ความมากมายของหมาใน (Cuon alpinus)พนธสตวปาหวยขาแขง จงหวดอทยธาน

Abundance of Dhole (Cuon alpinus) and their preys in HuaiKha Khaeng Wildlife Sanctuary, Uthai Thani Province

นาย ศภกร อนทรนสตปรญญาโท ภาควชาชววทยาปาไม คณะวนศาสตร

ผศ.ดร.อ.ดร.

หวขอการนาเสนอบทนา

ตรวจเอกสาร

วตถประสงควตถประสงคอปกรณและวธการระยะเวลาในการศกษา

บทนาหมาในมบทบาทเปนตวควบคมประชากรสตวกนพช

เปนสตวปาใกลสญพนธ (Endangered)

เขตรกษาพนธสตวปาหวยขาแขงยงขาดขอมลหมาใน

หมาในมบทบาทเปนตวควบคมประชากรสตวกนพช

เปนสตวปาใกลสญพนธ (Endangered)

เขตรกษาพนธสตวปาหวยขาแขงยงขาดขอมลหมาใน

ตรวจเอกสาร• ประเทศไทยมหมาปา 2 ชนด

Canis aureus Cuon alpinus (Durbin et al., 2004)ภาพ: Wikipedia (2010)

ตรวจเอกสาร(ตอ)อนกรมวธาน

Phylum: ChordataClass: MammaliaOrder: CarnivoraFamily: CanidaeGenus: CuonSpecie: Cuon alpinus

Phylum: ChordataClass: MammaliaOrder: CarnivoraFamily: CanidaeGenus: CuonSpecie: Cuon alpinus

ภาพ: Wikipedia (2010)

ตรวจเอกสาร(ตอ)ลกษณะรปราง

• ขนาดลาตว 80-90 เซนตเมตร• หางยาว 30 - 34 เซนตเมตร•

ใบหกลมมขนาดใหญ หางยาวเปนพวง ปลายหางสเทาเขมหรอดา

• สตรฟนของหมาใน I 3/3 C1/1P4/4 M2/2 x 2 = 40

• ขนาดลาตว 80-90 เซนตเมตร• หางยาว 30 - 34 เซนตเมตร•

ใบหกลมมขนาดใหญ หางยาวเปนพวง ปลายหางสเทาเขมหรอดา

• สตรฟนของหมาใน I 3/3 C1/1P4/4 M2/2 x 2 = 40

ภาพ: Wikipedia (2010)

ตรวจเอกสาร(ตอ)การกระจาย

ภาพ: Wikipedia (2010)

11 ชนดยอย ในประเทศไทยพบ1 ชนดยอยคอ คอ Cuon alpinus infuscus

ตรวจเอกสาร(ตอ)การกระจาย

•อนรกษและอทยานแหงชาต บางแหง(Durbin et al., 2004)

•ในปาดบแลง > ปาเบญจพรรณ > ปาดบเขา(บษบง และคณะ, 2553)

•อนรกษและอทยานแหงชาต บางแหง(Durbin et al., 2004)

•ในปาดบแลง > ปาเบญจพรรณ > ปาดบเขา(บษบง และคณะ, 2553)

ภาพ: บษบง และคณะ (2553)

ตรวจเอกสาร(ตอ)การสบพนธ และการดแลลก

• 1 ป (Bekoff et al., 1981)9 สปดาห

•

(Lekagul and McNeely, 1977)

• 1 ป (Bekoff et al., 1981)9 สปดาห

•

(Lekagul and McNeely, 1977)

ตรวจเอกสาร(ตอ)พฤตกรรม

• หมาในมพฤตกรรมอาศยอยรวมกนเปนฝง5-10 ตว อาจถง 18 ตว

(Hedges and Tyson, 1996)

•และใชเวลาในตอนกลางวนพกอยตามรมเงาหรอ โพรงใตดน (Lakagul and McNeely,1977; Karanth and Sunquist, 2000)

• หมาในมพฤตกรรมอาศยอยรวมกนเปนฝง5-10 ตว อาจถง 18 ตว

(Hedges and Tyson, 1996)

•และใชเวลาในตอนกลางวนพกอยตามรมเงาหรอ โพรงใตดน (Lakagul and McNeely,1977; Karanth and Sunquist, 2000)

ตรวจเอกสาร(ตอ)

•กลางและขนาดใหญ (จอหน, 2553)

• มกจะพบเหน หมาในทาการไลตอนกวาง

•อาจถกหมาในตวเตมวยจบกนเปนอาหารไดเชนกน (Lakagul and McNeely, 1977)

•กลางและขนาดใหญ (จอหน, 2553)

• มกจะพบเหน หมาในทาการไลตอนกวาง

•อาจถกหมาในตวเตมวยจบกนเปนอาหารไดเชนกน (Lakagul and McNeely, 1977)

Austin (2002)

ตรวจเอกสาร(ตอ)

Austin (2002)

กวางปา

เกง

เมนใหญ

หน

Grassman et al. (2005) ศกษาบรเวณเขตรกษาพนธสตวปาภเขยว พบชนด

ตรวจเอกสาร(ตอ)

เกงธรรมดา

Grassman et al. (2005) ศกษาบรเวณเขตรกษาพนธสตวปาภเขยว พบชนด

40%

30%

20%

10%เกงธรรมดากวางปาหมปาเมนใหญ

นคร (2554) ในเขตรกษาพนธสตวปาภเขยว102 9 ชนด

ตรวจเอกสาร(ตอ)

กวางปากระจงเลก

นคร (2554) ในเขตรกษาพนธสตวปาภเขยว102 9 ชนด

29%

21%19%

12%

8%6%

3%กระจงเลกเกงธรรมดาหมปา

กระเลนชะมด

0.49

0.92

0.56

0.33

0.8

-0.99-1

-0.5

0

0.5

1

กวางปา กระจงเลก เกงธรรมดา หมปา

Elec

tivity

inde

x

ตรวจเอกสาร(ตอ)

0.49

0.92

0.56

0.33

0.8

-0.99-1

-0.5

0

0.5

1

กวางปา กระจงเลก เกงธรรมดา หมปา

Elec

tivity

inde

x

ดชนการเลอกกนของหมาใน ในเขตรกษาพนธสตวปาภเขยว จาก นคร (2554)

รองลาภ(2556) ไดศกษาประชากรสตวกบค 5 ชนดในเขตรกษาพนธสตวปาหวยขาแขงโดยใชวธ Line transect method

ตรวจเอกสาร(ตอ)

ตรวจเอกสาร(ตอ)การศกษาโดยใช Occupancy

• วธPatch occupancyปรากฏ (1) และไมปรากฏ (0) (ᴪ) และความนาจะเปนในการพบ(p) MacKenzie et al. (2002)

ตรวจเอกสาร(ตอ)การศกษาโดยใช Occupancy

• (Occupancy estimation models)1.ตองระบชนดอยางถกตอง2.3.4.ความนาจะเปนในการปรากฏ(p)

สภาพอากาศ ชวงเวลาในแตละวน

• (Occupancy estimation models)1.ตองระบชนดอยางถกตอง2.3.4.ความนาจะเปนในการปรากฏ(p)

สภาพอากาศ ชวงเวลาในแตละวน

ตรวจเอกสาร(ตอ)ศกษา(sq.km)

ความหนาแนน/100sq.km

Pack SizeRange

Method

(Ramesh 2010) 107 43 ± 21.0 1-28 Vehicle Transect(Venkatraman et al.1995)

321 31.2 ± - 4-25 Direct observation

(Johnsingh 1982) 20 35-90 7-18 Direct observation(Johnsingh 1982) 20 35-90 7-18 Direct observation

(Karanth 1993) 100 14.0 ± - 3-10 Direct observation

(Acharya et al.2007)

410 29.0 ± 2.0 1-14 Radio Tele & Direct

(Cohen et al. 1978) 1-5 Direct observation(Majumder 2011) 4300 3.3 ± 1.2 1-29 Occupancy

วตถประสงค1.

2.

สตวปาหวยขาแขง จากหนวยพทกษปาเขาบนได ถงหนวยพทกษปากรงไกร

อปกรณอปกรณภาคสนาม อปกรณในหองปฏบตการ

วธการ

หมาใน

วเคราะหความมากมายจาก Occupancy โดย

ใชโปรแกรมPRESENCE

200 Km²60 Km²

กองมลหมาใน

หมาใน

ตามปจจยแวดลอมดวยChi Square test

วธการ(ตอ)เกบขอมลภาคสนาม

วธการ(ตอ)

• เดนสารวจรองรอยตามเสนทางตางๆให200 ตร.กม

บนทกขอมล ชนดปา วนเวลา พกดภมศาสตร

• กาหนดกรดขนาด 4 ตร.กม. จานวน 15กรด60

กลองสารวจ

• เดนสารวจรองรอยตามเสนทางตางๆให200 ตร.กม

บนทกขอมล ชนดปา วนเวลา พกดภมศาสตร

• กาหนดกรดขนาด 4 ตร.กม. จานวน 15กรด60

กลองสารวจ

วธการ(ตอ)(ตอ)

• ใชกลองดกถายภาพ จานวน 10 ชด ตด

หมาใน โดยใหแตละกลองหางกน อยางนอย 300 ม. เปนเวลา 2 วน ตอ 1แลว ยายกลองไปยงตาแหนงใหม ให

60 ตารางกโลเมตร

รวมจานวน 300 กบดกคน (trap Night)

• ใชกลองดกถายภาพ จานวน 10 ชด ตด

หมาใน โดยใหแตละกลองหางกน อยางนอย 300 ม. เปนเวลา 2 วน ตอ 1แลว ยายกลองไปยงตาแหนงใหม ให

60 ตารางกโลเมตร

รวมจานวน 300 กบดกคน (trap Night)

วธการ(ตอ)

โดยทาการเกบมลของหมาในตามเสนทางดานสตว ทางตรวจการปา200 ตารางกโลเมตร บนทกรายละเอยด

วธการ(ตอ)การศกษาวเคราะหเสนขนในหองปฏบตการ

ศกษาลกษณะของเปลอกขน และแกนขน

•• ลางขนใน Ether ผสม Absolute alcohol• ตากหรออบใหแหง•• นาไปสองกลองจลทรรศน แลวบนทกภาพ• นาไปเปรยบเทยบชนดสตวกบสไลดตวอยางของ อจฉรา (2543) และปรชา (2546)

•• ลางขนใน Ether ผสม Absolute alcohol• ตากหรออบใหแหง•• นาไปสองกลองจลทรรศน แลวบนทกภาพ• นาไปเปรยบเทยบชนดสตวกบสไลดตวอยางของ อจฉรา (2543) และปรชา (2546)

วธการ(ตอ)ศกษาลกษณะของเปลอกขน และแกนขน(ตอ)

• Xylene จนเหนแกนขน• สงดวยกลองจลทรรศน แลวบนทกภาพ• นาไปเปรยบเทยบชนดสตวกบสไลดตวอยาง

มลได

• Xylene จนเหนแกนขน• สงดวยกลองจลทรรศน แลวบนทกภาพ• นาไปเปรยบเทยบชนดสตวกบสไลดตวอยาง

มลได

• (occupancy) โดยใชโปรแกรม PRESENCE จากสตร (McKenzie et al., 2006)

วธการ(ตอ)การวเคราะหขอมล

• (occupancy) โดยใชโปรแกรม PRESENCE จากสตร (McKenzie et al., 2006)

=Sd = (จานวนกรต)

s = (จานวนกรต )p =

•กลองดกถายภาพ จากสตร (McKenzie et al., 2006)

1 - eλ

วธการ(ตอ)

λ =e = (2.718281828)

วธการ(ตอ)

=

หาดชนการเลอกกน (Selectivity index : E)

E = r – pr + P

E = ดชนการเลอกกนมคาระหวาง -1 ถง 1 r =p =

ตาม Whitefield และ Blaber (Stewart et al., 1997)

รองรอยและกลองดกถายภาพ รวมกบฐานขอมลสารสนเทศภมศาสตรโดยใช chi square test

วธการ(ตอ)

รองรอยและกลองดกถายภาพ รวมกบฐานขอมลสารสนเทศภมศาสตรโดยใช chi square test

ระยะเวลาศกษา• .ศ. 2557 – 2558 เปนเวลา 1 ป

•

•

•

•

ระบบนเวศและการปองกนรกษาตอไป

•

•

•

•

ระบบนเวศและการปองกนรกษาตอไป

ขอขอบคณผศ.ดร.

ดร.

ดร. ประทป ดวงแค อาจารยผควบคมสมมนา

ดร. สวมล อทยรศม อาจารยผควบคมสมมนา

ผศ.ดร.

ดร.

ดร. ประทป ดวงแค อาจารยผควบคมสมมนา

ดร. สวมล อทยรศม อาจารยผควบคมสมมนา

:กลพฒน ศรลมพ