลาวบอยครงกวากลมผทยนกรานวาไมใชบรการ และค านงถงปจจยความสะดวก มากกวาจงคาดวาเลอกใชอนเทอรเนตแบงคกง แตทงสองกลมไมมความแตกตางกนในการค านงถงความเสยง นนอาจเปนปจจยหลกทท าใหยงไมใชบรการ สรปวา ธนาคารควรท าการศกษากลมลกคาและจดกลมอยางชดเจนเพอวางแผนทางการตลาด ไมควรแบงลกคาเปนกลมผใชและไมใชเพราะในกลมผยงไมใชมความแตกตางของทศนคตตอปจจยตางๆ เชนกน

นงนช จนทร (2549) วจยเรอง การยอมรบนวตกรรมเครอขายเวบไซตพาณชยอเลกทรอนกสของผใชบรการอนเทอรเนตในประเทศไทย พบวา กระบวนการยอมรบของกลมตวอยางอยในระดบขนสนใจ (Interest Stage) ซงเปนขนท 2 ของกระบวนการยอมรบนวตกรรม โดยกลมตวอยางใหการยอมรบเครอขายเวบไซตในเรองการพฒนาสการคาระหวางประเทศ ความสามารถอ านวยความสะดวกในการจดหาผลตภณฑไดทวทกมมโลก และเปนแหลงขอมลทมากมายทวทกมมโลก เรยงตามล าดบจากมากไปนอย โดยการยอมรบเรองระบบความปลอดภยในการท าธรกรรมการเงนผานเวบไซตไดรบการยอมรบนอยทสด

36

จากงานวจยทเกยวของทผวจยไดศกษานน จะเหนวากลมตวอยางทมอายแตกตางกนมพฤตกรรมการเปดรบขาวแตกตางกน ซงอายเปนปจจยทท าใหคนยอมรบนวตกรรมแตกตางกน ในสวนของลกษณะการยอมรบนวตกรรมดานคณลกษณะประโยชนเชงเปรยบเทยบ ดานคณลกษณะทเขากนได ดานคณลกษณะสามารถทดลองใชได และดานคณลกษณะสามารถสงเกตได ยอมมอทธพลตอการตดสนใจยอมรบนวตกรรม เนองจากปญหาทเกดจากการเขามาของสอออนไลนสงผลใหการท างานของสอมวลชนแตละองคกรตองมการปรบตว รวมถงเขาใจบทบาทการท าหนาทในการน าเสนอขาวในยคทสอออนไลนทเปดกวางใหกบบคคลทวไปรายงานขาวสาร การปรบใชกบสอยคออนไลนจงเปนสงทอ านวยความสะดวกใหผบรโภคในการเลอกรบขอมลขาวสารและการเขาถงขาวสารในเวลาทรวดเรว 2.6 กรอบแนวคดของการวจย

-ระดบกลยทธ -ระดบปฏบตการ -โตะทใชเฟซบกไลฟ -โตะทไมใชเฟซบกไลฟ ภาพท 2.1 กรอบแนวคดของการวจย

การยอมรบนวตกรรม

เฟซบกไลฟในการรายงานขาวของบคลากรขาวของ

สปรงนวส

ตวแปรตน ตวแปรตาม

การรบรคณลกษณะของนวตกรรมเฟซบกไลฟ 1) คณลกษณะประโยชนเชงเปรยบเทยบ (Relative Advantage) 2) คณลกษณะทเขากนได (Compatibility) 3) คณลกษณะความยงยากซบซอน (Complexity) 4) คณลกษณะสามารถทดลองใชได (Trainability) 5) คณลกษณะสามารถสงเกตได (Observability) 6) คณลกษณะอนๆ การรบรคณลกษณะของผยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟ 1) คณลกษณะดานเศรษฐกจและสงคม 2) คณลกษณะดานบคลกภาพ 3) คณลกษณะดานพฤตกรรมการสอสาร

บคลากรขาวของสถานโทรทศนดจทลสปรงนวส

บคลากรขาวโตะทใชเฟซบกไลฟของสถานโทรทศนดจทลสปรงนวส

บทท 3 วธด ำเนนกำรวจย

ในการศกษาวจยเรอง การรบรคณลกษณะของผยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวจากมมมองของบคลากรขาวสถานโทรทศนดจทลสปรงนวส มวตถประสงคเพอศกษาเปรยบเทยบการรบรคณลกษณะของนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวจากมมมองของบคลากรสถานโทรทศนดจทลสปรงนวสกลมตาง ๆ และศกษาการรบรคณลกษณะของผยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวของบคลากรขาวสถานโทรทศนดจทลสปรงนวสจากมมมองของโตะขาวทใชเฟซบกไลฟ ผวจยจงไดด าเนนการศกษาและก าหนดวธด าเนนการวจย ดงรายละเอยดตอไปน 3.1 ประเภทของงำนวจย

การศกษาวจยเรอง การรบรคณลกษณะของผยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวจากมมมองของบคลากรขาวสถานโทรทศนดจทลสปรงนวส เปนการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) โดยใชวธการเกบขอมลดวยการสมภาษณเชงลก (In-depth Interview) 3.2 ผใหขอมลส ำคญ (Key Informants) การคดเลอกผใหขอมลส าคญ (Key Informants) ในการวจยน ด าเนนการดวยการคดเลอกแบบเฉพาะเจาะจง (Purposive Sampling) เพอสามารถตอบค าถามตามวตถประสงคของการวจย โดยเลอกจาก 3 กลม ไดแก

1) บคลากรขาวระดบนโยบายผบรหาร ไดแก คณประกต ชมพค า ผอ านวยการอาวโส ฝายนวมเดย เพอใหขอมลในการตอบค าถามการวจยขอ 1 โดยการคดเลอกมเกณฑการคดเลอกผใหสมภาษณ เนองจากมต าแหนงบรหาร ทสามารถก าหนดนโยบายเกยวกบการน าเสนอขาวผานสอออนไลน (ประวตเพมเตมอยทายเลม)

2) บคลากรขาวระดบปฏบตการโตะทมนโยบายใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาว ประกอบดวย โตะขาวอาชญากรรม กฬา และตางประเทศ เพอใหขอมลในการตอบค าถามการวจยขอ 1 และขอ 2 โดยการคดเลอกมเกณฑการคดเลอกผใหสมภาษณบรรณาธการ และนกขาวจากอาย

38

งานในต าแหนงประมาณ 2-3 ป ขนไป และมประสบการณในการใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาว (ประวตเพมเตมอยทายเลม) ไดแก

2.1) บรรณาธการ จ านวน 3 คน 2.1.1) คณยทธพล เป ลยนเพง , บรรณาธการขาวอาชญากรรม , โตะ

อาชญากรรม 2.1.2) คณตลย หอมสคนธ, บรรณาธการขาวกฬา, โตะกฬา 2.1.3) คณธนยชนก จงยศยง , บรรณาธการข าวตางประเทศ, โตะ

ตางประเทศ 2.2) นกขาว จ านวน 3 คน

2.2.1) คณกณศนนท ทองชน, ผสอขาวอาชญากรรม, โตะอาชญากรรม 2.2.2) คณลปการ ชกมล, ผสอขาวกฬา, โตะกฬา 2.2.3) คณทศพล ชยสมฤทธผล, ผสอขาวตางประเทศ, โตะตางประเทศ

3) บคลากรขาวระดบปฏบตการโตะทไมมนโยบายใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาว ประกอบดวย โตะขาวบนเทง ทองถน และเศรษฐกจ โดยการคดเลอกมเกณฑการคดเลอกผใหสมภาษณบรรณาธการ และนกขาวจากอายงานในต าแหนงประมาณ 2-3 ป ขนไปเพอใหขอมลในการตอบค าถามการวจยขอ 1 (ประวตเพมเตมอยทายเลม) ไดแก

3.1) บรรณาธการ จ านวน 3 คน 3.1.1) คณรงโรจน ลยประเสรฐ, บรรณาธการขาวบนเทง, โตะบนเทง 3.1.2) คณนชนาฎ ผาผวด,บรรณาธการขาวทองถน, โตะทองถน 3.1.3) คณนภา ศรประสทธ, บรรณาธการขาวเศรษฐกจ, โตะเศรษฐกจ

3.2) นกขาว จ านวน 3 คน 3.2.1) คณจรนนท พรหมมาตร, ผสอขาวบนเทง, โตะบนเทง 3.2.2) คณกมลวรรณ โกวทองสา, ผสอขาวทองถน, โตะทองถน 3.2.3) คณชยารมย ศวะกล, ผสอขาวเศรษฐกจ, โตะเศรษฐกจ

3.3 เครองมอทใชในกำรวจย เครองมอทใชในการวจยครงนใชแบบสมภาษณแบบกงมโครงสราง (Semi structural Interview) โดยแบบสมภาษณมค าถามทก าหนดไวลวงหนา (ดภาคผนวก 1) แตเมอสมภาษณจะไมเครงครดอาจไมเรยงล าดบค าถามเหมอนกนกบผสมภาษณทกคน และอาจถามนอกเหนอจากค าถามทไดตงไวทงนขนอยกบสภาพการณระหวางการสมภาษณ แตกจะไมเกนขอบเขตความตองการใน

39

การศกษาวจย โดยแบบสมภาษณนผวจ ยไดจากการทบทวน วรรณกรรมทเกยวของ ซงแบบสมภาษณทสรางขนจะแตกตางกนระหวางผใหขอมลทง 3 กลม โดยแบบสมภาษณนนไดเสนอผเชยวชาญตรวจ และมการปรบปรงขอค าถามตามค าแนะน าของผเชยวชาญ 3.4 กำรเกบรวบรวมขอมล

ในการวจยครงนไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมล โดยวธสมภาษณอยางเปนทางการ มการนดหมายลวงหนา โดยเรมสมภาษณระหวาง เดอนมนาคม 2560 ถงเดอนพฤษภาคม 2560 จากนนรวบรวมและจดเกบบทสมภาษณทงหมดทไดมาด าเนนการตามขนตอนการวจยตอไป 3.5 กำรวเครำะหขอมล ขอมลทรวบรวมจากการสมภาษณน นผวจ ยจะน าขอมลทไดไปถอดเทป จากน นท าการศกษาขอมลโดยละเอยด จบใจความหลก จดกลมขอมล หาความเชอมโยงความเหมอนและแตกตางระหวางขอมล วเคราะหโดยใชทฤษฎการยอมรบนวตกรรมเปนหลกในการวเคราะห แลวจงน าเสนอขอคนพบในเชงพรรณนาเพอตอบตามวตถประสงคของการวจย ดงน

3.5.1 คณลกษณะของนวตกรรมเฟซบกไลฟ แยกวเคราะห 5 ดาน คอ คณลกษณะประโยชนเชงเปรยบเทยบ คณลกษณะทเขากนได คณลกษณะความยงยากซบซอน คณลกษณะสามารถทดลองใชได และคณลกษณะสามารถสงเกตได จากนนน ามาวเคราะหเปรยบเทยบวา ผใหขอมลแตละกลมเหนวาคณลกษณะของนวตกรรมเฟซบกไลฟ สงผลใหมการยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวของบคลากรขาวสปรงนวสแตกตางกนหรอไม

3.5.2 คณลกษณะของผยอมรบนวตกรรม วเคราะหวาผใหขอมลส าคญจากกลมโตะทมนโยบายใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาวมองวาคณลกษณะของผยอมรบนวตกรรม ดานเศรษฐกจและสงคม ดานบคลกภาพ ดานพฤตกรรมการสอสาร ของผสอขาวยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวเปนอยางไร

บทท 4 ผลการวจย

การศกษาเรองการรบรคณลกษณะของผยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงาน

ขาวจากมมมองของบคลากรขาวสถานโทรทศนดจทลสปรงนวส มวตถประสงคเพอศกษาเปรยบเทยบการรบรคณลกษณะของนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวจากมมมองของบคลากรสถานโทรทศนดจทลสปรงนวสกลมตาง ๆ และศกษาการรบรคณลกษณะของผยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวของบคลากรขาวสถานโทรทศนดจทลสปรงนวสจากมมมองของโตะขาวทใชเฟซบกไลฟ โดยใชระเบยบวธการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) ดวยวธการสมภาษณเชงลก (In-depth Interview) กบบคลากรขาวของ บรษท สปรงนวส คอรปอเรชน จ ากด ประกอบดวย ผ บรหาร บรรณาธการขาว และผ สอขาว ผลการศกษาตามค าถามวจยมรายละเอยดดงตอไปน

4.1 การรบ รคณ ลกษ ณ ะของนวตกรรม เฟ ซ บ กไลฟ ในการรายงานขาว ของบ คลากรขาวสถานโทรทศนดจทลสปรงนวส บคลากรขาวของสถานโทรทศนดจทลสปรงนวสทเปนผใหขอมลในการศกษาครงนประกอบดวย 1) บคลากรขาวระดบกลยทธ ไดแก ผบรหาร บรรณาธการขาว ซงมทงโตะทยอมรบการใชนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาว คอ โตะขาวอาชญากรรม ขาวกฬา ขาวตางประเทศ และ บรรณาธการขาวโตะทไมไดใชนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาว คอ โตะขาวบนเทง ขาวทองถน ขาวเศรษฐกจ 2) บคลากรขาวระดบปฏบตการ ไดแก นกขาวจากโตะทยอมรบการใชนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวและโตะทไมไดใช ผลการศกษาพบวา การรบรคณลกษณะของนวตกรรมเฟซบกไลฟของบคลากรขาวทง 2 กลม ดงกลาวขางตน มรายละเอยดดงตอไปน 4.1.1 คณลกษณะประโยชนเชงเปรยบเทยบของนวตกรรมเฟซบกไลฟ

เมอเปรยบเทยบกบรายงานขาวทางโทรทศนรปแบบเดมแลว ในมมมองของบคลากรขาวระดบกลยทธทงผบรหาร และบรรณาธการโตะทใชเฟซบกไลฟ มการรบรคณลกษณะประโยชนเชงเปรยบเทยบของนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาว ดงน

41

ผบรหารเหนวา นวตกรรมเฟซบกไลฟนนมประโยชนกวาในการรายงานขาวดวยความรวดเรว สดทนเหตการณ และสามารถสอสารกบผชมท าใหผชมเหมอนไดอยในเหตการณจรง ณ เวลาน น รวมถง ยงชวยใหผชมสามารถมปฏสมพนธสองทางกบผรายงานขาวดวย เชน การสอบถามเหตการณ หรอการแลกเปลยนความคดเหนระหวางไลฟ ในขณะทการรายงานขาวทางโทรทศนมขอจ ากดเรองการออกอากาศตามผงรายการ

การใชเฟซบกไลฟ จะท าใหผ ชมเหมอนไดอยในเหตการณน นจรงๆไดทราบความเคลอนไหวของขาวอยางรวดเรวทนเหตการณปจจบน กอนทเราจะไดทราบจากขาวในแตละชวง ท าใหผชมสามารถพดคยโตตอบขอซกถาม แลกเปลยนความคดเหนกนไดอกดวย แตตองมการวางแผนในการไลฟใหนาสนใจ นาตดตาม...เฟซบกไลฟมความสดแนนอนเปนสงทขาดหายส าหรบทว บางครงทวออกขาวเปนชวง แตขอดของทวมขาวพกเบรก แตทวมขอจ ากด ผงรายการทตองมบางชวงๆ ทส าคญคอโฆษณา หายไปปป เงนหาย แตเฟซบกไลฟ ไมมขอจ ากด ไลฟไดตลอด และทกแงมม. (ประกต ชมพค า, ผอ านวยการอาวโส ฝายนวมเดย, การสอสารสวนบคคล, 16 พฤษภาคม 2560)

นอกจากนผบรหารยงเหนวา การใชนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวนนมขอดกวา กคอ ไมมตนทนแตสามารถรายงานขาวไดตลอดเวลา และมคนดคนแชรจ านวนมากซงถอเปนการท าทคมคา แตบรรณาธการโตะทใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาวเหนวาหากใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาวบอยกอาจสงผลตอความนาเชอถอขององคกร เพราะแสดงใหเหนถงการใชเฟซบกไลฟ บรษทไมตองลงทนอะไรเลย

ขาวทวรจน ไมมนกขาวไปท าเลย ทมนวมเดยท าใหเปนตวอยาง วาทมเราท าไดเสมอ อยากใหเปนสปรตขององคกร ไดยอดคนดเกอบ 500,000 คน แชรกเยอะ แคนกคมแลวอาชพทท าแลวส าหรบการท างานแบบไมมตนทน. (ประกต ชมพค า, ผอ านวยการอาวโส ฝายนวมเดย,การสอสารสวนบคคล, 16 พฤษภาคม 2560) การใชเฟซบกไลฟท าใหบรษทประหยดตนทนในบางสถานการณ แตถาท าบอยๆ จะท าใหบรษทขาดความนาเชอถอ อะไรกเฟซบกไลฟ บรษทไมตองลลงทนอะไรเลย. (ธนยชนก จงยศยง, บรรณาธการขาวตางประเทศ, การสอสารสวนบคคล, 17 พฤษภาคม 2560)

นอกจากน บคลากรขาวระดบกลยทธกลมบรรณาธการโตะทใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาวยงเหนวานวตกรรมเฟซบกไลฟมคณลกษณะประโยชนเชงเปรยบเทยบกบการรายงานขาวทางโทรทศน คอ นวตกรรมเฟซบกไลฟชวยใหการรายงานขาวของนกขาวสะดวกขนและรายงานเหตการณทเหนไดทนทวงท

42

สะดวกมาก ตอนไปท าข าวตอนเลอกต งทอเม รกา ไป เจอเหตการณประทวง การท าเฟซบกไลฟกสามารถท าไดเลย คอ สะดวกมากๆ ดกวาการทออกไปทงทมแลวสงมาตดตอแนนอน แตวาเฟซบกไลฟยงไมไดเปนสอทเปนสอหลก เปนทางการ เนอหาเหมาะกบแคบางประเภทมากกวา.( ธนยชนก จงยศยง, บรรณาธการขาวตางประเทศ, การสอสารสวนบคคล, 17 พฤษภาคม 2560)

อยางไรกด บรรณาธการกลมทใชนวตกรรมเฟซบกไลฟอยกเหนขอจ ากดของเฟซบกไลฟวาอาจจะไมสามารถรายงานสาระส าคญไดครบถวน ทงนขนอยกบทกษะของผสอขาวทรายงานไลฟดวย

การใชเฟซบกไลฟไดเนอหานอย บางทไดเนอหาไมหมด ไดแคความสด ความปจจบน การพดบางคนอาจไมคอยมสาระ จบใจความไดนดเดยวเปนการพดไปเรอยๆ จบใจความส าคญไมได เหมอนใหคนไดอยในเหตการณมากกวา ไมเหมอนการท าทว เราเขยนแลว คดแลว วาเสยงนโอเคนะ. (ตลย หอมสคนธ , บรรณาธการขาวกฬา, การสอสารสวนบคคล , 15 พฤษภาคม 2560)

เชนเดยวกนกบ บคลากรขาวระดบกลยทธกลมบรรณาธการกลมทไมไดใชนวตกรรมเฟซบกไลฟเหนวา เมอเปรยบเทยบกบการรายงานขาวแบบเดมแลว นวตกรรมเฟซบกไลฟมขอจ ากดบางประการ กลาวคอ การท างานขาวในรปแบบเดม ขอมลทไดมความถกตองชดเจน ครบถวน เปนขอมลขาวสารทผานการคดกรองแลว สามารถควบคมเนอหาได แตการใชเฟซบกไลฟจะขาดคณภาพไมสามารถควบคมสถานการณทจะเกดขนไดสมเสยงตอการโดนฟองรอง รวมถง ในบางสถานการณการใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาวกกลบท าใหลดประสทธผลในการรายงานขาวตอผชมอกดวย

เฟซบกไลฟกบการน าเสนอแบบเทป มขอด ขอเสยตางกน เฟซบกไลฟเปนการน าเสนอขอมลทรวดเรวสามารถตดตามบรรยากาศ ไดเหนเหตการณ ตดตามเนอหาทเกดขนขณะนนเปนขอมลสด แตขอเสยเปนเรองคณภาพของภาพ หรอการควบคมเนอหา หรอเนอเรองทเราคมไมได การน าเสนอขาวปจจบนมเรองของความครบ เหมาะสมของเนอหาขาวสารดวย บางครงการน าเสนอทมการน ากลบมาตดตอเรยบเรยงขอมลทถกตอง เชคแลว และน าเสนอทสมบรณแบบ บางทกมความแตกตาง บางทอาจจะชากวาแตมความครบถวน ความสมบรณแบบของเนอหาขาวสารกจะดกวา. (รงโรจน ลยประเสรฐ, บรรณาธการขาวบนเทง, การสอสารสวนบคคล, 15 พฤษภาคม 2560) การเสนอขาวทวมการตรวจสอบกอนออกอากาศ ประมวลผล ตรวจประเดนส าคญมากกวาวาอะไรทออกอากาศได อะไรออกอากาศไมได แตเฟซบกไลฟจะเปนหนางาน สด อะไรหลดกหลดไปเลย สมเสยง อาจโดนฟองรองได หรอวาประเดนครบไหม ดตรงทไดฟงชแจงแถลง

43

จากปากของแหลงขาวเอง แตเสยงไมผานการเซนเซอรกอนออกอากาศ. (นชนาฎ ผาผวด,บรรณาธการขาวทองถน, การสอสารสวนบคคล, 14 พฤษภาคม 2560) ได 2 สถาน การเฟซบกไลฟท าใหนกขาวตงใจกบการท าไลฟ การตองมงมนกบเนอหาตอบโตซกถามใหไดประโยชนจรงๆ มนนอย ถา จ าเปนตองรายงานสดขณะนนท าใหไมไดอะไรเลย แตสวนดท าใหเกดผชมแพรหลาย เคยถามคนทใชเฟซบกไลฟรายงานเหมอนกน ไดรบค าตอบวาจ าอะไรไมไดเลยวาพดอะไรไปบาง ตองกลบมานงชม พจารณา หรอถามเพอนวาพดอะไรไป. (นภา ศรประสทธ, บรรณาธการขาวเศรษฐกจ, การสอสารสวนบคคล, 17 พฤษภาคม 2560) นอกจากน คณลกษณะประโยชนเชงเปรยบเทยบของนวตกรรมเฟซบกไลฟในการ

รายงานขาวทบคลากรขาวกลมบรรณาธการโตะทใชและไมใชเฟซบกไลฟ รบรเหมอนกน คอ ลกษณะของขาวทเหมาะกบการรายงานสดทางเฟซบกไลฟ คอ ขาวทอยในความสนใจของประชาชนจ านวนมาก ณ ขณะนนและการรายงานเหตการณทวไป ในขณะทลกษณะของขาวทรายงานทางโทรทศนมกจะเปนขาวทตองการคดกรองและตดตอกอนน าเสนอ เชนขาวบนเทง ซงเหมาะกบการตดตอและรวบรวมเพอน ามาออกอากาศภายหลงมากกวา

ประเดนส าคญหรอเปลา ถาเปนประเดนรอนมคนตดตามเยอะอยแลว เรองธรรมดาไลฟไปยอดกธรรมดา แตมนไมมตนทน ถาสะดวกกไลฟ. ( ยทธพล เปลยนเพง, บรรณาธการขาวอาชญากรรม, การสอสารสวนบคคล, 15 พฤษภาคม 2560) เฟซบกไลฟเหมาะกบการรายงาน การน าเสนอรปแบบใหม ถาเปนเนอหาทตองการความสนใจและคนอยากรมากกเหมาะกบการน าเสนอรปแบบนน บางทอาจไมตองเนนความปราณตหรอการเรยบเรยงทตองสมบรณแบบมากมาย ซงการน าเสนอรปแบบเดมตดตอ น าเสนอ ขอด คอความสวยงามครบถวนสมบรณ และมการคดกรองทมากกวา ...การทไมน าเฟซบกไลฟมาทดลองใชในการท างานเพราะเนอหาขอมลรปแบบทเราน าเสนอไมจ าเปนตองใชการไลฟสด เปนการรวบรวมขอมลทละสวน ทละตอนเอามาประกอบกนเปนงานมากกวา เฟซบกไลฟจงไมอยในรปแบบการน าเสนอขาวในรปแบบการรายงานขาวโตะบนเทง. (รงโรจน ลยประเสรฐ , บรรณาธการขาวบนเทง, การสอสารสวนบคคล , 15 พฤษภาคม 2560)

สวนมมมองของบคลากรขาวระดบปฏบตการนน ผสอขาวในโตะทมการใชเฟซบกไลฟและไมไดใชเฟซบกไลฟตางกรบรวาการใชนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวมประโยชนเมอเปรยบเทยบกบการรายงานขาวทางโทรทศน โดยเหนวาการรายงานขาวทางเฟซบกไลฟท าใหมคนรบรขาวสารของสถานมากยงขนเพราะผชมในปจจบนซงใชเฟซบกกนมาก ท าใหผชมสามารถ

44

ตดตามขาวและทราบขาวไดรวดเรวกวาทจะรอชมขาวทางโทรทศนในแตละชวง รวมถงยงเปนชองทางใหผชมไดรจกสถานและผสอขาวเพมมากขนและชวยสรางความนาเชอใหกบสถานอกดวย

การใชเฟซบกไลฟในการท างานนนดกวาการท างานแบบเดม เพราะทกวนนคนเลนเฟซบกกนเยอะ ท าใหคนทรอตดตามอยเหนเหตการณในขณะนนไดเรวกวาทจะมารอชมชวงเขาขาว...การใชเฟซบกไลฟและการทมคนตดตามท าใหทนเหตการณมากกวาคนทไมไดใช เพราะขาวในแตละชวงของแตละชองไมเหมอนกน อาจไมไดเขาขาวตอนนน ถาเรามการไลฟ คนทอยในสงคมออนไลน ไดเหนเหตการณแลวมาแชรกนท าใหคนดทนเหตการณมากกวา. ( ลปการ ชกมล, ผสอขาวกฬา, การสอสารสวนบคคล, 15 พฤษภาคม 2560) ไมไดบอกวามนดกวานะ มนดคนละแบบ แตวาเมอกอนไมมเฟซบกไลฟ ทกคนกจะมชองทางการสอสารชองทางเดยวทตดตามขาวสารของเราไดคอทางทว หนาจอสปรงนวส ทวตเตอร อนสตาแกรมของผสอขาว แคนนกจบไป แตขอดกจะสามารถเหนขอมลผลงานทเราคดกรอง แตงเตม และมความละเอยดเรยบรอยแลว แตปจจบนมเฟซบกไลฟ เพมชองทางใหคนรจกมากขน ใหชองดมความนาเชอถอมากขน . (จรนนท พรหมมาตร, ผสอขาวบนเทง, การสอสารสวนบคคล, 14 พฤษภาคม 2560 )

นอกจากน บคลากรขาวระดบปฏบตการในโตะทไมไดใชเฟซบกไลฟยงเหนประโยชนของการรายงานขาวทางเฟซบกไลฟวาสามารถสรางอารมณรวมกบผชม ผชมสามารถสอสารแบบมปฏสมพนธกบผรายงานขาวได รวมถงเปนการเชอมใหผชมไลฟทางออนไลนสการตดตามขอมลเพมเตมทางโทรทศนดวย

เฟซบกไลฟจะมการแสดงความคดเหน เหนวามผชมกคน นบได เราสามารถคยกบผชมได แตทกคนอาจจะคดวาถาดเฟซบกไลฟทกคนจะไมดทวหรอไม จรงๆ ไมใช เพราะถาอยากรขอมลมากกวานนกตองตดตามฟงจากผประกาศขาว พธกร ซงจะมาพดเพมเตมในทว ผชมกสามารถรบรความเคลอนไหวไปเรอยๆ. จรนนท พรหมมาตร, ผสอขาวบนเทง, การสอสารสวนบคคล, 14 พฤษภาคม 2560 ) มนไมเหมอนกน เทปเปนการประมวล สรปเหตการณทงวนใหเขาใจงาย ภายใน 3 นาท ไมตองเอาน า น าเสนอเนอลวนๆ แตคนดจะไมไดฟง อารมณสดๆ เหมอนในเฟซบกไลฟ เพราะคนดจะมอารมณรวม มการแลกเปลยนความคดเหน สงสยกถามได เทปมนคอการสอสารชองทางเดยว.( กมลวรรณ โกวทองสา, ผสอขาวทองถน,การสอสารสวนบคคล , 14 พฤษภาคม 2560)

สวนขอจ ากดของการใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาวนน บคลากรขาวระดบปฏบตการทงในโตะทใชและไมใชเฟซบกไลฟกสะทอนใหเหนขอจ ากดเกยวกบผสอขาวทรายงานโดยใช

45

เฟซบกไลฟวาผสอขาวในสนามจ าเปนตองท างานหลายดานท าใหมเวลาจ ากดในการเตรยมตวไลฟ และจ าเปนตองมทกษะมากกวารายงานทางโทรทศนปกต ไมเชนนนจะไมสามารถรายงานขาวทางเฟซบกไลฟไดอยางมประสทธภาพ

การใชเฟซบกไลฟดกวาการท างานขาวในรปแบบเดมๆ แตในบางครงกไมสามารถทจะไลฟได เพราะผสอขาวตองเตรยมตวเพอรายงานขาวดวย บางครงจะไมทน ไมสามารถท าได.(กณศนนท ทองชน, ผสอขาวอาชญากรรม, การสอสารสวนบคคล, 15 พฤษภาคม 2560) การท างานขาวในรปแบบเดมๆ ไดเรองของคณภาพของภาพท ดกวา แตแลกมากบตนทน คาใชจาย ตนทนการด าเนนงานสงกวา เพราะมคากลอง คาพนกงานทออกไปถายดวย แตในเรองภาพดกวา อาจจะลาชา ไปบางแตมนมแงดตรงทวานกขาวไมตองมทกษะทหลากหลายขนาด [การไลฟ] นน ท าใหมสมาธจดจอกบสงทแหลงขาวพด.( ชยารมย ศวะกล, ผสอขาวเศรษฐกจ, การสอสารสวนบคคล, 17 พฤษภาคม 2560)

กลาวโดยสรปคอ คณลกษณะดานประโยชนเชงเปรยบเทยบของนวตกรรมเฟซบกไลฟทบคลากรขาวระดบกลยทธและระดบปฏบตการของสปรงนวสมการรบรทคลายคลงกน คอ นวตกรรมเฟซบกไลฟชวยใหการรายงานขาวรวดเรว สด ทนเหตการณและสามารถสอสารแบบมปฏสมพนธกบผชมไดมากกวาการรายงานขาวทางโทรทศนปกต และรบรขอจ ากดของการใชนวตกรรมเฟซบกไลฟประการส าคญคอ การใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาวใหมประสทธภาพจะตองอาศยผสอขาวทมทกษะการรายงานขาวอยางมากและมเวลาในการเตรยมตวเปนอยางด

เมอเปรยบการรบรคณลกษณะดานประโยชนเชงเปรยบเทยบของนวตกรรมเฟซบกไลฟระหวางโตะทใชเฟซบกไลฟกบโตะทไมใชเฟซบกไลฟ พบวา เฟซบกไลฟเหมาะกบการใชในการรายงานขาว เหตการณทวไป โดยเฉพาะอยางยงเหตการณทอยในความสนใจของคนจ านวนมาก หรอประเดนรอน แตไมเหมาะกบการรายงานขาวบางประเภททตองการการคดกรอง การเรยบเรยงประเดน การตดตอกอนน าเสนอ นอกจากน การใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาวยงมประโยชนในการขยายชองทางใหผชมเขาถงเนอหา ท าใหคนรจกสถานและผสอขาวมากขน รวมถง รบรขอจ ากดทคลายคลงกนวา การใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาวอาจไดสาระส าคญไมครบถวน และอาจคมสถานการณไมได

สวนประเดนทรบรแตกตางกน พบวา กลมบคลากรขาวระดบกลยทธเหนวา การใชนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวนนไมมตนทนและคมคาเพราะมคนดคนแชรจ านวนมากแตหากใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาวบอยกอาจท าลายความนาเชอถอขององคกร เพราะผชมอาจเขาใจวาสถานไมลงทนอะไรเลย

46

4.1.2 คณลกษณะทเขากนไดของนวตกรรมเฟซบกไลฟ เมอศกษาคณลกษณะทเขากนไดของนวตกรรมเฟซบกไลฟในการตดตามขาวสารวา

สอดคลองกบความจ าเปน คานยม ลกษณะของการรายงานขาวในระบบโทรทศนดจทล พบวา บคลากรขาวระดบกลยทธทงผบรหาร และบรรณาธการโตะทใชเฟซบกไลฟ มการรบรคณลกษณะดงกลาวสอดคลองกนวาเมอน านวตกรรมเฟซบกไลฟนนมาใชนนเขากนไดกบรปแบบการท างานเดมในระบบโทรทศนดจทลเพราะเปนการผสมผสานการท างานกบสอในรปแบบเดมๆ ชวยท าใหครอบคลมทกกลมเปาหมายทงทดโทรทศน และออนไลน อกทงยงสอดคลองกบคานยมของการเปดรบสอของคนในยคปจจบน เนองจากปจจบนคนดทวนอยลง หนมาใชสอสงคมออนไลนเพมมากขน การใชเฟซบกไลฟจงมผลดตอการใชรายงานขาว เพราะมความสะดวกท าใหผชมสามารถตดตามการรายงานขาวไดหลากหลายชองทาง เพราะตอนนแทบทกวยทโทรศพททสามารถเลนโซเชยลมเดยได

เขากนได เหมอนการเตมเตมซงกนและกน การสอสารขาวแบบเดมยงไมตาย แตรอแร การสอสารขาวแบบใหมมาชวย. (ประกต ชมพค า, ผอ านวยการอาวโส ฝายนวมเดย, การสอสารสวนบคคล, 16 พฤษภาคม 2560) ตองคกนนะ เพราะจะท าทวอยางเดยวโดยไมใชสอสงคมออนไลน ไมองเครองมออนไมได เพราะคนไมไดดทวกม ดผานเฟซบกไลฟกม...แลวส านกขาวจะยงไง ตองท าไปดวยกน แยกกนไมได ถาไมท าแบบสอสงคมออนไลนกไมเขาถงคนดอกกลมทวนๆ อยกบเฟซบก ไมไดดทว เชน ขาวการเลอกตงมขอมลแนนมตดตอ ปลอยเสยงทางการตามรปแบบการท าขาว ตามหลกการของมนกออกทว แตพอมาลงเฟซบกไลฟกจะไดอกแนวหนง เหมอนคนดทวไมไดดเฟซบก คนดเฟซบก ไมไดดทว เราตองท าใหตอบโจทยคนดทงสองกลม. ( ธนยชนก จงยศยง, บรรณาธการขาวตางประเทศ, การสอสารสวนบคคล, 17 พฤษภาคม 2560) ชวงทไมมโลกออนไลนคนกจะดแตหนาจอทว ปจจบนท าใหผคนมทางเลอกในการรบสอสารขาว รขาวไดเยอะขน คนดทวนอยลง ดในโทรศพทมอถอมากขน ถาใชเฟซบกไลฟกเปนเรองดของสถาน. (ตลย หอมสคนธ, บรรณาธการขาวกฬา, การสอสารสวนบคคล, 15 พฤษภาคม 2560) อยางไรกดบรรณาธการโตะทใชเฟซบกไลฟกรบรขอจ ากดในคณลกษณะนดวยวาการ

ใชเฟซบกไลฟ ไมไดเขากนไดกบการท างานในระบบโทรทศน แตกลบเปนภาระงานทเพมขนของบคลากรขาวมากกวา

เอาจรงๆ ทกบรษทตองท าทวเปนหลก เตมรปแบบอยแลว แตมโจทยเพมมาตองท าออนไลนดวยนะ ชวยกนท าทวตเตอรดวยนะ ท าเฟซบกดวยนะ ซงขนตอนหลกๆ เรากตองท าอยแลว

47

มนเปนสงทเพมภาระ แตตองท า.(ธนยชนก จงยศยง, บรรณาธการขาวตางประเทศ, การสอสารสวนบคคล, 17 พฤษภาคม 2560)

สวนบคลากรขาวระดบปฏบตการนน ไมวาจะอยในโตะทมการใชเฟซบกไลฟและไมไดใชเฟซบกไลฟตางกรบรคณลกษณะทเขากนไดของนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาว ในหลายดาน โดยเหนวา การรายงานขาวทางเฟซบกไลฟสอดคลองกบคานยมของผชมในปจจบนซงใชเฟซบกกนมาก และสวนใหญใชผานสมารทโฟน เพราะผชมในยคปจจบนกมความทนสมย ใชเทคโนโลยเพอตดตามขอมลขาวสารตางๆ ท าใหผชมสามารถตดตามขาวและทราบขาวไดรวดเรวในเหตการณทก าลงเกดขนขณะนน และท าใหขาวมความนาสนใจมากขน

การใชเฟซบกไลฟในการท างานนนสอดคลองกบคานยม มความทนสมย เขากนไดกบการสอสารขาวแบบเดมท าใหข าวมความนาสนใจขน. (กณศนนท ทองชน , ผ ส อข าวอาชญากรรม, การสอสารสวนบคคล, 15 พฤษภาคม 2560) ชวยท าใหขาวในรปแบบเดมๆ มความนาสนใจมากยงขน มความสดมากขน.( ลปการ ชกมล, ผสอขาวกฬา, การสอสารสวนบคคล, 15 พฤษภาคม 2560) สอดคลองมาก เพราะทกวนนบางคนแทบจะไมมทวอยทหองเลยดวย จะดทว อาจดจากโปรแกรมทวออนไลน กดจากมอถอได มความสะดวกสบายมาก ทกอยางจบในสมารทโฟนเพยงเครองเดยว. ( จรนนท พรหมมาตร , ผสอขาวบนเทง, การสอสารสวนบคคล, 14 พฤษภาคม 2560)

อยางไรกด บคลากรขาวระดบปฏบตการในโตะทไมใชเฟซบกไลฟกสะทอนใหเหนวาการใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาวอาจเขากนไมไดกบการท างานแบบโทรทศนทงหมด โดยการน าเฟซบกไลฟจะใชกบขาวใหญเทานนแตหากเปนขาวธรรมดา ผรายงานขาวตองใชสมาธในการฟง จดจ าขอมล จบประเดน เพอมาน าเสนอในแบบเจาะลกและเขมขนทางโทรทศน

เขากนไดระดบหนง เพราะเฟซบกไลฟควรจะน าเสนอเฉพาะขาวทมผลกระทบ ขาวใหญๆ เทานน ถาขาวธรรมดากใหนกขาวมสมาธ ตงใจฟง จบประเดนเพอซกถามแหลงขาว เอาประเดนทเจาะลก เอาความเขมขนมาน าเสนอมากกวา. ( ชยารมย ศวะกล, ผสอขาวเศรษฐกจ, การสอสารสวนบคคล, 17 พฤษภาคม 2560)

กลาวโดยสรปคอ คณลกษณะทเขากนไดของนวตกรรมเฟซบกไลฟทบคลากรขาวระดบกลยทธและระดบปฏบตการของสปรงนวส ทงโตะทใชและไมใชเฟซบกไลฟมการรบรทคลายคลงกน คอ นวตกรรมเฟซบกไลฟสามารถน ามาปรบใชรวมกนไดกบการรายงานขาวทางระบบโทรทศนดจทล ชวยใหการท างานตางๆ งายขน นาสนใจขน และชวยใหครอบคลมกลมเปาหมายบน

48

แพลตฟอรมโทรทศนและออนไลน รวมถงสอดคลองกบคานยมการใชสอของคนปจจบนทรบชมทางออนไลนมากขน

สวนขอจ ากดของการใชนวตกรรมเฟซบกไลฟประการส าคญทบรรณาธการขาวโตะทใชเฟซบกไลฟรบรคอ การรายงานขาวทางเฟซบกไลฟเปนภาระงานทเพมขนของบคลากรขาวทตองรายงานทงทางโทรทศนและทางออนไลน สวนกลมผสอขาวในโตะทไมใชเฟซบกไลฟนน รบรขอจ ากดวา การใชนวตกรรมเฟซบกไลฟนนมาเสรมการรายงานขาวทางโทรทศนไดแตไมทงหมด เพราะอาจจะแคเฉพาะการรายงานขาวใหญๆ เทานน ไมใชรายงานขาวเจาะลก

4.1.3 คณลกษณะความยงยากซบซอนของนวตกรรมเฟซบกไลฟ เมอศกษาคณลกษณะความยงยากซบซอนของนวตกรรมเฟซบกไลฟ ในมมมองของ

บคลากรขาวระดบกลยทธกลมบรรณาธการทใชและไมใชเฟซบกไลฟนน มการรบรทคลายกนวา การใชเฟซบกไลฟไมมความยงยาก ในเรองของการใชงานเพราะใชในชวตประจ าวนกนเปนปกตอยแลว แตทงนอาจตองอยทความสะดวกทจะใชงานดวย อยทเนอหาของงาน รปแบบทจะน าเสนอมากกวา

ไมนะ บางทไมตองใชการน าเสนอ บางทใชในชวตประจ าวนกไลฟใหเพอนดอยแลววาเราอยไหน ท าอะไร กบใคร กถอวาเปนกระแส ไมถอวามความยงยาก อยทวาเนอหาของงาน รปแบบทจะน าเสนอมากกวา ถาเอากลบมาใชในงานขาว. ( รงโรจน ลยประเสรฐ , บรรณาธการขาวบนเทง, การสอสารสวนบคคล, 15 พฤษภาคม 2560) ไมซบซอนมาก แตผท างานทเกยวของกบขาวตองสามารถรบแรงกดดนไดเพราะเฟซบกไลฟตองตอบดวย ฟงดวย ถาบรษทตองการความดวน ใหโทรเขามาตองจ าใหไดและตองรวาเคาตอบโตอะไรมา ผสอขาวตองมทกษะทหลากหลายในการจดจ า และตอบโต. (นภา ศรประสทธ, บรรณาธการขาวเศรษฐกจ, การสอสารสวนบคคล, 17 พฤษภาคม 2560)

แตบรรณาธการกลมทใชนวตกรรมเฟซบกไลฟอยกเหนขอเสยของเฟซบกไลฟเชนกนวาหากคนทไมถนดในเรองของเทคโนโลยใชเทคโนโลยไมคอยคลอง กอาจจะยงยากในการท างานบาง ท าใหเกดปญหาและผลกระทบในการท างานทตองท างานทเปนขนตอนทตองรบผดชอบอยแลว

ถาคนใชเทคโนโลยไมเปน อาจมปญหาในนกขาวผอาวโส แตถาไดเรยนรและท าไมยาก.(ตลย หอมสคนธ, บรรณาธการขาวกฬา, การสอสารสวนบคคล, 15 พฤษภาคม 2560) การใชเฟซบกไลฟมความสะดวก แตเนองจากนกขาวตองสมภาษณ จดขาว ถามประเดน โอกาสเฟซบกไลฟ ตอนนนอาจจะตดขด ชางภาพตองอยกบกลองหลก ผสอขาวตองคดตามถามประเดน จถาม บางท บก.กตงค าถามไป ตองมความสะดวกจรงๆ ทมหนงมสามคนอยแลว ชางภาพ ผสอขาว ผชวย ดงนนผชวยอาจตองท าหนาทเฟซบกไลฟ เพราะเปนตวลอย

49

แตผสอขาวท าไมไดเพราะมอหนงตองจดขาว มอหนงถอกลองดงนนมนเลยมขอจ ากด... เพราะบางชวงทางสถานขอใหมการแจงขาวชวงสนๆ โทรเขามากอนชวงขาวกตองท า จะใหมาเฟซบกไลฟกตดขดบางทเพราะตองใชโทรศพทโทรเขามาดวย และหนางานอาจจะยง. (ยทธพล เปลยนเพง, บรรณาธการขาวอาชญากรรม, การสอสารสวนบคคล, 15 พฤษภาคม 2560)

สวนบคลากรขาวระดบปฏบตการน น รบรคณลกษณะความยงยากซบซอนของนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาววา เทคนคการรายงานขาวทางเฟซบกไลฟไมมความยงยากซบซอน หากมการศกษาเพมเตม เพราะแตละแหงจะมการน าเสนอในรปแบบทแตกตางกนออกไปในการรายงานสถานการณขาวใหผชมรบฟง แตประเดนส าคญคอ การหารปแบบทโดดเดนในการท าเฟซบกไลฟของตวเอง ใหชดเจนกอน และกอนทจะไลฟเฟซบกควรมเวลาเตรยมตว เตรยมขอมลวาจะน าเสนออะไรแกผชม รวมถง การใชเทคโนโลยนนไมยงยาก หากมผชวยถออปกรณ

การใชเฟซบกไลฟซบซอนไหม ถาตวเทคโนโลยไมซบซอนนะ แตตวอปกรณ และเทคโนโลยตองมการศกษาเพมเตม ซงแลวแตบคคลดวย เชน การรายงานของชอง 9 ของโตะตางประเทศการใชเฟซบกไลฟจะมซอฟแวรทท าใหเหนหนาคนสรปขาว และเหนภาพเหตการณดวย ตวนเปนวธน าเสนอของชอง 9 ในสวนนใครอยากท ายงไงตองหารปแบบการท าเฟซบกไลฟของตวเองใหเจอกอน แตโตะตางประเทศของเราเราเนนรายงานสถานการณใหผชมเหนจรงๆ ไมใชนงเลาสถานการณทเกดขนไปแลว... กอนใชเฟซบกไลฟควรมเวลาสก 5 นาท เตรยมในเรองของเทคนคเตรยมขอมล แลวกลนกรองภาพวาเราจะน าเสนออะไรแกผชม เหมอนการท าขาว การท าสกปหนงไมใชวาสมภาษณ เอาภาพยดใส ลงเสยงแลวจบ ตองมการไลเรยงล าดบเรองราวดวย การใชเฟซบกไลฟกเหมอนกน ถงแมคณจะสามารถยกโทรศพทมอถอขนแลวสามารถกดเฟซบกไลฟไดเลย แตคดวามนตองมการใสรายละเอยด วางเนอหาเรองราวทจะมาน าเสนอดวย. (ทศพล ชยสมฤทธผล, ผสอขาวตางประเทศ, การสอสารสวนบคคล, 15 พฤษภาคม 2560) การใชเฟซบกไลฟไมยงยาก แตถามคนถอเครองใหไดจะดมาก แตบางคดทเปนคดใหญๆ อยากจะไลฟทกคด แตตองรายงานสดดวย จงไมทนจรงๆ. (กณศนนท ทองชน, ผสอขาวอาชญากรรม, การสอสารสวนบคคล, 15 พฤษภาคม 2560)

ส าหรบบคลากรขาวระดบปฏบตการในโตะทไมไดใชเฟซบกไลฟกเหนวาการใชเทคโนโลยรายงานขาวทางเฟซบกไลฟกไมมความยงยากซบซอน แตจะมความเสยงในการรายงานขาว เพราะเปนขอมลทไมไดผานการคดกรอง

50

ไมยงยากซบซอน ไมวาจะเปนคนดหรอคนถายเองทกอยางมนงายไปหมด เพราะแคมอนเตอรเนท สมารทโฟน หรอมกลองคณภาพสง กสามารถเปนผสอขาวชางภาพไดโดยปรยาย แตมความสมเสยง ในเมอการถายภาพไดทกสงทกอยาง กตองอยทการคดกรองวาขอมลนนเปนภยตอตวเองหรอผรบชมหรอไม เพราะบางทการไลฟตวเองกอาจมคนตดตาม จบจดทเราอยไดหรอเปนอนตรายตอเราได. (จรนนท พรหมมาตร, ผสอขาวบนเทง, การสอสารสวนบคคล, 14 พฤษภาคม 2560) ไมยาก เพราะปกตกใชสวนตวอยแลว แตนกขาวรนเกาทยงไมเปดรบเทคโนโลยขนาดนน ไมมใครสอนหรอไมไดเรยนรขนตอนการไลฟวาตองท าอยางไร อาจไมสะดวกทจะท า. (ชยารมย ศวะกล, ผสอขาวเศรษฐกจ, การสอสารสวนบคคล, 17 พฤษภาคม 2560)

กลาวโดยสรปคอ คณลกษณะดานความยงยากซบซอนของนวตกรรมเฟซบกไลฟนน บคลากรขาวระดบกลยทธและระดบปฏบตการของสปรงนวสทงโตะทใชและไมใชเฟซบกไลฟ มการรบรทคลายคลงกนวานวตกรรมเฟซบกไลฟไมมความยงยากซบซอนในตวเทคโนโลย หากมการศกษาเพมเตมและมผชวยถออปกรณเมออยสนามขาว แตการใชนวตกรรมเฟซบกไลฟยงมความยากบางประการ ไดแก รปแบบการน าเสนอของผสอขาวทตองมความนาสนใจ เปนล าดบชดเจน รวมถงแรงกดดนของผสอขาวทตองท าหลายอยางในเวลาเดยวกนระหวางไลฟ

4.1.4 คณลกษณะสามารถทดลองใชไดของนวตกรรมเฟซบกไลฟ เมอศกษาคณลกษณะสามารถทดลองใชไดของนวตกรรมเฟซบกไลฟ บคลากรขาวระดบ

กลยทธกลมบรรณาธการโตะทใชเฟซบกไลฟ รบรวาเมอผ บรหารมนโยบายใหน านวตกรรมเฟซบกไลฟมาใชในการรายงานขาวนน หากการรายงานนนมขอผดพลาด ท าใหองคกรเสอมเสย อาจมมาตรการลงโทษผสอขาวทใชเฟซบกไลฟ

ในการรายงานหากมขอผดพลาดจะเปนผลเสยตอองคกร และท าใหผรายงานมความผด และโดนลงโทษได การใชจงตองมความช านาญ และระมดระวงมากขน. (ธนยชนก จงยศยง, บรรณาธการขาวตางประเทศ, การสอสารสวนบคคล, 17 พฤษภาคม 2560)

เชนเดยวกบ บคลากรขาวระดบปฏบตการโตะทมการใชเฟซบกไลฟรบรคณลกษณะสามารถทดลองใชไดของนวตกรรมเฟซบกไลฟวามความเสยงทจะเกดขอผดพลาด และอาจผดกฎหมายหรอสงผลเสยตอองคกรและตนเอง จงท าใหบคลากรขาวใชวธการเตรยมและพดตามบททเตรยมไปในการรายงานทางเฟซบกไลฟ และไมอานหรอตอบคอมเมนทจากผชม เพอปองกนความผดพลาดในการสอสารทอาจเกดขนระหวางไลฟได

51

มนเปนเฟซบกของทางชอง ควรตองระมดระวงมากขน เพราะไมแนวาหากเราท าอะไรทไมเหมาะสมมนกผดกฎหมายได. (ทศพล ชยสมฤทธผล, ผสอขาวตางประเทศ, การสอสารสวนบคคล, 15 พฤษภาคม 2560) การไลฟอาจท าใหเกดขอผดพลาด เพราะหากไลฟแลวมความคดเหนของผชมมาถามเราอาจตอบผดพลาด มความเสยง จงหลกเลยง พดตามสครปทมไป. (ลปการ ชกมล, ผสอขาวกฬา, การสอสารสวนบคคล, 15 พฤษภาคม 2560)

สวนบคลากรขาวระดบปฏบตโตะไมไดใชเฟซบกไลฟกรบรถงความเสยงในการใชเฟซบกไลฟนการรายงานขาวเชนกน เนองจาก ผสอขาวอาจขาดสมาธในการฟงแหลงขาว อาจสอสารผดพลาดได

การใชเฟซบกไลฟท าใหสมาธในการทจะฟงแหลงขาวพดลดลง ท าใหบางครงมการสอสารทผดพลาด อาจเปนผลเสยตอสถานได. ( ชยารมย ศวะกล, ผสอขาวเศรษฐกจ, การสอสารสวนบคคล, 17 พฤษภาคม 2560)

กลาวโดยสรปคอ คณลกษณะสามารถทดลองใชไดของนวตกรรมเฟซบกไลฟน น บคลากรขาวระดบกลยทธและระดบปฏบตการของสปรงนวสทงโตะทใชและไมใชเฟซบกไลฟ มการรบรทคลายคลงกนวาการรายงานขาวทางเฟซบกไลฟนน ทางสถานฯ ไมไดมนโยบายใหมการทดลองใชกอน เพราะหากการรายงานขาวทางเฟซบกไลฟแลวเกดการสอสารทผดพลาด เกดผลเสยตามมา และท าใหสถานเสยหาย อาจมมาตรการลงโทษผสอขาวจากทางสถาน นอกจากน ผสอขาวทใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาวจงหลกเลยงการอานและตอบคอมเมนทจากผชม และรายงานขาวตามบทขาวทเตรยมไวลวงหนา แตผสอขาวในโตะทไมใชเฟซบกไลฟกเหนวามความเสยงในการใชเพราะผสอขาวอาจขาดสมาธในการรายงานขาวทางเฟซบกไลฟได

4.1.5 คณลกษณะสามารถสงเกตไดของนวตกรรมเฟซบกไลฟ เมอศกษาคณลกษณะสามารถสงเกตไดของนวตกรรมเฟซบกไลฟ ในมมมองของ

บคลากรขาวระดบกลยทธกลมบรรณาธการ และผสอขาวรบรถงผลลพธอนเปนประโยชนทเกดขนภายหลงการใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาว ทส าคญคอเมอใชแลวจ านวนคนทเขามาดเนอหาขาวอนๆในเพจของชองเพมมากขน และการไลฟยงดงดดใหผตดตามของเฟซบกเพจ กลบเขามาเยยมเพจมากยงขน เชนเดยวกบผสอขาวทเหนวา การใชเฟซบกไลฟรายงานขาว ชวยดงดดคนใหเขามาสนใจเนอหาอนๆ ทเผยแพรในเพจอกท งยงชวยให เกดการรบรแบรนดของสปรงนวส เพมมากขน นอกจากนการใชเฟซบกไลฟในรายงานขาว ท าใหผสอขาวและทมงานสงเกตเหนผลตอบรบจากผชมไดทนทจากยอดรบชม (View) รวมถงการกดไลคคอมเมนทและแชรดวย

52

การใชเฟซบกไลฟนน ท าใหเราเหนวามคนดตดตามเรามากนอยแคไหน และยงตอเนองในการไปตดตามเราทางชองทางอนๆ อกดวย. (ยทธพล เป ลยนเพง , บรรณาธการขาวอาชญากรรม, การสอสารสวนบคคล, 15 พฤษภาคม 2560) การน าเฟซบกไลฟมาใชนน สามารถท าใหดปฏกรยาคนดได วาคนทดเราในเฟซบกไลฟ มผลตอบรบกลบมา. (กมลวรรณ โกวทองสา, ผสอขาวทองถน , การสอสารสวนบคคล, 14 พฤษภาคม 2560) พอเราไลฟเสรจแลวคนดทเพงดจบไป สวนใหญแลวกกดเขามาดในเวปไซดของชองนะ ดวามขาวอะไรทนาสนใจอกบาง บางคนกตดตามเปนแฟนเพจดวยเลย เพราะท าใหเวลามขาวอะไรจะไดรกอน. (ทศพล ชยสมฤทธผล,ผสอขาวตางประเทศ, การสอสารสวนบคคล, 15 พฤษภาคม 2560)

กลาวโดยสรปคอ การใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาวนน บคลากรขาวระดบกลยทธและระดบปฏบตการของสปรงนวสมการรบรทคลายคลงกนวานวตกรรมเฟซบกไลฟชวยใหรผลลพธทเปนประโยชนไดอยางชดเจนหลงจากใช กลาวคอ สามารถสงเกตเหนผลตอบรบจากผชมไดทนทจากยอดรบชม (View) รวมถงการกดไลคคอมเมนทและแชรดวย รวมถงเมอใชแลวจ านวนคนทเขามาดเนอหาขาวอนๆในเพจของชองเพมมากขนดวย 4.2 การรบรคณลกษณะของผยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวของบคลากรขาว สถานโทรทศนดจทลสปรงนวสในโตะทใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาว

การรบรคณลกษณะของผยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวของบคลากรขาวสถานโทรทศนดจทลสปรงนวสจากมมมองของโตะขาวทใชเฟซบกไลฟ ในมมมองของโตะขาวทใชเฟซบกไลฟ เหนวา บคลากรขาวของสถานโทรทศนดจทลสปรงนวสทยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวสวนใหญจะมคณลกษณะดงตอไปน

4.2.1 การมบคลกภาพทกลาแสดงออกและกระตอรอรนเสมอ คณลกษณะของผสอขาวทยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟไดงายจะตองเปนคนทมความ

กระตอรอรนในการท างาน พรอมเปดรบสงใหมๆและปรบตวกบการท างานใหเรว รวมถงกลาแสดงออก มไหวพรบ

ตองมความกระตอรอรนอยางมากเลย เพราะถาเราเขามาท างานดานนแลวคลายๆ กบวาเราตองตนตวตลอดเวลาคอตองเปนคนชางสงเกต อยากรอยากเหนตองมความกระตอรอรน. (ธนยชนก จงยศยง, บรรณาธการขาวตางประเทศ, การสอสารสวนบคคล, 17 พฤษภาคม 2560)

53

ผสอขาวตองกลาแสดงออกดวยนะ จะมาเขนอายตอนท างานนไมได เพราะมนคอหนาตาของชอง ตองเตรยมตวใหด ทส าคญไหวพรบตองด อะไรทพอเปนประเดนไดตองคอยสงเกต. ( ลปการ ชกมล, ผสอขาวกฬา, การสอสารสวนบคคล, 15 พฤษภาคม 2560)

4.2.2 การมทกษะในการรายงานขาวสด คณลกษณะของผสอขาวทยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟไดงาย จะตองมพนฐานของ

นกขาวทส าคญคอ ตองสามารถรายงานขาวสดได เพราะเปนหนงในคณสมบตของนกขาวทจะไดรบการคดเลอกจากองคกรกอนเขาไปท างาน แตนกขาวทจะยอมรบนวตกรรมเฟสบลไลฟไดงายนน จะตองมลกษณะดงตอไปน

4.2.2.1 มความสามารถรายงานขาวสดทเหมาะสมกบรปแบบขาว ผสอขาวทไดรบมอบหมายไปรายงานสดในไลฟจะตองมความถนดในการ

รายงานขาวนนๆ รวมถงมความรพนฐานและมการเตรยมตวกอนออกไปรายงานขาว นกขาวตองถนดหรอมความคนเคยกบขาวทจะออกไปท า เพราะท าใหรวาตองน าเสนอยงไงบาง มความคนเคย ถาไปท าขาวทไมถนดอาจท าไดไมด แลวกอนออกไปกตองเตรยมขอมลบางสวนไปกอน ถาไปหวงเอาขางหนาบางทอาจไมทน. (ตลย หอมสคนธ, บรรณาธการขาวกฬา, การสอสารสวนบคคล, 15 พฤษภาคม 2560) 4.2.2.2 มเทคนคในการรายงานขาวสดไดอยางตอเนองและนาตดตาม การรายงานขาวสด

ผสอขาวจะตองมความรและความเขาใจเกยวกบขาวทรายงาน เพอทจะสามารถเรยบเรยงและน าเสนอไดอยางถกตอง เปนขนเปนตอน และมการอานออกเสยงทชดเจน ถกตอง ใชค าพดทสภาพ ดนาเชอถอ ไมน าความรสกสวนตวของนกขาวมาปะปนขาวทน าเสนอจะตองเสนอเฉพาะขอเทจจรง มความเทยงธรรม สมดล

การออกเสยงนส าคญมากไมวาภาษาไทยหรอองกฤษ เพราะถาออกเสยงผดบางทความหมายกผดตาม และคนดกจะมองวาไมโปรบาง ไมมการเตรยมตวบาง บางทท าใหคนดขาดความนาเชอถอเลย เวลารายงานกตองใชน าเสยงทฟงแลวไมใชตะโกน ตองนมๆพดเพราะ การพดมหางเสยงบางทท าใหคนดตดตามสนใจแลวตดตาม. ( ธนยชนก จงยศยง, บรรณาธการขาวตางประเทศ, การสอสารสวนบคคล, 17 พฤษภาคม 2560) 4.2.2.3 การมประสบการณสงในการรายงานขาวสด ผสอขาวทยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟไดงายจะตองเปนคนทมประสบการณในการ

ท างานดานรายงานขาวสด เพราะถามประสบการณรวมถงมสมาธและวฒภาวะในการออกไปรายงานขาวนนๆ จะสามารถควบคมสถานการณรอบขางและสงเราทเกดขนได

54

ผสอขาวทมประสบการณการท างานทนานจะคอนขางไดเปรยบ เพราะเหมอนเคารวาขาวลกษณะไหนควรท าอยางไร สามารถคมสถานการณได แตกประเดนไดหลายประเดน. (ทศพล ชยสมฤทธผล,ผสอขาวตางประเทศ, การสอสารสวนบคคล, 15 พฤษภาคม 2560)

นอกจากนผสอขาวทยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟไดงายจะตองเปนคนทมความสมพนธอนดกบแหลงขาวเพราะสามารถเขาถงแหลงขาวทจะสมภาษณไดอยางเปนกนเอง

มคอนเนคชนในการท าขาวดนะ เพราะการทเราลงพนทไปแลวมคนรจกหรอมแหลงขาวทสามารถพดคยกนไดท าใหเรามความสนทสนมกน สามารถถามเรองตางๆไดอยางเปนกนเอง เพราะบางทเราออกจากพนทไปแลว ถาอยากไดขอมลเพมเตมกยงสามารถตดตอกนไดอยางใกลชด. (กมลวรรณ โกวทองสา, ผสอขาวทองถน, การสอสารสวนบคคล, 14 พฤษภาคม 2560) 4.2.4 การมความรความเขาใจในการใชเฟซบกไลฟหรอมทศนคตทรกการเรยนรสงใหม

ผ สอขาวทยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟไดงายจะตองเปนคนท เขาใจวธการใชเฟซบกไลฟและหากไมใชคนทเขาใจมากอนกควรเปนคนทรกในการเรยนรสงใหมๆ และตองพฒนาตนเองอยเสมอ เพอรองรบยคสมยทเปลยนแปลงไปรวมถงเปนการเตรยมพรอมส าหรบงานทก าลงจะไดรบมอบหมาย

เหนเพอนในวงการขาวอายมากแคไหนกใชเฟซบกไลฟ เรองของอายไมใชขอจ ากด สงส าคญอยทการศกษาและหาวธพฒนามากกวา. (ทศพล ชยสมฤทธผล, ผสอขาวตางประเทศ, การสอสารสวนบคคล, 15 พฤษภาคม 2560) มสวน บางคนมระดบความรความเขาใจเทคโนโลยไมเทากน วาตองใชตองท าอยางไร เลยคดวาถาท าแลวยงยากไมใชท าแบบเดมดกวา. (ชยารมย ศวะกล, ผสอขาวเศรษฐกจ, การสอสารสวนบคคล, 17 พฤษภาคม 2560

กลาวโดยสรปคอ การรบรคณลกษณะของผยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟนน บคลากรขาวระดบกลยทธและระดบปฏบตการของสปรงนวสทใชนวตกรรมเฟซบกไลฟมการรบรทคลายคลงกนวา ผสอขาวทยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟไดงายหากไมใชคนทเขาใจเทคโนโลยเฟซบกไลฟมากอนกควรเปนคนทรกในการเรยนรสงใหมๆ และตองพฒนาตนเองอยเสมอ เพอรองรบยคสมยทเปลยนแปลงไปรวมถงเปนการเตรยมพรอมส าหรบงานทก าลงจะไดรบมอบหมาย จะตองเปนผทมบคลกภาพทกลาแสดงออกและมความกระตอรอรนในการท างาน ปรบตวกบการท างานใหเรว รวมถงกลาแสดงออก มไหวพรบในการใหขอมลและการแกปญหาเฉพาะหนาได มทกษะและประสบการณสงในการรายงานขาวสด (Live news reporting) รวมถงมความรพนฐานและมการเตรยมตวกอนออกไปรายงานขาว มเทคนคในการรายงานขาวสดไดอยางตอเนองและนาตดตาม

55

เนองจากการทผใชเฟซบกไลฟสอสารไปเพอดงใหผอนมสวนรวมกบตนเอง การสอสารสามารถท าไดในหลายรปแบบแลวแตบคคล

บทท 5 สรป และอภปรายผล และขอเสนอแนะ

การศกษาวจยเรอง การรบรคณลกษณะของผยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟในการ

รายงานขาวจากมมมองของบคลากรขาวสถานโทรทศนดจทลสปรงนวส มวตถประสงคเพอศกษาเปรยบเทยบการรบรคณลกษณะของนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวจากมมมองของบคลากรสถานโทรทศนดจทลสปรงนวสกลมตาง ๆ และศกษาการรบรคณลกษณะของผยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวของบคลากรขาวสถานโทรทศนดจทลสปรงนวสจากมมมองของโตะขาวทใชเฟซบกไลฟ เปนการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) ดวยวธการสมภาษณ เชงลก (In-depth Interview) กบบคลากรขาวของสถานโทรทศนดจทลสปรงนวส ประกอบดวย ผบรหาร บรรณาธการขาว และผสอขาว จากโตะขาวทใชและไมใชเฟซบกไลฟ สามารถสรปผลการศกษาและอภปรายผลไดดงน

5.1 สรปผลการศกษา

การรบรคณลกษณะของนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวจากมมมองของบคลากรสถานโทรทศนดจทลสปรงนวสกลมตาง ๆ ตารางท 5.1 การรบรคณลกษณะของนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวจากมมมองของบคลากรสถานโทรทศนดจทลสปรงนวสกลมกลยทธ และปฏบตการ

คณลกษณะ กลยทธ ปฏบตการ

คณลกษณะประโยชนเชงเปรยบเทยบของนวตกรรมเฟซบกไลฟ

เหมอน

1.นวตกรรมเฟซบกไลฟมประโยชนกวาในการรายงานขาวดวยความรวดเรว สดทนเหตการณ 2. สามารถสอสารกบผชมท าใหผชมเหมอนไดอยในเหตการณจรง ณ เวลานน 3. ชวยใหผชมสามารถมปฏสมพนธสองทางกบผรายงานขาว

57

ตารางท 5.1 (ตอ)

คณลกษณะ กลยทธ ปฏบตการ

แตกตาง 1.ไมมตนทนแตสามารถรายงานขาวไดตลอดเวลา

1. หากใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาวบอยกอาจสงผลตอความนาเชอถอขององคกร เพราะแสดงใหเหนถงการใชเฟซบกไลฟ บรษทไมตองลงทนอะไรเลย

คณลกษณะทเขากนไดของนวตกรรมเฟซบกไลฟ

เหมอน

1. เปนการผสมผสานการท างานกบสอในรปแบบเดมๆ ชวยท าใหครอบคลมทกกลมเปาหมายทงทดโทรทศน และออนไลน 2. สอดคลองกบคานยมของการเปดรบสอของคนในยคปจจบน เนองจากปจจบนคนดทวนอยลง หนมาใชสอสงคมออนไลนเพมมากขน 3. มความสะดวกท าใหผชมสามารถตดตามการรายงานขาวไดหลากหลายชองทาง

แตกตาง 1. การสอสารขาวแบบเดมยงไมตาย แตรอแร การสอสารขาวแบบใหมมาชวย

1. เปนภาระงานทเพมขนของบคลากรขาวมากกวา

58

ตารางท 5.2 การรบรคณลกษณะของนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวจากมมมองของบคลากรสถานโทรทศนดจทลสปรงนวสโตะทใชและโตะทไมใชเฟซบกไลฟ

คณลกษณะ โตะทใช โตะทไมใช

คณลกษณะประโยชนเชงเปรยบเทยบของนวตกรรมเฟซบกไลฟ

เหมอน

1.ลกษณะของขาวทเหมาะกบการรายงานสดทางเฟซบกไลฟ คอ ขาวทอยในความสนใจของประชาชนจ านวนมาก ณ ขณะนนและการรายงานเหตการณทวไป 2. การใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาวยงมประโยชนในการขยายชองทางใหผชมเขาถงเนอหา ท าใหคนรจกสถานและผสอขาวมากขน 3. การท างานขาวในรปแบบเดม ขอมลทไดมความถกตองชดเจน ครบถวน เปนขอมลขาวสารทผานการคดกรองแลว สามารถควบคมเนอหาได แตการใชเฟซบกไลฟจะขาดคณภาพไมสามารถควบคมสถานการณทจะเกดขนไดสมเสยงตอการโดนฟองรอง รวมถง ในบางสถานการณการใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาวกกลบท าใหลดประสทธผลในการรายงาน ไดสาระส าคญไมครบถวน 4. เฟซบกไลฟวาสามารถสรางอารมณรวมกบผชม ผชมสามารถสอสารแบบมปฏสมพนธกบผรายงานขาวได

แตกตาง - -

คณลกษณะทเขากนไดของนวตกรรมเฟซบกไลฟ

เหมอน 1. การรายงานขาวทางเฟซบกไลฟสอดคลองกบคานยมการใชสอของคนปจจบนทรบชมทางออนไลนมากขน

แตกตาง

1.การรายงานขาวทางเฟซบกไลฟเปนภาระงานทเพมขนของบคลากรขาวทตองรายงานทงทางโทรทศนและทางออนไลน

1. การใชนวตกรรมเฟซบกไลฟนนมาเสรมการรายงานขาวทางโทรทศนไดแตไมทงหมด เพราะอาจจะแคเฉพาะการรายงานขาวใหญๆ เทานน ไมใชรายงานขาวเจาะลก

59

ตารางท 5.3 การรบรคณลกษณะของนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวจากมมมองของบคลากรสถานโทรทศนดจทลสปรงนวสโตะทใชและโตะทไมใชเฟซบกไลฟ

คณลกษณะ โตะทใช โตะทไมใช

คณลกษณะความยงยากซบซอนของนวตกรรมเฟซบกไลฟ

เหมอน 1. การใชเฟซบกไลฟไมมความยงยากซบซอนในเชงเทคโนโลย หากไดศกษาเพมเตมกจะเขาใจ

แตกตาง

1. หากคนทไมถนดในเรองของเทคโนโลย กอาจจะยงยากในการท างานบาง ท าใหเกดปญหาและผลกระทบในการท างานทตองท างานทเปนขนตอนทตองรบผดชอบอยแลว

1. การใชเทคโนโลยรายงานขาวทางเฟซบกไลฟกไมมความยงยากซบซอน แตจะมความเสยงในการรายงานขาว เพราะเปนขอมลทไมไดผานการคดกรอง

คณลกษณะสามารถทดลอง

ใชไดของนวตกรรมเฟซบกไลฟ

เหมอน

1. การรายงานขาวทางเฟซบกไลฟนน ทางสถานฯ ไมไดมนโยบายใหมการทดลองใชกอน เพราะหากเกดการสอสารทผดพลาด เกดผลเสยตามมา และท าใหสถานเสยหาย อาจมมาตรการลงโทษผสอขาวจากทางสถาน

แตกตาง

1. หากการรายงานผานเฟซบกไลฟมขอผดพลาด จะท าใหองคกรเสอมเสย อาจมมาตรการลงโทษผสอขาว 2. ในการรายงานขาวจงหลกเลยงการอานและตอบคอมเมนทจากผชม และรายงานขาวตามบทขาวทเตรยมไวลวงหนา

1. รบรถงความเสยงในการใชเฟซบกไลฟนการรายงานขาวเชนกน เนองจาก ผสอขาวอาจขาดสมาธในการฟงแหลงขาว อาจสอสารผดพลาดได

คณลกษณะสามารถสงเกตไดของนวตกรรมเฟซบกไลฟ

เหมอน

1. เมอใชเฟซบกไลฟแลวสามารถสงเกตเหนผลตอบรบจากผชมไดทนทจากยอดรบชม (View) รวมถงการกดไลคคอมเมนทและแชรดวย รวมถงเมอใชแลวจ านวนคนทเขามาดเนอหาขาวอนๆในเพจของชองเพมมากขนดวย

แตกตาง - -

60

การรบรคณลกษณะของผยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวของบคลากรขาวสถานโทรทศนดจทลสปรงนวสจากมมมองของโตะขาวทใชเฟซบกไลฟ

ในมมมองของโตะขาวทใชเฟซบกไลฟ เหนวา บคลากรขาวของสถานโทรทศนดจทลสปรงนวสทยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวสวนใหญจะมคณลกษณะดงตอไปน

1. มบคลกภาพทกลาแสดงออกและกระตอรอรนเสมอ คอผสอขาวทยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟไดงายจะตองเปนคนทมความกระตอรอรนในการท างาน พรอมเปดรบสงใหมๆและปรบตวกบการท างานใหเรว รวมถงกลาแสดงออก มไหวพรบ

2. มทกษะในการรายงานขาวสด พนฐานของนกขาวตองสามารถรายงานขาวสดได เพราะเปนหนงในคณสมบตของนกขาวทจะไดรบการคดเลอกจากองคกรกอนเขาไปท างาน แตนกขาวทจะยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟไดงายนน มความสามารถรายงานขาวสดทเหมาะสมกบรปแบบขาว คอนกขาวทไดรบมอบหมายไปรายงานสดในไลฟจะตองมความถนดในการรายงานขาวนนๆ รวมถงมความรพนฐานและมการเตรยมตวกอนออกไปรายงานขาว มเทคนคในการรายงานขาวสดไดอยางตอเนองและนาตดตาม การรายงานขาวสดผสอขาวจะตองมความรและความเขาใจเกยวกบขาวทรายงาน เพอทจะสามารถเรยบเรยงและน าเสนอไดอยางถกตอง เปนขนเปนตอน และมการอานออกเสยงทชดเจน ถกตอง ใชค าพดทสภาพ ดนาเชอถอ ไมน าความรสกสวนตวของนกขาวมาปะปนขาวทน าเสนอจะตองเสนอเฉพาะขอเทจจรง มความเทยงธรรม สมดล

3. มประสบการณสงในการรายงานขาวสด คอผสอขาวทยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟไดงายจะตองเปนคนทมประสบการณในการท างานดานรายงานขาวสด เพราะถามประสบการณรวมถงมสมาธและวฒภาวะในการออกไปรายงานขาวนนๆ จะสามารถควบคมสถานการณรอบขางและสงเราทเกดขนได มความสมพนธอนดกบแหลงขาวเพราะสามารถเขาถงแหลงขาวทจะสมภาษณไดอยางเปนกนเอง

4. มความรความเขาใจในการใชเฟซบกไลฟหรอมทศนคตทรกการเรยนรสงใหมผสอขาวทยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟไดงายจะตองเปนคนทเขาใจวธการใชเฟซบกไลฟและหากไมใชคนทเขาใจมากอนกควรเปนคนทรกในการเรยนรสงใหมๆ และตองพฒนาตนเองอยเสมอ เพอรองรบยคสมยทเปลยนแปลงไปรวมถงเปนการเตรยมพรอมส าหรบงานทก าลงจะไดรบมอบหมาย

61

5.2 อภปรายผล จากผลการศกษาวจยน สามารถอภปรายผลในประเดนตาง ๆ ไดดงตอไปน ประเดนท 1 จากทฤษฎการยอมรบนวตกรรมระบถงคณลกษณะของนวตกรรมทมผล

ตอการยอม รบนวตกรรม 5 ประการ (Rogers and Shoemaker, 1971; Rogers, 2003) น น ผลการศกษาครงนมความสอดคลองกบทฤษฎขางตน โดยคณลกษณะของนวตกรรมเฟซบกไลฟทบคลากรขาวของสถานโทรทศนสปรงนวสเหนวามผลตอการยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาว มดงตอไปน

1. คณลกษณะประโยชนเชงเปรยบเทยบของนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวกบรายงานขาวทางโทรทศนปกตทมประโยชนกวาเพราะชวยใหบคลากรขาวสามารถรายงานขาวดวยความรวดเรว สดทนเหตการณ รวมถงท าใหผชมเหมอนไดอยในเหตการณจรง ณ เวลานน ในขณะทการรายงานขาวทางโทรทศนมขอจ ากดเรองการออกอากาศตามผงรายการ รวมถงคณลกษณะทเขากนไดทบคลากรขาวเหนวาเมอน านวตกรรมเฟซบกไลฟนนมาใชนนเขากนไดกบรปแบบการท างานเดมในระบบโทรทศนดจทลเพราะเปนการผสมผสานการท างานกบสอในรปแบบเดมๆ ชวยท าใหการน าเสนอขาวสารมความนาสนใจมากยงขน และครอบคลมทกกลมเปาหมายทงทดโทรทศน และออนไลน

จากคณลกษณะของนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวดงกลาวขางตน สอดคลองกบแนวคดคณลกษณะของสอใหมทระบประโยชนของสอใหมไววา สอใหมสามารถใหขอมลขาวสารประชาสมพนธไปยงกลมเปาหมายไดหลากหลายกลมเปนจ านวนมาก โดยเขาถงกลมเปาหมายไดทวประเทศ และทวโลก ในระยะเวลาพรอมๆกน รวมถงยงสอดคลองกบงานวจยของสกลศร ศรสารคาม (2553 ) ทพบวา ผสอขาว/กองบรรณาธการมการใชงานสอสงคมในมตของขาวเรวอยางชดเจน เพราะมองเหนประโยชนของการรายงานขาวทนท ทนตอเหตการณ

นอกจากน คณลกษณะอกประการของนวตกรรมเฟซบกไลฟทบคลากรขาวของสปรงนวสเหนวาส าคญคอนวตกรรมเฟซบกไลฟชวยใหผชมสามารถมปฏสมพนธสองทางกบผรายงานขาวดวย มการสอบถามเหตการณ หรอการแลกเปลยนความคดเหนระหวางไลฟได ซงสอดคลองกบคณลกษณะของ social media ทส าคญคอ social media เปนสอทท าใหผใชสามารถเชอมตอกบผ ใชคนอนได (Siapera, 2012 อางถงใน ฐตนน คอมมอน, 2556, หนา 7) และลกษณะการเปลยนแปลงของสงคมจากสอใหมทท าใหผสอสารสามารถโตตอบกนได (interactivity) (Rogers, อางถงใน กาญจนา แกวเทพ, 2541: 121-124)

แตอยางไรกด แมวานวตกรรมเฟซบกไลฟจะมคณลกษณะของสอใหมทชวยใหโตตอบและเชอมตอกบผใชคนอนได แตบคลากรขาวกลบไมไดใชประโยชนจากคณลกษณะดงกลาว

62

กลาวคอ ผสอขาวทใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาวมกจะไมอานหรอตอบคอมเมนททผชมสงมาระหวางไลฟ แตเลอกทจะรายงานตามบททเตรยมไวลวงหนาแลวเทานน เพราะไมอยากใหเกดขอผดพลาดซงอาจท าใหเกดผลกระทบเสยหายสถานโทรทศนสปรงนวส และตนเองอาจถกลงโทษจากตนสงกดได สะทอนใหเหนวา การใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาวของสถานโทรทศนสปรงนวสยงขาดคณลกษณะสามารถทดลองใชได ( Trialability) หากองคกรสอตนสงกดไมไดมนโยบายใหผสอขาวไดฝกฝนหรอลองใชในการรายงานขาวโดยยงไมมมาตรการลงโทษหากเกดขอผดพลาดจากการรายงานขาวทางเฟซบกไลฟ ดงน น คณลกษณะสามารถทดลองใชได ( Trialability) จงเปนคณลกษณะของนวตกรรมประการหนงทองคกรสอตองใหความส าคญหากตองการใหบคลากรขาวยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟรวมถงนวตกรรมอน ๆ ในอนาคตเพอชวยในการรายงานขาวในหลากหลายชองทาง (multiplatform) มากขน

2. คณลกษณะสามารถสงเกตได (Observability) ของนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาว เปนอกคณลกษณะหนงทมความโดดเดน เนองจากการใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาว บคลากรขาวสามารถรถงผลลพธอนเปนประโยชนทเกดขนภายหลงการใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาวไดทนทจากยอดรบชม (View)รวมถงการกดไลคคอมเมนทและแชร รวมถง ยงเหนวามผตดตามของเฟซบกเพจ กลบเขามาเยยมเพจ และยอดรบชมของเนอหาอน ๆ ในเพจเพมขน ซงผดแลเพจสามารถดขอมลสถตและขอมลคณภาพของสมาชกเฟซบกเพจได ซงสอดคลองกบท Rogers ไดอธบายไววาหากผลของนวตกรรมทสงเกตไดยงเปนรปธรรมมากกจะมผลตอการยอมรบนวตกรรมไดมากกวาผลทเปนนามธรรมหรอเปนจนตนาการ

ประเดนท 2 เทคนคการใชเฟซบกไลฟไมมความยงยากซบซอน แตกมเงอนไขอนทท าใหบคลากรขาวไมใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาว

คณลกษณะความยงยากซบซอนของนวตกรรมเฟซบกไลฟ ในมมมองของบคลากรขาวระดบกลยทธกลมบรรณาธการ ทใชและไมใชเฟซบกไลฟนน เหนพองกนวา เทคนคหรอวธการใชเฟซบกไลฟไมมความยงยาก ในเรองของการใชงานเพราะใชในชวตประจ าวนกนเปนปกตอยแลว สอดคลองกบแนวคดคณลกษณะของนวตกรรมเรองความซบซอนของนวตกรรมของ Rogers (1983) พบวา นวตกรรมใดทงายตอการท าความเขาใจจะไดรบการยอมรบเรวกวานวตกรรมทผรบตองมการพฒนาทกษะและการท าความเขาใจแบบใหม

อยางไรกด การจะใชหรอไมใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาวนนยงมเงอนไขอนทไมใชความยงยากทางเทคนด แตเปนความยงยากดานอน ไดแก การเลอกรปแบบของขาวทเหมาะสมจะน าเสนอทางเฟซบกไลฟ กบ สภาพแวดลอมตวผสอขาวทจะใชนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาว

63

กลาวคอ รปแบบของขาวทจะน าเสนอทางเฟซบกไลฟกเหมาะกบการรายงานเหตการณทวไปทเปนประเดนรอน มากกวารายงานพเศษเจาะลกหรอรายงานขาวทตองการการคดกรองการตดตอกอนน าเสนอ สวนสภาพแวดลอมทกดดนผสอขาวทอยในสนามขาวทงจากทางบรรณาธการและเหตการณทก าลงไลฟ อกทงองคกรสอทคาดหวงใหผสอขาวในยคดจทลมทกษะทหลากหลาย (multiskill) ท าใหผสอขาวตองท าอะไรหลายอยางในการรายงานขาวครงหนง อาจท าใหมเวลาเตรยมตวไลฟไมเพยงพอ จงไมอยากไลฟเพราะกลวผดพลาด สอดคลองกบแนวคดสอยคดจทลของ ชวรงค ลมปปทมปาณ (2560) ทวานกขาวทปจจบนจะตองมทกษะและความสามารถหลายๆ อยางพรอมๆ กน เพอใหสามารถน าเสนอขาวสารในหลายๆ ชองทาง หรอ Platforms ขององคกรสอทตนสงกด เชน การเขยนขาวเพอหนงสอพมพและเวบไซต พรอมๆ ไปกบการถายภาพนงและภาพเคลอนไหวโดยใชอปกรณทมเพยงสมารทโฟนรนใหม ทมประสทธภาพในการถายภาพไมดอยกวากลองระดบมออาชพ เมอถายเหตการณขาวเปนภาพเคลอนไหวมาแลว นกขาวตองมทกษะในในการตดตอและเขยนสครปตขาวเพอตอบโจทยการน าเสนอ ในรปแบบของการรายงานดวยเสยงและภาพเคลอนไหว ทงน ยงไมนบรวมถงการทนกขาวตองมทกษะในการใช Social Media เปนเครองมอในการหาขอมลขาว ตดตอแหลงขาว และรายงานสดผานชองทาง ตางๆ เพอใหผชม ผอานสามารถตดตามบรรยากาศในสนามขาวอยางใกลชด กอนจะใช Social Media ในการเชญชวนผอานผชมไปตดตามงานขาวในชองทางตางๆ ทขาวชนนนจะน าเสนออกดวย

ประเดนท 3 คณลกษณะของผสอขาวทยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาว

การศกษาพบวา คณลกษณะของผ สอขาวท เปนปจจยตอการยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวประกอบดวย

1) ปจจยดานบคลกภาพ ไดแก การมทศนคตทดตอการศกษาและการเรยนร กลาวคอ ผสอขาวทยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟไดงายหากไมใชคนทเขาใจเทคโนโลยเฟซบกไลฟมากอนกควรเปนคนทรกในการเรยนรสงใหมๆ และตองพฒนาตนเองอยเสมอ เพอรองรบยคสมยทเปลยนแปลงไปรวมถงเปนการเตรยมพรอมส าหรบงานทก าลงจะไดรบมอบหมาย สอดคลองกบขอคนพบของการศกษากอนหนาน (Rogers, 1983) และสอดคลองกบงานวจยของบษด พนมภ (2556) ทสรปไววาคนท างานดานขาวตองมการเตรยมพรอมรบมอสอใหมๆ ทเกดขนอยตลอดเวลา สวนปจจยดานบคลกภาพอกประการหนงซงคนพบใหมในการศกษาครงนเกยวกบการยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาว คอ คณลกษณะดานบคลกภาพทผสอขาวซงยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟไดงายจะตองเปนผทมบคลกภาพทกลาแสดงออกและมความกระตอรอรนในการท างาน ปรบตวกบการท างานใหเรว รวมถงกลาแสดงออก มไหวพรบในการให

64

ขอมลและการแกปญหาเฉพาะหนาไดดวย สอดคลองกบแนวคดของคณลกษณะและพฤตกรรมของผยอมรบนวตกรรม Rogers 1983, อางถงใน ทพวรรณ หลอสวรรณรตน, 2546, หนา 284)) ทวาผน าการยอมรบ (innovators : venturesome) คณสมบตของคนกลมน คอ ความกลาเสยง และกระหายทจะทดลอง อนเปนเหตใหตองขวนขวายหาความร และพบปะกบบคคลอยเสมอ มฐานะทางเศรษฐกจด มรายไดสทธสง และมทรพยสนพอทจะเสยงกบการไดเสยอนเนองจากการทดลองท า และกลาทจะยอมรบความลมเหลวอนอาจเกดมขนได มความสามารถและความรดพอทจะเขาใจ และตามทนแนวคดนวตกรรม มความกระตอรอรน คลองแคลว ชอบสงคมกบพวกเดยวกน แมจะอยคนละแหงและหางไกลกนกตาม กลมนมกจะถกหาวาเปนพวกหวกาวหนา และไมยอมตามสงคม

2 ปจจยดานพฤตกรรมการสอสาร ไดแก การมความรเกยวกบนวตกรรม ซงสอดคลองกบขอคนพบของการศกษากอนหนาน (Rogers, 1983) กลาวคอ ผสอขาวทยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวไดงายจะเปนคนทมความรความเขาใจเกยวกบการใชงานเฟซบกและเฟซบกไลฟมากอน สอดคลองกบแนวคดสอยคดจทลของ ชวรงค ลมปปทมปาณ (2560) ทวาคนขาวในระดบกลาง รวมทงผประกาศขาวทใชสอสงคมออนไลนจนมผตดตามเปนจ านวนมากในระดบหนง กสามารถทจะใชชองทางการรายงานสด โดยเฉพาะชองทางเฟซบกไลฟในการรายงานขาวนอกเวลาขาวปกต หรอรายงานขาวในรายละเอยดทมากขน นอกเหนอจากทน าเสนอออกอากาศในเวลาปกต

สวนปจจยดานพฤตกรรมการสอสารอกประการหนงซงคนพบใหมในการศกษาครงนเกยวกบการยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวคอ การมทกษะและประสบการณสงในการรายงานขาวสด (Live news reporting) คอนกขาวทไดรบมอบหมายไปรายงานสดในไลฟจะตองมความถนดในการรายงานขาวนนๆ รวมถงมความรพนฐานและมการเตรยมตวกอนออกไปรายงานขาว มเทคนคในการรายงานขาวสดไดอยางตอเนองและนาตดตามเนองจากการทผใชเฟซบกไลฟสอสารไปเพอดงใหผอนมสวนรวมกบตนเอง การสอสารสามารถท าไดในหลายรปแบบแลวแตบคคล สอดคลองกบแนวคดสอยคดจทลของ ชวรงค ลมปปทมปาณ (2560) ทวานกขาวตองมทกษะเพอตอบโจทยการน าเสนอ ในรปแบบของการรายงานดวยเสยงและภาพเคลอนไหว และรายงานสดผานชองทาง ตางๆ เพอใหผชม ผอานสามารถตดตามบรรยากาศในสนามขาวอยางใกลชด ขณะทคนขาวระดบกลางทคร าหวอดในสนามขาวจนมแหลงขาวจ านวนมากและสามารถหาขอมลเชงลกไดมากกวานกขาวรนใหม กสามารถน าเอาขอมลเชงลกทมอยมาวเคราะหแบบสดๆ ใหผบรโภคสอรนใหมบนโลก Social Media ไดตดตามและเขาใจถงเบองหนาและเบองหลงของสถานการณขาวสารทเกดขนในชวงนนๆ

65

5.3 ขอเสนอแนะจากการศกษา 5.3.1 ผลจากการศกษาจะเหนไดวาการใชเฟซบกไลฟเปนประโยชนกบองคกรขาว ผบรหารควรก าหนดเปนนโยบายของบรษท และเพอรบทราบนโยบายการท างานรวมกนวา ในการท างานขาวควรน าเสนอรปแบบการรายงานขาวผานเฟซบกไลฟควบคดวย เพราะจะไดน าเสนอขาวทครอบคลมทกกลมเปาหมาย 5.3.2 องคกรควรใหความส าคญในการยอมรบเฟซบกไลฟมาใช เพราะการยอมรบเทคโนโลยของพนกงานภายในองคกรจะเกดขนเมอองคกรมการใหการสนบสนนและรเรมนวตกรรมนนๆ ใหเปนทรบรในระดบองคกรเสยกอน เมอองคกรเกดการยอมรบนวตกรรมเหลานนแลว พนกงานกจะเกดการยอมรบเทคโนโลยเหลานนดวย 5.3.3 ผบรหารควรใหความส าคญกบการท าความเขาใจถงการยอมรบนวตกรรมในระดบบคคลของพนกงาน โดยใหการสนบสนนและสรางการยอมรบเทคโนโลยสารสนเทศในดาน ฮารดแวรและซอฟตแวร ขอมลและการสอสาร การใชงานระบบสารสนเทศ เพอใหพนกงานเกดความพงพอใจตองานทท า ซงจะเปนแรงผลกดนองคกรใหบรรลเปาหมายตามทตงไว 5.3.4 ในการท าขาว บรรณาธการขาวนน ตองชแจงและใหขอมลเกยวกบการรายงานขาวผานทางเฟซบกไลฟ วธการใชเฟซบกไลฟ รวมถงประโยชนของการใชเฟซบกไลฟใหผสอขาวเหนถงความจ าเปน หากบคคลรบรถงประโยชนในการใชงานและรบรถงความงายในการใชงานเทคโนโลยใดๆ จะท าใหบคคลนนมทศนคตทดตอการใชงานเทคโนโลยนนๆ และจะสงผลใหเกดความตงใจทจะใชงานเทคโนโลยตามไปดวย และเกดการใชงานจรง 5.3.5 การรายงานขาวผานเฟซบกไลฟควรใหผสอขาวทมความช านาญ และมประสบการณในการไลฟ และมทกษะ ปฏภาณไหวพรบทด เพราะการน าเสนอขอมลทรายงานออกไปไมสามารถตรวจสอบคดกรองได ไมสามารถควบคมเหตการณ หรอสถานการณตางๆ ได หากมอะไรผดพลาดจะเกดความเสยหายและมผลกระทบตอสถาน 5.4 ขอเสนอแนะในการศกษาครงตอไป 5.4.1 ควรศกษาปจจยการยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวของบคลากรขาวในองคกรธรกจโทรทศนดจทล โดยเฉพาะปจจยดานเศรษฐกจ สงคม 5.4.2 ควรศกษาในเชงลกเกยวกบความแตกตางระดบของอายมผลตอการยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟในการรายงานขาวของบคลากรขาวในองคกรธรกจโทรทศนดจทล กรณศกษา: สปรงนวส เนองจากระดบอายอาจมผลตอการยอมรบนวตกรรมทแตกตางกน

66

5.4.3 ควรศกษาเปรยบเทยบความแตกตางของปจจยการยอมรบนวตกรรเฟซบกไลฟในการรายงานขาวของบคลากรขาวในองคกรธรกจขององคกรทแตกตางกน

บรรณานกรม

68

บรรณานกรม ภาษาไทย กาญจนา แกวเทพ. (2541). สอสารมวลชน. ทฤษฎและแนวทางการศกษา.กรงเทพมหานคร:

จฬาลงกรณมหาวทยาลย. กฤษมนต วฒนาณรงค. (2536). เทคโนโลยเทคนคศกษา. กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยเทคโนโลย

พระจอมเกลาพระนครเหนอ. กดานนท มลทอง. (2536). เทคโนโลยการศกษารวมสมย. (พมพครงท 2) .กรงเทพมหานคร: เอดสน

เพรสโพรดกส. ชยยงค พรหมวงศ. (2521). นวกรรมและเทคโนโลยทางการศกษากบการสอนระดบอนบาล.

กรงเทพมหานคร: ไทยวฒนาพานช. ชวรงค ลมปปทมปาณ. (2560). Live สดคนขาว ทางเลอกเพอรอดของสอยคดจทล?. สบคนจาก

https://www.thairath.co.th/content/923982. ณฐพร พนธอดม. (2559). โฆษณาออนไลนไทยโตแรงตดอนดบ 2 ของอาเซยน คาดมลคาตลาด

โฆษณาออนไลนไทยป 63 ทะล 3 พนลานบาท. สบคนจาก http://www.pwc.com/th/en/press-room/press-release/2016/news-release-21-07-2016-th.html

ฐตนนท บญภาพ คอมมอน. (2556). บทบาทของสอใหมในการสรางคานยมทางสงคมและอตลกษณของเยาวชนชาวไทยในเขตกรงเทพมหานคร. รายงาน, มหาวทยาลยธรกจบณฑตย.

ทพวรรณ หลอสวรรณรตน. (2546). ทฤษฎองคการสมยใหม. (พมพครงท 3). กรงเทพมหานคร: แซทโฟร พรนตง.

เทอดรฐ แววศกด. (2556). การยอมรบนวตกรรมทมอทธพลตอพฤตกรรมการซอแอพพลเคชน สาหรบสมารทโฟนของผบรโภคในเขตกรงเทพมหานคร. สารนพนธปรญญามหาบณฑต,มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

นงนช จนทร. (2549). การยอมรบนวตกรรมเครอขายเวบไซตพาณชยอเลกรอนกสของผใชบรการ อนเทอรเนตในประเทศไทย. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

นเรศ เหลาพรรณราย. (2557). จบกระแสโฆษณาออนไลน. สบคนจาก http://www.smethailandclub.com/knowledges-view.php?id=588&page=7.

บษด พนมภ. (2556). การปรบตวของคนขาวในยคออนไลน : ศกษาเฉพาะกรณ หนงสอพมพบานเมอง. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยศรปทม.

69

พบล ทปะปาล. (2551). การจดการเชงกลยทธ. กรงเทพมหานคร: อมรการพมพ. ภาวธ พงษวทยภาน. (2559). คนไทยตดหนบโซเชยล มเดย ยอดเฟซบกทะล 41 ลานราย ตดอนดบ 8

ของโลก. สบคนจาก http://positioningmag.com/1092090 มานะ ตรรยาภวฒน. (2559). พฤตกรรมการรบขาวสารและความเชอมนของประชาชนทมตอ

สอมวลชน. แบบส ารวจ, มหาวทยาลยหอการคาไทย. วรพน งามไกวล. (2557). ปจจยทมอทธพลตอการยอมรบนวตกรรมหนงสออเลคทรอนคสของ

ผบรโภคชาวไทย. สารนพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยกรงเทพ. วยะดา ไทยเกด. (2558). ลกษณะการยอมรบนวตกรรมทมอทธพลตอการตดสนใจจองทพกออนไลน

ความพงพอใจของผใชบรการ และความจงรกภกดของผใชบรการจองทพกออนไลนในกรงเทพมหานครและปรมณฑล. สารนพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยกรงเทพ.

ศรวรรณ เสรรตน. (2542). การบรหารเชงกลยทธ และกรณศกษา. กรงเทพมหานคร: ธระฟลมและไซเทกซ.

สกลศร ศรสารคาม. (2553 ). สอสงคม (Social Media) กบการเปลยนแปลงกระบวนการสอขาว. รายงานการวจย. มหาวทยาลยธรกจบณฑตย.

เอกพล ชเชด. (2559). Facebook Live ท าดไดโดน. สบคนจาก http://www.digitalagemag.com/facebook-live-%E0%B8%97%E0%B8%B3%E0%B8%94%E0%B8%B5%E0%B9%83%E0%B8%AB%E0%B9%89%E0%B9%82%E0%B8%94%E0%B8%99/

ภาษาตางประเทศ Franklin, B.D., Grady, K. et al. (2005). Knowledge Management Synergy. Retrieved from

http://www.providersedge.com/kma.Accessed. Gerrard, Philip and Cunningham, Barton J. (2003). The Diffusion of Internet Banking Among

Singapore Consumers. International Journal of Bank Marketing. 21 (February): 16-28. Retrieved October 27, 2005 from Emerald Full Text.

John R. Schermerhorn. (2002). Management. (7th ed.). Wiley. Lee, E. J., Kwon, K. N., & Schumann, D. W. (2005). Segmenting the non-adopter category in the

diffusion of Internet banking. International Journal of Bank Marketing, 23(5), 414–437. McQuail , Dennis. (2005). McQuail s Mass Communication Theory. London : Sage. Mary Coulter. (2005). Strategic Management in Action. New Jersey: Pearson.

70

Robbins, S. P., & Coulter, M. K. (2007). Fundamentalsof Management (9th ed.). Upper Saddle River, NJ: Pearson-Prentice Hall.

Rogers, E., & Shoemaker, F. (1971). Communication of Innovations : A Cross Cultural Approach. (2 nd ed.) New York: The Free Press.

Rogers, E., & Shoemaker, F. (1978). Communication of innovations: A cross-cultural approach. New York: Free Press.

Rogers, E.M. (1983). Diffusion of innovation. A Division of Macmillan Publishing Co., Inc. New York.

Rogers, E.M. (1995). Diffusion of Innovation. (4th ed.) New York: Free Press. Rogers, E. M. (2003). Diffusion of Innovations (5th ed.). New York: Free Press.

ภาคผนวก ก แบบสมภาษณ

72

สวนท 1 ผบรหารองคกร 1. บรษทมการยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟมาใชในการท างานอยางไรบาง 2. การน าเอาเฟซบกไลฟมาใชในการรายงานขาวของบรษท เปนกลยทธของบรษทอยางไรบาง 2.1 กลยทธระดบบรษทหรอองคการ--มการด าเนนธรกจอยางไร และจดสรรทรพยากรทมอยอยางไร 2.2 กลยทธระดบ ธรกจ--ใหความส าคญ กบการแขงขนของธรกจอยางไร สอดคลองกบวตถประสงคขององคกรหรอไม 2.3 กลยทธระดบหนาท--มการก าหนดอยางไร 4. ทานคดวาการใชเฟซบกไลฟในการท างานนนดกวาการท างานขาวในรปแบบเดมๆ อยางไร (คณลกษณะประโยชนเชงเปรยบเทยบ) 5. ทานคดวาการใชเฟซบกไลฟในการท างานนนสอดคลองกบคานยม และมความทนสมย เขากนไดกบการสอสารขาวแบบเดมอยางไร (คณลกษณะทเขากนได) 6. ทางผบรหารไดก าหนดนโยบายในการใชเฟซบกไลฟของแตละกองขาวอยางไรบาง แตกตางกนไหม บงคบหรอวาใหอสระแก บก. เลอกใชหรอไมใช 7. ทผานมาการใชเฟซบกไลฟของนกขาวของสปรงนวสปรากฎเปนปญหาหรออปสรรคตอการด าเนนงานขององคกรธรกจขาวบางหรอไมอยางไร > ดานบคลากร ดานการตลาด ดานการบรหารตนทน หรอดานอน ๆ สวนท 2 บรรณาธการขาว 1. กองขาวททานรบผดชอบมการยอมรบนวตกรรมเฟซบกไลฟมาใชในการท างานอยางไรบาง 2. ทานคดวาการใชเฟซบกไลฟในการท างานนนดกวาการท างานขาวในรปแบบเดมๆ อยางไร (คณลกษณะประโยชนเชงเปรยบเทยบ) 3. ทานคดวาการใชเฟซบกไลฟในการท างานนนสอดคลองกบคานยม และมความทนสมย เขากนไดกบการสอสารขาวแบบเดมอยางไร (คณลกษณะทเขากนได) 4. ทานคดวาการใชเฟซบกไลฟในการท างานนนมความยงยากซบซอนอยางไร (คณลกษณะความยงยากซบซอน) 5. ทานมความพงพอใจ ความประทบใจจากการใชเฟซบกไลฟในการท างาน (คณลกษณะสามารถทดลองใชได) 6. ประโยชนและผลกระทบทไดรบจากการใชเฟซบกไลฟในการท างานอยางไร (คณลกษณะสามารถสงเกตได)

73

7. นกขาวในกองฯ ทชอบหรอมกจะใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาว ทานเหนวามความเกยวของกบพฤตกรรมการสอสารสวนบคคล เชน อาย ระดบการศกษา ความรความสามารถ สถานะทางสงคม ต าแหนงงาน หรอไม อยางไร 8. นกขาวในกองฯ ทชอบหรอมกจะใชเฟซบกไลฟทานเหนวามความเกยวของกบพฤตกรรมการสอสารดานบคลกภาพ เชน ความเอาใจใส ความมเหตผล การมทศนคตทด แรงจงใจในการประสบความส าเรจ ความทะเยอทะยานหรอไม อยางไร 9. นกขาวในกองฯ ทชอบหรอมกจะใชเฟซบกไลฟทานเหนวามความเกยวของกบพฤตกรรมการสอสาร เชน การมสวนรวมตอสงคม การสอสารอยางมปฏสมพนธกบคนในองคกร การแสวงหาขอมล การมความรเกยวกบนวตกรรม การเปนผน าดานความคดหรอไม อยางไร 10. การออกไปรายงานขาวโดยใชเฟซบกไลฟผใชน นไดผลตอบแทนแตกตางจากผทไมไดใชเฟซบกไลฟอยางไรบาง 11. การใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาวท าใหยอดผชมเพมขนหรอไม อยางไร ส าหรบกองทไมใชหรอไมคอยใชเฟซบกไลฟในการท างาน 12. เพราะเหตผลใดนกขาวในกองฯ จงไมใชหรอไมคอยใชเฟซบกไลฟในการท างาน - การท างานขาวในรปแบบเดมๆ ดกวาอยางไร - เฟซบกไลฟสอดคลองกบคานยม และมความทนสมย เขากนไดกบการสอสารขาวแบบเดมหรอไม - เฟซบกไลฟมความยงยากซบซอนหรอไม - ไมมความพงพอใจ หรอความประทบใจจากการใชเฟซบกไลฟในการท างาน หรอไม 13. นกขาวในกองฯ ทไมชอบหรอไมคอยอยากใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาว ทานเหนวามความเกยวของกบพฤตกรรมการสอสารสวนบคคล เชน อาย ระดบการศกษา ความรความสามารถ สถานะทางสงคม ต าแหนงงาน หรอไม อยางไร 14. นกขาวในกองฯ ทไมชอบหรอไมคอยอยากใชเฟซบกไลฟทานเหนวามความเกยวของกบพฤตกรรมการสอสารดานบคลกภาพ เชน ความเอาใจใส ความมเหตผล การมทศนคตทด แรงจงใจในการประสบความส าเรจ ความทะเยอทะยานหรอไม อยางไร 15. นกขาวในกองฯ ทไมชอบหรอไมคอยอยากใชเฟซบกไลฟทานเหนวามความเกยวของกบพฤตกรรมการสอสาร เชน การมสวนรวมตอสงคม การสอสารอยางมปฏสมพนธกบคนในองคกร การแสวงหาขอมล การมความรเกยวกบนวตกรรม การเปนผน าดานความคดหรอไม อยางไร

74

สวนท 3 ผสอขาว 1. ลกษณะการใชเฟซบกไลฟในการท างาน 2. ปญหาและอปสรรคจากการใชเฟซบกไลฟในการท างาน 3. แนวทางการแกไขปญหาจากการใชเฟซบกไลฟในการท างาน 4. ทานคดวาการใชเฟซบกไลฟในการท างานนนดกวาการท างานขาวในรปแบบเดมๆ อยางไร (คณลกษณะประโยชนเชงเปรยบเทยบ) 5. ทานคดวาการใชเฟซบกไลฟในการท างานนนสอดคลองกบคานยม และมความทนสมย เขากนไดกบการสอสารขาวแบบเดมอยางไร (คณลกษณะทเขากนได) 6. ทานคดวาการใชเฟซบกไลฟในการท างานนนมความยงยากซบซอนอยางไร (คณลกษณะความยงยากซบซอน) 7. ทานมความพงพอใจ ความประทบใจจากการใชเฟซบกไลฟในการท างาน (คณลกษณะสามารถทดลองใชได) 8. ประโยชนและผลกระทบทไดรบจากการใชเฟซบกไลฟในการท างานอยางไร (คณลกษณะสามารถสงเกตได) 9. ทานมความคดเหนตอการใชเฟซบกไลฟในการท างานอยางไร 10. การใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาว ทานเหนวามความเกยวของกบพฤตกรรมการสอสารสวนบคคล เชน อาย ระดบการศกษา ความรความสามารถ สถานะทางสงคม ต าแหนงงาน หรอไม อยางไร แลวถาเปรยบเทยบกบนกขาวทไมชอบใช เปนอยางไร 11. การใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาว ทานเหนวามความเกยวของกบพฤตกรรมการสอสารดานบคลกภาพ เชน ความเอาใจใส ความมเหตผล การมทศนคตทด แรงจงใจในการประสบความส าเรจ ความทะเยอทะยานหรอไม อยางไร แลวถาเปรยบเทยบกบนกขาวทไมชอบใช เปนอยางไร 12. การใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาว ทานเหนวามความเกยวของกบพฤตกรรมการสอสาร เชน การมสวนรวมตอสงคม การสอสารอยางมปฏสมพนธกบคนในองคกร การแสวงหาขอมล การมความรเกยวกบนวตกรรม การเปนผน าดานความคดหรอไม อยางไร แลวถาเปรยบเทยบกบนกขาวทไมชอบใช เปนอยางไร 13. การออกไปรายงานขาวโดยใชเฟซบกไลฟผใชน นไดผลตอบแทนแตกตางจากผทไมไดใชเฟซบกไลฟอยางไรบาง 14. การใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาวท าใหยอดผชมเพมขนหรอไม อยางไร

75

ส าหรบกองทไมใชหรอไมคอยใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาว 15. เพราะเหตผลใดจงไมใชหรอไมคอยใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาว - การท างานขาวในรปแบบเดมๆ ดกวาอยางไร - เฟซบกไลฟสอดคลองกบคานยม และมความทนสมย เขากนไดกบการสอสารขาวแบบเดมหรอไม - เฟซบกไลฟมความยงยากซบซอนหรอไม - ไมมความพงพอใจ หรอความประทบใจจากการใชเฟซบกไลฟในการท างาน หรอไม 16. การไมใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาว ทานเหนวามความเกยวของกบพฤตกรรมการสอสารสวนบคคล เชน อาย ระดบการศกษา ความรความสามารถ สถานะทางสงคม ต าแหนงงาน หรอไม อยางไร แลวถาเปรยบเทยบกบนกขาวทชอบใช เปนอยางไร 17. การไมใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาว ทานเหนวามความเกยวของกบพฤตกรรมการสอสารดานบคลกภาพ เชน ความเอาใจใส ความมเหตผล การมทศนคตทด แรงจงใจในการประสบความส าเรจ ความทะเยอทะยานหรอไม อยางไร แลวถาเปรยบเทยบกบนกขาวทชอบใช เปนอยางไร 18. การไมใชเฟซบกไลฟในการรายงานขาว ทานเหนวามความเกยวของกบพฤตกรรมการสอสาร เชน การมสวนรวมตอสงคม การสอสารอยางมปฏสมพนธกบคนในองคกร การแสวงหาขอมล การมความรเกยวกบนวตกรรม การเปนผน าดานความคดหรอไม อยางไร แลวถาเปรยบเทยบกบนกขาวทชอบใช เปนอยางไร

76

ภาคผนวก ข

ประวตบคลากรขาวสถานโทรทศนดจทลสปรงนวส

77

บคลากรขาวระดบนโยบายผบรหาร

คณประกต ชมพค า ผอ านวยการอาวโส ฝายนวมเดย ป พ.ศ.2559 เรมด ารงต าแหนง

78

บคลากรขาวระดบปฏบตการโตะทมนโยบายใชเฟซบกไลฟ

คณยทธพล เปลยนเพง, บรรณาธการขาวอาชญากรรม คณกณศนนท ทองชน, ผสอขาวอาชญากรรม ป พ.ศ.2559 เรมด ารงต าแหนง ป พ.ศ.2558 เรมด ารงต าแหนง

คณตลย หอมสคนธ, บรรณาธการขาวกฬา คณลปการ ชกมล, ผสอขาวกฬา ป พ.ศ.2555 เรมด ารงต าแหนง ป พ.ศ.2558 เรมด ารงต าแหนง

คณธนยชนก จงยศยง, บรรณาธการขาวตางประเทศ คณทศพล ชยสมฤทธผล, ผสอขาวตางประเทศ ป พ.ศ.2559 เรมด ารงต าแหนง ป พ.ศ.2558 เรมด ารงต าแหนง

79

บคลากรขาวระดบปฏบตการโตะทไมมนโยบายใชเฟซบกไลฟ คณรงโรจน ลยประเสรฐ, บรรณาธการขาวบนเทง คณจรนนท พรหมมาตร, ผสอขาวบนเทง ป พ.ศ.2555 เรมด ารงต าแหนง ป พ.ศ.2558 เรมด ารงต าแหนง คณนชนาฎ ผาผวด,บรรณาธการขาวทองถน คณกมลวรรณ โกวทองสา, ผสอขาวทองถน ป พ.ศ.2555 เรมด ารงต าแหนง ป พ.ศ.2560 เรมด ารงต าแหนง คณนภา ศรประสทธ, บรรณาธการขาวเศรษฐกจ คณชยารมย ศวะกล, ผสอขาวเศรษฐกจ ป พ.ศ.2555 เรมด ารงต าแหนง ป พ.ศ.2557 เรมด ารงต าแหนง

80

ประวตผเขยน ชอ สกล รจวฒน ตระกลทอง ประวตการศกษา ระดบปรญญาตร มหาวทยาลยธรกจบณฑต

หลกสตรนเทศศาสตรบณฑต สาขาวชาวทยกระจายเสยงและโทรทศน

ต าแหนงและสถานทท างานปจจบน บรษท สปรงนวส คอรปอเรชน จ ากด ต าแหนงผสอขาวและพธกร