ภาพอนาคตและกลยทธ“เราจะใช ICT เพอสนบสนนการปฏรปการเรยนร

ในโรงเรยนไดอยางไร?”

สรปผลการประชมปฏบตการ“โรงเรยนผนาการใชเทคโนโลยเพอการเรยนร”วนท 31 พฤษภาคม - 2 มถนายน 2545

ณ ศนยฝกอบรมงานอภบาล บานผหวาน อ.สามพราน จ.นครปฐมสานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต

371.33 สำนกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาตส 691 ร รายงานการประชมปฏบตการ เรอง ภาพอนาคตและกลยทธ : เราจะ

ใช ICT เพอสนบสนนการปฏรปการเรยนรในโรงเรยนไดอยางไร/กรงเทพฯ : สกศ., 2545.

4, 88 หนา.ISBN : 974-241-496-31.เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารกบการปฏรปการเรยนร

2. การปฏรปการเรยนร-ประชมปฏบตการ 3. ชอเรอง

รายงานการประชมปฏบตการเรองภาพอนาคตและกลยทธ : เราจะใช ICT เพอสนบสนนการปฏรปการเรยนรไดอยางไร

ISBN 974-241-496-3สงพมพ สกศ. อนดบท 212/2545พมพครงท 1 สงหาคม 2545จำนวน 2,000 เลมจดพมพและเผยแพรโดย กลมงานเทคโนโลยกบการเรยนร

สำนกพฒนาการเรยนรและเครอขายการศกษา ศาสนาและวฒนธรรมสำนกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาตถนนสโขทย ดสต กรงเทพฯ 10300โทร. 0-2668-7123 ตอ 2528, 2530, 2532โทรสาร 0-2668-7329e-mail : media@onec.go.thhttp://www.onec.go.th

ผพมพ บรษท พมพดการพมพ จำกด78/198-200 หม 5 ถนนพระยาสเรนทร (รามอนทรา 109)เขตคลองสามวา กรงเทพฯ 10510โทรศพท 0-2919-1481, 0-2919-1489, 0-2540-1064-5แฟกซ 0-2919-1507

คำนำสำนกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต ในฐานะหนวยงานรบผดชอบในการจด-

ทำแผนแมบทเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการศกษาแหงชาต ซงเปนแผนภาพรวมของ-ประเทศในการนำเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาเปน “เครองมอ” เพอใหผเรยนไดมโอกาสเขาถง เรยนร และแลกเปลยนขอมลขาวสาร ความรในทกเวลา สถานท เพอใหแผนแมบทฯ ดงกลาวมความชดเจนในทางปฏบต สำนกงานฯ จงเหนสมควรใหมการดำเนนงาน “โครงการนำรองโรงเรยนผนำการใชเทคโนโลยเพอการเรยนร” ภายใตโครงการวจยและพฒนานวตกรรมการใชเทคโนโลยเพอการ-เรยนร

สำนกงานฯ โดยความรวมมอกบสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย(สสวท.) ศนยคาดการณเทคโนโลยเอเปค สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.)และศนยนวตกรรมนโยบาย มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร รวมกนจดประชมปฏบตการ“โรงเรยนผนำการใชเทคโนโลยเพอการเรยนร” ขน เพอใหโรงเรยนไดเรยนร แลกเปลยน และรวมกน-สรางภาพอนาคต (Foresight) การประชมปฏบตการในครงนทำใหผบรหารและครจาก 20 โรงเรยนทวประเทศไดรวมกนคดอยางเปนระบบเพอสรางภาพอนาคตโรงเรยนภายใตเงอนไขของความไมแนนอนสความนาจะเปน และกำหนดกลยทธรวมกนจะนำไปสความเปนไปไดในอนาคต สำนกงานฯ จงเหนควรเผยแพรสรปผลการประชมปฏบตการดงกลาว เพอขยายผลการเรยนรและจนตนาการตอการนำเทคโนโลยมาใชสนบสนนการปฏรปการเรยนรใหไดอยางมประสทธภาพมากขน

สดทายน สำนกงานฯ ขอขอบคณผทรงคณวฒ คณะวทยากรจากหนวยงานผรวม-จดการประชมในครงน รวมทงผบรหารและคณาจารยทรวมเปนเครอขายโรงเรยนผนำการใชเทคโนโลย-เพอการเรยนร และหวงเปนอยางยงวาผลพวงแหงความพยายามของทกทานจะนำไปสรางพลงการเรยน-รเพอเดกไทยตอไปในอนาคต

(นายรง แกวแดง)เลขาธการคณะกรรมการการศกษาแหงชาต

สงหาคม 2545

(2)

สารบญหนา

คำนำ (2)

สารบญ (3)

สวนท 1 ภาพอนาคตและกลยทธ“เราจะใช ICT เพอสนบสนนการปฏรปการเรยนรในโรงเรยนไดอยางไร” 11.1 แรงผลกดนททำใหเกดการเปลยนแปลง 21.2 ระบประเดนสำคญ 21.3 คำถามหลก 31.4 ความไมแนนอน 41.5 การจดลำดบความไมแนนอน 41.6 การเขยนภาพอนาคต 61.7 การหากลยทธรวม 20

สวนท 2 ยทธศาสตรในการพฒนาโรงเรยนสความเปนผนำในการใชเทคโนโลยเพอการเรยนร : บทเรยนจาก 19 โรงเรยน 23ยทธศาสตรดานโครงสรางพนฐาน 23ยทธศาสตรการพฒนาครและบคลากรทางการศกษา 25ยทธศาสตรการจดกระบวนการเรยนร 27ยทธศาสตรการบรหารจดการ 30

สวนท 3 ประเดนททาทายเพอการมองในอนาคต 343.1 การปฏรปการเรยนรเพอพฒนาคณภาพผเรยน 353.2 การบรหารโดยใชฐานโรงเรยน (SBM) 373.3 นวตกรรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการศกษาในโรงเรยน 393.4 ICT ในฐานะเครองมอสนบสนนกระบวนทศนของการเรยนร 443.5 การใช ICT ในระดบโรงเรยน : สรปจากกรณศกษา 17 โรงเรยนในฮองกง 463.6 ภาวะผนำการเปลยนแปลงการจดการและวธการสอนทด 47

(3)

สวนท 4 กระบวนการสรางภาพอนาคต 514.1 การมองอนาคต (Foresight) 514.2 ตวอยางภาพอนาคต 534.3 การกำหนดกลยทธจากภาพอนาคต 544.4 เอกสารประกอบการนำเสนอภาพอนาคต 564.5 การมองอนาคต : ปรชญาและหลกการโดย ศาสตราจารยเกรก เทการทศนยคาดการณเทคโนโลยเอเปค 61

4.6 เทคนคการสรางภาพอนาคตโดย ศาสตราจารยรอน จอหนสนศนยคาดการณเทคโนโลยเอเปค 68

สวนท 5 สรปผลการประเมนการจดประชมปฏบตการ 76

ภาคผนวกภาคผนวก ก. โครงการประชมปฏบตการ เรอง โรงเรยนผนำการใชเทคโนโลย

เพอการเรยนร และกำหนดการ 81ภาคผนวก ข. กำหนดการ 83ภาคผนวก ค. รายชอผเขารวมประชมผรบปฏบตการ 85

(4)

1 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

การประชมเชงปฏบตการเพอการสรางภาพอนาคต (Scenario Planning Workshop) เปนเทคนคหนงทถกนำมาใชอยางกวางขวางในกระบวนการมองอนาคต (Foresight) เพราะเปน เทคนค-การสรางเรองอนาคตทมโครงเรองชดเจน ผานกระบวนการทเปนระบบ มการแลกเปลยน ความคดการใชความร ประสบการณ จนตนาการและความคดสรางสรรครวมกนของผเขารวมประชม ซงถอเปนกระบวนการวางแผนกลยทธแบบใหม

การสรางภาพอนาคตทำใหไดเรองราวชดหนง เปนขอมลสำหรบการวางกลยทธ เพอรบมอ-กบสถานการณทอาจเกดขนตามภาพอนาคต ซงจะชวยลดอตราเสยง และเพมโอกาสความสำเรจ-ใหกบหนวยงาน หลกการและขนตอนการสรางภาพอนาคตโดยทวไป มดงน

ขนท 1 ระบหวขอหรอคำถามสำคญ (Key Question) วตถประสงค ระยะเวลา วธการดำเนนการตอผเขารวมประชม

ขนท 2 วเคราะหประเดนสำคญ (Key Issues) ผเขารวมกจกรรมจะตองระบประเดนหรอเหตการณสำคญในปจจบนทคดวามอทธพลตอเรองทศกษาตามทระบไวในขนท 1

ขนท 3 ระบแรงผลกดน (Driving Forces) ผเขารวมประชมจะตองระบแรงผลกดนปจจยทคาดวามผลสงตอเรองทศกษาและมแนวโนมวาจะเกดสงมาก

ขนท 4 ระบสงทไมแนนอนในอนาคต (Uncertainties) ผเขารวมประชมดำเนนการระบเหตการณหรอปจจยทหากเกดขนจะสรางผลกระทบอยางสงตอสงทศกษา (ทงทางบวกและทางลบ)

ขนท 5 จดลำดบความไมแนนอน ผเขารวมประชมรวมกนจดลำดบความไมแนนอนตามระดบของความไมแนนอน (สง กลาง ตำ) และระดบของผลกระทบ (สง กลาง ตำ) ตามความคดเหนของผเขารวมประชม

ขนท 6 เลอกตรรกะของภาพอนาคต คดเลอกตรรกะจำนวน 3 ชด จากลำดบความไมแน-นอนทไดในขนท 5 เพอใหผเขารวมกจกรรมนำไปพฒนาเปนภาพอนาคตตอไป

ขนท 7 การพฒนาภาพอนาคต ผเขารวมประชมเขยนบรรยายลกษณะภาพอนาคตทไดจากตรรกะทกำหนดไวในขนท 6

ขนท 8 การประเมนความชดเจนและความเปนเหตเปนผลของภาพอนาคตขนท 9 การประเมนนยความหมายของภาพอนาคตเพอวางแผนยทธศาสตรใหผเขารวม

กจกรรมวเคราะหภาพอนาคตทได และระบกลยทธทจำเปนในการทำใหภาพทพงประสงคเกดขนหรอปองกนไมใหเกดภาพทไมพงประสงค พรอมทงเปรยบเทยบกบกลยทธทใชในปจจบน

ภาพอนาคต และกลยทธ “เราจะใช ICT เพอสนบสนนการปฏรปการเรยนรในโรงเรยนไดอยางไร”

สวนท1

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������2

อยางไรกดแมจะไดมเกณฑกำหนดไวอยางกวางๆ เพอการดำเนนกจกรรมการประชมเพอ-สรางภาพอนาคต แตกอาจมการปรบกระบวนการดำเนนการไดบางกรณ โดยคงหลกการสำคญ-ของเทคนคการสรางภาพอนาคตไว ดงนนการจดประชมเชงปฏบตการภายใตหวขอ “โรงเรยนผนำ-การใชเทคโนโลยเพอการเรยนร” ซงสำนกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (สกศ.)รวมกบสถาบน-สงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลย-แหงชาต(สวทช.) ศนยคาดการณเทคโนโลยเอเปคของ สวทช. ศนยนวตกรรมนโยบายของมหาวทยาลยพระจอมเกลาธนบร ทจดขนเมอวนท 31 พฤษภาคม – วนท 2 มถนายน 2545ณ ศนยฝกอบรมงานอภบาลบานผหวาน อำเภอสามพราน จงหวดนครปฐม จงมขนตอนดำเนนการดงตอไปน1.1 ระบแรงผลกดนททำใหเกดการเปลยนแปลง (Driving Forces of Trends)

วทยากรไดใหผเขารวมประชมระดมความคด และเสนอแรงผลกดนหลกทเชอวาจะมผลตอ“การใช ICT เพอสนบสนนการปฏรปการเรยนรในโรงเรยน” ซงสามารถจดกลมแรงผลกดนหลกไดดงน

1. ความตองการ/ ความสนใจ! ความตองการของสงคม และชมชน! ความตองการ และความสนใจของผเรยน! ความอยากร ความสนใจในการพฒนาตนเองใหทดเทยมการเปลยนแปลงทางสงคมและเทคโนโลย

! ความตองการ ความจำเปนในการใช ICT เพอเพมศกยภาพในการจดการเรยนการสอน

! ความตองการของคร และบคลากรทางการศกษาตอการใช ICT2. ความกาวหนา / ศกยภาพของเทคโนโลย

! ประโยชนของ ICT ตอการใชจดกระบวนการเรยนการสอน! ความกาวหนาของเทคโนโลยสมยใหม และประสทธภาพการใช

3. นโยบาย และการสนบสนนจากภาครฐ และเอกชน! การสนบสนนสงเสรม และประชาสมพนธอยางตอเนองจากภาครฐ และองคกรภาคเอกชน

! นโยบาย ICT ของชาต1.2 ระบประเดนสำคญ

ผเขารวมประชม ไดนำเสนอประเดนตาง ๆ ทมความสำคญตอการใช ICT เพอสนบสนนการ-เรยนรในโรงเรยน ซงจำแนกไดเปน 5 ประเดนหลก ดงน

3 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

1) ความร/ทศนคตของคร และผบรหาร! ครตองเรยนร มทศนคตทดตอ ICT และนำไปใชในการจดการเรยนการสอนใหกบนกเรยน

! ตองสรางคร ผบรหารพนธใหมใหมความร ทกษะ และทศนคตทดตอ ICT! พฒนาบคลากรเพอรองรบการใช ICT

2) การสงเสรมการใช ICT! วธการนำ ICT มาใชใหเกดประโยชนสงสด และกาวทนของเทคโนโลยซงมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา

! สรางเครอขายชมชน และนำภมปญญาทองถนมาใชในการเรยนร! ชมชนเขามามสวนรวม และใหการสนบสนนการใช ICT ในสถานศกษา

3) บทบาทของ ICT! ICT เปนเครองมอ เปนวสดอปกรณเพอการเรยนรของผเรยน ชวยใหผเรยนเกดผลสมฤทธของการเรยนรอยางมประสทธภาพ

! บทบาทของ ICT ตอการพฒนาการเรยนร4) ปญหาในการใช ICT

! ศกยภาพในการจดหา ICT ของแตละโรงเรยนไมเทากน! ความพรอมในการดำเนนการ ICT ไมเทาเทยมกนในหลาย ๆ ดาน! ความไมพรอมของโรงเรยนในการใช ICT

5) ประโยชนจากการใช ICT! ใช ICT เปนสอในการเรยนรไดอยางไรขดจำกดทงดานเวลา และสถานท! การนำ ICT มาใชในการพฒนาโรงเรยนเพอการปฏรปการศกษา! การใช ICT เพอพฒนาศกยภาพของผเรยนทเนนผเรยนเปนสำคญเปนลำดบแรก

1.3 คำถามหลก(Key Question)สำหรบการเขยนภาพอนาคตวทยากรไดเสนอคำถามหลก สำหรบใชในการระดมความคดเกยวกบเรองโรงเรยนผนำ-

การใชเทคโนโลยการเรยนรไววา “เราจะพฒนาโรงเรยนใหเปนผนำปฏรปการเรยนรไดอยางไร และ-จะใช IT เพอเปาหมายนไดอยางไร” ทประชมไดรวมกนอภปรายและปรบคำถามของการประชมปฏบต-การครงนเพอใชในการสรางภาพอนาคตวา

“เราจะใช ICT เพอสนบสนนการปฏรปการเรยนรในโรงเรยนไดอยางไร”

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������4

1.4 ความไมแนนอน (Uncertainty)ความไมแนนอน คอเหตการณ หรอปจจยทอาจเกดขนในอนาคต และสามารถพลกผนทศ-

ทาง หรอแนวโนมของการใช ICT เพอสนบสนนการปฏรปการเรยนรในโรงเรยนได ผเขารวมประชม-ไดระบถงความไมแนนอนตาง ๆ ทอาจเกดขนได ดงน

1. วกฤตเศรษฐกจยงคงเปนปญหาทำใหรฐบาลไมสามารถดำเนนการ ICT เพอการศกษาตามทวางไวได

2. นโยบาย และการปรบเปลยนรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการบอย 3. นโยบายดาน ICT ของรฐไมแนนอน 4. เศรษฐกจไทยเตบโตอยางสมำเสมอ 5. ICT มบทบาทตอการปฏรปการเรยนร 6. การพฒนาบคลากรไมทนตอความตองการ 7. ชองวางทางสงคมทเกดขนอนเนองมาจาก ICT 8. คณภาพการศกษา 9. ผเรยนแบบ Home School ใช ICT เปนประจำ10. ICT ไมสามารถพฒนาการเรยนรไดตามคาด11. หลกสตรพฒนาไมทนผเรยน12. เศรษฐกจ และสงคมจนชนำภมภาค และโลก13. การเปลยนแปลงของสงแวดลอมโลกอยางรนแรง14. เกดความรวมมออยางเปนเครอขาย15. การเปลยนแปลงคานยมตอการใช ICTเปนไปในเชงลบ

1.5 การจดลำดบความไมแนนอนหลงจากทไดระบความไมแนนอนทอาจเกดขนแลว ผเขารวมประชมไดทำการจดลำดบของ-

ความไมแนนอนตามระดบของความไมแนนอน (Degree of Uncertainty) และระดบของผลกระทบ(Degree of Impact)ทมตอการใช ICT เพอสนบสนนการปฏรปการเรยนรในโรงเรยน ผลปรากฏตาม-แผนภาพ ดงนผลการอภปราย

เรอง Uncertainty ตองชดวยวา เปนไปในทางใดทางหนง (บวกหรอลบ) เพราะจะสะดวกตอ-การนำไปสรางภาพอนาคต

5 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

เมอไดจดลำดบของความไมแนนอนแลว ในขนตอนน คณะวทยากรไดคดเลอกความไมแนนอนทถกจดอนดบไวตามตำแหนงสง / ตำ ในแตละแกนคละกน เพอเปนโครงเรอง (Plot) ใหผเขารวมประชมใชเขยนภาพอนาคต โดยไดจดแบงโครงเรองเปน 3 ชด ดงน

ภาพอนาคตชดท 1! วกฤตเศรษฐกจยงคงเปนปญหาทำใหรฐบาลไมสามารถดำเนนการ ICT เพอการศกษาตามทวางไวได

! นโยบายดาน ICTของรฐยงไมแนนอน! ผเรยนแบบ Home School ใช ICT เปนประจำ! การเปลยนแปลงของสงแวดลอมโลกอยางรนแรงภาพอนาคตชดท 2! ชองวางทางสงคมทเกดขนอนเนองมาจาก ICT! หลกสตรพฒนาไมทนผเรยน! เศรษฐกจ และสงคมจนชนำภมภาค และโลก! เกดความรวมมออยางเปนเครอขาย

ความไมแนนอน

9

4

110 12

15

118

2+3 6 5

13 14 7

ผลกระทบตา สง

สง

หมายเหต ตองทำความเขาใจความหมายของ ICT วาไมใชหมายถงเรองคอมพวเตอรอยางเดยว

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������6

ภาพอนาคตชดท 3! เศรษฐกจไทยเตบโตอยางสมำเสมอ! คณภาพการศกษาไมแนนอน! หลกสตรพฒนาไมทนผเรยน! การเปลยนแปลงคานยมตอการใช ICT เปนไปในทางลบ

1.6 การเขยนภาพอนาคตหลงจากเสรจสนกระบวนการในการระบปจจยตาง ๆ ไดแก แรงผลกดนททำใหเกดความ-

เปลยนแปลงประเดนสำคญ และความไมแนนอน รวมถงการจดลำดบความไมแนนอน และวาง-โครงเรองสำหรบการเขยนภาพอนาคตแลว เปนการแนะนำการเขยนภาพอนาคต

คำแนะนำสำหรบการเขยนภาพอนาคตสงทกลมตองทำคอ สรางภาพวาในอก 10 ปขางหนานบจากวนนจนถงวนท 31 พฤษภาคม

2555 รปแบบการเรยนรของโรงเรยนจะเปลยนไปอยางไร ICT มสวนชวยอยางไร และกอนทจะถง-วนนในอก 10 ปขางหนา เราไดทำอะไรกนบาง จงเกดเหตการณนขนมา เวลาเขยนภาพอนาคตจะ-ใชความไมแนนอนเปนตวเดนเรอง และพยายามเขยนใหสอดคลองกนวามความเหนอยางไร

การแบงเวลาสำหรบการทำงาน 10 นาทแรก เปนเวลาสำหรบการเลอกประธานกลมคนทำหนาทจดรายละเอยด คนเขยนภาพอนาคต อก 15 นาทตอมาแลกเปลยนความคดเหนเกยวกบ-ความไมแนนอนทจดให โดยอภปรายถงสาเหตและผลกระทบตอโรงเรยน ใหมองถงความเปนไปได-หลายๆ ทาง หลงจากนนพจารณาถงความเปนไปไดวาเหตการณนนเกดขนไดอยางไร เหตการณไหน-นาจะมเหตผลทเกดขนไดจรง เมอไดขอสรปวานาจะเกดเหตการณอะไรขนบาง ใหทำตารางสำหรบ-การนำเสนออยางกระชบ โดยเลาถงสภาพของโรงเรยนในป 2555 วาเปนอยางไร ใครกำลงทำอะไร-บาง และมเหตการณอะไรเกดขนในแตละชวง ความไมแนนอนทใหไปเกดชวงไหน ผลกระทบเปน-อยางไร ใครทำอะไรไดบาง ในทนตองการใหเลาวารปแบบการเรยนรของโรงเรยนเปลยนไปอยางไรและใช ICT อยางไรดวย ขอความยาวไมเกนประมาณ 1.5 หนา พรอมตงชอเรองใหสนกระชบ สอ-ความจำงาย

การแบงกลมเขยนภาพอนาคต คณะวทยากรไดจดผเขารวมประชมเปน 6 กลม สมาชกในแต-ละกลมประกอบดวย ผบรหาร และคณาจารยทมาจากตางโรงเรยนกน จากนนไดจดโครงเรองสำหรบ-การเขยนภาพอนาคตใหแตละกลมดงน

ภาพอนาคตชดท 1 กลมท 1, กลมท 6ภาพอนาคตชดท 2 กลมท 2, กลมท 5ภาพอนาคตชดท 3 กลมท 3, กลมท 4

7 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

ภาพอนาคตชดท 1เรอง “ฝนของคนเชยงใหม” (กลมท 1)

ฝนของคนเชยงใหม คอ ป 2555 การเรยนรจะมลกษณะเปน Anywhere Anytime Learningผเรยนเรยนรไดจากทบานและโรงเรยน รปแบบการเรยนรเปนแบบ Project Based Learningการประเมนผลเปนการประเมนตามสภาพจรง โดยผปกครองเขามามสวนรวมดวยทงในการกำหนด-คณลกษณะทพงประสงคของผเรยน การจดทำหลกสตรและรวมมอกบโรงเรยนในการอบรมจรยธรรม-ใหแกผเรยนในสวนของผเรยนไดรบการพฒนาใหมความเชยวชาญดานภาษา ไดเรยนรเนอหาวชาและพฒนาจรยธรรมคณธรรมผานการทำโครงงาน รวมทงไดเรยนรทจะพฒนาอาชพของตนเองจาก-ครอบครวและชมชน โดยการชวยผปกครองในการนำเสนอผลตภณฑผานโครงการหนงตำบลหนงผลตภณฑ หรอชวยชมชนคนหาราคากลางของพชผลทางการเกษตร เพอปองกนการถกกดราคา-จากพอคาคนกลาง ครมความเชยวชาญในการใช ICT เทคโนโลยทใชในการเรยนร ไดแก e-BookVideo Conference และใช GIS (Geographic Information Service) เปนระบบเตอนภยทวประเทศระยะเวลาของการเกดเหตการณ (Time Line of Events)

ป 2545!!!!! การใช ICT ยงไมแพรหลาย ไมทวถง มนโยบายแตไมไดนำมาปฏบต!!!!! ความรไมสรางวนย ไมสรางความตระหนกทดถกตองแกเดก!!!!! ผปกครองและชมชนมสวนรวมนอย!!!!! ระบบเตอนภยไมดป 2547!!!!! ผปกครองมสวนรวมสรางและพฒนาหลกสตร เกด Home School สรางความเขมแขงดานวชาการและกำหนดลกษณะของเยาวชนทพงประสงค

!!!!! ICT ดขนระดบหนง (แพรหลาย ทกคนเขาใจและเหนคณคาการพฒนาชมชนและอาชพคณภาพชวต)

!!!!! เกด Internet ตำบลและบางพนท พฒนาครใหมความรในเรอง ICTป 2549!!!!! เกด Internet ชมชน มคอมพวเตอรใชทกโรงเรยน!!!!! มการพฒนาสอ CD-ROM แทนเอกสารสงพมพ!!!!! ชมชนมสวนรวมการอนรกษสงแวดลอม!!!!! รปแบบ Home School สอดคลองกบการสงเสรมอาชพ และความตองการของชมชน

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������8

ป 2551!!!!! ครเชยวชาญการใช ICT!!!!! เดกใช ICT เปน (ยงคงเรยนในโรงเรยน)!!!!! เรมมการใช e-Book!!!!! สงเสรมการใชภาษาและเรยนกบสอของ ICT!!!!! มระบบการเรยนรโดยไมมหองเรยน แตใชสาระเปนเครองมอในการประเมนป 2553!!!!! ทกบานมคอมพวเตอร หรอดจตอลทว!!!!! มการใช e-Book กนมากแลว!!!!! มความเชยวชาญดานภาษาทสอง!!!!! GIS สมบรณทวไทยป 2555!!!!! รปแบบการเรยนเปน Anywhere Anytime Learning!!!!! นกเรยนและครม e-Book ในการเรยนการสอนตงแตมธยมศกษา!!!!! ใช Video Conference, เทคโนโลยไรสาย!!!!! ผปกครองและชมชนมการเรยนรรวมกนกบครและนกเรยน!!!!! ประเมนความสามารถตามสภาพความเปนจรง โดยยดเกณฑสาระการเรยนรในหลกสตร!!!!! มระบบตรวจสอบและปองกนภยธรรมชาตทถกตอง

กลยทธ!!!!! พฒนาระบบเครอขายโดยเฉพาะเทคโนโลยไรสาย!!!!! ใหชมชนมสวนรวมกำหนดหลกสตร!!!!! พฒนาครและบคลากรทางการศกษาในเรอง ICT และภาษาสากล!!!!! ศกษาความตองการจำเปนของชมชน!!!!! พฒนาซอฟตแวรตอบสนองความตองการดานการเรยนรและการบรหารจดการ!!!!! พฒนาฮารดแวร e-Book และอปกรณตางๆ!!!!! ระบบการบรหารจดการ การเรยนรแบบปฏสมพนธ การวดประเมนผล!!!!! พฒนาเนอหาสาระใหทนสมยเหมาะสม เพอตอบสนองความตองการของผเรยน!!!!! โรงเรยนจดสถานทเพอฝกทกษะทางกาย สนทรยภาพ และปลกฝงคณธรรม จรยธรรมและอภปรายแสดงความคดเหน เพอใหนกเรยนมปฏสมพนธกบผอน

!!!!! จดใหมการฝกปฏบตในสถานประกอบการชมชน!!!!! โรงเรยนเปนหองวจยของชมชน!!!!! ใชชมชนเปนแหลงเรยนร สรางความตระหนก อนรกษสงแวดลอมและศลปวฒนธรรม

9 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

เรอง “หนงทศวรรษของการพฒนา ICT ในโรงเรยนของครออ” (กลมท 6)ป 2555 โรงเรยนของครออไดรบรางวลผนำการใช ICT ภายในหองเรยนของโรงเรยนทไดชอ-

วาเปนผนำการใช ICT พรงพรอมดวยเทคโนโลยนานาชนด บนโตะครมคอมพวเตอรโนตบคทเชอม-ตออนเทอรเนต และเครองฉาย เครองฉายภาพทบแสง เครองเลนวดโอ, CD และ DVD สมรรถนะสงพรอมเครองควบคมทจะทำใหครสามารถนำเสนอสอตาง ๆ ไดอยางสะดวกรวดเรว รอบ ๆ หองมเครอง-ไทยพวเตอร 3-4 เครองเชอมตออนเทอรเนตความเรวสงไรสาย สง e-mail โดยใชเสยงพดได อกมม-หนงของหอง เปนทรวมของสอการเรยนการสอน ใกล ๆ กนนนเปนทจดแสดงผลงานของนกเรยน

รปแบบการเรยนร นกเรยนเรยนรเรองทสนใจรวมกนเปนกลม ชวยกนหาขอมล คดวเคราะหสงเคราะห สรปผล จากนนนำเสนอและแลกเปลยนเรยนร รวมทงนำความรทไดไปใชในชวตประจำวนในการเรยนร นกเรยนตองคนหาขอมลจากแหลงเรยนรทหลากหลาย เชน การใช e-mail web site ตาง ๆและ Electronic Board

นอกจากหองเรยนแลว ในโรงเรยนยงมศนยการเรยนตางๆ ไดแก e-Learning Center,Academic Theater, International Resource Center อนเทอรเนตในหองสมด ศนยคอมพวเตอรหองภาษาตางประเทศ และหองเรยนทางไกลผาน Video Conference

การใชเทคโนโลยตาง ๆ และสอมลตมเดยทำใหระยะทาง เวลาไมเปนอปสรรคของการเรยนรอกตอไป และไดพฒนาการเรยนรไปAnyone Anywhere Anytime Anything ซงนำไปสการเปน-สงคมเครอขายการเรยนร

ผปกครองตระหนกถงความสำคญ และไดเขามามสวนรวมในการพฒนางานดาน ICT ของโรงเรยน ทงในยามปกตและชวงทเศรษฐกจไมด

ผลการใชเทคโนโลย ในทางบวกทำใหครและนกเรยนมทกษะในการเรยนรดวยตนเอง รจก-ใชเครองมออเลกทรอนกสชวยในการเรยนร ไดฝกฝนภาษาองกฤษ ผลทางลบคอนกเรยนบางคนม-ความสมพนธกบเพอนและครอบครวลดลง บางคนถกลอลวงไปในทางทไมด เพราะการสนทนาผาน-ทางอนเทอรเนต

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������10

กลยทธระดบประเทศ

!!!!! ทำวจยเพอใหเหนสถานภาพการใช ICT ในโรงเรยน โดยใหโรงเรยนมสวนรวมเสนอแนะเพอใหรฐตระหนกถงความสำคญ

!!!!! รฐบาลกำหนดนโยบายการพฒนา ICT อยางตอเนอง โดยจดตงหนวยงานกลางทำหนาท-สนบสนนการใช ICT ของโรงเรยนและหนวยงานระดบเขตพนทการศกษาทจะประสานงาน สงเสรม-สนบสนนและแกปญหาการใช ICTระดบโรงเรยน

!!!!! โรงเรยนจดทำแผนแมบทพฒนา ICT ในระดบโรงเรยน!!!!! สรางความตระหนกใหชมชนเหนความสำคญของ ICT!!!!! ระดมทนโดยการขอบรจาคจากผปกครอง เกบเงนคาคอมพวเตอรจากนกเรยนเปนรายเทอม หรอรายป จดเทศนมหาชาต และผาปาการศกษา

!!!!! บรหารจดการ และนเทศตดตามการใช ICT เพอใหมการใชอยางคมคาภายใตขอจำกด

ระยะเวลาของการเกดเหตการณ (Time Line of Events)

ป พ.ศ. เหตการณ

2555 – 2552 หองเรยนม Thaiputer ทเชอมตอระบบอนเทอรเนตความเรวสง (จกกะบตเทคโนโลย) แบบไรสาย มเครองฉายสมรรถนะสง

2551 สงแวดลอมของโลกเปลยนแปลงอยางรนแรง เกดวกฤตทางดานพลงงานไปทวโลก

2550 – 2548 เศรษฐกจดขน รฐบาลและชมชนใหการสนบสนนโรงเรยนและเหนความสำคญของการใช ICT ในโรงเรยน เชน e–Learning, Academic Theater, InternationalResource Center…

2547 – 2546 เศรษฐกจของโลกและประเทศดขน แตนโยบายการพฒนา ICT ของรฐบาลไมแนนอน โรงเรยนตองพงตนเอง (SBM)

2545 วกฤตเศรษฐกจยงเปนปญหา เพราะคาเงนบาทตกตำ รฐบาลขาดงบประมาณในการพฒนา ICT หองเรยนขาดสอ ICT ในหองคอมพวเตอร มอตราสวนการใชเครองคอมพวเตอร นกเรยน 5 คน ตอ คอมพวเตอร 1 เครอง

11 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

ภาพอนาคตชดท 2เรอง “ภาพอนาคตอก 10 ปขางหนาของโรงเรยนบานผเกบเกยว” (กลมท 2)ป 2555 โรงเรยนบานผเกบเกยวจะจดการเรยนการสอนแบบ K&D (Knowledge on Demand)

และเชอมโยงกบ Global School Network ทำใหโรงเรยนสามารถใหบรการการศกษาไดโดยไมมขอ-จำกดในเรองเวลาและสถานท (Anytime Anything Anywhere) หรอเปนโรงเรยน Seven Eleven ม-รปแบบการบรหารแบบ DSBM หลกสตรของโรงเรยนเปนแบบบรณาการทกวชาเขาดวยกน นอกจาก-การจดทำหลกสตรแกนกลาง หลกสตรสถานศกษาแลวยงมหลกสตรวชาชพ ในการพฒนาหลกสตร-จะเปดโอกาสใหผเรยนมสวนรวมดวยโรงเรยนมวชาตาง ๆ ใหผเรยนไดเลอกเรยน สำหรบการประเมน-ผลการเรยนรเปนการประเมนตามศกยภาพของผเรยน ผเรยนทกคนตองทำ Digital Folio ครไดรบ-การพฒนาใหมความสามารถในการใช ICT อยางตอเนองระยะเวลาของเหตการณ (Time Line of Event)

ป 2545 – 25461. วางแผน ICT ในโรงเรยน : School Network หองเรยน Digital Library บรณาการการ-

เรยนการสอนทกรายวชาทาง Internet พฒนาหลกสตร ICT2. พฒนาหลกสตรสถานศกษา : หลกสตรแกนกลาง หลกสตรสถานศกษา หลกสตรหอง-

เรยน พฒนาระบบบรหารจดการใหสอดคลองกบ ICT3. พฒนาบคลากรดาน ICT : ผบรหาร และครอาจารย ผเรยน บคลากรในโรงเรยน

กรรมการสถานศกษา เครอขายผปกครองป 2547 – 25481. พฒนา Intranet เพอเปนแหลงเรยนรของผเรยน2. หลกสตร Online3. พฒนาบคลากรอยางตอเนองป 2549 – 25501. พฒนาบคลากร2. พฒนาระบบ Home School Network และหนวยงานอน ๆ3. พฒนาหลกสตรวชาชพ Online4. พฒนาระบบบรหารจดการใหสอดคลองกบการใช ICTป 2551 – 25521. ปรบปรงหลกสตร ICT แหลงเรยนร กลมสาระการเรยนรตาง ๆ2. พฒนาบคลากร3. จดหลกสตรการเรยนรแบบไมมชวงชน

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������12

!!!!! บฟเฟตความร!!!!! ประเมนผลการเรยนรตามศกยภาพของผเรยน!!!!! Digital Folio ของผเรยน

4. การบรหารจดการ D-SBMป 2553 – 25551. หลกสตร K&D (Knowledge on Demand)2. เครอขาย Global School Network3. วธการเรยนรแบบ 3A (Triple A)Anything / Anytime / Anywhere

กลยทธ 5 ปจจย1. วสยทศน มการกำหนดวสยทศนเพอใหทกคนในองคกรไดรบทราบรวมกนถงเปาหมายทตองการ

2. โครงสรางพนฐาน!!!!! มการวางระบบเครอขาย (Intranet, LAN/WAN, Internet) ใหรองรบเนอหาไดทกรปแบบ!!!!! จดหาฮารดแวร!!!!! จดหาซอฟตแวร

3. กระบวนการจดการเรยนการสอน เปนการเรยนทไมมหองเรยน ประเมนผลตามศกยภาพ!!!!! จดทำบทเรยนออนไลน มระบบ Login สรางกจกรรมสนบสนนในการใช ICT!!!!! จดทำเนอหาในลกษณะบฟเฟตความร!!!!! จดสภาพแวดลอมทเออตอการใช ICT ทงครและนกเรยนมความสามารถในการใช

ICT และสามารถเรยนรไดโดยไมมขอจำกดเรองเวลา และสถานท4. บคลากร

!!!!! การพฒนาบคลากร ใหความสำคญกบการพฒนาคร เพราะความสามารถของครจะสงผลตอผเรยน และครยงเปนผผลกดนใหเกดการใช ICT การพฒนาครตองทำอยางตอเนองเพอนำไปสการพฒนาทยงยน

!!!!! มการนเทศตดตาม5. การบรหารจดการ

!!!!! ใชการบรหารจดการแบบ D-SBM เพอความสะดวกรวดเรว!!!!! สรางระบบการประเมนคณภาพในทกปจจย!!!!! ตองมการเกบขอมลในรปดจทล

13 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

เรอง “ 2555 ICTทะลโลก” (กลมท 5)ป 2555 ปฏรปการเรยนรสระบบ Mobile Learning ผเรยนสามารถเรยนรไดจากทกสถานทโดย-

ใช ECT (Electronic Communication Technology) ซงเปนอปกรณทผเรยนสามารถใชเพอการเรยนร-ทางไกล เพอการสนทนากบเพอนชาวตางประเทศทกชาตทกภาษาผานโปรแกรมแปลภาษา และใช-สำหรบสงรปภาพพรอมกลนผานอนเทอรเนตได ECT ทำใหโรงเรยนมขนาดเลกลง ครในโรงเรยนม-นอยลง โดยไดออกไปทำงานในองคกรทเกดขนใหมเพอทำหนาทสงเสรมสนบสนนการเรยนรเพมขนเชน ศนยเทคโนโลยออกแบบการศกษา ศนยเทคโนโลยการเกษตรสากล ศนยพฒนาการศกษา-ชมชน และในโรงเรยนจะมหองการศกษาออนไลน สำหรบเดกทขาดความพรอมทางเทคโนโลยมหองอนใจสำหรบพฒนาดานคณธรรมและชวตวยรนของนกเรยน

ผลกระทบของเทคโนโลย ทำใหผเรยนมครอบครวตงแตยงอยในวยเรยนและมปญหาเกยวกบ-สายตาและกลามเนอแขน

ระยะเวลาของการเกดเหตการณ (Time Line of Events)

ระยะเวลา เหตการณพ.ศ.2555 มเครอง ECT ทำใหเกดการปฏรปการเรยนรแบบเคลอนท เกดความเสอม

สลายของสงคมพ.ศ.2553 เกดศนยเทคโนโลยทางการศกษา

ศนยเทคโนโลยเกษตรเศรษฐกจสากลมหองอนใจเพอสงเสรมดานคณธรรม จรยธรรม มคณแมครใหคำปรกษาเดกทขาดความพรอมทางดานเทคโนโลยสามารถใชบรการไดทหองการศกษา on-lineเดกทมความพรอมทางฐานะจะเรยนจากทบาน หรอไปศกษาทตางประเทศ

พ.ศ. 2551 ปญหาทางสภาพรางกาย จตใจ จารตประเพณ ทำใหเกดศนยพฒนาการศกษาชมชน

พ.ศ. 2549 โรงเรยนทวประเทศทงโรงเรยนขนาดเลก และโรงเรยนขนาดใหญมความพรอมดานสอเทคโนโลย

พ.ศ. 2547 เกดเครอขายหมบานเทคโนโลยการเกษตร และอตสาหกรรมหมบานสากลพ.ศ. 2545 การจดการเรยนการสอนโดยใช ICT

ปญหาการสอสารดานภาษาตางประเทศ

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������14

กลยทธป 2545!!!!! จดทำแผนพฒนาโรงเรยนสำหรบภาพอนาคตทวางไว!!!!! พฒนาหลกสตร!!!!! พฒนาบคลากร สงครไปศกษาดงาน ใหทนแกนกเรยนทมทกษะดาน ICT ศกษาตอตางประเทศ เพอเตรยมคนสำหรบการเปนผผลต

!!!!! ระดมทรพยากร และแหลงทน จากหนวยงานตางๆป 2547!!!!! โรงเรยน กรรมการสถานศกษา องคกรทองถนรวมมอกนจดตงเครอขายหมบานป 2549!!!!! จดทำโครงการโรงเรยนพชวยโรงเรยนนอง โดยใหโรงเรยนทมเครองคอมพวเตอร และมเทคโนโลยอน ๆ มากเกนความตองการ บรจาคใหโรงเรยนทขาดแคลน เพอใหทกโรงเรยนมอปกรณครบ

ป 2551!!!!! สรางศนยพฒนาการศกษาชมชนโดยมผเชยวชาญแกไขปญหา สภาพรางกาย จตใจ และจารตประเพณ

ป 2553 ทำโรงเรยนใหเปน!!!!! ศนยเทคโนโลยออกแบบการศกษา!!!!! ศนยเทคโนโลยเกษตรเศรษฐกจสากล!!!!! หองอนใจป 2555!!!!! สราง ECT เปนผลสำเรจโดยบคลากรทโรงเรยนใหทนไปศกษาตอ

ภาพอนาคตชดท 3เรอง “คลนลกทสาม” (กลมท 3)

ป 2555 มศนยวจยทางดาน ICT ทงระดบชาต และระดบภมภาค เพอเปนแหลงผลตซอฟตแวร-ตาง ๆ เดกซงเปนคลนลกทสามจะตองมความสามารถในการประดษฐ คดคนสงใหม ๆ สำหรบการ-ใชภายในประเทศและเพอการสงออกรวมทงมวฒภาวะสงขน ป 2548 เปนปทโรงเรยนมการพฒนา-ไปมาก เนองจากรฐมนโยบายดานการศกษาทชดเจน มการจดสรรงบประมาณ และการพฒนา-บคลากรอยางตอเนอง นอกจากนนรฐยงไดกำหนดมาตรฐานเทคโนโลยสำหรบครขนดวย ชมชนและเครอขายเขามามสวนรวมในการพฒนาโรงเรยนมากขน มอนเทอรเนตใชฟรอยางทวถง คร

15 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

ทกคนมเนอหาบนอนเทอรเนต นกเรยนไดรบการพฒนาใหรจกศกษาคนควาหาขอมล สงเสรมการเรยนภาษาองกฤษ ไดรบการปลกฝงจรยธรรมในการใช ICT ใหคมคา และเกดประโยชนสงเสรมใหนกเรยนใชความรทไดจากโรงเรยนไปชวยชมชน คนหาและใหการสนบสนนผเรยนทมความเปนเลศดาน ICT พฒนาเยาวชนใหเปนผผลตมากกวาผบรโภค

ระยะเวลาของเหตการณ (Time Line of Events)

ป พ.ศ. 2545! นโยบายภาครฐไมชดเจน, มนโยบายทไมแนนอน! การกระจายงบประมาณไมทวถง! บคลากรไมไดรบการสงเสรมจากภาครฐ! ผกำหนดหลกสตรขาดวสยทศน! การพฒนาหลกสตรลาชา ไมทนตอการเปลยนแปลงทางเทคโนโลยและสงคม! แตละทองทเปนผกำหนดหลกสตรป พ.ศ. 2546! มการเปลยนแปลงทางเทคโนโลยอยางรวดเรว! บคลากรไมไดรบการสงเสรมจากหนวยงานของรฐและผบรหารทางดานขวญและกำลงใจ! บคลากรขาดความรความชำนาญดาน ICT! อปกรณไมเพยงพอป พ.ศ. 2547! สวนใหญจะใชเทคโนโลยในทางทผดป พ.ศ. 2548! รฐวางนโยบายดานการศกษาใหมใหมการศกษาอยางตอเนองและครบวงจร! เพมงบประมาณดานการศกษา! ใหความรแกบคลากรในดาน ICT! ชมชนและเครอขายตางๆ รวมกบโรงเรยนในการพฒนาดานการเรยนการสอน

" จดหางบประมาณ" จดหาแหลงเรยนร" เกดศนยนวตกรรม ICT ในทกภมภาค

! ระบบ Internet สามารถใชไดฟรและทวถง! นกเรยนทกคนม e-mail Address เปนของตนเอง! ครทกคนมเนอหาบน Internet เปนของตนเอง นกเรยนสามารถเขาไปศกษาขอมลตางๆ ได

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������16

! โรงเรยนทกโรงเรยนมแหลงขอมลทางอนเทอรเนตทเปนภาษาไทยทกรายวชาทนกเรยนสามารถเขาไปศกษาได

! นกเรยนมความรภาษาองกฤษ! ปลกฝงจรยธรรมในการใช ICTป พ.ศ. 2549! รฐกำหนดนโยบายวาครทกคนตองใช ICT! มการตดตามประเมนผลและประกนคณภาพศกษาอยางชดเจนป พ.ศ. 2550! นกเรยนนำความรทาง ICT ขยายเขาสชมชน

" สงแวดลอม" การตลาด" การออกแบบ" การผลตและสรางมลคาเพม

ป พ.ศ. 2551! สงเสรมความเปนเลศทาง ICT โดยใชโครงการแลกเปลยนสรางเครอขายจดโควตาพเศษใหกบนกเรยน

ป พ.ศ. 2552! นกเรยนสามารถนำความรทาง ICT ไปประยกตใชในการประกอบอาชพป พ.ศ. 2553! เนนการสงออก/จดการนำเขา! นกเรยนสามารถสรางนวตกรรมอนเขามาทดแทนป พ.ศ. 2554! เดกเปนผผลตมากกวาเปนผบรโภคป พ.ศ. 2555! มศนยวจยดาน ICT, เมอง ICT, แหลงสรางและผลต Software

ยทธศาสตรท 1 : ครและผบรหาร1. กำหนดในธรรมนญโรงเรยน เปาหมาย ภายในป 2555 นกเรยนสามารถเปนผผลตดาน ICT2. การสรางครและผบรหารเปนผนำการใช ICT (อบรม, สมมนาเชงปฏบตการ)3. ขยายเครอขายแกเพอนคร4. ขยายผลสตวนกเรยนไปใชในการเรยนการสอน

17 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

5. ตดตามผล6. สรางครแกนนำ ICT

ยทธศาสตรท 2 : รฐและเอกชน1. Internet Day2. วนสงประดษฐเทคโนโลย/สารสนเทศ3. สรางเมอง ICT ตวอยาง4. สนบสนนการวจยดาน ICT

ยทธศาสตรท 3 : โรงเรยน1. สรางศนยวทยบรการ, แหลงคนควาขอมลของโรงเรยน เพอให IT Park Software Parkมาขอขอมลได

2. ยทธศาสตรความคดสรางสรรคยทธศาสตรท 4 : นกเรยน

1. สงเสรมและเปดโอกาสใหกบนกเรยน โดยจดนทรรศการและแสดงผลงาน2. จดการประกวดแขงขนดานเทคโนโลย ทงระดบภมภาค ระดบประเทศ รวมทงหาเอกชนมาใหการสนบสนนการไปประกวด, แขงขนทตางประเทศ

3. จด Internet Time4. นกเรยนแกนนำ ICT

ยทธศาสตรท 5 : งบประมาณการหางบประมาณ โดย1. งานการกศล เชน ผาปา เทศนมหาชาต2. จดฝกอบรมแกบคคลทวไป3. ตงกองทนพฒนาเทคโนโลยเพอการศกษา

ยทธศาสตรท 6 : หลกสตร1. ปรบหลกสตรใหสอดคลองกบธรรมนญโรงเรยน (ภาษาองกฤษ, เทคโนโลย)2. จดหลกสตรพเศษ เรยนกบครตางประเทศ เพอเขาสคลงความรของโลก3. จดทำ Partner School กบโรงเรยนตางประเทศ มการแลกเปลยนความรกนทงทางอนเทอรเนต Home stay และการเขาคายรวมกน

4. จดหาครอาสาสมครจากตางประเทศมาสอน

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������18

เรอง “โตะจนออนไลน นำมะพราวผง สมโอมมม ณ โรงเรยนเทคโนโลยบานผหวานในป 2555” (กลมท 4)

ป 2555 โรงเรยนมฐานะเปนองคกรอสระ บรหารจดการโดยคณะกรรมการสถานศกษาโรงเรยนเปนผกำหนดคาบการเรยนการสอน และคาบการทำงานของคร รฐมหนาทกำกบหลกสตรควบคมคณภาพของครดวยใบอนญาตประกอบวชาชพ ประเทศไทยเปนแหลงผลตอาหารของโลกเปนสงคมเกษตรอตสาหกรรม มเศรษฐกจทมนคง ชมชนรอบโรงเรยนเทคโนโลยบานผหวานมความ-เขมแขง และมสวนรวมในการจดการศกษาของโรงเรยนทกดาน

การพฒนาหลกสตรของโรงเรยนเปนไปตามบรบทของชมชน และตามความตองการของผเรยน ไมมระยะเวลากำหนดตายตวแตมมาตรการกำกบคณภาพ นกเรยนสามารถลงทะเบยนเรยน-วชาทเปดสอนในโรงเรยนอน ๆ และเทยบโอนผลการเรยนได ส ามารถรบประกาศนยบตรไดจากหลาย-โรงเรยน หลกสตรมความหลากหลายเชอมโยงกนไดทงในประเทศ และตางประเทศ วชาทรฐเปนผ-กำหนด คอ ภาษาไทย ศาสนาและวฒนธรรม

รปแบบการเรยนร ครทำหนาทเปนแหลงผลตขอมลการเรยนร เทคโนโลยทใชในการเรยนการสอนคอ Voice Mail และ Video Conference ครและนกเรยนมทศนคตทดตอการใช ICT ในการ-เรยนรและในชวตประจำวน

ระยะเวลาของการเหตการณ (Time Line of Event)ชวง 2546 – 2550

2546 1. เกดผลตภณฑ ไดแก มะพราวออนบานผหวาน สงจำหนายทวประเทศ2. ครพนศกด ครอจฉรา ใช ICT ในการจดการเรยนการสอน ทำใหเกดทงแรงสนบสนนและตอตาน ครนวลศร และครครรชต เหนประโยชน จงไดฝกหดใชตาม

3. มการพฒนาบคลากรในการใช ICT จนครทกคนมทกษะพนฐาน ในการใช ICT4. ชมชนและโรงเรยนเรมมการประสานทำงานรวมกนมากขน

2547 1. ชมชนมบทบาทมากขนในการควบคม กำกบ ดแลโรงเรยน2548 1. มะพราวออน สมโออดกระปอง หมสดกระปอง จดจำหนายผานเครอขายออนไลน

บานผหวาน.คอม ทำใหชมชนมรายไดมากขน2. ครประไพศร ครประศาสตร ครสเมธ และครไพรช เรมเปลยนแปลงทศนคตและนำ ICT มาใชในการจดการเรยนร สวนครองอาจไมเหนดวยและตอตานคณะกรรมการสถานศกษาพจารณายนซองขาว

19 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

!!!!! กลยทธสรางความตระหนกในการมสวนรวมพฒนาโรงเรยน กระจายบทบาทใหชมชนและระดมทรพยากรจากชมชน

!!!!! การจดหลกสตรใหสอดคลองกบสภาพสงคมเกษตรอตสาหกรรม จดหลกสตรทองถนโดยใหชมชนเขามามสวนรวมในการจดทำตามทชมชนตองการ จดทองถนใหเปนแหลงเรยนรของนกเรยน

!!!!! การใชเทคโนโลย นำเทคโนโลยทงหมดมาใชในการผลต และแปรรปเพอจดจำหนาย

3. นร.มพฤตกรรมไมพงประสงคในระบบ ICT เชนคดลอกแบบฝกหดรายงานสอบแทนกน เปลยนแปลงขอมลของโรงเรยน จงเกดเทคโนโลยใหม ๆ เชน การตรวจสอบการคดลอกขอมล และเทคโนโลยการยนยนตวบคคล

46 - 48 1. เกดการคดลอกหลกสตรสถานศกษาในหลาย ๆ วชา เนองจากครขาดความรไมเขาใจ มองไมเหนทางในการจดทำหลกสตรของตนเอง

2549 1. การจดการเรยนการสอนภาคปฏบต นำไปสการเรยนรจากชมชน2. ครและนกเรยน สามารถรวมสรางความร ใชเผยแพรออนไลน

2550 1. รบจดโตะจนทวโลก โดยผานเครอขาย บานผหวาน .คอม มเมนรปและกลนอาหารประกอบ

2. สงนำมะพราวผง3. ICT เปนหลกในการจดการะบวนการเรยนการสอน ซงชวยลดภาระในการทำงานของครและนกเรยนเรยนรอยางสนกสนาน

4. หลกสตรสถานศกษาทกรายวชา ผลตโดยครในโรงเรยนทงหมด และทกปถง 2555มการปรบปรงหลกสตรสถานศกษาทกภาคการศกษา

ชวง 2551 –2555

2551 เกดปญหาดานสขภาพรางกาย สภาวะจตใจ ของครและนกเรยนเนองจากการใชICT จงเกดการรณรงค การใช ICT โดยคำนงถงสขภาพรางกายละจตใจ เชนการรวมกลมทำกจกรรม การออกกำลงกาย การบำรงสขภาพ

2552 “สมโอมมม” แนวคดจากการทำสนคาตาง ๆ เหลาน ครเปนทปรกษา นกเรยนจดทำชมชนเปนผผลตและวางแผนการจดจำหนาย

2555 อาจารยองอาจ ไปทำธรกจสวนตว และเหนประโยชนของการใช ICT โรงเรยนเหนความสำคญจงเชญกลบมาสอนในโรงเรยนตามเดม และเปนกำลงสำคญในการทำe – commerce สมโอมมมเปนสนคาออกไปทวโลก

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������20

!!!!! การพฒนา ICT ในระบบการจดการเรยนรใหคร นกเรยน และชมชนสามารถใช ICTรวมกนได ตองพฒนาบคลากรทง 3 กลมใหตระหนกถงความสำคญของการใช ICT

!!!!! การจดหาโครงสรางพนฐาน ใหชมชนมสวนรวมในการจดหา!!!!! สรางเครอขายถายโอนหลกสตร หลกสตรทแตละโรงเรยนพฒนาขนสามารถใชรวมกนกบโรงเรยนอน ๆ ได รวมทงมหลกสตรสากล

1.7 การหากลยทธรวม (Common Strategy)จากการสงเคราะหขอเสนอเชงกลยทธของภาพอนาคตทง 6 ภาพ พบวามขอเสนอเชงกลยทธ-

ชดหนงทเปนไปในแนวทางเดยวกน หรอมพนฐานรวมกน ซงเรยกวากลยทธรวม (Common Strategy)และกลยทธทแตกตางกน

ในสวนทเปนกลยทธรวม ไมวาภาพอนาคตใดจะเกดขน ตองใชกลยทธรวมชดนเปนแนวทาง-จดทำกรอบการดำเนนงาน เพอผลกดนสอนาคตทเปนจรงหรอเปนกลยทธเชงรบตอเหตการณทไม-พงประสงค สวนขอเสนอเชงกลยทธทแตกตางจะถกเกบรวบรวมไวเปนฐานขอมลสำหรบการวเคราะห-ในภายหลง กลยทธทแตกตางไมไดแปลวาดอยกวากลยทธรวม บางกลยทธอาจจะมความสำคญ-มากกลยทธรวม (Common Strategies)

1. กลยทธการสรางเครอขาย สงเสรมการสรางเครอขายทกรปแบบ!!!!! เครอขายกายภาพ เสนอใหรฐวางโครงสรางพนฐานใหทวถง เพอใหโรงเรยน และชมชนทกแหงมโอกาสใชอนเทอรเนตเพอการเรยนร และการพฒนาอาชพ

!!!!! เครอขายชมชน สรางความรวมมอระหวางชมชนกบโรงเรยนในการเออประโยชนแกกนและกน โดยใหชมชนเขามามสวนรวมในการบรหารจดการในฐานะคณะกรรมการสถานศกษามสวนรวมในการจดทำหลกสตรทสนองตอบตอความตองการของทองถน เปนแหลงเรยนร และแหลงทรพยากรใหกบโรงเรยนสำหรบโรงเรยนจะเออประโยชนตอชมชนโดยใหครและนกเรยนไดใชความรทมอยชวยพฒนาอาชพ ทกษะทจำเปนสำหรบชวตคอความสามารถในการใช ICT และสงแวดลอมของชมชน ทงนเพอใหคนในชมชนมความเปนอยทดขน

!!!!! เครอขายโรงเรยน ทงระหวางโรงเรยนภายในประเทศ และระหวางประเทศ กจกรรมทดำเนนการมหลายรปแบบ เชน การแบงปนเทคโนโลย การแลกเปลยน ถายโยงหลกสตร การแลกเปลยนดานการเรยนการสอนโดยเฉพาะภาษาตางประเทศ

!!!!! เครอขายคร สรางเครอขายครทกระดบ ตงแตระดบชมชน จนถงระดบประเทศ เพอใหไดมการแลกเปลยนเรยนร มการศกษาดงานในโรงเรยนทมการปฏบตทดทงในประเทศและตางประเทศ

21 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

2. กลยทธการจดทำแผนแมบท ตองมการจดทำแผนแมบท ICT ทกระดบตงแตระดบโรงเรยนจนถงระดบชาต และในการจดทำแผนระดบชาตควรใหโรงเรยนไดเขามามสวนรวมดวย

3. กลยทธการสรางความตระหนก (Awareness) ตองสรางความตระหนกในแงของความจำเปน ความสำคญ และประโยชนของ ICT ทมตอผเรยน และตอการดำเนนชวตของชมชนใหเกดขนกบกลมคนทกกลมไดแก ผบรหารชมชน และบคลากรทเกยวของ

4. กลยทธการระดมทน รฐตองใหการสนบสนนดานงบประมาณเพอการพฒนา ICT เพอการศกษา นอกจากงบประมาณทจะไดรบจากภาครฐแลว การระดมทนสำหรบการพฒนาICT เพอการศกษาอาจทำไดโดยการขอรบบรจาคจากกลมตาง ๆ จดเทศนมหาชาตจดผาปาการศกษา และจดตงกองทนพฒนา ICT เพอการศกษา

5. กลยทธการแกไขผลกระทบจาก ICT โดยจดหาสถานท ผเชยวชาญและกจกรรมเพอสรางเสรมสขภาพทางกาย รวมทงปลกฝงจรยธรรม คณธรรม และการมปฏสมพนธกบบคคล

6. กลยทธการจดตงองคกร/กลไกการพฒนา!!!!! จดตงเครอขายศนยสนบสนนการพฒนา ICT ของโรงเรยน ศนยสารสนเทศซงรวบรวมเนอหา ตวอยางความร ความสำเรจ (ทงในระดบประเทศ ภมภาค และเขตการศกษา)

!!!!! จดใหมองคกรทำหนาทรบผดชอบดานโครงสรางพนฐาน ICT ระดบโรงเรยนอยางทวถงและเทาเทยมกน

!!!!! จดใหมกลไก (แกนนำ คณะกรรมการ ในหลายระดบ) การพฒนา ICT เพอการศกษาทยงยน

!!!!! ปรบปรงและแกไขกฎระเบยบ มาตรฐานทเปนอปสรรคตอการพฒนา ICT (ระเบยบการจดซอ จดหา)

!!!!! มคณะกรรมการกำหนดมาตรฐานขนตำของสอการเรยนการสอน!!!!! ปรบปรงระบบบรหารจดการเพอการตดตามประเมนผล รวมทงพฒนากระบวนการเรยนรโดยใช ICT

7. กลยทธการพฒนาบคลากร!!!!! รฐตองดำเนนการพฒนาทกษะทางภาษาในขนตอนของการใหการศกษาโดยไมคดคาใชจาย

!!!!! รฐตองกำหนดใหการบรณาการ ICT เขากบการเรยนการสอน เปนทกษะพนฐานทครทกคนตองสามารถทำได

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������22

8. กลยทธการยกยองใหรางวล สนบสนนการประกวด แขงขน การพฒนาสงประดษฐ เพอสรางขดความสามารถทางนวตกรรมใหกบเดกไทย

9. กลยทธการวจยและพฒนา รฐตองสนบสนนการศกษาวจย การผลต และพฒนาซอฟตแวรไทย

10. กลยทธการกำหนดกรอบอตรากำลง รฐตองสรางความกาวหนาในตำแหนงหนาทใหกบครทรบผดชอบงาน ICT ของโรงเรยน รวมทงกำหนดอตรากำลงของครคอมพวเตอรและคร (ผชำนาญการ) ดานเทคโนโลยสารสนเทศใหกบทกโรงเรยน โดยมคณสมบต และหลกเกณฑทเหมาะสมตรงตามสภาพความเปนจรง

11. กลยทธการสอนภาษาตางประเทศ เสนอวธการสอนภาษาองกฤษใหไดผล โดยการจางครชาวตางประเทศ ใช Video Conference ทำ Partner School

12. กลยทธการพฒนาผเรยน ตองการพฒนาผเรยนใหมทกษะดานภาษา รจกวธการแสวงหาความร มโอกาสไดเลอกเรยนตามความสนใจ มความสามารถในการใชเทคโนโลย มความคดสรางสรรคในการผลต และพฒนานวตกรรม และรจกใชความรทไดเลาเรยนมาชวยเหลอชมชน รวมทงเปนผมคณธรรมและชวยธำรงรกษาวฒนธรรมไทย

กลยทธทแตกตาง1. สรางเมอง ICT ตวอยาง2. พฒนาเทคโนโลยใหมโดยคนไทย Electronic Communication Technology (ECT)

Thaiputer3. พฒนาโปรแกรมทจำเปน ไดแก โปรแกรมแปลภาษา โปรแกรมตรวจการคดลอกขอมล และโปรแกรมยนยนตวบคคล

4. สรางเครอขาย Global School Network

23 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

ภายหลงจากทผเขาประชมเรยนรวธการและสรางภาพในการมองอนาคต (Foresight) ซงเปน-บทเรยนททำใหผบรหารและคณะครไดเขาใจถงกระบวนการคดอยางมสวนรวมและเปนระบบ รวม-ทงกำหนดภาพอนาคตและกลยทธทจะนำพาไปใหถงภาพอนาคตนนๆ ในสวนท 2 ของรายงานฉบบนคอบทสรปทไดจากการระดมความคดใหชดขนจากกลยทธรวม นำมาสยทธศาสตรในการพฒนา-โรงเรยนสความเปนผนำในการใชเทคโนโลยเพอการเรยนร โดยทประชมไดวางกรอบของยทธศาสตร-ไว 4 ดานหลก คอ

1. ยทธศาสตรดานโครงสรางพนฐาน2. ยทธศาสตรการพฒนาครและบคลากรทางการศกษา3. ยทธศาสตรการจดกระบวนการเรยนร4. ยทธศาสตรการบรหารจดการ

ยทธศาสตรดานโครงสรางพนฐานทประชมกลมแบงการอภปรายเปน 3 ประเดน ไดแก1. วธการไดมาซงอปกรณ หรอปจจยทางดานฮารดแวร คำถามคอ แตละโรงเรยนมวธการไดมาอยางไร

2. การพฒนาระบบเครอขาย (Network) ไมวาจะเปน LAN หรออะไรกตาม คำถามคอจะมวธการพฒนาระบบเครอขายอยางไร

3. การใชคอมพวเตอร หรอการใหบรการดาน ICT คำถามคอ มวธการใหบรการหรอมการจดการอยางไร

ประเดนแรก การไดมาของฮารดแวร แบงเปน 2 ขนตอน คอ การหางบประมาณ และการ-จดหาเครองคอมพวเตอรและอปกรณ ทงนทางกลมขอทจะไมพดถงงบประมาณทรฐจะจดสรรใหทางโรงเรยนจะมวธการไดมาซงงบประมาณ โดยสรปไดดงน

- ขอความรวมมอจากผปกครอง ผใหญใจบญ รวมทงพระเถระผใหญทมบารม เชน หลวงพอคณ หลวงพอโสธร ฯลฯ

- ทำโครงการขอจากสมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา องคการบรหารสวนตำบลองคการบรหารสวนจงหวด

- ขอจากองคกรตางๆ เชน สำนกงานกองสลากกนแบงรฐบาล บรษทหางรานตางๆ- การจดเทศนมหาชาตเพอการศกษา การทอดผาปา การจำหนายพระ ฯลฯ

ภาพยทธศาสตรในการพฒนาโรงเรยนสความเปนผนำในการใชเทคโนโลยเพอการเรยนร : บทสรปจาก 19 โรงเรยน

สวนท 2

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������24

การจดหาเครองคอมพวเตอรและอปกรณ ทประชมมความเหนพองตองกนวาควรใชวธ-การเชาเครองคอมพวเตอร เพราะการเชาเครองคอมพวเตอรจะมขอดตอโรงเรยนมาก กลาวคอ-โรงเรยนสามารถตดปญหาในการซอมบำรง ครผสอนมเวลาไปเตรยมการเรยนการสอนไดอยางเตมทและจะไดเครองใหมททนสมยอยเสมอ แตมขอทพงระวงคอการเชาเครองคอมพวเตอรตองมเงนทได-มาอยางตอเนอง

ประเดนทสอง การพฒนาระบบเครอขายการซอเครองคอมพวเตอรมาเปนแบบ stand alone ไมควรจะทำอกแลว ควรตองดำเนนการ-

วางระบบเครอขายทนท ซงมขนตอนดงน- วางระบบ LAN เปนการวางระบบเครอขาย ซงปจจบนราคาไมแพง เพอการแชรขอมลแชรทรพยากร และแชรปรนเตอร

- จดทำระบบอนทราเนต เปนการยกเทคโนโลยอนเทอรเนตมาไวภายในองคกร สามารถเลนเวบได สงจดหมายอเลกทรอนกส สนทนาโตตอบได

- การเชอมตอระบบอนเทอรเนต เปนการเรยนรในโลกกวางอยางไรขดจำกด และราคาไมแพง ซงขณะนทางองคการโทรศพทกเปดใหบรการฟรแลว

วธการตอเชอมระบบอนเทอรเนต สามารถเชอมตอไดดงน1. เชอมตอดวย Modem (มคสายโทรศพท)

- ใชของโครงการ SchoolNet 400ชม./เดอน ใหบรการฟร- ใชของ องคการโทรศพท (TOT) ใหบรการฟร- ISP ภาคเอกชน เชน KSC, CS, Loxinfo มคาบรการ

2. การเชอมตอตลอด 24 ชวโมง ดวย Leased Line- บรการฟรจายเฉพาะคาเชาคสาย SchoolNet- ISP จายคาเชอมตอและคาเชาคสาย แตจะเสยคาใชจายสง

ประเดนทสาม การใชและการใหบรการคอมพวเตอรการใชและการใหบรการคอมพวเตอรในโรงเรยน ตองเรมจากหองคอมพวเตอร เพอให

นกเรยนไดเรยนรและเกดทกษะในการใชคอมพวเตอร ผดแลหองคอมพวเตอรตองมวสยทศนไมเนนเฉพาะการใชในการเรยนการสอนเทานน ตองเปดกวางใหเดกไดใช ตองเขาใจวาเครอง-คอมพวเตอร ถงแมจะมการเปดตลอด 24 ชวโมงกตกรน เพราะเทคโนโลยกาวหนารวดเรวมาก จงควร-เปดใหเดกไดใชตลอดเวลา หองคอมพวเตอรตองเปดใหบรการเดกตงแตเชา พกกลางวน เยนวน-เสาร อาทตย แลวแตระบบการจดการของแตละโรงเรยน

หลงจากทหองคอมพวเตอรมมากแลว กควรขยายไปทหองสมด หองวทยบรการ นอกหอง-เรยน ขางทางเดน หนาตก แลวแตกรณ เพอกระจายใหสามารถบรการเดกไดอยางเตมท ตลอด-เวลา เปนการอำนวยความสะดวกใหผเรยนและเพมประสทธภาพของการใช คอมพวเตอรอยางคมคาและเกดประโยชนสงสดตอผเรยน

25 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

ยทธศาสตรการพฒนาครและบคลากรทางการศกษาทประชมไดมมตรวมกนทจะอภปรายใน 3 ประเดน คอ ตวคร การพฒนาคร และวธการพฒนา-

คร โดยมขอสรปดงนประเดนแรก ตวคร แยกออกเปน 2 กลมใหญๆ คอ- กลมครทดแล ICT ซงตองเปนผนำครทงโรงเรยน กลมนจะตองเปนคณะกรรมการดแลการใช ICT ในโรงเรยน คณะกรรมการตองมาจากตวแทนของหมวดวชาตางๆ ซงปจจบนเรยกวากลมวชา ตวแทนจากกลมวชาจะเขามาเปนคณะกรรมการของกลมผนำดแลการใช ICT ในโรงเรยนตามศกยภาพทเปนไปได คณะกรรมการชดนจะตองมความรอบรในเรองของระบบคอมพวเตอร โสตทศนปกรณ สอนวตกรรมการเรยนการสอน ซงในความเปนจรงเราไมไดเนนทคอมพวเตอรเพยงอยางเดยว เพราะวา ICT นนจะหมายรวมถงเรองการสอสารโทรคมนาคม นบตงแต วทยกระจายเสยง วทย โทรทศน ฉะนนจะรวมถงทกสงทกอยางทสามารถสอสารได แมกระทงวสดอปกรณทงหลาย ตงแตเครองฉายภาพขามศรษะ วดโอกยงมความจำเปน ในเรองสอนวตกรรมเหลานเราพดถงวธการเรยนการสอนซงกลมททำงานดาน ICT ตองมความรดวย ถากลมครทดแล ICT เขาไมรการเรยนการสอนเปนเชนไร กจะไมสามารถแนะนำครทวไปได ความรความเขาใจในประเดนเหลานจะนำไปสการออกแบบระบบการเรยนการสอนตอไป

- กลมทสองเปนกลมครทวไป คอครทงโรงเรยน ซงเราจะพฒนาเขาอยางไรบางทจะใหมความร ความเขาใจเกยวกบการใช ICT ในระบบการเรยนการสอน ตองรการใชสอตางๆรวา ICT มประโยชนตอการเรยนการสอนอยางไร และนำไปใชประโยชน รวาจะมวธการนำมาใชไดอยางไร การเรมตองคอยๆ เรม มฉะนนจะทำใหเขาตกใจกลว เรมจากสอสำเรจรปกอนทสามารถนำไปใชได หลงจากนนใหเขารจกการผลตเอง เมอผลตแลวตองพฒนาและการนำไปเผยแพรตอไป

ประเดนทสอง การพฒนาคร กลมครผนำทเปนผดแลเทคโนโลย ควรไดรบการพฒนาเพมทกษะ ความรความสามารถ เพอใหสามารถเปนผนำในการพฒนาเทคโนโลยในโรงเรยน สามารถ-ฝกอบรมและพฒนาครทวไปได ซงมวธการพฒนาทดทสดคอการจดอบรมโดยครผเชยวชาญ หรอ-เปนผทมความเชยวชาญจากบรษท จ ากองคกรตางๆ หลงจากนนพาไปศกษาดงานเพอใหเขาเหน-กระบวการทำงานจรงโดยเชอมเขากบระบบในภาพรวมและเพมความรใหมากขน การอบรมควรเนน-ในลกษณะของการอบรมเชงปฏบตการ

ประเดนทสาม วธการพฒนาคร ในการพฒนากลมครทวไปนนมแนวทางและขนตอนดำเนนการ ดงน

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������26

1. การอบรมเชงปฏบตการ ในเรอง ICT เพอใหไดรบประสบการณตรง ไดพบกบผเชยวชาญโดยจะขนอยกบแผนปฏบตการทจะกำหนดขนในแผนระยะยาว หรอระยะสนแลวแตสถานท

2. การนำความรทไดภายหลงการอบรมไปใชในการเรยนการสอนจรงๆ โดยถอวาเปนการปฏบตจรงในโรงเรยน

3. ความตอเนอง เปดโอกาสใหเขาไดแสดงผลงานททำขน โดยจะเปนสอสำเรจรป หรอสอทผลตขนเองกได สงสำคญอยทการเอาไปใช โดยครจะตองมเทคนคทจะทำใหเขารวาควรจะจดการกบสอสำเรจรปอยางไรเพอใหการเรยนการสอนบรรลผลสำเรจ ในการเผยแพรจะเปนความกาวหนาอกขนตอน เพราะวาจะชวยใหเกดการแลกเปลยนการเรยนรซงกนและกนระหวางครดวยกนเอง

4. การศกษาดงาน ICT ในโรงเรยนตางๆ หรอในสถานประกอบการอนๆ รวมทงในสถาบนอดมศกษา

ขอสรปทนำเสนอดงกลาวขางตนจะเปนภาพกวาง บางเรองบางประเดนทางโรงเรยนอาจ-ดำเนนการแลว หากมบางสวนยงไมไดดำเนนการกควรพฒนาตอไป ปญหาทโรงเรยนอาจพบบอยๆคอ การเปลยนผบรหารโรงเรยนบอย รวมทงผบรหารไมคอยใหความสำคญกบการใชคอมพวเตอร ใน-สวนของครกจะขาดครทมความรดานเทคโนโลย หรอมการเปลยนครทรบผดชอบดานเทคโนโลยประเดนปญหาเหลานจะมผลตอการพฒนางานเทคโนโลยของโรงเรยนเปนอยางมาก ขอเสนอ-ประการหนงกคอการสรางตวแทนทมความรความเขาใจในดานเทคโนโลย เมอมการยายกจะสามารถ-ดำเนนการพฒนาเทคโนโลยของโรงเรยนตอไปไดอยางตอเนอง และในการดำเนนงานจะตองไมเนน-ทคอมพวเตอรอยางเดยว ควรเนนสออนๆ ดวย ครทใชและดแลคอมพวเตอรอาจจะไมใชครทมความเชยวชาญดานเทคโนโลยโดยเฉพาะกได เพราะครสามารถเรยนรได กรณตวอยางโรงเรยน-สตรศรสรโยทยผบรหารของโรงเรยนเหนความสำคญและพยายามผลกดนใหครทกกลมไดใช-คอมพวเตอร แตไมไดหมายความวาจะเนนคอมพวเตอรเพยงอยางเดยว เพยงแตพยายามหาสง-ทดกวา ททนสมยมาเสรมใหเกดประโยชนสงสดตอการเรยนรของผเรยน เชน การนำเสนอผลงาน-ดวยคอมพวเตอร โดยไมตองเสยเวลาในการทำแผนใส เปนตน การดำเนนงานตองพยายามเขาหาครทกหมวดวชาพยายามหาแนวทางหรอยทธวธวาจะทำอยางไร จะพฒนาครทไมใชคร-คอมพวเตอรใหหนมาใชประโยชนจากคอมพวเตอร ตองพยายามหาวธการททำใหเปนเรองทงายและสะดวกสำหรบเขา ประเดนหนงทนาสนใจคอการนำเสนอดวยการทำ web ซงสามารถ onlineไดทวประเทศจะงายและสะดวกสำหรบครทวไปสามารถดงเอามาใชงานไดเลย หองคอมพวเตอร-โรงเรยนสตรศรสรโยทย ไมใชสอนคอมพวเตอรอยางเดยว สามารถใชอะไรกไดยกเวนเลนเกมสสามารถสบคนขอมลไดอยางอสระและมการสอนคณธรรมจรยธรรมแทรกไปดวยทกครง ในการพฒนาบคลากรควรคำนงเปนอยางยงวาบคลากรในโรงเรยนของเรามเพยงพอหรอไม เราไดดงเขา-มาใชไดเตมศกยภาพหรอไมเปนประเดนทตองใหความสำคญ

27 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

กรณตวอยางทสอง โรงเรยนนารนกลมผบรหารทใหความสำคญและสนบสนนการดำเนนงาน-อยางเตมท เรมดวยการตดตงอนเทอรเนต ตดตงระบบเครอขาย นกเรยนในโรงเรยนชวยกนตดตงnetwork ทงโรงเรยน ผอำนวยการสนบสนนทกอยาง อนมตทกโครงการ และอนมตใหใชใยแกวนำ-แสง จากเดมใช UTP กรมสามญศกษาอนมตงบประมาณใหทางโรงเรยนนารนกลตดตงอนเทอรเนตตลอด 24 ชวโมง โรงเรยนไดจดอบรมใหกบครอาจารยในโรงเรยนและชมชนโดยไมคดคาบรการฉะนนจงขอเนนวาการสนบสนนจากผบรหารถอวาเปนปจจยทสำคญทจะทำใหงาน ICT ของโรงเรยน-มความกาวหนาและพฒนามากขนยทธศาสตรการจดกระบวนการเรยนร

ทประชมไดมมตรวมกนในการพจารณาประเดนเรองเทคโนโลยตอกระบวนการจดการเรยนร ใน 3 ประเดน คอ

1. ICT ไมใชหมายถงเรองของคอมพวเตอรเพยงอยางเดยว2. เราใช ICT เปนสอสนบสนนการเรยนการสอน ดงนนหวใจจงไมไดอยท ICT แตอยทการจดกระบวนการเรยนร จะทำอยางไรใหนกเรยนมกระบวนการคดมากกวาจะเปนผบรโภคเพยงอยางเดยว โดยมองไปถงการเปนผผลตดวย

3. ครไมใชผสอน ครคอผอำนวยความสะดวก และเปนผเรยนคนหนงในหองเรยน นกเรยนบางคนอาจมทกษะบางประการทเกงกวาครกได ดงนนในขณะเดยวกนนกเรยนกจะเปนครดวย และครกจะเปนนกเรยนเพอการเรยนรดวยเชนกน

มตของกลมมความเหนตรงกนเกยวกบเทคโนโลย โดยจะนำเสนอใน 3 ประเดน คอ1. จะใชเทคโนโลยอะไร และใชกบอะไร2. เราจะใชเทคโนโลยอยางไร3. สอทจะใชสนบสนนควรมอะไรบางสำหรบคำถามทวาเราจะใชเทคโนโลยกบอะไรนน เราจะไดคำตอบวาใชกบการจดกจกรรม-

การเรยนการสอน หรอการจดกระบวนการเรยนร โดยจะมการใชสอทหลากหลาย ซงสรปแลวม-การใชอย 3 รปแบบ คอ รปแบบรายวชา รปแบบบรณาการทกหนวยโดยใชคอมพวเตอรเปนสอ และ-รปแบบการใชเพอเสรมการเรยนร ซงรปแบบของแตละโรงเรยนจะแตกตางกน สรปไดดงน

รปแบบท 1 แบบรายวชา จะมการแยกยอยลงไปในรายวชา วชาทใชนนมอะไรบาง แตละ-โรงเรยนจะมจดเดนแตกตางกน รายละเอยดแตละวชา ตวอยางเชน

! วชาภาษาองกฤษ จะมการใชอนเตอรเนตในการสรางแบบฝกทกษะ สรางใบงาน หรอสรางสงทจะใหนกเรยนสงงานทาง e-mail ในแบบท 1 จะใชเรองของการสรางแบบฝกทกษะม VDO on Web หรอก VDO on Demand โรงเรยนทประสบผลสำเรจตามรปแบบน เชนโรงเรยนสายนำผง ไดมการ Download โปรแกรม Hot Potato นำไปสรางเปนแบบฝกหด

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������28

ในรปแบบตางๆ ใหเดกไดใช แลวกนำเสนอผานบน Web! วชาคณตศาสตร ตวอยางทโรงเรยนราชวนต ไดเหนความสำคญของคอมพวเตอร ทางผบรหารไดจดเครองคอมพวเตอรไวทศนยคณตศาสตรจำนวน 22-24 เครอง และจดการเรยนร CAI ในเรองตางๆ ทสามารถนำไปใชได สำหรบโรงเรยนทไมมคอมพวเตอรกสามารถทำไดโดยใชเทคโนโลยในการจดการเรยนการสอนได เชน ครพาเดกไปตลาดแลวไปศกษาวาทตลาดเขามการซอขายอะไร เมอกลบมาแลวกใหนกเรยนมานงคยกนพดถงเรองราวตางๆ โดยไมมคอมพวเตอร กเปนอกรปแบบทสามารถจดการเรยนรได

! วชาวทยาศาสตรกบสขศกษา ในการดำเนนการจะมศนยปฏบตการแลวกมหองอนเตอรเนต ม Web Base Instructions มการสรางแบบฝกใบงานบน Web Boardรปแบบนเปนของโรงเรยนดาราวทยาลย ทใชในวชาวทยาศาสตรประสบผลสำเรจ มการสงงานทาง Web Board และมการสงคำตอบทาง e-mail และอกตวอยางทโรงเรยนมธยมวดสงห มการทำโครงงานผานคอมพวเตอร แลวกใหนกเรยนสงงานทาง e-mailแตประสบปญหาเดกไมยอมสงงาน จงไดหาแนวทางแกไขโดยการทำทาง e-mail แลวกcopy ลงแผนดสก แลวใหเดกนกเรยนนำเสนอในหองเรยนซงนกเรยนมความสนใจเปนอยางมาก

! วชาคอมพวเตอร โรงเรยนจะตองหาวธการทจะนำคอมพวเตอรไปใชในวชาตางๆ จะทำอยางไรถงจะใหเดกหนมาใชและเหนความสำคญของคอมพวเตอรวาเปนสอในการเรยนรไมใชแตจะเลนเกมสเพยงอยางเดยว การใชคอมพวเตอรในกระบวนการเรยนการสอนกคอนกเรยนจะใชคอมพวเตอรในการสบคน ขอมลจากอนเทอรเนต แลวนำสงทคนควาไดมาสรางงานทเขาสนใจ และอกวธหนงกคอการจดกลมนกเรยนแตตองไมจดกลมตามความเกง หรอความออน แตจะจดกลมตามความชอบในแตละวชา ฉะนนในกลมหนงๆจะมสงทเขาชอบ ไมใชมองไปทความเกงไมเกง แตจะมองวาเดกทกคนมศกยภาพ มการแบงงานกนทำ มการใชกระบวนการกลม มการระดมความคดวาจะจดการกนอยางไรจะไปคนควาดวยวธอะไร เมอคนแลวนำมาเสนอในกลม หลงจากนนกสรางงานโดยใชคอมพวเตอรชวย เมอสรางผลงานเสรจแลวกมการนำเสนอ ในกระบวนการของการนำเสนอนกเรยนทกคนจะมโอกาสนำเสนองานของตนเองเทาเทยมกน และจะใชผลงานทไดนำเสนอมาประกอบการประเมนผลในวชาคอมพวเตอรดวย สงสำคญคอในหองคอมพวเตอรจะไมสอนเฉพาะคอมพวเตอรเพยงอยางเดยว แตจะมการสอนงานคณตศาสตร งานวทยาศาสตร งานสงคมศกษา งานทกงานจะรวมอยในหองคอมพวเตอรและแบงเปนกลมๆ เราจะไมทงกระบวนการกลม ซงจะนำไปสการวจารณ การวเคราะหงาน แลวสดทายกคอพฒนางานเพอใหเขาคดไดโดยตลอดไมมการหยดกนในเรองของกระบวนการคด

29 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

รปแบบท 2 แบบบรณาการ แนวคดแบบทสองกบคอมพวเตอรน ไดนำแนวคดจากทฤษฎconstruction มาใชในกระบวนการหลกคอ การคด การสราง การพฒนา และนำเสนอในแบบ-บรณาการนน จะใหนกเรยนไปคนควา พาออกไปศกษาดงานนอกสถานททเปนแหลงเรยนรในพนทเชน พพธภณฑ วด ชมชนตางๆ ทเดกสนใจในเขตพนทของตน รวมทงการสบคนจากอนเทอรเนตในหองจะมคอมพวเตอร 4-5 เครอง แลวใหนกเรยนไปสรางงานตามความสนใจในทกๆ วชา นกเรยน-จะเขยนหลกสตรของเขาเอง ครบางทานกใช CAL หรอใหเดกสราง CAI ในโลกสวนตวของเขาทจะ-ใชนำเสนอได ซงจะมหลายรปแบบ สดทายกจะมการนำเสนอผลงานไปสการพฒนางาน แลวกเปน-การพฒนาไปสสวนลกตอไปตามความสนใจไปเรอยๆ รปแบบนมสมาชกกลมใชอย 2 โรงเรยนคอโรงเรยนบานสนกำแพง และโรงเรยนทองทพยวทยา ซงทงสองโรงเรยนจะมรปแบบทใกลเคยงกน

รปแบบท 3 การใชคอมพวเตอรเพอเสรมศกษา สงแรกทจะตองจดการคอใหครผสอนไป-จดหา Software ทเหมาะสมกบเนอหาวชาทตนเองสอน โดยมคณะกรรมการศกษามารวมพจารณา-การเลอกใชสอวามความเหมาะสมหรอไม ตรงตามจดมงหมายหรอไม หลงจากนนทางโรงเรยนจะ-สนบสนนโดยจดซอให ถาจดซอแลวไมมเครองจะใชวธแบบคอมพวเตอรเคลอนท ซงคอมพวเตอร-จะอยในตแลวเขนไปใชตามหองเรยนใครจะใชหองไหนกสามารถนำไปใชได จะมการใชคอมพวเตอร-ในการนำเสนอผลงานทกวชาและมคะแนนในสวนนดวย นอกจากนนจะมการใหเดกทำงานนอกเวลา-เรยน คอใชคอมพวเตอรในการทำงานนอกเวลาเรยน โดยมวธการจดการคอการแจกบตรคว ใคร-จะใชตองมาจองบตรควกอนแลวจงจะสามารถใชได และสดทายเมอนกเรยนสรางงานทกอยางทง autoware หรอ powerpoint กจะเกบผลงานนนบนทกในรปของซด แลวใชซด เปนผลงาน portfolioของนกเรยนเปนผลงานของเดก ซงสามารถนำตดตวไปและใชไดกบเครองคอมพวเตอรไดทกเครองรปแบบนมใชอยทโรงเรยนจตรลดา เปนลกษณะคอมพวเตอรเสรมศกษา

สอ ในเรองของสอทใชในการเรยนการสอนกคอ software โดยแบงออกเปน 4 ประเภท คอ! ประเภทท 1 เปน software ทสรางขนจากบทเรยนคอครผสอนเอามาสราง เชน autowareสรางแลวใหเดกใช คอเมอครสรางเสรจแลวกนำไปใชสอนนกเรยน

! ประเภทท 2 เปน Construction คอนกเรยนเปนผสรางเอง ใชเอง และพฒนาเอง! ประเภทท 3 เปน software ทเปนทงประเภท Instruction และ Construction โดยอยทกระบวนการจดการ ถาครเปนผสราง แลวเอาไปใชสอนกเปนแบบ Instruction แตถาครผสอนใหเดกไปสรางเอง แลวนำมานำเสนอ นำมาใชสอน ทำเปนสอ CAI กจะเปนแบบConstruction

! ประเภทท 4 การใช Internet

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������30

ยทธศาสตรการบรหารจดการสมาชกในกลมนเกอบทงหมดเปนผบรหารและผชวยผอำนวยการมมตทจะอภปรายในสอง-

ประเดนหลก ๆ สรปไดดงนประเดนแรก เรองผบรหารกบเทคโนโลย โดยหลกการแลวผบรหารกจะตองยอมรบวาบทบาท-

ของเทคโนโลยมความสำคญเปนอยางยง ประเดนทมการอภปรายกนเปนอยางมากกคอ ผบรหาร-ไมคอยใหความสำคญกบคอมพวเตอร ทำใหมผลกระทบตอบคลากรและครเกดความเบอ-หนาย ขาดแรงจงใจ ทำใหหมดอดมการณ ดงนนผบรหารยคใหมจะตองมความเปนผนำ(Leadership) ทด จะตองมการกำหนดวสยทศนในธรรมนญของโรงเรยน ฉะนนอาจารยทมาวนนก-คอผนำการใชเทคโนโลยของโรงเรยน เมออาจารยกลบไปแลวจะตองกำหนดวสยทศนในธรรมนญ-ของโรงเรยน กำหนดแผนการใชเทคโนโลยทชดเจนเพอการนำไปสการปฏบต ในการกำหนดแผนการใช-เทคโนโลยนน ผบรหารจะตองนำเขาทประชมกรรมการสถานศกษาใหชมชนมความเหนคลอย ซงผ-บรหารจะตองเปนผนำเพอใหชมชนเหนคลอยตาม ในเรองของนโยบายการบรหารนนมความจำเปน-ทจะตองเกยวของกบภาครฐ ภาคเอกชน หรอองคกรตางๆ รวมทงผปกครอง เพอทจะไดสนบ-สนนโรงเรยน ไมวาจะจดกจกรรมตางๆ องคกร และเครอขายเหลานจะมสวนสนบสนนโรงเรยนทง-ดาน Hardware, Software และ Peopleware จากเหตผลดงกลาวทำใหผบรหารตองแสดงบทบาท-ในการเปนผนำ

การจดหา Hardware สามารถจดหาไดหลายวธแลวแตความสามารถและกลวธของแตละโรงเรยน กลวธของการไดมา ไดแก จากงบประมาณของกรมตนสงกด การระดมทรพยากรจากทกสวน การบรจาค การเชาซอ กจกรรมการกศล เปนตน ประเดนสำคญอยทการได Hardwareมาแลวตองใชอยางคมคา ใชใหเกดประโยชนสงสด การใชเทคโนโลยเพอการเรยนการสอนเปนเครองมอสำคญในการพฒนาผเรยน

ประเดนทสอง เรองการบรหารเทคโนโลยในโรงเรยน ทประชมไดมมตแบงเปนประเดนยอย4 ประเดน ดงน

1. การพฒนาบคลากรใหมความรและทกษะดานเทคโนโลย ทงนจำเปนตองเรมตงแตผบรหารโดยการพฒนาตนเอง สรางทศนคตทด ครเองกตองปรบทศนคตเชนเดยวกน ทงครและผบรหาร-ยคการปฏรปการศกษาตองมความรดานเทคโนโลย ครตองการผบรหารทมคณสมบตดงกลาวเพอ-เปนการสรางความมนใจใหกบคร บางโรงเรยนผบรหารอาจไมชอบคอมพวเตอร กจำเปนตองหา-แนวทางแกไขเพอปรบเปลยนทศนคต

ครและบคลากรตองมความพรอมในการใชเทคโนโลย ซงทง 19 โรงเรยนทมาครงนคงไมนา-เปนหวงเพราะสามารถใชไดอยแลว แตยงมเพอนครอกหลายแสนคนทยงออนแอ ตองพฒนาเพอน-ครดงกลาวใหมความคนเคย เกดการเรยนรจนเกดทกษะทสามารถใชเครองมอตางๆ ได ในบาง-

31 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

โรงเรยนผบรหารจะไมรบพจารณางานทพมพดวยพมพดดธรรมดา จะรบเฉพาะงานทพมพดวย-คอมพวเตอรเพอเปนการบงคบใหครเรยนรและใชคอมพวเตอรเปน

2. การใชเทคโนโลยเพอการเรยนการสอน ในการนำเทคโนโลยมาใชจะตองคำนงวา จะนำ-มาใชเพออะไร ตองคำนงถงนกเรยนเปนอนดบแรก ไมใชเอาไวในหองของตนเอง ผบรหารตอง-กำหนดหลกสตร การใชหลกสตรออนไลน หลกสตรทใชกบคอมพวเตอร หรอใชกบอนเทอรเนตคงจะตองมการใชระบบการบรหารจดการทด รวมทงเรองแหลงเรยนรตางๆ จำเปนตองมการพฒนา-ปรบปรง ผบรหารจะตองม server แตละหมวดวชาเพอใหสามารถเชอมตอกบอนเทอรเนตของ-โรงเรยนเมอตองการรเรองวชาอะไรกสามารถกดดได นกเรยนกจะมความภมใจทครไมทอดทงแมนกเรยนจะอยทบานกสามารถเชอมกบโรงเรยนไดตลอดเวลา นบวาเปนแหลงเรยนรทมความ-สะดวกรวดเรว เปนระบบ Digital Library และในชนเรยนทมคอมพวเตอรจะตอเชอมอนเทอรเนตรวมทงการทำ Portfolio จาก Digital และการวดผล ประเมนผล ตวอยางทโรงเรยนสายนำผง นกเรยน-สามารถสอบพรอมกนทละหลายรอยคน สอบเสรจกจะทราบผลในไมชา การวดและประเมนสามารถ-ใชเทคโนโลยเขามาชวยไดอยางมประสทธภาพ ในการใชเทคโนโลยเพอการเรยนรไมไดมงเฉพาะแต-คอมพวเตอรเทานน การสอนดวยเทคโนโลยไมใชการสอนดวยคอมพวเตอรเพยงอยางเดยวแตจะ-มการสอนทหลากหลาย แนวคดในอนาคตอนใกลหนงสอจะกลายเปนโบราณวตถทตองเกบไวใน-พพธภณฑ เอกสารความรใหมๆ นาจะเกบเปนสออเลกทรอนกส ตอไปเดกอาจจะม Notebookหรออาจจะเลกกวา มเนอหาทคนควาไดรวดเรว ครสามารถสงงานไดและเดกกสามารถสงงานได-เพยงกด “send” ครงเดยวอาจารยกจะไดรบและสงเกรดใหเดกไดเชนเดยวกน

3. การบรหารเทคโนโลยเพอการบรหาร จะตองกำหนดวสยทศนลงไปวาการบรการการบรหารงาน งานดานบคลากร งานวชาการ งานปกครอง งานธรการ งานประสานงานแตละงานจะตองมสวนสำคญและจะเกยวของกบบคลากรในโรงเรยนและบคคลนอกโรงเรยน ฉะนน-แตละงานตองมโปรแกรม Management Information System (MIS) นำเขามาใชงานรวมทงแผนงานเพอความสะดวกและรวดเรวในการบรหาร การบรหารงานจำเปนตองม Information เพอความชดเจน-โปรงใส ยตธรรม ผบรหารและผรบผดชอบจำเปนตองดำเนนการดานนใหเปนระบบในโรงเรยนทก-สวนและสามารถออนไลนไปยงสวนตางๆ ได เพมความสะดวกในการลงทะเบยน นกเรยนไมจำเปน-ตองมาลงทะเบยนทโรงเรยน สามารถไปจายเงนทธนาคารไดเลย การพฒนางานเทคโนโลยในโรงเรยนจำเปนตองพฒนาใหครบทง 3 ดาน คอ Hardware, Software และ Content จงจะสมบรณโรงเรยนจำเปนตองดำเนนการใหเปนระบบเพอใหเปนโรงเรยนผนำดานเทคโนโลย

งานดานวชาการ จะมการทำทะเบยนคร ทะเบยนนกเรยน จดทำหลกสตรและบนทกลงใน-คอมพวเตอรทงหมด ครสามารถเรยกใชไดตลอดเวลา สามารถปอนคะแนน การรวมคะแนนการประเมนผล ซงสามารถทำไดอยางรวดเรว และทเดนอกประการ คอ โปรแกรม Hot Potatoโปรแกรมนสามารถสรางขอสอบเอง สามารถนำมาใชสอบประเมนผลไดอยางมประสทธภาพ การใช-

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������32

เทคโนโลยในการเรยนการสอนจะสามารถประกนคณภาพตางๆ ไดดเยยม ทางดานการบรหารนน-ผบรหารเองตางกมความปรารถนาทจะเหนทกโรงเรยนมการประกนคณภาพทงระบบการเรยนการ-สอน ระบบการบรหาร การตดตอระหวางผปกครอง การตดตอระหวางครกนเองทสามารถตดตอ-กนไดเสรจสนทกกระบวนการภายใน 5 นาท นนกคอการประกนคณภาพทางดานการบรหารทาง-หนงทไดนำเทคโนโลยมาใช

4. การใชเทคโนโลยเพอการบรการ เปนสงหนงทแสดงใหเหนวาโรงเรยนของเราไดนำ-เทคโนโลยมาใชอยางมประสทธภาพ และสามารถประกนความพงพอใจใหกบผปกครองและนกเรยนรวมทงครอาจารยไดหรอไม ผบรหารตองรบผดชอบดำเนนการในการเผยแพรสารสนเทศของโรงเรยนจะตองมการสราง website ของโรงเรยน ฉะนนโรงเรยนทง 19 แหงในวนนคงจะตองมการสรางwebsite เปนของโรงเรยนขนมาเพอทจะเผยแพรขอมลสารสนเทศตางๆ นอกจากนอาจตองมCD-ROM เผยแพรบทเรยนตางๆ ดวย

ภายหลงเสรจสนการนำเสนอผลการประชมกลม ทประชมไดเปดโอกาสใหสมาชกทกคนได-อภปรายและแสดงความคดเหนอยางกวางขวาง ซงมขอเสนอเปนประโยชนตอผทมสวนไดเสยสามารถสรปเพมเตมไดดงน

1. ดานคร และบคลากรทางการศกษา- ครผสอนตองพฒนาตนเอง- การพฒนาบคลากรใน 19 โรงเรยน ใหมความร โดยใชครภายในแตละโรงเรยน- การแลกเปลยนวทยากรในแตละโรงเรยน- สรางความสามารถของครในโรงเรยนจากฐานลางขนบน (School-based)

2. ผบรหาร- ผบรหารไมควรถกยายบอย เพราะจะสรางปญหาใหกบการบรหาร- ผบรหารทประสบผลสำเรจควรไดรบการยกยอง- ควรมการจดสงขาวสารใหผบรหารเพอใชในการบรหารจดการ- ผบรหารตองเปนตวอยาง เปนผนำ สรางขวญกำลงใจ ผลกดนการเปลยนแปลง

3. ทรพยากร- รฐตองสนบสนนทรพยากรใหกบโรงเรยนผนำ 19 โรง โดยถอเปนยทธศาสตรนำรองเพอการขยายผล

- จดหาซอฟตแวรกลางของประเทศ มศนยพฒนาและเผยแพรซอฟตแวรใหกบโรงเรยน- ควรมการรวบรวมซอฟตแวรทโรงเรยนทำขนอยางเปนระบบเครอขายเพอเผยแพรให

กบกลมโรงเรยนอนๆ- การประสานงานหนวยงานตางๆ และมนโยบายทชดเจนในเรองซอฟตแวรการศกษา

ของชาต

33 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

- การผลตสอทถกตองตามกฎหมาย4. สำนกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต

- ตองหาแนวทางและมาตรการในเรองลขสทธ เพอสนบสนนใหโรงเรยนซอซอฟตแวรทประหยด และถกกฎหมาย

- ทำหนาทประสานงานกบหนวยงานทเกยวของเพอสนบสนนการดำเนนงาน- มมาตรการตดตามประเมนผลอยางตอเน องเพ อใหเกดประสทธภาพและการขยายผลอยางจรงจง

5. ประเดนอนๆ เชน การสรางความสมพนธเชอมโยงระหวาง วด โรงเรยน และผปกครองการผลกดนนโยบาย การบรหารจดการ รวมทงการประสานงานในระดบบน เปนตน

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������34

ในการประชมเชงปฏบตการสรางภาพอนาคต จำเปนอยางยงทผเขารวมประชมจะตองเกด-ความคดททาทายและมองไปขางหนา ดงนนผจดจงไดเรยนผทรงคณวฒทมความรและประสบการณ-ทตางกนมาเปนผจดประกายทางความคด ไดแก

3.1 การปฏรปการเรยนรเพอพฒนาคณภาพผเรยนโดย ดร.เลขา ปยะอจฉรยะผเชยวชาญดานการวจยและดำเนนงานปฏรปการเรยนรสำนกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต

3.2 การบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานโดย ดร.อทย บญประเสรฐภาควชาบรหารการศกษาคณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

3.3 นวตกรรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการศกษาในโรงเรยนโดย ดร.พรพรรณ ไวทยางกรผชวยผอำนวยการสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย

3.4 ICT ในฐานะเครองมอสนบสนนกระบวนทศนของการเรยนรโดย ดร.พเชฐ ดรงคเวโรจนผอำนวยการศนยนวตกรรมนโยบายมหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลา ธนบร

3.5 การใช ICT ในระดบโรงเรยนและภาวะผนำการเปลยนแปลงการจดการ และวธการสอนทด : สรปจากผลงานวจย Changing Classrooms & Changing School : AStudy of Good Practices in Using ICT in Hong Kong Schools โดย Centre forinformation Technology in School and Teacher Education N. Law, H.K. Yuen,W.W.Ki, S.C.Li, Y.Lee, Y.Chow แปลสรปและเรยบเรยงจากเอกสารประกอบการประชมปฏบตการ APEC Cyber Education Cooperation (ACEC) An InternationalWorkshop on e-Education Leadership in ICT, 25-28 มนาคม 2545

ประเดนทาทายเพอการมองอนาคตสวนท 3

35 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

โดย นางสาวอมรา รสสขนกวชาการศกษาสำนกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต

สาระสำคญของประเดนททาทายเพอการมองอนาคตทง 4 ประเดน และ 2 บทความสรปไดดงน

3.1 การปฏรปการเรยนรเพอพฒนาคณภาพผเรยนโครงการปฏรปการเรยนรเพอพฒนาคณภาพผเรยน เปนโครงการทสำนกงาน คณะกรรมการ-

การศกษาแหงชาตไดรบการสนบสนนจากธนาคารพฒนาเอเชย (Asian Development Bank)ในป พ.ศ. 2543 – 2544 โดยมเปาหมายเพอพฒนาคณภาพผเรยนดวยวธการดำเนนงานทงโรงเรยน(Whole school approach) แบบใชการวจยเปนฐาน (research base approach) มโรงเรยนเขารวม-โครงการ 250 โรงเรยน การดำเนนงานแบงเปน 2 สวนคอ การบรหารแบบ SBM - School basedManagement หรอการบรหารโดยใชฐานโรงเรยนและความรวมมอระหวางคณาจารยกบผบรหารท-จะดำเนนงานตามหมวด 4 ของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต ใชเวลาดำเนนงานรวม10 เดอนไดขอสรปดงน

ประเดนแรก โรงเรยนทง 250 โรงเรยน มศรทธาในสงทกำลงทำ และตองการทจะทำตอไปจงไดเขารวมโครงการฯ กอนเรมดำเนนงานไดมการทำความเขาใจกนระหวาง โรงเรยน สกศ.และ-นกวจยซงเปนอาจารยในสถาบนอดมศกษาเกยวกบ Concept ของการทำงานวาทกคนมบทบาทเทา-กนคอเปน “ผเรยน” เหมอนกนหมด ซงในเรองนทกฝายทำหนาทของตนเองไดเปนอยางด

ในระยะแรกอาจมคร หรอผบรหาร ตองการใหนกวจยบอกวาควรจะทำอยางไร แตจากหลกการ-ทชดเจนคอ “ทกคนเปนผเรยน” ดงนนสงทนกวจยจะทำไดกคอการชแนะใหไปคดตอทำตอ แลว-นำผลมาคยกนหรอตงคำถามใหคด หรอเชญชวนใหคณครตงคำถาม ถามตวเอง ถามนกวจยนกวจยอาจจะถามกลบหรออาจจะตอบคำถามคณครกได หรอถาตอบไมไดกจะมนกวจยทานอน-ชวยตอบ นเปนภาพอนาคตการเรยนรของคนไทยทจะเกดขน มการอภปราย ถกเถยง หรอโตวาท-กนเลยในกรณทมความเหนไมตรงกน

ประเดนท 2 สงทเกดขนกบงานวจย และเปนกญแจสำคญสำหรบโครงการนดวย คอคำวา“ผนำ” ผนำของโครงการนจะมความหมายแตกตางจากผนำทวไป ซงจะตองทำหนาทตดสนใจและ-นำกลมไปในทางทคดวาเหมาะสม แตจากหลกการททกคนเปนผเรยนเหมอนกนหมด ผนำหมายถง ผมประสบการณ มบทเรยนหรอมจดแขงในเรองนน กระบวนการทเกดขนคอ “มการผลดกนเปนผนำ”

สงทพบชดเจนในงานวจยนคอ ถาตองการใหเกดการปฏรปทงโรงเรยน จะตองมผนำการเปลยน-แปลงมากกวา 1 ถง 2 คน และตองไมใชผบรหาร ผนำการเปลยนแปลงอาจจะเปนคร กรรมการสถาน-

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������36

ศกษา พอแมผปกครอง กระบวนการเปลยนแปลงจงจะเกดขน อยางไรกตามขณะนผบรหารยง-เปนตวแปรสำคญทจะทำใหเกดการเปลยนแปลงในโรงเรยน เนองจากยงไมไดมการกระจายอำนาจ-ใหโรงเรยนอยางแทจรง การมสวนรวมยงไมไดเกดขนรอยเปอรเซนต

เมอเรมโครงการฯ สงทโรงเรยนตองการคอ เอกภาพในหลกการ และแนวคดของการดำเนนงานทางโครงการฯไดใหหลกการและแนวคดทชดเจนดงน

1) ทำไมตองปฏรปทงโรงเรยน และจะปฏรปไดอยางไร2) การทำงานเปนการทำไปเรยนรไป3) เปนการวจยเชงปฏบตการ ตองมการเกบขอมล4) สงททำทงหมดประโยชนสงสดอยทผเรยน ตามมาตรา 22สำหรบวธการทโรงเรยนจะไปดำเนนการนน ขนอยกบบรบททางสงคม วฒนธรรม และวถ

ชวต ซงจากการประมวลผลพบวาการมเอกภาพในหลกการและแนวคด นำไปสความหลากหลาย-ในแนวปฏบต โรงเรยนจะแสดงออกถงการมความคดสรางสรรคสงเมอตองคดเรองเกยวกบการพฒนา-ตนเองและเรองทเปนไปเพอประโยชนของผเรยน ภายใตสภาพการณทไดรบอสระทางความคดและ-ทางวชาการปราศจากการครอบงำของกฎระเบยบหรอทฤษฎ และมความยดหยนเปลยนแปลงได

ประเดนท 3 สมาชกในองคกรตองรจกตวเอง รวาตวเองมพลงบวกอยทตรงไหน ความ-เปนพลวตจงจะเกดขน เกณฑการคดเลอกโรงเรยนเขารวมโครงการฯ คอโรงเรยนทมครตนแบบครแหงชาต ครดเดนของทกหนวยงานจะไดรบการคดเลอก เพราะถอวามแววของการเปนผนำการ-เปลยนแปลง ซงทผานมานนครเหลานมกจะไมไดพฒนาในโรงเรยนของตวเองเพราะเพอนครใน-โรงเรยนไมไดใหความสำคญ แตจะไปมเครอขายอยในโรงเรยนอนทไกลออกไป โครงการนจงทำให-ครเหลานไดฉายแสงในโรงเรยนของตนเอง

นอกจากการคนหาพลงทางบวกภายในองคกรแลว ยงตองมสมพนธภาพทดกบชมชนดวยการขบเคลอนงานจงจะเปนไปไดอยางสมำเสมอ และตอเนอง กลาวคอตองมพลงทงในและนอก-องคกรทชดเจน การเปนเครอขายกบองคกรภายนอกและการรจกชมชนจงเปนสงสำคญ

ประเดนสดทาย การบรหารแบบ Top Down จากยอดสฐานจะสลายไป เพราะการบรหาร-โดยใชระบบราชการเปนสงทปดกนความคดสรางสรรคทำใหความเปนตวของตวเองและการคนหา-พลงจากภายในและภายนอก รวมทงประเดนอน ๆ ทกลาวมาในขางตนเกดขนไมได ผลจากการวจย-แสดงใหเหนอยางชดเจนวาผลงานของโรงเรยนขนาดใหญทอยในเมองของทกสงกด ซงทำงานใกล-ชดกบหนวยงานของตนเองออกมาเปนรปแบบเดยวกน ในขณะทโรงเรยนทอยหางไกลกลบมความ-คดสรางสรรคสงเพราะถกบบคนดวยสถานการณ ตองอยดวยตวเองตองทำงานใกลชดกบชมชนรวมพลงสรางสรรคแกไขปญหาดวยตนเอง ภาพทออกมาจะเปนเชนนในทกสงกดยกเวนโรงเรยน-เอกชน เพราะโรงเรยนเอกชนจะไมไปอยหางไกล จงอาจกลาวไดวา การทจะทำใหคนเปลยนแปลงและ-มความเปนตวของตวเอง สงทเขาตองการคอ ความเปนอสระทางวชาการ

37 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

ผบรรยายไดเสนอโจทยปญหา 3 ขอสำหรบการสรางภาพอนาคต คอ1) เราจะสรางเสรมพลงปญญาใหกบตวเราเอง บคลากร เพอนฝง ลกนองในโรงเรยนไดอยางไร2) ทำอยางไรถงจะใหเกดกระบวนการพฒนาโรงเรยนใหเปนไปตามบรบทของตนเองได3) คำถามสำหรบผบรหารคอ จะเชอมโยงการบรหารกบการเรยนรไดอยางไร เพราะเรองนคอ-

จดออนของการวจย ผบรหารยงทำไดไมเตมทในการเชอมโยงการบรหารกบการเรยนร ซงจะนำไปสการ-พฒนาคณภาพของนกเรยน

4) คำถามสดทายสำหรบครคอ ครจะเชอมโยงการเรยนรของตวเองไดอยางไร ถาหลกการคอ-ครตองเรยนรตลอดเวลา จะเชอมโยงสงทตวเองเรยนรกบการเรยนรของผเรยนของนกเรยนไดอยางไรและเรองอะไรบาง

3.2 การบรหารโดยใชฐานโรงเรยน (SBM)

ภาพอนาคต (Scenario) เปนการวางแผนโดยใชขอมลบวกความคดทมเหตผลเพอใหไดภาพ-จรงมาใชประโยชนในการทำงาน สำหรบภาพอนาคตของโรงเรยนในอก 4-5 ปขางหนา จะตองคำนง-ถงพระราชบญญตการศกษาแหงชาต มาตรา 39 มาตรา 40 มาตรา 47 และมาตรา 48 ดวยมาตรา 39 กำหนดใหกระจายอำนาจใหโรงเรยนมากทสด เรองการบรหารวชาการ การเงน บรหาร-บคคลและบรหารทวไป สวนมาตรา 40 กำหนดใหชมชน คอผทเกยวของ ผทมสวนไดสวนเสยเขามาในรปคณะกรรมการสถานศกษาทำหนาทกำกบ สงเสรม และสนบสนนกจการโรงเรยน มาตรา39 และ40 ทำใหโรงเรยนตองเรมคดบรหารตนเองบนขอมลของตนเอง บนแนวโนมของการเปลยนแปลง สำหรบมาตรา 47 และมาตรา 48 กำหนดใหมระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษาและใหถอวาเปนสวนหนงของกระบวนการบรหารการศกษาทตองดำเนนการอยางตอเนอง ในอนาคต-คงจะไดเหนวาโรงเรยนทมชอเสยงในขณะนนนมคณภาพจรงหรอไม

อกประมาณ 4-5 ปขางหนา แนวคดเกยวกบ SBM จะเขมขนมากขน โรงเรยนตองบรหารตว-เองโดยชมชนเขามามสวนรวม รวมทงตองทำงานตามการประกนคณภาพ สงเหลานเปนภาพทจะ-ตองเกดขนในระบบโรงเรยน การบรหารดวยวธการดงกลาจะทำใหโรงเรยนมครสำรองอยตามทตาง ๆมาก สำหรบครวชาชพนนรฐไดกำหนดมาตรฐานครเพอเปนการคมครองผบรโภคไวแลว เรองของSBM คงจะเปนไปตามทดำเนนการ นอกจากนยงมสงทตองคำนงถงคอจดหาเทคโนโลยและนวตกรรมททนสมยทสดมาไวในโรงเรยน แมจะตองสนเปลองงบประมาณเปนจำนวนมากกตามรวมทงการจดกระบวนการเรอง Learning Experience ถาครคดทกอยางใหเปน LearningExperience จะทำใหผเรยนทงทอยในกรงเทพฯ และตางจงหวดกาวทนเทคโนโลย แตการ-สงเสรมใหผเรยนใชเทคโนโลยกตองคำนงถงผลลบทอาจเกดขนเนองจากเทคโนโลยดวย ดงนนใน-การสอนรายวชาใด ๆ กตามครทกคนควรปลกฝงคณลกษณะทพงประสงค คานยมทพงประสงคใหกบ-ผเรยนดวยไมใชปลอยใหเปนหนาทของครทสอนจรยธรรมเทานน

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������38

หลกใหญ ๆ ของระบบบรหารในอนาคตจะเปนเชนนและขณะนมหลายโรงเรยนทเรมบรหาร-แบบ SBM ไปบางแลว เชน โรงเรยนสงกดกรมสามญศกษา ประมาณ 500 โรงเรยน โรงเรยนสงกด-สำนกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต สปช. มทกตำบลทวประเทศ สำหรบการสรางภาพอนาคต นอกจากจะคดถงสงทจะตองทำใหเกดขนใหไดในสงคมไทยแลวขอใหคดถง CriticalSuccess Factor ดวย ทงนเพอหลกเลยงความคลาดเคลอนทอาจเกดขน

ดร. เลขา ปยะอจฉรยะ ไดเสนอ Critical Issue เกยวกบเรองการบรหารแบบ SBM ไววา“การบรหารแบบ SBM ตองเปนการเปลยนแปลงทงระบบ แตทเปนอยในขณะน เปนการ-

พยายามเอาแนวคดมาประยกตใชเทานน เนองจากโรงเรยนยงมปญหาทงในเรองของ authority ทจะ-บรหารจดการในบางเรองไดอยางเบดเสรจ และการไดรบการสนบสนนจากระบบทอยเหนอกวา”

SCHOOL – BASED MANAGEMENT (S.B.M.)

รศ. อทย บญประเสรฐ

กระจายอานาจสโรงเรยนคณะกรรมการบรหารสถานศกษา/โรงเรยน

1. ผแทนพอแม-ผปกครอง2. ผแทนคร3. ผแทนองคกรชมชน4. ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน5. ผแทนศษยเกา6. ผทรงคณวฒ7. ผบรหารสถานศกษาในฐานะกรรมการและเลขานการ

บรหารแบบมสวนรวมจากคร

พอแม-ผปกครองผทมสวนเกยวของและชมชน

ดแลบรหารจดการตนเองบนฐานของตนเอง งานหลก

วชาการบคลากรงบประมาณ

วางแผนบรหารแผน

ตดตาม/ประเมนผล

สงแวดลอมชมชนสมพนธ

+

โรงเรยน

39 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

3.3 นวตกรรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการศกษาในโรงเรยนสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) ไดทำงานวจยรวมกบนานาชาต-

ในนามของประเทศไทย เพอศกษาเกยวกบการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการศกษาในโรงเรยนการศกษาครงนม 3 โมดล โมดลท 1 ดำเนนการเสรจสนไปแลว โมดลท 2 อยระหวางการทำ-รายงานขนสดทาย (final report) ผลการวจยโดยสรปของทง 2 โมดลมดงน

งานวจยโมดล 1 (พ.ศ.2540-2542) เปนการศกษาสถานภาพการใชเทคโนโลยสารสนเทศ-เพอการศกษาของประเทศตาง ๆ 26 ประเทศ ประเดนททำการศกษาไดแก เรองโครงสรางพนฐานและบรรยากาศทสนบสนนการใช ICT ในโรงเรยน เชน การบรหารจดการของผบรหาร การเรยนการ-สอน หลกสตร และการพฒนาคร ผลการวจยสรปไดดงน

ดานโครงสรางพนฐาน คาเฉลยของอตราสวนคอมพวเตอรตอจำนวนนกเรยนระดบมธยมตน-ของ 26 ประเทศคอ 1 : 30 สำหรบอตราสวนของประเทศไทยซงสำรวจจากโรงเรยนทงภาครฐและ-เอกชนรวม 500 แหงอยในระดบทสงกวาคาเฉลยคอ 1 : 62 แตอตราสวนดงกลาวมแนวโนมวาจะลดลง

วสยทศนของผบรหาร ผบรหารของโรงเรยนทเขารวมโครงการโดยภาพรวมมวสยทศนเปนบวกคอเหนดวยกบการนำ ICT มาเปนเครองมอในการเรยนรวชาตาง ๆ

การปฏบตจรง จากการศกษาครงนพบวา ปจจยหลกททำใหเกดนวตกรรมขนภายในชนเรยน-ไมไดอยทการมโครงสรางพนฐานทพอเพยงเทานน แตขนอยกบครผสอนและการไดรบการสนบสนน-จากผบรหารดวย ดงนนการเกดนวตกรรมในชนเรยนจงเปนสงทมความหลากหลาย นอกจากนการเรยนการสอนในหองเรยนยงมแนวโนมทจะเปลยนแปลงไปจากเดมคอเปนการเรยนรในลกษณะท-ผเรยนตองรบผดชอบการเรยนรของตนเองทำงานเปนทม คนควาหาความรไดดวยตนเองโดยมคร-เปนโคชใหกบผเรยน ครจะไมเปนผบอกความรอกตอไป

งานวจยโมดล 2 (พ.ศ. 2540-2542) เปนการทำกรณศกษาของประเทศตาง ๆ 28 ประเทศรวม 147 กรณ ประเทศไทยสงกรณศกษาโรงเรยนทมนวตกรรมการสอนวชา วทยาศาสตรคณตศาสตร สงคมศกษา ภาษาไทย และศลปะ ระดบมธยมศกษาตอนตนรวม 5 กรณ การวจย-ครงนมวตถประสงคเพอศกษาวาแนวโนมทพบในโมดล 1 จะเกดขนไดจรงหรอไม สงทเกดขนคออะไรปจจยทตองคำนงถงและจะสนบสนนใหเกดนวตกรรมในชนเรยนไดอยางไรโดยใช ICTเปนตวสนบสนน

:: ������������������������������������������� :

:�������� IC

T �����������������������������������������������������40

Macro LevelActorsEd. Policy MakersBusiness LeadersEd. OrganizationsICT IndustryFactoryEconomic ForcesCultural NormsEd. Goals & ProblemsEd. FundingCurriculum StandardsTeacher StandardsICT PoliciesICT Infrastructure

Micro LevelStudentsSESExperience with Technology

TeacherEd. BackgroundInnovotion HistoryExperienoe with TechnologyNorms

Classroom FactorsOrganizationSizeType & Arrangement of Technology Facilities

Ways of ICT Use* Network Communication* Info Retrieval & Processing* Multimedia & Simulations* Data Collection & Analysis

Currculculum Contentand Goals

Practicality Complexity

Clarity Relevance and Needs

Teacher Practices* Methods* Roles* Collaborations

InnovativePedagogicalPractices

Student Practices* Activities * Roles* Products * Collaborations

Meso LevelActorsPrincipal / LeadershipSchool BoardParentsBusiness LeadersFactorsSchool type & LocationSchool OrganizationLocal CultureIntended CurriculumStaff DevelopmentICT InfrastructureTechnical SupportInnovation History

OutcomesStudentsCompetenciesAttitudes and MotivationCareer Skills Development

AssessmentsTestsPortfolios & ProjectsPerformances

TeacherCompetenciesAttitudes & Beliefs

Figure 1: SITES M2 Conceptual Framework ver.2

41 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

จากภาพจะเหนวา ตรงกลางเปนนวตกรรมทเกดขนในชนเรยน ซงจะเชอมโยงกบสาระของหลก-สตรและจดมงหมาย วถปฏบตของนกเรยนในชนเรยน ความรวมมอกนระหวางครกบครและระหวาง-ครกบนกเรยน รวมทงแนวทางการใช ICTในชนเรยน ซงแบงออกไดเปน 4 ประเภทคอเครอขาย การสอสารบนเครอขายเพอการสบคนขอมล การใชสอมลตมเดย และการใชอปกรณในจดเกบขอมลประเภทสดทายจะมคอนขางนอยเนองจากอปกรณมราคาแพง สงเหลานเปนตวแปร และองค-ประกอบทเราพยายามจะหาทางนำมาใชเพอสนบสนนใหมการปรบเปลยนการจดการศกษาใน-ประเทศทเขารวมโครงการ การใชประโยชนจากตวแปร และองคประกอบดงกลาว จะตองคำนงถง-บรบทใน 3 ระดบคอ

ระดบหองเรยน ตองดท 1) ตวคร ตองคำนงถงภมหลงนวตกรรมของครและประสบการณ-ในการใชเทคโนโลย 2) หองเรยน คำนงถงการจดชนเรยน ขนาดหองเรยน 3) นกเรยน สถานภาพ-ของนกเรยน ประสบการณเกยวกบ ICT ทนกเรยนไดรบจากโรงเรยน

ระดบโรงเรยน ตองดทผบรหาร กรรมการสถานศกษา ผปกครอง ผนำทางธรกจ การจด-โรงเรยน วฒนธรรมของโรงเรยน การพฒนาบคลากรและโครงสรางพนฐานของโรงเรยน

ระดบนโยบาย นโยบาย ICT ของประเทศ หนวยงานและสถาบนทเกยวของ รวมทงภาคเอกชนภาคอตสาหกรรมทเกยวของกบ ICT ปจจยทางดานเศรษฐศาสตร ตลอดจนแนวปฏบต และวฒนธรรม-ของสงคมเปนสงสำคญและมผลกระทบโดยตรงตอการทำใหเกดการเปลยนแปลงในโรงเรยน

สงทกำลงมบทบาทมากในขณะนคอมาตรฐานหลกสตร มาตรฐานคร นโยบาย และโครง-สรางพนฐาน ทง 3 บรบทจะสงผลกระทบนวตกรรมทเกดขนในชนเรยนและสงทเรามองคอ ผลลพธ-ทเกดขนในแงของสมรรถภาพการเรยนร ทกษะตาง ๆ ของนกเรยน ทศนคต รวมทงการพฒนา-ทกษะพนฐานทจะประกอบอาชพในอนาคต การวดผลในโรงเรยน วธการทจะวดผล เรอง portfolioเรองของโครงการ การวดผลการปฏบตจรงมาใชรวมทงความสามารถในการแขงขนของคร ทศนคต-ของครเปนสงทเราใชเปนเปาหมายวาจะคาดหวงอะไรจากผเรยน คร การเปลยนแปลงเชงการวดสงตาง ๆ ทเกดขนวาเปนไปตามแผนทกำหนดไวในหลกสตรหรอไม

ขณะนแมวารายงานผลขนสดทายของโมดล 2 นยงไมเสรจ แตไดมการมองทศทางและพฒนา-โมเดลทแสดงใหเหนวาถงการเกดนวตกรรม และการดแลรกษาใหนวตกรรมนนคงอยตอไปไดเพราะถาไมมการสานตอเพอการพฒนาอยางยงยนหรอขยายผลตอไปยงโรงเรยนอน ๆ แลวการเกด-นวตกรรมในหองเรยนกคงจะไมเกดประโยชนอนใด การสงเสรมใหนวตกรรมคงอยในโรงเรยนอยาง-ยงยนประกอบดวย 2 องคประกอบดงทปรากฏในโมเดล

โมเดลนแสดงใหเหนถงองคประกอบทจะทำใหนวตกรรมทเกดขนมความยงยนตอไป ซงจะ-ตองเรมทตวคร การยอมรบนวตกรรม การมองเหนคณคา ทศนคต และความเชอตาง ๆ ของครการไดรบการพฒนาใหมทกษะในการใชนวตกรรมและไดรบการสนบสนนจากผบรหารในเรองการจด-ชนเรยน การใหเวลาและแรงจงใจตาง ๆ ตลอดจนการเปลยนแปลงทเกดขนในตวผเรยนจะเปนสงเสรม-

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������42

แรงใหครพฒนานวตกรรมตอไป สงเหลานถอเปนปจจยสำคญทจะสงเสรมใหนวตกรรมเกดขน และ-คงอย

นอกจากน ยงตองมการสนบสนนอน ๆ รวมดวย เชน การยอมรบจากเพอนครในโรงเรยนซงจะเขามารวมสนบสนน และขยายผลการใชนวตกรรมตอไป แรงสนบสนนจากภายนอกกเปนสง-จำเปน ชมชน ผปกครอง หนวยงานตาง ๆ และภาคเอกชนมสวนสนบสนนไดแชมเปยนนวตกรรมคอคนทเปนตวผลก อาจจะเปนผบรหาร คร หรอใครกตามทมสวนผลกดนใหเกด นโยบาย และการ-วางแผนจงเปนสงสำคญทสด สำหรบงบประมาณนน ผลการวจยทออกมาจากหลายประเทศแสดงให-เหนวา งบประมาณไมใชปญหาสำคญ

สงสำคญอกประการหนงทจะชวยใหนวตกรรมทเกดขนมความยงยนคอ การจดสภาพแวด-ลอมการเรยนรทจะเออใหนกเรยนไดใช ICT ในการเรยนรดวยตนเอง ในการออกแบบสรางสรรคงานตลอดจนนำเสนอผลงานของตนเองดวย ICT

สงทนำเสนอมาทงหมดนคงจะเปนขอมลสำหรบการสรางภาพอนาคตในอก 10 ปขางหนาได-วาโรงเรยนของทานจะอยทจดไหนในการใช ICT เพอการเรยนรของผเรยน

43 ;

; ������������������������������������������� :

:�������� IC

T �����������������������������������������������������

Students used ICT to createproduct & presentations

A Model for Sustainability of Classroom InnovationSUSTAINABILITY

Essential conditions

Administrative support

Teacher support

Teacher PD Perceived valueof innovation

Student support

Desirable conditions

Other supportwithin school

Support fromoutside school

Champion ofinnovation

Planning andpolicy issues

Financial issues

Learning environment

Students workindependently

Student design andcreate products

Teacher advises,guides students

Teacher createstructure for student

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������44

3.4 ICTในฐานะเครองมอสนบสนนกระบวนทศนของการเรยนรICT เปนสอ และชองทางททำใหเกดการสงผานความร ทำใหเกด Active Learning โดย-

เฉพาะระบบอนเทอรเนตทเดก ๆ มทกษะในการเขาถงอยมาก อนเทอรเนตทำใหเกดลกษณะทเรยกได-วาเปนการ Shopping ความร เพยงคลก Keyword ทสนใจกจะไดเรยนรเรองนน อยางเพลดเพลน

คณสมบตของ ICTระดบมหภาค การใช ICT ชวยเสรมจดประสงคของชาตได 3 ประการคอ 1) ลดความเหลอม-

ลำ การจดสรร ICT เขาไปยงพนทหางไกลใหเพยงพอ ชวยลดความเหลอมลำอนเนองมาจากเขต-พนทได 2) สรางคณภาพการศกษา เราสามารถบรรจหนงสอจำนวนมากหรอแมกระทงหองสมด-ลงใน CD-Rom ไมกแผนได 3) การบรหารจดการ เทคโนโลยไรสาย (Wireless Technology) ทำใหผ-บรหารคนหาขอมล ตดตอสอสาร หรอสงงานผรวมงานไดโดยไมมขอจำกดในเรองเวลา และสถานท

การเปลยนแปลงวถชวต และวธการทำงาน เทคโนโลย Multicasting ทำใหเราสามารถมอง-เหนกนไดขณะสอสารผานทางโทรศพท อนเทอรเนตทำใหเกดการไหลเวยนของขอมลจากทวโลกเพราะเปนสงทใชงายกวาเทคโนโลยอนทเคยมมา และยงเปนสงทเราสามารถพกพาตดตวไปไดทกท นอกจากนนยงชวยอำนวยความสะดวกใหแกผสอนและผเรยนในการเขาถงฐานความรทเรยกวา e-Library ซงเปนสงทหลายหนวยงานกำลงทำ เชน ท MIT มนโยบายทจะนำเอกสารการ-สอนและคำบรรยายของทกรายวชาขนบนอนเทอรเนตเพอใหประชากรทงโลกสามารถเขาถงโดยไมเสย-คาใชจาย

การลดความเหลอมลำการลดความเหลอมลำไมไดมองทโครงสรางพนฐานเทานน ยงมความเหลอมลำอนทตอง-

คำนงถงอกคอ ความเหลอมลำในเชงทกษะ ซงจะกอใหเกดการใชหรอไมใช ความเหลอมลำในเชง-บรหารจดการ และความเหลอมลำทางสงคมทกำลงจะเกดมากขนทกท โดยมสาเหตมาจาก-เทคโนโลย หลายประเทศไดคดหาวธลดความเหลอมลำโดยการสรางศนยความรชมชน (CommunityKnowledge Center)

ผลกระทบของ ICT ตอคณภาพการศกษาในเชงคณภาพมเรองของขอมล (Data) การทำใหขอมลเปนสารสนเทศ (Information) และการทำ-

สารสนเทศใหเปนความร (Knowledge) สงสำคญทสดทจะทำใหเกดคณภาพในโลกของเทคโนโลย-เหลาน คอ เนอหา (Content) ปจจบนประเทศไทยมความออนแอในเชงเนอหาทผานอนเทอรเนตมาก-เมอเทยบกบประเทศอน ๆ ถาเราไมมเนอหา การลงทนเพอซอเทคโนโลยกจะเปนสงทไมคมคา

ผลกระทบของ ICT ตอประสทธภาพทางการศกษาในเชงของประสทธภาพ ซงเกยวของกบการบรหารทกระดบ จำเปนตองมฐานขอมลทดสำหรบ-

การวางแผนในระดบโรงเรยน เหตททำใหการลนไหลของการใชเทคโนโลยไมเกดขนในโรงเรยน

45 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

แมวาจะมหองคอมพวเตอรแลวกตาม ทงนเนองจากปญหาใหญคอ การทครสวนใหญขาดทกษะ-การใชเทคโนโลย ดงนนการสงผานทกษะไปถงผเรยนรวมถงการสรางขอมลความรจงไมเกดขน นอก-จากนนโรงเรยนสวนใหญยงมความเขาใจคลาดเคลอนเกยวกบประโยชนหลกของการใชเทคโนโลยโรงเรยนจงมงสอนนกเรยนใหใชคอมพวเตอรเปนแทนทจะนำมาใชเพอพฒนาผเรยนใหเรยนวชาตาง ๆ ไดดขน เพอใหผเรยนมทศนคตทด มความกาวหนาทางความคด

นอกจากน ยงมโรงเรยนอกหลายแหงทประสบปญหาดานโครงสรางพนฐาน ซงไดแก เรอง-ไฟฟา โทรศพท ไมมระบบเครอขายสำหรบการทำงาน รวมถงองคกรทจะทำหนาทวางแผน-เทคโนโลยระดบโรงเรยน รวมทงการใหความชวยเหลอในระยะเรมตน เพราะโรงเรยนมขดความ-สามารถ และกำลงคนดานนไมเพยงพอ และเรองของหลกสตรดวย

กญแจสำคญททำใหเกดการใช ICT อยางมประสทธภาพคอ ความเขาใจของผบรหาร ความ-รวมมอของผปกครอง ชมชน และภาคเอกชน การสรางความรวมมอกบชมชนทำใหเกดประโยชน-มากมาย ยกตวอยาง ในระดบอดมศกษา มหาวทยาลยในตางประเทศหลายมหาวทยาลยใหบรการ-การศกษาโดยทไมเคยพบกนเลย ซงมรปแบบทไมเหมอนกบสงทเราคดกนในปจจบน โดยเฉพาะ-รปแบบททำใหเกดประสทธภาพในการเลาเรยน สงทเอออำนวยโดยใชระบบตาง ๆ เหลานมหลายอยาง-ทเปนเชงบวก ในเชงกายภาพอาจจะทำไดไมทวถง แตพอใช e-Learning แลวหลายสงหลายอยาง-เกดขนได การสรางสงแวดลอมการเรยนรกด การไปถงลกคาคอผเรยนกด ตลอดจนจตวทยาการ-เรยนรทจะทำใหคนเรยนไดดขนโดยใชเทคโนโลยเหลานเขาทำกนอยางไร

สำหรบผลเสยทเกดจาก ICT มกเปนเรองของการลงทนไมคมคา เชน ลงทนสราง CAI โดย-ใชเวลาอยหลายป เสรจแลวใชประโยชนไมคมกบเวลาและทนทลงไป สงทควรทำคอ ใหคดวาผล-ประโยชนจะเกดขนทปลายทางไดอยางไร แลวยอนกลบมาตนทางวาตองทำอะไรบาง บางครงเพยง-แคคณคร browse เวบใหด ดสาระของจดตาง ๆ ทมประโยชนแลวนำมาตอกนสงใหนกเรยนเขาไป-ศกษาด แคนนกเปนประโยชนแลวขณะเดยวกนปญหาของทกโรงเรยนคอ อาจารยไมมเวลา ซง-เรองนตองมนวตกรรมในการหาทางออกไมใชไปฝนใหอาจารยตองมาทำเรอง CAI ทงทไมถนดขณะเดยวกนกทำใหการเรยนการสอนปกตตองเสยไป

สรป ปจจยสำคญททำใหเกดการใช ICT ไดแก 1) การฝกอบรม เปนเรองสำคญตองมเปา-หมายทชดเจน การอบรมใหรจก MS Word นนมประโยชนในระดบหนงเทานน 2) การพฒนาและ-การใชประโยชนจากเนอหา ตองใหนำหนกและเวลากบเรองนคอนขางมาก 3) ใชประโยชนจากเครอ-ขายใหมากกลาวคอตองทำนอยแตไดประโยชนมาก 4) ทำอยางไรโรงเรยนจะมทรพยากรไดเตมทและทนสมยเพอใหเดกไดใชประโยชนไดมาก ทงหมดนขนอยกบรากฐาน 2-3 เรองคอ สรางความ-เขมแขงใหกบองคกร ตลอดจนโครงสรางพนฐานทจะมารองรบ หลกสตรและสงแวดลอมตองเออ-อำนวย ความตนตวจากผบรหารลงไปจนถงระดบนกเรยน เจาหนาท และเครอขายความรวมมอตาง ๆกเปนสงสำคญทกลาวมาทงหมดนเปนเพยงการเปดประเดน คงไมใชสตรสำเรจของเรองเทคโนโลยเพอ-การเรยนร

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������46

ตารางแสดงลกษณะสำคญของรปแบบการเปลยนแปลง 3 รปแบบ! ขาดความเขมแขงในการดำเนนการตามวสยทศน และภารกจ! มความเขาใจวาวตถประสงคหลกของการใช ICT เพอการเรยนรคอการเพมประสทธภาพการสอน และพฒนาผเรยนใหมความสามารถในการใช ICT

! ครใหญเปนผนำการเปลยนแปลงทสำคญ!!!!! มการกำหนดเปาหมาย และตารางการปฏบตงานเพอความสำเรจของการดำเนนงาน

Catalytic !!!!! การปฏรปโรงเรยนอยางตอเนองเปนวสยทศนของผบรหาร และปรชญาIntegration Model ของโรงเรยนและครมสวนทำใหกระบวนการปฏรปประสบความ

สำเรจ เนองจากเปนสมาชกขององคกรแหงการเรยนร! การใช ICT ของโรงเรยนดำเนนการโดยบรณาการเขากบหลกสตรสอดคลองกบความคด และพฤตกรรมของกลมคนในโรงเรยน

!!!!! ครใหญเปนผนำการเปลยนแปลงทสำคญ เปนผมวสยทศนทชดเจนมยทธศาสตรในการดำเนนงาน นอกจากนน ยงมคณะทำงานพฒนาวชาชพซงมงเนนทการพฒนานวตกรรมการเรยนการสอน และการพฒนาหลกสตรทเหมาะสม ซงถอวาเปนองคประกอบทสำคญทสด

3.5 การใช ICT ในระดบโรงเรยน*ผลจากการศกษาถงกระบวนการใช ICT ในโรงเรยนทเปนกรณตวอยาง 17 โรงเรยนของฮองกง

พบวารปแบบของการเปลยนแปลงม 3 รปแบบ คอ! Technological Adoption Model! Catalytic Integration Model! Cultural Innovation Modelลกษณะสำคญของรปแบบการเปลยนแปลงแตละรปแบบนำเสนออยในตารางขางลางน

สำหรบจดเดนสำคญปรากฏอยในรปแบบการเปลยนแปลงทง 3 รปแบบ ไดแก การกำหนดวสย-ทศนและสรางคณคาทโรงเรยนตองถอปฏบต ความเขาใจในบทบาท และผลกระทบของ ICT ทม-ตอระบบโรงเรยน รวมทงกำหนดวฒนธรรม และการปฏรปโรงเรยน

TechnologicalAdoption Model

47 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

3.6 ภาวะผนำ การเปลยนแปลงการจดการ และวธการสอนทด*การพฒนาอยางรวดเรวของ ICT และการเขาสยคสงคมเศรษฐกจฐานความรทำใหผเกยวของ-

ทางดานการศกษา นบตงแตรฐมนตรกระทรวงศกษา โรงเรยน และสถาบนฝกหดครของประเทศ-ตางๆ พยายามหาวธการทจะใช ICT เพอปรบปรงคณภาพการเรยนร รวมทงกำหนดแผนการใชICT ไวในแผนการปฏรปการศกษา ซงมจดมงหมายทจะพฒนานกเรยนใหเปนผเรยนรตลอดชวต รจก-การแกปญหา การคดวเคราะห การแสวงหา และการวเคราะหขอมล ตลอดจนการเรยนรแบบ-รวมมอกน

สงสำคญทจะทำใหการบรณาการการใช ICT เพอการศกษาประสบความสำเรจประกอบดวยภาวะผนำ การเปลยนแปลงการจดการและวธการสอนทดและทง 3 ประเดนนมความสมพนธเกยว-เนองกน ดงภาพท 1

ภาพท 1 ประเดนหลก

วธการสอนทด

ภาวะผนา การเปลยนแปลงการจดการ

! มวฒนธรรมทเขมแขง ซงทำใหวสยทศนของโรงเรยนมงไปทการสรางความเขมแขงใหแกนกเรยน

! เปนประเพณของโรงเรยนทจะตองมการจดตงองคกรนกเรยนและนกเรยนทมวยตางกนมปฏสมพนธทดตอกน

! ตระหนกถงศกยภาพรายบคคล และการพฒนาตนเองของนกเรยนและใหความสำคญกบการเรยนรตลอดชวตมากทสด

!!!!! ICT ถกมองวาเปนเครองมอททรงพลงของนกเรยนและคร

Cultural IntegrationModel

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������48

สงทาทายผบรหารการศกษาทกระดบในการนำ ICT ไปใช

ถงแมวางบประมาณจะเปนสงแรกทตองคำนงถงในการนำ ICT มาใช แตกไมใชสงสำคญท-จะทำใหการใช ICT เพอการเรยนการสอนประสบความสำเรจ กระบวนการหลอมรวม ICT เปนเรอง-ของนวตกรรมและการเปลยนแปลง สงทาทายทสำคญทสดคอผบรหารทกระดบในประเทศ นบตงแต-รฐมนตร คณะกรรมการการศกษาทองถนไปจนถงครใหญ หวหนาสายชน และครแตละคนจะตอง-สรางวสยทศนรวม และยทธศาสตรการใช ICT ทมประสทธภาพในทกระดบ และสามารถปรบเปลยน-ไดตลอดระยะเวลาของการใชนวตกรรม กลาวอกนยหนงกคอ โรงเรยนจะตองเปนองคกรการเรยนรทมพลวต เพอเผชญกบสงทาทายไดอยางมประสทธภาพโรงเรยนในฐานะทเปนองคกร-การเรยนร และแผนการใช ICT

ในระยะ 4-5 ปทผานมาประเทศตาง ๆ ไดเชอมโยงนโยบายการใช ICT เพอการศกษาเขากบ-การปฏรปการศกษา และ เปาหมายทเหมอนกนของการปฏรปการศกษาของประเทศตาง ๆเหลานกคอ การเตรยมผเรยนสำหรบการเรยนรตลอดชวตการเตรยมการสำหรบการเรยนรตลอดชวตตองเปลยนวธการเรยนการสอน

ถาเปาหมายของการศกษา คอ การเตรยมผเรยนสำหรบการดำเนนชวตในโลกทเปลยน-แปลงอยางรวดเรว การทโรงเรยนจะเตรยมผเรยนใหมความสามารถในการสอสาร คด และทำงาน-รวมกบผอนอยางมประสทธภาพ เรยนรอยางตอเนองตลอดชวตได ครจะตองเปลยนบทบาท และ-วธการสอนใหมการเปลยนแปลงวฒนธรรมของโรงเรยน

การเปลยนแปลงวธการเรยนการสอน และการสรางวฒนธรรมในการทำงานรวมกนระหวางผเรยน ครและผมสวนเกยวของเปนสงทาทายทโรงเรยนจะตองประสบ การเปลยนแปลงเพยงโครงสรางโดยไมใหความสำคญกบเรองของการสรางคณคา นสย ทกษะ และความเชอ จะไมทำใหเกดการเปลยนแปลงอยางแทจรง จากการศกษาถงการใช ICT ของโรงเรยนในออสเตรเลย และฮองกงพบวา “สวนใหญเปนการใชเทคโนโลยใหมในการเรยนการสอนแบบเดม”

โรงเรยนทจะเพาะบมผเรยนใหมนสย และทกษะในการแสวงหาความร มความสามารถในการ-ทำงานรวมกบผอน และจดการกบการเปลยนแปลงได โรงเรยนจะตองพฒนาตนเองใหเปนองคกร-แหงการเรยนรเสยกอน องคกรแหงการเรยนรคอ สถานทซงสมาชกของสถานทนนรจกการคาด-การณลวงหนา และพรอมทจะรวมมอกนอยางตอเนองจรงจงในการเรยนรเกยวกบปญหาใหม ๆ และพฒนาแนวทางแกปญหาเพอเผชญกบสงทาทายใหม ๆ

การใช ICTเพอการเรยนร ตองมการเปลยนแปลงโครงสรางในองคกร เพอกำหนดโครงสรางพน-ฐานทางกายภาพทจำเปน การบำรงรกษา และดำเนนการตามแผนการพฒนาเทคโนโลยของโรงเรยน

49 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

การเปลยนแปลงดงกลาวจะเกดขนได ถามผบรหารทมความเปนพลวต และมวสยทศนทสามารถ-พฒนาและปฏบตตามแผนงานทจะทำใหเกดการเปลยนแปลงในดานวฒนธรรม ความเชอ และวธ-ปฏบตขององคกรประเดนสำคญของการจดการการเปลยนแปลง และนวตกรรมเพอความยงยน

ประเดนและยทธศาสตรในการใช ICT ในโรงเรยน เพอกอใหเกดการเปลยนแปลงอยางจรงจง-ในการเรยนการสอน

คำนงถงสงเกาและพรอมเผชญกบสงใหม

ลกษณะสำคญอยางหนงของนวตกรรมคอ แมวาเราจะรถงทศทางและตองการใหเกดการ-เปลยนแปลง แตสงทขาดหายไปคอ ความเขาใจอยางถองแท ทงในเรองของรปแบบและพลงขบ-เคลอนทจะทำใหเกดการดำเนนการทถกตอง การดำเนนการรปแบบใหม เพอแทนทสงทเคยปฏบต-นนจะตองคำนงถงสงทปฏบตอยเดมดวย ดงนน การดำเนนการเปลยนแปลงจงควรเปนแบบ-คอยเปนคอยไป การเรมตนในสงใหมตองการความคดสรางสรรค เพอใหเกดการพฒนาอยาง-ตอเนอง และนำประสบการณมาใชใหเปนประโยชนเพอใหเกดความยงยน แตการทจะดำรง-ไวซงความมงมนทจะทำสงใหมแทนสงทมอยเดมนน ตองการความกลาหาญ ภาพประกอบทแสดง-ใหเหนถงแนวคดของกระบวนการเปลยนแปลง (ภาพท 1) แสดงใหเหนวาการเปลยนแปลงนนไมได-มงเฉพาะอนาคตแตตองคำนงถงสงซงทเปนอยเดมดวย

การเปลยนแปลงอยางจรงจงในการเรยนการสอน จาก : มาส :เนอหา กระบวนการการพฒนาความร Metacognitive, affective developmentเรยนรโดยลำพง เรยนรผานความรวมมอเรยนรจากความรทมอย เรยนรเพอสรางความเขาใจและขอสรปใหม ๆ

บทบาทของครและผเรยนครมฐานะเปนผใหความร ครมฐานะเปนผอำนวยความสะดวกและผรวมเรยนรผเรยนเปนผรบความรและทกษะ แรงงานทมความร สนใจในการเรยนรเพอแกปญหาของ

ตนเองธรรมชาตของโรงเรยน

โรงเรยนเปนผจดหาบรการ องคกรการเรยนรมงเตรยมเดกและเยาวชน สำหรบการการศกษาทด ดำเนนชวตในศตวรรษท 21

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������50

ภาพท 1 ใหมแทนทเกา

จากกรอบการทำงานดงกลาว การใช ICT ในโรงเรยน จำเปนตองนำเสนอรปแบบใหมทงวธ-ปฏบต และการพฒนาวชาชพใหแกครดวยเพอให ICT เปนสงทใชไดสำหรบการเรยนการสอนแบบเดม(คำนงถงสงทมอยเดม) รวมทงสนบสนนการพฒนาการสอนแบบใหม (พรอมเผชญสงใหม)ผมสวนรวมและผนำ

ผทจะทำใหการเปลยนแปลงโรงเรยนเปนไปอยางมประสทธภาพ คอ ผมสวนรวมและแหลง-ทรพยากรของชมชน โรงเรยนและครควรรวมพลงนกเรยน ผปกครอง และผมสวนไดสวนเสยอนกลมคนในชมชน และองคกรตาง ๆ เพอเปนแหลงสนบสนนทงในดานทรพยากรและความเชยวชาญ

การใหผมสวนรวมมสวนในการตดสนใจจะทำใหการทำงานรวมกนเปนไปอยางมประสทธภาพ โรงเรยนควรจดโครงสรางการบรหารทมความเปนอสระ และใหครรวมทงผมสวนไดสวนเสยอนเชน สมาคมผปกครอง ผแทนนกเรยน เขามามสวนรวมในการตดสนใจดวยการประสานงานเทคโนโลยระดบโรงเรยน

จากการศกษาถงการดำเนนงานของโรงเรยน 17 แหงพบวา โรงเรยนสวนใหญมการจดตง-คณะทำงานประสานงานเทคโนโลย โรงเรยนทใหความสำคญกบเทคโนโลย ผรวมงานของคณะทำ-งานชดนจะเปนผทความสามารถทางเทคนคและมกจกรรมทสงเสรมการใชเทคโนโลย เชนการพฒนาเทคนคของโครงสราง การพฒนาทกษะการใช IT สำหรบโรงเรยนทใหความสำคญกบ-หลกสตร และการพฒนาวชาชพคร กจะมทมงานทมความรเกยวกบการพฒนาวชาชพครและหลก-สตรรวมอยในคณะทำงานดวย

ทรพยากรทม

เวลา

คำนงถงสงทมอยเดม

พรอมเผชญสงใหม

51 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

“การมองอนาคต” เปนการพฒนาแนวคดการวางแผนทเนนความสมพนธระหวางวทยาศาสตร-และเทคโนโลยกบสงคมมากกวาเดม สะทอนปจจยความตองการทางดานเศรษฐกจและสงคมมาก-ขนจากทเคยเนนการบงชเทคโนโลยเพอการพฒนาเปนสำคญ ศนยคาดการณเทคโนโลยเอเปกสำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต เปนหนวยงานทมภารกจหลกในการสงเสรม-และเผยแพรวธการมองภาพอนาคตและการสรางภาพอนาคตใหกบประเทศสมาชกทวภมภาคเอเชย-แปซฟก ในครงนสำนกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาตไดรบความรวมมออยางดยงจากศนยฯ ภาย-ใตการนำของ ดร.ชาตร ศรไพพรรณ รองผอำนวยการสำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหง-ชาต ดร.วทยา จระเดชากล ผอำนวยการศนยคาดการณเทคโนโลยเอเปก คณกสณา โอฬารโกสภคผชวยนกวจยศนยคาดการณเทคโนโลยเอเปก เปนคณะวทยากรใหกบคณะผเขารวมการประชมปฏบตการในครงน

กระบวนการสรางภาพอนาคต มลำดบของการนำเสนอโดยสรปไดดงน4.1 การมองอนาคต (Foresight)4.2 ตวอยางภาพอนาคต4.3 การกำหนดกลยทธจากภาพอนาคต4.4 เอกสารประกอบการนำเสนอภาพอนาคต4.5 บทความ การมองภาพอนาคต ปรชญาและหลกการ

โดย ศาสตราจารย เกรก เทการบาศนยคาดการณเทคโนโลยเอเปก

4.6 บทความเทคนคการสรางภาพอนาคตโดย ศาสตราจารย รอน จอหนสตนศนยคาดการณเทคโนโลยเอเปก

4.1 การมองอนาคต (Foresight)การมองอนาคต ไมไดเปนการทำนายอนาคต แตเปนการสรางภาพอนาคต อก 10 ปขางหนา

ภาพ ICT ทคดไวตามแนวโนมในปจจบนอาจจะไมเปนดงทคด เนองจากความไมแนนอนเกดขนได-เสมอ นนเปนสาเหตททำใหตองคดถงความไมแนนอนดวยนอกเหนอจากการพจารณาแนวโนมบคคลทมชอเสยงจำนวนมากไดพยายามทำนายอนาคต ซงผดความจรงไปอยางมากมาย เชนลอรดเควน นกวทยาศาสตรชอดงขององกฤษบอกวา ไมมทางทเครองยนตจะบนได ประธานบรษท IBM บอกวา ทงโลกมตลาดใหคอมพวเตอร 5 เครองและในป 1943 มคนพดเกยวกบเรอง-

สวนท 4กระบวนการสรางภาพอนาคต

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������52

ผหญงวาอะไรทไมเปลยนคงเปนบทบาทของผหญง จากวนนนถงวนนไดเปลยนไปขนาดไหนทกคน-คงรดเพราะฉะนนเราตองไมปดกนความคดของเราวาสงนนเปนไปไมไดแนนอน สงนตองเกดขนได-แนนอนทกอยางมทางเปนไปไดทงนน

การมองอนาคตคออะไร ใหเรามองไปขางหนาอยางมระบบเพอศกษาวา ความสมพนธของ-วทยาศาสตร เทคโนโลย เศรษฐกจ และสงคม มผลอยางไรจากสงทจะเกดขนในอนาคต เพอนำ-มาใชประโยชนในการพฒนาเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม ปจจบนการมองอนาคตไดขยายขอบ-เขตจากเดมซงจำกดอยเฉพาะในกลมผเชยวชาญมาเปนการใหผมสวนเกยวของเขามามสวนรวมใน-การมองอนาคตดวย เนองจากเกดการยอมรบวาลำพงผเชยวชาญไมสามารถมองอนาคตไดอยาง-รอบคอบ การใหผเกยวของเขามามสวนรวมจะทำใหเกดความตระหนกวาอะไรคอตวแปรสำคญท-ทำใหเกดการเปลยนแปลงในอนาคตและรวาสงทตองการคออะไร เพอการปรบเปลยนวธการดำเนน-งาน วธการลงทนในทรพยากรเพอใหไดอนาคตทตองการ เพราะฉะนนการมองอนาคตจงไมใช-การทำนายแตเปนการสราง สงทเราทำในการมองอนาคตคอการดใน 3 เรองไดแก 1)ประเดน-สำคญทเกยวของ 2) แนวโนมแรงผลกดน และ 3) ความไมแนนอน

L ook in g to th e F u tu re

T od ay

earlyw eaksigna ls o fchange

T im e

S o u rce : m o d ifie d fro m B e zo ld an d H an co c k 1 9 9 3

P o ss ib leandP lau sib lefu tu res

S cen ar io A

E xp ected

P refer red

S cen a r io B

53 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

ภาพนแสดงใหเหนวา ภาพอนาคตเปนอยางไร วนนเราอย ณ ตรงน ถาทกอยางเปนเหมอนทกวนนเมอเวลาผานไปถงอนาคตเราจะไดอนาคตทคาดหวงไวไมมอะไรเปลยนแปลง เวลาเปลยนไปเราจะ-รวาเกดอะไรขนเราจะไดอนาคตทคาดหวงไว บางทเราอยากจะไดอนาคตทพงปรารถนาคอตรงนแลวเรากบอกวาคออนาคตทเราตองการ ความเปนจรงแลวเมอเวลาผานไปความเปนไปไดทจะไดภาพ-ตาง ๆ เพมขนอยางมากมาย เราอาจจะไดภาพ A ภาพ B หรอภาพอะไรกไดในพนทน ซงคณจะ-เหนวามจำนวนมากมาย ตรงนคอภาพทเปนไปไดทงหลาย ถามวาเราจะรไดอยางไรวาจะเกด-ภาพอะไร ภาพเหลานจะเกดเมอเวลาไดผานไปเทานน เมอเราไปถงอนาคตเทานน แตวนนสงท-เราเหน เราเหนสญญาณออนๆ สญญาณยงไมแรง ณ วนนเราเหน ถาวเคราะหตรงนใหด กสามารถ-บอกไดวาอนาคตภายภาคหนาจะเปนอะไรไดบาง

ภาพอนาคต คอการเลาเหตการณ 2-3 เรองทมโอกาสเกดขนไดจรง ตองเปนเรองทเปนไป-ได ไมใชการทำนายอนาคตจากทเราเหนในปจจบน ภาพอนาคต คอภาพแบบใหมเกดขนจาก-การเลอกกระทำในวนนกบคนทเกยวของ เพอใหเกดสงทเราตองการในวนหนา เรอง-ของอนาคตไมมใครรวาอะไรเปนอะไร ตองใชจนตนาการผสมขอมล ขอมลทเปนปจจบนเปนสง-สำคญสำหรบใชประกอบการคดวาจะทำใหเกดอะไรขนไดบาง แลวเดนเร องจากแนวโนมและเหตการณพลกผนคอ ความไมแนนอนทอาจจะเกดขน

ประโยชนของการสรางภาพอนาคต การทตองสรางภาพอนาคตกอน แทนการทำกลยทธซง-เปนสงทเราตองการในทนทนน เนองจากวา การทำกลยทธทนทจะทำใหเราไมไดเปดประตความคดการสรางภาพอนาคตชวยลดสงขวางกนความคดสรางสรรคเกยวกบอนาคต ชวยเปดแนวคดของเรา-ใหเรากลาคดถงสงทโดยปกตเราอาจจะไมกลาคด การสรางภาพอนาคตทำใหเราเขยนเรองทนาจะ-เปนจรงไดขนมา แลวใชเรองนนในการตดสนใจ วางกลยทธเพอรบมอกบสถานการณทอาจเกดขน-จรงในอนาคต รวมทงใชในการตรวจสอบการตดสนใจทไดกระทำลงไป

ขนตอนการสรางภาพอนาคต ประกอบดวย 1) การกำหนดหวขอทจะศกษา 2) เขยน และ-สรปประเดนสำคญของเรอง 3) เขยน และสรปสงทเปนแรงผลกดนของเรอง 4) เขยนภาพอนาคต4.2 ตวอยางภาพอนาคต

เปนภาพอนาคตทผเชยวชาญชาวออสเตรเลยเขยนขน ซงฉายใหเหนภาพภายในหองเรยน-ของไทย สยามกบสดากำลงสนทนากนวาเมอคนไดรบ e-mail จากเพอนชาวญปนซงไดตอบคำถามทถามไปเกยวกบเรองการเรยนการสอนในหองเรยน และทงสองคนกำลงสนทนากนในหวขอนกอน-เวลาเขาเรยน เมอถงเวลาเรยน มการแบงกลม ทโตะของแตละกลมมคอมพวเตอรตงอย การเรยน-ของแตละกลมแตกตางกน สดากบสยามมาเขากลมทกำลงศกษาโครงการเกยวกบเรองเสวนายอน-อดตศตวรรษท 20 กจกรรมของกลมนคอการประชมทางไกล (Video conference) กบโรงเรยนทเสมด และทเซยงไฮ ทำใหผเรยนเชอมตอและสนทนาแลกเปลยนขอมลกนได ซงมการสนทนา

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������54

เกยวกบการหาขอมลทหลากหลายมาจากเวบไซตเครอขายการศกษาไทยบาง จากเวบไซตอน ๆ บางเรยนรวธการทจะเกบและคดลอกขอมล หรอคดเลอกวาขอมลไหนทจะนาเชอถอได

สำหรบอกกลมหนง มนกเรยนนงอย ครกำลงชแจงวธการคนหาขอมลจากอนเตอรเนต และ-วธการดความนาเชอถอของขอมล และแหลงขอมลตางๆ

นอกจากจะมหองสำหรบใหมาเขากลมเรยนแลว ยงมหองสำหรบใหศกษาดวยตนเองไดภายในหองมคอมพวเตอร แหลงซดรอม และหนงสอใหใชได มครคอยใหคำปรกษา และใหขอมล-เพมเตม นเปนหองเรยนสำหรบผทมเหตจำเปนไมสามารถเขาชนเรยนไดตามปกต

ในการจดการเรยนการสอน ครพยายามสงเสรมใหนกเรยนเรยนเปนกลม และทำงานโครงการตวครเองกจะมการประชมกลมคอนขางบอย เพอวางแผนการสอนรวมกน เนองจากครมาจากหลาย-สาขาวชา ครจะตองหาขอมลจากเวบไซตเครอขายการศกษา หวขอใน data bank หรอธนาคารความ-คด ถาครพบวาเรองไหนนาสนใจควรแกการศกษา กนำมาเสนอในชนเรยน ตวอยางเชน ครสนใจเรอง-การทำนำเคม กนำมาเสนอในชนเรยน ถานกเรยนสนใจเรองน กจะทำการศกษาโดยมครเปนทปรกษาผลทไดจากการศกษาจะตองเกบเขาไปในเวบไซดเกยวกบเรองนำเคม เพอเปนการเพมเตมขอมลตอไป

ในสวนของคร กมความสนใจทจะพฒนาตนเองมาก มหาวทยาลยทงในและตางประเทศ-พยายามแขงขนกนเพ อท จดหลกสตรท เหมาะสมใหแกคร ครบางคนเรยนหลกสตร onlineกบมหาวทยาลยตางประเทศโดยไมตองเดนทางไป หลกสตรการเรยนการสอนของผเรยน กระทรวง-ศกษาธการไดพยายามจดหลกสตรทยดหยนมากขน สำหรบคนทไมสามารถเขาเรยนในชนเรยนปกตกสามารถเรยนผานคอมพวเตอรจากทบานได หรอผทเจบปวยตองอยโรงพยาบาลระยะยาว ทพลภาพ-กยงสามารถศกษาได เปนการเปดโอกาสทางการศกษาใหมากขน ในชวงเวลาพกของครครจะใชnotebook สวนตวมเครองไรสายเพอคอยตรวจสอบอยตลอดเวลาวา มผปกครองสงขอความ หรอขอ-คำถามเขามาหรอเปลา เพอทจะตอบคำถามของผปกครองได

ประเดนสดทาย เรองของนกเรยน นกเรยนแตละคนม portfolio สวนตว มประวตดจทลซงเกบ-ไดทงภาพ เสยง และการทำกจกรรมตาง ๆ เชน การแสดงละครของตนเอง ตลอดจนความรทไดเพม-ขนแตละหลกสตรของตนเอง

4.3 การกำหนดกลยทธจากภาพอนาคตการกำหนดกลยทธเปนขนตอนสดทายทสำคญมากของการสรางภาพอนาคต สงทตองทำ

คอตองคดวา ณ ปจจบนจะตองทำอยางไร หรอมกลยทธอะไร จงจะทำใหภาพอนาคตเหลานนเกดขนและถาตองเขยนกลยทธระหวางป 2545 - 2555 จะตองเขยนกลยทธลกษณะไหน ขอสงเกตและเงอนไข-สำหรบการกำหนดกลยทธ มดงน

55 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

ภาพอนาคตท 1

กลยทธ

ภาพอนาคตท 2

ภาพอนาคตท 3

ณปจจบน

กลยทธ

กลยทธกลยทธรวม

กาลเวลา

กำหนดกลยทธจากภาพอนาคต

กลยทธกบภาพอนาคต1. กลยทธเปนเรองของการตดสนใจทจะเลอกทำในสงทมความสำคญสงสด เพอใชทรพยากรอนจำเปนใหเกดผลสงสด ภายใตเงอนไขวาทรพยากรมจำนวนทงคน เงนหรอโครงสรางพนฐาน สงสำคญคอการวางแผนเพอใหเกดประโยชนสงสดในอนาคต

2. กลยทธเปนเรองของการวางแผนระยะยาวทตองเผชญกบความไมแนนอน3. กลยทธเปนสงทควรวางแผนทชดเจนดกวาการเสยงโชค4. กลยทธทเกดขนอาจทำใหเกดความประหลาดใจ

วางกลยทธอยางไร1. ยนบนปจจบนเพอมองอนาคต (vision)2. เลอกทำ และเลอกทจะไมทำ3. แปลกใหม (trade-off)

วางกลยทธเพอรองรบอนาคตทไมแนนอน1. หากภาพอนาคตนนพงปรารถนา จะมกลยทธอยางไรเพอทำใหภาพนนกลายเปนความจรง

2. หากภาพอนาคตนน ไมพงปรารถนา จะมกลยทธอยางไรเพอปองกนไมใหภาพนนเกดขนจรง

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������56

4.4 เอกสารประกอบการนำเสนอภาพอนาคต

การมองอนาคต(Foresight)

ศนยคาดการณเทคโนโลยเอเปคสำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

การประชมปฏบตการ “โรงเรยนผนำการใชเทคโนโลยเพอการเรยนร”จดโดยสำนกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต

31 พฤษภาคม - 2 มถนายน 2545

แรงผลกดนหลกทเปนตวการของการเปลยนแปลง(key drivers of change)! STEEP- ดานสงคม (social)- ดานเทคโนโลย (technological)- ดานเศรษฐกจ (economic)- ดานสงแวดลอม (environmental)- ดานการเมอง (political)

ศนยคาดการณเทคโนโลยเอเปคAPEC Center for Technology Foresight- เปาหมาย

- เพอพฒนาและสงเสรมความสามารถในการมองอนาคตในภมภาคเอเชยแปซฟก โดยการศกษาวจยมองอนาคตในระดบหลายประเทศการจดฝกอบรม การใหคำปรกษา เปนตน

- ลกษณะองคกร- เปนหนวยงานเอเปค ภายใตการอดหนนของรฐบาลไทย และสำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.)องคกรขนาดเลกพนกงานประจำจำนวนนอย แตเชอมโยงใกลชดกบหนวยงานนานาชาตดานมองอนาคตในเอเปคทางอเลกทรอนกสผานเครอขายของคณะกรรมการทปรกษานานาชาตเปนสำคญ

ภารกจหลก- ศกษาวจยมองอนาคต

- ระดบหลายประเทศ เฉลยปละ 1 เรอง- ระดบภายในประเทศ เชน IT เพอการเรยนร การวางแผนเมองนาอย

- จดการฝกอบรม- “Tools for Managing the Future” ปละ 1 ครง เดอนกมภาพนธ- จดตามคำขอ เชน จดใหหนวยงานในไทย เวยดนาม มาเลเซย เปร

- ใหคำปรกษาโครงการ เชน Malaysian National Foresight- พฒนาและเผยแพรวธการมองอนาคต

- APEC Technology Foresight Network- สมมนาวชาการ - เวบไซต และเอกสารตพมพ

คดถงอนาคต คดเรองอะไรบาง คดเทานพอจรงหรอ

แนวโนมของอนาคต

แรงผลกดน

ประเดนสำคญทเกยวของ

57 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

ระวงสงทคาดไมถงวาจะเกด! แนวโนม GDP โต 8% ตอป ในอดต ไมเกดเพราะเศรษฐกจฟองสบแตก ป 2540

! US ดำเนนนโยบายความมนคงเหมอนอดตไมได ภายหลงเหตการณ 9/11

! อก 10 ปขางหนา ภาพ IT เพอการเรยนรในโรงเรยนทคดไวตามแนวโนมในปจจบน อาจจะไมเปนเชนนน เพราะเหตใดไดบาง

ไมเชออะไรงายๆ นนดแต...! “ไมมทาง เครองยนตทหนกกวาอากาศนะหรอจะบนได”

ลอรด เคลวน ประธานราชสมาคม ป 1882! “ไรสาระ ใครจะไปสนใจอยากฟงเสยงนกแสดงพดกน”

เฮนร วอรเนอร ผกำกบหนง ป 1927! “ทวโลกน คงจะมตลาดใหขายคอมพวเตอรไดสก 5 เครอง”

โทมส วทสน ประธาน IBM ป 1943! “ถาในโลกนจะมอะไรสกอยางทไมมวนเปลยน เหนจะเปนบทบาทของผหญงละ”

เดวด ไรซแมน นกสงคมศาสตรชอดง ป 1943

OPEN UP YOUR MIND

มมมองของเราตดอยกบความเชอปจจบนมากเกนไปหรอไม

การมองอนาคต (Foresight) คออะไร?! การมองอนาคต (Foresight) คอ ความพยายามอยางเปนระบบ เพอศกษาอนาคตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย เศรษฐกจและสงคม ปฏสมพนธของดานเหลาน เพ อนำมาใชประโยชนในการพฒนาสงคม เศรษฐกจและสงแวดลอม

หวใจของการมองอนาคตอยทการมสวนรวมของผเกยวของอยางกวางขวาง

การมองอนาคตมขอเสนออยางไร! สรปเรองทตองคดเมอตองการศกษาอนาคต

- ประเดนสำคญทเกยวของ- แนวโนม / แรงผลกดน- สถานการณหรอเหตการณทยงไมแนนอนวาจะเกด (Uncertainty)

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������58

Looking to the Future

Today

earlyweaksignals ofchange

Time

Source: modified from Bezold and Hancock 1993

PossibleandPlausiblefutures

Scenario A

Expected

Preferred

Scenario B

ภาพอนาคต (Scenarios)! ภาพอนาคตเปนเรองเลาเหตการณในอนาคต 2-3 เรองทมโอกาสเกดขนจรงได (plausible)- มใชภาพทนาจะเปน (expected) หรอทอยากใหเปน (preferred)

! ภาพอนาคตมใชการทำนายอนาคต (forecasting) จากแนวโนมทเหนในปจจบน (extrapolation)

! โครงสรางของภาพอนาคตทไดตองแตกตางกน ไมใชตางเพยงระดบผลกระทบ เชน อนาคตทเปนอดมคต ทพอรบไดและทตกขอบการพฒนา

สงทควรระลกถงขณะเขยนภาพอนาคต! อนาคตแบบใหมเกดไดจากการเลอกกระทำในวนนของคนทเกยวของ

! เรองในอนาคตไมมใครรชดวาเปนอยางไร ตองใชจนตนาการผสมขอมลทม เพอสนองความคดใหมๆ

! เดนเรองจากแนวโนมเหตการณพจารณาดวยความไมแนนอน เกดผลอยางไร

ประโยชนจากกระบวนการ! เหนอนาคตทรวมกนคด (ดวยความหวงวาจะรวมกนสรางตอไป)

! เขาใจเรองสำคญตอ IT เพอการเรยนรอยางรอบดานมากขน

! แบงปนความรของแตละทาน! โอกาสในการสรางเครอขายความรวมมอเพอพฒนาการเรยนการสอน และโครงสรางพนฐานของ IT

ประโยชนของภาพอนาคต! ลดสงขวางกนการคดอยางสรางสรรคเกยวกบอนาคต! ไดเรองราวชดหนงเปนพนฐานขอมลในการตดสนใจเพอวางกลยทธทเหมาะสม สามารถรบมอสถานการณในเรองไดหากเกดขนจรง

! ไดเรองราวชดหนงเพอใชตรวจสอบโครงการหรอการตดสนใจทไดกระทำลงไปแลว

ขนตอนในการเขยนภาพอนาคต! กำหนดหวเรองทจะศกษา! ระบประเดนสำคญ (key issues)! ระบแรงผลกดนหลกทเปนตวการของการเปลยนแปลง

(key drivers of change)! ระบความไมแนนอน (key uncertainties)! เลอกความไมแนนอนเพอเปนตวเดนเรองของแตละภาพ! แบงกลมยอยเขยนภาพอนาคต และรายงานภาพอนาคต! ระบกลยทธ

59 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

ระบความไมแนนอน (Uncertainties)! อะไรคอเหตการณหรอสถานการณทอาจเกดขนไดในอนาคตซงหากเกดขนจะมผลกระทบรนแรง สามารถพลกผนเหตการณหรอแนวโนมทกำลงดำเนนอยได

! สงเกตไดจากสญญาณออนๆ เชน เจาหนาท CIA ทำบนทกขอความถง Bush กอนเหตการณ 9/11 หรอ MIT ประกาศวาภายใน 10 ป จะดำเนนการหลกสตร online ฟร

! ความไมแนนอนแบบ + และความไมแนนอนแบบ -! ตวอยาง ครจากยโรปตะวนออกอาจอพยพมาสอนในเอเชยเปนจำนวนมาก 50% ของหลกสตรอาจตองสอนเปนภาษาองกฤษ

ระดบของความไมแนนอน (Degree of uncertainties)! หากคณรวาความไมแนนอนนาจะเกดหรอไมนาจะเกด = ระดบความไมแนนอนตำ

! หากคณไมรเลยวาความไมแนนอนนนจะเกดขนหรอไม หมายความวาระดบความไมแนนอนสง

เกณฑในการเลอกตรรกะของภาพอนาคต โจทยสำหรบเขยนภาพอนาคต! 10 ป ขางหนา (31 พฤษภาคม 2555) โรงเรยนมนวตกรรมการเรยนรอยางไร และ IT มบทบาทชวยไดอยางไร

! กอนหนานน มเหตการณอะไรเกดขนบาง และโรงเรยนทำอยางไรจงนำ IT เขามาใชไดเชนนน

ทมาของภาพอนาคต ขนตอนระดมสมองเพอเขยนภาพอนาคต (ตวอยาง)! 10 นาทแรก เลอกประธานกลม ผจดรายละเอยด และผทจะเขยนภาพอนาคต

! 15 นาทแรก ระดมสมองอยางรวดเรววาตวความไมแนนอนทกำหนดใหทง 3 ตว นาจะเกดขน ไดเพราะอะไร เกดแลวมผลกระทบอยางไรตอโรงเรยนหรอปจจยแวดลอมโรงเรยน ในชวงนเนนสมองซกขวาคดอยางสรางสรรค (anything is possible) งดวจารณ

! 40 นาทใชทงสมองซกซายและขวา เรมคดความเปนไปไดของเหตการณตางๆ (uncertainty, trends, drivers) ผลของเหตการณ ปทนาจะเกดwhat, when, where, why, how)

! 10 นาท สรปใสตารางเวลา/เหตการณ (ป เหตการณ ผลกระทบ)! 45 นาท เขยนภาพอนาคต

Scenario Logics

High

Uncertainty

Low Impact High

Scenario 1

Drivers Scenario

Uncertainties

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������60

ตวอยางตารางเวลาสำหรบชวยเลาเรองป 2555 วนท 31 พค. นวตกรรมการเรยน? บทบาท IT?

เกด Uncertainty lll แลวผลเปนอยางไร............

2553 ...........................

...........2551 Trends/drivers

Uncertainty ll2549 ....................

......................2547 Uncertainty l ...............2545 Trends/drivers.... ผลเปนอยางไร? ใครทำอะไร?

โรงเรยนผานชวงการคดสรางนวตกรรมการเรยนรมาอยางไรIT มบทบาทอยางไร โรงเรยนบรหารการเปลยนแปลงในชวงนมาอยางไร

วธเขยนภาพอนาคตวธหนง! วนน วนท 31 พฤษภาคม พ.ศ. 2555 เลาเหตการณใน 1 วนทโรงเรยนสมมตแหงหนง

! มาถงวนนไดอยางไร 10 ปทผานมาเกดอะไรขน ในชวงปใดผลกระทบเปนอยางไร

! ความยาวไมเกน 1 หนาครง! ตงชอเรองสนกๆ

ภาพอนาคตทด! เปนภาพทนาเชอวาเปนจรงได! เรองราวในภาพไมขดแยงกน! เกยวของกบประเดนทกำลงสนใจศกษาอย! มเหตการณหรอองคประกอบททำใหเกดความประหลาดใจไดแบบคดไมถง (แตไมจำเปนตองมเสมอไป)

ขอขอบคณ

ศนยคาดการณเทคโนโลยเอเปค Email: apectf@nstda.or.th http://www.apectf.nstda.or.th

................................................................................................

61 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

4.5 การมองอนาคต: ปรชญาและหลกการโดย ศาสตราจารยเกรก เทการท1ศนยคาดการณเทคโนโลยเอเปค (http://www.apectf.nstda.or.th)

1) บทนำวทยาศาสตรและเทคโนโลยถอวามความสำคญยงตอสงคม เศรษฐกจ และสงแวดลอม

ในอนทจะสรางความมงคงและยกระดบคณภาพชวต ความสำเรจในการใชเทคโนโลยเปนสงสำคญ-ยงในการพฒนาความสามารถในการแขงขนทางเศรษฐกจ แตเนองจากโลกทเราอาศยอยนเปลยน-แปลงอยางรวดเรว และปญหาสงแวดลอมโลก เชน การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเนองจาก-ปฏกรยาเรอนกระจกหรอมลพษในมหาสมทรกำลงกลายเปนอปสรรคสำคญตอการพฒนา ดงนนการพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยจำตองปรบเปลยนเพอตอบสนองตอการเปลยนแปลงดงกลาว-ได ไมวาจะเปนการปรบใชเทคโนโลยทมอยแลว หรอการประยกตใชเทคโนโลยใหมๆ คณคาของ-การมองอนาคตคอการมโอกาสทจะมองไปขางหนาอยางเปนระบบและพจารณาบทบาทของวทยา-ศาสตรและเทคโนโลยในอนาคต2) นยามและเหตผล

มผใหคำนยาม “การมองอนาคต” (foresight) ไวมากมาย แตคำนยามหนงทเหมาะสมทสด-คอ “การมองอนาคตเปนความพยายามอยางเปนระบบทจะคาดการณวทยาศาสตร เทคโนโลยเศรษฐกจ สงแวดลอม และสงคมในระยะยาว เพอบงชเทคโนโลยพนฐานใหมๆ และขอบเขตของ-การวจยเชงยทธศาสตรทจะเออประโยชนสงสดแกเศรษฐกจ สงแวดลอมและสงคม”

คำจำกดความดงกลาวมความหมายหลายนย คอ1. ความพยายามในการมองไปขางหนาอยางเปนระบบ จงจะถอวาเปน ”การมองอนาคต”2. ตองเปนการมองไปขางหนาระยะยาวประมาณ 10 ป หรออาจเปน 5-30 ป3. “การมองอนาคต” เปนเรองของกระบวนการ ไมใชวธการ และตองตงอยบนพนฐานของการปรกษาหารอและรวมมอกนระหวางแวดวงนกวทยาศาสตร ผใชงานวจย และผวางนโยบาย

4. เปาหมายหนงของ ”การมองอนาคต” คอ การบงชเทคโนโลยพนฐานใหมๆ ทจะเออประโยชนตอระบบเศรษฐกจและสงคมในวงกวาง เทคโนโลยดงกลาวนนยงอยในขนตอนการพฒนาและตองไดรบการคดเลอกเพอสนบสนนดานงบประมาณอยางเพยงพอจงจะสามารถพฒนาไดอยางรวดเรว

5. อกเปาหมายหนงคอ การเนนการวจยเชงกลยทธ นนกคอการวจยเบองตนซงคาดวาจะกอใหเกดความรวมมอในเชงกวางทอาจเปนพนฐานในการแกไขปญหาในเชงปฏบตทเกดขนจรงในปจจบนหรออนาคต

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������62

6. ตองใหความสำคญกบประโยชน (และโทษ) ทางสงคมทอาจเกดขนจากเทคโนโลยใหมๆไมเฉพาะแคผลกระทบทางอตสาหกรรมและเศรษฐกจ

จำเปนทจะตองเนนวา ‘การมองอนาคต’ ไมใชการทำนายเทคโนโลยทสนนษฐานวาอนาคต-มแครปแบบเดยวและพยายามคาดการณใหใกลเคยงทสดเทาทเปนไปไดวาอนาคตนนจะเปนอยางไร

ในทางตรงกนขาม ‘การมองอนาคต’ ไมใสใจทจะคาดการณรายละเอยด และกำหนดเวลา-ของพฒนาการอยางหนงอยางใด แตสนใจทจะรางอนาคตทอาจเปนไปไดในหลายรปแบบจากหลาย-ชด สมมตฐานเกยวกบทศทาง แนวโนม และโอกาสใหมๆ ทนาจะเกดขน แตอนาคตแบบใดทจะ-เกดขนจรงขนอยกบการเลอกในปจจบน ‘การมองอนาคต’ จงนบเปนการใหโอกาสในการออกแบบ-อนาคตผานการตดสนใจอยางชาญฉลาด3) ผลลพธของ ‘การมองอนาคต’

สงสำคญในการออกแบบกระบวนการ ‘มองอนาคต’ คอการกำหนดจดมงหมาย ซงเปนตว-กำหนดลกษณะความสมพนธกบกระบวนการตดสนใจ จดมงหมายทเปนไปได 6 ขอ มดงน

1. การกำหนดทศทาง (Direction setting) – แนวทางกวางๆ ของนโยบายวทยาศาสตรและการพฒนาทางเลอกตางๆ

2. การจดลำดบความสำคญ (Determining priorities) – อาจถอเปนจดมงหมายทสำคญทสดของ ‘การมองอนาคต’ และเปนแรงผลกดนทประเทศททำการศกษาสวนใหญเผชญในอนทจะจดการกบขอจำกดทางทรพยากรและความเรยกรองตอนกวจยทเพมมากขน

3. ความสามารถในการคาดการณอนาคต (Anticipatory intelligence) – ระบแนวทางใหมๆ ทกำลงจะเกดขนซงจะมบทบาทมากตอการจดทำนโยบายในอนาคต

4. การสรางความเปนเอกฉนท (Consensus generation) – สงเสรมใหนกวทยาศาสตรองคกรทใหความสนบสนนทางการเงน และผใชงานวจยมความเหนตรงกนมากขนในการบงชความตองการหรอโอกาส

5. การสนบสนนการตดสนใจ (Advocacy) – สงเสรมการตดสนใจในเชงนโยบายทสอดคลองกบความตองการของผทมสวนไดสวนเสยเฉพาะในระบบวจยและพฒนา

6. การสอสารและการศกษา (Communication and education) – สงเสรมการสอสารภายในชมชนวทยาศาสตร การสอสารภายนอกกบผใชงานวจย และการใหการศกษาแกประชาชนทวไป นกการเมองและขาราชการ

ดงนน จงมกจกรรมหลากหลายทอาจรวบรวมไดคราว ๆ ภายใตเงอนไข ‘การมองอนาคต’บางกจกรรมอาจคอนขางเกา ในขณะทบางกจกรรมเปนเรองใหม ในครสตทศวรรษท 1990 ไดมการวพากวจารณวธการทใชในการมองอนาคตในขณะนนอยางมาก และเปนทยอมรบอยางแพรหลาย-วาบรบททางเศรษฐกจ องคกรและวฒนธรรมของแตละประเทศมอทธพลตอการเลอกใชวธการ

63 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

มองอนาคต ตวอยางเชน ออสเตรเลยซงมเศรษฐกจขนาดเลกถงกลาง มภาครฐซงมบทบาทมาก-ในวทยาศาสตรพนฐาน แตมภาคเอกชนทออนแอในการวจยและพฒนา และมเศรษฐกจทเนนสนคาวตถดบ ยอมตองพจารณาเปาหมายอนาคตทแตกตางจากประเทศเศรษฐกจชนนำอยางญปน ทมพนฐานอตสาหกรรมทเขมแขง ทรพยากรธรรมชาตจำกด และเทคโนโลยชนสงทพฒนาแลว

แผนภาพท 1 แสดงองคประกอบสำคญของ ‘การมองอนาคต’ ซงในการศกษา ‘การมองอนาคต’ จำเปนทจะตองรกษามมมองทสมดลระหวางปจจยทเปน ‘แรงผลกดน-ทางวทยาศาสตร’และ ‘แรงดง-ทางอปสงค’ ซงตางมอทธพลตอพฒนาการในอนาคต

!!!!! แรงผลกดน-ทางวทยาศาสตร (Science-push) คอ กลมนกวจยและนกวทยาศาสตรทมหนาทสรางเทคโนโลยและโอกาสเชงพาณชยใหมๆ

!!!!! ปจจยแรงดงทางอปสงคมาจากชมชนผใช (Demand-pull) ตามความตองการและการจดอนดบความสำคญของเทคโนโลยทมอยและเทคโนโลยหรอนวตกรรมใหม

ปญหาอาจเกดขนไดจากการสอสารระหวางตวแทนดานแรงผลกดน-ทางวทยาศาสตรและแรงดง-ทางอปสงค โดยเฉพาะอยางยงความไมเขาใจกนในเรองของระยะเวลาในการวจยและผลต-เทคโนโลย การมองไปขางหนารวมกนผาน ‘การมองอนาคต’ นนสามารถเชอมชองวางดงกลาวได

ดวยลกษณะปฏสมพนธของ ‘การมองอนาคต’ ทกลาวถงนเอง สงทไดจากกระบวนการมองอนาคตจงมกจะสำคญเทยบเทา (หรออาจสำคญกวา!) ผลลพธของการศกษา เราสามารถแจกแจง-ประโยชนของกระบวนการ ‘มองอนาคต’ ได 6 ขอ ซงในภาษาองกฤษเรยกวา 6 C’s ดงน:

แผนภาพ 1 ปจจยทมอทธพลตอ ‘การมองอนาคต’

‘แรงดง - ทางอปสงค’ ‘แรงผลกดน - ทางวทยาศาสตร/ เทคโนโลย’

ความตองการทางเศรษฐกจสงคม และสงแวดลอม

การมองอนาคตโดยการวเคราะห

ความไดเปรยบและทรพยากรทางเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม

โอกาสทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย

จดแขงและทรพยากรทางวทยาศาสตรและสงแวดลอม

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������64

!!!!! การสอสาร (communication) – เชอมโยงกลมคนทแตกตางเขาดวยกน โดยใหกรอบในการปฏสมพนธและสอสารแกกลมคนดงกลาว

!!!!! การเนนระยะยาว (concentration) - ทำใหผมสวนรวมสามารถมองอนาคตไดไกลกวาทเคยมอง!!!!! การประสานงาน (coordination) – ทำใหกลมตางๆ รวมกนเปนหนสวนทมประสทธภาพในการวจยและพฒนา

!!!!! ความเปนเอกฉนท (consensus) – สามารถวาดภาพทศทางอนาคตทเปนทางเลอกแบบตางๆ ไดชดเจนและจดลำดบความสำคญของการวจย

!!!!! ความผกพน (commitment) – ทำใหผมสวนสรางความเปลยนแปลงอนเนองมาจาก‘การมองอนาคต’ มความรสกผกพนกบผลลพธทเกดขน

!!!!! ความเขาใจ (comprehension) – สนบสนนใหผมสวนเกยวของมความเขาใจการเปลยนแปลงระดบโลกทเกดกบธรกจหรออาชพของตน และใหสามารถควบคมเหตการณดงกลาวไดบางสวน

ความสำเรจหรอลมเหลวของการมองอนาคตสามารถวดไดจากการประเมนดวยเกณฑทง 6 ขางตน

ประสบการณไดแสดงใหเหนความจำเปนทจะตอง ‘มองอนาคต’ ในหลายระดบ ตงแตกลม-ทรบผดชอบในการประสานนโยบายทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยทงหมดของชาต สมาคม-อตสาหกรรมตางๆ ตลอดจนบรษทหรอองคกรททำการวจย ดงนนกจกรรมการมองอนาคตบาง-อยางอาจมขอบเขตในระดบมหภาค หรอมลกษณะเปนองครวม แตบางครงกเนนในระดบจลภาคนอกจากน กจกรรม ‘การมองอนาคต’ ไมวาระดบใดกตามควรรวบรวมผลลพธจาก ‘การมองอนาคต’ ในระดบสงกวา และ/หรอ ตำกวา ทมผกระทำไวกอนแลวปอนเขาไปในกระบวนการดวยและเชนเดยวกน ผลลพธจากกระบวนการปจจบนกจะถกปอนกลบไปยงความพยายาม ‘มองอนาคต’ในระดบสงกวาหรอตำกวาตอไป4) การจดลำดบความสำคญ

การจดลำดบความสำคญเรมมบทบาทมากขนในการผลกดนการ ‘มองอนาคต’ ในทกระดบซงการจดลำดบความสำคญกคอ การเลอกอยางมสตระหวางกจกรรมทมความสำคญมากนอยตาง-กน ทงนเนองมาจากขอจำกดดานเวลา เงน หรอพลงงาน อปสรรคสำคญตอการดำเนนการ-มองอนาคตในระยะแรกๆ คอการตอตานอยางรนแรงจากนกวชาการและนกอตสาหกรรมทงหลาย-ซงมองการจดลำดบความสำคญเสมอนหนงภยคกคาม อยางไรกดในปจจบนกลมขาราชการนกอตสาหกรรม ตลอดจนนกวทยาศาสตรไดยอมรบแลววาจำเปนตองมการตดสนใจเพอจดอนดบ-ความสำคญในการทำวจยระดบชาต และดงนนการวางแผนกลยทธและการจดอนดบความสำคญ-จงเปนเรองทหลกเลยงไมได สภาพแวดลอมในการมองอนาคตระยะหลงๆ แตกตางมากกบสภาพ-แวดลอมในชวงตนจนถงกลางครสตทศวรรษท 1980 การจดลำดบความสำคญเปนผลมาจากการ-

65 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

ตดสนใจในหลายระดบ ตงแตวธการตดสนใจแบบ ‘บนลงลาง’ (top-down) โดยผบรหารระดบสงเชน ในระดบนโยบาย/การเมอง ไปจนถงระดบกลางๆ ไปจนถงวธการตดสนใจแบบ ‘ลางขนบน’(bottom-up) เสนอการตดสนใจโดยระดบปฏบต ดงนนดงทกลาวไวในตอนตน ‘การมองอนาคต’จำตองทำในหลายระดบและในทางอดมคตคอการดำเนนการในรปแบบทประสานกนได

ประสบการณชใหเหนลกษณะสำคญของ ‘การมองอนาคต’ ทประสบความสำเรจเพอนำไปส-การจดลำดบความสำคญ ไดแก

!!!!! ตองกำหนดวตถประสงคของกจกรรม ‘การมองอนาคต’ ใหชดเจนตงแตเรมตน!!!!! ตองสนบสนนการมสวนรวมจากทกฝาย เชน ผใชงานวจย ผผลต และผสนบสนนทางการเงน!!!!! ใหความสำคญกบการระดมความคดจาก ‘ลางขนบน’ ไมนอยไปกวา ‘บนลงลาง’!!!!! ตองมกลไกทเตรยมจะนำผลการตดสนใจจากกระบวนการมองอนาคตไปปฏบตทนท หรอในอนาคต

!!!!! ขนตอนตองยดหยนตอสงทไมคาดฝนวาจะเกด และสามารถปรบแผนดำเนนการได!!!!! ไมใชกระบวนการทดำเนนการแบบ ‘ครงเดยวจบ’ แตจะกระทำซำเปนระยะๆ เพอจะไดเรยนรปฏกรยาตอบสนองและพฒนาการใหมๆ

กญแจสความสำเรจในการจดลำดบความสำคญระดบชาต คอการสนบสนนจากผบรหาร-ระดบสงในรฐบาล การยอมรบผลการวจยและขนตอนการดำเนนการจากแวดวงนกวทยาศาสตรและ-นกวชาการ และการเขามามสวนรวมอยางใกลชดและยอมรบผลการวจยจากกลมอตสาหกรรม5) วธการมองอนาคต

กจกรรมทเรยกไดวาเปน ‘การมองอนาคต’ มมากมาย จงไมนาแปลกใจทมการพฒนาวธการ-อยางหลากหลาย อนไดแก

1) การขยายแนวโนม (Extrapolation) – โดยหลกเปนวธการมองในระยะสน ซงสนนษฐาน-วาอนาคตเปนตอนตอจากปจจบนและเศรษฐกจ สงคม และเทคโนโลยจะดำเนนตอไปในรปแบบ-คงท วกฤตการทางการเงนในเอเซยทผานมา สะทอนใหเหนขอบกพรองของวธการนอยางชดเจน

2) การสำรวจเดลฟ (Delphi Surveys) - ในวธการน ผเชยวชาญจะระบพฒนาการทาง-เทคโนโลยทเปนไปไดในชวง 10-20 ปขางหนาและคาดการณความเปนไปไดและชวงเวลาทพฒนาการ-ดงกลาวจะเกดขนจรง

วธการนทำโดยการสงแบบสอบถามไปยงผเชยวชาญกลมใหญหลายครง เพอกระตนใหเกดปฏสมพนธ ภายในกลม โดยปกตในขนตอนตน ๆ ผเชยวชาญมกใหผลการคาดคะเนทตางกนมาก-สำหรบแตละคำถาม แตเมอดำเนนกระบวนการตอไป ความเหนตาง ๆ กจะเรมบรรจบกน อยางไรกดจำเปนทจะตระหนกวา บางครงคนทมความคดผดแผกจากคนอนอาจมมมมองอนาคตทดกวาคนสวน-ใหญกเปนได

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������66

เทคนคเดลฟมขอไดเปรยบอยหลายประการ หนง สามารถประมวลแนวคดทหลากหลาย-ของผเชยวชาญกลมใหญได สอง วธการนเหมาะสำหรบการมองในระยะยาว (คอ ในอนาคต 10- 30 ปขางหนา) สาม เออใหเกดประโยชนจากกระบวนการ (คอ ความเปนเอกฉนทและความแนว-แน) ทกลาวถงกอนหนานและทายทสด วธการนสามารถนำมาประยกตใชไดในหลายประเทศทำใหนกวจยสามารถเปรยบเทยบผลลพธเพอระบผลกระทบจากปจจยภายในประเทศ แตขอเสยคอการ-สำรวจเดลฟขนาดใหญนนใชคาใชจายสงและเวลานาน และตองมผเชยวชาญจำนวนมากเขามาม-สวนรวมถาตองการผลลพธทมนยสำคญทางสถต

เทคนคเดลฟแพรหลายในเอเซย โดยเฉพาะอยางยงญปน เกาหล และไทย และในยโรป อาท-เยอรมนนและฝรงเศส

3) การปรกษาหารอ (Consultation) - วธการนขอความเหนจากชมชนในวงกวาง เพอพฒนา-มมมองในเรองอนาคตทคาดหวง อนาคตทเปนไปได และอนาคตทพงปรารถนาในระยะยาว (10 -20 ปขางหนา) อนาคตทคาดหวงตงอยบนพนฐานการวเคราะหของผเชยวชาญ รวมทงทศทางและ-การขยายแนวโนมตอจากในปจจบน อนาคตทเปนไปไดเปนการใหทางเลอกหลายทางแกโลกซงอาจ-เปลยนแปลงอยางมนยสำคญในระยะยาว อนาคตทพงปรารถนาคออนาคตทชมชนตองการจะบรรลซงประกอบดวยคานยมและความปรารถนาของปจเจกชน ยทธวธของภาคเอกชนและองคกรในชมชนและแผนการของรฐบาล จากการเปรยบเทยบอนาคตทงสามแบบดงกลาว จะชวยบงชประเดนหลก-และแรงผลกดนหลกในการเปลยนแปลงเพอนำมาพฒนายทธศาสตรของชาตเพอใหบรรลอนาคตทพง-ปรารถนาและในขณะเดยวกนกจดการกบการเปลยนแปลงทอาจเกดขน

เทคนคนกอใหเกดประโยชนของกระบวนการในแงการสอสาร การประสานงาน ความผกพนและความเขาใจทกลาวถงกอนหนา เชนเดยวกนวธการเดลฟ กระบวนการนใชเงนและเวลาสงมากเนองจากใชคนจำนวนมากในกระบวนการปรกษา แตขอแตกตางคอวธการนคอนขางเฉพาะเจาะจง-ในแตละประเทศและวฒนธรรม จงไมสามารถนำผลลพธแตละประเทศมาเปรยบเทยบกนไดโดยสะดวก

ออสเตรเลย เนเธอรแลนด มประสบการณใชเทคนคการปรกษา และเมอเรว ๆ น องกฤษใชทงเทคนคการปรกษาและเดลฟ

4) การวางแผนดวยภาพอนาคต (Scenario Planning) – วธการนมลกษณะเฉพาะมาก-กวาเทคนคการปรกษาหารอ ในการวาดภาพอนาคตและประเมนแนวโนมตางๆ ผเชยวชาญและผมสวนไดสวนเสยกลมเลกๆ จะระบพฒนาการทางเทคโนโลยสาขาใดสาขาหนงในระยะ 10 - 20 ปขาง-หนา แลวคาดคะเนเหตการณทเปนไปได หรอกระทงเหตการณทไมนาเปนไปไดทอาจเกดขนและ-ทำใหรปแบบการพฒนาเปลยนไป เชน การเปลยนแปลงทางการเมองครงสำคญ สงครามภยธรรมชาต เชน แผนดนไหว จากนนสรางภาพในอนาคตทครอบคลมทงเรองทดทสดและเลวราย-ทสด ผลทไดถอเปนฐานขอมลเพอการพฒนายทธศาสตรทยดหยนตอการเปลยนแปลงทรนแรง

67 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

บรษทเอกชนและหนวยงานวจยมากมายใชเทคนคการจำลองภาพอนาคตเพอพฒนายทธศาสตรทาง-ธรกจและชวยในการจดลำดบความสำคญ เทคนคนมจดเดนทสะทอนประโยชน 6 ประการทไดจาก-การกระบวนการทเอยถงไวกอนหนา

5) การวเคราะหสทธบตร (Patent Analysis) – เปนเทคนคมองอนาคตระยะใกล ใชฐาน-ขอมลสทธบตรในการระบเทคโนโลยใหมและโอกาสในการประยกตใชในสาขาอน ๆ เปนเทคนคทใช-กนแพรหลายในการวางแผนการคดคนนวตกรรมของบรษทและการวเคราะหบรษทคแขง อยางไร-กดการใชฐานขอมลสทธบตรเพอการวเคราะหแบบ ’การมองอนาคต’ ควรกระทำดวยความระมดระวงเนองจากขอมลระดบชาตสวนมากมกลำเอยงไปทางประเทศเจาของสทธบตร จงไมสามารถนำมา-ดำเนนการเปรยบเทยบระหวางชาตไดอยางแทจรง

ประโยชนของเทคนคนคอสามารถทำการวเคราะหผานฐานขอมลออนไลนเปนระยะ เชน รายปโดยใชแรงงานและคาใชจายคอนขางตำ บรษทเทคโนโลยชนนำของประเทศเยอรมนใชเทคนคน

6. เทคโนโลยทสำคญยง (Critical Technologies) - เทคนคนขอความรวมมอจากผเชยวชาญ-กลมเลกๆ ทเลอกสรรแลวเพอรวบรวมรายชอเทคโนโลยทสมพนธกบการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ-ในอนาคต สหรฐอเมรกาใชวธการนในการกำหนดเทคโนโลยทสำคญยงสำหรบอตสาหกรรมและการ-ปองกนประเทศ

จดเดนคอ เปนเทคนคทคอนขางงายในเชงปฏบต แตขอเสยกคอ กอใหเกดประโยชนจาก-กระบวนการ‘มองอนาคต’ เพยงเลกนอย เพราะผลทไดนนเปนความคดของคนกลมเดยว และคอนขาง-จะเปนหวขอเทคโนโลยกวางๆ ทไมมประโยชนในการพฒนายทธศาสตรทตองการละเอยดหรอการจด-ลำดบความสำคญมากนก6) บทสรป

ปจจบน ‘การมองอนาคต’ ไดรบการยอมรบในหลายประเทศวา เปนวธการทมงเนนความ-พยายามของชมชนชาววทยาศาสตรและเทคโนโลย ทจะนำไปสการสรางความมงคงและการยกระดบ-คณภาพชวต เหตผลพนฐานคอเปนทตระหนกกนโดยทวไปแลววาวาเทคโนโลยใหมๆ อาจพลก-โฉมหนาอตสาหกรรม เศรษฐกจ สงคม และสภาวะแวดลอมในระยะหลาย ทศวรรษทจะมาถงซงพฒนาการของเทคโนโลยเหลาน ตองพงพาความกาวหนาทางวทยาศาสตรอยางมาก ดงนนถาสามารถระบเทคโนโลยทสำคญซงอยในระยะเรมพฒนาได รฐบาลและหนวยงานอนๆ กจะสามารถ-จดสรรทรพยากรเพอการวจยในสาขาเชงยทธศาสตรเหลานนได เพอใหสามารถพฒนาเทคโนโลยนนๆอยางมประสทธภาพและรวดเรว

วธการดำเนนกระบวนการ ‘มองอนาคต’ มหลากหลายวธ ประสบการณไดชใหเหนอยางชดเจน-วาบรบททางเศรษฐกจ การตางประเทศ และวฒนธรรมของแตละประเทศมอทธพลตอการเลอกวธ-การทจะใชและการใชหลายวธรวมกนอาจเพมประสทธภาพไดอยางมาก ภายใตบรบทของความรวม-

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������68

มอทางเศรษฐกจในภมภาคเอเซยแปซฟก ทประกอบดวยประเทศสมาชก 21 ประเทศ กบระดบการ-พฒนาทางเศรษฐกจ สงคม และเทคโนโลยทแตกตางกน ความทาทายของการมองอนาคตจงอยท-การสงเสรมใหมการเลอกใชวธการมองอนาคต ทเหมาะสมกบพนฐานของประเทศตน และประยกต(และพฒนาขนเองถาจำเปน) วธการ ‘มองอนาคต’ ในระดบภมภาค เพอใหเกดประโยชนรวมกน

4.6 เทคนคการสรางภาพอนาคต (Scenario Planning)โดย ศาสตราจารยรอน จอหนสตน1

ศนยคาดการณเทคโนโลยเอเปค (http://www.apectf.nstda.or.th)

จำเปนตองเนนวา ‘การมองอนาคต’ (Foresight) มใชการพยากรณ (Forecasting) แต-เปนระบบกลไกทจะทำใหมองเหนอนาคตทอาจเกดขนไดในหลายรปแบบ เพอใหสามารถจดการกบ-เหตการณความไมแนนอนทอาจเกดขนอยางหลกเลยงไมได

1) ภาพอนาคตคออะไร!!!!! ภาพอนาคตคอ ภาพในอนาคตหลายแบบทเปนไปไดและนาจะเปน เปนภาพทชดเจนและมเหตผล

!!!!! ภาพอนาคตไมใชการทำนายหรอการพยากรณอนาคต และไมใชนยายวทยาศาสตร!!!!! ภาพอนาคตเปนเรองราวเกยวกบอนาคต มโครงเรองหลายโครงซอนกนอยเพอใชเดนเรองโดยการรอยรายละเอยดตางๆ ของภาพอนาคตเขาดวยกน

!!!!! โครงเรองของภาพอนาคตมาจากปจจยความไมแนนอนในอนาคต(Critical uncertainties) และปจจยหลกทรวาจะเกด (Predetermined elements)

!!!!! ภาพอนาคตทดนนมโครงเรองตางๆ ทประสานกนอยางเหมาะเจาะ ไมขดแยง

“การสรางภาพอนาคตเปนคนละเรองกบการทานายอนาคต ภาพอนาคตเปนความพยายามมองอนาคตทอาจเกดไดหลายแบบจากสถานการณแวดลอมในปจจบน”

(ปเตอร ชวอตซ: “ศลปะการมองไปขางหนา”)

69 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

2) ภาพอนาคตกลาวถงเรองอะไร!!!!! ประเดน ทศทาง และเหตการณในปจจบน ทอยในความสนใจสงของผเชยวชาญและผทมอำนาจตดสนใจในสงคม

!!!!! ปจจยแวดลอมสำคญๆ ทรวาจะเกด และพอจะคาดเดาผลได (Predetermined elements)และปจจยทไมแนนอนหรอสงทฉกแนวไปจากปจจบน (Critical uncertainties) ทจะสงผลกระทบสงตอระบบทเปนอยในลกษณะทคาดเดาไดยาก เชน จดเปลยนทางธรกจ ทางการเมองและสงคม การเกดขนของความไมแนนอนนตองมพลวตรทอธบายได หรอพอจะคาดเดาไดจากสถานการณปจจบนดวยสญญาณแหงการเปลยนแปลงแมจะยงลางเลอนกตามท

3) จะตรวจสอบอยางไรวาภาพอนาคตทไดดหรอไม!!!!! เปนภาพทเปนจรงได ในสายตาผเชยวชาญ และ/หรอผมอำนาจตดสนใจสวนใหญ!!!!! เปนภาพทสอดคลองกนในตวเอง!!!!! เปนภาพเกยวกบหวขอหรอประเดนทอยในความสนใจ!!!!! เปนภาพทรบรไดจากสญญาณในปจจบนซงอาจจะเปนสญญาณออนๆ บงบอกถงการเปลยนแปลงทกำลงจะเกดขน

!!!!! เปนภาพททาทาย มองคประกอบของทศทางทแปลกใหม ทจำเปนจะตองอยในวสยทศนขององคกร

!!!!! เปนภาพทสอดคลองกบจนตนาการของผเขารวมจำลองภาพ!!!!! เปนภาพทไมจำเปนตองเปนของใหมในทกแงมมปเตอร ชวอตซ เปนหนงในบรรดาผบกเบกเทคนคการจำลองภาพอนาคตใหกบกลมบรษท-

รอยล ดทช/เชลล ไดบรรยายคณลกษณะและการวเคราะหภาพอนาคต ไวดงน

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������70

การใชภาพเพอชนาอนาคตโดย ปเตอร ชวอตซ

องคกรในปจจบนกาลงเผชญกบการเปลยนแปลงทางโครงสรางและความไมแนนอนสาคญ ๆ หลายประการ โลกาภวตน ความหลากหลายทางวฒนธรรม ความแตกตางภายในองคกร การปฏวตเทคโนโลย ตลอดจนการตดสนใจทมความเสยงสงและสงผลกระทบอยางใหญหลวง การทจะคาดการณอนาคตภายใตสภาวะของการเปลยนแปลงอยเสมอเชนนตองอาศยเครองมอทมากกวาการวเคราะหอยางเปนระบบ ตองอาศยทงความรทแทจรงอยางสรางสรรคและการหยงรดวยความรสก เทคนคการวาดภาพอนาคตหรอเรองราวตางๆ ทเปนไปไดในอนาคต คอการผสมผสานองคประกอบเหลานนเขาเปนฐานของการกาหนดยทธศาสตรทมศกยภาพ การทดสอบศกยภาพของภาพอนาคตมใชอยทการทดสอบวาภาพอนาคตนนมความแมนยาเพยงใด แตอยทวาภาพอนาคตนนสามารถกระตนใหองคกรเกดการเรยนรและปรบตวทนอนาคตหรอไม

ภาพอนาคตเปรยบเสมอนเครองมอในการจดมมมองของคนตอสภาวะแวดลอมในอนาคตทเปนทางเลอกหลายทางซงอาจควรเลอกตดสนใจในวนน ในทางปฎบต ภาพอนาคตคลายกบเรองราวหลายเรองซงเขยนหรอบอกเลาโดยการเรยงรอยเคาโครงเรองอยางพถพถน การเลาเรองเปนวธการตงแตอดตทใชในการประมวลความร เมอนามาใชเปนเครองมอในการวางแผน จงชวยลดการตอตานดวยวธการเรยกรองใหยตการไมเชอไวชวคราว เรองราวทาใหสามารถแสดงแงมมตาง ๆ ของเหตการณทสลบซบซอนได และภาพอนาคตคอการใหความหมายแกเหตการณเหลานนภาพอนาคตนนเปนเครองมอในการวางแผนททรงพลง เพราะเปนททราบกนดวาอนาคตนนคาดการณไดยาก การวาดภาพอนาคตในทนแตกตางจากการพยากรณหรอการวจยตลาด เพราะภาพอนาคตจะนาเสนอภาพลกษณแหงทางเลอกแทนทจะเปนการขยายแนวโนมตอจากสถานการณปจจบน นอกจากน ภาพอนาคตยงนาเสนอมมมองเชงคณภาพ ตลอดจนศกยภาพแหงความไมตอเนองของเหตการณซงทฤษฎเศรษฐมตละเลยไป ดงนน การทจะสรางภาพอนาคตจงตองใหผทมอานาจในการตดสนใจตงขอสงสยสมมตฐานตาง ๆ เกยวกบความเปนไปของโลกใหมากทสด เพอใหมองเหนกอนลวงหนาวามการตดสนใจใดซงอาจละเลยหรอหลกเลยงไปบาง ภายในแตละองคกรนน ภาพอนาคตเปรยบเสมอนศพทพนฐานทมประโยชนตอการสอสารเงอนไขและทางเลอกทมความสลบซบซอน หรอบางครงขดแยงกนในตวเอง

71 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

แมวาภาพอนาคตจะมลกษณะของนยาย แตการสรางภาพอนาคตนนดาเนนการตามขนตอนอยางเปนระบบและเปนทยอมรบ กระบวนการเนนการมปฏสมพนธ จรงจง และเตมไปดวยพลงจนตนาการอยางมาก โดยเรมจากการคดแยกสงทคดจะตดสนใจไวกอน จากนนตงขอสงสยวธการคดอนเปนทมาของความเหนอยางเอาจรงเอาจง และตามลาหาขอมลซงบอยครงจากแหลงทมกคดไมคอยถง ขนตอนตอไปเปนการวเคราะห คอ การระบแรงผลกดนหลก (ทางสงคม เศรษฐกจ การเมอง และเทคโนโลย) ระบตวแปรททราบลวงหนา (สงทหลกเลยงไมได เชนปจจยทางประชากรศาสตรทจะเกดขนแนนอน) ตลอดจนความไมแนนอนสาคญๆ ทอาจเกดขน (สงทคาดเดาไดยากหรอเรองทแลวแตการเลอก เชนประชามต เปนตน) จากนนจงจดอนดบปจจยเหลานนตามความสาคญและระดบของความไมแนนอน

ผลทไดนามาสรางเปน “โครงเรอง” ของภาพอนาคตสองถงสามเรองอยางรอบคอบ ในกรณทตองการใหภาพอนาคตเปนเครองมอการเรยนรขององคกร ภาพอนาคตนนจะตองเกยวกบประเดนทสาคญอยางมากตอความสาเรจของการตดสนใจ นอกจากนน ภาพอนาคตควรมเพยงสองถงสามภาพเพอใหพฒนาเรองไดอยางเตมทและเปนทจดจาได โดยแตละภาพควรเสนออนาคตทางเลอกทเปนไปไดหนงภาพ ซงไมจาเปนตองเปนทางเลอกทดทสด เลวรายทสด และ ‘เปนไปไดมากทสด’ หลงจากเรยงรอยภาพอนาคตออกมาเปนถอยความเรยบรอยแลว ทมงานจะระบนยความหมายจากภาพและตวบงชสาคญทจะตองหมนตรวจสอบเปนระยะ

ภาพอนาคตทดเปนภาพททงเปนจรงไดและนาประหลาดใจ เพราะเปนภาพทมพลงทะลทะลวงความคดแบบเกา ๆ และผสรางภาพมสานกความเปนเจาของและอยากนาไปใชงาน การใชภาพอนาคตเพอซอมปฏกรยากอนเกดเหตการณจรงในอนาคต โดยการสงเกตเหนสญญาณเตอนภย และรปแบบของละครทคอย ๆ เผยเรองราวทาใหลดอาการประหลาดใจ และทาใหสามารถปรบตว และตอบสนองไดอยางมประสทธภาพ การตดสนใจทผานการทดสอบตอชะตากรรมเทาทจะตองเผชญมาแลวนาจะยงคงใชไดดในอนาคต โดยการสรางยทธศาสตรททรงพลงและทจะทาใหฟนตวไดจากสถานการณลาบาก และสรางจดแขงเพอการแขงขนได ทสดแลว ผลลพทสดทายของการวางแผนดวยภาพอนาคตไมใชทภาพอนาคตภาพหนงทแมนยามากกวาแตเปนทการตดสนใจเกยวกบอนาคตทดกวา

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������72

4) ขนตอนการสรางภาพอนาคตขนตอนท 1 - ระบหวขอและขอบเขตของการศกษา วตถประสงค ระยะเวลาดำเนน-การ และผเขารวมสรางภาพอนาคตทเหมาะสมการคดเลอกผเขารวมกระบวนการเปนขนตอนทสำคญมาก เนองจากทรพยากรทสำคญในการ-

วเคราะหภาพอนาคตคอ ความรและประสบการณของผเขารวม รวมทงความยนดทจะพจารณา-อนาคตทางเลอกแบบตางๆ นอกจากนการเชญ ‘บคคลภายนอก’ ไมวาจะโดยลกษณะงาน สาขาท-ชำนาญ หรอตามความสนใจ มาเขารวมบางไมจำเปนตองมากนกกเปนเรองสำคญเพอขยายมมมอง-ของทมใหกวางขน

ขนตอนท 2 – การวเคราะหประเดนสำคญรอบดาน (Key issues)ขนตอนนใหผเขารวมประชมชวยกนระดมความคดระบประเดน หรอแนวโนมสำคญๆ ทพอ-

มองเหนไดในปจจบนใหมากทสดเทาทคดได ทอาจมอทธพลตอเรองทจะทำการศกษา เพอใหเกดการ-แบงปนความรทมเกยวกบหวขอทกำลงศกษา

หวใจของขนตอนนอยทการไดเรยนรความคดของกนและกน เนองจากขนตอนการพฒนา-ภาพอนาคตตอไปนนสรางจากสงทอยในสมองและจากความคดของทม ไมใชจากขอมลทแจกแจงบน-กระดาษ ขนตอนนจะทำใหเกด แนวทางในการเลอกสมมตฐานสำคญๆ ตอหวขอการศกษา

ขนตอนท 3 – การระบและอธบายปจจยสำคญทรวาจะเกด (Predetermined factors)จากความเขาใจเกยวกบพนฐานของเรองทจะศกษาในขนตอนทแลว มาถงขนตอนน จะเปน-

การจดทำรายการของปจจยหรอตวแปรสำคญตางๆ ทคอนขางแนใจวาจะตองเกดขนหรอเปนไปเชน-นนในอนาคต (Certain factors หรอ predetermined factors) หรออยางนอยมสญญาณแรงพอทพอ-จะคาดเดาไดดวยหลกการวานาจะเกดขนได ปจจยทหลกเลยงไมไดนตองเปนตวทสำคญ นนหมาย-ถงจะมอทธพลสงตอเรองทกำลงศกษาในกรอบเวลาทกำหนด ลกษณะของคำถามทอาจตงคอ “อะไร-เปนปจจยหลกในป พ.ศ. 2563 ทเราควรรเพอทจะสามารถกำหนดยทธศาสตรทเหมาะสมเสยตงแต-ตอนน”

รายการของปจจยโดยทวไป มดงน!!!!! ประชากรศาสตร: จำนวนประชากร และลกษณะเฉพาะของประชากร!!!!! ทรพยากร: อาหาร นำ พลงงาน วตถ และมนษย!!!!! สภาพแวดลอม: ความยงยน แรงกดดน และภยธรรมชาต!!!!! ทศทางของการปกครองและภมศาสตรการเมอง:

โลกาภวตน การแบงเปนกลมตามภมภาคตางๆ อธปไตยของชาต บทบาทและโครงสรางของรฐบาล

73 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

!!!!! เศรษฐศาสตร: เศรษฐกจระดบภมภาค หนและการออม มาตรฐานการครองชพการเงนและการคา

!!!!! อตสาหกรรมและการจางงาน:ความเจรญของอตสาหกรรมบรการ การดำเนนธรกจขามชาตระดบประเทศ และระดบโลก เทคโนโลยโทรคมนาคมและสารสนเทศเพอธรกจ การเปลยนแปลงรปแบบและสถานททำงาน

!!!!! ทศทางทางสงคม: อตราเงนเฟอ การจางงาน อาชญากรรมและความปลอดภยความอดทน ความหลากหลายทางวฒนธรรม ความเทาเทยมทางเพศ การศกษา และการรกษาสขภาพ

ในขนตอนนมเรองยากๆ อย 2 เรอง คอ!!!!! การปลดปลอยสมาชกจากมมมองและความเชอเดมของตน การดงความสนใจใหไปไกลกวาความปรวตกกบเหตการณหรอขอจำกดในปจจบน

!!!!! การเนนทปจจยจากภายนอก มากกวาปจจยภายในองคกรและอนาคตขององคกร เพอใหมมมองทไดกวางขน

ขนตอนท 4 – การระบสงทไมแนนอนในอนาคต (Uncertainties)อะไรคอสงทไมแนนอนทสำคญมากตออนาคต เหตการณ/ปจจยทจะทำใหอนาคตไมสบเนอง-

ตอจากปจจบนอยางทมนควรจะเปน สงทจะทำใหเกดการพลกผนครงใหญ มผลกระทบอยางสง-ตอหวขอทกำลงศกษา วธการทไดผลทจะมองหาปจจยพลกผนเหลานน คอ การตงสมาธมองไปใน-อนาคตอก 20 ปขางหนาและพยายามหาดวามปจจยอะไรบางทเขาขาย “โธ ถาเพยงแตรกอนกคงจะดำเนนการอยางใดอยางหนง” ตวอยาง เชน วกฤตเศรษฐกจในเอเซย คานยมของ-ประชาชนตอเรองใดเรองหนง

การมองหาปจจยเหลานจะตองวเคราะหเหตการณแวดลอมหลายๆ อยางผสมกน (การเปลยน-แปลงทางการเมอง เทคโนโลย สงคม เศรษฐกจ สงแวดลอม และอนๆ อะไรบางทนาจะมความสำคญ ควรเรมตนดวยการใหชวยกนระดมสมองอยางรวดเรวกอน อยาเพงขดความคดกน แลวคอย-ชวยกนวเคราะหโดยละเอยดภายหลง

ขนตอนท 5 - การจดกลมปจจยการสรางภาพอนาคตโดยทมตวแปรของปจจยมากเกดไปเปนเรองทจดการยาก ดงนนขน-

ตอนนคอการลดจำนวนตวแปรใหอยในระดบทจะจดการไดงายขนดวย การจบกลมปจจย ทงปจจย-ทแนนอนและปจจยทไมแนนอน นำปจจยตางๆ ทไดทมความหมายใกลเคยงกน แตอาจแสดง-ลกษณะแตกตางทปลกยอยมาอยดวย แลวกำหนดชอกลมอยางเหมาะสม วธหนงทใชในการจด-

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������74

กลมปจจย คอ การจบกลมปจจยตาม “STEEP” (Social, Technological, Economic, Environmentaland Political Factors) นนคอกลมปจจยดานสงคม เทคโนโลย เศรษฐกจ สงแวดลอม และการ-เมอง

ขนตอนท 6 - การจดลำดบปจจยเพอสรางชดแรงผลกดนหลกทจะทำใหอนาคตเปลยน-รปไป (Key drivers of change)

เรมจากการจด ปจจยสำคญทจะเกดแนนอน (Predetermined factors) ตามลำดบความ-สำคญตออนาคต

ขนตอนตอไปจะยากกวา คอ การจดลำดบความสำคญของ ปจจยสำคญแตไมแนนอน(Uncertainties) ตามระดบของผลกระทบ (Impact) ตอเรองทศกษา และระดบของความไมแนนอน(Uncertainty) ทลอมรอบปจจยหรอทศทางนน ระดบของความไมแนนอนไมใชระดบของความ-เปนไปไดหรอเปนไปไมไดวาจะเกด แตหมายถงระดบของความไมรของกลมผศกษาวาจะ-เกดหรอไมและมผลขนาดไหนอยางไร

เปนทนาสงเกตวาในการสรางภาพอนาคตนน ตวสำคญคอปจจยทอยในระดบความไม-แนนอนสง ไมใชปจจยทแนนอนทรกนอยวาจะเกด (เพราะหากรวาจะเกด นกวางแผนกมการเตรยม-พรอมรบมอบางแลว) นำปจจยทแนนอนมากมารวบรวมไวดวยกน แตตวสำคญคอการนำกลมตว-ปจจยทอยในระดบไมแนนอนมากมาจดชดตรรกะเพอสรางภาพอนาคตตางแบบกน

ขนตอนท 7 - การเลอกตรรกะของภาพอนาคตขนตอนนตองอาศยความคดสรางสรรคอยางสงในการพจารณาชดของแรงผลกดนหลกทได

ในขนตอนท 6 มาเลอกตรรกะของภาพอนาคตแตละภาพทจะชวยพฒนาภาพอนาคตใหแตกตางกนวธการหนงทมกจะทำใหภาพอนาคตแตกตางกนได คอ การดปจจยพนฐานทมผลตอการตดสนใจ-ในระดบทองถน เลอกกลมปจจยทอาจทำใหผมอำนาจตดสนใจกำหนดยทธศาสตรสำคญทมลกษณะ-แตกตางกนได โดยอาจเลอกจากปจจยทถกจดอนดบไวตามตำแหนงสง/ตำบนแตละแกนของกราฟ-คละกน

ขนตอนท 8 - การพฒนาภาพอนาคตการพฒนาภาพอนาคตใหออกมาเปนเรองราวทด สามารถทำไดตามขนตอนดงน!!!!! ใชแรงผลกดนทสำคญตวหนงมาเปนตวเดนเรอง รอยเหตการณตามเหตและผลทม

ตอกน!!!!! พฒนาเรองตอไปดวยแรงผลกดนตวอนๆ และเรมนำปจจยหลกและแนวโนมตางๆ

ทไดระบไวในขนตอนแรกๆ เชน ตอนท 2, 3 และ 4 มารวมพฒนาภาพอนาคตดวย

75 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

!!!!! วธการหนงทเปนประโยชน คอ ระบเหตการณตางๆ ใหเหมอนหวขอขาวของหนงสอพมพ

!!!!! เลาเหตการณตอเนองกนในลกษณะรอยแกว พจารณาหลกของเหตและผลเสมอเชน โลกจะกาวจากจดนไปยงจดนนไดอยางไร หรอเหตการณใดทจำเปนทจะทำใหภาพอนาคตลงเอยอยางมเหตมผล วตถประสงคของขนตอนนคอการสรางโครงเรองยงไมใชบทเรองทสมบรณ ในขนตอนน ยงไมตองพจารณาเหตปจจยในองคกรของทานเปนพเศษ ซงจะทำในภายหลงจากทภาพสมบรณแลว

!!!!! เขยนบรรยายลกษณะภาพอนาคตสนๆ (200 - 300 คำ) และตงชอทเหมาะสมและดงดดใจ

ขนตอนท 9 - การประเมนความชดเจนและความเปนเหตเปนผลของภาพอนาคตการประเมนวาภาพอนาคตทไดเปนภาพทดหรอไมทำไดโดยตรวจสอบความเปนเหตเปน

ผลของเหตการณในภาพ ดวามการระบเหตการณหลกทเปนตวหกมมของเรองและผลทเกดขนอยาง-นาเชอไดหรอไม ทสำคญควรตรวจสอบภาพอนาคตกบกลมปจจยสำคญทงหมด เพอใหแนใจวา-ภาพอนาคตทไดครอบคลมแลวทกประเดน โดยสรป ในภาพอนาคตแตละภาพ ตวแปรแตละตวควร-มเหตผล ใหผลลพธทชดเจนและทำใหภาพทไดตางไปจากภาพอนาคตอน

ขนตอนท 10 - การประเมนนยความหมายของภาพอนาคตเพอการวางแผนยทธศาสตรตรวจสอบนยความหมายจากภาพโดยการกลบไปดหวขอการศกษา ภาพอนาคตแตละภาพ-

นาจะกอใหเกดผลตอเนองอะไรบาง เปดเผยจดออนของการวางแผนในปจจบนอยางไร ตองม-ยทธศาสตรอยางไรทจะจดการรบมอกบภาพอนาคตไดทกภาพ หรอจดการกบองคประกอบสำคญๆในแตละภาพ

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������76

จำนวนผเขาประชมสมมนา ทงหมด 64 คน ตอบแบบสอบถามจำนวน 44 คน คดเปนรอย-ละ 68.7 % ผเขาประชมสมมนาไดตอบแบบสอบถามและใหขอคดเหนในแตละประเดน รายละเอยด-ดงน

1. ทานและองคกรทานไดรบประโยชนจากกจกรรมหรอไม และประโยชนทไดรบจาก-การวางแผนดวยภาพอนาคต สรปประเดนและเรยงลำดบความสำคญไดดงน

1.1 ไดรบความรและความเขาใจในการวางแผนและการสรางภาพอนาคต สามารถนำไปกำหนดแผนของโรงเรยนและยทธศาสตรทเหมาะสมและมประสทธภาพ (68.1 %)

1.2 กจกรรมทจดไดรบประโยชนมากและจะเปนประโยชนตอองคกรในการพฒนา การดำเนนงาน ICT ในโรงเรยน (65.9 %)

1.3 เกดแนวคดและแรงกระตนในการนำ ICT ไปใชในการเรยนการสอนใหเกดประสทธภาพและเปนประโยชนตอนกเรยน (31.8 %)

1.4 ไดรปแบบและประสบการณจากโรงเรยนตางๆ ซงจะเปนประโยชนตอการนำไปปรบประยกตใช (18.8 %)

1.5 อนๆ เชน ไดรจกเครอขายเพมมากขน เรยนรวธการกำหนดยทธศาสตรความพรอมในการวางแผนพฒนา ICT การแลกเปลยนความคดกบผเขารวมสมมนา

2. ความร ทกษะ หรอคานยมทไดรบจากการเขารวมประชมครงน สรปประเดนและ-เรยงลำดบความสำคญไดดงน

2.1 ความร ทกษะ และทศนคตทดตอการใช ICT ในการจดการเรยนการสอนใหกบเดก (62.2 %)2.2 เกดทกษะในการระดมสมอง และกระบวนการวางแผนดวยภาพอนาคต (18.1 %)2.3 ทกษะการสงเคราะหขอมลและกระบวนการวางแผนอยางเปนระบบและตอเนอง (17.8 %)2.4 อนๆ เชน การจดระบบ ICT เพอการศกษา การทำงานเปนทม การระดมความคด

เทคนคการนำเสนอ เทคนคการใช ICT รายวชา3. ขอคดเหนเพมเตมการปรบปรงการจดประชม สรปประเดนและเรยงลำดบความ-

สำคญไดดงน3.1 ควรจดใหมการศกษาดงาน ณ สถานทจรงในขณะการจดสมมนา3.2 ควรนำวทยากรทมความเชยวชาญเปนวทยากรประจำกลม

สรปผลการประเมนการจดประชมปฏบตการ เรอง โรงเรยนผนำการใชเทคโนโลยเพอการเรยนร

สวนท 5

77 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

3.3 ควรจดสงเอกสารใหผเขารวมสมมนาลวงหนาไดศกษากอน3.4 ควรเพมจำนวนครผสอนเขารวมสมมนาดวย3.5 ระยะเวลากระชบมากเกดไปควรขยายเวลาใหเหมาะสมอก3.6 อนๆ เชน ควร copy แผนดสกใหกบผสมมนาคนอนๆ ดวย ควรจดสมมนาชวงปดเทอม

ควรมอปกรณคอมพวเตอรสนบสนนประชมกลมยอย4. ระดบคะแนนขอคดในการจดประชม รายละเอยดดงน

4.1 กระบวนการ- สวนใหญจะตอบวาอยในระดบดมาก รอยละ 68.1 และตอบวาอยในระดบด รอยละ 31.9

4.2 ความครบถวนของเนอหาสาระทเกยวของ- สวนใหญจะตอบวาอยในระดบดมาก รอยละ 63.3 มผตอบวาอยในระดบดรอยละ 27.2 และตอบวาอยในระดบปานกลาง รอยละ 9.2

4.3 การจดประชมและเอกสารประกอบ- สวนใหญจะตอบวาอยในระดบดมาก รอยละ 72.7 มผตอบวาอยในระดบดรอยละ 20.4 และตอบวาอยในระดบปานกลาง รอยละ 6.9

ภาคผนวก ก โครงการ

ภาคผนวก ข กำหนดการ

ภาคผนวก ค รายชอผเขารวมประชมปฏบตการ

81 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

โครงการประชมปฏบตการเรอง โรงเรยนผนำการใชเทคโนโลยเพอการเรยนร

1. หลกการและเหตผลสำนกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต ในฐานะหนวยงานรบผดชอบในการจดทำแผนแม-

บทเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการศกษาแหงชาต ซงเปนแผนภาพรวมของประเทศในการนำเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาเปน “เครองมอ” เพอใหผเรยนไดมโอกาสเขาถง เรยน-ร และแลกเปลยนขอมลขาวสาร ความร ในทกเวลา สถานท เพอใหแผนแมบทฯ ดงกลาว มความชดเจน-ในทางปฏบต สำนกงานฯ จงเหนสมควรใหมการดำเนนงาน “โครงการนำรองโรงเรยนผนำการใช-เทคโนโลยเพอการเรยนร” ภายใตโครงการวจยและพฒนานวตกรรมการใชเทคโนโลยเพอการเรยนร

สบเนองจากป 2543 สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย(สสวท.) ไดรวมมอ-และประสานงานกบสมาคมนานาชาตเพอการประเมนผลสมฤทธทางการศกษา(InternationalAssociation for the Evaluation of Educational Achievement, IEA) ดำเนนการศกษาวจยเกยวกบ-การใชเทคโนโลยสารสนเทศในการศกษา ทำใหพบวา ขณะนมหลายโรงเรยนในประเทศไทยทมการ-ใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนการสอนในวชาตางๆ ไมวาจะเปนวชาสงคมศกษาภาษาไทย คณตศาสตร วทยาศาสตร และศลปศกษา ดงนน สำนกงานฯ จงเหนถงความเปนไปไดท-จะสนบสนนโรงเรยนทมการดำเนนงานในลกษณะดงกลาว อยางเปนระบบและตอเนอง เพอเปน-ตวอยางแกโรงเรยนทมความตงใจและความพรอมทจะไดเรยนรและนำไปประยกตใชใหบงเกดผลตอ-การเรยนรของผเรยนตอไป

จากรายงานผลการสงเคราะหงานวจย “ประสทธผลของการใชเทคโนโลยในโรงเรยนของสหรฐ-อเมรกา ม 1995-1996” รวม176 เรอง ไดขอสรปวา การใชเทคโนโลยเพอการเรยนร และการจดการ-เรยนการสอนทเหมาะสมมผลทางบวกตอสมฤทธผลทางการเรยนรของผเรยนตงแตระดบประถมศกษาจนถงระดบอดมศกษา นอกจากนนยงสงผลทางบวกตอทศนคตของนกเรยนในการเรยนรและเขาใจตน-เอง ชวยใหนกเรยนเปนศนยกลางของการเรยนรมากยงขน เกดการเรยนรแบบรวมมอกน (Cooperativelearning) ชวยสงเสรมใหเกดปฎสมพนธระหวางครกบนกเรยน ทสำคญคอเทคโนโลยสารสนเทศในหอง-เรยนสามารถลดความแตกตางระหวางผทมและไมมสารสนเทศ ดงนน สำนกงานคณะกรรมการการ-ศกษาแหงชาต จงไดรวมมอกบสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) ศนยคาด-การณเทคโนโลยเอเปค สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต และศนยนวต-กรรมนโยบาย มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลา ธนบร จดใหมการประชมปฏบตการเรอง โรงเรยนผนำการใชเทคโนโลยเพอการเรยนรขน2. วตถประสงค

2.1 เพอใหโรงเรยนทมความร ความเขาใจและทศนคตทดตอการใชเทคโนโลยเพอการศกษาไดรวมกนแลกเปลยนและสรางภาพอนาคตโรงเรยนผนำการใชเทคโนโลยเพอการเรยนร อยางเปน-

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������82

ระบบดวยกระบวนการการมองอนาคต (foresight)2.2 เพอรวมกนกำหนดบทบาทของผทมสวนไดเสย และยทธศาสตรทจะนำไปสภาพอนาคต2.3 โรงเรยนรวมกนกำหนดแผนการดำเนนงานในอนาคต

3. กลมเปาหมายผบรหารและผแทนครทเกยวของโดยตรงในโรงเรยนเครอขายเทคโนโลยการเรยนร รวม 20

โรงเรยนๆ ละ ไมเกน 3 ทาน รวม 60 คน ผทรงคณวฒ ผเชยวชาญ นกวชาการ และขาราชการของสำนกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต 15 คน จำนวนรวมทงสนประมาณ 75 คน4. วธการดำเนนการ

วนท 1 นำเสนอความเปนมาและวตถประสงคของโครงการนำเสนอบทสรปนวตกรรมการใชเทคโนโลยเพอการเรยนการสอนกรณศกษาของประเทศไทยแนะนำวธการมองอนาคต ดวยการสรางภาพอนาคตแบงกลมรวมกนเขยนภาพอนาคตโรงเรยนผนำการใชเทคโนโลยเพอการเรยนรรายงานภาพอนาคต

วนท 2 ปรบปรงภาพอนาคตระบยทธศาสตรเพอจดการกบภาพอนาคตรายงานยทธศาสตร

วนท 3 อภปรายแนวทางในการนำยทธศาสตรสการปฏบตกำหนดแผนการดำเนนงานในอนาคต

5. วน เวลา สถานทวนศกรท 31 พฤษภาคม – วนอาทตยท 2 มถนายน พ.ศ.2545 ณ ศนยฝกอบรมงานอภบาล-

บานผหวาน อ.สามพราน จ.นครปฐม6. ผรบผดชอบ

สำนกพฒนาการเรยนร เครอขายการศกษา ศาสนา และวฒนธรรม สำนกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต7. ผลทคาดวาจะไดรบ

7.1 โรงเรยนไดเรยนรเกยวกบนวตกรรมการใชเทคโนโลยเพอการเรยนการสอน7.2 ภาพอนาคตโรงเรยนผนำการใชเทคโนโลยเพอการเรยนร7.3 โรงเรยนในเครอขายของสำนกงานฯ ทมความพรอมทจะเปนโรงเรยนผนำการใช

เทคโนโลยเพอการเรยนร

83 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

กำหนดการประชมปฏบตการโรงเรยนผนำการใชเทคโนโลยเพอการเรยนร

วนศกรท 31พฤษภาคม-วนอาทตยท 2 มถนายน 2545ณ ศนยฝกอบรมงานอภบาล บานผหวาน อ.สามพราน จ.นครปฐม

วนศกรท 31 พฤษภาคม 2545

8.30-9.00น. ลงทะเบยน9.00-9.20น. กลาวแนะนำโครงการและเสนอบทสรปนวตกรรมการใชเทคโนโลยเพอการเรยน

การสอนกรณศกษาโรงเรยนไทยโดย คณกลวตรา ภงคานนท

ผเชยวชาญประจำสำนกพฒนาการเรยนรฯ สำนกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาตดร.พรพรรณ ไวทยางกรผชวยผอำนวยการสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย

9.20-10.10น. เปดประเดนแนวคดการปฏรปโรงเรยน การใชเทคโนโลยเพอการเรยนร กำหนดหวขอประชม (Key Question) อภปรายแนวโนม (Trends) และประเดนสำคญ(Key Issues) ตอหวขอประชมโดย ดร.พเชฐ ดรงคเวโรจน

ผอำนวยการศนยนวตกรรมนโยบาย มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลา ธนบรดร.อทย บญประเสรฐภาควชาบรหารการศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลยดร.เลขา ปยะอจฉรยะผเชยวชาญดานการวจยและการดำเนนงานปฏรปการเรยนร สกศ.

อภปรายหวขอสำหรบคดภาพอนาคต10.10-10.30น. พกรบประทานอาหารวาง10.30-11.30น. ระบตวการผลกดนการเปลยนแปลง(Driving Forces of Trends)

แนะนำวธการมองอนาคตและการพฒนาภาพอนาคตโดย ดร.ชาตร ศรไพพรรณ

รองผอำนวยการสำนกพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต11.30-12.15น. ระบเหตการณ/ความไมแนนอนทอาจเกดขนในอนาคต(Uncertainty) ซงจะทำให

เงอนไขทมในปจจบนของการพฒนา IT ในโรงเรยนเปลยนไปอยางมากโดย ดร.วทยา จระเดชากล

ผอำนวยการศนยคาดการณเทคโนโลยเอเปค สวทช.

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������84

12.15-12.30น. จดอนดบความไมแนนอน12.30-13.30น. พกรบประทานอาหารกลางวน13.30-13.45น. ตวอยางภาพอนาคต และแนวทางเขยนภาพอนาคต

โดย คณกสณา โอฬารรกสภคผชวยนกวจย ศนยคาดการณเทคโนโลยเอเปค สวทช.

13.45-16.00น. แบงกลมสรางภาพอนาคต16.00-17.00น. รายงานภาพอนาคต18.00-19.30น. รบประทานอาหารเยน19.30-20.30น. ชมวดทศนหนวยการเรยนบรณาการรายวชา กรณตวอยางโรงเรยนรงอรณ

วนเสารท 1 มถนายน 2545

9.00-10.30น. ปรบปรงภาพอนาคตและพจารณาผลลพธ(identify outcome)10.30-10.45น. พกรบประทานอาหารวาง10.45-12.00น. ระบยทธศาสตรเพอจดการกบภาพอนาคต12.00-13.00น. พกรบประทานอาหารกลางวน13.00-15.00น. รายงานยทธศาสตร15.00-16.00น. จดอนดบยทธศาสตรทตองการ16.00-17.30น. อภปรายแนวทางในการนำยทธศาสตรสการปฏบต18.00-19.30น. รบประทานอาหารเยน

วนอาทตยท 2 มถนายน 2545

9.00-10.30น. อภปรายแนวทางในการนำยทธศาสตรสการปฏบต(ตอ)10.30-10.50น. พกรบประทานอาหารวาง10.50-12.00น. กำหนดแผนการดำเนนงานในอนาคต

นำเสนอตวอยางโครงการวจยโรงเรยนผนำการใชเทคโนโลยเพอการเรยนรปดการประชม

12.00-13.00น. พกรบประทานอาหารกลางวนเดนทางกลบโดยสวสดภาพ

85 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

รายชอผเขารวมประชมปฏบตการเรอง โรงเรยนผนำการใชเทคโนโลยเพอการเรยนร

วนท 31 พฤษภาคม –2 มถนายน 2545ณ ศนยฝกอบรมงานอภบาล บานผหวาน อ.สามพราน จ.นครปฐม

รายชอวทยากร! สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต1. ดร.ชาตร ศรไพพรรณ รองผอำนวยการ2. ดร.วทยา จระเดชากล ผอำนวยการศนยคาดการณเทคโนโลยเอเปค3. นางกสนา โอฬารกสภค ผชวยนกวจย ศนยคาดการณเทคโนโลยเอเปค

! จฬาลงกรณมหาวทยาลย4. ผศ.ดร.อทย บญประเสรฐ อาจารยประจำคณะครศาสตร

! สำนกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต5. ดร.เจอจนทร จงสถตอย ทปรกษาดานนโยบายและแผนการศกษา6. ดร.เลขา ปยะอจฉรยะ ทปรกษา

! มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร7. ดร.พเชฐ ดรงคเวโรจน ผอำนวยการศนยนวตกรรมนโยบาย8. นายศเรนทร ฐปนางกร นกวจย9. นางสาวชมพนท สวนกระตาย ผชวยนกวจย10. นางสาวสวนย เครอวรรณ ผชวยนกวจย11. นายสธน วงศแดง ผชวยนกวจย

! สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย12. ดร.พรพรรณ ไวทยางกร ผชวยผอำนวยการ13. นายชยวฒ เลศวนศรวรรณ นกวชาการสารสนเทศ

รายชอโรงเรยน ผบรหารและคณาจารย! โรงเรยนจตรลดา กรงเทพฯ14. นางมนา รอดคลาย ผชวยอาจารยใหญ15. นายสภรฐ ผองพนธงาม หวหนาศนยนวตกรรมฯ16. นางรงนภา ธญสทธ หวหนาศนยคอมพวเตอรฯ17. นายธรรมราช รามแกว หวหนาศนยคอมพวเตอรสำหรบคร

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������86

! โรงเรยนราชวนต บางแกว กรงเทพฯ18. นางสาวพรทพย โรจนไพฑรย รองผชวยผอำนวยการ19. นายเสรพงศ นามเมอง อาจารย 2 ระดบ 720. นายประวทย บงสวาง อาจารย 2 ระดบ 7

! โรงเรยนมธยมวดสงห กรงเทพฯ21. นายประสทธ จอมศร ผชวยผอำนวยการ22. นายไพรช ทองนาค อาจารย 2 ระดบ 723. นางสมธยา เพชรวงศ อาจารย 2 ระดบ 7

! โรงเรยนวดพลบพลาชย กรงเทพฯ24. นายขวญชย เวชกามา ผอำนวยการ25. นางวราภรณ เจยรสถาวงศ อาจารย26. นางสมบต ฤกษขจรนามกล อาจารย

! โรงเรยนราชวนต ประถม กรงเทพฯ27. นายชยยทธ บณยสวสด ผอำนวยการ28. นางประไพ ธรมรช อาจารย 3 ระดบ 829. นางสาวรจรา สายสข อาจารย 1 ระดบ 5

! โรงเรยนรงเรองอปถมภ กรงเทพฯ30. นางโสภณ จนทรคต อาจารย 1 ระดบ 531. นายทวป ศรเมฆ อาจารย 1 ระดบ 532. นางสาวสพตรา คำยา อาจารย 1 ระดบ 4

! โรงเรยนสตรศรสรโยทย กรงเทพฯ33. นางสายพณ มณศร ผอำนวยการ34. นายพนศกด สกกทตตยกล อาจารย 2 ระดบ 735. นางสาวออ แซอง อาจารย 1 ระดบ 5

! โรงเรยนสายนำผง กรงเทพฯ36. นางสาวนวลศร พงศถาวรภญโญ ผชวยผอำนวยการ37. นายเชาวลต เถาวชาล อาจารย 2 ระดบ 738. นางเกษมศร วจตรกล อาจารย 2 ระดบ 739. นายชยชาญ สวรรณอำภา อาจารย 2 ระดบ 7

87 ;; ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������

! โรงเรยนปรนซรอยแยลสวทยาลย เชยงใหม40. นายนรนทร ตงธระบณฑตกล อาจารย

! โรงเรยนดาราวทยาลย เชยงใหม41. ดร. รศม แดงสวรรณ ผอำนวยการ42. นางสาวนฤมล สายะบตร ผชวยผอำนวยการ43. นางญาณน ทองเพม ครผสอน44. นายอดศกด มหาวรรณ ครผสอน

! โรงเรยนบานสนกำแพง เชยงใหม45. นายถรวรรธน พงพมแกว ผอำนวยการ46. นางโสภาพรรณ ชนทองคำ อาจารย 2 ระดบ 747. นางจราภรณ เหลยมวรช อาจารย 2 ระดบ 7

! โรงเรยนประถมฐานบนกำแพงแสน นครปฐม48. นายสำเรง กจรพนธ ผอำนวยการ49. นางสาวสมปอง ออรณ ครจางสอน50. นางสาวทพวรรณ ทรพยวภษณะ ครจางสอน

! โรงเรยนบานหนองแดง นครราชสมา51. นายครรชต เหงกระโทก ผอำนวยการ52. นางกฤษณา ชางนอย อาจารย 153. นางสาวประไพ พทธสาระพนธ อาจารย 154. นางสาววรรณา เกรมย อาจารย 1

! โรงเรยนระยองวทยาคม ระยอง55. นายมานพ งามสวรรณ ผอำนวยการ56. นายชนารตน คำออน หวหนาศนยคอมพวเตอรฯ57. นางสาวอจฉรา รตนวงษ อาจารย 2 ระดบ 7! โรงเรยนอนบาลลำปาง (เขลางครตนอนสรณ) ลำปาง58. นางธานรตน สทธธรณ ผชวยผอำนวยการ59. นายวศษฐ ปรารถนา ผชวยผอำนวยการ60. นายพงษพนธ สธาพนธ อาจารย 2 ระดบ 7

! โรงเรยนทองทพยวทยา ลำปาง61. นายสวสด ไชยวฒ อาจารย 2 ระดบ 7

:: ������������������������������������������� ::�������� ICT �����������������������������������������������������88

! โรงเรยนบานสามขา ลำปาง62. นายศรวรรณ ไชยชนะ อาจารยใหญ63. นางเรณ อนทราประสทธ อาจารย 264. นางประไพศร ยะโส อาจารย 2! โรงเรยนสราษฎรธาน สราษฎรธาน65. นายสาธร ลกขะไชย ผอำนวยการ66. นางสาวภาทพ ศรสทธ อาจารย 3 ระดบ 867. นางสาวนฤมล จตรจนทร อาจารย 2ระดบ 7! โรงเรยนอตรดตถดรณ อตรดตถ68. นางรจนา เกรยงไกร ผชวยผอำนวยการ69. นายองอาจ พรมประไพ อาจารย 2 ระดบ 770. นางกมลทน พรมประไพ อาจารย 2 ระดบ 7! โรงเรยนนารนกล อบลราชธาน71. นายประยร ทองกลม ผชวยอำนวยการ72. นางสมปอง ตรวรรณ อาจารย 2 ระดบ 773. นายประศาสตร พวงผกา อาจารย 2 ระดบ 7! โรงเรยนนากอกวทยาคาร หนองบวลำภ74. นายสเมธ ปานะถก ผอำนวยการ75. นางสาวทพวด ทพยโคกกรวด อาจารย 1 ระดบ 576. นายวระวฒน เพงคำศร อาจารย 1 ระดบ 3

ผรบผดชอบดำเนนการ! สำนกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต77. นางสาวกลวตรา ภงคานนท นกวชาการศกษา78. นางสาวบญเทยม ศรปญญา นกวชาการศกษา79. นางกนกพร ถนอมกลน นกวชาการศกษา80. นางสชาดา ไชยรตน นกวชาการศกษา81. นางสาวอมรา รสสข นกวชาการศกษา82. นายสวสด ภทอง นกวชาการศกษา83. นางสาวสชารตน ทบทมจรญ นกวชาการศกษา84. นางเนตรนล หนชแกว เจาหนาทบรหารงานทวไป85. นางสาวสมาล ไพรศกดาสกล เจาหนาทการเงนและบญช

คณะผจดทำ

ทปรกษา ดร.รง แกวแดงเลขาธการคณะกรรมการการศกษาแหงชาตดร.ชาตร ศรไพพรรณดร.พเชฐ ดรงคเวโรจน

ผสรปและเรยบเรยง นางสาวกลวตรา ภงคานนทนางสาวอมรา รสสขนายสวสด ภทอง

ผประสานงาน นางสาวสชารตน ทบทมจรญ

หนวยงานทรบผดชอบกลมงานเทคโนโลยกบการเรยนรสำนกพฒนาการเรยนรและเครอขายการศกษา ศาสนาและวฒนธรรมสำนกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต1. นางสาวกลวตรา ภงคานนท หวหนาโครงการ2. นางสชาดา ไชยรตน นกวชาการ3. นางสาวอมรา รสสข นกวชาการ4. นายสวสด ภทอง นกวชาการ5. นางสาวสชารตน ทบทมจรญ นกวชาการ

ผพมพ นายสมยศ พนธโอฬารกล