ยอดนักวิทยาศาสตร์ไทยkm.pccpl.ac.th/files/1205091111015356_12051114144544.pdf ·...

23
ยอดนักวิทยาศาสตร์ไทย คาถามสู่ความพร้อม - นักเรียนใช้ส่วนใดของร่างกายสังเกตสิ่งต่างๆ และอวัยวะเหล่านั้นใช้ทาอะไรได้บ้าง - นักเรียนคิดว่า การสังเกตให้ประโยชน์อย่างไรบ้าง จุดประสงค์การเรียนรูเพื่อฝึกทักษะการคิดวิเคราะห์ จินตนาการ สร้างองค์ความรู้ สรุปหลักการที่สาคัญ นาเสนอใช้ภาษา ในการสื่อสาร ความเข้าใจ ขั้นตอนกิจกรรมการเรียนรูนักเรียนจับคู่กับเพื่อนคิดวิเคราะห์ โดยอ่านสถานการณ์ที่ครูกาหนด และร่วมกันตอบคาถามแล้ว แลกเปลี่ยนเรียนรู้กับเพื่อนนักเรียนคู่อื่นๆ เด็กชายวัย 12 ปี ลุกขึ้นชะโงกหน้าต่างออกไปมองท้องฟ้าเหมือนสารวจ แล้วรอยยิ้มก็ผุดกว้าง ขึ้นมาบนใบหน้า เมื่อเห็นท้องฟ้าสดใสลมทะเล พัดพลิ้ว ค่อยคลายความร้อนลงได้บ้าง บรรดาต้นโกงกาง หลังบ้าน แต่ละต้นสูงใหญ่พอสมควร เพราะตั้งแต่เกิดมาจาความไดเขาเห็นบรรดาต้นโกงกางเหล่านั้นสูง ใหญ่เช่นนั้นอยู่แล้ว จะมีบ้างบางต้นที่ขึ้นใหม่ภายหลัง แต่ขณะนี้มันก็สูงใหญ่เกือบทัดเทียมต้นที่ขึ้นมาก่อน หน้านั้น หลายวันที่ผ่านมา เขาเห็นนกกระยางฝูงใหญ่มาทารังอยู่ตามยอดโกงกาง เขาคอยสังเกตดูด้วยความ สนใจ เพราะทุกปีเมื่อถึงเดือนเมษายนทีไรบรรดานกกระยางเหล่านั้นจะอพยพมาทารังอยู่ตามต้นโกงกาง เป็นประจารังของนกกระยางจะสร้างอยู่บนยอดต้นโกงกาง เพราะนกกระยางแต่ละตัวจะบินร่อนมาลงที่รัง ได้สะดวก ไม่ติดกิ่งก้านแต่อย่างใด เมื่อสองวันก่อน เขาหาวิธีปีนขึ้นไปบนต้นโกงกาง เพื่อจะดูรังของนกกระยางด้วยความอยากรูอยากเห็น เมื่อเขาปีนขึ้นไปถึงกิ่งยอดแล้ว แต่ยังไปไม่ถึงรังของมัน เขาจัดแจงรวบยอดกิ่งโกงกางขนาดเท่า นิ้วมือ 3-4 กิ่งขัดกันให้มีลักษณะเป็น 3 ขา ทาให้สามารถทานนาหนักเด็กวัยขนาด 12-13 ขวบได้อย่าง สบาย เขาเกาะแล้วชะเง้อขึ้นไปดูรังของมัน ซึ่งสร้างด้วยกิ่งไม้และใบไม้เป็นรูปกระทะกลมมีแอ่งตรงกลาง เขาเห็นในรังนั้นมีไข่อยู3 ฟอง ตั้งใจจะหยิบไข่นั้นออกมาทั้งหมด แต่ฉุกใจคิดว่า ควรเหลือไข่ในรังไว้

Upload: others

Post on 11-Aug-2020

3 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ยอดนักวิทยาศาสตร์ไทยkm.pccpl.ac.th/files/1205091111015356_12051114144544.pdf · เช่นเดิม นี้คงเป็นธรรมชาติของนกกระยาง

ยอดนกวทยาศาสตรไทย ค าถามสความพรอม

- นกเรยนใชสวนใดของรางกายสงเกตสงตางๆ และอวยวะเหลานนใชท าอะไรไดบาง - นกเรยนคดวา “การสงเกต” ใหประโยชนอยางไรบาง

จดประสงคการเรยนร เพอฝกทกษะการคดวเคราะห จนตนาการ สรางองคความร สรปหลกการทส าคญ น าเสนอใชภาษา

ในการสอสาร ความเขาใจ ขนตอนกจกรรมการเรยนร

นกเรยนจบคกบเพอนคดวเคราะห โดยอานสถานการณทครก าหนด และรวมกนตอบค าถามแลวแลกเปลยนเรยนรกบเพอนนกเรยนคอนๆ

เดกชายวย 12 ป ลกขนชะโงกหนาตางออกไปมองทองฟาเหมอนส ารวจ แลวรอยยมกผดกวางขนมาบนใบหนา เมอเหนทองฟาสดใสลมทะเล พดพลว คอยคลายความรอนลงไดบาง บรรดาตนโกงกางหลงบาน แตละตนสงใหญพอสมควร เพราะตงแตเกดมาจ าความได เขาเหนบรรดาตนโกงกางเหลานนสงใหญเชนนนอยแลว จะมบางบางตนทขนใหมภายหลง แตขณะนมนกสงใหญเกอบทดเทยมตนทขนมากอนหนานน หลายวนทผานมา เขาเหนนกกระยางฝงใหญมาท ารงอยตามยอดโกงกาง เขาคอยสงเกตดดวยความสนใจ เพราะทกปเมอถงเดอนเมษายนทไรบรรดานกกระยางเหลานนจะอพยพมาท ารงอยตามตนโกงกางเปนประจ ารงของนกกระยางจะสรางอยบนยอดตนโกงกาง เพราะนกกระยางแตละตวจะบนรอนมาลงทรงไดสะดวก ไมตดกงกานแตอยางใด เมอสองวนกอน เขาหาวธปนขนไปบนตนโกงกาง เพอจะดรงของนกกระยางดวยความอยากรอยากเหน เมอเขาปนขนไปถงกงยอดแลว แตยงไปไมถงรงของมน เขาจดแจงรวบยอดกงโกงกางขนาดเทานวมอ 3-4 กงขดกนใหมลกษณะเปน 3 ขา ท าใหสามารถทานน าหนกเดกวยขนาด 12-13 ขวบไดอยางสบาย เขาเกาะแลวชะเงอขนไปดรงของมน ซงสรางดวยกงไมและใบไมเปนรปกระทะกลมมแองตรงกลาง เขาเหนในรงนนมไขอย 3 ฟอง ตงใจจะหยบไขนนออกมาทงหมด แตฉกใจคดวา ควรเหลอไขในรงไว

Page 2: ยอดนักวิทยาศาสตร์ไทยkm.pccpl.ac.th/files/1205091111015356_12051114144544.pdf · เช่นเดิม นี้คงเป็นธรรมชาติของนกกระยาง

สกฟองหนงเพอนกกระยางจะไดไมตกใจและจะยายไปท ารงทอน จงหยบไขออกมาใสกระเปาเพยง 2 ฟอง จากนนกโยกตนโกงกางทเขาขนอยไปยงอกตนหนงทอยใกลกน แลวควากงเกาะไวปนขนไปชะเงอดในรงนกบนยอดไมอก กพบวาบนรงนกนนมไขอย 3 ฟองเชนกน จงหยบไขนกมาเพยง 2 ฟอง ใหเหลออยในรงเพยงฟองเดยว รงนกแตละรงในปาโกงกางหลงบาน ซงมประมาณ 80-90 ตน มรงนกตนละหลายรง ลวนแตมไขนกกระยางรงละ 3 ฟอง เขาไดเกบไขเหลานนมารงละ 2 ฟอง ยงคงใหเหลออยในรงเพยงฟองเดยวทกรง วนนนเขาขนเกบไขนกกระยางไดทงหมด 100 ฟอง เลอกเอาไปขายเพยง 50 ฟอง ทเหลอใหทกคนในครอบครว ไดทดลองลมรสไขนกกระยางวามรสชาตเปนอยางใด วนนเขาตองปนขนไปดรงนกบนตนโกงกางอกครงหนง เพอดวามนจะหยดไขหรอไขตออกหรอไมอยางไร ถานกกระยางยงคงฟกไขทเหลออก 1 ใบจะไดเกบมาเสยเลยหรอถาไขตอไปอก กจะไดไขนกกระยางเพมเปนสนคาไปขายเปนรายได พเศษเหมอนวนกอน

ค าถามฝกการคดเชงวเคราะห 1. จากการศกษาเรองพอคาไขนกกระยาง นกเรยนคดวาเดกชายวย 12 ปไดใชทกษะใดบาง ทท าใหเขาประสบความส าเรจเปนพอคาไขนกกระยาง อธบายเหตผลประกอบ ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. 2. “เขาพบวาบนรงนกมไข 3 ฟอง แตเขาหยบไขนกมาเพยง 2 ฟอง เหลอไขไวในรง 1 ฟอง” นกเรยนคดวาเขาท าเชนนตรงกบทกษะใด เพราะเหตผลใด ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................

Page 3: ยอดนักวิทยาศาสตร์ไทยkm.pccpl.ac.th/files/1205091111015356_12051114144544.pdf · เช่นเดิม นี้คงเป็นธรรมชาติของนกกระยาง

เดกนอยเดนลงจากบาน ตรงไปยงปาโกงกางดวยความอยากรอยากเหน เขาเลอกตนโกงกางทใกลทสด แลวปนขนไปบนยอดดวยวธเดม พบวาในรงนกทเขาเหลอไขไวเพยงฟองเดยวเมอ 2 วนกอน แตวนนมนไดไขเพมขนอก 2 ฟอง รวมกบของเกาเปน 3 ฟอง เขาจงเลอกเกบไขนกกระยางซงมสซดกวา มา 2 ฟอง เมอขนดตามตนอนๆ กพบวา แตละรงจะมไขเพมขนเปน 3 ฟอง จงเกบไขมาอกรงละ 2 ฟอง เชนเดม นคงเปนธรรมชาตของนกกระยาง เพราะถามไขเพยงฟองเดยว เวลาแมนกกกไข ไขกจะค ากน ถาไข 2 ใบกเสมอตว แตเวลากกไขจะนงไมสบาย จงก าหนดใหแมนกไขได 3 ฟอง แลวจงกกฟกเปนตวตอไป รงรปกระทะของนกกระยางนน ถาไข 3 ฟองจะท าใหเปน “แผน” นงกกสบาย เวลานกกระยางกกไขจะไดมทวางขา ซงอยระหวางไขหนงฟองทอยขางใต และอกจะปดไข 2 ฟองหนา ท าใหกกไดอยางมดเมน เขาขนขโมยไขนกกระยาง 2 ใบทกรง ทก 2 วน นบรวมกนได 10 ครงพอขนไปครงสดทายพบวามไขไมครบ 3 ฟองทกรง เขาจงหยด เพอเหลอไขใหนกกระยางไดฟกตอไป จะไดไมสญพนธและในปตอๆไปมนจะไดพากนมาท ารงทปาโกงกางขางบานเชนเดมอก จงเปนทสงเกตไดวา การผสมพนธของนกกระยาง มนไดเตรยมไขไว จ านวน 21 ฟอง หากจ าเปน แตถาไขได 3 ฟอง โดยไมมสงใดรบกวน นกกระยางจะกกไขเพยงแคนน จะนงกกจนฟกเปนตวในทสด แตละครงทขนเกบไขนกกระยางไดเปนจ านวนมาก เขากเอาไปขายใหรานขางตมในตลาด ท าใหขางตมปลาใสไขนกกระยางรานนมชอเสยงโดงดง ธรรมดาไขนกกระยางใบเลกกวาไขไก ถาใสไขนกลงในขาวตมปลาแลวจะไมท าใหขางตมเยนเกนไป ส าหรบไขนกกระยางนน ลกใหญกวาไขนกกระทาแถมยง

Page 4: ยอดนักวิทยาศาสตร์ไทยkm.pccpl.ac.th/files/1205091111015356_12051114144544.pdf · เช่นเดิม นี้คงเป็นธรรมชาติของนกกระยาง

มกลนและรสปลาอยในไข เสรมรสขางตมไดอยางกลมกลอม เขาจงไดเปนผจ าหนายไขนกกระยางเพยงผเดยว ตงแตอายเพยง 12 ป เขาผนคอ ดร.วโรจน ตนตราภรณ ผไดรบเกยรตนยมจากสมาคมวทยาศาสตรแหงประเทศไทย ใหเปนนกวทยาศาสตรอาวโสของประเทศ เมอปพ.ศ.2544 ค าถามฝกการคดเชงวเคราะห 3. นกเรยนคดวาท าไมด.ช.วโรจนเลอกเกบไขนกกระยางทมสซดกวา เพราะเหตใด ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. 4. อะไรจะเกดขน ถา ด.ช.วโรจนเกบไขนกกระยางหมดทง 3 ฟอง ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. 5. ในขาวตมปลาใสไขนกกระยางดกวา ไขไกและไขนกกระทา อยางไรบาง ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................

Page 5: ยอดนักวิทยาศาสตร์ไทยkm.pccpl.ac.th/files/1205091111015356_12051114144544.pdf · เช่นเดิม นี้คงเป็นธรรมชาติของนกกระยาง

ใตถนบานเปนเลน เวลาน าลงจะเปนหาดเลนไกลออกไปเปนกโลเมตร มแตเลนเปนสเทาด าดารดาษไปทว ทใตถนจะมปกามดาบอยบนเลนและมปลาตนเดนอย มหอยแครงหมกอยใตเลน รวมทงกงกามดดจะดดกามดงเผละๆตอนกลางคน บางทมปทะเลมาอาศยบอน าทปลาตนขดโดยไลเจาของบอออกไป ซงกสามารถจบปทะเลมาท าอาหารไดเชนกน นบเปนขมทรพยอาหารทะเลไดอกแหงหนง ด.ช.วโรจนไดจบหอย กง ป และปลา ทใตถนบานมานกตอนกแลว

วนไหนน ายงไมขน บรรดากงกามดดทท ารอยในโคลนใตถนบาน มนจะดดกามดงเผละๆ สลบกนไปมา รของกงกามดดแตละตวจะอยลกประมาณ 4-8 นว เปนกระเปาะน าอยใตโคลน มชองเขาโพรงกระเปาะกวางกวาล าตวกงเลกนอยท าให ด.ช.วโรจน รวาเจาของโพรงนนตวใหญขนาดไหน ชองเขาจะเอยงประมาณ 45 องศา เหนอโพรงจะมรปลองตรงขนมาทผวดนอกชองหนง เลกกวาชองเดนเขา เปนชองทกงนอนหงายหายใจปรมน า โดยไมมใครมองเหน

เมอเขาสงเกตไดดงกลาว เขากถบโคลนดวยฝาเทาทท ามม 45 องศา ทางดานหลงโพรง ปลองและโพรงจะลมคว า น าจะฉดออกทชองทางเขา โพรงจะเอยงและกงจะออกมาตามน าพนนดวย เขากจบกงใสกระปองไดอยางสบายๆ

ด.ช.วโรจนอดนกถงตอนทเขาคดกงดวยวธนไมได เพราะตอนแรกเขาไมช านาญ พอเหนกงอยตรงไหนกจะถบโคลนลงไปตามอยางทเคยเหนชาวบานท ากน เมอถบลงไปแลว โคลนกเละไมเปนทศเปนทาง กงกจะถกฝงอยในเลนท าใหหาตวกงยากเสยเวลา บางทกหาไมเจอ บางครงจะถกกามใหญของกงหนบและแทงเอาดวย ท าใหวนนนหากงไดไมกตว

ค าถามฝกการคดเชงวเคราะห 6. นกเรยนคดวาเขาใชทกษะใดบาง ในการจบกงกามดดโดยไมถกกามใหญหนบหรอแทง ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................

Page 6: ยอดนักวิทยาศาสตร์ไทยkm.pccpl.ac.th/files/1205091111015356_12051114144544.pdf · เช่นเดิม นี้คงเป็นธรรมชาติของนกกระยาง

เชาวนเสาร ด.ช.วโรจน ตนแตเชารบท างานบานตามหนาททไดรบมอบหมายจนแลวเสรจ จากนน

จงเดนไปหยบคนเบดกบกระเปองน า ส าหรบใสปกามทอง (ทจรงกามปลายทอง) ทเขาจะลงจบจากใตถนบาน เพอน ามาลอปลาตน แลวน าปลาตนไปตกจนปทะเลตามตองการ

การตกปกามทองไมใชของยากอะไร เพยงแคใชใบแสมผกกบคนไมรวกแลวหยอนลอปกามทองทออกมาคลานตามเลน มนกจะหนบใบแสมไมยอมปลอย จงยกคนไมรวมขนมาจบปใสกระปองไดตามสบาย

ด.ช.วโรจน หยอนตวลงใตถนพรอมดวยคนเบดและกระปอง เวลาไมคอยทาเพราะน าทะเลลงมากแลว อกไมนานกจะขนมาทวมเชนเดมเหมอนอยางทกวน เวลาน าลงบรเวณใตถนจะมแตพนเลนสเทาด า เขาจดแจงเอาคนเบดเกยวใบแสม ลงลอปกามทองตามพนเลน เดยวเดยวกสามารถจบปกามทองไดตามตองการ จากนนเอาปกามทองเสยบเบดไปตกปลาตนตอปลาตนตามบรเวณใตถนบานสวนใหญเปนปลาตนตวเลก มผวสเทา และมจดแตมบนผวหนงอกทหนง ซงเรยกวา ปลาเขอ สวนปลาตนตวเหลองแถบน าตาลด ามขนาดใหญกวา บางตวยาวตง 10 นวกม มนกระโดดหาอาหารบางประปรายเขาเลอกตกปลาตนชนดน เอาท าเหยอลอปทะเล ตกปลาตนไดพอสมควรแลว เขากขนมาบนสะพานเอามดมาหนปลาตนออกเปนชนขนาดประมาณ 4 นว จากนนกถอจนและปลาตนเดนตามสะพานออกไปจนถงทวางไมไกลจากบานนก

ไดเวลาน าทะเลขนซงรวดเรวมาก เขาเอาปลาตนทหนแลว ผกกบคานไมของจนทมอย 2-3 คน จากนนเอาจนลงน าตกปทะเล ไมนานกจะไดปขนาดเของ บางตวกใหญ ขนาดเอาไปชงไดหนกเกอบ 1 กโลกรมกม

ค าถามฝกการคดเชงวเคราะห 7. จงเรยงล าดบขนตอนวธการจบปทะเล ของ ด.ช.วโรจน ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................

Page 7: ยอดนักวิทยาศาสตร์ไทยkm.pccpl.ac.th/files/1205091111015356_12051114144544.pdf · เช่นเดิม นี้คงเป็นธรรมชาติของนกกระยาง

วนอาทตย ด.ช.วโรจน ตนแตเชาลางหนาลางตาเสรจแลว เขารบท างานบานดวยความเคยชน แมครอบครวของเขาจะมพนองถง 7 คน แตทกคนกมหนาทตองท ากนทกคน มไดเกยงงอนหรอผดผอนแตอยางใด เมอเสรจงานประจ าแลว เขากควาไมตะขอยาวประมาณ 5 เมตร เดนออก ไปตามสะพานหนาบาน ซงทอดยาวออกไปในทะเลและมบานปลกอยเปนระยะๆ แทบทกวน เขาจะเกยวแมงดาทะเล เพอเอาไขมาท าอาหาร ไขแมงดาสามารถท าอาหารไดหลายอยาง ไมวาจะเอามาแกงหรอผด หรอเอามาฉาบกบหนากระฉก เปนของหวานอรอยอยาบอกใครเชยว แมงดาทะเลม 2 ขนาด ขนาดเทาจานอาหารเรยกวา แมงดาจาน มขายอยทวไป กบขนาดเทาจานรองถวยน าชา เรยกวา แมงดาถวย แมงดาทะเลทขนมาหมกโคลนเลนตามสะพานทาเรอพล สวนใหญจะเปนแมงดาถวย ตวใหญขนาด 5-6 นว มนจะขนมาตอนน าขน และหมกตวตอนน าลง ตวเมยจะใหญกวาตวผ เมอไมมกระแสน าจะออกไขใตกระดองทหมกเลนอย แลวตวผทเกาะหลงมากจะปลอยน าเชอออกมาผสม ดงนนเขาจงตองรบเรงเกยวแมงดาทนททน าลงโคลนโผล มฉะนนจะเกยวไดแมงดาทออกไขแลวกจะไมมประโยชนอะไร เพราะถาจะกนเนอแมงดากจะหาเนอในกระดองไดนดเดยว ปจจบนนแมงดาถวยหายาก เพราะชายทะเลเมองชลสกปรก ไมมแมงดาเขามาไขเหมอนสมยกอน การจบแมงดาถวยตองรจกสงเกต แมงดาถวยตวเมยจะมขนาดใหญประมาณ 6 นว สวนตวผเลกกวาจะมขนาดประมาณ 5 นว มนจะเกาะหลงตวเมยเขามาทชายฝง บางทกมตวผเกาะหลงตามกนมาหลายตว แมงดาถวยจะเขามาไขทรมปาชายเลน และฝงตวอยในโคลนเมอน าลง ด.ช.วโรจน สงเกตเหนวาการเขามาฝงตวมดของแมงดานน ดานหนาจะมเนนรปวงเลบทแมงดามดดนอย ดานหลงเปนแองน ารปวงเลบเชนกน ขอบหนาของแองหลงคอทายแมงดาตวผ ขอบหลงอยทระดบเลนเดม ดงนนรปวงเลบเปดคอเนน และวงเลบปดคอแองน า กบอกใหเขารวาแมงดา หมกตวอยทไหนเขากจะเอาไมตะขอยาว เกยวแมงดาจากสะพานไดอยางสบายๆ พกเดยว เขาจบแมงดาทะเลไดพอสมควรแลวจงกลบบาน น าไปตากแหงเพอเอาไวยางในตอนเยนเปนอาหารไดอกมอหนง ส าหรบแมงดาทะเลนน หากจบไดมากพอ ด.ช.วโรจนกจะน าไปขายทตลาด เปนสนคาทสรางรายไดใหแกเขาอกอยางหนงเปนประจ า ทมา : สมาคมวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ.หนงสอชดยอดนกวทยาศาสตรไทย (ดร.วโรจน ตนตราภรณ).กรงเทพฯ.บรษทบกไลนจ ากด.

Page 8: ยอดนักวิทยาศาสตร์ไทยkm.pccpl.ac.th/files/1205091111015356_12051114144544.pdf · เช่นเดิม นี้คงเป็นธรรมชาติของนกกระยาง

ค าถามฝกการคด...ขยายความร 8. จงบอกวธการจบแมงดา มขนตอนอยางไรบาง ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. 9. จงสรปวาด.ช.วโรจนใชทกษะใดบางในการด ารงชวต พรอมยกตวอยางใหชดเจน ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. 10. นกเรยนสามารถน าความรไปประยกตใชประโยชนในชวตประจ าวนไดอยางไรบาง ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................

Page 9: ยอดนักวิทยาศาสตร์ไทยkm.pccpl.ac.th/files/1205091111015356_12051114144544.pdf · เช่นเดิม นี้คงเป็นธรรมชาติของนกกระยาง

กระบวนการหาความรทางวทยาศาสตร

เจตคตทางวทยาศาสตร

วธการทางวทยาศาสตร

ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

ขยายความร

ความหมายของวทยาศาสตร

ค าวา “Science” มทมาจากค าวา Sientea ในภาษาลาตน แปลวา ความร (Knowledge) กลาวไดวา วทยาศาสตร คอ องคความรตางๆ ทมอยในธรรมชาต และจดไวอยางมระบบระเบยบแบบแผน กระบวนการหาความรทางวทยาศาสตร (The Process of Science) ประกอบดวย วธการทางวทยาศาสตร (Scientific Method) โดยใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร (Science Process Skill)และเจตคตทางวทยาศาสตร (Scientific Attitude) ดงแผนภาพ

สรปไดวา วทยาศาสตร คอ องคความรของธรรมชาตและกระบวนการหาความร ดวยวธการทาง

วทยาศาสตร โดยใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและเจตคตทางวทยาศาสตร ในการสบเสาะหาความร

วทยาศาสตร

ความรทางวทยาศาสตร

Page 10: ยอดนักวิทยาศาสตร์ไทยkm.pccpl.ac.th/files/1205091111015356_12051114144544.pdf · เช่นเดิม นี้คงเป็นธรรมชาติของนกกระยาง

1.1ประเภทของวทยาศาสตร ประเภทของวทยาศาสตร จ าแนกตามธรรมชาตของวชา สามารถจ าแนกได 3 สาขา คอ

1) วทยาศาสตรกายภาพ 2) วทยาศาสตรชวภาพ 3) วทยาศาสตรสงคม

วทยาศาสตรกายภาพ เปนวทยาศาสตรทเกยวของกบธรรมชาตและปรากฏการณตางๆ ของทกสงทกอยางในโลกและจกรวาล ในสวนของสงทไมมชวต เชน ฟสกส ดาราศาสตร เคม ธรณวทยา และคณตศาสตร ฯลฯ

วทยาศาสตรชวภาพ เปนวทยาศาสตรทเกยวของกบธรรมชาตและปรากฏการณตางๆ ของทกสงทกอยางในโลกและจกรวาล ในสวนของสงมชวต เชน ชววทยา สตววทยา ฯลฯ

วทยาศาสตรสงคม เปนวทยาศาสตรทเกยวของกบธรรมชาต และพฤตกรรมของมนษยทรวมกนอยเปนชมชนหรอสงคม เชน สงคมศาสตร มนษยศาสตร ฯลฯ สวนของวทยาศาสตรกายภาพและวทยาศาสตรชวภาพ เมอพจารณารวมกนแลว สามารถจดแบงเปน 2 ประเภท คอ วทยาศาสตรบรสทธ และ วทยาศาสตรประยกต วทยาศาสตรบรสทธ (Pure Science) คอ ความรความเขาใจทกสงทกอยางทเกดขนเองโดยธรรมชาตทเปนไปตามกฎพนฐานของธรรมชาต รวมทง ปรากฏการณตาง ๆ ทเกดขนโดยธรรมชาต จดเปนความร ขนพนฐาน ประกอบดวย กฎและทฤษฎตาง ๆ ตลอดจน ความจรงหรอขอเทจจรง ความคดรวบยอดทมาจากการศกษา คนควาหาความรของนกวทยาศาสตร เนองจากความตองการทจะหาความรดานตางๆ

วทยาศาสตรประยกต (Applied Science) คอ การน าองคความร ความ เขาใจพนฐานทางดานวทยาศาสตรทเปนวทยาศาสตรบรสทธ มาประยกต ใหเปนประโยชนตอมนษย วทยาศาสตรมสวนทแตกตางจากศาสตร อนๆในสวนทวาการคนควาหาความจรงทางวทยาศาสตร ใชทกษะ

กระบวนการทางวทยาศาสตรท าการทดลองสรปตงสมมตฐานและสามารถพสจนได ดงนนสงทเปนวทยาศาสตรจะสามารถน าหลกฐานจากประสบ การณมาประกอบไดวทยาศาสตรไมแท หรอวทยาศาสตรเทยม (Pseudo Science) ซงเปนศาสตรทขาดกระบวนการทสามารถพสจนไดดวยวธการทางวทยาศาสตร ดงนนจงไมสามารถกอใหเกดการเรยนรขอมลใหมๆได จงไมเปนประโยชนตอมนษยไดแตพยายามทจะโนมนาวหรอสรางใหมนษยมความเชอโดยขาดเหตผล

Page 11: ยอดนักวิทยาศาสตร์ไทยkm.pccpl.ac.th/files/1205091111015356_12051114144544.pdf · เช่นเดิม นี้คงเป็นธรรมชาติของนกกระยาง

1.2 พฒนาทางวทยาศาสตร พฒนาการทางวทยาศาสตรตงแตเรมตนจนถงปจจบน ซงมเนอหาตาง ๆ กนและมความเกยวของกบสาขาวชาตางๆ ทงนขอบขายของพฒนาการทางวทยาศาสตรในยคตนๆ อาจเกดขนจากการคดคน และการประดษฐเครองมอ อาวธ วธการหาอาหาร การเกบรกษาอาหารและการเพาะปลก การจดลกษณะและรปแบบความเปนอยพฒนาการทางภาษา การสอความหมาย การจดบนทก ฯลฯ

วทยาศาสตรมพฒนาการตงแตยคแรกเรมจนถงปจจบนดงน วทยาศาสตรในสมยกรกยคแรก จากหลกฐานทอางองได บงชใหเหนวามนษยพยายามแสวงหา

ค าตอบและค าอธบายเกยวกบโลกทเราอาศยอย คอ รป รางลกษณะของโลกทางกายภาพ การโคจรรอบโลก ปรากฏการณตางๆ ของโลก รวมถงดาวเคราะหดวงอนๆ สบเนองมาจากชนชาตอยปตและแอสซเรยน ซงการแสวงหาค าตอบเหลาน จ าเปนตองอาศยความรความเขาใจพนฐานทาง ดานคณตศาสตร กลศาสตร ฟสกส ตอมาความเสอมโทรมทางอารยะธรรมและความรงเรองของกรกราวศตวรรษท 3 เปนเหตท าใหเกดการเปลยนแปลง การเคลอนยายถายเทจากความรทางดานวทยาศาสตรและวฒนธรรม เปลยนจากกรงเอเธนสไปอยทกรงอะเลกซนเดรยและยโรปทงน อารยธรรมทเรยกวาเฮลเลนสตก ประกอบดวย การแพทย ศลยกรรม คณตศาสตร ดาราศาสตร เรมเสอมจนทสดศนยกลางการปกครองไปอยทกรงโรม และเนนทความกาวหนาทางดานการทหาร และการปกครองเตบโตแทนท ตอมากรงโรมถกรกรานและแพสงครามกบพวกเปอรเซย ดงนนอาณาจกโรมนจงเสอมสลาย ความรทางดานวชาการและวทยาศาสตร แทบไมมหลงเหลออยเพราะถกท าลายไปดวย นก วทยาศาสตรในยคน เชน ยคลด (Euclid) อรสทารซส (Aristarchus) อาคยมดส ฯลฯ ในชวงนทางประวตศาสตร เรยกวา “ยคมด” (Dark Age) วทยาศาสตรในยคกลาง (Middle Age) ระหวางศตวรรษท 9-11 ความรตางๆ ถกจดบนทกทยงเหลออยไดถกเปลยนจากภาษากรกไปเปนภาษาอารบก โดยไมมการคนควาเพมเตม และหลง จากศตวรรษท 11 ความรและภาษา อารบกถกแปลเปนภาษาลาตน และบางสวนแปลเปนภาษาฮบร ทงนอารยธรรมของชาวอาหรบไดแผขยายไปถงสเปน โมรอคโค อนเดย ซงในชวงเวลานความคดและความเชอทางศาสนากแตกแขนงออกเปนลทธ เชน มสลม ยว ครสเตยน ศตวรรษท 15 มการเดนเรอสบคนประวตศาสตร ภมศาสตร ซงท าใหมการคนพบแผนดนและทวปใหมๆ ตอจากศตวรรษท 16 พฒนาการทางดานการเขยน การพมพ การเขยนต าราเปนไปอยางกวางขวางรวดเรว เมอคนพบและสามารถประดษฐเครองพมพได การประสานรวมมอกนระหวางนกวทยาศาสตรทอยในซกโลกดานตะวนออก กบซกโลกตะวนตก ท าใหมการสงสาร ท าใหความรและการสอสารแพร หลายอยางกวางขวาง ในชวงหวเลยวหวตอระหวางยคกลาง (Middle Age) กบยคปฏรป (Renaiseauce) ตวอยางของบคคลในยคน เชน เลโอนาโด ดาวนซ นโคลส เปนตน

วทยาศาสตรในยคปจจบน เพงเรมตนเมอตนศตวรรษท 17 โดยมนกวทยาศาสตร เชน กาลเลโอ (Galileo Galilei) เคปเลอร ( Kepler) นวตน (Newton) ลนเนยส (Linnueus) และในระหวางศตวรรษท 17-18

Page 12: ยอดนักวิทยาศาสตร์ไทยkm.pccpl.ac.th/files/1205091111015356_12051114144544.pdf · เช่นเดิม นี้คงเป็นธรรมชาติของนกกระยาง

เปนการคนพบทเปนรากฐานทางวทยาศาสตรในยคปจจบน ตงแตศตวรรษท 19 เปนตนมา ความกาวหนาและพฒนาการทางวทยาศาสตรเปนไปอยางรวดเรวและกวางขวางทกวชา การคนควาทดลอง การคนพบประดษฐสงใหมๆ กอใหเกดการเปลยนแปลงอยางมาก ศตวรรษท 20 อาจเปนยคปฏวตทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยเกอบทกสาขา และมการคนพบ เอกซ-เรย(X-ray)การคนพบกมตภาพรงส การคนพบทฤษฎสมพนธภาพ สงเหลานถอเปนรากฐานทท าใหมนษยขนสอวกาศ และก าลงแสวงหาความรใหมๆ ในกาแลกซ

1.3 ลกษณะส าคญทางวทยาศาสตร

วทยาศาสตรมลกษณะส าคญ สรปไดดงนคอ 1) วทยาศาสตรไดมาจากประสบการณ และทดสอบดวยประสบการณ ในทนความรทมาจากประสบการณ เรยกวา “ความรเชงประจกษ” หรอความรเชงประสบการณ(Expirial Knowledge) โดยอาศยประสาทสมผสทงหารวมกบทกษะการสงเกต 2) วทยาศาสตรตองเปนสาธารณะ ความจรงทนกวทยาศาสตรคนพบจะตองแสดงหรอทดลองใหทกคนเหนไดเหมอนกน และความรทางวทยาศาสตรไมใชของสวนตวแตเปนสาธารณะ คอ ผอนอาจรเหนอยางเดยวกนกบผคนพบได 3) วทยาศาสตรมลกษณะเปนสากล นกวทยาศาสตรพยายามขยายความรใหเปนสากลมากทสดเพราะความรทมลกษณะเฉพาะเจาะจงมความหมายนอย และขาดการยอมรบ 4) วทยาศาสตรชวยในการคาดหมายอนาคต วทยาศาสตรมลกษณะความเปนสากลใชไดโดยทวไป จงสามารถคาดหมายสงทจะเกดในอนาคตได ทงนการคดคนกฎและทฤษฎตางๆ ทางวทยาศาสตรเพอคาดหมายในอนาคต 5) วทยาศาสตรเปนปรนย เมอวทยาศาสตรถกยอมรบและพสจนแลววาเปนจรง ดงนนไมวาใครจะน าไปพสจนอกเมอใด ทใดกตาม ผลทออกมายอมเหมอนเดม ความรทางวทยาศาสตรเปลยนแปลงได เพราะวทยาศาสตรมลกษณะไมคงทแนนอนเปลยนแปลงไดตลอดเวลา เมอมการคนพบความรใหม ทงนเปนผลมาจากความกาวหนาทางดานวทยาการใหมๆ

Page 13: ยอดนักวิทยาศาสตร์ไทยkm.pccpl.ac.th/files/1205091111015356_12051114144544.pdf · เช่นเดิม นี้คงเป็นธรรมชาติของนกกระยาง

1.4 ความรทางวทยาศาสตร

ความรทางวทยาศาสตร เปนผลตผล (Product) ทางวทยาศาสตรจากกระบวนการทางวทยาศาสตร (The Science Process) ซงเปนความรทถอวาเปนความรทางวทยาศาสตร จะตองทดสอบยนยนไดวาถกตองจากการทดสอบหลายๆ ครง ความรทางวทยาศาสตรอาจแบงเปน 6 ประเภท สรปไดดงน

-5-

1) ขอเทจจรงทางวทยาศาสตร เปนความรทางวทยาศาสตรทสงเกตไดโดยตรง และจะตองมความเปนจรงสามารถทดสอบแลวไดผลเหมอนกนทกครง เชน น าเมอไดรบความรอนจะขยายตว ขอเทจจรงแตละอยางมความหมายมากหรอนอยตางกน แตหากน ามารวมกนแลวอาจท าใหมความหมายมากขน เกดความรเพมขน 2) ความคดรวบยอดหรอมโนทศนทางวทยาศาสตร เกดจากการน าเอาขอเทจจรงหลายๆ สวนทเกยวของมาผสมผสานเกดความรใหม ความคดรวบยอดทางวทยาศาสตร อาจแบงออกเปน 3 ประเภทคอ ก. ความคดรวบยอดเกยวกบการแบงประเภท เปนการก าหนดสมบตรวมของสงตางๆ ไวเปนพวกๆ เพอใชในการบรรยายถงสงเหลานนใหเขาใจตรงกน ข. ความคดรวบยอดเกยวกบความสมพนธ เปนการก าหนดความสมพนธของ ความคดรวบยอดยอยๆ ทเกยวของกน เปนผลในการน ามาพยากรณเหตการณตางๆ ลวงหนา ค. ความคดรวบยอดทางทฤษฎ เปนการก าหนดสงทมองไมเหน แตรวามสงนนจรง เพราะมหลกฐานสนบสนนวาเปนจรง 3) ความจรงหลกหรอหลกการ คอ กลมของความคดรวบยอดทเปนความรหลกทวไป สามารถใชอางองได คณสมบตของหลกการ คอ จะตองสามารถน ามาทดลองซ าไดผลเหมอนเดม 4) กฎ คอ หลกการอยางหนงแตเปนขอความทเนนความสมพนธระหวางเหตผล แตมกแทนความสมพนธในรปสมการ 5) สมมตฐาน เปนค าอธบายซงเปนค าตอบลวงหนากอนทจะด าเนนการทดลอง เพอตรวจสอบความถกตองเปนจรงในเรองนนๆ หรอขอความหรอแนวคดทแสดงการคาดคะเนในสงท

ความรทางวทยาศาสตร ทฤษฎ

สมมตฐาน

ความคดรวบยอด ขอเทจจรง อปมาน อนมานจนตนาการ

กฎ หลกการ

Page 14: ยอดนักวิทยาศาสตร์ไทยkm.pccpl.ac.th/files/1205091111015356_12051114144544.pdf · เช่นเดิม นี้คงเป็นธรรมชาติของนกกระยาง

ไมสามารถตรวจสอบไดโดยการสงเกต 6) ทฤษฎ คอ ความรทเปนหลกการกวางๆ ซงอาจเขยนในรปแบบ (Model) เพอใชอธบายหรอพยากรณปรากฏการณตางๆ ทอยในขอบเขตของทฤษฎนน การยอมรบวาทฤษฎใดเปนความจรงหรอไม พจารณาจากทฤษฎนนจะตองอธบายกฎ หลกการ และขอเทจจรงยอยๆ ทอยในขอบเขตทฤษฎ หรอทฤษฎนนจะตองอนมานออกไปเปนกฎ หรอหลกการได และทฤษฎนนจะตองพยากรณปรากฏการณทอาจเกดตามมาได

Page 15: ยอดนักวิทยาศาสตร์ไทยkm.pccpl.ac.th/files/1205091111015356_12051114144544.pdf · เช่นเดิม นี้คงเป็นธรรมชาติของนกกระยาง

กระบวนการหาความรทางวทยาศาสตร

2.1 วธการทางวทยาศาสตร เปนวธทนกวทยาศาสตรใชในการหาความร โดยค านงถงสภาพปญหา สามารถระบเปนขนตอนดงน ขนท 1 ระบปญหา ขนท 2 รวบรวมขอมลเกยวกบปญหา ขนท 3 ตงสมมตฐาน ขนท 4 รวบรวมผล และ/หรอการทดลอง ขนท 5 สรปผลการสงเกต และ/หรอการทดลอง สรปขนตอนการท างานของนกวทยาศาสตร ดวยวธการทางวทยาศาสตรดงแผนภาพดงน

ขนตอนของวธการทางวทยาศาสตรอาจมการจดเรยงล าดบสลบกนไดบาง การแกปญหาดวยวธการ

ทางวทยาศาสตร อาจตองอาศยสงตางๆ ชวย ไดแก ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร (Science Process Skill) และเจตคตทางวทยาศาสตร (Scientific Attitudes)

2.1.1 ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

สมาคมความกาวหนาทางวทยาศาสตร (American Association for the Advancement of Science-AAAS) ไดก าหนดจดมงหมายของการใชกระบวนการทางวทยาศาสตร เปนเครองมอในการแสวงหาความรทงสน 13 ทกษะ โดยจดแบงออกเปน 2 หมวด คอ 1) ทกษะพนฐาน หรอทกษะเบองตน (Basic Science Process Skill) ประกอบดวย 8 ทกษะ ไดแก ทกษะท 1-8

สงเกต ปญหา ตงปญหา (ในรปของค าถาม)

สรางสมมตฐาน (หลายๆประเดนแลวเลอกประเดนทดทสดท าการทดสอบกอน)

รวบรวมขอมล - สงเกต - ส ารวจ - ทดลอง - อภปราย ฯลฯ

ลงขอสรป (ตรวจสอบหาความจรงทปรากฏขอมลและสรปผล

Page 16: ยอดนักวิทยาศาสตร์ไทยkm.pccpl.ac.th/files/1205091111015356_12051114144544.pdf · เช่นเดิม นี้คงเป็นธรรมชาติของนกกระยาง

2) ทกษะขนบรณาการ หรอ ทกษะเชงซอน (Intergrated Science Process Skill) ประกอบดวย 5 ทกษะ ไดแก ทกษะท 9-13 ความหมายในแตละทกษะสรปไดดงน 1. ทกษะการสงเกต (Observation) หมายถงความสามารถ ในการใชประสาทสมผสอยางใดอยางหนง หรอหลาย อยางรวมกน ไดแก ตา ห จมก ลน และผวกาย เขาไป สมผสโดยตรงกบวตถหรอปรากฏการณตางๆ โดยไม ลงความเหนของผสงเกต 2. ทกษะการจ าแนกประเภท (Classification) หมายถงความสามารถในการจดจ าแนกหรอเรยงล าดบวตถ หรอสงทอยในปรากฏการณตางๆ ออกเปนหมวดหมโดย มเกณฑในการจดจ าแนก เกณฑดงกลาวอาจใชความเหมอน ความแตกตาง หรอความสมพนธอยางใดอยางหนงกได โดยจดสงทมสมบตบางประการรวมกนใหอยในกลมเดยวกน 3. ทกษะการวด (Measurement) หมายถง ความสามารถในการใชเครองมอวดหา ปรมาณของสงตางๆไดอยางถกตอง ความสามารถในการเลอกใชเครองมอ อยางเหมาะสมและความสามารถ ในการ อานคาทไดจากการวดไดถกตองรวดเรว และใกลเคยงกบความจรงพรอมทงม หนวยก ากบเสมอ 4. ทกษะการค านวณ (Using numbers) หมายถง ความสามารถในการบวก ลบ คณ หาร หรอจดกระท ากบตวเลขทแสดงคาปรมาณของสงใด สงหนงซงไดจากการสงเกต การวดการทดลอง โดยตรงหรอจากแหลงอนตวเลขทค านวณนนตอง แสดงคาปรมาณในหนวยเดยวกน ตวเลขใหม ทไดจากการค านวณจะชวยใหสอความหมาย ไดตรงตามทตองการและชดเจนยงขน

Page 17: ยอดนักวิทยาศาสตร์ไทยkm.pccpl.ac.th/files/1205091111015356_12051114144544.pdf · เช่นเดิม นี้คงเป็นธรรมชาติของนกกระยาง

5. ทกษะการจดกระท าและสอ ความหมายขอมล (Organizing data and communication) หมายถง ความสามารถในการ น าขอมลทไดจากการสงเกต การวด การทดลอง และจาก แหลงอนมาจดกระท าใหมโดยวธการตางๆ เชน การจดเรยง ล าดบ การแยกประเภท หรอค านวณหาคาใหมเพอใหผอนเขาใจมากขน อาจน า เสนอในรปของตาราง แผนภม แผนภาพ กราฟ สมการ เปนตน 6. ทกษะการหาความสมพนธระหวางสเปสกบสเปสและสเปสกบเวลา (Space/space Relationship and Space/Time Relationship) สเปส (Space) ของวตถ หมายถง ทวางบรเวณทวตถนนครอบครองอย ซงจะมรปรางและลกษณะเชน เดยวกบวตถนน โดยทวไปสเปสของวตถจะม 3 มต (Dimensions)ไดแก ความกวาง ความยาว ความสงหรอความหนาของวตถ

ทกษะการหาความ สมพนธระหวางสเปสกบสเปสและสเปสกบเวลา หมายถง ความสามารถในการระบความสมพนธระหวาง สงตอไปน คอ

1) ความสมพนธระหวาง 2 มต กบ 3 มต 2) สงทอยหนากระจกเงากบภาพทปรากฏจะเปนซายขวาของกนและกนอยางไร 3) ต าแหนงทอยของวตถหนงกบอกวตถหนง 4) การเปลยนแปลงต าแหนงทอยของวตถกบเวลา หรอสเปส ของวตถทเปลยนแปลงไปกบ

เวลา

4

Page 18: ยอดนักวิทยาศาสตร์ไทยkm.pccpl.ac.th/files/1205091111015356_12051114144544.pdf · เช่นเดิม นี้คงเป็นธรรมชาติของนกกระยาง

7. ทกษะการลงความเหนจากขอมล (Inferring) หมายถง ความ สามารถในการอธบายขอมลท มอยอยางมเหตผลโดยอาศยความรหรอ ประสบการณเดมมาชวย ขอมลทมอยอาจไดมา จากการสงเกต การวด การทดลอง ค าอธบาย นนไดมาจากความรหรอประสบการณเดมของ ผสงเกตทพยายามโยงบางสวนทเปนความรหรอ ประสบการณเดมใหมาสมพนธกบขอมลทตนเองมอย

8. ทกษะการพยากรณ (Prediction) หมายถง ความสามารถในการท านาย หรอคาดคะเนสงทจะเกดขนลวงหนา โดยอาศยการสงเกตปรากฏการณท เกดขนซ าๆ หรอความรทเปนหลกการ กฎ หรอทฤษฎในเรองนนมาชวย ในการท านาย การท านายอาจท าได ภายในขอบเขตขอมล (Interpolating) และภายนอกขอบเขตขอมล (Extrapolating) 9. ทกษะการก าหนดและควบคมตวแปร (Identifying and controlling variables) หมายถง การชบงตวแปรตน ตวแปรตาม และตวแปรทตองควบคมในสมมตฐานหนง การควบคมตวแปรนนเปนการควบคมสงอนๆ นอกเหนอจากตวแปรตนทจะท าใหผลการทดลองคลาดเคลอนถาหากวาไมควบคมใหเหมอนกน 10. ทกษะการก าหนดนยามเชงปฏบตการ (Defining operationally) หมายถง ความ สามารถในการก าหนดความหมายและขอบเขตของค า หรอตวแปรตางๆ ใหเขาใจตรงกน และสามารถสงเกตและวดได ค านยามเชงปฏบตการ เปนความหมายของค าศพทเฉพาะเปนภาษางาย ๆ ชดเจน ไมก ากวม ระบสงทสงเกตได และระบการกระท าซงอาจเปน การวด การทดสอบ การทดลองไวดวย 11. ทกษะการตงสมมตฐาน (Formulating hypothesis) หมายถง ความสามารถในการใหค าอธบายซงเปนค าตอบลวงหนากอนทจะด าเนนการทดลอง เพอตรวจสอบความถกตองเปนจรงในเรองนน ๆ ตอไป สมมตฐานเปนขอความทแสดงการคาดคะเน ซงอาจเปนค าอธบายของสงทไมสามารถตรวจสอบโดยการสงเกตได หรออาจเปนขอความทแสดงความสมพนธทคาดคะเนวาจะเกด ขนระหวางตวแปรตนกบตวแปรตาม ขอความของสมมตฐานนสรางขนโดยอาศยการสงเกตความร ประสบการณเดมเปนพนฐาน การคาดคะเนค าตอบทคดลวงหนานยงไมทราบ หรอยงไมเปนหลกการ กฎ หรอทฤษฎมากอนขอความของสมมตฐานตองสามารถท าการตรวจสอบโดยการทดลองและแกไขเมอมความรใหมได

Page 19: ยอดนักวิทยาศาสตร์ไทยkm.pccpl.ac.th/files/1205091111015356_12051114144544.pdf · เช่นเดิม นี้คงเป็นธรรมชาติของนกกระยาง

12. ทกษะการทดลอง (Experimenting) หมายถง กระบวนการปฏบตการเพอหาค าตอบหรอทดสอบสมมตฐานทตงไว ในการทดลองจะประกอบดวยกจกรรม 3 ขนตอน คอ 12.1 การออกแบบการทดลอง หมายถง การวางแผนการทดลองกอนลงมอทดลองจรง เพอก าหนดวธการด าเนนการทดลองซงเกยวกบการก าหนดวธด าเนนการทดลองซงเกยวกบการก าหนดและควบคมตวแปร และวสดอปกรณทตองการใชในการทดลอง 12.2 การปฏบตการทดลอง หมายถง การลงมอปฏบตการทดลองจรง ๆ 12.3 การบนทกผลการทดลอง หมายถง การจดบนทกขอมลทไดจากการทดลอง ซงอาจเปนผลของการสงเกต การวด และอน ๆ 13. ทกษะการตความหมายขอมลและลงขอสรป (Interpreting data and conclusion) หมายถง ความสามารถในการบอกความหมายของขอมลทไดจดกระท า และอยในรปแบบทใชในการสอความหมายแลว ซงอาจอยในรปตาราง กราฟ แผนภมหรอรปภาพตาง ๆ รวมทงความสามารถในการบอกความหมายขอมลในเชงสถตดวย และสามารถลงขอสรปโดยการเอาความหมายของขอมลทไดทงหมด สรปใหเหนความสมพนธของขอมลทเกยวของกบตวแปรทตองการศกษาภายในขอบเขตของการทดลองนนๆ

Page 20: ยอดนักวิทยาศาสตร์ไทยkm.pccpl.ac.th/files/1205091111015356_12051114144544.pdf · เช่นเดิม นี้คงเป็นธรรมชาติของนกกระยาง

2.1.2 เจตคตทางวทยาศาสตร (Scientific Attitudes) เจตคตทางวทยาศาสตร (Scientific Attitudes) เปนสงส าคญอยางหนงทจะตองปลกฝงใหเกดขน เปนเสมอนตวก ากบความคด การกระท า การตดสนใจในการปฏบตงานทางวทยาศาสตร ลกษณะของเจตคตทางวทยาศาสตร แบงไดเปน 2 ลกษณะ คอ 1. เจตคตทเกดจากการใชความร 1.1 กฎเกณฑ ทฤษฎ และหลกการตางๆ ทางวทยาศาสตร 1.2 การอธบายปรากฏการณธรรมชาตในเชงวทยาศาสตร โดยถอผลทเกดจากการสงเกต ทดลอง ตามทเกดจรง โดยอาศยขอมลองคประกอบทเหมาะสม 2. เจตคตทเกดจากความรสก 2.1 กจกรรมทางวทยาศาสตรมงทกอใหเกดความคดใหมๆ เพออธบายปรากฏการณธรรมชาต คณคาส าคญจงอยทการสรางทฤษฎ 2.2 ความกาวหนาทางวทยาศาสตรจะมมากขนถาไดรบการสนบสนนจากบคคล 2.3 การเปนนกวทยาศาสตร หรอการท างานทตองใชความรทางวทยาศาสตร เปนสงทนาสนใจและมคณคา คณลกษณะของบคคลทมเจตคตทางวทยาศาสตร สรปไดดงน 1. มเหตผล 2. มความอยากรอยากเหน 3. มใจกวาง 4. มความซอสตยและมใจเปนกลาง 5. มความเพยรพยายาม 6. มความละเอยดรอบคอบ

ประโยชนของวทยาศาสตร วทยาศาสตรมประโยชนตอมนษยและมบทบาทส าคญตอการพฒนาประเทศ ผลของการศกษา

คนควาทางวทยาศาสตร เกยวโยงกบความเจรญในดานตางๆ เชน การแพทย การสอสารคมนาคม การเกษตร การศกษา การอตสาหกรรม การเมอง การเศรษฐกจ ฯลฯ สรปไดดงน 1. วทยาศาสตรชวยใหมความสามารถในสงคม ในสงคมทมสงแวดลอมทางวทยาศาสตร บคคลทมความรทางวทยาศาสตร จะเปนผมความสามารถ และมความส าคญตอการพฒนาชมชนและสงคม 2. วทยาศาสตรชวยแนะแนวอาชพ วทยาศาสตรกอใหเกดอาชพหลายสาขา และเปน

Page 21: ยอดนักวิทยาศาสตร์ไทยkm.pccpl.ac.th/files/1205091111015356_12051114144544.pdf · เช่นเดิม นี้คงเป็นธรรมชาติของนกกระยาง

ประโยชนตอการด ารงชวต 3. วทยาศาสตรชวยใหเกดความเจรญทางรางกายและจตใจ การไดรบความรทาง วทยาศาสตรทงทางดานทฤษฎและปฏบต ในสวนทเกยวของกบสขภาพ อนามย อาหาร การด ารงชวต จะชวยใหรางกายเจรญเตบโตและมสขภาพแขงแรง 4. วทยาศาสตรชวยใหเปนผบรโภคทสามารถ หมายถง การตดสนใจในการใชสนคาหรอบรการตางๆ โดยอาศยหลกการทางวทยาศาสตร 5. วทยาศาสตรชวยใหรจกใชเวลาวางใหเปนประโยชนในการศกษาคนควาเรองทสนใจ 6. วทยาศาสตรชวยใหรจกใชทรพยากรธรรมชาตใหเปนประโยชน 7. วทยาศาสตรชวยแกปญหาตาง ๆ ความเจรญกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย มบทบาทส าคญตอชวตประจ าวน การทเราจะอยไดอยางทนโลกและทนเหตการณ จ าเปนตองศกษาหาความรทางวทยาศาสตรใหม อยเสมอ เพราะวทยาศาสตรมประโยชนเกยวของกบชวต และเปนสวนหนงของการสรางคณภาพทดแกชวต

Page 22: ยอดนักวิทยาศาสตร์ไทยkm.pccpl.ac.th/files/1205091111015356_12051114144544.pdf · เช่นเดิม นี้คงเป็นธรรมชาติของนกกระยาง

แบบฝกเพมเตม จดประสงคการเรยนร เพอทดสอบความรความเขาใจเกยวกบธรรมชาตของวทยาศาสตร ค าชแจง จงตอบค าถามใหสมบรณทสด 1. ความหมายของวทยาศาสตรและ ประเภทของวทยาศาสตร 1.1 วทยาศาสตร ตามพจนานกรม มความหมายวา.......................................................................... 1.2 วทยาศาสตรตามความคดของนกการศกษาสรปความหมายไดวา............................................. ............................................................................................................................................................. 1.3 วทยาศาสตรทแบงตามธรรมชาตของวชาม..........สาขาไดแก.................................................... 1.4 วทยาศาสตรกายภาพเปนวทยาศาสตรทเกยวของกบ................................................................. 1.5 วทยาศาสตรชวภาพเปนวทยาศาสตรทเกยวของกบ................................................................... 1.6 วทยาศาสตรสงคมเปนวทยาศาสตรทเกยวของกบ..................................................................... 1.7 จงแยกประเภทวทยาศาสตรสาขา ธรณวทยา สตววทยา ดาราศาสตร มนษยศาสตร พฤกษศาสตร สงคมศาสตร วาสาขา.............................................เปนวทยาศาสตรกายภาพ ..................................... เปนวทยาศาสตรชวภาพ และ.................................... เปนวทยาศาสตรสงคม 1.8 วทยาศาสตรทแบงตามวธการทางวทยาศาสตร......สาขาคอ...................................................... 1.9 วทยาศาสตรบรสทธ มลกษณะ................................................................................................. 1.10 วทยาศาสตรประยกต มลกษณะ.............................................................................................. 2. พฒนาการทางวทยาศาสตร ลกษณะส าคญและประโยชนของวทยาศาสตร 2.1 การพฒนาทางวทยาศาสตรในสมยยคตนมแนวคด.................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... 2.2 การพฒนาการทางวทยาศาสตรในสมยยคกลางมแนวคด.......................................................... .......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... 2.3 การพฒนาการทางวทยาศาสตรในสมยยคปจจบนมแนวคด...................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... 2.4 วทยาศาสตรเปนสงส าคญส าหรบมนษยลกษณะทส าคญของวทยาศาสตรประกอบดวย

..........................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................... 2.5 วทยาศาสตรมความส าคญตอมนษยและเปนสวนหนงของการศกษาพนฐานทวไปทมนษย

Page 23: ยอดนักวิทยาศาสตร์ไทยkm.pccpl.ac.th/files/1205091111015356_12051114144544.pdf · เช่นเดิม นี้คงเป็นธรรมชาติของนกกระยาง

จ าเปนตองร ดงนนประโยชนของวทยาศาสตรทมตอมนษยมดาน .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... 3. ความรทางวทยาศาสตรและวธการทางวทยาศาสตร 3.1 กระบวนการไดมาซงความรทางวทยาศาสตรมกระบวนการ.................................................... 3.2 ความรทถอวาเปนความรทางวทยาศาสตรม............................................................................. 3.3 จงเขยนแผนภาพแสดงความรทางวทยาศาสตรมความสมพนธกน 3.4 วธการทนกวทยาศาสตรใชแสวงหาความรในภาพรวมมขนตอน............................................. ......................................................................................................................................................... 3.5 วธการทนกวทยาศาสตรใชแสวงหาความรโดยค านงถงปญหามขนตอน................................. ......................................................................................................................................................... 3.6 การท างานของนกวทยาศาสตรดวยวธการทางวทยาศาสตรมขนตอน...................................... ......................................................................................................................................................... 4. เครองมอในการแสวงหาความร 4.1 เครองมอทนกวทยาศาสตรใชในการแสวงหาความรตองอาศย................................................. 4.2 ทกษะขนพนฐานหรอทกษะเบองตนทนกวทยาศาสตรใชในการแสวงหาความรประกอบ ดวย ทกษะ............................................................................................................................... 4.3 ทกษะขนบรณาการหรอเชงซอนทนกวทยาศาสตรใชในการแสวงหาความรประกอบดวย ทกษะ........................................................................................................................................ 4.4 เจตคตทนกวทยาศาสตรใชในการแสวงหาความรประกอบดวยเจตคตดาน............................. .........................................................................................................................................................