ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ...

100
ความเสี่ยงในการดาเนินโครงการรัฐบาลอิเล็กทรอนิกส์ กรณีศึกษา ระบบ National Single Window ของกรมศุลกากร โดย นายชัยณรงค์ ปัญจศุภโชค การค้นคว้าอิสระนี้เป็นส่วนหนึ่งของการศึกษาตามหลักสูตร วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารเทคโนโลยี วิทยาลัยนวัตกรรม มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ปีการศึกษา 2559 ลิขสิทธิ์ของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร

Upload: others

Post on 14-Feb-2020

16 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

ความเสยงในการด าเนนโครงการรฐบาลอเลกทรอนกส กรณศกษา

ระบบ National Single Window ของกรมศลกากร

โดย

นายชยณรงค ปญจศภโชค

การคนควาอสระนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร วทยาศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาการบรหารเทคโนโลย

วทยาลยนวตกรรม มหาวทยาลยธรรมศาสตร ปการศกษา 2559

ลขสทธของมหาวทยาลยธรรมศาสตร

Page 2: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

ความเสยงในการด าเนนโครงการรฐบาลอเลกทรอนกส กรณศกษา ระบบ National Single Window ของกรมศลกากร

โดย

นายชยณรงค ปญจศภโชค

การคนควาอสระนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร วทยาศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาการบรหารเทคโนโลย

วทยาลยนวตกรรม มหาวทยาลยธรรมศาสตร ปการศกษา 2559

ลขสทธของมหาวทยาลยธรรมศาสตร

Page 3: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

RISK IN IMPLEMENTING E-GOVERNMENT PROJECT A CASE STUDY OF NATIONAL SINGLE WINDOW SYSTEM

OF CUSTOMS DEPARTMENT

BY

MR. CHAINARONG PANJASUPACHOK

AN INDEPENDENT STUDY SUBMITTED IN PARTIAL FULFILLMENT OF

THE REQUIREMENTS FOR THE DEGREE OF MASTER OF SCIENCE

TECHNOLOGY MANAGEMENT COLLEGE OF INNOVATION THAMMASAT UNIVERSITY

ACADEMIC YEAR 2016

COPYRIGHT OF THAMMASAT UNIVERSITY

Page 4: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด
Page 5: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

(1)

หวขอการคนควาอสระ ความเสยงในการด าเนนโครงการรฐบาลอเลกทรอนกส กรณศกษาระบบ National Single Window ของ กรมศลกากร

ชอผเขยน นายชยณรงค ปญจศภโชค ชอปรญญา วทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชา/คณะ/มหาวทยาลย สาขาวชาการบรหารเทคโนโลย

วทยาลยนวตกรรม มหาวทยาลยธรรมศาสตร

อาจารยทปรกษาการคนควาอสระ ผชวยศาสตราจารย ดร. อรพรรณ คงมาลย ปการศกษา 2559

บทคดยอ

การศกษาวจยนมวตถประสงคเพอระบปจจยเสยงทอาจเกดขนและสงผลกระทบตอ

โครงการ National Single Window ของกรมศลกากร โดยขนตอนการวจยหลกจะท าการสมภาษณผมสวนเกยวของในการด าเนนโครงการ และระบปจจยเสยงตามกรอบของการด าเนนงานโครงการซงแบง 5 ระยะ สรปไดปจจยเสยงทงหมด 27 ประเดน แบงได 3 กลม คอ บคลากร กระบวนการ และเครองมอ จากนนท าการประเมนความเสยงโดยสอบถามจากผทมสวนเกยวของในการด าเนนโครงการและน าขอมลทไดจากการสอบถามประเมนความเสยงมาวเคราะหผล

ผลการประเมนพบวาประเดนความเสยงทง 27 ประเดน มความเสยงทสงผลใหโครงการลาชา แบงไดเปน 4 กลม ซงกลมทสรางผลกระทบตอการด าเนนงานโครงการมากทสด คอ องคกรไมมขอมลรปแบบอเลกทรอนกส ประกอบไปดวยประเดนความเสยงยอยไดแก บคลากรยดต ดการใชกระดาษ กระบวนการท างานยงใชกระดาษ และกฎระเบยบขององคกรไมรองรบการใชขอมลอเลกทรอนกส

ค าส าคญ: Single Window, NSW, Risk Response Strategy

Page 6: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

(2)

Independent Study Title RISK IN IMPLEMENTING E-GOVERNMENT PROJECT A CASE STUDY OF NATIONAL SINGLE WINDOW SYSTEM OF CUSTOMS DEPARTMENT

Author Mr. Chainarong Panjasupachok Degree Master of Science Department/Faculty/University Technology Management

College of Innovation Thammasat University

Independent Study Advisor Assistant Professor Dr. Orapan Kongmalai Academic Year 2016

ABSTRACT

This research presents a systematic methodology identifying risk factors in

implementing National Single Window (NSW) system of customs department. The research process respectively consists of stakeholder interview and risk identification under the 5 phases of Single Window project management process; Inception, Elaboration, Planning, Development, and Lessons Learned. These latterly result 27 risk factors, found on 3 dimensions; people, procedures, and tools, defined hereunder. At last, the risk assessment, covering working groups involved in NSW project, is also performed by using risk analysis method.

The result of risk assessment are the 4 groups of risk factors. The risk factor group that causes of project most delay is "The organizations do not use electronic form data", following by “The staff do not want to use electronic data instead of using paper”, “The organization's procedures do not have electronic data” and “The organization's regulations do not support the using of electronic data”.

Keywords: Single Window, NSW, Risk Response Strategy

Page 7: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

(3)

กตตกรรมประกาศ

รายงานการศกษาคนควาอสระฉบบนส าเรจไดดวยความอนเคราะหจากบคคลหลาย

ทาน ผวจยขอกราบขอบพระคณ บดา มารดา ทคอยเลยงด อบรม สงสอน และใหการสนบสนนแกผวจย จนไดมโอกาสเขารบการศกษาทวทยาลยนวตกรรม มหาวทยาลยธรรมศาสตรแหงน

ผวจยขอกราบขอบพระคณคณะอาจารยแหงวทยาลยนวตกรรม ทไดประสทธประสาทวชาความรตาง ๆ และใหการอบรมสงสอนแกผวจย ระหวางทไดศกษาในวทยาลยนวตกรรม

รายงานการคนควาอสระฉบบนไมอาจส าเรจได หากไมไดรบค าชแนะ และไดรบโอกาสจาก ผศ. ดร. อรพรรณ คงมาลย อาจารยทปรกษาของผวจย ผทไดเสยสละเวลาใหค าแนะน า แกไขงานวจยจนเสรจสมบรณ นอกจากนอาจารยยงเปนตนแบบในการท างานของผวจยอกดวย ผวจยขอกราบขอบพระคณอาจารย รวมไปถงทมงานของอาจารยทคอยใหค าแนะน าแกผวจยเสมอมา ผวจยรสกขอบคณเปนอยางยง

ผวจยขอกราบขอบพระคณ อาจารย ดร. อญณฐา ดษฐานนท ประธานกรรมการสอบงานคนควาอสระ และอาจารย ดร. กฤษณา วสมตะนนทน กรรมการสอบงานคนควาอสระ ทไดสละเวลาอนมคามาเปนกรรมการสอบ ใหขอคดเหน และค าแนะน าทเปนประโยชนอยางยงตอผวจย

สดทายน ผวจยไดรบความอนเคราะหจากสวนแผนและมาตรฐาน ส านกเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร กรมศลกากร ทไดใหโอกาสผวจยไดเขาไปเกบรวบรวมขอมลทส าคญและเปนประโยชนส าหรบการวจยครงน ผวจยขอกราบขอบพระคณ

นายชยณรงค ปญจศภโชค

Page 8: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

(4)

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย (1) บทคดยอภาษาองกฤษ (2) กตตกรรมประกาศ (3) สารบญตาราง (7) สารบญภาพ (9)

บทท 1 บทน า 1

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา 1

1.2 วตถประสงคของงานวจย 4

1.3 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 4

1.4 ขอบเขตงานวจย 4

บทท 2 วรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ 5

2.1 รฐบาลอเลกทรอนกส (E-Government) 5

2.2 อปสรรคในรฐบาลอเลกทรอนกส 9

2.3 การบรหารการเปลยนแปลงในรฐบาลอเลกทรอนกส 14

2.4 ความแตกตางระหวางหนวยงานภาครฐและเอกชน 15

2.5 การบรหารความเสยง (Risk Management) 18

Page 9: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

(5)

บทท 3 วธการวจย 21

3.1 ขนตอนการศกษาวจย 21

3.2 ประชากรทศกษา 23

3.2.1 กลมประชากร 23

3.2.2 กลมตวอยาง 23

3.3 เครองมอทใชในการวจย 23

3.3.1 แบบสมภาษณประเมนความเสยง (Risk Assessment Form) 23

3.3.2 การทดสอบเครองมอทใชในการวจย 25

3.3.3 ตารางวเคราะหประเดน/ปจจยเสยง (Risk Identification Form) 25

3.3.4 ตารางระบความเสยงโดยรวม (Risk Exposure/Risk Matrix) 25

3.4 การเกบรวบรวมขอมล 25

3.5 การวเคราะหขอมล 25

3.6 ระยะเวลาทใชในการวจย 26

บทท 4 ผลการวจยและอภปรายผล 28

4.1 ผลการวจย 28

4.1.1 การวเคราะหขอมลจากการสมภาษณกงมโครงสราง 28

4.1.1.1 รายละเอยดโครงการ National Single Window 29

4.1.1.2 สรปประเดนความเสยงจากการสมภาษณกงมโครงสราง 37

4.1.1.3 การระบความเสยงภายใตกรอบการด าเนนโครงการ 39

4.1.1.4 การทบทวนประเดนความเสยงเพอพฒนาแบบประเมนความเสยง 44

4.1.2 การวเคราะหขอมลจากการสมภาษณผเชยวชาญเพอประเมนความเสยง 51

4.1.2.1 ผลการประเมนคาโอกาสและผลกระทบความเสยง 52

4.1.2.2 ผลการค านวณคาระดบความเสยงโดยรวม (Risk Exposure) 56

4.1.2.3 การระบความเสยงโดยรวมใน Risk Profile/Risk Matrix 57

4.2 อภปรายผลการวจย 58

4.2.1 การจดล าดบความส าคญของกลมปจจยเสยง 58

4.2.2 การก าหนดแนวทางรบมอกบความเสยง 61

Page 10: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

(6)

บทท 5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ 73

5.1 สรปผลการวจย 73

5.2 ขอเสนอแนะ 75

5.3 ขอจ ากดงานวจย 76

รายการอางอง 77

ภาคผนวก 82

ภาคผนวก ก แบบสอบถามประเมนความเสยง 83

ประวตผเขยน 87

Page 11: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

(7)

สารบญตาราง ตารางท หนาท

2.1 อปสรรคในการด าเนนโครงการรฐบาลอเลกทรอนกส 10 2.2 ความแตกตางระหวางหนวยงานภาครฐและเอกชน 17 3.1 เกณฑการประเมนใหคะแนนดานความเปนไปได/โอกาสใน 24

การเกดความเสยง (Probability) 3.2 เกณฑการประเมนใหคะแนนดานความรนแรงจากผลกระทบ 24

ของความเสยง (Impact) 3.3 รายละเอยดขนตอนการด าเนนงานวจย 27 4.1 บทบาทหนาทของคณะกรรมการ/คณะท างานทเกยวของกบ 31

โครงการ National Single Window 4.2 หนวยงานในโครงการ National Single Window ทตองเชอมโยง 32

และแลกเปลยนขอมล 4.3 การด าเนนโครงการ National Single Window เทยบกบแนวทางการพฒนา 35

ระบบ Single Window ของ UNSCAP 4.4 การระบกจกรรมในการพฒนาระบบ National Single Window 37 4.5 สรปประเดนความเสยงจากการสมภาษณกงมโครงสราง 38 4.6 ตารางวเคราะหประเดนความเสยงภายใตกรอบการด าเนนโครงการ 40 4.7 ประเดนความเสยงระยะท 1 41 4.8 ประเดนความเสยงระยะท 2 42 4.9 ประเดนความเสยงระยะท 3 42 4.10 ประเดนความเสยงระยะท 4 43 4.11 ประเดนความเสยงระยะท 5 44 4.12 ทบทวนประเดนความเสยง (กอนน าไปพฒนาเปน 45

แบบสอบถามประเมนความเสยง) 4.13 ประเดนความเสยงหลงผานการพจารณาจากผเชยวชาญ 27 ประเดน 50

ส าหรบน าไปพฒนาเปนแบบสอบถาม 4.14 เกณฑประเมนใหคะแนนดานความเปนไปได/โอกาสในการเกด 53

ความเสยง (Probability)

Page 12: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

(8)

4.15 เกณฑประเมนใหคะแนนดานความรนแรงของผลกระทบ (Impact) 53 4.16 เกณฑการก าหนดระดบความเสยงโดยรวม (Risk Exposure Criteria) 54 4.17 คะแนนโอกาสในการเกดความเสยงและความรนแรงของผลกระทบความเสยง 55 4.18 ผลคาระดบความเสยงโดยรวม (Risk Exposure) ของกลมตวอยาง 56 4.19 สรปผลการจดล าดบความส าคญประเดนความเสยงจากคาความเสยงโดยรวม 58

และแนวทางการรบมอความเสยง 4.20 สรปประเดนความเสยง ระดบความเสยง กลยทธ แนวทางการรบมอความเสยง 62

และแนวทางบรหารการเปลยนแปลง 4.21 ประเดนความเสยงทยงคงเหลออย หลงจากด าเนนการตาม 69 แนวทางรบมอความเสยง

Page 13: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

(9)

สารบญภาพ

ภาพท หนา 2.1 รฐบาลอเลกทรอนกสรแบบใหม 6 2.2 ขนการพฒนาการของรฐบาลอเลกทรอนกส 8 2.3 การก าหนดเกณฑระดบความเสยง 19 2.4 สตรค านวณคาระดบความเสยงโดยรวม (Risk Exposure) 19 2.5 ตวอยางการระบระดบความเสยงขนาด 5x5 (Degree of Risk) 20 3.1 กรอบแนวคดงานวจย 22 3.2 การแบงพนทแสดงคาความสมพนธระหวางโอกาส ผลกระทบ 26

และคาความเสยงโดยรวม แบบ 5 สวน 4.1 โครงสรางคณะกรรมการ/คณะท างาน ทเกยวของกบ 30

โครงการ National Single Window 4.2 ระบบ National Single Window ของประเทศไทย 33 4.3 แนวทางการพฒนาระบบ Single Window 34 4.4 ระยะการบรหารโครงการ Single Window 36 4.5 ภาพรวมการประเมนความเสยงส าหรบโครงการ National Single Window 52 4.6 Risk Profile/Matric แสดงผลคาความเสยงโดยรวม 57 4.7 Risk Profile/Matrix แสดงคาความเสยงโดยรวม 72

หลงปรบตามแนวทางรบมอความเสยง

Page 14: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

บทท 1 บทน า

งานวจยเรอง “ความเสยงในการพฒนาโครงการรฐบาลอเลกทรอนกส กรณศกษาระบบ

National Single Window ของกรมศลกากร” เปนงานวจยเชงคณภาพซงมทมา วตถประสงค ประโยชน และขอบเขตงานวจย ดงน

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา 1.2 วตถประสงคของงานวจย 1.3 ขอบเขตงานวจย 1.4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา ระบบ National Single Window (NSW) เปนระบบทเกยวของกบการด าเนนพธการ

ศลกากรเพอผประกอบการคาระหวางประเทศใหสามารถด าเนนพธการการคา การขนสง ดวยขอมลสารสนเทศและเอกสาร ณ จดด าเนนการการน าเขาและสงออกเพยงจดเดยว (United Nations Centre for Trade Facilitation and Electronic Business: UN/CEFACT, 2005)

การพฒนาระบบ National Single Window เปนการพฒนาโครงการภายใตกรอบแนวคดของศนยเพอการอ านวยความสะดวกทางการคาและการพาณชยอเลกทรอนกสแหงองคการสหประชาชาต (The United Nations Centre for Trade Facilitation and Electronic Business: UN/CEFACT) ซงมภาระกจในการเพมความสามารถดานการแขงขน การด าเนนธรกจ การคา และการก ากบดแล แกเขตเศรษฐกจทพฒนาแลว เขตเศรษฐกจก าลงพฒนา และเขตเศรษฐกจชวงเปลยนผาน เพอการแลกเปลยนสนคาและบรการอยางมประสทธภาพ (UN/CEFACT, 2005)

ระบบ NSW ไดเชอมโยงกบหนวยงานทออกใบอนญาต และใบรบรอง เกยวของการน าเขาสงออก หรอควบคมการน าเขาสงออก เพอใหการด าเนนพธการไดสะดวกมากขน ลดปรมาณเอกสาร ลดตนทน และลดระยะเวลาในการด าเนนพธการศลกากร อกทงยงรองรบการเชอมโยงขอมลไปประเทศสมาชกอาเซยนเพอจะพฒนาไปเปนระบบ ASEAN Single Window (ASW) ตอไปในอนาคต (กรมศลกากร, 2559)

ขอบเขตการพฒนาระบบ NSW ส าหรบการน าเขา การสงออก และ Logistics ประกอบดวย กจกรรมหลกๆ ดงน 1) การจดตงระบบ NSW ท าหนาทเปนศนยกลางการเชอมโยง

Page 15: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

2

ขอมลแบบบรณาการระหวางหนวยงานภาค รฐ (G2G) ทเกยวของกบการน าเขา การสงออก การออกใบอนญาตและใบรบรองตาง ๆ การเชอมโยงขอมลระหวางภาครฐและภาคธรกจ (G2B) รวมถงการเชอมโยงขอมลระหวางภาคธรกจ (B2B) และ e-Logistics ในอนาคต 2) การจดตงระบบ NSW ท าหนาทเปนศนยกลางการเชอมโยงขอมลกบทก Electronic Windows ทมอยแลวท าใหภาคธรกจสามารถเชอมโยงขอมลกบทกหนวยงานทอยตางระบบ Electronic Window ไดโดยอตโนมต 3) การจดตงระบบ NSW ท าหนาทเปนศนยกลางการเชอมโยงขอมลกบหนวยงานตางประเทศ เชน การเชอมโยงขอมลระหวางประเทศสมาชก ASEAN และ APEC เปนตน รวมถงการรองรบการเชอมโยงขอมลกบหนวยงานตางประเทศของภาคธรกจดวย 4) การพฒนาปรบปรงมาตรฐานการเชอมโยงขอมลของประเทศใหเปนสากลเพอใหระบบคอมพวเตอรของทกหนวยงานสามารถคยกน เขาใจเปนมาตรฐานเดยวกน 5) การพฒนาปรบปรงขนตอนการท างานการตดตอสอสารระหวางหนวยงานภาครฐและภาคธรกจใหสนลงโดยการสอสารกนผานระบบ NSW แทนการสอสารระหวางบคคล 6) การพฒนามาตรฐานความปลอดภยการใหบรการระบบ NSW ตามมาตรฐานสากล เพอรกษาความลบและความปลอดภยของขอมลทางการคาของหนวยงานภาครฐและภาคธรกจ และมกลไกการตรวจสอบตามมาตรฐานสากล 7) การปรบปรงกฎหมายและระเบยบทเกยวของกบการคาระหวางประเทศของสวนราชการตาง ๆ เพอรองรบการคาไรกระดาษ ทงภายในประเทศและระหวางประเทศ 8) การพฒนาความรความเขาใจใหบคลากรทงภาครฐและภาคธรกจทเกยวของรวมถงการพฒนาความรวมมอกบองคการระหวางประเทศ เชน APEC, ASEAN, WCO และองคการสหประชาชาต เปนตน (กรมศลกากร, 2559)

ผลลพธทคาดวาจะไดรบเมอระบบ NSW พฒนาเปนระบบทสมบรณ คอ 1) ลดความผดพลาดและลด Non-Value added work ในรปของเอกสารกระดาษ 2) ลดระยะเวลาด าเนนการในการเตรยมเอกสารของผประกอบการจากเดม 8-10 วน เหลอ 1-3 วน 3) ลดตนทนดานโลจสตกส อยางนอย 0.5% ของมลคาสนคาน าเขา-สงออก โดยจะสามารถประหยดไดไมต ากวา 28,500 ลานบาทตอป 4) เพมประสทธภาพการท างานของหนวยงานควบคมตาง ๆ เชน กรมปศสตว และกรมศลกากร เปนตน 5) เพมประสทธภาพการท างานของผใหบรการ ในดานความถกตองและรวดเรว 6) สามารถตรวจสอบใบรบรองและใบอนญาตทางอเลกทรอนกสไดอยางมประสทธภาพ 7) ลดตนทนของภาครฐและผประกอบการ 8) เพมความมมาตรฐานและความเปนสากลซงจะเปนไปตามพนธะและขอตกลงระหวางประเทศทประเทศไทยไดเขารวมเปนภาคสมาชกไดแก องคการสหประชาชาต และองคการคาโลก (กรมศลกากร, 2559)

หนวยงานภาครฐทเชอมโยงขอมลกบกรมศลกากรแลว จ านวน 10 กระทรวง 19 หนวยงาน คอ 1) กระทรวงเกษตรและสหกรณ ไดแก กรมวชาการเกษตร กรมปศสตว กรมประมง

Page 16: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

3

การยางแหงประเทศไทย 2) กระทรวงอตสาหกรรม ไดแก กรมโรงงานอตสาหกรรม ส านกงานคณะกรรมการออยและน าตาลทราย 3) กระทรวงพาณชย ไดแก กรมการคาระหวางประเทศ กรมการคาภายใน 4) กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ไดแก ส านกงานประมาณเพอสนต สถาบนเทคโนโลยนวเคลยรแหงชาต 5) กระทรวงการคลง ไดแก กรมศลกากร กรมสรรพากร 6) กระทรวงสาธารณสข ไดแก ส านกงานคณะกรรมการอาหารและ กรมควบคมโรค 7) กระทรวงพลงงาน ไดแก กรมการธรกจพลงงาน 8) กระทรวงกลาโหม ไดแก กรมการอตสาหกรรมทหาร 9) กระทรวงมหาดไทย ไดแก กรมการปกครอง 10) กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ไดแก ส านกงานพฒนาธรกรรมทางอเลกทรอนกส (องคการมหาชน) ส าหรบภาคเอกชน 12 หนวยงาน ไดแก สภาหอการคาไทย หอการคาไทย สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย โรงงานผลตน าตาล Surveyor ส านกงานคณะกรรมการตรวจขาว บรษทตรวจสอบคณภาพขาว สมาคมอาหารแชเยอกแขงไทย(เฉพาะสงออก) สมาคมผผลตน าตาลและชวพลงงานไทย สมาคมยางพาราไทย สมาคมผสงออกขาวไทย สมาคมผ น าเขาและผสงออกระดบมาตรฐาน AEO (กรมศลกากร, 2559)

การพฒนาระบบ NSW ยงเปนสวนหนงของแผน แผนยทธศาสตร การพฒนาระบบ โลจสตกสของไทย ฉบบท 2 (2556-2560) “การอ านวยความสะดวกทางการคา และการจดการโซอปทานเพอความสามารถในการแขงขน” ของส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ระบวา “ในป 2556 ธนาคารโลกจดใหประเทศไทยมระบบอ านวยความสะดวกทางการคา (Trading across border) ทมประสทธภาพเปนอนดบท 20 ของโลกจาก 184 ประเทศ ซงเปนอนดบทดขนมาก เมอเทยบกบป 2551 ทประเทศไทยอยอนดบท 50 เนองจากการลดจ านวนเอกสารทจ าเปนส าหรบการสงออกจาก 7 ฉบบเหลอ 5 ฉบบ ระยะเวลาส าหรบ สงออกจาก 17 วนเหลอ 14 วนและลดคาใชจายจาก 615 เหรยญสหรฐอเมรกาตอตสนคา เหลอ 585 เหรยญสหรฐอเมรกาตอตสนคา อยางไรกตามเมอพจารณาในชวง 5 ป (2552-2556) ทผานมา พบวาอนดบของประเทศไทยมอนดบลดลงจากอนดบท 10 และ 12 ในป 2552-2554 เปนอนดบท 20 ในป 2555-2556 แมวาจะมการปรบปรงระบบการอ านวยความสะดวกดวยการพฒนาระบบ NSW มาระยะหนงแลว แตยงไมสามารถบรณาการระบบ NSW ใหชวยลดจ านวนเอกสารและคาใชจายในกระบวนการน าเขาและสงออก ไดอยางมประสทธภาพ” (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจแหงชาต : สศช., 2556)

ปญหาดงกลาวขางตน สงผลกระทบใหเกดความลาชาในการด าเนนพธการศลกากร และประเทศไทยสญเสยความสามารถในการแขงขน เสยโอกาสดานการคาระหวางประเทศ จงเปนทมาของค าถามงานวจยวาม ปจจยความเสยงใดบางทอาจเกดขนและสงผลกระทบตอการพฒนาระบบ NSW และจะมวธการบรหารจดการกบปจจยเสยงตาง ๆ ทอาจเกดขนอยางไรบาง

Page 17: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

4

1.2 วตถประสงคของงานวจย เพอศกษาปจจยความเสยงในการด าเนนโครงการรฐบาลอเลกทรอนกส กรณศกษา

ระบบ National Single Window ของกรมศลกากร 1.3 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

เชงวชาการ ขยายผลการศกษาความเสยงในการพฒนาโครงการรฐบาลอเลกทรอนกส กรณศกษา

ระบบ National Single Window ของกรมศลกากร เชงพฒนาระบบโครงการรฐบาลอเลกทรอนกส สามารถน าผลการวจย “ประเดนความเสยง” ไปใชในการพจารณาก าหนดแนวทาง

รบมอกบความเสยงในการพฒนาโครงการรฐบาลอเลกทรอนกส ทจะอาจเกดขน ในบรบทขององคกรกรณศกษา 1.4 ขอบเขตงานวจย

ศกษาประเดนความเสยงทอาจเกดขน และสงผลตอการพฒนาโครงการรฐบาลอเลกทรอนกส กรณ ศกษาระบบ National Single Window ของกรมศลกากร โดยการศกษาจะครอบคลมทงกรมศลกากรทเปนเจาภาพในการพฒนาโครงการฯ ซงเปนการวจยเชงคณภาพทจะสมภาษณผทมสวนเกยวของกบการพฒนาระบบ National Single Window ไดแก เจาหนาทฝายคอมพวเตอรทรบผดชอบดานการบรหารโครงการฯ เจาหนาทรบผดชอบดานมาตรฐานการเชอมโยงขอมล และเจาหนาททดแลงานดานกฎหมาย ซงประกอบดวยเจาหนาทฝายบรหาร หวหนาฝาย นอกจากนยงมพฒนาแบบสอบถามเพอชวยในการวเคราะหจดองคประกอบประเดนความเสยงตาง ๆ รวมดวย

Page 18: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

บทท 2 วรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ

ผวจยไดท าการวจยเรอง “ความเสยงในการด าเนนโครงการรฐบาลอเลกทรอนกส

กรณศกษาระบบ National Single Window ของกรมศลกากร” และเพอใหเกดความเขาใจในหวขอทผวจยไดท าการศกษา จงรวบรวมขอมลแนวคดทางทฤษฎ และงานวจยทเกยวของกบการศกษาครงน โดยแสดงรายละเอยดตามหวขอดงน

2.1 รฐบาลอเลกทรอนกส (E-Government) 2.2 อปสรรคในรฐบาลอเลกทรอนกส 2.3 การบรหารการเปลยนแปลงในรฐบาลอเลกทรอนกส 2.4 ความแตกตางระหวางหนวยงานภาครฐและเอกชน 2.5 การบรหารความเสยง (Risk Management)

2.1 รฐบาลอเลกทรอนกส (E-Government)

ปจจบนนกเปนทยอมรบกนอยางกวางขวางวา สารสนเทศและเทคโนโลยการสอสารเครองมอทจะเพมโอกาสในการพฒนาทางเศรษฐกจ และเปนตวขบทส าคญในการเปลยนเศรษฐกจ เพมศกยภาพดานผลตภาพ ขยายโอกาสและเพมความสามารถในการแขงระหวางประเทศส าหรบประเทศก าลงพฒนา สารสนเทศและเทคโนโลยการสอสารเชอกนวาเปนอปสรรคทส าคญและโอกาสทน าไปสการแขงขนระดบโลก (Ndou, 2004) และผลจากการพฒนารฐบาลอเลกทรอนกสไดสรางความหวงกบประชาชนหรอธรกจทจะไดรบบรการทมประสทธภาพ และประสทธผล (Heeks, 2003)

รฐบาลอเลกทรอนกสคอการใช สารสนเทศ และเทคโนโลยการสอสาร (Information and Communications Technology) ในงานของรฐบาลหรอหนวยงานของรฐ เพอใหเกดการเผยแพรขอมลและบรการทประชาชนสามารถเขาถงได และการมสวนรวมของภาคประชาชนรฐบาลอเลกทรอนกสจงเปนเสมอนเครองมอทใชน าไปสความทนสมย ทมกระบวนการเปลยนแปลงภายใตการจดการของรฐ (Paul Beynon-Davies, 2007) สงผลใหเกดการบรหารงานและบรการท มประสทธภาพ โปรงใส สามารถตรวจสอบได ซงจะท าใหภาคเอกชนและประชาชนไดรบการบรการทสะดวก รวดเรว เปนธรรม

Page 19: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

6

The European Commission มมมมองรฐบาลอเลกทรอนกสวาเปนการใชสารสนเทศและเทคโนโลยผสานกบการเปลยนแปลงองคกร เพอเพมพนทกษะใหมในการใหบรการสาธารณะ อยางกระบวนการประชาธปไตย และนโยบายสาธารณะ (European Commission, 2003)

โครงการรฐบาลอเลกทรอนกสโดยทวไป มกจะใชประโยชนจากสารสนเทศและเทคโนโลยการสอสาร ในการใหบรการภาครฐ ในดานสงคม เศรษฐกจ และตอบสนองทางการเมอง (Kifle and Low Kim Cheng, 2009)

รปแบบของรฐบาลอเลกทรอนกส Paul Beynon-Davies (2007) ไดแบงรปแบบดงกลาวดวยหวงโซมลคาในเครอขายของผมสวนไดสวนเสยกบหนวยงานรฐทเปนผใหบรการและเจาของระบบทสามารถพบไดในปจจบนมอยดวยกน 5 แบบประกอบดวย 1) ระบบภายในรฐบาลอเลกทรอนกส (Internal e-government) 2) รฐตอประชาชน (Government to citizen; G2C) 3) รฐตอธรกจ (Government to business; G2B) 4) หนวยงานรฐตอหนวยงานรฐ (Government to government; G2G) และ 5) ประชาชนตอประชาชน (Citizen to citizen; C2C) ตามรายละเอยดดงน

ภาพท 2.1 รฐบาลอเลกทรอนกสรปแบบใหม, ดดแปลงจาก Modern eBusiness, Models for e-government,

Transforming Government: People, Process and Policy, Paul Beynon-Davies (2007)

Page 20: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

7

1) ระบบภายในรฐบาลอเลกทรอนกส (Internal e-government) คอ ความสามารถของกระบวนการภายในทม สารสนเทศและเทคโนโลยการสอสาร ขบเคลอนรฐบาลอเลกทรอนกส ผมสวนไดเสยหลกคอเจาหนาทอยในหนวยงานนน ๆ ในสวนนมนวตกรรมคอการบรณาการระบบงานเบองหลง (Back-Office) และกระบวนการท างาน

2) รฐตอประชาชน (Government to citizen; G2C) คอการบรหารรฐกจตอประชาชน โดยใหบรการจากรฐบาลอเลกทรอนกสเปนการสนบสนนตอหวงโซลกคาทเปนประชาชน ดงนนผมสวนไดเสยหลกคอประชาชน

3) รฐตอธรกจ (Government to business; G2B) รฐบาลอเลกทรอนกสมความกงวลตอความสมพนธระหวางภาครฐและเอกชน ซงสวนหนงของความสมพนธคอการควบคมหวงโซอปทานซงมความคลายคลงกบประเดนทางธรกจอเลกทรอนกส

4) ร ฐ ต อ ร ฐ (Government to government; G2G) ค ว ามส า เ ร จ ของร ฐบ าลอเลกทรอนกสมกจะคาดเดาไดวาจะรวมมอกนในเรองใดเปนประเดนส าคญ การใชงานรฐบาลอเลกทรอนกสเพอสนบสนนความรวมมอ และเปนการท างานรวมกน ระหวางหนวยงานภาครฐ

5) ประชาชนตอประชาชน (Citizen to citizen; C2C) รฐบาลอเลกทรอนกสกงวลถงหวงโซประชาคมดวยสารสนเทศและเทคโนโลยการสอสาร การมปฏสมพนธของ C2C ไมไดเปนสวนหนงของรฐบาลเหมอนทเคยเปนมาแตเดม

Layne และ Lee (2001) ไดแบงขนการพฒนารฐบาลอเลกทรอนกสดวยมต 2 ดาน คอดานหนงเปนมตเทคโนโลย และความซบซอนของการจดการ (เรยบงายไปสความซบซอน) และ อกมตคอ การบรณาการ (กระจายไปสความสมบรณ) เชนเดยวกบ Paul Beynon-Davies (2007)

ส าหรบขนการพฒนาของรฐบาลอเลกทรอนกสตามแนวคดของ Layne และ Lee (2001) ม 4 ขนคอ 1) ขนแสดงรายการทใหบรการ (Cataloguing) 2) ขนธรกรรม (Transaction) 3) ขนบรณาการในแนวดง (Vertical Integration) และ 4) ขนบรณาการในแนวราบ (Horizontal Integration) รายละเอยดดงตอไปน

Page 21: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

8

ภาพท 2.2 ขนการพฒนาการของรฐบาลอเลกทรอนกส , ดดแปลงจาก Dimension and stages of e-government development., Developing fully functional E-government: A four stage model, Government Information Quarterly 18(2001), Karen Layne และ Jungwoo Lee (2001)

1) ขนแสดงรายการทใหบรการ (Cataloguing) ในขนน หนวยงานทใหบรการยงไมจ าเปนตองมความสามารถในดาน เทคโนโลยการสอสารอยางเชยวชาญมากนก ใชเทคโนโลยส อเพยงแคเวบไซตหรอชองทางอนในการจดหมวดหมขอมลขาวสาร ประชาสมพนธ แจงนโยบาย รวมไปถงขอมลการใหบรการ ดาวนโหลดแบบฟอรมตาง ๆ ทจ าเปนในการตดตอกบหนวยงานราชการ แกประชาชน และ ภาคเอกชน รวมไปถงการใชชองทางดงกลาวในแกประชาชนและภาคเอกชนในการรายงานขอมลขาวสารเบองตน เชน แจงเหตภยพบต เหตรองทกข แตทงหมดนภาครฐยงคงใหบรการพนฐานแบบเดมเชนการตดตอผานทางโทรศพท หรอใชชองทางบรการปกตในการรบบรการทส านกงาน

Page 22: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

9

2) ขนธรกรรม (Transaction) เปนการเรมตนของรฐบาลอเลกทรอนกสทจะเปลยนวธการตดตอ สอสารระหวางประชาชนและรฐบาลจากเดมเปนการสอสารทางเดยว มาเปนการสอสารสองทาง ซงเปนการอ านวยความสะดวกแกประชาชนทจะตดตอและสามารถท าธรกรรมออนไลนไดตลอดเวลา ประหยดเวลาทจะตองเสยคาใชจายเดนทางเพอไปยงสถานท เพอเขาควรอด าเนนธรกรรมดวยกระดาษ การด าเนนธรกรรมออนไลนประชาชนเพยงเลอกบรการทตองการใชและกรอกขอมลทระบบตองการ ธรกรรมกจะด าเนนไปตามขนตอนทไดวางไว จนส าเรจ จงท าใหรฐบาลอเลกทรอนกสในขนน สามารถใหบรการแบบอตโนมตตลอดเวลา และเปนการสรางการมสวนรวมของประชาชนในการแสดงความคดเหนสาธารณะ จากบรการออนไลนของรฐดวย อยางประชาวจารณออนไลน เปนตน

3) ขนบรณาการในแนวดง (Vertical Integration) จะมงเนนความสนใจไปทการเปลยนรปการใหบรการของรฐ บรการอเลกทรอนกสของรฐบาลทองถนทกระจดกระจาย และมกมฐานขอมลเปนของตนองและไมเชอมโยงระหวางกนดวย ในขนนเองจะเปนการบรณาการจากระบบรฐบาลอเลกทรอนกสทองถน เชอมโยง และแลกเปลยนขอมลกบระบบของรฐบาลกลาง เชนหากผใชมการท าธรกรรมกบรฐบาลทองถนจะสงขอมลไปทรฐบาลกลางดวย โดยจะรวมเอาบรการทหนาทใกลเคยงกนมารวมกน ซงอาจจะเปนการเชอมโยงไปทฐานขอมลกลางทเดยว หรอจะเปนแคการตดตอสอสารขอมลระหวางกนของเวบไซตระหวางกนเอง

4) ขนบรณาการในแนวราบ (Horizontal Integration) การทแตละหนวยงานไดใหบรการแบบอเลกทรอนกส แตละหนวยกจะมเวบไซต ฐานขอมลของแตละหนวยเอง ซงตางท าหนาทของตนเองแตกจ าเปนตองใชขอมลของหนวยงานอนเพอประกอบดวย รฐบาลจงมแนวคดทจะใหบรการแบบเบดเสรจ ณ จดเดยว (One Stop Service Centers) แตละหนวยงานทเกยวของจ าเปนตองมการสอสารขอมลระหวางกน เพอการใชขอมลรวมกนประกอบการใหบรการ

2.2 อปสรรคในรฐบาลอเลกทรอนกส

จากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของอปสรรคในรฐบาลอเลกทรอนกสไดแบงออกเปน

3 ดาน คอ ดานบคลากร ดานกระบวนการท างาน ดานเครองมอ มรายละเอยดดงน

Page 23: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

10

ตารางท 2.1 อปสรรคในการด าเนนโครงการรฐบาลอเลกทรอนกส

ดาน ปญหาและอปสรรค อางอง

บคลากร ความกงวลเกยวกบความเปนสวนตว Tillman (2003) (People) ความเปนเจาของขอมล Wing (2005)

ขาดแคลนผเชยวชาญ และขาดแคลนผน า Kifle and Low Kim Cheng (2009) ขาดการสนบสนนจากผบรหาร Kifle and Low Kim Cheng (2009) การขาดแคลนคนมความสามารถ Chen (2002)

กระบวนการท างาน ขาดการเปนเจาภาพและการก ากบดแล Wing (2005)

(Procedure) ระบบเกาทไมมความยดหยน Volchkov (2001) ปญหางบประมาณ Wing (2005); Chen (2002) ขาดความพรอมของหนวยงาน Wing (2005) ความลาชาจากการปฏรปภาครฐ Woolridge (2002) กระบวนการท างานเกาของรฐ Wing (2005)

เครองมอ ขาดเปาหมายทชดเจน Kifle and Low Kim Cheng 2009

(Tools) ขาดค าแนะน าเพอด าเนนการตามยทธศาสตร Wing (2005)

ขาดการมจดประสงคและเปาหมายรวมกนระหวางหนวยงานภาครฐ

Wing (2005)

การก าหนดเปาวดความส าเรจของรฐบาลอเลกทรอนกสทผดจากความเปนจรง

Themistocleous, and Irani (2001); Heeks, 2003

ขาดสถาปตยกรรมทสามารถด าเนนการรวมกนได Garlan, Allen, and Ockerbloom (1995); Wing (2005)

มาตรฐานขอมลไมสามารถเขากนได Wing (2005) การรกษาความมนคงปลอดภยตางกน Wing (2005)

ขาดการมจดประสงคและเปาหมายรวมกนระหวางหนวยงานภาครฐ ท าใหไมมความ

ชดเจนในการด าเนนการ กอใหเกดความสบสน หรอความขดแยงระหวางหนวยงาน ในการก าหนดบทบาทหนาท และความรบผดชอบ ดงนนการบรณาการรฐบาลอเลกทรอนกสซงประกอบไปดวยหลายหนวยงานจ าเปนตองมหนวยงานใด หนวยงานหนงเปนเจาภาพในการด าเนนการอยางชดเจน (Wing, 2005)

การก าหนดเปาวดความส าเรจของรฐบาลอเลกทรอนกสทผดจากความเปนจรง ซงโดยธรรมชาตทวไปแลวการก าหนดตวชวดความส าเรจในการวางแผนกบความเปนจรงมกไมสอดคลองกน

Page 24: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

11

ในการบรณาการระบบมกจะมความซบซอนสง และมกจะมความเปนไปไดทจะไปเกยวของกบกระบวนการท างานเดม ท าใหตองมการออกแบบกระบวนการท างานใหมทงหมด รวมไปถงโครงสรางองคกรทตองถกปรบใหเหมาะสม ปรมาณงานทตองเพมขนระหวางด าเนนการ ท าใหการประเมนระยะเวลาคลาดเคลอนไปมาก (Themistocleous, M. and Irani, Z. 2001; Heeks, 2003; Wing, 2005)

การขาดเปาหมายทชดเจน (Lack of clear objectives) และ ขาดแคลนความสามารถดานเทคโนโลยสารสนเทศ และประสบการณ (Poor IT capabilities) ตวอยางโครงการรฐบาลอเลกทรอนกสในประเทศบรไน เมอป 2001 แตละกระทรวงจ าเปนตองท านโยบายเฉพาะ แตขาดความชดเจนในนโยบายระดบชาต และสรางความสบสนในแนวทางการปฏบต สงผลใหการเรมตนโครงการเกดความลาชา 3 ป (Kifle and Low Kim Cheng, 2009)

ขาดแคลนหนวยงานทประสบความส าเรจ (Absence and lack of champion) ไมมหนวยงานทจะรบผดชอบในโครงการรฐบาลอเลกทรอนกสทประสบความส าเรจ จนสามารถน าไปเปนตวอยางเพอทจะผลกดนใหหนวยงานอน ๆ น าไปเรมตนพฒนาโครงการรฐบาลอเลกทรอนกส (Kifle and Low Kim Cheng, 2009) ซงจะสงผลใหเกดปญหาวฒนธรรมการไมเชอมโยงกบระบบอนท าใหแตละระบบมการพฒนาแยกกนอยางเปนเอกเทศ (Silo) และปญหานโยบายในรฐบาลอเลกทรอนกส ซงจ าเปนตองมภาวะผน าเขมแขง สามารถเปลยนแปลงปญหาระบบการไมเชอมโยงได และยงสามารถคาดการณความตองการและพฒนาโดยใชประโยชนจาก สารสนเทศและเทคโนโลยสอสารในการพฒนาระบบและรองรบความตองการและสารสนเทศทางสงคมทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว (Kifle and Low Kim Cheng, 2009)

ขาดการสนบสนนจากผบรหารระดบสง (Lack of support from the top) การด าเนนการขนนมแนวโนมทจะชาเนองจาก ขาดผบรหารทมความรความเขาใจดานไอท ท าใหหนวยงาน หรอ ผจดการโครงการ ตองท างานหนกขนเพอใหผบรหารยอมสนบสนน หรอเหนพองกบขอเสนอโครงการ (Kifle and Low Kim Cheng, 2009)

ขาดการเปนเจาภาพและการก ากบดแล ปญหานจะสอดคลองกบปญหาทไดกลาวไปแลว ในเรองขาดการมจดประสงคและเปาหมายรวมกนระหวางหนวยงานภาครฐ ดงนนการก าหนดหนวยงานทเปนเจาภาพในการด าเนนการจะชวยลดปญหาดงกลาวได (Wing, 2005)

ขาดค าแนะน าเพอด าเนนการตามยทธศาสตร เมอรฐบาลกลางมวสยทศนเกยวรฐบาลอเลกทรอนกสแลว หนวยงานยงตองการค าแนะน าหรอ แนวทาง ทจะชวยใหวสยทศนเปนรปธรรม และมความชดเจน ในการใหบรการดวยอเลกทรอนกส (Wing, 2005)

ปญหางบประมาณ ในปญหาดานนมหลายประเดนทเกยวของคอ 1) หนวยงานรฐตองเผชญกบความล าบากในแตละขนตอนของงบประมาณแผนดน เพราะงบประมาณมกจะใหมาเปนกอน

Page 25: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

12

ส าหรบทงองคกร ท าใหงบประมาณจะตองถกใชไปทหนวยอน ๆ ดวย 2) ประเดนในเรองบรหารและการเบกจายงบประมาณทไมสอดคลองกบเปาชวดงานทด าเนนการเมอเกดความลาชา 3 ) การจดท าแผนงบประมาณรายปทมการเปลยนแปลงทกป จะสงผลตอโครงการระยะยาวทตองการวางแผนเงนงบประมาณอยางตอเนองจนจบโครงการ (Wing, 2005; Chen, 2002)

ขาดสถาปตยกรรมทสามารถด าเนนการรวมกนได ความแตกตางกนของสถาปตยกรรมระหวางหนวยงานเปนปญหาส าคญทท าใหโครงการลมเหลว เพราะแตละหนวยงานมการเกบฐานขอมลของตนเองเปนแบบแยกจากกน (Island of IT) ซงเปนผลมาจากการออกแบบเปนระบบปด และจะใชแพลตฟอรมในการท างานเฉพาะแตกตางกน ดงนนการแกปญหาจงตองมสถาปตยกรรมในการแลกเปลยนขอมลระหวางกน เพอใหแตละหนวยงานทเกยวของสามารถใชงานรวมกนได (Garlan, Allen and Ockerbloom, 1995 และ Wing, 2005)

มาตรฐานขอมลไมสามารถเขากนได ปญหานคลายกบปญหาดานสถาปตยกรรม ทไมสามารถอานขอมลของอกหนวยงานได ดงนนการแกปญหาดงกล าวมกจะมการก าหนดมาตรฐานขอมลกลางขนมาเพอใชในการตดตอสอสารระหวางระบบดวยกน (Wing, 2005)

การรกษาความมนคงปลอดภยตางกน ความนาเชอถอและความเชอมนมนเปนปจจยความส าเรจทส าคญในการยอมรบระบบรฐบาลอเลกทรอนกส แตละหนวยงานกมระบบรกษาความมนคงปลอดภยของตนเอง และการรกษาความมนคงปลอดภยกมกไมเทากนโดยเปนธรรมชาตอยแลว ซงอาจท าใหเกดรรวของระบบจากหนวยงานทน าขอมลไปใช ดงนนแนวทางในการแกปญหามกก าหนดจดรกษาความมนคงปลอดภยรวมกน (Wing, 2005)

ระบบเกาทไมมความยดหยน แตละหนวยงานมกจะมระบบของตนเองและมกมมานานแลว โดยประมาณ 15-25 ป และเปนระบบทท างานแบบ Standalone และไมมคมอในการด าเนนการ ในการสรางจเชอมตอระหวางแอพพลเคชน (Application Programing Interface) รปแบบไฟลแบบเกา ขอจ ากดในการเชอมตอ เหลาน เปนปญหาทส าคญกบระบบเดมทมอย (Volchkov, 2001 และ Wing, 2005)

มาตรฐานทางเทคนคไมสามารถเขากนได แตละหนวยงานมกมสงแวดลอม และมาตรฐานการพฒนาระบบของตนเองแตกตางกนอยแลว (Platform) แนวความคด การออกแบบระบบ เหลานเปนปญหาส าคญ ความแตกตางเหลานท าใหผด าเนนการ จ าเปนตองเขาใจในระบบตาง ๆ ทเกยวของอยางถองแทเสยกอน เพอไมใหเกดความผดพลาดในสวนส าคญของระบบทเกยวของกอนทจะออกแบบใหม และใชมาตรฐานในการพฒนาระบบรวมกน (Wing, 2005)

ความกงวลเกยวกบความเปนสวนตว ผใชงานรฐบาลอเลกทรอนกสมกมความกงวลในเรองของความเปนสวนตว การแลกเปลยนขอมลระหวางหนวยงานมกจะถกควบคมและตองท าดวยความโปรงใส และมความมนคงปลอดภยอยแลว แตการขาดความชดเจนในเรองนโยบายความ

Page 26: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

13

ปลอดภยมกเปนประเดนท าใหผใชงานเกดความกงวลและไมเชอถอตอระบบ เปนอปสรรคตอการยอมรบ รฐบาลอเลกทรอนกส (Tillman, 2003)

ความเปนเจาของขอมล หนวยงานภายรฐมกจะเขาใจเอาเองวาหนวยงานของตนเปนเจาของขอมล และโดยธรรมชาตมกจะเกดการหวงขอมลทตนเองเกบและรกษาไวอยางด จงมความไมเตมใจทจะใหใชขอมลรวมกนกบหนวยงานอน ๆ ดงนนจงตองท าขอตกลงและระบสทธในการเขาถงขอมล กอนเพอใหการเขาถงขอมลเปนอยางถกตอง (Wing, 2005)

การพฒนานโยบายรฐบาลอเลกทรอนกส นโยบายรฐบาลอเลกทรอนกส มกจะเปนนโยบายระดบชาตเสมอ หนวยงานมกจะพฒนาระบบตามนโยบายทเกยวของกบหนวยงานเสมอ แตความไมเขาใจในงานของแตละหนวยงาน ท าใหรฐบาลมนโยบายระดบชาตทไมสอดคลองกบงานของหนวยงานนน ๆ จงจ าเปนทรฐบาลจ าเปนตองมนโยบายรฐบาลอเลกทรอนกสทมความเขาใจตอหนวยงานนนเสยกอน จงจะท าใหหนวยงานสามารถด าเนนการพฒนารฐบาลอเลกทรอนกสของตนเองไดอยางเหมาะสม (Wing, 2005)

ขาดความพรอมของหนวยงาน หนวยงานภาครฐบางสวนมความไมพรอม เมอจ าเปนตอง ความตองการในการบรณาการรฐบาลอเลกทรอนกส ซงเปนอาการ ชอกทางวฒนธรรม (Culture Shock) ดงนนภาครฐจ าเปนตองใหหนวยงานตาง ๆ ไดเขามามสวนรวมในการด าเนนการ ตงแตการฝกอบรม วางแผน ออกแบบกระบวนการท างาน จนหนวยงานสามารถด าเนนการไดดวยตนเอง (Wing, 2005)

ความลาชาจากการปฏรปภาครฐ การทรฐบาลมการปฏรปลาชาเปนอปสรรคส าคญ ท าใหรฐไมสามารถปรบตวไดทนกบความเปลยนแปลงทางสงคมและเทคโนโลยในปจจบน ทไมใชเพยงเทคโนโลยททนสมยเทานน แตนนหมายรวมถงการกาวไปสการมงเนนดานบรการ (Woolridge, 2002; Wing, 2005)

การขาดแคลนคนมความสามารถ ในแตละระดบซงจ าเปนตองด าเนนการใหสอดคลองกบวตถประสงค แตพบผทมความสามารถดานรฐบาลอเลกทรอนกสเฉพาะระดบผจดการอาวโสเทานน ซงไมอ านาจเพยงพอทจะอนมตงบประมาณหรอทรพยากรอน ๆ ทจ าเปน (Wing, 2005; Chen, 2002)

กระบวนการท างานแบบเกาของรฐ การตอตานการเปลยนกระบวนการท างานเปนอปสรรคทตอการเปลยนแปลง ซงบางครงจ าเปนตองท าขอตกลงในกระบวนการท างานรวมกน ระหวางหนวยงานดวย แตการก าหนดกระบวนการท างานใหมกน าปญหามาให เนองจากความใหมของมนจงจ าเปนตอง มการใหความรเกยวกบกระบวนการท างานของแตละหนวยงานและตองประเมนดวยวาสงไหนสามารถใชเทคโนโลยท าใหโครงการส าเรจได (Wing, 2005)

Page 27: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

14

ขาดทกษะทเกยวของกบการจดการภายในและทกษะดานเทคนค หนวยงานภายรฐสวนใหญเปนกงวลเกยวกบปญหาการขาดทกษะในการบรหารโครงการซบซอนและมขนาดใหญ เชนเดยวกบ ทกษะในการออกแบบดานสถาปตยกรรม และการพฒนาระบบ ซงท าใหตองใชทปรกษาภายนอกในการจดการและด าเนนการพฒนา แตกเปนเพยงชวงสนๆ แตในระยะยาวการพงพาทปรกษาภายนอกกอใหเกดปญหาการถายทอดความร ดงนนจงจ าเปนทจะตองสรางผทมทกษะ ใหด าเนนการในระยะยาวดวย (Wing, 2005) 2.3 การบรหารการเปลยนแปลงในรฐบาลอเลกทรอนกส

การเปลยนแปลงทางเทคโนโลยน าไปสการเปลยนแปลงในนโยบาย วฒนธรรม แนวคด โครงสรางองคกร และกระบวนการ ดงนนยทธศาสตรการเปลยนแปลงมความส าคญเชนเดยวกบเทคโนโลย เจาหนาทไมเพยงแตใชเทคโนโลยใหมเทานน แตยงตองเตรยมความพรอมส าหรบการยอมรบในแนวการปฏบตงานใหม กระบวนการ และ วฒนธรรม (Kifle and Low Kim Cheng, 2009)

การบรหารการเปลยนแปลงในการพฒนารฐบาลอเลกทรอนกสเปนประเดนทมความซบซอน การใหบรการของรฐบาลอเลกทรอนกสสวนใหญจะขนอยกบเทคโนโลยสารสนเทศมกและองคกร และเปนผลมาจากภายนอกของหนวยงาน ตวอยางเชน นโยบายของรฐบาล และการออกกฎหมาย ความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชน ผลกระทบดงกลาว จงท าใหเกดแรงตานตอการเปลยนแปลง การมองภารกจรฐบาลอเลกทรอนกสจงไมสามารถมองปญหาทางดานเทคโนโลยเพยงอยางเดยว แตยงตองมองประเดนอนอยางการเปลยนร ปแบบขององคกร (Transformation Organization) ไปเปนอเลกทรอนกสอกดวย (Nograsek, 2011)

Heeks (2003) ไดแบงผลของโครงการรฐบาลอเลกทรอนกสเปน 3 แบบ คอ 1) ลมเหลวทงหมด (Total failure) คอโครงการทไมไดเคยถกด าเนนการ หรอด าเนนการแลวกตองลมเลก 2) ลมเหลวบางสวน (Partly failure) ไมบรรลผลในสวนทเปนเปาหมายหลกของโครงการ และ/หรอ ไดผลทไมพงประสงคอยางเปนทางการ 3) ส าเรจ (Success) กลมผมสวนไดเสยบรรลเปาหมายหลกของโครงการ และ ไมพบผลทไมพงประสงคอยางมนยยะส าคญ (Heeks, 2003)

จากงานวจยของ Heeks (2003) ไดท าวเคราะหผลส ารวจและรายงานเกยวกบรฐบาลอเลกทรอนกสจากประเทศก าลงพฒนาหรอประเทศทก าลงเปลยนผาน พบวา มโครงการทลมเหลว 35% ลมเหลวบางสวน 50% และ เปนโครงการทประสบความส าเรจ 15% (Heeks, 2003)

การไมมยทธศาสตรในการบรหารการเปลยนแปลงอยางเพยงพอ (Poor Change Management Strategy) ยทธศาสตรการบรหารการเปลยนแปลงเปนจดหนงทถกมองขามใน

Page 28: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

15

โครงการรฐบาลอเลกทรอนกส รฐบาลจงไมมยทธศาสตรทรองรบการเปลยนแปลงดวยเทคโนโลยทด (Kifle and Low Kim Cheng, 2009) ดงนนยทธศาสตรการบรหารการเปลยนแปลงจงเปนอกปจจยทส าคญในการท าใหโครงการรฐบาลอเลกทรอนกสประสบผลส าเรจตามวตถประสงค (Nograsek, 2011)

การเปลยนแปลงดานเทคโนโลยน าไปสการเปลยนแปลงในสวนอนดวยๆ เชน นโยบาย วฒนธรรม ชดความคด โครงสรางองคกร และกระบวนการ (Kifle an Low Kim Cheng, 2009) จากแนวคดดงกลาวองคกรจงมภาพแบบ สงคมเทคโนโลย (Socio-Technological) ทมองคประกอบจากสองสวนคอ สวนทเปนสงคม คอความเกยวของกบตวบคคล เชน ความเชอ (Believes) ทกษะ (Skills) คณคา (Values) ความร (Knowledge) ความตองการ (Needs)) และเทคโนโลย ซงเกยวของกบเทคโนโลย (กระบวนการ (Process) ภาระงาน (Task) และเทคโนโลย (Technology) เปนตน จาก กรอบความคดทมององคกรเปนระบบของบคลากร โครงสราง ภาระหนาท และเทคโนโลย ซงเปนตนแบบใหมการขยายกรอบ โดยเพมวฒนธรรมองคกร (Organization Culture) (Nograsek, 2011)

2.4 ความแตกตางระหวางหนวยงานภาครฐและเอกชน

จากการทบทวนวรรณกรรมเปรยบเทยบองคกรระหวางหนวยงานภาครฐและ

ภาคเอกชน พบวามคณลกษะแตกตางกนหลายๆมมมอง อาทเชน ดานเปาหมายองคกร โครงสรางการควบคม อ านาจการตดสนใจ การจดซอ แรงจงใจ คานยม (Kearney, et al., 2009; Rainey and Bozeman, 2000) ซงจ าแนกความแตกตางไดดงตอไปน

วตถประสงคและเปาหมายขององคกร เปาหมายขององคกรทมความซบซอนและคลมเรอ วดไดยาก ในขณะทภาคเอกชนจะมเปาหมายชดเจนและมความสอดคลองกนของเปาหมาย คานยม (Kearney, et al., 2009; Rainey and Bozeman, 2000) หนวยงานภาครฐนนมเปาหมายในมงเนนการใหบรการโดยไมแสวงหาผลก าไร ในขณะทเปาหมายของหนวยงานเอกชนคอมงสรางผลก าไรใหไดมากทสดและสรางมลคาของทรพยสนใหแกผถอหน (Kankanhalli and Kohli, 2009)

โครงสรางองคกร ถงแมวาภาคเอกชนจะใหความส าคญทางดานระเบยบแบบแผนทเปนทางการไมวาจะเปนกฎระเบยบ ขนตอนการด าเนนงาน ทสงผลการด าเนนงานมความลาชา (Red tapes) (Rainey and Bozeman, 2000; Bozeman and Scott, 1996) ซงหนวยงานภาครฐจะมมากวาเอกชน สงผลใหการด าเนนงานตางๆ เชนการจดซอจดจางของหนวยงานภาครฐท าไดลาชากวาหนวยงานเอกชน (Bozeman and Bretschneider, 1994) และการจดโครงสรางในหนวยงานภาครฐสวนใหญเปนแบบรวมอ านาจมาอยสวนกลาง มหลายระดบและล าดบขน (Kim and Lee, 2004) แตหนวยงานเอกชนมลกษณะของการกระจายอ านาจ (Miller, 1983)

Page 29: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

16

ระเบยบทางดานบคลากรและการจดซอจดจาง แหลงทมาของเงนทน , ความเปนเจาของ และระบบการควบคมทแตกตางกนระหวางหนวยงานภาครฐและภาคเอกชน (Perry and Rainey, 1988) ผลจากการก าหนดขอบเขตอ านาจและกฎระเบยบ สงผลไปยงดานบคคลากร , การจดซอจดจาง, บญชและงบประมาณ สงผลใหแตกตางกน (Rainey and Bozeman, 2000)

ทศนคตเกยวกบงานและคานยมความแตกตางกนในระดบพนกงานและบรหารของหนวยงานภาครฐและภาคเอกชนดานทศนคตเกยวกบงานนนจะมงเนนไปทเรองความพงพอใจในการท างาน ในสวนของผบรหารในหนวยงานภาครฐ (Rainey, 1983) จากการศกษาพบวาระบบบรหารทมพธรตองของหนวยงานภาครฐมความพงพอใจนอยกวาเอกชน ทางดานคานยมในการท างานของผบรหารภาครฐไดใหความส าคญกบคานยมทางดานการใหบรการสาธารณะในการท างานทเปนประโยชนตอผอนและสงคมในการมสวนรวมกบนโยบายสาธารณะทส าคญและในการเสยสละความรบผดชอบและผลตอบแทนในระดบต า สวนหนวยงานเอกชนนนจะเนนคานยมทางดานคาตอบแทนและการแสวงหาก าไร (นรนาท, 2555)

ลกษณะความเสยงในโครงการรฐบาลอเลกทรอนกสของประเทศไทย ในงานวจยของ นรนาท (2555) ไดท าการศกษาปจจยความเสยงในโครงการเทคโนโลยสารสนเทศในภาครฐ ไดสรปลกษณะความเสยงทเปนคณลกษณะสอดคลองกบวรรณกรรมขางตนในเรอง กระบวนการท างานทซ าซอน กฎระเบยบทมมากเกนไป สงผลใหการด าเนนงานลาชา ขาดประสทธภาพ และสวนทแตกตางกนคอ อ านาจทางการเมองทเขามาแทรกแซงการท างาน หรอโยกยายผบรหารจนเปลยนนโยบายทด าเนนการไวแลว และ วฒนธรรมองคกรทไมยอมเปลยนตามนโยบาย หรอเปลยนวฒนธรรมตามเทคโนโลยทเปลยนไป (นรนาท, 2555)

Page 30: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

17

ตารางท 2.2 ความแตกตางระหวางหนวยงานภาครฐและเอกชน

มมมอง หนวยงานภาครฐ หนวยงานเอกชน อางอง เปาหมายและวตถประสงค

- วตถประสงคหลากหลายและซบซอน - ความขดแยงกนในวตถประสงค - เปาหมายในการเขาถงและการใหบรการทเทาเทยมกน

- ก าหนดเปาหมายและวตถประสงคชดเจน - ความสอดคลองของวตถประสงค - เปาหมายทางดานก าไรและผลตอบแทน แกผถอหน

Rainey, et al. (1976); Kearney, et al. (2009); Rainey and Bozeman (2000); Cornwall and Perlman (1990);

โครงสรางองคกร

- รวมอ านาจมาอยสวนกลาง - ปฏบตตามระเบยบแบบแผน - กฎระเบยบทยงยากและท าใหลาชา

- มความยดหยนสง - กระจายอ านาจ - มาจากกลยทธขององคกร

Kim and Lee (2004); Bretschneider (1990); Bozeman and Scott (1996); Cornwall and Perlman (1990); Downs (1967);

การตดสนใจ - อสระและความยดหยนในการตดสนใจนอย - ขอจ ากดทเกยวของและการด าเนนกจการสง - การตดสนใจทส าคญตองโปรงใส

- มความยดหยนและอสระในกระบวนการตดสนใจสง - การมสวนรวมและอสระในการตดสนใจของตนเอง

Rainey, et al. (1976); Rainey (1997); Pearce and David (1983); Jennings and Lumpkin (1989)

รางวลและแรงจงใจ

ในการท างาน

- แรงจงใจทางดานการเงนต า - ไมมการแบงปนก าไรขององคกร - ความมงมนและความพงพอใจในการท างานต า

- แรงจงใจทางดานการเงนสง - ก าไรเปนพนฐานในการสรางรายได - ความมงมนและความพงพอใจในการท างานสง

Ramamurti (1986); Rainey (1983); Hornsby, et al. (2002); Rhinehart, et al. (1969)

คานยมองคกร

- การปฏบตตามกฎหมาย - ความซอสตยไมคดโกง - ความเปนธรรม

- การแสวงหาผลประโยชน - ความคดรเรมสรางสรรค - ความจรงใจ

Frederickson (1997); Lane (1994); Posner and Schmidt (1984); Kernaghan (2000)

เงนทนและผลก าไร

- ไมแสงหาผลก าไร - เงนทนไมถกบงคบดวยผลก าไรทจ ากด - จดหาเงนทนส าหรบโครงการทมความเสยง - ระดมเงนทนไดงาย

- เงนทนสามารถจ ากดโดยก าไร - โครงการทมความเสยงจะไดรบและเขาถงเงนทนไดยาก - การระดมทนท าไดยาก - มงแสวงหาก าไร

Ramamurti (1986); Morris and Jones (1999)

Page 31: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

18

2.5 การบรหารความเสยง (Risk Management) จากหนงสอ “การบรหารความเสยงอยางมออาชพ” โดย จรพร สเมธประสทธ มนธนา

พพธเนาวรตน กตตพนธ คงสวสดเกยรต (2556) ใหความหมายค าวา “ความเสยง” (Risk) คอ เหตการณทไมแนนอนทอาจเกดขนในอนาคต ซงหากเกดขนจะมผลกระทบในเชงลบตอการบรรลวตถประสงคหรอภารกจขององคกร หรอเสยโอกาสทางธรกจซงมผลในทางลบ ขดขวางการบรรลวตถประสงค ซงแบงความเสยงออกเปน 4 ประเภทคอ

1) ความเสยงดานกลยทธ (Strategic Risk) หมายถง ความเสยงทเกยวของกบกลยทธด าเนนงานและจดสรรทรพยากร ขององคกร เพอใหบรรลเปาหมายหลก ภายใตอทธพลปจจยภายในและปจจยภายนอกทส าคญ เชน ชอเสยงขององคกร สภาพเศรษฐกจ การเมอง การก าหนดแผนกลยทธหรอแผนด าเนนงานทไมสอดคลองกบปจจยภายในหรอภายนอก เปนตน

2) ความเสยงดานการปฏบตงาน (Operational Risk) หมายถง ความเสยงในระดบการปฏบตงาน เชน ระบบการท างาน กระบวนการท างาน เทคโนโลย บคลากร เปนตน

3) ความเสยงดานการเงน (Financial Risk) หมายถง ความเสยงทเกยวของกบดานการเงน เชน อตราดอกเบย งบประมาณ สภาพคลอง เปนตน

4) ความเสยงดานการปฏบตตามระเบยบและกฎหมาย (Compliance Risk) หมายถง ความเสยงทเกยวของกบระเบยบหรอกฎหมาย เชน ระเบยบ กฎหมาย ขอบงคบ นโยบายของรฐบาล มตคณะรฐมนตร ทสงผลกระทบทางลบตอเปาหมายหรอวตถประสงคขององคกร เปนตน

โดยทวไป การด าเนนธรกจใด ๆ ยอมตองเผชญ “ความเสยง” อยตลอดเวลา อนสบเนองมาจากความเปลยนแปลงของปจจยทางธรกจ ดงนนเพอตองการขจดหรอลดผลกระทบในทางลบดงกลาว องคกรจ าเปนตองมการบรหารความเสยง

การบรหารความเสยง (Risk Management) หมายถง การลดมลเหตของแตละโอกาสทจะเกดความเสยงดวยการควบคมกจกรรม และกระบวนการด าเนนงานตาง ๆ ทเปนเหตของความเสยงนน ๆ เพอใหระดบและขนาดของความเสยหายทจะเกดขนในอนาคตใหอยในระดบทองคกรยอมรบได สามารถประเมน ควบคมและตรวจสอบไดอยางเปนระบบ แบงเปนการบรหารความเสยงองคกรโดยรวม (Enterprise Risk Management) และการบรหารความเสยงโครงการ (Project Risk Management) :ซงประเดนส าคญในการบรหารความเสยง คอจ าเปนตองพจารณาถง ปจจยเสยง การประเมนความเสยง ระดบความเสยงโดยรวม

ปจจยเสยง (Risk Factor) หมายถง ตนเหตหรอสาเหตทมาของความเสยง ทจะท าใหไมบรรลวตถประสงคตามทก าหนด การระบสาเหตควรเปนการระบสาเหตทแทจรง จะชวยใหการวเคราะหและก าหนดมาตรการลดความเสยงไดอยางถกตอง

Page 32: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

19

การประเมนความเสยง (Risk Assessment) หมายถง การวเคราะหและการประเมนระดบความเสยงทสงผลตอการบรรลวตถประสงคและภาระกจขององคกร โดยพจารณาจากระดบของผลกระทบ (Impact) และ โอกาสทความเสยงจะเกดขน (Probability/Likelihood) และผลลพธทไดน าไปก าหนดเปนคาความเสยงโดยรวม (Risk Exposure) เพอใชในการจดล าดบความเสยงและพจารณาใหความส าคญกบการบรหารความเสยง

การจดระดบความเสยง หมายถง การน าผลการประเมนความเสยงตามความเสยงทไดจาก โอกาส และผลกระทบ มาประมวลเขาดวยกนและแสดงคาระดบความเสยงโดยรวม ซงมระดบขนาด 3x3 4x4 และ 5x5 แลวแตละองคกร และสามารถท าได 2 วธ คอ 1 ) การค านวณทางคณตศาสตร ดวยการน า โอกาส คณกบ ผลกระทบ เพอค านวณระดบความเสยงโดยรวม และ 2 ) จดท าระดบความเสยงโดยรวมโดยระบจาก โอกาส และ ผลกระทบ ลงบน ตาราง Risk Matrix/Risk Profile

3x3 สง ปานกลาง นอย 4x4 สงมาก สง ปานกลาง นอย 5x5 สงมาก สง ปานกลาง นอย นอยมาก

ภาพท 2.3 การก าหนดเกณฑของระดบความเสยง จากหนงสอบรหารความเสยงอยางมออาชพ, จรพร สเมธประสทธ มทธนา พพธเนาวรตน กตตพนธ คงสวสดเกยรต (2556)

ภาพท 2.4 สตรการค านวณคาระดบความเสยงโดยรวม (Risk Exposure) จากหนงสอบรหารความเสยงอยางมออาชพ, จรพร สเมธประสทธ มทธนา พพธเนาวรตน กตตพนธ คงสวสดเกยรต (2556)

การจดการความเสยงหรอแนวทางรบมอความเสยง เปนแผนหรอมาตรการในการ

ตอบสนองตอความเสยงนน ๆ โดยพจารณาจากตนทนเปรยบเทยบกบผลทไดจากการจดการความเสยง ซงแบงออกเปน 2 มาตรการคอ 1 ) การลดโอกาสทจะเกดเหตการณความเสยหาย (Reduce Likelihood) เปนมาตรการควบคมความเสยงโดยมงลดโอกาสทจะเกดเหตการณความเสยหาย มกจะใชในการจดการกบปจจยความเสยงภายใน และ 2 ) ลดขนาดผลกระทบของความเสยหาย (Reduce Impact) เปนมาตรการมงเนนในการลดขนาดความเสยหายดวยการกระจายความเสยง ไมใหเกดการกระจกตวของความเสยงซงเปนผลมาจากปจจยภายนอกทควบคมไดยาก จากมาตรการดงกลาว สามารถน ามาก าหนดเปนกลยทธการรบมอความเสยง 4 กลยทธ ดงน 1 ) การลด/การควบคมความ

โอกาส (Probability) X ผลกระทบ (Impact) = ระดบความเสยงโดยรวม (Risk Exposure)

Page 33: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

20

เสยง (Risk Reduction /Risk Control) คอ การใชกจกรรมมาควบคมภายในเพอลดความเสยงดวยมาตรการ 4 มาตรการคอ ปองกน ตรวจพบ แกไข ชแนะ 2 ) การหลกเลยงความเสยง (Risk Avoidance) คอ หยดกจกรรมกจกรรมทเปนความเสยง หรอ เปลยนแปลงกจกรรมทเปนความเสยง 3 ) การกระจาย/ถายโอนความเสยง (Risk Sharing/Risk Transfer) การแบงโอนความเสยงไปใหหนวยงานหรอองคกรอนท าหนาทรบผดชอบความเสยงแทน 4 ) การยอมรบความเสยง (Risk Acceptance) คอ ยอมรบความเสยงทมยงคงอยแตมระดบทยอมรบได

ระดบความรนแรงของผลกระทบจากความเสยง (Impact) นอยมาก (1) นอย (2) ปานกลาง (3) สง (4) สงมาก (5)

ระดบ

ของโอ

กาสใ

นการ

เกดค

วามเ

สยง (

Prob

abilit

y) สงมาก (5)

สง (4)

ปานกลาง (3)

นอย (2)

นอยมาก (1)

ภาพท 2.5 ตวอยางการระบระดบความเสยงขนาด 5x5 (Degree of Risk) จากหนงสอบรหารความเสยงอยางมออาชพ, จรพร สเมธประสทธ มทธนา พพธเนาวรตน กตตพนธ คงสวสดเกยรต (2556)

Page 34: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

บทท 3 วธการวจย

งานวจยเรอง “ความเสยงในการพฒนาโครงการรฐบาลอเลกทรอนกส กรณศกษาระบบ

National Single Window ของกรมศลกากร” เปนงานวจยเชงคณภาพ เพอศกษาประเดนความเสยงในด าเนนโครงการรฐบาลอเลกทรอนกส โดยอาศยแนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ และก าหนดรายละเอยดขนตอนการวจยดงน

3.1 ขนตอนการศกษาวจย 3.2 ประชากรทศกษา

3.2.1 กลมประชากร 3.2.2 กลมตวอยาง

3.3 เครองมอทใชในการวจย 3.3.1 แบบสมภาษณประเมนความเสยง (Risk Assessment Form) 3.3.2 การทดสอบเครองมอทใชในการวจย 3.3.3 ตารางวเคราะหประเดน/ปจจยเสยง (Risk Identification Form) 3.3.4 ตารางความเสยงโดยรวม (Risk Exposure/Risk Matrix)

3.4 การเกบรวบรวมขอมล 3.5 การวเคราะหขอมล 3.6 ระยะเวลาทใชในการวจย

3.1 ขนตอนการศกษาวจย จากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของกบการพฒนาโครงการพฒนาระบบ National

Single Window ของกรมศลกากร ผวจยไดวางกรอบแนวคดการวจย และด าเนนการศกษาวจยตามขนตอนดงตอไปน

1. ระบปญหางานวจย (Problem Identification) จากปญหาในการด าเนนโครงการ National Single Window ของกรมศลกากร

2. ทบทวนวรรณกรรม (Literature Review) ท เกยวของกบการด าเนนโครงการ National Single Window และการบรหารความเสยงในการด าเนนโครงการรฐบาลเลกทรอนกส

Page 35: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

22

3. ก าหนดกรอบการศกษาวจย (Research Framework Design) เพอวางแนวทางในการศกษาวจยทชดเจน เพอใหผลลพธการวจยทไดเปนไปตามวตถประสงค และตอบค าถามงานวจยทก าหนดไว

4. คนหาประเดนความเสยง (Risk Identification) จากการสมภาษณ ดวยแบบสมภาษณกงมโครงสรางทพฒนาจากการทบทวนวรรณกรรม

5. จดท าแบบประเมนความเสยง (Risk Assessment Form Design) ทพฒนามาจากประเดนความเสยงจากการสมภาษณ น าแบบประเมนความเสยงใหผเชยวชาญพจารณาความถกตองเหมาะสมกอนน าไปใชสมภาษณเพอเกบขอมล

6. น าแบบประเมนความเสยงไปสมภาษณ (Collect and Analyze Research Data) กลมตวอยางทเปนตวแทนประชากร ภายในกรมศลกากร ทมหนาทในการด าเนนโครงการ National Single Window เพอกลมตวอยางประเมนใหคะแนนประเดนความเสยงแตละประเดน จากนนน าขอมลทไดจากการสอบถามมาวเคราะหผล

7. สรปผลการวจย (Conclusion) เรอง “ความเสยงในการด าเนนโครงการรฐบาลอเลกทรอนกส กรณศกษา ระบบ National Single Window ของกรมศลกากร” และน าเสนอแนวทางการรบมอกบประเดนความเสยงตาง ๆ ทไดจากการวจยครงน

แนวท

างกา

รพฒน

าระบ

บ Sin

gle W

indow

ขนท 3 ขนท 4 ขนท 5 เชอมโยงขอมลดวย

ระบบ Single Window บรณาการการเชอมโยงดวย

โครงสรางพนฐานการขนสงสนคา เชอมโยงขอมลระหวางประเทศ

หรอระหวางภมภาค

การบ

รหาร

วามเ

สยง

ภาพท 3.1 กรอบแนวคดงานวจย

คนหาความเสยง

ประเมนความเสยง

ระบความเสยงโดยรวม

กลยทธรบมอความเสยง

น าประเดนความเสยงมา ก าหนดแนวทาง รบมอความเสยง

โครงการในอนาคต

Page 36: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

23

3.2 ประชากรทศกษา 3.2.1 กลมประชากร

ประชากรทศกษาวจยครงน คอ บคคล หรอคณะบคคลทมสวนเกยวของในโครงการ ซงอยในรปแบบ คณะกรรมการ คณะท างาน ทถกก าหนดอ านาจและหนาทตาง ๆ ในการพฒนาระบบ National Single Window แบงเปน คณะกรรมการและคณะท างาน จ านวน 6 คณะ และเปนหนวยงานราชการทจะตองเชอมโยงขอมล จ านวน 37 หนวยงาน

3.2.2 กลมตวอยาง กรมศลกากรไดรบมอบหมายจากรฐบาลใหเปนเจาภาพในการพฒนาระบบ NSW

ตามมตคณะรฐมนตรเมอวนท 6 ธนวาคม 2548 เพอเชอมโยงขอมลกบหนวยงานทเกยวของกบการน าเขา-สงออก ของประเทศไทย ผทมสวนเกยวของในด าเนนโครงการ National Single Window จงมจ านวนนอย และสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย ผวจยจงก าหนดทจะสมภาษณเพอเกบขอมลจากกลมตวอยางน

3.3 เครองมอทใชในการวจย

3.3.1 แบบสมภาษณประเมนความเสยง (Risk Assessment Form) ผวจยท าการออกแบบแบบสมภาษณส าหรบประเมนความเสยง จากการสมภาษณ

กลมตวอยาง โดยจะน าความเสยงทระบไวทงหมด แลวน าไปใหสอบถามผเชยวชาญเพอหาความเทยงตรงและความนาเชอถอ โดยแบบสมภาษณแบงออกเปน 2 สวนคอ

สวนท 1 ค าอธบายทวไปเกยวกบงานวจยน วตถประสงคการวจย การแบงประเดนเปน 3 ดาน คอ ความเสยงทเกยวของกบบคลากร (People) ความเสยงทเกยวของกบการบวนการท างาน (Procedures) และความเสยงทเกดจากเครองมอ (Tools) และยงอธบายเกณฑการประเมนคะแนนความเสยง

สวนท 2 แบงประเดนความเสยงตามระยะ (Phase) ในการด าเนนโครงการเปน 5 ระยะ โดยในแตละระยะของการด าเนนโครงการจะประกอบไปดวยประเดนความเสยง ขอค าถามเปนแบบปลายปด และก าหนดใหตอบสองประเดนคอ ความเปนไปได/โอกาสทเกด (Probability) และความรนแรงของผลกระทบ (Impact) ทความเสยงนนเกดขนจรง โดยแตละประเดนก าหนดใหผตอบแบบสมภาษณเลอกคะแนนตามเกณฑทก าหนด ดงน

Page 37: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

24

ตารางท 3.1 เกณฑการประเมนใหคะแนนดานความเปนไปได/โอกาสในการเกดความเสยง (Probability)

คะแนน ความเปนไปได/ โอกาสในการเกด

ความเสยง ค าอธบาย

5 สงมาก มโอกาสทจะเกดความเสยงสงมาก (มากกวา 80%)

4 สง มโอกาสทจะเกดความเสยงคอนขางมาก (61 - 80%) 3 ปานกลาง มโอกาสทจะเกดความเสยงบาง (41 - 60%)

2 นอย มโอกาสทจะเกดความเสยงคอนขางนอย (20 - 40%)

1 นอยมาก มโอกาสทจะเกดความเสยงนอยมาก หรอแทบจะไมเกดขนเลย (นอยกวา 20%)

ตารางท 3.2 เกณฑการประเมนใหคะแนนดานความรนแรงจากผลกระทบของความเสยง (Impact)

คะแนน ความรนแรงของ

ผลกระทบ ค าอธบาย

5 สงมาก ผลกระทบจากความเสยงสงมาก จนอาจท าใหโครงการไมส าเรจ หรอบรรลเปาหมายนอยกวา 20%

4 สง ผลกระทบความเสยงคอนขางสง อาจท าใหโครงการบรรลเปาหมาย 20-40%

3 ปานกลาง ผลกระทบจากความเสยงปานกลาง อาจท าใหโครงการบรรลเปาหมาย 41-60%

2 นอย ผลกระทบจากความเสยงคอนขางนอย โครงการสามารถบรรลเปาหมาย 61-80%

1 นอยมาก ผลกระทบจากความเสยงนอยมาก แทบไมมผลกระทบเลย ท าใหโครงการสามารถบรรลเปาหมายได มากกวา 80%

Page 38: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

25

3.3.2 การทดสอบเครองมอทใชในการวจย ผวจยไดท าการทดสอบความเทยงตรงโดยการน าขอค าถามเสนอตอผเชยวชาญทม

ประสบการณในการพฒนาระบบ National Single Window เพอพจารณาความถกตองของภาษาทใชระบประเดนความเสยงหรอขอค าถาม วามความสอดคลองกบวตถประสงคของงานวจยทตองการวด และน าขอพจารณาดงกลาวมาปรบปรงแบบสอบสมภาษณเพอใชในการสมภาษณเกบขอมล

3.3.3 ตารางวเคราะหประเดน/ปจจยเสยง (Risk Identification Form) ผวจยท าการออกแบบตารางเพอระบความเสยงภายใตกรอบการด าเนนโครงการ

National Single Window ส าหรบวเคราะหประเดนความเสยงทอาจสงผลตอการด าเนนโครงการ โดยแบงประเดนความเสยงออกเปน 3 ดานตามทมาของความเสยง ประกอบดวย ความเสยงทเกดจากบคลากร (People) ความเสยงจากกระบวนการท างาน (Procedures) และความเสยงทเกดจากเครองมอ (Tools) ซงใชเปนกรอบในการระบความเสยงในแตละระยะ (Phase)

3.3.4 ตารางระบความเสยงโดยรวม (Risk Exposure/Risk Matrix) ผ ว จ ย ไดค านวณคาความเส ยงโดยรวม จากโอกาสท จะเกดความเส ยง

(Probability) คณกบ ความรนแรงจากผลกระทบของความเสยง (Impact) โดยแบงระดบคาความเสยงโดยรวมออกเปน 5 ระดบคอ ความเสยงสงมาก ความเสยงสง ความเสยงปานกลาง ความเสยงนอย และความเสยงนอยมาก โดยแบงเปนเกณฑคาความเสยงโดยรวมและสประจ าเกณฑ ดงน คอเกณฑความเสยงโดยรวม 25 สแดง, 16 ถง 20 สชมพ, 12 ถง 15 สสม, 6 ถง 10 สเหลอง และ 1 ถง 5 สเขยว ตามล าดบ

3.4 การเกบรวบรวมขอมล

ผวจยด าเนนการเกบรวมรวบขอมลดวยการสมภาษณกลมตวอยางทเปนเจาหนาทกรม

ศลกากรทมประสบการณในการพฒนาระบบ National Single Window ดวยแบบสมภาษณทพฒนาจากการสมภาษณและผานการพจารณาจากผเชยวชาญ ใชเวลาในการสมภาษณประมาณ 4 สปดาห

3.5 การวเคราะหขอมล

ผวจยไดรวบรวมขอมลจากการสมภาษณ และน ามาบนทกคะแนนการประเมนในตาราง

บนทกผล จากนนท าการค านวณหาคาความเสยงโดยรวม (Risk Exposure) โดยค านวณจาก โอกาสท

จะเกดความเสยง (Probability) คณกบ ความรนแรงจากผลกระทบของความเสยง (Impact)

Page 39: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

26

หลงจากค านวณคาความเสยงโดยรวมแลว ผวจยไดน าผลทไดไปวเคราะหโดยแบงระดบความเสยงออกเปน 5 ระดบ คอ ความเสยงสงมาก ความเสยงสง ความเสยงปานกลาง ความเสยงนอย และความเสยงนอยมาก โดยแบงเปนเกณฑคาความเสยงโดยรวมและสประจ าเกณฑ ดงน เกณฑความเสยงโดยรวม 25 สแดง, 16 ถง 20 สชมพ, 12 ถง 15 สสม, 6 ถง 10 สเหลอง และ 1 ถง 5 สเขยว ตามล าดบ รายละเอยดตามภาพท 3.1

ระดบความรนแรงของผลกระทบจากความเสยง (Impact)

นอยมาก (1) นอย (2) ปานกลาง (3) สง (4) สงมาก (5)

ระดบ

ของโ

อกาส

ในกา

รเกด

ความ

เสยง

(Pro

babi

lity)

สงมาก (5) 5 10 15 20 25

สง (4) 4 8 12 16 20

ปานกลาง (3) 3 6 9 12 15

นอย (2) 2 4 6 8 10

นอยมาก (1) 1 2 3 4 5

ภาพท 3.2 การแบงพนทแสดงคาความสมพนธระหวางโอกาส ผลกระทบ และคาความเสยงโดยรวม แบบ 5 สวน จากหนงสอบรหารความเสยงอยางมออาชพ , จรพร สเมธประสทธ , มทธนา พพธเนาวรตน, กตตพนธ คงสวสดเกยรต (2556).

3.6 ระยะเวลาทใชในการวจย

งานวจยนเรมด าเนนการตงแต ธนวาคม 2558 –มกราคม 2560 ซงรวมขนตอนในการ

ด าเนนงานวจยตงแตขนตอนการเตรยมหวขอวจย วางแผน ด าเนนการวจย วเคราะหสรปผล เขยนรายงาน สอบ Defense และปรบแกไขงานวจย จนถงการน าสงรายงานวจยฉบบสมบรณใหแกทางวทยาลยฯ รวมระยะเวลา 14 เดอน โดยแสดงรายละเอยดขนตอนและระยะเวลาในการวจย ตามตารางท 3.3

Page 40: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

27

ตารางท 3.3 รายละเอยดขนตอนการด าเนนงานวจย

ขนตอนการด าเนนงาน

ระยะเวลาด าเนนการวจย

ธ.ค. 2

558

ม.ค.

2559

ก.พ.

255

9

ม.ค.

2559

เม.ย.

255

9

พ.ค.

2559

ม.ย.

2559

ก.ค.

2559

ส.ค. 2

559

ก.ย.

2559

ต.ค.

2559

พ.ย.

2559

ธ.ค. 2

559

ม.ค.

2560

1. เตรยมหวของานวจย 1.1 ศกษาแนวคดและขอมลทเกยวของ 1.2 บรณาการณองคความรและแนวคดการวจย 1.3 เขยนเคาโครงงานวจย 1.4 เสนอหวขอและเคาโครงงานวจย 1.5 น าเสนอหวขอและเคาโครงงานวจยแกวทยาลยฯ

2. วางแผนงานวจย 2.1 พฒนาแนวคดและรปแบบงานวจย 2.2 จดท ารายละเอยดขนตอนระเบยบวธวจย 3. ด าเนนการวจย 3.1 ศกษาคนควาวจยขอมลตาง ๆ 3.2 สอบเคาโครงวดผลความกาวหนา 3.3 เกบรวบรวมขอมลงานวจย 4. วเคราะหสรปผลการวจย 5. เขยนรายงานวจย 6. เสนอรายงานวจย 6.1 น าเสนอรายงานวจยใหอาจารยทปรกษาพจารณา

6.2 สอบปกปองงานวจย 7. ปรบปรงงานวจยตามค าแนะน าของกรรมการ 8. น าสงรายงานวจยฉบบสมบรณ

Page 41: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

บทท 4 ผลการวจยและอภปรายผล

การศกษาวจยน เปนการศกษาเพอวเคราะหประเดนความเสยงจากการพฒนาโครงการ

รฐบาลอเลกทรอนกส กรณศกษาระบบ National Single Window ของกรมศลกากร และน าผลทไดจาการวเคราะหความเสยงไปใชประโยชนไปใชในการประเมนแนวทางการรบมอกบความเสยง ทงนผวจยขอน าเสนอรายละเอยดผลการวจยและอภปรายผลการวจยโดยแบงเปนหวขอตาง ๆ ดงตอไปน

4.1 ผลการวจย 4.1.1 การวเคราะหขอมลจากการสมภาษณกงมโครงสราง

4.1.1.1 รายละเอยดโครงการ National Single Window 4.1.1.2 สรปประเดนความเสยงจากการสมภาษณกงมโครงสราง 4.1.1.3 การระบความเสยงภายใตกรอบการด าเนนโครงการ 4.1.1.4 การทบทวนประเดนความเสยงเพอพฒนาแบบประเมนความเสยง

4.1.2 การวเคราะหขอมลจากการสมภาษณผเชยวชาญเพอประเมนความเสยง 4.1.2.1 ผลการประเมนคาโอกาสและผลกระทบความเสยง 4.1.2.2 ผลการค านวณคาระดบความเสยงโดยรวม (Risk Exposure) 4.1.2.3 การระบความเสยงโดยรวมใน Risk Profile/Risk Matrix

4.2 อภปรายผลการวจย 4.2.1 การจดล าดบความส าคญของกลมปจจยเสยง 4.2.2 การก าหนดแนวทางรบมอกบความเสยง

4.1 ผลการวจย

ในสวนของผลการวจย ผวจยไดด าเนนการศกษาวเคราะหขอมลตาง ๆ เพอท าความ

เขาใจในประเดนทเกยวของกบปจจยเสยงตาง ๆ ทอาจสงผลตอการพฒนาโครงก ารรฐบาลอเลกทรอนกส ผวจยไดด าเนนการวเคราะหขอมลตามขนตอนตาง ๆ ดงตอไปน

4.1.1 การวเคราะหขอมลจากการสมภาษณกงมโครงสราง ในการศกษาวจยเพอวเคราะหหาประเดนความเสยงในการพฒนาโครงการรฐบาล

อเลกทรอนกส ระบบ National Single Window กรณกรมศลกากร ผวจยจ าเปนตองเขาใจบรบทเฉพาะทเกยวของกบการพฒนาระบบ NSW ซงประกอบดวย โครงสรางคณะกรรมการ/คณะท างานท

Page 42: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

29

เกยวของกบการพฒนา NSW ขนตอนการพฒนาระบบ NSW และการสมภาษณผทมสวนเกยวของกบการพฒนาระบบ NSW ผวจยไดด าเนนการตามขนตอนตาง ๆ ดงตอไปน

4.1.1.1 รายละเอยดโครงการ National Single Window กรมศลกากรไดเรมน าเอาแนวคด Single Window มาประยกตใชในงาน

น าเขาสงออกต งแตป 2541 ดวยการพฒนาระบบ Electronic Data Interchange (EDI) เ พอเชอมโยงขอมลระหวางกรมศลกากร และผประกอบการน าเขา-สงออก ตอมาไดพฒนาเปนระบบศลกากรไรเอกสาร (e-Customs) และเปดใหใชบรการทวประเทศในป 2551

ระบบ National Single Window (NSW) เปนระบบเชอมโยงขอมลระหวางหนวยงานภาครฐกบหนวยงานภาครฐ (G2G) และหนวยงานภาครฐกบภาคเอกชน (G2B) เพออ านวยความสะดวกในขอใบรบรองหรอใบอนญาตเพอการน าเขาและสงออกสนคา ลดการใชเอกสาร และรองรบการเชอมโยงขอมลระหวางประเทศ กรมศลกากรไดรบมอบหมายตามมตคณะรฐมนตรเมอวนท 6 ธนวาคม 2548 ตามความตกลงอาเซยน ส าหรบการจดตง ASEAN Single Window

ระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการพฒนาระบบการบรหารจดการขนสงสนคาและบรการของประเทศ พ.ศ. 2552 เมอวนท 4 พฤษภาคม 2552 ก าหนดใหมคณะกรรมากรคณะหนงเรยนกวา “คณะกรรมการพฒนาระบบการบรหารจดการขนสงสนคาและบรการของประเทศ” เรยกโดยยอวา “กบส.” มหนาทในการก าหนดนโยบาย ยทธศาสตร และแนวทางในการด าเนนการเกยวกบการพฒนาระบบการบรหารจดการขนสงสนคาและบรการของประเทศ ใหสามารถบรณาการไดอยางเปนระบบ และมประสทธภาพ

คณะกรรมการ กบส. ไดแตงตงคณะอนกรรมการเชอมโยงขอมลแบบบรณาการส าหรบการน าเขาสงออกและโลจสตกส เมอวนท 30 กรกฎาคม 2553 เพอจดท าแผนปฏบตการและบรณาการแผนโครงการและกรอบแผนงบประมาณ เพอพฒนาระบบ NSW

ตอมา คณะอนกรรมการเชอมโยงขอมลแบบบรณาการส าหรบการน าเขาสงออกและโลจสตกส ไดมค าสงแตงตงคณะท างานดานกฎหมายเพอการเชอมโยงแบบบรณาการส าหรบการน าเขา การสงออก และโลจสตกส เมอวนท 2 กนยายน 2554 มหนาทพจารณาและปรบปรง แกไขกฎหมาย ใหรองรบการเชอมโยงขอมลรปแบบอเลกทรอนกสระหวางหนวยงานส าหรบการน าเขาและการสงออก

กรมศลกากรไดมค าสงเมอวนท 22 กรกฎาคม 2553 แตงตงคณะกรรมการก ากบการพฒนาระบบ National Single Window เพอจดท าแผนปฏบต และก ากบการพฒนาระบบ National Single Window

Page 43: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

30

คณะกรรมการก ากบการพฒนาระบบ National Single Window ไดมค าสงแตงตงคณะท างานดานเทคนคและการออกแบบระบบงาน เมอวนท 20 ตลาคม 2553 เพอก าหนดมาตรฐานโครงสรางขอมลเพอเชอมโยงขอมลระหวางหนวยงาน และพฒนาระบบ National Single Window และ ตอมา ไดมค าสงแตงตงคณะอนกรรมการจดตงหนวยงานบรการจดการและพฒนาระบบเชอมโยงแลแลกเปลยนขอมลทางอเลกทรอนกส (National Single Window: NSW) เพอก าหนดแนวทาง วธการ ขนตอน และการด าเนนการตามกระบวนกฎหมายทเหมาะสม เพอพฒนาระบบเชอมโยงและแลกเปลยนขอมลทางอเลกทรอนกส

ระบบ NSW เปนสวนหนงของแผนการพฒนาระบบโลจสตกสของประเทศไทย จงมคณะกรรมการ/คณะท างานทเกยวของกบการพฒนาระบบ NSW อยหลายคณะซงแตละคณะมหนาท ตามภาพท 4.1 และ ตารางท 4.1

ภาพท 4.1 โครงสรางคณะกรรมการ/คณะท างาน ทเกยวของกบโครงการ National Single Window

คณะกรรมการพฒนาระบบการบรหารจดการขนสงสนคาและบรการของประเทศ (กบส.)

คณะอนกรรมการการเชอมโยงขอมลแบบบรณาการส าหรบการน าเขาการสงออก

และโลจสตกส

คณะกรรมการก ากบการพฒนาระบบ National Single Window

คณะอนกรรมการจดตงหนวยงานบรหารจดการและพฒนาระบบเชอมโยงและแลกเปลยนขอมลทางอเลกทรอนกส (National Single Window: NSW)

คณะท างานดานเทคนคและการออกแบบระบบงาน National Single Window

คณะท างานดานกฏหมายเพอการเชอมโยงแบบบรณาการส าหรบการน าเขา การสงออก และโลจสตกส

Page 44: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

31

ตารางท 4.1 บทบาทหนาทของคณะกรรมการ/คณะท างานทเกยวของกบโครงการ National Single Window คณะกรรมการ/คณะท างาน บทบาทหนาท สงโดย สง ณ วนท

1 คณะกรรมการพฒนาระบบการบรหารจดการขนสงสนคาและบรการของประเทศ (กบส.)

ก ากบดแล ประสานงาน และเรงรดตดตามการด าเนนงานของสวนราชการหนวยงานของรฐ และหนวยงานอนทเกยวของกบการพฒนาระบบการบรหารจดการขนสงสนคาและบรการของประเทศ

ค าสงส านกนายกรฐมนตร ท 90/2550

23 มนาคม 2550

ค าสงคณะรกษาความสงบแหงชาต ท 91/2557

9 กรกฎาคม 2557

2 คณะอนกรรมการการเชอมโยงขอมลแบบบรณาการส าหรบการน าเขาการสงออก และโลจสตกส

จดท าแผนปฏบตการ แผนงบประมาณ พจารณาขอเสนอแกไขกฎระเบยบ ก ากบ ดแล ตดตามประเมนผลการด าเนนงาน

ค าสงคณะกรรมการพฒนาระบบการบรหารจดการขนสงสนคาและบรการของประเทศ (กบส.) ท 2/2553

30 กรกฎาคม 2553

3 คณะท างานดานกฎหมายเพอการเชอมโยงแบบบรณาการส าหรบการน าเขา การสงออก และโลจสตกส

พจารณาและปรบปรงแกไขกฎหมาย ใหรองรบการเชอมโยงขอมลรปแบบอเลกทรอนกส ระหวางหนวยงานส าหรบการน าเขา การสงออก

ค าสงคณะอนกรรมการการเชอมโยงขอมลแบบบรณาการส าหรบการน าเขาการสงออก และโลจสตกส ท 1/2554

2 กนยายน 2554

ค าสงคณะอนกรรมการการเชอมโยงขอมลแบบบรณาการส าหรบการน าเขาการสงออก และโลจสตกส ท 1/2556

31 กรกฎาคม 2556

4 คณะกรรมการก ากบการพฒนาระบบ National Single Window

จดท าแผนปฏบต และก ากบการพฒนาระบบ National Single Window

ค าสงกรมศลกากร ท 305/2553

20 ตลาคม 2553

5 คณะอนกรรมการจดตงหนวยงานบรหารจดการและพฒนาระบบเชอมโยงและแลกเปลยนขอมลทางอเลกทรอนกส (National Single Window: NSW)

ก าหนดแนวทาง วธการ ขนตอน และการด าเนนการตามกระบวนกฎหมายทเหมาะสม เพอพฒนาระบบเชอมโยงและแลกเปลยนขอมลทางอเลกทรอนกส

ค าสงคณะกรรมการก ากบการพฒนาระบบ National Single Window ท 1/2559

22 กรกฎาคม 2559

6 คณะท างานดานเทคนคและการออกแบบระบบงาน National Single Window

ก าหนดมาตรฐานโครงสรางขอมล เพอเชอมโยงขอมลระหวางหนวยงาน และพฒนาระบบ National Single Window

ค าสงค าสงคณะกรรมการก ากบการพฒนาระบบ National Single Window ท 1/2553

20 ตลาคม 2553

Page 45: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

32

นอกจากคณะกรรมการและคณะท างาน ทมสวนเกยวของในการด าเนนโครงการ National Single Window ยงมหนวยงานราชการตาง ๆ ทตองเชอมโยงและแลกเปลยนขอมลระหวางหนวยงาน มรายละเอยดตามตารางท 4.2 ตารางท 4. 2 หนวยงานในโครงการ National Single Window ทตองเชอมโยงและแลกเปลยนขอมล

หนวยงานทเชอมโยงขอมลในโครงการ National Single Window 1 กรมศลกากร 22 ส านกงานคณะกรรมการออยและน าตาลทราย 2 กรมสรรพสามต 23 ส านกงานปลดกระทรวงคมนาคม

3 กรมการคาตางประเทศ 24 ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต 4 กรมการคาภายใน 25 ส านกงานปรมาณเพอสนต

5 กรมขนสงทางบก 26 ส านกงานกองทนสงเคราะหการท าสวนยาง 6 กรมการบนพลเรอน 27 ส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม

7 กรมเจาทา 28 ส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา 8 กรมปาไม 29 ส านกงานคณะกรรมการกจการโทรคมนาคมแหงชาต

9 กรมประมง 30 ส านกงานคณะกรรมการการสงเสรมการลงทน 10 กรมปศสตว 31 สถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกส

11 กรมวชาการเกษตร 32 สภาอตสาหกรรม 12 กรมอทยานแหงชาตสตวปาและพนธพช 33 หอการคาไทยและสภาหอการคาแหงประเทศไทย 13 กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร 34 ธนาคารแหงประเทศไทย

14 กรมโรงงานอตสาหกรรม 35 การนคมอตสาหกรรมแหงประเทศไทย 15 กรมการอตสาหกรรมทหาร 36 การทาเรอแหงประเทศไทย

16 กรมวทยาศาสตร 37 บรษท ทาอากาศยานไทย จ ากด (มหาชน) 17 กรมทรพยากรธรณ 18 กรมเชอเพลงธรรมชาต 19 กรมธรกจพลงงาน

20 กรมการปกครอง 21 กรมศลปากร

หมายเหต: จาก รายงานผลการด าเนนงาน Thailand National Single Window. กรมศลกากร, ส านกเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร, สวนแผนงานและมาตรฐาน (กรกฎาคม 2559). สบคนจาก http://www.thainsw.net

Page 46: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

33

ภาพท 4.2 ระบบ National Single Window ของประเทศไทย สบคนจาก http://www.thainsw.net

ตามแนวทางการพฒนาระบบ Single Window ของคณะกรรมการเศรษฐกจและสงคมแหงสหประชาชาตแหงเอเชยและแปซฟก (United Nations Economic and Social Commission for Asia and the Pacific : UNESCAP) ไดระบแนวทางการพฒนา Single Windows ไว 5 ขน ดงน

ขนท 1 พฒนาระบบพธการศลกากรไรกระดาษ โดยใชระบบแลกเปลยนขอมลอเลกทรอนกส (Data Interchange :EDI) ทดแทนระบบพธการศลกากรดวยกระดาษ

ขนท 2 ออกกฎระเบยบส าหรบพธการศลกากรไรกระดาษในประเดนทเกยวของกบใบขนสนคา ใบอนญาต ใบรบรอง และเอกสารอน ๆ ทเกยวของ

ขนท 3 เชอมโยงขอมลดวยระบบ Single Window ใหสามารถเชอมโยงการคาของภาคเอกชน ระหวางหนวยงานทเกยวของกบการน าเขา -สงออก (หนวยงานทใหบรการ, หนวยงานทออกใบอนญาต หรอหนวยงานทควบคมปรมาณน าเขา-สงออก)

Page 47: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

34

ขนท 4 บรณาการการเชอมโยงดวยโครงสรางพนฐานการขนสงสนคาตลอดหวงโซการน าเขา-สงออกของประเทศ ระหวางภาครฐ ภาคเอกชน (ผประกอบการน าเขา -สงออก) และภาคบรการ (เชน ธนาคาร ตวแทนออกของ และตวแทนประกน เปนตน)

ขนท 5 เชอมโยงขอมลอเลกทรอนกสระหวางประเทศหรอระหวางภมภาค

ภาพท 4.3 แนวทางการพฒนาระบบ Single Window จาก Single Window Planning and Implementation Guide, โดย United Nations Economic and Social Commission for Asia and the Pacific, United Nations Economic Commission for Europe (2012).

จากรายงาน National Single Window ประจ าเดอนกรกฎาคม 2559 ของสวนแผนงานและมาตรฐาน ส านกเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร กรมศลกากร การด าเนนงานโครงการ National Single Window เทยบกบแนวทางการพฒนาระบบ Single Window ของ UNSCAP พบวาปจจบนอยระหวางด าเนนการขนท 3 และ ขนท 4 และก าลงจะเรมขนท 5

Page 48: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

35

ตารางท 4. 3 การด าเนนโครงการ National Single Window เทยบกบแนวทางการพฒนาระบบ Single Window ของ UNSCAP

แนวท

างกา

รพฒน

า Sin

gle W

indo

w ขนท 1 ขนท 2 ขนท 3 ขนท 4 ขนท 5

พฒนาระบบพธการ ศลกากรไรกระดาษ

แกไขกฎระเบยบใหรองรบพธการ

ศลกากรไรกระดาษ

เชอมโยงขอมล ดวยระบบ NSW

บรณาการเชอมโยง

โครงสรางพนฐาน การขนสง

เชอมโยงขอมล ระหวางประเทศ

หรอระหวางภมภาค

Natio

nal S

ingle

Win

dow

ขอ

งกรม

ศลกา

กร

ระบบ Electronic Data Exchange

(EDI) ตงแต ป 2541-2551

ปรบปรงแกไขกฎระเบยบ

ใหสอดคลองกบสถานการณ

ตงแต 2541 - ปจจบน

ภาคเอกชนสามารถเชอมโยงขอมลกบหนวยงานก ากบดแล ผานระบบ NSW

ตงแต ตลาคม 2554- ปจจบน

ก าหนดมาตรฐาน การรบสงขอมล

(National Standard

Data Set) และเจรจาเชอมโยง ระหวางประเทศ

และภมภาค

ระบบพธการศลกากร อเลกทรอนกส

(e-Customs) ตงแต กรกฎาคม 2551–

ปจจบน

ภาคเอกชนสามารถเชอมโยงขอมลกบหนวยงานโครงสรางพนฐาน ผานระบบ NSW ตงแต ตลาคม 2554 - ปจจบน

ตามค าแนะน าในการบรหารโครงการ Single Windows ของคณะกรรมการเศรษฐกจและสงคมแหงสหประชาชาตแหงเอเชยและแปซฟก ไดแบงการบรหารโครงการออกเปน 5 ระยะคอ 1) การศกษากรอบแนวความคดเบองตน ( Inception for Developing the Initial Concept Paper) 2) ศกษาความเปนไปไดของโครงการ (Elaboration Phase for Conduction the Detailed Feasibility Study) 3) จดท าแผนภาพรวมของโครงการ (Planning for Formulating a Single Window High-level Master Plan) 4) การพฒนาและก ากบดแลระบบ (Development and Deployment Oversight) 5) บทเรยนและขอเสนอแนะ (Lessons Learned and Feedback)

Page 49: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

36

ภาพท 4.4 ระยะการบรหารโครงการ Single Window จาก Single Window Planning and Implementation Guide, โดย United Nations Economic and Social Commission for Asia and the Pacific, United Nations Economic Commission for Europe (2012).

ในแตละระยะในการบรหารโครงการ NSW ยงแบงออกเปนกจกรรมหลกของแตระยะ โดยมรายละเอยดตามตารางดานลาง

1. การศกษากรอบแนวความคดเบองตน

2. ศกษาความเปนไปไดของโครงการ

3. จดท าแผนภาพรวมของโครงการ

4. การพฒนาและก ากบดแลระบบ

5. บทเรยนและขอเสนอแนะ

Page 50: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

37

ตารางท 4.4 การระบกจกรรมในการพฒนาระบบ National Single Window

ระยะ (Phase) กจกรรมหลก (Activities)

ระยะท 1 - การศกษากรอบแนวความคดเบองตน (Inception for Developing the Initial Concept Paper)

1.1 ศกษากรอบแนวคดเบองตน 1.2 ก าหนดวสยทศน และวตถประสงคของโครงการ

ระยะท 2 - ศกษาความเปนไปไดของโครงการ (Elaboration Phase for Conduction the Detailed Feasibility Study)

2.1 รวบรวมขอมลทเกยวของ 2.2 วเคราะหผลกระทบ ผลไดผลเสย และความเปนไปไดของโครงการ

ระยะท 3 – จดท าแผนภาพรวมของโครงการ (Planning for Formulating a Single Window High-level Master Plan)

3.1 วเคราะหกรอบแนวความคดเบองตนและผลการศกษาความเปนไปได 3.2 จดท าแผนด าเนนงานในภาพรวม 3.3 จดท าแผนรองรบผลจากการใชงานระบบ

ระยะท 4 - การพฒนาและก ากบดแลระบบ (Development and Deployment Oversight)

4.1 พฒนาระบบสวนกลางเพอรองรบการเชอมโยง 4.2 พฒนาระบบยอย แตละหนวยงานทเชอมโยงขอมล 4.3 ก ากบ ตดตาม ตรวจสอบผลการด าเนนงาน

ระยะท 5 – บทเรยนและขอเสนอแนะ (Lessons Learned and Feedback)

5.1 รวบรวมปญหาจากการด าเนนงานมาใชเปนบทเรยน เพอใชแกปญหาในอนาคต

หมายเหต: จาก Single Window Planning and Implementation Guide, โดย United Nations Economic and Social Commission for Asia and the Pacific, United Nations Economic Commission for Europe (2012).

4.1.1.2 สรปประเดนความเสยงจากการสมภาษณกงมโครงสราง ในการศกษาวจยเพอวเคราะหประเดนความเสยงในพฒนาระบบ National

Single Window (NSW) ผวจยสมภาษณผทมสวนเกยวของในการพฒนาระบบ NSW ของกรมศลกากร ถงปญหาและอปสรรคทเกดขนระหวางการพฒนาระบบ NSW ดวยแบบสมภาษณกงมโครงสราง ผวจยไดเลอกกลมตวอยางจ านวน 7 ราย แตละรายท าหนาทแตกตางกนในการพฒนาระบบ NSW แบงเปน เจาหนาทระดบผบรหารขนตน 1 ราย เจาหนาทระดบผเชยวชาญ 2 ทาน เจาหนาทระดบช านาญการ-พเศษ 1 ทาน และเจาหนาทระดบช านาญการ 3 ทาน ซงรายละเอยดของการสมภาษณตามตารางดานลาง

Page 51: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

38

ตารางท 4.5 สรปประเดนความเสยงจากการสมภาษณกงมโครงสราง

ผมสวนไดเสย ประเดนปญหา/อปสรรค/ความเสยง ผตอบแบบสมภาษณ

1 2 3 4 5 6 7

P01 หนวยงานอน ความคดเหนดานนโยบายระดบประเทศ ไมเปนในทศทางเดยวกน ไมเหนความส าคญของโครงการหรอประโยชนทไดจากโครงการ NSW ซงจ าเปนตองเปลยนจากการใชกระดาษมาเปนรปแบบอเลกทรอนกส ในหนวยงานภาครฐ เพอใหเกดการเชอมโยงขอมลระหวางหนวยงาน และอ านวยความสะดวกแกภาคเอกชนเพอเพมศกยภาพในการแขงขน

P02 หนวยงานอน วฒนธรรมองคกรทยดตดการท างานบนกระดาษ ไมมตองการทจะเรยนรการท างานแบบอเลกทรอนกส และไมเหนความจ าเปนตองแบงปนขอมลระหวางหนวยงาน

P03 หนวยงานอน หนวยงานอน ๆทตองเชอมโยงขอมลขาดความรความเขาใจโครงการ NSW เพราะแตละหนวยงานขาดแคลนบคลากรดานเทคโนโลยสารสนเทศ อนเนองมาจากไมเหนความส าคญดานเทคโนโลยสารสนเทศเพอพฒนาองคกร

P04 กรมศลกากร กรมศลกากรขาดแคลนบคลกากรดานเทคโนโลยสารสนเทศทจะเขาไปประสานงานและผลกดนโครงการ NSW กบหนวยงานอน ๆ เพอสรางความเขาใจในโครงการ NSW และวเคราะหงานของหนวยงานอน ๆ เพอสรางมาตรฐานการเชอมโยงขอมลระหวางหนวยงาน

P05 ทกหนวย ความไมมนคงทางการเมอง สงผลถงความตอเนองของโครงการ

P06 ทกหนวย แตละหนวยงานเปนเอกเทศ มวฒนธรรมองคกรแบบสงการจากบนลงลาง (องคกรแนวตง) การด าเนนงานแบบเครอขาย (องคกรแนวนอน) เปนไปไดยาก จ าเปนตองมการสงการจากหนวยงานทมอ านาจสงกวาในการเชอมโยงขอมลระหวางหนวยงาน

Page 52: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

39

ตารางท 4.5 (ตอ) สรปประเดนความเสยงจากการสมภาษณกงมโครงสราง

ผมสวนไดเสย ประเดนปญหา/อปสรรค/ความเสยง ผตอบแบบสมภาษณ

1 2 3 4 5 6 7

P07 ทกหนวย กฎระเบยบทไมเทาทนกบกระบวนการท างานทเปลยนจากการท างานบนกระดาษมาเปนรปแบบอเลกทรอนกส ซงจ าเปนตองลดขนตอนทไมจ าเปนออกไป

P08 หนวยงานอน ขาดการจดการดานงบประมาณรายจายเพอพฒนาโครงการของแตละหนวยงาน เมอไมเหนความส าคญ มกจะเลอนการตงงบประมาณเปนปงบประมาณถดไปท าใหโครงการตองลาชา หรอจดสรรงบประมาณไมเพยงพอกบโครงการจงท าใหไมมเอกชนเขาประมล

P09 หนวยงานอน ขอมลทมอยเดมของแตละหนวยงานไมอยในรปแบบอเลกทรอนกส จ าเปนทจะตองมผมอ านาจสงการแกไขกฎระเบยบใหเกบขอมลอยในรปแบบอเลกทรอนกส และใหสามารถแลกเปลยนขอมลแตละหนวยงานได

P10 ทกหนวย ขาดความเชอมนดานความมนคงปลอดภยของขอมลอเลกทรอนกส การแบงปนขอมลระหวางหนวยงาน วาจะไมมชองโหวใหขอมลเกดการรวไหลจากหนวยงานอน ๆ

P11 ทกหนวย ขาดมาตรฐานการแลกเปลยนขอมลเพอความเขากนไดในการเชอมโยงขอมลแตละหนวยงาน และความมนคงปลอดภยในการรบสงขอมลระหวางหนวยงาน

4.1.1.3 การระบความเสยงภายใตกรอบการด าเนนโครงการ

ผวจยไดพฒนาตารางวเคราะหประเดนความเสยงภายใตกรอบการด าเนนโครงการ NSW ซงแบงระยะด าเนนโครงการ (Phasing) ออกเปน 5 ระยะ โดยแตละระยะมกจกรรมหลกของแตละระยะแตกตางกน และไดแบงมมมองในการวเคราะหประเดนความเสยงออกเปน 3 ดาน ไดแก ความเสยงทอาจเกดจากบคลากร (People) ความเสยงจากกระบวนการท างาน (Procedure) และความเสยงจากเครองมอทเกยวของ (Tool) ดงตารางดานลาง

Page 53: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

40

ตารางท 4.6 ตารางวเคราะหประเดนความเสยงภายใตกรอบการด าเนนโครงการ

ระยะ (Phase) ระยะท 1 - การศกษา

กรอบแนวความคด

เบองตน

ระยะท 2 - ศกษาความเปนไปได

ของโครงการ

ระยะท 3 – จดท า

แผนภาพรวมของโครงการ

ระยะท 4 - การพฒนาและก ากบดแลระบบ

ระยะท 5 – บทเรยนและขอเสนอแนะ

กจกรรมหลก 1.1 1.2

2.1 2.2

3.1 3.2

4.1 4.2

5.1 5.2

ความ

เสยง

ทอาจ

สงผล

ใหกา

รด าเน

น โค

รงกา

รลมเ

หลว

ดานบคลากร (People)

PP1-01 PP2-01 PP3-01 PP4-01 PP5-01

PP1-02 PP2-02 PP3-02 PP4-02 PP5-02

PP1-03 PP2-03 PP3-03 PP4-03 PP5-03

ดานกระบวนการ (Procedure)

PC1-01 PC2-01 PC3-01 PC4-01 PC5-01

PC1-02 PC2-02 PC3-02 PC4-02 PC5-02

PC1-03 PC2-03 PC3-03 PC4-03 PC5-03

ดานเครองมอ (Tool)

TL1-01 TL2-01 TL3-01 TL4-01 TL5-01

TL1-02 TL2-02 TL3-02 TL4-02 TL5-02

TL1-03 TL2-03 TL3-03 TL4-03 TL5-03

จากตารางแสดงกรอบด าเนนโครงการ NSW ไดแบงออกเปน 5 ระยะซงใน

แตละระยะจะระบกจกรรมหลกเพอใชประกอบการวเคราะหประเดนความเสยง วามความเสยงใดบางทสงผลกตอกจกรรมเหลาน และความเสยงใดทไมเกยวของ หรอคาดวาไมสงผลตอกจกรรมหลกในแตละระยะกจะไมระบเปนประเดนความเสยง ซงประเดนความเสยงถกจ าแนกออกเปนมมมอง 3 กลม คอ บคลากร (People) กระบวนการ (Procedures) และเครองมอ (Tools) โดยจะขนทะเบยนความเสยงภายใตรหสทมโครงสรางรปแบบ XXP-NN ซงมการระบรหสความเสยงดวยความหมายดงน

XX = อกษรยอภาษาองกฤษ 2 ตว ซงหมายถงมมมองของประเดนทง 3 กลม แบงเปน กลมความเสยงดานบคลากร แทนดวยอกษร “PP” กลมความเสยงดานกระบวนการ แทนดวยอกษร “PC” และ กลมความเสยงในดานเครองมอ แทนดวย “TL”

P = ตวเลขทใชแสดงถงระยะการด าเนนโดรงการ คอ หมายเลข “1” ใชแทนระยะท 1 การศกษากรอบแนวความคดเบองตน, หมายเลข “2” ใชแทน ระยะท 2 ศกษาความเปนไปไดของโครงการ, หมายเลข “3” ใชแทน ระยะท 3 จดท าแผนภาพรวมของโครงการ, หมายเลข “4”

Page 54: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

41

ใชแทน ระยะท 4 การพฒนาและก ากบดแลระบบ และ หมายเลข “5” ใชแทน ระยะท 5 บทเรยนและขอเสนอแนะ

NN = ตวเลขทล าดบ ประเดนความเสยงในแตละกลม ซงจะเรยงล าดบตอเนองกนไปภายในแตละกลมในแตละระยะการด าเนนโครงการ

หลงจากผวจยไดสมภาษณกลมตวอยางทมสวนเกยวของในการบรหารโครงการระบบ NSW ผวจยไดน าผลจากการสมภาษณดงกลาวมาระบความเสยงตามระยะของการบรหารโครงการ ซงระบความเสยงไดจ านวน 26 ประเดน โดยแบงเปน 3 ดาน ในแตละระยะของการบรหารโครงการ คอ ดานบคลากร (People) ดานกระบวนการท างาน (Procedure) และดานเครองมอ (Tool) มการขนทะเบยนความเสยงและระบรายละเอยดดงน ตารางท 4.7 ประเดนความเสยงระยะท 1

ระยะ (Phase) ระยะท 1 - การศกษากรอบแนวความคดเบองตน (Inception for Developing the Initial Concept Paper)

กจกรรมหลก 1.1 ศกษากรอบแนวคดเบองตน 1.2 ก าหนดวสยทศน และวตถประสงคของโครงการ

ความ

เสยง

ทอาจ

สงผล

ให

การด

าเนนโ

ครงก

ารลม

เหลว

ดานบคลากร (People)

PP1-01 ผบรหารในหนวยงานทเกยวของขาดความรและความเขาใจแนวคดในโครงการ NSW

PP1-02 ผบรหารแตละหนวยงานไมเขาใจวตถประสงคการด าเนนงาน

PP1-03 บคลากรสวนใหญในหนวยงานยดตดการท างานบนกระดาษ ไมตองการทจะเรยนรการท างานแบบอเลกทรอนกส

PP1-04 บคลากรสวนใหญในหนวยงานยดตดกบความเปนเจาของขอมลและไมตองการแบงปนขอมลระหวางหนวยงาน

ดานกระบวนการ (Procedure)

PC1-01 กระบวนการท างานของหนวยงานอน ๆ ยงใชกระดาษ มากกวาการท างานแบบอเลกทรอนกส

ดานเครองมอ (Tool)

TL1-01 นโยบายของแตละหนวยงานไมสอดคลองกบนโยบายของโครงการ NSW

Page 55: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

42

ตารางท 4.8 ประเดนความเสยงระยะท 2

ระยะ (Phase) ระยะท 2 - ศกษาความเปนไปไดของโครงการ (Elaboration Phase for Conduction

the Detailed Feasibility Study) กจกรรมหลก 2.1 รวบรวมขอมลทเกยวของ

2.2 วเคราะหผลกระทบ ผลไดผลเสย และความเปนไปไดของโครงการ

ความ

เสยง

ทอาจ

สงผล

ให

การด

าเนนโ

ครงก

ารลม

เหลว

ดานบคลากร (People)

PP2-01 เจาหนาทดานเทคโนโลยสารสนเทศไมเพยงพอทจะรวบรวมขอมลจากทก ๆ หนวยงานได

PP2-02 ขาดความรวมมอจากหนวยงานทเกยวของเพอรวบรวมขอมลและวเคราะหผลกระทบของโครงการ

ดานกระบวนการ (Procedure)

PC2-01 ขาดการวเคราะหผลกระทบ ผลไดผลเสย ของโครงการ NSW

PC2-02 ขาดการศกษาความเปนไปไดของโครงการ NSW

ดานเครองมอ (Tool)

TL2-01 ขาดกฎระเบยบทสงการแตละหนวยงานทเกยวของใหมาด าเนนการรวมกน

ตารางท 4.9 ประเดนความเสยงระยะท 3

ระยะ (Phase) ระยะท 3 – จดท าแผนภาพรวมของโครงการ (Planning for Formulating a Single Window High-level Master Plan)

กจกรรมหลก 3.1 วเคราะหกรอบแนวความคดเบองตนและผลการศกษาความเปนไปได 3.2 จดท าแผนด าเนนงานในภาพรวม 3.3 จดท าแผนรองรบผลจากการใชงานระบบ

ความ

เสยง

ทอาจ

สงผล

ให

การด

าเนนโ

ครงก

ารลม

เหลว

ดานบคลากร (People)

PP3-01 ขาดเจาหนาทเทคโนโลยสารสนเทศจากหนวยงานทเกยวของเขารวมจดท าแผน

PP3-02 ขาดผมอ านาจในการสงการตดตามด าเนนการจดท าแผนรวมกนระหวางหนวยงาน

ดานกระบวนการ (Procedure)

PC3-01 แผนด าเนนงานไมแลวเสรจกอนเรมโครงการ NSW

ดานเครองมอ (Tool)

TL3-01 ขาดกฎระเบยบทสงการในการจดท าแผนรวมกนระหวางหนวยงาน

Page 56: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

43

ตารางท 4.10 ประเดนความเสยงระยะท 4

ระยะ (Phase) ระยะท 4 - การพฒนาและก ากบดแลระบบ (Development and Deployment Oversight)

กจกรรมหลก 4.1 พฒนาระบบสวนกลางเพอรองรบการเชอมโยง 4.2 พฒนาระบบยอย แตละหนวยงานทเชอมโยงขอมล 4.3 ก ากบ ตดตาม ตรวจสอบผลการด าเนนงาน

ความ

เสยง

ทอาจ

สงผล

ให

การด

าเนนโ

ครงก

ารลม

เหลว

ดานบคลากร (People)

PP4-01 กรมศลกากรขาดแคลนเจาหนาทเทคโนโลยทจะประสานงาน ท าความเขาใจ และวเคราะหระบบของหนวยงานทเกยวของกบการเชอมโยงขอมล

PP4-02 หนวยงานทเกยวของขาดแคลนเจาหนาทเทคโนโลยสารสนเทศทจะเขาใจโครงการ NSW และพฒนาระบบยอย

PP4-03 ขาดความเชอมนดานความมนคงปลอดภยของขอมลของแตละหนวยงาน

ดานกระบวนการ (Procedure)

PC4-01 มาตรฐานการแลกเปลยนขอมลไมสอดคลองกนระหวางระบบหลก และระบบยอย

PC4-02 ขาดกระบวนการเชอมโยงขอมลทมความมนคงปลอดภย

ดานเครองมอ (Tool)

TL4-01 กฎระเบยบไมรองรบกบกระบวนการท างานทเปลยนจากขอมลบนกระดาษเปนขอมลอเลกทรอนกส

TL4-02 ขาดมาตรการทใชในการก ากบ ตดตาม ตรวจสอบผลการด าเนนงาน

TL4-03 จดการงบประมาณไมเพยงพอกบระบบยอยของแตละหนวยงาน ท าใหไมมผมาประมลงาน

TL4-04 กฎระเบยบไมรองรบการเชอมโยงขอมลอเลกทรอนกส

Page 57: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

44

ตารางท 4.11 ประเดนความเสยงระยะท 5

ระยะ (Phase) ระยะท 5 – บทเรยนและขอเสนอแนะ (Lessons Learned and Feedback)

กจกรรมหลก 5.1 รวบรวมปญหาจากการด าเนนงานมาใชเปนบทเรยน เพอใชแกปญหาในอนาคต

ความ

เสยง

ทอาจ

สงผล

ให

การด

าเนนโ

ครงก

ารลม

เหลว

ดานบคลากร (People)

PP5-01 การเปลยนผบรหารของหนวยงานอน ๆ ขาดความตอเนองในการพฒนา และเชอมโยงขอมลในโครงการ NSW

ดานกระบวนการ (Procedure)

PC5-01 ขาดกระบวนการรวบรวมขอมลจากการด าเนนงานโครงการ NSW

ดานเครองมอ (Tool)

TL5-01 ขาดกฎระเบยบทใชในการก ากบ รวบรวมปญหาจากการด าเนนงานโครงการ NSW มาใชเปนบทเรยน

4.1.1.4 การทบทวนประเดนความเสยงเพอพฒนาแบบประเมนความเสยง

ในขนตอนทบทวนประเดนความเสยงกอนทจะน าประเดนความเสยงไปพฒนาแบบสอบถามเพอประเมนความเสยง ผวจยไดน าประเดนความเสยงทงหมด 26 ประเดน ไปสอบถามผเชยวชาญ จ านวน 7 ทาน เพอตรวจสอบความเกยวของกบประเดนความเสยงในการพฒนาระบบ NSW ใชหาความสอดคลอง (Index of Item Objective Congruence: IOC) ปจจยความเสยงกบบรบทของงานวจย ซงมสตรการค านวณหาคาดชนความสอดคลอง (IOC) ดงน

โดยก าหนดให IOC คอ คาดชนความสอดคลอง R คอ คะแนนความเหนชอบของผเชยวชาญตอค าถามแตละขอ N คอ จ านวนผเชยวชาญ ก าหนดเกณฑใหคะแนนความเหนของผเชยวชาญตอองคประกอบแตละขอคอ R = +1 หมายความวาประเดนค าถามนนสอดคลองกบบรบทความเสยงในการพฒนาระบบ NSW, R = 0 หมายความวาไมแนใจวาองคประกอบนนสอดคลองกบบรบทความเสยงในการพฒนาระบบ NSW, R = -1 หมายความวาองคประกอบนนไมสอดคลองกบบรบทความเสยงในการพฒนาระบบ NSW และถา IOC ≥ 0.50 หมายความวาองคประกอบนน วดไดมความเหมาะสมกบบรบทความเสยงในการพฒนาระบบ NSW แตหากวา IOC < 0.50 หมายความวาองคประกอบนน วดไดไมเหมาะสมกบบรบทไมเหมาะสมกบบรบทความเสยงในการพฒนาระบบ NSW ควรตดองคประกอบนนออ

Page 58: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

45

ตารางท 4.12 ทบทวนประเดนความเสยง (กอนน าไปพฒนาเปนแบบสอบถามประเมนความเสยง)

ประเดนความเสยงทผานการพจารณา จากผเชยวชาญ ครงท 1

ความเหนจากผเชยวชาญในการพจารณาประเดนความเสยง

ครงท 2

ประเดนความเสยงทผานการพจารณา จากผเชยวชาญ ครงท 2

รหสความเสยง

ประเดนความเสยง ทงหมด 26 ประเดน รหสความเสยง ประเดนความเสยง 26 ประเดน ปรบเพมเปน 27 ประเดน

ระยะท 1 - การศกษากรอบแนวความคดเบองตน (Inception for Developing the Initial Concept Paper) PP1-01 ผบรหารในหนวยงานทเกยวของขาดความรและ

ความเขาใจแนวคดในโครงการ NSW เหนดวยกบประเดนความเสยงน PP1-01 ผบรหารในหนวยงานทเกยวของขาดความรและ

ความเขาใจแนวคดในโครงการ NSW PP1-02 ผบรหารแตละหนวยงานไมเขาใจวตถประสงคการ

ด าเนนงาน เหนดวยกบประเดนความเสยงน PP1-02 ผบรหารแตละหนวยงานไมเขาใจวตถประสงคการ

ด าเนนงาน PP1-03 บคลากรสวนใหญในหนวยงานยดตดการท างาน

บนกระดาษ ไมตองการทจะเรยนรการท างานแบบอเลกทรอนกส

เหนดวยกบประเดนความเสยงน PP1-03 บคลากรสวนใหญในหนวยงานยดตดการท างานบนกระดาษ ไมตองการทจะเรยนรการท างานแบบอเลกทรอนกส

PP1-04 บคลากรสวนใหญในหนวยงานยดตดกบความเปนเจาของขอมลและไมตองการแบงปนขอมลระหวางหนวยงาน

เหนดวยกบประเดนความเสยงน PP1-04 บคลากรสวนใหญในหนวยงานยดตดกบความเปนเจาของขอมลและไมตองการแบงปนขอมลระหวางหนวยงาน

PC1-01 กระบวนการท างานของหนวยงานอน ๆ ยงใชกระดาษ มากกวาการท างานแบบอเลกทรอนกส

เหนดวยกบประเดนความเสยงน PC1-01 กระบวนการท างานของหนวยงานอน ๆ ยงใชกระดาษ มากกวาการท างานแบบอเลกทรอนกส

TL1-01 นโยบายของแตละหนวยงานไมสอดคลองกบนโยบายของโครงการ NSW

เหนดวยกบประเดนความเสยงน TL1-01 นโยบายของแตละหนวยงานไมสอดคลองกบนโยบายของโครงการ NSW

Page 59: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

46

ตารางท 4.12 (ตอ) ทบทวนประเดนความเสยง (กอนน าไปพฒนาเปนแบบสอบถามประเมนความเสยง)

ประเดนความเสยงทผานการพจารณา จากผเชยวชาญ ครงท 1

ความเหนจากผเชยวชาญในการพจารณาประเดนความเสยง

ครงท 2

ประเดนความเสยงทผานการพจารณา จากผเชยวชาญ ครงท 2

รหสความเสยง

ประเดนความเสยง ทงหมด 26 ประเดน รหสความเสยง ประเดนความเสยง 26 ประเดน ปรบเพมเปน 27 ประเดน

ระยะท 2 - ศกษาความเปนไปไดของโครงการ (Elaboration Phase for Conduction the Detailed Feasibility Study) PP2-01 เจาหนาทดานเทคโนโลยสารสนเทศไมเพยง

พอทจะรวบรวมขอมลจากทก ๆ หนวยงานได เหนดวยกบประเดนความเสยงน PP2-01 เจาหนาทดานเทคโนโลยสารสนเทศไมเพยง

พอทจะรวบรวมขอมลจากทก ๆ หนวยงานได

PP2-02 ขาดความรวมมอจากหนวยงานทเกยวของเพอรวบรวมขอมลและวเคราะหผลกระทบของโครงการ

เหนดวยกบประเดนความเสยงน PP2-02 ขาดความรวมมอจากหนวยงานทเกยวของเพอรวบรวมขอมลและวเคราะหผลกระทบของโครงการ

PC2-01 ขาดการวเคราะหผลกระทบ ผลไดผลเสยของโครงการ NSW

เหนดวยกบประเดนความเสยงน PC2-01 ขาดการวเคราะหผลกระทบ ผลไดผลเสย ของโครงการ NSW

PC2-02 ขาดการศกษาความเปนไปไดของโครงการ NSW เหนดวยกบประเดนความเสยงน PC2-02 ขาดการศกษาความเปนไปไดของโครงการ NSW

TL2-01 ขาดกฎระเบยบทสงการแตละหนวยงานทเกยวของใหมาด าเนนการรวมกน

เหนดวยกบประเดนความเสยงน TL2-01 ขาดกฎระเบยบทสงการแตละหนวยงานทเกยวของใหมาด าเนนการรวมกน

Page 60: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

47

ตารางท 4.12 (ตอ) ทบทวนประเดนความเสยง (กอนน าไปพฒนาเปนแบบสอบถามประเมนความเสยง)

ประเดนความเสยงทผานการพจารณา จากผเชยวชาญ ครงท 1

ความเหนจากผเชยวชาญในการพจารณาประเดนความเสยง

ครงท 2

ประเดนความเสยงทผานการพจารณา จากผเชยวชาญ ครงท 2

รหสความเสยง

ประเดนความเสยง ทงหมด 26 ประเดน รหสความเสยง ประเดนความเสยง 26 ประเดน ปรบเพมเปน 27 ประเดน

ระยะท 3 – จดท าแผนภาพรวมของโครงการ (Planning for Formulating a Single Window High-level Master Plan) PP3-01 ขาดเจาหนาทเทคโนโลยสารสนเทศจากหนวยงาน

ทเกยวของเขารวมจดท าแผน เหนดวยกบประเดนความเสยงน PP3-01 ขาดเจาหนาทเทคโนโลยสารสนเทศจาก

หนวยงานทเกยวของเขารวมจดท าแผน

PP3-02 ขาดผมอ านาจในการสงการตดตามด าเนนการจดท าแผนรวมกนระหวางหนวยงาน

เหนดวยกบประเดนความเสยงน PP3-02 ขาดผมอ านาจในการสงการตดตามด าเนนการจดท าแผนรวมกนระหวางหนวยงาน

PC3-01 แผนด าเนนงานไมแลวเสรจกอนเรมโครงการ NSW

เหนดวยกบประเดนความเสยงน PC3-01 แผนด าเนนงานไมแลวเสรจกอนเรมโครงการ NSW

TL3-01 ขาดกฎระเบยบทสงการในการจดท าแผนรวมกนระหวางหนวยงาน

เหนดวยกบประเดนความเสยงน TL3-01 ขาดกฎระเบยบทสงการในการจดท าแผนรวมกนระหวางหนวยงาน

ระยะท 4 - การพฒนาและก ากบดแลระบบ (Development and Deployment Oversight) PP4-01 กรมศลกากรขาดแคลนเจาหนาทเทคโนโลยทจะ

ประสานงาน ท าความเขาใจ และวเคราะหระบบของหนวยงานทเกยวของกบการเชอมโยงขอมล

เหนดวยกบประเดนความเสยงน PP4-01 กรมศลกากรขาดแคลนเจาหนาทเทคโนโลยทจะประสานงาน ท าความเขาใจ และวเคราะหระบบของหนวยงานทเกยวของกบการเชอมโยงขอมล

Page 61: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

48

ตารางท 4.12 (ตอ) ทบทวนประเดนความเสยง (กอนน าไปพฒนาเปนแบบสอบถามประเมนความเสยง)

ประเดนความเสยงทผานการพจารณา จากผเชยวชาญ ครงท 1

ความเหนจากผเชยวชาญในการพจารณาประเดนความเสยง

ครงท 2

ประเดนความเสยงทผานการพจารณา จากผเชยวชาญ ครงท 2

รหสความเสยง

ประเดนความเสยง ทงหมด 26 ประเดน รหสความเสยง

ประเดนความเสยง 26 ประเดน ปรบเพมเปน 27 ประเดน

PP4-02 หนวยงานทเกยวของขาดแคลนเจาหนาทเทคโนโลยสารสนเทศทจะเขาใจโครงการ NSW และพฒนาระบบยอย

เหนดวยกบประเดนความเสยงน PP4-02 หนวยงานทเกยวของขาดแคลนเจาหนาทเทคโนโลยสารสนเทศทจะเขาใจโครงการ NSW และพฒนาระบบยอย

PP4-03 ขาดความเชอมนดานความมนคงปลอดภยของขอมลของแตละหนวยงาน

เหนดวยกบประเดนความเสยงน PP4-03 ขาดความเชอมนดานความมนคงปลอดภยของขอมลของแตละหนวยงาน

PC4-01 มาตรฐานการแลกเปลยนขอมลไมสอดคลองกนระหวางระบบหลก และระบบยอย

เหนดวยกบประเดนความเสยงน PC4-01 มาตรฐานการแลกเปลยนขอมลไมสอดคลองกนระหวางระบบหลก และระบบยอย

PC4-02 ขาดกระบวนการเชอมโยงขอมลทมความมนคงปลอดภย

เหนดวยกบประเดนความเสยงน PC4-02 ขาดกระบวนการเชอมโยงขอมลทมความมนคงปลอดภย

TL4-01 กฎระเบยบไมรองรบกบกระบวนการท างานทเปลยนจากขอมลบนกระดาษเปนขอมลอเลกทรอนกส

เหนดวยกบประเดนความเสยงน TL4-01 กฎระเบยบไมรองรบกบกระบวนการท างานทเปลยนจากขอมลบนกระดาษเปนขอมลอเลกทรอนกส

TL4-02 ขาดมาตรการทใชในการก ากบ ตดตาม ตรวจสอบผลการด าเนนงาน

เหนดวยกบประเดนความเสยงน TL4-02 ขาดมาตรการทใชในการก ากบ ตดตาม ตรวจสอบผลการด าเนนงาน

TL4-03 จดการงบประมาณไมเพยงพอกบระบบยอยของแตละหนวยงาน ท าใหไมมผมาประมลงาน

เหนดวยกบประเดนความเสยงน TL4-03 จดการงบประมาณไมเพยงพอกบระบบยอยของแตละหนวยงาน ท าใหไมมผมาประมลงาน

เพมประเดนความเสยงดานเครองมอ TL4-04 กฎระเบยบไมรองรบการเชอมโยงขอมลอเลกทรอนกส

Page 62: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

49

ตารางท 4.12 (ตอ) ทบทวนประเดนความเสยง (กอนน าไปพฒนาเปนแบบสอบถามประเมนความเสยง)

ประเดนความเสยงทผานการพจารณา จากผเชยวชาญ ครงท 1

ความเหนจากผเชยวชาญในการพจารณาประเดนความเสยง

ครงท 2

ประเดนความเสยงทผานการพจารณา จากผเชยวชาญ ครงท 2

รหสความเสยง

ประเดนความเสยง ทงหมด 26 ประเดน รหสความเสยง ประเดนความเสยง 26 ประเดน ปรบเพมเปน 27 ประเดน

ระยะท 5 – บทเรยนและขอเสนอแนะ (Lessons Learned and Feedback) PP5-01 การเปลยนผบรหารของหนวยงานอน ๆ ขาดความ

ตอเนองในการพฒนา และเชอมโยงขอมลในโครงการ NSW

เหนดวยกบประเดนความเสยงน PP5-01 การเปลยนผบรหารของหนวยงานอน ๆ ขาดความตอเนองในการพฒนา และเชอมโยงขอมลในโครงการ NSW

PC5-01 ขาดกระบวนการรวบรวมขอมลจากการด าเนนงานโครงการ NSW

เหนดวยกบประเดนความเสยงน PC5-01 ขาดกระบวนการรวบรวมขอมลจากการด าเนนงานโครงการ NSW

TL5-01 ขาดกฎระเบยบทใชในการก ากบ รวบรวมปญหาจากการด าเนนงานโครงการ NSW มาใชเปนบทเรยน

เหนดวยกบประเดนความเสยงน TL5-01 ขาดกฎระเบยบทใชในการก ากบ รวบรวมปญหาจากการด าเนนงานโครงการ NSW มาใชเปนบทเรยน

Page 63: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

50

สรปประเดนความเสยงหลงผานการพจารณาจากผเชยวชาญ 27 ประเดน ส าหรบน าไปพฒนาเปนแบบสอบถามประเมนความเสยง เพอใชในขนตอนการวเคราะหขอมลรวมฉบบสมบรณ ในล าดบตอไป ตารางท 4.13 ประเดนความเสยงหลงผานการพจารณาจากผเชยวชาญ 27 ประเดน ส าหรบน าไปพฒนาเปนแบบสอบถาม

ประเดนความเสยง

ระยะท 1 - การศกษากรอบแนวความคดเบองตน ( Inception for Developing the Initial Concept Paper) PP1-01 ผบรหารในหนวยงานทเกยวของขาดความรและความเขาใจแนวคดในโครงการ NSW PP1-02 ผบรหารแตละหนวยงานไมเขาใจวตถประสงคการด าเนนงาน PP1-03 บคลากรสวนใหญในหนวยงานยดตดการท างานบนกระดาษ ไมตองการทจะเรยนรการท างานแบบ

อเลกทรอนกส

PP1-04 บคลากรสวนใหญในหนวยงานยดตดกบความเปนเจาของขอมลและไมตองการแบงปนขอมลระหวางหนวยงาน

PC1-01 กระบวนการท างานของหนวยงานอน ๆ ยงใชกระดาษ มากกวาการท างานแบบอเลกทรอนกส

TL1-01 นโยบายของแตละหนวยงานไมสอดคลองกบนโยบายของโครงการ NSW

ระยะท 2 - ศกษาความเปนไปไดของโครงการ (Elaboration Phase for Conduction the Detailed Feasibility Study) PP2-01 เจาหนาทดานเทคโนโลยสารสนเทศไมเพยงพอทจะรวบรวมขอมลจากทก ๆ หนวยงานได

PP2-02 ขาดความรวมมอจากหนวยงานทเกยวของเพอรวบรวมขอมลและวเคราะหผลกระทบของโครงการ PC2-01 ขาดการวเคราะหผลกระทบ ผลไดผลเสย ของโครงการ NSW

PC2-02 ขาดการศกษาความเปนไปไดของโครงการ NSW TL2-01 ขาดกฎระเบยบทสงการแตละหนวยงานทเกยวของใหมาด าเนนการรวมกน

ระยะท 3 – จดท าแผนภาพรวมของโครงการ (Planning for Formulating a Single Window High-level Master Plan) PP3-01 ขาดเจาหนาทเทคโนโลยสารสนเทศจากหนวยงานทเกยวของเขารวมจดท าแผน PP3-02 ขาดผมอ านาจในการสงการตดตามด าเนนการจดท าแผนรวมกนระหวางหนวยงาน PC3-01 แผนด าเนนงานไมแลวเสรจกอนเรมโครงการ NSW TL3-01 ขาดกฎระเบยบทสงการในการจดท าแผนรวมกนระหวางหนวยงาน

Page 64: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

51

ตารางท 4.13 (ตอ) ประเดนความเสยงหลงผานการพจารณาจากผเชยวชาญ 27 ประเดน ส าหรบน าไปพฒนาเปนแบบสอบถาม

ประเดนความเสยง

ระยะท 4 - การพฒนาและก ากบดแลระบบ (Development and Deployment Oversight) PP4-01 กรมศลกากรขาดแคลนเจาหนาทเทคโนโลยทจะประสานงาน ท าความเขาใจ และวเคราะหระบบ

ของหนวยงานทเกยวของกบการเชอมโยงขอมล PP4-02 หนวยงานทเกยวของขาดแคลนเจาหนาทเทคโนโลยสารสนเทศทจะเขาใจโครงการ NSW และ

พฒนาระบบยอย

PP4-03 ขาดความเชอมนดานความมนคงปลอดภยของขอมลของแตละหนวยงาน PC4-01 มาตรฐานการแลกเปลยนขอมลไมสอดคลองกนระหวางระบบหลก และระบบยอย PC4-02 ขาดกระบวนการเชอมโยงขอมลทมความมนคงปลอดภย TL4-01 กฎระเบยบไมรองรบกบกระบวนการท างานทเปลยนจากขอมลบนกระดาษเปนขอมล

อเลกทรอนกส

TL4-02 ขาดมาตรการทใชในการก ากบ ตดตาม ตรวจสอบผลการด าเนนงาน TL4-03 จดการงบประมาณไมเพยงพอกบระบบยอยของแตละหนวยงาน ท าใหไมมผมาประมลงาน

TL4-04 กฎระเบยบไมรองรบการเชอมโยงขอมลอเลกทรอนกส ระยะท 5 – บทเรยนและขอเสนอแนะ (Lessons Learned and Feedback) PP5-01 การเปลยนผบรหารของหนวยงานอน ๆ ขาดความตอเนองในการพฒนา และเชอมโยงขอมลใน

โครงการ NSW PC5-01 ขาดกระบวนการรวบรวมขอมลจากการด าเนนงานโครงการ NSW

TL5-01 ขาดกฎระเบยบทใชในการก ากบ รวบรวมปญหาจากการด าเนนงานโครงการ NSW มาใชเปนบทเรยน

4.1.2 การวเคราะหขอมลจากการสมภาษณผเชยวชาญเพอประเมนความเสยง

ผวจยไดน าแบบสอบถามประเมนความเสยงไปด าเนนการจดเกบขอมลจากเจาหนาททเกยวของในการด าเนนโครงการ NSW ซงประกอบดวย เจาหนาทระดบผบรหารขนตน 1 ทาน เจาหนาทระดบผเชยวชาญ 2 ทาน เจาหนาทระดบผช านาญการพเศษ 1 ทาน เจาหนาทระดบผช านาญการ 3 ทาน รวมทงหมด 7 ทาน และเพอใหผตอบแบบสอบถามมความเขาใจในการใหคะแนน ผวจยไดแสดงภาพรวมการประเมนความเสยงส าหรบโครงการ ซงในภาพรวมดงกลาว พบวาผลกระทบทส าคญหนวยงานทเชอมโยงขอมลในโครงการ NSW มประเดนความเสยงแตกตางกน 4

Page 65: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

52

กลม คอกลมท 1 พรอมทจะเชอมโยงขอมลแตกฎระเบยบไมรองรบ กลมท 2 ขาดงบประมาณเพอเชอมโยงขอมล กลมท 3 ไมมความเชอมนในการเชอมโยงขอมล กลมท 4 องคกร ไมมขอมลในรปแบบอเลกทรอนกส โดยแตละกลมมประเดนความเสยงทสงผลกระทบตอการด าเนนโครงการ NSW แตกตางกน

รปภาพท 4.5 ภาพรวมการประเมนความเสยงส าหรบโครงการ National Single Window

4.1.2.1 ผลการประเมนคาโอกาสและผลกระทบความเสยง ผวจยไดใหผตอบแบบสอบถามประเมนความเสยงในแตละปจจยโดย

พจารณาใน 2 ประเดนคอ โอกาสในการเกดขนของความเสยงในแตละประเดน (Probability) และความรนแรงของผลกระทบ (Impact) โดยมก าหนดเกณฑประเมนการใหคะแนนดานโอกาสเกดขนของความเสยง และความรนแรงจากผลกระทบของความเสยง เปน 5 ระดบ ตงแต สงมาก สง ปานกลาง นอย และนอยมาก และก าหนดเกณฑการใหคะแนนแตละระดบคอ หา ส สาม สอง และหนง ตามล าดบ

Page 66: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

53

ตารางท 4.14 เกณฑประเมนใหคะแนนดานความเปนไปได/โอกาสในการเกดขนของความเสยง (Probability)

คะแนน ความเปนไปได/ โอกาสในการเกด

ความเสยง

ค าอธบาย

5 สงมาก มโอกาสทจะเกดความเสยงสงมาก (มากกวา 80%) 4 สง มโอกาสทจะเกดความเสยงคอนขางมาก (61 - 80%)

3 ปานกลาง มโอกาสทจะเกดความเสยงบาง (41 - 60%) 2 นอย มโอกาสทจะเกดความเสยงคอนขางนอย (20 - 40%)

1 นอยมาก มโอกาสทจะเกดความเสยงนอยมาก หรอแทบจะไมเกดขนเลย (นอยกวา 20%)

ตารางท 4.15 เกณฑประเมนใหคะแนนดานความรนแรงของผลกระทบ (Impact) คะแนน ความรนแรงของ

ผลกระทบ ค าอธบาย

5 สงมาก ผลกระทบจากความเสยงสงมาก จนอาจท าใหโครงการไมส าเรจ หรอบรรลเปาหมายนอยกวา 20%

4 สง ผลกระทบความเสยงคอนขางสง อาจท าใหโครงการบรรลเปาหมาย 20-40%

3 ปานกลาง ผลกระทบจากความเสยงปานกลาง อาจท าใหโครงการบรรลเปาหมาย 41-60%

2 นอย ผลกระทบจากความเสยงคอนขางนอย โครงการสามารถบรรลเปาหมาย 61-80%

1 นอยมาก ผลกระทบจากความเสยงนอยมาก แทบไมมผลกระทบเลย ท าใหโครงการสามารถบรรลเปาหมายได มากกวา 80%

Page 67: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

54

ตารางท 4.16 เกณฑการก าหนดระดบความเสยงโดยรวม (Risk Exposure Criteria)

ระดบความเสยง คาจากการประเมนความเสยง

แนวทางการรบมอความเสยง

สงมาก 25 เปนความเสยงทโอกาสเกด และผลกระทบโดยรวมอยในระดบสงมากควรใหความส าคญในการก าหนดแนวทางการรบมออยางเรงดวนเปนอนดบแรก พรอมตรวจสอบตดตามผลอยางใกลชด

สง 16-20 เปนความเสยงทโอกาสเกด และผลกระทบโดยรวมอยในระดบสงควรใหความส าคญในการก าหนดแนวทางรบมออยางเรงดวน พรอมตรวจสอบตดตามผลอยางใกลชด

ปานกลาง 12-15 เปนความเสยงทโอกาสเกด และผลกระทบโดยรวมอยในระดบปานกลาง ควรใหความส าคญในการก าหนดแนวทางรบมอเปนอนดบรองจากกลมความเสยงระดบสง พรอมตรวจสอบตดตามผล

ต า 6-10 เปนความเสยงทโอกาสเกด และผลกระทบโดยรวมอยในระดบต า ควรใหความส าคญในการก าหนดแนวทางรบมอเปนอนดบรองจากกลมความเสยงระดบปานกลาง พรอมตรวจสอบตดตามผลเปนระยะ

ต ามาก 1-5 เปนความเสยงทโอกาสเกด และผลกระทบโดยรวมอยในระดบต ามาก ควรใหความส าคญในการก าหนดแนวทางรบมอเปนอนดบสดทาย โดยคอบตรวจสอบตดตามเปนระยะ

จากการเกบขอมลกลมตวอยางดวยแบบสอบถามและเกณฑดงกลาวขางตน ผวจยไดผลการเกบขอมลดงตารางท 4.16

Page 68: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

55

ตารางท 4.17 คะแนนโอกาสในการเกดความเสยงและความรนแรงของผลกระทบความเสยง

รหสความเสยง โอกาสในการเกด ความรนแรงผลกระทบ PP1-01 4 4 PP1-02 4 4 PP1-03 4 4

PP1-04 5 4 PC1-01 4 4

TL1-01 4 4

PP2-01 4 4

PP2-02 3 4 PC2-01 3 3

PC2-02 2 3 TL2-01 4 4

PP3-01 2 3 PP3-02 3 3

PC3-01 2 3 TL3-01 3 4

PP4-01 4 4 PP4-02 4 4

PP4-03 2 3 PC4-01 3 3 PC4-02 1 2 TL4-01 3 4

TL4-02 3 4 TL4-03 3 3

TL4-04 3 3

PP5-01 3 3

PC5-01 1 3 TL5-01 4 3

Page 69: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

56

4.1.2.2 ผลการค านวณคาระดบความเสยงโดยรวม (Risk Exposure)

หลงจากสมภาษณกลมตวอยาง ผวจยไดค านวณคาระดบความเสยงโดยรวม (Risk Exposure) ตามสตรการค านวณ โอกาสในการเกด (Probability) คณดวย ความรนแรงของผลกระทบ (Impact) โดยมเกณฑการระบระดบความเสยงตามผลทไดจากการค านวณดงน ตารางท 4.18 ผลคาระดบความเสยงโดยรวม (Risk Exposure) ของกลมตวอยาง

รหสความเสยง โอกาสในการเกด ความรนแรงของ

ผลกระทบ คาระดบความเสยง

โดยรวม ระดบความเสยง

PP1-01 4 4 16 สง PP1-02 4 4 16 สง PP1-03 4 4 16 สง PP1-04 5 4 20 สง PC1-01 4 4 16 สง TL1-01 4 4 16 สง

PP2-01 4 4 16 สง

PP2-02 3 4 12 ปานกลาง PC2-01 3 3 9 ต า PC2-02 2 3 6 ต า TL2-01 4 4 16 สง

PP3-01 2 3 6 ต า PP3-02 3 3 9 ต า PC3-01 2 3 6 ต า TL3-01 3 4 12 ปานกลาง

PP4-01 4 4 16 สง PP4-02 4 4 16 สง

PP4-03 2 3 6 ต า PC4-01 3 3 9 ต า

PC4-02 1 2 2 ต ามาก TL4-01 3 4 12 ปานกลาง TL4-02 3 4 12 ปานกลาง

Page 70: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

57

ตารางท 4.18 (ตอ) ผลคาระดบความเสยงโดยรวม (Risk Exposure) ของกลมตวอยาง

รหสความเสยง โอกาสในการเกด ความรนแรงของ

ผลกระทบ คาระดบความเสยง

โดยรวม ระดบความเสยง

TL4-03 3 3 9 ต า TL4-04 3 3 9 ต า

PP5-01 3 3 9 ต า PC5-01 1 3 3 ต ามาก

TL5-01 4 3 12 ปานกลาง

4.1.2.3 การระบความเสยงโดยรวมใน Risk Profile/Risk Matrix

หลงจากผวจยไดระบคาความเสยงโดยรวมทไดจากผลคณระหวางคะแนนประเมนโอกาสในการเกดความเสยง และคะแนนประเมนความรนแรงของผลกระทบน ามาระบลงในตาราง Risk Profile/Matrix เพอวเคราะหระดบความเสยงโดยรวมของแตละประเดนความเสยง ตามทแสดงใน Risk Matrix ตอไปน

ระดบความรนแรงของผลกระทบจากความเสยง (Impact)

นอยมาก (1) นอย (2) ปานกลาง (3) สง (4) สงมาก (5)

ระดบ

ของโอ

กาสใ

นการ

เกดค

วามเ

สยง(P

roba

bility

) สงมาก (5) PP1-04 สง (4) TL5-01 PP1-01, TL1-01

PP1-02, PP1-03 PC1-01, PP2-01 TL2-01, PP4-01

PP4-02

ปานกลาง (3)

PC2-02 PC2-01, PP3-02 PC4-01, TL4-03 TL4-04, PP5-01

PP2-02, TL3-01 TL4-01, TL4-02

นอย (2) PC4-02 PP3-01, PC3-01 PP4-03

นอยมาก (1) PC5-01

ภาพท 4.6 Risk Profile/Matric แสดงผลคาความเสยงโดยรวม

Page 71: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

58

4.2 อภปรายผลการวจย จากการศกษาวจยตามขนตอนการวเคราะหขอมลเบองตน จากการสมภาษณผมสวน

รวมในการด าเนนโครงการ NSW ผวจยขอสรปอภปรายผลการวจยโดยแบงการอภปรายผลการวจยออกเปน 2 สวนหลก ดงน

4.2.1 การจดล าดบความส าคญของกลมปจจยเสยง หลงจากทผวจยไดระบคาความเสยงโดยรวมในตาราง Risk Matrix ผวจยได

วเคราะหและจดเรยงล าดบความส าคญประเดนความเสยงโดยรวม และน าประเดนความเสยงไปสมภาษณผเชยวชาญถงแนวทางรบมอความเสยง ตามตารางดานลางน ตารางท 4.19 สรปผลการจดล าดบความส าคญประเดนความเสยงจากคาความเสยงโดยรวม และแนวทางการรบมอความเสยง

รหส ความเสยง

ประเดนความเสยง แนวทางรบมอความเสยง

ระดบความเสยงสง : ก าหนดแนวทางการรบมออยางเรงดวน, ตดตามผลอยางใกลชด PP1-01 ผบรหารในหนวยงานทเกยวของขาด

ความรและความเขาใจแนวคดในโครงการ NSW

จดประชมสมมนาเพอใหเกดความร ความเขาใจและแนวคดในโครงการ NSW

PP1-02 ผบรหารแตละหนวยงานไมเขาใจวตถประสงคการด าเนนงาน

แตงตงผบรหารแตละหนวยงานเปน คณะกรรมการ /คณะท างาน เพอใหแตละองคกรมวตถประสงคไปในทศทางเดยวกน

PP1-03 บคลากรสวนใหญในหนวยงานยดตดการท างานบนกระดาษ ไมตองการทจะเรยนรการท างานแบบอเลกทรอนกส

จดประชมสมมนาเพอใหเกดความร ความเขาใจใน การท างานแบบอเลกทรอนกส

PP1-04 บคลากรสวนใหญในหนวยงานยดตดกบความเปนเจาของขอมลและไมตองการแบงปนขอมลระหวางหนวยงาน

จดประชมสมมนาเพอใหเกดความร ความเขาใจ การแบงปนขอมลระหวางหนวยงาน

PC1-01 กระบวนการท างานของหนวยงานอน ๆ ยงใชกระดาษ มากกวาการท างานแบบอเลกทรอนกส

แตละหนวยงานแกไขกระบวนการท างานเพอรองรบการท างานแบบอเลกทรอนกส

Page 72: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

59

ตารางท 4.19 (ตอ) สรปผลการจดล าดบความส าคญประเดนความเสยงจากคาความเสยงโดยรวม และแนวทางการรบมอความเสยง

รหส ความเสยง

ประเดนความเสยง แนวทางรบมอความเสยง

TL1-01 นโยบายของแตละหนวยงานไมสอดคลองกบนโยบายของโครงการ NSW

แตงตงผบรหารแตละหนวยงานเปน คณะกรรมการ/คณะท างาน เพอใหแตละองคกรมแนวนโยบายไปในทศทางเดยวกน

PP2-01 เจาหนาทดานเทคโนโลยสารสนเทศไมเพยงพอทจะรวบรวมขอมลจากทก ๆหนวยงานได

จดซอจดจางบบรษทเอกชนเพอท าการรวบรวมขอมลของแตละหนวยงาน

TL2-01 ขาดกฎระเบยบทสงการแตละหนวยงานทเกยวของใหมาด าเนนการรวมกน

คณะกรรมการ/คณะท างาน ออกค าสงหรอระเบยบใหแตละหนวยงานทเกยวของมาด าเนนการรวมกน

PP4-01 กรมศลกากรขาดแคลนเจาหนาทเทคโนโลยทจะประสานงาน ท าความเขาใจ และวเคราะหระบบของหนวยงานทเกยวของกบการเชอมโยงขอมล

รบสมครเจาหนาทเทคโนโลยสารสนเทศ เพอประสานงาน ท าความเขาใจ และวเคราะหระบบของหนวยงานทเกยวของ

PP4-02 หนวยงานทเกยวของขาดแคลนเจาหนาทเทคโนโลยสารสนเทศทจะเขาใจโครงการ NSW และพฒนาระบบยอย

รบสมครเจาหนาทเทคโนโลยสารสนเทศเพอท าความเขาใจโครงการ NSW และพฒนาระบบยอย

ระดบความเสยงปานกลาง : ก าหนดแนวทางการรบมอรองลงมา, ตดตามผล PP2-02 ขาดความรวมมอจากหนวยงานทเกยวของเพอ

รวบรวมขอมลและวเคราะหผลกระทบของโครงการ

คณะกรรมการ/คณะท างาน จดประชมท าความเขาใจกบผบรหารแตละหนวยงานเพอขอความรวมมอ

TL3-01 ขาดกฎระเบยบทสงการในการจดท าแผนรวมกนระหวางหนวยงาน

คณะกรรมการ/คณะท างาน ออกค าสงหรอระเบยบใหแตละหนวยงานทเกยวของ จดท าแผนรวมกน

TL4-01 กฎระเบยบไมรองรบกบกระบวนการท างานทเปลยนจากขอมลบนกระดาษเปนขอมลอเลกทรอนกส

คณะกรรมการ/คณะท างาน แกไขกฎระเบยบของแตล ะหน ว ย ง าน เพ อ ร อ ง ร บก า ร ใ ช ข อม ล แ บ บอเลกทรอนกส

TL4-02 ขาดมาตรการทใชในการก ากบ ตดตาม ตรวจสอบผลการด าเนนงาน

ก าหนดความคบหนาของแตละหนวยงานดวย ดชนชวดความส าเรจของงาน (KPI)

TL5-01 ขาดกฎระเบยบทใชในการก ากบ รวบรวมปญหาจากการด าเนนงานโครงการ NSW มาใชเปนบทเรยน

คณะกรรมการ/คณะท างาน รวบรวมและสรปผลการด าเนนงาน มาใชเปนบทเรยน

Page 73: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

60

ตารางท 4.19 (ตอ) สรปผลการจดล าดบความส าคญประเดนความเสยงจากคาความเสยงโดยรวม และแนวทางการรบมอความเสยง

รหส ความเสยง

ประเดนความเสยง แนวทางรบมอความเสยง

ระดบความเสยงต า : ก าหนดแนวทางการรบมอรองจากความเสยงระดบปานกลาง, ตดตามผลเปนระยะ

PC2-01 ขาดการวเคราะหผลกระทบ ผลไดผลเสย ของโครงการ NSW

คณะกรรมการ/คณะท างาน จดท าการวเคราะหผลกระทบ ผลไดผลเสยโครงการ NSW

PC2-02 ขาดการศกษาความเปนไปไดของโครงการ NSW

คณะกรรมการ/คณะท างาน จดท าการศกษาความเปนไปไดของโครงการ NSW

PP3-02 ขาดผมอ านาจในการสงการตดตามด าเนนการจดท าแผนรวมกนระหวางหนวยงาน

แตงตงคณะกรรมการ/คณะท างาน ก ากบ สงการ ใหแตละหนวยงานจดท าแผนรวมกนระหวางหนวยงาน

PC4-01 มาตรฐานการแลกเปลยนขอมลไมสอดคลองกนระหวางระบบหลก และระบบยอย

แตละหนวยงานรวมเปนคณะกรรมการ/คณะท างาน และหารอรวมกนก าหนดมาตรฐานการแลกเปลยนขอมลแตละหนวยงาน

TL4-03 จดการงบประมาณไมเพยงพอกบระบบยอยของแตละหนวยงาน ท าใหไมมผมาประมลงาน

จดหาแหลงกยมเงนงบประมาณ ใหหนวยงานทเกยวของ

TL4-04 กฎระเบยบไมรองรบการเชอมโยงขอมลอเลกทรอนกส

คณะกรรมการ/คณะท างาน แกไขกฎระเบยบของแตละหนวยงานเพอเชอมโยงขอมลแบบอเลกทรอนกส

PP5-01 การเปลยนผบรหารของหนวยงานอน ๆ ขาดความตอเนองในการพฒนา และเชอมโยงขอมลในโครงการ NSW

ผลกดนใหโครงการ NSW บรรจในแผนระยะยาวในการพฒนาประเทศดานโลจสตกส และเทคโนโลยสารสนเทศ

PP3-01 ขาดเจาหนาทเทคโนโลยสารสนเทศจากหนวยงานทเกยวของเขารวมจดท าแผน

แตละหนวยงานรบสมครเจาหนาทดานเทคโนโลยสารสนเทศเพอรวมจดท าแผน

PC3-01 แผนด าเนนงานไมแลวเสรจกอนเรมโครงการ NSW

ก าหนดแผนเพอเรมด าเนนโครงการ ปรบเปลยนแผนด าเนนงาน ใหสอดคลองกบสถานการณระหวางด าเนนโครงการ NSW

PP4-03 ขาดความเชอมนดานความมนคงปลอดภยของขอมลของแตละหนวยงาน

จดประชมสมมนาเพอใหเกดความร ความเขาใจและแนวคดในโครงการ NSW

Page 74: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

61

ตารางท 4.19 (ตอ) สรปผลการจดล าดบความส าคญประเดนความเสยงจากคาความเสยงโดยรวม และแนวทางการรบมอความเสยง

รหส ความเสยง

ประเดนความเสยง แนวทางรบมอความเสยง

ระดบความเสยงต ามาก : ก าหนดแนวทางการรบมอความเสยงรองจากระดบความเสยงต า, ตดตามเปนระยะ

PC4-02 ขาดกระบวนการเชอมโยงขอมลทมความมนคงปลอดภย

ก าหนดมาตรฐานกระบวนการเชอมโยงขอมลตามหลกสากล ทมความมนคงปลอดภย

PC5-01 ขาดกระบวนการรวบรวมขอมลจากการด าเนนงานโครงการ NSW

คณะกรรมการ/คณะท างาน ก าหนดกระบวนการรวบรวมผลการด าเนนงานโครงการ NSW

4.2.2 การก าหนดแนวทางรบมอกบความเสยง

ผวจยไดน าประเดนความเสยง 27 ประเดนและแนวทางรบมอความเสยงแตละปจจยทไดจดล าดบความส าคญ น าไปสมภาษณผเชยวชาญทมสวนในการด าเนนโครงการ NSW ในประเดนความเสยง ระดบความเสยง กลยทธรบมอความเสยง แนวทางการบรหารการเปลยนแปลง และประเดนความเสยงทยงคงเหลออยหลงจากด าเนนตามแนวทางการรบมอความเสยง รายละเอยดตามตารางท 4.19 และตารางท 4.20

Page 75: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

62 ตารางท 4.20 สรปประเดนความเสยง ระดบความเสยง กลยทธ แนวทางการรบมอความเสยง และแนวทางบรหารการเปลยนแปลง

รหสค

วามเ

สยง

ประเดนความเสยง

ระดบ

ความ

เสยง

โดยร

วม กลยทธรบมอความเสยง

แนวทางรบมอความเสยง

แนวทางบรหารการเปลยนแปลง

Risk A

voida

nce

Risk R

educ

tion

Risk T

rans

fer

Risk A

ccep

tanc

e

ระหว

างด า

เนน

โครง

การ

หลงก

ารสง

มอบ

PP1-01 ผบรหารในหนวยงานทเกยวของขาดความรและความเขาใจแนวคดในโครงการ NSW

สง จดประชมสมมนาเพอใหเกดความร ความเขาใจและแนวคดในโครงการ NSW

PP1-02 ผบรหารแตละหนวยงานไมเขาใจวตถประสงคการด าเนนงาน

สง แตงตงผบรหารแตละหนวยงานเปน คณะกรรมการ/คณะท างาน เพอใหแตละองคกรมวตถประสงคไปในทศทางเดยวกน

PP1-03 บคลากรสวนใหญในหนวยงานยดตดการท างานบนกระดาษไมตองการทจะเรยนรการท างานแบบอเลกทรอนกส

สง จดประชมสมมนาเพอใหเกดความร ความเขาใจในการท างานแบบอเลกทรอนกส

PP1-04 บคลากรสวนใหญในหนวยงานยดตดกบความเปนเจาของขอมลและไมตองการแบงปนขอมลระหวางหนวยงาน

สง จดประชมสมมนาเพอใหเกดความร ความเขาใจ การแบงปนขอมลระหวางหนวยงาน

Page 76: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

63 ตารางท 4.20 (ตอ) สรปประเดนความเสยง ระดบความเสยง กลยทธ แนวทางการรบมอความเสยง และแนวทางบรหารการเปลยนแปลง

รหสค

วามเ

สยง

ประเดนความเสยง

ระดบ

ความ

เสยง

โดยร

วม กลยทธรบมอความเสยง

แนวทางรบมอความเสยง

แนวทางบรหารการเปลยนแปลง

Risk A

voida

nce

Risk R

educ

tion

Risk T

rans

fer

Risk A

ccep

tanc

e

ระหว

างด า

เนน

โครง

การ

หลงก

ารสง

มอบ

PC1-01 กระบวนการท างานของหนวยงานอน ๆ ยงใชกระดาษ มากกวาการท างานแบบอเลกทรอนกส

สง แตละหนวยงานแกไขกระบวน การท างานเพอรองรบการท างานแบบอเลกทรอนกส

TL1-01 นโยบายของแตละหนวยงานไมสอด คลองกบนโยบายของโครงการ NSW

สง แตงตงผบรหารแตละหนวยงานเปน คณะกรรมการ/คณะท างาน เพอใหแตละองคกรมแนว นโยบายไปในทศทางเดยวกน

PP2-01 เจาหนาทดานเทคโนโลยสารสนเทศไมเพยงพอทจะรวบรวมขอมลจากทก ๆหนวยงานได

สง จดซอจดจางบบรษทเอกชนเพอท าการรวบรวมขอมลของแตละหนวยงาน

TL2-01 ขาดกฎระเบยบทสงการแตละหนวยงานทเกยวของใหมาด าเนนการรวมกน

สง คณะกรรมการ/คณะท างาน ออกค าสงหรอระเบยบใหแตละหนวย งานทเกยวของมาด าเนนการรวมกน

Page 77: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

64 ตารางท 4.20 (ตอ) สรปประเดนความเสยง ระดบความเสยง กลยทธ แนวทางการรบมอความเสยง และแนวทางบรหารการเปลยนแปลง

รหสค

วามเ

สยง

ประเดนความเสยง

ระดบ

ความ

เสยง

โดยร

วม กลยทธรบมอความเสยง

แนวทางรบมอความเสยง

แนวทางบรหารการเปลยนแปลง

Risk A

voida

nce

Risk R

educ

tion

Risk T

rans

fer

Risk A

ccep

tanc

e

ระหว

างด า

เนน

โครง

การ

หลงก

ารสง

มอบ

PP4-01 กรมศลกากรขาดแคลนเจาหนาทเทคโนโลยทจะประสานงาน ท าความเขาใจ และวเคราะหระบบของหนวยงานทเกยวของกบการเชอมโยงขอมล

สง รบสมครเจาหนาทเทคโนโลยสารสนเทศ เพอประสานงาน ท าความเขาใจ และวเคราะหระบบของหนวยงานทเกยวของ

PP4-02 หนวยงานทเกยวของขาดแคลนเจาหนาท เทคโนโลยสารสนเทศทจะเขาใจโครงการ NSW และพฒนาระบบยอย

สง รบสมครเจาหนาทเทคโนโลยสารสนเทศเพอท าความเขาใจโครงการ NSW และพฒนาระบบยอย

PP2-02 ขาดความรวมมอจากหนวยงานทเกยวของเพอรวบรวมขอมลและวเคราะหผลกระทบของโครงการ

ปานกลาง คณะกรรมการ/คณะท างาน จดประชมท าความเขาใจกบผบรหาร แตละหนวยงานเพอขอความรวมมอ

Page 78: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

65 ตารางท 4.20 (ตอ) สรปประเดนความเสยง ระดบความเสยง กลยทธ แนวทางการรบมอความเสยง และแนวทางบรหารการเปลยนแปลง

รหสค

วามเ

สยง

ประเดนความเสยง

ระดบ

ความ

เสยง

โดยร

วม กลยทธรบมอความเสยง

แนวทางรบมอความเสยง

แนวทางบรหารการเปลยนแปลง

Risk A

voida

nce

Risk R

educ

tion

Risk T

rans

fer

Risk A

ccep

tanc

e

ระหว

างด า

เนน

โครง

การ

หลงก

ารสง

มอบ

TL3-01 ขาดกฎระเบยบทสงการในการจดท าแผนรวมกนระหวางหนวยงาน

ปานกลาง คณะกรรมการ/คณะท างาน ออกค าสงหรอระเบยบใหแตละหนวย งานทเกยวของ จดท าแผนรวมกน

TL4-01 กฎระเบยบไมรองรบกบกระบวนการท างานทเปลยนจากขอมลบนกระดาษเปนขอมลอเลกทรอนกส

ปานกลาง คณะกรรมการ/คณะท างาน แกไขกฎระเบยบของแตละหนวยงานเพอรองรบการใชขอมลแบบอเลกทรอนกส

TL4-02 ขาดมาตรการทใชในการก ากบ ตดตาม ตรวจสอบผลการด าเนนงาน

ปานกลาง ก าหนดความคบหนาของแตละหนวยงานดวย ดชนชวดความ ส าเรจของงาน (KPI)

Page 79: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

66 ตารางท 4.20 (ตอ) สรปประเดนความเสยง ระดบความเสยง กลยทธ แนวทางการรบมอความเสยง และแนวทางบรหารการเปลยนแปลง

รหสค

วามเ

สยง

ประเดนความเสยง

ระดบ

ความ

เสยง

โดยร

วม กลยทธรบมอความเสยง

แนวทางรบมอความเสยง

แนวทางบรหารการเปลยนแปลง

Risk A

voida

nce

Risk R

educ

tion

Risk T

rans

fer

Risk A

ccep

tanc

e

ระหว

างด า

เนน

โครง

การ

หลงก

ารสง

มอบ

TL5-01 ขาดกฎระเบยบทใชในการก ากบ รวบรวมปญหาจากการด าเนนงานโครงการ NSW มาใชเปนบทเรยน

ปานกลาง คณะกรรมการ/คณะท างาน รวบรวมและสรปผลการด าเนนงานมาใชเปนบทเรยน

PC2-01 ขาดการวเคราะหผลกระทบ ผลไดผลเสย ของโครงการ NSW

ต า คณะกรรมการ/คณะท างาน จดท าการวเคราะหผลกระทบ ผลไดผลเสยโครงการ NSW

PC2-02 ขาดการศกษาความเปนไปไดของโครงการ NSW

ต า คณะกรรมการ/คณะท างาน จดท าการศกษาความเปนไปไดของโครงการ NSW

PP3-02 ขาดผมอ านาจในการสงการตดตามด าเนนการจดท าแผนรวมกนระหวางหนวยงาน

ต า แตงตงคณะกรรมการ/คณะท างาน ก ากบ สงการ ใหแตละหนวยงานจดท าแผนรวมกนระหวางหนวยงาน

Page 80: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

67 ตารางท 4.20 (ตอ) สรปประเดนความเสยง ระดบความเสยง กลยทธ แนวทางการรบมอความเสยง และแนวทางบรหารการเปลยนแปลง

รหสค

วามเ

สยง

ประเดนความเสยง

ระดบ

ความ

เสยง

โดยร

วม กลยทธรบมอความเสยง

แนวทางรบมอความเสยง

แนวทางบรหารการเปลยนแปลง

Risk A

voida

nce

Risk R

educ

tion

Risk T

rans

fer

Risk A

ccep

tanc

e

ระหว

างด า

เนน

โครง

การ

หลงก

ารสง

มอบ

PC4-01 มาตรฐานการแลกเปลยนขอมลไมสอดคลองกนระหวางระบบหลก และระบบยอย

ต า แตละหนวยงานรวมเปนคณะกรรมการ/คณะท างาน และหารอรวมกนก าหนดมาตรฐานการแลกเปลยนขอมลแตละหนวยงาน

TL4-03 จดการงบประมาณไมเพยงพอกบระบบยอยของแตละหนวยงาน ท าใหไมมผมาประมลงาน

ต า จดหาแหลงกยมเงนงบประมาณ ใหหนวยงานทเกยวของ

TL4-04 กฎระเบยบไมรองรบการเชอมโยงขอมลอเลกทรอนกส

ต า คณะกรรมการ/คณะท างาน แกไขกฎระเบยบของแตละหนวยงานเพอเชอมโยงขอมลแบบอเลกทรอนกส

PP5-01 การเปลยนผบรหารของหนวยงานอน ๆ ขาดความตอเนองในการพฒนา และเชอมโยงขอมลในโครงการ NSW

ต า ผลกดนใหโครงการ NSW บรรจในแผนระยะยาวในการพฒนาประเทศ ดาน โลจสตกส และเทคโนโลยสารสนเทศ

Page 81: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

68 ตารางท 4.20 (ตอ) สรปประเดนความเสยง ระดบความเสยง กลยทธ แนวทางการรบมอความเสยง และแนวทางบรหารการเปลยนแปลง

รหสค

วามเ

สยง

ประเดนความเสยง

ระดบ

ความ

เสยง

โดยร

วม กลยทธรบมอความเสยง

แนวทางรบมอความเสยง

แนวทางบรหารการเปลยนแปลง

Risk A

void

ance

Risk R

educ

tion

Risk T

rans

fer

Risk A

ccep

tanc

e

ระหว

างด า

เนน

โครง

การ

หลงก

ารสง

มอบ

PP3-01 ขาดเจาหนาทเทคโนโลยสารสนเทศจากหนวยงานทเกยวของเขารวมจดท าแผน

ต า แตละหนวยงานรบสมครเจาหนาทดานเทคโนโลยสารสนเทศเพอรวมจดท าแผน

PC3-01 แผนด าเนนงานไมแลวเสรจกอนเรมโครงการ NSW

ต า ก าหนดแผนเพอเรมด าเนนโครงการปรบเปลยนแผนด าเนนงานใหสอดคลองกบสถานการณระหวางด าเนนโครงการ NSW

PP4-03 ขาดความเชอมนดานความมนคงปลอดภยของขอมลของแตละหนวยงาน

ต า จดประชมสมมนาเพอใหเกดความร ความเขาใจและแนวคดในโครงการ NSW

PC4-02 ขาดกระบวนการเชอมโยงขอมลทมความมนคงปลอดภย

ต ามาก ก าหนดมาตรฐานกระบวนการเชอมโยงขอมลตามหลกสากล ทมความมนคงปลอดภย

PC5-01 ขาดกระบวนการรวบรวมขอมลจากการด าเนนงานโครงการ NSW

ต ามาก คณะกรรมการ/คณะท างาน ก าหนดกระบวนการรวบรวมผลการด าเนนงานโครงการ NSW

Page 82: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

69 ตารางท 4.21 ประเดนความเสยงทยงคงเหลออย หลงจากด าเนนการตามแนวทางรบมอความเสยง

รหส ประเดนความเสยง แนวทางรบมอความเสยง โอกาสเกด ความเสยง

ความรนแรง ของผลกระทบ

คาความเสยง โดยรวม

ระดบความเสยง ทเหลออย

ระยะท 1 - การศกษากรอบแนวความคดเบองตน (Inception for Developing the Initial Concept Paper)

PP1-01 ผบรหารในหนวยงานทเกยวของขาดความรและความเขาใจแนวคดในโครงการ NSW

จดประชมสมมนาเพอใหเกดความร ความเขาใจและแนวคดในโครงการ NSW

1 1 1 ต ามาก

PP1-02 ผบรหารแตละหนวยงานไมเขาใจวตถประสงคการด าเนนงาน

แตงตงผบรหารแตละหนวยงานเปน คณะกรรมการ/คณะท างาน เพอใหแตละองคกรมวตถประสงคไปในทศทางเดยวกน

1 1 1 ต ามาก

PP1-03 บคลากรสวนใหญในหนวยงานยดตดการท างานบนกระดาษ ไมตองการทจะเรยนรการท างานแบบอเลกทรอนกส

จดประชมสมมนาเพอใหเกดความร ความเขาใจใน การท างานแบบอเลกทรอนกส

2 2 4 ต ามาก

PP1-04 บคลากรสวนใหญในหนวยงานยดตดกบความเปนเจาของขอมลและไมตองการแบงปนขอมลระหวางหนวยงาน

จดประชมสมมนาเพอใหเกดความร ความเขาใจ การแบงปนขอมลระหวางหนวยงาน

2 2 4 ต ามาก

PC1-01 กระบวนการท างานของหนวยงานอน ๆ ยงใชกระดาษ มากกวาการท างานแบบอเลกทรอนกส

แตละหนวยงานแกไขกระบวนการท างานเพอรองรบการท างานแบบอเลกทรอนกส

2 3 6 ต า

Page 83: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

70 ตารางท 4.21 (ตอ) ประเดนความเสยงทยงคงเหลออย หลงจากด าเนนการตามแนวทางรบมอความเสยง

รหส ประเดนความเสยง แนวทางรบมอความเสยง โอกาสเกด ความเสยง

ความรนแรง ของผลกระทบ

คาความเสยง โดยรวม

ระดบความเสยง ทเหลออย

ระยะท 2 - ศกษาความเปนไปไดของโครงการ (Elaboration Phase for Conduction the Detailed Feasibility Study)

PP2-02 ขาดความรวมมอจากหนวยงานทเกยวของเพอรวบรวมขอมลและวเคราะหผลกระทบของโครงการ

คณะกรรมการ/คณะท างาน จดประชมท าความเขาใจกบผบรหารแตละหนวยงานเพอขอความรวมมอ

2 1 2 ต ามาก

TL2-01 ขาดกฎระเบยบทสงการแตละหนวยงานทเกยวของใหมาด าเนนการรวมกน

คณะกรรมการ/คณะท างาน ออกค าสงหรอระเบยบใหแตละหนวยงานทเกยวของมาด าเนนการรวมกน

1 1 1 ต ามาก

ระยะท 3 – จดท าแผนภาพรวมของโครงการ (Planning for Formulating a Single Window High-level Master Plan) PP3-01 ขาดเจาหนาทเทคโนโลยสารสนเทศจาก

หนวยงานทเกยวของเขารวมจดท าแผน แตละหนวยงานรบสมครเจาหนาทดานเทคโนโลยสารสนเทศเพอรวมจดท าแผน

1 2 2 ต ามาก

PP3-02 ขาดผมอ านาจในการสงการตดตามด าเนนการจดท าแผนรวมกนระหวางหนวยงาน

แตงตงคณะกรรมการ/คณะท างาน ก ากบ สงการ ใหแตละหนวยงานจดท าแผนรวมกนระหวางหนวยงาน

1 1 1 ต ามาก

TL4-01 กฎระเบยบไมรองรบกบกระบวนการท างานทเปลยนจากขอมลบนกระดาษเปนขอมลอเลกทรอนกส

คณะกรรมการ/คณะท างาน แกไขกฎระเบยบของแตละหนวยงานเพอรองรบการใชขอมลแบบอเลกทรอนกส

1 1 1 ต ามาก

Page 84: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

71 ตารางท 4.21 (ตอ)

ประเดนความเสยงทยงคงเหลออย หลงจากด าเนนการตามแนวทางรบมอความเสยง

รหส ประเดนความเสยง แนวทางรบมอความเสยง โอกาสเกด ความเสยง

ความรนแรง ของผลกระทบ

คาความเสยง โดยรวม

ระดบความเสยง ทเหลออย

ระยะท 4 - การพฒนาและก ากบดแลระบบ (Development and Deployment Oversight) TL4-02 ขาดกฎระเบยบทใชในการก ากบ ตดตาม

ตรวจสอบผลการด าเนนงาน ก าหนดความคบหนาของแตละหนวยงานดวย ดชนชวดความส าเรจของงาน (KPI)

2 2 4 ต ามาก

TL4-04 กฎระเบยบไมรองรบการเชอมโยงขอมลอเลกทรอนกส

คณะกรรมการ/คณะท างาน แกไขกฎระเบยบของแตละหนวยงานเพอเชอมโยงขอมลแบบอเลกทรอนกส

1 1 1 ต ามาก

ระยะท 5 – บทเรยนและขอเสนอแนะ (Lessons Learned and Feedback)

PP5-01 การเปลยนผบรหารของหนวยงานอน ๆ ขาดความตอเนองในการพฒนา และเชอมโยงขอมลในโครงการ NSW

ผลกดนใหโครงการ NSW บรรจในแผนระยะยาวในการพฒนาประเทศดานโลจสตกส และเทคโนโลยสารสนเทศ

2 1 2 ต ามาก

PC5-01 ขาดกระบวนการรวบรวมขอมลจากการด าเนนงานโครงการ NSW

คณะกรรมการ/คณะท างาน ก าหนดกระบวนการรวบรวมผลการด าเนนงานโครงการ NSW

1 1 1 ต ามาก

TL5-01 ขาดกฎระเบยบทใชในการก ากบ รวบรวมปญหาจากการด าเนนงานโครงการ NSW มาใชเปนบทเรยน

คณะกรรมการ/คณะท างาน รวบรวมและสรปผลการด าเนนงาน มาใชเปนบทเรยน

1 1 1 ต ามาก

Page 85: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

72

หลงจากทไดสมภาษณผเชยวชาญเกยวการด าเนนการตามแนวทางรบมอความเสยงแลว ผวจยไดระบคาความเสยงโดยรวมทไดจากผลคณระหวางคะแนนประเมนโอกาสในการเกดความเส ยง และคะแนนประเมนความรนแรงของผลกระทบน ามาระบลงในตาราง Risk Profile/Matrix เพอวเคราะหระดบความเสยงโดยรวมของแตละประเดนความเสยงทยงเหลออย ตามทแสดงใน Risk Matrix ตอไปน ระดบความรนแรงของผลกระทบจากความเสยง (Impact)

นอยมาก (1) นอย (2) ปานกลาง

(3) สง (4) สงมาก (5)

ระดบ

ของโอ

กาสใ

นการ

เกดค

วามเ

สยง(P

roba

bility

)

สงมาก (5)

สง (4)

ปานกลาง (3)

นอย (2) PP2-02 PP5-01

PP1-03 PP1-04 TL4-02

PC1-01

นอยมาก (1) PP1-01 PP1-02 TL2-01 PP3-02 TL4-01 TL4-04 PC5-01 TL5-01

PP3-01

ภาพท 4.7 Risk Profile/Matrix แสดงคาความเสยงโดยรวม หลงปรบตามแนวทางรบมอความเสยง

Page 86: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

73

บทท 5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ

5.1 สรปผลการวจย

กรมศลกากรเปนหนวยงานในสงกดกระทรวงการคลง ไดรบมอบหมายใหด าเนนโครงการ National Single Window เพออ านวยความสะดวกแกผประกอบการน าเขาและสงออกสนคา ดวยการเชอมโยงขอมลจากหนวยงานตาง ๆ ทเกยวของ ซงอยภายใตกรอบแนวคดทจะอ านวยความสะดวกในการคาระหวางประเทศ ดวยระบบ Single Window

ผวจยไดเรมขนตอนการศกษาวจยดวยการทบทวนวรรณกรรมท งในและตางประเทศเกยวกบ การด าเนนโครงการรฐบาลอเลกทรอนกสทด าเนนการเชอมโยงขอมลอเลกทรอนกสเพอการคาระหวางประเทศ (Single Window) ของประเทศตาง ๆ โดยแบงการด าเนนการโครงการ NSW ตามค าแนะน าของคณะกรรมการเศรษฐกจและสงคมแหงสหประชาชาตแหงเอเช ยและแปซฟก (United Nations Economic and Social Commission for Asia and the Pacific : UNESCAP) ออกเปน 5 ระยะคอ ระยะท 1 การศกษากรอบแนวความคดเบองตน (Inception for Developing the Initial Concept Paper) ระยะท 2 ศกษาความเปนไปไดของโครงการ (Elaboration Phase for Conduction the Detailed Feasibility Study) ระยะท 3 จดท าแผนภาพรวมของโครงการ (Planning for Formulating a Single Window High-Level Master Plan) ระยะท 4 การพฒนาและก ากบดแลระบบ (Development and Deployment Oversight) ระยะท 5 บทเรยนและขอเสนอแนะ (Lessons Learned and Feedback)

จากนนผวจยไดน าขอค าถามกงมโครงสรางไปสอบถามผมสวนไดสวนเสยในการด าเนนโครงการ National Single Window กรณของกรมศลกากร จ านวน 7 ราย คอ เจาหนาทระดบบรหารขนตน 1 ราย เจาหนาทระดบผเชยวชาญ 2 ทาน เจาหนาทระดบช านาญการพเศษ 1 ทาน และเจาหนาทระดบช านาญการ 3 ทาน ผวจยไดน าผลจากการสมภาษณ ไประบปจจยความเสยงได 26 ประเดน และจดกลมประเดนความเสยงออกเปน 3 กลม คอ ความเสยงทเกดจากบคลากร (People) ความเสยงจากกระบวนการท างาน (Procedure) และความเสยงจากเครองมอ (Tools)

ผวจยไดน าเอาปจจยความเสยงทง 26 ประเดน กลบไปสอบถามผมเชยวชาญ เพอทบทวนประเดนความเสยงเพอการประเมนความเสยง ผเชยวชาญใหความเหนเพมเตมวาควร เพมปจจยเสยงอก 1 ขอ ท าใหมปจจยความเสยงทงสน 27 ประเดน

Page 87: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

74

เมอทบทวนประเดนความเสยงเพอประเมนความเสยงแลว ผวจยไดน าประเดนความเสยง ทง 27 ประเดน ไปสอบถามผมสวนไดเสยในการด าเนนการโครงการ NSW อกครง จ านวน 7 ทาน แบงเปน เจาหนาทระดบผบรหารขนตน 1 ทาน เจาหนาทระดบผเชยวชาญ 2 ทาน เจาหนาทผช านาญการพเศษ 1 ทาน และเจาหนาทระดบผช านาญการ 3 ทาน โดยแตละปจจยความเสยงมประเดนในการพจารณาคอ โอกาสในการเกดขนของความเสยงในแตละประเดน (Probability) และความรนแรงของผลกระทบ (Impact) โดยมก าหนดเกณฑประเมนการใหคะแนนดานโอกาสเกดขนของความเสยง และความรนแรงจากผลกระทบของความเสยง เปน 5 ระดบ ตงแต สงมาก สง ปานกลาง นอย และนอยมาก และก าหนดเกณฑการใหคะแนนแตละระดบคอ หา ส สาม สอง และหนง ตามล าดบ

หลงจากสมภาษณผทมสวนไดสวนเสยในโครงการ NSW ดวยปจจยความเสยงทง 27 ประเดนและมาเรยงล าดบจากมากไปนอย พบวากลมระดบความเสยงสง 10 ประเดน กลมระดบความเสยงปานกลาง 5 ประเดน กลมระดบความเสยงต า 9 ประเดน และระดบความเสยงต ามาก 2 ประเดน และเมอน าประเดนความเสยงทง 27 ประเดน มาสมภาษณผมสวนไดสวนเสยทเปนกลมตวอยาง เพอหาแนวทางรบมอความเสยงและคาความเสยงทเหลออยหลงจากด าเนนการตามแนวทางรบมอความเสยงแลว พบวา เหลอปจจยเสยง 15 ประเดน แบงเปนกลมระดบความเสยงต า 1 ประเดน และกลมระดบความเสยงต ามาก 14 ประเดน

สรปผลการศกษาวจยครงน พบวา ความเสยงทส าคญ สงผลใหการด าเนนโครงการประสบปญหาความลาชาจากการเชอมโยงขอมลภาครฐ ซงแบงหนวยงานงานในการเชอมโยงออกเปน 4 กลมดงน

กลมท 1 กฎระเบยบไมรองรบการเชอมโยงขอมลอเลกทรอนกส แนวทางรบมอความเสยงในกลมนคอ แกไขกฎระเบยบของแตละหนวยงานใหรองรบการเชอมโยงขอมลอเลกทรอนกส

กลมท 2 ขาดงบประมาณหรอเจาหนาทดาน ICT ในการพฒนาระบบ แนวทางการรบมอความเสยงคอ จดหาแหลงงบประมาณใหหนวยงานทเกยวของ

กลมท 3 ขาดความเชอมนในการเชอมโยงขอมลหรอไมตองการแบงปนขอมล แนวทางรบมอความเสยงคอ จดประชมสมมนาใหเขาใจถงความจ าเปนในการแบงปนขอมล

กลมท 4 องคกรไมมขอมลรปแบบอเลกทรอนกส ประกอบไปดวย บคลากรยดตดการใชกระดาษ กระบวนการท างานสวนใหญยงใชกระดาษ และกฎระเบยบไมรองรบการใชขอมลอเลกทรอนกส ซงเปนกลมทสรางผลกระทบใหโครงการเกดความลาชามากทสด แนวทางการรบมอความเสยงคอ จดประชมสมมนาใหเขาใจการเปลยนเปนอเลกทรอนกส แกไขกระบวนการท างาน และแกไขกฎระเบยบใหรองรบการใชขอมลอเลกทรอนกส ตามล าดบ

Page 88: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

75

เมอพจารณาความเสยงทส าคญทง 4 กลม พบวาทงหมดมคาความเสยงโดยรวมตงแต สง ปานกลาง และต า คาความเสยงโดยรวมหลงจากด าเนนการตามแนวทางรบมอความเสยง คอ ต า และต ามาก ซงเปนความเสยงทเหลออย และผทเกยวของกบโครงการ NSW กยงยอมรบความเสยงทเหลออยนนได และสงผลใหโครงการ NSW เกดความลาชา ซงเปนสาเหตมาจากโครงการ NSW มหนวยงานทเกยวของเปนจ านวนมาก (37 หนวย) เพราะคานยมองคกรของหนวยงานภาครฐทตองมกฎหมายมารองรบกอนการด าเนนงาน ซงสอดคลองกบ คานยมองคกรใน ตารางท 2.2 5.2 ขอเสนอแนะ

เชงนโยบาย การด าเนนโครงการ National Single Window หรอโครงการทมลกษณะบรณาการ

เชอมโยงขอมลหลาย ๆ หนวยงาน สวนใหญจะมระยะเวลาในการด าเนนโครงการระยะยาว และมกจะเกดการโยกยายผบรหารหนวยงาน หรอเปลยนตวผมหนาทรบผดชอบโครงการ สงผลใหเกดการเปลยนแปลงนโยบาย หรอความไมตอเนองในการด าเนนโครงการ และการด าเนนโครงการเกดความลาชา

เพอใหการด าเนนโครงการเกดความตอเนอง ควรน าโครงการดงกลาวบรรจในแผนระยะยาวในการพฒนาประเทศดานโลจสตกและเทคโนโลยสารสนเทศ สงผลโดยตรงใหเกดความตอเนองในการด าเนนโครงการ ฯ และสงผลทางออมใหภาคเอกชนรลวงหนาวาจะปรบตวอยางไร และสามารถลงทนใหสอดคลองกบโครงสรางพนฐานดานโลจสตกในอนาคต

เชงปฏบต ดชนชวดผลส าเรจของงาน (Key Performance Indicator: KPI) ถกระบใหเปนหนงใน

มาตรการทใชในการก ากบ ตดตาม ตรวจสอบผลส าเรจการด าเนนโครงการ National Single Window ของหนวยงานตาง ๆ (ดตารางท 4.18)

ดานผประเมน KPI ของหนวยงานตาง ๆ ทอยในโครงการ NSW ควรเปน คณะกรรมการ /คณะท างาน ทมสวนไดสวนเสยในการก ากบ ดแล ตดตาม การด าเนนโครงการ NSW หรอแตงตง คณะกรรมการ/คณะท างาน จากหนวยงานทเกยวของกบโครงการ เพอท าหนาทประเมน KPI ของหนวยงานตาง ๆ ทอยในโครงการ NSW โดยเฉพาะ สงผลใหการประเมนโครงการดวยความถกตอง เทยงตรง และสงผลใหการด าเนนโครงการเปนไปอยางมประสทธภาพ

การศกษาในครงตอไป การศกษาวจยนเปนงานวจยเชงคณภาพ และด าเนนการวจยภายใตบรบทของกรม

ศลกากร ส าหรบผทมความสนใจทจะศกษาเกยวกบความเสยงในการพฒนาโครงการทมลกษณะ

Page 89: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

76

บรณาการเชอมโยงขอมลระหวางหนวยงานภาครฐ สามารถน าแนวทางในการระบความเสยง แนวทางการรบมอความเสยงไปประยกตใชส าหรบโครงการทมลกษณะคลายกนน เพอใชควบคมและรบมอความเสยงใหเกดประสทธภาพสงสดในการด าเนนโครงการไหประสบความส าเรจตามเปาหมายทก าหนดไว 5.3 ขอจ ากดงานวจย

งานวจยนไดท าการศกษาเพอวเคราะหประเดนความเสยงในโครงการ National Single Window (NSW) กรณศกษาของกรมศลกากร เปนงานวจยเชงคณภาพเพอวเคราะหหาปจจยเสยงในการด าเนนโครงการ NSW ซงเปนโครงการจดเรมตนทจะเปลยนแปลงรปแบบโลจสตกของประเทศไทยจากเอกสารกระดาษ มาเปนการเชอมโยงขอมลอเลกทรอนกสของหนวยงานตาง ๆ ทเกยวของกบการน าเขาและสงออก การศกษาวจยในครงนเกดขนระหวางการด าเนนโครงการ และในขณะทงานวจยฉบบนไดท าการเผยแพร โครงการ NSW กยงคงด าเนนงานตอไป และนอกจากการเชอมโยงขอมลของหนวยงานในประเทศแลว ในอนาคต จ าเปนตองท าการเชอมโยงขอมลอเลกทรอนกสระหวางประเทศ และขยายการเชอมโยงขอมลไปยงภมภาค

การด าเนนโครงการ NSW มปจจยความเสยงทเปลยนไปตามสถานการณตาง ๆ ไมวาจะเปนการเปลยนแปลงตามสถานการณณการคาระหวางประเทศ การเปลยนแปลงทางกฎระเบยบ สนธสญญาระหวางประเทศตาง ๆ รวมไปถงนโยบายทแตกตางกนของแตละรฐบาล ซงขอจ ากดดงกลาว สงผลใหงานวจยชนนอาจจะไมครอบคลมเมอสถานการณทเปลยนไปในอนาคต

Page 90: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

77

รายการอางอง หนงสอและบทความในหนงสอ กรมศลกากร, ส านกเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร, สวนแผนงานและมาตรฐาน (กรกฎาคม

2559) . รายงานผลการด าเนนงาน Thailand National Single Window ประจ าเดอนกรกฎาคม 2559.

จรพร สเมธประสทธ, มทธนา พพธเนาวรตน, กตตพนธ คงสวสดเกยรต. (2556). การบรหารความเสยงอยางมออาชพ.

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (ตลาคม 2556). แผนยทธศาสตรการพฒนาระบบโลจสตกสของไทย ฉบบท 2 (2556-2560).

วทยานพนธ นรนาท เวชสนทร. (2555). การศกษาปจจยความเสยงในโครงการเทคโนโลยสารสนเทศในภาครฐ

ไทย: งานวจยเฉพาะกรณปรญญามหาบณฑต. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยธรรมศาสตร, วทยาลยนวตกรรม, สาขาวชาการบรหารเทคโนโลย.

Books Bozeman, B. (1987). All organizations are public. London: Jossey-Bass. Cornwall, J. R., & Perlman, B. (1990). Organizational Entrepreneurship. Homewood, IL.:

Irwin. Downs, A. (1967). Inside Bureaucracy. Boston, MA.: Little Brown & Company. Frederickson, H. G. (1997). The Spirit of Public Administration. San Francisco, CA: Jossey-

Bass. Rainey, H. G. (1997). Understanding and Managing Public Organization. San Francisco,

CA.: Jossey-Bass.

Page 91: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

78

Articles Bozeman, B., & Scott, P. (1996). Bureaucratic Red Tape and Formalization: Untangling

Conceptual Knots. American Review of Public Administration, 26(1), 1. Bretschneider, S. ( 1990) . Management information systems in public and private

organizations: An empirical test. Public Administration Review, 50(9), 536-545. Chen, H. ( 2002) , Digital government: technologies and practices, Decision Support

Systems, Vol. 34 pp.223-7. Eisenhardt, K. M. (1989) , “Building theories form case study research” , Academy of

Management Review, Vol. 14, pp. 532-50. European Commission. (2003) . COM, 2003: The role of e-Government for Europe’ s

future, 567 final, Europe Commission. Garlan, D. , Allen, R. and Ockerbloom, X. (1995) , “Architectural mismatch or why it’s

hard to build systems out of existing parts”, Proceedings of the 17th International Conference on Software Engineering, IEEE Computer Society Press, Los Alamitos, CA.

Heeks, R. (2003). Success and Failure Rates of e-Government in Developing/Transitional Countries: Overview. University of Manchester.

Hornsby, J. S., Kuratko, D. F., & Zahra, S. A. (2002). Middle managers' perception of the internal environment for corporate entrepreneurship: Assessing a measurement scale. Journal of Business Venturing, 17(3), 253-273.

Jennings, D. F. , & Lumpkin, J. R. ( 1989) . Functionally modeling corporate entrepreneurship: An empirical integrative analysis. Journal of Management, 15(3), 485.

Kearney, C. , Hisrich, R. D. , & Roche, F. ( 2009) . Public and private sector entrepreneurship: Similarities, differences or a combination? Journal of Small Business and Enterprise Development, 16(1), 26-46.

Kernaghan, K. (2000) . The post-bureaucratic organization and public service values. International Review of Administrative Sciences, 66(1), 91-104.

Page 92: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

79

Kifle, H. , & Low Kim Cheng, P. (2009). e-Government Implementation and Leadership – the Brunei Case Study. Electronic Journal of e-Government Volume, 7(3), 271-282.

Kim, S., & Lee, H. (2004). Organizational factors affecting knowledge sharing capabilities in E-government: An empirical study, Krems.

Lane, J. E. (1994) . Will Public Management Drive Out Public Administration? Asian Journal of Public Administration, 16(2), 139-151.

Layne, K. & Lee, J. Developing fully functional E- government: A four stage model, Government Information Quarterly 18(2001), 122-136.

Miller, D. ( 1983) . CORRELATES OF ENTREPRENEURSHIP IN THREE TYPES OF FIRMS. Management Science, 29(7), 770-791.

Morris, M. H., & Jones, F. F. (1999). Entrepreneurship in established organizations: The case of the public sector. Entrepreneurship Theory and Practice, 24(1), 71-91.

Nograsek, J (2011) , Change Management as a Critical Success Factor in e-Government Implementation. Business Systems Research, Vol.2 No.2, 13-24.

Paul Beynon-Davies, (2007) " Models for e- government" , Transforming Government: People, Process and Policy, Vol. 1 Iss: 1, pp.7 - 28

Pearce, J. A. , & David, F. R. ( 1983) . A social network approach to organizational designperformance. Academy of Management Review, 8(436-44).

Perry, J. , & Rainey, H. (1988) . The Public-Private Distinction in Organization Theory: A Critique and Research Strategy. Academy of Management Review, 13(2), 182-201.

Posner, B. Z., & Schmidt, W. H. (1984). Values and the American Manager: An Update. California Management Review, 26(3), 202.

Rainey, H. G. (1983). Public agencies and private firms: Incentive structures, goals and individual roles. Administration and Society, 15, 207-242.

Rainey, H. G. , & Bozeman, B. (2000) . Comparing Public and Private Organizations: Empirical Research and the Power of the A Priori. Journal of Public Administration Research and Theory, 10(2), 447-469.

Rainey, H. G. , Backoff, R. W. , & Levine, C. H. (1976) . Comparing public and private organizations. Public Administration Review, 36(2), 233-244.

Page 93: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

80

Ramamurti, R. (1986) . Public Entreprenuers: Who They Are and How They Operate. California Management Review, 28(3), 142.

Ramamurti, R. (1986) . Public Entreprenuers: Who They Are and How They Operate. California Management Review, 28(3), 142.

Rhinehart, J. B., & et al. (1969). Comparative study of need satisfactions in governmental and business hierarchies. Journal of Applied Psychology, 53(3 PART 1), 230-235.

Robertson, P. (1997), “Integrating legacy systems with modern corporate applications”, Communications of the ACM, Vol. 40 No. 5, pp. 39-46.

Scott, P. G. , & Falcone, S. (1998) . Comparing public and private organizations: An Exploratory Analysis of Three Frameworks. American Review of Public Administration, 28(2), 126-145.

Themistocleous, M. and Irani, Z. (2001) , “Benchmarking the benefits and barriers of application integration”, Benchmarking, Vol. 8 No. 4, pp. 317-31.

Themistocleous, M., Irani, Z. and O’Keefe, R. (2001), “ERP and application integration”, Business Process Management Journal, Vol. 7 No. 3, pp. 195-204.

Tillman, B. ( 2003) , “ More information could mean less privacy” , The Information Management Journal, Vol. 37 No. 2, pp. 20-3.

Volchkov, A. (2001), “Revisiting single sign-on a pragmatic approach in a new context”, IEEE IT Professional, Vol. 3 No. 1, pp. 39-45.

Wing Lam, ( 2005) ," Barriers to e- government integration" , Journal of Enterprise Information Management, Vol. 18 Iss: 5 pp. 511 – 530

Woolridge, E. (2002), Modern Times People and Management, Vol. 8 No. 7, pp. 28-30.

Electronic Media United Nations Economic and Social Commission for Asia and the Pacific: ESCAP

(2012). Single Window Planning and Implementation Guide. Retrieved from http://www.unescap.org/resources/single-window-planning-and-implementation-guide

Page 94: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

81

United Nations Centre for Trade Facilitation and Electronic Business: UN/CEFACT (2005, July). Recommendation No.33: Recommendation and Guidelines Establishing a Single Window. Retrieved from http://tfig.unece.org/contents/recommendation-33.htm

Page 95: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

ภาคผนวก

Page 96: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

83

ภาคผนวก ก แบบสอบถามประเมนความเสยง

เรมพมพเนอหา

Page 97: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

84

Page 98: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

85

Page 99: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

86

Page 100: ความเสี่ยงในการด าเนินโครงการ ...ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016...ความเส ยงในการด

87

ประวตผเขยน

ชอ นายชยณรงค ปญจศภโชค วนเดอนปเกด 1 มนาคม 2520 ต าแหนง นกวชาการคอมพวเตอรปฏบตการ ประสบการณท างาน 2551 - ปจจบน นกวชาการคอมพวเตอรปฏบตการ

กรมศลกากร