วิทยาศาสตร์ 5 ชั้นมัธยมศึกษาชั้น...

ว 23101

วทยาศาสตร 5 ชนมธยมศกษาชน ปท 3

สงแวดลอม ระบบนเวศ

นายสมควร สรเนตร

สงแวดลอม หมายถง สงตางๆทมลกษณะทางกายภาพและชวภาพ ทอยรอบตวเรา ซงเกดโดยธรรมชาตและสงทมนษยสรางขน

1. สงแวดลอมทางธรรมชาต (Natural Environment)

สงแวดลอมทางกายภาพ (Physical Environment)

สงแวดลอมทมชวต (Biotic Environment)

2. สงแวดลอมทมนษยสรางขน (Man - Made Environment)

สงแวดลอมทเปนรปธรรม (Concrete Environment)

สงแวดลอมทเปนนามธรรม (Abstract Environment)

ระบบนเวศ หมายถง ระบบความสมพนธระหวางกลมสงมชวตทอาศยอยรวมกนในแหลงทอยเดยวกน และมความสมพนธกบสงมชวตในแหลงทอยเดยวกนและมความสมพนธกบสงไมมชวต ในแหลงทอยนนๆม การหมนเวยนสารและพลงงานเปน วฏจกร

ความสมพนธภายในระบบนเวศ

ความสมพนธ สงมชวตและสงไมมชวตในโลก เรมตนมาจาก 1. อะตอม(atom)หลาย ๆ อะตอม2. โมเลกลของสาร (molecule)3. สารชวโมเลกลเซลล หรอออรแกเนลล(organelle) 4. เซลล(cell)5. เนอเยอ(tissue6. อวยวะ(organ) 7. ระบบอวยวะ 8. สงมชวต(organism) 9. ครอบครว (family)

ประชากร(population)การด ารงชวตของสงมชวตการด ารงชวตชนดเดยวกน จะตอง ในแหลงทอยเดยวกนมความสมพนธกบสงมชวตชนดอน เชน ตองมอาหาร มทอยอาศย

จงตองเกดกลมสงมชวต(community) ขนเมอรวมกลมสงมชวตกบสงแวดลอมทไมมชวตในบรเวณนน เขาดวยกนหลายเปน ระบบนเวศ (ecosystem)

สงแวดลอมในธรรมชาตประกอบดวย

• สงมชวต ไดแก คน สตว พช

• สงไมมชวต ไดแก แสงสวาง อากาศ น า และดน

ในระบบนเวศจะมความเกยวของสมพนธ อนกอใหเกดสมดลในระบบนเวศนนๆ ซงเกยวของกบหวงโซอาหาร ประกอบดวย ผผลต ผบรโภคและผยอยสลายสารอนทรย


• กลมสงมชวต ( community ) กลมของสงมชวตตาง ๆ ทอาศยอยภายในระบบนเวศ อาจมหนงชนด หรอมากกวาหนงชนดกได

• แหลงทอย ( habitat ) บรเวณทอยอาศยของสงมชวต จ าแนกไดเปน แหลงทอยในน า แหลงทอยบนบก

• สงแวดลอม องคประกอบทไมมชวต ซงมความสมพนธและเกยวของกบระบบนเวศ เชน พลงงานจากดวงอาทตย ลม อนนทรยสาร เชน คารบอน ออกซเจน น า อนทรยสาร เชน โปรตน คารโบไฮเดรต ไขมน รวมทงอณหภม อากาศ แสงสวาง ความชน ดน แรธาต

โครงสรางระบบนเวศ

• ระดบประชากร หมายถง ระบบสงมชวตชนดเดยวกนตงแต สองตวขนไปรวมกนในบรเวณหนง เชนผงในรง ปลาหางนกยงในขวด สามตว

• ระดบชมนมสงมชวต หมายถง ระบบทมสงมชวตตงแต สองชนดขนไปอาศยอยในบรเวณเดยวกน เชน มดและแมลงกระชอนทอยใตขอนไม กงและปลาในคลอง นกเอยงเกาะบนหลงควาย


สงมชวต จ าเปนตองกนอาหาร เพอการด าเนนกจกรรมตางๆ รวมทงใชในการเจรญเตบโต เมอตายไปรางกายกผพงถกยอยสลายเปนแรธาตหมนเวยนตอไป บทบาทของสงมชวตในระบบนเวศ ไดแก

1. ผผลต (Producer) สงมชวตทสรางสามารถสรางอาหารเองไดดวยการสงเคราะหดวยแสง สวนใหญหมายถงพช ทมสเขยว คอคลอโลฟลล

6CO2+12H2O C6H12O6+6O2+6H2Oแสง

คลอโรฟลล

กลโคส

บทบาทของสงมชวตในระบบนเวศ

2. ผบรโภค (Consumer) สงมชวตจ าพวกสตว ไมสามารถสรางอาหารเองได ม 4 ประเภท

1)ผบรโภคพช(herbivores) ไดแก ชาง มา วว ควาย แพะ แกะ ตกแตน ฯลฯ


2)ผบรโภคสตว(carnivores) ไดแก เสอ จระเข สงโต กบ ฯลฯ


3)ผบรโภคทงพชและสตว (omnivores) ไดแก คน นก ไก คางคาว ฯลฯ


4)ผบรโภคซากพชและซากสตว (scavenger) ไดแก นกแรง ไสเดอน กงกอ ปลวก ฯลฯ


3. ผยอยสลายอนทรย (Decomposer) สงมชวตทไมสามารถสรางอาหารเองไดและด ารงชพดวยการยอยซากสงมชวตทมโมเลกลเลก ไดแก แบคทเรย เหดรา เปนตน


ประเภทของระบบนเวศ

ระบบนเวศแบงไดเปน 2 ระบบใหญ ๆ คอ1. ระบบนเวศตามธรรมชาต ไดแก ระบบนเวศบนบก เชน ปาไม ทงหญา ทะเลทราย ระบบนเวศแหลงน า แบงเปนระบบนเวศน าจด เชน แมน า ล าคลอง หนอง บง

ระบบนเวศน าเคม เชน ทะเล มหาสมทร

ระบบนเวศน ากรอย เชน บรเวณปากแมน า2. ระบบนเวศทมนษยสรางขน เชน ระบบนเวศชมชนเมอง แหลงเกษตรกรรม นคมอตสาหกรรม หรอแมกระทง ตปลา อางเลยงปลา กจดเปนระบบนเวศทมนษยสรางขน

1.ระบบนเวศแหลงน าจด 2.ระบบนเวศทะเล

ชนดของระบบนเวศ

3.ระบบนเวศปาชายเลน

4.ระบบนเวศปาไม

5.ระบบนเวศชมชนเมอง

http://www.google.co.th/imgres?imgurl=http://www4.msu.ac.th/satit/studentProj/2547/pj102-2-2547/g03-Biological/022.jpg&imgrefurl=http://www4.msu.ac.th/satit/studentProj/2547/pj102-2-2547/g03-Biological/Page7.htm&usg=__3wA9vBjmBRsrlwWVVZhDfdaHjlc=&h=480&w=640&sz=51&hl=th&start=1&tbnid=IUiNbaE-oh-uBM:&tbnh=103&tbnw=137&prev=/images%3Fq%3D%25E0%25B8%25A3%25E0%25B8%25B0%25E0%25B8%259A%25E0%25B8%259A%25E0%25B8%2599%25E0%25B8%25B4%25E0%25B9%2580%25E0%25B8%25A7%25E0%25B8%25A8%25E0%25B9%2581%25E0%25B8%25AB%25E0%25B8%25A5%25E0%25B9%2588%25E0%25B8%2587%25E0%25B8%2599%25E0%25B9%2589%25E0%25B8%25B3%25E0%25B8%2588%25E0%25B8%25B7%25E0%25B8%2594%26um%3D1%26hl%3Dth%26rlz%3D1W1GGLJ_en-GB%26tbs%3Disch:1&um=1&itbs=1

http://www.google.co.th/imgres?imgurl=http://www.chaoprayanews.com/wp-content/uploads/2009/10/13118-coral_at_waghor_aquarium.jpg&imgrefurl=http://www.chaoprayanews.com/tag/%25E0%25B8%2599%25E0%25B8%25B4%25E0%25B9%2580%25E0%25B8%25A7%25E0%25B8%25A8%25E0%25B8%2597%25E0%25B8%25B2%25E0%25B8%2587%25E0%25B8%2597%25E0%25B8%25B0%25E0%25B9%2580%25E0%25B8%25A5/&usg=__qJyBEiAsexROcCxDKaNtI_2_4Yc=&h=768&w=1024&sz=199&hl=th&start=4&tbnid=lZQQinJixcsztM:&tbnh=113&tbnw=150&prev=/images%3Fq%3D%25E0%25B8%25A3%25E0%25B8%25B0%25E0%25B8%259A%25E0%25B8%259A%25E0%25B8%2599%25E0%25B8%25B4%25E0%25B9%2580%25E0%25B8%25A7%25E0%25B8%25A8%25E0%25B8%2597%25E0%25B8%25B0%25E0%25B9%2580%25E0%25B8%25A5%26um%3D1%26hl%3Dth%26rlz%3D1W1GGLJ_en-GB%26tbs%3Disch:1&um=1&itbs=1

http://www.google.co.th/imgres?imgurl=http://pirun.ku.ac.th/~b5002024/normal_pachaylenprednai.jpg&imgrefurl=http://pirun.ku.ac.th/~b5002024/Other.htm&usg=__7qkXXQd-xug-ZjnLbgQN3YSnTUY=&h=328&w=400&sz=31&hl=th&start=17&tbnid=jBp8RGB2NT6kFM:&tbnh=102&tbnw=124&prev=/images%3Fq%3D%25E0%25B8%25A3%25E0%25B8%25B0%25E0%25B8%259A%25E0%25B8%259A%25E0%25B8%2599%25E0%25B8%25B4%25E0%25B9%2580%25E0%25B8%25A7%25E0%25B8%25A8%25E0%25B8%2597%25E0%25B8%25B0%25E0%25B9%2580%25E0%25B8%25A5%26um%3D1%26hl%3Dth%26rlz%3D1W1GGLJ_en-GB%26tbs%3Disch:1&um=1&itbs=1

http://www.google.co.th/imgres?imgurl=http://www4.msu.ac.th/satit/studentProj/2547/pj102-2-2547/g03-Biological/0288.jpg&imgrefurl=http://www4.msu.ac.th/satit/studentProj/2547/pj102-2-2547/g03-Biological/Page5.htm&usg=__Rzfcp7AMaKFi6H6BAkJ5oiIrk-E=&h=600&w=800&sz=46&hl=th&start=6&tbnid=Nh3sTMVjSZdXpM:&tbnh=107&tbnw=143&prev=/images%3Fq%3D%25E0%25B8%25A3%25E0%25B8%25B0%25E0%25B8%259A%25E0%25B8%259A%25E0%25B8%2599%25E0%25B8%25B4%25E0%25B9%2580%25E0%25B8%25A7%25E0%25B8%25A8%25E0%25B8%259B%25E0%25B9%2588%25E0%25B8%25B2%25E0%25B9%2584%25E0%25B8%25A1%25E0%25B9%2589%26um%3D1%26hl%3Dth%26rlz%3D1W1GGLJ_en-GB%26tbs%3Disch:1&um=1&itbs=1

http://www.google.co.th/imgres?imgurl=http://farm4.static.flickr.com/3619/3321453785_d93a03db1f_o.jpg&imgrefurl=http://www.thaioctober.com/forum/index.php%3Ftopic%3D1143.0&usg=__MuR-HnsfcgjmijYHYqU3sLhuXlY=&h=480&w=640&sz=208&hl=th&start=8&tbnid=40KsjS-sSHMpEM:&tbnh=103&tbnw=137&prev=/images%3Fq%3D%25E0%25B8%25A3%25E0%25B8%25B0%25E0%25B8%259A%25E0%25B8%259A%25E0%25B8%2599%25E0%25B8%25B4%25E0%25B9%2580%25E0%25B8%25A7%25E0%25B8%25A8%25E0%25B8%258A%25E0%25B8%25B8%25E0%25B8%25A1%25E0%25B8%258A%25E0%25B8%2599%25E0%25B9%2580%25E0%25B8%25A1%25E0%25B8%25B7%25E0%25B8%25AD%25E0%25B8%2587%26um%3D1%26hl%3Dth%26sa%3DG%26rlz%3D1W1GGLJ_en-GB%26tbs%3Disch:1&um=1&itbs=1

ความสมพนธระหวางสงมชวต

1. ความสมพนธระหวางสงมชวตชนดเดยวกน ซงกอใหเกดผลด คอ สรางความเขมแขงและความปลอดภยในกลมผลเสย คอ แกงแยงอาหาร แยงชงการเปนจาฝง

2. ความสมพนธระหวางสงมชวตตางชนดกน การอยรวมกนของสงมชวตตงแต 2 ชนดขนไป ในแหลงทอยเดยวกน มความสมพนธหลายรปแบบ ไดแก

ภาวะการลาเหยอ

1. ภาวะการลาเหยอ (Predation +/-)2. ภาวะปรสต (Parasitsm +/-)

3. ภาวะองอาศย หรอภาวะมการเกอกล (commensalism +/0)

4.ภาวะการไดประโยชนรวมกน (Protocooperation +/+)

5. ภาวะการแขงขน (Competition -/-)


ภาวะไดประโยชนรวมกน ( protocoopera ) สงมชวตทง2 ฝาย ตางไดประโยชนดวยกนทงค เชน ผงกบดอกไม เพลยกบมดด า นกเอยงกบควาย

ภาวะพงพากน ( mutualism ) สงมชวตทง 2 ฝายไดประโยชนรวมกน แตตองอยรวมกนตลอดเวลา หากแยกกนอยจะท าใหอกฝาย ไมสามารถด ารงชวตอยได เชน ไลเคน โพรโทซวล าไสปลวก แบคทเรยในปมรากพชตระกลถว


ภาวะองอาศย ( commensalism ) สงมชวตฝายหนงไดประโยชนอกฝายหนงไมได และไมเสยประโยชน แยกกนอยได เชน เถาวลยเกาะบนตนไมใหญ กลวยไมกบตนสก นกท ารงบนตนไม เหาฉลามกบปลาฉลาม เพรยงทเกาะบนตวของสตวทะเล


หวงโซอาหาร (food chain)

พชจงเปนผผลต และเปนสงมชวตอนดบแรกในการถายทอดพลงงานแบบหวงโซอาหาร ส าหรบสตวเปนสงมชวต ทไมสามารถสราง อาหารเองได จ าเปนตองไดรบพลงงานจากการบรโภค สงมชวตอนเปนอาหาร สตวจงถอวาเปน ผบรโภค ซงแบงออกไดเปนตน

ผบรโภคล าดบทหนง หมายถง สตวทกนผผลต

ผบรโภคล าดบทสอง หมายถง สตวทกนผบรโภคล าดบทหนง

ผบรโภคล าดบสงสด หมายถง สตวทอยปลายสดของหวงโซอาหาร ซงไมมสงมชวตใด มากนตอ อาจเรยกวา ผบรโภคล าดบสดทาย

หวงโซอาหาร (food chain)

หวงโซทมความสมพนธเกยวของกนอยางสลบซบซอนวาสายใยอาหาร (food web)

สายใยอาหาร ( food web)

สายใยอาหาร ( food web)

พระมดการถายทอดพลงงาน ( food pyramid )

1. พระมดจ านวน

2. พระมดมวลชวภาพ

3. พระมดพลงงาน

1. พระมดจ านวน(pyramid of number)

2. พระมดมวลชวภาพ(pyramid of biomass)

3. พระมดพลงงาน

วฏจกรของสาร (Biogeochemical cycle)

วฏจกรคารบอน (Carbon cycle)

วฏจกรไนโตรเจน (Nitrogen cycle)

ความหนาแนนของประชากร

ความหนาแนนของประชากร หมายถง จ านวนประชากรในหนงหนวยพนท

ความหนาแนนของประชากร = ยอยประชากรอาศพนทท

กรท งหมดจ านวนประชา

ขนาดประชากร หมายถง จ านวนประชากรทงหมดทอาศยอยในพนททก าหนด เชน จ านวนลงทศาลพระกาฬในจงหวดลพบร จ านวนดอกกหลาบในสวน

ปจจยทมผลตอการเปลยนแปลงขนาดประชากร

1. การเกด (birth หรอ natality)2. การตาย (death หรอ mortality)3. การอพยพ (migration)

- การอพยพเขา (immigration)- การอพยพออก (emigration)

การเปลยนแปลงแทนทในสภาพแวดลอมธรรมชาต

ม 2 ลกษณะ

1. การเปลยนแปลงแทนทแบบปฐมภม( primary succession )

2. การเปลยนแปลงแทนทแบบทตยภม (seccondary succession)

1. การเปลยนแปลงแทนทแบบปฐมภม ( primary succession )

เร มจากบรเวณทปราศจากสงมชวตมากอน เชน การเปลยนแปลงแทนทท เกดบนกอนหนหรอหนาดนทเปดขนใหม ส งมชวตพวก ไลเคน มอส ลเวอรเวรต เจรญขนเปนกลมแรก สงมชวตพวกแรกตายทบถมเปนช นดนบาง ๆ ส งมชวตกลมท 2 พวก หญา วชพชเกดขนมาและตายทบถมเปนช นดนทหนาขนความอดมสมบรณ ของดนท าใหเกดไมลมลก ไมพม และปาไมในทสด กลายเปนสงคมสมบรณและมความสมดล

2. การเปลยนแปลงแทนทแบบทตยภม(seccondary succession

เกดจากกลมส งมชวตเดมถกท าลาย แตยงมส งมชว ตบางชนดและสารอนทรย ทส งมชว ตตองการเหลออย เชน การเปลยนแปลงแทนทในบรเวณทถก ไฟไหม บรเวณทถกหกลางถางพง ท าไรเลอนลอย แลวปลอยใหรกราง ปาทถกตดโคน

สงคมสงมชวตนจะ รกษาสภาพเชนน ตอไป ถาไมม ส งรบกวน กระบวนการแทนทจะเก ดขนตอเนองจนถงข นสดทายของกลมสงมชวต การเปลยนแปลงแบบนใชเวลานอยกวาแบบปฐมภม

สงคมสงมชวตขนสง (climax community)

• หมายถง ก ลมส ง ม ชวตท ด ารงอย ในสภาวะทคอนขางสมดล เชน ปาในอทยานแหงชาตเขาใหญ ภกระดง ดอยอนทนนท หวยขาแขง ปาท งใหญนเรศวร

การปรบตวของสงมชวต

1.การปรบตวของสงมชวต

2.การปรบตวทางดานสรระ

3.การปรบตวทางดานพฤตกรรม

มนษยกบสงแวดลอมสาเหตของปญหาสงแวดลอม

1.การเพมของประชากร

2.การขยายตวทางเศรษฐกจและความกาวหนาทางเทคโนโลย

3.ของเสยจากกจกรรมของมนษยท าใหน าเนาเสย

4.แกสพษและฝนละอองจากโรงงานอตสาหกรรม

และฝนควนจาการจราจร

5.ดนเสอมสภาพจากการท าเกษตรกรรม

6.การใชสารเคม จบสตวน า การเกษตรกรรม

7.การกอสราง

8.กจกรรมจากการประกอบอาชพ

การปองกนและแกไขการท าลายสงแวดลอม

1. มความเคารพและปฏบตกฎหมายทเกยวของกบการรกษาสงแวดลอม

2. ใหการศกษาเกยวกบคณคาของสงแวดลอม

3. ใชภมปญญาพนบานใหมากกวาการใชจากอตสาหกรรม

4. เมอมขยะควรแยกก าจดอยางถกวธ

5. ไมปลอยสงปฏกล ขยะ น าเสยทไมผานการบ าบดสสภาพแวดลอม

6. หลกเลยงการใชสารเคมทมผลตกคางในการสงแวดลอมทรายแรง

7. ปลกปาทดแทนไมทตดไปใชประโยชน

8. สรางจตส านก

วิทยาศาสตร์ 5 ชั้นมัธยมศึกษาชั้น...

Documents