การปฏรปองคกรปกครองสวนทองถนในรปแบบพเศษของกรงเทพมหานคร : ศกษากรณการปฏรปโครงสรางเพอการมสวนรวมของประชาชน

จกรกฤษณ คนธานนท

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร นตศาสตรมหาบณฑต

คณะนตศาสตร สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

2556

บทคดยอ

ชอวทยานพนธ การปฏรปองคกรปกครองสวนทองถนในรปแบบพเศษของกรงเทพมหานคร : ศกษากรณการปฏรปโครงสรางเพอการมสวนรวมของประชาชน ชอผเขยน นายจกรกฤษณ คนธานนท ชอปรญญา ปรญญานตศาสตรมหาบณฑต ปการศกษา 2556

วทยานพนธนมวตถประสงคเพอศกษาถงสภาพความเปนมาของกรงเทพมหานครตงแตอดต

จนถงปจจบน ศกษาโครงสรางและอานาจหนาทองคกรปกครองสวนทองถนในรปแบบพเศษของกรงเทพมหานครและศกษาโครงสรางและอานาจหนาทองคกรปกครองสวนทองถนของตางประเทศ ศกษาถงการมสวนรวมของประชาชนในองคกรปกครองสวนทองถนในรปแบบพเศษของกรงเทพมหานคร วเคราะหหาแนวทางการปฏรปองคกรปกครองสวนทองถนในรปแบบพเศษของกรงเทพมหานคร โดยมงเนนศกษาการปฏรปดานโครงสรางการมสวนรวมของประชาชน ตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 เพอใหเหมาะสมและสอดคลองกบสภาพของกรงเทพในปจจบน ผลจากการศกษาพบวา การจดระเบยบโครงสรางการบรหารราชการกรงเทพมหานครตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ไมมการกาหนดโครงสรางทใหประชาชนเขาไปมสวนรวมในการบรหารกจการของกรงเทพมหานคร สงผลใหการดาเนนนโยบายตางๆของฝายบรหารไมมประสทธภาพเทาทควร เนองจากไมไดมการเปดโอกาสใหประชาชนหรอชมชนซงเปนรากฐานสาคญในการพฒนาหรอขบเคลอนนโยบายเขามามสวนรวมในการแสดงความคดเหนหรอเสนอแนะแนวทางหรอนโยบายตางๆ ผ วจยจงเสนอใหมการปฏรปโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 เพอใหประชาชนเขามามสวนรวม โดยใหมการจดโครงสรางการบรหารราชการกรงเทพมหานครออกเปน 2 ระดบ (Two-Tier) ไดแก (1) โครงสรางระดบบนเรยกวา“กรงเทพมหานคร” ทาหนาทในการวางแผนพฒนาและทาหนาทบรหารนโยบายประสานงานในเรองทมผลกระทบในภาพรวม (2) โครงสรางระดบลางเรยกวา “นครบาล” ทาหนาทจดทาบรการสาธารณะเพอตอบสนองประชาชนในพนทรบผดชอบใหมากทสด โดยในโครงสรางระดบบนผวจยเหนควรใหม “คณะกรรมการดานการบรหาร การเศรษฐกจและสงคมของกรงเทพมหานคร” โดยมทมาจากตวแทนภาคประชาชนทมความเชยวชาญเฉพาะดานเขามามสวนรวมเพอทาหนาทเปนเสมอนผชวยผวาราชการกรงเทพมหานครในการวางแผนในภาพรวมของกรงเทพมหานคร ในสวนโครงสรางระดบลางผ วจยเสนอแนะเพมเตมในสวนของการจดตง “สภาพลเมองนครบาล” โดยมทจากตวแทนภาคประชาชนสวนตางๆเขามามสวนรวมในการวาง

(4)

แผนการดาเนนการหรอโครงการตางๆภายในเขตพนทนครบาล ตดตามประเมนผลการทางาน และเชอมโยงความสมพนธกบประชาชน เพอใหตอบสนองความตองการของประชาชนใหมากทสด โดยเมอพนทนครบาลเปนพนททมความใกลชดประชาชนมากทสดและมประชาชนเขาไปมสวนรวมในการพฒนาดวยกจะสงผลใหการทางานตางๆ เปนไปอยางมเปาหมายและมประสทธภาพ

ABSTRACT

Title of Thesis The Reformation of Special Form of Local Government Administration In Bangkok: A Case Study Reformation Form for Citizen's Participation

Author Mr. Jakkith Kuntanon Degree Master of Laws Year 2013 The objectives of this study are 1) to study background history of Bangkok from the past to the present; 2) comparative studies form authority and function of local government administration in Bangkok with foreign countries; 3) study citizen's participation of local government administration in Bangkok and 4) Analyze for approach reformation of local government administration in Bangkok especially study reformation form for Citizen's Participation by Bangkok Administration Act 2528 to appropriate and consistent with metropolis. Results from research by Bangkok Administration Act 2528 found no forms for Citizen's Participation resulting implementation of management policies inefficiently and no rights, authority and functions to exercise for the people or community which are the cornerstone in the development or promote the policy into participation in the comments, or suggestions, or policies. Author proposes to reform form of administration in Bangkok by Bangkok Administration Act 2528 for Citizen's Participation. Reformation Form of Bangkok into Two-Tier. The Upper level form is called “Bangkok” acting in development planning public service and acts of policy coordination in matters affecting the throughout both of Bangkok area. The Lower level form is called “Metropolitan” acting in public service to serve of citizen in the Metropolitan area. In the Upper level, author proposes to establish "Management Economy and Society Committee of Bangkok” to act as a virtual Bangkok governor which is the source from public agencies that have expertise in specific. Other than in the Lower level form author proposes “Metropolitan of Civil Council” to acting the planning, implementation, monitoring and supervision within the metropolitan area. In addition, there is also a connected relationship between citizens and Metropolitan. When the Metropolitan that have formed for citizen's participation it will result caused by citizens projects as efficiently.

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธเรอง การปฏรปองคกรปกครองสวนทองถนในรปแบบพเศษของกรงเทพมหานคร : ศกษากรณการปฏรปโครงสรางเพอการมสวนรวมของประชาชน เปนสวนหนงของการศกษาในหลกสตรนตศาสตรมหาบณฑต สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร ซงไดสาเรจลลวงไดเนองจากผเขยนไดรบความกรณาจากคณาจารยหลายทาน ทไดใหคาแนะนาใหการคนควาตาราเอกสารตางๆและแนะนาในเรองรปแบบของการทาวทยานพนธ ผเขยนขอขอบพระคณ ศาสตราจารย ดร. บรรเจด สงคะเนต ซงเปนอาจารยทปรกษาหลกวทยานพนธของผเขยน ทไดสละเวลาใหคาปรกษา ชแนะแนวทาง ใหขอคดเหนทเปนประโยชนตอการทาวทยานพนธทกขนตอน ตลอดจนการใหกาลงใจแกผเขยนในการทาวทยานพนธเลมนตลอดมา ขอขอบพระคณ ผชวยศาสตราจารย ดร. อมรรตน กลสจรต ทกรณาเปนประธานกรรมการสอบใหผเขยน ชวยชแนะแนวทางและใหขอคดเหนตางๆซงลวนแลวแตมประโยชนตอผเขยนเปนอยางมาก และขอขอบพระคณ อาจารย ดร. พชรวรรณ นชประยร ทกรณาเปนกรรมการสอบวทยานพนธของผเขยน รวมทงใหคาแนะนาในการคนควาเอกสารตางๆทมความสาคญตอการทาวทยานพนธ และขอขอบคณเจาหนาทคณะนตศาสตร สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร ทชวยประสานงานและอานวยความสะดวกในการทาวทยานพนธ และขอบคณเพอนๆของผเขยนทกคนทใหกาลงใจกนตลอดมา ทายสด ผเขยนขอขอบพระคณ และขอมอบความสาเรจนใหกบคณพอและคณแม ทเปนแรงใจในการผลกดนใหผเขยนไมยอทอกบการทาวทยานพนธ และคอยใหกาลงใจกนเสมอมา จนทาใหการศกษาครงนประสบผลสาเรจดงทผเขยนตงใจไว

จกรกฤษณ คนธานนท พฤศจกายน 2556

สารบญ

หนา

บทคดยอ (3) ABSTRACT (5) กตตกรรมประกาศ (6) สารบญ (7) สารบญภาพ (11) บทท 1 บทนา 1

1.1 ความเปนมาและสภาพปญหา 1 1.2 วตถประสงคของการศกษา 5 1.3 สมมตฐาน 5 1.4 วธการศกษาวจย 6 1.5 ขอบเขตการศกษา 6 1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 7

บทท 2 การปกครองสวนทองถนในระดบมหานคร และการมสวนรวมทางการเมอง 8 ของประชาชนในทองถน

2.1 การปกครองสวนทองถนในระดบมหานคร 8 2.1.1 ความหมายของนครหลวง 8 2.1.2 ลกษณะของการปกครองสวนทองถนในระดบมหานครโดยทวไป 9 2.1.3 การจดระบบการปกครองทองถนในระดบมหานคร 11

2.2 การมสวนรวมของประชาชนในการปกครองสวนทองถน 17 2.2.1 ความสมพนธระหวางรฐกบประชาชน 18 2.2.2 ความหมายของการมสวนรวมทางการเมอง 20 2.2.3 รปแบบการมสวนรวมของประชาชนในการปกครองทองถน 24 2.2.4 เงอนไขพนฐานและองคประกอบของการมสวนรวม 28 ทางการเมองของประชาชน 2.2.5 ระดบการมสวนรวมทางการเมองของประชาชน 30 2.2.6 ประโยชนของการมสวนรวมทางการเมองของประชาชน 33

บทท 3 การปกครองทองถน และการมสวนรวมของประชาชนในตางประเทศ 37 3.1 ประเทศฝรงเศส 37

3.1.1 ประวตความเปนมาและโครงสรางของการปกครองสวนทองถน 37 ประเทศฝรงเศส

(8)

3.1.2 การมสวนรวมของประชาชนในการปกครองสวนทองถน 46 และมหานครของประเทศฝรงเศส

3.1.2.1 การเขาถงขอมล 46 3.1.2.2 คณะกรรมการทเกยวของกบการดาเนนกจกรรม 47 ขององคกรปกครองสวนทองถน 3.1.2.3 การเขาไปบรหารกจการขององคกรปกครองสวนทองถน 48 3.1.2.4 การออกเสยงประชามต48

3.2 ประเทศญปน 48 3.2.1 ประวตความเปนมาและโครงสรางของการปกครองสวนทองถน 49 ประเทศญปน 3.2.2 การมสวนรวมของประชาชนในการปกครองสวนทองถน และมหานคร 55 ของประเทศญปน

3.2.2.1 การตรวจสอบการทางานขององคกรทองถน 55 3.2.2.2 การเสนอกฎหมายโดยประชาชน 56 3.2.2.3 การลงประชามต 56 3.2.2.4 การรองขอใหยบสภาทองถน 56 3.2.2.5 การถอดถอน 56

3.3 ประเทศองกฤษ 57 3.3.1 ประวตความเปนมาและโครงสรางของการปกครอง สวนทองถน 57 ประเทศองกฤษ 3.3.2 การมสวนรวมของประชาชนในการปกครองสวนทองถน และมหานคร 63 ของประเทศองกฤษ

3.3.2.1 การตรวจสอบการทางานขององคกรทองถน 63 3.3.2.2 การรบฟงความคดเหนของประชาชน 63

บทท 4 การปกครองสวนทองถนรปแบบพเศษของกรงเทพมหานคร 66 กบการมสวนรวมของประชาชน

4.1 ประวตความเปนมาและววฒนาการของการปกครองสวนทองถนของประเทศไทย 66 4.1.1 ประวตความเปนมาและโครงสรางการปกครองทองถน 66 ของกรงเทพมหานคร

4.2 การมสวนรวมของประชาชนในองคการปกครองสวนทองถน 78 4.2.1 การมสวนรวมของประชาชนในการปกครองทองถน 78 ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 4.2.2 การมสวนรวมของประชาชนตามพระราชบญญตระเบยบ 81

บรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 4.2.2.1 การเลอกตงผวาราชการจงหวด 81 4.2.2.2 การเลอกตงสมาชกสภากรงเทพมหานคร 82

(9)

4.2.2.3 การเลอกตงสมาชกสภาเขต 83 4.2.2.4 การเขาชอเสนอขอบญญตทองถน 84

4.2.3 กฎหมายและระเบยบทเกยวของกบการมสวนรวมของประชาชน 84 ในปจจบน

4.2.3.1 พระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. 2540 84 4.2.3.2 ระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการรบฟง 85 ความคดเหนของประชาชน พ.ศ. 2548 4.2.3.3 ระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการจดทาแผนพฒนา 86 ขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2548 4.2.3.4 การเขาชอเสนอขอบญญตทองถนตามพระราชบญญต 87 วาดวยการเขาชอเสนอขอบญญตทองถน พ.ศ.2542 4.2.3.5 การลงคะแนนเสยงถอดถอนสมาชกสภาทองถนหรอ 87 ผบรหารทองถน ตามพระราชบญญตวาดวยการลงคะแนนเสยง เพอถอดถอนสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน พ.ศ. 2542 4.2.3.6 การมสวนรวมของประชาชนในทองถนตามพระราชบญญต 88 สภาองคกรชมชน พ.ศ. 2551

4.3 แนวคดในการจดทารางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการ 89 กรงเทพมหานคร พ.ศ..... 4.3.1 รางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 89 (ฉบบคณะกรรมาธการการปกครองทองถนสภาผแทนราษฎร)

4.3.1.1 การจดโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร 90 4.3.1.2 การจดตงสภาทปรกษาการบรหาร การเศรษฐกจ 91 และสงคมของกรงเทพมหานคร

4.3.2 รางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... 92 (ฉบบประชาชน)

4.3.2.1 การจดโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร 92 4.3.2.2 การจดตงสภาพลเมองกรงเทพมหานคร 94 และสภาพลเมองนครบาล 4.3.2.3 การมสวนรวมของพลเมองกรงเทพมหานคร 95

4.3.3 รางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครพ.ศ. 95 (ฉบบกรงเทพมหานคร)

บทท 5 วเคราะหปญหาการมสวนรวมของประชาชน ขององคกรปกครองสวนทองถน 98 ในรปแบบพเศษของกรงเทพมหานคร

5.1 ปญหาการจดโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร 98 ตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528

(10)

5.1.1 ปญหาการจดโครงสรางระเบยบบรหารกรงเทพมหานคร 99 ตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 กบรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550

5.1.2 ปญหาความสมพนธเกยวกบอานาจหนาทของสานกงานเขต 101 สภาเขตกบประชาชนในพนทตามพระราชบญญต ระเบยบบรหารราชกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 5.1.3 ปญหาการมสวนรวมของประชาชนตามพระราชบญญต 104 ระเบยบบรหารราชกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 5.1.4 วเคราะหแนวคดการปรบปรงโครงสรางระเบยบบรหาร 107 ราชการกรงเทพมหานคร ตามรางพระราชบญญตระเบยบบรหาร ราชกรงเทพมหานคร พ.ศ. ....

5.1.4.1 การจดโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร 107 2 ระดบ 5.1.4.2 การจดตงสภาพลเมองกรงเทพมหานคร 116 และสภาพลเมองนครบาล 5.1.4.3 การเลอกตงนายกนครบาล 118

5.2 ปญหาการบรหารงานของกรงเทพมหานครตามพระราชบญญตระเบยบ 119 บรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ.2528

5.2.1 ปญหาการบรหารงานของผวาราชการกรงเทพมหานคร 120 ไมตอบสนองความตองการของประชาชน 5.2.2 แนวคดการแกไขการบรหารงานของกรงเทพมหานคร 121 ตามรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. ....

5.2.2.1 การจดตงสภาทปรกษาการบรหาร การเศรษฐกจ 122 และสงคมของกรงเทพมหานคร 5.2.2.2 การมสวนรวมของพลเมองกรงเทพมหานคร 125 5.2.2.3 การปรบปรงอานาจหนาทของกรงเทพมหานคร 126

บทท 6 บทสรปและขอเสนอแนะ 128 6.1 บทสรป 128 6.2 ขอเสนอแนะ 130

บรรณานกรม 140 ภาคผนวก 144

ภาคผนวก ก รางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. …. 145 (ฉบบคณะกรรมาธการการปกครองทองถนสภาผแทนราษฎร) ภาคผนวก ข รางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... 185 (ฉบบประชาชน)

ประวตผเขยน 226

สารบญภาพ

ภาพท หนา

5.1 การจดโครงสรางการบรหารมหานครปารส ประเทศฝรงเศส 108 5.2 การจดโครงสรางการบรหารมหานครโตเกยว ประเทศญปน 109 5.3 การจดโครงสรางการบรหารมหานครลอนดอน ประเทศองกฤษ 110 5.4 การจดโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร 115 ตามรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบคณะกรรมาธการการปกครองทองถนสภาผแทนราษฎร) 5.5 การจดโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร 115 ตามรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบประชาชน) 6.1 การปฏรปโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครตามขอเสนอแนะ 137

บทท 1

บทนา

1.1 ความเปนมาและสภาพปญหา

กรงเทพมหานครมประวตความเปนมาในฐานะเมองหลวงแหงกรงรตนโกสนทรยาวนานกวา 226 ป การเจรญเตบโตขนเปนมหานครของกรงเทพมหานคร ในแตละชวงเวลามกรอบแหงการพฒนาซงไดรบการปรบปรงใหทนสมยอยเสมอ เพอใหมหานครแหงนมการพฒนาทสมดลและนาอยอาศยไดทงในปจจบนและอนาคต1 ดวยลกษณะของความเปนมหานครและเมองหลวง กรงเทพมหานครจงเปนศนยรวมของประชาชนทกสาขาอาชพ ทกระดบทอยรวมกนอยางแออด ทาใหเกดปญหาตางๆมากมายทงปญหาทางดานสงคมตลอดจนปญหาเกยวกบการปกครองของกรงเทพมหานคร เหนไดวากรงเทพมหานครนนเมอเทยบกบจานวนพนทและจานวนประชากรแลว มสดสวนทแตกตางกนมาก เนองจากกรงเทพอยในฐานะทเปนเมองหลวงของประเทศไทย จงสงผลใหเปนศนยกลางความเจรญตางๆแทบทกดาน ไมวาจะเปนดานการนาเขา หรอการสงออก หรอการลงทนของชาวตางชาต นอกจากภาระทกรงเทพมหานครจะตองรบมอกบการลงทนดงกลาวแลว ปญหาทางดานการบรหารงานของกรงเทพนนกเปนปญหาสาคญไมยงหยอนไปกวากน ปญหาตางๆเหลาน เปนปญหาทสะทอนถงการจดโครงสรางและระบบการบรหารทไมเหมาะสมกบสภาพสงคมทเจรญขนอยางรวดเรว

สาหรบโครงสรางการปกครององคกรปกครองสวนทองถนของประเทศไทยไดมการปฏรปครงสาคญเมอมการประกาศใชรฐธรรมนญ พ.ศ. 2540 และดวยบทบญญตของรฐธรรมนญฉบบน สงผลใหการปกครองสวนทองถนรปแบบสขาภบาลตองยบเลกไป และองคกรปกครองสวนทองถนตางๆ ทมอยทง 5 รปแบบ ไดแก กรงเทพมหานคร เมองพทยา องคการบรหารสวนจงหวด เทศบาล และองคการบรหารสวนตาบล ตองปรบปรงโครงสรางการบรหารและการดาเนนงานใหมเพอใหตอบสนองและสอดคลองกบเจตนารมณตามรฐธรรมนญ พทธศกราช 2540 หมวด 5 มาตรา 78 รฐตองกระจายอานาจใหทองถนพงตนเองและตดสนใจในกจการทองถนไดเอง พฒนาเศรษฐกจทองถนและระบบสาธารณปโภคและสาธารณปการตลอดทงโครงสรางพนฐานสารสนเทศในทองถนใหทวถงและเทาเทยมกนทวประเทศ รวมทงพฒนาจงหวดทมความพรอมใหเปนองคกรปกครองสวนทองถนขนาดใหญ โดยคานงถงเจตนารมณของประชาชนในจงหวดนน2 เหนไดวารฐธรรมนญฉบบดงกลาวเปนรฐธรรมนญฉบบแรกทไดบญญตเรองการสงเสรมใหมการกระจายอานาจเขาไปสองคกรปกครองสวนทองถนมากขน สงเสรมใหองคกรปกครองสวนทองถนมความคดรเรมทจะตอบสนองความตองการ

                                                            

1สานกยทธศาสตรและประเมนผล, แผนพฒนากรงเทพมหานคร ระยะ 12 ป (พ.ศ. 2552 - 2563) กรงเทพฯ มหานครแหงความนาอยอยางยงยน, (กรงเทพฯ: ม.ป.ท., 2552), หนา 6.

2มาตรา 78 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540

2

ขององคกรเอง สามารถพงพาตนเองได เปนการสงเสรมแนวความคดจงหวดจดการตนเอง ตอมาไดมการปฏวตรฐประหารเกดขนสงผลใหรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกร พ.ศ. 2540 ฉบบดงกลาวไดถกยกเลกไป และไดมประกาศใชรฐธรรมนญฉบบใหมขน คอ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 โดยรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 กยงไดวางแนวทางในเรองของการพฒนาจงหวดทมความพรอมใหเปนองคกรปกครองสวนทองถนขนาดใหญไวในหมวดแนวนโยบายพนฐานแหงรฐ มาตรา 78(3) เชนเดยวกนกบรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540 มาตรา 78 ปจจบนกรงเทพมหานครเปนหนวยการปกครองสวนทองถนรปแบบพเศษมฐานะเปนนตบคคล จดตงขนโดยพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2518 โดยกาหนดฐานะกรงเทพมหานครเปนราชการสวนทองถนนครหลวง ตอมาไดมประกาศใชพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพฉบบใหม พ.ศ. 2528 เพอปรบปรงการบรหารราชการกรงเทพมหานครใหมอสระจากสวนกลางมากขน ซงพระราชบญญตฉบบดงกลาวยงคงใชบงคบมาจนถงปจจบน พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 เปนพระราชบญญตทกรงเทพมหานครยงคงยดเปนแนวทางในการปฏบตงานในปจจบน แมวาพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ไดมการแกไขเพมเตมมาแลวถง 4 ครงกตาม แตพระราชบญญตดงกลาวมผลบงคบใชมามากกวา 25 ปแลว ดวยสภาพของการเปนมหานครของกรงเทพมหานคร ทมการเปลยนแปลงและเจรญเตบโตอยางรวดเรว แมจะมการแกไขเพมเตมแลวกมสภาพทไมสามารถตอบสนองถงความเปลยนแปลงดงกลาวไดอยางเหมาะสม

นอกจากน เมอพจารณาจากบทบญญตของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 หมวด 14 การปกครองสวนทองถน มาตรา 2873 ไดวางหลกใหประชาชนเขาไปมสวนรวมในการบรหารกจการขององคกรปกครองสวนทองถน โดยไดกาหนดใหองคปกครองสวนทองถนตองจดใหประชาชนมสวนรวมดวย แตเมอพจารณาจากพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 จะพบวาโครงสรางทางดานการปกครอง และการบรหารของพระราชบญญตดงกลาวไมสอดคลองกบแนวทางทรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 ไดวางไว นอกจากจะพบวาพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 มปญหาเชงโครงสรางการบรหารราชการกรงเทพมหานครแลว ยงพบวาพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ.                                                             

3มาตรา 287 ประชาชนในทองถนมสทธมสวนรวมในการบรหารกจการขององคกรปกครองสวนทองถนโดยองคกรปกครองสวนทองถนตองจดใหมวธการทใหประชาชนมสวนรวมดงกลาวไดดวย

ในกรณทการกระทาขององคกรปกครองสวนทองถนจะมผลกระทบตอชวตความเปนอยของประชาชนในทองถนในสาระสาคญ องคกรปกครองสวนทองถนตองแจงขอมลรายละเอยดใหประชาชนทราบกอนกระทาการเปนเวลาพอสมควร และในกรณทเหนสมควรหรอไดรบการรองขอจากประชาชนผมสทธเลอกตงในองคกรปกครองสวนทองถน ตองจดใหมการรบฟงความคดเหนกอนการกระทานนหรออาจจดใหประชาชนออกเสยงประชามตเพอตดสนใจกได ทงนตามทกฎหมายบญญต

องคกรปกครองสวนทองถนตองรายงานการดาเนนงานตอประชาชนในเรองการจดทางบประมาณการใชจายและผลการดาเนนงานในรอบปเพอใหประชาชนมสวนรวมในการตรวจสอบและกากบการบรหารจดการขององคกรปกครองสวนทองถน

ในการจดทางบประมาณขององคกรปกครองสวนทองถนตามวรรคสามใหนาบทบญญตมาตรา168 วรรคหก มาใชบงคบโดยอนโลม

3

2528 ดงกลาวยงมปญหาในดานการบรหารงานของฝายบรหารอกดวยโดยปญหาดงกลาวสามารถพจารณาไดดงน

1) ปญหาดานโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร ในสวนทเกยวของกบปญหาการจดโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร ตาม

พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 จะพบวาโครงสรางดงกลาวในปจจบนนนมปญหาตางๆ ดงน

(1) โครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร ในปจจบนยงคงอยในรปแบบของการรวมศนยอานาจมากกวาการกระจายอานาจ ซงขอเสยของการรวมศนยอานาจ ทาใหอานาจในการตดสนใจในการดาเนนนโยบายตางๆ ตองรอคาส งอนม ตซ งสงผลเสยตอการพฒนากรงเทพมหานคร ทาใหการพฒนาหรอการดาเนนการสานตอนโยบายตางๆเปนไปอยางลาชา ซงแทจรงแลวรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 มาตรา 2814 2825 และ 2836 กาหนดให

                                                            4มาตรา281 ภายใตบงคบมาตรา1รฐจะตองใหความเปนอสระแกองคกรปกครองสวนทองถน

ตามหลกแหงการปกครองตนเองตามเจตนารมณของประชาชนในทองถนและสงเสรมใหองคกรปกครองสวนทองถนเปนหนวยงานหลกในการจดทาบรการสาธารณะและมสวนรวมในการตดสนใจแกไขปญหาในพนท

ทองถนใดมลกษณะทจะปกครองตนเองไดยอมมสทธจดตงเปนองคกรปกครองสวนทองถนทงนตามทกฎหมายบญญต

5มาตรา 282 การกากบดแลองคกรปกครองสวนทองถนตองทาเทาทจาเปนและมหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขทชดเจนสอดคลองและเหมาะสมกบรปแบบขององคกรปกครองสวนทองถนทงน ตามทกฎหมายบญญตโดยตองเปนไปเพอการคมครองประโยชนของประชาชนในทองถนหรอประโยชนของประเทศเปนสวนรวมและจะกระทบถงสาระสาคญแหงหลกการปกครองตนเองตามเจตนารมณของประชาชนในทองถนหรอนอกเหนอจากทกฎหมายบญญตไวมได

ในการกากบดแลตามวรรคหนงใหมการกาหนดมาตรฐานกลางเพอเปนแนวทางใหองคกรปกครองสวนทองถนเลอกไปปฏบตไดเองโดยคานงถงความเหมาะสมและความแตกตางในระดบของการพฒนาและประสทธภาพในการบรหารขององคกรปกครองสวนทองถนในแตละรปแบบโดยไมกระทบตอความสามารถในการตดสนใจดาเนนงานตามความตองการขององคกรปกครองสวนทองถนรวมทงจดใหมกลไกการตรวจสอบการดาเนนงานโดยประชาชนเปนหลก

6มาตรา283 องคกรปกครองสวนทองถนยอมมอานาจหนาทโดยทวไปในการดแลและจดทาบรการสาธารณะเพอประโยชนของประชาชนในทองถน และยอมมความเปนอสระในการกาหนดนโยบายการบรหารการจดบรการสาธารณะการบรหารงานบคคลการเงนและการคลงและมอานาจหนาทของตนเองโดยเฉพาะโดยตองคานงถงความสอดคลองกบการพฒนาของจงหวดและประเทศเปนสวนรวมดวย

องคกรปกครองสวนทองถนยอมไดรบการสงเสรมและสนบสนนใหมความเขมแขงในการบรหารงานไดโดยอสระและตอบสนองตอความตองการของประชาชนในทองถนไดอยางมประสทธภาพสามารถพฒนาระบบการคลงทองถนใหจดบรการสาธารณะไดโดยครบถวนตามอานาจหนาทจดตงหรอรวมกนจดตงองคการเพอการจดทาบรการสาธารณะตามอานาจหนาทเพอใหเกดความคมคาเปนประโยชน และใหบรการประชาชนอยางทวถง

4

รฐจะตองใหความเปนอสระแกองคปกครองสวนทองถนตามหลกการแหงการปกครองตนเอง แตเมอพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ยงคงมโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครทยงคงเสมอนมการรวมศนยอานาจอย โดยรวมอานาจการตดสนใจไวทองคกรปกครองสวนกลางของฝายบรหารของกรงเทพมหานคร กจะสงผลใหชมชนทองถนเกดความออนแอ ทกอยางตองรอการแกปญหาจากสวนกลาง หรอ ผนาประเทศ การตดสนใจไมไดเปนไปตามหลกการกระจายอานาจอยางแทจรง

(2) การจดโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร ตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ไมมการกาหนดถงโครงสรางระเบยบบรหารราชการทเปดชองทางใหประชาชนซงเปนรากฐานทสาคญและมผลกระทบโดยตรงจากการดาเนนนโยบายตางๆของฝายบรหารเขาไปมสวนรวมในการวางแผนในการพฒนาพนทของตนเอง ไมสนบสนนและสงเสรมชองทางการมสวนรวมของประชาชนในชมขนแตละเขตพนท เนองจากชมชนเปนสงคมรากฐานทมความสาคญทางประวตศาสตร มวถชวต วฒนธรรมแตกตางหลากหลายตามภมนเวศ การทไมใหความสาคญกบประชาชนซงเปนฐานลางในการดาเนนนโยบายตางๆใหบรรลวตถประสงค สงผลใหชมชนออนแอ ขาดความมนคง และเกดปญหาสงคมมากขน

(3) โครงสรางการบรหารราชการของเขตและสภาเขต ซงเปนพนททมความใกลชดกบประชาชนมากทสด เหมาะสมทจะจดทาบรการสาธารณะทจะตอบสนองความตองการของประชาชนไดมากทสด แตในปจจบนกลบพบวาเขตไมสามารถทจะดาเนนบรการสาธารณะทตอบสนองประชาชนในพนทไดอยางมประสทธภาพเทาทควรเนองจากไมมโครงสรางการบรหารงานของเขตทมการประสานงานกนหรออาศยความรวมมอกนระหวางภาครฐและประชาชนทาใหไมมการรบทราบความตองการของชมชนหรอปญหาของชมชนทเกดขน นอกจากนพบวาปญหาตางๆทเกดขนในชมชนเขตไมสามารถดาเนนการแกไขปญหาไดอยางทนทวงท ในสวนของความสมพนธระหวางผอานวยเขต และสภาเขต โครงสรางดงกลาวกาหนดใหผอานวยการเขตมฐานะเปนขาราชกรงเทพมหานคร ทาหนาทบงคบบญชาขาราชการกรงเทพมหานครภายในสานกงานเขตดงกลาว ในขณะทสภาเขตมาจากการเลอกตงโดยตรงจากประชาชนในพนท การประสานงานตางๆ จงเปนไปอยางยากลาบาก

2) ปญหาดานการบรหารงานของกรงเทพมหานคร ปจจบนการพฒนา การขบเคลอนนโยบายตางๆ และการทาหนาทของกรงเทพมหานคร เหน

ไดวาเปนไปอยาลาชา เนองจากสภาพปญหาการทางานของผวาราชการกรงเทพมหานครซงอยในฐานะทเปนหวหนาฝายบรหารตองแบกรบภาระงานหลายๆดานดวยกน ไมวาจะเปนหนาทของผวาราชการกรงเทพมหานครโดยเฉพาะตามทกฎหมายบญญตไว หนาทของกรงเทพมหานครโดยตรง และนอกจากนยงมหนาทตามนโยบายตางๆทใชในการหาเสยงเลอกตงทตองดาเนนนโยบายหลงจากทเขารบตาแหนงสงผลตอการประสานงานกบภาคประชาชนไมมการกระจายอานาจอยางแทจรงมาสชมชน นโยบายตางๆและแผนพฒนาตางๆทสรางขนเพอตอบสนองความตองการของประชาชนไมไดสรางจากความตองการของประชาชนทแทจรงสรางขนจากหลกวชาการเทานนไมไดมองถงสภาพสงคมทเกดขน จงสงผลใหนโยบายและแผนพฒนาตางๆไมสงบรรลเปาหมายเทาทควร

เมอพจารณาถงสภาพปญหาของกรงเทพมหานคร ตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 จะเหนไดวา กรงเทพมหานครนนมปญหาตางๆมากมาย ไมวา

5

จะเปนปญหาในเชงโครงสราง หรอสภาพปญหาในการบรหารงานของฝายบรหารทเขามาทาหนาทในการบรหารงานตางๆของกรงเทพมหานคร หากไมทาการแกไขกจะทาใหสภาพปญหาตางๆ กจะยงเพมขน ดงนนการศกษาวจยถงสภาพความเหมาะสมในเชงการปฏรปโครงสรางการบรหารงานของกรงเทพมหานครเพอการมสวนรวมของประชาชนในการแกไขปญหาในสภาวการณปจจบน เพอหาแนวทางทจะพฒนากรงเทพมหานครในฐานะทเปนเมองหลวงและมหานครของประเทศไทยใหมโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครทเขมแขงและสามารถนาโครงสรางดงกลาวมาปรบใชกบสภาวการณทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรวจงเปนสงทจาเปนอยางยง 1.2 วตถประสงคของการศกษา

วตถประสงคของการศกษาวจยวทยานพนธฉบบน ตามหลกสตรนตศาสตรมหาบณฑต สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร เรอง การปฏรปองคกรปกครองสวนทองถนในรปแบบพเศษของกรงเทพมหานคร : ศกษากรณการปฏรปโครงสรางเพอการมสวนรวมของประชาชน โดยการศกษานนจะมงศกษาตามสมมตฐานทผวจยไดสรางขน แลวศกษาวเคราะหเพอหาคาตอบวาสมมตฐานทผทาการศกษาวจยสรางขนจะเปนจรงหรอไม โดยจะเนนรปแบบการศกษาวจยเชงนตศาสตรเชงสงคมวทยา กลาวคอเปนการศกษาถงสภาพของสงคมทเปนจรงวามสภาพปญหาเชนไร แลวจงมาวเคราะหในสวนของกฎหมายตอไป

การศกษาวจยตามหวขอวทยานพนธ สามารถสรปเปนวตถประสงคทจะศกษาได ดงตอไปน 1) เพอศกษาถงสภาพความเปนมาของกรงเทพมหานครตงแตอดตจนถงปจจบน ตลอดจน

โครงสรางดานการบรหารงาน การกาหนดนโยบายตางๆ ตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528

2) เพอศกษาโครงสรางและอานาจหนาทองคกรปกครองสวนทองถนในรปแบบพเศษของประเทศไทยและศกษาโครงสรางและอานาจหนาทองคกรปกครองสวนทองถนของตางประเทศ

3) เพอศกษาถงการมสวนรวมของประชาชนในองคกรปกครองสวนทองถนในรปแบบพเศษของกรงเทพมหานคร ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 และตามกฎหมายอนๆ

4) เพอศกษาและวเคราะหหาแนวทางการปฏรปองคกรปกครองสวนทองถนในรปแบบพเศษของกรงเทพมหานคร โดยมงเนนศกษาการปฏรปดานโครงสรางการบรหารราชการของกรงเทพมหานครเพอการมสวนรวมของประชาชน ตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ใหเหมาะสมและสอดคลองกบสภาพของกรงเทพในปจจบน

1.3 สมมตฐานของการศกษา

การศกษาวจยในหวขอวทยานพนธน ผศกษาวจยไดใชสมมตฐานวา โครงสรางและอานาจหนาทในการบรหารงานของกรงเทพมหานคร ตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ทใชอยในปจจบนนน ไมสามารถตอบสนองความตองการของประชาชน

6

ไดอยางสมบรณ และไมสามารถดาเนนการบรหารงานตางๆภายในกรงเทพมหานครไดอยางมประสทธภาพ ทงนเนองจากขาดความรวมมอของประชาชนในทองถนและการไมเหนความสาคญของประชาชนซงเปนฐานลางของการพฒนา

หากโครงสรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ใหความสาคญกบประชาชน โดยเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวมใหการวางแผนการพฒนา มงเนนใหความสาคญกบประชาชนซงเปนฐานทสาคญทสดของหลกการกระจายอานาจในการพฒนาและกาหนดนโยบายใหมากขน สงผลใหการพฒนาของกรงเทพมหานครสามารถตอบสนองความตองการของประชาชนในทองถนไดมากขน และการพฒนากรงเทพมหานครในฐานะมหานครของประเทศไทยเปนไปอยางมประสทธภาพ 1.4 วธการศกษาวจย

วทยานพนธนเปนการวจยทางเอกสาร (Documentary Research) ทงเอกสารขนปฐมภม (Primary Document) เชน กฎหมายตางๆ พระราชบญญต ระเบยบ ขอบงคบ ขอบญญต และเอกสารขนทตยภม (Secondary Document) เชน ตารา ผลงาน รายงานการศกษา ขอมลสถตประจาป วทยานพนธ และ/หรอสรรพเอกสารตางๆทเกยวของกบเรองทศกษาวจย

สาหรบรายงานผลการศกษาวจยในรปวทยานพนธน ผศกษาวจยจะใชวธการเขยนรายงานการศกษาแบบบรรยายความ (Descriptive Analysis) อยางเปนขนตอน ตงแตการศกษาความเปนมาของกรงเทพมหานครและสภาพปญหาทเกดขนในปจจบนของกรงเทพมหานคร แนวความคดและทฤษฎตางๆทเกยวของกบประเดนปญหาของกรงเทพมหานคร นอกจากนยงมการศกษาประวตความเปนมาขององคกรปกครองสวนทองถนในรปแบบพเศษของตางประเทศมาประกอบการศกษาดวย

เมอผวจยไดทาการวเคราะหครอบคลมถงสวนตางๆ ตามเคาโครงทวางไวแลว กจะหาคาตอบจากคาถามทตงไวในสมมตฐาน นามาเปนบทสรปและขอเสนอแนะในตอนทายเปนผลการศกษาวจย 1.5 ขอบเขตของการศกษา

การศกษาตามหวขอวทยานพนธฉบบน ผศกษาไดกาหนดกรอบของการศกษาวจยจากแนวความคดและทฤษฎทเกยวของ ประวตความเปนมาและววฒนาการทางดานการปกครองของกรงเทพมหานคร ตลอดจนสภาพปญหาทเกดขนในปจจบนของกรงเทพมหานคร โดยศกษาวเคราะหจากสรรพเอกสารทางวชาการ รายงานผลการศกษา รายงานการสมมนาทางวชาการทเกยวของ ตารา รายงานประจาป โดยวางกรอบใหชดเจนดงตอไปน

1) ศกษาถงประวตและความเปนมาของกรงเทพมหานครตงแตอดตถงการประกาศใชตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2518 และมการแกไขจนประกาศใชพระราชบญญตฉบบใหมขนคอ พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528

2) ศกษาถงสภาพปญหาตางๆทเกดขนกบกรงเทพมหานครในฐานะทเปนมหานครของประเทศไทย

7

3) ศกษาถงสภาพโครงสรางการปกครอง และการบรหารงานของกรงเทพมหานครตามตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528

4) ศกษาแนวความคดการปกครองสวนทองถนในระดบมหานครและการมสวนรวมทางการเมองของประชาชนในทองถน

5) ศกษาแนวความคดการใหประชาชนเขามามสวนรวมทางการเมองและในการวางแผนพฒนาทองถนของตนเอง สามารถบรหารงานภายในทองถนของตนเอง

1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

การศกษาวจยวทยานพนธในครงน จะเกดอรรถประโยชนตอการศกษา ทงทางดานนตศาสตร รฐศาสตร การเมองการปกครอง ตลอดจนประเทศชาตบานเมอง ดงน

1) สามารถประมวลสรปปญหาตางๆ ทงทางขอเทจจรงทเกดขนในสงคมอดตจนถงปจจบนและขอกฎหมายออกมาอยางเปนระบบ

2) สามารถนาเสนอโครงสรางการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารราชการสวนทองถนรปแบบพเศษของกรงเทพมหานครในรปแบบทเหมาะสม เพอสงเสรมกรงเทพมหานครเปนมหานครทมประสทธภาพ สอดคลองกบสภาพของสงคมไทยทเปลยนแปลงไป

3) สามารถนาผลงานวจยท เปนบทสรป มาประยกตใชในทางการเมองการปกครอง โดยเฉพาะการบรหารราชการกรงเทพมหานคร รวมทงเปนแนวทางในการพจารณายกรางกฎหมายในอนาคต

บทท 2

การปกครองสวนทองถนในระดบมหานคร

และการมสวนรวมทางการเมองของประชาชนในทองถน

การศกษาในบทน ผศกษาวจยไดศกษาในสวนทเกยวของกบแนวความคดเรองการปกครองสวนทองถนในระดบมหานคร โดยศกษารายละเอยดเกยวกบการจดระบบของการปกครองสวนทองถนในมหานคร วามววฒนาการและความเปนมาอยางไร เนองจากความเหมอนและความแตกตางจะสงผลใหการปกครองสวนทองถนในระดบมหานครมความแตกตางกนอยางสนเชง โดยการศกษานนจะศกษาตงแตลกษณะทางการปกครองพนทและประชาชากร การกาเนดหรอการเกดขนของมหานครวามทมาอยางไร สวนแนวความคดในการจดระบบการปกครองสวนทองถนในระดบมหานคร ผศกษาวจยไดศกษาถง 3 ระบบดวยกน ไดแก ระบบการรวมมอระหวางหนวยการปกครองทองถน ระบบทมหนวยการปกครองแหงเดยว และระบบสดทายคอระบบทมการปกครองสองระดบ

นอกจากนผศกษาวจย ไดศกษาเกยวกบการมสวนรวมทางการเมองของประชาชนในทองถนดวย โดยจะมงเนนศกษาถงลกษณะของการมสวนรวมทางการเมองของประชาชน รปแบบของการมสวนรวมทางการเมองของประชาชนในทองถน ระดบการมสวนรวมทางการเมองของประชาชนในทองถน และประโยชนของการมสวนรวมทางการเมองของประชาชนในทองถน เพอนามาวเคราะหกบในปจจบนวาประชาชนไดเขาไปมสวนรวมทางการเมองไดมากนอยแคไหน 2.1 การปกครองสวนทองถนในระดบมหานคร

คาวา Metropolis เปนรากศพทเดมของกรก มความหมายวา Mother หรอ Parent city เดมจงหมายถงชนของเมองตางๆ ในระยะตอมา จงไดถกนาไปใชกบเขตชมชนใหญและเขตชมชนทมความเจรญ เชน Paris, London, New York7ลกษณะของมหานครเปนปรากฏการณหลายแงหลายมม อาจจะมองเปนระบบการปกครองหรอองคกรทางสงคม หรอหนวยทางเศรษฐกจหรอแหลงรวมของผคน หรออาจเปนเพยงพนททางภมศาสตรเขตหนงเทานนซงมมมองตางๆกจะขนอยกบผลประโยชน ความสนใจ และวตถประสงคของแตละบคคล

2.1.1 ความหมายของนครหลวง “นครหลวง” หมายถง ชมชนใหญชมชนหนงประกอบไปดวยเมองหลายเมอง แตมเมองหนง

(หรอหลายเมอง) ซงเปนศนยกลางของความเจรญทางเศรษฐกจ สงคม เปนเมองทดาเนนธรกจ

                                                            7ไพบลย ชางเรยน, การปกครองมหานคร: เปรยบเทยบระหวางไทยกบสหรฐอเมรกา,

(กรงเทพฯ: ม.ป.ท., 2522), หนา 19.

9

ทางดานอตสาหกรรม พาณชยกรรม เปนเมองทเตมไปดวยความสนกสนาน บนเทงเรงรมย มประชากรอยางนอย 5,000 คนขนไป การอยอาศยของประชากรในชมชนมลกษณะหนาแนน และประชาชนทอาศยอยตามเมองขางเคยงหรอชานเมองเขามาปฏบตภารกจในเมองทเปนศนยกลางจานวนมากและอยางสมาเสมอ8

คาวา “นครหลวง” ไมจาเปนวาตองเปนทตงของเมองหลวง (capital city) เสมอไป อาจจะไมประกอบเปนทตงของเมองหลวงกได แตอยางไรกตามบางครงอาจเปนทตงของเมองหลวงดวยกได เชน มหานครโตเกยว กรงเทพมหานคร เปนตน9

“เมองหลวง” หมายถง เมองอนเปนทตงของรฐบาล โดยรฐบาล หมายถงองคการปกครองประเทศ หรอคณะบคคลทใชอานาจบรหารในการปกครองประเทศ แตจะเหนไดวา คาวารฐบาลนนมหลายระดบ เชน รฐบาลในสวนกลาง รฐบาลกลาง และรฐบาลทองถน ดงนนแลวลกษณะของเมองหลวงจงหมายถง เมองทเปนทตงของรฐบาลซงมอานาจหนาทบรหารงานในระดบประเทศ10

ความแตกตางของนครหลวงและเมองหลวง คอ ลกษณะของนครหลวงนนอาจเปนเมองทมศนยกลางของความเจรญ แตลกษณะของเมองหลวงนนเปนเมองทสาคญโดยเปนทตงของรฐบาลททาหนาทในการบรหารประเทศ ดงนนแลวแตละประเทศอาจจะมนครหลวงหลายแหงกไดขนอยกบวาพนทใหมความเจรญมาก มประชากรในพนทมากกจะสงผลใหพนทดงกลาวไดกลายไปเปนนครหลวงกเปนไปได แตในขณะเดยวบางประเทศเมองใดเมองหนงอาจจะมสองสถานะคอเปนทงนครหลวงและเปนทงเมองหลวงในเวลาเดยวกนกยอมเปนไปไดเชนเดยวกน เชน ประเทศไทยมกรงเทพมหานครเปนนครหลวงและเปนเมองหลวงในเวลาเดยวกน

2.1.2 ลกษณะของการปกครองสวนทองถนในระดบมหานครโดยทวไป

2.1.2.1 ลกษณะทางการปกครองพนทและประชากร11 ลกษณะของนครหลวงมอาณาเขตทเปนเมองมารวมกน โดยมการขยายตวจากเมองๆ

หนงไปสชานเมองและขยายตวออกไปอก เกดเปนเทศบาลทงขนาดเลกและขนาดใหญเปนบรเวณตดตอกนไปจนดไมออกวาตรงไหนเปนเขตเมอง เขตนคร เขตเทศบาล หากพจารณาในการปกครองทองถนเขตชมชนเหลานประกอบดวยหนวยการปกครองทองถนประเภทตางๆ ซบซอนมากมายหลายๆสบหนวย การบรหารมความยงยากซบซอนเหลอมลา มขอพพาททะเลาะเบาะแวงกนอยเปน

                                                            8อชรวทย สพรรณเภสช, เทศบาลนครหลวง : การศกษามลเหตของการจดตง รปแบบ

และปญหาการบรหาร (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, 2516), หนา 5.

9ประทาน คงฤทธศกษากร, การปกครองทองถน, (กรงเทพฯ: โครงการสงเสรมเอกสารวชาการ สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, 2534), หนา 38.

10วรช วรชนภาวรรณ, การบรหารเมองหลวงและการบรหารทองถน, (กรงเทพฯ: โฟรเพซ, 2545), หนา 40-41.

11ไพบลย ชางเรยน, การปกครองมหานคร, (กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพาณชย, 2516), หนา 49-50.

10

ปกต จานวนประชากรในเขตนครหลวงจงยอมจะตองมมากกวาเขตอน การประกอบอาชพสวนใหญจะเปนการคา การอตสาหกรรม ชางฝมอและลกจาง กลาวกนวาประชากรในเขตนครหลวงมการศกษาดกวาประชากรทอาศยอยในภมภาคอนๆ ทงมกจะเปนประชากรทรารวยมงคงกวาประชากรในชมชนอนดวย ลกษณะของนครหลวงในดานเขตพนทนไมมการกาหนดแนนอนวาจะมจานวนเทาใด เปนแตบงถงลกษณะทมเมองเปนศนยกลางเมองหนง และมเมองอนๆประกอบกนโดยลกษณะของเมองคลายคลงกน และดานประชากรกเนนทสภาพความเปนอย การประกอบอาชพทเหมอนๆกน และอยอาศยอยางหนาแนนมจานวนมากกวาเขตอนๆ เมอเปรยบเทยบกบอาณาเขตของทอยอาศย สวนในดานการปกครองนน นอกจากจะคลอบคลมหนวยการปกครองหลายหนวยและหลายประเภทแลว นครหลวงเปนศนยกลางทางการเมอง เปนศนยรวมอานาจทางการเมอง เนองจากเปนสถานทตงทาการของรฐบาลแหงชาต เปนสถานทตงสานกงานใหญของพรรคการเมอง นอกจากนบางนครหลวงยงเปนสถานทตงขององคการระหวางประเทศทสาคญๆอกดวย

กลาวโดยสรป ลกษณะสาคญของนครหลวงนนจะตองมขนาดใหญ โดยตามปกตแลวในเขตนครหลวงจะประกอบดวยเมองหลายเมอง และมศนยกลางอยางนอยหนงเมอง เพราะฉะนนแลวจานวนประชาชากรในนครหลวงกจะตองมจานวนมาก เนองจากมการอพยพเขามาหาแหลงทางาน หรออพยพเขามาอยอาศยกนอยางหนาแนน นอกจากนครหลวงจะมขนาดใหญแลวลกษณะทสาคญของนครหลวงอกประการหนงคอจะตองเปนศนยกลางในการดาเนนกจกรรมตางๆ คาวาศนยกลางจงหมายถงจรวมทางสงคม การเมองและทางเศรษฐกจ12

2.1.2.2 การกาเนดของนครหลวง ลกษณะสาคญของนครหลวงอกประการหนงคอ การทประชากรอาศยกนอย

หนาแนน ในเขตทมความเจรญทางดานการคา อตสาหกรรม ดงนนการกอตวของนครหลวงจงเกดจากการอพยพของประชากรเปนสาคญ แตการกอตวของนครหลวงแตละแหงกแตกตางกนตามลกษณะเฉพาะตว อยางไรกตามเมอรวบรวมถงองคประกอบตางๆของการกอกาเนดนครหลวงโดยทวไปแลว สามารถจาแนกไดดงน

1) การอพยพของประชากร การอพยพของประชากรเกดขนจากความตองการของประชากร เนองจาก

การเพมของประชากรในแตละประเทศมอตราสงขนอยตลอดเวลา สงผลใหมการอพยพเพอหาแหลงทากน โดยการอพยพของประชากรมอทธพลตอการแปรสภาพเมองใหกลายไปเปนนครหลวงได กลาวคอ การอพยพของประชากรม 2 ลกษณะ ลกษณะแรก ไดแก การอพยพของประชากรจากประเทศหนงไปสอกประเทศหนง ลกษณะทสอง ไดแก การอพยพของประชากรจากชนบทมาสเมอง การอพยพในลกษณะนอาจเกดจากแรงดงดดจากตวเมอง เชน ตองการความสะดวกสบายในการครองชพ หางานทดกวาในเมอง หรอเพอทจะไดรบการบรการทสะดวกรวดเรวในเมอง เชน การทากนไมราบรนเพราะมประชากรเพมมากขน มคนวางงานมากขน จงมงเขาสเมองเพอหางานทา เมอ

                                                            12สมจต สคนธสวสด, “นครหลวง” วารสารรฐศาสตรนเทศ 5, 3 (มกราคม 2513): 30-

31, อางถงใน อชรวทย สพรรณเภสช, อางแลว เชงอรรถท 8, หนา 7-8.

11

ประชากรมาอยรวมกนมากขนและมความเจรญทางอตสาหกรรมกตองมขนในยานนนจงเกดเปนนครหลวงขน

2) ความเจรญกาวหนาทางการคมนาคม การจดการบรการดานคมนาคมใหเจรญกาวหนาสะดวกสบาย กเปนปจจย

หนงททาใหเมองแปรสภาพเปนนครหลวงได การจดการบรการสาธารณะของรฐบาลหรอนโยบายตางๆทสรางความสะดวกสบายใหแกประชากร ทงทางบก ทางนา ทางอากาศ ยอมทาใหประชากรมการเคลอนยายไปมาไดสะดวกรวดเรว ทงยงเปนการชวยขยายตลาดใหแกโรงงานอตสาหกรรมใหกวางขวางออกไปอกดวย อตสาหกรรมรถยนตไดเจรญกาวหนาออกไปมาก และไดรบความนยมจากประชาชนอยางกวางขวาง กจะทาใหเมองกลายเปนนครหลวงไดไมยาก

3) สภาพทางภมศาสตรของเมอง สถานทตงของเมองนบวาเปนองคประกอบทสาคญอกประการหนง ทจะทา

ใหเมองแปรสภาพเปนนครหลวงได เชนเมองทตงอยบนแมนาสายสาคญของประเทศ ยอมมโอกาสแปรสภาพเปนเมองหลวงไดมากกวาเมองทตงอยในทดอนหรอในทอบ ทงนกเพราะเหตวาเมองทตงอยรมแมนาเจรญรวดเรวกวา คงเปนเพราะวาแตเดมนนมนษยใชทางนาสญจรไปมากนมากนนเอง

สาหรบประเทศไทยจะเหนไดวา กรงเทพมหานครเองกมสภาพทางภมศาสตรทตงตดอยกบแมนาเจาพระยา ซงแมนาเจาพระยานนถอวาเปนแมนาสายสาคญและเปนแมนาสายหลกของประชากรชาวกรงเทพมหานครกวาได เนองจากการขนสงสนคาผานเรอบรรทกสนคาสรางความสะดวกใหกบประชากรในกรงเทพมหานครเปนอยางมาก เชน การขนสงสนคาขามประเทศผานเรอบรรทก เปนตน

2.1.3 การจดระบบการปกครองทองถนในระดบมหานคร13 นครหลวงมการกอตวขนมามากมายทาใหเกดปญหาตางๆ ทงในดานการปกครองดานการ

บรหารจงมแนวความคดในการแกไขปญหาเหลานนแตกตางกนออกไป ปญหาทถกเถยงกนอยมากกคอควรจดใหมองคการการปกครองนครหลวงขนใหมหรอไมเพยงใด ปญหานเปนเรองทเกยวของกบความเชอในอดมการณของการปกครอง ซงรวมถงระบบวธการปกครองในทศนะท ตางๆกน นอกจากนนการเลงผลทพงจะไดรบจากระบบและองคการปกครองททาหนาทในการปกครองและบรหารอยแลว ในปจจบนแมจะมงผลในทางประชาธปไตยและความผาสกของประชาชนเชนเดยวกน อยางไรกตาม เปนทยอมรบกนในทางวชาการวาการจดรปแบบการปกครองสวนทองถนในระดบมหานคร ยงมความจาเปนทจะตองพจารณาศกษาหาความร และทาความเขาใจเรองราวตางๆเกยวกบสถาบนทางการเมอง ขนบประเพณ และอดมการณทหวงผลในการปกครองของแตละประเทศทาหนาทรบผดชอบไดโดยอสระเพยงใด วามความจาเปนทจะตองเสรมสรางใหองคการปกครองทองถนในแตละประเทศทาหนาทรบผดชอบไดโดยอสระเพยงใด เพราะองคการปกครองทองถนมความสาคญในการปกครองและบรหารนครหลวงอยางมาก

                                                            13ไพบลย ชางเรยน, อางแลว เชงอรรถท 11, หนา 55-59.

12

ลกษณะทวไปของนครหลวงทดนน จะตองปรบตวใหสอดคลองกบปญหาตางๆทมอย หรอปญหาอนทจะเกดขนในอนาคตได การเปลยนแปลงองคการตางๆในสงคม ศลปะวทยา และทศนคตของสาธารณชน ตองมการวางแผนระยะยาวสาหรบทองถน ตลอดจนการดาเนนการตามนโยบายของทองถน และจะตองรกษาระบบการปกครองทองถนทเขมแขงเอาไว และหากจะพจารณาในแงของลกษณะของนครหลวงทสงผลในทางเศรษฐกจและสงคม นครหลวงจะตองสามารถกระจายโอกาสในการประกอบอาชพใหแกประชาชนในชมชนทองถน เพอใหสามารถรกษาเสถยรภาพของทองถนในเวลาททองถนตองประสบกบปญหาความผนผวนทางเศรษฐกจและสามารถรกษาระดบความสนใจในกจการของทองถนจากกลมตางๆ

องคการปกครองทเสนอขางตนน เปนแนวทางกวางๆ อาจจะใชเปนหลกในการจะจดองคการปกครองระบบใด แบบใดไมได เพราะปญหาสวนใหญของนครหลวงในปจจบนคอ เขตนครหลวงมหนวยการปกครองหลายหนวยตางรปตางแบบ จงทาใหเกดปญหาความสลบซบซอนจานวนมาก หนวยการปกครองแตละรปกมลกษณะอานาจหนาทแตกตางกนออกไป ยงไปกวานนอาณาเขตการปกครองมไดแบงออกจากกนเปนสดสวนตามสภาพภมศาสตร หากแตมอาณาเขตเหลอมลาซบซอนกนอยางสบสน หนวยการปกครองสวนใหญกมขอบเขตความสามารถในการบรหารและมงบประมาณอยางจากด ไมสามารถแกไขปญหาใหญๆในทองถนของตนไดอยางทวถงโดยลาพง การรวมมอประสานงานระหวางหนวยการปกครองทองถนเหลานกทาไดยาก การทจะแกปญหาเหลานจะตองเสนอโครงสรางของหนวยการปกครองนครหลวงขนมาใหม และอยางนอยโครงสรางทจะเสนอใหมกจะตองมสวนดเทากบของเดม หรอสามารถเสรมจดออน ขจดขอบกพรองของโครงสรางเดมได

จากปญหาดงกลาวสวนใหญเหนวา การแบงสนอานาจหนาทใหแกหนวยการปกครองทองถนจานวนมากมายนน เปนปจจยสาคญททาใหเกดปญหายงยากในการบรหารนครหลวงขนาดใหญ โดยเฉพาะแนวความคดทวา เขตนครหลวงหนงๆควรจะมหนวยการปกครองเพยงหนวยเดยวนน เรมจะไดรบความสนใจอยางกวางขวาง การทองคการปกครองมหานครไดรบมอบใหมอานาจหนาทและความรบผดชอบกวางขวางและอยางมอสระนน จะเปนหนทางชวยสงเสรมใหการทางานขององคการปกครองมหานครเปนไปอยางมประสทธภาพยงขน หากจดใหองคการมหานครแตเพยงองคการเดยวทาหนาทรบผดชอบครอบคลมทวทงเขตมหานครแลว ยอมทจะไดรบผลดกวาใหตางคนตางทา

การปกครองนครหลวงในแตละประเทศนนมรปแบบการปกครองทแตกตางกน ทงนขนอยกบปจจยตางๆภายในของแตละประเทศ บางประเทศกมการจดวางรปแบบและโครงสรางขององคการปกครองไวเปนพเศษ แตบางประเทศกมรปแบบและโครงสรางแบบเดยวกนทงประเทศ14 ระบบการจดการปกครองนครหลวงทใชกนอยในประเทศตางๆในปจจบนมดงตอไปน

2.1.3.1 ระบบการรวมมอระหวางหนวยการปกครองทองถน (The Cooperative Approach)15 ระบบการรวมมอระหวางหนวยการปกครองทองถน หมายถงการรวมมอระหวาง

หนวยการปกครองทองถนเพอกระทากจกรรมใดกจกรรมหนงรวมกน โดยในแตละหนวยการปกครอง

                                                            14ปฐม มณโรจน, “ปญหาการปกครองมหานคร” ทองถน 9, 7 (กรกฎาคม 2512): 1-2

อางถงใน อชรวทย สพรรณเภสช, อางแลว เชงอรรถท 8, หนา 9-10. 15ไพบลย ชางเรยน, อางแลว เชงอรรถท 11, หนา 59-60.

13

ยงคงมอานาจภายในหนวยการปกครองของตนเองอย16 เปนการตกลงรวมมอกนในลกษณะตางๆ ตงแตการตดตอกนอยางไมเปนทางการดวยวาจา ไปจนถงการตกลงกนอยางเปนทางการเปนลายลกษณอกษรระหวางหลายๆหนวย ซงตงใจจะเขารวมดาเนนกจการสาคญๆรวมกน และการตกลงตางๆเหลานมใชเปนการตกลงกนอยางถาวร ฝายใดฝายหนงมสทธทจะบอกเลกได การรวมมอกนดงกลาว มดงน

1) Interlocal Agreement คอเปนการรวมมอระหวางหนวยการปกครองทองถนตงแต 2 หนวยขนไปวาจะเขารวมในการดาเนนกจการสาคญตางๆ ไมใชเฉพาะแตการอานวยความสะดวกใหแกประชาชนเทานน แตยงรวมไปถงการสรางตก อาคารตางๆ การเขารวมลกษณะดงกลาว ม 3 ลกษณะดวยกนคอ

(1) Contract For Service หมายถงการทหนวยการปกครองทองถนหนงหนวยจดการบรการสาธารณะใหแกหนวยอนๆอกหลายหนวยหรอหนวยเดยวกได

(2) Joint Function คอ การทหนวยการปกครองทองถนมากกวา 2 หนวยขนไปรวมมอกนในการจดการเกยวกบการบรการสาธารณะหรอหนาทอนๆใหแกประชาชนภายในทองถนนน

(3) Emergency Assistant เปนการรวมมอกนโดยการทาสญญาชวยเหลอกนระหวางหนวยการปกครองทองถนตงแต 2 หนวยขนไปเพอใหชวยเหลอซงกนและกนในกรณทเกดสถานการณฉกเฉน

2) Metropolitan Council of Governments สถาบนดงกลาวเรมกอตงขนครงแรกในป ค.ศ. 1950 ในขณะนนปรากฏวามเพยง 2-3 เขตเทานนทใชรปแบบการปกครองดงกลาว แตเมอไดมการทดลองใชรปแบบการปกครองปรากฏวาไดรบผลดเกนความคาดหวง กลาวคอสามารถทาใหการบรหารงานภายในเขตมประสทธภาพมากยงขน หนวยการปกครองทองถนแตละหนวยเขามารวมกระทากจกรรมกนโดยสมครใจและตงขนเปนหนวยของสมาคมการปกครองภายในนครหลวงขน เพอทจะทาการวจยและแกไขปญหาตางๆภายในเขตนครหลวงทงหมด ลกษณะของการรวมมอรปแบบดงกลาวจะมลกษณะของการเปนหนวยงานมากกวาเปนรปแบบของการปกครองทองถน เนองจากรปแบบดงกลาวยงขาดอานาจในการใชจายงบประมาณและอานาจในเรองอนๆเหมอนเชนอยางหนวยการปกครองทองถน ดงนนแลวการรวมมอรปแบบดงกลาวสวนใหญกจะรวมมอกนในการวางแผน การออกความคดเหน การแนะนา เปนตน

2.1.3.2 ระบบทมหนวยการปกครองแหงเดยว (One-governmental Approach)17 ระบบทมหนวยการปกครองเดยว มวตถประสงคหลกกเพอทจะใหการบรหารงานม

ประสทธภาพ รวดเรว และสามารถใชทรพยากรทมอยภายในทองถนไดอยางเตมทและคมคามากทสด18 ผลดของการมหนวยการปกครองเดยวชวยอานวยความสะดวกในการวางแผนและ

                                                            16พรชย เทพปญญา, สจตรา ธนานนท และประดษฐ คณสนอ, การบรหารนครหลวง,

(กรงเทพฯ: สานกพมพมหาวทยาลยรามคาแหง, 2528), หนา 9. 17ไพบลย ชางเรยน, อางแลว เชงอรรถท 11, หนา 60-61. 18พรชย เทพปญญา, สจตรา ธนานนท และประดษฐ คณสนอง, อางแลว เชงอรรถท 16,

หนา 7-8.

14

ประสานงานของบรการตางๆในทองท ขจดการปฏบตงานทเหลยมลาซาซอนกน ชวยใหการดาเนนการบรการสาธารณะแกประชาชนเปนไปอยางประหยดยงขน เปนระบบเดยวททาใหประชาชนแถบชานเมอง (Suburbanites) ไดมสวนในการเสยคาใชจายสาหรบบรการตางๆของมหานครไดอยางเตมท แตกไดมผแยงวาระบบดงกลาวนจะทาใหทองถนสญเสยอานาจควบคมฝายปกครอง ประชาชนในทองถนจะตดตอกบเจาหนาทฝายปกครองไดนอยลง และจะเปนการลดความสนใจของมหาชนทมตอบรการตางๆของทองถนอกดวย สาหรบผลเสยของการทมหนวยการปกครองทองถนหลายหนวยงานแลวยอมสงผลให เกดความยงยากในการประสานงาน เกดความซาซอนในการปฏบตงาน

แนวความคดในการจดตงระบบการปกครองหนวยเดยวนจะมวธการอยมากมายและประสบความสาเรจแตกตางกน ถาพจารณาเนนหนกไปในสวนทเกยวกบเทศบาลจะมอย 3 วธ คอ

1) Annexation เปนการผนวกหนวยการปกครองทมขนาดเลกซงไมมสภาพเปนนตบคคลเขารวมกนกบหนวยการปกครองทมขนาดใหญซงอยใกลเคยงกน อยางไรกตามการผนวกหนวยการปกครองโดยวธดงกลาวไดรบความนยมนอยมาก เพราะเหตทวาหนวยการปกครองทถกผนวกเขาไปนนตองสญเสยอานาจการปกครองของตนเองไป นอกจากนกฎเกณฑตางๆเกยวกบการผนวกเขาดวยกนกมความยงยาก จงสงผลใหการรวมตวไมประสบความสาเรจเทาทควร19

2) Municipal Consolidation การผนวกและผนกเทศบาล 2 แหงเขาดวยกน การรวมตวในลกษณะดงกลาวเปนไปตามรปแบบของ Functional Consolidation หมายถงเปนการรวมมอกนระหวางหนวยการปกครองทองถนตงแต 2 หนวยขนไป เพอรวมมอกนในการทากจกรรมอยางหนงอยางใด โดยในแตละเทศบาลยงคงมอานาจในการบรหารอย เพยงแตมการมอบอานาจเรองทจะรวมมอกนกระทาไป20

3) City-County Consolidation21 การรวมตวลกษณะดงกลาวเปนการรวมตวทกวางขวาง โดยจะรวมกนขยายฐานของภาษใหสงขนเพอทจะใชจายในการบรการสาธารณะ

ถงแมวาระบบการจดหนวยการปกครองหนวยเดยว จะดมผลดและเหนผลไดชดเพราะขอโตแยงมนาหนกนอยกวา แตในทางปฏบตแลว การดาเนนงานรปนกลบทาไดยาก โดยเฉพาะวธ Consolidation นน ถงกบมผกลาววาเปนวธการทเปนไปไมไดเลยในทางปฏบต กฎหมายทออกมาเพอรวมการนจะตองไดรบความเหนชอบจากประชาชนในทองถนเสยกอน

การจดระบบหนวยการปกครองเดยวดงกลาวน เชน ระบบการปกครองกรงเทพมหานครในปจจบน เปนตน การจดแบบนเปนการยบและรวมหนวยการปกครองตางๆเขาดวยกน เชน การยบองคการบรหารสวนจงหวด เทศบาล สขาภบาล ในกรงเทพมหานครทมอยเดม ตลอดจนระดบการปกครองของจงหวด และของอาเภอทมอยเดมเขาดวยกนเปนกรงเทพมหานคร ซงเปนหนวยการปกครองทองถนอนเดยวหรอหนวยเดยว22

                                                            19เพงอาง, หนา 7-8. 20เพงอาง, หนา 7-8. 21ไพบลย ชางเรยน, อางแลว เชงอรรถท 11, หนา 60. 22ประทาน คงฤทธศกษากร, อางแลว เชงอรรถท 9, หนา 41.

15

2.1.3.3 ระบบทมการปกครองสองระดบ (The Two Governmental Approach)23 วธการตามระบบการปกครองสองระดบนไดรบความนยมอยางกวางขวาง โดยเฉพาะ

ในกลมทเชอวาวธการสองระบบแรกไมอาจชวยแกปญหาตางๆไดอยางจรงจง เพราะในระบบแรกนนเปนการสมครใจรวมมอกนปฏบตงานหรอโอนงานใหกนทาชวคราวนน มขอโตแยงวาขาดการดาเนนงานทใหผลกลมกอนและพรอมเพรยงกน สวนขอโตแยงระบบการปกครองแหงเดยวทสาคญ กคอหนาทและกจกรรมตางๆ สวนทองถนหนวยการปกครองเลกๆทใกลชดสามารถดาเนนการสนองความตองการประชาชนไดดกวาหนวยการปกครองนครหลวงขนาดใหญ ซงอาจจะมความจาเปนและอาจมผลประโยชนขดแยงกน เพราะฉะนนระบบการปกครองสองระดบน จงเปนระบบทสามารถจะเชอวาสามารถแกไขขอบกพรองของ 2 ระบบแรกได ระบบเชนวานในทางปฏบตมหลายวธ คอ

1) Metropolitan Districts หมายถงการทหนวยการปกครองในเขตนครหลวงอยางตาทสด 2 หนวยไดรวมมอกนทากจกรรมบางอยางเกยวกบการบรการสาธารณะ โดยการเขารวมในการทากจกรรมดงกลาวน แตละหนวยการปกครองยงมขอบเขตเปนของตนอย มอานาจในการบรหารงานอย เพยงแตมอบอานาจเฉพาะเรองทจะจดการไป24

2) The Comprehensive Urban County Plan เปนการโอนอานาจหนาทในการดาเนนการบางอยางของเทศบาลใหแกเคานตเพมขน เคานตจะมฐานะเปนการปกครองนครหลวงดวย (Metropolitan government) มอานาจกาหนดนโยบายวางแผนและปฏบตกจการบางอยางทเกยวของกบเทศบาลทงหลายใกลเคยง วธการนไมเปนการเปลยนแปลงจานวนของหนวยการปกครองหรอขอบเขตทองทของรฐบาลทเกยวของ จงมกมการยอมรบกนในทางการเมอง อยางไรกตาม อปสรรคสาคญของการดาเนนการแบบนกคอ เขตการปกครองเคานตอาจไมสอดคลองกบเขตชมชนนครหลวง การประกาศยกเลกเคานตขนเปนเขตการปกครองนครหลวงจงไมตรงกบขอเทจจรงเสมอไป อกประการหนง การทเคานตรบโอนกจการใดๆจากเทศบาล พนกงานเทศบาลและลกจางจะรสกวา ตนสญเสยอานาจและสถานะดงเดม อยางไรกตาม การเพมอานาจใหเคานตโดยยกเปนหนวยการปกครองนครหลวง มผลดในดานปฏบตมาก25

3) Federation การจดตงหนวยการปกครองขนอกระดบหนง มอาณาเขตครอบคลมพนทนครหลวงทงหมด และไดรบมอบหมายใหมหนาทความรบผดชอบตางๆหลายประการ (ถาพนทนครหลวงมเทากบเขตเคานต หนวยการปกครองทตงขนใหมนกเทากบเขาแทนหนวยการปกครองเคานตซงมอยเดม) การปกครองรปแบบนมผลด คอ เปนวธการสะดวกทางการเมอง และสามารถจะรวมอานาจการปกครองไวบางสวนและไดประโยชนจากการกระจายอานาจในขณะเดยวกน แตในทศนะผออกเสยงเลอกตง (Voter) ในทองถน มกจะเหนวาแผนงานตางๆทปรากฏออกมามกจะมความยงยากสลบซบซอนเกนกวาจะเขาใจ และมกจะมความรสกไมชอบการปกครองระบบน ระบบสหพนธเปนปรปกษตอฝายทคดคานเอกภาพของนครหลวง แตในขณะเดยวกนกไม

                                                            23ไพบลย ชางเรยน, อางแลว เชงอรรถท 11, หนา 61-62. 24พรชย เทพปญญา, สจตรา ธนานนท และประดษฐ คณสนอง, อางแลว เชงอรรถท 16,

หนา 8-9. 25ไพบลย ชางเรยน, อางแลว เชงอรรถท 11, หนา 61-62.

16

อาจจะสรางความพงพอใจใหแกฝายสนบสนนได และในทานองเดยวกนกเปนผลเสยตอการกระจายอานาจในขณะทมผลดตอความเปนอนหนงอนเดยวกนของนครหลวงเพยงเลกนอย ระบบสหพนธจงขาดการสนบสนนจากประชาชนอยางจรงจง และไมใครจะไดรบความนยมในระยะหลง26

ระบบทมการปกครองสองระดบ โดยสรปแลวจดทาไดหลายแบบ เปนวธแกปญหานครหลวงทไมรนแรงนก โดยนาเอาระบบการปกครองนครหลวงตางๆทจาเปน และจะไดผลในทางปฏบตในการแกปญหาและขจดความยงยากเกยวกบการครอบคลมพนทหนวยการปกครองทองถนตางๆของนครหลวงเชน กรงเทพมหานครเปนหนวยการปกครองใหญหรอหนวยการปกครองหลก และจดใหมหนวยการปกครองระดบเทศบาล (Municipalities) ตามเขตเมองตางๆอก 3-7 แหง กอาจจะเปนการแบงเบาภาระของหนวยการปกครองหลก และเปนการเปดโอกาสใหประชาชนไดเขามสวนรวมในการปกครอง (Participation) มากยงขนในระดบยอยๆอก27

ทกลาวขางตนนน เปนแนวความคดทางทฤษฎในการจดการปกครองนครหลวงของประเทศทพฒนาตะวนตก โดยการจดตงหนวยการปกครองนครหลวงขนในประเทศทกาลงพฒนา กมแนวโนมทจะไดรบความสนใจมากขน เพราะองคการบรหารนครหลวงเปนองคการอกระดบหนง ซงจาเปนตองมเพอปฏบตหนาทของทองถนทงหลาย และความจาเปนเรองการประสานงาน ทงเปนการไมเหมาะสมทมอบใหเทศบาลหรอหนวยการปกครองทองถนใดหรอแมแตหนวยงานของรฐบาลกลางตางคนตางทาไปตามลาพง เพราะเปนงานทมขอบเขตกวางขวางเกยวของหลายหนวย เพออานวยความสะดวกเกยวของและประหยดในการปฏบตกจการตางๆของนครหลวง เพราะการจดตงหนวยการปกครองนครหลวงขนจะทาใหเกดผลหลายประการ ประการแรกเพอใหการจดบรการตางๆ เพอประโยชนของประชาชนในเขตชมชนนครหลวงเปนไปอยางทวถง หนวยวางแผนของนครหลวงจะอยในฐานะทดกวา เพราะจะไมตองคานงถงปญหานอกเขตในเขตหนวยการปกครองใดๆ ถอวาเปนเขตชมชนเดยว การพจารณาในการกาหนดเปาหมายในเรองโครงการพฒนาตางๆจะประกอบดวยทกหนวยมสวนรวมทงรฐและเอกชน อาจจะมขอคดเหนวา การจดตงหนวยการปกครองนครหลวงขนน เปนไปในลกษณะรวบอานาจกลบคนมาจากหนวยการปกครองทองถนภายหลงจากทไดรบมอบอานาจใหไปในรปการกระจายอานาจ (Decentralization) ไปชวระยะหนง รปการในปจจบนกเปนไปดงนน ในสหรฐอเมรกา รฐบาลกลางและรฐบาลมลรฐกลบมามบทบาทในดานการปกครองทองถนอก ในรปการใหเงนอดหนน การใหความชวยเหลอทางวชาการ การกาหนดเงอนไขเกยวกบการวางแผนดาเนนงานการศกษา การปรบปรงแหลงชมชน อาคารสงเคราะห ถาพจารณาในแงของรฐประศาสนศาสตรกเปนการทางานรวมกน (Co-Worker) เพอประสทธภาพของงาน เพอใหงานดาเนนไปตามแผนพฒนา เพอใหเกดความเทาเทยมกนในการจดบรการ (equalization) เพราะฉะนน การจดบรการใหแกทองถนตางๆไมควรจะแตกตางกนมาก เพราะการทชมชนเจรญเตบโตขนมานนเกดจากววฒนาการตามธรรมชาต ภาวะทางเศรษฐกจ สงคม ทาเลทตง มไดคานงถงเสนแบงเขตการปกครอง การจดบรการจงควรยดถอการเจรญเตบโตของชมชนเปนหลกสาคญ

                                                            26เพงอาง, หนา 62-63. 27ประทาน คงฤทธศกษากร, อางแลว เชงอรรถท 2, หนา 41.

17

2.2 การมสวนรวมทางการเมองของประชาชนในการปกครองทองถน

เมอสงคมประกอบดวยคนมาอยรวมกนและมปฏสมพนธตอกน คนจงมกจกรรมหลายอยางรวมกน ถอวาเปนกจการทเปนของสวนรวม มกฎเกณฑตางๆและการตดสนใจหลายอยางทสงผลกระทบตอทกๆคน ดงนนโดยธรรมชาต สงคมมนษยจงเปนชมชนทางการเมอง ในขณะเดยวกน มนษยจงไมใชเพยงแคเปนสตวสงคม หากยงแตเปนสตวการเมองดวย ดงทอรสโตเตลวาไว ดงนนการทากจกรรมทางสงคมและกจกรรมทางการเมองรวมกนของคนในสงคมจงเปนสงทหลกเลยงไมได กจกรรมทงสองควรจะดาเนนควบคกนไป ไมควรขาดอนหนงอนใด28

อยางไรกตามแมการเมองจะสงผลกระทบตอทกๆคน แตเนองจากการเมองเปนเรองของการแบงปนทรพยากรและคณคาตางๆ ในสงคมทผานมาจงเตมไปดวยการแขงขน แยงชงและตอสกนอยางดเดอด ในระบอบการเมองทผมอานาจทางการเมองมเพยงคนเดยว หรอกลมเดยว จงเกดการรวบอานาจ ไมตองการใหคนอนๆซงเปนคนสวนใหญมอานาจและเขาไปมสวนรวมในการแบงปนทรพยากรและคณคาตางๆ แลวอางเหตผลตางๆนานา เชนวาตนเองหรอกลมของตนเองมฐานะพเศษสงสง และมความรความสามารถเหนอคนทวไป หรอทาบญไวมากในชาตกอน และมกอางวาประชาชนมความรความเขาใจทางการเมองทจากด ดงนนจงตองเชอฟงและรบคาสง ประชาชนจงถกกดกนใหมสวนรวมทางการเมองนอยมาก หรอไมมเลย สวนในสงคมประชาธปไตยทประชาชนยดมนหลกการสทธและเสรภาพของประชาชน ทกคนมความเสมอภาค สงคมคาประกนหลกความยตธรรม มกฎหมายสงสดทรบรองหลกการเหลานน และมกลไกทเปนหลกประกนวาจะไมมผใดหรอกลมใดผกขาดอานาจการเมองการปกครอง การมสวนรวมทางการเมองของประชาชนจงเปนองคประกอบทสาคญและขาดไมได และเมอหลกการใดถกละเมด ประชาชนกจะตอสชวงชงกลบคน29

การมสวนรวมทางการเมองเปนกระบวนการทางการเมองอนเปนเงอนไขสาคญในระบอบประชาธปไตยสมยใหม เพราะตามระบอบประชาธปไตยตองเปนการปกครองโดยประชาชน หรอโดยความยนยอมของประชาชน กลาวคอแมประชาชนทงหมดหรอสวนใหญไมสามารถจดการหรอดาเนนการไดดวยตนเองโดยตรง แตกตองมโอกาสทจะแสดงเจตนารมณตามความตองการของเขาวา ตองการบคลใดเปนตวแทนในการตดสนใจในทางการเมองตางๆ ในทางการบรหาร มสทธถอดถอนผแทน เสนอกฎหมาย มโอกาสทจะตดตามขาวสารบานเมอง แสดงความคดเหน เสนอขอเรยกรองทไมเหนดวยกบนโยบาย มาตรการ หรอการดาเนนการตางๆของผบรหารทงระดบทองถนและระดบชาต กระบวนการเหลานคอ การมสวนรวมทางการเมอง

ดงนน การมสวนรวมทางการเมองจงเปนเรองของกจกรรมของประชาชนมจดมงหมายทจะผลกดนการตดสนใจของผบรหารซงเปนตวแทนของเขา หรอเจาหนาทของรฐเพอโนมนาวใหผนา ผกาหนดนโยบาย หรอผมอานาจหนาทเหลานนมความเหนในประเดนปญหา หรอขอเสนอทางนโยบายทยงไมไดตดสนใจ ใหเปนไปในทางทตรงกบความตองการของประชาชนเหลานน หรออาจจะเปนการ

                                                            28ธเนศว เจรญเมอง, ทฤษฎและแนวคด: การปกครองทองถนกบการบรหารการจดการ

ทองถน, (กรงเทพฯ: โครงการจดพมพคบไฟ, 2551), หนา 274. 29เพงอาง, หนา 274-275.

18

กระทาเพอเปนการประทวงแสดงความไมพอใจหรอตอตานการตดสนใจทกาหนดออกมาแลว หรอนโยบายทไดออกมาแลวกได30

2.2.1 ความสมพนธระหวางรฐกบประชาชน เพอใหเหนถงอานาจของประชาชนทจะเขาไปมสวนรวมทางการเมองในการกาหนดกรอบ

นโยบายตางๆทเกยวของหรอสงผลกระทบโดยตรงตอประชาชน จงมความจาเปนอยางยงทจะตองทราบถงความสมพนธระหวางรฐกบประชาชน ซงเปนการอธบายใหเหนถงววฒนาการตางๆทรฐไดมอบอานาจใหประชาชน โดยการจาแนกความสมพนธออกมาเปนหลายรปแบบดวยกน ฉะนนแลวประชาชนในฐานะผรบมอบอานาจมาจากรฐ สามารถทจะใชอานาจดงกลาวภายใตขอบเขตหรอมขดจากดเพยงใด โดยววฒนาการความสมพนธของรฐและการปกครองตงแตอดตถงปจจบน สามารถจดแบงลกษณะความสมพนธระหวางรฐกบประชาชนได 3 รปแบบ ดงตอไปน

2.2.1.1 รปแบบความสมพนธแบบผปกครองกบผถกปกครอง (Ruler and Ruled)31 ววฒนาการของรฐและการปกครองนบแตสมยกรกโดยเฉพาะนครรฐเอเธนสถอวา

ชาวกรกเปนพลเมองทสามารถใชสทธทางการเมองโดยตรง แตเมอประชาชนมจานวนมากขน รปแบบการปกครองไดเปลยนโดยเปนการใหอานาจกบผปกครองมอานาจเดดขาด ซงเรมตงแตสมยจกรวรรดโรมนแลวเขาสยคกลางทถกครอบงาโดยศาสนจกร ตอมาพวกปญญาชนกพาออกจากยคกลางหรอยคมดสยคฟนฟและยคแหงแสงสวาง เมอเกดรฐ-ชาตขนในยโรปราวครสตศตวรรษท 17 ทาใหอานาจในการปกครองรฐไดเปลยนมอจากสนตะปาปามาสกษตรย ซงลกษณะการปกครองแบบนฐานะของผปกครองมเหนอกวาและสาคญกวาผถกปกครองเปนอยางมาก ผปกครองเปนผชนาใหประชาชนในฐานะผถกปกครองตองปฏบตตามถาผปกครองทาเพอประโยชนสวนรวมของประชาชนเปนทตงกไดชอวาเปนการปกครองแบบราชาธปไตย (absolute monarchy) ในทางตรงกนขาม หากการปกครองเปนไปเพอประโยชนสวนตนเปนทตง กยอมไดชอวาเปนการปกครองแบบทรราช( tyranny) ระบบการปกครองดงกลาว ประชาชนแทบไมมสวนรวมทางการเมองเลย

2.2.1.2 รปแบบความสมพนธแบบการปกครองโดยผแทน (Representative Government)32

หลงจากการเปลยนแปลงทางการเมองทสาคญๆ ไดแก การปฏวตในองกฤษเมอป ค.ศ. 1688 การปฏวตในอเมรกาเมอป ค.ศ. 1776 และการปฏวตในฝรงเศสเมอป ค.ศ.1789 มผลทา                                                            

30นรนต เศรษบตร สมคด เลศไพฑรย และสายทพย สคตพนธ, รายงานการวจยเรองการมสวนรวมของชมนมในการพฒนาประชาธปไตย : องคการบรหารสวนตาบล, (กรงเทพฯ: สานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร, 2541), หนา 3.

31บญเสรม นาคสาร, การมสวนรวมทางการเมองของประชาชน : ผลในทางปฏบต เมอครบรอบหกปของการปฏรปการเมอง, คนวนท 28 มกราคม 2556 จาก http://www.pub-law.net/publaw/view.aspx?id=697

32บญเสรม นาคสาร, การมสวนรวมทางการเมองของประชาชน : ผลในทางปฏบต เมอครบรอบหกปของการปฏรปการเมอง, คนวนท 28 มกราคม 2556 จาก http://www.pub-law.net/publaw/view.aspx?id=697

19

ใหกระแสของลทธประชาธปไตยไดแพรหลายไปยงรฐตางๆ ในทกภมภาคของโลก สงผลตอการทาลายศนยกลางการควบคมและการผกขาดอานาจรฐของบคคลหรอคณะบคคล ทาใหความสมพนธระหวางรฐกบประชาชนแบบ ผปกครองกบผถกปกครอง เปลยนมาเปนแบบการปกครองระบอบผแทน (Representative Government)

สาระสาคญของความสมพนธแบบการปกครองโดยผแทน คอ อานาจรฐทเรยกกนวา “อานาจอธปไตย” (Sovereignty) นน เปนของประชาชน (Popular Sovereignty) แตประชาชนไมสามารถใชสทธทางการเมองไดโดยตรงดงเชนสมยนครรฐเอเธนส เนองจากมจานวนประชากรมากขน จงตองมการมอบอานาจอธปไตยซงเปนของประชาชนใหกบตวแทนเปนผใชอานาจแทนประชาชน จงเรยกวา “ผแทนราษฎร” ลกษณะสาคญของการปกครองโดยผแทน ประกอบดวย (1) ประชาชนมอบอานาจอธปไตยของตนให ตวแทนไปใชแทนตน (2) การมอบอานาจอธปไตยตองผานกระบวนการ “เลอกตง” (Election) ภายใตระบบการแขงขน (Competition) (3) ตวแทนของประชาชนมอานาจจากดตามทกฎหมาย (รฐธรรมนญ) กาหนดไวเทานน (4) เปนการมอบอานาจใหกบผแทนอยางมเงอนไข หากผแทนใชอานาจนอกขอบเขตของกฎหมาย ใชอานาจโดยพลการ หรอโดยบดเบอนเพอประโยชนสวนตว ประชาชนเจาของอานาจอธปไตยยอมเรยกอานาจคนได

อยางไรกด การปกครองภายใตระบอบประชาธปไตยโดยระบบผแทนทเกดขนในสงคมตางๆ มขอบกพรองและจดออนอยหลายประการ มการวพากษถงความไรประสทธภาพและประสทธผล ขาดความเชอมนศรทธาของประชาชน อาทเชน มคากลาววาเปนการปกครองของนายทน คนกลมนอยสามารถผกขาดอานาจ เปนตน

2.2.1.3 รปแบบความสมพนธของการเมองแบบมสวนรวม (Participative Politics)33 ความลมเหลวของระบบประชาธปไตยโดยผแทนไดสงผลกระทบในทางลบตอการ

พฒนาการเมอง การพฒนาเศรษฐกจและสงคม นกวชาการจงไดเสนอทางออกเพอแกไขปญหาและจดออนของระบบประชาธปไตยโดยผแทน โดยการเสนอระบบประชาธปไตยแบบมสวนรวมมาทดแทน หลกการสาคญของระบบประชาธปไตยแบบมสวนรวมยดหลกพนฐานทวา ประชาชนเปนเจาของอานาจอธปไตย ประชาชนสามารถใชอานาจไดเสมอแมวาไดมอบอานาจใหกบผแทนของประชาชนไปใชในฐานะทเปน “ตวแทน” แลวกตาม แตประชาชนกสามารถเฝาด ตรวจสอบควบคมและแทรกแซงการทาหนาทของตวแทนของประชาชนไดเสมอ

จากววฒนาการความสมพนธตางๆของรฐกบประชาชน สามารถสรปไดวาความสมพนธระหวางรฐกบประชาชนนน มการเปลยนแปลงไปตามยคตามสมยทแตกตางกน ทงนขนอยกบวารฐจะใหความสาคญกบประชาชนมากนอยเพยงใด โดยจะเหนไดวาววฒนาการใหยคแรกจะเปนชวงทรฐใชอานาจอยางเดดขาด โดยผอยใตอานาจนนไมมอานาจในการแสดงความคดเหนอยางใดๆ มหนาทตองกระทาตามคาสงอยางหลกเลยงไมได ตอมาเมอยคสมยแปรเปลยนไป หลกการประชาธปไตยกไดมการถกหยบยกมาใชในทางการเมองมากขน โดยเนนใหความสาคญกบอานาจของ

                                                            33บญเสรม นาคสาร, การมสวนรวมทางการเมองของประชาชน : ผลในทางปฏบต เมอ

ครบรอบหกปของการปฏรปการเมอง, คนวนท 28 มกราคม 2556 จาก http://www.pub-law.net/publaw/view.aspx?id=697

20

ประชาชน รฐสามารถใชอานาจเทาทประชาชนมอบใหเทานน ไมสามารถใชอานาจรฐไดโดยลาพง จงกอใหเกดความสมพนธระหวางรฐกบการมสวนรวมของประชาชนมากขน ซงลกษณะความสมพนธดงกลาวกอใหเกดการมสวนรวมทางการเมองของประชาชนผานผแทน โดยประชาชนมอบอานาจใหผแทนเขาไปทาหนาททางการเมองแทนตนเอง หรอกอใหเกดความสมพนธในลกษณะทประชาชนสามารถเขารวมทางการเมองไดโดยตรง เชน การรเรมเสนอความคดเหนตางๆไดโดยตรงโดยไมผานตวแทน การทาประชาพจารณ การแสดงประชามต เปนตน

2.2.2 ความหมายของการมสวนรวมทางการเมอง การมสวนรวมทางการเมองของประชาชนเปนสงหนงทสามารถสะทอนถงความเปน

ประชาธปไตยได เนองจากระบบการปกครองแบบประชาธปไตยเปนระบบการปกครองทใหความสาคญกบประชาชน โดยถอวาประชาชนเปนเจาของอานาจ ดงนนในการแสดงออกถงการกระทาตางๆ ไมวาจะเปนนโยบายทรฐสรางขนเพอตอบสนองความตองการของประชาชน หรอการเปดโอกาสใหประชาชนแสดงความคดเหนตามเวททางการเมองตางๆกตาม สงตางๆเหลานทประชาชนไดเขารวมนน ถอวาเปนการมสวนรวมทางการเมองทงสน

การทจะทราบถงรายละเอยดตางๆ ทเกยวกบการมสวนรวมทางการเมองของประชาชนนน มความจาเปนอยางยงทจะตองทราบถงความหมายของการมสวนรวมทางการเมองกอน เพอสามารถทาความเขาใจในประเดนตางๆทเกยวกบการมสวนรวมทางการเมองของประชาชน

การมสวนรวมทางการเมองนน มนกวชาการหลายๆทานไดใหความหมายไวมากมาย ไมวาจะเปนนกวชาการตางประเทศ หรอ นกวชาการภายในประเทศ โดยเฉพาะนกวชาการทมความเชยวชาญทางดานรฐศาสตร และทางดานนตศาสตร ซงแตละทานไดใหความหมายทแตกตางกน พอจะรวบรวมความหมายทสาคญๆ ดงตอไปน

Milbrath และ Goel ใหความหมายไววา การมสวนรวมทางการเมองหมายถงการกระทาของบคคลเพอพยายามทจะมอทธพลหรอใหการสนบสนนการกระทาของรฐบาลและระบบการเมอง และยงรวมไปถงบทบาทของประชาชนในการกระทาหรอแสดงออกใดๆ เพอใหเหนวาตนเองมอทธพลตอการเมอง โดยสวนใหญแลวพฤตกรรมการมสวนรวมทางการเมองนน จะเรมตนจากความสนใจความสนใจทางการเมองไปสกจกรรมทางการเมองทตองการความสนใจและแรงจงใจมากขนตามลาดบ34

Almond และ Verba ไดใหความหมายไววา การเขามามสวนรวมทางการเมองของประชาชนนนมความแตกตางกนตามวฒนธรรมทางการเมองของแตละบคคล โดยสามารถทจะแบงวฒนธรรมทางการเมองออกเปน 3 ประเภทไดแก

1) วฒนธรรมทางการเมองแบบคบแคบ เปนวฒนธรรมทางการเมองของบคคลทไมมความรความเขาใจในระบบการเมอง ไมมความคดทจะเขาไปมบทบาทหรอเขาไปมสวนรวมในการ

                                                            34บวรศกด อวรรณโณ และ ถวลวด บรกล, ประชาธปไตยแบบมสวนรวม (Participatory

Democracy, (กรงเทพฯ: โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2548), หนา 62.

21

กระทาตางๆทเกยวของกบระบบการเมอง ประชาชนทมวฒนธรรมในแบบดงกลาวกจะไมมสวนรวมในทางการเมองใดๆเลย

2) วฒนธรรมทางการเมองแบบไพรฟา เปนวฒนธรรมทางการเมองของบคคลทมความรความเขาใจเกยวกบการเมองโดยทวไป แตไมสนใจทจะเขาไปมสวนรวมทางการเมองทกกระบวนการทางการเมอง โดยประชาชนทมวฒนธรรมดงกลาวจะเขาไปมบทบาทในทางการเมองบางเปนครงคราวโดยไมมความรสกวาตนเองอยในฐานะทมความหมายหรอมอทธพลทางการเมอง

3) วฒนธรรมทางการเมองแบบมสวนรวม เปนวฒนธรรมทางการเมองของบคคลทเขาใจระบบการเมอง มการรบรตอโครงสรางทางการเมองและการบรหาร ตลอดจนเขาไปมสวนรวมทางการเมอง มความรสกวาตนเองมอทธพลทจะกอใหเกดการเปลยนแปลงทางการเมองได

Herbert McClosky ใหความเหนวา การมสวนรวมทางการเมองของประชาชนจะตองเปนกจกรรมทประชาชนเขารวมอยางสมครใจ และเปนกจกรรมซงสมาชกทงหมดทงหลายทอยในสงคมไดมสวนกระทารวมกนในอนทจะเลอกผนาของตนเอง และกาหนดนโยบายของรฐ การกระทาเหลานนอาจจะกระทาโดยทางตรงหรอโดยทางออมกได ซงบคคลทเขามามสวนรวมทางการเมองนน ไดแกบคคลทเกยวของกบกจกรรมตางๆ ดงตอไปน คอ การใชสทธออกเสยงเลอกตง การแสวงหาความรทางการเมอง การอภปรายกนหรอการแลกเปลยนความคดกนพดคยกนในกลมเรองการเมอง การเขารวมชมนมทางการเมองในบางเหตการณ เปนตน เนองจากการเขารวมทางการเมอง จะเปนตวกระตนเตอนใหผทใชอานาจปกครอง และผทอยใตอานาจการปกครอง ไดสานกถงหนาทของตนเองและความรบผดชอบของตนเองดวย นอกจากนยงเปนการชวยขยายขอบขายความรทางดานการเมองใหกวางขวางขนอกดวย35

แนวความคดของการมสวนรวมทางการเมองของประชาชนมนกวชาการภายในประเทศไดใหความหมายไวดงน

ทานอาจารยนรนต เศรษฐบตร กลาววา การมสวนรวมทางการเมองเปนปรากฏการณทสาคญอยางหนง ในระบอบการเมองในสมยปจจบนโดยเฉพาะอยางยงในระบอบประชาธปไตย ทงน เพราะความชอบธรรมแหงอานาจปกครอง (Legitimacy) มทมาจากหลกเหตผลและหลกนตธรรม ผทจะอางความชอบธรรมแหงอานาจทางปกครองนไดกตอเมอผอยใตอานาจการปกครองมความเชอวา การใชอานาจนนถกตองตามกฎหมายและมเหตผล ดงนน ผปกครองจงตองทาใหเหนวาตนไมละเมดตอกฎหมาย และดาเนนการปกครองอยางมเหตผลดวย36

ทานอาจารยประทาน คงฤทธศกษากร กลาววา การเขารวมทางการเมอง (Political Participation) เปนกจกรรมทางการเมองอนสาคญสาหรบการปกครองทองถน เนองจากเปนการกระจายอานาจของรฐบาล มาใหประชาชนในทองถนไดมสทธมเสยงดาเนนการปกครองกนเองตามวธทางของการปกครองระบอบประชาธปไตย อยางไรกตามถาองคกรปกครองทองถนจดตงขนประชาชนไมสนใจ ไมมสวนรวมอยางแทจรงแลวระบบการปกครองทองถนนน กหาไดมประโยชนในทางสทธ

                                                            35เพงอาง, หนา 63. 36นรนต เศรษบตร สมคด เลศไพฑรย และสายทพย สคตพนธ, อางแลว เชงอรรถท 30,

หนา 3.

22

ทางการเมอง (Political Right) ของประชาชนไม เสมอนหนงวาการปกครองทองถนนนๆรบผดชอบและดาเนนการโดยรฐบาลเสยเอง ลกษณะของการมสวนรวมทางการเมองไดแก การเลอกตง การมกจกรรมเกยวกบพรรคการเมอง การแสดงความคดเหน การจดตงและการรวมกลมผลประโยชน และการแสดงออกของประชาชนเพอเรยกรองใหรฐกระทาหรองดเวนกระทา เปนตน37

ทานอาจารยสมบต ธารงธญวงศ กลาววา การมสวนรวมทางการเมองถอวาเปนการแสดงออกซงการกระทาทางการเมอง โดยมวตถประสงคเพอเปนการกาหนดผปกครองในการใชสทธเลอกตงหรอถอดถอนผนาทางการเมอง การผลกดนในการตดสนใจของรฐบาล การวพากษวจารณรฐบาล การแสดงความคดเหน ตลอดจนการชมนมเคลอนไหวทางการเมองเพอแสดงออกใหรฐบาลรวาประชาชนเหนดวยหรอไม เหนดวยกบนโยบายและการกระทาของรฐบาล และเพอแสดงการเรยกรองใหรฐบาลสนองความตองการของประชาชนโดยเรว38

ธเนศวร เจรญเมอง เหนวาความหมายของการมสวนรวมทางการเมองของประชาชนมความหมายทแตกตางกนตามรปแบบของการมสวนรวมทางการเมอง ดงน39

ความหมายแรกเปนความหมายอยางแคบ โดยถอวาการมสวนรวมทางการเมองเปนเครองมอทสาคญอยางหนงในการผลกดนการกาหนดนโยบายของรฐ โดยใหความสาคญวาการเลอกตงเปนเครองมอทสาคญทสดในการมสวนรวมทางการเมองของประชาชน เพราะการเลอกตงจะเปนการใหประชาชนจานวนมากทสดไดมาเขารวมและประชาชนเหลานนสามารถแสดงเจตจานงของตนเองดวยการกาหนดวาจะเลอกใครไมเลอกใคร ผทสนบสนนแนวทางเชนนเหนวา สงคมปจจบนมความสลบซบซอนมาก ทงยงมขนาดใหญและมประชากรมาก การทจะใหประชาชนจานวนมากมบทบาททางการเมองมากมายยอมเปนไปไดยาก ดงนนการคดเลอกผสมครทมคณสมบตทดเขาไปทางานการเมองแทนคนสวนใหญจงเปนชองทางทเปนไปไดมากกวาชองทางอนๆ

ความหมายทสองเปนความหมายอยางกวาง โดยเหนวาการมสวนรวมของประชาชนทางการเมอง มใชเปนเพยงเครองมอเพอปกปองผลประโยชนของประชาชนเทานน แมวาการเลอกตงจะเปนสงทจาเปน แตยงไมเพยงพอทจะทาใหประชาชนสามารถกาหนดคณภาพชวตของตนเองและสงคมและทศทางของสงคมในอนาคตได

กลาวโดยสรป ความหมายแรกเกยวกบการมสวนรวมทางการเมองของประชาชนเนนทการเลอกตง ทาใหประชาชนมสวนรวมทางการเมองทจากดเพยงการไปเลอกตง จากนนกปลอยใหผแทนทาหนาทแทนพวกเขา และเมอถงเวลาเลอกตงอกครง แนวคดเชนนทาใหมผ เรยกระบบนวา “ประชาธปไตยแบบผแทน”และบางคนเรยกวา“เลอกตงอธปไตย”(Electocracy)บางคนเรยกวา “ระบอบพลเมอง” 4 ปครง ซงหมายถงวาประชาชนไปทาหนาทพลเมองเพยงครงเดยวในรอบ 4 ปสวนความหมายทสอง เนนการมสวนรวมอยางรอบดานและตอเนอง ดงนนระบบประชาธปไตย

                                                            37ประทาน คงฤทธศกษาการ, การปกครองทองถน, พมพครงท 3 (กรงเทพฯ: โรงพมพคร

สภา, ลาดพราว 2535), หนา 15. 38สมบต ธารงธญวงศ, การเมองแนวความคดและการพฒนา, (กรงเทพฯ: สนทรออฟเซท,

2537), หนา 328-330. 39ธเนศวร เจรญเมอง, อางแลว เชงอรรถท 30, หนา 275-277.

23

ดงกลาวจงเปนแบบประชาชนมสวนรวมซงแสดงออกอยางตอเนองและเปนรปธรรม ไดแก การตดตามขอมลขาวสารเกยวกบการเมองและกจการสาธารณะทงหลาย การเขารวมฟงการปราศรยหาเสยง การเขารวมอภปรายหรอรบฟงการประชมทางการเมอง การสมครเขาเปนสมาชกพรรคการเมอง การชวยหาเสยงสนบสนนผสมครบางคนการลงสมครรบเลอกตง การซกถามหรอเสนอนโยบายหรอการขอแกไขกฎหมายและนโยบายของผสมครรบเลอกตง ผแทน หรอ ฝายบรหารการตดตามตรวจสอบการทางานดานตางๆ ของผแทนและฝายบรหาร เชน การออกกฎหมาย หรอคดรางกฎหมาย การอนมตงบประมาณและโครงการตางๆ การผลกดนใหมการยกเลกโครงการหรอสนบสนนโครงการ การเรยกรองใหมประชาพจารณ หรอการถอดถอนผแทนหรอฝายบรหารและการผลกดนใหรฐสงเสรมหรอยอมใหมบทบาททางการเมองของประชาชนใหมากขนในระดบทองถน เชน การกระจายอานาจสทองถนและการเพมประสทธภาพของการปกครองตนเองในระดบทองถน

ถวลวด บรกล ไดใหความเหนวา การเขามามสวนรวมของประชาชนเปนกระบวนการเรยนรซงกนและกนของทกฝายและยงอาจเปนการปพนฐานมนคงสาหรบววฒนาการไปสการปกครองตนเองของทองถนไดในอนาคตโดยเรมตนจากการเขารวมกจกรรมทแตละคนมผลประโยชนเกยวของและสนใจเปนเรองๆไป เชน การสรางแหลงกกเกบนาฝนการศกษาการสาธารณสขเปนตนขอสาคญกจกรรมเหลานจะตองสมพนธกบปญหาและความตองการของประชาชน การมสวนรวมยงอธบายไดในหลายมต ทงในแงของมตความลกและในเชงกวาง40 ดงน

การมสวนรวมในความหมายทแคบ คอ การพจารณาถงการมสวนชวยเหลอโดยสมครใจโดยประชาชนตอโครงการใดโครงการหนงของโครงการสาธารณะตางๆทคาดวาจะสงผลตอการพฒนาชาตแตไมไดหวงวาจะใหประชาชนเปลยนแปลงโครงการหรอวจารณเนอหาของโครงการ

การมสวนรวมในความหมายทกวาง หมายถง การใหประชาชนในชนบทรสกตนตวเพอทจะทราบถงการรบความชวยเหลอและตอบสนองตอโครงการพฒนาขณะเดยวกนกสนบสนนความคดรเรมของคนในทองถน

จากความหมายของการมสวนรวมทางการเมองของประชาชนทนกวชาการตางๆ ไดใหความหมายไวพอจะสรปไดวา การมสวนรวมทางการเมองของประชาชนถอเปนกระบวนการทางการเมองในระบอบประชาธปไตยทรฐเปดโอกาสใหประชาชน ไมเพยงแตการเลอกตงหรอถอดถอนผแทนเขามาทาหนาทดานการบรหารและนตบญญต รฐยงเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวมทางการเมองโดยการแสดงความคดเหน การลงประชามต ตลอดจนตรวจสอบการอางานของรฐ ตามสทธและเสรภาพทกฎหมายบญญตไว ดงนนการทประชาชนจะเขามามสวนรวมทางการเมองตามทรฐใหอานาจไว ประชาชนจะตองทาความเขาใจในเรองของสทธและเสรภาพของตนเองกอนวามสทธและเสรภาพเพยงใด กฎหมายอะไรบางใหสทธและเสรภาพแกประชาชน โดยเรมตงแตการเลอกคนดมความร ความสามารถทจะเขามาเปนตวแทนเพอบรหารประเทศ มใชเลอกเขามาเพราะวฒนธรรมอปถมภหรออทธพลทางดานการเมอง เมอผแทนทประชาชนเลอกตงเขามาแลวไดไปทาหนาทบรหาร

                                                            40ถวลวด บรกล, การมสวนรวม : แนวคดทฤษฎและกระบวนการ, เอกสารประกอบการ

ศกษาดงานของคณะกรรมาธการการพฒนาการเมองและการมสวนรวมของประชาชนวฒสภา, (นนทบร: สถาบนพระปกเกลา), หนา 5-6.

24

ประเทศ หรอออกกฎหมายกจะตองใหประชาชนมโอกาสแสดงความคดเหน ออกเสยงประชามตตอแผนงานหรอนโยบายตางๆ มสทธเสนอกฎหมาย และเมอประชาชนเหนวาบคคลผนนประพฤตตนไปในทางทจรต ผดจรยธรรม บรหารงานไมโปรงใส ประชาชนกมสทธทจะถอดถอนบคคลนนไดตามทกฎหมายบญญตไว

2.2.3 รปแบบการมสวนรวมของประชาชนในการปกครองทองถน รปแบบการมสวนรวมของประชาชนในการปกครองทองถนนน มหลายรปแบบดวยกน อน

ไดแก การมสวนรวมของประชาชนในการบรหารกจการทองถน การเขาชอเสนอขอบญญตทองถน การลงคะแนนเสยงถอดถอนสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน การทาประชาพจารณ การทาประชามต สามารถพจารณาไดดงน

2.2.3.1 การมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานทองถน41 หากพจารณาบทบญญตตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540

กบรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 ในสวนเนอหาทเกยวของกบการมสวนรวมของประชาชนนนจะพบวา รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 มเจตนารมณชดเจนในการสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนใหเปนไปในทศทางทดขน กลาวคอ ไมไดหยดอยทเพยงการไปใชสทธเลอกตงสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน สทธการเขาชอเพอเสนอขอบญญตทองถนและสทธในการถอดถอนสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถนตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 เทานน หากแตไดบญญตเพมเตมขยายประเภทการมสวนรวมของประชาชนในเรอง การแจงขอมล การรบฟงความคดเหน การออกเสยงประชามต การมสวนรวมในการบรหารและตรวจสอบผลการปฏบตงานขององคกรปกครองสวนทองถน เพอใหการบรหารงานขององคกรปกครองสวนทองถนตอบสนองความตองการของประชาชนและประชาชนสามารถเขาไปมสวนรวมในการบรหารงานขององคกรปกครองสวนทองถนไดใกลชดยงขน

นอกจากนรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 ยงมความยดหยนในแงของจานวนผมสทธเลอกตงในองคกรปกครองสวนทองถนทจะเขามามสวนรวมทงในการลงคะแนนเสยงถอดถอนสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถนและการเสนอขอบญญตทองถน เปดโอกาสในการกาหนดจานวนผเขาชอในกฎหมายลก เพอใหสามารถปรบจานวนใหมความแตกตางไดตามขนาดและจานวนประชาชนใหแตละองคกรปกครองสวนทองถนได ตางจากบทบญญตทปรากฏในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 มาตรา 286-287 ทมการกาหนดจานวนผมสทธเลอกตงทจะเขามามสวนรวมทงในการลงคะแนนเสยงถอดถอนสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถนและการเสนอขอบญญตทองถนไวตายตว

                                                            41ฉตรระว ปรสทธญาณ, การมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานทองถน : จาก

รฐธรรมนญ’ 50 สรางพระราชบญญต, (นนทบร: สถาบนพระปกเกลา), หนา 3-4.

25

2.2.3.2 การเขาชอเสนอขอบญญตทองถน42 ปจจบนการมสวนรวมของประชาชนในการเสนอรางขอบญญตทองถนของประเทศ

ไทยอยภายใตการบงคบใชของพระราชบญญตวาดวยการเขาเสนอขอบญญตทองถน พ.ศ. 2542 โดยมหลกเกณฑในการเขาชอเพอเสนอรางขอบญญตทองถน พ.ศ. 2542 ดงน

1) กาหนดใหราษฎรผมสทธเลอกตงในองคกรปกครองสวนทองถนจานวนไมนอยกวากงหนงของผมสทธเลอกตงในองคกรปกครองสวนทองถนเขาชอรองขอตอประธานสภาทองถนเพอดาเนนการใหสภาทองถนพจารณาออกขอบญญตได

2) ในการยนรายชอเพอเสนอขอบญญตทองถน คารองขอตองประกอบดวย รางขอบญญตทองถน ชอ ทอย ลายมอชอของผเขาชอ และรายชอของผเขาชอพรอมสาเนาบตรประชาชนเสนอตอประธานสภาทองถน

3) รางขอบญญตทองถนทจะเสนอนนจะตองมขอกาหนดทชดเจนเพยงพอไดวามความประสงคจะตราขอบญญตทองถนในเรองใด

4) ประธานสภาทองถนพจารณาและนาเสนอทประชมสภาทองถนเพอพจารณาออกเปนขอบญญตทองถน

เมอรางขอบญญตทองถนนนผานการพจารณาใหความเหนชอบของสภาเปนทเรยบรอยแลว กจะตองสงเรองไปยงหนวยงานราชการสวนกลางและสวนภมภาคทเกยวของกบขอบญญตนนๆ เพอพจารณาตอไป

จากกระบวนการขนตอนการเขาชอเพอเสนอขอบญญตทองถนดงกลาวนน จะเหนวามความเปนไปไดนอยมาก เพราะกระบวนการเขาชอเสนอขอบญญตทองถนนนจะตองมการแนบรางขอบญญตทองถนประกอบไปดวย ประชาชนผเสนอจะตองอาศยความรความสามารถและทกษะเกยวกบการยกราง ออกแบบขอกฎหมายซงอาจจะอยนอกเหนอขดความสามารถทประชาชนทองถนทวไปจะกระทาได อกทงขนตอนและกระบวนการยงมความซบซอน ใหระยะเวลานาน และยงขนตรงตอการพจารณาใหความเหนชอบจากราชการสวนกลางและราชการสวนภมภาคทเปนผบงคบใชหรอกากบดแลเรองนนๆ ตามกฎหมายเดมทมอยแลว สาเหตทเปนเชนนเพราะกระทรวงมหาดไทยไดวางระเบยบไววา การทองคกรปกครองสวนทองถนจะออกขอบญญตทองถนไดนน ตองเสนอใหสวนกลางอนมต “โดยผานไปเปนลาดบขน” ตงแตอาเภอจนถงกระทรวงมหาดไทย จงใชเวลานาน สภาพการณเชนนเองจงถอไดวาอานาจการปกครองยงคงรวมศนยอยทสวนกลางเชนเดมอานาจในการเขาชอเสนอขอบญญตทองถนเพอเสนอขอบญญตเปนเพยงการใหอานาจนตบญญตทไมมทางบรรลผลได

2.2.3.3 การลงคะแนนเสยงถอดถอนสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน ปจจบนการถอดถอนสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถนอยภายใตการบงคบใช

ของพระราชบญญตวาดวยการลงคะแนนเสยงเพอถอดถอนสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน พ.ศ. 2542 ซงมหลกเกณฑในการปฏบตตามพระราชบญญตดงน

เรมจากหากประชาชนผมสทธเลอกตงเหนวาสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถนผนนไมสมควรจะดารงตาแหนงอกตอไป กสามารถเขาชอรองตอผวาราชการจงหวด (ในกรงเทพมหานคร

                                                            42เพงอาง, หนา 4-6.

26

ใหยนตอรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย) โดยใหยดถอเกณฑจานวนผมสทธเลอกตงของแตละทองถนตอจานวนผมสทธเขาชอ ดงตอไปน

การนบจานวนผมสทธเลอกตงใหถอตามจานวนในบญชรายชอผมสทธเลอกตงขององคกรปกครองสวนทองถนครงหลงสดทใชสาหรบการเลอกตงสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถนแลวแตกรณ สาหรบการรองขอใหมการลงคะแนนเสยงถอดถอน มขอกาหนดถงรายละเอยดในคารอง ดงน

1) ชอ ทอย ลายมอชอของผเขาชอทกคน พรอมดวยสาเนาบตรประจาตวประชาชน หรอหลกฐานอนใดทมรปถายแสดงตนและออกใหโดยหนวยงานราชการ

2) รายละเอยดของขอเทจจรงและพฤตการณเสอมเสยของผทตองการถอดถอน

3) รายชอผแทนของผเขาชอ 4) คารบรองของผแทนผเขาชอวาผเขาชอทกคนเปนผมสทธเลอกตงใน

องคกรปกครองสวนทองถนนนและรวมเขาชอดวยตนเอง 2.2.3.4 การทาประชาพจารณ คาวา ประชาพจารณ ประกอบดวยคาวา ประชา หมายถง ประชาชน กบคาวา

พจารณ ซงหมายถง พจารณา ตรวจตรา สอบสวน ใหความคดเหน เมอนามาแตละความหมายมารวมกนแลว ประชาพจารณ จงหมายความวา การรบ

ฟงความคดเหนของประชาชนในเรองทมผลกระทบชวตของประชาชนทกคน การทาประชาพจารณควรจดใหไดรบความคดเหนจากประชาชนทกหมเหลา และทาในวงกวางเพอสามารถทจะหาขอสรปทสะทอนความคดเหนจากประชาชนอยางแทจรง กอนทรฐบาลจะตดสนใจดาเนนการใดๆ ทเกยวกบสงทมผลกระทบตอประชาชนจานวนมาก

การทาประชาพจารณเปนกระบวนการทรฐเปดโอกาสใหประชาชนไดแสดงความคดเหนในปญหาสาคญของชาตทมขอใหเกยวของหลายฝาย โดยเฉพาะผมสวนไดสวนเสยโดยตรงไดมโอกาสรบทราบขอมลโดยละเอยด แสดงความคดเหนและมสวนรวมในการใหขอมลตอโครงการหรอนโยบายนน ไมวาจะเหนดวยหรอไมเหนดวยกตามรวมทงการทาประชาพจารณเปนการดาเนนกจกรรมการมสวนรวมของประชาชนอยางเปนทางการตามระเบยบสานกนายกฯ จงจาเปนตองมการแตงตงคณะกรรมการประชาพจารณ มการประกาศเชญชวนใหผทมสวนไดสวนเสยเขารวมประชาพจารณ มการลงทะเบยนเพอการเขารวมประชาพจารณ43

การทาประชาพจารณเปนการเปดโอกาสใหสาหรบบคคล ผทไดรบผลกระทบจากโครงการของรฐไดแสดงความคดเหนในสวนทเกยวกบโครงการดงกลาว โดยอาจจะใชการพจารณาเปนการประชมหารออยางเปนทางการระหวางเจาหนาทของรฐทรบผดชอบตอการดาเนนโครงการ และกลมผลประโยชน หรอบคคลผมสวนไดเสยจากโครงการดงกลาว หนวยงานของรฐไมจาเปนตองไดรบอานาจพเศษตามรฐธรรมนญหรอกฎหมายในการจดประชาพจารณ โดยถอเปนเรองทปกตและ

                                                            43สร อกสรสกล, “ประชาพจารณ ทาแลว ทาอกกได ไมผดกตกา” มตชน 27, 9512

(25 มนาคม 2547): 27.

27

เปนการเหมาะสมทรฐบาลจะปรกษาประชาชนกอนการเนนการทสาคญ การประชาพจารณในปจจบน ไดตอบสนองตอกลมผลประโยชนทมจานวนมากขน โดยรฐบาลไดตระหนกถงการมสวนรวมทางการเมองของประชาชนในรปแบบของการทาประชาพจารณเนองจากการทาประชาพจารณนน ทาใหรฐบาลสามารถทจะศกษาถงผลกระทบทเกดขนจากสภาพความเปนจรงทจะเกดขนในพนทของประชาชน นอกจากจะเปนประโยชนในเชงการบรหารงานเชงนโยบายแลว ประโยชนทกระทบตอสภาพชวตความเปนอยของประชาชนกไดรบผลประโยชนไมนอย การทาประชาพจารณสะทอนใหเหนวาความคดเหนของประชาชนเปนสงทสาคญมากตอการตดสนใจของรฐบาล

2.2.3.5 การทาประชามต การออกเสยงประชามต หมายถง กระบวนการในการแสดงความเหนของประชาชน

ดวยการลงคะแนนออกเสยงเพอตดสนใจวาจะใหความเหนชอบหรอไมเหนชอบในเรองทมความสาคญและมผลกระทบตอประโยชนไดเสยของประเทศชาตหรอกระทบตอสทธและเสรภาพของประชาชน กอนทจะนามตหรอการตดสนใจนนออกเปนกฎหมายหรอนาไปปฏบตเพอบงคบใชเปนการทวไป44

การออกเสยงประชามตตางจากประชาพจารณคอการออกเสยงประชามตจะตองมการลงคะแนนออกเสยงเพอหามตของประชาชนในเรองสาคญนน ๆ สวนประชาพจารณเปนเพยงการรบฟงความเหนของประชาชนทจะไดรบผลกระทบในเรองนน ๆ กอนทหนวยงานของรฐทเกยวของจะมคาสงหรอดาเนนการใดๆ

หลกสาคญของการออกเสยงประชามต การออกเสยงประชามตเปนรปแบบหนงของประชาธปไตย แบบโดยตรง ทใหประชาชนสามารถทจะแสดงความคดเหนและตดสนใจในเรองทมความสาคญและกระทบตอสทธเสรภาพของตนเองได ถอเปนมาตรการถวงดลอานาจองคกรหรอสถาบนทเปนตวแทนของประชาชน มใหดาเนนการใด ๆ โดยมไดฟงเสยงทแทจรงของประชาชน

การออกเสยงประชามตโดยทวไปสามารถแบงออกได 2 ประเภทใหญๆ ไดแก 1) การออกเสยงประชามตแบบบงคบ หมายถง การออกเสยงประชามตท

เขยนบงคบไวในกฎหมายวา กอนการดาเนนการในเรองใด ๆ ตองจดใหมการออกเสยงประชามตเพอขอความเหนชอบหรอไมเหนชอบจากประชาชนกอน โดยหากเสยงขางมากใหความเหนชอบจงจะสามารถดาเนนการในเรองนนได

2) การออกเสยงประชามตแบบทางเลอก หมายถง การออกเสยงประชามตทมบทบญญตเขยนไววาในกรณทเหนสมควร รฐหรอองคกรทมอานาจหนาทอาจจดใหมการออกเสยงประชามตเพอรบฟงความคดเหนของประชาชนในเรองนน ๆ กอนทจะดาเนนการหรออาจเปดโอกาสใหประชาชนสามารถเขาชอ เพอขอใหจดทาประชามตในเรองทเหนวามความสาคญและกระทบตอสทธเสรภาพของประชาชน

                                                            

44สานกงานคณะกรรมการเลอกตง, การออกเสยงประชามต, คนวนท 4 กมภาพนธ 2556 จาก http://www.ect.go.th/newweb/th/referendum

28

2.2.4 เงอนไขพนฐานและองคประกอบของการมสวนรวมทางการเมองของประชาชน45 การสรางเงอนไขการมสวนรวมทางการเมองของประชาชนกเพอทจะวางกรอบกาหนดสง

ตางๆวาเมอประชาชนไดเขาไปมสวนรวมทางการเมองแลว จะตองตกอยภายใตกฎเกณฑใด และนอกจากจะเปนการวางกรอบขอบงคบใหแกประชาชนแลว ยงเสมอนหนงวาเปนหลกประกนขนพนฐานของประชาชนทเมอประชาชนเขามามสวนรวมทางการเมองแลวยอมตองไดรบความคมครองถงการแสดงออกทางการเมอง เงอนไขพนฐานของการมสวนรวมทางการเมองของประชาชนจะตองประกอบไปดวยอสรภาพ ความเสมอภาค และมความสามารถ สามารถพจารณาไดดงตอไปน

2.2.4.1 ตองมอสรภาพ ประชาชนมอสระทจะเขารวมทางการเมองหรอไมเขารวมทางการเมองกได ถา

ประชาชนเขารวมทางการเมอง การเขารวมทางการเมองของประชาชนดงกลาวจะตองเปนไปดวยความสมครใจ ไมมการบงคบจากกลมอทธพลใด การถกบงคบใหเขารวมไมวาจะในรปแบบใดไมถอวาเปนการมสวนรวม ดงนน การทจะถอวาประชาชนเขารวมทางการเมองอยางแทจรงนนจะตองเกดจากความสานกภายในของตวประชาชนเองวาอยากทจะเขารวมกจกรรมทางการเมองนนๆหากการเขารวมในการดาเนนกจกรรมตางๆทรฐจดใหมขนเกดจากการบงคบใหประชาชนตองกระทา กยอมถอวาประขาขนไมมความเตมใจในการเขามามสวนรวม ขาดการตดสนใจดวยตนเอง

2.2.4.2 ตองมความเสมอภาค ประชาชนทเขารวมในกจกรรมใดจะตองมสทธเทาเทยมกบผ เขารวมคนอนๆ

เนองจากความเทาเทยมจะบงบอกถงวาตนเองไดมการแสดงความคดเหนอยางเสรไมถกปดกนหรอกดกน หากการเขารวมกจกรรมทางการเมองของประชาชนเกดความไมเทาเทยมกนของแตละบคคลเกดขน เชน การเขารวมรบฟงความคดเหนของประชาชนในการดาเนนโครงการตางๆทสงผลกระทบตอประชาชน หนวยงานใหภาครฐจะตองใหประชาชนสามารถทจะแสดงความคดเหนไดอยางเสร ไมมการปดกนทางความคด เนองจากประชาชนอาจจะเกดความหวาดระแวงหรออาจจะเกดความเบอหนายทจะเขารวมกจกรรมทางการเมองในครงตอๆไป เนองจากเหนวาความคดของตนเองทไดแสดงออกไปนนไมมความหมายไมมคณคา

2.2.4.3 ตองมความสามารถ ประชาชนหรอกลมเปาหมายทจะเขารวมทางการเมองนนจะตองมความสามารถ

อยางเพยงพอทจะเขารวมในกจกรรมนนๆ หมายความวา ในบางกจกรรมแมจะกาหนดวาผเขารวมมเสรภาพและเสมอภาค แตกจกรรมทกาหนดไวมความซบซอนเกนความสามารถของกลมเปาหมายการมสวนรวมยอมเกดขนไมได มเชนนนตองเสรมสรางความสามารถของประชาชนใหมความสามารถเขารวมไดเชน กรณของการเขารวมทางการเมองในการเสนอรางขอบญญตทองถน ซงการเสนอรางกฎหมายนนจะตองใชความรความสามารถอยางมาก ประชาชนทเขารวมอาจจะตองมประสบการณในการยกรางกฎหมายจงจะสามารถทจะชวยในการเสนอยกรางกฎหมายดงกลาวได ดงนนหากปรากฏวาประชาชนท เขาไปมสวนรวมในการยกรางขอบญญตดงกลาวเปนผท ไมมความร

                                                            45ถวลวด บรกล, อางแลว เชงอรรถท 40, หนา 16-18.

29

ความสามารถในทางกฎหมายโดยเฉพาะ การเขารวมทางการเมองดงกลาวกอาจจะไมบรรลผลตอบสนองความตองการของประชาชนไดอยางสงสด

เมอไดศกษาถงเงอนไขพนฐานทเ กยวของกบการมสวนรวมทางการเมองแลว องคประกอบของการมสวนรวมทางการเมองถอวาเปนสงทสาคญอยางหนง เนองจากหากการมสวนรวมของประชาชนไมครบองคประกอบของการมสวนรวมทางการเมองแลว การกระทาตางๆทประชาชนทไดแสดงออกวาเปนการเขาไปมสวนรวมนน กไมอาจถอไดวาเปนการมสวนรวมทางการเมองของประชาชนแตอยางใด

องคประกอบของการมสวนรวมทางการเมองของประชาชนนนม 3 ดานดวยกนคอ ประชาชนทจะเขาไปมสวนรวมทางการเมองจะตองมวตถประสงคหรอมจดมงหมายทชดเจน การทจะใหประชาชนเขาไปมสวนรวมในกจกรรมใดกจกรรมหนงนน จะตองมจดประสงคและความมงหมายของการเขารวมวาเพอวตถประสงคอะไร ประชาชนทจะเขารวมทางการเมองจะไดตดสนใจวากจกรรมดงกลาวสมควรทจะเขารวมหรอไม เนองจากหากพจารณาจากวตถประสงคทแทจรงแลวประชาชนเหนวาไมมความจาเปนทจะเขารวม ประชาชนกสามารถทจะตดสนใจไดตองมกจกรรมเปาหมาย การทจะใหประชาชนเขามามสวนรวมทางการเมองนนตองระบลกษณะของกจกรรมวามรปแบบและลกษณะอยางไร เพอประชาชนจะไดตดสนใจและองคประกอบสดทายของการมสวนรวมทางการเมองคอ ตองมบคคลหรอกลมเปาหมาย การใหประชาชนเขาไปมสวนรวมนนจะตองมกลมเปาหมาย แตอยางไรกตามบางครงกลมเปาหมายมกจะถกจากดโดยกจกรรมและวตถประสงคของการมสวนรวมอยแลวโดยพนฐาน

ในความเปนจรงแลวการมสวนรวมทางการเมอง ไมสามารถทาไดในทกครงเสมอไป เนองจากดวยเงอนไขทางดานระยะเวลาท เปดโอกาสใหประชาชนเขารวม หรอในเรองของความสามารถของประชาชนในการเขามามสวนรวมทางการเมองกเปนไปได ดงนนการจาแนกเกยวกบประเดนทจะนามาใชพจารณาถงการมสวนรวมทางการเมองของประชาชนจงมความสาคญโดยสามารถนามาชวยใหประชาชนเขามามสวนรวมทางการเมองไดงายยงขน ประเดนการจาแนกตางๆนนกไดแก การตดสนใจและผลกระทบทสาคญ การตดสนใจการมผลกระทบตอบางคนมากกวาคนอน การตดสนใจทจะไปมผลกระทบตอผลประโยชนของบางคนหรอกลมคนทมอยเดม การตดสนใจทมความเกยวของกบเรองทมความขดแยงกนอยกอนแลว และประเดนสดทายคอ ความจาเปนเพอใหมการสนบสนนตอผลของการตดสนใจ

การมสวนรวมทางการเมองของประชาชนมความสาคญอยางยงในการสรางประชาธปไตยอยางยงยนและสงเสรมธรรมมาภบาล ตลอดจนการบรหารงาน หากนโยบายตางๆทจะสงผลกระทบตอประชาชนไดมการเปดโอกาสใหประชาชนเขาไปมสวนรวมในการกาหนดนโยบายตางๆมากขนเทาใด กจะชวยใหการพฒนาเปนไปอยางมประสทธภาพมากยงขน นอกจากนการมสวนรวมของประชาชนกชวยในเรองของการตรวจสอบผบรหาร ทาใหผบรหารมความรบผดชอบตอสงคมมากยงขน อกทงยงเปนการปองกนนกการเมองจากการกาหนดนโยบายตางๆทไมสอดคลองกบสภาพความเปนอยของประชาชนในทองถนนนๆ

30

2.2.5 ระดบการมสวนรวมทางการเมองของประชาชน ระดบการมสวนรวมทางการเมองของประชาชนนนเปนจาแนกการมสวนรวมทางการเมอง

ของประชาชนเพอสามารถทจะแสดงใหเหนวาระดบการมสวนรวมของประชาชนในระดบใดทตองใหประชาชนเขาไปมสวนรวมในการแสดงความคดเหนมากทสดไปถงระดบนอย ทงนขนอยกบวตถประสงคหรอความมงหมายของกจกรรมทางการเมองดงกลาววาตองการใหประชาชนเขาไปมสวนรวมทางการเมองมากนอยเพยงใด

การใหประชาชนมสวนรวมทางการเมองนนสามารถทาไดในหลายระดบดวยกน ทงนขนอยกบวารฐบาลในแตละยคในแตละสมยนน ไดใหความสาคญกบประชาชนมากนอยแตกตางกน46 คอ

1) ประชาชนเปนผมอานาจ หมายถงการใหประชาชนเขาจดการหรอดาเนนการเอง โดยไมมการตดตอกบรฐบาลกอนซงอาจมการโตตอบจากรฐบาล เชน การจดตงศาลเตย การเดนขบวน การเขายดสถานทของทางราชการเพอเรยกรองความเปนธรรม เปนตน โดยลกษณะดงกลาวเปนการแสดงความสมพนธใหเหนวา การมสวนรวมทางการเมองของประชาชนกบรฐบาลนนมความสมพนธในเชงลบ กลาวคอ ถาประชาชนเขาไปมสวนรวมในทางการเมองหรอเขาไปมบทบาทในทางการเมองมากขนเทาไหร รฐบาลกจะมอานาจนอยลง

2) ประชาชนและรฐบาลรวมมอกนแกไขปญหา โดยทงสองฝายมอานาจทเทาเทยมกน เชน โครงการทาความสะอาดหมบาน การสรางถนน เปนตน

3) ประชาชนทาหนาทเปนทปรกษาใหกบรฐบาล หมายถง เมอรฐบาลตองการใหประชาชนแสดงความคดเหนในเรองทอาจจะมผลกระทบโดยตรงกบประชาชน รฐบาลกจะขอความเหนมายงประชาชนและตงใจทจะกระทาตามความเหนนน แตความเหนดงกลาวทรบฟงมาจากประชาชนนนรฐบาลอาจจะไมกระทาตามความคดเหนดงกลาวกได เชน กรณทรบฟงความเหนจากประชาชนในการทรฐบาลจะจดตงคณะกรรมการเพอทาหนาทในการประสานงานระหวางประชาชนและสวนราชการ การประชมกลมยอยเพอรบฟงความคดเหนของประชาชนเฉพาะกลม เปนตน

4) ประชาชนแสดงความคดเหน รฐบาลใหโอกาสประชาชนในการแสดงความคดเหนในบางเรอง แตมกจะไมนาความเหนทไดรบจากประชาชนไปปฏบตและรบบาลยงมอานาจทจะไมรบฟงความคดเหนนน เชน การประชมใหญทเปดโอกาสใหประชาชนทกคนไดแสดงความคดเหน การขอความเหนในกรณทรฐบาลจะออกกฎหมายหรอระเบยบตางๆมาบงคบใช เปนตน

5) ประชาชนรบทราบ เปนการแถลงขาวสารหรอมตของรฐบาลใหประชาชนไดรบทราบถงขอมลของรฐบาลตางๆวามอะไรบาง ประชาชนอาจจะมปฏกรยาตอบโตหรอไมมกได เชน การแถลงถงโครงการตางๆทรฐบาลไดมมตใหดาเนนการอาจจะเปนโครงการสรางรถไฟฟา การเวนคนทดนตางๆ เปนตน

6) รฐบาลใชอานาจ กลาวคอ รบบาลใชอานาจในการตดสนใจโดยไมมการแจงใหประชาชนทราบลวงหนา เชน การสบสวนจบกมผกระทาความผด การสบสวนเพอหาเบาะแสตางๆ เปนตน

                                                            46เพงอาง, หนา 18-20.

31

เหนไดวา จากลาดบชนของการมสวนรวมทางการเมองของประชาชนนน พบวาประชาชนอาจเขาไปมสวนรวมตงแตเรมตนจากกระบวนการตดสนใจ การมสวนรวมในการดาเนนการ การมสวนรวมในการสนบสนนการดาเนนการ โดยทการมสวนรวมของประชาชนนน มอยหลายระดบดวยกนทงนขนอยกบรฐบาลวาจะใหความสาคญกบประชาชนขนาดไหน

นอกจากการแบงระดบชนการมสวนรวมทางการเมองของประชาชนตามวธการขางตนแลว การมสวนรวมทางการเมองของประชาชนอาจแบงออกเปนรปแบบอนๆทแตกตางจากกนไปกได ทงนขนอยกบวตถประสงคและความละเอยดของการแบงเปนสาคญการแบงระดบขนการมสวนรวมของประชาชนอาจแบงไดจากระดบตาสดไปหาระดบสงสดออกเปน 7 ระดบและจานวนประชาชนทเขามสวนรวมในแตละระดบจะสมพนธกนกบระดบของการมสวนรวมกลาวคอถาระดบการมสวนรวมตาจานวนประชาชนทเขามสวนรวมจะมากและยงระดบการมสวนรวมสงขนเพยงใดจานวนประชาชนทเขามสวนรวมกจะลดลงตามลาดบระดบการมสวนรวมของประชาชนเรยงตามลาดบจากตาสดไปหาสงสดไดแก

1) ระดบการใหขอมลเปนระดบตาสด ระดบนเปนวธการทงายทสดของการตดตอสอสารระหวางผกาหนดนโยบายหรอผ

วางแผนโครงการกบประชาชนเพอใหขอมลแกประชาชนเกยวกบการตดสนใจของผกาหนดนโยบายหรอผวางแผนโครงการแตไมเปดโอกาสใหแสดงความคดเหนหรอเขามาเกยวของใดๆวธการใหขอมลอาจกระทาไดหลายวธเชนการแถลงขาวการแจกขาวการแสดงนทรรศการและการทาหนงสอพมพใหขอมลเกยวกบกจกรรมตางๆ ตลอดจนการใชสออนๆเชนโทรทศนวทยสอบคคลและหอกระจายขาว เปนตน

อยางไรกตาม เพอปองกนมใหรฐบาลหรอเจาหนาทของรฐใชอานาจดลยพนจในการให หรอไมใหขอมลดงกลาวแกประชาชน จงควรทจะมขอกาหนดใหรฐบาลหรอเจาหนาทของรฐตองกระทาและกระทาอยางทวถงดวย ยกเวนขอมลบางประเภท เชน เรองทเกยวของกบความมนคงของชาต หากมการเปดเผยออกไปประเทศชาตอาจจะไดรบผลกระทบในแงลบได เปนตน นอกจากน การใหขอมลแกประชาชนจะตองใหอยางทวถง ถกตอง เทยงตรง ทนการณ เขาใจไดงายและไมมคาใชจายมาเปนอปสรรคในการไดรบขอมลนนๆ

2) ระดบการเปดรบความคดเหนจากประชาชนและการปรกษาหารอ ระดบดงกลาวเปนระดบขนทสงกวาระดบแรกกลาวคอ ผกาหนดนโยบายหรอผ

วางแผนโครงการเชญชวนใหประชาชนแสดงความคดเหนเพอใหไดขอมลมากขนและประเดนในการประเมนขอดขอเสยชดเจนยงขนเชนการสารวจความคดเหนของประชาชนเกยวกบการรเรมโครงการตางๆและการบรรยายใหประชาชนฟงเกยวกบโครงการตางๆแลวขอความคดเหนจากผรบฟงเปนตน อนง การรบฟงความคดเหนนจะกระทาไดอยางมประสทธภาพและประสทธผลกตอเมอประชาชน ผมสวนได สวนเสย ไดมขอมลในการตดสนใจทถกตองและพอเพยง

นอกจากน การเปดรบความคดเหนจากประชาชนเปนการเจรจากนอยางเปนทางการระหวางผกาหนดโยบายและผวางแผนโครงการและประชาชนเพอประเมนความกาวหนาหรอระบประเดนหรอขอสงสยตางๆเชนการจดประชมการจดสมมนาเชงปฏบตการตลอดจนการเปดกวางรบฟงความคดเหนโดยใชรปแบบตางๆอาทการสนทนากลมและประชาเสวนา เปนตน

32

3) ระดบการวางแผนรวมกนและรวมกนปฏบต ระดบการวางแผนรวมกนและรวมกนปฏบตเปนระดบขนทสงกวาการปรกษาหารอ

กลาวคอเปนเรองการมสวนรวมทมขอบเขตกวางมากขน มความรบผดชอบรวมกนในการวางแผนเตรยมโครงการ และผลทจะเกดขนจากการดาเนนโครงการ การมสวนรวมของประชาชนในระดบการวางแผนรวมกนเหมาะสมทจะใชสาหรบการพจารณาประเดนทมความยงยากซบซอน และมขอโตแยงมาก เชน การใชกลมทปรกษาซงเปนผทรงคณวฒในสาขาตางๆทเกยวของ การใชอนญาโตตลาการเพอแกปญหาขอขดแยงและการเจรจาเพอหาทางประนประนอมกน การประชมวางแผนแบบมสวนรวม เปนตน เมอมการวางแผนเสรจสนแลวการรวมปฏบตกน เปนระดบทผรบผดชอบนโยบายหรอโครงการกบประชาชนรวมกนดาเนนการตามนโยบายหรอโครงการ เปนขนการนานโยบายไปปฏบตรวมกนดาเนนตามหรอโครงการวมกนเพอใหบรรลผลตามวตถประสงคทวางไว

4) ระดบรวมตดตามตรวจสอบประเมนผล ระดบดงกลาวเปนระดบการมสวนรวมทมผเขารวมนอย แตมประโยชนทผทเกยวของ

หรอไดรบผลกระทบสามารถมาคอยตดตามการดาเนนกจกรรมนนๆได รปแบบของการตดตามตรวจสอบหรอประเมนผล อาจอยในรปแบบของการจดตงคณะกรรมการตดตาม ประเมนผลทมาจากหลายฝาย การสอบถามประชาชนโดยการทาการสารวจเพอใหประชาชนประเมน การประเมนผลนมความสาคญมาก เพราะจะมผลตอการพจารณาจดสรรประโยชน การยตหรอคงไว ตลอดจนปรบปรงนโยบายหรอโครงการ

5) ระดบการควบคมโดยประชาชน การควบคมโดยประชาชนเปนระดบสงสดของการมสวนรวมโดยประชาชนเพอ

แกปญหาขอขดแยงทมอยทงหมด เชน การลงประชามต เปนตน นอกจากการมสวนรวมจะแบงออกเปน 5 ระดบแลว ยงมการแบงระดบการมสวน

รวมทางการเมองของประชาชนแตกตางกนออกไป โดยไดมการแบงเปน 3 ระดบ47 ดวยกนดงตอไปน (1) ระดบตาหรอกลมผดแล (Onlookers) คอ การใหความสนใจตอขาวสารและ

การเปลยนแปลงทางการเมอง การถกเถยงปญหาทางการเมอง การไปใชสทธออกเสยง การเปนสมาชกกลมผลประโยชน และการรวมชมนมทางการเมอง

(2) ระดบกลางหรอระดบผมสวนรวม (Participants) ไดแก การมสวนรวมในโครงการของชมชน การมสวนรวมอยางแขงขนในกจกรรมของกลมผลประโยชน การเปนสมาชกพรรคการเมองทมสวนรวมในกจกรรมของพรรคการเมอง และการชวยรณรงคหาเสยงการเลอกตง

(3) ระดบสงหรอระดบนกกจกรรม (Activists) ไดแก การเปนผ นากลมผลประโยชน การมตาแหนงและทางานเตมเวลาใหแกพรรคการเมอง และไดรบตาแหนงทางการเมอง

จากการแบงระดบการมสวนรวมทางการเมองของประชาชนออกเปน 5 ระดบ หรอ 3 ระดบ เหนไดวา ไมวาจะมการแบงระดบการมสวนรวมทางการเมองออกเปนกระดบกตาม กเพอทจะใหประชาชนสามารถทจะเขาไปมสวนรวมไดทกกระบวนการของการกระทาทางการเมอง ใน

                                                            47สานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร, การมสวนรวมทางการเมองของประชาชน,

(กรงเทพฯ: สานกการพมพสานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร, 2554), หนา 11-12.

33

ความเหนของผวจย เหนวา ระดบการมสวนรวมทางการเมองของประชาชนจะกอใหเกดประโยชนเปนอยางมาก หากประชาชนไดเขาไปมสวนรวมทงแตระดบขนปรกษาหารอจนถงขนลงมอปฏบตกจะสงผลใหการดาเนนการตางๆประสบความสาเรจ ทงน เนองจากการมสวนรวมระดบการปรกษาหารอสามารถทจะสะทอนปญหาตางๆของประชาชนไดอยางเตมท เปนการรวบรวมประเดนปญหาตางๆทเกดขนจากขอเทจจรงในสงคมหรอชมชนของประชาชน โดยการเปดโอกาสใหประชาชนเขารวมแสดงความคดเหนในการวางกรอบนโยบายตางๆทจะสงผลกระทบกบชมชม หรอภายในสงคมทตนเองอาศยอย เมอสามารถรวบรวมปญหาตางๆทเกดขนแลวกจะสงผลตอระดบการปฏบต การปฏบตกสามารถทจะตอบสนองความตองการของประชาชนไดอยางบรรลวตถประสงคของการดาเนนงาน สวนกรณการตรวจสอบนนเหนวา ประชาชนสามารถเขาไปมสวนรวมได แตหากจะทาการตรวจสอบไดอยางจรงจงนน มความเปนไปไดยาก เนองจากประชาชนยงขาดความรความเชยวชาญในการตรวจสอบ ไมมกลไกใดๆทใหประชาชนเขาไปทาหนาทตรวจสอบไดอยางเตมท

2.2.6 ประโยชนของการมสวนรวมทางการเมองของประชาชน48 การมสวนรวมทางการเมองของประชาชนเปนกระบวนการรปแบบหนงทมสวนชวยใหการ

กระทาตางๆของรฐบาลทกาหนดนโยบายในการบรหารงานทองถนตางๆสามารถประสบความสาเรจ กลาวคอ หากนโยบายตางๆทรฐบาลจะจดใหมขนซงสงผลกระทบโดยตรงตอความเปนอยของประชาชน เชน การออกกฎหมายทองถนทมผลเปนการเปลยนแปลงสภาพชวตความเปนอยในทองถน หรอการจดสรรงบประมาณตางๆใหกบประชาชนในทองถนเพอใชในการบรหารงานภายในชมชนของตนเอง ดงนน หากการกระทาตางๆของรฐบาลทสงผลกระทบตอประชาชนไดใหประชาชนเขาไปมสวนรวมในการแสดงความคดเหน เสนอแนวคดตางๆจากขอเทจจรงทเกดขนในสภาพสงคมทประชาชนอาศยอย กจะทาใหเกดประโยชนในการดาเนนงานตางๆอยางมประสทธภาพ ดงนน ประโยชนของการมสวนรวมทางการเมองของประชาชน มดงน

2.2.6.1 เพมคณภาพของการตดสนใจ กระบวนการปรกษาหารอกบสาธารณชนชวยใหเกดความกระจางในวตถประสงคและ

ความตองการของโครงการหรอนโยบายนนๆไดอยเสมอ สาธารณชนสามารถทจะผลกดนใหเกดการทบทวนขอสนนษฐานทบดบงอย ซงอาจจะปดบงไมใหเหนทางออกทมประสทธภาพทสด หลายตอหลายครงดวยกนทกระบวนการมสวนรวมทางการเมองของประชาชนทาใหเกดทางเลอกใหมๆขนมาหลายทางเลอก สาธารณชนมกจะมขอมลใหมๆทกอใหเกดความแตกตางในการทจะนาไปสการตดสนใจแบบใหม

2.2.6.2 การลดคาใชจายและลดเวลาสามารถนาไปปฏบตไดอยางมคณภาพ การมสวนรวมของประชาชนอยางเตมรปแบบบางครงอาจจะทาใหเสยเวลา แต

ในทางปฏบตแลวการทใหประชาชนเขามามสวนรวมตงแตแรกเรมกระบวนการ สามารถทจะลดความลาชาและลดคาใชจายทเกยวของกบความขดแยงของประชาชนได การตดสนใจอยางใดอยางหนง

                                                            48เจมส แอล เครยตน, คมอการมสวนรวมของประชาชนในการตดสนใจของชมชน,

แปลโดย วนชย วฒนศพท, พมพครงท 2, (นนทบร: สถาบนพระปกเกลา, 2544), หนา 7-10.

34

อาจจะดวาสนเปลองและเสยเวลากวาทจะตดสนได แตวาเมอมการตดสนใจจากความคดของประชาชนทไดเขามามสวนรวมในการแสดงความคดเหนแลวกจะนามาสการปฏบตทเปนการประหยดกวาดวยซา การตดสนใจอยางใดอยางหนงททาไปอยางรวดเรวและดเหมอนวาจะไมสนเปลองอาจจะมคาใชจายมากกวา หากวาการตดสนใจดงกลาวนนไมไดกอใหเกดขอตกลงระหวางกลม แตกลบกลายเปนการตดสนใจทนาไปสความขดแยงของประชาชนมากยงขน การมสวนรวมของประชาชนกอใหเกดการยอมรบอยางสงตอการตดสนใจโดยกลม ซงมสวนไดเสยในการตดสนใจนนๆ ทงนกจะชวยลดความขดแยงระหวางการนาไปปฏบต ทาใหเกดการประหยดคาใชจาย ซงโดยทวไปอาจจะแพงกวาคาใชจายในการทาโครงการการมสวนรวมของประชาชน

นอกจากน การมสวนรวมในการตดสนใจทาใหคนเรามความรสกถงความเปนเจาของการตดสนใจ และครงหนงเมอตวเราเองไดมโอกาสมสวนรวมในการตดสนใจเรองใดเรองหนงไปแลว เขากยอมตองนาสงทเราใหความรวมมอในการตดสนใจดงกลาวไปปฏบตเพอใหเกดผลตามมา ไมเพยงแตจะมความสนบสนนทางการเมองเมองตอการนาไปปฏบต แตกลมและปจเจกชนอาจจะรสกกระตอรอรนในการทจะชวยใหเกดผลในทางปฏบต

2.2.6.3 การสรางฉนทามต การมสวนรวมของประชาชนสามารถทจะสรางขอตกลงทมนคงและยนยาวและการ

ยอมรบระหวางกลม ซงกอนหนานในกลมอาจจะมความเหนทขดแยงกนไปคนละทศทาง การมสวนรวมนยงกอใหเกดความเขาใจระหวางกน ลดความขดแยงทางการเมองและสรางใหเกดความชอบธรรมในการตดสนใจของรฐ

2.2.6.4 การหลกเลยงการเผชญหนาใน “กรณทรายแรงทสด” เมอเกดความขดแยงของประชาชนนาไปสความขมชนและการเปนปฏปกษ กจะม

ความยากยงขนในการทจะแกไขปญหาตางๆ การกระบวนการทเปดชองใหประชาชนเขามาทสวนรวมกอใหเกดโอกาสทคกรณจะแสดงความตองการของกลมเขา และความหวงกงวลทปราศจากความรสกทเปนปฏปกษ การมสวนรวมของประชาชนตงแตเรมขนตอนแรกสามารถทจะชวยลดการเผชญหนากนอยางรนแรงได

2.2.6.5 การดารงไวซงความนาเชอถอและความชอบธรรม วถทางทจะนาไปสความชอบธรรมและการดารงอยของความชอบธรรม โดยเฉพาะ

อยางยงเมอการตดสนใจกอใหเกดความขดแยง กคอจะตองใชกระบวนการตดสนใจซงโปรงใสและนาเชอถอตอสาธารณชนและซงใหสาธารณชนมสวนรวม โครงการการมสวนรวมของประชาชนยงกอใหเกดความเขาใจถงเหตผลทนาไปสการตดสนใจนนๆ

2.2.6.6 การคาดคะเนความหวงกงวลของประชาชนและคานยมของสาธารณชน ในขณะทเจาหนาททองถนทางานกบสาธารณชนในโครงการการมสวนรวมของ

ประชาชน เจาหนาททองถนจะคอยๆเพมความรสกทไวตอความหวงกงวลของสาธารณชนและตอทวา สาธารณชนมองการปฏบตงานของเจาหนาททองถนและองคกรปกครองสวนทองถนอยางไร บอยครงททศนคตตางๆไดถกประชาชนหยกยกขนมาพดกนภายใน เพอทวาเจาหนาทจะไดเกดความตระหนกถงการตอบสนองของสาธารณชนทเปนไปไดตอกระบวนการและการตดสนใจตางๆ ถงแมวาประเดนนนอาจจะไมใหญโตมากนก

35

2.2.6.7 การพฒนาความเชยวชาญและความคดสรางสรรคของประชาชน ประโยชนอนสาคญอยางยงของการมสวนรวมของประชาชน คอการใหการศกษาตอ

สาธารณชนทดขน ผมสวนรวมทางการเมองไมเพยงแตเรยนรเกยวกบเนอหา แตประชาชนเองยงไดเรยนรดวยวากระบวนการตดสนใจดวยองคกรสวนทองถนของเขาควรจะเปนอยางไรและทาไมจงตองตดสนใจเชนนน การมสวนรวมทางการเมองของประชาชนยงเปนการเปดโอกาสใหประชาชนใชเปนเวทการฝกทมประสทธภาพของผนาทองถนไดอกดวย

กลาวโดยสรปเหนไดวา ประโยชนของการมสวนรวมทางการเมองของประชาชน จะสงผลดอยางมากตอการดาเนนนโยบายตางๆของรฐบาล โดยเปนการเปดโอกาสใหประชาชนสามารถทจะกลาคดกลาแสดงออก นอกจากนนประชาชนในแตละเขตพนทสามารถทจะสะทอนปญหาและความตองการของชมชนทตนเองอาศยอยวาปญหาของชมชนทประสบอยในขณะนมลกษณะอยางไร มความตองการทจะใหรฐบาลเขามาชวยเหลอหรอแกปญหาดงกลาวโดยวธใด หรอนอกจากจะใหประชาชนในแตละชมชนแสดงความคดเหนแลว ประโยชนของการมสวนรวมของประชาชนสามารถทจะสะทอนใหเหนไดวาหากรฐบาลดาเนนนโยบายดงกลาวทมผลกระทบตอชมชนนน จะสงผลกระทบขอด ขอเสยตอชมชนอยางไรบาง ซงสงตางๆทงหลายเหลานนอกจากจะสงผลทางตรงทจะชวยใหตอบสนองความตองการของประชาชนในแตละพนทไดอยางเตมทแลวและเกดประสทธภาพสงสดแลว ยงสงผลตอประโยชนทางออมตอประเทศชาตไดอกดวยโดยเปนการชวยประหยดงบประมาณตางๆทจะใชดาเนนนโยบายตางๆไดอกดวย ทงนเนองจากหากการดาเนนนโยบายตางๆของรฐบาลเปนการจดสรรงบประมาณลงไปในพนทแตเพยงฝายเดยว โดยไมมการสอบถามความตองการของประชาชนทาใหงบประมาณดงกลาวทจดสรรลงไปสชมชนไมตรงตามความตองการของประชาชน เมอไมตรงตามความตองการของประชาชนแลว รฐกจะตองจดสรรงบประมาณใหมลงไปในชมชนดงกลาวอก ทาใหเกดความซาซอนดานรายจายของงบประมาณแผนดนได

จากการทผวจยไดศกษาในสวนทเปนแนวความคดการจดรปแบบการปกครองในระดบมหานคร ผลการศกษาพบวา แนวความคดในการจดรปแบบมหานครนนมหลากหลายแนวความคดดวยกน ไมวาจะเปนการจดรปแบบมหานครออกเปนหนวยการปกครองเดยวซงสงผลดตอการบรหารงานดานตางๆทเปนไปอยางประหยดและลดความซาซอนของการปฏบตงาน ในสวนการจดรปแบบการปกครองมหานครออกเปนสองระดบนนกจะสงผลดในแงของการบรหารงานตางๆสามารถทจะถายโอนอานาจใหหนวยการปกครองทองถนระดบลางจดการแทนไดทาใหการบรหารงานตางๆเปนไปอยางรวดเรว สวนรปแบบสดทายเปนการรวมมอกนระหวางหนวยการปกครองทองถนเพอทากจการใดกจการหนงโดยเฉพาะ นอกจากนผวจยยงไดศกษาถงแนวคดในการมสวนรวมทางการเมองของประชาชนซงการมสวนรวมทางการเมองนนถอวาเปนชองทางหนงทจะใหประชาชนในทองถนสามารถทจะมสทธทจะแสดงออกถงความคดเหนตางๆ ตงแตขนตอนของการวางแผนงาน ไปจนถงขนตอนของการปรบใชนโยบายตางๆทฝายบรหารจดใหมขน โดยการมสวนรวมทางการเมองของประชาชนนนลวนแลวแตมประโยชนอยางยงไมเฉพาะแตในเรองของการทฝายบรหารมหนาททจะตองจดใหมขนเทานน ประชาชนเองกจะไดรบรถงสทธของตนเองในการทจะเขามามสวนรวมในกจกรรมตางๆทฝายบรหารไดจดทาขนผานรปแบบการมสวนรวมในรปแบบตางๆ

36

ในบทตอไปผวจยจะศกษาเกยวกบกฎหมายตางประเทศ โดยจะศกษาถงโครงสรางองคกรปกครองสวนทองถนของตางประเทศ ซงผวจยไดนาประเทศฝรงเศส ประเทศญปนและประเทศองกฤษ มาทาการศกษาวเคราะห โดยศกษาเกยวกบการจดโครงสรางการปกครองทองถนในแตละประเทศและโครงสรางการปกครองในมหานครนครของแตละประเทศวามโครงสรางในลกษณะใดแตกตางกบแนวคดทผวจยไดทาการศกษาไวในบทนมากนอยเพยงใด และนอกจากจะทาการศกษาในสวนทเกยวกบโครงสรางการปกครองทองถนทวไปและในมหานครแลว ผวจยยงศกษาในสวนทเกยวของกบกฎหมายการปกครองทองถนของแตละประเทศทไดบญญตใหสทธของประชาชนในการมสวนรวมทางการเมองของประชาชนภายในทองถนวาประชาชนชนสามารถทจะเขามามสวนรวมในกระบวนการใดบางหรอชองทางทกฎหมายทองถนในแตละประเทศเปดโอกาสใหประชาชนสามารถทจะแสดงออกถงความตองการหรอความคดเหนในกระบวนการทางการเมองวามลกษณะเปนเชนไร เพอนามาวเคราะหเปนองคประกอบสวนหนงในการการแนวทางการปฏรปโครงสรางการปกครองของกรงเทพมหานครเพอการมสวนรวมของประชาชนในลาดบตอไป  

บทท 3

การปกครองทองถน

และการมสวนรวมของประชาชนในตางประเทศ

การศกษาในบทน ผศกษาวจยไดศกษาถงประวตความเปนมาของการปกครองสวนทองถนในตางประเทศ ประกอบดวย 3 ประเทศดวยกนไดแก ประเทศฝรงเศส ประเทศญปน และประเทศองกฤษ เหตผลทผศกษาวจยไดเลอกศกษาประเทศฝรงเศส ประเทศญปน และประเทศองกฤษ เนองจากแตละประเทศมการปกครองทองถนในระดบมหานครเชนเดยวกนกบประเทศไทย โดยการศกษาวจยจะวเคราะหถงโครงสรางระบบการปกครองทองถนของแตละประเทศวามความแตกตางกนและมความสมพนธกนอยางไร

นอกจากจะศกษาโครงสรางการปกครองสวนทองถนในแตละประเทศแลว ผศกษาวจยยงไดศกษาถงการมสวนรวมทางการเมองของประชาชนในระดบทองถนและในมหานครของแตละประเทศวาแตละประเทศไดมกฎหมายและนโยบายใดบางทเปดโอกาสใหประขาขนในทองถนและในมหานครไดเขาไปรวมดาเนนนโยบายตางๆทสงผลกระทบตอประชาชน เพอนามาเปรยบเทยบกบกฎหมายและนโยบายของประเทศไทย

เมอไดศกษาในสวนตางๆอยางละเอยดแลว กจะนาโครงสรางตางๆของแตละประเทศมากาหนดรปแบบหรอกาหนดโครงสรางการปกครองกรงเทพมหานครในรปแบบใหมทเหมาะสม เพอใหสามารถตอบสนองความตองการของประชาชนมากทสด

3.1 ประเทศฝรงเศส

3.1.1 ประวตความเปนมาและโครงสรางการปกครองสวนทองถนของประเทศฝรงเศส 3.1.1.1 ประวตความเปนมาการปกครองสวนทองถนของประเทศฝรงเศส การปฏวตในประเทศฝรงเศสในป ค.ศ. 1789 (French Revolution 1789) ถอไดวา

เปนจดเรมตนการพฒนาการของระบบการปกครองทองถนสมยใหมในประเทศฝรงเศส รากฐานทางความคดในการจดการรปแบบการปกครองในยคสมยนคอ การมงขจดความแตกตางในหมหนวยหรอองคกรทางการเมองในรปแบบตางๆ (Political Entitiies)49 ทงในเขตเมองและเขตชนบท ใหอยภายใตรากฐานของกฎหมายอนเดยวกน ดงนนสทธพเศษและความไดเปรยบตางๆทเคยมจะตองขจดใหหมดไป หนวยหรอองคกรทางการเมองแบบเดมๆในชมชนตางๆจงถกแปรเปลยนไปสองคกร

                                                            49นครนทร เมฆไตรรตน, ทศทางการปกครองทองถนของไทยและตางประเทศเปรยบเทยบ,

(กรงเทพฯ: วญญชน, 2546), หนา 104.

38

ปกครองทองถนทมรปแบบเดยวกนทวประเทศ ซงไดแก “คอมมน”หรอเทศบาล (Commune) กลาวอกนยหนง ลกษณะเดนของการจดการปกครองในยคสมยนคอ การมงสรางมาตรฐานความเปนแบบแผนอนเดยวกนและความเสมอภาคในทางการเมองการปกครอง

การเปลยนแปลงสาคญๆ จากการปฏรปดงกลาวไดแก การถายโอนอานาจหนาทใหมๆ ลงไปสทองถน การถายโอนอานาจทางการบรหารระดบจงหวดทเดมอยในมอของผวาราชการจงหวดไปสสภาจงหวด การจดตงหนวยการปกครองทองถนรปแบบใหมในระดบภาค ยกเลกอานาจกากบดแลทางปกครองของผวาราชการจงหวด ใหเหลอเพยงอานาจกากบดแลภายหลงการกระทา (Posteriori) ของหนวยการปกครองทองถน จดตงศาลปกครองและศาลตรวจเงนแผนดนภาค จดตงระบบขาราชการสวนทองถน

ปจจบนระบบการบรหารราชการสวนทองถนของประเทศฝรงเศส มการจดโครงสรางในแบบสามชน (Tree–tier System) ซงประกอบไปดวย ภาค (Région), จงหวด (Départment), และเทศบาล (Commune) ครอบคลมพนททงประเทศ นอกจากนจะมหนวยการปกครองทองถนรปแบบพเศษ ซงประกอบไปดวย หนง การบรหารงานในเขตมหานครปารสและเขตเมองใหญ (เมอง Lyon และเมอง Marseille) และสอง การปกครองนอกแผนดนใหญ (Mainland) ประกอดวย เกาะ Cosica, จงหวดโพนทะเล (DOM), และดนแดนโพนทะเล (TOM)50

3.1.1.2 โครงสรางการปกครองสวนทองถนของประเทศฝรงเศส องคกรปกครองสวนทองถนในประเทศฝรงเศสมอย 2 รปแบบ คอ องคกรปกครอง

สวนทองถนรปแบบทวไปทใชกนอยทวประเทศ อนไดแก เทศบาล (Commune) จงหวด (Départment) และแควน (Région) กบองคกรปกครองสวนทองถนรปแบบพเศษทใชอยในบางพนททตองมสถานะและการดาเนนงานเปนพเศษแตกตางจากองคกรปกครองสวนทองถนรปแบบทวไป51

1) เทศบาล (Commune)52 คอมมนหรอเทศบาล ถอไดวาเปนหนวยการปกครองทองถนในระดบ

รากฐานทมความเกาแกและมขนาดเลกทสดเมองเทยบกบประเทศอนๆ มจานวนทงสนประมาณ 36,681 แหง53

โดยทวไปเทศบาลหรอคอมมนจะถกมองวาเปนหนวยการปกครองทองถนทมขนาดเลกและขาดศกยภาพทางการบรหาร แตในอกดานหนงประชาชนชาวฝรงเศสกลบมความผกพนและระบตนเอง เขากบคอมมนทตนอาศยอยอยางแนบแนน เนองจากคอมมนนนเปรยบเสมอน

                                                            50สมาน รงสโยกฤษฏ, การปกครองสวนทองถนในประเทศตางๆ : สหราชอาณาจกร

สวเดน ฝรงเศส ญปน สาธารณรฐฟลปปนส ไทย, (กรงเทพฯ: วญญชน, 2543), หนา 15-20. 51นนทวฒน บรมานนท, การปกครองทองถนฝรงเศส, (กรงเทพฯ: สถาบนนโยบาย

การศกษา, 2544), หนา 45. 52นครนทร เมฆไตรรตน, อางแลว เชงอรรถท 49, หนา 107. 53Moreau Jacques. Admimistration Régionale, départementable et

municipale, (Paris: Dalloz, 1985), page 24. อางถงใน สมคด เลศไพฑรย, การปกครองทองถนประเทศฝรงเศส, (กรงเทพฯ: พมพอกษร, 2543), หนา 8.

39

กบสญลกษณของการแสดงตนเองในฐานะพลเมองดวยจานวนทมากและความหลากหลายทมอย ทาใหเปนการยากทจะอธบายถงลกษณะรวมของหนวยการปกครองทองถนในระดบน

(1) สภาเทศบาล (Conseil Municipal)54 สภาเทศบาลประกอบดวยสมาชกทไดรบการเลอกตงโดยตรงจาก

ราษฎรในเขตเทศบาลนนใหเขามาดารงตาแหนง สมาชกสภาเทศบาลจะมจานวนเทาใดขนอยกบจานวนประชากรในเขตเทศบาลนน สมาชกสภาเทศบาลมวาระการดารงตาแหนง 6 ป อาจจะไดรบการเลอกตงอกได55

ผมสทธออกเสยงเลอกตงสมาชกสภาเทศบาลไดแกผมสญชาตฝรงเศสทมอายไมตากวา 18 ปบรบรณ และมความสามารถตามกฎหมาย นอกจากนยงจะตองเปนผมภมลาเนาอยในเขตเทศบาลนนไมนอยกวา 6 เดอน หรอเปนผเสยภาษใหแกเทศบาลนนไมตากวา 4 ป หรอเปนขาราชการทถกสงมาประจาและมภมลาเนาในเขตเทศบาลนน สวนผสมครเขารบเลอกตงเปนสมาชกสภาเทศบาลกตองเปนผมคณสมบตเชนเดยวกบผมสทธออกเสยงเลอกตงแตมขอยกเวนบางประการ เชน หามอดตสมาชกสภาเทศบาลทถกศาลปกครองสงใหพนจากตาแหนงเนองจากปฏเสธไมดาเนนการตามอานาจหนาททกฎหมายกาหนดสมครเขารบเลอกตงภายในระยะเวลา 1 ป นบแตวนทถกสงใหพนจากตาแหนง

(2) นายกเทศมนตร (Maire)56 นายกเทศมนตรและเทศมนตรมวาระการดารงตาแหนงเทากบวาระ

การดารงตาแหนงของตนในฐานะสมาชกสภาเทศบาล คอ 6 ป นายกเทศมนตรม 2 ฐานะคอ ฐานะทเปนตวแทนของสวนกลาง และ

ฝายบรหารของเทศบาล กฎหมายลงวนท 19 พฤศจกายน ค.ศ. 1982 บญญตใหสภาเทศบาล

แตละแหงกาหนดจานวนเทศมนตรของตนไดเองโดยมหลกเกณฑวาอยางนอยในแตละเทศบาลจะตองมเทศมนตร 1 คน และอยางมากตองไมเกนรอยละ 30 ของจานวนสมาชกสภาเทศบาล เทศมนตรไดรบการเลอกตงภายใตเงอนไขเดยวกนกบการเลอกตงนายกเทศมนตร คอตองเปนสมาชกสภาเทศบาลและไดรบการเลอกตงจากเทศบาลภายหลงจากการทไดมการเลอกตงนายกเทศมนตรเสรจเรยบรอยแลว นายกเทศมนตรไมสามารถถกเพกถอนโดยสภาเทศบาลได การเพกถอนจะทาไดโดยรฐกฤษฎกาของคณะรฐมนตร

2) จงหวด (Département)57 จงหวดเกดขนอยางเปนทางการภายหลงการปฏวตครงใหญในป ค.ศ. 1789

โดยกฎหมายลงวนท 8 มกราคม ค.ศ. 1790 ตอมาไดมกฎหมายลงวนท 10 พฤษภาคม ค.ศ. 1838

                                                            54นนทวฒน บรมานนท, อางแลว เชงอรรถท 51, หนา 46-49. 55สมคด เลศไพฑรย, การปกครองทองถนประเทศฝรงเศส, (กรงเทพฯ: พมพอกษร,

2543), หนา 8. 56นนทวฒน บรมานนท, อางแลว เชงอรรถท 51, หนา 49-53. 57เพงอาง, หนา 53-54.

40

จดระบบจงหวดใหมโดยใหมฐานะเปนนตบคคล อานาจหนาทของจงหวดถกกาหนดในกฎหมายลงวนท 10 สงหาคม ค.ศ. 1871 ซงกาหนดใหมผวาการจงหวด ซงเปนขารฐการจากสวนกลางทาหนาทเปนฝายบรหารของจงหวด แตอยางไรกตาม ตอมาไดมกฎหมายลงวนท 2 มนาคม ค.ศ. 1982 โอนอานาจดงกลาวไปเปนของประธานสภาจงหวด ซงมาจากการเลอกตงของประชาชน

ปจจบน การปกครองทองถนในรปแบบจงหวดมจานวนทงสน 95 แหง (และอก 5 แหงในจงหวดโพนทะเล) มอานาจหนาทในการใหความสนบสนนการทางานของหนวยการปกครองทองถนในรปแบบเทศบาล จดทาบรการสาธารณะทเกนขดความสามารถของเทศบาลหรอกจการทครอบคลมพนทขนาดใหญ รวมถงบทบาทในฐานะผประสานงานระหวางหนวยการปกครองทองถนหรอองคกรความรวมมอเพอจดทาบรการตางๆ ประเทศฝรงเศสมจงหวดอย 100 จงหวด โครงสรางของจงหวดประกอบดวยฝายนตบญญต คอ สภาจงหวด ประธานสภาจงหวด ทาหนาทเปนฝายบรหาร และสานกงานจงหวด

(1) สภาจงหวด (Conseil général) สภาจงหวดประกอบดวยสมาชกซงไดรบการเลอกตงจากประชากรใน

เขตจงหวดนน โดยในเขตจงหวดจะแบงเปน Canton จานวน Canton ในเขตจงหวดขนอยกบจานวนประชากรของจงหวดนน แตละ Canton มสทธเลอกสมาชกสภาจงหวด 1 คน การเลอกตงสมาชกสภาจงหวดในแตละ Canton จะเปนการเลอกตงโดยตรงของประชาชนในแตละ Canton

สาหรบการปฏบตงานของสภาจงหวดนน สภาจงหวดจะตองมการประชมอยางนอย 1 ครงตอ 3 เดอน การประชมวาระพเศษสามารถมไดโดยการรองขอของสมาชกสภาจงหวดจานวนอยางนอย 1 ใน 3 หรอโดยคณะกรรมาธการสามญ ประชาชนสามารถเขาฟงการประชมได ตวแทนของรฐประจาจงหวดไมสามารถเขารวมฟงการประชมได เวนแตจะไดรบความเหนชอบจากประธานสภาจงหวดหรอตามคาขอของนายกรฐมนตร การยบสภาจงหวดสามารถทาไดโดย รฐกฤษฎกาของคณะรฐมนตรเฉพาะในกรณทการปฏบตงานของสภาจงหวดไมสามารถดาเนนงานตอไปได58

(2) ประธานสภาจงหวด (Président du conseil gérénal) ประธานสภาจงหวดไดรบการเลอกตงจากสมาชกสภาจงหวด ม

ระยะเวลาในการดารงตาแหนง 3 ป ทาหนาทเปนฝายบรหารของจงหวด ประธานสภาจงหวดมหนาทเตรยมและนามตของสภาจงหวดไปปฏบต

บรหารงบประมาณของจงหวด เปนผบงคบบญชาขารฐการในจงหวด รวมทงดแลทรพยสนตางๆของจงหวด

                                                            58 Alan Norton, International Handbook of Local and Regional

government : A Compartiver Analysis of Advanced Democracies, English: Edward Elgar, 1994. pp.177-178 อางถงใน โกวทย พวงงาม, การปกครองทองถนไทย หลกการและมตใหมในอนาคต, พมพครงท 5, (กรงเทพฯ: วญญชน, 2555), หนา 107.

41

(3) คณะทางาน (Bureau) คณะทางานประกอบดวยประธานสภาจงหวด รองประธานสภาจงหวด

จานวนอยางนอย 4 คน แตไมเกน 10 คน และสมาชกสภาจงหวดอนๆ อกจานวนหนงตามทสภาจงหวดกาหนด โดยสมาชกสภาจงหวดเปนผเลอกคณะทางานภายหลงทไดมการเลอกประธานสภาจงหวดไปแลว

คณะทางานทาตามหนาททไดรบมอบหมายจากสภาจงหวดใหกระทาการแทนในเรองใดเรองหนงได ยกเวนเรองการอนมตงบประมาณ และการรบรองบญชจงหวด คณะทางานไมถอวาเปนฝายบรหารของจงหวด แตถอวาเปนทมงานของประธานสภาจงหวด

3) แควน (Région)59 ตงแตป ค.ศ. 1960 เปนตนมา ฝายบรหารของประเทศฝรงเศสพยายามท

จดตงองคกรปกครองสวนทองถนทมขนาดใหญกวาจงหวดขนมาเพอแบงเบาภาระของสวนกลางในการจดทาบรการสาธารณะ โดยในป ค.ศ. 1969 นายพลเดอโกลล ไดขอใหประชาชนออกเสยงแสดงลงประชามตเกยวกบการจดตง “แควน” ขนมาเปนองคกรปกครองสวนทองถน แตปรากฏวาประชาชนสวนใหญออกเสยงไมเหนดวย ตอมาในป ค.ศ. 1972 รฐบญญตลงวนท 5 กรกฎาคม ไดจดตง “แควน” ขนมาโดยไมใหมสถานะเปนองคกรปกครองสวนทองถนแตใหมสถานะเปนองคการมหาชนอสระ มหนาทดานการพฒนาเศรษฐกจและสงคมขององคกรปกครองสวนทองถนทอยในเขตแควน ดงนนจงทาใหเกดความสมพนธระหวางแควนกบองคกรปกครองสวนทองถนอนๆ จนในกระทงเมอป ค.ศ. 1982 รฐบญญตลงวนท 2 มนาคม จงไดจดตงแควนใหเปนองคกรปกครองสวนทองถน และเนองจากรฐธรรมนญของประเทศฝรงเศสบญญตไวในมาตรา 72 วา “...องคกรปกครองสวนทองถนทงหลายมอานาจทจะบรหารงานของตนเองไดอยางอสระ โดยมสภาทองถนทมาจากการเลอกตงภายใตเงอนไขทบญญตโดยกฎหมาย” ดงนนแควนจงตองมสภาแควนทมาจากการเลอกตง

ปจจบนประเทศฝรงเศสประกอบดวย 26 แควน แตละแควนประกอบดวยองคกร 3 องคกร คอ สภาแควนทาหนาทฝายสภา ประธานสภาแควนทาหนาทฝายบรหาร และคณะกรรมการเศรษฐกจและสงคมทาหนาทเปนองคกรทปรกษา

(1) สภาแควน (Conseil régional) สภาแควนประกอบดวยสมาชกสภาภาคทไดรบการเลอกตงจาก

ประชาชน โดยมจานวนทแนนอนตามทกาหนดไวในรฐบญญตลงวนท 10 กรกฎาคม ค.ศ. 1985 สมาชกสภาแควนตองมคณสมบตเดยวกบผมสทธออกเสยงเลอกตง และจะตองมอายไมตากวา 21 ปบรบรณ พรอมทงตองมความผกพนกบแควน สาหรบการเลอกตงสมาชกสภาแควนนน แตละจงหวดทอยในเขตภาคจะเลอกตงสมาชกสภาตามจานวนทกฎหมายกาหนดไวสาหรบแตละจงหวด สมาชกสภาแควนมวาระการดารงตาแหนง 6 ป

(2) ประธานสภาแควนและคณะทางาน (Président du conseil regional et le bureau)

                                                            59นนทวฒน บรมานนท, อางแลว เชงอรรถท 51, หนา 58.

42

ประธานสภาแควนไดรบการเลอกตงโดยสภาแควนจากบรรดาสมาชกดวยกนเอง มวาระการดารงตาแหนงเทากบการดารงตาแหนงของสมาชกสภาแควน สวนกรณของคณะทางาน (bureau) ของสภาแควนประกอบดวยสมาชก ซงไดรบการเลอกตงโดยสภาแควนจากบรรดาสมาชกภาคเชนกนตามจานวนทแตละสภาภาคจะเปนผกาหนดเองเองตามความตองการโดยจะตองประกอบดวยรองประธานสภาแควนจานวนไมนอยกวา 4 คน และไมเกน 10 คน

(3) คณะกรรมการเศรษฐกจ สงคม และส งแวดลอม (Comité économique social et environnement)

คณะกรรมการเศรษฐกจ สงคมและสงแวดลอมของแตละแควนประกอบดวยกรรมการจานวนระหวาง 40 ถง 110 คน ซงกาหนดโดยกฤษฎกาลงวนท 11 ตลาคม ค.ศ. 1982 ไดกาหนดถงองคประกอบของคณะกรรมการเศรษฐกจสงคมและสงแวดลอม ในแตละแควนไววาจะตองประกอบดวยกรรมการ 4 ประเภท คอ ตวแทนของวสาหกจและผประกอบวชาชพอสระ ตวแทนของสหภาพแรงงาน ตวแทนขององคกรทมสวนรวมในการดาเนนกจกรรมของแควนและผทรงคณวฒตางๆ ตามทกาหนดไวในรฐกฤษฎกา กรรมการเศรษฐกจและสงคมมวาระในการดารงตาแหนง 6 ป คณะกรรมการเศรษฐกจและสงคมทาหนาทเปนทปรกษาของสภาแควนและประธานสภาแควนในเรองเศรษฐกจและสงคมตางๆ เชน การใหความเหนเกยวกบรางขอบญญตงบประมาณของภาค แผนพฒนาภาค แผนพฒนาเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรมของภาค เปนตน

3.1.1.3 การปกครองทองถนรปแบบพเศษ นอกเหนอจากองคกรปกครองทองถนทงสามรปแบบขางตนแลว ในฝรงเศสยงไดม

การจดตงหนวยการปกครองทองถนรปแบบพเศษเพอทาหนาทในเขตเมองใหญทมจานวนประชากรหนาแนนและมสภาพความเปนเมองสง ซงประกอบไปดวยการปกครองทองถนใน Paris และการปกครองทองถนในเขตเมองใหญอก 2 แหง คอ Lyon และ Marseille

รฐธรรมนญแหงสาธารณรฐฝรงเศส ค.ศ. 1958 ไดบญญตถงเรองการจดการปกครองสวนทองถนรปแบบพเศษไวในมาตรา 73 และมาตรา 7460 คอ การวางระบบกฎหมายและการจดระเบยบการปกครองจงหวดโพนทะเลอาจปรบเปลยนไดตามความจาเปนเพอใหเหมาะสมกบสภาพแหงทองถน ดนแดนโพนทะเลของสาธารณรฐจะมการจดองคกรบรหารเปนพเศษโดยคานงผลประโยชนเฉพาะของดนแดนโดยสอดคลองกบผลประโยชนทวไปของรฐ สภาพของดนแดนโพนทะเลกาหนดโดยกฎหมายประกอบรฐธรรมนญ ซงจะตองกาหนดเกยวกบอานาจหนาทของสถาบนตางๆของดนแดนโพนทะเล การแกไขเพมเตมกฎหมายเหลานจะทาไดในรปแบบอยางเดยวกนภายหลงจากทไดปรกษาหารอกบสภาทองถนของดนแดนนนๆแลว การกาหนดหลกเกณฑอนๆ เกยวกบการจดองคกรบรหารเปนพเศษของดนแดนโพนทะเล ใหกาหนดและแกไขเพมเตมโดยรฐบญญตและจะกระทาไดภายหลงจากทไดปรกษาหารอกบสภาทองถนของดนแดนนนๆแลว

จะเหนไดวา บทบญญตในรฐธรรมนญทงสองมาตราเปดโอกาสใหองคกรปกครองสวนทองถนรปแบบพเศษประเภทจงหวดโพนทะเลทจะจดวางระเบยบกฎหมายและจดระเบยบการ

                                                            60นนทวฒน บรมานนท, รฐธรรมนญแหงสาธารณรฐฝรงเศส, (กรงเทพฯ: สานกงาน

คณะกรรมการวจยแหงชาต, 2541), หนา 45-46.

43

ปกครอง “ใหเหมาะสมกบสภาพแหงทองถน” ไดในขณะทดนแดนโพนทะเลกสามารถ “จดองคกรบรหารเปนพเศษโดยคานงถงผลประโยชนเฉพาะของดนแดนใหสอดคลองกบผลประโยชนทวไปของสาธารณรฐ” และนอกจากน บทบญญตในมาตรา 72 แหงรฐธรรมนญเองกยงไดกลาวไวในตอนทายของวรรคแรกวา “....องคกรปกครองสวนทองถนรปแบบอนอาจจดตงขนไดโดยกฎหมาย....” ดงนนเมองใหญๆ อยางเชน เมอง Paris เมอง Lyon เมอง Marseille และเกาะ Corse จงมระบบการปกครองทแตกตางไปจากภาค จงหวด และเทศบาล ทกาหนดไวในกฎหมายกลางเกยวกบการกระจายอานาจ ลงวนท 2 มนาคม ค.ศ. 1982 สาหรบในการศกษาวจยครงนผวจยไดศกษาเฉพาะรปแบบการปกครองสวนทองถนของประเทศฝรงเศสเฉพาะสวนเขตเมองใหญในแผนดนใหญเทานน

1) นครปารส (Villes-de-Paris) นครปารส เปนเมองหลวงของประเทศและมสถานะเปนเขตพเศษซงตงอย

ในแควน (Région) ทชอวา “Ile-de-France” แตเดมนครปารสมสถานะเปนเขตพเศษอยแลวตงแตการออกกฎหมายในป ค.ศ. 1884 ในปจจบน การบรหารการปกครองในเขตนครปารสจะมสองสถานะพรอมๆกน กลาวคอ เปนทงเทศบาล (Commune) และจงหวด (Départment)61 นอกจากนผลจากการออกกฎหมายทงสองฉบบในป ค.ศ. 1982 กไดมการกระจายอานาจลงไปยงเขตหรออาเภอ (Arrondissement) ทาใหนครปารสมหนวยการปกครองทองถนทงหมด 3 รปแบบซอนทบกนอยภายใน ดงตอไปน

(1) เทศบาลนครปารส นบแตกฎหมายทออกในป ค.ศ. 1975 กาหนดใหนครปารสมเทศบาล

เมองปารส โดยโครงสรางทางการบรหารกเปนเชนเดยวกบเทศบาลโดยทวไป กลาวคอประกอบไปดวยสภานครปารสมทมาจากการเลอกตงโดยตรงและมจานวนทงสน 163 คน และฝายบรหารไดแก นายกเทศมนตรนครปารสมทมาจากการเลอกตงทางออมโดยตรงจากบรรดาสมาชกสภาดวยกนเอง

โดยทวไปแลวอานาจหนาทของนายกเทศมนตรนครปารสกมลกษณะเชนเดยวกบนายกเทศมนตรของเทศบาลอนๆ เวนแตไดมการกาหนดภารกจทเกยวกบกจการตารวจทองถน (Police Municipale) เพมเตมเขามาใหนายกเทศมนตรนครปารสตองรบผดชอบ เชน การรกษาความสะอาดของถนน รกษาความเปนระเบยบของตลาด ดแลการจราจร เปนตน

(2) จงหวดปารส พนททางการบรหารในนครปารสนอกจากจะเปนเทศบาลแลว ยงม

สถานะเปนจงหวดมาตงแตครงทไดออกกฎหมายกลางเกยวกบจงหวด ตงแตป ค.ศ. 1871 ดงนนพนทของนครปารสจงเปนทงเทศบาลและจงหวดไปพรอมๆกน ดวยเหตนน หลงจากกระบวนการกระจายอานาจในป ค.ศ. 1982 ทไดมการถายโอนอานาจยกเขตการบรหารในระดบจงหวดเปนหนวยการปกครองทองถน จงทาใหสภานครปารสและนายกเทศมนตรนครปารส ทาหนาทเปนสภาจงหวด และประธานสภาจงหวด ในเวลาเดยวกน

                                                            61รายงานฉบบสมบรณ โครงการวจยการปรบปรงโครงสรางการบรหารกรงเทพมหานคร,

(กรงเทพมหานคร: ม.ป.ท. 2553), หนา 73-76.

44

นอกจากน อานาจหนาทเดมซงเปนของผวาราชการจงหวดทไดถายโอนมา จงกลายเปนอานาจหนาทของนายกเทศมนตรนครปารส (ท ดารงตาแหนงในฐานะประธานสภาจงหวดอกตาแหนงหนง) ทตองรบผดชอบภารกจดงกลาวเพมเตมจากนายกเทศมนตรโดยทวไป แตในแงของการบรหารงบประมาณแลว จะมระบบงบประมาณทแยกขาดออกจากกนกลาวคอ สภานครปารสจะมหนาทพจารณางบประมาณรายจาย 3 ประเภท คอ งบประมาณของเทศบาลนครปารส งบประมาณของจงหวดปารส และงบประมาณสาหรบกจการดานตารวจ (ซงจดเตรยมและบรหารงานโดยหนวยงานพเศษทตงขนมาดแลกจการดานตารวจโดยเฉพาะ เรยกวา “Préfecture de police de Paris”)

(3) เขต Arrondissements พนทของนครปารสไดมการจดแบงออกเปนเขตหรออาเภอ จานวน 20

เขต ซงจากกฎหมายลงวนท 31 ธนวาคม ค.ศ. 1982 ไดมการกระจายอานาจลงไปยงพนทเหลาน กลาวคอ แตละเขตจะมสภาเขต62 และนายกเทศมนตรเขตเปนของตนเอง สภาเขตจะประกอบไปดวยสมาชก 2 ประเภท ประเภทแรกไดแก สมาชกสภานครปารสซงไดรบเลอกตงในเขตนน และประเภททสองไดแก สมาชกสภาเขต มาจากการเลอกตงภายในเขตนนๆ โดยจานวนสมาชกประเภทนจะมจานวนเทากบสองเทาของจานวนสมาชกสภานครทไดรบการเลอกตงในเขตนน (แตตองมจานวนไมนอยกวา 10 คน และไมเกน 40 คน)63สวนนายกเทศมนตรเขต จะเลอกจากสมาชกสภาเขตทเปนสมาชกสภานครปารสประจาเขตนน

สภาเขตดาเนนงานในลกษณะเดยวกนกบสภาเมองปารส แตนายกเทศมนตรปารสมอานาจขอใหเปดประชมสภาเขตได ผบญชาการตารวจนครบาล อานาจขอใหเปดประชมสภาเขตไดเชนกนเพอตดสนปญหาทเกยวของกบความสงบเรยบรอย ซงอยในอานาจหนาทของตารวจ

สภาเขตมอานาจหนาทกวางขวาง ทงน เพราะมาตรา 16 ของพระราชบญญต ลงวนท 31 ธนวาคม ค.ศ. 1982 บญญตวาสภาเขตมอานาจ “ทกเรองทเกยวกบเขต” อยางไรกตามอานาจหนาทของสภาเขตจะเนนหนกไปในทางสะทอนความตองการของประชาชน การตงกระทถามและใหขอคดเหนเปนสวนใหญ อานาจการตดสนใจของสภาเขตเองมคอนขางนอย เวนแตเปนการมอบอานาจของสภาเทศบาลปารส ดงนน 1) สภาเขตเปนองคกรทสะทอนความตองการของประชาชนในทกเรองภายในเขตนน 2) สภาเขตสามารถทจะตงกระทถามได คาถามลายลกษณอกษรใหยนตอนายกเทศมนตรเมองปารส สวนคาถามปากเปลานน สภาเมองปารสจะเปนผตอบโดยใหยนผานนายกเทศมนตรเมองปารส 3) สภาเขตตองไดรบการปรกษาหารอในเรองดงน รายงานตางๆทจะตองมการนาเสนอหรอโครงการทจะตองตดสนใจของสภาเมองปารส ซงการปฏบตตามโครงการเหลานครอบคลมพนททงหมดหรอแตเพยงบางสวนของเขตโดยเฉพาะอยางยงการพฒนาเมองและ

                                                            62Jean Riveo, Droit Administratif, (Paris: Dalloz, 1985), p. 433, อางถงใน สมคด

เลศไพฑรย, การปกครองทองถนประเทศฝรงเศส, (กรงเทพฯ: พมพอกษร, 2543), หนา 11-12. 63สมคด เลศไพฑรย, การปกครองทองถนประเทศฝรงเศส, (กรงเทพฯ: พมพอกษร,

2543), หนา 12.

45

การวางแผนการใชทดนซงกาหนดโดยรฐบญญตลงวนท 22 กรกฎาคม ค.ศ. 1983 จานวนเงนอดหนนซงสภาเมองปารสอนมตใหจายแกสมาคมเอกชนตางๆ ซงมกจกรรมอยในเขตใดเขตหนงเพยงเขตเดยว การกาหนดเงอนไขทวไปในการบบคคลเขาสถานรบเลยงเดก โรงเรยนอนบาล บานพกคนชรา หอพกทอยอาศย นอกจากนจะมคณะกรรมการรวมระหวางเขตกบเมองปารสเปนผกาหนดเงอนไขในการเขาใชอปกรณการกฬาของประชาชนในเขตนน 4) สภาเขตมอานาจดแลรกษาอปกรณทรพยสนบางอยางทางสงคมและกฬาซงประชาชนในเขตนนเปนผใชรวมตลอดถงสาธารณะทมพนทนอยกวาหนงเฮกตาร การตดตงอปกรณทรพยสนใหมจะตองไดรบความเหนชอบจากสภาเขต แตการตดสนใจจะอยทสภาเมองปารส โดยสภาเมองปารสจะตองรบฟงความคดเหนของคณะกรรมการทประกอบขนจากนายกเทศมนตรเมองปารสและนายกเขตทงหลายกอนทจะตดสนใจ 5) สภาเมองปารส อาจมอบอานาจใหสภาเขตบรหารอปกรณทรพยสนตางๆหรอกจการของเมองปารสไดโดยสภาเขตอาจรบมอบอานาจนนหรอไมกได มาตรา 11 รฐบญญต ลงวนท 31 ธนวาคม ค.ศ. 1982 ไดบญญตถงแนวทางทเปนประโยชนกบเขตนนไวกคอกรณทมการมอบอานาจใหแกสภาเขตสภาใดแลว กฎหมายใหถอวา สภาเขตอนๆยอมมอานาจของใหสภาเมองปารสมอบอานาจใหตนในเรองนนไดเชนเดยวกน รฐบญญตลงวนท 22 กรกฎาคม ค.ศ. 1982 ไปไกลยงกวาเดมโดยบญญตวา การมอบอานาจใหสภาเขตใดในเรองทเกยวกบสญญาถอวาเปนการมอบอานาจใหสภาเขตทกเขต แตอาจจะมการถอดถอนการมอบอานาจนนได ถาสภาเขตกระทาการละเมดกฎหมาย

นายกเขตและผชวยนายกเขต64 นายกเขตทาหนาทเปนประธานการประชมสภาเขต นายกเขตไดรบการเลอกตงจากสภาเขตโดยไดรบการเลอกตงมาจากสมาชอกสภาเขตในปารสเขตนน นายกเขตจะมผชวยคนหนงหรอหลายคนแตจะมจานวนเกนกวา 30 % ของสมาชกสภาเขตทงหมดไมได หนงในจานวนผชวยนายกเขตจะตองเปนสมาชกสภาเมองปารสดวย เพราะบคคลผนจะทาหนาทแทนนายกเขตในกรณทไมมนายกเขตหรอมแตไมสามารถปฏบตหนาทได

ผบรหารเขตทกลาวมาขางตนมอานาจหนาทเกยวกบ การทะเบยนราษฎรซงจะตองทาควบคไปกบนายกเทศมนตร การศกษาภาคบงคบ และการบงคบใหเปนไปตามกฎหมายวาดวยการเกณฑทหาร

นายกเขตเปนประธานกองทนชวยเหลอโรงเรยนในเขตนน มอานาจแตงตงสมาชกสภาเขตใหเปนผแทนของเมองปารสเขาไปนงประจาในกองทนน นายกเขตยงเปนประธานคณะกรรมการบรหารของกองทนประกนสงคมในเขตดวย

นายกเทศมนตรเมองปารส อาจมอบอานาจของตนในเรองทเกยวกบการเลอกตงใหแกนายกคนใดคนหนง เวนแตการแกไขเปลยนแปลงบญชรายชอเลอกตงประจาปซงไมสามรถมอบอานาจได นอกจากนรฐบญญตลงวนท 22 กรกฎาคม ค.ศ. 1983 ยงบญญตใหนายกเขตอาจไดรบมอบอานาจชวงจากสภาเขตใหมอานาจในการทาสญญาได

การดาเนนงานของเขต เขตมงบประมาณเปนของตนเอง โดยในงบประมาณของเมองปารสจะมบญชรายรบรายจายของเขตแนบไวดวย ซงจะเกยวของกบงบดาเนนการของเขต

                                                            64เพงอาง, หนา 13-14.

46

รายรบของเขตจะมาจากเงนอดหนนทวไป ซงเมองปารสจะตองตงงบประมาณให เพราะถอวาเปนรายจายของเมองปารสทกฎหมายกาหนดใหตองจายจานวนเงนอดหนนในแตละปจะเกดจากการตกลงกนระหวางสภาเมองปารสกบสภาเขตทงหลาย

รายจายของเขตจะเปนรายจายทใชไปในการบรหารกจกรรมทเขตใหบรการ การบารงรกษาสถานท สงหารมทรพย และอสงหารมทรพย แตคาใชจายเกยวกบบคลากร เมองปารสจะเปนผออกคาใชจายทงหมด เขตนนไมมงบลงทนเปนของตนเอง สภาเมองปารสจะเปนผอนมตงบลงทนภายหลงจากทไดปรกษากบคณะกรรมการทเรยกวา “คณะกรรมการวางแผนการใชอปกรณและทรพยสน” ซงประกอบไปดวยนายกเทศมนตรเมองปารสและนายกเขตทงหลาย อยางไรกตามตามงบลงทนของเมองปารสจะระบแยกเปนเขตๆ แนบทายงบประมาณของเมองปารสนนเอง

3.1.2 การมสวนรวมของประชาชนในการปกครองสวนทองถนและมหานครของประเทศ

ฝรงเศส การใหประชาชนเขาไปมสวนรวมในการปกครองสวนทองถนและบรหารกจการของทองถน

นนมอย 2 รปแบบ รปแบบแรกจะเปนการใหประชาชนมสวนรวมในการบรหารกจการของทองถน สวนรปแบบทสองเปนการใหประชาชนเขาไปบรหารกจการของทองถนซงเปนไปตามเงอนไขและหลกเกณฑทบญญตไวในกฎหมายหลายฉบบ รวมทงกฎหมายกลางทเกยวกบการกระจายอานาจ65

กฎหมายกลางเกยวกบการกระจายอานาจไดวางหลกเกณฑเกยวกบการมสวนรวมของประชาชนในการปกครองทองถนไวหลายกรณดวยกน แตอยางไรกตาม กรณทเกยวของกบการมสวนรวมของประชาชนเกยวกบการเขาถงขอมลเพอรบทราบกระบวนการดาเนนกจการและการตดสนใจของผเขามาทาหนาทบรหารกจการของทองถนและการมสวนรวมดวยการเปนคณะกรรมการตางๆขององคกรปกครองสวนทองถน นบไดวาเปนกรณทมความสาคญทสด

3.1.2.1 การเขาถงขอมล66 การเขาถงขอมลทเกยวของกบกระบวนการตดสนใจของผบรหารกจการของทองถนท

กฎหมายกลางเกยวกบการกระจายอานาจกาหนดไวมอยหลายรปแบบดวยกนไดแก

1) การกาหนดใหมการจดพมพและเผยแพรรายงานการประชมของสภาทองถน

2) การเปดโอกาสใหประชาชนขอทราบมตตางๆ ของสภาทองถน 3) การประกาศและเผยแพรคาสงตางๆ ของสภาทองถนหรอผบรหาร

ทองถนใหประชาชนทวไปทราบ

                                                            65Loi du 2 mars 1982 sur la décentralisation อางถงใน นนทวฒน บรมานนท,

การปกครองทองถนฝรงเศส, (กรงเทพฯ: สถาบนนโยบายการศกษา, 2544), หนา 27. 66Dominique Turpin, Droit de la decentralization, Gualion éditeur, Paris:

Dalloz 1988, p.153 อางถงใน นนทวฒน บรมานนท, การปกครองทองถนฝรงเศส, (กรงเทพฯ: สถาบนนโยบายการศกษา, 2544), หนา 28.

47

นอกจากน ในแตละองคกรปกครองสวนทองถนเองยงม การจดทาจดหมายขาวเพอเผยแพรผลงานและคาสงตางๆ ทมผลในองคกรปกครองสวนทองถน แตอยางไรกตาม บรรดา “นกเลอกตง” ขององคกรปกครองสวนทองถนมกจะใชจดหมายขาวเปน “เครองมอ” ในการหาเสยงใหกบตนเอง ดงนนกฎหมายลงวนท 13 มกราคม ค.ศ. 1990 จงไดมบทบญญตหามการเผยแพรผลงานในลกษณะเปนการหาเสยงในชวงระยะเวลา 6 เดอนกอนมการเลอกตงในองคกรปกครองสวนทองถนนน ซงกรณดงกลาวศาลปกครองสงสดไดวนจฉยไวในคาวนจฉยคด M. Fourcade ลงวนท 28 กรกฎาคม ค.ศ. 1993 ดวยวา การเผยแพรผลงานในจดหมายขาวขององคกรปกครองสวนทองถนทมลกษณะเปนการหาเสยงไมสามารถทาไดในชวงระยะเวลา 6 เดอนกอนทจะมการเลอกตงระดบทองถน

3.1.2.2 คณะกรรมการทเกยวของกบการดาเนนกจกรรมขององคกรปกครองสวนทองถน67

การเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวมในการปกครองสวนทองถนดวยการจดตงคณะกรรมการตางๆ ทเกยวของกบการดาเนนกจกรรมบางประเภทขององคกรปกครองสวนทองถน นบเปนรปแบบสาคญอกประการหนงของการใหประชาชนเขามามสวนรวมในการปกครองทองถน

มาตรา 2143-2 แหงประมวลกฎหมายวาดวยองคกรปกครองสวนทองถน (Code général des collectivités territoriales) กาหนดใหสภาเทศบาลสามารถแตงตงคณะกรรมการทปรกษา โดยมสมาชกสภาเทศบาลคนหนงทาหนาทประธานกรรมการทปรกษา สวนกรรมการประกอบดวยประชาชนในเขตเทศบาล (commune) ทไมไดเปนสมาชกสภาเทศบาลและตวแทนของสมาคมในเทศบาลนน คณะกรรมการทปรกษามหนาทเปนทปรกษาของนายกเทศมนตร และสามารถเสนอขอคดเหนทเกยวของกบประโยชนของทองถนของตน คณะกรรมการทปรกษาจะตองจดทารายงานประจาปเสนอตอสภาเทศบาล

นอกจากนในเขตเทศบาล (Commune) ทมประชากรกวา 3,500 คนกมคณะกรรมการทปรกษาผใชบรการสาธารณะระดบทองถน โดยมนายกเทศมนตรทาหนาท เ ปนประธานคณะกรรมการทปรกษา สวนกรรมการจะไดแกตวแทนของผใชบรการสาธารณะระดบทองถนประเภทตางๆ คณะกรรมการทปรกษาชดนมหนาทดงทบญญตไวในมาตรา 4 แหงกฎหมายกาหนดแนวทางของเมอง ลงวนท 13 กรกฎาคม ค.ศ. 1991 คอ เสนอขอคดเหนตอสภาเทศบาลเกยวกบความเปลยนแปลงทจะเกดขนตอชวตของคนในเทศบาลอนมทมาจากการจดทาหรอจะจดทาบรการสาธารณะหรอกจการตางๆในเทศบาล

3.1.2.3 การเขาไปบรหารกจการขององคกรปกครองสวนทองถน68 ประชาชนสามารถเขาไปมสวนรวมโดยตรงในการบรหารกจการตางๆ ขององคกร

ปกครองสวนทองถนไดดวยการสมครรบเลอกตงเขาไปเปนสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน

                                                            67สมคด เลศไพฑรย และคณะ, รายงานการศกษาวจยฉบบสมบรณโครงการศกษาวจย

รปแบบและแนวทางการกากบดแลองคกรปกครองสวนทองถน : กรณศกษาเปรยบเทยบแนวทางของตางประเทศ, (นนทบร: สถาบนพระปกเกลา), หนา 123.

68สมคด เลศไพฑรย, อางแลว เชงอรรถท 63, หนา 30.

48

ในประเทศประชาธปไตยทงหลาย การดารงตาแหนงทมาจากการเลอกตงพรอมกนหลายตาแหนง มกจะเปนสงทตองหามดวยเหตผลหลายประการ แตในประเทศฝรงเศสกลบเปนสงทตรงกนขาม เนองจากไมมกฎหมายใดหามเอาไววา หามบคคลทมาจากการเลอกตงดารงตาแหนงทมาจากการเลอกตงซอนกนในเวลาเดยวกน แตอยางไรกตาม การเปดโอกาสใหบคคลเขาดารงตาแหนงซอนกนในเวลาเดยวกนกอใหเกดปญหาตางๆตามมามากมาย เพราะนกการเมองทดารงตาแหนงระดบชาตและระดบทองถนในเวลาเดยวกนไมสามารถทางานไดดทงสองทาง ดงนนในป ค.ศ. 1985 จงมการออกกฎหมายประกอบรฐธรรมนญ ลงวนท 30 ธนวาคม ค.ศ. 1985 จากดการดารงตาแหนงบางตาแหนงไววาหามดารงตาแหนงพรอมกนเกนกวา 2 ตาแหนง สาหรบผดารงตาแหนงสมาชกสภายโรป สมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา สมาชกสภาภาค สมาชกสภาจงหวด สมาชกสภาเมองปารส นายกเทศมนตรแหงเทศบาลทมประชากร 20,000 คนขนไป หรอผชวยนายกเทศบาลแหงเทศบาลทมประชากรตงแต 100,000 คนขนไป โดยบคคลตางๆเหลานจะตองตดสนใจเลอกวาจะดารงตาแหนงใดไมเกน 2 ตาแหนงภายในระยะเวลา 15 วนนบแตวนทไดรบการเลอกตงสาหรบตาแหนงสดทาย

3.1.2.4 การออกเสยงประชามต69 การออกเสยงประชามตในทองถนฝรงเศสนน สวนใหญมกเปนเรองของการ

ดาเนนงานทอยในอานาจหนาทของทองถน หากทองถนใดเหนวาการดาเนนการในเรองนนมปญหาและสมควรทจะไดรบฟงความคดเหนของประชาชนในพนท ทองถนอาจจดใหมการทาประชามตได โดยความเหนชอบของสภาทองถน ซงอาจเปนกรณทสภาทองถนนนเองเหนวากรณทเปนปญหานนสมควรทจะไดจดใหมการลงประชามต หรออาจเปนกรณทผบรหารทองถนเหนสมควรจดใหมการลงประชามต โดยเสนอใหสภาทองถนพจารณาอนมต

อยางไรกตาม ทองถนใดทองถนหนงจะจดใหมการทาประชามตไมไดในชวงเวลา 6 เดอนกอนทจะมการเลอกตงสมาชกสภาทองถนนน หรอในระหวางทมการรณรงคหรอการลงคะแนนเสยงในการปรกษาหารอเกยวกบการจดตงหรอการแกไขเปลยนแปลงโครงสรางหรอสถานะของทองถนนนๆ นอกจากนทองถนทกทองถนจะจดใหมการลงประชามตไมไดเลยในระหวางทมการรณรงคหาเสยงเลอกตงหรอวนทกาหนดใหเปนวนเลอกตง คอ การเลอกตงสมาชกสภาทองถนโดยทวไป การเลอกตงทวไปสมาชกสภาผแทนราษฎร การเลอกตงโดยออมของวฒสภา การเลอกตงประธานาธบดแหงสาธารณรฐ การทาประชามตทประธานาธบดแหงสาธารณรฐกาหนดใหมขน

3.2 ประเทศญปน

ประเทศญปนถอไดวาเปนประเทศหนงในเอเชยทมการปกครองระบอบประชาธปไตยซงมพระมหากษตรยเปนประมขเชนเดยวกบประเทศไทย สาหรบการปกครองประเทศของญปนในปจจบนนเปนผลมาจากการปฏรปของคณะยดครองสหรฐอเมรกา ภายหลงสงความโลกครงทสอง ซงญปนพายแพใหกบประเทศสมพนธมตรทงหลาย และสหรฐอเมรกาไดเขาครอบครองพรอมกบการ

                                                            69สมคด เลศไพฑรย และคณะ, อางแลว เชงอรรถท 67, หนา 121-122.

49

ปฏรประบบเศรษฐกจ ระบบการเมอง และการบรหารของญปน โดยใหความสาคญกบการกระจายอานาจไปสทองถน ใหทองถนมอสระทจะปกครองตนเองตามหลกการของระบอบประชาธปไตย การปกครองทองถนทใชมาตงแตสมยเมจจงถกยกเลกและแทนทดวยระบบใหมทประกนสทธและเสรภาพในการปกครองตนเองของประชาชน70

3.2.1 ประวตความเปนมาและโครงสรางการปกครองสวนทองถนของประเทศญปน 3.2.1.1 ประวตความเปนมาการปกครองสวนทองถนของประเทศญปน รฐธรรมนญ ค.ศ. 1946 ของญปนซงมผลบงคบใชตงแตวนท 3 พฤษภาคม 1947 ม

บทบญญตเกยวกบการปกครองทองถนไวในหมวดท 8 ตามมาตราสาคญดงตอไปน71 มาตรา92 มาตรา 93 มาตรา 94 และมาตรา 95 มใจความวา ระเบยบตางๆท

เกยวของกบองคการและการดาเนนการของหนวยปกครองทองถนตองกาหนดเปนกฎหมายโดยกฎหมายดงกลาวจะตองสอดคลองกบหลกการปกครองตนเองของญปน นอกจากนหนวยการปกครองทองถนตองมสภาทาหนาทเปนองคกรใหความคดเหนตางๆตามทกฎหมายบญญต ผบรหารสงสดขององคกรปกครองทองถน สมาชกสภา และพนกงานทองถนตามทกฎหมายกาหนดตองไดรบการเลอกตงจากประชาชนภายในเขตชมชนของตน องคกรปกครองทองถนจะมสทธในการจดการทรพยสนดาเนนกจการและบรหารและออกกฎเกณฑตางๆ ตามทกฎหมายบญญต รฐสภาไมอาจตรากฎหมายพเศษซงใชกบหนวยการปกครองทองถนหนวยใดหนวยหนงโดยเฉพาะหากไมไดรบความเหนชอบจากเสยงสวนใหญของผลงคะแนนเสยงในพนทการปกครองทองถนนน ทงนตามทกฎหมายกาหนดไว72

นอกจากรฐธรรมนญแลวยงมกฎหมายสาคญในการปกครองทองถน คอกฎหมายวาดวยการปกครองตนเองของทองถน (Local Autonomy Law) ค.ศ. 1947 ซงระบในมาตรา 1 วา “วตถประสงคของกฎหมายฉบบนคอ การแบงประเภทขององคกรปกครองทองถน กาหนดกรอบองคการและดาเนนงานกาหนดกฎเกณฑความสมพนธพนฐานระหวางรฐกบองคกรปกครองทองถนตามหลกการวาดวยการปกครองตนเองของทองถน ทงน เพอประกนการบรหารงานอยางเปนประชาธปไตยและมประสทธภาพรวมทงการพฒนาทเหมาะสม” หลกการปกครองตนเองของทองถนมความหมายสองนย ดงน                                                             

70MIchio Muramatsu and Farrukh Iqbal, “Understanding Japanese Intergovernmental Relations: Perspectives, Models, and Salient Characteristics” in Michio Muramatsu, Farrukh Lqbal and Lkuo, Local Government Developments in Post-War Japan, (Oxford: Oxford University Press, 2001), p. 4 อางถงใน สมคด เลศไพฑรยและคณะ, รายงานการศกษาวจยฉบบสมบรณโครงการศกษาวจยรปแบบและแนวทางการกากบดแลองคกรปกครองสวนทองถน : กรณศกษาเปรยบเทยบแนวทางของตางประเทศ, (นนทบร: สถาบนพระปกเกลา), หนา 188-189.

71ปรชญา เวสารชช, การปกครองทองถนประเทศญปน, (กรงเทพฯ: แอล เอส เพรส, 2542), หนา 6-8.

72Kayama Michihiro, Local Government in Japan, (Japan: Council of Local Authorities for International Relations, 2008), Page 1-2.

50

นยแรกความสมพนธกบรฐ องคกรปกครองทองถนยอมมอสระและสามารถดาเนนการในเรองเกยวกบทองถนไดอยางมประสทธภาพ โดยใหมการกระจายอานาจบรหารแกทองถน สวนกลางควบคมใหนอยทสดและมฐานะการเงนเพยงพอ

นยทสองความสมพนธกบประชาชน องคกรปกครองทองถนยอมดาเนนการใหตรงกบเจตนารมณของประชาชน ทงน องคกรทองถนจะเปนตวแทนของประชาชนในพนท และประชาชนตองสามารถควบคมการดาเนนการขององคกรปกครองทองถนอยางไดผล กฎหมายอนๆทเกยวของกบการปกครองทองถนไดแก

1) กฎหมายวาดวยการบรหารบคคล (Local Public personnel Law) 2) กฎหมายวาดวยการเลอกตงตาแหนงสาธารณะ (Public Office

Election Law) 3) กฎหมายวาดวยการคลงสาธารณะของทองถน (Local Public Finance

Law) 4) กฎหมายวาดวยภาษทองถน (Local Tax Law) 5) กฎหมายวาดวยการจดสรรภาษใหกบทองถน (Local Allocation Tax

Law) 6) กฎหมายวาดวยวสาหกจของทองถน (Local Public Enterprise Law)

โดยทวไปการปกครองของแตละประเทศอาจมสระดบ (ระบบสหพนธรฐ) หรอสามระดบ (ระบบเอกรฐ) ญปนเปนระบบเอกรฐ จงมการปกครองระดบชาตโดยรฐบาลกลาง การปกครองทองถนมหนาทรบผดชอบครอบคลม กบการปกครองทองถนทใหบรการพนฐาน หลกการของการปกครองทองถนในญปนในปจจบนอยทการเปนหนวยการปกครองของรฐบาลซงเนนชมชนทองถน มใชเปนหนวยปกครองซงทาหนาทเฉพาะดาน ดงนนทองถนจงอยใกลชดกบชมชน ผวาราชการจงหวด นายกเทศมนตร และสมาชกสภาทองถน ไดรบเลอกตงโดยตรงจากชมชนทตนใหบรการ จงหลดและเทศบาลจงมอานาจครอบคลมในเขตพนททตนรบผดชอบ

ถงแมราชการสวนกลางจะมสานกงานในพนท แตกทางานอยางเอกเทศ โดยไมมการประสานกบสวนราชการอน กลาวอกนยหนงกคอ ไมมหนวยงานใดทเปนตวแทนของทงรฐบาลกลางในพนทใด (ญปนไมมราชการภมภาคซงเปนตวแทนของรฐบาลกลางเชนประเทศไทย)

กฎหมายการปกครองของตนเองของทองถนระบใหมจงหวดและเทศบาลดงทเคยเปนมากอนทกฎหมายฉบบนจะออกมาบงคบใชในป 1947 กฎหมายกาหนดใหมการเปลยนแปลงเขตภมศาสตรของทองถนได แตไมยอมใหมการตงหนวยการปกครองทองถนใหม รวมทงไมยอมใหมการยกเลกหนวยการปกครองทองถนเดมจนเปนผลใหหนวยยอยไมตองขนกบใคร

3.2.1.2 โครงสรางการปกครองสวนทองถนของประเทศญปน ญปนนบวาเปนประเทศทเปนรฐเดยว (United state) โดยมองวาระบบของเขาจะ

ประกอบดวยสวนหนงคอ รฐบาลกลาง (Central Government) และอกสวนหนงเปนหนวยการปกครองทองถน (Local Government)

สาหรบหนวยการปกครองทองถนประเทศญปนแยกไดเปน 2 ประเภทใหญๆ คอ “รปแบบทวไป” (Ordinary) และ “รปแบบพเศษ” (Special)

51

โครงสรางของรปแบบทวไปสามารถแบงออกเปน 2 ระดบ คอ ระดบบนไดแก จงหวด (Prefectures) และระดบลางไดแก เทศบาล (Municipal) ซงการปกครองในระดบจงหวดนจะมพนทการดาเนนการทครอบคลมหนวยการปกครองทองถนระดบเทศบาลทงหมดทขนตรงกบจงหวด และลกษณะเชนนกไมไดหมายความวาเทศบาลเปนหนวยงานภายใตสงกดของจงหวด ฉะนนจงหวดจงไมสามารถใชอานาจสงการเทศบาลได จะมกเฉพาะอานาจสงในการใหคาแนะนาและแนวทางแกเทศบาลเทานน ดงนนทงเทศบาลและจงหวดจงมสถานะเปนหนวยการปกครองทองถนทเทาเทยมกน จะแตกตางกนกเฉพาะในดานขนาดพนทรบผดชอบและศกยภาพในการบรการแกประชาชน73

1) จงหวด (Prefecture) หนวยการปกครองทองถนรปแบบจงหวดมดวยกน 47 แหง เรยกชอตางกน

เปนโต (To) โด (Do) ฟ (Fu) และ เคน (Ken)74 กรงโตเกยวซงเปนเมองหลวงของประเทศ ถอเปนจงหวดหนง เนองจาก

กรงโตเกยวเปนมหานคร (โต) จงเรยกกนวา โตเกยวโต (Tokyo-to) หรอมหานครโตเกยว โตเกยวแตกตางจากจงหวดอน และการปกครองทองถนรปแบบอนตรงทมการปกครองรปแบบ Special Wards ภายในเขตพนท

หนวยการปกครองจงหวดทเรยกวา โด หรอ ภาค (Region) มฮอกไกโดเพยงแหงเดยว ฟม 2 หนวย คอ เกยวโต และโอซากา นอกนนเปนเคน

การเรยกชอตางกนนสบเนองมาจากเหตผลทางประวตศาสตรเทานน ไมใชเพราะมความแตกตางกนทางดานตางๆ ทงน ยกเวนการเรยกชอกรงโตเกยว เปนโต เพราะกรงโตเกยวแตกตางกบจงหวดอนๆ อยางเดนชด

ความรบผดชอบของจงหวดครอบคลมภารกจ ดงตอไปน (1) งานทตองดาเนนการครอบคลมพนทขนาดใหญ เชน การรางแผน

แมบทเพอพฒนาทองถน (Comprehensive Local Development Plan) การอนรกษปาไม และการปรบปรงแมนา

(2) งานทจาเปนตองดาเนนการรปแบบเดยวกนทวทงจงหวด หรอทวพนทประเทศ เชน การรกษามาตรฐานการศกษาภาคบงคบ และการบรหารงานกจการตารวจ

(3) งานตดตอสอสารระหวางรฐบาลกลางและเทศบาล หรอการใหคาแนะนาและแนวทางแกเทศบาล เชนใหขอแนะนาเกยวกบการปรบปรงประสทธภาพการบรหารงานและการจดองคการ

(4) งานทขอบเขตดาเนนการซงไมเหมาะสมทจะอยในความรบผดชอบของเทศบาล เชน การจดตงและการบรหารงานโรงพยาบาลและโรงเรยนมธยมปลาย

                                                            73นครนทร เมฆไตรรตน, อางแลว เชงอรรถท 49, หนา 192. 74Yokomichi, The Basic Structure of Lacal Government, (เอกสารประกอบการ

บรรยายใหแกเจาหนาทกลมงานกฎหมาย สานกงานคณะกรรมการกระจายอานาจใหองคกรปกครองสวนทองถน), หนา 7 อางถงใน สมคด เลศไพฑรย และคณะ, อางแลว เชงอรรถท 67, หนา 196.

52

2) เทศบาล (Municipality) เทศบาลเปนหนวยการปกครองทองถนระดบลางสดทใหบรการขนพนฐาน

ทวไปแกประชาชนในปจจบนทเทศบาลทงสนจานวน 3,218 แหง แบงออกเปน 3 ประเภท คอ เทศบาลนคร (Cities/Shi) เทศบาลเมอง (Town / Cho or Machi) และเทศบาลหมบาน (Villages/Son or Mura) ซงในสวนของเทศบาลกยงมเทศบาลมหานคร (Designate Cities) ซงเปนเทศบาลนครทมขนาดใหญ คอ มประชากรตงแต 500,000 คนขนไป ตามมตของรฐมนตร ซงเทศบาลนครพเศษนมอยดวยกน 12 แหง ไดแก Osaka Kyoto Nagoya Yokohama Kobe Kitakyusyu Sapporo Kawasaki Fukuoka Hiroshima Sendai และ Chiba โดยเทศบาลนครพเศษเหลานจะมสถานะทพเศษกวาเทศบาลนครทวไป คอ จะไดรบอานาจหนาทในการดาเนนกจการตางๆ อยางกวางขวางเทาเทยมกบในระดบจงหวด

3) หนวยการปกครองทองถนรปแบบพเศษ (Special Local Authorities) หนวยการปกครองทองถนรปแบบพเศษจดตงขนเพอใหสอดคลองกบ

สภาพแวดลอมและลกษณะพเศษดงน75 (1) Special Wards หรอเรยกวา ก (Ku) การปกครองทองถนรปแบบนมในเขตนครกรงโตเกยว (City of

Tokyo) เทานน ประกอบดวย 23 เทศบาลนครดวยกน หนาทของ Special Wards คลายกบหนาทของเทศบาล โดยม

ขอยกเวนบางอยางเชน ไมมอานาจหนาทในการดบเพลงเหมอนอยางเชนเทศบาล การดบเพลงในเขตโตเกยวเปนหนาทของรฐบาลทองถนมหานครโตเกยว

การจดรปแบบการปกครองของ Special Wards ประกอบดวย นายกเทศมนตร (Mayor) ซงไดรบเลอกโดยตรงจากประชาชน และสมาชกสภา (Councilors) ซงมาจากการเลอกตงโดยตรงเชนเดยวกน

(2) Municipal Cooperatives หนวยการปกครองทองถนประเภทนเกดจากการรวมตวกนระหวาง

เทศบาลตงแต 2 แหงขนไป เพอรวมกนดาเนนภารกจบางประการ ซงถาปลอยใหเทศบาลแตละแหงดาเนนงานโดยลาพงจะไมมประสทธภาพ และไดรบผลสาเรจตากวาการรวมตวกนดาเนนงาน

ปจจบนมการรวมตวกนเพอใหบรการดานตางๆ เปนการเฉพาะดาน (Partial cooperative) เชน เพอจดตงและบรหารงานโรงเรยนและโรงพยาบาลรวมกน

(3) Property Wards Property Wards เปนหนวยการปกครองทองถนทจดตงขนตามเขต

หรอพนทซงมทรพยสนบางประเภทภายในอาณาเขตของเทศบาล ทงนเพอบรหารงานทรพยสนเหลานน ทรพยสนดงกลาวนไดแก คลองชลประทาน หนองหรอบง สสาน พนทอยอาศย พนทเกษตร

                                                            75สานกงานคณะกรรมการการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน, รายงาน

สรปผลการสมมนา แนวทางการขบเคลอนองคกรปกครองสวนทองถนรปแบบพเศษ “นครแมสอด”, (กรงเทพฯ: จรลสนทวงศการพมพ, 2554), หนา 32-36.

53

และสถานททมบอนาแร เปนตน สวนใหญการปกครองทองถนประเภทนจดตงขนมาเพอควบคมดแลพนทปาและเขามกจดตงตามหมบานในพนทเกษตรหรอภเขา

(4) Local Development Corporations หนวยการปกครองทองถนรปแบบนจดตงขนจากการรวมตวกนระหวาง

หนวยการปกครองทองถนรปแบบทวไป (จงหวดและเทศบาล) ตงแต 2 แหงขนไป โดยมวตถประสงคเพอจดหาและเตรยมสถานทสาหรบกอสรางสงอานวยความสะดวกใหแกประชากรตามทกาหนดไวในแผนพฒนาแมบท

3.2.1.2 การปกครองทองถนของมหานครโตเกยว มหานครโตเกยวเปนตวอยางหนงของการปกครองทองถนของประเทศญปน การ

ปกครองของโตเกยวในเชงรปแบบไมแตกตางจากการปกครองของจงหวดอน แตมลกษณะพเศษตรงทเปนจงหวดในพนทชมชนมหานครซงมประชากรหนาแนน และมกจกรรมแตกตางจากจงหวดอนๆมาก

1) มหานครโตเกยว มหานครโตเกยวเปนหนวยการปกครองทองถนซงจดอยในประเภทจงหวด

(Prefecture) แตมลกษณะแตกตางจากจงหวดอนๆบางประการทสาคญคอ มการแบงหนวยการปกครองทองถนทภายในจงหวดเปน ช โชว และ ซอน โดยแตละหนวยการปกครองดงกลาวมองคกรทาหนาทปกครองตนเองโดยเฉพาะเปนหลก สาหรบการจดระบบการปกครองของมหานครโตเกยวซงเปนเมองหลวงของประเทศญปนดวยนน จะมลกษณะพเศษทแตกตางจากการปกครองทองถนโดยทวไป โดยไดแบงพนทออกเปน 2 ประเภท คอเขตชนใน และเขตชนนอก เขตชนในแบงออกเปน ก แตเพยงอยางเดยว สวนเขตชนนอกแบงออกเปน ช โชว ซอน เหมอนอยางจงหวดอนๆ 76

สาหรบเขตชนในเปนใจกลางเมองของมหานครโตเกยว เปนรปแบบการผสมผสานกนระหวางรปแบบจงหวดและรปแบบเทศบาล ทงนเพอใหการปกครองในเขตใจกลางมหานครโตเกยวทกๆเขตดาเนนการไปอยางประสานสอดคลองตอกน สวนเขตชนนอกใหเทศบาลในแตละหนวยดาเนนการปกครองเชนเดยวกนกบจงหวดทวๆไป77

2) การปกครองมหานครโตเกยว การปกครองของมหานครโตเกยวมลกษณะเชนเดยวกบจงหวดอน มหา

นครโตเกยวมองคกรปกครองสองสวน คอ สภา (Metropolitan Assembly) ซงเปนองคกรตดสนใจ กบฝายบรหาร โดยผวาราชการกรงโตเกยว (Governor of Tokyo) ซงนาผลการตดสนใจของสภาไปปฏบต สมาชกฝายสภาและฝายบรหารลวนมาจากการเลอกตงโดยตรงจากประชาชนทงสน บทบาทและอานาจหนาทของสภาและผวาราชการจงหวดมการแบงไวชดเจน ทงสองฝายมสถานภาพเทาเทยมกนและเปนอสระจากกน และมระบบการทางานรวมกนโดยมการตรวจสอบและถวงดลระหวางกน

                                                            76นยม รฐอมฤต, พรชย เทพปญญา และชาญชย ลวตรงสมา, การปกครองทองถน

เปรยบเทยบ, (กรงเทพฯ: โรงพมพมหาวทยาลยรามคาแหง, 2520), หนา 200. 77William A. Robinson, Tokyo-A Tale of Two Cities in Irwin Isenberg, (New

York : The H.W. Wilson) อางถงใน นยม รฐอมฤต, พรชย เทพปญญา และชาญชย ลวตรงสมา, อางแลว เชงอรรถท 76, หนา 200.

54

3) สภามหานครโตเกยว78 ทาหนาทเปนองคกรนตบญญตของมหานคร หนาทหลกพนฐานคอทาความ

เขาใจการเรยกรองและความคดเหนของผอยอาศยในกรงโตเกยว สภามหานครไดรบการจดตงขนใน ป ค.ศ. 1943 จากการรวมตวของจงหวดโตเกยวกบเมองโตเกยว ในเดอนพฤษภาคม 1947 เมอกฎหมายวาดวยการปกครองตนเองทองถนมผลบงคบใชสภามหานครโตเกยวกไดรบฐานะเปนองคกรนตบญญตของหนวยการปกครองทองถน ในชวงเวลานนไดมการกาหนดระบบทมงสงเสรมประชาธปไตยระดบทองถ นหลายประการ เ ปนตน วา การ ตงคณะกรรมาธการประจา คณะกรรมาธการพเศษ และคณะกรรมการระเบยบและการบรหารสภา การใหสมาชกมสทธในการเสนอรางกฎหมาย และตรวจสอบการดาเนนธรกจของรฐบาลมหานคร จากนนกมการปรบแตงระบบสภามหานครตามการปรบปรงกฎหมายการปกครองตนเองของทองถนอกหลายครง

(1) องคประกอบของสภามหานคร79 สภาประกอบดวยสมาชกทมาจากการเลอกตงโดยประชาชนในมหา

นคร สมาชกสภาตองไมเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรในเวลาเดยวกน รวมทงไมเปนสมาชกสภาทองถนอน ไมเปนผวาราชการจงหวด นายกเทศมนตร รองผวาราชการจงหวด รองนายกเทศมนตร เจาหนาทรายได หรอพนกงานสวนทองถน

(2) การเลอกตงสมาชกสภามหานคร80 มหานครโตเกยวม 42 เขตเลอกตง แตละเขตมสมาชกได 1 ถง 8 คน

ขนกบจานวนประชากรในแตละเขต ผสมครรบเลอกตงตองมคณสมบตดงตอไปน 1) เปนผมสญชาตไทย 2) มอาย 25 ปขนไป 3) มถนพานกตอเนองในมหานครโตเกยวมากกวาสามเดอน

สทธผสมครรบเลอกตงอาจถกเพกถอนในกรณตางๆ ดงตอไปน 1) เปนผทศาลตดสนวาเปนบคคลทไรความสามารถ 2) ถกจาคก หรอ ยงไมพนการรอลงอาญาในกรณทกระทา

อาชญากรรมรายแรง 3) ผทกระทาผดในการละเมดกฎหมายเลอกตง อาจถกจากด

ระยะเวลาในการรบสมครเลอกตงดวยเชนกน (3) ประธานสภาและรองประธานสภา81 ประธานสภาและรองประธานสภาไดรบเลอกมาจากสมาชกสภามหา

นคร ประธานสภามหานครเปนผแทนของสภามหานคร และรบผดชอบในการกากบดแลการประชม การรกษาระเบยบทประชมในฐานะประธานการประชม รบผดชอบในการดแลกจการของสภามหา

                                                            78ปรชญา เวสารชช, อางแลว เชงอรรถท 71, หนา 38. 79เพงอาง, หนา 38. 80เพงอาง, หนา 39. 81เพงอาง, หนา 40.

55

นคร เชน การบรหารทวไป การวางกาหนดการประชม การกากบดแลผอานวยการสานกงาน เลขาธการสภามหานครโตเกยว

สวนรองประธานทาหนาทแทนประธานในกรณทประธานไมสามารถปฏบตงานไดหรอตาแหนงประธานสภามหานครวางลง ระยะเวลาการดารงตาแหนงของประธานและรองประธานสภาเทากบสมาชกสภา แตอาจลาออกไดดวยความเหนชอบสภา

(4) อานาจในการสอบสวน สภามหานครอาจใหมการสอบสวนการดาเนนธรกจของรฐบาลมหา

นคร และสามารถเชญผมสทธลงคะแนนเสยงหรอผอนทเกยวของมาใหปากคาหรอสงเอกสารให ในการใชอานาจสอบสวนนน สภามหานครมอานาจบงคบดวย ตวอยางเชน หากสภาขอใหผใดมาปรากฏตวหรอใหการตามวตถประสงคของการสอบสวน บคคลนนยอมไมอาจปฏเสธไดโดยปราศจากเหตผลทสมควร หากปฏเสธกอาจตองโทษจาคก (โดยไมตองถกใหทางานหนก) หรอถกปรบหากสภาฟองรองอยางเปนทางการ

(5) อานาจในการลงคะแนนเสยงไมไววางใจผวาราชการมหานคร ในกรณทไมสามารถทางานรวมกนไดแลว สภาอาจลงคะแนนเสยงไม

ไววางใจผวาราชการมหานคร โดยในการลงคะแนนเสยงเชนวาน ตองมสมาชกไมตากวา 2 ใน 3 มารวมประชม และตองไดเสยง 3 ใน 4 ของผเขารวมประชม จงจะสามารถใหผวาราชการมหานครพนตาแหนงได เมอทราบผล ผวาราชการมหานครอาจยบสภาภายใน 30 วน หากไมยบสภา กถอวาผวาราชการมหานครพนตาแหนงไปโดยอตโนมต

3.2.2 การมสวนรวมทางการเมองของประชาชนในทองถนและมหานครของประเทศ

ญปน กฎหมายการปกครองตนเองไดบญญตเอาไวใหประชาชนในเขตองคกรปกครองสวนทองถน

สามารถมบทบาทในการควบคม ตรวจสอบ และมสวนรวมในการบรหารงานขององคกรปกครองสวนทองถนไดหลายชองทาง ไดแก การตรวจสอบการทางานขององคกรปกครองสวนทองถน การรเรมเสนอกฎหมาย การรองขอใหมการตรวจสอบ การรองขอใหมการลงคะแนนเสยงยบสภาทองถน การถอดถอน และการลงประชามต82 โดยสามารถสรปไดดงน

3.2.2.1 การตรวจสอบการทางานขององคกรทองถน ประเทศญปนไดมการกาหนดสทธของประชาชนในการปกครองทองถนทจะนาไปส

การตรวจสอบการทางานขององคกรทองถนไวในกฎหมายปกครองตนเองของทองถน (Local Autonomy Law) โดยการตรวจสอบการทางานของทองถนนน ประชาชนอาจจะรองขอตรวจสอบจานวนรายไดและรายจายของทองถน หรอตรวจสอบการบรหารงานของทองถนทวไป การตรวจสอบลกษณะดงกลาวมใชวาคณะกรรมการตรวจสอบจะมอานาจตรวจสอบไดเฉพาะกจการทอยในความรบผดชอบของฝายบรหารเทานน แตมอานาจตรวจสอบครอบคลมไปถงกจการตางๆทอยในความ

                                                            82นยม รฐอมฤต, พรชย เทพปญญา และชาญชย ลวตรงสมา, อางแลว เชงอรรถท 76,

หนา 217-218.

56

รบผดชอบของคณะกรรมการบรหารฝายตางๆ ดวย การรองขอใหมการตรวจสอบ จะทาไดตอเมอมผมสทธออกเสยงเลอกตงจานวนไมนอยกวา 1 ใน 50 ลงชอใหปรากฏไวในสมดลงชอของทางราชการ ผลของการตรวจสอบจะมการรายงานใหสภาทองถน และรายงานใหตวแทนของผรองขอใหตรวจสอบทราบดวย

3.2.2.2 การเสนอกฎหมายโดยประชาชน ในกฎหมายการปกครองตนเองของทองถน ค.ศ. 1947 ไดกาหนดไววา ประชาชนใน

เขตการปกครองทองถนนนๆ จานวนรอยละ 2 ของผมสทธออกเสยงเลอกตงทงหมดสามารถทจะเขารวมกนเขาชอเพอทจะใหมการแกไขเพมเตมหรอยกเลกขอบญญตขององคกรปกครองสวนทองถนได โดยทขอบญญตเหลานนจะตองมใชขอบญญตทเกยวของกบอตราและการจดเกบภาษ ตลอดจนคาบรการและคาธรรมเนยมตางๆ83

สาหรบกระบวนการและขนตอนนน ในกฎหมายฉบบเดยวกนนไดบญญตใหประชาชนตามจานวนดงกลาวขางตนรวมกนลงชอในบนทกของทางราชการ ซงหลงจากนนจะตองยนบญชรายชอนนเพอใหคณะกรรมการบรหารการเลอกตงของทองถนตรวจสอบวาบรรดารายชอของประชาชนเหลานนเปนผมสทธออกเสยงเลอกตงตามทคณะกรรมการบรหารการเลอกตงไดจดทาไวหรอไมภายใน 20 วน โดยคณะกรรมการบรหารการเลอกตงจะตองประกาศผลการตรวจสอบรายชอ เพอใหประชาชนทสนใจไดตรวจสอบความถกตองของรายชอเปนระยะเวลา 7วน84

3.2.2.3 การลงประชามต85 การลงประชามตจะมขนกตอเมอสภาทองถนไดมการประกาศใชรางขอบญญต

ทองถน แตฝายบรหารมความไมแนใจวาในมตนนวาประชาชนจะมความเหนชอบดวยหรอไม สภาฝายบรหารกอาจจะมการนาเอารางขอบญญตทผานสภาทองถนแลวใหประชาชนลงประชามต

3.2.2.4 การรองขอใหยบสภาทองถน86 การรองขอใหมการยบสภาทองถนประชาชนผมสทธออกเสยงเลอกตงจานวน 1 ใน 3

ลงชอรองขอตอคณะกรรมการบรหารการเลอกตง โดยคณะกรรมการบรหารการเลอกตงจะเสนอเรองไปใหประชาชนในทองถนออกเสยงอกตอหนง ถาผลของการออกเสยงปรากฏวาเสยงขางมากเหนดวยกบการยบสภาทองถน สภาทองถนกเปนอนยบจากการออกเสยงนน แตอยางไรกตามการออกเสยงใหมการยบสภาทองถนจะตองปรากฏวาสภาทองถนดงกลาวไดรบการเลอกตงมาแลวไมนอยกวา 1 ป

3.2.2.5 การถอดถอน87 การถอดถอนนนแบงออกเปนการถอดถอนสมาชกสภาทองถน การถอดถอนหวหนา

ฝายบรหาร การถอดถอนเจาหนาทบางคน การถอดถอนทง 3 กรณนนตองมเสยง 1 ใน 3 ของจานวนผมสทธออกเสยง แตความแตกตางของการถอดถอนคอ การถอดถอนสมาชกสภาทองถนและการถอด

                                                            83Article 74, The Local Autonomy Law of 1947. 84Ibid, article 74. 85Ibid, article 75. 86Ibid, article 76. 87Article 80-88, The Local Autonomy Law of 1947.

57

ถอนหวหนาฝายบรหาร เปนตาแหนงทมาจากการเลอกตงโดยตรงของประชาชน จะกระทาไดกตอเมอบคคลดงกลาวไดดารงตาแหนงมาแลวอยางนอย 1 ป หรอเคยผานการออกเสยงถอดถอนมาแลวไมนอยกวา 1 ป สวนกรณการถอดถอนเจาหนาทบางคนนน การรองขอจะตองรองขอตอหวหนาฝายบรหารเนองจากเจาหนาทดงกลาวไมไดมการเลอกตงจากประชาชนแตไดรบการแตงตงโดยหวหนาฝายบรหาร หวหนาฝายบรหารกจะนาขอเสนอเขาสสภาทองถน

3.3 ประเทศองกฤษ

ประเทศองกฤษเปนประเทศทอยในทวปยโรป มรปแบบเปนรฐเดยว (Unitary State) เชนเดยวกบฝรงเศส แตมความแตกตางจากฝรงเศส ในขณะทฝรงเศสมการจดระบบบรหารราชการแผนดนออกเปน 3 ระดบ คอ การบรหารราชการสวนกลาง การบรหารราชการสวนภมภาค และการบรหารราชการสวนทองถน แตสาหรบประเทศกองกฤษไดมการจดระบบบรหารราชการเพยง 2 ระดบเทานน คอ การบรหารราชการสวนกลาง และการบรหารราชการสวนทองถน โดยไมมการบรหารราชการสวนภมภาค88 สามารถอธบายไดดงน

3.3.1 ประวตความเปนมาและโครงสรางการปกครองทองถนประเทศองกฤษ

3.3.1.1 ประวตความเปนมาการปกครองทองถนประเทศองกฤษ ระบบการปกครองทองถนขององกฤษในปจจบน ไดผานการปรบโครงสรางและ

รปแบบมาหลายๆครง ทงในเขตมหานคร เมองใหญ และสวนอนๆของประเทศ สงผลใหการปกครองทองถนขององกฤษคอนขางมความสลบซบซอน ทงในเชงของโครงสรางภายนอก และโครงสรางภายใน โดยทแตละสวนกมการจดโครงสรางและรปแบบทแตกตางกนออกไปจนราวกบวาระบบการปกครองทองถนขององกฤษจะมความสบสนวนวายมากทสดประเทศหนง89

กอนการปฏรปใหญในยคทศวรรษท 1990 ระบบการปกครองทองถนในองกฤษจะใชโครงสรางแบบสองชนครอบคลมพนททงประเทศ โดยมโครงสรางชนบนคอ สภาเขตและโครงสรางชนลางคอ สภาแขวง ซงมการปรบใชทงในเขตเมองและเขตชนบท

ขอเสนอในการปฏรปโครงสรางนนเกดขนมานานแลวโดยเฉพาะกลางยค 1980 มความตองการทจะปรบโครงสรางใหมโดยใชระบบชนเดยวทวประเทศซงประสบความสาเรจแตเพยงบางสวน เนองจากมการคดคานจากประชาชนและหนวยการปกครองทองถนในหลายๆพนท โดยเฉพาะในเขตนอกเมองใหญ สาหรบโครงสรางทเปนอยในปจจบนนน เกดจากการศกษาของคณะทางานทเรยกวา คณะกรรมการปกครองทองถนทรฐบาลไดตงขนตามพระราชบญญตการ

                                                            88Forman F.N. and Baldwin N.D. J., Mastering British Politic, (London:

Macmillan, 1966), p. 338. 89 Wilson David and Game Chris, Local Government in the United

Kingdom, 4th ed, (Hampshire: PALGRAVE MACMILLAN, 2006), p. 155. อางถงใน สมคด เลศไพฑรย และคณะ, อางแลว เชงอวรรถท 67, หนา 125.

58

ปกครองทองถน ค.ศ. 199290 เพอทาการศกษาทบทวนโครงสรางและเขตพนทของหนวยการปกครองทองถน จดทาขอเสนอ และสารวจประชามตของประชาชน เพอหาขอสรปสดทายเสนอตอรฐบาล เนองจากรฐบาลในขณะนนเหนวา การปกครองทองถนภายใตโครงสรางสองชนนนทาใหการบรการประชาชนในเขตพนทไมมประสทธภาพ และสรางความซาซอนและความสบสน โดยเฉพาะโครงสรางสวนบนนนไมไดอยใกลชดกบประชาชนผรบบรการทาใหการตอบสนองตอความตองการและการรบการตรวจสอบจากประชาชนเปนไปอยางจากด ตางจากโครงสรางสวนลางทมความใกลชดและมความผกพนกบประชาชนมากกวา ดงนน การปรบโครงสรางครงนจงมงทจะยบเลกหนวยการปกครองทองถนในโครงสรางสวนบน ถายโอนอานาจไปสหนวยการปกครองทองถนในโครงสรางสวนลางทมขนาดเลกกจะเนนการยบรวมตวเขาดวยกน เพอเพมศกยภาพในการบรการ91

3.3.1.2 โครงสรางองคกรปกครองสวนทองถนประเทศองกฤษ92 โครงสรางการปกครองทองถนในปจจบน มลกษณะโครงสรางแบบผสมผสาน ตาม

ลกษณะของพนทดงตอไปน 1) ในเขตเมองใหญทมความเจรญและความหนาแนนของประชากรสง จะใชโครงสราง

แบบชนเดยวในรปแบบทเรยกวา สภามหานคร 2) ในเขตพนททมความเจรญนอยกวา จะมลกษณะผสมผสานคอพนทบางสวนท

ประชาชนและหนวยการปกครองทองถนยอมรบการปรบโครงสรางแบบชนเดยวโดยมการยบรวมหนวยการปกครองทองถนทมอยเดมมาใชหนวยการปกครองทองถนรปแบบใหมทเรยกวา สภาเอกรป ขณะทในพนทอกสวนหนงพงพอใจทจะใชโครงสรางแบบเดมตอไป คอระบบสองชน

3) ในเขตมหานครลอนดอน การจดโครงสรางในสวนนจะเปนแบบสองชน ในสวนโครงสรางชนลางจะมหนวยการปกครองทองถนทเรยกวา สภาเขตแหงลอนดอนจานวน 32 แหงรวมกบสหการนครลอนดอนอกแหงหนง รวมทงสน 33 แหง ในขณะทสวนของโครงสรางชนบนจะมสานกบรหารมหานครลอนดอนซงจะมพนทการบรหารคลอบคลมมหานครลอนดอนทงหมด

1) การบรหารราชการสวนทองถน93 (1) ระดบภาค (Regional Level) ภาคไมถอวาเปนเขตการปกครองหรอองคกรปกครองสวนทองถน และ

ในอดตอนยาวนานทผานมา ไมปรากฏเขตการปกครองหรอองคกรการปกครองน แตเพงถกจดตงขนในยคอดตนายกรฐมนตรจอหน เมเจอร ผนาพรรคอนรกษนยม เมอป ค.ศ. 1994 เพอจดตงสานกงานสวนภมภาคของรฐบาลหรอการบรหารราชการสวนกลาง เพอทาหนาทพฒนาเศรษฐกจวางแผนและ                                                            

90Copus Colin, Local Government in England, Retrieved 25 September, 2013 from http://www.ola-europe.com/en/actualities/article/archive/2011/ jan/article/le-systeme-local-en-angleterre

91นครนทร เมฆไตรรตน, อางแลว เชงอรรถท 49, หนา 147-148. 92ปรชญา เวสารชช, การปกครองทองถนประเทศองกฤษ, (กรงเทพฯ: พมพอกษร, 2543),

หนา 11-14. 93บญรงค นลวงศ, การปกครองทองถนเปรยบเทยบ, (กรงเทพฯ: เจรญวทยการพมพ,

2522), หนา 22-25.

59

ประสานงานภายในพนทระดบน โดยแบงองกฤษทงหมดออกเปน 9 ภาค อยางไรกตาม เขตการปกครองหรอองคกรปกครองทเรยกวา ภาคนกไมถอวาเปนของหนวยงานของการบรหารราชการสวนภมภาคเชนเดยวกน เพราะโครงสรางการบรหารราชการขององกฤษมเพยง 2 ระดบเทานน คอ การบรหารราชการสวนกลาง และการบรหารราชการสวนทองถน

สวนกลางจดตงสานกงานในระดบภาคขนมาเพอใหทาหนาทประสานงานซงกนและกนระหวางหนวยงานของกระทรวงตางๆ ทกระจายตวอยในพนทตางๆ อกทงวตถประสงคอกประการหนงของการกาหนดเขตการปกครองระดบนขนมากเพอใชสาหรบคดเลอกตวแทนของคณะกรรมาธการภาคแหงสหภาพยโรป ภายในสนธสญญามาสทรซต

จดเรมตนของการจดตงภาคมการแบงพนทขององกฤษออกเปนทงหมด 10 ภาค ตอมาในป ค.ศ. 1998 มการจดแบงพนทใหมใหเหลอเพยง 9 ภาค และมองคกรทเรยกวา สภาภาค (Regional Assembly) ซงสมาชกสภาภาค มาจากการคดเลอกของรฐบาลกลาง โดยคดเลอกจากสมาชกในระดบทองถนทมาจากการเลอกตงของประชาชนภายในภาค สมาชกสภาภาคจงไมไดมาจากการเลอกตงโดยตรงของประชาชน แตมาจากการเลอกตงโดยทางออม

อยางไรกตาม เมอมาถงป ค.ศ. 2007 นายกรฐมนตรคนใหมทมาจากพรรคแรงงาน คอ กอรดอน บราวน ไดเนนใหความสาคญตอการมอานาจทเพมมากขนขององคกรปกครองสวนทองถนจงประกาศใหสภาภาคจะตองยตบทบาททงหมดและถอนตวออกไปภายในป ค.ศ. 2010

(2) ระดบเขต (County Level)94 เขตหรอเคานตนบเปนพนทของการปกครองทองถนอยในระดบบน

(Upper Tier) โดยแบงองคกรปกครองสวนทองถนออกเปน 4 ประเภท คอ เขตมหานคร (Metropolitan County) เขตนอกมหานคร (Non – Metropolitan County) หรอ ไซร เคานต (Shire County) องคการเอกเทศ (Unitary Authority) และมหานครลอนดอน รายละเอยดขององคกรปกครองสวนทองถนแตละประเภทมดงน

ก. เขตมหานคร (Metropolitan Country) องค ก รปกครองส วนท อ งถ นประ เภทน จ ด ต งข นภาย ใ ต

พระราชบญญตการปกครองทองถน ค.ศ. 1972 (The Local Government Act 1972) เมอป ค.ศ. 1974 โดยมวตถประสงคเพอรองรบการขยายตวของความเปนเมองทมมาอยางตอเนอง ตงอยในเขตพนทมหานครทมประชากรอยระหวาง 1.2–2.8 ลานคน ในพนททเปนจดศนยกลางดานอตสาหกรรมและการพาณชยโดยไมนบรวมพนททงหมดขององกฤษ

ปจจบนมประชากรทอาศยอยในเขตมหานครราว 22% ของจานวนประชากรทงหมดขององกฤษ เขตมหานครมจานวนทงหมด 6 แหง ไดแก มหานครแมนเซสเตอร (Greater Manchester) เมอรซไซด (Merseyside) เซาท ยอรคไชร (South Yorkshire) ไทน แอนด แวร (Tyne and Wear) เวสต มดแลนด (West midlands) และเวสต ยอรกไชร (West yorkshire)

                                                            94

ชานาญ จนทรเรอง, การปกครองทองถนในตางประเทศ, (กรงเทพฯ: ม.ป.ท.), หนา 56-59.

60

เขตมหานครเปนองคกรปกครองสวนทองถนถกจดตงขนภายใตโครงสรางการปกครองทองถนทม 2 ระดบ (Two–Tier Structure) โดยเขตมหานครจดอยในโครงสรางระดบบน (Upper Tier) สวนโครงสรางระดบลาง (Lower Tier) แบงเขตมหานครออกเปนแขวงมหานคร95

ในชวงเรมแรกของการจดตงเขตมหานครบรหารงานโดยสภาเขตมหานคร (Metropolitan County Council) ซงสมาชกสภามาจากการเลอกตงโดยตรงของประชาชนในพนท อยในตาแหนงวาระละ 4 ป แตตอมาในป ค.ศ. 1986 ไดมกฎหมายยกเลกสภาเขตมหานคร เปนผลทาใหการดาเนนงานในพนทปรากฏออกมาในรปของการจดตงคณะกรรมการรวม (Joint Board) กบพนท หรอหนวยการปกครองในระดบลาง เชน ดานการปองกนและบรรเทาอคคภย ตารวจ การขนสงมวลชน

ข. เขตนอกมหานคร (Non – Metropolitan County) เขตนอกมหานครหรอไชร เคานต เปนเขตพนททมชอลงทายดวย

Shire ทงหมด เชน เบดฟอรดไชร (Bedfordshire) บกกงแฮมไชร (Buckinghamshire) ถงแมวา มหลายแหงทไมมคาวา Shire ลงทายกตาม แตในอดตเคยมแลวถกตดออกไปภายหลง เชน เดวอน (Devon) ในอดต คอ เดวอนไชร (Devonshire)

เขตนอกมหานครเปนพนททมประชากรอยระหวาง 300,000 คน จนถง 1.4 ลานคน เปนองคปกครองสวนทองถนทถกจดตงขนภายใตโครงสรางการปกครองทองถนทม 2 ระดบ (Two-Tier Structure) เชนเดยวกบเขตมหานคร โดยเขตนอกมหานครจดอยในโครงสรางระดบบน (Upper Tier) สวนโครงสรางระดบลาง (Lower Tier) แบงเขตนอกมหานครออกเปนแขวงนอกมหานคร (Non – Metropolitan District)

อานาจหนาทของเขตนอกมหานครรบผดชอบดานการศกษา การบรการสงคม การขนสงและถนนไฮเวย การปองกนและบรรเทาอคคภย งานกาจดขยะมลฝอย และการรวมมอกบองคปกครองสวนทองถนอนในรปของคณะกรรมการรวมในดานการบรหารงานตารวจ

ค. องคการเอกเทศ (Unitary Authority) องคการเอกเทศเปนรปแบบขององคกรปกครองสวนทองถนทม

เพยงระดบเดยว (Single Tier) จงครอบคลมพนททงในสวนของระดบเขตและระดบแขวง มอานาจหนาทรบผดชอบครอบคลมพนทในเขตเมองทมขนาดใหญในทก ๆ ดานทไมมองคกรปกครองสวนทองถนในระดบลางโดยจดตงขนภายใตพระราชบญญตการปกครองทองถน ค.ศ.1992 (The Local Government Act 1992) องคการเอกเทศปจจบนมทงหมด 41 แหง

ประวตความเปนมาขององคการเอกเทศนน ในป ค.ศ. 1889 เมอมการจดตงสภาเขต (County Council) เปนครงแรก กไดมการจดตงองคการเอกเทศดวยโดยเรยกวา เคานตเบอโร (County Borough) ซงบรหารงานโดยอสระแยกออกจากสภาเขต โดยเคานต เบอโร

                                                            95Andrew Stevevs, History and Many Post-war Reforms Shape Local

Government in the UK, Retrieved 28 September, 2013 from http://www.citymayors.com/government/uk_government.html

61

ครอบคลมพนทเขตเมองและเมองขนาดใหญ ตอมาในป ค.ศ. 1974 มการยบเลกเคานต เบอโร แลวแทนทดวยระบบการปกครองทองถน 2 ระดบ (Two–Tier System)

อยางไรกตาม ในชวงทศวรรษ ป 1990 เปนทปรากฏอยางชดแจงวาระบบการปกครองทองถน 2 ระดบ ในหลายพนททมปญหาเรองความทบซอน ยงเหยง และขาดประสทธภาพ ทาใหองคกรปกครองสวนทองถนหลายแหงหวนกลบมาใชรปแบบเดมอกครงหนง แตเปลยนจากชอเดม คอ เคานต เบอโร มาเปน “องคการเอกเทศ” ในป ค.ศ. 1992

ง. มหานครลอนดอน (Greater London) มหานครลอนดอนเปนองคกรปกครองสวนทองถนระดบบนหรอ

ระดบเขต ของกรงลอนดอน จดตงขนในป ค.ศ. 1965 และถกแบงยอยไปยงพนทระดบแขวง ออกเปนลอนดอน เบอโร 32 แหง และสหการนครลอนดอน แตละแหงมสภารบผดชอบในการใหบรการทองถนในเขตพนทของตนเอง96

มหานครลอนดอนบรหารงานโดยสานกบรหารมหานครลอนดอนประกอบดวยนายกเทศมนตรหรอแมรแหงลอนดอนและสมาชกสภาลอนดอนจานวน 25 คน

สานกบรหารมหานครลอนดอนถกจดขนภายใตพระราชบญญตสานกบรหารมหานครลอนดอน 1999 (The Greater London Authority Act 1999) แทนทสภามหานครลอนดอนทถกยกเลกไปเมอป 1896 เนองจากสภาลอนดอน เบอโร ซงกระจายตวอยรอบนอกของมหานครลอนดอนเหนวา ภารกจของสภามหานครลอนดอนเปนสงทสภาลอนดอน เบอโร กสามารถทาไดไมแพกน

การจด ตงสา นกบรหารมหานครลอนดอนขนแทนทจะถกกาหนดใหสานกงานแหงนทางานในลกษณะของการประสานงานระหวางลอนดอน เบอโร ทง 32 แหงกบแมรแหงลอนดอน ทมาจากการเลอกตงโดยตรง โดยใหบทบาททสาคญในการเปนตวแทนเพยงหนงเดยวของมหานครลอนดอนเปนแมรแหงลอนดอนโดยมสภาลอนดอน ทาหนาทในการตรวจสอบถวงดลการทางานของแมรแหงลอนดอน

สานกบรหารมหานครลอนดอนมหนาทรบผดชอบในดานการขนสงกจการตารวจ การปองกนและบรรเทาอคคภย การวางแผนยทธศาสตรและการพฒนา อยางไรกตาม สานกบรหารมหานครลอนดอนไมไดทาหนาทดงกลาวดวยตนเองโดยตรง แตมหนวยงานในสงกดรบผดชอบในดานตาง ๆ 4 แหงดวยกน

ภายใตนโยบายทรบมาจากแมรแหงลอนดอนและการรบรองของสภาลอนดอน คอ การขนสงแหงลอนดอน สานกบรหารกจการตารวจแหงมหานคร สานกบรหารแผนอคคภยและภาวะฉกเฉนและสานกพฒนาลอนดอน

(3) ระดบแขวง (District) แขวงนบเปนหนวยการปกคอรงทองถนในระดบลาง (Lower Tier)

โดยแบงออกเปนแขวงมหานคร (Metropolitan District) แขวงนอกมหานคร (Non–Metropolitan District) หรอ ไชร ดสทรคท (Shire District) ลอนดอนเบอโร (London Borough) และนครลอนดอน (City of London) รายละเอยดแตประเภทมดงน                                                             

96ปรชญา เวสารชช, อางแลว เชงอรรถท 92, หนา 11.

62

ก. แขวงมหานคร (Metropolitan District) แขวงมหานครเปนเขตพนททมประชากรราว 150,000 คนขนไป

จนถง 1 ลานคน ปจจบนมแขวงมหานครรวมทงสน 36 แหง เมอสภาเขตมหานครถกยบเลกในป ค.ศ. 1986 อานาจหนาททงหมดทสภาเขตมหานครเคยรบผดชอบกถกโอนไปยงสภาแขวงมหานคร เวนแตงานบางอยางทอานาจหนาทถกดาเนนการโดยการจดตงคณะกรรมการรวม เชน การปองกนและบรรเทาอคคภย ตารวจ การจดเกบขยะมลฝอย เปนตน

ข. แขวงนอกมหานคร (Non - Metropolitan District) แขวงนอกมหานคร หรอทรจกกนโดยทวไปวา ไชร ดสทรคท

(Shire District) เปนองคกรปกครองสวนทองถนระดบลางหรอระดบยอยของเขตนอกมหานคร (Non - Metropolitan county) หรอ (Shire County) เปนเขตพนททมประชากรราว 25,000 คน จนถง 200,000 คน ปจจบนมแขวงนอกมหานครรวมทงสน 284 แหง

แขวงนอกมหานครมสภาแขวง (District Council) เปนองคกรรบผดชอบในการใหบรการประชาชนและทองถนในดานตาง ๆ ไดแก การวางแผนงานทองถน การควบคมการกอสราง การเคหะ การดแล และบารงรกษาถนน สภาพแวดลอม ตลาด การจดเกบขยะ สสาน และฌาปนกจสถาน สวนสาธารณะ การพกผอน การทองเทยว

ค. ลอนดอน เบอโร (London Borough) ตามทไดกลาวมาแลวขางตนวา มหานครลอนดอนเปนเขตการ

ปกครองทองถนในระดบบนหรอเขต ประกอบดวยองคกรปกครองสวนทองถนในระดบแขวง คอ ลอนดอน เบอโร 32 แหง และนครลอนดอน 1 แหง โดยลอนดอนเบอโร 12 แหง อยในใจกลางของมหานครลอนดอน สวนทเหลออยในพนทรอบนอกของมหานครลอนดอน

ลอนดอน เบอโร แตละแหงบรหารงานโดยสภาลอนดอน เบอโร (London Borough Council) ซงสมาชกสภามาจากการเลอกตงโดยตรงของประชาชน อยในตาแหนงวาระละ 4 ป รบผดชอบภารกจในการใหบรการทองถนในดานตาง ๆ เชน โรงเรยน การบรการสงคม การจดเกบขยะมลฝอย การดแลรกษาถนน

ง. นครลอนดอน (City of London) นครลอนดอนตงอยในพนทมหานครลอนดอน (Greater London)

ถอเปนพนททอยใจกลางลอนดอนมาตงแตอดต เนอทมขนนาดเลกเพยง 1 ตารางไมลเทานน และมความคงทไมเคยเปลยน นบตงแตยคกลางเปนตนมา นครลอนดอนเปนศนยกลางทางธรกจการคา และเปนศนยกลางทางการเงนชนนาของโลกเทยบเคยงไดกบนครนวยอรคของสหรฐอเมรกา เพราะมหนวยงานทสาคญ ๆ ตงอย เชนตลาดหลกทรพยลอนดอน ธนาคารกลางแหงองกฤษ ธนาคารพาณชยชนนาของโลกหลายแหง เชน ธนาคารบารเคลย ธนาคารเอสบซ มประชากรอาศยอยไมถง 10,000 คน แตในชวงเวลาทางานตอนกลางวนมประชาชนเขามาในนครลอนดอนสงถง 450,000 คน

นครลอนดอนบรหารงานโดยสหการแหงนครลอนดอนขององกฤษจะม 2 ระดบ แตองคกรปกครองสวนทองถนแตละแหงตางกมสถานะทางกฎหมายเทาเทยมกน องคกรปกครองสวนทองถนในระดบแขวงไมถกควบคม และตรวจสอบจากองคกรปกครองสวนทองถนในระดบเขต แตมกฎหมายใหองคกรปกครองสวนทองถนแตละแหง หรอตางระดบสามารถ

63

รวมมอกนโดยการจดตงคณะกรรมการรวม Joint Board เพอแกไขปญหาหรอบรหารงานรวมกน เชน งานตารวจ งานหองกนและบรรเทาอคคภย งานปองกนฝายพลเรอน เปนตน

3.3.2 การมสวนรวมของประชาชนในการปกครองสวนทองถนและมหานครในประเทศ

องกฤษ 3.3.2.1 การตรวจสอบการทางานขององคกรทองถน97 หลกการปฏบตของบางทองถนทนาไปสกระบวนการตรวจสอบ ดงน

1) ประชาชนในทองถนนนจะตองรบรวาระการประชม ซงประกาศใหทราบหนงอาทตยลวงหนากอนการประชมวาสมาชกสภาจะประชมเรองอะไรบาง

2) ประชาชนทองถนนนจะตองรบรวาสภาทองถนไดตดสนอะไรไปบางแลวจากรายงานการประชม ซงประกาศใหทราบภายหลงการประชมประมาณสองอาทตย รวมทงมรายงานผลการประชมซงเผยแพรหนงอาทตยกอนการประชมปกตของสภา

3) ประชาชนตองสามารถรวมรบฟงการประชมของสภาทองถนได 4) ประชาชนในทองถนตองมสวนมเสยงในการตดสนใจเรองการเกบภาษ

ของสภาและการใชจายเงน ซงตองดาเนนไปอยางเปดเผยและเขาใจงาย 5) ในการบรหารงาน จะตองพจารณาจากสงแวดลอมทเปลยนไป ไมวา

จะเปนเทคโนโลย วทยาการใหม ๆ หรอความตองการของประชาชนทเปลยนไป การสงเสรมใหเปรยบเทยบ (Comparison) กบผลการใหบรการโดยหนวยงานอน ๆ โดยใชดชนชวดระดบชาตเปนมาตรฐานในการเปรยบเทยบ ทงนพจารณาจากความเหนของการใชบรการและผใหบรการ การปรกษากบผเสยภาษทองถน ผใชบรการ และกลมธรกจในการวางกรอบเปาหมายงานใหมการสงเสรมใหมการแขงขน เพอใหบรการมประสทธภาพและประสทธผลและมการปรบปรงอยางตอเนอง มการกาหนดมาตรฐานบรการและประกาศมาตรฐานบรการของทองถนตนใหประชาชนไดรบทราบทวไปทงนเพอใหประชาชนสามารถตรวจสอบบรการทตนไดรบวาเปนไปตามนนหรอไม มกระบวนการตรวจสอบผลงาน ทงจากภายในและภายนอกเพอใหเกดความรบผดชอบของทองถน โดยรฐบาลจดใหมคณะกรรมการตรวจสอบ จดทาแนวทางใหแกองคกรปกครองทองถนในเรองระบบการควบคมและตรวจสอบภายในเพอใหสามารถประเมนตนเองได ในขณะเดยวกนประชาชนไดใชเปนเกณฑในการอางอง ทกสภาทองถนตองยดถอประมวลพฤตกรรมททกคนในองคกรปกครองทองถนตองยดถอ โดยมคณะกรรมการมาตรฐานเปนผดแลและสอบสวน ในกรณทมการละเมดประมวลพฤตกรรม

3.3.2.2 การรบฟงความคดเหนของประชาชน การรบฟงความคดเหนของประชาชนของประเทศองกฤษ อาจแบงออกไดเปน 2

รปแบบดงน

                                                            97อรทย กกผลและคณะ, การศกษาวจยเพอยกรางพระราชบญญตวาดวยการมสวนรวม

ในการบรหารงานขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. .... , (นนทบร: จรลสนทวงศการพมพ, 2552), หนา 30.

64

1) การปรกษาหารอ (Public Consultation) การปรกษาหารอของประเทศองกฤษเปนกระบวนการทมกจะใชในการรบฟงความคดเหนของประชาชนทมตอนโยบายของรฐบาลในการตรากฎหมาย ความคดเหนของประชาชนทมตอรางพระราชบญญต และความคดเหนตอรางกฎหมายลาดบรอง หรอกฎ หรอขอบงคบ ทจะชวยใหเนอหาสาระของกฎหมายมความสมบรณ ครบถวน และไดรบการยอมรบจากประชาชน นอกจากนนแลวยงมการใชรปแบบการปรกษาหารอในการรบฟงความคดเหนของประชาชนเกยวกบประสทธภาพและความเหมาะสมในการบงคบใชกฎหมาย ตลอดจนนโยบายตางๆดวย98

2) การประชาพจารณ (Public Inquiries) การประชาพจารณเปนกระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชนผทอาจจะไดรบผลกระทบจากโครงการของรฐหรอโครงการของเอกชนซงตองไดรบอนมตหรออนญาตจากรฐ เชน โครงการซงตองมการเวนคนทดน การกาหนดทตงของโรงงาน สนามบน เปนตน กอนทรฐมนตรหรอเจาหนาทจะตดสนใจขนสดทายวาจะดาเนนการโครงการดงกลาวหรอไม ทงน เพอใหรฐมนตรหรอเจาหนาทผมอานาจตดสนใจไดรบทราบขอมลทถกตองครบถวนทสด ตลอดจนไดรบรขอคดคานของประชาชนซงไมเหนดวยกบโครงการ นอกจากนกระบวนการดงกลาวยงถกนาไปปรบใชกบการอทธรณการขอใบอนญาตกอสรางดวย99

จากการทผวจยไดทาการศกษาถงโครงสรางการปกครองทองถนของตางประเทศอนไดแก ประเทศฝรงเศส ประเทศญปน และประเทศองกฤษ กจะพบวา โครงสรางการปกครองทองถนของแตละประเทศนนมความแตกตางกน ไมวาจะในสวนของกฎหมายทองถนของแตละประเทศไดกาหนดทมาของฝายบรหารและฝายนตบญญตทแตกตางกน ซงลกษณะของความแตกตางดงกลาวนนอาจจะขนอยกบสภาพภมศาสตรหรอภมหลงดานประวตศาสตรของแตละประเทศทแตกตางกน เชน ในสวนของประเทศฝรงเศสไดมการปฏบตการปกครองครงใหญคอการปฏวตฝรงเศส ค.ศ. 1789 ทาใหระบบการปกครองของประเทศฝรงเศสมการเปลยนแปลงโดยการจดระบบการปกครองใหม ในสวนของประเทศญปนระบบการปกครองทองถนกถกกาหนดหรอรบรองไวโดยรฐธรรมนญและกฎหมายวาดวยการปกครองตนเองของทองถน (Local Autonomy Law) ค.ศ. 1987 สวนของประเทศองกฤษกไดมการจดระบบการปกครองทแตกตางจากประเทศอนๆ โดยประเทศองกฤษมลกษณะการจดบรหารราชการเพยง 2 ระดบเทานนไดแก ราชการสวนกลางและราชการสวนทองถน นอกจากนผวจยจะทาการศกษาถงโครงสรางการปกครองทองถนแลว ผวจยยงไดศกษาตลอดถงกฎหมายตางๆของแตละประเทศทใหสทธประชาชนในทองถนหรอกาหนดถงชองทางตางๆของประชาชนในทองถนทจะจะเขามามสวนรวมในการบรหารกจการทองถนตางๆภายในทองถนของตนเอง โดยการศกษากจะพบวาแตละประเทศไดกาหนดถงสทธของประชาชนในการมสวนรวมในทองถนดวยรปแบบตางๆทแตกตางกน อาจจะมากหรอนอยกขนอยกบกฎหมายของแตละประเทศหรอความตนตวทางการเมองของ

                                                            98ณรงคเดช สรโฆษต, กฎหมายเกยวของกบการรบฟงความคดเหนของประชาชนใน

ประเทศองกฤษ, (กรงเทพฯ: จรลสนทวงศการพมพ, 2552), หนา 39. 99Wade and Forsyth, Administrative Law, 8th ed, (Oxford: Oxford University

Press, 2000), pp. 938 อางถงใน ณรงคเดช สรโฆษต, กฎหมายเกยวของกบการรบฟงความคดเหนของประชาชนในประเทศองกฤษ, (กรงเทพฯ: จรลสนทวงศการพมพ, 2552), หนา 41.

65

ประชาชนในแตละประเทศวามมากนอยเพยงใด ซงการมสวนรวมตางๆของแตละประเทศนนผวจยจะไดนาไปศกษาเปรยบเทยบกบกฎหมายตางๆ ของประเทศไทยทประกาศใชอยในปจจบนเพอนามาวเคราะหเปรยบเทยบถงความเปนไปไดในการปฏรปองคกรปกครองสวนทองถนในรปแบบพเศษของกรงเทพมหานครเพอใหประชาชนสามารถทจะเขามามสวนรวมในการบรหารงานทองถนไดมากขน

ในสวนของบทตอไป ผวจยจะทาการศกษาในสวนทเกยวของกบโครงสรางการบรหารราชการกรงเทพมหานครตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 นอกจากนยงจะไดศกษาถงการมสวนรวมของประชาชนตามกฎหมายตางๆ ไมวาจะเปนรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยอนเปนกฎหมายสงสดของประเทศ กฎหมายทเกยวของกบการมสวนรวมของประชาชนในปจจบนวามมากนอยเพยงใด เพอทจะนามาเปรยบเทยบกบโครงสรางการปกครองทองถนของตางประเทศและการมสวนรวมทางการเมองของประชาชนในทองถนของตางประเทศทผวจยไดทาการศกษาในบทนวามความแตกตางมากนอยเพยงใด กฎหมายใดของตางๆประเทศทจะนามาปรบใชกบการปฏรปโครงสรางของกรงเทพมหานครเพอการมสวนรวมของประชาชนไดบาง เพอใหการปฏรปดงกลาวมความสอดคลองกบบรบทของสงคมไทยมากทสด

บทท 4

การปกครองสวนทองถนรปแบบพเศษ

ของกรงเทพมหานครกบการมสวนรวมของประชาชน

การศกษาในบทน ผวจยศกษาถงประวตความเปนมาและววฒนาการของการปกครองทองถนของกรงเทพมหานครตงแตสมยกอนจนถงปจจบน การจดโครงสรางองคกรปกครองสวนทองถนของกรงเทพมหานครตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2518 จนมการประกาศใชพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528

นอกจากนยงศกษาถงการมสวนรวมของประชาชนตามทกฎหมายไดบญญตใหประชาชนสามารถเขาไปมสวนรวมในกจกรรมทางการเมอง อนไดแก การมสวนรวมของประชาชนตามรฐธรรมนญ การมสวนรวมของประชาชนตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 และการมสวนรวมของประชาชนตามกฎหมายอนๆ ทงนเพอใหทราบถงสทธของประชาชนในปจจบนวาการมสวนรวมของประชาชนมความสาคญเพยงใด และประชาชนไดเขาไปมสวนรวมในการกาหนดทศทางและการบรหารกจการตางๆขององคกรปกครองสวนทองถนมากนอยเพยงใด ตรงตามเจตนารมณทกฎหมายบญญตไวหรอไม

สดทายน ผเขยนไดวางกรอบแนวความคดในการจดทา (ราง) พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... จากองคกรตางๆ ทงในภาครฐ และภาคประชาชน ไวดวย

4.1 ประวตความเปนมาและววฒนาการของการปกครองสวนทองถนของประเทศไทย

4.1.1 ประวตความเปนมาและโครงสรางการปกครองทองถนของกรงเทพมหานคร กรงเทพมหานครมฐานะเปนเมองหลวงของประเทศไทย มรปแบบการปกครองเปนราชการ

บรหารสวนทองถนรปแบบพเศษทมฐานะเปนทบวงทางการเมองและเปนนตบคคล มรปแบบการปกครองตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 โดยมภารกจหลกคอการจดการบรการสาธารณะใหกบประชาชนทอยในเขตพนทของกรงเทพมหานครทงสน 50 เขตดวยกน100

ในฐานะทกรงเทพมหานครมรปแบบการปกครองทองถนรปแบบพเศษ กรงเทพมหานครมรปแบบทสาคญอย 2 สวน คอ สวนแรกมผวาราชการจงหวดทมาจากการเลอกตงโดยตรงจากประชาชนผมสทธเลอกตงทอาศยอยในกรงเทพมหานคร กบมปลดกรงเทพมหานครทาหนาทเปน

                                                            

100ชวงศ ฉายะบตร, การปกครองทองถนไทย, (กรงเทพฯ: พฒเฌศ พรนตง เซนเตอร, 2539), หนา 214.

67

ขาราชการประจาเรยกวาฝายบรหาร สวนทสองคอ ฝายนตบญญตหรอสภากรงเทพมหานคร มาจากการเลอกตงของประชาชนเชนเดยวกน

โครงสรางการบรหารการปกครองกรงเทพมหานครรปแบบดงกลาว ไดใชมาแลวกวา 25 ป ถอไดวาเปนระบบทสามารถทจะแกไขปญหาไดระดบหนง แตเมอระยะเวลาไดเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว กรงเทพมหานครไดกลายเปนศนยกลางความเจรญ เปนศนยรวมของทกสงทกอยางในประเทศไทย และอานาจหนาททางการบรหารคอ ผวาราชการจงหวดกรงเทพมหานครเปนหลก จงทาใหเหนวา ปจจบนหนาทของผวาราชการกรงเทพมหานครตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 มภาระหนาทมากเกนไปและโครงสรางดงกลาวอาจจะไมเอออานวยใหการแกไขปญหาตางๆทเกดขนกบประชาชนทอาศยอยในแตละเขตพนทเปนไปอยางมประสทธภาพและสนองตรงตอความตองการของประชาชน

4.1.1.1 ประวตความเปนมาการปกครองทองถนของกรงเทพมหานคร เดมประเทศไทยมการปกครองในรปแบบสมบรณาญาสทธราชย การบรหารราชการ

แผนดนในราชธาน พระมหากษตรยทรงไวซงอานาจทงปวง ทมาของกฎหมายทงปวงอยทกษตรย คาสง ความตองการตาง ๆ ลวนมผลเปนกฎหมาย พระมหากษตรยจะมอบหมายใหขาราชการชนผใหญทาหนาทควบคมการบรหารราชการแผนดนแทน โดยขาราชการเหลานนขนตรงตอกรมเวยง มเสนาบดกรมเวยงทาหนาทเปนผรบผดชอบในการบรหารราชการนน

1) การจดการปกครองกรงเทพมหานครกอน ป พ.ศ. 2475 ป พ.ศ. 2429 รชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว (รชกาลท

5) ไดเรมใหมการจดการปกครองแบบใหมแบบ Board of Council Lordship โดยทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหพระราชวงศและขาราชการรวมกนเปน Committee การบรหารการจดการนครหลวงทานองเดยวกบเทศบาล เนองจากการบรหารงานรปแบบคอมมตมความลาชาจงไดมการยกเลก โดยมการจดตงกระทรวงเมองขนมาและไดมการเปลยนชอเปนกระทรวงนครบาลมเสนาบดเปนผปกครอง บงคบบญชาพระนครธนบรกบหวเมองใกลเคยง คอนนทบร ปทมธาน นครเขอนขณฑ สมทรปราการ ธญบร และมนบร รวมกนเรยกวามณฑลกรงเทพ โดยมการนาพระราชบญญตปกครองทองทและขอบงคบหวเมองมาใชบงคบโดยอนโลม101

ตอมาในป พ.ศ. 2429 พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ไดทรงมความคดรเรมทจะจดการบรหารราชการสวนกลางและสวนภมภาค เพอการจดการปกครองของประเทศมความเปนเอกภาพมากยงขน โดยมการจดการปกครองสวนกลางประกอบดวย 12 กระทรวง คอ กระทรวงมหาดไทย กระทรวงกลาโหม กระทรวงการตางประเทศ กระทรวงวง กระทรวงเกษตร กระทรวงนครบาล กระทรวงการคลง กระทรวงยทธนาธการ กระทรวงธรรมการ กระทรวงโยธาธการ กระทรวงยตธรรม กระทรวงมรธาธการหรอมรธาธร และราชการสวนภมภาค ประกอบดวย 18 มณฑล ไดแก มณฑลกรงเทพ มณฑลพษณโลก มณฑลปราจนบร มณฑลนครราชสมา มณฑลนครชยศร                                                             

101ทองตอ กลวยไม ณ อยธยา, สภาพทวไปของกรงเทพมหานคร อางถงใน นฤชา สวรรณลาภา, พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 กบการแกไขปญหาปรบปรงโครงสรางการบรหารราชการกรงเทพมหานคร, (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต คณะนตศาสตร มหาวทยาลยรามคาแหง, 2542), หนา 2-3.

68

มณฑลนครสวรรค มณฑลนครศรธรรมราช มณฑลชมพร มณฑลกรงเกา(อยธยา) มณฑลเขมร มณฑลไทรบร มณฑลเพชรบรณ มณฑลอดร มณฑลพายพ มณฑลปตตาน มณฑลจนทบร มณฑลอบล และมณฑลรอยเอด เหนไดวากรงเทพมหานครกเปนมณฑลหนงแตมฐานะแตกตางจากมณฑลอนๆ เพราะอยในบงคบบญชาของกระทรวงนครบาล มณฑลอนๆอยใตการบงคบบญชาของสมหเทศาภบาล การแบงการปกครองลกษณะดงกลาวเปนไปตามพระราชบญญตลกษณะปกครองทองท พ.ศ. 2440 (ร.ศ. 116) ซงมการแบงการปกครองออกเปนจงหวด อาเภอ ตาบล หมบาน102

ป พ.ศ. 2440 ไดมการตราพระราชบญญตกาหนดสขาภบาลกรงเทพมหานคร ร.ศ. 116 กาหนดกจการดานการรกษาความสะอาด และการปองกนโรคในแขวงพระนคร โดยใหเจาพนกงานแพทยและเจาพนกงานชางใหญเปนเจาหนาท ดาเนนการภายใตการควบคมบงคบบญชาของผบญชาการกรมสขาภบาลและเสนาบดกระทรวงนครบาลตามลาดบ ในขณะทมณฑลกรงเทพประกอบดวยจงหวดพระนคร จงหวดธนบร จงหวดนนทบร จงหวดปทมธาน จงหวดพระประแดง จงหวดสมทรปราการ จงหวดธญบร และจงหวดมนบร ตอมาโอนจงหวดปทมธานและจงหวดธญบรไปขนกบมณฑลอยธยา สวนจงหวดพระนครกบจงหวดธนบรมลกษณะการปกครองแตกตางจากจงหวดอนมาแตตน กลาวคอทงสองจงหวดอยภายใตการปกครองของอธบดกรมนครบาล

ตอมาพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว (รชกาลท 6) ทรงประกาศใหเรยก “กรงเทพมหานคร” แทนการเรยก “”มณฑลกรงเทพ” แตยงคงใหอยในความรบผดชอบของกระทรวงนครบาลเหมอนเดม จนกระทงถงป พ.ศ. 2465 ไดมการยบกระทรวงนครบาลรวมกบกระทรวงมหาดไทย จงไดตงสมหพระนครบาลเปนผบรหารกรงเทพมหานคร

ในรชสมยพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว (รชกาลท 7) ไดมการยบมณฑลตางๆเหลอเพยง 10 มณฑลเทานน และไดมการยบจงหวดพระประแดงกบจงหวดมนบร เมอพ.ศ. 2474 กรงเทพมหานครจงเปลยนการบรหารราชการสวนภมภาค ประกอบดวย 4 จงหวด คอ จงหวดพระนคร จงหวดธนบร จงหวดนนทบร และจงหวดสมทรปราการ

2) การจดการปกครองกรงเทพมหานครหลง ป พ.ศ. 2475 ภายหลงจากการเปลยนแปลงการปกครอง จากระบอบสมบรณาญา

สทธราชยเปนระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเมอ พ.ศ. 2475 แลว ประเทศไทยไดจดระเบยบบรหารราชการแผนดนเปนราชการสวนกลาง ราชการสวนภมภาค และราชการสวนทองถน ตามพระราชบญญตวาดวยระเบยบบรหารราชการแผนดนแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2476 มการยบมณฑลตางๆทงหมด รวมทงกรงเทพมหานครหรอมณฑลกรงเทพเดมกยบไปดวย ดงนนราชการสวนภมภาคจงเหลอแตเพยงการปกครองระดบจงหวดลงไปเทานน ในขณะเดยวกนไดมการจดตงหนวยการปกครองรปเทศบาลในจงหวดพระนคร และจงตงเทศบาลนครธนบรขนในจงหวดธนบรและยงไดมการจดตงหนวยการปกครองทองถนรปอนๆ คอสขาภบาล องคการบรหารสวนจงหวดพระนครและองคการบรหารสวนจงหวดธนบร103

                                                            102ชวงศ ฉายะบตร, อางแลว เชงอรรถท 100, หนา 215-216. 103สนท จรอนนต, กรงเทพมหานคร, ในอนสรณงานพระราชทานเพลงศพ วาทรอยตร เสมอใจ

พมพวง (กรงเทพฯ: ม.ป.ท., 2543), หนา 109-120.

69

การจดการปกครองในจงหวดพระนครและธนบร มทงการจดในองคการบรหารสวนจงหวดและเทศบาลนคร เพราะทงสองจงหวดเปนทตงราชการสวนกลาง และถงแมวาการจดบรการสาธารณะทอยในความรบผดชอบของหนวยราชการสวนทองถนรปแบบตางๆในพนทจะแยกออกจากกนอยางชดแจงแตสวนทอยในความรบผดชอบของราชการสวนภมภาคและราชการสวนกลางนน ประชาชนกยงไดรบการบรการรวมกนมาโดยตลอดเสมอนวาอยในจงหวดเดยวกน ประชาชนทงสองจงหวดยงมความผกพนตอกนในการใชชวตประจาวนตลอดมา

แตในทสดไดมการยบจงหวดพระนครและจงหวดธนบรทงสองจงหวดรวมเปนจงหวดเดยวกน เรยกวา “จงหวดนครหลวงกรงเทพธนบร” ตามประกาศคณะปฏวตฉบบท 24 มผวาราชการจงหวดเรยกวา “ผวาราชการจงหวดนครหลวงกรงเทพธนบร” มรองผวาราชการจงหวด 2 คน และรวมองคการบรหารสวนจงหวด 2 องคการเขาดวยกน เปนองคการบรหารนครหลวงกรงเทพธนบร มสภาจงหวด เรยกวา สภานครหลวงกรงเทพธนบรและรวมเทศบาลทงสองเขาดวยกนเปนเทศบาลนครหลวงมการบรหารงานประกอบดวยสภาเทศบาลนครหลวงและเทศมนตร มผวาราชการนครหลวงกรงเทพธนบรเปนนายกเทศมนตรนครหลวงโดยตาแหนง104

ตอมาในป พ.ศ. 2515 ไดมการจดรปแบบการปกครองจงหวดนครหลวงธนบรกรงเทพใหมเปน “กรงเทพมหานคร” ตามประกาศคณะปฏวต ฉบบท 335 ลงวนท 13 ธนวาคม 2515 โดยมการรวมราชการบรหารสวนภมภาค คอจงหวดนครหลวงกรงเทพธนบร สขาภบาลในเขตนครหลวงกรงเทพธนบร เปนองคการปกครองเดยวกน มสาระสาคญ คอ105

(1) กรงเทพมหานครมฐานะเปนจงหวดตามระเบยบบรหารราชการแผนดน

(2) ผวาราชการกรงเทพมหานคร และรองผวาราชการกรงเทพมหานคร เปนขาราชการการเมอง มสทธทจะเขารวมประชมคณะรฐมนตร

(3) มสภากรงเทพมหานคร ซงสมาชกมาจากการเลอกตงของราษฎรเขตละ 1 คน ผทรงคณวฒซงรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยแตงตงจานวนเทากบจานวนเขต

(4) แบงเขตการปกครองออกเปนเขตและแขวง (5) มปลดกรงเทพมหานคร รบผดชอบราชการประจาของ

กรงเทพมหานคร (6) ผวาราชการกรงเทพมหานคร มอานาจตามประกาศคณะปฏวต

ฉบบท 218 ในสวนทวาดวยระเบยบบรหารราชการสวนจงหวด กฎหมายเทศบาล กฎหมายสขาภบาล และกฎหมายอนๆทกาหนดใหเปนอานาจหนาทของผวาราชการจงหวด

การจดองคการปกครองกรงเทพมหานคร ตามประกาศคณะปฏวตฉบบท 335 ไดกอใหเกดความสบสนในฐานะของกรงเทพมหานคร กลาวคอ กาหนดใหกรงเทพมหานครมฐานะเปนจงหวดและเปนนตบคคลเชนเดยวกบจงหวดอนตามประกาศคณะปฏวตฉบบท 218 ทาให

                                                            104โกวทย พวงงาม, การปกครองทองถนไทย, (กรงเทพฯ: วญญชน,2552), หนา 320. 105ประทาน คงฤทธศกษากร, การปกครองทองถน, (กรงเทพฯ: สถาบนบณฑตพฒน

บรหารศาสตร, 2534), หนา 142-143.

70

กรงเทพมหานครมฐานะเปนราชการสวนภมภาค แตการกาหนดใหผบรหารคอผ วาราชการกรงเทพมหานคร รองผวาราชการกรงเทพมหานครเปนขาราชการการเมอง ใหกรงเทพมหานครมรายไดเปนของตนเอง มการเลอกตงสมาชกสภากรงเทพมหานคร ทาใหกรงเทพมหานครมลกษณะกงราชการบรหารสวนภมภาคและราชการบรหารสวนทองถน106

3) การจดการปกครองของกรงเทพมหานครในปจจบน ภายหลงจากการประกาศใชพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการ

กรงเทพมหานคร พ.ศ. 2518 กาหนดใหกรงเทพมหานครเปนทบวงการเมอง มฐานะเปนการปกครองทองถนรปแบบพเศษเรยกวา “การปกครองทองถนนครหลวง” มผวาราชการกรงเทพมหานครมาจากการเลอกตงโดยตรงจากประชาชน มวาระการดารงตาแหนงคราวละ 4 ปนบแตวนเลอกตง และผวาราชการกรงเทพมหานครมอานาจแตงตงรองผวาราชการกรงเทพมหานคร นอกจากนยงมสภากรงเทพมหานครมาจากการเลอกตงของประชาชนเชนเดยวกน มวาระการดารงตาแหนงคราวละ 4 ป นบตงแตวนเลอกตง และสภากรงเทพมหานคร มวาระการดารงตาแหนงคราวละ 4 ป เชนเดยวกน

กรงเทพมหานครมการเลอกตงผวาราชการกรงเทพมหานคร ครงแรกวนท 10 สงหาคม พ.ศ. 2518 คณะผบรหารทมาจากการเลอกตงบรหารงานไดเพยง 1 ปเศษ กอพนจากตาแหนงเมอวนท 29 เมษายน พ.ศ. 2520 โดยนายกรฐมนตรไดใชอานาจตามมาตรา 21 แหงรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2519 เพราะมความขดแยงอยางรนแรงเกดขนในคณะผบรหารกรงเทพมหานคร คณะผบรหารชดตอๆมาจงมาจากการแตงตงทงสน โดยแตงตงสมาชกสภากรงเทพมหานครดวย

ตอมามเสยงเรยกรองจากประชาชน ตองการใหจะใหมการเลอกตงผวาราชการกรงเทพมหานคร รฐบาลในขณะนนจงไดนาพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ.2518 ไปปรบปรงใหมอสระจากการปกครองสวนกลางมากขนโดยไดตราพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร (ฉบบท 5) พ.ศ.2523 แตกยงมเสยงเรยกรองใหมการเลอกตงผวาราชการกรงเทพมหานคร และคณะผบรหารจากประชาชนโดยตรง รฐบาลจงตราพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ.2528 ประกาศใชเมอวนท 1 กนยายน 2528 โดยมโครงสรางทเปนอสระมากขน

สาระสาคญของพระราชบญญตฉบบน เปลยนแปลงจากพระราชบญญตเดมบางประการ ดงน107

(1) ใหเลอกตงผวาราชการ ฃกรงเทพมหานครและใหผวาราชการกรงเทพมหานครสามารถแตงตงรองผวาราชการกรงเทพมหานครเปนคณะ เพอแกปญหาความขดแยงในคณะผบรหารทเคยเกดขนมาแลวในอดต

(2) ไมมการลงประชามตใหผ วาราชการกรงเทพมหานครพนจากตาแหนง

                                                            106โกวทย พวงงาม, อางแลว เชงอรรถท 104, หนา 321. 107ชวงศ ฉายะบตร,อางแลว เชงอรรถท 100, หนา 218-219.

71

(3) การยบสภากรงเทพมหานครกระทาได โดยรฐมนตร วาการกระทรวงมหาดไทยตามขอเสนอของผวาราชการกรงเทพมหานครแตผวาราชการกรงเทพมหานครตองพนจากตาแหนงดวย

(4) มสภาเขตทาหนาทเปนทปรกษาผอานวยการเขต (5) สภากรงเทพมหานครมอานาจออกขอบญญตเกยวกบการคลง

และการรกษาทรพยสนของกรงเทพสนของกรงเทพมหานครแทนการใชระเบยบของกระทรวงมหาดไทยรวมถงการมอานาจสงยดและสงขายทอดตลาดทรพยสนของผคางชาระภาษ โดยไมตองขอใหศาลออกหมายยดหรอสง

(6) ใหขาราชการกรงเทพมหานครบางตาแหนง และขาราชการทผวาราชการกรงเทพมหานครแตงตง เปนพนกงานเจาหนาทสาหรบปฏบตงานของกรงเทพมหานครมฐานะเปนเจาหนาทฝายปกครองหรอตารวจ ตามความหมายของประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา

(7) มกจการในอานาจหนาทเพมขน เชน การทะเบยนตามทกฎหมายกาหนดการผงเมอง การขนสง การควบคมอาคาร การควบคมความเปนระเบยบเรยบรอยและอนามยในอนามยในสาธารณสถานอนๆ

(8) สามารถตงสหการเพอดาเนนกจการในอานาจหนาทได 4.1.1.2 ประวตความเปนมาและโครงสรางการปกครองทองถนของกรงเทพมหานคร การบรหารราชการกรงเทพมหานคร เปนไปตามพระราชบญญตระเบยบบรหาร

ราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 โดยประกอบดวย สภากรงเทพมหานคร ผ วาราชการกรงเทพมหานคร เขตและสภาเขต

1) สภากรงเทพมหานคร108 สภากรงเทพมหานคร ประกอบดวยสมาชกซงราษฎรผมสทธเลอกตงในเขต

ตางๆ เปนผเลอกจากผสมครรบเลอกตง มวาระการดารงตาแหนงตามอายของสภากรงเทพมหานคร แตไมเกน 4 ปนบจากวนเลอกตง เมออายของสภากรงเทพมหานครสนสดลง ใหมการจดการเลอกตงทวไปภายใน 60 วนนบจากวนทหมดวาระ สภากรงเทพมหานครมคณะผบรหารคอประธานสภากรงเทพมหานคร และรองประธานสากรงเทพมหานครอกไมเกน 2 คน ซงเลอกตงมาจากสมาชกสภากรงเทพมหานคร มวาระการดารงตาแหนง 2 ป อานาจหนาทของสภากรงเทพมหานครม ดงตอไปน

(1) ตราขอบญญตกรงเทพมหานคร (2) ควบคมการบรหารราชการกรงเทพมหานคร โดยตงกระทถามผวา

ราชการกรงเทพมหานคร ในเรองใดๆ อนเกยวกบงานในหนาทของกรงเทพมหานคร และสมาชกสภากรงเทพมหานคร จานวนไมนอยวา 2 ใน 5 ของจานวนสมาชกทงหมด เขาชอกนเสนอขอญตตขอเปดอภปรายทวไป เพอใหผวาราชการกรงเทพมหานครแถลงขอเทจจรง หรอแสดงความคดเหนในปญหาอนเกยวกบการบรหารราชการกรงเทพมหานคร

(3) ตราขอบงคบเกยวกบจรรยาบรรณสมาชกสภากรงเทพมหานคร

                                                            

108นครนทร เมฆไตรรตน, อางแลว เชงอรรถท 49, หนา 51.

72

(4) ตราขอบงคบการประชมเกยวกบการเลอก และการปฏบตหนาทของประธานสภากรงเทพมหานคร รองประธานสภากรงเทพมหานคร การตงคณะกรรมการสามญและวสามญของสภากรงเทพมหานคร วธการประชม การเสนอและพจารณาขอบญญต และกจการอนอนเปนอานาจหนาทของสภากรงเทพมหานคร

2) ผวาราชการกรงเทพมหานคร109

ผวาราชการกรงเทพมหานครทาหนาทเปนหวหนาคณะผบรหารราชการกรงเทพมหานครและมาจากการเลอกตงโดยตรงของประชาชน โดยไมจาตองเปนสงกดพรรคการเมอง มวาระการดารงตาแหนงคราวละ 4 ป นบจากการเลอกตง

ผวาราชการกรงเทพมหานคร มอานาจหนาททวไปตามมาตรา 49 แหง พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ดงตอไปน

(1) เรงกาหนดนโยบายและบรหารราชการกรงเทพมหานครใหเปนไปตามกฎหมาย

(2) สง อนญาต อนมตเกยวกบราชการของกรงเทพมหานคร (3) แตงตงและถอดถอนรองผวาราชการกรงเทพมหานครซงตาม

มาตรา 55 กาหนดใหมรองผวาราชการกรงเทพมหานคร ไมเกน 4 คน ตามลาดบทผวาราชการกรงเทพมหานครจดไวทาหนาท ชวยผ วาราชการกรงเทพมหานคร ในการบรหารราชการกรงเทพมหานคร ตามทผวาราชการกรงเทพมหานครมอบหมาย คาสงแตงตงรองผวาราชการกรงเทพมหานคร ตองประกาศในราชกจจานเบกษา ฉะนนรองผวาราชการกรงเทพมหานครมไดเปนตาแหนงทมาจากการเลอกตง เหมอนกบท เคยบญญตไวในพระราชบญญตบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2518 ทถกยกเลกไป

นอกจากรองผวาราชการกรงเทพมหานครแลวผวาราชการกรงเทพ-มหานครยงมอานาจแตงตงและถอดถอนเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร แตงตงและถอดถอนผทรงคณวฒเปนประธานทปรกษา ทปรกษาหรอคณะทปรกษาผวาราชการกรงเทพมหานคร หรอเปนคณะกรรมการเพอปฏบตราชการใดๆ ไดอกดวย

(4) บรหารราชการตามทคณะรฐมนตร นายกรฐมนตร หรอรฐมนตร วาการกระทรวงมหาดไทยมอบหมาย

(5) วางระเบยบเพอปรบปรงงานของกรงเทพมหานคร ใหเปนไปดวยความเรยบรอย

(6) รกษาการใหเปนไปตามขอบญญตของกรงเทพมหานคร (7) อานาจหนาทอนตามทบญญตไวในพระราชบญญตระเบยบบรหาร

ราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 และตามกฎหมายอนๆ (8) เปนผบงคบบญชาขาราชการและลกจางกรงเทพมหานครและ

รบผดชอบในการปฏบตราชการของกรงเทพมหานคร และมอานาจหนาทตามทกฎหมายอนได

                                                            109ชวงศ ฉายะบตร, ผวาราชการจงหวด, (กรงเทพฯ: โรงพมพสวนทองถน, 2536),

หนา 50-53.

73

กาหนดใหเปนอานาจหนาทของผวาราชการจงหวด นายกเทศมนตร หรอคณะเทศมนตร แลวแตกรณโดยอนโลม ทงน เวนแตพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 จะไดบญญตไวเปนอยางอน110

3) เขตและสภาเขต111 กรงเทพมหานครแบงการปกครองออกเปนเขตเรยกวา สานกงานเขต

ปจจบนม 50 สานกงานเขต สานกงานเขตมฐานะคลายการปกครองระดบอาเภอ โดยแตละสานกงานเขตจดโครงสรางองคกรเปน 2 สวนประกอบดวยสานกงานเขตและสภาเขต

(1) สานกงานเขต มอานาจหนาทเกยวกบงานปกครองทองท การพฒนาชมชน การสงเสรมอาชพ การทะเบยน การโยธา การรกษาทสาธารณะ การสาธารณสข การจดเกบรายได การรกษาความสะอาด การดาเนนการเกยวกบการศกษา การควบคมดแลโรงเรยนประถมศกษา การดแลและรกษาการใหเปนไปตามขอบญญตกรงเทพมหานคร หรอทกฎหมายอนกาหนดใหเปนอานาจหนาทของกรงเทพมหานครตามทไดรบมอบหมาย

สานกงานเขตเปนผบงคบบญชาชาราชการ และลกจางกรงเทพมหานคร รบผดชอบการปฏบตราชการภายในเขต และจะใหมผชวยผอานวยการเขตคนหนงหรอหลายคน สาหรบการปฏบตราชการแทนผอานวยการเขตกได

ผอานวยการเขตมอานาจหนาทดงน112 1) อานาจหนาททกฎหมายบญญตใหเปนอานาจหนาท ของนายอาเภอ เวนแตพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 จะไดบญญตไวเปนอยางอน 2) อานาจหนาททกฎหมายกาหนดใหเปนของผอานวยการเขต 3) อานาจหนาทซงผวาราชการกรงเทพมหานคร หรอทปลดกรงเทพมหานครมอบหมาย

ในกรณทเหนสมควร ผวาราชการกรงเทพมหานครอาจสงใหสานกงานเขตใดปฏบตหนาทแทนสานกงานเขตอนทงหมดหรอบางสวนกไดและใหผอานวยการเขตเปนผรบผดชอบกได แตตองประกาศในราชกจจานเบกษา

(2) สภาเขต ในเขตหนงๆ ใหมสภาเขตเปนองคกรทประชมของเขตประกอบดวยสมาชกสภาเขตซงมาจากการเลอกตง มจานวนอยางนอยเขตละ 7 คน ถาเขตใดมราษฎรเกน 1 แสนคน กใหมสมาชกสภาเขตเพมขนอก 1 คน ตอจานวนราษฎร 1 แสนคน เศษของ 1 แสนคนถาถง 5 หมนคนหรอมากกวานนใหนบเปน 1 แสนคน

อานาจหนาทของสภาเขตตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 มดงตอไปน 1) ใหขอคดเหนและขอสงเกตเกยวกบแผนพฒนาเขตตอผอานวยการเขตและสภากรงเทพมหานคร 2) จดสรรงบประมาณเพอการพฒนาเขต ทงนตามทกาหนดไวในขอบญญตกรงเทพมหานครวาดวยวธการงบประมาณ 3) สอดสองดแลการดาเนนงานของสานกงานเขตเพอใหเกดประโยชนแกราษฎร 4) ใหคาแนะนาหรอขอสงเกตแกผอานวยการเขต

                                                            110ชวงศ ฉายะบตร, อางแลว เชงอรรถท 100, หนา 231-232. 111เพงอาง, หนา 234-236. 112เพงอาง, หนา 236.

74

เกยวกบการปรบปรงแกไขการบรการประชาชนในเขต หากผอานวยการเขตไมดาเนนการใดๆ โดยไมแจงผลการดาเนนการ สภาเขตมหนาทตองแจงใหผ วาราชการกรงเทพมหานครพจารณาเพอดาเนนการตอไป 5) ใหคาปรกษาผ อานวยการเขตตามทผ อานวยการเขตรองขอ 6) แตงตงคณะกรรมการเพอกระทากจการ หรอพจารณาสอบสวนหรอศกษาเรองใดๆอนเกยวของกบงานของสภาเขต 7) หนาทอนๆตามทกฎหมายกาหนด หรอตามทสภากรงเทพมหานครมอบหมาย

4) อานาจหนาทของกรงเทพมหานคร113 กรงเทพมหานครม อานาจหนาท ในการดาเนนกจการตางๆตามท

พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 กาหนดไวในมาตรา 89 ถง 27 ประการ ไดแก

(1) การรกษาความสงบเรยบรอยของประชาชน ทงนตามขอบญญตกรงเทพมหานคร และตามกฎหมายอนทกาหนดใหเปนอานาจหนาทของกรงเทพมหานคร

(2) การทะเบยนตามทกฎหมายกาหนด (3) การปองกนและบรรเทาสาธารณภย (4) การรกษาความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอยของ

บานเมอง (5) การผงเมอง (6) การจดใหมและบารงรกษาทางบก ทางนา และทางระบายนา (7) การวศวกรรมจราจร (8) การขนสง (9) การจดใหมและควบคมตลาด ทาเทยบเรอ ทาขามและทจอดรถ (10) การดแลรกษาทสาธารณะ (11) การควบคมอาคาร (12) การปรบปรงแหลงชมชนแออดและจดการเกยวกบทอยอาศย (13) การจดใหมและบารงรกษาสถานทพกผอนหยอนใจ (14) การพฒนาและการอนรกษสงแวดลอม บารงรกษาศลปะ จารต

ประเพณ ภมปญญาทองถน และวฒนธรรมอนดของทองถน (15) การสาธารณปโภค (16) การสาธารณสข การอนามยครอบครว และการรกษาพยาบาล (17) การจดใหมและควบคมสสานและฌาปนสถาน (18) การควบคมการเลยงสตว (19) การจดใหมและควบคมการฆาสตว (20) การควบคมความปลอดภย ความเปนระเบยบเรยบรอยและการ

อนามยในโรงมหรสพ และสาธารณสถานอน ๆ (21) การจดการศกษา

                                                            113เพงอาง, หนา 236-238.

75

(22) การสาธารณปการ (23) การสงคมสงเคราะห (24) การสงเสรมการกฬา (25) การสงเสรมการประกอบอาชพ (26) การพาณชยของกรงเทพมหานคร (27) หนาทอน ๆ ตามทกฎหมายระบใหเปนอานาจหนาทของผวา

ราชการจงหวด นายอาเภอ เทศบาลนคร หรอตามทคณะรฐมนตร นายกรฐมนตร หรอรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยมอบหมาย หรอทกฎหมายระบเปนหนาทของกรงเทพมหานคร

จากอานาจหนาทของกรงเทพมหานครตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 พอจะจาแนกไดดงน

(1) ดานผสงอาย114 กรงเทพมหานครดแลผสงอาย โดยจายเบยยงชพรายละ 500 บาทตอ

เดอน และเตรยมสรางบานพกผสงอายแหงใหม ยกระดบคณภาพชวตผสงอายกรงเทพมหานคร โดยใชเทคโนโลยคอมพวเตอรเปนสอกลางการสอสารผานสงคมผสงอายออนไลน (Social Network) เวบไซต http://www.oldisyounginbkk.com สาหรบในเวบไซตจะมขอมล ตาง ๆ มากมาย อกทงยงมการปรบปรงเวบไซตใหมความทนสมย เหมาะสมกบการใชงานของผสงอายอยเสมอ เชน เพมเสยงอธบายรายละเอยดและวธการใชงานแทนการอาน ปรบขนาดตวอกษรใหมขนาดใหญขน เพมขอมลเกยวกบเบยยงชพผสงอาย รวมถงการเพมเครองคอมพวเตอรในชมชนและบรเวณตางๆ จดอบรมใหความรเกยวกบการใชคอมพวเตอรและอนเตอรเนตแกผสงอาย เพอใหผสงอายใชประโยชนจากเวบไซตไดอยางเตมท

(2) ดานการศกษา115 กรงเทพมหานครมจดการศกษาเดกกอนวยเรยนใหมคณภาพดวยการ

พฒนาบคลากรทางการศกษาสนบสนนใหเดกทกคนมโอกาสไดศกษาในระบบโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร ยกระดบมาตรฐานการศกษาในระบบโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร เพอใหเดกและเยาวชนสามารถเตบโตและเปนพลงสาคญในการพฒนาประเทศ

นอกจากน กรงเทพมหานครไดมโครงการเรยนฟรอยางมคณภาพ 15 ป 20 รายการ ตงแตระดบอนบาลจนถงมธยมศกษาตอนปลายหรออาชวศกษาเรยนดกบการยกระดบและพฒนาคณภาพการเรยนการสอน 435 โรงเรยนในสงกดใหเปนทยอมรบเทยบเทาโรงเรยนชนนาภายใตมาตรฐาน "Bangkok World Class Smart School" เสรมดวยหลกสตรพเศษ

                                                            114กรงเทพมหานคร, หนาทกรงเทพมหานคร, คนวนท 12 มนาคม 2556 จาก

http://www.bangkok.go.th/th/page

115กรงเทพมหานคร, หนาทกรงเทพมหานคร, คนวนท 12 มนาคม 2556 จากhttp://www.bangkok.go.th/th/page/?125-Education,

76

(3) ดานการจราจร116 ปญหาดานการจราจรถอวาเปนปญหาทสาคญอยางมากของประชาชน

ทอาศยอยกรงเทพมหานคร โดยทางกรงเทพมหานครไดตระหนกถงปญหาตางๆทเกยวของกบการจราจรของประชาชนกรงเทพมหานครจงเพมทางเลอกในการเดนทางใหกบคนกรงเทพฯ ดวยระบบขนสงสาธารณะ จงมการดาเนนโครงการตางๆ เชน การเรงรดการกอสรางเสนทางรถไฟฟาขนสงมวลชนกรงเทพ (BTS) สวนตอขยาย

(4) ดานสงแวดลอม117 กรงเทพมการวางแผนการแกไขปญหานาทวมอยางเปนระบบ ดวยการ

สรางแนวปองกนนาทวมถาวร ไดแก คนกนนาตะวนออกความยาว 72 กโลเมตร ปองกนนาหลาก และแนวเขอนรมแมนาเจาพระยา ความยาวรวม 77 กโลเมตร ปองกนนาลนจากนาทะเลหนน เพมพนทแกมลงทวกรงเทพฯ เพอรองรบและกกนาลนจากนากนระบายสทะเล มการสรางอโมงคระบายนาขนาดใหญ เพอระบายนาออกจากพนทโดยเรวทสด รวมทงจดตงหนวยเคลอนทเรว (Best) เขาถงพนท เพอแกไขปญหาเฉพาะหนาอยางรวดเรว

มการบรรเทาปญหานาเสย ดวยระบบการจดการคณภาพนาจากโรงบาบดขนาดเลก สระบบรวบรวมนาเสย โรงควบคมคณภาพนาขนาดใหญ และพฒนาสศนยศกษาและอนรกษสงแวดลอมบางซอ ควบคไปกบการสรางการมสวนรวมกบประชาชนในการรณรงคไมทงขยะลงในแมนา ลาคลอง เพอคนความใสสะอาดแกแหลงนาและเจาพระยา

(5) ดานสขภาพ118 มการสรางเสรมภาวะแวดลอมทางสาธารณสขดวยการจดบรการสาธารณสขทดและทวถง ใหความสาคญกบการดแลผปวย โดยเฉพาะการปองกนโรคตางๆทจะเกดขนในภายภาคหนา การปองกนดวยการดแลเรองอาหารปลอดภย จดพนทใหประชาชนมโอกาสไดออกกาลงกายอยางสมาเสมอ อยในสงแวดลอมทด จดหนวยบรการสาธารณสขเคลอนทใหบรการตรวจสขภาพฟรทกครวเรอน มการรกษาอยางมคณภาพดวยบรการดานการแพทยและสาธารณสขครบวงจรทง ศนยสขภาพชมชน ศนยบรการสาธารณสขมาตรฐาน โรงพยาบาลมาตรฐาน ศนยการแพทยเฉพาะทาง และหนวยบรการการแพทยฉกเฉน (ศนยเอราวณ) สายดวน 1646 นอกจากมาตรา 89 แหงพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 จะกาหนดหนาทของกรงเทพมหานครแลว มาตรา 49 แหงพระราช-

                                                            

116กรงเทพมหานคร, หนาทกรงเทพมหานคร, คนวนท 12 มนาคม 2556 จาก http://www.bangkok.go.th/th/page/?129-Transportation, 117กรงเทพมหานคร, หนาทกรงเทพมหานคร, คนวนท 12 มนาคม 2556 จาก http://www.bangkok.go.th/th/page/?127-Environment, 118กรงเทพมหานคร, หนาทกรงเทพมหานคร, คนวนท 12 มนาคม 2556 จาก http://www.bangkok.go.th/th/page/?126-Health,

77

บญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 กยงไดกาหนดหนาทของผวาราชการกรงเทพมหานคร ดงตอไปน

(1) กาหนดนโยบายและบรหารราชการของกรงเทพมหานครใหเปนไปตามกฎหมาย

(2) สง อนญาต อนมตเกยวกบราชการของกรงเทพมหานคร (3) แตงตงและถอดถอนรองผวาราชการกรงเทพมหานคร เลขานการ

ผวาราชการกรงเทพมหานคร ผชวยเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร และแตงตงและถอดถอนผทรงคณวฒเปนประธานทปรกษา ทปรกษาหรอคณะทปรกษาของผวาราชการกรงเทพมหานครหรอเปนคณะกรรมการเพอปฏบตราชการใด ๆ

(4) บรหารราชการตามทคณะรฐมนตร นายกรฐมนตร หรอรฐมนตรวา การกระทรวงมหาดไทยมอบหมาย

(5) วางระเบยบเพอใหงานของกรงเทพมหานครเปนไปโดยเรยบรอย (6) รกษาการใหเปนไปตามขอบญญตกรงเทพมหานคร (7) อานาจหนาทอนตามทบญญตไวในพระราชบญญตนและกฎหมาย

อน จงทาใหกรงเทพมหานครและหวหนาผบรหารทองถนมภาระหนาทมากมายเกนกวาทราชการบรหารสวนทองถนและผบรหารจะสามารถทจะแกไขปญหา หรอดาเนนกจการตางๆตามทกฎหมายกาหนดไวอยางทวถงและสามารถตอบสนองความตองการของประชาชนในแตละเขตไดตรงเปาหมาย

จากมาตรา 89 และมาตรา 49 จะเหนไดวา หนาทของกรงเทพมหานครทจะตองบรหารงานนนมมากเกนกวาทจะบรหารงานไดอยางเตมทและมประสทธภาพ กลาวคอ นอกจากผวาราชการกรงเทพมหานครในฐานะทหนาทเปนผบรหารกรงเทพมหานครแลวยงตองดาเนนกจกรรมตางๆ ใหเปนไปตามทกฎหมายกาหนดไวอกดวย

5) ความสมพนธของกรงเทพมหานครกบรฐบาล ความสมพนธระหวางกรงเทพมหานครกบรฐบาล สามารถพจารณาได

ดงตอไปน119 (1) ความสมพนธในเรองการปฏบตงานกระทรวง ทบวง กรมตางๆ

อาจสงใหขาราชการมาประจากรงเทพมหานคร เพอปฏบตงานในหนาทความรบผดชอบขอบกระทรวง ทบวง กรมนน ๆ โดยทาความตกลงกบกรงเทพมหานคร

(2) ความสมพนธในเรองเงนอดหนน ใหรฐบาลตงงบประมาณเปนเงนอดหนนกรงเทพมหานครโดยตรง โดยรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยเปนผออกระเบยบกาหนดการใชจายเงนดงกลาวกได

                                                            

119วชชกร นาคธน, การปกครองทองถนไทย, (พระนครศรอยธยา: มหาวทยาลยราชภฏพระนครศรอยธยา, 2550), หนา 238-239.

78

4.2 การมสวนรวมของประชาชนในองคการปกครองสวนทองถน

4.2.1 การมสวนรวมของประชาชนในการปกครองทองถนตามรฐธรรมนญ แหง ราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550

ประเทศไทยปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขตงแตป พ.ศ. 2475 เปนตนมาจนถงปจจบนรวมเปนเวลากวา 80 ป สงคมไทยมววฒนาการทางการเมองมาตามลาดบ ประชาชนสามารถเขามามสวนรวมในการแสดงออกซงความคดเหนทางการเมองมากขน การมสวนรวมของประชาชนเปนกระบวนการซงประชาชน หรอผมสวนไดเสยไดมโอกาสแสดงทศนะและเขารวมในกจกรรมตางๆทมผลตอชวตความเปนอยของประชาชน รวมทงมการนาเอาความคดเหนดงกลาวไปประกอบการพจารณากาหนดนโยบายและการตดสนใจของรฐ120

การมสวนรวมของประชาชนตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540 นน นบไดวาเปนรฐธรรมนญทใหความสาคญกบการปกครองสวนทองถนทสดนบตงแตประเทศไทยมรฐธรรมนญมา 16 ฉบบ รฐธรรมนญฉบบน จงเปนจดเรมตนทบงคบใหรฐดาเนนการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน ผานการกาหนดกฎกตกา ตอมามการประกาศใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 การใหความสาคญกบการกระจายอานาจใหกบองคกรปกครองสวนทองถนกยงคงปรากฏอยางชดเจนมากขน โดยมบทบญญตอยางเหนไดชดวารฐใหความสาคญกบการกระจายอานาจใหกบองคกรปกครองสวนทองถนอย 2 หมวด คอ หมวดนโยบายพนฐานแหงรฐ หมวดการปกครองสวนทองถน121

สาหรบการมสวนรวมของประชาชนในการปกครองสวนทองถนตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 ไดกาหนดนโยบายพนฐานแหงรฐไวในมาตรา 87 โดยรฐตองดาเนนการตามแนวนโยบายดานการมสวนรวมของประชาชนโดยตองคานงถงสดสวนของหญงและชายทใกลเคยงกน กลาวคอ ตองมการสงเสรมใหประชาชนมสวนรวมในการกาหนดนโยบายและวางแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมทงในระดบชาตและในระดบทองถน สนบสนนการมสวนรวมของประชาชนในการตดสนใจทางการเมอง การวางแผนพฒนาทางเศรษฐกจ และทางสงคมตลอดทงการจดทาบรการสาธารณะ สงเสรมและสนบสนนการมสวนรวมของประชาชนในการตรวจสอบการใชอานาจรฐทกระดบ ใหประชาชนมความเขมแขงในทางการเมองและจดใหมกฎหมายจดตงกองทนพฒนาการเมองภาคพลเมองเพอทาหนาทชวยเหลอการดาเนนกจกรรมสาธารณะของชมชนรวมทงสนบสนนการดาเนนการของกลมประชาชนทรวมตวกนในลกษณะเครอขายทกรปแบบใหสามารถแสดงความคดเหนและเสนอความตองการของชมชนในพนท สงเสรมและใหการศกษาแกประชาชนเกยวกบการพฒนาการเมองและการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขรวมทงสงเสรมใหประชาชนไดใชสทธเลอกตงโดยสจรตและเทยงธรรม

                                                            

120อนรกษ นยมเวช, บทความเกยวกบการพฒนาการเมองและการมสวนรวมของประชาชน, (กรงเทพฯ: สานกงานเลขาธการวฒสภา, 2554), หนา 1. 121อภชาต สถตนรามย, รฐธรรมนญ การกระจายอานาจและการมสวนรวมของประชาชน, (กรงเทพฯ: เดอนตลา, 2555), หนา 14-15.

79

นอกจากในหมวดแนวนโยบายพนฐานแหงรฐแลว บทบญญตทชใหเหนถงทศทางการกระจายอานาจใหกบองคกรปกครองสวนทองถนยงปรากฏอยในหมวดการปกครองสวนทองถน โดยพอจาแนกไดเปน 6 ประการ ดงตอไปน122

ประการแรก สรางแนวนโยบายตอการดาเนนงานขององคกรปกครองสวนทองถน และสงเสรมบทบาทในการจดการศกษาของทองถน เหนไดจากบทบญญตตามมาตรา 78 (2) ทระบวา รฐตองจดระบบการบรหารราชการสวนกลาง สวนภมภาค และสวนทองถน ใหมขอบเขต อานาจหนาท และความรบผดชอบทชดเจนเหมาะสมแกการพฒนาประเทศ และสนบสนนใหจงหวดมแผนและงบประมาณเพอพฒนาจงหวด เพอประโยชนของประชาชนในพนท เพอประโยชนของคนในพนท สวนมาตรา 80 (4) ระบไววา รฐตองสงเสรมและสนบสนนการกระจายอานาจเพอใหองคกรปกครองสวนทองถน มสวนรวมในการจดการศกษาเพอพฒนามาตรฐานคณภาพการศกษาใหเทาเทยมกน

ประการทสอง เพมความเปนอสระใหองคกรปกครองสวนทองถน เหนไดจากมาตรา 281กาหนดวา รฐจะตองสงเสรมใหองคกรปกครองสวนทองถนเปนหนวยงานหลกในการจดทาบรการสาธารณะและมสวนรวมในการตดสนใจแกปญหาในพนท และใน มาตรา 282 วรรค 2 กาหนดไววา ในการกากบดแลทองถนใหมการกาหนดมาตรฐานกลางเพอเปนแนวทางใหองคกรปกครองสวนทองถนเลอกไปปฏบตไดเอง โดยคานงถงความเหมาะสมในระดบการพฒนาและประสทธภาพในการบรหารขององคกรปกครองสวนทองถนในแตละรปแบบ โดยไมกระทบตอความสามารถในการตดสนใจดาเนนงานตามความตองการขององคกรปกครองสวนทองถน รวมทงจดใหมกลไกการตรวจสอบการดาเนนงานโดยประชาชนเปนหลก

ประการทสาม สรางความชดเจนในการจดสรรและการจดเกบรายได โดยบงคบใหกฎหมายกระจายอานาจ ตองกาหนดการจดสรรรายไดระหวางราชการสวนกลางและสวนภมภาค กบองคกรปกครองสวนทองถน โดยคานงถงการกระจายอานาจเพมขนตามลาดบความสามารถขององคกรปกครองสวนทองถนในแตละรปแบบ (มาตราท 283 วรรค 3) พรอมกนนนกกาหนดใหมกฎหมายรายไดทองถน เพอกาหนดอานาจหนาทในการจดเกบภาษและรายไดอนขององคกรปกครองสวนทองถนและใหมการทบทวนกฎหมายรายไดทองถน ทงน โดยคานงถงระดบขนของการพฒนาทางเศรษฐกจของทองถน สถานะทางการคลงขององคกรปกครองสวนทองถน และความยงยนทางการคลงของรฐ โดยใหมการทบทวนกฎหมายรายไดทองถนทกระยะไมเกน 5 ป ตามมาตรา 283 วรรค 5

ประการทส ยกระดบการบรหารงานบคคล โดยกาหนดใหการบรหารงานบคคลขององคกรปกครองสวนทองถนตองมมาตรฐานทสอดคลอกนและอาจไดรบการพฒนารวมกน หรอสบเปลยนบคลากรขององคกรปกครองสวนทองถนดวยกนได นอกจากนนการบรหารงานบคคลขององคกรปกครองสวนทองถนยงกาหนดใหมองคกรพทกษคณธรรมของขาราชการสวนทองถน เพอสรางระบบคมครองคณธรรมและจรยธรรมในการบรหารงานบคคล ตามมาตรา 288

                                                            

122เพงอาง, หนา 19-22.

80

ประการทหา สรางความโปรงใสใหแกการดาเนนงานของสมาชกและผบรหารทองถน โดยการกาหนดใหนาบทบญญตทเกยวกบการกระทาทเปนการขดกนแหงผลประโยชนมาบงคบใชกบสมาชกและผบรหารทองถน ตามาตรา 284 วรรค 10

ประการสดทาย เพมการมสวนรวมของประชาชนและชมชน โดยรฐจะตองดาเนนนโยบายดานการมสวนรวมของประชาชน ตามาตรา 87 ทงการกาหนดใหมกลไกการตรวจสอบการดาเนนงานขององคกรปกครองสวนทองถนโดยประชาชนเปนหลก ในมาตรา 282 วรรคสอง การกาหนดใหประชาชนในทองถนมสทธมสวนรวมในการบรหารกจการขององคกรปกครองสวนทองถน ตามมาตรา 287 การใหประชาชนมสทธเขาชอเสนอขอบญญตทองถนโดยมไดกาหนดจานวนผเขาชอเสนอขอบญญตทองเปนจานวนแนนอน ตามาตร 285 และการใหประชาชนมสทธเขาชอกนถอดถอนผบรหารและสมาชกสภาทองถนโดยไมกาหนดจานวนผเขาชอไวเชนกน ตามตรา 286 อกทงมาตรา 290 (4) ไดกาหนดใหชมชนมสวนรวมในการอนรกษคณภาพสงแวดลอม

จงเหนไดวารฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2550 มทศทางในการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน โดยการเพมอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนลดอานาจราชการสวนกลาง สรางความโปรงใสและในประการสาคญเปนการเพมสทธการมสวนรวมของประชานในการปกครองสวนทองถนมากขน เพอเปนพนฐานในการพฒนาประชาธปไตยทเขมแขงในระดบชาตตอไป

ประการสาคญรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยเปนการเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในการปกครองทองถนของตนเอง มไดหยดอยกบการไปใชสทธเลอกตงสมาชกสภาทองถนและผบรหารทองถนเทานน แตยงเปนการสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในการปกครองสวนทองถนทางตรงเปนครงแรก กลาวคอ รฐธรรมนญไดขยายพนทของการมสวนรวมโดยตรงของประชาชน โดยการเพมกลไกในการใหประชาชนเขามามบทบาทในการบรหารและตดสนใจในกจการตางๆ ของทองถนเปนการทวไปได และหากการกระทาใดทมผลกระทบตอประชาชนในสาระสาคญ จะตองมการแจงขอมลขาวสาร จดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนรวมทงประชาชนมสทธในการตรวจสอบและกากบการบรหารจดการขององคกรปกครองสวนทองถนได โดยการใหประชาชนสามารถเขาไปบรหารกจการขององคกรปกครองสวนทองถนไดในรปแบบใดรปแบบหนง ซงเปนแนวทางทสอดคลองกบวตถประสงคในการปกครองสวนทองถนอยางแทจรงทเปนการปกครองโดยประชาชนในทองถน เพอตอบสนองความตองการของประชาชนในทองถนอยางแทจรง โดยมรายละเอยดดงตอไปน

“มาตรา 287 ประชาชนในทองถนมสทธมสวนรวมในการบรหารกจการขององคกรปกครองสวนทองถนโดยองคกรปกครองสวนทองถนตองจดใหมวธการทใหประชาชนมสวนรวมดงกลาวไดดวย

ในกรณทการกระทาขององคกรปกครองสวนทองถนจะมผลกระทบตอชวตความเปนอยของประชาชนในทองถนในสาระสาคญองคกรปกครองสวนทองถนตองแจงขอมลรายละเอยดใหประชาชนทราบกอนกระทาการเปนเวลาพอสมควรและในกรณทเหนสมควรหรอไดรบการรองขอจากประชาชนผมสทธเลอกตงในองคกรปกครองสวนทองถนตองจดใหมการรบฟงความคดเหนกอน

81

การกระทานนหรออาจจดใหประชาชนออกเสยงประชามตเพอตดสนใจกได ทงนตามทกฎหมายบญญต

องคกรปกครองสวนทองถนตองรายงานการดาเนนงานตอประชาชนในเรองการจดทางบประมาณการใชจาย และผลการดาเนนงานในรอบปเพอใหประชาชนมสวนรวมในการตรวจสอบและกากบการบรหารจดการขององคกรปกครองสวนทองถน

ในการจดทางบประมาณขององคกรปกครองสวนทองถนตามวรรคสามใหนาบทบญญตมาตรา 168 วรรคหก มาใชบงคบโดยอนโลม”

ดงจะเหนไดวา มาตรานเปนการเปนการใหโอกาสในการมสวนรวมโดยตรงของประชาชนในการบรหารและตดสนใจในการกาหนดความเปนไปของทองถนของตนเอง ซงหลกการไมเคยปรากฏมากอน เปนการกาหนดใหประชาชนในทองถนมสวนรวมในการบรหารกจการของทองถนตามวธการทองคกรปกครองสวนทองถนจดให ดงนน สงทจะตองพจารณาตอไปคอวธการมสวนรวมของประชาชนในการเขาไปบรหารกจการทองถนนนเอง เนองจากปจจบนยงไมมกฎหมายทบญญตขนมากาหนดรายละเอยดในเรองนวาการเขาไปมสวนรวมของประชาชนควรมหลกเกณฑหรอลกษณะอยางไร

4.2.2 การมสวนรวมของประชาชนตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการ กรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528

4.2.2.1 การเลอกตงผวาราชการกรงเทพมหานคร จากพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2518 ทาใหการ

เลอกตงผวาราชการกรงเทพมหานครขนเปนครงแรก เมอวนท 10 สงหาคม พ.ศ. 2518 ในครงนน นายธรรมนญ เทยนเงน จากพรรคประชาธปตย ไดรบการเลอกตงเปน ผวาราชการกรงเทพมหานคร

นบจากเหตการณปลดนายธรรมนญ เทยนเงน เมอ พ.ศ. 2520 กรงเทพมหานครมผวาราชการจากการแตงตงอก 4 คน จนกระทงเมอวนท 18 กรกฎาคม พ.ศ. 2528 สภาผแทนราษฎรไดลงมตใหความเหนชอบ พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ซงพระราชบญญตดงกลาว กาหนดให ผวาราชการกรงเทพมหานคร มาจากการเลอกตงอกครงหนง ทาใหเกดการเลอกตงผวาราชการกรงเทพมหานครครงท 2 ขนในป พ.ศ. 2528

พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 มาตรา 44 กาหนดวา ใหกรงเทพมหานครมผวาราชการกรงเทพมหานครคนหนงโดยมาจากการเลอกตงโดยตรงจากประชาชน และมการลงคะแนนดวยวธลบ

โดยการเลอกตงผวาราชการกรงเทพมหานครนน ใหกระทาไดโดยการตราพระราชกฤษฎกากาหนดใหมการเลอกตงแลวในพระราชกฤษฎกานนใหกาหนดวนเลอกตงและระยะเวลารบสมครเลอกตง

หลกเกณฑและวธการเลอกตงผวาราชการกรงเทพมหานครใหเปนไปตามกฎหมายวาดวยการการเลอกตงสมาชกสภากรงเทพมหานครและผวาราชการกรงเทพมหานคร

82

เมอการเลอกตงผวาราชการกรงเทพมหานครเสรจสนแลว โดยไดรบการรบรองจากคณะกรรมการการเลอกตงแลว ผลของการเลอกตงผวาราชการกรงเทพมหานครใหประกาศในราชกจจานเบกษา

การเลอกตงผวาราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2556 เปนการเลอกตงผวาราชการกรงเทพมหานครครงท 10 เกดขนในวนอาทตยท 3 มนาคม พ.ศ. 2556 หลงหมอมราชวงศสขมพนธ บรพตรลาออกกอนครบวาระเพยงหนงวน เมอวนท 9 มกราคม พ.ศ. 2556123

ผลอยางไมเปนทางการปรากฏวา หมอมราชวงศสขมพนธ บรพตร ไดรบการเลอกตงเปนสมยทสอง ดวยคะแนนเสยงมากทสดเปนประวตการณ เชนเดยวกบ พลตารวจเอก ดร.พงศพศ พงษเจรญ ซงมคะแนนมาเปนอนดบท 2 ทาลายสถตของสมคร สนทรเวช เมอป พ.ศ. 2543 ทงค

จากการเลอกตงผ วาราชการกรงเทพมหานครครงลาสด (ครงท 10) เหนไดวาประชาชนไดมาใชสทธเลอกตงผวาราชการจงหวดกรงเทพมหานครมากทสดกวาทกๆครงทไดจดใหมการเลอกตง สะทอนใหเหนวาประชาชนผมสทธในการเลอกตงผวากรงเทพมหานคร ตระหนกถงสทธทางการเมองและการมสวนรวมทางการเมองของตนเองมากขน ไมวาจะเปนเพราะวาความตองการใหชวตความเปนอยของตนเองทอาศยอยในชมชนของกรงเทพมหานครมการพฒนาไปตามนโยบายของผรบสมครเลอกตง หรออาจจะเปนเพราะการกระตนจากหนวยงานหรอสอตางๆกตาม สงตางๆเหลานสงผลดตอการมสวนรวมของประชาชนในอนาคต

4.2.2.2 การเลอกตงสมาชกสภากรงเทพมหานคร ตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ไดกาหนด

หลกเกณฑตางๆทเกยวของกบการเลอกตงสมาชกสภากรงเทพมหานคร ดงตอไปน 1) มาตรา 10 กาหนดวาสภากรงเทพมหานครจะตองประกอบดวย

สมาชกซงราษฎรเลอกตงมจานวนตามเกณฑทกาหนดไวในมาตรา 11 2) มาตรา 11 กาหนดวา การเลอกตงสมาชกสภากรงเทพมหานครสามารถ

จะกระทาไดกตอเมอไดมการตราพระราชกฤษฎกากาหนดใหมการเลอกตงและในพระราชกฤษฎกานนจะตองระบวนเลอกตงและระยะเวลารบสมครเลอกตงเอาไวดวย

การกาหนดเขตเลอกตง ใหยดถอเอาตามเกณฑราษฎรหนงแสนคนเปนประมาณโดยพยายามจดใหแตละเขตเลอกตงมจานวนราษฎรใกลเคยงกนเทาทจะเปนไปได แตหามนาเอาพนทของเขตหนงไปรวมกบเขตอนหรอนาพนทเพยงบางสวนของแขวงหนงไปรวมกบแขวงอน

ในเขตเลอกตงหนงใหสามารถมสมาชกสภากรงเทพมหานครไดหนงคน ถาเขตใดมจานวนราษฎรไมพอทจะจดใหเปนหนงเขตเลอกตง กใหมการเลอกตงสมาชกสภากรงเทพมหานครในเขตนนหนงคนและใหถอเปนเขตเลอกตงหนง

                                                            

123กองประชาสมพนธกรงเทพมหานคร, คนกรงเทพฯ เท 1,256, 349 คะแนนเลอก ม.ร.ว.สขมพนธ บรพตร เปนผวาฯ กทม.อกสมย, คนวนท 12 มนาคม 2556 จาก http://www.prbangkok.com

83

การกาหนดเขตเลอกตงใหคานวณตามเกณฑจานวนราษฎรตามหลกฐานการทะเบยนราษฎรทกระทรวงมหาดไทยประกาศครงสดทายกอนวนประกาศพระราชกฤษฎกาใหมการเลอกตงสมาชกสภากรงเทพมหานคร และใหทาเปนประกาศของกระทรวงมหาดไทย

หลกเกณฑและวธการของการกาหนดเขตเลอกตง จานวนแตกตางของราษฎรในแตละเขตเลอกตง และวธการเลอกตงใหเปนไปตามกฎหมายวาดวยการเลอกตงสมาชกสภากรงเทพมหานคร และผวาราชการกรงเทพมหานคร

3) มาตรา 12 ไดกาหนดคณสมบตของบคคลผมสทธเลอกตง คอ ตองเปนบคคลผมสญชาตไทย สาหรบบคคลผมสญชาตไทยโดยการแปลงสญชาตตองไดสญชาตไทยมาแลวไมนอยกวา 5 ป มอายไมตากวา 18 บรบรณในวนท 1 มกราคม ของปทมการเลอกตง มชออยในทะเบยนบานในเขตเลอกตงเปนเวลาตดตอกนจนถงวนเลอกตงไมนอยกวา90 วน

4) มาตรา 13 ไดกาหนดคณสมบตของบคคลทตองหามมใหเปนผมสทธเลอกตง คอ เปนบคคลวกลจรตหรอจตฟนเฟอนไมสมประกอบ เปนพระภกษ สามเณร นกพรต หรอนกบวช ผตองคมขงอยโดยหมายของศาลหรอคาสงทชอบดวยกฎหมาย อยในระหวางถกเพกถอนสทธเลอกตง

ในปจจบนสมาชกสภากรงเทพมหานคร มจานวนทงสน 61 คน โดยเรมจากการเลอกตง ส.ก. ส.ข. ในวนอาทตยท 29 สงหาคม พ.ศ. 2553 เนองจากมเขตทงหมด 5 เขตมประชากรมากขน ไดแก เขตบางขนเทยน, เขตลาดกระบง, เขตประเวศ, เขตคลองสามวา, เขตบางกะป โดยเขตทมสมาชกสภากรงเทพมหานคร ไดมากกวา 1 คน จะตองเปนเขตทมจานวนประชากรมากกวา 150,000 คน ซงปจจบนมทงหมด 11 เขตทจะมสมาชกสภากรงเทพมหานครไดมากกวา 1 คน คอ 2 คน ไดแก เขตบางเขน, เขตจตจกร, เขตสวนหลวง, เขตดอนเมอง, เขตสายไหม, เขตลาดกระบง, เขตคลองสามวา, เขตประเวศ, เขตจอมทอง, เขตบางแค, เขตบางขนเทยน

4.2.2.3 การเลอกตงสมาชกสภาเขต ตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ไดกาหนดหลกเกณฑตางๆทเกยวของกบการเลอกตงสมาชกสภาเขต ดงตอไปน

1) ตามมาตรา 71 ไดกาหนดใหในแตละเขต ใหมสภาเขต โดยประกอบดวยสมาชกซงมาจากการเลอกตงมจานวนอยางนอยเขตละเจดคน ถาในเขตใดมประชาชนเกนหนงแสนคน ใหมการเลอกตงสมาชกสภาเขตในเขตนนเพมขนอกหนงคนตอจานวนราษฎรทกหนงแสนคน เศษของหนงแสนถาถงหาหมนหรอกวานนใหนบเปนหนงแสน

จานวนสมาชกสภาเขตทแตละเขต ใหคานวณตามเกณฑจานวนราษฎรแตละเขตตามหลกฐานการทะเบยนราษฎรทกระทรวงมหาดไทยประกาศครงสดทายกอนวนประกาศใหมการเลอกตงสมาชกสภาเขต และใหรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยประกาศจานวนสมาชกสภาเขตทจะทาการเลอกตงในแตละเขต

คณสมบตและลกษณะตองหามของผมสทธเลอกตงและผสมครรบเลอกตงเปนสมาชกสภาเขต ใหนาบทบญญตมาตรา 12 มาตรา 13 มาตรา 14 มาตรา 15 และมาตรา 16 มาใชบงคบโดยอนโลม

84

หลกเกณฑ และวธการเลอกตงสมาชกสภาเขต ใหเปนไปตามขอบญญตกรงเทพมหานคร

4.2.2.4 การเขาชอเสนอขอบญญตทองถน มาตรา 98 กาหนดวา รางขอบญญตของกรงเทพมหานครจะเสนอไดกแตโดยผวา

ราชการกรงเทพมหานคร สมาชกสภากรงเทพมหานคร หรอราษฎรผมสทธเลอกตงในเขตกรงเทพมหานครตามกฎหมายวาดวยการเขาชอเสนอขอบญญตทองถน

สาหรบกรณสมาชกสภากรงเทพมหานครเปนผเสนอขอบญญตทองถนนน จะตองมสมาชกสภากรงเทพมหานครลงนามรบรองไมนอยกวา1 ใน 5 ของจานวนสมาชกสภากรงเทพมหานครทงหมด

4.2.3 กฎหมายและระเบยบทเกยวของกบการมสวนรวมของประชาชนในปจจบน นอกจากการมสวนรวมของประชาชนตามรฐธรรมนญอนเปนกฎหมายสงสดของประเทศ

และการมสวนรวมของประชาชนตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 แลว ยงมกฎหมายอนๆอกจานวนมากทเปดโอกาสใหประชาชนสามารถเขาไปมสวนรวมในการบรหารงานทองถน โดยสามารพจารณาไดดงตอไปน

4.2.3.1 พระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. 2540124 พระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. 2540 เปนกฎหมายกลางมผลบงคบ

ตอหนวยงานของรฐทกประเภท องคกรปกครองสวนทองถนในฐานะเปนหนวยงานภาครฐจงอยใตการบงคบใชของกฎหมายฉบบน โดยองคกรปกครองสวนทองถนตองเปดเผยขอมลขาวสารทอยในความครอบครองใหประชาชนไดรบทราบ ซงพระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. 2540 ไดกาหนดวธการและรายละเอยดในการเปดเผยขอมลขาวสารใหแกประชาชน โดยถอหลกการเปดเผยเปนเรองหลก การปกปดเปนขอยกเวน จงตองกาหนดขอยกเวนการไมเปดเผยใหชดเจน

การเปดเผยขอมลขาวสารทอยในครอบครองขององคกรปกครองสวนทองถนใหกบประชาชนมอย 3 วธดวยกน คอ

1) การเปดเผยโดยการนาขอมลขาวสารของราชการไปลงพมพในราชกจจานเบกษา ไดแก โครงสรางการจดองคกรในการดาเนนงาน สรปอานาจหนาททสาคญและวธดาเนนงาน สถานทตดตอเพอขอรบขอมลขาวสารหรอคาแนะนาหรอคาแนะนาในการตดตอกบหนวยงาน กฎ ขอบงคบ คาสง หนงสอเวยน ระเบยบ แบบแผน นโยบายหรอการตความ ทงน เฉพาะทจดใหมขนโดยมสภาพอยางกฎ เพอใหมผลเปนการทวไปตอเอกชนทเกยวของ

2) การเปดเผยขอมลทจดไวใหประชาชนเขาตรวจดได เชน ผลการพจารณาหรอคาวนจฉยทมผลโดยตรงตอเอกชน รวมทงความเหนแยงและคาสงทเกยวของในการ

                                                            

124อรทย กกผล และคณะ, การศกษาวจยเพอยกรางพระราชบญญตวาดวยการมสวนรวมในการบรหารงานขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. .... , (นนทบร: จรลสนทวงศการพมพ, 2552), หนา 111.

85

พจารณาวนจฉยดงกลาว แผนงาน โครงการ และงบประมาณรายจายประจาปของปทดาเนนการ เปนตน

3) การเปดเผยโดยการจดหาขอมลขาวสารของทางราชการใหตามทมผยนคาขอตอองคกรปกครองสวนทองถน

จากบทบญญตดงกลาวถอไดวาเปนการรบประกนสทธของประชาชนในการทจะรบรขอมลขาวสาร (Right to Know) โดยเฉพาะอยางยงการมสวนรวมของประชาชนในการตรวจสอบการทางานขององคกรปกครองสวนทองถนและการใชอานาจขององคกรปกครองสวนทองถน

4.2.3.2 ระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการรบฟงความคดเหนของประชาชน พ.ศ. 2548125 ระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการรบฟงความคดเหนของประชาชน พ.ศ. 2548

เปนระเบยบกลางบงคบใชกบหนวยงานของรฐทกประเภท ดวยผลทางกฎหมายของระเบยบฉบบน องคกรปกครองสวนทองถนตองใหขอมลตามทกาหนด และอาจตองใหมการรบฟงความคดเหนจากประชาชนในโครงการทตนจะดาเนนการเองหรอวธการใหสมปทานหรออนญาตใหบคคลอนทา ซงมผลกระทบอยางกวางขวางและรนแรงตอคณภาพสงแวดลอม สขภาพ อนามย วถชวต หรอสวนไดสวนเสยกบประชาชนทองถน เพอใหเกดประโยชนตอสวนรวม และเปนแนวทางในการใหประชาชนมสวนรวมในการดาเนนการอยางกวางขวาง

การรบฟงความคดเหนของประชาชนอาจใชวธการอยางใดอยางหนง คอการสารวจความคดเหน ซงอาจจะกระทาไดโดยการสมภาษณรายบคคล การเปดโอกาสใหแสดงความคดเหนทางไปรษณย ทางโทรศพทหรอทางโทรสาร ทางระบบเครอขายสารสนเทศ หรอทางอนใด การเปดโอกาสใหประชาชนมารบขอมลและแสดงความคดเหนตอหนวยงานทรบผดชอบโครงการ หรอการสนทนากลมยอย การประชมปรกษาหารอ ซงอาจจะกระทาไดโดยการทาประชาพจารณ การอภปรายสาธารณะ การแลกเปลยนขอมลขาวสาร การประชมเชงปฏบตการหรอการประชมระดบตวแทนของกลมบคคลทมสวนเกยวของหรอมสวนไดเสย นอกจากนวธอนกเปนไปตามทสานกงานปลดสานกนายกรฐมนตรไดกาหนดไว

ในการรบฟงความคดเหนของประชาชนนน องคการปกครองสวนทองถนตองมการประกาศใหประชาชนทราบถงวธการรบฟงความคดเหน ระยะเวลา สถานท ตลอดจนรายละเอยดอนทเพยงพอแกการทประชาชนจะเขาใจและสามารถแสดงความคดเหนได โดยใหปดประกาศไวโดยเปดเผย ณ สถานทปดประกาศของททาการองคการปกครองสวนทองถนและสถานททจะดาเนนโครงการไมนอยกวา 15 วนกอนเรมดาเนนการรบฟงความคดเหน และภายหลงจากดาเนนการรบฟงความคดเหนจากประชาชนแลวจะตองทาสรปผลการรบฟงความคดเหนและประกาศใหประชาชนทราบภายใน 15 วนตงแตวนทเสรจสนการรบฟงความคดเหนจากประชาชน

                                                            

125เพงอาง, หนา 112.

86

4.2.3.3 ระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการจดทาแผนพฒนาขององคกรปกครอง สวนทองถน พ.ศ. 2548126 ระเบยบกระทรวงมหาดไทยฉบบนมผลใชบงคบเฉพาะองคกรปกครองสวนทองถนซง

มสาระเกยวของกบกระบวนการและขนตอนในการจดทาแผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถน โดยในกระบวนการดงกลาวมกาหนดชองทางการมสวนรวมของประชาชนไวดวย โดยประชาชนสามารถเขามามสวนรวมในการจดทาแผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถน โดยผานผแทนประชาคมทองถนทประชาคมทองถนคดเลอกจานวนไมนอยกวา 3 คนแตไมเกน 6 คนเขามาทาหนาทเปนกรรมการในคณะกรรมการพฒนาทองถน หรอผานผแทนประชาคมทองถนทประชาคมทองถนคดเลอกจานวน 3 คนเขามาเปนกรรมการในคณะกรรมการสนบสนนการจดทาแผนพฒนาทองถน หรอผานผแทนประชาคมทองถนทประชาคมทองถนคดเลอกจานวน 2 คน เขามาเปนคณะกรรมการตดตามและประเมนผลแผนพฒนาทองถน

โดยคณะกรรมการทง 3 ชด มอานาจหนาท ดงตอไปน 1) คณะกรรมการพฒนาทองถน มหนาทในการกาหนดแนวทางการพฒนา

ทองถน รวมจดทารางแผนพฒนา เสนอแนะแนวทางแกไขปญหาเกยวกบการจดทารางแผนพฒนา โดยนาปญหาและความตองการของชมชนตามแผนพฒนาทเกนศกยภาพของชมชนทจะดาเนนการได มาพจารณาบรรจไวใน แตหากเกนศกยภาพขององคกรปกครองสวนทองถนเองกใหเสนอปญหาความตองการไปยงองคการบรหารสวนจงหวด และใหองคการบรหารสวนจงหวดนามาพจารณาบรรจไวในแผนพฒนาขององคการบรหารสวนจงหวดตามอานาจหนาท นอกจากนยงมอานาจหนาทในการพจารณารางแผนพฒนาและรางแผนการดาเนนการ ใหความเหนชอบรางขอกาหนดขอบขายและรายละเอยดของงาน พจารณาใหขอคดเหนเกยวกบการตดตามและประเมนผลการพฒนา แตงตงทปรกษา คณะอนกรรมการหรอคณะทางานอนเพอชวยปฏบตงานตามทเหนสมควร

2) คณะกรรมการสนบสนนการจดทาแผนพฒนาทองถนมหนาทจดทารางแผนพฒนาใหสอดคลองกบแนวทางการพฒนาทคณะกรรมการพฒนาทองถนกาหนด

3) คณะกรรมการตดตามและประเมนผลแผนพฒนาทองถนนนมหนาทกาหนดแนวทาง วธการ และดาเนนการตดตามประเมนผลแผนพฒนา พรอมทงรายงานผลและเสนอความเหนซงไดจากการตดตามและประเมนผลแผนพฒนาตอผบรหารทองถน เพอใหผบรหารทองถนเสนอตอสภาทองถน คณะกรรมการพฒนาทองถน และประกาศผลการตดตามและประเมนผลแผนพฒนาใหประชาชนในทองถนทราบโดยทวกนอยางนอยปละหนงครง ภายในเดอนธนวาคมของทกป ทงน ใหปดประกาศเปดเผยไมนอยกวา 30 วน

                                                            

126เพงอาง, หนา 114-118.

87

4.2.3.4 การเขาชอเสนอขอบญญตทองถน ตามพระราชบญญตวาดวยการเขาชอ เสนอขอบญญตทองถน พ.ศ.2542127

ปจจบนการมสวนรวมของประชาชนในการเสนอรางขอบญญตทองถนของประเทศไทยอยภายใตการบงคบใชของพระราชบญญตวาดวยการเขาชอเสนอขอบญญตทองถน พ.ศ.2542 โดยมหลกเกณฑในการเขาชอเพอเสนอรางขอบญญตทองถน ดงตอไปน

1) กาหนดใหราษฎรผมสทธเลอกตงในองคกรปกครองสวนทองถนจานวนไมนอยกวากงหนงของผมสทธเลอกตงในองคกรปกครองสวนทองถนเขาชอรองขอตอประธานสภาทองถนเพอดาเนนการใหสภาทองถนออกขอบญญตได

2) ในการยนรายชอเพอเสนอขอบญญตทองถน คารองขอตองประกอบดวย รางขอบญญตทองถน ชอ ทอย และลายมอของผเขาชอในการเสนอขอบญญตทองถนพรอมรายชอของผเขาชอพรอมสาเนาบตรประชาชน เสนอตอสภาทองถน

3) รางขอบญญตทองถนทเสนอนนจะตองมขอกาหนดทชดเจนเพยงพอไดความวา มความประสงคทจะตราขอบญญตทองถนในเรองใด

4) ประธานสภาทองถนพจารณาและนาเสนอทประชมสภาทองถนเพอพจารณาออกเปนขอบญญตทองถน

ภายหลงจากนนประธานสภาทองถนจะทาหนาทตรวจสอบความถกตองครบครนและปดประกาศรายชอผเขาชอเพอใหมการคดคาน ณ ททาการขององคกรปกครองสวนทองถน กฎหมายฉบบดงกลาวยงไดคมครองการใชสทธเขาชอของประชาชน โดยกาหนดโทษทางอาญาแกผซงขดขวางมใหผมสทธเลอกตงเขาชอเสนอกฎหมาย

4.2.3.5 การลงคะแนนเสยงถอดถอนสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน ตาม พระราชบญญตวาดวยการลงคะแนนเสยงเพอถอดถอนสมาชกสภาทองถน หรอผบรหารทองถน พ.ศ. 2542128 ปจจบนการถอดถอนสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถนอยภายใตการบงคบใช

ของพระราชบญญตวาดวยการลงคะแนนเสยงเพอถอดถอนสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน พ.ศ. 2542 โดยมหลกเกณฑในการปฏบตคอ

เรมจากหากประชาชนผมสทธเลอกตงเหนวาสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถนผนนไมสมควรทจะดารงตาแหนงอกตอไป กสามารถเขาชอรองตอผวาราชการจงหวด แตสาหรบในกรงเทพมหานครใหยนตอรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย โดยยดถอหลกเกณฑจานวนผมสทธเลอกตงของแตละทองถนตอจานวนผมสทธเขาชอ

การนบจานวนผมสทธเลอกตงใหถอตามจานวนในบญชรายชอผมสทธเลอกตงขององคกรปกครองสวนทองถนนนครงหลงสดทใชสาหรบการเลอกตงสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถนแลวแตกรณ สาหรบคารองขอใหมการลงคะแนนเสยงถอดถอน

                                                            127เพงอาง, หนา 94. 128เพงอาง, หนา 99-108.

88

เมอผวาราชการจงหวดไดรบคารองแลว ใหผวาราชการจงหวดสงคารองไปใหผถกเขาชอถอดถอนภายใน 7 วนนบแตวนทผวาราชการจงหวดไดรบคารอง และใหผถกเขาชอถอดถอนจดทาคาชแจงขอเทจจรงเพอแกขอกลาวหายนตอผวาราชการจงหวดภายใน 30 วนนบแตวนทไดรบแจงคารองจากผวาราชการจงหวด และใหผวาราชการจงหวดแจงตอคณะกรรมการการเลอกตงประจาจงหวดภายใน 7 วนนบแตวนทไดรบคาชแจงหรอวนครบกาหนด 30 วนทไดแจงคารองใหผถกเขาชอถอดถอนทราบแลวแตกรณ เพอใหคณะกรรมการการเลอกตงประจาจงหวดจดทาประกาศกาหนดวนลงคะแนนเสยงภายใน 90 วนหลงจากทไดรบแจงจากผวาราชการจงหวด

สาหรบผลของการลงคะแนนเสยงเพอถอดถอน หากมผมาสทธลงคะแนนไมเกนกงหนงของจานวนผมสทธลงคะแนนเสยงทงหมดในองคกรปกครองสวนทองถน การเขาชอเพอถอดถอนนนเปนอนตกไป และจะมการรองขอใหมการลงคะแนนเสยงเพอถอดถอนบคคลนนโดยอาศยเหตเดยวกนนนอกไมได แตหากมผมาลงคะแนนเพอถอดถอนเกนกวากงหนงและมคะแนนเสยงไมนอยกวา 3 ใน 4 ของผมาใชสทธเลอกตงทมาลงคะแนน เหนวาสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารนนไมสามารถดารงตาแหนงตอไปได ใหบคคลนนพนจากตาแหนงนบตงแตวนลงคะแนนเสยงไดทนท

4.2.3.6 การมสวนรวมของประชาชนในทองถนตามพระราชบญญตสภาองคกร ชมชน พ.ศ. 2551 กฎหมายฉบบดงกลาวไดมการขบเคลอนภาคประชาสงคมในชมชน โดยเรยกวาสภา

องคกรชมชนตาบล โดยทองคกรชมชนคอองคกรทเปนการรวมของชมชน ชมชนทองถน หรอชมชนทองถนดงเดมทไดมการจดแจงไวตามพระราชบญญตสภาองคกรชมชน พ.ศ. 2551

ทงน ชมชนคอกลมประชาชนทรวมตวกนโดยมผลประโยชนรวมกนเพอชวยเหลอหรอสนบสนนกน หรอทากจกรรมอนชอบดวยกฎหมายและศลธรรมรวมกนหรอดาเนนการอนอนเปนผลประโยชนรวมกนของสมาชก มการดาเนนการอยางตอเนองและมระบบบรหารจดการและการแสดงเจตนาแทนกลมได

ภารกจของสภาองคกรชมชนทสาคญคอสงเสรมและสนบสนนใหสมาชกองคกรชมชนอนรกษหรอฟนฟจารตประเพณ ภมปญญาทองถน ศลปะหรอวฒนธรรมอนดของชมชนและของชาต สงเสรมใหเกดความรวมมอกบองคกรปกครองสวนทองถน และหนวยงานของรบในการจดการและบารงรกษา และการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตทจะเปนประโยชนตอชมชนและประเทศชาตอยางยงยน

ปจจบน ตงแตพระราชบญญตสภาองคกรชมชน พ.ศ. 2551 มผลบงคบใช ในกรงเทพมหานครมการจดตงสภาองคกรชมชนในแตละเขตขนเพอทาหนาประสานงานความตองการในแตละเขต ชวยเหลอและแกไขปญหาทเกดขน สภาองคกรชมชนในกรงเทพมหานครไดจดทะเบยนครงแรกเมอ 21 สงหาคม 2551 ตามพระราชบญญตสภาองคกรชมชน พ.ศ. 2551 จนถงปจจบนดาเนนการมาเปนเวลากวา 3 ป สามารถจดตงไดแลว 32 เขต ( ถอเขตเปนตาบล) จานวนองคกรทจดทะเบยนรวมประมาณ 2,600 กลม โดยมนายณชพล เกดเกษม เปนประธานสมชชาสภาองคกรชมชน กทม. 129                                                             

129สภาองคกรชมชน, ขนปท 4 สภาองคกรชมชน กทม.มงผลกดนปฏรปโครงสราง กทม. เปนกจกรรม "จงหวดจดการตนเอง, คนวนท 1 สงหาคม 2556 จาก http://coc.nida.ac.th/node/7789

89

4.3 แนวคดในการจดทารางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. ....

เนองจากกรอบระยะเวลาของพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 มการบงคบใชมาแลวกวา 28 ป การบรหารการจดการ การแกไขปญหาลาชา ไมสอดรบกบสถานการณปจจบน ไมทนตอการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ สงคม จงไดมแนวคดทจะมการแกไขเพมเตม หรอมการจดทารางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. ....ขนใหมทงฉบบ ซงการจดทารางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... มแนวความคดของท งภาครฐและภาคประชาชนทตองการนาเสนอรปแบบโครงสรางของกรงเทพมหานครในรปแบบทแตกตางจากพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ทประกาศใชอยในปจจบน โดยวตถประสงคเพอวางกรอบโครงสรางดานการปกครองและการบรหารงาน บรหารราชการกรงเทพมหานคร ตอบสนองความตองการของประชาชนไดมากทสดและในขณะเดยวกนกสอดคลองกบหลกการกระจายอานาจตรงตามเจตนารมณของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกไทย พทธศกราช 2550

ปจจบน ไดมการจดทารางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. ....ขนจานวน 3 ฉบบ ไดแก รางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. ....(ฉบบคณะกรรมาธการการปกครองทองถนสภาผแทนราษฎร) รางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. ....(ฉบบประชาชน) และ รางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. ....(ฉบบกรงเทพมหานคร)โดยรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครพ.ศ. ....แตละฉบบมหลกการและเหตผลในการจดโครงสรางกรงเทพมหานครทแตกตาง โดยสามารถอธบายในสาระสาคญของแตละรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... ไดดงน

4.3.1 รางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. ....

(ฉบบคณะกรรมาธการการปกครองทองถนสภาผแทนราษฎร) การจดระเบยบการปกครองกรงเทพมหานครตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการ

กรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ไมเหมาะสมกบสภาวการณในปจจบน สงผลใหการจดการทางดานภารกจทงในดานนโยบาย การบรหารจดการ ตลอดจนการแกปญหาตางๆในกรงเทพมหานคร ไมมประสทธภาพเทาทควร ทาใหการพฒนากรงเทพมหานครเปนไปอยางลาชา รางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบคณะกรรมาธการการปกครองทองถนสภาผแทนราษฎร) จงมแนวคดทจะปรบปรงโครงสรางการบรหารราชการกรงเทพมหานครขนใหม โดยใหมการกระจายอานาจลงสพนทอยางแทจรง เพอใหสามารถตอบสนองความตองการของประชาชนและสามารถแกไขปญหาตางๆของพนทกรงเทพมหานครในฐานะทเปนมหานครไดอยางมประสทธภาพ

รางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบคณะกรรมาธการการปกครองทองถนสภาผแทนราษฎร) มแนวความคดในการปรบปรงโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครโดยมการจดโครงสรางการบรหารราชการกรงเทพมหานครออกเปน 2 ระดบ

90

โครงสรางระดบบนประกอบไปดวยสภากรงเทพมหานคร และผ วาราชการกรงเทพมหานคร โครงสรางระดบลางประกอบไปดวยสภานครบาลและนายกนครบาล นอกจากนยงมการจดตงสภาทปรกษาการบรหาร การเศรษฐกจและสงคมของกรงเทพมหานคร เพอทาหนาทเปนผชวยผวาราชการกรงเทพมหานคร โดยรายละเอยดใหการจดทาโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร มดงน

4.3.1.1 การจดโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร 1) แนวความคดในการจดระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครได

กาหนดโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครใหม ออกเปน 2 ระดบ ไดแก โครงสรางระดบบน ใหกรงเทพมหานครมฐานะเปนนตบคคลและเปนราชการบรหารสวนทองถนโครงสรางระดบลางใหแบงพนทการบรหารออกเปนนครบาล โดยในแตละนครบาลใหจดตงเปนองคกรบรหารราชการทใชอานาจหนาทแทนกรงเทพมหานครในเขตพนททกาหนดเปนเขตบรหารของนครบาลนน

2) การบรหารกรงเทพมหานครประกอบดวยสภากรงเทพมหานคร ผวาราชการกรงเทพมหานคร สภานครบาล และนายกนครบาล

รางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบคณะกรรมาธการการปกครองทองถนสภาผแทนราษฎร) ไดกาหนดอานาจหนาทของกรงเทพมหานครเพมเตมจากพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ประการสาคญไดแก หนาทตามทคณะกรรมการการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนมมตใหถายโอนใหแกกรงเทพมหานคร นอกจากนการบรหารราชการกรงเทพมหานครใหเปนไปในลกษณะของการกาหนดแผนพฒนากรงเทพมหานคร นโยบาย หรอหลกเกณฑเกยวกบการใหบรการสาธารณะ เพอใหนครบาลนาไปเปนแนวทางในการใชอานาจและหนาทในเขตนครบาลชวยเหลอ สนบสนนและประสานการดาเนนการในการใหบรการสาธารณะของนครบาล และระหวางนครบาลจดทาบรการสาธารณะในพนทของนครบาลในกรณทกรงเทพมหานครเหนวามความจาเปนเพราะเปนกจการขนาดใหญทกระทบตอพนทและหรอสงแวดลอมสวนรวมของกรงเทพมหานคร กจการทตองเปนมาตรฐานเดยวกน กจการทเกยวของกบหลายนครบาล กจการทนครบาลไมอาจจดทาขนหรอไมสามารถใหบรการทวถง หรอกจการทจดทาขนเพอประโยชนสวนรวมของประชาชนในเขตกรงเทพมหานคร ทงน กอนการจดทาบรการสาธารณะดงกลาว ใหกรงเทพมหานครแจงตอนครบาลเพอทราบดวยบรรดาการใชอานาจและหนาทของกรงเทพมหานครตามกฎหมาย ถาเปนเรองทอยในอานาจและหนาทของนครบาลเปนผดาเนนกจการแทนกรงเทพมหานคร ใหกรงเทพมหานครมอบอานาจใหนครบาลเปนผใชอานาจและหนาทตามกฎหมายนนแทนดวย โดยจดทาเปนประกาศกรงเทพมหานคร และใหประกาศในราชกจจานเบกษา

การบรหารนครบาลประกอบดวยสภานครบาลและนายกนครบาล ในนครบาลหนงใหมสมาชกนครบาลจานวน 12 คน ซงมาจากการเลอกตงของประชาชนผมสทธเลอกตงในเขตนครบาลนนโดยวธการออกเสยงโดยตรงและลบ และในแตละนครบาลใหมนายกนครบาลคนหนง โดยมาจากการเลอกตงของประชาชนผมสทธเลอกตง

อานาจหนาทของนครบาล รางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบคณะกรรมาธการการปกครองทองถนสภาผแทนราษฎร) ได

91

กาหนดใหม อานาจหนาท เ ชนเ ดยวกนกบอานาจหนาทของกรง เทพมหานคร นอกจากนกรงเทพมหานครอาจมอบหมายหนาทอนมาใหนครบาลเปนผจดทากได โดยในการปฏบตหนาทของนครบาล ใหนครบาลมอสระในการดาเนนการใหเปนไปตามเจตนารมณและประโยชนของประชาชนในเขตนครบาลนน

3) การจดสวนราชการของนครบาล มการกาหนดใหมสานกงานปลดนครบาลกองหรอ สวนราชการทเรยกชออยางอนทมฐานะเปนกอง โดยสานกงานปลดนครบาลมอานาจและหนาท เ กยวกบราชการประจาทวไปของนครบาล ใหมปลดนครบาลซงเปนขาราชการกรงเทพมหานครสามญเปนผบงคบบญชาขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานคร

4.3.1.2 การจดตงสภาทปรกษาการบรหาร การเศรษฐกจและสงคมของ กรงเทพมหานคร รางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบ

คณะกรรมาธการการปกครองทองถนสภาผแทนราษฎร) มแนวคดในการจดตงสภาทปรกษาในโครงสรางระดบบนเพอทาหนาทเปนทปรกษาใหกบผวาราชการกรงเทพมหานครในการวางแผนหรอดาเนนนโยบายตางๆใหกบกรงเทพมหานครในภาพรวม ซงลกษณะของทมาและอานาจหนาทตางๆของสภาทปรกษา รางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบคณะกรรมาธการการปกครองทองถนสภาผแทนราษฎร) ไดกาหนดไวดงน

รางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบคณะกรรมาธการการปกครองทองถนสภาผแทนราษฎร) มาตรา 198 ไดกาหนดใหกรงเทพมหานครมสภาทปรกษาการบรหาร การเศรษฐกจและสงคมของกรงเทพมหานคร ประกอบดวยจานวนสมาชก 49 คน ซงไดรบการคดเลอกจากบคคลทเปนตวแทนของกลมบรหารหกคน กลมเศรษฐกจสบหกคน กลมสงคมสบเจดคน และผทรงคณวฒทวไปสบคน

รางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบคณะกรรมาธการการปกครองทองถนสภาผแทนราษฎร) มาตรา 199 ไดกาหนดใหหลกเกณฑและวธการสรรหาสมาชกใหเปนไปตามประกาศทผวาราชการกรงเทพมหานครกาหนดและใหประกาศในราชกจจานเบกษา

ในการกาหนดหลกเกณฑและวธการสรรหาสมาชกตามวรรคหนง ผวาราชการกรงเทพมหานครอาจจะนาหลกเกณฑและวธการไดมาซงสมาชกสภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตตามกฎหมายวาดวยสภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตมาใชเปนแนวทางการกาหนดกได

รางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบคณะกรรมาธการการปกครองทองถนสภาผแทนราษฎร) มาตรา 203 กาหนดใหสภาทปรกษามอานาจและหนาท ดงน

1) ใหคาปรกษาและขอเสนอแนะตอผ วาราชการกรงเทพมหานคร เกยวกบการบรหาร การเศรษฐกจและสงคมของกรงเทพมหานคร

2) ใหความเหนแผนพฒนากรงเทพมหานครตามมาตรา 51 กอนผวาราชการกรงเทพมหานครประกาศใช

92

3) ใหคาแนะนาตอผวาราชการกรงเทพมหานครเกยวกบการปรบปรงหรอแกไขในการใหบรการแกประชาชนตามอานาจหนาทของกรงเทพมหานคร

4) ใหคาปรกษาตามทผวาราชการกรงเทพมหานครรองขอ 5) แตงตงคณะกรรมการ อนกรรมการหรอคณะทางานทประกอบดวย

สมาชกหรอบคคลใดๆเพอทาการศกษาหรอดาเนนการอยางใดอยางหนงของสภาทปรกษา 6) หนาทอนๆตามทกฎหมายกาหนด หรอขอบญญตกรงเทพมหานคร

กาหนด

4.3.2 รางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบประชาชน)

รางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบประชาชน) มแนวความคดทตองการใหประชาชนไดเขามามสวนรวมและมงเนนการจดโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครใหสอดคลองกบหลกการกระจายอานาจ ทมงหวงใหประชาชนซงเปนเจาของพนทมชองทางเขามามสวนรวมในการพฒนาพนทของตนเองใหมความเจรญและมความเขมแขงไปพรอมๆกน การมสวนรวมของประชาชนทรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบประชาชน) มงหวงใหเกดขนนน คอการมสวนรวมของประชาชนทกฎหมายใหกาหนดโครงสรางไวใหประชาชนเขาไปมสวนรวมอยางชดเจน มใชแตเปนเพยงกลไกเทานน

รางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบประชาชน) มแนวความคดในการปรบปรงโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร โดยมการแบงโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครออกเปน 2 ระดบดวยกน โดยโครงสรางระดบบนประกอบดวยสภากรงเทพมหานคร ผ วาราชการกรงเทพมหานคร สภาพลเมองกรงเทพมหานคร ในสวนของโครงสรางระดบลางประกอบดวยสภานครบาล นายกนครบาล และสภาพลเมองนครบาล นอกจากนยงมบทบญญตเพมเตมในสวนทเกยวของกบการมสวนรวมของพลเมองกรงเทพมหานครทจะเขามามสวนรวมในการบรหารกจการของทองถนไดโดยตรง รายละเอยดในการจดโครงสรางมดงน

4.3.2.1 การจดโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร 1) การจดระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครแบงออกเปน 2 ระดบ

คอ กรงเทพมหานครและนครบาล โดยใหกรงเทพมหานครมฐานะเปนนตบคคลและเปนราชการบรหารสวนทองถนในการบรหารราชการของกรงเทพมหานครใหแบงพนทการบรหารออกเปนนครบาล ในแตละนครบาลใหมองคกรบรหารราชการสวนทองถนทใชอานาจหนาทในเขตพนททกาหนดเปนเขตบรหารของนครบาลนน

2) การบรหารราชการกรงเทพมหานคร ประกอบดวยสภากรงเทพมหานครผวาราชการกรงเทพมหานครสภาพลเมองกรงเทพมหานครสภานครบาลนายกนครบาลสภาพลเมองนครบาล

93

ในสวนของอานาจหนาทของกรงเทพมหานครมการเพมเตมอานาจหนาทของกรงเทพมหานคร โดยกาหนดใหกรงเทพมหานครสนบสนนหรอชวยเหลอสวนราชการ หรอองคกรปกครองสวนทองถนอนในการพฒนาทองถน นอกจากนยงกาหนดใหกรงเทพมหานครมหนาทตามทคณะกรรมการการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนมมตใหถายโอนใหแกกรงเทพมหานครนอกจากนการบรหารราชการกรงเทพมหานครใหเปนไปในลกษณะของการกาหนดแผนพฒนากรงเทพมหานคร นโยบาย หรอหลกเกณฑเกยวกบการใหบรการสาธารณะ เพอใหนครบาลนาไปเปนแนวทางในการใชอานาจและหนาทในเขตนครบาลชวยเหลอ สนบสนนและประสานการดาเนนการในการใหบรการสาธารณะของนครบาล และระหวางนครบาลจดทาบรการสาธารณะในพนทของนครบาลในกรณทกรงเทพมหานครเหนวามความจาเปนเพราะเปนกจการขนาดใหญทกระทบตอพนทและหรอสงแวดลอมสวนรวมของกรงเทพมหานคร กจการทตองเปนมาตรฐานเดยวกน กจการทเกยวของกบหลายนครบาล กจการทนครบาลไมอาจจดทาขนหรอไมสามารถใหบรการทวถง หรอกจการทจดทาขนเพอประโยชนสวนรวมของประชาชนในเขตกรงเทพมหานคร ทงน กอนการจดทาบรการสาธารณะดงกลาว ใหกรงเทพมหานครแจงตอนครบาลเพอทราบดวยบรรดาการใชอานาจและหนาทของกรงเทพมหานครตามกฎหมาย ถาเปนเรองทอยในอานาจและหนาทของนครบาลเปนผดาเนนกจการแทนกรงเทพมหานคร ใหกรงเทพมหานครมอบอานาจใหนครบาลเปนผใชอานาจและหนาทตามกฎหมายนนแทนดวย โดยจดทาเปนประกาศกรงเทพมหานคร และใหประกาศในราชกจจานเบกษา

การบรหารนครบาล ประกอบไปดวยสภานครบาล นายกนครบาล และสภาพลเมองนครบาล สมาชกสภานครบาล มาจากการเลอกตงของราษฎรผมสทธเลอกตงในเขตนครบาลนน นายกนครบาลมทมาจากการเลอกตงจากประชาชน นอกจากนในนครบาลหนงๆ ใหมสภาพลเมองนครบาลประกอบดวยตวแทนในเขตนครบาลนน

อานาจหนาทของสภาพลเมองกรงเทพมหานครและสภาพลเมองนครบาล มหนาทดแลนโยบายการพฒนา ทาหนาทใหขอเสนอแนะตอทศทาง นโยบาย และเปนทปรกษาของของกรงเทพมหานครเสนอแนะปญหาและแนวทางในการแกไขปญหาหรอการพฒนากรงเทพมหานครตอกรงเทพมหานครและนครบาล เสนอแนะปญหาและแนวทางในการแกไขปญหาหรอความตองการของประชาชนอนเกยวกบการจดทาบรการสาธารณะของกรงเทพมหานคร นครบาล หนวยงานของรฐ

3) การจดสวนราชการของนครบาล กาหนดใหมสานกงานปลดนครบาลกอง หรอสวนราชการทเรยกชออยางอนทมฐานะเปนกอง การตง ยบ หรอเปลยนแปลงกองหรอการแบงสวนราชการภายในหนวยงานตามวรรคหนง จะตองไดรบความเหนชอบจากคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานครตามกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานคร โดยทาเปนประกาศของกรงเทพมหานคร โดยสานกงานปลดนครบาล มอานาจและหนาทเกยวกบราชการประจาทวไปของนครบาล และราชการทมไดกาหนดใหเปนหนาทของสวนราชการใดโดยเฉพาะ มปลดนครบาลซงเปนขาราชการกรงเทพมหานครสามญทาหนาทเปนผบงคบบญชาขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานคร และจะใหมรองปลดนครบาล ซงเปนขาราชการกรงเทพมหานครสามญคนหนงหรอหลายคน เปนผชวยสงหรอปฏบตราชการแทนปลดนครบาลกได

94

4.3.2.2 การจดตงสภาพลเมองกรงเทพมหานครและสภาพลเมองนครบาล รางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบ

ประชาชน) ไดมการจดโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครใหม โดยมจดตงสภาพลเมองกรงเทพมหานครใหมสวนรวมในการบรหารราชการกรงเทพมหานครในระดบบนและจดตงสภาพลเมองนครบาลอยในโครงสรางระดบลาง โดยลกษณะขององคประกอบทางดานทมาและอานาจหนาท รางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบประชาชน) ไดกาหนดไวดงตอไปน

รางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบประชาชน) มาตรา 61 กาหนดให สภาพลเมองกรงเทพมหานครประกอบดวยตวแทนจากภาคสวนตางๆ จานวน99 คนอยางนอยตองประกอบดวย

1) ภาคประชาสงคม ประกอบดวย องคกรภาคพลเมองทมวตถประสงค ดงน

(1) ดานการพฒนาชมชน การพฒนาชมชนเมอง การจดการทรพยากรธรรมชาต การจดการสงแวดลอม การจดการเกษตรทางเลอก หรอการจดการเทคโนโลยทเหมาะสม

(2) ดานการพฒนาชวตเดก เยาวชน สตร ผสงอาย คนพการ ผตดเชอเอดสหรอผปวย

(3) ดานสทธเสรภาพของประชาชน สทธของผบรโภค การสงเสรมประชาธปไตยหรอการพฒนาแรงงาน

(4) ดานการสาธารณสข การศกษา หรอศลปวฒนธรรมประเพณ 2) ตวแทนสภาองคกรชมชนเขต 3) ตวแทนกลมอาชพและวชาชพตางๆ 4) ผทรงคณวฒ หลกเกณฑ วธการการไดมาซงตวแทนสภาพลเมองกรงเทพมหานครให

เปนไปตามทกาหนดโดยขอบญญตกรงเทพมหานคร รางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบ

ประชาชน) มาตรา 62 กาหนดให สภาพลเมองกรงเทพมหานครมหนาท ดงน 1) ดแลนโยบายการพฒนา ทาหนาทใหขอเสนอแนะตอทศทาง นโยบาย

และเปนทปรกษาของของกรงเทพมหานคร 2) เสนอแนะปญหาและแนวทางในการแกไขปญหาหรอการพฒนา

กรงเทพมหานครตอกรงเทพมหานคร และนครบาล เพอนาไปประกอบการพจารณาในการจดทาแผนพฒนากรงเทพมหานครและนครบาล

3) เสนอแนะปญหาและแนวทางในการแกไขปญหาหรอความตองการของประชาชนอนเกยวกบการจดทาบรการสาธารณะของกรงเทพมหานคร นครบาล หนวยงานของรฐ

4) จดใหมเวทการปรกษาหารอกนของประชาชนเพอสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในการใหความคดเหนตอการดาเนนโครงการหรอกจกรรมของกรงเทพมหานคร

95

หรอนครบาล หรอหนวยงานของรฐหรอเอกชนทมผลหรออาจกอใหเกดผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอมหรอทรพยากรธรรมชาต สขภาพอนามย คณภาพชวตของประชาชน ทงนกรงเทพมหานคร นครบาล หรอหนวยงานของรฐซงเปนผดาเนนการหรอเปนผอนญาตใหภาคเอกชนดาเนนการตองนาความเหนดงกลาวมาประกอบการพจารณาดวย

5) สงเสรมและสนบสนนใหสมาชกองคกรพลเมองกรงเทพมหานครอนรกษหรอฟนฟจารตประเพณ ภมปญญาทองถน ศลปะหรอวฒนธรรมอนดของชมชนและของชาต

6) สงเสรมและสนบสนนใหสมาชกองคกรพลเมองกรงเทพมหานครรวมมอกบกรงเทพมหานคร นครบาล องคกรปกครองสวนทองถน หนวยงานของรฐและหนวยงานภาคเอกชน ในการจดการ การบารงรกษา สภาพแวดลอมและธรรมชาตทจะเปนประโยชนตอชมชนและประเทศชาตอยางยงยน

7) ประสานความรวมมอกบสภาพลเมองนครบาล สภาพลเมองอน หนวยงานของรฐหรอเอกชนในสวนทเกยวกบการทาภารกจของสภาพลเมองกรงเทพมหานคร

8) เผยแพรและใหความรความเขาใจแกสมาชกองคกรพลเมอง รวมตลอดทงการรวมมอกนในการคมครองคณภาพแวดลอมอยางสมดลและยงยน

9) รายงานปญหาและผลทเกดขนในกรงเทพมหานคร อนเนองจากการดาเนนการใดๆของกรงเทพมหานคร โดยรายงานตอหนวยงานทเกยวของหรอตอสาธารณชน

10) จดทารายงานประจาปของสภาพลเมองกรงเทพมหานคร รวมถงสถานการณดานตางๆทเกดขนในกรงเทพมหานคร เพอเผยแพรประชาสมพนธใหประชาชนทราบ ในการดาเนนตามภารกจของสภาพลเมองกรงเทพมหานคร สภาพลเมองกรงเทพมหานครอาจจดใหมแนวทาง หลกเกณฑ หรอวธการในการดาเนนภารกจของสภากรงเทพมหานครกได

4.3.2.3 การมสวนรวมของพลเมองกรงเทพมหานคร พลเมองของกรงเทพมหานครมสทธมสวนรวมในการบรหารกจการของกรงเทพมหานคร

และนครบาล โดยกรงเทพมหานครมหนาทตองจดใหพลเมองกรงเทพมหานครหรอนครบาลมสวนรวมเมอจะดาเนนการในเรองของการจดทาแผนพฒนากรงเทพมหานครหรอนครบาล การจดทางบประมาณ การประชมสภากรงเทพมหานครหรอสภานครบาล การกาหนดหลกเกณฑทวไปเกยวกบการประเมนภาษ โดยรปแบบหรอวธการทจะเปดชองใหพลเมองเขามามสวนรวมอาจกระทาไดดวยหลายวธดวยกนไดแก การเปดเผยขอมลใหพลเมองทราบการแสดงความคดเหนและเสนอแนะการสอบถามความคดเหนของพลเมองการเขามสวนรวมในฐานะกรรมการ อนกรรมการ หรอคณะทางานการจดใหมการลงประชามตการเขาฟงการประชมสภากรงเทพมหานครหรอสภานครบาล

4.3.3 รางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. ....

(ฉบบกรงเทพมหานคร) การจดทารางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ . (ฉบบ

กรงเทพมหานคร) เปนรางพระราชบญญตทกรงเทพมหานครรวมจดทาขนกบสถาบนพระปกเกลา โดยเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวมในการแสดงความคดเหนเกยวกบรางพระราชบญญตดงกลาวผานเวบไซต (www.bangkok.co.th/pollkk) ของกรงเทพมหานคร นอกจากน ผวาราชการ

96

กรงเทพมหานครไดมการจดสมมนาเกยวกบการจดทารางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... โดยในการสมมนาไดเปดโอกาสใหสมาชกสภากรงเทพมหานครและสมาชกสภาเขตเขามารวมแสดงความคดเหนแตปรากฏวากลบไมไดรบความรวมมอจากสมาชกสภากรงเทพมหานครและสมาชกสภาเขตตามทคาดหวงไว

สาระสาคญของการจดทารางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครพ.ศ. .... (ฉบบกรงเทพมหานคร) เปนการแกปรบปรงกฎหมายในสวนตางๆใหมความสมบรณมากยงขน แตมไดปรบปรงไปถงโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร โดยจดเดนทสาคญอนอาจจะเกยวของกบการมสวนรวมของประชาชนคอ ไดกาหนดกลไกการทาหนาทของเขต ใหเปนหนวยงานหลกในการจดทาบรการสาธารณะและใหสภาเขตมหนาทในการจดทาแผนพฒนาเขต

จากแนวคดในการจดทารางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร สวนใหญแลวจะมงเนนไปในเรองของการจดโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครในรปแบบใหม ทแตกตางจากโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ทบงคบใชอยในปจจบนอยางสนเชง เวนแตรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครพ.ศ. .... (ฉบบกรงเทพมหานคร) ทมงเนนทจะปรบปรงแกไขในสวนทเกยวของกบกลไกการทาหนาทตางๆของฝายบรหารใหมความสมบรณมากยงขนแตยงคงโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครเอาไวในสวนของรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... ฉบบของคณะกรรมาธการการปกครองทองถนสภาผแทนราษฎร และฉบบประชาชน มแนวความคดในการแกไขโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครเปนหลก โดยมงเนนการจดโครงสรางออกเปน 2 ระดบดวยกน เพอใหการบรหารราชการเปนไปอยางคลองตวและสอดคลองกบหลกการกระจายอานาจทมงหวงใหองคกรปกครองสวนทองถนถายโอนอานาจตางๆใหประชาชนสามารถทจะเขามสวนรวมในการดาเนนกจการขององคกรปกครองสวนทองถนใหมากทสด

จากการศกษาถงโครงสรางการบรหารราชการกรงเทพมหานคร ตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครพ.ศ. 2528 พบวา การบรหารราชการกรงเทพมหานครมมาอยางยาวนาน โดยไดมการปรบปรง แกไข เ พมเ ตม พระราชบญญ ตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครพ.ศ. 2528 แลวหลายครงดวยกน โดยโครงสรางปจจบนของกรงเทพมหานครอยในรปแบบทเปนหนวยการปกครองทองถนระดบเดยว โดยมกรงเทพมหานครซงฐานะเปนนตบคล ฝายบรหารประกอบดวยผวาราชการกรงเทพมหานคร ฝายนตบญญตประกอบดวยสภากรงเทพมหานคร ซงทาหนาทถวงดลกน โดยภารกจตางๆของกรงเทพมหานครนนถกกาหนดไวโดยพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครพ.ศ. 2528 ซงมผวาราชการกรงเทพมหานครทาหนาทเปนหวหนาฝายบรหารมหนาทจดทาบรการสาธารณะตางๆใหเกดขนแกพลเมองกรงเทพมหานคร นอกจากนยงไดศกษาถงการมสวนรวมของประชาชนตามกฎหมายตางๆ กจะพบวา รฐธรรมนญอนเปนกฎหมายสงสดของประเทศไดบญญตรองรบสทธของประชาชนในการมสวนรวมในการบรหารกจการตางๆภายในทองถนของตนเอง และนอกจากรฐธรรมนญแลวยงมกฎหมายอนๆอกจานวนมากทใหสทธของประชาชนในการมสวนรวมเชนเดยวกน ไมวาจะเปนการตรวจสอบการทางานของผบรหารทองถน การเสนอขอบญญตทองถน การจดตงเปนสภาองคกรชมชนเพอเปนสภาทรวมตว

97

ของคนในชมชน เปนตน ซงการมสวนรวมตางๆของประชาชนเหลานผวจยจะไดศกษาเพอเปนแนวทางนามาเปนสวนหนงในการปฏรปโครงสรางการบรหารราชการกรงเทพมหานครเพอใหประชาชนเขาไปมสวนรวมในการบรหารทองถนของตนเองไดอยางมประสทธภาพ

ในบทตอไปนนผวจยจะวเคราะหใหเหนถงสภาพปญหาตางๆของโครงสรางการบรหารราชการกรงเทพมหานครและการบรหารงานของกรงเทพมหานคร ตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครพ.ศ. 2528 โดยมงเนนวเคราะหถงสภาพปญหาของพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครพ.ศ. 2528 ทใชบงคบอยในปจจบนวา มโครงสรางสวนใดบางทขาดการยดโยงกบประชาชนซงเปนผทไดรบผลกระทบโดยตรงจากการปรบใชนโยบายตางๆทฝายบรหารไดจดใหมขนและขบเคลอนนโยบายตางๆลงสชมชน เพอใชเปนแนวทางในการหาขอสรปตอไป

98

บทท 5

วเคราะหปญหาการมสวนรวมของประชาชน

ขององคกรปกครองสวนทองถนในรปแบบพเศษของกรงเทพมหานคร ตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528

การปกครองทองถนถอวาเปนหวใจสาคญในการพฒนาระบบประชาธปไตย และเปนกลไกท

สาคญในการพฒนาทองถน ทงน ในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 ไดใหความสาคญกบการปกครองทองถนและการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน โดยรฐธรรมนญ พทธศกราช 2550 มงหวงใหองคกรปกครองสวนทองถนสามารถดาเนนงานไดอยางมประสทธภาพ ทงเปนกลไกทสาคญในการพฒนาประชาธปไตยระดบทองถน และประการสาคญมงหวงใหองคกรปกครองสวนทองถนเปนองคกรหลกในการจดทาบรการสาธารณะ

การพฒนาองคกรปกครองสวนทองถน ตองใหความสาคญกบหลายองคประกอบดวยกน เรมตงแตการกาหนดบทบาทอานาจหนาทขององคกรปกครองสวนทองถน ความสามารถในการบรหารงานของผบรหารทองถนและสมาชกสภาทองถน ทกษะในการปฏบตงานของขาราชการสวนทองถน การมสวนรวมของประชาชน รวมทงระบบการสนบสนนจากหนวยงานทเกยวของ ไมวาจะเปนกรมสงเสรมการปกครองสวนทองถน สานกงานคณะกรรมการการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน สวนราชการตางๆและสถาบนวชาการ

ในบทน ผศกษาวจยจะวเคราะหถงสภาพปญหาโครงสรางของการจดระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 กบการมสวนรวมของประชาชนขององคกรปกครองสวนทองถนในรปแบบพเศษของกรงเทพมหานคร โดยการวเคราะหนนผวจยจะแยกประเดนวเคราะหใหเหนถงสภาพปญหาการบรหารงานของกรงเทพมหานครโดยวเคราะหในสวนทเกยวของกบการจดโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครและในสวนท เ กยวของกบการบรหารงานของกรงเทพมหานคร นอกจากนผ วจยไดวเคราะหถงรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... ในสวนทเกยวของกบการปรบปรงโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครและกลไกการบรหารงานตางๆของกรงเทพมหานคร ดงตอไปน

5.1 ปญหาการจดโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครตามพระราชบญญต ระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528

การจดโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครในปจจบนมลกษณะการจดโครงสรางการปกครองเปนหนวยการปกครองทองถนระดบเดยว โดยพระราชบญญตระเบยบบรหาร

 

99

ราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 มาตรา 6 ไดกาหนดใหกรงเทพมหานครมฐานะเปนนตบคคลและเปนราชการสวนทองถน มระเบยบการบรหารตามพระราชบญญตฉบบน นอกจากน ตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 มาตรา 7 ยงไดมการกาหนดใหมการแบงพนทการบรหารกรงเทพมหานครเปนเขตและแขวง ในสวนของการบรหารกรงเทพมหานครกจะประกอบไปดวย สภากรงเทพมหานคร และ ผวาราชการกรงเทพมหานคร การบรหารในสวนของเขตและสภาเขต กจะประกอบไปดวยสานกงานเขตและสภาเขต

จากการจดโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร ตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 สงผลใหเกดอปสรรคตางๆมากมายตอการบรหารงาน ทาใหสงผลกระทบตอพนทของกรงเทพมหานคร ทไมสามารถพฒนาหรอแกไขปญหาตางๆ ไดอยางยงยนและมประสทธภาพ จากสภาพปญหาดงกลาวของการจดโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร สามารถทจะวเคราะห ไดดงน

5.1.1 ปญหาการจดโครงสรางระเบยบบรหารกรงเทพมหานครตามพระราชบญญต

ระเบยบบรหารราชกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 กบรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550

แนวความคดเกยวกบการกระจายอานาจ เปนผลจากรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2540 โดยรฐธรรมนญฉบบดงกลาวนบไดวาเปนรฐธรรมนญฉบบแรกทไดมสวนบญญตทเกยวของกบทองถนและใหอานาจองคกรปกครองทองถนอยางแทจรง หลกการของการบญญตใหราชการสวนกลางจาเปนตองมการกระจายอานาจใหกบองคกรปกครองสวนทองถนมทมาจากหลกธรรมาภบาล โดยเนอหาสาระสาคญตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 ไดกาหนดใหรฐตองมการกระจายอานาจใหทองถนสามารถทจะพงพาตนเองได มอานาจในการตดสนใจในการดาเนนกจการภายในทองถนของตนเองไดอยางมอสระ นอกจากนในสวนทเกยวกบผบรหารทองถน รฐธรรมนญไดกาหนดใหมทมาจากการเลอกตงโดยตรงของประชาชน นอกจากนประการทสาคญทสดรฐธรรมนญฉบบดงกลาวไดมการบญญตถงในเรองของการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารทองถนโดยใหประชาชนมสทธในการเสนอขอบญญตทองถน และสามารถถอดถอนผบรหารทองถนได

นบตงแตทรฐธรรมนญ พทธศกราช 2540 ไดประกาศใช สงผลใหประชาชนมความตนตวในการมสวนรวมทางการเมองมากขน แตตอมารฐธรรมนญฉบบดงกลาวไดถกยกเลกโดยคณะปฏวต ไดมการประกาศใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 โดยสาระสาคญของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 ฉบบทใชในปจจบนนน กยงคงใหความสาคญกบการกระจายอานาจใหองคการปกครองสวนทองถนเชนเดยวกบรฐธรรมนญฉบบทไดมการยกเลกไป

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 ไดมบทบญญตในสวนทเกยวของกบองคกรปกครองสวนทองถนไวโดยเฉพาะ โดยไดบญญตไวในหมวดท 14 วาดวยเรองการปกครองทองถน ตงแตมาตรา 281-290 โดยมาตราทสาคญทมผลกระทบอยางมากตอองคการปกครองสวนทองถน คอ มาตรา 287 โดยรฐธรรมนญ ไดกาหนดใหองคกรปกครองสวนทองถนตองจดใหประชาชนเขาไปมสวนรวมในการบรหารกจการขององคกรปกครองสวนทองถน นอกจากนการกระทา

100

กจการใดๆทองคกรปกครองสวนทองถนจะจดทาขนโดยมผลกระทบตอประชาชนในทองถนจะตองมการแจงรายละเอยดตางๆใหประชาชนรบทราบ หรออาจจะจดใหประชาชนสามารถแสดงความคดเหนถงขอดหรอขอเสยของการดาเนนกจการขององคกรปกครองสวนทองถน

จากบทบญญตของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 เปนบทบญญตทสอดคลองกบหลกการกระจายอานาจ โดยการกระจายอานาจเปนวธการทรฐหรอราชการสวนกลาง โอนอานาจการปกครองหรอการบรหารในบางเรองทเกยวของกบการจดบรการสาธารณะใหองคกรหรอนตบคคลอนรบไปดาเนนการแทน ภายในอาณาเขตของแตละทองถนดวยงบประมาณและเจาหนาททองถน โดยมอสระพอสมควรอยภายใตการกากบดแลของราชการสวนกลาง โดยหลกการทสาคญทสดของการกระจายอานาจเปนหลกการทถอเอาความตองการของประชาชนทจะปกครองตนเองเปนทตง โดยขอดของการกระจายอานาจสงผลใหประชาชนมความสนใจองคกรปกครองสวนทองถนของตนเองมากยงขน สามารถเรยนรหรอรบทราบปญหาตางๆทเกดขนภายในทองถนของตนเองและเสนอแนะแนวทางในการแกไขปญหาตางๆไดอยางตรงจดและมประสทธภาพมากทสด

เมอพจารณาตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 ทตองการกระจายอานาจอยางแทจรงใ ห กบประชาชนประกอบกบพระราชบญญ ตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ.2528 แลวจะพบวาโครงสรางของการบรหารราชการกรงเทพมหานครในปจจบนไมสามารถเอออานวยหรอตอบสนองเจตนารมณของรฐธรรมนญอยางแทจรง เนองจากโครงสรางของกรงเทพมหานครเปนการจดโครงสรางการปกครองทองถนในระดบเดยว เสมอนหนงมการรวมศนยอานาจไวทฝายบรหารโดยมผวาราชการกรงเทพมหานครทาหนาทในการขบเคลอนนโยบายตางๆลงสพนทของกรงเทพมหานคร ซงนโยบายตางๆนนมไดมประชาชนหรอภาคประชาชนเขาไปมสวนคดหรอเสนอแนะแตอยางใด โดยขอเสยของการรวมศนยอานาจทาใหการดาเนนนโยบายหรอการตดสนใจในการดาเนนกจการอยางใดอยางหนง อาจจะเปนเรองทเรงดวน หรอมความจาเปนอยางมากทตองมการแกไข ตองรอการสงการจากผวาราชการกรงเทพมหานครแตเพยงผเดยวการบรหารราชการกรงเทพมหานคร จงเปนไปอยางลาชาหรอไมไดผลเทาทควร กเพราะเหตทวา แมวากฎหมายจะกาหนดใหกรงเทพมหานครอยในโครงสรางการบรหารราชการในรปแบบของการกระจายอานาจ แตเปนเพยงการกาหนดตามกฎหมายเทานน การบรหารราชการกรงเทพมหานครยงคงอยในรปแบบของการรวมศนยอานาจของผวาราชการกรงเทพมหานครสาเหตทเปนเชนนกอาจจะเพราะวาผวาราชการกรงเทพมหานคร ซงทาหนาทเปนผบรหารเกรงวาหากมการกระจายอานาจสงไปสชมชนหรอทองถนหรอใหประชาชนเขามามสวนรวมในการดาเนนกจการแลวมความรสกวาอานาจของตนเองหมดไป

หากพจารณาถงโครงสรางระเบยบบรหารราชการของกรงเทพมหานคร ตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ประกอบกบรฐธรรมนญกจะพบวา ไมมโครงสรางสวนใดเลยทเปดโอกาสใหประชาชนเขาไปมสวนรวมในการดาเนนกจการขององคกรปกครองสวนทองถนหากมการปรบปรงโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครใหม โดยมงเนนใหโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครสอดคลองและตรงตามเจตนารมณของรฐธรรมนญท ตองการใหประชาชนเขาไปมสวนรวมในองคกรปกครองทองถนมากทสดกจะทาใหบรรลวตถประสงคตามทรฐธรรมนญไดวางหลกการไว

101

5.1.2 ปญหาความสมพนธเกยวกบอานาจหนาทของสานกงานเขต สภาเขต กบประชาชนในพนทตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 การจดระเบยบราชการกรงเทพมหานคร ตามมาตรา 60 พระราชบญญตระเบยบบรหารราช

กรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ไดจดโครงสรางดงตอไปน 1) สานกงานเลขานการสภากรงเทพมหานคร 2) สานกงานเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร 3) สานกงานคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานคร 4) สานกปลดกรงเทพมหานคร 5) สานกหรอสวนราชการทเรยกชออยางอนซงมฐานะเปนสานก 6) สานกงานเขต

พระราชบญญตระเบยบบรหารราชกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ไดกาหนดในสวนทเกยวกบเขตและสภา ไวในหมวด 3 การจดระเบยบราชการกรงเทพมหานคร สวนท 2 วาดวยเรองทเกยวกบเขตและสภาเขต โดยสามารถแยกพจารณาออกเปนสองสวนดวยกนคอในสวนแรกเกยวของกบเขต และสวนทสองเกยวของกบสภาเขต

สวนแรกทเกยวของกบเขต พระราชบญญตระเบยบบรหารราชกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ไดกาหนดใหสานกงานเขตมผอานวยเขตทาหนาทเปนผบงคบบญชาขาราชการกรงเทพมหานครและลกจางกรงเทพมหานคร รบผดชอบการปฏบตราชการภายในเขต และจะใหมผชวยผอานวยการเขตคนหนงหรอหลายคนเปนผชวยสงหรอปฏบตราชการแทนผอานวยการเขตกได ในสวนของอานาจหนาทของผอานวยการเขต พระราชบญญตระเบยบบรหารราชกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ไดกาหนดใหมหนาทตามทกฎหมายบญญตใหเปนอานาจหนาทของนายอาเภอ เวนแตพระราชบญญตนจะบญญตไวเปนอยางอน หนาทตามทกฎหมายกาหนดใหเปนอานาจหนาทของผอานวยการเขต หนาทซงผวาราชการกรงเทพมหานคร หรอปลดกรงเทพมหานครมอบหมาย

สวนทสองเกยวของกบสภาเขต พระราชบญญตระเบยบบรหารราชกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 มาตรา 71 ไดกาหนดใหในเขตหนง ๆ ใหมสภาเขต โดยสภาเขตประกอบดวย สมาชกซงมาจากการเลอกตงมจานวนอยางนอยเขตละเจดคน ถาเขตใดมราษฎรเกนหนงแสนคน ใหมการเลอกตงสมาชกสภาเขตในเขตนนเพมขนอกหนงคนตอจานวนราษฎรทกหนงแสนคน เศษของหนงแสนถาถงหาหมนหรอกวานนใหนบเปนหนงแสน จานวนสมาชกสภาเขตทแตละเขต ใหคานวณจากเกณฑจานวนประชาชนในแตละเขตตามหลกฐานการทะเบยนราษฎรทกระทรวงมหาดไทยประกาศครงสดทายกอนวนประกาศใหมการเลอกตงสมาชกสภาเขต และใหรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยประกาศจานวนสมาชกสภาเขตทจะทาการเลอกตงในแตละเขต

หนาทของสมาขกสภาเขต พระราชบญญตระเบยบบรหารราชกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 มาตรา 79 ไดกาหนดไวคอ ใหสภาเขตแสดงขอคดเหนและขอสงเกตเกยวกบแผนพฒนาเขตตอผอานวยการเขตและสภากรงเทพมหานคร มการเสนองบประมาณตางๆเพอจดสรรงบประมาณเพอการพฒนาเขต ทาหนาทสอดสองและตดตามดแลการดาเนนการของสานกงานเขต เพอใหเกดประโยชนแกประชาชน ใหคาแนะนาหรอขอสงเกตตอผอานวยการเขต เกยวกบการปรบปรงหรอ

102

แกไขการบรการประชาชนภายในเขต หากผอานวยการเขตไมดาเนนการใด ๆ โดยไมแจงเหตผลใหทราบ ใหสภาเขตแจงใหผวาราชการกรงเทพมหานครพจารณาดาเนนการตอไป ใหคาปรกษาตามทผอานวยการเขตรองขอ แตงตงคณะกรรมการเพอกระทากจการหรอพจารณาสอบสวนหรอศกษาเรองใด ๆ อนเกยวกบการงานของสภาเขต ทงน ตามทกาหนดในขอบญญตกรงเทพมหานครวาดวยการนน นอกจากนยงมหนาทอน ๆ ตามทกาหนดในกฎหมายหรอทสภากรงเทพมหานครมอบหมาย

เหนไดวาโครงสรางการจดระเบยบราชการของสานกงานเขต จะมผอานวยการเขตทาหนาทเปนผ บงคบบญชาสงสดภายในเขต นอกจากนนภายในเขตกจะประกอบไปดวยขาราชการกรงเทพมหานครททาหนาทบรการหรอประสานงานตางๆ อานวยความสะดวกใหกบประชาชนผมาตดตอราชการ โดยหากเทยบเคยงกนแลวเสมอนหนงวาเปนอาเภอ ลกษณะของขาราชการกรงเทพมหานครอยภายใตการบงคบบญชาของผอานวยการเขต โดยผอานวยการเขตนนมฐานะเปนขาราชการกรงเทพมหานครเชนเดยวกนแตมาจากการแตงตงของปลดกรงเทพมหานคร นอกจากนโครงสรางการจดระเบยบราชการอกโครงสรางหนงท เ กยวของกบเขตคอ สมาชกสภาเขต พระราชบญญตระเบยบบรหารราชกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 กาหนดใหมทมาจากการเลอกตงของประชาชนในพนท โดยจานวนสมาชกสภาเขตมากนอยเพยงใดกถอเอาจานวนประชากรมาเปนเกณฑแตตองไมนอยกวา 12 คน

ความสมพนธกนระหวางสานกงานเขตและสมาชกสภาเขต เหนไดจากพระราชบญญตระเบยบบรหารราชกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 กาหนดใหมการประสานรวมมอกนระหวางผอานวยการเขตและสมาชกสภาเขต เมอพจารณาความสมพนธดงกลาวเหนวาพระราชบญญตระเบยบบรหารราชกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 กาหนดใหเสมอนหนงวาสภาเขตทาหนาทเปนผสะทอนสภาพปญหาตางๆใหกบผอานวยการเขตรบร เพอใชเปนฐานในการวางแผนหรอสรางกรอบนโยบายตางๆ ทจะพฒนาพนท เขตในอนาคต เ ชน พระราชบญญ ตระเ บยบบรหารราชกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 กาหนดใหสภาเขตทาหนาทในการใหความคดเหนหรอขอสงเกตตางๆทเกยวของกบการจดทาแผนพฒนากรงเทพมหานครตอผอานวยการเขตกด หรอ การใหคาแนะนาตางๆแกผอานวยการเขตในสวนทเกยวของการบรหารงานภายในสานกงานเขตเพอใหเกดประโยชนสงสดแกประชาชนกด การทาหนาทของสภาเขตในปจจบนซงมทมาจากการเลอกตงของประชาชนและสมาชกสภาเขตกเปนบคคลในพนททลงรบสมครเลอกตง อาจจะสะทอนปญหาตางๆภายในเขตทตนเองรบผดชอบไดอยางทวถง แตเมอมการเสนอแนะปญหาตางๆ ตอผอานวยการเขตไปแลว ผอานวยการเขตอาจจะไมรบฟงปญหา หรออาจจะไมเขาใจถงสภาพปญหาทแทจรงเทาทควร หรอในกรณทสภาเขตเหนวาภายในเขตพนทบรหารของตนเองควรทจะจดทาโครงการหรอเสนอของบประมาณเพอใชดาเนนงานหรอสานตอนโยบายตางๆ ใหตอบสนองความตองการของประชาชนในเขตพนท เมอมการคดรเรมของสภาเขตโดยการเสนอสงตางๆเหลานตอผอานวยการเขตไปแลว อาจจะไมไดรบการพจารณา ผวจยเหนวาการทพนทเขตเปนพนททมความใกลชดกบประชาชนมากทสดไมสามารถตอบสนองความตองการของประชาชนไดอยางมประสทธภาพหรอรบรความตองการ หรอรบทราบปญหาตางๆของประชาชนในเขตพนท อาจจะเปนเพราะวาสาเหตทวา ผอานวยการเขตทาหนาทเปนผบงคบบญชาขาราชการกรงเทพมหานครมฐานะเปนขาราชการกรงเทพมหานคร ไมมการหมดวาระเหมอนกนสมาชกสภาเขต จงไมใหความสนใจในการแกไขปญหาตางๆทเกดขนในเขตเทาทควร

103

ปจจบนการจดระเบยบราชการกรงเทพมหานคร ตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 เขตและสภาเขตเปนหนวยงานทมความใกลชดประชาชนมากทสด นาจะทาหนาทในการจดบรการสาธารณะใหแกประชาชนไดมากทสดและดาเนนกจกรรมตางๆมประสทธภาพมากทสด หรอแกไขปญหาใหกบประชาชนในพนทมากทสด แตผลสรปในทางตรงกนขามปรากฏวาการดาเนนกจกรรมตางๆของเขตทเกดขนในปจจบนไมประสบผลสาเรจเทาทควร อาจจะเปนเพราะวาเขตถอเอานโยบายของผวาราชการกรงเทพมหานครทจดทาขนในแผนพฒนากรงเทพมหานครมาปรบใชภายในเขต ซงไมตรงตามความตองการของประชาชนในพนทหรอปญหาตางๆทเกดขนภายในเขต เหตทเปนเชนนอาจจะเปนเพราะวาการเสนอแผนพฒนากรงเทพมหานครดงกลาว ตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ไดกาหนดใหสภาเขตมหนาทในการเสนอขอคดเหนตอผอานวยการเขตเพอนาไปใชในการวางแผนพฒนา แตเมอสภาเขตเสนอไปยงผอานวยการเขตแลว ผอานวยการเขตอาจจะไมไดนาขอเสนอดงกลาวไปใชเปนฐานขอมลในการวางแผนพฒนากอาจจะมความเปนไปได เมอมการรบเอานโยบายตามแผนพฒนากรงเทพะมหานครมาปรบใชกสงผลใหการพฒนาพนทเขตไมไดประสทธภาพเทาทควร

ผวจยเหนวา โครงสรางทใหผอานวยการเขตเปนขาราชการกรงเทพมหานคร ไมสามารถตอบสนองความตองการของประชาชนในพนทได กลาวคอ แมวาสมาชกสภาเขตจะสามารถสะทอนปญหาตางๆทเกดขนภายในเขตหรอ เสนอแนะแนวทาง หรอโครงการตางๆทประชาชนในเขตพนทมความตองการใหจดทาขนหรอไดรบการแกไขเยยวยาปญหาตางๆ หรอสภาเขตมการเสนอการจดทาโครงการตางๆทเปนการบรการสาธารณะใหกบประชาชนไปยงผอานวยการเขต ซงพระราชบญญตระเบยบบรหารราชกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 กาหนดใหสมาชกสภาเขตเสนอตอผอานวยการเขต แตเมอมการเสนอไปแลวผอานวยเขตไมจาเปนทจะตองทาตามผอานวยการเขตไมตองกลววาตนเองจะไมไดรบการเลอกตง เนองจากไมมวาระการดารงตาแหนง แตในขณะเดยวกนสมาชกสภาเขตกลบตองเรงสรางผลงานใหประชาชนรบรถงการตดสนใจเลอกตนเองเขาไปทาหนาทแทนและใหประชาชนรสกภาคภมใจในผแทนของตนทเขาไปทาหนาทแทนตนเองไดอยางเตมศกยภาพ เรงแกไขปญหาตางๆตามนโยบายทใชหาเสยงไว เพราะเหตวาเมอหมดวาระการดารงตาแหนงแลว มการจดการเลอกตงครงตอไปหากประชาชนเหนวาผแทนคนดงกลาวทตนเองเลอกตงเขาไปทาหนาทในฐานะตวแทนของตนเองไดด สามารถแกไขปญหา หรอสรางความเจรญใหกบชมชนหรอพนทๆไดดกจะมการเลอกตงเขามาทาหนาทตอไปในภายหนาดงนน หากมการจดโครงสรางของเขต สภาเขต ใหมความสมพนธกบพนทโดยมโครงสรางใหประชาชนในเขตพนทไดมชองทางทจะเขามามสวนรวมในการดาเนนการบรหารกจการตางๆภายในเขต หรอรวมคดรวมสรางนโยบายตางๆทสามารถนาไปใชพฒนาพนทใหมความเจรญกจะสงผลดและการดาเนนนโยบายตางๆกจะตอบสนองตอความตองการของประชาชนดวยและใหมหนวยงานใดหนวยงานหนงทาหนาทเปนผบงคบบญชาขาราชการกรงเทพมหานครสามญและทาหนาทบรหารงานบรการประชาชนโดยเฉพาะแลว กจะลดภาระงานของผอานวยการเขตใหทาหนาทเปนผบรหารงานของเขตพนทไดอยางเหมาะสมยงขน

104

5.1.3 ปญหาการมสวนรวมของประชาชนตามพระราชบญญตระเบยบ บรหารราชกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528

การมสวนรวมของประชาชน ถอวาเปนบทบาทสาคญทองคกรปกครองสวนทองถนจะตองจดใหมขน โดยจดประสงคของการมสวนรวมของประชาชนกเพอทจะรบทราบความตองการของประชาชนในพนท หรอปญหาตางๆทมผลกระทบตอความเปนอยของประชาชน นามาเปนแผนพฒนาชมชนใหมความเขมแขงตอไปการมสวนรวมของประชาชนเปนการกระทาทเกดขนจากความสมครใจของประชาชน ทงนเพอใหมอทธพลตอการกาหนดนโยบายของรฐทงในทางการเมองการปกครองทงระดบทองถนและระดบชาต นอกจากน ยงเปนการสงเสรมสทธและพลงอานาจของพลเมองโดยประชาชนหรอชมชน เพอพฒนาขดความสามารถในการจดการเพอรกษาผลประโยชนของกลม ควบคมการใชและการกระจายทรพยากรของชมชน อนจะกอใหเกดกระบวนการและโครงสรางทประชาชนในชนบทสามารถแสดงออกซงความสามารถของตน และไดรบผลประโยชนจากการพฒนา นอกจากนการมสวนรวมทางการเมองยงเปนการเปลยนแปลงกลไกการพฒนาโดยรฐ มาเปนการพฒนาทประชาชนมบทบาทหลก โดยมการกระจายอานาจในการวางแผนจากสวนกลางมาสสวนภมภาค ทงนเพอใหภมภาคเปนเอกเทศ ใหมอานาจทางการเมอง การบรหาร มอานาจตอรองในการจดการทรพยากร โดยใหอยมาตรฐานเดยวกนและประชาชนสามารถตรวจสอบได

ในปจจบนประชาชนมความตนตวทางการเมองมากขน มความคดทจะแสดงความคดเหนหรอความตองการของตนเองมากขน เหตดงกลาวอาจจะเปนผลพวงจากรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 ทไดยกรางขนภายใตเจตนารมณทตองการปฏรปการเมองการปกครอง สงผลใหโครงสรางทางการเมองมการเปลยนแปลง และในขณะเดยวกนเลงเหนถงสทธของประชาชนใหมสวนรวมในการเมองและมบทบาทในการตรวจสอบการใชอานาจรฐมากขน รฐธรรมนญฉบบดงกลาว อาจจะถอไดวาเปนรฐธรรมนญของประชาชนอยางแทจรงกเปนไปได ตอมาไดมการปฏวตรฐประหารเกดขน มการประกาศใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกไทย พทธศกราช 2550 รฐธรรมนญฉบบทใชมาจนถงปจจบนยงคงสานตอเจตนารมณของรฐธรรมนญฉบบทถกยกเลกไว โดยการยงคงใหความสาคญกบสทธของประชาชนไว เปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมทางการเมอง หรอมสวนรวมในการปกครองทองถนของตนเองมากยงขน โดยใชกลไกของประชาธปไตยทางตรง เชน มาตรา 87 ทไดกาหนดใหรฐมหนาทในการสงเสรมใหประชาชนเขามามสวนรวมในการกาหนดนโยบายสาธารณะหรอการวางแผนการดาเนนงานตางๆทงระดบชาตและเฉพาะในทองถน นอกจากนใหประชาชนสามรถทจะตรวจสอบการใชอานาจรฐไดอยางกวางขวาง ไดแก การเขาชอเสนอกฎหมาย การถอดถอนผดารงตาแหนงทางการเมอง การออกเสยงประชามต

เมอพจารณาจากบทบญญตของรฐธรรมนญอนเปนกฎหมายสงสดของประเทศประกอบกบพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 แลวพบวาการมสวนรวมของประชาชนในทองถนตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 มดงตอไปน

1) มาตรา 11 ไดกาหนดเกยวกบการเลอกตงสมาชกสภากรงเทพมหานคร จะกระทาไดกตอเมอมพระราชกฤษฎกากาหนดใหมการเลอกตง โดยการเลอกตงสมาชกสภากรงเทพมหานครมาจากการเลอกตงโดยตรงจากประชาชน ซงการกาหนดเขตการเลอกตง จานวนแตกตางของราษฎรในเขตเลอกตง และวธการเลอกตงใหเปนไปตามกฎหมายวาดวยการเลอกตง

105

2) มาตรา 44 ไดกาหนดถงทมาของผวาราชการจงหวด โดยใหมทมาจากการเลอกตงโดยตรงจากประชาชนโดยวธการออกเสยงลงคะแนนโดยตรงและลบ

3) มาตรา 71 ไดกาหนดเกยวกบทมาของสมาชกสภาเขต โดยใหมสมาชกสภาเขตอยางนอยเขตละ 7 คน โดยมาจากการเลอกตงของประชาชนเชนเดยวกน

4) มาตรา 98 เกยวกบการเสนอขอบญญตทองถน โดยประชาชนในกรงเทพมหานคร สามารถทจะเสนอขอบญญตทองถนไดตามกฎหมายวาดวยการเขาชอเสนอขอบญญตทองถน

จากบทบญญตของกฎหมายตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 เหนไดวาการมสวนรวมของประชาชนในกรงเทพมหานครจะมอยแตเฉพาะในเรองทเกยวของกบการเลอกตง หรอการเสนอกฎหมายเทานน พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ไมมบทบญญตของกฎหมายใดๆทบญญตรองรบสทธของประชาชนตามทรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 กาหนดไว ทาใหเหนไดวาพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 มลกษณะของบทบญญตทไมสอดคลองกนกลาวคอ รฐธรรมนญตองการใหประชาชนเขาไปมสวนรวมในการดาเนนการ การวางแผนพฒนาชมชน หรอการแกปญหา โดยมงเนนถงการมสวนรวมของประชาชนในทองถนใหสามารถเขาไปภายใตหลกการปกครองตนเองใหไดมากทสด แตพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 กลบไมมบญญตใดเลยทเปดโอกาสใหประชาชนเขาไปทาหนาทตามกรอบทรฐธรรมนญวางไว

การมสวนรวมของประชาชน ควรจะเขาไปมสวนรวมตงแตขนตอนของการวางแผน ซงถอวาเปนขนตอนทมความสาคญ เนองจากประชาชนในเขตพนทเปนเจาของพนทสามารถทรบรสภาพความตองการและสภาพปญหาไดดทสด หรอในกรณทมปญหาตางๆเกดขนในเขตพนท โดยแทนทฝายบรหารจะเขามาแกปญหาแตเพยงฝายเดยว แตใหประชาชนเขามามสวนรวมในการแกปญหาดงกลาวดวย กจะสงผลใหการแกปญหาดงกลาวสามารถแกไขไดอยางรวดเรวและสงผลดตอประชาชนไดมากยงขน หรอฝายบรหารตองการทจะดาเนนโครงการตางๆกด หรอมการคดรเรมทจะพฒนาพนทชมชนใหมความเจรญมากยงขนกด ฝายบรหารอาจจะใชวธการแสดงความคดเหนของประชาชนในทองถนเขามาชวยในการจดทาโครงการหรอรางโครงการตางๆกอนกยอมได โดยรปแบบการมสวนรวมของประชาชนนนมมากมาย การทฝายบรหารจะเลอกใชรปแบบใดใหประชาชนเขามามสวนรวมกจะตองขนอยกบเรองหรอเนอหาโครงการทจะใหประชาชนแสดงความคดเหน เชน ในกรณทฝายบรหารของกรงเทพมหานครตองการทจะออกขอบญญตทองถน ซงผลของการบงคบใชขอบญญตทองถนทาใหมผลกระทบตอประชาชนทวทงกรงเทพมหานคร กอาจจะใชรปแบบการมสวนรวมของประชาชนในการทาประชามต โดยการใหประชาชนทงกรงเทพมหานคร ลงคะแนนเสยงวาตองการทจะใหมการประกาศใชขอบญญตทองถนดงกลาวหรอไม หรอในกรณทฝายบรหารตองการดาเนนโครงการขนาดใหญ เชน อาจจะเปนการจดทาบรการสาธารณะในเรองของการขนสงมวลชนโดยการสรางรถไฟฟา กรณดงกลาวฝายบรหารอาจจะจดใหมการทาประชาพจารณขนกได เพอใหประชาชนทไดรบผลกระทบจากการดาเนนโครงการดงกลาวสามารถทจะแสดงความคดเหนถงขอดและขอเสยของการดาเนนโครงการดงกลาว นอกจากนแลวยงเปดโอกาสใหฝายบรหารไดอธบายใหเหนถงสภาพปญหาตางๆอนเปนทมาของหลกการและเหตผลในการทจะจดทาโครงการดงกลาวไดอก สงผลดใน

106

เรองของการลดความขดแยงระหวางฝายบรหารและประชาชนและขอดในเรองของทาใหประชาชนมความรสกไมโดนเอาเปรยบจากฝายบรหารเพราะวาประชาชนมสวนรวมในการแสดงความคดเหนมความรสกภาคภมใจทเปนสวนหนงของการบรหารงานขององคกรปกครองสวนทองถน เนองจากวาโครงการตางๆทจะจดมขนสงผลกระทบตอสภาพความเปนอยของคนในชมชน ในบางครงภายในชมชนอาจจะไมยอมรบการเปลยนแปลงดงกลาวกยอมเปนไปได ดงนนการเปดโอกาสใหประชาชนเขามาแสดงความคดเหนอาจจะเปนทางเลอกหนงทฝายบรหารสมควรทจะนามาใช

หากเปรยบเทยบกบการมสวนรวมของประชาชนในองคกรปกครองสวนทองถนของตางประเทศ ผวจยเหนวาการมสวนรวมของประชาชนในองคกรปกครองสวนทองถนในประเทศไทยควรจะจดรปแบบโครงสรางใหมขนและมความเปนไปไดทจะนามาปรบใชกบองคกรปกครองสวนทองถนในประเทศไทย ไดแก การเขาไปเปนคณะกรรมการทเกยวของกบการดาเนนการขององคกรปกครองสวนทองถน ของประเทศฝรงเศส โดยการเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวมในการบรหารงานหรอการดาเนนกจกรรมบางประเภทขององคกรปกครองสวนทองถน ลกษณะของคณะกรรมการดงกลาวของประเทศฝรงเศสกจะประกอบดวยสมาชกสภาเทศบาลทาหนาทเปนประธานคณะกรรมการ สวนกรรมการกจะประกอบดวยประชาชนในเขตเทศบาลดงกลาว ซงคณะกรรมการดงกลาวทาหนาทเปนทปรกษาใหกบนายกเทศมนตร เหนไดวา การทองคกรปกครองสวนทองถนของประเทศฝรงเศสเปดโอกาสใหประชาชนซงเปนฐานทสาคญทสดในการพฒนาหรอดาเนนนโยบายไดเปนผทเขาไปเปนตวชวยหรอมสวนรวมในการดาเนนกจกรรมของฝายบรหาร กยอมสงผลใหการดาเนนกจกรรมดงกลาวบรรลเปาหมายไดอยางงายดาย โดยเมอเปรยบเทยบกบพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 แลวเหนวาไมมบทบญญตทเกยวของกบการใหประชาชนเขาไปมสวนรวมในรปแบบของคณะกรรมการดงกลาวเลย ประชาชนในกรงเทพมหานครไมมโอกาสทเขาไปมสวนในการขบเคลอนนโยบายใดๆของฝายบรหารไดเลย จงสงผลเสยในการปฏบตงานของฝายบรหารหรอการผลกดนนโยบายตางๆมาสประชาชนไมไดผลเทาทควร ในสวนการมสวนรวมของประชาชนในองคกรปกครองสวนทองถนในประเดนอนของตางประเทศ เชน การเขาไปบรหารกจการโดยตรงของประเทศฝรงเศส การตรวจสอบการทางานขององคกรปกครองสวนทองถนของเทศญปน หรอการรบฟงความคดเหนกอนมการประกาศใชกฎหมายของประเทศองกฤษ การมสวนรวมของประชาชนในกรณดงกลาวน ในปจจบนสาหรบประเทศไทย ไดมการตรากฎหมายในลกษณะของพระราชบญญตดงกลาวมาใชโดยเฉพาะแลว จงไมมความจาเปนทจะตองนาแนวคดกฎหมายของตางประเทศมาปรบใชอก

การมสวนรวมของประชาชนในการปกครองทองถน ถอวามประโยชนอยางยง นอกจากจะทาใหฝายบรหารรบรถงความตองการของประชาชนในพนทแลว หรอในกรณทฝายบรหารมความคดทจะทาโครงการสาคญๆ หากฝายบรหารเปดโอกาสใหประชาชนซงเปนรากฐานสาคญในการปกครองทองถนหรอการพฒนาทองถน ไดมสวนเขามารวมคดหรอรวมแสดงความคดเหน อาจจะเปนหนทางทสงผลดตอการดาเนนนโยบายและทาใหนโยบายตางๆทดาเนนการบรรลผลไดอยางมประสทธภาพยงขน และนอกจากนยงสงผลดในเรองของการประหยดงบประมาณอกดวย ดงนนหากโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครมการจดโครงสรางใหมโดยการปรบปรงโครงสรางใหประชาชนไดมสทธทจะเขาไปมสวนรวม โดยการเขาไปมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานของ

107

กรงเทพมหานครอาจจะอยในรปแบบของคณะกรรมการกเปนไปได โดยอาจจะมการกาหนดโครงสรางขนมาโดยเฉพาะหรอผานกลไกตางๆทฝายบรหารกาหนดไวกอาจจะสงผลดตอการบรหารตางๆของกรงเทพมหานครหลายๆดานดวยกน

5.1.4 วเคราะหแนวคดการปรบปรงโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร ตามรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... ตลอดระยะเวลาทผานมากรงเทพมหานครประสบปญหาในเรองของการบรหารงานเปน

จานวนมาก การบรหารงานหรอการดาเนนนโยบายตางๆของผวาราชการกรงเทพมหานครไมมประสทธภาพเทาทควร สงผลใหมการพจารณาถงปญหาดงกลาวโดยมการมงประเดนไปทการจดโครงสรางการบรหารกรงเทพมหานครตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ทไมเอออานวยตอการบรหารกรงเทพมหานคร ในฐานะทเปนเมองหลวงและนครหลวงหรอมหานครในขณะเดยวกน สงผลใหความเจรญของกรงเทพมหานครกลายเปนจดศนยกลางของทกๆดาน ไมวาจะเปนดานอาชพ ดานการคมนาคมขนสง หรอการตดตอประสานงานกบหนวยงานราชการตางๆ เปนตน นกวชาการจงมแนวความคดทจะแกไข หรอปรบปรงโครงสรางการจดระเบยบบรหารราชการพระราชบญญตระเบยบบรหารราชกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528

แนวคดในการจดทารางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. ... มแนวความคดทจะจดโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครใหม โดยมการจดโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครออกเปน 2 ระดบ คอ ระดบบน และระดบลาง เพอแกไขปญหาการบรหารราชการของกรงเทพมหานครใหเกดประสทธภาพมากยงขน โดยมแนวคดจากรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร (ฉบบคณะกรรมาธการการปกครองทองถนสภาผแทนราษฎร)และรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร (ฉบบประชาชน) สามารถพจารณาไดดงตอไปน

5.1.4.1 การจดโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร 2 ระดบ แนวความคดในการจดโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครออกเปน 2

ระดบนนไดรบอทธพลจากแนวความคดในตางประเทศไดแก มหานครปารส ประเทศฝรงเศส มหานครโตเกยว ประเทศญปน มหานครลอนดอน ประเทศองกฤษ ซงผวจยไดนามาวเคราะหประกอบกบรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. ....ทง 2 ฉบบ เพอใหเหนถงการจดโครงสรางการปกครองในระดบมหานครดวยกนวามความแตกตางหรอมความคลายคลงกบแนวคดการปรบปรงโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร ตามทรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... ไดนาเสนอ โดยสามารถพจารณาการจดโครงสรางการบรหารราชการในตางประเทศของทง 3 ประเทศไดดงตอไปน

มหานครปารส ประเทศฝรงเศส โดยโครงสรางในระดบบนของมหานครปารสจะประกอบดวยฝายบรหาร คอผวาราชการจงหวดปารส หรออาจจะเรยกวาผวาราชการกรงปารส ซงมาจากการแตงตงและเปนตวแทนของรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย และฝายนตบญญตคอ สภาจงหวดหรอสภาจงหวดปารส โครงสรางในระดบลางของประเทศฝรงเศสจะประกอบดวยนายกเทศมนตรกบสภาเทศบาล โดยนายกเทศมนตรมาจากการเลอกตงโดยออมกลาวคอมาจากสมาชกสภาเทศบาล

108

กรงปารส หรอกรง จงหวดปารส

---------------------------------------------------------

ผวาราชการกรงปารส สภากรงปารส (แตงตง)

เลอกตงกนเองวาจะใหใครดารงตาแหนงเปนนายกเทศมนตรเพอทาหนาทเปนหวหนาฝายบรหาร นอกจากนจะมฝายนตบญญต เรยกวาสภาเทศบาล ประกอบดวยสมาชกสภาเทศบาลมาจากการเลอกตงโดยตรงของประชาชนในเขตเทศบาล ซงจานวนสมาชกสภาเทศบาลจะมากนอยเพยงใดกเปนไปตามบทบญญตของกฎหมายของการบรหารทองถนของประเทศฝรงเศส

ภาพท 5.1 การจดโครงสรางการบรหารมหานครปารส ประเทศฝรงเศส

มหานครโตเกยว ประเทศญปน โครงสรางในระดบบนเปนการบรหารของจงหวดโตเกยวหรอกรงโตเกยว โดยแบงเปนฝายบรหารกบฝายนตบญญตหรอสภาจงหวด หวหนาฝายบรหารของจงหวดโตเกยวคอผวาราชการจงหวด ซงมาจากการเลอกตงโดยตรงของประชาชนในทองถน สวนฝายนตบญญตคอสภาเทศบาลจงหวดมาจากการเลอกตงโดยตรงของประชาชนเชนเดยวกน โดยจานวนสมาชกสภาเทศบาลขนอยกบจานวนประชากรในจงหวดดงกลาว โครงสรางในระดบลางจะแบงพนทออกเปน 2 สวน คอ พนทชนใน และพนทชนนอก ซงพนทชนในกจะประกอบดวยเทศบาลนครโตเกยว และเทศบาลนครตางๆ มการแบงโครงสรางออกเปนฝายบรหารและฝายนตบญญตเชนเดยวกนกบโครงสรางระดบบน ซงหวหนาฝายบรหารคอนายกเทศมนตรนครโตเกยวมาจากการเลอกตงของประชาชนโดยตรง และสภาเทศบาลมาจากการเลอกตงของประชาชนโดยตรงเชนเดยวกน สาหรบพนทชนนอก จะมการเลอกตงแตเฉพาะสภาเทศบาลเทานน สวนการบรหารงานของพนทชนนอกจะยงคงอยภายใตการควบคมของกรงโตเกยว

เทศบาลนครปารส

--------------------------------------------

นายกเทศมนตร สภาเทศบาล ( )

เทศบาลนครตางๆ

--------------------------------------------

นายกเทศมนตร สภาเทศบาล (เลอกตง – ตรง)

กรงปารส หรอ จงหวดปารส

ผวาราชการกรงปารส (แตงตง)

สภากรงปารส

เทศบาลนครปารส

นายกเทศมนตร (เลอกตง-ตรง)

สภาเทศบาล

เทศบาลนครตาง ๆ

นายกเทศมนตร (เลอกตง-ตรง)

สภาเทศบาล

109

กรงปารส หรอกรง จงหวดปารส

---------------------------------------------------------

ผวาราชการกรงปารส สภากรงปารส (แตงตง)

ภาพท 5.2 การจดโครงสรางการบรหารมหานครโตเกยว ประเทศญปน

มหานครลอนดอน ประเทศองกฤษ โครงสรางระดบบนเปนการบรหารของเทศบาลกรงลอนดอน มนายกเทศมนตรเทศบาลกรงลอนดอนทาหนาทเปนหวหนาฝายบรหารมาจากการเลอกตงโดยตรงของประชาชนในกรงลอนดอน สวนฝายนตบญญตคอสภาเทศบาลกรงลอนดอน มทมาจากการเลอกตงโยตรงของประชาชนในกรงลอนดอนเชนเดยวกน โครงสรางในระดบลางจะประกอบไปดวยเทศบาลนครลอนดอน และเทศบาลตางๆ (London Boroughs) เฉพาะเทศบาลนครลอนดอนเรยกวา นายกเทศมนตรเทศบาลนครลอนดอน สวนเทศบาลตางๆเรยกวา นายกเทศมนตรหรอประธานสภาเทศบาล

เทศบาลนครปารส

--------------------------------------------

นายกเทศมนตร สภาเทศบาล ( )

เทศบาลนครตางๆ

--------------------------------------------

นายกเทศมนตร สภาเทศบาล (เลอกตง – ตรง)

กรงโตเกยว หรอ จงหวดโตเกยว

ผวาราชการกรงโตเกยว (แตงตง)

สภาจงหวด กรงโตเกยว

เทศบาลนครโตเกยว

นายกเทศมนตร (เลอกตง-ตรง)

สภาเทศบาล

เทศบาลนครตาง ๆ รวมทงเทศบาลระดบตาง

นายกเทศมนตร (เลอกตง-ตรง)

สภาเทศบาล

110

กรงปารส หรอกรง จงหวดปารส

---------------------------------------------------------

ผวาราชการกรงปารส สภากรงปารส (แตงตง)

ภาพท 5.3 การจดโครงสรางการบรหารมหานครลอนดอน ประเทศองกฤษ

จากการจดโครงสรางของทง 3 มหานครในแตละประเทศ สามารถสรปไดคอ หนวยงานททาหนาทเปนฝายบรหารระดบเทศบาลหรอระดบลาง ไดแก เทศบาลนครปารสและเทศบาลตางๆ เทศบาลนครลอนและเทศบาลอนๆ อยในรปแบบเทศบาล แบบนายกเทศมนตร-สภาเทศบาล ซงหวหนาฝายบรหารมาจากการเลอกตงโดยออม สาหรบการบรหารมหานครโตเกยว คอเทศบาลโตเกยวและเทศบาลนครตางๆทอยในเขตพนทชนใน และเทศบาลตางๆทอยในพนทชนนอก เปนรปแบบเทศบาลทหวหนาฝายบรหารมาจากการเลอกตงโดยตรงจากประชาชน

เมอนามาเปรยบเทยบกบการจดระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร ตามรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. ....(ฉบบคณะกรรมาธการการปกครองทองถนสภาผแทนราษฎร) โดยไดกาหนดโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครใหม ออกเปน 2 ระดบ ไดแก โครงสรางระดบบน ใหกรงเทพมหานครมฐานะเปนนตบคคลและเปนราชการบรหารสวนทองถน โครงสรางระดบลางใหแบงพนทการบรหารออกเปนนครบาล โดยในแตละนครบาลใหจดตงเปนองคกรบรหารราชการทใชอานาจหนาทแทนกรงเทพมหานครในเขตพนททกาหนดเปนเขตบรหารของนครบาลนนสาหรบในสวนของรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. ....(ฉบบประชาชน) มการจดระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครแบงออกเปน 2 ระดบ คอ กรงเทพมหานครและนครบาล โดยใหกรงเทพมหานครมฐานะเปนนตบคคลและเปนราชการบรหารสวนทองถน ในการบรหารราชการของกรงเทพมหานครใหแบงพนทการบรหารออกเปนนครบาล ในแตละนครบาลใหมองคกรบรหารราชการสวนทองถนทใชอานาจหนาทในเขตพนททกาหนดเปนเขตบรหารของนครบาลนน

เทศบาลนครปารส

--------------------------------------------

นายกเทศมนตร สภาเทศบาล ( )

เทศบาลนครตางๆ

--------------------------------------------

นายกเทศมนตร สภาเทศบาล (เลอกตง – ตรง)

เทศบาลกรงลอดดอน

นายกเทศมนตรเทศบาล กรงลอดดอน (เลอกตง-ตรง)

สภาเทศบาล กรงลอดดอน

เทศบาลนครลอดดอน

Lord Mayor (เลอกตง-ออม)

สภาเทศบาล

เทศบาลนครตาง ๆ

นายกเทศมนตร (เลอกตง-ออม)

สภาเทศบาล

111

การจดระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครตามรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ .ศ . . . . .(ฉบบคณะกรรมาธการการปกครองทองถนสภาผแทนราษฎร) และรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. ....(ฉบบประชาชน) ไดกาหนดใหโครงสรางระดบบนมกรงเทพมหานคร โดยมลกษณะเปนนตบคคลและเปนราชการบรหารสวนทองถน เหนไดวา มการจดโครงสรางการปกครองใหกรงเทพมหานครมลกษณะเปนนตบคคลทางมหาชน กรงเทพมหานครจงมอานาจหนาทในจดทาบรการสาธารณะซงเปนภารกจของกรงเทพมหานครๆไดอยางกวางขวาง นอกจากน โครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครตามรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. ....(ฉบบคณะกรรมาธการการปกครองทองถนสภาผแทนราษฎร) กาหนดใหนครบาลมฐานะเปนองคกรบรหารราชการทใชอานาจหนาทแทนกรงเทพมหานครแตในสวนของรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. ....(ฉบบประชาชน) ไดกาหนดใหนครบาลมฐานะเปนองคกรบรหารราชการสวนทองถนทมลกษณะเปนอสระไมอยภายใตการควบคมบงคบบญชาของกรงเทพมหานคร

ผวจยเหนวา การกาหนดใหกรงเทพมหานครเปนนตบคคลและเปนราชการสวนทองถน เปนขอดของการจดระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครเนองจากทาใหการบรหารงานตางๆของกรงเทพมหานครซงเปนองคกรปกครองสวนทองถนมหนาทในการจดทาบรการสาธารณะใหแกประชาชนเปนหลก สามารถทจะจดทาบรการสาธารณะไดอยางเตมท สามารถบรหารจดการไดอยางมอสระ แตเมอพจารณาจากโครงสรางระดบลางตามรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. ....(ฉบบคณะกรรมาธการการปกครองทองถนสภาผแทนราษฎร) ทกาหนดใหนครบาลเปนองคกรบรหารราชการซงใชอานาจหนาทแทนกรงเทพมหานคร ในประเดนดงกลาวผวจยเหนวา การกาหนดใหนครบาลซงจดอยในโครงสรางระดบลางมฐานะเปนองคกรบรหารราชการทตองรอการถายโอนอานาจมาจากกรงเทพมหานครสงผลใหการบรหารงานตางๆของนครบาลเปนไปอยางลาชา ไมมอสระในการดาเนนกจการตางๆเพอพฒนาพนททอยภายใตการรบผดชอบของตนเอง ไมมอานาจการตดสนใจแกปญหาตางๆภายในนครบาลอยางลาพง เนองจากตองรอการตดสนใจจากโครงสรางระดบสวนบนหรอกรงเทพมหานครเพอมอบใหนครบาลเปนผกระทาแทน

ในขณะเดยวกนแนวคดของรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. ....(ฉบบประชาชน) ไดกาหนดโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครโดยกาหนดใหนครบาลมฐานะเปนองคกรบรหารราชการสวนทองถน ผวจยมความเหนวา การจดใหนครบาลเปนองคกรบรหารราชการสวนทองถนซงอยภายใตการกากบดแลของกรงเทพมหานคร สงผลใหนครบาลมลกษณะทเปนอสระจากกรงเทพมหานคร โดยกรงเทพมหานครจะเขามาควบคมแตเฉพาะในเรองของความชอบดวยกฎหมายเทานน ในสวนทเกยวของกบการบรหารตางๆ นครบาลสามารถทจะจดการไดโดยลาพง เนองจากนครบาลเปนพนททมความใกลชดกบประชาชนมากทสด หากมอสระในการตดสนใจหรอวางแผนงานหรอนโยบายตางๆภายในนครบาลของตนเองโดยมตองรอการมอบอานาจจากกรงเทพมานครหรอใชอานาจแทนกรงเทพมหานครการแกไขปญหาตางๆ หรอการจดทาบรการสาธารณะตางๆภายในนครบาลกสามารถทจะดาเนนการไดอยางรวดเรวยงขน ดงนน หากมการจดโครงสรางใหนครบาลเปนองคกรบรหารราชการสวนทองถนทมอานาจดาเนนกจการตางๆหรอจดทาบรการสาธารณะไดเพยงลาพงกจะสงผลใหการบรหารงานเปนไปอยางมประสทธภาพมากยงขน

112

จากการจดโครงสรางการบรหารราชการกรงเทพมหานคร ไดมแนวความคดการจดโครงสรางทเหมอนกนคอ มการจดโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร ออกเปน 2 ระดบไดแก โครงสรางระดบบน และ โครงสรางระดบลาง โดยองคประกอบภายในของโครงสรางของรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. ....(ฉบบคณะกรรมาธการการปกครองทองถนสภาผแทนราษฎร) และ องคประกอบภายในของโครงสรางของรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบประชาชน) จะมลกษณะทแตกตางกน โดยผวจยวเคราะหในสวนโครงสรางทเหมอนกนและแตกตางกนของแตละรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพ พ.ศ. .... เพอใหเหนถงขอด ขอเสยของแตละแนวคดดงตอไปน

1) โครงสรางระดบบน แนวคดในการจดโครงสรางระดบบนตามแนวคดของรางพระราชบญญต

ระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... ทง 2 ฉบบมลกษณะทแตกตางกน โดยรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. ....(ฉบบคณะกรรมาธการการปกครองทองถนสภาผแทนราษฎร) โครงสรางในระดบบนจะประกอบไปดวยสภากรงเทพมหานคร ผวาราชการกรงเทพมหานคร และสภาทปรกษาดานการบรหาร เศรษฐกจ และสงคมของกรงเทพมหานคร สวนรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบประชาชน) ไดมการจดโครงสรางระดบบนประกอบไปดวยสภากรงเทพมหานคร ผวาราชการกรงเทพมหานคร และสภาพลเมองกรงเทพมหานคร ซงสามารถพจารณาถงโครงสรางดงกลาวไดดงน

(1) สภากรงเทพมหานคร ประกอบดวยสมาชกสภากรงเทพมหานคร ซงมทมาจากการเลอกตงโดยตรงของประชาชนตามกฎหมายวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน

(2) ผวาราชการกรงเทพมหานคร มาจากการเลอกตงโดยตรงของประชาชน โดยวธการออกเสยงลงคะแนนโดยตรงและลบ

(3) สภาพลเมองกรงเทพมหานคร ประกอบดวยตวแทนจากภาคสวนตางๆ อยางนอยประกอบไปดวยตวแทนจากภาคประชาสงคมประกอบดวย องคกรภาคพลเมองทมวตถประสงคดานการพฒนาชมชน ดานการพฒนาชวตเดก เยาวชน สตร ผสงอาย คนพการ ดานสทธเสรภาพของประชาชน ดานการสาธารณสข การศกษา หรอศลปวฒนธรรมประเพณ ตวแทนสภาองคกรชมชนเขตตวแทนกลมอาชพและวชาชพตางๆ ผทรงคณวฒ หลกเกณฑ วธการการไดมาซงตวแทนสภาพลเมองกรงเทพมหานครใหเปนไปตามทกาหนดโดยขอบญญตกรงเทพมหานคร

(4) สภาทปรกษาดานการบรหาร เศรษฐกจ และสงคมของกรงเทพ-มหานคร ประกอบดวยจานวนสมาชก 49 คน ซงไดรบการคดเลอกจากบคคลทเปนตวแทนของกลมบรหารหกคน กลมเศรษฐกจสบหกคน กลมสงคมสบเจดคน และผทรงคณวฒทวไปสบคน

จากแนวความคดในการจดโครงสรางระดบบน เหนไดวาโครงสรางระดบบน มลกษณะทเหมอนกบโครงสรางการปกครองทองถนในมหานครโตเกยว ประเทศญปน โดยการปกครองทองถนของประเทศญปนมหวหนาฝายบรหารมาจากการเลอกตงโดยตรงคอผวาราชการจงหวดกรงโตเกยว ฝายนตบญญตของมหานครโตเกยวไดแกสภาเทศบาลกรงโตเกยว กมาจากการเลอกตงโดยตรงของประชาชนเชนเดยวกน เมอนามาเปรยบเทยบโครงสรางระดบบนของกรงเทพ-

113

มหานคร มผวาราชการกรงเทพมหานครเปนหวหนาฝายบรหาร โดยมาจากการเลอกตงโดยตรงและลบของประชาชน และมสภากรงเทพมหานครทาหนาทเปนฝายนตบญญตมาจากการเลอกตงโดยตรงของประชาชนเชนเดยวกน

สงทแตกตางกบโครงสรางการปกครองทองถนในระดบมหานครของตางประเทศ คอ ในโครงสรางระดบบน มแนวความคดทจะนาสภาทปรกษาการบรหาร การเศรษฐกจและสงคมของกรงเทพมหานคร โดยทาหนาทเปนทปรกษาใหกบผวาราชการกรงเทพมหานครในการวางแผนพฒนาเพอการประกาศใชแผนพฒนากรงเทพมหานคร และในสวนของสภาพลเมองกรงเทพมหานครไดเขาไปมสวนรวมในการดาเนนนโยบายตางๆ โดยใหประกอบตวแทนภาคสวนตางๆ โดยวตถประสงคกเพอเขาไปมบทบาทในการสะทอนปญหาหรอความคดเหนตางๆใหฝายบรหารไดรบรและรวมจดทานโยบายหรอแผนการดาเนนงานของกรงเทพมหานคร เหนไดจากอานาจหนาทของสภาพลเมองกรงเทพมหานคร

2) โครงสรางระดบลาง แนวคดในการจดโครงสรางระดบลางตามแนวคดของรางพระราชบญญต

ระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... ทง 2 ฉบบมลกษณะทแตกตางกน โดยรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. ....(ฉบบคณะกรรมาธการการปกครองทองถนสภาผแทนราษฎร) โครงสรางในระดบลางจะประกอบไปดวยสภานครบาลและนายกนครบาล สวนรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบประชาชน) ไดมการจดโครงสรางระดบลางประกอบไปดวยสภานครบาล นายกนครบาล และสภาพลเมองนครบาล ซงสามารถพจารณาถงโครงสรางดงกลาวไดดงน

(1) สมาชกนครบาล มาจากการเลอกตงของราษฎรผมสทธเลอกตงในเขตนครบาลนน โดยวธการออกเสยงลงคะแนนโดยตรงและลบ หลกเกณฑ วธการเลอกตง การควบคมการเลอกตง และการรองคดคานการเลอกตงสมาชกสภานครบาล ใหเปนไปตามขอบญญตกรงเทพมหานครวาดวยการเลอกตงสมาชกสภานครบาลและนายกนครบาล

(2) นายกนครบาล โดยมทมาจากการเลอกตงโดยตรงและลบจากประชาชนในพนท

(3) สภาพลเมองนครบาล กาหนดใหมทมาเชนเดยวกนกบสภาพลเมองกรงเทพมหานคร โดยใหมอานาจหนาทเฉพาะในนครบาลนนๆ

การจดโครงสรางการบรหารราชการกรงเทพมหานคระดบลาง หากเปรยบเทยบของลกษณะของการจดโครงสรางระเบยบบรหารราชการในมหานครของตางประเทศทง 3 ประเทศกบการจดโครงสรางระเบยบบรหารราชการในมหานครของประเทศไทยแลว จะเหนไดวา การจดโครงสรางระดบลางในตางประเทศจะอยในรปแบบของเทศบาล มนายกเทศบาล ทาหนาทเปนหวหนาฝายบรหาร โดยเทศบาลในระดบลางของตางประเทศนายกเทศบาลอาจจะมาจากการเลอกตงทางออม กลาวคอใหสมาชกสภาเทศบาลทไดรบการเลอกตงจากประชาชนโดยตรงทาหนาทเลอกนายกเทศบาลกนเอง และมสภาเทศบาลตางๆ มสมาชกสภาเทศบาลมาจากการเลอกตงโดยตรงของประชาชน และในบางประเทศนายกเทศบาลและสมาชกสภาเทศบาลมทมาจากการเลอกตงโดยตรงของประชาชนในพนท

114

สาหรบกรงเทพมหานครมการจดโครงสรางใหม โดยเปลยนจากเขตเปนนครบาลมการแบงนครบาลออกเปนหลายๆนครบาล โดยในแตละนครบาลมนายกนครบาลทมาจากการเลอกตงโดยตรงของประชาชนและมสภานครบาล มสมาชกสภานครบาลมาจากการเลอกตงของประชาชนเชนเดยวกน นอกจากนในโครงสรางระดบลางกจะมสภาพลเมองนครบาล โดยใหมทมาเชนเดยวกนกบสภาพลเมองกรงเทพมหานคร ทาหนาทบรณาการรวมกนระหวางนายกนครบาลและสมาชกสภานครบาล

การจดโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร ตามรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครทง 2 ฉบบ ผวจยเหนวา การเสนอโครงสรางการบรหารราชการกรงเทพมหานคร โดยการแบงออกเปน 2 ระดบ คอระดบบน และระดบลาง สามารถทาใหการบรหารราชการตางๆเปนไปอยางรวดเรวและมประสทธภาพ โดยทโครงสรางระดบบนจะทาหนาทในการวางแผนและการใหบรการหลกในภาพรวมของกรงเทพมหานคร หนาทในการจดทาแผนพฒนากรงเทพมหานคร การใหบรการสาธารณะเรองใหญทสงผลกระทบตอประชาชนทวทงพนทกรงเทพมหานคร เชน ในเรองของการขนสงมวลชนรถไฟฟา การจราจร สงแวดลอม หรอสขภาพ ในสวนโครงสรางระดบลางมนครบาลหนาทหลกของนครบาลทาหนาทเปนหนวยบรหารทองถน โดยใหบรการแกประชาชน และปฏบตงานประจาทองถน โดยทงโครงสรางทงระดบบนและโครงสรางระดบลางมความสมพนธกน เนองจากเมอโครงสรางระดบบนมการวางแผนการดาเนนงานตางๆทมาจากฝายบรหาร และสภาพลเมองนครบาลซงมทมาจากภาคสวนตางๆเขาไปมสวนรวมแลว โครงสรางในระดบลางซงทาหนาทในการขบเคลอนนโยบายตางๆทโครงสรางระดบบนกาหนดไว โดยมการพฒนาพนทในความรบผดชอบของตนเองใหสอดคลองกบแผนพฒนากรงเทพมหานครทโครงสรางการบรหารราชการกรงเทพมหานครในระดบบนไดกาหนดไวกจะสงผลใหดาเนนการตางๆอยางมประสทธผลมากยงขน สาหรบการเปลยนแปลงโครงสรางในสวนของสานกงานเขตเดมเปนนครบาล โดยมนายกนครบาลทมาจากการเลอกตงโดยตรง

โดยสรป แนวความคดในการปรบปรงโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร ตามรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบคณะกรรมาธการการปกครองทองถนสภาผแทนราษฎร) ซงมการจดโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครออกเปน 2 ระดบ โดยโครงสรางระดบบนประกอบไปดวย สภากรงเทพมหานคร ผวาราชการกรงเทพมหานคร และสภาทปรกษาทางดานการบรหาร เศรษฐกจ และสงคมของกรงเทพมหานคร สวนโครงสรางในระดบลางประกอบไปดวยสภานครบาล และ นายกนครบาล รางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบประชาชน) ไดมการปรบปรงโครงสรางออกเปน 2 ระดบเชนเดยวกน แตมโครงสรางภายในทมลกษณะแตกตางกน เพอใหเหนถงโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร ตามรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบคณะกรรมาธการการปกครองทองถนสภาผแทนราษฎร) และตามตามรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบประชาชน) สามารถจดโครงสรางดงกลาวเปนแผนภมไดดงน

115

ภาพท 5.4 การจดโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร ตามรางพระราชบญญต ระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบคณะกรรมาธการการปกครอง ทองถนสภาผแทนราษฎร)

ภาพท 5.5 การจดโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร ตามรางพระราชบญญต ระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบประชาชน)

นครบาล --------------------------------------------

สภานครบาล นายกนครบาล (เลอกตง – ตรง) (เลอกตง – ตรง)

กรงเทพมหานคร

---------------------------------------------------------------------------------------

สภากรงเทพมหานคร ผวาราชการกรงเทพมหานคร สภาทปรกษาฯ (เลอกตง- ตรง) (เลอกตง- ตรง) (สรรหาจากผเชยวชาญ)

กรงเทพมหานคร

ผวาราชการกรงเทพมหานคร (เลอกตง – ตรง)

สภากรงเทพมหานคร (เลอกตง – ตรง)

สภาทปรกษา (สรรหาจากผเชยวชาญ)

นครบาล

สภานครบาล (เลอกตง – ตรง)

นายกนครบาล (เลอกตง – ตรง)

กรงเทพมหานคร

---------------------------------------------------------------------------------------

สภากรงเทพมหานคร ผวาราชการกรงเทพมหานคร สภาทปรกษาฯ (เลอกตง- ตรง) (เลอกตง- ตรง) (สรรหาจากผเชยวชาญ)

กรงเทพมหานคร

ผวาราชการกรงเทพมหานคร (เลอกตง – ตรง)

สภากรงเทพมหานคร (เลอกตง – ตรง)

สภาพลเมองกรงเทพมหานคร (ตวแทนจากภาคสวนตาง ๆ)

กรงเทพมหานคร

---------------------------------------------------------------------------------------

สภากรงเทพมหานคร ผวาราชการกรงเทพมหานคร สภาทปรกษาฯ (เลอกตง- ตรง) (เลอกตง- ตรง) (สรรหาจากผเชยวชาญ)

นครบาล

นายกนครบาล (เลอกตง – ตรง)

สภานครบาล (เลอกตง – ตรง)

สภาพลเมองนครบาล (ตวแทนจากภาคสวนตาง ๆ)

116

5.1.4.2 การจดตงสภาพลเมองกรงเทพมหานครและสภาพลเมองนครบาล รางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบ

ประชาชน) มแนวคดในการจดตงสภาพลเมองกรงเทพมหานครและสภาพลเมองกรงเทพมหานคร โดยสภาพลเมองกรงเทพมหานครจะอยในโครงสรางระดบบน ในสวนของสภาพลเมองนครบาลจะอยในโครงสรางระดบลาง

การจดโครงสรางตามรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ .ศ . . . . . (ฉบบประชาชน) เหนไดวารางพระราชบญญตฉบบดงกลาวกาหนดสภาพลเมองกรงเทพมหานครและสภาพลเมองนครบาลมทมาจากตวแทนของประชาชนในภาคสวนตางๆ อนไดแก ภาคประชาสงคมประกอบดวยองคกรภาคพลเมองทมวตถประสงคดวนการพฒนาชมชน การพฒนา จากทมาของสภาพลเมองกรงเทพมหานครและสภาพลเมองนครบาล เพอใหสามารถทจะเขามามสวนรวมในการบรหารกจการตางๆของกรงเทพมหานครไดอยางสมบรณในทกๆดาน ไมวาจะเปนดานสงคม ดานเศรษฐกจหรอดานการบรหารพนทตางๆของกรงเทพมหานคร ในสวนทของหลกเกณฑและวการไดมาของสภาพลเมองนน รางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชากรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบประชาชน) ไดกาหนดใหเปนไปตามทขอบญญตกรงเทพมหานครกาหนด ในการออกขอบญญตของกรงเทพมหานครในสวนทเกยวของกบทมาของสภาพลเมองกรงเทพมหานครออกเปนขอบญญตนน ผวจยเหนวา เปนสงทผวาราชการกรงเทพมหานครสามารถทจะกระทาไดเนองจากขอบญญตของกรงเทพมหานครสามารถทจะเสนอไดโดยฝายบรหารและไดรบความเหนชอบจากฝายนตบญญตจงจะสามารถทจะประกาศใชได ดงนนเมอผวาราชการกรงเทพมหานครเหนถงความสาคญและตระหนกถงการมสวนรวมของประชาชนทจะเขามาเปนตวแทนของประชาชนในพนทของกรงเทพมหานครในแตละเขต กสามารถทจะกาหนดหลกเกณฑตางๆทเกยวของกบทมาและอานาจหนาทของสภาพลเมองขนกยอมได

ผวจยเหนวา ขอดของการมสภาพลเมองกรงเทพมหานคร ทาใหประชาชนจากภาคสวนตางๆทอยในกรงเทพมหานครไดมโอกาสเขาไปมสวนรวมในการคดรเรมในการวางแผน ไดสะทอนถงปญหาตางๆทเกดขนในกรงเทพมหานครอยางแทจรง หรอในกรณทฝายบรหารจะดาเนนโครงการตางๆ สภาพลเมองกรงเทพมหานครอาจจะเสนอแนะแนวทางในการดาเนนนโยบายตางๆทสอดคลองกบวถ ชมชนของประชาชนในกรงเทพมหานครไดดยงขน เ นองจากสภาพลเมองกรงเทพมหานครมทมาจากประชาชนทแทจรงในพนทของกรงเทพมหานครทาใหทราบถงวถชวตการดาเนนชวต ทราบถงความตองการของประชาชนในพนทอยางแทจรงมากกวาฝายบรหาร ดงนน กอนทฝายบรหารจะขบเคลอนนโยบาย หรอจดทาบรการสาธารณะตางๆขนาดใหญ หากมสภาพลเมองกรงเทพมหานครเปนอกหนงโครงสรางของกรงเทพมหานครในระดบบนแลวกจะสงผลดตอฝายบรหารทจะดาเนนการตางๆเปนไปไดอยางมประสทธภาพมากยงขน แตหากพจาณาอกมมมองหนงขอเสยของการทนาเอาสภาพลเมองกรงเทพมหานครเขาไปเปนสวนหนงของโครงสรางระดบบน โดยทาหนาทประสานความรวมมอกบผวาราชการกรงเทพมหานครทมฐานะเปนผบรหาร โดยหากพจารณาถงหลกการในการจดโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครในรปแบบใหมแลวตองการทจะใหโครงสรางระดบบนทาหนาทในการวางแผนพฒนากรงเทพมหานครในระดบทเปนภาพเชงกวาง ไมไดแกปญหาเจาะจงเฉพาะพนท ดงนนหากมการนาเอาสภาพลเมองกรงเทพมหานครเขา

117

ไปเปนสวนหนงในโครงสรางระดบบน ผ วจยมความเหนวาอาจจะทาใหการวางแผนพฒนากรงเทพมหานครหรอการจดทานโยบายตางๆทกรงเทพมหานครมหนาทตองจดเองโดยหนาทดงกลาวนนไมสามารถทจะถายโอนไปใหนครบาลจดทาได อาจจะทาใหการบรหารงานและการผลกดนนโยบายเรงดวนตางๆเปนไปอยางลาชาได

นอกจากนหากจะพจารณาถงอานาจหนาทของสภาพลเมองแลว ผวจยเหนวา การมสวนรวมของสภาพลเมองในการบรหารราชการกรงเทพมหานครนน สามารถทจะแบงอานาจหนาทออกเปน 3 ประการดวยกน อนไดแก ประการแรก สภาพลเมองทาหนาในการเสนอแผนพฒนาตางๆของกรงเทพมหานคร ประการทสองคอสภาพลเมองทาหนาทในการตรวจสอบการทางานตางๆของฝายบรหารวาเปนไปตามแผนพฒนาของกรงเทพมหานครตามทไดวางไวหรอไม ประการสดทายสภาพลเมองกจะตองทาหนาทเชอมตอความสมพนธระหวางพลเมองกรงเทพมหานคร ใหมสทธหรอมสวนรวมในการรบรถงการดาเนนนโยบายตางๆของกรงเทพมหานคร

กลาวโดยสรป จากการจดโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครทตองการใหนาสภาพลเมองกรงเทพมหานครไปมสวนรวมในการดาเนนการวางแผนพฒนากรงเทพมหานคร มขอดและขอเสยทแตกตางกน ในสวนทเปนขอดนนการวางแผนเนนการตางๆอาจจะไดรบฟงความคดเหนจากตวแทนซงเปนภาคประชาชนทแทจรง ซงภาคประชาชนเหลานนลวนแลวแตเปนผซงไดรบผลกระทบโดยตรงจากการดาเนนโยบายตามแผนพฒนากรงเทพมหานครทงสน ดงนนหากโครงสรางในระดบบนของกรงเทพมหานครทมหนาทในการดาเนนกจการตางๆในภาพรวม สามารถทจะรบฟงเสยงสะทอนของภาคประชาชนทมาจากตวแทนภาคสวนตางๆไดอยางครบถวนแลวปญหาตางๆในการดาเนนนโยบายกอาจจะลดนอยลงเหตกเพราะกอนทจะมการดาเนนการไดมการรบฟงความคดเหน สภาพปญหาตางๆ อยางทวถงแลว สวนในเรองขอเสยนนอาจจะสงผลใหโครงสรางดงกลาวของกรงเทพมหานครในระดบบน อาจจะดาเนนกจการตางๆไดอยางยากลาบากขน เพราะวาเมอจะวางแผนดาเนนโครงการใดๆ ตองใหสภาพลเมองกรงเทพมหานครเขามามสวนรวมในการวางแผนทกๆครง สงผลใหการดาเนนงานตางๆเปนไปอยางลาชาและไมสามารถแกปญหาตางๆไดอยางรวดเรว

ในสวนของโครงสรางการบรหารราชการในระดบลาง ตามรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบประชาชน) ทกาหนดใหมสภาพลเมองนครบาล เขาไปทาหนาทรวมกนกบนายกนครบาล และสภานครบาลนน ผวจยมความเหนวา เนองจากนครบาลเปนพนททมความใกลชดกบประชาชนมากทสดและตองทาหนาทใหบรการและตองตอบสนองความตองการของประชาชนมากทสด ดงนนหากโครงสรางการบรหารราชการมชองทางทเปดโอกาสใหประชาชนจากภาคสวนตางๆ ตามทรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบประชาชน) กาหนดไว ไดเขามามสวนรวมในการวางแผนดาเนนงาน หรอ วางแผนในการจดการแกไขปญหาตางๆทเกดขนภายในนครบาลของตนเองแลวกยอมทจะสงผลใหการพฒนานครบาลนนเปนไปอยางมเปาหมายและสงผลใหชมชนซงเปนรากฐานอนเกาแกในการพฒนามความเขมแขง เนองจากหนาทตางๆของสภาพลเมองนครบาลมประโยชนตอนครบาลอยางยง เชน การเสนอแนะปญหาและแนวทางในการแกไขปญหาหรอความตองการของประชาชนอนเกยวกบการจดทาบรการสาธารณะ จดใหมเวทการปรกษาหารอกนของประชาชนเพอสงเสรมการมสวนรวม

118

ของประชาชนในการใหความคดเหนตอการดาเนนโครงการหรอกจกรรมของกรงเทพมหานคร หรอนครบาล เปนตน เหนไดวา หากมการจดตงสภาพลเมองนครบาลเขาไปมสวนรวมในโครงสรางการบรหารงานของนครบาล โดยเสมอนหนงใหเปนกระบอกเสยงแทนประชาชน เนองจากทมาของสภาพลเมองนครบาลกมาจากสภาองคกรชมชนดวย โดยในปจจบนประชาชนในแตละเขตมการตนตวในเรองของการมสวนรวมในการพฒนาพนทของตนเองใหมความเขมแขงกนมากขน จงมการรวมตวหรอรวมกลมจดตงเปนสภาองคกรชมชนเพอทาหนาทพฒนาชมชนของตนเอง ใหตรงตามเจตนารมณของพระราชบญญตสภาองคกรชมชน พ.ศ. 2551 นอกจากนยงมผทรงคณวฒกสามารถทจะเขามามสวนรวมในการออกความคดเหนอาจจะเปนผทรงคณวฒผมประสบการณการในการพฒนาพนท หรอผทรงคณวฒเชงวชาการกสามารถทจะเขามามสวนรวมในโครงสรางดงกลาวไดดวย เหนไดวา หากมการจดโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร โดยการนาเอาสภาพลเมองนครบาลเขาไปทาหนาทในนครบาลกจะสงผลใหการดาเนนนโยบายตางๆ ไมวาจะเปนนโยบายทตองดาเนนการใหสอดคลองกบกรงเทพมหานครในโครงสรางระดบบน หรอ นโยบายทนครบาลคดรเรมทจะจดทาขนเองกสามารถทจะดาเนนไปอยางเกดประโยชนและคมคา

5.1.4.3 การเลอกตงนายกนครบาล แนวคดของรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... ทง

2 ฉบบ ไดกาหนดใหนายกนครบาล มาจากการเลอกตงของราษฎรผมสทธเลอกตงในเขตนครบาลนน โดยวธการออกเสยงลงคะแนนโดยตรงและลบ โดยอานาจหนาทของนายกนครบาล คอกาหนดนโยบายและจดทาแผนพฒนานครบาล ใหสอดคลองกบแผนพฒนากรงเทพมหานคร โดยใหดาเนนการตามหลกเกณฑและวธการทกาหนดตามกฎหมายวาดวยระเบยบบรหารราชการแผนดน ควบคมและรบผดชอบในการบรหารกจการของนครบาลใหเปนไปตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ ขอบญญต นโยบายและแผนพฒนานครบาล รวมทงเปนผบงคบบญชาขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานครทปฏบตราชการในนครบาลนน ๆ แตงตงและถอดถอนรองนายกนครบาล เลขานการนายกนครบาล ผชวยเลขานการรองนายกนครบาล และทปรกษานายกนครบาล วางระเบยบเพอใหการบรหารกจการของนครบาลเปนไปดวยความเรยบรอย โดยระเบยบดงกลาวตองไมขดตอกฎหมายหรอขอบญญตกรงเทพมหานครหรอขอบงคบกรงเทพมหานคร ปฏบตหนาทอนตามทผวาราชการกรงเทพมหานครมอบหมาย หรอตามทกฎหมายกาหนดใหเปนอานาจหนาทของนายกนครบาล

การกาหนดใหมนายกนครบาลมทมาจากการเลอกตงโดยตรงของประชาชน เดมจะมผอานวยการเขตทาหนาทเปนผบงคบบญชาขาราชการกรงเทพมหานครภายในเขต มฐานะเปนขาราชการกรงเทพมหานครสามญ เมอเปรยบเทยบกบโครงสรางในระดบลางแลว นายกนครบาลมาจากการเลอกตงของประชาชน มวาระการดารงตาแหนง ไมมฐานะเปนขาราชการกรงเทพมหานคร เจตนารมณดงกลาวเพอ ตองการใหบคคลในพนทเขามาบรหารพนทของตนเอง เพอทจะทราบปญหาตางๆของประชาชนในทองถนตนเองไดดทสด หากไดรบการแตงตงเปนขาราชการตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ.2528 แลวกจะสงผลเสยคอ เมอสภาเขตมาจากการเลอกตงของประชาชน ไดนาเสนอสภาพปญหาและแนวทางการแกไขตอผอานวยการเขต กไมไดรบการสนใจเทาทควรเนองจากผอานวยการเขตไมมวาระการดารงตาแหนง ไมไดรบการเลอกตงจาก

119

ประชาชน จงไมตองสนใจในเรองการพฒนาพนทหรอตอบสนองความตองการของประชาชน แตสมาชกสภาเขตซงมาจากการเลอกตงโดยตรงของประชาชน เขามาทาหนาทในฐานะตวแทนของประชาชน กตองตอบสนองความตองการของประชาชนในพนทของตนเองมากทสด เพอใหไดรบการไววางใจจากประชาชนในสมยถดไป ดงนนเหนไดวา ในปจจบนแมพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ.2528 กาหนดอานาจหนาทของสมาชกสภาเขตใหมการบรณาการรวมกนกบผอานวยการเขต แตในทางปฏบตแลวทงผอานวยการเขตและสมาชกสภาเขตกลบไมมการประสานงานกนตามทพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ.2528 กาหนดไว

นอกจากน เมอกาหนดใหนายกนครบาลมาจากการเลอกตงโดยตรงจากประชาชนแลว จงมการจดสวนราชการของนครบาลตามแนวคดของรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... ทง 2 ฉบบ โดยการกาหนดใหมสานกงานปลดนครบาล หากเปรยบเทยบกบพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 แลว จะมผอานวยการเขตซงมฐานะเปนขาราชการกรงเทพมหานครสามญ ทาหนาทเปนผบงคบบญชาชาราชการกรงเทพมหานครสามญ เมอไดมการจดโครงสรางการบรหารใหมมการยกเลกการบรหารในสวนของสานกงานเขต โดยใหมนายกนครบาลเขามาทาหนาทแทนผอานวยการเขต ดงนนจงกาหนดใหมสานกงานปลดกรงเทพมหานคร โดยมปลดนครบาลเขามารบผดชอบเปนผบงคบบญชาแทนทผอานวยการเขตตามโครงสรางการบรหารเดมตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 การทกาหนดใหมสานกงานปลดนครบาลทาหนาทรบผดชอบราชการประจาของนครบาลนน ผวจยเหนวา เดมหนาทดงกลาวเปนหนาทของผอานวยเขตเปนผรบผดชอบทงงานราชการประจาและทาหนาทเปนผบรหารภายในเขตของตนเองและสนองนโยบายตางๆทผวาราชการกรงเทพมหานครจดทาขน แตเมอมการจดโครงสรางใหมบทบาทของผอานวยการเขตหมดสนไป โดยมการจดใหมสานกงานปลดนครบาลเขามาทาหนาทแทนผอานวยการเขต ผวจยเหนวา สงผลดตอการบรหารงานภายในนครบาลเนองจากเปนการแยกอานาจหนาทของปลดนครบาลและนายกนครบาลเปนอสระออกจากการ เนองจากปลดนครบาลมฐานะเปนขาราชการกรงเทพมหานครสามญกตองทาหนาทบงคบบญชาขาราชการกรงเทพมหานครดวยกนและทาหนาทบรหารงานบรการประชาชนทมาตดตอนครบาล ในสวนทเปนหนาทของนายกนครบาลกมหนาทในเรองของการแกไขปญหาพนท หรอการพฒนาพนทนครบาลใหมความเจรญตอบสนองความตองการของประชาชนมากทสด

5.2 ปญหาการบรหารงานของกรงเทพมหานครตามพระราชบญญตระเบยบบรหาร ราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ.2528

เนองจากการบรหารงานตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ.

2528 เปนการกาหนดใหกรงเทพมหานครโดยผวาราชการกรงเทพมหานครทาหนาทในการดาเนนการบรการสาธารณะใหกบประชาชนในพนทกรงเทพมหานครใหอยางทวถง ดงนนการทพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ.2528 มาตรา89 ไดกาหนดอานาจหนาทของกรงเทพมหานครไวดวยกน 28 ประการ ทาใหกรงเทพมหานครตองแบกรบภาระทจะตองขบเคลอนกระบวนการทาหนาทตางใหบรรลผลและประสบความสาเรจตามทพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ.2528 กาหนดไว

120

เมอพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ.2528 ไดกาหนดอานาจหนาทของกรงเทพมหานครไวมากมายหลายประการดวยกน กจะสงผลใหการดาเนนการบรการตางๆเกดปญหาและไมตอบสนองตอพนทการบรการทอยภายใตการรบผดชอบของกรงเทพมหานคร โดยปญหาการบรหารงานของกรงเทพมหานครตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ.2528 สามารถพจารณาไดดงน

5.2.1 ปญหาการบรหารงานของผวาราชการกรงเทพมหานครไมตอบสนองความ ตองการของประชาชน โครงสรางการบรหารงานของกรงเทพมหานคร เปนระบบทมหนวยการปกครองเดยว ตาม

พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 หมวด 2 มาตรา 9 ไดกาหนดใหการบรหารกรง เทพมหานคร ประกอบไปดวย สภากรง เทพมหานคร และ ผ วาราชการกรงเทพมหานคร

สภากรงเทพมหานคร มาจากการเลอกตงจากประชาชน และสภากรงเทพมหานครจะมประธานสภากรงเทพมหานคร 1 ซงมาจากการเลอกภายในกนเองระหวางสมาชกสภากรงเทพมหานคร รองประธานสภากรงเทพมหานครอกไมเกน 2 คน มการดารงตาแหนงไดวาระละ 2 ป โดยหนาทของสภากรงเทพมหานครเปนองคกรทประชมของกรงเทพมหานครเกยวกบกจการทกฎหมายกาหนดใหไดรบความเหนชอบจากกรงเทพมหานคร ไดแก การตราขอบญญตกรงเทพมหานคร ตราขอบญญตเกยวกบจรรยาบรรณของสมาขกสภากรงเทพมหานคร การควบคมการบรหารงานของกรงเทพมหานคร โดยการตงกระทถามผวาราชการกรงเทพมหานครในเรองทเกยวของกบหนาทของกรงเทพมหานคร นอกจากนสมาชกจานวนไมนอยกวา 2 ใน 5 ของจานวนสมาชกทงหมดสามารถเขาชอกนเสนอญตตอภปรายเรองทวไป เพอใหผวาราชการกรงเทพมหานครแถลงขอเทจจรงตางๆทเกยวของกบการบรหารงานกรงเทพมหานคร

ผวาราชการกรงเทพมหานคร ทาหนาทเปนหวหนาฝายบรหาร ซงประชาชนเปนผลงคะแนนเสยงเลอกตงโดยตรงและลบ โดยพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 กาหนดอานาจหนาทของผวาราชการกรงเทพมหานคร ไดแก กาหนดนโยบายและบรหารราชกรงเทพมหานครใหเปนไปตามกฎหมาย สง อนญาต อนมตเกยวกบราชการของกรงเทพมหานคร แตงตงและถอดถอนรองผวาราชการจงหวด บรหารราชการตามทคณะรฐมนตร นายกรฐมนตร หรอรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยมอบหมาย วางระเบยบเพอปรบปรงงานของกรงเทพมหานครใหเปนไปดวยความเรยบรอย รกษาการใหเปนไปตามขอบญญตของกรงเทพมหานคร เปนผบงคบบญชาขาราชการกรงเทพมหานคและลกจางกรงเทพมหานคร นอกจากนยงมอานาจหนาทอนตามทกาหนดไวในพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 และกฎหมายอนๆ

นอกจากอานาจหนาทของฝายบรหารและฝายนตบญญตแลว พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ยงไดกาหนดหนาทของกรงเทพมหานครไวโดยเฉพาะในมาตรา 89 ซงมหนาทถง 27 ประการดวยกน โดยสามารถจาแนกไดคอ หนาทเกยวกบดานการจราจร หนาทเกยวกบดานสขภาพ หนาทเกยวกบดานการศกษา หนาทเกยวกบดานการสงแวดลอม

เหนไดวา จากโครงสรางการบรหารงานของกรงเทพมหานคร ตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ดงกลาวถอวา เปนโครงสรางทซาซอนกบราชการ

121

สวนกลาง โดยสวนใหญหนาทของกรงเทพมหานครทพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 กาหนดไว กเปนหนาทของราชการสวนกลางทตองจดใหมขนอยแลว ทาใหภาระงานของกรงเทพมหานครบางสวนกอใหเกดความขดแยงกนระหวางรฐบาล โดยเฉพาะในกรณทผวาราชการกรงเทพมหานครมาจากตวแทนของพรรคการเมองทมใชเปนฝายรฐบาลแลว การประสานงานตางๆระหวางราชการสวนกลางกบกรงเทพมหานครกคอนขางทจะลาบาก และมความยงยาก เนองจากฝายตรงขามเกรงกลวหรอหวาดระแวงวาผวาราชการกรงเทพมหานครสรางผลงานไดเพมขนอาจจะสงผลในแงลบใหแกอกฝายหนงได เชนในปจจบน ผวาราชการกรงเทพมหานคร มาจากตวแทนของพรรคประชาธปตย แตนายกรฐมนตรซงเปนหวหนาฝายบรหารของรฐบาลมาจากพรรคเพอไทย ซงกรณดงกลาวสงผลใหความสมพนธของกรงเทพมหานครกบสวนกลางนนเปนไปอยางยากลาบาก นอกจากน จากโครงสรางการบรหารกรงเทพมหานคร ตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ในปจจบนพบวาการทาหนาทของสภากรงเทพมหานครไดเปลยนสภาพไปกลายเปนสภาทใชในการตอรองงบประมาณ สภากรงเทพมไดทาหนาทเปนฝายนตบญญตทแทจรง เหมอนอยภายใตการควบคมฝายบรหาร ไมมการเปดอภปรายเพอสอบถามขอสงสยตางๆทเกยวของกบการบรหารงานของฝายบรหาร สงผลใหการดาเนนงานตางๆของฝายบรหารขาดการถวงดลจากฝายนตบญญต ไมตรงตามเจตนารมณของโครงสรางการบรหารกรงเทพมหานครทตองการใหฝายนตบญญตหรอสภากรงเทพมหานคร ทาหนาทในการตรวจสอบการทางานของฝายบรหารวามการทจรตหรอมลกษณะทไมมความโปรงใส เชน ในกรณของการดาเนนโครงการตางๆของกรงเทพมหานครทอาจสอไปในแนวทางการทจรต ซงหากพจารณาตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ไดกาหนดใหสภากรงเทพมหานคร สามารถทจะขอเปดอภปรายเพอตงกระทถามผวาราชการกรงเทพมหานครในเรองดงกลาวได แตปจจบนกลบพบวาการทาหนาทของสภากรงเทพมหานครทาหนาทแตเฉพาะในสวนทเกยวกบขอบญญตทองถนทเกยวของกบงบประมาณเปนสวนใหญ

ผวจยจงมความเหนวา การทโครงสรางกรงเทพมหานครมการจดระบบการบรหารราชการทมหนวยการปกครองทองถนเปนระดบเดยว มจดเดนตรงทสามารถรวบรวมอานาจทงหมดในการบรหารไวทผวาราชการกรงเทพมหานคร การดาเนนการบรการสาธารณะตางๆใหแกประชาชนเปนไปอยางประหยด โดยการจดการบรการสาธารณะทเหมอนกนทวทงพนทจงสงผลในทางออมคอลดความเหลอมลาในแตละพนทไดอกดวย แตขอเสยคอผ วาราชการกรงเทพมหานครตองรบภาระการบรหารงานทกๆเรองไวทตนเอง นโยบายตางๆกตองมการคดรเรมโดยตนเอง เมอมการจดทาบรการสาธารณะใหแกประชาชนในพนทแลว อาจจะไมตรงตอความตองการของประชาชนในอกพนทได อกทงในสวนของนโยบายตางๆทฝายผบรหารสรางขนนนเปนนโยบายประชานยมเพอเรยกคะแนนเสยงใหประชาชนเขามาเลอกตง เมอเขามารบทาหนาทเปนผบรหารแลวนโยบายตางๆทใหไวกบประชาชนไมสามารถดาเนนการไดอยางบรรลวตถประสงคตามนโยบายทเคยใหไว

5.2.2 แนวคดการแกไขการบรหารงานของกรงเทพมหานคร ตามรางพระราชบญญต ระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... เนองจากการบรหารงานของกรงเทพมหานครของฝายบรหารไมตอบสนองความตองการของ

ประชาชน ดงนนจงมแนวความคดในการปรบปรงในเรองของการบรหารงานของกรงเทพมหานครโดย

122

มการจดตงสภาทปรกษาการบรหาร การเศรษฐกจและสงคมของกรงเทพมหานครขนมาทาหนาทเปนสภาทปรกษาการบรหารงานตางๆของผ วาราชการกรงเทพมหานคร การกาหนดใหพลเมองกรงเทพมหานครเขามามสวนรวมโดยตรงในการบรหารกจการทองถนตางๆตามทฝายบรหารกาหนดไว นอกจากนยงมการปรบปรงอานาจหนาทของกรงเทพมหานครใหทาหนาทเสมอนหนงวาเปนแบบแผนใหนครบาลสามารถนาไปปฏบตตาม โดยสามารถอธบายไดดงน

5.2.2.1 การจดตงสภาทปรกษาการบรหาร การเศรษฐกจและสงคมของ กรงเทพมหานคร รางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบ

คณะกรรมาธการการปกครองทองถนสภาผแทนราษฎร) ไดกาหนดใหกรงเทพมหานครมสภาทปรกษาการบรหาร การเศรษฐกจและสงคมของกรงเทพมหานคร ประกอบดวยจานวนสมาชก 49 คน ซงไดรบการคดเลอกจากบคคลทเปนตวแทนของกลมบรหารจานวนหกคน กลมเศรษฐกจจานวนสบหกคน กลมสงคมจานวนสบเจดคน และผทรงคณวฒทวไปจานวนสบคน โดยกาหนดใหมการจดตงสภาทปรกษา ทาหนาทเสมอนหนงวาเปนทปรกษาผวาราชการกรงเทพมหานคร โดยมทมาจากการสรรหานน ผวจยเหนวา การจดตงสภาทปรกษาการบรหาร การเศรษฐกจและสงคมของกรงเทพมหานคร ใหมาทาหนาทเสมอนเปนทปรกษาผวาราชการกรงเทพมหานครนนถอวาเปนขอดตอการบรหารงานของผวาราชการกรงเทพมหานคร เนองจากการมทมาจากหลายภาคสวนกจะตองมการสรรหาบคคลซงมความเชยวชาญเฉพาะดานเขามาทาหนาทใหความคดเหน และมสวนรวมในการวางแผนการดาเนนงานของผวาราชการกรงเทพมหานคร เชน ในการจดทาแผนพฒนาของกรงเทพมหานครกจะตองมการจดทาแผนดาเนนงานของกรงเทพมหานครเพอพฒนาพนทของกรงเทพมหานครใหมความเจรญในทกๆดาน ดงนน จงตองอาศยผเชยวชาญในแตละเรองเขามาชวยทาหนาทในการใหความเหนหรอขอเสนอในการวางแผนหรอวางนโยบายสงผลใหแผนการดาเนนการตางๆ หรอ แผนพฒนากรงเทพมหานครทประกาศใชสามารถบรรลผลและตอบสนองความตองการในแตละพนทไดอยางชดเจนยงขน นอกจากน การกาหนดใหสภาทปรกษาทาหนาทในการใหความเหนตอผวาราชการกรงเทพมหานครเกยวกบการปรบปรงหรอแกไขในการบรการแกประชาชนตามอานาจหนาทของกรงเทพมหานคร ผวจยมความเหนวาการใหสภาทปรกษาทาหนาทสะทอนปญหาตางๆทเกดขนกบประชาชนใหผวาราชการกรงเทพมหานครซงทาหนาทเปนผบรหารไดรบทราบถงปญหาหรอความตองการของประชาชนกจะสงผลใหการดาเนนงานของผวาราชการกรงเทพมหานครเปนไปอยางรวดเรวและสามารถทจะแกปญหาตางๆไดอยางมประสทธภาพมากยงขน เนองจากหากพจารณาจากอานาจหนาทของกรงเทพมหานครประกอบกบอานาจหนาทของผวาราชการกรงเทพมหานครแลวจะเหนไดวาอานาจดงกลาวมหลายประการดวยกน หากตองรอใหผวาราชการกรงเทพมหานครรบทราบถงสภาพปญหาหรอความตองการของประชาชนดวยตนเองแลวกจะทาใหปญหาตางๆ อาจจะไดรบการแกไขอยางลาชาหรอจากปญหาเลกๆทรอคอยการแกไขกอาจจะสงผลใหปญหาดงกลาวอาจจะกลายเปนปญหาใหญได

นอกจากน ในสวนของอานาจหนาทท กาหนดใหสภาทปรกษามอานาจแตงตงคณะกรรมการ อนกรรมการหรอคณะทางานทประกอบสมาชกหรอบคคลใดๆเพอทาการศกษาหรอดาเนนกจการอยางใดอยางหนงของสภาทปรกษา ผวจยเหนวา การใหอานาจสภาทปรกษาในการ

123

แตงตงคณะกรรมการขนมาทาหนาท เรองใดเรองหนงโดยเฉพาะ สงผลใหเมอผ วาราชการกรงเทพมหานคร มแนวความคดทจะดาเนนกจการอยางใดอยางหนงขน กอาจจะมอบหมายใหสภาทปรกษาทาหนาทในการพจารณาถงขอด ขอเสย หรอผลกระทบตางๆทเกดขนจากโครงการดงกลาวกอนทลงมอดาเนนการ เมอสภาทปรกษาไดรบเรองจากผวาราชการกรงเทพมหานครแลวมอานาจหนาททจะแตงตงคณะกรรมการขนมาทาหนาทพจารณาเรองใดเรองหนงโดยเฉพาะ โดยคณะกรรรมการดงกลาวกฎหมายไดเปดชองใหสภาทปรกษามอสระทจะแตงตง ดงนนการแตงตงดงกลาวสภาทปรกษาอาจจะแตงตงบคคลผมความรตามหลกวชาการ หรอมความรความเชยวชาญจากประสบการณเขามารวมพจารณาเปนคณะกรรรมการโดยเฉพาะ เมอพจารณาเสรจแลวกสามารถทจะเสนอความเหนดงกลาวตอผวาราชการกรงเทพมหานคร ทาใหเรองหรอแผนงานดงกลาวไดมการวเคราะหถงขอดหรอขอเสยไดอยางแทจรง เมอเสนอผวาราชการกรงเทพมหานครกสงผลใหยนระยะเวลาการทางานของผวาราชการกรงเทพมหานครไดอกดวยเนองจากไดมการศกษาวเคราะหจากคณะกรรมการทสภาทปรกษาแตงตงขนแลว

ในสวนของทมาของสภาทปรกษาทางดานการบรหาร เศรษฐกจ และสงคมของกรงเทพมหานครนน ผ วจยมความเหนวา เมอรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบคณะกรรมาธการการปกครองทองถนสภาผแทนราษฎร) กาหนดใหทมาของสภาทปรกษาทางดานการบรหาร เศรษฐกจ และสงคมของกรงเทพมหานคร มาจากการสรรหาจากบคคลผทมความเชยวชาญตางๆเขามาทาหนาทเปนทปรกษาของผวาราชการกรงเทพมหานครนน ดงนนสภาทปรกษาทางดานการบรหาร เศรษฐกจ และสงคมของกรงเทพมหานครควรทจะอยในรปแบบของคณะกรรมการทางดานการบรหาร เศรษฐกจ และสงคมของกรงเทพมหานครจงนาจะเหมาะสมกวา เนองจากการสรรหาผเชยวชาญนนตองการความอสระในการทาหนาท ไมตกอยภายใตการบงคบบญชาของบคคลใด การทาหนาทตางๆจะตองมความอสระ เมอนามาเปรยบเทยบกบสภาทปรกษาทางดานการบรหาร เศรษฐกจ และสงคมของกรงเทพมหานคร ตามรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบคณะกรรมาธการการปกครองทองถนสภาผแทนราษฎร)แลว หากตองการใหสภาทปรกษาดงกลาวมความอสระ มาจากการสรรหากควรทจะจดตงใหอยในรปแบบของคณะกรรมการ เหนไดวาหากเจตนารมณทแทจรงของรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบคณะกรรมาธการการปกครองทองถนสภาผแทนราษฎร) ฉบบดงกลาวตองการใหสภาทปรกษาทาหนาทอยางอสระ ไมอยภายใตการบงคบบญชาของฝายบรหาร ผวจยเหนวาควรทจะจดตงในรปแบบของคณะกรรมการดานการบรหาร เศรษฐกจ และสงคม เขามาทาหนาทวเคราะหแผนงานตางๆทกรงเทพมหานครจดทาขนกสามารถทจะกระทาได หรอหากเจตนารมณของรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบคณะกรรมาธการการปกครองทองถนสภาผแทนราษฎร) ตองการใหสภาทปรกษาทาหนาทเปนทปรกษาใหกบผวาราชการกรงเทพมหานครเฉพาะดานตาง ไมวาจะเปนทปรกษาดานการบรหาร ทปรกษาดานการเศรษฐกจ หรอทปรกษาดานสงคม กควรทจะกาหนดใหมทมาจากการแตงตงจากผวาราชการกรงเทพมหานครโดยเฉพาะเพอทาหนาทเปนทปรกษาเฉพาะดานใหกบผวาราชการกรงเทพมหานคร แตในความเหนของผวจยเหนวาเมอตองการกาหนดหนาทของสภาทปรกษาใหทาหนาทใหการความเหนแผนพฒนากรงเทพมหานครกอนทผวาราชการกรงเทพมหานครจะ

124

ประกาศใช ใหคาแนะนาตอผวาราชการกรงเทพมหานครเกยวกบการปรบปรงหรอแกไขในการบรการแกประชาชนตามอานาจหนาทของกรงเทพมหานคร ใหคาปรกษาตามทผวาราชการกรงเทพมหานครรองขอ แตงตงคณะกรรมการ อนกรรมการหรอคณะทางานทประกอบสมาชกหรอบคคลใดๆเพอทาการศกษาหรอดาเนนกจการอยางใดอยางหนงของสภาทปรกษา นอกจากนสภาทปรกษายงมหนาทอนๆตามทกฎหมายหรอขอบญญตกรงเทพมหานครกาหนด ซงการทาหนาทลกษณะดงกลาวลวนแลวแตสงกระทบตอประชาชนทงสน แมวาสภาทปรกษาจะไมใชผทขบเคลอนนโยบายดงกลาวโดยตรง แตกอนทนโยบายดงกลาวจะนาไปใชโดยสงผลกระทบตอประชาชนตองผานการใหความเหนจากสภาทปรกษาทงสน ดงนนในความเหนของผวจยแลวสภาทปรกษาควรทจะมความอสระในการทาหนาท ในการใหความเหน หรอเสนอแนะแนวทางตางๆทจะนาไปปรบใช กบแผนพฒนากรงเทพมหานครทผวาราชการกรงเทพมหานครไดสงมาใหพจารณา เนองจากสภาทปรกษาสามารถทจะใหความเหนดงกลาวไดอยางเสร ปราศจากการครอบงาของฝายบรหาร ซงหากใหฝายบรหารแตงตงขนทาหนาทเปนทปรกษาแลวการทาหนาทของสภาทปรกษากจะขาดความอสระไปได นอกจากนสภาทปรกษาทมทมาจากการสรรหายงเปนตวแทนจากภาคประชาชนเขามามสวนรวมในการทาหนาทเปนทปรกษาใหกบผวาราชการกรงเทพมหานครในการวางแผนการดาเนนงานในภาพรวมทจะสงผลกระทบในเชงพนททวทงพนท หรอในกรณทสภาทปรกษามอานาจอสระในการใหความเหนตอผวาราชการกรงเทพมหานครในการปรบปรงโครงสรางการดาเนนงานตางๆทเหนวาเปนประโยชนตอประชาชน ซงสงตางๆเหลานผวจยเหนวา ควรทจะตงอยบนพนฐานของความอสระในการทเสนอความเหน หรอใหขอชแนะแนวทางตางๆ โดยหากใหทมาสภาทปรกษามาจากการแตงตงของผวาราชการกรงเทพมหานครแลวในบางครงอาจจะไมสามารถทจะออกความคดเหนหรอเสนอแนะปญหาตางๆไดอยางเสรได เนองจากเกรงกลวอานาจของฝายบรหาร นอกจากนแลวอาจจะมการแตงตงตามความตองการของฝายบรหารเองเพอใหสามารถควบคมการทางานของสภาทปรกษาใหอยภายใตของฝายบรหารได และขอดของการใหมทมาจากการสรรหานอกจากจะเปนหลกประกนการทาหนาทของสภาทปรกษาทมความอสระแลว ในสวนของการมสวนรวมของประชาชนกมสวนรวมดวยเนองจากการสรรหาจากตวแทนผเชยวชาญดานตางๆ ประชาชนมสทธทจะเขามามสวนรวมในการเสนอผแทนทเขามาทาหนาทเปนสภาทปรกษาไดอกดวยและเขามาเปนสวนหนงของสภาทปรกษา ดงนนการจดตงสภาทปรกษาดงกลาวควรทจะอยในรปแบบของคณะกรรมการจงจะเหมาะสมมากกวา ซงหากเปรยบเทยบกบตางประเทศเหนไดจากประเทศฝรงเศสมการจดตงคณะกรรมการเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม โดยประกอบดวยกรรมการ 4 ประเภท คอ ตวแทนของวสาหกจและผประกอบวชาชพอสระ ตวแทนของสหภาพแรงงาน ตวแทนขององคกรทมสวนรวมในการดาเนนกจกรรมของแควนและผทรงคณวฒตางๆ ตามทกาหนดไวในรฐ ซงจากประเทศฝรงเศสกจะเหนไดวาทมาของคณะกรรมการตางๆเหลานนกมาจากภาคประชาชนตางๆเขามามสวนรวมในการบรหารกจการทองถน ดงนนหากเปรยบเทยบโครงสรางของกรงเทพมหานครตามรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ . .... (ฉบบคณะกรรมาธการการปกครองทองถนสภาผแทนราษฎร) กรงเทพมหานครอาจจะมการออกขอบญญตทองถนวาดวยการจดตงคณะกรรมการทางดานการบรหาร เศรษฐกจ และสงคมของกรงเทพมหานคร โดยกาหนดถงรายละเอยดเกยวกบทมาโดยกาหนดใหตวแทนภาคประชาชนเขามาเปนสวนหนงของคณะกรรมการดานตางๆดวย

125

นอกจากนในการทาหนาทของคณะกรรมการทางดานการบรหาร เศรษฐกจ และสงคมของกรงเทพมหานคร ขอบญญตทองถนของกรงเทพมหานครอาจจะกาหนดถงหนาทเฉพาะดานของแตละคณะกรรมการเอาไวโดยชดเจน เชนคณะกรรมการดานเศรษฐกจ อาจจะกาหนดใหทาหนาทในเรองของการวางแฟนดาเนนงานดานการลงทนตางๆของกรงเทพมหานคร คณะกรรมการดานสงคมอาจจะทาหนาทในการวเคราะหถงสภาพสงคมและสงแวดลอมของกรงเทพมหานครเสนอแนะแนวทางตางๆตอผวาราชการกรงเทพมหานครเพอปรบปรงสภาพภมทศน ซงการทกาหนดใหมคณะกรรมการเฉพาะดานจะทาใหมการแบงหนาทการทางานของคณะกรรมการแตละดานอยางชดเจน สงผลใหการทางานตางๆเปนไปอยางมประสทธภาพ และโดยประการสาคญคอเปนการเปดโอกาสใหประชาชนเปนสวนหนงในคณะกรรมการดงกลาวดวย

5.2.2.2 การมสวนรวมของพลเมองกรงเทพมหานคร แนวความคดในการปรบปรงโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครราง

พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบประชาชน) ไดมการกาหนดในสวนทเกยวของกบการมสวนรวมของพลเมองกรงเทพมหานครเอาไวโดยเฉพาะ โดยกาหนดใหพลเมองของกรงเทพมหานครมสทธมสวนรวมในการบรหารกจการของกรงเทพมหานครและนครบาล โดยใหกรงเทพมหานครและนครบาลมหนาทใหมวธการทใหพลเมองมสวนรวมตามวรรคหนงโดยทาเปนประกาศปดไว ณ ททาการของกรงเทพมหานคร นครบาล โดยการจดใหพลเมองมสวนรวมอยางนอยเมอกรงเทพมหานครและนครบาลจะดาเนนการในเรองทเกยวของกบการจดทาแผนพฒนากรงเทพมหานครหรอนครบาล การจดทางบประมาณ การประชมสภากรงเทพมหานครหรอสภานครบาลการกาหนดหลกเกณฑทวไปเกยวกบการประเมนภาษ การทรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. ....(ฉบบประชาชน) ไดกาหนดสวนทเกยวของกบการมสวนรวมของพลเมองไวโดยเฉพาะนน ผวจยมความเหนวา เปนจดเดนของรางพระราชบญญตฉบบดงกลาวทมการสงเสรมและสนบสนนการมสวนรวมของพลเมองกรงเทพมหานครเพราะวานอกจากจะกาหนดเกยวกบการมสวนรวมของสภาพลเมองกรงเทพมหานครและสภาพลเมองนครบาลผานทางโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครแลว ยงกาหนดใหพลเมองโดยทวไปของกรงเทพมหานครมโอกาสทจะเขามามสวนรวมในการบรหารทองถนของตนเองผานรปแบบการมสวนรวมตางๆทฝายบรหารจดใหมขน สงผลใหฝายบรหารตองมผลผกพนตามกฎหมายทจะตองถอปฏบตตามอยางเครงครด ซงการกาหนดใหพลเมองเขามามสวนรวมในการดาเนนการนนมการกาหนดในเรองทมความสาคญและสงผลกระทบตอประชาชนทงสน อนไดแก การจดทาแผนพฒนากรงเทพมหานครหรอนครบาล การจดทางบประมาณตางๆไมวาจะเปนงบประมาณรายจายกด หรอการเรยกเกบเงนภาษตางๆกด การประชมสภากรงเทพมหานครหรอการประชม สภานครบาล การกาหนดหลกเกณฑทวไปเกยวกบการประเมนภาษ ดงนนเมอกรงเทพมหานครหรอนครบาล ไดมการจดใหประชาชนเขามามสวนรวมในกระบวนการทางานในบางสวนแลวกจะสงผลดตอการบรหารงานทสามารถดาเนนการและสามารถแกไขปญหาตางๆไดอยางตรงจด ซงรปแบบและวธการมสวนรวมของประชาชนกขนอยกบเรองทจะใหประขาขนเขาไปมสวนรวมวามเนอหาหรอผลกระทบตอประชาชนมากนอยเพยงใด เชนในเรองของแผนพฒนากรงเทพมหานครซงถอวาเปนสงสาคญทใชในการพฒนากรงเทพมหานคร เนองจากเปนการวางแผนดาเนนงานและแผนยทธศาสตรตางๆทจะขบเคลอนใหกรงเทพมหานคร

126

ดาเนนไปตามแผนพฒนากรงเทพมหานครทวางไว ผวาราชการกรงเทพมหานครอาจจะใชวธการลงประชามตของพลเมองกรงเทพมหานครกได หรออาจจะมการเปดโอกาสใหพลเมองเขาไปมสวนรวมแสดงความคดเหนผานทางสอสารสนเทศกได ซงแลวแตวาจะใชชองทางใดเพอใหสามารถรบรถงผลดหรอผลเสยตางๆ แลวนาขอคดเหนตางๆเหลานนมาปรบแก เพอใหตรงตามเจตนารมณของประชาชนใหมากทสดกจะสงผลดในภาพเชงกวางของการบรหารงานในลาดบตอไป

5.2.2.3 การปรบปรงอานาจหนาทของกรงเทพมหานคร ผวจยเหนวา การกาหนดใหกรงเทพมหานครซงอยในโครงสรางระดบบนมอานาจหนาทในการจดทาบรการสาธารณะใหแกประชาชนมากมายหลายประการดวยกน อาจจะสงผลใหการดาเนนกจการ หรอ การวางแผนพฒนากรงเทพมหานครเปนไปอยางลาชา สงผลใหผวาราชการกรงเทพมหานครตองรบภาระทเพมขน นอกจากภาระหนาทของการทาหนาทเปนหวหนาฝายบรหารแลวยงตองรบภาระหนาทในสวนทเกยวของกบการดาเนนการตางๆใหเปนไปตามทกฎหมายบญญตไวใหเปนหนาทของกรงเทพมหานครไปพรอมๆกนอกดวย นอกจากนหากพจารณาถงอานาจหนาทของกรงเทพมหานครแลวเหนไดวาอานาจหนาทบางประการทกาหนดใหกรงเทพมหานครเปนผดาเนนการนนมหนวยงานของราชการสวนกลางเปนผ ดาเนนการรบผดชอบอยแลว อาจจะสงผลใหการทางานของกรงเทพมหานครมความซาซอนกบราชการสวนกลางได

ในสวนของการกาหนดใหนครบาลมอานาจหนาทเชนเดยวกนกบกรงเทพมหานครนน ผวจยเหนวา เมอตองการจดโครงสรางออกเปนนครบาลเพอตอบสนองความตองการของประชาชนและสงผลใหโครงสรางการบรหารสามารถทจะดาเนนการไดอยางมประสทธภาพ ผวจยเหนวา ควรจะจาแนกหนาทตางๆใหชดเจนวา หนาททเกยวของกบเรองใดใหเปนหนาทของกรงเทพมหานคร และหนาทใดมนครบาลเปนผรบผดชอบ ทงนหากมการกาหนดอานาจหนาทไดอยางชดเจนกจะสงผลใหกรงเทพมหานครกสามารถทจะดาเนนการในสวนทกรงเทพมหานครมหนาทรบผดชอบ ในสวนของนครบาลกมหนาททจะตองขบเคลอนหรอจดทาบรหารสาธารณะตางๆทอยในความรบผดชอบของนครบาล ซงการจาแนกหนาทตางๆนน อาจจะมการกาหนดในสวนของหนาทของกรงเทพมหานครในการจดทาบรการสาธารณะในมตทเปนภาพรวมหรอหนาททตองกระทาทวทงพนทการปกครองของกรงเทพมหานคร เชน การจดทาแผนพฒนากรงเทพมหานคร การจดทาสาธารณปโภคขนาดใหญ เปนตน ในสวนทเกยวของกบหนาทของกรงเทพมหานครทสามารถทจะถายโอนอานาจการจดทาไปสนครบาลได เชน การจดการเรองขยะ การแกไขปญหาตางๆ การสงเสรมอาชพ เปนตนกควรทจะระบใหชดเจนเนองจากนครบาลมความใกลชดกบพนทมากทสด กจะสงผลใหสามารถทจะดาเนนกจการตางๆไดอยางรวมเรว และตอบสนองความตองการของประชาชนในแตละพนทรบผดชอบของตนเองมากยงขน

โดยสรป จากการทผวจยไดศกษาและวเคราะหถงสภาพปญหาการการมสวนรวมของประชาชนขององคกรปกครองสวนทองถนในรปแบบพเศษของกรงเทพมหานครตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 กจะพบวาปจจบนพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ทประกาศใชอยนนมการจดโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครทไมเอออานวยตอการมสวนรวมของประชาชน สงผลใหการบรหารราชการกรงเทพมหานคร ไมสอดคลองตามเจตนารมณของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยทมงหวงให

127

ประชาชนและชมชนอนเปนรากฐานทสาคญทสดภายในทองถนไดเขามามสวนรวมในการดาเนนกจการและรวมผลกดนหรอแกไขปญหาตางๆภายในทองถนของตนเองเพอนาไปสชมชนทเขมแขงและสามารถพงพาตนเองได ในสวนของแนวความคดรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบคณะกรรมาธการการปกครองทองถนสภาผแทนราษฎร) และรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบประชาชน) เหนไดวามการปรบปรงโครงสรางทแตกตางกน ซงเมอไดวเคราะหถงการจดโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครและกลไกการบรหารงานตางๆของแตละรางพระราชบญญตลวนแลวแตมขอดและขอเสยทแตกตางกน ดงนนหากการปรบปรงพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 มการนาเอาจดเดนซงเปนแกนหลกในการปรบปรงโครงสรางทใหประชาชนเขามามสวนรวมของแตละรางพระราชบญญตมารวบรวมไวเปนโครงสรางเดยวกน กจะสงผลใหการจดระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครในรปแบบใหมมโครงสรางการบรหารงานทมความสมบรณมากยงขน การบรหารงานตางๆกจะสอดคลองกนสงผลใหการพฒนาพนทกรงเทพมหานครความเจรญทยงยน

จากการทไดวเคราะหถงสภาพปญหาตางๆของกรงเทพมหานคร ไมวาจะเปนเรองการจดโครงสรางระเบยบบรหารราชการตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครพ.ศ. 2528 และปญหาการบรหารงานของกรงเทพมหานครตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครพ .ศ . 2528 กจะพบวาโครงสรางและการบรหารงานตางๆของกรงเทพมหานครขาดการมสวนรวมจากประชาชนซงเปนรากฐานทสาคญทสดในการทจะขบเคลอนนโยบายตางๆใหเกดประสทธภาพ โดยเมอผวจยไดวเคราะหถงสภาพปญหาตางๆแลว กจะนาสภาพปญหาตางๆไปวเคราะหเพอหาแนวทางในการหาขอสรปของสภาพปญหาเพอใหเกดเปนรปธรรมและสามารถทจะนาไปปรบใชในอนาคตไดอยางยงยนตอไป

บทท 6

สรปและขอเสนอแนะ

6.1 สรป

วทยานพนธ เรอง การปฏรปองคกรปกครองสวนทองถนรปแบบพเศษของกรงเทพมหานคร: ศกษากรณการปฏรปโครงสรางการมสวนรวมของประชาชน โดยใชชอภาษาองกฤษวา “The Reformation of Special Form of Local Government Administration in Bangkok : A Case Study Reformation Form for Citizen's Participation” ผวจยไดศกษาจากปญหาขอเทจจรงของกรงเทพมหานครทเกดขนในปจจบนและปญหาขอกฎหมายตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 โดยพระราชบญญตดงกลาวเปนกฎหมายทไดวางกรอบโครงสรางการบรหารกรงเทพมหานคร กาหนดอานาจหนาทของฝายบรหาร ซงลวนแลวแตมผลกระทบตอประชาชนทงสน

ลกษณะโครงสรางการบรหารราชการกรงเทพมหานครมลกษณะแตกตางโดยสนเชงจากองคกรปกครองสวนทองถนอน การศกษาของผวจยจงตองศกษาอยภายใตกรอบของสมมตฐานทวา“โครงสรางการบรหารราชการกรงเทพมหานครตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ไมมบทบญญตหรอชองทางทใหประชาชนเขาไปมสวนในการดาเนนกจการตางๆ สงผลใหการดาเนนการตางๆของกรงเทพมหานครไมประสบความสาเรจ ไมสามารถตอบสนองความตองการของประชาชนในพนท หากพระราชบญญตระเบยบบรหารราชกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 มการจดระเบยบบรหารราชการใหมโดยแกไขโครงสรางการบรหารใหประชาชนซงเปนฐานลางในการพฒนาไดเขาไปมสวนรวมในการคด ในการวางแผนการดาเนนงานตางๆ หรอการดาเนนกจการตางๆแลว กจะสงผลใหการดาเนนนโยบายหรอการแกไขปญหาตางๆเปนไปอยางมประสทธภาพ”

จากการทผวจยไดศกษาและวเคราะหถงปญหาตางๆของกรงเทพมหานคร ตงแตววฒนาการและประวตความเปนมาของกรงเทพมหานครนครตงแตอดตจนถงปจจบน ตลอดจนโครงสรางการจดระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 สามารถสรปไดดงตอไปน

6.1.1 การจดโครงสรางระเบยบบรหารราชการของกรงเทพมหานคร ผศกษาวจยพบวาการจดระเบยบบรหารราชการของกรงเทพมหานครนนไมสอดคลองตรง

ตามเจตนารมณตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 หมวด 14 วาดวยเรองการปกครองสวนทองถน หมวดทวาดวยการปกครองสวนทองถน รฐธรรมนญไดวางหลกใหมการสงเสรมองคกรปกครองสวนทองถนใหทาหนาทเปนหนวยงานหลกในการจดทาบรการสาธารณะและให

129

องคกรปกครองสวนทองถนมสวนรวมในการตดสนใจแกไขปญหาตางๆทเกดขนภายในองคกรปกครองสวนทองถน นอกจากนตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 มาตรา 287 กาหนดใหประชาชนทอาศยอยในองคกรปกครองสวนทองถนมสทธมสวนรวมในการบรหารกจการขององคกรปกครองสวนทองถน โดยกาหนดใหองคกรปกครองสวนทองถนตองจดใหมวธการทใหประชาชนเขามามสวนรวมดวย เมอไดพจารณาตามเจตนารมณของรฐธรรมนญแลว ตงแตรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 ซงเปนรฐธรรมนญฉบบแรกทไดมการกาหนดในเรองของการกระจายอานาจออกไปใหองคกรปกครองสวนทองถน ใหชมชนทองถน และใหประชาชน โดยไดกาหนดบทบญญตเรองการปกครองทองถนเอาไวถง 11 มาตราดวยกนตอมาเมอรฐธรรมนญฉบบดงกลาวไดถกยกเลก จงไดมการยกรางรฐธรรมนญฉบบใหขนใช คอ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 โดยรฐธรรมนญฉบบทใชจนถงปจจบนยงคงใหความสาคญของการปกครองสวนทองถนเฉกเชนเดยวกนกบรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 โดยหลกการสาคญของรฐธรรมนญตองการใหราชการสวนกลางมการกระจายอานาจลงไปสทองถนอยางแทจรง โดยหากองคกรปกครองสวนทองถนไดกระจายอานาจลงไปสชมชนอยางแทจรงแลว ประชาชนกจะสามารถเขามามสวนรวมมากขน โดยไมเพยงแตเขามามสวนรวมแตเฉพาะในเรองของการเลอกตงผแทนเขามาทาหนาแทนตนเองเทานน แตยงสามารถเขามามสวนรวมทางการเมองทองถนไดโดยตรง เมอพจารณาตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 แลวจะพบวา พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ.2528 ไดจดระบบการปกครองทองถนอยในระดบเดยว โดยกาหนดใหกรงเทพมหานครมฐานะเปนนตบคคล สงผลใหการบรหารราชการตางๆ เสมอนหนงยงรวมอานาจไวทฝายบรหาร การทาหนาทหรอการบรหารงานตางๆตองใหฝายบรหารเปนผดาเนนการทงสน จงสงผลใหประชาชนในทองถนขาดการมสวนรวมในการบรหารกจการทองถนภายใตเจตนารมณทรฐธรรมนญไดวางไว

6.1.2 อานาจหนาทของสานกงานเขต สภาเขตกบประชาชนในพนทตามพระราชบญญต ระเบยบบรหารราชกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 จากการศกษาวจยพบวา เขตซงเปนพนททมความใกลชดกบประชาชนมากทสด นอกจากน

แมวาสมาชกสภาเขตเปนบคคลทประชาชนในพนทไดเลอกตงเขาไปทาหนาทแทนตนเอง ไมสามารถแกไขปญหาตางๆ ภายในชมชนใหกบประชาชนได แมวาสมาชกในแตละเขตจะมจานวนมากกตาม แตปญหาจะเกดขนตรงทวาผอานวยการเขตมฐานะเปนขาราชการกรงเทพมหานครสามญ สงผลใหผอานวยการเขตไมตองใหความสนใจกบประชาชนเนองจากมฐานนะเปนขาราชการประจาของกรงเทพมหานคร ไมมการหมดวาระ ผลกระทบจากการทผอานวยการเขตมาจากการแตงตง แตสมาชกสภาเขตมาจากการเลอกตง ทาใหผอานวยเขตไมมการรบฟงปญหาจากสมาชกสภาเขตซงเปนบคคลทมความใกลชดกบชมชนมากทสด

6.1.3 การมสวนรวมของประชาชนในการบรหารกจการทองถนของกรงเทพมหานคร ปจจบนการมสวนรวมของประชาชนในกรงเทพมหานคร หากพจารณาตามพระราชบญญต

ระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ไดแก การเลอกตงผวาราชการจงหวด การ

130

เลอกตงสมาชกสภากรงเทพมหานคร การเลอกตงสมาชกสภาเขต การเขาชอเสนอขอบญญตทองถน เหนไดวาการมสวนรวมของประชาชนมอยแตเฉพาะเรองการเลอกตงผแทน หรอประชาธปไตยทางออมเทานน โดยใหเลอกตงบคคลเขาไปทาหนาทแทน ชองทางทจะใหประชาชนเขาไปมสวนรวมในการดาเนนกจการภายในองคกรปกครองสวนทองถนตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 มาตรา 287 ไดกาหนดไว พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 มไดมการแกไข หรอ ปรบปรงใหสอดคลองกบรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 จงสงผลใหการดาเนนนโยบายตางๆ ทจะสงผลกระทบตอประชาชนสวนรวมนน จะเปนนโยบายเชงประชานยมทผสมครรบเลอกตงเปนผวาราชการจงหวดใชในการหาเสยง

6.1.4 การบรหารงานกรงเทพมหานครตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการ กรงเทพมหานคร พ.ศ.2528 พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 มาตรา ไดกาหนด

หนาทของผวาราชการกรงเทพมหานครไวโดยเฉพาะ และนอกจากนหนาทในสวนของการบรหารพนทกรงเทพมหานครพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 กไดกาหนดไวเชนเดยวกน สงผลใหผวาราชการกรงเทพมหานครในฐานะทเปนผทาหนาทฝายบรหาร มภารกจมากและมความซาซอนในการปฏบตงาน นอกจากหนาทของตนเองตามทกฎหมายบญญตไวโดยเฉพาะแลว ยงมหนาทในฐานะทเปนฝายบรหารทตองทาหนาทของกรงเทพมหานครตามทกฎหมายบญญตไวเชนเดยวกนดวย ทาใหผวาราชการกรงเทพมหานครแบกรบภาระไวมาก สงผลใหการดาเนนกจการตางๆเปนไปอยางลาชา เปาหมายการดาเนนงานตางๆไมคอยเปนไปตามระบบแผนงานทวางไว เนองจากตองรอการตดสนใจจากผวาราชการกรงเทพมหานครทงสน

6.2 ขอเสนอแนะ

หากจะพจารณาตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 ประกอบกบพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 เหนไดวารฐธรรมนญอนเปนกฎหมายสงสดของประเทศไดกาหนดใหประชาชนเขาไปมสวนรวมในการบรหารกจการขององคกรปกครองสวนทองถน แตตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ไมมบทบญญตใดๆเลยทกาหนดใหประชาชน หรอชมชนทองถนตางๆ ไดเขาไปมสวนในการกาหนดแผนงาน หรอเสนอนโยบายตางๆเพอใหแกไขปญหาตางๆภายในเขตหรอชมชนทตนเองอาศยอย

เมอผศกษาวจยไดศกษาถงสภาพปญหาของกรงเทพมหานคร พบวากรงเทพมหานครเปนเมองหลวงทใหญ รวมทงเปนศนยกลางความเจรญในทกๆดาน ในขณะเดยวกนกมปญหาสงคมมากมาย ไมวาปญหาดานสาธารณปโภค ปญหาดานการจราจร มลพษทางอากาศ เปนตน นอกจากปญหาทางสงคมทกรงเทพมหานครจะตองแกไขเฉพาะหนาแลว ปญหาเรองขอกฎหมายตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 กถอวาเปนปญหาทสาคญเชนเดยวกน เนองจากการจดระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครเปนโครงสรางการปกครองสวนทองถนระดบเดยว ทาใหการบรหารงานหรอการทาหนาทของผวาราชการจงหวดมมากมายเกนทจะ

131

ทาได กลาวคอตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 นอกจากจะกาหนดหนาทของผวาราชการจงหวดไวโดยเฉพาะในมาตรา 49 พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 มาตรา 89 กยงไดกาหนดหนาทของกรงเทพมหานครกวา 20 ประการอกดวย ทาใหการหนาทของผวาราชการจงหวดตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 เปนไปยากลาบาก เพราะเหตผวาราชการจงหวดทาหนาทเปนฝายบรหารจะตองบรหารนโยบายตางๆทงพนท ทาใหการบรหารงานเปนไปอยางลาชา การสงการตางๆในกรณทมเหตการณตางๆเกดขนไมไดผลเทาทควร นอกจากนนโยบายตางๆทผวาราชการจงหวดไดแถลงตอสภากรงเทพมหานครในขณะทเขาทาหนาทเปนการกาหนดนโยบายในการทางานหรออาจจะเปนนโยบายประชานยม หากพจารณาจากความตองการของคนในชมชน หรอชมชนตางๆในเขตพนทอยางแทจรงแลว นโยบายดงกลาวอาจจะไมตอบสนองความตองการอยางเทาเทยมกน

เมอการบรหารงานของผ วาราชการจงหวดไมตอบสนองความตองการของประชาชน นอกจากนนโยบายตางๆทเกดขนประชาชนซงเปนผทไดรบผลกระทบไมไดเขาไปมสวนรวมในการวางแผน ในการนาเสนอปญหา ในการแกไขปญหาเลย เหตทเปนเชนนกเพราะวาพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ไมมบทบญญตทใหประชาชนเขาไปทาหนาทในการบรหารกจการใดๆเลย

เนองจากเดมโครงสรางระเบยบบรหารกรงเทพมหานคร มาตรา 9 ตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ประกอบดวยผวาราชการจงหวดและสมาชกสภากรงเทพมหานคร เปนโครงสรางองคกรปกครองสวนทองถนรปแบบพเศษชนเดยว ผศกษาวจยพบวาหากมการแกไขโครงสรางระเบยบบรหารราชการออกเปน 2 ชน โดยโครงสรางชนบนจะเปนโครงสรางททาหนาทในเรองการบรหารเปนหลก คอ “กรงเทพมหานคร” สวนโครงสรางระดบลาง ทาหนาทในการจดทาบรการสาธารณะเปนหลก คอ “นครบาล” จะทาใหการบรหารงานของกรงเทพมหานคร สามารถตอบสนองความตองการของประชาชนมากขน โดยรปแบบโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร ทผศกษาวจยจะเสนอ สามารถอธบายไดดงน

6.2.1 โครงสรางระดบบน (Upper Level) การจดโครงสรางการบรหารกรงเทพมหานครในระดบบนนน ผวจยเหนวาควรกาหนดให

กรงเทพมหานครมฐานะเปนนตบคคลและเปนราชการสวนทองถน เนองจากการเปนนตบคคลตามกฎหมายมหาชนสงผลใหองคกรปกครองสวนทองถนมอสระทจะดาเนนการและจดทาบรการสาธารณะใหกบประชาชนอยางเตมความสามารถ ไมตกอยภายใตการควบคมของราชการสวนกลาง โดยราชการสวนกลางจะสามารถเขามากากบดแลการทาหนาทขององคกรปกครองสวนทองถนในเฉพาะเรองทเกยวของกบหลกความชอบดวยกฎหมายเทานน

โดยโครงสรางระดบบนของกรงเทพมหานครประกอบดวย สภากรงเทพมหานคร ผวาราชการจงหวด และสภาทปรกษาทางดานการบรหาร เศรษฐกจ และสงคมของกรงเทพมหานคร ดงน

6.2.1.1 สภากรงเทพมหานคร สภากรงเทพมหานคร มทมาจากการเลอกตงโดยตรงจากประชาชน ตามกฎหมายวา

ดวยการเลอกตงสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน โดยลกษณะของการกาหนดเขตเลอกตง กใหถอเขตนครบาลเปนหนงเขตการเลอกตงโดยถอเกณฑจานวนราษฎร

132

6.2.1.2 ผวาราชการกรงเทพมหานคร ผวาราชการกรงเทพมหานคร กาหนดใหมทมาจากการเลอกตงโดยตรงของประชาชน

โดยใชวธการออกเสยงโดยตรงและลบ นอกจากน อานาจหนาทของผวาราชการกรงเทพมหานคร ซงอยในโครงสรางการบรหารกรงเทพมหานครในระดบบน จะทาหนาทเรองการดาเนนนโยบายตางๆ ทถอวาเปนการจดบรการสาธารณะทวทงกรงเทพมหานคร เชน หนาทในเรองของการจดทาแผนพฒนากรงเทพมหานคร กลาวคอ ใหผวาราชการกรงเทพมหานครทาหนาทเปนผบรหารเฉพาะแตในเรองทสาคญๆ สวนขอเทจจรงหรอสภาพปญหาตางๆทเกดขนในพนทเขตหรอนครบาล ซงเปนรายละเอยดยอยนนกจะถายโอนอานาจไปยงนครบาล ซงเปนโครงสรางระดบลาง ผวาราชการกรงเทพมหานครมอบหมายใหนครบาลตดสนใจทาใหการบรหารงานเปนไปอยางรวดเรวและมประสทธผล

6.2.1.3 คณะกรรมการดานการบรหาร เศรษฐกจ และสงคมของกรงเทพมหานคร ผ วจยเหนควรใหมคณะกรรมการดานการบรหาร เศรษฐกจ และสงคมของ

กรงเทพมหานคร ขนมาทาหนาทเปนทปรกษาของผวาราชการกรงเทพมหานคร โดยใหมทมาจากการสรรหาผมความรความเชยวชาญในเรองหนงเรองใดโดยเฉพาะ และนอกจากนใหประชาชนในทองถนไดเขาไปสวนหนงของคณะกรรมการในแตละชดดวย เนองจากการทางานของผ วาราชการกรงเทพมหานครทาหนาทในการวางแผนการพฒนากรงเทพมหานครในภาพรวม ดงนนการขบเคลอนนโยบายตางๆของผวาราชการกรงเทพมหานคร หากมคณะกรรมการแตละดานทาหนาทเปนผใหคาปรกษาชแนะแนวทางการวางแผนดาเนนงานของกรงเทพมหานครรอบดานแลวแผนพฒนากรงเทพมหานครทกาหนดใหนครบาลใชเปนแนวทางในการพฒนากจะบรรลผลไดมากยงขน โดยประเดนในสวนของทมาของคณะกรรมการดานการบรหาร เศรษฐกจ และสงคมของกรงเทพมหานคร ผวจยเหนควรใหมทมาจากการสรรหาเพราะเหตวาคณะกรรมการทมาจากการสรรหายอมสามารถทจะทางานดานตางๆไมวาจะเปนดานการบรหาร ดานการเศรษฐกจและดานการสงคมไดอยางอสระ เนองจากหนาทหลกหรอหนาทประการสาคญของคณะกรรมการดานการบรหาร เศรษฐกจ และสงคมของกรงเทพมหานครคอทาหนาทใหความเหนตอผวาราชการกรงเทพมหานครเกยวกบการประกาศใชแผนพฒนากรงเทพมหานคร ดงนน หากมทมาจากการสรรหาทใหความอสระในการทาหนาทตางๆ ยอมทจะแสดงความคดเหนตางๆตอฝายบรหารไดอยางเสร และนอกจากนยงสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนเนองจากเปนการสรรหาบคคลผมความรความสามารถจากดานตางๆเขามามสวนรวมในกระบวนการวางแผนพฒนากรงเทพมหานครโดยเฉพาะอยางยงในเรองของการวางแผนพฒนากรงเทพมหานครทจะตองใหเปนแมแบบหรอแบบอยางใหกบนครบาลไปปรบใชในการพฒนาพนทโครงสรางระดบลางของตนเอง จงเหนไดถงความสมพนธระหวางโครงสรางระดบบนทมคณะกรรมการดานการบรหาร เศรษฐกจ และสงคมของกรงเทพมหานครคอยทาหนาทใหความชวยเหลอในการวเคราะหหรอใหความเหนหรอแกไขปญหาตางๆใหกบประชาชนกรงเทพมหานครในภาพรวมๆหรอภาพกวางของกรงเทพมหานครกบโครงสรางระดบลางทจะตองจดการบรหารพนทใหมความสอดคลองกบแผนพฒนาทโครงสรางระดบบนไดวางไว นอกจากนในสวนของวธการสรรหาตางๆของคณะกรรมการดานการบรหาร เศรษฐกจ และสงคมของกรงเทพมหานคร เนองจากกรงเทพมหานครมสภากรงเทพมหานครทาหนาท เปนฝายนตบญญต ดงนนกรงเทพมหานครโดยผ วาราชการกรงเทพมหานคร สามารถทจะออกเปนขอบญญตทองถนวาดวยคณะกรรมการดานการบรหาร

133

เศรษฐกจ และสงคมของกรงเทพมหานคร โดยใหใหผานความเหนชอบจากสภากรงเทพมหานคร ซงในขอบญญตทองถนวาดวยคณะกรรมการดานการบรหาร เศรษฐกจ และสงคมของกรงเทพมหานคร อาจจะกาหนดถงรายละเอยดเกยวกบการตงคณะกรรมการขนมาทาหนาทในการสรรหาบคคลตางๆเขามาทาหนาทในสภาทปรกษา นอกจากนขอบญญตทองถนอาจจะกาหนดถงรายละเอยดตางๆเกยวกบอานาจและหนาทของสภาทปรกษาทางดานการบรหาร เศรษฐกจ และสงคมของกรงเทพมหานคร ใหมความชดเจนวาใหมการทาหนาทในเรองใด

จากโครงสรางระดบบนทผวจยนาเสนอ จะเหนไดวาแนวคดของโครงสรางระดบบนตามรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบประชาชน) มการนาเอาสภาพลเมองกรงเทพมหานครใหอยในโครงสรางระดบบนดวย ซงจะประกอบไปดวย สภากรงเทพมหานคร ผวาราชการกรงเทพมหานคร และสภาพลเมองกรงเทพมหานคร ผวจยมความเหนตางจากรางพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบประชาชน) เนองจากโครงสรางในระดบบนจะทาหนาทในการวางแผนพฒนากรงเทพมหานคร จดทาบรการสาธารณะ ประสานงานเชงนโยบายตางๆในภาพรวมของพนทกรงเทพมหานคร ดงนนหากใหสภาพลเมองกรงเทพมหานครเขาไปมสวนรวมในการดาเนนงานดงกลาวดวย ผวจยเกรงวาจะสงผลใหการทางานตางๆหรอการบรหารงานตางๆของฝายบรหารเปนไปอยางลาชาเนองจากตองผานการใหความเหนจากสภาพลเมองกรงเทพมหานครทกกระบวนการ โดยการทผ วจยนาสภาพลเมองกรงเทพมหานครออกจากโครงสรางการบรหารราชการกรงเทพมหานครในระดบบนและนาเอาคณะกรรมการดานการบรหาร เศรษฐกจ และสงคมของกรงเทพมหานครมาแทนทนน ผวจยเหนวา การนาสภาพลเมองกรงเทพมหานครออกจากโครงสรางการบรหารราชการกรงเทพมหานครระดบบนไมสงผลใหโครงสรางการบรหารราชการกรงเทพมหานครในระดบบนขาดการมสวนรวมของประชาชนแตอยางใด เนองจากประชาชนสามารถทจะใชสทธการมสวนรวมผานกฎหมายตางๆ อาจจะเปนขอบญญตทองถนของกรงเทพมหานครทฝายบรหารจดใหมขน เชน เมอฝายบรหารตองการจดทาบรการสาธารณะของกรงเทพมหานครทสงผลกระทบตอภาพโดยรวมของพนทกรงเทพมหานคร ฝายบรหารอาจจะตราขอบญญตทองถนกรงเทพมหานครอนวาดวยการทาประชาพจารณเพอใหประชาชนหรอพลเมองกรงเทพมหานครเขามารวมแสดงความคดเหน ถงแผนงานการดาเนนการดงกลาวได ซงเหนไดวาประชาชนสามารถทจะมชองทางอนๆทจะเขามามสวนรวมเชนเดยวกนไมจาแตเฉพาะการมสวนรวมผานโครงสรางการบรหารราชการเทานน ซงหากเปรยบเทยบกบโครงสรางการบรหารราชการสวนทองถนของตางประเทศแลวจะเหนไดวาการมสวนรวมของประชาชนนนไมไดถกกาหนดไวในโครงสรางการบรหารราชการแตอยางใด แตประชาชนในทองถนของตางประเทศสามารถทจะเขามามสวนรวมในการบรหารกจการตางๆของทองถนผานกฎหมายตางๆทกฎหมายทองถนไดกาหนดรบรองสทธไว สาหรบในสวนของประเทศไทย โดยเฉพาะการบรหารราชการสวนทองถนในรปแบบพเศษของกรงเทพมหานครกเชนเดยวกน ประชาชนในกรงเทพมหานครกยงมชองทางการมสวนรวมผานกระบวนการหรอขนตอนตางๆตามทกฎหมายรบรองสทธไวเชนเดยวกน ดงนน การทกาหนดใหมคณะกรรมการดานการบรหาร เศรษฐกจ และสงคมของกรงเทพมหานคร เขามาทาหนาทเปนทปรกษาผวาราชการกรงเทพมหานครในแตละเรองทมความสาคญตอการพฒนากรงเทพมหานครในภาพรวมจงนาจะเหมาะสมมากกวาการเพมสภาพลเมองกรงเทพมหานครเขาไป

134

อยในโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร เนองจากคณะกรรมการทมาจากการสรรหา ยอมทจะมความอสระในการดาเนนการงานตางๆตามทผวาราชการกรงเทพมหานครมอบหมาย โดยเฉพาะอยางยงในเรองการจดทาโครงการตางๆในภาพรวมของกรงเทพมหานครหากไดมการสรรหาบคคลทมความเชยวชาญทางดานใดดานหนงโดยเฉพาะเขามาทาหนาทเปนทปรกษาดานแผนงานตางๆ ยอมทจะสงผลใหการดาเนนงานตางๆของฝายบรหารตอประชาชนกรงเทพมหานครเปนไปอยางมประสทธภาพและเกดประโยชนตอประชาชนมากทสด โดยคณะกรรมการดานการบรหาร เศรษฐกจ และสงคมของกรงเทพมหานคร กมทมาจากภาคประชาชนรวมดวยเชนเดยวกน โดยมทมาจากประชาชนหลากหลายดานทผานการสรรหาเขามาทาหนาทเปนทปรกษาดานการวางแผนพฒนากรงเทพมหานครในดานตางๆ โดยคณะกรรมการดานการบรหาร เศรษฐกจ และสงคมของกรงเทพมหานครสามารถทจะวเคราะหถงแผนพฒนากรงเทพมหานครกอนทจะมการประกาศใชวามความเหมาะสมตอพนทกรงเทพมหานครมากนอยเพยงใดหรอสงผลกระทบอยางไรบางตอพนทกรงเทพมหานคร ซงแผนพฒนากรงเทพดงกลาวถอวามความสาคญมากเนองจากจะตองเปนฐานใหพนทนครบาลนาไปปรบใชพฒนาภายในพนทนครบาลอกดวย จงเหนไดวาการจดตงคณะกรรมการดานการบรหาร เศรษฐกจ และสงคมของกรงเทพมหานคร ลวนแลวแตเปนชองทางใหประชาชนสามารถทจะเขามามสวนรวมในการบรหารทองถนของกรงเทพมหานครทงสน

6.2.2 โครงสรางระดบลาง (Lower Level) โดยโครงสรางในสวนระดบลางนน กาหนดใหมชอใหมเดมจากสานกงานเขต เปนนครบาล

โดยการกาหนดใหแตละนครบาลมฐานะเปนนตบคคล ใหมฐานะเปนองคกรบรหารราชการสวนทองถน ทาหนาทหลกในการจดบรการสาธารณะใหกบประชาชนในพนทเขตนครบาล เหตทผวจยนาเสนอใหมการจดใหนครบาลมฐานะเปนนตบคคลและใหมฐานะเปนองคกรบรหารราชการสวนทองถน เนองจากนครบาลควรทจะหนวยงานทมความอสระในการจดทาบรการสวาธารณะ เมอมการจดโครงสรางใหนครบาลทาหนาทในการขบเคลอนแผนการดาเนนงานหรอสามารถคดรเรมโครงการตางๆไดภายในนครบาลของตนเองและเปนหนวยงานหลกในการจดบรการสาธารณะภายในเขตนครบาลแลว ดงนนกรงเทพมหานครซงอยในโครงสรางระดบบนกทาหนาทเปนเพยงเสมอนกากบดแลความชอบดวยกฎหมายของการดาเนนงานของนครบาลกยอมทจะเพยงพอแลว หากมการกาหนดใหนครบาลใชอานาจตามทกรงเทพมหานครมอบหมายหรอใชอานาจหนาทแทนกรงเทพมหานครการดาเนนการตางๆของนครบาลกยอมทจะขาดอสระ

การจดโครงสรางภายในของนครบาลจะประกอบไปดวยสภานครบาล นายกนครบาล และสภาพลเมองนครบาล โดยมลกษณะโครงสราง ดงตอไปน

6.2.2.1 สภานครบาล สภานครบาลใหมทมาจาการเลอกตงของประชาชนผมสทธเลอกตงในเขตนครบาลนน

โดยใชวธการออกเสยงและลงคะแนนลบ ทาหนาทในการบรหารงานรวมกนกบนายกนครบาล 6.2.2.2 นายกนครบาล นครบาลหรอสานกงานเขตเดมจะมนายกนครบาล ซงมาจากการเลอกตงโดยตรงของ

ประชาชนในพนทโดยตรง ผลสะทอนของนายกนครบาลทใหมทมาจากการเลอกตงโดยตรงของ

135

ประชาชน กเพอใหนายกนครบาลสามารถทจะแกไขปญหาของประชาชนในพนทไดมากขน เนองจากนครบาลเปนโครงสรางชนลางทมความใกลชดกบประชาชนมากทสด ยอมทจะรถงความตองการของประชาชนในพนท ยอมรถงปญหาทเกดขนในแตละพนท เนองจากพนทนครบาลของกรงเทพแบงยอยๆเปนหลายนครบาลดวยกน ความตองการหรอการแกไขปญหาในแตละพนทมความแตกตางกน ดงนนหากใหผวาราชการกรงเทพมหานครซงทาหนาทเปนฝายบรหารตองคอยแกไขปญหาทเกดขนในแตพนทแลว ทาใหการแกไขปญหาตางๆเปนไปอยางลาชา หรอบางครงปญหาดงกลาวกกลายเปนปญหาใหญในระดบพนทไปแลว โดยแตเดมสานกงานเขตจะมผอานวยการเขตทาหนาทเปนผบงคบบญชาขาราชการกรงเทพมหานครในแตละเขต โดยทมาของผอานวยการเขตมาจากการแตงตงของปลดกรงเทพมหานคร เปนขาราชการกรงเทพมหานคร เมอไดปรบปรงโครงสรางใหมจากเขตเปนนครบาล โดยมนายกนครบาลทาหนาทเปนผบงคบบญชาขาราการภายในสานกงานนครบาล และนายกนครบาลมาจากการเลอกตงของประชาชนในเขตพนทนครบาล ขอดของการเลอกตงนายกนครบาลกเพอใหทมาของนายกนครบาลและสมาชกนครบาลมการเขาสตาแหนงเหมอนกนและเปนบคคลทอาศยในพนทนครบาลนน สงผลใหรบทราบถงสภาพปญหาหรอรถงความตองการของพนทนครบาลอยางชดเจนวา นครบาลทตนเองทาหนาทเปนผบรหารอยมความจาเปนทตองแกไข หรอมความจาเปนทตองดาเนนการนโยบายหรอเสนองบประมาณมาพฒนาในสวนใดภายในเขตพนทนครบาล นอกจากนการทนายกนครบาลมาจากการเลอกตงของประชาชนในพนทนนกจะสรางความเชอมนใหกบคนในชมชนวาบคคลซงไดรบเขามาเลอกตงหรอทาหนาทเปนตวแทนของชมชนนนมความตงใจทจะพฒนานครบาลอยางจรงจง เนองจากหากปรากฏวานายกเทศบาลทประชาชนเลอกตงเขาไปทาหนาทเปนฝายบรหารไมแกไขปญหาพนทนครบาลอยางจรงจงกสงผลใหเมอหมดวาระ นายกนครบาลเกรงวาจะไมไดรบการเลอกตงเขามาทาหนาทตอไป

เมอการโครงสรางในสวนของนครบาลใหมนายกนครบาลหนงคนซงมาจากการเลอกตงโดยตรงของประชาชนเขามาทาหนาทเปนฝายบรหาร ดงนนจงควรกาหนดใหมสานกงานปลดนครบาลซงสามารถทจะทาหนาทบรหารราชการประจาของกรงเทพมหานครและทาหนาทเปนผบงคบบญชาขาราชกรงเทพมหานครสามญทภายในนครบาล

6.2.2.3 สภาพลเมองนครบาล สภาพลเมองในระดบนครบาล ใหมทมาจากตวแทนจากภาคสวนตางๆ ไดแก ภาค

ประชาสงคมดานการพฒนาชมชน ดานการพฒนาชวต ดานสทธและเสรภาพของประชาชน ดานสาธารณสข ตวแทนสภาองคกรชมชนสภาเขต ตวแทนกลมอาชพตางๆ และผทรงคณวฒ ซงจากทมาดงกลาวจะเหนไดวา ทมาของสภาพลเมองจะประกอบไปดวยประชาชนในทกๆภาคสวนไดมโอกาสเขามามสวนรวมในการพฒนาพนทนครบาลของตนเองไดอยางแทจรงและทาหนาทในการจดทาแผนพฒนาภายในนครบาล เสนอแนะปญหาหรอแนวทางในการพฒนานครบาล โดยเฉพาะอยางยงเปนการเชอมความสมพนธใหสภาองคกรชมชนทรวมตวกนในแตละเขตพนทไดเขามามสวนรวมในการวางแผนพฒนาพนทตางๆภายในนครบาล ซงลกษณะของการทาหนาทของสภาพลเมองนครบาลจะมลกษณะคลายๆกนกบการทาหนาทของสภาพลเมองกรงเทพมหานคร ลกษณะทแตกตางกนคอการทาหนาทของสภาพลเมองกรงเทพมหานครจะเปนการทาหนาทใหภาพรวมระดบทวทงพนทกรงเทพมหานคร แตสาหรบการทาหนาทของสภาพลเมองนครบาลจะทาหนาทเฉพาะเขตนครบาลนนๆ แกไขหรอสะทอนปญหาเฉพาะนครบาลนนๆ

136

สภาพลเมองนครบาลถอวาเปนแกนหลกของการมสวนรวมของประชาชนอยางแทจรง โดยเปนโครงสรางการบรหารราชการของนครบาลทเปดชองประชาชนสามารถทจะเขาไปมสวนรวมในการบรหารพนทหรอชมชนของตนเอง เนองจากนครบาลเปนพนททมความใกลชดกบประชาชนมากทสด เมอโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร สามารถทจะกาหนดใหมชองทางของประชาชนซงเปนตวแทนจากภาคสวนตางๆ ทาใหมหลากหลายแนวความคดทเปนเสยงสะทอนความตองการและปญหาตางๆทเกดขนภายในนครบาล โดยมสวนรวมในการบรหารนครบาลของตนเอง โดยการเขามาทาหนาทในการเสนอแนะแนวทางหรอความตองการของชมชนในพนทนครบาล เมอมการจดทาแผนดาเนนการภายในนครบาลกยอมตองนาเอาความตองการของประชาชนหรอสภาพปญหาตางๆทเกดขนภายในนครบาลนนมากาหนดเปนแผนงานหรอยทธศาสตรในการดาเนนงานภายในพนทยอมทจะสงผลใหการดาเนนงานตางๆภายในนครบาลนนตอบสนองพนทนครบาลไดอยางตรงเปาหมายและเกดประสทธผลมากทสด

การทาหนาทของสภาพลเมองนครบาลนน ผวจยเหนวาควรทจะออกเปนขอบญญตทองถนกรงเทพมหานครเพอกาหนดโครงสรางภายในและการทาหนาทของสภาพลเมองนครบาลโดยหนาทประการสาคญทจะสงผลใหการมสวนรวมของสภาพลเมองนครบาลเปนไปอยางมประสทธภาพ อาจจะแบงออกเปน 3 ประการ อนไดแก

ประการแรกหนาทในการมสวนรวมในการวางแผนพฒนาภายในพนทนครบาลของตนเอง ซงการวางแผนพฒนาดงกลาวจะสามารถทจะสอดรบกบแผนพฒนากรงเทพมหานครทโครงสรางระดบบนไดวางไว และนอกจากนภายในเขตพนทนครบาลอาจจะมการปรบแผนพฒนาตางๆโดยการคดรเรมโครงการตางๆเพอพฒนาพนทของตนเองใหความเขมแขงและมความเจรญมากยงขน

ประการทสองคอทาหนาทในการตดตาม ตรวจสอบ และประเมนผลการทางานตางๆของฝายบรหาร เนองจากการทาโครงการตางๆของฝายบรหารนนสภาพลเมองนครบาลไดเขาไปมสวนรวมตงแตขนตอนการคดรเรมจนถงขนตอนการขบเคลอนนโยบายตางๆลงสพนทอยางแทจรง ดงนนหนาทในการตดตามและประเมนผลการดาเนนงานตางๆจงเปนหนาทของสภาพลเมองทจะตองนาผลการดาเนนงานตางๆมาวเคราะหถงปจจยตางๆทสงผลกระทบโดยตรงตอการดาเนนงานและวเคราะหถงสภาพปญหาตางๆทเปนอปสรรคสงผลทาใหการขบเคลอนนโยบายตางๆลงสพนทชมชนไมเกดผลสาเรจตามเปาหมายทคาดการณไว

ประการสดทาย เนองจากพนทนครบาลเปนพนททมความใกลชดกบชมชนมากทสดดงนน สภาพลเมองนครบาลจงจะตองทาหนาทเปนตวกลางหรอตวเชอมความสมพนธระหวางนครบาลกบประชาชนในชมชนเพอใหประชาชนสามรถทจะเขามามสวนรวมในกจกรรมทางการเมองตางๆทนครบาลจดใหมขน ใหประชาชนสามารถในเขตพนทนครบาลสามารถทจะรบทราบหรอเสนอแนะแนวทางการแกไขปญหาตางๆทเกดขนภายในชมชน

จากทมาและอานาจหนาทของสภาพลเมองนครบาล จะเหนไดวาจากหนาทของสภาพลเมองนครบาลซงเปนสภาทมทมาจากตวแทนมาจากภาคประชาชนอยางแทจรงยอมสามารถทจะสรางความสมพนธระหวางประชาชนกบนครบาลไดอยางสมบรณซงสงผลใหการจดทานโยบายตางๆตอชมชนเปนไปอยางมประสทธภาพมากยงขน

137

เพอใหเหนถงโครงสรางการจดระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร ทผวจยนาเสนอ โดยใหมการจดโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร ออกเปน 2 ระดบ คอ โครงสรางชนบนประกอบดวยสภากรงเทพมหานคร ผวาราชการกรงเทพมหานคร และสภาทปรกษาทางดานการบรหาร เศรษฐกจ และสงคมของกรงเทพมหานคร ในสวนของโครงสรางระดบลางกจะประกอบไปดวยสภานครบาล นายกนครบาล และ สภาพลเมองนครบาล ผวจยไดจดทาเปนแผนภาพดงน

ภาพท 6.1 การปฏรปโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครตามขอเสนอแนะ

จากขอเสนอแนะดงกลาวของผวจยเหนไดวาเปนขอเสนอทเปนการปฏรปทางดานโครงสรางของกรงเทพมหานครทแตกตางไปอยางโดยสนเชงกบพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ซงอาจจะตองใชระยะเวลาอยางยาวนานในการปฏรปดานโครงสรางการบรหารราชการกรงเทพมหานคร ดงนนแลว ผวจยยงไดเสนอแนะแนวทางเพมเตมอก 2 แนวทาง ซงอาจจะนามาปรบใชไดในสภาวการณปจจบนของกรงเทพมหานคร ในชวงกอนทจะมการปฏรปโครงสรางการบรหารราชการกรงเทพมหานครเพอการมสวนรวมของประชาชนอยางแทจรง ดงตอไปน

1) เนองจากกรงเทพมหานครเปนองคกรปกครองสวนทองถนรปแบบพเศษทอยภายใตการควบคมดแลของกระทรวงมหาดไทย ตามมาตรา 123 พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ซงไดกาหนดใหรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย ทาหนาทควบคมดแลการปฏบตราชการกรงเทพมหานคร ดงนน ฝายนโยบายและวางแผนพฒนากรงเทพมหานคร อาจจะมการจดทาแผนโครงสรางการบรหารราชการของกรงเทพมหานคร โดยเสนอใหกระทรวงมหาดไทยในฐานะทเปนองคกรกากบดแลกรงเทพมหานคร มการออกเปนประกาศ

กรงเทพมหานคร

---------------------------------------------------------------------------------------

สภากรงเทพมหานคร ผวาราชการกรงเทพมหานคร สภาทปรกษาฯ (เลอกตง- ตรง) (เลอกตง- ตรง) (สรรหาจากผเชยวชาญ)

กรงเทพมหานคร

ผวาราชการกรงเทพมหานคร (เลอกตง – ตรง)

สภากรงเทพมหานคร (เลอกตง – ตรง)

คณะกรรมการดานการบรหาร เศรษฐกจและสงคมของ

กรงเทพมหานคร (สรรหา)

กรงเทพมหานคร

---------------------------------------------------------------------------------------

สภากรงเทพมหานคร ผวาราชการกรงเทพมหานคร สภาทปรกษาฯ (เลอกตง- ตรง) (เลอกตง- ตรง) (สรรหาจากผเชยวชาญ)

นครบาล

นายกนครบาล (เลอกตง – ตรง)

สภานครบาล (เลอกตง – ตรง)

สภาพลเมองนครบาล (ตวแทนจากภาคประชาสงคม

ตวแทนสภาองคกรชมชน ตวแทนกลมอาชพตาง ๆ และ

ผทรงคณวฒ)

138

กระทรวงมหาดไทย เพอจดตงคณะกรรมการดานการบรหาร เศรษฐกจ และสงคมของกรงเทพมหานคร และประกาศกระทรวงมหาดไทยวาดวยสภาพลเมองนครบาลดงกลาวขนมาทาหนาทเปนสวนหนงของโครงสรางการบรหารราชการกรงเทพมหานครกยอมได โดย สามารถทจะกาหนดถงทมาและอานาจหนาทตางๆของสภาทปรกษาทางดานการบรหาร เศรษฐกจ และสงคมของกรงเทพมหานคร และสภาพลเมองนครบาลเอาไว เพอใหกรงเทพมหานครนามาใชในการบรหารราชการกรงเทพมหานครตอไป

2) กรงเทพมหานคร มอานาจทจะตราขอบญญตทองถนขนไดโดยการผานความเหนชอบของสภากรงเทพมหานคร ตามมาตรา 97 พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ดงนนเมอผวาราชการกรงเทพมหานครซงดารงตาแหนงในฐานะหวหนาฝายบรหาร เหนความสาคญของปฏรปโครงสรางการบรหารราชการกรงเทพมหานคร โดยการเนนการมสวนรวมของประชาชนทจะเปดโอกาสใหเขามามสวนรวมในการบรหารกจการทองถนของตนเองกอาจจะเสนอใหมการตราขอบญญตวาดวยสภาทปรกษาทางดานการบรหาร เศรษฐกจ และสงคมของกรงเทพมหานคร และสภาพลเมองนครบาลขนมาใชกยอมได โดยขอบญญตทองถนดงกลาวกสามารถทจะกาหนดถงทมาและการทาหนาทตางๆของสภาทปรกษาทางดานการบรหาร เศรษฐกจ และสงคมของกรงเทพมหานคร และสภาพลเมองนครบาลเอาไวดวยกยอมได โดยเพอใหสามารถทจะปฏบตการใหเปนไปตามหนาทของกรงเทพมหานครตามทกฎหมายบญญตไว ซ งเมอสภากรงเทพมหานครใหความเหนชอบแลวกสามารถทจะประกาศใชขอบญญตดงกลาวได ซงเหนไดวา หากฝายบรหารเหนความสาคญของการมสวนรวมของประชาชนทจะใหเขามาแสงดความคดเหนตางๆแลวกสามรถทจะกระทาได

จากขอเสนอแนะเพมเตม 2 ประการดงกลาวทผวจยเสนอนนเปนขอเสนอแนะทสามารถนาไปปรบใชในปจจบนไดโดยไมตองแกไขเพมเตมพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 แตเปนขอเสนอแนะเพอเปนแนวทางใหฝายบรหารของกรงเทพมหานครนาไปปรบใชเพอแสวงหาทางแนวทางใหการบรหารราชการกรงเทพมหานครในปจจบนใหเปนไปอยางมประสทธภาพเพอใหตอบสนองความตองการของประชาชนในกรงเทพมหานครไดอยางตรงเปาหมายมากทสด

นอกจากน ในสวนของการมสวนรวมของพลเมองกรงเทพมหานครโดยทวไป เชน ในเรองของการใหพลเมองกรงเทพมหานครไดมโอกาสทจะรบรการจดทาแผนพฒนากรงเทพมหานคร การจดทาประชามตในกรณทผวาราชการกรงเทพมหานครมความเหนวาเรองใดเรองหนงอาจจะมผลกระทบตอพลเมองกรงเทพมหานคร หรอในกรณทมความตองการทจะรบฟงความคดเหนของพลเมองกรงเทพมหานครกอนทจะมการดาเนนการจดทาโครงการตางๆหรอวางแผนนโยบายนน พลเมองกรงเทพมหานครกสามารถทจะใชสทธการมสวนรวมโดยตรงผานทางรฐธรรมนญอนเปนกฎหมายสงสดทไดใหอานาจไว หรอผานพระราชบญญตตางๆทไดประกาศใช ไมวาจะเปนการรบฟงขอมลขาวสารของทางราชการ การถอดถอนผบรหารทองถน การเขาชอเสนอกฎหมาย ซงสงตางๆเหลานประชาชนยอมทจะใชสทธของตนเองไดโดยตรง โดยไมจาเปนวาการมสวนรวมของประชาชนจะเฉพาะแตผานโครงสรางการบรหารราชการกรงเทพมหานครเพยงเทานน

กลาวโดยสรป จากขอเสนอแนะของผวจยเปนการเสนอแนะตามสมมตฐานทผวจยไดวางไวแลวทาการศกษาวจยโดยมองจากสภาพปญหาของสงคมทเกดขนในปจจบนแลวจงวเคราะหถง

139

สภาพของปญหาขอกฎหมายทเกดขนและนาสภาพปญหาตางๆทเกดขนมาสงเคราะหเพอหาแนวทางในการปฏรปโครงสรางระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครเพอใหประชาชนซงเปนรากฐานสาคญทจะสงผลทาใหการดาเนนงานหรอแผนงานตางๆบรรลเปาหมายตามแนวทางทฝายบรหารวางไว ซงไดวางแนวทางการแกไขรปแบบโครงสรางการบรหารราชการกรงเทพมหานครในปจจบนและแนวทางการแกไขการบรหารราชการกรงเทพมหานครในอนาคต อยางไรกตามเมอบรบทของกรงเทพมหานครเปลยนแปลงไปตามกาลเวลา ขอเสนอแนะของผวจยทใหไวอาจจะตองมการปรบเปลยนตามไปดวย โดยอาจจะมการปรบเปลยนในเชงโครงสรางหรอการปรบปรงโดยการเพมเตมในสวนของกลไกการทางานตางๆใหมความหลากหลายขน ซงลวนแลวแตเกดประโยชนตอการบรหารงานของกรงเทพมหานครทงสน

บรรณานกรม

กรงเทพมหานคร. หนาทกรงเทพมหานคร. คนวนท 12 มนาคม 2556 จาก

http://www.bangkok.go.th/th/page กองประชาสมพนธกรงเทพมหานคร. คนกรงเทพฯ เท 1,256, 349 คะแนนเลอก ม.ร.ว.สขมพนธ

บรพตร เปนผวาฯ กทม.อกสมย. คนวนท 12 มนาคม 2556 จาก http://www.prbangkok.com

โกวทย พวงงาม. การเสรมสรางธรรมาภบาลและความโปรงใสในองคกรปกครองสวนทองถน. วารสารสถาบนพระปกเกลา. 7, 2 (พฤษภาคม-สงหาคม 2552): 1-19.

โกวทย พวงงาม. การปกครองทองถนไทย หลกการและมตใหมในอนาคต. พมพครงท 5, กรงเทพฯ: วญญชน, 2555.

คณะรฐศาสตร, ศนยสงเสรมนวตกรรมและธรรมาภบาลทองถน จฬาลงกรณมหาวทยาลย. การกระจายอานาจกบการปฏรปประเทศไทย เลมท 1. กรงเทพฯ: สานกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2553.

เครยตน เจมส แอล. คมอการมสวนรวมของประชาชนในการตดสนใจของชมชน. แปลโดย วนชย วฒนศพท. พมพครงท 2. นนทบร: สถาบนพระปกเกลา, 2544.

ฉตรระว ปรสทธญาณ. การมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานทองถน : จากรฐธรรมนญ’ 50 สรางพระราชบญญต. นนทบร: สถาบนพระปกเกลา, 2552.

ชศกด เทยงตรง. การบรหารการปกครองทองถนเปรยบเทยบ. กรงเทพฯ : สานกพมพมหาวทยาลยรามคาแหง, 2531.

ชวงศ ฉายะบตร. ผวาราชการจงหวด. กรงเทพฯ: โรงพมพสวนทองถน, 2536. ชวงศ ฉายะบตร. การปกครองทองถนไทย. กรงเทพฯ: พฒเฌศ พรนตง เซนเตอร, 2539. โฆษต ปนเปยมรษฎ และคณะ. ขอเสนอแนวทางในการกระจายอานาจ. รายงานของ

คณะกรรมการกาหนดแนวทางในการกระจายอานาจ 20 กมภาพนธ 2534. กรงเทพฯ : ม.ป.ท., 2534.

ถนอม ศขสาตร และสรชย สพโปฏก. ปญหาการปกครองทองถนของประเทศองกฤษ. กรงเทพฯ: ม.ป.ท., 2515.

ถวลวด บรกล. การมสวนรวม : แนวคดทฤษฎและกระบวนการ, เอกสารประกอบการศกษาดงานของคณะกรรมาธการการพฒนาการเมองและการมสวนรวมของประชาชนวฒสภา. นนทบร: สถาบนพระปกเกลา, 2551.

ถวลวด บรกล. การเสรมสรางการเมองภาคพลเมองโดยการบรหารราชการแบบมสวนรวมระดบจงหวด. วารสารสถาบนพระปกเกลา. 6, 2 (พฤษภาคม-สงหาคม 2551): 87-100.

ธเนศว เจรญเมอง. การกระจายอานาจสทองถน. กรงเทพฯ: 179 การพมพ, 2537.

141

นครนทร เมฆไตรรตน. ทศทางการปกครองทองถนของไทยและตางประเทศเปรยบเทยบ. กรงเทพฯ: วญญชน, 2546.

นรนต เศรษบตร สมคด เลศไพฑรย และสายทพย สคตพนธ. รายงานการวจยเรองการมสวนรวมของชมนมในการพฒนาประชาธปไตย : องคการบรหารสวนตาบล. สานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร. กรงเทพฯ: สานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร, 2541.

นฤชา สวรรณลาภา. พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 กบการแกไขปญหาปรบปรงโครงสรางการบรหารราชการกรงเทพมหานคร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต คณะนตศาสตร มหาวทยาลยรามคาแหง, 2542.

นนทวฒน บรมานนท. การปกครองทองถนฝรงเศส. กรงเทพฯ: สถาบนนโยบายการศกษา, 2544. นนทวฒน บรมานนท. รฐธรรมนญแหงสาธารณรฐฝรงเศส. กรงเทพฯ: สานกงานคณะกรรมการ

วจยแหงชาต, 2541. นยม รฐอมฤต และพรเทพ เทพปญญา. การปกครองทองถนเปรยบเทยบ องกฤษ สหรฐอเมรกา

ญปน ฝรงเศส และสหภาพโซเวยต. กรงเทพฯ: สานกพมพมหาวทยาลยรามคาแหง, 2521.

ณรงคเดช สรโฆษต. กฎหมายเกยวของกบการรบฟงความคดเหนของประชาชนในประเทศองกฤษ. กรงเทพฯ: จรลสนทวงศการพมพ, 2552.

บวรศกด อวรรณโณ และ ถวลวด บรกล. ประชาธปไตยแบบมสวนรวม (Participatory Democracy). กรงเทพฯ: โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2548.

บญรงค นลวงศ. การปกครองทองถนเปรยบเทยบ. กรงเทพฯ: เจรญวทยการพมพ, 2522. บญเสรม นาคสาร. การมสวนรวมทางการเมองของประชาชน : ผลในทางปฏบต เมอครบรอบ

หกปของการปฏรปการเมอง คนวนท 28 มกราคม 2556 จาก http://www.pub-law.net/publaw/view.aspx?id=697

ปฐม มณโรจน. ปญหาการปกครองมหานคร. ทองถน. 9, 7 (กรกฎาคม 2512): 1-2. ประทาน คงฤทธศกษาการ. การปกครองทองถน. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภา

ลาดพราว, 2535. ประหยด หงสทองคา. การปกครองทองถนไทย. กรงเทพฯ: สานกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย,

2520. ปรชญา เวสารชช. การปกครองทองถนประเทศองกฤษ. กรงเทพฯ: พมพอกษร, 2543. ปรญญา เทวานฤมตรกล. การมสวนรวมทางการเมองของประชาชนในรฐธรรมนญใหมกบความ

เปนประชาธปไตยทางตรง. เอกสารการประกอบการสมมนาเรองสทธและเสรภาพทางการเมองของประชาชนตามรฐธรรมนญฉบบใหม. กรงเทพฯ: คณะนตศาสตรมหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2541.

ปทมา สบกาปง. การมสวนรวมของประชาชนชาวไทยในรอบทศวรรษทผานมา : สภาพปญหาและความทาทายในอนาคต. กรงเทพฯ: ส เจรญการพมพ, 2552.

พรชย เทพปญญา, สจตรา ธนานนท และประดษฐ คณสนอง. การบรหารนครหลวง. กรงเทพฯ: สานกพมพมหาวทยาลยรามคาแหง, 2528.

142

ไพบลย ชางเรยน. การปกครองมหานคร. กรงเทพฯ: สานกพมพไทยวฒนาพานช, 2516. ไพบลย ชางเรยน. การปกครองมหานคร : เปรยบเทยบระหวางไทยกบสหรฐอเมรกา. กรงเทพฯ:

ม.ป.ท., 2522. วชชกร นาคธน. การปกครองทองถนไทย. อยธยา: มหาวทยาลยราชภฏพระนครศรอยธยา, 2550. วรช วรชนภาวรรณ. การบรหารเมองหลวงและการบรหารทองถน : สหรฐอเมรกา องกฤษ

ฝรงเศส ญปน และไทย. กรงเทพฯ: โฟรเพช, 2545. สร อกสรสกล. ประชาพจารณ ทาแลว ทาอกกได ไมผดกตกา. มตชน. 27, 9512 (25 มนาคม

2547): 27. สมคด เลศไพฑรย. การปกครองทองถนประเทศฝรงเศส. กรงเทพฯ: พมพอกษร, 2543. สมคด เลศไพฑรย. กฎหมายการปกครองทองถน. กรงเทพฯ: สานกพมพคณะรฐมนตรและราช

กจจานเบกษา, 2549. สมคด เลศไพฑรยและคณะ. รายงานการศกษาวจยฉบบสมบรณโครงการศกษาวจยรปแบบและ

แนวทางการกากบดแลองคกรปกครองสวนทองถน : กรณศกษาเปรยบเทยบแนวทางของตางประเทศ. นนทบร: สถาบนพระปกเกลา, 2554.

สมาน รงสโยกฤษฏ. การปกครองสวนทองถนในประเทศตางๆ : สหราชอาณาจกร สวเดน ฝรงเศส ญปน สาธารณรฐฟลปปนส ไทย. กรงเทพฯ: วญญชน, 2543.

สภาองคกรชมชน, ขนปท 4 สภาองคกรชมชน กทม.มงผลกดนปฏรปโครงสราง กทม. เปนกจกรรม จงหวดจดการตนเอง. คนวนท 1 สงหาคม 2556 จาก http://coc.nida.ac.th/node/7789

สมจต สคนธสวสด. นครหลวง. วารสารรฐศาสตรนเทศ, 5, 3 (มกราคม 2513): 30-31. สมบต ธารงธญวงศ. การเมองแนวความคดและการพฒนา. กรงเทพฯ: สนทรออฟเซท, 2537. สมพร ถาวรวรยะนนท. ปญหากฎหมายขององคการบรหารสวนตาบลกบการมสวนรวมของ

ประชาชน. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต คณะนตศาสตร มหาวทยาลยรามคาแหง, 2542.

สานกงานคณะกรรมการการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน. รายงานสรปผลการสมมนา แนวทางการขบเคลอนองคกรปกครองสวนทองถนรปแบบพเศษ “นครแมสอด”. กรงเทพฯ: จรลสนทวงศการพมพ, 2554.

สานกงานคณะกรรมการเลอกตง. การออกเสยงประชามต. คนวนท 4 กมภาพนธ 2556 จาก http://www.ect.go.th/newweb/th/referendum

สานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร. การมสวนรวมทางการเมองของประชาชน. กรงเทพฯ: สานกการพมพสานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร, 2522.

สานกยทธศาสตรและประเมนผล. แผนพฒนากรงเทพมหานคร ระยะ 12 ป (พ.ศ.2552 - 2563). กรงเทพฯ มหานครแหงความนาอยอยางยงยน. กรงเทพฯ: ดาวฤกษ คอมมนเคชนส, 2552.

อชรวทย สพรรณเภสช. เทศบาลนครหลวง : การศกษามลเหตของการจดตง รปแบบ และปญหาการบรหาร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร. 2516.

143

อนรกษ นยมเวช. บทความเกยวกบการพฒนาการเมองและการมสวนรวมของประชาชน. กรงเทพฯ: สานกงานเลขาธการวฒสภา, 2554.

อภชาต สถตนรามย. รฐธรรมนญ การกระจายอานาจและการมสวนรวมของประชาชน. กรงเทพฯ: เดอนตลา, 2555.

อรทย กกผล และคณะ. การศกษาวจยเพอยกรางพระราชบญญตวาดวยการมสวนรวมในการบรหารงานขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. ...., นนทบร: จรลสนทวงศการพมพ, 2552.

Bollens, John C. and Schmandt, Henry J. The Metropolis: Its People Politics and Economic Life. New York: Harper Publishers, 1955.

Copus, Colin. Local Government in England. Retrieved 25 September, 2013 From http://www.ola-europe.com/en/actualities/article/archive/2011/jan/ article/le-systeme-local-en-angleterre

Forman, F.N. and Baldwin, N.D. J. Mastering British Politic, London: Macmillan, 1966.

Michihiro, Kayama. Local Government in Japan. Japan: Council of Local Authorities for International Relations, 2008.

Moreau, Jacques. Admimistration re’gionale,de’partement et municipate. Paris: Dalloz, 1985.

Muramatsu, MIchio and Lqbal, Farrukh. “Understanding Japanese Intergovernmental Relations: Perspectives, Models, and Salient Characteristics” in Michio Farrukh Muramatsu, Iqbal, and Ikuo. Local Government Developments in Post-War Japan. Oxford: Oxford University Press, 2001.

Norton, Alan. International Handbook of Local and Regional government : A Compartiver Analysis of Advanced Democracies. English: Edward Elgar, 1994.

Riveo, Jean. Droit Administratif. Paris: Dalloz, 1985. Stevevs, Andrew. History and Many Post-war Reforms Shape Local Government

in the UK. Retrieved 28 September, 2013 From http://www.citymayors.com/government/uk_government.html

Turpin, Dominique. Droit de la decentralization, Gualion éditeur, Paris: Dalloz 1988.

Wade and Forsyth. Administrative Law. 8th ed. Oxford: Oxford University Press, 2000.

Wilson, David and Game, Chris. Local Government in the United Kingdom. 4th ed. Hampshire: Palgrave Macmillan, 2006.

ภาคผนวก             

ภาคผนวก ก ราง

พระราชบญญต ระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร

พ.ศ. .... (ฉบบคณะกรรมาธการการปกครองทองถนสภาผแทนราษฎร)

146

ราง พระราชบญญต

ระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .... (ฉบบคณะกรรมาธการการปกครองทองถนสภาผแทนราษฎร)

..........................................................

..........................................................

.......................................................... โดยทเปนการสมควรปรบปรงกฎหมายวาดวยระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พระราชบญญ ต น ม บทบญญต บา งประการ เก ย วกบการจ าก ดส ทธ และ เสรภาพของบ คคล ซงมาตรา ๒๙ ประกอบกบมาตรา ๓๒ มาตรา ๓๓ และมาตรา ๔๑ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย บญญตใหกระทาไดโดยอาศยอานาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย

มาตรา ๑ พระราชบญญตนเรยกวา “พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .…” มาตรา ๒ พระราชบญญตนใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไป มาตรา ๓ ใหยกเลก (๑) พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. ๒๕๒๘ (๒) พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๔ (๓) พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร (ฉบบท ๓) พ.ศ. ๒๕๓๙ (๔) พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร (ฉบบท ๔) พ.ศ. ๒๕๔๒ (๕) พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร (ฉบบท ๕) พ.ศ. ๒๕๕๐ มาตรา ๔ บทบญญตแหงกฎหมาย กฎ ขอบงคบ ระเบยบหรอคาสงอนใดอางถงกรงเทพมหานคร เขต แขวง จงหวด อาเภอ ตาบล องคการบรหารสวนจงหวด เทศบาล องคการบรหารสวนตาบล ใหถอวาบทบญญตแหงกฎหมาย กฎ ขอบงคบ ระเบยบหรอคาสงนน อางถงกรงเทพมหานคร นครบาลหรอแขวงตามพระราชบญญตน แลวแตกรณ เทาทไมขดหรอแยงกบบทบญญตแหงพระราชบญญตน มาตรา ๕ ใหนายกรฐมนตรรกษาการตามพระราชบญญตน

หมวด ๑ การจดระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร

มาตรา ๖ ใหกรงเทพมหานครมฐานะเปนนตบคคลและเปนราชการบรหารสวนทองถนมระเบยบการบรหารตามพระราชบญญตนและมอาณาเขตทองทตามทกรงเทพมหานครมอยในวนทพระราชบญญตนใชบงคบ การแกไขเปลยนแปลงอาณาเขตทองทกรงเทพมหานครใหตราเปนพระราชบญญต มาตรา ๗ ในการบรหารราชการของกรงเทพมหานครใหแบงพนทการบรหารออกเปนนครบาล ในแตละนครบาลใหจดตงองคกรบรหารราชการสวนทองถนทใชอานาจหนาทแทนกรงเทพมหานครในเขตพนททกาหนดเปนเขตบรหารของนครบาลนน ทงน ตามบทบญญตแหงพระราชบญญตน ใหนครบาลมฐานะเปนนตบคคล มาตรา ๘ ใหนครบาลและแขวงมอาณาเขตทองทตามพนทเขตและแขวงทมอยในวนทพระราช บญญตนใชบงคบ การตง ยบ หรอเปลยนแปลงพนทนครบาล หรอแขวง ใหทาเปนประกาศของกรงเทพมหานครและประกาศในราชกจจานเบกษา

147

มาตรา ๙ บทบญญตแหงกฎหมายใดอางถงเขตทองทจงหวดใหหมายถงกรงเทพมหานครอางถงผวาราชการจงหวดใหหมายถงผวาราชการกรงเทพมหานคร อางถงเขตทองทอาเภอใหหมายถงนครบาล อางถงเขตทองทตาบลใหหมายถงแขวง อางถงนายอาเภอใหหมายถงปลดนครบาลตามพระราชบญญตน ในกรณทกจการตามกฎหมายใด กรงเทพมหานครไดมประกาศกาหนดใหเปนอานาจหนาทของนครบาล ใหบทบญญตแหงกฎหมายทอางถงเขตทองทจงหวดหรอกรงเทพมหานครใหหมายถงนครบาลอางถงผวาราชการจงหวดหรอผวาราชการกรงเทพมหานครใหหมายถงนายกนครบาล บทบญญตในกฎหมายใดอางถงเขตในกรงเทพมหานครใหหมายถงนครบาล อางถงสานกงานเขตหมายถงสานกงานนครบาล อางถงแขวงหมายถงแขวง และอางถงผอานวยการเขตใหหมายถงปลดนครบาลตามพระราชบญญตน

หมวด ๒ การบรหารกรงเทพมหานคร

มาตรา ๑๐ การบรหารกรงเทพมหานคร ประกอบดวย (๑) สภากรงเทพมหานคร (๒) ผวาราชการกรงเทพมหานคร (๓) สภานครบาล (๔) นายกนครบาล มาตรา ๑๑ การบรหารราชการตามพระราชบญญตนตองเปนไปเพอประโยชนสขของประชาชน เกดผลสมฤทธตอภารกจของกรงเทพมหานคร ความมประสทธภาพ ความคมคา การลดขนตอน การปฏบตงาน การลดภารกจและยบเลกหนวยงานทไมจาเปน การกระจายภารกจและทรพยากร การกระจายอานาจตดสนใจ การอานวยความสะดวก และการตอบสนองความตองการของประชาชน ทงน โดยมผรบผดชอบตอผลของงาน การจดสรรงบประมาณ และการบรรจและแตงตงบคคลเขาดารงตาแหนงหรอปฏบตหนาทตองคานงถงหลกการตามวรรคหนง ในการปฏบตหนาทของหนวยงาน ตองใชวธการบรหารกจการบานเมองทด โดยเฉพาะอยางยงใหคานงถงความรบผดชอบของผปฏบตงาน การมสวนรวมของประชาชน การเปดเผยขอมล การตดตามตรวจสอบและประเมนผลการปฏบตงาน ทงน ตามความเหมาะสมของแตละภารกจ เพอประโยชนในการดาเนนการใหเปนไปตามมาตราน จะตราขอบงคบกาหนดหลกเกณฑและวธการในการปฏบตราชการและการสงการใหหนวยงานของกรงเทพมหานครและขาราชการกรงเทพมหานครหรอบคลากรกรงเทพมหานครปฏบตกได มาตรา ๑๒ กรงเทพมหานครตองดาเนนการในการสงเสรมและสนบสนนการมสวนรวมของประชาชนในทางการเมอง ทางสงคม ทางเศรษฐกจ รวมทงการจดทาบรการสาธารณะ การตรวจสอบการใชอานาจ และการดาเนนกจกรรมสาธารณะในรปแบบตางๆ

สวนท ๑

สภากรงเทพมหานคร

มาตรา ๑๓ สภากรงเทพมหานครประกอบดวย สมาชกสภากรงเทพมหานคร ซงมาจากการเลอกตงโดยตรงของประชาชนตามกฎหมายวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน มาตรา ๑๔ การเลอกตงสมาชกสภากรงเทพมหานครจะกระทาไดเมอไดมพระราชกฤษฎกากาหนดใหมการเลอกตงแลว ในพระราชกฤษฎกานนใหระบวนเลอกตงและระยะเวลารบสมครเลอกตงไวดวย มาตรา ๑๕ การกาหนดเขตเลอกตง ใหถอเขตของนครบาลแตละนครบาลเปนเขตเลอกตงโดยถอเกณฑราษฎรหนงแสนคนตอสมาชกสภากรงเทพมหานครหนงคน โดยพยายามจดใหแตละเขตเลอกตงมจานวนราษฎรใกลเคยงกนเทาทจะเปนไปได แตตองไมเปนการนาเอาพนทของนครบาลหนงไปรวมกบนครบาลอนหรอนาพนทบางสวนของแขวงหนงไป

148

รวมกบแขวงอน นครบาลใดมราษฎรไมถงหนงแสนคนใหมการเลอกตงสมาชกสภากรงเทพมหานครในนครบาลนนไดหนงคน ถานครบาลใดมราษฎรเกนหนงแสนคนกใหมการเลอกตงสมาชกสภากรงเทพมหานครในนครบาลนนเพมขนอกหนงคนตอจานวนราษฎรทกหนงแสนคน เศษของหนงแสนตงแตหาหมนขนไปใหนบเปนหนงแสน มาตรา ๑๖ ผมสทธสมครรบเลอกตงเปนสมาชกสภากรงเทพมหานคร ตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหามตามกฎหมายวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถนและตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหามดงตอไปนดวย (๑) มอายไมตากวายสบหาปบรบรณในวนเลอกตง (๒) ไมเปนผมพฤตกรรมในทางทจรตหรอเสอมเสยทางศลธรรม (๓) ไมเปนผทพนจากตาแหนงสมาชกสภาทองถน คณะผบรหารทองถนหรอผบรหารทองถน รองผบรหารทองถน หรอทปรกษา หรอเลขานการของผบรหารทองถน หรอผชวยเลขานการของผบรหารทองถน เพราะเหตมสวนไดเสยไมวาโดยทางตรงหรอทางออมในสญญาหรอกจการทไดกระทากบองคกรปกครองสวนทองถนยงไมถงหาปนบถงวนรบสมครเลอกตง มาตรา ๑๗ อายของสภากรงเทพมหานครมกาหนดคราวละสป นบแตวนเลอกตงสมาชกสภากรงเทพมหานคร เมออายของสภากรงเทพมหานครสนสดลงใหจดการเลอกตงสมาชกสภากรงเทพมหานครขนใหมเปนการเลอกตงทวไป มาตรา ๑๘ ในกรณทการดาเนนงานของผวาราชการกรงเทพมหานครและสภากรงเทพมหานคร ขดแยงกนจนอาจกอใหเกดความเสยหายแกกรงเทพมหานคร หรอแกราชการโดยสวนรวม ผวาราชการกรงเทพมหานครอาจยนขอเสนอพรอมดวยเหตผลตอนายกรฐมนตรใหยบสภากรงเทพมหานครเพอใหมการเลอกตงสมาชกสภากรงเทพมหานครใหมได ถานายกรฐมนตรไมประกาศยบสภากรงเทพมหานครภายในสบหาวนนบแตวนทไดรบขอเสนอใหยบสภากรงเทพมหานคร ผวาราชการกรงเทพมหานครอาจยนขอเสนอทบทวนใหพจารณาใหมไดอกครงหนงภายในสามสบวนนบแตวนทนายกรฐมนตรไดรบขอเสนอตามวรรคหนง ถานายกรฐมนตรไมเหนดวยกบขอเสนอทบทวนใหพจารณาใหมของผวาราชการกรงเทพมหานคร ใหนายกรฐมนตรนาเสนอคณะรฐมนตรวนจฉยชขาดภายในสามสบวน ในการนนายกรฐมนตรจะเหนควรใหยบสภากรงเทพมหานครตามขอเสนอทบทวนหรอไมกได แตตองพจารณาใหแลวเสรจภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบขอเสนอทบทวนดงกลาว ในกรณทผวาราชการกรงเทพมหานครจะเสนอนายกรฐมนตรใหสงยบสภากรงเทพมหานครในเหตการณเดยวกนอก ใหกระทาไดเมอพนกาหนดเกาสบวน นบแตวนทครบกาหนดสามสบวนทนายกรฐมนตรไดรบขอเสนอทบทวนตามวรรคสอง มาตรา ๑๙ การยบสภากรงเทพมหานครตามมาตรา ๑๗ หรอ ๑๘ ใหทาเปนประกาศสานกนายกรฐมนตรพรอมกบแสดงเหตผล โดยประกาศในราชกจจานเบกษา มาตรา ๒๐ สมาชกภาพของสมาชกสภากรงเทพมหานครเรมตงแตวนเลอกตงและอยในตาแหนงตามอายของสภากรงเทพมหานคร เมอตาแหนงสมาชกสภากรงเทพมหานครวางลงเพราะเหตอน นอกจากถงคราวออกตามอายของสภากรงเทพมหานครหรอมการยบสภากรงเทพมหานคร ใหมการเลอกตงสมาชกสภากรงเทพมหานครภายในกาหนดเวลาหกสบวน เวนแตอายของสภากรงเทพมหานครจะเหลอไมถงหนงรอยแปดสบวน สมาชกสภากรงเทพมหานครผเขามาแทนนนใหอยในตาแหนงไดเพยงเทาอายของสภากรงเทพมหานครทเหลออย มาตรา ๒๑ กอนเขารบหนาท สมาชกสภากรงเทพมหานครตองปฏญาณตนในทประชมสภากรงเทพมหานครดวยถอยคาดงตอไปน “ขาพเจา (ชอผปฏญาณ) ขอปฏญาณวา ขาพเจาจะดารงรกษาไวซงสถาบนชาต ศาสนา พระมหากษตรย ทงจะปฏบตตามรฐธรรมนญ กฎหมาย กฎ ระเบยบ และขอบงคบของทางราชการและปฏบตหนาทดวยความซอสตยสจรตเพอประโยชนสวนรวมของประเทศ ทองถน และประชาชน” มาตรา ๒๒ สมาชกสภากรงเทพมหานครเปนผแทนของประชาชนในเขตกรงเทพมหานคร และตองปฏบตหนาทตามความเหนของตนโดยบรสทธใจ และไมอยในความผกมดแหงอาณตมอบหมายใด ๆ

149

มาตรา ๒๓ สมาชกสภากรงเทพมหานครตอง (๑) ไมดารงตาแหนงหรอปฏบตหนาทอนใดในสวนราชการหรอหนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ หรอการพาณชยของกรงเทพมหานคร หรอบรษทซงกรงเทพมหานครถอหน หรอตาแหนงผบรหารทองถน หรอขาราชการสวนทองถน เวนแตตาแหนงทดารงตามบทบญญตแหงกฎหมาย (๒) ไมรบหรอแทรกแซง หรอกาวกายการเขารบสมปทานจากกรงเทพมหานครหรอทกรงเทพมหานครมสวนรบผดชอบ หรอการพาณชยของกรงเทพมหานคร หรอบรษทซงกรงเทพมหานครถอหนหรอเขาเปนคสญญาหรอในกจการทกระทาใหแกกรงเทพมหานครหรอทกรงเทพมหานครจะกระทาหรอเขาเปนคสญญากบกรงเทพมหานครหรอทกรงเทพมหานครมสวนรบผดชอบหรอการพาณชยของกรงเทพมหานคร หรอบรษทซงกรงเทพมหานครถอหน หรอเขาเปนคสญญา หรอในกจการทกระทาใหแกกรงเทพมหานคร หรอทกรงเทพมหานครจะกระทาอนมลกษณะเปนการผกขาดตดตอน หรอเปนหนสวน หรอผถอหนในหางหนสวน หรอบรษททรบสมปทาน หรอเขาเปนคสญญาในลกษณะดงกลาว ทงน ไมวาโดยทางตรงหรอทางออม (๓) ไมรบเงนหรอประโยชนใด ๆ เปนพเศษ จากสวนราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ หรอการพาณชยของกรงเทพมหานคร หรอบรษทซงกรงเทพมหานครถอหน นอกเหนอไปจากทสวนราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ หรอการพาณชยของกรงเทพมหานคร หรอบรษทซงกรงเทพมหานครถอหน ปฏบตกบบคคลอน ในธรกจการงานตามปกต (๔) ไมเปนผมสวนไดเสยไมวาโดยทางตรงหรอทางออมในสญญาทกรงเทพมหานครเปนคสญญา หรอการพาณชยของกรงเทพมหานคร หรอบรษททกรงเทพมหานครถอหน หรอในกจการทกระทาใหแกกรงเทพมหานคร บทบญญตในมาตรานมใหใชบงคบในกรณทสมาชกสภากรงเทพมหานครรบเบยหวด บาเหนจ บานาญ เงนปพระบรมวงศานวงศ หรอเงนอนใดในลกษณะเดยวกนและมใหใชบงคบในกรณทสมาชกสภากรงเทพมหานครรบเงนคาตอบแทน เบยประชมหรอเงนอนใดเนองจากการดารงตาแหนงกรรมาธการของรฐสภา สภาผแทนราษฎร วฒสภา หรอกรรมการของสภากรงเทพมหานคร หรอสภาทองถนอน หรอกรรมการทไดรบแตงตงในฐานะผทรงคณวฒตามบทบญญตแหงกฎหมาย หรอกรรมการทมกฎหมายบญญตใหเปนโดยตาแหนง ใหนาความใน (๒) (๓) และ (๔) มาใชบงคบกบคสมรสและบตรของสมาชกสภากรงเทพมหานคร และบคคลอนซงมใชคสมรสและบตรของสมาชกสภากรงเทพมหานครนนทดาเนนการในลกษณะผถกใช ผรวมดาเนนการหรอผไดรบมอบหมายจากสมาชกสภากรงเทพมหานครใหกระทาการตามมาตรานดวย มาตรา ๒๔ สมาชกภาพของสมาชกสภากรงเทพมหานครสนสดลงดวยเหตใดเหตหนงดงตอไปน (๑) ถงคราวออกตามอายของสภากรงเทพมหานครหรอมการยบสภากรงเทพมหานคร (๒) ตาย (๓) ลาออก โดยยนหนงสอลาออกตอประธานสภากรงเทพมหานคร (๔) ขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหามตามมาตรา ๑๕ (๕) กระทาการอนตองหามตามมาตรา ๒๓ หรอมลกษณะตองหามตามกฎหมายวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน (๖) ตองคาพพากษาถงทสดใหจาคก แมจะมการรอการลงโทษ เวนแตเปนการรอการลงโทษในความผดอนไดกระทาโดยประมาท ความผดลหโทษ หรอความผดฐานหมนประมาท (๗) ขาดการประชมสภากรงเทพมหานครตลอดสมยประชมทมกาหนดเวลาไมนอยกวาสามสบวนโดยไมไดรบอนญาตจากประธานสภากรงเทพมหานคร (๘) คณะกรรมการการเลอกตงมคาสงใหเลอกตงใหม (๙) สภากรงเทพมหานครมมตใหพนตาแหนงเพราะเหนวาไดกระทาการอนเสอมเสยแกศกดของตาแหนง หรอปฏบตการหรอละเลยไมปฏบตการอนควรปฏบตในลกษณะทเหนไดวาจะเปนเหตใหเสยหายอยางรายแรงแกกรงเทพมหานครหรอแกราชการโดยรวม หรอแกการรกษาความสงบเรยบรอย หรอสวสดภาพของประชาชน โดยผวาราชการกรงเทพมหานครรองขอ หรอสมาชกสภากรงเทพมหานครไมนอยกวาหนงในสามของจานวนสมาชกทงหมดเทาทมอยเขาชอเสนอเปนญตตใหสภากรงเทพมหานครพจารณาและมตดงกลาวตองมคะแนนเสยงไมนอยกวาสองในสามของจานวนสมาชกกรงเทพมหานครทงหมดเทาทมอย ทงน ใหมผลตงแตวนทสภากรงเทพมหานครลงมต (๑๐) ราษฎรผมสทธเลอกต งในเขตกรงเทพมหานครจานวนไมนอยกวาสามในสของจานวนผมสทธเลอกตงทมาลงคะแนนเสยงเลอกตงเหนวาสมาชกสภากรงเทพมหานครผใดไมสมควรดารงตาแหนงตอไปตามกฎหมายวาดวยการลงคะแนนเสยงเพอถอดถอนสมาชกสภาทองถน หรอผบรหารทองถน และถาสมาชกภาพของสมาชกสภากรงเทพมหานครสนสดลงพรอมกนทงหมดเพราะเหตดงกลาว ใหถอวาเปนการยบสภากรงเทพมหานคร

150

ในกรณทสงสยวาสมาชกสภาพของสมาชกสภากรงเทพมหานครสนสดลงเพราะเหตอยางใดอยางหนงตาม (๔) (๕) หรอ (๗) ใหนายกรฐมนตรดาเนนการสอบสวนและวนจฉยโดยเรว คาสงของนายกรฐมนตรใหเปนทสด มาตรา ๒๕ ใหสภากรงเทพมหานครเลอกสมาชกสภากรงเทพมหานครเปนประธานสภากรงเทพมหานครคนหนงและรองประธานสภากรงเทพมหานครไมเกนสองคน โดยใหดารงตาแหนงทนททไดรบเลอก การเลอกประธานสภากรงเทพมหานครและรองประธานสภากรงเทพมหานครใหกระทาในการประชมสภากรงเทพมหานครครงแรกภายหลงจากการเลอกตงทวไปหรอภายหลงทวาระการดารงตาแหนงสนสดลง ใหนายกรฐมนตรประกาศชอประธานสภากรงเทพมหานครและรองประธานสภากรงเทพมหานครผไดรบเลอกในราชกจจานเบกษา ประธานสภากรงเทพมหานครและรองประธานสภากรงเทพมหานครดารงตาแหนงตามวาระคราวละสองป มาตรา ๒๖ ประธานสภากรงเทพมหานครหรอรองประธานสภากรงเทพมหานคร พนจากตาแหนงกอนถงวาระดวยเหตใดเหตหนงดงตอไปน (๑) ขาดจากสมาชกภาพของสมาชกสภากรงเทพมหานคร (๒) ลาออก โดยใหประธานสภากรงเทพมหานครยนหนงสอลาออกตอนายกรฐมนตร สาหรบรองประธานสภากรงเทพมหานครใหยนหนงสอลาออกตอประธานสภากรงเทพมหานคร (๓) เมอสมาชกสภากรงเทพมหานครไมนอยกวาหนงในสามของจานวนสมาชกทงหมดเขาชอเสนอญตตใหสภากรงเทพมหานครมการเลอกตงประธานสภากรงเทพมหานคร หรอรองประธานสภากรงเทพมหานครใหม และสภากรงเทพมหานครมมตตามนนดวยคะแนนเสยงไมนอยกวาสามในสของจานวนสมาชกทงหมดโดยใหพนจากตาแหนงเมอไดมการเลอกตงประธานสภากรงเทพมหานครหรอรองประธานสภากรงเทพมหานคร แลวแตกรณขนใหม (๔) ตองคาพพากษาถงทสดใหจาคก แมจะมการรอการลงโทษ เวนแตเปนการรอการลงโทษในความผดอนไดกระทาโดยประมาท ความผดลหโทษหรอความผดฐานหมนประมาท ในกรณตามวรรคหนง ใหสภากรงเทพมหานครเลอกประธานสภากรงเทพมหานครหรอรองประธานสภากรงเทพมหานครคนใหมขนแทน แลวแตกรณ และใหผไดรบเลอกนนอยในตาแหนงตามวาระของผซงตนแทน มาตรา ๒๗ ประธานสภากรงเทพมหานครมอานาจและหนาทดาเนนกจการของสภากรงเทพมหานครใหเปนไปตามขอบงคบของสภากรงเทพมหานคร รองประธานสภากรงเทพมหานครมอานาจและหนาทกระทากจการแทนประธานสภากรงเทพมหานครเมอประธานสภากรงเทพมหานครไมอยหรอไมอาจปฏบตหนาทได หรอตามทประธานสภากรงเทพมหานครมอบหมาย ในกรณทไมมประธานสภากรงเทพมหานครหรอรองประธานสภากรงเทพมหานครไมอยหรอไมอาจปฏบตหนาทได หรอไมปฏบตหนาท ใหรองประธานสภากรงเทพมหานครคนทหนงปฏบตหนาทแทน และในกรณทไมมประธานสภากรงเทพมหานครและรองประธานสภากรงเทพมหานครคนทหนงไมอยหรอไมสามารถปฏบตหนาทได หรอไมปฏบตหนาทใหรองประธานสภากรงเทพมหานครคนทสองปฏบตหนาทแทน ในการประชมครงใดถาประธานสภากรงเทพมหานครและรองประธานสภากรงเทพมหานครไมอยในทประชมหรอไมอาจปฏบตหนาทไดหรอไมปฏบตหนาท ใหสมาชกสภากรงเทพมหานครเลอกสมาชกสภากรงเทพมหานครคนหนงทาหนาทประธานเฉพาะในการประชมคราวนน มาตรา ๒๘ ประธานสภากรงเทพมหานครอาจแตงตงทปรกษาประธานสภากรงเทพมหานครหนงคน ทปรกษารองประธานสภากรงเทพมหานครไมเกนจานวนรองประธานสภากรงเทพมหานครเพอชวยเหลอกจการตามทไดรบมอบหมาย มาตรา ๒๙ ทปรกษาประธานสภากรงเทพมหานคร ทปรกษารองประธานสภากรงเทพมหานคร พนจากตาแหนง เมอ (๑) ประธานสภากรงเทพมหานครหรอรองประธานสภากรงเทพมหานครพนจากตาแหนง แลวแตกรณ (๒) ประธานสภากรงเทพมหานคร มคาสงใหพนจากตาแหนง (๓) ตาย (๔) ลาออก โดยยนหนงสอลาออกตอประธานสภากรงเทพมหานคร (๕) ตองคาพพากษาถงทสดใหจาคก แมจะมการรอการลงโทษ เวนแตเปนการรอการลงโทษในความผดอนไดกระทาโดยประมาท ความผดลหโทษ หรอความผดฐานหมนประมาท มาตรา ๓๐ สภากรงเทพมหานครมอานาจตราขอบงคบเกยวกบประมวลจรยธรรมของสมาชกสภากรงเทพมหานคร ขอบงคบการประชมเกยวกบการเลอกและการปฏบตหนาทของประธานสภากรงเทพมหานคร รอง

151

ประธานสภากรงเทพมหานคร และคณะกรรมการสามญหรอคณะกรรมการวสามญของสภากรงเทพมหานคร วธการประชม การเสนอและพจารณารางขอบญญต การเสนอญตต การปรกษา การอภปราย การลงมต การตงกระทถาม การเปดอภปรายทวไป การรกษาระเบยบ และความเรยบรอยของกจการอนอนเปนหนาทของสภากรงเทพมหานคร มาตรา ๓๑ ภายในสบหาวนนบแตวนประกาศผลการเลอกตงสมาชกสภากรงเทพมหานครครบตามจานวนแลว ใหนายกรฐมนตรเรยกประชมสภากรงเทพมหานครเพอใหสมาชกไดมาประชมเปนครงแรก ในปหนงใหมสมยประชมสามญของสภากรงเทพมหานครไมนอยกวาสองสมยแตตองไมเกนสสมย จานวนสมยประชมสามญและวนเรมสมยประชมสามญประจาปแตละสมยใหสภากรงเทพมหานครกาหนด สมยประชมสามญของสภากรงเทพมหานครสมยหนง ๆ ใหมกาหนดเวลาสามสบวน แตถามกรณจาเปนใหประธานสภากรงเทพมหานครสงขยายสมยประชมสามญออกไปอกไดตามความจาเปนครงละไมเกนสบหาวน การปดสมยประชมสามญกอนครบกาหนดเวลาสามสบวน จะกระทาไดแตโดยความเหนชอบของสภากรงเทพมหานคร ใหประธานสภากรงเทพมหานครเปนผเรยกประชมสภากรงเทพมหานครตามสมยประชมและเปนผเปดหรอปดการประชม มาตรา ๓๒ ในกรณทพนหกสบวนนบแตวนเลอกตงทวไปแลว ยงมสมาชกสภากรงเทพมหานครไมครบจานวน แตมจานวนไมนอยกวารอยละเกาสบหาของจานวนสมาชกสภากรงเทพมหานครทงหมด นายกรฐมนตรจะเรยกประชมสภากรงเทพมหานครครงแรก เพอดาเนนการตามมาตรา ๓๑ กได ในกรณนใหถอวาสภากรงเทพมหานครประกอบดวยสมาชกเทาทมอย มาตรา ๓๓ ในกรณทนายกรฐมนตรไมอาจจดใหมการประชมสภากรงเทพมหานครครงแรกไดตามกาหนดเวลาในมาตรา ๓๑ หรอมาตรา ๓๒ หรอมการประชมแตไมอาจเลอกประธานสภากรงเทพมหานครได นายกรฐมนตรอาจเรยกประชมสภากรงเทพมหานครตามมาตรา ๓๑ หรอมาตรา ๓๒ อกครงหนง ภายในสามสบวน ในกรณทนายกรฐมนตรเรยกประชมสภากรงเทพมหานครอกครงหนง ถาไมอาจดาเนนการประชมไดหรอไมอาจเลอกประธานสภากรงเทพมหานครไดไมวาดวยเหตใด ใหนายกรฐมนตรยบสภากรงเทพมหานคร มาตรา ๓๔ นอกจากสมยประชมสามญแลว เมอมกรณเปนการจาเปนเพอประโยชนของกรงเทพมหานคร ผวาราชการกรงเทพมหานครหรอสมาชกสภากรงเทพมหานครมจานวนไมนอยกวาหนงในสามของจานวนสมาชกทงหมดเทาทมอย อาจทาคารองยนตอประธานสภากรงเทพมหานคร ขอใหเรยกประชมสภากรงเทพมหานครเปนการประชมสมยวสามญกได ใหประธานสภากรงเทพมหานครเรยกประชม โดยกาหนดวนประชมภายในสบหาวนนบแตวนไดรบคารอง สมยประชมวสามญใหมกาหนดเวลาสามสบวน แตถามกรณจาเปนใหประธานสภากรงเทพมหานครสงขยายสมยประชมวสามญออกไปอกไดตามความจาเปนครงละไมเกนสบหาวน การปดสมยประชมวสามญกอนครบกาหนดเวลาสามสบวน จะกระทาไดแตโดยความเหนชอบของสภากรงเทพมหานคร มาตรา ๓๕ การประชมสภากรงเทพมหานครตองมสมาชกมาประชมไมนอยกวากงหนงของจานวนสมาชกทงหมดเทาทมอยจงจะเปนองคประชม ผวาราชการกรงเทพมหานคร รองผวาราชการกรงเทพมหานคร หรอผทผวาราชการกรงเทพมหานครมอบหมาย นายกนครบาล หรอประธานสภานครบาล หรอผท นายกนครบาลมอบหมายมสทธเขาประชมสภากรงเทพมหานคร และมสทธแถลงขอเทจจรงหรอแสดงความคดเหนเกยวกบงานในหนาทตอทประชมแตไมมสทธออกเสยงลงคะแนน มาตรา ๓๖ การลงมตวนจฉยขอปรกษาใหถอเสยงขางมากเปนเกณฑ เวนแตทมบญญตไวเปนอยางอนในพระราชบญญตน หรอในขอบงคบการประชมสภากรงเทพมหานคร สมาชกสภากรงเทพมหานครคนหนงใหมเสยงหนงในการออกเสยงลงคะแนน ถามคะแนนเสยงเทากนใหประธานในทประชมออกเสยงเพมขนอกเสยงหนงเปนเสยงชขาด มาตรา ๓๗ หามมใหสภากรงเทพมหานครประชมปรกษาหารอในเรองนอกเหนออานาจหนาท มาตรา ๓๘ การประชมของสภากรงเทพมหานครยอมเปนการเปดเผยตามลกษณะทกาหนดในขอบงคบการประชมสภากรงเทพมหานคร แตถาหากวาผวาราชการกรงเทพมหานคร หรอสมาชกสภากรงเทพมหานคร มจานวนไมนอยวาหนงในสของจานวนสมาชกทงหมดรองขอใหประชมลบกใหประชมลบ

152

มาตรา ๓๙ ในทประชมสภากรงเทพมหานคร สมาชกยอมมสทธตงกระทถามผวาราชการกรงเทพมหานครในเรองใดๆ อนเกยวกบงานในหนาทของกรงเทพมหานครได แตผวาราชการกรงเทพมหานครยอมมสทธทจะไมตอบเมอเหนวาเรองนนๆ ยงไมควรเปดเผย เพราะเกยวกบความปลอดภยหรอประโยชนสาคญของกรงเทพมหานคร แตใหแสดงหนงสอชแจงตอสภากรงเทพมหานคร ภายในสามสบวนนบแตวนประชมสภากรงเทพมหานคร มาตรา ๔๐ สมาชกสภากรงเทพมหานครจานวนไมนอยกวาสองในหาของจานวนสมาชกทงหมดมสทธเขาชอเสนอญตตขอใหเปดอภปรายทวไป เพอใหผวาราชการกรงเทพมหานครแถลงขอเทจจรงหรอแสดงความคดเหนในปญหาอนเกยวกบการบรหารราชการกรงเทพมหานคร ญตตดงกลาวในวรรคหนงใหยนตอประธานสภากรงเทพมหานคร และใหประธานสภากรงเทพมหานครแจงไปยงผวาราชการกรงเทพมหานคร เพอกาหนดวนเวลาสาหรบการเปดอภปรายทวไปซงตองไมชากวาสบหาวนนบแตวนทผวาราชการกรงเทพมหานครไดรบแจง การเปดอภปรายทวไปตามมาตรานสภากรงเทพมหานครจะลงมตในญตตทอภปรายมได มาตรา ๔๑ สภากรงเทพมหานครมอานาจเลอกสมาชกสภากรงเทพมหานครตงเปนคณะกรรมการสามญของสภากรงเทพมหานคร และมอานาจเลอกบคคลผเปนสมาชกสภากรงเทพมหานคร หรอมไดเปนสมาชกสภากรงเทพมหานครตงเปนคณะกรรมการวสามญของสภากรงเทพมหานคร เพอกระทากจการหรอพจารณาสอบสวนหรอศกษาเรองใดๆ อนอยในอานาจหนาทของสภากรงเทพมหานคร แลวรายงานตอสภากรงเทพมหานคร มตตงคณะกรรมการวสามญดงกลาวจะตองระบกจการหรอเรองใหชดเจนและไมซาหรอซาซอนกน ผวาราชการกรงเทพมหานครมสทธเสนอชอสมาชกสภากรงเทพมหานครหรอบคคลผมไดเปนสมาชกสภากรงเทพมหานคร ใหสภากรงเทพมหานครตงเปนกรรมการในคณะกรรมการวสามญได จานวนกรรมการทผวาราชการกรงเทพมหานครมสทธเสนอนนใหเปนไปตามทกาหนดในขอบงคบการประชมสภาของกรงเทพมหานคร สมาชกสภากรงเทพมหานครจะเปนกรรมการในคณะกรรมการสามญเกนสองคณะมได มาตรา ๔๒ คณะกรรมการวสามญพจารณารางขอบญญตงบประมาณ ใหมกรรมการจานวนไมนอยกวาหนงในสามของจานวนสมาชกทงหมดของสภากรงเทพมหานคร และผวาราชการกรงเทพมหานครมสทธเสนอชอบคคลผทเปนหรอมไดเปนสมาชกสภากรงเทพมหานคร ใหสภากรงเทพมหานครตงเปนกรรมการไดไมเกนหนงในสามของจานวนกรรมการทงคณะ มาตรา ๔๓ การประชมคณะกรรมการตามมาตรา ๔๑ และมาตรา ๔๒ ตองมกรรมการมาประชมไมนอยกวากงหนงของจานวนกรรมการทงหมดจงจะเปนองคประชม และใหใชขอบงคบการประชมสภากรงเทพมหานครโดยอนโลม มาตรา ๔๔ คณะกรรมการของสภากรงเทพมหานครมอานาจเรยกเจาหนาทของกรงเทพมหานครมาแถลงขอเทจจรงหรอแสดงความคดเหนในกจการทกระทาหรอในเรองทพจารณาสอบสวนหรอศกษาอยนนได ทงน จะกระทานอกสมยประชมของสภากรงเทพมหานครกได ในกรณมความจาเปน คณะกรรมการแตละคณะอาจตงคณะอนกรรมการขนมาคณะละไมเกนเจดคนได และในกรณนตองมสมาชกสภากรงเทพมหานครไมนอยกวาหนงในสเปนอนกรรมการเพอพจารณารายละเอยดในเรองทเปนหนาทของคณะกรรมการแลวเสนอรายงานตอคณะกรรมการภายในเวลาไมเกนเกาสบวน และใหคณะกรรมการรายงานตอสภากรงเทพมหานครภายในสามสบวนนบแตไดรบรายงานจากคณะอนกรรมการ มาตรา ๔๕ คณะกรรมการสามญของสภากรงเทพมหานคร ใหมวาระการปฏบตหนาทคราวละสองป คณะกรรมการวสามญตามมาตรา ๔๑ และมาตรา ๔๒ ใหสนสภาพไปหลงจากทไดปฏบตงานทไดรบมอบหมายและเสนอรายงานตอสภากรงเทพมหานครเรยบรอยแลว มาตรา ๔๖ ใหประธานสภากรงเทพมหานคร รองประธานสภากรงเทพมหานครและสมาชกสภากรงเทพมหานคร รวมทงคณะกรรมการทสภากรงเทพมหานครตงขน หรอคณะอนกรรมการทคณะกรรมการตงขนไดรบเงนประจาตาแหนง เงนคาเบยประชม และเงนตอบแทนอนตามทกาหนดโดยพระราชกฤษฎกาจากงบประมาณของกรงเทพมหานคร

สวนท ๒ ผวาราชการกรงเทพมหานคร

มาตรา ๔๗ ใหกรงเทพมหานครมผวาราชการกรงเทพมหานครคนหนงซงมาจากการเลอกตงโดยตรงของประชาชน โดยวธการออกเสยงลงคะแนนโดยตรงและลบ

153

การเลอกตงผวาราชการกรงเทพมหานครจะกระทาไดเมอไดมพระราชกฤษฎกากาหนดใหมการเลอกตงแลว ในพระราชกฤษฎกานนใหระบวนเลอกตงและระยะเวลารบสมครเลอกตงไวดวย หลกเกณฑและวธการเลอกตงผวาราชการกรงเทพมหานครใหเปนไปตามกฎหมายวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน ผลการเลอกตงผวาราชการกรงเทพมหานครใหประกาศในราชกจจานเบกษา มาตรา ๔๘ บคคลผมสทธสมครรบเลอกตงเปนผวาราชการกรงเทพมหานคร นอกจากจะตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหามตามกฎหมายวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถนแลว จะตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหาม ดงตอไปน (๑) มอายไมตากวาสามสบปบรบรณในวนเลอกตง (๒) สาเรจการศกษาไมตากวาปรญญาตรหรอเทยบเทา หรอเคยเปนสมาชกสภาทองถน ผบรหารทองถน หรอสมาชกรฐสภา (๓) ไมเปนผทพนจากตาแหนงสมาชกสภาทองถน คณะผบรหารทองถนหรอผบรหารทองถน รองผบรหารทองถน หรอทปรกษาหรอเลขานการของผบรหารทองถนเพราะเหตมสวนไดเสยไมวาโดยทางตรงหรอทางออมในสญญาหรอกจการทกระทากบองคกรปกครองสวนทองถน ยงไมถงหาปนบถงวนสมครรบเลอกตง

มาตรา ๔๙ ผวาราชการกรงเทพมหานครมวาระอยในตาแหนงคราวละสปนบแตวนเลอกตง และใหดารงตาแหนงนบแตวนเลอกตง

ใหมการมอบหมายงานในหนาทผวาราชการกรงเทพมหานครภายในเจดวนนบแตวนประกาศ ผลการเลอกตง

มาตรา ๕๐ กอนผวาราชการกรงเทพมหานครเขารบหนาท ใหประธานสภากรงเทพมหานครเรยกประชมสภากรงเทพมหานคร เพอใหผวาราชการกรงเทพมหานครแถลงนโยบายตอสภากรงเทพมหานครโดยไมมการลงมต ทงน ภายในสามสบวนนบแตวนประกาศผลการเลอกตงผวาราชการกรงเทพมหานคร กรณทไมมผดารงตาแหนงประธานสภากรงเทพมหานครและรองประธานสภากรงเทพมหานคร ไมมสภากรงเทพมหานคร หรอยงมไดแถลงนโยบาย หากมกรณสาคญและจาเปนเรงดวน ซงปลอยใหเนนชาไปจะกระทบตอประโยชนสาคญของราชการหรอราษฎร ผวาราชการกรงเทพมหานครจะดาเนนการไปพลางกอนเทาทจาเปนกได เมอไดมการเลอกประธานสภากรงเทพมหานครแลว ใหประธานสภากรงเทพมหานครเรยกประชมสภากรงเทพมหานคร เพอใหผวาราชการกรงเทพมหานครแถลงนโยบายโดยไมมการลงมตภายในสบหาวนนบแตวนทมการเลอกประธานสภากรงเทพมหานคร การประชมเพอแถลงนโยบายของผวาราชการกรงเทพมหานครใหกระทาโดยเปดเผย โดยผวาราชการกรงเทพมหานครตองจดทานโยบายเปนลายลกษณอกษรแจกใหสมาชกสภากรงเทพมหานครทกคนทมาประชมดวย หากผวาราชการกรงเทพมหานครไมสามารถแถลงนโยบายตอสภากรงเทพมหานครไดใหนายกรฐมนตรแจงใหผวาราชการกรงเทพมหานครจดทานโยบายแจงเปนหนงสอสงใหสมาชกสภากรงเทพมหานครทกคนภายในเจดวน โดยใหนาวธแจงคาสงทางปกครองมาใชบงคบโดยอนโลม ในกรณเชนนใหถอวาผวาราชการกรงเทพมหานครไดแถลงนโยบายตอสภากรงเทพมหานครแลว ใหผวาราชการกรงเทพมหานครจดทารายงานแสดงผลการปฏบตงานตามนโยบายทแถลงไวตอสภากรงเทพมหานครเปนประจาทกป คาแถลงนโยบายของผวาราชการกรงเทพมหานครและรายงานแสดงผลการปฏบตงานตามนโยบาย ใหประกาศโดยเปดเผย ณ ศาลาวาการกรงเทพมหานครดวย มาตรา ๕๑ ผวาราชการกรงเทพมหานครมอานาจและหนาทดงตอไปน (๑) กาหนดนโยบายและบรหารราชการกรงเทพมหานครใหเปนไปตามกฎหมาย ขอบญญต นโยบาย ระเบยบและขอบงคบของทางราชการ (๒) พจารณาและออกประกาศของกรงเทพมหานครในกรณทพระราชบญญตนหรอกฎหมายอนกาหนดใหกจการใดตองเปนไปตามทกรงเทพมหานครกาหนด (๓) ประกาศใชแผนพฒนากรงเทพมหานคร ทผานการใหความเหนของสภาทปรกษาการบรหาร การเศรษฐกจและสงคมกรงเทพมหานคร (๔) สง อนญาต อนมตเกยวกบราชการของกรงเทพมหานคร (๕) ควบคมดแลการบรหารราชการของนครบาล

154

(๖) แตงตงและถอดถอนรองผวาราชการกรงเทพมหานคร เลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร ผชวยเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร ประธานทปรกษาหรอทปรกษา และคณะทปรกษาของผวาราชการกรงเทพมหานคร หรอคณะกรรมการเพอปฏบตราชการใด ๆ ของผวาราชการกรงเทพมหานคร (๗) บรหารราชการตามทคณะรฐมนตรหรอนายกรฐมนตรมอบหมาย (๘) วางระเบยบเพอใหงานของกรงเทพมหานครเปนไปโดยเรยบรอย (๙) วางระเบยบการเงน การคลง การงบประมาณ การทรพยสน การจดหาผลประโยชนจากทรพยสน การจางและการพสดของนครบาล (๑๐) รกษาการใหเปนไปตามขอบญญตกรงเทพมหานคร (๑๑) อานาจหนาทอนตามทบญญตไวในพระราชบญญตนและกฎหมายอน มาตรา ๕๒ ใหผวาราชการกรงเทพมหานครเปนผบงคบบญชาขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานคร และรบผดชอบในการปฏบตราชการของกรงเทพมหานคร และใหมอานาจหนาทตามทกฎหมายอนไดกาหนดใหเปนอานาจหนาทของผวาราชการจงหวด นายกเทศมนตร หรอคณะเทศมนตร แลวแตกรณ โดยอนโลม ทงน เวนแตพระราชบญญตนจะไดบญญตไวเปนอยางอน มาตรา ๕๓ ผวาราชการกรงเทพมหานคร ตอง (๑) ไมดารงตาแหนงหรอปฏบตหนาทอนใดในสวนราชการ หรอหนวยงานของรฐหรอรฐวสาหกจหรอการพาณชยของกรงเทพมหานครหรอบรษทซงกรงเทพมหานครถอหน หรอตาแหนงผบรหารทองถน หรอขาราชการสวนทองถน เวนแตตาแหนงทตองดารงตามบทบญญตแหงกฎหมาย (๒) ไมรบเงนหรอประโยชนใด ๆ เปนพเศษจากสวนราชการหรอหนวยงานของรฐหรอรฐวสาหกจหรอการพาณชยของกรงเทพมหานครหรอบรษทซงกรงเทพมหานครถอหนนอกเหนอไปจากทสวนราชการหรอหนวยงานของรฐหรอรฐวสาหกจหรอการพาณชยหรอบรษทปฏบตกบบคคลอนในธรกจการงานตามปกต (๓ ) ไม เปน คสญญาหรอมสวนได เสยในสญญาททากบกรง เทพมหานคร หรอการพาณชยของกรงเทพมหานคร หรอบรษทซงกรงเทพมหานครถอหน เวนแตกรณทผวาราชการกรงเทพมหานครไดเปนคสญญา หรอเปนผมสวนไดเสยในสญญาอยกอนไดรบการเลอกตง บทบญญตตามมาตรานมใหใชบงคบในกรณทผวาราชการกรงเทพมหานครรบเบยหวด บาเหนจ บานาญ หรอเงนปพระบรมวงศานวงศ หรอเงนอนใดในลกษณะเดยวกน และมใหใชบงคบในกรณทผวาราชการกรงเทพมหานครรบเงนตอบแทน เงนคาเบยประชม หรอเงนอนใด เนองจากการดารงตาแหนงกรรมาธการของรฐสภา หรอวฒสภา หรอสภาผแทนราษฎร หรอกรรมการของสภากรงเทพมหานคร หรอสภานครบาล หรอสภาทองถนอน หรอกรรมการทไดรบแตงตงในฐานะผทรงคณวฒตามบทบญญตแหงกฎหมาย หรอกรรมการทมกฎหมายบญญตใหเปนโดยตาแหนง ใหนาความในวรรคหนงและวรรคสองมาบงคบใชกบรองผวาราชการกรงเทพมหานคร เลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร ผชวยเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร และประธานทปรกษา ทปรกษา และคณะทปรกษาของผวาราชการกรงเทพมหานครดวยโดยอนโลม เวนแตเปนตาแหนงทตองดารงตามกฎหมาย มาตรา ๕๔ ผวาราชการกรงเทพมหานครพนจากตาแหนงดวยเหตใดเหตหนง ดงตอไปน (๑) ถงคราวออกตามวาระ (๒) ตาย (๓) ลาออก โดยยนหนงสอลาออกตอนายกรฐมนตร (๔) ขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหามตามมาตรา ๔๘ (๕) กระทาการอนตองหามตามมาตรา ๕๓ (๖) ถกจาคกโดยคาพพากษาถงทสดใหจาคก (๗) คณะกรรมการการเลอกตงสงใหมการเลอกตงใหม (๘) นายกรฐมนตรโดยมตคณะรฐมนตรสงใหออกจากตาแหนง เมอมกรณแสดงใหเหนวาไดกระทาการอนเสอมเสยแกศกดของตาแหนงหรอปฏบตหรอละเลยไมปฏบตการอนควรปฏบตในลกษณะทเหนไดวาจะเปนเหตใหเสยหายอยางรายแรงแกกรงเทพมหานครหรอแกราชการโดยสวนรวมหรอแกการรกษาความสงบเรยบรอย หรอสวสดภาพของประชาชน (๙) ราษฎรผมสทธเลอกตงในเขตกรงเทพมหานครจานวนไมนอยกวาสามในสของจานวนผมสทธเลอกตงทมาลงคะแนนเสยงเหนวา ผวาราชการกรงเทพมหานครไมสมควรดารงตาแหนงตอไปตามกฎหมายวาดวยการลงคะแนนเสยงเพอถอดถอนสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน

155

ในกรณมพฤตการณดงทระบไวตาม (๙) สภากรงเทพมหานครจะมมตใหนายกรฐมนตรเสนอคณะรฐมนตรพจารณากได มตของสภากรงเทพมหานครในกรณนตองมคะแนนเสยงไมนอยกวาสองในสามของจานวนสมาชกทงหมดของสภากรงเทพมหานครเทาทมอย ในการน นายกรฐมนตรตองนาเรองเสนอตอคณะรฐมนตรภายในสบหาวนนบตงแตวนทไดรบแจงมตของสภากรงเทพมหานคร มาตรา ๕๕ เมอปรากฏกรณตามมาตรา ๕๔ (๔) หรอ (๕) ใหนายกรฐมนตรสงใหมการสอบสวนกอนมคาสงใหพนจากตาแหนง แตผถกสงใหพนจากตาแหนงมสทธยนฟองตอศาลปกครองชนตนเพอขอใหเพกถอนคาสงภายในสบหาวน นบแตวนทไดรบคาสงใหพนจากตาแหนง ในระหวางรอคาพพากษาของศาลปกครองชนตน ใหผถกสงใหพนจากตาแหนงพกการปฏบตหนาทนบแตวนทไดรบคาสงจนกวาศาลปกครองชนตนจะพพากษา ในกรณผถกสงใหพนจากตาแหนงไมยนฟองตอศาล หรอศาลปกครองชนตนพพากษาใหเปนไปตามคาสง ใหผถกสงนนพนจากตาแหนงนบแตวนทนายกรฐมนตรออกคาสง วนทไดรบคาสงใหออกจากตาแหนงใหหมายถงวนทผวาราชการกรงเทพมหานครไดรบคาสงดงกลาว มาตรา ๕๖ ใหผวาราชการกรงเทพมหานครซงพนจากตาแหนงตามมาตรา ๕๔ (๑) คงอยในตาแหนงตอไปจนกวาผวาราชการกรงเทพมหานครซงไดรบเลอกตงใหมเขารบหนาท แตในกรณพนจากตาแหนงดวยเหตอนใดนอกจากการออกตามวาระ ใหปลดกรงเทพมหานครเปนผปฏบตหนาทในตาแหนงผวาราชการกรงเทพมหานคร ถาไมมปลดกรงเทพมหานครหรอมแตไมอาจปฏบตราชการได ใหนายกรฐมนตรแตงตงรองปลดกรงเทพมหานครหรอขาราชการกรงเทพมหานครสามญผมอาวโสตามระเบยบแบบแผนของทางราชการเปนผปฏบตหนาทในตาแหนงผวาราชการกรงเทพมหานคร มาตรา ๕๗ ผวาราชการกรงเทพมหานครอาจแตงตงรองผวาราชการกรงเทพมหานครจานวนไมเกนหกคนเปนผชวยเหลอผวาราชการกรงเทพมหานครในการบรหารราชการของกรงเทพมหานครตามทผวาราชการกรงเทพมหานครมคาสงมอบหมายและแตงตงเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานครหนงคน และผ ชวยเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานครไมเกนจานวนรองผวาราชการกรงเทพมหานครได คาสงแตงตงรองผวาราชการกรงเทพมหานครใหเรยงลาดบไวดวยและใหประกาศในราชกจจานเบกษ มาตรา ๕๘ รองผวาราชการกรงเทพมหานคร พนจากตาแหนง เมอ

(๑) ผวาราชการกรงเทพมหานครพนจากตาแหนง (๒) ผวาราชการกรงเทพมหานครมคาสงใหพนจากตาแหนง (๓) ตาย (๔) ลาออก โดยยนหนงสอลาออกตอผวาราชการกรงเทพมหานคร (๕) ขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหามตามมาตรา ๔๘(๖) กระทาการฝาฝนตามมาตรา ๒๓ ใหนาความใน (๑) (๒) (๓) (๔) และ (๖) มาใชบงคบกบการพนจากตาแหนงประธานทปรกษา ทปรกษา

เลขานการและผชวยเลขานการของผวาราชการกรงเทพมหานครดวย โดยอนโลม มาตรา ๕๙ ในกรณมการแตงตงประธานทปรกษา ทปรกษา และคณะทปรกษาของผวาราชการ

กรงเทพมหานคร ตาแหนงดงกลาวจะมจานวนรวมกนทงหมดเกนเกาคนไมได ผวาราชการกรงเทพมหานครอาจแตงตงคณะทปรกษาตามภารกจและความจาเปนไดมาตรา ๖๐ ใหผวา

ราชการกรงเทพมหานคร รองผวาราชการกรงเทพมหานคร เลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร ผชวยเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร ประธานสภากรงเทพมหานคร รองประธานสภากรงเทพมหานคร เลขานการประธานสภากรงเทพมหานคร เลขานการรองประธานสภากรงเทพมหานคร ประธานทปรกษา ทปรกษา และคณะทปรกษาเปนขาราชการการเมองตามกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการการเมอง

ใหนากฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการการเมองมาใชบงคบแกผดารงตาแหนงตามวรรคหนงเทาทไมขดหรอแยงกบบทบญญตแหงพระราชบญญตน และใหผวาราชการกรงเทพมหานครหรอประธานสภากรงเทพมหานคร แลวแตกรณ มอานาจแตงตงขาราชการการเมองตาแหนงรองผวาราชการกรงเทพมหานคร เลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร ผชวยเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร ประธานทปรกษา ทปรกษา และคณะทปรกษาจากบคคลซงผวาราชการกรงเทพมหานคร หรอประธานสภากรงเทพมหานครแลวแตกรณพจารณาเหนสมควรและจะตองเปนผมคณสมบตทจะเปนขาราชการการเมองตามกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการการเมองและใหนาบทบญญตมาตรา ๕๓ มาใชบงคบแกบคคลดงกลาวดวย

156

เมอผวาราชการกรงเทพมหานครหรอประธานสภากรงเทพมหานคร ผแตงตงขาราชการการเมอง แลวแตกรณ พนจากตาแหนง ใหผไดรบแตงตงเปนขาราชการการเมองตามวรรคสองพนจากตาแหนงดวย นอกจากการพนจากตาแหนงดงกลาว บคคลดงกลาวตองพนจากตาแหนงตามกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการการเมอง หรอเมอกระทาการตองหามตามทบญญตไวในมาตรา ๕๓ หรอถกสงใหออกตามคาสงของผวาราชการกรงเทพมหานคร หรอประธานสภากรงเทพมหานคร แลวแตกรณ ไมวาจะโดยมความผดหรอไมมความผดกตาม

ใหขาราชการการเมองตามมาตราน และคณะกรรมการทผวาราชการกรงเทพมหานครแตงตงไดรบเงนเดอน เงนเพม เบยประชม และเงนตอบแทนอนสาหรบตาแหนงตามทกาหนดในพระราชกฤษฎกาจากงบประมาณของกรงเทพมหานคร

หมวด ๓

การบรหารนครบาล

มาตรา ๖๑ การบรหารนครบาลประกอบดวย (๑) สภานครบาล (๒) นายกนครบาล

สวนท ๑

สภานครบาล มาตรา ๖๒ ในนครบาลหนงใหมสมาชกสภานครบาลจานวนสบสองคน ซงมาจากการเลอกตงของราษฎรผมสทธเลอกตงในเขตนครบาลนน ในกรณทมเหตใดๆ ทาใหการเลอกตงทวไปครงใดมจานวนสมาชกสภานครบาลไมครบจานวน แตมจานวนไมนอยกวารอยละเกาสบหาของจานวนสมาชกสภานครบาลตามวรรคหนง ใหถอวาสมาชกสภานครบาลจานวนนนประกอบเปนสภานครบาล แตตองดาเนนการใหมสมาชกสภานครบาลครบจานวนภายในหนงรอยแปดสบวน และใหอยในตาแหนงไดเพยงเทาอายของสภานครบาลทเหลออย มาตรา ๖๓ สมาชกสภานครบาลมาจากการเลอกตงของราษฎรผมสทธเลอกตงในเขตนครบาลนน โดยวธการออกเสยงลงคะแนนโดยตรงและลบ หลกเกณฑ วธการเลอกตง การควบคมการเลอกตง และการรองคดคานการเลอกตงสมาชกสภานครบาล ใหเปนไปตามขอบญญตกรงเทพมหานครวาดวยการเลอกตงสมาชกสภานครบาลและนายกนครบาล ในการน ในขอบญญตดงกลาวตองกาหนดใหมคณะกรรมการคณะหนงมกรรมการจานวนไมนอยกวาสามคนแตไมเกนหาคนซงเปนกลางในการทาหนาทจดการและควบคมการเลอกตงใหเปนไปโดยสจรตและเทยงธรรม ในกรณทกรงเทพมหานครไดรบคารองคดคานการเลอกตงและพจารณาแลวเหนวาการเลอกตงมไดเปนไปโดยสจรตหรอเทยงธรรม ใหกรงเทพมหานครยนคารองดงกลาวตอศาลชนตนเพอใหมคาวนจฉยภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบคารองจากกรงเทพมหานคร คาวนจฉยของศาลชนตนใหถอเปนทสด มาตรา ๖๔ การเลอกต งสมาชกสภานครบาลจะกระทาได เมอไดมประกาศของผวาราชการกรงเทพมหานครกาหนดใหมการเลอกตงแลว ในประกาศนนใหระบวนเลอกตงและระยะเวลารบสมครเลอกตงไวดวย ประกาศตามวรรคหนง ใหมผลบงคบนบแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษา มาตรา ๖๕ การเลอกตงสมาชกสภานครบาล ใหถอเขตนครบาลเปนเขตเลอกตง มาตรา ๖๖ ใหราษฎรผมสทธเลอกตงมสทธเลอกตงสมาชกสภานครบาลไดเทาจานวนทนครบาลแตละแหงพงม ตามมาตรา ๖๒ มาตรา ๖๗ ผมคณสมบตดงตอไปน เปนผมสทธเลอกตงสมาชกสภานครบาล (๑) มสญชาตไทย แตผมสญชาตไทยโดยการแปลงสญชาตตองไดสญชาตไทยมาแลวไมนอยกวาหาป (๒) มอายไมตากวาสบแปดปบรบรณในวนท ๑ มกราคมของปทมการเลอกตงและ

157

(๓) มชออยในทะเบยนบานในเขตนครบาลนน ๆ เปนเวลาตดตอกนไมนอยกวาหนงปนบถงวนเลอกตง หรอเปนผมชออยในทะเบยนบานในเขตนครบาลกอนวนเลอกตงไมนอยกวาสามสบวนและไดเสยภาษตามกฎหมายวาดวยภาษโรงเรอนและทดน หรอกฎหมายวาดวยภาษบารงทองทตามกาหนดเวลาทกฎหมายกาหนดเปนเวลาตดตอกนไมนอยกวาสามปนบถงปทมการเลอกตง มาตรา ๖๘ ผมลกษณะอยางใดอยางหนงดงตอไปนในวนเลอกตง เปนผตองหามมใหใชสทธเลอกตง (๑) วกลจรตหรอจตฟนเฟอนไมสมประกอบ (๒) เปนภกษ สามเณร นกพรต หรอนกบวช (๓) ตองคมขงอยโดยหมายของศาลหรอโดยคาสงทชอบดวยกฎหมาย (๔) อยในระหวางถกเพกถอนสทธเลอกตง มาตรา ๖๙ ผมคณสมบตดงตอไปน เปนผมสทธสมครรบเลอกตงเปนสมาชกสภานครบาล (๑) มสญชาตไทยโดยการเกด (๒) มอายไมตากวายสบหาปบรบรณในวนเลอกตง และ (๓) มชออยในทะเบยนบานในเขตนครบาลนน ๆ เปนเวลาตดตอกนไมนอยกวาหนงปนบถงวนสมครรบเลอกตง มาตรา ๗๐ ผมลกษณะอยางใดอยางหนงดงตอไปน เปนผตองหามมใหใชสทธสมครรบเลอกตงเปนสมาชกสภานครบาล (๑) เปนผมลกษณะตองหามมใหใชสทธเลอกตงตามมาตรา ๗๒ (๔) (๒) ตดยาเสพตดใหโทษ (๓) เปนบคคลลมละลายหรอเคยเปนบคคลลมละลายทจรต (๔) ตองคาพพากษาใหจาคกและถกคมขงอยโดยหมายของศาล (๕) เคยตองคาพพากษาถงทสดใหจาคกตงแตสองปขนไปโดยไดพนโทษมายงไมถงหาปในวนเลอกตง เวนแตในความผดอนไดกระทาโดยประมาท (๖) ตองคาพพากษาถงทสดวากระทาความผดตามกฎหมายวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน ไมวาจะไดรบโทษหรอไม โดยไดพนโทษหรอตองคาพพากษามายงไมถงหาปถงวนเลอกตง (๗) เคยถกไลออก ปลดออก หรอใหออกจากราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ เพราะทจรตตอหนาท หรอถอวากระทาการทจรตและประพฤตมชอบในวงราชการ (๘) เคยตองคาพพากษาหรอคาสงของศาลใหทรพยสนตกเปนของแผนดนเพราะรารวยผดปกตหรอมทรพยสนเพมขนผดปกต (๙) เปนขาราชการซงมตาแหนงหรอเงนเดอนประจา (๑๐) เปนสมาชกสภาทองถน ผบรหารทองถน สมาชกสภาผแทนราษฎร หรอสมาชกวฒสภา (๑๑) เปนพนกงานหรอลกจางของหนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน หรอเปนเจาหนาทของรฐ (๑๒) อยในระหวางถกเพกถอนสทธเลอกตงหรอถกหามหรอตดสทธมใหดารงตาแหนงทางการเมอง (๑๓) เคยถกคณะกรรมการการเลอกตงสงเพกถอนสทธเลอกตงมายงไมถงหนงปนบแตวนทคณะกรรมการการเลอกตงมคาสง อนเนองมาจากการกระทาการโดยไมสจรตตามกฎหมายวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถนหรอกฎหมายวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและการไดมาซงสมาชกวฒสภา (๑๔) เปนผเคยถกสงใหพนจากตาแหนงสมาชกสภาทองถน คณะผบรหารทองถนหรอผบรหารทองถน รองผบรหารทองถน เลขานการผบรหารทองถน ผชวยเลขานการผบรหารทองถน หรอทปรกษาผบรหารทองถน เนองจากมพฤตกรรมในทางทจรตหรอประพฤตมชอบ (๑๕) เคยถกถอดถอนออกจากตาแหนงตามบทบญญตของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยหรอกฎหมายวาดวยการลงคะแนนเสยงเพอถอดถอนสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน และยงไมพนกาหนดหาปนบแตวนทพนจากตาแหนงครงหลงสดจนถงวนเลอกตง (๑๖) อยในระหวางเสยสทธสมครรบเลอกตงเปนสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถนตามกฎหมาย (๑๗) เปนกรรมการการเลอกตง กรรมการตรวจเงนแผนดน กรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต กรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ตลาการศาลรฐธรรมนญ หรอผตรวจการแผนดน

158

(๑๘) เปนผถกสงใหพนจากตาแหนงสมาชกสภาทองถน คณะผบรหารทองถน หรอผบรหารทองถน รองผบรหารทองถน เลขานการผบรหารทองถน ผชวยเลขานการผบรหารทองถน หรอทปรกษาผบรหารทองถน เพราะเหตกระทาการฝาฝนตามมาตรา ๒๓ และพนจากตาแหนงยงไมถงหาปนบถงวนสมครรบเลอกตง (๑๙) พนจากสมาชกภาพเพราะสภานครบาลถกยบตามมาตรา ๗๖ หรอพนจากสมาชกภาพเพราะถกสงใหพนจากตาแหนงตามมาตรา ๗๖ (๗) หรอ (๘) ยงไมถงสปนบถงวนสมครรบเลอกตง มาตรา ๗๑ อายของสภานครบาลมกาหนดคราวละสปนบแตวนเลอกตง สมาชกภาพของสมาชกสภานครบาลเรมตงแตวนเลอกตง มาตรา ๗๒ กอนเขารบหนาท สมาชกสภานครบาลตองปฏญาณตนในทประชมสภานครบาลดวยถอยคาดงตอไปน “ขาพเจา (ชอผปฏญาณ) ขอปฏญาณวา ขาพเจาจะดารงรกษาไวซงสถาบนชาต ศาสนา พระมหากษตรย ทงจะปฏบตตามรฐธรรมนญ กฎหมาย กฎ ระเบยบ และขอบงคบของทางราชการและปฏบตหนาทดวยความซอสตยสจรตเพอประโยชนสวนรวมของประเทศ ทองถน และประชาชน” มาตรา ๗๓ สมาชกสภานครบาลยอมเปนผแทนของประชาชนในเขตนครบาล และตองปฏบตตามคาปฏญาณโดยเครงครด และตองปฏบตหนาทตามความเหนของตนโดยบรสทธใจ ไมอยในความผกมดแหงอาณตมอบหมายใดๆ มาตรา ๗๔ สมาชกสภานครบาลตองไมเปนผมสวนไดเสยไมวาโดยทางตรงหรอทางออมในสญญาทนครบาลเปนคสญญาหรอในกจการทกระทาใหแกนครบาลหรอทนครบาลนนจะกระทา การเปนคสญญารบบรการทนครบาลจดทาขนเพอบรการแกประชาชนเปนการทวไปตามอานาจหนาท มใหถอวาเปนการมสวนไดเสยไมวาโดยทางตรงหรอทางออมตามวรรคหนง ความในวรรคสองใหใชบงคบกบการเปนคสญญากบนครบาลอยกอนเขาดารงตาแหนงหรอสบเนองจากสญญาทมอยกอนเขาดารงตาแหนงดงกลาว และสญญานนเกยวกบกจการทนครบาลทากบประชาชนทวไปเปนปกตและไมมลกษณะผกขาดตดตอนดวย โดยอนโลม ใหนาบทบญญตในมาตรา ๒๓ มาใชบงคบกบสมาชกสภานครบาล โดยอนโลม มาตรา ๗๕ สมาชกภาพของสมาชกสภานครบาลสนสดลง เมอ (๑) ถงคราวออกตามอายของสภานครบาล หรอมการยบสภานครบาล (๒) ตาย (๓) ลาออก โดยยนหนงสอลาออกตอประธานสภานครบาล (๔) ขาดคณสมบตตามมาตรา ๖๙ หรอมลกษณะตองหามตามมาตรา ๗๐ (๕) กระทาการอนตองหามตามมาตรา ๗๔ (๖) ขาดประชมสภานครบาลสามครงตดตอกนโดยไมมเหตผลอนสมควร (๗) สภานครบาลมมตใหพนจากตาแหนง เพราะมความประพฤตในทางทจะนามาซงความเสอมเสยหรอกอความไมสงบเรยบรอยแกนครบาล หรอกระทาการอนเสอมเสยประโยชนของสภานครบาล โดยมสมาชกสภานครบาลจานวนไมนอยกวาหนงในสามของจานวนสมาชกสภานครบาลทงหมดเทาทมอยเขาชอเสนอใหสภานครบาลพจารณา และมตดงกลาวตองมคะแนนเสยงไมนอยกวาสามในสของจานวนสมาชกสภานครบาลทงหมดเทาทมอย ทงน ใหสมาชกภาพสนสดลงนบแตวนทสภานครบาลมมต (๘) ถกถอดถอนจากการเปนสมาชกสภานครบาลตามขอบญญตกรงเทพมหานครวาดวยการลงคะแนนเสยงเพอถอดถอนสมาชกสภานครบาล ในกรณทสมาชกภาพของสมาชกสภานครบาลสนสดลงตาม (๘) พรอมกน หรอไมมสมาชกสภานครบาลไมวาดวยเหตใดใหถอวาเปนการยบสภานครบาล การสนสดสมาชกภาพของสมาชกสภานครบาลตามวรรคหนงนอกจากกรณตาม (๗) ใหสนสดตงแตวนทขาดคณสมบตหรอมเหตใหพนจากตาแหนง แลวแตกรณ แตไมกระทบถงการใดทสมาชกสภานครบาลผนนกระทาไปและเงนหรอประโยชนตอบแทนทไดรบไปกอนวนทออกจากตาแหนง เวนแตกรณตามวรรคส หรอมกฎหมายกาหนดไวอยางอน การสนสดสมาชกภาพของสมาชกสภานครบาลตาม (๔) ถาการขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหามนนมอยกอนวนสมครรบเลอกตง และผนนรอยแลววาตนขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหามเชนนน ผนนไมมสทธไดรบเงนหรอประโยชนตอบแทนทไดรบไปกอนวนทออกจากตาแหนง

159

มาตรา ๗๖ เมอมกรณสงสยวาสมาชกภาพของสมาชกสภานครบาลผใดสนสดลงตามมาตรา ๗๕ (๓) (๔) (๕) หรอ (๖) ไมวาความจะปรากฏตอผวาราชการกรงเทพมหานครเองหรอมผรองเรยน ใหผวาราชการกรงเทพมหานครสอบสวนและวนจฉยโดยเรว คาวนจฉยของผวาราชการกรงเทพมหานครใหเปนทสด ในกรณมเหตทจะตองพนจากตาแหนงตามมาตรา ๗๕ (๕) ใหเปนหนาทของผวาราชการกรงเทพมหานครทจะตองดาเนนการสอบสวนและวนจฉยแมวาสมาชกผนนจะไดพนจากตาแหนงไปดวยเหตอนแลว และในกรณทปรากฏผลจากการสอบสวนวาผนนมเหตจะตองพนจากตาแหนงตามมาตรา ๗๔ ใหผวาราชการกรงเทพมหานครสงใหผนนพนจากตาแหนงนบแตวนทกระทา การฝาฝนมาตรา ๗๔ แตการนบระยะเวลาตามมาตรา ๗๐ (๑๙) ใหนบแตวนทผวาราชการกรงเทพมหานครมคาวนจฉยตามวรรคหนง การวนจฉยตามวรรคหนงไมกระทบถงการใดทผนนไดกระทาไปแลว รวมทงไมกระทบตอเงนหรอประโยชนตอบแทนทไดรบไปกอนมคาวนจฉย เวนแตจะมกฎหมายกาหนดไวเปนอยางอน มาตรา ๗๗ สมาชกสภานครบาลผใดไมเหนดวยกบคาวนจฉยของผวาราชการกรงเทพมหานครใหมสทธอทธรณคาวนจฉยตอศาลปกครองชนตนภายในสบหาวนนบแตวนทไดรบแจงคาวนจฉยนน คาวนจฉยของศาลปกครองชนตนใหเปนทสด มาตรา ๗๘ ใหกรงเทพมหานครจดใหมการเลอกตงภายในสสบหาวน นบแตวนทสมาชกสภานครบาลดารงตาแหนงครบวาระ หรอภายในหกสบวนนบแตวนทสมาชกสภานครบาลพนจากตาแหนงเพราะเหตอนใดนอกจากครบวาระ เวนแตวาระการดารงตาแหนงของสมาชกสภานครบาลจะเหลออยไมถงหนงรอยแปดสบวน มาตรา ๗๙ เมอตาแหนงสมาชกสภานครบาลวางลงเพราะเหตอนทมใชเหตตามมาตรา ๗๘และอายของสภานครบาลเหลออยเกนหนงรอยแปดสบวน ใหมการเลอกตงสมาชกสภานครบาลขนแทนตาแหนงทวางภายในสสบหาวนนบแตวนทตาแหนงนนวางลง ใหสมาชกสภานครบาลซงไดรบเลอกตงแทนนนอยในตาแหนงไดเพยงเทาอายของสภานครบาลทเหลออย ในระหวางทตาแหนงสมาชกสภานครบาลวางลง และยงมไดมการเลอกตงสมาชกสภานครบาลแทนตาแหนงทวาง ใหสภานครบาลประกอบดวยสมาชกสภานครบาลเทาทมอย เวนแตจะมสมาชกสภานครบาลเหลออยไมถงกงหนง ในกรณเชนนน ถาอายของสภานครบาลเหลออยไมถงหนงรอยแปดสบวน ใหสมาชกสภานครบาลทเหลออยพนจากตาแหนงโดยถอวาเปนการยบสภานครบาล มาตรา ๘๐ ใหสภานครบาลเลอกสมาชกสภานครบาลเปนประธานสภานครบาลคนหนง และรองประธานสภานครบาลไมเกนสองคน โดยใหดารงตาแหนงทนททไดรบเลอก การเลอกประธานสภานครบาลและรองประธานสภานครบาลใหกระทาในการประชมสภานครบาลครงแรกภายหลงจากการเลอกตงทวไป มาตรา ๘๑ ใหผวาราชการกรงเทพมหานครประกาศผลการเลอกประธานสภานครบาล และรองประธานสภานครบาลตามมตของสภานครบาลในทประชมสภานครบาลตามมาตรา ๘๐ วรรคสอง และจดใหมประกาศเปนหนงสอภายในเจดวน นบแตเลอกประธานสภานครบาลและรองประธานสภานครบาล เมอผวาราชการกรงเทพมหานครประกาศผลแลว ใหประธานสภานครบาลและรองประธานสภานครบาลปฏบตหนาทประธานสภานครบาลและรองประธานสภานครบาลไดตงแตบดนนเปนตนไป เพอดาเนนการประชม กาหนดสมยประชมสามญและกจการอนทจาเปนตอไป มาตรา ๘๒ ประธานสภานครบาลและรองประธานสภานครบาลอยในตาแหนงตามวาระคราวละสองป มาตรา ๘๓ นอกจากการพนจากตาแหนงตามวาระ ประธานสภานครบาลและรองประธานสภานครบาลพนจากตาแหนง เมอ

(๑) พนจากสมาชกภาพแหงสภานครบาลตามมาตรา ๗๕ (๒) มการยบสภานครบาล หรอถอวามการยบสภานครบาล (๓) ลาออก โดยยนหนงสอลาออกตอผวาราชการกรงเทพมหานคร (๔) มเหตทผวาราชการกรงเทพมหานครมคาสงใหพนจากตาแหนง มาตรา ๘๔ ในกรณทตาแหนงประธานสภานครบาลหรอรองประธานสภานครบาลวางลง ใหสภานครบาล

เลอกสมาชกสภานครบาลขนใหมเพอดารงตาแหนงทวางแทนภายในสบหาวนนบแตวนทตาแหนงวางลง มาตรา ๘๕ ประธานสภานครบาลมอานาจและหนาทดาเนนการประชมและดาเนนกจการอนใหเปนไป

ตามกฎหมายและขอบญญตกรงเทพมหานครวาดวยการประชมสภานครบาล

160

รองประธานสภานครบาลหรอประธานสภานครบาลปฏบตการตามหนาท และกระทากจการตามทประธานสภานครบาลมอบหมาย

ในกรณทไมมประธานสภานครบาลหรอประธานสภานครบาลไมอยหรอไมสามารถปฏบตหนาทไดใหรองประธานสภานครบาลปฏบตหนาทแทน

ในการประชมครงใดถาไมมผปฏบตหนาทประธานในทประชม ใหสมาชกสภานครบาลทมาประชมเลอกกนเองเพอทาหนาทประธานในทประชมสาหรบการประชมครงนน

มาตรา ๘๖ ใหปลดนครบาลแตงตงขาราชการกรงเทพมหานครสามญโดยความเหนชอบของประธานสภานครบาลเปนหวหนาสานกงานเลขานการประธานสภานครบาล

มาตรา ๘๗ ใหปลดนครบาลแตงตงขาราชการกรงเทพมหานครหรอบคลากรกรงเทพมหานครสงกดนครบาลนนๆปฏบตหนาทในสานกงานเลขานการสภานครบาลตามอตราทคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานครกาหนด

มาตรา ๘๘ ภายในสบหาวนนบแตวนประกาศผลการเลอกตงสมาชกสภานครบาลครบตามจานวนแลวใหผวาราชการกรงเทพมหานครเรยกและดาเนนการใหมการประชมสภานครบาลครงแรกเพอเลอกประธานสภานครบาลและรองประธานสภานครบาล และกาหนดสมยประชมสามญ

มาตรา ๘๙ ในกรณทพนสามสบวนนบแตวนเลอกตงทวไปแลว สมาชกสภานครบาลยงไมครบจานวนแตมจานวนไมนอยกวารอยละเกาสบหาของจานวนสมาชกสภานครบาลตามมาตรา ๖๒ วรรคหนงใหผวาราชการกรงเทพมหานครเรยกและดาเนนการใหมการประชมสภานครบาลครงแรกเพอดาเนนการตามมาตรา ๘๘ ภายในสบหาวนนบแตวนทมสมาชกถงจานวนรอยละเกาสบหาดงกลาว

มาตรา ๙๐ ในกรณทผวาราชการกรงเทพมหานครไมอาจดาเนนการใหมการประชมครงแรกไดตามกาหนดเวลาในมาตรา ๘๘ หรอมาตรา ๘๙ หรอมการประชมแตไมอาจเลอกประธานสภานครบาลไดใหดาเนนการดงตอไปน

(๑) ในกรณทไมอาจดาเนนการประชมได เพราะสมาชกสภานครบาลทงหมดไมมาหรอไมเขาประชมหรอเขาประชมแลวออกจากทประชมกอนเสรจสนการประชม ทงน โดยไมมเหตอนสมควร ใหผวาราชการกรงเทพมหานครสงยบสภานครบาล

(๒) ในกรณทไมอาจดาเนนการประชมได เพราะสมาชกสภานครบาลบางคนไมมาหรอไมเขาประชมหรอมาหรอเขาประชมแลวออกจากทประชมกอนเสรจสนการประชม ทงน โดยไมมเหตอนสมควร ใหผวาราชการกรงเทพมหานครสงใหสมาชกสภานครบาลผไมมาหรอไมเขาประชมหรอออกจากทประชมดงกลาวพนจากตาแหนง

(๓) ในกรณทสมาชกสภานครบาลมาประชมแลวไมอาจเลอกประธานสภานครบาลไดไมวาดวยเหตใด ใหผวาราชการกรงเทพมหานครจดใหมการประชมใหมภายในสามสบวนนบแตวนประชมครงกอน และถาในการประชมนดทสงเลอนมามกรณตาม (๑) หรอ (๒) หรอยงไมอาจเลอกประธานสภานครบาลไดกใหสงยบสภานครบาล

(๔) ในกรณทไมอาจดาเนนการประชมไดดวยเหตอนใดอนเกดจากการกระทาหรองดเวนการกระทาของสมาชกสภานครบาลโดยไมมเหตอนสมควร ใหผวาราชการกรงเทพมหานครสงการไดตามทเหนควรโดยจดใหยบสภานครบาลหรอสงใหสมาชกสภานครบาลบางคนพนจากตาแหนงกได

ในกรณตาม (๒) ถาสมาชกสภานครบาลทเหลออยยงมจานวนถงรอยละเกาสบหาของจานวนสมาชกสภานครบาล ใหผวาราชการกรงเทพมหานครจดใหมการประชมใหมภายในสบหาวนนบแตวนทกาหนดใหมการประชมครงกอน และถาในการประชมนดทสงเลอนมายงไมอาจประชมได กใหสงยบสภานครบาล

คาสงของผวาราชการกรงเทพมหานครตามวรรคหนงและวรรคสองใหเปนทสด มาตรา ๙๑ ในปหนงใหมสมยประชมสามญของสภานครบาลไมนอยกวาสองสมยแตตองไมเกนสสมย สมย

ละไมเกนสามสบวน ทงน จานวนสมยประชมสามญ ระยะเวลาและวนเรมสมยประชมสามญประจาปแตละสมย ใหสภานครบาลกาหนด โดยจะกาหนดจานวนสมยประชมสามญและวนเรมสมยประชมสามญสาหรบปแรกเปนการเฉพาะกได

ในกรณจาเปนสภานครบาลจะมมตขยายสมยประชมสามญออกไปอกไมเกนสบหาวนกได การปดสมยประชมสมยสามญกอนครบกาหนดเวลาตามวรรคหนง จะกระทาไดกแตโดยความเหนชอบของ

สภานครบาล มาตรา ๙๒ เมอมกรณจาเปนเพอประโยชนแหงนครบาล สภานครบาล นายกสภานครบาล หรอสมาชก

สภานครบาลจานวนไมนอยกวาหนงในสามของจานวนสมาชกสภานครบาลทงหมดเทาทมอย อาจยนคารองตอประธานสภา

161

นครบาลขอใหเปดประชมสมยวสามญได และใหประธานสภานครบาลเรยกประชมสมยวสามญโดยกาหนดวนประชมภายในเจดวนนบแตวนทไดรบคารอง

สมยประชมวสามญใหมกาหนดสบหาวนนบแตวนประชมครงแรกของสมยประชมวสามญนน และใหนามาตรา ๙๑ วรรคสองและวรรคสามมาใชบงคบโดยอนโลม

มาตรา ๙๓ ภายใตบงคบมาตรา ๘๘ มาตรา ๘๙ และมาตรา ๙๐ วรรคสอง ใหประธานสภานครบาลเรยกประชมสภานครบาลตามสมยประชม

ในกรณทไมมประธานสภานครบาล หรอประธานสภานครบาลไมเรยกประชมตามกฎหมาย สมาชกสภานครบาลจานวนไมนอยกวาหนงในสามของจานวนสมาชกสภานครบาลทงหมดเทาทมอย มสทธยนคารองตอผวาราชการกรงเทพมหานครขอใหเรยกประชมสภานครบาลได และใหผวาราชการกรงเทพมหานครเรยกประชมสภานครบาลภายในเจดวนนบแตวนทไดรบคารอง

ในการประชมสภานครบาลทผวาราชการกรงเทพมหานครเปนผเรยกประชมตามวรรคสอง ประธานสภานครบาลและรองประธานสภานครบาลจะทาหนาทเปนประธานในทประชมไมไดและใหสมาชกสภานครบาลเลอกกนเองเพอทาหนาทประธานในทประชมสาหรบการประชมครงนน

มาตรา ๙๔ การประชมสภานครบาล ตองมสมาชกสภานครบาลมาประชมไมนอยกวากงหนงของจานวนสมาชกสภานครบาลทงหมดเทาทมอย จงจะเปนองคประชม

นายกนครบาลและรองนายกนครบาลมสทธเขาประชมสภานครบาล และมสทธแถลงขอเทจจรงตลอดจนแสดงความคดเหนเกยวกบงานในหนาทของตนตอทประชม แตไมมสทธออกเสยงลงคะแนน

สภานครบาลจะอนญาตใหบคคลซงนายกสภานครบาลมอบหมาย หรอเชญบคคลใดเขาแถลงขอเทจจรงหรอแสดงความคดเหนในเรองใดในทประชมของสภานครบาลกได แตไมมสทธออกเสยงลงคะแนน

มาตรา ๙๕ การลงมตวนจฉยขอปรกษาใหถอเสยงขางมากเปนเกณฑเวนแตทบญญตไวเปนอยางอนในพระราชบญญตน

สมาชกสภานครบาลคนหนงใหมเสยงหนงในการออกเสยงลงคะแนน ถามคะแนนเสยงเทากนใหประธานในทประชมมสทธออกเสยงเพมขนอกเสยงหนงเปนเสยงชขาด

มาตรา ๙๖ สภานครบาลมอานาจและหนาทตามทบญญตไวในพระราชบญญตน และตามทมกฎหมายอนกาหนด

สภานครบาลจะประชมปรกษาหารอหรอกระทาการใดนอกเหนออานาจหนาทหรอฝาฝนกฎหมายมได มาตรา ๙๗ การประชมสภานครบาลตองกระทาโดยเปดเผยตามลกษณะทไดกาหนดไวในขอบงคบ

กรงเทพมหานครวาดวยการประชมสภานครบาล แตถานายกนครบาลหรอสมาชกสภานครบาลจานวนไมนอยกวาหนงในสของจานวนสมาชกเทาทมอยรองขอใหประชมลบ กใหประชมลบ

การประชมสภานครบาลใหเปนไปตามทกาหนดไวในขอบงคบกรงเทพมหานครวาดวยการประชมสภานครบาล ประชาชนยอมมสทธเขาฟงการประชมสภานครบาลทกาหนดโดยเปดเผยไดตามขอบญญตกรงเทพมหานคร

วาดวยการประชมสภานครบาล มาตรา ๙๘ ในทประชมสภานครบาล สมาชกยอมมสทธตงกระทถามนายกนครบาลในเรองเกยวกบงานใน

หนาทของนายกนครบาล โดยจะถามและใหตอบในทประชมสภานครบาล หรอใหตอบเปนหนงสอกได นายกนครบาลมหนาทตองตอบกระทถามของสมาชกสภานครบาลตามวรรคหนง เวนแตกรณมเหตอน

สมควรเนองจากการเปดเผยเรองทถามอาจกอใหเกดความเสยหายแกนครบาลหรอราชการ นายกนครบาลจะไมตอบกไดแตตองชแจงเหตผลใหผตงกระทถามทราบ

มาตรา ๙๙ สมาชกสภานครบาลจานวนไมนอยกวาหนงในสามของจานวนสมาชกสภานครบาลเทาทมอยมสทธเขาชอเสนอญตตของเปดอภปรายทวไปเพอใหนายกนครบาลแถลงขอเทจจรงหรอแสดงความคดเหนในปญหาเกยวกบการบรหารราชการของนครบาลได แตจะลงมตในปญหาทอภปรายไมได

ญตตตามวรรคหนงใหยนตอประธานสภานครบาล และใหประธานสภานครบาลกาหนดวนสาหรบการอภปรายทวไป ซงตองไมเรวกวาหาวนและไมชากวาสบหาวนนบแตวนทไดรบญตตโดยใหแจงญตตใหนายกนครบาลทราบกอนวนประชมไมนอยกวาสามวน

เมอเปดอภปรายทวไปตามวรรคหนงแลว จะเสนอญตตเปดอภปรายทวไปในปปฏทนเดยวกนนนอกไมได

162

มาตรา ๑๐๐ สภานครบาลมอานาจเลอกสมาชกสภานครบาลตงเปนคณะกรรมการสามญของสภานครบาล และมอานาจเลอกบคคลผเปนสมาชกสภานครบาลหรอมไดเปนสมาชกสภานครบาลตงเปนคณะกรรมการวสามญของสภานครบาล เพอกระทากจการ พจารณาสอบสวน หรอศกษาเรองใด ๆ อนอยในอานาจหนาทของสภานครบาลตามทสภานครบาลมอบหมายได

สมาชกสภานครบาลจะเปนกรรมการในคณะกรรมการสามญเกนสองคณะมได การสอบสวนหรอศกษาเรองใดตามวรรคหนง จะสอบสวนหรอศกษาเรองอนใดมไดเวนแตเปนเรองทสภา

นครบาลมอบหมายไวเปนการเฉพาะ และจะดาเนนการใดรวมทงการเปดเผยเรองตามทสอบสวนหรอศกษามไดจนกวาจะไดรายงานตอสภานครบาล และสภานครบาลมมตใหดาเนนการได

นายกนครบาลมสทธเสนอชอบคคลผเปนสมาชกสภานครบาลหรอมไดเปนสมาชกสภานครบาลใหสภานครบาลตงเปนกรรมการในคณะกรรมการวสามญตามวรรคหนงไดไมเกนจานวนทกาหนดไวในขอบงคบกรงเทพมหานครวาดวยการประชมสภานครบาล

มาตรา ๑๐๑ การประชมคณะกรรมการตามมาตรา ๑๐๐ ใหเปนไปตามขอบงคบกรงเทพมหานครวาดวยการประชมสภานครบาล แตตองมกรรมการมาประชมไมนอยกวากงหนงของจานวนกรรมการทงหมด จงจะเปนองคประชม

มาตรา ๑๐๒ ขอบงคบกรงเทพมหานครวาดวยการประชมสภานครบาลจะตองกาหนดถงประมวลจรยธรรมของสมาชกสภานครบาล วธการประชม การเลอกและการปฏบตหนาทของประธานสภานครบาล รองประธานสภานครบาล คณะกรรมการของสภานครบาล การเสนอและพจารณารางขอบญญต การเสนอญตต การปรกษา การอภปราย การลงมต การตงและตอบกระทถาม การเปดอภปรายทวไป การรกษาระเบยบและความเรยบรอย และกจการอนทเปนหนาทของสภานครบาล

มาตรา ๑๐๓ เงนประจาตาแหนง คาเบยประชม และประโยชนตอบแทนอยางอนของประธานสภานครบาล รองประธานสภานครบาล สมาชกสภานครบาล กรรมาธการสามญและกรรมาธการวสามญทสภานครบาลตงขนใหเปนไปตามขอบญญตกรงเทพมหานคร

สวนท ๒

นายกนครบาล

มาตรา ๑๐๔ ใหนครบาลมนายกนครบาลคนหนงซงมาจากการเลอกตงของราษฎรผมสทธเลอกตงในเขตนครบาลนน โดยวธการออกเสยงลงคะแนนโดยตรงและลบ หลกเกณฑ วธการเลอกตง การควบคมการเลอกตง และการรองคดคานการเลอกตงนายกนครบาลใหเปนไปตามทบญญตไวในมาตรา ๖๓ วรรคสอง และวรรคสาม มาตรา ๑๐๕ ผมสทธเลอกตงนายกนครบาลตองมคณสมบตตามมาตรา ๖๗ และไมมลกษณะตองหามตามมาตรา ๖๘ มาตรา ๑๐๖ ผมสทธสมครรบเลอกตงเปนนายกนครบาลตองมคณสมบตตามมาตรา ๖๙ และไมมลกษณะตองหามตามมาตรา ๗๐ และตองมคณสมบต ดงตอไปนดวย (๑) มอายไมตากวาสามสบปบรบรณในวนเลอกตง (๒) สาเรจการศกษาไมตากวาปรญญาตรหรอเทยบเทา หรอเคยเปนสมาชกสภาเขต สมาชกสภาทองถน ผบรหารทองถนหรอสมาชกรฐสภา มาตรา ๑๐๗ นายกนครบาลมวาระอยในตาแหนงคราวละสปนบแตวนเลอกตงและใหดารงตาแหนงนบแตวนเลอกตง ใหมการมอบหมายงานในหนาทนายกนครบาลภายในเจดวนนบแตวนประกาศผลการเลอกตง มาตรา ๑๐๘ นายกนครบาลอาจแตงตงรองนายกนครบาลไดไมเกนสองคน รองนายกนครบาลมหนาทชวยเหลอนายกนครบาลในการบรหารราชการนครบาลตามทนายกนครบาลมอบหมาย มาตรา ๑๐๙ รองนายกนครบาลตองแตงตงจากบคคลซงมใชเปนสมาชกสภานครบาล และมคณสมบตตามมาตรา ๖๙ และไมมลกษณะตองหามตามมาตรา ๗๐ เวนแตในเรองอายใหนบแตวนแตงตง

163

มาตรา ๑๑๐ ใหนายกนครบาลแถลงนโยบายตอสภานครบาลภายในสบหาวนนบแตวนเขารบหนาท โดยใหประธานสภานครบาลจดใหมการประชมสภานครบาลเพอการดงกลาวภายในหาวนนบแตวนทไดรบแจงจากนายกนครบาล การแถลงนโยบายดงกลาวไมมการลงมต ในกรณทอยในระหวางยงไมมสภานครบาลหรอไมมการประชมสภานครบาลตามวรรคหนง ไมวาดวยเหตใด ใหนายกนครบาลจดทาคาแถลงนโยบายปดประกาศไว ณ ทประชมสภานครบาลแทนการแถลงนโยบายตอสภานครบาลตามวรรคหนง ทงน ภายในสามสบวนนบแตวนทนายกนครบาลเขารบหนาท คาแถลงนโยบายของนายกนครบาล ใหประกาศไวโดยเปดเผย ณ ททาการของนครบาลดวย มาตรา ๑๑๑ นายกนครบาลมอานาจและหนาท ดงตอไปน (๑) กาหนดนโยบายและจดทาแผนพฒนานครบาล ใหสอดคลองกบแผนพฒนากรงเทพมหานคร โดยใหดาเนนการตามหลกเกณฑและวธการทกาหนดตามกฎหมายวาดวยระเบยบบรหารราชการแผนดน (๒) ควบคมและรบผดชอบในการบรหารกจการของนครบาลใหเปนไปตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ ขอบญญต นโยบายและแผนพฒนานครบาล รวมทงเปนผบงคบบญชาขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานครทปฏบตราชการในนครบาลนน ๆ (๓) แตงตงและถอดถอนรองนายกนครบาล เลขานการนายกนครบาล ผชวยเลขานการรองนายกนครบาล และทปรกษานายกนครบาล (๔) วางระเบยบเพอใหการบรหารกจการของนครบาลเปนไปดวยความเรยบรอย โดยระเบยบดงกลาวตองไมขดตอกฎหมายหรอขอบญญตกรงเทพมหานครหรอขอบงคบกรงเทพมหานคร (๕) ปฏบตหนาทอนตามทผวาราชการกรงเทพมหานครมอบหมาย หรอตามทกฎหมายกาหนดใหเปนอานาจหนาทของนายกนครบาล มาตรา ๑๑๒ ใหนามาตรา ๗๔ มาใชบงคบกบนายกนครบาล รองนายกนครบาล เลขานการนายกนครบาล ผชวยเลขานการนายกนครบาล และทปรกษานายกนครบาล โดยอนโลม มาตรา ๑๑๓ นายกนครบาลพนจากตาแหนง เมอ

(๑) ถงคราวออกตามวาระ (๒) ตาย (๓) ลาออก โดยยนหนงสอลาออกตอผวาราชการกรงเทพมหานคร (๔) ขาดคณสมบตตามมาตรา ๖๙ หรอมลกษณะตองหามตามมาตรา ๗๐ (๕) กระทาการฝาฝนมาตรา ๗๔ (๖) ไมปฏบตหนาทโดยไมมเหตอนสมควรเปนเวลาตดตอกนเกนหนงรอยแปดสบวนโดยใหพนจากตาแหนง

ตงแตวนทพนหนงรอยแปดสบวน (๗) นายกรฐมนตรโดยขอเสนอแนะของผวาราชการกรงเทพมหานครสงใหพนจากตาแหนงเมอมกรณแสดง

ใหเหนวาไดกระทาการอนเสอมเสยแกศกดของตาแหนงหรอปฏบตหรอละเลยไมปฏบตการอนควรปฏบตในลกษณะทเหนไดวาจะเปนเหตใหเสยหายอยางรายแรงแกกรงเทพมหานครหรอแกราชการโดยสวนรวมหรอแกการรกษาความสงบเรยบรอย หรอสวสดภาพของประชาชน คาสงของนายกรฐมนตรใหถอเปนทสด (๘) ราษฎรผมสทธเลอกตงในเขตนครบาลนนจานวนไมนอยกวาสามในสของจานวนผมสทธเลอกตงทมาลงคะแนนเสยงเขาชอถอดถอนเพอใหพนจากตาแหนงตามขอบญญตกรงเทพมหานคร เมอมกรณสงสยหรอมขอรองเรยนเกยวกบการพนจากตาแหนงของนายกนครบาลตาม (๓) (๔) (๕) หรอ (๖) ใหนาความในมาตรา ๗๖ และมาตรา ๗๗ มาใชบงคบโดยอนโลม เมอนายกนครบาลพนจากตาแหนงใหปลดนครบาลปฏบตหนาทของนายกนครบาล และใหมอานาจในการสงอนญาตและอนมตเกยวกบราชการนครบาล ตลอดจนการปฏบตหนาทอนเทาทจาเปนตามทบญญตไวในพระราชบญญตนและกฎหมายอน แตการดาเนนการใด ๆ ทมผลกระทบตอประชาชนหรอมผลผกพนงบประมาณ ตองไดรบความเหนชอบจากผวาราชการกรงเทพมหานครกอน ทงน จนกวานายกนครบาลทไดรบเลอกตงขนใหมจะเขารบหนาท มาตรา ๑๑๔ รองนายกนครบาลพนจากตาแหนง เมอ

(๑) นายกนครบาลพนจากตาแหนง (๒) นายกนครบาลมคาสงใหพนจากตาแหนง (๓) ตาย

164

(๔) ลาออก โดยยนหนงสอลาออกตอนายกนครบาล (๕) ขาดคณสมบตตามมาตรา ๖๙ หรอมลกษณะตองหามตามมาตรา ๗๐ (๖) กระทาการฝาฝนมาตรา ๗๔

(๗) ตองคาพพากษาถงทสดใหจาคก แมจะมการรอการลงโทษ เวนแตเปนการรอการลงโทษในความผดอนไดกระทาโดยประมาท ความผดลหโทษ หรอความผดฐานหมนประมาท เมอมกรณสงสยหรอมขอรองเรยนเกยวกบการพนจากตาแหนงตาม (๔) (๕) หรอ (๖) ใหนาความในมาตรา ๗๖ และมาตรา ๗๗ มาใชบงคบโดยอนโลม มาตรา ๑๑๕ นายกนครบาลแตงตงเลขานการนายกนครบาลไดหนงคน และผชวยเลขานการนายกนครบาลไมเกนจานวนรองนายกนครบาล ในกรณทมเหตอนสมควร นายกนครบาลจะแตงตงทปรกษานายกนครบาลไมเกนสองคนได เลขานการนายกนครบาล ผชวยเลขานการนายกนครบาล หรอทปรกษานายกนครบาลตองมคณสมบตตามมาตรา ๖๙ (๑) และ (๒) และไมมลกษณะตองหามมาตรา ๗๐ มาตรา ๑๑๖ เลขานการนายกนครบาล ผชวยเลขานการนายกนครบาล และทปรกษานายกนครบาลพนจากตาแหนง เมอ

(๑) นายกนครบาลพนจากตาแหนง (๒) นายกนครบาลมคาสงใหพนจากตาแหนง (๓) ตาย (๔) ลาออก โดยยนหนงสอลาออกตอนายกนครบาล (๕) ขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหามตามมาตรา ๑๑๐ (๖) กระทาการฝาฝนมาตรา ๑๑๓ (๕) (๗) ตองคาพพากษาถงทสดใหจาคก แมจะมการรอการลงโทษ เวนแตเปนการรอการลงโทษในความผดอน

ไดกระทาโดยประมาท ความผดลหโทษ หรอความผดฐานหมนประมาท เมอมขอสงสยหรอมขอรองเรยนเกยวกบการพนจากตาแหนงตาม (๕) หรอ (๖) ใหนายกนครบาลดาเนนการสอบสวนเพอสงการและคาสงของนายกนครบาลเปนทสด มาตรา ๑๑๗ ใหนายกนครบาล รองนายกนครบาล เลขานการนายกนครบาล ผชวยเลขานการนายกนครบาล ประธานทปรกษา ทปรกษา เปนขาราชการการเมองตามกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการการเมอง ใหนากฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการการเมองมาใชบงคบแกผดารงตาแหนงตามวรรคหนง โดยอนโลมเทาทไมขดหรอแยงกบบทบญญตของพระราชบญญตน มาตรา ๑๑๘ เงนเดอน เงนประจาตาแหนง เงนคาตอบแทนหรอประโยชนตอบแทนอยางอนของนายกนครบาล รองนายกนครบาล เลขานการนายกนครบาล ผชวยเลขานการนายกนครบาล ทปรกษานายกนครบาล ใหเปนไปตามขอบญญตกรงเทพมหานคร

หมวด ๔

การจดระเบยบราชการของกรงเทพมหานคร

สวนท ๑ สวนราชการของกรงเทพมหานคร

มาตรา ๑๑๙ ใหจดระเบยบราชการกรงเทพมหานคร ดงน (๑) สานกงานเลขานการสภากรงเทพมหานคร (๒) สานกงานเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร (๓) สานกงานคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานคร (๔) สานกปลดกรงเทพมหานคร

165

(๕) สานกหรอสวนราชการทเรยกชออยางอนซงมฐานะเปนสานก (๖) สวนราชการของนครบาลตามทกาหนดไวใน สวนท ๒ สวนราชการของนครบาล การตง ยบ หรอเปลยนแปลงสานก หรอการแบงสวนราชการภายในหนวยงานตามวรรคหนง จะตองไดรบความเหนชอบจากคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานครโดยทาเปนประกาศของกรงเทพมหานคร และประกาศในราชกจจานเบกษา มาตรา ๑๒๐ สานกงานเลขานการสภากรงเทพมหานครมอานาจและหนาทเกยวกบราชการประจาของสภากรงเทพมหานคร มเลขานการสภากรงเทพมหานครซงเปนขาราชการกรงเทพมหานครสามญเปนผบงคบบญชาขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานคร ขนตอปลดกรงเทพมหานคร และรบผดชอบในการปฏบตราชการของสานกงานเลขานการสภากรงเทพมหานครขนตอประธานสภากรงเทพมหานคร และจะมผชวยเลขานการสภากรงเทพมหานคร ซงเปนขาราชการกรงเทพมหานครสามญ เปนผชวยสงหรอปฏบตราชการแทนเลขานการสภากรงเทพมหานครกได มาตรา ๑๒๑ สานกงานเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานครมอานาจและหนาทเกยวกบราชการและงานของผวาราชการกรงเทพมหานคร มเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร ซงเปนขาราชการการเมองเปนผบงคบบญชาขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานคร รบผดชอบในการปฏบตราชการของสานกงานเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานครขนตอผวาราชการกรงเทพมหานคร และมผชวยเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร ซงเปนขาราชการการเมอง เปนผชวยสงหรอปฏบตราชการแทนเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร และมหวหนาสานกงานเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร ซงเปนขาราชการกรงเทพมหานครสามญเปนผชวยของเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร และของผชวยเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร ในการปฏบตราชการของสานกงานเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร และในการบงคบบญชาขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานครขนตอเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร ปลดกรงเทพมหานคร และผวาราชการกรงเทพมหานคร ตามลาดบ มาตรา ๑๒๒ สานกงานคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานครมอานาจและหนาทเกยวกบราชการประจาของคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานคร มหวหนาสานกงานคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานคร ซงเปนขาราชการกรงเทพมหานครสามญเปนผบงคบบญชาขาราชการกรงเทพมหานคร ขนตอปลดกรงเทพมหานคร และรบผดชอบในการปฏบตราชการของสานกงานคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานคร ขนตอประธานคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานคร และจะใหมผชวยหวหนาสานกงานคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานคร ซงเปนขาราชการกรงเทพมหานครสามญคนหนงหรอหลายคนเปนผชวยสงหรอปฏบตราชการแทนหวหนาสานกงานคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานครกได มาตรา ๑๒๓ สานกปลดกรงเทพมหานครมอานาจและหนาทเกยวกบราชการประจาทวไปของกรงเทพมหานคร และราชการทมไดกาหนดใหเปนหนาทของสวนราชการใดโดยเฉพาะ มปลดกรงเทพมหานครซงเปนขาราชการกรงเทพมหานครสามญ เปนผบงคบบญชาขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานคร รบผดชอบในการปฏบตราชการของสานกปลดกรงเทพมหานคร และจะใหมรองปลดกรงเทพมหานคร หรอผชวยปลดกรงเทพมหานคร ซงเปนขาราชการกรงเทพมหานครสามญคนหนงหรอหลายคนเปนผชวยสงหรอปฏบตราชการแทนปลดกรงเทพมหานครกได มาตรา ๑๒๔ นอกจากอานาจและหนาทตามทบญญตไวในมาตรา ๑๒๓ ใหปลดกรงเทพมหานครมอานาจและหนาทตามทกฎหมายกาหนดและตามคาสงของผวาราชการกรงเทพมหานคร และรบผดชอบควบคมดแลราชการประจาของกรงเทพมหานครใหเปนไปตามนโยบายของกรงเทพมหานคร กากบ เรงรด ตดตามผลการปฏบตราชการของสวนราชการในกรงเทพมหานคร รวมทงเปนผบงคบบญชาขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานครรองจากผวาราชการกรงเทพมหานคร มาตรา ๑๒๕ สานกตามมาตรา ๑๑๙ (๕) มอานาจและหนาทเกยวกบราชการตามทกาหนดไวในประกาศกรงเทพมหานคร โดยมผอานวยการสานกซงเปนขาราชการกรงเทพมหานครสามญเปนผบงคบบญชาขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานครรบผดชอบในการปฏบตราชการของสานก และจะใหมรองผอานวยการสานกซงเปนขาราชการกรงเทพมหานครสามญคนหนงหรอหลายคนเปนผชวยสงหรอปฏบตราชการแทนผอานวยการสานกกได มาตรา ๑๒๖ นอกจากอานาจและหนาทตามทบญญตไวในมาตรา ๑๒๕ ใหผอานวยการสานกมอานาจและหนาทตามทมกฎหมายกาหนด และตามคาสงของผวาราชการกรงเทพมหานคร และปลดกรงเทพมหานคร และรบผดชอบควบคมดแลราชการประจาของสานกทรบผดชอบใหเปนไปตามนโยบายของกรงเทพมหานคร กากบ เรงรด ตดตามผลการปฏบตราชการของสานกทรบผดชอบ

166

สวนท ๒ สวนราชการของนครบาล

มาตรา ๑๒๗ ใหจดระเบยบราชการนครบาล ดงน

(๑) สานกงานปลดนครบาล (๒) กอง หรอสวนราชการทเรยกชออยางอนทมฐานะเปนกอง

การตง ยบ หรอเปลยนแปลงกองหรอการแบงสวนราชการภายในหนวยงานตามวรรคหนง จะตองไดรบความเหนชอบจากคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานครตามกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานคร โดยทาเปนประกาศของกรงเทพมหานคร มาตรา ๑๒๘ สานกงานปลดนครบาล มอานาจและหนาทเกยวกบราชการประจาทวไปของนครบาล และราชการทมไดกาหนดใหเปนหนาทของสวนราชการใดโดยเฉพาะ มปลดนครบาลซงเปนขาราชการกรงเทพมหานครสามญเปนผบงคบบญชาขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานคร และจะใหมรองปลดนครบาล ซงเปนขาราชการกรงเทพมหานครสามญคนหนงหรอหลายคน เปนผชวยสงหรอปฏบตราชการแทนปลดนครบาลกได ในสานกงานปลดนครบาลอยางนอยตองมสวนราชการ ดงน (๑) สานกเลขานการสภานครบาล มอานาจและหนาทเกยวกบราชการประจาของสภานครบาล มเลขานการสภานครบาลซงเปนขาราชการกรงเทพมหานครสามญปฏบตหนาทขนตอปลดนครบาลและรบผดชอบในการปฏบตราชการในงานเลขานการสภานครบาลขนตอประธานสภานครบาล และจะมผชวยเลขานการสภานครบาลซงเปนขาราชการกรงเทพมหานครสามญเปนผชวยสงหรอปฏบตราชการแทนเลขานการสภานครบาลกได (๒) สานกงานเลขานการนายกนครบาล มอานาจและหนาทเกยวกบราชการและงานของนายกนครบาล มเลขานการนายกนครบาล ซงมไดเปนขาราชการ ขาราชการกรงเทพมหานครหรอบคลากรกรงเทพมหานครเปนผบงคบบญชา ขนตอนายกนครบาลและมผชวยเลขานการนายกนครบาล เปนผชวยสงการหรอปฏบตราชการแทนเลขานการนายกนครบาลและมหวหนาสานกงานนายกนครบาล ซงเปนขาราชการกรงเทพมหานครสามญเปนผชวยของเลขานการนายกนครบาล และของผชวยเลขานการนายกนครบาล มาตรา ๑๒๙ ใหปลดนครบาลมอานาจและหนาทตามทกฎหมายกาหนดและตามคาสงของนายกนครบาล และรบผดชอบควบคมดแลราชการประจาของนครบาลใหเปนไปตามนโยบายของนายกนครบาล กากบ เรงรด ตดตาม ผลการปฏบตราชการของสวนราชการในนครบาล รวมทงเปนผบงคบบญชาขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานครทปฏบตราชการในนครบาลนน บรรดาบทบญญตแหงกฎหมาย กฎ ระเบยบ ขอบญญต ประกาศ หรอคาสง ทอางถงปลดกรงเทพมหานครในเขตพนทนครบาล ใหบรรดาบทบญญตแหงกฎหมาย กฎ ระเบยบ ขอปฏบต ประกาศ หรอคาสงนน อางถงปลดนครบาลเทาทไมขดหรอแยงกบพระราชบญญตน มาตรา ๑๓๐ กองตามมาตรา ๑๒๗ (๒) มอานาจและหนาทเกยวกบราชการตามทกาหนดไวในประกาศกรงเทพมหานคร โดยมผอานวยการกอง หรอหวหนากองซงเปนขาราชการกรงเทพมหานครสามญแลวแตกรณเปนผบงคบบญชาขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานครรบผดชอบ ในการปฏบตราชการของกอง และจะใหมรองผอานวยการกอง หรอผชวยหวหนากองซงเปนขาราชการกรงเทพมหานครสามญคนหนง เปนผชวยสงหรอปฏบตราชการแทนผอานวยการกองหรอหวหนากอง แลวแตกรณกได ผอานวยการกองหรอหวหนากองมอานาจและหนาทตามทมกฎหมายกาหนด และตามคาสงของนายกนครบาลและปลดนครบาล และรบผดชอบควบคมดแลราชการประจาของกองทรบผดชอบใหเปนไปตามนโยบายของนครบาล กากบ เรงรด ตดตาม ผลการปฏบตราชการของกองทรบผดชอบ

167

หมวด ๕ การรกษาราชการแทน และการปฏบตราชการแทน

สวนท ๑ กรงเทพมหานคร

มาตรา ๑๓๑ อานาจและหนาทในการสงหรอการปฏบตราชการของรองผวาราชการกรงเทพมหานครใหเปนไปตามทผวาราชการกรงเทพมหานครมคาสงมอบหมาย ในกรณทผวาราชการกรงเทพมหานครไมอาจปฏบตราชการได ใหรองผวาราชการกรงเทพมหานครตามลาดบทผวาราชการกรงเทพมหานครจดไวตามมาตรา ๕๗ เปนผรกษาราชการแทน ถาไมมรองผวาราชการกรงเทพมหานครหรอมแตไมอาจปฏบตราชการได ใหปลดกรงเทพมหานครเปนผรกษาราชการแทน ถาไมมปลดกรงเทพมหานครหรอมแตไมอาจปฏบตราชการได ใหนาบทบญญตมาตรา ๑๓๒ วรรคสองมาใชบงคบโดยอนโลม อานาจในการสง การอนญาต การอนมต การปฏบตราชการทผวาราชการกรงเทพมหานครจะพงปฏบตหรอดาเนนการตามกฎหมาย กฎ ระเบยบ ขอบงคบ หรอคาสงใด หรอมตของคณะรฐมนตรในเรองใด ถากฎหมาย กฎ ระเบยบ ขอบงคบ ขอบญญตหรอคาสงนน หรอมตของคณะรฐมนตรในเรองนนมไดกาหนดในเรองการมอบอานาจไวเปนอยางอน ผวาราชการกรงเทพมหานครจะมอบอานาจโดยทาเปนหนงสอใหรองผวาราชการกรงเทพมหานครเปนผปฏบตราชการแทนผวาราชการกรงเทพมหานครกได แตถาจะมอบหมายใหปลดกรงเทพมหานคร รองปลดกรงเทพมหานคร ผอานวยการสานก หวหนาสวนราชการทเรยกชออยางอนซงมฐานะเปนสานก หรอนายกนครบาลหรอปลดนครบาลใหทาเปนคาสง และประกาศในราชกจจานเบกษา มาตรา ๑๓๒ ในกรณทมรองปลดกรงเทพมหานคร การสงหรอการปฏบตราชการของรองปลดกรงเทพมหานคร ใหเปนไปตามทปลดกรงเทพมหานครมคาสงมอบหมาย ในกรณทไมมผดารงตาแหนงปลดกรงเทพมหานคร หรอมแตไมอาจปฏบตราชการไดใหรองปลดกรงเทพมหานครเปนผรกษาราชการแทน ถามรองปลดกรงเทพมหานครหลายคนใหรองปลดกรงเทพมหานครผมอาวโสตามระเบยบแบบแผนของทางราชการเปนผรกษาราชการแทน ถาไมมผดารงตาแหนงรองปลดกรงเทพมหานคร หรอมแตไมอาจปฏบตราชการได ใหผวาราชการกรงเทพมหานครแตงตงผอานวยการสานกหรอหวหนาสวนราชการทเรยกชออยางอน ซงมฐานะเปนสานกคนใดคนหนงเปนผรกษาราชการแทน อานาจในการสง การอนญาต การอนมต หรอการปฏบตราชการทปลดกรงเทพมหานครจะพงปฏบตหรอดาเนนการตามกฎหมาย กฎ ระเบยบ ขอบงคบ ขอบญญต หรอคาสงใด หรอมตของคณะรฐมนตรในเรองใด ถากฎหมาย กฎ ระเบยบ ขอบงคบ ขอบญญต หรอคาสงนน หรอมตของคณะรฐมนตรในเรองนนมไดบญญตในเรองการมอบอานาจไวเปนอยางอน ปลดกรงเทพมหานครจะมอบอานาจ โดยทาเปนหนงสอใหรองปลดกรงเทพมหานคร เปนผปฏบตราชการแทนปลดกรงเทพมหานครกได แตถาจะมอบใหผอานวยการสานกหรอหวหนาสวนราชการทเรยกชออยางอนซงมฐานะเปนสานก ผอานวยการกอง หวหนากองหรอผดารงตาแหนงเทยบเทาหรอปลดนครบาลปฏบตราชการแทนในนามปลดกรงเทพมหานคร ใหทาเปนคาสงและประกาศในราชกจจานเบกษา มาตรา ๑๓๓ ในกรณทมรองผอานวยการสานก การสงหรอปฏบตราชการของรองผอานวยการสานก ใหเปนไปตามทผอานวยการสานกมคาสงมอบหมาย ในกรณทไมมผดารงตาแหนงผอานวยการสานกหรอมแตไมอาจปฏบตราชการใหรองผอานวยการสานกเปนผรกษาราชการแทน ถามรองผอานวยการสานกหลายคน ใหรองผอานวยการสานกผมอาวโสตามระเบยบแบบแผนของทางราชการเปนผรกษาราชการแทน ถาไมมรองผอานวยการสานกหรอมแตไมอาจปฏบตราชการได ใหปลดกรงเทพมหานครแตงตงผอานวยการกอง หวหนากองหรอผดารงตาแหนงเทยบเทาของสานกนนคนใดคนหนงเปนผรกษาราชการแทน อานาจในการสง การอนญาต การอนมต หรอการปฏบตราชการทผอานวยการสานกจะพงปฏบตหรอดาเนนการตามกฎหมาย กฎ ระเบยบ ขอบงคบ ขอบญญต หรอคาสงใด หรอมตของคณะรฐมนตรในเรองใด ถากฎหมาย กฎ ระเบยบ ขอบงคบ ขอบญญต หรอคาสงนน หรอมตของคณะรฐมนตรในเรองนนมไดบญญตในเรองการมอบอานาจไวเปนอยางอน ผอานวยการสานกจะมอบอานาจโดยทาเปนหนงสอใหรองผอานวยการสานกเปนผปฏบตราชการแทนผอานวยการ

168

สานกกได แตถาจะมอบให ผอานวยการกอง หวหนากอง หรอผดารงตาแหนงเทยบเทาของสานกนนหรอปลดนครบาล ปฏบตราชการแทนในนามผอานวยการสานก ใหทาเปนคาสงและประกาศในราชกจจานเบกษา มาตรา ๑๓๔ การสงหรอการปฏบตราชการของเลขานการรองประธานสภากรงเทพมหานครใหเปนไปตามทเลขานการประธานสภากรงเทพมหานครมคาสงมอบหมาย ในกรณทไมมผดารงตาแหนงเลขานการประธานสภากรงเทพมหานครหรอมแตไมอาจปฏบตราชการได ใหเลขานการรองประธานสภากรงเทพมหานครเปนผรกษาราชการแทน ถามเลขานการรองประธานสภากรงเทพมหานครหลายคน ใหประธานสภากรงเทพมหานครมคาสงมอบหมายให เลขานการรองประธานสภากรงเทพมหานครคนใดคนหนงเปนผรกษาราชการแทน ถาไมมเลขานการรองประธานสภากรงเทพมหานคร หรอมแตไมอาจปฏบตราชการได ใหประธานสภากรงเทพมหานครแตงตงขาราชการกรงเทพมหานครสามญในสานกงานเลขานการประธานสภากรงเทพมหานครผมอาวโสตามระเบยบแบบแผนของทางราชการเปนผรกษาราชการแทน มาตรา ๑๓๕ การสงหรอการปฏบตราชการของผชวยเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร ใหเปนไปตามทเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานครมคาสงมอบหมาย ในกรณทไมมผดารงตาแหนงเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร หรอมแตไมอาจปฏบตราชการได ใหผชวยเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานครเปนผรกษาราชการแทน ถามผชวยเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานครหลายคน ใหผวาราชการกรงเทพมหานครมคาสงมอบหมายให ผชวยเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานครคนใดคนหนงเปนผรกษาราชการแทน ถาไมมผชวยเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานครหรอมแตไมอาจปฏบตราชการได ใหผวาราชการกรงเทพมหานครแตงตงขาราชการกรงเทพมหานครสามญในสานกงานเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร ผมอาวโสตามระเบยบแบบแผนของทางราชการเปนผรกษาราชการแทน มาตรา ๑๓๖ ในกรณทมผชวยหวหนาสานกงานคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานครการสงหรอการปฏบตราชการของผชวยหวหนาสานกงานคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานคร ใหเปนไปตามทหวหนาสานกงานคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานครมคาสงมอบหมาย ในกรณทไมมผดารงตาแหนงหวหนาสานกงานคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานคร หรอมแตไมอาจปฏบตราชการได ใหผชวยหวหนาสานกงานคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานครเปนผรกษาราชการแทน ถามผชวยหวหนาสานกงานคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานครหลายคน ใหประธานคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานครแตงตงผชวยหวหนาสานกงานคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานครคนใดคนหนงเปนผรกษาราชการแทน ถาไมมผชวยหวหนาสานกงานคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานครหรอมแตไมอาจปฏบตราชการได ใหประธานคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานครแตงตงขาราชการกรงเทพมหานครสามญ ผมอาวโสตามระเบยบแบบแผนของทางราชการเปนผรกษาราชการแทน มาตรา ๑๓๗ ใหผรกษาราชการแทนตามทกาหนดไวในพระราชบญญตนมอานาจและหนาทเชนเดยวกบผซงตนแทน ในกรณทผดารงตาแหนงใดหรอผรกษาราชการแทนผดารงตาแหนงนนมอบหมายหรอมอบอานาจใหผดารงตาแหนงอนปฏบตราชการแทน ใหผปฏบตราชการแทนมอานาจหนาทเชนเดยวกบผซงมอบหมายหรอมอบอานาจ ในกรณทมกฎหมายอนแตงตงใหผดารงตาแหนงใดเปนกรรมการหรอใหมอานาจและหนาทอยางใด ใหผรกษาราชการแทนหรอผปฏบตราชการแทนทาหนาทกรรมการหรอมอานาจและหนาทเชนเดยวกบผดารงตาแหนงนนในระหวางทรกษาราชการแทนหรอปฏบตราชการแทนดวย แลวแตกรณ

สวนท ๒ นครบาล

มาตรา ๑๓๘ การสงและการปฏบตราชการ การรกษาราชการและการปฏบตราชการของประธานสภานครบาล นายกนครบาล ปลดนครบาลและผอานวยการกองหรอหวหนากอง ใหนาบทบญญตในมาตรา ๑๓๑ มาตรา ๑๓๒ มาตรา ๑๓๓ มาตรา ๑๓๔ มาตรา ๑๓๕ มาตรา ๑๓๖ และมาตรา ๑๓๗ มาใชบงคบ โดยอนโลม

169

หมวด ๖ อานาจและหนาทของกรงเทพมหานคร

สวนท ๑ กรงเทพมหานคร

มาตรา ๑๓๙ ภายใตบงคบแหงกฎหมายอน ใหกรงเทพมหานครมอานาจและหนาทดาเนนกจการในเขตกรงเทพมหานครในเรอง ดงตอไปน

(๑) การรกษาความสงบเรยบรอยของประชาชน ทงน ตามขอบญญตกรงเทพมหานคร และตามกฎหมายอนทกาหนดใหเปนอานาจหนาทของกรงเทพมหานคร (๒) การทะเบยนตามทกฎหมายกาหนด (๓) การปองกนและบรรเทาสาธารณภย (๔) การรกษาความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอยของบานเมอง (๕) การผงเมอง (๖) การจดใหมและบารงรกษาทางบก ทางนา และทางระบายนา (๗) การจราจร (๘) การขนสง (๙) การจดใหมและควบคมตลาด ทาเทยบเรอ ทาขามและทจอดรถ (๑๐) การดแลรกษาทสาธารณะ (๑๑) การควบคมอาคาร (๑๒) การปรบปรงแหลงชมชนแออดและจดการเกยวกบทอยอาศย (๑๓) การจดใหมและบารงรกษาสถานทพกผอนหยอนใจ (๑๔) การพฒนาและอนรกษสงแวดลอม (๑๕) บารงรกษาศาสนา ศลปะ จารตประเพณ ภมปญญาทองถน และวฒนธรรมอนดของทองถน (๑๖) การสาธารณปโภค (๑๗) การสาธารณสข การอนามยครอบครว และการรกษาพยาบาล (๑๘) การจดใหมและควบคมสสานและฌาปนสถาน (๑๙) การควบคมการเลยงสตว (๒๐) การจดใหมและควบคมการฆาสตว (๒๑) การควบคมความปลอดภย ความเปนระเบยบเรยบรอยและการอนามยในโรงมหรสพ และ

สาธารณสถานอน ๆ (๒๒) การจดการศกษา (๒๓) การสาธารณปการ (๒๔) การสงคมสงเคราะห (๒๕) การสงเสรมการกฬา (๒๖) การสงเสรมการประกอบอาชพ (๒๗) การพาณชยของกรงเทพมหานคร (๒๘) สนบสนนหรอชวยเหลอสวนราชการ หรอองคกรปกครองสวนทองถนอนในการพฒนาทองถน (๒๙) การใหบรการแกเอกชน สวนราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจหรอองคกรปกครองสวนทองถนอน

(๓๐) หนาทอน ๆ ตามทกฎหมายระบใหเปนอานาจและหนาทของผวาราชการจงหวด นายอาเภอ นายกเทศมนตร หรอตามทคณะรฐมนตร หรอนายกรฐมนตรมอบหมาย หรอทกฎหมายระบเปนหนาทของกรงเทพมหานคร

(๓๑) หนาทอนตามทกฎหมายบญญตหรอตามทคณะกรรมการการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนมมตใหถายโอนใหแกกรงเทพมหานคร

170

บรรดาอานาจและหนาทใดซงเปนของราชการสวนกลาง ราชการสวนภมภาคหรอราชการสวนทองถนอน จะมอบใหกรงเทพมหานครปฏบตกได โดยใหทาเปนพระราชกฤษฎกา กฎกระทรวง ขอบงคบ หรอประกาศ แลวแตกรณ ในกรณททาเปนขอบงคบหรอประกาศตองไดรบความเหนชอบจากนายกรฐมนตร ในการจดทาบรการสาธารณะตามอานาจและหนาทตามวรรคหนง มความจาเปนทจะตองเขาดาเนนการในทดนหรออสงหารมทรพยของเอกชนเพอพฒนาสาธารณปโภคหรอเพอประโยชนแกทองถน กรงเทพมหานครจะเขาดาเนนการไดกตอเมอไดรบความยนยอมเปนหนงสอจากผถอกรรมสทธในทดนหรออสงหารมทรพยนน ทงน ตามขอบญญตกรงเทพมหานคร บรรดาอานาจและหนาทของกรงเทพมหานคร ถาเปนการดาเนนกจการเพอใหบรการสาธารณะเฉพาะในเขตนครบาล ใหเปนอานาจและหนาทของนครบาลในการดาเนนกจการในเขตนครบาลนนแทนกรงเทพมหานคร มาตรา ๑๔๐ การบรหารราชการกรงเทพมหานครใหเปนไปในลกษณะดงตอไปน

(๑) กาหนดแผนพฒนากรงเทพมหานคร นโยบาย หรอหลกเกณฑเกยวกบการใหบรการสาธารณะ เพอใหนครบาลนาไปเปนแนวทางในการใชอานาจและหนาทในเขตนครบาล

(๒) ชวยเหลอ สนบสนนและประสานการดาเนนการในการใหบรการสาธารณะของนครบาล และระหวางนครบาล

(๓) จดทาบรการสาธารณะในพนทของนครบาลในกรณทกรงเทพมหานครเหนวามความจาเปนเพราะเปนกจการขนาดใหญทกระทบตอพนทและหรอสงแวดลอมสวนรวมของกรงเทพมหานคร กจการทตองเปนมาตรฐานเดยวกน กจการทเกยวของกบหลายนครบาล กจการทนครบาลไมอาจจดทาขนหรอไมสามารถใหบรการทวถง หรอกจการทจดทาขนเพอประโยชนสวนรวมของประชาชนในเขตกรงเทพมหานคร ทงน กอนการจดทาบรการสาธารณะดงกลาว ใหกรงเทพมหานครแจงตอนครบาลเพอทราบดวย บรรดาการใชอานาจและหนาทของกรงเทพมหานครตามกฎหมาย ถาเปนเรองทอยในอานาจและหนาทของนครบาลเปนผดาเนนกจการแทนกรงเทพมหานคร ใหกรงเทพมหานครมอบอานาจใหนครบาลเปนผใชอานาจและหนาทตามกฎหมายนนแทนดวย โดยจดทาเปนประกาศกรงเทพมหานคร และใหประกาศในราชกจจานเบกษา มาตรา ๑๔๑ ในกรณทสวนราชการ รฐวสาหกจ หรอหนวยงานของรฐ ดาเนนกจการใดทอยนอกเขตกรงเทพมหานครอนมลกษณะทอาจมผลกระทบตอสงแวดลอม ความสงบเรยบรอยหรอความปลอดภยของประชาชนในเขตกรงเทพมหานคร ใหผวาราชการกรงเทพมหานครรายงานใหนายกรฐมนตรทราบ เมอไดรบรายงานตามวรรคหนง ใหนายกรฐมนตรแตงตงคณะกรรมการประกอบดวยผแทนกรงเทพมหานครและสวนราชการ รฐวสาหกจ หรอหนวยงานอนของรฐทเกยวของ เพอพจารณาหามาตรการในการปองกนหรอแกไขปญหารวมกนโดยเรว และเมอมขอยตประการใด ใหกรงเทพมหานครและสวนราชการ รฐวสาหกจ และหนวยงานอนของรฐทเกยวของ ดาเนนการตามขอยตนน ในกรณทไมอาจหาขอยตไดหรอไมอาจดาเนนการตามขอยตได ใหดาเนนการตามคาวนจฉยของคณะรฐมนตร มาตรา ๑๔๒ ในกรณจาเปนเพอประโยชนในการใหบรการแกประชาชนอยางมประสทธภาพและลดภาระทางการเงนของกรงเทพมหานคร กรงเทพมหานครอาจมอบใหบคคลใดหรอเขารวมกบบคคลใดกระทากจการทอยในอานาจหนาทของกรงเทพมหานครได ในกรณเชนนน ผกระทากจการมสทธเรยกเกบคาธรรมเนยม คาบรการ หรอคาตอบแทนทเกยวของกบกจการนนแทนกรงเทพมหานครตามอตราทไดทาความตกลงกบกรงเทพมหานคร แตตองไมเกนอตราทกาหนดในขอบญญต การกระทากจการตามวรรคหนง ตองไดรบความเหนชอบจากสภากรงเทพมหานคร และนายกรฐมนตรกอน ในกรณทกจการทมอบหมายใหบคคลใดดาเนนการหรอรวมกบบคคลใดดาเนนการตามวรรคหนง เปนกจการหรอภารกจทเปนหนาทของกรงเทพมหานครในการใหบรการประชาชน กรงเทพมหานครจะเรยกเกบคาตอบแทนใด ๆ ไมวาทางตรงหรอทางออมจากบคคลนนอนเปนผลใหประชาชนตองรบภาระสงขนโดยไมจาเปนมได ในการดาเนนการตามวรรคหนง ถากอใหเกดความเดอดรอนหรอภาระแกประชาชนในกรงเทพมหานครเกนสมควร นายกรฐมนตรจะสงใหกรงเทพมหานครดาเนนกจการหรอภารกจนนเองกได หลกเกณฑ วธการ และเงอนไขในการกระทากจการตามวรรคหนง ใหเปนไปตามทนายกรฐมนตรกาหนด ในการกาหนดหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขดงกลาว นายกรฐมนตรจะกาหนดหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขในการใหเอกชนเขารวมงานหรอดาเนนการในกจการขององคกรปกครองสวนทองถนทมวงเงนตากวาทกาหนดตามกฎหมายวาดวยการใหเอกชนเขารวมงานหรอดาเนนการในกจการของรฐโดยกาหนดใหตองทาแนวทางของกฎหมายวาดวยการใหเอกชนเขารวมงานหรอดาเนนการในกจการของรฐดวยกได

171

มาตรา ๑๔๓ เพอใหการปฏบตหนาทของกรงเทพมหานครตามพระราชบญญตนมประสทธภาพ เกดความคมคา หรอการอานวยความสะดวกแกประชาชนในการรบบรการ กรงเทพมหานครโดยความเหนชอบของสภากรงเทพมหานครอาจรวมมอดาเนนการกบองคกรปกครองสวนทองถนอนหรออาจมอบใหองคกรปกครองสวนทองถนอนดาเนนการแทนได ในการมอบหมายใหองคกรปกครองสวนทองถนอนดาเนนการตามวรรคหนง กรงเทพมหานครใหการชวยเหลอและสนบสนนองคกรปกครองสวนทองถนทไดรบมอบหมายได และองคกรปกครองสวนทองถนทไดรบมอบหมายมอานาจเรยกเกบคาธรรมเนยมและคาบรการจากประชาชนในเขตทใหบรการเปนรายไดของตนทงหมดหรอจดแบงใหกรงเทพมหานครได ทงน ตามทตกลงกน ในกรณทไมอาจตกลงกนได ใหดาเนนการตามแนวทางทนายกรฐมนตรกาหนด มาตรา ๑๔๔ ในการปฏบตหนาทตามกฎหมายทบญญตใหเปนอานาจของกรงเทพมหานคร หรอขอบญญตของกรงเทพมหานคร ใหผวาราชการกรงเทพมหานคร รองผวาราชการกรงเทพมหานคร ปลดกรงเทพมหานคร รองปลดกรงเทพมหานคร หวหนาสวนราชการหรอผดารงตาแหนงเทยบเทา และขาราชการกรงเทพมหานครทผวาราชการกรงเทพมหานครแตงตงเปนพนกงานเจาหนาทสาหรบปฏบตหนาทดงกลาว และใหมฐานะเปนพนกงานฝายปกครองหรอตารวจตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา ในการปฏบตหนาทของพนกงานเจาหนาทตามวรรคหนงใหมอานาจ ดงตอไปน (๑) เขาไปในอาคารหรอบรเวณททาการทมเหตอนสมควรสงสยวามการฝาฝนหรอไมปฏบตตามกฎหมายหรอขอบงคบในเวลาระหวางพระอาทตยขนถงพระอาทตยตกหรอในเวลาทาการของสถานทนน (๒) มหนงสอสอบถามหรอเรยกบคคลใดมาชแจงขอเทจจรงหรอสงใหแสดงเอกสารหรอหลกฐานอนทเกยวของกบการกระทาทมเหตอนควรสงสยวามการฝาฝนหรอไมปฏบตตามกฎหมายหรอขอบญญต (๓) ยดหรออายดเอกสาร หลกฐาน ยานพาหนะหรอสงใด ๆ เพอใหเปนหลกฐานในการดาเนนคด (๔) จบกมผกระทาความผดตามกฎหมายหรอขอบญญต เพอดาเนนคด ในกรณทมการจบกมผกระทาความผดตามวรรคสองถาผวาราชการกรงเทพมหานคร ปลดกรงเทพมหานคร หรอหวหนาสวนราชการของกรงเทพมหานครหรอผดารงตาแหนงเทยบเทา แลวแตกรณ เหนวาผตองหาไมควรไดรบโทษจาคก ใหมอานาจเปรยบเทยบกาหนดคาปรบได และเมอผตองหาชาระคาปรบตามจานวนทพนกงานเจาหนาทดงกลาวกาหนดภายในสามสบวนแตวนทการเปรยบเทยบใหถอวาคดเลกกน ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา ในกรณทผกระทาความผดไมยอมใหเปรยบเทยบ หรอเมอยอมแลวไมชาระคาปรบภายในกาหนดเวลาดงกลาว ใหขาราชการกรงเทพมหานครทซงผวาราชการกรงเทพมหานครแตงตงมอานาจในการสอบสวนและมฐานะเปนพนกงานสอบสวนตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา เมอทาการสอบสวนเสรจใหสงรายงานการสอบสวนไปยงพนกงานอยการเพอดาเนนคดตอไป โดยใหถอวารายงานการสอบสวนเปนสานวนการสอบสวนตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา ในกรณน ถาพนกงานอยการมความเหนสงไมฟอง หรอไมอทธรณ ไมฎกา หรอถอนอทธรณ ถอนฎกา แลวแตกรณ ใหอานาจตามความเหนแยง หรอเหนชอบตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาเปนอานาจของปลดกรงเทพมหานคร เงนคาปรบตามมาตรานใหเปนรายไดของกรงเทพมหานคร มาตรา ๑๔๕ในการปฏบตหนาทใหผวาราชการกรงเทพมหานคร รองผวาราชการกรงเทพมหานคร เลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร ผชวยเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร เลขานการประธานสภากรงเทพมหานคร เลขานการรองประธานสภากรงเทพมหานคร ประธานทปรกษา ทปรกษา และคณะทปรกษา และขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานครเปนเจาพนกงานตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๑๔๖ กรงเทพมหานครอาจใหบรการแกเอกชน สวนราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถนอน โดยเรยกเกบคาบรการได โดยตราเปนขอบญญตกรงเทพมหานคร มาตรา ๑๔๗ กรงเทพมหานครอาจดาเนนการนอกเขตกรงเทพมหานครและหรออาจใหการสนบสนนงบประมาณในการดาเนนการขององคกรปกครองสวนทองถนหรอสวนราชการอนไดตามความเหมาะสมเมอ (๑) การนนจาเปนตองกระทาและเปนการทเกยวเนองกบกจการทดาเนนการตามอานาจหนาททอยในเขตกรงเทพมหานครหรอเปนประโยชนแกประชาชนในกรงเทพมหานคร และ (๒) ไดรบความเหนชอบจากสภากรงเทพมหานคร และ (๓) ไดรบความยนยอมจากผวาราชการจงหวด ราชการสวนทองถน หรอสวนราชการทเกยวของ แลวแตกรณ

172

มาตรา ๑๔๘ กรงเทพมหานครอาจทากจการรวมกบบคคลอน โดยกอตงเปนบรษทหรอถอหนในบรษทไดเมอ (๑) บรษทนนมวตถประสงคเฉพาะกจการอนเปนสาธารณปโภค แตทงนไมกระทบกระเทอนถงกจการทกรงเทพมหานครไดกระทาอยแลวกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบ และ (๒) กรงเทพมหานครตองถอหนเปนมลคาเกนรอยละหาสบของทนทบรษทนนจดทะเบยนไว ในกรณทมกรงเทพมหานคร สวนราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอ ราชการสวนทองถนถอหนอยในบรษทเดยวกนใหนบหนทถอนนรวมกน และ (๓) สภากรงเทพมหานครมมตใหความเหนชอบดวยคะแนนเสยงเกนกงหนงของจานวนสมาชกสภากรงเทพมหานครทงหมดเทาทมอย การเปลยนแปลงจานวนหนทกรงเทพมหานครถออยตองไดรบอนมตจากสภากรงเทพมหานคร มาตรา ๑๔๙ ถากจการใดอยภายใตอานาจและหนาทของกรงเทพมหานคร กรงเทพมหานครอาจดาเนนการนนรวมกบสวนราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถนอนได โดยจดตงเปนองคการเรยกวาสหการหรอองคการทเรยกชออยางอน ซงมฐานะเปนนตบคคลและมคณะกรรมการบรหารประกอบดวยผแทนของกรงเทพมหานคร สวนราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ และราชการสวนทองถนทเกยวของ แลวแตกรณ เมอจดตงสหการหรอองคการทเรยกชออยางอนใหจดทากจการใดแลว กรงเทพมหานครจะจดทากจการนนในระหวางทสหการหรอองคการทเรยกชออยางอนนนดาเนนการมได การจดตงหรอเขารวมจดตงสหการหรอองคการทเรยกชออยางอนตองไดรบความเหนชอบจากสภากรงเทพมหานคร หลกเกณฑและวธการจดตง การยบเลกหรอเปลยนแปลง การบรหารสหการหรอองคการทเรยกชออยางอน การจดการทรพยสน การแบงปนผลตอบแทน และเงอนไขในการจดตงใหเปนไปตามทกาหนดในพระราชกฤษฎกา มาตรา ๑๕๐ ถากจการอยภายใตอานาจและหนาทของกรงเทพมหานคร กรงเทพมหานครอาจดาเนนการนนได โดยจดตงเปนองคการเรยกวากจการพาณชยมฐานะเปนนตบคคล และมคณะกรรมการบรหารประกอบดวยผทรงคณวฒซงผวาราชการกรงเทพมหานครแตงตง มาตรา ๑๕๑ ในกรณจาเปนกรงเทพมหานครอาจมอบหมายใหเอกชนกระทากจการ ซงอยในอานาจและหนาทของกรงเทพมหานคร และเรยกเกบคาธรรมเนยม คาบรการ หรอคาตอบแทนทเกยวของแทนกรงเทพมหานครได แตตองไดรบความเหนชอบจากสภากรงเทพมหานครเสยกอน หลกเกณฑ วธการ และเงอนไขในการใหกระทากจการตามวรรคหนง ให เปนไปตามระเบยบกรงเทพมหานคร ซงไดรบความเหนชอบจากสภากรงเทพมหานคร สทธในการกระทากจการตามวรรคหนง เปนสทธเฉพาะตวจะโอนไปมได

สวนท ๒ นครบาล

มาตรา ๑๕๒ ใหนครบาลมอานาจและหนาทเชนเดยวกบกรงเทพมหานครตามมาตรา ๑๓๙ ในเขตพนทของนครบาล ทงน นครบาลจะมอานาจและหนาทในแตละเรองเปนประการใดใหเปนตามประกาศของกรงเทพมหานคร และหนาทอนตามทกรงเทพมหานครมอบหมาย ในประกาศกาหนดอานาจและหนาทของกรงเทพมหานครตามวรรคหนงในเรองใด ทนครบาลจะตองดาเนนการ หากกฎหมาย กฎ ระเบยบ ประกาศ หรอขอบงคบใดกาหนดใหเปนอานาจและหนาทของผวาราชการกรงเทพมหานคร ใหผวาราชการกรงเทพมหานครมอบอานาจและหนาทในเรองนนแกนายกนครบาลไวในประกาศดงกลาวดวย ในการปฏบตตามอานาจและหนาทตามวรรคหนง ใหนครบาลมอสระในการดาเนนการใหเปนไปตามเจตนารมณและประโยชนของประชาชนในเขตนครบาล โดยตองดาเนนการใหเปนไปตามแผนพฒนากรงเทพมหานคร นโยบายและหลกเกณฑทกรงเทพมหานครกาหนด และแผนพฒนานครบาล

173

มาตรา ๑๕๓ ในการปฏบตหนาทตามมาตรา ๑๕๒ ใหนามาตรา ๑๔๔ และมาตรา ๑๔๕ มาใชบงคบแกนายกนครบาล รองนายกนครบาล ปลดนครบาล รองปลดนครบาล หวหนาสวนราชการของนครบาลหรอผซงไดรบมอบหมาย เลขานการนายกนครบาลและผชวยเลขานการนายกนครบาล โดยอนโลม มาตรา ๑๕๔ นครบาลอาจจดกจการอน ๆ ตามมาตรา ๑๔๖ มาตรา ๑๔๘ มาตรา ๑๔๙ มาตรา ๑๕๐ และ มาตรา ๑๕๑ ไดโดยอนโลม มาตรา ๑๕๕ นครบาลอาจทากจการนอกพนทนครบาลได เมอ (๑) การนนจาเปนตองกระทาและเปนการทเกยวเนองกบกจการทดาเนนการตามอานาจและหนาททอยภายในเขตนครบาลหรอเปนประโยชนแกประชาชนในเขตนครบาลนน และ (๒) ไดรบความเหนชอบจากสภานครบาล สภานครบาลอน ราชการสวนทองถน หรอสวนราชการทเกยวของ แลวแตกรณ และ (๓) ไดรบอนมตจากผวาราชการกรงเทพมหานคร

หมวดท ๗

ขอบญญตกรงเทพมหานครและ ขอบญญตนครบาล

สวนท ๑ ขอบญญตกรงเทพมหานคร

มาตรา ๑๕๖ ขอบญญตกรงเทพมหานครจะตราขนไดโดยความเหนชอบของสภากรงเทพมหานคร ในกรณตอไปน

(๑) เพอปฏบตการใหเปนไปตามอานาจและหนาทของกรงเทพมหานคร (๒) เมอมกฎหมายบญญตใหกรงเทพมหานครมอานาจตราเปนขอบญญตกรงเทพมหานคร (๓) การดาเนนการพาณชยของกรงเทพมหานคร (๔) การคลง การงบประมาณ การเงน การทรพยสน การจางและการพสด (๕) การคลง การงบประมาณ การเงน การทรพยสน การจดหาผลประโยชนจากทรพยสน การจางและการพสดของนครบาล ในขอบญญตกรงเทพมหานครจะกาหนดโทษผละเมดไวดวยกได แตมใหกาหนดโทษจาคกเกนหกเดอน หรอปรบเกนหนงหมนบาทหรอทงจาทงปรบ ขอบญญตกรงเทพมหานครใหมผลบงคบทกพนทในเขตกรงเทพมหานคร

มาตรา ๑๕๗ รางขอบญญตกรงเทพมหานครจะเสนอไดกแตโดย (๑) ผวาราชการกรงเทมหานคร

(๒) สมาชกสภากรงเทพมหานคร (๓)ราษฎรผมสทธเลอกตงในเขตกรงเทพมหานครตามกฎหมายวาดวยการเขาชอเสนอกฎหมาย

ในกรณสมาชกสภากรงเทพมหานครเปนผเสนอรางขอบญญต ตองมสมาชกสภากรงเทพมหานครลงนามรบรองไมนอยกวาหนงในหาของจานวนสมาชกสภากรงเทพมหานครทงหมดเทาทมอย รางขอบญญตกรงเทพมหานครทเกยวดวยการเงน สมาชกสภากรงเทพมหานครจะเสนอไดกตอเมอมการรบรองจากผวาราชการกรงเทพมหานคร มาตรา ๑๕๘ รางขอบญญตกรงเทพมหานครทเกยวดวยการเงน หมายถงรางขอบญญตกรงเทพมหานครวาดวยขอความตอไปน ทงหมดหรอแตขอใดขอหนง

(๑) การตงขน หรอยกเลก หรอลด หรอเปลยนแปลงแกไข หรอผอน หรอวางระเบยบ การบงคบอนเกยวกบภาษอากร

174

(๒) การจดสรร รบ รกษา หรอจายเงนของกรงเทพมหานคร หรอการโอนงบประมาณรายจายของกรงเทพมหานคร (๓)การกเงน การคาประกน หรอการใชเงนก (๔) การคลง การงบประมาณ การเงน การทรพยสน การจดหาผลประโยชน จากทรพยสน การจาง และการพสด (๕) การพาณชยของกรงเทพมหานคร (๖) การออกพนธบตรของกรงเทพมหานคร ในกรณเปนทสงสยวารางขอบญญตใดเปนรางขอบญญตเกยวดวยการเงนทจะตองมคารบรองของผวาราชการกรงเทพมหานครหรอไม ใหประธานสภากรงเทพมหานครเปนผวนจฉย มาตรา ๑๕๙ เมอสภากรงเทพมหานครไดพจารณารางขอบญญตกรงเทพมหานครและลงมตเหนชอบแลว ใหประธานสภากรงเทพมหานครสงใหผวาราชการกรงเทพมหานครภายในเจดวนนบแตวนทสภากรงเทพมหานครมมตเหนชอบและใหผวาราชการกรงเทพมหานครลงนามในรางขอบญญตกรงเทพมหานครทผานความเหนชอบของสภากรงเทพมหานครแลวประกาศในราชกจจานเบกษา เพอใชบงคบเปนกฎหมายภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบรางขอบญญตจากประธานสภากรงเทพมหานคร มาตรา ๑๖๐ ในกรณทผวาราชการกรงเทพมหานครไมเหนชอบดวยกบสภากรงเทพมหานคร ใหผวาราชการกรงเทพมหานครสงรางขอบญญตนนพรอมดวยเหตผลทไมเหนชอบดวยใหสภากรงเทพมหานครภายในสามสบวนนบแตวนทผวาราชการกรงเทพมหานครไดรบรางขอบญญตจากประธานสภากรงเทพมหานคร เพอใหสภากรงเทพมหานครพจารณาใหม ถาผวาราชการกรงเทพมหานครไมสงใหสภากรงเทพมหานครภายในเวลาดงกลาว ใหถอวาผวาราชการกรงเทพมหานครเหนชอบดวยแลว ใหประธานสภากรงเทพมหานครลงนามในรางขอบญญตนนแทนผวาราชการกรงเทพมหานครแลวประกาศในราชกจจานเบกษาเพอใชบงคบเปนกฎหมาย ในกรณทผวาราชการกรงเทพมหานครไมเหนชอบดวยและสงใหสภากรงเทพมหานครพจารณาใหม สภากรงเทพมหานครจะยกขนพจารณาใหมไดตอเมอเวลาไดลวงพนไปสามสบวนนบแตวนทผวาราชการกรงเทพมหานครสงกลบใหสภากรงเทพมหานคร นอกจากรางขอบญญตกรงเทพมหานครทเกยวดวยการเงน สภากรงเทพมหานครอาจยกขนพจารณาใหมไดทนท ในกรณทสภากรงเทพมหานครมมตยนยนรางเดมดวยคะแนนเสยงไมนอยกวาสามในสของจานวนสมาชกสภากรงเทพมหานครทงหมดเทาทมอย ใหประธานสภากรงเทพมหานครสงรางขอบญญตดงกลาวใหผวาราชการกรงเทพมหานคร ซงผวาราชการกรงเทพมหานครตองดาเนนการตอไปตามมาตรา ๑๕๙ มาตรา ๑๖๑ ถาผวาราชการกรงเทพมหานครไมดาเนนการตามมาตรา ๑๖๐ วรรคสาม ใหประธานสภากรงเทพมหานครลงนามในรางขอบญญตนนแทนผวาราชการกรงเทพมหานครแลวประกาศในราชกจจานเบกษา เพอใชบงคบเปนกฎหมาย มาตรา ๑๖๒ รางขอบญญตกรงเทพมหานครทสภากรงเทพมหานครไมเหนชอบดวยใหเปนอนตกไป ยกเวนรางขอบญญตงบประมาณรายจาย รางขอบญญตทตกไปตามวรรคหนง ผวาราชการกรงเทพมหานครหรอสมาชกสภากรงเทพมหานครจะเสนอใหมไดเมอพนหนงรอยแปดสบวนนบแตวนทสภากรงเทพมหานครไมเหนชอบดวยกบรางขอบญญตนน มาตรา ๑๖๓ งบประมาณรายจายของกรงเทพมหานครใหทาเปนขอบญญตกรงเทพมหานคร ซงผวาราชการกรงเทพมหานครเปนผเสนอ ถาขอบญญตงบประมาณรายจายประจาปงบประมาณออกไมทนปงบประมาณใหมใหใชขอบญญตงบประมาณรายจายในปงบประมาณทแลวนนไปพลางกอน ถาปใดจานวนเงนซงไดกาหนดไวตามขอบญญตงบประมาณรายจายประจาปงบประมาณไมพอสาหรบการใชจายประจาปกด หรอมความจาเปนทจะตองตงงบประมาณรายจายขนใหมระหวางปกด ใหทาเปนขอบญญตงบประมาณรายจายเพมเตม มาตรา ๑๖๔ ภายใตบงคบมาตรา ๑๖๖ ในกรณทสภากรงเทพมหานครเหนชอบดวยกบรางขอบญญตงบประมาณรายจาย ใหสภากรงเทพมหานครเลอกคณะกรรมการวสามญตามมาตรา ๔๒ เพอพจารณารางขอบญญตงบประมาณรายจายนนตามขอบงคบการประชมสภากรงเทพมหานคร และเมอพจารณาเสรจแลวใหผวาราชการกรงเทพมหานครลงนามและประกาศในราชกจจานเบกษาเพอใชบงคบ

175

มาตรา ๑๖๕ ภายใตบงคบมาตรา ๑๖๖ ในกรณทสภากรงเทพมหานครไมเหนดวยกบราง ขอบญญตงบประมาณรายจาย ใหสภากรงเทพมหานครต งสมาชกสภากรงเทพมหานครจานวนแปดคนและผวาราชการกรงเทพมหานครตงบคคลซงมไดเปนสมาชกสภากรงเทพมหานครจานวนเจดคน ประกอบเปนคณะกรรมการรวมเพอพจารณาหาขอยตความขดแยงในสาระสาคญทบญญตไวในรางขอบญญตงบประมาณรายจายแลวรายงานผลการพจารณาตอสภากรงเทพมหานครภายในสบวนนบแตวนทสภากรงเทพมหานครตงคณะกรรมการรวม ถาสภากรงเทพมหานครยงไมเหนดวยกบผลการพจารณาของคณะกรรมการรวมดวยคะแนนเสยงไมตากวาสามในสของจานวนสมาชกสภากรงเทพมหานครทงหมดเทาทมอยใหรางขอบญญตงบประมาณรายจายเปนอนตกไป และใหใชขอบญญตงบประมาณรายจายในปงบประมาณปทแลวนนไปพลางกอน ในกรณเชนวาน ใหนายกรฐมนตรสงยบสภากรงเทพมหานครถามขอเสนอของผวาราชการกรงเทพมหานคร มาตรา ๑๖๖ รางขอบญญตงบประมาณรายจายประจาปและรางขอบญญตงบประมาณรายจายเพมเตม สภากรงเทพมหานครจะตองพจารณาใหเสรจภายในสสบหาวนนบแตวนทสภากรงเทพมหานครไดพจารณารางขอบญญตงบประมาณรายจายนนเปนครงแรก ถาสภากรงเทพมหานครพจารณารางขอบญญตงบประมาณรายจายนนไมแลวเสรจภายในเวลาทกาหนดดงกลาวในวรรคหนง ใหถอวาสภากรงเทพมหานครไดใหความเหนชอบในรางขอบญญตงบประมาณรายจายนน และใหผวาราชการกรงเทพมหานครลงนามและประกาศในราชกจจานเบกษาเพอใชบงคบ ในการพจารณารางขอบญญตงบประมาณรายจายประจาป รางขอบญญตงบประมาณรายจายเพมเตม และรางขอบญญตโอนงบประมาณรายจาย สมาชกสภากรงเทพมหานครจะแปรญตตเพมเตมรายการหรอจานวนในรายการมได แตอาจแปรญตตไดในทางลดหรอตดทอนรายจายซงมใชรายจายตามขอผกพนอยางใดอยางหนง ดงตอไปน

(๑) เงนสงใหตนเงนก (๒) ดอกเบยเงนก (๓) เงนทกาหนดใหจายตามกฎหมาย

ในการพจารณาของสภากรงเทพมหานครหรอของคณะกรรมการ การเสนอ การแปรญตต หรอการกระทาดวยประการใด ๆ ทมผลใหสมาชกสภากรงเทพมหานครหรอกรรมการมสวนไมวาโดยทางตรงหรอโดยทางออมในการใชงบประมาณรายจาย จะกระทามได ในกรณทสมาชกสภากรงเทพมหานครมจานวนไมนอยกวาหนงในสบของจานวนสมาชกทงหมดเทาทมอย เหนวามการกระทาฝาฝนบทบญญตตามวรรคส ใหเสนอความเหนตอศาลรฐธรรมนญเพอพจารณาและศาลรฐธรรมนญตองพจารณาวนจฉยภายในสบหาวนนบแตวนทไดรบความเหนดงกลาว ในกรณทศาลรฐธรรมนญวนจฉยวามการกระทาฝาฝนบทบญญตตามวรรคส ใหการเสนอการแปรญตตหรอการกระทาดงกลาวสนผลไป มาตรา ๑๖๗ ในกรณทสภากรงเทพมหานครสนอายหรอมการยบสภากรงเทพมหานคร หรอถอวามการยบสภากรงเทพมหานคร บรรดารางขอบญญตกรงเทพมหานครทสภากรงเทพมหานครยงมไดใหความเหนชอบหรอทสภากรงเทพมหานครใหความเหนชอบแลวแตผวาราชการกรงเทพมหานครยงมไดลงนามและประกาศใหเปนกฎหมายภายในสามสบวนนบแตวนรบรางขอบญญตจากประธานสภากรงเทพมหานครใหเปนอนตกไป มาตรา ๑๖๘ ในระหวางทไมมสภากรงเทพมหานครหรอในกรณฉกเฉนทมความจาเปนรบดวนในอนจะรกษาความปลอดภยสาธารณะหรอปองปดภยพบตสาธารณะ และจะเรยกประชมสภากรงเทพมหานครใหทนทวงทมได ผวาราชการกรงเทพมหานครโดยความเหนชอบของนายกรฐมนตร จะออกขอกาหนดกรงเทพมหานครใหใชบงคบดงเชนขอบญญตและเมอประกาศในราชกจจานเบกษาแลว ใหใชบงคบได ในการประชมสภากรงเทพมหานครคราวตอไป ใหนาขอกาหนดกรงเทพมหานครนนเสนอตอสภากรงเทพมหานครเพออนมต ถาสภากรงเทพมหานครอนมตแลวใหขอกาหนดกรงเทพมหานครนนใชบงคบเปนขอบญญตกรงเทพมหานครตอไป ถาสภากรงเทพมหานครไมอนมตใหขอกาหนดกรงเทพมหานครนนเปนอนตกไป แตทงนไมกระทบกระเทอนถงกจการทไดกระทาไประหวางทใชขอกาหนดกรงเทพมหานครนน การอนมตหรอไมอนมตขอกาหนดกรงเทพมหานคร ใหผวาราชการกรงเทพมหานครประกาศในราชกจจานเบกษา ในกรณไมอนมตใหมผลตงแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษา

176

สวนท ๒ ขอบญญตนครบาล

มาตรา ๑๖๙ ภายใตบงคบมาตรา ๑๗๐ และมาตรา ๑๗๑ ขอบญญตนครบาลจะตราขนไดโดยความเหนชอบของสภานครบาลในกรณดงตอไปน

(๑) เพอปฏบตการใหเปนไปตามอานาจและหนาทของนครบาล (๒) เมอมกฎหมายบญญตใหนครบาลมอานาจตราขอบญญต (๓) การดาเนนการพาณชยของนครบาล

ในขอบญญตนครบาลจะกาหนดโทษละเมดขอบญญตไวดวยกได แตมใหกาหนดโทษจาคกเกนสามเดอนหรอปรบไมเกนหาพนบาท หรอทงจาทงปรบ มาตรา ๑๗๐ ขอบญญตนครบาลตองไมขดหรอแยงกบขอบญญตกรงเทพมหานคร ในกรณทกรงเทพมหานครยงมไดออกขอบญญตกรงเทพมหานครในเรองใดตามอานาจและหนาทในมาตรา ๑๓๙ ใหนครบาลมอานาจออกขอบญญตนครบาลกาหนดในเรองนนได ในกรณทไดมการออกขอบญญตนครบาลกาหนดเรองใดตามวรรคสองแลว ถาตอมามการออกขอบญญตกรงเทพมหานครกาหนดเรองนน ใหขอกาหนดในขอบญญตนครบาลสวนทขดหรอแยงกบขอบญญตกรงเทพมหานครเปนอนยกเลก และใหขอกาหนดในขอบญญตนครบาลในสวนทไมขดหรอแยงกบขอบญญตกรงเทพมหานครยงคงใชบงคบตอไปจนกวาจะมการออกขอบญญตนครบาลขนมาใหม การยกเลกขอบญญตนครบาลตามวรรคสาม ยอมไมกระทบกระเทอนตอการดาเนนการทไดกระทาไปแลวโดยถกตองตามขอบญญตนครบาลนน มาตรา ๑๗๑ ในกรณทไดมการออกขอบญญตกรงเทพมหานครกาหนดเรองใดตามอานาจและหนาทในมาตรา ๑๓๙ ใหนครบาลมอานาจออกขอบญญตนครบาลในเรองนนไดในกรณดงตอไปน

(๑) เปนการออกขอบญญตนครบาลเพอกาหนดรายละเอยดในเรองนนเพมเตมจากทกาหนดไวในขอบญญตกรงเทพมหานคร โดยไมขดหรอแยงกบขอบญญตกรงเทพมหานครดงกลาว

(๒) เปนการออกขอบญญตนครบาลกาหนดเรองทขดหรอแยงกบขอบญญตกรงเทพมหานครในเรองดงกลาว เนองจากมความจาเปนหรอเหตผลพเศษเฉพาะนครบาลนน การออกขอบญญตนครบาลตาม(๒)ใหมผลบงคบใชเมอรบความเหนชอบจากสภากรงเทพมหานครและผวาราชการกรงเทพมหานครแลว มาตรา ๑๗๒ รางขอบญญตนครบาลจะเสนอไดกแตโดย

(๑) นายกนครบาล (๒) สมาชกสภานครบาล

ในกรณทสมาชกสภานครบาล เปนผเสนอรางขอบญญตนครบาลตองมสมาชกสภานครบาลลงนามรบรองไมนอยกวาหนงในหาของจานวนสมาชกสภานครบาลทงหมดเทาทมอย รางขอบญญตนครบาลเกยวกบการเงน สมาชกสภานครบาลจะเสนอไดตอเมอมคารบรองของนายกนครบาล มาตรา ๑๗๓ ใหนาบทบญญต มาตรา ๑๕๙ มาตรา ๑๖๐ มาตรา ๑๖๑ มาตรา ๑๖๒ มาตรา ๑๖๓ มาตรา ๑๖๔ มาตรา ๑๖๕ มาตรา ๑๖๖ มาตรา ๑๖๗ และมาตรา ๑๖๘ มาใชบงคบกบการตราขอบญญตนครบาลดวย โดยอนโลม มาตรา ๑๗๔ ภายในเจดวนนบแตวนทสภานครบาลไดมมตเหนชอบดวยกบรางขอบญญตใดใหประธานสภานครบาลสงรางขอบญญตนนใหผวาราชการกรงเทพมหานครพจารณา ผวาราชการกรงเทพมหานครตองพจารณารางขอบญญตตามวรรคหนงใหเสรจและสงคนประธานสภานครบาลภายในสบหาวนนบแตวนทไดรบรางขอบญญตนน ถาผวาราชการกรงเทพมหานครไมพจารณาใหแลวเสรจภายในระยะเวลาทกาหนด ใหถอวาผวาราชการกรงเทพมหานครเหนชอบดวยกบรางขอบญญตนน ในกรณทผวาการราชการกรงเทพมหานครเหนชอบดวยกบรางขอบญญตตามวรรคหนงใหสงนายกนครบาลลงนามใชบงคบเปนขอบญญตตอไป แตถาผวาราชการกรงเทพมหานครไมเหนชอบดวย ใหสงรางขอบญญตนนพรอมดวยเหตผลไปยงสภานครบาลเพอพจารณาใหม ถาสภานครบาลมมตยนยนตามรางขอบญญตเดมดวยคะแนนเสยงไมนอยกวาสาม

177

ในสของจานวนสมาชกสภานครบาลทงหมดเทาทมอย ใหประธานสภานครบาลสงรางขอบญญตนน ใหนายกนครบาลลงนามใชบงคบเปนขอบญญตและแจงใหผวาราชการกรงเทพมหานครทราบตอไป แตถาสภานครบาลไมยนยนภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบรางขอบญญตหรอยนยนรางขอบญญตเดมดวยคะแนนเสยงนอยกวาสามในสของจานวนสมาชกสภานครบาลทงหมดเทาทมอย ใหรางขอบญญตนนตกไป มาตรา ๑๗๕ ใหนครบาลปดประกาศขอบญญตนครบาลทประกาศใชบงคบ ณ สานกงานนครบาล และถามสานกงานแขวงกใหประกาศ ณ สานกงานแขวงดวย

หมวด ๘ การคลงและทรพยสนของกรงเทพมหานครและนครบาล

สวนท ๑ การคลงและทรพยสนของกรงเทพมหานคร

มาตรา ๑๗๖ กรงเทพมหานครมรายไดจากภาษอากร คาธรรมเนยมและเงนรายไดตามทบญญตไวในพระราชบญญตนและกฎหมายอนทบญญตใหเปนรายไดของกรงเทพมหานคร และอาจมรายไดจากภาษอากร คาธรรมเนยมและเงนรายไดตามทบญญตไวตามกฎหมายวาดวยการกาหนดแผนและขนตอนการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน ทงน ในการจดเกบหรอไดมาซงรายไดนน ใหกรงเทพมหานครจดเกบหรอไดมาซงรายไดของกรงเทพมหานครใหเปนไปตามกฎหมายวาดวยการนน ในกรณทกฎหมายวาดวยรายไดองคกรปกครองสวนทองถนใชบงคบ ใหกรงเทพมหานครมรายไดจากภาษอากร คาธรรมเนยมและเงนรายไดอนใดตามทบญญตไวในกฎหมายวาดวยรายไดขององคกรปกครองสวนทองถนดงกลาว มาตรา ๑๗๗ ภาษบารงทองท ภาษโรงเรอนและทดน ภาษาปาย อากรการฆาสตว และผลประโยชนอนอนเนองในการฆาสตวในเขตกรงเทพมหานคร ใหกรงเทพมหานครจดเกบเปนรายไดของกรงเทพมหานครตามกฎหมายวาดวยการนน มาตรา ๑๗๘ ภาษและคาธรรมเนยมรถหรอรถยนต หรอลอเลอนทจดเกบไดในเขตกรงเทพมหานครใหเปนรายไดของกรงเทพมหานครตามกฎหมายวาดวยการนน มาตรา ๑๗๙ ใหกรงเทพมหานครมอานาจออกขอบญญตเกบภาษบารงกรงเทพมหานคร สาหรบนามนเบนซนและนามนทคลายกน นามนดเซลและนามนทคลายกนและกาซปโตรเลยม ซงสถานการคาปลกในเขตกรงเทพมหานครเปนผจาหนายไดไมเกนลตรละหาสตางค ราคาขายปลกทสงเพมขนไมเกนจานวนภาษทเรยกเกบตามมาตรานไมถอวาเปนการตองหามตามกฎหมายวาดวยการกาหนดราคาสนคาและปองกนการผกขาด มาตรา ๑๘๐ กรงเทพมหานครมอานาจออกขอบญญตเพอเกบภาษอากรและคาธรรมเนยมเพมขนไดไมเกนรอยละสบของภาษ และคาธรรมเนยมประเภทใดประเภทหนงหรอทกประเภทในเขตกรงเทพมหานคร ดงตอไปน

(๑) ภาษธรกจเฉพาะตามประมวลรษฎากร (๒) คาธรรมเนยมใบอนญาตขายสราตามกฎหมายวาดวยสรา (๓) คาธรรมเนยมใบอนญาตในการเลนการพนนตามกฎหมายวาดวยการพนน

ในการเสยภาษอากรและคาธรรมเนยมตามมาตราน เศษของหนงบาทใหตดทง ภาษอากรและคาธรรมเนยมตามมาตรานใหถอเปนภาษอากรและคาธรรมเนยมตามกฎหมายวาดวยการนน มาตรา ๑๘๑ กรงเทพมหานครมอานาจออกขอบญญตเกบภาษมลคาเพมในเขตกรงเทพมหานคร โดยใหกาหนดเปนอตราภาษมลคาเพม เพมขนจากอตราทเรยกเกบตามประมวลรษฎากร ดงตอไปน

(๑) ในกรณทประมวลรษฎากรเรยกเกบภาษมลคาเพมในอตรารอยละศนยใหกรงเทพมหานครเกบในอตรารอยละศนย

(๒) ในกรณทประมวลรษฎากรเรยกเกบภาษมลคาเพมในอตราอน ใหกรงเทพมหานครเกบหนงในเกาของอตราภาษมลคาเพมทเรยกเกบตามประมวลรษฎากร ภาษมลคาเพมตามมาตราน ใหถอเปนภาษมลคาเพมตามประมวลรษฎากร

178

มาตรา ๑๘๒ กรงเทพมหานครอาจออกขอบญญตเรยกเกบคาธรรมเนยมใด ๆ จากผซงใชหรอไดประโยชนจากการใหบรการสาธารณะในเขตของกรงเทพมหานครทกรงเทพมหานครจดใหมขนได มาตรา ๑๘๓ กจการใดทกฎหมายมอบหนาทใหเทศบาลเปนเจาหนาทดาเนนการ ถากจการนนอยในกรงเทพมหานคร ใหกรงเทพมหานครเปนเจาหนาทดาเนนการตามกฎหมายนน และบรรดาคาธรรมเนยมคาใบอนญาต และคาปรบเนองในกจการเชนวานนใหเปนรายไดของกรงเทพมหานคร มาตรา ๑๘๔ กรงเทพมหานครอาจกาหนดใหรายไดใดของกรงเทพมหานครทเกดขนในเขตพนทนครบาลใด ใหนครบาลนนมอานาจจดเกบเพอตกเปนรายไดของนครบาลกได โดยทาเปนประกาศกรงเทพมหานคร ทงน ใหกรงเทพมหานครดาเนนการมอบอานาจการจดเกบรายไดดงกลาวตามกฎหมายวาดวยการนนใหแกนครบาลดวย ในการน อาจกาหนดสดสวนของรายไดทนครบาลจดเกบทนครบาลจะเกบไวเปนเงนสาหรบใชจายในกจการของนครบาล และทตองจดสงใหกรงเทพมหานคร ตามอตราทกรงเทพมหานครกาหนดได มาตรา ๑๘๕ บรรดารายไดทตกเปนของกรงเทพมหานคร ใหกรงเทพมหานครจดสรรเปนเงนอดหนนใหแกนครบาลตามความเหมาะสมในการปฏบตหนาท ทงน ตามแผนพฒนานครบาลประจาปทกรงเทพมหานครเหนชอบและกาหนดไวในขอบญญตงบประมาณรายจายประจาปของกรงเทพมหานครหรอตามความจาเปนเรงดวนในการปฏบตหนาทของนครบาล มาตรา ๑๘๖ ในการจดเกบภาษอากรและคาธรรมเนยมตามพระราชบญญต นใหผวาราชการกรงเทพมหานคร รองผวาราชการกรงเทพมหานคร ปลดกรงเทพมหานคร รองปลดกรงเทพมหานคร ผอานวยการสานก หวหนาสวนราชการทเรยกชออยางอนซงมฐานะเปนสานก หวหนาสวนราชการหรอผดารงตาแหนงเทยบเทา นายกนครบาล รองนายกนครบาล ปลดนครบาล รองนายกนครบาล ผอานวยการกอง หวหนากองหรอขาราชการกรงเทพมหานครหรอบคลากรกรงเทพมหานครทผวาราชการกรงเทพมหานครแตงตงเปนพนกงานเจาหนาท มอานาจและหนาทปฏบตการตามกฎหมาย เวนแตกฎหมายวาดวยการนนจะไดกาหนดไวเปนประการอน ในการบงคบเรยกเกบภาษคางชาระใหปลดกรงเทพมหานคร หรอปลดนครบาลโดยความเหนชอบของผวาราชการกรงเทพมหานคร มอานาจสงยดและสงขายทอดตลาดทรพยสนของผรบผดชอบเสยภาษอากรไดโดยมตองขอใหศาลออกหมายยดหรอสง วธยดและขายทอดตลาดทรพยสนดงกลาวในวรรคสอง ใหปฏบตตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง โดยอนโลม เงนทไดจากการขายทอดตลาด เมอหกคาธรรมเนยมกบคาใชจายในการยดและขายและเงนภาษอากรคางชาระออกแลว ถามเงนเหลอใหคนแกเจาของทรพยสน มาตรา ๑๘๗ กรงเทพมหานครจะมอบใหกระทรวง ทบวง กรม ซงมหนาทจดเกบภาษอากรหรอคาธรรมเนยม เรยกเกบภาษอากรหรอคาธรรมเนยมเพอกรงเทพมหานครกได ในกรณเชนนเมอไดหกคาใชจายตามทกาหนดไวในกฎกระทรวงแลว ใหกระทรวง ทบวง กรม นนสงมอบใหแกกรงเทพมหานคร มาตรา ๑๘๘ กรงเทพมหานครอาจมรายรบตาม มาตรา ๒๘ แหงพระราชบญญตกาหนดแผนและขนตอนการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. ๒๕๔๒ มาตรา ๑๘๙ กรงเทพมหานครอาจมรายจาย ดงตอไปน

(๑) เงนเดอน (๒) คาจางประจา (๓) คาจางชวคราว (๔) คาตอบแทน (๕) คาใชสอย (๖) คาสาธารณปโภค (๗) คาวสด (๘) คาครภณฑ (๙) คาทดนและสงกอสราง (๑๐) เงนอดหนน (๑๑) รายจายตามขอผกพน (๑๒) รายจายอนตามกฎหมายหรอระเบยบของกรงเทพมหานครกาหนดไว

179

มาตรา ๑๙๐ การจายเงนของกรงเทพมหานครใหเปนไปตามทไดอนญาตไวในขอบญญตงบประมาณรายจายประจาปหรอขอบญญตงบประมาณรายจายเพมเตม การจายเงนซงมไดอนญาตไวในขอบญญตงบประมาณรายจาย ใหเปนไปตามหลกเกณฑและวธการทกาหนดไวในกฎหมาย กฎ ระเบยบ ขอบงคบ หรอขอบญญตวาดวยการนน มาตรา ๑๙๑ ใหสานกงานการตรวจเงนแผนดนเปนผตรวจสอบการรบเงน การจายเงน การบญช การเงน และทรพยสนอน ๆ ของกรงเทพมหานคร เมอสนปงบประมาณใหผวาราชการกรงเทพมหานครประกาศรายงานการรบจายเงน ประจาปงบประมาณทสนสดลงนนในราชกจจานเบกษาโดยมชกชา รายงานการรบจายเงนประจาปตามวรรคสองเมอสานกงานการตรวจเงนแผนดนไดตรวจสอบแลวใหทารายงานผลการตรวจสอบเสนอผวาราชการกรงเทพมหานครเพอเสนอสภากรงเทพมหานคร

สวนท ๒ การคลงและทรพยสนของนครบาล

มาตรา ๑๙๒ นครบาลอาจมรายไดจากภาษอากร คาธรรมเนยม และเงนรายไดอน ดงตอไปน

(๑) เงนหรอทรพยสนทไดรบโอนมาจากกรงเทพมหานคร (๒) รายไดทนครบาลจดเกบตามมาตรา ๑๘๔ (๓) เงนอดหนนทกรงเทพมหานครจดสรรใหตามมาตรา ๑๘๕ (๔) รายไดอนตามทพระราชบญญตนหรอกฎหมายอนกาหนดใหเปนของนครบาล

มาตรา ๑๙๓ ใหนาบทบญญตมาตรา ๑๘๘ และมาตรา ๑๘๙ มาใชบงคบแกรายรบและรายจายของนครบาลดวย โดยอนโลม มาตรา ๑๙๔ ในแตละป ใหนายกนครบาลจดทาแผนพฒนานครบาลโดยความเหนชอบของสภานครบาล เพอเสนอใหกรงเทพมหานครพจารณากาหนดการจดสรรเงนอดหนนใหแกนครบาล โดยกาหนดไวในขอบญญตงบประมาณรายจายประจาปของกรงเทพมหานคร มาตรา ๑๙๕ ใหนาบทบญญตมาตรา ๑๙๑ มาใชบงคบกบรายรบและรายจายและการตรวจสอบการจายเงนของนครบาลดวย โดยอนโลม มาตรา ๑๙๖ ในกรณทนครบาลใดดาเนนการใหบรการทมคณภาพสามารถเพมผลงานและมผลคมคาโดยไมเพมคาใชจาย และเปนไปตามเปาหมายทกาหนดไวในแผนพฒนานครบาล รวมทงเปนทพงพอใจแกประชาชนในพนท ใหกรงเทพมหานครจดสรรเงนเพมพเศษใหแกนครบาลนน เพอใชในการปรบปรงการบรหารราชการของนครบาล ตามหลกเกณฑและวธการทกรงเทพมหานครกาหนด

หมวด ๙

สภาทปรกษาการบรหาร การเศรษฐกจและสงคมกรงเทพมหานคร มาตรา ๑๙๗ ในหมวดน “สภาทปรกษา” หมายความวา สภาทปรกษาการบรหาร การเศรษฐกจและสงคมกรงเทพมหานคร “สมาชก” หมายความวา สมาชกสภาทปรกษาการบรหาร การเศรษฐกจและสงคมกรงเทพมหานคร มาตรา ๑๙๘ ใหกรงเทพมหานครมสภาทปรกษาการบรหาร การเศรษฐกจและสงคมกรงเทพมหานคร ประกอบดวยสมาชกจานวนสสบเกาคน ซงไดรบการคดเลอกจากบคคลทเปนตวแทนของกลมบรหารหกคน กลมเศรษฐกจหกคน กลมสงคมสบเจดคน และผทรงคณวฒทวไปสบคน มาตรา ๑๙๙ หลกเกณฑและวธการสรรหาสมาขกใหเปนไปตามประกาศของผวาราชการกรงเทพมหานครกาหนดและประกาศในราชกจจานเบกษา ในการกาหนดหลกเกณฑและวธการสรรหาสมาขกตามวรรคหนง ผวาราชการกรงเทพมหานครอาจจะนาหลกเกณฑและวธการในการไดมาซงสมาชกสภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตตามกฎหมายวาดวยสภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต มาใชเปนแนวทางในการกาหนดกได ใหผวาราชการกรงเทพมหานครประกาศแตงตงสมาชก โดยประกาศในราชกจจานเบกษา

180

มาตรา ๒๐๐ สมาชกตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหาม ดงตอไปน (๑) มสญชาตไทย (๒) ไมเปนบคคลลมละลาย ซงศาลยงไมสงใหพนจากคด คนวกลจรตหรอจตฟนเฟอนไมสมประกอบ (๓) ไมเคยไดรบโทษจาคกโดยคาพพากษาใหถงทสดใหจาคก เวนแตเปนโทษสาหรบความผดทไดกระทาโดยประมาทหรอความผดลหโทษ (๔) ไมเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา ขาราชการการเมอง สมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน มาตรา ๒๐๑ ใหสมาชกอยในตาแหนงคราวละสป และอาจไดรบการเลอกใหมได แตจะดารงตาแหนงตดตอกนเกนสองวาระมได มาตรา ๒๐๒ สมาชกพนจากตาแหนง เมอ (๑) ถงคราวออกตามวาระ (๒) ตาย (๓) ลาออกโดยยนหนงสอลาออกตอผวาราชการกรงเทพมหานคร (๔) เปนบคคลลมละลาย (๕) เปนบคคลไรความสามารถหรอเสมอนไรความสามารถ (๖) ตองคาพพากษาถงทสดใหจาคก แมจะมการรอลงโทษ เวนแตเปนการรอการลงโทษในความผดอนไดกระทาโดยประมาท ความผดลหโทษ หรอความผดฐานหมนประมาท (๗) สภาทปรกษา มมตดวยคะแนนเสยงไมนอยกวาสองในสามของจานวนสมาชกเทาทมอยใหถอดถอนออกจากตาแหนงเพราะเหตมความประพฤตในทางเสอมเสยตอการปฏบตหนาท เมอสมาชกสภาทปรกษา พนจากตาแหนงตามวรรคหนง ใหผวาราชการกรงเทพมหานครดาเนนการใหมสมาชกภายในสสบหาวนนบแตวนครบวาระ แตถาวางตาม(๒) (๓) (๔) (๕) (๖) และ (๗) ใหผวาราชการกรงเทพมหานครดาเนนการใหมสมาชกแทนภายในสามสบวนนบแตวนทตาแหนงนนวาง เวนแตอายของสภาทปรกษาจะเหลอไมถงรอยแปดสบวนและใหอยในตาแหนงตามวาระสปนบแตวนแตงตง มาตรา ๒๐๓ สภาทปรกษามอานาจและหนาท ดงตอไปน (๑) ใหคาปรกษาและขอเสนอแนะตอผวาราชการกรงเทพมหานคร เกยวกบการบรหาร การเศรษฐกจและสงคมของกรงเทพมหานคร (๒) ใหความเหนแผนพฒนากรงเทพมหานครตามมาตรา ๕๑ กอนผวาราชการกรงเทพมหานครประกาศใช (๓) ใหคาแนะนาตอผวาราชการกรงเทพมหานครเกยวกบการปรบปรงหรอแกไขในการใหบรการแกประชาชนตามอานาจหนาทของกรงเทพมหานคร (๔) ใหคาปรกษาตามทผวาราชการกรงเทพมหานครรองขอ (๕) แตงตงคณะกรรมการ อนกรรมการหรอคณะทางานทประกอบดวยสมาชกหรอบคคลใดๆเพอทาการศกษาหรอดาเนนการอยางใดอยางหนงของสภาทปรกษา (๖) หนาทอนๆตามทกฎหมายกาหนด หรอขอบญญตกรงเทพมหานครกาหนด มาตรา ๒๐๔ การประชมสภาทปรกษาตองมสมาชกมาประชมไมนอยกวากงหนงของจานวนสมาชกเทาทมอย จงจะเปนองคประชม การลงมตวนจฉยขอปรกษาใหถอเสยงขางมากเปนเดดขาด สมาชกคนหนงยอมมเสยงหนงในการออกเสยงลงคะแนน ถามคะแนนเสยงเทากนใหประธานในทประชมออกเสยงเพมขนอกเสยงหนงเปนเสยงชขาด การประชมสภาทปรกษา สมาชกจะตองเขาประชมดวยตนเอง มาตรา ๒๐๕ ใหสมาชก คณะกรรมการ อนกรรมการหรอคณะทางานไดรบเบยประชมและคาใชจายในการดาเนนงานตามทกาหนดไวในพระราชกฤษฎกา มาตรา ๒๐๖ ใหสภาทปรกษามประธานสภาหนงคน และรองประธานสภาสองคน เมอมการประชมสภาทปรกษาเปนครงแรก ใหผอาวโสสงสดเปนประธานชวคราวเพอเลอกประธานและรองประธานสภาหนงคน และใหประธานชวคราวมหนงสอถงผวาราชการกรงเทพมหานครเพอประกาศแตงตงประธานและรองประธาน และประกาศในราชกจจานเบกษา

181

มาตรา ๒๐๗ ประธานสภา มอานาจหนาท ดงตอไปน (๑) ดาเนนการประชมและมอานาจออกคาสงใดๆ ตามความจาเปนเพอรกษาความสงบเรยบรอยในทประชม (๒) ควบคมและดาเนนกจการของสภาใหเปนไปตามขอบงคบและมตของสภา (๓) เปนผแทนสภาในกจการทเกยวกบบคคลภายนอก (๔) อานาจหนาทอนตามทมกฎหมายบญญตไว มาตรา ๒๐๘ รองประธานสภามอานาจหนาทชวยประธานสภาในกจการอนเปนอานาจหนาทของประธานสภาหรอปฏบตการตามทประธานสภามอบหมาย มาตรา ๒๐๙ ภายใตบงคบมาตรา ๒๐๔ ใหประธานสภาทปรกษาจดใหมการประชมอยางนอยสองเดอนตอหนงครง มาตรา ๒๑๐ การประชมสภาทปรกษา ตองมสมาชกมาประชมไมนอยกวากงหนงของจานวนสมาชกเทาทมอย จงจะเปนองคประชม ใหประธานทสภาทปรกษาเปนประธานในทประชม ถาประธานไมอยหรอไมสามารถปฏบตหนาทไดใหรองประธานสภาเปนผปฏบตหนาทแทนประธานสภา ถาประธานสภาและรองประธานสภาไมอยหรอไมสามารถปฏบตหนาทได ใหสมาชกเลอกสมาชกคนใดคนหนงปฏบตหนาทประธานสภาเฉพาะการประชมในครงนน มาตรา ๒๑๑ การประชมสภาทปรกษาตองกระทาโดยเปดเผยและใหประชาชนเขารบฟงการประชมได เวนแตผวาราชการกรงเทพมหานครจะขอใหประชมลบหรอสมาชกรองขอใหประชมลบตามขอบงคบการประชม มาตรา ๒๑๒ สภาทปรกษา คณะกรรมการ อนกรรมการ หรอคณะทางานทสภาทปรกษาแตงตงอาจเชญผวาราชการกรงเทพมหานคร ทปรกษาผวาราชการกรงเทพมหานคร นายกนครบาล ขาราชการกรงเทพมหานครและบคคลากรกรงเทพมหานคร หนวยงานสงกดกรงเทพมหานคร หรอหนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอบคคลใดบคคลหนงทเกยวของกบงานในอานาจหนาทของกรงเทพมหานคร มาใหขอเทจจรงหรอแสดงความคดเหน หรอใหจดสงเอกสารหรอขอมลเพอประกอบการพจารณาไดตามทเหนสมควร แตทงนจะตองใหประธานสภาเปนผลงนามในหนงสอถงหนวยงานหรอบคคลนน มาตรา ๒๑๓ ผวาราชการกรงเทพมหานคร หรอนายกนครบาล หรอขาราชการกรงเทพมหานคร หรอบคลากรกรงเทพมหานครทผวาราชการกรงเทพมหานครมอบหมาย หรอทนายกนครบาลมอบหมาย มสทธเขารวมฟงการประชมหรอชแจงแสดงความเหนในทประชมสภาทปรกษา ถาไดรบอนญาตจากทประชมสภา มาตรา ๒๑๔ ใหสภาทปรกษามอานาจตราขอบงคบการประชมและขอบงคบอนทเกยวของกบการปฏบตหนาท และใหมผลบงคบใชจากวนถดจากวนทประกาศในราชกจจานเบกษา มาตรา ๒๑๕ ใหประธานสภาทปรกษารายงานผลการปฏบตของสภาทปรกษา ตามมาตรา ๒๐๓ (๑) (๒) และ (๓) ตอผวาราชการกรงเทพมหานครและสภากรงเทพมหานคร และใหผวาราชการกรงเทพมหานครสงรายงานตอนายกรฐมนตร และใหเลขานการสภาทปรกษาสงรายงานใหนายกนครบาลทราบดวย มาตรา ๒๑๖ ใหสวนราชการของกรงเทพมหานครตามทผวาราชการกรงเทพมหานครกาหนดเปนสานกงานสภาทปรกษาการบรหาร การเศรษฐกจ และสงคมกรงเทพมหานคร โดยมหนาทดงตอไปน (๑) สารวจ ศกษาและวเคราะหเรองทจะตองเสนอใหสภาทปรกษาพจารณา (๒) รบผดชอบงานธรการของสภาทปรกษา (๓) จดทารายงานประจาปเกยวกบผลงานและอปสรรคในการดาเนนงานของสภาทปรกษาเพอเสนอตอผวาราชการกรงเทพมหานคร สภากรงเทพมหานคร นายกนครบาล และสภานครบาล (๔) เปนหนวยงานทางวชาการใหแกสภาทปรกษา (๕) ดาเนนการตางๆ ในการเลอกสมาชกสภาทปรกษา (๖) ปฏบตการอนใดตามทสภาทปรกษามอบหมาย ใหหวหนาสวนราชการตามวรรคหนงเปนเลขาธการสภาทปรกษาการบรหาร การเศรษฐกจ และสงคมกรงเทพมหานคร และเปนผควบคมดแลโดยทวไป ซงกจการของสานกงานสภาทปรกษา ภายใตการกากบดแลของประธานสภาทปรกษา

182

หมวด ๑๐ คณะกรรมการประสานงานการดาเนนการกจการสาธารณปโภคในเขตกรงเทพมหานคร

มาตรา ๒๑๗ ใหมคณะกรรมการประสานงานการดาเนนการกจการสาธารณปโภคในเขตกรงเทพมหานคร คณะหนงประกอบดวยผวาราชการกรงเทพมหานครเปนประธานกรรมการ ปลดกรงเทพมหานคร และผแทนหนวยงานของรฐทดาเนนกจการสาธารณปโภคหรอหนวยงานของรฐทดาเนนกจการบรการสาธารณะในเขตพนทกรงเทพมหานคร ตามทนายกรฐมนตรประกาศกาหนดในราชกจจานเบกษา เปนกรรมการ ใหรองปลดกรงเทพมหานครทไดรบมอบหมายใหควบคมหรอกากบดแลงานดานสาธารณปโภคของกรงเทพมหานคร เปนกรรมการและเลขานการ และใหหวหนาสวนราชการของกรงเทพมหานครตามทผวาราชการกรงเทพมหานครกาหนด เปนกรรมการและผชวยเลขานการ มาตรา ๒๑๘ ใหคณะกรรมการประสานงานการดาเนนการกจการสาธารณปโภคในเขตกรงเทพมหานคร มอานาจหนาท ดงตอไปน (๑) ประสานการปฏบตการดาเนนการตามอานาจหนาทระหวางหนวยงานของรฐดาเนนกจการสาธารณปโภคหรอหนวยงานของรฐทดาเนนกจการบรการสาธารณะในเขตพนทกรงเทพมหานคร กบกรงเทพมหานครเพอใหเกดประโยชนแกกรงเทพมหานครและสวนรวม (๒) รวมกนพจารณาเพอแกไขปญหาอนเกดจากการดาเนนการในการจดทาบรการสาธารณะและการสาธารณปโภคของหนวยงานของรฐและกรงเทพมหานครใหเกดประสทธภาพและมประสทธผล (๓) อานาจหนาทอนใดตามทนายกรฐมนตรมอบหมายหรอตามทกรงเทพมหานครรองขอ ในการปฏบตหนาทตามวรรคหนง ใหคณะกรรมการอาจขอใหบคคล กรงเทพมหานคร หรอหนวยงานของรฐหรอองคกรปกครองสวนทองอนทเกยวของมาชแจงขอเทจจรงหรอแสดงความเหน หรอสงเอกสารเพอประกอบการพจารณาได มาตรา ๒๑๙ การประชมและวธการประชมใหเปนไปตามระเบยบทคณะกรรมการประสานงานการดาเนนการกจการสาธารณปโภคในเขตกรงเทพมหานครกาหนด มาตรา ๒๒๐ ผซงจะเขารวมประชมกบคณะกรรมการในฐานะผแทนหนวยงานของรฐตามมาตรา๒๑๙ วรรคหนง ตองเปนผดารงตาแหนงสงสดหรอผซงดารงตาแหนงรองลงมาชนหนงซงผดารงตาแหนงสงสดนนมอบหมาย มาตรา ๒๒๑ ใหสวนราชการของกรงเทพมหานครตามทผวาราชการกรงเทพมหานครกาหนดเปนสานกงานเลขานการคณะกรรมการประสานงานการดาเนนการกจการสาธารณปโภคในเขตกรงเทพมหานคร

หมวด ๑๑ ความสมพนธระหวางรฐบาลกบกรงเทพมหานครและกรงเทพมหานครกบนครบาล

สวนท ๑ ความสมพนธระหวางรฐบาลกบกรงเทพมหานคร

มาตรา ๒๒๒ เพอประโยชนในการปฏบตหนาทราชการอน นอกเหนอจากทพระราชบญญตนและกฎหมายอนกาหนดใหเปนอานาจและหนาทของกรงเทพมหานคร ถากระทรวง ทบวง กรมใดเหนสมควรสงขาราชการมาประจากรงเทพมหานคร เพอปฏบตราชการในหนาทของกระทรวง ทบวง กรมนน กยอมกระทาได โดยความตกลงกบกรงเทพมหานคร มาตรา ๒๒๓ การตงงบประมาณเงนอดหนนใหกรงเทพมหานคร ใหรฐบาลตงใหกรงเทพมหานครโดยตรง ภายใตบงคบแหงกฎหมายอนเงนอดหนนทรฐบาลจดใหแกกรงเทพมหานครนนนายกรฐมนตรจะออกระเบยบกาหนดการใชจายเงนดงกลาว กได

183

มาตรา ๒๒๔ ใหนายกรฐมนตรมอานาจกากบ ดแลการปฏบตราชการของกรงเทพมหานครใหเปนไปตามกฎหมาย กฎ ระเบยบ และขอบงคบของทางราชการ เพอการน นายกรฐมนตรมอานาจสงสอบสวนขอเทจจรงหรอสงใหผวาราชการกรงเทพมหานครชแจง แสดงความคดเหนเกยวกบการปฏบตราชการของกรงเทพมหานคร ในกรณทนายกรฐมนตรเหนวา การปฏบตใดของผวาราชการกรงเทพมหานครขดตอกฎหมาย มตของคณะรฐมนตรหรอเปนไปในทางทอาจทาใหเสยประโยชนของกรงเทพมหานคร นายกรฐมนตรจะยบยงหรอสงการตามทเหนสมควรกได คาสงของนายกรฐมนตรใหเปนทสด มาตรา ๒๒๕ นายกรฐมนตรอาจสงเพกถอนมตของสภากรงเทพมหานคร ในกรณทปรากฏวามตนนฝาฝนกฎหมาย กฎ หรอระเบยบขอบงคบของทางราชการหรอเปนมตทนอกเหนออานาจหนาทของกรงเทพมหานคร คาสงเพกถอนมตของนายกรฐมนตรตามวรรคหนงตองแสดงเหตผลของการเพกถอนนน และตองกระทาการภายในสามสบวนนบแตวนทสภากรงเทพมหานครมมต มาตรา ๒๒๖ เพอคมครองประโยชนของประชาชนในเขตกรงเทพมหานครหรอประโยชนของประเทศเปนการสวนรวม หรอกรณอนตามทกาหนดไวในพระราชบญญตนใหนายกรฐมนตรมอานาจยบสภากรงเทพมหานครได และใหแสดงเหตผลไวในคาสงดวย

สวนท ๒ ความสมพนธระหวางกรงเทพมหานครกบนครบาล

มาตรา ๒๒๗ การตงงบประมาณเปนเงนอดหนนใหนครบาล ใหกรงเทพมหานครตงใหนครบาลโดยตรง โดยใหคานงถงอาณาเขตและลกษณะของพนท สดสวนจานวนประชากร รายไดในเขตนครบาลนน ๆ นโยบายของกรงเทพมหานครและนโยบายของรฐบาล ประกอบกน มาตรา ๒๒๘ ผวาราชการกรงเทพมหานครอาจสงเพกถอนมตของสภานครบาล ในกรณทปรากฏวามตนนฝาฝนกฎหมาย กฎ หรอระเบยบขอบงคบของทางราชการหรอขอบงคบกรงเทพมหานครหรอขอบญญตกรงเทพมหานคร เปนมตทนอกเหนออานาจหนาทของกรงเทพมหานครหรอนครบาล คาสงเพกถอนมตของผวาราชการกรงเทพมหานครตามวรรคหนง ตองแสดงเหตผลของการเพกถอนนน และตองกระทาการภายในสามสบวนนบแตวนทสภานครบาลมมต มาตรา ๒๒๙ ในกรณผวาราชการกรงเทพมหานครเหนวา นายกนครบาลใดปฏบตราชการไปในทางเสยหายแกนครบาล กรงเทพมหานครหรอราชการโดยรวมและไดชแจงแนะนา ตกเตอนแลวแตไมปฏบตตาม ใหผวาราชการกรงเทพมหานครมอานาจสงเพกถอนหรอสงใหระงบการปฏบตของนายกนครบาลไวกอนได แลวใหรบรายงานสภากรงเทพมหานครทราบภายในกาหนดเพอใหลงมตตามทเหนสมควร คาสงของผวาราชการกรงเทพมหานครตามความในวรรคหนงไมกระทบกระเทอนสทธของบคคลภายนอกผกระทาการโดยสจรต มาตรา ๒๓๐ ในกรณผวาราชการกรงเทพมหานครเหนวา นายกนครบาลผใดปฏบตการ ฝาฝนตอความสงบเรยบรอยหรอสวสดภาพของประชาชน ละเลยไมปฏบตตามหรอปฏบตการไมชอบดวยอานาจหนาทหรอมความประพฤตในทางจะนามาซงความเสอมเสยแกศกดตาแหนงหรอแกนครบาลหรอแกราชการ ใหผวาราชการกรงเทพมหานครดาเนนการสอบสวน ถาหากผลการสอบสวนมหลกฐานทเชอไดวามความผดเชนนนจรง ใหผวาราชการกรงเทพมหานครเสนอตอนายกรฐมนตรพจารณาสงถอดถอนนายกนครบาลผนนออกจากตาแหนงได มาตรา ๒๓๑ เพอคมครองประโยชนของประชาชนในเขตนครบาล หรอประโยชนของกรงเทพมหานครเปนสวนรวม ใหผวาราชการกรงเทพมหานครมอานาจยบสภานครบาลได โดยแสดงเหตผลไวในคาสงดวย

บทเฉพาะกาล

มาตรา ๒๓๒ ใหผวาราชการกรงเทพมหานครซงดารงตาแหนงอยในวนทพระราชบญญตนประกาศในราชกจจานเบกษา ยงคงอยในตาแหนงตอไปจนครบวาระหรอจนกวาพนจากตาแหนงกอนวาระตามบทบญญตแหงพระราชบญญต แลวแตกรณ

184

มาตรา ๒๓๓ ใหสมาชกสภากรงเทพมหานครซงดารงตาแหนงอยในวนทพระราชบญญตนประกาศในราชกจจานเบกษา ยงคงอยในตาแหนงตอไปจนครบวาระหรอจนกวาพนจากตาแหนงตามบทบญญตแหงพระราชบญญตน แลวแตกรณ มาตรา ๒๓๔ ใหกรงเทพมหานครจดใหมการเลอกตงสมาชกสภานครบาลและนายกนครบาลภายในหนงปนบแตวนทพระราชบญญตนมผลใชบงคบ ใหสมาชกสภาเขตและผอานวยการเขตซงดารงตาแหนงอยในวนกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบ ยงคงอยในตาแหนงตอไป และใหปฏบตหนาทสมาชกสภานครบาลและนายกนครบาลตามพระราชบญญตน จนกวาจะไดมประกาศกรงเทพมหานครใหมการเลอกตงสมาชกสภานครบาลและนายกนครบาลตามวรรคหนง มาตรา ๒๓๕ ในระยะเวลาเรมแรก ใหผวาราชการกรงเทพมหานครดาเนนการจดตงนครบาลใหแลวเสรจภายในหนงรอยยสบวนนบแตวนทพระราชบญญตนใชบงคบ เมอไดมการจดตงนครบาลตามวรรคหนงแลว ในระยะเรมแรกใหกรงเทพมหานครจดสรรเงนของกรงเทพมหานครใหแกนครบาลแตละแหง เพอใชในการบรหารราชการตามความเหมาะสม มาตรา ๒๓๖ ในระหวางทยงมไดมการกาหนดสวนราชการของกรงเทพมหานครและนครบาลตามพระราชบญญตน ใหบรรดาสวนราชการของกรงเทพมหานครตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. ๒๕๒๘ และทแกไขเพมเตมถอวาเปนสวนราชการของกรงเทพมหานครตามพระราชบญญตนและยงคงมการจดบรหารราชการและอานาจหนาทอยเชนเดม มาตรา ๒๓๗ ใหโอนบรรดากจการ ทรพยสน หน สทธ และเงนงบประมาณของกรงเทพมหานครทมอยในวนทพระราชบญญตนประกาศในราชกจจานเบกษาไปเปนของกรงเทพมหานครตามพระราชบญญตน ใหบรรดาขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรของกรงเทพมหานครซงดารงตาแหนงอยในวนทพระราชบญญตนประกาศในราชกจจานเบกษายงคงเปนขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานครตามพระราชบญญต น โดยยงคงดารงตาแหนงและปฏบตหนาทอยตามเดม จนกวาจะไดมการกาหนดสวนราชการกรงเทพมหานครและนครบาลตามพระราชบญญตน มาตรา ๒๓๘ ในวาระเรมแรก ใหดาเนนการใหมสภาพลเมองกรงเทพมหานครและสภาพลเมองนครบาลภายในหนงรอยแปดสบวนนบแตวนพระราชบญญตนใชบงคบ ผรบสนองพระบรมราชโองการ นายกรฐมนตร  

185

ภาคผนวก ข ราง

พระราชบญญต ระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร

พ.ศ. ....(ฉบบประชาชน)

186

ราง พระราชบญญต

ระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. ....(ฉบบประชาชน)

.......................................................... .......................................................... ..........................................................

โดยทเปนการสมควรปรบปรงกฎหมายวาดวยระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พระราชบญญ ต น ม บทบญญต บา งประการ เก ย วกบการจ าก ดส ทธ และ เสรภาพของบ คคล ซงมาตรา ๒๙ ประกอบกบมาตรา ๓๒ มาตรา ๓๓ และมาตรา ๔๑ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย บญญตใหกระทาไดโดยอาศยอานาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย มาตรา ๑ พระราชบญญตนเรยกวา “พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. .…” มาตรา ๒ พระราชบญญตนใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไป มาตรา ๓ ใหยกเลก (๑) พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. ๒๕๒๘ (๒) พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๔ (๓) พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร (ฉบบท ๓) พ.ศ. ๒๕๓๙ (๔) พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร (ฉบบท ๔) พ.ศ. ๒๕๔๒ (๕) พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร (ฉบบท ๕) พ.ศ. ๒๕๕๐ มาตรา ๔ บทบญญตแหงกฎหมาย กฎ ขอบงคบ ระเบยบหรอคาสงอนใดอางถงกรงเทพมหานคร เขต แขวง จงหวด อาเภอ ตาบล องคการบรหารสวนจงหวด เทศบาล องคการบรหารสวนตาบล ใหถอวาบทบญญตแหงกฎหมาย กฎ ขอบงคบ ระเบยบหรอคาสงนน อางถงกรงเทพมหานคร นครบาลหรอแขวงตามพระราชบญญตน แลวแตกรณ เทาทไมขดหรอแยงกบบทบญญตแหงพระราชบญญตน มาตรา ๕ ใหนายกรฐมนตรรกษาการตามพระราชบญญตน

หมวด ๑ การจดระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร

มาตรา ๖ การจดระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครแบงออกเปน ๒ ระดบคอ กรงเทพมหานครและนครบาล กรงเทพมหานครมฐานะเปนนตบคคลและเปนราชการบรหารสวนทองถนมระเบยบการบรหารตามพระราชบญญตนและมอาณาเขตทองทตามทกรงเทพมหานครมอยในวนทพระราชบญญตนใชบงคบ การแกไขเปลยนแปลงอาณาเขตทองทกรงเทพมหานครใหตราเปนพระราชบญญต มาตรา ๗ ในการบรหารราชการของกรงเทพมหานครใหแบงพนทการบรหารออกเปนนครบาล ในแตละนครบาลใหมองคกรบรหารราชการสวนทองถนทใชอานาจหนาทในเขตพนททกาหนดเปนเขตบรหารของนครบาลนน ทงน ตามบทบญญตแหงพระราชบญญตน ใหนครบาลมฐานะเปนนตบคคลและเปนราชการสวนทองถนในกรงเทพมหานคร มาตรา ๘ ใหนครบาลและแขวงมอาณาเขตทองทตามพนทเขตและแขวงทมอยในวนทพระราช บญญตนใชบงคบ การตง ยบ หรอเปลยนแปลงพนทนครบาล หรอแขวง ใหทาเปนประกาศของกรงเทพมหานครและประกาศในราชกจจานเบกษา

187

มาตรา ๙ บทบญญตแหงกฎหมายใดอางถงเขตทองทจงหวดใหหมายถงกรงเทพมหานครอางถงผวาราชการจงหวดใหหมายถงผวาราชการกรงเทพมหานคร อางถงเขตทองทอาเภอใหหมายถงนครบาล อางถงเขตทองทตาบลใหหมายถงแขวง อางถงนายอาเภอใหหมายถงปลดนครบาลตามพระราชบญญตน ในกรณทกจการตามกฎหมายใด กรงเทพมหานครไดมประกาศกาหนดใหเปนอานาจหนาทของนครบาล ใหบทบญญตแหงกฎหมายทอางถงเขตทองทจงหวดหรอกรงเทพมหานครใหหมายถงนครบาลอางถงผวาราชการจงหวดหรอผวาราชการกรงเทพมหานครใหหมายถงนายกนครบาล บทบญญตในกฎหมายใดอางถงเขตในกรงเทพมหานครใหหมายถงนครบาล อางถงสานกงานเขตหมายถงสานกงานนครบาล อางถงแขวงหมายถงแขวง และอางถงผอานวยการเขตใหหมายถงปลดนครบาลตามพระราชบญญตน

หมวด ๒ การบรหารกรงเทพมหานคร

มาตรา ๑๐ การบรหารกรงเทพมหานคร ประกอบดวย (๑) สภากรงเทพมหานคร (๒) ผวาราชการกรงเทพมหานคร (๓) สภาพลเมองกรงเทพมหานคร (๔) สภานครบาล (๕) นายกนครบาล (๖) สภาพลเมองนครบาล มาตรา ๑๑ การบรหารราชการตามพระราชบญญตนตองเปนไปเพอประโยชนสขของประชาชน เกดผลสมฤทธตอภารกจของกรงเทพมหานคร ความมประสทธภาพ ความคมคา การลดขนตอน การปฏบตงาน การลดภารกจและยบเลกหนวยงานทไมจาเปน การกระจายภารกจและทรพยากร การกระจายอานาจตดสนใจ การอานวยความสะดวก และการตอบสนองความตองการของประชาชน ทงน โดยมผรบผดชอบตอผลของงาน การจดสรรงบประมาณ และการบรรจและแตงตงบคคลเขาดารงตาแหนงหรอปฏบตหนาทตองคานงถงหลกการตามวรรคหนง ในการปฏบตหนาทของหนวยงาน ตองใชวธการบรหารกจการบานเมองทด โดยเฉพาะอยางยงใหคานงถงความรบผดชอบของผปฏบตงาน การมสวนรวมของประชาชน การเปดเผยขอมล การตดตามตรวจสอบและประเมนผลการปฏบตงาน ทงน ตามความเหมาะสมของแตละภารกจ เพอประโยชนในการดาเนนการใหเปนไปตามมาตราน จะตราขอบงคบกาหนดหลกเกณฑและวธการในการปฏบตราชการและการสงการใหหนวยงานของกรงเทพมหานครและขาราชการกรงเทพมหานครหรอบคลากรกรงเทพมหานครปฏบตกได มาตรา ๑๒ กรงเทพมหานครตองดาเนนการในการสงเสรมและสนบสนนการมสวนรวมของประชาชนในทางการเมอง ทางสงคม ทางเศรษฐกจ รวมทงการจดทาบรการสาธารณะ การตรวจสอบการใชอานาจ และการดาเนนกจกรรมสาธารณะในรปแบบตางๆ

สวนท ๑ สภากรงเทพมหานคร

มาตรา ๑๓ สภากรงเทพมหานครประกอบดวย สมาชกสภากรงเทพมหานคร ซงมาจากการเลอกตงโดยตรงของประชาชนตามกฎหมายวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน มาตรา ๑๔ การเลอกตงสมาชกสภากรงเทพมหานครจะกระทาไดเมอไดมพระราชกฤษฎกากาหนดใหมการเลอกตงแลว ในพระราชกฤษฎกานนใหระบวนเลอกตงและระยะเวลารบสมครเลอกตงไวดวย มาตรา ๑๕ การกาหนดเขตเลอกตง ใหถอเขตของนครบาลแตละนครบาลเปนเขตเลอกตงโดยถอเกณฑราษฎรหนงแสนคนตอสมาชกสภากรงเทพมหานครหนงคน โดยพยายามจดใหแตละเขตเลอกตงมจานวนราษฎรใกลเคยงกน

188

เทาทจะเปนไปได แตตองไมเปนการนาเอาพนทของนครบาลหนงไปรวมกบนครบาลอนหรอนาพนทบางสวนของแขวงหนงไปรวมกบแขวงอน นครบาลใดมราษฎรไมถงหนงแสนคนใหมการเลอกตงสมาชกสภากรงเทพมหานครในนครบาลนนไดหนงคน ถานครบาลใดมราษฎรเกนหนงแสนคนกใหมการเลอกตงสมาชกสภากรงเทพมหานครในนครบาลนนเพมขนอกหนงคนตอจานวนราษฎรทกหนงแสนคน เศษของหนงแสนตงแตหาหมนขนไปใหนบเปนหนงแสน มาตรา ๑๖ ผมสทธสมครรบเลอกตงเปนสมาชกสภากรงเทพมหานคร ตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหามตามกฎหมายวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถนและตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหามดงตอไปนดวย (๑) มอายไมตากวายสบหาปบรบรณในวนเลอกตง (๒) ไมเปนผมพฤตกรรมในทางทจรตหรอเสอมเสยทางศลธรรม (๓) ไมเปนผทพนจากตาแหนงสมาชกสภาทองถน คณะผบรหารทองถนหรอผบรหารทองถน รองผบรหารทองถน หรอทปรกษา หรอเลขานการของผบรหารทองถน หรอผชวยเลขานการของผบรหารทองถน เพราะเหตมสวนไดเสยไมวาโดยทางตรงหรอทางออมในสญญาหรอกจการทไดกระทากบองคกรปกครองสวนทองถนยงไมถงหาปนบถงวนรบสมครเลอกตง มาตรา ๑๗ อายของสภากรงเทพมหานครมกาหนดคราวละสป นบแตวนเลอกตงสมาชกสภากรงเทพมหานครเมออายของสภากรงเทพมหานครสนสดลงใหจดการเลอกตงสมาชกสภากรงเทพมหานครขนใหมเปนการเลอกตงทวไป มาตรา ๑๘ ในกรณทการดาเนนงานของผวาราชการกรงเทพมหานครและสภากรงเทพมหานคร ขดแยงกนจนอาจกอใหเกดความเสยหายแกกรงเทพมหานคร หรอแกราชการโดยสวนรวม ผวาราชการกรงเทพมหานครอาจยนขอเสนอพรอมดวยเหตผลตอนายกรฐมนตรใหยบสภากรงเทพมหานครเพอใหมการเลอกตงสมาชกสภากรงเทพมหานครใหมได ถานายกรฐมนตรไมประกาศยบสภากรงเทพมหานครภายในสบหาวนนบแตวนทไดรบขอเสนอใหยบสภากรงเทพมหานคร ผวาราชการกรงเทพมหานครอาจยนขอเสนอทบทวนใหพจารณาใหมไดอกครงหนงภายในสามสบวนนบแตวนทนายกรฐมนตรไดรบขอเสนอตามวรรคหนง ถานายกรฐมนตรไมเหนดวยกบขอเสนอทบทวนใหพจารณาใหมของผวาราชการกรงเทพมหานคร ใหนายกรฐมนตรนาเสนอคณะรฐมนตรวนจฉยชขาดภายในสามสบวน ในการนนายกรฐมนตรจะเหนควรใหยบสภากรงเทพมหานครตามขอเสนอทบทวนหรอไมกได แตตองพจารณาใหแลวเสรจภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบขอเสนอทบทวนดงกลาว ในกรณทผวาราชการกรงเทพมหานครจะเสนอนายกรฐมนตรใหสงยบสภากรงเทพมหานครในเหตการณเดยวกนอก ใหกระทาไดเมอพนกาหนดเกาสบวน นบแตวนทครบกาหนดสามสบวนทนายกรฐมนตรไดรบขอเสนอทบทวนตามวรรคสอง มาตรา ๑๙ การยบสภากรงเทพมหานครตามมาตรา ๑๗ หรอ ๑๘ ใหทาเปนประกาศสานกนายกรฐมนตรพรอมกบแสดงเหตผล โดยประกาศในราชกจจานเบกษา มาตรา ๒๐ สมาชกภาพของสมาชกสภากรงเทพมหานครเรมตงแตวนเลอกตงและอยในตาแหนงตามอายของสภากรงเทพมหานคร เมอตาแหนงสมาชกสภากรงเทพมหานครวางลงเพราะเหตอน นอกจากถงคราวออกตามอายของสภากรงเทพมหานครหรอมการยบสภากรงเทพมหานคร ใหมการเลอกตงสมาชกสภากรงเทพมหานครภายในกาหนดเวลาหกสบวน เวนแตอายของสภากรงเทพมหานครจะเหลอไมถงหนงรอยแปดสบวน สมาชกสภากรงเทพมหานครผเขามาแทนนนใหอยในตาแหนงไดเพยงเทาอายของสภากรงเทพมหานครทเหลออย มาตรา ๒๑ กอนเขารบหนาท สมาชกสภากรงเทพมหานครตองปฏญาณตนในทประชมสภากรงเทพมหานครดวยถอยคาดงตอไปน “ขาพเจา (ชอผปฏญาณ) ขอปฏญาณวา ขาพเจาจะดารงรกษาไวซงสถาบนชาต ศาสนา พระมหากษตรย ทงจะปฏบตตามรฐธรรมนญ กฎหมาย กฎ ระเบยบ และขอบงคบของทางราชการและปฏบตหนาทดวยความซอสตยสจรตเพอประโยชนสวนรวมของประเทศ ทองถน และประชาชน” มาตรา ๒๒ สมาชกสภากรงเทพมหานครเปนผแทนของประชาชนในเขตกรงเทพมหานคร และตองปฏบตหนาทตามความเหนของตนโดยบรสทธใจ และไมอยในความผกมดแหงอาณตมอบหมายใด ๆ มาตรา ๒๓ สมาชกสภากรงเทพมหานครตอง

189

(๑) ไมดารงตาแหนงหรอปฏบตหนาทอนใดในสวนราชการหรอหนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ หรอการพาณชยของกรงเทพมหานคร หรอบรษทซงกรงเทพมหานครถอหน หรอตาแหนงผบรหารทองถน หรอขาราชการสวนทองถน เวนแตตาแหนงทดารงตามบทบญญตแหงกฎหมาย (๒) ไมรบหรอแทรกแซง หรอกาวกายการเขารบสมปทานจากกรงเทพมหานครหรอทกรงเทพมหานครมสวนรบผดชอบ หรอการพาณชยของกรงเทพมหานคร หรอบรษทซงกรงเทพมหานครถอหนหรอเขาเปนคสญญาหรอในกจการทกระทาใหแกกรงเทพมหานครหรอทกรงเทพมหานครจะกระทาหรอเขาเปนคสญญากบกรงเทพมหานครหรอทกรงเทพมหานครมสวนรบผดชอบหรอการพาณชยของกรงเทพมหานคร หรอบรษทซงกรงเทพมหานครถอหน หรอเขาเปนคสญญา หรอในกจการทกระทาใหแกกรงเทพมหานคร หรอทกรงเทพมหานครจะกระทาอนมลกษณะเปนการผกขาดตดตอน หรอเปนหนสวน หรอผถอหนในหางหนสวน หรอบรษททรบสมปทาน หรอเขาเปนคสญญาในลกษณะดงกลาว ทงน ไมวาโดยทางตรงหรอทางออม (๓) ไมรบเงนหรอประโยชนใด ๆ เปนพเศษ จากสวนราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ หรอการพาณชยของกรงเทพมหานคร หรอบรษทซงกรงเทพมหานครถอหน นอกเหนอไปจากทสวนราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ หรอการพาณชยของกรงเทพมหานคร หรอบรษทซงกรงเทพมหานครถอหน ปฏบตกบบคคลอน ในธรกจการงานตามปกต (๔) ไมเปนผมสวนไดเสยไมวาโดยทางตรงหรอทางออมในสญญาทกรงเทพมหานครเปนคสญญา หรอการพาณชยของกรงเทพมหานคร หรอบรษททกรงเทพมหานครถอหน หรอในกจการทกระทาใหแกกรงเทพมหานคร บทบญญตในมาตรานมใหใชบงคบในกรณทสมาชกสภากรงเทพมหานครรบเบยหวด บาเหนจ บานาญ เงนปพระบรมวงศานวงศ หรอเงนอนใดในลกษณะเดยวกนและมใหใชบงคบในกรณทสมาชกสภากรงเทพมหานครรบเงนคาตอบแทน เบยประชมหรอเงนอนใดเนองจากการดารงตาแหนงกรรมาธการของรฐสภา สภาผแทนราษฎร วฒสภา หรอกรรมการของสภากรงเทพมหานคร หรอสภาทองถนอน หรอกรรมการทไดรบแตงตงในฐานะผทรงคณวฒตามบทบญญตแหงกฎหมาย หรอกรรมการทมกฎหมายบญญตใหเปนโดยตาแหนง ใหนาความใน (๒) (๓) และ (๔) มาใชบงคบกบคสมรสและบตรของสมาชกสภากรงเทพมหานคร และบคคลอนซงมใชคสมรสและบตรของสมาชกสภากรงเทพมหานครนนทดาเนนการในลกษณะผถกใช ผรวมดาเนนการหรอผไดรบมอบหมายจากสมาชกสภากรงเทพมหานครใหกระทาการตามมาตรานดวย มาตรา ๒๔ สมาชกภาพของสมาชกสภากรงเทพมหานครสนสดลงดวยเหตใดเหตหนงดงตอไปน (๑) ถงคราวออกตามอายของสภากรงเทพมหานครหรอมการยบสภากรงเทพมหานคร (๒) ตาย (๓) ลาออก โดยยนหนงสอลาออกตอประธานสภากรงเทพมหานคร (๔) ขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหามตามมาตรา ๑๕ (๕) กระทาการอนตองหามตามมาตรา ๒๓ หรอมลกษณะตองหามตามกฎหมายวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน (๖) ตองคาพพากษาถงทสดใหจาคก แมจะมการรอการลงโทษ เวนแตเปนการรอการลงโทษในความผดอนไดกระทาโดยประมาท ความผดลหโทษ หรอความผดฐานหมนประมาท (๗) ขาดการประชมสภากรงเทพมหานครตลอดสมยประชมทมกาหนดเวลาไมนอยกวาสามสบวนโดยไมไดรบอนญาตจากประธานสภากรงเทพมหานคร (๘) คณะกรรมการการเลอกตงมคาสงใหเลอกตงใหม (๙) สภากรงเทพมหานครมมตใหพนตาแหนงเพราะเหนวาไดกระทาการอนเสอมเสยแกศกดของตาแหนง หรอปฏบตการหรอละเลยไมปฏบตการอนควรปฏบตในลกษณะทเหนไดวาจะเปนเหตใหเสยหายอยางรายแรงแกกรงเทพมหานครหรอแกราชการโดยรวม หรอแกการรกษาความสงบเรยบรอย หรอสวสดภาพของประชาชน โดยผวาราชการกรงเทพมหานครรองขอ หรอสมาชกสภากรงเทพมหานครไมนอยกวาหนงในสามของจานวนสมาชกทงหมดเทาทมอยเขาชอเสนอเปนญตตใหสภากรงเทพมหานครพจารณาและมตดงกลาวตองมคะแนนเสยงไมนอยกวาสองในสามของจานวนสมาชกกรงเทพมหานครทงหมดเทาทมอย ทงน ใหมผลตงแตวนทสภากรงเทพมหานครลงมต (๑๐) ราษฎรผมสทธเลอกต งในเขตกรงเทพมหานครจานวนไมนอยกวาสามในสของจานวนผมสทธเลอกตงทมาลงคะแนนเสยงเลอกตงเหนวาสมาชกสภากรงเทพมหานครผใดไมสมควรดารงตาแหนงตอไปตามกฎหมายวาดวยการลงคะแนนเสยงเพอถอดถอนสมาชกสภาทองถน หรอผบรหารทองถน และถาสมาชกภาพของสมาชกสภากรงเทพมหานครสนสดลงพรอมกนทงหมดเพราะเหตดงกลาว ใหถอวาเปนการยบสภากรงเทพมหานคร

190

ในกรณทสงสยวาสมาชกสภาพของสมาชกสภากรงเทพมหานครสนสดลงเพราะเหตอยางใดอยางหนงตาม (๔) (๕) หรอ (๗) ใหนายกรฐมนตรดาเนนการสอบสวนและวนจฉยโดยเรว คาสงของนายกรฐมนตรใหเปนทสด มาตรา ๒๕ ใหสภากรงเทพมหานครเลอกสมาชกสภากรงเทพมหานครเปนประธานสภากรงเทพมหานครคนหนงและรองประธานสภากรงเทพมหานครไมเกนสองคน โดยใหดารงตาแหนงทนททไดรบเลอก การเลอกประธานสภากรงเทพมหานครและรองประธานสภากรงเทพมหานครใหกระทาในการประชมสภากรงเทพมหานครครงแรกภายหลงจากการเลอกตงทวไปหรอภายหลงทวาระการดารงตาแหนงสนสดลง ใหนายกรฐมนตรประกาศชอประธานสภากรงเทพมหานครและรองประธานสภากรงเทพมหานครผไดรบเลอกในราชกจจานเบกษา ประธานสภากรงเทพมหานครและรองประธานสภากรงเทพมหานครดารงตาแหนงตามวาระคราวละสองป มาตรา ๒๖ ประธานสภากรงเทพมหานครหรอรองประธานสภากรงเทพมหานคร พนจากตาแหนงกอนถงวาระดวยเหตใดเหตหนงดงตอไปน (๑) ขาดจากสมาชกภาพของสมาชกสภากรงเทพมหานคร (๒) ลาออก โดยใหประธานสภากรงเทพมหานครยนหนงสอลาออกตอนายกรฐมนตร สาหรบรองประธานสภากรงเทพมหานครใหยนหนงสอลาออกตอประธานสภากรงเทพมหานคร (๓) เมอสมาชกสภากรงเทพมหานครไมนอยกวาหนงในสามของจานวนสมาชกทงหมดเขาชอเสนอญตตใหสภากรงเทพมหานครมการเลอกตงประธานสภากรงเทพมหานคร หรอรองประธานสภากรงเทพมหานครใหม และสภากรงเทพมหานครมมตตามนนดวยคะแนนเสยงไมนอยกวาสามในสของจานวนสมาชกทงหมดโดยใหพนจากตาแหนงเมอไดมการเลอกตงประธานสภากรงเทพมหานครหรอรองประธานสภากรงเทพมหานคร แลวแตกรณขนใหม (๔) ตองคาพพากษาถงทสดใหจาคก แมจะมการรอการลงโทษ เวนแตเปนการรอการลงโทษในความผดอนไดกระทาโดยประมาท ความผดลหโทษหรอความผดฐานหมนประมาท ในกรณตามวรรคหนง ใหสภากรงเทพมหานครเลอกประธานสภากรงเทพมหานครหรอรองประธานสภากรงเทพมหานครคนใหมขนแทน แลวแตกรณ และใหผไดรบเลอกนนอยในตาแหนงตามวาระของผซงตนแทน มาตรา ๒๗ ประธานสภากรงเทพมหานครมอานาจและหนาทดาเนนกจการของสภากรงเทพมหานครใหเปนไปตามขอบงคบของสภากรงเทพมหานคร รองประธานสภากรงเทพมหานครมอานาจและหนาทกระทากจการแทนประธานสภากรงเทพมหานครเมอประธานสภากรงเทพมหานครไมอยหรอไมอาจปฏบตหนาทได หรอตามทประธานสภากรงเทพมหานครมอบหมาย ในกรณทไมมประธานสภากรงเทพมหานครหรอรองประธานสภากรงเทพมหานครไมอยหรอไมอาจปฏบตหนาทได หรอไมปฏบตหนาท ใหรองประธานสภากรงเทพมหานครคนทหนงปฏบตหนาทแทน และในกรณทไมมประธานสภากรงเทพมหานครและรองประธานสภากรงเทพมหานครคนทหนงไมอยหรอไมสามารถปฏบตหนาทได หรอไมปฏบตหนาทใหรองประธานสภากรงเทพมหานครคนทสองปฏบตหนาทแทน ในการประชมครงใดถาประธานสภากรงเทพมหานครและรองประธานสภากรงเทพมหานครไมอยในทประชมหรอไมอาจปฏบตหนาทไดหรอไมปฏบตหนาท ใหสมาชกสภากรงเทพมหานครเลอกสมาชกสภากรงเทพมหานครคนหนงทาหนาทประธานเฉพาะในการประชมคราวนน มาตรา ๒๘ ประธานสภากรงเทพมหานครอาจแตงตงทปรกษาประธานสภากรงเทพมหานครหนงคน ทปรกษารองประธานสภากรงเทพมหานครไมเกนจานวนรองประธานสภากรงเทพมหานครเพอชวยเหลอกจการตามทไดรบมอบหมาย มาตรา ๒๙ ทปรกษาประธานสภากรงเทพมหานคร ทปรกษารองประธานสภากรงเทพมหานคร พนจากตาแหนง เมอ (๑) ประธานสภากรงเทพมหานครหรอรองประธานสภากรงเทพมหานครพนจากตาแหนง แลวแตกรณ (๒) ประธานสภากรงเทพมหานคร มคาสงใหพนจากตาแหนง (๓) ตาย (๔) ลาออก โดยยนหนงสอลาออกตอประธานสภากรงเทพมหานคร (๕) ตองคาพพากษาถงทสดใหจาคก แมจะมการรอการลงโทษ เวนแตเปนการรอการลงโทษในความผดอนไดกระทาโดยประมาท ความผดลหโทษ หรอความผดฐานหมนประมาท มาตรา ๓๐ สภากรงเทพมหานครมอานาจตราขอบงคบเกยวกบประมวลจรยธรรมของสมาชกสภากรงเทพมหานคร ขอบงคบการประชมเกยวกบการเลอกและการปฏบตหนาทของประธานสภากรงเทพมหานคร รอง

191

ประธานสภากรงเทพมหานคร และคณะกรรมการสามญหรอคณะกรรมการวสามญของสภากรงเทพมหานคร วธการประชม การเสนอและพจารณารางขอบญญต การเสนอญตต การปรกษา การอภปราย การลงมต การตงกระทถาม การเปดอภปรายทวไป การรกษาระเบยบ และความเรยบรอยของกจการอนอนเปนหนาทของสภากรงเทพมหานคร มาตรา ๓๑ ภายในสบหาวนนบแตวนประกาศผลการเลอกตงสมาชกสภากรงเทพมหานครครบตามจานวนแลว ใหนายกรฐมนตรเรยกประชมสภากรงเทพมหานครเพอใหสมาชกไดมาประชมเปนครงแรก ในปหนงใหมสมยประชมสามญของสภากรงเทพมหานครไมนอยกวาสองสมยแตตองไมเกนสสมย จานวนสมยประชมสามญและวนเรมสมยประชมสามญประจาปแตละสมยใหสภากรงเทพมหานครกาหนด สมยประชมสามญของสภากรงเทพมหานครสมยหนง ๆ ใหมกาหนดเวลาสามสบวน แตถามกรณจาเปนใหประธานสภากรงเทพมหานครสงขยายสมยประชมสามญออกไปอกไดตามความจาเปนครงละไมเกนสบหาวน การปดสมยประชมสามญกอนครบกาหนดเวลาสามสบวน จะกระทาไดแตโดยความเหนชอบของสภากรงเทพมหานคร ใหประธานสภากรงเทพมหานครเปนผเรยกประชมสภากรงเทพมหานครตามสมยประชมและเปนผเปดหรอปดการประชม มาตรา ๓๒ ในกรณทพนหกสบวนนบแตวนเลอกตงทวไปแลว ยงมสมาชกสภากรงเทพมหานครไมครบจานวน แตมจานวนไมนอยกวารอยละเกาสบหาของจานวนสมาชกสภากรงเทพมหานครทงหมด นายกรฐมนตรจะเรยกประชมสภากรงเทพมหานครครงแรก เพอดาเนนการตามมาตรา ๓๑ กได ในกรณนใหถอวาสภากรงเทพมหานครประกอบดวยสมาชกเทาทมอย มาตรา ๓๓ ในกรณทนายกรฐมนตรไมอาจจดใหมการประชมสภากรงเทพมหานครครงแรกไดตามกาหนดเวลาในมาตรา ๓๑ หรอมาตรา ๓๒ หรอมการประชมแตไมอาจเลอกประธานสภากรงเทพมหานครได นายกรฐมนตรอาจเรยกประชมสภากรงเทพมหานครตามมาตรา ๓๑ หรอมาตรา ๓๒ อกครงหนง ภายในสามสบวน ในกรณทนายกรฐมนตรเรยกประชมสภากรงเทพมหานครอกครงหนง ถาไมอาจดาเนนการประชมไดหรอไมอาจเลอกประธานสภากรงเทพมหานครไดไมวาดวยเหตใด ใหนายกรฐมนตรยบสภากรงเทพมหานคร มาตรา ๓๔ นอกจากสมยประชมสามญแลว เมอมกรณเปนการจาเปนเพอประโยชนของกรงเทพมหานคร ผวาราชการกรงเทพมหานครหรอสมาชกสภากรงเทพมหานครมจานวนไมนอยกวาหนงในสามของจานวนสมาชกทงหมดเทาทมอย อาจทาคารองยนตอประธานสภากรงเทพมหานคร ขอใหเรยกประชมสภากรงเทพมหานครเปนการประชมสมยวสามญกได ใหประธานสภากรงเทพมหานครเรยกประชม โดยกาหนดวนประชมภายในสบหาวนนบแตวนไดรบคารอง สมยประชมวสามญใหมกาหนดเวลาสามสบวน แตถามกรณจาเปนใหประธานสภากรงเทพมหานครสงขยายสมยประชมวสามญออกไปอกไดตามความจาเปนครงละไมเกนสบหาวน การปดสมยประชมวสามญกอนครบกาหนดเวลาสามสบวน จะกระทาไดแตโดยความเหนชอบของสภากรงเทพมหานคร มาตรา ๓๕ การประชมสภากรงเทพมหานครตองมสมาชกมาประชมไมนอยกวากงหนงของจานวนสมาชกทงหมดเทาทมอยจงจะเปนองคประชม ผวาราชการกรงเทพมหานคร รองผวาราชการกรงเทพมหานคร หรอผทผวาราชการกรงเทพมหานครมอบหมาย นายกนครบาล หรอประธานสภานครบาล หรอผท นายกนครบาลมอบหมายมสทธเขาประชมสภากรงเทพมหานคร และมสทธแถลงขอเทจจรงหรอแสดงความคดเหนเกยวกบงานในหนาทตอทประชมแตไมมสทธออกเสยงลงคะแนน มาตรา ๓๖ การลงมตวนจฉยขอปรกษาใหถอเสยงขางมากเปนเกณฑ เวนแตทมบญญตไวเปนอยางอนในพระราชบญญตน หรอในขอบงคบการประชมสภากรงเทพมหานคร สมาชกสภากรงเทพมหานครคนหนงใหมเสยงหนงในการออกเสยงลงคะแนน ถามคะแนนเสยงเทากนใหประธานในทประชมออกเสยงเพมขนอกเสยงหนงเปนเสยงชขาด มาตรา ๓๗ หามมใหสภากรงเทพมหานครประชมปรกษาหารอในเรองนอกเหนออานาจหนาท มาตรา ๓๘ การประชมของสภากรงเทพมหานครยอมเปนการเปดเผยตามลกษณะทกาหนดในขอบงคบการประชมสภากรงเทพมหานคร แตถาหากวาผวาราชการกรงเทพมหานคร หรอสมาชกสภากรงเทพมหานคร มจานวนไมนอยวาหนงในสของจานวนสมาชกทงหมดรองขอใหประชมลบกใหประชมลบ

192

มาตรา ๓๙ ในทประชมสภากรงเทพมหานคร สมาชกยอมมสทธตงกระทถามผวาราชการกรงเทพมหานครในเรองใดๆ อนเกยวกบงานในหนาทของกรงเทพมหานครได แตผวาราชการกรงเทพมหานครยอมมสทธทจะไมตอบเมอเหนวาเรองนน ๆ ยงไมควรเปดเผย เพราะเกยวกบความปลอดภยหรอประโยชนสาคญของกรงเทพมหานคร แตใหแสดงหนงสอชแจงตอสภากรงเทพมหานคร ภายในสามสบวนนบแตวนประชมสภากรงเทพมหานคร มาตรา ๔๐ สมาชกสภากรงเทพมหานครจานวนไมนอยกวาสองในหาของจานวนสมาชกทงหมดมสทธเขาชอเสนอญตตขอใหเปดอภปรายทวไป เพอใหผวาราชการกรงเทพมหานครแถลงขอเทจจรงหรอแสดงความคดเหนในปญหาอนเกยวกบการบรหารราชการกรงเทพมหานคร ญตตดงกลาวในวรรคหนงใหยนตอประธานสภากรงเทพมหานคร และใหประธานสภากรงเทพมหานครแจงไปยงผวาราชการกรงเทพมหานคร เพอกาหนดวนเวลาสาหรบการเปดอภปรายทวไปซงตองไมชากวาสบหาวนนบแตวนทผวาราชการกรงเทพมหานครไดรบแจง การเปดอภปรายทวไปตามมาตรานสภากรงเทพมหานครจะลงมตในญตตทอภปรายมได มาตรา ๔๑ สภากรงเทพมหานครมอานาจเลอกสมาชกสภากรงเทพมหานครตงเปนคณะกรรมการสามญของสภากรงเทพมหานคร และมอานาจเลอกบคคลผเปนสมาชกสภากรงเทพมหานคร หรอมไดเปนสมาชกสภากรงเทพมหานครตงเปนคณะกรรมการวสามญของสภากรงเทพมหานคร เพอกระทากจการหรอพจารณาสอบสวนหรอศกษาเรองใด ๆ อนอยในอานาจหนาทของสภากรงเทพมหานคร แลวรายงานตอสภากรงเทพมหานคร มตตงคณะกรรมการวสามญดงกลาวจะตองระบกจการหรอเรองใหชดเจนและไมซาหรอซาซอนกน ผวาราชการกรงเทพมหานครมสทธเสนอชอสมาชกสภากรงเทพมหานครหรอบคคลผมไดเปนสมาชกสภากรงเทพมหานคร ใหสภากรงเทพมหานครตงเปนกรรมการในคณะกรรมการวสามญได จานวนกรรมการทผวาราชการกรงเทพมหานครมสทธเสนอนนใหเปนไปตามทกาหนดในขอบงคบการประชมสภาของกรงเทพมหานคร สมาชกสภากรงเทพมหานครจะเปนกรรมการในคณะกรรมการสามญเกนสองคณะมได มาตรา ๔๒ คณะกรรมการวสามญพจารณารางขอบญญตงบประมาณ ใหมกรรมการจานวนไมนอยกวาหนงในสามของจานวนสมาชกทงหมดของสภากรงเทพมหานคร และผวาราชการกรงเทพมหานครมสทธเสนอชอบคคลผทเปนหรอมไดเปนสมาชกสภากรงเทพมหานคร ใหสภากรงเทพมหานครตงเปนกรรมการไดไมเกนหนงในสามของจานวนกรรมการทงคณะ มาตรา ๔๓ การประชมคณะกรรมการตามมาตรา ๔๑ และมาตรา ๔๒ ตองมกรรมการมาประชมไมนอยกวากงหนงของจานวนกรรมการทงหมดจงจะเปนองคประชม และใหใชขอบงคบการประชมสภากรงเทพมหานครโดยอนโลม มาตรา ๔๔ คณะกรรมการของสภากรงเทพมหานครมอานาจเรยกเจาหนาทของกรงเทพมหานคร มาแถลงขอเทจจรงหรอแสดงความคดเหนในกจการทกระทาหรอในเรองทพจารณาสอบสวนหรอศกษาอยนนได ทงน จะกระทานอกสมยประชมของสภากรงเทพมหานครกได ในกรณมความจาเปน คณะกรรมการแตละคณะอาจตงคณะอนกรรมการขนมาคณะละไมเกนเจดคนได และในกรณนตองมสมาชกสภากรงเทพมหานครไมนอยกวาหนงในสเปนอนกรรมการเพอพจารณารายละเอยดในเรองทเปนหนาทของคณะกรรมการแลวเสนอรายงานตอคณะกรรมการภายในเวลาไมเกนเกาสบวน และใหคณะกรรมการรายงานตอสภากรงเทพมหานครภายในสามสบวนนบแตไดรบรายงานจากคณะอนกรรมการ มาตรา ๔๕ คณะกรรมการสามญของสภากรงเทพมหานคร ใหมวาระการปฏบตหนาทคราวละสองป คณะกรรมการวสามญตามมาตรา ๔๑ และมาตรา ๔๒ ใหสนสภาพไปหลงจากทไดปฏบตงานทไดรบมอบหมายและเสนอรายงานตอสภากรงเทพมหานครเรยบรอยแลว มาตรา ๔๖ ใหประธานสภากรงเทพมหานคร รองประธานสภากรงเทพมหานครและสมาชกสภากรงเทพมหานคร รวมทงคณะกรรมการทสภากรงเทพมหานครตงขน หรอคณะอนกรรมการทคณะกรรมการตงขนไดรบเงนประจาตาแหนง เงนคาเบยประชม และเงนตอบแทนอนตามทกาหนดโดยพระราชกฤษฎกาจากงบประมาณของกรงเทพมหานคร

สวนท ๒ ผวาราชการกรงเทพมหานคร

มาตรา ๔๗ ใหกรงเทพมหานครมผวาราชการกรงเทพมหานครคนหนงซงมาจากการเลอกตงโดยตรงของประชาชน โดยวธการออกเสยงลงคะแนนโดยตรงและลบ

193

การเลอกตงผวาราชการกรงเทพมหานครจะกระทาไดเมอไดมพระราชกฤษฎกากาหนดใหมการเลอกตงแลว ในพระราชกฤษฎกานนใหระบวนเลอกตงและระยะเวลารบสมครเลอกตงไวดวย หลกเกณฑและวธการเลอกตงผวาราชการกรงเทพมหานครใหเปนไปตามกฎหมายวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน ผลการเลอกตงผวาราชการกรงเทพมหานครใหประกาศในราชกจจานเบกษา มาตรา ๔๘ บคคลผมสทธสมครรบเลอกตงเปนผวาราชการกรงเทพมหานคร นอกจากจะตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหามตามกฎหมายวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถนแลว จะตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหาม ดงตอไปน (๑) มอายไมตากวาสามสบปบรบรณในวนเลอกตง (๒) สาเรจการศกษาไมตากวาปรญญาตรหรอเทยบเทา หรอเคยเปนสมาชกสภาทองถน ผบรหารทองถน หรอสมาชกรฐสภา (๓) ไมเปนผทพนจากตาแหนงสมาชกสภาทองถน คณะผบรหารทองถนหรอผบรหารทองถน รองผบรหารทองถน หรอทปรกษาหรอเลขานการของผบรหารทองถนเพราะเหตมสวนไดเสยไมวาโดยทางตรงหรอทางออมในสญญาหรอกจการทกระทากบองคกรปกครองสวนทองถน ยงไมถงหาปนบถงวนสมครรบเลอกตง มาตรา ๔๙ ผวาราชการกรงเทพมหานครมวาระอยในตาแหนงคราวละสปนบแตวนเลอกตง และใหดารงตาแหนงนบแตวนเลอกตง ใหมการมอบหมายงานในหนาทผวาราชการกรงเทพมหานครภายในเจดวนนบแตวนประกาศ ผลการเลอกตง มาตรา ๕๐ กอนผวาราชการกรงเทพมหานครเขารบหนาท ใหประธานสภากรงเทพมหานครเรยกประชมสภากรงเทพมหานคร เพอใหผวาราชการกรงเทพมหานครแถลงนโยบายตอสภากรงเทพมหานครโดยไมมการลงมต ทงน ภายในสามสบวนนบแตวนประกาศผลการเลอกตงผวาราชการกรงเทพมหานคร กรณทไมมผดารงตาแหนงประธานสภากรงเทพมหานครและรองประธานสภากรงเทพมหานคร ไมมสภากรงเทพมหานคร หรอยงมไดแถลงนโยบาย หากมกรณสาคญและจาเปนเรงดวน ซงปลอยใหเนนชาไปจะกระทบตอประโยชนสาคญของราชการหรอราษฎร ผวาราชการกรงเทพมหานครจะดาเนนการไปพลางกอนเทาทจาเปนกได เมอไดมการเลอกประธานสภากรงเทพมหานครแลว ใหประธานสภากรงเทพมหานครเรยกประชมสภากรงเทพมหานคร เพอใหผวาราชการกรงเทพมหานครแถลงนโยบายโดยไมมการลงมตภายในสบหาวนนบแตวนทมการเลอกประธานสภากรงเทพมหานคร การประชมเพอแถลงนโยบายของผวาราชการกรงเทพมหานครใหกระทาโดยเปดเผย โดยผวาราชการกรงเทพมหานครตองจดทานโยบายเปนลายลกษณอกษรแจกใหสมาชกสภากรงเทพมหานครทกคนทมาประชมดวย หากผวาราชการกรงเทพมหานครไมสามารถแถลงนโยบายตอสภากรงเทพมหานครไดใหนายกรฐมนตรแจงใหผวาราชการกรงเทพมหานครจดทานโยบายแจงเปนหนงสอสงใหสมาชกสภากรงเทพมหานครทกคนภายในเจดวน โดยใหนาวธแจงคาสงทางปกครองมาใชบงคบโดยอนโลม ในกรณเชนนใหถอวาผวาราชการกรงเทพมหานครไดแถลงนโยบายตอสภากรงเทพมหานครแลว ใหผวาราชการกรงเทพมหานครจดทารายงานแสดงผลการปฏบตงานตามนโยบายทแถลงไวตอสภากรงเทพมหานครเปนประจาทกป คาแถลงนโยบายของผวาราชการกรงเทพมหานครและรายงานแสดงผลการปฏบตงานตามนโยบาย ใหประกาศโดยเปดเผย ณ ศาลาวาการกรงเทพมหานครดวย มาตรา ๕๑ ผวาราชการกรงเทพมหานครมอานาจและหนาทดงตอไปน (๑) กาหนดนโยบายและบรหารราชการกรงเทพมหานครใหเปนไปตามกฎหมาย ขอบญญต นโยบาย ระเบยบและขอบงคบของทางราชการ (๒) พจารณาและออกประกาศของกรงเทพมหานครในกรณทพระราชบญญตนหรอกฎหมายอนกาหนดใหกจการใดตองเปนไปตามทกรงเทพมหานครกาหนด (๓) ประกาศใชแผนพฒนากรงเทพมหานคร ทผานการใหความเหนของสภาทปรกษาการบรหาร การเศรษฐกจและสงคมกรงเทพมหานคร (๔) สง อนญาต อนมตเกยวกบราชการของกรงเทพมหานคร (๕) ควบคมดแลการบรหารราชการของนครบาล

194

(๖) แตงตงและถอดถอนรองผวาราชการกรงเทพมหานคร เลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร ผชวยเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร ประธานทปรกษาหรอทปรกษา และคณะทปรกษาของผวาราชการกรงเทพมหานคร หรอคณะกรรมการเพอปฏบตราชการใด ๆ ของผวาราชการกรงเทพมหานคร (๗) บรหารราชการตามทคณะรฐมนตรหรอนายกรฐมนตรมอบหมาย (๘) วางระเบยบเพอใหงานของกรงเทพมหานครเปนไปโดยเรยบรอย (๙) วางระเบยบการเงน การคลง การงบประมาณ การทรพยสน การจดหาผลประโยชนจากทรพยสน การจางและการพสดของนครบาล (๑๐) รกษาการใหเปนไปตามขอบญญตกรงเทพมหานคร (๑๑) อานาจหนาทอนตามทบญญตไวในพระราชบญญตนและกฎหมายอน มาตรา ๕๒ ใหผวาราชการกรงเทพมหานครเปนผบงคบบญชาขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานคร และรบผดชอบในการปฏบตราชการของกรงเทพมหานคร และใหมอานาจหนาทตามทกฎหมายอนไดกาหนดใหเปนอานาจหนาทของผวาราชการจงหวด นายกเทศมนตร หรอคณะเทศมนตร แลวแตกรณ โดยอนโลม ทงน เวนแตพระราชบญญตนจะไดบญญตไวเปนอยางอน มาตรา ๕๓ ผวาราชการกรงเทพมหานคร ตอง (๑) ไมดารงตาแหนงหรอปฏบตหนาทอนใดในสวนราชการ หรอหนวยงานของรฐหรอรฐวสาหกจหรอการพาณชยของกรงเทพมหานครหรอบรษทซงกรงเทพมหานครถอหน หรอตาแหนงผบรหารทองถน หรอขาราชการสวนทองถน เวนแตตาแหนงทตองดารงตามบทบญญตแหงกฎหมาย (๒) ไมรบเงนหรอประโยชนใด ๆ เปนพเศษจากสวนราชการหรอหนวยงานของรฐหรอรฐวสาหกจหรอการพาณชยของกรงเทพมหานครหรอบรษทซงกรงเทพมหานครถอหนนอกเหนอไปจากทสวนราชการหรอหนวยงานของรฐหรอรฐวสาหกจหรอการพาณชยหรอบรษทปฏบตกบบคคลอนในธรกจการงานตามปกต (๓ ) ไม เปน คสญญาหรอมสวนได เสยในสญญาททากบกรง เทพมหานคร หรอการพาณชยของกรงเทพมหานคร หรอบรษทซงกรงเทพมหานครถอหน เวนแตกรณทผวาราชการกรงเทพมหานครไดเปนคสญญา หรอเปนผมสวนไดเสยในสญญาอยกอนไดรบการเลอกตง บทบญญตตามมาตรานมใหใชบงคบในกรณทผวาราชการกรงเทพมหานครรบเบยหวด บาเหนจ บานาญ หรอเงนปพระบรมวงศานวงศ หรอเงนอนใดในลกษณะเดยวกน และมใหใชบงคบในกรณทผวาราชการกรงเทพมหานครรบเงนตอบแทน เงนคาเบยประชม หรอเงนอนใด เนองจากการดารงตาแหนงกรรมาธการของรฐสภา หรอวฒสภา หรอสภาผแทนราษฎร หรอกรรมการของสภากรงเทพมหานคร หรอสภานครบาล หรอสภาทองถนอน หรอกรรมการทไดรบแตงตงในฐานะผทรงคณวฒตามบทบญญตแหงกฎหมาย หรอกรรมการทมกฎหมายบญญตใหเปนโดยตาแหนง ใหนาความในวรรคหนงและวรรคสองมาบงคบใชกบรองผวาราชการกรงเทพมหานคร เลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร ผชวยเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร และประธานทปรกษา ทปรกษา และคณะทปรกษาของผวาราชการกรงเทพมหานครดวยโดยอนโลม เวนแตเปนตาแหนงทตองดารงตามกฎหมาย มาตรา ๕๔ ผวาราชการกรงเทพมหานครพนจากตาแหนงดวยเหตใดเหตหนง ดงตอไปน (๑) ถงคราวออกตามวาระ (๒) ตาย (๓) ลาออก โดยยนหนงสอลาออกตอนายกรฐมนตร (๔) ขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหามตามมาตรา ๔๘ (๕) กระทาการอนตองหามตามมาตรา ๕๓ (๖) ถกจาคกโดยคาพพากษาถงทสดใหจาคก (๗) คณะกรรมการการเลอกตงสงใหมการเลอกตงใหม (๘) นายกรฐมนตรโดยมตคณะรฐมนตรสงใหออกจากตาแหนง เมอมกรณแสดงใหเหนวาไดกระทาการอนเสอมเสยแกศกดของตาแหนงหรอปฏบตหรอละเลยไมปฏบตการอนควรปฏบตในลกษณะทเหนไดวาจะเปนเหตใหเสยหายอยางรายแรงแกกรงเทพมหานครหรอแกราชการโดยสวนรวมหรอแกการรกษาความสงบเรยบรอย หรอสวสดภาพของประชาชน

195

(๙) ราษฎรผมสทธเลอกตงในเขตกรงเทพมหานครจานวนไมนอยกวาสามในสของจานวนผมสทธเลอกตงทมาลงคะแนนเสยงเหนวา ผวาราชการกรงเทพมหานครไมสมควรดารงตาแหนงตอไปตามกฎหมายวาดวยการลงคะแนนเสยงเพอถอดถอนสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน ในกรณมพฤตการณดงทระบไวตาม (๙) สภากรงเทพมหานครจะมมตใหนายกรฐมนตรเสนอคณะรฐมนตรพจารณากได มตของสภากรงเทพมหานครในกรณนตองมคะแนนเสยงไมนอยกวาสองในสามของจานวนสมาชกทงหมดของสภากรงเทพมหานครเทาทมอย ในการน นายกรฐมนตรตองนาเรองเสนอตอคณะรฐมนตรภายในสบหาวนนบตงแตวนทไดรบแจงมตของสภากรงเทพมหานคร มาตรา ๕๕ เมอปรากฏกรณตามมาตรา ๕๔ (๔) หรอ (๕) ใหนายกรฐมนตรสงใหมการสอบสวนกอนมคาสงใหพนจากตาแหนง แตผถกสงใหพนจากตาแหนงมสทธยนฟองตอศาลปกครองชนตนเพอขอใหเพกถอนคาสงภายในสบหาวน นบแตวนทไดรบคาสงใหพนจากตาแหนง ในระหวางรอคาพพากษาของศาลปกครองชนตน ใหผถกสงใหพนจากตาแหนงพกการปฏบตหนาทนบแตวนทไดรบคาสงจนกวาศาลปกครองชนตนจะพพากษา ในกรณผถกสงใหพนจากตาแหนงไมยนฟองตอศาล หรอศาลปกครองชนตนพพากษาใหเปนไปตามคาสง ใหผถกสงนนพนจากตาแหนงนบแตวนทนายกรฐมนตรออกคาสง วนทไดรบคาสงใหออกจากตาแหนงใหหมายถงวนทผวาราชการกรงเทพมหานครไดรบคาสงดงกลาว มาตรา ๕๖ ใหผวาราชการกรงเทพมหานครซงพนจากตาแหนงตามมาตรา ๕๔ (๑) คงอยในตาแหนงตอไปจนกวาผวาราชการกรงเทพมหานครซงไดรบเลอกตงใหมเขารบหนาท แตในกรณพนจากตาแหนงดวยเหตอนใดนอกจากการออกตามวาระ ใหปลดกรงเทพมหานครเปนผปฏบตหนาทในตาแหนงผวาราชการกรงเทพมหานคร ถาไมมปลดกรงเทพมหานครหรอมแตไมอาจปฏบตราชการได ใหนายกรฐมนตรแตงตงรองปลดกรงเทพมหานครหรอขาราชการกรงเทพมหานครสามญผมอาวโสตามระเบยบแบบแผนของทางราชการเปนผปฏบตหนาทในตาแหนงผวาราชการกรงเทพมหานคร มาตรา ๕๗ ผวาราชการกรงเทพมหานครอาจแตงตงรองผวาราชการกรงเทพมหานครจานวนไมเกนหกคนเปนผชวยเหลอผวาราชการกรงเทพมหานครในการบรหารราชการของกรงเทพมหานครตามทผวาราชการกรงเทพมหานครมคาสงมอบหมายและแตงตงเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานครหนงคน และผ ชวยเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานครไมเกนจานวนรองผวาราชการกรงเทพมหานครได คาสงแตงตงรองผวาราชการกรงเทพมหานครใหเรยงลาดบไวดวยและใหประกาศในราชกจจานเบกษา มาตรา ๕๘ รองผวาราชการกรงเทพมหานคร พนจากตาแหนง เมอ (๑) ผวาราชการกรงเทพมหานครพนจากตาแหนง (๒) ผวาราชการกรงเทพมหานครมคาสงใหพนจากตาแหนง (๓) ตาย (๔) ลาออก โดยยนหนงสอลาออกตอผวาราชการกรงเทพมหานคร (๕) ขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหามตามมาตรา ๔๘ (๖) กระทาการฝาฝนตามมาตรา ๒๓ ใหนาความใน (๑) (๒) (๓) (๔) และ (๖) มาใชบงคบกบการพนจากตาแหนงประธานทปรกษา ทปรกษา เลขานการและผชวยเลขานการของผวาราชการกรงเทพมหานครดวย โดยอนโลม มาตรา ๕๙ ในกรณมการแตงตงประธานทปรกษา ทปรกษา และคณะทปรกษาของผวาราชการกรงเทพมหานคร ตาแหนงดงกลาวจะมจานวนรวมกนทงหมดเกนเกาคนไมได ผวาราชการกรงเทพมหานครอาจแตงตงคณะทปรกษาตามภารกจและความจาเปนได มาตรา ๖๐ ใหผวาราชการกรงเทพมหานคร รองผวาราชการกรงเทพมหานคร เลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร ผชวยเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร ประธานสภากรงเทพมหานคร รองประธานสภากรงเทพมหานคร เลขานการประธานสภากรงเทพมหานคร เลขานการรองประธานสภากรงเทพมหานคร ประธานทปรกษา ทปรกษา และคณะทปรกษาเปนขาราชการการเมองตามกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการการเมอง ใหนากฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการการเมองมาใชบงคบแกผดารงตาแหนงตามวรรคหนงเทาทไมขดหรอแยงกบบทบญญตแหงพระราชบญญตน และใหผวาราชการกรงเทพมหานครหรอประธานสภากรงเทพมหานคร แลวแตกรณ มอานาจแตงตงขาราชการการเมองตาแหนงรองผวาราชการกรงเทพมหานคร เลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร

196

ผชวยเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร ประธานทปรกษา ทปรกษา และคณะทปรกษาจากบคคลซงผวาราชการกรงเทพมหานคร หรอประธานสภากรงเทพมหานครแลวแตกรณพจารณาเหนสมควรและจะตองเปนผมคณสมบตทจะเปนขาราชการการเมองตามกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการการเมองและใหนาบทบญญตมาตรา ๕๓ มาใชบงคบแกบคคลดงกลาวดวย เมอผวาราชการกรงเทพมหานครหรอประธานสภากรงเทพมหานคร ผแตงตงขาราชการการเมอง แลวแตกรณ พนจากตาแหนง ใหผไดรบแตงตงเปนขาราชการการเมองตามวรรคสองพนจากตาแหนงดวย นอกจากการพนจากตาแหนงดงกลาว บคคลดงกลาวตองพนจากตาแหนงตามกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการการเมอง หรอเมอกระทาการตองหามตามทบญญตไวในมาตรา ๕๓ หรอถกสงใหออกตามคาสงของผวาราชการกรงเทพมหานคร หรอประธานสภากรงเทพมหานคร แลวแตกรณ ไมวาจะโดยมความผดหรอไมมความผดกตาม ใหขาราชการการเมองตามมาตราน และคณะกรรมการทผวาราชการกรงเทพมหานครแตงตงไดรบเงนเดอน เงนเพม เบยประชม และเงนตอบแทนอนสาหรบตาแหนงตามทกาหนดในพระราชกฤษฎกาจากงบประมาณของกรงเทพมหานคร

สวนท ๓ สภาพลเมองกรงเทพมหานคร

___________________

มาตรา ๖๑ สภาพลเมองกรงเทพมหานครประกอบดวยตวแทนจากภาคสวนตางๆ จานวนเกาสบเกาคน อยางนอยตองประกอบดวย (๑) ภาคประชาสงคม ประกอบดวย องคกรภาคพลเมองทมวตถประสงค ดงน ก) ดานการพฒนาชมชน การพฒนาชมชนเมอง การจดการทรพยากรธรรมชาต การจดการสงแวดลอม การจดการเกษตรทางเลอก หรอการจดการเทคโนโลยทเหมาะสม ข) ดานการพฒนาชวตเดก เยาวชน สตร ผสงอาย คนพการ ผตดเชอเอดสหรอผปวย ค) ดานสทธเสรภาพของประชาชน สทธของผบรโภค การสงเสรมประชาธปไตยหรอการพฒนาแรงงาน ง) ดานการสาธารณสข การศกษา หรอศลปวฒนธรรมประเพณ (๒) ตวแทนสภาองคกรชมชนเขต (๓) ตวแทนกลมอาชพและวชาชพตางๆ (๔) ผทรงคณวฒ หลกเกณฑ วธการการไดมาซงตวแทนสภาพลเมองกรงเทพมหานครใหเปนไปตามทกาหนดโดยขอบญญตกรงเทพมหานคร มาตรา ๖๒ สภาพลเมองกรงเทพมหานครมหนาท ดงน (๑) ดแลนโยบายการพฒนา ทาหนาทใหขอเสนอแนะตอทศทาง นโยบาย และเปนทปรกษาของของกรงเทพมหานคร (๒) เสนอแนะปญหาและแนวทางในการแกไขปญหาหรอการพฒนากรงเทพมหานครตอกรงเทพมหานคร และนครบาล เพอนาไปประกอบการพจารณาในการจดทาแผนพฒนากรงเทพมหานครและนครบาล (๓) เสนอแนะปญหาและแนวทางในการแกไขปญหาหรอความตองการของประชาชนอนเกยวกบการจดทาบรการสาธารณะของกรงเทพมหานคร นครบาล หนวยงานของรฐ (๔) จดใหมเวทการปรกษาหารอกนของประชาชนเพอสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในการใหความคดเหนตอการดาเนนโครงการหรอกจกรรมของกรงเทพมหานคร หรอนครบาล หรอหนวยงานของรฐหรอเอกชนทมผลหรออาจกอใหเกดผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอมหรอทรพยากรธรรมชาต สขภาพอนามย คณภาพชวตของประชาชน ทงนกรงเทพมหานคร นครบาล หรอหนวยงานของรฐซงเปนผดาเนนการหรอเปนผอนญาตใหภาคเอกชนดาเนนการตองนาความเหนดงกลาวมาประกอบการพจารณาดวย (๕) สงเสรมและสนบสนนใหสมาชกองคกรพลเมองกรงเทพมหานครอนรกษหรอฟนฟจารตประเพณ ภมปญญาทองถน ศลปะหรอวฒนธรรมอนดของชมชนและของชาต

197

(๖) สงเสรมและสนบสนนใหสมาชกองคกรพลเมองกรงเทพมหานครรวมมอกบกรงเทพมหานคร นครบาล องคกรปกครองสวนทองถน หนวยงานของรฐและหนวยงานภาคเอกชน ในการจดการ การบารงรกษา สภาพแวดลอมและธรรมชาตทจะเปนประโยชนตอชมชนและประเทศชาตอยางยงยน (๗) ประสานความรวมมอกบสภาพลเมองนครบาล สภาพลเมองอน หนวยงานของรฐหรอเอกชนในสวนทเกยวกบการทาภารกจของสภาพลเมองกรงเทพมหานคร (๘) เผยแพรและใหความรความเขาใจแกสมาชกองคกรพลเมอง รวมตลอดทงการรวมมอกนในการคมครองคณภาพแวดลอมอยางสมดลและยงยน (๙) รายงานปญหาและผลทเกดขนในกรงเทพมหานคร อนเนองจากการดาเนนการใดๆของกรงเทพมหานคร โดยรายงานตอหนวยงานทเกยวของหรอตอสาธารณชน (๑๐) จดทารายงานประจาปของสภาพลเมองกรงเทพมหานคร รวมถงสถานการณดานตางๆทเกดขนในกรงเทพมหานคร เพอเผยแพรประชาสมพนธใหประชาชนทราบ ในการดาเนนตามภารกจของสภาพลเมองกรงเทพมหานคร สภาพลเมองกรงเทพมหานครอาจจดใหมแนวทาง หลกเกณฑ หรอวธการในการดาเนนภารกจของสภากรงเทพมหานครกได มาตรา ๖๓ ใหจดตง “กองทนพฒนาพลเมอง” ในสภาพลเมองกรงเทพมหานคร โดยมวตถประสงคในการสนบสนนการดาเนนการตามภารกจของสภาพลเมองกรงเทพมหานครสภาพลเมองนครบาล กองทนพฒนาพลเมอง ประกอบไปดวยเงนและทรพยสนทหกจากรายไดของกรงเทพมหานคร มาตรา ๖๔ ใหมสานกงานสภาพลเมองกรงเทพมหานครเปนหนวยงานสนบสนนการดาเนนการตามภารกจของสภาพลเมองกรงเทพมหานคร

หมวด ๓ การบรหารนครบาล

มาตรา ๖๕ การบรหารนครบาลประกอบดวย (๑) สภานครบาล (๒) นายกนครบาล (๓) สภาพลเมองนครบาล

สวนท ๑ สภานครบาล

มาตรา ๖๖ ในนครบาลหนงใหมสมาชกสภานครบาลจานวนสบสองคน ซงมาจากการเลอกตงของราษฎรผมสทธเลอกตงในเขตนครบาลนน ในกรณทมเหตใด ๆ ทาใหการเลอกตงทวไปครงใดมจานวนสมาชกสภานครบาลไมครบจานวน แตมจานวนไมนอยกวารอยละเกาสบหาของจานวนสมาชกสภานครบาลตามวรรคหนง ใหถอวาสมาชกสภานครบาลจานวนนนประกอบเปนสภานครบาล แตตองดาเนนการใหมสมาชกสภานครบาลครบจานวนภายในหนงรอยแปดสบวน และใหอยในตาแหนงไดเพยงเทาอายของสภานครบาลทเหลออย มาตรา ๖๗ สมาชกสภานครบาลมาจากการเลอกตงของราษฎรผมสทธเลอกตงในเขตนครบาลนน โดยวธการออกเสยงลงคะแนนโดยตรงและลบ หลกเกณฑ วธการเลอกตง การควบคมการเลอกตง และการรองคดคานการเลอกตงสมาชกสภานครบาล ใหเปนไปตามขอบญญตกรงเทพมหานครวาดวยการเลอกตงสมาชกสภานครบาลและนายกนครบาล ในการน ในขอบญญตดงกลาวตองกาหนดใหมคณะกรรมการคณะหนงมกรรมการจานวนไมนอยกวาสามคนแตไมเกนหาคนซงเปนกลางในการทาหนาทจดการและควบคมการเลอกตงใหเปนไปโดยสจรตและเทยงธรรม

198

ในกรณทกรงเทพมหานครไดรบคารองคดคานการเลอกตงและพจารณาแลวเหนวาการเลอกตงมไดเปนไปโดยสจรตหรอเทยงธรรม ใหกรงเทพมหานครยนคารองดงกลาวตอศาลชนตนเพอใหมคาวนจฉยภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบคารองจากกรงเทพมหานคร คาวนจฉยของศาลชนตนใหถอเปนทสด มาตรา ๖๘ การเลอกต งสมาชกสภานครบาลจะกระทาได เมอไดมประกาศของผวาราชการกรงเทพมหานครกาหนดใหมการเลอกตงแลว ในประกาศนนใหระบวนเลอกตงและระยะเวลารบสมครเลอกตงไวดวย ประกาศตามวรรคหนง ใหมผลบงคบนบแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษา มาตรา ๖๙ การเลอกตงสมาชกสภานครบาล ใหถอเขตนครบาลเปนเขตเลอกตง มาตรา ๗๐ ใหราษฎรผมสทธเลอกตงมสทธเลอกตงสมาชกสภานครบาลไดเทาจานวนทนครบาลแตละแหงพงม ตามมาตรา ๖๖ มาตรา ๗๑ ผมคณสมบตดงตอไปน เปนผมสทธเลอกตงสมาชกสภานครบาล (๑) มสญชาตไทย แตผมสญชาตไทยโดยการแปลงสญชาตตองไดสญชาตไทยมาแลวไมนอยกวาหาป (๒) มอายไมตากวาสบแปดปบรบรณในวนท ๑ มกราคมของปทมการเลอกตงและ (๓) มชออยในทะเบยนบานในเขตนครบาลนน ๆ เปนเวลาตดตอกนไมนอยกวาหนงปนบถงวนเลอกตง หรอเปนผมชออยในทะเบยนบานในเขตนครบาลกอนวนเลอกตงไมนอยกวาสามสบวนและไดเสยภาษตามกฎหมายวาดวยภาษโรงเรอนและทดน หรอกฎหมายวาดวยภาษบารงทองทตามกาหนดเวลาทกฎหมายกาหนดเปนเวลาตดตอกนไมนอยกวาสามปนบถงปทมการเลอกตง มาตรา ๗๒ ผมลกษณะอยางใดอยางหนงดงตอไปนในวนเลอกตง เปนผตองหามมใหใชสทธเลอกตง (๑) วกลจรตหรอจตฟนเฟอนไมสมประกอบ (๒) เปนภกษ สามเณร นกพรต หรอนกบวช (๓) ตองคมขงอยโดยหมายของศาลหรอโดยคาสงทชอบดวยกฎหมาย (๔) อยในระหวางถกเพกถอนสทธเลอกตง มาตรา ๗๓ ผมคณสมบตดงตอไปน เปนผมสทธสมครรบเลอกตงเปนสมาชกสภานครบาล (๑) มสญชาตไทยโดยการเกด (๒) มอายไมตากวายสบหาปบรบรณในวนเลอกตง และ (๓) มชออยในทะเบยนบานในเขตนครบาลนน ๆ เปนเวลาตดตอกนไมนอยกวาหนงปนบถงวนสมครรบเลอกตง มาตรา ๗๔ ผมลกษณะอยางใดอยางหนงดงตอไปน เปนผตองหามมใหใชสทธสมครรบเลอกตงเปนสมาชกสภานครบาล (๑) เปนผมลกษณะตองหามมใหใชสทธเลอกตงตามมาตรา ๗๒ (๔) (๒) ตดยาเสพตดใหโทษ (๓) เปนบคคลลมละลายหรอเคยเปนบคคลลมละลายทจรต (๔) ตองคาพพากษาใหจาคกและถกคมขงอยโดยหมายของศาล (๕) เคยตองคาพพากษาถงทสดใหจาคกตงแตสองปขนไปโดยไดพนโทษมายงไมถงหาปในวนเลอกตง เวนแตในความผดอนไดกระทาโดยประมาท (๖) ตองคาพพากษาถงทสดวากระทาความผดตามกฎหมายวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน ไมวาจะไดรบโทษหรอไม โดยไดพนโทษหรอตองคาพพากษามายงไมถงหาปถงวนเลอกตง (๗) เคยถกไลออก ปลดออก หรอใหออกจากราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ เพราะทจรตตอหนาท หรอถอวากระทาการทจรตและประพฤตมชอบในวงราชการ (๘) เคยตองคาพพากษาหรอคาสงของศาลใหทรพยสนตกเปนของแผนดนเพราะรารวยผดปกตหรอมทรพยสนเพมขนผดปกต (๙) เปนขาราชการซงมตาแหนงหรอเงนเดอนประจา (๑๐) เปนสมาชกสภาทองถน ผบรหารทองถน สมาชกสภาผแทนราษฎร หรอสมาชกวฒสภา (๑๑) เปนพนกงานหรอลกจางของหนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน หรอเปนเจาหนาทของรฐ (๑๒) อยในระหวางถกเพกถอนสทธเลอกตงหรอถกหามหรอตดสทธมใหดารงตาแหนงทางการเมอง

199

(๑๓) เคยถกคณะกรรมการการเลอกตงสงเพกถอนสทธเลอกตงมายงไมถงหนงปนบแตวนทคณะกรรมการการเลอกตงมคาสง อนเนองมาจากการกระทาการโดยไมสจรตตามกฎหมายวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถนหรอกฎหมายวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและการไดมาซงสมาชกวฒสภา (๑๔) เปนผเคยถกสงใหพนจากตาแหนงสมาชกสภาทองถน คณะผบรหารทองถนหรอผบรหารทองถน รองผบรหารทองถน เลขานการผบรหารทองถน ผชวยเลขานการผบรหารทองถน หรอทปรกษาผบรหารทองถน เนองจากมพฤตกรรมในทางทจรตหรอประพฤตมชอบ (๑๕) เคยถกถอดถอนออกจากตาแหนงตามบทบญญตของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยหรอกฎหมายวาดวยการลงคะแนนเสยงเพอถอดถอนสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน และยงไมพนกาหนดหาปนบแตวนทพนจากตาแหนงครงหลงสดจนถงวนเลอกตง (๑๖) อยในระหวางเสยสทธสมครรบเลอกตงเปนสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถนตามกฎหมาย (๑๗) เปนกรรมการการเลอกตง กรรมการตรวจเงนแผนดน กรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต กรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ตลาการศาลรฐธรรมนญ หรอผตรวจการแผนดน (๑๘) เปนผถกสงใหพนจากตาแหนงสมาชกสภาทองถน คณะผบรหารทองถน หรอผบรหารทองถน รองผบรหารทองถน เลขานการผบรหารทองถน ผชวยเลขานการผบรหารทองถน หรอทปรกษาผบรหารทองถน เพราะเหตกระทาการฝาฝนตามมาตรา ๒๓ และพนจากตาแหนงยงไมถงหาปนบถงวนสมครรบเลอกตง (๑๙) พนจากสมาชกภาพเพราะสภานครบาลถกยบตามมาตรา ๗๙ หรอพนจากสมาชกภาพเพราะถกสงใหพนจากตาแหนงตามมาตรา ๗๙ (๗) หรอ (๘) ยงไมถงสปนบถงวนสมครรบเลอกตง มาตรา ๗๕ อายของสภานครบาลมกาหนดคราวละสปนบแตวนเลอกตง สมาชกภาพของสมาชกสภานครบาลเรมตงแตวนเลอกตง มาตรา ๗๖ กอนเขารบหนาท สมาชกสภานครบาลตองปฏญาณตนในทประชมสภานครบาลดวยถอยคาดงตอไปน “ขาพเจา (ชอผปฏญาณ) ขอปฏญาณวา ขาพเจาจะดารงรกษาไวซงสถาบนชาต ศาสนา พระมหากษตรย ทงจะปฏบตตามรฐธรรมนญ กฎหมาย กฎ ระเบยบ และขอบงคบของทางราชการและปฏบตหนาทดวยความซอสตยสจรตเพอประโยชนสวนรวมของประเทศ ทองถน และประชาชน” มาตรา ๗๗ สมาชกสภานครบาลยอมเปนผแทนของประชาชนในเขตนครบาล และตองปฏบตตามคาปฏญาณโดยเครงครด และตองปฏบตหนาทตามความเหนของตนโดยบรสทธใจ ไมอยในความผกมดแหงอาณตมอบหมายใดๆ มาตรา ๗๘ สมาชกสภานครบาลตองไมเปนผมสวนไดเสยไมวาโดยทางตรงหรอทางออมในสญญาทนครบาลเปนคสญญาหรอในกจการทกระทาใหแกนครบาลหรอทนครบาลนนจะกระทา การเปนคสญญารบบรการทนครบาลจดทาขนเพอบรการแกประชาชนเปนการทวไปตามอานาจหนาท มใหถอวาเปนการมสวนไดเสยไมวาโดยทางตรงหรอทางออมตามวรรคหนง ความในวรรคสองใหใชบงคบกบการเปนคสญญากบนครบาลอยกอนเขาดารงตาแหนงหรอสบเนองจากสญญาทมอยกอนเขาดารงตาแหนงดงกลาว และสญญานนเกยวกบกจการทนครบาลทากบประชาชนทวไปเปนปกตและไมมลกษณะผกขาดตดตอนดวย โดยอนโลม ใหนาบทบญญตในมาตรา ๒๓ มาใชบงคบกบสมาชกสภานครบาล โดยอนโลม มาตรา ๗๙ สมาชกภาพของสมาชกสภานครบาลสนสดลง เมอ (๑) ถงคราวออกตามอายของสภานครบาล หรอมการยบสภานครบาล (๒) ตาย (๓) ลาออก โดยยนหนงสอลาออกตอประธานสภานครบาล (๔) ขาดคณสมบตตามมาตรา ๗๓ หรอมลกษณะตองหามตามมาตรา ๗๔ (๕) กระทาการอนตองหามตามมาตรา ๗๘ (๖) ขาดประชมสภานครบาลสามครงตดตอกนโดยไมมเหตผลอนสมควร (๗) สภานครบาลมมตใหพนจากตาแหนง เพราะมความประพฤตในทางทจะนามาซงความเสอมเสยหรอกอความไมสงบเรยบรอยแกนครบาล หรอกระทาการอนเสอมเสยประโยชนของสภานครบาล โดยมสมาชกสภานครบาลจานวนไมนอยกวาหนงในสามของจานวนสมาชกสภานครบาลทงหมดเทาทมอยเขาชอเสนอใหสภานครบาลพจารณา และมต

200

ดงกลาวตองมคะแนนเสยงไมนอยกวาสามในสของจานวนสมาชกสภานครบาลทงหมดเทาทมอย ทงน ใหสมาชกภาพสนสดลงนบแตวนทสภานครบาลมมต (๘) ถกถอดถอนจากการเปนสมาชกสภานครบาลตามขอบญญตกรงเทพมหานครวาดวยการลงคะแนนเสยงเพอถอดถอนสมาชกสภานครบาล ในกรณทสมาชกภาพของสมาชกสภานครบาลสนสดลงตาม (๘) พรอมกน หรอไมมสมาชกสภานครบาลไมวาดวยเหตใดใหถอวาเปนการยบสภานครบาล การสนสดสมาชกภาพของสมาชกสภานครบาลตามวรรคหนงนอกจากกรณตาม (๗) ใหสนสดตงแตวนทขาดคณสมบตหรอมเหตใหพนจากตาแหนง แลวแตกรณ แตไมกระทบถงการใดทสมาชกสภานครบาลผนนกระทาไปและเงนหรอประโยชนตอบแทนทไดรบไปกอนวนทออกจากตาแหนง เวนแตกรณตามวรรคส หรอมกฎหมายกาหนดไวอยางอน การสนสดสมาชกภาพของสมาชกสภานครบาลตาม (๔) ถาการขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหามนนมอยกอนวนสมครรบเลอกตง และผนนรอยแลววาตนขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหามเชนนน ผนนไมมสทธไดรบเงนหรอประโยชนตอบแทนทไดรบไปกอนวนทออกจากตาแหนง มาตรา ๘๐ เมอมกรณสงสยวาสมาชกภาพของสมาชกสภานครบาลผใดสนสดลงตามมาตรา ๗๙ (๓) (๔) (๕) หรอ (๖) ไมวาความจะปรากฏตอผวาราชการกรงเทพมหานครเองหรอมผรองเรยน ใหผวาราชการกรงเทพมหานครสอบสวนและวนจฉยโดยเรว คาวนจฉยของผวาราชการกรงเทพมหานครใหเปนทสด ในกรณมเหตทจะตองพนจากตาแหนงตามมาตรา ๗๙ (๕) ใหเปนหนาทของผวาราชการกรงเทพมหานครทจะตองดาเนนการสอบสวนและวนจฉยแมวาสมาชกผนนจะไดพนจากตาแหนงไปดวยเหตอนแลว และในกรณทปรากฏผลจากการสอบสวนวาผนนมเหตจะตองพนจากตาแหนงตามมาตรา ๗๘ ใหผวาราชการกรงเทพมหานครสงใหผนนพนจากตาแหนงนบแตวนทกระทา การฝาฝนมาตรา ๗๘ แตการนบระยะเวลาตามมาตรา ๗๔ (๑๙ ) ให นบแตวนทผวาราชการกรงเทพมหานครมคาวนจฉยตามวรรคหนง การวนจฉยตามวรรคหนงไมกระทบถงการใดทผนนไดกระทาไปแลว รวมทงไมกระทบตอเงนหรอประโยชนตอบแทนทไดรบไปกอนมคาวนจฉย เวนแตจะมกฎหมายกาหนดไวเปนอยางอน มาตรา ๘๑ สมาชกสภานครบาลผใดไมเหนดวยกบคาวนจฉยของผวาราชการกรงเทพมหานครใหมสทธอทธรณคาวนจฉยตอศาลปกครองชนตนภายในสบหาวนนบแตวนทไดรบแจงคาวนจฉยนน คาวนจฉยของศาลปกครองชนตนใหเปนทสด มาตรา ๘๒ ใหกรงเทพมหานครจดใหมการเลอกตงภายในสสบหาวน นบแตวนทสมาชกสภานครบาลดารงตาแหนงครบวาระ หรอภายในหกสบวนนบแตวนทสมาชกสภานครบาลพนจากตาแหนงเพราะเหตอนใดนอกจากครบวาระ เวนแตวาระการดารงตาแหนงของสมาชกสภานครบาลจะเหลออยไมถงหนงรอยแปดสบวน มาตรา ๘๓ เมอตาแหนงสมาชกสภานครบาลวางลงเพราะเหตอนทมใชเหตตามมาตรา ๘๒ และอายของสภานครบาลเหลออยเกนหนงรอยแปดสบวน ใหมการเลอกตงสมาชกสภานครบาลขนแทนตาแหนงทวางภายในสสบหาวนนบแตวนทตาแหนงนนวางลง ใหสมาชกสภานครบาลซงไดรบเลอกตงแทนนนอยในตาแหนงไดเพยงเทาอายของสภานครบาลทเหลออย ในระหวางทตาแหนงสมาชกสภานครบาลวางลง และยงมไดมการเลอกตงสมาชกสภานครบาลแทนตาแหนงทวาง ใหสภานครบาลประกอบดวยสมาชกสภานครบาลเทาทมอย เวนแตจะมสมาชกสภานครบาลเหลออยไมถงกงหนง ในกรณเชนนน ถาอายของสภานครบาลเหลออยไมถงหนงรอยแปดสบวน ใหสมาชกสภานครบาลทเหลออยพนจากตาแหนงโดยถอวาเปนการยบสภานครบาล มาตรา ๘๔ ใหสภานครบาลเลอกสมาชกสภานครบาลเปนประธานสภานครบาลคนหนง และรองประธานสภานครบาลไมเกนสองคน โดยใหดารงตาแหนงทนททไดรบเลอก การเลอกประธานสภานครบาลและรองประธานสภานครบาลใหกระทาในการประชมสภานครบาลครงแรกภายหลงจากการเลอกตงทวไป มาตรา ๘๕ ใหผวาราชการกรงเทพมหานครประกาศผลการเลอกประธานสภานครบาล และรองประธานสภานครบาลตามมตของสภานครบาลในทประชมสภานครบาลตามมาตรา ๘๔ วรรคสอง และจดใหมประกาศเปนหนงสอภายในเจดวน นบแตเลอกประธานสภานครบาลและรองประธานสภานครบาล เมอผวาราชการกรงเทพมหานครประกาศผลแลว ใหประธานสภานครบาลและรองประธานสภานครบาลปฏบตหนาทประธานสภานครบาลและรองประธานสภานครบาลไดตงแตบดนนเปนตนไป เพอดาเนนการประชม กาหนดสมยประชมสามญและกจการอนทจาเปนตอไป

201

มาตรา ๘๖ ประธานสภานครบาลและรองประธานสภานครบาลอยในตาแหนงตามวาระคราวละสองป มาตรา ๘๗ นอกจากการพนจากตาแหนงตามวาระ ประธานสภานครบาลและรองประธานสภานครบาลพนจากตาแหนง เมอ (๑) พนจากสมาชกภาพแหงสภานครบาลตามมาตรา ๗๙ (๒) มการยบสภานครบาล หรอถอวามการยบสภานครบาล (๓) ลาออก โดยยนหนงสอลาออกตอผวาราชการกรงเทพมหานคร (๔) มเหตทผวาราชการกรงเทพมหานครมคาสงใหพนจากตาแหนง มาตรา ๘๘ ในกรณทตาแหนงประธานสภานครบาลหรอรองประธานสภานครบาลวางลง ใหสภานครบาลเลอกสมาชกสภานครบาลขนใหมเพอดารงตาแหนงทวางแทนภายในสบหาวนนบแตวนทตาแหนงวางลง มาตรา ๘๙ ประธานสภานครบาลมอานาจและหนาทดาเนนการประชมและดาเนนกจการอนใหเปนไปตามกฎหมายและขอบญญตกรงเทพมหานครวาดวยการประชมสภานครบาล รองประธานสภานครบาลหรอประธานสภานครบาลปฏบตการตามหนาท และกระทากจการตามทประธานสภานครบาลมอบหมาย ในกรณทไมมประธานสภานครบาลหรอประธานสภานครบาลไมอยหรอไมสามารถปฏบตหนาทไดใหรองประธานสภานครบาลปฏบตหนาทแทน ในการประชมครงใดถาไมมผปฏบตหนาทประธานในทประชม ใหสมาชกสภานครบาลทมาประชมเลอกกนเองเพอทาหนาทประธานในทประชมสาหรบการประชมครงนน มาตรา ๙๐ ใหปลดนครบาลแตงตงขาราชการกรงเทพมหานครสามญโดยความเหนชอบของประธานสภานครบาลเปนหวหนาสานกงานเลขานการประธานสภานครบาล มาตรา ๙๑ ใหปลดนครบาลแตงตงขาราชการกรงเทพมหานครหรอบคลากรกรงเทพมหานครสงกดนครบาลนนๆปฏบตหนาทในสานกงานเลขานการสภานครบาลตามอตราทคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานครกาหนด มาตรา ๙๒ ภายในสบหาวนนบแตวนประกาศผลการเลอกตงสมาชกสภานครบาลครบตามจานวนแลวใหผวาราชการกรงเทพมหานครเรยกและดาเนนการใหมการประชมสภานครบาลครงแรกเพอเลอกประธานสภานครบาลและรองประธานสภานครบาล และกาหนดสมยประชมสามญ มาตรา ๙๓ ในกรณทพนสามสบวนนบแตวนเลอกตงทวไปแลว สมาชกสภานครบาลยงไมครบจานวนแตมจานวนไมนอยกวารอยละเกาสบหาของจานวนสมาชกสภานครบาลตามมาตรา ๖๖ วรรคหนงใหผวาราชการกรงเทพมหานครเรยกและดาเนนการใหมการประชมสภานครบาลครงแรกเพอดาเนนการตามมาตรา ๙๒ ภายในสบหาวนนบแตวนทมสมาชกถงจานวนรอยละเกาสบหาดงกลาว มาตรา ๙๔ ในกรณทผวาราชการกรงเทพมหานครไมอาจดาเนนการใหมการประชมครงแรกไดตามกาหนดเวลาในมาตรา ๙๒ หรอมาตรา ๙๓ หรอมการประชมแตไมอาจเลอกประธานสภานครบาลไดใหดาเนนการดงตอไปน (๑) ในกรณทไมอาจดาเนนการประชมได เพราะสมาชกสภานครบาลทงหมดไมมาหรอไมเขาประชมหรอเขาประชมแลวออกจากทประชมกอนเสรจสนการประชม ทงน โดยไมมเหตอนสมควร ใหผวาราชการกรงเทพมหานครสงยบสภานครบาล (๒) ในกรณทไมอาจดาเนนการประชมได เพราะสมาชกสภานครบาลบางคนไมมาหรอไมเขาประชมหรอมาหรอเขาประชมแลวออกจากทประชมกอนเสรจสนการประชม ทงน โดยไมมเหตอนสมควร ใหผวาราชการกรงเทพมหานครสงใหสมาชกสภานครบาลผไมมาหรอไมเขาประชมหรอออกจากทประชมดงกลาวพนจากตาแหนง (๓) ในกรณทสมาชกสภานครบาลมาประชมแลวไมอาจเลอกประธานสภานครบาลไดไมวาดวยเหตใด ใหผวาราชการกรงเทพมหานครจดใหมการประชมใหมภายในสามสบวนนบแตวนประชมครงกอน และถาในการประชมนดทสงเลอนมามกรณตาม (๑) หรอ (๒) หรอยงไมอาจเลอกประธานสภานครบาลไดกใหสงยบสภานครบาล (๔) ในกรณทไมอาจดาเนนการประชมไดดวยเหตอนใดอนเกดจากการกระทาหรองดเวนการกระทาของสมาชกสภานครบาลโดยไมมเหตอนสมควร ใหผวาราชการกรงเทพมหานครสงการไดตามทเหนควรโดยจดใหยบสภานครบาลหรอสงใหสมาชกสภานครบาลบางคนพนจากตาแหนงกได

202

ในกรณตาม (๒) ถาสมาชกสภานครบาลทเหลออยยงมจานวนถงรอยละเกาสบหาของจานวนสมาชกสภานครบาล ใหผวาราชการกรงเทพมหานครจดใหมการประชมใหมภายในสบหาวนนบแตวนทกาหนดใหมการประชมครงกอน และถาในการประชมนดทสงเลอนมายงไมอาจประชมได กใหสงยบสภานครบาล คาสงของผวาราชการกรงเทพมหานครตามวรรคหนงและวรรคสองใหเปนทสด มาตรา ๙๕ ในปหนงใหมสมยประชมสามญของสภานครบาลไมนอยกวาสองสมยแตตองไมเกนสสมย สมยละไมเกนสามสบวน ทงน จานวนสมยประชมสามญ ระยะเวลาและวนเรมสมยประชมสามญประจาปแตละสมย ใหสภานครบาลกาหนด โดยจะกาหนดจานวนสมยประชมสามญและวนเรมสมยประชมสามญสาหรบปแรกเปนการเฉพาะกได ในกรณจาเปนสภานครบาลจะมมตขยายสมยประชมสามญออกไปอกไมเกนสบหาวนกได การปดสมยประชมสมยสามญกอนครบกาหนดเวลาตามวรรคหนง จะกระทาไดกแตโดยความเหนชอบของสภานครบาล มาตรา ๙๖ เมอมกรณจาเปนเพอประโยชนแหงนครบาล สภานครบาล นายกสภานครบาล หรอสมาชกสภานครบาลจานวนไมนอยกวาหนงในสามของจานวนสมาชกสภานครบาลทงหมดเทาทมอย อาจยนคารองตอประธานสภานครบาลขอใหเปดประชมสมยวสามญได และใหประธานสภานครบาลเรยกประชมสมยวสามญโดยกาหนดวนประชมภายในเจดวนนบแตวนทไดรบคารอง สมยประชมวสามญใหมกาหนดสบหาวนนบแตวนประชมครงแรกของสมยประชมวสามญนน และใหนามาตรา ๙๕ วรรคสองและวรรคสามมาใชบงคบโดยอนโลม มาตรา ๙๗ ภายใตบงคบมาตรา ๙๒ มาตรา ๙๓ และมาตรา ๙๔ วรรคสอง ใหประธานสภานครบาลเรยกประชมสภานครบาลตามสมยประชม ในกรณทไมมประธานสภานครบาล หรอประธานสภานครบาลไมเรยกประชมตามกฎหมาย สมาชกสภานครบาลจานวนไมนอยกวาหนงในสามของจานวนสมาชกสภานครบาลทงหมดเทาทมอย มสทธยนคารองตอผวาราชการกรงเทพมหานครขอใหเรยกประชมสภานครบาลได และใหผวาราชการกรงเทพมหานครเรยกประชมสภานครบาลภายในเจดวนนบแตวนทไดรบคารอง ในการประชมสภานครบาลทผวาราชการกรงเทพมหานครเปนผเรยกประชมตามวรรคสอง ประธานสภานครบาลและรองประธานสภานครบาลจะทาหนาทเปนประธานในทประชมไมไดและใหสมาชกสภานครบาลเลอกกนเองเพอทาหนาทประธานในทประชมสาหรบการประชมครงนน มาตรา ๙๘ การประชมสภานครบาล ตองมสมาชกสภานครบาลมาประชมไมนอยกวากงหนงของจานวนสมาชกสภานครบาลทงหมดเทาทมอย จงจะเปนองคประชม นายกนครบาลและรองนายกนครบาลมสทธเขาประชมสภานครบาล และมสทธแถลงขอเทจจรงตลอดจนแสดงความคดเหนเกยวกบงานในหนาทของตนตอทประชม แตไมมสทธออกเสยงลงคะแนน สภานครบาลจะอนญาตใหบคคลซงนายกสภานครบาลมอบหมาย หรอเชญบคคลใดเขาแถลงขอเทจจรงหรอแสดงความคดเหนในเรองใดในทประชมของสภานครบาลกได แตไมมสทธออกเสยงลงคะแนน มาตรา ๙๙ การลงมตวนจฉยขอปรกษาใหถอเสยงขางมากเปนเกณฑเวนแตทบญญตไวเปนอยางอนในพระราชบญญตน สมาชกสภานครบาลคนหนงใหมเสยงหนงในการออกเสยงลงคะแนน ถามคะแนนเสยงเทากนใหประธานในทประชมมสทธออกเสยงเพมขนอกเสยงหนงเปนเสยงชขาด มาตรา ๑๐๐ สภานครบาลมอานาจและหนาทตามทบญญตไวในพระราชบญญตน และตามทมกฎหมายอนกาหนด สภานครบาลจะประชมปรกษาหารอหรอกระทาการใดนอกเหนออานาจหนาทหรอฝาฝนกฎหมายมได มาตรา ๑๐๑ การประชมสภานครบาลตองกระทาโดยเปดเผยตามลกษณะทไดกาหนดไวในขอบงคบกรงเทพมหานครวาดวยการประชมสภานครบาล แตถานายกนครบาลหรอสมาชกสภานครบาลจานวนไมนอยกวาหนงในสของจานวนสมาชกเทาทมอยรองขอใหประชมลบ กใหประชมลบ การประชมสภานครบาลใหเปนไปตามทกาหนดไวในขอบงคบกรงเทพมหานครวาดวยการประชมสภานครบาล ประชาชนยอมมสทธเขาฟงการประชมสภานครบาลทกาหนดโดยเปดเผยไดตามขอบญญตกรงเทพมหานครวาดวยการประชมสภานครบาล

203

มาตรา ๑๐๒ ในทประชมสภานครบาล สมาชกยอมมสทธตงกระทถามนายกนครบาลในเรองเกยวกบงานในหนาทของนายกนครบาล โดยจะถามและใหตอบในทประชมสภานครบาล หรอใหตอบเปนหนงสอกได นายกนครบาลมหนาทตองตอบกระทถามของสมาชกสภานครบาลตามวรรคหนง เวนแตกรณมเหตอนสมควรเนองจากการเปดเผยเรองทถามอาจกอใหเกดความเสยหายแกนครบาลหรอราชการ นายกนครบาลจะไมตอบกไดแตตองชแจงเหตผลใหผตงกระทถามทราบ มาตรา ๑๐๓ สมาชกสภานครบาลจานวนไมนอยกวาหนงในสามของจานวนสมาชกสภานครบาลเทาทมอยมสทธเขาชอเสนอญตตของเปดอภปรายทวไปเพอใหนายกนครบาลแถลงขอเทจจรงหรอแสดงความคดเหนในปญหาเกยวกบการบรหารราชการของนครบาลได แตจะลงมตในปญหาทอภปรายไมได ญตตตามวรรคหนงใหยนตอประธานสภานครบาล และใหประธานสภานครบาลกาหนดวนสาหรบการอภปรายทวไป ซงตองไมเรวกวาหาวนและไมชากวาสบหาวนนบแตวนทไดรบญตตโดยใหแจงญตตใหนายกนครบาลทราบกอนวนประชมไมนอยกวาสามวน เมอเปดอภปรายทวไปตามวรรคหนงแลว จะเสนอญตตเปดอภปรายทวไปในปปฏทนเดยวกนนนอกไมได มาตรา ๑๐๔ สภานครบาลมอานาจเลอกสมาชกสภานครบาลตงเปนคณะกรรมการสามญของสภานครบาล และมอานาจเลอกบคคลผเปนสมาชกสภานครบาลหรอมไดเปนสมาชกสภานครบาลตงเปนคณะกรรมการวสามญของสภานครบาล เพอกระทากจการ พจารณาสอบสวน หรอศกษาเรองใด ๆ อนอยในอานาจหนาทของสภานครบาลตามทสภานครบาลมอบหมายได สมาชกสภานครบาลจะเปนกรรมการในคณะกรรมการสามญเกนสองคณะมได การสอบสวนหรอศกษาเรองใดตามวรรคหนง จะสอบสวนหรอศกษาเรองอนใดมไดเวนแตเปนเรองทสภานครบาลมอบหมายไวเปนการเฉพาะ และจะดาเนนการใดรวมทงการเปดเผยเรองตามทสอบสวนหรอศกษามไดจนกวาจะไดรายงานตอสภานครบาล และสภานครบาลมมตใหดาเนนการได นายกนครบาลมสทธเสนอชอบคคลผเปนสมาชกสภานครบาลหรอมไดเปนสมาชกสภานครบาลใหสภานครบาลตงเปนกรรมการในคณะกรรมการวสามญตามวรรคหนงไดไมเกนจานวนทกาหนดไวในขอบงคบกรงเทพมหานครวาดวยการประชมสภานครบาล มาตรา ๑๐๕ การประชมคณะกรรมการตามมาตรา ๑๐๔ ใหเปนไปตามขอบงคบกรงเทพมหานครวาดวยการประชมสภานครบาล แตตองมกรรมการมาประชมไมนอยกวากงหนงของจานวนกรรมการทงหมด จงจะเปนองคประชม มาตรา ๑๐๖ ขอบงคบกรงเทพมหานครวาดวยการประชมสภานครบาลจะตองกาหนดถงประมวลจรยธรรมของสมาชกสภานครบาล วธการประชม การเลอกและการปฏบตหนาทของประธานสภานครบาล รองประธานสภานครบาล คณะกรรมการของสภานครบาล การเสนอและพจารณารางขอบญญต การเสนอญตต การปรกษา การอภปราย การลงมต การตงและตอบกระทถาม การเปดอภปรายทวไป การรกษาระเบยบและความเรยบรอย และกจการอนทเปนหนาทของสภานครบาล มาตรา ๑๐๗ เงนประจาตาแหนง คาเบยประชม และประโยชนตอบแทนอยางอนของประธานสภานครบาล รองประธานสภานครบาล สมาชกสภานครบาล กรรมาธการสามญและกรรมาธการวสามญทสภานครบาลตงขนใหเปนไปตามขอบญญตกรงเทพมหานคร

สวนท ๒

นายกนครบาล

มาตรา ๑๐๘ ใหนครบาลมนายกนครบาลคนหนงซงมาจากการเลอกตงของราษฎรผมสทธเลอกตงในเขตนครบาลนน โดยวธการออกเสยงลงคะแนนโดยตรงและลบ หลกเกณฑ วธการเลอกตง การควบคมการเลอกตง และการรองคดคานการเลอกตงนายกนครบาลใหเปนไปตามทบญญตไวในมาตรา ๖๗ วรรคสอง และวรรคสาม มาตรา ๑๐๙ ผมสทธเลอกตงนายกนครบาลตองมคณสมบตตามมาตรา ๗๑ และไมมลกษณะตองหามตามมาตรา ๗๒

204

มาตรา ๑๑๐ ผมสทธสมครรบเลอกตงเปนนายกนครบาลตองมคณสมบตตามมาตรา ๗๓ และไมมลกษณะตองหามตามมาตรา ๗๔ และตองมคณสมบต ดงตอไปนดวย (๑) มอายไมตากวาสามสบปบรบรณในวนเลอกตง (๒) สาเรจการศกษาไมตากวาปรญญาตรหรอเทยบเทา หรอเคยเปนสมาชกสภาเขต สมาชกสภาทองถน ผบรหารทองถนหรอสมาชกรฐสภา มาตรา ๑๑๑ นายกนครบาลมวาระอยในตาแหนงคราวละสปนบแตวนเลอกตงและใหดารงตาแหนงนบแตวนเลอกตง ใหมการมอบหมายงานในหนาทนายกนครบาลภายในเจดวนนบแตวนประกาศผลการเลอกตง มาตรา ๑๑๒ นายกนครบาลอาจแตงตงรองนายกนครบาลไดไมเกนสองคน รองนายกนครบาลมหนาทชวยเหลอนายกนครบาลในการบรหารราชการนครบาลตามทนายกนครบาลมอบหมาย มาตรา ๑๑๓ รองนายกนครบาลตองแตงตงจากบคคลซงมใชเปนสมาชกสภานครบาล และมคณสมบตตามมาตรา ๗๓ และไมมลกษณะตองหามตามมาตรา ๗๔ เวนแตในเรองอายใหนบแตวนแตงตง มาตรา ๑๑๔ ใหนายกนครบาลแถลงนโยบายตอสภานครบาลภายในสบหาวนนบแตวนเขารบหนาท โดยใหประธานสภานครบาลจดใหมการประชมสภานครบาลเพอการดงกลาวภายในหาวนนบแตวนทไดรบแจงจากนายกนครบาล การแถลงนโยบายดงกลาวไมมการลงมต ในกรณทอยในระหวางยงไมมสภานครบาลหรอไมมการประชมสภานครบาลตามวรรคหนง ไมวาดวยเหตใด ใหนายกนครบาลจดทาคาแถลงนโยบายปดประกาศไว ณ ทประชมสภานครบาลแทนการแถลงนโยบายตอสภานครบาลตามวรรคหนง ทงน ภายในสามสบวนนบแตวนทนายกนครบาลเขารบหนาท คาแถลงนโยบายของนายกนครบาล ใหประกาศไวโดยเปดเผย ณ ททาการของนครบาลดวย มาตรา ๑๑๕ นายกนครบาลมอานาจและหนาท ดงตอไปน (๑) กาหนดนโยบายและจดทาแผนพฒนานครบาล ใหสอดคลองกบแผนพฒนากรงเทพมหานคร โดยใหดาเนนการตามหลกเกณฑและวธการทกาหนดตามกฎหมายวาดวยระเบยบบรหารราชการแผนดน (๒) ควบคมและรบผดชอบในการบรหารกจการของนครบาลใหเปนไปตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ ขอบญญต นโยบายและแผนพฒนานครบาล รวมทงเปนผบงคบบญชาขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานครทปฏบตราชการในนครบาลนน ๆ (๓) แตงตงและถอดถอนรองนายกนครบาล เลขานการนายกนครบาล ผชวยเลขานการรองนายกนครบาล และทปรกษานายกนครบาล (๔) วางระเบยบเพอใหการบรหารกจการของนครบาลเปนไปดวยความเรยบรอย โดยระเบยบดงกลาวตองไมขดตอกฎหมายหรอขอบญญตกรงเทพมหานครหรอขอบงคบกรงเทพมหานคร (๕) ปฏบตหนาทอนตามทผวาราชการกรงเทพมหานครมอบหมาย หรอตามทกฎหมายกาหนดใหเปนอานาจหนาทของนายกนครบาล มาตรา ๑๑๖ ใหนามาตรา ๗๘ มาใชบงคบกบนายกนครบาล รองนายกนครบาล เลขานการนายกนครบาล ผชวยเลขานการนายกนครบาล และทปรกษานายกนครบาล โดยอนโลม มาตรา ๑๑๗ นายกนครบาลพนจากตาแหนง เมอ (๑) ถงคราวออกตามวาระ (๒) ตาย (๓) ลาออก โดยยนหนงสอลาออกตอผวาราชการกรงเทพมหานคร (๔) ขาดคณสมบตตามมาตรา ๗๓ หรอมลกษณะตองหามตามมาตรา ๗๔ (๕)กระทาการฝาฝนมาตรา ๗๘ (๖) ไมปฏบตหนาทโดยไมมเหตอนสมควรเปนเวลาตดตอกนเกนหนงรอยแปดสบวนโดยใหพนจากตาแหนงตงแตวนทพนหนงรอยแปดสบวน (๗) นายกรฐมนตรโดยขอเสนอแนะของผวาราชการกรงเทพมหานครสงใหพนจากตาแหนงเมอมกรณแสดงใหเหนวาไดกระทาการอนเสอมเสยแกศกดของตาแหนงหรอปฏบตหรอละเลยไมปฏบตการอนควรปฏบตในลกษณะทเหนไดวาจะเปนเหตใหเสยหายอยางรายแรงแกกรงเทพมหานครหรอแกราชการโดยสวนรวมหรอแกการรกษาความสงบเรยบรอย หรอสวสดภาพของประชาชน คาสงของนายกรฐมนตรใหถอเปนทสด

205

(๘) ราษฎรผมสทธเลอกตงในเขตนครบาลนนจานวนไมนอยกวาสามในสของจานวนผมสทธเลอกตงทมาลงคะแนนเสยงเขาชอถอดถอนเพอใหพนจากตาแหนงตามขอบญญตกรงเทพมหานคร เมอมกรณสงสยหรอมขอรองเรยนเกยวกบการพนจากตาแหนงของนายกนครบาลตาม (๓) (๔) (๕) หรอ (๖) ใหนาความในมาตรา ๘๐ และมาตรา ๘๑ มาใชบงคบโดยอนโลม เมอนายกนครบาลพนจากตาแหนงใหปลดนครบาลปฏบตหนาทของนายกนครบาล และใหมอานาจในการสงอนญาตและอนมตเกยวกบราชการนครบาล ตลอดจนการปฏบตหนาทอนเทาทจาเปนตามทบญญตไวในพระราชบญญตนและกฎหมายอน แตการดาเนนการใด ๆ ทมผลกระทบตอประชาชนหรอมผลผกพนงบประมาณ ตองไดรบความเหนชอบจากผวาราชการกรงเทพมหานครกอน ทงน จนกวานายกนครบาลทไดรบเลอกตงขนใหมจะเขารบหนาท มาตรา ๑๑๘ รองนายกนครบาลพนจากตาแหนง เมอ

(๑) นายกนครบาลพนจากตาแหนง (๒) นายกนครบาลมคาสงใหพนจากตาแหนง (๓) ตาย (๔) ลาออก โดยยนหนงสอลาออกตอนายกนครบาล (๕) ขาดคณสมบตตามมาตรา ๗๓ หรอมลกษณะตองหามตามมาตรา ๗๔ (๖) กระทาการฝาฝนมาตรา ๗๘ (๗) ตองคาพพากษาถงทสดใหจาคก แมจะมการรอการลงโทษ เวนแตเปนการรอการลงโทษในความผดอน

ไดกระทาโดยประมาท ความผดลหโทษ หรอความผดฐานหมนประมาท เมอมกรณสงสยหรอมขอรองเรยนเกยวกบการพนจากตาแหนงตาม (๔) (๕) หรอ (๖) ใหนาความในมาตรา ๘๐ และมาตรา ๘๑ มาใชบงคบโดยอนโลม มาตรา ๑๑๙ นายกนครบาลแตงตงเลขานการนายกนครบาลไดหนงคน และผชวยเลขานการนายกนครบาลไมเกนจานวนรองนายกนครบาล ในกรณทมเหตอนสมควร นายกนครบาลจะแตงตงทปรกษานายกนครบาลไมเกนสองคนได เลขานการนายกนครบาล ผชวยเลขานการนายกนครบาล หรอทปรกษานายกนครบาลตองมคณสมบตตามมาตรา ๗๓ (๑) และ (๒) และไมมลกษณะตองหามมาตรา ๗๔ มาตรา ๑๒๐ เลขานการนายกนครบาล ผชวยเลขานการนายกนครบาล และทปรกษานายกนครบาลพนจากตาแหนง เมอ

(๑) นายกนครบาลพนจากตาแหนง (๒) นายกนครบาลมคาสงใหพนจากตาแหนง (๓) ตาย (๔) ลาออก โดยยนหนงสอลาออกตอนายกนครบาล (๕) ขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหามตามมาตรา ๑๑๐ (๖) กระทาการฝาฝนมาตรา ๑๑๗ (๕) (๗) ตองคาพพากษาถงทสดใหจาคก แมจะมการรอการลงโทษ เวนแตเปนการรอการลงโทษในความผดอนไดกระทาโดยประมาท ความผดลหโทษ หรอความผดฐานหมนประมาท

เมอมขอสงสยหรอมขอรองเรยนเกยวกบการพนจากตาแหนงตาม (๕) หรอ (๖) ใหนายกนครบาลดาเนนการสอบสวนเพอสงการและคาสงของนายกนครบาลเปนทสด มาตรา ๑๒๑ ใหนายกนครบาล รองนายกนครบาล เลขานการนายกนครบาล ผชวยเลขานการนายกนครบาล ประธานทปรกษา ทปรกษา เปนขาราชการการเมองตามกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการการเมอง ใหนากฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการการเมองมาใชบงคบแกผดารงตาแหนงตามวรรคหนง โดยอนโลมเทาทไมขดหรอแยงกบบทบญญตของพระราชบญญตน มาตรา ๑๒๒ เงนเดอน เงนประจาตาแหนง เงนคาตอบแทนหรอประโยชนตอบแทนอยางอนของนายกนครบาล รองนายกนครบาล เลขานการนายกนครบาล ผชวยเลขานการนายกนครบาล ทปรกษานายกนครบาล ใหเปนไปตามขอบญญตกรงเทพมหานคร

206

สวนท ๓ สภาพลเมองนครบาล

__________________ มาตรา ๑๒๓ ในนครบาลหนงๆ ใหม “สภาพลเมองนครบาล” ประกอบดวยตวแทนในเขตนครบาลนนๆจานวนหาสบคน ใหนาการไดมาของสมาชกสภาพลเมองกรงเทพมหานครและหนาทของสภาพลเมองกรงเทพมหานคร รวมทงสานกงานสภาพลเมองกรงเทพมหานครมาใชบงคบกบสภาพลเมองนครบาลโดยอนโลม

หมวด ๔ การจดระเบยบราชการของกรงเทพมหานคร

สวนท ๑ สวนราชการของกรงเทพมหานคร

มาตรา ๑๒๔ ใหจดระเบยบราชการกรงเทพมหานคร ดงน (๑) สานกงานเลขานการสภากรงเทพมหานคร (๒) สานกงานเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร (๓) สานกงานคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานคร (๔) สานกปลดกรงเทพมหานคร (๕) สานกหรอสวนราชการทเรยกชออยางอนซงมฐานะเปนสานก (๖) สวนราชการของนครบาลตามทกาหนดไวใน สวนท ๒ สวนราชการของนครบาล การตง ยบ หรอเปลยนแปลงสานก หรอการแบงสวนราชการภายในหนวยงานตามวรรคหนง จะตองไดรบความเหนชอบจากคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานครโดยทาเปนประกาศของกรงเทพมหานคร และประกาศในราชกจจานเบกษา มาตรา ๑๒๕ สานกงานเลขานการสภากรงเทพมหานครมอานาจและหนาทเกยวกบราชการประจาของสภากรงเทพมหานคร มเลขานการสภากรงเทพมหานครซงเปนขาราชการกรงเทพมหานครสามญเปนผบงคบบญชาขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานคร ขนตอปลดกรงเทพมหานคร และรบผดชอบในการปฏบตราชการของสานกงานเลขานการสภากรงเทพมหานครขนตอประธานสภากรงเทพมหานคร และจะมผชวยเลขานการสภากรงเทพมหานคร ซงเปนขาราชการกรงเทพมหานครสามญ เปนผชวยสงหรอปฏบตราชการแทนเลขานการสภากรงเทพมหานครกได มาตรา ๑๒๖ สานกงานเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานครมอานาจและหนาทเกยวกบราชการและงานของผวาราชการกรงเทพมหานคร มเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร ซงเปนขาราชการการเมองเปนผบงคบบญชาขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานคร รบผดชอบในการปฏบตราชการของสานกงานเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานครขนตอผวาราชการกรงเทพมหานคร และมผชวยเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร ซงเปนขาราชการการเมอง เปนผชวยสงหรอปฏบตราชการแทนเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร และมหวหนาสานกงานเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร ซงเปนขาราชการกรงเทพมหานครสามญเปนผชวยของเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร และของผชวยเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร ในการปฏบตราชการของสานกงานเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร และในการบงคบบญชาขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานครขนตอเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร ปลดกรงเทพมหานคร และผวาราชการกรงเทพมหานคร ตามลาดบ มาตรา ๑๒๗ สานกงานคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานครมอานาจและหนาทเกยวกบราชการประจาของคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานคร มหวหนาสานกงานคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานคร ซงเปนขาราชการกรงเทพมหานครสามญเปนผบงคบบญชาขาราชการกรงเทพมหานคร ขนตอ

207

ปลดกรงเทพมหานคร และรบผดชอบในการปฏบตราชการของสานกงานคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานคร ขนตอประธานคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานคร และจะใหมผชวยหวหนาสานกงานคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานคร ซงเปนขาราชการกรงเทพมหานครสามญคนหนงหรอหลายคนเปนผชวยสงหรอปฏบตราชการแทนหวหนาสานกงานคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานครกได มาตรา ๑๒๘ สานกปลดกรงเทพมหานครมอานาจและหนาทเกยวกบราชการประจาทวไปของกรงเทพมหานคร และราชการทมไดกาหนดใหเปนหนาทของสวนราชการใดโดยเฉพาะ มปลดกรงเทพมหานครซงเปนขาราชการกรงเทพมหานครสามญ เปนผบงคบบญชาขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานคร รบผดชอบในการปฏบตราชการของสานกปลดกรงเทพมหานคร และจะใหมรองปลดกรงเทพมหานคร หรอผชวยปลดกรงเทพมหานคร ซงเปนขาราชการกรงเทพมหานครสามญคนหนงหรอหลายคนเปนผชวยสงหรอปฏบตราชการแทนปลดกรงเทพมหานครกได มาตรา ๑๒๙ นอกจากอานาจและหนาทตามทบญญตไวในมาตรา ๑๒๘ ใหปลดกรงเทพมหานครมอานาจและหนาทตามทกฎหมายกาหนดและตามคาสงของผวาราชการกรงเทพมหานคร และรบผดชอบควบคมดแลราชการประจาของกรงเทพมหานครใหเปนไปตามนโยบายของกรงเทพมหานคร กากบ เรงรด ตดตามผลการปฏบตราชการของสวนราชการในกรงเทพมหานคร รวมทงเปนผบงคบบญชาขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานครรองจากผวาราชการกรงเทพมหานคร มาตรา ๑๓๐ สานกตามมาตรา ๑๒๔ (๕) มอานาจและหนาทเกยวกบราชการตามทกาหนดไวในประกาศกรงเทพมหานคร โดยมผอานวยการสานกซงเปนขาราชการกรงเทพมหานครสามญเปนผบงคบบญชาขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานครรบผดชอบในการปฏบตราชการของสานก และจะใหมรองผอานวยการสานกซงเปนขาราชการกรงเทพมหานครสามญคนหนงหรอหลายคนเปนผชวยสงหรอปฏบตราชการแทนผอานวยการสานกกได มาตรา ๑๓๑ นอกจากอานาจและหนาทตามทบญญตไวในมาตรา ๑๓๐ ใหผอานวยการสานกมอานาจและหนาทตามทมกฎหมายกาหนด และตามคาสงของผวาราชการกรงเทพมหานคร และปลดกรงเทพมหานคร และรบผดชอบควบคมดแลราชการประจาของสานกทรบผดชอบใหเปนไปตามนโยบายของกรงเทพมหานคร กากบ เรงรด ตดตามผลการปฏบตราชการของสานกทรบผดชอบ

สวนท ๒ สวนราชการของนครบาล

มาตรา ๑๓๒ ใหจดระเบยบราชการนครบาล ดงน

(๑) สานกงานปลดนครบาล (๒) กอง หรอสวนราชการทเรยกชออยางอนทมฐานะเปนกอง

การตง ยบ หรอเปลยนแปลงกองหรอการแบงสวนราชการภายในหนวยงานตามวรรคหนง จะตองไดรบความเหนชอบจากคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานครตามกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานคร โดยทาเปนประกาศของกรงเทพมหานคร มาตรา ๑๓๓ สานกงานปลดนครบาล มอานาจและหนาทเกยวกบราชการประจาทวไปของนครบาล และราชการทมไดกาหนดใหเปนหนาทของสวนราชการใดโดยเฉพาะ มปลดนครบาลซงเปนขาราชการกรงเทพมหานครสามญเปนผบงคบบญชาขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานคร และจะใหมรองปลดนครบาล ซงเปนขาราชการกรงเทพมหานครสามญคนหนงหรอหลายคน เปนผชวยสงหรอปฏบตราชการแทนปลดนครบาลกได ในสานกงานปลดนครบาลอยางนอยตองมสวนราชการ ดงน (๑) สานกเลขานการสภานครบาล มอานาจและหนาทเกยวกบราชการประจาของสภานครบาล มเลขานการสภานครบาลซงเปนขาราชการกรงเทพมหานครสามญปฏบตหนาทขนตอปลดนครบาลและรบผดชอบในการปฏบตราชการในงานเลขานการสภานครบาลขนตอประธานสภานครบาล และจะมผชวยเลขานการสภานครบาลซงเปนขาราชการกรงเทพมหานครสามญเปนผชวยสงหรอปฏบตราชการแทนเลขานการสภานครบาลกได (๒) สานกงานเลขานการนายกนครบาล มอานาจและหนาทเกยวกบราชการและงานของนายกนครบาล มเลขานการนายกนครบาล ซงมไดเปนขาราชการ ขาราชการกรงเทพมหานครหรอบคลากรกรงเทพมหานครเปนผบงคบบญชา ขนตอนายกนครบาลและมผชวยเลขานการนายกนครบาล เปนผชวยสงการหรอปฏบตราชการแทนเลขานการนายกนครบาล

208

และมหวหนาสานกงานนายกนครบาล ซงเปนขาราชการกรงเทพมหานครสามญเปนผชวยของเลขานการนายกนครบาล และของผชวยเลขานการนายกนครบาล มาตรา ๑๓๔ ใหปลดนครบาลมอานาจและหนาทตามทกฎหมายกาหนดและตามคาสงของนายกนครบาล และรบผดชอบควบคมดแลราชการประจาของนครบาลใหเปนไปตามนโยบายของนายกนครบาล กากบ เรงรด ตดตาม ผลการปฏบตราชการของสวนราชการในนครบาล รวมทงเปนผบงคบบญชาขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานครทปฏบตราชการในนครบาลนน บรรดาบทบญญตแหงกฎหมาย กฎ ระเบยบ ขอบญญต ประกาศ หรอคาสง ทอางถงปลดกรงเทพมหานครในเขตพนทนครบาล ใหบรรดาบทบญญตแหงกฎหมาย กฎ ระเบยบ ขอปฏบต ประกาศ หรอคาสงนน อางถงปลดนครบาลเทาทไมขดหรอแยงกบพระราชบญญตน มาตรา ๑๓๕ กองตามมาตรา ๑๓๒ (๒) มอานาจและหนาทเกยวกบราชการตามทกาหนดไวในประกาศกรงเทพมหานคร โดยมผอานวยการกอง หรอหวหนากองซงเปนขาราชการกรงเทพมหานครสามญแลวแตกรณเปนผบงคบบญชาขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานครรบผดชอบ ในการปฏบตราชการของกอง และจะใหมรองผอานวยการกอง หรอผชวยหวหนากองซงเปนขาราชการกรงเทพมหานครสามญคนหนง เปนผชวยสงหรอปฏบตราชการแทนผอานวยการกองหรอหวหนากอง แลวแตกรณกได ผอานวยการกองหรอหวหนากองมอานาจและหนาทตามทมกฎหมายกาหนด และตามคาสงของนายกนครบาลและปลดนครบาล และรบผดชอบควบคมดแลราชการประจาของกองทรบผดชอบใหเปนไปตามนโยบายของนครบาล กากบ เรงรด ตดตาม ผลการปฏบตราชการของกองทรบผดชอบ

หมวด ๕ การรกษาราชการแทน และการปฏบตราชการแทน

สวนท ๑ กรงเทพมหานคร

มาตรา ๑๓๖ อานาจและหนาทในการสงหรอการปฏบตราชการของรองผวาราชการกรงเทพมหานครใหเปนไปตามทผวาราชการกรงเทพมหานครมคาสงมอบหมาย ในกรณทผวาราชการกรงเทพมหานครไมอาจปฏบตราชการได ใหรองผวาราชการกรงเทพมหานครตามลาดบทผวาราชการกรงเทพมหานครจดไวตามมาตรา ๕๗ เปนผรกษาราชการแทน ถาไมมรองผวาราชการกรงเทพมหานครหรอมแตไมอาจปฏบตราชการได ใหปลดกรงเทพมหานครเปนผรกษาราชการแทน ถาไมมปลดกรงเทพมหานครหรอมแตไมอาจปฏบตราชการได ใหนาบทบญญตมาตรา ๑๓๗ วรรคสองมาใชบงคบโดยอนโลม อานาจในการสง การอนญาต การอนมต การปฏบตราชการทผวาราชการกรงเทพมหานครจะพงปฏบตหรอดาเนนการตามกฎหมาย กฎ ระเบยบ ขอบงคบ หรอคาสงใด หรอมตของคณะรฐมนตรในเรองใด ถากฎหมาย กฎ ระเบยบ ขอบงคบ ขอบญญตหรอคาสงนน หรอมตของคณะรฐมนตรในเรองนนมไดกาหนดในเรองการมอบอานาจไวเปนอยางอน ผวาราชการกรงเทพมหานครจะมอบอานาจโดยทาเปนหนงสอใหรองผวาราชการกรงเทพมหานครเปนผปฏบตราชการแทนผวาราชการกรงเทพมหานครกได แตถาจะมอบหมายใหปลดกรงเทพมหานคร รองปลดกรงเทพมหานคร ผอานวยการสานก หวหนาสวนราชการทเรยกชออยางอนซงมฐานะเปนสานก หรอนายกนครบาลหรอปลดนครบาลใหทาเปนคาสง และประกาศในราชกจจานเบกษา มาตรา ๑๓๗ ในกรณทมรองปลดกรงเทพมหานคร การสงหรอการปฏบตราชการของรองปลดกรงเทพมหานคร ใหเปนไปตามทปลดกรงเทพมหานครมคาสงมอบหมาย ในกรณทไมมผดารงตาแหนงปลดกรงเทพมหานคร หรอมแตไมอาจปฏบตราชการไดใหรองปลดกรงเทพมหานครเปนผรกษาราชการแทน ถามรองปลดกรงเทพมหานครหลายคนใหรองปลดกรงเทพมหานครผมอาวโสตามระเบยบแบบแผนของทางราชการเปนผรกษาราชการแทน ถาไมมผดารงตาแหนงรองปลดกรงเทพมหานคร หรอมแตไมอาจปฏบตราชการได ใหผวาราชการกรงเทพมหานครแตงตงผอานวยการสานกหรอหวหนาสวนราชการทเรยกชออยางอน ซงมฐานะเปนสานกคนใดคนหนงเปนผรกษาราชการแทน

209

อานาจในการสง การอนญาต การอนมต หรอการปฏบตราชการทปลดกรงเทพมหานครจะพงปฏบตหรอดาเนนการตามกฎหมาย กฎ ระเบยบ ขอบงคบ ขอบญญต หรอคาสงใด หรอมตของคณะรฐมนตรในเรองใด ถากฎหมาย กฎ ระเบยบ ขอบงคบ ขอบญญต หรอคาสงนน หรอมตของคณะรฐมนตรในเรองนนมไดบญญตในเรองการมอบอานาจไวเปนอยางอน ปลดกรงเทพมหานครจะมอบอานาจ โดยทาเปนหนงสอใหรองปลดกรงเทพมหานคร เปนผปฏบตราชการแทนปลดกรงเทพมหานครกได แตถาจะมอบใหผอานวยการสานกหรอหวหนาสวนราชการทเรยกชออยางอนซงมฐานะเปนสานก ผอานวยการกอง หวหนากองหรอผดารงตาแหนงเทยบเทาหรอปลดนครบาลปฏบตราชการแทนในนามปลดกรงเทพมหานคร ใหทาเปนคาสงและประกาศในราชกจจานเบกษา มาตรา ๑๓๘ ในกรณทมรองผอานวยการสานก การสงหรอปฏบตราชการของรองผอานวยการสานก ใหเปนไปตามทผอานวยการสานกมคาสงมอบหมาย ในกรณทไมมผดารงตาแหนงผอานวยการสานกหรอมแตไมอาจปฏบตราชการใหรองผอานวยการสานกเปนผรกษาราชการแทน ถามรองผอานวยการสานกหลายคน ใหรองผอานวยการสานกผมอาวโสตามระเบยบแบบแผนของทางราชการเปนผรกษาราชการแทน ถาไมมรองผอานวยการสานกหรอมแตไมอาจปฏบตราชการได ใหปลดกรงเทพมหานครแตงตงผอานวยการกอง หวหนากองหรอผดารงตาแหนงเทยบเทาของสานกนนคนใดคนหนงเปนผรกษาราชการแทน อานาจในการสง การอนญาต การอนมต หรอการปฏบตราชการทผอานวยการสานกจะพงปฏบตหรอดาเนนการตามกฎหมาย กฎ ระเบยบ ขอบงคบ ขอบญญต หรอคาสงใด หรอมตของคณะรฐมนตรในเรองใด ถากฎหมาย กฎ ระเบยบ ขอบงคบ ขอบญญต หรอคาสงนน หรอมตของคณะรฐมนตรในเรองนนมไดบญญตในเรองการมอบอานาจไวเปนอยางอน ผอานวยการสานกจะมอบอานาจโดยทาเปนหนงสอใหรองผอานวยการสานกเปนผปฏบตราชการแทนผอานวยการสานกกได แตถาจะมอบให ผอานวยการกอง หวหนากอง หรอผดารงตาแหนงเทยบเทาของสานกนนหรอปลดนครบาล ปฏบตราชการแทนในนามผอานวยการสานก ใหทาเปนคาสงและประกาศในราชกจจานเบกษา มาตรา ๑๓๙ การสงหรอการปฏบตราชการของเลขานการรองประธานสภากรงเทพมหานครใหเปนไปตามทเลขานการประธานสภากรงเทพมหานครมคาสงมอบหมาย ในกรณทไมมผดารงตาแหนงเลขานการประธานสภากรงเทพมหานครหรอมแตไมอาจปฏบตราชการได ใหเลขานการรองประธานสภากรงเทพมหานครเปนผรกษาราชการแทน ถามเลขานการรองประธานสภากรงเทพมหานครหลายคน ใหประธานสภากรงเทพมหานครมคาสงมอบหมายให เลขานการรองประธานสภากรงเทพมหานครคนใดคนหนงเปนผรกษาราชการแทน ถาไมมเลขานการรองประธานสภากรงเทพมหานคร หรอมแตไมอาจปฏบตราชการได ใหประธานสภากรงเทพมหานครแตงตงขาราชการกรงเทพมหานครสามญในสานกงานเลขานการประธานสภากรงเทพมหานครผมอาวโสตามระเบยบแบบแผนของทางราชการเปนผรกษาราชการแทน มาตรา ๑๔๐ การสงหรอการปฏบตราชการของผชวยเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร ใหเปนไปตามทเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานครมคาสงมอบหมาย ในกรณทไมมผดารงตาแหนงเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร หรอมแตไมอาจปฏบตราชการได ใหผชวยเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานครเปนผรกษาราชการแทน ถามผชวยเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานครหลายคน ใหผวาราชการกรงเทพมหานครมคาสงมอบหมายให ผชวยเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานครคนใดคนหนงเปนผรกษาราชการแทน ถาไมมผชวยเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานครหรอมแตไมอาจปฏบตราชการได ใหผวาราชการกรงเทพมหานครแตงตงขาราชการกรงเทพมหานครสามญในสานกงานเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร ผมอาวโสตามระเบยบแบบแผนของทางราชการเปนผรกษาราชการแทน มาตรา ๑๔๑ ในกรณทมผชวยหวหนาสานกงานคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานครการสงหรอการปฏบตราชการของผชวยหวหนาสานกงานคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานคร ใหเปนไปตามทหวหนาสานกงานคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานครมคาสงมอบหมาย ในกรณทไมมผดารงตาแหนงหวหนาสานกงานคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานคร หรอมแตไมอาจปฏบตราชการได ใหผชวยหวหนาสานกงานคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานครเปนผรกษาราชการแทน ถามผชวยหวหนาสานกงานคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานครหลายคน ใหประธานคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานครแตงตงผชวยหวหนาสานกงานคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานครคนใดคนหนงเปนผรกษาราชการแทน ถาไมมผชวยหวหนาสานกงานคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานครหรอมแตไมอาจปฏบตราชการได ใหประธานคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานครแตงตงขาราชการกรงเทพมหานครสามญ ผมอาวโสตามระเบยบแบบแผนของทางราชการเปนผรกษาราชการแทน

210

มาตรา ๑๔๒ ใหผรกษาราชการแทนตามทกาหนดไวในพระราชบญญตนมอานาจและหนาทเชนเดยวกบผซงตนแทน ในกรณทผดารงตาแหนงใดหรอผรกษาราชการแทนผดารงตาแหนงนนมอบหมายหรอมอบอานาจใหผดารงตาแหนงอนปฏบตราชการแทน ใหผปฏบตราชการแทนมอานาจหนาทเชนเดยวกบผซงมอบหมายหรอมอบอานาจ ในกรณทมกฎหมายอนแตงตงใหผดารงตาแหนงใดเปนกรรมการหรอใหมอานาจและหนาทอยางใด ใหผรกษาราชการแทนหรอผปฏบตราชการแทนทาหนาทกรรมการหรอมอานาจและหนาทเชนเดยวกบผดารงตาแหนงนนในระหวางทรกษาราชการแทนหรอปฏบตราชการแทนดวย แลวแตกรณ

สวนท ๒ นครบาล

มาตรา ๑๔๓ การสงและการปฏบตราชการ การรกษาราชการและการปฏบตราชการของประธานสภานครบาล นายกนครบาล ปลดนครบาลและผอานวยการกองหรอหวหนากอง ใหนาบทบญญตในมาตรา ๑๓๖ มาตรา ๑๓๗ มาตรา ๑๓๘ มาตรา ๑๓๙ มาตรา ๑๔๐ มาตรา ๑๔๑ และมาตรา ๑๔๒ มาใชบงคบ โดยอนโลม

หมวด ๖

อานาจและหนาทของกรงเทพมหานคร

สวนท ๑ กรงเทพมหานคร

มาตรา ๑๔๔ ภายใตบงคบแหงกฎหมายอน ใหกรงเทพมหานครมอานาจและหนาทดาเนนกจการในเขตกรงเทพมหานครในเรอง ดงตอไปน (๑) การรกษาความสงบเรยบรอยของประชาชน ทงน ตามขอบญญตกรงเทพมหานคร และตามกฎหมายอนทกาหนดใหเปนอานาจหนาทของกรงเทพมหานคร (๒) การทะเบยนตามทกฎหมายกาหนด (๓) การปองกนและบรรเทาสาธารณภย (๔) การรกษาความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอยของบานเมอง (๕) การผงเมอง (๖) การจดใหมและบารงรกษาทางบก ทางนา และทางระบายนา (๗) การจราจร (๘) การขนสง (๙) การจดใหมและควบคมตลาด ทาเทยบเรอ ทาขามและทจอดรถ (๑๐) การดแลรกษาทสาธารณะ (๑๑) การควบคมอาคาร (๑๒) การปรบปรงแหลงชมชนแออดและจดการเกยวกบทอยอาศย (๑๓) การจดใหมและบารงรกษาสถานทพกผอนหยอนใจ (๑๔) การพฒนาและอนรกษสงแวดลอม (๑๕) บารงรกษาศาสนา ศลปะ จารตประเพณ ภมปญญาทองถน และวฒนธรรมอนดของทองถน (๑๖) การสาธารณปโภค (๑๗) การสาธารณสข การอนามยครอบครว และการรกษาพยาบาล (๑๘) การจดใหมและควบคมสสานและฌาปนสถาน

211

(๑๙) การควบคมการเลยงสตว (๒๐) การจดใหมและควบคมการฆาสตว (๒๑) การควบคมความปลอดภย ความเปนระเบยบเรยบรอยและการอนามยในโรงมหรสพ และสาธารณสถานอน ๆ (๒๒) การจดการศกษา (๒๓) การสาธารณปการ (๒๔) การสงคมสงเคราะห (๒๕) การสงเสรมการกฬา (๒๖) การสงเสรมการประกอบอาชพ (๒๗) การพาณชยของกรงเทพมหานคร (๒๘) สนบสนนหรอชวยเหลอสวนราชการ หรอองคกรปกครองสวนทองถนอนในการพฒนาทองถน (๒๙) การใหบรการแกเอกชน สวนราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจหรอองคกรปกครองสวนทองถนอน (๓๐) หนาทอน ๆ ตามทกฎหมายระบใหเปนอานาจและหนาทของผวาราชการจงหวด นายอาเภอ นายกเทศมนตร หรอตามทคณะรฐมนตร หรอนายกรฐมนตรมอบหมาย หรอทกฎหมายระบเปนหนาทของกรงเทพมหานคร (๓๑) หนาทอนตามทกฎหมายบญญตหรอตามทคณะกรรมการการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนมมตใหถายโอนใหแกกรงเทพมหานคร บรรดาอานาจและหนาทใดซงเปนของราชการสวนกลาง ราชการสวนภมภาคหรอราชการสวนทองถนอน จะมอบใหกรงเทพมหานครปฏบตกได โดยใหทาเปนพระราชกฤษฎกา กฎกระทรวง ขอบงคบ หรอประกาศ แลวแตกรณ ในกรณททาเปนขอบงคบหรอประกาศตองไดรบความเหนชอบจากนายกรฐมนตร ในการจดทาบรการสาธารณะตามอานาจและหนาทตามวรรคหนง มความจาเปนทจะตองเขาดาเนนการในทดนหรออสงหารมทรพยของเอกชนเพอพฒนาสาธารณปโภคหรอเพอประโยชนแกทองถน กรงเทพมหานครจะเขาดาเนนการไดกตอเมอไดรบความยนยอมเปนหนงสอจากผถอกรรมสทธในทดนหรออสงหารมทรพยนน ทงน ตามขอบญญตกรงเทพมหานคร บรรดาอานาจและหนาทของกรงเทพมหานคร ถาเปนการดาเนนกจการเพอใหบรการสาธารณะเฉพาะในเขตนครบาล ใหเปนอานาจและหนาทของนครบาลในการดาเนนกจการในเขตนครบาลนนแทนกรงเทพมหานคร มาตรา ๑๔๕ การบรหารราชการกรงเทพมหานครใหเปนไปในลกษณะดงตอไปน (๑) กาหนดแผนพฒนากรงเทพมหานคร นโยบาย หรอหลกเกณฑเกยวกบการใหบรการสาธารณะ เพอใหนครบาลนาไปเปนแนวทางในการใชอานาจและหนาทในเขตนครบาล (๒) ชวยเหลอ สนบสนนและประสานการดาเนนการในการใหบรการสาธารณะของนครบาล และระหวางนครบาล (๓) จดทาบรการสาธารณะในพนทของนครบาลในกรณทกรงเทพมหานครเหนวามความจาเปนเพราะเปนกจการขนาดใหญทกระทบตอพนทและหรอสงแวดลอมสวนรวมของกรงเทพมหานคร กจการทตองเปนมาตรฐานเดยวกน กจการทเกยวของกบหลายนครบาล กจการทนครบาลไมอาจจดทาขนหรอไมสามารถใหบรการทวถง หรอกจการทจดทาขนเพอประโยชนสวนรวมของประชาชนในเขตกรงเทพมหานคร ทงน กอนการจดทาบรการสาธารณะดงกลาว ใหกรงเทพมหานครแจงตอนครบาลเพอทราบดวย บรรดาการใชอานาจและหนาทของกรงเทพมหานครตามกฎหมาย ถาเปนเรองทอยในอานาจและหนาทของนครบาลเปนผดาเนนกจการแทนกรงเทพมหานคร ใหกรงเทพมหานครมอบอานาจใหนครบาลเปนผใชอานาจและหนาทตามกฎหมายนนแทนดวย โดยจดทาเปนประกาศกรงเทพมหานคร และใหประกาศในราชกจจานเบกษา มาตรา ๑๔๖ ในกรณทสวนราชการ รฐวสาหกจ หรอหนวยงานของรฐ ดาเนนกจการใดทอยนอกเขตกรงเทพมหานครอนมลกษณะทอาจมผลกระทบตอสงแวดลอม ความสงบเรยบรอยหรอความปลอดภยของประชาชนในเขตกรงเทพมหานคร ใหผวาราชการกรงเทพมหานครรายงานใหนายกรฐมนตรทราบ เมอไดรบรายงานตามวรรคหนง ใหนายกรฐมนตรแตงตงคณะกรรมการประกอบดวยผแทนกรงเทพมหานครและสวนราชการ รฐวสาหกจ หรอหนวยงานอนของรฐทเกยวของ เพอพจารณาหามาตรการในการปองกนหรอแกไขปญหารวมกนโดยเรว และเมอมขอยตประการใด ใหกรงเทพมหานครและสวนราชการ รฐวสาหกจ และหนวยงานอนของรฐทเกยวของ ดาเนนการตามขอยตนน ในกรณทไมอาจหาขอยตไดหรอไมอาจดาเนนการตามขอยตได ใหดาเนนการตามคาวนจฉยของคณะรฐมนตร

212

มาตรา ๑๔๗ ในกรณจาเปนเพอประโยชนในการใหบรการแกประชาชนอยางมประสทธภาพและลดภาระทางการเงนของกรงเทพมหานคร กรงเทพมหานครอาจมอบใหบคคลใดหรอเขารวมกบบคคลใดกระทากจการทอยในอานาจหนาทของกรงเทพมหานครได ในกรณเชนนน ผกระทากจการมสทธเรยกเกบคาธรรมเนยม คาบรการ หรอคาตอบแทนทเกยวของกบกจการนนแทนกรงเทพมหานครตามอตราทไดทาความตกลงกบกรงเทพมหานคร แตตองไมเกนอตราทกาหนดในขอบญญต การกระทากจการตามวรรคหนง ตองไดรบความเหนชอบจากสภากรงเทพมหานคร และนายกรฐมนตรกอน ในกรณทกจการทมอบหมายใหบคคลใดดาเนนการหรอรวมกบบคคลใดดาเนนการตามวรรคหนง เปนกจการหรอภารกจทเปนหนาทของกรงเทพมหานครในการใหบรการประชาชน กรงเทพมหานครจะเรยกเกบคาตอบแทนใด ๆ ไมวาทางตรงหรอทางออมจากบคคลนนอนเปนผลใหประชาชนตองรบภาระสงขนโดยไมจาเปนมได ในการดาเนนการตามวรรคหนง ถากอใหเกดความเดอดรอนหรอภาระแกประชาชนในกรงเทพมหานครเกนสมควร นายกรฐมนตรจะสงใหกรงเทพมหานครดาเนนกจการหรอภารกจนนเองกได หลกเกณฑ วธการ และเงอนไขในการกระทากจการตามวรรคหนง ใหเปนไปตามทนายกรฐมนตรกาหนด ในการกาหนดหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขดงกลาว นายกรฐมนตรจะกาหนดหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขในการใหเอกชนเขารวมงานหรอดาเนนการในกจการขององคกรปกครองสวนทองถนทมวงเงนตากวาทกาหนดตามกฎหมายวาดวยการใหเอกชนเขารวมงานหรอดาเนนการในกจการของรฐโดยกาหนดใหตองทาแนวทางของกฎหมายวาดวยการใหเอกชนเขารวมงานหรอดาเนนการในกจการของรฐดวยกได มาตรา ๑๔๘ เพอใหการปฏบตหนาทของกรงเทพมหานครตามพระราชบญญตนมประสทธภาพ เกดความคมคา หรอการอานวยความสะดวกแกประชาชนในการรบบรการ กรงเทพมหานครโดยความเหนชอบของสภากรงเทพมหานครอาจรวมมอดาเนนการกบองคกรปกครองสวนทองถนอนหรออาจมอบใหองคกรปกครองสวนทองถนอนดาเนนการแทนได ในการมอบหมายใหองคกรปกครองสวนทองถนอนดาเนนการตามวรรคหนง กรงเทพมหานครใหการชวยเหลอและสนบสนนองคกรปกครองสวนทองถนทไดรบมอบหมายได และองคกรปกครองสวนทองถนทไดรบมอบหมายมอานาจเรยกเกบคาธรรมเนยมและคาบรการจากประชาชนในเขตทใหบรการเปนรายไดของตนทงหมดหรอจดแบงใหกรงเทพมหานครได ทงน ตามทตกลงกน ในกรณทไมอาจตกลงกนได ใหดาเนนการตามแนวทางทนายกรฐมนตรกาหนด มาตรา ๑๔๙ ในการปฏบตหนาทตามกฎหมายทบญญตใหเปนอานาจของกรงเทพมหานคร หรอขอบญญตของกรงเทพมหานคร ใหผวาราชการกรงเทพมหานคร รองผวาราชการกรงเทพมหานคร ปลดกรงเทพมหานคร รองปลดกรงเทพมหานคร หวหนาสวนราชการหรอผดารงตาแหนงเทยบเทา และขาราชการกรงเทพมหานครทผวาราชการกรงเทพมหานครแตงตงเปนพนกงานเจาหนาทสาหรบปฏบตหนาทดงกลาว และใหมฐานะเปนพนกงานฝายปกครองหรอตารวจตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา ในการปฏบตหนาทของพนกงานเจาหนาทตามวรรคหนงใหมอานาจ ดงตอไปน (๑) เขาไปในอาคารหรอบรเวณททาการทมเหตอนสมควรสงสยวามการฝาฝนหรอไมปฏบตตามกฎหมายหรอขอบงคบในเวลาระหวางพระอาทตยขนถงพระอาทตยตกหรอในเวลาทาการของสถานทนน (๒) มหนงสอสอบถามหรอเรยกบคคลใดมาชแจงขอเทจจรงหรอสงใหแสดงเอกสารหรอหลกฐานอนทเกยวของกบการกระทาทมเหตอนควรสงสยวามการฝาฝนหรอไมปฏบตตามกฎหมายหรอขอบญญต (๓) ยดหรออายดเอกสาร หลกฐาน ยานพาหนะหรอสงใด ๆ เพอใหเปนหลกฐานในการดาเนนคด (๔) จบกมผกระทาความผดตามกฎหมายหรอขอบญญต เพอดาเนนคด ในกรณทมการจบกมผกระทาความผดตามวรรคสองถาผวาราชการกรงเทพมหานคร ปลดกรงเทพมหานคร หรอหวหนาสวนราชการของกรงเทพมหานครหรอผดารงตาแหนงเทยบเทา แลวแตกรณ เหนวาผตองหาไมควรไดรบโทษจาคก ใหมอานาจเปรยบเทยบกาหนดคาปรบได และเมอผตองหาชาระคาปรบตามจานวนทพนกงานเจาหนาทดงกลาวกาหนดภายในสามสบวนแตวนทการเปรยบเทยบใหถอวาคดเลกกน ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา ในกรณทผกระทาความผดไมยอมใหเปรยบเทยบ หรอเมอยอมแลวไมชาระคาปรบภายในกาหนดเวลาดงกลาว ใหขาราชการกรงเทพมหานครทซงผวาราชการกรงเทพมหานครแตงตงมอานาจในการสอบสวนและมฐานะเปนพนกงานสอบสวนตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา เมอทาการสอบสวนเสรจใหสงรายงานการสอบสวนไปยงพนกงานอยการเพอดาเนนคดตอไป โดยใหถอวารายงานการสอบสวนเปนสานวนการสอบสวนตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา ในกรณน ถาพนกงานอยการมความเหนสงไมฟอง หรอไมอทธรณ ไมฎกา หรอถอนอทธรณ ถอนฎกา แลวแตกรณ ใหอานาจตามความเหนแยง หรอเหนชอบตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาเปนอานาจของปลดกรงเทพมหานคร

213

เงนคาปรบตามมาตรานใหเปนรายไดของกรงเทพมหานคร มาตรา ๑๕๐ ในการปฏบตหนาทใหผวาราชการกรงเทพมหานคร รองผวาราชการกรงเทพมหานคร เลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร ผชวยเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร เลขานการประธานสภากรงเทพมหานคร เลขานการรองประธานสภากรงเทพมหานคร ประธานทปรกษา ทปรกษา และคณะทปรกษา และขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานครเปนเจาพนกงานตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๑๕๑ กรงเทพมหานครอาจใหบรการแกเอกชน สวนราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถนอน โดยเรยกเกบคาบรการได โดยตราเปนขอบญญตกรงเทพมหานคร มาตรา ๑๕๒ กรงเทพมหานครอาจดาเนนการนอกเขตกรงเทพมหานครและหรออาจใหการสนบสนนงบประมาณในการดาเนนการขององคกรปกครองสวนทองถนหรอสวนราชการอนไดตามความเหมาะสมเมอ

(๑) การนนจาเปนตองกระทาและเปนการทเกยวเนองกบกจการทดาเนนการตามอานาจหนาททอยในเขตกรงเทพมหานครหรอเปนประโยชนแกประชาชนในกรงเทพมหานคร และ

(๒) ไดรบความเหนชอบจากสภากรงเทพมหานคร และ (๓) ไดรบความยนยอมจากผวาราชการจงหวด ราชการสวนทองถน หรอสวนราชการทเกยวของ แลวแต

กรณ มาตรา ๑๕๓ กรงเทพมหานครอาจทากจการรวมกบบคคลอน โดยกอตงเปนบรษทหรอถอหนในบรษทไดเมอ (๑) บรษทนนมวตถประสงคเฉพาะกจการอนเปนสาธารณปโภค แตทงนไมกระทบกระเทอนถงกจการทกรงเทพมหานครไดกระทาอยแลวกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบ และ

(๒) กรงเทพมหานครตองถอหนเปนมลคาเกนรอยละหาสบของทนทบรษทนนจดทะเบยนไว ในกรณทมกรงเทพมหานคร สวนราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอ ราชการสวนทองถนถอหนอยในบรษทเดยวกนใหนบหนทถอนนรวมกน และ

(๓) สภากรงเทพมหานครมมตใหความเหนชอบดวยคะแนนเสยงเกนกงหนงของจานวนสมาชกสภากรงเทพมหานครทงหมดเทาทมอย การเปลยนแปลงจานวนหนทกรงเทพมหานครถออยตองไดรบอนมตจากสภากรงเทพมหานคร มาตรา ๑๕๔ ถากจการใดอยภายใตอานาจและหนาทของกรงเทพมหานคร กรงเทพมหานครอาจดาเนนการนนรวมกบสวนราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถนอนได โดยจดตงเปนองคการเรยกวาสหการหรอองคการทเรยกชออยางอน ซงมฐานะเปนนตบคคลและมคณะกรรมการบรหารประกอบดวยผแทนของกรงเทพมหานคร สวนราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ และราชการสวนทองถนทเกยวของ แลวแตกรณ เมอจดตงสหการหรอองคการทเรยกชออยางอนใหจดทากจการใดแลว กรงเทพมหานครจะจดทากจการนนในระหวางทสหการหรอองคการทเรยกชออยางอนนนดาเนนการมได การจดตงหรอเขารวมจดตงสหการหรอองคการทเรยกชออยางอนตองไดรบความเหนชอบจากสภากรงเทพมหานคร หลกเกณฑและวธการจดตง การยบเลกหรอเปลยนแปลง การบรหารสหการหรอองคการทเรยกชออยางอน การจดการทรพยสน การแบงปนผลตอบแทน และเงอนไขในการจดตงใหเปนไปตามทกาหนดในพระราชกฤษฎกา มาตรา ๑๕๕ ถากจการอยภายใตอานาจและหนาทของกรงเทพมหานคร กรงเทพมหานครอาจดาเนนการนนได โดยจดตงเปนองคการเรยกวากจการพาณชยมฐานะเปนนตบคคล และมคณะกรรมการบรหารประกอบดวยผทรงคณวฒซงผวาราชการกรงเทพมหานครแตงตง มาตรา ๑๕๖ ในกรณจาเปนกรงเทพมหานครอาจมอบหมายใหเอกชนกระทากจการ ซงอยในอานาจและหนาทของกรงเทพมหานคร และเรยกเกบคาธรรมเนยม คาบรการ หรอคาตอบแทนทเกยวของแทนกรงเทพมหานครได แตตองไดรบความเหนชอบจากสภากรงเทพมหานครเสยกอน หลกเกณฑ วธการ และเงอนไขในการใหกระทากจการตามวรรคหนง ใหเปนไปตามระเบยบกรงเทพมหานคร ซงไดรบความเหนชอบจากสภากรงเทพมหานคร สทธในการกระทากจการตามวรรคหนง เปนสทธเฉพาะตวจะโอนไปมได

214

สวนท ๒ นครบาล

มาตรา ๑๕๗ ใหนครบาลมอานาจและหนาทเชนเดยวกบกรงเทพมหานครตามมาตรา ๑๔๔ ในเขตพนทของนครบาล ทงน นครบาลจะมอานาจและหนาทในแตละเรองเปนประการใดใหเปนตามประกาศของกรงเทพมหานคร และหนาทอนตามทกรงเทพมหานครมอบหมาย ในประกาศกาหนดอานาจและหนาทของกรงเทพมหานครตามวรรคหนงในเรองใด ทนครบาลจะตองดาเนนการ หากกฎหมาย กฎ ระเบยบ ประกาศ หรอขอบงคบใดกาหนดใหเปนอานาจและหนาทของผวาราชการกรงเทพมหานคร ใหผวาราชการกรงเทพมหานครมอบอานาจและหนาทในเรองนนแกนายกนครบาลไวในประกาศดงกลาวดวย ในการปฏบตตามอานาจและหนาทตามวรรคหนง ใหนครบาลมอสระในการดาเนนการใหเปนไปตามเจตนารมณและประโยชนของประชาชนในเขตนครบาล โดยตองดาเนนการใหเปนไปตามแผนพฒนากรงเทพมหานคร นโยบายและหลกเกณฑทกรงเทพมหานครกาหนด และแผนพฒนานครบาล มาตรา ๑๕๘ ในการปฏบตหนาทตามมาตรา ๑๕๗ ใหนามาตรา ๑๔๙ และมาตรา ๑๕๐ มาใชบงคบแกนายกนครบาล รองนายกนครบาล ปลดนครบาล รองปลดนครบาล หวหนาสวนราชการของนครบาลหรอผซงไดรบมอบหมาย เลขานการนายกนครบาลและผชวยเลขานการนายกนครบาล โดยอนโลม มาตรา ๑๕๙ นครบาลอาจจดกจการอน ๆ ตามมาตรา ๑๕๑ มาตรา ๑๕๓ มาตรา ๑๕๔ มาตรา ๑๕๕ และ มาตรา ๑๕๖ ไดโดยอนโลม มาตรา ๑๖๐ นครบาลอาจทากจการนอกพนทนครบาลได เมอ

(๑) การนนจาเปนตองกระทาและเปนการทเกยวเนองกบกจการทดาเนนการตามอานาจและหนาททอยภายในเขตนครบาลหรอเปนประโยชนแกประชาชนในเขตนครบาลนน และ

(๒) ไดรบความเหนชอบจากสภานครบาล สภานครบาลอน ราชการสวนทองถน หรอสวนราชการทเกยวของ แลวแตกรณ และ

(๓) ไดรบอนมตจากผวาราชการกรงเทพมหานคร

หมวดท ๗ ขอบญญตกรงเทพมหานครและ

ขอบญญตนครบาล

สวนท ๑ ขอบญญตกรงเทพมหานคร

มาตรา ๑๖๑ ขอบญญตกรงเทพมหานครจะตราขนไดโดยความเหนชอบของสภากรงเทพมหานคร ในกรณตอไปน

(๑) เพอปฏบตการใหเปนไปตามอานาจและหนาทของกรงเทพมหานคร (๒) เมอมกฎหมายบญญตใหกรงเทพมหานครมอานาจตราเปนขอบญญตกรงเทพมหานคร (๓)การดาเนนการพาณชยของกรงเทพมหานคร (๔)การคลง การงบประมาณ การเงน การทรพยสน การจางและการพสด (๕) การคลง การงบประมาณ การเงน การทรพยสน การจดหาผลประโยชนจากทรพยสน การจางและการ

พสดของนครบาล

215

ในขอบญญตกรงเทพมหานครจะกาหนดโทษผละเมดไวดวยกได แตมใหกาหนดโทษจาคกเกนหกเดอน หรอปรบเกนหนงหมนบาทหรอทงจาทงปรบ ขอบญญตกรงเทพมหานครใหมผลบงคบทกพนทในเขตกรงเทพมหานคร

มาตรา ๑๖๒ รางขอบญญตกรงเทพมหานครจะเสนอไดกแตโดย (๑) ผวาราชการกรงเทมหานคร (๒) สมาชกสภากรงเทพมหานคร (๓) ราษฎรผมสทธเลอกตงในเขตกรงเทพมหานครตามกฎหมายวาดวยการเขาชอเสนอกฎหมาย

ในกรณสมาชกสภากรงเทพมหานครเปนผเสนอรางขอบญญต ตองมสมาชกสภากรงเทพมหานครลงนามรบรองไมนอยกวาหนงในหาของจานวนสมาชกสภากรงเทพมหานครทงหมดเทาทมอย รางขอบญญตกรงเทพมหานครทเกยวดวยการเงน สมาชกสภากรงเทพมหานครจะเสนอไดกตอเมอมการรบรองจากผวาราชการกรงเทพมหานคร มาตรา ๑๖๓ รางขอบญญตกรงเทพมหานครทเกยวดวยการเงน หมายถงรางขอบญญตกรงเทพมหานครวาดวยขอความตอไปน ทงหมดหรอแตขอใดขอหนง

(๑) การตงขน หรอยกเลก หรอลด หรอเปลยนแปลงแกไข หรอผอน หรอวางระเบยบ การบงคบอนเกยวกบภาษอากร

(๒) การจดสรร รบ รกษา หรอจายเงนของกรงเทพมหานคร หรอการโอนงบประมาณรายจายของกรงเทพมหานคร

(๓) การกเงน การคาประกน หรอการใชเงนก (๔) การคลง การงบประมาณ การเงน การทรพยสน การจดหาผลประโยชน จาก

ทรพยสน การจาง และการพสด (๕) การพาณชยของกรงเทพมหานคร (๖) การออกพนธบตรของกรงเทพมหานคร

ในกรณเปนทสงสยวารางขอบญญตใดเปนรางขอบญญตเกยวดวยการเงนทจะตองมคารบรองของผวาราชการกรงเทพมหานครหรอไม ใหประธานสภากรงเทพมหานครเปนผวนจฉย มาตรา ๑๖๔ เมอสภากรงเทพมหานครไดพจารณารางขอบญญตกรงเทพมหานครและลงมตเหนชอบแลว ใหประธานสภากรงเทพมหานครสงใหผวาราชการกรงเทพมหานครภายในเจดวนนบแตวนทสภากรงเทพมหานครมมตเหนชอบและใหผวาราชการกรงเทพมหานครลงนามในรางขอบญญตกรงเทพมหานครทผานความเหนชอบของสภากรงเทพมหานครแลวประกาศในราชกจจานเบกษา เพอใชบงคบเปนกฎหมายภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบรางขอบญญตจากประธานสภากรงเทพมหานคร มาตรา ๑๖๕ ในกรณทผวาราชการกรงเทพมหานครไมเหนชอบดวยกบสภากรงเทพมหานคร ใหผวาราชการกรงเทพมหานครสงรางขอบญญตนนพรอมดวยเหตผลทไมเหนชอบดวยใหสภากรงเทพมหานครภายในสามสบวนนบแตวนทผวาราชการกรงเทพมหานครไดรบรางขอบญญตจากประธานสภากรงเทพมหานคร เพอใหสภากรงเทพมหานครพจารณาใหม ถาผวาราชการกรงเทพมหานครไมสงใหสภากรงเทพมหานครภายในเวลาดงกลาว ใหถอวาผวาราชการกรงเทพมหานครเหนชอบดวยแลว ใหประธานสภากรงเทพมหานครลงนามในรางขอบญญตนนแทนผวาราชการกรงเทพมหานครแลวประกาศในราชกจจานเบกษาเพอใชบงคบเปนกฎหมาย ในกรณทผวาราชการกรงเทพมหานครไมเหนชอบดวยและสงใหสภากรงเทพมหานครพจารณาใหม สภากรงเทพมหานครจะยกขนพจารณาใหมไดตอเมอเวลาไดลวงพนไปสามสบวนนบแตวนทผวาราชการกรงเทพมหานครสงกลบใหสภากรงเทพมหานคร นอกจากรางขอบญญตกรงเทพมหานครทเกยวดวยการเงน สภากรงเทพมหานครอาจยกขนพจารณาใหมไดทนท ในกรณทสภากรงเทพมหานครมมตยนยนรางเดมดวยคะแนนเสยงไมนอยกวาสามในสของจานวนสมาชกสภากรงเทพมหานครทงหมดเทาทมอย ใหประธานสภากรงเทพมหานครสงรางขอบญญตดงกลาวใหผวาราชการกรงเทพมหานคร ซงผวาราชการกรงเทพมหานครตองดาเนนการตอไปตามมาตรา ๑๖๔ มาตรา ๑๖๖ ถาผวาราชการกรงเทพมหานครไมดาเนนการตามมาตรา ๑๖๕ วรรคสาม ใหประธานสภากรงเทพมหานครลงนามในรางขอบญญตนนแทนผวาราชการกรงเทพมหานครแลวประกาศในราชกจจานเบกษา เพอใชบงคบเปนกฎหมาย

216

มาตรา ๑๖๗ รางขอบญญตกรงเทพมหานครทสภากรงเทพมหานครไมเหนชอบดวยใหเปนอนตกไป ยกเวนรางขอบญญตงบประมาณรายจาย รางขอบญญตทตกไปตามวรรคหนง ผวาราชการกรงเทพมหานครหรอสมาชกสภากรงเทพมหานครจะเสนอใหมไดเมอพนหนงรอยแปดสบวนนบแตวนทสภากรงเทพมหานครไมเหนชอบดวยกบรางขอบญญตนน มาตรา ๑๖๘ งบประมาณรายจายของกรงเทพมหานครใหทาเปนขอบญญตกรงเทพมหานคร ซงผวาราชการกรงเทพมหานครเปนผเสนอ ถาขอบญญตงบประมาณรายจายประจาปงบประมาณออกไมทนปงบประมาณใหมใหใชขอบญญตงบประมาณรายจายในปงบประมาณทแลวนนไปพลางกอน ถาปใดจานวนเงนซงไดกาหนดไวตามขอบญญตงบประมาณรายจายประจาปงบประมาณไมพอสาหรบการใชจายประจาปกด หรอมความจาเปนทจะตองตงงบประมาณรายจายขนใหมระหวางปกด ใหทาเปนขอบญญตงบประมาณรายจายเพมเตม มาตรา ๑๖๙ ภายใตบงคบมาตรา ๑๗๑ ในกรณทสภากรงเทพมหานครเหนชอบดวยกบรางขอบญญตงบประมาณรายจาย ใหสภากรงเทพมหานครเลอกคณะกรรมการวสามญตามมาตรา ๔๒ เพอพจารณารางขอบญญตงบประมาณรายจายนนตามขอบงคบการประชมสภากรงเทพมหานคร และเมอพจารณาเสรจแลวใหผวาราชการกรงเทพมหานครลงนามและประกาศในราชกจจานเบกษาเพอใชบงคบ มาตรา ๑๗๐ ภายใตบงคบมาตรา ๑๗๑ ในกรณทสภากรงเทพมหานครไมเหนดวยกบราง ขอบญญตงบประมาณรายจาย ใหสภากรงเทพมหานครต งสมาชกสภากรงเทพมหานครจานวนแปดคนและผวาราชการกรงเทพมหานครตงบคคลซงมไดเปนสมาชกสภากรงเทพมหานครจานวนเจดคน ประกอบเปนคณะกรรมการรวมเพอพจารณาหาขอยตความขดแยงในสาระสาคญทบญญตไวในรางขอบญญตงบประมาณรายจายแลวรายงานผลการพจารณาตอสภากรงเทพมหานครภายในสบวนนบแตวนทสภากรงเทพมหานครตงคณะกรรมการรวม ถาสภากรงเทพมหานครยงไมเหนดวยกบผลการพจารณาของคณะกรรมการรวมดวยคะแนนเสยงไมตากวาสามในสของจานวนสมาชกสภากรงเทพมหานครทงหมดเทาทมอยใหรางขอบญญตงบประมาณรายจายเปนอนตกไป และใหใชขอบญญตงบประมาณรายจายในปงบประมาณปทแลวนนไปพลางกอน ในกรณเชนวาน ใหนายกรฐมนตรสงยบสภากรงเทพมหานครถามขอเสนอของผวาราชการกรงเทพมหานคร มาตรา ๑๗๑ รางขอบญญตงบประมาณรายจายประจาปและรางขอบญญตงบประมาณรายจายเพมเตม สภากรงเทพมหานครจะตองพจารณาใหเสรจภายในสสบหาวนนบแตวนทสภากรงเทพมหานครไดพจารณารางขอบญญตงบประมาณรายจายนนเปนครงแรก ถาสภากรงเทพมหานครพจารณารางขอบญญตงบประมาณรายจายนนไมแลวเสรจภายในเวลาทกาหนดดงกลาวในวรรคหนง ใหถอวาสภากรงเทพมหานครไดใหความเหนชอบในรางขอบญญตงบประมาณรายจายนน และใหผวาราชการกรงเทพมหานครลงนามและประกาศในราชกจจานเบกษาเพอใชบงคบ ในการพจารณารางขอบญญตงบประมาณรายจายประจาป รางขอบญญตงบประมาณรายจายเพมเตม และรางขอบญญตโอนงบประมาณรายจาย สมาชกสภากรงเทพมหานครจะแปรญตตเพมเตมรายการหรอจานวนในรายการมได แตอาจแปรญตตไดในทางลดหรอตดทอนรายจายซงมใชรายจายตามขอผกพนอยางใดอยางหนง ดงตอไปน

(๑) เงนสงใหตนเงนก (๒) ดอกเบยเงนก (๓) เงนทกาหนดใหจายตามกฎหมาย

ในการพจารณาของสภากรงเทพมหานครหรอของคณะกรรมการ การเสนอ การแปรญตต หรอการกระทาดวยประการใด ๆ ทมผลใหสมาชกสภากรงเทพมหานครหรอกรรมการมสวนไมวาโดยทางตรงหรอโดยทางออมในการใชงบประมาณรายจาย จะกระทามได ในกรณทสมาชกสภากรงเทพมหานครมจานวนไมนอยกวาหนงในสบของจานวนสมาชกทงหมดเทาทมอย เหนวามการกระทาฝาฝนบทบญญตตามวรรคส ใหเสนอความเหนตอศาลรฐธรรมนญเพอพจารณา และศาลรฐธรรมนญตองพจารณาวนจฉยภายในสบหาวนนบแตวนทไดรบความเหนดงกลาว ในกรณทศาลรฐธรรมนญวนจฉยวามการกระทาฝาฝนบทบญญตตามวรรคส ใหการเสนอการแปรญตตหรอการกระทาดงกลาวสนผลไป มาตรา ๑๗๒ ในกรณทสภากรงเทพมหานครสนอายหรอมการยบสภากรงเทพมหานคร หรอถอวามการยบสภากรงเทพมหานคร บรรดารางขอบญญตกรงเทพมหานครทสภากรงเทพมหานครยงมไดใหความเหนชอบหรอทสภา

217

กรงเทพมหานครใหความเหนชอบแลวแตผวาราชการกรงเทพมหานครยงมไดลงนามและประกาศใหเปนกฎหมายภายในสามสบวนนบแตวนรบรางขอบญญตจากประธานสภากรงเทพมหานครใหเปนอนตกไป มาตรา ๑๗๓ ในระหวางทไมมสภากรงเทพมหานครหรอในกรณฉกเฉนทมความจาเปนรบดวนในอนจะรกษาความปลอดภยสาธารณะหรอปองปดภยพบตสาธารณะ และจะเรยกประชมสภากรงเทพมหานครใหทนทวงทมได ผวาราชการกรงเทพมหานครโดยความเหนชอบของนายกรฐมนตร จะออกขอกาหนดกรงเทพมหานครใหใชบงคบดงเชนขอบญญตและเมอประกาศในราชกจจานเบกษาแลว ใหใชบงคบได ในการประชมสภากรงเทพมหานครคราวตอไป ใหนาขอกาหนดกรงเทพมหานครนนเสนอตอสภากรงเทพมหานครเพออนมต ถาสภากรงเทพมหานครอนมตแลวใหขอกาหนดกรงเทพมหานครนนใชบงคบเปนขอบญญตกรงเทพมหานครตอไป ถาสภากรงเทพมหานครไมอนมตใหขอกาหนดกรงเทพมหานครนนเปนอนตกไป แตทงนไมกระทบกระเทอนถงกจการทไดกระทาไประหวางทใชขอกาหนดกรงเทพมหานครนน การอนมตหรอไมอนมตขอกาหนดกรงเทพมหานคร ใหผวาราชการกรงเทพมหานครประกาศในราชกจจานเบกษา ในกรณไมอนมตใหมผลตงแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษา

สวนท ๒ ขอบญญตนครบาล

มาตรา ๑๗๔ ภายใตบงคบมาตรา ๑๗๕ และมาตรา ๑๗๖ ขอบญญตนครบาลจะตราขนไดโดยความเหนชอบของสภานครบาลในกรณดงตอไปน

(๑) เพอปฏบตการใหเปนไปตามอานาจและหนาทของนครบาล (๒) เมอมกฎหมายบญญตใหนครบาลมอานาจตราขอบญญต (๓) การดาเนนการพาณชยของนครบาล

ในขอบญญตนครบาลจะกาหนดโทษละเมดขอบญญตไวดวยกได แตมใหกาหนดโทษจาคกเกนสามเดอนหรอปรบไมเกนหาพนบาท หรอทงจาทงปรบ มาตรา ๑๗๕ ขอบญญตนครบาลตองไมขดหรอแยงกบขอบญญตกรงเทพมหานคร ในกรณทกรงเทพมหานครยงมไดออกขอบญญตกรงเทพมหานครในเรองใดตามอานาจและหนาทในมาตรา ๑๔๔ ใหนครบาลมอานาจออกขอบญญตนครบาลกาหนดในเรองนนได ในกรณทไดมการออกขอบญญตนครบาลกาหนดเรองใดตามวรรคสองแลว ถาตอมามการออกขอบญญตกรงเทพมหานครกาหนดเรองนน ใหขอกาหนดในขอบญญตนครบาลสวนทขดหรอแยงกบขอบญญตกรงเทพมหานครเปนอนยกเลก และใหขอกาหนดในขอบญญตนครบาลในสวนทไมขดหรอแยงกบขอบญญตกรงเทพมหานครยงคงใชบงคบตอไปจนกวาจะมการออกขอบญญตนครบาลขนมาใหม การยกเลกขอบญญตนครบาลตามวรรคสาม ยอมไมกระทบกระเทอนตอการดาเนนการทไดกระทาไปแลวโดยถกตองตามขอบญญตนครบาลนน มาตรา ๑๗๖ ในกรณทไดมการออกขอบญญตกรงเทพมหานครกาหนดเรองใดตามอานาจและหนาทในมาตรา ๑๔๔ ใหนครบาลมอานาจออกขอบญญตนครบาลในเรองนนไดในกรณดงตอไปน

(๑) เปนการออกขอบญญตนครบาลเพอกาหนดรายละเอยดในเรองนนเพมเตมจาก ทกาหนดไวในขอบญญตกรงเทพมหานคร โดยไมขดหรอแยงกบขอบญญตกรงเทพมหานครดงกลาว

(๒) เปนการออกขอบญญตนครบาลกาหนดเรองทขดหรอแยงกบขอบญญต กรงเทพมหานครในเรองดงกลาว เนองจากมความจาเปนหรอเหตผลพเศษเฉพาะนครบาลนน การออกขอบญญตนครบาลตาม(๒)ใหมผลบงคบใชเมอรบความเหนชอบจากสภากรงเทพมหานครและผวาราชการกรงเทพมหานครแลว มาตรา ๑๗๗ รางขอบญญตนครบาลจะเสนอไดกแตโดย

(๑) นายกนครบาล (๒) สมาชกสภานครบาล

218

ในกรณทสมาชกสภานครบาล เปนผเสนอรางขอบญญตนครบาลตองมสมาชกสภานครบาลลงนามรบรองไมนอยกวาหนงในหาของจานวนสมาชกสภานครบาลทงหมดเทาทมอย รางขอบญญตนครบาลเกยวกบการเงน สมาชกสภานครบาลจะเสนอไดตอเมอมคารบรองของนายกนครบาล มาตรา ๑๗๘ ใหนาบทบญญต มาตรา ๑๖๔ มาตรา ๑๖๕ มาตรา ๑๖๖ มาตรา ๑๖๗ มาตรา ๑๖๘ มาตรา ๑๖๙ มาตรา ๑๗๐ มาตรา ๑๗๑ มาตรา ๑๗๒ และมาตรา ๑๗๓ มาใชบงคบกบการตราขอบญญตนครบาลดวย โดยอนโลม มาตรา ๑๗๙ ภายในเจดวนนบแตวนทสภานครบาลไดมมตเหนชอบดวยกบรางขอบญญตใดใหประธานสภานครบาลสงรางขอบญญตนนใหผวาราชการกรงเทพมหานครพจารณา ผวาราชการกรงเทพมหานครตองพจารณารางขอบญญตตามวรรคหนงใหเสรจและสงคนประธานสภานครบาลภายในสบหาวนนบแตวนทไดรบรางขอบญญตนน ถาผวาราชการกรงเทพมหานครไมพจารณาใหแลวเสรจภายในระยะเวลาทกาหนด ใหถอวาผวาราชการกรงเทพมหานครเหนชอบดวยกบรางขอบญญตนน ในกรณทผวาการราชการกรงเทพมหานครเหนชอบดวยกบรางขอบญญตตามวรรคหนงใหสงนายกนครบาลลงนามใชบงคบเปนขอบญญตตอไป แตถาผวาราชการกรงเทพมหานครไมเหนชอบดวย ใหสงรางขอบญญตนนพรอมดวยเหตผลไปยงสภานครบาลเพอพจารณาใหม ถาสภานครบาลมมตยนยนตามรางขอบญญตเดมดวยคะแนนเสยงไมนอยกวาสามในสของจานวนสมาชกสภานครบาลทงหมดเทาทมอย ใหประธานสภานครบาลสงรางขอบญญตนน ใหนายกนครบาลลงนามใชบงคบเปนขอบญญตและแจงใหผวาราชการกรงเทพมหานครทราบตอไป แตถาสภานครบาลไมยนยนภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบรางขอบญญตหรอยนยนรางขอบญญตเดมดวยคะแนนเสยงนอยกวาสามในสของจานวนสมาชกสภานครบาลทงหมดเทาทมอย ใหรางขอบญญตนนตกไป มาตรา ๑๘๐ ใหนครบาลปดประกาศขอบญญตนครบาลทประกาศใชบงคบ ณ สานกงานนครบาล และถามสานกงานแขวงกใหประกาศ ณ สานกงานแขวงดวย

หมวด ๘ การคลงและทรพยสนของกรงเทพมหานครและนครบาล

สวนท ๑ การคลงและทรพยสนของกรงเทพมหานคร

มาตรา ๑๘๑ กรงเทพมหานครมรายไดจากภาษอากร คาธรรมเนยมและเงนรายไดตามทบญญตไวในพระราชบญญตนและกฎหมายอนทบญญตใหเปนรายไดของกรงเทพมหานคร และอาจมรายไดจากภาษอากร คาธรรมเนยมและเงนรายไดตามทบญญตไวตามกฎหมายวาดวยการกาหนดแผนและขนตอนการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน ทงน ในการจดเกบหรอไดมาซงรายไดนน ใหกรงเทพมหานครจดเกบหรอไดมาซงรายไดของกรงเทพมหานครใหเปนไปตามกฎหมายวาดวยการนน ในกรณทกฎหมายวาดวยรายไดองคกรปกครองสวนทองถนใชบงคบ ใหกรงเทพมหานครมรายไดจากภาษอากร คาธรรมเนยมและเงนรายไดอนใดตามทบญญตไวในกฎหมายวาดวยรายไดขององคกรปกครองสวนทองถนดงกลาว มาตรา ๑๘๒ ภาษบารงทองท ภาษโรงเรอนและทดน ภาษาปาย อากรการฆาสตว และผลประโยชนอนอนเนองในการฆาสตวในเขตกรงเทพมหานคร ใหกรงเทพมหานครจดเกบเปนรายไดของกรงเทพมหานครตามกฎหมายวาดวยการนน มาตรา ๑๘๓ ภาษและคาธรรมเนยมรถหรอรถยนต หรอลอเลอนทจดเกบไดในเขตกรงเทพมหานครใหเปนรายไดของกรงเทพมหานครตามกฎหมายวาดวยการนน มาตรา ๑๘๔ ใหกรงเทพมหานครมอานาจออกขอบญญตเกบภาษบารงกรงเทพมหานคร สาหรบนามนเบนซนและนามนทคลายกน นามนดเซลและนามนทคลายกนและกาซปโตรเลยม ซงสถานการคาปลกในเขตกรงเทพมหานครเปนผจาหนายไดไมเกนลตรละหาสตางค ราคาขายปลกทสงเพมขนไมเกนจานวนภาษทเรยกเกบตามมาตรานไมถอวาเปนการตองหามตามกฎหมายวาดวยการกาหนดราคาสนคาและปองกนการผกขาด

219

มาตรา ๑๘๕ กรงเทพมหานครมอานาจออกขอบญญตเพอเกบภาษอากรและคาธรรมเนยมเพมขนไดไมเกนรอยละสบของภาษ และคาธรรมเนยมประเภทใดประเภทหนงหรอทกประเภทในเขตกรงเทพมหานคร ดงตอไปน (๑) ภาษธรกจเฉพาะตามประมวลรษฎากร (๒) คาธรรมเนยมใบอนญาตขายสราตามกฎหมายวาดวยสรา (๓) คาธรรมเนยมใบอนญาตในการเลนการพนนตามกฎหมายวาดวยการพนน ในการเสยภาษอากรและคาธรรมเนยมตามมาตราน เศษของหนงบาทใหตดทง ภาษอากรและคาธรรมเนยมตามมาตรานใหถอเปนภาษอากรและคาธรรมเนยมตามกฎหมายวาดวยการนน มาตรา ๑๘๖ กรงเทพมหานครมอานาจออกขอบญญตเกบภาษมลคาเพมในเขตกรงเทพมหานคร โดยใหกาหนดเปนอตราภาษมลคาเพม เพมขนจากอตราทเรยกเกบตามประมวลรษฎากร ดงตอไปน

(๑) ในกรณทประมวลรษฎากรเรยกเกบภาษมลคาเพมในอตรารอยละศนยใหกรงเทพมหานครเกบในอตรารอยละศนย

(๒) ในกรณทประมวลรษฎากรเรยกเกบภาษมลคาเพมในอตราอน ใหกรงเทพมหานครเกบหนงในเกาของอตราภาษมลคาเพมทเรยกเกบตามประมวลรษฎากร ภาษมลคาเพมตามมาตราน ใหถอเปนภาษมลคาเพมตามประมวลรษฎากร มาตรา ๑๘๗ กรงเทพมหานครอาจออกขอบญญตเรยกเกบคาธรรมเนยมใด ๆ จากผซงใชหรอไดประโยชนจากการใหบรการสาธารณะในเขตของกรงเทพมหานครทกรงเทพมหานครจดใหมขนได มาตรา ๑๘๘ กจการใดทกฎหมายมอบหนาทใหเทศบาลเปนเจาหนาทดาเนนการ ถากจการนนอยในกรงเทพมหานคร ใหกรงเทพมหานครเปนเจาหนาทดาเนนการตามกฎหมายนน และบรรดาคาธรรมเนยมคาใบอนญาต และคาปรบเนองในกจการเชนวานนใหเปนรายไดของกรงเทพมหานคร มาตรา ๑๘๙ กรงเทพมหานครอาจกาหนดใหรายไดใดของกรงเทพมหานครทเกดขนในเขตพนทนครบาลใด ใหนครบาลนนมอานาจจดเกบเพอตกเปนรายไดของนครบาลกได โดยทาเปนประกาศกรงเทพมหานคร ทงน ใหกรงเทพมหานครดาเนนการมอบอานาจการจดเกบรายไดดงกลาวตามกฎหมายวาดวยการนนใหแกนครบาลดวย ในการน อาจกาหนดสดสวนของรายไดทนครบาลจดเกบทนครบาลจะเกบไวเปนเงนสาหรบใชจายในกจการของนครบาล และทตองจดสงใหกรงเทพมหานคร ตามอตราทกรงเทพมหานครกาหนดได มาตรา ๑๙๐ บรรดารายไดทตกเปนของกรงเทพมหานคร ใหกรงเทพมหานครจดสรรเปนเงนอดหนนใหแกนครบาลตามความเหมาะสมในการปฏบตหนาท ทงน ตามแผนพฒนานครบาลประจาปทกรงเทพมหานครเหนชอบและกาหนดไวในขอบญญตงบประมาณรายจายประจาปของกรงเทพมหานครหรอตามความจาเปนเรงดวนในการปฏบตหนาทของนครบาล มาตรา ๑๙๑ ในการจดเกบภาษอากรและคาธรรมเนยมตามพระราชบญญต นใหผวาราชการกรงเทพมหานคร รองผวาราชการกรงเทพมหานคร ปลดกรงเทพมหานคร รองปลดกรงเทพมหานคร ผอานวยการสานก หวหนาสวนราชการทเรยกชออยางอนซงมฐานะเปนสานก หวหนาสวนราชการหรอผดารงตาแหนงเทยบเทา นายกนครบาล รองนายกนครบาล ปลดนครบาล รองนายกนครบาล ผอานวยการกอง หวหนากองหรอขาราชการกรงเทพมหานครหรอบคลากรกรงเทพมหานครทผวาราชการกรงเทพมหานครแตงตงเปนพนกงานเจาหนาท มอานาจและหนาทปฏบตการตามกฎหมาย เวนแตกฎหมายวาดวยการนนจะไดกาหนดไวเปนประการอน ในการบงคบเรยกเกบภาษคางชาระใหปลดกรงเทพมหานคร หรอปลดนครบาลโดยความเหนชอบของผวาราชการกรงเทพมหานคร มอานาจสงยดและสงขายทอดตลาดทรพยสนของผรบผดชอบเสยภาษอากรไดโดยมตองขอใหศาลออกหมายยดหรอสง วธยดและขายทอดตลาดทรพยสนดงกลาวในวรรคสอง ใหปฏบตตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง โดยอนโลม เงนทไดจากการขายทอดตลาด เมอหกคาธรรมเนยมกบคาใชจายในการยดและขายและเงนภาษอากรคางชาระออกแลว ถามเงนเหลอใหคนแกเจาของทรพยสน มาตรา ๑๙๒ กรงเทพมหานครจะมอบใหกระทรวง ทบวง กรม ซงมหนาทจดเกบภาษอากรหรอคาธรรมเนยม เรยกเกบภาษอากรหรอคาธรรมเนยมเพอกรงเทพมหานครกได ในกรณเชนนเมอไดหกคาใชจายตามทกาหนดไวในกฎกระทรวงแลว ใหกระทรวง ทบวง กรม นนสงมอบใหแกกรงเทพมหานคร

220

มาตรา ๑๙๓ กรงเทพมหานครอาจมรายรบตาม มาตรา ๒๘ แหงพระราชบญญตกาหนดแผนและขนตอนการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. ๒๕๔๒ มาตรา ๑๙๔ กรงเทพมหานครอาจมรายจาย ดงตอไปน

(๑) เงนเดอน (๒) คาจางประจา (๓) คาจางชวคราว (๔) คาตอบแทน (๕) คาใชสอย (๖) คาสาธารณปโภค (๗) คาวสด (๘) คาครภณฑ (๙) คาทดนและสงกอสราง (๑๐) เงนอดหนน (๑๑) รายจายตามขอผกพน (๑๒) รายจายอนตามกฎหมายหรอระเบยบของกรงเทพมหานครกาหนดไว

มาตรา ๑๙๕ การจายเงนของกรงเทพมหานครใหเปนไปตามทไดอนญาตไวในขอบญญตงบประมาณรายจายประจาปหรอขอบญญตงบประมาณรายจายเพมเตม การจายเงนซงมไดอนญาตไวในขอบญญตงบประมาณรายจาย ใหเปนไปตามหลกเกณฑและวธการทกาหนดไวในกฎหมาย กฎ ระเบยบ ขอบงคบ หรอขอบญญตวาดวยการนน มาตรา ๑๙๖ ใหสานกงานการตรวจเงนแผนดนเปนผตรวจสอบการรบเงน การจายเงน การบญช การเงน และทรพยสนอน ๆ ของกรงเทพมหานคร เมอสนปงบประมาณใหผวาราชการกรงเทพมหานครประกาศรายงานการรบจายเงน ประจาปงบประมาณทสนสดลงนนในราชกจจานเบกษาโดยมชกชา รายงานการรบจายเงนประจาปตามวรรคสองเมอสานกงานการตรวจเงนแผนดนไดตรวจสอบแลวใหทารายงานผลการตรวจสอบเสนอผวาราชการกรงเทพมหานครเพอเสนอสภากรงเทพมหานคร

สวนท ๒ การคลงและทรพยสนของนครบาล

มาตรา ๑๙๗ นครบาลอาจมรายไดจากภาษอากร คาธรรมเนยม และเงนรายไดอน ดงตอไปน

(๑) เงนหรอทรพยสนทไดรบโอนมาจากกรงเทพมหานคร (๒) รายไดทนครบาลจดเกบตามมาตรา ๑๘๙ (๓) เงนอดหนนทกรงเทพมหานครจดสรรใหตามมาตรา ๑๙๐ (๔) รายไดอนตามทพระราชบญญตนหรอกฎหมายอนกาหนดใหเปนของนครบาล

มาตรา ๑๙๘ ใหนาบทบญญตมาตรา ๑๙๓ และมาตรา ๑๙๔ มาใชบงคบแกรายรบและรายจายของนครบาลดวย โดยอนโลม มาตรา ๑๙๙ ในแตละป ใหนายกนครบาลจดทาแผนพฒนานครบาลโดยความเหนชอบของสภานครบาล เพอเสนอใหกรงเทพมหานครพจารณากาหนดการจดสรรเงนอดหนนใหแกนครบาล โดยกาหนดไวในขอบญญตงบประมาณรายจายประจาปของกรงเทพมหานคร มาตรา ๒๐๐ ใหนาบทบญญตมาตรา ๑๙๖ มาใชบงคบกบรายรบและรายจายและการตรวจสอบการจายเงนของนครบาลดวย โดยอนโลม มาตรา ๒๐๑ ในกรณทนครบาลใดดาเนนการใหบรการทมคณภาพสามารถเพมผลงานและมผลคมคาโดยไมเพมคาใชจาย และเปนไปตามเปาหมายทกาหนดไวในแผนพฒนานครบาล รวมทงเปนทพงพอใจแกประชาชนในพนท ใหกรงเทพมหานครจดสรรเงนเพมพเศษใหแกนครบาลนน เพอใชในการปรบปรงการบรหารราชการของนครบาล ตามหลกเกณฑและวธการทกรงเทพมหานครกาหนด

221

หมวด ๙ การมสวนรวมของพลเมองกรงเทพมหานคร

______________________ มาตรา ๒๐๒ พลเมองของกรงเทพมหานครมสทธมสวนรวมในการบรหารกจการของกรงเทพมหานครและนครบาลกรงเทพมหานครหรอนครบาลตองจดใหมวธการทใหพลเมองมสวนรวมตามวรรคหนงโดยทาเปนประกาศปดไว ณ ททาการของกรงเทพมหานคร นครบาลและเผยแพรในระบบสารสนเทศดวย มาตรา ๒๐๓ กรงเทพมหานครหรอนครบาลตองจดใหพลเมองมสวนรวมตามมาตรา ๒๐๒ วรรคหนง อยางนอยเมอจะดาเนนดารในเรองดงตอไปน (๑) การจดทาแผนพฒนากรงเทพมหานครหรอนครบาล (๒) การจดทางบประมาณ (๓) การประชมสภากรงเทพมหานครหรอสภานครบาล (๔) การกาหนดหลกเกณฑทวไปเกยวกบการประเมนภาษ มาตรา ๒๐๔ วธการเขามสวนรวมของพลเมองในกรงเทพมหานครหรอนครบาลตามมาตรา ๒๐๓ อาจกระทาไดดวยวธดงตอไปน (๑) การเปดเผยขอมลใหพลเมองทราบ (๒) การแสดงความคดเหนและเสนอแนะ (๓) การสอบถามความคดเหนของพลเมอง (๔) การเขามสวนรวมในฐานะกรรมการ อนกรรมการ หรอคณะทางาน (๕) การจดใหมการลงประชามต (๖) การเขาฟงการประชมสภากรงเทพมหานครหรอสภานครบาล (๗) การมสวนรวมในการจดบรการสาธารณะ (๘) วธการอนทผวากรงเทพมหานครหรอนายกนครบาลกาหนดโดยความเหนชอบของสภากรงเทพมหานครหรอสภานครบาล แลวแตกรณ การเขามสวนรวมของพลเมองในเรองใด โดยวธการอยางใดใหเปนไปตามทกรงเทพมหานครหรอนครบาลประกาศกาหนดตามมาตรา ๒๐๒ วรรคสอง มาตรา ๒๐๕ การเปดเผยขอมลใหพลเมองทราบตามมาตรา ๒๐๔ ในเรองใดใหเปดเผยขอมลทงปวงทเกยวกบเรองนนทมใชเปนความลบของทางราชการ โดยจดทาเปนรายงานสรปใหพลเมองทราบ และกรณทเปนเรองเกยวกบผลการดาเนนงานของกรงเทพมหานครหรอนครบาลอยางนอยตองมขอมลโดยสรปในเรองดงตอไปน (๑) งบประมาณรายจายประจาป ซงตองมรายการเปรยบเทยบระหวางประมาณการรายรบกบรายจายจรง และประมาณการรายจายกบรายจายจรงของแตละรายการ รวมทงผลการจดซอจดจาง ราคากลาง และผไดจดซอจดจาง รวมทงเงนสะสมและเงนก (๒) รายงานผลการดาเนนการในสวนทเกยวกบการบรหารสาธารณะโดยมรายละเอยดเกยวกบจานวนเงนทใช ทมาของเงนดงกลาว และผลทไดรบ (๓) ผลการตรวจสอบของสานกงานการตรวจเงนแผนดน องคกรตรวจสอบ หรอองคกรอสระอนๆ ในกรณทมการทกทวงจากหนวยงานดงกลาวในเรองใด ตองเปดเผยคาทกทวงนนดวย รายงานตามวรรคหนงใหปดประกาศไวในทเปดเผย ณ ททาการกรงเทพมหานครและใหเผยแพรในระบบสารสนเทศดวย ทงน การจดทาและเปดเผยรายงานดงกลาวไมเปนการตดสทธพลเมองทจะขอตรวจสอบขอมลอนใดตามกฎหมายวาดวยขอมลขาวสารของราชการ มาตรา ๒๐๖ การแสดงความคดเหนและเสนอแนะตามมาตรา ๒๐๓ กรงเทพมหานครหรอนครบาลอาจกระทาไดโดยวธการดงตอไปน (๑) จดใหมการประชมพลเมองเพอรบฟงความคดเหนในเรองทเหนสมควร (๒) จดใหมและเผยแพรใหพลเมองทราบถงชองทางทพลเมองจะสามารถมขอเสนอแนะเกยวกบการปฏบตหนาทหรอการจดทาบรการสาธารณะของกรงเทพมหานครหรอนครบาล

222

มาตรา ๒๐๗ การจดใหมการสอบถามความคดเหนของพลเมองตามมาตรา ๒๐๓ กรงเทพมหานครหรอนครบาลอาจกระทาไดตามทเหนสมควร แตอยางนอยตองจดใหมการสอบถามความคดเหนของพลเมองในกรณดงตอไปน (๑) กรงเทพมหานครหรอนครบาลจะดาเนนการใดทอาจกอใหเกดผลกระทบตอพลเมองอยางรนแรงดานคณภาพสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาต หรอสขภาพหรอกระทบตอวถชวตความเปนอยของพลเมอง (๒) ในกรณทพลเมองจานวนไมนอยกวาหาพนคนสาหรบกรงเทพมหานครหรอสองพนหารอยคนสาหรบนครบาลเขาชอรองขอใหกรงเทพมหานครหรอนครบาลดาเนนการสอบถามความคดเหนของพลเมองในเรองทเกยวกบใหบรการสาธารณะหรอการกาหนดนโยบายของกรงเทพมหานครหรอนครบาล ในการดาเนนการสอบถามความคดเหนของพลเมองตามวรรคหนง ใหกรงเทพมหานครหรอนครบาลเปดเผยขอมล คาชแจง เหตผลความจาเปน และผลกระทบของการดาเนนงาน ผลดและผลเสยทอาจเกดขน มาตรการปองกน การแกไขและเยยวยา ตลอดจนรายละเอยดอนใดทจะทาใหพลเมองทราบถงลกษณะการดาเนนงานของกรงเทพมหานครหรอนครบาลอยางเพยงพอ มาตรา ๒๐๘ เมอไดดาเนนการสอบถามความคดเหนของพลเมองตามมาตร ๒๐๗ แลว ใหกรงเทพมหานครหรอนครบาลนาผลการสอบถามความคดเหนมาใชประกอบในกระบวนการตดสนใจดวย มาตรา ๒๐๙ การจดใหพลเมองเขารวมเปนกรรมการ อนกรรมการ หรอคณะทางานตามมาตรา ๒๐๔ จะแตงตงใหพลเมองเปนกรรมการ อนกรรมการ หรอคณะทางานทมหนาทเกยวกบการพสดหรอหนาทอนใดทจะทาใหตองรบผดทางแพงหรอทางอาญาโดยตรงไมได มาตรา ๒๑๐ กรณทกรงเทพมหานครจะดาเนนการใดทมผลกระทบตอพลเมองอยางกวางขวางและพลเมองมขอโตแยงหรอมความเหนขดแยงกนอยางรนแรง ผวากรงเทพมหานครโดยความเหนชอบของสภากรงเทพมหานคร จะจดใหมการลงประชามตของพลเมองกได การลงประชามตตามวรรคหนง ตองมใชการใหความเหนหรอไมเหนชอบในเรองตวบคคล เชอชาต ศาสนา หรอเรองทมผลกระทบตอความมนคงของรฐ มาตรา ๒๑๑ เมอจะจดใหมการลงประชามตใหผวากรงเทพมหานครกาหนดวนลงประชามตซงตองกาหนดวนเดยวกนในทกทองท มาตรา ๒๑๒ กอนถงกาหนดวนลงประชามตไมนอยกวาสามสบวนใหผวากรงเทพมหานครประกาศใหพลเมองทราบกาหนดวนลงประชามต พรอมทงรายละเอยดดงตอไปน (๑) เรองทจะใหลงประชามต ซงตองมเนอหาชดเจนและเพยงพอทจะทาใหผมสทธออกเสยงประชามตเหนชอบหรอไมเหนชอบได (๒) วนเวลาและสถานททจะลงประชามต (๓) กาหนดเวลาและสถานททยนคารองขอเพมชอหรอใหถอนชอ ประกาศตามวรรคหนงใหประกาศไว ณ ททาการกรงเทพมหานคร นครบาล และสภานทอนทพลเมองสามารถรบทราบไดโดยสะดวกและทวถง มาตรา ๒๑๓ ใหผมสทธเลอกตงตามกฎหมายนเปนผมสทธออกเสยงประชามต หลกเกณฑและวธการออกเสยงประชามตใหเปนไปตามกฎหมายวาดวยการออกเสยงประชามต มาตรา ๒๑๔ ใหกรงเทพมหานครมอานาจออกขอบญญตกรงเทพมหานครเพอรกษาความสงบเรยบรอยในการออกเสยงประชามตของพลเมอง

หมวด ๙

คณะกรรมการประสานงานการดาเนนการกจการสาธารณปโภคในเขตกรงเทพมหานคร

มาตรา ๒๑๕ ใหมคณะกรรมการประสานงานการดาเนนการกจการสาธารณปโภคในเขตกรงเทพมหานคร คณะหนงประกอบดวยผวาราชการกรงเทพมหานครเปนประธานกรรมการ ปลดกรงเทพมหานคร และผแทนหนวยงานของรฐทดาเนนกจการสาธารณปโภคหรอหนวยงานของรฐทดาเนนกจการบรการสาธารณะในเขตพนทกรงเทพมหานคร ตามทนายกรฐมนตรประกาศกาหนดในราชกจจานเบกษา เปนกรรมการ

223

ใหรองปลดกรงเทพมหานครทไดรบมอบหมายใหควบคมหรอกากบดแลงานดานสาธารณปโภคของกรงเทพมหานคร เปนกรรมการและเลขานการ และใหหวหนาสวนราชการของกรงเทพมหานครตามทผวาราชการกรงเทพมหานครกาหนด เปนกรรมการและผชวยเลขานการ มาตรา ๒๑๖ ใหคณะกรรมการประสานงานการดาเนนการกจการสาธารณปโภคในเขตกรงเทพมหานคร มอานาจหนาท ดงตอไปน (๑) ประสานการปฏบตการดาเนนการตามอานาจหนาทระหวางหนวยงานของรฐดาเนนกจการสาธารณปโภคหรอหนวยงานของรฐทดาเนนกจการบรการสาธารณะในเขตพนทกรงเทพมหานคร กบกรงเทพมหานครเพอใหเกดประโยชนแกกรงเทพมหานครและสวนรวม (๒) รวมกนพจารณาเพอแกไขปญหาอนเกดจากการดาเนนการในการจดทาบรการสาธารณะและการสาธารณปโภคของหนวยงานของรฐและกรงเทพมหานครใหเกดประสทธภาพและมประสทธผล (๓) อานาจหนาทอนใดตามทนายกรฐมนตรมอบหมายหรอตามทกรงเทพมหานครรองขอ ในการปฏบตหนาทตามวรรคหนง ใหคณะกรรมการอาจขอใหบคคล กรงเทพมหานคร หรอหนวยงานของรฐหรอองคกรปกครองสวนทองอนทเกยวของมาชแจงขอเทจจรงหรอแสดงความเหน หรอสงเอกสารเพอประกอบการพจารณาได มาตรา ๒๑๗ การประชมและวธการประชมใหเปนไปตามระเบยบทคณะกรรมการประสานงานการดาเนนการกจการสาธารณปโภคในเขตกรงเทพมหานครกาหนด มาตรา ๒๑๘ ผซงจะเขารวมประชมกบคณะกรรมการในฐานะผแทนหนวยงานของรฐตามมาตรา ๒๑๙ วรรคหนง ตองเปนผดารงตาแหนงสงสดหรอผซงดารงตาแหนงรองลงมาชนหนงซงผดารงตาแหนงสงสดนนมอบหมาย มาตรา ๒๑๙ ใหสวนราชการของกรงเทพมหานครตามทผวาราชการกรงเทพมหานครกาหนดเปนสานกงานเลขานการคณะกรรมการประสานงานการดาเนนการกจการสาธารณปโภคในเขตกรงเทพมหานคร

หมวด ๑๐ ความสมพนธระหวางรฐบาลกบกรงเทพมหานครและกรงเทพมหานครกบนครบาล

สวนท ๑ ความสมพนธระหวางรฐบาลกบกรงเทพมหานคร

มาตรา ๒๒๐ เพอประโยชนในการปฏบตหนาทราชการอน นอกเหนอจากทพระราชบญญตนและกฎหมายอนกาหนดใหเปนอานาจและหนาทของกรงเทพมหานคร ถากระทรวง ทบวง กรมใดเหนสมควรสงขาราชการมาประจากรงเทพมหานคร เพอปฏบตราชการในหนาทของกระทรวง ทบวง กรมนน กยอมกระทาได โดยความตกลงกบกรงเทพมหานคร มาตรา ๒๒๑ การตงงบประมาณเงนอดหนนใหกรงเทพมหานคร ใหรฐบาลตงใหกรงเทพมหานครโดยตรง ภายใตบงคบแหงกฎหมายอนเงนอดหนนทรฐบาลจดใหแกกรงเทพมหานครนนนายกรฐมนตรจะออกระเบยบกาหนดการใชจายเงนดงกลาว กได มาตรา ๒๒๒ ใหนายกรฐมนตรมอานาจกากบ ดแลการปฏบตราชการของกรงเทพมหานครใหเปนไปตามกฎหมาย กฎ ระเบยบ และขอบงคบของทางราชการ เพอการน นายกรฐมนตรมอานาจสงสอบสวนขอเทจจรงหรอสงใหผวาราชการกรงเทพมหานครชแจง แสดงความคดเหนเกยวกบการปฏบตราชการของกรงเทพมหานคร ในกรณทนายกรฐมนตรเหนวา การปฏบตใดของผวาราชการกรงเทพมหานครขดตอกฎหมาย มตของคณะรฐมนตรหรอเปนไปในทางทอาจทาใหเสยประโยชนของกรงเทพมหานคร นายกรฐมนตรจะยบยงหรอสงการตามทเหนสมควรกได คาสงของนายกรฐมนตรใหเปนทสด มาตรา ๒๒๓ นายกรฐมนตรอาจสงเพกถอนมตของสภากรงเทพมหานคร ในกรณทปรากฏวามตนนฝาฝนกฎหมาย กฎ หรอระเบยบขอบงคบของทางราชการหรอเปนมตทนอกเหนออานาจหนาทของกรงเทพมหานคร คาสงเพกถอนมตของนายกรฐมนตรตามวรรคหนงตองแสดงเหตผลของการเพกถอนนน และตองกระทาการภายในสามสบวนนบแตวนทสภากรงเทพมหานครมมต

224

มาตรา ๒๒๔ เพอคมครองประโยชนของประชาชนในเขตกรงเทพมหานครหรอประโยชนของประเทศเปนการสวนรวม หรอกรณอนตามทกาหนดไวในพระราชบญญตนใหนายกรฐมนตรมอานาจยบสภากรงเทพมหานครได และใหแสดงเหตผลไวในคาสงดวย

สวนท ๒ ความสมพนธระหวางกรงเทพมหานครกบนครบาล

มาตรา ๒๒๕ การตงงบประมาณเปนเงนอดหนนใหนครบาล ใหกรงเทพมหานครตงใหนครบาลโดยตรง โดยใหคานงถงอาณาเขตและลกษณะของพนท สดสวนจานวนประชากร รายไดในเขตนครบาลนน ๆ นโยบายของกรงเทพมหานครและนโยบายของรฐบาล ประกอบกน มาตรา ๒๒๖ ผวาราชการกรงเทพมหานครอาจสงเพกถอนมตของสภานครบาล ในกรณทปรากฏวามตนนฝาฝนกฎหมาย กฎ หรอระเบยบขอบงคบของทางราชการหรอขอบงคบกรงเทพมหานครหรอขอบญญตกรงเทพมหานคร เปนมตทนอกเหนออานาจหนาทของกรงเทพมหานครหรอนครบาล คาสงเพกถอนมตของผวาราชการกรงเทพมหานครตามวรรคหนง ตองแสดงเหตผลของการเพกถอนนน และตองกระทาการภายในสามสบวนนบแตวนทสภานครบาลมมต มาตรา ๒๒๗ ในกรณผวาราชการกรงเทพมหานครเหนวา นายกนครบาลใดปฏบตราชการไปในทางเสยหายแกนครบาล กรงเทพมหานครหรอราชการโดยรวมและไดชแจงแนะนา ตกเตอนแลวแตไมปฏบตตาม ใหผวาราชการกรงเทพมหานครมอานาจสงเพกถอนหรอสงใหระงบการปฏบตของนายกนครบาลไวกอนได แลวใหรบรายงานสภากรงเทพมหานครทราบภายในกาหนดเพอใหลงมตตามทเหนสมควร คาสงของผวาราชการกรงเทพมหานครตามความในวรรคหนงไมกระทบกระเทอนสทธของบคคลภายนอกผกระทาการโดยสจรต มาตรา ๒๒๘ ในกรณผวาราชการกรงเทพมหานครเหนวา นายกนครบาลผใดปฏบตการ ฝาฝนตอความสงบเรยบรอยหรอสวสดภาพของประชาชน ละเลยไมปฏบตตามหรอปฏบตการไมชอบดวยอานาจหนาทหรอมความประพฤตในทางจะนามาซงความเสอมเสยแกศกดตาแหนงหรอแกนครบาลหรอแกราชการ ใหผวาราชการกรงเทพมหานครดาเนนการสอบสวน ถาหากผลการสอบสวนมหลกฐานทเชอไดวามความผดเชนนนจรง ใหผวาราชการกรงเทพมหานครเสนอตอนายกรฐมนตรพจารณาสงถอดถอนนายกนครบาลผนนออกจากตาแหนงได มาตรา ๒๒๙ เพอคมครองประโยชนของประชาชนในเขตนครบาล หรอประโยชนของกรงเทพมหานครเปนสวนรวม ใหผวาราชการกรงเทพมหานครมอานาจยบสภานครบาลได โดยแสดงเหตผลไวในคาสงดวย

บทเฉพาะกาล

มาตรา ๒๓๐ ใหผวาราชการกรงเทพมหานครซงดารงตาแหนงอยในวนทพระราชบญญตนประกาศในราชกจจานเบกษา ยงคงอยในตาแหนงตอไปจนครบวาระหรอจนกวาพนจากตาแหนงกอนวาระตามบทบญญตแหงพระราชบญญต แลวแตกรณ มาตรา ๒๓๑ ใหสมาชกสภากรงเทพมหานครซงดารงตาแหนงอยในวนทพระราชบญญตนประกาศในราชกจจานเบกษา ยงคงอยในตาแหนงตอไปจนครบวาระหรอจนกวาพนจากตาแหนงตามบทบญญตแหงพระราชบญญตน แลวแตกรณ มาตรา ๒๓๒ ใหกรงเทพมหานครจดใหมการเลอกตงสมาชกสภานครบาลและนายกนครบาลภายในหนงปนบแตวนทพระราชบญญตนมผลใชบงคบ ใหสมาชกสภาเขตและผอานวยการเขตซงดารงตาแหนงอยในวนกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบ ยงคงอยในตาแหนงตอไป และใหปฏบตหนาทสมาชกสภานครบาลและนายกนครบาลตามพระราชบญญตน จนกวาจะไดมประกาศกรงเทพมหานครใหมการเลอกตงสมาชกสภานครบาลและนายกนครบาลตามวรรคหนง

225

มาตรา ๒๓๓ ในระยะเวลาเรมแรก ใหผวาราชการกรงเทพมหานครดาเนนการจดตงนครบาลใหแลวเสรจภายในหนงรอยยสบวนนบแตวนทพระราชบญญตนใชบงคบ เมอไดมการจดตงนครบาลตามวรรคหนงแลว ในระยะเรมแรกใหกรงเทพมหานครจดสรรเงนของกรงเทพมหานครใหแกนครบาลแตละแหง เพอใชในการบรหารราชการตามความเหมาะสม มาตรา ๒๓๔ ในระหวางทยงมไดมการกาหนดสวนราชการของกรงเทพมหานครและนครบาลตามพระราชบญญตน ใหบรรดาสวนราชการของกรงเทพมหานครตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. ๒๕๒๘ และทแกไขเพมเตมถอวาเปนสวนราชการของกรงเทพมหานครตามพระราชบญญตนและยงคงมการจดบรหารราชการและอานาจหนาทอยเชนเดม มาตรา ๒๓๕ ใหโอนบรรดากจการ ทรพยสน หน สทธ และเงนงบประมาณของกรงเทพมหานครทมอยในวนทพระราชบญญตนประกาศในราชกจจานเบกษาไปเปนของกรงเทพมหานครตามพระราชบญญตน ใหบรรดาขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรของกรงเทพมหานครซงดารงตาแหนงอยในวนทพระราชบญญตนประกาศในราชกจจานเบกษายงคงเปนขาราชการกรงเทพมหานครและบคลากรกรงเทพมหานครตามพระราชบญญต น โดยยงคงดารงตาแหนงและปฏบตหนาทอยตามเดม จนกวาจะไดมการกาหนดสวนราชการกรงเทพมหานครและนครบาลตามพระราชบญญตน มาตรา ๒๓๖ ในวาระเรมแรก ใหดาเนนการใหมสภาพลเมองกรงเทพมหานครและสภาพลเมองนครบาลภายในหนงรอยแปดสบวนนบแตวนพระราชบญญตนใชบงคบ ผรบสนองพระบรมราชโองการ นายกรฐมนตร

ประวตผเขยน ชอ ชอสกล นายจกรกฤษณ คนธานนท วน เดอน ปเกด 10 กรกฎาคม 2531 สถานทเกด ตาบลบางทอง อาเภอทายเหมอง จงหวดพงงา ประวตการศกษา นตศาสตรบณฑต มหาวทยาลยรามคาแหง ปการศกษา 2551 เนตบณฑตไทย สานกอบรมศกษากฎหมายแหงเนตบณฑตยสภา ปการศกษา 2553 ตาแหนงและสถานททางาน นกวชาการทดนปฏบตการ กรมทดน กระทรวงมหาดไทย