สารประกอบอินทรีย์...

24
หน่วยที1 เคมีอินทรีย์ แผนการจัดการเรียนรู้ที4 สารประกอบอินทรีย์ ที่มีธาตุออกซิเจนเป็น องค์ประกอบ

Upload: others

Post on 29-Oct-2019

9 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: สารประกอบอินทรีย์ ที่มีธาตุออกซิเจนเป็น องค์ประกอบkm.saard.ac.th/files/150331099474917_15111623233912.pdf ·

1

หนวยท 1

เคมอนทรย

แผนการจดการเรยนรท 4

สารประกอบอนทรย

ทมธาตออกซเจนเปน

องคประกอบ

Page 2: สารประกอบอินทรีย์ ที่มีธาตุออกซิเจนเป็น องค์ประกอบkm.saard.ac.th/files/150331099474917_15111623233912.pdf ·

2 แผนการจดการเรยนร วชา เคม 5 ว30225

1. มาตรฐานการเรยนร / ผลการเรยนร

มาตรฐาน ว3.2 เขาใจหลกการและธรรมชาตของการเปลยนแปลงสถานะของสาร การเกดสาร ละลาย การเกดปฏกรยาเคม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

มาตรฐาน ว8.1 เขาใจกระบวนการทางวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร การแกปญหาวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบไดภายใตขอมลและเครองมอทอยในชวงเวลานน ๆ เขาใจวาวทยาศาสตรและเทคโนโลย สงคม และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน (ขอ 1–12)

2. สาระส าคญ แอลกอฮอล ฟนอล อเทอร แอลดไฮด คโตน กรดคารบอกซลก และเอสเทอรเปนสารประกอบอนทรยทมธาตคารบอน ไฮโดรเจน และออกซเจนเปน แอลกอฮอลเปนสารประกอบทมหมไดรอกซล (-OH) เปนหมฟกกชน มสตรทวไป R–OH ฟนอล ไมมหมฟงกชน และปนไอโซเมอรกบแอลกอฮอลและอเทอร อเทอรมหมออกซ (-O-) เปนมฟงกชน และปนไอโซเมอรกบแอลกอฮอลและฟนอล 3. ผลการเรยนร / จดประสงคการเรยนร 3.1 ผลการเรยนร 3.1.1 บอกประเภทของสารประกอบไฮโดรคารบอนโดยใชพนธะในโมเลกลและสมบตบางประการเปนเกณฑ พรอมทงยกตวอยางได 3.1.2 อธบายความแตกตางระหวางซสไอโซเมอรกบทรานไอโซเมอร พรอมทงยกตวอยางได

3.1.3 เรยกชอไอโซเมอรประเภทตาง ๆ ได 3.1.4 สรปความสมพนธระหวางการละลายในน า จดหลอมเหลวและจดเดอดกบจ านวนอะตอมของคารบอนในโมเลกลของสารประกอบอนทรยได 3.1.5 เปรยบเทยบจดเดอดของสารประกอบอนทรยชนดตาง ๆ ทมมวลโมเลกลใกลเคยงกนได ว 3.1.6 อธบายการเกดปฏกรยาบางชนดของสารประกอบอนทรยชนดตาง ๆ พรอมทงเขยนสมการเคมแสดงปฏกรยาทเกดขนได 3.1.87 บอกประโยชนหรอโทษของสารประกอบอนทรยบางชนดได

แผนการจดการเรยนรเพอเสรมสรางคณลกษณะอยอยางพอเพยง รายวชา เคม 5 รหสวชา ว30225 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

ชนมธยมศกษาปท 6 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2558 หนวยการเรยนรท 1 เคมอนทรย หนวยยอยท 4 เรอง สารประกอบอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบ เวลา 4 ชวโมง

Page 3: สารประกอบอินทรีย์ ที่มีธาตุออกซิเจนเป็น องค์ประกอบkm.saard.ac.th/files/150331099474917_15111623233912.pdf ·

3 แผนการจดการเรยนร วชา เคม 5 ว30225

3.2 จดประสงคการเรยนร 3.2.1 เขยนสตรทวไปและสตรโครงสรางของแอลกอฮอล ฟนอล อเทอร แอลดไฮด คโตน กรดคารบอกซลกและเอสเทอรได 3.2.2 เขยนไอโซเมอรของสารประกอบอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบได 3.2.3 สรปสมบตทวไปของแอลกอฮอล ฟนอล อเทอร แอลดไฮด คโตน กรดคารบอกซลไดและ เอสเทอรได 3.2.4 สรปความสมพนธระหวางจ านวนอะตอมของคารบอนในแอลกอฮอล ฟนอล อเทอร แอลดไฮด คโตน กรดคารบอกซลกและเอสเทอรกบการละลายในน าและแนวโนมของจดเดอดได

3.2.5 เปรยบเทยบจดเดอดของสารประกอบอนทรยชนดตาง ๆ ทมมวลโมเลกลใกลเคยงกนได 3.2.6 ท าการทดลองเพอศกษาปฏกรยาระหวางกรดคารบอกซลไดและแอลกอฮอรและปฏกรยาของเอสเทอร รวมทงเขยนสมการเคมแสดงปฏกรยาทเกดขนได 3.2.7 บอกประโยชนและอนตรายของสารประกอบอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบได

4. สาระการเรยนร สารประกอบอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบได 1) แอลกอฮอร ฟนอลและอเทอร 2) แอลดไฮดและคโตน 3) กรดคารบอกซลก 4) เอสเทอร

5. สมรรถนะส าคญของผเรยน 5.1 ความสามารถในการสอสาร (ร เขาใจ การพดคย รวมสนทนา รบฟงความเหนของผอน) 5.2 ความสามารถในการคด (คดวเคราะห คดสรางสรรค สรางองคความร แสดงความคดเหนกบผอน) 5.3 ความสามารถในการแกปญหา (น าเสนอแนวความคดเหนในการแกปญหา คดวธแกปญหา) 5.4. ความสามารถในการใชทกษะชวต (การท างานรวมกบผอนไดอยางมความสข) 5.5 ความสามารถในการใชเทคโนโลย (ใชเทคโนโลยในการศกษา คนควาเพมเตม) 6. คณลกษณะอนพงประสงค 6.1 ซอสตยสจรต 6.2 มวนย 6.3 ใฝเรยนร 6.4 อยอยางพอเพยง 6.5 มงมนในการท างาน 6.6 มจตสาธารณะ

Page 4: สารประกอบอินทรีย์ ที่มีธาตุออกซิเจนเป็น องค์ประกอบkm.saard.ac.th/files/150331099474917_15111623233912.pdf ·

4 แผนการจดการเรยนร วชา เคม 5 ว30225

7. ชนงาน / ภาระงาน 7.1 ใบงานท 4.1 เรอง การตรวจสอบความเขาใจ เรอง แอลกอฮอรและฟนอลและอเทอร 7.2 ใบงานท 4.2 เรอง การตรวจสอบความเขาใจ เรอง แอลดไฮดและคโตน 7.3 ใบงานท 4.3 เรอง การตรวจสอบความเขาใจ เรอง กรดคารบอกซลก 7.4 ใบงานท 4.4 เรอง การตรวจสอบความเขาใจ เรอง เอสเทอร 7.5 ใบงานท 4.5 แบบรายงานการทดลอง เรอง ปฏกรยาระหวางกรดคารบอกซลกกบแอลกอฮอร 7.6 ใบงานท 4.6 แบบรายงานการทดลอง เรอง ปฏกรยาของเอสเทอร 7.7 ใบงานท 4.7 ผงมโนทศนเรอง แอลกอฮอรและฟนอลและอเทอร 7.8 ใบงานท 4.8 ผงมโนทศนเรอง แอลดไฮดและคโตน 7.9 ใบงานท 4.9 ผงมโนทศนเรอง กรดคารบอกซลก 7.10 ใบงานท 4.10 ผงมโนทศนเรอง เอสเทอร 7.11 แบบฝกหดท 3.1 แอลกอฮอรและฟนอลและอเทอร 7.12 แบบฝกหดท 3.2 แอลดไฮดและคโตน 7.13 แบบฝกหดท 3.3 กรดคารบอกซลก 7.14 แบบฝกหดท 3.4 เอสเทอร 8. การจดกระบวนการเรยนร (ใชกระบวนการจดการเรยนรแบบสบเสาะ( Inquiry Circle) และกระบวนการเรยนรแบบ 5E) ชวโมงท 1-2 ขนน าเขาสบทเรยน 1) ครสนทนากบนกเรยนแจงจดประสงคการเรยนร 2) นกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน เรอง สารประกอบอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบ ทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบ 15 ขอ 3) ครสอบถามนกเรยนเกยวกบสารตาง ๆ ในชวตประจ าวนทนกเรยนรจก มสารใดอกบางทคดวาเปนสารอนทรย เชน - นกเรยนรแอลกอฮอรทจดไฟหรอไม - นกเรยนรแอลกอฮอรทผสมในเครองดมประเภทมนเมาหรอไม - มสารอนทรยชนดใดอกบางทนกเรยนรจก 4) นกเรยนรวมกนตอบค าถามและแสดงความคดเหนเกยวกบค าตอบของค าถาม เพอเชอมโยง ไปสการเรยนรเรอง สารประกอบอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบ (หนวยท 1 เรอง เคมอนทรย) 8.1 ขนสรางความสนใจ (Engagement 8.1.1 ครน าอภปรายภาพตาง ๆ ทใชในชวตประจ าวน และเกยวของกบเคมอนทรยโดยใชสอ power point เรอง สารประกอบอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบ โดยใหนกเรยนดภาพและรวมกนอภปราย และนกเรยนตองบนทกผลการเรยนรจากการรวมอภปรายทกครงหลงสรป 8.1.2 ใหนกเรยนชวยกนยกตวอยางสารอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบ พบในชวตประจ าวนใหไดมากทสดในเวลา 5 นาท

Page 5: สารประกอบอินทรีย์ ที่มีธาตุออกซิเจนเป็น องค์ประกอบkm.saard.ac.th/files/150331099474917_15111623233912.pdf ·

5 แผนการจดการเรยนร วชา เคม 5 ว30225

8.2. ขนส ารวจและคนควา(Exploration) 8.2.1 ใหนกเรยนศกษาเอกสารประกอบการสอน เรอง สารประกอบอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบ ตามหวขอ ตอไปน - แอลกอฮอลทรจกและคนเคย - สตรโครงสราง หมฟงกชน - สภาพขว การละลายน า จดเดอดจดหลอมเหลว - การเรยกชอ - ประโยชน/ โทษ 8.2.2 ครและนกเรยนรวมกนอภปรายแตละหวขอ 8.3 ขนอธบาย (Explanation) 8.3.1 ครน าอภปรายเกยวกบสารประกอบอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบ พรอมยกตวอยางประกอบ ดวยสอ power point ตามหวขอตอไปน - แอลกอฮอลทรจกและคนเคยกนอยางด ไดแก เมทานอล (CH3OH) และเอทานอล (C2H5OH) - เมอพจารณาสตรโครงสรางของสารทงสองพบวาสารทงคมหมไฮดรอกซล (-OH) เปนหมฟงกชน ดงนนสตรทวไปของแอลกอฮอลจงเปน ROH โดยให R แทนหมแอลคล - หม –OH ในแอลกอฮอลกบหม OH- ในโลหะไฮดรอกไซด มสมบตตางกน คอ เมอแอลกอฮอลละลายในนา หม –OH ในแอลกอฮอลจะไมแตกตวเปนไฮดรอกไซดไอออนเชนเดยวกบหม OH- ในโลหะไฮดรอกไซด เนองจากพนธะระหวางหม –OH กบหมแอลคลในแอลกอฮอลเปนพนธะโคเวเลนต แตพนธะระหวาง OH- กบโลหะไอออนในโลหะไฮดรอกไซดเปนพนธะไอออนก นอกจากนโมลกลของแอลกอฮอลมทงสวนของหมแอลคลและสวนทมขวคอหมไฮดรอกซล สภาพขวในโมเลกลของแอลกอฮอลเขยนแสดงดงรป

รปแสดสภาพขวในโมเลกลของแอลกอฮอล - แอลกอฮอลมจานวนอะตอมของคารบอนเพมขนจะมจดเดอดสงขน ซงอธบายไดวาการเพมจานวนอะตอมของคารบอนทาใหมวลโมเลกลของแอลกอฮอลเพมขน จงเปนผลใหแรงยดเหนยวระหวางโมเลกลมคามากขนดวย - ถาเปรยบเทยบจดเดอดของแอลกอฮอลกบแอลเคนทมมวลโมเลกลใกลเคยงกน พบวาจดเดอดของแอลกอฮอลจะมคาสงกวาแอลเคน เนองจากแอลกอฮอลเปนโมเลกลมขว จงมทงแรงลอนดอนและแรงดงดดระหวางขวเปนแรงยดเหนยวระหวางโมเลกลนอกจากนหม ไฮดรอกซลเปนหมฟงกชนของแอลกอฮอลสามารถเกดพนธะไฮโดรเจนยดเหนยวระหวางโมเลกลของแอลกอฮอลได

- การทแอลกอฮอลมทงสวนมขวและไมมขวภายในโลเลกล จะมผลตอสมบตทางกายภาพของแอลกอฮอล แอลกอฮอลเปนโมเลกลมขว จงมทงแรงลอนดอนและแรงดงดดระหวางขวเปนแรงยดเหนยวระหวางโมเลกล นอกจากนหมไฮดรอกซลเปนหมฟงกชนของแอลกอฮอลสามารถเกดพนธะไฮโดรเจนยดเหนยวระหวางโมเลกลของแอลกอฮอลได

Page 6: สารประกอบอินทรีย์ ที่มีธาตุออกซิเจนเป็น องค์ประกอบkm.saard.ac.th/files/150331099474917_15111623233912.pdf ·

6 แผนการจดการเรยนร วชา เคม 5 ว30225

- สาหรบการละลายในนาของแอลกอฮอล พบวา แอลกอฮอลทโมเลกลประกอบดวยคารบอน 1 – 3 อะตอม ละลายในนาไดด เนองจากแอลกอฮอลมหมไฮดรอกซลซงเปนสวนทมขวในโมเลกลและเกดพนธะไฮโดรเจนกบนาไดจงทาใหแอลกอฮอลละลายในนา แตเมอจานวนอะตอมของคารบอนเพมขนแอลกอฮอลจะละลายในนาไดนอยลง เปนเพราะเมอโมเลกลมขนาดใหญขนและมสวนทไมมขวเพมมากขน สภาพขวของโมเลกลจะออนลง สงผลใหเกดการละลายในนาไดนอยลง นอกจากนการละลายในนาของแอลกอฮอลยงขนอยกบรปรางโมเลกล ตาแหนงและจานวนของหมไฮดรอกซลอกดวย - การเรยกชอแอลกอฮอลทเปนโซตรง ใหเรยกตามจานวนอะตอมของคารบอนแลวลงทายเสยงเปน –านอล (-anol) เชน CH3OH มชอวา เมทานอล (methanol ; CH4O) CH3CH2OH มชอวา เทานอล (ethanol ; C2H6O) CH3CH2CH2CH2OH มชอวา บวทานอล (butanol ; C4H10O) ประโยชน โทษ แอลกอฮอร - เมทานอลเปนแอลกอฮอลทมจานวนอะตอมของคารบอนนอยทสด เตรยมไดจากการเผาไมทอณหภมสงในภาวะทปราศจากอากาศ ในอตสาหกรรมเตรยมเมทานอลไดจากปฏกรยาระหวางคารบอนมอนนอกไซดกบไฮโดรเจนภายใตอณหภมและความดนสง โดยมโลหะออกไซด เชน Fe2O3, ZnO/Cr2O3 เปนตวเรงปฏกรยาดงสมการ CO + 2H2 ----------> CH3OH - เมทานอลเปนสารทมอนตราย ถาเมทานอลเขาสรางกายจะถกออกซไดสกลายเปนฟอรมาลดไฮด ซงจะทาใหเกดอาการปวดศรษะ ตาบอดหรอเปนอนตรายถงชวต ประโยชนของเมทานอลนามาใชเปนตวทาละลายอนทรยใชเปนเชอเพลง ใชเปนสารตงตนในการผลตพลาสตก ยา และสารประกอบอนทรยชนดอน เชน ฟอรมาลดไฮด เอทานอลเปนแอลกอฮอลอกชนดหนงทนามาใชประโยชน เตรยมไดจากการหมกนาตาลทไดจากผลไมหรอแปงจากธญพชในทปราศจากออกซเจน เอนไซมในแบคทเรยหรอยสตจะชวยเรงปฏกรยา ดงสมการ C6H12O6 2CH3CH2OH + 2CO2

สวนโมเลกลของแอลเคนเปนโมเลกลไมมขว ซงมเฉพาะแรงลอนดอนเปนแรงยดเหนยวระหวางโมเลกล แอลเคน จงมจดเดอดตากวาแอลกอฮอลทมมวลโมเลกลใกลเคยงกน

รปแสดงพนธะไฮโดรเจน ระหวางโมเลกลของแอลกอฮอล

จากยสต เอนไซม

น าตาล เอทานอล

จากยสต เอนไซม

น าตาล เอทานอล

Page 7: สารประกอบอินทรีย์ ที่มีธาตุออกซิเจนเป็น องค์ประกอบkm.saard.ac.th/files/150331099474917_15111623233912.pdf ·

7 แผนการจดการเรยนร วชา เคม 5 ว30225

ผลตภณฑทไดนามาบรโภคในรปของไวน เบยร และเหลาการบรโภคเครองดมทมเอทานอลเปนองคประกอบในปรมาณมากเปนประจา จะเกดอนตรายตอระบบประสาท ตบ และเกดอาการเสพตด ในอตสาหกรรมเตรยมเอทานอลไดจากปฏกรยาระหวางอทนกบนา ภายใตอณหภมและความดนสงโดยมกรดเขมขนเปนตวเรงปฏกรยาดงสมการ H2CCH2 + H2O CH3CH2OH เอทานอล ใชเปนตวทาละลายในการผลตนาหอมและยา ใชเปนสารฆาเซอ ใชผสมกบนามนเบนซนออกเทน 91 ในอตราสวนเอทานอล 1 สวนกบเบนซน 9 สวน เปนนามนแกสโซฮอลเพอใชเปนเชอเพลงสาหรบยานพาหนะ นอกจากนยงใชเปนสารตงตนในการผลตสยอม ยา เครองสาอางและสารประกอบอนทรยทสาคญชนดอน เชน กรดแอซตก 8.3.2 ครและนกเรยนรวมกนสรป นกเรยนตองบนทกผลการเรยนรลงในใบบนทกผลการเรยนร 8.4 ขนขยายความร (Elaboration) 8.4.1 ใหนกเรยนแตละกลม(จดไวในคาบปฐมนเทศ กลมละ 4-5 คน) ท าใบงานท 4.1 ตรวจสอบความเขาใจเกยวกบ สารประกอบอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบ –แอลกอฮอร 8.4.2 นกเรยนแตละกลมสงตวแทนกลมน าเสนอผลการปฏบตกจกรรมหนาชนเรยน ครและนกเรยนชวยกนสรปค าตอบ 8.4.3 นกเรยนและครรวมกนอภปรายสรปค าตอบ ผลจากการปฏบตกจกรรม 8.5. ขนลงขอสรป (Evaluation) 8.5.1 ครใหนกเรยนแตละคนพจารณาวาจากหวขอทเรยนมาและการปฏบตกจกรรม มจด ใดบางทยงไมเขาใจหรอยงมขอสงสย ถาม ครชวยอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจ 8.5.2 นกเรยนรวมกนประเมนการปฏบตกจกรรมกลมวามปญหาหรออปสรรคใด และไดม การแกไขอยางไรบาง 8.5.3 นกเรยนและครรวมกนแสดงความคดเหนเกยวกบประโยชนทไดรบจากการปฏบต กจกรรม และการน าความรทไดไปใชประโยชน 8.5.4 ใหนกเรยนท าแบบฝกหดท 4.1 เรอง แอลกอฮอรและฟนอลและอเทอร และท าใบงานท 4.5 ผงมโนทศนเรอง สารประกอบอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบ – แอลกอฮอรและฟนอลและอเทอร โดยท าเฉพาะหวขอ แอลกอฮอร สงกอนเรยนครงตอไป (ครตรวจงานนกเรยนนอกเวลาเรยนในคาบเรยนเพอประเมนผล ใหคะแนนงานและชนงาน) 8.5.5 ครมอบหมายใหนกเรยนไปศกษาความรเพมเตมและศกษาเนอหา เรอง สารประกอบอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบ – ฟนอลและอเทอร ซงจะเรยนในคาบตอไปมาลวงหนา ชวโมงท 3-4 ฟนอลและอเทอร ขนน าเขาสบทเรยน

1) ครทบทวนถงเรองทเรยนคาบทผานมา เรอง สารประกอบอนทรยทมธาตออกซเจนเปน องคประกอบ –แอลกอฮอร โดยสมนกเรยน 23 คน ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปน

300 C, 200

atm H2SO4

Page 8: สารประกอบอินทรีย์ ที่มีธาตุออกซิเจนเป็น องค์ประกอบkm.saard.ac.th/files/150331099474917_15111623233912.pdf ·

8 แผนการจดการเรยนร วชา เคม 5 ว30225

- แอลกอฮอรทนกเรยนรจกมชนดใดบาง มหมฟงกคออะไร - แอลกอฮอรมสมบตทางเคมและทางกายภาพอยางไรบาง 2) นกเรยนรวมกนตอบค าถามและแสดงความคดเหนเกยวกบค าตอบ เพอเชอมโยงไปสการเรยนรเรอง ฟนอลและอเทอร (หนวยท 1 เรอง เคมอนทรย) 8.1 ขนสรางความสนใจ (Engagement 8.1.1 ครน าอภปรายภาพตาง ๆ ของฟนอลและอเทอร โดยใชสอ power point เรอง สารประกอบอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบ โดยใหนกเรยนดภาพและรวมกนอภปราย 8.1.2 ใหนกเรยนชวยกนยกตวอยางสารอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบ ของฟนอลและอเทอร ทนกเรยนรจก 8.2. ขนส ารวจและคนควา(Exploration) 8.2.1 ใหนกเรยนศกษาเอกสารประกอบการสอน เรอง สารประกอบอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบ ตามหวขอ ตอไปน - สตรทวไปของฟนอล และอเทอร - องคประกอบ / โครงสรางโมเลกล ของฟนอล และอเทอร - ตวอยางสาร ของฟนอล และอเทอร - ประโยชน โทษ ของฟนอล และอเทอร 8.2.2 ครและนกเรยนรวมกนอภปรายแตละหวขอ 8.3 ขนอธบาย (Explanation) 8.3.1 ครน าอภปรายเกยวกบสารประกอบอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบ พรอมยกตวอยางประกอบ ดวยสอ power point ตามหวขอตอไปน - สารประกอบอนทรยอกชนดหนงซงมหมไฮดรอกซลตออยกบหมแอรล สารในกลมนเรยกวา ฟนอล มสตรทวไป เปน ArOH การทหม –OH ตออยกบหมแอลรลจงทาใหสมบตสวนใหญของฟนอลแตกตางจากพวกแอลกอฮอล ตวอยางของสารประกอบอนทรยในกลมน เชน ฟนอล ซงมสตร C6H5OH

สารประกอบของฟนอลทพบในธรรมชาตมหลายชนด บางชนดเปนนามนหมอระเหย เชน ยจนอล พบในกานพล บางชนดนามาใชเปนสารสาหรบฆาเชอโรคในหองผาตด ใชเปนสารตงตนในการสงเคราะหสารประกอบอนทรยหลายชนด นอกจากนยงใชเปนสารกนหนในอาหารทมนามนและไขมนเปนองคประกอบ เชน BHT (butylated hydroxytoluene) และ BHA (butylated hydroxyanisole) นอกจากนยงมสารประกอบอนทรยทมสตรโมเลกลเหมอนกบแอลกอฮอลและฟนอล แตมหมฟงกชนตางกน หรอกลาวไดอกอยางหนงวาเปนไอโซเมอรโครงสรางกบแอลกอฮอลและฟนอล สารประกอบอนทรยกลมนเรยกวา อเทอร ตวอยางเชน เมทอกซมเทน มชอสามญวาไดเมทลอเทอร (CH3OCH3) ซงเปนไอโซเมอรโครงสรางกบเอทานอล (CH3CH2OH) อเทอรมหมแอลคอกซ (R – O – R) เปนหมฟงกชน ถาให R และ R แทนหมแอลคลหรอแอรลทอาจเหมอนกนหรอตางกนกได สตรทวไปของอเทอรจะเปน ROR อเทอรตดไฟไดงาย ในอดตใชเอทอกซอเทน (CH3CH2OCH2CH3) นยมเรยกวา “อเทอร” เปนยาสลบ โดยสารนจะออกฤทธกดระบบประสาทสวนกลางจนทาใหหมดสตได นอกจากนยงใชเปนตวทาละลายสารใน

Page 9: สารประกอบอินทรีย์ ที่มีธาตุออกซิเจนเป็น องค์ประกอบkm.saard.ac.th/files/150331099474917_15111623233912.pdf ·

9 แผนการจดการเรยนร วชา เคม 5 ว30225

หองปฏบตการและในอตสาหกรรม เนองจากอเทอรสามารถละลายสารประกอบอนทรยไดหลายชนด เกดปฏกรยากบสารชนดอนไดยาก และแยกออกไดงายเมอปฏกรยาสนสดลง เนองจากอเทอรม จดเดอดตา

ยจนอล BHT BHA

8.2.2 ครและนกเรยนรวมกนอภปรายแตละหวขอ 8.4 ขนขยายความร (Elaboration) 8.4.1 ใหนกเรยนแตละกลม(จดไวในคาบปฐมนเทศ กลมละ 4-5 คน) ท าใบงานท 4.1 ตรวจสอบความเขาใจเกยวกบ สารประกอบอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบ –แอลกอฮอร 8.4.2 นกเรยนแตละกลมสงตวแทนกลมน าเสนอผลการปฏบตกจกรรมหนาชนเรยน ครและนกเรยนชวยกนสรปค าตอบ 8.4.3 นกเรยนและครรวมกนอภปรายสรปค าตอบ ผลจากการปฏบตกจกรรม 8.5. ขนลงขอสรป (Evaluation) 8.5.1 ครใหนกเรยนแตละคนพจารณาวาจากหวขอทเรยนมาและการปฏบตกจกรรม มจดใดบางทยงไมเขาใจหรอยงมขอสงสย ถาม ครชวยอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจ 8.5.2 นกเรยนรวมกนประเมนการปฏบตกจกรรมกลมวามปญหาหรออปสรรคใด และไดมการแกไขอยางไรบาง 8.5.3 นกเรยนและครรวมกนแสดงความคดเหนเกยวกบประโยชนทไดรบจากการปฏบตกจกรรม และการน าความรทไดไปใชประโยชน 8.5.4 ใหนกเรยนท าแบบฝกหดท 4.1 เรอง แอลกอฮอรและฟนอลและอเทอร และท าใบงานท 4.5 ผงมโนทศนเรอง สารประกอบอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบ – แอลกอฮอรและฟนอลและอเทอร โดยท าเฉพาะหวขอ ฟนอลและอเทอร สงกอนเรยนครงตอไป (ครตรวจงานนกเรยนนอกเวลาเรยนในคาบเรยนเพอประเมนผล ใหคะแนนงานและชนงาน) 8.5.5 ครมอบหมายใหนกเรยนไปศกษาความรเพมเตมและศกษาเนอหา เรอง สารประกอบอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบ – กรดคารบอกซลก ซงจะเรยนในคาบตอไปมาลวงหนา ชวโมงท 5-6 กรดคารบอกซลกและเอสเทอร ขนน าเขาสบทเรยน

1) ครทบทวนถงเรองทเรยนคาบทผานมา เรอง สารประกอบอนทรยทมธาตออกซเจนเปน องคประกอบ – แอลดไฮดและคโตน โดยสมนกเรยน 23 คน ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปน

Page 10: สารประกอบอินทรีย์ ที่มีธาตุออกซิเจนเป็น องค์ประกอบkm.saard.ac.th/files/150331099474917_15111623233912.pdf ·

10 แผนการจดการเรยนร วชา เคม 5 ว30225

- แอลดไฮด ทนกเรยนรจกมชนดใดบาง มหมฟงกคออะไร - คโตน ทนกเรยนรจกมชนดใดบาง มหมฟงกคออะไร - ทงแอลดไฮดและคโตน มสมบตทางเคมและทางกายภาพอยางไรบาง 2) นกเรยนรวมกนตอบค าถามและแสดงความคดเหนเกยวกบค าตอบ เพอเชอมโยงไปสการเรยนรเรอง กรดคารบอกซลกและเอสเทอร(หนวยท 1 เรอง เคมอนทรย) 8.1 ขนสรางความสนใจ (Engagement 8.1.1 ครน าอภปรายภาพตาง ๆ กรดคารบอกซลกโดยและเอสเทอร ใชสอ power point เรอง สารประกอบอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบ โดยใหนกเรยนดภาพและรวมกนอภปราย 8.1.2 ใหนกเรยนชวยกนยกตวอยางสารอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบ กรดคารบอกซลกและเอสเทอร ทนกเรยนรจก 8.2. ขนส ารวจและคนควา(Exploration) 8.2.1 ใหนกเรยนศกษาเอกสารประกอบการสอน เรอง สารประกอบอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบ ตามหวขอ ตอไปน - สตรทวไปของกรดคารบอกซลกและเอสเทอร - องคประกอบ / โครงสรางโมเลกล - ตวอยางสาร ของกรดคารบอกซลกและเอสเทอร - ประโยชน โทษ กรดคารบอกซลกและเอสเทอร 8.2.2 ครและนกเรยนรวมกนอภปรายแตละหวขอ 8.3 ขนอธบาย (Explanation) 8.3.1 ครน าอภปรายเกยวกบสารประกอบอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบ พรอมยกตวอยางประกอบ 2-3 ตวอยาง 8.3.2 ใหนกเรยนแบงออกเปนกลม ๆ ละ 4- 5 คน แตละกลมมนกเรยนเกง ปานกลาง ออน คละกน (เตรยมไวในคบปฐมนเทศ) ศกษาเอกใบงานท 4.5 และ 4.6 แบบบนทกการทดลอง เรอง ปฏกรยาระหวางกรดแอซตกและเอทานอล และปฏกรยาของเอสเทอร พรอมทงใหสมาชกก าหนดหนาทกนเองในกลม เชน คนท 1 อานขนตอนการทดลองและบอกวธการทดลองตามล าดบ คนท 2 จดเตรยมอปกรณ รบอปกรณ ส าหรบการทดลอง คนท 3 ด าเนนการทดลอง คนท 4 ด าเนนการทดลอง คนท 5 บนทกขอมลตาง ๆ ประกอบการทดลอง ผลการทดลอง อภปราย สรปผลการทดลอง 8.3.3 นกเรยนปฏบตกจกรรม (ใชเวลา 50 นาท) 8.3.4 หลงเสรจการทดลองใหนกเรยนแตละกลมสงตวแทนออกมาน าเสนอผลการทดลองหนาชนเรยน (โดยบนทกขอมลในแบบบนทกผลการทดลองรายกลม เพอเปรยบเทยบใหทกกลมเหน) 8.2.5 ใหนกเรยนใหนกเรยนแตละกลมวเคราะห อภปรายผลการทดลอง ตามแนวค าถามทครตงให ตอไปน - จากผลการทดลองและขอมลเพมเตม กรดแอซตกและเอทานอล เหมอนกนหรอแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด

Page 11: สารประกอบอินทรีย์ ที่มีธาตุออกซิเจนเป็น องค์ประกอบkm.saard.ac.th/files/150331099474917_15111623233912.pdf ·

11 แผนการจดการเรยนร วชา เคม 5 ว30225

- จากผลการทดลอง ปฏกรยาของเอสเทอร ไดผลตภณฑคอสารใดบาง 8.3.2 ครและนกเรยนรวมกนอภปรายเกยวกบสารประกอบอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบ คอกรดคารบอกซลกและเอสเทอร เพอใหไดขอสรปดงตอไปน - กรดแอซตกมสตรโครงสรางเปน CH3 – C – OH โดยมหมคารบอกซล (–C–OH) เปนหมฟงกชน จงเรยกสารในกลมนวา กรดคารบอกซลก ถาให R แทนหมแอลคลหรอแอรล สตรทวไปของกรดคารบอกซลกจะเขยนไดดงน R – C – OH หรอ RCOOH หรอ RCO2H - จากการทดลอง เรอง ปฏกรยาระหวางกรดครบอกซลกกบแอลกอฮอร ซงใชกรดแอซตกเปนตวแทนของกรดคารบอกซลก พบวากรดแอซตกละลายในนาไดด เปลยนสกระดาษลตมสจากสนาเงนเปนสแดง ทาปฏกรยากบโลหะโซเดยมไดแกสไฮโดรเจน และทาปฏกรยากบ NaHCO3 ไดแกสคารบอนไดออกไซด - กรดอนนทรยทละลายในนา ถาเปนกรดแกซงเปนอเลกโทรไลตแกจะแตกตวใหไฮโดรเจนไอออนไดอยางสมบรณ หรอแตกตวไดหมด ในขณะทกรดออนแตกตวไดเพยงบางสวนใหไฮโดรเจนไอออนไดนอยและยงมโมเลกลของกรดละลายอยในสารละลายอยางสมบรณ กรดคารบอกซลกจดเปนกรอออนเพราะละลายในนาแลวแตกตวให H3O

+ ไดนอยหรอแตกตวไมสมบรณและมภาวะสมดลเกดขนได ถาใหกรดแอซตกเปนตวแทนของกรดคารบอกซลก การละลายในนาของกรดแอซตกเขยนสมการเคมแสดงไดดงน - คา Ka ของปฏกรยานมคานอย ทาใหทราบวาการแตกตวเปนไอออนหรอปฏกรยาไปขางหนาเกดขนไดนอยแสดงวากรดแอซตกเปนกรดออน สาหรบกรดคารบอกซลกชนดอน ๆ กมสมบตเชนเดยวกน สมบตบางประการของกรดคารบอกซลกบางชนดแสดงในตาราง ขางลาง - การทกรดคารบอกซลกละลายไดในนาเพราะวาในโมเลกลมสวนทมขวสง โดยประกอบดวยหมฟงกชนทมขวถง 2 หม คอ หมไฮดรอกซลและหมคารบอนล สภาพขวในโมเลกลของกรดคารบอกซลกแสดงดงรป แตสภาพละลายไดในนาของกรดคารบอกซลกจะลดลงเมอจานวนอะตอมของคารบอนเพมขน สวนจดเดอดของกรดคารบอกซลกจะสงขนเมอจานวนอะตอมของคารบอนเพมขน ซงอธบายไดในทานองเดยวกบแอลกอฮอล ตาราง แสดง จดเดอดและสภาพละลายไดท 20 C ของกรดคารบอกซลกบางชนด

ชอ สตรโครงสราง จดเดอด (C)

สภาพละลายไดในน าท 20 C (g/น า 100 g)

กรดเมทาโนอก HCOOH 100.8 ละลายไดด กรดเอทาโนอก CH3COOH 117.9 ละลายไดด กรดโพรพาโนอก CH3CH2COOH 140.8 ละลายไดด

Page 12: สารประกอบอินทรีย์ ที่มีธาตุออกซิเจนเป็น องค์ประกอบkm.saard.ac.th/files/150331099474917_15111623233912.pdf ·

12 แผนการจดการเรยนร วชา เคม 5 ว30225

ชอ สตรโครงสราง จดเดอด (C)

สภาพละลายไดในน าท 20 C (g/น า 100 g)

กรดบวทาโนอก CH3(CH2)2COOH 163.3 ละลายไดด กรดเพนทาโนอก CH3(CH2)3COOH 185.5 3.7 กรดเฮกซาโนอก CH3(CH2)4COOH 205.7 1.0 รปสภาพขวในโมเลกลของกรดคารบอกซลก

- ถาเปรยบเทยบจดเดอดของกรดคารบอกซลกกบแอลกอฮอลทมมวลโมเลกลใกลเคยงกน เชน กรดเอทาโนอก (CH3COOH) กบโพรพานอล (CH3CH2CH2OH) จะพบวากรดเอทาโนอกมจดเดอด 117.9 C ซงสงกวาโพรพานอลทมจดเดอดเพยง 97.2 C เนองจากหมคารบอกซลซงเปนหมฟงกชนในโมเลกลของกรดคารบอกซลกมออกซเจน 2 อะตอมและไฮโดรเจน 1 อะตอมทสามารถสรางพนธะไฮโดรเจนได ในขณะทหมไฮดรอกซลซงเปนหมฟงกชนในโมเลกลของแอลกอฮอลมออกซเจนและไฮโดรเจนอยางละ 1 อะตอม พนธะไฮโดรเจนทเกดขนแรงมากกวาแอลกอฮอลกรดคารบอกซลกจงมแรงดงดดระหวางโมเลกลมากกวาแอลกอฮอลทมมวลโมเลกลใกลเคยงกน พนธะไฮโดรเจนระหวางโมเลกลของกรดคารบอนซลกบแอลกอฮอลแสดงไดดงรป

พนธะไฮโดรเจนของกรดคารบอกซลก พนธะไฮโดรเจนของแอลกอฮอล รปแสดง พนธะไฮโดรเจนระหวางโมเลกลของกรดคารบอกซลกเปรยบเทยบกบแอลกอฮอล - การเรยกชอกรดคารบอกซลกทเปนโซตรงใหเรยกตามจานวนอะตอมของคารบอน แลวลงทายเสยงเปน –าโนอก (-anoic acid) เชน CH3COOH มชอวา กรดเอทาโนอก (ethanoic acid) CH3CH2COOH มชอวา กรดโพรพาโนอก (propanoic acid)

Page 13: สารประกอบอินทรีย์ ที่มีธาตุออกซิเจนเป็น องค์ประกอบkm.saard.ac.th/files/150331099474917_15111623233912.pdf ·

13 แผนการจดการเรยนร วชา เคม 5 ว30225

- ในธรรมชาตพบกรดคารบอกซลกในผลไมทมรสเปรยวหลายชนด เชน สม มะขาม มะนาว กรดคารบอกซลกบางชนดเปนองคประกอบของไขมนหรอนามน เชน กรดไขมนในพชและสตว กรดคารบอกซลกทคนเคยและใชในชวตประจาวน ไดแก กรดเอทาโนอก มชอสามญวากรดแอซตก กรดแอซตกเขมขนใชเปนตวทาละลายในการผลตพลาสตกและเสนใยสงเคราะห นาสมสายชสาหรบปรงอาหารมกรดแอซตกผสมอยรอยละ 4 – 5 โดยปรมาตร - กรดเมทาโนอกมชอสามญวากรดฟอรมก เปนกรดคารบอกซลกทมจานวนอะตอมของคารบอนนอยทสด พบในผงและมดแตสวนใหญไดจากการสงเคราะห ใชเปนสารทชวยใหเนอยางในนายางดบรวมตวกนเปนกอน และใชในอตสาหกรรมฟอกหนง และอตสาหกรรมยอมผา - กรดแอลฟาไฮดรอกซหรอเอเอชเอ (Alpha hydroxyl acids, AHAs) เปนกรดคารบอกซลทเกดในธรรมชาต พบในผลไม นม ตนออย มหลายชนดทพบบอย ๆ คอ กรดแลกตก ซงไดจากนมเปรยว กรดไกลโคลกซงไดจากตนออย กรดมาลกซงไดจากผลแอปเปล เกรป ปจจบนมการนาเอเอชเอความเขมขนนอย ๆ มาใชเปนสวนผสมของผลตภณฑบารงผวเพอทาใหผวนม ไรรวรอยและชวยปรบปรงสภาพผว * ชอสามญของกรดคารบอกซลกมกจะตงตามชอของสงมชวตหรอสงของทพบกรดชนดนน เชน - กรดฟอรมก มาจากคาวา formica ในภาษาละตนทมความหมายวา มด - กรดแอซตก มาจากคาวา acetum ในภาษาละตนทมความหมายวา เปรยว การเรยกชอสามญของกรดคารบอกซลก จะใชอกษรกรก เชน แอลฟา () บตา () และ แกมมา () ระบตาแหนงของคารบอนทตอกบหมคารบอกซล ตาแหนงท 1 2 และ 3 ตามลาดบ ดงตวอยาง ดงนนกรดแอลฟาไฮดรอกซจงหมายถงกรดคาร บอกซลกทมหมไฮดรอกซลตออยกบอะตอมของ คารบอนทตาแหนงแอลฟา

เมอกรดคารบอกซลกทาปฏกรยากบแอลกอฮอลจะไดสารใหมซงมกลนแตกตางไปจากสารตงตน ผลตภณฑทไดเรยกวา เอสเทอร และเรยกปฏกรยาการเตรยมเอสเทอรวา เอสเทอรฟเคชน ปฏกรยาระหวางกรดแอซตกกบเอทานอลทอณหภมสง โดยมกรดซลฟวรกเขมขนเปนตวเรงปฏกรยาเขยนสมการเคมแสดงไดดงน กรดแอซตก เอทานอล เอทลแอซเตต น า

Page 14: สารประกอบอินทรีย์ ที่มีธาตุออกซิเจนเป็น องค์ประกอบkm.saard.ac.th/files/150331099474917_15111623233912.pdf ·

14 แผนการจดการเรยนร วชา เคม 5 ว30225

เมอพจารณาสตรโครงสรางของเอทลแอซเตต พบวามหมแอลคอกซคารบอนล (– C – OR) เปนหมฟงกชน ถาให R แทนหมแอลคลหรอแอรลของแอลกอฮอล และ R แทนหมแอลคลหรอแอรลของกรดคารบอกซลก สตรทวไปของเอสเทอรจะเขยนไดดงน R – C – OR หรอ RCOOR หรอ RCO2R และเขยนสมการทวไปแสดงการเกดปฏกรยาเอสเทอรฟเคชนไดดงน O จากสมการจะสงเกตไดวา R – C – เปนสวนทมาจากกรดคารบอกซลกและ –OR เปนสวนทมาจากแอลกอฮอล การเรยกชอเอสเทอรกาหนดใหเรยกชอหมแอลคลหรอแอรลทมาจากแอลกอฮอล แลวตามดวยชอของกรดคารบอนซลก โดยเปลยนคาลงทายจาก - ก (-ic) เปน เ-ต (-ate) เชน ปฏกรยาเอสเทอรฟเคชนระหวางเมทานอลกบกรดเอทาโนอกไดผลตภณฑเปนเมทลเอทาโนเอต หรอทมชอสามญวา เมทลแอซเตต ดงน เมอพจารณาสตรโครงสรางของเอสเทอรกบกรดคารบอกซลกทมจานวนอะตอมของคารบอนเทากน เชน เอทลเอทาโนเอตซงมสตรโครงสราง CH3COOCH2CH3 กบกรดบวทาโนอกซงมสตรโครงสราง CH3CH2CH2COOH พบวาสารทงสองเปนไอโซเมอรกน เอสเทอรกบกรดคารบอกซลกทเปนไอโซเมอรกนจะมจดเดอดเทากนดวยหรอไม ศกษาไดจากขอมลในตาราง

Page 15: สารประกอบอินทรีย์ ที่มีธาตุออกซิเจนเป็น องค์ประกอบkm.saard.ac.th/files/150331099474917_15111623233912.pdf ·

15 แผนการจดการเรยนร วชา เคม 5 ว30225

ตาราง จดเดอดของเอสเทอรและกรดคารบอกซลกทเปนไอโซเมอรกนบางชนด

สตรโมเลกล เอสเทอร กรดคารบอกซลก

สตรโครงสราง จดเดอด (C) สตรโครงสราง จดเดอด (C) C2H4O2 HCOOCH3 31.7 CH3COOH 117.9 C3H6O2 HCOOCH2CH3

CH3COOCH3 54.4 56.9

CH3CH2COOH 141.1

C4H8O2 HCOOCH2CH2CH3 CH3COOH2CH3 CH3CH2COOCH3

80.9 77.1 79.8

CH3CH2CH2COOH 163.7

จากขอมลในตาราง พบวาเอสเทอรมจดเดอดตากวากรดคารบอกซลกทมสตรโมเลกลเหมอนกน เนองจากเอสเทอรไมมพนธะไฮโดรเจน แรงยดเหนยวระหวางโมเลกลจงมคานอยกวากรดคารบอกซลก นอกจากนเมอจานวนอะตอมของคารบอนเพมขน เอสเทอรจะมจดเดอดเพมขน แตจะมสภาพละลายไดในนาลดลง ซงอธบายไดเชนเดยวกบสารประกอบอนทรยอน ๆ ในการทดลอง เปนการเตรยมเอสเทอรจากแอลกอฮอลกบกรดคารบอกซลก และเรยกปฏกรยาทเกดขนวา ปฏกรยาเอสเทอรฟเคชน สวนการทดลอง 11.5 เปนการแยกสลายเอสเทอรในทนคอเอทลแอซเตต เขยนสมการแสดงไดดงน เมอเอทลแอซเตตทาปฏกรยากบนาทอณหภมสง โดยมสารละลายกรดซลฟวรกเปนตวเรงปฏกรยา จะไดกรดแอซตกกบเอทานอลเกดขน ปฏกรยาเชนนเรยกวา ปฏกรยาไฮโดรลซส ซงกลาวไดวาเปนปฏกรยายอนกลบของปฏกรยาเอสเทอรฟเคชน และเขยนสมการทวไปไดดงน นอกจากจะพบเอสเทอรในดอกไมหรอผลไมซงมกลนเฉพาะตวแลว ยงพบเปนองคประกอบของไขมนและนามน เชน ไตรสเตยรน ซงพบในไขมนพชและสตว เอทลแอซเตตใชเปนสวนผสมในนายาลางเลบและใชเปนตวทาละลายเมทลซาลซเลตหรอนามนระกา เปนสวนผสมในยาบรรเทาอาการปวดเมอยกลามเนอ เอสเทอรบางชนดนามาใชประโยชนในอตสาหกรรมผลตเสนใยสงเคราะห

Page 16: สารประกอบอินทรีย์ ที่มีธาตุออกซิเจนเป็น องค์ประกอบkm.saard.ac.th/files/150331099474917_15111623233912.pdf ·

16 แผนการจดการเรยนร วชา เคม 5 ว30225

เอสเทอรทเปนกลนเฉพาะของผลไมและดอกไมบางชนด เชน CH3COOCH2(CH2)6CH3 ออกทลแอซเตต (กลนสม), CH3CH2CH2COOCH2CH3 เอทลบวทาโนเอต (กลนสบปะรด), CH3COOCH2CH6H5 เบนซลแอซเตต (กลนดอกมะล) 8.3.2 ครและนกเรยนรวมกนอภปรายแตละหวขอ 8.4 ขนขยายความร (Elaboration) 8.4.1 ใหนกเรยนแตละกลมท าใบงานท 4.3 แบบตรวจสอบความเขาใจเกยวกบ สารประกอบอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบ –กรดคารบอกซลกและใบงานท 4.4 แบบตรวจสอบความเขาใจเกยวกบ สารประกอบอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบ –เอสเทอร 8.4.2 นกเรยนแตละกลมสงตวแทนกลมน าเสนอผลการปฏบตกจกรรมหนาชนเรยน ครและนกเรยนชวยกนสรปค าตอบ 8.4.3 นกเรยนและครรวมกนอภปรายสรปค าตอบ ผลจากการปฏบตกจกรรม 8.5. ขนลงขอสรป (Evaluation) 8.5.1 ครใหนกเรยนแตละคนพจารณาวาจากหวขอทเรยนมาและการปฏบตกจกรรม มจดใดบางทยงไมเขาใจหรอยงมขอสงสย ถาม ครชวยอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจ 8.5.2 นกเรยนรวมกนประเมนการปฏบตกจกรรมกลมวามปญหาหรออปสรรคใด และไดมการแกไขอยางไรบาง 8.5.3 นกเรยนและครรวมกนแสดงความคดเหนเกยวกบประโยชนทไดรบจากการปฏบตกจกรรม และการน าความรทไดไปใชประโยชน 8.5.4 ใหนกเรยนท าแบบฝกหดท 4.7 เรอง กรดคารบอกซลกและใบงานท 4.8 แบบตรวจสอบความเขาใจเกยวกบ สารประกอบอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบ –เอสเทอร และท าใบงานท 4.9 และ 4.10 ผงมโนทศนเรอง สารประกอบอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบ –กรดคารบอกซลกและเอสเทอร สงกอนเรยนครงตอไป (ครตรวจงานนกเรยนนอกเวลาเรยนในคาบเรยนเพอประเมนผล ใหคะแนนงานและชนงาน) 8.5.5 ครมอบหมายใหนกเรยนไปศกษาความรเพมเตมและศกษาเนอหา เรอง สารประกอบอนทรยทมธาตไนโตรเจนเปนองคประกอบ – เอมน ซงจะเรยนในคาบตอไปมาลวงหนา 8.6 ค าถาม R – C - A 1) ค าถามเพอการสะทอน (R) - ในขณะทนกเรยนรวมท างานกบเพอน นกเรยนรสกวามปญหาระหวางเพอนหรอไม - ปญหานนเปนอยางไรบาง 2) ค าถามเพอการเชอมโยง (C) - นกเรยนเคยมปญหาระหวางเพอนในการพดกนไมรเรอง ไมพอใจค าพดของเพอนหรอโกรธกนบางหรอไม เปนเพราะอะไร 3) ค าถามเพอการปรบใช (A) - ในโอกาสตอไปนกเรยนจะมวธการอยางไรจงจะรวาเพอนไมพอใจหรอนอยใจ เสยใจ จากค าพดหรอการกระท าของเรา

Page 17: สารประกอบอินทรีย์ ที่มีธาตุออกซิเจนเป็น องค์ประกอบkm.saard.ac.th/files/150331099474917_15111623233912.pdf ·

17 แผนการจดการเรยนร วชา เคม 5 ว30225

9. สอการเรยนร /แหลงเรยนร (แหลงสบคนขอมล) 9.1 แบบทดสอบกอนเรยน เรอง สารประกอบอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบ (แอลกอฮอร ฟนอล อเทอร แอลดไฮด คโตน กรดคารบอกซลกและเอสเทอร) 9.2 เอกสารประกอบการสอน เรอง สารประกอบอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบ 9.3 power point เรอง แอลกอฮอร ฟนอล อเทอร 9.4 power point เรอง แอลดไฮดและคโตน 9.5 power point เรอง กรดคารบอกซลก 9.6 power point เรอง เอสเทอร 9.7 ใบงานท 4.1 แบบตรวจสอบความเขาใจเกยวกบสารประกอบอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบ –แอลกอฮอรและฟนอลและอเทอร 9.8 ใบงานท 4.2 แบบตรวจสอบความเขาใจเกยวกบสารประกอบอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบ –แอลดไฮดและคโตน 9.9 ใบงานท 4.3 แบบตรวจสอบความเขาใจเกยวกบสารประกอบอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบ –กรดคารบอกซลก 9.10 ใบงานท 4.4 แบบตรวจสอบความเขาใจเกยวกบสารประกอบอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบ –เอสเทอร 9.11 ใบงานท 4.5 ผงมโนทศนเรอง สารประกอบอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบ –แอลกอฮอรและฟนอลและอเทอร 9.12 ใบงานท 4.6 ผงมโนทศนเรองสารประกอบอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบ –แอลดไฮดและคโตน 9.13 ใบงานท 4.7 ผงมโนทศนเรองสารประกอบอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบ – กรดคารบอกซลก 9.14 ใบงานท 4.8 ผงมโนทศนเรองสารประกอบอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบ – เอสเทอร 9.15 ใบงานท 4.9 แบบรายงานการทดลอง เรอง ปฏกรยาระหวางกรดคารบอกซลกกบแอลกอฮอร 9.16 ใบงานท 4.10 แบบรายงานการทดลอง เรอง ปฏกรยาของเอสเทอร 9.17 แบบฝกหดท 4.1 เรอง แอลกอฮอรและฟนอลและอเทอร 9.18 แบบฝกหดท 4.2 เรอง แอลดไฮดและคโตน 9.19 แบบฝกหดท 4.3 เรอง กรดคารบอกซลก 9.20 แบบฝกหดท 4.4 เรอง เอสเทอร 9.21 หนงสอแบบเรยนเคมรายวชาเพมเตมเคม เลม 5 ชนมธยมศกษาปท 6 ของสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร 9.22 คมอคร - หนงสอแบบเรยนเคมรายวชาเพมเตมเคม เลม 5 ชนมธยมศกษาปท 6 ของสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร 9.23 หองสมด / หองปฏบตการวทยาศาสตร 9.24 http://www.school.net.th/library/snet5/topic5/atom.htm

Page 18: สารประกอบอินทรีย์ ที่มีธาตุออกซิเจนเป็น องค์ประกอบkm.saard.ac.th/files/150331099474917_15111623233912.pdf ·

18 แผนการจดการเรยนร วชา เคม 5 ว30225

9.25 http://www.techlink.org.nz/Case-studies/Classroom-practice/ICT/BP630-multimedia-CD-Roms/resources/reuben.swf 9.26 แบบบนทกการเรยนรรายคาบ เรอง แอลกอฮอรและฟนอลและอเทอร 9.27 แบบบนทกการเรยนรรายคาบ เรอง แอลดไฮดและคโตน 9.29 แบบบนทกการเรยนรรายคาบ เรอง เอสเทอร 9.30 วดทศน เรอง แอลกอฮอรและฟนอลและอเทอร แอลดไฮดและคโตนและเอสเทอร

10. การวดผลประเมนผล การวดประเมนผล วธการวด เครองมอวด เกณฑการผาน 1. ดานความร ความเขาใจ

1. จากแบบทดสอบ 2. จากการตรวจ ใบงาน 3. จากการตรวจแบบฝกหด 3. จากการตรวจผงมโนทศน 3. สงเกตจากการปฏบตตาม ใบงาน

1. แบบทดสอบ กอนเรยน-หลงเรยน 2. ใบงาน 3. แบบฝกหด 4. แบบผงโนทศน 4. รายงานการทดลอง

1. ท าแบบทดสอบถก มากกวาหรอเทา กบ 60 % ขนไป 2. ท าใบงานถกตอง มากกวา 70 % ขนไป

2. ดานทกษะ กระบวนการ

สงเกตจากการปฏบต ตามใบงาน

แบบประเมนการท างานกลม

ผานเกณฑระดบ 2 ขนไป

3. ดานจตพสย

สงเกตพฤตกรรมการ ท างาน ความสนใจและ ตงใจเรยน

แบบสงเกตพฤตกรรม ผานเกณฑระดบ 2 ขนไป

11. การน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการจดการเรยนร 11.1 ผสอนน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการจดการเรยนร

3 หวง ประเดน

หลกพอประมาณ หลกมเหตผล หลกการสรางภมคมกน ทดในตว

เนอหา 1. จดเนอหาสอดคลองกบ มาตรฐานและตวชวด ตาม หลกสตก าหนดและ ศกยภาพของ นกเรยน 2. จดเนอหาเหมาะสมกบ ระยะเวลาทก าหนดไว

1. เพอใหสอนบรรลตาม มาตรฐานและตวชวด เพอใหนกเรยนเกด K : P : A 2. มสมรรถนะและคณ- ลกษณะอนพงประสงค และคณลกษณะอนพง ประสงคตามทหลกสตร

1. วเคราะหหลกสตร 2. ออกแบบและจด กจกรรมการเรยนรได ครบถวนตามสาระ การเรยนร 3. มการเตรยมการสอน ลวงหนา

Page 19: สารประกอบอินทรีย์ ที่มีธาตุออกซิเจนเป็น องค์ประกอบkm.saard.ac.th/files/150331099474917_15111623233912.pdf ·

19 แผนการจดการเรยนร วชา เคม 5 ว30225

11.1 ผสอนน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการจดการเรยนร (ตอ)

3 หวง ประเดน

หลกพอประมาณ หลกมเหตผล หลกการสรางภมคมกน ทดในตว

กจกรรม การเรยนร

1. ใชกระบวนการกลม/ กระบวนการปฏบต การ สบคนขอมลและน าเสนอท ทสอดคลองกบมาตรฐาน ตวชวด และวยของผเรยน 2. จดกจกรรมสอดคลองกบ เวลา งบประมาณในการ ท างาน

1. เพอใหผเรยนเกดกระ- บวนการท างานกลม/ กระบวนการปฏบต ท สอดคลองกบ ความสามารถ 2. สงเสรมการคดวเคราะห การคดสรางสรรค 3. ชนงานมคณภาพ พฒนานกเรยนให สอดคลองกบตวชวด

1.วางแผนอยางรอบคอบ ระมดระวง 2. ในการจดกจกรรมการ เรยนรใหนกเรยนได เรยนรเตมตาม ศกยภาพของตนเอง 3. วธการสอนและ กจกรรมทหลากหลาย สามารถปรบเปลยน ตามสภาพการณ

สอ / วสด อปกรณ

1. ก าหนดรายละเอยดการใช สอ วสด อปกรณเหมาะสม 2. ขอมลจากแหลงเรยนรตาง ๆ ในทองถน 3. จดเตรยมสอวดทศน ใบ ความร ใบงานใหเพยงพอ กบผเรยน

1. เพอใหความสะดวก และเปนการเพมมลคา ของวสด/ ผลผลตตาง ๆ ทมอยในหองปฏ- บตการและในทองถน 2. นกเรยนไดใชสอใน การจดการเรยนร เพอใหเกดองคความร

1. จดเตรยมสอ วสด อปกรณทมอยให เพยงพอกบผเรยน 2. จดเตรยมสอส ารอง กรณมเหตจ าเปน

3. มวธการคด ประดษฐสออยาง หลากหลาย

เวลา 1. ใชเวลาในการจดกจกรรม ใหเหมาะสมกบระดบการ เรยนรของนกเรยน 2. เวลาทก าหนดเหมาะสมกบ ภาระงาน / ชนงานท มอบหมาย

1. เพอใหสอนครบเนอหา 2. ปฏบตตามล าดบขน- ตอนการเรยนรได ครบถวน 3. นกเรยนสามารถท า ภาระงาน / ชนงานได ตามเวลาทก าหนด

1. วางแผนและก ากบ การจดกจกรรมการ เรยนรโดยใชเวลา เรยนตรงตามเวลาท ก าหนด 2. จดกจกรรมการ ทเกดความคมคา

สอและแหลงเรยนร

1. ใชสอ แหลงเรยนร วสดอป- กรณทมเหมาะสมและคมคา 2. ใชวสด อปกรณทมอย ในทองถนในการจดกจ- กรรมการ

1. ออกแบบกรจดการ เรยนรใหสอดคลอง เหมะสมกบสอทม อยในหองปฏบตการ และในทองถน 2. วสดเหลอใชสามารถ น ากลบมาใชใหมไดอก

1. จดเตรยมและใชสอ วสด อปกรณทมอย ใหเพยงพอกบผเรยน 2. จดท าใบความรใบ งานใหพรอมกอนการ จดการเรยนร

Page 20: สารประกอบอินทรีย์ ที่มีธาตุออกซิเจนเป็น องค์ประกอบkm.saard.ac.th/files/150331099474917_15111623233912.pdf ·

20 แผนการจดการเรยนร วชา เคม 5 ว30225

11.1 ผสอนน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการจดการเรยนร (ตอ)

3 หวง ประเดน

หลกพอประมาณ หลกมเหตผล หลกการสรางภมคมกน ทดในตว

การวดและประเมนผล

1. ออกแบบการวดและประ- เมนผลไดสอดคลองกบพอ กบตวชวดและเหมาะสม กบเวลา 2. ใชเครองมอและวธการ วดผลทถกตองเหมาะสม และสอดคลองกบตวชวด และศกยภาพของนกเรยน

1. เพอตรวจสอบความร ความเขาใจและการ พฒนาการเรยนรของ นกเรยน ทสอดคลอง กบเนอหา 2. การวดและประเมนผล สอดคลองกบมาตรฐาน และตวชวด สมรรถนะ และคณลกษณะอนพง ประสงค

1. ใชวธการวดผลตาม สภาพจรงอยางม คณภาพและตรงตาม เปาหมายทตองการวด 2. ทกคนมสวนรวมใน การวดผลสะทอนผล การเรยนรทก าหนดไว 3. น าผลไปพฒนาการ เรยนรครงตอไปได 4. วางแผนตดตาม ประเมนผลการท างาน ของนกเรยนเปนระยะ ๆ อยางตอเนอง

* ความร : 1. ครผสอนมความรและรอบร เรองหลกสตร เนอหา สาระ 2. รอบคอบในการวางแผนการจดกจกรรมการเรยนร โดยเหมาะสมกบนกเรยน โดยใช กระบวนการวดและประเมนผลทหลากหลายตรงตามสภาพจรง 3. มความร เรอง หลกปรชญาของเศรษฐกจพอพยง 4. ครมความรในการใชสอเทคโนโลย คณธรรม : 1. ใชหลกความยตธรรม มความรบผดชอบตอตนเองและสวนรวม มความรกและ เมตตาตอศษย 2. การมวนยในการจดกจกรรมการเรยนร 3. มความขยน ใชสตปญญาในการแกไขปญหาเกยวกบการเรยนการสอน 4. มความพอเพยง

11.2 ผเรยนเกดคณลกษณะ “อยอยางพอเพยง” (3 หวง 2 เงอนไข 4 มต)

หลกพอประมาณ หลกมเหตผล หลกการสรางภมคมกนทดในตว 1. แบงเวลาปฏบตกจกรรม ไดเหมาะสม

1. ปฏบตกจกรรมครบถวนตาม ขนตอน ส าเรจตามเปาหมาย

1. รจกการวางแผนการท างานอยาง เปนระบบตามศกยภาพ

2. แบงหนาทท ากจกรรมกลม ไดหมาะสม

2. แกปญหาไดส าเรจ

2. ปรบตวในการท างานกบเพอนได

Page 21: สารประกอบอินทรีย์ ที่มีธาตุออกซิเจนเป็น องค์ประกอบkm.saard.ac.th/files/150331099474917_15111623233912.pdf ·

21 แผนการจดการเรยนร วชา เคม 5 ว30225

11.2 ผเรยนเกดคณลกษณะ “อยอยางพอเพยง” (3 หวง 2 เงอนไข 4 มต)(ตอ)

หลกพอประมาณ หลกมเหตผล หลกการสรางภมคมกนทดในตว 3. ใชวสดอปกรณในการท า กจกรรมอยางประหยด และคมคา

3. มความรความเขาใจในการ ท ากจกรรมทงกจกรรมท าใบ งานและกจกรรมการทดลอง

3. รจกปฏบตตนในการท างานให บรรลตามวตถประสงคทวางไว

4. ใชงบประมาณอยางคมคา และประหยด

4. รจกเลอกแหลงเรยนร วธการ น าเสนอขอมลไดไดเหมาะสม กบคณลกษณะอนพงประสงค และสมรรถนะ

4. รจกการวางแผนในการใชสอ เทคโนโลย

ความร : 1. นกเรยนมความรเรอง หมฟงกชน 2. สามารถบรณาการความรเขากบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 3. มความรดานเทคโนโลยในการสบคน / น าเสนอขอมล คณธรรม : 1. มความตงใจ ใฝเรยนร มระเบยบวนย มความซอสตย มความรบผดชอบ 2. มรบทบาทและหนาทของตนเอง มความมงมนในการท างาน 3. มความสามคค ความเสยสละ ประหยดอดออม 4. มจตสาธารณะ มจตวทยาศาสตร 5. มจตสาธารณะ รจกอนรกษสงแวดลอม 6. มเจตคตในการน าเอาหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการด าเนนชวต

11.3 การประเมนผลลพธ ( K P A ) ทเกดขนกบผเรยนจากการจดกจกรรมการเรยนรบรณาการหลก ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

ผลลพธ อยอยางพอเพยง ....สมดลและพรอมรบการเปลยนแปลงในดานตาง ๆ วตถ สงคม สงแวดลอม วฒนธรรม

ความร(K)

มความรในการเลอกใชวสดอปกรณ แหลงเรยนร ใหคมคาและประหยด

มความรในการ วางแผนงานและการ ท างานรวมกบผอน

มความรในเรอง ทเรยน

-

ทกษะ(P)

- มกระบวนการในการสบคน น าเสนอขอมล - เลอกใชวสดอปกรณไดอยางเหมาะสม

- มทกษะในการท างาน / สบคน - มความสามารถในการน าความรไปรวมกนแกปญหา

- ใชประโยชนจากสงแวดลอมอยางระมดระวงและคมคา

ด ารงชวตอยในสงคมอยางมความสข

Page 22: สารประกอบอินทรีย์ ที่มีธาตุออกซิเจนเป็น องค์ประกอบkm.saard.ac.th/files/150331099474917_15111623233912.pdf ·

22 แผนการจดการเรยนร วชา เคม 5 ว30225

ลงชอ (นางสาวมยร มรกต) ต าแหนง คร -------/--------/----------

11.3 การประเมนผลลพธ ( K P A ) ทเกดขนกบผเรยนจากการจดกจกรรมการเรยนรบรณาการหลก ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (ตอ)

ผลลพธ อยอยางพอเพยง ....สมดลและพรอมรบการเปลยนแปลงในดานตาง ๆ วตถ สงคม สงแวดลอม วฒนธรรม

ความร(K)

มความรในการเลอกใชวสดอปกรณ แหลงเรยนร ใหคมคาและประหยด

มความรในการ วางแผนงานและการ ท างานรวมกบผอน

มความรในเรอง ทเรยน

-

คานยม(A)

- ตระหนกถงผลทเกดจากการใชเทคโนโลย - มความตระหนกในการน าวสดอปกรณมาใชทรพยากรอยางคมคา - มความตระหนกในการรบผดชอบตอหนาท

- มความเสยสละ อดทน - เปนสมาชกทดของชมชน - มความรบผดชอบตอการท างานของกลม - ยอมรบความคดเหนซงกนและกน

- ตระหนกถงความส าคญในการเรยนร - มจตส านกในการอนรกษสง-แวดลอม

การใชแหลงเรยนรโดยใชภมปญญาทองถน

12. กจกรรมเสนอแนะ

12.1 ควรมตวอยางเอกสารทกรายการใหนกเรยนดคนละชด เพอนกเรยนจะไดเตรยมตวไดถกตองทกครงทมกจกรรมการเรยนการสอน 12.2 ใหนกเรยนทดสอบกอนเรยนเพอวดความรรายหนวย นอกเวลาเรยนในชนเรยน

ลงชอ (…………………………………….…..) ต าแหนง ………………………………..…….. ------/--------/----------

Page 23: สารประกอบอินทรีย์ ที่มีธาตุออกซิเจนเป็น องค์ประกอบkm.saard.ac.th/files/150331099474917_15111623233912.pdf ·

23 แผนการจดการเรยนร วชา เคม 5 ว30225

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร วชา เคม 5 รหส ว30225 ชนมธยมศกษาปท 6 หนวยการเรยนร 1 เคมอนทรย แผนการจดการเรยนรท 3 สารประกอบไฮโดรคารบอน เวลา 6 ชวโมง

1. ผลการจดการเรยนร

ความรความเขาใจ ทกษะกระบวนการ เจตคต

2. ปญหา / อปสรรค และขอเสนอแนะ / แนวทางแกไข

ปญหา / อปสรรค ขอเสนอแนะ / แนวทางแกไข

3. ประมวลผลการเรยนรทง 3 ดาน

ประมวลผลการเรยนรทง 3 ดาน นกเรยนทงหมด

นกเรยนทอยในระดบ ด / รอยละ พอใช / รอยละ ปรบปรง /รอยละ

ดานความร ดานทกษะ / กระบวนการ / กระบวนการคด ดานคณลกษณะอนพงประสงค

แบบบนทกผลหลงสอน

................................... (นางสาวมยร มรกต) --------/--------/---------

Page 24: สารประกอบอินทรีย์ ที่มีธาตุออกซิเจนเป็น องค์ประกอบkm.saard.ac.th/files/150331099474917_15111623233912.pdf ·

24 แผนการจดการเรยนร วชา เคม 5 ว30225

ความคดเหนของหวหนากลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

ความเหมาะสมของแผนการจดการเรยนรรายการประเมน

ระดบคณภาพ ขอเสนอแนะ

4 3 2 1 จดประสงคการเรยนร เนอหาสาระ กจกรรมการเรยนร สอการเรยนร การวดผลประเมนผล ความสอดคลอง (ขอ 1-5) (4 = มากทสด 3 = มาก 2 = พอใช 1 = ควรปรบปรง) ความคดเหนของรองผอ านวยการฝายวชาการ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ความคดเหนของผอ านวยการโรงเรยน ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

แบบบนทกแสดงความคดเหน

ลงชอ.........................................หวหนากลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร (นางสาวกรวรรณ งามสม) …………/…………/………..

ลงชอ.......................................รองผอ านวยการฝายวชาการ (…………………………………)

ลงชอ.......................................ผอ านวยการโรงเรยน (…………………………………..)