การคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณ

แบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต

ปรญญานพนธ

ของ

ญาดา ชอสงเนน

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา

ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการศกษาปฐมวย

ตลาคม 2554

การคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณ

แบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต

ปรญญานพนธ

ของ

ญาดา ชอสงเนน

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา

ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการศกษาปฐมวย

ตลาคม 2554

ลขสทธเปนของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

การคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณ

แบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต

บทคดยอ

ของ

ญาดา ชอสงเนน

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา

ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการศกษาปฐมวย

ตลาคม 2554

ญาดา ชอสงเนน. (2554). การคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณ

แบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต. ปรญญานพนธ. กศ.ม.

(การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย. มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

คณะกรรมการควบคม : อาจารย ดร.พฒนา ชชพงศ, รศ.ดร.สรมา ภญโญอนนตพงษ.

การวจยครงนมจดมงหมายเพอเปรยบเทยบการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยกอนและหลง

การจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต และเพอศกษาการ

เปลยนแปลงของการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยจากการจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอน

สตรคตวสต

ประชากรทใชในการวจยน คอ เดกปฐมวยชาย - หญง อาย 5 - 6 ป ทก าลงศกษาอยใน

ชนอนบาลปท 2 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 ของโรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฎจนทร

เกษม สงกดมหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม จ านวน 24 คน ซงไดมาจากการเลอกแบบเจาะจง

(Purposive Sampling) ผวจยเปนผด าเนนการทดลองดวยตนเอง โดยท าการทดลอง สปดาหละ

3 วน วนละ 20 – 30 นาท รวมระยะเวลาในการทดลอง 8 สปดาห

เครองมอทใชในการวจยครงน คอ แผนการจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนว

คอนสตรคตวสต และแบบทดสอบการคดเชงเหตผล ซงมคาความเชอมน .86 ทผวจยสรางขน การ

วจยครงนเปนการวจยเชงทดลอง ผวจยด าเนนการทดลองโดยใชแบบแผนการทดลอง One-Group

Pretest-Posttest Design วเคราะหขอมลโดยการหาคาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และ

เปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนกอนและหลงการจดประสบการณโดยใช t –test for

dependent - samples

ผลการวจยพบวา หลงจากทเดกปฐมวยไดรบการจดประสบการณแบบสรางองคความร

ตามแนวคอนสตรคตวสต เดกปฐมวยมการคดเชงเหตผลโดยรวมสงกวากอนทดลองอยางไมม

นยส าคญทางสถต และการเปรยบเทยบการเปลยนแปลงการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยหลงการ

จดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต จ าแนกเปนรายดาน ผลปรากฏวา

ดานการเรยงล าดบสงเปนอนดบแรก รองลงมาคอดานการจ าแนกประเภท ดานการสรปความ

และดานการอปมาอปไมย ตามล าดบ

REASONING THINKING OF YOUNG CHILDREN PARTICIPATED IN CONSTRUCTIVIST

LEARNING ACTIVITIES

AN ABSTRACT

BY

YADA CHOSUNGNOEN

Presented in Partial Fulfillment of the Requirements for the

Master of Education degree in Early Childhood Education

at Srinakharinwirot University

october 2011

Yada Chosungnoen. (2011). Reasoning Thinking of Young Children Participated In

Constructivist Learning Activities. Master thesis, M.Ed. (Early Childhood).

Bangkok : Graduate School, Srinakharinwirot University.

Advisor Committee : Dr.Patana Chutpong, Assoc.Prof.Dr.Sirima Pinyoanuntapong.

The purposes of this study were to compare reasoning thinking of young children

before and after participated in constructive learning activities, and study the changes of

reasoning thinking of young children participated in constructive learning activities.

Subjects were student 5 – 6 years old who in kindergarten ll, second semester,

academic year 2010 at The Demonstration School of Chandrakasem Rajabhat University.

The 24 subjects were purposively selected. The experiment was carried out 24 times within

the period of 8 weeks, 3 days per week and 20-30 minutes per day.

The research instruments were the Constructive Learning Activities Lesson Plan

and The Reasoning Thinking of Young Children Test developed by the researcher which

the reliability at 0.86. It was One - Group Pretest - Posttest Design and the data was

analyzed by percentage, mean, standard deviation, and t-test for dependent samples.

The research results shown that the reasoning thinking of young children

participated in constructive learning activities was no significant higher than before

participated in constructive learning activities. And compare the changes of reasoning

thinking of young children participated in constructive learning activities that the high order

first. Followed by the classification The amount and the analogy, respectively.

ปรญญานพนธ

เรอง

การคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณ

แบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต

ของ

ญาดา ชอสงเนน

ไดรบอนมตจากบณฑตวทยาลยใหนบเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร

ปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการศกษาปฐมวย

ของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

.....................................................................คณบดบณฑตวทยาลย

(รองศาสตราจารย ดร.สมชาย สนตวฒนกล)

วนท........เดอน...........................พ.ศ.2554

คณะกรรมการควบคมปรญญานพนธ คณะกรรมการสอบปากเปลา

................................................ ประธาน ................................................ ประธาน

(อาจารย ดร.พฒนา ชชพงศ) (ศาสตราจารยศรยา นยมธรรม)

................................................ กรรมการ ................................................ กรรมการ

(รองศาสตราจารย ดร.สรมา ภญโญอนนตพงษ) (อาจารย ดร.พฒนา ชชพงศ)

................................................ กรรมการ

(รองศาสตราจารยดร.สรมา ภญโญอนนตพงษ)

............................................... กรรมการ

(รองศาสตราจารย ดร.เยาวพา เดชะคปต)

ประกาศคณปการ

ปรญญานพนธฉบบนส าเรจดวยดเพราะไดรบความกรณาในการใหค าแนะน าและความ

อนเคราะหอยางดยงจากอาจารยดร.พฒนา ชชพงศประธานควบคมปรญญานพนธ

รองศาสตราจารยดร.สรมา ภญญโญอนนตพงษ กรรมการควบคมปรญญานพนธ และผชวย

ศาสตราจารย จราภรณ บญสง ทไดใหค าแนะน า ขอคด และตรวจปรบขอบกพรองตางๆ ดวย

ความเอาใจใสเปนอยางยง ขอกราบขอบพระคณรองศาสตราจารย ดร.เยาวพา เดชะคปต และ

ศาสตราจารยศรยา นยมธรรม กรรมการสอบปรญญานพนธ ผวจยขอขอบพระคณเปนอยางสงไว

ณ โอกาสน

ขอกราบขอบพระคณ ดร.กาญจนา ทอแกว อาจารยชนาธป ทอแกว อาจารยนฤมล

ปนดอนทอง อาจารยวรรณน วจนสวสด อาจารยรชน แกวออน และอาจารยธรพร ภกด ทได

กรณาพจารณาตรวจและใหค าแนะน า ปรบปรงแกไขเครองมอทใชในการทดลองและเกบขอมลการ

วจยครงน อยางดยง

ขอกราบขอบพระคณผบรหาร คณะครและเดกปฐมวยชนอนบาลปท 2 โรงเรยนสาธต

มหาวทยาลยราชภฎจนทรเกษม สงกดมหาวทยาลยราชภฎจนทรเกษม ทไดใหผวจยท าการศกษา

วจยจนส าเรจลลวง ผวจยขอขอบพระคณไว ณ โอกาสน

ขอกราบขอบพระคณ คณาจารย สาขาวชาการศกษาปฐมวยทกทานทไดกรณา อบรม

สงสอน ถายทอดความรใหประสบการณทด และมคณคาอยางยงกบผวจยจนท าใหผวจยประสบ

ความส าเรจในการศกษา ขอขอบคณพนอง เพอนนสตปรญญาโท สาขาวชาการศกษาปฐมวย ท

ใหค าแนะน าชวยเหลอเปนก าลงใจตลอดมา ตลอดจนทกทานทมไดกลาวนามไว ณ ทน ซงมสวน

ชวยเหลอในการท าปรญญานพนธฉบบนส าเรจสมบรณยงขน

คณคาและประโยชนของปรญญานพนธฉบบน ขอมอบเปนเครองบชาพระคณ ของคณแม

นทรา ชอสงเนนและคณพอดษฏ ชอสงเนน ทไดอบรมเลยงดใหความรก ความอบอน และใหโอกาส

ทางการศกษา อกทงพระคณของครอาจารยทกทานในอดตและปจจบนทไดประสทธประสาทความร

ใหแกผวจย

ญาดา ชอสงเนน

สารบญ

บทท หนา

1 บทน า

ภมหลง................................................................................................... 1

ความมงหมายของการวจย………………………………………………... 4

ความส าคญของการวจย……………..………………………….................. 4

ขอบเขตของการวจย............………………………………………………... 5

กรอบแนวคดในการวจย………………………………………….............. 6

สมมตฐานในการวจย……………………………………………….............. 6

2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ…………………………………………….. 7

เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการคดเชงเหตผล......………………….. 8

ความหมายของการคด........................................................................ 8

ความหมายของการคดเชงเหตผล........................................................ 9 ความส าคญของการคดเชงเหตผล…………………………………….. 10

แนวทางการสงเสรมการคดเชงเหตผล................................................. 11

ทฤษฏเกยวกบการคดเชงเหตผล......................................................... 12

งานวจยทเกยวของกบการคดเชงเหตผล……………………………… 15

เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการจดกจกรรมการเรยนรและ

ประสบการณ

17

ความหมายของการจดประสบการณ................................................... 17

ความส าคญของการจดประสบการณ.................................................. 18

แนวคดพนฐานของการจดประสบการณ.............................................. 19

หลกการจดประสบการณ.................................................................... 20

หลกการออกแบบกจกรรมการเรยนรเดกปฐมวย................................. 23

เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการสอนตามแนวคดคอนสตรคตวสต 24

ความหมายของแนวคดคอนสตรคตวสต............................................. 24

สารบญ (ตอ)

บทท หนา

หลกในการสอนตามแนวคดคอนสตรคตวสต……………………………

หลกการพนฐานในการออกแบบการเรยนรตามแนวทฤษฏ

คอนสตรคตวสต.................................................................................

บทบาทของครตามแนวคอนสตรคตวสต..............................................

25

28

30

ขอดของการน าคอนสตรคตวสตมาใชในการจดการเรยนร..................... 33

งานวจยทเกยวของกบแนวคดคอนสตรคตวสต.................................... 33

3 วธด าเนนการวจย 36

การก าหนดประชากรและการเลอกกลมตวอยาง........................................ 36

เครองมอทใชในการวจย.......................................................................... 36

การสรางและการหาคณภาพของเครองมอทใชในการวจย.......................... 36

การเกบรวบรวมขอมล............................................................................. 38

การจดกระท าและการวเคราะหขอมล........................................................ 39

สถตทใชในการวเคราะหขอมล................................................................. 39

4 ผลการวเคราะหขอมล 43

5 สรป อภปรายและขอเสนอแนะ 46

อภปรายผลการวจย................................................................................. 48

ขอสงเกตทไดรบจากการวจย................................................................... 52

ขอเสนอแนะในการน าไปใช.................................................................... 52

ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป....................................................... 53

บรรณานกรม………………………………………………………………………………. 54

สารบญ (ตอ)

บทท หนา

ภาคผนวก………………………………………………………………………………….. 60

ภาคผนวก ก........................................................................................... 61

ภาคผนวก ข........................................................................................... 73

ประวตผวจย………………………………………………………………………………. 86

1

บทท 1

บทน า ภมหลง เดกปฐมวยเปนวยอยในชวงการเจรญเตบโตทมการคดและพฒนาการทางสตปญญามากทสด เดกวยนเรยนรไดดจากประสบการณตรง รบรผานประสาทสมผสใชสอการเรยนรทเปนรปธรรมนาสนใจ ซงธรรมชาตของเดกปฐมวยจะสนใจสงตางๆรอบตว อยากรอยากเหน อยากทดลอง มจนตนาการความคดรเรม ชอบอสระ ชอบซกถาม ส ารวจ โดยเฉพาะการเลนเปนกจกรรมทเดกชอบมากทสด สอดคลองกบภรณ ครรตนะ (2535 :1- 3) ทกลาววาการเลน เปนธรรมชาตอยางหนงทตอบสนองความตองการของเดกและชวยพฒนาการคดของเดกไดอยางมประสทธภาพ การคดมความส าคญอยางยงเพราะเปนพนฐานทางสตปญญาในการสรางความร ความเขาใจ ชวยใหสามารถปรบปรงสงทมอยใหดขนและสรางความรใหม โดยเชอมโยงประสบการณใหมกบประสบการณเดม การคดเปนพนฐานของการตดสนใจทตองอาศยขอมล ความร และประสบการณ ซงเปนองคประกอบ และการคดสามารถสรางพลงท าใหประสบความส าเรจในการท างานและการแขงขนภายใตสงคมแหงการเรยนรโดยเฉพาะในโลกยคขอมลขาวสาร แตคนไทยก าลงประสบปญหาในการพฒนาการคดเพราะระบบและบรบทในสงคมไมเออใหคด เนองจากในอดตสงคมไทยไมเปดโอกาสใหแสดงความคดเหนทแตกตางแตเนนการเชอฟงปฏบตตามมากกวาการใหอสรเสรภาพทางการคด จงมความจ าเปนอยางยงทครจะตองจดการเรยนการสอนทฝกคด โดยเปดโอกาสใหเดกฝกคดไตรตรองหาเหตผล ผานกจกรรมการเลน สอดคลองกบความสนใจ โดยจดสภาพแวดลอม สรางบรรยากาศและอ านวยความสะดวกใหแกผเรยนในการใชกระบวนการตางๆ พฒนาการทางความคดของเดกขนอยกบการทเดกไดมโอกาสปฏสมพนธกบสงแวดลอม ใชประสาทสมผสในการเรยนรส งทแวดลอมตวเดก การจดประสบการณส าหรบเดกปฐมวยในรปกจกรรมผานการเลนเพอใหเดกไดรบประสบการณตรง เกดการเรยนรผานสอทเปนรปธรรม โดยเดกมโอกาสสงเกต สมผส ส ารวจ คนควา ทดลองแกปญหาดวยตนเอง การลงมอกระท าโดยค านงถงความแตกตางและความสนใจของเดก รวม ทงควรเปนกจกรรมทเปดโอกาสใหเดกไดประสบความส าเรจเพอสรางความเชอมนใหกบเดก (กรมวชาการ. 2540 : 24) เนองจากเดกปฐมวยเปนวยทชางคด ชางถาม ชางสงสย ชางจดจ า การจดกระบวนการเรยนรส าหรบเดกปฐมวยจงเปนขนตอนหรอวธการในการพฒนาการเรยนร ทเกดจากพนฐานประสบการณเดมทผสมผสานกบประสบการณใหมทไดรบอยางเหมาะสมท าใหเกดการสรางองคความรดวยตนเอง ซงเพยเจท ไดอธบายพฒนาการทางเชาวนปญญาของบคคลไววาประกอบดวยกระบวนการท ส าคญ 2 ประการ คอ กระบวนการดดซมประสบการณ และกระบวนการปรบโครงสรางทางเชาวนปญญา เปนการเปรยบเทยบโครงสรางทางสตปญญาเดมใหสอดคลองกบสงแวดลอมใหม และการสรางองคความรโดยเดกจะเรยนรเองจากประสบการณ ทมตอสงแวดลอมภายนอกแลวน าขอมลเหลานกลบเขาไปในสมองผสมผสาน กบความรภายใน ทมอยแลวแสดงความรออกมาสสงแวดลอมภายนอก การพฒนาการคดเชงเหตผลสามารถเรมไดในเดกตงแตระยะปฐมวย เนองจากชวงอายของเดกปฐมวยตงแตแรกเกดจนถง 5 ป เปนชวงทมความส าคญเปนพเศษเพราะสมองม การเจรญเตบโต

2

และพฒนาโครงสรางอยางรวดเรว เดกอายประมาณ 6 เดอน สมองโตเทากบครงหนงของผใหญ อายประมาณ 5 ป ขนาดสมองเปนรอยละ 90 ของผใหญ เซลลประสาทและการเชอมตอกนในสมองจะขยายตวอยางรวดเรวในชวงเดกปฐมวย ซงตองอาศยประสบการณการเรยนรทเหมาะสม เดกจงมพนฐานทม นคงส าหรบการเจรญเตบโตและพฒนาการขนตอไป การคดเชงเหตผลเปนพนฐานของการคดดานอนๆ เพราะการมเหตและผลจะน าไปสการคดพจารณาไตรตรองอยางสมเหตสมผล ดงนนจงควรสงเสรมใหเดกไดพฒนาการคดเชงเหตผล ซงจะเปนประโยชนส าหรบโลกยคขอมลขาวสาร ( นตยา คชภกด. 2543: 3-5) การพฒนาการคดเชงเหตผลของเดกนนเรมตนจากการคดโดยไมมเหตผลไปสการคดอยางมเหตผลซงคอยเปนคอยไปไมเปลยนแปลงอยางรวดเรวกะทนหน (Deutsche, 1938:101 อางถงใน พรรณ ช. เจนจต, 2550: 98) การคดเชงเหตผลเปนความคดทตองอาศยหลกการหรอขอเทจจรงทถกตองมาสนบสนนอยางพอเพยง การคดประเภทน มโอกาสผดพลาดนอยและถอเปนทกษะอยางหนงทเราอาจพฒนาใหสงขนได ผทมการคดอยางมเหตผลจะน าไปสการแกปญหาอยางสรางสรรค กลยา ตนตผลาชวะ ( 2540 :38 – 41) ไดกลาวถงการพฒนาและเสรมสรางการคดเชงเหตผลของเดกนนควรจดกจกรรมใหเดกไดคด สงเกต ทดลองเพอหาความรโดยใชประสาทสมผส ไดแสดงออกอยางอสระดวยการใชจนตนาการและกจกรรมทหลากหลายเพอกระตนเดกใหเกด ความสนใจ การเปดโอกาสใหเดกท าซ าๆ โดยวธการตางๆ เชน การเรยนเรยนรดวยการแกปญหา การสบคน การใชกระบวนการทางวทยาศาสตร จะชวยสนบสนนใหเดกคดอยางเปนระบบและมเหตผล ซงสอดคลองกบเพยเจท ( Piaget 1962: 120-121 ) ทศกษาพบวา เดกมพฒนาการคดอยางมเหตผลเพมขนตามวยและประสบการณทไดรบโดยจะมลกษณะตอเนองกนไประหวางขนหนงไปสอกขนหนงแตละขนไมไดแยกออกจากกนอยางเดดขาด เดกทกคนตองผานขนตางๆของพฒนาการทางสตปญญาทเปนไปตามล าดบขนจะไมมกระโดดขามขนแตอาจจะพฒนาเรวหรอชากวากนเทานนทงนเนองจากประสบการณของเดก โลกยคขอมลขาวสารตองอาศยการคดเชงเหตผลเปนอยางมาก การจดการศกษา จงใหความส าคญกบการจดการเรยนรวาเปนเครองมอส าคญในการพฒนาคนใหมความสมบรณ โดยเฉพาะการจดการเรยนรเพอพฒนาสมองใหคดเชงเหตผล ซงถอวาเปนองคประกอบหนงของความฉลาด และเปนทกษะทจ าเปนส าหรบการด าเนนชวต เพราะผท จะประสบความส าเรจในยคปจจบนจะตองเปนคนทมการคดเชงเหตผลซงมความส าคญตอ การพฒนาคณภาพของคน เพราะการคดเชงเหตผลเปนความสามารถในการคด ของบคคล ทเปนผลมาจากกระบวนการคดวเคราะห พจารณา ไตรตรองอยางรอบคอบมเหตผลในการประเมนขอมลและสถานการณตางๆ เพอน าไปสขอสรปในการตดสนใจทจะเชอและ ท าตามขอสรปทไดรบ จะเหนไดวาการคดเชงเหตผลชวยพฒนาพฤตกรรมมนษยใหเปนผมเหตผลสามารถเลอกตดสนใจกระท าสงตางๆไดอยางเหมาะสม ดงนนการพฒนาการคดเชงเหตผลใหกบเดกปฐมวยจงเปนสงจ าเปนอยางยงในการเตรยมตวเพอพฒนาสงคมในอนาคตใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงของสงคมโลกยคแหงสารสนเทศซงเปนอยในยคท การรบขอมลขาวสารทตองใชการคดเชงเหตผลในการพจารณาไตรตรองปญหาอยางรอบคอบเพอสามารถคดวเคราะห แยกแยะขอเทจจรง โตแยงและสรปอางองไดดวยตนเอง การคดเชงเหตผลจงมความจ าเปนตอการจดการศกษาเพอใชในการตดสนใจขอมลทสลบซบซอน ถาเดกขาดการคดเชงเหตผล

3

เมอเตบโตเปนผใหญกจะเสยเปรยบในสงคมเพราะขาดกระบวนการทด ในการเลอกพจารณาตดสนใจ ลงขอสรปในสถานการณตางๆ

การคดเปนเครองมอส าคญในการด าเนนชวตของเดก เปนกระบวนการทางปญญาเกดขนเมอสงเราเขามากระตนท าใหเดกมปฏสมพนธกบสงเราซงมทงบคคลและสงแวดลอม โครงสรางทางการคดของเดกเรมจากการใชสญลกษณหรอใชตวแทนใน 2 ลกษณะ คอการคดและการจดระเบยบการคดในระบบความจ า และการใชสญลกษณ ซงเดกวยนมความสามารถในการใชสญลกษณแตจะไมสามารถบอกเลาหรอแสดงสงทรไดทกอยาง โครงสรางทางการคดของเดกเกดจากการทเดกซมซบประสบการณ (Assimilate) ขอมลเขาไปและปรบโครงสรางทางปญญา เดกปฐมวยมความสามารถในการใชสญลกษณโดยเฉพาะอยางยงการคดดานการใชภาษา การใชตวเลขแทนจ านวน การวาดภาพ และการสมมต ในสภาพปจจบนคนเราตองเผชญกบปญหาตางๆ มากมายและการทมนษยจะสามารถปรบตวใหอยในสงคมยคปจจบนไดนนตองเปนบคคลทมความฉลาดสามารถแกปญหาไดอยางมเหตผล การแกปญหาใหประสบความส าเรจนนตองอาศยความสามารถในการคดอยางมเหตผลทจะชวยตดสนใจเลอกกระท าสงตางๆ ไดอยางถกตองเหมาะสม จากรายงานผลการประเมนดานการจดบรการพฒนาเดก 3 – 5 ป ของคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2549) พบวาเดกปฐมวยขาดคณภาพในเรองวธการเรยนร การจดการเรยนร เนนใหเดกทองจ า ไมสงเสรมใหเดกใชการคดตงแตเลก การจดการเรยนการสอนทไมยดหยน การเรงสอนอานเขยนและคดเลขเกนระดบความสามารถของเดก ตลอดจนการไมใหเดกไดแสดงออกอยางอสระ สอดคลองกบศนสนย ฉตรคปต และอษา ชชาต (2545 : 75) ทศกษาพบวาการเรยนรของเดกจะคอยท าตามค าสงของครหรอลอกเลยนแบบเพยงอยางเดยว สงผลใหผเรยนไมสามารถคดไดดวยตนเอง เนองจากขาดความสามารถในการคด และจากการส ารวจเดกอาย 1–18 ปทวประเทศในรอบ10 ปของแพทยหญงจนทรเพญ ชประภาวรรณ (2547 : Online) พบวาเดกสวนใหญอาย 3 ปขนไป มปญหาไอควต าและพฒนาการลาชา ไมสมวยสะทอนใหเหนถงการไมไดรบการกระตนพฒนาการของสมองอยางพอเพยง ขาดแหลงการเรยนร สภาพแวดลอมทเหมาะสมตอการพฒนาเดกความตองการของเดกแตละวย สภาพปจจบนมขอมล ขาวสารมากมาย และมการเปลยนแปลงตลอดเวลา การสอนใหเดกคดอยางมเหตผลจงมความส าคญอยางยง จากรายงานดงกลาวแสดงใหเหนวาเดกไทยก าลงประสบปญหาในการพฒนากระบวนการคด การใชเหตผลในการตดสนใจและแกปญหาซงจะตองไดรบการแกไขอยางเรงดวน ปญหาดงกลาวเกดจากกระบวนการเรยนรซงเปนตวแปรส าคญทมผลตอการพฒนาการคดใหเกดกบเดก สงทมความสมพนธกบการพฒนากระบวนการเรยนรโดยตรง ไดแก ครผสอน วธการสอน และคณภาพของคร (สทธาภา โชตประดษฐ. 2551: 84) การจดกจกรรมของครยงเนนการใหความรแบบใหผเรยนจ า ท า ใช จงควรพฒนาการสอนทจะสงเสรมใหเดกคดอยางมเหตผล รจกคดวเคราะห สงเคราะห แกปญหา รวธแสวงหาความรและสรางองคความรดวยตนเอง (กองวจยทางการศกษา.2541 : 97) สอดคลองกบสมน อมรววฒน (2541 : 45) ทกลาวถงปญหาการจดการเรยนการสอนวากระบวนการเรยนการสอนยงไมเออตอการพฒนาคนใหมลกษณะมองกวาง คดไกล ใฝร วธการเรยนการสอนยงมงเนนการถายทอดเนอหาวชามากกวาการเรยนรจากสภาพทเปนจรงและไมเนนกระบวนการใหผเรยนไดพฒนาในดานการคด การใชเหตผลในการแสดงความคดเหน และทศนา แขมมณ (2546 : 79) กลาววาปญหาในการพฒนาการคดของเดก คอ ครขาดความร ความเขาใจทชดเจนเกยวกบกระบวนการคด รเฉพาะความหมายของการคดแตไมเขาใจถงกระบวนการคดและขนตอนการพฒนาการคดใหกบเดกเพอน าไปสการตดสนใจอยางมคณภาพและสมเหตสมผล ดงนนครจงสอนโดยใชวธการ

4

สงการใหเดกลงมอท า การสอนในลกษณะนจงเปนเพยงการเปดโอกาสใหเดก แตครยงไมไดจดกระบวนการเรยนรทจะชวยใหเดกสามารถเรยนรวธคดทมประสทธภาพ ทฤษฏคอนสตรคตวสต (constructivist theory) หรอคอนสตรคตวซม (constructivism) เชอวาความรเปนสงทมนษยสรางขนดวยตนเอง สามารถเปลยนแปลง และพฒนาใหงอกงามขนไปไดเรอย โๆดยอาศยกระบวนการพฒนาโครงสรางความรภายใน ตวบคคลและการรบรส งตางๆ รอบตว โดยอาศยองคประกอบอยางนอย 3 ประการ ไดแก ความรเดม ความรใหม และกระบวนการทางสตปญญา ซงการเรยนรในแนวคดนจะเกดขนไดกตอเมอผเรยนมโอกาสไดรบขอมลประสบการณใหม ๆเขามา และมโอกาสไดใชกระบวนการทางสตปญญาของตนกลนกรองขอมลความรดวยตนเองจะชวยใหผเรยนเกดการเรยนรทมความหมายตอตนเองอนจะสงผลถงความเขาใจและการคงความรนน (retention) การจดประสบการณตามแนวคดคอนสตรคตวสต เปนวธจดประสบการณทเนนเดกเปนส าคญเหมาะสมกบเดกทกวยและทกระดบชน โดยเฉพาะในระดบปฐมวยซงธรรมชาตของเดกวยนเปนวยชางพด อยากรอยากเหน มค าถามอยตลอดเวลา ดงนนในการจดกจกรรมควรเปดโอกาสใหเดกไดทดลองและปฏบตจรง โดยจดประสบการณทสงเสรมใหสอดคลองกบพฒนาการของเดกวยน (เยาวพา เดชะคปต 2542 : 86) สอดคลองกบนโยบายปฏรปการศกษาทไดก าหนดนโยบายเพอปฏรประบบการเรยนร โดยมงปรบเปลยนกระบวนการเรยนรใหเออตอการพฒนาขดความสามารถของผเรยนใหเตมศกยภาพ ใหมพนความร ความสามารถ ทกษะพนฐานทดและเขมแขงพอทจะประกอบอาชพหรอศกษาตอในระดบสง ตลอดจนแนวทางใหผสอบปรบวธการเรยนรโดยเนนผเรยนเปนส าคญ เนนกระบวนการคด มงใหผเรยนรกการเรยนร รจกคดวเคราะห แสวงหาความรและรจกแกปญหาดวยตนเอง รวมทงรจกท างานรวมกนเปนหมคณะ และเนนใหผสอนจดวธการเรยนรใหมหลากหลายรปแบบ เชอมโยงวธการเรยนรในเนอหาวชากบสภาพปญหาและประสบการณในชวตจรง จากเหตผลและการศกษาเอกสารขางตนท าใหผวจยตระหนกถงความส าคญในการสงเสรมความสามารถในการคดเชงเหตผลโดยการจดประสบการณตามแนวคอนสตรคตวสต วาจะสามารถพฒนาการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยไดเพมขนหรอไม และผลทไดจากการศกษาครงนท าใหผวจยเกดองคความรใหมซงจะเปนแนวทางแกผเกยวของกบการจดการศกษาส าหรบเดกปฐมวยทจดกจกรรมการเรยนรเพอพฒนาความสามารถในการคดแกเดกปฐมวยอยางมประสทธภาพตอไป ความมงหมายของการวจย เพอเปรยบเทยบการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยกอนและหลง การจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต และเพอศกษาการเปลยนแปลงของการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยจากการจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต ความส าคญของการวจย

การวจยครงน เปนแนวทางของการจดประสบการณตามแนวคดคอนสตรคตวสต เพอพฒนาการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวย ซงผลการวจยจะเปนแนวทางใหกบคร และผทเกยวของกบการพฒนาเดก ไดรปแบบการจดประสบการณใหมๆ ใหกบเดก

5

ขอบเขตของการวจย

ประชากร ประชากรทใชในการศกษาครงน คอ เดกปฐมวยชาย - หญง ทมอาย 5 - 6 ป ทก าลงศกษาอยในชน

อนบาลปท 2 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 ของโรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฎจนทรเกษม สงกดมหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม จ านวน 24 คน โดยการเลอกแบบเจาะจง

ระยะเวลาในการทดลอง การวจยครงนเปนการวจยกงทดลองซงจดกระท าในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 ใชเวลาในการทดลอง 8 สปดาห สปดาหละ 3 วน วนละประมาณ 30 นาท

ตวแปรทศกษา 1. ตวแปรอสระ คอ การจดประสบการณแบบสรางองคความร ตามแนวคอนสตรคตวสต 2. ตวแปรตาม คอ การคดเชงเหตผลของเดกปฐมวย

นยามศพทเฉพาะ 1. เดกปฐมวย หมายถง เดกนกเรยนชายหญงอาย 5 – 6 ป ทก าลงศกษาอยชนอนบาลปท 2 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 ของโรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม จ านวน 24 คน 2. การคดเชงเหตผลของเดกปฐมวย หมายถง ความสามารถในการรบรและเขาใจสงตางๆของเดกปฐมวยโดยใชหลกการและขอเทจจรง รวมทงประสบการณมาเปนขอมลพนฐานในการคดหาค าตอบเพอหาขอสรปหรอค าตอบในเรองใดเรองหนง ซงวดไดดวยแบบทดสอบทผวจยพฒนาขน ในการศกษาวจยครงนจ าแนกการคดเชงเหตผลออกเปน 4 ดาน ไดแก 2.1 การจ าแนกประเภท เปนพฤตกรรมในการจดสงตางๆโดยยดเกณฑโครงสรางหนาท คณลกษณะ หรอคณสมบตเฉพาะเปนหลกในการเปรยบเทยบเพอจดกลมจ าแนก ซงสามารถบอก หรออธบายเกณฑทใชจ าแนกสงนนๆได 2.2 การเรยงล าดบ เปนพฤตกรรมในการรบรกฎเกณฑ หรอหาระบบความเปลยนแปลงของขอมลทก าหนด แลวสามารถตอบไดวาสงตอไปควรเปนอะไรโดยพจารณาจากความสมพนธกนภาพในระบบ ซงสามารถบอกหรออธบายหลกทใชในการจดระบบได เปนพฤตกรรมในการจดล าดบความตอเนองของคณลกษณะ เหตการณ ซงสามารถบอก หรออธบายเหตผลของการจดล าดบความตอเนองได 2.3 การอปมา อปไมย เปนพฤตกรรมในการหาความสมพนธวาสงทหนดให มความสมพนธกบสงใด โดยสามารถบอกหรออธบายถงความสมพนธนนได 2.4 การสรปความ เปนพฤตกรรมในการหาขอสรปผลจากการพจารณาสงทก าหนดให โดยสามารถบอกและอธบายเหตผลทใชในการลงขอสรปได

6

3. การจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต หมายถง การจดการเรยนรโดยยดผเรยนเปนส าคญ โดยทเดกจะเปนผเลอกใชวสดอปกรณทจะใชในการท ากจกรรมดวยตนเอง การจดตามแนวคดคอนสตรคตวสต จะมงใหเดกสรางความรใหม สรางกระบวนการความรดวยตวเองและเรยนรจากกนและกน ในการท ากจกรมเปนกลมเดกจะไดพดคย แสดงความคดเหนและแลกเปลยนความรกบเพอน การจดประสบการณตามแนวคอนสตรคตวสตจะตองเปดโอกาสใหเดก สงเกต ซกถาม คนควาหาค าตอบ สรปและอภปรายผล เชอมโยงประสบการณเดมกบความรทไดคนพบจากทดลองหรอทเกดขนหลงการทดลอง โดยครเปนผใหค าแนะน าและอ านวยความสะดวกแกผเรยน และจดสภาพแวดลอมทเออและสงเสรมตอการเรยนรของเดก กรอบแนวคดในการวจย สมมตฐานการวจย เดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต มการคดเชงเหตผลสงขน และการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยหลงการจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสตมการเปลยนแปลงเพมขนจากกอนการทดลอง

การจดประสบการณ

แบบสรางองคความร ตามแนวคอนสตรคตวสต

การคดเชงเหตผลของเดกปฐมวย

1. การจ าแนกประเภท 2. การเรยงล าดบ 3.การอปมา อปไมย 4.การสรปความ

7

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ในการศกษาคนควาเรองการจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนว คอนสตรคตวสตเพอพฒนาความสามารถในการคดเชงเหตผลส าหรบเดกปฐมวยน ผวจย ไดศกษาคนควาเอกสารและงานวจยทเกยวของ โดยจ าแนกเปนหวขอ ดงตอไปน 1. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการคดเชงเหตผล 1.1 ความหมายของการคด 1.2 ความหมายของการคดเชงเหตผล 1.3 ความส าคญของการคดเชงเหตผล 1.4 แนวทางการสงเสรมการคดเชงเหตผล 1.5 ทฤษฎเกยวกบการคดเชงเหตผล 1.6 งานวจยทเกยวของกบการคดเชงเหตผล 2. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการจดกจกรรมการเรยนรและประสบการณ 2.1 ความหมายของการจดประสบการณ 2.2 ความส าคญของการจดประสบการณ 2.3 แนวคดพนฐานของการจดประสบการณ 2.4 หลกการจดประสบการณ 2.5 หลกการออกแบบกจกรรมการเรยนรเดกปฐมวย 2.6 งานวจยทเกยวของกบการจดประสบการณ 3. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการสอนตามแนวคดคอนสตรคตวสต 3.1 ความหมายของแนวคดคอนสตรคตวสต 3.2 หลกในการสอนตามแนวคดคอนสตรคตวสต 3.3 หลกการพนฐานในการออกแบบการเรยนรตามแนวทฤษฎคอนสตรคตวสต

3.4 บททางของครตามแนวคอนสตรคตวสต 3.5 ขอดของการน าคอนสตรคตวสตมาใชในการจดการเรยนร 3.6 งานวจยทเกยวของกบแนวคดคอนสตรคตวสต

8

เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการคดเชงเหตผล 1. ความหมายของการคด

มผใหความหมายของการคดไวแตกตางกนดงน บรเนอรและคณะ (Bruner. et, al.) และทาบา (Taba) (Hilgard. 1962: 336) ใหความหมายไววาการคดเปนกระบวนการทใชในการสรางความคดรวบยอด (concept formation) ดวยการจ าแนกความแตกตาง การจดกลม และก าหนดเรยกชอขอความจรงทไดรบและเปนกระบวนการทใชในการแปลความหมายขอมล รวมถงการสรปอางองดวยการจ าแนกรายละเอยด การเชอมโยงความสมพนธของขอมลทไดรบ และน ากฎเกณฑตาง ๆ ไปประยกตใชงานไดอยางเหมาะสม กลฟอรด (Guildford. 1967) ใหทรรศนะวาการคดเปนการคนหาหลกการ โดยการ แยกแยะคณสมบตของสงตาง ๆ หรอขอความจรงทไดรบแลวท าการวเคราะหเพอหาขอสรปอนเปนหลกการของขอความจรงนน ๆ รวมถงน าหลกการไปใชในสถานการณทตางไปจากเดม ไ อแซงคและคณะ (Eysenck and others. 1972: 317) กลาววา การคด หมายถง การจดระบบระบบของความสมพนธระหวางวตถของสงของตาง ๆ (object) และการจดระบบของความสมพนธระหวางภาพหรอตวแทน (representation) ของวตถสงของนน จายาสวล (Jayaswal.1974: 7) ไดใหความหมายเกยวกบการคดวา การคด เปนปฏกรยาของจตมนษย ซงจะชวยใหแตละคนสามารถปรบตวเขากบสงคม สงแวดลอม อก ทงยงชวยใหเกดความพยายามและความสมฤทธผลในจดมงหมายทเขาตองการ ดงนน การคดจงน าไปสการกระท าและการปรบตวทดข นมากกวาเดม ซเรย มอดกล และโซฮน มอดกล (Modgil and Modgil.1984: 23) ไดใหค าจ ากดความของการคดไววาประกอบดวยแนวคดพนฐาน 3 อยาง ดงนการคดคอกระบวนการภายในสมองเกดขนทภายในหรอระบบความรคดซงแสดงออกจากพฤตกรรม การคด คอ กระบวนการทน าความรไปใชในการแกโจทยปญหาปฏบตของการเรยนรในระบบของความรความเขาใจ และการคด คอผลของพฤตกรรมของเงอนไขในการแกปญหาการใชเหตผลตาง ๆ ศรสรางค ทนะกล (2542 : 8) ไดกลาวถงการคดไววา เปนกระบวนการทเกดขนภายในสมอง ซงมความส าคญตอการด ารงชวตของมนษยมาก นกจตวทยาเชอวามนษยจะ มความคดเกดขนไดตลอดเวลาไมวาจะอยในสถานทใดและอรยาบถใด ซงอาจจะไดรบจาก สงเราภายนอกหรอไมมสงเราใดพเศษเฉพาะกได ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2545 : 5) ไดใหความหมายวา การคดเปนกลไกของสมองทเกดขนตลอดเวลา ซงเปนไปตามธรรมชาตของมนษยทใชใน การสรางแนวความคดรวบยอด ดวยการจ าแนกความแตกตางการจดกลมและการก าหนด ชอเรองเกยวกบขอเทจจรงทไดรบ กระบวนการทใชใน การแปลความหมายของขอมล รวมถงการสรปอางองดวยการจ าแนกรายละเอยด การเชอมโยงความสมพนธของขอมล ทไดรบ ซงขอมลทน ามาใชอาจจะเปนความจรงทสมผสได หรอเปนเพยงจนตนาการทไมอาจสมผสได ตลอดจนเปนกระบวนการทเกยวกบการน ากฎเกณฑตางๆ

9

ไปประยกตใชไดอยางมเหตผลและเหมาะสม การคดเปนผลทเกดขนจากการทสมองถกรบกวนจากสงแวดลอม สงคมรอบตว และประสบการณดงเดมของมนษย

เกรยงศกด เจรญวงศศกด (2546:54-59) กลาววา การคดคอกจกรรมทางความคดทมวตถประสงคเฉพาะเจาะจง เรารวาเราก าลงคดเพอวตถประสงคอะไรบางอยาง และสามารถควบคมใหคดจนบรรลเปาหมายได และความคดเปนผลจากการท างานของสมองในการกอรป (Formulate) บางสงบางอยางขนในมโนคต ผานการท างานของระบบการรบรทางจต (cognitive system) โดยในสวนของความคดจะท าหนาทแยกแยะการกระท าและความรสกผานกระบวนการทางความคดอนจะน าไปสพฤตกรรมทตอบสนองสถานการณนน ทศนา แขมมณ (2547 : 45) การคด หมายถงกระบวนการท างานของสมองโดย ใชประสบการณมาสมพนธกบสงเรา และสภาพแวดลอม โดยน ามาวเคราะห เปรยบเทยบ สงเคราะหและประเมนอยางมระบบและเหตผล เพอใหไดแนวทางในการแกปญหาอยางเหมาะสมหรอสรางสรรคสงใหม และเปนกระบวนการทางสมองของมนษยซงมศกยภาพสงมาก และเปนสวนทท าใหมนษยแตกตางไปจากสตวโลก กาญจนา บญส ารวย (2550 : 10) ไดใหความหมายของการคดวา การคดเปนกระบวนการท างานของสมองโดยใชประสบการณมาสมผสกบสงเราและขอมลหรอสงแวดลอม เพอแกปญหา แสวงหาค าตอบ ตดสนใจและสรางสรรคสงใหมๆ รวมทงยงเปนพนฐานในการเรยนรส งตางๆ ดงนนการคดจงเปนสงทควรฝกฝนใหแกเดก เพอใหเดกเหลานเตบโตเปนพลเมองทมคณภาพ

ประพนธศร สเสารจ (2551 : 3) ไดใหความหมายของการคดวา เปนกลไกของสมองทเกดขนเกอบตลอดเวลา ซงเปนไปตามธรรมชาตของมนษย ความคดเปนผลทเกดขนจากการทสมองถกรบกวนจากสงแวดลอม สงคมรอบตวและประสบการณสวนตวดงเดมของมนษยเอง จากแนวคดดงกลาวสรปไดวา การคดเปนกระบวนการทางสมองทสมพนธกบกระบวนการท างานของจตใจมนษย ทท าหนาทในการแปลความหมายของขอมลทไดรบโดยอาศยประสบการณเดมและประสบการณใหมเพอใหเกดความร ความเขาใจ และสรางความเขาใจเกยวกบสงแวดลอม 2.ความหมายของการคดเชงเหตผล กด (ศรชย เลศไตรภพ. 2535 : 16 ; อ างองจาก Good. 1973 : 345.) ใหความหมายของการคดเชงเหตผลวาหมายถง การกระท าหรอกระบวนการทางสมองในการทจะลงความเหนเกยวกบความสมพนธระหวางขอเทจจรงและปรากฏการณ สามารถสรปผลจาก เหตหรอขอสมมตฐานได กาเย (สภนนท เสถยรศร. 2536 : 16 ; อ างองจาก Gagne’ . 1970 : 283. Principle of Instruction Design.) กลาววา การคดเชงเหตผล คอการคดวเคราะหวจารณนนเอง เปนการคดทใชเหตผลในการแกปญหาโดยพจารณาถงสภาพการณหรอขอมลตางๆ วามขอเทจจรงเพยงใดหรอไม รเบรอร (Reber. 1985 : 617) ไดใหความหมายเกยวกบการคดเชงเหตผลไววา การคดเชงเหตผลเปนพนฐานน าไปสการคดเชงตรรก โดยใชกระบวนการทางปญญาเขามาเกยวของแลวน าไปสการแกปญหา

10

ฟรแมน (Freeman. 1988 : 3-4) กลาวถงการคดเชงเหตผลวามความสมพนธกบการแกปญหา การหาทางออกของปญหา ประเมนวาวธไหนดทสดและปฏบตตามทางเลอกนน เพอน าไปสการแกปญหาดวยความพอใจและยอมรบในวธแกปญหา เมอไดรบเหตทถกตองเพยงพอและสามารถเขาใจในเหตผลนน ครลค และ รดนค (Krulik and Rudnick. 1995 : 3) ไดอธบายเกยวกบการคด เชงเหตผลไววา การคดเชงเหตผลเปนการรวมของการคดขนพนฐาน การคดอยางมวจารณญาณ และ การคดอยางสรางสรรคโดยการคดทกอยางจะมการใชเหตผลเขาไปแทรกดวย ส านกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต (2540 : 34) กลาววา การคดเชงเหตผลเปนทกษะหนงของการคดทเปนแกนหรอทกษะการคดทวไปทจ าเปนตองใชอยเสมอในการด ารงชวตประจ าวนและเปนพนฐานของการคดขนสงทมความสลบซบซอน ซงคนเราจ าเปนตองใชในการเรยนรเนอหาวชาการตางๆ ตลอดจนการใชชวตอยางมคณคา เสาวณย อนประเสรฐสข (2546 : 8) กลาววา การคดเชงเหตผล หมายถง การคดทตองใชหลกการ ขอเทจจรงเปนขอมลในการคด เพอใชในการหาทางออกของปญหาหรอลงสรปเกยวกบ เรองใดเรองหนง ซงเปนพนฐานของการคดขนสงและจ าเปนตองใชในการด ารงชวต ปยวรรณ สนชมศร (2547 : 14) กลาววา การคดเชงเหลผล หมายถง ความสามารถในการอาศยขอมลทเปนหลกการและขอเทจจรงเพอทจะสรปเปนกฎหรอหลกการเพอการตดสนใจและวเคราะหในเรองราวตางๆซงจะชวยในการแกปญหาและสรางสรรคสงตางๆไดดและจ าเปนตอการด ารงชวต กาญจนา บญส ารวย (2550 : 11) ไดอธบายเกยวกบการคดเชงเหตผลไววา การคดเชงเหตผลนนเปนกระบวนการรบรและเขาใจสงตางๆโดยอาศยขอเทจจรง หลกการรวมทงประสบการณเดมมาใชเปนขอมล เพอใชในการหาค าตอบและแกปญหา ดงนนสรปไดวาการคดเชงเหตผล เปนกระบวนการคดและใหเหตผลดวยการสอสาร สงทตนคดทมาจากการรบร เรยนร จ า สรางความคดรวบยอด เขาใจสงตางๆ โดยอาศยขอเทจจรง หลกการรวมทงประสบการณเดมมาใชเปนขอมลในการหาค าตอบและแกปญหา 3.ความส าคญของการคดเชงเหตผล พจน สะเพยรชย (2517: 49-51) ไดกลาวถงความส าคญของการคดเชงเหตผลวาทกษะ การคดเปนสงส าคญเนองจากความคดเปนทกษะทจะชวยฝกฝนใหเดกมความสามารถในการสงเกต การจ าแนก การค านวณ การจดกระท าขอมล การลงสรปและการสอความ เยาวพา เดชะคปต (2528: 72) ไดใหความส าคญของการคดเชงเหตผลไววา การคด คอ กระบวนการรบรและเขาใจสงแวดลอมของเดก โดยใชสงทเขารนนตอบสนองหรอมปฏสมพนธกบสงแวดลอม โดยก าหนดเกยวกบพฤตกรรมการคดทควรฝกฝนใหกบเดกม 7 ประการ ไดแก ความตงใจ การรบร ความจ า ความคดรวบยอด ภาษาทาทาง และ การแกปญหา ฉนทนา ภาคบงกช (2528: 1) กลาววาการคดชวยใหคนมประสทธภาพเปนจด

11

เรมตนใหคนเราแสดงออกในสงทดงาม เปนประโยชนและสรางสรรค สามารถฝาฟนอปสรรคและปญหาตางๆของตนเองและสงคมไดอยางเหมาะสม การสงเสรมการคดใหเกดขนในเดกปฐมวย นบวาเปนสงส าคญเพราะเปนพนฐานของการเรยนรประสบการณทางวทยาศาสตร และประสบการณดานอนๆอยางกวางขวาง รวมทงความสามารถในการแกปญหา ฉะนนจงควรปลกฝงใหเดกเปนคนชางสงเกต รจกคดอยางมเหตผล รจกแกปญหา อยางมระบบและรจกคนควาหาความรดวยตนเอง ซงจะท าใหเดกอยในสงคมไดอยางมความสข กาญจนา บญส ารวย (2550: 12) กลาววาการคดเชงเหตผลเปนสงส าคญอยางมาก เพราะถามนษยไมรจกทจะคด อาจจะสงผลตอการพฒนาในทกๆดาน รตนา นสภกล (2550: 11) กลาววา การคดและการคดเชงเหตผลนนเปนสงทควรใหความส าคญอยางยงเพราะเปนพนฐานของการเรยนรประสบการณดานตางๆ นอกจากนนการคดยงเปนทกษะทชวยฝกฝนใหเดกมความสามารถในการสงเกต การจ าแนก การค านวณ การจดกระท าขอมลการลงสรปและการสอความ ดงนนเราควรใหความส าคญกบการคด เชงเหตผล และการปลกฝงฝกฝน ทกษะตางๆใหกบเดกไดเกดทกษะและกระบวนการของ การคดตอไป จากขอความขางตนอาจกลาวไดวา การคดเชงเหตผลเปนสวนหนงของทกษะการคด ซงเปนสงทควรใหความส าคญอยางยง เพราะ การคดชวยท าใหคนมประสทธภาพ เปนจดเรมตนใหคนเราแสดงออกในสงทดงาม เพราะถามนษยไมรจกทจะคด อาจสงผลตอพฒนาการในทกๆดาน 4. แนวทางการสงเสรมการคดเชงเหตผล ดวอ (Dewey) ไดกลาวถงแนวทางการสงเสรมการคดวาควรใหเดกไดแสดงออกโดยการปฏบตใหมการลงมอกระท าและเนนในเรองการพฒนาความสนใจและพฒนาสตปญญาของเดกไปในแนวทางทใหเดกไดรจกแกปญหา คนหาสงใหมๆและวธการตางๆ (ฉววรรณ จงเจรญ. 2528: 4) สอดคลองเพยเจต (Piaget) ทไดสนบสนนความคดของดวอ (Dewey) ในหลกการทวาการเรยนรจะเกดขนดวยการกระท า และกระบวนการพฒนาทางสตปญญา เกดจากการเรยนรดวยการกระท า (พรรณ ช.เจนจต. 2550 : 81) กลฟอรด และฮอฟเนอร (Guilford & Hoepfner. 1971 : 28-32. อางถงใน พชรนทร เปรมประเสรฐ. 2542: 62) ใหความเหนวาการพฒนาบคคลใหมความสามารถใน การใหเหตผลตองเรมจากการสงเสรมใหบคคลคดอยางมเหตผล ซงเปนสงจ าเปนทโรงเรยนควรจดท าและเปนสงทสามารถฝกไดโดยสอนควบคกบเนอหาวชาปกตหรอสถานการณตางๆ ทเหมาะสม เนองจากความสามารถในการคดและการใหเหตผลเปนทกษะทตองใชการฝก และฝกจากประสบการณทหลากหลาย และควรไดรบการฝกอยางตอเนอง ในการพฒนาความสามารถในการคดและการใหเหตผล ควรจดกจกรรมใหเดกไดมสวนรวมและแสดงพฤตกรรมในการสบคน คาดการณ คนหาวธการพสจน สงเกตรปแบบ ชแจงเหตผลของแนวคดโดยการอธบายรปแบบ แสดงดวยภาพหรอจ าลองแบบและตอบค าถามตางๆ ทกอใหเกดการคด การสรางขอคาดเดา การก าหนดรปแบบและการอธบาย ซงเปนการใหเหตผลเกยวกบสถานการณ (Lappan & Schram. 1989 : 18-19)

12

โรแวนและมอรโรว (Rowan & Morrow. 1993 : 16-18) ใหขอคดวาบรรยากาศในชนเรยนเปนสงส าคญมาก ครตองจดบรรยากาศทแสดงใหนกเรยนเหนวา การใหเหตผลเปนสงทส าคญกวาการไดเพยงค าตอบทถกตอง บรรยากาศในชนเรยนตองไมท าใหนกเรยนรสกหวาดกลว เปนบรรยากาศทสนบสนนและสงเสรมใหนกเรยนไดพด อธบายและแสดงเหตผลของแนวคด ไดกระท าและสรปพรอมทงแสดงการยนยนขอสรปของแนวคดนนๆ การจดกจกรรมทสงเสรมการคดเชงเหตผลมหลายวธ เชน การฝกการรบรทางประสาทสมผส การใชค าถาม การสงเกต เปรยบเทยบและใชความคด หลกส าคญในการจดกจกรรมนนจะตองค านงถงสอและสภาพแวดลอมทเหมาะสมสอดคลองกบพฒนาการและความสนใจของเดก ซงอาจจดในรปแบบของกจกรรมกลมใหญและกลมเลก พอแม คร และผทเกยวของ มบทบาทในการสงเสรมการคดเชงเหตผลดงน (มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. 2532 : 656- 657) 1. ใชค าถามกระตนใหเกดการคด การเสนอแนะแนวทางในการแกปญหาเมอเดก มปญหา 2. จดสออปกรณ ของเลนประเภทตางๆ ทสงเสรมใหเดกเกดการคดหรอดดแปลงได 3. จดสภาพแวดลอมและกจกรรมทกระตนใหเดกไดคดอยเสมอ รวมทงใหเดกไดคนควาจากประสบการณตรง 4. ค านงถงพฒนาการและความสนใจของเดก กลยา ตนตผลาชวะ (2540 : 40-41) ไดกลาวถงวธการจดประสบการณเรยนรเพอพฒนาและสงเสรมการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวย มหลายวธไดแก 1.การแกปญหา การเรยนรดวยการแกปญหาตองเรมจากครเปนผจดตงปญหาขน อาจเปนค าถาม กรณตวอยาง ครใชสงเหลานเปนตวจดประเดนปญหาใหเดกคดและหาขอสรป 2.การใชหลกการทางวทยาศาสตร เปนการใชกระบวนการแกปญหาทางวทยาศาสตร เดกอาจมการทดลอง ตงสมมตฐานและทดสอบงานทท าจนครบวงจร 3.ใชหลกการสบคน เปนกระบวนการจดประสบการณทพยายามใหเดกไดคนหาค าตอบตางๆ ดวยตนเอง 4. การใชทกษะกระบวนการ เปนการจดประสบการณทเนนการสงเกต การจ าแนก การเปรยบเทยบ การจดประเภท การสอสาร การถายโยง การสรป โดยใหเดกไดเรยนรดวยตนเอง 5. ทฤษฎเกยวกบการคดเชงเหตผล

ทฤษฏพฒนาการทางสตปญญาของเพยเจท (Piaget ’s Theory of Intellectual Development) เพยเจท (Piaget. 1952: 236 - 246) กลาววาการพฒนาทางสตปญญาและความคดน จะเรมพฒนาการจากปฏสมพนธอยางตอเนองระหวางบคคลกบสงแวดลอม ทฤษฎพฒนาการ ทางสตปญญาของเพยเจท เปนทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของเดกตงแตแรกเกดจนกระทงถง วยพฒนาการทางสตปญญาอยางสมบรณ เดกจะเรยนรส งตางๆ รอบตวโดยอาศยกระบวนการท างาน ท

13

ส าคญของโครงสรางทางสตปญญาคอกระบวนการปรบเขาสโครงสราง (Assimilation) และ กระบวนการปรบขยายโครงสราง (Accommodation) ทฤษฎของเพยเจท (Piaget) มอทธพลตอนกจตวทยาผสนใจเกยวกบกระบวนการคดและแกปญหา ความเดนของทฤษฎนอยกบการศกษาความซบซอนของพฤตกรรมการคดใหเขาใจและอธบายวเคราะหพฒนาการอนเกดจากการเปลยนแปลงดานคณภาพของโครงสรางทางความคดตามล าดบ ขนการเปลยนแปลงนสามารถสงเกตไดจากพฤตกรรมทเดกแสดงออก เพยเจท ไดแบงล าดบขนพฒนาการทางสตปญญาออกเปน 4 ขน ดงน (พรรณ ช. เจนจต .2550: 138-145) 1. ขนประสาทรบรและการเคลอนไหว (Sensori – motor Intelligence) ขนนเรมตงแตแรกเกดจนถง 2 ป พฤตกรรมของเดกในวยนขนอยกบการเคลอนไหวเปนสวนใหญ เชน การไขวควา การเคลอนไหว การมองการด ในวยนเดกแสดงใหเหนวามสตปญญาดวยการกระท า เดกสามารถแกปญหาได แมวาจะไมสามารถอธบายไดดวยค าพด เดกจะตองมโอกาสทจะปะทะกบสงแวดลอมดวยตนเอง ซงถอวาเปนสงจ าเปนส าหรบพฒนาการดานสตปญญา และความคด ในขนนความคดความเขาใจของเดกจะกาวหนาอยางรวดเรว เชน สามารถประสานงานระหวางกลามเนอมอและสายตาเดกในวยนมกจะท าอะไรซ าๆ บอยเปนการเลยนแบบ พยายามแกปญหาแบบลองผดลองถกเมอสนสดระยะนเดกจะมการแสดงออกของพฤตกรรมอยางม จดมงหมายและสามารถแกปญหาโดยการเปลยนวธการตางๆ เพอใหไดสงทตองการแตกจกรรมการคดของเดกวยนสวนใหญยงคงอยเฉพาะสงทสามารถสมผสไดเทานน 2. ขนกอนปฏบตการ (Preoperational Thought) ขนนเรมตงแตอาย 2 - 7 ป ซงแบงออกเปนขนยอยอก 2 ขน คอ 2.1 ขนกอนเกดมโนทศน (Preconceptual Thought) เปนขนพฒนาการของเดกอาย 2 – 4 ป เปนชวงทเดกเรมมเหตผลเบองตน สามารถจะโยงความสมพนธระหวางเหตการณ 2 เหตการณ หรอมากกวามาเปนเหตผลเกยวโยงซงกนและกนแตเหตผลของเดกวยนยงมขอบเขตจ ากดอย เพราะ เดกยงคงยดตนเองเปนศนยกลาง คอถอความคดตนเองเปนใหญและมองไมเหนเหตผลของคนอน ความคดและเหตผลของเดกวยนจงไมคอยถกตองกบหลกความเปนจรงนก นอกจากนความเขาใจตอสงตางๆ ยงอยในระดบเบองตน เชน เขาใจวาเดกหญง 2 คนชอเหมอนกนจะมทกอยางเหมอนกนหมด แสดงวาความคดรวบยอดของเดกวยนยงไมพฒนาเตมทแตพฒนาการทางภาษาของเดกเจรญรวดเรวมาก 2.2 ขนการคดแบบสหชญาณ (Intuitive Thought) เปนขนพฒนาการของเดกอาย 4 - 7 ป ขนนเดกจะเกดความคดรวบยอดเกยวกบสงตางๆ รอบตวดขนรจกแยกประเภทและแยกชนสวนของวตถ เขาใจความหมายของจ านวนเลข เรมมพฒนาการเกยวกบการอนรกษแตไมแจมชดนก สามารถแกปญหาเฉพาะหนาไดโดยไมคดเตรยมลวงหนาไวกอนรจกใชความรในสงหนงไปใชอธบาย หรอ แกปญหาอกสงและสามารถใชเหตผลทวๆไป มาสรปแกปญหา โดยไมวเคราะหอยางถถวนเสยกอน การคดหาเหตผลของเดกยงขนอยกบสงทเขารบรหรอสมผสจากภายนอก

14

3. ขนการปฏบตการคดดานรปธรรม(Concrete Operations) ขนนจะเรมจากอาย 7 - 11 ป พฒนาการทางดานสตปญญาและความคดของเดกวยนสามารถสรางกฎเกณฑและตงเกณฑในการแบงสงแวดลอมออกเปนหมวดหมได เดกวยนสามารถทจะเขาใจเหตผลรจกการแกปญหากบ สงตางๆทเปนรปธรรมไดสามารถทจะเขาใจเกยวกบ เรองความคงตวของสงตางๆ โดยทเดกเขาใจวาของแขงหรอ ของเหลวจ านวนหนงแมวาจะเปลยนรปรางไปกยงมน าหนกหรอปรมาตรเทาเดม สามารถทจะเขาใจความสมพนธของสวนยอย สวนรวม ลกษณะเดนของเดกวยนจะม ความสามารถในการคดยอนกลบ นอกจากนนความสามารถในการจ าของเดกในชวงนมประสทธภาพมากขน สามารถจดกลมหรอจดการไดอยางสมบรณสามารถสนทนากบบคคลอนและเขาใจความคดของผอนไดด 4. ขนปฏบตการคดดวยนามธรรม (Formal Operations) ขนนจะเรมจากอาย 11 - 15 ป ในขนนพฒนาการทางสตปญญาและความคดของเดกวยนเปนขนสดยอด คอ เดกในวยนจะเรมคดแบบผใหญความคดแบบเดกจะสนสดลง เดกจะสามารถทจะคดหาเหตผลนอกเหนอไปจากขอมล ทมอยสามารถทจะคดแบบนกวทยาศาสตร สามารถทจะตงสมมตฐานและทฤษฎและเหนวาความเปนจรงทเหนดวย การรบรทส าคญเทากบความคดกบสงทอาจจะเปนไปได เดกวยนมความคดนอกเหนอไปกวาสงปจจบน สนใจทจะสรางทฤษฏเกยวกบทกสงทกอยางและมความพอใจทจะคดพจารณาเกยวกบสงทไมมตวตน หรอสงทเปนนามธรรม อยางไรกตาม ขอคนพบของเพยเจท (Piaget) เกยวกบการใชเหตผลนไดม ผแสดงทศนะในเชงทแตกตางออกไปบาง เชน โดนาลดสน (Donaldson. อางถงใน เตอนใจ ทองส ารด. 2541 : 38-40) ไดเขยนบทความชอ “เหตผลของเดก” (Children’s Reasoning) แสดงทศนะทสรปไดวาใน เดกเลกทมอายเพยง 4 ขวบ กอาจสามารถใหเหตผลแบบอนภาพ (Deductive Reasoning) ไดคอมขอมลตางๆ ใหแลวเดกสรปไดจากการทดลองของนกจตวทยา 2 คน คอ ไปรอน (Bryun) กบแฮรรส (Harris) ตางกท าการทดลอง เพอศกษาความสามารถในดานการลงความเหน (Inference) เกยวกบสงทมความสมพนธกนในลกษณะตางๆ เชน เทากน ใหญกวา พบวาเดกมความสามารถในการใชเหตผลโดยการเปรยบเทยบ เพราะวาแมเดกจะไมทราบถงความสมพนธระหวางขนาดของ A กบ C วาสงใดยาวกวากนแตถาทราบวา A ยาวกวา B และ B ยาวกวา C แลวกบอกไดวา A ตองยาวกวา C นอกจากน ดทซ (Deutsche) ไดท าการทดลองเกยวกบการคดของเดก พบวาการคดของเดก จะคอยเปนคอยไปไมมการเปลยนแปลงอยางกะทนหน จากการคดอยางไมมเหตผลไปสการคดอยางมเหตผล โดยแทจรงแลว เดกสามารถคดอยางมเหตผลไดในทกระดบเพยงแตวาเดกโตมเหตผลมากกวา

ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของบรเนอร (Bruner’s Theory of Instruction)

บรเนอร (Jerome Bruner. อางองจาก ปราสาท อศรปรดา. 2543 : 133-136) เปนศาสตราจารยทางจตวทยาทมหาวทยาลยฮารวารด เปนผมความเหนวาในการจดการเรยนการสอนนน ครสามารถชวยจดประสบการณ เพอชวยใหเดกเกดความพรอมได โดยไมตองรอใหเดกพรอมตามธรรมชาต ซงเปนการเสยเวลา นนหมายความวา ตามความคดเหนของบรเนอร (Bruner) แลวความพรอมเปนสงทกระตนใหเกดเรวขนได ทฤษฎของบรเนอร (Bruner) มสวนคลายกบทฤษฎของเพยเจท (Piaget) คอ เขาเนนความสมพนธระหวางวฒนธรรม สงแวดลอมกบพฒนาการทางสตปญญา ซงเพยเจท

15

(Piaget) มองขามจดนไป บรเนอร (Bruner) ไดเสนอแนวคดใหมๆ หลายประการ บรเนอร (Bruner) สนใจพฤตกรรมของเดกตงแตวยทารกปรากฏการณทคนพบอยางนาพศวง คอ ทารกเรยนรรอบๆ ตน นบตงแตวนาทแรกทเกดมา ถาสงเกตโดยใกลชดจะเหนวาการเรยนขนตนของมนษยเรมทดวงตา นบตงแตดวงตาของทารกจบจองและเคลอนไปตามวตถ ซงตนจบจองอะไรท าใหทารกบงคบกลามเนอใหปฏบตการ โดยจงใจเชนนนและอะไรท าใหมออกขางหนงเออมไปประสานงานระหวางมอกบตาเปนไปไดคลองแคลว ตองใชเวลาอยางนอย 2 ป บรเนอร (Bruner) ไดแบงพฒนาการทางสตปญญาและการคดของมนษยออกเปน 3 ขน ไดแก 1.ขนแสดงออกดวยการกระท า (Enactive Stage) ขนนเปรยบไดกบขนประสาทสมผส และการเคลอนไหว (Sensor Motor Stage) ของเพยเจต เปนขนทเดกเรยนรจากการกระท า (Learning by Doing) มากทสด 2.ขนสรางภาพแทนใจ ( Iconic Stage) ขนนเปรยบไดกบขนกอนปฏบตการคด (Preoperational Stage) ของเพยเจท ซงจะครอบคลมขนกอนปฏบตการคดและขนนกออกเอง โดยไมตองใชเหตผล (Intuitive Thought) ในวยนเดกเกยวของกบความจรงมากขน เขาจะเกดความคดจากการรบรเปนสวนใหญ อาจมจนตนาการบาง แตยงไมสามารถคดไดลกซง เหมอนขนปฏบตการคดดวยรปธรรมของเพยเจท 3.ขนใชสญลกษณ (Symbolic Stage) เปนพฒนาการขนสงสดของบรเนอร เปรยบไดกบพฒนาการขนปฏบตการรปธรรม (Concrete Operation) ของพยเจท ขนนเดกสามารถจะเขาใจความสมพนธของสงของสามารถเกดความคดรวบยอดหรอสงกปในสงตางๆ ทซบซอนไดมากขน บรเนอร (Bruner) ยงกลาวอกวาเดกแตละคนมลกษณะส าคญประการหนง คอจะเกดความรความคดรวบยอดหรอการตดตอสงรอบๆ ตวดวยการจดระเบยบโครงรางตางๆ ขนมาดวยตนเองจากทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของเพยเจทและบรเนอร สรปไดวาพฒนาการทางสตปญญาของเดกปฐมวยจะอยในขนความคดกอนเกดปฏบตในชวงอาย 2-6 ป เดกวยนมความสามารถอยในลกษณะทจ ากดการคดหาเหตผลของเดกจะขนอยกบสงทไดรบร หรอประสบการณและเดกจะเรยนรส งตางๆ รอบตวไดดขน ดงนน การปลกฝงจรยธรรม ทดงามใหกบเดกจงควรเรมตงแตในวยน 6. งานวจยทเกยวของกบการคดเชงเหตผล

งานวจยในประเทศ นฤมล ปนดอนทอง (2544 : 52) ไดศกษาการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยทไดรบการเลนเกมสรางมโนทศนดานจ านวน และการเลนแบบปกต โดยใชกลมตวกลมอยางจ านวน 30 คน ท าการทดลอง 8 สปดาห ผลการวจยพบวา เดกปฐมวยทไดรบการเลนเกมสรางมโนทศนดานจ านวนและเดกปฐมวยทไดรบการเลนปกต มการคดเชงเหตผลแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

16

เสาวนย อนประเสรฐกล (2546: บทคดยอ) ไดศกษาการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยทไดรบการสอนแบบเดนเรองผลการวจยพบวาเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมการสอนแบบเดนเรองม การคดเชงเหตผลทงในภาพรวมและจ าแนกตามแบบการคดคอการคดแบบนรนยและการคดแบบอปนยหลงการทดลองสงกวากอนการทดลองอยางมนบส าคญทางสถตทระดบ .01 ปยวรรณ สนชมศร (2547 : 96) ไดศกษาความสามารถในการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยทไดรบกจกรรมการเรยนรตามแนวคดของเดอโบโน ผลการศกษาพบวาเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมการสอนโดยใชกจกรรมการเรยนรตามแนวคดของเดอโนโบมความสามารถในการคดเชงเหตผลแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต โดยการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวคดของเดอโบโนสงผลใหเดกปฐมวยมการคดเชงเหตผลสงกวาการจดกจกรรมการเรยนรแบบปกต รตกร ธญญะอดม (2547: 49) ไดศกษาผลของการใชเกมการศกษามตสมพนธทมตอการคดเชงเหตผลของนกเรยนชนอนบาล 2 โรงเรยนสเหราดอนสะแก กรงเทพมหานคร ผลการวจยพบวาเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมการสอนโดยใชเกมการศกษามตสมพนธม การคดเชงเหตผลทงในภาพรวมและจ าแนกตามแบบการคด คอ การคดแบบนรนยและ การคดแบบอปนยหลงการทดลองสงกวากอนการทดลองอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 กาญจนา บญส ารวย (2550 : 47) ไดศกษาการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยทท ากจกรรมการเลนรอยลกปดตามบตรตนแบบ ผลการศกษา พบวา การคดเชงเหตผลโดยรวมและรายดานของเดกปฐมวยหลงการทดลองสงกวากอนทดลองท ากจกรรมการเลนรอยลกปดตามบตรตนแบบ อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

ปราณ อปฮาต ( 2550: 60) ไดศกษาการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยทไดรบ การจดประสบการณตามรปแบบพหปญญาเพอการเรยนร ( Multiple Intelligences Model of Learning) ซง เยาวพา เดชะคปต ไดพฒนาขนโดยมพนฐานจากทฤษฎพหปญญาของ

โฮวารด การดเนอร กลมตวอยางเปนเดกปฐมวย อาย 5 ป ซงการคดเชงเหตผลวดไดจากแบบทดสอบวดการคดเชงเหตผล ทจ าแนกเปน 5 ดาน ไดแก การรวมประเภท การจ าแนกประเภท ความสมพนธแบบพหคณ การอนรกษปรมาณทตอเนอง และการอนรกษปรมาตรทเขาแทนท ผลการศกษาพบวาเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณตามรปแบบพหปญญาเพอการเรยนรมการคดเชงเหตผลหลงทดลองสงกวากอนทดลองอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 รตนา นสภกล ( 2550: 57) ไดศกษาการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยทไดรบ การจดกจกรรมศลปะสรางสรรคดวยน าตาลไอซง กลมตวอยางในการวจยเปนเดกปฐมวย ชนอนบาลปท 1 ซงไดมาจากการสมแบบหลายขนตอน (Multi – stage Random Sampling) ผวจยด าเนนการทดลองสปดาหละ 5 วน วนละ 20 นาท รวมระยะเวลาในการทดลอง 8 สปดาหเครองมอทใชในการวจยครงน คอ แผนการจดกจกรรมศลปสรางสรรคดวยน าตาลไอซง และแบบทดสอบวดการคดเชงเหตผล ทผวจยสรางขน แบบแผนการวจยเปนการวจยเปนแบบ One - Group Pretest – Posttest Design ผลการวจยพบวา การคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยหลงการท ากจกรรมศลปะสรางสรรคดวยน าตาลไอซงสงกวากอนท ากจกรรมศลปสรางสรรคดวยน าตาลไอซงอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

17

ปรษา บศมาศ (2551: 55) ไดศกษาเปรยบเทยบการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยกอนและหลงการจดกจกรรมศลปสรางสรรคเนนการผสมส กลมตวอยางเปนเดกปฐมวย อาย 4 – 5 ป โรงเรยนอนบาลสดารกษบางเขน โดยการสมอยางงาย (Random Sampling) จ านวน 20 คน โดยท าการทดลองสปดาหละ 4 วน วนละ 1 ครง ครงละ 40 นาท รวมระยะเวลาในการทดลอง 8 สปดาห เครองมอทใชในการวจยครงน คอ แผนการจดกจกรรมศลปสรางสรรคเนนการผสมส และแบบทดสอบวดการคดเชงเหตผล ซงมคาความเชอมน .94 ทผวจยสรางขน ผลการวจยพบวาการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยหลงการท ากจกรรมศลปะสรางสรรคเนน การผสมสสงกวากอนท ากจกรรมศลปะสรางสรรคเนนการผสมสอยางมนยส าคญทางสถต ทระดบ .01 จากเอกสารและงานวจยทเกยวของกบการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยนน สรป ไดวาการคดเชงเหตผลมความส าคญกบเดกปฐมวย และสามารถพฒนาการคดของเดกไดโดย การจดประสบการณทใหเดกไดลงมอปฏบตจรง โดยใชประสาทสมผสทงหาของเดกดวยวธการทหลากหลายจะสงผลใหเดกไดพฒนาความสามารถในการคดเชงเหตผล เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการจดกจกรรมการเรยนรและประสบการณ 1. ความหมายของการจดประสบการณ

กด Good (Good. 1959. อางถงใน เยาวพา เดชะคปต. 2536 : 176) กลาววา การจดประสบการณหมายถง กระบวนการในการไดรบความร หรอการเกดทกษะโดยการกระท าหรอ การเหนสงตาง ๆ หรอกระบวนการของจตส านกในการรบรถงความร ทกษะ ทศนคตโดยการมสวนรวมในการท าสงตางๆ คณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต (2528 : 2) ไดใหความหมายของการจดประสบการณไววาหากจะเทยบกบระดบประถมศกษา การจดประสบการณหมายถงการจดการเรยนการสอนใหกบเดกนนเอง การทไมใชค าวา การเรยนการสอนเนองจากครไมไดเปนผสอนตลอดเวลา ดงเชนประถมศกษา ดงนนการจดประสบการณจงหมายถง การจดกจกรรมโดยยดแนวการจดประสบการณหรอหลกสตรเพอใหเดกไดพฒนาครบตามวยทง 4 ดาน ซงไดแก ดานรางกาย อารมณ จตใจ สงคม สตปญญา โดยมไดมงจะใหอานออกเขยนได ดงเชน ในระดบประถมศกษา แตเปนการปพนฐานใหโดยค านงถง ความสามารถของเดกเปนหลกและเน องจากเดกปฐมวย เรยนรไดดจากประสบการณตรง ฉะนนประสบการณทดควรใหเดกไดลงมอท าดวยตนเองโดยใชประสาทสมผสทง 5 จากการศกษาพบวา นกการศกษาหลายทานใหความหมายของการจดประสบการณในทศนะตางกนดงน พวงทอง ไสยวรรณ (2528 : 49) กลาววา การจดกจกรรมหรอการจดประสบการณส าหรบเดกปฐมวยควรเปนการจดแบบผสมผสานวชาตาง ๆ เขาดวยกน โดยไมแยกสอนเปนรายวชา ราศ ทองสวสด และคณะ (2529 : 2) กลาววา การจดประสบการณ หมายถง การจดกจกรรมตามแผนการจดประสบการณ และการจดสภาพแวดลอมทงในและนอกหองเรยนใหกบเดกปฐมวย โดยให

18

เดกไดรบประสบการณโดยตรงจากการเลน การลงมอปฏบตซงจะท าใหเดกเกดการเรยนรไดด และเมอสงเสรมพฒนาการใหครบทกดาน ทงทางรางกาย อารมณ จตใจ สงคมและสตปญญา

พฒนา ชชพงศ (2530 : 24) กลาววา การจดประสบการณหมายถงการจดการศกษาใหกบเดกปฐมวยเพอพฒนาครบทกดาน มใชมงใหเดกอานออกเขยนไดดงเชน ในระดบประถมศกษา แตเปนการปพนฐานใหกบเดกโดยค านงถงวยและความสามารถของเดกและการจดกจกรรมเพอสงเสรมพฒนาการใหเดกพรอมทจะเรยนรในระดบตอไป

สรมา ภญโญอนนตพงษ (2538 : 56 - 57) กลาววา แนวการจดประสบการณหมายถงทกๆ อยางทเดกหรอผเรยนไดรบจากโรงเรยนหรอสถานศกษานนๆตามจดประสงคททางโรงเรยนหรอสถานศกษาไดตงไว

ภรณ ครรตนะ (2540 : 49) กลาววา การจดประสบการณมความหมายครอบคลมกจกรรมตาง ๆ ทเกดขนโดยเจตนาหรอไมเจตนากไดหากแตเดกซงเปนผรบประสบการณนนไดม การเรยนร สะสมความรความสามารถ และความรสกตาง ๆ ไวในตนเอง

จากการศกษาความหมายของการจดประสบการณสรปไดวา การจดประสบการณ เปนการเตรยมสภาพแวดลอมภายใน และ ภายนอกหองเรยน และ การจดกจกรรมใหเดกลงมอกระท าโดยผานสอวสดอปกรณทเตรยมใหกบเดกปฐมวยเพอขยายประสบการณการเรยนรซงเปนการสงเสรมพฒนาการทางดาน รางกาย อารมณสงคม สตปญญา ซงแผนการจดประสบการณตองสอดคลองกบวยและความสามารถ ของเดก 2. ความส าคญของการจดประสบการณ

ดวอ (Dewey) (จกรสน พเศษสาธร.2521 : 232) กลาววา การจดประสบการณให กบเดกปฐมวยมความส าคญมากในการฝกใหเดกคดแกปญหาการแสดงออกอยางอสระ และสามารถน าความรทไดจากประสบการณนนมาใชในการแกปญหารวมดวย เนองจากเดกปฐมวยก าลงมพฒนาการอยางรวดเรวทงทางดานรางกาย อารมณ จตใจ สงคมและสตปญญา เดกจะเรยนรไดด เมอการเรยนการสอนทจดใหกบเดกเปนประสบการณตรง เดกลงมอปฏบตเองและมการจดประสบการณโดยยดเดกเปนศนยกลางคนนงแฮมและคนอนๆ (Ragan and Shepherd . 1971: 701) กลาววา การจดประสบการณทม ความหมายตอ ผเรยนนน คอการใหผเรยนไดมปฏสมพนธหรอมสวนรวมในกลมซงจะท าใหผเรยนมโอกาสพฒนาทกษะทางสงคม ความคดสรางสรรค ทกษะการอยรวมกนในสงคมประชาธปไตย และการเรยนรเนอหาวชา ผลของการเรยนรน ชวยให ผเรยนมความตองการทจะเรยน มทกษะของการเปนผน า รจก การท างานกลมและการ แกปญหา อทย เพชรชวย (2522 : 24) กลาววา การจดประสบการณใหกบเดกนนเดกยงมโอกาสไดปฏสมพนธกบเพอนฝกการท ากจกรรมตามล าพงและการรวมกลมเดกจงไดเรยนรจากกนและกนซงการเรยนรในลกษณะนนาจะท าใหเกดความเขาใจกนไดดกวาการเรยนรจากครเสยอกเพราะภาษาทเดกใชพดจาสอสารกนนนสามารถสอความหมายไดดและเหมาะสมกวาภาษาของคร ซงสอดคลองกบแนวคดของ เพยเจท (Piaget) ทวาการจดประสบการณตรงโดยใหเดกมอสระในการคด การแสดงออกและการ

19

สนทนาระหวางเดกดวยกน จะท าใหเดกสามารถเขาใจกนไดเรวกวาครเปนผอธบายหรอเลาใหฟง (ศรยา นยมธรรม และประภสสร นยมธรรม. 2518 : 45)

จากเอกสารดงกลาวพอสรปไดวา เดกปฐมวยก าลงมการพฒนาในทกๆดานอยางรวดเรว ดงนนการจดประสบการณใหกบเดกควรเปนประสบการณตรงกจกรรมทใหเดกไดลงมอกระท า ปฏบต ใหเดกมอสระในการคดซงจะน าไปสการพฒนา ทางการเรยนรและทกษะดานตางๆ เชน ทกษะทางสงคม สตปญญา ภาษาและกระบวนการคดโดยเฉพาะการคดแกปญหา

3. แนวคดพนฐานเกยวกบการจดประสบการณส าหรบเดกปฐมวย

สรมา ภญโญอนนตพงษ (2538 : 18 - 21) กลาวถง ผน าแนวคดทฤษฎพนฐานในการจดการศกษาส าหรบเดกปฐมวย ดงน

ลอค (Lock) มความเหนวาเดกทารกนนเปรยบเสมอนผาขาว ประสบการณตางๆ และสงแวดลอมจะมความส าคญอยางมากตอการเจรญเตบโตของเดกท าใหเดกมพฒนาการทแตกตางกน

สกนเนอร (Skinner) เชอวาพฤตกรรมของคนเรานนเกดจากการปฏสมพนธกบสงแวดลอมสามารถปรบเปลยนพฤตกรรมนนไดดวยตวเสรมแรง ดงนนในการสอนครสามารถน าเดกไปสพฤตกรรม หรอ การเรยนรทตองการได

รสโซ (Rousseau) นกปรชญาชาวฝรงเศสซงเชอในพนฐานความดในสญชาตญาณของมนษยเราเปนนกวฒภาวะนยมทความเหนวา ถาเราใหโอกาสเดกเจรญเตบโตตามวถทางธรรมชาตแลว เดกจะพฒนาไดเตมศกยภาพ เพราะ ฉะนนพอแมหรอครควรหลกเลยงทจะขดขวางการเจรญเตบโตตามธรรมชาตของเดก ไมบงคบเดก

ฟรอยด (Freud) มความเหนวา อทธพลทส าคญทสดของพฒนาการนนมาจากภายในตวเดกทงทางดานอารมณ สงคม สตปญญา และ ทางกาย

กเซล (Gesell) มความเหนวา พฒนาการของเดกจะเปนไปตามธรรมชาต ตามอายของเดก เมอถงวนนนเดกจะแสดงพฤตกรรมตางๆ ไดโดยไมตองไปเรงหรอฝกเดก นกการศกษาหรอพอแม ควรใหอสระเดกในการท ากจกรรมตางๆ ตามความสนใจ เพยเจท (Piaget) นกจตวทยาชาวสวสไดอธบายถง กระบวนการคด และสรางความรของเดกหลกการทางทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของเพยเจท หลายประการทชวยใหครคดสรางสรรค จดกจกรรมและประสบการณทเหมาะสมใหกบเดก ดงน 1. การเรยนรเปนกระบวนการทอาศยความกระตอรอรน ทงทางรางกาย และจตใจของผเรยน 2.พฒนาการแตละขนจะด าเนนไปตามล าดบขนตอน จะขามขนไมได และดวยอตราทแตกตางกนในแตละบคคล 3. ภาษาไมใชปจจยทท าใหเดกเกดการเรยนรและความคดรวบยอดเพยงอยางเดยว 4. พฒนาการทางสตปญญาของเดกสงเสรมไดดวยการมปฏสมพนธกบเดกอน ผใหญ และสงแวดลอมทางกายภาพ

20

ดวอ (Dewey) ไดพฒนาแนวคดทวาประสบการณส าหรบเดกเกดขนไดตองใชความคดและการลงมอปฏบตกจกรรมตางๆ ทดลองและคนพบดวยตนเอง ไมนยมการสอนใหเดกทองจ า แตเชอในการใหอสระเดกไดส ารวจ เลนในสงแวดลอมทเตมไปดวยกจกรรมทจะน าไปสความสนใจของเดก ลกษณะการเรยนรของเดกนนจะเรยนสงทเดกเกยวของดวย หรอตอเมอเดกยอมรบดวยใจเขาเอง หรอสมครใจท าเอง การทเดกจะเรยนมากนอยเพยงใด กแลวแตวาสงนนจะมความส าคญตอเดกเพยงใด หรอเกยวของมความหมายเพยงใด หรอเกยวของมความหมายกบสงทเดกทราบอยแลว ภรณ ครรตนะ (2540 : 50) ไดกลาวไววาการสรางรปแบบการจดกจกรรมตางๆ ทเนนการสรางองคความร เกยวกบกระบวนการเรยนการสอนเดกปฐมวย การบรณาการกจกรรมทสมพนธกน การปรบ บทบาทครการสรางปฏสมพนธ เปนการจดประสบการณใหแกเดกปฐมวย โดยมเปาหมายพฒนาเดกในดานทกษะทางภาษา ความคดสรางสรรค ความเชอมน และ ทกษะทางสงคมเปนตน กลยา ตนตผลาชวะ (2542 : 25) กลาวถง การจดประสบการณส าหรบเดกปฐมวย เปนการจดสภาพแวดลอมประสบการณใหเดกมโอกาสกระท า กจกรรมตางๆ ดวยตนเอง โดยการใชรางกายและประสาทสมผสรบรตางๆ เพอใหเกดความสนกสนาน เกดการเรยนร ตามจดมงหมายทก าหนดไวในหลกสตร ความเขาใจในแนวคดของนกปรชญาการศกษา นกการศกษาปฐมวยและนกทฤษฎจตวทยาพฒนาการ มอทธพลตอการจดประสบการณส าหรบเดกจะชวยใหครสามารถน าไปใชในการพฒนางานการเรยนการสอนและจดการศกษาส าหรบเดกปฐมวยไดอยางเหมาะสม

สรปไดวา การจดประสบการณส า หรบเดกปฐมวยตงอยบนพนฐานหลายแนวคดซงใครจะจดประสบการณแบบใดขนอยกบความเชอของแตละบคคลแตการทจะท า ใหการจดประสบการณบรรลจดมงหมายคอ การจดสภาพแวดลอม การจดกจกรรมทส าคญคอบทบาทครมสวนเปนอยางมากในการวางแผนและการสรางใหเดกมทศนคตทดตอการเรยนร 4. หลกการจดประสบการณ

ภรณ ครรตนะ (2523 : 76 - 81) ไดกลาวไววา การจดประสบการณใหแกเดกปฐมวย มเปาหมายเพอกระตนใหเดกพฒนาไปในรปแบบทพงประสงค ทง 4 ดาน คอ รางกาย อารมณ สงคมและสตปญญา ครหรอผดแลเดก ควรมความรความเขาใจเกยวกบสาเหตทมาของพฤตกรรม และลกษณะพฒนาการโดยทวไปเพอเปนพนฐานในการจดประสบการณทสงเสรมพฒนาการดงกลาว หลกการจดประสบการณใหกบเดกปฐมวยตองค านงถงสงตอไปน 1. การจดประสบการณตองเหมาะสมกบวย ความสามารถ ความตองการและความสนใจของเดก 2. การจดประสบการณตองดดแปลงใหเหมาะสมกบสภาพเดก 3. การจดประสบการณตองสอดคลองกบสภาพทองถน เพอใหเดกไดมโอกาสฝกฝนตนเองใหเหมาะสมกบสภาพทองถน 4. การจดประสบการณตองเหมาะสมกบสภาพเศรษฐกจ อปกรณในการจดควรเปนอปกรณทหาไดในทองถนนน ไมจ าเปนตองซอหามาทงหมด อาจน าวสดในทองถนมาดดแปลง

21

5. จดประสบการณและกจกรรมใหเดกมโอกาสลงมอปฏบตดวยตนเอง 6. จดประสบการณและกจกรรมใหเดกสามารถน าไปใชในชวตประจ าวนและทนตอเหตการณ โดยเปดโอกาสใหเดกไดคดและตดสนใจดวยตนเองอยางเหมาะสมตามวย 7. จดประสบการณและกจกรรมใหมความหลากหลายเนนกระบวนการคดและสงเสรมความคดสรางสรรค 8. จดประสบการณและกจกรรมใหเดกฝกปฏบตในวถชวตจนเปนนสย 9. สงเสรมใหผปกครองและชมชนมสวนรวมในการจดการศกษาใหเดก พฒนา ชชพงศ (2531 : 1) ไดประมวลหลกการจดประสบการณหรอกจกรรมไว ดงน 1. เปนการปพนฐานใหกบเดก โดยค านงถงความสามารถและความเหมาะสมกบวยของเดกเปนหลกการจดกจกรรมปพนฐาน ทกษะการเรยนร เปนการฝกการใชประสาทสมผสทงหา เชน การมอง การฟง การชมรส และการสมผส 2. บรณาการหนวยประสบการณเขาดวยกน การจดการศกษาปฐมวยไมไดแบงเปนรายวชา แตน ามาบรณาการ เปนหนวยการสอนและจะประมวลทกษะตางๆ ใหเดกเรยนรการบรณาการ หมายถง การจดรปแบบกจกรรมสรางเสรมประสบการณโดยยดตวเดกเปนศนยกลางและน าสงทเดกตองการจะเรยนรในทกดานมาล าดบ ความส าคญของประสบการณจดใหเหมาะสมกบพฒนาการและชวตของเดก หลกการบรณาการทเหมาะสมคอ 2.1 ยดเดกเปนหลก แนวการจดประสบการณควรเปนเรองทเดกสนใจและใกลตวเดก นอกจากนการจดกจกรรมใหบรรลตามแนวการจดประสบการณควรเปดโอกาสใหเดกไดเลอกท ากจกรรมตามความสนใจของเดกอาจเปนรายบคคลหรอกลม 2.2 สอดคลองกบพฒนาการเดกปฐมวยมความสนใจในสงแวดลอมรอบตวฉะนนจงเลอกสงแวดลอมรอบตวทเดกคนเคยมาใหเดกไดเรยนร 2.3 ใหประสบการณกวางขวางเมอเดกพบเหตการณใดเหตการณหนงเดกม โอกาสไดประสบการณหลายดานพรอมกน ดงนนการจะชวยใหเดกไดประโยชนเตมทจงนาจะจดประสบการณแกเดกในรปบรณาการ ส านกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต (2537 :10) ไดก าหนดหลกการจดประสบการณ และกจกรรมส าหรบเดกอนบาลไว ดงน

1. จดกจกรรมโดยยดเดกเปนศนยกลาง ตอบสนองความตองการ ความสนใจ และสอดคลองกบความสามารถของเดกแตละคน 2. เปนกจกรรมทสงเสรมพฒนาการทกดานทงทางดานรางกาย อารมณ - จตใจ สงคม สตปญญารวมทงสดสวนใหเหมาะสมกบความสามารถของเดกแตละวย 3. จดกจกรรมทเปนประสบการณตรงในสภาพแวดลอม และบรรยากาศทเออตอการเรยนรและปฏบตจรงใหมากทสด 4. จดกจกรรมใหเดกเรยนรหลายรปแบบ เชน การทดลอง สนทนา แสดงความคดเหน รองเพลง ทองค าคลองจอง ฯลฯ ใหเดกมโอกาสท างานเปนรายบคคล

22

5. จดกจกรรมใหมลกษณะสมดลกน เชน มกจกรรมในหองเรยน กจกรรมทสงบและกจกรรม ทเคลอนไหว และ มกจกรรมทเดกเปนผรเรมและครเปนผรเรม 6. จดกจกรรมสอดแทรกการอบรมดานคณธรรมและจรยธรรมอยางสม าเสมอ 7. จดกจกรรมทสงเสรมศาสนา วฒนธรรม ประเพณ ตามก าหนดวนและพธการของทองถน 8. จดกจกรรมทยดหยนตามสถานการณและสภาพของทองถนเหมาะสมกบสภาพความเปลยนแปลงของสงคมและสงแวดลอม นตยา บรรณประสทธ (2538 : 15) กลาวถงหลกการจดประสบการณควรค านงถงวยของเดกเปนหลกโดยเฉพาะอยางยงเพยเจท (Piaget) และ บรเนอร (Bruner) ไดกลาววาการสนบสนนใหเดกไดเรยนรจากการคนพบดวยตนเอง และควรค านงถงความพรอมของเดก โดยครจะตองจดรปแบบกจกรรม สงแวดลอมใหเหมาะสมเอออ านวยตอความเจรญงอกงามทางสตปญญาของเดก การจดประสบการณทม คณคา หรอ กจกรรมทเปดกวางและชวยกระตนใหเดกไดคด รวมทงการทเดกไดกระท ากบวตถตางๆ กรมวชาการ (2540 : 34 - 35) ไดกลาวถงในแนวการจดประสบการณ ใหแกเดกปฐมวยไว ดงน 1. สงเสรมพฒนาการทกดานของเดกโดยองครวมอยางตอเนอง 2. จดใหสอดคลองกบจตวทยาพฒนาการและการเรยนรของเดก 3. ยดเดกเปนศนยกลางสนองความตองการความสนใจความแตกตางระหวางบคคล และเปดโอกาสใหเดกรเรมกจกรรมของตนเองโดยครเปนผสนบสนนอ านวยความสะดวกและเรยนรรวมกบเดก 4. จดสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนรและมบรรยากาศทอบอนเพอใหเดกมความสข 5. จดกจกรรมในรปแบบบรณาการ โดยค านงถงพฒนาการทกดาน 6. จดประสบการณตรง ใหเดกเรยนรจากประสาทสมผสทงหา มโอกาสสงเกต ส ารวจ เลน คนควา ทดลอง แกปญหาดวยตนเอง 7. จดใหเดกมปฏสมพนธกบวตถสงของ กบเดก และกบผใหญ 8. จดใหมความสมดล มทงกจกรรมทเดกรเรมและครรเรม กจกรรมในหองเรยน และนอกหองเรยน กจกรรมทตองเคลอนไหวและสงบ

9. จดใหเดกไดเรยนรผานการเลนทหลากหลาย ทงรายบคคล กลมยอย และกลมใหญ 10. จดใหเดกไดรบการพฒนาโดยใหความส าคญกบกระบวนการมากกวาผลผลต 11. จดใหสอดคลองกบสภาพแวดลอมวฒนธรรมทองถนและเออตอการน าไปใชในชวตประจ าวน 12. จดกจกรรมใหเดกมจตส านกใน การรบผดชอบตอตนเอง ตอสวนรวม รกธรรมชาต และ รกทองถน 13. จดใหเดกมสวนรวมใน การวางแผน ลงมอปฏบต และบอก ผลการปฏบตกจกรรมของตนเองและผอนได 14. จดการประเมนพฒนาการใหเปนกระบวนการอยางตอเนองและเปนสวนหนงของการจดประสบการณ 15. เปดโอกาสใหผปกครองและชมชนมสวนรวมในการพฒนาเดก

23

เยาวพา เดชะคปต (2542 : 118) กลาวถงหลกในการจดประสบการณส าหรบเดกปฐมวย ดงน 1. ประสบการณการเรยนรควรใหสอดคลองกบพฒนาการของผเรยน 2. ประสบการณการเรยนรควรใหเหมาะสมกบความสนใจและความตองการของผเรยน 3. ประสบการณการเรยนรควรใหสอดคลองกบวตถประสงคของสงทเรยนและควรใหผเรยนไดมโอกาสคดเปน ท าเปน แกปญหาเปน เปนผทมคณธรรม 4. ประสบการณทจดควรเปนสงทมความหมายตอผเรยน กลาวคอ เปนสงท เกยวของกบผเรยน เปนประโยชน ตอตวผเรยนและใชไดในชวตประจ าวน

5. กจกรรมทน ามาใชในการจดประสบการณควรมวธใชแรงจงใจ เราความสนใจของผเรยนมใหซ าซาก ควรใหผเรยนเกดความสนกสนาน เนนการปฏบต และไดรวมกจกรรมใหมากทสด 6. ควรหาแนวทางในการประเมนทเหมาะสม จากเอกสารดงกลาวสรปไดวาหลกการจดประสบการณส าหรบเดกปฐมวยมจดมงหมายเพอสงเสรมพฒนาการทง 4 ดาน คอรางกาย อารมณ สงคม สตปญญา โดยยดหลกบรณาการ ยดเดกเปนศนยกลางจดกจกรรมทเปนประสบการณตรง ทมรปแบบทหลากหลายค านงถงความแตกตางระหวางบคคลและมงสงเสรมเดกใหเตมศกยภาพ กจกรรมการเรยนรตองมความหมายตอผเรยน สามารถปรบกจกรรมและยดหยนไดตามความเหมาะสม

5. หลกการออกแบบกจกรรมการเรยนรเดกปฐมวย

กลยา ตนตผลาชวะ (2547 : 64 – 66) กลาวถงการจดกจกรรมการเรยนรตองค านง ถงตวเดกเปนส าคญ เดกควรไดรบกจกรรมทงในชนเรยน และนอกชนเรยน และกจกรรมทเดกท านนตองเปนกจกรรมทสรางการเรยนรอยางแทจรง กจกรรมการเรยนรทดตองสามารถสรางใหเดกเกดมโนทศนในสงทเรยนเกด การใชทกษะและกลยทธในการทจะเขาใจมกลวธทจะท าความเขาใจ และชวยใหเดกเกดมโนทศนในสงทเรยน เกดการใชทกษะและกลยทธในการทจะเขาใจ มกลวธทจะท าความเขาใจ และชวยใหเดกเกดมโนทศนในระดบทบอกหรอสอใหคนอนทราบ ไดวาตนรอะไร และเปนไปอยางถกตอง การไดมาซงกจกรรมทสรางการเรยนรใหกบเดกนน มหลกการส าคญ 7 ประการดงน

หลกการท 1 ความสอดคลองกบพฒนาการของเดก กจกรรมทพฒนานนตองสอดคลองกบพฒนาการของเดกมากทสด

หลกการท 2 ความสะดวกของกจกรรม กจกรรมทจดตองมความสะดวกในการด าเนนกจกรรม กจกรรมทท านอกสถานทมกมปญหาการเดนทาง ครตองทราบวาสถานทจะใหเดกท ากจกรรมอยทไหน สะดวกทจะไปหรอไม ใครเปนผชวยกจกรรมตองวางแผนใหพรอม

หลกการท 3 ความสมเหตสมผลของกจกรรม การท ากจกรรมตองมสมเหตสมผลตรงตามจดประสงคการเรยนกจกรรมทจดตองใหสาระสนเทศทเกยวของกนโดยตรง เปนเหตเปนผลกน

หลกการท 4 ระยะเวลาของกจกรรม กจกรรมบางกจกรรมตองใชเวลามากซงอาจเนองมาจากตวกจกรรมเองหรอความสนใจของเดก กจกรรมบางอยางตองใชเวลาตอเนองเพราะเดกยงมความสนใจ

24

อยาง ลกซงครตองใหเวลากบเดกในการท ากจกรรมนน ไมเอาเงอนไขตารางเวลากจกรรมมาเปนเงอนไขจ ากดความคด และความใครเรยนรของเดก

หลกการท 5 ความชดเจนในการสงเสรมพฒนาการ การจดกจกรรมตองค านงถงการสงเสรมพฒนาการทตองครอบคลมทงรางกาย จตใจ อารมณ สงคม และสตปญญา ดงนน ในแตละกจกรรมทจดใหเดกครตองออกแบบใหเกดการสงเสรมพฒนาการอยางครอบคลม โดยจดเปนกจกรรมหลก และ กจกรรมเสรม

หลกการท 6 ความยากงายของกจกรรม กจกรรมทจดขนตองไมสรางความยงยากใหกบเดกทงทางรางกาย และ จตใจ

หลกการท 7 การสนองตอบความตองการของเดกเปนรายบคคลเนองจากเดกมความสามารถไมเทากนเกง - ออน กลา - ไมกลา หวออน - กาวราว ซงกจกรรมตองเออตอความตองการของเดกทกคนเพอใหเดกสามารถพฒนาไดเตมศกยภาพ

จากการศกษา สรปไดวาในการออกแบบกจกรรมการเรยนรมหลกทส าคญ คอ ความสอดคลองพฒนาการเดก ความสะดวกในการจดกจกรรม ความสมเหตสมผลของกจกรรม ระยะเวลาของกจกรรม ความชดเจนของการสงเสรมพฒนาการ ความยากงายของกจกรรม การตอบสนองความตองการของเดกเปนรายบคคล

เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการสอนตามแนวคดคอนสตรคตวสต 1.ความหมายของแนวคดคอนสตรคตวสต

คอนสตรคตวสต (Constructivist) หรอ เรยกชอแตกตางกนไป ไดแก สรางสรรคความรนยม หรอสรรสรางความรนยม หรอ การสรางความร(โครงการพฒนากระบวนการเรยนร. 2544: 28) มนกการศกษาไดใหความหมายไวดงน

ครอกซ (Krogh.1994:. 556) ไดกลาวถงความหมายของทฤษฎคอนสตรคตวสต วาเปนปรชญาทเกยวกบพฒนาการในการสรางความร สตปญญา และจรยธรรมขนมาดวย ตวของเดกเอง ซงพฒนาการนนเปนผลมาจากการดดซมเขาสโครงสราง (Assimilation) และ การปรบตวเขาสโครงสราง(Accommodation)

เทราทแมน และลซเทนเบรก (Troutman ;& Lichtenberg. 1987: 25) ไดใหความหมายของ ทฤษฎคอนสตรคตวสต ไววา เปนการคนหาความรใหกบตนเอง มการรวบรวมความรใหมๆ เขาไปในจตใตส านกภายในจตใจโดยการเรยนรจากสงแวดลอมยอมรบสงใหมๆ เขามาในสงแวดลอม พสจนความเปนจรงจากสมมตฐานทต งขนและสรปเอง โดยสรางการเชอมโยงและเปรยบเทยบบทสรปของตวเองกบผอน เพอเปนพนฐานใหเกดการสรางความรใหม

เวลช (Welch. 2543: 9) กลาววาทฤษฏคอนสตรคตวสต หรอทฤษฏการเรยนรแบบใหม คอการสอนใหเดกเรยนรเอง คดเอง เดกและครจะเกดการเรยนรจากการมปฏสมพนธซงกนและกนทงสอง

25

ฝาย โดยทตางฝายตางเรยนรซงกนและกน ตามทฤษฏคอนสตรคตวสตผเรยนจะมความสมพนธกบผสอนดกวาการเรยนรรปแบบเดม เพราะมการแลกเปลยนกนระหวางผเรยนและผท าหนาทสอน

เบลล (Bell. 1993. อางองจาก จราภรณ ศรทว. 2541 : 38) มความเหนวาการเรยนร ตามแนวคดคอนสตรคตวสต ไมใชการเตมสมองทวางเปลาของเดกใหเตม หรอ การไดมาซงความคดใหมๆ หากแตเปนการพฒนาความคดทเดกมอยแลวในลกษณะเปน การสรางความคดจากพนความคดเดมมากกวาการดดซมความคด

สาคร ธรรมศกด (2541:.10) ไดกลาวถงทฤษฎคอนสตรคตวสต วาเปนกระบวนการทเกดขนภายในผเรยน ผเรยนเปนผสราง(Construct) ความรจากความสมพนธระหวางสงทพบเหนกบความรความเขาใจทมอยเดม ผเรยนสรางความรผานกระบวนการทางจตวทยาดวยตนเอง ผสอนไมสามารถปรบเปลยนโครงสรางทางปญญาของผเรยนไดแตผสอนสามารถชวยผเรยนปรบเปลยนโครงสรางทางปญญาไดโดย จดสภาพการณทท าใหเกดสภาวะไมสมดลขนคอ สภาวะทโครงสรางทางปญญาเดมใชไมไดตองมการปรบเปลยนใหสอดคลองกบประสบการณมากขน สนนทา ศรวฒนานนท (2544: 14) กลาววาแนวคดนใหความส าคญกบการไดมา ซงความรของเดก เดกเปนผสรางองคความรจากพนฐานประสบการณเดม จากการเรยนรทมความหมาย โดยประสานสมพนธกนระหวางครกบเดก สงแวดลอมรอบตวและสามารถเรยนรไดดวยตนเอง สมาล ชยเจรญ (2548: 103) กลาววาคอนสตรคตวสต เปนทฤษฎทเนนในเรอง การสรางความรใหมโดยเชอวาผเรยนมความรเดมอยแลว การเรยนรเปนกระบวนการทเกดขนภายในตวผเรยน โดยผเรยนเปนผสรางความรจากความสมพนธระหวางสงทตนพบเหนกบความรความเขาใจเดมมากอน โดยพยายามท าความเขาใจเกยวกบเหตการณ และปรากฏการณทพบมาสรางเปนโครงสรางทางปญญา ปกเกศ ชนะโยธา (2551: 61)การเรยนรทเกดขนจากตวของผเรยนเองโดยการสราง องคความรดวยตนเองซงความรนนเกดจากมสงทเปนประสบการณหรอสงทกอใหเกดความ ไมสมดลทางปญญาสงผลใหผเรยนเกดการดดซมทางปญญาและการเชอมโยงความรเดมกบความรใหมจนเกดการปรบขยายโครงสรางทางปญญาและในทสดกน าไปสการสรางความรไดดวยตนเอง จากความหมายของคอนสตรคตวสตสรปไดวา คอนสตรคตวสต เปนแนวคดของการสรางองคความร ทอาศยประสบการณและโครงสรางทางปญญาทมอยเดม ความสนใจและแรงจงใจภายในตนเองเปนจดเรมตนท าใหเกดการเรยนรอยางมความหมาย 2.หลกในการสอนตามแนวคดคอนสตรคตวสต

จากหลกการและทฤษฎคอนสตรคตวสต ไดมการน าหลกการดงกลาวมาประยกตในการจดการเรยนรสองกลม คอ Cognitive Constructivist และ Social Constructivist ดงน (สมาล ชยเจรญ. 2545: 112)

1. การน าทฤษฎ Cognitive Constructivist ใชในการจดการเรยนรนน มาจากพนฐานแนวคดของเพยเจททเชอวาผเรยนถกกระตนดวยปญหา (Problem Based) ทกอใหเกดความขดแยงทางปญญาจะท าใหผเรยนเกดการเสยสมดลทางปญญา ผเรยนจะพยายามปรบโครงสรางทางปญญาใหเขาสสภาวะ

26

สมดล โดยการดดซมหรอการปรบโครงสราง เมอผเรยนปรบเขาสสภาวะสมดลคอผเรยนเกดการเรยนร ซงหลกการทจะน ามาใชคอ การใชสถานการณปญหาเปนเสมอนประตเขาสเนอหาการเรยนร ซงตองเปนปญหาใกลเคยงกบสภาพบรบทจรง ท าใหผเรยนเปนสวนหนงของปญหาจะท าใหผเรยนไปสบเสาะแสวงหาสารสนเทศในแหลงขอมลตางๆเพอแกปญหา สวนทฤษฎ Social Constructivist ทเนนการมปฏสมพนธทางสงคม ท าใหเกดการแลกเปลยนเรยนรขยายมมมองและแนวคดทหลากหลายซงสอดคลองกบผวจยตองการจดสงแวดลอมทาง การเรยนรบนเครอขายทสงเสรมการคดอเนกนย การน าทฤษฎ Cognitive Constructivist ไปใช จดการเรยนร หลกส าคญ 2 ประการส าหรบการน าทฤษฎนไปใชในการจดการเรยนร ไดแก 1.1 การเรยนรเปนกระบวนการทลงมอปฏบต (Learning is Active Process) ประสบการณตรง การลองผดลองถก และคนหาวธการแกปญหาเปนสงทจ าเปนตอการดดซมและการปรบเปลยนของขอมล วธการทสารสนเทศถกน าเสนอ เปนสงส าคญ เมอสารสนเทศถกน าเขามาในฐานะเปนสงทชวยแกปญหา อาจท าหนาทเปนเครองมอมากกวาจะเปนขอเทจจรงอยางแทจรง

1.2 การเรยนรควรเปนองครวม เนนสภาพจรงและสงทเปนจรง (Learning Should be Whole, Authentic, and “Real”) 2. การน าทฤษฎ Social Constructivist ไปใชการจดการเรยนร มหลกการ 4 ประการทสามารถน าไปประยกตใชไดในชนเรยนทเรยกวา “Vygotskian” 2.1 การเรยนรและการพฒนา คอ ดานสงคมไดแก กจกรรมการรวมมอ (Collaborative Activity) 2.2 Zone of Proximal Development ควรจะสนองตอแนวทางการจดหลกสตรและ การวางแผนบทเรยน 2.3 การเรยนรในโรงเรยนควรเกดขนในบรบททมความหมายและไมควรแยกบรบทของสภาพจรงจากการเรยนร และความรทผเรยนพฒนามาจากสภาพชวตจรง (Real World) 2.4 ประสบการณนอกโรงเรยน ควรจะมการเชอมโยงน ามาสประสบการณในโรงเรยนของผเรยน อดมลกษณ กลพจตร (2542 : 32) แนวการสอนคอนสตรคตวสตไดเสนอแนะหลกการพฒนาเดกนาสนใจไวดงตอไปน 1.เดกมความตองการทจะเรยนเรองราวตางๆ ตามความสนใจของตนเองดงนน จงตองมความยดหยนในการทจะใหเดกไดเรยนรและมโอกาสวางแผนการเรยนรของตนเอง 2.เดกๆจะสรางความรและความเขาใจจากการกระท า โดยผานโลกทางกายภาพและ โลกทางสงคม สงแวดลอมจะมอทธพลตอการเรยนรของเดก เมอเดกมปฏสมพนธตลอดจน การแลกเปลยนความคดเหนกบบคคลอน 3.ความผดพลาด (Error) น าไปสการสรางความรใหม เดกจะเรยนรความผดพลาด โดยการน ามาทบทวนและคนหาความถกตองดวยตวของตวเอง ซงเดกตองการเวลาความผดพลาดจงเปนกระบวนการทชวยพฒนาความคด

27

4.การเรยนรของเดกจะเกยวของสมพนธกนในแตละดาน โดยไมไดแยกแยะออกเปน รายวชาเหมอนผใหญ ดงนนเดกจะคนหาและขยายความสนใจในการปฏสมพนธกบสงแวดลอม การซกถาม การสงเกต และการมปฏสมพนธกบสงอนๆตลอดเวลา ซงเดกจะสรางความรใหมขนจากสงตนสนใจ

เกรแฮม (Mclnerney. 1998 : 6 : citing Graham, H. 1996. Constructivist and Educational Pratice,Australian Journal of Education.) กลาวถงหลกการแนะน าแนวคดคอนสตรคตวสตไปใชในชนเรยนซงมดวยกน 7 ขอ ดงน 1.ความรเกดขนในใจของแตละคนในชนเรยน ความรเกดขนในใจของเดกและครใน กจกรรมตางๆทครและเดกจดท าขนมา 2. ความเขาใจหรอการแปลความหมายของแตละบคคลทมตอสงตางๆขนอยกบความรของบคคลนน จากสอและประสบการณเดยวกนกจะเกดความเขาใจตางกนได 3. ความรถกสรางขนจากภายในของบคคลในการไดเกยวของสมพนธกบโลกทอาศยครหรอผสอนไมควรเปลยนแปลงความคดเหนของผเรยน นอกจากการเปลยนแปลงหรอการสรางความรนนเกดขนจากภายในตวเดกเองและจากความสมพนธของเดกกบโลกทเกยวของกบคร เดกไมซมซบถายโยงความรดวยตนเองไดโดยตรง 4.ความรเปนสงไมแนนอน ไมมค าตอบทถกหรอผด ดงนนความรทงหลายสามารถสรางขนมาใหม 5.ความรท วไปเกดจากสมองและรางกาย ซงเปนสวนหนงของจกรวาลเดยวกน 6.ความรถกสรางขนโดยผานการรบรและการกระท า โดยเฉพาะอยางยงการเรยนรทเออดวยกจกรรมทไดแกปญหาและเกดจากสถานการณทขดแยง 7.การสรางความรตองการการกระตน และเวลาบคคลถกกระตนใหสรางความรโดย การไมถกบงคบจากบรรยากาศและสภาพแวดลอมการเรยนรทสนบสนนและทาทาย สงเสรม กระตนใหเดกสรางความรจากการอภปราย อธบาย และประเมนความคดของพวกเขาภายใตบรบทของสงคม เวลซ (Welch. 2543: 10-11) กลาววาทฤษฏคอนสตรคตวสตไดกลาวถงแนวคด เรองความรจากกระบวนการเรยนรไววา ความรประกอบดวยขอมลทเรามอยเดมและเมอเราเรยนรตอไปความรเดมกจะถกปรบเปลยนความรตางๆ ถอวาเปนการรบรเขามาและเกดการปรบเปลยนความรข น เดกจะมการคดทลกซงกวาการทองจ าธรรมดา เพยงแตเขาจะตองเขาใจเกยวกบความรใหมๆทไดมาและสามารถทจะสรางความหมายใหมของความรทไดรบมานนเอง บางครงเราคดวาถาเรามหลกสตรทดพอและเตมไปดวยขอมลทสามารถใหผเรยนไดมากทสดเทาทเราจะใหไดแลวผเรยนกจะสามารถเรยนรไดเองและเตบโตเปนผทมการศกษา แตทฤษฏคอนสตรคตวสตกลาววาหลกสตรอยางนนไมไดผล นอกจากวาผเรยนไดเรยนแลวสามารถคดเองและสรางมโนภาพความคดดวยตนเอง ทงนเพราะการใหแตขอมลกบผเรยนไมไดท าใหการเรยนรเกดขนได เพราะการเรยนรจะเกดขนกตอเมอสมองของคนเรามกระบวนการสรางความสมพนธกบสงกระตมแลวน ามาท าความเขาใจวาเปนอยางไร รวมทงจะตองน ามาสรางความร ความรสกและมโนภาพของเราเองดวย ดงนน ถาพดถงระบบการศกษาทเนน

28

ผเรยนเปนศนยกลางไมไดหมายความวามอปกรณการสอนแลวเราจะละทงใหผเรยน เรยนไปคนเดยว หมายความวาผเรยนจะตองเขาไปมสวนรวมและมปฏสมพนธกบสงกระตนหมายถง คร ผสอน หรอสงแวดลอมนนเองนอกจากน ตวกระตนทมความส าคญมากตอการเรยนรตามทฤษฏคอนสตรคตวสต คอ ความรเกดจากความฉงนสนเทหทางเชาวนปญญา วธการทเราสามารถท าใหผเรยนอยากจะเรยนรคอมตวกระตนทท าใหเกดขอสงสยและผเรยนตองมเปาหมายและจดประสงคทอยากจะเรยนรเร องนนๆ ดงนนหลกในการสอนตามแนวคอนสตรคตวสตโดยทวไปจะประกอบไปดวยการจดการเรยนรตามแนวคอนสตรคตวสต กลมพทธปญญา(Cognitive Constructivist) และคอนสตรค ตวสต กลมสงคม (Social Constructivist) กลมพทธปญญาเนนการจดการเรยนรทใหเกดกระบวนการคดจากการกระตนดวยปญหา ลงมอปฎบต เรยนรจากสงทเปนจรงตามสภาพจรงและมการเรยนรแบบองครวม ส าหรบกลมเนนสงคมจะจดการเรยนรโดยค านงถงความรวมมอ เนนการกระตนและการรวมมอชวยเหลอตามสภาพจรงและเชอมโยงการเรยนรสประสบการณทเปนจรง 3.หลกการพนฐานในการออกแบบการเรยนรตามแนวทฤษฎคอนสตรคตวสต

การออกแบบการเรยนรตามแนวคอนสตรคตวสตไดน าหลกการทส าคญของสองกลมแนวคด คอ Cognitive Constructivist และ Social Constructivist มาใชในการออกแบบมองคประกอบทส าคญ ดงน 1. สถานการณปญหา (Problem Base) มาจากพนฐานของ Cognitive Constructivist ของเพยเจท เชอวา ถาผเรยนถกกระตนดวยปญหา (Problem) ทกอใหเกดความขดแยงทางปญญา (Cognitive Conflict) หรอเรยกวา เกดการเสยสมดลทางปญญา ผเรยนตองพยายามปรบโครงสรางทางปญญาใหเขาสภาวะสมดล (Equilibrium) โดยการดดซม (Assimilation) หรอการปรบเปลยนโครงสรางทางปญญา (Accommodation) จนกระทงผเรยนสามารถปรบโครงสรางทางปญญาเขาสสภาพสมดลหรอสามารถทจะสรางความรใหมขนมาได หรอเกดการเรยนรนนเองในสงแวดลอมทางการเรยนรทสรางขน สถานการณปญหาจะเปนเหมอนประตทผเรยนจะเขาสเนอหาทจะเรยนร โดยสถานการณปญหาทสรางขนอาจมหลายลกษณะ เชน 1.1 เปนสถานการณปญหาเดยวทครอบคลมเนอหาทงหมดทเรยน 1.2 เปนสถานการณปญหาทมหลายระดบ ส าหรบระดบมอใหม (Novice) ระดบเชยวชาญ (Expert) หรองาย ปานกลาง ยาก เปนตน 1.3 เปนสถานการณปญหาทมหลายสภาพบรบท ทผเรยนเผชญในสภาพจรง 1.4 เปนสถานการณปญหาทเปนเรองราว (Story) 2. แหลงเรยนร (Resource) เปนทรวบรวมขอมล เนอหา สารสนเทศทผเรยนจะใชในการแกสถานการณปญหาทผเรยนเผชญ ซงแหลงเรยนรในสงแวดลอมทางการเรยนรฯ นนคงไมใชเพยงแคเปนเพยงแหลงรวบรวมเนอหาเทานน แตรวมถงสงตางๆ ทผเรยนจะใชในการเสาะแสวงหาและคนพบค าตอบ (Discovery) ซงลกษณะของแหลงเรยนรตางๆ มรายละเอยด ดงตอไปน 2.1 ธนาคารขอมล 2.2 แหลงทเกยวของในการสรางความร เชน ชมชน ภมปญญาทองถน เปนตน

29

2.3 เครองมอทชวยสนบสนนในการสรางความร เชน อปกรณในการทดลอง 3. ฐานการชวยเหลอ (Scaffolding) มาจากแนวคดของ Social Constructivist ของ Vygotsky ทเชอวา ถาผเรยนอยต ากวา Zone of Proximal Development ไมสามารถเรยนรดวยตนเองได จ าเปนทจะตองไดรบการชวยเหลอทเรยกวา Scaffolding ซงฐานความชวยเหลอจะสนบสนน ผเรยนในการแกปญหา หรอการเรยนรในกรณทไมสามารถปฏบตภารกจ การเรยนร ใหส าเรจดวยตวเองได โดยฐานความชวยเหลออาจเปนค าแนะน าแนวทาง ตลอดจนกลยทธตางๆในการแกปญหาหรอปฏบตภารกจการเรยนร 4. การโคช (Coaching) มาจากพนฐาน Situated Cognition และ Situated Learning หลกการนไดกลายมาเปนแนวทางในการจดการเรยนร ตามแนวคอนสตรคตวสต ทไดเปลยนบทบาทของครทท าหนาทในการถายทอดความรหรอ บอกความร มาเปนการฝกสอนทใหความชวยเหลอ การใหค าแนะน าส าหรบผเรยนจะเปน การฝกหด ผเรยน โดยการใหความรแกผเรยน ในเชงการใหการรคดและการสรางปญญา ซงบทบาทของการฝกสอนมเงอนไขทส าคญดงน 4.1 เรยนรผอยในความดแล หรอนกเรยนจากการสงเกตดวยการฟงและการไตถามดวยความเอาใจใส 4.2 ควรสอบถามกระตนความคดของนกเรยน โดยพยายามจดสงแวดลอมทางการเรยนรทกอใหเกดความขดแยงทางปญญา 4.3 สรางสรางทางเปนเชงการสบสวนอยางมความหมายตอนกเรยนและพยายามสนบสนน ใหนกเรยนสรางเสนทางอยางมเหตผลและมความหมายไปสผฝกสอน 4.4 ยอมรบในสตปญญานกเรยน และพยายามชวยแกไข ปรบปรง เพอท าใหนกเรยนมความเขา ใจ ในการเลอกเสนทางการตดสนใจหรอ เลอกวธการทจะปฏบต ตอไป 4.5 การรวมมอกนแกปญหา (Collaboration) เปนองคประกอบหนง ทมสวนสนบสนนใหผเรยนไดแลกเปลยนประสบการณกบผอนเพอขยายมมมองใหแกตนเอง การรวมมอกนแกปญหาจะสนบสนนใหผเรยนเกดการคดไตรตรอง (Reflective Thinking) เปนแหลงทเปดโอกาสใหทงผเรยน ผสอน ผเชยวชาญ ไดสนทนาและแสดงความคดเหนของตนเองกบผอนส าหรบการออกแบบการรวมมอกนแกปญหาในขณะสรางความร นอกจากนการรวมมอกนแกปญหายงเปนส าคญในการปรบเปลยนและปองกนความเขาใจ ทคลาดเคลอน (Misconception) ทเกดขนในขณะทเรยนร รวมทงการขยายแนวคด

จากหลกการพนฐานในการออกแบบสงแวดลอมทางการเรยนรตามแนวทฤษฎ คอนสตรคตวสต ซงไดน าหลกการส าคญของกลมแนวคด Cognitive Constructivist และ Social Constructivist มาใชเปนองคประกอบทส าคญ ไดแก 1) สถานการณปญหา (Problem Based) ทเปรยบเสมอนประตเขาสเนอหาบทเรยนทจะเรยนร ซงตองกระตนดวยสถานการณปญหาทใกลเคยงกบบรบทจรง 2) แหลงการเรยนร (Resource) เปนทรวบรวมเนอหา สารสนเทศทผเรยนจะใชในการแสวงหาความรสามารถปฏบตภารกจการเรยนรตางๆใหส าเรจดวยตนเอง 3) โคช การเปลยนบทบาทครผสอนจากการถายทอดความรมาเปนผคอยชแนะ เปนการฝกผเรยนโดยการใหความรแกผเรยนในเชงรคด 4) การรวมมอกนแกปญหา (Collaboration) สนบสนนใหผเรยนไดแลกเปลยนประสบการณกบ

30

ผอนเพอขยายมมมองใหแกตนเอง การรวมมอกนแกปญหาจะสนบสนนใหผเรยนเกดการคดไตรตรอง (Reflective Thinking) ทส าคญยงคอยปรบเปลยนและปองกนความเขาใจทคลาดเคลอนทเกดขนในขณะเรยนร 4. บทบาทของครตามแนวคอนสตรคตวสต การจดการเรยนการสอนนนผสอนเปนบคคลส าคญทน าทฤษฎคอนสตรคตวสตมาใชในการเรยนการสอนเพอใหผเรยนเกดการเรยนรอยางมประสทธภาพซง บรคส;และบรคส (Brooks ; & Brooks. 1995; Citing in Lunenberg. 1998: 75-82) ไดอธบายเกยวกบบทบาทการสอนของครไว 12 ประเดนดงน 1.ผสอนตามทฤษฎคอนสรคตวสต จะตองเปนผใหก าลงใจและยอมรบความเปนอสระและความคดรเรมของผเรยน เพราะความเปนอสระและความคดรเรมของผเรยนเปนสาเหตท าใหผเรยนไดมการเชอมโยงแนวคดตางๆ การทผเรยนเกดค าถามและสามารถตอบค าถามนนไดโดยการวเคราะหแสดงวาผเรยนนนมความรบผดชอบในการเรยนรของตนเอง และสามารถกลายเปน ผแกปญหาไดดเทากบผคนพบปญหา 2.ผสอนควรใชขอมลตามธรรมชาตและแหลงการเรยนรทแทจรง ประกอบกบความช านาญในการสอนตามกรอบแนวคดทฤษฎคอนสตรคตวสต นนเรมตนดวยการเรยนรจากผลของการคนควาความสมพนธกบปญหาทแทจรง 3. ผสอนควรใชค าพดทท าใหผเรยนเกดความคด เชน ใหจ าแนก (Classify) ให วเคราะห(Analyze) ใหท านาย (Predict) และใหสรางสรรค (Create) โดยใหผเรยนใชกจกรรม ทางปญญา ไดแก การวเคราะห (Analysis) การแปลความหมาย (Interpretation) การจดประเภท (Classification) และการท านาย (Predications) เพอเปนการสงเสรมใหผเรยนไดสรางความเขาใจเกยวกบเนอหาตางๆ 4.ผสอนยนยอมใหผเรยนน าเขาสบทเรยน เปลยนกลยทธในการสอนและการ เปลยนแปลงเนอหาซงไมไดหมายความวาความสนใจ หรอความไมสนใจในบทเรยนของผเรยนนนจะสงผลใหประเดนหลกหรอเนอหาตามหลกสตรจะตองตดออกไป แตหมายความวาผสอนจะน าสงทไดจากผเรยนในขณะนนมาใชในการเรยน การทผเรยนมความสนใจและมความกระตอรอรนเกดขนนน เปนสงทมประโยชนมากกวาการเรยนรเฉพาะบทเรยน

5.ผสอนจะตองพยายามท าความเขาใจมโนทศนของผเรยน โดยเปดโอกาสใหผเรยน แสดงความเขาใจของตนเองออกมากอนการถามความเขาใจของผเรยนจะเปนการจ ากดความคดของผเรยนผเรยนจะยตการคดเพอรอค าแนะน าและรอค าตอบทถกตองของผสอน 6.ผสอนเปนผกระตนใหผเรยนไดมสวนรวมในการสนทนาทงกบผสอนและผอน แนวทางหนงทจะเปลยนแปลงหรอเปนแรงเสรมใหผเรยนไดเกดความคดความเขาใจมากขน คอการเขาไปมสวนรวมในการอภปราย การทผเรยนไดมโอกาสในการเสนอความคดของตนเองไดรบฟง และได

31

สะทอนความคดของผอนถอเปนกระบวนการทชวยใหผเรยนไดสรางความเขาใจใหม หรอสะทอนความเขาใจเดมของทตนมอย 7.ผสอนเปนผกระตนใหผเรยนเปนผถามค าถาม กระตนใหผเรยนสามารถใชค าถามทซบซอนและใชค าถามปลายเปด ถอเปนการทาทายใหผเรยนไดเสาะแสวงหาไปถงประเดนทลกซงและกวางไกลเพอน าไปสการเปลยนแปลงหรอการปฏรปความเขาใจของตนเอง 8.ผสอนจะกระตนใหผเรยนไดมการตอบสนองเมอผเรยนไดมการเรมตนในการ ตอบสนอง และมการตอบสนองบอยขน ผเรยนจะไดมโอกาสตรวจสอบและประเมนความเขาใจและความผดพลาดของตนเอง เปนกระบวนการทน าผเรยนไปสการสรางความเขาใจในประเดนปญหาและความคดของตนเอง 9.ผสอนจะกระตนใหผเรยนไดมการโตแยงหรอปฎเสธสมมตฐานทต งขน และกระตน ใหเกดการอภปรายโตแยงสงผลใหผเรยนไดมพฒนาการทางปญญา 10. ผสอนจะตองใหเวลาหลงจากไดถามค าถามในสภาพหองเรยนนน มผเรยนบางสวนทไมไดเตรยมตวพรอมส าหรบค าถาม หรอตอบสนองตอสงทมากระตนในทนท ผเรยนสวนนจ าเปนตองอาศยเวลา การทผสอนตองการค าตอบหรอการตอบสนองผเรยนสวนนทนท จะกลายเปนการยบยงความคดของผเรยนและเปนการบบบงคบใหผเรยนกลายเปนผดแลเหตการณ 11. ผสอนควรใหเวลาส าหรบผเรยนในการสรางความสมพนธและการสรางสรรค การเปรยบเทยบผสอนควรจดเตรยมกจกรรมส าหรบชนเรยนและจดเวลาทเหมาะสมส าหรบ การเรยนร เพอใหผเรยนไดสรางรปแบบความสมพนธระหวางแนวความคดตางๆ ดวยตนเอง 12.ผสอนควรเอาใจใสธรรมชาตความอยากรอยากเหนของผเรยน โดยใชรปแบบวฏจกรการเรยนร (The Learning Cycle model) ซงเสนอโดยแอทคนและคารพลส (Atkin ;& Karplus. 1993; citing in Lunenberg. 1998) เปนรปแบบทอธบายถงพฒนาการของหลกสตรและการสอนม 3 ขนตอนไดแก การคนพบ (Discovery) การแนะมโนทศน (Concept Introduction) และการประยกตมโนทศน(Concept Application) โดยมสภาพการณ ดงน

12.1 การคนพบ (Discovery) ผสอนควรจดเตรยมโอกาสทเปดกวางส าหรบผเรยนเพอใหผเรยนมปฏสมพนธในการเลอกเนอหาสาระ ในขนนเปนการออกแบบส าหรบใหผเรยนไดก าหนดปญหาและตงสมมตฐานจากงานหรอขอมลทมอย

12.2 การแนะน ามโนทศน (Concept Introduction) ผสอนควรจดเตรยมบทเรยนโดยใหความส าคญกบปญหาของผเรยน จดเตรยมความสมพนธและศพทใหมๆ ทมโครงสรางตามประสบการณของผเรยนเพอเปนการแนะมโนทศน

12.3.การประยกตมโนทศน.(Concept.Application).เมอผเรยนมสวนรวมในการปฏสมพนธการคนพบ และการแนะน ามโนทศนตามล าดบแลว ผสอนควรจดสภาพการณและปญหาใหมเพอใหผเรยนไดสะทอนศกยภาพของตนจากสงทไดเรยนรมากอนหนาน เยเกอร (Yager. 1991 : 55) ไดเสนอวธการทครสามารถใชในการสอนตามแนว คอนสตรคตวสต ดงน

32

1. สบหาและใชค าถามและความคดของเดก ในการน ามาเปนแนวทางของการสอน 2. ยอมรบและสงเสรมใหเดกแสดงความคดเหน 3. สงสรมใหเดกเปนผน าและสงเสรมการท างานรวมกน 4. ใชความคด ประสบการณ และความสนใจของเดกในการวางแผนการสอนและครควรมการเปลยนแปลงการสอนอยเสมอๆ 5. สงเสรมการใชแหลงขอมลตางๆจากทงต าราและผเชยวชาญ 6. ใชค าถามปลายเปดและสงเสรมใหเดกอธบายค าตอบและเหตผลของเขา 7. สงเสรมใหเดกเสนอแนะสถานการณและใหเขาท านายผลของสถานการณนน 8. สงเสรมใหเดกไดมการทดสอบความคดของเขาเอง เชน จากการตอบค าถาม 9. คนหาความคดของเดกกอนมการเรยนการสอน 10. เนนการท างานรวมกน 11.ใชเวลาใหเพยงพอตอทกความคดของเดก 12.สงเสรมการคดวเคราะหและการคดเลอก เกยวกบเหตการณทถกตองในการสนบสนนของตนดวยตนเอง และในการสรางความคดในสถานการณหรเหตการณใหม เวลช (Welch. 2543 : 17-20) กลาวถงพฤตกรรมทส าคญส าหรบครในการจดการเรยนรตามแนวคดคอนสตรคตวสตดงน 1.ครจะตองดงความรเดมของเดกออกมาใหไดวาผเรยนมความรเดมอะไรอยบางแลว 2.ครตองสรางสงทกระตนทาทายเดกใหตงสมมตฐาน ตงค าถาม และคดทบทวนวา ความรเดมทเขามอยคออะไร ครกระตนใหเดกสรางค าถาม ตงสมมตฐานหาวธทจะตอบค าถามนนใหได 3.ครตองสรางสงแวดลอมใหเหมาะสมและกระตนใหเดกไดมสวนรวมในการเรยนร เนนกจกรรมทใหผเรยนไดปฏบตและมสวนรวมในกระบวนการทตองคดและพดในเรองทครไดพดและแสดงออกมาในรปแบบใดกไดวาก าลงเรยนร 4.ครตองวางแผนการสอนอยางมากทจะคดค าถามลวงหนาเพอทจะถามใหเดกแสดงออกและควรจดลงในแบบเตรยมการสอนดวย โดยค ากรยาทครควรใชในการตงค าถามคอ วเคราะห ตงสมมตฐาน ท านาย ประเมน เปรยบเทยบ สรางสรรค 5.ครตองใหเวลาเดกท างานคนเดยว กบเพอน หรอเปนกลมและตองใหมการตดตอ เชอมโยงกบสงตางๆตดตอกบโลกความจรงดวย วรรณทพา รอดแรงคา (2540 : 109) กลาวถงยทธวธในการเรยนรตามแนวคอนสตรคตวสต ดงน 1.ยอมรบความคดทเกดขนในปจจบนของเดกเกยวกบเหตการณหรอปรากฏการณตางๆ 2. เสนอสถานการณเพอใหเดกเกดความเขาใจเกยวกบความคดรวบยอด รวมทงเสนอปญหาสถานการณทขดแยง หรอค าถามแกเดก 3. ปญหาและสถานการณตองเปนปญหาททาทายและสามารถท าใหส าเรจได

33

4. เดกควรจะมการอภปรายรวมกบเดกคนอนๆ 5. เมอเดกมปญหากบการอภปรายทไมถกตอง ครควรชวยเดกโดยการยอมรบในการ อภปรายนนกอแลวจงเสนอแนะค าอธบายอนๆ ในสถานการณเดยวกนหรอจดกจกรรมเพอใหเกดความเขาใจอยางลกซงและใหเวลากบเดกในการสรางความรความคดเกยวกบการอธบายนน ดงนนบทบาทส าคญของครในการจดการเรยนรตามแนวคอนสตรคตวสตคอ การเปน ผจดสภาพการเรยนรใหเอออ านวยตอการเรยนรของเดก กระตนใหเดกสนใจเรยนร น าเสนอปญหา เพอใหเดกไดลงมอปฏบต สบคนความร ท างานรวมกบกลม จนเกดความรความเขาใจสามารถสรางองคความรดวยตนเองได 5.ขอดของการน าคอนสตรคตวสตมาใชในการจดการเรยนร ในการน าทฤษฎคอนสตรคตวสตเขามาใชในการจดการเรยนการสอนเพอมงเนนใหผเรยนเกดสงตางๆ เหลาน คอ (สมาล ชยเจรญ. 2548: 109)

1. เพมแรงจงใจ กจกรรมในการเรยนรตามแนวทฤษฎคอนสตรคตวสต ซงมแนวโนมทจะใหความส าคญตอผเรยน และสภาพจรง (Authentic) ซงถอวาเกดจากความสนใจทมาจากภายใน ดงนนจงเปนแรงจงใจทมาจากภายในของผเรยน

2. สงเสรมการคดอยางมวจารญาณ (Encourages Critical Thinking) ภารกจการเรยนรตามแนวทฤษฎคอนสตรคตวสต ทผานการลงมอกระท าของผเรยนอยางตนตวภารกจการเรยนรตามสภาพจรง และการจดใหผเรยนควบคมการเรยนของตนเองและสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณตลอดจนการสรางความรดวยตนเองใหมากกวาเดมมการถายโอนความร การสรางความหมายในการเรยนรของตนเอง

3. สงเสรมการเรยนทหลากหลาย (Accommodate Diverse Learning Styles) สงแวดลอมทางการเรยนรตามแนวทฤษฎคอนสตรคตวสตโดยทวไปแลวจะเปดโอกาสใหผเรยนเรยนรเปนรายบคคล สรางความหมายจากแหลงการเรยนรทเปนปจจยภายนอก ซงอาจจดใหผเรยนท าการควบคมการเรยนรของตนเองมากขน ดงนนผเรยนจะปรบแบบการเรยนตามความสามารถหรอความตองการไดมากยงขน 4. สนบสนนการเสาะแสวงหาความร (Support Natural Inquiry) ทฤษฎคอนสตรคตวสตเปนกระบวนการทสามารถคาดเดาไดวา เปนกระบวนการพฒนาการสรางความร การเรยนรและประเมนผลทเกดจากการสรางความรทเกดขนเองตามธรรมชาต ดงนนการจดการเรยนรตามแนวคอนสตรคตวสตจะชวยใหเดกเกดแรงจงใจในการคนหาความร มความสามารถในการคด รจกการท างานกลม มความมนใจในการเรยนรทตนเองคนพบซงเปนการเรยนรทมความหมาย 6.งานวจยทเกยวของกบแนวคดคอนสตรคตวสต

งานวจยในประเทศ

34

จราภรณ วสวต (2540 : ง) ไดท าการพฒนาโปรแกรมการสงเสรมจรยธรรมทางสงคมของเดกวยอนบาลตามแนวคดคอนสตรคตวสต โดยใชการจดประสบการณแบบโครงการ ตวอยางประชากรในการวจยคอเดกวยอนบาล ชนปท 3 อาย 5-6 ป จ านวน 20 คนแบงออกเปนกลมทดลอง 10 คน กลมควบคม 10 คน ขนตอนในการพฒนาโปรแกรมฯประกอบดวย ขนท 1 การรางโปรแกรมฯ ขนท 2 การทดลองใชโปรแกรมและขนท 3 การปบปรงโปรแกรมฯ ผลการวจยพบวาเดกทไดรบการจดกจกรรมสงเสรมจรยธรรมตามแนวคอนสตรคตวสตมพฤตกรรมทางสงคมสงขน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 บญสพร เพงสา (2544 : บทคดยอ)ไดศกษาความสามารถในการคดแกปญหา ของเดกปฐมวยทไดร บการจดประสบการณตามแนวคดคอนสตรคตวสตและการจดประสบการณแบบปกตและเปรยบเทยบพฤตกรรมความรวมมอของเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณตามแนวคดคอนสตรคตวสตกบการจดประสบการณแบบปกต กลมตวอยางในการวจย เปนเดกปฐมวยชนอนบาลปท 2 โรงเรยนอนบาลนครปฐม ปการศกษา 2544 โดยแบงเปนกลมทดลองและกลมควบคม จ านวนหองเรยนละ 30 คน เครองมอทใชในการวจยเปนแผนการจดประสบการณตามแนวคอนสตรคตวสต แผนการจดประสบการณแบบปกต แบบสอบวดในการคดแกปญหา และแบบสงเกตพฤตกรรมความรวมมอ ผลการวจยพบวาเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณจากแผนการจดประสบการณตามแนวคอนสตรคตวสตมความสามารถในการแกปญหาในระดบด สวนเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณจากแผนการจดประสบการณปกตมความสามารถในการคดแกปญหาในระดบปานกลาง และพฤตกรรมความรวมมอของเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณจากแผนการจดประสบการณตามแนวคอนสตรคตวสตมพฤตกรรมความรวมมอสงกวาเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณจากแผนการจดประสบการณปกตอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 งานวจยในตางประเทศ ฮาชโมโตะ (Hashimoto. 1996: Abstract) ศกษาเกยวกบความเชอและการปฏบตของ ครปฐมวย ในการสงเสรมการแกปญหาความขดแยงของเดก (Conflict Resolution)ในชนเรยนทใชแนวคดคอนสตรคตวสต โดยสงเกตชนเรยนและสมภาษณแบบหยงลกคร 2 คนใชเวลา 6 สปดาห จดมงหมายของการศกษา เพออธบายและวเคราะหการปฏบตของครในการสงเสรมใหเกดการแกปญหาความขดแยงของเดกในชนเรยน และเพอตรวจสอบวาครมความเชอและการปฏบตอยางไรเกยวกบความขดแยงในการสะทอนถงกรอบทฤษฏในโปรแกรมคอนสตรคตวสต ผลการเกบรวบรวมขอมลถกวเคราะหและอภปรายในแงของลกษณะความเปนผรเรมและเขาไปชกชวนใหเดกเกดความขดแยง ลกษณะการประนประนอมของคร ความเชอของครเกยวกบการสงเสรมการแกปญหาความขดแยงของเดกในชนเรยน และการสรางสภาพแวดลอมในชนเรยนของครเพอสงเสรมความขดแยง การศกษาพบวาครมสวนรวมในการรเรมภายใตเงอนไขทวางไวเทานน ครสงเสรมใหเดกสามารถแกปญหาความขดแยงดวยตนเอง การศกษานอธบายลกษณะของครคอนสตรคตวสตวาเปนผเขาท าความประนประนอม ความขดแยงของเดกโดยการสอนเดกถงวธการจดการกบความขดแยง เพอ

35

สงเสรมทศนคตทางบวก ในการแกปญหาความขดแยงกบผอนและสงเสรมพฒนาความเขาใจผอนของเดก บลลอค (Bullock. 1996: 611-A) ไดศกษาผลของวธการสอนแบบคอนสตรคตวสตตอ เจตคตของนกศกษาทเรยนรายวชารายวชาคณตศาสตรส าหรบครระดบประถมศกษา โดยมงพจารณาวางานหรอเนอหาวชาคณตศาสตรทเปลยนไป การสอสารหรอการอภปรายทเปลยนไปและสภาพแวดลอมในชนเรยนคณตศาสตรทเปลยนไปมอทธพลอยางไรตอเจตคตวชาคณตศาสตรของนกศกษา โดยท าการทดลองเปนเวลา 1 ภาคเรยนผลการศกษาพบวาการใชวธการสอนแบบคอนสตรคตวสตมอทธพลทางบวกตอเจตคตทางบวกตอวชาคณตศาสตร จากการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของเกยวกบความสามารถในการคดเชงเหตผล การจดกจกรรมและประสบการณส าหรบเดกปฐมวย และการเรยนการสอนตามแนวคอนสตรคตวสตพบวาเปนแนวคดทสามารถพฒนาเดกในการสรางองคความรดวยตนเองและสงผลตอการพฒนาความสามารถในการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวย

36

บทท 3 วธด าเนนการศกษาคนควา

ในการวจยครงน ผวจยไดด าเนนการตามล าดบขนตอนดงน

1. การก าหนดประชากรและการเลอกกลมตวอยาง

2. การสรางเครองมอทใชในการวจย

3. การเกบรวบรวมขอมล

4. การจดกระท าและการวเคราะหขอมล

การก าหนดประชากรและการเลอกกลมตวอยาง

ประชากร ประชากรทใชในการศกษาครงน คอ เดกปฐมวยชาย - หญง ทมอาย 5 - 6 ป ทก าลงศกษา

อยในชนอนบาลปท 2 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 ของโรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฎจนทรเกษม สงกดมหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม จ านวน 24 คน โดยการเลอกแบบเจาะจง

เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการศกษาคนควา ไดแก

1. แผนการจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต

2. แบบทดสอบการคดเชงเหตผล

การสรางและการหาคณภาพเครองมอทใชในการวจย การสรางแผนการจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต

ผวจยสรางแผนการจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต ตามขนตอน ตอไปน

1.ศกษาจดมงหมาย ขอบขายของเนอหาและแนวคดของหลกสตรการศกษา

ปฐมวยจากหนงสอหลกสตรและคมอการใชหลกสตรการศกษาปฐมวย พทธศกราช 2546

2. ศกษารปแบบการจดกจกรรมและการเขยนแผนการสอนแบบคอนสตรคตวสตจากเอกสารและงานวจยทเกยวของกบการสอนแบบคอนสตรคตวสต

3. ศกษาจดมงหมาย ขอบขายของเนอหาและแนวคดของหลกสตรการศกษาปฐมวย 3-6 ป จากหนงสอหลกสตรการศกษาปฐมวย พทธศกราช 2546

37

4. เขยนแผนการจดประสบการณแบบสรางองคความารตามแนวคอนสตรคตวสต ทสรางขน จ านวน 24 แผน เสนอตอผเชยวชาญจ านวน 3 ทาน ดงน

4.1. อาจารยวรรณน วจนสวสด นกวชาการการศกษาปฐมวย

4.2. อาจารยรชน แกวออน ครประจ าชนอนบาล โรงเรยนผไทอดมศกษา

4.3. อาจารยธรพร ภกด อาจารยประจ ามหาวทยาลยราชภฏอดรธาน คณะศกษาศาสตร การศกษาปฐมวย

5. ปรบปรงแผนการจดประสบการณแบบสรางองคคาวมตามแนวคอนสตรคตวสตตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญ

การสรางแบบทดสอบการคดเชงเหตผล

ผวจยสรางแบบทดสอบการคดเชงเหตผลตามขนตอนตอไปน

1. ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบการสรางแบบทดสอบการคดเชงเหตผล

1.1 ทฤษฏพฒนาการและการเรยนรของเดกปฐมวย

1.2 ศกษางานวจยทเกยวกบแบบทดสอบการเตรยมความพรอมดานความสามารถในการคดเชงเหตผล

1.3 ศกษาการสรางแบบทดสอบการคดเชงเหตผลของ กาญจนา บญส ารวย (2550) ปราณ อปฮาด (2550) และพชร กลยา (2551)

2. สรางแบบทดสอบการคดเชงเหตผลทเปนแบบทดสอบประเภทเลอกตอบ ออกเปน 4 ชด ชดละ 15 ขอ รวม 60 ขอ ดงน

ชดท 1 ดานการจ าแนกประเภท ชดท 2 ดานการเรยงล าดบ ชดท 3 ดานการอปมา อปไมย ชดท 4 ดานการสรปความ ก าหนดเกณฑการใหคะแนน ดงน

0 คะแนน หมายถง เดกตอบผดหรอท าผด, ไมไดตอบหรอไมไดท า 1 คะแนน หมายถง เดกตอบหรอท าไดถกตอง

3. สรางคมอในการใชแบบทดสอบการคดเชงเหตผลใหสอดคลองกบแบบทดสอบแตละชดทสรางขน

4. น าแบบทดสอบการคดเชงเหตผลและคมอด าเนนการใชแบบทดสอบการคดเชงเหตผลทสรางขน เสนอตอ ผเชยวชาญ ใหผเชยวชาญตรวจสอบความเทยงตรง ตามเนอหาและความสอดคลองกบจดประสงค จ านวน 3 ทาน ดงน

1. อาจารยชนาธป บปผามาศ นกวชาการการศกษาปฐมวย

2. อาจารยนฤมล ปนดอนทอง ครประจ าชนอนบาล

38

3. ดร.กาญจนา ทอแกว อาจารยมหาวทยาลยนครราชสมา คณะครศาสตร 5. หาคาดรรชนความสอดคลองจากผลการประเมนของผเขยนและปรบปรงแบบทดสอบ

ตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญ 6. น าแบบทดสอบไปทดลองกบเดกนกเรยนจ านวน 20 คน เพอวเคราะหหาความยาก

งายกบอ านาจจ าแนกแลวคดเลอกขอสอบไวชดละ 10 ขอ 7. น าแบบทดสอบทคดเลอกแลวไปหาคาความเชอมน

แบบแผนการทดลอง

การวจยครงนเปนการวจยเชงทดลอง ผวจยด าเนนการทดลองโดยใชแบบแผนการทดลอง One-Group Pretest-Posttest Design คอ มกลมตวอยางหนงกลม ทดสอบกอน การทดลองและหลงการทดลอง ดงแสดงในตาราง (ลวน สายยศและองคณา สายยศ. 2538 : 249)

แบบแผนการทดลอง

กลม สอบกอน ทดลอง สอบหลง

ทดลอง T1 X T2

เมอ T1 แทน การทดสอบการคดเชงเหตผลกอนการทดลอง

X แทน การด าเนนการจดประสบการณแบบสรางองคความร

ตามแนวคอนตรคตวสต T2 แทน การทดสอบการคดเชงเหตผลหลงการทดลอง

การเกบรวบรวมขอมล การวจยครงน ผวจยจะเกบขอมลดวยแบบทดสอบการคดเชงเหตผล 2 ครง คอ

1. ทดสอบการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวย (Pretest) กอนการทดลองกบกลมตวอยาง จ านวน 24 คน

2. เมอเสรจสนการจดประสบการณ ผวจยทดสอบการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวย (Posttest) ซงใชแบบประเมนชดเดยวกนกบทใชในการประเมนครงแรกกอนการประเมนเพอเปรยบเทยบการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวย

39

วธการด าเนนการทดลอง การทดลองในครงน ผวจยด าเนนการทดลองกบเดกปฐมวยทเปนกลมตวอยางดวยตนเอง

ตามล าดบขนตอน ดงน

1. สรางความคนเคยกบเดกในหองเรยนทสมได เปนเวลา 1 สปดาห

2. ทดสอบการคดเชงเหตผลของกลมตวอยางกอนการทดลอง โดยใชแบบทดสอบการคดเชงเหตผลทสรางขน

3. ด าเนนการทดลองกบเดกทเปนกลมตวอยาง ตามแผนการจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสตทผวจยสรางขน เปนเวลา 8 สปดาห ๆ ละ 3 วน ไดแก วนจนทร วนพธ และศกรวนละ 20-30 นาท ในชวงกจกรรมเสรมประสบการณ เวลา 9.30 -10.00 น.

4. เมอผวจยทดลองครบ 8 สปดาหแลว ท าการทดสอบการคดเชงเหตผลของกลมตวอยางหลงการทดลอง โดยใชแบบทดสอบการคดเชงเหตผลชดเดม

5. น าคะแนนทไดจากการทดสอบการคดเชงเหตผลไปวเคราะหทางสถตเพอตรวจสอบสมมตฐาน

การจดกระท าและการวเคราะหขอมล 1. สถตทจะใชวเคราะหขอมล

1.1 คาเฉลย (Mean) ค านวณจากสตร (ลวน สายยศและองคณา สายยศ. 2538 : 73) ดงน

เมอ X แทน คะแนนเฉลย

X แทน ผลรวมของคะแนนทงหมด

N แทน จ านวนเดกปฐมวยในกลมตวอยาง

N

XX

40

1.2 หาคาความเบยงเบนมาตรฐาน (Standard deviation) โดยค านวณจากสตร

(ลวน สายยศ และ องคณา สายยศ. 2538: 79) ดงน

SD =

1

22

NN

Xx

เมอ SD แทน ความเบยงเบนมาตรฐานของคะแนน

N แทน จ านวนนกเรยนในกลมตวอยาง

X แทน ผลรวมของคะแนนทงหมด

2X แทน ผลรวมของก าลงสองของคะแนนนกเรยนแตละคนในกลม

ตวอยาง

2. หาคณภาพของเครองมอ โดยใชสถตดงน

2.1 หาความเทยงตรงของแบบประเมน โดยใชดชนความสอดคลองระหวางจดประสงคพฤตกรรมโดยค านวณจากสตร (ลวน สายยศ และองคณา สายยศ.2538:210)

IOC = N

R

เมอ IOC แทน ดชนความสอดคลองระหวางพฤตกรรมกบจดประสงค

R แทน ผลรวมของคะแนนความคดเหนของผเชยวชาญทงหมด

N แทน จ านวนผเชยวชาญ

2.2 คาความยากงาย (Difficulty) ของแบบทดสอบการคดเชงเหตผล โดยใชสตร (ลวน สายยศ และองคณา สายยศ. 2538 : 210) ดงน

เมอ P แทน คาความยากงาย

R แทน จ านวนคนทท าขอนนถก

N แทน จ านวนคนทท าขอนนทงหมด

N

RP

41

2.3 คาอ านาจจ าแนก (Discrimination) ของแบบทดสอบการคดเชงเหตผล โดยค านวณจากสตร (ลวน สายยศและองคณา สายยศ. 2538 : 210-211) ดงน

เมอ r bisp. แทน คาอ านาจจ าแนก

p แทน คะแนนเฉลยของกลมทท าขอนนได

q แทน คะแนนเฉลยของกลมทท าขอนนไมได

S1 แทน คะแนนเบยงเบนมาตรฐานของแบบทดสอบฉบบนน

P แทน สดสวนของคนทท าขอนนได

q แทน สดสวนของคนทท าขอนนไมได หรอ 1- p

2.4 คาความเชอมนของแบบทดสอบการคดเชงเหตผล โดยใชวธของ คเดอร –

รชารดสน (Kuder-Richardson) จากสตร KR.-20 (ลวน สายยศและองคณา สายยศ. 2538 : 198) ดงน

เมอ rtt แทน คาความเชอมนของแบบทดสอบการคดเชงเหตผล

n แทน จ านวนขอของแบบทดสอบการคดเชงเหตผล

p แทน สดสวนของผทท าไดในขอหนงๆ คอ สดสวนของคนท าถก กบคนทงหมด

q แทน สดสวนของผท าผดในขอหนงๆ คอ 1-p

St2 แทน คะแนนความแปรปรวนของแบบทดสอบการคดเชงเหตผล

pqS1ΧqΧp

r bisp.

2

11

t

ttS

pq

n

nr

42

3. การตรวจสอบสมมตฐาน เปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนกอนและหลงการทดลอง โดยใช t-test แบบ t-Dependent (ลวน สายยศและองคณา สายยศ. 2538 : 104)

เมอ t แทน คาสถตทใชพจารณาใน t-distribution

D แทน ความแตกตางของคะแนนแตละค

N แทน จ านวนคของคะแนน

D แทน ผลรวมทงหมดของผลตางของคะแนนระหวางกอนและ

หลงการทดลอง

D2 แทน ผลรวมของก าลงสองของผลตางของคะแนนระหวางกอน และหลงการทดลอง

1

22

N

DDN

Dt

43

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล เพอใหเกดความเขาใจทตรงกนในการแปลความหมายของการวเคราะหขอมล ผวจยจงก าหนดอกษรตางๆ ทใชในการวเคราะหขอมลดงน N แทน จ านวนนกเรยนในกลมทดลอง X แทน คะแนนเฉลย

diffX แทน คาเฉลยของผลตางคะแนน

S.D. แทน ความเบยงเบนมาตรฐาน DiffS แทน คาความเบยงเบนมาตรฐานของคะแนนความแตกตาง

การน าเสนอผลการวเคราะหขอมล การศกษาคนควาในครงน ผวจยไดเสนอผลการวเคราะหขอมลตามล าดบขนดงตอไปน 1. การเปรยบเทยบการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยกอนและหลงการจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต ตารางท 1 การเปรยบเทยบการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยกอนและหลงการจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต

การคดเชงเหตผล กอนการทดลอง หลงการทดลอง

diffX

DiffS

X S X S

ดานการจ าแนกประเภท 5.54 1.65 8.04 0.56 2.5 1.09 ดานการเรยงล าดบ 4.96 0.30 7.5 0.11 2.54 0.19 ดานการอปมาอปไมย 4.83 0.49 6.71 0.48 1.88 0.01 ดานการสรปความ 4.58 1.12 6.58 0.67 2.00 0.45

รวม 19.91 3.56 29.08 1.82 9.17 1.74 ผลการวเคราะหตามตาราง 1 ปรากฏวา การคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยกอนการจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสตและหลงการจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต เดกปฐมวยมคะแนนเฉลย เทากบ 19.91 คะแนน และ 29.08 คะแนน

44

ตามล าดบ เมอเปรยบเทยบระหวางคะแนนกอนและหลงการจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต พบวา เดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสตมการคดเชงเหตผลสงกวากอนการจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต 2. การเปรยบเทยบการเปลยนแปลงการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยหลงการจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต จ าแนกเปนรายดาน ตารางท 2 การเปรยบเทยบการเปลยนแปลงการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยหลงการจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต จ าแนกเปนรายดาน

การคดเชงเหตผล

กอนการทดลอง หลงการทดลอง

การเปลยนแปลง รอยละของการเปลยนแปลง

X S X S X S

ดานการจ าแนกประเภท 5.54 1.65 8.04 0.56 2.5 1.09 45.10

ดานการเรยงล าดบ 4.96 0.30 7.5 0.52 2.54 0.11 51.21

ดานการอปมาอปไมย

4.83 0.49 6.71 0.48 1.88 0.01 38.92

ดานการสรปความ 4.58 1.12 6.58 0.67 2.00 0.45 43.67

รวม 19.91 3.56 29.08 2.23 9.17 1.33 46.06

ผลการวเคราะหตามตาราง 2 ปรากฏวา การคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยหลงการจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต โดยรวมมการคดเชงเหตผลเพมขนเปนรอยละ 46.06 ของความสามารถพนฐานเดม เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา การคดเชงเหตผลดานการเรยงล าดบเพมขนมากเปนอนดบแรก (รอยละ 51.21) รองลงมาคอ ดานการจ าแนกประเภท (รอยละ 45.10) ดานการสรปความ (รอยละ 43.67) และดานการอปมาอปไมย (รอยละ 38.92) ตามล าดบ

45

ตารางท 3 ตวอยางการเปลยนแปลงการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยหลงการจดประสบการณแบบสรางองคความรเปนรายบคคล

การคดเชงเหตผลดาน คะแนนกอนการทดลอง

คะแนนหลงการทดลอง

การเปลยนแปลงคะแนน

รอยละของการเปลยนแปลง

1.

1.การจ าแนกประเภท 2.การเรยงล าดบ 3.การอปมาอปไมย 4.การสรปความ

5 5 5 4

7 7 7 6

2 2 2 2

40

40 40 50

รวม 19 27 8 42.11

2.

1.การจ าแนกประเภท 2.การเรยงล าดบ 3.การอปมาอปไมย 4.การสรปความ

4 5 5 3

7 8 6 5

3 3 1 2

75

60 20

66.67 รวม 17 26 9 52.94

ผลการวเคราะหตามตาราง 3 ปรากฏวา หลงการจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต เดกปฐมวยมการเปลยนแปลงการคดเชงเหตผลเปนรายบคคลดงน นกเรยนคนท 1 มการเปลยนแปลงการคดเชงเหตผลโดยรวมเปนรอยละ 42.11 ของความสามารถพนฐานเดม เมอพจารณาเปนรายดานพบวามการเปลยนแปลงการคดเชงเหตผลในดานการสรปความสงเปนอนดบแรก รองลงมาไดแก ดานการจ าแนกประเภท ดานการเรยงล าดบและดานการอปมาอปไมย นกเรยนคนท 2 มการเปลยนแปลงการคดเชงเหตผลโดยรวมเปนรอยละ 52.94 ของความสามารถพนฐานเดม เมอพจารณาเปนรายดานพบวามการเปลยนแปลงการคดเชงเหตผลในดานการจ าแนกประเภทสงเปนอนดบแรก รองลงมาไดแก ดานการสรปความ ดานการเรยงล าดบ และดานการอปมาอปไมย ตามล าดบ

46

บทท 5 สรปผล อภปราย และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการวจยเชงทดลอง เพอเปรยบเทยบการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวย กอนและหลงการจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต ทงนเพอเปนประโยชนและเปนแนวทางสาหรบคร ผปกครอง และผทเกยวของกบการจดการศกษาในระดบปฐมวย ในการพจารณาเลอกกจกรรมทจะชวยสงเสรมและพฒนาการคดเชงเหตผลส าหรบเดกปฐมวยไดอยางเหมาะสม ซงล าดบขนตอนของการวจยและผลงานของการวจย โดยสรปดงน ความมงหมายของการวจย เพอเปรยบเทยบการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยกอนและหลง การจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต และเพอศกษาการเปลยนแปลงของการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยจากการจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต สมมตฐานการวจย เดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต มการคดเชงเหตผลสงขน และการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยหลงการจดประสบการณแบบสรางองคความรมการเปลยนแปลงเพมขนจากกอนการทดลอง

ความส าคญของการวจย การวจยครงนเปนแนวทางของการจดประสบการณตามแนวคดคอนสตรคตวสต เพอพฒนาการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวย ซงผลการวจยจะเปนแนวทางใหกบคร และผทเกยวของกบการพฒนาเดก ไดรปแบบการจดประสบการณใหมๆ ใหกบเดก

ขอบเขตของการวจย ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากรทใชในการศกษาครงน คอ เดกปฐมวยชาย - หญง ทมอาย 5-6 ป ทก าลงศกษาอยในชนอนบาลปท 2 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 ของโรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม สงกดมหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม จ านวน 24 คน

เครองมอทใชในการวจย

47

1. แผนการจดประสบการณแบบสรางองคความร จ านวน 24 กจกรรม ผวจยสรางขนและผานการพจารณาจากผเชยวชาญจานวน 3 ทาน และนาไปทดลองใชกบนกเรยนชนอนบาลปท 2 จ านวน 20 คน ทไมใชกลมตวอยาง จากนนไดนามาปรบปรงแกไขใหเหมาะสมเพอน าไปใชในการทดลอง 2. แบบทดสอบการคดเชงเหตผล 4 ชด ดงน 2.1 แบบทดสอบการคดเชงเหตผลดานการจ าแนกประเภท จ านวน 10 ขอ มคาความเชอมนท .85 2.2 แบบทดสอบการคดเชงเหตผลดานการเรยงล าดบ จ านวน 10 ขอ มคาความเชอมนท .74 2.3 แบบทดสอบการคดเชงเหตผลดานการอปมาอปไมย จ านวน 10 ขอ มคาความเชอมนท .82 2.4 แบบทดสอบการคดเชงเหตผลดานการสรปความ จ านวน 10 ขอ มคาความเชอมนท .82

แบบทดสอบมจ านวนขอรวมทงสน จ านวน 40 ขอ ซงผวจยไดสรางขนและผานการพจารณาจากผเชยวชาญ น าแบบทดสอบการคดเชงเหตผลทไดทาการวเคราะหคณภาพเพอคดเลอกขอสอบทม คณภาพโดยมคาความเชอมนของแบบทดสอบทงฉบบท .86 วธดาเนนการวจย การวจยครงนด าเนนการทดลองในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2552 ท าการทดลองเปนเวลา 8 สปดาห สปดาหละ 3 วน วนละ 30 นาทรวมทงสน 24 ครง ซงมล าดบขนตอนดงน 1. ผวจยใชผลการทดสอบการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยในกลมตวอยางโดยใชแบบทดสอบการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยกอนการทดลอง (Pretest) 2. ผวจยท าการด าเนนการทดลองในกจกรรมเสรมประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต ใชเวลาทดลอง 8 สปดาห สปดาหละ 3 วน ในวนจนทร วนพธ วนศกร วนละ 30 นาท รวมทงสน 24 ครง จ านวน 24 กจกรรม 3. เมอด าเนนการทดลองครบ 8 สปดาห ผวจยท าการทดสอบการคดเชงเหตผลหลงการทดลอง (Posttest) กบกลมตวอยาง โดยใชแบบทดสอบการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยชดเดยวกนกบแบบทดสอบทใชทดสอบกอนการทดลอง 4. น าคะแนนทไดจากการทดสอบไปท าการวเคราะหขอมลดวยวธการทางสถตเพอตรวจสอบสมมตฐาน

48

การวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลมข นตอนดงน 1. หาคาสถตพนฐานของการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวย โดยน าขอมลไปหาคาคะแนนเฉลยและคาความเบยงเบนมาตรฐาน 2. เปรยบเทยบความแตกตางของการคดเชงเหตผลกอนและหลงการจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต เพอศกษาการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวย โดยใชสตร t– test for Dependent samples

สรปผลการวจย หลงจากทเดกปฐมวยไดรบการจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนว คอนสตรคตวสต เดกปฐมวยมการคดเชงเหตผลโดยรวมสงกวากอนทดลอง สวนในรายดานเดกปฐมวยมการเปลยนแปลงการคดเชงเหตผลดานการเรยงล าดบสงทสด รองลงมาคอดานการจ าแนกประเภท และดานการอปมาอปไมยมการเปลยนแปลงนอยทสด อภปรายผลการวจย การวจยครงนมจดมงหมายเพอเปรยบเทยบการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยกอนและหลงการจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต และเพอศกษาการเปลยนแปลงของการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยจากการจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต ผลการวจยพบวา การคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยหลงการทดลองสงกวากอน การทดลองจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต ซงเปนไปตามสมมตฐานทต งไวแสดงใหเหนวา การจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนว คอนสตรคตวสต สงผลใหเดกมการคดเชงเหตผลสงขนกวากอนการทดลองรอยละ 46.06 โดยการคดเชงเหตผลดานการเรยงล าดบสงเปนอนดบแรก รองลงมาคอดานการจ าแนกประเภท ดานการสรปความ และดานการอปมาอปไมยตามล าดบ ผลการศกษาการเปลยนแปลงพบวา การคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยหลงการจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสตมการเปลยนแปลงเพมขนจากกอนการทดลอง ทงนอาจเนองมาจาก 1. การจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต เปนการจดกจกรรมทเปดโอกาสใหเดกเรยนรจากการลงมอกระท าไดเรยนรจากประสบการณตรง เดกไดมโอกาสสงเกต ส ารวจ คนควา ลงมอปฏบตกจกรรมดวยตนเองและทดลองในการแกปญหาดวยตนเองจนท าใหเกดความคดรวบยอดในสงนนดวยตนเอง การท ากจกรรมเดกไดเรยนรจากการกระท าอยางอสระสอดคลองกบธรรมชาตของเดกทมความอยากรอยากเหน เรยนรไดจากการคนพบหาค าตอบดวยตนเอง เมอเดกพบความรหรอแนวทางในการแกปญหาดวยตนเอง เดกสามารถสรางองคความรจากประสบการณเดมและประสบการณใหมสนบสนน หาค าตอบทเปนเหตและผล เชน กจกรรมแสงเดนทางเปนเสนตรงและกจกรรมเรองเงา เดกเกดความคดและแกปญหาดวยตนเองวาควรท าอยางไรใหแสงไฟสามารถไปเกด

49

บนฉากได ท าอยางไรใหขนาดของเงามขนาดเลกและขนาดใหญตางกน เดกเกดองคความรจากการลงมอท าการทดลองรวาแสงเมอตกกระทบบนวตถทมพนผวตางกนการสะทอนของแสงกจะแตกตางกน หรอกจกรรมสจากธรรมชาต เดกสงเกตดอกไมเชอมโยงประสบการณเดมประกอบการลงมอปฏบตท าใหเดกสามารถบอกไดวาสตางๆของน าเกดจากดอกไมชนดใดไดดวยตนเองหรอกจกรรมเสยงทตางกน เดกไดคดและลงมอปฏบตในการเลอกอปกรณในการท าเครองดนตรทใชวตถตางกนท าใหเกดเสยงทแตกตางกนได เปนตน จากการทดลองลงมอปฏบตดวยตนเองท าใหเดกเกดความคดรวบยอดเกยวกบสงนนๆไดด รจกแยกประเภทหรอรจกชนสวนของวตถ เปดโอกาสใหเดกเรยนรจากการลงมอปฏบตจรงดวยการสงเกต ส ารวจ สมผส ทดลองและมการปฏสมพนธกบสอ วสดอปกรณทเปนรปธรรม จากการกระท าทเดกไดเรยนรจากประสบการณตรงโดยผานประสาทสมผสซงสอดคลองกบแนวคดของจอหน ดวอ (John Dewey) ทกลาววาเดกเรยนรจากการกระท า (Learning by doing) และทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของเพยเจต (Piaget) ทวา เดกอาย 4-7 ปอยในขนการคดกอนปฏบตการ (Preoperation) เดกในวยนจะเกดความคดรวบยอดเกยวกบสงตางๆรอบตวไดด รจกการแยกประเภท แกปญหา แตยงไมวเคราะหอยางละเอยด ถถวน การคดหาเหตผลของเดกวยนยงขนอยกบสงทเดกรบรหรอสมผสจากภายนอก และบรเนอร (Bruner) กลาววา เดกจะเกดการคดไดตองเรมจากการลงมอกระท า การกระท าจะท าใหเดกคอยๆ เกดความคด สรางจนตนาการ และสรางภาพในสง ทเปนนามธรรมได และทศนา แขมมณ (2548 : 94) ไดกลาววา เดกเรยนรจากสงทหลากหลายโดย การกระท า เดกจะเรยนรส งตางๆเดกไดสงเกต ไดท ากจกรรมดวยตนเอง เพอไดประสบการณสะสมไว เปนประโยชนในการคดไดอยางมเหตผลและสามารถพจารณาปญหาไดอยางรอบคอบเชนเดยวกบทพฒนา ชชพงศ (ม.ป.ป. : 4) ทกลาวไวท านองเดยวกนวาควรจดสงแวดลอมหรอประสบการณใหเดก ไดฝกทกษะการสงเกต เปรยบเทยบ จ าแนก โดยใหเดกคดหาเหตผล สรางกฎเกณฑตางๆ ดวยตนเอง เรมจากสงทอยใกลตวจะเปนการชวยปรบขยายโครงสรางทางปญญา เปดโอกาสใหเดกไดเรยนรและมโอกาสท ากจกรรมเพอสามารถใชเหตผลมาสรป และไดแสดงความคดเหนในการใชเหตผลของตนเอง และกลยา ตนตผลาชวะ (2545 : 36-37) ทไดกลาววาการสอนท เปดโอกาสใหเดกไดเรยนรและลงมอปฏบตดวยตนเองน าไปสการเรยนรท งทเปนเหตและผล นอกจากนยงสอดคลองกบผลงานวจยของลดาวรรณ ดสม (2546) กลาววา การจดกจกรรมทเปดโอกาสใหเดกไดลงมอปฏบตดวยตนเองเปนกจกรรมทเดกไดรบประสบการณตรงและสามารถพฒนาทกษะตางๆใหแกเดกจะเหนวาการใหเดกคดและการกระท าดวยตนเองกอใหเกดการเรยนรและการคนพบดวยตนเองท าใหเดกสามารถพฒนาทกษะการคดเชงเหตผลดานการคดแบบอนมานไดด เชนเดยวกบผลงานวจยของปญจรย กมปนาทโกศล (2552) ทท าการวจยเรอง ผลของการจดกจกรรมวทยาศาสตรตามแนวคดคอนสตรคตวสต ทมตอทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของเดกอาย 6-7 ป พบวา หลงการทดลองเดกทไดรบการจดกจกรรมวทยาศาสตรตามแนวคดคอนสตรคตวสตมคาเฉลยของคะแนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรสงกวาเดกทไดร บการจดกจกรรมวทยาศาสตรตามการสอนแบบปกตอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 2. การจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสตท าใหเดกไดคดตดสนใจดวยตนเอง การจดวสดอปกรณทหลากหลาย เพยงพอ และเหมาะสมกบระดบอาย การใหเดกมโอกาส

50

และเวลาเพยงพอทจะเลอกใชวสดอปกรณอยางอสระ เมอเดกใชเครองมอหรอวสดอปกรณตางๆ เดกจะมโอกาสเชอมโยงการกระท าตางๆ การเรยนรในเรองของความสมพนธ และมโอกาสในการแกปญหามากขน เดกสามารถเกดทกษะพนฐานทางการคดเชงเหตผล มพฒนาการดานการสงเกต จ าแนก เปรยบเทยบ เรยงล าดบ และสรปความสมพนธของสงตางๆ ตลอดจนการมโอกาสศกษาคนควา ทดลองในการแกปญหาดวยตนเอง สอดคลองกบเพยเจต ทวาถาผเรยนถกกระตนดวยปญหาทกอใหเกดความขดแยงทางปญญา (Cognitive conflict) หรอเรยกวาเกดการเสยสมดลทางปญญา (Disequilibrium) ผเรยนจะพยายามปรบโครงสรางทางปญญา(Cognitive structuring) ใหเขาสภาวะสมดล (Equilibrium) โดยวธการดดซม (Assimilation) ไดแก การรบขอมลใหมจากสงแวดลอมเขาไปไวในโครงสรางทางปญญา และ การปรบเปลยนโครงสรางทางปญญา (Accomodation) คอการเชอมโยงโครงสรางทางปญญาเดมหรอความรเดมทมมากอนกบขอมลขาวสารใหม จนกระทงผเรยนสามารถปรบโครงสรางทางปญญาเขาสสภาพสมดลย หรอสามารถทจะสรางความรใหมขนมาได หรอเกดการเรยนรนนเอง เชน กจกรรมสจากธรรมชาตทอยากรวาสจากธรรมชาตมาจากไหนบาง เดกไดเลอกสงตางๆตามธรรมชาต และทดลองน าสงตางๆเพอใหเกดส จนเกดเปนองคความรดวยตนเอง ในขณะทเดกเลอกสงตางๆเดกตองรวบรวมขอมลประสบการณเดม ใชเหตผลในการตดสนใจเพอทดลองแกปญหาหรอสบคนในสงทตองการร ครมบทบาทหนาทในการใชค าถามกระตนใหเดกคดหาค าตอบดวยตนเอง เยเกอร (Yager. 1991 : 55) ใชค าถามปลายเปดและสงเสรมใหเดกอธบายค าตอบและเหตผลของเขา สงเสรมใหเดกไดมการทดสอบความคดของเขาเอง เชน จากการตอบค าถาม และเวลช (Welch. 2543 : 17-20) ทกลาววาครตองสรางสงแวดลอมใหเหมาะสมและกระตนใหเดกไดมสวนรวมในการเรยนร เนนกจกรรมทใหผเรยนไดปฏบตและมสวนรวมในกระบวนการทตองคดและพดในเรองทครไดพดและแสดงออกมาในรปแบบใดกไดวาก าลงเรยนร ส าหรบแผนการจดประสบการณตามแนวคอนสตรคตวสตจะใหเดกไดตดสนใจเลอกวสดอกรณตางๆ ในการทดลอง ประดษฐ สบคน ท าใหเดกไดฝกฝนทกษะในการใชเหตผล และเกดการเรยนรทมความหมาย สอดคลองกบ กลยา ตนตผลาชวะ (2547: 73) ไดเสนอแนวการจดกจกรรมเพอสงเสรมการคดเชงเหตผล โดยการจดกจกรรมการทดลอง ประดษฐ แสดงผลงาน ทศนศกษา และการเลนตามมมตางๆ และใหเดกเลาประสบการณจากกจกรรมนนๆซงสอดคลองกบ พรรณ ช.เจนจต. (2538: 138 – 145) ทกลาววา เดกจะใชความรส งหนงไปใชอธบายหรอแกปญหาอกสงหนงและสามารถใชเหตผลทวๆ ไปมาสรปแกปญหา ซงสอดคลองกบแนวคดของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช (2538: 656 – 657) ทกลาวถงการจดกจกรรมทสงเสรมการคดและคดเชงเหตผลวามหลากหลายวธ เชน การฝกการรบรทางประสาทสมผส การใชคาถาม การสงเกตเปรยบเทยบและใชความคด โดยหลกส าคญในการจดกจกรรมนนตองค านงถงสอและสภาพแวดลอมทมความเหมาะสมสอดคลองกบพฒนาการความสนใจของเดก เดกไดส ารวจคนหาความรดวยตนเอง มครเปนเพยงผชแนะ (รตนา นสภกล. 2550 : 7)การกระตนการคดท าหลงจากทเดกคนเคยกบวตถ แลวเดกจะน าวตถตาง ๆ มาเกยวของกนและเรยนรเรองความสมพนธ ผใหญมหนาทจดใหเดกคนพบความสมพนธเหลานดวยตนเอง ภาษาจากเดก สงทเดกพดจะสะทอนประสบการณและความเขาใจของเดก เปนการสงเสรมการคดเชงเหตผลของเดก สอดคลองกบงานวจยของบญสพร เพงสา (2544)

51

ไดศกษาความสามารถในการคดแกปญหาของเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณตามแนวคดคอนสตรคตวสตและการจดประสบการณแบบปกต ผลการวจยพบวาเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณจากแผนการจดประสบการณตามแนวคอนสตรคตวสต มความสามารถในการแกปญหาในระดบด สวนเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณจากแผนการจดประสบการณปกตมความสามารถในการคดแกปญหาในระดบปานกลาง เดกปฐมวยเกดการคดเชงเหตผล ดานการเปรยบเทยบ การจดประเภท และการสรปความ ทงนอาจเปนเพราะการคดนตองอาศยขอมลจากทเรยนรในทดลอง ปฎบต สบคน มาสรปเปนขอเทจจรงหรอหลกการ เพอใหเกดการคดตดสนใจและการหาค าตอบเปนเหตเปนผลมาสนบสนนกน 3. การจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสตท าใหเดกไดท างานและเรยนรจากกนและกน การเรยนรแบบรวมมอเปนกลมเลก ท าใหเดกไดมโอกาสแลกเปลยนความคดเหนกบบคคลอน เดกสามารถพฒนาความสามารถในการเรยนรของตนเองขนไดดวยการรบค าชแนะหรอรบฟงความคดเหนของเพอนในกลม ไดตรวจสอบความคดของตน แตเมอมปญหาเดกกยงตองการค าแนะน าจากผใหญ สอดคลองกบไวกอสก (Vygotsky, อางองจาก Smith, 1997 : 25) กลาววา เดกจะเกดการเรยนร พฒนาสตปญญาและทศนคตเมอมการปฏสมพนธและท างานรวมกบผอน โดยทการเรยนรของเดกจะเกดขนภายในการท างานของ Zone of proximal development ซงไวกอตสกไดอธบายการพฒนาขอบเขตของการเรยนรวาเปนการลดชวงหางระหวางระดบพฒนาการทางสตปญญาทเดกมอยในขณะนนซงดไดจากปญหาทเดกไมสามารถแกไดโดยล าพง แตสามารถแกปญหานนไดถาไดรบการชแนะจากผมความช านาญมากกวา ชวยใหเดกเรยนรและสามารถแกปญหานนไดดวยตนเองใน เวลาตอมา ซงเปนสภาวะทเดกตองเผชญกบปญหาททาทายแตไมสามารถคดแกปญหาโดยล าพง แตถาไดรบการชวยเหลอแนะน าจากผใหญหรอเพอนทมประสบการณมากอน เดกจะสามารถแกปญหานนและจะเกดการเรยนรได สอดคลองกบประพนธศร สเสารจ (2551 : 45-46) ทวาการเรยนรทดควรสนบสนนการรวมมอกนไมใชการแขงขน (Learning should support collaboration , not competition) ในระหวางทมการรวมมอ เดกตองมการสนทนากบคนอนๆเกยวกบเรองทก าลงเรยนร กระบวนการนคอ การรวมมอและแลกเปลยน หรอการแลกเปลยนเรยนร ซงเปนการท าใหผเรยนตกผลกและกลนกรองสงทสรางขนแทนความรภายในสมอง มาเปนค าพดทใชในการสนทนาทแสดงออกมาภายนอกทเปนรปธรรม และสงเสรมการสงเคราะหความรทจ าเปนตอการเรยนร และการสรางความหมายในการเรยนรของตนเอง ดงนนกจกรรมจากแผนการจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสตจงใหเดกไดเรยนรรวมกนเปนกลม เชน กจกรรมเรองการหกเหของแสง แบงเดกเปนกลมละ 4-5 คน ใหแตละกลมเลนกบอปกรณทครเตรยมไวให โดยครใชค าถามเปนตวกระตนใหเดกท างานรวมกนเพอคนหาค าตอบดวยตนเอง การแลกเปลยนเรยนรแสดงความคดเหนของกลมจะท าใหเดกไดใชการคดเชงเหตผลจากการรบรและประสบการณเดมในการพดคยกบเพอน กจกรรมแสงเดนทางเปนเสนตรง เมอไดรบอปกรณทครแจกให เดกกจะท าการทดลองดวยตวของเดกเอง ในขณะทท าการทดลอง เดกจะไดพดคยแลกเปลยนแนวคดของแตละคนวา กระดาษทครใหมา รทเจาะไมตรงกน จะตองใหรตรงกน แสงมนถงจะผานไปทฉากจากนนเดกและครรวมกนอภปรายถงวธการทดลองของเดกแตละกลมวา เดกแตละกลมท าการทดลองอยางไร เพราะอะไรถงท าเชนนน เดกทดลองแลวเกดอะไรขน

52

ไดสอดคลองกบแนวคดของทศนา แขมมณ (2548 : 88 ) ทวาสงแวดลอมทางการเรยนรทจดใหมการรวมมอกนจะเปนการสงเสรมการสรางความรและการพฒนาความคดรวบยอดของเดกจากการรวมแบงปน แนวคดทหลากหลายในกลม และในขณะเดยวกนกปรบเปลยนการสรางสงทแทนความรในสมอง(Knowledge representation)ทสนองตอบตอแนวคดทหลากหลายนน หรออาจกลาวไดวา ในขณะทมการแลกเปลยนเรยนรโดยการเสนอความคดเหนทหลากหลายของเดกแตละคน จะมการปรบเปลยนโครงสรางความรของตนและสรางความหมายของตนเองขนมาใหม สอดคลองกบผลวจยในเรองการท างานรวมกนเปนกลมของอารรตน ญาณะศร (2544 : 60) ไดท าการศกษาพฤตกรรมความรวมมอของเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณการประกอบอาหารเปนกลม พบวาเดกปฐมวยมพฤตกรรมความรวมมอระหวางการจดประสบการณการประกอบอาหารเปนกลมในแตละสปดาหสงกวากอนไดรบการจดประสบการณ ขอสงเกตทไดรบจากการวจย 1. เดกมความสนใจในการท ากจกรรมมาก ถงแมวสดอปกรณเดมแตกจกรรมใหมท เกดขนท าใหเดกไดคดคนในสงใหม ซงจากการสงเกตพบวา เดกเขารวมกจกรรมดวยความกระตอรอรนและมความสนกสนานในการท ากจกรรมรวมกบเพอนในกลม 2. เดกมพฤตกรรมการชวยเหลอมากขน ในการปฏบตกจกรรมรวมกนเปนกลม ดงจะเหนไดจากการรวมกนคด รวมกนวางแผน การปฏบตกจกรรมตางๆมการยอมรบความคดเหนซงกนและกน และเมอออกมาน าเสนอหนาชนเรยนกสามารถบอกขนตอนในการปฏบตกจกรรมได ขอเสนอแนะในการน าไปใช

1. การเตรยมการจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต ควรเตรยมสอวสดอปกรณทหลากหลาย เพอใหเดกไดมโอกาสเลอกและตดสนใจในการใชวสดอปกรณเพอหาค าตอบดวยตนเอง ซงเดกจะสามารถใชเหตผลและประสบการณเดมของตนเลอกวสดอปกรณในการน าไปทดลอง โดยครเปนผชแนะสนบสนนใหการจดกจกรรมด าเนนไปไดดวยด

2. ในการถามค าถามเพอกระตนการคดควรเปนค าถามปลายเปดทกระตนใหเดกคด และตองแนะน าอปกรณและวธการใชอปกรณหรอเครองมอตางๆใหถกตองกอน เพราะเดกบางคนอาจยงขาดประสบการณในการใชเครองมอ

3. เวลาทควรใชในการจดกจกรรมไมควรเกน 30 นาท เนองจากเดกมชวงความสนใจสน แตอาจยดหยนไดตามความเหมาะสมของกจกรรม

4. ครควรประเมนพฒนาการเดกในหลายๆ ดานจากการสงเกตพฤตกรรมเพอน าไปประเมนพฒนาการและสงเสรมพฤตกรรมทพงประสงค เนองจากมกจกรรมหลากหลายทเดกไดปฏบตในขณะด าเนนการจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต

53

ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

1. ควรศกษาผลของการจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรค

ตวสตทมตอตวแปรอนๆ เชน ความสามารถในการแสวงหาความร ทกษะทางวทยาศาสตร พฤตกรรมทางสงคมดานอนๆ เปนตน

2. ควรศกษาเปรยบเทยบผลของการจดประสบการณทมตอการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวย กบวธการจดกจกรรมในรปแบบอน เชน การสอนแบบสบเสาะหาความร การสอนแบบเนนประสบการณ เปนตน

54

บรรณานกรม

55

บรรณานกรม กรมวชาการ, (2540). แนวการจดกจกรรมและสอการเรยนการสอนระดบกอนประถมศกษา.

กรงเทพมหานคร : โรงพมพครสภา. _______. (2540). หลกสตรกอนประถมศกษา พทธศกราช 2540. กรงเทพมหานคร :

โรงพมพครสภา. _______. (2542). คมอหลกสตรกอนประถมศกษา พทธศกราช 2540 (อาย 3-6 ป).

กรงเทพมหานคร : โรงพมพครสภา. _______. (2546). คมอหลกสตรการศกษาปฐมวย พทธศกราช 2546. กรงเทพมหานคร :

โรงพมพครสภา. กาญจนา บญส ารวย. (2550).การคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยทท ากจกรรมการเลนรอยลกปดตามบตร ตนแบบ. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพมหานคร: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. กลยา ตนตผลาชวะ. (2540). เทคนคการสรางเสรมปญญาเดกปฐมวย. การศกษาปฐมวย. 1(1) : 5-42 _______. (2547). การจดกจกรรมการเรยนรส าหรบเดกปฐมวย. กรงเทพมหานคร :

บรษท เอดสน เพรสโปรดกส จ ากด. เกรยงศกด เจรญวงศศกด. (2546). การคดเชงอนาคต. กรงเทพมหานคร : ซคเซสมเดย. คณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต, ส านกงาน. (2531). แผนการจดประสบการณชน

เดกเลก. กลมท 1 พมพครงท 5 กรงเทพมหานคร : รงศลปการพมพ. _______. (2536). แนวการจดการศกษาระดบกอนประถมศกษา. กรงเทพมหานคร :

โรงพมพครสภาลาดพราว. _______. (2541). คมอการจดกจกรรมทเนนผเรยนเปนศนยกลางการเรยนร. กรงเทพมหานคร : โรงพมพครสภาลาดพราว. คณะกรรมการศกษาแหงชาต, ส านกงาน. (2544). นโยบายและแผนการศกษาส าหรบ

เดกปฐมวย (0-5 ป) พ.ศ. 2545-2549. กรงเทพมหานคร : พรกหวานกราฟฟค. คณะกรรมการพฒนาการศกษาอบรมและเลยงดเดก. (2535). ภาวะวกฤตชวตเดกไทย :

ปญหาทยงไมสายเกนแก. กรงเทพมหานคร. คณะกรรมการการศกษาเอกชน. (2534). คมอประเมนพฒนาการเดกระดบอนบาลชนปท 1-3.

กรงเทพมหานคร : โรงพมพครสภาลาดพราว. จ านง วบลยศร. (2536). อทธพลทางภาษาตอความคดเชงเหตผลในเดกไทย : การวจยเชง ทดลอง. ปรญญานพนธ กศ.ม. (ศลปศกษา). กรงเทพมหานคร : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

56

ฉววรรณ จงเจรญ. (2528). เขาใจเดกกอนวยเรยนการใชสออปกรณของเลนเพอพฒนาการ เรยนการสอนระดบกอนประถมศกษา เลม 3 มลนธชมรมไทยอสราเอล. กรงเทพมหานคร : โรงพมพไทยอกษร. ฉนทนา ภาคบงกช. (2528). สอนใหเดกคด : โมเดลการพฒนาทกษะการคดเพอคณภาพ

ชวตและสงคม. กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.ถายเอกสาร. ชศร วงษรตนะ. (2544). เทคนคการใชสถตเพอใชในการวจย. กรงเทพฯ : เทพนมตการพมพ. เตอนใจ ทองส ารด.(2531). การทดลองใชวธการกจกรรมทางกายในการสรางมโนทศนพนฐานทาง วทยาศาสตรส าหรบเดกกอนประถมศกษา. วทยนพนธ ด.ม.(หลกสตรและการ สอน) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ทศนา แขมณ และคณะ. (2536). หลกการและรปแบบพฒนาเดกปฐมวยตามวถชวตไทย.

พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร : ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. _______. (2544). วทยาการดานการคด. กรงเทพฯ : มาสเตอรกรปแมเนจเมนท. _______. 2547. ศาสตร การสอน องค ความร เพอการจดกระบวนการเรยนร ทม ประสทธภาพ. กรงเทพฯ : ดานสทธาการพมพ. นภเนตร ธรรมบวร. (2544). การพฒนากระบวนการคดในเดกปฐมวย. กรงเทพมหานคร :

ส านกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย. นฤมล ปนดอนทอง. (2544). การคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยทไดรบการเลนเกมสรางมโน ทศนดานจ านวน. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพมหานคร : บณฑต วทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. นตยา คชภกด. (2543). ขนตอนการพฒนาของเดกปฐมวยตงแตปฏสนธถง 5 ป. กรงเทพ ฯ : สถาบนแหงชาตเพอการศกษาส าหรบเดกปฐมวย. นตยา บรรณประสทธ. 2538. พฒนาการทางสตป ญญาของเดกปฐมวยทได รบการจด กจกรรมเพาะปลกพช. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพมหานคร : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. นตยา ประพฤตกจ. (2539). การพฒนาเดกปฐมวย. กรงเทพมหานคร : โอ.เอส.พรนตงเฮาส

จ ากด. บญสม ครฑทา. (2525). การสรางแบบวดการคดเปน. วทยานพนธ. คม. (วจยการศกษา).

กรงเทพมหานคร : บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร. ปกเกศ ชนะโยธา. (2551). การศกษาผลสมฤทธทกษะกระบวนการทางคณตศาสตร และความพงพอใจของนกเรยนชวงชนท 2 โดยใชบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยบน เครอขายอนเตอรเนตทสรางขนตามทฤษฏคอนสตรคตวสต. ปรญญานพนธ กศ.ม. (เทคโนโลยการศกษา). กรงเทพมหานคร : บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศรนครนทร วโรฒ. ถายเอกสาร. ปรมาภรณ กองมวง. (2541). การคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรม

57

สนทนายามเชาเนนสงแวดลอมในทองถน. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพมหานคร : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. ประพนธศร สเสารจ. (2551). การพฒนาการคด. กรงเทพฯ : 9119 เทคนคพรนตง. ประสาท อศรปรดา. (2543). สารตถะจตวยาการศกษา. กรงเทพฯ : น าอกษรการพมพ. ปราณ อปฮาด. (2550). การคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณตามรปแบบ พหปญญาเพอการเรยนร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพมหานคร : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. ปฤษณา สรยวงศ. (2544). กระบวนการพฒนาความคดรวบยอดทางกายภาพ ตรรกศาสตรและสงคม ของเดกปฐมวยโดยการจดประสบการณดานสงแวดลอมตามแนวคอนสตรคตวสต. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพมหานคร : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. ปยวรรณ สนชมศร. (2547). ความสามารถในการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยทไดรบการ

จดกจกรรมการเรยนรตามแนวคดของเดอโบโน. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษา ปฐมวย). กรงเทพมหานคร : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. ปณยจรย กมปนาทโกศล. (2552). ผลของการจดกจกรรมวทยาศาสตรตามแนวคดคอน สตรคตวสต ทมตอทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของเดกอาย 6-7 ป. ครศาสตร มหาบณฑต (การศกษาปฐมวย). กรงเทพมหานคร : จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร. พรรณ ช. เจนจต. (2550). จตวทยาการเรยนการสอน. พมพครงท 5. กรงเทพฯ: เมธทปส.

พฒนา ชชพงศ.(2535). “การเตรยมเดกใหสงบ,” ใน เอกสารประกอบการอบรม. หนา 8 – 12. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ภรณ ครรตนะ. (2540). เดกปฐมวยในทามกลางกระแสการเปลยนแปลง. วารสารการศกษาปฐมวย. เยาวพา เดชะคปต. (2541). Multiple Intelligences. ในเอกสารการอบรมเชงปฏบตการเรอง ทกษะการคดและรปแบบการเรยนร (Think skill & Learning Style) ณ หองประชมตก ชาญอสระระหวางวนท 6-8 กมภาพนธ 2541. _______. (2542). การจดการศกษาส าหรบเดกปฐมวย. กรงเทพฯ : แมค. รตกร ธญญะอดม. (2547). ผลของการใช เกมการศกษามตสมพนธ ทมต อการคดเชงเหตผลของ นกเรยนชนอนบาล 2 โรงเรยนสเหร าดอนสะแก เขตวงทองหลาง กรงเทพมหานคร. สารนพนธ ปรญญามหาบณฑต. สาขาวชาจตวทยาการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ราศ ทองสวสด.(2542). หลกการจดการศกษาระดบกอนประถมศกษา. ในเอกสารประกอบการ อบรมครโรงเรยนเอกชนนระดบกอนประถมศกษา. กรงเทพฯ : ส านกงาน คณะกรรมการ การศกษาเอกชน.

58

รตนา นสภกล.(2550). การคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมศลปะ สรางสรรคดวยน าตาลไอซง. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพมหานคร : บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

ลดาวรรณ ดสม. (2546). การพฒนาทกษะพนฐานทางวทยาศาสตรของเดกปฐมวย โดยใช กจกรรมการ เรยนแบบตอภาพ. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพมหานคร : บณฑต วทยาลยมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. ลวน สายยศและองคณา สายยศ.(2538). เทคนคการวจยทางการศกษา. พมพครงท 5. กรงเทพฯ : สรวทยาสาสน. วรรณทพา รอดแรงคา.(2540). Constructivism. ภาควชาการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. วราภรณ นาคะศร. (2546). การคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมศลปะ

สรางสรรคโดยใชทรายส. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพมหานคร : บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

เวลซ.เอล.ด.(2543). ทฤษฏการเรยนร Constructivism ใน รายงานสรปสาระการสมมนาเทคนคพฒนา ศกยภาพสมองใหเตมประสทธภาพ. หนา 8-22 กรงเทพฯ : ส านกงาน คณะกรรมการ การศกษาแหงชาต ศนสนย ฉตรคปต และอษา ชชาต. (2545). ฝกสมองใหคดอยางมวจารณญาณ. พมพครงท2 กรงเทพ ฯ : วฒนาพานช. ศรสรางค ทนะกล และคณะ. (2542). การคดและตดสนใจ. กรงเทพฯ : คอมฟอรม. สมเจตน ไวยากรณ. (2530). รปแบบการสอนเพอพฒนาความสามารถดานการใชเหตผล.

ปรญญานพนธ กศ.ม.(การวจยและการพฒนาหลกสตร). กรงเทพมหานคร : บณฑต วทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

สนนทา ศรวฒนานนท. (2544). กระบวนการสงเสรมพฤตกรรมความรวมมอของเดกปฐมวย โดยใชวธการเรยนรแบบหวเรองตามแนวคดคอนสตรคตวสต. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. สนย เหมาะประสทธ.(2543). แนวทฤษฏสรางสรรคความร (Constructivism). สารานกรมคณะ ศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. สมน อมรววฒน. (2541). ท าไมตองปฏรปการเรยนร ในการปฏบตการเรยนรตามแนวคด 5 ทฤษฏ. กรงเทพ ฯ : ไอเดยสแควร. สมาล ชยเจรญ. (2545). การเรยนรจากสถานการณ ป ญหาเป นหลก (Problem Based Learning). ขอนแกน: ภาควชาเทคโนโลยทางการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน. ถายเอกสาร.

59

สทธาภา โชตประดษฐ. (2551). การศกษาและพฒนาการคดวจารณญาณของเดกปฐมวย ดวยรปแบบการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชวธการสอความหมายเปนฐาน. ปรญญานพนธ กศ.ด. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. สาคร ธรรมศกด. (2541). ผลการสอนตามแนวคอนสตรคตวซมแบบรวมมอทมตอผลสมฤทธ ทางการและความสามารถในการคดแกปญหาสงแวดลอมของนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 4. ปรญญานพนธ กศ.ม. (สาขาวชาการมธยมศกษา) กรงเทพมหานคร : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

สายทพย ศรแกวทม. (2541). การคดอยางมเหตผลของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรม สรางสรรคโดยใชกระบวนการวทยาศาสตร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษา ปฐมวย). กรงเทพมหานคร : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

เสาวนย อนประเสรฐสข. (2546). การคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรม แบบเดนเรอง. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพมหานคร : บณฑต วทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต,ส านกนายกรฐมนตร.(2542). พระราชบญญตการศกษา

แหงชาต พ.ศ.2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ.2545.

สรมา ภญโญอนนตพงษ. (2535). แบบทดสอบสตปญญา (IQ TEST) ทกษะพนฐานภาษาไทย ระดบอนบาลชนปท 3 อาย 5 – 6 ป ฟอรม ค. กรงเทพฯ : บรษทโรงพมพไทยวฒนาพานช จ ากด.

. (2542). รายงานการวจย เรองความสมพนธระหวางสงแวดลอมทางบานกบความสามารถดานสตปญญาของเดกอาย 4 – 7 ป. กรงเทพฯ : สาขาวชาการศกษาปฐมวย คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

อารรตน ญาณะศร. (2544). พฤตกรรมความรวมมอของเดกปฐมวยทไดรบการจด ประสบการณการ ประกอบอาหารเปนกลม. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ : บณฑต วทยาลยมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. Freeman, J.B.(1988). Thinking Logically Basic Concepts for Reasoning. Englewood Clffs, New Jersey : Prentice Hall. Gagne, R.M. (1970). The conditions of learning. New York : Holy, Rinehart and

Winston. Gesell, A. and France L.I. (1946). The Child from Five to Ten. New York : Harper and Brothers Publishers. Good, C.V. Dictionary of Education. New York : Mc Grew – Hill Book,1973. Guildford, J.P. (1967). The Nature of Human Intelligence. New York : Mc Graw – Hill.

Book.

60

Hashimoto, Y. (1996). Early Childhood Teachers Belief and Practices Related to Promoting Children Conflict Resolution in Constructivist Classroom : A Study of Two Teachers (Kindergarten, First Grade, Missouri, Public School. CD - ROM) : Dissertation Abstract International. Available : UMI : DAI – A 57/06 Jayaswal, S. (1974). Foundation of Education Psychology. New Delhi : Arnold Hienomum. Krulik, S. and Rudnick, J.A. (1995). A New Sourcebook for Teaching Reasoning and Problem Solving in Elementary School. Massachuselts : A Simon & Schuster. Mclnerney. M.D. and Mclnerney, V. (1998). Educational Psychology : Constructing Learning. 2nd ed. Sydney : Prentice – Hall. Piaget. J. (1952). The Original of intelligence in Children. Trans, by Marget Cook. New York : International Universitie Press. Ragan B. and Shepherd D. (1971). Modern elementary Curriculum 4th ed. New York : Holt Rinehart and Winston. Reber. A.S. (1985). Dictionary of Psychology. England : Clays. Rowan, C.E. and Morrow, L.J. (1993). Implementing K-8 Curriculum and Evaluation Standards Reading form the Arithmetic Teacher. Reston Virginia : The National Council of Teachers of Mathematics Russell, David H. 1956. Children's Thinking. Boston : Ginnard Company.

Scott, W.A., & Wertherimer, M. (1967). Introduction to Psychological Research. 4th ed. New York : Johm Wiley and Son Inc.

61

ภาคผนวก ก

- คมอการใชแผนการจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต - ตวอยางแผนการจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตสต - ตวอยางภาพการจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต

62

คมอการใชแผนการจดประสบการณแบบสรางองคความร ตามแนวคอนสตรคตวสต

หลกการและเหตผล การจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต เปนการจดกจกรรมทมลกษณะส าคญตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 ทมงเนนผเรยนเปนส าคญสงเสรมการพฒนาความสามารถของผเรยนทกดาน โดยค านงถงศกยภาพของผเรยนทมความแตกตางกน การจดการเรยนการสอนเนนความหลากหลาย บรณาการกจกรรมตามตารางประจ าวน สาระการเรยนรและประสบการณส าคญจากหลกสตรปฐมวย ตามขนตอนตามแนวคอนสตรคตวสตเพอการเรยนร ทผวจยน ามาพฒนาการเรยนรตามสภาพจรงโดยการใหผเรยนลงมอปฏบตกจกรรมการเรยนรดวยตนเอง ผานการปฏบตจรง การสงเกต ส ารวจ การคนควา ทดลอง การแกปญหาโดยใชเหตผล โดยสงเสรมใหผเรยนไดแลกเปลยนประสบการณการเรยนรรวมกบผอนในกลมยอย มการวเคราะหประสบการณการเรยนร การสรปและสรางองคความร และการน าสงทไดเรยนรไปประยกตใชในชวตจรง เนนทกษะกระบวนการในการคด รจกการใชเหตผลมาชวยในการคดตดสนใจ อกทงยงสามารถสรางความรใหมดวยตนเองและสามารถคดสรางสรรคผลงานตาง ๆ ออกมาจากจนตนาการแนวความคดประสบการณของตน และชวยสรางความสามารถในการคดเปนระบบ มเหตผล และน าไปใชในการแกปญหาไดอยางเหมาะสม จดมงหมาย 1. เพอฝกการคดอยางเปนระบบและมเปาหมายในการคด 2. เพอใหเดกเกดการเรยนรจากการคนควาหาความรดวยตนเองผานกจกรรมทหลากหลายเหมาะสมกบเดกปฐมวย โดยใชประสาทสมผสทง 5 ในการเรยนร ซงจะน าไปสความเขาใจในเรองทจะศกษา 3. เพอใหเดกไดพฒนาการคดเชงเหตผล โดยผานการจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต หลกการจดกจกรรม 1. กจกรรมนจดในชวงกจกรรมวงกลม 2. การปฏบตกจกรรมด าเนนตามขนตอนการด าเนนการ

63

บทบาทคร ในการจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต ปฏบตดงน 1. ศกษาแผนการเรยนรแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสตใหเขาใจอยางชดเจนกอนลงมอปฏบตกจกรรม 2. จดเตรยมสออปกรณประกอบกจกรรมใหพรอม 3. เตรยมความพรอมของเดกดวยกจกรรมทครเลอกสรรเพอน าเขาสเรองทเรยน 4. บอกจดประสงคการเรยนและวธการสอน 5. ด าเนนกจกรรมตามแผนการจดประสบการณ ขณะด าเนนกจกรรมครตองประเมนตนเองตลอดเวลาวาท ากจกรรมนนกระตนใหคดหรอไม ผเรยนไดแสดงออกจรงไหม เดกเรยนรอะไรเพมขน 6. ใหเดกน าเสนอผลงาน โดยครวเคราะหผลงานและปอนขอมลกลบเพอใหเดกเหนขอถกและขอความรเพมเตม โดยบรรยากาศการเรยนจะตองมความเปนกนเอง หลกเลยงการพดหรอการกระท าทท าใหเดกเกดความคบของใจหรออาย ครตองตระหนกถงความแตกตางของเดก พรอมแสดงการยอมรบชวยชแนะและเสรมความรทท าใหเดกคนพบและรดวยตนเองมากทสด 7. จงใจใหเดกสนใจกจกรรมอยางตอเนอง ตองท าใหเดกเหนวาครใสใจตอสงทเกดขนในชนเรยนเสมอ พรอมชแนะสงทน าไปสการเรยนรตามจดประสงค 8. ใกลชดกบผเรยน ตดตามการเรยนของผเรยน เขารวมในการท างานกลมกบผเรยนดวยการแจกอปกรณดวยตนเอง ท าตวเปนสวนรวมของกลม 9. เรมการสอนตรงเวลาและจบตรงเวลาทก าหนดในแผนการจดประสบการณ แนวการประเมนผล 1. ประเมนตามสภาพทแทจรงใหสอดคลองกบสภาพแวดลอมของผเรยน 2. ประเมนดวยการสงเกตขณะเดกท ากจกรรม โดยใหการประเมนเปนสวนหนงของกจกรรมการเรยนร 3. ประเมนผลจากผลงานทเดกไดกระท าและแสดงออก 4. ประเมนจากแฟมสะสมผลงาน 5. ประเมนโดยใชแบบทดสอบการคดเชงเหตผลในดานตาง ๆ ตามจดประสงคเพอ พฒนาการคดเชงเหตผล

64

แผนการจดประสบการณแบบสรางองคความร

ตามแนวคอนสตรคตวสต เรอง การเดนทางของแสง จดประสงค 1. เพอใหเดกบอกลกษณะการเดนทางของแสงได 2. เพอใหเดกเรยงล าดบขนตอนการปฏบตวธทดสอบการเดนทางของแสงได 3. เพอใหเดกเปรยบเทยบการเดนทางของแสงผานชองทเจาะตรงกนและไมตรงกนได 4. เพอใหเดกสามารถสรปความรเกยวกบการเดนทางของแสงได เนอหา แสงเดนทางเปนเสนตรง วสดอปกรณ 1. ฉากกระดาษทเจาะรตรงกลางตรงกน จ านวน 2 แผน

2. ฉากกระดาษขนาดเทากน แตเจาะรไมตรงกบสองแผนแรก จ านวน 1 แผน 3. กลองตดกระดาษสขาวขนาดเทาฉาก

3. ไฟฉาย ขนตอนด าเนนการ 1. สนทนากบเดกโดยใชค าถาม - ท าไมเราตองใสแวนตากนแดด - เมอแสงเขาตาเดกๆ รสกอยางไร - ถาไมมแสงจะเปนอยางไร 2. แนะน าอปกรณและวธใชอปกรณ ในการปฏบตกจกรรม 3. แบงเดก กลมละ 4-5 คน แจกไฟฉาย ใหแตละกลมเลนกบอปกรณทเตรยมไว โดยครคอยสงเกตอยหางๆ และเขาไปชวยเหลอแนะน าเมอเดกตองการ 4. เมอหมดเวลา เดกแตละกลมเลาวธการใชอปกรณของกลมและผลทเกดจากการส ารวจทดลองใชอปกรณตางๆ

5. เดกและครรวมกนอภปรายถงการทดลองของแตละกลม โดยใชค าถามวา - เดกๆ ท าอะไรบางกบอปกรณทครแจก แลวมอะไรเกดขนบาง - เมอเอาฉากกระดาษทเจาะรตรงกลางตรงกน 2 แผน ตงวางหางกน ฉายไฟฉายผานชองแลวเอากลองตดการดาษขาวไปวางเปนฉาก จะเปนอยางไร - เมอเอาฉากกระดาษทเจาะรตรงกลางไมตรงกน ตงวางหางกน ฉายไฟฉายผานชองแลวเอากลองตดการดาษขาวไปวางเปนฉาก จะเปนอยางไร

- เดกๆ สงเกตเหนอะไรบางขณะท ากจกรรม - เดกๆรหรอไมวา แสงเดนทางเปนเสนตรง

65

5. เดกชวยกนเกบอปกรณเขาท การประเมนผล 1. สงเกตการแสดงความคดเหน การสนทนาและการตอบค าถาม 2. สงเกจการมสวนรวมในการท ากจกรรม / พฤตกรรมตางๆขณะท ากจกรรม 3. สงเกตการบอกเหตผลในขณะท ากจกรรม

66

แผนการจดประสบการณแบบสรางองคความร

ตามแนวคอนสตรคตวสต เรอง สธรรมชาต จดประสงค 1. เพอใหเดกบอกสงทมสตามธรรมชาตได 2. เพอใหเดกสงเกตและจ าแนกสทเกดจากสงตางๆตามธรรมชาตได 3. เพอใหเดกน าสจากธรรมชาตมาใชในการวาดภาพตามจนตนาการได 4. เพอใหเดกสรปถงทมาของสจากสงตางๆตามธรรมชาตได 5. เพอใหเดกหาความสมพนธระหวางสงทก าหนดใหกบสทเกดขนได เนอหา สจากธรรมชาตคอสทไดจากวสดธรรมชาต เชน สของใบไม ดอกไม ผลไม ราก ล าตน เปนตน วสดอปกรณ 1. ดอกไมสตางๆ เชน ดอกดาวเรอง ดอกกหลาบ ชบา อญชน 2. ใบไมสตางๆทงใบไมสด ใบไมแหง ใบจากตนครสมาส ใบเตย ใบตนยานาง 2. ครกและสาก 3. น าและภาชนะใสน า 4. ผาขาวบาง 5. กระดาษวาดภาพ 6. พกน ขนตอนการด าเนนการ 1. ทายปรศนาค าทาย - อะไรเอยม 7 ส อยบนฟา ชอบโผลมาตอนหลงฝนตก (รงกนน า) - อะไรเอยซอมาเปนสด า น ามาใชกลายเปนสแดง พอสนแรงกลายเปนสเทา ตองเอาทงไป (ถานไฟฉาย) 2. สนทนาเกยวกบสทเดกๆรจก

3. แนะน าอปกรณและวธใชอปกรณ ในการปฏบตกจกรรม 4. แบงเดก กลมละ 4-5 คน แจกอปกรณใหเดกลงมอปฏบตกจกรรม โดยครคอยสงเกตอยหางๆ และเขาไปชวยเหลอแนะน าเมอเดกตองการ 5. เมอหมดเวลาเดกเกบอปกรณน าไปสงคนคร 6. เดกและครรวมกนอภปรายถงกจกรรมทเดกๆปฏบต โดยใชค าถาม - อปกรณทครแจกให เดกๆสงเกตเหนอะไรบางทเหมอนกนหรอแตกตางกน - เดกๆ เคยเหนใบไม ดอกไม ทครแจกมากอนหรอไม และเคยเหนทไหนบาง - เดกๆท าอะไรบางกบอปกรณทครแจกให

67

- เมอเดกๆ เอาใบไม หรอดอกไมตางๆใสลงในครกแลวต า เดกๆสงเกตเหนอะไรบาง - เมอต าละเอยดแลวสทเกดจากใบไมและดอกไมมลกษณะเหมอนหรอตางกนอยางไร - กลมใดบางทเอาสงทต าไปผสมน า เดกๆสงเกตเหนน ามการเปลยนแปลงอยางไร - เดกๆกลมไหนไดลองเอาผาขาวบางจมลงไปในน าสบาง เดกๆสงเกตเหนอะไร เกดขนทผาขาวบาง - อะไรบางทเดกๆเคยเหนมสเหมอนกบทเดกๆไดท าวนน - เดกๆรหรอยงวาใบไมและดอกไมมสและเปนสธรรมชาต 6. เดกน าสทไดมาวาดภาพตามจนตนาการ การประเมนผล 1. สงเกตการแสดงความคดเหน การสนทนาและการตอบค าถาม 2. สงเกจการมสวนรวมในการท ากจกรรม / พฤตกรรมตางๆขณะท ากจกรรม 3. สงเกตการบอกเหตผลในขณะท ากจกรรม

68

แผนการจดประสบการณแบบสรางองคความร

ตามแนวคอนสตรคตวสต เรอง เสยงดนตร จดประสงค 1. เพอใหเดกบอกวธทท าใหเกดเสยงได 2. เพอใหเดกบอกวธการท าเครองดนตรประเภทตางๆได 3. เพอใหเดกสามารถเปรยบเทยบเสยงทเกดจากเครองดนตรประดษฐประเภทตางๆได 4. เพอใหเดกสามารถจ าแนกประเภทของเครองดนตรประดษฐได เนอหา เสยงมหลายระดบ การดด ส ต เปา ท าใหเกดเสยงซงสามารถน ามาใชแบงประเภทเครองดนตร วสดอปกรณ 1. ขวดพลาสตก ขวดแกว กระปอง ฯลฯ 2. หนงยางขนาดใหญ 3. ไม 4. ใบไม 5. หลอดดด ขนตอนการด าเนนการ 1. ครและเดกรวมกนสนทนาถงเสยงสญญาณตเรยนร ผานมา โดยใชค าถาม - เสยงสญญาณทเดก ๆ รจกมเสยงอะไรบาง - เดกๆ ท าเสยงทมลกษณะเปนเสยงหวอรถพยาบาลไดอยางไร (เดกๆท าเสยง หวอรถพยาบาลพรอมกน) 2. สนทนาถงอปกรณและวธการใชอปกรณตางๆ ทจดเตรยมไว 3. แบงเดก กลมละ 4-5 คน ใหแตละกลมเลนกบอปกรณทเตรยมไว ครคอยสงเกตอยหางๆและเขาไปชวยเหลอแนะน าเมอเดกตองการ 4. เดกลงมอปฏบตกจกรรมท าอปกรณใหเกดเสยง โดยเลอกใชอปกรณทมอย 5. เดกและครรวมกนสนทนา ถงกจกรรมทเดกๆ ท า โดยใชค าถามดงน - อปกรณทไดเดกๆ ไดน าไปท าอยางไรใหเกดเสยง - สงทเดกๆ ท า น าไปใชใหเกดเสยงไดอยางไร - เดกๆ คนใดบางทใชลมหรอการเปาใหเกดเสยง และมวธการท าอยางไร - เดกๆ คนใดบางทใชการตหรอเขยาใหเกดเสยง และมวธการท าอยางไร - เดกๆ คนใดบางทใชการส น าสงของมาถกนใหเกดเสยง และมวธการท าอยางไร - เดกๆ คนใดบางทใชการดดหรอดงยางรดของใหเกดเสยง และมวธการท าอยางไร - เสยงทเกดขนจากการใชวธการใหเกดเสยงแตกตางกนมเสยงเหมอนหรอตางกนอยางไร

69

- เดกๆรหรอไมวา การประดษฐเครองดนตร สามารถใชวธการ ดด ส ต เปา ท าใหเกดเสยงทแตกตางกน 6. เดกวาดเครองดนตรของตนเองทท าใหเกดเสยง” การประเมนผล 1. สงเกตการแสดงความคดเหน การสนทนาและการตอบค าถาม 2. สงเกตการมสวนรวมในการท ากจกรรม / พฤตกรรมตางๆขณะท ากจกรรม 3. สงเกตการบอกเหตผลในขณะท ากจกรรม

70

ตวอยางภาพการจดประสบการณแบบสรางองคความรตามแนวคอนสตรคตวสต

เรอง แสงเดนทางเปนเสนตรง

ครแนะน าอปกรณทใชในการทดลอง จากนนแบงกลมใหเดกลงมอทดลองดวยตนเอง โดยครคอยสงเกตอยหางๆ

71

เรอง รงกนน า

เดกๆไดทดลองการท าใหเกดรงกนน า โดยการทเดกๆไปยนทกลางสนามแลวคณครฉดน าจากสายยางขนบนฟา เดกๆสงเกตสของน าเมอแสงลงมาตกกระทบ

72

เรอง เสยงทเกดตางกน

เดกชวยกนประดษฐเครองดนตรจากอปกรณทครเตรยมไวให

73

ภาคผนวก ข

- คมอการใชแบบทดสอบการคดเชงเหตผล - ตวอยางแบบทดสอบการคดเชงเหตผล

74

ตวอยางแบบทดสอบการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวย ...................................................................................................................

คมอการใช แบบทดสอบการคดเชงเหตผล

1. ค าชแจง 1.1 แบบทดสอบการคดเชงเหตผลนเปนแบบทดสอบการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวย ระดบชนอนบาลศกษาปท 2 (อาย 5-6 ป) 1.2 แบบวดนมทงหมด 4 ชด เปนแบบทดสอบประเภทค าถามทเปนสอของจรง 1.3 การด าเนนการทดสอบ ผทดสอบอธบายวธการท าทละขอจนหมดชดขอสอบ และท าการทดสอบเปนรายบคคล ซงการทดสอบจะทดสอบวนละ 1 ชด โดยเรยงล าดบจากชดท 1 - 4 รวมระยะเวลาในการทดสอบ 4 วน เมอท าการทดสอบครบ 4 ชด จงน าแบบบนทกการใหคะแนนตามเกณฑ 2. ค าแนะน าในการใชแบบทดสอบ 2.1 ลกษณะทวไปของแบบทดสอบการคดเชงเหตผล เปนประเภทค าถามทเปนรปภาพทเหมอนจรงและรปทรงเลขาคณต แบงออกเปน 4 ชด ดงน ชดท 1 แบบทดสอบดานการจ าแนกประเภท จ านวน 10 ขอ ชดท 2 แบบทดสอบดานการเรยงล าดบ จ านวน 10 ขอ ชดท 3 แบบทดสอบดานการอปมาอปไมย จ านวน 10 ขอ ชดท 4 แบบทดสอบดานการสรปความ จ านวน 10 ขอ 2.2 เวลาทใชในการทดสอบ การทดสอบภาคปฏบตใชเวลาชดละประมาณ 5 นาท 2.3 เกณฑการใหคะแนน มเกณฑการใหคะแนนของแบบทดสอบดงน 1 คะแนน หมายถง เมอเดกท าถก 0 คะแนน หมายถง เมอเดกท าผด 3. วธด าเนนการสอบ 1. ผด าเนนการทดสอบ ศกษาแบบทดสอบการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยและคมอของแบบทดสอบใหเขาใจ ในขนตอน กระบวนการทดสอบทงหมดกอน การใชภาษาใหถกตองชดเจนและ เปนธรรมชาตในการออกค าสงรวมทงมวธการพดจงใจ กระตน เพอใหเดกสนใจ ฟงค าถามและสนใจท าการทดสอบ กอนการทดสอบ ผด าเนนการสอบตองเขยนชอ-สกลของนกเรยน ในแบบบนทกการใหคะแนนของแบบทดสอบการคดเชงเหตผลใหเรยบรอย 2. อปกรณทใชในการทดสอบ

75

2.1 จดเตรยมสถานทสอบ เตรยมสอ วสดอปกรณทก าหนดไวในแบบทดสอบ 2.2 แบบฟอรมบนทกคะแนน 2.3 นาฬกา จบเวลา 1 เรอนใชในการทดสอบ 2.4 การทดสอบควรใชโตะขนาดเหมาะสมส าหรบการจดวางอปกรณตาง ๆ การวางเกาอของคณคร และนกเรยนควรนงเปนมมฉากหรอมมโตะใกลกบครกนเพอความสะดวกในการถามตอบ และสภาพแวดลอมของหองสอบตองสงบ ปราศจากสงรบกวน 3. ผรบการทดสอบ กอนเรมท าการทดสอบใหท าธระสวนตวเขาหองน า ดมน าใหเรยบรอย 4. ผด าเนนการทดสอบสรางความคนเคยกบนกเรยน โดยการชวนพดคยสนทนากบ นกเรยนกอนทจะเรม ท าการทดสอบ 5. ด าเนนการทดสอบการคดเชงเหตผลเปนรายบคคล

76

ชดท 1 แบบทดสอบการคดเชงเหตผลดานการจ าแนกประเภท

ชอ.................................................................................................................. ชน........................................วนทท าการทดสอบ.......................................... ผด าเนนการสอบ................................................คะแนนทได....................... ขอ ทดลองกากบาท พด : เดกๆดทแบบทดสอบ มทงหมดกหนา มรปอะไรบางคะ พด : เดกๆดชองแรกเปนรปอะไรเอย (เดกๆตอบ)..........ถกตองคะ ทน ทกคนลอง ลากเสนตามเสนประลงในทกชองคะ ปฏบต : ครชชองทสองและชองทสาม แลวเดนดความถกตอง พด : ในชองสดทายใหเดกๆ ลองเขยนเครองหมายกากบาท (X) ปฏบต : เดกเขยนเครองหมายกากบาทในชองสดทาย ครเดนดความถกตอง

77

ขอ. 7 พด : ทกๆคน ดทขอ 7 นะคะ สวนขอทอยขางลางใหเดกๆหยบ กระดาษขนมาปดเอาไวกอน แบบนนะคะ ปฏบต : ท าแลวยกใหเดกด ผด าเนนการทดสอบดแลใหเดกปฏบตใหถกตอง พด : เดกๆดทชองแรกเปนรปอะไรเอย (เดกๆตอบ)........ถกตองคะ ฟง ค าสงนะคะ ค าสง : ใหกากบาท (X) ทบภาพทไมเขาพวก (พดซ าอก 1 ครง) ปฏบต : เดกกากบาท (X) ทบภาพตามสง สงเกตใหเดกท าทกคน พด : เกงมากคะตอไปจะเรมท าขอตอไปแลวนะคะ เดกๆตองฟงค าสงใหด กอนท จะกากบาท (X) เดกๆเลอนกระดาษลงไป...แลวดทขอ 8 ฟง ค าสงนะคะ ขอ. 8 พด : เดกๆดทขอ 8 ฟงค าสงนะคะ ค าสง : ใหกากบาท (X) ทบภาพทไมเขาพวก (พดซ าอก 1 ครง) ปฏบต : กากบาท (X) ทบภาพตามสง สงเกตใหเดกท าทกคน

78

ขอ. 9 พด : ทกๆคน ดทขอ 9 นะคะ สวนขอทอยขางลางใหเดกๆหยบ กระดาษขนมาปดเอาไวกอน แบบนนะคะ ปฏบต : ท าแลวยกใหเดกด ผด าเนนการทดสอบดแลใหเดกปฏบตใหถกตอง พด : เดกๆดทชองแรกเปนรปอะไรเอย (เดกๆตอบ)........ถกตองคะ ฟง ค าสงนะคะ ค าสง : ใหกากบาท (X) ทบภาพทไมเขาพวก (พดซ าอก 1 ครง) ปฏบต : เดกกากบาท (X) ทบภาพตามสง สงเกตใหเดกท าทกคน พด : เกงมากคะ ตอไปจะเรมท าขอตอไปแลวนะคะ เดกๆตองฟงค าสงให ด กอนทจะกากบาท (X) เดกๆเลอนกระดาษลงไป...แลวดทขอ 10 ฟงค าสงนะคะ ขอ. 10 พด : เดกๆดทขอ 10 ฟงค าสงนะคะ ค าสง : ใหกากบาท (X) ทบภาพทไมเขาพวก (พดซ าอก 1 ครง) ปฏบต : กากบาท (X) ทบภาพตามสง สงเกตใหเดกท าทกคน

79

ชดท 2 แบบทดสอบการคดเชงเหตผลดานการเรยงล าดบ

ชอ.................................................................................................................. ชน........................................วนทท าการทดสอบ.......................................... ผด าเนนการสอบ................................................คะแนนทได....................... ขอ ทดลองกากบาท พด : เดกๆดทแบบทดสอบ มทงหมดกหนา มรปอะไรบางคะ พด : เดกๆดชองแรกเปนรปอะไรเอย (เดกๆตอบ)..........ถกตองคะ ทน ทกคนลอง ลากเสนตามเสนประลงในทกชองคะ ปฏบต : ครชชองทสองและชองทสาม แลวเดนดความถกตอง พด : ในชองสดทายใหเดกๆ ลองเขยนเครองหมายกากบาท (X) ปฏบต : เดกเขยนเครองหมายกากบาทในชองสดทาย ครเดนดความถกตอง

80

ขอ. 2 พด : ทกๆคน ดทขอ 2 นะคะ ภาพทก าหนดใหแนวบน แตละภาพจะ เปนล าดบตอเนองกน ค าสง : ใหกากบาท (X) ทบภาพในแถวลางทเปนล าดบตอเนองกนกบภาพ ในแถวบน (พดซ าอก 1 ครง) ปฏบต : เดกกากบาท (X) ทบภาพทเปนล าดบตอเนองกน สงเกตใหเดกท า ทกคน พด : เกงมากคะ ตอไปจะเรมท าขอตอไปแลวนะคะ เดกๆตองฟงค าสงให ด กอนทจะกากบาท (X)

?

81

ขอ. 3 พด : ทกๆคน ดทขอ 3 นะคะ ภาพทก าหนดใหแนวบน แตละภาพจะ เปนล าดบตอเนองกน ค าสง : ใหกากบาท (X) ทบภาพในแถวลางทเปนล าดบตอเนองกนกบภาพ ในแถวบน (พดซ าอก 1 ครง) ปฏบต : เดกกากบาท (X) ทบภาพทเปนล าดบตอเนองกน สงเกตใหเดกท า ทกคน พด : เกงมากคะ ตอไปจะเรมท าขอตอไปแลวนะคะ เดกๆตองฟงค าสงให ด กอนทจะกากบาท (X)

?

82

ขอ. 8 พด : ทกๆคน ดทขอ 8 นะคะ ภาพทก าหนดใหแนวบน แตละภาพจะ เปนล าดบตอเนองกน ค าสง : ใหกากบาท (X) ทบภาพในแถวลางทเปนล าดบตอเนองกนกบภาพ ในแถวบน (พดซ าอก 1 ครง) ปฏบต : เดกกากบาท (X) ทบภาพทเปนล าดบตอเนองกน สงเกตใหเดกท า ทกคน พด : เกงมากคะ ตอไปจะเรมท าขอตอไปแลวนะคะ เดกๆตองฟงค าสงให ด กอนทจะกากบาท (X)

?

83

ชดท 3 แบบทดสอบการคดเชงเหตผลดานการอปมาอปไมย

ชอ.................................................................................................................. ชน........................................วนทท าการทดสอบ.......................................... ผด าเนนการสอบ................................................คะแนนทได....................... ขอ ทดลองกากบาท พด : เดกๆดทแบบทดสอบ มทงหมดกหนา มรปอะไรบางคะ พด : เดกๆดชองแรกเปนรปอะไรเอย (เดกๆตอบ)..........ถกตองคะ ทน ทกคนลอง ลากเสนตามเสนประลงในทกชองคะ ปฏบต : ครชชองทสองและชองทสาม แลวเดนดความถกตอง พด : ในชองสดทายใหเดกๆ ลองเขยนเครองหมายกากบาท (X) ปฏบต : เดกเขยนเครองหมายกากบาทในชองสดทาย ครเดนดความถกตอง

84

ขอ. 1 พด : ทกๆคน ดทขอ 1 นะคะ สวนขอทอยขางลางใหเดกๆหยบ กระดาษขนมาปดเอาไวกอน แบบนนะคะ ปฏบต : ท าแลวยกใหเดกด ผด าเนนการทดสอบดแลใหเดกปฏบตใหถกตอง พด : เดกๆดทชองแรกเปนรปอะไรเอย (เดกๆตอบ)........ถกตองคะ ฟง ค าสงนะคะ ค าสง : ใหกากบาท (X) ทบภาพทมความสมพนธกนกบภาพทก าหนดให (พดซ าอก 1 ครง) ปฏบต : เดกกากบาท (X) ทบภาพตามสง สงเกตใหเดกท าทกคน พด : เกงมากคะ ตอไปจะเรมท าขอตอไปแลวนะคะ เดกๆตองฟงค าสงให ด กอนทจะกากบาท (X)

:

: ?

85

ขอ. 2 พด : ทกๆคน ดทขอ 2 นะคะ สวนขอทอยขางลางใหเดกๆหยบ กระดาษขนมาปดเอาไวกอน แบบนนะคะ ปฏบต : ท าแลวยกใหเดกด ผด าเนนการทดสอบดแลใหเดกปฏบตใหถกตอง พด : เดกๆดทชองแรกเปนรปอะไรเอย (เดกๆตอบ)........ถกตองคะ ฟง ค าสงนะคะ ค าสง : ใหกากบาท (X) ทบภาพทมความสมพนธกนกบภาพทก าหนดให (พดซ าอก 1 ครง) ปฏบต : เดกกากบาท (X) ทบภาพตามสง สงเกตใหเดกท าทกคน พด : เกงมากคะ ตอไปจะเรมท าขอตอไปแลวนะคะ เดกๆตองฟงค าสงให ด กอนทจะกากบาท (X)

:

: ?

86

ประวตยอผวจย

87

ประวตยอผวจย

ชอ-สกล นางสาวญาดา ชอสงเนน

วนเดอนปเกด 23 กนยายน 2528

สถานทเกด จงหวดอดรธาน

สถานทอยปจจบน หมบานกฤษณาปารควลล 844/74 หม 1 ต าบลบานเลอม อ าเภอเมอง

จงหวดอดรธาน 41000

ต าแหนงหนาทการงาน อาจารยประจ าคณะครศาสตร สาขาการศกษาปฐมวย

สถานทท างานในปจจบน มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน

ประวตการศกษา

พ.ศ. 2551 คบ. (การศกษาปฐมวย) จากมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต

พ.ศ. 2554 กศ.ม. (การศกษาปฐมวย) จากมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ