1

เทคนคปองกนความผดพลาดในกระบวนการผลต POKA YOKE (POKA YOKE in Manufacturing Process)

2

หลกการและเหตผล ❖ องคการจะประสบความส าเรจและเตบโตไดอยางย งยน จะตองใหความส าคญกบเรอง “คณภาพ”

ในสนคาและบรการ และใหความสนใจตอความสญเสยจากความผดพลาดในกระบวนการผลต ทงกรณความผดพลาดจากวตถดบ ความผดพลาดจากชนสวนประกอบ ความผดพลาดของเครองจกร ความผดพลาดของชดควบคม ฯลฯ แตสาเหตของความผดพลาดทเปนประเดนส าคญทสดส าหรบการควบคมคณภาพของกระบวนการคอ “ความผดพลาดของพนกงาน” (Human Error)

❖ แนวความคดของการควบคมคณภาพของกระบวนการ (อางอง AIAG) มวตถประสงคเพอ “การปองกน (Prevention) และการตรวจจบ (Detection)” ลกษณะขอบกพรองทกอใหเกดผลเสยตอผลตภณฑทอยในกระบวนการ (Process) และน าไปสการปฏบตการแกไขตอไป ซงจากแนวคดดงกลาว ถอวาเปนการพยายามควบคมคณภาพของกระบวนการ โดยด าเนนการขณะทคณภาพยงไมไดรบการสรางใหเกดขนกบผลตภณฑ ซงการควบคมในระดบพนกงานตองอาศยกลไกมาชวยในการควบคม ตลอดจนการควบคมในระดบจดการตองอาศยสารสนเทศมาชวยในการบรหาร

❖ หนงในกลไกการควบคมคณภาพระดบพนกงานทส าคญคอ การควบคมดวยระบบหยดทนทเมอม

ความผดพลาดเกดขน (Autonomation / Jidoka) ซงแนวความคดส าคญประการหนงของระบบดงกลาวคอ ระบบการปองกนความผดพลาด (Mistake Proofing / Poka Yoke) โดยการก าหนดกรอบในการเรยนรทส าคญคอ ความผดพลาดทเกดจากความเผอเรอของพนกงาน อนเปนสาเหตทส าคญทสดของขอบกพรองตาง ๆ ในกระบวนการ ซงการเรยนรจะใหความส าคญกบหวขอดงน • ขอบกพรอง 10 ประการ ในกระบวนการผลต (แนวทางของฮราโน) • ความผดพลาด 4 ประการ (Juran Research – งานวจยของจราน) • ความสมพนธของประเภทความผดพลาดกบมาตรการตอบโต (แนวทางของจราน) • การคนหาขอบกพรองและวเคราะหสาเหตของความเผอเรอ • ก าหนดแนวทางการตรวจจบ (Detection) และการปองกนความผดพลาด • กลไกปองกนความผดพลาด (หยด / บงคบ / เตอน) • ตวอยางของเทคนคปองกนความผดพลาดตาง ๆ • เครองตรวจจบ (Detector) ทนยมใชในการปองกนความผดพลาด

วตถประสงคของหลกสตร ❖ เพอใหผเรยนเขาใจความหมายคณภาพ การประกนคณภาพ หลกการควบคมคณภาพ และแนวคด

ของการควบคมคณภาพของกระบวนการ ทมผลตอคณภาพของผลตภณฑกอนถงมอผบรโภค ❖ เพอใหผเรยนเขาใจระบบการปองกนความผดพลาด (Mistake Proofing / Poka Yoke) มแนวทางใน

การคนหาขอบกพรองและวเคราะหสาเหตของความเผอเรอ น าไปสการก าหนดแนวทางการตรวจจบ (Detection) และการปองกนความผดพลาด (Prevention) ในกระบวนการของตนเอง

3

รายละเอยดเนอหาตามหลกสตร พนฐานของการสรางจตส านกการปองกนความผดพลาด

• กจกรรมปรบคลนความถของสมองกอนการเรยนร • แนวคดในการท าก าไรของธรกจสมยใหม • สรางจตส านกการปรบปรงการท างานดวย “กรณศกษา” • จตส านกความเปนเจาของกบการปองกนความผดพลาด (Ownership Quotient)

ความหมายและแนวคดของคณภาพในกระบวนการ • ความหมายของคณภาพและการประกนคณภาพ • แนวคดของการควบคมคณภาพ (เชงเทคนคกบเชงจดการ) • หลกการของการควบคมคณภาพ (Quality Control Principle) • ตวแบบ SIPOC กบการควบคมคณภาพของกระบวนการ • ความหมายของการควบคมคณภาพของกระบวนการ (อางอง AIAG) • พระมดการควบคมคณภาพของกระบวนการ (Quality Control Pyramid)

เครองมอและเทคนคในการควบคมคณภาพของกระบวนการ • (1) ระบบการปองกนความผดพลาด POKA YOKE

ขอบกพรอง 10 ประการ ในกระบวนการผลต (แนวทางของฮราโน) สาเหตของขอบกพรอง 10 ประการ ตารางความสมพนธของขอบกพรองและสาเหต ความผดพลาด 4 ประการ (Juran Research – งานวจยของจราน)

▪ ความผดพลาดจากความเผอเรอ ▪ ความผดพลาดจากเทคนค

▪ ความผดพลาดจากความตงใจ ▪ ความผดพลาดจากการสอความ

ความสมพนธของประเภทความผดพลาดกบมาตรการตอบโต (แนวทางของจราน) • แนวคดส าคญของระบบการปองกนความผดพลาด POKA YOKE

การคนหาขอบกพรองและวเคราะหสาเหตของความเผอเรอ ก าหนดแนวทางการตรวจจบ (Detection) และการปองกนความผดพลาด กลไกปองกนความผดพลาด (หยด / บงคบ / เตอน)

• ตวอยางของเทคนคปองกนความผดพลาดตาง ๆ • เครองตรวจจบ (Detector) ทนยมใชในการปองกนความผดพลาด • Activity I: คนหาขอบกพรองและก าหนดแนวทางการปองกน (วเคราะหกระบวนการ) • Activity II: น าเสนอการวเคราะห POKA YOKE แบบกลม

เครองมอและเทคนคในการควบคมคณภาพของกระบวนการ (ตอ) • (2) การควบคมทหนางาน: แนวคด 5ส และ Visual Control (Introduction) • (3) การควบคมดวยสารสนเทศ: การควบคมคณภาพของกระบวนการโดยอาศยสถต (Statistical

Process Control – SPC) (Introduction)

4

5

6