ภาวะเรงดวนทางตา

นพ.ปรญญา เทยนวบลย

การจ าแนกระดบความเรงดวนของอบตเหตทางตา

ภาวะเรงดวนทแทจรง (True emergency)

ตองรกษาในเวลาเปนนาท

สารเคมเขาตา

ภาวะเรงดวนมาก (Very urgent situations)

รกษาในเวลาไมกชวโมง ลกตาแตก (Ruptured perforating or penetrating globe)

ตาโปนอยางรวดเรว (Sudden congestive proptosis) เชน จากเลอดออกในเบาตา(Orbital hemorrhage)

การจ าแนกระดบความเรงดวนของอบตเหตทางตา

ภาวะเรงดวน (Urgent situation)

รกษาในเวลาไมกชวโมงถงหนงวน

กระจกตาถลอก (Corneal abrasion)

แผลทกระจกตา (Corneal ulcer)

สงแปลกปลอมตดทกระจกตา (Corneal foreign body)

อบตเหตตอเสนประสาทตา (Traumatic optic neuropathy)

เลอดออกในชองหนาตา (Traumatic hyphema)

อบตเหตตอเบาตา (Orbital injury)

สงแปลกปลอมตดคางในลกตา (Intraocular foreign body)

เปลอกตาฉกขาด (Lid Laceration)

การจ าแนกระดบความเรงดวนของอบตเหตทางตา

ภาวะคอนขางดวน (Semiurgent situation)

รกษาในเวลาไมกวนหรอสปดาห

เสนประสาทตาอกเสบหลงอบตเหต (Traumatic optic

neuritis)

กระดกเบาตาแตก (Blow out fracture)

Old retinal detachment

ทอน าตาอกเสบตดเชอ (Dacryocystitis)

การบาดเจบทไมมบาดแผลแทงทะล

Closed Globe Injury

กระทบกระแทก จากของไมมคม

Contusion (ecchymosis or bruising of the eye) อาการและอาการแสดง การมองเหนยงคงปกต การรกษา ใหยาหยอดตาลดการอกเสบ และนอนพกทบานได นดพบจกษแพทยภายหลง

เปลอกตาบวมช า (Ecchymosis of lids)

ใน 24 ชม.แรกใหประคบเยน

ตอจากนนเปลยนมาประคบอน

ไมตองสงตอ ถาระดบการมองเหน (VA) ปกต

เลอดออกใตชนเยอบตาขาว (Subconjunctival hemorrhage)

ใน 24 ชวโมงแรกใหประคบเยนทเปลอกตา

อธบายใหผ ปวยทราบวา อาการหายเองไดในเวลา 2 - 3 สปดาห

ไมไดเปนภาวะรนแรง

ไมตองสงตอ ถาระดบการมองเหน (VA) ปกต

ขอควรระวง ในรายทมแผลถลอกรวมดวย ดแลใหยาปฏชวนะเพอปองกนการตดเชอ ตองตรวจใหละเอยดวามการบาดเจบของเนอเยอทอยขางใต รวมอยหรอไม ถาสงสยวาอาจมลกตาแตกตองสงตอจกษแพทยทนท

การปองกน หามขยตาแรงๆ และไมควรยกของทน าหนกมากจนเกนไป

หลกเลยงอาการทองผก การไอและจามแรงๆ

สงแปลกปลอมบนเยอบตา

หยอดยาชาเฉพาะท

ลางตาดวยน าสะอาด

เปดเปลอกตาทงบนและลาง เพอคนหาสงแปลกปลอม โดยเฉพาะจะซอนอยบนเยอบตาขาว

ใชไมพนส าลชบน าเกลอเขยออก

หยอดตาดวยยาปฏชวนะ

นดตรวจวนรงขน

สงแปลกปลอมบนกระจกตา

หยอดยาชา

หากเหนสงแปลกปลอมบนกระจกตา ลางตาแลวยงตดแนนอย ใหครอบฝาครอบพลาสตก

ไมจ าเปนตองปดตาแนน

สงตอพบจกษแพทย ซงจะใชไมพนส าล หรอเขมเลกๆ เขยออก

ใหยาปฏชวนะหยอด กรณทมเศษสนมเหลกเกาะ จะคอยๆเขยสนมเหลกออกและนดมาเขยออกเพมไดในวนถดไป

เลอดออกในชองหนาลกตา (Traumatic hyphema)

อาการและอาการแสดง การมองเหนลดลง

การรกษา ควรใหนอนโรงพยาบาล นอนพก

(Absolute bed rest)

นอนในทาศรษะสง 30-45 องศา ไมใหมอาการทองผก ไอ หรอเบงจาม รบประทานยาแกปวดและยาคลายเครยด สงตอจกษแพทย ขอควรระวง มเลอดออกซ าได

(Rebleed) มกเกดในวนท 3-5

หลงจากทมอบตเหต

เลอดออกในชองหนาลกตา (Traumatic hyphema)

การพยาบาลเบองตน ประเมนระดบการมองเหน (VA)

หามวดความดนตา

Absolute bed rest

นอนยกศรษะสง 30-45 องศา ปดตา 1 ขาง หรอ 2 ขาง งดการใช

สายตาในทใกล สงตอจกษแพทย

Traumatic mydriasis

มานตาขยายใหญและตอบสนองตอแสงชากวาปกต

การมองเหนลดลงเลกนอย

ใหสงเกตอาการและสงจกษแพทยในภายหลง

กระดกเบาตาแตก (Orbital Blowout fracture)

อาการและอาการแสดง มรอยช าทใบหนา ชาบรเวณโหนกแกม เลอดก าเดาไหล และไมสามารถมอง

ขนขางบนได เหนภาพซอน ควรสงตอจกษแพทย

การรกษาพยาบาลเบองตน สงเกตอาการในระยะแรก การผาตดอาจพจารณาในบางรายใน

ภายหลง เชน มภาพซอนในแนวตงอยางชดเจน

กระจกตาถลอก (Corneal abrasion)

อาการ แสบตา น าตาไหล การมองเหนพรามว ตรวจพบรอยถลอกบรเวณกระจกตาด า

ดวยไฟฉาย

การรกษาพยาบาลเบองตน พลกเปลอกตาตรวจวตถแปลกปลอม

ตดอยหรอไม หยอดยาและปายตาดวยยาปฏชวนะ นดมาตรวจตาทกวนจนกวาแผลจะหาย หากพบกระจกตาตดเชอ ควรสงตอ

จกษแพทย

กระจกตาฉกขาดบางสวน (Corneal lamellar laceration)

บาดแผลไมทะลเขาดานในลกตา

การพยาบาลเบองตน ซกประวต ประเมนระดบการมองเหน

(VA)

ครอบตาดวยฝาครอบพลาสตก ถาหาไมไดใชกรวยกระดาษ

งดน างดอาหาร ปรกษาจกษแพทยทนท

เยอบตาฉกขาด (Conjunctival laceration)

มกไมมผลตอการมองเหน กรณฉกขาดเลกนอย (นอยกวา 1 เซนตเมตร) ไมตองเยบ

การพยาบาลเบองตน ซกประวต ประเมนระดบการมองเหน

(VA) หยอดตา ลางตาใหสะอาด ใหยาหยอดตาปฏชวนะ (topical

antibiotic) นดตรวจเปนระยะ ไมตองสงตอ หากรอยฉกขาดมากกวา 1 เซนตเมตร

ควรสงตอจกษแพทยเพอพจารณาการเยบซอมเยอบตา

ภาวะลกตาแตก Rupture globe

อาจพบการฉกขาดของลกตา eye wall หรอ cornea และ/หรอ sclera

สงพบจกษแพทยทนท การพยาบาลเบองตน

ประเมนระดบการมองเหน (VA)

ไมตองวดความดนตา ไมควรดงสารเมอกๆ (Vitreous)

และเนอเยอสน าตาล (Iris) ทตดอยทบรเวณบาดแผล

ครอบ eye shield หามหยอดตา/ปายตา/ลางตา

งดน าและอาหาร ให tetanus toxoid

หามขยตา ไอ จาม หรอเบงแรงๆ

Chemical Eye Injury (การบาดเจบจากสารเคมเขาตา)

การพยาบาลเบองตน หยอดยาชากอนแลวรบลางตาดวยน าสะอาด

หรอ Normal Saline ใหมากทสดและเรวทสดตอเนองอยางนอย 10-30นาท

ทดสอบความความเปนกรดดาง pHปกต 6.8-7.2

ประเมนระดบการมองเหน (VA) และความดนตา

การรกษา ยาหยอดตาลดการอกเสบ

ยาปฏชวนะ (Topical antibiotic)

ยาขยายมานตา เพอลดการเกรงของกลามเนอในตา(cilliary spasm) เพอบรรเทาอาการปวดตา