แรงงานสัมพันธ์it.nation.ac.th/person/file/481009/แรงงาน... ·...

บทท 1ความเปนมาและแนวคดของแรงงานสมพนธ

วตถประสงคการสอน1. เพอใหนกศกษาทราบถงความหมาย หลกการดานแรงงานสมพนธ2. เพอใหนกศกษาทราบแนวคดทฤษฎดานแรงงานสมพนธ3. เพอใหนกศกษาทราบถงวตถประสงคของแรงงานสมพนธ

เนอหาของบทเรยนประกอบดวย1. ความหมาย2. แนวคดทฤษฎดานแรงงานสมพนธ3. ความเปนมาของแรงงานสมพนธ4. วตถประสงคของแรงงานสมพนธ

สอการสอน1. พาวเวอรพอยดสไลด (Power Point Slide)2. เอกสารการสอน

การวดและการประเมนผล1. คำาถามทายบท2. การซกถามรายบคคลขณะบรรยาย และหลงบรรยาย3. ตรวจสอบความถกตองของรายงานทไดมอบหมาย4. สงเกตพฤตกรรมขณะอภปรายในชนเรยนดานทศนคตทดตอ

การเรยน

วชา แรงงานสมพนธ HRMT 412อาจารยวระพนธ แกวรตน

แรงงานสมพนธ (Labor Relation)

แรงงานสมพนธ เปนเรองทเกยวกบการจดการในองคกรและการควบคมกจกรรมการจางงาน การจดการความสมพนธภายในองคกรระหวางฝายจดการ (หรอนายจาง) กบลกจางครอบคลมทงทเป นทางการและไมเปนทางการ ทงทเปนกลมกอนและเปนแบบปจเจกบคคล การทำาความเขาใจกบปรากฏการณดานแรงงานสมพนธอนหนงจำาเปนตองทำาความเขาใจกบบรบท และโยงบรบทมาเขากบการวเคราะห ปรากฏการณทางสงคมทเกดขน บรบทหรอสภาพแวดลอมทอาจเปนปจจยหรอเงอนไขทมอทธพลตอปรากฏการณหนงๆ ครอบคลมทงปจจยดานเศรษฐกจ (ตลาด เทคโนโลย การจางงาน ภาวะเศรษฐกจโดยรวม เง นเฟอ ระด บการวางงาน ฯลฯ ) การเมอง (นโยบายของพรรคการเมอง นโยบายของรฐบาลกฎหมาย อทธพลจากรฐบาลตางประเทศ อทธพลจากองคกรเหนอชาต ฯลฯ) และสงคม (ชนชน ระดบการศกษา ศาสนา จตวทยา ปรชญาของภาคทเกยวของ ฯลฯ) ปจจยหรอเงอนไขยงรวมถงประสบการณหรอกระบวนการเรยนรจากอดตของภาคทเกยวของ เหตการณในปจจบน และความคาดหวงตออนาคตของภาคทเกยวของดวย

วตถประสงคของการศกษาเรองแรงงานสมพนธ (Labor Relation)

1. เปนการศกษาแนวคดของแรงงานสมพนธ2. ววฒนาการ ทฤษฎ และแนวคดของแรงงานสมพนธ3. มาตรฐานแรงงานระหวางประเทศ4. อนสญญาและขอเสนอแนะตลอดจนแนวคดและทฤษฎวาดวย

แรงงานสมพนธวชา แรงงานสมพนธ HRMT 412

อาจารยวระพนธ แกวรตน

2

5. กฎหมายทเกยวของกบแรงงานสมพนธ6. แรงงานสมพนธ7. การรวมเจรจาตอรอง8. ขบวนการระงบขอพพาทแรงงาน ประกอบดวย9. การไกลเกลยขอพพาทแรงงาน10. การชขาดขอพพาทแรงงาน11. การปดงานและการนดหยดงาน12. การกระทำาอนไมเปนธรรม13. การดำาเนนคดในศาลแรงงาน14. การเสรมสรางแรงงานสมพนธทดระหวางนายจางกบลกจาง

แนวคดเรองแรงงานสมพนธ1. เพอแกไขขอขดแยงระหวางนายจางกบลกจาง2. เพอรกษาความเปนธรรมในดานสงคมและเศรษฐกจ3. เพอเพมประสทธภาพและประสทธผลของการผลต4. เพอเพมคณภาพชวตของลกจาง

ววฒนาการ ทฤษฎและแนวคดของแรงงานสมพนธในป ค.ศ. 1919 ไดมการจดตง องคกรแรงงานระหวางประเทศ“

(International Labor Organization; ILO)” ขนโดยมสำานกงานใหญตงอยท กรงเจนวา ประเทศสวสเซอรแลนด มสมาชกอย 158 ประเทศ แนวคดและทฤษฎวาดวยแรงงานสมพนธ ซงประกอบดวยความหลากหลายของแนวคดและทฤษฎตางๆ กน ซงแรงงานสมพนธจะเกดขนเมอมการวาจางงานกนและมสภาพนายจางและลกจางเกดขน ทจะเหนไดอยางชดเจนกเปนยคปฏวตอตสาหกรรมในยโรป อยางเชนของ

Adam Smith นกเศรษฐศาสตรชาวองกฤษ มความเหนวา ลกจางและนายจางมความตองการทแตกตางกน ทำาใหตางฝายตาง“


3

รวมกลมกนเพอรกษาผลประโยชนของตนเอง ในศตวรรษท ” 18 นายจางไดเร มมการรวมตวกนตงเปนสมาคมกอน โดยมวตถประสงคเพอตองการลดคาจางแรงงานใหตำาลงในทกวถทาง ดงนนในสวนของลกจางกมการรวมตวกนตงเปนสหภาพแรงงานขน โดยมวตถประสงคทจะคมครองในเร องของคาจางแรงงาน ไมเนนในเร องการใชวธการรนแรง Adam Smith กลาววา “การทมการกระทำาอยางกาวราว รนแรง เพอเรยกรองสทธหรอผลประโยชนอยางเกนกวาเหตของลกจางแรงงานนน ผลสดทายคอ ตางฝายตางกไมไดรบผลดนอกจากความเสยหายตอบแทน”

Karl Mark เปนนกกฎหมายชาวเยอรมน เปนผหนงทมความคดเปนปฏปกษกบพวกนายทนไดกลาววา ความเปนธรรมทางสงคมและ“เศรษฐกจจะเกดขนไดอยางแทจรงกตอเมอมการท ำาลายลางชนชนนายทน หรอลมเลกลทธทนนยมเทานน ซงเมอชนชนแรงงานเปนชนชนสามญของสงคมเมอใด ความเปนธรรมทางสงคมและเศรษฐกจทแทจรงจงสามารถเกดขนได”

Ferdinal Lassalle เป นน กสงคมชาวเยอรมน มความเหนสอดคลองกบ Karl Mark แตไมเหนดวยกบการทสหภาพแรงงานมงหาผลประโยชนในรปของตวเงนหรอสงของจากสมาชก เพราะเปนการมองผลประโยชนในระยะสน แตมความเหนวา ควรมงเนนทผลประโยชน“ระยะยาวมากกวา เชน การทำาลายลางระบบนายทน เปนตน”

George Sorel เปนนกสงคมชาวฝร งเศส เปนผท แนะนำาให ลกจางมการนดหยดงานและกอวนาศกรรมเพอเรยกรองสทธตางๆ

Sidney and Beatrice Webbs เป นผ ท เหนด วยก บ Karl Mark วา “ความขดแยงระหวางชนชนยงคงมอย แตไมเชอวาการตอสระหวางชนชนจะเปนตวกำาจดนายทนใหหมดไปได และขบวนการแรงงานมใชสถาบนทมหนาทเปลยนแปลงสงคม แนวทางการแกไขนนควรสรางใหเกดความเสมอภาคระหวางนายจางและลกจาง” ดงนนจงมผเรยกทฤษฎนวา ทฤษฎความเปนประชาธปไตยทางอตสาหกรรม


4

ทฤษฎระบบ (System)ดนลอป (Dunlop) เปนผบกเบกในการนำาทฤษฎระบบมาประยกต

ใชกบวชาการดานแรงงานสมพนธเปนหนแรก ซงกรอบทางทฤษฎของดนลอปเสนอวาระบบแรงงานสมพนธเปนระบบยอย (Sub-system) ของระบบสงคมซงเปนระบบทใหญกวา หรอเปนระบบสงคมสวนทงหมด ดงนนสงคมใหญจงอาจถกพจารณาไดวาเปนอทธพลภายนอก และหรอเปนขอจำากดตอระบบแรงงานสมพนธ แมวาจะไมทงหมดกตาม ฉะนนระบบแรงงานสมพนธจงมสถานะเหมอนกบระบบเศรษฐกจและระบบการเมองทเหลอมกนอย

ในทกขณะของการพฒนาระบบแรงงานสมพนธจะตองพจารณาวาระบบแรงงานสมพนธประกอบดวยตวแสดง (Actors) ทแนนอน บรบททแนนอนอดมการณทรอยรดระบบแรงงานสมพนธเขาดวยกน และสวนสำาคญของกฎทถกสรางขนเพอใชควบคมตวแสดงในสถานททำางานและชมชมททำางาน

สงทดนลอปนำาเสนอคอผลลพธของระบบแรงงานสมพนธ ซงกคอการสรางกฎเกณฑตางๆ หรอเครอขาย หรอการจดระเบยบของกฎเกณฑ (Rule) นอกจากนกฎเกณฑตางๆ ไมไดครอบคลมเพยงแคเรองการจายคาตอบแทนและเงอนไขการจางงานเทานน แตยงครอบคลมถงเรองระเบยบ วนย วธการทำางาน สทธและหนาทของนายจางและลกจาง ฯลฯ กฎเกณฑตางๆ ของแรงงานสมพนธทดนลอปใหความสำาคญเปนอยางยง ไดรบการอธบายวาถกกำาหนดขนมาจากตวแปรทเปนอสระภายในระบบแรงงานสมพนธ

ดนลอปจำาแนกตวแปรหรอปจจยอสระในระบบแรงงานสมพนธออกเปนสามสวนคอ ตวแสดง (Actor) บรบท (context) และอดมการณ (ideology) ของระบบตวแสดง หรอมสวนรวมอยางแขงขนในการสรางกฎเกณฑตางๆ ดงภาพ

ปจจย กระบวนการ ผลลพธ


5

ตวแสดง -------> การเจรจาตอรองบรบท หรอ -------> ความสมานฉนท

---------> กฎเกณฑสงแวดลอม -------> การไกลเกลย อดมการณ -------> การสรางกฎหมาย

ผลสะทอนกลบ

ทฤษฎปฏบตการทางสงคม (Social Action Theory)เปนการศกษาของ Max Weber นกสงคมวทยาชาวเยอรมน

ทฤษฎปฏบตการทางสงคมมงเนนวถทมนษยจะมอทธพลตอโครงสรางสงคม และวถทมนษยจะ สรางสงคม อนใหมขน หลกคดของทฤษฎ“ ”ปฏบตการทางสงคม จงเปนทฤษฎทตรงขามกบทฤษฎระบบอยางชดเจน ควรเนนไวดวยวาทฤษฎปฏบตการทางสงคมมาจากการใหความหมายของตวบคคลแตละคน ซงปจเจกบคคลไดเขาไปมสวนรวมในการกระทำาดวยตนเองและรวมกบบคคลอนๆ ซงปจเจกบคคลไดเขาไปมสวนรวมในการกระทำาดวยตนเองและรวมกบบคคลอนๆ นกทฤษฎปฏบตการทางสงคมเหนวาตวแสดงทางสงคมถกจำากดจากวถทางทพวกเขาสรางความเปนจรงทางสงคมดวยตวของเขาเอง ในดานหนง ดเหมอนวา“ ”สงคมสรางมนษยแตในอกดานหนง มนษยกสรางสงคมขนมาดวยเชนกน อยางไรกด ตวแสดงแตละคนกไมไดมระบบคานยมเหมอนๆ กน ซงหมายถงปจเจกบคคลแตละคนมการใหความหมายตอปฏสมพนธของพวกเขาแตกตางกนออกไป เชน การทฝายจดการกบสหภาพแรงงานไมรวมมอกน ไมใชเปนเพราะวาพวกเขามคานยมและเปาหมายทแตกตางกน แตเปนเพราะวาพวกเขามเปาหมายทแตกตางกน แตกลบมเครองมออนเดยวกน

อทธพลสำาคญทมตอปฏบตการทางสงคมของปจเจกบคคล ความหมายทางอตวสย


6

เปาหมาย

ประสบการณ

ปทสฐาน,คณคา ตวแสดง ปฏบตการทางสงคม

ทศนคตความคาดหวง

สถานการณปฏสมพนธกบปจจยอนๆ

จากภาพแสดงใหเหนถงอทธพลสำาคญๆ ทอาจกำาหนดการเลอกของปจเจกบคคลทจะลงมอปฏบต (เชน การยนขอเรยกรอง การประทวง การสไตร ฯลฯ) ภายใตเงอนไขของสถานการณหนงๆ ควรระลกไวเสมอวาปฏบตการทางสงคมเกดจากการใหความหมายของปจเจกบคคลตวสถานการณหนงๆ ในทางสงคมวตถประสงคของแรงงานสมพนธ

ประโยชนหรอจดมงหมายสดทายของการแรงงานสมพนธเปนการระงบขอผดพลาดระหวางนายจางกบลกจาง โดยแรงงานสมพนธเปนทงศาสตรและศลปในการเขาไปรกษาดลแหงความเปนธรรมในการทำางานเพอกอใหเกดความสงบสขในการทำางาน

1. การระงบขอพพาท2. การรกษาความเปนธรรมในดานสงคมและเศรษฐกจ3. การสงเสรมความสมพนธระหวางนายจางกบลกจาง4. ใหความคมครองแกนายจางและลกจาง


7

คำาถามทายบท

1. แรงงานสมพนธ ในความเขาใจของทานหมายถงอะไร และมความสำาคญอยางไร ใหอธบาย

2. แนวคดดานแรงงานสมพนธมประโยชนตอการบรหารจดการองคการดานใดบาง ใหอธบาย

3. วตถประสงคดานแรงงานสมพนธทสำาคญประกอบไปดวยอะไรบาง ใหอธบาย


8

บทท 2บทบาทของฝายนายจาง ฝายลกจาง และรฐ

วตถประสงคการสอน1. เพอใหนกศกษาทราบถงแนวคดของนายจางดานแรงงานสมพนธ2. เพอใหนกศกษาทราบถงแนวคดของลกจางดานแรงงานสมพนธ3. เพอใหนกศกษาทราบถงบทบาทของรฐดานแรงงานสมพนธ

เนอหาของบทเรยนประกอบดวย1. แนวคดของนายจาง2. อำานาจของฝายนายจาง3. อทธพลของนายจาง4. ความปรารถนาของนายจาง5. การรวมตวเปนองคการของนายจาง6. แนวคดของลกจาง


9

7. ความปรารถนาของลกจาง8. บทบาทของรฐ


การวดและการประเมนผล1. คำาถามทายบท2. การซกถามรายบคคลขณะบรรยาย และหลงบรรยาย3. ตรวจสอบความถกตองของรายงานทไดมอบหมาย4. สงเกตพฤตกรรมขณะอภปรายในชนเรยนดานทศนคตทดตอการ

เรยน

แรงงานสมพนธความไมเขาใจกนระหวางนายจางและลกจางในสถานประกอบการ

มกเปนสาเหตของความขดแยง หรอเกดขอพพาทแรงงานขน บางครงมการหยดงานของฝายลกจางไปจนถงการปดงานของฝายนายจางซงสงผลกระทบตอประเทศชาตทงทางดานการเมอง เศรษฐกจ และสงคม กอปรกบประเทศไทยมการสงเสรมการลงทนและเศรษฐกจของประเทศจะตองอาศยการลงทนจากตางชาตนบเปนปจจยหนงทน กลงทนนำาไปประกอบการพจารณาลงทนคอ เร องแรงงาน นอกจากจะมคาแรงทตำายงสงผลใหตนทนตำาดวย สถานการณทางดานแรงงานและนโยบายรฐทมตอนโยบายดานแรงงาน หากประเทศใดมการประทวงจากคนงานตลอดเวลา โอกาสทนกลงทนจะเขามากนอยลง เปนตน


10

แรงงานสมพนธประกอบไปดวย 3 ฝาย คอ ฝายลกจาง ฝายนายจาง และฝายรฐบาล แตโดยปรชญาทแทจรงของแรงงานสมพนธนน ตองการใหทงสองฝายคอ นายจางและลกจางไดอยกนอยางสนตสข โดยใชระบบทวภาค มการพดคยกน มความเขาใจกนและยอมรบในเหตผลซงกนและกนตราบใดททงสองฝายสามารถตกลงกนได สวนฝายทสามหรอรฐบาลจะไมเขาไปมบทบาทในฐานะเปนผไกลเกลย ประนประนอมเพอใหเร องยตลง แรงงานสมพนธในประเทศไทยเร มมแนวโนมทดขนเร อยๆ เมอเปรยบเทยบกบในอดตซงในอดตทงนายจางและลกจางมกจะมองกนในเร องของ สทธ และ อำานาจ“ ” “ " และทงสองฝายกอยดวยกนดวยความไมไวใจซงกนและกน หากเรายอนมองไปในอดต นายจางและลกจางจะยนกนคนละฝายและมความคดและทศนคตทเปนอคตตอกน นายจางกมงแสวงหาแตผลกำาไร โดยไมไดสนใจดแลความเปนอยและสนตภาพของคนงานเลย ปรชญาของนายจางกคอ กำาไรมากเทาไหรกยงดเทานน โดยไมไดจนเจอสวนทเปนกำาไรคนใหกบพนกงานเลย ในสวนของลกจางกมความคดวานายจางหนาเลอด ขดรด เมอไมพอใจกท ำาการหยดงานประทวงเพอกดดนนายจาง บางกประสบความส ำาเรจ บางกตกงาน เปนตน

จากปญหาทางดานแรงงานสมพนธและความไมเขาใจกนระหวางนายจางและลกจาง สงผลใหเกดกฎหมายแรงงานสมพนธ พ.ศ.2518 ซงกฎหมายดงกลาวนมเร องของการใหสทธเสรภาพในการรวมกลมเพอกอตงเปนสหภาพแรงงาน เพอทำาการเจรจาตอรองกบนายจางในเร องตางๆ เชน คาจาง สวสดการ ฯลฯ และเปนตวแทนพนกงาน

จากเดมซงมองวาสทธและอำานาจหนาทในการบรหารจดการภายในองคกรธรกจเปนของนายจางแตเพยงผเดยว การรวมตวกนเพอเปนสหภาพแรงงานและการเรยกรองสทธตางๆ เปนสงททาทายอำานาจของนายจางและสงผลใหการสรางสรรคในเร องของแรงงานสมพนธไมราบร น มการเผชญหนากนพรอมนำาไปส การเลกจาง การปดงาน การนด


11

หยดงาน ทงนเนองจากปรชญาและกรอบความคดในการบรหารงานแบบเกาไมสามารถแกไขปญหาแรงงานในปจจบนได ซงตอมากพฒนามาเปนความรวมมอและปกปองผลประโยชนระหวางก น ท งน เน องจากประสบการณในอดตและความสญเสยและตนทนคาใชจายมากมายอนเนองมาจากการเผชญหนากน เชน

จากอดตทผานมาเราจะเหนขาวตามสอตางๆ เสมอๆ วามสถานประกอบการหลายๆ แหงมการ หยดงานประทวงและนายจางกปดงาน สรางความกดดนซงกนและกน เชน ฝายลกจางกจะกดดนโดยการปดถนน เผาโรงงาน หรอปดลอมฝายบรหารไมใหออกจากโรงงาน เปนตน เมอไมเปนผลสำาเรจ ฝายลกจางกจะไปสรางความกดดนทางสงคม ทำาใหชมชนและสงคมเดอดรอน เชน การปดถนน ในทสดภาครฐกเขามาไกลเกลยจดการเหตการณกสงบบางไมสงบบาง นบเปนการแกไขปญหาเพอใหจบๆ ไป จงไมใชการแกไขปญหาไดถาวร สวนมากกจะมงเนนการเอาชนะดวยการเจรจาตอรองเพอผลประโยชนทเหนอกวาอกฝายหนง

ปรชญาดานแรงงานสมพนธแบบใหมจะเนนทางดานการจดการภายในสถานประกอบการภายใตกรอบความคดใหมในการทำางานเนนในเร องของการใหขอมลขาวสาร (Information) และการปรกษาหารอ (Consultation) รวมกนใหมากขน สวนเร องของการเจรจาตอรอง (Negotiation) กยงคงมอยแตไมไดมงหนาททำาลายกนอยางในอดต การเปลยนแปลงตางๆ ภายในองคกรจะเปนไปตามกระบวนการปรกษาหารอรวมกน โดยฝายจดการตองใชเหตผลขอมล หลกฐาน ในการอธบายใหพน กงานได เข า ใจมากข น ด วยเหตน การปฏ สมพนธ (Interaction) แบบใหมระหวางฝายจดการกบพนกงานจะคอยๆ กอรปขนเปนวฒนธรรมใหมขององคกร

ปจจยและเงอนไขทสงเสรมระบบการปรกษาหารอ และการรวมมอในสถานประกอบการ:


12

ฝายนายจางและฝายจดการปรชญาดานแรงงานสมพนธแบบใหมเนนการใหขาวสารขอมลการ

ปรกษาหารอ การรวมมอและการเจรจาตอรองรวมแบบมเหตผล โดยผบรหารระดบสงจะตองมการแถลงนโยบายและมการสอสารอยางเปดเผยใหลกจางไดทราบถงความสำาคญของแรงงานสมพนธแบบใหม ซงการแรงงานสมพนธแบบใหมนจะเนนทงดานสนตสขและประสทธภาพในสถานประกอบการควบคกนไปโดยฝายจดการตองคำานงถงสงตอไปนคอ

1. การสรางความคนเคย ความไวเนอเชอใจกน การสอสารสองทาง การทพนกงานมสวนรวมรบรขอมลขาวสารทสำาคญของบรษท ความยตธรรม วสยทศน การเปดเผยจรงใจ การทำางานเปนหมคณะ ความมนคงในการทำางาน การมสวนรวมในทางปฏบต คณภาพชวตของพนกงาน

2. ความสมพนธทเทาเทยมและมลกษณะทสรางสรรค รวมทงมกระบวนการยนขอรองเรยน รองทกข ทตองไดรบการพจารณาแกไขอยางยตธรรมและมประสทธภาพ การทำากจกรรมกลมยอยมการปรกษาหารอและการเจรจาตอรองรวม

การแปรปรชญาดานแรงงานสมพนธแบบใหมไปสการสรางกรอบคดและแนวปฏบตนน กอนอนฝายจดการจะตองสรางความเชอใจตอกน (Mutual trust) และจะตองมการปฏบต (action) ทงทเปนรปธรรม (ทางดานวตถ) และนามธรรม (ทางดานจตใจ)

การมสวนรวมของลกจางในการตดสนใจภายในบรษทเปนกระบวนการสำาคญในการสรางความไวเนอเชอใจกนระหวางลกจางกบฝายจดการ ตวอยางการมสวนรวมของลกจางในระดบตนๆ เชน การมสวนรวมในกจกรรม QCC, 5 ส และคณะกรรมการสโมสร เปนตนการใหขาวสารขอมลเกยวกบธรกจและการเงนของบรษทแกตวแทนลกจางเปนสงสำาคญททำาใหเกดความไววางใจตอกน โดยมการใหขาวสารขอมลเปนระ


13

ยะๆ ขาวสารขอม ลท บรษ ทควรเป ดเผยแก ต วแทนลกจาง เชน สถานการณทางดานเศรษฐกจและทางดานการเงนของบรษท เปนตน

การสอสารทงทางเดยวและสองทางทมประสทธภาพจะเกดขนไดตองมการขจดปรชญาและกรอบคดดานแรงงานสมพนธแบบเดมออกไปและควรถกแทนทดวยการบรหารแบบมสวนรวม เคร องมอทใชในการสอสารนอกจากคณะกรรมการสหภาพ คณะกรรมการลกจาง ฯลฯ ยงมเครองมออนๆ ทใชในการสอสารของสองฝาย เชน กจกรรมขอเสนอแนะ QCC ใบปลวและประกาศ เปนตน

เนอหาการสอสารควรครอบคลมในประเดนตอไปน1. เงอนไขการจางงาน การรบสมครงาน การโยกยายงาน และการ

เลกจางงาน2. สภาพการทำางาน3. การฝกอบรมและโอกาสของความกาวหนาในหนาทการงาน4. การควบคมดแลสขภาพ ความปลอดภยในการทำางาน ขอแนะนำาใน

การปองกนอบตเหตและโรคทเกดจากการทำางาน

กระบวนการรบเรองรองทกขและการแกไขปญหาสวสดการของพนกงาน (อาท เชน การรกษาพยาบาล สขภาพ หอง

อาหาร ทอยอาศย การพกผอน เงนออม เงนสงเคราะหตางๆ การชวยเหลอทางการเงน ฯลฯ)

การฝกอบรมและการศกษาเปนปจจยทชวยสงเสรมการปรกษาหารอฝายจดการดานแรงงานสมพนธจะตองไดรบการฝกอบรมใหมทกษะในการรบเร องราวรองทกขของพนกงานใหมประสทธภาพ สวนพนกงานจะตองไดรบการอบรมในเรองการสอสารและทกษะในการแกไขปญหา เพอใหการเสนอแนะในการปรบปรงของพนกงานเปนไปอยางมประสทธภาพ นอกจากน ฝายจดการและพนกงานควรไดรบการอบรมใน


14

หลกสตรเดยวกน เพอใหเกดทศนคตทางดานแรงงานสมพนธรวมกนดวย

การปฐมนเทศและการแนะนำาพนกงานใหม ใหรจกกฎระเบยบของบรษท ประสบการณตางๆ ของบรษท ววฒนาการและวฒนธรรมขององคกร อดมการณ ความคด ความเชอของบรษท จดมงหมาย ทศทางและเปาหมายของบรษท

สงเสรมองคกรลกจางใหเขมแขงและสรางนกสหภาพแรงงานมออาชพซงถอเปนสวนสำาคญของปรชญาดานแรงงานสมพนธแบบใหม โดยบรษทจะตองใหการยอมรบสหภาพแรงงานหรอองคกรลกจางใหเปนสวนหนงของบรษทพรอมทงใหการสนบสนนใหองคกรสหภาพแรงงานหรอองคกรลกจางเตบโตและเขมแขง กรรมการสหภาพแรงงานจะตองพฒนาตนเองใหเปน นกสหภาพแรงงานมออาชพ มความรอบรเร อง“ ”ภายในองคกร ตลอดจนสถานการณทางเศรษฐกจและสงคมทงในประเทศและระหวางประเทศ

การสนบสนนใหสหภาพแรงงานเขมแขง ฝายจดการอาจทำาไดดงตอไปน คอ

1. ผแทนลกจางหรอกรรมการสหภาพแรงงานควรไดรบการสนบสนนใหทำากจกรรมแกสมาชกเตมเวลา

2. ฝายจดการควรจดหาสำานกงานใหแกสภาพแรงงาน พรอมทงจดหาเครองอำานวยความสะดวกตางๆ

3. สนบสนนคาใชจายในดานการศกษาและการอบรมของสหภาพแรงงาน

4. หกเงนคาสมาชกสหภาพแรงงานใหเปนรายเดอน เพอใหสหภาพมรายไดทแนนอนและสามารถวางแผนการทำางานไดงายขน


15

สงกรรมการสหภาพแรงงานไปทศนศกษาบรษททมระบบปรกษาหารอและการรวมมอทด

ใหพนกงานมสวนรวมทางการเงน (Financial participation) และใหการยอมรบ (recognition) เรองการกระจายดอกผลความสำาเรจของบรษทแกลกจาง โดยการแบงปนผลกำาไร (profit-sharing) หรอ ผลตภาพการผลตทเพมขน (productivity gains haring scheme) เพอเปนกำาลงใจแกพนกงานททมเท อทศและมสวนรวมในการสรางองคกรอยางเอาการเอางาน

ฝายสหภาพแรงงานนกสหภาพแรงงานตองมงสรางองคกรของตนใหเขมแขง โดยม

วตถประสงคและขอบเขตการทำางานทกวางกวาเดม คอ มสวนรวมและสนบสนนการเพมขดความสามารถในการทำาธรกจของฝายจดการและสงเสรมผลตภาพการผลต ดงนน การศกษาและการอบรมใหความรแกสมาชกสหภาพแรงงานจงตองครอบคลมทงในเร องการคา การเงน ธรกจ การลงทน และการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคม สหภาพแรงงานและสมาชกจะตองมบทบาทในการใหขอเสนอแนะแกฝายจดการในการปรบปรงการบรหารการจดการการควบคมคณภาพสนคา ผลตภาพการผลต ฯลฯ เปนเร องทเหนไดชดวาสหภาพแรงงานแบบใหมนจะมบทบาทและหนาททแตกตางจากสหภาพแรงงานแบบเดม ทคำานงถงแตประเดนเรองสทธและผลประโยชนของสมาชกเทานน

รปแบบของการปรกษาหารอและการรวมมอ


16

ประการแรก รปแบบของการรวมมอในแตละสถานประกอบการอาจมความแตกตางกน ทงนขนอยกบววฒนาการทางดานวฒนธรรมขององคกรความจำาเปนและความพรอมของสถานการณดานโครงสรางพนฐานขององคกร

ประการทสอง การมสวนรวมของลกจาง ไมสามารถแกไขปญหาทกปญหาทนายจางและลกจางตองการได แตนเปนกระบวนการเรยนร (Learning process) ของทงสองฝายทตองใชเวลาในการปรบเปลยนทศนคต พฤตกรรมและทาททมตอกน

ประการทสาม การมสวนรวมมไดหมายความวาจะทำาใหความขดแยงของนายจางและลกจางสนสดลงอยางสนเชง แตกระบวนการและพฒนาการของทงสองฝายจะสามารถลดปญหาขอขดแยงตางๆ ลงไดเปนลำาดบ

ประการทส การรวมมอมไดมแตววฒนาการทเจรญไปขางหนา (Evolution) เพยงอยางเดยว แตอาจมววฒนาการถอยกลบ (devolution) ได ปจจยและเงอนไขตางๆ ขนอยกบการเปลยนตวบคคลทสำาคญในฝายจดการหรอฝายสหภาพแรงงาน หรอจากปจจยอนๆ ททงสองฝายอาจควบคมไมได (เชน ภาวะเศรษฐกจตกตำาอยางรนแรง)

ประการทหา ระบบแรงงานสมพนธทสนตสข จำาเปนตองไดผแทนลกจางทถกเลอกตงมาอยางโปรงใส มความเปนอสระและไดรบการยอมรบจากสมาชกอยางกวางขวาง

ประการสดทาย ความจำาเปนในการเปลยนแปลงดานแรงงานสมพนธแบบใหมจะตองไมถกมองจากสหภาพแรงงานวาเปนการมงทำาลายพวกเขา เพอนำารปแบบหรอองคกรใหมมาแทนทขององคกรสหภาพแรงงานทมอยแตเดม

การดำารงอยรวมกนระหวางการปรกษาหารอกบการเจรจาตอรองรวม


17

หลายประเทศทประสบความสำาเรจในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางสงพบวาการปรกษาหารอและการเจรจาตอรองรวมสามารถทำางานรวมกนและเปนกลไกหรอวถทางทนำาไปสความสำาเรจในการปรองดองผลประโยชนระหวางนายจางกบลกจางในสถานประกอบการไดในทสด ฉะนนการปรกษาหารอและการเจรจาตอรองรวมจงสามารถเปนสวนประกอบของกนและกน ททำาใหกลไกดานแรงงานขององคกรมความสมบรณ จากประสบการณของประเทศตะวนตกพบวาแมการเจรจาตอรองรวมจะชวยเพมผลตภาพและความสามารถในการแขงขนธรกจ แตจะไมยงยนหากไมมรปแบบการมสวนรวมอนๆ ใหการสนบสนน

ความแตกตางระหวางการปรกษาหารอกบการเจรจาตอรองรวม บางกรณเปนเรองของขอบเขตประเดนทรบผดชอบ ซงจากการศกษาพบวามหลายบรษททในอดตไดนำาเรองทมการตอรองบนโตะเจรจามาปรกษาหารอกน

จากการศกษาสถานประกอบการหลายแหงพบวา กลไกการปรกษาหารอทมประสทธภาพชวยสงเสรมใหเกดความไวเนอเช อใจกน การสอสารระหวางสองฝายดำาเนนไปดวยด มการรวมมอทดและมการเปดเผยขอมลแกผแทนลกจาง มการสรางบรรยากาศทดในการเจรจาตอรองรวม ทงสองฝายใหความเคารพความคดเหนกนมากขนและมความเขาใจในสถานการณดานเศรษฐกจและสงคมเพมขน สงทฝายจดการพงระมดระวงคอจะตองไมใชการปรกษาหารอไปทำาลายสหภาพแรงงาน และไมควรยดตดกบสทธและอำานาจในการตดสนใจแบบดงเดมวาเปนสทธของฝายจดการเพยงฝายเดยว

ผแทนลกจางในการปรกษาหารอและการเจรจาตอรองรวมสถานประกอบการทมสหภาพแรงงาน

จากการศกษาพบวาผแทนลกจางททำาหนาททงดานเจรจาตอรองและปรกษาหารอควบคกนไป สามารถจะทำาหนาทดานการปรกษาหารอไดเปนอยางด ดงนนในสถานประกอบการทมสหภาพแรงงานอย กรรมการ


18

สหภาพควรเปนผแทนลกจางในการปรกษาหารอกบฝายจดการดวย เพราะวากรรมการสหภาพมกจะเปนผทมบคลกการเปนผนำา ชอบแสวงหาความร เสยสละและเปดใจกวางมากกวา พนกงานทมไดเปนสมาชกสหภาพแรงงาน สำาหรบสถานประกอบการทมสหภาพแรงงานแตไมมคณะกรรมการลกจาง ระบบการปรกษาหารอและการรวมมอยงไปไดด เพราะวาสหภาพแรงงานจะทำาหนาททงดานการปรกษาหารอและการเจรจาตอรองควบคกนไป ดงนนจงอาจกลาวไดวาสถานประกอบการใดทมสหภาพแรงงานอยแลวควรสงเสรมใหสหภาพแรงงานมบทบาทหนาททางดานการปรกษาหารอกบฝายจดการดวย แตในกรณทสถานประกอบการใดทฝายจดการกบสหภาพแรงงานมความขดแยงคอนขางสงจนยากทจะทำางานดานการปรกษาหารอรวมกนไดแลว กรรมการสหภาพไมควรเขาไปเปนกรรมการลกจางหรอคณะกรรมการการปรกษาหารอรวม ควรแตงตงตวแทนลกจางทสามารถทำางานรวมกบฝายจดการได หรออาจใหมการเลอกตงคณะกรรมการลกจางหรอเลอกตงผแทนประจำาแผนก เพอเขาทำาหนาทในคณะกรรมการปรกษาหารอรวมกบฝายจดการ อยางไรกดมประสบการณจำานวนมากทแสดงใหเหนวาระบบการปรกษาหารอจะประสบความสำาเรจไดตอเมอผบรหารระดบสงทมอำานาจในการตดสนใจดานนโยบายของบรษทเขารวมเปนกรรมการของคณะกรรมการชดนดวย

จากการศกษาพบวาสถานประกอบการทมการปรกษาหารอและการรวมมอทด อยางนอยประเดนทถกนำามาใชในการปรกษาหารอจะเปนเรองสวสดการของพนกงาน สภาพการทำางาน ระบบการทำางานและ/หรอระบบการผลตนโยบายและโครงการตางๆ ของบรษท การฝกทกษะและการพฒนาทรพยากรมนษย

สถานประกอบการทไมมสหภาพแรงงาน


19

ควรสรางกลไกการปรกษาหารอและการรวมมอระหวางฝายจดการกบลกจางใหเกดขนในสถานประกอบการ โดยทวไปกลไกดงกลาวทนำามาใชอยางคอนขางแพรหลายในสถานประกอบการจะอยในรปของคณะกรรมการปรกษาหารอรวม (JCC) กลไกนจะทำางานไดอยางมประสทธภาพ กจะตองไดผแทนลกจางทมความชอบธรรมทมาจากการเลอกตงทเปนอสระและไดรบการยอมรบจากลกจางทวไป สำาหรบสถานประกอบการทยงไมพรอมทจะมคณะกรรมการปรกษาหารอรวม อาจเรมตนจากการใหตวแทนลกจางเขามสวนรวมเสนอแนะปญหาตางๆ ในระดบพนฐานกอน

บทบาทขององคกรทเกยวของ

นายจาง:1. นโยบายดานแรงงานสมพนธแบบปรกษาหารอและการรวมมอควร

เปนสวนหนงของนโยบายบรษท และควรประกาศอยางเปดเผยตอพนกงานทวไป

2. ฝายจดการควรรเรมกำาหนดกรอบและทศทางทจะรวมมอกบลกจาง

3. ฝายจดการควรจดตงงบประมาณเพอใชลงทนในดานการพฒนาแรงงานสมพนธกบฝายลกจาง

4. ฝายจดการและหวหนางานทกระดบจะตองไดรบการถายทอดนโยบาย กรอบ และทศทางการทำางานใหมทางดานแรงงานสมพนธของบรษท

5. ฝกอบรมทกษะการเปนฝายจดการและหวหนางานทดใหแกหวหนางานทกระดบชน

6. ฝกอบรมฝายจดการและหวหนางานทกระดบชนในเรองแรงงานสมพนธแบบปรกษาหารอและการรวมมอ

7. ยอมรบและใหเกยรตพนกงานทกระดบ


20

8. ใหโอกาสพนกงานทจะมสวนรวมแสดงความคดเหนและการตดสนใจทจะสงผลตองานและสภาพการทำางานของพวกเขา

9. สรางเงอนไขทจะใหพนกงานมโอกาสใชทกษะและศกยภาพของพวกเขาอยางเตมทในการพฒนาสถานประกอบการ

10. สรางและสงเสรมความสมพนธทไวเนอเชอใจตอกนโดยการแสดง ความจรงใจ ของฝายจดการทมตอลกจาง“ ”

ฝายจดการควรแสดงใหเหนถงความพยายามทจะปรบปรงคณภาพชวตของพนกงาน

ฝายจดการควรพฒนานโยบายและโครงการตางๆ ทจะยงประโยชนทางดานเศรษฐกจและสวสดการสำาหรบพนกงาน นโยบายดานการมสวนรวมทางการเงนของพนกงานภายในบรษทควรไดรบการเอาใจใสเปนพเศษ โดยเฉพาะอยางยงผลตอบแทนของพนกงานทจะไดรบเพมขนจากการเพมผลตภาพของพวกเขา ฝายจดการควรใหขาวสารขอมลทสำาคญของบรษททถกตองและทนการณแกสหภาพแรงงาน หรอผแทนของพนกงานปรบปรงการบรหารการจดการดานแรงงานแบบ นายจางอปถมภเสมอเหมอนบดาของลกจาง (Employer paternalism) ทเหนลกจางเปน เดก และไมมสทธเรยกรองใดๆ ในสถานประกอบการ “ ”หากตองการสงใดตอง ขอ อยางสงบเสงยมและฝายจดการเปนผ“ ”พจารณาและมสทธขาดทจะใหหรอไมใหใหมความทนสมยในสถานประกอบการทนายจางเปนผบรหารงานเอง หากนายจางเปนผรเรมผลกดนและลงมอปฏบตเอง โอกาสของความสำาเรจในการรวมมอกบผแทนลกจางจะคอนขางสง

สหภาพแรงงานและลกจาง:1. สหภาพแรงงานตองตระหนกวาลกจางกบนายจางมผลประโยชน

รวมกน หากธรกจดลกจางจะไดรบการปรบปรงคาจางและสวสดการเพมขนดวย หากธรกจตกตำากจะสงผลกระทบถงลกจางดวย ดงนน สหภาพแรงงานจะตองไมคำานงถงแตผลประโยชนของ


21

ลกจางเพยงอยางเดยว แตจะตองคำานงถงผลประโยชนขององคกรธรกจดวย การเรยกรองของสหภาพแรงงานควรมเหตมผลและมความเปนไปไดกบสถานประกอบการของตน

2. กรรมการสหภาพแรงงานควรสงเสรมระเบยบวนยการทำางาน และจรยธรรมในการทำางานของบรรดาพนกงานอยางเอาจรงเอาจง

3. สมาชกสหภาพและพนกงานควรสงเสรมและใหโอกาสแกผทมเหตมผล มความรและมความเสยสละเขามาเปนกรรมการสหภาพหรอผแทนลกจาง สมาชกสหภาพควรตองยอมรบระบบการปรกษาหารอและการรวมมอ เพอชวยกนผลกดนใหองคกรธรกจเจรญกาวหนาไปได

4. ผนำาสหภาพแรงงานควรมความรและความเขาใจเกยวกบสถานการณเศรษฐกจในภาพรวม และสถานการณดานธรกจของบรษทดวย

5. ผนำาสหภาพแรงงานควรจะตองเปนผทมความรบผดชอบ และสามารถชแจงสถานการณตางๆ อยางเปนจรงใหแกมวลสมาชกไดโดยไมปลอยใหสมาชกมความคาดหวงอยางผดๆ ตอสถานการณของบรษท

รฐบาล:

1. กำาหนดนโยบายและกรอบของระบบการรวมมอในระดบสถานประกอบการทเขมแขงและเปนธรรม เพอใหโอกาสของการเกดความขดแยงมนอยทสด

2. ใหขอเสนอแนะและแนวทางการปฏบตเรองการสรางระบบแรงงานสมพนธแบบทวภาคทมสนตสข ปรองดองและสมานฉนทแกสถานประกอบการทวไป

3. ตงกองทนพฒนาการศกษาและการฝกอบรมดานการปรกษาหารอและการรวมมอในระดบสถานประกอบการ


22

4. ปรบปรงกฎหมายแรงงานเพอสรางเงอนไขใหเกดระบบการปรกษาหารอและการรวมมอในระดบสถานประกอบการทเขมแขงมประสทธภาพและเปนธรรม เชน กฎหมายควรใหความคมครองแกผกอตงสหภาพแรงงาน การเลกจางกรรมการสหภาพแรงงาน และกรรมการลกจางจะตองไดรบการพจารณาจากคณะกรรมการแรงงามสมพนธกอน กรรมการสหภาพแรงงานและกรรมการลกจางจะตองไดรบการคมครองสทธอกหนงป หลงจากพนวาระการเปนผแทนลกจางไปแลว เปนตน

5. รฐบาลควรสรางแรงจงใจใหแกสถานประกอบการทจดอบรมดานการแรงงานสมพนธแบบรวมมอดวยการลดหยอนภาษให

6. รฐมนตรกระทรวงแรงงานและสวสดการสงคมตลอดจนคณะทปรกษาและคณะทำางานของรฐมนตรควรไดรบการรายงาน หรอเขารบการอบรมดานแรงงานสมพนธแบบรวมมอ

7. เจาหนาทแรงงานควรไดรบการอบรมและพฒนาทกษะแรงงานสมพนธแบบปรกษาหารอและรวมมออยางทวถง

8. จดประชมเชงปฏบตการ การสมมนา และการอภปรายเรองแรงงาสมพนธทดในระดบทวภาคกบองคการนายจางและลกจางทงในระดบสถานประกอบการ ระดบยานอตสาหกรรม และในระดบชาตอยางสมำาเสมอและอยางตอเนอง

9. สรางผเชยวชาญทางดานเทคนค (technical experts) ของฝายรฐบาลททำาหนาทดานการฝกอบรมโดยเฉพาะ

แนวทางการเสรมสรางแรงงานสมพนธทด:1. นายจางและลกจาง คำานงถงผลประโยชนรวมกน ทงสองฝายร

หลกการใหและการรบวชา แรงงานสมพนธ HRMT 412


23

2. มระบบการสอสารขอความทมประสทธภาพ3. มระบบการบรหารและการยตขอรองทกขทเปนธรรม4. มการรวมปรกษาหารออยางสมำาเสมอ5. สรางความคนเคย ความไวเนอเชอใจกน6. ยอมรบเหตผลซงกนและกน7. เปดโอกาสใหลกจางมสวนรวมในการบรหารมากขน8. เคารพในสทธและบทบาทหนาทของอกฝาย

ขอควรปฏบต ขอควรละเวน เพอการเสรมสรางแรงงานสมพนธ:ขอควรปฏบต ขอควรละเวน

มความจรงใจตอกน มอคตตอกนเชอใจซงกนและกน ไมไวใจใหการยอมรบ แบงพรรคแบงพวกรบผดชอบตอหนาท ละเลยตอหนาทปรกษาหารอรวมกน ใชกฎหมายเพยงอยางเดยวแกปญหาโดยเรว มองขามปญหาเลกๆนอยๆใชหลกยดหยน แขงกราวแลกเปลยนขอมล ครอบงำาความคดผลตอบแทนทเหมาะสม เอากำาไรแตอยางเดยวปฏบตดวยความเสมอภาค เลอกปฏบตรกษาระเบยบวนย ละเลยขอรองทกขยตธรรมตอกน ละเลยขอคดเหนใหมสวนรวม ใหบคคลภายนอกมาเกยวของใหความสำาคญระบบรองทกข สงงานอยางเดยวใหโอกาส พดคลมเครอ


24

ยดหลกครอบครวเดยวกน ขาดการพฒนาสรางขวญและกำาลงใจ สรางความกดดนใหอกฝายสอขอความใหชดเจนใหความรฝกอบรมสมำาเสมอมมนษยสมพนธ


1. อำานาจหนาทสำาคญทนายจางจกตองเปนฝายกระทำามกขอ ประกอบไปดวยอะไรบาง ใหอธบาย

2. สงทฝายนายจางปรารถนาทจะไดรบจากลกจางหรอผปฏบตงานคออะไร ใหอธบาย

3. ในชวตการทำางานของลกจางในปจจบนนน ลกจางแตละคนยอมปรารถนาทจะมและจะไดอะไรบาง ใหอธบาย

4. บทบาทของรฐทมผลตอการบรหารแรงงานสมพนธ ประกอบดวยอะไรบาง

5. แนวทางในการเสรมสรางแรงงานสมพนธทดประกอบไปดวยกระบวนการหรอขนตอนอะไรบาง ใหอธบาย


25

บทท 3แรงงานสมพนธพนฐาน

วตถประสงคการสอน1. เพอใหนกศกษาทราบถงแนวคดของนายจางดานแรงงานสมพนธ2. เพอใหนกศกษาทราบถงแนวคดของลกจางดานแรงงานสมพนธ3. เพอใหนกศกษาทราบถงบทบาทของรฐดานแรงงานสมพนธ

เนอหาของบทเรยนประกอบดวย1. ระดบของแรงงานสมพนธ2. กฎหมายคมครองแรงงาน


การวดและการประเมนผล1. คำาถามทายบท2. การซกถามรายบคคลขณะบรรยาย และหลงบรรยาย3. ตรวจสอบความถกตองของรายงานทไดมอบหมาย


26

4. สงเกตพฤตกรรมขณะอภปรายในชนเรยนดานทศนคตทดตอการเรยน

ระดบของแรงงานสมพนธความสมพนธระหวางนายจางกบแรงงานสมพนธนน อาจแบงออก

เปน 3 ระดบ คอ1.ระดบพนฐาน

หมายถง ความสมพนธในทางการจางทนายจางและลกจางจกตองปฏบตตอกนตาม

มาตรฐานขนตำาทกฎหมายกำาหนดไว2.ระดบพฒนาโดยเอกภาค

หมายถง ความสำาพนธในทกรปแบบทไดรบการพฒนาในเชงบวกโดยดำารและการ

บรหารจดการของฝายจดการหรอฝายนายจาง3.ระดบพฒนาโดยทวภาค

หมายถง ความสมพนธในทกรปแบบทไดรบการพฒนาขนจากการรวมปรกษาหารอ

หรอการรวมเจรจาตอรองระหวางนายจางกบสหภาพแรงงานหรอกลมลกจางหรอผแทนลกจาง

มาตรฐานแรงงานระหวางประเทศ


27

เปนบทบญญตหรอขอกำาหนดตางๆ ทเกยวของกบการทำางานตางๆ ทประเทศทเปนสมาชกของ ILO ทวโลกใหการยอมรบวาเปนมาตรฐานแรงงานสากล เชน ชวโมงทำางานมาตรฐานวนละ 8 ชวโมง (หนงวนม 24 ชวโมง: 8 ชวโมงสำาหรบการทำางาน: 8 ชวโมงสำาหรบการศกษาหาความร: 8 ชวโมงสำาหรบการพกผอน) อายขนตำาของการใชแรงงาน จะตองไมตำากวา 15 ป เปนตน

อนสญญา (Convention) และขอเสนอแนะ (Recommendation) ตลอดจนแนวคดและทฤษฎวาดวยแรงงานสมพนธ

เปนตราสารทกำาหนดหลกการสำาคญของมาตรฐานแรงงานระหวางประเทศในแตละเรอง เชน อนสญญาฉบบท138 วาดวยเรอง อายขนตำาของการใชแรงงานเดก เปนตน สวนขอเสนอแนะกเปนตราสารทกำาหนดขนเปนรายละเอยดทชวยแนะนำาเพอวางเปนแนวทางการปฏบตได

กฎหมายแรงงานณ ทนจะกลาวถงเฉพาะ พรบ. คมครองแรงงาน 2541 และ

พรบ.แรงงานสมพนธ 2518สทธของลกจางตามพรบ . คมครองแรงงาน 2541 ไดแกเวลาทำางาน : ไมเกน 8 ชวโมงตอวน และ 48 ชวโมงตอสปดาห


28

งานอนตรายตามทกำาหนดในกฎกระทรวงไมเกน 7 ชวโมงตอวน และ 42 ชวโมงตอสปดาห เชน งานทตองอยกบความรอน หรอมอณหภมทสงๆ

เวลาพก : ในวนทมการทำางาน ใหนายจางจดใหลกจางมเวลาพกตดตอกนไมนอยกวา 1 ชวโมงภายใน 5 ชวโมงแรกของการทำางาน

นายจางและลกจางจะตกลงกนลวงหนาใหมเวลาพกนอยกวาครงละ 1 ชวโมงกได แตตองไมนอยกวาครงละ 20 นาท และเมอรวมกนแลวตองไมนอยกวาวนละ 1 ชวโมง

กรณงานในหนาทมลกษณะตองทำาตดตอกนไป หรอเปนงานฉกเฉน โดยจะหยดเสยมได นายจางจะไมจดเวลาพกใหลกจางกได แตตองไดรบความยนยอมจากลกจาง

วนหยด : วนหยดประจำาสปดาห

ตองไมนอยกวาสปดาหละ 1 วน โดยมระยะหางกนไมเกน 6 วนลกจางมสทธไดรบคาจางในวนหยดประจำาสปดาห (ยกเวน: ลกจางรายวน รายชวโมง หรอตามผลงานโดยคำานวณเปนหนวย) นายจางและลกจางจะตกลงกนลวงหนาโดยกำาหนดใหมวนหยดประจำาสปดาหวนใดกได งานโรงแรม งานขนสง งานในปา งานในททรกนดาร งานประมง งานดบเพลง และงานอนๆ ตามทกฎกระทรวงกำาหนด นายจางและลกจางจะตองตกลงกนลวงหนาวาสามารถสะสมหรอเลอนวนหยดประจำาสปดาหไปเมอใดกได แตตองอยในระยะเวลาไมเกน 4 สปดาหตดตอกน กรณทวนหยดประจำาสปดาหไมแนนอน ใหนายจางประกาศวนหยดใหลกจางทราบลวงหนาไมนอยกวา 3 วน และแจงเปนหนงสอใหพนกงานตรวจแรงงานทราบภายใน 7 วนนบแตวนทประกาศกำาหนดวนหยดตามประเพณ


29

ตองไมนอยกวาปละ 13 วน โดยรวมวนแรงงานแหงชาตดวย ถาวนหยดตามประเพณตรงกบวนหยดประจำาสปดาห ใหหยดชดเชยในวนทำางานถดไปลกจางมสทธไดรบคาจางในวนหยดตามประเพณ

วนหยดพกผอนประจำาปลกจางซงทำางานตดตอกนมาครบ 1 ป มสทธหยดพกผอนประจำาป

ไมนอยกวาปละ 6 วนทำางาน ลกจางมสทธไดรบคาจางในวนหยดพกผอนประจำาป ถาลกจางทำางานยงไมครบ 1 ปจะใหหยดตามสวนกได นายจางเปนผกำาหนดวนหยดพกผอนประจำาปใหลกจางทราบลวงหนา หรอกำาหนดตามทตกลงกนนายจางและลกจางจะตกลงกนลวงหนาวา จะสะสมหรอเลอนวนหยดพกผอนประจำาปไปรวมหยดในปอนกได

การลา : การลาปวย

ลกจางมสทธลาปวยโดยไดรบคาจางตามปกตปหนงไมเกน 30 วนทำางานการลาคลอด

ลกจางซงเปนหญงมครรภ มสทธลาคลอดกอนและหลงการคลอดครรภหนงไมเกน 90 วนโดยใหนบรวมวนหยดทมระหวางวนลาดวย และใหนายจางจายคาจางแกลกจางทลาคลอดเทากบคาจางในวนทำางานตลอดระยะเวลาทลา แตไมเกน 45 วนการลาเพอทำาหมน

ลกจางมสทธลาเพอทำาหมนได และมสทธลาเนองจากการทำาหมนตามระยะเวลาทแพทยแผนปจจบนชนหนงกำาหนด และออกใบรบรองแพทยให โดยลกจางมสทธไดรบคาจางในวนลานนดวยการลากจ

ลกจางมสทธลาเพอกจธระอนจำาเปนไดตามขอบงคบเกยวกบการทำางาน โดยไมไดรบคาจางในวนลา


30

การลาเพอรบราชการทหารลกจางมสทธลาเพอรบราชการทหาร ในการเรยกพลเพอตรวจสอบ

เพอฝกวชาทหาร หรอเพอทดสอบความพรอม โดยลาไดเทากบวนททางทหารเรยก และไดรบคาจางตลอดเวลาทลาแตไมเกน 60 วนตอปการลาเพอฝกอบรม

ลกจางมสทธลาเพอการฝกอบรม หรอพฒนาความรความสามารถตามหลกเกณฑและวธการทกำาหนดในกฎกระทรวง โดยไมไดรบคาจางในวนลานน

คาจางและคาลวงเวลา : คาจางเปนเงนทนายจางและลกจางตกลงกนจายเปนคาตอบแทนในการทำางานตามสญญาจาง สำาหรบระยะเวลาการทำางานปกต เปนรายชวโมง รายวน รายสปดาห หรอระยะเวลาอน หรอจายใหโดยคำานวณตามผลงานทลกจางทำาไดในเวลาทำางานปกตของวนทำางาน และรวมถงเงนทนายจางจายใหแกลกจางในวนหยด และวนลาทลกจางมไดทำางาน แตมสทธไดรบตามกฎหมายคมครองแรงงาน ลกจางมสทธไดรบคาจางไมนอยกวาอตราคาจางขนตำา

ถาไมมการกำาหนดอตราคาจางขนตำาในทองทใด ใหถอวาอตราคาจางขนตำาพนฐานเปนอตราคาจางขนตำาทองทนน อตราคาจางขนตำาพนฐาน หมายถง อตราคาจางทคณะกรรมการคาจางกำาหนดเพอใชเปนพนฐานในการกำาหนดอตราคาจางขนตำาการทำางานลวงเวลาและการทำางานในวนหยด

ในกรณทงานมลกษณะตองทำาตดตอกนไป ถาหยดจะเสยหายแกงาน หรอเปนงานฉกเฉน นายจางอาจใหลกจางทำางานลวงเวลา หรอทำางานในวนหยดเทาทจ ำาเปนกได กจการโรงแรม สถานมหรสพ งาน


31

ขนสง รานขายอาหารและเครองดม สโมสร สมาคม สถานพยาบาล และกจการอนๆ ตามทกระทรวงกำาหนด นายจางจะใหลกจางทำางานในวนหยดเทาทจำาเปนกได โดยไดรบความยนยอมจากลกจางเปนคราวๆ ไป

ในกรณทมการทำางานลวงเวลาตอจากเวลาทำางานปกตไมนอยกวา 2 ชวโมง นายจางตองจดใหลกจางมเวลาพก ไมนอยกวา 20 นาท กอนทลกจางเรมทำางานลวงเวลา (ยกเวนงานทมลกษณะหรอสภาพของงานทตองทำาตดตอกนไปโดยไดรบความยนยอมจากลกจาง หรอเปนงานฉกเฉน)คาลวงเวลา คาทำางานในวนหยดและคาลวงเวลาในวนหยด

ถาทำางานเกนเวลาทำางานปกตของวนทำางาน นายจางตองจายคาลวงเวลาไมนอยกวา หนงเทาครงของอตราคาจางตอชวโมงในวนทำางานตามจำานวนชวโมงททำา หรอไมนอย หนงเทาคร ง ของอตราคาจางตอหนวย ในวนทำางานตามจำานวนผลงานททำาได สำาหรบลกจางทไดรบคาจางตามผลงานถาทำางานในวนหยดเกนเวลาทำางานปกตของวนทำางาน นายจางตองจายคาลวงเวลาในวนหยดใหแกลกจางในอตรา สามเทาของอตราคาจางตอชวโมงในวนทำางาน ตามจำานวนชวโมงททำา หรอตามจำานวนผลงานททำาได สำาหรบลกจางทไดรบคาจางตามผลงานโดยคำานวณเปนหนวย

ถาทำางานในวนหยด ในเวลาทำางานปกต นายจางตองจายคาทำางานในวนหยดใหแกลกจาง ทมสทธไดรบคาจางในวนหยดเพมขนอก หนงเทา ของคาจางในวนทำางาน ตามชวโมงททำางานในวนหยด หรอตามจำานวนผลงานททำาได สำาหรบลกจางทไดรบคาจางตามผลงานโดยคำานวณเปนหนวย สำาหรบลกจางทไมมสทธไดรบคาจางในวนหยดตองจายไมนอยกวา สองเทา ของคาจางในวนทำางานตามชวโมงททำางานในวนหยด หรอตามจำานวนผลงานททำาไดสำาหรบลกจางทไดรบคาจางตามผลงานโดยคำานวณเปนหนวยสวสดการ:


32

สถานประกอบกจการทมลกจางตงแต 50 คนขนไป ใหนายจางจดใหมคณะกรรมการสวสดการในสถานประกอบกจการ ประกอบดวยผแทนฝายลกจางอยางนอย 5 คน เพอรวมหารอ และเสนอแนะความเหนแกนายจาง ในการจดสวสดการสำาหรบลกจาง และตรวจตรา ควบคม ดแลการจดสวสดการทนายจางจดใหแกลกจางสถานประกอบกจการใดทมคณะกรรมการลกจาง ตามกฎหมายวาดวยแรงงานสมพนธแลวใหคณะกรรมการลกจางทำาหนาทเปนคณะกรรมการสวสดการในสถานประกอบกจการ

คาชดเชย : ลกจางมสทธไดรบคาชดเชย หากนายจางเลกจางโดยลกจางไมม

ความผด ดงน1. ลกจางซงทำางานตดตอกนครบ 120 วนแตไมครบ 1 ป มสทธให

รบคาชดเชยเทากบคาจางอตราสดทาย 30 วน2. ลกจางซงทำางานตดตอกนครบ 1 ปแตไมครบ 3 ป มสทธใหรบคา

ชดเชยเทากบคาจางอตราสดทาย 90 วน3. ลกจางซงทำางานตดตอกนครบ 3 ปแตไมครบ 6 ป มสทธใหรบคา

ชดเชยเทากบคาจางอตราสดทาย 180 วน4. ลกจางซงทำางานตดตอกนครบ 6 ปแตไมครบ 10 ป มสทธใหรบ

คาชดเชยเทากบคาจางอตราสดทาย 240 วน5. ลกจางซงทำางานตดตอกนครบ 10 ปขนไป มสทธใหรบคาชดเชย

เทากบคาจางอตราสดทาย 300 วน

คาชดเชยพเศษกรณปรบปรงหนวยงาน : ในกรณทนายจางจะเลกจางลกจางเพราะเหตปรบปรงหนวยงาน

กระบวนการผลต การจำาหนาย หรอการบรการอนเนองมาจากการนำาเครองจกรมาใช หรอเปลยนแปลงเครองจกร หรอเทคโนโลยจงเปนเหตใหตองลดจำานวนลกจางลง นายจางจะตองปฏบตดงน


33

1. แจงวนทจะเลกจาง เหตผลของการเลกจาง และรายชอลกจางทจะถกเลกจาง ใหลกจางและพนกงานตรวจแรงงานทราบลวงหนาไมนอยกวา 60 วนกอนวนทจะเลกจาง

2. ถาไมแจงแกลกจางทจะเลกจางทราบลวงหนา หรอแจงลวงหนานอยกวาระยะเวลา 60 วน นายจางตองจายคาชดเชยพเศษแทนการบอกกลาวลวงหนาแกลกจาง เทากบคาจางอตราสดทาย 60 วน หรอเทากบคาจางของการท ำางาน 60 วนสดทาย ส ำาหรบลกจางซงไดรบคาจางตามผลงานโดยคำานวณเปนหนวย คาชดเชยแทนการบอกกลาวลวงหนาน ใหถอวานายจางไดจายคาสนจางแทนการบอกกลาวลวงหนาตามกฎหมายดวย

นายจางตองจายคาชดเชยพเศษเพมขนจากคาชดเชยปกตดงตอไปน

ลกจางทำางานตดตอกนครบ 6 ปขนไป นายจางจะตองจายคาชดเชยพเศษเพมขนจากคาชดเชยปกต ซงลกจางนนมสทธไดรบอยแลว ไมนอยกวาคาจางอตราสดทาย 15 วนตอการทำางานครบ 1 ป หรอไมนอยกวาคาจางของการทำางาน หรอไมนอยกวาคาจางของการทำางาน 15 วนสดทายตอการทำางานครบ 1 ป สำาหรบลกจางซงไดรบคาจางตามผลงานโดยคำานวณเปนหนวยคาชดเชยพเศษนรวมแลวตองไมเกนคาจางอตราสดทาย 360 วน หรอไมเกนคาจางของการทำางาน 360 วนสดทายสำาหรบลกจางซงไดรบคาจางตามผลงานโดยคำานวณเปนหนวยแตรวมแลวตองไมเกนคาจางอตราสดทาย 360 วนเพอประโยชนในการคำานวณคาชดเชย เศษของระยะเวลาทำางานทมากกวา 180 วนใหนบเปนการทำางานครบ 1 ป

ในกรณทนายจางยายสถานประกอบกจการไปตง ณ สถานทอนอนมผลกระทบสำาคญตอการดำารงชวตตามปกตของลกจางหรอครอบครว นายจางตองแจงลวงหนาใหแกลกจางทราบลวงหนา ไมนอยกวา 30 วนกอนยาย ถาลกจางไมประสงคจะไปทำางานดวยลกจางมสทธบอกเลกสญญาจางได โดยไดรบคาชดเชยพเศษไมนอยกวารอยละ 50 ของอตรา


34

คาชดเชยปกต ทลกจางพงมสทธไดรบ ถานายจางไมแจงใหลกจางทราบการยายสถานประกอบกจการลวงหนา นายจางตองจายคาชดเชยพเศษแทนการบอกกลาวลวงหนาเทากบคาจางอตราสดทาย 30 วนขอยกเวนในกรณทนายจางไมตองจายคาชดเชยลกจางลาออกเอง

1. ทจรตตอหนาท หรอกระทำาความผดอาญาโดยเจตนาแกนายจาง2. จงใจทำาใหนายจางไดรบความเสยหาย3. ประมาทเลนเลอเปนเหตใหนายจางไดรบความเสยหายอยางราย

แรง4. ฝาฝนขอบงคบเกยวกบการทำางาน หรอระเบยบ หรอคำาสงของ

นายจางอนชอบดวยกฎหมายและเปนธรรม และนายจางไดตกเตอนเปนหนงสอแลว ซงหนงสอเตอนนนตองมผลบงคบไมเกน 1 ป นบตงแตวนทลกจางไดรบทราบหนงสอเตอน เวนแตกรณทรายแรง

5. ละทงหนาทเปนเวลา 3 วนทำางานตดตอกน ไมวาจะมวนหยดคนหรอไมกตามโดยไมมเหตอนสมควร

6. ไดรบโทษจำาคกตามคำาพพากษาถงทสดใหจำาคก7. กรณการจางมกำาหนดระยะเวลาการจางทแนนอน และนายจางเลก

จาง 8. การจางงานในโครงการเฉพาะทมใชงานปกตของธรกจ หรอการคา

ของนายจาง ซงตองมระยะเวลาเรมตนและสนสดของงานทแนนอน

9. งานทมลกษณะเปนครงคราว ทมกำาหนดงานสนสดหรอความสำาเรจของงาน

10. งานทเปนไปตามฤดกาล และไดจางในชวงเวลาของฤดกาลนน ซงจะตองแลวเสรจในเวลาไมเกน 2 ป โดยนายจางไดทำาสญญาเปนหนงสอไวตงแตเมอเรมจาง



35

1. ใหนกศกษาบอกระดบของแรงงานสมพนธ พรอมอธบายความหมายของระดบของแรงงานสมพนธ

2. ใหนกศกษาบอกความสำาคญของการมกฎหมายคมครองแรงงาน

3. ใหนกศกษาหาอตราแรงงานขนตำาในปจจบนของแรงงานทวประเทศ

4. ใหนกศกษาหาประกาศวนหยดของบรษทหรอองคการตาง ๆ มา 5 บรษท

บทท 4


36

วนยในการทำางาน

วตถประสงคการสอน1. เพอใหนกศกษาทราบถงการรกษาวนยในการทำางาน2. เพอใหนกศกษาทราบถงสวนประกอบของวนยในการทำางาน3. เพอใหนกศกษาทราบถงระบบของวนยในองคการ4. เพอใหนกศกษาทราบวธการดำาเนนงานดานวนย

เนอหาของบทเรยนประกอบดวย1. การรกษาวนยในการทำางาน2. สวนประกอบของวนย3. วตถประสงคของวนย4. ระบบของวนยในองคการ5. การดำาเนนการดานวนย


การวดและการประเมนผล1. คำาถามทายบท2. การซกถามรายบคคลขณะบรรยาย และหลงบรรยาย3. ตรวจสอบความถกตองของรายงานทไดมอบหมาย4. สงเกตพฤตกรรมขณะอภปรายในชนเรยนดานทศนคตทดตอการ

เรยน


37

การรกษาระเบยบวนยในการทำางาน (Discipline)การทคนหมมากอยรวมกนเปนสงคมนน มความจำาเปนทจะ

ตองมกฎเกณฑในการปฏบตตนเพอใหสงคมสามารถดำารงอยอยางสงบสข และมพฒนาการในทศทางทเหมาะสม องคการเปนระบบ สงคมทประกอบดวยบคคลจำานวนมากทมความแตกตางทงในทางกายภาพและทางจตใจ (Physical and Psychological Differences) มาอยรวมกน จงจำาเปนตองมกฎเกณฑสำาหรบการอยและกระทำากจกรรมรวมกนอยางเหมาะสม เพอใหองคการสามารถดำาเนนงานใหบรรลวตถประสงคทกำาหนดไวได

ในทางปฏบตหนวยงานทรพยากรมนษยขององคการจะมหนาทควบคม ดแล และใหคำาแนะนำากบสมาชกขององคการ เพอใหสามารถปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑ และขอบงคบทองคการกำาหนดไดอยางเหมาะสม ตลอดจนพยายามศกษา วเคราะห และปรบปรงกฎเกณฑทมอยใหเกดความสอดคลองกบกาลสมยอยเสมอ เพอใหองคการและสมาชกสามารถอยรวมกนไดอยางมความสขและเกดประโยชนสงสดแกทกฝาย

วนย หมายถง ระบบการชนำาและและควบคมพฤตกรรมของคนหมมากใหเปนไปตาม

แนวทางทกำาหนด โดยอาศยเครองมอตางๆ เชน การลงโทษ การใหรางวล หรอการใหคำาปรกษา

สวนประกอบของวนย มดงน1. ระบบ วนยเปนระบบทองคการนำามาใชสำาหรบชนำาและควบคมให

สมาชกปฏบตตวตามทองคการตองการ เนองจากสมาชกแตละคนตางกมความแตกตางกนทงทางรางกายและจตใจ ถาองคการไมมแนวทางใหสมาชกปฏบตอาจกอใหเกดความสบสน ความขดแยง และปญหาในการดำาเนนงานขน ดงนนองคการจงตองพฒนาระบบททำาให


38

สมาชกเขาใจบทบาท หนาท วตถประสงครวม (Mutual Objectives) และสามารถปฏบตตวตามทองคการตองการได

2. พฤตกรรม การแสดงออกของสมาชกมผลตอภาพลกษณ การดำาเนนงาน และประสทธภาพขององคการ องคการทสมาชกสามารถปฏบตตนไดสอดคลองกบวตถประสงคทตงไว ยอมมโอกาสกาวหนาในอนาคต ดงนนวนยจงถกนำามาใชควบคมพฤตกรรมของบคลากรใหเปนไปตามแนวทางทองคการตองการ

3. กลมคน วนยถกนำามาใชกบกลมคนเพอแสดงพฤตกรรมตามแนวทางทตองการ เพอใหเกดความเปนระเบยบเรยบรอย และเกดประสทธภาพในการดำาเนนงาน เนองจากองคการเกดขนจากการรวมตวของบคคลหลายคน ดงนนจงตองมขอกำาหนดทสามารถทำาใหบคลากรอยและกระทำากจกรรมรวมกนไดอยางเหมาะสม ตลอดจนสงเสรมใหองคการสามารถดำาเนนการไดตามวตถประสงคทตองการ

4. เครองมอ ระบบวนยจะตองอาศยเครองมอตางๆ มาใชควบคมใหกลมบคคลประพฤตตนตามทตองการ โดยทเครองมอเหลาน ไดแก การลงโทษ การใหรางวล และการใหคำาปรกษา เนองจากการดำาเนนการทางวนยเปนเรองละเอยดออนและเกยวของกบความรสกของบคคล ดงนน ผทมหนาทรกษาวนยจะตองพจารณาถงความรนแรง ผลกระทบ และความเหมาะสมของเครองมอแตละประเภทกอนตดสนใจนำามาใชกบพนกงาน เพอใหเกดประสทธภาพสงสด และไมกอใหเกดปญหาในอนาคต

วตถประสงคของวนยระบบวนยขององคการมวตถประสงค 2 ประการ ดงน


39

1. สงเสรมพฤตกรรม ระบบวนยจะถกนำามาใชในการสงเสรมพฤตกรรมทองคการตองการใหสมาชกแสดงออก โดยใหรางวลแกพนกงานทประพฤตตวเหมาะสม เพอเปนการสงเสรมใหพนกงานรกษาและพฒนาพฤตกรรมนนอยางตอเนอง

2. ปองกนพฤตกรรม ระบบวนยจะถกนำามาใชกบสมาชกเพอปองกนพฤตกรรมทไมพงประสงคของบคลากรโดยการลงโทษ ตกเตอน หรอใหคำาแนะนำาแกพนกงานทประพฤตตนไมเหมาะสมหรอไมตรงตามความตองการขององคการ เพอบคลากรจะไดปรบปรงพฤตกรรมของตนใหเปนไปตามขอกำาหนดขององคการ

การสรางและการพฒนาพฤตกรรมของบคคลเปนเรองทเกยวของกบจตใจ(Psychological related Issues) โดยเฉพาะพฤตกรรมของกลมคนทตองอาศยความร ความเขาใจ และประสบการณมาประกอบกน ผทมหนาทรกษาวนยจะตองสรางความสอดคลองระหวางประยกตใชวตถประสงคทงสอง เพอใหเกดประสทธภาพสงสดในการสงเสรมพฤตกรรมทองคการตองการและปองกนไมใหพนกงานประพฤตตนไมเหมาะสม

ระบบวนยขององคการ แบงออกได 3 ประเภท1.วนยทางลบ (Negative Discipline) เปนระบบวนย

ทใชความรนแรง โดยองคการสรางขอกำาหนดพรอมบทลงโทษเปนลำาดบขนจากนอยไปหามาก ถาพนกงานไมปฏบตตามหรอเกดความผดพลาดในการปฏบตจะตองถกดำาเนนการทางวนย โดยอาจจะพจารณาตามความบกพรอง เจตนา และปจจยแวดลอม

การดำาเนนการทางวนยในลกษณะนเปนการแกปญหาปลายเหต ซงไมสอดคลองกบวตถประสงคเบองตนของวนย ตลอดจนสรางภาพลกษณในทางลบ (Negative Image) ตอองคการและผทำาหนาทรกษาวนย สงผลกระทบตอความรสกและความสมพนธของพนกงานใน


40

องคการและขวญกำาลงใจในการทำางานของบคลากร และอาจกอใหเกดปญหาตอเนองในอนาคต

ปจจบนหลายองคการตระหนกถงความสำาคญของการใชระบบวนยทางลบ เพอปรามมใหพนกงานประพฤตตวนอกขอบเขตทกำาหนด ดงนนผทมหนาทรกษาวนยจะตองนำาหลกการจดการปกครองและจตวทยามาประยกตใช เพอใหการดำาเนนการทางวนยมประสทธภาพและสอดคลองกบวตถประสงคเบองตน โดยสรปเปนหลกการดำาเนนการทางวนย ดงตอไปน

ชดเจน หนวยงานดานวนยตองกำาหนดบทลงโทษและขนตอนการดำาเนนการอยางชดเจน เขาใจงาย และแจงใหพนกงานทกคนรบทราบ เพอปองกนมใหเกดความบกพรองขน ตลอดจนมความโปรงใสการดำาเนนการ ไมเลอกปฏบตโดยการเออประโยชนแกพรรคพวกของตน

เขาใจ หนวยงานดานวนยจะตองแจงขอบกพรองของบคลากร เหตผล และรายละเอยดในการลงโทษใหแกพนกงานผถกดำาเนนการทางวนย เพอใหเขาเกดความเขาใจ ปรบปรง หรอเลกพฤตกรรมทไมเหมาะสมนน

ตดตามผล การดำาเนนการทางวนยมใชกจกรรมทกระทำาครงเดยวเสรจ ดงนนหนวยงานดานวนยจะตองมหนาทตดตามผลการดำาเนนการวาสามารถเปลยนแปลงพฤตกรรมของบคลากรไดเพยงใด และตองมการสงเสรมหรอปรบปรงการดำาเนนการอยางไร เพอใหการดำาเนนงานเกดประสทธภาพในอนาคต

เสรมแรง การดำาเนนการทางวนยเปนกระบวนการตอเนองทถกนำามาประยกตใชเพอใหกลมบคคลมพฤตกรรมตามทก ำาหนด ดงนนนอกจากการลงโทษตามขนตอนแลว หนวยงานดานวนยจะตองใหรางวลแกผปรบปรงพฤตกรรมอกดวย เพอเปนการกระตนใหบคลากรพฒนาและรกษาพฤตกรรมทตองการอยางตอเนอง


41

2. วน ยทางบวก (Positive Discipline) ระบบวน ยท ใชความร นแรงมได กระท ำา ใหบ คลากรเก ดพฒนาการทางพฤตกรรมอยางแทจรง แตบคลากรตองปฏบตตามขอกำาหนดเพราะเกรงวาจะถกลงโทษ ทำาใหเกดการตองเกบกด ความเครยด และแรงกดดน ซงจะสงผลตอประสทธภาพขององคการในระยะยาว ดงนนมผพฒนาระบบวนยทไมใชความรนแรงโดยอาศยการกระตนใหบคลากรพฒนาตนเองจนมพฤตกรรมทองคการตองการ ซงไมกอใหเกดปญหาตอเนองในอนาคต

เดอ เซนโซ และรอบบนส ไดกลาวถงระบบวนยทางบวก ซ งประกอบดวย 3 ขนตอน

การเตอนดวยวาจา (Oral Reminder) ระบบวนยทางบวกจะ ใช ค ำา ว า กา ร เต อน “ (Remind)” แทน “การต ก เต อน (Warning)” เนองจากมความหมายทออนและเปนกนเองระหวางบคคลมากกวาโดยผมหนาทรกษาวนยจะทำาการบอกกบพนกงานดวยวาจาถงปญหา และสาเหตของทเกดขนปญหาเพอใหบคลากรไดรบทราบและดำาเนนการปรบปรงตวใหเหมาะสม

ก า ร เ ต อ น เ ป น ล า ย ล ก ษ ณ อ ก ษ ร (Written Reminder) ขนตอนนมความเปนทางการกวาการเตอนดวยวาจา เนองจากการใชวาจาอาจไมไดผลตามทตองการ โดยขนตอนนผททำาหนาทรกษาวนยจะแจงเปนลายลกษณอกษรถงปญหา วธการแกไข และ


42

อาจมกำาหนดระยะเวลาในการแกไขทแนนอนแกพนกงาน เพอบคลากรดำาเนนการปรบปรงตวเองภายในระยะเวลาทกำาหนด

การให ต ดส น ใจ (Decision – making Leave) ถาการดำาเนนการในขนตอนทผานมาไมประสบความสำาเรจ ผททำาหนาทรกษาวนยจะใหบคลากรพกงานโดยอาจทจะไดรบคาตอบแทน เพอเปดโอกาสใหบคลากรตดสนใจวาจะปรบปรงตวหรอออกจากองคการ

ระบบวนยทางบวกไดรบการยอมรบวามขอด คอ ไมกระทบกระเทอนตอความรสกของพนกงาน และไมกอใหเกดปญหากบกลมบคคลทเกยวของ โดยเฉพาะสหภาพแรงงาน องคการแรงงาน หรอองคการพฒนาเอกชน แตระบบวนยทางบวกถกวจารณวาไมเหมาะสมกบทกสถานการณเนองจากมความยดหยนเกนไป ไมทนตอเหตการณ ตลอดจนไมสามารถวดความเตมใจในการปรบปรงพฤตกรรมของพนกงานไดอยางชดเจน

3. ก า ร ใ ห ค ำา ป ร ก ษ า แ ก พ น ก ง า น (Employee Counseling) นอกจากการดำาเนนการทางวนยแลว องคการอาจนำาวธการใหคำาปรกษาแกบคลากรเพอปรบปรงพฤตกรรมของบคลากรใหเหมาะสมมาใชกอนเร มดำาเนนการทางวนย เนองจากปญหาทางวนยเปนปญหาทมความซบซอน ละเอยดออน และเกยวของกบหลายปจจย ตลอดจนปญหาทพบอาจเปนเพยงสวนนอย หรอทเรยกวา ยอดของ“ภเขานำาแขง (Tip of the Iceberg)” ซงการดำาเนนการทางวนยอาจเปนการแกปญหาทปลายเหต ไมสามารถแกปญหาไดอยางแทจรง และอาจกอใหเกดปญหาตอเนองในอนาคต การใหคำาปรกษาเปนวธการทนำามาประยกตใชในหลายองคการ โดยทงผใหคำาปรกษาและพนกงานจะรวมกนคนหา วเคราะห และพยายามแกไขสาเหตของปญหาใหหมดไป เพอมใหเปนตนเหตของปญหาแกทงองคการและบคลากรอก

ในทางปฏบตองคการไมจำาเปนตองเลอกใชระบบวนยเพยงระบบเดยว องคการสามารถนำาระบบวนยทงสามมาประยกตใชใหเกดประโยชนสงสดในการกระตนใหบ คลากรปฏบต ตนตามทองคการ


43

ตองการได เพอปองกนมใหบคลากรประพฤตตนเบยงเบนจากขอบเขตทกำาหนด โดยเฉพาะสถานการณปจจบนทมความผนแปรของกระแสสงคมสง ซงกอใหเกดแรงผลกดนทงดานบวกและดานลบตอบคลากรประเภทของปญหาดานวนย

วนยเปนเรองเกยวของกบพฤตกรรมของบคคลซงมรายละเอยดมาก และมขอบเขตกวางขวางสงผลใหปญหาดานวนยมมากมาย และอาจเกยวของกนกบหลายปญหาขององคการ ปญหาทเกดขนบอยๆ จำาแนกไวเปน 4 ชนด

1. การเขางาน (Attendance)2. พฤตกรรมขณะปฏบตงาน (On – the – job

Behaviors)3. ความไมซอสตย (Dishonesty)4. กจกรรมนอกองคการ (Outside Activities)

ประเภทของปญหาทางวนย พฤตกรรมของพนกงาน

1. การขาดงาน - การหนงาน- การขาดงานโดยไมจำาเปน- การขาดงานโดยไมไดรบ

อนญาต

2. พฤตกรรมขณะปฏบตงาน - ปฏบตงานผดพลาด- ทำาลายขาวของสวนรวม- พกพาอาวธในสถานททำางาน- เลนการพนนในสถานท

ทำางาน- เมาสราขณะปฏบตหนาท- ทะเลาะววาทในสถานททำางาน


44

- กาวราวทางเพศตอพนกงานอน

3. ความไมซอสตย - ขโมย- ทจรต- ใหขอมลหรอเอกสารเทจ- ปดบงความผด

4. กจกรรมภายนอกองคการ - การชมนมประทวงอยางผดกฎหมาย

- ประกอบอาชญากรรม- ประพฤตตนเสอมเสยทาง

สงคม- ปฏบตงานใหองคการคแขง

เนองจากความหลากหลายปญหาดานวนยทเกดขนในทางปฏบต ทำาใหผทำาหนาทรกษาวนยอาจมองขามปญหาทไมสำาคญไปบาง เพอใหมเวลาดำาเนนการดานอนทเปนประโยชนตอองคการ นอกจากนบคลากรทมงเนนรายละเอยดดานวนยมากจนเกนไป อาจโดนเพอนรวมงานวจารณวา “มเวลาวางมากจงคอยจบผดผอน” ซงจะเปนผลเสยตอตนเองและความสมพนธกบเพอนรวมงาน

แตการมองขามปญหาบางเรองทคดวาไมสำาคญ อาจทำาใหผทำาหนาทรกษาวนยถกบคคลอนมองวา ปลอยปละละเลย ลำาเอยงหรอเลอกปฏบต ซงจะสงผลใหเกดความไมโปรงใส และความหยอนยานของวนยเชนกน ดงนนผทำาหนาทรกษาวนยจงตองใชวจารณญาณอยางรอบคอบกอนตดสนใจดำาเนนการ ตามหลกสายกลางทวา “ถาตงไปกขาด ถาหยอนไปเสยงจะไมเพราะตองมความพอด”


45

การดำาเนนการทางวนยงานวนยจะมขอบเขตครอบคลมความประพฤตของสมาชก

ทกคนในองคการ โดยทการดำาเนนการทางวนยจะมความแตกตางตามประเภท ระดบความรนแรง (Severity) ของปญหา และผลกระทบทมตอองคการ ดงนนการดำาเนนการทางวนยจะตองมความศกดสทธและเดดขาด เพอทจะสรางการยอมรบและปองกนพฤตกรรมทไมเหมาะสมของบคลากร ปกตการดำาเนนการทางวนยสามารถกระทำาเปนลำาดบขนดงตอไปน

1. การตกเตอน (Warning) การตกเตอนเปนขนตอนแรกของการดำาเนนการทางวนยทนยมใชในทกองคการ วธนเปนการดำาเนนการทางวนยทมความรนแรงนอยทสด มกถกนำามาใชเมอองคการเรมรบทราบถงปญหา หรอปญหาไมมความรนแรง โดยทการตกเตอนสามารถแบงออกเปน 3 ระดบ ดงน

การตกเตอนดวยวาจา (Verbal Warning) การตกเตอนดวยวาจาเปนขนตอนแรกทถกนำามาใชเมอมปญหาทางวนย ผททำาหนาทรกษาวนยจะบอกใหบคลากรรบทราบถงปญหาทเกดขนพรอมอธบายสาเหต เพอพนกงานจะไดปรบปรงตวหรอแกไขพฤตกรรมใหถกตองตามทองคการตองการ

การตกเตอนดวยวาจาพรอมบนทกขอมล (Written Verbal Warning) ขนตอนนไดรบการยอมรบวาเปนขนตอนแรกของการดำาเนนการทางวนย เนองจากมการดำาเนนการทเรมมความเปนทางการ โดยผททำาหนาทรกษาวนยจะทำาการตกเตอนพนกงานทกระทำาผดดวยวาจาพรอมกบบนทกขอมลชวคราว (Temporary) การบนทกขอมลจะกระทำาลงในแฟมสวนตวของผตกเตอนทไมเกยวของกบฐานขอมลดานบคลากรขององคการ โดยการบนทกชอของบคลากร วนท เหตการณ จดมงหมาย และผลลพธ เพอเปนหลกฐานอางองสำาหรบ


46

การดำาเนนการขนตอไป ถาบคลากรยงคงแสดงพฤตกรรมทเปนปญหาทางวนยอก

การตกเตอนเปนลายลกษณอกษร (Written Warning) การตกเตอนเปนลายลกษณอกษรเปนขนตอนแรกของการดำาเนนการทางวนยอยางเปนทางการ ขนตอนนถกนำามาใชเมอขนตอนทผานมาไมบรรลผลตามตองการ ผททำาหนาทรกษาวนยจะแจงสาเหตขอบกพรองพรอมแนวทางแกไขตอพนกงานเปนลายลกษณอกษร พรอมทงบนทกขอมลลงในแฟมประวตของพนกงานในฐานขอมลเกยวกบบคลากรขององคการ

2. การพกงาน (Suspension) การพกงานเปนการดำาเนนการทางวนยในขนทรนแรงกวาการตกเตอน การพกงานถกนำามาใชเมอการตกเตอนไมไดผลตามทตองการ หรอบคลากรกระทำาความผดในขนทรนแรง โดยทระยะเวลาการพกงานจะถกกำาหนดตามความเหมาะสม เพอใหบคลากรไดมระยะเวลาไดมระยะเวลาสำานกและปรบปรงตวใหเหมาะสม ในทางปฏบตหลายองคการจะไมนยมใชวธการนเนองจากมผลตอเนองในดานลบตอทงองคการและบคลากรทถกดำาเนนการ

3. การลดขน (Demotion) ถาการพกงานไมสามารถเปลยนแปลงพฤตกรรมของบคลากรไดองคการอาจเลอกนำาวธการลดขนมาใชแทนการไลออก เนองจากบคลากรนนยงมความสำาคญตอองคการ หรอองคการไมตองการหรอไมสามารถใชวธการอนทรนแรงกวาได

การลดขนเปนวธการทางวนยทไมไดรบความนยมในทางปฏบต เนองจากวธนจะมผลตอเนองทางความรสกของบคลากรทถกดำาเนนการ และมผลตอขวญและกำาลงใจการทำางานของพนกงานอนในองคการ ดงนนผมหนาทรกษาวนยจะตองพจารณาใหรอบครอบถงผลกระทบทอาจเกดจากการลดขนบคลากรกอนตดสนใจดำาเนนการ

4. การตดเงนเดอน (Pay Cut) การตดเงนเดอนเปนการดำาเนนการทางวนยขนรนแรงทหลายองคการอาจเลอกใชเมอ


47

จำาเปน การตดเงนเดอนถกนำามาใชเปนทางเลอกสดทายแทนการไลออก เนองจากการไลบคลากรออกจากงานจะกอใหเกดผลเสย และคาใชจายทงโดยทางตรงและทางออมตอองคการ

5. การไลออก (Dismissal) การไลออกเปนวธการทางวนยขนเดดขาดทองคการนำามาใชกบพนกงานทเหนวาไมมความเหมาะสมทจะใหรวมงานตอไป เนองจากบคลากรกระทำาความผดทางวนยอยางรนแรง วธการนเปนขนตอนสดทายทางวนยทองคการเลอกนำามาใช เพราะเปนวธการทรนแรงและมผลกระทบตอบคคลหลายระดบ ตงแตบคลากรทถกดำาเนนการ เพอนรวมงาน องคการ และสงคมภายนอก เชน พนกงานทมอายมากตองประสบปญหาในการหางานใหม เพอนรวมงานเสยขวญและกำาลงใจในการทำางาน อาจมการเรยกรองความเปนธรรมผานสหภาพแรงงานหรอกระบวนการยตธรรมทางสงคม เปนตน ดงนนผทมหนาทดำาเนนการทางวนยจะตองพจารณาอยางรอบคอบถงผลลพธทอาจเกดขนจากการไลบคลากรออกจากงานกอนตดสนใจดำาเนนการ

ในทางปฏบตการดำาเนนการทางวนยอาจกระทำาไมครบทกขนตอน โดยผททำาหนาทรกษาวนยจะตองพจารณาตามความเหมาะสมของแตละองคการ นอกจากนผทำาหนาทรกษาวนยขององคการสมควรดำาเนนการเชงรก (Proactive) เพอปองกนมใหเกดปญหามากกวาการดำาเนนการแบบตอบสนอง (Reactive) และทำาโทษ (Punishment) เพยงอยางเดยว เชน การแจงกฎระเบยบตางๆ ใหพนกงานรบทราบอยางชดเจน เพอปองกนความผดพลาดของพนกงานทเกดจากความไมรระเบยบวนยขององคการ นอกจากนองคการอาจตองปลกจตสำานกในดานระเบยบวนยของพนกงานผานวธการตางๆ อยางตอเนอง เชน สงพมพ ปายประกาศ และการจดกจกรรมรณรงคเกยวกบระเบยบวนย


48

ขององคการ เปนตน เพอปองกนการกระทำาผดโดยความสะเพรา ความพลงเผลอ หรอความรเทาไมถงการณ

ปจจยทตองพจารณาในการใชวนยโวหลกง (Wohlking) ไดกลาวถงปจจยทสมควรนำามา

พจารณากอนการดำาเนนการทางวนยไวดงตอไปน1. ความรนแรง วนยเปนเรองทมขอบเขตกวางขวาง ผ

ททำาหนาทรกษาวนยจะตองพจารณาความรนแรงของปญหา เนองจากความผดทางวนยในแตละประเภทจะมความรนแรงและมผลกระทบตอองคการไมเทากน เชน การทจรตหรอยกยอกสงของยามจะมความผดมากกวาการเขามาทำางานสายเพราะรถตด เปนตน

2. ระยะเวลา ระยะเวลาเปนปจจยสำาคญทตองพจารณาควบคกบปญหาดานวนย ผททำาหนาทรกษานยจะตองพจารณาชวงระยะเวลาและความถของการเกดปญหา เชน การกระทำาผดครงแรกของพนกงานควรจะมผลทางวนยนอยกวาการทำาความผดบอยครง หรอตอเนองสำาหรบปญหาในระดบเดยวกน เปนตน

3. ธรรมชาตของปญหา เนองจาปญหาทางวนยมความแตกตางหลายประการ เชน ประเภทความรนแรง และความสมพนธทมตอสงแวดลอม ผทำาหนาทรกษาวนยตองพจารณาธรรมชาตของแตละปญหาอยางละเอยดกอนตดสนใจดำาเนนการ นอกจากนปญหาวนยของพนกงานอาจมความเกยวของกบปญหาอน จงตองศกษาความสมพนธของปญหาใหถถวน เพอเปนการแกไขปญหาทตนเหต

4. สงแวดลอม ในความเปนจรงพนกงานทำางานกบองคการในฐานะบคคลทงคน มใชในฐานะสมาชกขององคการเพยงอยางเดยว วนยเปนเรองทผดำาเนนการจะตองพจารณาอยางรอบคอบ การตดสนใจจากภาพเหตการณทปรากฏขนเฉพาะหนาเพยงสวยเดยวอาจทำาใหการแกปญหาขาดความสมบรณ ดงนนการดำาเนนการทางวนยจะตองใหความสนใจตอสงแวดลอมของพนกงาน เนองจากสง


49

แวดลอมจะมผลกระทบตอพฤตกรรมของบคลาการทงโดยทางตรงและทางออม เชน การขาดงานเนองจากความจำาเปนในครอบครว เนองจากญาตผใหญเสยชวต เปนเหตผลทองคการรบฟงและเขาใจไดมากกวาการขาดงานเนองจากนสยสวนตว เนองจากการชอบเทยวกลางคนทำาใหตนสาย เปนตน

5. กระบวนการทางสงคม ปกตทกองคการจะตองมกระบวนการทางสงคม เพอขดเกลาใหสมาชกปฏบตตวตามคานยม บรรทดฐาน และวฒนธรรมขององคการ ซงอาจมการกำาหนดอยางเปนทางการหรอไมเปนทางการตามความเหมาะสม ปญหาการปฏบตตวของพนกงานอาจเกดจากความไมเขาใจในขอกำาหนดขององคการ ผทำาหนาทรกษาวนยจะตองพจารณาวากระบวนการทางสงคมขององคการมความชดเจนและสามารถถายทอดสสมาชกแตละคนไดเพยงใด

6. การดำาเนนการในอดต การดำาเนนการทางวนยตองใหความสำาคญกบแนวทางดำาเนนการในอดตขององคการ โดยผทำาหนาทรกษาวนยจะตองศกษาถงรายละเอยด เหตผล และวธการดำาเนนงานทางวนยของแตละหนวยงานภายในองคการ เพอปองกนมใหเกดปญหาความไมเทาเทยมกน ความลำาเอยง และการเลอกปฏบตขน

7. การสนบสนนจากผบรหาร การดำาเนนการทางวนยตองมหลกฐานทชดเจน สามารถอางองได และไดรบการสนบสนนจากฝายบรหาร เนองจากวนยเปนเรองละเอยดออนและอาจมผลกระทบตอบคคลหลายกลม หลายครงทผถกดำาเนนการทางวนยอาจทำาเรองรองทกขวาไมไดรบความเปนธรรม ผทำาหนาทรกษาวนยจะตองพจารณาอยางรอบคอบถงผลลพธทอาจเกดขนกอนตดสนใจดำาเนนการตลอดจนตองสรางความมนใจวาไดรบความรวมมอจากผบรหารระดบสงขององคการ เพอใหเปนหลกประกนวาจะไดรบการสนบสนนอยางเตมทเมอเกดปญหาขนภายหลง

ผมหนาทรกษาวนยขององคการจะตองพจารณาอยางรอบคอบและละเอยดถถวนถงผลทอาจเกดขนจากการดำาเนนการทาง


50

วนยในทกระดบ โดยอาศยทงหลกรฐศาสตร และหลกนตศาสตรบนพนฐานของความเหมาะสม เพอไมกอใหเกดผลเสยรนแรงขนในอนาคต


1. วนยในการทำางานหมายถงอะไร และมสวนประกอบอะไรบางใหอธบาย

2. ระบบวนยขององคการแบงออกเปนกระบบ อะไรบาง ใหอธบาย

3. ประเภทของปญหาทเกดขนในองคการ สามารถจำาแนกออกเปนกประเภท อะไรบาง ใหอธบาย

4. การดำาเนนการทางวนยสามารถกระทำาเปนลำาดบขนไดอยางไรบาง ใหอธบาย

5. ปจจยทตองพจารณาในการใชวนยประกอบไปดวยอะไรบาง ใหอธบาย


51

บทท 5ขอบงคบในการทำางาน

วตถประสงคการสอน1. เพอใหนกศกษาทราบถงความหมายความสำาคญในการทำางาน2. เพอใหนกศกษาทราบถงการเขยนขอบงคบในการทำางาน

เนอหาของบทเรยนประกอบดวย1. ความหมาย ความสำาคญ2. การเขยนขอบงคบในการทำางาน3. ตวอยางการทำาขอบงคบในการทำางาน


52


การวดและการประเมนผล1. คำาถามทายบท2. การซกถามรายบคคลขณะบรรยาย และหลงบรรยาย3. สงเกตพฤตกรรมขณะอภปรายในชนเรยนดานทศนคตทดตอการ

เรยน

การจดทำาขอบงคบเกยวกบการทำางาน ใหสอดคลองกบ พระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. 2541

1. ความสำาคญ 1. เปนเสมอนกฎหมายของบรษทหรอสถานประกอบการ ท

นายจางและลกจางตองปฏบตตาม 2. ถาลกจางฝาฝนไมปฏบตตามขอบงคบทชอบดวยกฎหมาย

นายจางมสทธลงโทษไดตามกรอบทกำาหนดไว 3. ถานายจางละเวนไมปฏบตตามขอบงคบทกำาหนดขน หรอม

การปฏบตไมเทาเทยมกนตอลกจาง อาจทำาใหเกดปญหาขอ


53

ขดแยงในสถานประกอบการ ซงอาจนำาไปสปญหาขอพพาทแรงงานได และลกจางมสทธทจะไมปฏบตตามคำาสงของนายจางหรอขอบงคบทไมชอบดวยกฎหมาย

2. เนอหาสาระทจะตองกำาหนดใหมในขอบงคบเกยวกบการทำางาน 2.1 ตามมาตรา 108 และมาตรา 109 แหง พ.ร.บ. คมครองแรงงาน พ.ศ. 2541 คอ (1) วนทำางานและเวลาทำางานปกตและเวลาพก (2) วนหยดและหลกเกณฑการหยด (3) หลกเกณฑการทำาลวงเวลาและการทำางานในวนหยด (4) วนและสถานทจายคาจาง คาลวงเวลา คาทำางานในวนหยด และคาลวงเวลาใน วนหยด (5) วนลาและหลกเกณฑการลา (6) วนยและโทษทางวนย (7) การรองทกข ประกอบดวย - ขอบเขตความหมายการองทกข - วธการและขนตอนการรองทกข - การสอบสวนและพจารณาขอรองทกข - กระบวนการยตขอรองทกข - ความคมครองผรองทกขและผทเกยวของ (8) การเลกจาง คาชดเชยและคาชดเชยพเศษ

2.2 ตามมาตราอนๆ ของ พ.ร.บ. คมครองแรงงาน พ.ศ.


54

2541 (1) การเรยกหรอรบเงนประกนและการทำาสญญาประกนการทำางาน หรอประกนความ เสยหายในการทำางาน ของลกจางตลอดจนการคนเงนประกน (2) การเปลยนแปลงตวนายจาง (ม.13) (3) การหยดกจการชวคราว (ม.75) (4) การยายสถานประกอบการไปตงทอน (ม.120) (5) กองทนสงเคราะหลกจาง (ม.130-131) (6) การตรวจสขภาพของลกจาง (ม.107) 2.3 เรองอนๆ เชน (1) การทดลองงานและหลกเกณฑการทดลองงาน (2) สวสดการและหลกเกณฑการจายสวสดการ (3) คาจางและหลกเกณฑการพจารณาปรบคาจาง (4) การเกษยณอาย

3. การประกาศใชขอบงคบเกยวกบการทำางาน (1) ตองประกาศใชภายใน 15 วน นบแตวนมลกจางครบ 10 คน (2) ตองจดเกบสำาเนาขอบงคบเกยวกบการทำางาน ณ สถานประกอบการหรอสำานกงานของ นายจาง (3) ตองเผยแพรและปดประกาศขอบงคบฯ โดยเปดเผย ณ สถานททำางานของลกจาง (4) แมมลกจางตำากวา 10 คน กยงคงใชขอบงคบฯ ตอไป


55

(5) สงสำาเนาขอบงคบฯ ใหอธบดหรอผซงอธบดมอบหมาย ภายใน 7 วน นบแตวนประกาศใช

4. กระบวนการจดสงขอบงคบใหอธบดหรอผซงอธบดมอบหมาย ซงไดแก พนกงานตรวจแรงงาน ในเขตพนทหรอจงหวดตางๆ -ดำาเนนการตามมาตรา 18 แหงพระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ.2541 โดยอาจดำาเนนการอยางหนงอยางใด ดงตอไปน ณ สถานทอธบดประกาศกำาหนด (1) นำาสงดวยตนเอง (เหมาะทสด) (2) นำาสงทางไปรษณย (3) นำาสงโดยทางโทรสาร

การเปลยนแปลงขอบงคบเกยวกบการทำางานทเปนผลเปลยนแปลงสภาพการจาง

ขอควรรเกยวกบขอตกลง และเกยวกบสภาพการจาง 1. สภาพการจาง หมายความถง เงอนไขการจางหรอการทำางาน กำาหนดวนและเวลาหรอประโยชนของนายจางอนเกยวกบการจาง และลกจางอนเกยวกบการจางหรอการทำางาน (มาตรา 5) 2. ขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง หมายความถง ขอตกลงระหวางนายจางกบลกจางหรอระหวางนายจางหรอสมาคมนายจางกบสหภาพแรงงานเกยวกบ สภาพการจาง (มาตรา 5) 3. หามทำาสญญาขดแยง เมอขอตกลงเกยวกบสภาพการจางมผลบงคบใชแลว หามมใหนายจางทำาสญญาจางแรงงานกบลกจางหรอขดแยงกบ


56

ขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง เวนแตสญญาจางแรงงานนนเปนคณแกลกจางยงกวา (มาตรา 20) 4. การแกไขขอตกลง การเรยกรองใหมการกำาหนดขอตกลงเกยวกบสภาพการจางหรอแกไขเพมเตมขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง นายจางหรอลกจางตองแจงขอเรยกรองเปนหนงสอใหอกฝายหนงทราบ (ม.13) อะไรบางทเปนสภาพการจาง 1. ขอบงคบเกยวกบการทำางาน เปนขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง (2437/2525) 2. กรณเปนทสงสยวามขอตกลงเกยวกบสภาพการจางหรอไม ใหถอวาขอบงคบเกยวกบการ ทำางานเปนขอตกลง เกยวกบสภาพการจาง (มาตรา 10)

3. ระเบยบทนายจางประกาศ ใชนนเปนขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง (556-557/2529) 4. คำาสงนายจาง เปนขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง (277/2530) 5. คมอพนกงาน เปนขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง (3862/2530) 6. ประกาศของนายจาง เปนขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง (3635/2525) 7. ใบสมครงาน เปนขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง (3140/2530)

ปญหาการเปลยนแปลงขอบงคบเกยวกบการทำางาน การแกไขเพมเตมขอบงคบเกยวกบการทำางานทเปนผล


57

เปลยนแปลงสภาพการจางตาม กฎหมายเปนเรองทตองระวง เนองจากมขอกำาหนดของกฎหมายและแนวคำาพพากษาของศาลฏกาอยไมนอย เชน 1. เมอขอตกลงเกยวกบสภาพการจางมผลบงคบใชแลว หามทำาสญญาขดหรอแยงเพราะจะเปนการผดตอมาตรา 20 2. นายจางเปลยนแปลงแกไขขอบงคบโดยพลการแมมขอบงคบเดมแตในสวนทเกยวกบบำาเหนจไมเปนคณแกลกจาง ดงนน ขอบงคบในสวนทเกยวกบบำาเหนจจงไมมผล (1373/2527) 3. แมจำาเลยไดเชญพนกงานทกคนรวมทงโจทยเขาฟงคำาชแจงหลงจากวนประกาศใชขอบงคบเกยวกบการทำางานฉบบใหม แลวและไมมพนกงานผใดโตแยงการประกาศใชขอบงคบดงกลาวกตามกถอไมไดวาพนกงานทกคนรวมทงโจทยไดใหความยนยอมแลว เมอขอบงคบเกยวกบการทำางานไดมการแกไขเปลยนแปลงโดยมไดดำาเนนไปตามขนตอน ตาม พ.ร.บ. แรงงานสมพนธ พ.ศ.2518 จงไมมผลใชบงคบเพราะไมเปนคณแกโจทย (2498/2529) 4. การตกลงไมชอบ ไมมผลใชบงคบ เชน ตำาลง ไมนำาคาครองชพ ซงเปนคาจางมาคำานวณคาลวงเวลา เปนตน (2890/2525) 5. ขอบงคบทนายจางแกไขใหม ทำาใหสทธทมอยตามขอบงคบเดมลดลงไป เมอนายจางแกไขโดยลกจางมไดยนยอมดวย จงไมผกพนลกจาง สทธของลกจางจงมอยตามขอบงคบฉบบเดม (2541/2533)

การแกไขขอตกลงหรอขอบงคบททำาแลวไมมปญหา 1. ระเบยบทนายจางประกาศใชบงคบเองแมจะเปนขอตกลงเกยวกบสภาพการจางตามมาตรา 10 แตไมอยในบงคบของมาตรา 20 นายจางและลกจางทำาสญญาจางแรงงานใหมผลบงคบแตกตางไปจาก ระเบยบดงกลาวได (4208/2530)


58

2. ระเบยบทนายจางประกาศใชขนเองไมไดเกดจากการแจงขอเรยกรองนน นายจางแกไขเพมเตมและให ใชบงคบ แกลกจางใหมทเขาทำางานภายหลงได 3. การทนายจางแกไขขอบงคบตางๆ ลกจางทกคนหาไดทกทวงหรอโตแยงคดคานไม ตรงกนขามกบ ยอมรบผลจากการแกไขขอบงคบดวยดตลอดมาจงมผลใชบงคบได (4046/2532) 4. การแกไขเพมเตมวนยการทำางานใหกจการของนายจางเปนไปโดยมประสทธภาพและเพอใหเกดความ ปลอดภย หรอความสงบเรยบรอยในสถานประกอบการ นายจางยอมมอำานาจกระทำาไดเสมอ (4208/2530)

สรปวธแกไขขอบงคบทเปนผลเปลยนแปลงสภาพการจาง

1. ตองแจงขอเรยกรองตามมาตรา 13 และเจรจากนตามมาตรา 16 อยางไรกตาม ในทางปฏบตนายจางมกไมใชวธน เพราะจะตองมการเจรจาและมขอตกลงซงจะมผลทำาใหมการเจรจากนไปเรอยๆ ซงเทากบวาเปนการเปลยนรปแบบ การแรงงานสมพนธในสถานประกอบการ ดงนน นายจางซงมกไมตดใจทจะแกไขหรอใชวธอนแทน เชน ทำาสญญายอมเปนรายบคคล เปนตน และบางรายอาจใชวธประกาศฝายเดยวในรปแบบระเบยบปฏบตนโยบาย หรอคำาสงซงมทงปญหาและไมมปญหาขอโตแยง 2. สำาหรบขอกำาหนดของ พ.ร.บ. คมครองแรงงานฉบบใหมเกอบทงหมดเปนคณแกลกจาง ดงนน การแกไขจงไมนาเปนปญหา และทำาฝายเดยวได ยกเวนกรณสภาพการจางของนายจางดกวาขอกำาหนดของ พ.ร.บ. ฉบบใหม เชนบางรายอาจเคยจายรอยละ 75 ของคาจางกรณทมการปดกจการบางสวนหรอทงหมดในขณะท พ.ร.บ.


59

ฉบบใหมกำาหนดไวเพยงรอยละ 50 เปนตน ดงนน นายจางควรจะตองทำาการเปรยบเทยบสภาพการจางทมอยกบขอกำาหนดของ พ.ร.บ. ฉบบใหม

เทคนคการเขยนขอบงคบเกยวกบการทำางาน 1. ขอสงเกตเกยวกบขอบงคบฯ

1. เปนสงทกฎหมายกำาหนดวาตองจดทำา 2. เปนสภาพการจางตามกฎหมาย 3. เปนคำามนสญญาหรอการแสดงเจตนารมณวาจะปฏบตตามทเขยนไว 4. เขยนแลวแกยาก 5. การเขยนขอบงคบขดหรอแยงกบสภาพการจางเดมมกจะมขอโตแยงและปญหาขอกฎหมาย 6. ตองประกาศใหลกจางทราบในทเปดเผยและปดประกาศโดยทลกจางมไดคดคานกมได หมายความวาจะใชบงคบได 7. แกขอบงคบเกยวกบการทำางาน ทผดใหถกไมใชเรองงาย 8. ตองถกตองตามกฎหมาย 9. ขอเปลยนแปลงทกประเดนใน พ.ร.บ. ฉบบใหมไมจำาเปนตองเขยนเปนขอบงคบฯ เชน ขอหามเกยวกบการทำางาน ของหญงมครรภ เปนตน 10. การเขยนขอบงคบฯ แตกตางกบการเขยนกฎหมายและคมอบรหารงานบคคลอยบาง แตบางกรณกอาจจะใชแนวการเขยนคมอบรหารงานบคคลได

2. ขอควรคำานงในการเขยนขอบงคบเกยวกบการทำางาน ยดหลก 4’Cs ดงน


60

**** CLEAR (ชดแจง) **** CONCISE (กะทดรด) **** COMPLETE (สมบรณ) **** CORRECT (ถกตอง)

3. วธการเขยนขอบงคบเกยวกบการทำางาน

1. เขยนแบบสนๆ ตความไดกวางและมกมปญหาในทางปฏบตและขอถกเถยงมาก แตขอดกคอมชองทางทจะตอสคดไดมากกวา การเขยนแบบละเอยด

2. เขยนแบบละเอยดหรอเขยนยาวๆ ตความไดแคบกวาและปฏบตไดงายกวา ไมคอยมปญหาขอโตแยงวาอะไรทำาไดและอะไรทำาไมได แตขอเสยกคอไมมชองโหวใหอางมากเมอมคดความ หมายเหต: เขยนอยางละเอยดนาจะดกวาถาหากมองในแงหลกและวธการบรหารบคคลทดและไมมงคดทจะเอาเปรยบในการตอสคด

3. ตวอยาง 3.1 เขยนสนๆ “พนกงานมสทธลาเพอทำาหมนไดและมสทธลาเนองจากการทำาหมนตามระยะเวลาทแพทยแผนปจจบนชนหนง กำาหนดและออกใบรบรอง ” 3.2 เขยนแบบละเอยด “พนกงานมสทธลาเพอทำาหมนไดและมสทธลาเนองจากการทำาหมนตามระยะเวลาทแพทยแผนปจจบนชนหนง กำาหนดและออกใบรบรองแพทย โดยไดรบคาจางเฉพาะวนทลาเพอทำาหมนและเนองจากการทำาหมนทงนไมรวมการแกหมน ในการขอลา พนกงานจะ


61

ตองขออนมตลวงหนาโดยใชแบบฟอรมทบรษทกำาหนดและยนตอผบงคบบญชาลวงหนา ไมตำากวา 3 วน ทำางานและใหพนกงานยนใบรบรองแพทยแผนปจจบนชนหนงในวนแรกทกลบมาปฏบตหนาท อนง การลาเพอทำาหมนจะมผลกระทบตอสทธในการไดเบยขยนหรอรางวลเกยวกบการไมปวย สาย ลา หรอขาด เชนเดยวกบการลาประเภทอนๆ

4. ขนตอนการเขยน 1. วางโครงสรางตามทกฎหมายกำาหนด 2. วเคราะหตวบททแกไขเพมเตมวามความหมายอยางไรและอะไรบางตองใสไวในขอบงคบฯ 3. กำาหนดนโยบายหรอจดยนวาจำากำาหนดตามกฎหมายหรอสงกวาทกฎหมายกำาหนด เชน กรณ ลาทำาหมน เปนตน 4. พรรณนาขนตอนและวธการใหละเอยดพอสมควรคลายๆ กบการเขยนคมอ ยกเวนเปนเรองท ไมมขนตอน ในการปฏบต เชน วนและเวลาทำางาน เปนตน

5. ขนตอนในการจดทำาคมอบรหารงานบคคล 5.1 ศกษาปญหาและดตวอยางคมอทด 5.2 วางโครงสรางและยกราง 5.3 เสนอรางเพอพจารณา 5.4 อนมตและประกาศใช 5.5 ชแจงและฝกอบรมการใชคมอ

6. เนอหาของแตละบทในคมอการบรหารบคคล 6.1 จดประสงคของบท เชนเพอวงกรอบวาดวยวนยและบท


62

ลงโทษ 6.2 วตถประสงคหรอเปาหมาย เชน เพอแกไขและหรอใหโอกาสพนกงานปรบปรงความ ประพฤต 6.3 นโยบาย แนวทาง หรอหลกการ เชน ตามปกต การลงโทษทางวนยกระทำาเปนขนๆ ไป นอก เสยจากความผดรนแรง 6.4 ความรบผดชอบ ระบความรบผดชอบของผทเกยวของ 6.5 ระเบยบปฏบตและหรอขนตอนในการปฏบต เชน รวบรวมขอเทจจรง วนจฉยขอเทจจรงวา ผดหรอไม การเลอกบทลงโทษ และขนตอนในการดำาเนนการ 6.6 ตวอยางและแบบฟอรม

รายการตรวจสอบสำาหรบการเขยนขอบงคบเกยวกบการทำางาน 1. วนทำางาน เวลาทำางานปกต - แยกประเภทของพนกงาน เชนพนกงานทวไปทำางานกลางวน พนกงานกะ พนกงานในระบบ 4 กลม 3 กะ พนกงานทตองสลบกนหยด พนกงานประจำาสำานกงานใหญ พนกงานขาย พนกงานททำางานลกษณะพเศษ (ถาม) พนกงานประจำาสาขา ฯลฯ - ระบวนทำางานปกตวาจากวนใดถงวนใด (ตามปกตจะเขยนวนหยดประจำาสปดาหตอทาย) - ระบเวลาเรมตนและสนสดของวนทำางาน - ระบชวโมงทำางานปกตตอสปดาห


63

- ถาไมอาจระบเวลาเรมตนและเวลาสนสดใหเขยนรวมๆ โดยระบวาทำางานวนละและสปดาหละก ชวโมงจากวนใดถงวนใด และเวลาพกทกฎหมายกำาหนดและวนใดเปนวนหยดประจำาสปดาห - ระบวธการเวยนกะ (ถาม) - อำานาจในการเปลยนแปลงกำาหนดวนและเวลาทำางานกรณมเหตการณผดปกต หรอเหตฉกเฉน (ถากำาหนดอำานาจไวแตแรก) - เวลาพก 1 ชวโมง (ตามปกตเขยนรวมกบกำาหนดเวลาทำางาน) แนวคดท 1 ระบเวลาพกใหชด แนวคดท 2 เปดกวางไวเพอความคลองตว - ระบเวลาพกสำาหรบพนกงานกะ (ถาแตกตางกน) หรอเขยนเปดไววาตองตองผลดเปลยนกนพก ตามความจำาเปนของงาน - เวลาพกกรณทำาลวงเวลาตอ 2 ชวโมง ระบโดยใชแนวกฎหมาย ระบขอยกเวนตามวรรค 5 ของ มาตรา 27 คอ มใหใชบงคบถา สภาพของงานตองทำาตดตอกนไปโดยไดรบความยนยอมจาก ลกจาง หรอเปนงานฉกเฉน

2. วนหยดและหลกและหลกเกณฑวนหยด 1. วนหยดประจำาสปดาห - ระยะหางของวนหยด (ไมเกน 6 วน) - ถาหมนเวยน ระบใหชด ดงไดกลาวมาแลวขางตน (ตามปกตจะเขยนรวมไวกบวนทำางาน


64

ปกต) - มขอความเกยวกบการสะสมวนหยดประจำาสปดาหและการเลอนวนหยดประจำาสปดาห สำาหรบงานบางประเภท ซงตองอยภายในระยะ 4 สปดาหตดตอกน (ถาม) หมายเหต: วนหยดประจำาสปดาหไมจำาเปนตองเปนเสาร-อาทตยเสมอไป

3. วนหยดประเพณ แนวคดท 1 -ระบวาวนใดบาง แนวคดท 2 –เปดกวางไวและกำาหนดลวงหนาเปนป ๆ ไป

- วนหยดตองเขาขอกำาหนดตามมาตรา 29 - มขอความเรองหยดชดเชยในวนถดไปถาตรงกบวนหยดประจำาสปดาห - ระบขอตกลงใหมการหยดชดเชยในวนอนหรอจายคาทำางานในวนหยดแทน (ถาม)

4. หยดพกผอนประจำาป - ระบสทธตองทำางานมาแลวครบ 1 ป - ระบจำานวนวนถาใหตามอายงานใหระบใหชด - แสดงวธคดเพอความเขาใจ - ระบวธการหยด - กำาหนดลวงหนาโดยนายจาง - ใหลกจางเปนฝายขอหยด - กำาหนดทง 2 อยาง - ระบขนตอนขออนมตและผลของการไมขอหยดลวงหนา (กรณใหลกจางเปนผขอ) - ระบถามการตกลงใหสะสมและเลอนวนหยดพกผอนท


65

มไดหยดไปรวมกบปตอๆ ไปได - ระบถามนโยบายใหใชสทธตามสวนตามกฎหมายใหม - ระบการจายเงนแทนถาพนกงานมไดใชสทธขอหยด ทงน จะตองระบจำานวนวนสงสด (ถาไม จายทงหมด) - การจายคาจางสำาหรบวนหยดพกผอนประจำาปในปทเลกจางตามสวนของวนหยดพกผอน ประจำาปทลกจาง พงจะไดรบรวมทงวนหยดพกผอนประจำาปตาม ม.30 (มาตรา 67)

3. หลกเกณฑการทำางานลวงเวลาและการทำางานในวนหยด - อาจมนยามศพทเชน หมายความวาการทำางานทไดรบ“มอบหมายใหทำางานเกนเวลาทำางาน ปกตและการทำางาน ในวนหยดประจำาสปดาห วนหยดประเพณ หรอวนหยดพกผอน ประจำาป ” - อาจระบเปนนโยบายวาทำางานลวงเวลาในวนทำางานและในวนหยด จะตองไดรบความยนยอม จากลกจางกอนเปนคราวๆ ไป - สทธในการสงการใหลกจางทำาลวงเวลากรณเปนงานทตองทำาตดตอกนถาหยดจะเสยหายแก งานหรอเปนงานฉกเฉน หรอเปนงานอนๆ ตามกฎกระทรวง - ระบนโยบายการทำางานในวนหยดไดโดยเนนวาจะตองไดรบการยนยอมจากลกจางกอนเปน คราว ๆ ไปและระบขอยกเวนเชนเดยวกบการทำางานลวงเวลา - อาจระบเปนชวโมงการทำางานลวงเวลาตอสปดาหตาม


66

กฎหมาย (รอดประกาศกฎกระทรวง) - กำาหนดอตราการจายคาจาง (ดขอ 4 แตอาจจะเขยนรวมกบหลกเกณฑ) - ขอกำาหนดวาดวยสทธ วาดวยคาลวงเวลาหรอทำางานในวนหยด ในขณะเดนทางไปปฏบตงาน ณ สถานทอน ๆ และขอยกเวน (ถาม) เชน พนกงานขบรถมสทธได ฯลฯ - อาจระบเงอนไขของการไมจายคาลวงเวลา

4. วนและสถานทจายคาจาง คาลวงเวลา คาทำางานในวนหยด และคาลวงเวลาในวนหยด 1. วนและสถานทจายคาจาง - จายทใดและทไหน - ถาใชบตรเอทเอมตองไดรบความยนยอมจากลกจาง - ควรถอวาสถานประกอบการของบรษทเปนสถานทจายคาจางและเงนอนๆ ถาจายผาน

ธนาคารใหระบ 2. การจายคาลวงเวลาและคาทำางานในวนหยด -คาลวงเวลากรณทำางานเกนเวลาทำางานปกตในวนทำางานปกต -คาทำางานในวนหยดประจำาสปดาหหรอวนหยดพกผอนประจำาปซงไมเกนเวลาทำางานปกต -คาทำางานในวนหยดตามประเพณซงไมเกนเวลาทำางานปกต -คาลวงเวลากรณทำางานในวนหยดเกนเวลาทำางานปกตของวนทำางานปกต

แนวทางการปรบปรงขอบงคบเกยวกบการทำางาน ตาม พ.ร.บ. คมครองแรงงานฉบบใหม พ.ศ. 2541

เรมตนท ม.108 (ปมท. ขอ 68) -ใหนายจางทมลกจางรวมกนตงแต 10 คนขนไปจดทำาขอบงคบเปน


67

ภาษาไทยอยางนอยตองม 1. วนทำางาน เวลาทำางานปกต และเวลาพก 2. วนหยดและหลกเกณฑการหยด 3. หลกเกณฑการทำางานลวงเวลา และการทำางานในวนหยด 4. วนและสถานทจายคาจาง คาลวงเวลา คาทำางานในวนหยด และคาจางลวงเวลาในวนหยด 5. วนลา และหลกเกณฑการลา 6. วนยและโทษทางวนย 7. การองทกข 8. การเลกจาง คาชดเชย และคาชดเชยพเศษ 2. ม.108 (1) วนทำางานเวลาทำางานปกต และเวลาพก วนทำางาน/เวลาทำางานปกต ม.23 (ปมท. ขอ 3) เวลาทำางานปกต 1. ใหนายจางประกาศใหลกจางทราบ 2. กำาหนดเวลาเรมตนและสนสด แตละวน 3. ไมเกนกำาหนด แตละประเภทงานในกฎกระทรวง แตไมเกน 8 ชวโมง/วน และไมเกน 48 ชวโมง/ สปดาห เวนแต งานทอาจเปนอนตรายและความปลอดภย (กฎกระทรวงกำาหนด) ไมเกน 7 ชวโมง/วน และไมเกน 42 ชวโมง/สปดาห เวลาพก ม.27 (ปมท. ขอ 6)

กฎหมายวางหลกเกณฑไวเหมอนเดม แตมขอสงเกตคอ 1. ตดถอยคำา แตตองไมนอยกวาครงละ “ 20 นาท ออกไป ”2. หากมขอตกลงเปนอยางอนๆ ขอตกลงนนเปนประโยชนแกลกจาง (ใหใชบงคบได) 3. หากเวลาพกวนหนงเกน 2 ชวโมง เฉพาะทเกนนบเปนเวลาทำางานปกต 4. การทำางานลวงเวลาตอจากเวลาทำางานปกต ไมนอยกวา 2 ชวโมง


68

ตองจดใหลกจางพกไมนอยกวา 20 นาท

กอนเรมทำางานลวงเวลา 3. ม. 108(2) วนหยด และหลกเกณฑการหยด วนหยดประจำาสปดาห ม.28 (ปมท. ขอ 7) หลกเกณฑเหมอนเดม วนหยดตามประเพณ ม.29 (ปมท. ขอ 9) 1. หลกเกณฑเหมอนเดม แตใหนายจางพจารณากำาหนดจาก 1) วนหยดราชการประจำาป 2) วนหยดทางศาสนา 3) วนหยดตามขนบธรรมเนยมประเพณทองถน

2. กรณไมอาจใหลกจางหยดตามประเพณได 2.1 เนองมาจากลกษณะหรอสภาพของงาน ตามกฎกระทรวง 2.2 ใหนายจางตกลงกบลกจาง 2.2.1 หยดในวนอนชดเชย หรอ 2.2.2 นายจางจายคาทำางานในวนหยดใหกได

วนหยดพกผอนประจำาป ม.30 (ปมท. ขอ 10) 1. หลกเกณฑเหมอนเดม แตเพม 1.1 การกำาหนดวนหยด นอกจากใหนายจางเปนผกำาหนดแลว อาจกำาหนดตามทนายจางและลกจางตกลงกน 1.2 กรณทำางานไมครบป คำานวณตามสวนได

4. ม. 108(3) หลกเกณฑการทำางานลวงเวลา และการทำางานในวนหยด ชวโมงการทำางานลวงเวลา ม.26 (ปมท. ขอ 11 วรรค 3)

กฎหมายใหมนเมอรวมแลวจะตองไมเกนอตราตามทกำาหนดในกฎ


69

กระทรวง (เดม สปดาหหนงตองไมเกน 24 ชวโมง) ทำางานลวงเวลาในวนหยด ม.63 (ปมท. ขอ 42) หลกเกณฑคดคำานวณการจายเหมอนเดม แตเมอมความหมายรวมอยในนยาม การทำางานลวงเวลา “ ” (ม.5) ฉะนน นายจางจะตองกำาหนดหลกเกณฑการทำางานในวนหยด วนสถานทจาย คาลวงเวลาในวนหยด เพมเตมลงไปในขอบงคบใหชดเจน

พนกงานไมมสทธไดรบคาลวงเวลา และคาลวงเวลาวนหยด ม.65 (ปมท. ขอ 36)

กรณนายจางไดกำาหนดไวในขอบงคบตามกฎหมายเกา จะตองแกไขเสยใหมใหถกตอง แตมขอสงเกตคอ 1. ม.65 (1) ลกจาทมอำานาจหนาททำาการแทนนายจาง สำาหรบการจาง การใหบำาเหนจ การลดคาจาง หรอ เลกจาง (ตด การลงโทษ การวนจฉย ขอรองทกขออก) 2. ตด งานขนสง ออก “ ”3. เพมเตม งานดบเพลงหรองานปองกนอนตรายสาธารณะ “ ”4. ม.65(7) งานเฝาดแลและสถานท ตองออกไปทำานอกสถานท และโดยลกษณะงานหรอสภาพของงาน ไมอาจกำาหนดเวลาทำางานทแนนอนได 5. ม.108(4) วนและสถานทจายคาจาง คาลวงเวลา คาทำางานในวนหยด และคาลวงเวลาในวนหยด วนและสถานทจายคาจางฯ ม.55 (ปมท. ขอ 28) หลกเกณฑคงเดม แตถาจาย ณ สถานทอนดวยวธอน ตองไดรบความยนยอมจากลกจาง (คงความยนยอม หลกเกณฑกฎหมายจะอยท ม.77) โดย


70

-ทำาเปนหนงสอ และใหลกจางลงลายมอชอ -มขอตกลงกนไว ชดเจนเปนการเฉพาะ คาลวงเวลาในวนหยด เมอแกไขขอบงคบเกยวกบการทำางานตองเพมเตม คาลวงเวลาในวน“หยดในขอบงคบฯ ”

6. ม.108 (5) วนลา และหลกเกณฑการลา ลาเพอทำาหมน ม.33, 57 หลกเกณฑ 1. ใหลกจางมสทธลาเพอทำาหมนและลาเนองจากการทำาหมน 2. ตามระยะเวลาท 2.1 แพทยแผนปจจบนชนหนงกำาหนด และ 2.2 ออกใบรบรอง 3. ใหนายจางจายคาจางในวนทลาตามขอ 2 (ม.57) ลาเพอกจธระ ม.34 หลกเกณฑ 1. ใหลกจางมสทธลาเพอกจธระจำาเปนได 2. ตามขอบงคบเกยวกบการทำางาน ลาเพอรบราชการทหาร ม.35, 58 (ปมท. ขอ 33 ทว) หลกเกณฑคงเดม ลาเพอฝกอบรม ม.36 1. ใหลกจางมสทธลาเพอการฝกอบรมหรอพฒนาความร ความสามารถ

2. หลกเกณฑและวธการตามทกำาหนดในกฏกระทรวง ลาเพอคลอดบตร ม.41, 59 (ปมท. ขอ 18) หลกเกณฑคงเดม แตตด กอนคลอดและหลงคลอด ออก “ ”ลาปวย ม.32 57 (ปมท. ขอ 12) -เพมเตมตามกฎหมายใหม กรณแสดงหลกฐานใบรบรองแพทยเมอลาปวยตงแต 3 วนทำางานขนไป


71

ใหลกจางแสดงใบรบรองแพทยแผนปจจบนชนหนง หรอใบรบรองแพทยของสถานพยาบาลของทางราชการ กรณไมอาจแสดงใหชแจงใหนายจางทราบ -มใหถอเปนวนลาปวย 1) วนทลกจางไมสามารถทำางานได เนองจากประสบอนตราย หรอเจบปวยเนองจากการทำางาน และ 2) วนลาเพอคลอดบตร 7. ม.108 (6) วนยและโทษทางวนย การพกงาน ม.116, 117 หลกเกณฑ 1. นายจางทำาการสอบสวนลกจางซงถกกลาวหาวากระทำาความผด 2. หามใหนายจางสงพกงานในระหวางการสอบสวน เวนแต 2.1 ขอบงคบเกยวกบการทำางาน หรอ 2.2 ขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง 2.3 ใหอำานาจนายจางสงพกงานได 3. ตองมคำาสงพกงานเปนหนงสอ 3.1 ระบความผด และ 3.2 ระยะเวลาพกงานไมเกน 7 วน 3.3 แจงใหลกจางทราบกอนการพกงาน 4. ใหนายจางจายเงนใหแกลกจางในระหวางพกงานตามอตราทกำาหนดไวใน 2.1 หรอ 2.2 แตตองไมนอยกวา รอยละหาสบของคาจางในวนทำางานทลกจางไดรบกอนถกสงพกงาน เมอการสอบสวนเสรจสน ลกจางไมมความผด นายจางมหนาทจายคาจางใหลกจางเทากบคาจางในวนทำางานนบแตถกสงพกงาน โดยเงนทจายตาม ม.116 เปนสวนหนงของคาจางพรอมดอกเบยรอยละ หาสบตอป (ม.117)


72

8. ม.108 (7) การรองทกข การรองทกข ม.109 ขอสงเกต กฎหมายเกาใชถอยคำา การยนคำารองทกข “ ”กฎมายใหมใชถอยคำา การองทกข ซงมความหมายกวางขนกวาเดม“ ”และรวบรวมความหมายเดม การยนคำารองทกข ไวดวย “ ” ทงน กฎหมายไดกำาหนดเปนกรอบใหมความชดเจนวา กา“รองทกข นน ตองการใหนายจางระบรายละเอยดในแตละหวขอ มอะไร”บางตาม ม 109 1. ขอบเขตและความหมายของขอรองทกข 2. วธการและขนตอนการรองทกข 3. การสอบสวนและพจารณาขอรองทกข 4. กระบวนการยตขอรองทกข 5. ความคมครองผรองทกข และผทเกยวของ ฉะนน นายจางควรมการศกษา ทบทวน แกไขเพมเตม หวขอนวา ในขอบงคบเกยวกบการทำางานเดมนน ไดมรายละเอยดครอบคลมทง 5 หวขอนหรอไม 9. ม.108 (8) การเลกจาง คาชดเชย และคาชดเชยพเศษ การเลกจาง ม.119 (ปมท. ขอ 47) จดทตองแกไขเพมเตม 1. หนงสอเตอน ตามกฎหมายเกา ใหมผลบงคบไมเกน 1 ป นบแตวนทลกจางไดรบทราบหนงสอเตอน ตามกฎหมายใหม ใหมผลใชบงคบไมเกน 1 ป นบแตวนทลกจางไดกระทำาความผด 2. ไดรบโทษจำาคก ตามกฎหมาย ตามกฎหมายเกา ไดรบโทษจำาคกตามคำาพพากษาถงทสดใหจำาคก


73

ตามกฎหมายใหม เพมเตม ขอยกเวน เวนแตเปนโทษสำาหรบความผดท“ไดกระทำาโดยประมาทหรอความผดลหโทษ ”คาชดเชย ม.118 (ปมท. ขอ 46) ขอสงเกต ตามกฎหมายใหม ตด โดยรวมวนหยด วนลา และวนทนายจางซงให“หยดเพอประโยชนของนายจาง ออก แตไมไดทำาใหความหมาย”เปลยนแปลงไปจากเดม เพยงแตนำาไปบญญตไวในมาตรา 19 ม.18(3) ลกจางซงทำางานตดตอกนครบสามป แตไมเกนหกป ให นายจางจายไมนอยกวาคาจางอตราสดทาย หนงรอยแปดสบวน หรอไมนอยกวาคาจางของการทำางานหนงรอยแปดสบวนสดทาย สำาหรบลกจางซงไดรบคาจางตามผลงานโดยคำานวณเปนหนวย ม.18(4) ลกจางซงทำางานตดตอกนครบหกป แตไมครบสบปให นายจางจายไมนอยกวาคาจางอตราสดทาย สองรอยยสบวน หรอไมนอยกวาคาจางของการทำางานสองรอยยสบวนสดทาย สำาหรบลกจางซงไดรบคาจางตามผลงานโดยคำานวณเปนหนวย ม.18(5) ลกจางซงทำางานตดตอกนครบสบปขนไป ใหจายไมนอยกวาคาจางอตราสดทายสามรอยวน หรอไมนอยกวาคาจางของการทำางานสามรอยวนสดทาย สำาหรบลกจางซงไดรบคาจางตามผลงานโดยคำานวณเปนหนวย คาชดเชยพเศษ ม.120, 121, 122 คาชดเชยพเศษ กรณนายจางยายสถานประกอบการ ม.120 วรรค 1,2

คาชดเชยพเศษ แทนการบอกกลาวลวงหนา กรณนายจางยายสถานประกอบการ ม.120 วรรค 3 คาชดเชยพเศษ กรณเลกจางเพราะเหตทนายจางปรบปรงหนวยงาน ม.122 คาชดเชยพเศษ แทนการบอกกลาวลวงหนา กรณเลกจางเพราะเหตทนายจางปรบปรงหนวยงานฯ ม.121


74

การแกไขเพมเตมคาชดเชยพเศษ โดยทางปฏบตเมอกฎหมายระบไวอยางไร การแกไขขอบงคบในการทำางานใหยดถอถอยคำาไปตามนน เพมความถกตอง

10. บทนยาม ม.5 โดยปกต ขอบงคบเกยวกบการทำางานมกจะมคำานยาม เพออธบายความหมายในแตละคำาทระบไวในขอบงคบดวย ฉะนน การแกไขเพมเตมการครอบคลมถงคำานยามเหลาน และใชความหมายทบญญตขนหรอแกไขตามกฎหมายฉบบใหม ไดแก วนลา“ ”, “การทำางานลวงเวลา”, “คาลวงเวลาในวนหยด”, “คาชดเชย ”ขอสงเกต คาชดเชย หมายความวา เงนทนายจางใหแกลกจางเมอเลกจางนอกเหนอจากเงนประเภทอน คาชดเชยพเศษ หมายความวา เงนทนายจางใหแกลกจางเมอสญญาสนสดลง เพราะมเหตกรณพเศษ

11. การแกไขเพมเตมขอบงคบเกยวกบการทำางาน จดทำาประกาศใชขอบงคบ ม.108 (ปมท. ขอ 68) (ใหม) ใหนายจางประกาศใชขอบงคบเกยวกบการทำางาน ภายใน 15 วน นบแตวนทมลกจางรวมกน ตงแตสบคนขนไป (เกา) ใหนายจางซงมลกจางรวมกนตงแตสบคนขนไปเปนประจำา จดใหมขอบงคบเกยวกบการทำางานและประกาศใชบงคบ สงสำาเนา ม.108 (ปมท. ขอ 68) (ใหม) ภายในเจดวนนบแตวนประกาศใชขอบงคบ (เกา) ภายในเจดวนนบแตวนทมลกจางรวมกนตงแตสบคนขนไป


75

แกไขเพมเตม ม.110 (ปมท. ขอ 69) (ใหม) 1. ใหนายจางประกาศขอบงคบทมการแกไขเพมเตมภายในเจดวนนบแตวนประกาศใช 2. สงสำาเนา ขอบงคบแกไขเพมเตมภายในเจดวนนบแตวนทประกาศใชขอบงคบ (เกา) แจงแกไขเพมเตม (สงสำาเนา) ภายในเจดวนทประกาศใชขอบงคบ


1. การจดทำาขอบงคบเกยวกบการทำางานทเปนผลเปลยนแปลงสภาพการจางงาน ควรมขอควรรทเกยวของกบขอตกลงและเกยวของกบสภาพการจางงานอยางไรบาง ใหอธบาย

2. การแกไขขอบงคบทเปนผลเปลยนแปลงสภาพการจางมวธการใดบาง ใหอธบายแตละวธ

3. ในการเขยนขอบงคบเกยวกบงานใหสมบรณเรยนรอยโดยไมมขอโตแยง นกบรหารดานแรงงานสมพนธควรมเทคนควธการใดบางในการเขยนขอบงคบเกยวกบการทำางาน ใหอธบาย


76

4. เมอมการเขยนขอตกลงเกยวกบการทำางานแลวจะตองมการตรวจสอบขอบงคบ อยากทราบวามหวขอใดบางทตองปรากฏ หรอ มในการเขยนขอบงคบการทำางาน

5. ใหนกศกษาหาประกาศขอบงคบในการทำางาน ของบรษทหรอองคการตาง ๆ มา 3 หนวยงาน

บทท 6ขอตกลงเกยวกบสภาพการจางงาน

วตถประสงคการสอน1. เพอใหนกศกษาทราบถงการทำาขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง

งาน2. เพอใหนกศกษาทราบถงการทำาขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง

งานหลงการเจรจา


77

3. เพอใหนกศกษาทราบหลกการบรหารขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง

เนอหาของบทเรยนประกอบดวย1. ขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง2. การทำาขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง3. การทำาขอตกลงเกยวกบสภาพการจางภายหลงเจรจา4. การบรหารขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง



เรยน

กอนทจะศกษาถงการทำาหรอการยนขอเรยกรองเพอจดทำาขอตกลงเกยวกบสภาพการจางในเบองตนจะตองเขาใจความหมายของ ส“


78

ภาพการจาง และ ขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง เสยกอน เพราะทง” “ ”ขอตกลงและสภาพการจางทง 2 สวน อนไดแก ขอตกลง และ สภาพการจางนนจะตองทำาความเขาใจเพอเปนพนฐานเสยกอน และเมอมขอพพาทใด ๆ ระหวางนายจางกบลกจาง ถาไมเกยวกบ สภาพการจาง ขอพพาท“ ”นนกมใชขอพพาทแรงงานตามพระราชบญญตแรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518

ขอตกลงเกยวกบสภาพการจางพระราชบญญตแรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 มาตรา 5 วรรค 3

บญญตไววา สภาพการจาง หมายถง เงอนไขการจางหรอการทำางาน “กำาหนดวนและเวลาทำางาน คาจาง สวสดการ การเลกจาง หรอประโยชนอนของนายจาง หรอลกจาง อนเกยวกบการจาง หรอการทำางาน”

มาตรา 10 บญญตไววา ใหสถานประกอบกจการทมลกจางตงแตยสบคนขนไป จดใหมขอตกลงเกยวกบสภาพการจางตามความในหมวดน

ขอตกลงเกยวกบสภาพการจางใหทำาเปนหนงสอ ขอตกลงเกยวกบสภาพการจางอยางนอยตองมขอความดงตอไปน

1. เงอนไขการจาง หรอ การทำางาน2. กำาหนดวนและเวลาการทำางาน3. คาจาง4. สวสดการ5. การเลกจาง6. การยนเรองราวรองทกขขงลกจาง7. การแกไขเพมเตมหรอการตออายขอตกลงเกยวกบสภาพ

การจาง

จากบทบญญตขางตน จะเหนไดวาขอตกลงทจะมฐานะเปนสภาพการจางนนจะตองประกอบไปดวยสาระสำาคญดงน

1. เปนขอตกลงวชา แรงงานสมพนธ HRMT 412


79

หมายถง การแสดงเจตนาของบคคล 2 ฝาย กลาวคอ ฝายนายจาง หรอองคการ ฝาย

นายจางฝายหนง กบลกจางหรอองคการฝายลกจางฝายหนง หากเปนการตกลงระหวางนายจางดวยกนเอง หรอฝายลกจางดวยกนเองไมถอวาเปนขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง และจะตองมการแสดงเจตนาเพอใหมผลผกพนตอกนในลกษณะทเปนการทวไป ไมใชใชบงคบเพยงชวระยะเวลาหนง

2. ระหวางลกจางกบนายจางขอตกลงเกยวกบสภาพการจางจะตองเปนการตกลงระหวางฝายนายจางกบฝายลกจาง

เทานน หากเปนการตกลงกบบคคลภายนอกแลวยอมไมใชขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง

3. เกยวกบสภาพการจางจากบทนยาม สภาพการจางจงเปนเงอนไขการจางหรอการทำางานอนนายจางและลกจาง

พงปฏบต ซงสามารถสรปสาระสำาคญของสภาพการจางไดดงน3.1 เงอนไขหรอประโยชนเกยวกบการจาง หรอการทำางาน3.2 เปนเงอนไขหรอประโยชนเกยวกบการจางหรอการทำางาน

ระหวางนายจางกบลกจาง

การทำาขอตกลงเกยวกบสภาพการจางภายหลงการเจรจาภายหลงทมการเจรจาตกลงกนไดแลวกจะตองนำาขอตกลงนนมา

เขยนเอาไวเปนลายลกษณอกษรอนจะเปนการนำาขอตกลงกนไดแลวนนไปปฏบตรายละเอยดและรายการในขอตกลง


80

1. รปแบบของขอตกลง ควรระบวน เวลา และสถานททำาขอตกลง ชอตวแทนแตละฝายทเขารวมตกลง รวมทงเจาหนาททดำาเนนการไกลเกลย

2. ทำาความเขาใจเนอหารายละเอยดของขอตกลง กอนดำาเนนการเขยนขอตกลงวามรายละเอยด และเงอนไขปลกยอยหรอไม

3. ควรสงเกตวามขอตกลงกนไดในหลกการหรอรายละเอยด4. ถอยคำาควรเขยนอยางรดกม5. หากมขอผดพลาดในการเขยนหรอจะแกไขขอความ ควรใชวธ

การขดออก และผแกไขควรลงลายมอชอกำากบเอาไวทกครง ไมควรใชการลบหรอใชนำายาลบคำาผด

6. ควรทำาขอตกลงทเปนเงอนไขอนจำาเปนบางขอตอแนวทางปฏบตในโอกาสตอไป

7. ในขอตกลงควรระบระยะเวลาของการเปลยนแปลงขอตกลงเกยวกบสภาพการจางในครงตอไปไวดวยวา จะยนขอเรยกรองไดในชวงใด

8. ในตอนทายของขอตกลงควรใหผแทนทไดรบการแตงตงลงรายมอชอไวเปนหลกฐาน

การบรหารขอตกลงเกยวกบสภาพการจางภายหลงจาการไดขอยตโดยสามารถจดทำาขอตกลงเกยวกบสภาพ

การจางไดแลวขนตอนตอไปคอการบรหารขอตกลงเกยวกบสภาพการจางโดยมหลกเกณฑดงน

1. กลไกล และโครงสรางฝายนายจาง2. กลไกล และ โครงสรางฝายลกจาง3. กลไกล และ โครงสรางของระบบการรองทกข


1. สภาพการจาง กบ ขอตกลงเกยวกบการจาง เหมอนหรอแตกตางกนอยางไร ใหอธบาย


81

2. ในการจดทำาขอตกลงเกยวกบสภาพการจางงาน ในขอตกลงควรระบขอความใดบางเปนสำาคญ เพราะอะไร ใหอธบาย

3. ขอตกลงทกระทำาไปนน จะมฐานนะเปนสภาพการจางนนตองมสวนประกอบอะไรบาง ใหอธบาย

4. หลกในการเขยนขอตกลงทดประกอบไปดวยอะไรบาง ใหอธบาย

บทท 7การเจรจาตอรอง

วตถประสงคการสอน


82

1. เพอใหนกศกษาทราบความหมายและความสำาคญของการเจรจาตอรอง

2. เพอใหนกศกษาทราบถงอำานาจในการเจรจาตอรอง3. เพอใหนกศกษาทราบหลกการและกลยทธในการเจรจาตอรอง

เนอหาของบทเรยนประกอบดวย1. ความหมายความสำาคญ2. อำานาจในการเจรจาตอรอง3. การเรยกรอง4. การเจรจาตอรอง5. หลกและกลยทธการเจรจาตอรอง



เรยน


83

การเจรจาคออะไรการเจรจา คอ “กระบวนการและขนตอนทนำาพาใหบคคลหรอ

กลมบคคลเกดการแลกเปลยนขอมลความคดระหวางกน เพอนำาไปสประโยชนรวมสงสดของคเจรจา ”

การเจรจาเปนสงดทใหบคคลหรอกลมบคคลไดมโอกาสแลกเปลยนมมมองหรอทศนคตระหวางกน เพอใหไดรบตามเปาหมายทตองการ การเจรจาสามารถเกดขนไดทกขณะแมกระทงในสถานการณทปญหายงไมเกดดวยซำาไป อยางไรกด ในทางปฏบต พบวา ประโยชนทแตละฝายพงจะไดรบจากการเจรจาอาจแตกตางกนขนอยกบอำานาจในการตอรอง (Bargaining Power)

ความหมายของอำานาจในการตอรอง นกวชาการไดใหคำาจำากดความของคำาวาอำานาจในการตอรอง

(Bargaining Power) ไวหลายความหมาย อาท หมายถง “พลงหรออำานาจหรอความกดดนทจะทำาใหคเจรจาอกฝายหนงเกรง และยอมรบฟง ยอมเจรจา ยอมตกลง หรอยอมปฏบตตามขอเสนอหรอขอเรยกรองทนำาเขามาเจรจากนนน”

อำานาจในทนเราจะหมายถงอำานาจทใชในการเจรจาตอรองใหสมฤทธผล ซงจะหมายถงความสามารถเฉพาะตวบคคลทจะสามารถจดการได ดงเชนอำานาจทสามารถกระตนความรสกใหมความเขมแขงขน เชน ดทสด คำาเยนยอ การใหความเคารพ และการผอนปรน ความมชย ความกลว ความเกลยดชง การตอบสนองหรอการแกแคน

ความสมดลของอำานาจในการเจรจามความหลากหลายในแตละครง ถาหากวาเราสามารถควบคมใหการเจรจาเปนไปตามแนวทางทเราตองการแลว สงทเราควรจะระมดระวงกคอ การรกษาบรรยากาศของการเจรจาใหราบรน อำานาจควรถกใชเพอสรางใหอกฝายหนงยำาเกรง ใหเขารสกเคารพนบถอและดมคณคา นอกจากน ความงนงานทอยในใจ


84

ของแตละคนนนเปนสงทควรระวง เพราะบางคนอาจจะแสดงออกซงความมอำานาจเหนออกฝายใหรสกได

ในความพยายามทจะทำาใหอกฝายหนงยอมรบในเงอนไขทตองการ นกเจรจาบางคนอาจใชอำานาจในการตอรองเพอทจะลบหลอกฝาย ซงเปนสงทควรหลกเลยง อาท พฤตกรรมทจะสามารถทำาลายบรรยากาศในการเจรจา ปจจยทมผลตอระดบของอำานาจในการตอรอง

สำาหรบฝายลกจาง เมอลกจางรวมตวกนเปนสหภาพแรงงานแลว ยอมมภาวะความเปนอนหนงอนเดยวกนมากขน ลกจางอาจดำาเนนการอยางใดพรอมกน ซงอาจเปนไปในทางทเปนประโยชนหรอเปนโทษแกนายจางได ในกรณทลกจางหยดงานพรอมกน หรอกระทำาการอนททำาใหนายจางเสยหาย กจการของนายจางยอมไดรบความกระทบกระเทอน จะเหนไดวา การทนายจางเกรงวาลกจางจะนดหยดงานหรอทำาใหนายจางเสยหายนเองเปนอำานาจในการเจรจาตอรองของฝายลกจางทมอยเหนอนายจาง

สำาหรบนายจางนน การปฏเสธการจางลกจางคนหนงคนใดหรอทงหมด ตลอดจนการปดโรงงานชวคราวหรอเลกกจการไป ยอมเปนพลงอำานาจทจะกอใหเกดความหวาดหวนตอการตกงานหรอไมไดรบคาจางไปเลยงชพหรอครอบครวของลกจาง ดงนน การทลกจางเกรงวาจะไมมงานทำาและไมไดรบคาจางดงกลาวจงเปนอำานาจในการเจรจาตอรองของฝายนายจาง

นอกจากน อำานาจในการเจรจาตอรองยงขนอยกบปจจยอน ๆ อาท

จำานวนสมาชกของสหภาพแรงงาน การทลกจางในกจการนนเปนสมาชกสหภาพแรงงานมากเทาใด สหภาพนนกจะมอำานาจตอรองมากขนเทานน ดงนน การทลกจางมไดตงสหภาพ แตมการรวม


85

ตวกนเปนครงคราวดงเชนทปฏบตกนอยในประเทศไทย จงสงผลลกจางมอำานาจในการตอรองนอยมาก

ความสำาคญของงานทลกจางรบผดชอบ งานทลกจางทำามความสำาคญมาก กจะมอำานาจในการตอรองสงตามไปดวย

ความเปนอนหนงอนเดยวกนของลกจาง ความพรอมเพรยงของสมาชกและลกจางอนมมาก อำานาจตอรองกจะเพมขนเปนเงาตามตว

จำานวนทนเพอใชจายระหวางทนดหยดงานหรอปดโรงงาน อตราการวางงานในตลาดแรงงาน

กระบวนการเจรจาตอรอง (Bargaining Process: 4 Cs)ในการเจรจาใด ๆ จะตองผานกระบวนการเจรจาตอรองซง

เกยวของกบ 4 ปจจยสำาคญ ไดแก1. ผลประโยชนรวม (Common Interests) ไดแก

ประเดนทคเจรจาทงสองฝายเหนตรงกน2. ผลประโยชนทขดแยงกน (Conflicting

Interests) หมายถง ประเดนทคเจรจายงเหนไมตรงกนและยงไมสามารถหาขอสรปได ความแตกตางของจดยน ทงในเชงปรมาณและคณภาพมผลตอโอกาสความสำาเรจในการเจรจานน ๆ

3. การประนประนอม (Compromise) หมายถง กระบวนการไกลเกลยเพอลดความแตกตางของผลประโยชนทขดแยงกนและเปลยนเปนผลประโยชนรวม

4. เกณฑการพจารณา (Criteria) หมายถง เงอนไขสำาคญทแตละฝายกำาหนดขนเพอใชเปนเกณฑในการตดสนใจ

การเรยกรอง (Demand)


86

ในกระบวนการเจรจาตอรองนน โดยปกต ลกจางจะเปนฝายเสนอความตองการของตนไปยงนายจางวา ฝายตนตองการใหมสภาพการจางหรอสภาพการทำางานอยางใด เชน ตองการไดคาจางเพม ตองการใหนายจางปรบปรงสถานททำางาน เปนตน อยางไรกด บางครง นายจางกอาจเปนฝายเสนอบาง ขอเสนอดงกลาวเรยกวา “คาเรยกรอง” (Demand) กำาหนดระยะเวลาในการเรยกรอง (Timing)

หลกการสำาคญในการเรยกรองประการแรก กคอ ควรจะยนขอเรยกรองเมอใด ขอควรยดถอปฏบต กคอ

1. ถาทงสองฝายไมเคยมหรอทำาขอตกลงหรอสญญารวมเจรจาตอรองไวกอน ฝายลกจางหรอสหภาพแรงงานอาจยนเมอใดกได ซงปกตกมกกระทำาเมอสหภาพแรงงานนนไดรบการรบรองจากนายจางใหเปนผแทนของกจการนนแลว และอยในระยะทนายจางมความสามารถทจะปฏบตตามทเรยกรองได

2. ถาทงสองฝายเคยมหรอทำาขอตกลงไวแลว กจะยนขอเรยกรองเมอใกลครบกำาหนดอายของขอตกลงหรอสญญารวมเจรจาตอรองนน เพอตออายขอตกลงหรอสญญานนออกไปอก

3. อยางไรกตาม ผลสำาเรจของการยนขอเรยกรองยอมขนอยกบปจจยหลายประการ โดยเฉพาะจงหวะเวลา (Timing) หรอระยะเวลาทเหมาะสมสำาหรบลกจางในการเรยกรอง คอ ในขณะนน

นายจางมความตองการใชแรงงานจำานวนมาก เพอเพมผลผลตหรอเรงผลตใหทนกบความตองการของตลาดหรอตามทลกคาสงมา

นายจางจำาหนายสนคาไดมากหรอมผใชบรการมาก นายจางมผลกำาไรมากหรอมรายไดมาก และกำาลง

ขยายกจการ ลกจางสวนใหญมความตองการรวมกนในเรองทจะ

เรยกรองวชา แรงงานสมพนธ HRMT 412


87

เรองทจะเรยกรอง

ประเดนทจะเรยกรองนบวามความสำาคญมาก สวใหญมกเปนไปตามความประสงคของคกรณวาตองการจะเจรจาเพอใหมขอตกลงในเรองอะไรบาง แตบางประเทศกกำาหนดเรองทจะเจรจาไวดวยวาจะตองเจรจาในเรองอะไร หรอจะไมเจรจาในเรองอะไรบาง

เรองทจะนำามาเปนขอเรยกรองเพอใหมขอตกลงในการจางงานและการทำางานตอกน ไดแก

1. คาจาง การกำาหนดคาจางของลกจางขนตำาและขนสง วธการคำานวณคาจาง การขนคาจางประจำาป การปรบคาจางตามดชนราคาผบรโภค (Consumer Price Index: CPI)

2. ขอกำาหนดเกยวกบวนและเวลาทำางาน ไดแก จำานวนชวโมงการทำางานตอวน หรอตอสปดาห การทำางานลวงเวลา การจดกะในการทำางาน วนหยด เปนตน

3. การลา ไดแก การลาปวย และลาในเรองอน ๆ เชน ลากจ รวมทงกรจายคาจางในวนดงกลาว

4. การเลกจาง ไดแก การเลกจางในกรณตาง ๆ เชน การเลกจางโดยมความผดทางวนย การเลกจางเพราะคนลนงาน รวมทงวธการคดตวบคคลทจะเลกจาง เชน การกำาหนดใหเลกจางตามลำาดบอาวโส (Seniority) หรอทเรยกวา “เขาทหลง ออกกอน (Last In, First Out: LIFO)

5. ผลประโยชนอนหรอสวสดการ (Fringe Benefits) ไดแก ผลประโยชนอยางอนทนายจางใหแกลกจางนอกเหนอจากคาตอบแทนการทำางานโดยตรง รวมทงการตความในขอตกลงทเกดจากการเจรจาตอรองทกรณตความแตกตางกนดวย

6. บทกำาหนดเรองการหามการปดงานหรอหามนดหยดงานระหวางอายขอตกลง (No-Lockout, No-Strike Clause)


88

7. การตออายขอตกลงหรอการขอเจรจาเพอทำาขอตกลงใหมในระหวางอายขอตกลง (Reopening Clause) แนวพจารณาเกยวกบขอเรยกรอง

ขอเรยกรองในเรองคาจาง สวนใหญมกเปนหวใจในการเรยกรองเสมอ โดยเฉพาะการขอเพมคาจาง เรองทจะนำามาพจารณาประกอบในการเรยกรอง กคอ

1. อตราความเจรญกาวหนาของกจการหรอของอตสาหกรรมประเภทนน รวมทงความสามารถในการจาย (Ability to Pay) หรอความสามารถของนายจางทจะปฏบตตามขอเรยกรองได

2. อตราคาครองชพ และการเปลยนแปลงทมตอมาตรฐานการครองชพของคนงาน

3. ความแตกตางระหวางคาจางของลกจางในสถานประกอบกจการนนกบคาจางของลกจางในสถานประกอบกจการอน ๆ ทอยในอตสาหกรรมประเภทเดยวกน

เรองความสามารถในการจายของนายจางเปนสงทลกจางหรอสหภาพแรงงานจกตองคำานงถงอยางยงเปนสงแรกในการเรยกรอง เพราะหากนายจางไมสามารถทจะจายใหได (เพราะจะขาดทนหรอจะกำาไรนอยเกนกวาจะประกอบกจการได) นายจางกจะไมยอมใหตามขอเรยกรอง และจำายอมใหลกจางหยดงานไป

ความสามารถในการจายนน อาจพจารณาไดจากบญชงบดลทงฉบบ ใบสงสนคาหรอบรการในระยะลวงหนา จำานวนเงนปนผลแกผถอหน เปนตน

ในเรองมาตรฐานการครองชพ อาจพจารณาไดจากการเพมขนของอตราคาจางขนตำาและอตราคาครองชพ ตลอดจนอำานาจในการซอ (Purchasing Power) ของลกจางเมอเทยบกบจำานวนคาจางทไดรบดวย


89

ในการเรยกรองขอคาจางเพมขน หากไมมการควบคมราคมสนคาไว เมอคาจางซงเปนตนทนดานแรงงานสงขน นายจางกจะเพมราคาสนคาตามไปดวยเพอรกษาระดบของกำาไรใหคงทไว เมอราคาสนคาตางกเพมขน อำานาจซอของลกจางในจำานวนเงนเทาเดมกลดนอยลง หลงจากการเรยกรอง แมลกจางไดคาจางเปนจำานวนมากกจรง แตกลบซอสนคาในทองตลาดไดจำานวนเทาเดมหรอนอยกวาเดม ลกจางจงตองคำานงถงเรองนดวยเพราะลกจางนนเปนทงผผลตและผบรโภคในขณะเดยวกน ดงนน ในระหวางการเจรจา คเจรจาอาจกำาหนดไวในสญญารวมเจรจาตอรองดวยวา หากอตราคาครองชพมการเปลยนแปลงสงขน นายจางจะเพมคาจางในสดสวนเดยวกน ซงเรยกวา ขอตกลงเลอน“อตราคาจางตามอตราคาครองชพ ” (Cost-of-living-Sliding-Scale Agreement) หรอเรยกขอกำาหนดนวา “Escalator Clause”

สำาหรบในกรณราคาสนคาประเภทใดประเภทหนงเพมขนและราคาสนคาประเภทอนคงตว นายจางในธรกจอตสาหกรรมประเภทนนยอมมรายไดหรอกำาไรเพมขน ทำาใหมความสามารถในการจายเพมขนดวย ในการเจรจาจงอาจกำาหนดในขอตกลงหรอสญญารวมเจรจาตอรองวา ถาในระหวางอายขอตกลง ราคาสนคาประเภทนนเพมขนหรอลดลงไปเทานนเทาน นายจางจะปรบคาจางตามไปดวย ซงเรยกวา ขอ“ตกลงเลอนอตราคาจางตามราคาขาย ” (Selling-Price-Sliding-Scale Agreement) ขอตกลงประเภทนอาจใชไดในอตสาหกรรมบางประเภททอาจกำาหนดมาตรฐานของสนคาไดเทานน

ผเขารวมในการเจรจาการรวมเจรจาตอรองเปนเรองของบคคลหรอกลมบคคล 2

ฝายไดแก บคคลจากฝายนายจางและฝายลกจาง โดยปกต ในการเจรจาฝายนายจางจะจดคณะผเขารวมเจรจาประมาณ 2-3 คนเทานน ซงไดแก ประธานกรรมการหรอผจดการใหญหรอผมอำานาจเตมในการตดสนใจ ผ


90

จดการฝายบคคลหรอผจดการฝายบญช ขณะทฝายลกจางจะมประมาณ 3-4 คน ไดแก ประธานสหภาพแรงงานหรอเจาหนาทอนของสหภาพแรงงาน สมาชกของสหภาพแรงงานซงทำางานในกจการนนอกหนงหรอสองคน ทงนทงสองฝายอาจทปรกษาได แตมกไมนำาเขารวมโตะเจรจาตอรองดวย

หลกการเจรจาการเจรจา คอการทคเจรจาพยายามแสวงหาขอตกลงโดย

การชแจงเหตผลทเหมาะสมเพอใหอกฝายหนงเหนดวยและยอมรบ การเจรจาสวนใหญจงเปนการตอรองและแสดงเหตผลกบขอเทจจรงตอกน การเจรจาจงตองมทงการใหและการรบ (Give and Take) หรอการเจรจานนจะตองมขอตกลงทคกรณทงสองฝายรสกวาตางฝายตางชนะ (Win-Win Approach) ขอเรยกรองทเปนลกษณะการยนคำาขาดวา ฝายหนงจะตองใหเทานนเทานหรอใหคำาตอบแตเพยงวาจะใหหรอไมใหเทานน โดยไมใหโอกาสอกฝายหนงไดตอรองเลย ยอมมใชขอเรยกรองทนำาไปสการเจรจาตอรองในทางแรงงานสมพนธทด

ผลสำาเรจของการเจรจาขนอยกบคกรณทงสองฝาย ถาคกรณมความประสงคทจะตกลงกนอยางแทจรงแลว โอกาสทคกรณจะตกลงกนไดกมมากขน กฎหมายแรงงานสมพนธของบางประเทศจงกำาหนดใหทงสองฝายเจรจาตอรองกนดวยความสจรตใจ (Bargain in Good Faith)

เพอใหการเจรจาสามารถตกลงกนไดโดยเรว ผทเขารวมในการเจรจาตองเปนผทมศลปะในการพด รวมทงความมเหตมผลและความรอบรในเรองทจะเรยกรองเปนอยางด นอกจากน การเจรจาทดจะตองมเอกสารและขอมลตางๆ ทเกยวของ อาท การเจรจาขอเพมคาจางจะตองมดชนราคาผบรโภค บญชแสดงคาจางเปรยบเทยบระหวางคาจางของนายจางนนกบนายจางอนทประกอบกจการอยางเดยวกน มลคา


91

สวสดการเปรยบเทยบ งบดลของกจการนายจาง ระเบยบขอบงคบและตวเลขสถตตางๆ

ศลปะในการตอรอง 1. ฝายยนขอเรยกรองควรเสนอความตองการในขอเรยก

รองพรอมขอมล และเหตผลเบองตนดวยทาทและนำาเสยงทสภาพและยอมรบนบถออกฝายหนง

2. ฝายรบขอเรยกรองควรรบฟงและขอทราบขอเทจจรงหรอขอมลเกยวกบขอเรยกรองพรอมเหตผลจากอกฝายหนงโดยไมดวนโตแยงและไมดวนยอมรบ

3. ฝายยนขอเรยกรองจะเสนอขอมลและเหตผลของความตองการในรายละเอยดพรอมผลดทอกฝายหนงจะไดรบหากตกลงดวยตามขอเสนอ

4. ฝายรบขอเรยกรองชแจงขอขดของของฝายตนในขอทไมอาจสนองตอบขอเรยกรองได และเสนอขอแลกเปลยนหรอขอตอรองกบขอเรยกรองทฝายรบขอเรยกรองสามารถปฏบตตามได

5. ทงสองฝายเสนอขอลดหยอนหรอทางเลอกของตนใหอกฝายหนงทราบ และเสนอขอลดหยอนหรอทางเลอกอน ๆ อก

6. แตละฝายขอใหอกฝายเสนอขอลดหยอนหรอทางเลอกบาง และขอใหเสนออกถายงหางไกลจากจดทจะตกลงกน

7. ทงสองฝายรวมกนแกปญหาและเสนอขอควรตกลงหรอจดแบงของความแตกตางของขอเรยกรองและขอเสนอสดทายทแตละฝายไมยอมลดหยอนอก (ถาเหนวาสามารถยอมรบได)

8. ในการเจรจาตอรองทกขนตอน ทงสองฝายตองเจรจากนดวยความจรงใจ หลกเลยงการขมข การกาวราวในเรองสวนตวของผเขารวมเจรจาและการหลอกลวงดวยการใหขอมลเทจตออกฝาย


92

การกดดนเพอใหอกฝายหนงยอมตกลงดวยควรใชวธการชแจงแสดงขอมลและหลกฐานทแจงจดจนฝายนนจำานนตอเหตผลของฝายแรกเทานน

ศลปะในการควบคมและสรางบรรยากาศในการเจรจาบรรยากาศในการเจรจามกจะมเอกลกษณเฉพาะตวไมซำากน

ในแตละครง อารมณมกจะมอทธพลตอการพฒนารปแบบในการเจรจาและพฤตกรรมของการมสวนรวมวาจะเปนไปทางใด คเจรจาอาจจะมองอกฝายออกไดจากนำาเสยง คำาพดทใช กรยาทาทางและสภาพทวไปภายในหองประชม ซงนบเปนสงสำาคญทจะทำาใหเกดผลดในการพดคยกน อกฝายหนงอาจจะไดรบความพงพอใจจากผลสรปทออกมา

หลงจากทฝายใดฝายหนงพยายามควบคมบรรยากาศในการเจรจาใหดขนแลว สงทนาสนใจกคอ ความพยายามทจะสามารถทำาใหความรวมมอนนไปในทศทางเดยวกน

ในขนแรกของการเจรจา คเจรจาควรใหความสำาคญกบการสรางบรรยากาศเพอใหการเจรจาดำาเนนตอไปได โดยเฉพาะการใหนำาหนกและโทนเสยง กอนทการเจรจาจะเรมขน จงเปนโอกาสทจะเรมตนแสดงออกเพอทจะใหอกฝายหนงไดตระหนกวา ชวงเวลาในการเจรจาไดเรมขนแลวดวยความรสกทเปนกนเองมากกวาทจะตองจำากดไวดวยเวลา หวหนาคณะเจรจาควรใหการตอนรบอกฝายหนงดวยความยนด ทำาใหอกฝายรสกสบายและมความยนดรวมดวยเชนกน ตลอดจนทำาใหแนใจวาไดจดเตรยมทกอยางไวอยางเหมาะสมเตมทแลว อาทการจดทนงใหสะดวกสบาย การปรบอณหภมในหองใหเหมาะสม และการกำาหนดตำาแหนงทนงไมควรจะใหนงเผชญหนากนเอง รวมทงการจดระยะหางของเกาอและโตะ นอกจากน คเจรจายงควรแสดงออกใหเหนวา มความสนใจในขอมลเบองตนของอกฝายหนง โดยศกษาถงชอหรอประวต และสรางความประทบใจในการแสดงออกซงความคดของอกฝาย


93

ความกาวหนาในการเจรจา คเจรจาอาจสามารถควบคมใหบรรยากาศดขนได โดยการสงเกตถงการแสดงความเหนทยงแตกตางกนอย ผานกรยาทาทางของอกฝายได เชน เอามอประสานกนบนตก ไขวหาง เคาะนว หรอใชมอแสดงทาทางตาง ๆ เราไมสามารถควบคมความคด อารมณและการกระทำาของอกฝายหนงได แตเราสามารถสรางบรรยากาศใหเกดการคลอยตามไดตลอดเวลา เพราะถาเรามความสามารถในการโนมนาวจตใจไดแลวนนจะทำาใหเกดการพฒนารปแบบของการเจรจาใหกาวหนาตอ ๆ ไปไดยงขน

1.บรรยากาศทไมเปนมตรบอยครงทฝายใดฝายหนงทำาใหบรรยากาศในการพดคย

กนตองเสยไป บางครงเมอฝายหนงรสกวาถกตำาหน กจะเรมปกปองตวเองเพอเรยกความเคารพนบถอกลบมา นนจะตองดวาคณสามารถแกไขอะไรไดบางเพอทจะใหไดสงนนกลบมา หรอนกเจรจาทขาดศลธรรม มารยาททดกอาจจะทำาใหบรรยากาศนนแยลง จนทำาใหการเจรจานนไมประสบความสำาเรจเทาทควร ถาคณสงสยวาสงทเกดขนนนกำาลงเกดขนกบคณหรอไม กใหสรางขอกำาหนดหรอเงอนไขขนมาเพอทคณจะไดแสดงความสามารถในการแกไขปญหาและดำาเนนตอไปดวยความเปนมตรแตมนคง

2.บรรยากาศทนาเบอความนาเบอเปนสญญาณทสามารถแสดงออกใหเหนทาง

กรยาทาทาง เชน การเคาะนวเบา ๆ บนโตะ การจบหวแมมอเลน การจองมองดกระดาษเปลา ๆ บนโตะเปนเวลานาน ถาคณสงเกตเหนอาการเหลานจากอกฝาย กจงปรบเปลยนวธการเจรจาเพอเรยกความสนใจกลบคนมา ถาการเจรจาตองใชระยะเวลานาน คณควรจะใหมการพกดมนำาชากาแฟหรอทานอาหารกลางวนดวย คณอาจจะปลอยเวลาใหวาง ๆ สกระยะหนงเพอทคณจะไดนำาเสนอเพอการขนหวขอการเจรจาใหมไดอกครง


94

3.บรรยากาศทคลมเครอความคลมเครอเปนสงทเปนอปสรรคในการสรางใหการ

เจรจามความคบหนาตอไปได โดยเฉพาะถาฝายใดฝายหนงไมเชอใจกน ถาคณรสกวาอกฝายมความสงสยในตวคณ คณกจะยงรสกแยในการทจะตองพยายามพาใหอกฝายไปถงจดหมายทตงไว จงพยายามอธบายวาคณจะใหประโยชนอะไรกบเขาเทาทคณจะทำาไดในสถานการณเชนนน

4.บรรยากาศทลำาบากใจเวลาเปนสงทมคาทสด ถาฝายหนงฝายใดไมเตรยมความ

พรอมมาอยางเพยงพอ โดยเฉพาะถาเปนการเจรจาทตองดำาเนนไปโดยไมมหวขอและรายละเอยดปลกยอยทอาจจะตองมการขอความเหนมากกวาหนงอยางจากผรวมเจรจาในครงนน นนคอสงทคณควรจะเขยนหวขอหรอประเดนขนมา และใหแนใจวาจะสามารถดำาเนนไปตามนนได

5.บรรยากาศทมความเปนกนเองมากเกนไปนกเจรจาทออนประสบการณอาจจะแสดงความเปน

กนเองมากจนเกนไปดวยการทพดในหลกการและสาระสำาคญใหนอยทสดเพอลดความผดพลาดทจะเกดขน และเพอกลบเกลอนความไมมนใจในตวเองออกไป ในทางปฏบต คเจรจาควรรกษารปแบบในการเจรจาใหเปนทางการเอาไว โดยยงคงรกษาความเปนมตรเอาไวพรอม ๆ กน เมอร วาบรรยากาศในการเจรจามความเปนกนเองมากเกนไป ใหเรมตนใหมโดยการหาแนวทางในการพดคยเพอใหเปนไปตามประเดนเอาไวใหไดมากทสด

6.บรรยากาศทตงเครยดเมอการเจรจาดำาเนนไปสกระยะหนงกเปรยบเสมอนกบ

การเขาไปใกลจดเดอดทกขณะ จงควรทจะตองพยายามผอนคลายความตงเครยดทเกดขน คำาแนะนำากคอใหหยดพกหรอพยายามคลายเครยดดวยการหวเราะหรอพดคย อยางไรกตาม ควรระมดระวงตวเพอทจะไดไมรสกวากลายเปนตวตลกใหกบอกฝายหนงดแคลนได


95

ขอควรและไมควรปฏบตในการเจรจา (Do’s and don’t in Negotiation)

ประเดนหลกในการเจรจา (Central Theme) พยายามและใหความสนใจกบประเดนสำาคญในการเจรจา แตไมควรโตแยงในประเดนสำาคญเหลานนจนนำาไปสความขดแยง ประการสำาคญ คเจรจาไมควรใหประเดนทไมเกยวของหรอไมมความสำาคญเปนหวขอหลกในการเจรจา

ขอเสนอและการปฏเสธ (Proposal and Rejection) การเตรยมตวทดถอเปนปจจยสำาคญทชวยเพมโอกาสความสำาเรจในการเจรจา ดงนน คเจรจาจงควรตระเตรยมและกำาหนดเงอนไขขนกอนนำาเสนอขอเรยกรองใด ๆ หลกเลยงการเรยกรองขอเสนอทเรวเกนไป รวมทงการใชถอยคำา เชน นเปนขอเสนอแรกของเรา“ ” เพราะสะทอนวาเรายงมอกหลายขอเสนอรออย นอกจากน เมอไดรบขอเสนอใด ๆ ใหใชเวลาพจารณาไตตรองขอเสนออยางถถวนกอนตอบรบหรอปฏเสธ ในการปฏเสธใด ๆ ควรใหเหตผลประกอบการปฏเสธกอนทจะกลาวปฏเสธเสมอ

ในการเจรจาตอรอง รปแบบของการปฏเสธมความหลากหลายทจะนำามาใชและอาจจะใชวธการนบจำานวน ถาขอเสนอของคณไมเปนไปตามเปาหมายหรอความตองการทอกฝายคาดหวงจากคณกจงปฏเสธในลำาดบตอมา ในกรณนนคณอาจจะพลาดขอตกลงได

ถาหากคเจรจาปฏเสธขอเสนอของคณ จงรกษาความสงบและความสภาพเอาไวใหได ขณะเดยวกน การหลกเลยงการปฏเสธทอาจจะเกดขนจากครงแรกทพดคยกน จงมนใจวาสงทเราไดเสนอใหกบอกฝายทตองการนนและวตถประสงคทจะมขนนบวาเปนสงทเราทำาดทสดแลว ซงความตงใจทเราพยายามจะทำาใหบรรลขอเสนอและขอตกลงนน ซงขนอยกบเปาหมายและความตองการทมของทง 2 ฝาย นนถอเปน


96

โอกาสทดทสดในการทจะยอมรบและสรางความสำาเรจใหเกดขนในการเจรจามากทสด

คนและทมงาน (People and Teamwork) การใหความสนใจกบผมอำานาจในการตดสนใจของทมคเจรจา ควรทงควรมนใจวา ทมเจรจาของฝายเรามจดยนเดยวกน การขอเลอนหรอหยดพกการเจรจาเพอตงหลกใหม อาจเปนสงจำาเปน อยางไรกด การขอเลอนหรอหยดพกการเจรจาบอย ๆ อาจทำาใหคเจรจาอกฝายหนงเสยเวลาและสะทอนถงความไมพรอมในการเจรจาได

การตงประเดนคำาถาม (Questioning) การตงประเดนคำาถามสงสยในใจถงแรงจงใจของอกฝายหนงในการเรยกรองหรอโตแยงขอเสนอใด ๆ ได แตอยางกลาวถามออกไป นอกจากน การพสจนทราบถงระดบของการปฏบตตามความตกลงของคเจรจา

การโตแยง (Counter Arguments) การเตรยมตวในประเดนตาง ๆ นบวาเปนสงสำาคญ และนบวามความจำาเปนทเราควรคาดการณถงขอโตแยงของคเจรจาและพยายามใหศลปะการพดเพอโนมนาวจตใจใหอกฝายหนงเหนสอดคลองกบฝายเรา นอกจากน คเจรจายงควรหลกเลยงการใชถอยคำารนแรงและแฝงไวดวยการขมข แมวาการใชคำากลาวอาท ผมทราบวาคณกำาลงจะพดอะไร “ … อาจชวยใหอกฝาย”หนงลดหลกเกณฑเงอนไขของขอเรยกรอง แตไมควรพดในลกษณะนบอยเกนไป เพราะอาจทำาลายบรรยากาศในการเจรจาและแลกเปลยนขอมลขอคดเหนระหวางทงสองฝายลงได

สรป (Summarize) เพอใหมนใจวาคเจรจามความเขาใจตรงกนในแตละประเดนทเจรจา การสรปประเดนทผานการเจรจาไปแลวกอนเรมเจรจาในประเดนใหมจงเปนวธการทด คเจรจาควรระมดระวงการสรปประเดนการเจรจาทคลาดเคลอน โดยเฉพาะในประเดนสำาคญ

การฟง (Listen) การ ไดยน กบการ ไดฟง มความ“ ” “ ”แตกตางกน การแสดงใหคเจรจาอกฝายหนงวาเราตงใจฟงสงทคเจรจา


97

กำาลงพด และจบประเดนการเจรจาอยางใกลชด ทงน โดยไมจำาเปนตองรบรอนพดอะไร เมออกฝายหนงหยดเงยบไป

ประเดน (Issues) และการเชอมโยง (Link) การพยายามและคดอยางละเอยดถถวนใหเหนถงผลกระทบทจะเกดขนในแตละดานหากมความตกลงใด ๆ ดงนน หากไมมนใจ กอาจเลอนการพจารณาประเดนเหลานนออกไปกอน โดยอาจขอเวลาศกษาขอมลเพมเตม นอกจากน การเชอมโยงในแตละประเดนสำาคญเขาดวยกนอาจเปนทางออกทดทจะทำาใหการเจรจาดำาเนนตอไปอยางราบรน

จดยนรวม (Common Ground) เมอใกลจะสามารถหาขอสรปในประเดนทมความเหนตรงกนไดแลว ประเดนทขดแยงกนอาจไดรบการผอนปรนและไดรบความสนใจนอยลง

ความขดแยง/การชนะ (Conflicting/Winning) โดยปกต การเจรจามกมแรงกดดนสงอยแลว ดงนน จงควรหลกเลยงการขยายตวของความขดแยงทอาจเกดขนโดยเฉพาะพยายามและหลกเลยงการโจมตเรองสวนตวและการทำาใหอกฝายหนงรสกเสยหนา ขณะเดยวกน การพยายามทำาใหทงสองฝายไมรสกวาเสยเปรยบในการตกลงใด ๆ จงเปนสงทด ยงไปกวานน การทำาใหทงสองฝายเดนออกจากโตะเจรจาโดยไดรบประโยชนเพมขน (Win-Win Situation) ถอเปนสดยอดของศลปะการเจรจา ถาคเจรจามยดหลกการพนฐานของคำาวา “ทกคนคอผชนะ ” ในการเจรจาในทกกรณแลว กหมายความวา ทกฝายยอมจะไดรบความพงพอใจจากผลของการเจรจา

ในทางปฏบต การพฒนาเจรจาแบบ “ทกคนคอผชนะ ” กคอ การพจารณาถงแนวทางทจะนำาไปสการเจรจาจากมมมองของหลาย ๆ คนหรอทางเลอกทดทสด อะไรคอสงทคเจรจาตองการไดรบสงสดจากการเจรจา

การแสดงออก ในการเจรจาของคณคราวหนา จงหลกเลยงรปแบบของการใชอำานาจในทางทผดดงน


98

- การไมปดบงลกษณะทาทางในการแสดงออกและนำาเสยงทพดหรอการดถกผอน ซงประโยชนของภาษากายนนจะสรางความรสกทสบาย ๆ ไมเปนทางการ

- การเลอกใชประโยชนของกลยทธและกลเมดนนอาจจะไมสรางใหเกดผลดกบคเจรจา และผลทออกมากอาจจะทำาใหบรรยากาศนนเสยไป

- การเลอกใชคำาถามประเภททมความหวงใยกบอกฝายดงเชน ทำาไมคณถง... หรอทำาไมคณถงไม.....

- การฟงทลมเหลวมาจากการเรมตนในการพดและการพดแทรกระหวางทผพดยงพดไมจบ

- การพดภาษาเทคนคหรอคำาศพทเฉพาะ โดยปราศจากการอธบายเพมเตม เพราะแตละบคคลอาจจะไมมความรในอตสาหกรรมหรอธรกจนน ๆ

คณอาจจะเคยไดยนใครบางคนใชคำาพดทไมดนกในการเจรจา คณจำาเปนทจะตองจดการแกไขคำาพดนนโดยเรวเทาทจะทำาได ซงกอาจจะชวยใหบรรยากาศในการเจรจาดขนมาบาง จงจำาไววาบางคนกยงมการใชอำานาจในทางทผด เพราะนนอาจจะเปนนสยบางอยางของเขา จงแสดงใหเหนวาคณมความมนใจในตนเองและไมยอมรบขอเสนอทอกฝายขมขหรอบงคบใหยอมรบ ถาคณสามารถเปลยนแปลงสถานการณจากลบใหกลายเปนบวกได นนจะทำาใหคณมอำานาจทจะสามามารถควบคมการเจรจาได

การวางแผนและระยะเวลาในการเจรจาการเจรจากเชนเดยวกบการกระทำากจการทวไป ซงตองมการ

วางแผนทด การวางแผนทดนนประกอบดวยการกำาหนดหวขอการเจรจากอนหลง การผอนสนผอนยาว การกำาหนดเปาหมายทอาจตกลงไดไว รวมทงการคาดคะเนถงการยอมรบของอกฝายหนงดวย


99

สวนระยะเวลาในการเจรจานน ไมมกำาหนดตายตววาจะตองเจรจาใหเสรจสนภายในระยะเวลาเทาใด ทงสองฝายจงควรพยายามหาโอกาสเจรจากนใหมากครง เพราะการเจรจาเทานนทจะทำาใหไดขอตกลงทดทสดในระบบการแรงงานสมพนธ โดยปกตถาเปนการเจรจาตอรองเพอตออายขอตกลงกมกำาหนดระยะเวลาการเจรจาอยในตวเองวา จะตองเจรจาและพยายามใหมการตกลงกนไดทงหมดกอนทอายขอตกลงเดมจะสนสดลง มฉะนนอาจมการปดงานหรอนดหยดงานเกดขนไดหลงจากขอตกลงเดมสนสดระยะเวลาการบงคบใชนน ผลการเจรจา

ในการเจรจา ถาฝายทเสนอขอเรยกรองไมถอนขอเรยกรองออกไป ผลการเจรจากจะปรากฏในเบองแรก อยางหนงอยางใด คอ

1. ตกลงกนไมได ซงทำาใหเกดขอพพาทแรงงาน (dispute) ขนและจะมการปดงาน (lockout) หรอนดหยดงาน (strike) ตามมา และทางรฐมกจะเขามาดำาเนนการชวยเหลอระงบขอพพาทแรงงาน เพอใหการปดงานหรอการนดหยดงานยตลงและทงสองฝายสามารถตกลงกนไดตอไป

2. ตกลงกนได คกรณจะทำาขอตกลงกนไว ซงมกจะเรยกวา “ สญญารวมเจรจาตอรอง” (collective bargaining agreement) (ตามพระราชบญญตแรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 มาตรา 18 เรยกวา “ขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง”) คสญญาจะลงนามไวในขอตกลงดงกลาวและยดถอเปนหลกตอไป ทางฝายสหภาพแรงงานมกจะพมพขอตกลงดงกลาวเปนเลมนำาแจกจายแกสมาชกเพอแสดงผลงานและเพอใหสมาชกซงเปนลกจางจะไดทราบและปฏบตตามตอไป การทำาขอตกลง


100

ขอตกลงดงกลาวขางตนจะมผลทงทางกฎหมายและทางแรงงานสมพนธระหวางนายจางกบลกจางนน การเขยนขอตกลงจงตองกระทำาใหรอบคอบไดใจความชดเจนและครบถวน ขอตกลงทด คออะไร

ขอตกลงท1. ไมทำาใหเกดขอขดแจงขอพพาทแรงงานขนจากการใช

หรอตความตามขอตกลง2. มขอความครบถวนและตรงตามเจตนารมณของคกรณ

และ3. มขอความทจะแกปญหาทเกดในอนาคตไดมากทสด เชน

นายจางตกลงจดเสอผาชดทำางานใหลกจางปละ 2 ชด กจะตองมขอความระบไวดวยวาเสอผาทำางานเปนแบบใด สอะไร ผาทำาดวยอะไร จะจายใหในเดอนใดของป ลกจางจะตองสวมใสทกวนหรอไม ถาเสอผาดงกลาวเสยหายหรอขาดไปในสาเหตตาง ๆ จะจายทดแทนหรอไม อยางไร ฯลฯ เปนตน

เรองสำาคญอกอยางหนงทระบไวในขอตกลงกคอ ระยะเวลาทขอตกลงนนมผลใชบงคบ ซงปกตกเปนไปตามประสงคของคกรณเองวาจะกำาหนดระยะเวลาไวหรอไม แตสวนใหญมกจะกำาหนดระยะเวลาแนนอนไว 1-2 ป

การกำาหนดระยะเวลาใชบงคบตามขอตกลงนน โดยปกตนายจางกจะพยายามใหขอตกลงมระยะเวลายาวนานทสด เพอความสะดวกและความคงทในการดำาเนนธรกจอตสาหกรรมของตน แตในขณะเดยวกน ฝายลกจางหรอสหภาพแรงงานกมกจะกำาหนดใหสน เพอจะไดมโอกาสเรยกรองไดตามความเหมาะสม เพราะสถานการณทางเศรษฐกจเปลยนแปลงไปตลอดเวลา


101


1. การเจรจาตอรอง หมายถงอะไร และมความสำาคญอยางไรกบการบรหารแรงงานสมพนธ

1. ปจจยทเกยวของกบกระบวนการในการเจรจาตอรองแยกออกเปนกประเภท อะไรบาง ใหอธบาย

2. การเรยกรอง หมายถงอะไร และโดยปกตมกมเรองอะไรบางทถกนำามาเปนประเดนในการเรยกรอง ใหอธบาย

3. ในการเจรจาตอรอง ทงฝายเรยกรองและฝายถกเรยกรอง ควรมเทคนควธ หรอ ศลปะในการเจรจาตอรองอยางไรบาง เพอใหการเจรจานนบรรลผลสำาเรจทงสองฝาย

4. มขอควรและไมควรปฏบตในการเจรจาตอรองอยางไรบาง ใหอธบาย


102

บทท 8ขอพพาทแรงงานและการระงบขอพพาทแรงงาน

วตถประสงคการสอน1. เพอใหนกศกษาทราบความหมายของขอพพาท2. เพอใหนกศกษาทราบถงขอพพาทแรงงาน3. เพอใหนกศกษาทราบการดำาเนนการพจารณาและชขาดขอพพาท

เนอหาของบทเรยนประกอบดวย1. คามหมาย2. ขอพพาทแรงงาน3. ผชขาดขอผดพาทแรงงาน4.การดำาเนนการพจารณาและชขาดขอพพาทแรงงาน


การวดและการประเมนผล


103

1. คำาถามทายบท2. การซกถามรายบคคลขณะบรรยาย และหลงบรรยาย3. สงเกตพฤตกรรมขณะอภปรายในชนเรยนดานทศนคตทดตอการ

เรยน

ขอพพาทแรงงานเมอการเจรจาตอรองไมประสบผลสำาเรจ นายจางและฝาย

ลกจางหรอสหภาพแรงงานไมอาจตกลงในเรองทเรยกรองหรอตอรองได กจะเกดขอพพาทแรงงานขน แตละฝายอาจใชอำานาจในการเจรจาตอรองกดดนใหอกฝายหนงยอมตกลงดวยวธการตาง ๆ เชน การนดหยดงานของลกจาง หรอการปดงานของนายจาง เปนตน ซงการกระทำาดงกลาวกอใหเกดผลเสยหายแกทกฝาย จงจำาเปนตองมกระบวนการระงบขอพพาทแรงงานเพอใหขอพพาทแรงงานยตลงดวยสนตวธและโดยเรว วธการระงบขอพพาทแรงงานโดยทวไป

วธการระงบขอพาทแรงงานทจะนำามาใชในแตละวธนน อาจเกดจากการรเรมของฝายหนงและอกฝายหนงเหนดวยหรอยอมรบวธการเชนนนหรออาจเกดจากขอตกลงของคกรณทไดตกลงกนไวลวงหนาหรอตกลงเมอเกดขอพพาทแรงงานขนแลว หรออาจเกดจากบทบญญตของกฎหมายทใหอำานาจแกบคคลหรอคณะบคคลใดทจะนำาวธการระงบขอพพาทแรงงานอยางหนงอยางใดมาใชกได

วธการระงบขอพพาทแรงงานทใชกนในทางสากลนนมอยหลายวธการ ซงไดแก

1. การประชมปรกษาและเจรจาหาขอยตวชา แรงงานสมพนธ HRMT 412


104

2. การคนหาและแสดงขอเทจจรง (fact finding)3. การไกลเกลยหรอประนประนอม4. การชขาดขอพพาทแรงงานโดยสมครใจ5. การชขาดขอพพาทแรงงานโดยบงคบ6. การเสนอขอพพาทแรงงานตอศาลโดยฝายหนง7. การปดงาน และ8. การนดหยดงาน

แตวธการระงบขอพพาทแรงงานทนยมและนำามาใชเปนสวนใหญในประเทศตาง ๆ ทวโลกกคอการไกลเกลย และการชขาดขอพพาทแรงงาน ซงสอดคลองกบขอแนะนำา (Recommendation) ขององคการแรงงานระหวางประเทศ ฉบบท 92 ซงเสนอใหประเทศสมาชกใชวธการไกลเกลยและการชขาดโดยสมครใจในการระงบขอพพาทแรงงานทเกดขนในประเทศของตน

การไกลเกลยการไกลเกลย (Conciliation/Mediation) เปนวธการยต

ขอพพาทโดยมคนกลางเปนผชวยใหทงสองฝายซงกำาลงพพาทกนอยไดปรกษา เจรจา และทำาความตกลงหรอทำาความเขาใจกน

การไกลเกลยขอพาทแรงงานจำาเปนตองมคนกลางเสมอไป คนกลางดงกลาวมหนาททจะชวยใหคพพาทแรงงานไดตกลงกนดวยความสมครใจของทงสองฝาย ซงอาจตกลงกนไดเพราะขอเสนอแนะของคนกลาง หรอตกลงกนไดเนองจากการตอรองทมคนกลางชวยเหลอสนบสนน ขอตกลงการจางหรอสญญารวมเจรจาตอรองทเกดจากการไกลเกลย จงเปนขอตกลงหรอสญญาทศกดสทธซงคกรณพอใจและยอมรบปฏบตมากทสดรองจากขอตกลงหรอสญญาทเกดจากการเจรจาตอรองกนเอง

ในการไกลเกลยขอพพาทแรงงานนน ผลสำาเรจของการไกลเกลยกคอการทคพพาทสามารถตกลงกนได ดงนน ในการไกลเกลยจง


105

ไมจำาเปนตองคำานงถง “ ความเปนธรรม” อยางเครงครด แมวาในขอทตกลงกนนน ลกจางจะเสยเปรยบในเชงเศรษฐกจอยบาง เชน ฝายลกจางเรยกรองมานอยไปและตกลงโดยไดคาจางเพมขนอกเพยงเลกนอย ทง ๆ ทนายจางมความสามารถในการจาย (ability to pay) มาก หรอกจการของนายจางมกำาไรเหลอลนกตาม หรอแมวาในขอทตกลงกนนนลกจางจะเสยเปรยบในเชงกฎหมายอยบาง แตเมอทงสองฝายไดตกลงกนเองดวยความสมครใจ (เพราะตองการเพยงเทานน) หรอดวยความจำายอม (เพราะเหนวาไมอาจเรยกไดมากกวานน) แลว กถอวาการไกลเกลยขอพพาทแรงงานนนไดผลสมบรณตามวตถประสงคแลว การไกลเกลยขอพพาทแรงงาน จงถอหลกความยนยอมพรอมใจ (acceptability) เปนใหญ

โดยปกตการไกลเกลยขอพพาทแรงงานนน คกรณอาจเลอกใชเองโดยรวมกนเลอกหรอหาผไกลเกลยเอง หรอขอรบบรการจากหนวยงานทบรการทางดานน หรอขอรบบรการจากรฐกได แตบางประเทศอาจมกฎหมายบญญตใหคกรณตองผานขนตอนการไกลเกลยกได เชน บทบญญตทกำาหนดไวในพระราชบญญตแรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 ของประเทศไทย เปนตน แตการบงคบใหเขาสขนตอนการไกลเกลยเชนวาน คกรณกจะไมเสยเสรภาพในการตกลงใจแตอยางใด คกรณจะยอมรบหรอไมยอมรบตามคำาไกลเกลยกได

สำาหรบตวผไกลเกลยนน จะตองเปนคนกลางหรอสามารถวางตวเปนกลางไดจรง ๆ กลาวคอ จะตองเปนผไมมสวนไดเสยกบทงสองฝาย หลายประเทศจงใหเจาหนาทของรฐเปนผไกลเกลย โดยปกตผไกลเกลยนนจะตองเปนผมคณสมบตเหมาะสม มความรความสามารถในเรองทจะไกลเกลยนน และเปนทยอมรบของคกรณ การไกลเกลยจงจะประสบผลสำาเรจ

สวนระยะเวลาในการไกลเกลยนน โดยปกตไมมการจำากดระยะเวลาไว ผทำาหนาทไกลเกลยจะตองพยายามไกลเกลยไปจนกวาคกรณจะตกลงกนได ซงอาจกนเวลาหลายวนหรอหลายเดอนกได


106

การไกลเกลยเปนศลปะอยางหนงทผไกลเกลยแตละคนมแตกตางกนไป ผลสำาเรจของการไกลเกลยขนอยกบบคลกของผไกลเกลย การฟง การตงคำาถาม การเลอกระยะเวลาทจะเสนอขอควรตกลง รวมทงถอยคำาทจะสรางแรงผลกดน (Pressure) ใหอกฝายหนงยอมตกลงในโอกาสทเหมาะสมดวย

การชขาดการชขาด (Arbitration) กคอ การมอบหมายขอพพาท

แรงงานใหคนกลางซงอาจเปนบคคลคนเดยวหรอคณะบคคลพจารณาชขาดวา คกรณจะปฏบตอยางไรในเรองทพพาทกนอยนน และทงสองฝายมหนาทตองปฏบตตามคำาชขาดนน

การชขาดเปนวธการระงบขอพพาทแรงงานทไดผลอยางแนนอน เพราะเมอใดมการชขาดขอพพาทแรงงาน กอาจถอวาขอพพาทแรงงานนนไดยตลงแลว

การชขาดขอพพาทแรงงานยงอาจแบงออกไดเปน 3 แบบ คอ การชขาดโดยสมครใจ การชขาดโดยบงคบ และการชขาดโดยศาล

1. การชขาดโดยสมครใจการชขาดโดยสมครใจ (Voluntary arbitration) หมาย

ถง กรณทคกรณพพาทสมครใจเขาสการชขาด โดยมวตถประสงคทจะยตขอพพาทแรงงานนน และเพอจะไดขอยตจากคำาชขาดของผชขาดของผชขาดไปปฏบตตามตอไป

การชขาดโดยสมครใจนน คกรณทงสองฝายตองตกลงใจหรอพรอมใจกนใชวธการนเอง หรอโดยคำาแนะนำาของบคคลภายนอก ซงความประสงคในอนจะใชวธการนอาจเกดจากความพอใจตอวธการเชนวาน หรอเกดจากความเบอหนายหรอความครานทจะใหขอพพาทแรงงานดำารงคงอย หรอไมประสงคจะใชวธการอยางอน เชน นดหยดงาน เปนตน นอกจากรกรณจะตกลงใชวธการนเองแลว คกรณกตองมสทธ


107

อสระทจะเลอกผชขาดเองดวย โดยคกรณอาจเลอกหาจากบคคลทวไป หรออาจเลอกจากบญชรายชอของหนวยบรการทางดานนซงอาจเปนของรฐหรอของเอกชนกได

การเลอกผชขาดนน คกรณอาจเลอกบคคลและแตงตงตวบคคลไวลวงหนาเพอชขาดขอพพาทแรงงานระหวางคกรณเปนการประจำา (Permanent) หรอเลอกตวบคคลและแตงตงตวบคคลเปนการเฉพาะเมอเกดขอพพาทแรงงานแตละคราว (ad hoc) กได

การชขาดโดยสมครใจ เปนการแสวงหาขอยตโดยวธการยอมรบผลของการชขาดไวลวงหนา คกรณจะไมทราบไดอยางชดเจนวา ขอพาทแรงงานทมอยจะไดรบการพจารณาและตดสนออกมาอยางไร การชขาดเปนวธเสยงตอผลทจะเกดขน จงมกจะถกนำามาใชเปนวธการสดทายเสมอ แตกเปนทนยมใชกนเพราะเปนวธการยตขอพพาทแรงงานทไดผล ไมเสยเวลาเสยคาใชจายและเสยเกยรตภมดงเชนวธการอยางอน

โดยปกต คำาชขาดทผชขาดออกมานนถอวา เปนทสดและมผลผกพน (Final and binding) ใหคกรณตองปฏบตตาม

การชขาดโดยสมครใจ มกจะใชกบขอพพาทแรงงานทเกยวกบสทธเทานน ขอพพาทแรงงานทเกยวกบผลประโยชน คกรณมกจะไมนยมนำาเขาสการชขาด เพราะการเรยกเอาหรอการสงวนผลประโยชนไวนนนาจะเปนเรองของการตดสนใจของผเกยวของโดยตรงเทานน การดำาเนนธรกจของนายจางกด การรบคาจางหรอประโยชนตอบแทนของลกจางกด ทงสองฝายควรตดสนใจเอง มฉะนน จะเปนการฝากชะตา (Fate) ในการดำาเนนธรกจและการทำางานไวกบการตดสนใจของผชขาดแตเพยงผเดยว

สำาหรบตวผชขาดนน คกรณจะเลอกผใดกไดทเปนคนกลางไมมสวนไดสวนเสยกบฝายใดฝายหนง แตควรเปนผมความรเกยวกบลกษณะของกจการทพพาทนนเปนอยางดดวย


108

โดยปกต ผชขาดจะมจำานวนเปนค คอ 1, 3, 5, 7 ทงนเพอใหไดเสยงขางมากในการชขาดนนเอง

ผชขาดจะฟงขอเทจจรง (Hearing) และจะทำาคำาชขาด (award) แจงใหคกรณทราบและปฏบตตามตอไป

ในสญญารวมเจรจาตอรองระหวางนายจางและลกจางในบางประเทศ เชน ประเทศสหรฐอเมรกา นายจางและลกจางมกจะตกลงกนไวในเรองเกยวกบการยตขอรองทกข (Grievance procedure) วาในกรณทไมอาจตกลงกนไดในเรองขอรองทกข หรอในกรณทมปญหาเกยวกบการตความตามขอตกลง คกรณจะมอบเรองใหผชขาด (arbitrator) เปนผพจารณา

สำาหรบในประเทศไทยนน นายจางและลกจางบางรายกใชวธการชขาดโดยสมครใจในกรณทมขอพพาทแรงงานระหวางกนดวย บางรายกำาหนดไวในขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง บางรายกำาหนดไวในขอบงคบเกยวกบการทำางาน และบางรายกตกลงกนตงผชขาดขนเมอไมประสงคจะใชวธการอยางอน

2.การชขาดโดยบงคบการชขาดโดยบงคบ (Compulsory arbitration) หมาย

ถง กรณทคพพาทถกบงคบใหเขาสการชขาด โดยมวตถประสงคทจะยตพพาทแรงงานมใหมการปดงานหรอการนดหยดงานในสถานประกอบการนน โดยมกฎหมายหรอคำาสงจากผมอำานาจตามกฎหมายบงคบใหขอพพาทแรงงานนนเขาสการชขาดของบคคลหรอคณะบคคลทกำาหนดไว และกำาหนดใหคกรณตองปฏบตตามคำาชขาดนน

วตถประสงคสำาคญในการนำาระบบการชขาดโดยบงคบมาใชคอ การปองกนการนดหยดงาน การชขาดโดยบงคบจงเปนการจำากดสทธในการนดหยดงาน (Right to strike) ซงถอวาเปนสทธพนฐานในการทำางานของมนษย การจำากดสทธเชนวานถอวาเปนการจำากดอำานาจตอรอง (bargaining power) ของฝายลกจางดวย นอกจากนนการชขาดโดยบงคบยงเปนการจำากดเสรภาพในการตดสนใจดำาเนน


109

ธรกจของนายจาง เพราะนายจางจำาตองยอมรบและปฏบตตามคำาชขาด ซงอาจปฏบตไมไดหรอปฏบตไดยาก

ดงนน โดยหลกการแลวการตรากฎหมายบงคบใหกจการใดหรอขอพาทแรงงานรายใดเขาสการชขาด จงตองพจารณาโดยรอบคอบ ใหใชแกกจการเฉพาะทสำาคญจรง ๆ และหากจะกำาหนดใหอยในดลพนจของผใดกควรจะตองวางเงอนไขใหใชอำานาจนน ๆ ไดยาก และใหใชในกรณจำาเปนเทานน หลกการทเปนทยอมรบใหจำากดสทธในการนดหยดงานไดกเฉพาะเพอคมครองสาธารณะ (Protection of the public) เทานน การชขาดโดยบงคบจงมกจะใชเฉพาะกจการบรการสาธารณะ (public utilities) เชน การประปา การไฟฟา เปนตน ซงถาหากนดหยดงานแลวประชาชนสวนใหญของประเทศเดอดรอน

การชขาดโดยบงคบนน โดยปกตมกกำาหนดใหคณะบคคลเปนผชขาด และคณะบคคลดงกลาวน หากไมเปนคนกลางทงหมดกมกจะเปนไตรภาค (tripartite) ซงประกอบดวยบคคลสามฝาย คอ คณะกรรมการฝายกลางหรอฝายรฐ คณะกรรมการฝายนายจาง และคณะกรรมการฝายลกจาง รวมกนเปนคณะผชขาด บางประเทศเรยกคณะบคคลเหลานวา “คณะกรรมการ ” (commission) เชน คณะกรรมการแรงงานสมพนธในประเทศไทย คณะกรรมการแรงงานกลางในประเทศเกาหล เปนตน บางประเทศเรยกวา “ศาล ” (court) เชน ศาลเพอการชขาดอตสาหกรรม (Industrial Arbitration Court) ในประเทศมาเลเซยและประเทศสงคโปร เปนตน

การชขาดโดยบงคบมกจะใชเพอการระงบขอพพาทแรงงานเกยวกบผลประโยชนเปนสวนใหญ

3.การชขาดโดยศาลการชขาดโดยศาลนนเปนเรองทคกรณฝายใดฝายหนง

สมครใจนำาขอพพาทไปสองคการททำาหนาทตดสนขขาดซงบางประเทศเรยกวา ศาลแรงงาน (Labor court) และเมอศาลแรงงานรบขอพพาทนนไวพจารณาแลว กจะมกระบวนการบงคบใหคกรณอกฝายหนง


110

ตองเขาสการชขาดโดยเขามาแถลงแสดงขอเทจจรงหรอตอสขอกลาวหาของอกฝายหนง การชขาดในรปแบบน จงเปนการชขาดทงโดยสมครใจและบงคบผสมกน

การชขาดโดยศาลแรงงานนน โดยปกตมกจะมกระบวนการคลายระบบศาลทพจารณาคดธรรมดาทวไป หากแตจะแตกตางเฉพาะวธการพจารณาซงมกจะรวดเรวและประหยด นอกจากนนบคคลททำาหนาทในการพจารณาซงมกจะรวดเรวและประหยด นอกจากนนบคคลททำาหนาทในการพจารณาพพากษามกจะเปนระบบไตรภาค มผพพากษา 3 ฝาย คอฝายกลางหรอตวแทนของรฐ ฝายนายจาง และฝายลกจาง เชน ศาลแรงงานในประเทศไทย และศาลแรงงานประเทศอสราเอล เปนตน บางประเทศเปนระบบทวภาค มผพพากษา 2 ฝาย คอ ฝายนายจางและฝายลกจางเทานน เชน ศาลแรงงานในประเทศฝรงเศส เปนตน

ขอพพาทแรงงานทจะนำาเขาสศาลนน สวนใหญจะเปนขอพพาทแรงงานเกยวกบสทธ(dispute of right) อนเกดจากการไมปฏบตตามกฎหมายแรงงานหรอการไมปฏบตตามสญญาหรอขอตกลง สำาหรบขอพพาทแรงงานเกยวกบผลประโยชน (dispute of interest) อนเกดจากการเรยกรอง และการเจรจาตอรองเรองผลประโยชนเกยวกบการจางนน มกจะใชวธการอยางอน


1. ขอพพาทแรงงานหมายถงอะไร และ เกดขนไดอยางไร

2. ในการบรหารขอพพาทด านแรงงานนน ผ บรหารด านแรงงานสมพนธมวธระงบขอพพาทแรงงานอยางไรบาง


111

3. การยตขอพพาทโดยการไกลเกลย หมายถงอะไร และมวธการใดบาง

4. การชขาดขอพพาทแรงงานนน สามารถแบงออกเปนกแบบ อะไรบาง ใหอธบาย

บทท 9การปดงานและการนดหยดงาน

วตถประสงคการสอน1. เพอใหนกศกษาทราบความหมายของการนดปดงานและการนด

หยดงาน


112

2. เพอใหนกศกษาทราบถงประเภทของการปดงานและการนดหยดงาน

3. เพอใหนกศกษาทราบถงผลของการปดงานหรอนดหยดงาน

เนอหาของบทเรยนประกอบดวย1. ความหมายของการนดปดงานและการนดหยดงาน2. ประเภทของการปดงาน3. ประเภทของการนดหยดงาน4. ขนตอนตามกฎหมายในการนดหยดงานและการปดงาน5. กจการหรอกรณทหามปดงานหรอนดหยดงาน6. ผลทเกดขนจากการปดงานหรอนดหยดงาน



เรยน

รปแบบการนดหยดงาน


113

แมในกฎหมายมไดกำาหนดรปแบบของการนดหยดงานไว แตการนดหยดงานทชอบดวยกฎหมายนน จะตองปฏบตใหถกตองตามขนตอนของกฎหมายและไมเปนการกระทำาทมความผดตามกฎหมายแพงและพาณชย กฎหมายอาญา หรอกฎหมายอน ตอไปนคอรปแบบการนดหยดงานในลกษณะตางๆ การนดหยดงานระยะสน

ลกจางจะนดหยดงานเปนระยะเวลาเทาใดกได เชน 30 นาท 1 วน หรอหลายวนกได กสามารถกระทำาได หากไดปฏบตตามขนตอนทกฎหมายกำาหนดไว ใหแจงเปนหนงสอใหพนกงานประนอมขอพพาทแรงงานและอกฝายหนงทราบลวงหนาเปนเวลาอยางนอยยสบสชวโมงตงแตเวลาทแจง การนดหยดงานนหากไมปฏบตตามขนตอนของกฎหมายหรอตามทแจงการนดหยดงานไว ยอมเปนการนดหยดงานทไมชอบดวยกฎหมายตามพระราชบญญตแรงงานสมพนธ เพราะลกจางยงอยในสถานททำางาน และหากการกระทำาดงกลาวกอใหเกดความเสยหายแกนายจางแลว ลกจางยอมไมไดรบความคมครองตามกฎหมาย และอาจมความผดฐานะละเมดตามกฎหมายแพงและพาณชย หรอตามกฎหมายอาญาอกดวย

การนดหยดงานบางสวน กฎหมายมไดกำาหนดจำานวนลกจางทรวมนดหยดงานไว การนด

หยดงานจงอาจกระทำาเพยงบางสวน หากไดปฏบตครบถวนตามขนตอนของกฎหมายแลว ลกจางทเหลอเพยงสวนนอยกยงสามารถหยดงานตอไปไดโดยชอบทางกฎหมาย ทงนเพราะการนดหยดงานตามกฎหมายไทยเปนสทธของลกจางทกคน

การนดหยดงานโดยมใชมตสหภาพแรงงานในบางประเทศ การนดหยดงานจะกระทำาไดโดยสหภาพแรงงาน

เทานน ซงถอวาเปนการนดหยดงานอยางเปนทางการ แตสำาหรบ


114

ประเทศไทย การนดหยดงานเปนสทธโดยชอบของลกจางทกคน รวมทงสหภาพแรงงาน หากไดกระทำาถกตองครบถวนตามขนตอนทกฎหมายกำาหนดไว

การนดหยดงานแบบสกดกนสายการผลตหรอการนดหยดงานแบบจกขวด

เปนการนดหยดงานบางสวน ทมความสำาคญตอสายการผลตขนตอไป ทำาใหลกจางกลมอนไมสามารถทำางานหรอดำาเนนการผลตตอไปได การกระทำาเชนนถอวาเปนการนดหยดงานทชอบดวยกฎหมายเชนเดยวกบการนดหยดงานบางสวนและการนดหยดงานแบบสบเปลยนหมนเวยนหากไดปฏบตถกตองครบถวนตามขนตอนทางกฎหมาย

การนดหยดงานแบบหมนเวยนเปนการนดหยดงานทสบเปลยนหมนเวยนจากแผนกหนงไปอก

แผนกหนงหรอจากโรงงานหนงไปอกโรงงานหนง หารนดหยดงานเชนนหากกระทำาถกตองครบถวนตามขนตอนทกฎหมายกำาหนดไวเปนการนดหยดงานทชอบดวยกฎหมายเชนกน

การนดหยดงานระดบชาต เปนการนดหยดงานเพอเรยกรองปกปองสทธและประโยชนใน

เรองตางๆ รวมทงสวสดการตางๆหรอเพอใหนายจางปฏบตตามกฎหมายตามสญญาจางแรงงาน หรอตามขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง หรอการเลกจางบางแผนกหรอบางสวนดวยเหตผลทางเศรษฐกจหรอการนำาเทคโนโลยสมนใหมมาใช ทงนไมวาจะเกดจากขอพพาทแรงงานโดยตรงหรอไมกตาม ซงการนดหยดงานแบบนมกมวตถประสงคเพอเรยกรอง ตอตาน หรอประทวงรฐบาลโดยตรง และ


115

เปนการนดหยดงานโดยสหภาพแรงงานในหลายสถานประกอบการรวมกน ทงนเพอแสดงพลงอำานาจในการเจรจาตอรองรวม การนดหยดงานระดบชาตนมลกษณะทใกลเคยงกบการนดหยดงานทางการเมอง เพราะโดยทวไปแลวมกมวตถประสงคเพอตอตานนโยบายทางดานเศรษฐกจของรฐบาลเปนสวนใหญ ดงนนหากไมประสบความสำาเรจ ลกจางทรวมชมนมนดหยดงานนอกจากจะไมไดรบความคมครองตามกฎหมายแรงงานและมความผดตามกฎหมายอนอก

การหยดงานดวยความเหนใจเปนการปกปองผลประโยชนของลกจางอนทกำาลงทำาการนดหยด

งานในสถานประกอบการเดยวกนหรอตางสถานประกอบการกน การนดหยดงานเชนนเปนการนดหยดงานทไมชอบดวยกฎหมายแรงงานสมพนธ เนองจากไมมสาเหตจากขอพพาทแรงงานนนเองและเปนการนดหยดงานทไมเกดประโยชนทางเศรษฐกจเลย ลกจางกไมไดคาจางในระหวางการนดหยดงานรวมทงไมไดประโยชนอนใดจากการนดหยดงานเลย

การนดหยดงานทไมคาดคด เปนการนดหยดงานแบบนไมคำานงถงเวลาหรอขนตอนตาม

กฎหมาย อาจนดหยดงานในระหวางทยงอยในชวงการเจรจาตอรองหรอการไกลเกลยขอพพาทแรงงานหรอนดหยดงานโดยไมแจงใหพนกงานประกอบขอพพาทแรงงานและอกฝายหนงทราบลวงหนาการนดหยดงานเชนนยอมไมไดรบความคมครอง

การนดหยดงานแบบเฉอยงาน เปนการนดหยดงานแบบเฉอยงานนเปนการกระทำาทผดกฎหมาย

ลกจางยงคงทำางานในสถานททำางานโดยไมไดหยดงานจรงๆ เพยงแต


116

ทำางานเชองชา ทำาเพยงบางสวนหรอทำาในลกษณะทขาดตกบกพรอง ซงเปนการกระทำาทจงใจใหนายจางไดรบความเสยหาย การนดหยดงานเชนนจงไมใชการกระทำาทฝาฝนกฎหมายแรงงานสมพนธ แตเปนการกระทำาทผดกฎหมาย เนองจากลกจางทนดหยดงานยงคงทำางานโดยจงใจใหนายจางไดรบความเสยหาย ซงนายจางอาจเลกจางไปเลยโดยไมตองจายคาชดเชย

การนดหยดงานโดยไมยอมออกจากสถานททำางานหรอโดยครอบครองสถานททำางาน

เปนการหยดงานโดยไมยอมเขาทำางานตามหนาท และไมยอมออกจากสถานประกอบการ ทงไมยอมหรอขดขวางไมใหลกจางแทนเขาทำางาน ไมวาจะเปนลกจางในสถานประกอบการเดยวกนหรอทนายจางจดหามาใหม การนดหยดงานเชนนเปนการกระทำาทผดกฎหมาย การนดหยดงานแบบนหากกระทำาเพยงระยะเวลาอนสนหรอโดยสงบซงลกจางอนสามารถทำางานตอไปได และนายจางไมไดสงใหลกจางออกจากสถานททำางาน กอาจเปนการกระทำาทไมผดกฎหมาย

การนดหยดงานโดยการชมนมหนาสถานททำางานหรอบรเวณใกลเคยง

การชมนมเชนวานหากกระทำาดวยความรนแรงหรอโดยการขมข กอาจเปนการกระทำาทมความผดกฎหมายอน ไมวาจะเปนการกระทำาภายในหรอภายนอกสถานประกอบการ หรอหนาถนนทางเขา-ออก สถานประกอบการ กเปนการกระทำาทไมไดรบความคมครองตามพระราชบญญตและมความผดตามกฎหมายทงความผดทางแพงและอาญา

รปแบบการปดงานการปดงาน ไมมรปแบบทซบซอนมากมายเหมอนการหยดงาน

การปดงานอาจกระทำาเพยงบางสวน บางแผนก หรอเฉพาะกลมลกจางทยนหรอแจงขอเรยกรอง หรอปดงานทกสวน ทกแผนกทงสถานประกอบ


117

การ และอาจเกดขนกอนการนดหยดงาน ระหวางการนดหยดงาน หรอหลงจากทการนดหยดงานไดยตลงแลวกไดการปดงานบางสวน

พระราชบญญตแรงงานสมพนธฯ มไดกำาหนดใหการปดงานตองกระทำาแกลกจางทกคนหรอปดทงกจการ ดงนน การปดงานบางสวนเนองจากขอพพาทแรงงานทตกลงกนไมได จงเปนการกระทำาทชอบดวยกฎหมาย

การปดงานบางสวน เปนมาตรการตอบโตการนดหยดงานบางสวน การนดหยดงานแบบเฉอยงาน การนดหยดงานแบบสบเปลยนหมนเวยนหรอการนดหยดงานแบบครอบครองสถานททำางาน ทงน เพอบบบงคบหรอกดดนลกจางทนดหยดงานโดยการปดงานเฉพาะสวนหรอเฉพาะแผนกของลกจางทนดหยดงาน ซงระยะเวลาในการปดงานนนมกจะยาวนานกวาระยะเวลาการนดหยดงานทลกจางหรอสหภาพแรงงานกำาหนดไว

การปดงานเชนนมกมผลใหลกจางทมไดรวมหยดงานไมเหนดวยหรอไมพอใจฝายทนดหยดงานจนอาจกอใหเกดความแตกแยกกนเองทงระหวางลกจางทนดหยดงานดวยกนเองและลกจางหรอสมาชกสหภาพแรงงานทนดหยดงานกบฝายทมไดรวมนดหยดงานดวย ซงอาจมผลใหลกจางทนดหยดงานบางสวนตองการกลบเขาทำางานหากไมมทนสนบสนนการขาดรายไดระหวางการนดหยดงาน และทำาใหการนดหยดงานลมเหลวไปได

การปดงานเชนน มกกระทำาทนททลกจางนดหยดงานเพอตอบโตการนดหยดงาน หรออาจกระทำากอนการนดหยดงานกไดในกรณทนายจางไดแจงขอเรยกรองสวนทางหลงจากทฝายลกจางไดแจงขอเรยกรองกอนแลว ทงน เพอทำาลายการนดหยดงานของลกจางทกำาลงจะเกดขนและอยในขนเตรยมการ การปดงานในลกษณะนเปนการกระทำาทกาวราวโดยใชกำาลงอำานาจทางเศรษฐกจทเหนอกวาบบบงคบฝาย


118

ลกจางใหตองยอมตามขอเสนอของตน หรอใหถอนขอเรยกรอง ซงบางประเทศถอวาเปนการปดงานทไมชอบดวยกฎหมาย

อยางไรกตาม การปดงานบางสวนนเปนการกระทำาทชอบดวยกฎหมายตามพระราชบญญตแรงงานสมพนธฯ ซงใหสทธการปดงานแกนายจาง และใหสทธการนดหยดงานแกลกจางโดยเทาเทยมกน

การปดงานทงกจการ หมายถง การทนายจางสงใหลกจางทงหมดไมวาจะเปนลกจางท

เกยวของกบขอเรยกรองหรอขอพพาทแรงงานหรอไมกตาม งดการทำางานหรองดการปฏบตหนาทชวคราว และปดสถานประกอบกจการเนองจากขอพพาทแรงงานทตกลงกนไมได ทงน เพอบบบงคบใหฝายลกจางตองยอมตามขอเสนอ หรอเพอใหฝายลกจางยตการนดหยดงาน ซงอาจกระทำากอนการนดหยดงาน ในกรณทนายจางเปนฝายแจงขอเรยกรองหรอในกรณทนายจางไดแจงขอเรยกรองสวนทางภายหลง การแจงขอเรยกรองของฝายลกจาง หรออาจกระทำาระหวางการนดหยดงาน หรอหลงจากการนดหยดงานครงแรกกได ถาขอพพาทแรงงานนนยงไมยตหรอยงตกลงกนไมได

นายจางปดงาน(Lockout) หรอลกจางนดหยดงาน (strike)เมอนายจางและลกจางหรอสหภาพแรงงานไมอาจตกลงในเรองทเรยกรองกนไดดวยวธการ

เจรจาในกระบวนการเจรจาตอตอรอง นายจางหรอลกจางหรอสหภาพแรงงานอาจใชมาตรการแรงงานสมพนธหรอการปฏบตเชงบงคบในทางอตสาหกรรมกดดนเพอใหอกฝายหนงยนยอมตกลงในเรองทเจรจานนได

มาตรการทางดานแรงงานสมพนธดงกลาวของนายจางเรยกวา การปดงาน(lockout) สวนของฝายลกจางเรยกวา การนดหยดงาน (strike)


119

การปดงานเปนวธการของนายจาง กระทำาเพอบงคบฝายลกจางในทางเศรษฐกจดวยวธปดงานไมใหลกจางเขาทำางานและไมจายคาจาง ทงนเพอใหลกจางถอนขอเรยกรองทไดเรยกรองไว หรอยอมรบตามขอเสนอของนายจางในการเจรจาตอรองเพอใหไดขอตกลงในการจางงานและการทำางานระหวางกน การปดงานเปนเครองมอทนายจางใชบงคบใหลกจางกระทำาตามความประสงคของตน โดยอาศยความเดอดรอนทเกดขนจากการไมไดรบคาจางและผลประโยชนในการทำางาน (เกษมสนตวลาวรรณ.๒๕๔๖. หนา ๑๙๒-๑๙๓)

ปกตการปดงานไมเกดขนบอยนก เพราะการปดงานสรางความเสยหายตอกระบวนการในการผลต นายจางขาดรายได เสยลกคา ผลตสนคาสงลกคาไมทน ดานการเงน มนายจางจำานวนไมนอยกยมเงนจากสถาบนการเงนมาลงทนในการประกอบกจการ เมอปดงานกยอมมปญหาทางการเงน ลกษณะการปดงาน คอ การทนายจางไมใหลกจางรายงานตวเขาทำางานดวยการลงเวลาทำางาน ซงใชวธรายงานทางอเลคทรอนกสหรอการลงลายมอชอ ดวยวธป ดโรงงานทลกจางท ำางาน นายจางไมต องจายค าจางในระหวางป ดงาน แต ถ านายจางป ดเครองจกรในการผลตโดยยอมใหลกจางเขาลงชอและลงเวลาทำางานไมถอเปนการปดงาน

ระยะเวลาในการปดงานจะยาวนานเทาไร ขนอยกบความอดทนตอความเสยหายทนายจางไดรบ เพราะการปดงานทำาใหนายจางไมสามารถผลตผลตภณฑไดตามทลกคาสง อาจทำาใหสญเสยลกคา ตองเสยดอกเบยกรณการใชเงนลงทนจากเงนกสถาบนการเงน การปดงานจะยตเมอนายจางบรรลผลและลกจางยอมตามขอเรยกรองของนายจางหรอเมอลกจางยอมเจรจาและกลบเขาท ำางาน การปดงานจงมระยะเวลาไมแนนอน ขนอยกบสถานการณ

การปดงานไมใชการเลกกจการหรอการปดกจการ การปดงานเปนการหยดทำางานของลกจางชวคราว ขณะปดงานนายจางอาจทำาการ


120

งานในสวนของนายจางหรอสวนทไมตองใชแรงงานของลกจางได แตการปดกจการหรอการเลกกจการเปนความประสงคของนายจางทจะไมประกอบกจการอกตอไป ซงหมายถงการเลกจางลกจาง

เกษมสนต วลาวรรณ กลาววา การปดงานในตางประเทศจะเกดขนในระหวางทสญญารวมเจรจาตอรองสนสดลง คอเกดขนในระยะเวลาทปลอดสญญาจางทนายจางกบลกจางตกลงกนไวและยงไมไดตกลงกนใหม สญญารวมเจรจาตอรองนจะผกพนกนในระยะเวลาสน ๆ ๑, ๒ หรอ ๓ ป แตตามพระราชบญญตแรงงานสมพนธ พ.ศ. ๒๕๑๘ ของไทยบญญตวา ขอเรยกรองอาจเกดขนจากฝายใดฝายหนงและเมอดำาเนนการตามขนตอนของกระบวนการแรงงานสมพนธแลวไมสามารถตกลงกนไดนายจางจงปดงาน ดวยเหตนการปดงานจงเกดขนในเวลาใดกได

การนดหยดงาน เปนการกระทำาทลกจางใชเปนมาตรการในการบงคบนายจางใหตกลงตามขอเรยกรองโดยพรอมใจกนนดหยดงานซงเปนการบงคบทางเศรษฐกจตอนายจาง เพอใหนายจางไดรบความเดอดรอนจากการพรอมใจกนไมทำางานตามปกต และตกลงยนยอมตามขอเรยกรองหรอขอเสนอของลกจาง

วธการนดหยดงานมกจะเกดขนจากลกจางบางสวนทเกยวชองกบการเรยกรองนดกนผละงานไมยอมเขาทำางานและหยดงานอยจนตกลงกน หรอเกดจากสหภาพแรงงานเปนผนดหมายใหลกจางหยดงาน การนดหยดงานตามกฎหมายแรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 บญญตนยามศพท การนดหยดงานวา หมายความวา การทลกจางรวมกนไมทำางานชวคราวเนองจากขอพพาทแรงงาน

สดาศร วศวงศ กลาวถงการนดหยดงานวา หมายถงการทคนงานหลาย ๆ คน นดพรอมกนไมทำางานตามปกตทเคยทำา อนเปนการกอใหเกดความไมสะดวกหรอความเสยหายขน ในสภาพของการบงคบใหผได รบความไมสะดวกหรอเสยหายยอมกระท ำาในสงทผ น ดหยดงานตองการ(สดาศร วศวงศ. ๒๕๔๔: หนา ๑๓๑)


121

จากบทบญญตของกฎหมายแรงงานสมพนธ เหนไดวา การนดหยดงานจะตองมองคประกอบ 3 ประการ คอ

1. การนดหยดงานเปนการกระทำาของลกจางหลายคน โดยพจารณาจากถอยคำา "การทลกจางรวมกน………" จะตองไมใชการกระทำาของคนเพยงตนเดยว แตมจำานวนเทาไรนนไมไดกำาหนด จงพจารณาจากจำานวนลกจางในสถานประกอบกอบกจการวา ลกจางทไมทำางานไดกอใหเกดความเสยหายแกนายจางจนนายจางตองยอมตามทลกจางตองการหรอไม

2. การนดหยดงานเปนการไมทำางานชวคราว ซงเปนการรวมใจกนไมทำางานตามปกตทเคยทำาเพยงชวคราว เมอเกดขอพพาทแรงงาน ไมใชการหยดงานตลอดไป เชน พรอมใจกนลาออก ซงไมตรงกบความหมายของกฎหมาย

3. การรวมใจกนไมทำางานนนเกดจากขอพพาทแรงงาน ถาการรวมใจกนไมทำางานเกดจากสาเหตอนทไมใชขอพพาทแรงงานกไมถอเปนการหยดงานตามความหมายของกฎหมายแรงงาน

การหยดงานทชอบดวยกฎหมายตองเขาองคประกอบทง ๓ ประการทกลาว จงจะไดรบความคมครองตามกฎหมายแรงงานสมพนธ ถาไมเขาองคประกอบของกฎหมายแรงงานจะไมไดรบการคมครองและถาในการนดหยดงานมลกษณะเปนการบงคบรฐบาล หรอขมขประชาชนจะมโทษทางอาญาตามมาตรา ๑๑๗ ประมวลกฎหมายอาญาดวย

การนดหยดงานเปนเคร องมอของลกจางทจะบงคบใหนายจางกระทำาตามความประสงคของตน โดยเอาความเดอดรอนของนายจางทเกดขนจากการทนายจางไมสามารถดำาเนนการผลตหรอบรการ มาใชเปนมาตรการในการบงคบนายจาง ดงนน การนดหยดงานจะไดผลกต อ เ ม อ ฝ า ย ล ก จ า ง ม อ ำา น า จ ใ น ก า ร เ จ ร จ า ต อ ร อ ง ม า ก ก ว านายจาง(เกษมสนต วลาวรรณ. ๒๕๔๖: หนา ๑๙๘) การนดหยดงานของลกจางจะมผลตอการตอรองกบนายจางไดมากนอยเพยงใดขนอยกบปจจยหลายดานดวยกนคอ


122

1. ความพรอมเพรยงของลกจางในการนดหยดงาน ถาการนดหยดงานเกดขนจำานวนมากหรอ ทงสถานประกอบกจการกจะสรางความชงกงนในการทำางานไดกวางขวาง

2. ความอดทนของลกจางในการดำารงชพโดยไมไดรบคาจาง3. จำานวนเงนทนซงตองใชจายในระหวางนดหยดงาน4. ลกษณะงานทลกจางทำามความสำาคญตอนายจาง เพราะเปน

งานทตองใชฝมอและความ ชำานาญ

5. ความตองการแรงงานของฝายนายจางมเพยงใด

วธการนดหยดงานของลกจาง คอ ลกจางทเกยวของกบขอพพาทแรงงานพากนผละออกจากงานหรอไมยอมเขาทำางาน และหยดตลอดไปจนกวาทงสองฝายจะตกลงกนได การนดหยดงานของลกจางทเกดขนพรอมกนทงสถานประกอบกจการหรอทงหนวยงาน จะทำาให กจการของนายจางตองหยดชะงกสนเชงทนท แตถาการนดหยดงานของลกจางเกดขนบางสวนหรอมจำานวนลกจางทหยดงานเลกนอย กจะสงผลกระทบกระเทอนตอนายจางไมมาก นายจางยงสามารถดำาเนนการของตนตอไปไดบาง นายจางจะใชวธการตาง ๆ เพอใหงานของตนไมเสยหาย เชน ชกชวนใหลกจางกลบเขาทำางาน ขมขวาจะเลกกจการหรอเลกจาง จะใหคาจางหรอโบนสสงขนหรอรบผอนเขาทำางานแทนลกจางทหยดงาน ถาการกระทำาของนายจางไดผลการนดหยดงานของลกจางกประสบความลมเหลว

ในระหวางนดหยดงานลกจางจงตองมกจกรรมหลายรปแบบ เพอไมใหตกเปนฝายเสยเปรยบตอนายจาง ในตางประเทศลกจางบางสวนจะผลดกนถอปายประทวงบรเวณทางเขาออกของสถานประกอบกจการ มขอความวา กำาลงนดหยดงานและชเหตผลในการนดหยดงาน เชน การไมไดรบความเปนธรรมจากนายจางหรอการเอารดเอาเปรยบของ


123

นายจาง โดยมวตถประสงคเพอ (เกษมสนต วลาวรรณ. ๒๕๔๖: หนา ๒๐๐)

1. ชกชวนลกจางทยงทำางานเขารวมนดหยดงาน2. แสดงตนเปนลกจางและไมประสงคใหบคคลภายนอกเขาไป

สมครทำางาน3. ควบคมไมใหลกจางทนดหยดงานเขาทำางาน4. ขอความเหนใจและการสนบสนนจากประชาชนการนดหยดงานของลกจางโดยทวไปไมมกำาหนดระยะเวลานาน

เทาไร ขนอยกบการตดสนใจของลกจางและความพอใจในการยอมรบขอเสนอของลกจาง หรอเพราะไมอาจทนนดหยดงานอยตอไป

การนดหยดงานอาจเกดจากการตดสนใจของสหภาพแรงงานกได เมอทประชมใหญของสหภาพแรงงานมมตเหนชอบในการนดหยดงาน กอนนดหยดงาน สหภาพแรงงานตองวเคราะหแลววา การนดหยดงานจะไดรบความรวมมออยางพรอมเพยงของลกจางทงหมดหรอลกจางสวนใหญในสถานประกอบกจการ ลกจางมความอดทนและมทนเพยงพอตอคาใชจายจนนายจางยอมตกลงตามขอเรยกรองของฝายลกจาง

คาจางในระหวางนดหยดงาน เร องคาจางในระหวางนดหยดงานเปนไปตามหลกสญญาตางตอบแทน เมอลกจางไมไดทำางานใหนายจาง ลกจางกไมมสทธไดรบคาจางตามหลก no work no pay ระหวางการนดหยดงานลกจางอาจไปทำางานในทอนใดกได ขณะทนายจางกมความชอบทจะจางผอนเขาเปนลกจาง ทำางานแทนลกจางทนดหยดงาน

การนดหยดงานนาจะกอความเสยหายตอนายจางหลายดานดวยกน(เกษมสนต วลาวรรณ. ๒๕๔๖: หนา ๒๐๕ - ๒๐๗) ดงน

1. เสยค าใชจายทจ ำาเป นซ งเป นการบ ำาร งรกษาเคร องจกร อปกรณในการผลต คาใชจายประจำาของสถานประกอบกจการ (คาไฟฟา คาเชา ดอกเบย เงนกจากสถาบนการเงน) รวมทงคาจางแกลกจางทไมไดนดหยดงาน


124

2. การชะงกงนของกระบวนการผลตทงกระบวนการหรอบางสวน ทำาใหไมสามารถผลตหรอผลตไดลดนอยลง เกดความไมราบรนในการบรการ นายจางขาดรายได ไมมกำาไร ระบบการหมนเวยนทางการเงนเกดปญหา

3. เกดความเสยหาย การเสอมสภาพของเครองจกร เครองมอ วตถดบรวมถงผลผลตทขาดผบำารงรกษา

4. เกดความเสยหายทางการคา คอ เสยลกคา ขาดความเชอถอไววางใจในคณภาพของผลผลตจากลกคา

5. ความเสยหายทจะตองชดใชหรอคาปรบจากการผดสญญากบลกคา

6. ความเสยหายตอชอเสยง ซงมความเชอกนวา สถานประกอบกจการทมการนดหยดงาน แสดงวาระบบการบรหารของสถานประกอบกจการขาดประสทธภาพ กระบวนการแรงงานสมพนธในสถานประกอบกจการไมด

7. ความเสยหายทเกดจากการทำาลายทรพยสนเมอนดหยดงานของลกจาง หรอแมการกระทำาผดทางอาญาของลกจาง

การนดหยดงานยงมความเสยทนาจะเกดกบลกจางดวย ดงน1. ลกจางตองวางงานชวคราว ผลประโยชนอน ๆ ทเคยไดรบ ม

ปญหาทางการเงนอาจตองกยม มปญหาหนสนภายหลง3. การนดหยดงานทำาใหกจการของนายจางมปญหาและสงผลก

ระทบไปถงลกจางดวย เชน การจายโบนสตำาลง การแบงสวนกำาไรลดลง4. เสยงตอการถกเลกจางเนองจากอาจกระทำาผดทางอาญาหรอ

ทางแพงระหวางนดหยดงาน5. ความสมพนธระหวางนายจางกบลกจางเปลยนไปจากเดม ท

เคยมความสมพนธแบบถอยทถอยอาศยตอกน นายจะมทาทเครงครดเอาจรงเอาจงเมอมการนดหยดงาน


125

การนดหยดงานยงสรางความเสยหายเปนการสวนรวมตอประเทศชาตในดานตาง ๆ อกดวย คอ

1. ความเสยหายทางดานเศรษฐกจ ผลผลตรวมของประเทศจะลดลง เนองจากการนดหยดงานทำาใหเงนตราตางประเทศลดลง (การสงออกนอยลง) การทองเทยวลดลง ชอเสยงและความเชอถอทางการคากระทบกระเทอน รายไดการจดเกบภาษอากรลดลง

2. ความเสยหายทางสงคม ทำาใหขาดแคลนเครองอปโภคบรโภคทจำาเปน ราคาสนคาสงขน และมปญหาสงคมอน ๆ

3. ความเสยหายตอความมนคงของประเทศ ถามการนดหยดงานในสถานประกอบกจการรายใหญพรอม ๆ กนหลายแหง จะมผลตอความสงบสขของบานเมองและความมนคงของประเทศ

ความสำาเรจในการนดหยดงาน การนดหยดงานจะประสบความสำาเรจขนอยกบปจจยดงตอไปน

1. ไดกระทำาตามขนตอนทกฎหมายบญญตและถกกฎหมาย การนดหยดงานตองกระทำาและดำาเนนการใหถกตองตามขนตอนทกฎหมายบญญตไว คอ ไดมการแจงขอเรยกรอง เจรจาแลวแตตกลงกนไมไดหรอไมมการเจรจา พนกงานประนอมขอพพาทไดเขาไกลเกลย แตไมสามารถตกลงกนได จนกระทงฝายลกจางนดหยดงาน เมอแจงใหนายจางและพนกงานประนอมขอพพาทแรงงานทราบลวงหนาไมนอยกวา ๒๔ ชวโมง เพอไมใหฝายนายจางยกขนเปนขอกลาวอางและใชเปนขอไดเปรยบในการทำาขอตกลง

ระหวางนดหยดงาน กลมผน ดหยดงานตองระมดระวงไมให ลกจางคนใดคนหนงประพฤตผดกฎหมาย เชน การยดโรงงาน การกกขงหนวงเหนยวนายจางหรอผบงคบบญชา การขดขวางบคคลหรอสงของไมใหเขาออกในโรงงาน การปดประต ตงเคร องกดขวางการขนสงผลตภณฑไปยงลกคา การเอาทรพยสนของนายจางไปบรโภคหรอจำาหนาย รวมทงการกระทำาการหมนประมาทใสรายในเรองสวนตว


126

2. กระทำาการในเวลาและโอกาสทเหมาะสม การนดหยดงานทประสบความสำาเรจตองลงมอกระทำาในเวลาทเหมาะสม เพอใหมการเจรจาตกลงกนไดโดยไมยดเยอ เชน กระทำาในชวงเวลาทสถานประกอบกจการกำาลงตองการแรงงาน หรอเปนชวงเวลาทตลาดตองการผลตภณฑจำานวนมาก ไมควรลงมอกระทำาในเวลาทสนคาลนตลาด หรอในชวงเวลาทไมเหมาะสม

3. ตองมความพรอมเพรยงกนทงการกระทำาและทน พลงอำานาจในการตอรองของลกจางขนอยกบความพรอมเพรยงในการกระทำา ถาการนดหยดงานเกดขนทงสถานประกอบกจการกยงเปนการสรางพลงอำานาจแกฝายลกจาง ไมมความแตกแยกระหวางฝายนดหยดงานกบฝายทประสงคจะทำางาน นอกจากนนยงตองมทนสำาหรบใชจายอยางเพยงพอในระหวางนดหยดงาน เพราะระหวางการหยดงานลกจางไมมรายได หากขาดแคลนเงนทนยอมทำาใหวตถประสงคในการนดหยดงานลมเหลว

4. ตองคำานงประชาชน การนดหยดงานกอความเดอดรอนตอประชาชนเสมอมา เพราะการเคลอนไหวของแรงงานทำาใหเกดปญหาการจราจร ประชาชนทใชยานพาหนะไมสะดวกในการเดนทางไปทำางาน งานบรการสาธารณะซงโดยกฎหมายจะปดงานหรอนดหยดงานไมได แตกมปญหาพพาทแรงงานกบฝายลกจางอยเสมอ เชน ขอพพาทของการไฟฟาฝายผลตกบพนกงานไฟฟากรณการแปรรปเปนบรษทมหาชน ดงนนเมอลกจางหรอสหภาพแรงงานจะนดหยดงาน จงควรทำาความเขาใจกบประชาชนถงความจำาเปนในการตองนดหยดงานเปนการลวงหนา


127


1. การนดหยดงาน หมายถงอะไร และมความสำาคญอยางไร

2. รปแบบของการนดหยดงานในปจจบน มกรปแบบ อะไรบาง ใหอธบาย

3. การปดงาน หมายถงอะไร และมความสำาคญอยางไร

4. รปแบบของการปดงานในปจจบน มกรปแบบ อะไรบาง ใหอธบาย

5. ความเสยหายทเกดขนจากการนดหยดงาน สามารถแยกออกเปนกประเภท อะไรบาง ใหอธบาย


128

บทท 10การกระทำาอนไมเปนธรรม

วตถประสงคการสอน1. เพอใหนกศกษาทราบกระบวนการยนคำารองกลาวหา2. เพอใหนกศกษาทราบถงการวนจฉยคำารองกลาวหา3. เพอใหนกศกษาทราบการดำาเนนคดกรณการกระทำาอนไมเปนธรรม

เนอหาของบทเรยนประกอบดวย1. การยนคำารองกลาวหา2. การวนจฉยคำารองกลาวหา3. การดำาเนนคดอาญากรณการกระทำาอนไมเปนธรรม



เรยน


129

การกระทำาอนไมเปนธรรมการกระทำาอนไมเปนธรรม เปนการกระทำาทไมสมควร และฝาฝนตอ

บทบญญตของกฎหมายและนโยบายของรฐในทางแรงงานสมพนธ โดยมวตถประสงคมงใหความคมครองการใชสทธตางๆของคนในทางแรงงาน โดยปราศจากการแทรกแซงกดดน บบบงคบจากบคคลอน ไมวาจะเปนนายจาง ลกจางอนหรอองคกรลกจาง

มาตรา ๑๒๑ หามมใหนายจาง (๑) เลกจาง หรอกระทำาการใด ๆ อนอาจเปนผลใหลกจาง ผแทนลกจาง กรรมการสหภาพแรงงาน หรอกรรมการ สหพนธแรงงาน ไมสามารถทำางานอยตอไปได เพราะเหตทลกจางหรอสหภาพแรงงานไดนดชมนม ทำาคำารอง ยนขอเรยกรอง เจรจา หรอดำาเนนการฟองรองหรอเปนพยาน หรอใหหลกฐานตอพนกงานเจาหนาทตามกฎหมายวาดวยการคมครองแรงงาน หรอนายทะเบยน พนกงานประนอมขอพพาทแรงงาน ผชขาดขอพพาทแรงงาน หรอกรรมการแรงงานสมพนธ ตามพระราช บญญ ต น หร อต อ ศาลแ รง ง า น ห ร อ เพ รา ะ เห ต ท ล ก จ า ง ห ร อสหภาพแรงงานกำาลงจะกระทำาการดงกลาว (๒) เลกจางหรอกระทำาการใด ๆ อนอาจเปนผลใหลกจางไมสามารถทนทำางานอยตอไปได เพราะเหตทลกจางนน เปนสมาชกของสหภาพแรงงาน


130

(๓) ขดขวางในการทลกจางเปนสมาชกหรอใหลกจางออกจากการเปนสมาชกของสหภาพแรงงาน หรอให หรอตกลง จะให เงนหรอทรพยสน แกลกจางหรอเจาหนาทของ สหภาพแรงงาน เพอมใหสมครหรอรบสมครลกจางเปนสมาชก หรอเพอให ออกจากการเปนสมาชกของสหภาพแรงงาน (๔) ขดขวางการดำาเนนการของสหภาพแรงงานหรอสหพนธแรงงาน หรอขดขวางการใชสทธของลกจาง ในการเปนสมาชกสหภาพแรงงาน หรอ (๕) เขาแทรกแซงในการดำาเนนการของสหภาพแรงงานหรอสหพนธแรงงาน โดยไมมาอำานาจโดยชอบดวยกฎหมาย มาตรา ๑๒๒ หามมใหผใด (๑) บงคบหรอขเขญโดยทางตรงหรอทางออม ใหลกจางตองเป นสมาชกสหภาพแรงงาน หรอต องออกจากการเป น สมาชกสหภาพแรงงาน หรอ (๒) กระทำาการใด ๆ อนอาจเปนผลใหนายจางฝาฝนมาตรา ๑๒๑ มาตรา ๑๒๓ ในระหวางทขอตกลงเกยวกบสภาพการจางหรอคำาชขาดมผลใชบงคบ หามมใหนายจางเลกจางลกจาง ผแทนลกจาง กรรมการ อนกรรมการ หรอสมาชกสหภาพแรงงาน หรอกรรมการ หรออนกรรมการสหพนธแรงงาน ซงเกยวของ กบขอเรยกรอง เวนแตบคคลดงกลาว (๑) ทจรตตอหนาทหรอกระทำาความผดอาญาโดยเจตนาแกนายจาง (๒) จงใจทำาใหนายจางไดรบความเสยหาย (๓) ฝาฝนขอบงคบ ระเบยบ หรอคำาสงอนชอบดวยกฎหมายของนายจาง โดยนายจางไดวากลาวและตกเตอนเปน หนงสอแลว เวนแตกรณทรายแรงนายจางไมจำาตองวากลวและตกเตอน ทงน ขอบงคบ


131

ระเบยบ หรอคำาสงนนตองมไดออก เพอขดขวางมใหบคคลดงกลาวดำานนการเกยวกบขอเรยกรอง หรอ (๔) ละทงหนาทเปนเวลาสามวนทำางานตดตอกนโดยไมมเหตอนสมควร (๕) กระทำาการใด ๆ เปนการยยง สนบสนน หรอชกชวนใหมการฝาฝนขอตกลงเกยวกบสภาพการจางหรอคำาชขาด มาตรา ๑๒๔ เมอมการฝาฝนมาตรา ๑๒๑ มาตรา ๑๒๒ หรอมาตรา ๑๒๓ ผเสยหายเนองจากการฝาฝนอาจยนค ำารอง กลาวหาผฝาฝน ตอคณะกรรมการแรงงานสมพนธไดภายในหกสบวนนบแตวนทมการฝาฝน มาตรา ๑๒๕ เมอไดรบคำารองกลาวหาตามมาตรา ๑๒๔ แลว ใหคณะกรรมการแรงงานสมพนธพจารณาวนจฉย ชขาดและออกคำาสงภายในเกาสบวนนบแตวนทไดรบคำารองกลาวหา รฐมนตรมอำานาจขยายระยะเวลาใหคณะกรรมการแรงงาสมพนธพจารณาวนจฉยชขาดไดตามทเหนสมควร มาตรา ๑๒๖ ในกรณทผถกกลาวหาไดปฏบตตามคำาสงของคณะกรรมการแรงงานสมพนธตามมาตรา ๑๒๕ ภายในระยะเวลาทคณะกรรมการแรงงานสมพนธกำาหนด การดำาเนนคดอาญาตอบคคลนนใหเปนอนระงบไป มาตรา ๑๒๗ การฝาฝนมาตรา ๑๒๑ มาตรา ๑๒๒ หรอมาตรา ๑๒๓ จะดำาเนนคดอาญาไดตอเมอ ผเสยหายเนองจาก การฝาฝนไดยนคำารองกลาวหาผฝาฝนตามมาตรา ๑๒๔ และผถกกลาวหาไมปฏบตตามคำาสงของ คณะกรรมการ แรงงานสมพนธตามมาตรา ๑๒๕

การยนคำารองกลาวหาพระราชบญญต แรงงานสมพนธ พ .ศ 2518 มาตรา 124

บญญตวา เมอมการฝาฝนมาตรา “ 121 มาตรา 122 หรอมาตรา 123


132

ผเสยหายเนองจากการฝาฝนอาจยนคำารองกลาวหาฝาฝาฝนตอคณะกรรมการแรงงานสมพนธไดภายใน 60 วนนบตงแตวนทมการฝาฝน”

มาตรา ๑๒๔ เมอมการฝาฝนมาตรา ๑๒๑ มาตรา ๑๒๒ หรอมาตรา ๑๒๓ ผเสยหายเนองจากการฝาฝนอาจยนคำารองกลาวหาผฝาฝนตอคณะกรรมการแรงงานสมพนธไดภายในหกสบวนนบแตวนทมการฝาฝน บทบญญตดงกลาวกำาหนดไววา เมอมการกระทำาอนไมเปนธรรมในกรณหนงกรณใดดงกลาวขางตน ถาผเสยหายเนองจากการกระทำาอนไมเปนธรรมประสงคจะไดรบการเยยวยาแกไขจากการกระทำาอนไมเปนธรรมนน กตองไปยนคำารองกลาวหาผฝาฝนตอคณะกรรมการแรงงานสมพนธซงเปนคณะบคคลชดเดยวกบทมอำานาจหนาทชขาดขอพพาทแรงงานตามมาตรา ๒๓ , ๒๔ ดงกลาวขางตน โดยตองไปยนคำารองกลาวหาภายใน ๖๐ วนนบแตวนทมการฝาฝน

การวนจฉยคำารองกลาวหา มาตรา ๑๒๕

เมอไดรบคำารองกลาวหาตามมาตรา ๑๒๔ แลว ใหคณะกรรมการแรงงานสมพนธพจารณาวนจฉยชขาดและออกคำาสงภายในเกาสบวนนบแตวนท ได รบค ำารองกลาวหารฐมนตรมอ ำานาจขยายเวลาใหคณะกรรมการแรงงานสมพนธพจารณาวนจฉยชขาดไดตามทเหนสมควรในการวนจฉยชขาดและออกคำาสงของคณะกรรมการแรงงานสมพนธนน จะตองดำาเนนการใหเปนไปตามบทบญญตในมาตรา ๔๑ (๔) ซงกำาหนดวา (๔) วน จฉ ยช ขาดค ำารองตามมาตรา ๑๒๕ และในกรณท คณะกรรมการแรงงานสมพนธชขาดวาเปนการกระทำาอนไมเปนธรรม ใหมอำานาจสงใหนายจางรบลกจางกลบเขาทำางาน หรอใหจายคาเสยหาย หรอใหผฝาฝนปฏบตหรอไมปฏบตอยางใดอยางหนงไดตามทเหนสมควรเมอเปนเชนน เมอคณะกรรมการแรงงานสมพนธไดสอบขอเทจจรง (ซงปกตจะตงอนกรรมการขนสอบขอเทจจรง) แลวกจะตองประชมวนจฉยชขาดซงจะตองมความเหนเปน ๒ กรณ


133

กรณแรก ถาเหนวาคำารองกลาวหานนไมเปนความจรงหรอเปนความจรงแตไมถอวาเปนการกระทำาอนไมเปนธรรมตามตวบทกฎหมายคณะกรรมการแรงงานสมพนธก จะวน จยกค ำารองของผกลาวหา กรณทสอง ถาเหนวาคำารองกลาวหานนเปนความจรงและขอเทจจรงดงกลาวถอวาเปนการกระทำาอนไมเปนธรรมตามมาตรา ๑๒๑ มาตรา ๑๒๒ หรอมาตรา ๑๒๓ คณะกรรมการแรงงานสมพนธกมอำานาจทจะออกคำาสงในทางเยยวยาแกไขการไดรบผลรายจากการกระทำาอนไมเปนธรรมนน ดวยวธการต า ง ๆ 2 ป ร ะ ก า ร ค อ1.ส ง ใ ห น า ย จ า ง น น ร บ ล ก จ า ง ก ล บ เ ข า ท ำา ง า น2.สงใหนายจางหรอผทฝาฝนนนจายคาเสยหายใหแกลกจางหรอบคคลท เ ก ย ว ข อ ง คำาพพากษาฎกาท ๑๔๓๒/๒๕๓๑ อทธรณของลกจางทกลาวอางวานายจางเลกจางลกจางเปนการกระทำาอนไมเปนธรรมตามมาตรา ๑๒๑ กรณเชนนลกจางจะนำาคดมาสศาลแรงงานไดตอเมอไดดำาเนนการตามขนตอนและวธการทบญญตไวในพระราชบญญตจดตงศาลแรงงานและวธพจารณาคดแรงงาน พ.ศ. ๒๕๒๒ มาตรา ๘ วรรคสองเสยกอนกลาวคอตองยนคำารองกลาวหานายจางวาฝาฝนตอคณะกรรมการแรงงานสมพนธภายในกำาหนด ๖๐ วนนบแตวนทมการฝาฝนตามท ก ำาหนดไว ในมาตรา ๑๒๔ เส ยก อน เม อคณะกรรมการแรงงานสมพนธมคำาวนจฉยชขาดประการใดแลวจงจะมอำานาจนำาคดมาสศาลได เมอไมปรากฏวาลกจางไดดำาเนนการตามขนตอนและวธการดงกลาวแลว ลกจางยอมไมมอำานาจฟองนายจางเกยวกบการกระทำาอนไมเป นธรรม การด ำาเน นคด อาญากรณการกระท ำาอ นไมเป นธรรม มาตรา ๑๒๖ ในกรณทผถกกลาวหาไดปฏบตตามคำาสงของคณะกรรมการแรงงานสมพนธตามมาตรา ๑๒๕ ภายในระยะเวลาทคณะกรรมการแรงงานสมพนธกำาหนด การดำาเนนคดอาญานนใหเปนอนระงบไ ป


134

มาตรา ๑๒๗ การฝาฝนมาตรา ๑๒๑ มาตรา ๑๒๒ หรอมาตรา ๑๒๓ จะดำาเนนคดอาญาไดตอเมอผเสยหายเนองจากการฝาฝนไดยนคำารองกลาวหาผฝาฝนตามมาตรา ๑๒๔ และผถกกลาวหาไมปฏบตตามค ำาส งของคณะกรรมการแรงงานสมพนธตามมาตรา ๑๒๕ บทบญญตดงกลาวแสดงใหเหนวา แมจะมการฝาฝนมาตรา ๑๒๑ , ๑๒๒ และ ๑๒๓ อนเปนความผดตามมาตรา ๑๕๘ , ๑๕๙ ซงมโทษจำาคกไมเกน ๖ เดอน ปรบไมเกน ๑๐,๐๐๐ บาท หรอทงจำาทงปรบนน ผฝาฝนจะยงไมตองรบผดในทางอาญาจนกวาจะมการยนค ำารองกลาวหาตอคณะกรรมการแรงงานสมพนธตามมาตรา ๑๒๔ คณะกรรมการแรงงานสมพนธไดวนจฉยชขาดตามมาตรา ๑๒๔ คณะกรรมการแรงงานสมพนธไดวนจฉยชขาดตามมาตรา ๑๒๕ ออกคำาสงตามมาตรา ๔๑ (๔) ใหผถกกลาวหาปฏบตอยางหนงอยางใด และผถกกลาวหาไมปฏบตตามคำาสงของคณะกรรมการแรงงานสมพนธแลวเทานน จงจะดำาเนนคดอาญาตอผฝาฝนดงกลาวได ในขณะเดยวกนถาคณะกรรมการแรงงานสมพนธมคำาสงอยางหนงอยางใดใหผฝาฝนดงกลาวได ในขณะเดยวกนถาคณะกรรมการแรงงานสมพนธมคำาสงอยางหนงอยางใดใหผฝาฝนดำาเนนการและผฝาฝนไดดำาเนนการไปตามคำาสงของคณะกรรมการแรงงานสมพนธและภายในระยะเวลาทคณะกรรมการแรงงานสมพนธกำาหนดกำาหนดแลว การดำาเนนคดอาญาตอผฝาฝนกเปนอนระงบไป จะดำาเนนคดอาญาตอผฝาฝนไมได ความผดตามมาตรา ๑๒๑ , ๑๒๒ และ ๑๒๓ จงเปนความผดทมเงอนไขในการดำาเนนคดอาญาคำาพพากษาฎกาท ๓๔๙๑/๒๕๒๕ ลกจางซงถกเลกจางอนเปนการกระทำาอนไมเปนธรรมตามมาตรา ๑๒๑ ยอมเปนผเสยหายตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาตรา ๒ (๔) มสทธทจะฟองนายจางใหรบผดทางอาญาตามมาตรา ๑๕๘ ไดเมอไดปฏบตตามขนตอนทพระราชบญญตแรงงานสมพนธ พ.ศ. ๒๕๑๘ ไดกำาหนดไวแลว


135


1. การกระทำาอนไมเปนธรรม หมายถงอะไร ใหยกตวอยางประกอบ

2. ตามพระราชบญญตแรงงานสมพนธ มาตรา 121 ไดบญญตไววา หามมใหนางจางกระทำาอะไรบางทบงบอกถงการกระทำาอนไมเปนธรรม

3. การยนขอกลาวหา ผยนสามารถกระทำาไดโดยวธการใดบาง ใหอธบาย

4. เม อเกดกรณการกระท ำาอนไมเปนธรรมขน และ คณะกรรมการแรงงานสมพนธไดพจารณาวาไมเปนธรรม คณะกรรมการดานแรงงานสมพนธสามารถกระทำาการใด ๆ ไดบาง ใหอธบาย


136

บทท 11การเลกจางไมเปนธรรม

วตถประสงคการสอน1. เพอใหนกศกษาทราบความหมายของการเลกจางแบบไมเปนธรรม2. เพอใหนกศกษาทราบถงเหตผลการเลกจาง3. เพอใหนกศกษาทราบผลของการเลกจางไมเปนธรรม

เนอหาของบทเรยนประกอบดวย1. การเลกจางไมเปนธรรม2. การเลกจางดวยเหตผลทางเศรษฐกจ3. หลกความชอบดวยเหตผลในการเลกจาง4. ผลของการเลกจางไมเปนธรรม


137



เรยน

การเลกจางไมเปนธรรม หมายถง การทนายจางเลกจางลกจางโดยไมมเหตอน

สมควร หรอเลกจางโดยไมมกฎหมายกำาหนดใหเลกจางได เมอนายจางบอกเลกสญญาจางลกจางได แมวาลกจางไมไดกระทำาผดตอนายจาง แตนายจางจะตองปฏบตตามกฎหมายแรงงาน ดงน 1. ตองบอกกลาวเลกจางใหลกจางทราบเมอจะถงหรอกอนจะถงกำาหนดจายคาจางเพอใหมผลเลกจางเมอถงกำาหนดจายคาจางคราวถดไปขางหนา แตไมจำาตองบอกกลาวลวงหนาเกน 3 เดอน หรอนายจางอาจใหลกจางออกจากงานทนทโดยยอมจายคาจางลวงหนากได 2. ตองจายคาชดเชยจากการถกเลกจาง โดยมอตราดงตอไปน


138

อายการทำางาน เงนคาชดเชยทมสทธไดรบ 120 วน – 1 ป 30 วนทำางาน 1 ป – 3 ป 90 วนทำางาน 3 ป – 6 ป 180 วนทำางาน 6 ป – 10 ป 240 วนทำางาน ตงแต 10 ปขนไป 300 วนทำางาน

3. อาจจายคาชดใชคาเสยหายจากการเลกจางไมเปนธรรมจำานวนหนง โดยคำานงถงระยะเวลาการทำางาน, อาย, ความเดอนรอนของลกจางเมอถกเลกจาง ตาม พ.ร.บ.จดตงและวธพจารณาคดแรงงาน มาตรา 49 แตอยางไรกตามนายจางไมตองจายคาชดเชยใหแกลกจางและเลกจางไดทนทโดยไมตองบอกกลาวลวงหนา ซงเลกจางในกรณดงตอไปน 1. ลกจางทจรตตอหนาท หรอกระทำาความผดอาญาโดยเจตนาแกนายจาง 2. จงใจทำาใหนายจางไดรบความเสยหาย 3. ประมาทเลนเลอเปนเหตใหนายจางไดรบความเสยหายอยางรายแรง 4. ฝาฝนขอบงคบเกยวกบการทำางานหรอระเบยบหรอคำาสงของนายจางอนชอบดวยกฎหมายและเปนธรรม และนายจางไดตกเตอนเปนหนงสอแลว เวนแตกรณรายแรงนายจางไมจำาเปนตองตกเตอน


139

หนงสอตกเตอนใหมผลบงคบไดไมเกน 1 ปนบแตวนทลกจางไดกระทำาผด 5. ละทงหนาทเปนเวลา 3 วนทำางานตดตอกนไมวาจะมวนหยดคนหรอไมกตามโดยไมมเหตอนสมควร 6. ไดรบโทษจำาคกตามคำาพพากษาถงทสดใหจำาคก เวนแตเปนโทษสำาหรบความผดทไดกระทำาโดยประมาทหรอความผดลหโทษ (คอ จำาคกไมเกน 1 เดอน ปรบไมเกน 1,000 บาท)

เมอถกเลกจางไมเปนธรรมสทธของลกจาง สามารถเลอกปฏบตได 2 อยาง อยางใดอยาง หนง ดงตอไปน 1. ยนคำารองตอพนกงานตรวจแรงงาน โดยตางจงหวดยนทสำานกงานสวสดการและคมครองแรงงานจงหวด และในเขตกรงเทพ ยนไดทกลมงานสวสดการและคมครองแรงงาน เมอไดรบคำารองแลวพนกงานตรวจแรงงานกจะเรยกนายจางและลกจางมาสอบขอเทจจรง และทำาการวนจฉยวาเปนการเลกจางโดยชอบดวยกฎหมายหรอไม เมอมคำาสงออกมาลกจางไมเหนชอบดวยกชอบทจะอทธรณคำาสง พนกงานตรวจแรงงาน ตออธบดกระทรวงแรงงานและหากลกจางยงไมพอใจกชอบทจะรองขอตอศาลแรงงานใหเพกถอนคำาสงพนกงานตรวจแรงงานได 2. ยนฟองโดยตรงตอศาลแรงงาน ลกจางมสทธเรยกรองขอทายคำารองหรอทายฟองดงตอไปน 1. ขอใหนายจางรบกลบเขาทำางาน ในตำาแหนงเดมและสภาพการจางอยางเดม โดย - เรยกคาจางทขาดไปจากการเลกจางทไมเปนธรรม จนกวาจะรบกลบเขาทำางาน - ดอกเบย 2. กรณไมอาจทำางานรวมกนตอไปได


140

- เรยกคาสนจางแทนการบอกกลาวเลกจางลวงหนา - เรยกคาชดเชยการเลกจาง - เรยกคาเสยหายจากการเลกจางไมเปนธรรม - ดอกเบย


1. กรณเลกจางไมเปนธรรม หมายถงอะไร ใหยกตวอยางประกอบ

2. มกรณใดบางทลกจางกระทำาแลวนายจางสามารถเลกจางโดยไมตองบอกกลาวลางหนา และไมตองจาคาชดเชยใหแกลกจาง

3. เมอลกจางคดวาถกนายจางเลกจางไมเปนธรรม ลกจางสามารถกระทำาการตามสทธใดไดบาง ใหอธบาย


141

บทท 12การบรหารแรงงานสมพนธ

วตถประสงคการสอน1. เพอใหนกศกษาทราบถงการกำาหนดนโยบายแรงงานสมพนธ2. เพอใหนกศกษาทราบถงลกษณะแรงงานสมพนธทด และ ไมด 3. เพอใหนกศกษาทราบถงเครองมอทใชในการแกไขปญหา

แรงงานสมพนธในภาวะวกฤตเศรษฐกจ

เนอหาของบทเรยนประกอบดวย1. การกำาหนดนโยบายแรงงานสมพนธ2. ลกษณะแรงงานสมพนธทด และ ไมด 3. ลกษณะโดยทวไป ทกอใหเกดขอขดแยงหรอปญหาทางดาน

แรงงานสมพนธในภาวะ วกฤตเศรษฐกจ


142

4. เครองมอทใชในการแกไขปญหาแรงงานสมพนธในภาวะวกฤตเศรษฐกจ



เรยน

การบรหารงานแรงงานสมพนธ เปนสวนหนงของระบบการบรหารทรพยากรบคคล มบทบาทคอนขางมากในการดำาเนนนโยบาย หรอกำาหนดกลยทธเพอการลดขนาดทางดานการบรหารทรพยากรบคคล เพราะเปาหมายของการบรหารแรงงานสมพนธไดแกการสรางความเขาใจทดระหวางนายจาง กบลกจาง หรอลกจางดวยกน ซงความเขาใจทดตอกนนน ตองมองคประกอบสำาคญ คอ การยอมรบไวใจ มความรสกทดตอกน การสรางความเขาใจ จะตองใช การสอสาร เปน“ ”เคร องมอทสำาคญ กจกรรมการสอสาร จะตองมจดมงหมายเพอการอธบาย ชแจงเหตผล การรบฟงความคดเหน ขอเสนอแนะ ดงนน การลดขนาดขององคการ เชน การลดกำาลงคน ยบเลกหนวยงาน ฯลฯ หรอการลดขนาดทางดานการบรหารทรพยากรบคคลซงหมายถง การปรบลดคาตอบแทน สทธผลประโยชน การชะลอหรอระงบการจางงาน การ


143

พฒนาบคลากร หรอกจกรรมพนกงาน ฯลฯ เปนการลดคาใชจายทางการรหาร เปนการดำาเนนการทสวนทางกบกระแสความรสกของพนกงาน ทตองการความเจรญกาวหนา ความมนคงในการทำางาน มรายไดคาตอบแทนสงขน ไดรบสงทอำานวยความสะดวก หรอความสขเพมขน แตการลดขนาดขององคการหรอการบรหารทรพยากรบคคล เปนแนวคดของการดำาเนนการในทางตรงกนขาม อาจจะทำาใหพนกงานมความเจรญกาวหนาในการทำางานชาลง ความมนคงในการทำางาน หรอรายไดในการทำางานลดลงรวมทงความมเกยรตมหนามตาหรอความสขใ น ก า ร ท ำา ง า น อ า จ จ ะ น อ ย ล ง ไ ป ด ว ย

อยางไรกด การลดขนาดขององคการ หรอการบรหารทรพยากรบคคล เปนเร องทมความจ ำาเป น เพอความอยรอดขององคการ ทำาใหธรกจขบเคลอนตอไปได หรอทำาใหธรกจฟ นตวขนไดในอนาคต ดงนนการสอสารสรางความเขาใจใหพนกงานเกดการยอมรบ หรอไม เก ดป ญหาความวนวาย จง เป นประเด นภารก จทางด านแรงงานสมพนธทจะตองมการบรหารจดการ ใหเปาหมายการลดขนาดองคการหรอการบรหารทรพยากรบคคล สามารถขบเคลอนไปได

ลกษณะแรงงานสมพนธทด

การทนายจาง ฝายจดการและลกจางมทศนคต ความรสกทดเขาใจเหตผลและการดำาเนนการของอกฝายหนง และมความไววางใจตอกน ซงเปนปจจยพนฐานของความรวมมอ ในการทำางานรวมกน หากมขอขดแยงหรอการแสดงขอเรยกรองของฝายลกจางเพอใหนายจางหรอฝายจดการสอนงความตองการ กมกระบวนการในการแกไขปญหาขอขดแยงหรอความตองการใหสามารถคลคลายหรอยตลงไดดวยความเขาใจหรอเปนทยอมรบกนได


144

ลกษณะแรงงานสมพนธทไมด

คอลกษณะในเชงพฤตกรรมหรอการกระทำาทเกดขนในองคการ เชน การทฝายนายจางหรอฝายลกจางมทศนคตในทางลบตอกนและไมมวธการทจะคลคลายแกไขปญหา การไมสนองตอบตอความตองการหรอขอเรยกรองของอกฝายหนง กลายเปนความขดแยง ความไมรวมมอ และเกดการรงเกยจตอกน นอกจากนปญหาทางดานแรงงานสมพนธ อาจจะมทมมาจาก การปฏบตทไมเปนธรรม การมอคต ลำาเอยง การใหขอมลเทจหรอปดบงขอมล การกลนแกลงหรอ การบบบงคบทางดานจตใจหรอทางกาย จนทำาใหอกฝายไมอาจจะทนทำางานตอไปได การดำาเนนการทไมสอดคลองกบกฎหมายแรงงาน ฯลฯ พฤตกรรมเหลานกลายเปนความสมพนธทไมดระหวางฝายนายจาง ฝายจดการกบพนกงาน

การแสดงออกทสอถงปญหาดงกลาวไดแก 1. พนกงานไมพอใจผบรหาร หรอหวหนางาน มทศนคตทไมด เกดการตอตาน ไมเหนดวยใน นโยบาย ซงจะเปนทมาของความไมรวมมอ 2. การตำาหน ดาวา วจารณบรษท ผบรหารใหเกดความเสยหาย 3. การใชมาตรการบบบงคบ เมอไดยนขอเรยกรองใหฝายนายจางดำาเนนการ แตนายจางไม ดำาเนนการตามทตองการ จงเกดการประทวง ทำาใหงานเสยหาย 4. ปญหาขาวลอ ขาวทไมเปนความจรง ซงทำาใหพนกงานเขาใจผด หวาดระแวง หวาดกลว

สถานการณทอาจจะสงผลใหเกดปญหาแรงงานสมพนธ


145

1. การยายสถานททำางานของลกจาง ทำาใหไดรบความเดอดรอน 2. การออกคำาสงยบหนวยงาน 3. การขนเงนเดอนท พนกงานรสกวาไมเปนธรรม 4. การกระทำาทพนกงานมความคดวาเปนการเลอกปฏบตหรอไมเสมอภาค 5. การดำาเนนการทไมถกตองตามกฎหมาย กฎระเบยบขอบงคบ 6. การเปลยนแปลงเงอนไขสภาพการจาง โดยไมบอกกลาวลวงหนาใหลกจางทราบ 7. การบบบงคบใหลกจางทนทำางานไมได 8. ขาวลอตาง ๆ เชน บรษทกำาลงจะปลดพนกงาน การนำาเครองจกรมาทำางานแทนกำาลงคน การเปลยนระบบการจางงานจากพนกงานประจำา เปนพนกงานจางเหมาแรงงาน

ลกษณะโดยทวไป ทกอใหเกดขอขดแยงหรอปญหาทางดานแรงงานสมพนธในภาวะวกฤตเศรษฐกจ

1. ความตองการของนายจาง 1. ใหเกดการประหยดคาใชจายมากทสด 2. มงใหเกดความสงบเรยบรอย ไมมความเสยงทจะเกดปญหาความรนแรงหรอปญหาอนๆทจะ ตามมา 3. รกษาพนกงานทมผลงาน มความเชยวชาญเอาไว เพอรอโอกาสในการฟ นตวของธรกจ


146

4. เจตนาทแอบแฝงของนายจางบางราย เชน - เลกจางลกจางทไมมผลงาน - เลกจางทอายงานมาก - เลกจางลกจางทมเงนเดอนคาตอบแทนสง - เลกจางลกจางทสรางปญหาใหผอน - เลกจางสมาชกสหภาพแรงงานเพราะเหตของการเรยกรอง - การเลยงทจะจายคาชดเชย - การยายฐานการผล ฯลฯ

2. ความตองการของลกจาง 1. ไมตองการถกเลกจางงาน กลวการตกงาน ตองการทำางานตอ 2. ตองการใหมการคมครองแรงงาน ดแลพนกงาน 3. ตองการใหมการจายคาชดเชย 4. ตองการใหนายจางดแลรกษาผลประโยชนใหมากทสด และถกตองตามกฎหมาย บางสวนตองการใหนายจางเลกกจการ เพราะหวงวาจะรบคาชดเชย ตนเองจะไดหางานใหม เตรยมการหางานใหม 5. เจตนาอนๆ ทอาจจะไมพอใจนายจาง


147

เครองมอทใชในการแกไขปญหาแรงงานสมพนธในภาวะวกฤตเศรษฐกจ

เมอสถานการณของธรกจเผชญกบปญหาวกฤตทางเศรษฐกจ การดำาเนนการ ซงอาจจะมผลตอการใชวธการลดกำาลงคน จะตองมการจดเตรยมการโดยเครองมอ กลไกเหลาน

1. แผนงานทางดานแรงงานสมพนธ จะตองมแผนงานทางดานแรงงานสมพนธ ซงเปนแผนทเนนดานการสอสาร เพอสรางความเขาใจแกพนกงานใหเหนวา องคการมเหตผล และความจำาเปนอยางไร มขนตอนทจะสอสารอยางไร มแผนงานการปองกนเหตความวนวายหรอความไมสงบทจะเกดขน รวมทงมแผนงานทจะใหบคลากรกลมตาง ๆ ในองคการ ทำาหนาทในการเสรมสรางความเขาใจ หรอกำาหนดบทบาทการปฏบตงานไวลวงหนา

2. บทบาทของนายจาง นายจางเปนผมอำานาจในการอนมตตดสนใจ ในสถานการณทสำาคญทกคน รอการตดสนใจของผบรหารทเปนนายจาง นายจางควรจะไดรบการใหคำาปรกษาแนะนำา เกยวกบมาตรการหรอวธการดำาเนนการทเหมาะสม ถกตองสอดคลองกบขอกำาหนดของกฎหมาย

3. บทบาทของผบรหารในสายงาน และหวหนางาน จะตองมบทบาทในการควบคมดแลพฤตกรรมการทำางานของลกนอง การสอสารทำาความเขาใจ ใหกำาลงใจ การจดสรรกำาลงคนในหนวยงาน การเคลอนยายกำาลงคนทดแทน การสอนงานพฒนาความรแกพนกงานทไดรบมอบหมายงานใหม การประเมนผลงาน หรอกำาหนดพนกงานกลมเปาหมายทควรจะเลกจางงาน

4. บทบาทของคณะกรรมการตวแทนพนกงาน


148

จะตองไดรบการสอสารใหทราบขอมล สถานการณขอเทจจรงตาง ๆ มหนาทสอสารขอมลไปยงพนกงาน การสอบถามประเดนปญหาขอสงสยจากผบรหาร มบทบาทในการสนบสนนบรษทในการสอสาร และพฒนาแรงงานสมพนธในองคการ

5. โครงการกจกรรมดานแรงงานสมพนธ หนวยงานทางดานแรงงานสมพนธ จะตองมการดำาเนนโครงการกจกรรมตาง ๆ เชน - การจดประชมผบรหาร หวหนางาน เพอรบทราบสถานการณตาง ๆ - การจดประชมคณะกรรมการตวแทนพนกงาน - การจดประชมพนกงานทงหมด ในกรณทองคการมพนกงานจำานวนไมมาก - การออกประกาศ จดหมายขาว ขอมลแถลงการณตาง ๆ - การรบฟงปญหาความรสก ความตองการของพนกงาน - โครงการตรบความคดเหนของพนกงาน การศกษาวเคราะหปญหา ความตองการ ของพนกงาน ตอบคำาถาม หรอชแจงขอสงสยแกพนกงาน

เพอปองกนและแกไขปญหาความขดแยง ทศนคตทไมเขาใจหรอไมเปนทยอมรบ จะตองใหความสำาคญกบการสรางความเขาใจ การสรางการยอมรบใหความรวมมอ รวมทงการดำาเนนการทใหความเปนธรรม สอดคลองกบกฎหมาย ผบรหาร หวหนางาน ตอลดจนนกบรหารทรพยากรบคคล จะตองใหความสำาคญมขนตอนทจะปฏบต คำานงถง


149

ผลกระทบตางๆ เพอใหเปาหมายการลดขนาดองคการและการบรหารทรพยากรบคคลประสบความสำาเรจและเปนพลงทจะพลกฟ นธรกจใหสามารถฝาฟนเอาชนะวกฤตการณไดในทสด


1. การบรหารแรงงานสมพนธ มความสำาคญอยางไรตอการบรหารทรพยากรมนษย ใหอธบาย

2. ลกษณะของแรงงานสมพนธทด และ ไมด หมายถงอะไร และมความแตกตางกนอยางไร ใหอธบาย

3. มปจจย หรอ สถานการณใดบางทสงผลกระทบตอการเกดปญหาแรงงานสมพนธ ใหอธบายและยกตวอยางประกอบ


150

4. เมอเกดปญหาเนองจากสภาวะเศรษฐกจจะทำาใหเกดขอขดแยงหรอลกษณะอยางไรบางททำาใหเกดปญหาทางดานแรงงานสมพนธ

5. เครองมอทใชในการแกไขปญหาดานแรงงานสมพนธ มอะไรบาง ใหอธบายและยกตวอยางประกอบ

บรรณานกรม

เกษมสนต วลาวรรณ. การบรหารแรงงานสมพนธ. กรงเทพมหานคร : สำานกพมพวญญชน, 2540.ธงชย สนตวงษ. การบรหารคาจางและเงนเดอน. กรงเทพมหานคร : โรงพมพไทยวฒนาพานช, 2540.ณฎฐพนธ เขจรนนท. การจดการทรพยากรบคคล . กรงเทพมหานคร : โรงพมพจฬาลงกรณ มหาวทยาลย,2542.ตรเนตร สาระพงษ. แรงงานสมพนธ. กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต, 2548


151

สนนทา เลาหนนทน. การบรหารทรพยากรมนษย. กรงเทพมหานคร : สถาบนราชภฏบานสมเดจเจาพระยา คณะวทยาการจดการ, 2542.นสดารก เวชยานนท. การประเมนบคคล. กรงเทพมหานคร : สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, 2543.บรรยงค โตจนดา. การจดการทรพยากรมนษย. กรงเทพมหานคร : บรษท รวมสาสน (1977) จำากด, 2543.พยอม องศสารศร. การบรหารทรพยกรมนษย. กรงเทพมหานคร : สำานกพมพสภา จำากด, 2545.


152

แรงงานสัมพันธ์it.nation.ac.th/person/file/481009/แรงงาน... ·...

Documents