ลองแล...งานวจยใน ม.อ. 9หนงสอรวบรวมผลงานวจย

มหาวทยาลยสงขลานครนทร ประจาป 2560

สานกวจยและพฒนามหาวทยาลยสงขลานครนทร

ลองแล...งานวจยใน ม.อ. 9ISBN 978-616-271-420-7

ผจดพมพ สานกวจยและพฒนา มหาวทยาลยสงขลานครนทรอ.หาดใหญ จ.สงขลา 90110โทรศพท 0 7428 6959โทรสาร 0 7421 2839Website: http://rdo.psu.ac.th/rdo/TH/E–mail: rdo@group.psu.ac.th

บรรณาธการ นรนดร สมาลบรรณาธการรอง มทตา วารรตนภาพปก จระพงษ วงศววฒนออกแบบปก นาลวน หมเหมรปเลม สกาวเดอน อยเองพมพท โอ. เอส. พรนตงเฮาส กรงเทพฯปทพมพ สงหาคม 2560

คานาหนงสอเผยแพรผลงานวจยของมหาวทยาลยสงขลานครนทรในรปแบบท

ผอานสามารถทาความเขาใจไดงาย มเนอหาสนๆ โดยใหชอหนงสอวา ลองแล...ผลงานวจยใน ม.อ. เลมททานกาลงอานอยนเปนเลมท 9 ซงเปนผลงานวจยของนกวจยในมหาวทยาลยทไดทาการเผยแพรในป 2560 ผสนใจตองการรายละเอยดในผลงานวจยเรองใดๆ สามารถตดตอขอรายละเอยดจากนกวจยตาม E-mail ทไดระบในหนาแรกของบทความ

มหาวทยาลยสงขลานครนทร โดย สานกวจยและพฒนา มนโยบายทาการเผยแพรผลงานวจยของนกวจยในมหาวทยาลยในรปแบบตางๆ เชน สงเสรมใหนกวจยตพมพเผยแพรผลงานวจยในวารสารระดบนานาชาตและระดบชาต การนาผลงานวจยไปจดแสดงนทรรศการในระดบตางๆ ทงในระดบนานาชาต ระดบชาต ระดบภมภาคและระดบทองถน การสงผลงานวจย ผลงานประดษฐ ไปรวมแขงขนในเวทตางๆ ทกระดบ การสงเสรมใหนกวจยไปนาเสนอผลงานวชาการในทประชมวชาการสมมนาทางวชาการ การจดบรรยาย เสวนาทางวชาการ การเผยแพรผลงานวจยในรปแบบตางๆ ดงกลาว ประชาชนทวไปไมสามารถรบรไดอยางทวถง สานกวจยและพฒนาจงไดจดใหมการเผยแพรผลงานวจยของนกวจยในมหาวทยาลยในรปแบบหนงสอเลมเลกๆ สามารถอานทาความเขาใจไดงายและสามารถสบคนไดงายเชนกนทานสามารถสบคนโดยเขาดฉบบออนไลน ไดท http://rdo.psu.ac.th/index.php/dissemination/longlae โดยสามารถสบคนไดตงแตเลมท 1 จนถงเลมปจจบน

บรรณาธการสงหาคม 2560

4

สารบญงานวจยสาขาวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ชดตรวจสารระเบดราคาประหยด .................................................................. 3โครงการวจยและพฒนาแขนหนยนตเกบกวตถระเบด (EOD Manipulator)

ขนาดเลกแบบควบคมอตโนมต .............................................................. 5ยางกนกระแทกแรงสง .................................................................................... 7ยางธรรมชาตเทอรโมพลาสตกลอกลายแบบ 3 มต ....................................... 9อปกรณกดผวดวยไฟฟาสาหรบเกบกเลขหมายทะเบยนปน ........................... 11เครองผลตโลหะแบบสเลอรร (GISS UNIT) .................................................. 14เทคโนโลยหองรมควนยางแผนประสทธภาพสง

สาหรบสหกรณกองทนสวนยาง ............................................................... 16โครงการ พลงงานและสงแวดลอมทยงยน

เพอสหกรณกองทนสวนยาง (ระยะท 2) .................................................. 19การบาบดนาเสยจากแหลงโรงงานอตสาหกรรมและชมชน

โดยกระบวนการทางชวภาพดวยสาหรายและไรแดง ................................ 22การหาปรมาณแมกนเซยมในนายางสดและนายางขน

ดวยการไทเทรต (วธปราศจากไซยาไนด) ................................................. 24เครองวดเปอรเซนตเนอยางแหงในนายางแบบรวดเรว

ดวยหลกการไมโครเวฟ ............................................................................. 25เทคโนโลยเคลอบสระดวยนายางธรรมชาต .................................................... 27ชดนายาวเคราะหสาร TMTD ในนายางพารา ............................................. 28แผนยางปพนลานกฬาเอนกประสงคจากยางพารา ........................................ 29ดจตอลปาลมนามน ........................................................................................ 31เอทลเอสเตอร: ไบโอดเซลในอนาคตของไทย .................................................. 33เครองผลตไบโอดเซลจากกรดไขปาลมแบบ 3 ขนตอน

ดวยทอผสมสถตขดเกลยว ...................................................................... 35

เครองผลตไบโอดเซลแบบตอเนองดวยอลตราโซนกชนดแคลมปทอ ............. 37การพฒนาตอบแบบถงหมนสาหรบใหความรอนผลปาลม ............................. 39สารทดแทนฟอสเฟตและไบคารบอเนตในการปรบปรงคณสมบต

ความสามารถในการอมนาในอตสาหกรรมแปรรปสตวนา ...................... 45การนากลเซอรนดบผลพลอยไดหลกจากการผลตไบโอดเซล

มาเปนสวนผสมในสตรอาหารสตว .......................................................... 46ธรณฟสกสเพอศกษาภยพบตหลมยบ .............................................................. 48การสารวจธรณฟสกส ..................................................................................... 49

งานวจยสาขาวทยาศาสตรการแพทยและสาธารณสขระบบคอมพวเตอรสาหรบการตรวจวนจฉยตาเขและการดแล ...................... 55ชดตรวจคดกรองสารพนธกรรมทานายอาการแพยาในกลมคารบามาซพน .... 57อนพนธ N-(1-benzyl-1H-1,2,3-triazole-4-yl) aralkylamide ชนดใหม

เพอพฒนาเปนยารกษาโรคอลไซเมอร ...................................................... 59สารสกดชะมวงโอนดวยนามนราขาว ............................................................. 62ผลตภณฑบารงผวจากสารสกดยางพารา (HB extract) ............................... 64นายางโปรตนตาสาหรบผลตภณฑทางเภสชภณฑและเครองสาอาง .............. 67แผนแปะอเนกประสงคจากยางธรรมชาต ....................................................... 68ยาสเปรยสาหรบรกษาอาการอกเสบทผวหนงจากใบพล ................................ 69นายาบวนปากจากสารสกดมะหาด ................................................................ 70สบยงแบคทเรยจากสารสกดใบเฟรน .............................................................. 71กรรมวธการเตรยมเชอ Lactobacillus paracasei เพอใชในการยบยง

การเจรญของเชอกอโรคในชองปาก .......................................................... 72ตารบยาโพวโดนไอโอดนสาหรบรปแบบพน ................................................... 74เจลสมนไพรแตมสว ........................................................................................ 75ตารบโรโดไมรโทนสาหรบรกษาสว .................................................................. 76อปกรณชวยผาตดโรคพงผดกดรดเสนประสาทขอมอสงขลานครนทร ........... 78

มดผาตดนวลอคแบบเจาะผานผวหนง (A-Knife) ........................................ 80ชดอปกรณรองรบสงขบถายจากทวารเทยม ................................................... 81อปกรณทาหตถการสอดใสสายสวนหลอดเลอดแดงจากยางธรรมชาต ......... 82อปกรณจบขวดยาทผลตจากโฟมยางพารา .................................................... 84หนจาลองการชวยชวตขนพนฐาน .................................................................. 85หมอนจากพอลยรเทนเจลทหมดวยยางพาราแปรรป ปองกนแผลกดทบ ...... 87อปกรณฝกการยนสาหรบเดกเลกทมพฒนาการชา ........................................ 89PaPlai แผนแปะแกปวดจากสารสกดไพล ...................................................... 91AloePatch แผนปดแผลอเนกประสงคชนดลางออกได

จากภมปญญาไทยสตลาดสากล ............................................................... 93นามนยาสมานแผล และการพฒนา YaSP dressing ................................... 95พมเสนนาวานสาวหลง ................................................................................... 97สตรตารบยาสมนไพรแกไอ ............................................................................. 99ผลตภณฑเครองสาอางผสมสมนไพรสาหรบทาความสะอาดผวและเสนผม .. 100การดแลสขภาพเพอปองกนและรกษาภาวะถงนารงไขในสตร ........................ 102

งานวจยสาขาเทคโนโลยอาหารชวภณฑ Bacillus subtilis เพอผลตผกไฮโดรโพนกสปลอดภย ................... 107ผลตภณฑผกหาสอบแหงพรอมรบประทาน .................................................. 109การประยกตใชเทคโนโลยฟองอากาศขนาดเลกเพอการเพมคณภาพ

ผลตผลทางการเกษตร ............................................................................. 111การสกดสารกาบาและฟนอลกจากขาวสงขหยดงอก โดยวธสกดดวย

ตวทาละลาย ............................................................................................. 113การประยกตใชสารใหสทสกดจากหวกง และการใชเกลอทแตกตางกน

เพอพฒนาซอสมายองเนสสาหรบจมทมโซเดยมตา ................................ 118

ชดผลตภณฑอาหารยงชพสาหรบทหาร .......................................................... 120ชดผลตภณฑขาวตมพรอมบรโภค .................................................................. 122ชดผลตภณฑขาวผดพรอมบรโภคบรรจถงทนรอน ........................................ 124เครองตนแบบการใชไฟฟากระแสตรงความเขมสนามไฟฟาตา ...................... 126การผลตโดโรตแชเยอกแขงเสรมใยอาหารจากราขาว .................................... 127ขาวหอมมะลดชนนาตาลตากงสาเรจรป ........................................................ 129การผลตเครองแกงควกลงรปแบบกอน ........................................................... 131ไขแดงเคมในนามนถวเหลอง .......................................................................... 132ผลตภณฑลาบไกพรอมบรโภค ......................................................................... 133ผลตภณฑเสรมอาหารจากแกวมงกร .............................................................. 135การพฒนาผลตภณฑพดดงไขขาวเสรมใยอาหารสาหรบผปวยตดเตยง ....... 137ผลตภณฑไกยางพรอมบรโภค ......................................................................... 139ผลตภณฑขาวหมกไกพรอมบรโภค .................................................................. 141การผลตเครองดมสขภาพผสมไอโซมอลโตโอลโกแซคคาไรด

จากสตารชมนสาปะหลง .......................................................................... 143

งานวจยสาขาเทคโนโลยสารสนเทศSmart Environment ..................................................................................... 147Smart Street Light and Building ............................................................. 149Smart Tourist Tracking ............................................................................ 151Smart Transportation ................................................................................ 152Town Portal ................................................................................................. 154Color Blinder Assistant Application for Android ................................ 156แอปพลเคชนการเรยนรตจญวด ...................................................................... 158แอปพลเคชนการทองเทยวแบบมปฏสมพนธ

กรณศกษาหมเกาะสาหราย จงหวดสตล ............................................... 161

Smart Andaman เทคโนโลย AR บนโมบายแอปพลเคชนเพอการทองเทยว .................................................................................... 164

งานวจยสาขาสงคมศาสตรและมนษยศาสตรการดแลผปวยระยะทายตามวถมสลม ........................................................... 169การระลกความหลง ความมคณคาในตนเอง และความผาสกทางจตวญญาณ

ของผสงอายทมโรคเรอรง ........................................................................ 173ภาวะเครยดภายหลงเหตสะเทอนขวญ และความสามารถในการปรบตว

และฟนตวายหลงเหตวกฤต: การศกษาเพอคนหาทางเลอกในการเยยวยาปญหายาเสพตดสามจงหวดชายแดนใต .................................... 176

วกฤตสขภาพจตและการดแล “เดก” ในสถานการณความรนแรงจงหวดชายแดนใต .................................................................................. 180

การพฒนานวตกรรมสงคม “สามประสานเพอการ ดแลสขภาพผสงอายทบานในเขตเมองใหญ: ตนแบบระบบบรการสขภาพเพอรองรบสงคมผสงอายในประเทศไทย” .......................................................................... 190

ดอกไมแหงรงอรณ: พนทการตอรองของ แรงงานขามชาตชายแดนไทย-พมา .................................................................................... 196

โนราโรงครกบความเชอแหงวถพทธและพราหมณ ........................................ 203ประเพณชกพระ อาเภอควนเนยง จงหวดสงขลา: วนคนทเปลยนไป ........... 208

งานวจยเพอพฒนาชมชนและทองถนการพฒนาผลตภณฑเกลอแกง ยหอ เกลอหวานบานา .................................. 215การพฒนาผลตภณฑกอโปะ ยหอ รายา ........................................................ 217งานแปรรปผลตภณฑจากกาบกลวยเปนบรรจภณฑในรปแบบตางๆ ............ 219สารพนคณคาจากมะพราวชมชนบานทอนอามาน ......................................... 222การพฒนาชาสมนไพรเพอประกอบการใหบรการสปาฮาลาล ......................... 224“Jonjon” สเพนจากนายางธรรมชาต .......................................................... 226

โครงการ “นางฟาชมชน” เพอคณภาพชวตทดกวาของเพอนมนษย .......... 227โครงการ Start Up Pattani (พลกฟนคนวถปตตาน) .................................... 228บโหลนดอน (ดางาด) แบงปนบานสมผสวถชาวเล และหาดทราย

ภายใตออมกอดอนดามน ......................................................................... 231

งานวจยสาขาวทยาศาสตรและเทคโนโลย

2

3

ชดตรวจสารระเบดราคาประหยด

รศ.ดร.อารย ชดา, รศ.ดร.เพรศพชญ คณาธารณา, ผศ.ดร.วรวทย วงศนรามยกล,Prof. Dr. Niamh Nic Daeid, ดร.วชรวด ลมสกล และ จฑาพร เกสรคณะเทคโนโลยและสงแวดลอม มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตภเกตE-mail: aree.c@psu.ac.th

ปจจบนมการนาสารระเบดมาใชกนอยางแพรหลายทงทถกกฎหมาย เชน ใชในกจกรรมทางทหาร อตสาหกรรมระเบดหน เหมองแร หรอการนามาใชในทางผดกฎหมาย เชน การกอความไมสงบ การกอการราย ซงสรางความเสยหายและความสญเสยทงทางเศรษฐกจและสงคมเปนอยางมาก ดงนนการพฒนาวธการตรวจวดสารระเบดจงมความสาคญอยางยง

คณะผวจยจงไดประดษฐคดคนชดตรวจสารระเบดอยางงายและราคาประหยดโดยอาศยหลกการกกนายาเคมไวภายในรพรนของวสดพอลเมอร จานวน 8 ชดตรวจเพอใชตรวจวดสารระเบด 4 กลม ประกอบดวย

1. ชดตรวจแบบครยโอเจล (Cryogel) สาหรบตรวจวดสารระเบดกลมไนโตรอะโรมาตก

2. ชดตรวจแบบไฮโดรเจล (Hydrogel) ชนดดางสาหรบตรวจวดสารระเบดไนโตรอะโรมาตก

3. ชดตรวจแบบฟลมบางยอยสลายในธรรมชาตสาหรบตรวจวดสารระเบดไนโตรอะโรมาตก

4. ชดตรวจแบบฟลมบางพวซสาหรบตรวจวดสารระเบดไตรไนโตรโทลอน5. ชดตรวจแบบไฮโดรเจลชนดกรดสาหรบตรวจวดสารระเบดอนนทรยกลม

ไนไตรท6. ชดตรวจสารระเบดอนนทรยกลมไนเตรท7. ชดตรวจสารระเบดกลมไนโตรเอมน

4

8. ชดตรวจสารระเบดกลมไนเตรทเอสเทอรชดตรวจสารระเบดราคาประหยดทประดษฐคดคนนจะเปนประโยชนอยางมาก

สาหรบการตรวจเพอคดกรอง (Screening หรอ Presumptive test) วตถพยานในสถานทเกดเหต ทาใหสามารถชวยลดจานวนตวอยางทตองตรวจวเคราะหโดยใชเครองมอขนสงซงมตนทนในการวเคราะหตอตวอยางสง อกทงยงใชเวลาและตองอาศยผเชยวชาญในการวเคราะหเทานน หากหนวยงานทเกยวของนาไปใชทดแทนการนาเขาชดตรวจสารระเบดเบองตนจากตางประเทศ จะสามารถลดคาใชจายดงกลาวใหกบประเทศได

วตถประสงคของการประดษฐ/วจยพฒนาชดตรวจสารระเบดราคาประหยดทใชงาย พกพาสะดวก ทราบผลทนท

ปลอดภย

5

โครงการวจยและพฒนาแขนหนยนตเกบกวตถระเบด(EOD Manipulator) ขนาดเลกแบบควบคมอตโนมต

ดร.กตตคณ ทองพลภาควชาวศวกรรมไฟฟา คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรภายใตการสนบสนนทนวจยและความรวมมอของสถาบนเทคโนโลยปองกนประเทศ(องคการมหาชน)E-mail: kittikhun_q@hotmail.com

โครงการนนาเสนอการออกแบบและสรางตนแบบแขนกลสาหรบหยบจบเพอตดตงบนตวถงของหนยนตเกบกวตถระเบดททาง สทป. ไดวจยและสรางตนแบบขนมาแลว โดยมเปาหมายทจะสรางองคความรทงในเชงทฤษฏและปฏบตในการออกแบบแขนกลใหมประสทธภาพ มศกยภาพในการปฎบตภาระกจทางการทหาร ความแขงแรงและความทนทานทสง โดยอาศยองคความรและความเชยวชาญทางดานวศวกรรมแมคาทรอนคสและวศวกรรมไฟฟาของคณะผวจย ระบบควบคมเชงตาแหนงแบบปอนกลบจะถกนามาประยกตใชในการควบคมแขนหนยนต รวมกบการควบคมการหยบจบวตถแบบอตโนมตโดยใชเทคนคการประมวลผลเชงภาพ (Image processing)การรจาทางสญญาณเซนเซอร (Sensor fusion and pattern recognition) เพอชวยใหการบงคบตาแหนงแขนกลเพอเคลอนอปกรณมอจบไปยงวตถเปาหมายสามารถทาไดโดยงายในเวลาอนสน สงผลใหการปฏบตภาระกจมความสะดวกคลองตว อกทงยงลดเวลาและความยงยากการในการฝกผบงคบ

วตถประสงคของการประดษฐ/วจย1. ออกแบบและสรางตนแบบแขนกลเพอการหยบจบวตถสาหรบตดตงบน

ตนแบบหนยนตกระเบดททาง สทป. พฒนาขนสาหรบใชในงานเกบกวตถระเบด

6

2. ศกษาระบบกลไกลและเทคโนโลยข นสงเพ อนามาถายทอดและทาการปรบปรงประสทธภาพของตนแบบ

3. ได มาซ งกระบวนการผลตและประกอบแขนกลเพ อการหยบจบว ตถสามารถลดการนาเขาและสรางโอกาสในการสงออก

4. พฒนาองคความรและสรางบคลากรเพอการพฒนาเทคโนโลยปองกนประเทศ

การนาไปใชประโยชนไดตนแบบแขนกลทสามารถใชงานไดจรงทงสองรน ผลตขนเองในประเทศ

พฒนาบคลากรและไดองคความรในการวจยและพฒนาแฃนกลสาหรบหยบจบวตถเพอใชตดตงบนหนยนตเกบกวตถระเบดขนมาใชเองสาหรบภารกจปองกนประเทศเปนการลดการพงพาเทคโนโลยจากตางประเทศ

7

ยางกนกระแทกแรงสง

นรนาดยา แวซ, อารน อาเกะ, ผศ.ดร.พรศร แกวประดษฐ และดร.เอกวภ กาลกรณสรปราณภาควชาวทยาศาสตรและเทคโนโลยวสด คณะวทยาศาสตรมหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: Ekwipoo.K@psu.ac.th

ในการเลอกวสดสาหรบในการใชงานดานตานแรงกระแทก จาเปนตองศกษาคณสมบตความเหนยว (Toughness) ของวสด เพอประเมนโอกาสการแตกหกเสยหายและความปลอดภยในการใชงานในสภาวะตางๆ ซงความเหนยวในทน เปนความสามารถของวสดทจะดดซบพลงงานไวไดโดยไมเกดการแตกหก ยบตว หรอการทะลของวสด วสดตานแรงกระแทกเปนผลตภณฑทไดจากของไหลไดลาแทนต (Dilatantfluid) หรอเรยกอกชอหนงวา ของไหลประเภทนอนนวโตเนยน (Shear thickeningfluid, STF) เปนสารทสามารถตานแรงกระแทกไดด โดยการนาสาร STF ไปเคลอบบนผาเคฟลารหรอวสดไฟเบอรตางๆ เพอไปผลตเปนวสดตานแรงกระแทก เชน นาไปผลตเปนเสอเกราะกนกระสน อปกรณทใชในการขบข อปกรณทางการกฬา อปกรณทางการแพทย เปนตน ในการประเมนวสดตานแรงกระแทกจะมการทดสอบดวยวธการตางๆ เชน Charpy impact test izod impact test และ Drop test เปนตน

โครงการวจยนมความสนใจท จะศกษาองคประกอบและสมบตของของไหลไดลาแทนต ประกอบดวย ซลกาเบา (Fumed silica) แขวนลอยในตวกลางเหลว PEGรวมดวยสารไซเลนท มคณสมบตชวยยดเกาะบนผาเคฟลาร โดยผสมดวยเครองSonicator หรอเรยกอกอยางวาเครอง Ultrasonic โครงงานวจยนจงมแนวคดตอยอดความรเชงวชาการจากงานวจยทผานมา เพอศกษาการเตรยมและปรบปรงคณสมบตการตานแรงของของไหลไดลาแทนตและผลของสารไซเลนทมผลตอของไหลไดลาแทนตในการยดเกาะบนผาทดขน โดยจะมการทดสอบ ทงนเพอเพมขดความสามารถในการใชงานของของไหลไดลาแทนต และสงเสรมการใชประโยชนจากงานวจยเพอเปนแนว

8

ทางในการสรางนวตกรรมตอไปและศกษาผลของไซเลนทมผลตอสมบตของของไหลไดลาแทนตสาหรบการปองกนการกระแทก เพอเปนแนวทางในการพฒนาผลตภณฑดานความมนคงตอไป

วตถประสงคของการประดษฐ/วจยเพอพฒนาวสดกนกระแทกแรงสงจากยางพารา

การนาไปใชประโยชนสวนประกอบของเสอเกราะกนกระสน/อปกรณปองกนการกระแทก

9

ยางธรรมชาตเทอรโมพลาสตกลอกลายแบบ 3 มต

ดร.เอกวภ กาลกรณสรปราณ, ธรรตน เสงสข, ดร.วสทธ แกวสกล,บงกช เสวตามร และ พ.ต.อ.กฤษฎากร เชวงศกดโสภาคยภาควชาวทยาศาสตรและเทคโนโลยวสด คณะวทยาศาสตรมหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: ekwipoo.k@psu.ac.th

ยางธรรมชาตเทอรโมพลาสตกลอกลายแบบ 3 มต เปนวสดทพฒนาขนสาหรบงานพสจนหลกฐานสามารถสรางแบบจาลองรองรอยตางๆ แบบ 3 มตจากทเกดเหตไดชวยใหเจาหนาททราบถงรอยรอยของอปกรณรอยงดแงะ รอยนวมอผเสยชวต และขนาดของรอยกระสนปนได วสดทพฒนาขนมลกษณะการใชงานคลายยางกงสาเรจรปกลาวคอสามารถแปรรปไดท อณหภมตาคอระหวาง 70-75oC โดยใชเพยงนารอนยางจะนมเมอรอนและจะแขงขนเมอเยนลง ทาใหปนไดโดยใชมอและลอกลายตามพนผวตางๆ ได

วสดชนดนสามารถนาไปประยกตใชกบงานพสจนหลกฐานได โดยวสดชนดนมขอเดนหลายประการดงน

1. ลอกลายไดแบบ 3 มต2. ใชระยะเวลาสนเพอใหไดผลการลอกลาย (ตากวา 2 นาท)3. ผใชงานไมจาเปนตองมทกษะสง4. เมอยางคงรปแลว ลายทลอกไดจะไมหดตวหรอเปลยนสภาพ5. สามารถขนรปไดงาย (ทอณหภมประมาณ 70-75oC)6. มความยดหยน7. สามารถนากลบมาใชใหมได8. ราคาถก

10

วตถประสงคของการประดษฐ/วจย1. เพอลอกลายแบบ 3 มตจากทเกดเหต2. ลดภาระงานของตารวจและเพมความแมนยาในการเกบหลกฐาน3. เพมมลคายางพารา

การนาไปใชประโยชนทผานมาเคยนาไปใชจรงในสถานทเกดเหตคดงดแงะ อ.เทพา จ.สงขลา (โดย

พ.ต.อ.กฤษฎากร เชวงศกดโสภาคย และทม) พบวาวสดสามารถใชงานไดด สามารถสรางแบบจาลองแบบ 3 มตจากท เกดเหตได โดยทาใหเจาหนาททราบวาอปกรณงดแงะคอเหลกงดลอจกรยานยนต สงผลใหเจาหนาทสามารถยอกลมผตองสงสยไดนอกจากนยงเคยนาไปใชเพอลอกลายนวมอผเสยชวต พบวานวตกรรมชนนสามารถลอกลายนวมอผเสยชวตแบบ 3 มตได นวตกรรมนจงเปนประโยชนในการพสจนเอกลกษณบคคลกรณเกดภยพบตจากธรรมชาตได

11

อปกรณกดผวดวยไฟฟาสาหรบเกบกเลขหมายทะเบยนปน

ผศ.ดร.วรากร ลมบตร, รศ.ดร.เพรศพชญ คณาธารณา และรศ.ดร.ปณต ถาวรงกรภาควชาวทยาศาสตรประยกต คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: warakorn.l@psu.ac.th

ประเทศไทยมการใชอาวธปนในการกออาชญากรรมมากทสดในเอเชย โดยอาวธปนหมายรวมอาวธทกชนดทใชสงเครองกระสนปนโดยวธระเบด หรอกาลงดนของแกส หรออดลม หรอเครองกลไกอยางใดอยางหนง ซงตองอาศยอานาจของพลงงานและสวนหนงสวนใดของอาวธนนๆ หนวยงานราชการไดออกกฎหมายการครอบครองอาวธปน โดยการจดเลขหมายทะเบยนปน (Serial number) เพอเปนขอมลสาคญเฉพาะตวทถกระบไวบนอาวธปน ดงนนการตอกเลขหมายทะเบยนปนจงเปนเอกลกษณบงชทมาของอาวธปน และเพอระบความเปนเจาของ การกออาชญากรรมหลากหลายประเภทมการใชอาวธปน ซงผ ใชอาวธมกจะอาพรางคดดวยการขดลบเลขหมายทะเบยนปน หรอมการตอกตวเลขใหม ทาใหยากตอการตรวจสอบ ย งไปกวานนผกระทาผดมกจะนาปนไปขายในตลาดมดเพอกาจดหลกฐาน ดงนนการตรวจสอบรายละเอยดและการตรวจหารอยขดลบแกไขเครองหมายทะเบยนและเลขประจาปนจงเปนส งจาเปน เนองจากทะเบยนปนสามารถเชอมโยงไปส ผกระทาผดหรอผทเกยวของกบคดความนนได

วธทวไปทใชในการกเลขหมายทะเบยนปนคอการใชนายาเคม โดยนายาเคมจะมสตรหลากหลายขนอยกบลกษณะของพนผวของวสดทมการขดลบ ซงนายาเคมเหลาน จะมประสทธภาพในการกคนเลขหมายทะเบยนปนไดด แตอยางไรกตามพบวาในทกๆ สตรประกอบดวยกรดแกทมฤทธกดกรอนมาก ซงไอของกรดแกเหลานกอให เกดอนตรายแก ผ ปฏ บต งานหากม การส ดดมหรอสมผสโดยตรง ดงน น

12

กระบวนการตรวจสอบจะตองทาในตดดไอสารเคม (Fume hood) ไมสามารถนาไปใชนอกหองปฏบตการได ดงนนผวจยจงไดออกแบบและสรางส งประดษฐคดคน“อปกรณกดผวดวยไฟฟาสาหรบเกบกเลขหมายทะเบยนปน” ดวยสารละลายเกลอแกง(โซเดยมคลอไรด, NaCl) ทใชงานไดงายทงในและนอกสถานท สะดวกในการพกพาไมใชสารเคมท มฤทธ กดกรอนทาใหผ ปฏ บตงานมความปลอดภย ลดการนาเขานายาเคมจากตางประเทศ ซงเปนสงประดษฐทตอบสนองนโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาตดานความมนคง เพอเปนลทางหนงในการสนบสนนการพฒนาประเทศใหมนคง มงคง อยางยงยน และนาไปสการใชประโยชนดานความมงคง ตามกรอบยทธศาสตรการวจยแหงชาต 20 ป

วตถประสงคของการประดษฐ/วจยเพอประดษฐอปกรณกดผวดวยไฟฟาสาหรบเกบกเลขหมายทะเบยนปนดวย

สารละลายเกลอแกง (โซเดยมคลอไรด, NaCl) ทใชงานไดงายทงในและนอกสถานทสะดวกในการพกพา ไมใชสารเคมทมฤทธกดกรอนทาใหผปฏบตงานมความปลอดภยลดการนาเขานายาเคมจากตางประเทศ

การนาไปใชประโยชน1. มประโยชนแกผท เกยวของกบกลมงานตรวจอาวธปนและเครองกระสน

ศนยพสจนหลกฐาน หรอหนวยงานอนทเกยวของ เพอใชตรวจหารอยขดลบแกไขเครองหมายทะเบยนและเลขหมายประจาปนทปนเปนของกลาง

2. ทาใหผปฏบตงานมความปลอดภยในการทางาน เนองจากอปกรณฯ ไมใชสารเคมทมฤทธกดกรอนทาใหผปฏบตงานมความปลอดภย อกทงยงชวยลดการนาเขานายาเคมจากตางประเทศ และลดการใชนายาเคมทมฤทธกดกรอนอยางแรง

13

หมายเหตไดมการยนจดทรพยสนทางปญญา 2 ชน ไดแก1. สทธบตรการประดษฐ หมายเลขคาขอ 1603001868 เรอง อปกรณ

เคลอบผวและกดผววสดดวยไฟฟาแบบพกพา ยนจดเมอวนท 21 กนยายน 25592. สทธบตรการออกแบบ หมายเลขคาขอ 1602003608 เรอง อปกรณ

เคลอบผวและกดผวโลหะ ยนเมอวนท 21 กนยายน 2559

14

เครองผลตโลหะแบบสเลอรร (GISS UNIT)

บรษท กสโค จากด และ รศ.ดร.เจษฎา วรรณสนธอทยานวทยาศาสตร และคณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: jessada.w@psu.ac.th

กระบวนการขนรปโลหะในกระบวนการ Die casting โดยทวไปในปจจบนจะขนรปดวยสภาวะนาโลหะ (Liquid casting) ซงมขอเสยหลายประการคอ ตองขนรปดวยอณหภมทสง ทาใหแมพมพมอายการใชงานตา และตนทนคาพลงงานสงอกทงสภาวะของเหลวของนาโลหะ จะมโอกาสทาใหชนงานเปนโพรงอากาศทสงขนดวย

ปจจบน มกระบวนการทไมไดขนรปโลหะในสภาวะของเหลวหลายกระบวนการแตเนองจากตนทนของเครองจกรมราคาสง และเปนกระบวนการทสลบซบซอน ทาใหไมเปนเปนทแพรหลายในการใชงานในภาคอตสาหกรรม

กระบวนการ Gas Induced Superheat Slurry หรอ GISS เปนเทคนคใหมในการผลตโลหะแบบสเลอรรโดยการปลอยฟองแกสทละเอยดมากผานแทงกราไฟตพรนในนาโลหะขณะทมการแขงตวบางสวน (ดรปประกอบ) ซงทาใหกระบวนการใหมนใชงานไดอยางมประสทธภาพ ควบคมตวแปรตางๆ ไดงาย ซงสามารถผลตโลหะแบบสเลอรไดอยางมประสทธภาพ และใชงานงายรวมกบเครองจกรทมอยแลวในภาคอตสาหกรรม

วตถประสงคของการประดษฐ/วจยเพอเปนกระบวนการทางเลอกทงายตอการใชงานของภาคอตสาหกรรม และ

เปนการใชงานไดจรง สามารถลดตนทนการผลตใหกบภาคอตสาหกรรม

การนาไปใชประโยชนใชรวมกบเครองฉด Die Casting โดยกระบวนการนสามารถ

15

- ชวยลดปญหาโพรงอากาศ (Porosity) ของผลตภณฑเนองจากการขนรปมการปนปวนของนาโลหะนอยกวา

- ชนงานผลตภณฑมสมบตทางกลดกวา และสามารถทาการอบชบได- อายการใชงานของแมพมพเพมขน เนองจากอณหภมท ใชในการขนรป

ตากวาแบบดงเดม- ผลตชนไดไดรวดเรวขน (Shorter cycle times) เนองจากโลหะมการ

แขงตวไปแลวบางสวน ชนงานสามารถนาไปเชอม กด กลง หรอทาอะโนไดซ ได- ลดการใชพลงงานจากการหลอม 25-30% เนองจากอณหภมทใชในการ

ขนรปตากวาแบบดงเดมประมาณ 100oC

16

เทคโนโลยหองรมควนยางแผนประสทธภาพสงสาหรบสหกรณกองทนสวนยาง

ดร.ระชา เดชชาญชยวงศ 1 และ รศ.ดร.พระพงศ ทฆสกล2

1สาขาวชาเคมประยกต คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลยอตสาหกรรม2ภาควชาวศวกรรมเครองกล คณะวศวกรรมศาสตรมหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: racha.d@psu.ac.th

จากสถานการณการใชพลงงานทเพมขนในขณะทราคายางพาราตกตา สงผลทาใหกระทบตอเศรษฐกจโดยรวมของประเทศไทย ดวยเหตผลดงกลาวน รฐบาลจงมนโยบายทจะสงเสรมใหมการพฒนาเทคโนโลยการผลตและการแปรรปยางพาราเพอเพมมลคาและลดตนทนการผลต ซงสาหรบกรณของการผลตยางแผนรมควนนนตนทนหลกสวนหน งเกดจากการใชพลงงานดวยการเผาไหม ไมฟนในระหวางการรมควนยางแผน การลดคาใชจายดานพลงงานจงเปนแนวทางหน งทชวยทาใหผประกอบการ เชน สหกรณกองทนสวนยาง ใหมรายไดเพมขนซงจะชวยเพมศกยภาพและขดความสามารถในการผลตใหแกผประกอบการเพอตอบรบนโยบายของรฐบาลทมวจยจากมหาวทยาลยสงขลานครนทรจงไดศกษาและพฒนาเทคโนโลยการรมควนยางแผนมาอยางตอเนอง จากผลการศกษาและรวบรวมขอมลการผลตยางแผนรมควนของสหกรณกองทนสวนยาง พบวาระบบหองรมควนและเตาเผาไหมไมฟนท ใชอยในปจจบนมประสทธภาพตา เนองจากเกดการสญเสยความรอนโดยเปลาประโยชนรวมทงการกระจายตวของลมรอนภายในหองรมไมสมาเสมอ สงผลทาใหยางแผนในหองรมสกไมพรอมกน อกทงยงทาใหยางแผนรมควนมคณภาพไมสมาเสมอ และการรมควนใชเวลานาน ดวยสาเหตดงกลาวนทาใหสนเปลองไมฟนและเปนตนทนทเพมขนดงนนทมวจยจงไดออกแบบและพฒนาหองรมควนยางแผนและเตาเผาไหมไมฟนประสทธภาพสงทสามารถควบคมอณหภมลมรอนภายในหองรมควนไดดขน รวมทงสามารถควบคมอตราการเผาไหมไมฟน และการกระจายตวของลมรอนใหสมาเสมอ

17

ทวทงหองรม ซงจะชวยทาใหระบบมประสทธภาพดานพลงงานเพมขน และสามารถผลตยางแผนรมควนใหมคณภาพสงขนในขณะทใชระยะเวลารมควนสนลง ซงเทคโนโลยหองรมควนยางแผนประสทธภาพสงดงกลาวนสามารถลดระยะเวลาการรมควนจากเดม 3 วน เหลอเพยง 1 วน และลดการใชเชอเพลงไดประมาณ 60% เมอเทยบกบหองรมทใชอยในปจจบน รวมทงสามารถเพมรายไดใหแกเกษตรกรไดสงถง 200,000บาท/ป ดงนนเทคโนโลยหองรมควนยางแผนประสทธภาพสงจงเปนการพฒนาระบบการผลตยางแผนรมควนแกสหกรณกองทนสวนยางใหมศกยภาพเพมขน

วตถประสงคของการประดษฐ/วจยเพ อเพ มศกยภาพและขดความสามารถในการผลตยางแผนรมควนใหแก

ผประกอบการสหกรณกองทนสวนยาง

การนาไปใชประโยชนขยายผลสการใชงานจรงในสหกรณกองทนสวนยาง เพอเพมศกยภาพและ

ขดความสามารถในการผลตยางแผนรมควน โดยมตนแบบนารอง ณ สหกรณกองทนสวนยางบานทรายขาวจากด ต.ทงหวง อ.เมอง จ.สงขลา โดยเทคโนโลยหองรมควนยางแผนประสทธภาพสงสามารถลดระยะเวลาการรมควนจากเดม 3 วน เหลอเพยง 1วน และลดการใชเชอเพลงไดประมาณ 60% เมอเทยบกบหองรมทใชอยในปจจบนรวมทงสามารถเพมรายไดใหแกเกษตรกรไดสงถง 200,000 บาท/ป

18

19

โครงการ พลงงานและสงแวดลอมทยงยนเพอสหกรณกองทนสวนยาง (ระยะท 2)

รศ.ดร.สเมธ ไชยประพทธ, อศรา รกงาม, เรองรจต บารงศกด,รศ.ดร.พระพงศ ทฆสกล, ดร.ระชา เดชชาญชยวงศ และดร.อาคม ปะหลามานตสถาบนวจยระบบพลงงาน มหาวทยาลยสงขลานครนทรบรษท เชฟรอนประเทศไทยสารวจและการผลต จากดE-mail: sumate.ch@psu.ac.th

สหกรณผลตยางแผนรมควน เปนการรวมตวของเกษตรกรในรปแบบสหกรณกองทนสวนยาง จากด เพอรวบรวมนายางสดจากสมาชกแลวนามาผลตยางรมควนเพอจดจาหนาย มกาลงการผลต 2-3 ตน/วน จากการรวมกลมการผลตนกอใหเกดผลกระทบตามมาคอ มลพษอนทรยทางนาในลกษณะทเปนจด (Point source) กอใหเกดนาเสยในปรมาณมากซ งนาเสยดงกลาวมศกยภาพในการผลตกาซชวภาพไดมลพษดงกลาวสงผลกระทบทางนาและทางอากาศ สงกลนเหมนรบกวนตอชมชนรอบขางและสงแวดลอมโดยตรง ปจจบนทางสถาบนวจยระบบพลงงาน มหาวทยาลยสงขลานครนทร ไดประยกตใชระบบบอหมกรวมไรอากาศไปปรบปรงรวมกบระบบบาบดนาเสย ณ สหกรณฯ นารอง คอ สหกรณกองทนสวนยาง บานเการาง จากดอ.คลองหอยโขง จ.สงขลา ในป พ.ศ. 2553 และพบวาชวยเพมประสทธภาพการบาบดนาเสย ไดกาซชวภาพเปนผลพลอยได ลดปญหาสงแวดลอมเรองกลนเหมนรบกวนชมชนรอบขาง สามารถนากาซชวภาพทไดไปใชรมยาง รวมกบไมฟนชวยลดตนทนการผลตยางแผนรมควนใหกบสหกรณฯ ไดถง 30% และในป พ.ศ. 2555ไดรบงบสนบสนนการกอสรางและตดตงระบบดงกลาวจากกองทนเพอสงเสรมการอนรกษพลงงาน สานกงานนโยบายและแผนพลงงาน กระทรวงพลงงาน จานวน 10แหง สาหรบการปรบปรงหองรมยางเปนการเพมประสทธภาพระบบสงและกระจายความรอนในหองรมยางซงมศกยภาพสามารถประหยดการใชเชอเพลงไดถง 40% ถก

20

พฒนาขนจากนกวจยของมหาวทยาลยสงขลานครนทร

วตถประสงคของการประดษฐ/วจย1. เพอกอสรางและตดตงเทคโนโลยระบบผลตและใชงานกาซชวภาพ และ

หองรมควนยางแผนประสทธภาพสงในสหกรณกองทนสวนยางทไดรบการคดเลอก2. เพอจดตงศนยการเรยนรในสหกรณกองทนสวนยางทตดตงเทคโนโลย เพอ

ใหเกดความตระหนกในคณคาสงแวดลอมและการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ3. เพอสนบสนนการใชพลงงานทดแทนในสหกรณกองทนสวนยาง สรางความ

เขมแขงและความสมพนธทดระหวางชมชนและสหกรณกองทนสวนยาง ซงเปนวสาหกจของชมชนเองในการจดการพลงงานและสงแวดลอมในทองถน

21

การนาไปใชประโยชนโครงการพลงงานและสงแวดลอมทยงยนเพอสหกรณกองทนสวนยาง ดาเนน

งานมาเปนเวลา 2 ปตอเนอง เรมในป พ.ศ. 2558 ดาเนนกจกรรมลงพนทสารวจขอมลในสหกรณกองทนสวนยาง 5 จงหวดชายฝงอาวไทย รวมจานวน 29 แหง เพอประเมนความเปนไปไดในการตดตงเทคโนโลย ระบบผลตและใชงานกาซชวภาพและหองรมควนยางแผนประสทธภาพสง จดทาแบบกอสรางของทงสองเทคโนโลยฯ เพอมอบใหกบสหกรณฯ ทง 29 แหง และไดคดเลอกสหกรณฯ ทผานเกณฑคดเลอกจานวน1 แหง เพอตดตงเทคโนโลยระบบผลตและใชงานกาซชวภาพ และหองรมควนยางแผนประสทธภาพสงในปถดไป

ผลการใชงานระบบผลตกาซชวภาพ พบวาลดปญหาเรองกลนเหมนรบกวนระบบบาบดมประสทธภาพการบาบดสารอนทรยในนาเสยทงหมด (TCOD) มากกวา90% สหกรณฯ สามารถนากาซชวภาพทผลตไดจากบอหมกกาซชวภาพไปใชในการรมควนยางแผนรวมกบไมฟน ชวยลดปรมาณการใชไมฟนได 30-35% ลดการปลดปลอยกาซเรอนกระจก 67.7 ตน/ป และผลการใชหองรมควนยางแผนประสทธภาพสง ชวยลดระยะเวลารมยางจากเดม 3 วนหรอ 72 ชม. เหลอเพยง 36-54 ชม. และลดปรมาณการใชไมฟนได 30-60% ขนอยกบอตราการผลต

22

การบาบดนาเสยจากแหลงโรงงานอตสาหกรรมและชมชนโดยกระบวนการทางชวภาพดวยสาหรายและไรแดง

ผศ.ดร.ชลธ ชวะเศรษฐธรรม และ ผศ.ดร.วไลรตน ชวะเศรษฐธรรมภาควชาเทคโนโลยและการอตสาหกรรม คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลยมหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตานE-mail: chonlatee.c@psu.ac.th

นาเสยจากโรงงานอตสาหกรรมทเกยวของกบการแปรรปผลตภณฑการเกษตรปศสตว การประมงและการเพาะเลยง รวมไปถงนาเสยทเกดจากแหลงชมชนและบานเรอน สามารถนาไปผานกระบวนการบาบดดวยวธการทางชวภาพ โดยผานกระบวนการของจลนทรย สาหรายเซลลเดยว และแพลงกตอนสตว ไดตามลาดบโดยจลนทรยทาหนาทยอยสลายสารอนทรยทมโมเลกลใหญใหมขนาดเลก หลงจากนนสาหรายเซลลเดยวจะนาของเสยทถกยอยสลายแลวกอนหนานไปใชเปนปยเพอการเตบโต เมอถงขนตอนน ของเสยทมอยในนาจะถกบาบดไปจนเกอบหมดดวยสาหรายเซลลเดยว หลงจากนนจงเขาสกระบวนการบาบดนาเสยขนสดทาย คอการกาจดสาหรายเซลลเดยวออกจากนาดวยไรแดง ผลผลตสดทายจากกระบวนการบาบดคอนาทมคณภาพดขน พรอมปลอยออกสแหลงนาภายนอก หรอสามารถนาไปเกบกกไวสาหรบเวยนกลบนาไปใช ในการทาความสะอาดภายในโรงงานใหมไดอกครงหน งสาหรบผลผลตไรแดงทไดสามารถนาไปใชประโยชนเพอเปนอาหารสตวนา หรอปลอยลงสแหลงนาธรรมชาต เพอชวยสรางความอดมสมบรณและความยงยนใหกบแหลงนาตามธรรมชาตตอไป

23

วตถประสงคของการประดษฐ/วจยสรางทางเลอกการบาบดนาเสยจากโรงงานอตสาหกรรมและชมชนดวย

กระบวนการทางชวภาพ

การนาไปใชประโยชน1. การเวยนนากลบมาใชใหมในโรงงาน หรอนาไปใชประโยชนในการเกษตร2. นาผลผลตไรแดงไปใชเปนอาหารสตวนา หรอปลอยลงในแหลงนาธรรมชาต

เพอสรางความอดมสมบรณและความยงยนใหกบสงแวดลอมทางนา

24

การหาปรมาณแมกนเซยมในนายางสดและนายางขนดวยการไทเทรต (วธปราศจากไซยาไนด)

ผศ.ดร.วไลรตน ชวะเศรษฐธรรมภาควชาวทยาศาสตร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลยมหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตานE-mail: wilairat.c@psu.ac.th

วธการหาแมกนเซยมซ งตองดาเนนการทกวนในหองปฏบตการท มการใชนายางพารา เดมมการใชสารไซยาไนดในวธการ ซงสารดงกลาวมความเปนพษสงทงตอตวผปฏบตเองและตอสงแวดลอมหากมสารชนดนหลดรอดออกไป

วตถประสงคของการประดษฐ/วจยเพ อพฒนาหาสารตวใหมท เปนพษนอยมาใชแทนไซยาไนดในการวเคราะห

นายางพารา

การนาไปใชประโยชนใชในระดบสากลโดยไดรบประกาศเปนวธมาตรฐานในระดบสากลและระดบ

ประเทศ คอ1. ISO 17403:2014 Rubber — Determination of magnesium content

of field and concentrated natural rubber latices by titration (cyanide-freemethod)

2. มอก. 2627–2558 การหาปรมาณแมกนเซยมในนายางสดและนายางขนดวยการไทเทรต (วธปราศจากไซยาไนด)

25

เครองวดเปอรเซนตเนอยางแหงในนายางแบบรวดเรวดวยหลกการไมโครเวฟ

รศ.ดร.มตรชย จงเชยวชานาญ, สหพงศ สมวงค และ บรวชญ ภมรนาคภาควชาวศวกรรมไฟฟา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: mitchai.c@psu.ac.th

โดยทวไป นายางทไดจากการกรดหนายางจะมสวนประกอบของนาอยประมาณ50-80% เนอยางแหง 25-45% และสวนอนๆ ทไมใชยางอกประมาณ 2-5% เฉพาะสวนเนอยางแหงเทานนทจะนาไปใชประโยชนในการผลตผลตภณฑ ดงนนราคานายางสดจงขนอยกบปรมาณเนอยางแหงในนายาง นนคอนายางสดทมคาเปอรเซนตเนอยางจะไดราคาสงในทองตลาด ในตลาดซอขายนายางสดจะใชความเขมขนของนายางเปนตวกาหนดราคาและคณภาพ โดยใชวธการวดเปอรเซนตเนอยางแหง ซงกระบวนการในการหาคาเปอรเซนตเนอยางแหงในนายางในปจจบนทนยมกนม 3 วธคอ วธการวดแบบมาตรฐาน การวดคาความถวงจาเพาะของนายาง และการอบดวยไมโครเวฟ ซงทง 3 วธมขอดและขอเสยทแตกตางกน

ผวจยจงมแนวคดในการออกแบบเครองวดเปอรเซนตเนอยางแหงในนายางโดยใชหลกการสะทอนของคลนความถสง เนองจากคลนความถสงสามารถควบคมการหมนและการเคลอนทของกลมโมเลกลนาได หากนายางทมเนอยางมาก จานวนโมเลกลยางยอมมาก ปรมาตรในนายางกจะยงแออดดวยโมเลกลยางทาใหเหลอชองพนทสาหรบโมเลกลนาทจะขยบและหมนแคบลง และหากนายางทมปรมาณยางนอยจานวนโมเลกลยางจะนอย พนท ใหโมเลกลนาหมนตวจะมมากขน ทาใหโมเลกลนาหมนตวไดกวางขนและเรวขน แสดงวายงมเนอยางในนายางมาก จานวนโมเลกลยางกยงมาก ความเรวในการหมนกยงลดลงมาก ดวยคณลกษณะตามธรรมชาตนนกวจยจงใชเปนหลกการพนฐานในการออกแบบเครองมอวดปรมาณยางแหงในนายางโดยการปอนคลนความถสงทเปนคลนพลงงานสนามแมเหลกไฟฟาใหกบนายางทตองการวดทดสอบหาปรมาณเนอยางแหง

26

วตถประสงคของการประดษฐเพอความสะดวก รวดเรว และแมนยาในการวดเปอรเซนตเนอยางแหงในนายาง

การนาไปใชประโยชนใชสาหรบวดเปอรเซนตเนอยางแหงในนายาง

27

เทคโนโลยเคลอบสระดวยนายางธรรมชาต

รศ.อาซซน แกสมาน, รศ.ดร.เจรญ นาคะสรรค, ผศ.ดร.อดศย รงวชานวฒนและ สมคด ศรสวรรณภาควชาเทคโนโลยยางและพอลเมอร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลยมหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตานE-mail: azizon.k@psu.ac.th

เทคโนโลย “การเคลอบสระนาจากนายางธรรมชาตรวมกบวสดเสรม” เพอปองกนนาซมลงสผวดนหรอสาหรบกกเกบนาไวใชประโยชน สามารถใชเคลอบบอหรอสระนาไดทกประเภท เชน สระกกเกบนาในภาคเกษตรกรรม โดยเฉพาะเขตพนทนอกชลประทานทขาดแคลนนาทาเกษตรในชวงหนาแลง บอเพาะเลยงสตวนา บอเลยงปลา กง บอบาบดนาเสยและกกเกบนาใชสาหรบโรงงานอตสาหกรรม บอตกแตงหรอบอเอนกประสงคในหนวยงานภาครฐ สถานศกษา หรอบานเรอนทวไป

วตถประสงคของการประดษฐ/วจยเพอแกไขปญหาความแหงแลงและเพอมลคาใหยางพารา

การนาไปใชประโยชนใชปบอหรอสระเกบนาสาหรบใชในภาคเกษตรกรรม การเพาะเลยงสตวนา

โรงงานอตสาหกรรม เชน บอบาบดนาเสย

28

ชดนายาวเคราะหสาร TMTD ในนายางพารา

ผศ.ดร.วไลรตน ชวะเศรษฐธรรมภาควชาวทยาศาสตร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลยมหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตานE-mail: wilairat.c@psu.ac.th

สาร TMTD (Tetramethyl thiuram disulphide) ทาหนาทเปนสารรกษาสภาพนายาง และในขณะเดยวกนกเปนสารตวเรงปฏกรยาวลคาไนซ เกษตรกรอาจเตมสารนในนายางเพอรกษาสภาพนายางรอจาหนายเมอนายางมราคาสง เมอนายางถกนามาผลตเปนนายางขน ผผลตนายางขนกจะทาการเตมในสาร TMTD อกขนเพอควบคมปรมาณ volatile fatty acid เพอลดการเจรญเตบโตของจลนทรยนายางเนองจากกอนหนานไมมวธการตรวจวด ทาใหผผลตผลตภณฑปลายทางจากยางพาราอาจประสบปญหาการสญเสยผลตภณฑบางสวนจากการเตมสาร TMTD ตามสตรเพอเรงการวลคาไนซ ทาใหผลตภณฑอาจมการวลคาไนซเกนความตองการ สงผลเสยใหคณภาพของผลตภณฑไมมความยดหยนตามทตองการ และเนองจากสารนสามารถเปนสารทกอใหเกดโรคมะเรง การใชสารนจงควรมวธการตรวจวดเพอทาการควบคม

วตถประสงคของการประดษฐ/วจยเพอพฒนาวธการอยางงายในการวเคราะหสาร TMTD ในนายางพารา

การนาไปใชประโยชน1. ศนยเครองมอวทยาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร ไดใชวธนในการ

ใหบรการวเคราะหสาร TMTD แกผสนใจทวไป2. บรษท ผผลตผลตภณฑตางๆ จากนายางพารา

29

แผนยางปพนลานกฬาเอนกประสงคจากยางพารา

รศ.อาซซน แกสมาน และคณะภาควชาเทคโนโลยยางและพอลเมอร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลยมหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตานE-mail: azizon.k@psu.ac.th

วสดทใชปพนทวไปมดวยกนหลากหลายชนด ทงทเปนกระเบองเซรามค อฐแผนไม ซงสวนใหญมลกษณะแขงไมยดหยน ไดมการนาพอลเมอรมาใชเปนวสดปพนเชนเดยวกน เชน เอทลนไวนลอะซเตท พอลยรเทน พอลโพรไพลน พวซ เปนตนแตวสดประเภทนเกดการยอยสลายคอนขางยาก อาจจะเกดอนตรายจากการใชงานการใชวสดปพนสาหรบการเลนกฬาหรอออกกาลงกายกาลงเปนทนยมมากขน โดยวสดทนามาใชปพนอาจเปนหญาเทยม เทอรโมพลาสตกอลาสโตเมอร ยางสงเคราะหพอลโพรไพลน ไมปาเก ซงวสดดงกลาวจะลดอาการบาดเจบจากแรกกระแทก การหกลม ยางพาราเปนวสดทมความนาสนใจเนองจากประเทศไทยเปนผผลตรายใหญของโลกและเปนการเพมมลคาดวยการแปรรปเปนผลตภณฑทสาคญคอ เปนวสดทไดจากธรรมชาต สามารถปลกใหมทดแทนได การวจยและพฒนาสตรยางสาหรบแปรรปเปนแผนยางปพนสาหรบลานกฬาอเนกประสงค เพอใหไดผลตภณฑทมสมบตการใชงานตามตองการและไดมาตรฐานทกาหนด

วตถประสงคของการประดษฐ/วจยเพอเปนวสดใชสาหรบปลานกฬาเอนกประสงคทลดอาการบาดเจบจากแรง

กระแทกและการหกลมได

30

การนาไปใชประโยชนนาไปใชปในสถานศกษา สถานออกกาลงกาย องคกรปกครองทองถน เปนตน

การนายางพารามาใชแปรรปเปนผลตภณฑเพอสรางลานกฬาอเนกประสงค เปนการเพมปรมาณการใชยางพาราภายในประเทศและชวยสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ

31

ดจตอลปาลมนามน

ศ.ดร.อมรรตน พงศดารา, รศ.ดร.วไลวรรณ โชตเกยรต, ดร.อลษา หนกแกว,ดร.เอกราช นวลละออง และ ดร.สรพร นวลแกวสถานวจยจโนมและชวสารสนเทศ คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: pamornra@yahoo.com

ดจตอลปาลมนามน คอ ตนกลาปาลมทผานการตรวจสอบและรบรองมาตรฐานคณภาพทางชวภาพ โดยกระบวนการถอดรหสและอานรหสพนธกรรม (Sequencing)ของพชปาลมนามนทปลกโดยเกษตรกรในพนทภาคใตของประเทศไทย ใชโปรแกรมคอมพวเตอรวเคราะห สงเคราะห จนไดผลงานสาหรบตอบโจทยทเปนปญหามาชานานไดแก การปลอมปนของตนปาลมเพศผ Pisifera ในแปลงทควรจะเปนลกผสม Teneraตลอดจนการปลอมปนของตนทมผลผลตตาอนเนองมาจากพนธกรรมทไมด

การปลกปาลมนามน ตองใชเวลานาน 3-5 ปกวาจะไดผลผลต การตรวจสอบรหสพนธกรรมดวยเทคนคทงาย ละเอยด แมนยาและสะดวก ทาใหระบไดวาตนกลาทนาไปปลกนนจะเจรญเตบโตเปนตนท ใหผลผลตเชนไรในอนาคต การคาดเดาไดลวงหนาเสยแตเนนๆ ชวยลดความสญเสยในแงเงนทนทตองใชในการดแลพชคณภาพตา ไดผลผลตตา การเลอกปลกเฉพาะพชสายพนธด จะชวยลดพนทเพาะปลก เพมผลผลต และผลตสนคาทางการเกษตรทแขงขนได

นอกจากนนขอมลดจตอลปาลมนามน ยงถกนาไปใชสรางนวตกรรมใหมๆไดอกมากมาย ตวอยางทประสบความสาเรจมาแลวคอ การนาขอมลไปใชสรางตวตงตนเพอผลตสารดทอกทลดความเปนพษของยาฆาแมลง สามารถนาไปใชกาจดสารตกคางในแปลงเกษตรไดอกทางหนง จะเหนไดวาการถอดรหสพนธกรรมของสงมชวตเปนความกาวหนาทางเทคโนโลยทเกษตรกรยคใหมควรไดใชประโยชน

32

33

เอทลเอสเตอร: ไบโอดเซลในอนาคตของไทย

รศ.ดร.ชาครต ทองอไร, รศ.ดร.สณหชย กลนพกล, ดร.ธเนศ วยสวรรณ,ดร.รวมพร นคม, ทรงธรรม โพธถาวร, ผศ.ดร.เสกสรร สธรรมานนท,ผศ.ดร.กตตภม ศภลกษณปญญา, ดร.พมพรรณ เกยรตซมกล และอทย ไทยเจรญสถานวจยและพฒนาพลงงานทดแทนจากนามนปาลมและพชนามนคณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตหาดใหญE-mail: chakrit.t@psu.ac.th

ไบโอดเซลท ใชกนอย ในประเทศไทยขณะน ไดมาจากการทาปฏกรยาระหวางแอลกอฮอล เมทานอลกบนามนพชหรอไขมนสตว และเรยกวาเมทลเอสเตอร แตเมทานอลทใชกนอยนน ผลตมาจากไฮโดรคารบอนทมแหลงตงตนมาจากปโตรเลยมฟอสซลซงตองนาเขาจากตางประเทศ และเมอนามนดบปโตรเลยมมราคาสงขนเมทานอลกจะมราคาสงตามไปดวย

ประเทศไทยเปนประเทศทมฐานเกษตรกรรมเปนหลก โดยสามารถปลกวตถดบเชน ออย มนสาปะหลง มาแปรรปเปนเอทานอลซงเปนแอลกอฮอลทใชแทนเมทานอลได และใชเอทานอลนผสมเขากบนามนเบนซนหรอเรยกอกอยางหนงวาแกสโซลนโดยใชเปนเชอเพลง “แกสโซฮอล” อยในปจจบนน

เมอพจารณาในมมมองของการพงพาตนเองของประเทศไทย การใชเอทลเอสเตอร ซงเปนไบโอดเซลท ไดจากการทาปฏกรยาของเอทานอลกบนามนพชหรอไขมนสตว เปนพลงงานทมแหลงกาเนดมาจากพชทงหมด ทาใหสามารถปลกใหมขนมาทดแทนทาใหมความยงยนในการผลต นอกจากนยงไดชวยลดการปลดปลอยแกสคารบอนไดออกไซดสทธซงเปนแกสเรอนกระจกทสงผลตอกระทบตอภาวะโลกรอนแตอยางไรกตาม ปจจบนไบโอดเซลชนดเอทลเอสเตอรยงไมมการผลตและใชงานอยางแพรหลาย เนองจากราคาเอทานอลทสงกวาเมทานอล ตลอดจนกระบวนการผลตเอทลเอสเตอรยงมปญหาเชงเทคนคทยงยากมากกวาการผลตเมทลเอสเตอร เพราะ

34

หลงการทาปฏกรยาทรานสเอสเตอรฟเคชนเอทลเอสเตอรและกลเซอรอลจะไมแยกเฟสออกจากกน ซงตองใชเทคนคการผลตทยงยากซบซอนขน ทาใหผลไดตากวาการผลตเมทลเอสเตอร และมตนทนทสงกวา

หลงผานการวจยมาเปนเวลาหลายป สถานวจยและพฒนาพลงงานทดแทนจากนามนปาลมและพชนามน คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรไดคนพบกระบวนการทสามารถผลตเอทลเอสเตอรท เปนไบโอดเซลทมคาความรอนสงกวาเมทลเอสเตอรในเชงอตสาหกรรมไดสาเรจ

กระบวนการผล ตท ได พฒนาข นมาเปนกระบวนการผลตแบบตอเน องประกอบดวย ขนตอนเอสเตอรฟเคชน ทรานสเอสเตอรฟเคชน การแยกคนเอทานอลและกระบวนการลางนารวมกบสารดดซบ ทาใหสามารถผลตไดจากวตถดบหลากหลายเชน นามนปาลมดบ นามนปาลมกลนบรสทธ และนามนพชใชแลว

นอกจากน สถานวจยฯ ไดพฒนาถงกวนผสมชนด continuous dewaterreactor (CDR) ในขนตอนเอสเตอรฟเคชน และ Continuous deglycerolisation (CDprocess) ในขนตอนทรานสเอสเตอรฟเคชน ใหเสมอนมหนวยสมดล 2 หนวยอยในถงเดยวกน ภายในแบงออกเปนโซนกวนผสม (Mixing zone) และโซนสงบนง (Calmingzone) เพอใหเกดการแยกของนาหรอกลเซอรอลซงจะไหลไปสดานลางของถงกวนผสมจากคณสมบตความหนาแนนทสงกวา การไหลออกของผลตภณฑถกออกแบบโดยใชหลกการดลความดนของของไหล ทาใหไดเอทลเอสเตอรทไดมคณภาพด สมาเสมอ

35

เครองผลตไบโอดเซลจากกรดไขปาลมแบบ 3 ขนตอนดวยทอผสมสถตขดเกลยว

ผศ.ดร.กฤช สมนก, รศ.กาพล ประทปชยกร และ ณฐพล สรอยสวรรณภาควชาวศวกรรมเครองกล คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: krit.s@psu.ac.th

การผลตไบโอดเซลจากกรดไขปาลม (Palm fatty acid distillate, PFAD)ซงมคาของกรดไขมนอสระมากกวา 90 %โดยนาหนก เปนวตถดบหลกในการผลตไบโอดเซล โดยใชกระบวนการผลตแบบ 3 ขนตอน ซงขนตอนท 1 และ 2 จะเปนการลดกรดไขมนอสระ และในขนตอนท 3 จะเปนการผลตไบโอดเซล ในแตละขนตอนจะใชทอผสมสถตแบบขดเกลยว (Helical static mixer) สาหรบเปนเครองปฏกรณในการทาปฏกรยามาประยกตใชในกระบวนการผลตไบโอดเซลแบบตอเนอง ซงมขอดกวาการใชการทาปฏกรยาดวยถงกวนแบบตอเนอง (Continuous stirrer tankreactor, CSTR) คอ ลดตนทนในการสรางเครอง (ไมตองใชมอเตอร เพลา และใบกวน)และลดเวลาในการทาปฏกรยา และดกวาการใชทอตรง เชน แบบ Plug flow และแบบStatic mixer แบบทอตรงคอ ใชพนทตดตงนอยกวา เหมาะสาหรบการใชงานในพนททมจากด

36

37

เครองผลตไบโอดเซลแบบตอเนองดวยอลตราโซนกชนดแคลมปทอ

ผศ.ดร.กฤช สมนก, รศ.กาพล ประทปชยกร, ทนงศกด ประสทธ และดลยาวชร พนธยโซะภาควชาวศวกรรมเครองกล คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: krit.s@psu.ac.th

ไบโอดเซลเปนแหลงพลงงานหมนเวยนเพอใชในเครองยนตดเซลโดยไมจาเปนตองปรบแตงเครองยนต นอกจากนนไบโอดเซลมการปลดปลอยมลพษไอเสยนอยกวานามนดเซลจากปโตรเลยม เชน ลดควน และลดอนภาคในอากาศ ในดานคณสมบตไบโอดเซลยอยสลายไดทางชวภาพ ความเปนพษนอยกวานามนดเซลจากปโตรเลยมเชนกน ในกระบวนการผลตไบโอดเซล ตองการเทคโนโลยการผสมเพอเพมพนทสมผสระหวางสารทละลายเขากนไดยากคอ นามนและแอลกอฮอล ในการศกษานเครองปฏกรณ 4 ประเภทคอ เครองปฏกรณแบบทอ (Plug flow reactor, PF) เครองปฏกรณแบบทอผสมแบบสถต (Static mixer reactor, SM) เครองปฏกรณแบบอลตราโซนกชนดแคลมปทอ (Ultrasound clamp on tubular reactor, US) และเครองปฏกรณแบบทอผสมแบบสถตรวมกบอลตราโซนกชนดแคลมปทอ ถกนามาทดลองเพอเปรยบเทยบปรมาณเมทลเอสเทอรของกระบวนการผลตไบโอดเซลจากนามนปาลมกลนบรสทธ(Refined palm oil, RPO) ทเงอนไขคอ โพแทสเซยมไฮดรอกไซด (KOH) เทากบ 4, 6,8, 10, และ 12 g/L ปรมาณเมทานอล 20 vol.% และอตราการไหลของ RPO เทากบ20 L/hr ทอณหภมเทากบ 60oC คาความบรสทธสงสดของเมทลเอสเทอร เทากบ81.987 wt.% (PF), 95.700 wt.% (SM), 98.980 wt.% (US), และ 97.670 wt.%(SM/US) ทความยาวของเครองปฏกรณเทากบ 900 มม. 900 มม. 700 มม. และ900 มม. ตามลาดบ เมอใช KOH เทากบ 12 g.L-1 ในทกๆ ประเภทของเครองปฏกรณ

38

โดยเครองปฏกรณแบบอลตราโซนกชนดแคลมปทอ (US reactor) ใชงานทความถ 20kHz และทกาลงของคลนเสยง เทากบ 6400W (16x400W) โดย US reactor มประสทธภาพในการผลตไบโอดเซลมากกวา เครองปฏกรณชนดอนๆ

39

การพฒนาตอบแบบถงหมนสาหรบใหความรอนผลปาลม

ดร.มกตาร แวหะย, อภเชษฐ เลขวรยะกล, อามน อาลมลบาร,ดร.ชยต นนทดสต และ รศ.กาพล ประทปชยกรสถานวจยเทคโนโลยพลงงานและภาควชาวศวกรรมเครองกลคณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: wmakatar@eng.psu.ac.th

บทนาปาลมนามนเปนพชทมความสาคญทางเศรษฐกจ สามารถนาไปใชอปโภค บรโภค

รวมถงพลงงานทดแทน สาหรบกระบวนการหบนามนปาลมในอตสาหกรรมขนาดเลกจะหบแบบรวมเมลดในปาลม วตถดบทใชเปนปาลมรวง ขนตอนหนงทสาคญจะตองใหความรอน (Sterilization) แกผลปาลม ดวยวธยางดวยกระบะซเมนต (รปท 1)ลมรอนไดมาจากการเผาไมฟนหรอนามนเตา ซงมอณหภมประมาณ 120oC ถกเปาผานชนตะแกรงและผลปาลม เพอไลความชนและหยดปฏกรยาการเกดกรดไขมนอสระ(Free fatty acid, FFA) ในผลปาลม จากนนจะนาผลปาลมทสกแลวมาหบจนไดนามนปาลมดบชนดหบรวม (Mixed crude palm oil, MCPO) สาหรบปญหาทพบในการยางดวยวธนคอ ลกปาลมหลงจากยางจะมลกษณะดาไหมเนองจากสมผสกบควนไฟโดยตรงและผลปาลมสกไมทวถง ผลปาลมทอยชนลางจะสกเรวกวาทอยชนบน ระหวางการยางจงตองใชคนเขาไปเกลยลกปาลมใหสกทวทงชนบนและชนลางนอกจากนตองใชเวลาอบนานประมาณ 30-40 ชวโมง

งานวจยน ไดพยายามแกปญหาดงกลาวโดยการออกแบบเครองอบผลปาลมแบบถงหมน (รปท 2) เครองอบเปนแบบกะ ลกปาลมรวงจะถกใสเขาไปในถงหมนจากนนจะใหความรอนจากดานลาง ถงอบจะถกหมนชาๆ ทาใหผลปาลมเกดการคลกกนเองภายในถงหมนและไดรบความรอนอยางทวถง ซงขอดของวธนคอเปนการใหความรอนแกผลปาลมโดยตรงและผลปาลมทไดจะไมสมผสกบควนไฟ ทาใหไดนามนปาลมดบทมคณภาพสง สามารถใชไมฟนเปนเชอเพลงได ชวยประหยดเวลาและ

40

พลงงานทใชในการอบผลปาลม ในเบองตนจะศกษาผลของจานวนรระบายลมรอน(รปท 2) ของถงหมนจานวน 16 และ 24 ร ทมผลตอการลดความชนในผลปาลม

รปท 1 การใหความรอนผลปาลม: วธทใชในปจจบน ยางในกระบะซเมนต

รปท 2 วธทกาลงพฒนา อบในถงหมน

รปท 3 โครงสรางของเครองอบแบบถงหมน

41

รปท 4 รปถายเครองอบแบบถงหมน

ชดทดลองและวธการทดลองตนแบบของเครองอบปาลมแบบถงหมนทใชในการทดลอง (รปท 3 และ 4)

ถงหมนมขนาดเสนผานศนยกลาง 57.5 ซม. และมความยาว 90 ซม. จะวางอยบนลกกลง (Bearing) สาหรบรองรบนาหนกทงหมด 4 ชด โดยมลกกลงดานบน 1 ชดทอยดานตรงขามเฟองขบ ทาหนาทประคองใหถงหมนอยในตาแหนงคงท ดานขางของถงหมนมชดเฟองและมอเตอรขบแบบเกยรทด ซ งสามารถปรบความเรวรอบในการหมนของถงหมนโดยใชอนเวอเตอร ถงอบจะถกหมนทความเรว 0.5 รอบ/นาท

ในการทดลอง ไดอบลกปาลมรวงครงละ 50 กก. โดยใชเชอเพลง LPG และเตาแกส 4 ชด เผาดานลางของถงหมน โดยควบคมอตราการไหลของเชอเพลง LPGเพอใหอณหภมภายในถงหมนมคาคงทเทากบ 120oC (+3oC) สาหรบตวอยางผลปาลมทจะนามาทดสอบ ไดรบซอจากลานเทปาลมสถานทและเวลาเดยวกน (เพอลดผลของความชนเรมตน) จากนนไดแบงตวอยางปาลมออกเปนสองกอง กองละ 50 กก. โดยแตละกองใชสาหรบอบกรณรระบายลมรอน 16 และ 24 ร ในการทดลองจะนาตวอยางปาลม 500 กรม (จาก 50 กก.) ใสในตะแกรงเหลกทปดทกดานซงลกปาลมพรอมตะแกรงนจะถกอบพรอมๆ กบลกปาลมในถงหมน ระหวางการอบตวอยางปาลมพรอมตะแกรงจะถกเอาออกจากถงเพอชงนาหนกทกๆ ครงชวโมง

42

ผลการทดลองการเปรยบเทยบผลของจานวนรระบายลมรอนทมตอนาหนกตวอยางปาลมท

อบทระยะเวลาตางๆ (รปท 5) พบวานาหนกตวอยางปาลมมคาลดลงเมอระยะเวลาการอบเพมขน ซงนาหนกทลดลงคอปรมาณความชนทหายไปจากตวอยางปาลม สาหรบในชวงระยะเวลา 0-1 ชม. จะพบวานาหนกตวอยางปาลมมคาเพมขน ซงอาจจะเกดจากความชนภายในถงหมนเกาะตดบนตะแกรง เมอระยะเวลาการอบผานไปพบวานาหนกตวอยางลดลงเกอบเชงเสน สาหรบในชวงสดทาย นาหนกตวอยางปาลมลดลงนอยมาก (เกอบคงท ) จากการเปรยบเทยบท งสองกรณพบวากรณรระบายลมรอน 24 ร การลดความชนในตวอยางปาลมเรวกวากรณรระบายลมรอน 16ร อยางเหนไดชด เนองจากพนททางออกสาหรบระบายลมรอนกรณ 24 ร มขนาดกวางกวากรณ 16 ร ทาใหลมรอนทมความชนระบายออกไดดกวา

รปท 5 นาหนกตวอยางปาลมทอบทระยะเวลาตางๆ

รปท 6 ตวอยางปาลมทผาตรงกลาง (กรณ 24 ร)

43

ตวอยางปาลมทผาตรงกลางทระยะเวลาตางๆ (รปท 6) กรณรระบายลมรอน24 ร จากรปทระยะเวลา 3 ชม. ซงเปนชวงเรมตนการอบ ความรอนจากถงหมนเรมถายเทเขาสลกปาลม ลกษณะเนอชนนอกมสเหลองและเนอชนในมสขาว สาหรบทระยะเวลา 6 ชม. พบวาเนอชนนอกมสนาตาลเกอบทงหมด สาหรบเนอชนในบรเวณทขอบมสใส แตตรงกลางยงคงมสขาว การเปลยนสของเนอชนในจากสขาวเปนสใสแสดงถงสภาวะของนามนดบทอยในเนอปาลมชนในเรมมการแตกตว และทระยะเวลา8 ชม. ซงเปนระยะเวลาสดทายของการอบ พบวาลกษณะภายในของผลปาลมเหมอนกบกรณทระยะเวลา 6 ชม. โดยเนอชนในปาลมเปลยนจากสขาวเปนสใสทงหมด

สาหรบการอบปาลมภายในโรงงานหบแบบรวมเมลดในปาลม ตวชวดอยางหนงทจะบงบอกถงระยะเวลาการอบททาใหผลปาลมนนสกเพยงพอคอ การเปลยนสของเนอปาลมชนนอกจากสเหลองเปนสนาตาล และเนอปาลมชนในจากสขาวเปนสใสซงแสดงถงสภาวะของนามนดบทอยในเนอปาลมทงสองสวนเกดการแตกตว พรอมทจะปอนเขาเครองอดสกร สาหรบผลการทดลองนพบวาสภาวะการแตกตวของนามนดบในเนอปาลมทงสองสวนทใชระยะเวลาอบเพยง 8 ชม. ในขณะทโรงงานจรงจะใชระยะเวลาอบนานถง 30-40 ชม. อยางไรกตาม สาหรบงานวจยนเปนการนาเสนอผลทไดศกษาในเบองตนเทานน ซงจะตองมการศกษาเพมเตมตอไป เพอใหสามารถเปรยบเทยบกบวธทโรงงานใชอบในเชงปรมาณและคณภาพของนามนปาลมดบ รวมถงพลงงานหรอตนทนทใชในการอบ เปนตน

สรปผลการทดลองในงานวจยน ไดศกษาผลของจานวนรระบายลมรอนของตอบปาลมแบบถงหมน

ทมตอการลดความชนและการแตกตวของนามนปาลมดบ จากการศกษาพบวารระบายลมรอนจานวน 24 ร สามารถลดความชนในตวอยางปาลมไดเรวกวากรณรระบายลมรอนจานวน 16 ร สาหรบการอบทเงอนไขรระบายลมรอนจานวน 24 รระยะเวลาอบ 8 ชม. การเปลยนสของเนอปาลมชนนอกจากสเหลองเปนสนาตาลและเนอปาลมชนในจากสขาวเปนสใส ซงแสดงถงสภาวะของนามนดบทอยในเนอปาลม

44

ทงสองสวนเกดการแตกตว พรอมทจะปอนเขาเครองอดสกร สาหรบการอบในโรงงานจรง ตองใชระยะเวลาอบนานถง 30-40 ชม. ทจะทาใหเกดสภาวะตามทกลาวมา

กตตกรรมประกาศงานวจยน ได รบการสนบสนนจากกองทนเพอสงเสรมการอนรกษพลงงาน

สานกนโยบายอนรกษพลงงานและพลงงานทดแทน เลขทสญญา EE-PSU-59-02

45

สารทดแทนฟอสเฟตและไบคารบอเนตในการปรบปรงคณสมบตความสามารถในการอมนาในอตสาหกรรมแปรรปสตวนา

ศ.ดร.สทธวฒน เบญจกล และ ภาสกร กงวชระพงศภาควชาเทคโนโลยอาหาร คณะอตสาหกรรมเกษตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: soottawat.b@psu.ac.th

โดยทวไปกระบวนการผลตกงตมแชเยอกแขง จะมการเตมสารเตมแตงในกลมฟอสเฟตมาใชเพอปรบปรงคณภาพของกงในระหวางแปรรปและการเกบรกษา แตอยางไรกตามในปจจบนกลมประเทศสหภาพยโรปและแคนาดาไดกาหนดระดบสารตกคางในกลมฟอสเฟตในผลตภณฑอาหาร อกทงการใชฟอสเฟตในปรมาณทมากเกน จะทาใหเนอสมผสมลกษณะคลายเมอกและมรสชาตฝาด ทาใหไมเปนทยอมรบของผบรโภคจงไดมการนาสารทดแทนมาใชแทนฟอสเฟต

วตถประสงคของการประดษฐ/วจยเพอคนควาสารทดแทนกลมฟอสเฟตและไบคารบอเนต

เพอใชเพมความสามารถในการอมนาของเนอกงสก อกทงสารทดแทนทพฒนาขนนไมมการตกคางของไบคารบอเนต จงชวยลดประเดนการกดกนทางการคา ทาใหสามารถแขงขนในตลาดโลกได

การนาไปใชประโยชนใชเพมความสามารถในการอมนาของเนอกงสก

46

การนากลเซอรนดบผลพลอยไดหลกจากการผลตไบโอดเซลมาเปนสวนผสมในสตรอาหารสตว

ผศ.ดร.ไชยวรรณ วฒนจนทร, รศ.ดร.ปน จนจฬา, รศ.สธา วฒนสทธ,อดศร เศรษฐพงค, ธรรมธช ปราชญาวงศ และ นสวล บญวงศภาควชาสตวศาสตร คณะทรพยากรธรรมชาต มหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: chaiyawan.w@psu.ac.th, chai_tum@yahoo.com

กลเกลเซอรนดบ (Crude glycerin) เปนผลพลอยหลกไดจากกระบวนการผลตไบโอดเซล ซงเปนการนานามนพชบรสทธ นามนพชใชแลวจากการทอดและไขสตวมาผลต โดยทวไปกระบวนการผลตไบโอดเซล 1 ลตร จะไดกลเซอรนดบในปรมาณ0.35 กก. และจะถกสงไปทาใหบรสทธเพอใชอตสาหกรรมอาหาร ยาและเวชสาอาง ฯลฯแตเนองจากกลเซอรนดบใหพลงงานรวม (Gross energy) สงถง 4,100 กโลแคลอร/กก. ใกลเคยงกบอาหารประเภทแปง เชน ขาวโพด และขาวฟาง จงสามารถใชทดแทนวตถดบอาหารสตวประเภทแปงได

จากผลการสงเสรมการผลตไบโอดเซลเพอเปนเชอเพลงทางเลอกของรฐบาลไทย ทาใหการผลตไบโอดเซลขยายตวเพมขน โดยเฉพาะโรงงานขนาดกลาง (กาลงการผลต 700 ลตร/วน) และขนาดเลกระดบชมชน (กาลงการผลต 150 ลตร/วน)แตเนองจากวตถดบทใชในการผลตในกระบวนการผลตไบโอดเซลมความแปรปรวนจงสงผลใหกลเซอรนดบจากโรงงานไบโอดเซลมส งปนเปอนมากทาใหตนทนในการทาใหบรสทธทสง การนามาผสมในอาหารสตวจงเปนอกหนงทางเลอกทเปนประโยชนและชวยลดตนทนวตถดบอาหารสตวกลมคารโบไฮเดรตในชวงทมราคาสงได

วตถประสงคของการศกษาศกษาความเปนไปไดในการนากลเซอรนดบจากโรงงานไบโอดเซลขนาดใหญ

(กาลงการผลตมากกวา 10,000 ลตร/วน) ขนาดกลาง (กาลงการผลต 700 ลตร/วน)และขนาดเลก (ระดบชม: กาลงการผลต 150 ลตร/วน) มาเลยงสตว

47

การนาไปใชประโยชนกลเซอรนดบจากโรงงานไบโอดเซลขนาดกลางและขนาดใหญสามารถนามาใช

ทดแทนขาวโพดในสตรอาหารไกเนอไดสงสด 10% ในสตรอาหารแพะขนไดสงสด 20%นอกจากนยงสามารถนามาผสมเพมเตมลงไปในสตรอาหารปกตทวไปเพอขนไดถง 10%โดยไมมผลเสยใดๆ ตอตวสตว และสามารถทดแทนขาวโพดในชวงทมราคาสงไดแตกลเซอรนดบจากโรงงานไบโอดเซลระดบชมชนมความแปรปรวนในดานคณภาพสงจาเปนจะตองตรวจสอบคณภาพทางเคมกอนนามาใช

48

ธรณฟสกสเพอศกษาภยพบตหลมยบ

ผศ.ดร.สวสด ยอดขยนสถานวจยธรณฟสกส ภาควชาฟสกส คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: sawasdee.y@psu.ac.th

เมอวนท 27 ตลาคม 2559 เกดหลมยบลกษณะเหมอนทอทรงกระบอกในแนวดงปากหลมเปนรปวงกลมขนาดเสนผาศนยกลางประมาณ 40 ซม. มความลกประมาณ22 เมตร ภายในวดปณณรสาราม หมท 7 ต.นคมพฒนา อ.มะนง จ.สตล โดยหลมยบอยหางจากโบสถประมาณ 7 เมตร และหางจากโรงธรรมประมาณ 13 เมตร ดงรปท 1สถานวจยธรณฟสกส คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร ไดรบแจงเหตและตระหนกถงภยพบตทอาจสงผลกระทบตอชวตและทรพยสนของประชาชนในชมชนจงไดลงสารวจพนท และทาการศกษาโครงสรางทางธรณวทยาใตผวดนดวยวธทางธรณฟสกสเพอหาสาเหตและประเมนความเสยงทเกดจากหลมยบดงกลาว

รปท 1 a) พนทเกดเหตหลมยบพรอมแสดงแนวสารวจธรณฟสกสb) ภาพแสดงหลมยบทเกดในพนท

49

การสารวจธรณฟสกส1. วธการดาเนนงาน ไดทาการสารวจธรณฟสกส 2 วธ คอ

1) วธโทโมกราฟของคลนไหวสะเทอนเพอสรางภาพตดขวางแสดงการกระจายตวของคลนอด (หรอคลนพ) ใตผวดน และวเคราะหคลนพนผวเพอสรางโปรไฟลแสดงการเปลยนแปลงความเรวคลนเฉอนตามความลกทตาแหนงเกดหลมยบเกบขอมลจานวน 4 แนวสารวจ โดยมแนวสารวจในแนวเหนอ-ใต จานวน 2 แนวและแนวสารวจในแนวตะวนออก-ตะวนตกจานวน 2 แนว แตละแนวสารวจมความยาวประมาณ 70 เมตร (รปท 2)

2) วธโทโมกราฟของสภาพตานทานไฟฟาเพอสรางภาพตดขวาง แสดงการกระจายตวของคาสภาพตานทานไฟฟาใตผวดน เกบขอมลจานวน 1 แนวสารวจในทศเหนอ-ใต เปนระยะทางประมาณ 120 เมตร โดยแนวสารวจนเปนแนวเดยวกบแนวสารวจท 2 ของการสารวจดวยวธคลนไหวสะเทอน (รปท 1)

รปท 2 ภาพแสดงการดาเนนงานสารวจธรณฟสกสในพนทศกษา

2. ผลการสารวจภาพตดขวางแสดงการกระจายตวของคาสภาพตานทานไฟฟา ภาพตดขวาง

แสดงการกระจายตวของคลนอด และโปรไฟลแสดงการเปลยนแปลงความเรวคลนเฉอนตามความลกทตาแหนงเกดหลมยบ แสดงดงรปท 3 พบวาชนดนในพนทสารวจ

50

สามารถจาแนกได 4 ชนเหนอระดบความลกประมาณ 40 เมตร โดยดนชนแรกมความลกประมาณ 4 เมตร เปนชนหนาดน ดนถม หรอตะกอนรวน ดนชนทสองมความลกประมาณ 12 เมตร คาดวาเปนชนดนเหนยว ดนเหนยวปนทราย หรอตะกอนทอมตวดวยนา ดนชนทสามมความลกประมาณ 18-20 เมตร คาดวาเปนชนหนปนทผกรอน และชนลางสดทระดบลกกวา 20 เมตรคาดวาเปนชนหนปนทเปนหนฐานในพนท เมอพจารณาการกระจายตวของคาสภาพตานทานไฟฟา ตรวจพบคาผดปกตของคาสภาพตานทานไฟฟารอบตาแหนงของหลมยบซงคาดวาเปนโพรงใตผวดนจานวน2 จด คอโพรงทอยตดกบหลมยบทความลก 7-15 เมตร และโพรงทอยในระดบความลกประมาณ 3-8 เมตร จะเหนวาทางดานลางของตาแหนงโพรงทงสองบรเวณทมคาสภาพตานทานไฟฟาสงผดปกตปรากฏอยคาดวาเปนชนหนปนทดนตวขนมาในระดบตนหรอเปนผนงของโพรงทไปตกตะกอนทบถมอยดานลาง บรเวณนมความเสยงตอการขยายขนาดของโพรงใตดนและอาจเกดหลมยบขนาดใหญตามมาในอนาคต

รปท 3 ผลการสารวจธรณฟสกสบรเวณหลมยบ

51

สรปผลและขอเสนอแนะเหตการณหลมยบ ณ วดปณณรสาราม อาจมสาเหตมาจากชนดนบรเวณ

ดงกลาวมชนหนปนรองรบอยดานลาง หนปนมคณสมบตละลายนาไดงาย เมอนาจากผวดนหรอนาใตดนซมผานไปถงชนหนปนจงเกดเปนโพรงใตดน เมอเพดานโพรงหนปนพงทลาย ชนดนดานบนจงยบตวตามลงมาในแนวดงเกดเปนหลมยบ ในอนาคตถามฝนตกลงมาในปรมาณมาก และชนดนมการอมนาไวและซมผานลงไปในระดบลกอาจทาใหขนาดของโพรงใตดนเพมขนได จงมขอเสนอแนะวาใหหลกเลยงการสรางสงปลกสรางหรอทากจกรรมใดๆ ในรศมประมาณ 30 เมตรรอบหลมยบ และอาจทาการถมและบดอดดนในพนทใหแนนเพอเพมเสถยรภาพของดนใหมากขน

52

งานวจยสาขาวทยาศาสตรการแพทยและสาธารณสข

54

55

ระบบคอมพวเตอรสาหรบการตรวจวนจฉยตาเขและการดแล

รศ.พญ.สภาภรณ เตงไตรสรณ 1 และ ผศ.ดร.พรชย พฤกษภทรานนท 2

1ภาควชาจกษวทยา คณะแพทยศาสตร2ภาควชาวศวกรรมไฟฟา คณะวศวกรรมศาสตรมหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: tsupapor@medicine.psu.ac.th

การวดตาเขดวยระบบคอมพวเตอรและแสดงผลแบบอตโนมต ซงอาศยหลกการของการถายภาพ โดยการนาภาพทไดมาวางจดไวทกลางแสงสะทอนกลางตาดา และขอบตาดาทงดานหวตาและหางตาในตาทง 2 ตา จากนนนาระยะทางรวมระหวางระยะจดกลางตาดาจนถงขอบตาดาดานทตดกบจมกของตาดานขวา และระยะจดกลางตาดาจนถงขอบตาดาดานทตดกบจมกของตาดานซายมาหาอตราสวนเทยบกบผลรวมของขนาดลกตาทง 2 ขาง ซงวดจากขอบตาขาวดานหนงไปถงขอบตาขาวอกดานหนงของตาทง 2 ขาง และนาอตราสวนดงกลาวทไดมาเทยบกบคากลางซงสามารถนากรรมวธการวดตาเขนไปบรรจลงในโปรแกรมคอมพวเตอรเพอใหสามารถประมวลผลไดอยางอตโนมต และเมอเครองคอมพวเตอรเชอมตออยกบเครองพมพกสามารถพมพใบผลการวเคราะหและคาแนะนาออกมาใหผใชงานไดทราบแบบอตโนมตทนท

วตถประสงคของการประดษฐ/วจยเพอจดทาขนทดแทนการคดกรองอาการตาเขเบองตน โดยอาศยหลกการของ

การถายภาพ เพอนาไปประมวลผลวเคราะหผานโปรแกรมคอมพวเตอรโดยเทยบกบคากลางทกาหนดและแจงผลการวเคราะหออกทางเครองพมพแบบอตโนมต

56

การนาไปใชประโยชนการนากรรมวธการวดตาเขมาใช กบระบบคอมพวเตอรและแสดงผลแบบ

อตโนมต ซงอาศยหลกการของการถายภาพและคาแนะนาออกมาใหผใชงานไดทราบแบบอตโนมตทนท

57

ชดตรวจคดกรองสารพนธกรรมทานายอาการแพยาในกลมคารบามาซพน

รศ.ดร.นพ.พรพรต ลมประเสรฐ และ นพ.คณตม จารธรรมโสภณภาควชาพยาธวทยา คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: lpornpro@medicine.psu.ac.th

นวตกรรมชดตรวจคดกรองสารพนธกรรมทานายอาการแพยาในกลมคารบา-มาซพนเปนชดตรวจระบลกษณะทางพนธกรรม HLA-B*15:02 จากดเอนเอ การตรวจคดกรองจะทากอนการใหยาคารบามาซพนเสมอ ผปวยทจะทดสอบดวยชดตรวจดงกลาวจะตองเจาะเลอดเพอนาตวอยางเลอดมาสกดดเอนเอกอนการทดสอบ

ชดตรวจคดกรองมหลกการทดสอบสองขนตอน ขนแรกจากการเพมจานวนดเอนเออยางจาเพาะดวยเทคนคทเรยกวา allele-specific PCR ผทมผลลบจากตรวจคดกรองขนแรกจะสามารถใชยาได ในขณะทผทมผลบวกในขนแรกจะถกนามาทดสอบในขนทสอง ซงทดสอบโดยเทคนคทเรยกวา Direct dot blot hybridization คอการนาดเอนเอทเพมจานวนมาในขนแรกมาตรวจจบอยางจาเพาะบนแผนไนลอน ผลบวกทไดจะปรากฏใหเหนเปนจดส (ดงรป) ผลบวกตอการทดสอบจะหมายถงผปวยมลกษณะ HLA-B*15:02 ซงเปนขอหามในการใชยาในกลมคารบามาซพน ผปวยจะตองใชยาอนทดแทน ในขณะเดยวกนผลตรวจเปนลบจะบงชวาผปวยไมมลกษณะพนธกรรมเพมความเสยงตอการแพยา

นวตกรรมชดตรวจคดกรองนไดผานการทดสอบความแมนยาโดยใชตวอยางดเอนเอ จานวน 155 ตวอยาง พบวาชดตรวจมเปนความไว (Sensitivity) 100%ความจาเพาะ (Specificity) 99.23% ซงหมายความวา ชดตรวจคดกรองดงกลาวนสามารถระบตวอยางทม HLA-B*15:02 ไดทกตวอยางโดยไมปรากฎผลลบปลอมและมอตราการใหผลบวกตอตวอยางทไมม HLA-B*15:02 ตามาก นอกจากนตนทนตอการตรวจโดยชดทดสอบนมราคาไมเกนครงละ 1,000 บาท ซงเปนราคาทรองรบตามระเบยบกรมวทยาศาสตรการแพทย

58

วตถประสงคของการประดษฐ/วจยเปนชดตรวจระบลกษณะทางพนธกรรม HLA-B*15:02 จากดเอนเอ การตรวจ

คดกรองจะทากอนการใหยาคารบามาซพน

การนาไปใชประโยชนผลจากการพฒนาน นามาส การใชงานจรงในโรงพยาบาลสงขลานครนทร

ชวยแพทยตดสนใจเลอกจายยา ชวยใหการรกษามความปลอดภยและมประสทธภาพมากยงขน ลกษณะเดนของนวตกรรมคอ ทาไดงาย มราคาถก อาศยเครองมอทมในหองปฏบตการทวไป มความแมนยาทเหมาะสมกบทงประชากรไทย และประชากรประเทศอนๆ ในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

59

อนพนธ N-(1-benzyl-1H-1,2,3-triazole-4-yl)aralkylamide ชนดใหมเพอพฒนาเปนยารกษาโรคอลไซเมอร

ผศ.ดร.ลอลกษณ ลอมลม1 นางสาววรลกษณ เพชรรตน1

ผศ.ดร.ฉตรชย วฒนาภรมยสกล2 อ.ดร. ธรภทร นวลนอย3 และรศ.ดร.วรรณจนทร แสงหรญ ล4

1 ภาควชาเภสชเคม คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร2 ภาควชาเภสชเวทและเภสชพฤกษศาสตร คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร3 ภาควชาเทคโนโลยเภสชกรรม คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร4 Department of Chemistry, Faculty of Science, University of Malaya, Malaysia E-mail: luelak.l@psu.ac.th, lluelak@gmail.com

โรคอลไซเมอร (Alzheimer’s disease, AD) เปนโรคทเกดความเสอมของระบบประสาทสวนกลางทพบไดบอยทสดในภาวะสมองเสอม (Dementia) ในผสงอายผปวยโรคอลไซเมอรจะมความเสอมของเนอสมอง ทาใหความทรงจา ความนกคด และการมเหตผลเสอมลงอยางมาก และมพฤตกรรมทเปลยนแปลงไปจนสงผลกระทบตอกจวตรประจาวนในทสด โดยเฉลยแลวผปวยทเปนโรคนจะมชวตอยไดนานประมาณ 8-10 ป สาหรบสาเหตของการเกดโรคนนยงไมเปนททราบแนชด แตมงานวจยบงชวาเกดจากสาเหตหลายประการ เชน เกดจากการลดลงของสารสอประสาทอะเซทลโคลน(Acetylcholine, ACh) เกดจากการสะสมของอะไมลอยดบตาโปรตน (Amyloid betaprotein) ทาใหเกดการอกเสบของสมอง และเกดจากความผดปกตของโปรตนเทา(Tau protein) เปนตน

60

อะเซตลโคลน เปนสารสอประสาททพบในสมองและในรางกาย ซงปรมาณอะเซตลโคลนในสมองจะมผลตอความจา อะเซตลโคลนถกทาลายโดยเอนไซมอะเซตลโคลนเอสเทอเรส ดงนนการใหยาทมฤทธยบยงการทางานของเอนไซมอะเซทลโคลนเอสเทอเรส (Acetylcholinesterase inhibitor) ซงมผลเพมปรมาณของสารสอประสาทอะเซทลโคลนในสมองจงเปนแนวทางหลกในการรกษาดวยยาของโรคอลไซเมอรยาทมใชอยในปจจบน ไดแก Donepezil (Aricept), Galantamine (Reminyl)และ Rivastigmine (Exelon)

คณะผวจยไดทาการออกแบบและพฒนาวธสงเคราะหอนพนธ N-(1-benzyl-1H-1,2,3-triazole-4-yl)aralkylamide ขน เพอทาการศกษาฤทธยบยงเอนไซมอะเซทลโคลนเอสเทอเรส รวมถงศกษาลกษณะการยบยงเอนไซมอะเซทลโคลนเอสเทอเรสและการศกษาการเกดอนตรกรยาระหวางโมเลกลของสารกบเอนไซมอะเซทลโคลนเอสเทอเรสโดยใชการจาลองดวยโปรแกรมคอมพวเตอร อนพนธเหลานเปนอนพนธชนดใหมทไมเคยมรายงานมากอน

อนพนธทออกแบบขนน ถกสงเคราะหโดยอาศยปฏกรยาเคมเพยง 3 ขนตอนซงแตละขนตอนใหผลผลตในปรมาณทสง (70-90%) จากการศกษาฤทธยบยงเอนไซมอะเซตลโคลนเอสเทอเรสโดยทาการทดสอบในหลอดทดลอง พบวาอนพนธ N-(1-benzyl-1H-1,2,3-triazole-4-yl)aralkylamide จานวน 3 ชนด (สารหมายเลข 1-3)

61

แสดงฤทธยบยงเอนไซมอะเซทลโคลนเอสเทอเรสไดดกวายา Rivastigmine โดยทสารหมายเลข 2 เปนสารทมความแรงในการออกฤทธสงทสด

เมอทาการศกษาจลนศาสตรในการยบยงเอนไซมอะเซทลโคลนเอสเทอเรสของสารหมายเลข 2 พบวาสารยบยงเอนไซมแบบไมแขงขน (Noncompetitive) และการจาลองดวยโปรแกรมคอมพวเตอร แสดงใหเหนวาสารหมายเลข 2 จบกบเอนไซมอะเซทลโคลนเอสเทอเรสไดในลกษณะทคลายกบยา donepezil

งานวจยนเปนงานวจยพนฐานทสามารถคดคนสารชนดใหมทมศกยภาพทอาจพฒนาตอไปเปนยาสาหรบรกษาโรคอลไซเมอรไดในอนาคต อนพนธ N-(1-benzyl-1H-1,2,3-triazole-4-yl)aralkylamide ชนดใหมทคดคนขนในงานวจยน ไดรบการจดอนสทธบตร เลขท 10467 จากกรมทรพยสนทางปญญา

62

สารสกดชะมวงโอนดวยนามนราขาว

รศ.ดร.ภก.ภาคภม พาณชยปการนนท, พรณรตน แซลม และผศ.ดร.สปรยา ยนยงสวสดสถานวจยความเปนเลศยาสมนไพรและเทคโนโลยชวภาพทางเภสชกรรมคณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: pharkphoom.p@psu.ac.th

บทนาโรคมะเรงนบเปนโรคในอนดบตนๆ ทเปนสาเหตการตายของประชากรทวโลก

ปจจบนถงแมจะมการพฒนายาตานมะเรงขนมามากมาย แตกไมสามารถลดอตราการตายของผปวยโรคมะเรงลงได นอกจากนผปวยทไดรบยาเคมบาบดยงตองทนทกขทรมานจากอาการขางเคยงหรออาการไมพงประสงคจากการใชยา ผบรโภคจงหนมาพงพาการปองกนโรคมะเรงดวยสารสกดจากธรรมชาต

วตถประสงคของผลงานพฒนาวธการสกดสารชะมวงโอนจากใบชะมวง โดยใชกรรมวธการสกดทเปน

มตรตอสงแวดลอม (Green extraction) และใชนามนพชเปนตวทาละลายในการสกดแทนตวทาละลายอนทรย จงชวยลดการใชตวทาลายอนทรย รวมถงลดขนตอนการระเหยตวทาละลายออกหลงการสกดสาร จงชวยลดตนทนการผลต คณะผวจยไดทดลองนานามนพชชนดตางๆ ทผลตในประเทศมาใชเปนตวทาละลายในการสกดสารชะมวงโอนจากใบชะมวง พบวานามนราขาวเปนนามนพชทเหมาะสมทสดในการนามาสกดสารชะมวงโอน และนอกจากจะสกดสารชะมวงโอนไดในปรมาณสงกวานามนพชชนดอนแลว นามนราขาวยงมกรดไขมนจาเปนทมประโยชนตอรางกาย และอดมไปดวยสารตานอนมลอสระ เชน วตามนอ และ gamma-oryzanol ซงมประโยชนในการลดความเสยงของโรคมะเรง รวมถงโรคหลอดเลอดและหวใจ จากการวจยและพฒนาสภาวะท เหมาะสมในการสกดสาร ทาใหไดกรรมวธการเตรยมสารสกด

63

ชะมวงโอนจากใบชะมวงทสกดดวยนามนราขาว กรรมวธการสกดดงกลาวทาใหไดสารสกดทมสารชะมวงโอน 1.9 มก./มล. และเมอนาสารสกดทไดไปทดสอบฤทธยบยงเซลลมะเรงทเปนสาเหตการตายอนดบตนๆ 3 ชนด ไดแก มะเรงลาไสใหญ มะเรงเตานม และมะเรงปอด พบวาสารสกดชะมวงโอนมฤทธยบยงเซลลมะเรงดงกลาวไดดมาก และไมเปนพษตอเซลลปกต

การนาไปใชประโยชนผลงานนวตกรรมชนนสามารถสรางมลคาเพมใหกบใบชะมวงและนามนราขาว

โดยนามาผลตเปนสารสกดชะมวงโอนซ งเปนสารท มฤทธ ต านมะเรง เพ อใช ในอตสาหกรรมผลตภณฑเสรมอาหาร หรอผลตเปนอาหารเพอสขภาพ เชน นามนปรงอาหาร หรอนามนสาหรบทานาสลด หรอนาสลดเพอสขภาพ เปนตน

64

ผลตภณฑบารงผวจากสารสกดยางพารา(HB extract)

ศ.ดร.รพพรรณ วทตสวรรณกลภาควชาเคม คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: rapepun.w@psu.ac.th

นายางสดท ไหลออกมาจากทอนายางจดเปนกลมสารชวเคมทตนยางพาราสรางขนมาเพอทาหนาทรกษาบาดแผลและสรางเนอเยอเปลอกใหมขนมาทดแทนสวนทถกกรดออกไปโดยสามารถแบงออกเปน 2 สวนหลกๆ คอ (1) สวนทเปนอนภาคยาง(Rubber Particles) ในทอนายางซงกวา 95% เปนอนภาคระดบนาโนทจะถกเหนยวนาใหจบตวเปนกอนยาง เพอทาหนาทอดตนทอนายางพรอมทงเปนกาวยางปดบาดแผลสดทเกดจากการกรด และ (2) สวนสารชวเคมอนๆ นอกเหนอจากอนภาคยางซงอยในสวนของของเหลวหรอเซรมใสในนายาง จะทาหนาททาลายเชอจลชพเพอตอตานการบกรก พรอมเยยวยารกษาบาดแผลพรอมกระตนการสรางเนอเยอ เปลอก และทอนายางขนมาใหมเพอทดแทนสวนทถกเฉอนออกไปจากการกรด โดยชาวสวนยางรดวาเมอทาการกรดยางแลวจะตองรอนานนบสบปถงจะสามารถกลบมากรดซารอยเดมไดอก

จากหนาทจาเปนของกลมสารชวเคมในเซรมนายางทตองตอบสนองการถกคกคาม จากการถกกรดดวยการเยยวยารกษาบาดแผลของตนยางพารานน ทมวจยจากมหาวทยาลยสงขลานครนทร นาโดย ศ.ดร.รพพรรณ วทตสวรรณกล และคณะภายใตการสนบสนนจากศนยความเปนเลศดานชววทยาศาสตร (องคการมหาชน)ไดทาการวจยเพอสรางมลคาใหมใหกบนายางพาราโดยการประยกตใชวตถดบเซรมนายางไปเปนสารต งตนในการผลตสารสกดยางพารา (Hb extract) เพอนาไปใชประโยชนเชงพาณชยดานเวชสาอางสขภาพผว โดยขนตอนการผลตจะรวมถงขนตอนการทาใหสารสกดดงกลาวปลอดจากสารทไมพงประสงค เชน โปรตนททาใหเกดการ

65

แพและสารทออกฤทธทาใหสผวเขมขน พรอมทงไดพบวาในนายางพาราอดมไปดวยกลมสารสาคญนานาชนดทสามารถทาหนาทปรบปรงสขภาพ

วตถประสงคของการประดษฐ/วจยเพอนาสารสกดทเตรยมไดจากเซรมยางพารา เปนผลตเปนผลตภณฑบารงผว

จากสารสกดยางพารา

การนาไปใชประโยชนผลตภณฑบารงผวจากสารสกดยางพารา ท ไดจากสารสกดท เตรยมไดจาก

เซรมนายางพารา อดมไปดวยกลมสารสาคญนานาชนดทสามารถทาหนาทปรบปรงสขภาพ ไดแก

- สารตานกจกรรมการขนถายเมดสจากเซลลสรางเมดสไปยงเซลลผว ทาใหผวขาวขนเพราะเซลลผวมปรมาณเมดสนอยลง

- สารแอนต ออกซแดนทชนดท สามารถทาลายฤทธ สารอนมลอสระของออกซเจน ซงเปนสาเหตของการเสอมสภาพของเซลลผวหนง ทาใหเหยวยนและมรวรอยแลว นอกจากนนยงสามารถสงผลใหมการเพมขนของกจกรรมการสรางเมดสพโอเมลานนซงเปนเมดสหลกสาหรบผวฝรง และการลดลงของกจกรรมการสรางเมดสยเมลานน ซงเปนเมดสหลกของคนผวเอเชยและนโกร

- สารซเปอรแอนตออกซแดนททสามารถทาลายทงฤทธของอนมลอสระของออกซเจน และอนมลอสระของไนโตรเจน รวมทงสามารถตานกจกรรมการกระตนการสรางสารไฮโดรเจนเปอรออกไซดของเซลลผวหนงเมอไดรบรงสยวจากแสงแดดไดอกดวย สงผลยบยงการเกดรวรอยและเสอมสภาพของผวหนง

- สารนาตาลแอลกอฮอล นาตาลซโครสฟรคโตส และกรดอะมโนทสามารถเพมความชมชนใหกบผวหนงใหดเตงตงขน

- สารแอลฟาและเบตาไฮดรอกซแอซดทสามารถชวยเออตอการหลดลอกของเซลลผวทตายแลวบนผวชนนอกใหงายขน โดยสารเบตาไฮดรอกซแอซดสามารถแทรกซมเขาไปออกฤทธในระดบรขมขนพรอม ทงสามารถปองกนเซลลผวจากการ

66

แผดเผาดวยรงสยวบไดดวย สงผลกระตนการผลดเปลยนเซลลผวใหม ทาใหผวหนาแลดเนยนและสดใสขน

- สารอาหารกรดอะมโน 17 ชนดรวมทงชนดทใชสาหรบสรางโปรตนคราตนและคอลลาเจนเพอสขภาพของทดของเซลลผว สารอาหารแรธาตสาคญปรมาณนอยจาพวกสงกะสโครเมยมทองแดงแมงกานสและซเลเนยมทเออตอกระบวนการปรบปรงสขภาพผว

67

นายางโปรตนตาสาหรบผลตภณฑทางเภสชภณฑและเครองสาอาง

ผศ.ดร.ววฒน พชญากร และคณะภาควชาเทคโนโลยเภสชกรรม คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: wiwat.p@psu.ac.th

นายางโปรตนตา เปนการนาเสนอเทคโนโลยการลดปรมาณโปรตนในนายางธรรมชาต ซงเปนสาเหตหลกของการกออาการแพในผลตภณฑยางธรรมชาตหลายๆรปแบบ ซงจดเปนเทคโนโลยของการแกปญหาจากตนนาคอ แกปญหาในตววตถดบเรมตน ซงไดหลกเลยงการใชแอมโมเนยเปนสารคงสภาพ เนองจากอาจกอใหเกดการระคายเคอง โดยเฉพาะอยางยงตอเนอเยอออนและผวหนงซงสมผสกบผลตภณฑยางธรรมชาตโดยตรง แตไดเลอกใชสารทมความปลอดภยในการใชมากขน จากสารเกรดเครองสาอาง ทาใหเพมความมนใจดานความปลอดภยในการใชกบผลตภณฑตางๆโดยเฉพาะผลตภณฑสขภาพไดเปนอยางด

วตถประสงคของการประดษฐ/วจยลดปรมาณโปรตนในนายางธรรมชาต ซงเปนสาเหตหลกของการกออาการแพ

ในผลตภณฑยางธรรมชาตหลายๆ รปแบบ

การนาไปใชประโยชนนาไปใชในอตสาหกรรมขนรป

ผลตภณฑจากยางพารา วสดทางการแพทย เภสชกรรม และเครองสาอาง

68

แผนแปะอเนกประสงคจากยางธรรมชาต

ดร.เอกวภ กาลกรณสรปราณ และคณะภาควชาวทยาศาสตรและเทคโนโลยวสด คณะวทยาศาสตรมหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: Ekwipoo.K@psu.ac.th

หนงในตาแหนงท เกดแผลกดทบในผปวยเกดขนทบรเวณใบห เนองมาจากสายสวนและสายออกซเจนทพาดผานเปนเวลานาน นวตกรรมชนนคอ กาววองไวตอการกด (ผลตจากยางพารา) ทสามารถใชกบผวหนงมนษยได สามารถชวยแกปญหาแผลกดทบจากสายสวนตางๆ ได

วตถประสงคของการประดษฐ/วจยแผนแปะอเนกประสงคจากยางธรรมชาต เปนกาวทมความสามารถเหนยวตด

ไดเมอมแรงกดและสามารถดงลอกออกไดอยางรวดเรว ไมมเศษของกาวคางอยบนพนผวทเกาะตดสามารถประยกตใชไดหลายอตสาหกรรม

การนาไปใชประโยชนนาไปใชกบผปวยในโรงพยาบาล หรอสถานพยาบาล

69

ยาสเปรยสาหรบรกษาอาการอกเสบทผวหนงจากใบพล

รศ.ดร.ภาคภม พาณชยปการนนทภาควชาเภสชเวทและเภสชพฤกษศาสตรคณะเภสชศาสตรมหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: pharkphoom.p@psu.ac.th

ยาสเปรยสาหรบรกษาอาการอกเสบทผวหนงจากใบพล มาจากกรรมวธการเตรยมสารสกดจากใบพลทมไฮดรอกซชาวคอลทเตรยมจากสารสกดใบพลทมไฮดรอกซชาวคอล โดยสกดผงใบพลแหงดวยสารละลายเอธานอล สาหรบรกษาอาการแพผนคนอกเสบจากแมลงสตวกดตอย

วตถประสงคของการประดษฐ/วจยการเตรยมสารสกดจากใบพลทสามารถลดการใชตวทาละลายอนทรยทอาจ

เปนอนตรายตอมนษยและสงแวดลอม และสามารถควบคมปรมาณของไฮดรอกซชาวคอลในสารสกดทเตรยมได ทาใหสามารถกาหนดปรมาณสารสาคญทออกฤทธในตารบยาได และลดปรมาณคลอโลฟลลในสารสกด เพอทาใหตารบยาทเตรยมจากสารสกดนมสทนาใชมากยงขน และสตรตารบยานาทมสวนผสมของไฮดรอกซชาวคอลทเตรยมจากสารสกดใบพลทมไฮดรอกซชาวคอล ลดปรมาณแอลกอฮอลทใชในตารบยาเพอใหไดสตรตารบยาทมมาตรฐานและเปนทยอมรบของผใชยามากยงขน โดยลดการกอใหเกดการระคายเคองตอผใช

การนาไปใชประโยชนการนาสารสกดทไดมาเตรยมเปนตารบยาสเปรยรกษาอาการอกเสบทผวหนง

จากใบพล ใหงานตอการใชงาน พกพาสะดวก

70

นายาบวนปากจากสารสกดมะหาด

ศ.ดร.รว เถยรไพศาลภาควชาโอษฐวทยา คณะทนตแพทยศาสตรมหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: rawee.t@psu.ac.th

ปญหาสขภาพชองปาก ไดแก ฟนผ โรคปรทนตอกเสบ นบเปนปญหาหลกทางทนตสาธารณสขพบไดในประเทศไทยในทกเพศทกวย สาเหตสาคญเกดจากปจจยหลายประการรวมกน หากแตเชอสาคญในคราบจลนทรยเปนสาเหตสาคญประการหนงการเพมจานวนของจลนทรยสาเหตของโรคขนจากสภาวะทเอออานวย สงผลใหเกดปญหาสขภาพชองปากขน ดงนนการควบคมจานวนจลนทรยสาเหตของโรคโดยใชสารเคม สารตานจลชพ สารสกดสมนไพรตางๆ จะทาใหสามารถยบยงหรอชะลอการเกดโรคได

วตถประสงคของการประดษฐ/วจยนายาบวนปากจากสารสกดมะหาดมดวยกน 2 สตร ไดแก สตรทผสมฟลออไรด

และสตรทผสมคลอเฮกซดน โดยไดนาประโยชนของมะหาดคอมฤทธในการยบยงการเจรญเตบโตของเช อกอโรคในชองปากท งชนดแกรมบวกและแกรมลบไดอยางมประสทธภาพ รวมทงราแคนดดากอโรคในชองปากได จงไดมการศกษาการนามะหาดมาผสมลงในฟลออไรด และคลอเฮกซดน เพอชวยเสรมฤทธในการตานเชอกอโรคในชองปาก และฟลออไรดชวยเสรมความแขงแรงของฟน

การนาไปใชประโยชนนายาบวนปากจากสารสกดมะหาดเปนสารสกดจากสมนไพรธรรมชาต มฤทธ

ในการตานเชอกอโรคในชองปาก และชวยเสรมความแขงแรงของฟน

71

สบยงแบคทเรยจากสารสกดใบเฟรน

ผศ.ดร.สรวรรณ วรยกลโอภาศ และคณะภาควชาเภสชเวทและเภสชพฤกษศาสตร คณะเภสชศาสตรมหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: songsri.k@psu.ac.th

สบยงแบคทเรยจากสารสกดใบเฟรนทมสารออกฤทธกลม interruptins ในปรมาณสง โดยสารในกลมนไดแก interrupins A และ B ทสกดแยกไดจากเฟรนC. terminans เปนสารจากธรรมชาตทมศกยภาพสงในการนาไปพฒนา “ผลตภณฑยาอาหารเสรมและผลตภณฑเวชสาอางสมนไพรไทย” ซงมฤทธในการฤทธดในการยบยงเชอแบคทเรยกรมบวก และยงมประสทธภาพดในการดกจบอนมลอสระภายในเซลลได

วตถประสงคของการประดษฐ/วจยการพฒนาวธการเตรยมสารสกดเฟรน C. terminans ทมสารออกฤทธกลม

interruptins ในปรมาณสงโดยมงเนนวธการสกดอยางปลอดภย เปนมตรกบสงแวดลอม(Green extraction)

การนาไปใชประโยชนสารสกดเฟรนทไดทงในรปแบบทละลายในนามนและละลายในนา เพอความ

สะดวก/งายตอการนาไปประยกตใชเตรยมผลตภณฑตางๆ ทงในรปแบบของเหลวและของแขง

72

กรรมวธการเตรยมเชอ Lactobacillus paracasei เพอใชในการยบยงการเจรญของเชอกอโรคในชองปาก

ศ.ดร.รว เถยรไพศาล และ ทพญ.สพชรนทร พวฒนภาควชาโอษฐวทยา คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: rawee.t@psu.ac.th

จากการทพบวาเดกไทยมฟนผจานวนสง การมฟนผในวยเดกสงผลตอการกนอาหารทมคณคาไดลดลง มผลตอการเจรญเตบโตรางกายและสตปญญา มฟนซอนเกและทาใหฟนแทมโอกาสผงายในอนาคต

โพรไบโอตกทมอยในปจจบนมแหลงทมาจากชองทองและอนๆ ไมเหมาะมาใชเปนโพรไบโอตกในชองปาก เพราะไมสามารถคงอยไดนาน

โพรไบโอตกอนๆ ทใชเพอทางเดนอาหาร ไมพบผลการลดฟนผทชดเจนผลตภณฑผสมโพรไบโอตกเพอสขภาพชองปากยงไมมจาหนายในไทย

วตถประสงคของการประดษฐ/วจยการคดเลอกโพรไบโอตกสายพนธใหมเพอใชในการปองกนฟนผ

การนาไปใชประโยชน- เพอชวยในการปองกนฟนผในประชากรไทย ซงเปนปญหาสาคญของทนต-

สขภาพ- ชวยใหประชากรมสขภาวะทด- ชวยใหประเทศชาตประหยดงบประมาณทตองใชในการแกไขปญหาฟนผ

และผลทตามมาของฟนผ เชน คาอดฟน ฟนปลอม เปนตน

73

74

ตารบยาโพวโดนไอโอดนสาหรบรปแบบพน

รศ.ดร.ธระพล ศรชนะ, อนงคทพย เอสเอ และ กตตยา ถนพนธภาควชาเทคโนโลยเภสชกรรม คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: teerapol.s@psu.ac.th

ตารบยาโพวโดนไอโอดนในรปแบบพนบนผวหนง ตารบยาพนนนตองมสวนประกอบในสตรตารบ โพวโดนไอโอดนเปนตวยาสาคญ มโคโพวโดนและกลเซอรนเปนสารกอฟลม มพอลเอทลนไกลคอลชวยเพมความยดหยนของแผนฟลม มกลเซอรนเปนสารใหความชมชน สารขบดนคอ HFA 134a และมเอทานอลตวทาละลายรวมทเหมาะสม

วตถประสงคของการประดษฐ/วจยเพอพฒนาสตรตารบยาโพวโดนไอโอดนรปแบบพนทมคณสมบตคงตว ออกมา

ในรปแผนฟลมนาโนและมฤทธในการยบยงการเจรญของเชอแบคทเรย สตรตารบตองมความคงตว มการยบยงหรอฆาเชอทบรเวณเปาหมาย คอ ผวหนง และคณภาพของยา ไดแก ปรมาณไอโอดน และความสมาเสมอของตวยาทพนออกมา การเกดฟลมบางนาโน

การนาไปใชประโยชนโพวโดนไอโอดนสามารถเตรยมเภสชภณฑไดหลายรปแบบ เชน ผงแหง ยาเมด

รปแบบของเหลว โดยการเตรยมยาในแบบพนจะมขอดคอ สามารถพนยาในขนาดทถกตอง มขนาดเลก พกพาสะดวกขน เหมาะกบการปองกนการตดเชอในบรเวณทยากตอการเขาถงของยารปแบบอนโดยเฉพาะอยางยงบรเวณองคชาต รกแร หนงศรษะนวมอ และมศกษาเพอเปรยบเทยบโพวโดนไอโอดนในรปแบบพนกบเทคนคการเชดหรอทาบรเวณแผล พบวาโพวโดนไอโอดนในรปแบบพนหลงจากพนทงไวใหแหง 3 นาทจะใหผลเหมอนกบการใชเทคนคการเชดบรเวณแผลในการลดเชอแบคทเรยทบรเวณเปาหมายอกดวย

75

เจลสมนไพรแตมสว

ดร.สรศกด ลมสวรรณ, ดร.กงกาญจน บนลอพช, ธรวฒน สดขาว และสมพร ชาญวณชยสกลคณะการแพทยแผนไทย มหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: surasak.l@psu.ac.th

เจลสมนไพรแตมสว ประกอบดวย ขมนชน เหงอกปลาหมอ และเบญจกานซงมฤทธตานแบคทเรย ฤทธตานอนมลอสระ พรอมทงทดสอบความคงตว และคาความเปนกรดดาง ใหผลออกมเปนทนาพอใจ ประกอบกบไมเคยมสตรเจลแตมสวสตรใดทผสมสมนไพรเหงอกปลาหมอ ซงสรรพคณของเหงอกปลาหมอ คอมรสเคมกรอยรอน ชวยรกษาแผลอกเสบ แกโรคผวหนง แกไข แกปวดตางๆ รกษากลากเกลอน

วตถประสงคของการประดษฐ/วจยสมนไพรประกอบกบสตรเตรยมเจล เพอใชรกษาแผลอกเสบ แกโรคผวหนง

แกไข แกปวดตางๆ รกษากลากเกลอน

การนาไปใชประโยชนเจลสมนไพรแตมสว ทาจากสมนไพรทมการพฒนาจากตารบผงสมนไพรท ใช

ไดผล รปแบบการใชงานทงาย

76

ตารบโรโดไมรโทนสาหรบรกษาสว

ศ.ดร.ศภยางค วรวฒคณชย, จฬาลกษณ ชอระช และ ผศ.ดร.ธนภร อานวยกจภาควชาจลชววทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: supayang.v@psu.ac.th

กระท (หรอทบางทองถนเรยกวา “โทะ”) (Rhodomyrtus tomentosa) เปนพชปาทขนเองตามธรรมชาต สามารถนามาเพาะปลกไดงาย ผลของกระทสามารถใชรบประทานได และยงมสรรพคณทางยาอกดวย ซงปจจบนมการประยกตใชกระทในหลายรปแบบ เชน นาผลกระทมาใชรกษาโรคบดและโรคทองรวง นอกจากนยงมการใชกบสตรหลงคลอดบตรเพอชวยบรรเทาอาการปวดเกรงเนองจากการคลอดบตรอกดวย โดยจากการศกษาเพมเตมพบวามรายงานฤทธทางชวภาพของสารสกดจากกระท เชน ฤทธตานอนมลอสระ (Miyake and Nojima, Jpn. Kokai Tokkyo Koho,2006) ฤทธตานแบคทเรยกอโรคกรมบวก (Saising และคณะ, J Health science.2008) (Limsuwan และคณะ, J Phytomedicine. 2009)

วตถประสงคของการประดษฐ/วจยการนาสารโรโดไมรโทน (rhodomyrtone) เปนสารบรสทธทสกดไดจากกระท

ในการประดษฐนจงใชไลโปโซมเปนตนแบบในการนาสารโรโดไมรโดนเขาสชนผวหนงทลกขน เนองจากไลโปโซมมสวนประกอบและคณสมบตคลายคลงกบเซลลเมนเบรนของสงมชวต

การนาไปใชประโยชนตารบโรโดไมรโทนสาหรบรกษาสว เปนเจลแตมสวจากสารสกดธรรมชาต ซง

เจลทมองคประกอบของสารโรโดไมรโทน ซงสกดไดจากกระททมฤทธทดในการตานเชอแบคทเรย และมสารตานอนมลอสระ ซงชวยตอตานการออกซเดชนของเซลลผวหนงจงสามารถชวยชะลอรวรอยแหงวยโดยวธธรรมชาต มการประยกตนานาโนเทคโนโลย

77

มาเตรยมอนภาคขนาดเลก นนคอเทคโนโลยไลโปโซมมาชวยในการนาสงสารสาคญโรโดไมรโทน เนองจากไลโปโซมสามารถชวยในการซมผานของสารโรโดไมรโทนทเกบกกภายในเขาสชนผวหนงทลกขน ทสาคญไมมสวนผสมของยาปฏชวนะ

78

อปกรณชวยผาตดโรคพงผดกดรดเสนประสาทขอมอสงขลานครนทร

ผศ.นพ.สนทร วงษศรภาควชาศลยศาสตรออรโธปดกสและกายภาพบาบด คณะแพทยศาสตรมหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: wosunton@medicine.psu.ac.th

อปกรณชวยผาตดโรคพงผดกดรดเสนประสาทขอมอสงขลานครนทร ซงประกอบดวยอปกรณ 2 ชน ไดแก สวนทใชในการมอง และสวนทใชในการตด เพอใชในการผาตดโรคพงผดรดเสนประสาทขอมอ

สวนทใชในการมอง ประกอบดวย เครองถางชองโพรงประสาท ออกแบบขนมาเพอใหศลยแพทยมองเหนชองโพรงประสาทขอมอไดชดขนชวยปองกนการกระทบกระเทอนทอาจเกดขนกบเนอเยอภายในและยงชวยสรางชองสาหรบสอดอปกรณผาตดเขาไปตดพงผด และตวนารอง ออกแบบมาเพอการนารองและสรางพนทเหนอชองโพรงประสาทขอมอและชวยแยกเนอเยอออกจากพงผดสรางพนทเพอการสอดใสเครองถาง

และสวนทใชในการตด ประกอบดวย ใบมดผาตด ซงออกแบบมาโดยเฉพาะสาหรบการตดพงผดประกอบดวยใบมดผาตดมาตรฐานระดบโลกมความคมสง เพอใหมนใจวาสามารถตดพงผดใหขาดภายในครงเดยว และฟรเออร ไดรบการออกแบบใหเรยบ แบน บางและยดหยน เพอใชเกลยสรางพนทในชองโพรงประสาทขอมอ

โดยทงชดทาจากวสดถงพลาสตกใชครงเดยวทง จงทาใหมราคาถก และรบประกนไดถงความสะอาดและปลอดภยทกครงทใชงาน

วตถประสงคของการประดษฐ/วจยเพอจดทาอปกรณชวยผาตดโรคพงผดกดรดเสนประสาทขอมอสงขลานครนทร

เพอชวยในการผาตดแกแพทย

79

การนาไปใชประโยชนอปกรณชวยผาตดโรคพงผดกดรดเสนประสาทขอมอสงขลานครนทร สามารถ

ชวยทาใหแพทยเหนชองโพรงประสาทไดชดเจน ผาตดไดรวดเรว ไมยงยาก ไมมอาการแทรกซอน แผลผาตดมขนาดเลก สงผลใหระยะเวลาในการพกฟนนอยเพยง3-5 วน อกทงเนองจากการผาตดเปนการผาตดเลกทาใหลดตนทนในการผาตดลงไมวาจะเปนคาจางพยาบาล คาหองผาตด คาอปกรณ และคายา

80

มดผาตดนวลอคแบบเจาะผานผวหนง (A-Knife)

ผศ.นพ.สทธโชค อนนตเสรภาควชาศลยศาสตรออรโธปดกสและกายภาพบาบด คณะแพทยศาสตรมหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: sittichoke.a@psu.ac.th

มดผาตดนวลอคแบบเจาะผวหนง ใชรกษาอาการนวลอคในเวลาประมาณ1 นาท แผลกวางเพยง 2 มม. โดยมดสามารถสอดผานผวหนงเพอตดปลอกหมเอนไดอยางแมนยา ไมทาลายเสนเอนและเนอเยอใกลเคยง ไมตองใชหองผาตด ไมตองเยบแผล ผปวยสามารถใชมอไดปกตโดยไมตองรอ 1 สปดาหใหแผลหายเหมอนการผาตดแบบเดม

วตถประสงคของการประดษฐ/วจยใชรกษาอาการนวลอคในเวลาประมาณ 1 นาท แผลกวางเพยง 2 มม. ไมตอง

ใชหองผาตด ไมตองเยบแผล

การนาไปใชประโยชนใชสาหรบผาตดรกษาอาการนวลอคโดยแพทยผเชยวชาญ

81

ชดอปกรณรองรบสงขบถายจากทวารเทยม

ผศ.นพ.วรวทย วาณชยสวรรณภาควชาศลยศาสตร คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร

ชดถงทวารเทยมจากยางพาราสกดโปรตนตา ประกอบดวย 1) แผนตดผวหนงรอบทวารเทยม 2) ถงรองรบสงขบถายจากทวารเทยม 3) ครมปกปองผวหนงรอบทวารเทยม 4) แปงรกษาแผลทผวหนงรอบทวารเทยม 5) สายรดหนาทองเพอพยงถงรองรบสงขบถายจากทวารเทยม

วตถประสงคของการประดษฐ/วจยชดอปกรณรองรบส งขบถายจากทวารเทยมน เพอใชในผปวยท ไมสามารถ

ขบถายทางทออจจาระไดตามปกต จาเปนตองไดรบการผาตดทวารเทยมทหนาทองชดอปกรณรองรบส งขบถายจากทวารเทยมนลดอาการแพบรเวณรอบทวารเทยมสามารถลดกลน ลดเสยงอนไมพงประสงค มราคาถดเนองจากใชวตถดบภายในประเทศลดการนาเขา อกทงยงเปนการสงเสรมใหคณภาพชวตของผปวยใหดขนอกดวย

การนาไปใชประโยชนใชเปนอปกรณรองรบสงขบถายจากทวารเทยม

82

อปกรณทาหตถการสอดใสสายสวนหลอดเลอดแดงจากยางธรรมชาต

ดร.นธนาถ แซตง และคณะภาควชาวทยาศาสตรและเทคโนโลยวสด คณะวทยาศาสตรมหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: nitinart.s@psu.ac.th

ผปวยวกฤตจะมการเปลยนแปลงของคาความดนโลหตทผดปกตไดตลอดเวลาการเฝาตดตามความดนโลหตอยางตอเนอง แพทยตองทาหตถการสอดใสสายสวนหลอดเลอดแดง (Arterial line) สวนใหญจะเลอกใชหลอดเลอดแดงเรเดยล (Radialartery) ทบรเวณขอมอ วธการทาหตถการนจะเรมดวยใหผปวยวางแขนราบบนเตยงในลกษณะหงายฝามอ แพทยจะหาตาแหนงของหลอดเลอดแดงเรเดยลจากการคลาชพจรบรเวณขอมอของผปวย แลวจงแทงเขมเมอปลายเขมเขาในหลอดเลอดแดง จะมเลอดแดงไหลออกมา จงทาการสอดเขมเขาไปจนสดเพอใหเขมคาไวในหลอดเลอดแดงแลวจงตออปกรณเพอวดความดนโลหตได แตการทาหตถการนในผปวยวกฤตจะคอนขางยากเนองจากชพจรเบามาก คลาหาตาแหนงไดยาก มโอกาสแทงพลาดไดสง

วตถประสงคของการประดษฐ/วจยอปกรณทาหตถการสอดใสสายสวนหลอดเลอดแดงจากยางธรรมชาต ออกแบบ

เพอใหสะดวกใชงานไดอยางรวดเรว ทนทวงทในสถานการณวกฤต (ในหองผปวยวกฤต)โดยอปกรณจะเตรยมใหอย ในรปของฟองนายางธรรมชาตท มการเคลอบผวดวยยางธรรมชาตอกหนงชนเพอใหมผวเรยบ งายตอการทาความสะอาด และยงมจดเดนหลายประการ เชน (1) ใชกบขอมอของผปวยไดทกขนาด เนองจากความยดหยนสงสามารถขยายออกตามขนาดของขอมอได และมความออนนมเมอกดขอมอลงใหหงายขนและผปวยไมรสกเจบ (2) ลกษณะเฉพาะของยางธรรมชาตทมความเสยดทานสง

83

จงทาใหอปกรณไมลนไถลในระหวางการปฏบตหตถการ (3) สามารถลางนาและทนทานตอการซกลางทาความสะอาดดวยสบ แอลกอฮอลเขมขน 70% และโซเดยมไฮโปคลอไรท (Sodium Hypochlorite; NaOCl) อกทงสามารถลางคราบเลอดออกไดงายไมเกดการซมผานลงในเนอยางธรรมชาต

การนาไปใชประโยชนนาไปใชในโรงพยาบาล สถานพยาบาล หรอคลนก

84

อปกรณจบขวดยาทผลตจากโฟมยางพารา

ดร.เอกวภ กาลกรณสรปราณภาควชาวทยาศาสตรและเทคโนโลยวสด คณะวทยาศาสตรมหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: Ekwipoo.K@psu.ac.th

อบตเหตเขมตามอเกดขนไดในระหวางการทาหตถการสงยาดวยมอ อปกรณทผลตจากยางพาราชนดน สามารถชวยปองกนอบตเหตเหลานได

วตถประสงคของการประดษฐ/วจย1. ลดอบตเหตเขมตามอ2. ลดภาวะความเครยดและเวลาในการทาหตถการ3. เลงเขมไดตรงเปาหมายมากขน

การนาไปใชประโยชนนาไปใชในโรงพยาบาล สถานพยาบาล หรอคลนก

85

หนจาลองการชวยชวตขนพนฐาน

ผศ.นพ.สทธโชค อนนตเสรภาควชาศลยศาสตรออรโธปดกสและกายภาพบาบด คณะแพทยศาสตรมหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: sittichoke.a@psu.ac.th

หนทางการแพทยสาหรบจาลองการชวยชวตขนพนฐาน ทาจากยางธรรมชาตมลกษณะเปนหนครงตวจากศรษะถงเอว ดานหนาลกษณะตามกายวภาค ดานหลงแบนราบยกเวนสวนคอทมลกษณะโคงเวา ทาจากยางธรรมชาตทมการแปรรป 2 แบบคอ สวนผวหนงทหอหมภายนอกหนทงตวทาจากยางธรรมชาตทผสมสตรใหมลกษณะแนนทบเปนแผน คณลกษณะผวเรยบ มความยดหยนและเหนยว ทนตอการฉกขาดและทาความสะอาดไดงาย ตวหนดานในใตตอชนผวหนงทาดวยโฟมยางธรรมชาตทม2 สวน คอ โฟมยางสวนหวใจ ทาเปนรปทรงกระบอกวางตรงกลางหนาอกซงมความหนาแนนมากใชสาหรบจาลองการนวดหวใจ โดยมกลไกการตอบสนองเมอกดใหโฟมยางสวนหวใจ ยบตว แลวแสดงออกมาเปนรปแบบของเสยง หรอกลไกอเลคทรอนกไดบรเวณทรวงอกทอยโดยรอบตอโฟมยางสวนหวใจ และบรเวณลาตว คอ และศรษะทาดวยโฟมยางทมความหนาแนนนอยกวาโฟมยางสวนหวใจ เพอใหมความนม มความยดหยน และลดนาหนกโดยรวมของหนลง ทปากของหนมกลไกของทอลมเพอตอบสนองตอการเปาลมเขาในปากในลกษณะจาลองการผายปอด แลวตอบสนองออกมาเปนเสยง

วตถประสงคของการประดษฐ/วจยเพอผลตหนจาลองการชวยชวตขนพนฐานทมราคาถก ใชงานงาย และชวย

เพมมลคาใหกบยางพารา

86

การนาไปใชประโยชนเหมาะสาหรบโรงพยาบาล สถานพยาบาล มลนธ หรอโรงเรยนทมการฝกอบรม

การชวยชวตขนพนฐาน

87

หมอนจากพอลยรเทนเจลทหมดวยยางพาราแปรรปปองกนแผลกดทบ

ผศ.พญ.นลน โกวทวนาวงษภาควชาวสญญวทยา คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: nalinee_k2000@yahoo.com

ผลตภณฑน มแนวคดและท มาของการประดษฐมาจากการท วสญญแพทยประสบปญหาจากการทางานประจาวน เนองจากผปวยทมาดมยาสลบและผาตดทตองนอนนงในทาเดมเปนเวลานาน โดยเฉพาะหากผาตดนานมากกวา 2 ชวโมง จะเกดความเสยงตอการเกดแผลกดทบขน ทาใหการดแลรกษายงยาก เสยคาใชจายมากยงขนในการดแลรกษา ซงจากขอมลของประเทศสหรฐอเมรกาพบวาคาใชจายในการรกษาแผลกดทบสงถง 11,000 ลานเหรยญ/ป และมผปวยเสยชวตดวยภาวะแทรกซอนจากแผลกดทบถง 60,000 ราย/ป และถงแมสามารถรกษาแผลหาย ผวหนงบรเวณนนจะเกดการหดตวเปนแผลเปนขนาดใหญคลายคนพการได ซงปญหาเรองแผลกดทบเปนปญหาใหญของระบบสาธารณสขของทกประเทศ ดงนนการปองกนการเกดแผลกดทบยอมไดประโยชนมากกวาการรกษา สาหรบประเทศไทยการทจะจดซอวสดในการกระจายแรงกดตองนาเขาจากตางประเทศทงหมดและมราคาสง ทางผประดษฐจงพยายามคดคนวสดทดแทนทมคณสมบตใกลเคยงกบวสดนาเขาเพอสามารถลดปญหาใหแกผปวยไดอยางมประสทธภาพ และลดคาใชจายในการนาเขาสนคาจากตางประเทศ

มหาวทยาลยสงขลานครนทร เปนมหาวทยาลยเพอชมชนชาวใต ซงมอาชพและรายไดหลกจากการทาสวนยางพารา ซงประเทศไทยสงออกยางดบและนายางเปนปรมาณมาก ประกอบกบนายางทไดเปนนายางคณภาพสง เหมาะแกการนามาเพมมลคา โดยกระบวนการปรบโมเลกลใหสามารถกระจายแรงดนกดทบไดด ชวยปองกนการเกดแผลกดทบเปนการเพมมลคายางพาราใหกลายเปนวสดทางการแพทย และเพมรายไดใหกบเกษตรกรทปลกพชเศรษฐกจทสาคญของภาคใตและจากการออกแบบ

88

กระบวนการผลตอยางรดกม ทาใหวสดนสามารถสรางรปแบบผลตภณฑไดหลากหลายเพอใหเหมาะสมตอการใชงาน เชน การออกแบบรปทรงใหเหมาะสมในการรองรบอวยวะตางๆ ทาใหสามารถขยายผลการใชงานไปสกลมลกคาอนนอกเหนอจากทางการแพทย เชน กลมสปา และคนรกสขภาพตางๆ อกทงยงสามารถขยายรปแบบการผลตสอตสาหกรรมทนอน เบาะรองนงในรถยนต หรอรองเทากฬา เปนตน

วตถประสงคของการประดษฐ/วจยเพอผลตวสดรองรบแรงกดทบอวยวะผปวยขณะผาตดทผลตจากพอลเมอร

หมยางพาราและกระบวนการผลตวสดรองรบ ซงสามารถปรบความยดหยนไดตามแรงกดทบ และปรบความนมของเจลใหเหมาะกบการใชงาน เพอชวยลดการเกดแผลกดทบไดด สามารถพฒนาผลตภณฑใหตรงกบความตองการของผใชงานไดอยางตอเนอง งานวจยรองรบในประสทธภาพของการลดภาวะการกดทบ มความนาเชอถอมากกวาคแขงขน หากผลตภณฑเกดความชารดหรอเสยหาย สามารถใช MedigelHealing ในการซอมแซมเบองตน มความคงทน หากใชอยางถกวธ

การนาไปใชประโยชนนาไปใชกบในหองผาตดเพอปองกนการเกดแผลกดทบในโรงพยาบาล และ

สามารถประยกตใชอตสาหกรรมอนนอกเหนอจากทางการแพทย เชน กลมสปาและคนรกสขภาพตางๆ อกทงยงสามารถขยายรปแบบการผลตสอตสาหกรรมทนอนเบาะรองนงในรถยนต หรอรองเทากฬา เปนตน

89

อปกรณฝกการยนสาหรบเดกเลกทมพฒนาการชา

ดร.สรพงษ ชาตพนธ และ ผศ.พญ.วภาวรรณ ลลาสาราญสถาบนวศวกรรมชวการเเพทย คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: surapong.c@psu.ac.th

เดกทมอายครบ 3 เดอนแลวคอยงไมแขง หรออาย 9 เดอนยงไมควา หรอยงไมคลานหรอกลามเนอแขนขาไมมแรง หากลกษณะดงกลาวยงคงมอยเมอเดกเจรญเตบโตขน เดกกลมนจะจดวามพฒนาการทางดานรางกายชา ซงในปจจบนวธการทใชรกษาคอ การฝกใหเดกสามารถยนและคนเคยกบการยนโดยใชอปกรณชวยฝกยน(Standing frame) เพอชวยในเรองการพฒนากลามเนอ การพฒนาระบบไหลเวยนโลหต การสรางสมดลของรางกายทอนบน และมผลทางออมในดานจตวทยา การเรยนรทางสงคมของเดกอกดวย แตราคาของ Standing frame มราคาสง และตองนาเขาจากตางประเทศจงทาใหไมสามารถมอปกรณนทบานเพอชวยฝกการยนของเดก อกทงทาใหผปกครองตองเสยคาใชจายและเวลาในการทจะตองนาเดกมาฝกทโรงพยาบาล

วตถประสงคของการประดษฐ/วจยเพอสรางอปกรณชวยฝกยนเทเหมาะสมกบสรระและการใชงานของเดกไทย

โดยมงเนนใหมลกษณะทสามารถเขนเคลอนทได (Movable standing frame) แกผปกครองทมบตรหลานทมพฒนาการชา ใหสามารถมอปกรณชวยฝกยนไปใชฝกทบานได และเปนการชวยลดภาระและคาใชจายทตองนาบตรหลานมาฝกทโรงพยาบาล

90

การนาไปใชประโยชนไดนาไปทดลองใชฝกการยน ทหนวยเวชศาสตรฟนฟของโรงพยาบาลสงขลา-

นครนทร และไดนาไปใชในกลมของเดกทมพฒนาการชา โดยใหผปกครองสามารถใชฝกเดกไดเองทบานไมจาเปนตองมาทโรงพยาบาลหรอสถานพยาบาล ซงทางทมงานไดจดโครงการกจกรรมเพอสงคม (CSR) โดยการบรจาคมอบอปกรณชวยฝกยนแกผปกครองทบตรหลานมพฒนาการชา

91

PaPlai แผนแปะแกปวดจากสารสกดไพล

รศ.ดร.ภก.ภาคภม พาณชยปการนนท และ นตมา บนดเหลมสถานวจยความเปนเลศยาสมนไพรและเทคโนโลยชวภาพทางเภสชกรรมคณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: pharkphoom.p@psu.ac.th

ไพล เปนหน งในสมนไพรไทยท ได รบความนยมนามาใช ในการรกษาโรคในประเทศไทยมตารบยาทเตรยมจากนามนไพลในรปแบบยาครมและยาขผง ซงเปนหนงในรายการยาในบญชยาหลกแหงชาตฉบบปจจบน (พ.ศ. 2559) โดยมขอบงใชในการบรรเทาอาการปวดเคลดขดยอกกลามเนอ มรายงานวาสารทมฤทธในการรกษาอาการปวดเคลดขดยอกในไพลเปนสารกลม phenylbutanoids ไดแก DMPBD [(E)-1-(3,4-dimethoxy-phenyl)butadiene], compound D [(E)-4-(3,4-dimethoxy-phenyl)but-3-en-1-ol] และ compound D acetate เปนตน ซงมฤทธยบยงอาการปวดอกเสบกลามเนอ โดยมกลไกการออกฤทธเหมอนกบยาแผนปจจบนในกลมยาตานการอกเสบทไมใชสเตอรอยด (หรอยากลม NSAIDs) และในปจจบน นอกจากยาทาแกปวดในรปแบบยาครมและยาขผงแลว ยาเตรยมในรปแผนแปะแกปวดกเปนยาอกรปแบบหนงทไดรบความนยมในการใชรกษาอาการปวดอกเสบกลามเนอ

วตถประสงคของผลงานเพอคดคนกรรมวธการเตรยมสารสกดไพลทมสารกลม phenylbutanoids

โดยใชวธการสกดทเปนมตรตอสงแวดลอม (Green extraction) และสตรแผนแปะแกปวดจากสารสกดจากไพลทใชสารเมอกจากเมลดแมงลกเปนสารกอฟลม โดยเตรยมสารสกดจากเหงาไพลทมสารกลม phenylbutanoids ดวยการใชสารเพมความยดหยนในตารบแผนแปะเปนตวทาละลายในการสกด และสามารถควบคมคณภาพสารสกดไพลและแผนแปะทเตรยมไดดวยวธ High performance liquid chromato-graphy (HPLC) จงทาใหผลตภณฑทเตรยมไดมคณภาพเหมอนกนทกครงทผลต

92

กรรมวธการดงกลาวยงชวยลดการใชตวทาละลายอนทรยในการสกด ลดระยะเวลาและพลงงานท ใชในการสกด จงทาใหลดตนทนในการเตรยมสารสกดไพลไดและการนาสารเมอกจากเมลดแมงลกมาใชเปนสารกอแผนฟลมในการเตรยมแผนแปะแกปวด ยงชวยลดการกอใหเกดอาการระคายเคองตอผวหนงจากการใชสารเคมชนดอนในการเตรยมแผนแปะ และเปนนวตกรรมแรกในโลกทนาสารเมอกจากเมลดแมงลกมาใชเปนสารกอแผนฟลมในการเตรยมแผนแปะ รวมถงเปนการสรางมลคาเพมใหกบสนคาทางการเกษตรดวย

การนาไปใชประโยชนใชแปะบรเวณทมอาการปวดบวมอกเสบของกลามเนอ เพอชวยบรรเทาอาการ

ปวด บวม เคลดขดยอกกลามเนอ

93

AloePatch แผนปดแผลอเนกประสงคชนดลางออกไดจากภมปญญาไทย สตลาดสากล

ดร.ภาณพงศ พทธรกษ, ผศ.ดร.ววฒน พชญากร,รศ.ดร.ภาคภม พาณชยปการนนท และ มงขวญ ราชภรมยคณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: wiwat.p@psu.ac.th

คณะผวจยจงไดมแนวคดในการคดคนแผนปดแผลชนดลางออกได (AloePatch)จากองคความรของไทยโดยใชผงวนของวานหางจระเขและสารสกดบวบก ซงพชทงสองชนดมประโยชนตอการรกษาแผลในผปวย โดยวานหางจระเขมสรรพคณชวยสมานแผลและลดการอกเสบ สวนสารสกดบวบกจะชวยเรงการสรางเนอเยอ ลดการตดเชอลดการอกเสบ รวมถงการเกดแผลเปนและรวรอย นอกจากน AloePatch ยงมคณสมบตทโดดเดนคอ สามารถดดซบของเหลว เชน เลอด หรอนาหนองจากแผลไดดรกษาความชมชนและสรางสภาวะทเหมาะสมสาหรบการสรางเนอเยอใหมของแผลไดอยางด นอกจากน AloePatch ยงสามารถลางออกไดงายดวย นา หรอนาเกลอทใชในการลางแผลปกต จงทาใหไมกอใหเกดปญหาของแผลทตองเปดซาและชวยลดอาการเจบปวดจากการลอกผาปดแผลแบบทวไป ลดการเกดการอกเสบซาซอนและแผลหายชา นอกจากนชวยใหการทาแผลมความสะดวกมากยงขน ซงถอเปนสงทโดดเดนกวาวสดปดแผลอนๆ ทมในทองตลาดในปจจบน นอกจากคณสมบตในการรกษาแผล AloePatch อาจนาไปประยกตใชในการพฒนาเปนผลตภณฑเครองสาอางในการลดรวรอยแผลเปนและลดการอกเสบไดดอกดวย ประกอบกบตนทนในการผลตและราคาทนอยกวาเมอเทยบกบแผนปดแผลชนดอนทมอยในทองตลาดทาใหมความสามารถในการแขงขนทสง และการนาภมปญญาไทยมาใชยงชวยเพมมลคาของผลตผลทางการเกษตรของประเทศไทยทมมลคานอยใหเกดมลคาท เพมมากยงขนลดการนาเขา และสรางนวตกรรมของไทย

94

วตถประสงคของผลงานแผนปดแผลทสามารถลางออกได ซงสะดวกในการดแผล กระตนใหแผลหรอ

รอยแผลเปนหายเรวขน โดยไมกอใหเกดการระยายเคองหรอมแผลเปดซา พรอมทงมราคาทตากวาแผนปดแผลชนดอนในทองตลาด

การนาไปใชประโยชนใชในการแปะเพอรกษาแผล รอยแผลเปน สว หรอผวหนงอกเสบ โดยทาให

บาดแผลหรออาการทางผวหนงหายเรวยงขน และมสวนชวยในการดแลและบารงผวหนง

95

นามนยาสมานแผล และการพฒนา YaSP dressing

คณะการแพทยแผนไทย มหาวทยาลยสงขลานครนทรโดยการสนบสนนของสานกงานพฒนาการวจยการเกษตร (องคการมหาชน)E-mail: ttmed.psu@gmail.com

คณะผวจยจากคณะการแพทยแผนไทย มหาวทยาลยสงขลานครนทร ทาการพฒนาสตรตารบรกษาบาดแผลเรอรงชอ “ตารบยาสมานแผล” ซงเปนตารบยาพนบานไดรบความอนเคราะหจาก หมอสมพร ชาญวนชยสกล ซงเปนหมอพนบานในจงหวดสงขลา และเปนอาจารยผมความรความสามารถพเศษประจาคณะการแพทยแผนไทย“ตารบยาสมานแผล” ประกอบดวยพชสมนไพรทองถนทหาไดงายและตนทนถก โดยคณะผ ว จยได รบทนสนบสนนการว จยจากสานกงานพฒนาการว จยการเกษตร(องคการมหาชน) เพอพฒนาสตรตารบยาสมานแผลในการใชรกษาแผลตดเชอเรอรงในผปวยเบาหวาน โดยพบวาตารบยาสมานแผลในรปแบบยานามน (Hot oilextraction) มคณสมบตในการยบยงแบคทเรยกอโรคผวหนง สามารถยบยงและทาลายไบโอฟลมของแบคทเรย มความปลอดภย และมประสทธภาพชวยสมานแผลโดยผลงานการวจยดงกลาวไดเผยแพรเปนนพนธตนฉบบและยานามนสมานแผลและกรรมวธเตรยมยานามนดงกลาว ไดยนขอจดอนสทธบตรเรยบรอยแลว

วตถประสงคของผลงานเพอสรางนวตกรรมทางสขภาพจากตารบยาแผนไทยท เปนองคความรของ

หมอพนบานภาคใต

96

การนาไปใชประโยชน1. ผลตภณฑท ไดสามารถนาไปใชปดบรเวณแผลท งแผลท วไปและแผลใน

ผปวยเบาหวาน โดยยาสมานแผลและแผนปดแผลดงกลาวมฤทธทางชวภาพทสงเสรมการหายของแผลและลดการเกดแผลตดเชอเรอรง

2. เกดเปนแนวทางในการพฒนาสรางความรวมมอระหวางหมอพนบานในพนทและชมชนวชาการของมหาวทยาลยสงขลานครนทร

97

พมเสนนาวานสาวหลง

โรงพยาบาลการแพทยแผนไทยฯคณะการแพทยแผนไทย มหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: ttmed.psu@gmail.com

เนองจากรปแบบการดาเนนชวตของประชากรในปจจบนนน มความเรงรบและนยมบรโภคขาวสารกนมากกวาในอดต จงเปนหนงในปจจยททาใหเกดความเครยดเมอเกดความเครยดรางกายจะมปฏกรยาตางๆ โดยมอาการ เชน หนามด ปวดศรษะหงดหงดงาย นอนไมหลบเปนตน ทาใหผลตภณฑตางๆ ทชวยผอนคลายความเครยดแกอาการวงเวยนศรษะ เปนทตองการของตลาดมากขน และพมเสนนากเปนผลตภณฑหนงทเปนทนยมใชในปจจบน ผลตภณฑเหลานมกมการนาวตถดบจากธรรมชาตมาเปนสวนประกอบ เชน เกลดสะระแหน นามนสะระแหน นามนยคาลปตส และการบรฯลฯ จากรายงานการวจย นามนหอมระเหยทสกดไดจากพชหลายชนดสามารถชวยใหเกดความรสกผอนคลายได เชน ชมนาด ลลาวด วาสนา และวานสาวหลง ซงวานสาวหลงเปนพชทมกลนหอมทงสวนใบและราก มชอชวนใหนกถงความมเสนหนาหลงใหล สวนใหญมการนามาใชเปนสวนผสมในเครองสาอาง เชน สบ และโลชนบารงผว แตยงไมมการใชเปนสวนผสมในสตรตารบยาดมพมเสนนา ยาดมพมเสนนามสวนผสมพนฐาน ไดแก เมนทอล พมเสน และการบรเปนหลก ซงอาจมการผสมดวยนามนหอมระเหย เชน นามนยคาลปตส นามนคารเนชน เพอชวยในการแตงกลนคณะการแพทยแผนไทย มหาวทยาลยสงขลานครนทร มความสนใจทจะนาพชทองถนคอ นามนหอมระเหยจากวานสาวหลงใชเปนสวนผสมในสตรตารบยาดมพมเสนนาทมสรรพคณชวยทาใหชนใจ แกหวด บารงหวใจ เพอใหเกดการใชประโยชนจากพชชนดนมากขน ทงยงเปนการพฒนาพชชนดน เปนพชเศรษฐกจเสรมใหกบประชาชนและเกษตรกรทวไปได จงไดมการศกษาวจยสตรตารบยาดมพมเสนนา โดยมนามนหอมระเหยของวานสาวหลงเปนสวนผสม แลวทาการประเมนความคงตวของสตรตารบพรอมกบประเมนความพงพอใจและรปแบบบรรจภณฑจากอาสาสมคร

98

วตถประสงคเพอเตรยมตารบยาดมพมเสนนาจากนามนหอมระเหยของวานสาวหลงทม

ความคงตวของสตรตารบทดสรางความพงพอใจในอาสาสมครมากทสด และกอใหเกดการใชประโยชนจากสมนไพรทองถนเพมขน

การใชประโยชนสดดมแกอาการคดจมก บรรเทาอาการวงเวยน ชวยใหรสกสดชนและผอนคลาย

99

สตรตารบยาสมนไพรแกไอ

ธรวฒน สดขาวโรงพยาบาลการแพทยแผนไทย มหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: teerawat.sud@psu.ac.th

การประดษฐนเปนยานาทตมมาจากสมนไพร ประกอบดวย โทงเทง มะแวงเครอเสนยด มะขามปอม ชะเอมเทศ นาตาลกรวด นามะนาว นาขง เกลอ และเมนทอลทผานกรรมวธ ขนตอนตางๆ ทไดยานาทไดจากการตมสมนไพร

วตถประสงคของการประดษฐ/วจยความมงหมายของสงประดษฐนคอ เพอจดทายาแกไอทผลตจากสมนไพรสตร

ใหมทมประสทธภาพบรรเทาอาการไอ เจบคอ ชวยทาใหชมคอ รสชาตด และไมมสวนประกอบททาใหเกดโทษตอรางกาย

การนาไปใชประโยชนสตรตารบยาสมนไพรแกไอมสวนประกอบของโทงเทงทชวยรกษาการอกเสบ

ของลาคอ และมสรรพคณครอบคลมไปถงการลดการบวมของทอนซล อกทงมสมนไพรไดแก ชะเอม มะขามปอม เสนยด มะแวงเครอ ชวยรกษาการอกเสบของลาคอ ลดไขชวยเรองการหายใจ และรกษาหวดไดในตารบเดยวกน และสวนผสมดงกลาวทาใหไดตารบยาแกไอทรสชาตทด ดมงาย

สตรตารบยาสมนไพรแกไอมการใสนามะนาวสด นาขงสดและเกลอ ในตารบยาแทนการใชนามะนาวแทรกเกลอเปนกระสายรวมกบผงยารกษาอาการไอ เจบคอในอดตซงทาใหเกดความยงยากในการใชยายา นอกจากทาใหเกดความสะดวกขนแลวยงเปนการเพมสรรพคณตารบยา ในการชวยละลายและขบเสมหะ ทาใหชมคอ ทาใหไดตารบยาทรสชาตทกลมกลอมขน และงายตอการรบประทานไมทาใหคอแหง

100

ผลตภณฑเครองสาอางผสมสมนไพรสาหรบทาความสะอาดผวและเสนผม

รศ.ดร.สวภา องไพบลย และ ดวงแข มณนวลภาควชาเทคโนโลยเภสชกรรม คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: suwipa.u@psu.ac.th

ในปจจบนผลตภณฑเครองสาอางเปนธรกจทสรางรายไดอยางมหาศาล เพราะเปนธรกจทตลาดเปดกวางในการเขามาลงทน และจากกระแสนยมการใชสมนไพรในธรกจเครองสาอางมมาอยางตอเนองทงตลาดในประเทศและตลาดตางประเทศ

ผลตภณฑเครองสาอางสาหรบทาความสะอาดผวและเสนผม เปนผลตภณฑททกคนใชในชวตประจาวน อกทงสมนไพรไทยหลายชนด เชน เหงาขมนชน เปลอกผลมงคด วานหางจระเข ทองพนชง นามนตะไคร นามนมะกรด นามนมะพราวมสรรพคณในการบารงผวและเสนผม จงเปนทมาของการพฒนาผลตภณฑเครองสาอางผสมสมนไพรสาหรบทาความสะอาดผวและเสนผม โดยมกระบวนการในพฒนาผลตภณฑไดแก การคดเลอกสมนไพรทมสรรพคณตามตองการและการจดหาแหลงวตถดบ โดยมงเนนการใชสมนไพรในภาคใต เชน การใชผงเหงาขมนชนจากโรงงานแปรรปสมนไพรโรงพยาบาลกะพอ จงหวดปตตาน ซงอยในโครงการลงกาสกะโมเดล เปนตน การสกดสารสาคญในสมนไพร การพฒนาสตรตารบ การทดสอบตามมาตรฐานทางเครองสาอางและการจดแจงเครองสาอาง

วตถประสงคของผลงานเพอพฒนาผลตภณฑเครองสาอางผสมสมนไพรสาหรบทาความสะอาดผวและ

เสนผมสการตลาดเชงพาณชย

101

การนาไปใชประโยชนคณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร ไดจดแจงเครองสาอางเพอ

ผลต รวมกบผประกอบการในการจดจาหนายผลตภณฑเครองสาอางผสมสมนไพรสาหรบทาความสะอาดผวและเสนผมจานวนหลายรายการ

102

การดแลสขภาพเพอปองกนและรกษาภาวะถงนารงไขในสตร

ผศ.ดร.สนนทา ยงวนชเศรษฐ และ รศ.ดร.ศศธร พมดวงภาควชาการพยาบาลสต-นรเวชและผดงครรภ คณะพยาบาลศาสตรมหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: sununta.y@psu.ac.th, sasitorn.ph@psu.ac.th

ภาวะถงนารงไข (Polycystic ovary syndrome) เปนปญหาสขภาพในสตรวยเจรญพนธ ซงพบได 15-20% โดยมปจจยเสยงทเกยวของทงดานพนธกรรมและพฤตกรรมสขภาพ สตรทมประวตมบตรยากและโรคเบาหวานในครอบครวเสยงตอการเปนภาวะถงนารงไขไดสงกวาสตรทวไป พฤตกรรมในการรบประทานอาหารทมสวนประกอบของนาตาล ฟรคโตส ไขมนทรานส และไขมนสตว รวมกบการขาดการออกกาลงกาย ทาใหมภาวะอวนและมภาวะดออนซลน (Insulin resistant) จากการศกษาพบวาสตรทเปนถงนารงไข 50-70% มภาวะดออนซลน

ภาวะอวนและภาวะดออนซลนทาใหมภาวะเสยสมดลในการทาหนาทของตอมใตสมอง ตอมพทอทาร และตอมหมวกไตซงสรางฮอรโมนทควบคมการทางานของระบบการเจรญพนธ ในสตร โดยพบวาระดบของฮอรโมนทชวยกระตนใหมไขตก(Ovulation) ตากวาปกต แตมฮอรโมนแอนโดรเจนสงกวาปกต ซงพบได 60-80% ของสตรทมภาวะถงนารงไข ทาใหมอาการแสดงทสาคญ ไดแก ไมมการตกของไขตามปกตในรอบประจาเดอน เลอดประจาเดอนมาไมสมาเสมอ หรอขาดหายไป นอกจากนอาการทพบไดแก ผมรวง มขนออนขนบรเวณใบหนา ลาตว และแขน ขามากกวาปกตเปนสว

ผลกระทบตอสขภาพของสตรจากภาวะถงนารงไข ไดแก ภาวะมบตรยากเสยงตอการเปนโรคเบาหวานชนดทสอง ภาวะความดนโลหตสง โรคไต โรคหวใจและหลอดเลอด ดงนนการปองกนและการวนจฉยตงแตระยะแรกจะชวยใหสตรไดรบ

103

การรกษา ทาใหมสขภาพอนามยการเจรญพนธท เปนปกตและชะลอการเกดภาวะแทรกซอนตางๆ ได

จากผลการวจยพบวา สตรทมภาวะถงนารงไข 60-80% ไมไดตระหนกวาตนเองเปนโรคน จงไมไดรบการตรวจรกษาตงแตในระยะแรก โดยอาการผดปกตททาใหสตรไปพบแพทยเพอตรวจรกษา ไดแก ภาวะประจาเดอนผดปกต และภาวะมบตรยาก ภาวะถงนารงไขสามารถตรวจวนจฉยไดจากการตรวจดวยอลตราซาวดและการรกษาโดยการรบประทานฮอรโมนคลายยาคมกาเนด การใชยาเพอควบคมระดบนาตาลและไขมนในเลอด การผาตด และการปรบเปลยนพฤตกรรมในการรบประทานอาหารและการออกกาลงกาย

การดแลสขภาพทสาคญของสตรเพอปองกนการเปนถงนารงไข หรอรกษาภาวะถงนารงไข ไดแก การรบประทานอาหารทมสารอาหารทมประโยชนเพยงพอลดการรบประทานอาหารทมผลเสยตอสขภาพ รบประทานอาหารในปรมาณทพอดกบความตองการของรางกาย และออกกาลงกายอยางสมาเสมออยางนอยครงละ 30 นาทสปดาหละ 5 ครง

ผลการวจยเกยวกบกระบวนการดแลสขภาพของสตรทมประจาเดอนผดปกตจากภาวะถงนารงไข พบวาสตรทมการปรบเปลยนพฤตกรรมการรบประทานอาหารและเพมการออกกาลงกายมผลดชวยทาใหมประจาเดอนมาตามปกตได โดยลกษณะการปรบเปลยนพฤตกรรมการรบประทานอาหารทพบ ไดแก 1) ลดการดมเครองดมทมสวนผสมของนาตาลและฟรคโตส เชน นาหวาน ชาเยน กาแฟเยน โกโก เครองดมทบรรจขวดตางๆ 2) งดรบประทานอาหารและขนมทมสวนประกอบของไขมนทรานสเชน เบอรเกอร พชซา ขนมปง คกก เบเกอรตางๆ 3) หลกเลยงการรบประทานอาหารทมสวนประกอบของไขมนสตว เชน หมกรอบ หมสามชน ไสกรอก เบคอน4) รบประทานขาวกลอง ปลา ผกและผลไมมากขน และลกษณะการออกกาลงกายทมผลดทาใหหายจากภาวะถงนารงไข ไดแก การเดนเรว วง วายนา โยคะ การปนจกรยานตงพน และการออกกาลงกายดวยอปกรณตางๆ ในหองฟตแนส

104

การศกษาครงนสามารถนาไปใชเปนแนวทางในการใหความรสตรเพอปองกนโรคถงนารงไขหรอรกษาอาการของโรคน โดยตองใหความรเกยวกบปจจยเสยง อาการแสดงของภาวะถงนารงไข ผลกระทบตอสขภาพและการเจรญพนธของสตร และการฟนฟสภาพการทางานของฮอรโมนทเกยวของกบการตกไข การมประจาเดอน และการตงครรภ

งานวจยสาขาเทคโนโลยอาหาร

106

107

ชวภณฑ Bacillus subtilisเพอผลตผกไฮโดรโพนกสปลอดภย

รศ.ดร.อจฉรา เพงหน1 ดร.จฑามาศ แกวมโน1 ผศ.ดร.สรรตน เกยรตปฐมชย3

ปรารถนา อตตะมณ1 และ ปฐมพงศ วงษเลยง2

1 ศนยวจยควบคมศตรพชโดยชวนทรยแหงชาตภาคใต มหาวทยาลยสงขลานครนทร2 คณะทรพยากรธรรมชาต มหาวทยาลยสงขลานครนทร3 คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร E-mail: ashara.p@psu.ac.th

ผกสลดไฮโดรโพนกสเปนผกทเปนทตองการของตลาดสงมากประมาณ 100 ตนตอวน แตโรครากเนาและใบจดทมสาเหตจากเชอรา Pythium spp. และ Alternariaspp. สามารถเขาทาลายผกไดทกระยะการเจรญเตบโตเปนปญหาหลกท เกษตรกรประสบตลอดทงปทกชวงการผลต ตองหยดการผลตไมตากวา 3 เดอน เพอตดวงจรโรคแทนการใชสารเคมกาจดศตรพช สงผลใหผลผลตไมเพยงพอและตองนาเขาจากตางประเทศ

Bacillus subtilis LPDD 3-1 เปนจลนทรยดนทสามารถควบคมโรครากเนาและใบจดของผกสลดไดอยางมประสทธภาพ

วตถประสงคของการวจยเพอพฒนา Bacillus subtilis LPDD 3-1เปนชวภณฑแบบแกรนลทสะดวก

และปลอดภยในการใชงาน ทดแทนสารเคมกาจดโรคในการผลตผกไฮโดรโพนกสเพอใหไดผลผลตทมคณภาพ ปลอดภย และใหผลตอบแทนคมคาทางเศรษฐกจ

108

การนาไปใชประโยชน1. โรครากเนา: ชวภณฑ 100 กรม หรอชวภณฑขยาย* 1 ลตร ใสในระบบ

ปลกทมสารละลายธาตอาหาร 100 ลตร (ใสเมอยายกลาปลก เพอปองกนโรค และใสทก 7 วน เพอควบคมโรค)

2. โรคใบจด: ชวภณฑ 80 กรม หรอชวภณฑขยาย* 200 มล. ผสมนา 20ลตร พนบนใบผกทกๆ 7 วน ชวภณฑขยาย* ชวภณฑ 20 กรม ตอนาสะอาดตมสกทเยนแลว 1 ลตร เขยาใหเขากน เลยงไว 2 วน

หนวยงานทนาชวภณฑ Bacillus subtilis ไปใชประโยชน ไดแก มลนธ/โครงการพระราชดาร หนวยงานกองทพบก สถาบนการศกษาหนวยงานราชการ และฟารมผกไฮโดรโพนกสมากกวา 400 ฟารม ใน 53 จงหวด

109

ผลตภณฑผกหาสอบแหงพรอมรบประทาน

ดร.บษวรรณ หรญวรชาต และ ผศ.ดร.ปณณาณ สมภวะผลคณะอตสาหกรรมเกษตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: bhudsawan@gmail.com

ผกเปนแหลงของสารอาหารหลายชนด ไดแก วตามน เกลอแร และใยอาหารอกท งยงอดมไปดวยสารพฤกษเคมทมประโยชนตางๆ มากมาย เชน ไลโคปนเบตาแคโรทน แอนโทไซยานน เควอรเซทน และคลอโรฟลล เปนตน ซงสารพฤกษเคมเหลานเปนสารตานอนมลอสระทชวยลดความเสยงของการเกดโรคได โดยเฉพาะโรคเรอรง เชน โรคมะเรง โรคไขมนในเลอดสง และโรคเบาหวาน เปนตน และเมอแบงผกตามสของสารพฤกษเคมในผก สามารถแบงไดเปน 5 ส ไดแก ผกสแดง (ไลโคปน)ผกสเหลอง-สม (เบตาแคโรทน) ผกสมวง (แอนโทไซยานน) ผกสขาว (เควอรเซทน)และผกสเขยว (คลอโรฟลล)

ในปจจบนผบรโภคสวนใหญใหความสนใจอาหารเพอสขภาพมากขน โดยเนนการรบประทานผกและผลไมเพมขน อยางไรกตามผกสดนนเกดการเสอมเสยไดงายไมสามารถเกบไวไดนาน อกทงเมนอาหารทมผกเปนองคประกอบมความหลากหลายนอย และในบางชวงฤดกาลผกมราคาคอนขางแพง เพอเปนการสงเสรมการบรโภคผกใหมากขน ผวจยจงไดพฒนาผลตภณฑผกหาสอบแหงพรอมรบประทาน เพอเปนทางเลอกในการบรโภคผกดวยเมนทหลากหลาย งาย และตอบสนองตอสภาวะการดาเนนชวตทเรงรบในปจจบน และยงคงไดรบคณคาและสารอาหารในผกใกลเคยงกบผกสดมากทสด

วตถประสงคของการวจยเพอพฒนาผลตภณฑผกหาสอบแหงพรอมรบประทานทชวยเสรมคณคาทาง

โภชนาการและสะดวกตอการบรโภค

110

การนาไปใชประโยชนผลตภณฑผกหาสอบแหงทพฒนาขนจะชวยเพมคณคาสารอาหารใหกบเมน

อาหารทหลากหลาย เชน การโรยบนขาวสวย ขาวตม สปาเกตต หรอสลด หรอการเตมลงในนาซป และขาวปน เปนตน สะดวกและงายตอการรบประทาน และชวยเพมสสนใหกบเมนอาหาร โดยผลตภณฑดงกลาวสามารถเกบไวไดนาน เหมาะกบผบรโภคทกเพศ และทกวย และสามารถนาไปพฒนาแตงกลนรสอนๆ เพมเตมตอไปได

111

การประยกตใชเทคโนโลยฟองอากาศขนาดเลกเพอการเพมคณภาพผลตผลทางการเกษตร

ดร.ดสดา ถระวฒนภาควชาเทคโนโลยอาหาร คณะอตสาหกรรมเกษตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรEmail: dusida.t@psu.ac.th

เทคโนโลยฟองอากาศขนาดเลกเปนเทคโนโลยทสะอาด ปลอดภย เปนมตรกบสงแวดลอม มคณสมบตเดนคอมพนทผวสมผสจาเพาะสง และมความคงตวอยไดนานในสารละลายตวกลาง ทาใหสามารถชวยเพมประสทธภาพในการสมผสระหวางพนผวผลตภณฑทเราตองการทาความสะอาดกบสารละลายทใชลางทาความสะอาดได การนาเทคโนโลยฟองอากาศขนาดเลกมาใชสามารถชวยลดปรมาณยาฆาแมลงทปนเปอนในผลตผลทางการเกษตร และนอกจากนถานามาใชรวมกบสารละลายฆาเชอ ยงสามารถชวยลดเชอจลนทรยทกอใหเกดโรคหรอเชอจลนทรยท เปนสาเหตของการเนาเสยทปนเปอนมาในผลตภณฑอาหารได

วตถประสงคของการวจยเพอศกษาประสทธภาพของเทคโนโลยฟองอากาศขนาดเลกรวมกบสารละลาย

ชนดตางๆ ตอการลดปรมาณยาฆาแมลงและเชอจลนทรยปนเปอนในผลตผลทางการเกษตร

การนาไปใชประโยชนจากงานวจยพบวา การใชเทคโนโลยฟองอากาศขนาดเลกควบคกบกรดอนทรย

สามารถชวยเพมประสทธภาพในการลดปรมาณเชอจลนทรยปนเปอนในผกและผลไมหลากหลายชนดได เชน โหระพา กะเพรา พรกขหน ยอดมะพราวสดตดแตง หรอแมแตในมะละกอสกตดแตง กใหผลการลดปรมาณเชอจลนทรยปนเปอนไดดมากกวา

112

สารละลายคลอรน นอกจากนเมอไดศกษาประสทธภาพในการลดปรมาณยาฆาแมลงปนเปอนในพรกขหน ซงมกไดรบการรายงานวาเปนพชผกอนดบตนๆ ทพบการปนเปอนของยาฆาแมลง พบวาการนาเอาเทคโนโลยฟองอากาศขนาดเลกมาใชรวมดวยในการลางทาความสะอาด สามารถชวยลดปรมาณยาฆาแมลงปนเปอนไดดกวาการใชนาประปาในการลางทาความสะอาดเพยงอยางเดยว จากงานวจยขางตนจงมความเปนไปไดสงในการนาเทคโนโลยดงกลาวมาประยกตใชในการชวยเพมคณภาพผลตผลทางการเกษตรและชวยยดอายการเกบรกษาผกและผลไมสดชนดอนๆ ได

113

การสกดสารกาบาและฟนอลกจากขาวสงขหยดงอกโดยวธสกดดวยตวทาละลาย

รศ.ดร.จนทมา ชงสรพร, พฤกระยา พงศยหลา และ นรณา ชยฤกษภาควชาวศวกรรมเคม คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: juntima.c@psu.ac.th

ปจจบนคนสวนใหญหนมาใสใจกบสขภาพของตนเองมากขน ทงในเรองการออกกาลงกายหรอการบรโภคอาหารทมประโยชนตอสขภาพ การบรโภคขาวสงขหยดแทนขาวขดสถอเปนอกหนงทางเลอกในการดแลสขภาพ ขาวสงขหยดเปนขาวพนเมองของภาคใต มเยอหมเมลดสแดง เมลดเลกเรยว ทายงอน เมอเปรยบเทยบคณคาของสารอาหารในขาวพนธตางๆ พบวา ขาวสงขหยดมคณคาทางอาหารสงกวาขาวพนธอน กลาวคอ มวตามนบในปรมาณสง มกากใยอาหารสงกวาขาวพนธอนจงมประโยชนตอระบบขบถาย มวตามนอสง ชวยในการชะลอความแก นอกจากนมโปรตนธาตเหลก และฟอสฟอรสสงกวาขาวขาว อกทงยงมกลมสารตานอนมลอสระ (Anti-oxidant) กลมโอรซานอล (Oryzanol) สารกาบา (GABA) สารประกอบฟนอลกทชวยลดอตราเสยงของการเปนมะเรง ชวยชะลอความแก ปองกนความจาเสอม และบารงโลหต สแดงของขาวสงขหยดเปนรงควตถประเภทฟลาวานอยดชนดแอนโทไซยานนซงมคณสมบตชวยชะลอความชราและลดความเสยงในการเปนโรคตางๆ เชน โรคหวใจโรคมะเรง และโรคระบบภมคมกนผดปกต เปนตน

จากการเจรญเตบโตอยางรวดเรวของตลาดเครองสาอางสงผลใหเกดการพฒนาและคดคนเทคโนโลยใหมๆ โดยคณประโยชนทมากมายของขาวสงขหยดงอกทาใหผประกอบการภาคเอกชนสนใจเพมมลคาใหแกขาวสงขหยด โดยการนาสารสกดจากขาวสงขหยดงอกเขามาใชในผลตภณฑเครองสาอางมากยงขน อาท เครองสาอางออรแกนก โดยมการนาสารสกดจากขาวสงขหยดมาเปนสวนผสมในแชมพทชวยปองกนผมรวง กระตนการงอกใหมของเสนผม ซงเปนผลตภณฑทมความปลอดภย นอกจากน

114

ในทางการแพทยมการนาสารกาบาไปใชเปนยารกษาโรคเกยวกบระบบประสาท เชนโรควตกกงวล โรคนอนไมหลบ และโรคลมชก โดยผลตภณฑสารกาบา 750 มก./แคปซล มราคาอยท 10.56 บาท และแชมพจากขาวสงขหยดมราคาชดละ 1,800 บาทและหากมการนาสารสกดจากขาวสงขหยดมาพฒนาเปนผลตภณฑใหมๆ จะสามารถเพมมลคาของขาวสงขหยดและเพมรายไดใหแกเกษตรกรผปลกขาวไดเปนอยางมาก

ขาวสงขหยดงอกจากคณคาของขาวสงขหยดนามาเพมสารสาคญใหมากขนโดยผลตเปนขาว

สงขหยดงอก ซงมประโยชนตอสขภาพและกาลงเปนทนยมของผบรโภค การผลตขาวสงขหยดงอก แบงเปน 2 ขนตอนคอ การแชขาว (Soaking process) และกระบวนการงอก (Germination process) โดยในขณะทเมลดขาวเรมงอก สารอาหารทเกบสะสมไวในเมลดขาวจะถกยอยสลายโดยกระบวนการทางชวเคม ซงสารอาหารพวกคารโบไฮเดรตจะถกยอยสลายไดเปนคารโบไฮเดรตทมโมเลกลเลกลงและนาตาล สวนสารอาหารพวกโปรตนจะถกยอยสลายไดเปนกรดอะมโนและมการสะสมสารเคมทสาคญ เชน แกมมาออรซานอล สารประกอบฟนอลก และโดยเฉพาะสารกาบา(Gamma Amino butyric acid; GABA) ทสงกวาขาวธรรมดาถง 10 เทา การงอกของขาวสงขหยดจะเกดไดดเมอเมลดขาวมความสมบรณ มจมกขาวซงเปนสวนทยงมชวตอย และไดรบปจจยทมผลใหเกดการงอก ไดแก นา อณหภม ออกซเจน และแสง เพอกระตนรากออนใหทะลเปลอกหมเมลดออกมาจงจะทาใหไดขาวสงขหยดงอกทดมคณภาพ

115

ขนตอนการผลตขาวสงขหยดงอก1. นาขาวเปลอกสงขหยดมาคดเลอกเมลดทไมสมบรณออก แลวแชนาเปน

เวลา 24 ชวโมง ทอณหภมหอง

2. หลงจากนนนาขาวเปลอกใสในภาชนะทรองดวยผาขาวบางเปยกคลมเปนเวลา 60 ชวโมงในทมด

3. อบแหงทอณหภม 50oC เปนเวลา 15 ชวโมง ใหความชนสดทายเหลอประมาณ 13-15 %

4. นาขาวเปลอกทผานการอบแหงมาสกะเทาะเปลอกดวยเครองสขาวกลองจากนนนามาบดและทาการรอนผานตะแกรงขนาด 40 mesh เกบไวในโถดดความชนทอณหภมหองเพอเตรยมสาหรบการสกด

วธการสกดสาระสาคญจากขาวสงขหยดงอกกระบวนการสกดขาวมทงวธสกดแบบบบเยน (Cold pressed) และวธสกด

ดวยตวทาละลาย (Solvent extraction) การสกดแบบบบเยนเปนวธทรกษาคณคาทางสารอาหารของจมกขาวและราขาวไดอยางครบถวนปลอดภยจากสารเคมเจอปนแตจะนยมใชวตถดบทใหปรมาณนามนเยอะ เชน มะพราว งา ทานตะวน ถวเหลอง

116

เปนตน วธการสกดดวยตวทาละลาย เปนวธทใชกนอยางกวางขวางในอตสาหกรรมงายและคาใชจายคอนขางตา ตวทาละลายทนยมนามาใชสกดมหลายชนด เชน นาเอทานอล เมทานอล อะซโตน และเฮกเซน เปนตน

ขนตอนการสกดขาวสงขหยดงอก1. นาขาวสงขหยดงอกทคดขนาดแลวปรมาณ 200 กรม ผสมในตวทาละลาย

ดวยอตราสวน 1:15 กวนสารทความเรว 150 รอบ/นาท เปนเวลา 1 ชวโมง2. นาสวนใสไปหมนเหวยงดวยเครองปนเหวยง (Centrifuge) ดวยความเรว

4,000 รอบ/นาท3. หลงจากนนแยกตวทาละลายออกจากสารสกดดวยเครองระเหย (Evapora-

tor)

4. ไดสารสกดขาวสงขหยดงอกเพอเตรยมสาหรบการวเคราะหสารกาบา และสารฟนอลก

117

ผลการวจยจากผลการวจยพบวา การสกดขาวสงขหยดงอกดวยเอทานอลเขมขนรอยละ

50 ใหปรมาณสารกาบาและสารประกอบฟนอลกเพมขนถง 4.6 และ 5.7 เทา ตามลาดบ เมอเทยบกบขาวทไมผานกระบวนการงอก แสดงดงตารางท 1

ตารางท 1 แสดงผลการสกดสารกาบาและฟนอลกจากขาวสงขหยดและขาวสงขหยดงอก

ขาวสงขหยด ตวทาละลาย % Yield ปรมาณ ปรมาณสารกาบา สารฟนอลก

(mg gallic/ (mg GABA/100 g rice) 100 g rice)

ขาวสงขหยดไมงอก 95% Ethanol 1.70 185.710 12.389

ขาวสงขหยดงอก 95% Ethanol 1.99 417.034 21.1950% Ethanol 3.65 864.168 70.289

ผลการวจยครงนแสดงใหเหนวา ขาวสงขหยดงอกมปรมาณสารกาบา และสารประกอบฟนอลกสงกวาขาวสงขหยดทไมผานกระบวนการงอก ซงกระบวนการงอกเปนปจจยททาใหเมลดเกดการสงเคราะหสารกาบาและสารประกอบฟนอลกภายในเมลดขาวไดเปนอยางด อกทงสารสกดทไดยงสามารถตอยอดเปนผลตภณฑทงดานสขภาพและความงามไดอกดวย

118

การประยกตใชสารใหสทสกดจากหวกง และการใชเกลอทแตกตางกนเพอพฒนาซอสมายองเนสสาหรบจมทมโซเดยมตา

สนนาถ สขไกว, วฑรย ปรญญาววฒนกล และ ผศ.ดร.กองกาญจน กจรงโรจนภาควชาเทคโนโลยอาหาร คณะอตสาหกรรมเกษตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรEmail: kongkarn.k@psu.ac.th

สของอาหารมอทธพลอยางยงตอการตดสนใจของผบรโภค รวมถงแนวโนมการบรโภคผลตภณฑทมาจากธรรมชาตทเพมมากขน ทาใหการใชสารใหสจากแหลงธรรมชาตถกเลอกมาใชในงานวจยน และจากการคนควาขอมลพบวาสของอาหารยงสามารถสงผลตอการรบรสของผบรโภคไดอกดวย ดงนนแนวความคดทจะใชสรวมกบการใชสารทดแทนเกลอเพอพฒนาผลตภณฑทมโซเดยมตาจงเกดขน เพอเปนแนวทางในการพฒนาผลตภณฑซงจะชวยลดปรมาณการบรโภคเกลอโซเดยมอนสงผลตอสขภาพของผบรโภค งานวจยดงกลาวดาเนนการศกษาในประเทศสหรฐอเมรกาซงซอสมายองเนสสาหรบจมเปนผลตภณฑทมผนยมบรโภคอยางแพรหลาย ทาใหผลตภณฑดงกลาวถกเลอกมาใชในการวจย ซงจากงานวจยพบวาสจากหวกงสามารถสงผลตอการรบรสเคมของผบรโภคได โดยตวอยางท ไดรบคะแนนความชอบดานสมากกวาจะมแนวโนมถกเลอกใหมระดบความเคมท ‘พอด’ มากกวา นอกจากนยงพบวามแนวโนมทผบรโภคจะรบรสเคมไดมากกวาในตวอยางทมสเขมกวาอกดวย

วตถประสงคของการวจยเพอศกษาผลของการใชสารใหสทสกดจากหวกงและการใชสารทดแทนเกลอ

ตอความชอบ การรบรสเคม อารมณ และความตงใจซอของผบรโภคตอผลตภณฑซอสมายองเนสสาหรบจม

119

การนาไปใชประโยชนเปนแนวทางในการใชสและสารทดแทนเกลอในการพฒนาผลตภณฑท ม

โซเดยมตา ซงจะสงผลดตอสขภาพของผบรโภค

120

ชดผลตภณฑอาหารยงชพสาหรบทหาร

ผศ.ดร.เสาวคนธ วฒนจนทร1 ดร.ศภชย ภสชเพญ1 ดร.วรพงษ อศวเกศมณ1

พ.อ.หญง ผศ.ปนดดา หตถโชต2 พ.อ.ผศ.ราม รงสนธ2 และ พ.อ.ศ.มฑรทธ มงถน2

1 คณะอตสาหกรรมเกษตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร2 กองการศกษา วทยาลยแพทยศาสตรพระมงกฎเกลา E-mail: saowakon.w@psu.ac.th

การวจยและพฒนาผลตภณฑอาหารยงชพสาหรบทหาร เปนงานวจยทมความรวมมอระหวางคณะอตสาหกรรมเกษตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร และวทยาลยแพทยศาสตรพระมงกฎเกลา ซงไดรบทนสนบสนนจากสานกงานพฒนาการวจยการเกษตร (สวก.) โดยไดทาการสารวจความตองการเมนอาหารสาหรบกลมทหารทมภมสาเนาทางภาคอสานและภาคใต เพอนามาพฒนาเปนผลตภณฑอาหารพรอมบรโภคสาหรบทหาร (Meal ready-to-eat, MRE) ในรปแบบผลตภณฑพรอมบรโภคบรรจถงทนรอน (Retort pouch) ผานการฆาเชอดวยความรอนใหเกดสภาวะปลอดเชอในบรรจภณฑปดสนท แบบ Commercial sterilization สาหรบผลตภณฑทพฒนาตามผลสารวจความตองการเมนอาหารสาหรบทหารทมภมลาเนาในภาคใต ไดแก ผลตภณฑขาวหมกไก นาพรกกะป นาพรกบด สาหรบทหารจากภมภาคอสาน ไดแก ผลตภณฑขาวเหนยว ลาบไก ไกยาง โดยทกผลตภณฑไดดาเนนการศกษาสตรการผลตกระบวนการเตรยมวตถดบ และการศกษาการสงผานความรอนผลตภณฑ รวมทงการยนยนผลการใหความรอนโดยตรวจวเคราะหทางจลนทรย เพอกาหนดกระบวนการฆาเชอผลตภณฑสาหรบการผลตในเชงอตสาหกรรมได

121

วตถประสงคของการวจย1. เพอพฒนาผลตภณฑอาหารยงชพสาหรบทหารแบบพรอมทาน (MRE, Meal

Ready-to-Eat) ตรงตามความตองการของทหารทมภมลาเนาในภาคใตและภาคอสาน2. เพอพฒนาบรรจภณฑสาหรบอาหารทหารแบบพกพาและเพอการอนรอนได3. การสารวจและทดสอบการใชงานผลตภณฑอาหารทหารขณะปฏบตภารกจ

ในภาคสนาม

การนาไปใชประโยชนผทจะไดรบประโยชนจากผลงานวจยไดแก กองทพสามารถเตรยมความพรอม

ทางดานอาหารลวงหนาได สงผลใหเพมประสทธภาพในการจดการดานอาหารลดภาระในการเตรยมอาหารสด ลดความเสยงในการบรโภคอาหารสดทเสอมเสยงายสรางระบบมาตรฐานกระบวนการผลตอาหารได โดยผานการประสานงานกบกรมพลาธการทหารบก ทหารในพ นท ปฏบตงานได รบอาหารตรงตามความตองการเทคโนโลยกระบวนการผลตสามารถถายทอดส ภาคอตสาหกรรมแปรรปอาหารไดรวมท งผลตภณฑสามารถประยกตใชเปนอาหารสาหรบผประสบภย หรออาหารในภาวะฉกเฉนได และสามารถประยกตเปนผลตภณฑอาหารพรอมบรโภคเชงพาณชยไดโดยเปนผลงานพรอมใช สามารถถายทอดเทคโนโลยไปสผประกอบการเพอการลงทนเชงพาณชย

122

ชดผลตภณฑขาวตมพรอมบรโภค

ผศ.ดร.เสาวคนธ วฒนจนทรคณะอตสาหกรรมเกษตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรภายใตโครงการวจยและพฒนานวตกรรมผลตภณฑอาหาร (ผลตภณฑกลมขาว)แหลงทนจาก สถาบนวจยและนวตกรรมอาหาร สานกวจยและพฒนามหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: saowakon.w@psu.ac.th

ขาวตมเปนผลตภณฑทนยมบรโภคทวไป โดยเฉพาะในกลมเดกและผสงอายทตองการรบประทานอาหารออน เคยวงาย ยอยงาย หรอในกลมผปวยพกฟน ซงขาวตมทวไปนยมใชขาวขาวในการผลตเนองจากมราคาทถกกวาขาวกลอง แตอยางไรกตามคณคาทางโภชนาการท ผบรโภคได รบในขาวตมทวไปจะนอยกวาขาวตมจากขาวกลอง โดยขาวตมทผลตจากขาวสงขหยดและขาวไรซเบอรมคณคาทางโภชนาการทสงกวาขาวขาวทวไปในดานวตามน แรธาต กากใยอาหารและสารตานอนมลอสระนอกจากนยงเพมคณคาทางโภชนาการดวยธญพช ไดแก ถวแดง ฟกทอง และเมดแปะกวย ซงสารอาหารเหลานมประโยชนในการเสรมสรางประสทธภาพการทางานของระบบรางกาย รวมถงชวยปองกนการเกดโรคตางๆ เชน โรคหวใจ โรคสมองเสอมโรคความดนโลหตสง โรคมะเรง ฯลฯ นอกจากนสของขาวยงชวยเพมความอยากอาหารใหกบผสงอายและผปวยพกฟน ทาใหสามารถรบประทานไดมากขนและชวยลดปญหาการขาดสารอาหารในผสงอายและผปวยพกฟน โดยปกตแลวขนตอนการเตรยมขาวตมจากขาวกลองจะตองใชระยะเวลานานเพอทาใหขาวกลองเปอยนม ดงนนจงไดมการพฒนาผลตภณฑขาวตมพรอมบรโภคสาหรบผสงวยและผทมปญหาในการเคยวอาหาร ในรปแบบผลตภณฑพรอมบรโภคบรรจถงทนรอน (Retort pouch) ผานการฆาเชอดวยความรอนใหเกดสภาวะปลอดเชอในบรรจภณฑปดสนท แบบ Commercialsterilization ซงผลตภณฑขาวตมพรอมบรโภคจะชวยเพมความสะดวกรวดเรวในการ

123

จดเตรยม สามารถนามาบรโภคทนท โดยเหมาะสาหรบผสงวยและผดแลผสงวยทมเวลาจากด

วตถประสงคของการวจย1. เพอพฒนาตอยอดผลงานวจยใหเกดนวตกรรมผลตภณฑอาหารทสามารถ

ขยายผลสเชงพาณชยได2. เพอพฒนาผลตภณฑนวตกรรมอาหารใหสามารถตอบโจทยความตองการ

ของผสงอายและผทมปญหาในการเคยวอาหาร สะดวกตอการพกพาและการบรโภครวมถงมอายการเกบรกษานานทอณหภมหองโดยปราศจากวตถกนเสย

การนาไปใชประโยชน1. สามารถถายทอดเทคโนโลยไปสผประกอบการเพอการลงทนเชงพาณชย2. ผลตภณฑสามารถชวยลดปญหาในการเคยวใหกบกลมผสงอาย และผทม

ปญหาในการเคยวอาหาร3. ผลตภณฑสามารถสรางความสะดวกในการพกพา การเตรยมอาหาร และ

บรโภคใหกบผสงอายรวมถงผดแลผสงอาย

124

ชดผลตภณฑขาวผดพรอมบรโภคบรรจถงทนรอน

ผศ.ดร.เสาวคนธ วฒนจนทร, ดร.วรพงษ อศวเกศมณ และ ดร.ศภชย ภสชเพญคณะอตสาหกรรมเกษตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: saowakon.w@psu.ac.th

ชดผลตภณฑขาวผดพรอมบรโภคบรรจถงทนรอน ไดรบทนวจยภายใตโครงการเตรยมความพรอมดานอาหารชวยเหลอภยพบตจากกรณนาทวมภาคใต โครงการวจยนมจดประสงคเพอพฒนาผลตภณฑอาหารพรอมบรโภคทสามารถยดอายการเกบรกษา และศกษาขนตอนกระบวนการผลตผลตภณฑอาหาร รวมทงการออกแบบชนดบรรจภณฑและฉลากผลตภณฑใหเหมาะสมแกการนาไปชวยเหลอแจกจายหรอพกพาในกรณเกดภยพบต ขาวผดปรงรสพรอมบรโภคบรรจถงทนรอนเปนผลตภณฑหลกทงานวจยนทาการศกษา โดยทาการศกษาลกษณะคณภาพและการคนตวของขาวหลากชนดภายหลงการทาสก เพอเลอกขาวทเหมาะสมสาหรบใชเปนวตถดบ อตราสวนผสมขาว และอตราการหงดวยนาและสารละลายเกลอ นาตาล ไดถกศกษาเพอหาวธการทเหมาะสมในการหงเพอลดการคนตวของขาวสก ขาวสกทผานการเตรยมจากอตราสวนการหงท ผ านการคดเลอกถกนาไปพฒนาสตรผลตภณฑ เปนขาวผดไขขาวผดทนา ขาวผดกระเพราไก และขาวผดแกงเขยวหวานทนา การสงผานความรอนของผลตภณฑขาวผดปรงรสบรรจถงทนรอนปดสนท ไดถกศกษาเพอกาหนดเปนกระบวนการฆาเชอดวยความรอนสงในระดบสเตอรไรส การเปลยนแปลงคณภาพดานเคม กายภาพ และการยอมรบทางประสาทสมผสของผลตภณฑภายหลงการใหความรอน และระหวางการเกบรกษาไดถกวเคราะหเพอกาหนดอายการเกบรกษาผลตภณฑ

125

วตถประสงคการวจย1. เพอพฒนาผลตภณฑอาหารเมนยอดนยมพรอมบรโภคทยดอายการเกบ

รกษาสามารถบรโภคไดทนท สามารถนาไปแจกจายชวยเหลอไดงายในยามเกดภยพบต2. เพ อพฒนาให เกดนวตกรรมผลตภณฑอาหารท สามารถขยายผลส เชง

พาณชยได

การนาไปใชประโยชน1. ผลตภณฑต นแบบสาหรบผลตเปนผลตภณฑอาหารย งชพชวยเหล อ

ผประสบภยหรออาหารสารองฉกเฉนในกรณเกดภยพบต ซงมหาวทยาลยสงขลา-นครนทรเปนศนยกลางชวยเหลอผประสบภยนาทวม และสงกาลงบารงใหแกประชาชนในพนทเทศบาลนครหาดใหญและพนทใกลเคยง

2. สามารถถายทอดเทคโนโลยไปสผประกอบการเพอการลงทนเชงพาณชยสาหรบการผลตเปนผลตภณฑอาหารพรอมบรโภค เพอผบรโภคทตองการความสะดวกรวดเรวหรอในภาวะเรงดวน รวมทงเปนอาหาร MRE สาหรบทหาร

126

เครองตนแบบการใชไฟฟากระแสตรงความเขมสนามไฟฟาตา

ดร.บษวรรณ หรญวรชาต, ดร.ดสดา ถระวฒน และ ดร.วฤทธ วชกลภาควชาเทคโนโลยอตสาหการเกษตร คณะอตสาหกรรมเกษตรมหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: bhudsawan@gmail.com

ผกและผลไมเปนพชเศรษฐกจทสาคญของประเทศไทย ผบรโภคนยมบรโภคผกและผลไมเพอใหไดรบคณคาทางสารอาหารทหลากหลายและครบถวน อยางไรกตามการสงออกผกและผลไมมกพบปญหาวกฤตดานความปลอดภยของอาหาร โดยเฉพาะเชอจลนทรย จงมการนาเทคนคการเตรยมตวอยางเบองตนมาใชในการแกปญหาวกฤตดานความปลอดภยของอาหาร เทคนคการเตรยมตวอยางเบองตนโดยไมใชความรอนทนยมใชกนวธหนงคอการใชกระแสไฟฟา ซงในทนเปนการใชไฟฟาทความเขมสนามไฟฟาตาเพอไมใหเปนอนตรายตอผใชงาน อกทงยงชวยเพมสารทมฤทธตานอนมลอสระและรกษากลนรสไดดกวาการเตรยมตวอยางเบองตนทใชความรอน

วตถประสงคของการวจยเพอพฒนาเครองตนแบบการใชไฟฟากระแสตรงความเขมสนามไฟฟาตา

การนาไปใชประโยชนเครองตนแบบการใชไฟฟากระแสตรงความเขมสนามไฟฟาตา สามารถใชใน

การลางผกผลไมเพอลดปรมาณเชอจลนทรย และสามารถชวยเพมสารออกฤทธตานอนมลอสระในผกและผลไมบางชนด

127

การผลตโดโรตแชเยอกแขงเสรมใยอาหารจากราขาว

ผศ.ดร.ปยรตน ศรวงศไพศาลภาควชาเทคโนโลยอาหาร คณะอตสาหกรรมเกษตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: piyarat.n@psu.ac.th

โรตเปนอาหารทสามารถบรโภคไดทงในรปอาหารคาวและอาหารหวาน โรตมอายการเกบรกษาสน จงนยมบรโภคขณะทมการปรงเสรจใหมๆ เพราะเมอตงทงไวเปนเวลานานเนอสมผสจะแขงและเหนยว การผลตเปนโดโรตแชเยอกแขงเปนทางหนงทชวยพฒนาโรตใหมอายการเกบรกษาทนานขน และสะดวกในการนาไปปรงรบประทานดวยตวเอง ซงเหมาะสาหรบสงคมในปจจบนทมพฤตกรรมการบรโภคอาหารทเนนความสะดวกรวดเรว แตอยางไรกตามลตภณฑโรตมกมคณคาทางอาหารไมครบถวนโดยมปรมาณคารโบไฮเดรตสงและมใยอาหารคอนขางตา จงทาใหเกดการบรโภคทไมไดสดสวนสมดลกอใหเกดปญหาสขภาพได จากเหตผลดงกลาวจงนาใยอาหารจากราขาวซงมใยอาหารสงมาใชเพมคณคาทางอาหารของผลตภณฑโรตไดอกทางหนง

วตถประสงคของการวจย1. เพอศกษากระบวนการผลตโดโรตแชเยอกแขงเสรมใยอาหารจากราขาว2. เพอศกษาผลของการแชเยอกแขงและการเตมสารไฮโดรคอลลอยดตอ

คณลกษณะทางกายภาพของผลตภณฑโรตเสรมใยอาหารจากราขาว

การนาไปใชประโยชน1. ชวยพฒนาผลตภณฑโรตใหมอายการเกบรกษาทนานขน และสะดวกในการ

นาไปปรงรบประทานดวยตวเอง ซงสามารถปรงไดทงแบบทอดและแบบอบกรอบ2. ชวยเพมคณคาทางอาหารของผลตภณฑโรต โดยการเพมปรมาณใยอาหาร

จากราขาว3. เปนการเพมการใชประโยชนจากราขาวทผานการสกดนามน

128

129

ขาวหอมมะลดชนนาตาลตากงสาเรจรป

ดร.วรยา คมเมองภาควชาวทยาศาสตร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลยมหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตานE-mail: weeraya.k@psu.ac.th

“ขาวหอมมะลขดขาว” ถอไดวาเปนขาวท เปนทนยมบรโภคท งในและนอกประเทศ ดวยคณลกษณะอนโดดเดนคอ มสขาวสะอาด มกลนหอมเหมอนใบเตยหลงการหง เมลดขาวนมอรอยกวาขาวสายพนธอนๆ ถงแมคนสวนใหญจะรวา “ขาวขดขาว”มคณคาทางโภชนาการตากวา และมคาดชนนาตาลสงกวาเมอเทยบกบขาวกลอง และยงเปนปจจยหนงททาใหเกดโรคภยไขเจบตางๆ เชน โรคหลอดเลอด โรคความดนโรคอวนและโรคเบาหวาน เปนตน แตดวยเพราะยงตดในรสชาตทหอมอรอย เนอสมผสทนม จงเปนเรองยากทจะปรบเปลยนพฤตกรรม จากการศกษาวจยเกยวกบคาดชนนาตาลในอาหารชนดตางๆ พบวาการบรโภคอาหารทมคาดชนนาตาลสง จะทาใหอนซลนจากตบออนหลงออกมามากและคางอยในกระแสเลอด สงผลใหรางกายเกด“ภาวะโหยนาตาลหรอนาตาลตก” จงไมสามารถเลกรบประทานอาหารทมคาดชนนาตาลสงๆ ได จงเปนการเพมความเสยงตอโรคเบาหวาน โรคอวน โรคหลอดเลอดสมองโรคหลอดเลอดหวใจ ทาใหแกเรว ทาใหเทโลเมยร (หางของโครโมโซม) สนลง ซงอาจจะเปนปจจยหนงททาใหอายสนลงดวย ตวอยางอาหารทมคาดชนนาตาลสง เชนขาวหอมมะลขดขาว (คา GI = 100), ขาวเหนยว (คา GI = 87), มนฝรงอบ (คา GI= 85), ขนมปงขาว (คา GI = 70) เปนตน งานวจยของ Sudhair A. และคณะจากวทยาลยเคม โคลมโบ ประเทศศรลงกา ชใหเหนวาการหงขาวดวยการเตมนามนมะพราวลงในนาในขนตอนของการหงขาว แลวนาขาวทไดไปแชเยนเปนเวลาอยางนอย12 ชวโมง จะทาใหแปงทรางกายสามารถยอยไดงาย เปลยนไปเปนแปงททนตอการยอยของเอมไซน หรอทเรยกวา Resistant starch (RS) ซงอาหารหรอผลตภณฑทมRS สงจะถอไดวาเปนอาหารทมคา Glycemic index (GI) ตานนเอง ดวยพฤตกรรม

130

การดาเนนชวตทเรงรบของคนในปจจบน ทาใหตองการรบประทานอาหารทเตรยมไดหรอหาซอไดงาย สะดวกรวดเรวประหยดเวลา แตยงคงตองมประโยชนตอสขภาพดงนนการผลตผลตภณฑพรอมรบประทาน (Ready-to-eat) ทสามารถรบประทานไดโดยใชเวลาในการปรงหรออนเพยงเลกนอย เกบไวไดนาน สะดวกในการพกพา มคาดชนนาตาลตา จงนาจะตอบสนองความตองการของกลมผบรโภคท หนมาใสใจเรองการดแลสขภาพ การควบคมนาหนก หรอผทปวยเปนโรคเบาหวานไดเปนอยางด

วตถประสงคของการวจยจดทาผลตภณฑตนแบบขาวหอมมะลกงสาเรจรปทมคาดชนนาตาลตา

การนาไปใชประโยชน1. นาไปผลตเพอจาหนายเปนอาหารแปรรป โดยเฉพาะอาหารสาหรบผท

ตองการควบคมระดบนาตาลในเลอด ควบคมนาหนก และผทปวยเปนโรคเบาหวานชนดท 1

2. นาวธการหงไปเผยแพรเพอใหผบรโภคไดรบประโยชนจากการรบประทานอาหารทมคาดชนนาตาลตา

131

การผลตเครองแกงควกลงรปแบบกอน

ผศ.ดร.ปยรตน ศรวงศไพศาลภาควชาเทคโนโลยอาหาร คณะอตสาหกรรมเกษตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: piyarat.n@psu.ac.th

ผลตภณฑเครองแกงสวนใหญจาหนายในรปเครองแกงสด ทาใหมขอจากดในดานอายการเกบรกษา ตลาด ราคา รวมถงการขนสง ทาใหไมสามารถขยายตลาดไดทงทผลตภณฑมศกยภาพทด นอกจากนนยงพบวาอาหารประเภทแกงประกอบดวยเครองปรงหลายชนดซงมความยงยากและเสยเวลาในการเตรยมสวนประกอบเหลานนดงนนการผลตเครองแกงกอนสาเรจรปจงเปนทางเลอกหนงของการแกปญหาเพอใหมอายการเกบรกษาทนานขน เพมตลาดในการจดจาหนาย ทาใหราคาสงขน ชวยใหการขนสงสะดวกยงขน และยงชวยลดความยงยากและชวยประหยดเวลาในการปรง

วตถประสงคของการวจย1. เพอศกษากระบวนการผลตเครองแกงควกลงรปแบบกอน2. ศกษาองคประกอบทางเคม คณภาพทางกายภาพ คณภาพทางจลนทรย

และการยอมรบของผบรโภค ของเครองแกงควกลงรปแบบกอน

การนาไปใชประโยชน1. ชวยยดอายการเกบรกษาเครองแกงควกลงใหนานขน และ2. ชวยลดความยงยากและชวยประหยดเวลาในการเตรยมเครองแกง3. ชวยใหสะดวกในการนาไปปรงรบประทานดวยตวเอง

132

ไขแดงเคมในนามนถวเหลอง

ดร.ธรรมรตน แกวมณ และ ผศ.ดร.ปณณาณ สมภวะผลภาควชาวทยาศาสตรการอาหารและโภชนาการคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลยมหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: thammarat.k@psu.ac.th

ไขแดงเคมในนามนถวเหลองเปนผลตภณฑทแปรรปมาจากไขเคมทดองนานเกนกาหนด ทระยะดงกลาวไขขาวจะมรสชาตเคมจดไมเหมาะทจะนามาปรงเพอบรโภคสวนไขแดงเหมาะสาหรบการทาไสขนมหรอปรงประกอบเปนอาหารคาวประเภทอนๆตามกรรมวธดงเดมของผประกอบการจะคดแยกเอาเฉพาะไขแดงแลวนาไปตากแดดนานเปนระยะเวลาหนง กอนนามาบรรจและจาหนายเปนผลตภณฑไขแดงเคม แตพบวาผลตภณฑดงกลาวมอายการเกบรกษาส น เส อมเสยอยางรวดเรวทางจลนทรย(เกบไดนานเพยง 1-2 วน) การทงผลตภณฑจงทาใหผประกอบการสญเสยรายไดจงมแนวความคดทจะนาไขแดงเคมมาแปรรปเปนผลตภณฑในลกษณะอนเพอยดอายการเกบไขแดงเคมใหยาวนานขนเปนผลตภณฑใหม เพมผลตภณฑทางเลอกแกทองตลาดและสรางรายไดเพมใหกบผประกอบการ โดยนาไขแดงเคมทมระยะการดองเกนกาหนดมาแปรรปเปนไขแดงเคมในนามนถวเหลอง

วตถประสงคของการทาวจย1. เพอศกษาแนวทางการผลตผลตภณฑตนแบบของไขแดงเคมในนามน2. เพอใหไดผลตภณฑตนแบบทสามารถนาไปตอยอดไดในเชงธรกจ

การนาไปใชประโยชนถายทอดเทคโนโลยไปสผประกอบการเพอการลงทนเชงพาณชย

133

ผลตภณฑลาบไกพรอมบรโภค

ผศ.ดร.เสาวคนธ วฒนจนทร 1 ดร.ศภชย ภสชเพญ1 ดร.วรพงษ อศวเกศมณ 1

พ.อ.หญง ผศ.ปนดดา หตถโชต 2 พ.อ.ผศ.ราม รงสนธ 2 และ พ.อ.ศ.มฑรทธ มงถน2

1คณะอตสาหกรรมเกษตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร2กองการศกษา วทยาลยแพทยศาสตรพระมงกฎเกลาภายใตโครงการวจยและพฒนาผลตภณฑอาหารยงชพสาหรบทหารแหลงทนจากสานกงานพฒนาการวจยการเกษตร (สวก.)E-mail: saowakon.w@psu.ac.th

ผลตภณฑลาบไกพรอมบรโภคเปนผลตภณฑสาเรจรป โดยลาบไกเปนเมนอาหารเฉพาะถนของภาคอสานทมกลนหอมของเครองปรงและผกชนดตางๆ ท เปนเอกลกษณของลาบ จงทาใหลาบไกเปนเมนอาหารทไดรบความนยมและบรโภคทวไปไมเพยงเฉพาะในภาคอสาน ผลตภณฑลาบไกพรอมบรโภคมกระบวนการผลตโดยการนาเนอไกบดมาผานกระบวนการปรงรสตามเมนของลาบอสานกอนการบรรจในถง Retortpouch ซงเปนภาชนะปดสนทแลวนามาผานกระบวนการใหความรอนในเครองฆาเชออดความดนสง ซงเปนการใชเทคโนโลยองคความรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยดานการแปรรปดวยความรอน (Thermal processing) ในระดบ Sterilize มาใชในการทาลายจลนทรยและเอนไซมทเปนสาเหตใหเกดการเสอมเสย โดยเฉพาะจลนทรยททาใหเกดโรคทเปนอนตรายตอผบรโภคเพอทาลายจลนทรยและปองกนการปนเปอนกลบและรกษาคณภาพของอาหาร ทาใหอาหารมความปลอดภยตอผบรโภค สามารถเกบรกษาไดนาน

วตถประสงคของการวจย1. เพอพฒนาอาหารเฉพาะถนของภาคอสานใหเกดนวตกรรมผลตภณฑอาหาร

ทสามารถขยายผลสเชงพาณชยได

134

2. เพอพฒนาอาหารพรอมรบประทานทตรงกบความตองการของทหารทตองปฏบตหนาทในพนทเสยงภย

3. เพ อพฒนาผลตภณฑนวตกรรมอาหารใหสามารถตอบโจทยผบรโภคในยคปจจบนทตองการความสะดวก ดาเนนชวตดวยความเรงรบและมเวลาจากด รวมถงมอายการเกบรกษานานทอณหภมหองโดยปราศจากวตถกนเสย

การนาไปใชประโยชน1. สามารถถายทอดเทคโนโลยไปสผประกอบการเพอการลงทนเชงพาณชย2. ผลตภณฑสามารถสรางความสะดวกในการพกพาและบรโภคใหกบทหาร

และผบรโภคทตองการความสะดวกในปจจบน

135

ผลตภณฑเสรมอาหารจากแกวมงกร

ผศ.ดร.สนทด วเชยรโชตบณฑตวทยาลยสหวทยาการผลตภณฑเสรมอาหารและอาหารสขภาพมหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: santad.w@psu.ac.th

ผลการวจยเบองตนของ Wichienchot และคณะ (2010) รายงานวา เนอแกวมงกรพนธเนอสขาวและพนธเนอสแดง มปรมาณพรไบโอตกไมแตกตางกนอยางมนยสาคญ โดยมปรมาณสงกวาพชชนดอนๆ อกกวา 13 ชนด โดยมปรมาณโอลโกแซคคาไรดซงทมศกยภาพเปนแหลงของพรไบโอตกในเนอแกวมงกร เทากบ 86.2 กรม/กก. เมอสกดดวยเอทานอล และมปรมาณ 35-50 กรม/กก. แกวมงกรสดเมอสกดดวยนารอนซงเปนวธการสกดทเหมาะ โดยใยอาหารทมสมบตเปนพรไบโอตกนนจะชวยในการยบยงการเจรญของแบคทเรยกอโรคบางชนด เชน E. coli, S. aureus,Salmonella spp. และ B. cereus ซงเปนสาเหตโรคทองเสย ผลการวจยลาสดพบวาสารสกดแกวมงกรสงเสรมจลนทรยทมประโยชนในลาไส โดยเฉพาะกลมบฟโดแบคทเรยและแลคโตบาซลลสซงเปนจลนทรยโพรไบโอตก นอกจากนผลการทดสอบในหนพบวามความปลอดภย และมแนวโนมวาสามารถเพมระดบภมคมกนได

ดงนนการผลตครงน เปนการตอยอดงานวจยเดม ซ งรวมกบบรษทเวลเทคไบโอเทคโนโลย จากด จ.สมทรสาคร รวมกบ สานกงานนวตกรรมแหงชาต (NIA)สาหรบบรษทเวลเทค ไบโอเทคโนโลย จากด เปนบรษททไดรบการรบรอง GMP สาหรบการผลตผลตภณฑเสรมอาหาร ผลตภณฑเสรมอาหารจากแกวมงกรมสารสาคญคอโอลโกแซคคาไรดจากแกวมงกร

136

วตถประสงคของการวจยเพอเตรยมเปนผลตภณฑเสรมอาหารในรปแคปซลนาไปสการใชประโยชนเชง

พาณชยผานทางการจดนทรรศการแสดงผลงานการเจรจา หรอการ pitching

การนาไปใชประโยชนผลตภณฑเสรมอาหารจากแกวมงกรในรปแคปซล

137

การพฒนาผลตภณฑพดดงไขขาวเสรมใยอาหารสาหรบผปวยตดเตยง

ดร.ปรยา เดชอรญ และ ผศ.ดร.วชร สหชานาญธรกจบณฑตวทยาลยสหวทยาการผลตภณฑเสรมอาหารและอาหารสขภาพมหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: preeya.h@psu.ac.th

จากสถานการณสภาวะดานสขภาพของประชากรไทย พบวา แนวโนมการเจบปวยและตายดวยโรคไมตดตอเรอรงเพมขน กระทรวงสาธารณสขพบวาอตราปวยโรคหลอดเลอดสมองเพมขนจาก 25.3 ในป 2548 เปน 31.7/แสนประชากร ในป2555 ความชกของผปวยทตองนอนตดเตยง เนองจากโรคหลอดเลอดสมอง อมพฤกษอมพาต เพมจาก 0.8% ในป 2547 เปน 1.6 ในป 2553 จากแนวโนมดงกลาวสะทอนถงความตองการการบรการดแลแบบประคบประคองมากขน ในทางเศรษฐศาสตรพบวาคาใชจายในการดแลผปวยในชวงเวลาดงกลาวจะมากกวาชวงใดๆ ของชวตคดเปน 8-11% ตอปของคาใชจายดานสขภาพ

อาหารจดเปนสงสาคญ เนองจากผปวยตองนอนอยบนเตยงเปนระยะเวลานานผปวยจงมการใชพลงงานในสวนของ Resting energy expenditure (REE) เพมมากขนโดยรางกายจะกระตนกระบวนการสลายกลามเนอใหเปลยนเปนกรดอะมโน และเปลยนเปนกลโคสทตบเพอเปนแหลงพลงงานใหรางกาย ผปวยจงมความเสยงสงทจะเกดภาวะทพโภชนาการเนองจากขาดโปรตน ภาวะทพโภชนาการดงกลาวยงมความสมพนธกบการเกดโรคแทรกซอน และมผลทาใหอตราการตายของผปวยกลมนสงขนอยางตอเนองซงปญหาทพบบอยคอ ผปวยมภาวะของโปรตนอลบมนในเลอดตาซงสมพนธกบอตราตายทสงขน นอกจากนยงพบวาผปวยทนอนตดเตยงยงมการเคลอนไหวของลาไสนอยอาหารยอยชา ทาใหไมอยากรบประทานอาหาร สงผลใหมปญหาทองผกตามมาดวย

ไขขาว (Egg white) จดเปนแหลงของโปรตนคณภาพด เนองจากมกรดอะมโนทจาเปนตอรางกายครบทกชนด โดยมโปรตนเปนองคประกอบประมาณ 11% โปรตน

138

ทเปนองคประกอบหลก คอ โอโวบมน (54%) โอโวแทรสเฟอรรน (12%) โอโวมวคอยด(11%) โอโวมวซน (3.5%) และไลโซไซม (3.4%) นอกจากนยงพบวาโปรตนแตละตวท เปนองคประกอบในไขขาวยงสามารถแสดงคณสมบตเชงหนาททเปนประโยชนตอรางกายได เชน ฤทธการตานเชอจลนทรย (Antimicrobial) และกระตนระบบภมคมกน(Immunological activities) ดงนนไขขาวจงเปนแหลงของโปรตนทเหมาะสมสาหรบนามาใชในการพฒนาผลตภณฑสาหรบผทมความตองการโปรตนสง เชน เดก ผสงอายรวมถงผปวยตดเตยง ทางกลมสถานวจยระบบการดแลผสงอายไทย คณะพยาบาล-ศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร จงรวมมอกบบณฑตวทยาลยสหวทยาการผลตภณฑเสรมอาหารและอาหารสขภาพ เพอผลตผลตภณฑทเปนแหลงของโปรตนคณภาพด แตมราคาถกคอ ผลตภณฑไขขาวเสรมใยอาหารในรปแบบของพดดงพรอมบรโภคเพอสะดวกในการนาไปใช และมราคาถกเมอเปรยบเทยบกบไขขาวผงทมจาหนายในทองตลาด

วตถประสงคของการวจยเพอพฒนาผลตภณฑอาหารทมโปรตนคณภาพสงจากไขขาวเสรมใยอาหาร

สาหรบผปวยตดเตยง บคคลทมความตองโปรตนปรมาณสงหรอผปวยกลมอนๆ

การนาไปใชประโยชนเปนผลตภณฑไขขาวพรอมบรโภคสาหรบผปวยตดเตยง บคคลทมความตองการ

โปรตนปรมาณสงหรอผปวยกลมอนๆ ซงเปนผลตภณฑทสะดวกสาหรบการนาไปใชมรสชาตและลกษณะทเปนทยอมรบสาหรบผบรโภค

139

ผลตภณฑไกยางพรอมบรโภค

ผศ.ดร.เสาวคนธ วฒนจนทร1 ดร.ศภชย ภสชเพญ1 ดร.วรพงษ อศวเกศมณ1

พ.อ.หญง ผศ.ปนดดา หตถโชต 2 พ.อ.ผศ.ราม รงสนธ 2 และ พ.อ.ศ.มฑรทธ มงถน2

1 คณะอตสาหกรรมเกษตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร2 กองการศกษา วทยาลยแพทยศาสตรพระมงกฎเกลาภายใตโครงการวจยและพฒนาผลตภณฑอาหารยงชพสาหรบทหารแหลงทนจากสานกงานพฒนาการวจยการเกษตร (สวก.)E-mail: saowakon.w@psu.ac.th

ผลตภณฑไกยางพรอมบรโภคเปนผลตภณฑสาเรจรป โดยไกยางเปนเมนอาหารทผบรโภคทวไปรจกและไดรบความนยมอยางกวางขวาง ประกอบดวยเครองปรงหลายชนด เชน พรกไทย เมลดผกช กระเทยม เครองปรงรส เนอไก ฯลฯ เปนเมนอาหารทรบประทานไดงายและสามารถรบประทานไดในผบรโภคทกกลม ผลตภณฑไกยางพรอมบรโภค มกระบวนการผลตโดยเนอไกจะผานกระบวนการหมกปรงรสดวยเครองเทศชนดตางๆ และอบกอนการบรรจในถง Retort pouch ซงเปนภาชนะปดสนทแลวนามาผานกระบวนการใหความรอนในเครองฆาเชออดความดนสง ซงเปนการใชเทคโนโลยองคความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยดานการแปรรปดวยความรอน(Thermal processing) ในระดบ Sterilize มาใชในการทาลายจลนทรยและเอนไซมทเปนสาเหตใหเกดการเสอมเสยโดยเฉพาะจลนทรยททาใหเกดโรคทเปนอนตรายตอผบรโภค ทาใหอาหารมความปลอดภยตอผบรโภคสามารถเกบรกษาไดนาน นอกจากนนยงชวยรกษากลนหอมของเครองเทศไดอยางครบถวน รวมถงเนอสมผสของเนอไกทยงคงความฉานาไวไมแหง ทาใหผบรโภคมความรสกเหมอนรบประทานไกยางปรงสดทไมผานการเกบรกษา

140

วตถประสงคของการวจย1. เพอพฒนาอาหารพรอมรบประทานทตรงกบความตองการของทหารทตอง

ปฏบตหนาทในพนทเสยงภย2. เพ อพฒนาผลตภณฑนวตกรรมอาหารใหสามารถตอบโจทยผบรโภคใน

ยคปจจบนทตองการความสะดวก ดาเนนชวตดวยความเรงรบและมเวลาจากด รวมถงมอายการเกบรกษานานทอณหภมหองโดยปราศจากวตถกนเสย

3. เพ อพฒนาให เกดนวตกรรมผลตภณฑอาหารท สามารถขยายผลส เชงพาณชยได

การนาไปใชประโยชน1. สามารถถายทอดเทคโนโลยไปสผประกอบการเพอการลงทนเชงพาณชย2. ผลตภณฑสามารถสรางความสะดวกในการพกพาและบรโภคใหกบทหาร

และผบรโภคทตองการความสะดวกในปจจบน

141

ผลตภณฑขาวหมกไกพรอมบรโภค

ผศ.ดร.เสาวคนธ วฒนจนทร1 ดร.ศภชย ภสชเพญ1 ดร.วรพงษ อศวเกศมณ1

พ.อ.หญง ผศ.ปนดดา หตถโชต 2 พ.อ.ผศ.ราม รงสนธ 2 และ พ.อ.ศ.มฑรทธ มงถน2

1 คณะอตสาหกรรมเกษตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร2 กองการศกษา วทยาลยแพทยศาสตรพระมงกฎเกลาภายใตโครงการวจยและพฒนาผลตภณฑอาหารยงชพสาหรบทหารแหลงทนจากสานกงานพฒนาการวจยการเกษตร (สวก.)E-mail: saowakon.w@psu.ac.th

ผลตภณฑขาวหมกไกพรอมบรโภคเปนผลตภณฑสาเรจรป โดยขาวหมกไกเปนเมนอาหารเฉพาะถนเอกลกษณของภาคใต ขาวจะผานกระบวนการผดดวยเครองเทศสมนไพรและหงสกตามเมนขาวหมกของภาคใต สวนเนอไกจะผานกระบวนการหมกดวยเครองเทศและอบ จงเปนผลตภณฑขาวหมกรวมไกแลวบรรจในถง Retort pouchซ งเปนภาชนะปดสนทแลวนามาผานกระบวนการใหความรอนในเครองฆาเชออดความดนสง ซงเปนการใชเทคโนโลยองคความรวทยาศาสตรและเทคโนโลยดานการแปรรปดวยความรอน (Thermal processing) ในระดบ Sterilize มาใชในการทาลายจลนทรยและเอนไซมทเปนสาเหตใหเกดการเสอมเสย โดยเฉพาะจลนทรยททาใหเกดโรคทเปนอนตรายตอผบรโภค เพอทาลายจลนทรยและปองกนการปนเปอนกลบและรกษาคณภาพของอาหาร ทาใหอาหารมความปลอดภยตอผบรโภค สามารถเกบรกษาไดนาน

142

วตถประสงคของการวจย1. เพ อพฒนาอาหารท เปนเอกลกษณ เฉพาะของภาคใตให เกดนวตกรรม

ผลตภณฑอาหารทสามารถขยายผลสเชงพาณชยได2. เพอพฒนาอาหารพรอมรบประทานทตรงกบความตองการของทหารทตอง

ปฏบตหนาทในพนทเสยงภย3. เพอพฒนาผลตภณฑนวตกรรมอาหารใหสามารถตอบโจทยผบรโภคในยค

ปจจบนทตองการความสะดวก ดาเนนชวตดวยความเรงรบและมเวลาจากด รวมถงมอายการเกบรกษานานทอณหภมหองโดยปราศจากวตถกนเสย

การนาไปใชประโยชน1. สามารถถายทอดเทคโนโลยไปสผประกอบการเพอการลงทนเชงพาณชย2. ผลตภณฑสามารถสรางความสะดวกในการพกพาและบรโภคใหกบทหาร

และผบรโภคทตองการความสะดวกในปจจบน

143

การผลตเครองดมสขภาพผสมไอโซมอลโตโอลโกแซคคาไรดจากสตารชมนสาปะหลง

ผศ.ดร.สนทด วเชยรโชต, รศ.ดร.วโรจน ยรวงศ, ดร.จฑา ทาคาฮาช ยปนค,ผศ.ดร.สนสา ศรพงศวฒกร, ดร.วรพนต จนทรสวรรณ, ดร.วชร สหชานาญธระกจและ ดร.วรพงษ อศวเกศมณบณฑตวทยาลยสหวทยาการผลตภณฑเสรมอาหารและอาหารสขภาพมหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: santad.w@psu.ac.th

มนสาปะหลงเปนสนคาเกษตรทมความสาคญชนดหนงของโลก มปรมาณการผลตกวา 200 ลานตน/ป โดยการผลตมแนวโนมขยายตวเพมขนอยางตอเนองมนสาปะหลงมแหลงเพาะปลกทสาคญอย ในแถบอเมรกาใต แอฟรกา และเอเชยสาหรบประเทศไทย มนสาปะหลงนบเปนพชเศรษฐกจเชงพาณชยทสาคญ มปรมาณการผลตมากกวา 20 ลานตนในแตละป โดยใชภายในประเทศประมาณ 30% สวนทเหลอสงออกไปยงตลาดโลก ผวจยจงมแนวคดเพอยกระดบคณคาและมลคาของแปงและสตารชมนสาปะหลงหลงใหสงขน จงเปนทมาของงานวจยนเพอสงเคราะหไอโซมอลโตโอลโกแซคคาไรดจากมนสาปะหลง สาหรบใชเปนวตถเจอปนอาหารทมสมบตเปนพรไบโอตก ซงในทางการคาวตถดบทใชผลตคอแปงขาวโพด งานวจยนจ งตองการพฒนาวธผลตไอโซมอลโตโอล โกแซคคาไรดจากสตารชมนสาปะหลงเนองจากผลการวจยทผานมาพบวา สตารชมนสาปะหลงใหผลผลตไอโซมอลโตโอลโกแซคคาไรดไดสงใกลเคยงกบสตารชขาว แตสตารชมนสาปะหลงมราคาตากวา ดงนนจงมศกยภาพในการนาไปผลตเชงอตสาหกรรมได

ดงน นงานวจยน จ งทาเพ อผลตไอโซมอลโตโอล โกแซคคาไรดจากสตารชมนสาปะหลงหลง และนาไอโซมอลโตโอลโกแซคคาไรดทผลตไดใชแทนนาเชอมหรอสารใหความหวาน พฒนาเปนเครองดมนาผลไมทมคาดชนไกลซมกตา (Low glycemic

144

index, GI) เหมาะกบผทตองการควบคมระดบนาตาลในเลอด เชน ผปวยเบาหวานผตองการควบคมนาหนก เปนตน โดยผลตภณฑสดทายคอ นาผลไมรวมซงคดเลอกจากผลไม 5 ชนดทผานการยนยนทดสอบในผปวยเบาหวานแลววามคาไกลซมกตากวา50 ผลไม 5 ชนดทคดเลอกไดแก กลวย (ไมสกจด), มะมวงเบา, สบปะรด, ฝรง และสาล นอกจากนยงคาดหวงวาผลตภณฑเครองดมผลไมทพฒนาขนจะมผลตอการสงเสรมภมคมกนดวย เนองจากกลวยและไอโซมอลโตโอลโกแซคคาไรดสามารถสงเสรมจลนทรยชนดทมประโยชนในลาไส และสามารถเสรมภมคมกนของรางกายได

วตถประสงคของการวจย1. เพอผลตไอโซมอลโตโอลโกแซคคาไรดจากสตารชมนสาปะหลงสาหรบเปน

สารใหความหวานทมคาดชนไกลซมกตา2. เพอผลตเครองดมสขภาพนาผลไมรวมผสมไอโซมอลโตโอลโกแซคคาไรด

ทมคาดชนไกลซมกตาและสงเสรมภมคมกน

การนาไปใชประโยชนผลตภณฑเครองดมนาผลไมทมคาดชนไกลซมกตา (Low glycemic index, GI)

หรอมสมบตลดปรมาณนาตาลทจะถกดดซมเขาสกระแสเลอด เหมาะกบผทตองการควบคมระดบนาตาลในเลอด เชน ผปวยเบาหวาน ผตองการควบคมนาหนก เปนตน

งานวจยสาขาเทคโนโลยสารสนเทศ

146

147

Smart Environment

ผศ.ดร.วรรณรช สนตอมรทต, ผศ.ดร.สกณา เจรญปญญาศกด,จรศกด นพรตน, มงคล มโนพรฬหพร และ สนสา จลรตนภาควชาวศวกรรมคอมพวเตอร คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรEmail: suntiamorntut@gmail.com

ระบบตรวจสอบสงแวดลอมอจฉรยะ เปนผลการประยกตใชงาน IoT ThingPlatform ททาหนาทเชอมตออปกรณ คน สตว หรออนๆ เขาสระบบอนเตอรเนตอยางชาญฉลาด ตวอยางระบบตรวจสอบสงแลอมอจฉรยะเปนหนงในการนาเทคโนโลยการเชอมตออจฉรยะ และ IoT Thing Platform ไปใชประโยชนจรงกบเมองอจฉรยะทาหนาทตรวจวดขอมลสภาพแวดลอม เชน อณหภม ความชน ระดบนาตามลาคลองคณภาพอากาศและคณภาพนาเปนตน ระบบสามารถรายงานขอมลแบบเรยวไทม หรอผานการวเคราะหแจงเตอนภย หรอนาไปใชในการพยากรณเหตทจะเกดขนได

ปจจบนระบบมการตดตงใชงานใน 2 จงหวดคอจงหวดสงขลา (แสดงผลผานศนยเตอนภยพบตทางธรรมชาตภาคใต) และจงหวดภเกตทมระบบการแสดงผลททนสมย เชอมขอมลส Cloud และมระบบเชอมตอใหสามารถนาขอมลไปใชประโยชนผาน API Integration ปจจบนไดขยายผลเปน Startup และรวมมอกบภาคอตสาหกรรมบรษท Touch Technology ในการขยายผลการใชงาน

148

149

Smart Street Light and Building

ผศ.ดร.วรรณรช สนตอมรทต, ผศ.ดร.สกณา เจรญปญญาศกด,จรศกด นพรตน, มงคล มโนพรฬหพร และ สนสา จลรตนภาควชาวศวกรรมคอมพวเตอร คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรEmail suntiamorntut@gmail.com

ระบบไฟสองสวางทองถนนหรออาคาร เปนผลงานการประยกตใชงาน CoreTechnology ของนกวจย 2 เรอง ไดแก 1) IoT Thing Platform ททาหนาทเชอมตออปกรณ คน สตว หรอสงของเขาสเครอขายอนเตอรเนต ทมรปแบบการบรหารจดการอปกรณอยางชาญฉลาด 2) PSU IoT Gateway ททาหนาทเชอมตอระหวางเครอขายของสงของและเครอขายอนเตอรเนต เปรยบเสมอนประตเชอมตอทสามารถใชงานกบภายนอก และภายในอาคาร

ระบบ Smart Street Light จะเชอมเสาไฟฟาบนทองถนนเขาสระบบอนเตอรเนตเพอใหสามารถทราบขอมล บรหารจดการทงแบบอตโนมตตามสภาพทางกายภาพ หรอสามารถทสงการควบคมโดยตรง รายงานสถานะการทางานของหลอดไฟ (เปด หรอปด) รายงานคาการใชพลงงาน ซงระบบสามารถเลอกใชงานทงแบบภายใน (SmartBuilding) หรอภายนอกอาคารเมออปกรณเชอมตอกบเครอขายได ทาใหนาไปประยกตไดหลากหลาย ตวอยางเชน การตงรปแบบการใชงานเปน Pattern ไวลวงหนาไดหรอการแจงเตอนเมอเสาไฟ หรอระบบไฟฟาภายในอาคารทางานผดปกต ทาใหเพมประสทธภาพในการบรหารจดการ รวมถงประหยดพลงงานอกดวย

150

151

Smart Tourist Tracking

ผศ.ดร.สกณา เจรญปญญาศกด, ผศ.ดร.วรรณรช สนตอมรทต,ยศชนนทร ศศวรรธน และ สทธ ตนตศรนทรภาควชาวศวกรรมคอมพวเตอร คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรEmail suntiamorntut@gmail.com

งานวจยและพฒนาชนนเรมจากตนทางทเปนการพฒนาโพรโทคอลเพอบรหารจดการการสงขอมลของ RFID tag ใหกบบรษทซลคอนคราฟ จากด บรษททออกแบบชป RFID ของคนไทยทถกใชงานทงในและตางประเทศ การพฒนาโพรโทคอลรปแบบใหมนชวยใหมการใชพลงงานในการสอสารนอยลง จงทาใหประหยดพลงงาน และจดการการชนกนของขอมลไดอยางรวดเรว สงผลทาให RFID tag สามารถถกคนหาและระบตวตนไดเปนจานวนมากภายในระยะเวลาอนสน (นอยกวา 10 วนาท เปนจานวน1,000 tag) ในระยะกลางทางจงไดนาโพรโทคอลทไดออกแบบ นาประยกตใชจรงบนฮารดแวร RFID Tag ของบรษทซลคอนคราฟ หมายเลขรน SIC8630 คลนความถ433 MHz เพอทดสอบการทางานจรงในระดบหองปฏบตการ ในระยะปลายทางกาลงนาเขาสการนาไปประยกตใชงานทงในสวนของการตดตามพฤตกรรมนกทองเทยวหรอการยนยนตวตนเพอเขาใชงานหรอจายเงน เปนตน โดยรปแบบของ RFID Tagนนสามารถออกแบบใหอยในรปแบบของเหรยญ (Coin) หรอสายรดขอมอ (Wristband)หรอชนดอนตามความเหมาะสมของการใชงานในแตละประเภท

152

Smart Transportation

ผศ.ดร.วชรนทร แกวอภชยภาควชาวศวกรรมคอมพวเตอร คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรEmail watcharin@coe.psuac.th

ระบบตดตามรถขนสงมวลชนสาธารณะแบบประจาทาง เปนผลงานการออกแบบระบบสมองกลฝงตวและประยกตใชงาน Internet of thing ในการตดตามการใหบรการรถขนสงมวลชนทวงประจาเสนทาง โดยขอมลการใหบรการไดแกตาแหนงปจจบน ความเรว จานวนผโดยสารภายในรถโดยสาร จะถกบนทกเกบไวเปนสถตในการใหบรการ และยงรวมไปถงการสงเสรมความปลอดภยในการใหบรการแกผโดยสาร ไมวาจะเปนการแจงเตอนเมอรถโดยสารมความเรวเกนกวากฏหมายกาหนดและการบนทกจานวนผโดยสารปองกนการบรรทกเกน ผลจากการเกบขอมลดงขางตนนนสามารถนาไปวเคราะหประสทธภาพและประสทธผลการใหบรการ อาท การกาหนดตารางความถเวลาปลอยรถใหเหมาะสมในแตละชวงเวลาของวน การกาหนดจานวนเทยววงตอวนของพนกงานขบรถในแตละคนเพอปองกนความเหนอยลาของพนกงานขบรถ

โดยระบบดงกลาวไดทาการตดตงในรถโดยสารนารองของ บ.โพธทอง (2505)จากด เปนจานวน 4 คน เพอทาการเกบสถตการใหบรการและเปดใหบรการตดตามตาแหนงรถโดยสารผานทงทางเวปไซตและโมบายแอพพลเคชน และรองรบการใหคาแนะนาในการใหบรการรถขนสงผานโมบายแอพพลเคชนจากผโดยสารไดโดยตรง

153

154

Town Portal

ผศ.สธน แซหวอง, ปฐมพงศ วรเจรญ และ กรณย ภกดภาควชาวศวกรรมคอมพวเตอร คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรEmail suthon@coe.psuac.th

Town portal เปน Platform ครบวงจร ทประกอบดวยเครองมอตามแนวคดประชารฐ ในการ digitize สนคา บรการและสถานททองเทยวของเมอง โดยคนในทองถน เพอคนในทองถน และนกทองเทยว ทงยงเปนจดเชอมโยงถงบรการตางๆ ของSmart city และหนวยงานทองถน ทงนบรการพนฐานของ Platform ประกอบดวย

- นาเสนอขอมลสนคาและบรการโดยแยกเปนหมวดหม และจดลาดบการนาเสนอตาม Profile ของผใช

- ขอมลโปรโมชน และ e-Coupon- อเวนท และกจกรรม- เครองมอสาหรบภาครฐในการรวบรวมขอมลและโปรโมทเมอง- Integrated services จากภาครฐ และเอกชนการจดการขอมลในระบบ Town portal เปนการจดการแบบกระจาย โดย

ระบบ Town portal จะทาหนาทเปนแพลตฟอรมกลางในการเชอมโยงบคคล 3 กลมเขาดวยกน คอ เจาเมอง เจาบาน และผใช

เจาเมอง (Town owner) จะมหนาทสรางกรอบการนาเสนอเมอง กาหนด 9หมวดหลกในการนาเสนอขอมลของเมองเปนหมวดหม หากเมองมคามหลากลายมากสามารถเลอกทจะนาเสนอขอมลตาม Profile ของผใช เชน ตองการนาเสนอ เนนขอมลเรองอาหาร หรอตองการนาเสนอเนนขอมลดานศลปะและวฒนธรรมเปนตนและมบทบาทสาคญในการสอสารกบเจาบาน ในการจดโปรโมชน และอเวนทเพอกระตนเศรษฐกจหรอการทองเทยวในเมอง

155

เจาบาน (Home owner) มหนาในการอพเตขอมลของราน หรอสถานทของตนเองใหทนสมยอยในเสมอ สามารถใช Town portal เปนเครองมอในการสงขาวสารใหกบลกคาได

ผใช (Local/visitor) เขาถงขอมลของรานหรอสถานทในหมวดหมทตองการรบทราบขาวสาร เขารวมกจกรรมตางๆ และเขาถงขอมลภาครฐ ภาคเอกชนอนๆ ผานIntegrated services

156

Color Blinder Assistant Application for Android

ไพบลย พฒนเสถยร และ จรรยา สายนยภาควชาวทยาการคอมพวเตอร คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรEmail suntiamorntut@gmail.com

ตาบอดส (Color blindness) เปนอาการทเซลลประสาทชนดหนงในมานตาซงมความไวตอสตางๆ มความบกพรองหรอพการ ทาใหดวงตาไมสามารถทจะมองเหนสบางสได ภาวะตาบอดสอาจสงผลกระทบใหเกดความเขาใจผดในการสอสารหรอการเลอกซอสงของตางๆ ในชวตประจาวน จงมแนวคดในการพฒนาแอปพลเคชนเพอเปนผชวยในการบอกสของสงตางๆ สาหรบผเปนตาบอดส โดยแอปพลเคชนถกพฒนาขนบนระบบปฏบตการแอนดรอยด ประกอบดวย 3 เมนหลก ไดแก เมนชวยบอกส(Color naming) เมนเรยนรจาส (Learning) และเมนทดสอบการรจาส (Testing)ในสวนเมนชวยบอกส แอปพลเคชนจะบอกชอสผานทางรปภาพ ผใชสามารถถายภาพผานแอปพลเคชนหรอเลอกรปภาพจากแกลเลอรได เมอผใชชตาแหนงทตองการทราบสบนรปภาพ แอปพลเคชนจะแสดงขอความเพอบอกชอสบนหนาจอสมารทโฟน สาหรบเมนเรยนรจาสและเมนทดสอบการรจาสนน มวตถประสงคเพออานวยความสะดวกใหแกผเปนตาบอดสทตองการเรยนรจาส ใหสามารถฝกฝน เรยนรจาสตางๆ ไดดวยตนเอง

วตถประสงคของการประดษฐ/วจยพฒนาแอปพลเคชนบนสมารทโฟนสาหรบผทเปนตาบอดส เพอเปนผชวยให

คนทเปนตาบอดสสามารถบอกสสงตางๆ รอบตวไดอยางถกตองมากขน

การนาไปใชประโยชนเปนเครองมอสาหรบผทเปนตาบอดส ใหสามารถรบรและบอกสของสงตางๆ

รอบตวไดอยางถกตองมากขน เพอลดความผดพลาดในการสอสารในชวตประจาวน

157

158

แอปพลเคชนการเรยนรตจญวด

ผศ.ดร.นทกานต สเมธสทธกล และ นศากร เตะเหยาะภาควชาวทยาการคอมพวเตอร คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: natikarn.s@psu.a.cth

ตจญวดเปนหลกการอานพระมหาคมภรอลกรอานใหถกตองและชดเจน การทาวจยครงน ไดพฒนาหนงในเนอหาของตจญวดคอนนตายและสระซอนสอง โดยการจดทาเปนแอปพลเคชนบนระบบปฎบตการแอนดรอยด ทาการศกษา วเคราะหระบบและใชโมดล ในการออกแบบเปนความหมายของตจญวด และการออกเสยง รวมทงการอานนนตายและสระซอนสองซงมการอาน 5 ฮกม(กฎเกณฑ): ฮกมอซดซฮารฮกมอดฆอมบลาฆนนะฮ ฮกมอดฆอมมะอลฆนนะฮ ฮกมอกลาบ และฮกมอคฟารสาหรบการพฒนาระบบบนแอนดรอยด แบงเปน 4 สวนคอ สวนท 1 เปนของผดแลสวนท 2 หนาหลก สวนท 3 หนารอง และสวนท 4 จะเปนหนาแบบทดสอบ ในการทดสอบระบบงานโดยผเชยวชาญดานตจญวดและผใชทวไป ผลการทดสอบใชไดและทกคนเขาใจตอแอปพลเคชน

รปท 1 บทเรยนของตจญวด

ในการทาวจยครงนไดจดการตจญวดประกอบดวยบทเรยนทหลากหลาย แตจากรปท 1 ไดแบงบทเรยนของตจญวดเปน 2 สวนคอ สวนท 1 ความหมายของตจญวดและการออกเสยง สวนท 2 การอานนนตายและสระซอนสอง ดงแสดงในรปท2

159

รปท 2 นนตายหรอสระซอนสอง

การอานนนตายหรอสระซอนสองจะประกอบไป 5 ฮกม (กฎ) คอ ฮกมอดซฮารฮกมอดฆอมบลาฆนนะฮ ฮกมอดฆอมมะอลฆนนะฮ ฮกมอกลาบ และฮกมอคฟารซงแตละฮกมจะมอกษรทไมเหมอนกนตามภาพทไดแสดงขางตน

รปท 3 การออกแบบระบบบนแอนดรอยด

160

การออกแบบระบบบนระบบแอนดรอยดแบงไดเปน 4 สวน คอ สวนท 1 เปนของผดแล ใชสาหรบการเพม/ลบ/แกไข บทเรยนและแบบทดสอบ สวนท 2 หนาหลกจะมคาทกทายแบบอสลามโดยใชภาษาอาหรบและหนาท ใหเลอกประเภทของฮกมทตองการจะเรยน สวนท 3 หนารอง เปนหนาทจะแสดงรายละเอยดของแตละฮกมซงสวนหนารองนจะมเสยงประกอบของคาภาษาอาหรบ และสวนท 4 จะเปนหนาแบบทดสอบ แบบทดสอบนจะอยสวนทายของแตละฮกม ซงเปนคาถามวดผลหลงจากทไดเรยน

รปท 4 หนาแรกของแอปพลเคชน รปท 4 หนาหลกเปนการตอนรบเขาสการใชงานอกษรนนตายและสระซอนสอง และเปนหนาบทเรยน

การนาไปใชประโยชนจรงงานวจยน เปนแอปพลเคชนเพ ออานวยความสะดวกบนมอถอท เปนแอนดรอยด

บนหนาจอขนาด 4 นว ทสะดวกพกพาในกรณทตองการเรยนรเรองนนตายและสระซอนสอง และผานการทดสอบจากผเชยวชาญทางภาษาอาหรบมาแลว

161

แอปพลเคชนการทองเทยวแบบมปฏสมพนธกรณศกษาหมเกาะสาหราย จงหวดสตล

ผศ.เถกง วงศศรโชตสาขาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร คณะวทยาศาสตรมหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: thakerng.w@psu.ac.th

ธรกจการทองเทยวเชงนเวศนเรมไดรบความสนใจอยางมากจากนกทองเทยวแหลงทองเทยวทสาคญ ไดแก เกาะตะรเตา เกาะอาดง เกาะหลเปะ เกาะราว เกาะหนงาม เกาะไข และเกาะหอขาว ฯลฯ ธรกจการทองเทยวในเกาะ เปนการจดการโดยชมชนภายในเกาะ ซงทาใหมขดจากดบางประการ เชน การสอสารกบนกทองเทยวตางชาต เปนตน คณะผวจยไดรเรมพฒนาแอปพลเคชนฯ ทสามารถใชงานกบโทรศพทแบบสมารทโฟน และแทบเลตคอมพวเตอร เพอสนบสนนการทองเทยวเชงนเวศในหมเกาะสาหราย โดยเรมจากชมชนบากนใหญ ชมชนมความตองการใชแอปพลเคชนเปนเครองมอในการประชาสมพนธแหลงทองเทยวในพนท คณะผวจยไดดาเนนการโครงการเปนเวลา 1 ป และการดาเนนการใกลเสรจสน โดยไดเผยแพรแอปพลเคชนฯใหดาวโหลดแลว แอปพลเคชนฯ มฟงกชนการทางาน เชน การนาทางภายในเกาะการใหขอมลของสถานทสาคญ ๆ ภายในเกาะ เปนตน การทางานของแอปพลเคชนฯเปนการทางานแบบมปฏสมพนธกบผใช

วตถประสงคของโครงการ1. พฒนาแอปพลเคชนการทองเทยวแบบมปฏสมพนธ กรณศกษาเกาะสาหราย

จงหวดสตล เพออานวยความสะดวกตอนกทองเทยว และเปนเครองมอในการประชาสมพนธแหลงทองเทยวในหมเกาะสาหราย

2. พฒนาระบบสารสนเทศ Backend สาหรบการปรบปรง (เพมเตม/แกไข)ขอมลตางๆ ทตองการแสดงในแอปพลเคชน

162

3. ถายทอดเทคโนโลยลงสระดบชมชน เพอใหเกดการถายทอดความรในการบรหารจดการขอมลของชมชนอยางมประสทธภาพ

4. ประเมนความพงพอใจของผใชงานแอปพลเคชนฯ

การนาไปใชประโยชน1. แอปพลเคชนฯ ไดรบการเผยแพรใน Google Play และ App Store เพอ

เปนชองทางในการประชาสมพนธใหแกผสนใจทจะทองเทยวเชงนเวศนในหมเกาะสาหรายไดเขาถงขอมลกอนเดนทาง

2. แอปพลเคชนฯ แนะนาขอมลพนฐาน เชน การเดนทาง ทพก อาหาร ในพนทขอมลการเตรยมตวกอนเดนทาง เปนตน

3. แอปพลเคชนฯ ใหขอมลชองทางการตดตอกบผนาชมชน และผมสวนเกยวของในชมชน

4. แอปพลเคชนฯ จะเปนตนแบบใหกบชมชนอนๆ และเปนการดงดดนกทองเทยวทงชาวไทยและตางชาต ทองเทยวในพนทได

163

164

Smart Andaman เทคโนโลย ARบนโมบายแอปพลเคชนเพอการทองเทยว

ผศ.ดร.รตนา เวทยประสทธ และ ดร.วรวกา วฒนสนทรคณะเทคโนโลยและสงแวดลอม มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตภเกตE-mail: rattana.w@psu.ac.th

เปนททราบกนวา นกทองเทยวไดใหความสาคญกบการใชเทคโนโลยชวยในการวางแผนการทองเทยว ผานสอใหม (New media) บนโลกออนไลน และบนอปกรณสอสารเคลอนททงสมารทโฟน (Smart phone) และแทปเลต (Tablet) ทาใหมการพฒนาแอพพลเคชนเพออานวยความสะดวกใหกบนกทองเทยวในการทองเทยวในประเทศไทย รวมถงการใชเวบไซต เครอขายสงคมออนไลน ทงเฟซบค และทวตเตอรเปนชองทางในการสอสารถายทอดประสบการณในหมนกทองเทยวดวยกนขอมลเกยวกบการทองเทยวในประเทศไทย สวนใหญเปนขอมลในภาพกวาง มขอมลของแหลงทองเทยวทางวฒนธรรม สถาปตยกรรม คอนขางนอย โดยเฉพาะขอมลทมการนาเสนอสงทไมสามารถเขาถงได เชน สถาปตยกรรมชโนโปรตกส ซงมรายละเอยดภายในอาคารทเปนเอกลกษณแตกตางจากสถาปตยกรรมอนๆ หนงในเทคโนโลยทสนบสนนการทองเทยวลกษณะน ไดแก เทคโนโลยโลกเสมอนผสานโลกจรง (Augmentedreality technology) ท อานวยความสะดวกใหนกทองเทยวทใชอปกรณพกพา เชนโทรศพท Smartphone หรอ Tablet เมอนกทองเทยวใชอปกรณดงกลาว สองไปยงMarker ทจดเตรยมไวบนสอตางๆ เชน แผนพบประชาสมพนธ จดหมายขาว แผนปายณ สถานททองเทยว ฯลฯ นกทองเทยวจะไดขอมลในลกษณะตางๆ เชน ขอความภาพนง ภาคเคลอนไหว เสยง แอนเมชน โมเดล 3 มต ผสมผสานกบความสามารถในการปฏสมพนธกบผใช (Interactive) จะชวยเพมความร ประสบการณ และความเพลดเพลนในการทองเทยวไดเปนอยางด

165

วตถประสงคโครงการ / การนาไปใชประโยชน1. นาเสนอขอมลการทองเทยว ในพนทกลมจงหวด ภาคใตฝงอนดามน2. เพมมลคาในเชงการรบร (Brand awareness) แกอตสาหกรรมการทองเทยว

และเพอรกษาปรมาณนกทองเทยว ในกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามนใหเพมขนอยางตอเนอง

3. สงเสรมแนวคดของการพฒนาเมองใหเปน Smart city ตามนโยบายของรฐบาล

166

งานวจยสาขาสงคมศาสตรและมนษยศาสตร

168

169

การดแลผปวยระยะทายตามวถมสลม

รศ.ดร.กตตกร นลมานตสาขาวชาการพยาบาลผใหญและผสงอาย คณะพยาบาลศาสตรมหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: Kittikorn.n@psu.ac.th

แนวโนมของประชากรสงอายและการเปลยนแปลงของแบบแผนความเจบปวยสงผลใหการพฒนาระบบการดแลแบบประคบประคองและระยะทายมความสาคญการดแลแบบประคบประคองและการดแลระยะทายมเปาหมายเพอสงเสรมคณภาพชวตของผปวยและครอบครว โดยใหความสาคญกบการจดการอาการและบรรเทาความทกขทรมานอาการทงทางดานรางกาย จตใจและจตวญญาณ การดแลแบบประคบประคองเรมตงแตทราบการวนนฉยจนกระทงถงวาระสดทายของชวต และการดแลครอบครวหลงการเสยชวต นอกจากนยงใหความสาคญกบการดแลบนพนฐานภมหลงวฒนธรรมของผปวยและครอบครว

จงหวดชายแดนภาคใตมความหลากหลายทางวฒนธรรม มประชาชนสวนหนงนบถอศาสนาพทธและแตสวนใหญนบถอศาสนาอสลาม ซงมความเชอแบบแผนการดแลสขภาพและธรรมเนยมการปฏบตเกยวกบการดแลในระยะทายอาจแตกตางกนบางสวน ดงนนการเขาใจถงการรบร ความเชอและการปฏบตการดแลระยะทายตามวถมสลมจงมความสาคญทจะชวยใหบคลากรสขภาพสามารถออกแบบการบรการทมความสอดคลองกบความเชอและความตองการของผอย ในระยะทายในชมชนและครอบครวไดอยางเหมาะสม บทความนขอนาเสนอขอคนพบทไดจากการวจยเกยวกบการดแลระยะทายตามวถมสลม ผานมมมองของผดแลหลกและผมสวนรวมในการดแลผปวยมสลมระยะทาย

ไดมการศกษาลกษณะการดแลระยะทายและบทบาทของผมสวนไดสวนเสยในการดแลระยะทายในชมชนมสลมในภาคใต โดยใชระเบยบวธวจยเชงคณภาพแบบกรณศกษา ผใหขอมล ประกอบดวย ผมสวนไดสวนเสยในการดแลผปวยระยะสดทาย

170

ในชมชน ไดแก เจาหนาทองคกรภาครฐ และองคกรทองถนททางานรบผดชอบการดแลผปวยระยะสดทายในพนท เชน หนวยงานสาธารณสข โรงพยาบาล อบต. ผนาชมชนผนาศาสนา เปนตน รวมทงผปวยระยะทายและครอบครว พบวาการดแลผปวยระยะทายในชมชนมสลม แบงออกเปน 3 ระยะ โดยผทเขามามสวนรวมในการดแลผปวยในแตละระยะมบทบาทและความถของการเขามารวมในการดแลแตกตางกนดงน

การดแลผปวยระยะทาย ระยะนผปวยยงสามารถชวยเหลอตวเองได จงไมตองการความชวยเหลอหรอการสนบสนนจากภายนอก ครอบครวมบทบาทหลกในการดแลผปวย ผปวยอาจจะเขาพกรกษาตวในโรงพยาบาลเปนระยะๆ เมอมการกาเรบของอาการ ตอมาเมอผปวยเรมมขอจากดในการเคลอนไหว ใชเวลาสวนใหญบนเตยง ครอบครวมการปรบสภาพบานเพอความคลองตวในการดแลผปวย เชนปรบพ นหองบรเวณท ผปวยนอนใหสามารถรอเปดออก เพอทาเปนทขบถายและระบายของเส ยส ท อระบายได โดยไม ต องเคล อนย ายผ ป วยไปหองนา เป นตนชวงเวลานพยาบาลจากหนวยบรการปฐมภมหรอจากโรงพยาบาลสรางเสรมสขภาพตาบล (รพ.สต.) และอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานจะเขามามบทบาทมากขนในการตดตามเยยมผปวย การดแลจากเจาหนาท ในระยะน เนนการบรรเทาอาการโดยดแลใหผปวยไดรบยาตามแผนการรกษาและตรวจตามนด การใหคาปรกษาเมอมอาการกาเรบ และการดแลดานจตใจและจตวญญาณ

การดแลผปวยระยะใกลตาย เปนระยะภายหลงไดรบการยนยนจากแพทยวาผปวยอาจเสยชวตในอก 2-3 วน ครอบครวมสลมสวนใหญตองการนาผปวยกลบบานการดแลเนนการดแลมตจตวญญาณ การสงเสรมใหตายสงบหรอตายดตามวถมสลมครอบครวจะใหความสาคญกบการใหผปวยไดอยกบพระเจา โดยการสลบหมนเวยนกนอานคมภรอลกรอานใหผปวยไดฟงอยางตอเนอง บางครอบครวอาจเชญผนาทางศาสนาโตะอหมาม โดยเชอวาการไดยนเสยงจากคมภรอลกรอานจะชวยใหผปวยไดจากไปอยางสงบ ในชวงเวลานครอบครว ญาตมตร และเพอนบานจะอยกบผปวยตลอดเวลาจนกระทงผปวยสนลมหายใจ

171

การดแลหลงการเสยชวต ทนททผปวยเสยชวตทบาน ครอบครวจะตดตอกบพยาบาลโรงพยาบาลชมชน หรอสถานตารวจ เพอมาตรวจสอบการเสยชวต และการแจงการเสยชวตตามขนตอน รวมทงแจงโตะอหมาม จากนนนารางของผเสยชวตไปดาเนนการอาบนาและหอศพตามพธทางศาสนา นาไปละหมาดทมสยด และนาไปฝงทสสานใหแลวเสรจ ภายใน 24 ชวโมงเพอไมใหเปนภาระแกครอบครว สาหรบการดแลครอบครวหลงจากผปวยเสยชวตเปนบทบาทของเครอญาตของผปวยและผนาทางศาสนาในการใหการสนบสนนทางจตใจ อารมณ สงคม การเงนและจตวญญาณแกครอบครวผตาย ขณะทโรงพยาบาลยงไมมรปแบบการใหบรการทชดเจน อยางไรกตามพยาบาลท ใหการดแลผปวยระยะทายมกจะเขารวมแสดงความเสยใจและทาบญแกครอบครว

กรณศกษาเมอป 2560 มดะ กตตกร และเยาวรตน ไดศกษาการดแลผปวยไตเรอรง

ระยะสดทายทไดรบการดแลแบบประคบประคองของผดแลหลกมสลม โดยใชวธการวจยเชงคณภาพ ผใหขอมลเปนผดแลหลกมสลมผปวยไตเรอรงระยะสดทายท ไดรบการดแลแบบประคบประคอง จานวน 9 ราย ผลการศกษาพบวา สามารถแบงการดแลออกเปน 2 ระยะ คอ ระยะทายและระยะใกลตาย โดยการดแลระยะทายประกอบดวย1) ดแลใหผปวยรบประทานยาตามแผนการรกษาและมาตรวจตามแพทยนด 2) แสวงหาการรกษาเพอการฟนหายของไต 3) ดแลความสะอาดของรางกายและความสขสบาย4) ดแลการรบประทานอาหารทเหมาะสม 5) ระมดระวงการเกดอบตเหตกบผปวย6) บรรเทาอาการทกขทรมาน และ 7) สงเสรมใหผปวยอยกบพระเจาตลอดเวลาสาหรบการดแลระยะใกลตาย ประกอบดวย 1) ดแลความสะอาดของรางกายและสงเสรมความสขสบาย 2) จดอาหารตามความตองการของผปวยและไมจากด3) บรรเทาอาการทกขทรมานจากอาการ 4) ทาตามความปรารถนาของผปวย และ5) สงเสรมการอยกบพระเจาตลอดเวลา

ในป 2556 นรสา กตตกร และวราภรณ ไดสมภาษณเชงลกผดแลหลกทมประสบการณในการดแลผปวยมสลมวกฤตระยะสดทาย จนกระทงผปวยเสยชวตใน

172

ไอซยจานวน 8 คน โดยผดแลหลกเหลานสะทอนถงประสบการณการดแลทเกดขนระหวางการดแลในลกษณะ 1) การเชอมตอกบพระเจาดวยความศรทธา 2) การอยทามกลางความทกขใจ 3) การอยกบความกลว 4) การทมเทแรงกายแรงใจในการดแลจนเหนอยลา และ 5) การอยอยางมความหวง และผดแลหลกใหการดแลผปวยวกฤตระยะสดทายในไอซย โดยเนน 1) สงเสรมใหผปวยไดอยใกลชดกบพระเจาตลอดเวลา 2) อยดแลใกลชดเพอไมใหผปวยรสกโดดเดยว 3) สงเสรมความสขสบาย4) บรรเทาความทกขทรมานตามความเชอ

ผลการวจยขางตน สะทอนใหเหนวาความเชอและความศรทธาในคาสอนของพระศาสดามผลตอการดแลระยะทายสาหรบชาวไทยมสลม โดยผปวยมสลมและครอบครวจะใชหลกคาสอน และองคอลเลาะหและพระศาสดาเปนสงยดเหนยวในการรบมอกบสงตางๆ ทเขามาในชวต ตลอดระยะเวลาของความเจบปวยจนกระทงเสยชวตดงนนบคลากรสขภาพและผเกยวของกบการดแลระยะทายควรมความรพนฐานและความเขาใจถงความเชอและความศรทธาทางศาสนาของผปวยและครอบครว เพอใหสามารถใหการดแลระยะทายทมละเอยดออนทางวฒนธรรม ชวยเหลอใหผปวยมสลมและครอบครวสามารถใชเวลาในปนปลายของชวตอยางมความสข และเสยชวตอยางสงบตามวถอสลาม

173

การระลกความหลง ความมคณคาในตนเองและความผาสกทางจตวญญาณของผสงอายทมโรคเรอรง

ผศ.ดร.ขนษฐา นาคะ และคณะคณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: Kanittha.n@psu.ac.th

โครงสรางประชากรของประเทศไทยในปจจบนมการเปลยนแปลงไปจากเดมมสดสวนประชากรผสงอายเพมมากขน โดยพบวา ในป 2557 มประชากรอาย 60 ปขนไป มากถง 10 ลานคน หรอคดเปน 15% ของประชากรทงหมด และคาดวาในป2564 จะมประชากรผสงอายเพมเปน 20% ซงจากสถตเหลานแสดงใหเหนวาประเทศไทยกาลงกาวสสงคมผสงอายอยางสมบรณ

การมอายเฉลยทสงขน รวมกบสภาพรางกายของผสงอายทเสอมถอย เปนผลใหมภาวะเสยงตอสขภาพ เกดการเจบปวยดวยโรคเรอรง รวมไปถงความพการทเพมมากขน พบวาผสงอาย 53% มโรคประจาตวอยางนอย 1 โรค อตราการเจบปวยเพมสงขนสมพนธกบกลมอายทเพมขน โดยเฉพาะในกลมอาย 60 ปขนไป จะมอตราการเจบปวยสงสด ถง 63.6% โรคทเปนสาเหตการเจบปวยททาใหผสงอายตองนอนพกรกษาตวในโรงพยาบาล 5 อนดบแรก คอ ความดนโลหตสง เบาหวาน หวใจขาดเลอด หลอดเลอดสมอง และอมพฤกษอมพาต การเจบปวยดวยโรคเรอรงมผลกระทบทงทางดานรางกาย จตใจ อารมณ สงคม และจตวญญาณ ความทกขทรมานจากการเจบปวยทรนแรงขน สงผลตอจตใจของผสงอาย ทาใหเกดความเครยด ทอแท หมดหวงหมดกาลงใจ ความรสกมคณคาในตนเองลดลง

การสงเสรมความมคณคาในตนเองและความผาสกทางจตวญญาณเปนส งจาเปน เมอผสงอายโรคเรอรงทพกรกษาตวในโรงพยาบาลไดรบการแกไขภาวะวกฤตแลว พยาบาลและผดแลควรใหการบาบดทางการพยาบาลอนรวมดวย เชน การระลก

174

ถงความทรงจาทางบวก การสวดมนต โดยฝกใหสมาชกครอบครวมสวนรวมในการชวยดแลผสงอาย ซงกจกรรมเหลานสามารถสงเสรมความผาสกทางจตวญญาณ

การระลกความหลง (reminiscence) เปนกระบวนการทสงเสรมและกระตนใหผสงอายสะทอนคดในเรองราวตางๆ ทผานมาผานการบอกเลาประสบการณของตนเองเปนการกระตนความจาและอารมณของผสงอายโดยใชเรองราวททาใหผสงอายมความสข มความภาคภมใจ หรอทาใหผสงอายไดมโอกาสระบายความรสก เมอผสงอายคนหาความหมายของเหตการณจากประสบการณในอดต และระลกถงประสบการณทตนเองประสบความสาเรจ มองเรองราวในดานบวก จะทาใหผสงอายเกดความภาคภมใจตอเหตการณในอดต นาไปสการมองเหนคณคาในตนเอง

โปรแกรมการระลกความหลงชวยใหผสงอายสามารถปรบตวตอสถานการณตางๆ โดยการปรบความคดเกยวกบเหตการณในอดตนน ชวยใหผสงอายสามารถเอาชนะเหตการณทไมพงประสงค ทาใหมความคดทเขมแขงขน โปรแกรมการระลกความหลงทาไดง าย ผ ดาเนนโปรแกรมไมจาเปนตองมประสบการณทางคลนกสามารถใชพยาบาลหรอบคลากรทผานการฝกฝน และพบวาโปรแกรมนไมเปนอนตรายตอกลมทดลอง มการนาโปรแกรมการระลกความหลงมาใชในกลมผสงอายในชมชนพบวาผสงอายมภาวะซมเศราลดลง (p < .001) ชวยเพมความมคณคาในตนเอง (p <.05) และจากการใชโปรแกรมกลมระลกความหลงในผสงอายทคลนกโรคเรอรงทมภาวะซมเศรา ผสงอายโรคเบาหวาน ทมารบบรการทแผนกผปวยนอก และผสงอายในชมชนทมภาวะซมเศรา พบวาสามารถลดภาวะซมเศรา และทาใหความรสกมคณคาในตนเองเพมขน นอกจากนเมอศกษาโปรแกรมการระลกความหลงรายบคคลในผสงอายทพกรกษาตวในโรงพยาบาล พบวาสามารถเพมความผาสกในชวต ลดภาวะซมเศรา ทาใหความรสกมคณคาในตนเองเพมขน (p < .05) รวมทงการศกษาโปรแกรมการระลกความหลงในกลมผสงอายโรคเรอรงทเขารบการรกษาตวในโรงพยาบาลรวมกบสมาชกครอบครว พบวาทาใหความมคณคาในตนเองและความผาสกทางจตวญญาณเพมขน (p < .001)

โปรแกรมระลกความหลงสามารถชวยเพมความมคณคาในตนเองและความผาสกทางจตวญญาณใหกบผสงอายโรคเรอรงทงในชมชน ในคลนกผปวยนอก และ

175

เมอพกรกษาตวในโรงพยาบาล การดาเนนโปรแกรมไมซบซอน ไมตองใชผเชยวชาญเฉพาะเพยงบคลากรทผานการฝกฝน จงควรสนบสนนใหมการนามาใชในการเสรมสรางความมคณคาในตนเองและความผาสกทางจตวญญาณสาหรบผสงอายทเจบปวยเรอรงทมแนวโนมเพมมากขนตามจานวนการเพมของประชากรผสงอาย

176

ภาวะเครยดภายหลงเหตสะเทอนขวญ และความสามารถในการปรบตวและฟนตวภายหลงเหตวกฤต: การศกษาเพอคนหาทางเลอกในการเยยวยาปญหายาเสพตดสามจงหวดชายแดนใต

ชนกานต ชชวาลา1 ผศ.อานนท วทยานนท1 และ อดศกด งามขจรววฒน21ภาควชาจตเวชศาสตร คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร2โรงพยาบาลธญรกษปตตาน กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข อ.เมอง จ.ปตตานE-mail: jchonnak@gmail.com

ตงแตป พ.ศ. 2547 เปนตนมา สถานการณความรนแรงและความไมสงบในพนทชายแดนภาคใต ไดแก จงหวดปตตาน ยะลา นราธวาส และบางสวนของจงหวดสงขลา (อาเภอจะนะ เทพา นาทว และสะบายอย) ไดดาเนนตอเนองเปนระยะเวลายาวนานจนถงบดน สงผลใหเกดการบาดเจบลมตาย และทรพยสนเสยหายรวมไปถงการบาดเจบทางจตใจ อนอาจนามาซงโรคทางจตเวชหลายประการ เชนPost-traumatic stress disorder หรอโรคเครยดภายหลงเหตสะเทอนขวญ (PTSD)ซงในชวงเวลาเดยวกน คอ ป พ.ศ. 2550 มการศกษาพบวาสถานการณยาเสพตดในภาคใตมอตราการเสพ คาและจบกมสงสด เมอเทยบกบภาคอนๆ ของประเทศไทยโดยเรมมยาเสพตดหลากหลายชนดมากขน ตงแตกระทอม กญชา แอมเฟตามน (ยาบาและยาไอซ) ยาอ ยาเค และโคเคน จนกระทงรฐบาลตองสญเสยงบประมาณในการปราบปรามและบาบดรกษาผปวยรวมแลวสงกวาหมนลานในแตละป และสานกงานตารวจแหงชาตประกาศวาคดยาเสพตดมอตราสวนสงมากกวา 80% ของคดอาญาทงหมด

ทงนผลการศกษาในตางประเทศ มขอสนบสนนทนาเชอถอวาโรคเครยดภายหลงเหตสะเทอนขวญ เปนสาเหตหนงททาใหประชากรจานวนหนงตองหนไปใช

177

ยาเสพตด เรยกวาทฤษฏ “การใชยารกษาตนเอง” (Self-medication) ของการตดสารเสพตด เพราะฤทธยาจะทาใหอาการเครยดภายหลงเหตสะเทอนขวญของผปวยดขน เชน นอนหลบงายขน ไมมอาการหวาดผวา ลดความวตกกงวลหรออาการตนตระหนก จนกระทงผปวยเกดการเสพตด (Substance dependence) และยากจะรกษาโรคตางๆ ทสมพนธกบสารเสพตด (Substance-related disorder) นใหหายขาดตราบเทาทอาการเครยดภายหลงเหตสะเทอนขวญยงคงมอย

จากขอมลดงกลาว คณะผวจยจงทาการสารวจผปวยสารเสพตดซงมารบบรการในแผนกผปวยนอกและหอผปวยฟนฟ โรงพยาบาลธญรกษปตตาน กรมการแพทยกระทรวงสาธารณสข อ.เมอง จ.ปตตาน ทมอายระหวาง 18-60 ป จานวน 92 คนเปนชายท งหมด (เนองจากผ ปวยหญงจะได รบการสงตวไปรกษายงโรงพยาบาลธญรกษสงขลา ทอยนอกพนท ไมสงบชายแดนภาคใตแทน) จากการสารวจพบวามความชกของภาวะเครยดภายหลงเหตสะเทอนขวญอยท 4.3% โดยผปวยทง 4 คนระบวาตนจะเกดอาการหวาดกลวตนตระหนกอยางมากทกครงท รบทราบเหตความรนแรงจากสถานการณความไมสงบจงหวดชายแดนภาคใต และ 75% ของผทมภาวะเครยดภายหลงเหตสะเทอนขวญ รายงานวาตนเคยประสบเหตความรนแรงแลวไมไดรบการชวยเหลออยางทนทวงท ตนเองหรอครอบครวได รบบาดเจบ หรอเคยเหนเพอนใกลชดเสยชวตจากเหตความรนแรงมากอน อยางไรกตามคณะผวจยพบวาไมมการบนทกโรครวมทางจตเวชรวมท งโรคเครยด ภายหลงเหตสะเทอนขวญในการบาบดรกษาโรคสมพนธกบสารเสพตดในพนทสามจงหวดชายแดนใต

คณะผวจยจงขอเสนอความเหนวา ควรใหความสาคญกบโรคเครยดภายหลงเหตสะเทอนขวญ มการซกประวตประสบการณจากเหตความรนแรง และควรคดกรองโรครวมทางจตเวชในผปวยสารเสพตด โดยเฉพาะผปวยสารเสพตดทอาศยในพนทและใชชวตภายใตสถานการณตงเครยดซงไมมททาวาจะสนสดเชนนทกราย เพอจะไดทาการรกษาใหตรงจด สงผลตอประสทธผลของการบาบดโรคสารเสพตด และลดการกลบมาเสพซามากขน

178

นอกจากน คณะผวจยยงมแนวคดท จะศกษาการปองกนปญหายาเสพตดสามจงหวดชายแดนใต โดยสนบสนนใหประชาชนสามารถปรบตวและฟนตวไดไมวาจะอยในสถานการณยากลาบากใดๆ คณะผวจยจงมงศกษาความสามารถในการปรบตวและฟนตวของสภาพจตใจภายหลงผานสภาวะวกฤตทางจตใจ หรอ resilience ซงเคยมการศกษาพบวาประชาชนทวไปในพนทความไมสงบจงหวดชายแดนใตมความเครยดไมตางจากประชาชนทอาศยอย ในพนท อน และแมมายผสญเสยสามจากเหตความรนแรงในพนทกลบมระดบความเขมแขงทางจตวญญาณ ทกษะการจดการความเครยดและความแขงแรงของรางกายอยในระดบสง เชอวาเปนเพราะบคคลเหลานนมความสามารถในการปรบตวและฟนตวทดพอ จนทาใหสามารถผานประสบการณอนเจบปวดทกาลงเผชญอยไปได

ดวยสมมตฐานดงกลาว คณะผวจยจงทาการสารวจระดบความสามารถในการปรบตวและฟนตวในประชากรกลมเดม คอผปวยสารเสพตดในพนท ไมสงบจงหวดชายแดนภาคใต และพบวากระทงผปวยสารเสพตด ยงมระดบความสามารถในการปรบตวและฟนตวภายหลงเหตวกฤตโดยเฉลยอยในเกณฑปรกต นนแปลวา ผปวยยงมศกยภาพทจะปรบตวและฟนตวจากเหตวกฤตซอนอย คอมความมนคงทางอารมณกาลงใจ และการจดการกบปญหาไดไมตางจากประชากรทวไปท ไมตดสารเสพตดมากนก ทงยงไมพบวาระดบความสามารถในการปรบตวและฟนตวภายหลงเหตวกฤตสมพนธกบปจจยทางเพศ อาย การศกษา สถานภาพสมรส ศาสนา ลาดบการเกดอาชพ รายได ประวตครอบครว ประวตการเสพยาเสพตดของตนและกลมเพอนหรอแมแตความเชอมนวาตนจะกลบไปเสพหรอไมเสพอก ลวนแลวแตไมเกยวของกบระดบความสามารถดงกลาวทางสถต

ดงนน คณะผวจยจงมความเหนวา ผบาบดควรคนหาศกยภาพการปรบตวและฟนตวภายหลงเหตวกฤตของผปวยสารเสพตดในพนทสามจงหวดชายแดนใตทกราย และในทกๆ ดาน ไดแก ความมนคงทางอารมณ กาลงใจ และการจดการกบปญหา มาประยกตเขากบการบาบด ฟนฟ และปองกนการกลบมาเสพซาของผปวยสารเสพตด

179

นอกจากน ยงควรทาการศกษาตอเนองเรองการปรบตวและฟนตวภายหลงเหตวกฤตโดยละเอยด รวมกบการศกษาโรคเครยดภายหลงเหตสะเทอนขวญในพนทสามจงหวดชายแดนใต ทงดานการรกษาและฟนฟ เพอคนหากระบวนการทจะสามารถนาไปสงเสรมสขภาพจต และปองกนปญหาสารเสพตดในสามจงหวดชายแดนใตอยางมประสทธภาพ เพราะการปองกนนาจะใชเวลา งบประมาณและเกดการสญเสยดานตางๆ นอยกวาการแกไขหรอเยยวยา ภายหลงจากปญหาไดเกดขนแลว

180

วกฤตสขภาพจตและการดแล “เดก”ในสถานการณความรนแรงจงหวดชายแดนใต

ผศ.ดร.วนกาญจน คงสวรรณ1 และ พ.ญ.เพชรดาว โตะมนา2

1 หนวยวจยภาวะวกฤตและการเยยวยาทางจตใจ ระยะท 2สาขาวชาการพยาบาลจตเวชและสขภาพจต คณะพยาบาลศาสตรมหาวทยาลยสงขลานครนทร2ศนยสขภาพจตท 12 จ.ปตตานE-mail: vineekarn.k@psu.ac.th

วกฤตสขภาพจตและการดแล “เดก” ในสถานการณความรนแรงจงหวดชายแดนใตสะทอนผานประสบการณของครในการดแลเดกท ได รบผลกระทบจากสถานการณ ผวจยไดใชระเบยบวธการวจยเชงคณภาพแบบปรากฏการณวทยาเฮอเมนนวตกซ (Hermeneutic phenomenology) เนองจากเปนรปแบบวจยทาใหเขาใจความหมายของประสบการณ ไดคดเลอกผใหขอมลแบบเฉพาะเจาะจง จานวน 22ราย โดยผใหขอมลเปนครในโรงเรยนจงหวดแหงหนงในภาคใต ทาการรวบรวมขอมลดวยการสมภาษณแบบเจาะลก และบนทกเทป นาขอมลมาถอดความแบบคาตอคาและวเคราะหขอมลตามวธของ แวน มาเนน (Van Manen)

คาถามการวจย ประสบการณของครในการดแลเดกท ไดรบผลกระทบจากสถานการณความไมสงบจงหวดชายแดนใตเปนอยางไร ไดคดเลอกผใหขอมลทเปนครแบบเฉพาะเจาะจง โดยกาหนดคณสมบตดงน 1) เปนครทอยในโรงเรยนทมเหตการณรนแรงในสถานการณ 2) พดคยสอสารดวยภาษาไทย 3) เปนครทมเดกในความรบผดชอบดแลชวยเหลอ จานวนผใหขอมลขนกบความอมตวของขอมลคอ ขอมลทไดมความซา และไมมขอมลใหม ในการศกษาครงนมผใหขอมลจานวนทงสน 22 รายทาการวจยระหวางเดอนเมษายน-กรกฎาคม 2559 ทงนผวจยไดเตรยมผชวยวจย2 คน ซงเปนพยาบาลทมประสบการณทางานวจยในสถานการณความรนแรง และ

181

สาเรจการศกษาระดบปรญญาโท โดยผชวยวจยนาแนวคาถามไปศกษานารองในผปวยทมลกษณะคลายคลงกนภายใตการสงเกตของผวจย 1 ราย และใหคาแนะนาเพมแกผชวยวจย หลงจากนนผชวยวจยคดเลอกผใหขอมลดวยตนเองตามเกณฑทผวจยกาหนดไว และเปนผสมภาษณจากแนวคาถามทไดสรางขน

เครองมอทใชในการเกบขอมล ม 2 สวน สวนท 1 แบบสอบถามขอมลท วไปของผ ใหขอมล ซ งเปนครอย ในโรงเรยนซ งได รบผลกระทบจากสถานการณซงประกอบดวย อาย เพศ ความสมพนธกบผปวย ศาสนา สวนท 2 แนวคาถามกงโครงสรางเกยวกบประสบการณของประกอบดวย 3 แนวคาถาม ดงน

1. ใหความหมายเก ยวกบประสบการณของครในการดแลเดกท ได รบผลกระทบจากสถานการณความไมสงบจงหวดชายแดนใต

2. มความร สกอยางไรตอการดแลเดกท ได รบผลกระทบจากสถานการณความไมสงบจงหวดชายแดนใตจากการซอมแผนเสมอนจรงจากความรนแรงของสถานการณ

3. ปจจยสงเสรมและอปสรรคตอการการดแลเดกท ได รบผลกระทบจากสถานการณความไมสงบจงหวดชายแดนใตจากการซอมแผนเสมอนจรงจากความรนแรงของสถานการณชายแดนใตเปนอยางไร

โดยผทรงคณวฒ 3 ทานทมความชานาญและความเชยวชาญดานการดแลเดกและการดแลชวยเหลอผไดรบผลกระทบจากความรนแรงของสถานการณ ประกอบดวยอาจารยพยาบาลทมความร ความชานาญทางดานการดแลผรบบรการเดก 1 ทานอาจารยทมความชานาญในการทาวจยเชงคณภาพ 1 ทาน และพยาบาลวชาชพทมประสบการณทางานเกยวกบการดแลผ รบบรการในภาวะวกฤตจากสถานการณทมอายการทางานมากกวา 5 ปอก 1 ทาน

การเกบรวบรวมขอมล ทาการคดเลอกครทตรงตามคณสมบตท กาหนดไวโดยตดตอประสานงานกบศนยสขภาพจตท 12 เพอเชญเขารวมวจย เมอไดรบอนญาตแลวจงไดรบการประสานสงรายชอและหมายเลขโทรศพทใหผชวยวจยเกบขอมล โดยมการเชญครมาใหขอมล เพอนดวน เวลา และสถานทสาหรบการสมภาษณขอมลซงการสมภาษณแตละครงใชเวลาประมาณ 30-60 นาท โดยสมภาษณผใหขอมลคนละ

182

2-3 ครง จากนนผชวยวจยทาการถอดเทปบนทกเสยงหลงจากสนสดการสมภาษณในแตละครงโดยถอดเทปแบบคาตอคา

การวเคราะหขอมล ผวจยใชการวเคราะหขอมลโดยประยกตวธของแวนมาเนน (Van Manen) โดยอานบทสมภาษณท ไดจากการถอดเทปทกบรรทดและขดเสนใต คา วลและประโยคสาคญทสะทอนถงประสบการณทตองการศกษา จากนนนาคา วล และประโยคทไดมาจดกลมเดยวกน (Thematic category) จากนนนากลมความหมายท ไดมาเขยนอธบายและบรรยายความหมายหลายๆ ครง เพอใหสามารถสอความหมายทตรงและเขาใจ โดยมการใชคาพดของผใหขอมลมาประกอบและสนบสนนความหมายแตละความหมายอยางเพยงพอ รวมทงมการบรรยายบรบททเกยวของเพอใหสามารถเชอมโยงและเขาใจความหมายของประสบการณไดชดเจนยงขน

ผลการวจยผลการศกษา พบวาความหมายของประสบการณของของครในการดแลเดก

ท ไดรบผลกระทบจากสถานการณความไมสงบจงหวดชายแดนใต ม 5 ประการคอ1) การมสตและเขาใจเหตการณของครหรอผดแลเดก 2) การใหความรกความอบอนการสอสารและใหกาลงใจ 3) การหาสงยดเหนยวจตใจ และใชหลกศาสนา 4) การมกจกรรมคลายเครยด และสรางความเขมแขงในโรงเรยน 5) การมแนวทางดแลเดกเปนพเศษ การไดรบความรและทกษะในการดแลสขภาพจตเดก

ความหมายของประสบการณของครในการดแลเดกท ได รบผลกระทบจากสถานการณความไมสงบจงหวดชายแดนใต คอ “การทครไดรบรขอจากดของการดแลเดกอยางเขาใจดวยความรสกถงการมสวนรวม และรบร ถงความรสกสขและทกขผานกจกรรมทซอมแผนเสมอนจรงทไดปฏบตเพอใหมการเตรยมพรอมในการดแลเดกใหมประสทธภาพ” โดยประสบการณของครในการดแลเดกท ได รบผลกระทบจากสถานการณความไมสงบจงหวดชายแดนใต มดงน

183

1. ผ ดแลตงสตได..เดกไดตงสตและทาความเขาใจเหตการณเดกมสภาพจตใจทด สามารถใชชวตประจาวนไดตามปกตและเพอใหเกด

การรจกตนเอง และสรางทยดเหนยวจตใจ การเรยนรทจะคนหาปญหา และเยยวยาไดดวยบรรยากาศทอบอน การสอสาร การใหกาลงใจและเขาใจความรสกทเกดขนโดยการแลกเปลยนประสบการณดๆ ทประสบความสาเรจ การมกจกรรมทสงเสรมประสบการณโดยการแลกเปลยนความทกข ความสขซงกนและกนกบครดวยกน ทาใหเดกมความเขมแขง สามารถปรบตวไดเรว มกาลงใจเพมขนอยางรวดเรว

“ครเองตองตงสตกอน” (S2)“เปนเหตการณเกดขนหลงเขาแถว ครควรตงสต ใหเดกตงสต ขณะเกดกบ

แผนทซอมไดนาไปใช” (S2)“การฝกสต ควบคมตวเองใหได” (S2)“รสกวาการซอมแผนทาใหเราเขาใจชวตวา “คนเราตองตาย” (S2)

2. ใหความอบอน สอสารและใหกาลงใจการสามารถสารวจความรสก และบอกตนเองวาอะไรคอสงทมคาทสดในชวต

สามารถอธบายไดวาสาเหตทเกดขนคออะไร ดงนนการอยอยางมความรก ความหวงใยเปนสงสาคญยงกวาสงใด ลกษณะของการอยรวมกนดงกลาวอาจเนองจากสงคมชนบทไทย ครอบครวมความรกใครกลมเกลยวกน ใหความรกเอาใจใส ใหความชวยเหลอเปนทปรกษาเปนกาลงใจ

“ใหความอบอนกบเดก ใหอบอน ใหกาลงใจเดกในระดบอนบาลทไดรบผลกระทบ โดยเฉพาะเดกมการปฏบตตวอยากใหครเอาใจใส เพราะฉะนนพฤตกรรมครกมความสาคญ” (S1)

“การปลอบใจนกเรยน วนซอมแผนจาลองเหตการณ เหมอนการซอมจรงหนาปอมยาม มการยงปน รปภ. และ ผอ. ไดประชาสมพนธวาเกดเหตยงกนในขณะเดกเรยน ในแผนไดเตรยมกนไว มเดก 2 คน ทอยหนาปอมยาม เดกรองไห เพราะเขาเปนเดกทมปญหาอยแลว ในวนนนเดกรองไหหนกมาก ครปลอบใจไมเปนวาควรใชคาพดแบบไหน” (S2)

184

3. การหาสงยดเหนยวจตใจ และใชหลกศาสนาซงจากการศกษา พบวากลมตวอยางสามารถเปนทพงทางจตใจของผอนได

สงผลใหกลมตวอยางสามารถวางแผนในการดาเนนกจกรรมของครอบครวอยางเขมแขงทาใหการดาเนนชวตดมากขนซงมาจากการคนพบแนวทาง ซงผใหการชวยเหลอเยยวยาตองมการวางแผนการชวยเหลออยางตอเนอง และเปนหนาทโดยตรงของทมเยยวยาโดยเฉพาะ เพอชวยใหผ รบบรการสามารถพฒนาศกยภาพของตนเองเกดการปรบตวกบบทบาทใหมทเกดขน เพอดารงไวซงกาลงใจและแนวทางในการดแลสขภาพและภาวะปกตสขของตนเอง รวมทงสามารถดแลบคคลอนในครอบครวได ซงสอดคลองการศกษาของนงลกษณ และคณะ พบวาการไดมการแลกเปลยนประสบการณเกดความร ความเขาใจในการดแลจตใจตนเองและบตร การปรบตวกบบทบาทใหมสงผลใหผนาครอบครวมความสามารถในการจดการกบอารมณของตนเอง การมองเหนคณคา และมความหวง สามารถกลบมาดาเนนชวตไดอยางมความสข เกดเครอขายผสญเสยในกลมเปาหมายเปนทพงพงทางจตใจของผไดรบผลกระทบจากสถานการณชายแดนภาคใตได

“มการเยยวยาในเดก เวลาเกดเหตการณกจะเรยกเดกทงหมดไปยงหองละหมาด แลวครกใหอานคมภรอลกรอาน ทาใหเดกมจตใจเขมแขง มสต ระลกรวาตองขอความชวยเหลอจากพระองคอลเลาะห” (S2)

“ใหกาลงใจ และบอกเดกนกเรยนวา ครอยไมตองกลว” (S2)“ไดใหนกเรยนวงไปหองละหมาด รสกตนเตน แตกดเหมอนกนใหเดกได

สงบจตใจ” (S2)

4. การมกจกรรมคลายเครยด และสรางความเขมแขงการมกจกรรม และกระบวนการชวยเหลอทนท และตอเนองเปนแนวทาง

การเยยวยาทางจตสงคม ทเนนการใหบรการทมเยยวยาดวยความเคารพในศกดศร และความแตกตางระหวางบคคล โดยไมจากดในเรองสถานภาพทางสงคม เศรษฐกจคณสมบตเฉพาะกจหรอสภาพปญหาทางดานสขภาพอนามยของผปวย แสดงใหเหนวากลมตวอยางเกดความรสกทด เหนคณคาในตนเอง มอสระ และความรบผดชอบ

185

ยอมรบนบถอตนเอง มความมนใจและกาลงใจในการดาเนนชวตภายใตเหตการณความไมสงบ สงผลใหกลมตวอยาง รสกมพลงทจะตอสกบปญหาและอปสรรคทเกดขนกบตนเองมากขน

การมวธการจดการและความสามารถในการเผชญกบความเครยดทาใหเกดการนาความร และประสบการณทมอย เดมมาผสมผสานเกดการเรยนรสงใหมนาไปสการเปลยนแปลงทเกดขน วธการจดการกบความเครยดทเหมาะสมทคนพบและจากคาแนะนาเมอไดรบการเยยวยาชวยเหลอ

“เกยวกบการเยยวยา สอนวาดรป และดนตรใหเดกคลายเครยด ควรใหมการซอมเพอใหมกจกรรม ผลดคอการซอมเปนสงทดทมหลายหนวยงาน อยากใหเนนเดก กจกรรมทจดใหเดกเดกกดใจ” (S2)

“มความรบผดชอบมโครงการชวยเหลอนกเรยน นกเรยนม 700 คน คร49 คน กระบวนการชวยเหลอเนนใหครเปนผปฏบตหลก ระบบการดแลของครตองานเยยวยา การเยยมบานชวยเหลอดแลนกเรยนกลมเหตการณท ไดรบผลกระทบเปนการไปเยยมบาน ครตองไปทนท ไมตองรอวนหยด เสาร อาทตยตองไปและครไปเยยมทงโรงเรยน” (S2)

“การไดสรางความเขมแขงเดกทผานมากดใจทมโครงการนเกดขน ตลอด3 ป โรงเรยนมสภาพความเปนอยทดขน” (S2)

5. การดแลเดกเปนพเศษ การใหความรในการเยยวยาเดกความสาคญของการดแลเดกเปนพเศษนนคอการใหความรและความเขาใจ

ผทจะดแลเดกและเยยวยาตลอดจนความพรอมของคร โรงเรยนและความสมพนธของครอบครวกบเดกผไดรบผลกระทบเปนพนฐานการเยยวยาจตใจ และอาศยพนฐานของสมพนธภาพทดระหวางผทมความไววางใจระหวางทมเยยวยากบผไดผลกระทบและมมนษยสมพนธทด โดยสามารถเขากบผอนได มทกษะทางสงคม และมทศนคตทางบวกตอผอน สามารถมองเหนสงทดในตวผสญเสยทาใหเกดความรก ความหวงใยกน

186

“ตองดแลเดกเปนพเศษ เพราะพวกเขาอย ในชวงปรบตว ตวเองไดดแลเรองคดกรองสขภาพจต กจะพยายามดแล” (S2)

“มหนาทดแลคดกรองเดกทมผลกระทบและเดกทโดนลกหลง สรางความเขมแขงทางจตใจ” (S2)

“ดแลผทไดรบผลกระทบ โดยใหครเปนผดแลคดกรองเปนพเศษ มเดกทไดรบผลกระทบประมาณ 1 คน กจกรรมหลกทอยากใหมคอคร ทางดานจตใจไมคอยมความรมาก อยากใหมการอบรมครกอน” (S2)

“ทาหนาท ให กาลงใจเดก ซ งถาปกตในหมบาน จะซอมแผนจากหลายหนวยงาน สงทอยากใหพจารณาคอ อยากใหอบรมครกอนซอมเรองการเยยวยาจตใจเดก” (S2)

“พนททอยมเหตการณทเกดบอย อยากใหมการอบรมครกอน เพอพรอมทจะเกดเหตการณกอน” (S2)

“การถายทอดตอไปใหคนอนไดรบความรในการดแลเยยวยาเดก โดยการพดคยแลกเปลยน” (S2)

การอภปรายผลการศกษาครงนมวตถประสงคเพอศกษาภาวะวกฤตสขภาพจตและการดแล

“เดก” ในสถานการณความรนแรงจงหวดชายแดนใต ประสบการณของครจากการซอมแผนเสมอนจรงจงมความสาคญในการเตรยม การดแลเดกทไดรบผลกระทบจากสถานการณความไมสงบมผลการวจยดงน

บรบทของคนใน 3 จงหวดชายแดนภาคใตเปนสงคมชนบทไทยมวถชวต และมวฒนธรรมเดยวกน เนองจากสงคมไทย คนไทยจะดแลชวยเหลอจตใจผอนสง มความผกพนกน ชวยเหลอกนและกน มความเออเฟอเผอแผกน มการพบปะพดคยกน เคารพความรสกของกนและกน ดงทนรยะ (2552) ไดกลาวไววา ความสมพนธระหวางนษยกบเพอนหรอเพอนบาน ผอยอาศยในทองถนหมบานหรอเมองเดยวกน จาเปนตองตดตอสอสารดวยอยางตอเนอง โดยเฉพาะอยางยงประชากรสวนใหญนบถอศาสนาอสลาม ซงศาสนาอสลามไดเนนเรองสขภาพจตเปนอยางมาก สนบสนนให

187

บคคลปฏบตเพอการมสขภาพจตทเขมแขง โดยในคมภรอลกรอานไดกลาวถงเรองจตใจหลายบทหลายตอน และเชอมโยงในเรองจตวญญาณ โดยสขภาพจตทดนนตองขนอยกบจตวญญาณทดดวย มความศรทธาตออลลอฮ ยดมนและมอบหมายตอพระองค ครสามารถใหความสนใจตอความรสกและเขาใจเดกไดดวยการพดคยเสมอสอสารความรก และกาลงใจกนไดอยางเขาใจ การแสดงออกของความรกและกาลงใจเปนสงทสาคญในการตอส กบขอจากดและความยากลาบากในพนทจงหวดชายแดนภาคใต จากการศกษาของนสรา และคณะ ไดกลาวไววาบคคลทมความสมพนธทดตอกนนนจะมการพดจากนอยางประคบประคอง มการฟงอยางพนจพเคราะห บอกความรสก ความตองการของกนและกนได สมพนธกบการศกษาของนงลกษณพบวาวฒนธรรมสภาพความเปนอยมผลตอการสอสาร แตอยางไรกตามทงผรบและผสงสารจะตองมความสามารถทจะปรบตวเขาหากนและทาความเขาใจตรงกน เพอทจะรวมกนหาแนวทางแกไข และสามารถตอบสนองตอความตองการได สามารถแสดงออกซงความรกและกาลงใจ ดงจะเหนจากการศกษาวากลมตวอยางรบรวาตนเองสามารถพดคยกบผอน เชน เพอนบานทมาเยยม และมการประเมนวากลมตวอยางและผอนมความเขาใจตรงกน นอกจากนนประสบการณ เขาใจ ความตองการความชวยเหลอเยยวยาไมวาจะเปนเรองแหลงสนบสนนทเกยวของกบการดแลทางดานรางกาย จตใจสงคม และจตวญญาณ เชน จากคนในครอบครว เชน สาม ภรรยา พ นอง หรอหนวยงานทเกยวของ การทาหนาทเชอมโยงแหลงสนบสนน แทนในการสอสารกบบคคล เพอใหไดรบความชวยเหลอเยยวยาดานจตใจทมคณภาพและมประสทธภาพนาไปสการเตรยมความพรอมทงระดบบคคล องคกรและชมชน กาลงใจจากการเปนผเยยวยาทงของตนเองและผอน และการสนบสนน มความสมพนธกบความมคณคาในตนเอง การมเอกสทธ และความรบผดชอบ อาจเนองจากเมอมหนวยงาน องคกรตางๆ หรอทมเยยวยาคอยเปนพเลยงและสนบสนน ดวยวธการทหลากหลาย และคดสรรคมาดวยความประณตและมเปาหมาย การเยยวยาใหความชวยเหลอจงเปนการจดหา สนบสนน และชวยใหมองเหนวาในภาวะวกฤตมการหยบยนโอกาส และเมอเหนวายงไมสามารถตดสนใจเองได หรอการตดสนใจยงไมเหมาะสม หรอกระทาแทนของบคคลในครอบครวในลกษณะการเสรมแรง เพอชวยใหครอบครวผานพน

188

ภาวะวกฤตจากสถานการณวกฤตในชวตได ดงนนจาเปนทสงคมตองเปดโอกาส และผลกดนใหประสบการณของครอบครวทประสบความสาเรจในการดแลผพการออกมาสสงคมภายนอกและจะตองมแผนงานสรางเสรมสขภาพจต และปองกนการเจบปวยทางจตในภาวะวกฤต และมรปแบบการเยยวยาจตใจทมประสทธภาพรองรบตอไป

นอกจากนนอาจไดรบผลจากการเยยวยาจตใจจากทมเยยวยา ซงเปนการใหความชวยเหลอ จะมการปรกษาหารอเพอประเมนสถานการณ สภาพปญหาสขภาพจตและความตองการของผไดรบผลกระทบ เนนการใหความร ประคบประคอง ใหกาลงใจใหคาปรกษา แนะนา สนบสนนสงเสรมใหผไดรบผลกระทบ และชมชนสามารถดแลชวยเหลอตนเองได และเฝาระวงปญหาสขภาพจตทอาจเกดขนในอนาคตได และอาจมาจากบคลกภาพ และความพรอมทางจตใจของกลมตวอยางเอง เนองจากบคคลทมบคลกภาพทเขมแขงและสขภาพสมบรณแขงแรง จะมองการสญเสยเปนเพยงเหตการณหนงในชวต ยอมสามารถผานพนชวงวกฤตของชวตไดดกวา

ดงนนการชวยเหลอครอบครวจากเหตการณความไมสงบ กลบสสภาพความเปนจรง และควบคมอารมณได จงเปนสงทสาคญททมเยยวยาตองพยายามทจะสงเสรมใหมปฏสมพนธกบสงคมทเหมาะสม โดยใหมการปรบตวทเหมาะสมกบสถานการณทเปนจรง ในทางกลบกนหากปลอยใหผไดรบผลกระทบและครอบครวมอาการกระวนกระวายควบคมอารมณตนเองไมได กจะทาใหยงเปนทกขมากขน และไมสามารถยอมรบเหตการณไมสงบทเกดขนกบตนเองได ดงนนประสบการณในศกยภาพและความสามารถของตนเองในการเผชญและแกไขปญหา ทาใหเกดการนาความรและประสบการณทมอยเดมมาผสมผสานเกดการเรยนรสงใหมนาไปสการเปลยนแปลงทเกดขน สามารถอธบายไดวาการเยยวยาทางจตสงคมจะเปนการสรางความตระหนกถงความสาคญของหลกศาสนา สงผลใหครอบครวผพการไดเรยนร และปรบใชใหทกคนมสต ตองมสมาธและมจตใจทสงบ สามารถตดสนใจไดดวยตวเอง ทาใหครเขาใจถงจตใจและจตวญญาณไดด สามารถดแลจตใจ เกดสมาธ เกดความเชอมนในการตดสนใจในเรองตางๆ จนสามารถคลคลายได และสามารถรบรวาสามารถควบคมจดการกบปญหาได การเยยวยาจงเปนการใหความรทมความเหมาะสมทจะใชกบกลมตวอยางทมภาวะวกฤตทางอารมณ เนองจากขณะใหความรกลมตวอยาง โดยเฉพาะ

189

การมวธการจดการกบความเครยดทเหมาะสม สอดคลองกบการศกษาของวนกาญจนและคณะ พบวาการเยยวยาของหนวยงานภาครฐ และเจาหนาทสาธารณสขจะชวยเพมความสามารถในการพฒนาสรางพลงของจตใจในการเยยวยาตนเองของผพการและครอบครวได ซงครอบคลมทงการใหความร การเปนพเลยงและการสนบสนนการจดเตรยม และการชวยใหตระหนก/ยอมรบเหตการณ สอดคลองกบแนวคดของอะกลลลา ทกลาววาประสบการณและการมแหลงสนบสนนในการปฏบตกจกรรมการสรางกาลงใจมความสมพนธกนทาใหมแนวทางในการแกไขปญหา เปนผลลพธของการสรางกาลงใจทเกดขน

สรปและขอเสนอแนะในการนาวจยไปใชการศกษาคร งน สามารถนาความหมายของประสบการณท ไดมาใช ในการ

เสนอแนะการนาไปใชในการดแลชวยเหลอผทไดรบการเยยวยาทางจตสงคม ดงนการดแลเยยวยาเพอตอบสนองความตองการดานจตสงคมสามารถพฒนา

ความร ความเขาใจแนวทางการชวยเหลอเยยวยาใหตอบสนองความตองการทางจตสงคมของผทประสบภาวะวกฤตจากภยพบตไดในวชาชพทเกยวของ ไดแก พยาบาลจตเวช นกพฒนาสงคม นกจตวทยา นกสงคมสงเคราะห จตอาสาและองคกรททางานดานดแลชวยเหลอและเยยวยา

การศกษานสามารถแสดงใหเหนแนวทางการดแลเดกท ไดรบผลกระทบจากสถานการณความไมสงบจงหวดชายแดนใต ทงนผทมสวนเกยวของในการสงเสรมและสนบสนนผไดรบผลกระทบจากสถานการณรนแรงจงหวดชายแดนใตสามารถใชผลการศกษาเพอเปนแนวทางแกทมสขภาพและหนวยงานทเกยวของในการเยยวยาทางจตสงคมแกเดก เพอตอบสนองความตองการของเดก ครอบครว และสถานศกษาในการดแลสขภาพรางกาย จตใจและสงคม เพอใหเดกมความเขมแขงและมคณภาพชวตทดตอไป

190

การพฒนานวตกรรมสงคม “สามประสานเพอการดแลสขภาพผสงอายทบานในเขตเมองใหญ: ตนแบบระบบบรการสขภาพเพอรองรบสงคมผสงอายในประเทศไทย”

ผศ.ดร.ขนษฐา นาคะ และคณะคณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: kanittha.n@psu.ac.th

“สามเหลยมเขยอนภเขา ส สามประสาน เพอการดแลผสงอาย”

เทศบาลนครหาดใหญเปนองคกรปกครองสวนทองถนสาหรบชมชนเมองทมขนาดใหญแบงการปกครองเปน 4 เขต มชมชนในความดแล 102 ชมชน มศนย บรการสาธารณสขทงหมด 15 ศนย ประชากรเดอนกนยายน พ.ศ. 2556 เปนผสงอายจานวน18,359 คน คดเปน 11.79% ของประชากรทงหมด ผสงอายเพศหญงจานวน 10,725คน เพศชายจานวน 7,634 คน (สานกบรหารการทะเบยนเทศบาลนครหาดใหญ, 2556)ซงถอวาเปนสงคมสงอายตามนยามขององคการสหประชาชาต มหาวทยาลยสงขลา-นครนทรไดมขอตกลงความรวมมอกบเทศบาลนครหาดใหญในการพฒนาเมองหาดใหญโดยคณะพยาบาลศาสตรไดมสวนรวมในกจกรรมการพฒนาคณภาพชวตของคนในพนทเขตเทศบาลนครหาดใหญ ผานการจดการเรยนการสอน บรการวชาการ การวจยและอนๆ มาอยางตอเนอง โดยเฉพาะอยางยงในการดแลสขภาพผสงอายรวมกบสถานวจยระบบการดแลผสงอายไทย คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร

สถานวจยฯ และเทศบาลนครหาดใหญ เหนภาพปญหาการดแลผสงอายในเขตเมอง โดยเฉพาะผสงอายทนอนตดเตยง มความพการ ขาดผดแล มปญหาดานเศรษฐกจ และการขาดการสนบสนนทางสงคม จงไดรวมมอกนพฒนารปแบบการดแลผสงอายในเขตเมองใหเกดประสทธภาพและเกดความยงยน โดยใชแนวคดสามเหลยม

191

เขยอนภเขา ของศาสตราจารย นพ.ประเวศ วะส มาเปนแนวทางในการจดทาโครงการ“สามประสานเพอการดแลสขภาพผสงอายทบานในเขตเมองใหญ” และในขณะเดยวกนเทศบาลนครหาดใหญ ไดจดโครงการเพอพฒนาศกยภาพผดแลอาสาสมครสาธารณสข(อสม.) และตอบสนองความตองการทจาเปนของผสงอาย ผพการและผปวยเรอรง เปนโครงการนารอง 300 ราย จากทกพนทในเทศบาลนครหาดใหญ โดยทง 2 โครงการมเปาหมายรวมกนในการพฒนาระบบการดแลสขภาพผสงอายในเมองหาดใหญ

รวมคดรวมทาแบบพนธมตรและหนสวน (Partnership)โครงการสามประสานฯ เปนโครงการนารองในศนยบรการสาธารณสขของ

เทศบาลนครหาดใหญจานวน 3 ศนย ประกอบดวย ศนยบรการสาธารณสขเพชรเกษมศนยบรการสาธารณสขโพธพงษา บญมอนทรศม (ชมชนคลองเตย) และศนยบรการสาธารณสขโรงเรยนเทศบาล 2 โดยมภาคเครอขายตางๆ มารวมกนทางานเพอพฒนาศกยภาพผดแลดงน

192

ภาคบรการสขภาพ ไดแก ศนยบรการสาธารณสขเทศบาลนครหาดใหญและมหาวทยาลยสงขลานครนทร

ภาคชมชน ไดแก ชมชนในเขตเทศบาลนครหาดใหญ และเครอขายชมชนกลมตางๆ ทสาคญคอ มลนธชมชนสงขลาซงเปนองคกรจดการความรประสานความรวมมอระดมทนเพอการพฒนาชมชนในจงหวดสงขลา และกลมจตอาสา

ภาคทองถน ไดแก องคกรปกครองสวนทองถน ในทนคอเทศบาลนครหาดใหญ องคการบรหารสวนจงหวดสงขลา และสานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาตเขต 12 (สงขลา)

การดาเนนงานโครงการเรมจาก การสรางความเขาใจกอนการพฒนาระบบการดแลสขภาพผสงอายในชมชน โดยการศกษาขอมลทเกยวของกบผสงอายกลมเปาหมายและครอบครวใน 4 ประเดนใหญๆ ไดแก 1) ขอมลสขภาพและระบบบรการสขภาพทมอยในสถานบรการ รวมทงบรบทของพนททสงผลตอการจดระบบบรการสขภาพ2) นโยบายสาธารณะทเกยวของทงระดบพนทและระดบจงหวด 3) แหลงประโยชนในชมชนและทนทางสงคมและ 4) บรบททางสงคมและวฒนธรรม หลงจากการศกษาและวเคราะหขอมลทง 4 ประเดนดงกลาวแลว จงไดนามากาหนดปญหาและเปาหมายของการพฒนารวมกน แลวจงไดออกแบบระบบบรการสขภาพ 2 ระบบ คอ ระบบการดแลทบาน (Home based care) และระบบการดแลในชมรมผสงอาย (Elderlyclub-based care) กบภาคเครอขายในพนท 3 ฝาย ไดแก 1) ภาคบรการสขภาพ2) ภาคชมชนและ 3) ภาคทองถน ภายใตเงอนไขการสรางกระบวนการเปลยนแปลง4 ประเดนหลกคอ 1) การออกแบบระบบการแบงภาระในการดแล (Task shifting)2) การสรางทมการดแล (Mutual aids) 3) การสนบสนนดานทรพยากร (Resourcedevelopment/allocation) และ 4) การพฒนานโยบายสาธารณะแบบมสวนรวม(Public participation/policy)

สาหรบการออกแบบพฒนาระบบการดแลผสงอายในเขตเมอง ประเดนการพฒนาระบบฐานขอมล ไดมการประสานใหมลนธชมชนสงขลา ซงมเวบไซดขอมลชมชน.com มาชวยในการพฒนาฐานขอมล และการจดการขอมลทจะสามารถนามาใชเปนขอมลพนฐานในการพฒนาระบบการเยยมบาน ระบบตดตาม ระบบสงตอขอมล

193

และการจดการดแลผสงอาย ผพการในเขตพนทหาดใหญ ทงนมการจดตงคณะทางานโครงการบรการสขภาพผสงอาย ผปวยเรอรง และผพการทบาน ซงมหนวยงานทกภาคสวนเขามาเกยวของ เพอรวมกนพฒนาระบบการดแล นอกจากนในการจดสรรงบประมาณเพอการวจย สานกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว) ไดสนบสนนทนวจยใหกบสถานวจย ระบบการดแลสขภาพผสงอายไทยเพอพฒนาระบบการดแลผสงอายและสานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต ไดสนบสนนทนใหกบเทศบาลนครหาดใหญ เพอจดทาโครงการเพอตอบสนองความตองการพนฐานในการดแลผสงอายโดยทาในลกษณะคขนาน

เกดประโยชนรวมกนแกผเกยวของทกฝายในระยะ 6 เดอนแรกของการทางานไดมการพฒนากลไกการทางานทเปนระบบ

และมความตอเนอง จากเดมผสงอายไดรบการดแลเพมขน ผดแลมความสามารถเพมขน การดแลผสงอายมแนวปฏบตทชดเจน มการประสานงานทมกายภาพลงไปใหบรการในพนท

ผสงอาย: ไดรบการดแลทตอเนองจาก อสม.และพยาบาลผดแลและอาสาสมครสาธารณสข: ไดรบการพฒนาศกยภาพดานทกษะการ

ดแลผสงอาย (จากการอบรม) มการประเมนและตดตามผลการดแล {จากแบบตดตามการเยยมบาน (ตฟา)}

หนวยงานบรการ: มหลกสตรพฒนาผดแลและมแนวปฏบตในการดแลผสงอายทบานทชดเจนขน มแผนการเยยมบาน มระบบการจดภาระการดแลแบบมสวนรวม

194

สาหรบผสงอายตดบานและตดเตยงในชมชน (Task shifting) และมแบบประเมนผลและตดตามการดแลผสงอาย

ชมชน: มการรวมกลมเพอทากจกรรมในการสงเสรมสขภาพ อาท เกดชมรมผสงอายใหมและการฟนตวของชมรมผสงอายเดมในพนท รวมกลมกนเพอทากจกรรมของผสงอาย และมผสมครเปนเครอขายจตอาสา

มหาวทยาลย: เกดการบรณาการกบการเรยนการสอน รวมทงเกดโครงการวจยรวมกบหนวยงานตางๆ เชน สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต (วช.) โครงการมหาวทยาลยแหงชาต (NRU) สานกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) และเกดงานบรการวชาการทเปนประโยชนตอสงคม เชน การถายทอดองคความรจดอบรมอาสามครสาธารณสขและผดแล การสนบสนนแนวปฏบตการดแลผสงอายใหกบหนวยงานตางๆไดแก โรงพยาบาลบางกลา โรงพยาบาลทาแพ และโรงพยาบาลศรนครนทร เปนตนซงผลจากโครงการฯ ทาใหเกดโครงการวจยอยางตอเนองทเปนความรวมมอระหวางนกวชาการตางสาขา (พยาบาล ทนตแพทย อตสาหกรรมเกษตร) เพอพฒนาอาหารทเหมาะสมกบผสงอาย และการดแลผสงอายระยะสดทายทบาน เปนการบรณาการบรการวชาการกบงานวจยและการเรยนการสอนระดบบณฑตศกษา

เกดการเรยนรรวมกน และนาไปสผลงานวชาการภายใตโครงการพฒนาตนแบบระบบการดแลผสงอายทบานในเขตเมองใหญ:

กรณศกษาเขตเทศบาลนครหาดใหญ ซงประกอบดวย 3 โครงการยอย คอ 1) การพฒนาระบบภมสารสนเทศเพอการจดการสขภาวะผสงอาย 2) การพฒนาแนวปฏบต

195

ในการดแลผสงอายทบานและ 3) การพฒนารปแบบการจดการดแลผสงอายทบานผลลพธจากโครงการดงกลาวขางตน ทาใหไดฐานขอมลสขภาพผสงอายท เชอมตอกบระบบภมสารสนเทศบนเวบไซทขอมลชมชน.com ซงใชเปนชองทางในการสอสารระหวางผเกยวของและสามารถแกไขขอมลใหถกตองเปนปจจบน รวมทงการบนทกขอมลการเยยมบาน ไดหลกสตรพฒนาผดแลและคมอแนวปฏบตในการดแลผสงอายทบาน

เกดผลกระทบตอสงคมทประเมนไดจากผลการวจยและการดาเนนงานทผานมาทาใหมการขยายผลในดานการ

วจยในอนาคต ไดแก 1) การขยายผลการพฒนาเครอขายการดแลผสงอายในกลมตดบานและตดเตยง 2) การสรางเครอขายธรกจเพอสงคมดานการดแลผสงอายในชมชนในลกษณะธรกจโดยชมชนเพอชมชน 3) การพฒนาเพอการเชอมตอฐานขอมลกบระบบออนไลนใหสมบรณ 4) โครงการพฒนาโปรแกรมตนแบบการดแลแบบประคบประคองทบานสาหรบผสงอายไทยในระยะสดทายของชวต

หมายเหต โครงการนไดรบการสนบสนนทนโครงการมหาวทยาลยแหงชาต (NRU)

196

ดอกไมแหงรงอรณ: พนทการตอรองของแรงงานขามชาตชายแดนไทย-พมา1

ผศ.ดร.เกตถวา บญปราการ1 ดร.เบญจพร ดขนทด2 และ เจตนสฤษฎ สงขพนธ31คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร2นกวชาการอสระ3คณะศกษาศาสตรและศลปศาสตร มหาวทยาลยหาดใหญE-mail: kettawa@hotmail.com

ชนชายแดนไทย-พมาดานแมสอดภายใตเขตเศรษฐกจพเศษอาเภอแมสอด จงหวดตาก ปนพนทชายแดนทมแรงงานขามชาตเขามาทางาน

และตงถนฐานมากทสดแหงหนง จากขอมลอยางไมเปนทางการของนกพฒนาองคกรเอกชนและองคกรชมชนในพนทประมาณการวา ปจจบนมแรงงานขามชาตเปนจานวนมากถง 3 เทาของจานวนประชากรแมสอด จานวนดงกลาวนสมพนธอยางซบซอนกบบรบททางสงคมของไทยและพมาอยางนอยสามลกษณะ ไดแก 1) บรบททางวฒนธรรมของคนในพนททมการโยกยายหรอขามไปมาอยเสมอเพอประกอบอาชพเปนแรงงานรบจาง ประกอบธรกจ เยยมเยยนญาตพนอง ทองเทยว รกษาพยาบาล และศกษาเลาเรยน ซงมมาตงแตกอนการเปนรฐชาตสมยใหมจนกระทงปจจบน 2) บรบททางการเมองภายในของประเทศพมาทสงผลกระทบตอชวตและทรพยสนของประชาชนจนตองหนภยมายงฝงไทยหลายระลอก กอนทบางสวนจะถกสงกลบและบางสวนเปลยนสถานะเปนพลเมองไทยและ/หรอเปนแรงงานขามชาต นบตงแตประมาณป พ.ศ. 2500เปนตนมา 3) บรบทของการเคลอนตวของทนขามชาตททาใหรฐบาลไทยมนโยบายผลกดนใหแมสอดกลายเปนพนทเขตสงเสรมพเศษตงแตป 2536 และกาหนดใหเปนเขตเศรษฐกจพเศษในป 2553 ซงมผลอยางยงตอการดงดดนกลงทนตางถนและการทะลกเขามาของแรงงานขามชาต ทงเพอทางานในอาเภอแมสอด และเพอเตรยมตวเดนทางไปยงแหลงงานอนๆ ทวประเทศ เมอเปนเชนนสถานะและปญหาของแรงงาน

197

ขามชาตทแมสอดจงมความสลบซบซอนตามไปดวย และกลายเปนปรากฏการณสาคญทดงดดบคคลและหนวยงานตางๆ เปนตนวาองคการระหวางประเทศ (InternationalNon Government Organization - INGOs) องคกรพฒนาเอกชน (Non Govern-ment Organization - NGOs) นกสทธมนษยชน นกประชาธปไตย ฯลฯ ใหหลงไหลไปทชายแดนตะวนตกเพอศกษาและชวยเหลอกลมคนเหลานตงแตทศวรรษ 2520เปนตนมา โดยในระยะแรกเนนเรองการจดหาทพกพงใหแกผหลบหนภยจากการสรบมศนยพกพงผหนภยขนาดใหญทไดรบการดแลจากสหประชาชาตและองคการระหวางประเทศ 10 ศนย เพอดแลผหนภยกวาหนงแสนคน แตตอมาและสบเนองถงปจจบนไดขยายขอบเขตการชวยเหลอดแลออกไปสแรงงานขามชาตทกประเภท และทกดานพรอมๆ กบการหลงไหลเขาไปของ “คนนอก” คนในทองถนและผอพยพบางสวนทมศกยภาพในการประสานงานและตอรองกบหนวยงานตางๆ กไดรวมตวกนกอตงเปนองคกรชมชน (Community Based Organization - CBOs) เพอชวยเหลอผประสบภยและแรงงานขามชาตเหลานเชนกน จากขอมลลาสด จานวนองคกรชมชนในแมสอดมมากถง 29 องคกร

เปนทนาสงเกตวาผนาองคกรชมชนทงหมดลวนเปนผมการศกษา และกวา 90%ของจานวนดงกลาวคออดตนกศกษามหาวทยาลยยางก งทหนภยการเมองเขามาเคลอนไหวและอาศยอยในไทยตงแตชวงกอนและหลงเหตการณ “8-8-88” ทงบางสวนกเคยเปนแนวรวมของกองกาลงตดอาวธในพมา จงเปนผมประสบการณความรมศกยภาพในการเจรจาตอรองกบหนวยงานของรฐและกลมองคกรความชวยเหลอตางๆเพออานวยประโยชนและแกไขปญหาใหแกผประสบภยและแรงงานขามชาตไดเปนอยางด พจารณาในระดบของความสมพนธแลวอาจกลาวไดวาองคกรชมชนเปนองคกรทสามารถเขาไปใกลชดและมแนวโนมทจะเขาถงปญหาของผประสบภยและแรงงานขามชาตไดมาก ขณะเดยวกนกเปนเสมอนตวกลางหรอพนทในการสรางเครอขายทางสงคมและความสมพนธเชงอานาจกบบคคลภายนอกใหกวางขวางออกไปทงในระดบปจเจกและในระดบกลม

สาหรบในประเดนแรงงานขามชาตกบเศรษฐกจชายแดน การพจารณาถงการเคลอนตวเขามาของทนนยมชายแดน เปนเงอนไขสาคญของการปรบตวของแรงงาน

198

ถงแมแรงงานขามชาตจะเปนกลไกทสาคญในการขบเคลอนเศรษฐกจในชวตประจาวนผานระบบตลาด กจกรรมการคาขามแดน เศรษฐกจในภาคเกษตร และภาคอตสาหกรรมกตาม หากผประกอบการหรอหนวยงานของรฐไมคดจะชวยเหลอใหแรงงานขามชาตมสภาพชวตทดขน หรอการขนคาแรงใหเทาเทยมกบภมภาคอน กอาจสงผลกระทบตอระบบการผลต และอาจสนคลอนเศรษฐกจในระดบมหภาคไดเชนกน

ทาความเขาใจดอกไมแหงรงอรณกบการกลายเปนพนทตอรองของแรงงานขามชาตยอง จ อ (Yong Chi Oo Worker’s Association – YCOWA) เทยบเคยง

ความหมายเปนภาษาไทยวา “แสงแรกแหงรงอรณ” แตในงานวจยนผวจยใชวา“ดอกไมแหงรงอรณ” เพอสอถงสมาชกขององคกรทสวนใหญเปนคนวยหนมสาว และเลอกทจะทางานชวยเหลอผอนหลงจากไดรบการถายทอดอดมการณและความรจากองคกรชมชน ยอง จ อ เหมอนดอกไมทพรอมจะเบงบานเมอไดรบแสงแรกจากดวงอาทตย มโครงสรางองคกรทดเหมอนเลก หลวม และยดหยน ทวากลบมจานวนสมาชกกระจายกนอยทวประเทศ มขอบขายในการทางานครอบคลมแทบทกเรองของชวต ทางานในพนทอยางตอเนองมาตงแตแรกกอต งจนถงปจจบน (2542-2560)ยอง จ อ เนนการชวยเหลอดานสวสดการสงคมของแรงงานขามชาตอยางไมมขอจากดเรองสญชาต เพศ วย และประเดนปญหา ในระยะแรกปญหาทพบมากในขณะนนคอการหนภยจากการสรบและตองการหางานทาของแรงงานพมา องคกรจงเนนไปทการอานวยความสะดวกเรองทพกพง จดหาทพกชวคราว จดหาแหลงงานให ระยะตอมาเมอองคกรพบวาแรงงานถกเอาเปรยบทงดานคาแรงและละเมดสทธมนษยชน กจะหนไปเนนดานกฎหมาย การฟองรองเรยกคาเสยหายจากนายจาง โดยประสานงานกบองคกรพเลยงและองคกรเครอขาย เชน มลนธเพอสขภาพและการเรยนรของแรงงานกลมชาตพนธ (MAP Foundation) คลนกกฎหมายแรงงาน แมสอด (Labor LawClinic - LLC) นบจากป 2545-2551 เฉพาะกรณสนสดคด สามารถชวยเหลอแรงงานไดถง 1,835 คน รวมคาชดเชยทไดรบจากเจาของโรงงาน (132 โรง) เปนเงน10,737,428 บาท ถงกระนนกยงตองปรบเปลยนทศทางในการทางานอกครงเปนระยะทสาม เมอพบวาการตอสดวยกฎหมายเปนกระบวนการทตองใชเวลายาวนาน

199

แรงงานบางสวนแสดงความจานงขอถอนคดกอนทจะสนสด หรอบางครงแมคดสนสดแลวกไมสามารถเรยกคาเสยหายได เพราะนายจางทเปน “ตวจรง” อาศยชองโหวของกฎหมายหลกเลยงการชดใชใดใดใหแกแรงงาน

การปรบเปลยนทศทางในการทางานครงลาสดนเกดขนในชวงเวลาเดยวกบทยโรปเกดเหตการณวกฤตเศรษฐกจเม อตนทศวรรษ 2550 ทาใหแหลงทนใหญในประเทศแถบนกวา 90% ตองถอนตวจากความชวยเหลอ หรอลดจานวนเงนชวยเหลอลงไป ในขณะทการลงทนระดบขามชาตและโครงการรวมมอทางการคาระดบภมภาคระหวางประเทศตางๆ ในอาณาบรเวณลมนาโขงและบรเวณชายแดนไทย-พมา กลบเตบโตขนเปนลาดบ รฐบาลไทยเองก “เปดทาง” ใหกบแรงงานขามชาตมากขนโดยทาขอตกลงกบพมาใหแรงงานขามชาตสามารถพสจนสญชาตและทาหนงสอเดนทางเพอพานกและทางานในราชอาณาจกรไทย ไดมการจดเจาหนาททงฝายไทยและฝายพมาประจาการทสะพานรมเมยฝงไทย เพออานวยความสะดวกในการน มแรงงานและนายจางเขารบบรการไมตากวาวนละ 2,000 คน มบรษทรถตบรการรบสงแมสอด-มหาชยตลอดทงวน และหากการกอสรางนคมอตสาหกรรมขามชาตขนาดใหญสองฝงระหวางบรเวณแมสอดกบเมยวดแลวเสรจ เปนอนคาดการณไดวาแรงงานทไดรบหนงสอเดนทางเหลาน รวมถงแรงงานขามชาตอนๆ ทมเอกสารเดนทางอยกอนแลวจะสามารถเดนทางเขาออกเพอหาแหลงงานไดมากขน ซงนนหมายความวากระบวนการตางๆ เกยวกบการเปนแรงงานขามชาตกจะมมากขนและสลบซบซอนขนอกดวย

อดมการณดอกไมแหงรงอรณ: ใหความชวยเหลอดานสวสดการสงคมสทธแรงงาน สทธสตร

แมเปาหมายหลกของยอง จ อ จะเนนไปทการสรางสานกรเกยวกบสทธแรงงานแตในความเปนจรงแลวกจกรรมดงกลาวเกดขนไปพรอมกบการชวยเหลอแรงงานในดานอนๆ ดวย

ดานสวสดการสงคมยอง จ อ ใหความชวยเหลอทกเรองราวของชวต เปนตนวาขาดทพกพงในชวง

ทเดนทางมาเปนแรงงานในไทย หรอถกนายจางไลออก หรอระหวางรองาน โดยการ

200

ใหมาพกท Safe house หรอกรณทเปนผอพยพกลมใหม ยงไมสามารถ “ปรากฏตว”ไดมากนก ยอง จ อ จะประสานกบองคกรเครอขายอนๆ เขาไปสรางทอยอาศยชวคราวรวมทงสนบสนนเสบยงอาหารทจาเปนแกแรงงานเหลาน บางครงกรณทแรงงานจะเดนทางกลบพมา เดนทางไปทางานในจงหวดอน ไมมคาเดนทาง ยอง จ อ กจะจายคาเดนทางให กรณแรงงานเสยชวตไมมทประกอบพธกรรมทางศาสนา ยอง จ อกจะชวยประสานกบวดตางๆ จนปจจบนแรงงานตางชาตม “วดประจา” เพอประกอบพธศพได คนทมาจากพมาทงผหญงผชายทเขามาอยในเมองไทยทเยบผาไมเปน เขากจะสอนเยบผาใหฟร 5-7 วน ไมมเงนเรยนกจะมาทยอง จ อ แรงงานขามชาตมาแทบทกเดอน เดอนละครง ครงละประมาณ 7-10 คน ปหนงประมาณเกอบ 100 กวาคนโดยผเขามารบความชวยเหลอจะไดรบทพกและอาหารฟร

safe house ของยอง จ อ หรอกลมดอกไมแหงรงอรณกบการฝกทกษะเยบจกรใหแรงงานขามชาต

ความรเรองสทธแรงงานผานสอการใหความรแรงงานรจกรกษาสทธของตนเอง ยอง จ อ ไดหนมาใหความ

สนใจกบการเผยแพรขาวสาร ความรหลายชองทางเพอใหเขาถงแรงงานไดมากทสดขยายฐานสงพมพจากแผนพบ ใบปลว มาเปนนตยสารรายเดอนภาษาพมา เสนอขาวออนไลน จดรายการทางวทยรวมกบ Map radio

201

งานสอสงพมพ สอออนไลน และสอวทยทใหความรดานสทธมนษยชน สทธแรงงาน

สทธสตรทกวนท 8 มนาคม กลมดอกไมแหงรงอรณหรอ ยอง จ อ รวมกบองคกรอน

ในพนทแมสอดไดรวมกนจดกจกรรมวนสตรสากล (International Women’s Day)ใชสโลแกนวา “พลงสตร พลงสรางสรรคอนาคต” จดงานทหอประชมประจาอาเภอแมสอด เพอใหสตรทกกลมชาตพนธมารวมกจกรรม มผวาราชการจงหวดมาเปนประธานในการเปดงาน เปนกลมสตรของแตละตาบลภายในอาเภอแมสอดและอาเภอใกลเคยงทมเครอขาย มหนวยงาน NGOs, INGOs และ CBOs มารวมหลายหนวยงานกจกรรมสวนใหญจะจะนทรรศการใหความรสทธสตร สทธแรงงาน มเวทประกวดความสวยงามของสตรทสวมใสชดประจากลมชาตพนธ

กจกรรมวนสตรสากล

202

กลาวโดยสรป โลกของดอกไมแหงรงอรณ หรอโลกของ ยอง จ อ ตามทกลาวมาขางตนจงสมพนธอยกบแรงงานขามชาต การเปนพนทตอรองของแรงงานขามชาตของกลมดอกไมแหงรงอรณ เพอใหกาวขามปญหาท เกดขนกบแรงงานขามชาตไดทงทเปนปญหาดานสวสดการสงคม ดานสทธแรงงาน ดานสทธสตร หรอสทธเดกทไมสามารถเรยนหนงสอได แตกลมดอกไมแหงรงอรณไดพยายามใหความชวยเหลอตอรองกบภาครฐ อานาจทน และอานาจตางๆ ทไหลบาเขามายงพนทแมสอดทมความซบซอนขนเรอยๆ เพอหาวธการชวยเหลอใหสามารถแกไขวกฤตในชวตของแรงงานขามชาตได รวมไปถงการสมพนธกบกลมอานาจตางๆ เฉพาะอยางยงกลมเจาหนาทรฐและกลมนายจาง

หมายเหต 1. โครงการวจยชด “สายธารแหงความร”2. ไดรบทนวจยจาก สานกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.)

203

โนราโรงครกบความเชอแหงวถพทธและพราหมณ

รกษตา สรรพอรามเดชะ และ สภาพร วกถองศนยสงเสรมศลปะและวฒนธรรม มหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: raksita.s@psu.ac.th, wookthong@yahoo.com

โนราโรงครเปนพธกรรมสาคญสาหรบผทมเชอสายโนรา เปนวถทปฏบตกนตงแตอดตมาจนถงปจจบน โดยมจดมงหมายเพอแสดงความเคารพบชาและความกตญตอวญญาณบรรพบรษท เปนโนราและครหมอโนรา เพอแกบนหรอแกเหมรยตามทไดบนบานไว เพอทาพธ “ไหวคร” หรอเรยกวา “สอดเครอง” ใหแกศษยโนราเพอทา “พธครอบเทรด” หรอผกผาใหญใหแกโนรารนใหม และเพอรกษาโรคตางๆ เชนการเหยยบเสน การทาโนราโรงครม 2 ประเภท คอ โนราโรงครใหญ ซงเปนการทาพธโนราโรงครอยางเตมรปแบบ ใชเวลา 3 วน 2 คน โดยเรมพธในวนพธถงวนศกรและ โนราโรงครเลก ใชเวลา 1 วน 1 คน เพอคาครวาเมอมความพรอมจะทาโนราโรงครใหญอยางแนนอน การทาพธโนราโรงครโดยทวไปเรมเดอน 6 ถงเดอน 9 ตามเดอนจนทรคตของไทย

จากการลงพนทเพอเกบรวบรวมขอมลงานวจยการทาพธโนราโรงคร ณ วดทาแคอาเภอทาแค จงหวดพทลง และบานพลควาย อาเภอนาหมอม จงหวดสงขลา ซงไดประกอบพธกรรมตางๆ ในการทาโนราโรงครเพอตดจกผกผากเปนลกษณะตามแบบดงเดมของจงหวดพทลง ซงมชอเสยงและมการสบทอดการทาพธโนราโรงครมาอยางยาวนาน แมหลายขนตอนจะมความคลายคลงกบการตดจกผกผาของการทาโนราโรงครท จงหวดสงขลา แตลกษณะเฉพาะทแตกตางกนอยางชดเจนคอ มการนาพธกรรมของศาสนาพราหมณมาประกอบในพธดวย ดงจะเหนไดจากรายละเอยดในพธกรรมดงน

การตงโรงโนราและการจดสถานท ในการตงโรงโนราทมพธตดจกผกผาจะเหมอนโรงโนราโรงครทวไป แตรอบโรงจะม “รวไก” (หรอ “ราชวตร”) ซงทาดวย

204

ไมไผ มจานวนซรว 227 ซ เทากนจานวนขอของศลพระ รวไกนถอเปนหลกรอบโรงโนรา เปรยบเสมอนหลกรอบโบสถในวด เพอแสดงขอบเขตวา “สามารถบวชเณรภายในรวนได” แตบวชพระไมได เพราะไมมพระประธาน

รวไกหรอราชวตร

นอกจากรวไกแลวยงมการตงฉตรซงเปนรปแบบจากศาสนาพราหมณปรากฏอยดวย โดยตงฉตรใหญ 1 ตนบรเวณหนาบานททาพธกรรมตดจกผกผา จากความเชอดงเดมวาโนรามาจากเชอสายของเจาเมอง นอกจากนยงเปนประกาศใหรวาทแหงนมงานมงคล ผทจะมารวมพธกสามารถมองเหนไดแตไกล ฉตรใหญนเรยกอกชอหนงวา“เสาเทวดา” ซงผประกอบพธจะอญเชญเทวดาและสงศกดสทธใหมาสถตทฉตร โดยม“คนทวย” แขวนทเสาฉตรเปนเครองบชา และมของเซนไหวใสในบตรพล (ภาชนะใสเครองเซนไหว) วางไวทโคนฉตร คกบ “เทยว” หรอ “ทว” ซงใชเปนสญลกษณวาเปนเครองบวงสรวงเทวดา โดยทวไปเทยวหรอทวจะม 3 ชน 5 ชน 7 ชน หรอ 9ชนตามยศศกดของเทวดาแตละองค สาหรบพธกรรมในครงนใชเทยว 9 ชนตามจานวนของฉตรใหญ เพราะเชอวาผเขาพธตดจกผกผาในครงนจะไดกาวหนา สวนจานวนของเทยวทใชกตามจานวนของบตรพลทเซนไหว ฉตรในพธโนราโรงครนจะใชกตอเมอมงานบวชเทานน และตองเปนสขาวลวน จะมขอบทองไมได เพราะเปนลกษณะทใชสาหรบพระมหากษตรยเทานน

205

ฉตรใหญ 9 ชน คนทวย เทยว หรอ ทว

นอกจากฉตรใหญแลว ยงมฉตรรอบโรงโนราโดยตงไวตามมมทง 4 มมของรวไก เปนฉตร 5 ชน ทฉตรแตละตนจะมกลวย มะพราว และชมแสงปกไวเคยงกนพช 3 ชนดนถอวาเปนไมมงคล เชอวาจะทาใหโนราใหมทจะตดจกผกผามชอเสยงมคนมาชมการแสดงมาก สวนกลวยและมะพราวคอ พชทขนงาย ลาตนสง และเปนพชมยอด เชอวาจะทาใหโนราใหมมความเจรญ อดมสมบรณ นอกจากนยงเปนไมมงคลทใชเซนไหวเจาทและเทวดา

ฉตร 5 ชน และไมมงคลรอบโรงโนรา

การไหวภม ในการทาโนราโรงครทกครงตองมการไหวภม (พระภมเจาท )สาหรบการไหวภมตามทาเนยมพธของจงหวดพทลงมลกษณะเฉพาะ คอจะใชการตง“บตร” (มาจากบตรพล ซ งหมายถงภาชนะใสเครองเซนไหวทาจากใบเตยหรอใบ

206

มะพราว มลกษณะเปนกระทง) ไหวเจาทเจาทาง การไหวภมเปนการบอกพระภมเจาทวาขอสถานทนในการตงโรงโนราโรงครเพอใหเปนมงคลแกลกหลาน ใหเจาทเจาทางมาปกปกรกษา สงไมดกใหออกไป โดยจะตงบตร 12 บตร แบงเปนตงทเสาทง 8ตนของโรงโนรา รวมเปน 8 บตร อก 4 บตรตงเพอเซนไหวพระภมชายคา (ตงทชายคาตรงนาหยด) พระภมบนได (ตงตรงทางขนศาล) พระภมตนครก (ตงตรงทตงบายศร) และพระภมของเจาบาน บตรทวางแตละทจะเยบไมเหมอนกน สาหรบเครองเซนไหวทใสในบตรจะมขาวเหนยว ขาวเจา ขาวเหนยวขาว ขาวเหนยวเหลอง ถว งาขาวตอก ดอกไม หมากยน เหลา และนา และจะมเทยวมาปกเหมอนเปนธงบอกวาตรงนเปนทตงของเครองเซนไหว ขอใหวญญาณและสงศกดสทธไดรบรและมาสถต ณทน ซงในขนตอนการทาพธโรงครทมวถพราหมณมาเกยวของ จะมพราหมณเปนผประกอบพธ เชน การทาพธทเสาฉตรใหญ และการเปาสงขในชวงพธตดจก เปนตน

ในพธโนราโรงคร จะมพระภกษสงฆมาประกอบพธในชวงของการตดจกและครอบเทรด โดยพระภกษมาทาพธสงฆสวดมนตใหพร (เหมอนพธบวชเณร) และเปนผตดจกกอน ตอดวยอปชฌาย ครหมอโนราองคสาคญๆ ในรางทรง เชน พระมวงทอง

207

ขนศรศรทธา ทาพธรายราถอไมหวายเฆยนพรายและกรช พ รอมกบนานามนตมาประพรมทศรษะเดก และเอามอจบทจกของเดก บรกรรมคาถา ดนตรเชด จากนนจงใชกรชตดจกของเดกพอเปนพธ ตอมาใหพอแมตดจก เมอเสรจแลวประพรมนามนตอกครงซงระหวางประกอบการทาพธตดจกนจะมพราหมณเปนผไกวบณเฑาะวและเปาสงขระหวางพธตดจก

พระภกษสงฆรวมพธตดจกและครอบเทรด

โนราโรงครเปนพธกรรมทอยคชาวใตมายาวนานผานการสบทอดโดยลกหลานทมเชอสายโนรา แมในปจจบนมโนราแตกสาขาออกเปนสายตางๆ ซงแตละสายกมรปแบบการทาพธกรรมโนราโรงครทมความแตกตางและเปนเอกลกษณของตนเองเราจงเหนการทาพธกรรมโนราโรงครตามแนววถพทธ วถพราหมณ รวมทงวถอสลามซงในแตละวถแมจะมรายละเอยดในพธกรรมทแตกตางกน แตกลวนแฝงความหมายอนลกซงเดยวกนคอ การทาพธโนราทถกตองตามศาสตรและคาสอนทสบทอดกนมาเพอใหพธนนมความสมบรณและไปสจดมงหมายของการทาโนราโรงคร

208

ประเพณชกพระ อาเภอควนเนยง จงหวดสงขลา:วนคนทเปลยนไป

ผศ.ดร.กณฑลย ไวทยะวณชภาควชาสารตถศกษา คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: kuntalee.v@psu.ac.th

ภมประเทศภาคใตของประเทศไทยมลกษณะเปนแหลมยนลงไปในทะเล พนทสวนใหญอยรมทะเลสาบ ทะเล แมนา ลาคลอง อดตชวตผคนรมฝงนาจงใชการเดนทางทางนา การประกอบอาชพ การนานามาใชดม หรอใชสอยนานาประการ

อาเภอควนเนยง จงหวดสงขลา มพนทประมาณ 208 ตร.กม. แบงการปกครองเปน 4 ตาบล คอ ต.รตภม ต.บางเหรยง ต.ควนโส และต.หวยลก ประชากรมอาชพทางการเกษตร และการประมง และมพนททางทศตะวนตกตดตอกบอาเภอรตภมพนททางทศตะวนออกตดตอกบอาเภอสงหนคร อาเภอบางกลา และตดทะเลสาบสงขลาพนททางทศเหนอตดตอกบอาเภอปากพยน จงหวดพทลง พนททางทศใตตดตอกบอาเภอบางกลา

อดตควนเนยงมหลายกจกรรมทอาศยการเดนทางทางนา เชน การเดนทางไปมาระหวางอาเภอ เชนเดนทางไปอาเภอบางกลา อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา หรอไปอาเภอปากพยน จงหวดพทลง หรอการจดใหมประเพณพธกรรมเชนประเพณชกพระชาวบานกจดกจกรรมชกพระทางนา

ประเพณชกพระมขนในวนแรม 1 คา เดอน 11 อดตการชกพระทางนาของชาวควนเนยงนนมความเชอวาการชกพระจะชวยใหฝนตกตองตามฤดกาล มนาเพยงพอตอการทาเกษตรกรรม และเพอปราศจากภยอนตรายทงปวง เรอทรวมในงานประเพณชกพระจะจดเปนขบวนเรอ เรอทประดษฐานองคพระจะเปนเรอลาทประดบตกแตงอยางงดงาม และมเรอบรวารคอเรอแจวทใชตามบานเรอนของชาวบานรวมพายคลอกนไปเปนกลมเปนการแหนแหเรอพระ โดยชาวบานจะพายเรอชกลากพระ

209

ลดเลาะออกไปยงทะเลสาบสงขลา เพอไปชมนมเรอพระทอาเภอปากพยน จงหวดพทลงเรอพระของบางวดบางกจะชกลากพระไปชมนมยงแหลมโพธ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา แตหากหมบานใดไมมพนทตดคลองหรอแมนากจะลากพระบก ระยะแรกการลากเรอพระทางบกจะใชไม 2 ลา นามาขด เหลา เกลาใหไมจากลากลม เปนลาเหลยม แลวนาไมเหลยมอก 2 ลามาวางพาดขวาง ขนาดของไมทนามาพาดกตามขนาดความกวางของลาเรอพระ จากนนกทามณฑปเลกๆ เปนทประดษฐานพระพทธรปหรอท เรยกวาพนมพระ และใชแรงคนลากพระไปตามทองถนน จนถงจดนดหมายระยะตอมาไดมการประดษฐกงลอรถดวยไม คลายเกวยนแตม 4 ลอและมขนาดยาวคลายเรอ เรอพระนมการประดบตกแตงดวยดอกไมสด มการแสดงฝมอเชงชางทางการแทงหยวกกลวยเปนลาเรอ เปนพนมพระ เรอพระบนลอไมนชวยผอนแรงคนในการชกลาก

ครนถงปจจบนการคมนาคมทางบกสะดวกสบายขนมการตดถนนหนทางไปทกหมบาน ตาบล การเดนทางทางนาจงหมดความสาคญลงไป ผคนหนมานยมเดนทางทางทางรถยนต ประเพณชกพระทางนาจงไมมใหเราไดชนชมอกตอไป เมอความทนสมยและความเจรญทางวตถเขามาทกถนท เรอพระทใชในประเพณจงพฒนามาเปนการประดบตกแตงรถยนตใหเปนเรอพระ และจากการประดบตกแตงดวยเครองสด กปรบเปลยนมาเปนการประดบตกแตงโดยใชโฟมและการระบายดวยสสนทสดใส สามารถเกบรกษาไวเพอนามาปรบใชไดอกในปตอไปได สวนการทมชาวบานมาชวยกนดง ชวยกนลากเรอพระนนยงคงทาอยพอเปนกรยาดวยมความเชอวาไดบญแตเรอพระสามารถขบเคลอนดวยแรงเครองยนต

อยางไรกตามแมคนวนจะเปลยนไป แตการรวมแรงรวมใจกนประดษฐเรอพระของชาวบานและผมจตศรทธานนยงคงเหนยวแนน เรอพระทงดงามเกดขนมาไดจากชาวบานหรอพระรปทมความสามารถในงานศลปะเปนผออกแบบ เปนหวหนา คนทไมมฝมอกจะมาชวยเปนลกมอ บางกชวยกาลงทรพย กาลงสงของ ทานเจาอาวาสพระลกวดกมาเปนกาลงใจ ตชมจนรงสรรคเรอพระไดงดงามตามทมงหวง และอาจกลาวไดวาเปนกจกรรมทรวมพลงสามคคของคนในชมชน และเปนการรวมสบสานพทธศาสนาสวนหนงดวย

210

ในวนชกพระนไมวาจะเปนชกพระทางนาหรอลากพระทางบกจะเปนบรรยากาศทชาวบานสนกสนานมาก เพราะชาวบานจะไมชกลากพระไปกนเงยบๆ แตจะชกลากพระไปอยางเอกเกรกดวยความภาคภมใจในเรอพระททกคนรวมกนทา เมอครงชกพระทางนาชาวบานจะรองเพลงเรอไปตลอดเสนทาง โดยมเรอลาท เปนพอเพลงและลกคเปนตนเสยงและรองรบ ซงเรอลาพอเพลงอาจมมากกวา 1 ลา สวนเรอลาอนๆกเปนเรอทชวยรองรบเพมความครกครนไปตลอดคงนา พวกผชายกอาจดมเหลาพอใหรสกครมอกครมใจ ไมอายทจะรองจะรา เพลงเรอจะเปนกลอนส ไมมการรองโตตอบกนเรอลาใดสะดวกรองกรองกนไปจนจบเพลง แลวเรอลาอนกรองตอเนอเพลงกตามอธยาศยของผรองนา ผรองนาเปนหญงหรอชายกได เราเรยกผรองนาวาพอเพลงหรอแมเพลง และมลกคคอยรองรบ เพลงเรอมกเปนเพลงทไมมการฝกซอม เนองจากเปนการรองโดยใชปฏภาณไหวพรบ เนอหากเปนการชมธรรมชาตบาง เลาประวตการลากพระบาง แตจะสอดแทรกสภาพสงคม เศรษฐกจ การปกครองในชวงเวลานนๆ ตลอดจนเรองเพศในลกษณะสองแงสองงามอนเปนเอกลกษณของชาวใตทมกใชเรองเพศในการสรางอารมณขน สวนลกคจะคอยรองรบทาเสยงกระแทกกระทนใหจงหวะเกดเปนความสนกสนานรวมกน

แตปจจบนการรองเพลงเรอขณะลากพระทางบกนนไมไดกระทาตลอดเสนทางแตจะถกสลบดวยเพลงราวง เพลงลกทง เพลงสตรงทเปนทนยม โดยเปดผานเครองขยายเสยง คนทรวมขบวนเรอพระนนกจะรองจะเตน ทงนอาจเปนเพราะความนยมของคนรนใหมนนแตกตางไปจากคนรนลงปาตายาย หรออาจเปนเพราะพอเพลง แมเพลงและลกคหาไดยากเพราะตองมความรการแตงกลอน สงสมผส และมความรรอบตว

211

ทจะสอดแทรกทศนคต โลกทศนของคนในชมชนทมตอสรรพสง นอกจากนยงตองสละเวลาทามาหากนมาฝกซอม จดจา เพอปองกนการผดพลาด

แตถงกระนนประเพณชกพระในวนน เรายงคงพบผเฒาผแกมานงรอเรอพระทจะผานหนาบานจะไดรวมทาบญ และคอยฟงเพลงเรอทครงหนงเปนความสขและความสนกในชวต

เมอวนเวลาเปลยนไปโอกาสการรองเพลงเรอกเปลยนไป ไมไดรองเฉพาะในงานแหเรอพระเชนในอดต แตการรองเพลงเรอเปนเพยงการรองตามคาเชญของหนวยงานเนองในวนสงกรานต วนลอยกระทง หรอเนองในโอกาสพเศษ เชน โอกาสงานรวมใจตานภยใต โอกาสงานถวายเทยนพรรษา โอกาสเลอกตงวฒสมาชก หรอเปนการรองเพลงเรอเพอการแขงขนชงรางวลระหวางพอเพลงคณะตางๆ หรอบางกเปนการรองสาธตใหแกนกเรยนในโรงเรยน

วนวานประเพณลากพระเปนงานของวดกบชาวบาน แตวนนประเพณลากพระเปนงานทสวนราชการเขามามสวนรวมกบวดและชาวบาน ประเพณลากพระถกจดเปนงานใหญของจงหวดในภมภาคภาคใต มขบวนพาเหรดเรอพระ มการประกวดเรอพระประเภทสวยงาม ประเภทความคด ประเภทอนรกษธรรมชาต มผคนจากทกหนทกแหงมาชมความงามของเรอพระ มกจกรรมทาบญกบเรอพระทมารวมในงานเกดเปนกจกรรมการทองเทยวทางวฒนธรรม

212

แมเราจะเหนการเปลยนแปลงของประเพณ พธกรรมตางๆ ไปตามบรบททางสงคม เศรษฐกจ แตสงสาคญคอสาระ แกนแทของประเพณพธกรรมนนยงคงงดงามคอความสามคครวมแรงรวมใจของชาวบานตงแตการชวยกนตกแตงเรอพระ รวมชกลากเรอพระ รวมรองเพลงเรอโหฮาไปดวยกน และยงไดรวมทาบญกบพระกบวดทพวกเขามจตศรทธาเลอมใส นบเปนการรวมสบสานพระพทธศาสนา

งานวจยเพอพฒนาชมชนและทองถน

214

215

การพฒนาผลตภณฑเกลอแกงยหอ เกลอหวานบานา

งานบรการวชาการ คณะวทยาการสอสารมหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน

จงหวดปตตานเปนแหลงผลตเกลอทสาคญของคาบสมทรมลาย ตงแตพทธ-ศตวรรษท 21-23 และสมเดจกรมพระยาดารงราชานภาพทรงบนทกไววา “ในเมองตานมนาเกลอแหงเดยวตลอดแหลมมะลาย สนคาเกลอเมองตานขายไดอยางแพงถงเกวยนละ 16 เหรยญ ขายตลอดออกไปจนสงคโปรและเกาะหมาก”

“เกลอหวานปตตาน” หรอภาษามลายเรยกวา “ฆารม ตานง มานส” (GaramTaning Manis) คอ เกลอทมรสชาตเปนเอกลกษณ ไมเคมจนเกนไป จงเรยกตดปากวา “เกลอหวาน” ทเปนเชนนนเพราะเกษตรกรผนนาจากทะเลใน ซงเปนนากรอยจากอาวปตตานผสมกบนาจดจากแมนาหลายสายเขามายงนาเกลอของตนเอง ทาใหเกลอมรสชาตกลมกลอมเหมาะสาหรบการประกอบอาหาร จากความสาคญและเอกลกษณทไมเหมอนใคร จงเกดการรวมกลมของเกษตรกรชาวนาเกลอ จ.ปตตาน ทตองการอนรกษภมปญญาการทานาเกลอของบรรพบรษ เปนกลมเกษตรกรทใชชอวา “วสาหกจชมชนกลมทานาเกลอ” ทางกลมยงมงหวงใหเกดการผลตเกลอคณภาพดสผบรโภคทงรสชาตและสารอาหารทเปนประโยชนตอรางกาย จากการตรวจสอบเกลอปตตานของศนยเครองมอวทยาศาสตร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร พบวาเกลอปตตานมสารไอโอดนตามธรรมชาตสงกวาเกลอจากแหลงผลตอนถง 3 เทา สวนสารอนๆ ทมอยในเกลอนนแทบไมแตกตางกน นบเปนคณคาทคควรกบความภาคภมใจสาหรบเกษตรกรชาวนาเกลอปตตาน โดยคณะวทยาการสอสารมหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน ไดใชองคความรดานการพฒนาผลตภณฑ การออกแบบผลตภณฑ และการตลาด เขามาชวยใหกลมทานาเกลอมผลตภณฑเกลอภายใตยหอเกลอหวานบานาออกสตลาด

216

วตถประสงคของการประดษฐ/วจย1. เพอพฒนาผลผลตของชมชนสการเปนผลตภณฑชมชน2. เพอพฒนาคณภาพชวตของกลมทานาเกลอ3. เพอสรางความสมพนธทดระหวางมหาวทยาลยกบชมชน

การนาไปใชประโยชน1. กลมทานาเกลอมผลตภณฑทไดรบรองมาตรฐาน อย. ทสามารถวางจาหนาย

ไดในทองตลาด2. ผลผลตเกลอของกลมทานาเกลอมมลคาเพมขน ชมชนรวมกลมทากจกรรม

รวมกนและมความสมพนธทดกบมหาวทยาลย

217

การพฒนาผลตภณฑกอโปะ ยหอ รายา

โครงการศกษาและพฒนาเพอสรางชมชนชายแดนใตตนแบบทเหมาะสมทามกลางสถานการณความไมสงบมหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน

ดวยเงนลงทนเพยง 30,000 บาท ในป 2549 ชาวบานรวมกอตงจานวน 4คน ผลตขาวเกรยบปลาสดวนละประมาณ 30-50 กก. หลงจากสบปผานไป โรงงานแหงนมยอดผลตเฉลย 1,500-1,800 กก./วน ประมาณ 50,000-75,000 บาท/วนหรอ 1.5 ลานบาท/เดอน ทงนในป 2555-2556 สามารถผลตไดถงเดอนละประมาณ2.5 ลานบาท ปจจบนโรงงานไดจดทะเบยนเปนวสาหกจชมชนสามารถสรางงานใหชาวบานโดยตรงจานวน 42 ราย โดยออมอกเปนจานวนมาก และมธรกจตอเนองในวงกวางอกจานวนหนง โรงงานฯ นาเอาผลกาไรไปจดสรรเปนระบบสวสดการชมชนประมาณ 500,000–800,000 บาท/ป จดสรรเปนสวสดการตางๆ มงเนนทการบรจาคใหแกผสงอายและผยากไรในชมชน ทนการศกษาสาหรบเดกกาพราและนกเรยนเรยนดทนการศกษาใหแกโรงเรยนในพนท คาตอบแทนคร สอนศาสนา การปรบปรงมสยดการสรางโรงเรยนตาดกาประจาหมบาน สวสดการเขารบการรกษาพยาบาล รวมทงสรางระบบกองทนไฟแนนซชมชนทสมาชกสามารถยมเงนเพอไปจดซอสนคาจาเปนสราง ตอเตม ซอมแซมบานเรอนได ในป 2557 ไดเรมจดสรรทนสวสดการใหผทางานในโรงงานเดนทางไปประกอบพธ “ฮจยและ อมเราะห” ยงเมองเมกกะ ประเทศซาอดอาระเบย ปละ 3-5 ราย ซงนบวาเปนเครองมอสาคญของการสรางความเขมแขงขนมาในชมชน สงตางๆ เหลานไดนาไปสการแกไขปญหาชมชนทเปนรปธรรม สรางความม นคงทางรายได และภมใจในความสาเรจใหแกชมชนแหงน เปนอยางมากปจจบนโรงงานไดเปนสถานทศกษาดงานทสาคญ เปนแหลงฝกงานของนกศกษา นบวาเปนโมเดลการพฒนาชมชนท เรมจากการระเบดจากขางใน ภายใตการดแลและใหคาแนะนาอยางใกลชดของมหาวทยาลย เจรญกาวหนาอยางมนคง เผอแผและแบงปน

218

สามารถเปนตนแบบของการพฒนาจงหวดชายแดนภาคใตภายใตสถานการณความไมสงบ

วตถประสงคของการประดษฐ/วจย1. เพอพฒนาผลผลตของชมชนสการเปนผลตภณฑของชมชน2. เพอพฒนาคณภาพชวตของคนในชมชนใหดขน3. เพอสรางความเขาใจและความสมพนธทดระหวางมหาวทยาลยกบชมชน4. เพอสรางรายไดเสรมจากรายไดการทาอาชพประมงของชมชนและเพอเปน

การพฒนาเปนแหลงเรยนรชมชน

การนาไปใชประโยชน1. กลมวสาหกจชมชนบานปาตาบาระมผลตภณฑท ได รบการยอมรบจาก

ผบรโภค2. ผลผลตทางธรรมชาตของชมชนไดใชประโยชนอยางสงสดและมมลคา

เพมขน สรางความมนคงทางราบได3. ชมชนไดรวมกลมทากจกรรมรวมกน สามารถเพมจานวนสมาชกกลมมาก

ยงขน มรายไดเสรมจากการทาการประมงพนบานเพมมากขนและมความสมพนธทดระหวางมหาวทยาลยกบชมชน และเปนแหลงฝกงานของนกศกษา

4. ชมชนมอาชพเสรม เกดแหลงเรยนรใหมเพมขนเพอเปนชมชนตนแบบ และจดสรรเปนระบบสวสดการชมชน

219

งานแปรรปผลตภณฑจากกาบกลวยเปนบรรจภณฑในรปแบบตางๆ

สานกสงเสรมและการศกษาตอเนองมหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตานกลมวสาหกจชมชนกทล ตาบลบาราโหม อ.เมอง จ.ปตตาน

กลมวสาหกจชมชน “กทล” เกดจากการรวมตวของเยาวชน และแมบานในพนทบานปาเระ หมท 2 ตาบลบาราโหม อาเภอเมอง จงหวดปตตาน เปนกลม“หตถกรรมกาบกลวย” ใชวตถดบจากตนกลวยซงเปนทรพยากรชวภาพ มาพฒนาเปนผลตภณฑในรปแบบตางๆ ไดแก กระเปา กลองกระดาษ และอนๆ เพอสรางอาชพและรายไดใหกบเยาวชน แมบาน และประชาชนในพนทตาบลบาราโหมและตาบลใกลเคยง โดยทางกลมไดมงเนนการใชประโยชนจากทกสวนของตนกลวย โดยเฉพาะ“กลวยตาน” พบมากในทองถน ปจจบนนผลตภณฑของกลมไดรบความสนใจมากขนโดยเฉพาะกลมผบรโภคทเนนการอนรกษสงแวดลอม และสนใจงานศลปะหตถกรรมผลตภณฑหตถกรรมกาบกลวย เปนผลตภณฑในกลม Green&Clean Innovationและเปนหนงผลตภณฑทสรางโอกาสทางธรกจไดอยางมากในอนาคต อยางไรกตามทางกลมยงพบปญหาบางประการทตองการปรบปรง เชน เชอรา การหลดรอนของเสนใยกลวย และการดดความชนในบรรยากาศ ทาใหไมสามารถเกบผลตภณฑไวไดนานทางสานกสงเสรมและการศกษาตอเนอง จงไดรวมกบนกวจยจากภาควชาเทคโนโลยยางและพอลเมอร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย นาองคความรและงานวจยมาพฒนาวสดเคลอบผวกาบกลวยและกาวเพอยดตดวสดจากนายางพารา ภายหลงจากการเคลอบผวไดเปนฟลมบางทมความยดหยนสง สามารถปองกนการหลดรอนของเสนใย เชอราและการดดความชนในบรรยากาศหรอนาได และสวนของกาวจากนายางพาราสามารถเพมการยดตดและชวยปองกนเชอราไดดวย

220

นอกจากน สานกสงเสรมและการศกษาตอเนอง มหาวทยาลยสงขลานครนทรวทยาเขตปตตาน ไดนาองคความร เก ยวกบ การเตรยมวตถดบกาบกลวยและเยอกระดาษ การยอมสธรรมชาตเพอความสวยงามและเปนมตรกบสงแวดลอมและประสานเครอขายใหการสนบสนนและชวยเหลอเพอพฒนาผลตภณฑของกลมในดานการออกแบบ การตดเยบผลตภณฑ และชองทางการตลาดเพอจาหนายผลตภณฑภายใตชอ “กลมกทล”

วตถประสงคของการประดษฐ/วจย1. เพอนาองคความรและงานวจยของหนวยงานภายในมหาวทยาลยถายทอด

สชมชนสาหรบพฒนากลมหตถกรรมกาบกลวยในการสรางสรรคผลตภณฑในรปแบบตางๆ ทเปนมตรกบสงแวดลอม

2. เพอสรางอาชพ และรายไดใหกบสมาชกของกลมวสาหกจชมชนกทล

การนาไปใชประโยชน1. กลมหตถกรรมกาบกลวยสามารถสรางสรรคผลตภณฑจากกาบกลวย ไดแก

กระเปา กลองกระดาษ และอนๆ ทเปนมตรกบสงแวดลอมและสามารถยดอายการใชงานไดมากขน

2. ผลตภณฑของกลมวสาหกจชมชนกทล สรางมลคาเพมจากทรพยากรชวภาพ(ตนกลวย) แบบครบวงจร

221

222

สารพนคณคาจากมะพราว ชมชนบานทอนอามาน

โครงการศกษาและพฒนาเพอสรางชมชนชายแดนใตตนแบบทเหมาะสมทามกลางสถานการณความไมสงบมหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน

สตรราว 20 คน รวมกลมพฒนาสารพดผลตภณฑจากมะพราว ทงคนนากะทและทามะพราวควขาย พรอมๆ กบการทาผลตภณฑจากสมนไพรทมหนวยงานอนไดสงเสรมอยแลว แตรายไดทไดรบยงมไมมากนก พวกเราไดเขาไปรวมพดคยเพอพฒนาตอยอด เนองจากสงทเหนไดอยางชดเจนคอ ความตองการอยางแทจรงทจะสรางอาชพทางเลอกใหแกชมชน ในป พ.ศ. 2553 เรมมการฝกอบรมการผลตนามนมะพราวบรสทธอยางจรงจงและทดลองขาย ผลปรากฏวาไดรบการยอมรบอยางแพรหลายอกทงเกดผลตภณฑใหมเพมขนซงใชนามนมะพราวสกดเยนเปนวตถดบพนฐาน เชนการทาสบ แชมพ ทาโลชนถนอมผว เปนตน จากการทมการใชวตถดบเปนมะพราวจานวนมากนน สงทเหลอและไมไดใชประโยชนคอ กะลามะพราว จงไดปรกษาหารอและเหนถงโอกาสทจะเกดขน สาหรบการพฒนาเปนถานอดแทงจากกะลามะพราวเปนความโชคดทไดมหนวยงานของรฐไดสนบสนนอปกรณบางสวนไวนานแลว แตยงไมไดใชสาหรบการผลตอยางจรงจงเสยท เพยงแคนาเอาเครองมอและอปกรณเหลานนมาซอมแซมและปรบปรงใหเหมาะสมกบรปแบบถานทตองการผลต ปรบสตรสวนผสมสาหรบถาน ราวป พ.ศ. 2555 โรงงานผลตถานจากกะลามะพราวของแมบานกลมนเรมเดนเครองนบแตวนนนเปนตนมามไดหยดจนถงปจจบน พรอมกบขยายการจดหาวตถดบไปสพนท อนๆ สรางรายไดตอเนองมากมาย ถานทผลตไดสามารถสงออกไปขายยงประเทศเพอนบานและพนท อนๆ ของประเทศ สรางงานทมนคงใหแกกลมแมบานของชมชน เปนรายไดหลกของครวเรอน และผลกาไรสวนหนงเออเฟอเผอแผจดสรรเปนสวสดการใหแกชมชนอกดวย

223

วตถประสงคของการประดษฐ/วจย1. เพอพฒนาผลผลตทางธรรมชาตของชมชนสการเปนผลตภณฑชมชน2. เพอพฒนาคณภาพชวตของกลมวสาหกจชมชนบานทอนอามาน3. เพอสรางความเขาใจและความสมพนธทดระหวางมหาวทยาลยกบชมชน4. เพอสรางรายไดเสรมจากรายไดการทาอาชพประมงของชมชน และเกด

สวสดการคนแกชมชน

การนาไปใชประโยชน1. กลมวสาหกจชมชนบานทอนอามานมผลตภณฑท ไดรบการยอมรบจาก

ผบรโภคทงในประเทศและประเทศเพอนบาน2. ผลผลตทางธรรมชาตของชมชนไดใชประโยชนอยางสงสด และมมลคา

เพมขน3. ชมชนไดรวมกลมทากจกรรมรวมกน สามารถเพมจานวนสมาชกกลมมาก

ยงขน และมความสมพนธทดระหวางมหาวทยาลยกบชมชน4. ชมชนมอาชพเสรมและมผลตภณฑทางธรรมชาตมาใชในชมชน และมการ

จดสรรเปนสวสดการใหแกชมชน

224

การพฒนาชาสมนไพรเพอประกอบการใหบรการสปาฮาลาล

คณะการแพทยแผนไทย มหาวทยาลยสงขลานครนทรโดยการสนบสนนของสถาบนฮาลาล มหาวทยาลยสงขลานครนทรE-mail: ttmed.psu@gmail.com

ยาบารงธาตหรอยาบารงกาลงในทางการแพทยแผนไทย หมายถง ยาสมนไพรทใชในการสรางเสรมสขภาพโดยการปรบสมดลของธาตทง 4 ใหบรบรณ ตลอดจนรกษาอาการปวยจากภาวะความเสอมของรางกายทเกดจากความชรา ผลจากการศกษาวจยของคณะผวจยจากคณะการแพทยแผนไทย โดยทนสนบสนนจากสถาบนฮาลาล มหาวทยาลยสงขลานครนทร เพอพฒนาผลตภณฑเครองดมทมเอกลกษณมฤทธทางชวภาพทด และนาไปใชตอเนองในการใหบรการของสปาฮาลาล ไดทาการศกษาฤทธ ในการตานอนมลอสระของตารบยาสมนไพรไทยในกลมบารงกาลงและอายวฒนะ พบวามฤทธดในการตานอนมลอสระ และจากรายงานการวจยฤทธตานอนมลอสระของตารบยาบารงกาลงทใชในจงหวดพทลง พบวาตารบของหมอโหยบหลาสะ มฤทธ ในการตานอนมลอสระทดทสด และไมมความเปนพษตอเซลลปกตประกอบขนจากสมนไพรทองถน สามารถนาไปเพอการพฒนาตอเนองเพอเปนเครองดมเพอสขภาพ

วตถประสงคของผลงานเพอพฒนาผลตภณฑเครองดมสมนไพรเพอสขภาพ ทมเอกลกษณจากองคความร

ของหมอพนบานภาคใต

225

การนาไปใชประโยชน1. ผลตภณฑเพอสขภาพทมเอกลกษณสามารถนาไปใชประกอบการใหบรการ

สปาฮาลาลได2. เกดเปนแนวทางในการพฒนาสรางความรวมมอระหวางหมอพนบานใน

พนทและชมชนวชาการของมหาวทยาลยสงขลานครนทร

226

“Jonjon” สเพนจากนายางธรรมชาต

ภาควชาเทคโนโลยยางและพอลเมอร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลยมหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตานE-mail: rubber&polymer@bunga.pn.psu.ac.th

Jonjon คอ สจากนายางพาราทเราปรบปรงและพฒนาขนมาเพอมาเปนสอการเรยนรใหเดกๆ ไดเหนวายางพาราใชทาอะไรไดบาง และเมอผใหญเลนดกยงสนกขนไปอก หลายคนถามวธใช เลนยงไง เรายกตวอยางเชน เดกๆ ทบานกเอามาระบายลงบนกระจก บบมากบบนอยแลวแตใจเคาคด เราอาจจะแทรกความรไปนดหนอยเพอใหเดกๆ ลองสงเกตวา ถาเราระบายไปหนาเลยใชเวลานานไหม ทาไมขางนอกมนแตะได ขางในมนยงนม เพราะขางในยงไมแหง ถาเราระบายบางๆ นานแคไหนกวาจะแหง พนผวแตกตางกนมนเปนอยางไร ทาไมพนผวกระจก มนลอกออกมาไดทาไมเพนทลงผามนตดเลย ถาตดมอมนจะเปนอยางไร รอสกพกมนแหงแลวลอกออกมาไดไหม ทกอยางขนอย กบการสงเกต การเลนเลนปลายเปดจะมจนตนาการออกมาเรอยๆ สวนผใหญกไดเลนไดทาเสอ เพนทอะไรกสนก

วตถประสงคโครงการ1. เพอสรางมลคาเพมของนายางธรรมชาต2. เพอเปนสอการเรยนรใหกบเดกๆ และประชาขนทวไป

การนาไปใชประโยชน1. สามารถสรางมลคาเพมใหกบนายางได2. สามารถพฒนาทกษะการใชมอ และสมองของเดกใหมดขน

227

โครงการ “นางฟาชมชน”เพอคณภาพชวตทดกวาของเพอนมนษย

ภาควชาเทคโนโลยยางและพอลเมอร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลยมหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตานE-mail: rubber&polymer@bunga.pn.psu.ac.th

นางฟาชมชน เกดขนจากการรวมพลคนใจอาสาจากทกภาคสวน ทงหมอพยาบาล นกวชาการ นกวจย และภาคเอกชน ทระดมพลงและทนเพอชวยเหลอผปวยแผลกดทบเรอรง ดวยการใชแผนเจลยางปองกนแผลกดทบซงเปนผลตภณตทพฒนาจากงานวจยของภาควชาเทคโนโลยยางและพอลเมอร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลยมหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน

วตถประสงคโครงการการขยายผลความเปนจตอาสาทพรอมจะหยบยนสงดๆ ใหแกเพอนมนษย

โดยกระบวนการทางานตองอาศยการตดตามอยางใกลชดและตอเนอง พรอมทงมการพดคย สอสารเพอสรางพลงใหผปวยมกาลงใจทจะลกขนสอกครง

การนาไปใชประโยชนคณภาพชวตของเพอนมนษยดขน

228

โครงการ Start Up Pattani (พลกฟนคนวถปตตาน)

คณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตานE-mail: suchan.p@psu.ac.th

“ปตตาน” เปนจงหวดทมประวตความเปนมาอนยาวนาน และเปนศนยกลางทางการคาและเศรษฐกจทสาคญแหงหนงของโลกมาแตครงอดต ประกอบกบปตตานยงเปนเมองทาทมความสาคญในการคมนาคมเชอตอระหวางเอเชยและภมภาคตางๆทวโลก ทงตะวนออกกลาง ยโรป อษาคเนย และ อเมรกา เปนตน ดงนนจงทาใหปตตานเปนเมองทมการเขามาของผคนทมความหลากหลายทางวฒนธรรมตามไปดวยสงผลใหปตตานมความหลากหลายทางวฒนธรรมเชนกน ยงไปกวานนตนท นเดมของปตตานและพนทใกลเคยงมทรพยากรทมความหลากหลายและสามารถนามาเพมมลคาไดอกมาก จงนบวาปตตานและพนทใกลเคยงมตนทนในหลายมตทสามารถนามาพฒนามลคาเพมไดเปนอยางมาก

ดวยเหตดงกลาวทางคณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรวทยาเขตปตตาน ในฐานะท เปนหนวยงานหลกทมองคความรทางดานศลปกรรมแขนงตางๆ รวมถงองคความรในบรบททางวฒนธรรมทเกยวของ จงไดนาองคความรมาบรณาการรวมกบตนทนดงกลาวของเมองปตตาน เพอสรางมลคาเพมใหกบทรพยากรทงทางศลปะและวฒนธรรมรวมถงทรพยากรทางธรรมชาตตทมอย เพอใหเกดมลคาเพมอนจะนาไปสการขบเคลอนประเทศไทยตามนโยบาย Thailand 4.0 ทเกยวของกบCreative and Culture ตอไป โดยการดาเนนงานประกอบดวยการพลกฟนคนคณคาชมชนจนปตตานดวยมตทางศลปะและวฒนธรรม (กอดาจนอ) การพฒนาเซรามคสรางสรรคจากวฒนธรรมและทรพยากรดนในทองถน หตถกรรมสรางสรรคเครองประดบและพสตราภรณ และการออกแบบบาตกแนวผสมผสานเพอการสรางมลคาเพม

229

วตถประสงค1. เพอพลกฟนคนความเชอมนในความเปนปตตานใหกลบคนมาดวยตนทน

ทางศลปะและวฒนธรรมรวมถงทรพยากรธรรมชาต2. เพอเปนตนแบบและแนวทางในการสรางมลคาเพมทางเศรษฐกจในปตตาน

และพนทชายแดนภาคใต3. เพอจบเคลอนนโยบายเศรษฐกจสรางสรรคตามแนวทาง Thailand 4.0 ใน

ประเดน Creative and Culture ของรฐบาล

การนาไปใชประโยชน1. นาไปเปนตนแบบผลตภณฑ/นวตกรรมเชงการขบเคลอนสงคมดวยมตทาง

ศลปะและวฒนธรรมและขยายผลลงสชมชนและผประกอบการตอไป2. นาองคความรสชมชนเพอสรางรายได อนจะนาไปสการชวยแกไขปญหา

ความไมสงบอกทางหนง

หตถกรรมสรางสรรคเครองประดบและพสตราภรณ

230

การพลกฟนคนคณคาชมชนจนปตตานดวยมตทางศลปะและวฒนธรรม (กอดาจนอ)

การพฒนาเซรามคสรางสรรคจากวฒนธรรมและทรพยากรดนในทองถน

การออกแบบบาตกแนวผสมผสานเพอการสรางมลคาเพม

231

บโหลนดอน (ดางาด) แบงปนบานสมผสวถชาวเลและหาดทราย ภายใตออมกอดอนดามน

ผศ.ดร.เกตถวา บญปราการ1 ผศ.สณย บญกาเนด2 เจตนสฤษฎ สงขพนธ3

สมาท ขาวกระจาง1 สพร เกอพทกษ4 โกศล ภรวฒนกล5 มานพ นวลพลบ5

มนญ นวลพลบ5 และ นนทรฐ สรโย6

1คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร2คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน3คณะศกษาศาสตรและศลปศาสตร มหาวทยาลยหาดใหญ4สานกวจยและพฒนา มหาวทยาลยสงขลานครนทร5คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร6นกวจยอสระE-mail: kettawa@hotmail.com

กาวยางสวถโฮมสเตยของชาวบโหลนดอนเกาะบโหลนดอนเปนหนงในหม เกาะทตงอยในพนท อทยานแหงชาตหม เกาะ

เภตรา จงหวดสตล หางจากทาเรอปากบาราประมาณ 25 กม. หมเกาะบโหลนประกอบดวยเกาะเลกหลายเกาะคอ เกาะบโหลนดอน เกาะบโหลนไมไผ เกาะบโหลนขนก เกาะบโหลนรง และเกาะบโหลนเล ปจจบนเกาะบโหลนเลเปนท รจกของนกทองเทยวและสภาพความเปนอยคอนขางดกวาชาวบานทอยบนเกาะบโหลนอนๆและจากการสารวจพนท พบวา บโหลนเลมชาวบาน และผประกอบการจดทารสอรทและการทองเทยวแบบโฮมสเตยสวนบโหลนดอน ซงตงอยทางทศตะวนออกของเกาะบโหลนเล บนเกาะมเพยงชมชนชาวประมงเลกๆ อาศยอยทางทศตะวนออกของเกาะเสนหของเกาะนอยทหาดทรายสขาวทสวยงาม ทรพยากรธรรมชาตสวยงามไมแพเกาะอน แตยงไมเปนทรจกของนกทองเทยวมากนก เนองจากขาดสงอานวยความสะดวกใหกบนกทองเทยว และขาดการบรหารจดการทดจงทาใหการทองเทยวทควร

232

จะมรปแบบทสามารถดงดดนกทองเทยวมาเทยวทเกาะบโหลนดอนแทบไมมทงๆ ทหาดทรายสวยงามมาก

การพฒนากจกรรมทเออตอการทองเทยวโฮมสเตยและปลกจตสานกชมชนใหเรยนรการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลของชมชนบนเกาะบโหลนดอน จงนบเปนกาวยางทสาคญของชมชนทจดการทองเทยวโดยชมชนเอง ทงนเนองจากการทองเทยวทาใหชมชนเรยนรคณคาของแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมและธรรมชาตทมความสาคญตอรายไดการทองเทยวกระตนใหเกดความภาคภมใจในมรดกของทองถนและของชาตยงผลใหเกดความใสใจในการอนรกษ การทจะทาใหชาวบานสามารถพงตนเองและมรายไดเสรมนอกเหนอจากการทาประมงพนบาน และสามารถพฒนาศกยภาพของชมชนไดอยางยงยนไดนน จาเปนอยางยงทจะตองหนนเสรมศกยภาพชมชนในเรองของสงอานวยความสะดวกทจาเปนพนฐานนนคอ การจดทพกใหสะอาด ปลอดภยการจดสงอานวยความสะดวกเพอใหบรการ เปนตนวา หองอาบนา หองสวม สถานทสนทนาการทเปนมตรกบสงแวดลอม นอกจากนนสงทสาคญเปนอยางยงคอ การใหชาวบานมความรเรองการบรหารจดการการทองเทยวแบบโฮมสเตย นนคอการจดควใหเรอของคนในชมชนมโอกาสรบนกทองเทยว การบรการอาหาร การนานกทองเทยวไปเทยวยงแหลงทองเทยว การแบงปนผลประโยชนอยางเปนธรรม และการประชาสมพนธผานสอสงพมพและสอออนไลน

แบงปนบานสมผสวถชาวเล: เตรยมบาน เตรยมคนตอนรบนกทองเทยวกอนจะเรมโครงการแบงปนบานสมผสวถชาวเล คณะวจยไดรบโอกาสจาก

รศ.ดร.สณหชย กลนพกล ผอานวยการสานกงานประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดาร มลนธชยพฒนา ทไดใหโอกาสคณะวจยไดดาเนนโครงการรวมกบชมชนไดพาคณะวจยลงชมชนสารวจประเมนสถานการณชมชนเบองตน โดยมคณสพรเปนพเลยงคอยใหคาแนะนาทมประโยชนในการทางานสนามในครงน เราประเมนสภาพภมทศนและสถานการณชมชน โดยการสารวจชมชนและทรพยากรการทองเทยวเพอใหเขาใจสถานการณชมชนตลอดจนประชมชาวบาน เพอสรางความเขาใจในการดาเนนกจกรรมอยางมสวนรวม กาหนดการทางาน ตดสนใจและวางแผนรวมกบชมชน

233

สารวจชมชน ประชมชาวบาน กาหนดการทางาน

การเตรยมบานเพอตอนรบนกทองเทยว เราไดตดสนใจวาจะรวมกนสรางและปรบปรงหองนาหองสวม เปน 3 จด จานวน 6 หอง และปรบปรงใหหองสวมทมอยเดมใหสามารถใชการได 2 จด จานวน 4 หอง ตามทชาวบานไดใหขอเสนอแนะทกคนตางชวยกนทางานเตมท ผชายนาทมโดย คณโกศล คณมานพ คณมนญคณเจตนสฤษฎ คณนนทรฐ ซงเปนคณะวจย สวนชาวบานนาโดยครอบครวบงเทดครอบครวบงเดน ครอบครวบงนรนดร ครอบครวเจะนนท ครอบครวบงบอน และอกหลายครอบครวทเขามามสวนรวม สาหรบผชายทแขงแรงหนอยจะชวยกนขดดนวดพนท ตไมแบบ เพอเทปน สวนผหญงกบเดกจะชวยกนขนทราย ขนปน ขนอปกรณการกอสรางไปวางในแตละจด เพราะเรากาหนดวาจะทา 3 จดใหครอบคลมทงหมบานนกวจยรวมกบชาวบานชวยกนสรางหองนาหองสวมเพอรองรบการทองเทยวแบบโฮมสเตย

สรางและปรบปรงหองนาหองสม 3 จด 6 หอง

นอกจากนนยงมกจกรรมฝกทกษะการทาอาหารทสะอาดถกสขอนามย โดยใชวสดทองถน และการทาอาหารวางแบบงายๆ นาโดยอาจารยสณย สวนคณสมาทไดฝกทกษะการทาบญชครวเรอน บญชกลมบโหลนดอนโฮมสเตย เพอใหสามารถบรหารจดการการเงนของกลมได สวนหวหนาคณะวจย ผศ.ดร.เกตถวา และอาจารย

234

สายสดาจะเปนผนาในการเสวนาชมชนในเรองการบรหารจดการการทองเทยวแบบโฮมสเตย การดแลบานของสมาชกทเขารวมโครงการโฮมสเตย เพอใหบานทกหลงทเขารวมโครงการมความเขาใจในการจดการบานใหสะอาด การดแลสงของเครองใชเครองนอน ตลอดจนความปลอดภยของทรพยสนและนกทองเทยว และหากบานใดยงไมมบานใหนกทองเทยวพก ตองการจะจดหาเตนทมากางใหนกทองเทยวกจะอธบายถงการดแลรกษาการเกบเตนทใหสะอาด

การบรการบานพกและเตนทสาหรบนกทองเทยวโฮมสเตย

สอนวธการทาอาหาร และบญชครวเรอน บญชกลมโฮมสเตย

การเตรยมคนเพอบรหารจดการการทองเทยว จากการศกษาศกยภาพชมชนพบวา ภาวะผนาของกลมแกนนาเปนลกษณะประนประนอม มผชวยผใหญบาน2 คน เชยวชาญกนคนละแบบ คนหนงจะสามารถเขาถงหนวยงานภาครฐได ในขณะทอกคนหนงสามารถเขาถงชมชนได การรวมมอกนของผนาทงทเปนทางการและไมเปนทางการจะทาใหบโหลนดอนเปนชมชนทมศกยภาพสง สวนกลมผหญงเปนกลมทมบทบาทสงในชมชนเชนกน เปนกลมแมบานรนใหมทลกขนมาทางานเฉกเชนผชายถงแมจะเปนชางเทาหลง แตกสามารถมสทธมเสยงในกลมผชายได กลมนจะทาอาหารขายในชมชน และบางครงกจะตามสามไปทางานตามเกาะตางๆ เชน เกาะหลเปะ

235

เกาะบโหลนเล รวมทงดแลนกทองเทยวพาไปชมปะการงการทางานรวมกนหลงจากเตรยมบานแลว จะตองเตรยมคนโดยการนดประชม

หลงจากททกอยางเกอบลงตวแลว เพอเลอกตงคณะกรรมการกลมบโหลนดอนโฮมสเตยโดยมประธาน รองประธาน ฝายประสานงาน ฝายเหรญญก ฝายเลขานการ และทปรกษา ในการประชมไดมการวางกฎตกาของกลมมการเสวนากนถงเรองเสนทางการทองเทยวและทาโปรแกรมการทองเทยวเปน 1 วน โปรแกรม 2 วน 1 คน และโปรแกรม 3 วน 2 คน มอตราคาทพก อาหาร คาเรอ โดยมการจดกจกรรมดานาชมปะการง บรเวณเกาะบโหลนดอนและเกาะใกลเคยง สมผสวถชวตวฒนธรรมชมชนและการจดกจกรรมชวงตอนเยนมการแสดงรองเงง-ลเกฮลใหนกทองเทยวชม หรอการพาไปตกหมก ตกปลา ทงนขนอยกบสถานการณทจะเอออานวย

คณะกรรมการมเสอทมททางคณะวจยแจกใหโดยใชเงนบรจาคจากชาวเรอเดนทะเล

คณะกรรมการการบโหลนดอนโฮมสเตย

การจดกจกรรมใหกลมเยาวชนซ งเปนลกหลานของคนบนเกาะฝกซอมและแสดงรองเงง-ลเกฮลใหชม โดยมครเปนผฝกสอน หากมกจกรรมในตอนกลางคนทางกล มสามารถจดกจกรรมดงกลาวใหนกทองเท ยวชมในชวงหลงอาหารเยนไดเปนการสนทนาการ

236

เยาวชนบโหลนดอนซอมรารองเงงใหทมวจยไดชม

สมผสปะการงเจดส ทองฟาสคราม ทะเลสเขยว และหาดทรายภายใตออมกอดอนดามน

พนทแหลงทองเท ยวทางทะเลบรเวณเกาะบโหลนมศกยภาพเพยงพอท จะนามาเปนแหลงทองเทยวโฮมสเตยของเกาะบโหลนดอน ทงนเนองจากแหลงทองเทยวทางธรรมชาตมใหเลอกทงการดานาดปะการงทมความหลากหลายของชนด ปะการงเจดสทมอยบรเวณหนขาว การเดนปา ปนเขา บรเวณชายหาดขาวสะอาดสามารถเปนสถานทพกผอนหยอนใจ และเดนชมชายหาดและศกษาวถชวตวฒนธรรมชมชนมอตลกษณเฉพาะพนถนซงเปนวฒนธรรมชาวเลกลมอรกลาโวย แตไดถกกลนกลายโดยกลมมสลมมการแตงงานขามชาตพนธ จนวถชวตของชาวเลหนมานบถอศาสนาอสลามเปนสวนใหญ แตอยางไรกตามวถชวตทอยกบทะเล อยกบเกาะจงทาใหชาวบานสวนใหญมอาชพประมง และคนกบทรพยากรธรรมชาตทเปนแหลงทองเทยวบรเวณนนเปนอยางด

สมผสปะการงเจดสภายใตหนขาว และทองฟาสครามทะเลสเขยวดงดดนกทองเทยวใหเรงรา

237

วถชมชนวถประมงหาอยหากนกบทะเล

การเปดบานใหโลกไดสมผสออมกอดอนดามน ณ บโหลนดอนสงทจะขาดไมไดในการทางานวจยครงนคอการประชาสมพนธบโหลนดอน

โฮมสเตย เราทาสอสงพมพเปนแผนพบ และสออเลกทรอนกส โดยใชชอเวปไซตวาwww.bolondonhomestay.com สวนพนทหนาเกาะเราไดหาไมมาจากคณะวทยาศาสตร ม.อ. และเขยนปายยนดตอนรบเปนภาษาองกฤษวา WELCOMETOBULONDON คณมานพมฝมอในการวาดและเขยน หลงจากนนกชวยกนขดดน เทปนและปกปายไวทหนาหาดทรายเพอตอนรบนกทองเทยว ซงเปนปายทนกทองเทยวสามารถมองเหนไดชดเจนและรวมถายรปกบปายได หลงจากนนเราไดจดทาเอกสาร 3เลม ไวใหประธานและรองประธานกลมไวใชประโยชนในการบรหารจดการกลมการทองเทยวแบบโฮมสเตย นนคอ คมอการบรหารจดการกลมบโหลนดอนโฮมสเตยทะเบยนนกทองเทยวบโหลนดอนโฮมสเตย และบญชกลมโฮมสเตย

เราชวยกนเขยนปาย ปกปายเอง และกรวมถายรปกบปายทเราภมใจ

238

ประชาสมพนธเพอเปดโลกกวางใหกบโฮมสเตยบโหลนดอนผานพนทออนไลน

การเปดโลกของคนบโหลนดอนเพอแบงปนบานสมผสวถชาวเลและหาดทรายภายใตออมกอดอนดามน เปนการเปดโอกาสใหมการเชอมโยงความสมพนธระหวางนกทองเทยวและชาวบานไดมโอกาสแลกเปลยนเรยนรวฒนธรรมและวถชวตแลวยงชวยใหชมชนตระหนกถงคณคาของทรพยากรการทองเทยว และใหรถงคณคาของการมสวนรวมในการอนรกษฟนฟและมความรกความเมตตาตอทรพยากรธรรมชาตในแหลงทองเทยว รวมทงวถวฒนธรรมชมชนใหคงอยสบไป