รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/rms/file/1057.pdf ·...

56
รายงานการวิจัย การพัฒนาสูตรเคลือบจากเถาใยปาลมน้ํามัน สําหรับเคลือบผลิตภัณฑเครื่องปนดินเผาชนิดสโตนแวร THE DEVELOPMENT OF GLAZE FROM THE ASHES OF OIL PALM FIBER FOR STONEWARE POTTERY PRODUCTS ชัยวัฒนภัทร เลาสัตย รายงานวิจัยฉบับนี้ไดรับเงินอุดหนุนการวิจัยจากงบประมาณกองทุนวิจัย มหาวิทยาลัยราชภัฏสงขลา พ.ศ. 2557

Upload: others

Post on 29-Oct-2019

2 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

รายงานการวจย

การพฒนาสตรเคลอบจากเถาใยปาลมนามน สาหรบเคลอบผลตภณฑเครองปนดนเผาชนดสโตนแวร

THE DEVELOPMENT OF GLAZE FROM THE ASHES

OF OIL PALM FIBER FOR STONEWARE POTTERY PRODUCTS

ชยวฒนภทร เลาสตย

รายงานวจยฉบบนไดรบเงนอดหนนการวจยจากงบประมาณกองทนวจย

มหาวทยาลยราชภฏสงขลา พ.ศ. 2557

Page 2: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

1

บทท 1 บทน า

ความเปนมาและความส าคญของปญหา

ในกระบวนการผลตเครองปนดนเผา ขนตอนการเคลอบผลตภณฑถอเปนขนตอนการผลตทสาคญมาก เนองจากเคลอบคอ ชนของแกวบางทหลอมละลายตดอยกบผวดนซงขนรปเปนภาชนะรปทรงตางๆ (ไพจตร องศรวฒน.2537:1) เพอประโยชนในการทาความสะอาด เพมความแขงแกรงและเพอใหผลตภณฑเกดความสวยงามจากสสนของเครองเคลอบ (สรศกด โกสยพนธ. 2531 :1)

เคลอบขเถาเปนเคลอบอกประเภทหนงทใชขเถาจากไมยนตนหรอไมลมลกเปนวตถดบหลกในการทาเคลอบ ซงชาวจนเปนชาตทคดคนไดและมการเผยแพรเทคนคในการผลตสชาตใกลเคยง เชนญปน เกาหล ในประเทศไทยมการผลตเครองเคลอบจากขเถาใชกนมานานแลว เรมแรกในยคสโขทยเปนราชธาน มการผลตเครองสงคโลกทมชอเสยงเปนทรจกของตางชาต เนองจากในยคนนมการสงออกจาหนายในหลายประเทศ เครองเคลอบสงคโลกมการเคลอบดวยขเถาไม ทมโทนสเขยวตางๆ เชน สเขยวอมฟา สเขยวอมเทา สเขยวอมนาตาล เคลอบสเขยวทเปนทนยมจะมโทนสเขยวไขกา หรอทรจกในชอ เคลอบศลาดล ซงเปนทนยมเคลอบผลตภณฑมาแตโบราณ แมในยคปจจบนเคลอบศลาดลยงไดรบความสนใจ และเปนทนยมตลอดมาทงชาวไทยและตางชาตเนองจากมสทนมนวล สวยงาม ในปจจบนเคลอบขเถาไมยงไดรบความนยมในการใชเคลอบผลตภณฑทางดานงานศลปะ และงานตกแตงประดบ เนองจากเคลอบขเถา มขอจากดในเรองเฉดสทมโทนสนอย และมการเปลยนแปลงไดงายในการเผาครงตอๆไปหากการควบคมการเผาไมด อกทงยงเปนการยงยากในขนตอนการผลตเคลอบของโรงงาน การใชเคลอบขเถาจงมกเปนโรงงานขนาดเลกททางานดานศลปะหรอ กลมชมชนททางานเครองปนดนเผาภายในครวเรอนแตเคลอบขเถามลกษณะพเศษในเรองพนผวทมความหยาบเหมอนเมดทรายจนถงมผวเรยบเนยนเหมอนหยก ผวมความแวววาวจนถงผวด าน ผวแตกรานเหมอนลายงาและมความออนแกของสทหลากหลาย จงสามารถตอบสนองตอการทางานเครองปนดนเผาในแนวศลปหตถกรรมไดอยางกวางขวาง (เสรมศกด นาคบว.2536:1)อกทงเคลอบขเถาไมมตนทนการผลตทนอยกวา สามารถนาวตถดบในทองถนมาใชในการผลตเคลอบขเถาได

จากการสารวจโรงงานอตสาหกรรมในภาคใตตอนลาง เถาใยปาลมนามนเปนวสดเหลอทงจากโรงงานผลตนามนปาลม ทใชกากใยปาลมนามนมาเปนเชอเพลงใหกบหมอกาเนดไอนาเพอผลตกระแสไฟฟา มอณหภมในการเผาไหมประมาณ 800 – 1000 องศาเซลเซยส ในระบบปด เถาใยปาลมนามนทเกดขนมการใชประโยชนนอยมากเมอเทยบกบปรมาณทเกดขนในแตละป โดยสวนใหญตองนาไปทงทาใหเกดปญหาในเรองการกาจดตามมา ซงเปนการเสยพนทโดยสญเปลาและทาใหเกดมลภาวะจากการฟงกระจายของขเถาเหลาน

ผวจยมความสนใจในเถาใยปาลมนามนเหลอทงดงกลาว มาใชเปนสวนผสมหลกในการทาเคลอบขเถาพช พฒนาสตรใหมโทนสทสวยงาม มพนผวเคลอบทเรยบเนยน เพอใหสามารถนาไปใชในการเคลอบผลตภณฑเครองปนดนประเภทสโตนแวร เพอเปนการลดตนทนในการผลตเคลอบ อกทงเปนการนาวสดเหลอใชทมเปนจานวนมากในทองถนมาสรางมลคาใหเพมขนจากเดม อกทงเปนแนวทางใหผประกอบการเครองปนดนเผาในทองถนในการสรางเอกลกษณใหกบผลตภณฑ และยงเปนการจดการปญหาทางสงแวดลอมไดอกทางหนง

Page 3: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

2

วตถประสงคของการวจย

1.เพอพฒนาเคลอบขเถาพชจากสวนผสมของเถาใยปาลมนามน สาหรบเคลอบผลตภณฑเครองปนดนเผาชนดสโตนแวร

2.เพอประเมนคณภาพของเคลอบเถาใยปาลมนามน สาหรบเคลอบ ผลตภณฑเครองปนดนเผาชนด สโตนแวร

สมมตฐานของงานวจย

สตรเคลอบขเถาพชจากสวนผสมของเถาใยปาลมนามน จานวน 3 สตร ทดทสดโดยการเลอกของผเชยวชาญ เผาทอณหภม 1,230 องศาเซลเซยส ในบรรยากาศออกซเดชน และรดกชนมผวทเรยบเนยนใสเปนมนวาว มความสมบรณสวยงาม สามารถใชกบผลตภณฑเครองปนดนเผาชนดสโตนแวร ตวแปรทส าคญในการวจย

ตวแปรตน 1.อตราสวนผสมของเคลอบขเถาพชจากสวนผสมของเถาใยปาลมนามน จานวน 36 สตร 2. บรรยากาศในการเผาไหม 2.1 การเผาไหมแบบออกซเดชน 2.2 การเผาไหมแบบรดกชน ตวแปรตาม คณภาพของเคลอบผลตภณฑ 1.พนผวของเคลอบ 2.ความสมบรณของเคลอบ กรอบแนวคดการวจย

การวจยครงนเปนการวจยเชงทดลอง เพอพฒนาสตรเคลอบขเถาพชจากสวนผสมของเถาใยปาลมนามน โดยมกรอบแนวคดระเบยบวธวจย ดงน 1. เครองมอวจยทใช ไดแก แบบประเมนคณภาพเคลอบ ซงผวจยเปนคนพฒนาขนเองและตรวจสอบเครองมอโดยผเชยวชาญทมประสบการณทางการสอนวชาเครองปนดนเผาจานวน 2 ทาน 2. วตถดบทใชในการทดลอง 1.1 เถาใยปาลมนามนเหลอทง มความละเอยด 100 เมส 1.2 หนฟนมา ( Feldspar) มความละเอยด 325 เมส 1.3 ดนขาว(Kaolin, China clay)มความละเอยด 100 เมส 3. การกาหนดอตราสวนผสมของเคลอบไดจากแผนภาพสามเหลยมดานเทา จานวน 36 สตรโดยกาหนดวตถดบหลกคอ เถาใยปาลมนามนเหลอทงหนฟนมา และดนขาว 4. การทดลองม 2 ขนตอนหลกดงน

ขนตอนท 1 นาแผนทดสอบชบในนาเคลอบทง 36 สตร สตรละ 6 แผนจะไดแผนทดสอบจานวน 213 ชน นาไปเผาทอณหภม 1,230 องศาเซลเซยส ในบรรยากาศการเผาไหม แบบออกซเดชน (OF) และ

Page 4: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

3

บรรยากาศแบบรดกชน(RF) จากนนคดเลอกสตรทดทสด 3 สตรโดยผเชยวชาญโดยการเปรยบเทยบกนเองภายในอตราสวนสตรตางๆ จากลกษณะของเคลอบในดานการหลอมตวของเคลอบ

ขนตอนท 2 นาสตรทดทสดอยางละ 3 สตรไปเคลอบผลตภณฑเครองปนดนเผาสโตนแวร ทผานการเผาดบจานวน 3 รปแบบ ทตางกนรปแบบละ 6 ชน จะไดผลตภณฑทเผาจานวน 18 ชน นาไปเคลอบและเผาทอณหภม 1, 230 องศาเซลเซยส ในบรรยากาศการเผาไหมแบบออกซเดชน (OF) และการเผาไหม แบบรดกชน (RF) และทาการประเมนคณภาพของเคลอบผลตภณฑในดานพนผวของเคลอบ 5.เตาเผาทใชในการทดลองเปนเตาเผาชนดทางเดนลมรอนลงใชแกสเปนเชอเพลงในการเผาไหมในบรรยากาศรดกชน (RF) และแบบบรรยากาศออกซเดชน (OF) 6. การประเมนคณภาพของเคลอบจะใชแบบประเมนคณภาพเคลอบ โดยผเชยวชาญทมประสบการณทางการสอนวชาเครองปนดนเผาจานวน 3 ทานและผมประสบการณในสถานประกอบการทางงานเครองปนดนเผา 1 ทาน 7.การชงสวนผสมของวตถดบ ใชเครองชงระบบไฟฟา จานวนทศนยม 2 ตาแหนง ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

ไดสตรเคลอบขเถาพชจากสวนผสมของเถาใยปาลมนามน ทมความสวยงาม และราคาตนทนการผลตทตา สาหรบเคลอบผลตภณฑเครองปนดนเผาชนดสโตนแวร

Page 5: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

4

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ในการวจยครงน ผวจยไดรวบรวมรายงานเอกสาร และงานวจยทเกยวของไวดงตอไปน

1. ความรทวไปเกยวกบการเคลอบ 2. ความรทวไปเกยวกบการเคลอบขเถา 3. วตถดบทใชในการทดลอง 4. การอานแผนภาพสามเหลยมดานเทา 5. เอกสารและงานวจยทเกยวของ

1.ความรทวไปเกยวกบการเคลอบ

ผลตภณฑเครองปนดนเผาทผานการเผาดบแลว อาจมผวผลตภณฑทหยาบดไมสวยงาม จงมการเคลอบผลตภณฑ เพอใหผวผลตภณฑมความละเอยด สวยงาม และทาใหการดแลรกษางาย อกทงเปนการปองการรวซมของนาหรอของเหลวตางๆ

1.1 ความหมายของเคลอบและวตถประสงคของการเคลอบ

เคลอบ (Glaze) คอ สารประกอบของซลเกต (Silicat) ผสมกบสารประกอบอยางอน ทเปนตว ชวยหลอมละลายซงเราเรยกวา ฟลกซ (Flux) อาจจะมออกไซดของโลหะผสมลงไปดวยเพอทาใหเกดสและกระทบในเคลอบ เมอเผาสวนผสมของนาเคลอบถงอณหภมททาใหหลอมละลายแลว นาเคลอบจะรวมตวเปนเนอเดยวกน และเมอทงไวใหเยนจะมลกษณะเหมอนแกวบางๆ ฉาบตดอยกบผวผลตภณฑ

วตถประสงคในการเคลอบผลตภณฑสามารถแบงเปนขอ ๆ ไดดงน

(สรศกด โกสยพนธ. 2531:1) เพอปองกนการซมผานของแกสและนา คอ เมอนาหรอแกสซมผานเขาไปในเนอผลตภณฑยอมทาใหผลตภณฑเกดความชน ซงอาจทาใหเกดเชอราและตะไครนา เพอใหมความแขงแกรงทนตอการกดกรอนตาง ๆ ซงหากมการเคลอบภาชนะจะทาใหทนตอกรดและดาง เชน นาสม เกลอ กระเทยมดอง ฯลฯ เพอใหมความสวยงามนาใช และปดบงผวผลตภณฑทหยาบ เพอใหมความคงทนตอการกระแทกเสยดสไดด

1.2 ประวตความเปนมาของเคลอบ

นาเคลอบมการคนพบและทากนมานานแลว ตงแตโบราณกาลกลาวกนวาชนชาตอยปตเปนผ คนพบมากอนโดยบงเอญในแถบทะเลทราย เปนพวกเคลอบดาง (Alkaline glazes) ซงมสวนผสมของโซดาแอช (Soda ash) ทราย (Sand) และดน (Clay) ตอมาปรากฏวาชนชาวซเรย (Syrians) และ บาบโลเนยน (Babylonians) ไดคนพบสารชนดหนง ปจจบนเรยกวาตะกวซลไฟด (Lead Sulfide or galena) และไดมการนามาทดลองทาเคลอบจนเปนผลสาเรจ และสามารถทาเปนเคลอบสตางๆ ไดดวย โดยการเตมออกไซดของโลหะลงไปในนาเคลอบ ทาใหเกดเปนสตาง ๆ ตามทตองการ ผลตภณฑสวนใหญทเคลอบสมกนาไปใชในการกอสราง

Page 6: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

5

ความรเกยวกบเคลอบตะกวนไดเจรญแพรหลายไปสประเทศตาง ๆ โดยกองคาราวานสนคา โดยเฉพาะประเทศจนทไดรบเทคนคในการทาเคลอบตะกวเชนกน นาเคลอบของจนในสมยแรก ๆ นยมเคลอบหลายสคลายสสม ทาใหเกดความสวยงามและสะดดตา ตอมาชาวจนไดประสบความสาเรจในการสรางเตาเผา (Kiln) ซงสามารถเผาไดในอณหภมสงควบคมไดงาย เปนเตาเผาแบบทางเดนลมรอนขนานโดยใชฟนเปนเชอเพลง ในขณะเดยวกนชาวจนกไดพยายามพฒนาคดสตรนาเคลอบขนใหม ซงสามารถเผาในอณหภมสงไดเปนครงแรก โดยใชสวนผสมของขเถา (Ash) หนฟนมา (Feldspar) และดน (Clay) ในอตราสวนทเทากนทานาเคลอบเปนผลสาเรจ นอกจากนชาวจน ยงไดพยายามศกษาคนควาเกยวกบนาเคลอบตอไป จนไดคนพบ นาเคลอบชนดหนงโดยบงเอญ คอ นาเคลอบสลป (Slip glazed) ซงเปนนาเคลอบทเกดขนเองโดยธรรมชาต มลกษณะเปนดนนา แตมสวนผสมททาใหสามารถเผาใหหลอมได สวนใหญมกจะมสนาตาลเขม เนองจากมปรมาณออกไซดของเหลกสง นากจากนนชาวจนยงไดทานาเคลอบหนซงเปนเคลอบไฟสงเชนกน มสวนประกอบของหนฟนมาเปนหลก และประกอบดวยหนปน (Limestone) หนแกว (Quartz) เปนเคลอบทสวยงามมาก ใหสขาวนวล ผลงานเกยวกบนาเคลอบของจนไดรบความนยมอยางมาก เคลอบหอนน สวนมากชาวจนใชเคลอบผลตภณฑพวกพอรสเลน (Porcelain) เคลอบชนดนไดรบความนยมแพรหลายมาถงปจจบน (สรศกด โกสยพนธ. 2531:1) การทานาเคลอบในปจจบนนน มเครองมอททนสมยและมการคดคนทดลองอยตลอด ทาใหผลตเคลอบทมสมากมายหลากหลายส ทาใหผลตภณฑเกดความสวยงามนาใชงานยงขน

1.3 การแบงกลมวตถดบในการท าเคลอบ 1.3.1 วตถดบทมคณสมบตเปนดาง (Bases group) เปนตวชวยลดอณหภมในการหลอม

ละลาย(Fluxing agents) ในทางเซรามกส ใชสญลกษณ RO และ R2 O เขยนแทนวตถดบกลมน ไดแก พวกตะกวออกไซด (PbO) สงกะสออกไซด (ZnO) แมกนเซยมออกไซด (MgO) เปนตน

1.3.2 วตถดบทมคณสมบตเปนกลาง ทาหนาทเปนตวทนไฟ (Refractory) และตวใหส (Colorants) ในทางเซรามกสใชสญลกษณ R2 O3 เขยนแทนวตถดบกลมน ไดแกพวก อลมนาออกไซด (AI2 O3) โครเมยมออกไซด (Cr2 O3) พลวงออกไซด (Sb2 O3) เปนตน

1.3.3 วตถดบทมคณสมบตเปนกรด (Acids group) ทาหนาทเปนตวทาใหเกดแกว (Glass forming) และทาใหทบในเคลอบ (Opacifier) ในทางเซรามกใชสญลกษณ RO2 เขยนแทนวตถดบกลมน ไดแก พวกซลกาออกไซด (SiO2) เปนตน

1.4 การเตรยมเคลอบ และการเคลอบผลตภณฑ วตถดบทใชในการเตรยมเคลอบ ลกษณะภายนอกอาจมรปลกษณและสทเหมอนกน อาจ

กอใหเกดความสบสนใจการใชได อกทงวตถดบสวนใหญ ถกบดเปนผงละเอยด ผานตะแกรงเบอร#200 สวนใหญอยในรปผงละเอยดสขาวเหมอนกนหมด ยกเวนออกไซดทเปนสตาง ๆ ดงนน ควรหาภาชนะใสวตถดบแยกเฉพาะชนด และเขยนชอวตถดบกากบตดไวทภาชนะใหชดเจน โดยเฉพาะวตถดบทมพษ เชน สารตะกว หรอแบเรยมคารบอเนต ควรเขยนคาวา สารพษอนตราย กากบไวทตวถงดวย 1.4.1 อปกรณการเตรยมเคลอบ 1.4.1.1 เครองชง (Balance) หรอเครองวดตวง (Scale) ควรเปนชนดทมความไวสง เพราะการชงสวนผสมของนาเคลอบตองกาความละเอยดมาก เครองชง เมาะสมควรเปนชนดจาน แตโรงงานในบางแหงยงนยมใชการตวงวตถดบอย ซงวธนคนทาตองมความชานาญมาก

Page 7: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

6

1.4.1.2 ถงใสนาเคลอบ ควรเปนถงทมฝาปดมดชดเพอกนสงสกปรกหลนลงในนาเคลอบ ซงอาจทาใหเกดความผดเพยนของสหลงการเผาได และควรมตวอยางเคลอบตดไว 1.4.1.3 หมอเคลอบ (Pot-mill) หรอโกรงบด (Apothe cary’s morter) สาหรบโกรงบดเคลอบใชสาหรบบดเคลอบเพอใชทดลองสของเคลอบ จงใชจานวนนอยราคาไมแพงนก ใชแรงคนในการบดเคลอบทาดวยเนอพอรสเลนแขงแกรงมากมหลายขนาดทเหมาะสมกบการใชงาน หมอบดเคลอบมหลายขนาดขนอยกบความจของหมอบด เชน ขนาดบรรจ 0.5 กโลกรม 5 กโลกรม หรอ 100 กโลกรม เปนตน 1.4.1.4 ตะแกรงนายาเคลอบ(Sieve) ควรเปนตะแกรงเบอรละเอยดขนาด # 80 – 100 ควรมตะแกรง 2 อน เพอใชสาหรบเคลอบขาวอนหนงและเคลอบสอกหนงอน ไมควรปะปนกน เพราะจะทาใหเมดสตกคางอยตามซอกตะแกรง อาจทาอนตรายตอเคลอบขาวได 1.4.2 การเตรยมนายาเคลอบ การทจะเตรยมนายาเคลอบสตรใดๆ สตรนนจะมการทดลองกอนจนไดผลด เพอปองกนการผดพลาดทอาจเกดขน ทาใหสนเปลองวสด 1.4.2.1 การชงสวนผสม จะตองใหถกตองแนนอนตรงตามสตร เวลาชงไมควรใหตวเลขนาหนกเพมหรอลด มากกวาทสตรกาหนด หากเปนนาหนกเลขทศนยมกใหปดใหเปนตวเลขจานวนเตมได 1.4.2.2 การบดผสม สวนมากการบดคอการผสมวตถดบไปในตวระหวางการบด ถาเตรยมเคลอบจานวนนอยเพอใชในการทดลองกใชโกรงในการบด แตถาตองการเตรยมจานวนมากและใหสทสมาเสมอควรจะบดดวยหมอบดมากกวา สวนระยะเวลาในการบดขนอยกบสวนผสมของนาหนกหรอชนดของเคลอบ การบดนาเคลอบไมควรใสนาเกนรอยละ 55 ของนาหนกสวนผสม โดยทวไปจะใชนาประมาณรอยละ 30-40 เพราะถาใสนามากไป จะทาใหการบดในหมอบดไมมประสทธภาพเทาทควร เนองจากนาจะทาใหสวนผสมเคลอนหนและเกดการสกหรอของวตถทกรไวภายใน แตถาใสนานอยไปจะทาใหสวนผสมมความหนดสง ทาใหประสทธภาพในการบดตา เนองจากลกบดเคลอนทไดยากลาบาก ฉะนน เวลาบดนาเคลอบควรจะใสนาใหพอด และนาทใชตองเปนนาทสะอาดปราศจากตะกอนและมสภาพเปนกลาง 1.4.2.3 การกรอง นาเคลอบเมอผานการบดผสมเรยบรอยแลว ตองผานการกรองดวยตะแกรง (Sieve) เพอใหไดความละเอยดตามตองการ นาเคลอบแทบทกชนดถาทงไวนานจะเกดการตกผลกของสาร ฉะนนกอนนาไปใชควรคนใหทวเสยกอน หรอถากรองใหมไดกจะด มฉะนนสารเคมจะเกาะตวเปนเมดผลกแฝงอยในเนอเคลอบ เมอเผาออกมาแลวจะเกดเปนจดเปนดวงบนผวเคลอบได (สรศกด โกสยะพนธ.2531:68) 1.4.3 การเคลอบผลตภณฑ 1.4.3.1 เคลอบดวยวธชบหรอจม (Dipping) เปนวธทสะดวกและรวดเรวกวาวธอนเหมาะกบผลตภณฑทมขนาดเลก มนาหนกเบาสามารถยกได โดยการเอาผลตภณฑจมลงในนาเคลอบทเตรยมไวแลว ซงนาเคลอบตองมปรมาณมากพอทจะจมผลตภณฑทงใบได เปนวธการทประหยดและนยมใชกนมาก 1.4.3.2 เคลอบดวยวธเทหรอราด (Pouring) วธนสวนมากใชกบผลตภณฑขนาดใหญ ซงไมสามารถใชวธจมได หรอมนาเคลอบนอยไมพอใช โดยใชนาเคลอบเทราดลงบนผลตภณฑ วธนอาจจะไดผวเคลอบทไมคอยเรยบนก เนองจากรอยตอระหวางการเทราดแตละครง 1.4.3.3 เคลอบดวยวธทา (Painting) วธนใชแปรงหรอพกนทาสวนมากใชกบงานทางศลปะทตองการหลาย ๆ ส แปรงหรอพกนทนามาใชทานาเคลอบควรจะมขนยาว นม เพอทจะไดอมนาเคลอบไวไดมาก ๆ

Page 8: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

7

1.4.3.4 เคลอบดวยวธพน (Spraying) วธนเปนวธททาใหเคลอบมผวสมาเสมอ เคลอบทใชตองผสมใหใสกวาเคลอบดวย 3 วธแรก เพอสะดวกในการพน ถาเคลอบเขมขนมากจะทาใหพนไมออก วธนเหมาะสาหรบผลตภณฑขนาดใหญ และเครองสขภณฑตาง ๆ หรอในระบบการผลตแบบสายพาน เวลาพนจะพนในตเยน (Spray booth) เพอปองกนไมใหฝนเคลอบฟงกระจาย และสามารถนาเคลอบทตดอยในตพนกบใชไดใหมไดอก เมอผลตภณฑผานการเคลอบแลวตองตกแตงผวเคลอบใหเรยบรอยตรงไหนไมตดเคลอบกปายเคลอบใหสมาเสมอ หากเปนรเลก ๆ ทผวเคลอบ (Pinholes) เมอเคลอบแหงกใชมอลบเบา ๆ ผงเคลอบกจะลงไปอดจนเรยบ เสรจแลวใชฟองนาเชดเคลอบสวนทตองวางสมผสกบพนออกใหหมด ปองกนการตดกบพนรองขณะเผา

1.5 เตาและการเผาผลตภณฑ

เตาเซรามกส เปนเครองมอเครองใชของมนษยในยคตน แบบโบราณนนตองยอนยคไปอยางนอย 8,000 ป กอนครสตศกราช หรอมากกวานน และมการพฒนารปแบบและเทคนคในการเผาผลตภณฑมาโดยตลอด โดยชนชาตอยปตถอวาเปนผทพฒนารปแบบเตาใหสมบรณและสามารถควบคมอณหภมไดเปนชนชาตแรก ตอมากรกและโรมนกมการพฒนาในอกหลายดาน ทเปนเอกลกษณเฉพาะตว สวนในทางตะวนออก การพฒนาของเตาเผามการออกแบบทมคณสมบตพเศษ คอ มขนาดเตาทกวางมากขนสามารถควบคมความสมพนธของอณหภมกบบรรยากาศได การพฒนาพอรซเลน (Porcelain) ขนอยกบ การเผาในอณหภมสง (high firing temperature) บางอณหภมกสามารถใชไดในเตาของแถบตะวนออก แตไมสามารถใชกบเตารนเกา (Primitive kiln) ในตะวนตกไดชนชาตจนถอวาเปนเลศและมความชานาญในการสรางเตา และการเผา อกทงยงมญปน และเกาหล ทมเอกลกษณของเตาและการเผาทแตกตางออกไปจากจน จนในปจจบนเตาและการเผากยงมการพฒนาอยอยางตอเนอง เพอใหการเผาไดผลตภณฑทมคณภาพ และสามารถลดเชอเพลงในการเผาแตละครงได

1.5.1 สวนประกอบตาง ๆ ของเตา

1.5.1.1 หองเตา (Firing chamber) แบงออกเปน 3 สวน คอ สวนบน (Top part) สวนกลาง (Middle part) สวนลาง (Bottom part) เตาทมประสทธภาพในการทางานทดจะตองใหความรอนทกสวนมความรอนสมาเสมอทกครงททาการเผา 1.5.1.2 ผนงเผา (Fire Wall) โดยปกตมกทาเปน 2 ชน ทาหนาทควบคมความรอน ชนนอกจะใชอฐทนไฟธรรมดา สวนผนงดานในเตาจะใชอฐทนไฟชนดเบา (Insulating Brick) หากแตในปจจบนนยมใชเซรามกไฟเบอส เนองจากนาหนกเบาสามารถเกบกกความรอนไดดกวาอฐทนไฟชนดเบา 1.5.1.3 พนเตา (Floor) ในเตาแบบทางเดนลมรอนลง พนเตาตองมชองระบายลมรอนลงเปนแบบตาหมากรกทว ๆ ไปบนพนเตา สวนเตาชนดทางเดนลมรอนขนจะตองเจาะพนเตาใหความรอนขนไดสะดวก ควรมการสรางตะกรบ (Checker wark) หลายชน เพราะจะชวยใหความรอนสมาเสมอดทวทงเตา

Page 9: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

8

1.5.1.4 ปลองไฟ (Chemny) เตาทใชฟน นามน ถานหน และแกส ตองมปลองไฟ เพอชวยในการลกไหมของเชอเพลงไดด โดยเฉพาะเตาฟน ปลองตองมขนาดโตกวาเตาแกส และเตานามน เพอการเขาของอากาศทสะดวก 1.5.1.5 กาแพงไฟ (Buffle wall) เปนตวปองกนไมใหเปลวไฟไปสมผสถกผวผลตภณฑ ซงอาจทาใหเกดรอยดางดาได มกใชอฐทนไฟในการทากาแพง 1.5.1.6 หวพน (Burner) เปนตวทพนเปลวไฟเขาไปสภายในเตา โดยมากใชระบบทสามารถปรบความสมดลระหวางแกสและอากาศได บรเวณหวพนควรเปนอฐทนไฟ 1.5.1.7 หลงคาเตา (Crown) มกจะมลกษณะโคง เพราะจะทาใหทรงตวไดด โดยเฉพาะเมอมการเผาในอณหภมสงอาจทาใหหลงคาเตาพงลงมาได 1.5.1.8 ประตเตา (Door) ใชทาหนาทเปด – ปด ในการบรรจของเขาเตา และออกจากเตา บางชนดตดกบตวเตา บางชนดตดกบตวรถบรรจผลตภณฑ (Kiln car) มกมการเจาะชองไวเพอการสงเกตสของไฟ 1.5.1.9 รถบรรทกผลตภณฑ (Kiln car) เตาเผาชนดทใชรถสวนมากเปนเตาทใชนามน ไฟฟา และแกสเปนเชอเพลง มสวนประกอบทสาคญ คอ สวนบน ลอ และทปองกนความรอน (Sand seal) ในปจจบนกาลงเปนทนยมในวงการอตสาหกรรมเซรามกอยางมาก 1.5.1.10 แผนบงคบความรอน (Damper) สวนมากเปนเตาแกสและเตานามนทใชแผนบงคบความรอน(Damper)ซงเปนแผนทกนอยชองปลองเตากนไมใหความรอนไหลขนสปลองเตาเรวจนเกนไป 1.5.1.11 เครองมอวดอณหภม (Pyrometer) เปนเครองมอบอกอณหภมความรอนภายในเตา เปนองศาเซนเซยส หรอองศาฟาเรนไฮตได บอกเปนกราฟ หรอ ตวเลข มกเจาะทะลผนงเตาดานบน หรอ ดานขาง ในสวนทมอณหภมคงท 1.5.1.12 ชองไฟ (Fire hole) เตาเผาทกชนดตองมชองดไฟ มกเจาะไว 3 ระดบ เพอการเปรยบเทยบสไฟ หรอ ใชด Cone ในการเผา ในเตาไฟฟาจะทาหนาทระบายแกสไปในตว 1.5.1.13 อปกรณเตา (kiln Furniture) โดยเฉพาะชนรองผลตภณฑเพอไววางชนงานเขาเตาเผา ทนยมใชม 2 ชนดคอ ซลกอนคารไบร (Silicon Carbide) และ คอรเดยไลซ (Cordierite) เตาบางชนดใชหบทนไฟ แซกเกอร(Sagger) กได 1.5.2 การเผาผลตภณฑ (Firing) การเผาในทางเซรามก คอ การเพมอณหภมใหแกผลตภณฑเครองปนดนเผาในเตาภายใตบรรยากาศทเหมาะสมเพอเปลยนสภาพดนใหกลายเปนถาวรวตถมความแขงแกรงเหมอนหนชวยใหผลตภณฑเกดความคงทนถาวร และสวยงาม การเผาผลตภณฑเครองปนดนเผาม 3 ขนตอน (ไพจตร องศรวฒน.2541:288) 1.5.2.1 การเผาดบ (Biscuit Firing) เมอชนงานทขนแลว ยงคงมความชน และสารอนทรย (Organic Matter) อยในชนงาน การเผาไลความชน และสารอนทรย กอนทจะนาไปชบเคลอบเปนสงจาเปน เนองจากลดปรมาณนาในชนงาน ซงเปนตวการทาใหเกดแรงดนจนชนงานระเบดได ในการเผาเคลอบหากชนงานไดผานการเผาดบมากอน ในการชบนาเคลอบจะทาไดงาย ชนงานดดซบนาเคลอบไดงายอกทงชวงเวลาแรกในการเผาเคลอบสามารถเรงไฟใหเรวขนได บรรยากาศในการเผาควรเปนการเผาแบบออกซเดชนเพอเปลยนเหลกออกไซด(FeO)ในชนงานใหอยในรปสารประกอบของเฟอรรสออกไซด(FeO)ในการเผาดบคอการเผาครงแรกโดยไมไดชบเคลอบ สามารถเผาไดในอณหภมตาหรอสงกได ผลตภณฑทผานการเผาดบแลวจะม ความพรนตวสง เนองจากการเผาดบในอณหภมตา 750 – 800˚C ทาใหผลตภณฑดดซมนาเคลอบไดด หากชบเสยสามารถนาผลตภณฑไปลางทาความสะอาดแลวนาไปผงใหแหงกนามาเคลอบใหมได ผลตภณฑทผาน

Page 10: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

9

การเผาดบหากบนผวผลตภณฑมรอยตาหนสามารถแกไขไดในขนตอนนกอนทาการเคลอบเชนการใชกระดาษทรายขดผวใหเรยบ หรอการคดเลอกผลตภณฑทมรอยตาหนมากจนเกนไปกสามารถทาไดในขนตอนนกอนนาไปเคลอบ เพอเลอกชนงานทเสยมตาหนทไมสามารถแกไขได และเปนการลดตนทนทอาจเสยไปในระหวางเผาได

ตาราง 1 ตารางแสดงวงจรการเผาดบ อณหภม วงจรการเผาดบผลตภณฑสโตนแวร 24˚C อณหภมหองเรมเผาผลตภณฑชาๆ ผลตภณฑควรแหงสนท กอนเขาเตาการเรงอณหภมไมควรเกนชวโมงละ 100˚C 100 - 250˚C เปนชวงทผลตภณฑระบายไอนาจากเตาเผา ควรแงมประต เตาเผาทงไว(เตาแกส) หรอเปดรระบายความชนใหเพยงพอ ถาระบายนาออกไมทน และเผาเรวจะทาใหผลตภณฑแตก 230 - 573˚Cผลกของควอทซจะขยายตวเปลยนรปทรงของผลกเปนชวง วกฤตตองควบคมการเผาอยางชาๆ ไมเกนไมชวโมงละ 100˚C 600˚C เปนชวงการเผาทปลอดภย เรมอณหภมในการเผาใหเรวขน ได ชวโมงละ 150 – 200 องศาเซลเซยส 750 - 800˚C สนสดการเผาดบ

ทมา:ไพจตร องศรวฒน.(2541:290)

หมายเหต ตองเผาในบรรยากาศสมบรณเตมท ไมใหมเขมาตงแตเรมตนจนสนสดการเผาใชระยะเวลา 6 – 7 ชวโมง ผลตภณฑทผานการเผาดบแลว เนอดนแขงเปนหนแตยงดดซมนาไดดสามารถนาไปชบเคลอบได โดยดนไมสลายตวกลายเปนโคลน 1.5.2.2 การเผาเคลอบ (Glaze Firing) ชนงานทเผาดบถกนามาเคลอบแลวนาไปเผาเพอใหเคลอบหลอมเปนแกวตดแนนอยบนผวชนงานการเผาเคลอบจะเผาทอณหภมเทาใด ภายในบรรยากาศใดขนอยกบชนดของผลตภณฑเชนการเผาผลตภณฑเชนการเผาผลตภณฑพอรซเลน เรมตนการเผาในบรรยากาศออกซเดชน ตงแตอณหภมเรมจดเตาจนถงอณหภมประมาณ 950˚C หลงจากนนจงเผาภายใตบรรยากาศรดกชนจนถงอณหภมสงสดทตองการ ภาชนะทชบเคลอบแลวทกชนกอนนาเขาเตาเผาตองเชดสวนลางของผลตภณฑทตองสมผสพนทออกใหหมด เพอปองกนการหลอมละลายของเคลอบตดบนแผนรองเตา ผลตภณฑทกชนจะตองวางใหหางกนเลกนอย หรอ สามารถวางตดกนได แตไมควรเกยกน เนองจากเมอเคลอบหลอม เคลอบจะหดตวลงมาอก หากทาการเผาในเตาแกสไมควรวางผลตภณฑใกลหวพนแกส เพราะจะทาใหเปลวไฟเลยเคลอบจนดางได ควรใสหบทนไฟ หรอ มกาแพงกนเปลวไฟ ในเตาไฟฟาไมควรวางผลตภณฑใกลขดลวด เนองจากผลตภณฑอาจระเบดและทาใหเคลอบหลอมตดกบขดลวดทาใหเกดความเสยหายและอายการใชงานสนลง ผลตภณฑสวนใหญควรวางใหอยในสวนของเตา เนองจากจะไดรบความรอนทสมาเสมอ ลดการบดเบยวภายหลงการเผาในการวางผลตภณฑเขาเตาเผาจะตองวางใหสมดลกนเพอใหหวพนแกสทางานไดสมบรณ ถาวางของในเตาไมสมดลดานหนาแนนกวาดานหลง หรอ ดานซายมของมากกวาดานขวา การเผา

Page 11: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

10

จะมปญหาในการปรบเตา เนองจากเปลวไฟในเตาไมสมมาตร (Balance) ทาใหการเผาไมสมาเสมอ ควบคมเปลวไฟไมได ตาราง 2 ตารางแสดงวธการเผาเคลอบ อณหภม วงจรในการเผาเคลอบ 24 – 950˚C ใชเวลาในการเผา 5 – 6 ชวโมงเพอใหผลตภณฑแขงตว 950 - 1250˚C(OF) ใชเวลา 3 – 4 ชวโมง สามารถเรงอณหภมจาก 900˚C ถงจดสกตวของเคลอบได 950 - 1250˚C(RF) ใชเวลา 3 – 4 ชวโมงในการเผา เผาแชอณหภมคงท (Soaking) ใชเวลา 15 นาท เพอใหปฏกรยาของเคลอบเสรจสมบรณในอณหภมสกตว 1,250˚C

ทมา : ไพจตร องศรวฒน.(2541:291)

หมายเหต ในการเผาเคลอบทกครงจะตองตงวตถประสงคในการเผาวาตองการผลในการเผาอยางไรและรกษาคณคาความงามของเคลอบใหมคณภาพดสมาเสมอตามตวอยางผควบคมตวทมประสบการณเทานนจงจะสามารถเผาเคลอบไดผลด มคณภาพ ประหยดเวลา และเชอเพลงในการเผาขอควรคานง ในการเผาเคลอบ การใหความรอน และการลดความรอนใหเยนลงตองเปนไปแบบเดยวกนโดยตลอดและใชเวลาทเหมาะสมไมเรวจนเกนไป การเผาไลสงเจอปน เชน คารบอเนตตองเผาไลออกใหหมดกอนทเคลอบจะหลอมตวเยมคลมผลตภณฑ จดสกตวของเคลอบจะลดความหนด และเคลอนไหลเยมคลมผวผลตภณฑ เมอเผาถงจดสกตว ควรทงระยะไวสกพกหนงจะทาใหผวเคลอบเรยบเนยนสมาเสมอ การปดเตาเผาเคลอบ ควรปดใหหมดทกชองหลงจากการเผาเสรจเรยบรอยแลว เพอความควบคมความรอนใหเยนตวชาๆ การเผาเคลอบ สามารถเผาไดเรวกวาการเผาดบ เนองจากผลตภณฑไดผานการเผาดบมาแลวครงหนง การเผาเคลอบไมไดสนสดเมออณหภมขนถงจดสงสด และปลอยใหเตาเยนลง นายาเคลอบเกดการเปลยนแปลงอยางสลบซบซอน และตอเนอง วตถดบในเคลอบคอย ๆ หลอมละลายกลายเปนแกว ทอณหภมสงสดเคลอบจะคอย ๆ ไหลตวเลกนอย ทาใหผวเคลอบเรยบเนยน เมอปดเตาเผาปลอยใหเตาเยนลงกยงคงเกดการเปลยนแปลงในการเคลอบไดอกถาปลอยใหเตาเยนตวเรวจะไดเคลอบใสธรรมดา แตถาควบคมใหการเยนลงตวอยางชา ๆ วตถดบบางตวกจะเกดผลก หรอ เปนจดเลกๆ ทบเปนฝาบนผวเคลอบ โดยปกตการปลอยใหเตาเผาเยนตวเรวผวเคลอบจะมนวาว แตถาเยนตวชาจะทาใหเกดการรานตวได

1.5.2.3 การเผาตกแตง (Decoration Firing)

Page 12: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

11

ชนงานทผานการเผาเคลอบแลวนยมตกแตงดวยการเขยนสบนเคลอบ หรอ การตดรปลอก (Decal) ททาขนเพอการตกแตงสบนเคลอบโดยเฉพาะ การเขยนสเปนลวดลายหรอการตดรปลอกลงบนผลตภณฑแลวนาไปเผาเพอใหสงทตกแตงทาทานเรยกวาการตกแตงบนเคลอบ (Overglaze Decoration)

สทใชตกแตงบนเคลอบ แบงไดเปน

สแบบตะวนตก เปนเนออนาเมล ซงมรอยละของเนอสทสง สแบบญปน เปนสนนทเปนเนอแกว ซงมรอยละของฟรตสง สทอง เปนลกษณะของคอลอยดทประกอบดวยเงน แพทตนม สบนเคลอบเมอเขยน หรอ ตดรปลอกลงบนผวเคลอบของภาชนะทผานการเผาเคลอบแลว จะนาไปเผาทอณหภม 700 - 800˚C ระยะเวลาในการเผาอาจแตกตางกนขนอยกบชนดของเตาเผาและปรมาณของผลตภณฑทอยในเตาเผา การเผาสตกแตงบนเคลอบดวยรปลอก หรอ สเงนสทอง จะตองเผาในบรรยากาศสนดาปสมบรณตลอดการเผา จากอณหภมหองจนถง 750˚C ตารางท 3 ตารางแสดงปฏกรยาของผลตภณฑทเผาผานความรอนในอณหภมตาง ๆ อณหภม ผลตภณฑเมอเผาผานความรอนในอณหภมตางๆ 100-200˚C นาทอยรอบๆ อนดนระเหยกลายเปนไอออกจากรเตาเผา ถาเผาเรวเกนไปไอนา ระเหยออก ไมทนจะระเบดในตว 450˚C นาในสตรเคมของดนเรมระเหย AI2O3 . 2SiO2 . 2H2O 230-573˚C ผลกของซลกาหรอควอทซ เกดการเปลยนแปลงรปผลกทาใหดนเกดการขยายตว อยางรวดเรว ถาเผาเรวในชวงนผลตภณฑจะระเบดในเตาเผา 500-600˚C นาทเปนสวนประกอบทางเคมของดนถกเผาหมดไป ดนเรมเปลยนสภาพเปนหน อนทรยสารในดนถกเผาไหม 900-950˚C เศษกากเถาถานของอนทรยสาร (Carbon) ในเนอดนถกเผาไหมหมดไป หนปนสลายตว ทาใหเกดแกสคารบอนไดออกไซดทอณหภม 825˚C 980˚C ดนเปลยนโครงสรางเรมเกดการหดตว จากการหลอมละลายรวมตวของวตถดบ 1,050-1,100˚C หนฟนมาในเนอดนเรมหลอมละลาย เกดโครงสรางรปเขม ประสานกนจากผลกมลไลท ในเนอดนชวยใหดนมความแขงแกรงและการหดตวยงเปนไปอยางตอเนอง 1,200˚C ผลกมลไลทมมากขน ดนหลอมละลายปดรพรนเนอดน มความแขงแกรงเพมขน 1,250˚C เนอดนและนาเคลอบสกตวหลอมละลาย (Sintering) โครงสรางของผลกดนเปลยนเปน แกวรอยละ 60 มลไลท รอยละ 21 และควอทซ รอยละ 19

ทมา:ไพจตร องศรวฒน.(2541:292)

1.5.3 การทาแผนทดสอบเคลอบ แผนทดสอบเคลอบโดยทวไป นยมทาได 3 แบบ แลวแตความประสงคของการทาตวอยางวาจะเกบตวอยางนาเคลอบแบบไหน (ไพจตร องศรวฒน.2537:42) 1.5.3.1 แผนทดสอบตามแนวตง นยมใชเนองจากมขอดอยหลายอยางคอสามารถเรยงชนงานเขาเตาเผาไดจานวน

Page 13: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

12

มากในชนวางแตละแผน ทาใหประหยดเนอทในการใชแผนรองเผาและแผนเคลอบตามแนวตงสามารถเหนการไหลของเคลอบไดชดเจน แผนเคลอบตามแนวตงหยบไดถนดเพอชบเคลอบ และแตมขอเสยอยทถาทาฐานตงไมไดฉากกบพนวางแลว จะมปญหาลมไปโดนผลตภณฑอนหรอลมทบกนทงแถว ขนาดของแผนทดสอบตามแนวตงกอนเผาใชขนาด 3x5 เซนตเมตร ฐานหนา 1.5 เซนตเมตร การเตรยมแผนทดสอบทาตวอยางดวยดนเหนยว 1 ชน แลวทาพมพกดดวยปนปลาสเตอร 1.5.3.2 แผนทดสอบตามแนวนอน แผนแบนเปนรปวงกลม หรอ สเหลยมผนผา แผนทดสอบชนดนสามารถตดกบแผนกระดานหรอแผนกระดาษแขงไดงาย แตถาผดแผนทดสอบไมชานาญไมสามารถเดาการไหลของเคลอบไดแมนยาจะสงเกตยากกวาแผนทดสอบ ตามแนวตง แผนทดสอบตามแนวนอนตองเชดเคลอบทดานขางของแผนออกโดยรอบทงหมด และดานบนจะตองทาลายนนเปนสนขนมาดวย เพอสงเกตหลงเผา ถาเคลอบบางบรเวณทเปนสนนนแสดงวาเคลอบไหลเลกนอย หรอเคลอบไหลยอยลงไปทขอบของเนอดนทางดานลางรอบๆ แผนทดสอบ กแสดงวาเคลอบไหล 1.5.3.3 แผนทดสอบชนดทเจาะรแขวน แผนทดสอบชนดแบนและเจาะรสาหรบแขวนกบถงเคลอบเพอเปนตวอยาง หรอ เพอการเกบแผนทดสอบโดยวธรอยเกบไวเปนพวงได เนอดนทใชทาแผนทดสอบนควรใชดนหลกทใชอยในโรงงานเปนมาตรฐานในการทาแผนทดสอบแตสาหรบสถานศกษาถานกศกษาทาเคลอบ ปอรชเลน กควรจะใชดนยาวพอรชเลนเปนแผนทดสอบดวย หรอถาตองการทดลองเคลอบบนดนหลาย ๆ ชนดเพอดความแตกตางหลงเผาเคลอบกสามารถทดลองไดจากดนหลาย ๆ ชนด 1.5.4 การชบเคลอบบนแผนทดสอบ แผนทดสอบททาเตรยมไวจานวนมากโดยการกดพมพ ควรผงใหแหง และเผาดบใหเรยบรอยกอนนาไปชบเคลอบ การทดลองควรทาดงน 1.5.4.1 นาแผนทดสอบไปชบนา 1 ครงแลวนาขนมาวางวางบนแผนกระดาษรอง 1.5.4.2 เขยนชอเคลอบและหมายเลขของแผนทดสอบใหเหนชดเจน ทางดานลางของแผนทดสอบ 1.5.4.3 เรยงแผนทดสอบทเขยนชอและรหสเลขตามลาดบใหเปนระเบยบบนแผนไมกระดาน 1.5.4.4 ถาทาเคลอบครงละสองเนอดน ใชแผนทดสอบดนสโตนแวร ๆ แผนและดนขาว พอรชเลนอก 1 แผน รวมเปน 2 แผน 1.5.4.5 ถาตองการเผารดกชนใหเขยน RF กากบไวดานลางของแผนทดสอบดวยหรอตองการออกซเดชนกเขยนวา OF ถาทดลองเคลอบกบเนอดน 2 ชนดตองทาแผนทดสอบ 4 แผน ในเคลอบ 1 ครกเลกซงใชวตถดบเคมเคลอบประมาณ 30 – 40 กรม ในการชบแผนทดสอบ 4 แผน 1.5.4.6 คานวณปรมารสารเคมทจะใชบดในแตละสตรวามนาหนกของสารเคมแตละชนดรวมกกรม 1.5.4.7 ชงสารเคมไวเปนถง ๆ เขยนรหสใหชดเจนดวยปากกาเคมทเขยนบนถงพลาสตกได 1.5.4.8 บดนายาเคลอบทใชทดสอบแตละครกใหละเอยดใชเวลาบด สตรละประมาณ 30 นาท โดยสงเกตวาวตถดบเนยนละเอยดเปนเนอเดยวกนไมเปนเมดเมอใชนวมอขย 1.5.4.9 ชบเคลอบบนแผนทดสอบ ใหมความหนา 1 – 1.5 มลลเมตรอยาชบเคลอบหนา หรอบางเกนไปผลการเผาอาจเปลยนแปลงได

Page 14: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

13

1.5.4.10 แบงกลมเคลอบไวเปน 2 แผนกระดานรองเคลอบ คอเผาออกซเดชน 1 กลมเผาดวยเตาไฟฟา และกลม รดกชนเผาดวยเตาแกส ตองเขยน OF และ RF ไวใหชดเจนบนแผนทดสอบททาการทดลองเผาเคลอบ 1.6 บรรยากาศในการเผา (Firing Atmosphere) ในการเผาไหมโดยทวไปจะมพวกแกสทเกดขนในอากาศ ไดแก พวกออกซเจน (Oxygen) ไนโตรเจน (Nitrogen) คารบอนไดออกไซด (Carbon Dioxide) และอนๆ ปรมาณและสดสวนของแกสเหลาน มความจาเปนอยางยงทจะตองควบคมเพอใหไดบรรยากาศทเรยกวา ออกซเดชน (Oxidation) ซงหมายถง การเผาไหมทใชปรมาณออกซเจนในอากาศมากพอทาใหการเผาไหมเปนไปอยางสมบรณโดยแกสออกซเจนและกาซไนโตเจนจะมอยทวไปในอากาศสวนไอนาและคารบอนไดออกไซดเปนผลเกดจากการเผาไหมของเชอเพลงประเภทไฮโดรคารบอน(HydrocarbonFuel)ในกรณทออกซเจนไมเพยงพอสาหรบการเผาไหม จะทาใหเกดกาซคารบอนมอนออกไซดขน การเผาแบบนเรยกวา การเผาแบบรดกชน (Reduction Firing) บางชวงจาเปนตองใชบรรยากาศแบบรดกชน เพราะจะชวยใหเกดการฟอกสของเนอผลตภณฑใหขาวขน เนองจากเหลกในเนอดนทผานการเผาวธนจะอยในสภาพเฟอรสออกไซด (FeO) ทมออกซเจนตาสดเพยงแค 1 ตวจะใหสคอนขางเขยววอมฟาแทนทจะมสขาววอมเหลอง ทาใหความรสกวาผลตภณฑทผานการเผาแบบรดกชนมความขาวขน

บรรยากาศในการเผาไหมแบบออกซเดชน (Oxidation Firing : OF)

CH4 + 3O2 (Excess) CO2+H2O+O2+ENERGRY ในการเผาจะตองทาบรรยากาศในเตาเผามออกซเจนทเพยงพอซงทาไดโดยใหอากาศผานเขาเตาอยางเตมทโดยการปรบหวพนไฟ และปรมาณเพยงพอทจะไลกาซจากการเผาไหมใหพนออกไปจากเตาใหไดเรวทสด ซงควรจะตองเปดแผนบงคบความรอน (Damper) หรอตวควบคมความรอนออกสาหรบเตาทใชแผนบงคบความรอนชนดเสยบ แตถาเปนเตาทใชแผนบงคบความรอนชนดเปนรหลงปลอง ตองปดรแผนบงคบความรอนใหหมด ปฏกรยาออกซเดชนจะเรมตงแต 400˚C ขนไป หลงการไลนาอสระออกไปจนถงอณหภม 900 - 950˚C จะแชหรอคงคณคาอณหภมการเผาไว (Socaking) จนมนใจวาไลคารบอนออกจากเนอผลตภณฑทเผาไดหมด จากนนจะดาเนนการเผาไปเรอยๆ จนถงอณหภมสดทายของการเผาตามตองการ เรยกวาจดสกตวของผลตภณฑแลวยนไฟใหผลตภณฑสกตวทวกน กอนจะปดเตาเผา ทงไวใหเตาเยนตวลง เตาทเผาในบรรยากาศแบบออกซเดชนไดดทสด คอ เตาไฟฟา จะทาใหสของเคลอบไมเปลยนแปลงคณสมบตของออกไซดทใหส เคลอบบางชนดตองเผาในบรรยากาศแบบสมบรณเทานน เชน เคลอบตะกวทกชนด หากเผาในบรรยากาศแบบรดกชน จะทาใหเปลยนเปนสดาทงหมด

บรรยากาศในการเผาไหมแบบรดกชน (Reduction Firing : RF)

2CH4 + 3O2 2CO+4H2O+ENERGRY ในการเผาแบบรดกชน ในชวงแรกของการเผาตองเผาแบบออกซเดชนไปจนถง

อณหภม 800 – 1,000˚C อณหภมในชวงนจะคงคาอณหภมในการเผาไว (Soaking) จนแนใจวาไลคารบอนออกจากเนอผลตภณฑทเผาหมดแลวจงทาการปรบเปลยนบรรยากาศการเผาไหมเปนบรรยากาศรดกชนโดยการเปดตวแผนบงคบความรอน (Damper) ของเตาประมาณรอยละ 50 สาหรบเตาทใชแผนบงคบความรอนแบบเสยบ ถาเปนเตาทใชแผนบงคบความรอนแบบรหลงปลอง ตองเปดรแผนบงคบความรอน สงเกตเปลวไฟ

Page 15: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

14

ทแลบออกมาจากดานหนาและดานหลงของเตาเผา เผาไปเรอยๆ จนถงอณหภมทตองการ และคงคณคาอณหภมการเผาและเคลอบในชวงทยนไฟน มกจะเปลยนบรรยากาศการเผาใหเปนกลาง (neutral Firing :NF) จนปดเตาทงไวใหเยน การเผาแบบรดกชนเปนทนยมกนมากในหมชางปนอสระและงานทางดานศลปหตถกรรม เนองจากสบางสทสวยงามตองเผาในบรรยากาศรดกชนเทานน เชน สแดงสด จากคอปเปอรออกไซดและการเผาแบบรดกชนยงทาใหเคลอบใส มความสดใสขาวมากขน แตการเผาแบบรดกชนเปนการเผาทตองใชทกษะในการควบคมเตาเผา จงตองใชการฝกฝนจนชานาญ

1.7 ต าหนบนผวเคลอบ ตาหนหรอขอบกพรองทเกดขนกบเคลอบเกดขนไดหลายสาเหตดวยกนมลกษณะตางๆกนซงมกมองเหนดวยตาเปลา สาเหตการเกดตาหนสามารถเกดขนไดในทกขนตอนจงควรศกษาและสาเหตของตาหนทเกดกบผวเคลอบเพอหาทางปองกนและแกไข 1.7.1 เคลอบรานตว (Crazing) เปนตวตาหนทพบเหนไดอยเสมอมลกษณะเปนลายเสนตาขายหรอเรยกอกชอหนงวา แตกลายงา สาเหตของการรานคอเนอเคลอบกบเนอดนมการหดตวหรอขยายตวไมเทากน หรอจากการชบเคลอบหนาไป ลกษณะของการรานม 2 อยางคอ การรานเปนเสนฝอยเนองจากเคลอบมสมประสทธของการขยายตวตางจากเนอดนมาก การรานเปนเสนหางเนองจากเคลอบมสมประสทธของการขยายตวจะเทาเนอดนอยแลว การรานของผวเคลอบมทงชนดทรานทนท และชนดทรานหลงจากทงไวระยะหนงอาจเปน 3 เดอน 6 เดอน หรอหลายปกได 1.7.2 รเขม (pinholes) มลกษณะเปนรเลกๆ ทเกดขนบนผวเคลอบถามขนาดใหญเรยกวาบรสเตอร (Blisters) การเกดตาหนรเขมเกดจากสาเหตหลายประการดวยกน เนอดนปนมความพรนตว เนองมาจากการนวดดนไมดพอทาใหเกดฟองอากาศในดนพวกแกสหรอากาศทอยภายในจะพยายามหนออกมาในขณะเผาเนองจากถกความรอนอากาศจงขยายตว ดนทะลผวเคลอบในขณะทเคลอบหลอมตว ซงมกจะเกดขนกบเคลอบทมการไหลตวนอยถาหากเคลอบไหลตวตดกนไมไดกจะทาใหเกดรเขมหลงจากการเผาเสรจแลว โดยเฉพาะการเผาทเรงไฟเรวจะเกดรเขมขนาดใหญการสนดาปของสงเจอปนในเนอดน ในเนอดนปนมสารประกอบของอนทรยสารผสมอยในปรมาณมาก เมอทาการเผากาซคารบอนโนออกไซดและคารบอนไดออกไซดระเหยออกทาใหเนอดนปนเกดเปนรและเปนโพรงในเนอดนปน เมอเคลอบผลตภณฑนาเคลอบจะปดบงผวผลตภณฑ นาทผสมอยในนาเคลอบจะซมเขาไปรและโพรงของเนอดนปนเมอเผานาและอากาศจะระเหยดนเคลอบทาใหเกดเปนรเขมการสนดาปของสงเจอปนในเคลอบ ในนาเคลอบมสารประกอบของวตถดบทมอนมลของซลเฟตและคารบอเนตมากทาใหเกดกาซระเหยออกมามากในขณะททาการเผา เปนเหตใหเกดรเขมกบเคลอบไดเกบเคลอบไวนานจนเกดแกสในเคลอบ ทาใหเกดการสลายตวของสารคารบอเนตและการเนาเปอยของอนทรยสารในหมอบดเคลอบหรอพวกกาวทใชผสมทาใหเกดกาซขนไดซงเปนเหตทาใหเกดรเขมและฟองได 1.7.3 เคลอบแยกตว (Crawling) เปนปรากฏการณทเคลอบแยกตวออกจากกนคลายเคลอบเคลอนหนทาใหเกดรอยวางไมมเคลอบตดซงเกดจากนาเคลอบมการหดตวมากเกนไป เนองจากผสมดนในนาเคลอบมากเกนไป โดยปกตไมควรใชเกน รอยละ 15บดนาเคลอบละเอยดมากเกนไป หรอเคลอบหนาเกนไป

Page 16: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

15

ผวผลตภณฑสกปรกและมพวกไขทนเกาะอยการเกาะตวของนาเคลอบกบผวดนมนอย เนองจากในเคลอบใสวตถดบพวกดนหรอกาวนอยเกดไปชบเคลอบผลตภณฑทผวเปยกชน ทาใหเคลอบตดผวผลตภณฑไมแนนเกดการหลดลอนในขณะทเผา

2.ความรทวไปเกยวกบเคลอบขเถา 2.1 ประวตความเปนมาของเคลอบขเถา เคลอบขเถาไมถกคนพบโดยชางชาวจนตงแตสมย Han dynasty (206 B.C.-A.D.200) หรอนานกวา 2,000 ปมาแลว (เสรมศกด นาคบว.2537:2) เปนเคลอบชนดแรกทเผาในอณหภมสง ทมนษยสามารถคดคนไดตอชางชาวจนไดพฒนาเคลอบขเถาไมจนสามารถสรางเคลอบทมสเหมอนหยก ซงรจกในนามเคลอบเซลาดอน (Ceradon) หรอคนไทยเรยกวา ศลาดล ซงชางจนไดพฒนาไดในปลายราชวงศถง และมการทากนอยางแพรหลายมากชนในสมยราชวงศซอง พ.ศ.1503 – 1820 กงมสวนประกอบทางเคมทสะสมอยมสารเหลก และโพแทสเซยม(ลดา พนธสขมธนา, ชลย ศรสข,2546 :60)ททาใหเกดสเขยวในเคลอบอกทงอายของตนมะมวงยงมผลตอสของเคลอบ ซงไมทมอายตงแต 3 ปขนไปจะทาใหสารเคมทดกวาพชอายยงนอย ไมมะมวงทใชการทดลองเปนเศษไมททางเกษตรกรตดแตงเพอใหตนไมสมบรณพรอมสาหรบผลตผลในรนตอไป (ไพจตร องศรวฒน.2537:142) และไดมการพฒนาปรบปรงสตรเคลอบใหดขน ผลตภณฑจงมความสวยงามกวาในยคแรกสบเนองมาจากการพฒนาเทคนคในการควบคมเตาเผาใหสามารถเผาแบบรด กชนไดชานาญขน ตอมาไดเผยแพรหลายเทคนคเคลอบขเถาไมสเขยวไปสประเทศใกลเคยงเชน เกาหลญปน และไทย 2.1.1 เคลอบศลาดล เคลอบศลาดลเคลอบขเถาพชทมสเขยวเหมอนหยกมการคดคนและมการพฒนามาโดยตลอดเคลอบสเขยวมการบนทกไววา เรมมในสมย “เจงกก” กอนครสตศกราช 475 หรอในพ.ศ. 2468 แตมการผลตออกจาหนายจรงในสมยราชวงศฮน โดยเตาทมชอเสยงในการผลตเครองเคลอบสเขยวคอเตา หลนฉวน จงหวดชจว มณฑลจเจยง ซงมอยหลายรอยเตาโดยมการผลตเครองเคลอบสเขยวไขกาสงออกนอกประเทศเปนจานวนมาก เชนประเทศญปน เอเชยกลาง ตะวนออกกลางในระยะหลงๆประมาณตงแตปลายราชวงศซองถงตนราชวงศเหมงมความเจรญสงสด ในระยะแรกเตาเผาสวนมากตงอยในภาคใตของประเทศจน จนถงเวลากอนสมยถงเลกนอย เตาเผาเครองเคลอบจงคอยๆปรากฏมในภาคเหนอบาง ตอมาในยคสมยราชวงศถงระหวางป พ.ศ. 1161-1450 นาเคลอบมการผสมโลหะออกไซดทาใหเกดการเคลอบทมสเขยวอมนาตาลสบเนองจนถงสมยราชวงศซองตอนปลายเครองเคลอบสเขยวจงไดกาวสความรงเรองขนอกวาระหนง เครองเคลอบสเขยวมจดเดนททาใหเกดความนยมกคอมความสวยแบบเรยบๆ เยนตา มความซง และสงบ จงเปนทนยมชมชนสาหรบบณฑตทชอบความสงบเงยบ เครองเคลอบสเขยวถงแมวาจะทาไดมาก และสงออกจาหนายนอกประเทศกตามศลปวตถเหลานกเพยงแตมอยในครอบครองของคนมงมในสมยนน สาหรบประชาชนทวไปนน ตองใชเครองถวยชามททาจากเครองปนเคลอบขาวอมเทาและมลวดลายทงายๆ (ป.เหมชะญาต.2517.45)เคลอบศลาดลของจนไดนยมแพรหลายไปถงเกาหล ญปน เวยดนาม และไทย ซงตางกผลตเครองเคลอบศลาดลเลยนแบบของจนและยงมการดดแปลงตกแตงใหเปนเอกลกษณเฉพาะของตนเชนประเทศเกาหล ไดคดคนเทคนคในการใชดนสอสขาว ฝงลายบนผวภาชนะสนาตาลเขมแลวเคลอบดวยสเขยวศลาดล เทคนคนทาใหศลาดลของเกาหลดงดงามประณตและมคณคายงเปนทนยมและมการผลตตอมาถงยคปจจบน ในยคตอมาเคลอบศลาดลเรมลดความนยมลงเมอเรมมการคดคนการทาเครองลายครามไดสวยงาม 2.1.2 เคลอบขเถาของไทยในอดต

Page 17: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

16

เคลอบขเถาถกคดคนพฒนาในประเทศจนและมการเผยแพรเทคนคในการผลตออกไปสนานาประเทศ ทงจากการคาขาย การขอตวชางปนจากเมองจน ทาใหหลายประเทศทเทคนคการทาเคลอบขเถา โดยเฉพาะเคลอบศลาดล ในประเทศไทยมการผลตเคลอบขเถากนมากในสมยสโขทยจากหลกฐานเตาเผาทสวรรคโลก และทศรสชนาลย ซงในปจจบนมชางชาวจนเดนทางมาเปนชางปนอยในสโขทยอยางมากและมการผลตเครองเคลอบขเถาออกขายสนานาประเทศ ทงทางบกและทางทะเล ซงถอเปนแหลงผลตขนาดใหญ มอายการผลต และดาเนนกจการเตาระหวางพทธศตวรรษท 17 – 21 ผลผลตแหลงกลมเตาศรสชนาลยรจกกนในชอ “เครองสงคโลก” พบแพรกระจายทวไปตามเมองโบราณ ชมชนโบราณ เมองทาชายทะเล ในภาคกลางและภาคใตของไทย ในหมเกาะอนโดนเซย ฟลปปนส ซงเครองสงคโลกของไทยมการเคลอบหลายส แตทขนชอไดแก เคลอบสขาวไขกา หรอ เวลาดอน ทางเหนอขนไปจะมแหลงเตาทสนกาแพง จงหวดเชยงใหมทมการผลตเครองปนดนเผามาแตโบราณโดยสเคลอบมกออกโทนสานาตาล สาหรบในภาคกลางกจะมแหลงเตาเผาทแมนานอย จงหวดสงหบร และทบานบางป จงหวดสพรรณบร ซงผลตภณฑกจะมเอกลกษณ เปนของตนเอง ทงในดานรปแบบ และเคลอบ 2.1.3 เคลอบขเถาทเชยงใหม การทาเครองปนดนเผาทใชเคลอบขเถาพชในประเทศไทย หยดหายขาดตอนไปเปนเวลานานหลายรอยป การกลบมาทาใหมเมอไหร โดยผใดนน ยงไมอาจทราบได แตมบนทกวา ชางทเร มตงเตาเผาเปนคนแรกเปนชางชาวไทยใหญ เดนทางมาจากเมองกง ซงอยในรฐฉาน ใกลๆกบเมองตวน โดยมาตงเตาทประตชางเผอก ประมาณร 93 ปมาแลว ชางทมาคราวนน ชอ นายจองย นายคาทร และนายจองคา และไดถายทอดวชาใหบตรหลานทาสบมาจนถงปจจบน ชางชาวเชยงใหมจะใชขเถาของไมรกฟา (Terminalia aiata Heya) และไมมะกอตาหม (Quercus velutina) ผสมกบดนผวนา ตามสตรดงน (เสรมศกด นาคบว.2537:3) ขเถาไมมะกอตาหม (ตวเมย) 25 สวน ขเถาไมรกฟา (ตวผ) 25 สวน ดนผวนา 50 สวน นายาเคลอบทไดจะเปนสเขยว บางโรงงานมการปรบปรงสโดยการเตมเหลกไซดลงไป เพอใหไดสนาตาล ผวของเคลอบมทงรานและไมราน เนองจากในขณะนมไมมะกอ และไมรกฟาเรมหายากจงมการนาไมลาไย และไมเบญจพรรณอนๆ มาใชในการเคลอบแทน ในเชยงใหมเครองปนดนเผาศลาดลทเลยนแบบของเกาเปนทนยมของคนตางชาตและมโรงงานเพมมากขนอยตลอด 2.1.4 เคลอบขเถาทกรงเทพมหานคร เคลอบขเถาเรมใชในกรงเทพฯ ประมาณ พ.ศ.2472 โดยนายฮะลม ซงเปนชาวจนจากเมองปงเดย มาตงเตาเผาทบานสามเสน ชอโรงงานเฮงเสง ซงในปจจบน คอ บรเวณเชงสะพานกรงธน ดานฝงธนบร มนายสกวง เปนผจดการ มการผลตชามไก กระถางตนไม แจกน ชามลายดอกโบตน ฯลฯ ตอมามการยายโรงงานมาอยทราชเทว ประมารป 2479 ในชวงเวลาใกลเคยงกน กมชางกลมหนงแยกตวจากโรงงานไปตงเตาเผาทราชบร เคลอบขเถาพชทใชเปนสตรเคลอบใสจากเมองจน ดงน แกลบ 1 ลกบาศกเมตร เปลอกหอยแครง หรอหอยนางรม 20 กโลกรม จะไดเคลอบใสในการเคลอบชามตราไก ตอมาโรงงานทสามเสนเลกไป แตทราชเทวยงทาอย และยายมาอยทรมคลองแสนแสบขางถนนเพชรบรตดใหม ทากระเบองมงหลงคาเปนหลกแตไดเลกใชเคลอบ 2.1.5 เคลอบขเถาทราชบร

Page 18: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

17

ไดเรมขนเมอนายองจอเหมง ชางปนถวยชาม เปนคนตาบลบงโคย เขามาอยในประเทศไทย โดยเปนชางปนถวยชามทโรงงานสามเสน ตอมาไดมาเยยมญาตทราชบร เหนวาดนมคณภาพจงนากลบไปทดลองปนดนทกรงเทพฯ จงชกชวนเพอน 8 คน รวมทนตงโรงงานทตาบลดอนตะโก เมอ พ.ศ.2477 โดยไดเรมทาโอง และไห และชามตราไก เคลอบใสทใชตางกบสามเสน และราชเทวคอนอกจากจะใชแกลบ แลวยงมการผสมขเถาหญาคาดวยรวมกบขเถาไมเบญจพรรณ ซงรวบรวมจากขเถาในการเผาในเตา และขเถาตามรานอาหาร และรานกาแฟ โดยมอตราสวนผสมเคลอบขเถา ดงน ขเถา 3 สวน ดนเลนรองผก 7 สวน ในปจจบนดนเลนทใชเปลยนไป บางแหงใชดนเลนจากคนารมถนนทางหลวง หรอดนเลนจากคลองสงนาเขาบอกง อตราสวนผสมกมการเปลยนอยตลอด ในปจจบนเคลอบทราชบรยงนยมใชขเถาไมในการทาเคลอบ และมขเถาเปนสวนผสมหลกเหมอนในอดต โดยยงมขนตอนการเตรยมขเถาเหมอนเดม และยงคงใชเคลอบผลตภณฑประเภท โอง ไหและกระถาง 2.2 กระบวนการเตรยมขเถา ขเถาพชทกชนดสามารถนามาทาเคลอบได แตจะใหผสมของสและผวตลอดจนความโปรงแสง หรอทบแสงแตกตางกนไปจงจาเปนตองเลอกพชใหเหมาะสมกบลกษณะของงานทจะทา 2.2.1 การรวบรวมพชเพอนามาทาขเถา 2.2.1.1 ไดจากการเกบรวบรวมใบไมจากตนไมทผลดใบพรอมกนทงตนเชน จามจร หกวาง ฯลฯ 2.2.1.2 ไดจากการรวบรวมเศษหญาจากการตดแตงสนามหญา รวมทงกงไม หรอ ใบไม จากการตกแตงรวตนไม 2.2.1.3 ไดจากการตดแตงตนไม ในสถานทตางๆ เชน บานพกอาศย สถานทราชการ สวนสาธารณะ รวมทงการตดแตงตนไมจากสวนผลไม 2.2.1.4 ไดจากตนไมทถกตดจากการขยายถนน หรอ การสรางถนนใหมทตองมการโคนตนไมเพอเปดทาง 2.2.1.5 ไดจากตนไมของพชไรภายหลงการเกบเกยว เชน ขาวโพด ถวชนดตางๆ 2.2.1.6 ไดจากวชพช เชน หญาคา หญาตะกรบ ธปฤาษ หรอ ผกตบชวา เปนตน

2.2.1.7 ไดจากการเกบรวบรวมเศษไม ขกบ ขเลอย จากโรงงานเฟอรนเจอร โรงงานไมแกะสลก โรงกลงไม เปนตน

2.2.1.8 ไดจากเปลอกของผก หรอ ผลไม จากโรงงานผก หรอ ผลไมกระปอง เชน เปลอกขาวโพด เปลอกหนอไม เปลอกเงาะ ฯลฯ

2.2.1.9 ไดจากการรวบรวมขเถาจากรานอาหารทใชฟน หรอ ถานหรอขเลอยในการปรงอาหาร โดยวธปง ยาง หรอ เผา

2.2.1.10 ไดจากโรรงงานนาตาลทใชตนออยเปนเชอเพลงจากโรงงานสหรอเตาอฐท ใชแกลบเปนเชอเพลงจากเตาเคยวนาตาลมะพราว ทใชทางมะพราวเปนเชอเพลง

Page 19: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

18

นอกจากวธขางตนยงมวธอกมากมายทสามารถหาวตถดบในการทาเคลอบขเถา ขนกบวาอยในทองทใด ทาอะไร ในฤดกาลไหน พชบางชนดอาจไมม หรอ หายากในบางทองท แตในบางทองทมอยมากมาย ในกรณทเกบกวาดรวบรวมใบไมรวงตองระวงอยาใหมเศษดน หรอ ทรายจากพนเปอนมากบใบไม พชไรทถอนรากขนมา เชน ถวลสง ตองสลดดนทราก หรอ ตดรากทมดนทรายตดอยทงใหหมด(เสรมศกด นาคบว. 2537:11) 2.2.2 พน หรอ ลานตากพนธพช พนทสาหรบตากจะตองพจารณาใหเหมาะสมวา พชชนดใดควรตากบนพนอะไร ขอทควรระวง คอ จะตองไมใหมดน หรอ ทรายปนเปอนกบใบไมทตาก ถาเปนกงไมหรอแขนงไมทยงไมไดตดทอนใหสน อาจตากทงไวบนลานดน หรอ ทโลงแจงใบไมปกตไมจาเปนตองตาก เพราะเมอรวงจากตนไมนนกแหงดแลว แตเมอเกบมาแลวถกฝนใบจะเปยก ตองนามาตากใหแหงกอน โดยตากบนลานซเมนต หากตากบนพนดนตองรองดวยสงกะส พวกหญาหรอพชทอมนา เชน ผกตบชวา หญาตะกรบ ธปฤาษ เปนพชทแหงยาก เวลาตากควรใชพนทเชนเดยวกบการตากใบไม แตควรหากงไมชวยหนนใหลอยสงขนจากพน จะทาใหแหงเรวขน ธปฤาษนน ถาไมแหงสนท จะเผาไมไหม ถาตากในฤดฝนตองระวงเรองฝนทตกลงมาโดนใบไมทตากไว เพราะเมอแหงแลวกลบมาถกนาจะดดซบและอมนาไวจนฉาแฉะตองเสยเวลาตากอกหลายวนกวาจะแหง 2.2.3 การเผาพนธพช การเผาควรกอเตาเผารปสเหลยมอยางงายๆ โดยอฐมอญ หรอ อฐกอสรางกอนใหญๆ วางเรยงสลบแนวโดยไมตองยาแนวในระหวางเรยงอฐควรเวนชองใหวางไวเปนชวงๆเพอใหอากาศถายเทไดสะดวก ชวยทาใหการเผาไหมดขน ควรตอเตาในทโลงแจงจะดทสด วนททาการเผาควรเปนวนทอากาศดไมมลมและฝน เอาใบไมหรอกงไมทแหงดแลวใสเตาเผาไปเรอยๆ โดยการเตมใบไม หรอ กงไมลงไปในเตาเผาเปนระยะๆ แลวปลอยใหใบไม หรอ กงไมซงไหมเปนขเถาแลวบาง ยงเปนถานอยบาง ปะปนกนอยไหมเผาตวเองตอไปจนมอดดบ เมอไฟดบสนท เตาเยนแลวกจะเกบขเถาได หากรบเกบไฟยงไมมอดดบด ก จะมถานปนอยบาง ไฟจะมอบดบเรวหรอชาขนอยกบชนด ขนาดและความชนของไมดวย ไมทแหงดแลวจะทาให การเผาไหมเรวขน ถาเตาเผาอยกลางแจง เมอเผาเสรจตองรบหา วธปองกนไมใหฝนสาดเขาเตาเผาได หากขเถาเปยกจะเสยเวลาในการตากแหง และเมอไดขเถาตองใสภาชนะใหมดชด หากประสงคจะทาเคลอบ เซราดอน (Caladon) ทไมตองใหจดของสนมเหลก ตองใสภาชนะทไมมสนมหากขเถารอนใสโองดน หากขเถาเยนตวกใสในถงพลาสตก การเผาแตละครงตองเผามากๆ ใหมปรมาณมากพอในการใชครงตอไปๆ ขเถาทไดนามารอนตะแกรงเบอร 80 หรอ 100 หรอ 120 แลวกนาไปผสมเคลอบไดเลย บางคนตองลาง หรอเผาสงสกปรก(Calcine) เสยกอนจงจะนามาใช ขอควรระวงในการทางานกบขเถาพช (เสรมศกด นาคบว.2537:13) การเกบขเถาหรอรอนขเถาตองมการปดปากปดจมกใหดและควรอยตนลม โดยตองระวงอยาใหขเถาตาเมอขเถาถกนาจะมดางละลายออกมาเขมขนมากนอยแลวแตชนดของขเถา ดงนนหากขเถาปลวเขาจมก หรอ ตา นาเยอเมอกในจมก หรอ นาหลอเลยงตาจะทาใหดางละลายออกจากขเถา ทาใหเจบแสบมากหากขเถาโดนผวหนงตามมอตามแขนจะทาใหแสบคนไดเมอเหงอออก วธปองกนควรแตงกายมดชดใสถงมอยางในการปองกน เคลอบทผสมเสรจใหมๆ แลวใชทนทดางอาจยงละลายออกมาไมมากนก แตเมอทงคางคนไว ดางยอมละลายออกมาเตมท เคลอบทผสมดวยขเถาทยงไมไดลางจะมความเปนดางคอนขางเขม จงตองควรระวงในการสมผสเคลอบ

Page 20: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

19

2.2.4 การลางขเถา ผลของการลางขเถาจะทาใหไมมเมดถานขนาดเลกทยงไมไหมเหลออยโดยการนาขเถาผสมกบนาในถงขนาดใหญ ใสนาใหมากใชตะแกรงหางๆ ตกเอาถาน และเศษไมทลอยอยบนผวนาทงแลวร นนาและขเถาใสถงอกใบหนงทงเศษดนและกรวดทรายไวทกนถงใบแรกกรองขเถาดวย ตะแกรงเบอร 60 ถงเบอร 100 หรออาจถงเบอร 200 ทงนแลวแตความตองการใหลกษณะของผวเคลอบเมอเผาแลวเปนอยางไร หรอ อาจแยกขนาดของขเถาออกเปน2หรอ3 ขนาด ตามความละเอยดของตะแกรง ไมควรทงขเถาไปโดยเปลาประโยชนปลอยใหขเถาตกตะกอน 2-3 ชวโมง นาสวนบนจะมรสกรอย เพราะมดางโซดยม ไฮดอกไซด หรอคราสตกโซดา (Sodium hydroxide หรอ caustic soda) จากขเถาละลายออกมาผสมอยเปนจานวนมาก คอยๆรนนาทงหรอใชวธกาลกนาเปลยนนาใหมปลอยใหตกตะกอนแลวรนนาทงอกททาซาจนนาใสและจดตากขเถาใหแหงเกบไวเพอใชผสมเคลอบตอไป การลางอาจลางเพยงครงเดยว หรอ หลายครง แลวแตความประสงค 3. วตถดบทใชในการทดลอง 3.1 ขเถาใยปาลมน ามน ผวจยเลอกใชเถาใยปาลมนามนจากบรษทลาสง ประเทศไทยจากด (มหาชน) ตาบลกะลาแส อาเภอสเกา จงหวดตรง ตวอยางเถาใยปาลมทเกบมาเปนผลพลอยไดจากโรงงานอตสาหกรรมนามนปาลม ซงเปนวสดเหลอใชจากการเผาใยปาลมเปนนามนเชอเพลง เพอผลตพลงงานไปใช ในกระบวนการผลตนามนปาลมของโรงงาน ในการเผาใยปาลมนนใชเตาเผาระบบ Stoker ซงเปนระบบการเผาไหมแบบททาใหเชอเพลงมความเคลอนไหว ทาใหใยปาลมมการเผาไหมทด สาหรบการดกจบใยปาลมนามนใชระบบมลต-ไซโคลน (Multi Cyclone) มาไวในในหองเกบเถาใยปาลมนามน และเกบตวอยางจากหองเกบเถาโดยตรง รอนผานตะเกรง มความละเอยด 100 เมส

3.2 หนฟนมา (Feldspar) เปนสารประกอบของแอลคาไลอะลมเนยมซลเกต (Alkalies Aluminium Silicate) และแอลคาไลนเอรทของสารประกอบโซเดยม โพแทสเซยม และแคลเซยม เปนวตถดบทนามาใชมากในอตสาหกรรมเครองปนดนเผา เพอเปนตวชวยหลอมละลาย (Flux) ทงในเนอดนและนาเคลอบ นอกจากนยงเปนวตถดบทชวยใหเนอดนปนมความแขงแกรงและประสานกนไดอยางด โดยธรรมชาตของหนฟนมา จะมสารประกอบของแอลคาไล แอลคาไลนเอรทเจอปนอยหลายชนดจงปรากฏชอเรยกของหนฟนมาแตกตางกนตามเปอรเซนตของสารประกอบทเจอปน ตาราง 4ตารางแสดงชอเรยกชนดของหนฟนมาตามเปอรเซนตของสารประกอบทเจอปน

Mineral Fomula Potash – Feldsper (Orthoclase) K2 O.AI2 O3.6SiO2

Soda – Feldspar (Albite) Na2 O.AI2 O3.6SiO2

Lime – Feldspar (Anorthite) CaO.AI2O3.2SiO2

Baryta – Feldspar (Celsian) BaO.AI2O3.2SiO2

Pollucite Cs2 O.2AI2O3.4SIO2

Page 21: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

20

Spodemene Li2 O.AI2O3.4SiO2

ทมา . อายวฒน สวางผล. (2543:83)

หนฟนมานยมนามาใชในอตสาหกรรมเครองปนดนเผาเนอจากมราคาถกและเปนสารประกอบแอลคาไลนทไมละลายนา โดยทวไปหนฟนมาม 3 ชนด คอ (ปรดา พมพขาวขา.2539 : 95)

3.2.1 หนฟนมาประเภทโพแทสเฟลดสปาร (Potash Feldspar) หรอ มชอทางสนแรวาออรโทเคลส (Orthoclase) หรอไมโครไคลน (Microcline)

สตรทางเคม คอ K2O.AI2O.6Sio2โพแทสเฟลดสปาร เปนหนฟนมาทมสารประกอบของโพแทสเซยม ทมความถวงจาเพาะ 2.56 มความแขงระดบ 6 จะมสแตกตางกนแลวแตแหลงทกาเนดไดแก สขาว สเหลอง สชมพ เปนตน

3.2.2 หนฟนมาประเภทโวดาเฟลดสปาร (Soda feldspar) หรอ Albite ไดแก หนอลไบท (Albite)

สตรทางเคม คอ Na2O.AI2O3.6Sio2 เปนหนฟนมาทมสารประกอบของโซเดยม อลมเนยมซลเกต (Sodium aluminiium silicate) มความถวงจาเพาะระหวาง 2.61 – 2.64 มความแขงระดบ 6 เปนผลกสเทา หรอขาวขน ใชผสมนาเคลอบไฟสง เพอชวยลดอณหภม หนฟนมาชนดนชวยทาใหอณหภมของเคลอบตากวาหนฟนมาชนดโพแทสเฟลดสปาร และหนฟนมาชนดโซเดยวเฟลดสปาร มสวนประกอบทางเคม ดงน

ซลกา รอยละ 68.8 อลมนา รอยละ 19.4 โซเดยม รอยละ 11.8 มนาหนกโมเลกล 524 3.2.3 หนฟนมาประเภทแคลเซยมเฟลดสปาร (Calciumfeldspar) หรอ Anothite หรอ หนไลมสปาร (limespar)

ซลกา รอยละ 43.3 อลมนา รอยละ 36.6 โซเดยม รอยละ 20.1 มนาหนกโมเลกล 298 หนฟนมาในแหลงแรธรรมชาต มกจะมสงเจอปนเกยวกบซลกา (Free SiO2) ไมกา (Mica) จนเรยกไดวาการพบหนฟนมา ไมเคยพบชนดใดชนดหนงโดยเฉพาะ มกจะพบผสมกนระหวางหนฟนมาทง 3 ชนด ขนอยกบวา มชนดใดเปนหลกกนยมเรยกเฟลดสปารชนดนน หนฟนมาทพบโดยทวไปจะมโพแทสเฟลดสปาร (K-feldspar) และโซเดยมเฟลดสปาร (Na-feldspar) เปนจานวนมาก แตไมเคยพบชนดของแคลเซยมเฟลดสปาร (Calcium feldspar) การมสดสวนผสมระหวางโซเดยม (Na) กบโพแทสเซยม (K) ในอตราสวนทใกลเคยงกนจะเรยกเฟลดสปารชนดนวาแรกะเทย (perthiet) หนฟนมามประโยชนอยางยงในการเตรยมเคลอบ เพราะมจดหลอมตวตาเนองจากประกอบดวยสารประกอบประเภทดางของโพแทสเซยมจงเปนตวชวยในการหลอมละลายไดอยางด เมอหนฟนมาไดรบความรอนจนหลอมตวลงกจะทาใหสารตวอน ๆ ในเนอเคลอบมจดหลอมตวทตาลงกวาเดม การหลอมตวของหนฟนมาขนอยกบปรมาณของโซเดยม โพแทสเซยม และลเทยม ทมอยในหนฟนมาแตละชนด

Page 22: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

21

ตาราง 5ตารางเปรยบเทยบความแตกตางระหวางหนฟนมาชนดทใชมากในงานเครองปนดนเผา Potash - Feldspar Soda - Feldspar Calcium – Feldspar 1.มสารประกอบของ K มาก 1.มสารประกอบของ Na มาก 1.มสารประกอบของ Ca

มาก 2.มคา ถ.พ. 2.57 2.มคา ถ.พ. 2.62 2.มคา ถ.พ. 2.76 3.มแนวแตกเรยบทามมกนเทากบ 90˚

3.มแนวแตกเรยบทามมกนเทากบ 93˚ 34

3.มแนวแตกเรยบทามมกนเทากบ 99˚ 12

4.มปรมาณรอยละ AI2 O3 นอย 4.ปรมาณรอยละ AI2 O3ปานกลาง 4.มประมาณรอยละ AI2O3

มาก 5.จดหลอมละลาย 1250 องศา เซลเซยส

5.จดหลอมละลาย 1100 องศาเซลเซยส

5.จดหลอมละลาย 1100 องศาเซลเซยส

6.ผสมในเนอดนปนและนาเคลอบ 6.ผสมในนาเคลอบ 6.ผสมในนาเคลอบ

ทมา : อายวฒน สวางผล . (2534) :103

ประโยชนของหนฟนมาในอตสาหกรรรมเซรามก

1. เปนสวนผสมในนาเคลอบ และเนอดนปน ใชผสมในนาเคลอบ อตรสวนประมาณรอยละ 30 -70 ในกรณทมหนฟนมาสงเรยกวา เฟลดสปาร

ตค เกรซ (Feldspartic glaze) ใชสวนผสมในเนอดนปน อตราสวนประมาณรอยละ 5 – 30 ในกรณทใชหนฟนมามากกวารอย

ละ 30 อาจถงรอยละ 60 เรยกวา เฟลดสปารตคบอด (Feldspartic body) 2. เปนสวนผสมในอตสาหกรรมแกว ผสมในอตรสวนประมาณรอยละ 30 – 40 3. ทาหนาทเปนตวยดเกาะ (Binder) เพราะทาใหเกดแกว 4. ลดอณหภมของวตถดบ (Material) อน เพราะเปนตวลดจดหลอมละลาย (Fluxing) 5. ทาใหผลตภณฑมคณสมบตโปรงแสงดขน เพราะทาใหเกดแกว

3.3 ดนขาว(Kaolin, China clay)

ดนขาว (Kaolin, China clay) หมายถง ดนทมสขาวหรอสจางๆ แหลงดนชนดนม 2แบบแหลงตนกาเนด (Residual Deposits) ดนขาวแหลงน มกพบในลกษณะเปนภเขา หรอทราบซงเดมเปนแหลงแรหนฟนมา (Feldspar) เมอหนฟนมาผพงโดยบรรยากาศ (Weathering) ผลสดทายเหลอเปนดนขาวอย สงสกปรกทพบเสมอในดนเหลานคอ ซลกา มสตรเคมเปน SiO2 นอกจากนกมหนฟนมา และผลตผลอนๆ ทยงไมเปลยนแปลงเนองจากปฏกรยายงไมสมบรณ และอาจมสงสกปรกจากทอนเขาไปปนแหลงสะสมทลม (Sedimentary Deposit) หมายถงแหลงดนขาวทเกดจากดนขาวจากแหลงแรก ถกกระแสนาพดไป และไปสะสมในบรเวณทราบลมในประเทศไทยมแหลงดนขาวหลายจงหวด ม ลาปาง อตรดตถ ปราจนบร ระนอง สราษฎรธาน นครศรธรรมราช เปนตน

Page 23: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

22

สวนประกอบทางเคมของดนขาวผลกทบรสทธของดนขาวมสวนประกอบทางเคมเปน (OH)4Al2SiO2 หรอAlO.SiO2.2H2O sinv 39.8%AlO 46.3%SiO2 และ 13.9%H2O

โครงสรางของสารประกอบพวกซลเกต (silicate structures) สารประกอบพวกซลเกตมโครงสรางไดหลายแบบซงขนกบการเชอมโยงกนของ silicon-oxygen tetrahedron disilicates เปนโครงสรางทพบในแรดน โครงสรางของมนเกดจากการเชอมโยงกนของออกซเจนกบออกซเจน อะตอมสามคของ tetrahedron แตละหนวยซงการเชอมโยงกนเปนไปอยางตอเนอง ในลกษณะทเปนแผน (sheet) ซงจะมอตราสวนของ Si:O ในอตราสวน 2:5 รปรางของ tetrahedron sheet จะมลกษณะคลายรวงผงตรงกลางของแตละเซลลเปนโพรงใหญ Octahedron sheet ประกอบดวยแตละคของ octahedral-packed CH sheets ซงมอนมลบวกอยระหวาง octahedron เหลานน มาเรยงซอนกนอยางเหมาะสม พวกอนมลบวกอาจเปน Al+3,Fe+2 หรอ Mg+2 ในดนซงมคณภาพสง เราจะพบแต Al+3 นอกจากนใน octahedral sheet ยงมโพรงเชนเดยวกบ tetrahedral sheet ในโพรงเหลานพวกอนมลบวก สามารถเขาไปอยไดในหนงเซล ถามอนมลบวกเขาไปอยเตมท 6 ตวเรยกแรเหลานวา trioctahedral และถามอนมลบวกเขาไปอยเพยง 2 ใน 3 หรอ 4 ตว เรยกแรเหลานวา dioctahedral

4.การอานแผนภาพสามเหลยมดานเทา (Triaxial Blend)

เคลอบทประกอบดวยวตถดบทมากกวา 2 ชนด จะใชงานไดดกวา ทาการเคลอบบนชนงานไดงายกวา มความแนนอนจากผลของการเผามากกวา และมกมชวงการเผา (Firing ranges) กวางกวาเคลอบทผสมดวยวตถดบเพยง 2 ชนด นอกจากนน เคลอบทผสมดวยวตถดบจานวนตงแต 2-3 ชนดขนไป มกจะหลอมทอณหภมทตากวาเคลอบทใชวตถดบนอยชนดกวา Triaxial Blend เปนวธทจะนามาใชหาสตรเคลอบใหดขนในดานตางๆ และมความหลากหลายของสผว ความโปรงแสง หรอทบแสง เพอใหเหมาะสมกบการใชงานมากขน (เสรมศกด นาคบว. 2537 : 32)

A C

Page 24: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

23

ภาพประกอบ 1ภาพแสดงวธการคานวณหาอตราสวนสวนผสมของนาเคลอบ

วธการอานคาตารางสามเหลยมดานเทา ให A,B,C เปนวตถดบ 3 ชนด การหาคาของวตถดบ A ใหอานตามคาแกนนอน ( )คาใหอานทดาน A การหาคาของวตถดบ B ใหอานตามคาแกนนอน ( ) ทลากจากฐาน A ไปฐาน B คาใหอานทดาน B การหาคาของวตถดบ C ใหอานตามคาแกนนอน ( ) ทลากจากฐาน A ไปฐาน B คาทอานทดาน C คาทง 3 คา ทอานไดจากตารางน เมอรวมกนแลวจะตองไดรอยละ 100 พอด ถาหากวารวมกนแลวไดมากหรอนอยกวารอยละ 100 แสดงวาอานคาใดคาหนงผด เหตทตองเวนระยะหางไว 10 สวนเนองจากตองการใหเหนความแตกตางของแตละสตรเคลอบและสามารถทาการทดลองสตรไดละเอยดมากขน

5.เอกสารงานวจยทเกยวของ ในการศกษาเคลอบขเถาจากพนธไมนานาชนดเพอตองการทราบถงพนธไมแตละชนดทสามารถนามาทาเคลอบใหมโทนสเขยวเหมอนเคลอบเซลาดอน มผวเรยบเนยน มความมนแวววาว โดยพนธไมแตละชนดมสารททาใหเกดสตางกน จงจาเปนตองศกษางานวจยทมการทดลองทาเคลอบโดยใชขเถาไมแลวผลออกมาตรงตามทไดกาหนดไวในการทดลอง จากงานวจยของ พมพวลค วฒโนภาส (นสา มฉยยา .2538: 42; อางองมาจาก พมพวลค วฒโนภาส) ไดทาการทดลองเคลอบขเถาแกลบ โดยวตถดบทใชในการทดลอง ไดแก หนฟนมา หนปน ขเถาแกลบ ใชบรรยากาศในการเผา 2 แบบคอรดกชนทอณหภม 1,230 องศสเซลเซยส และแบบออกซเดชนทอณหภม 1,230 องศาเซลเซยส พบวาเคลอบทมปรมาณแกลบทสงกวารอยละ 40 ขนไป ผวเคลอบมลกษณะ ในบรเวณทมขเถาแกลบรอยละ 0-30 จะเปนเคลอบใส ราน เมอนาไปเผาในบรรยากาศแบบรดกชนทอณหภม 1,230 องศาเซลเซยส จะไดเคลอบเซลาดอน บรเวณทดทสดคอ สวนผสมทมหนฟนมา รอยละ 40-60 และขเถาแกลบรอยละ 0-30 นสา มฉยยา. (2538:52)ทาการทดลองเคลอบขเถาจากอตราสวนผสมระหวาง ขเถาไมยางพารา หนฟนมา ดนเหนยวทองนา และขเถาเปลอกหอยแครง ไดเคลอบทมความใส มนวาว โดยเฉพาะสตรทมหอนฟนมารอยละ 25-45 ขนไปและขเถาเปลองหอยแครง ลดลงจากรอยละ 25-5 และจะไดกลมสเขยวเมอเผาในบรรยากาศรดกชน เสรมศกด นาคบง. (2536:12) ไดทาการทดลองเคลอบขเถาพช หลายชนด และมผลการทดลองออกมาสวยงาม มความหลากหลายทงสและพนผว เคลอบขเถาไมมะพราว สตรทใหสเขยวทสวยงาม จะมอตราสวนผสมของวตถดบ 3 ตว คอ โพแทสเฟลดสปา 34 สวน ขเถาทางมะพราว 33 สวน และดนแดง 33 สวน และเผาในบรรยากาศรดกชน ในอณหภมมโคน 8-9 จะไดสทสวยงาม พนผวทนาสนใจและเคลอบหลอมสมบรณ

B

Page 25: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

24

เคลอบขเถาไมมะขามเทศ สตรทใหสเขยวสวยงามและมอตราสวนผสมของ โพแทสเฟลดสปา 34 สวน ขเถากงมะขามเทศ 33 สวน ดนแดง 33 สวน เผาในบรรยากาศรดกชน ในอณหภมโคน 9-10 จะไดผวเคลอบทมนใส แวววาว มสเขยวมะกอก จนถงเขยวเขมขมา เคลอบขเถาไมลมลกสาบเสอ สตรทใหความสวยงาม ทงสและพนผว คอสตรทมอตราสวนผสมของโพแทสเฟลดสปา 34 สวน ขเถาตนสาบเสอ 33 สวน และดนแดง 33 สวน เผาในบรรยากาศรดกชน ในอณหภม โคน 8-9 (cone 8-9) จะไดสทสวยงาม และหากใชดนดาแทนดนแดงในสตร จะไดเคลอบทสวยงามแปลกตาออกไป

สรป จากการศกษาเอกสารงานวจยทเกยวของกบเคลอบขเถานน ขเถาทนามาใชและใหผลของเคลอบออกมาดนนจะเปนไมยนตนเนอแขงมากกวาขเถาไมลมลก และควรมปรมาณเคลอบขเถาในสตรเคลอบประมาณรอยละ 30 – 50 และมหนฟนมาในปรมาณระหวางรอยละ 32-0-60 เคลอบทออกมาจงจะใหผลด เหลกออกไซด จะมอทธพลตอสของเคลอบ และหากมมากเกนไปอาจทาใหมผลตอการหลอมละลายของเคลอบ อกทงในสตรเคลอบทมปรมาณของอลมนาในดนนอยจะทาใหเคลอบหดตวมาก การเผาเคลอบทง 2 บรรยากาศออกซเดชนและรดกชน เพอใหเหนความแตกตางของสเคลอบ แตในการเผาบรรยากาศ คอออกซเดชนและรดกชน เพอเหนความแตกตางของสเคลอบ แตในการเผาบรรยากาศรดกชนจะใหสทสวยงามกวาบรรยากาศออกซเดชนและจะมโทนสเขยวทสวยงาม การเผาเคลอบควรใชไฟสงอณหภมระหวาง 1,200 – 1,250 องศาเซลเซยส และทสาคญเคลอบทไดจากขเถาไมชนดตางๆนนจะใหลกษณะของผวและสทตางกนออกไป

Page 26: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

25

บทท 3 วธด าเนนการวจย

การดาเนนการวจยในครงนเปนการทดลองเพอพฒนาสตรเคลอบขเถาจากอตราสวนผสมของเคลอบขเถาใยปาลมนามน หนฟนมา และดนดา สาหรบเคลอบผลตภณฑเครองปนดนเผาชนดสโตนแวร ซงมขนตอนในการดาเนนการ ดงน

1. วตถดบ อปกรณและเครองมอทใชในการวจย 2. ตวแปรทสาคญในการวจย 3. การดาเนนการวจย 4. การวเคราะหขอมล 5. กรอบแนวคดการวจย

1. วตถดบ อปกรณและเครองมอทใชในการวจย

1.1 วตถดบทใชในการวจย ไดแก

1.1.1 เถาใยปาลมนามน ผวจยเลอกใชเถาใยปาลมนามนจากบรษทลาสง ประเทศไทยจากด (มหาชน) ตาบลกะลาแส อาเภอสเกา จงหวดตรง ตวอยางเถาใยปาลมทเกบมาเปนผลพลอยไดจากโรงงานอตสาหกรรมนามนปาลม ซงเปนวสดเหลอใชจากการเผาใยปาลมเปนนามนเชอเพลง เพอผลตพลงงานไปใชในกระบวนการผลตนามนปาลมของโรงงาน มความละเอยด 100 เมส

1.1.2 หนฟนมา ( Feldspar) สาเรจทมการบรรจถงจาหนาย มความละเอยด 325 เมส 1.1.3 ดนขาว(Kaolin, China clay)สาเรจทมการบรรจถงจาหนาย มความละเอยด 100 เมส 1.2 อปกรณ และเครองมอทใชในการวจยไดแก

1.2.1 เครองชงระบบไฟฟามหนวยเปนกรมและมลลกรม

1.2.2 หมอบดเคลอบขนาดความจไมเกน 1 กโลกรม

1.2.3 โกรงบดเคลอบ

1.2.4 ตะแกรงรอนขนาด 100 และ 120 เมส

1.2.5 แผนทดสอบเคลอบททาจากดนผสมสาเรจรปทผานการเผาดบทอณหภม 800 องศา

เซลเซยส

1.2.6 เตาเผาเซรามกสชนดเตาแกส

2. ตวแปรทส าคญในการวจย

ตวแปรตน 1.อตราสวนผสมของเคลอบขเถาพชจากสวนผสมของเถาใยปาลมนามน จานวน 36 สตร

Page 27: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

26

2. บรรยากาศในการเผาไหม 2.1 การเผาไหมแบบออกซเดชน 2.2 การเผาไหมแบบรดกชน ตวแปรตาม คณภาพของเคลอบผลตภณฑ 1.พนผวของเคลอบ 1.1 ผวเรยบเนยน 1.2 ผวหยาบ 2.ความสมบรณของเคลอบ 2.1 เคลอบรานตว 2.2 รเขม 2.3 เคลอบแยกตว 3. การด าเนนวจย

การวจยครงนเปนการวจยเชงทดลอง เพอพฒนาสตรเคลอบขเถาพชจากสวนผสมของเถาใยปาลมนามน โดยมระเบยบวธวจย ดงน 1. เครองมอวจยทใช ไดแก แบบประเมนคณภาพเคลอบ ซงผวจยเปนคนพฒนาขนเองและตรวจสอบเครองมอโดยผเชยวชาญทมประสบการณทางการสอนวชาเครองปนดนเผาจานวน 2 ทาน 2. วตถดบทใชในการทดลอง 1.1 เถาใยปาลมนามนเหลอทง มความละเอยด 100 เมส 1.2 หนฟนมา ( Feldspar) มความละเอยด 325 เมส 1.3ดนขาว (Kaolin, China clay)มความละเอยด 100 เมส 3. การกาหนดอตราสวนผสมของเคลอบไดจากแผนภาพสามเหลยมดานเทา จานวน 36 สตรโดยกาหนดวตถดบหลกคอ เถาใยปาลมนามนเหลอทงหนฟนมา และดนขาว 4. การทดลองม 2 ขนตอนหลกดงน

ขนตอนท 1 นาแผนทดสอบชบในนาเคลอบทง 36 สตร สตรละ 6 แผนจะไดแผน ทดสอบจานวน 213 ชน นาไปเผาทอณหภม 1,230 องศาเซลเซยส ในบรรยากาศการเผาไหม แบบออกซเดชน (OF) และบรรยากาศแบบรดกชน(RF) จากนนคดเลอกสตรทดทสด 3 สตรโดยผเชยวชาญโดยการเปรยบเทยบกนเองภายในอตราสวนสตรตางๆ จากลกษณะของเคลอบในดานการหลอมตวของเคลอบและสของเคลอบ

ขนตอนท 2 นาสตรทดทสดอยางละ 3 สตรไปเคลอบผลตภณฑเครองปนดนเผาสโตนแวร ทผานการเผาดบจานวน 3 รปแบบ ทตางกนรปแบบละ 6 ชน จะไดผลตภณฑทเผาจานวน 18 ชน นาไปเคลอบและเผาทอณหภม 1, 230 องศาเซลเซยส ในบรรยากาศการเผาไหม แบบออกซเดชน (OF) และการเผาไหม แบบรดกชน (RF) และทาการประเมนคณภาพของเคลอบผลตภณฑในดานพนผวของเคลอบ 5.เตาเผาทใชในการทดลองเปนเตาเผาชนดทางเดนลมรอนลงใช แกสเปนเชอเพลงในการเผาไหมในบรรยากาศรดกชน (OF) และแบบบรรยากาศออกซเดชน (OF)

Page 28: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

27

6. การประเมนคณภาพของเคลอบจะใชแบบประเมนคณภาพเคลอบ โดยผเชยวชาญทมประสบการณทางการสอนวชาเครองปนดนเผาจานวน 3 ทานและผมประสบการณในสถานประกอบการทางงานเครองปนดนเผา 1 ทาน 7.การชงสวนผสมของวตถดบ ใชเครองชงระบบไฟฟา จานวนทศนยม 2 ตาแหนง

การพฒนาสตรเคลอบ ใชวธการ Triaxial Blend ซงเปนวธทจะนามาใชหาสตรเคลอบใหดขนในดานตางๆ โดยสตรเคลอบเคลอบทไดทง 36 สตร มสวนผสมดงน

ภาพประกอบ 2ภาพแสดงวธการคานวณหาอตราสวนสวนผสมของนาเคลอบใยปาลม

หมายเหต กาหนดใหคาทอานไดจากดาน A แทน หนฟนมา

กาหนดใหคาทอานไดจากดาน B แทน ขเถาใยปาลม

กาหนดใหคาทอานไดจากดาน C แทน ดนขาว

หมายเลขทอยในชองสเหลยมหมายถงการกาหนดอตราสวนผสมของวตถดบทง 3 ชนด

โดยจะอานคาของวตถดบตามทศทางของลกศรทปรากฏในแตละดานเชน

สตรท 1 หนฟนมา อานทดาน A มคาเทากบ 80

ขเถาใยปาลม อานทดาน B มคาเทากบ 10

ดนขาว อานทดาน C มคาเทากบ 10

ซงวตถดบทง 3 ชนดเมอนาคาทง 3 ดานมารวมกนแลวจะตองมคาเทากบ 100 เสมอ

A หนฟนมา C ดนขาว

B ขเถาใยปาลม

Page 29: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

28

4.การวเคราะหขอมล

การทดลองครงนผวจยไดทาการวเคราะหขอมลตามการทดลองทกาหนดขน โดยใชเครองมอวจย

ไดแก 1. แบบประเมนคณภาพเคลอบดานการหลอมตวของเคลอบโดยการลงความเหนของ

ผเชยวชาญ(ใชในการทดลองขนท 1) 2. แบบประเมนคณภาพเคลอบดานสของเคลอบโดยการลงความเหนของผเชยวชาญ

(ใชในการทดลองขนท 1) 3. แบบประเมนคณภาพของเคลอบบนผลตภณฑชนดสโตนแวร (ใชในการทดลองขนท 2)

ซงผวจยไดคดเลอกผเชยวชาญในการประเมนคณภาพเคลอบ โดยประกอบดวยผเชยวชาญทมประสบการณสอนทางดานเครองปนดนเผาในสถาบนอดมศกษาจานวน 3 ทาน และ ผเชยวชาญทเปนผประกอบการทางดานเครองปนดนเผาจานวน 1 ทาน

4.1 ในขนตอนท1 เปนการประเมนลกษณะของเคลอบทง 36 อตราสวนจานวน 216 ชนทดลอง

จากการเผาทง2บรรยากาศโดยผเชยวชาญตรวจสอบโดยสายตาแลวจงคดเลอกสตรทดทสด 3 สตร

จากจานวน 36 สตรเพอนาไปเคลอบผลตภณฑจรงโดยใชตารางในการวเคราะหผลมรายละเอยดดงน

4.1.1 การประเมนการหลอมตวของเคลอบโดยแบงออกเปนเกณฑดงน

4.1.1.1 เคลอบไมหลอมตว

4.1.1.2 เคลอบดาน

4.1.1.3 เคลอบกงมนกงดาน

4.1.1.4 เคลอบมนวาว

4.2 ในขนตอนท2 เปนการประเมนคณภาพของเคลอบของผลตภณฑ รปแบบจานวน

18 ชนงานทผานการเผาในอณหภม 1,230 องศาเซลเซยสทง 2 บรรยากาศ โดยใชตารางการ

ประเมนดวยสายตามรายละเอยดดงน

4.2.1 การประเมนคณภาพของเคลอบดานพนผวของเคลอบทผานการเผาใน

อณหภม 1,230องศาเซลเซยสทง 2บรรยากาศแบงออกเปน

4.2.1.1 ผวเคลอบเรยบเนยน

4.2.1.2 ผวเคลอบหยาบ

4.2.2 การประเมนคณภาพของเคลอบดานความสมบรณของเคลอบหลงการเผาใน

อณหภม1,230 องศาเซลเซยสทง 2 บรรยากาศแบงออกเปน 4.2.2.1 เคลอบรานตว คอการรานเปนตาขายบนผวผลตภณฑมระยะหาง

ของเสนทกวางทาใหผลตภณฑดไมสวยงามและยอมรบไมได

Page 30: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

29

4.2.2.2 รเขม เปนจดขนาดเลกบนผวเคลอบมจานวนททาใหผลตภณฑเกด

ความไมสวยงามและยอมรบไมได

4.2.2.3 เคลอบแยกตวเปนตาหนทไมควรพบบนผวผลตภณฑหรอหากพบ

ควรมขนาดไมเกน0.5เซนตเมตรหรออยในจดทยอมรบไดและไมทาใหความสวยงามของ

ผลตภณฑลดนอยลง

5.กรอบแนวคดการวจย

กรอบแนวคดการวจย

ตวแปรตน

1.อตราสวนผสมของเคลอบขเถาพชจากสวนผสมของเถาใยปาลมนามน จานวน 36 สตร 2. บรรยากาศในการเผาไหม 2.1 การเผาไหมแบบออกซเดชน 2.2 การเผาไหมแบบรดกชน

ลกษณะของเคลอบ การหลอมของเคลอบ

1. เคลอบมนวาว 2. เคลอบกงมนกงดาน 3. เคลอบดาน 4. เคลอบไมหลอมตว

ตวแปรตาม คณภาพของเคลอบผลตภณฑ 1.พนผวของเคลอบ 2.ความสมบรณของเคลอบ

สตรเคลอบจากเถาใยปาลมน ามน

ทเหมาะกบผลตภณฑเครองปนดนเผาชนดสโตนแวร

Page 31: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

30

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

การวเคราะหขอมลในการวจยครงน ทาการวเคราะหผลโดยผเชยวชาญจานวน 4 ทาน ซงเปนผทมประสบการณในการสอนวชาเครองเคลอบดนเผา จานวน 3 ทาน และอก 1 ทานเปนผ เชยวชาญทมประสบการณในการทาธรกจดานเครองเคลอบดนเผา ตวแปรตน คอ อตราสวนผสมเคลอบขเถา ใยปาลม จานวน 36 สตร โดยมการกาหนดอตราสวนผสมจากแผนภาพสามเหลยมดานเทาและบรรยากาศทใชในการเผาซงแบงออกเปนบรรยากาศการเผาไหมแบบออกซเดชน และบรรยากาศเผาไหมแบบรดกชน และตวแปรตาม ไดแก ลกษณะของเคลอบหลงทาการเผาในบรรยากาศเผาไหมแบบออกซเดชนและบรรยากาศเผาไหมแบบรดกชน โดยอตราสวนผสมของเคลอบขเถาใยปาลมสาหรบผลตภณฑเครองปนดนเผาดงตารางดานลาง

ตารางท 5 ตารางแสดงอตราสวนของเคลอบขเถาใยปาลม36 สตร อตราสวนผสมท

สตรท วตถดบทใชเปนสวนผสมคดเปนจานวนรอย

หนฟนมา ขเถาใยปาลม ดนขาว รวม 1 80 10 10 100 2 70 20 10 100 3 70 10 20 100 4 60 30 10 100 5 60 20 20 100 6 60 10 30 100 7 50 40 10 100 8 50 30 20 100 9 50 20 30 100 10 50 10 40 100 11 40 50 10 100 12 40 40 20 100 13 40 30 30 100 14 40 20 40 100 15 40 10 50 100 16 30 60 10 100 17 30 50 20 100 18 30 40 30 100 อตราสวนผสมท

สตรท วตถดบทใชเปนสวนผสมคดเปนจานวนรอย

หนฟนมา ขเถาใยปาลม ดนขาว รวม 19 30 30 40 100 20 30 20 50 100 21 30 10 60 100

Page 32: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

31

22 20 70 10 100 23 20 60 20 100 24 20 50 30 100 25 20 40 40 100 26 20 30 50 100 27 20 20 60 100 28 20 10 70 100 29 10 80 10 100 30 10 70 20 100 31 10 60 30 100 32 10 50 40 100 33 10 40 50 100 34 10 30 60 100 35 10 20 70 100 36 10 10 80 100

โดยทาการประเมนผลการทดลองตามเกณฑทไดกาหนดไว คอ

การทดลองอตราสวนผสมเคลอบขเถาจานวน 36 สตร แบงเปน 2 ชดเพอทดลองเผาท 2 บรรยากาศ จงใหผเชยวชาญประเมนผลโดยแบงการประเมนขอมลดงน

1. การหลอมตวของเคลอบ 1.1 เคลอบมนวาว 1.2 เคลอบกงมนกงดาน 1.3 เคลอบดาน 1.4 เคลอบไมหลอมตว

หลงการวเคราะหขอมลจงใหผ เชยวชาญเลอกสตรทด จานวน 3 สตร โดยใชการลงความเหนของผเชยวชาญ เพอไปเคลอบผลตภณฑ จานวน 3 รปแบบทตางกนเพอวเคราะหผลในดานอน ผลการทดลองขนท 1

Page 33: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

32

ภาพประกอบ 3ภาพแสดงผลการทดลองขนท 1 บรรยากาศการเผาแบบออกซเดชน

Page 34: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

33

ภาพประกอบ 4ภาพแสดงผลการทดลองขนท 1 บรรยากาศการเผาแบบรดกชน

การทดลองอตราสวนผสมเคลอบขเถาใยปาลม นาวตถดบมาชงตามอตราสวนทงหมด 36 สตร ชบลงบนชนทดลองจานวน 216 ชน แบงเปน 2 ชด นาไปเผาในอณหภม 1,230 องศาเซลเซยส ทบรรยากาศออกซเดชนและรดกชน ในดานการหลอมตวของเคลอบโดยใชลงความเหนของผเชยวชาญ 4 ทาน ดงตาราง

Page 35: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

34

ตาราง 6 ตารางแสดงคาเฉลยของการประเมนผลการทดลองขนตอนท 1 โดยการลงความเหนของผเชยวชาญ

สตรท การหลอมตวของเคลอบ

บรรยากาศออกซเดชน (OF) บรรยากาศรดกชน (RF)

เคลอบ

มนวาว

เคลอบกงมนกงดาน

เคลอบดาน

เคลอบไมหลอม

ตว

เคอบมตาหน

เคลอบมนวาว

เคลอบกงมนกง

ดาน

เคลอบดาน

เคลอบไม

หลอมตว

เคอบม

ตาหน

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19 20. 21. 22. 23. 24. 25.

ตาราง 6 (ตอ)

สตรท การหลอมตวของเคลอบ

บรรยากาศออกซเดชน (OF) บรรยากาศรดกชน (RF)

Page 36: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

35

เคลอบ

มนวาว

เคลอบกงมนกงดาน

เคลอบดาน

เคลอบไมหลอม

ตว

เคลอบมตาหน

เคลอบมนวาว

เคลอบกงมนกง

ดาน

เคลอบดาน

เคลอบไม

หลอมตว

เคลอบม

ตาหน

26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36.

จากตาราง 6 แสดงผลการประเมนผลการทดลองอตราสวนผสมเคลอบขเถาจากใยปาลม ดนขาว และหนฟนมา เผาทอณหภม 1,230 องศาเซลเซยส ดานการหลอมตวของเคลอบ ในบรรยากาศเผาไหมแบบออกซเดชน พบวาในดานการหลอมตวของเคลอบ สตรทเคลอบมความมนวาวไดแกสตรท 1 2 3 4 5 7 8 911 12 13 14 16 17 18 22 23 29 30 31สตรทเคลอบกงมนกงดานไดแกสตรท 6 10 15 19 20 24 25 26และ32สตรทเคลอบดานไดแกสตรท 21 27 และ33สตรทเคลอบไมหลอมไดแกสตรท 28 33 34 35 และ 36 ในลกษณะของเคลอบมตาหนไดแกสตรท 34 ในบรรยากาศเผาไหมแบบรดกชนพบวาในดานการหลอมตวของเคลอบ สตรทเคลอบมความมนวาวไดแกสตรท 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 16 17 18 22 23 24 29 30 และ31 สตรทเคลอบกงมนกงดานไดแกสตรท 19 20 26 32และ 33 สตรทเคลอบดานไดแกสตรท 21 27 28 34 35 และ36

ในการประเมนผลการทดลองอตราสวนผสมเคลอบขเถาใยปาลม โดยผเชยวชาญไดคดเลอกสตรทนาไปเคลอบผลตภณฑสโตนแวร จานวน 3 สตร ไดแก สตรท 1 ซงมอตราสวนผสมของหนฟนมารอยละ 80 ขเถาใยปาลม รอยละ 10 และดนขาวรอยละ 10 สตรท 4 ซงมอตราสวนผสมของหนฟนมารอยละ 60 ขเถาใยปาลมรอยละ 30 และดนขาวรอยละ 10 และสตรท 19 มอตราสวนผสมของหนฟนมารอยละ 30 ขเถาใยปาลมรอยละ 30 และดนขาวรอยละ 40. เนองจากลกษณะของเคลอบทหลอมตวเปนมนวาวในสตรท 1 และ 4 และสตรท 19 มลกษณะเคลอบกงมนกงดาน มาเคลอบผลตภณฑชนดสโตนแวรในการทดลองขนท 2 ตอไป

การทดลองขนท 2 ผลตภณฑชนดสโตนแวร ทเคลอบผลตภณฑจากเคลอบขเถาสตรทผเชยวชาญคดเลอก จานวน 3 สตร ไดแก สตรท 1,4และ สตรท 19 เผาในอณหภม 1,230 องศาเซลเซยส แบงเปน 2 ชด เพอเผาใน 2 บรรยากาศ จงใหผเชยวชาญประเมนคณภาพของเคลอบในดานพนผวของเคลอบและความสมบรณของเคลอบ

Page 37: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

36

ภาพประกอบ 5ภาพแสดงผลตภณฑชนดสโตนแวร ทเคลอบผลตภณฑจากเคลอบขเถาใยปาลมสตรท 1

บรรยากาศออกซเดชน

ภาพประกอบ 6 ภาพแสดงรายละเอยดเคลอบขเถาใยปาลมสตรท 1 บรรยากาศออกซเดชน

Page 38: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

37

ภาพประกอบ 7ภาพแสดงผลตภณฑชนดสโตนแวร ทเคลอบผลตภณฑจากเคลอบขเถาใยปาลมสตรท 1

บรรยากาศรดกชน

ภาพประกอบ 8 ภาพแสดงรายละเอยดเคลอบขเถาใยปาลมสตรท 1บรรยากาศรดกชน

Page 39: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

38

ภาพประกอบ 9ภาพแสดงผลตภณฑชนดสโตนแวร ทเคลอบผลตภณฑจากเคลอบขเถาใยปาลมสตรท 4

บรรยากาศออกซเดชน

ภาพประกอบ 10 ภาพแสดงผลตรายละเอยดเคลอบขเถาใยปาลมสตรท 4บรรยากาศรดกชน

Page 40: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

39

ภาพประกอบ 11ภาพแสดงผลตภณฑชนดสโตนแวร ทเคลอบผลตภณฑจากเคลอบขเถาใยปาลมสตรท 4

บรรยากาศรดกชน

ภาพประกอบ 12 ภาพแสดงผลตรายละเอยดเคลอบขเถาใยปาลมสตรท 4บรรยากาศรดกชน

Page 41: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

40

ภาพประกอบ 13ภาพแสดงผลตภณฑชนดสโตนแวร ทเคลอบผลตภณฑจากเคลอบขเถาใยปาลมสตรท 19

บรรยากาศออกซเดชน

ภาพประกอบ 14 ภาพแสดงผลตรายละเอยดเคลอบขเถาใยปาลมสตรท 19บรรยากาศรดกชน

Page 42: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

41

ภาพประกอบ 15ภาพแสดงผลตภณฑชนดสโตนแวร ทเคลอบผลตภณฑจากเคลอบขเถาใยปาลมสตรท 19

บรรยากาศรดกชน

ภาพประกอบ 16 ภาพแสดงผลตรายละเอยดเคลอบขเถาใยปาลมสตรท 19บรรยากาศรดกชน

Page 43: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

42

ตาราง 7ตารางแสดงคาเฉลยของผลการประเมนคณภาพของเคลอบขเถา ทเคลอบผลตภณฑชนดสโตนแวร ในดานพนผวของเคลอบในบรรยากาศเผาไหมแบบออกซเดชนและรดกชน

สตรท ผลตภณฑรปแบบท พนผวของเคลอบ

บรรยากาศออกซเดชน (OF)

บรรยากาศแบบรดกชน (RF)

1 1 ผวเรยบเปนมนวาว

รานตว ผวเรยบเปนมนวาว

รานตว

2 ผวเรยบเปนมนวาว

รานตว ผวเรยบเปนมนวาว

รานตว

3 ผวเรยบเปนมนวาว

รานตว ผวเรยบเปนมนวาว

รานตว

4 1 ผวเรยบเปนมนวาว

รานตว ผวเรยบเปนมนวาว

รานตว

2 ผวเรยบเปนมนวาว

รานตว ผวเรยบเปนมนวาว

รานตว

3 ผวเรยบเปนมนวาว

รานตว ผวเรยบเปนมนวาว

รานตว

19 1 เรยบกงมนกงดาน เรยบกงมนกงดาน

2 เรยบกงมนกงดาน เรยบกงมนกงดาน

3 เรยบกงมนกงดาน เรยบกงมนกงดาน

จากตาราง 7 แสดงผลการประเมนคณภาพของเคลอบขเถาทเคลอบผลตภณฑชนดสโตนแวรเผาทอณหภม 1,230 องศาเซลเซยสดานพนผวของเคลอบ ในบรรยากาศเผาไหมแบบออกซเดชน พบวาผลตภณฑทง 3 รปแบบทเคลอบผลตภณฑดวยเคลอบสตรท 1และ 4 มลกษณะผวเรยบเปนมนวาว มการรานตวเปนเปนเสนเลกบางและมขนาดตาเลก สวนสตรท 19ผลตภณฑทง 3 รปแบบมลกษณะผวเคลอบทเรยบเรยบกงมนกงดาน ในบรรยากาศเผาไหมแบบรดกชน พบวาผลตภณฑทง 3 รปแบบทเคลอบผลตภณฑดวยเคลอบสตรท 1 และ 4 มลกษณะผวเรยบเปนมนวาว มการรานตวเปนเปนเสนเลกบางและมขนาดตาเลก สวนสตรท 19ผลตภณฑทง 3 รปแบบมลกษณะผวเคลอบทเรยบเรยบกงมนกงดานเชนกน ตาราง 8ตารางแสดงคาเฉลยของผลการประเมนคณภาพของเคลอบขเถาทเคลอบผลตภณฑชนดสโตนแวรดานความสมบรณของเคลอบในบรรยากาศเผาไหมแบบออกซเดชนและรดกชน สตรท

ผลต ภณฑ

ความสมบรณของเคลอบ บรรยากาศออกซเดชน (OF) บรรยากาศออกรดกชน (RF)

Page 44: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

43

จากตาราง 8 แสดงผลการประเมนคณภาพของเคลอบขเถาทเคลอบผลตภณฑชนดสโตนแวรเผาท อณหภม 1,230 องศาเซลเซยส ดานความสมบรณของเคลอบ ในบรรยากาศเผาไหมแบบออกซเดชน ผลตภณฑทง 3 รปแบบทเคลอบผลตภณฑดวยเคลอบสตรท 1และ 4 มรอยตาหนเคลอบรานทงหมด ผวรานเปนเสนเลกบางและมขนาดตาเลก ในสตรท 19 ไมพบตาหนเคลอบ ในบรรยากาศเผาไหมแบบรดกชนพบวา ผลตภณฑทง 3 รปแบบ ทเคลอบผลตภณฑดวยเคลอบสตรท 1และ 4 มรอยตาหนเคลอบรานทงหมด ผวรานเปนเสนเลกบางและมขนาดตาเลก ในสตรท 19 ผลตภณฑทง 3 รปแบบพบพบจดสนาตาลขนาดเลกกระจายทวผลตภณฑ

รปแบบท

เคลอบรานตว

รเขม เคลอบแยกตว

หมายเหต

เคลอบรานตว

รเขม เคลอบแยกตว

หมายเหต

1 1 - - ผวรานเปนเสนเลก

ขนาดตาเลก

- - ผวรานเปนเสนเลก ขนาดตาเลก 2 - - - --

3 - - - - 4 1 - - - - 2 - - - - 3 - - - -

19 1 - - - - - - พบจดสนาตาลขนาดเลกกระจายอยทว

ผลตภณฑ 2 - - - - - - 3 - - - - - -

Page 45: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

44

บทท 5 สรปผล อภปรายและขอเสนอแนะ

การวจยเรองการการพฒนาสตรเคลอบจากเถาใยปาลมนามนสาหรบเคลอบผลตภณฑเครองปนดนเผาชนดสโตนแวรมวตถประสงคของการวจยเพอพฒนาเคลอบขเถาพชจากสวนผสมของเถาใยปาลมนามน สาหรบเคลอบผลตภณฑเครองปนดนเผาชนดสโตนแวรและเพอประเมนคณภาพของเคลอบเถาใยปาลมนามน สาหรบเคลอบ ผลตภณฑเครองปนดนเผาชนดสโตนแวรโดยมการดาเนนการ ดงน สมมตฐานของงานวจย

สตรเคลอบขเถาพชจากสวนผสมของเถาใยปาลมนามน จานวน 3 สตร ทดทสดโดยการเลอกของผเชยวชาญ เผาทอณหภม 1,230 องศาเซลเซยส ในบรรยากาศออกซเดชน และรดกชนมผวทเรยบเนยนใส เปนมนวาว มความสมบรณสวยงาม สามารถใชกบผลตภณฑเครองปนดนเผาชนดสโตนแวร

ตวแปรตน 1.อตราสวนผสมของเคลอบขเถาพชจากสวนผสมของเถาใยปาลมนามน จานวน 36 สตร 2. บรรยากาศในการเผาไหม 2.1 การเผาไหมแบบออกซเดชน 2.2 การเผาไหมแบบรดกชน ตวแปรตาม คณภาพของเคลอบผลตภณฑ 1.พนผวของเคลอบ 2.ความสมบรณของเคลอบ

วตถดบ เครองมอและอปกรณในการวจย 1. ขเถาใยปาลม 2. หนฟนมา 3. ดนขาว 4. เครองชงไฟฟา 5. ตะแกรงรอน ขนาด 100 และ 120 เมส 6. หมอบดเคลอบขนาดความจไมเกน 1 กโลกรม 7. โกรงบดเคลอบ 8. เตาเผาไฟฟาชนดควบคมอณหภมอตโนมต 9. เตาเผาเซรามกสชนดเผาดวยแกส

วธการด าเนนการวจย การวจยครงนเปนการวจยเชงทดลอง เพอพฒนาสตรเคลอบขเถาพชจากสวนผสมของเถาใยปาลม

นามน โดยมระเบยบวธวจย ดงน 1. เครองมอวจยทใช ไดแก แบบประเมนคณภาพเคลอบ ซงผวจยเปนคนพฒนาขนเองและตรวจสอบเครองมอโดยผเชยวชาญทมประสบการณทางการสอนวชาเครองปนดนเผาจานวน 2 ทาน

Page 46: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

45

2. วตถดบทใชในการทดลอง 1.1 เถาใยปาลมนามนเหลอทง มความละเอยด 100 เมส 1.2 หนฟนมา ( Feldspar) มความละเอยด 325 เมส 1.3 ดนขาว(Kaolin, China clay)มความละเอยด 100 เมส 3. การกาหนดอตราสวนผสมของเคลอบไดจากแผนภาพสามเหลยมดานเทา จานวน 36 สตรโดยกาหนดวตถดบหลกคอ เถาใยปาลมนามนเหลอทงหนฟนมา และดนขาว 4. การทดลองม 2 ขนตอนหลกดงน

ขนตอนท 1 นาแผนทดสอบชบในนาเคลอบทง 36 สตร สตรละ 6 แผนจะไดแผน ทดสอบจานวน 213 ชน นาไปเผาทอณหภม 1,230 องศาเซลเซยส ในบรรยากาศการเผาไหม แบบออกซเดชน (OF) และบรรยากาศแบบรดกชน(RF) จากนนคดเลอกสตรทดทสด 3 สตรโดยผเชยวชาญโดยการเปรยบเทยบกนเองภายในอตราสวนสตรตางๆ จากลกษณะของเคลอบในดานการหลอมตวของเคลอบ

ขนตอนท 2 นาสตรทดทสดอยางละ 3 สตรไปเคลอบผลตภณฑเครองปนดนเผาสโตนแวร ทผานการเผาดบจานวน 3 รปแบบ ทตางกนรปแบบละ 6 ชน จะไดผลตภณฑทเผาจานวน 18 ชน นาไปเคลอบและเผาทอณหภม 1, 230 องศาเซลเซยส ในบรรยากาศการเผาไหมแบบออกซเดชน (OF) และการเผาไหม แบบรดกชน (RF) และทาการประเมนคณภาพของเคลอบผลตภณฑในดานพนผวของเคลอบ 5.เตาเผาทใชในการทดลองเปนเตาเผาชนดทางเดนลมรอนลงใชแกสเปนเชอเพลงในการเผาไหมในบรรยากาศรดกชน (RF) และแบบบรรยากาศออกซเดชน (OF) 6. การประเมนคณภาพของเคลอบจะใชแบบประเมนคณภาพเคลอบ โดยผเชยวชาญทมประสบการณทางการสอนวชาเครองปนดนเผาจานวน 3 ทานและผมประสบการณในสถานประกอบการทางงานเครองปนดนเผา 1 ทาน 7.การชงสวนผสมของวตถดบ ใชเครองชงระบบไฟฟา จานวนทศนยม 2 ตาแหนง

สรปผลการวจย การวจยเรองการการพฒนาสตรเคลอบจากเถาใยปาลมนามนสาหรบเคลอบผลตภณฑเครองปนดนเผาชนดสโตนแวรแบงออกเปน 2 ขนตอนดงน การทดลองขนตอนท 1 การประเมนลกษณะของเคลอบขเถา จานวน 36 สตรเผาทอณหภม 1,230 องศาเซลเซยส ใน 2 บรรยากาศทตางกน

1.ดานการหลอมตวของเคลอบ ในบรรยากาศเผาไหมแบบออกซเดชน พบวาในดานการหลอมตวของเคลอบ สตรทเคลอบมความมนวาวไดแกสตรท 1 2 3 4 5 7 8 911 12 13 14 16 17 18 22 23 29 30 31 สตรทเคลอบกงมนกงดานไดแกสตรท 6 10 15 19 20 24 25 26 และ32 สตรทเคลอบดานไดแกสตรท 21 27 และ33 สตรทเคลอบไมหลอมไดแกสตรท 28 33 34 35 และ 36 ในลกษณะของเคลอบมตาหนไดแกสตรท 34 ในบรรยากาศเผาไหมแบบรดกชนพบวาในดานการหลอมตวของเคลอบ สตรทเคลอบมความมนวาวไดแกสตรท 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 16 17 18 22 23 24 29 30 และ 31 สตรทเคลอบกงมนกงดานไดแกสตรท 19 20 26 32 และ 33 สตรทเคลอบดานไดแกสตรท 21 27 28 34 35 และ36

Page 47: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

46

หลงจากทาการเผาทอณหภม 1,230 องศาเซลเซยส ใน 2 บรรยากาศ จงใหผเชยวชาญทาการประเมนและคดเลอกสตรทเหมาะสมจานวน 3 สตร เพอนาไปเคลอบผลตภณฑเครองปนดนเผาชนดสโตนแวร 3 รปแบบทตางกนเพอประเมนผลตภณฑ ในดานพนผวของเคลอบ และความสมบรณของเคลอบ ซงอตราสวนทผเชยวชาญคดเลอก คอ สตรท 1 ซงมอตราสวนผสมของหนฟนมารอยละ 80 ขเถาใยปาลม รอยละ 10 และดนขาวรอยละ 10 สตรท 4 ซงมอตราสวนผสมของหนฟนมารอยละ 60 ขเถาใยปาลมรอยละ 30 และดนขาวรอยละ 10 และสตรท 19 มอตราสวนผสมของหนฟนมารอยละ 30 ขเถาใยปาลมรอยละ 30 และดนขาวรอยละ 40 การทดลองขนตอนท 2การประเมนคณภาพของเคลอบผลตภณฑชนดสโตนแวร ทเคลอบผลตภณฑดวยเคลอบขเถาสตรละ 3 รปแบบแบงเผาใน 2 บรรยากาศ แลวประเมนผลการทาลองในดานพนผวของเคลอบและความสมบรณของเคลอบ

1.ดานพนผวของเคลอบ

ในบรรยากาศเผาไหมแบบออกซเดชน พบวาผลตภณฑทง 3 รปแบบทเคลอบผลตภณฑดวยเคลอบสตรท 1 และ 4 มลกษณะผวเรยบเปนมนวาว มการรานตวเปนเปนเสนเลกบางและมขนาดตาเลก สวนสตรท 19ผลตภณฑทง 3 รปแบบมลกษณะผวเคลอบทเรยบเรยบกงมนกงดาน ในบรรยากาศเผาไหมแบบรดกชน พบวาผลตภณฑทง 3 รปแบบทเคลอบผลตภณฑดวยเคลอบสตรท 1 และ 4 มลกษณะผวเรยบเปนมนวาว มการรานตวเปนเปนเสนเลกบางและมขนาดตาเลก สวนสตรท 19ผลตภณฑทง 3 รปแบบมลกษณะผวเคลอบทเรยบเรยบกงมนกงดานเชนกน

2.ดานความสมบรณของเคลอบ ในบรรยากาศเผาไหมแบบออกซเดชน ผลตภณฑทง 3 รปแบบทเคลอบผลตภณฑดวยเคลอบสตรท 1 และ 4 มรอยตาหนเคลอบรานทงหมด ผวรานเปนเสนเลกบางและมขนาดตาเลก ในสตรท 19 ไมพบตาหนเคลอบ ในบรรยากาศเผาไหมแบบรดกชนพบวา ผลตภณฑทง 3 รปแบบ ทเคลอบผลตภณฑดวยเคลอบสตรท 1และ 4 มรอยตาหนเคลอบรานทงหมด ผวรานเปนเสนเลกบางและมขนาดตาเลก ในสตรท 19 ผลตภณฑทง 3 รปแบบพบพบจดสนาตาลขนาดเลกกระจายทวผลตภณฑ สรป อภปรายผล

1. ดานการหลอมตวของเคลอบ เคลอบททาการเผาไหมทบรรยากาศแบบรดกชนเคลอบจะมการ หลอมตวทดกวาการเผาแบบออกซเดชนจากการประเมนผลการทดลองพบวาเคลอบทมอตราสวนผสมของหน ฟนมาและขเถาใยปาลมรอยละ 20 – 80 และดนขาวมสดสวนทนอยจะทาใหเคลอบมการหลอมตวทด เคลอบมความมนวาวทง 2 บรรยากาศเนองจากหนฟนมาและขเถามคณสมบตเปนดาง ทาหนาทเปนตวหลอมละลายในเคลอบ นาเคลอบหลอมละลายเรวขนทาใหเคลอบมผวเรยบเนยน (ไพจตร องศรวฒน :2547.162) มความมนวาวสงโดยเฉพาะสตรท 1-8 ซงมปรมาณของหนฟนมาในสตรเคลอบปรมาณทสง ในทางตรงกนขามอตราสวนผสมทมดนขาวในปรมาณทมากรอยละ 50-80 จะทาเกดเคลอบดานหรอไมหลอมได เนองจากในดนขาวมปรมาณของชลกาทสงและบางสวนในขเถาซงมคณสมบตเปนกรด ทาหนาทเปนตวทนไฟ หากไมถงอณหภมทหลอมกจะทาใหเคลอบไมหลอมหรอเคลอบดานได สตรทเคลอบกงมนกงดานอาจจะเนองมาจากเผาเคลอบยงไมถงจดสกตว หากไดเพมอณหภมในการเผานาจะดกวาน จากผลการทดลองเคลอบดานหลายสตรมการหลอมตวด ผวเรยบเนยนแสดงวาถงจดหลอมละลาย ซงอาจเกดจากการตกผลกของซงคออกไซค ขณะทเคลอบเยน

Page 48: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

47

ตวลงชาๆ (ไพจตร องศรวฒน.2547:187) และบรรยากาศในการเผาแบบรดกชนยงทาใหเคลอบหลายสตรมความมนวาวกวา การเผาในบรรยากาศออกซเดชน

2. ดานพนผวของเคลอบ เคลอบทเผาในบรรยากาศแบบรดกชนจะมพนผวทเรยบเนยนกวาการเผา

แบบรดกชน ในเคลอบทมอตราสวนผสมของดนขาวในปรมาณทสงจะทาใหผวเคลอบไมเรยบในการเผาแบบออกซเดชน หลายสตรมการรานตวทเคลอบเปนลกษณะตาขายขนาดเลกทวผวเคลอบ โดยจะเหนชดในสตรทมประมาณของหนฟนมาทมาก สวนในสตรทมหนฟนมานอยการรานตวจะเกดเฉพาะบรเวณทมเคลอบหนา และมขนาดเลกจนมองเหนไดยาก ในสตรทมปรมาณของดนขาวมากจะไมพบการรานตว ในการเผาแบบรดกชน พบมการรานตวในหลายสตร บางสตรในออกซเดชนการรานตวไมเดนชดกจะชดขนในการเผาแบบรดกชน เสนทรานมขนาดเลกและเหนตดกบสรอบขางอยางเดนชด แตในสตรทมปรมาณของดนขาวในปรมาณทมากยงไมพบการราน การรานในเคลอบเนองจากคาสมประสทธการขยายตวของเนอดนและเคลอบไมเทากน เกดจากในสตรทเคลอบมปรมาณของหนฟนมาอยมาก ซงมคาสมประสทธการขยายตวหลงเผาสงมากถงรอยละ 11-12 ทาใหเคลอบขยายตวดนกนแตกเปนลายละเอยด (ไพจตร องศรวฒน .2547:126) หลงนาสตรทคดเลอกโดยผเชยวชาญจานวน 3 สตร คอ สตรท 1,4และ 19 หลงการเผาทง 2 บรรยากาศพบวาสตรท 1 และ 4 ไมพบตาหนใด ๆ นอกจากการรานตวของเคลอบ ในสตรท 19 ไมพบการรานตวเพยงจดสนาตาลขนาดเลกกระจายอยทวผลตภณฑ ขอเสนอแนะจากการวจย

1. ตาแหนงของการวางผลตภณฑในเตาเผา ตาแหนงทตางกนมสวนทาใหสของเคลอบตางกนบาง เลกนอย จงควรทดสอบในจดตาง ๆ ของเตาทจะเผางานจรง

2. ในชวงของการเผาอณหภมทกาหนดควรมการยนไฟ (Soaking) จะชวยใหอณหภมภายในเตา สมาเสมอทวทงเตา และสามารถลดขอผดพลาดในการเผาลดลงได อกทงยงทาเคลอบมความมนวาวขน

3. เคลอบขเถาทวจยหลายสตรมการรานตวเกดขน หากตองการใหการรานหายไปควรเพมทลก (Talc) หรอซลกาในสตรจะลดอตราการรานตวลงได

4. การเคลอบผวผลตภณฑแตละวธทตางกนผลของเคลอบทออกมาจะตางกนดวย

ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป 1. ควรมการทดลองชวงอณหภมการเผาทแตกตางกนเชน 1,100-1,250 องศาเซลเซยส เพอการศกษา

ลกษณะของเคลอบทอณหภมตางกนซงผลทออกมาจะมความหลากหลายเพมขน และควรกาหนดจดในการทดลองใหมากขน

2. ควรทดลองเผาเคลอบในเตาเผาแบบอนหรอบรษทผลตอนๆ เนองจากแตละเตาเผาอาจจะใหผลการ เผาทตางกน

3. ควรมการทดลองนาวตถดบในทองถนชนดอนๆ มาประยกตใชในการทาเคลอบโดยคานงถงปรมาณ สารองของวตถดบ ซงสามารถลดตนทนการผลตไดอกทงวตถดบชนดเดยวกนแตอยตางพนท ผลการทดลองอาจตางกน

4. เคลอบขเถาจากใยปาลมททดลองนถอมสทไดจากสารในวตถดบเทานนสามารถทดลองเตมออกไซค ใหสลงไปในอตราสวนผสมเพอใหมสสนทตางไป

Page 49: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

48

บรรณานกรม

โกมล รกษวงศ.(2531)วตถดบทใชในเครองปนดนเผาและเนอดนปน.กรงเทพฯมหานคร: ภาควชา เครองปนดนเผา คณะอตสาหกรรมศกษา วทยาลยครพระนคร.

ทว พรหมพฤกษ.(2525).เตาและการเผาเตา.พมพครงท 2 กรงเทพฯ:จงเจรญการพมพ นสา มฉยยา.(2538).การทดลองท าเคลอบขเถาจากอตราสวนผสมระหวางขเถาไมยางพารา หนฟนมา. ดนเหนยวทองนา และขเถาเปลอกหอยแครง.ปรญญานพนธ.กศ.ม.(อตสาหกรรมศกษา). กรงเทพฯ:บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ .ถายสาเนา. ปณณรตน พชญไพบลย.(2538)เครองเคลอบดนเผา เทคนคและวธการสรางสรรค.กรงเทพฯ:สานกพมพ จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ปรดา พมพขาวขา.(2530).เคลอบเซรามกส.กรงเทพฯ:อกษรเจรญทศน. ปรดา พมพขาวขา.(2535).เซรามกส.พมพครงท 3 .กรงเทพฯ:จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ไพจตร องศรวฒน.(2537).รวมสตรเคลอบเซรามกส.กรงเทพฯ:โอเดยนสโตร. (2541).เนอดนเซรามกส.กรงเทพฯ:โอเดยนสโตร. (2546).สเซรามก.กรงเทพฯ:โอเดยนสโตร. ศนยพฒนาอตสหกรรมเครองดนเผา.(2544)ความรทวไปเกยวกบเซรามกส.เชยงใหม: บญไชยการพมพ. เสรมศกด นาคบว.(2536).เคลอบขเถาจากพช.กรงเทพฯ:เจ ฟลม โปรเซส. สรศกด โกสยพนธ . (2531).น าเคลอบเครองปนดนเผา.กรงเทพฯ:ไทยวฒนาพานช. สรลกษณ ทองลม .(2545).การศกษาอตราสวนทเหมาะสมของผลตภณฑเซรามกส ส าหรบชนสวนน า . รองเสนดาย. ปรญญานพนธ กศ.ม.(อตสาหกรรมศกษา).กรงเทพฯ:บณฑตวทยาลย. . . มหาวทยาลยศรนครนทรทรวโรฒ. ถายสาเนา อายวฒน สวางผล.(2543).วตถดบทใชแพรหลายในงานเซรามก.กรงเทพฯ:โอเดยนสโตร. Harry Fraser. (1998).Glazes for Craft Potter. Australia: Craftsman. Sander,Herbert H .(1974) . Glazes for Special Effects:Guptill Pubiccations, New York. Lech, Bernard .(1984) .The Ceramic Spectrum. William Collims some and Co.,Ltd.,London.

Page 50: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

ชองานวจย การพฒนาสตรเคลอบจากเถาใยปาลมนามน สาหรบเคลอบผลตภณฑเครองปนดนเผา ชนดสโตนแวร ผวจย นายชยวฒนภทร เลาสตย คณะ ศลปกรรมศาสตร ป 2558

บทคดยอ

การวจยมจดมงหมายเพอศกษาอตราสวนผสมในการทาเคลอบขเถาใยปาลมนามน เพอ เคลอบผลตภณฑเครองปนดนเผาชนดสโตนแวร ทอณหภม 1,230 องศาเซลเซยส บรรยากาศแบบ ออกซเดชน และรดกชนโดยใชวตถดบ คอ ขเถาใยปาลมนามน,หนฟนมา และดนขาวการทดลอง แบงเปน 2 ขนตอน วธการทดลองขนตอนท 1 เพอประเมนลกษณะของเคลอบทาโดยกาหนดอตรา สวนผสมของสารแตละชนดจากตารางสามเหลยมดานเทา จะมทงหมด 36 สตร นามาบดผสมทละสตร เพอชบบนแผนทดสอบเคลอบ เผาในบรรยากาศออกซเดชนและรดกชน แลวตรวจสอบโดยผเชยวชาญเพอคดเลอกอตราสวนผสมทเหมาะสมจานวน 3 สตร ซงผเชยวชาญไดคดเลอกสตรทเหมาะสม คอสตรท 1,4 และ19 เพอทาการทดลองขนตอนท 2 เพอประเมนคณภาพของเคลอบเมอไดอตราสวนทผานการคดเลอกจาก ขนตอนท 1 นามาเคลอบบนผลตภณฑเครองปนดนเผาชนดสโตนแวรสตรละ 3 รปแบบ เผาในอณหภม1,230 องศาเซลเซยสในบรรยากาศออกซเดชนและรดกชน ประเมนผลตภณฑผลการทดลองทได สตรท 1 และ 4 พนผวเคลอบเรยบเนยนและพบเคลอบรานตวขนาดตาเลกทวผลตภณฑ ทง 3 รปแบบและในสตรท 19 พนผวเคลอบจะเรยบเนยนกงมนกงดาน เหมอนกนทง 3 รปแบบเมอทาการเผาทง 2 บรรยากาศ จากการทดลองเคลอบสตรท 1,4 และ19 สรปไดวาในการเผาทง 2 บรรยากาศ ผวเคลอบมความเรยบเนยน มความสมบรณสวยงามสามารถใชก บ ผ ล ต ภ ณ ฑ เ ค ร อ ง ป น ด น เ ผ า ช น ด ส โ ต น แ ว ร ซ ง เ ป น ไ ป ต า ม ส ม ม ต ฐ า น ท ต ง ไ ว

Page 51: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

Research Title The Development of Glaze from The Ashes of Oil Palm Fiber

for Stoneware Pottery Products. Researcher Mr.Chaiwattanapat laosat Faculty Faculty of Fine Art Year 2015

Abstract

The purpose of this experimental was to study the suitable formula of oil palm fiber glazes for the stoneware production by mixing a certain ratio of oil palm fiber ash, feldspar and kaolin. Specification to burn in 1,230 centigrade in oxidation firing and reduction firing. The first step it looking for the qualities of a feature the experimental was to find the suitable ratio of each compo rent by using the triaxial blend which have 36 formulas inside. To conduct material was mixture one by formula for soak test glaze specification to burn in 1,230 centigrade in oxidation firing and reduction firing. After firing. Only suitable of 3 formulas were chosen by the experts for the next step. The second step it was looking for the quality of experimental was stoneware products 3 forms were glazed by using the suitable formulas which were selected in the first step. Then fired at 1,230 centigrade in oxidation and reduction atmosphere. The results of the experimental were glazes formula at 1 and 4 has a good skin and there was crazing on the glaze all the 3 froms. In formula 19 the skin was semi - matt smooth and all formulas related to the hypothesis.

Page 52: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

กตตกรรมประกาศ

งานวจยเรองการพฒนาสตรเคลอบจากเถาใยปาลมนามน สาหรบเคลอบผลตภณฑเครอง ปนดนเผาชนดสโตนแวร นไดรบเงนอดหนนการวจยจากงบประมาณกองทนวจยมหาวทยาลย ราชภฏสงขลา พ.ศ. 2557

การวจยดาเนนการสาเรจลลวงไปไดดวยดโดยไดรบการชวยเหลอจากหลายฝาย ขอขอบคณ ทานรองศาสตราจารยสขมาล เลกสวสด และรองศาสตราจารยวรวธ สธวระขจร ทเปนทงครและทปรกษาในการทาวจย ขอขอบคณคณผดงเกยรต รตนศร พอตเตอรเฮาสสตดโอ และคณภควต ศรรกษ ศนยการเรยนรภมปญญาชาวบก ทชวยเหลอในการดาเนนการทดลองรวมถงเออเฟอสถานทในการทดลอง และขอขอบคณบรษทลาสง(ประเทศไทย)จากด(มหาชน)ทเออเฟอวตถดบในการวจยในครงน ชยวฒนภทร เลาสตย

คณะศลปกรรมศาสตร ธนวาคม 2558

Page 53: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย ก บทคดยอภาษาองกฤษ ข กตตกรรมประกาศ ค สารบญ ง สารบญตาราง จ สารบญภาพ ฉ บทท 1 บทนา 1 ความสาคญและทมาของปญหา 1 วตถประสงคของการวจย 2 สมมตฐานของงานวจย 2 ตวแปรทสาคญในงานวจย 2 กรอบแนวคดการวจย 2 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 3 บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 4 ความรทวไปเกยวกบเคลอบ 4 ความรทวไปเกยวกบเคลอบขเถา 16 วตถดบทใชในการทดลอง 21 การอานแผนภาพสามเหลยมดานเทา 25 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 26 บทท 3 วธดาเนนการวจย 28 วตถดบและอปกรณทใชในการวจย 28 ตวแปรทสาคญในการวจย 29 การดาเนนการวจย 29 การวเคราะหขอมล 31 กรอบแนวคดการวจย 33

Page 54: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

สารบญ(ตอ)

หนา บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล 34 ผลการทดลองขนท 1 36 ผลการทดลองขนท 2 40 บทท 5 สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ 49 สรปผลการวจย 50 อภปรายผล 52 ขอเสนอแนะ 53 บรรณานกรม 54 ภาคผนวก 55 ภาคผนวก ก.เครองมอทใชในการวจย 56 ภาคผนวก ข.รายนามผทรงคณวฒ 62 ประวตผวจย 64

Page 55: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

สารบญตาราง

หนา

ตารางท 1 ตารางแสดงวงจรการเผาดบ 10 ตารางท 2 ตารางแสดงวธการเผาเคลอบ 11 ตารางท 3 ตารางแสดงปฏกรยาของผลตภณฑทเผาผานความรอนในอณหภมตาง ๆ 12 ตารางท 4 ตารางแสดงชอเรยกชนดของหนฟนมา 22 ตารางท 5 ตารางเปรยบเทยบความแตกตางระหวางหนฟนมาชนดทใชมากในงาน เครองปนดนเผา 23 ตารางท 6 ตารางแสดงคาเฉลยของการประเมนผลการทดลองขนตอนท 1 โดยการลงความเหนของผเชยวชาญ 38

ตารางท 7 ตารางแสดงคาเฉลยของผลการประเมนคณภาพของเคลอบขเถา

ทเคลอบผลตภณฑชนดสโตนแวร ในดานพนผวของเคลอบ

ในบรรยากาศเผาไหมแบบออกซเดชนและรดกชน 47 ตารางท 8 ตารางแสดงคาเฉลยของผลการประเมนคณภาพ ของเคลอบขเถาทเคลอบผลตภณฑชนดสโตนแวร ดานความสมบรณของเคลอบในบรรยากาศเผาไหม แบบออกซเดชนและรดกชน 48

Page 56: รายงานการวิจัยird.skru.ac.th/RMS/file/1057.pdf · การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง

สารบญภาพ

หนา

ภาพประกอบ 1 ภาพแสดงวธการคานวณหาอตราสวนสวนผสมของนาเคลอบ 1ภาพประกอบ 2 ภาพแสดงวธการคานวณหาอตราสวนสวนผสมของนาเคลอบใยปาลม 30ภาพประกอบ 3 ภาพแสดงผลการทดลองขนท 1 บรรยากาศการเผาแบบออกซเดชน 36 ภาพประกอบ 4 ภาพแสดงผลการทดลองขนท 1 บรรยากาศการเผาแบบรดกชน 37ภาพประกอบ 5 ภาพแสดงผลตภณฑชนดสโตนแวร ทเคลอบผลตภณฑ จากเคลอบขเถาใยปาลมสตรท 1 บรรยากาศออกซเดชน 41ภาพประกอบ 6 ภาพแสดงรายละเอยดเคลอบขเถาใยปาลมสตรท 1 บรรยากาศออกซเดชน 41 ภาพประกอบ 7 ภาพแสดงผลตภณฑชนดสโตนแวร ทเคลอบผลตภณฑ จากเคลอบขเถาใยปาลมสตรท 1 บรรยากาศรดกชน 42ภาพประกอบ 8 ภาพแสดงรายละเอยดเคลอบขเถาใยปาลมสตรท 1 บรรยากาศรดกชน 42 ภาพประกอบ 9 ภาพแสดงผลตภณฑชนดสโตนแวร ทเคลอบผลตภณฑ จากเคลอบขเถาใยปาลมสตรท 4 บรรยากาศออกซเดชน 43ภาพประกอบ 10 ภาพแสดงรายละเอยดเคลอบขเถาใยปาลมสตรท 4 บรรยากาศออกซเดชน 43 ภาพประกอบ 11 ภาพแสดงผลตภณฑชนดสโตนแวร ทเคลอบผลตภณฑ จากเคลอบขเถาใยปาลมสตรท 4 บรรยากาศรดกชน 44ภาพประกอบ 12 ภาพแสดงรายละเอยดเคลอบขเถาใยปาลมสตรท 4 บรรยากาศรดกชน 44 ภาพประกอบ 13 ภาพแสดงผลตภณฑชนดสโตนแวร ทเคลอบผลตภณฑ จากเคลอบขเถาใยปาลมสตรท 19 บรรยากาศออกซเดชน 45ภาพประกอบ 14 ภาพแสดงรายละเอยดเคลอบขเถาใยปาลมสตรท 19 บรรยากาศออกซเดชน 45 ภาพประกอบ 15 ภาพแสดงผลตภณฑชนดสโตนแวร ทเคลอบผลตภณฑ จากเคลอบขเถาใยปาลมสตรท 19 บรรยากาศรดกชน 46ภาพประกอบ 16 ภาพแสดงรายละเอยดเคลอบขเถาใยปาลมสตรท 19 บรรยากาศรดกชน 46