การขดกนแหงผลประโยชน

แดนชย ไชวเศษ นตกรช ำนำญกำรพเศษ

กลมงำนบรกำรวชำกำร 1 ส ำนกวชำกำร

รฐธรรมนญแหงรำชอำณำจกรไทย พทธศกรำช 2560 ไดก ำหนดใหรฐมหนำทตอประชำชนเชนเดยวกบกำรใหประชำชนมหนำทตอรฐ วำงกลไกปองกน ตรวจสอบ และขจดกำรทจรตและประพฤตมชอบทเขมงวด เดดขำด เพอมใหผบรหำรทปรำศจำกคณธรรม จรยธรรม และธรรมำภบำลเขำมำมอ ำนำจในกำรปกครองบำนเมองหรอใชอ ำนำจตำมอ ำเภอใจ และมกำรก ำหนดมำตรกำรปองกนและบรหำรจดกำรประเทศใหมประสทธภำพยงขน ตลอดจนไดก ำหนดกลไกอน ๆ และก ำหนดใหบคคลมหนำทพทกษรกษำผลประโยชนของชำต และใหรฐตองพทกษรกษำไวซงผลประโยชนของชำต รวมถงสมำชกสภำผแทนรำษฎรและสมำชกวฒสภำตองปฏบตหนำทดวยควำมซอสตยสจรตเพอประโยชนสวนรวมของประเทศชำตและควำมผำสกของประชำชนโดยรวม โดยปรำศจำกกำรขดกนแหงผลประโยชน อกทง ก ำหนดใหรฐมนตรตองถวำยสตยปฏญำณตอพระมหำกษตรย กอนเขำรบหนำทวำ “จะจงรกภกดตอพระมหำกษตรย และจะปฏบตหนำทดวยควำมซอสตยสจรต เพอประโยชนของประเทศและประชำชน ทงจะรกษำไวและปฏบตตำมซงรฐธรรมนญแหงรำชอำณำจกรไทยทกประกำร” ดงนน ทกคนจงมหนำทตองรกษำผลประโยชนของชำตมำกกวำประโยชนสวนตนเพอมใหเกดกำรขดกนแหงผลประโยชน ความหมายของการขดกนแหงผลประโยชน (Conflict of Interest)

ค ำวำ Conflict of Interest มผใหควำมหมำยไวหลำกหลำยทรรศนะ เชน กำรขดกนของผลประโยชนสวนบคคลและผลประโยชนสวนรวม (เมธ ครองแกว, 2551, น. 33) หรอกำรขดกนระหวำงผลประโยชนสำธำรณะและผลประโยชนสวนบคคล (สถำบนวถทรรศน, 2546, น. 162) หรอประโยชนทบซอน (คณต ณ นคร, 2550, น. 31) และผลประโยชนทบซอน (วรำภรณ สำมโกเศศ, 2549, น. 6) หรอกำรทผด ำรงต ำแหนงทำงกำรเมองหรอเจำหนำทของรฐไดเปดโอกำสใหเงนหรอผลประโยชนสวนตวเขำมำมอทธพลตอหนำทและควำมรบผดชอบทจะตองมตอสำธำรณะ (William Sandra, 1987, น. 6) หรอเปนสถำนกำรณทบคคลในฐำนะเจำหนำทของรฐใชต ำแหนงหรออ ำนำจหนำทในกำรแสวงประโยชนแกตนเอง แกกลมหรอแกพวกพอง ซงเปนกำรละเมดทำงจรยธรรม และสงผลกระทบหรอควำมเสยหำยตอประโยชนสวนรวมหรอประโยชนสำธำรณะ (กตตพศ ก ำเนดฤทธ, 2550, น. 14) หรอสถำนกำรณทเจำหนำทของรฐมผลประโยชนสวนตว ขณะเดยวกนไดใชอ ำนำจอทธพลทตนมตำมอ ำนำจหนำทและควำมรบผดชอบทำงสำธำรณะไปขดกบผลประโยชนสวนตว หรอกลำวอกนยหนงคอ ควำมขดแยงระหวำงผลประโยชนสวนตวกบผลประโยชนสวนรวมนนเอง (จมพล หนมพำนช, 2554, น. 760) หรอเปนควำมขดแยงระหวำงประโยชนสวนตนและประโยชนสวนรวมหรอผลประโยชนทบซอนในกำรเมองกำรปกครอง โดยกำรละเมดกฎหมำยและจรยธรรม ท ำใหละทงคณธรรมในกำรปฏบตหนำทสำธำรณะสงผลกระทบตอประโยชนสำธำรณะ (ธรภทร เสรรงสรรค, 2558, น. 14) หรอเปนสภำวะซง

2

กำรก ำหนดนโยบำยเพอผลประโยชนของสงคมโดยรวมหรอกำรตดสนใจทำงกำรเมองถกแทรกแซงดวยผลประโยชนเฉพำะของบรษทธรกจเอกชน (ผำสก พงษไพจตร, 2548, น. 6) บคคลและการกระท าทตองหามเกยวกบการขดกนแหงผลประโยชนตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2560 ไดก ำหนดไว ดงน ขอตองหาม

1. การด ารงต าแหนงหรอหนาท หรอการขดขวางหรอแทรกแซงการใชสทธหรอเสรภาพ ของหนงสอพมพหรอสอมวลชนโดยมชอบ

1.1 บคคลทตองหำม ไดแก - สมำชกสภำผแทนรำษฎร - สมำชกวฒสภำ - รฐมนตร

1.2 กำรกระท ำทตองหำม ไดแก - กำรด ำรงต ำแหนงหรอหนำทใดในหนวยรำชกำร หนวยงำนของรฐหรอรฐวสำหกจหรอต ำแหนงสมำชกสภำทองถนหรอผบรหำรทองถน - กำรกระท ำกำรใด ๆ อนเปนกำรขดขวำงหรอแทรกแซงกำรใชสทธหรอเสรภำพของหนงสอพมพหรอสอมวลชนโดยมชอบ ไมวำโดยทำงตรงหรอทำงออม

2. การรบหรอแทรกแซงหรอกาวกายการเขารบสมปทาน การเปนคสญญา หรอการเปนหนสวนหรอผถอหนในหางหนสวนหรอบรษททรบสมปทานหรอเปนคสญญา หรอการรบเงนหรอประโยชนใด ๆ

2.1 บคคลทตองหำม ไดแก - สมำชกสภำผแทนรำษฎร - สมำชกวฒสภำ - รฐมนตร - คสมรสและบตรของสมำชกสภำผแทนรำษฎร สมำชกวฒสภำ หรอรฐมนตร - บคคลอนซงมใชคสมรสและบตรของสมำชกสภำผแทนรำษฎร สมำชกวฒสภำ หรอรฐมนตร

ทด ำเนนกำรในลกษณะผถกใช ผรวมด ำเนนกำร หรอผไดรบมอบหมำยจำกสมำชกสภำผแทนรำษฎร สมำชกวฒสภำ หรอรฐมนตร

3

2.2 กำรกระท ำทตองหำม ไดแก - กำรรบหรอแทรกแซงหรอกำวกำยกำรเขำรบสมปทำนจำกรฐ หนวยรำชกำร หนวยงำน

ของรฐ หรอรฐวสำหกจ ไมวำโดยทำงตรงหรอทำงออม - กำรเขำเปนคสญญำกบรฐ หนวยรำชกำร หนวยงำนของรฐ หรอรฐวสำหกจอนมลกษณะ

เปนกำรผกขำดตดตอน ไมวำโดยทำงตรงหรอทำงออม - กำรเปนหนสวนหรอผถอหนในหำงหนสวนหรอบรษททรบสมปทำนจำกรฐ หนวยรำชกำร

หนวยงำนของรฐ หรอรฐวสำหกจหรอเขำเปนคสญญำกบรฐ หนวยรำชกำร หนวยงำนของรฐ หรอรฐวสำหกจอนมลกษณะเปนกำรผกขำดตดตอน ไมวำโดยทำงตรงหรอทำงออม

- กำรรบเงนหรอประโยชนใด ๆ จำกหนวยรำชกำร หนวยงำนของรฐ หรอรฐวสำหกจเปนพเศษ นอกเหนอไปจำกทหนวยรำชกำร หนวยงำนของรฐ หรอรฐวสำหกจปฏบตตอบคคลอน ๆ ในธรกจกำรงำนปกต

3. การใชสถานะหรอต าแหนงอนเปนการกาวกายหรอแทรกแซง

3.1 กำรใชสถำนะหรอต ำแหนงของสมำชกสภำผแทนรำษฎรหรอสมำชกวฒสภำ 1) บคคลทตองหำม ไดแก

- สมำชกสภำผแทนรำษฎร - สมำชกวฒสภำ 2) กำรกระท ำทตองหำม ไดแก

กำรใชสถำนะหรอต ำแหนงกำรเปนสมำชกสภำผแทนรำษฎรหรอสมำชกวฒสภำกระท ำกำรใด ๆ อนมลกษณะทเปนกำรกำวกำยหรอแทรกแซงเพอประโยชนของตนเอง ของผอน หรอของพรรคกำรเมอง ไมวำโดยทำงตรงหรอทำงออม ในเรองดงตอไปน

1. กำรปฏบตรำชกำรหรอกำรด ำเนนงำนในหนำทประจ ำของขำรำชกำร พนกงำนหรอลกจำงของหนวยรำชกำร หนวยงำนของรฐ รฐวสำหกจ กจกำรทรฐถอหนใหญ หรอรำชกำรสวนทองถน

2. กระท ำกำรในลกษณะทท ำใหตนมสวนรวมในกำรใชจำยเงนงบประมำณหรอใหควำมเหนชอบในกำรจดท ำโครงกำรใด ๆ ของหนวยงำนของรฐ เวนแตเปนกำรด ำเนนกำรในกจกำรของรฐสภำ

3. กำรบรรจ แตงตง โยกยำย โอน เลอนต ำแหนง เลอนเงนเดอนหรอกำรใหพนจำกต ำแหนงของขำรำชกำรซงมต ำแหนงหรอเงนเดอนประจ ำและมใชขำรำชกำรกำรเมอง พนกงำน หรอลกจำงของหนวยรำชกำร หนวยงำนของรฐ รฐวสำหกจ กจกำรทรฐถอหนใหญ หรอรำชกำรสวนทองถน 3.2 กำรใชสถำนะหรอต ำแหนงของรฐมนตร

1) บคคลทตองหำม ไดแก รฐมนตร 2) กำรกระท ำทตองหำม ไดแก กำรใชสถำนะหรอต ำแหนงกระท ำกำรใดไมวำโดยทำงตรงหรอ

ทำงออม อนเปนกำรกำวกำยหรอแทรกแซงกำรปฏบตหนำทของเจำหนำทของรฐเพอประโยชนของตนเอง ของผอน หรอของพรรคกำรเมองโดยมชอบตำมทก ำหนดในมำตรฐำนทำงจรยธรรม

4

4. การเปนหนสวนหรอผถอหน หรอการเขาไปเกยวของกบการบรหารจดการหนหรอกจการ หรอการไมคงไวซงความเปนหนสวนหรอผถอหนในหางหนสวนหรอบรษท หรอการเปนลกจาง 4.1 บคคลทตองหำม ไดแก รฐมนตร 4.2 กำรกระท ำทตองหำม ไดแก

- กำรเปนหนสวนหรอผถอหนในหำงหนสวนหรอบรษท หรอไมคงไวซงควำมเปนหนสวนหรอผถอหนในหำงหนสวนหรอบรษทตอไปตำมจ ำนวนทกฎหมำยบญญต และตองไมเปนลกจำงของบคคลใด ดงทพระรำชบญญตกำรจดกำรหนสวนและหนของรฐมนตร พ.ศ. 2543 มำตรำ 4 ก ำหนดวำ รฐมนตรตองไมเปนหนสวนหรอผถอหนในหำงหนสวนหรอบรษท หรอไมคงไวซงควำมเปนหนสวนหรอผถอหนในหำงหนสวนหรอบรษท เวนแตในกรณดงตอไปน

(1) ในหำงหนสวนจ ำกด รฐมนตรเปนหนสวนจ ำพวกจ ำกดควำมรบผดไดไมเกนรอยละหำของทนทงหมดของหำงหนสวนจ ำกดนน

(2) ในบรษทจ ำกดหรอบรษทมหำชนจ ำกด รฐมนตรเปนผถอหนไดไมเกนรอยละหำ ของจ ำนวนหนทงหมดทจ ำหนำยไดในบรษทนน

ในกรณทรฐมนตรผใดประสงคจะไดรบประโยชนจำกกรณดงกลำวตอไป ใหแจงประธำนกรรมกำรปองกนและปรำบปรำมกำรทจรตแหงชำตทรำบภำยในสำมสบวนนบแตวนทไดรบแตงตง และใหโอนหนในหำงหนสวนหรอบรษทดงกลำวใหแกนตบคคลซงจดกำรทรพยสนเพอประโยชนของผอน ทงน ตำมทกฎหมำยดงกลำวก ำหนด

- กำรเขำไปเกยวของกบกำรบรหำรจดกำรหนหรอกจกำรของหำงหนสวนหรอบรษทดงกลำวไมวำในทำงใด ๆ มได

5. ความเปนหนสวนหรอผถอหนในหางหนสวนหรอบรษท หรอการครอบครองหรอดแล

การถอหนแทน 5.1 ควำมเปนหนสวนหรอผถอหนในหำงหนสวนหรอบรษท 1) บคคลทตองหำม ไดแก - คสมรสของรฐมนตร - บตรทยงไมบรรลนตภำวะของรฐมนตร 2) กำรกระท ำทตองหำม ไดแก ควำมเปนหนสวนหรอผถอหนในหำงหนสวนหรอบรษท ทรฐมนตรเปนหนสวนหรอผถอหนในหำงหนสวนหรอบรษท 5.2 กำรครอบครองหรอดแลกำรถอหนแทน 1) บคคลทตองหำม ไดแก บคคลอนทครอบครองหรอดแลกำรถอหนของรฐมนตรไมวำโดยทำงใด ๆ 2) กำรกระท ำทตองหำม ไดแก ครอบครองหรอดแลกำรถอหนของรฐมนตรไมวำโดยทำงใด ๆ

5

ขอยกเวนทไมถอวาเปนการขดกนแหงผลประโยชน 1. ขอยกเวนส าหรบสมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา หรอรฐมนตร

- ในกรณทรบเบยหวด บ ำเหนจบ ำนำญ เงนปพระบรมวงศำนวงศ หรอเงนอนใดในลกษณะเดยวกน - ในกรณทรบหรอด ำรงต ำแหนงกรรมำธกำรของรฐสภำ สภำผแทนรำษฎร หรอวฒสภำ

2. ขอยกเวนส าหรบสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภา - ในกรณทรบหรอด ำรงต ำแหนงเปนกรรมกำรทไดรบแตงตงในกำรบรหำรรำชกำรแผนดนท

เกยวกบกจกำรของสภำ เชน พระราชบญญตระเบยบขาราชการรฐสภา พ.ศ. 2554 มำตรำ 13 ก ำหนดใหมคณะกรรมกำร

คณะหนงเรยกวำ “คณะกรรมกำรขำรำชกำรรฐสภำ” เรยกโดยยอวำ “ก.ร.” โดยมประธำนรฐสภำเปนประธำนกรรมกำร รองประธำนรฐสภำ เปนรองประธำนกรรมกำร

พระราชบญญตสถาบนพระปกเกลา พ.ศ. 2541 มำตรำ 8 ก ำหนดใหมสภำสถำบนพระปกเกลำ โดยมประธำนรฐสภำเปนประธำนสภำสถำบน รองประธำนรฐสภำเปนรองประธำนสภำสถำบน กรรมกำรสภำสถำบนโดยต ำแหนง เชน ผน ำฝำยคำนในสภำผแทนรำษฎร กรรมกำรสภำสถำบนซงเลอกจำกประธำนคณะกรรมำธกำรสำมญประจ ำสภำผแทนรำษฎรจ ำนวนสองคน และกรรมกำรสภำสถำบนซงเลอกจำกประธำนคณะกรรมำธกำรสำมญประจ ำวฒสภำจ ำนวนหนงคนดวย

พระราชบญญตสภาพฒนาการเมอง พ.ศ. 2551 มำตรำ 7 ก ำหนดใหมสภำพฒนำกำรเมอง โดยมสมำชกซงมำจำกหวหนำพรรคกำรเมองหรอผแทนหวหนำพรรคกำรเมองซงมสมำชกในสงกดเปนสมำชกสภำผแทนรำษฎรทกพรรคกำรเมอง พรรคละหนงคนเปนสมำชกสภำพฒนำกำรเมองดวย

พระราชบญญตกองทนเพอผ เคยเปนสมาชกรฐสภา พ.ศ. 2556 มำตรำ 8 ก ำหนดใหมคณะกรรมกำรคณะหนงเรยกวำ “คณะกรรมกำรกองทนเพอผเคยเปนสมำชกรฐสภำ” เชน ประธำนรฐสภำเปนประธำนกรรมกำร รองประธำนรฐสภำเปนรองประธำนกรรมกำร กรรมกำรโดยต ำแหนง ไดแก ประธำนคณะกรรมำธกำรทมอ ำนำจหนำทเกยวกบกจกำรสภำผแทนรำษฎร ประธำนคณะกรรมำธกำรทมอ ำนำจหนำทเกยวกบกจกำรวฒสภำ กรรมกำรจ ำนวนสบสำมคนซงประธำนรฐสภำแตงตงตำมมตของแตละสภำ ไดแก สมำชกสภำผแทนรำษฎรจ ำนวนหำคนตำมจ ำนวนหรอส ดสวนของแตละพรรคกำรเมอง สมำช กว ฒ สภำ จ ำนวนสำมคน ผ เคยเปนสมำชกสภำผแทนรำษฎรจ ำนวนสำมคน และผเคยเปนสมำชกวฒสภำจ ำนวนสองคน

ทงน ไดมค ำวนจฉยของศำลรฐธรรมนญท 10/2551 เกยวกบเรองกำรขดกนแหงผลประโยชนซงสรปไดวำ ตำมหลกกำรแบงแยกกำรใชอ ำนำจอธปไตยแมจะมกำรตรวจสอบและถวงดลกำรใชอ ำนำจซงกนและกนแลว แตองคกรผใชอ ำนำจอธปไตยกยงมควำมเปนอสระตอกนอย โดยเฉพำะควำมเปนอสระในกำรด ำเนนกจกำรภำยในตำมภำรกจและอ ำนำจหนำทขององคกรนนเอง ซงแตละองคกรจะมหนวยงำนทอยในควำมรบผดชอบหรอก ำกบดแล ทงนเพอใหกำรปฏบตหนำทขององคกรนนบรรลเปำหมำยและวตถประสงคทก ำหนดไว โดยฝำยนตบ ญญตหรอรฐสภำมส ำนกงำนเลขำธกำรสภำผ แทนรำษฎรและส ำนกงำนเลขำธกำรวฒสภำเปนหนวยรำชกำรทอยในควำมรบผดชอบและก ำกบดแลของรฐสภำ โดยมคณะกรรมกำรขำรำชกำรฝำยรฐสภำ (ก.ร.) ตำมพระรำชบญญตระเบยบขำรำชกำรฝำยรฐสภำ พ.ศ. 2518 มำตรำ 6 รวมทงม

6

สถำบนพระปกเกลำเปนหนวยงำนในก ำกบดแลของประธำนรฐสภำตำมมำตรำ 5 แหงพระรำชบญญตสถำบนพระปกเกลำ พ.ศ. 2541 และมส ำนกงำนสภำพฒนำกำรเมองเปนหนวยงำนอสระอยในสถำบนพระปกเกลำอกชนหนงตำมมำตรำ 23 ของพระรำชบญญตสภำพฒนำกำรเมอง พ.ศ. 2551 ดงนน จงเหนวำกำรแตงตงใหสมำชกสภำผแทนรำษฎรและสมำชกวฒสภำซงเปนสมำชกของฝำยนตบญญตเปนกรรมกำรในหนวยงำนทอยในควำมรบผดชอบหรอก ำกบดแลของฝ ำยนตบญญต เปนกำรปฏบตหน ำท เ พอประโยชนแหงกำรบรหำรรำชกำรของฝ ำยนตบญญต ทงมไดเปนกำรกระท ำทเปนกำรขดกนแหงผลประโยชนในต ำแหนงทตนด ำรงอย จงอยในควำมหมำยและขอบเขตของกำรเปนกรรมกำรทไดรบแตงตงในกำรบรหำรรำชกำรแผนดน ซงไดรบกำรยกเวนใหกระท ำไดตำมรฐธรรมนญแหงรำชอำณำจกรไทย พทธศกรำช 2550 มำตรำ 265 วรรคสองทบญญตวำ “บทบญญตมำตรำนมใหใชบงคบในกรณทสมำชกสภำผแทนรำษฎรหรอสมำชกวฒสภำรบเบยหวด บ ำเหนจ บ ำนำญ เงนปพระบรมวงศำนวงศ หรอเงนอนใดในลกษณะเดยวกน และมใหใชบงคบในกรณ ทสมำชกสภำผแทนรำษฎรหรอสมำชกวฒสภำรบหรอด ำรงต ำแหนงกรรมำธกำรของรฐสภำ สภำผแทนรำษฎร หรอวฒสภำ หรอกรรมกำรทไดรบแตงตงในกำรบรหำรรำชกำรแผนดน”

อกทง บทบญญตของรฐธรรมนญแหงรำชอำณำจกรไทย พทธศกรำช 2550 มำตรำ 266 ไดบญญตกำรกระท ำอนตองหำมมใหสมำชกสภำผแทนรำษฎรและสมำชกวฒสภำใชสถำนะหรอต ำแหนงกำรเปนสมำชกสภำผแทนรำษฎรและสมำชกวฒสภำไปกำวกำยหรอแทรกแซงเพอประโยชนของตนเอง ของผ อน หรอของพรรคกำรเมองไมวำโดยทำงตรงหรอทำงออมในกำรปฏบตรำชกำรหรอกำรด ำเนนงำนในหนำทประจ ำของขำรำชกำร พนกงำน หรอลกจำงของหนวยรำชกำร หนวยงำนของรฐ รฐวสำหกจ กจกำรทรฐถอหนใหญหรอรำชกำรสวนทองถน ในเรองกำรบรรจ แต งตง โยกยำย โอน เลอนต ำแหนง และเลอนเงนเดอน และกำรพนจำกต ำแหนงของขำรำชกำรซงมต ำแหนงหรอเงนเดอนประจ ำและมใชขำรำชกำรกำรเมอง เหนวำกำรทสมำชกสภำผแทนรำษฎรและสมำชกวฒสภำไดรบแตงตงเปนกรรมกำรในกำรบรหำรรำชกำรแผนดน ในหน วยงำนท อย ในควำมรบผดชอบของรฐสภำและภำยใต กำรก ำกบดแลของประธำนรฐสภำ ตำมพระรำชบญญตระเบยบขำรำชกำรฝำยรฐสภำ พ.ศ. 2518 พระรำชบญญตสถำบนพระปกเกลำ พ.ศ. 2541 และพระรำชบญญตสภำพฒนำกำรเมอง พ.ศ. 2551 แมจะมอ ำนำจหนำทเกยวของกบกำรบรหำรรำชกำร กำรบ ร ห ำรงำน บคคลและบรหำรงบประมำณของหน วยงำนด งกล ำว แต ก เปนกำรด ำเนนงำน เพอประโยชนและตอบสนองตอภำรกจของหนวยงำนฝำยนตบญญตซงอยในควำมรบผดชอบหรอก ำกบดแลของรฐสภำหรอประธำนรฐสภำ กำรใชอ ำนำจหนำทหรอกำรปฏบตหนำทของสมำชกสภำผแทนรำษฎร และสมำชกวฒสภำในฐำนะกรรมกำรในกำรบรหำรรำชกำรแผนดนภำยใตขอบเขตของบทบญญตแหงกฎหมำยดงกลำว มไดเปนกำรใชสถำนะหรอต ำแหนงเขำไปกำวกำยหรอแทรกแซงกำรปฏบตรำชกำรหรอกำรด ำเนนงำนในหนำทประจ ำของขำรำชกำรหรอกำรบรหำรงำนบคคลของฝำยอน ทงกำรปฏบตหนำทดงกลำวกเพอประโยชนของหนวยงำนทอยควำมรบผดชอบหรอก ำกบดแลของรฐสภำหรอประธำนรฐสภำ จงเหนวำกำรทสมำชกสภำผแทนรำษฎรและสมำชกวฒสภำไดรบกำรแตงตงใหเปนกรรมกำรในกำรบรหำรรำชกำรแผนดนของฝำยนตบญญตตำมพระรำชบญญตระเบยบข ำรำชกำรฝำยรฐสภำ พ.ศ. 2518

7

พระรำชบญญตสถำบนพระปกเกลำ พ.ศ. 2541 และพระรำชบญญตสภำพฒนำกำรเมอง พ.ศ. 2551 นน ไมเปนกำรขดหรอแยงตอรฐธรรมนญแหงรำชอำณำจกรไทย พทธศกรำช 2550 มำตรำ 266

- ในกรณทรบหรอด ำรงต ำแหนงเปนกรรมกำรตำมทมกฎหมำยบญญตไวเปนกำรเฉพำะ เชน รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2560 มำตรำ 203 ก ำหนดวำ เมอมกรณทจะตองสรรหำผสมควรไดรบกำรแตงตงเปนตลำกำร

ศำลรฐธรรมนญ ใหเปนหนำทและอ ำนำจของคณะกรรมกำรสรรหำ โดยมประธำนสภำผแทนรำษฎร และผน ำฝำยคำนในสภำผแทนรำษฎร เปนกรรมกำรดวย

มำตรำ 217 ก ำหนดวำ เมอมกรณทจะตองสรรหำผสมควรไดรบกำรแตงตงเปนผด ำรงต ำแหนงในองคกรอสระนอกจำกคณะกรรมกำรสทธมนษยชนแหงชำต ใหเปนหนำทและอ ำนำจของคณะกรรมกำรสรรหำตำมมำตรำ 203 ท จะด ำเนนกำรสรรหำ คอ มประธำนสภำผ แทนรำษฎร และผ น ำฝ ำยคำนใน สภำผแทนรำษฎร เปนกรรมกำรดวย

มำตรำ 246 ก ำหนดวำ กำรสรรหำของคณะกรรมกำรสทธมนษยชนแหงชำต ใหเปนไป ตำมพระรำชบญญตประกอบรฐธรรมนญวำดวยคณะกรรมกำรสทธมนษยชนแหงชำต พ.ศ. 2560 มำตรำ 11 ก ำหนดวำ เมอมกรณทจะตองสรรหำผสมควรไดรบกำรแตงตงเปนกรรมกำร ใหเปนหนำท และอ ำนำจของคณะกรรมกำรสรรหำ โดยมประธำนสภำผแทนรำษฎร และผน ำฝำยคำนในสภำผแทนรำษฎร เปนกรรมกำรดวย 3. ขอยกเวนส าหรบรฐมนตร ไดแก - กำรด ำรงต ำแหนงหรอกำรด ำเนนกำรทกฎหมำยบญญตใหเปนหนำทหรออ ำนำจของรฐมนตร - กำรกระท ำตำมหนำทและอ ำนำจในกำรบรหำรรำชกำรแผนดน หรอตำมนโยบำยทไดแถลงตอรฐสภำ หรอตำมทกฎหมำยบญญต - ในกรณทรบหรอด ำรงต ำแหนงเปนกรรมกำรตำมทมกฎหมำยบญญตไวเปนกำรเฉพำะ - คณะรฐมนตรทบรหำรรำชกำรแผนดนอยในวนกอนวนประกำศใชรฐธรรมนญฉบบปจจบนนเปนคณะรฐมนตรตำมบทบญญตแหงรฐธรรมนญฉบบปจจบนน จนกวำคณะรฐมนตรทตงขนใหมภำยหลงกำรเลอกตงทวไปครงแรกตำมรฐธรรมนญฉบบปจจบนนจะเขำรบหนำท และรฐมนตรไดรบกำรยกเวนมำตรำ 170 (5) เฉพำะในสวนทเกยวกบกำรด ำเนนกำรตำมมำตรำ 184 (1) คอรฐมนตรสำมำรถด ำรงต ำแหนงหรอหนำทใดในหนวยรำชกำร หนวยงำนของรฐหรอรฐวสำหกจหรอต ำแหนงสมำชกสภำทองถนหรอผบรหำรทองถนได ตำมมำตรำ 264 วรรคหนงและวรรคสอง

4. ขอยกเวนส าหรบสภานตบญญตแหงชาต ในระหวำงทยงไมมสภำผแทนรำษฎรและวฒสภำตำมรฐธรรมนญฉบบปจจบนน ใหสภำนต

บญญตแหงชำตทตงขนตำมรฐธรรมนญแหงรำชอำณำจกรไทย (ฉบบชวครำว) พทธศกรำช 2557 ยงคงท ำหนำทรฐสภำสภำผแทนรำษฎรและวฒสภำตอไป และใหสมำชกสภำนตบญญตแหงชำตซงด ำรงต ำแหนงอยในวนกอนวนประกำศใชรฐธรรมนญฉบบปจจบนน ท ำหนำทเปนสมำชกสภำผแทนรำษฎรหรอสมำชกวฒสภำ ตำมล ำดบตำมบทบญญตแหงรฐธรรมนญฉบบปจจบนน และใหสภำนตบญญตแหงชำตและสมำชกสภำนตบญญตแหงชำต

8

สนสดลงในวนกอนวนเรยกประชมรฐสภำครงแรกภำยหลงกำรเลอกตงทวไปทจดขนตำมรฐธรรมนญฉบบปจจบนน

ในกรณทสมำชกสภำนตบญญตแหงชำตเปนเจำหนำทของรฐทปฏบตกำรตำมหนำทและอ ำนำจตำมกฎหมำยหรอค ำสงทชอบดวยกฎหมำย และในสวนทเกยวกบกำรด ำรงต ำแหนงหรอหนำทใดในหนวยรำชกำร หนวยงำนของรฐหรอรฐวสำหกจหรอต ำแหนงสมำชกสภำทองถนหรอผบรหำรทองถน ไมถอวำเปนกำรขดกนแหงผลประโยชน ตำมมำตรำ 263 วรรคสอง (2) (ข) ของรฐธรรมนญแหงรำชอำณำจกรไทย พทธศกรำช 2560 ผลจากการกระท าการขดกนแหงผลประโยชน

1. สมาชกสภาผแทนราษฎรกระท าการอนเปนการตองหามตามมาตรา 184 หรอมาตรา 185 สมำชกสภำผแทนรำษฎรจ ำนวนไมนอยกวำหนงในสบของจ ำนวนสมำชกทงหมดเทำทมอย

ของสภำผแทนรำษฎร มสทธเขำชอรองตอประธำนสภำผแทนรำษฎรวำสมำชกภำพของสมำชกคนใดคนหนงแหงสภำผแทนรำษฎรนนสนสดลงตำมมำตรำ 101 (7) คอกระท ำกำรอนเปนกำรตองหำมตำมมำตรำ 184 หรอมำตรำ 185 และใหประธำนสภำผแทนรำษฎรสงค ำรองนนไปยงศำลรฐธรรมนญเพอวนจฉยวำสมำชกภำพของสมำชกผนนสนสดลงหรอไม หำกปรำกฏเหตอนควรสงสยวำสมำชกผถกรองมกรณตำมทถกรอง ใหศำลรฐธรรมนญมค ำสงใหสมำชกผถกรองหยดปฏบตหนำทจนกวำศำลรฐธรรมนญจะมค ำวนจฉย ในกรณศำลรฐธรรมนญวนจฉยวำสมำชกภำพของสมำชกผถกรองสนสดลง ใหผนนพนจำกต ำแหนงนบแตวนทหยดปฏบตหนำท แตไมกระทบตอกจกำรทผนนไดกระท ำไปกอนพนจำกต ำแหนง

นอกจำกนยงใหอ ำนำจคณะกรรมกำรกำรเลอกตงสงเรองไปยงศำลรฐธรรมนญเพอวนจฉยไดดวยในกรณเหนวำสมำชกภำพของสมำชกวฒสภำคนใดคนหนงมเหตสนสดลงดงกลำวตำมมำตรำ 82

2. สมาชกวฒสภากระท าการอนเปนการตองหามตามมาตรา 184 หรอมาตรา 185 สมำชกวฒสภำจ ำนวนไมนอยกวำหนงในสบของจ ำนวนสมำชกทงหมดเทำทมอยของวฒสภำ มสทธเขำชอรองตอประธำนวฒสภำวำสมำชกภำพของสมำชกคนใดคนหนงแหงวฒสภำสนสดลงตำมมำตรำ 111 (7) คอกระท ำกำรอนเปนกำรตองหำมตำมมำตรำ 184 หรอมำตรำ 185 และใหประธำนวฒสภำสงค ำรองนนไปยงศำลรฐธรรมนญเพอวนจฉยวำสมำชกภำพของสมำชกผนนสนสดลงหรอไม หำกปรำกฏเหตอนควรสงสยวำสมำชกผถกรองมกรณตำมทถกรองใหศำลรฐธรรมนญมค ำสงใหสมำชกผถกรองหยดปฏบตหนำทจนกวำ ศำลรฐธรรมนญจะมค ำวนจฉย ในกรณทศำลรฐธรรมนญวนจฉยวำสมำชกภำพของสมำชกผถกรองสนสดลง ใหผนนพนจำกต ำแหนงนบแตวนทหยดปฏบตหนำท แตไมกระทบตอกจกำรทผนนไดกระท ำไปกอนพนจำกต ำแหนง นอกจำกนยงใหอ ำนำจคณะกรรมกำรกำรเลอกตงสงเรองไปยงศำลรฐธรรมนญเพอวนจฉยไดดวยในกรณเหนวำสมำชกภำพของสมำชกวฒสภำคนใดคนหนงมเหตสนสดลงดงกลำวตำมมำตรำ 82 ส ำหรบวฒสภำตำมบทเฉพำะกำลทด ำรงต ำแหนงปลดกระทรวงกลำโหม ผบญชำกำรทหำรสงสด ผบญชำกำรทหำรบก ผบญชำกำรทหำรเรอ ผบญชำกำรทหำรอำกำศ และผบญชำกำรต ำรวจแหงชำต มให

9

น ำควำมในมำตรำ 184 (1) และมำตรำ 185 มำใชบงคบแกผซงไดรบแตงตงใหเปนสมำชกวฒสภำโดยต ำแหนงดงกลำว คอ สำมำรถด ำรงต ำแหนงหรอหนำทใดในหนวยรำชกำร หนวยงำนของรฐหรอรฐวสำหกจ หรอสำมำรถใชสถำนะหรอต ำแหนงในกำรปฏบตรำชกำรหรอกำรด ำเนนงำนในหนำทประจ ำของขำรำชกำร พนกงำนหรอลกจำงของหนวยรำชกำร หนวยงำนของรฐ รฐวสำหกจ หรอกจกำรทรฐถอหนใหญ หรอกระท ำกำรในลกษณะทท ำใหตนมสวนรวมในกำรใชจำยเงนงบประมำณหรอใหควำมเหนชอบในกำรจดท ำโครงกำรใด ๆ ของหนวยงำนของรฐ หรอ กำรบรรจ แตงตง โยกยำย โอน เลอนต ำแหนง เลอนเงนเดอนหรอกำรใหพนจำกต ำแหนงของขำรำชกำรซงมต ำแหนงหรอเงนเดอนประจ ำ พนกงำน หรอลกจำงของหนวยรำชกำร หนวยงำนของรฐ รฐวสำหกจ หรอกจกำรทรฐถอหนใหญ 3. รฐมนตร 1) กำรพจำรณำใหควำมเหนชอบบคคลซงสมควรไดรบแตงตงเปนนำยกรฐมนตรจำกบคคลซงไมมลกษณะตองหำมตำมมำตรำ 160 (8) คอตองไมเปนผเคยพนจำกต ำแหนงเพรำะเหตกระท ำกำรอนเปนกำรตองหำมตำมมำตรำ 186 หรอมำตรำ 187 มำแลวยงไมถงสองปนบถงวนแตงตงตำมมำตรำ 159 วรรคหนง 2) รฐมนตรตองไมเปนผเคยพนจำกต ำแหนงเพรำะเหตกระท ำกำรอนเปนกำรตองหำมตำมมำตรำ 186 หรอมำตรำ 187 มำแลวยงไมถงสองปนบถงวนแตงตง ตำมมำตรำ 160 (8) 3) ควำมเปนรฐมนตรสนสดลงเฉพำะตว เมอกระท ำกำรอนเปนกำรตองหำมตำมมำตรำ 186 หรอมำตรำ 187 ตำมมำตรำ 170 (5) 4) ควำมเปนรฐมนตรของนำยกรฐมนตรสนสดลง เมอกระท ำกำรอนเปนกำรตองหำมตำมมำตรำ 186 หรอมำตรำ 187 ตำมมำตรำ 170 (5) ท ำใหรฐมนตรทงคณะพนจำกต ำแหนงตำมมำตรำ 167 (1) 5) กระท ำกำรอนเปนกำรตองหำมตำมมำตรำ 186 หรอมำตรำ 187 โดยใหน ำควำมในมำตรำ 82 มำใชบงคบแกกำรสนสดของควำมเปนรฐมนตรตำม (5) คอ กระท ำกำรอนเปนกำรตองหำมตำมมำตรำ 186 หรอมำตรำ 187 เพอประโยชนแหงกำรน ใหคณะกรรมกำรกำรเลอกตงมอ ำนำจสงเรองใหศำลรฐธรรมนญวนจฉยไดดวย มาตรการปองกนการขดกนแหงผลประโยชน

1. องคกรอยการตำมมำตรำ 248 วรรคส ก ำหนดใหมมำตรกำรปองกนมใหพนกงำนอยกำรกระท ำกำรหรอด ำรงต ำแหนงใดอนอำจท ำใหมกำรขดกนแหงผลประโยชน 2. องคกรปกครองสวนทองถนตำมมำตรำ 250 วรรคหำ ก ำหนดใหมบทบญญต เกยวกบ กำรปองกนกำรขดกนแหงผลประโยชน และกำรปองกนกำรกำวกำยกำรปฏบตหนำทของขำรำชกำรสวนทองถนดวย

3. กรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต ผด ารงต าแหนงในองคกรอสระ และเจาพนกงานของรฐทคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต (ป.ป.ช.) ประกาศก าหนด ตำมพระรำชบญญตประกอบรฐธรรมนญวำดวยกำรปองกนและปรำบปรำมกำรทจรต พ.ศ. 2561 หมวด 6 กำรขดกนระหวำงประโยชนสวนบคคลกบประโยชนสวนรวม ดงน

10

“มาตรา 126 นอกจำกเจำพนกงำนของรฐทรฐธรรมนญก ำหนดไวเปนกำรเฉพำะแลวหำมมใหกรรมกำร ผด ำรงต ำแหนงในองคกรอสระ และเจำพนกงำนของรฐทคณะกรรมกำร ป.ป.ช. ประกำศก ำหนด ด ำเนนกจกำรดงตอไปน

(1) เปนคสญญำหรอมสวนไดเสยในสญญำทท ำกบหนวยงำนของรฐทเจำพนกงำนของรฐผนนปฏบตหนำทในฐำนะทเปนเจำพนกงำนของรฐซงมอ ำนำจไมวำโดยตรงหรอโดยออมในกำรก ำกบ ดแล ควบคม ตรวจสอบ หรอด ำเนนคด

(2) เปนหนสวนหรอผถอหนในหำงหนสวนหรอบรษททเขำเปนคสญญำกบหนวยงำนของรฐ ทเจำพนกงำนของรฐผนนปฏบตหนำทในฐำนะทเปนเจำพนกงำนของรฐซงมอ ำนำจไมวำโดยตรงหรอโดยออมในกำรก ำกบ ดแล ควบคม ตรวจสอบ หรอด ำเนนคด เวนแตจะเปนผถอหนในบรษทจ ำกดหรอบรษทมหำชนจ ำกดไมเกนจ ำนวนทคณะกรรมกำร ป.ป.ช. ก ำหนด

(3) รบสมปทำนหรอคงถอไวซงสมปทำนจำกรฐ หนวยรำชกำร หนวยงำนของรฐ รฐวสำหกจ หรอรำชกำรสวนทองถน หรอเขำเปนคสญญำกบรฐ หนวยรำชกำร หนวยงำนของรฐ รฐวสำหกจ หรอรำชกำรสวนทองถน อนมลกษณะเปนกำรผกขำดตดตอน หรอเปนหนสวนหรอผถอหนในหำงหนสวนหรอบรษททรบสมปทำนหรอเขำเปนคสญญำในลกษณะดงกลำว ในฐำนะทเปนเจำพนกงำนของรฐซงมอ ำนำจไมวำโดยตรงหรอโดยออมในกำรก ำกบ ดแล ควบคม ตรวจสอบหรอด ำเนนคด เวนแตจะเปนผถอหนในบรษทจ ำกดหรอบรษทมหำชนจ ำกดไมเกนจ ำนวนทคณะกรรมกำร ป.ป.ช. ก ำหนด

(4) เขำไปมสวนไดเสยในฐำนะเปนกรรมกำร ทปรกษำ ตวแทน พนกงำน หรอลกจำงในธรกจของเอกชนซงอยภำยใตกำรก ำกบ ดแล ควบคม หรอตรวจสอบของหนวยงำนของรฐท เจำพนกงำนของรฐ ผนนสงกดอยหรอปฏบตหนำทในฐำนะเปนเจำพนกงำนของรฐ ซงโดยสภำพของผลประโยชนของธรกจ ของเอกชนนนอำจขดหรอแยงตอประโยชนสวนรวม หรอประโยชนทำงรำชกำร หรอกระทบตอควำมมอสระ ในกำรปฏบตหนำทของเจำพนกงำนของรฐผนน

ใหน ำควำมในวรรคหนง มำใชบงคบกบคสมรสของเจำพนกงำนของรฐตำมวรรคหนงดวยโดยใหถอวำกำรด ำเนนกจกำรของคสมรสเปนกำรด ำเนนกจกำรของเจำพนกงำนของรฐ เวนแตเปนกรณทคสมรสนนด ำเนนกำรอยกอนทเจำพนกงำนของรฐจะเขำด ำรงต ำแหนง

คสมรสตำมวรรคสองใหหมำยควำมรวมถงผซงอยกนกนฉนสำมภรยำโดยมไดจดทะเบยนสมรสดวย ทงน ตำมหลกเกณฑทคณะกรรมกำร ป.ป.ช. ก ำหนด

เจำพนกงำนของรฐทมลกษณะตำม (2) หรอ (3) ตองด ำเนนกำรไมใหมลกษณะดงกลำวภำยในสำมสบวนนบแตวนทเขำด ำรงต ำแหนง

มาตรา 127 หำมมใหกรรมกำร ผด ำรงต ำแหนงในองคกรอสระ ผด ำรงต ำแหนงระดบสง และผด ำรงต ำแหนงทำงกำรเมองทคณะกรรมกำร ป.ป.ช. ก ำหนด ด ำเนนกำรใดตำมมำตรำ 126 (4) ภำยในสองปนบแตวนทพนจำกต ำแหนง

มาตรา 128 หำมมใหเจำพนกงำนของรฐผใดรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดอนอำจค ำนวณเปนเงนไดจำกผใด นอกเหนอจำกทรพยสนหรอประโยชนอนควรไดตำมกฎหมำย กฎ หรอขอบงคบทออกโดยอำศย

11

อ ำนำจตำมบทบญญตแหงกฎหมำย เวนแตกำรรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยำตำมหลกเกณฑและจ ำนวนทคณะกรรมกำร ป.ป.ช. ก ำหนด

ควำมในวรรคหนงมใหใชบงคบกบกำรรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดจำกบพกำร ผสบสนดำน หรอญำตทใหตำมประเพณ หรอตำมธรรมจรรยำตำมฐำนำนรป

บทบญญตในวรรคหนงใหใชบงคบกบกำรรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดของผซงพนจำก กำรเปนเจำพนกงำนของรฐมำแลวยงไมถงสองปดวยโดยอนโลม

มาตรา 129 กำรกระท ำอนเปนกำรฝำฝนบทบญญตในหมวดน ใหถอวำเปนกำรกระท ำควำมผดตอต ำแหนงหนำทรำชกำรหรอควำมผดตอต ำแหนงหนำทในกำรยตธรรม”

อยำงไรกตำม ในป 2550 ไดมกำรเสนอรำงพระรำชบญญตวำดวยควำมผดเกยวกบกำรขดกนระหวำงประโยชนสวนบคคลกบประโยชนสวนรวม พ.ศ. .... ตอสภำนตบญญตแหงชำต ตอมำประธำน สภำนตบญญตแหงชำตไดสงควำมเหนของสมำชกสภำนตบญญตแหงชำตทขอใหศำลรฐธรรมนญพจำรณำวนจฉยวำ รำงพระรำชบญญตวำดวยควำมผดเกยวกบกำรขดกนระหวำงประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวม พ.ศ. .... ตรำขนโดยถกตองตำมบทบญญตแหงรฐธรรมนญ และมขอควำมขดหรอแยงตอรฐธรรมนญแหงรำชอำณำจกรไทย พทธศกรำช 2550 หรอไม ศำลรฐธรรมนญไดมค ำวนจฉยท 17/2551 สรปไดวำ ในครำวประชมสภำนตบญญตแหงชำต ครงท 54/2550 วนพฤหสบดท 27 กนยำยน 2550 ในวำระทสำม ทประชมลงมตเหนสมควรประกำศใชเปนกฎหมำย เมอองคประชมของสภำนตบญญตแหงชำตไมครบองคประชมและไมอำจถอกำรออกเสยงลงคะแนนทไมครบองคประชมเปนกำรลงมตของสภำนตบญญตแหงชำตโดยชอบดวยรฐธรรมนญ จงถอวำ กำรตรำรำงพระรำชบญญตวำดวยควำมผดเกยวกบกำรขดกนระหวำงประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวม พ.ศ. .... ไมถกตองตำมบทบญญตแหงรฐธรรมนญ อนมผลใหรำงพระรำชบญญตฉบบน เปนอนตกไปตำมรฐธรรมนญ มำตรำ 154 วรรคสำม ตอมำในป 2560 ไดมกำรเสนอรำงพระรำชบญญตวำดวยควำมผดเกยวกบกำรขดกนระหวำงประโยชนสวนบคคลกบประโยชนสวนรวม พ.ศ. …. เขำสกำรพจำรณำของสภำนตบญญตแหงชำต ในครำวประชมสภำนตบญญตแหงชำต ครงท 50/2560 วนพฤหสบดท 17 สงหำคม 2560 ไดลงมตรบหลกกำร แหงรำงพระรำชบญญตวำดวยควำมผดเกยวกบกำรขดกนระหวำงประโยชนสวนบคคลกบประโยชนสวนรวม พ.ศ. …. (คณะรฐมนตร เปนผเสนอ) ไวพจำรณำโดยคณะกรรมำธกำรวสำมญพจำรณำรำงพระรำชบญญตวำดวยควำมผดเกยวกบกำรขดกนระหวำงประโยชนสวนบคคลกบประโยชนสวนรวม พ.ศ. …. โดยมเหตผล และควำมจ ำเปนเพอจดใหมมำตรกำรและกลไกทมประสทธภำพเพอปองกนและขจดกำรทจรตและประพฤต มชอบอนจะเปนประโยชนในกำรคมครองประโยชนของรฐและประโยชนสำธำรณะอนซงขณะนอยในระหวำงกำรพจำณำของสภำนตบญญตแหงชำต (สภำนตบญญตแหงชำต, 2560) บทสรปและขอเสนอแนะ กำรขดกนแหงผลประโยชนตำมรฐธรรมนญแหงรำชอำณำจกรไทย พท ธศกรำช 2560 มขอตองหำม ดงน

12

1) หำมสมำชกสภำผแทนรำษฎร สมำชกวฒสภำ หรอรฐมนตรด ำรงต ำแหนงหรอหนำทใด ในหนวยรำชกำร หนวยงำนของรฐหรอรฐวสำหกจหรอต ำแหนงสมำชกสภำทองถนหรอผบรหำรทองถน

2) ห ำมส ม ำช ก ส ภ ำผ แ ท น รำษ ฎ ร ส ม ำช ก ว ฒ ส ภ ำ ร ฐ ม น ต ร ค ส ม รส แ ล ะบ ต ร ของสมำชกสภำผแทนรำษฎร สมำชกวฒสภำ หรอรฐมนตร และบคคลอนซ งมใชคสมรสและบตร ของสมำชกสภำผแทนรำษฎร สมำชกวฒสภำ หรอรฐมนตรทด ำเนนกำรในลกษณะผถกใช ผรวมด ำเนนกำร หรอผไดรบมอบหมำยจำกสมำชกสภำผแทนรำษฎร สมำชกวฒสภำ หรอรฐมนตร รบหรอแทรกแซง หรอ กำวกำยกำรเขำรบสมปทำน กำรเปนคสญญำ หรอกำรเปนหนสวนหรอผถอหนในหำงหนสวนหรอบรษททรบสมปทำนหรอเขำเปนคสญญำจำกรฐ หนวยรำชกำร หนวยงำนของรฐ หรอรฐวสำหกจ ไมวำโดยทำงตรงหรอทำงออม

3) หำมสมำชกสภำผ แทนรำษฎร สมำชกวฒ สภำ รฐมนตร คสมรสและบตรของสมำชก สภำผแทนรำษฎร สมำชกวฒสภำ หรอรฐมนตร และบคคลอนซงมใชคสมรสและบตรของสมำชกสภำผแทนรำษฎร สมำชกวฒสภำ หรอรฐมนตรทด ำเนนกำรในลกษณะผถกใช ผรวมด ำเนนกำร หรอผไดรบมอบหมำยจำกสมำชกสภำผแทนรำษฎร สมำชกวฒสภำ หรอรฐมนตร รบเงนหรอประโยชนใด ๆ จำกหนวยรำชกำร หนวยงำนของรฐ หรอรฐวสำหกจเปนพ เศษ นอกเหนอไปจำกทหนวยรำชกำร หนวยงำนของรฐ หรอรฐวสำหกจปฏบตตอบคคลอน ๆ ในธรกจกำรงำนปกต

4) หำมสมำชกสภำผแทนรำษฎร สมำชกวฒสภำ หรอรฐมนตร ขดขวำงหรอแทรกแซงกำรใชสทธหรอเสรภำพของหนงสอพมพหรอสอมวลชนโดยมชอบ

5) หำมสมำชกสภำผแทนรำษฎรหรอสมำชกวฒสภำใชสถำนะหรอต ำแหนงอนเปนกำรกำวกำยหรอแทรกแซงเพอประโยชนของตนเอง ของผอน หรอของพรรคกำรเมอง เชน กำรปฏบตรำชกำรหรอ กำรด ำเนนงำนในหนำทประจ ำ หรอกำรบรรจ แตงตง โยกยำย โอน เลอนต ำแหนง เลอนเงนเดอนหรอกำรใหพนจำกต ำแหนงของขำรำชกำร พนกงำนหรอลกจำงของหนวยรำชกำร หนวยงำนของรฐ รฐวสำหกจ กจกำรทรฐถอหนใหญ หรอรำชกำรสวนทองถน

6) หำมรฐมนตรใชสถำนะหรอต ำแหนงอนเปนกำรกำวกำยหรอแทรกแซงกำรปฏบตหนำท ของเจำหนำทของรฐ เพอประโยชนของตนเอง ของผอน หรอของพรรคกำรเมองโดยมชอบตำมทก ำหนด ในมำตรฐำนทำงจรยธรรม

7) หำมรฐมนตรเปนหนสวนหรอผถอหนในหำงหนสวนหรอบรษท หรอไมคงไวซงควำมเปนหนสวนหรอผถอหนในหำงหนสวนหรอบรษทตอไปตำมจ ำนวนทกฎหมำยบญญต และตองไมเปนลกจำง ของบคคลใด หรอเขำไปเกยวของกบกำรบรหำรจดกำรหนหรอกจกำรของหำงหนสวนหรอบรษทดงกลำวไมวำในทำงใด ๆ มได

8) หำมคสมรสของรฐมนตรหรอบตรทยงไมบรรลนตภำวะของรฐมนตรเปนหนสวนหรอผถอหนในหำงหนสวนหรอบรษททรฐมนตรเปนหนสวนหรอผถอหนในหำงหนสวนหรอบรษทตอไป

9) หำมบคคลอนทครอบครองหรอดแลกำรถอหนของรฐมนตรไมวำโดยทำงใด

13

ขอยกเวนทไมถอวำเปนกำรขดกนแหงผลประโยชน 1) ขอยกเวนส ำหรบสมำชกสภำผแทนรำษฎร สมำชกวฒสภำ หรอรฐมนตร เชน ในกรณทรบเบยหวด

บ ำเหนจบ ำนำญ เงนปพระบรมวงศำนวงศ หรอเงนอนใดในลกษณะเดยวกน หรอรบหรอด ำรงต ำแหนงกรรมำธกำรของรฐสภำ สภำผแทนรำษฎร หรอวฒสภำ

2) ขอยกเวนส ำหรบสมำชกสภำผแทนรำษฎรหรอสมำชกวฒสภำ เชน ประธำนรฐสภำเปนประธำนกรรมกำร ก.ร. รองประธำนรฐสภำเปนรองประธำนกรรมกำร ก.ร. หรอประธำนสภำผแทนรำษฎร และผน ำฝำยคำนในสภำผแทนรำษฎรเปนกรรมกำรสรรหำตลำกำรศำลรฐธรรมนญ หรอองคกรอสระ หรอประธำนรฐสภำเปนประธำนสภำสถำบนปกเกลำ หรอสมำชกซงมำจำกหวหนำพรรคกำรเมองหรอผแทนหวหนำพรรคกำรเมองซงมสมำชกในสงกดเปนสมำชกสภำผแทนรำษฎรทกพรรคกำรเมอง พรรคละหนงคนเปนสมำชกสภำพฒนำกำรเมอง หรอเปนกรรมกำรกองทนเพอผเคยเปนสมำชกรฐสภำ

3) ขอยกเวนส ำหรบรฐมนตร เชน กำรด ำรงต ำแหนงหรอกำรด ำเนนกำรทกฎหมำยบญญต ใหเปนหนำทหรออ ำนำจของรฐมนตร กำรกระท ำตำมหนำทและอ ำนำจในกำรบรหำรรำชกำรแผนดน หรอ ตำมนโยบำยทไดแถลงตอรฐสภำ หรอตำมทกฎหมำยบญญต หรอในกรณทรบหรอด ำรงต ำแหนงเปนกรรมกำรตำมทมกฎหมำยบญญตไวเปนกำรเฉพำะ

ผลจำกกำรกระท ำกำรขดกนแหงผลประโยชน เชน 1) สมำชกสภำผแทนรำษฎรหรอสมำชกวฒสภำกระท ำกำรอนเปนกำรตองหำมตำมมำตรำ 184

หรอมำตรำ 185 จะท ำใหผนนพนจำกต ำแหนง 2) นำยกรฐมนตรหรอรฐมนตรตองไมเปนผเคยพนจำกต ำแหนงเพรำะเหตกระท ำกำรอนเปน

กำรตองหำมตำมมำตรำ 186 หรอมำตรำ 187 มำแลวยงไมถงสองปนบถงวนแตงตง 3) เมอรฐมนตรกระท ำกำรอนเปนกำรตองหำมตำมมำตรำ 186 หรอมำตรำ 187 ควำมเปน

รฐมนตรสนสดลงเฉพำะตว 4) เมอนำยกรฐมนตรกระท ำกำรอนเปนกำรตองหำมตำมมำตรำ 186 หรอมำตรำ 187

ควำมเปนรฐมนตรของนำยกรฐมนตรสนสดลงท ำใหรฐมนตรทงคณะพนจำกต ำแหนง ปจจบนไดมกำรเสนอรำงพระรำชบญญตวำดวยควำมผดเกยวกบกำรขดกนระหวำงประโยชน

สวนบคคลกบประโยชนสวนรวม พ.ศ. …. เขำสกำรพจำรณำของสภำนตบญญตแหงชำตซงขณะนอยในขนตอนกำรพจำรณำของคณะกรรมำธกำรวสำมญพจำรณำรำงพระรำชบญญตวำดวยควำมผดเกยวกบกำรขดกนระหวำงประโยชนสวนบคคลกบประโยชนสวนรวม พ.ศ. ….

กำรทมกฎหมำยวำดวยกำรขดกนแหงผลประโยชน กเพอทจะเปนกลไกในกำรตรวจสอบ และรกษำผลประโยชนของประเทศชำตมใหบคคลใดแสวงหำผลประโยชนโดยมชอบดวยกฎหมำยเพอตนเองหรอพวกพอง

บรรณานกรม

ภาษาไทย กตตพศ ก ำเนดฤทธ. (2550). กำรขดกนแหงผลประโยชนกรณกำรถอหนของรฐมนตร. รฐสภาสาร,

55 (12), 14. คณต ณ นคร. (2550). สวมหมวกหลำยใบ. มตชนสดสปดาห. 21(1421), 31. ค ำวนจฉยของศำลรฐธรรมนญ ค ำวนจฉยท 17/2551 เรอง ประธำนสภำนตบญญตแหงชำต สงควำมเหน ของสมำชกสภำนตบญญตแหงชำตขอใหศำลรฐธรรมนญพจำรณำวนจฉยวำ รำงพระรำชบญญต วำดวยควำมผดเกยวกบกำรขดกนระหวำงประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวม พ.ศ. .... ตรำขนโดยถกตองตำมบทบญญตแหงรฐธรรมนญ และมขอควำมขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ แหงรำชอำณำจกรไทย พทธศกรำช 2550 หรอไม. (19 กมภำพนธ 2552). ราชกจจานเบกษา, เลม 126 ตอนท 11 ก, น. 1-58. จมพล หนมพำนช. (2554). การน านโยบายไปสการปฏบต. (พมพครงท 1). กรงเทพฯ: แอคทฟ พรนท จ ำกด. ธนยศ ชวะนตย. (2559). การขดกนแหงผลประโยชน Conflict of Interest: COI . สบคน 24 ตลำคม 2561 จำก www.ojs.mcu.ac.th/index.php/socdev/article/download/1656/1297 ธรภทร เสรรงสรรค. (2558). ปญหำผลประโยชนทบซอนในกำรเมองกำรปกครองทองถนไทย. สกทอง: วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร (สมทส), 21 (2), 14. ผำสก พงษไพจตร. (2548). กำรทบซอนของผลประโยชน กบควำมเจรญเตบโตทำงเศรษฐกจ. มตชนรายวน,

สบคน 10 พฤศจกำยน 2561 จำก https://www.matichon.co.th “พระรำชบญญตกองทนเพอผเคยเปนสมำชกรฐสภำ พ.ศ. 2556” (22 มกรำคม 2556). ราชกจจานเบกษา,

เลม 130 ตอนท 45 ก, น. 2-3. “พระรำชบญญตกำรจดกำรหนสวนและหนของรฐมนตร พ.ศ. 2543” (12 กรกฎำคม 2543). ราชกจจานเบกษา,

เลม 117 ตอนท 66 ก, น. 2. “พระรำชบญญตระเบยบขำรำชกำรรฐสภำ พ.ศ. 2554” (11 พฤษภำคม 2554). ราชกจจานเบกษา, เลม 128

ตอนท 34 ก, น. 10. “พระรำชบญญตสถำบนพระปกเกลำ พ.ศ. 2541” (4 กนยำยน 2541). ราชกจจานเบกษา, เลม 115

ตอนท 57 ก, น. 20-29. “พระรำชบญญตสภำพฒนำกำรเมอง พ.ศ. 2551” (29 มกรำคม 2551). ราชกจจานเบกษา, เลม 125

ตอนท 24 ก, น. 4. เมธ ครองแกว. (2551). ผลประโยชนสวนบคคลจำกควำมสญเสยสวนรวม: กำรรบมอกบกำรทจรตจำก

ผลประโยชนทบซอนในประเทศไทย. วารสารวชาการ ป.ป.ช., 1(1), 33.

15

“รฐธรรมนญแหงรำชอำณำจกรไทย พทธศกรำช 2560” (6 เมษำยน 2560). ราชกจจานเบกษา, เลม 134 ตอนท 40 ก, น. 1-90.

วรำภรณ สำมโกเศศ. (2549). ผลประโยชนทบซอน=คอรรปชน. มตชนออนไลน, สบคน 10 พฤศจกำยน 2561 จำก https://www.matichon.co.th

สถำบนวถทรรศน มลนธวถทรรศน. (2546). ธรรมาภบาลกบคอรรปชนในสงคมไทย (พมพครงท 1). กรงเทพฯ: บรษทอมรนทร พรนตง แอนดพบลซซง จ ำกด (มหำชน).

สภำนตบญญตแหงชำต. (2560). รางพระราชบญญตวาดวยความผดเกยวกบการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลกบประโยชนสวนรวม พ.ศ. ….. สบคน 24 ตลำคม 2561 จำก http://web.senate.go.th/w3c/senate/comm.php?url=meeting&comm_id=21564&m=MAPP&page=4&orby=&orrg=ASC

ภาษาตางประเทศ William, Sandra. (1987). Conflict of Interest: The Ethics Dilemma in Politics.

Vermont: Gower Publishing Company, p. 6.