วิทยานิพนธ์ -...

วทยานพนธ

เรอง

ความหลากหลายของไลเคนในสงคมพชอทยานแหงชาตแมวงก

Lichens Diversity in Plant Communities of Mae Wong National Park

โดย

นางสาววนวสา พลก

เสนอ

บณฑตวทยาลย มหาวยาลยเกษตรศาสตร

เพอความสมบรณแหงปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต (การบรหารทรพยากรปาไมและสงแวดลอม)

พ.ศ. 2556

วนวสา พลก 2556: ความหลากหลายของไลเคนในสงคมพชอทยานแหงชาตแมวงก ปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต (การบรหารทรพยากรปาไมและสงแวดลอม) สาขาการบรหารทรพยากรปาไมและสงแวดลอม คณะวนศาสตร อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก: รองศาสตราจารยประสงค สงวนธรรม, วท.ม. 100 หนา

การศกษาความหลากหลายของไลเคนในเขตอทยานแหงชาตแมวงก โดยการเกบตวอยาง 4

ประเภทปาไดแก ปาดบเขา ปาดบแลง ปาเบญจพรรณ และปาเตงรง ระยะเวลาศกษา ตลาคม 2555 – มนาคม 2556 เกบรวบรวมตวอยางไลเคนบนเปลอกไมและบนพนปาไดจ านวน 411 ตวอยาง น ามาจ าแนกชนดไลเคนได 76 ชนด 30 สกล 15 วงศ วงศทมความหลากหลายชนดมากทสด 5 วงศไดแก Physciaceae, Graphidaceae, Parmeliaceae, Trypetheliaceae และ Usneaceae เปนตน และการส ารวจสงคมพช พบวาปาดบเขามพนธไมทมคาดชนความส าคญของพรรณไม (IVI) สงสดคอ กอพวง และกอตลบ คดเปนรอยละ 33.08 และ 28.76 ตามล าดบ ปาดบแลงมพนธไมทมคา IVI สงสดคอ ตะแบก และปอลาย คดเปนรอยละ 26.27 และ 23.29 ตามล าดบ ปาเบญจพรรณมพนธไมทมคา IVI สงสดคอ ตะครอ และสก คดเปนรอยละ 51.10 และ42.95 ตามล าดบ และปาเตงรงมพนธไมทมคา IVI สงสดคอเตงและรง คดเปนรอยละ 98.99 และ 60.01 ตามล าดบ

จากผลการวจยพบวา ปาดบเขามความหลากหลายของพรรณไม 37 ชนด 30 สกล 21 วงศ ม

ความหลากหลายของชนดไลเคน 35 ชนด 18 สกล 9 วงศ ปาดบแลงมความหลากหลายของพรรณไม 42 ชนด 40 สกล 26 วงศ มความหลากหลายของชนดไลเคน 29 ชนด 15 สกล 12 วงศ ปาเบญจพรรณมความหลากหลายของพรรณไม 40 ชนด 34 สกล 22 วงศมความหลากหลายของชนดไลเคน 38 ชนด 13 สกล 6 วงศ และปาเตงรงมความหลากหลายของพรรณไม 16 ชนด 18 สกล 11 วงศ มความหลากหลายของชนดไลเคน 34 ชนด 12 สกล 7 วงศ สรปไดวาสงคมพชปาดบแลงมความหลากหลายของชนดพรรณไมมากทสดและปาเบญจพรรณมความหลากหลายของชนดไลเคนมากทสด

ลายมอชอนสต ลายมอชออาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก

Wanvisa Piluek 2013: Lichens Diversity in Plant Communities of Mae Wong National Park. Master of Science (Forest Resource and Environmental Administration), Major Field: Forest Resource and Environmental Administration, Faculty of Forestry. Thesis Advisor: Associate Professor Prasong Saguantam, M.Sc. 100 pages. The study on lichen diversity at Mae Wong National Park by laying out the survey and

data collecting sampling in 4 forest types: hill evergreen forest (HEF), dry evergreen forest (DEF), mixed deciduous forest (MDF) and dry deciduous dipterocarp forest (DDF). Five sample plots were allocated in each forest type, when field data collection was done during November 2012 – February 2013. It revealed that 411 samples of lichen were found on bark and the forest floor. All specimens are identified in to 76 species 30 genera 16 families, which five most frequent families are in colony of Physciaceae, Graphidaceae, Parmeliaceae, Trypetheliaceae and Usneaceae etc. According to the plant communities analysis, it concluded that the highest Importance Value Index (IVI) in HEF were Lithocarpus fenestratus and Quercus ramsbottomii (33.08 and 28.76 percent ; respectively).The top most IVI in DEF were Lagerstroemia floribunda and Grewia eriocarpa (26.27 and 23.29 percent respectively). MDF contains the most IVI of Schleichera oleosa, and Tectona grandis (51.10 and 42.95 percent; respectively). The high range IVI in DDF were Shorea obtuse and Shorea siamensis (98.99 and 60.01 percent; respectively)

It can be summarized that plant community in the HEF composed of 37 species in 30

genera and 21 families and a variety of 35 lichen species, in 18 genera and 9 families. The DEF had 42 tree species in 40 genera and 26 families, and 29 lichen species in 15 genera and 12 families. The MDF had 40 tree species in 34 genera and 22 families, and 38 species of lichen in 13 genera and 6 families. The DDF had 16 tree species in 18 genera and 11 families, and 34 species of lichen, 12 genera and 7 families. The DEF had the most variety of tree species, where as the MDF had the most lichens species.

Student’s signature Thesis Advisor’s signature

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบนส าเรจไดดวยความกรณาจาก รองศาสตราจารย ประสงค สงวนธรรม

ทปรกษาวทยานพนธหลก และ รองศาสตราจารย ดร. สระ พฒนเกยรต ทปรกษาวทยานพนธรวม ผชวยศาสตราจารย ดร.วนชย อรณประภารตน กรรมการผแทนบณฑตวทยาลย และอาจารยในคณะวนศาสตรทกทานทกรณาใหความร ค าแนะน าและเสยสละเวลา ใหค าปรกษา ปรบปรงแกไขจนวทยานพนธเลมนเสรจสมบรณ ผวจยขอขอบคณทกอาจารยทกทานดวยความเคารพอยางสง

นอกจากนยงขอขอบคณ คณศรทธา กลทอง หวหนาอทยานแหงชาตแมวงก และเจาหนาทอทยานแหงชาตแมวงกทกทาน ทชวยเสยสละเวลาดแลและ ใหความอนเคราะหทพกแรมเปนอยางด และชวยใหความสะดวกในการหาขอมลพนฐาน รวมทงชวยเหลอในการเกบตวอยาง และส ารวจปาทกสภาพปา ขอบคณเจาหนาทโครงการปรญญาโทภาคพเศษฯ ทคอยดแลเอาใจใสประสานงานใหทกๆเรองผานไปดวยด สดทายขอบคณก าลงใจจากบดาและมารดาทเปนก าลงใจใหจนส าเรจการศกษา

วนวสา พลก มนาคม 2556

(1)

สารบญ หนา สารบญ (1) สารบญตาราง (2) สารบญภาพ (4) ค าน า 1 วตถประสงค 2 การตรวจเอกสาร 3 อปกรณและวธการ 34 อปกรณ 34 วธการ 35 ผลและวจารณ 45

ผล 45 วจารณ 77

สรปและขอเสนอแนะ 78 สรป 78 ขอเสนอแนะ 79

เอกสารและสงอางอง 80 ภาคผนวก 86 ประวตการศกษา และการท างาน 100

(2)

สารบญตาราง ตารางท หนา

1 ขนาดของแปลงตวอยางและขอมลทท าการศกษา 39 2 ชนดพรรณไมทพบในปาดบเขา ความหนาแนน ความหนาแนน

สมพทธของชนดไม ความถ ความถสมพทธของชนดไม ความเดน ความเดนสมพทธของชนดไม คาความส าคญของชนดพนธไม

47 3 ชนดพรรณไมทพบในปาดบแลง ความหนาแนน ความหนาแนน


50 4 ชนดพรรณไมทพบในปาเบญจพรรณ ความหนาแนน ความหนาแนน


53 5 ชนดพรรณไมทพบในปาเตงรง ความหนาแนน ความหนาแนน


56 6 ชนดและวงศของไลเคนทพบในปาดบเขา ความหนาแนน ความ

หนาแนนสมพทธของชนดไลเคน ความถ ความถสมพทธของชนดไลเคน คาความส าคญของชนดไลเคน

60 7 ชนดและวงศของไลเคนทพบในปาดบแลง ความหนาแนน ความ


64 8 ชนดและวงศของไลเคนทพบในปาเบญจพรรณ ความหนาแนน ความ


68 9 ชนดและวงศของไลเคนทพบในปาเตงรง ความหนาแนน ความ


72 10 ชนดไลเคนทส ารวจพบในเขตอทยานแหงชาตแมวงก 75

(3)

ตารางท

สารบญตาราง (ตอ)

หนา

11 ความคลายคลงของไลเคนทพบในปาดบเขา ปาดบแลง ปาเบญจพรรณ และปาเตงรง ในอทยานแหงชาตแมวงก

76

ตารางผนวกท

1 รายชอวงศ สกล ชนด และจ านวนของไลเคนทพบในเขตอทยาน

แหงชาตแมวงก

85 2 ชนดไลเคน ภาพไลเคนชนดตางๆ ทส ารวจพบในเขตอทยานแหงชาต

แมวงก

90

(4)

สารบญภาพ ภาพท หนา

1 ครสโตส (crustose) มลกษณะคลายฝนผงอดตวกน 10 2 โฟลโอส (foliose) มลกษณะคลายแผนใบ 11 3 ฟรทโคส (fruticose) หรอพวกพมกอมลกษณะเปนกงกานหรอเสน

สาย

11

4 ใบเกลด (Squamulose) 12 5 ลกษณะโครงสรางของไลเคน 14 6 แผนทแสดงลกษณะภมประเทศของอทยานแหงชาตแมวงก 23 7 แสดงปรมาณน าฝนสะสมรายเดอน ตงแต พ.ศ. 2544 – 2555 25 8 สภาพปาดบเขา อทยานแหงชาตแมวงก 26 9 สภาพปาดบเขา อทยานแหงชาตแมวงก 26

10 สภาพปาดบแลง อทยานแหงชาตแมวงก 27 11 สภาพปาดบแลง อทยานแหงชาตแมวงก 28 12 สภาพปาเบญจพรรณ อทยานแหงชาตแมวงก 29 13 สภาพปาเบญจพรรณ อทยานแหงชาตแมวงก 30 14 สภาพปาเตงรง อทยานแหงชาตแมวงก 31 15 สภาพปาเตงรง อทยานแหงชาตแมวงก 31

16 สภาพทงหญา อทยานแหงชาตแมวงก 32 17 รปแบบกลมแปลงตวอยาง (cluster) 36 18 แปลงตวอยาง Cluster Plot ประกอบดวย 5 sample plots (arrange in

star shape)

37 19 รปรางของแปลงตวอยางแบบวงกลมและแบบแนวเสนตรง 37 20 Xanthoria เปลยนจากสเหลองเปนสแดง-มวง เมอหยดสารโปแตส

เซยมไฮดรอกไซด

42 21 จ านวนชนดไลเคนในแตละวงศ ในสภาพปา 4 สภาพปาในเขตอทยาน

แหงชาตแมวงก

58

(5)

สารบญภาพ (ตอ) ภาพท หนา

22 จ านวนชนดของไลเคนในแตละสกลทพบในปาดบเขา 59 23 จ านวนชนดของไลเคนในแตละสกลทพบในปาดบแลง 63 24 จ านวนชนดของไลเคนในแตละสกลทพบในปาเบญจพรรณ 67 25 จ านวนชนดของไลเคนในแตละสกลทพบในปาเตงรง 71

1

ความหลากหลายของไลเคนในสงคมพชอทยานแหงชาตแมวงก

Lichens Diversity in Plant Communities of Mae Wong National Park

ค าน า

อทยานแหงชาตแมวงก ตงอยในพนทปาแมวงกเปนเขตรอยตอระหวางสองจงหวดคอ จงหวดนครสวรรคและจงหวดก าแพงเพชร มเนอทประมาณ 558.750 ไร หรอ 894 ตารางกโลเมตร เปนพนทอนรกษทมทรพยากรธรรมชาตทสมบรณตามสภาพภมประเทศ ซงเปนเทอกเขาสงสลบซบซอนเรยงรายกน อทยานแหงชาตแมวงกสามารถแบงสภาพปาไมได ประเภท คอ 1.) ปาดบเขา 2.) ปาดบแลง 3.) ปาเบญจพรรณ 4.) ปาเตงรง และ 5.) ทงหญาหรอไรราง เนองจากสภาพปาไมทหลากหลายจงท าใหมสงคมพชทสมบรณและสตวปานานาชนด รวมไปถงความหลากหลายของสงมชวตอนๆ แตเมอเวลาผานไปท าใหระบบนเวศของปาเปลยนแปลงไป เปลยนไปในทางทด และในทางทไมด

ไลเคนเกดขนจากสงมชวตทเรยกวา รา (fungi) และสาหราย (algae) อาศยอยบนผวหนา

ของสงตางๆโดยพบทงบนวสดธรรมชาต และวสดกอสราง เปนทรพยากรธรรมชาตทเจรญเตบโตไดโดยขนอยกบอทธพลของภมอากาศเปนส าคญ ออนไหวตอการเปลยนแปลงของคณภาพอากาศดงนนความแตกตางของสภาพปาไมในพนทอทยานแหงชาตแมวงก จงท าใหสภาพแวดลอมทไลเคนแตละชนดเตบโตนนตางกนออกไปซงมความจ าเพาะตอไลเคนบางชนด นอกจากไลเคนจะใชเปนดชนบงบอกคณภาพอากาศแลวนน ยงสามารถใชในศกษาการเปลยนแปลงทางระบบนเวศของสภาพปาไมได

แมวาการส ารวจไลเคนและสงคมพชในพนทอทยานแหงชาตจะมการส ารวจและศกษากน

อยางแพรหลาย อทยานแหงชาตแมวงกมความหลากหลายทางธรรมชาตทหลากหลาย จงท าใหผวจยมความประสงคจะศกษาความหลากหลายของไลเคน และลกษณะของสงคมพช เพอดการเปลยนแปลงของระบบนเวศ แตเนองจากขอมลททางอทยานมนนไมเพยงพอจงท าใหเกดงานวจยครงน ในการท าวจยครงนมวตถประสงคเพอน าตวอยางไลเคนทเกบรวบรวมจากอทยานแหงชาตแมวงกมาศกษาชนดและปรมาณ ส ารวจสงคมพชทเหมาะแกการเจรญเตบโตของไลเคน

2

วตถประสงค

1. เพอศกษาลกษณะสงคมพชในปาดบเขา ปาดบแลง ปาเบญจพรรณ และปาเตงรงของพนทอทยานแหงชาตแมวงก

2. เพอศกษาความหลากหลายของไลเคนในปาดบเขา ปาดบแลง ปาเบญจพรรณ และ

ปาเตงรงของพนทอทยานแหงชาตแมวงก

3

การตรวจเอกสาร

การศกษาวจยในครงนผวจยไดท าการตรวจเอกสาร3สวนดงน 1. สงคมพช 2. ไลเคน 3. ผลงานวจยทเกยวของ

การศกษาลกษณะโครงสรางของสงคมพช

พนธพชทขนอยกนเปนกลมกอนนนเปนเพราะพนธพชตาง ๆ แตละตนฝงรากตดแนนกบดนเปนสวนใหญ แลวมการสบลกหลาน โดยสรางสวนสบพนธอยางมากมายใหกระจายออกไป อาจเปนในรปของการโปรยเมลดสปอร การแตกหนอ ตา ราก หรอหวชนดตาง ๆ ดวยการสบพนธตามหลกการนจงมกจะพบพนธพชชนดเดยวกนขนอยรวมกนเปนกลมกอน สามารถแยกออกเปนหนวยทเดนชด อาจเรยกหนวยเหลานวา “สงคม (community)” (Tansley, 1939) ตอมา Oosting (1956) ไดใหค าจ ากดความของค าวา “สงคม (community)” ไววาหมายถงกลมของสงมชวต (living organism) ทอาศยอยดวยกนโดยมความผกพนตอกน และยงรวมถงความผกพนระหวางสงมชวตกบปจจยแวดลอมดวย อทศ (2541) ไดอธบาย “ลกษณะโครงสราง (structural characteristic)” ไววา ลกษณะโครงสรางของพนธพชในทองทโดยทว ๆ ไปแลว หมายถงลกษณะทเกยวกบการกระจายในพนทของมวลชวภาพ โครงสรางของสงคมพชอาจมองไดใน 3 แนวดวยกนคอ (1) โครงสรางทางดานตง (vertical structure) หมายถงการเรยงตวของชนดพชทแบงไดเปนชน ๆ ตามความสงเรยกวา layer หรอ strata (2) โครงสรางทางดานราบ (horizontal structure) หมายถงแบบแผนของการกระจายของไมแตละตนในแตละชนดพนธ หรอของไมทงหมดในสงคม (pattern) และ (3) ความมากมาย (abundance) ของแตละชนดพนธ เปนคาทไดจากการนบในเชงปรมาณ เชน ความหนาแนน (density) หมายถง จ านวนตนตอหนวยเนอทลกษณะการคลมพนท (cover) หมายถงพนททถกครอบคลมดวยพรรณไม มวลชวภาพ (biomass) หมายถง เฉพาะมวลพช (phytomass) คอ การวดพนธพช ในรปของน าหนกแหงของสวนทอยเหนอพนดน หรอทงหมดและปรมาณทางพนทหนาตด (basal area) ทระดบก าหนดอาจคดตอหนวยเนอท

4

การศกษาโครงสรางของสงคมพชโดยทว ๆ ไป แบงออกเปน 2 ประเภท คอ ลกษณะทางวเคราะห (analytic characteristics) และลกษณะรวมของสงคม (synthetic characteristics) (อศรา, 2526; อทศ, 2541) “ลกษณะเพอการวเคราะห” หมายถงลกษณะเฉพาะอยางเพอการวเคราะหสงคม และ “ลกษณะรวมของสงคม” หมายถงลกษณะทวดหรอแสดงออกถงการกระท ารวมกนในสงคมพชแตละสงคม นอกจากนทง 2 ลกษณะยงสามารถแยกยอยออกไดเปนลกษณะเชงปรมาณ(quantitative characteristics) และลกษณะในเชงคณภาพ (qualitative characteristics) ลกษณะในเชงปรมาณหมายถงคณลกษณะทสามารถวดออกมาเปนตวเลขทแนนอนได เชนความหนาแนนของประชากร (population density) การปกคลม (cover) ฯลฯ สวนลกษณะในเชงคณภาพ หมายถง คณลกษณะของสงคมพชทเราไมสามารถจะวดออกมาเปนคาทแนนอนได มกจะเปนการบรรยายถงในลกษณะนน ๆ แตในบางครงสงคมพชตาง ๆ ทปรากฏตอสายตานนดเหมอนวาไมมความแตกตางกนเลย แตถาเปรยบเทยบลกษณะในเชงปรมาณแลวจะมอบเหนความแตกตางกนอยางเดนชด (อทศ, 2541) ลกษณะในเชงปรมาณทนยมใชในการศกษาลกษณะโครงสรางของสงคมพช ไดแก ความหนาแนน ความถ การปกคลมพนท อาจเปนการปกคลมของเรอนยอดหรอพนทหนาตดตอหนวยพนท ในการทจะศกษาสงคมพช โดยเฉพาะลกษณะในเชงปรมาณนนท าไดโดยการวางแปลงตวอยางทมรปรางและขนาดทแนนอน (plot method) หรอแบบทมขนาดไมแนนอน (plotless method) กได (อศรา, 2526)

ในการศกษาโดยการวางแปลงตวอยางนน Oosting (1956) และ Clapham (1932) ไดกลาวสรปวารปตางของแปลงตวอยางทใชหาความหนาแนนของตนไมจะมผลตอความถกตอง ในการนบจ านวนตนไมนนแปลงตวอยางทเปนรปสเหลยมผนผาจะมประสทธภาพ และถกตองแนนอนมากกวาแปลงตวอยางทเปนรปวงกลมหรอรปอน ๆ เพราะโดยทว ๆ ไปแลวพรรณพชมกจะขนอยรวมกนเปนกลม หรอเปนหม (Greig, 1964) ขนาดของแปลงตวอยางรปสเหลยมผนผาทใชศกษาสงคมพชนนจะแตกตางกนไปตามความหนาแนนของพรรณพชเชนในสงคมปาเตงรง และปาดบแลงในบรเวณสถานวจยสะแกราช จงหวดนครราชสมา จากการศกษาของ Sabhasri และคณะ (1968) พบวาแปลงตวอยางมขนาด 7 x 7 ตารางเมตร และควรใชจ านวน 4 แปลง และจาการ เปรยบเทยบประสทธภาพของแปลงทดลอง (quadrat) โดยอาศยวธทางสถตในการประมาณความหนาแนนของตนไมพบวาในปาดบแลง อ าเภอปกธงชย จงหวดนครราชสมานน แปลงตวอยางขนาด 10 x 20 ตารางเมตร จะมประสทธภาพสงสด (สมศกด และสวทย, 2517)

5

ความหนาแนนของพรรณพช ในการศกษาสงคมพชความหนาแนนของพรรณพชจะเปนจ านวนตนของพชชนดนน ตอ

หนวยเนอทหรอตอแปลง (quadrat) (Kershaw, 1964) อศรา (2526) ใหความหมายไววา ความหนาแนนของพรรณพชคอจ านวนของพรรณพชชนดใดชนดหนงตอหนวยเนอทแหงหนง หรอตอหนวยปรมาตร หาไดโดยการนบจากจ านวนประชากรจรง ๆ ทมอยในสงคมนน ๆ และจดเปนลกษณะหนงของประชากรของสงมชวต นน ๆ (Mueller-Dombois และ Ellenberg, 1974) กลาวไววา การนบจ านวนของตนไมนนบางครงถอวาเปนวธการวเคราะหในเชงปรมาณทงายทสดทสามารถเขาใจได แตเปนการยากทจะน าไปใชประโยชน เพราะการนบจ านวนตนไมนนเปนการนบจ านวนตนไมจรง ๆ และมพชทม stolon หรอ rhizome จะนบจ านวนตนไมไดยากการนบจ านวนตนไมโดยทว ๆ ไปจะนบในแปลงตวอยางขนาด 1 ตารางเมตร, 1 เอเคอร (4,046.85 ตร.ม.) หรอ 1 เฮคแตร (10,000 ตร.ม.) ขนาดของแปลงตวอยางนจะมความสมพนธกบขนาดและชวงระยะหางของตนไมแตละตน เพราะการนบจ านวนตนไมในแตละชนดไมสามารถท าไดอยางถกตองแนนอนในแปลงตวอยางขนาดใหญการตดสนใจของแตละบคคลมสวนเกยวของกบการก าหนดขนาดของแปลง ซงขนาดของแปลงตวอยางทเหมาะสมส าหรบตนไมคอ ขนาด 10 x 10 เมตร ขนาด 4 x 4 เมตร ส าหรบไมพนลางทมความสงจนถง 3 เมตร และขนาด 1 x 1 เมตร ส าหรบพชลมลก การค านวณคาความหนาแนนของพรรณพช ท าไดดงน ความหนาแนน = จ านวนตนของพชชนดนนทงหมด พนทแปลงตวอยางทศกษา คาความหนาแนนทใชในการศกษากนมากอกวธหนง คอ relative density ซงเปนอตราสวนระหวาง จ านวนตนของพชชนดนนตอจ านวนตนของพชทกชนด

Relative density (%) = จ านวนตนของพชชนดนนทงหมด x 100 จ านวนตนของพชทกชนดรวมกน หรอ = ความหนาแนนของพชชนดนน x 100 ความหนาแนนรวมของพชทกชนด

6

ความถของพรรณพช เปนคาทมความสมพนธกบจ านวนครงทพบชนดพชชนดใดชนดหนงในแปลงตวอยาง

หรอจดตวอยาง (sample point) ความถจะเปนตวชถงการกระจายของพรรณพชแตละชนดในสงคม การศกษาสงคมพชนบวาความถเปนคาจากการวเคราะหในเชงปรมาณทด าเนนการไดเรวมากกว าการนบจ านวนตนไมแตละตนหรอการปกคลม (cover) โดยทวไปแลวคาความถมกแสดงไวในรปเปอรเซนตความถ (percentage frequency) (อศรา, 2526) คาความถของพรรณพชแตละชนดอาจหาไดจากการสมตวอยางของพรรณพช โดยใชแปลงตวอยางแลวบนทกชนดพชตาง ๆ ทขนอยในแปลงตวอยางแลวน าคาทไดมาค านวณหาคาเปอรเซนตความถจากสตรตอไปน เปอรเซนตความถ = จ านวนแปลงควอทแดรททมพชชนดนนปรากฏอย x 100 จ านวนแปลงควอทแดรททงหมด

สมศกด (2520) กลาววา พชทมการกระจายทวเนอท โอกาสทจะปรากฏอยในแปลงควอทแดรททศกษาทกแปลงกจะมมาก คาความถจะมคาสงเกอบ 100 เปอรเซนต สวนพชทกระจายอยเพยงบรเวณพนทใดพนทหนงของปา ถงแมจะมจ านวนตนมากแตกระจายไมทวพนท ฉะนนความถพชชนดนนจะมคาต า ดวยเหตนพชชนดใดมความความถสงจะเปนพชทมการกระจายสม าเสมอทวพนท (ธต, 2526) เปนผจดแบงลกษณะความถออกเปน 5 ชน คอ Class A frequency 0-20 % Class B frequency 21-40 % Class C frequency 41-60 % Class D frequency 61-80 % Class E frequency 81-100 %

ในสงคมพชแหงหนง ๆ พชแตละชนดจะมคาความถแตกตางกนไป บางชนดมคาความถ

สง ซงจะอยใน Class A บางชนดอาจมคาความถปานกลาง นอกจากนยงไดศกษาสงคมพชประมาณ 8,087 แหง ปรากฏวาโดยเฉลยพรรณพชทมความถอยใน Class A มประมาณ 53% Class B เทากบ 14% Class C เทากบ 9% Class D 8% Class E เทากบ 16 % ของจ านวนพชทงหมด จากคาเหลานตงเปนกฎเรยกวา Law of frequency ซงเขยนไดวา A > B > C > D = E หมายความวาจ านวนชนดพรรณพชทมคาความถต า ๆ จะมคามากกวาพรรณพชทมคาความถสง นอกจากนการกระจาย

7

เปอรเซนตความถของพรรณพชอาจใชทดสอบความเปนเอกภาพ (homogeneity) ของสงคมพชได (สมศกด, 2520)

คาความถอกวธหนงทใชศกษากนมากกคอ อตราสวนของคาความถของพชชนดนนเมอ

เทยบกบคาผลรวมของคาความถของพชทกชนดทมอย ซงเรยกวาคา relative frequency และคานมประโยชนในการหาความส าคญทางนเวศวทยา (Ecological importance) ของพชแตละชนดในสงคม หาไดจากสตร Relative frequency % = คาความถของพชชนดนน x 100 ผลรวมของคาความถของพชทกชนด ความเดนของพช (Dominance)

เปนคาทชใหเหนวาพรรณพชชนดนนมอทธพลตอสงคมพชทมนขนอยมากนอยเพยงใด พรรณพชทมความเดนมากเปนพรรณพชทมอทธพลตอพนทนนมาก กลาวคอมอทธพลตอการบดบงแสงทสองลงไปถงพนดน มอทธพลตอสมบตของดน (ธต, 2526) ความเดนของพรรณพชแตละชนดกคอการครอบคลมพนทของตนไมหรอพชนนๆ กได แตโดยทวๆ ไปมกใชการครอบคลมพนททางดานหนาตดเปรยบเทยบกน (อศรา, 2526) นอกจากน Shimwell (1971) กลาวไววาความอดมสมบรณ (abundance) สมพนธกบองคประกอบของชนดพรรณพช และเปนคาประมาณจ านวนตนของพชชนดหนง ๆ ตอแปลงควอทแดรททมพชชนดนนปรากฏอย ความเดนของพชสามารถบอกไดในรปของการปกคลม เนอทของพนดนทถกปกคลมโดยเรอนยอดหรอสวนทอยเหนอพนดนของพช มกจะบอกเปนเปอรเซนตของเนอทแปลงควอทแดรทและการวดหรอการประมาณการปกคลมนอาจจะวดโดยการบนทกเนอท ซงพชปกคลมลงบนกระดาษกราฟแลวหาเนอทหนาตดยอมสมพนธกบขนาดของเรอนยอด พรรณพชทมพนทหนาตดมากกจะมความเดนมาก นอกจากนปรมาตร (volume) และน าหนกแหงหรอมวลชวภาพ (biomass) ของพชกเปนตวชความเดนไดเชนกน พรรณพชเดนกคอพรรณพชทมมวลชวภาพมากทสด ความเดนของพรรณพชชนดใดชนดหนงนนสามารถแสดงโดยเปรยบเทยบกบความเดนของพชชนดอน ๆ ในสงคม โดยอยในรปความเดนสมพทธ (relative dominance) ซงเปนอตราสวนระหวางความเดนของพรรณพชชนดนนกบผลรวมของความเดนของพรรณพชทกชนดทปรากฏอย ซงเปนคาหนงทใชบอกถงความสามารถของพรรณไมชนดนนในการปกคลมพนท หาไดจากสตรตอไปน

8

ความเดนสมพนธ % = ผลรวมของพนทหนาตดของพชชนดนน x 100 ผลรวมของพนทหนาตดของพชทกชนด ดรรชนของความส าคญ (Importance Value Index: IVI)

สมศกด (2520) และ Curtis (1959) กลาวไววาคาของลกษณะโครงสรางในเชงปรมาณแตละอยาง เชน คาความถ ความถสมพทธ ความหนาแนนสมพนธ ความเดนสมพทธ ตางกมความส าคญคนละอยาง เชน คาความถเปนคาทชใหเหนวาพชชนดนนมการกระจายทวเนอทอยางไร แตไมไดบอกวามจ านวนมากนอยเทาไรหรอปกคลมเนอทมากนอยเทาไร สวนความหนาแนนกบอกแตเพยงจ านวนไมไดบอกถงการกระจายและการปกคลมเนอทผวดนแตอยางใด คาความเดนกบอกแตเพยงเนอทพนดนทพชชนดนนปกคลม ถาหากตองการเหนภาพพจนของความส าคญทางนเวศวทยา (ecological importance) ของพชชนดใดชนดหนงในสงคมนน กรวมคาความถสมพนธ คาความหนาแนนสมพนธ และคาความเดนสมพทธเขาดวยกน ซงเรยกวา “คาดรรชนความส าคญ (Importance Value Index IVI)” ของพชชนดนน คาดรรชนของความส าคญจะมคาต าสดเปนศนย ส าหรบคาสงสดจะแตกตางกนไป เชนถาศกษาในพวกลกไมทมขนาดเลกกจะศกษาแตเพยงคาความหนาแนนสมพทธและคาความถสมพทธ ซงเมอน าคาทงสองมารวมกนแลวจะมคาสงสดเพยง 200 แตถาท าการศกษากบไมทมขนาดใหญ นอกจากจะศกษาถงคาความหนาแนนสมพทธ และความถสมพทธแลวยงจะศกษาถงคาความเดนสมพทธดวย เมอรวมคาทงสามดวยกนแลวคาสงสดทเปนไปไดกจะมคาเปน 300 (ธต, 2526; มงคล, 2528) ดรรชนความส าคญมคาตงแต 0-300 หาไดจากสตร

Importance Value Index = Relative density + Relative frequency + Relative dominance

หรอ IVI = RF + RD + RDo

9

ไลเคน

ไลเคนเปนสงมชวตขนาดเลกทเกาะอาศยอยบนผวหนาของสงตางๆโดยพบทงบนวสดธรรมชาต เชน เปลอกไม ใบไม ดน หน แมลง เปนตนและวสดกอสราง เชน ขวดแกว คอนกรต แผนปายโลหะ ฯลฯ

ไลเคนประกอบกนขนดวยสงมชวตทเรยกวา รา (fungi) และสาหราย (algae) ซงราในไล

เคนเรยกวา มายคอไบออนท (Mycobiont) กบสาหราย (Algae) โดยเรยกสาหรายในไลเคนวา โฟโตไบออนท (Photobiont) มสองกลมคอ สาหรายสเขยว (green algae) และสาหรายสเขยวแกมน าเงน (blue-green algae) โดยรานนมหนาทเกบความชนและปองกนอนตรายใหสาหรายสวนสาหรายท าหนาทสรางอาหารและแบงปนใหราดงนนทงราและสาหรายตางเออประโยชนซงกนและกนอยางลงตวท าใหไลเคนเกดขนไดแมในสภาพแวดลอมทไมเหมาะสมตอการด ารงชวตของฝายใดฝายหนงหรอสงมชวตอนๆ การด ารงชวต

สาหรายใชกาซคารบอนไดออกไซด (CO2) จากบรรยากาศและน าในการสงเคราะหดวย

แสงเพอสรางสารอนทรยทเปนอาหารแลว แบงใหราสวนราชวยรกษาความชนให สาหรายและปกปองสาหรายจากสภาพแวดลอมทรนแรงเชน รอนจดหรอหนาวจด

ไลเคนมรปลกษณทแตกตางไปจากตนก าเนดทงสองโดยสนเชงและสวนมากมขนาด เลก

จงไมไดรบความสนใจเทาทควรไลเคนจะเกดขนไดเมอสภาพแวดลอมไมเหมาะสมตอการเตบโตของทงสองฝาย โดยทวไปเราไมพบราจากไลเคนเตบโตอยอยางอสระตามธรรมชาตแตเราสามารถพบสาหรายเตบโตอยไดเอง

นกพฤกษศาสตรประเมนวามไลเคนประมาณ 20,000 - 25,000 ชนดทวโลก ไลเคนพบได

ทวไป ตงแตทหนาวจดแถบขวโลก (tundra) จนถงรอนและแหงแลงแบบทะเลทราย (desert) รวมถงรอนชน (tropic) เชนประเทศไทยแตไลเคนไมสามารถเตบโตได ในสถานททมมลภาวะทางอากาศโดยจะเหนวา ในเมองใหญๆ และในเขตอตสาหกรรมนน ปราศจากไลเคนดวยเหตนจงม ผนยมใชไลเคนเปนดชน (bioindicator) บงชคณภาพอากาศ

10

นอกจากนไลเคนยงสรางสารธรรมชาตทแตกตางไปจากพชชนสงสารธรรมชาตจากไลเคนหลายชนดถกน ามาใชประโยชนอยางกวางขวางมาเปนเวลานานและยงมอกหลายชนดทมศกยภาพในการน ามาใชประโยชนไดอกมาก ประเภทของไลเคน

ในโลกใบนมราและตะไครอยหลายแสนชนด แตไลเคนจะเกดขนจากราเพยงประมาณ 18,000 ชนด และตะไครเพยงกวา 10 ชนดเทานน ทสามารถจบคกนลงตว ท าใหมไลเคนอยประมาณ 10,000 กวาชนดบนโลก อนงไลเคนกลมหนงทเราพบนนอาจประกอบไปดวย ไลเคนหลายพวกอยรวมกนได หากใชแวนขยายขนาด 10-20 เทา สองดกจะตองตกตะลงในความมหศจรรยของรปทรงพสดารและหลากเฉดสทปรากฏ ไลเคนไดสรางรปทรงเฉพาะตวของมนขนมาเรยกวา “ทลลส” (thallus) โดยมสวนทคลายรากเรยกวา “ไฮฟ” หรอ “ไรซน” ยดเกาะอยทางดานใต เพอท าหนาทตรงตวมนไวกบพนผวตางๆทเกาะอย เจารปรางอนหลากหลายของทลลสนเองทท าใหเราสามารถแบงไลเคนออกเปน 4 กลมใหญๆไดแก

1. ครสโตส (crustose) บางเรยกวา “พวกดางดวง” หรอ “พวกแผน” มลกษณะคลายฝนผงอดตวกนเปนแผนบางๆ มชนผวดานบนดานเดยว สวนดานลางแนบสนทกบวตถทเกาะ การเตบโตขยายออกจากจดศนยกลาง โดยอาจเตบโตไดเพยง 0.5-2.5 มม./ป

ภาพท 1 ครสโตส (crustose) มลกษณะคลายฝนผงอดตวกน ทมา: หนวยวจยไลเคน (2555)

11

2. โฟลโอส (foliose) บางเรยกวา “พวกใบ” มลกษณะคลายแผนใบ มชนผว 2 ดานดานบนสมผสอากาศดานลางมสวนทคลายราก แตเกดจากเสนใยของราเรยกวา ไรซน (rhizine) ใชเกาะกบวตถ ยดเกาะเฉพาะบางจดหรอบรเวณขอบ มกมรอยหยกคลายเหดหหน

ภาพท 2 โฟลโอส (foliose) มลกษณะคลายแผนใบ ทมา: หนวยวจยไลเคน (2555)

3. ฟรทโคส (fruticose) บางเรยกวา “พวกพมกอ” มลกษณะเปนกงกานหรอคลายรากฝอย

กบรากแขนง บางกวาคลายตนไมเลกๆทมโคนตนและกงกานสาขา โดยมสวนฐานยดตดกบวตถ แลวชยอดตงขนหรอหอยลง อาทเชน “ฟองหน”ทอยรวมกนเปนกลมกอนบนพนดนหรอตามลานหน และ“ฝอยลม”ทพบเกาะเกยวระโยงระยางตามกงไมในปา บนภเขาสงทมอากาศหนาวเยนและบรสทธ ชนดหลงนคนไทยนยมน ามาตมดมแกปวดทอง หรอใหคนทองดมกนเปนยาบ ารงเลอดลม เปนตน มการเตบโตขยายออกตามความยาว โดยอาจเตบโตไดเพยง 1-3 ซม./ป

ภาพท 3 ฟรทโคส (fruticose) หรอพวกพมกอมลกษณะเปนกงกานหรอเสนสาย ทมา: หนวยวจยไลเคน (2555)

12

4. ใบเกลด (squamulose) มลกษณะเปนเกลดเลกๆคลายเกลดปลา

ภาพท 4 ใบเกลด (Squamulose) ทมา: หนวยวจยไลเคน (2555) การขยายพนธของไลเคน เกดขนได 2 วธคอ

1. แบบอาศยเพศ (Sexual reproduction) โดยการทราสรางโครงสรางทเรยกวาฟรทตงบอด (fruiting body) สาหรบขยายพนธ (เปรยบเทยบไดกบผลไมของพช) โครงสรางนประกอบดวยอะโพธเซย (apothecia) และเพอรทเซย (perithecia) ลกษณะเหลานสามารถบงบอกชนดของไลเคนได

1.1 อะโพทเซยแบบคลายจาน (Disc-like apothecia) หรอถวยหนาจานมสสนตางกน

ออกไปตามชนดของไลเคนมอย 2 แบบคอ

1.1.1 เลคาโนรนอะโพทเซย (lecanorine apothecia) คลายจานมขอบหนาโดยมสวนของแทลลสซงมสาหรายขยายขนมาหมเปนขอบ

1.1.2 เลซเดอนอะโพทเซย (lecideine apothecia) คลายจานไมมขอบและไมมสาหรายทอะโพทเซย

13

1.2 ไลเรลเลทอะโพทเซย (Lirellate apothecia) มลกษณะเปนเสนคขนานประกบกนคลายรมฝปากมการเรยงตวกนหลายแบบเชนคลายตวอกษรจนสนถงยาวเรยวเปนเสนเดยวหรอแตกสาขาเลกนอยบางชนดแตกสาขาเปนรศมอยกนแบบเดยวหรอเปนกลม

1.3 เพอรทเซย (Perithecia) ลกษณะภายนอกคลายเมดตมขนาดเลกมหลายสเชนเขยวเหลองสมจนถงดาฝงตวหรอโผลเหนอแทลลสโดยอยแบบเดยวหรอกลมอาจสรางเนอเยอสโตรมาเพอเชอมกลมเพอรทเซยลกษณะภายในเปนรปคนโทมชองเปดเรยกวาออสตโอลสาหรบปลดปลอยสปอรเมออะโพทเซยแกสปอรจะถกปลอยออกไปและแพรไปทตางๆดวยกระแสลมนาแมลงหรอพาหะอนๆเมอตกถงพนททเหมาะสมสปอรของราจะตองพบกบสาหรายทเหมาะสมจงจะเตบโตเปนไลเคนตอไป

2. แบบไมอาศยเพศ (asexual reproduction) โดยการฉกขาดของแทลลสแลวงอกเปนไล

เคนตอไปหรอไลเคนสรางโครงสรางทมทงราและสาหรายอยดวยกน

2.1 ไอซเดย (isidia) ลกษณะรปแทงคลายเขมเลกๆจานวนมากซงหกงาย

2.2 ซอรเดย (soredia) ประกอบดวยเสนใยราและสาหรายทประสานกนหลวมๆมลกษณะคลาขนมถวยฟหรอดอกกะหลาปลรปรางเลกมาก

2.3 ฟลลเดย (phyllidia) รปรางเปนเกลดคลายโลบขนาดเลกทงอกออกจากแทลลส 2.4 เสนใยฝอย (fibril) ลกษณะเปนแขนงสนๆทแตกออกดานขางของแทลลสแบบ

ฟทโคส

2.5 พกนเดย (pycnidia) เปนโครงสรางทมลกษณะคลายคนโทฝงอยในเนอเยอของแทลลสภายในบรรจพกนดโอสปอรหรอโคนเดย

14

ลกษณะโครงสราง

ภาพท 5 ลกษณะโครงสรางของไลเคน ทมา: หนวยวจยไลเคน (2555)

เมอผาไลเคนตามขวางเพอดโครงสรางภายในแทลลส (thallus) จะเหนวามสวนประกอบ

ของเสนใยจากราทเรยกวาโฮฟ (hyphae) กบสาหรายซงประสานเรยงตวกน 3 ชนคอ 1. ชนคอรเทกซ (Cortex) เปนชนผวนอกทเกดจากเสนใยไฮฟสานตวกนอยางหนาแนน 2. ชนเมดลา (medulla) เปนบรเวณทสาหราย (algae) อาศยอยโดยสาหรายจะถกเสนใยไฮฟ

พนไวโดยรอบชนเมดลา (Medulla) เปนชนทหนาทสดของThallus มลกษณะเปนเสนใยไฮฟถกทอกนเปนชนทมความสามารถในการกกเกบนาและธาตอาหารตางๆ

3. ชนโลเวอรคอรเทกซ (Lower cortex) ดานลางเปนชนทประกอบดวยเสนใยของรา

ประสานกนแนนและมเสนใยของราพฒนาเปนไรซน (rhizine) ใชยดเกาะกบวตถไลเคนบางชนดไมมชนน

15

ประโยชนของไลเคน

มการใชประโยชนไลเคนในดานตางๆมาตงแตยคโบราณโดยแบงไดดงน

1. ดานอาหาร ไลเคนไมมแปงและเซลลโลส (cellulose) ทแทจรงแตมสารพวกไลเคนนน (lichenin) ทผนงเซลลของราซงน ามาใชเปนอาหารไดในยโรปใชไลเคนปนเปนผงผสมแปงท าขนมปงกรอบส าหรบนกเดนเรอเรยกวา “sea biscuit” ท าใหขนมปงกรอบอยทนทานไมถกแมลงรบกวนสวนในฟนแลนดน าไลเคน Cladonia sp. หรอ Reindeer moss ผสมกบแปงไรน (Rye) ใชในการท าขนมปงในอนเดยใช Parmelia perlata : ซงภาษาพนเมองเรยกวา “ราทาพ” (rathapu) ผสมในแกงกะหรถอวาเปนอาหารทมรสชาตเยยมมาก (delicacy) ในญปนใชไลเคน Endocarpon (Dermatocarpon) miniatum ซงมชอพนเมองวา “อวาทาเกะ” (iwataka)ในการท าอาหารชาวอราเอลใช Lecanora esculenta ประกอบอาหารตามหลกศาสนา (manna) เรยกไดวาเปนขนมปงจากสวรรค (bread from heaven) สวนพวกทอาศยอยในทะเลทรายใชไลเคนชนดนผสมแปงทาขนมปง (Smith, 1975)

2. ดานสมนไพรและยา ชาวอยปตโบราณใชไลเคนเปนสวนประกอบของยาสมนไพร

เพราะมการคนพบโถทบรรจเมลดและสวนตางๆของพชรวมทงไลเคน Evenia furfuracea ทมอายประมาณ 1,700- 1,800 ปกอนครสตกาลในครสตวรรษท 15 ชาวยโรปน าไลเคนหลายชนดมาใชรกษาโรคไลเคนทมรสขมเชน Pertusaria amara ถกใชแทนควนนไลเคนชนดนเคยพบทอทยานแหงชาตดอยขนตาลจงหวดล าปางในประเทศไทยมการใชไลเคน (ฝอยลม) Usnea spp. เปนยาสมนไพรโบราณเชนกน

3. การหมกเครองดมแอลกอฮอล มการน าไลเคน Lobaria pulmonaria ทเตบโตบนตนสน

มาหมกท าเปนเบยรแทนใบฮอพในไซบเรยมาผานกรรมวธตางๆเพอใหไลเคนนน (lichenin) เปลยนเปนน าตาลกลโคส (glucose) แลวจงหมกท าเปนแอลกอฮอลท าใหไดเปนบรนดทมคณภาพ

4. ไลเคนเปนสยอมผา ไลเคนใหสตางๆจงถกใชเปนสยอมมานานตงแตสมยอยปต

โบราณไลเคนประมาณ 20 ชนดใหสทเรยกวา “ออชลล” (orchil) เปนโทนสมวงโดยฝรงเศสและฮอลแลนดเปนประเทศทเคยผลตสจากไลเคนมาใชในเชงอตสาหกรรมสจากไลเคนใชยอมเสนใยจากสตว เชนขนสตว และไหม ไดดแตยอมเสนใยจากพช เชน ฝาย ไมได

16

5. ไลเคนในนาหอม ในฝรงเศสใชไลเคน Evernia prunastri ซงเรยกวา oak moss ผสมในน าหอมนอกจากใหกลนทสดชนแลวยงท าใหกลนตดทนนานอกดวย

6. ไลเคนทาความสะอาดผม ในศตวรรษท 17 มการใชผงจากไลเคน Ramalina calciaris

ทาความสะอาดผมใหปราศจากรงแค

7. การฟอกยอม คณสมบตในการเปนแอสตรนเจนของCetraria islandica และ Lobraia pulmonaria ท าใหถกน ามาใชในการฟอกหนง

8. การใชไลเคนเปนดชนบงชคณภาพอากาศ ไลเคนออนไหวตอการเปลยนแปลงของ

คณภาพอากาศจงถกใชเปนดชนบงบอกคณภาพอากาศอยางแพรหลายเนองจากไลเคนไดรบน าและแรธาตในการเตบโตจากอากาศในสภาพของฝนหมอกน าคาง เมออากาศมมลพษและละลายในน าจงเปนอนตรายตอไลเคนโดยตรงประกอบกบไลเคนไมมไข (wax) และผวเคลอบควทน (cuticle) ชวยปกปองโครงสรางภายในเชนเดยวกบพชชนสงมลพษจากอากาศจงเขาไปภายในแทลลสไดงายท าใหอนตรายตอกระบวนการด ารงชวตและท าใหไลเคนตายหรอมการเตบโตผดปกต

9. การใชไลเคนบอกอายหนและโบราณวตถ เมอผวหนาวตถใดๆเรมเปดหรอสมผส

อากาศไลเคนจะเขาเกาะอาศยและเตบโตมขนาดเพมขนตามอายการตดตามตรวจวดอตราการเตบโตท าใหสามารถประเมนอายของวตถนนๆไดวธการนเรยกวา “ไลเคนโนเมตร” (Lichenometry) ใชประเมนอายของหนและโบราณสถาน (หนวยวจยไลเคน, 2555)

17

งานวจยทเกยวของ สงคมพช

ภาณมาศ และคณะ (2547) ไดท าการศกษาลกษณะโครงสรางสงคมพชในปาเบญจพรรณ ตอการเปลยนแปลงวฎจกรคารบอน ไดท าการศกษาในปาเบญจพรรณ บรเวณสถานวจยลมน าแมกลอง จงหวดกาญจนบร โดยการวางแปลงตวอยางถาวรขนาด 1 เฮกแตร (100 x 100 เมตร) จ านวน 1 แปลง เมอเดอนเมษายน พ.ศ. 2546

ผลการศกษาพบวาจ านวนชนดพนธไมทมขนาดเสนผาศนยกลางทความสงเพยงอกมากกวา 4.50 เซนตเมตร ขนไป มจ านวนชนดทงหมด 49 ชนด มความหนาแนน 219 ตนตอเฮกแตร จ านวนชนดพนธไมทมขนาดเสนผาศนยกลางทความสงเพยงอกนอยกวา 4.50 เซนตเมตร แตมความสงมากกวา 1.30 เมตร มจ านวนชนดทงหมด 12 ชนด มความหนาแนน 12 ตนตอเฮกแตร และจ านวนชนดพนธไมทมขนาดเสนผาศนยกลางทความสงเพยงอกนอยกวา 4.50 นอยกวา 1.30 เมตร มจ านวนชนดทงหมด 50 ชนด มความหนาแนน 50 ตนตอเฮกแตร นอกจากนนลกษณะ การกระจายของชนเสนผาศนยกลางเปนแบบ L – shape โดยสงคมพชนพนธไมทมเสนผาศนยกลางต ามปรมาณมาก และพนธไมทมขนาดเสนผาศนยกลางสงมปรมาณนอย และจากการหาคาดชนความส าคญ (IVI) ของพนธไมทมขนาดเสนผาศนยมากกวา 4.50 เซนตเมตรขนไป พบวา ประดปา (Pterocarpus macrocarpus) เปนพนธไมทมความเดนและมความส าคญมากทสด โดยมคา IVI เทากบ 34.40 รองลงมาไดแก แดง (Xylia xylocarpa) ตะครอ (Schleichera oleosa) โมกหลวง (Holarrhena pubescens) และ เลยงมน (Berrya cordifolia) ซงมคาดชนความส าคญเทากบ 26.82, 25.18, 24.30 และ 19.62 ตามล าดบ นอกจากนน ยงพบไผเดนอก 2 ชนด ไดแก ไผบงด า (Bambusa tulda) และไผไร (Gigantochloa albaciliata) ลกษณะโครงสรางสงคมพชทงจ านวนชนด ความหนาแนน ลกษณะการกระจายของเสนผาศนยกลาง และดชนความส าคญ เปนขอมลพนฐานส าคญในการน าไปใชในประเมนการเปลยนแปลงมวลชวภาพของปาเบญจพรรณ ปรมาณการรวงหลนและการยอยสลายของซากพช การศกษาการดดซบกาซคารบอนไดออกไซดของพนธไมเดนของปาเบญจพรรณ ซงขอมลเหลานจะท าใหทราบถงการเปลยนแปลงของวฎคารบอนในพนทปาไมตางๆ

คมกรซ และคณะ (2552) ไดท าการศกษาพฤกษศาสตรพนบานของชาวมเซอด า บานหวยปลาหลด ต าบลดานแมละเมา อ าเภอแมสอด จงหวดตาก เปนการศกษาภมปญญาทองถนของราษฎรในการน าพรรณพชมาใชประโยชนในลกษณะตางๆ ดวย วธการประเมนทางพฤกษศาสตร

18

แบบเรงดวน และศกษาลกษณะทางนเวศบางประการของพรรณพชทราษฎรใชประโยชน ผลการศกษาพบวาราษฎรมภมปญญาในการเลอกใชประโยชนจากพรรณพชอยางหลากหลาย จ านวนทงสน 193 ชนด 79 วงศ จ าแนกตามลกษณะการใชประโยชนเปน 6 ประเภท ไดแก พชอาหาร 60 ชนด 37 วงศ พชสมนไพร 103 ชนด 53 วงศ พชทใชในการกอสราง 14 ชนด 12 วงศ ไมฟนและถาน 6 ชนด 6 วงศ พชใชสอยในลกษณะอน 19 ชนด 15 วงศ และพชปลกเพอฟนฟสภาพแวดลอม 4 ชนด 4 วงศ ส าหรบการศกษาลกษณะทางนเวศเชงปรมาณของพชทราษฎรน ามาใชประโยชนพบวา ในปาเบญจพรรณ ราษฎรเกบหาพรรณพชเพอใชประโยชน รวมทงสน 66 ชนด 40 วงศ พชเดนทมคาดชนความส าคญสง ไดแก กระเจยว (Curcuma sessilis Gage) มะขามปอม (Phyllanthus emblica L.) และเขมปา (Ixora cibdela Craib) มคาดชนความส าคญ เทากบ 14.20 12.35 และ 9.93 ตามล าดบ สวนปาดบแลงพบพรรณพชทราษฎรเกบหาและใชประโยชน จ านวน 54 ชนด 36 วงศ พชเดนทมคาดชนความส าคญสง ไดแก ชะเนยง (Archidendron jiringa (Jack) I.C. Nielsen) รองลงมาไดแก ตางหลวง (Trevesia palmata (Roxb. Ex Lindl.) Vis.) และหนามไขป (Rubus rugosus Sm.) ซงมคาดชนความส าคญ เทากบ 17.17 13.17 และ 10.56 ตามล าดบ

ไลเคน

กณฑรย และคณะ (2552) ไดกลาววา ไลเคนในอทยานแหงชาตหมเกาะตะรเตาสามารถรวบรวมตวอยางไดประมาณ 2,144 ตวอยางจากพรรณพชและบนหนในปาดบชนปาดบแลงไมปลกปาชายหาดจ าแนกลงระดบสกลแลว 55 สกล 28 วงศ (จาก 677 ตวอยาง) ในสกลเหลานจ าแนกถงชนดแลว 60 ชนด 27 สกล 10 วงศ (จาก 235 ตวอยาง) ไลเคนทน ามาวเคราะหชนดไดมากทสดคอวงศ Physciaceae (14 sp.) รองลงมาคอ Graphidaceae (8 sp.), Parmeliaceae (8 sp.) และ Thelotremataceae (6 sp.) ไลเคนสวนใหญแพรกระจายไดมากในปาดบชนเชน Graphidaceae และ Thelotremataceae สวนไลเคนเดนในปาอนๆเชนปาโกงกางพบวงศ Physciaceae วงศ Lecanoraceae ไมปลกพบวงศ Physciaceae ในการส ารวจพบ Pyxine coccifera และ Relicinopsis rahengensis ซงมรายงานทางภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอของไทยการศกษาครงนพบไลเคนทไมเคยมรายงานมากอนในแถบภาคใตของไทยไดแก Usnea sp. และ Heterodermia microphylla ความหลากหลายทางชวภาพของไลเคน ณ เกาะตะรเตามมาก

วราภรณ (2553) ไดกลาวไววา ไลเคนแบบแผนจานบนพรรณไมและบนหนในเขตรกษา

พนธสตวปาภหลวงจงหวดเลยพบไลเคนจ านวน 342 ตวอยางจาก 4 สภาพปาคอปาละเมาะเขาต า,

19

ปาดบชน, ปาดบเขาต าและปาเตงรงทระดบความสงตงแต 700-1,555 เมตรจากระดบน าทะเลเมอน ามาวเคราะหทางอนกรมวธานสามารถจ าแนกได 12 วงศ 15 สกล 40 ชนดโดย 4 ชนดคอBacidia spadicia, Haematomma africanum, H. infuscum และ Lecanora allophanaจดเปนไลเคนทไมเคยมรายงานการพบในประเทศไทยมากอนและ 12 ชนดคอ Acarospora PL. 1-J, Bacidia PL.1, Bacidia PL.1-J, Bacidia PL.2, Brigantiaea PL.1, Lecanora PL.1, Lecanora PL.1-J, Lecanora PL.2, Lecanora PL.2-J, Placynthiella PL.1, Ramboldia PL.1 และRamboldia PL.1-J. คาดวาจะเปนชนดใหมทคนพบทางวทยาศาสตรความหลากหลายของชนดไลเคนแบบแผนจานในปาละเมาะเขาต า, ปาดบเขาต า, ปาดบชนและปาเตงรงคดเปนรอยละ 72, 19, 7 และ 2 ตามล าดบ

สญญา (2553) พบวาตวอยางโฟลโอสไลเคนวงศฟสเซยซอ 481 ตวอยางบนเปลอกไมและ

บนหนในเขตรกษาพนธสตวปาภหลวงจงหวดเลยใน 7 สภาพปาคอปาไมพมปาสนเขาปาดบเขาปาเตงรงปาดบแลงปาเบญจพรรณและปาดบชน เมอวเคราะหตวอยางทางดานอนกรมวธานสามารถจ าแนกได 6 สกล 46 ชนดความหลากหลายของสกลและชนดพบมากในปาเบญจพรรณโดยไลเคนHeterodermia breviciliata, H. flavosquamosa, H.pacifica, Pyxine microspora และPhyscia tribacioides พบครงแรกในประเทศไทยและชนดทพบทวไปคอ Dirinaria picta, Heterodermia lepidota และ Pyxine consocians ในปาเบญจพรรณพบไลเคนทง 6 สกลแตปาไมพมพบเพยง 3 สกลคอ Dirinaria, Heterodermia และ Pyxine เฉพาะสกล Heterodermia พบถง 19 ชนดทงนเนองจากปาเบญจพรรณทพบในเขตสถานวจยสตวปาภหลวงภหอและหวยน าจนทรมความเขมของแสงสงพรรณไมนานาชนดการถายเทของอากาศดระดบความสงอยท 400-600 เมตรเหนอระดบน าทะเลสวนปาไมพมมความเขมของแสงต าพรรณไมจ ากดการถายเทของอากาศนอยระดบความสงตงแต 750-1,400 เมตรเหนอระดบน าทะเลและเปนทนาสงเกตวาความหลากชนดของไลเคนในปาดบแลงมนอยกวาปาชนดอนๆ

ขจรศกด (2550) พบวาไลเคนวงศทรพพทเลยซอมการแพรกระจายอยางกวางขวางในเขต

รอนส าหรบพนทประเทศไทยมการศกษาโดยเกบรวบรวมตวอยาง 559 ตวอยางบนพรรณไม 63 ชนดจากพนศกษา 26 แหงใน 9 ระบบนเวศสามารถจ าแนกไลเคนได 6 สกล 38 ชนดโดยประกอบดวยสกล Trypethelium, Laurera,Polymeridium, Astrothelium, Campylothelium และPseudopyrenula พบความหลากหลายชนดรอยละ 45, 26, 13, 8, 5 และ 3 ตามล าดบและพบไลเคนไมเคยมรายงานในประเทศไทย 22 ชนดระบบนเวศทมความหลากหลายชนดมากคอบรเวณทมอณหภมและความเขมแสงต า-ปานกลางไดแกปาดบเขาและปาดบแลงส าหรบระบบนเวศทพบไล

20

เคนวงศนนอยไดแกปาชายเลนพนทเกษตรกรรมและเขตชมชนโดยปจจยส าคญทมผลกระทบตอความหลากหลายทางชวภาพและการแพรกระจายไดแกชนดปาไมชนดพรรณไมทไลเคนอาศยผวเปลอกไมลกษณะภมอากาศเฉพาะแหงและความสงจากระดบน าทะเล.

วราภรณ (2553) ไดท าการรวบรวมตวอยางไลเคนแบบแผนจานจ านวน 470 ตวอยางบนพรรณไมและบนหนในเขตรกษาพนธสตวปาภหลวงจงหวดเลยจาก 5 สภาพปาคอปาละเมาะเขาต า, ปาดบชน, ปาดบเขาต า, ปาดบแลงและปาเตงรงทระดบความสงตงแต 700-1,555 เมตรจากระดบน าทะเลเมอวเคราะหทางอนกรมวธานของไลเคนสามารถจ าแนกได 15 วงศ 20 สกล 53 ชนดไดไลเคนสกลAcarospora, Aspicilia, Bacidia, Baeomyces, Biatora, Brigantiaea, Byssoloma, Caloplaca, Catillochroma, Dimerella, Haematomma, Hymenelia, Lecanora, Lecidella, Letrouitia, Maronea, Megalospora, Placynthiella, Pyrrhospora และ Ramboldia นอกจากนพบไลเคน 5 ชนดทไมเคยมรายงานการพบในประเทศไทยมากอนและ 14 ชนดคาดวาจะเปนชนดใหมทคนพบทางวทยาศาสตรพบความหลากหลายของชนดไลเคนแบบแผนจานมากในปาละเมาะเขาต าโดยเฉพาะอยางยง Lecanora argentata วงศ Lecanoraceae เปนไลเคนชนดเดยวทพบไดทกสภาพปา

บงอร และคณะ (2552) ไดท าการศกษาการเตบโตของไลเคนจาก 5 สภาพปา ณ อทยานแหงชาตเขาใหญ เปนเวลา 10 ป เรมตงแต พ.ศ. 2542-2552 โดยมวตถประสงคเพอเปรยบเทยบอตราการเตบโตและอายขยของไลเคนในแตละสภาพปา จากไลเคนทงหมด 306 ตวอยาง แบงเปน ครสโตส 146 ตวอยาง และโฟลโอส 160 ตวอยาง พบไลเคนเหลอรอดเพยง 72 แทลลส คดเปนรอยละ 24 โดยไลเคนครสโตสม ไลเคนครสโตสมอตราการรอดสงสดในปาเตงรง รองลงมาคอปาดบแลง ปารนสอง และปาดบชน คดเปนรอยละ 58, 44, 31 และ18 ตามลาดบ สวนโฟลโอสมอตราการรอดสงสดในปาเตงรง รองลงมาคอปาดบเขา ปารนสอง และปาดบชน คดเปนรอยละ 34, 15 , 12 และ 10 ตามลาดบ อตราการเตบโตของไลเคนมความแตกตางกนตามสภาพปา โครงสรางของแทลลสและชนดของไลเคน

21

พนทศกษา

อทยานแหงชาตแมวงก

ขอมลเบองตนของอทยานแหงชาตแมวงกจากแผนแมบทการจดการพนทอทยานแหงชาตแมวงกจงหวดนครสวรรค-ก าแพงเพชรโดยสวนทรพยากรทดนและปาไมส านกอนรกษทรพยากรธรรมชาต (2542) พอสรปไดดงตอไปน

ประวตการจดตงอทยานแหงชาตแมวงก

ดวยนายสวสด ค าประกอบ รฐมนตรประจ าส านกนายกรฐมนตร (ในขณะนน) ไดมหนงสอส านกนายกรฐมนตรท นร 0104/9871 ลงวนท 2 สงหาคม 2526 ถงปลดกระทรวงเกษตรและสหกรณ (ดร เฉลม ธ ารงนาวาสวสด) ขอใหจดพนทปาแมวงก-แมเปน จงหวดนครสวรรค ซงม สภาพธรรมชาตและน าตกทสวยงาน 3 แหง สภาพปาอดมสมบรณและเปนปาตนน าล าธาร ก าหนด เปนอทยานแหงชาตในเดอนสงหาคม 2526 กองอทยานแหงชาตกรมปาไม จงไดมค าสง กรมปาไม ท 1290/2526 ลงวนท 26 สงหาคม 2526 ใหนายชยณรงค จนทรศาลทล นกวชาการปาไม 4 ไปด าเนนการส ารวจหาขอมล ปรากฏวาพนทดงกลาว สวนใหญเปนเทอกเขาสง เปนตนก าเนดของแมน าแมวงก มเอกลกษณทางธรรมชาตทสวยงาม เชนน าตกแมกระสาหรอแมก ซงสงประมาณ 200 เมตร และหนาผาตางๆ สภาพปาทอดมสมบรณดวยพนธไมและและสตวปาหลายชนดเหมาะสมทจะจดตงเปนอทยานแหงชาต ตอมาจงไดมพระราชกฤษฎกาก าหนดทดนบรเวณทดนปาคลองขลง และปาคลองแมวงก ในทองทต าบลปางตาไว อ าเภอคลองขลง จงหวดก าแพงเพชร และปาแมวงก-แมเปน ในทองทต าบลแมเลย และต าบลหวยน าหอม อ าเภอลาดยาว จงหวดนครสวรรค ใหเปนอทยานแหงชาต พ.ศ.2530 ซงประกาศไวในราชกจจานเบกษา เลมท 104 ตอนท 183 ลงวนท 14 กนยายน 2530 เปนอทยานแหงชาตล าดบท 55 ของประเทศ ทตงและอาณาเขต

อทยานแหงชาตแมวงก มเนอทโดยประมาณ 558.750 ไร หรอ 894 ตารางกโลเมตรตงอยในเขตทองทต าบลปางตาไวอ าเภอคลองขลง (ปจจบนเปนอ าเภอปางศลาทอง) จงหวดก าแพงเพชรและต าบลแมเลยต าบลหวยน าหอมอ าเภอลาดยาวจงหวดนครสวรรค (ปจจบนเปนต าบลแมเลย

22

อ าเภอแมวงกและต าบลแมเปนอ าเภอแมเปน) ทางภาคเหนอตอนลางของประเทศไทยอยหางจากตวเมองก าแพงเพชรประมาณ 77 กโลเมตรหรออยระหวางเสนละตจดท 15 องศา 40 ลปดาถง 16 องศา 05ลปดาเหนอและอยระหวางเสนลองตจตท 99 องศา 05 ลปดาถง 99 องศา 02 ลปดาตะวนออก อาณาเขตของอทยานแหงชาตแมวงกมดงน ทศเหนอ จด ปาคลองลานอทยานแหงชาตคลองลานอ าเภอคลองลานจงหวด

ก าแพงเพชร ทศใต จด เขตรกษาพนธสตวปาหวยขาแขงจงหวดอทยธาน ทศตะวนออก จด หมบานตางๆในเขตพนทจงหวดนครสวรรคและจงหวดก าแพงเพชรท

ระดบความสง 200 เมตร ทศตะวนตก จด เขตรกษาพนธสตวปาอมผางจงหวดตาก(สนเขาโมโกจ-สนเขาหวยขา

แขง) ลกษณะทางนเวศวทยา

1. ลกษณะภมประเทศ อทยานแหงชาตแมวงกสภาพภมประเทศสวนใหญเปนเทอกเขาสลบซบซอนเรยงรายกน

อยตามเทอกเขาถนนธงชยลดหลนลงมาจนถงพนทราบประมาณ 40-50 ลก ยอดทสงทสดชอยอดเขาโมโกจ มความสงประมาณ 1,960 เมตร จากระดบน าทะเลเปนแหลงตนน าล าธารตนก าเนดแมน าแมวงกสวนพนทราบมอยนอยมากสวนใหญจะอยบรเวณรมแมน าและยงเปนแหลงแรส าคญคอแรไมกา

23

ภาพท 6 แผนทแสดงลกษณะภมประเทศสภาพปาไมและการใชทดนของอทยานแหงชาตแมวงก 2. ลกษณะทางธรณวทยา ลกษณะทางธรณในเขตอทยานแหงชาตแมวงกจะเปนบรเวณทพบหนแปรพวกหนไนส

และหนชสตพบทางดานทศตะวนตกของอ าเภอลาดยาวจงหวดนครสวรรคและอ าเภอคลองขลงจงหวดก าแพงเพชรและพบหนแกรนตหนไดออไรทหนแกรโน -ไดออไรทและหนพวกควอทซ ลกษณะของดนในอทยานแหงชาตแมวงกประกอบดวยดนชดอทยชดนาบอนและชดภสะนาดนชดมวงคอมดนชดก าแพงเพชรและดนชดแมสายพบดนทง 4 ชดอยปะปนกนจนไมสามารถแยกออกได

24

3. ลกษณะภมอากาศ เนองจากลกษณะภมประเทศสวนใหญประกอบดวยภเขาสงสลบซบซอนกน สภาพปาสวน

ใหญเปน ปาเบญจพรรณ ปาดงดบ และปาเตงรง ทยงคอนขางสมบรณ ชวงฤดหนาวเรมตงแตเดอนพฤศจกายน ไปจนถงเดอนกมภาพนธ อากาศคอนขางหนาวเยนจด เนองจากลมความกดอากาศสงจากประเทศจนแผมาลงมาทางตอนใตเขาสประเทศไทยตอนบนและปกคลมทวประเทศ ลมทพดมาสประเทศไทยในฤดนคอ ลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอสวน ชวงฤดรอนเรมตนจากเดอนมนาคมไปจนถงเดอนพฤษภาคม อากาศคอนขางรอนจดและมฝนตกนอยท าใหสงคมพชหลายชนดผลดใบโดยเฉพาะปาเตงรงและปาผสมผลดใบลกษณะดงกลาวมผลท าใหเกดการลกไหมไฟไดงายขอมลดานอากาศทไดท าการศกษา ไดแก อณหภม ความชนสมพนธ กระแสลม ปรมาณการระเหยและปรมาณน าฝน เพอศกษาสภาพภมอากาศของพนทปรากฏวาภายในบรเวณพนทอทยานแหงชาตแมวงกไมมสถานตรวจวดอากาศตงอยจงไมมการวดและบนทกขอมลมากอน ดงนนจงไดท าการรวบรวมขอมลภมอากาศจากสถานใกลเคยงประจ าจงหวดไดแกสถานตรวจวดอากาศจงหวดนครสวรรคและสถานตรวจวดอากาศจงหวดก าแพงเพชร

สภาพภมอากาศของอทยานแหงชาตแมวงก ในชวงฤดหนาวเรมตงแตเดอนพฤศจกายน -

เดอนกมภาพนธ เปนชวงทเหมาะแกการไปทองเทยวมากทสด เพราะอากาศคอนขางหนาวเยน อนเนองมาจากลมความกดอากาศสงมาจากประเทศจนแผลงมาทางตอนใตเขาสประเทศไทยตอนบนและปกคลมทวประเทศ ลมทพดสประเทศไทยในฤดนคอ ลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนออณหภมต าสดในเดอนมกราคม ประมาณ 8.9 องศาเซลเซยส สวนชวงฤดรอนเรมตนจากเดอนมนาคม - เดอนพฤษภาคม อณหภมสงสดในเดอนเมษายนประมาณ 38.1 องศาเซลเซยส อากาศคอนขางรอนจดและมฝนตกนอย ท าใหสงคมพชปาเตงรงและปาเบญจพรรณผลดใบ ส าหรบฤดฝนเรมตงแตเดอนมถนายน - เดอนตลาคม มปรมาณน าฝนโดยเฉลย 1,100 มลลเมตรตอป

25

ภาพท 7 แสดงปรมาณน าฝนสะสมรายเดอน ตงแต พ.ศ. 2544 – 2555 4. สภาพปาไมและลกษณะสงคมพช ลกษณะพชพรรณธรรมชาตในพนทอทยานแหงชาตแมวงกโดยเฉพาะบรเวณภายใน

อทยานจะประกอบดวยสงคมพชปาทสมบรณเนองจากปราศจากสงรบกวนสวนบรเวณใกลแนวเขตพนทโดยรอบอทยานประกอบดวยสงคมพชไมสมบรณเนองจากเกดไฟปาทกปสภาพปาไมในพนทอทยานแหงชาตแมวงกแบงไดเปน 5 ชนดคอ

1) ปาดบเขา (hill evergreen forest) จะพบอยบรเวณทมความสงจากระดบน าทะเลปาน

กลางประมาณ 1,300-1,500 เมตรจากการแปลภาพถายดาวเทยมโดยสภาวจยแหงชาต (2538) พบวามประมาณ 4,937 ไรหรอประมาณ 0.88 เปอรเซนตของพนททงหมดพนธไมทพบสวนใหญเปนไมวงศกอไดแกกอใบเลอม (Castanopsis tribuloides) กอเดอย (Castanopsis acuminatissima)กอลน(Castanopsis indica) กอหนาม (Castanopsis costata) กอตลบ (Quercus ramsbottmii) กอแอบ (Quercus semiserrata) นอกจากนยงพบไมชนดอนทเปนไมเดนอกหลายชนดเชนทะโล(Schima wallichii) กะเพราตน(Cinnamomum glaucescens) จ าปาปา (Michelia champaca) หนอนขควาย (Gironniera nervosa) ในชนเรอนยอดลงมาพบไมขนาดกลางขนอยอกหลายชนดเชนก าลงเสอโครง

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec

Cu

mu

lati

ve

rain

fall

(m

m).

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

26

(Betula alnoides) อบเชย (Cinnamomum bejolghota) เหมอดคน (Helicia rubusta) ด าดง(Diospuros variegate) กลวยฤาษ (Diospyros Glandulosa) และมะนาวควาย(Critus medica) เปนตนตามบรเวณล าตนและกงของไมใหญๆเหลานจะมไลเคนและมอสขนปกคลมอยทวไปและบรเวณพนทปาจะมเฟรนและลกไมกลาไมของไมเรอนยอดเดนขนปกคลมอยทวไป

ภาพท 8 สภาพปาดบเขา อทยานแหงชาตแมวงก

ภาพท 9 สภาพปาดบเขา อทยานแหงชาตแมวงก

27

2) ปาดงดบแลง (dry evergreen forest) พบวามเนอทประมาณ 122,065 ไรหรอประมาณ 21.85 เปอรเซนตของพนททงหมดพนธไมทส าคญทพบในสงคมปาชนดนเปนไมชนเรอนยอดเดนซงมกเปนไมในวงศยาง (Dipterocarpaceae) เชนยางแดง (Dipterocarpusturbinatus) ยางนา(Dipterocarpus alatus) กระบาก (Anisoptera costata) พะยอม (Shorea talura) ตะเคยนหน (Hopea ferrea) สวนไมอนๆทเปนไมเรอนยอดเดนเชนปออเกง (Pterocymbiumjavanicum) สมพง (Tetrameles nudiflora) มะหาด (Artocarpus lakoocha) ส าหรบไมชนเรอนยอดรองทพบขนปะปนระหวางไมผลดใบกบไมไมผลดใบในปาดงดบแลงไดแกเฉยงพรานางแอ (Carallia brachiata) กะเบาหลก (Hydnocarpus ilicifolius) พลอง (Memecylon spp.) กดลน (Walsura trichostemon) ล าดวน(Melodorum fruticosum) สงคมปาดงดบแลงนมไมทใหผลรบประทานไดอกหลายชนดเปนตนพนธของไมผลทปลกกนในปจจบนและเปนอาหารของสตวปาในพนทเชนล าไยปา (Paranephelium longifoliolatum) คอแลน (Nephelium hypoleucum) มะหวด (Lepisanthes rubiginosa) ไทร (Ficus annlata) มะไฟปา (Baccaurea sapida) สภาพทวไปของปาดงดบแลงจะมลกไมกลาไมของไมเรอนยอดขนปกคลมอยอยางหนาแนนนอกจากนยงมไมพมตางๆททนรมอกมากมายหลายชนดเชนเขมขาว (Tarenna collonsae) หนามคนฑา (Horrisonia perforate) วานและพชหวตางๆอกทงกลวยไมตางๆอกมากมาย

ภาพท 10 สภาพปาดบแลง อทยานแหงชาตแมวงก

28

ภาพท 11 สภาพปาดบแลง อทยานแหงชาตแมวงก

3) ปาเบญจพรรณ (mixed deciduous forest) ปาเบญจพรรณมลกษณะเดนคอพนธไมทกชนดจะมการผลดใบทงหมดตนในชวงฤดแลงของปซงจะพบเปนสวนใหญในพนทของอทยานแหงชาตแมวงกคอประมาณ 329,937 ไรหรอประมาณ 59.05 เปอรเซนตซงสามารถแยกไดเปนปาเบญจพรรณชนซงจะพบในบรเวณทคอนขางมความชมชนหรออยบรเวณรอยตอกบปาดบแลงอกชนดหนงคอปาเบญจพรรณแลงจะพบอยบรเวณความแหงแลงมากกวาในชนดแรกหรออยบรเวณรอยตอของปาเตงรงลกษณะโครงสรางของปาเปนแบบปาเปดมความหนาแนนนอยพรรณไมทส าคญของปาเบญจพรรณในชนเรอนยอดบนสดพบไมมคาหลายชนดขนอยเปนไมเรอนยอดเดนเชนสก (Tectona grandis) มะคาโมง (Afzelia xylocarpa) ประดปา (Pterocarpus macrocarpus) เสลา (Lagerstroemia loudonii) สมอพเภก (Terminalia bellerica) กระพเขาควาย (Dalbergiacultrata) ชงชน (Dalbergia oliveri) แดง (Xylia kerrii) ซอ (Gmelina arborea) งวปา (Bombaxanceps) เปนตนส าหรบไมเรอนยอดรองทพบขนอยไดแกปจน (Millettia brandisisna) กาสามปก(Vitex peduncularis) ปอนางนวล (Urena lobata) เพกา (Oroxylum indicum) พฤกษ (Albizialebbek) นอกจากนยงพบไมพมอกชนเรอนยอดอยภายใตเรอนยอดรองของปาประเภทนอก

29

ชนหนงมพนธไมหลายชนดเชนตว (Cratoxylum formosum) เปลาหลวง (Croton oblongifolius) ปาเบญจพรรณน น เปนแห งของไม ไผท ส าคญพบว าม ไม ไผข นอย หลายชนด เชนไผป า (Bambusaarundinacea) ไผไร (Gigantochloa albociliata) ไผซางนวล (Dendrocalamus strictus) ไผรวก (Thysostachys siamensis) เปนตน

ภาพท 12 สภาพปาเบญจพรรณ อทยานแหงชาตแมวงก

30

ภาพท 13 สภาพปาเบญจพรรณ อทยานแหงชาตแมวงก

4) ปาเตงรง (dry deciduous dipterocarp forest) ปรากฏอยในพนทอทยาน 37,833 ไรหรอประมาณ 6.77 เปอรเซนตพรรณไมเดนทขนอยในพนทแหงนพบเปนชนเรอนเดนไดแกเตง (Shorea obtusa) รง (Shorea siamensis) ยางกราด (Dipterocarpus intricatus) ยางเหยง (Dipterocarpus obtusifolius) ยางพลวง (Dipterocarpus tuberculatus) มะเกม (Canarium kerrii) ประด (Pterocarpus marcrocarpus) มะมวงปา (Mangifera longipetiolata) มะคาแต (Sindorasiamensis) พะยอม (Sindora talura) ชนเรอนยอดของสงคมปานประกอบดวยไมหลากชนดมความสง 8-12 เมตรเชนมะขามปอม (Phyllanthus embrica) สมอไทย (Terminalia chebula) กอแพะ (Quercus kerrii) กอนก (Lithocarpus polystachyus) ตวแดง (Cratoxylum formosum) ค ามอกนอย (Gardenia obtusifolia) กาสามปก (Vitex peduncularis) เปนตน

31

ภาพท 14 สภาพปาเตงรง อทยานแหงชาตแมวงก

ภาพท 15 สภาพปาเตงรง อทยานแหงชาตแมวงก

32

5) ทงหญา,ไรราง (savanna, destroyed forest) อทยานแหงชาตแมวงกมพนททงหญาไรรางอยประมาณ 12,353 ไรหรอ 2.21 เปอรเซนตของพนทไรรางเกดจากการท าลายปาของชนกลมนอยสงคมพชทขนทดแทนในพนทถกท าลายมปรากฏหลายรปแบบในพนทคอนขางเลวมากมกปกคลมดวยหญาคา (Imperata cylindrica) และมหญานวหน (Fimbristylis dichotoma) เลา (Saccharum spontaneum) บรเวณทมความชนสงมากอาจพบสาบเสอ (Eupatorium odoratum) ผสมอยบางตอนสวนไรรางบรเวณรมหวยหรอในหบทชนมกปกคลมดวยหญาพง (Saccharum fuscum) แขมหลวง (Themeda arundinacea) และพนททถกท าลายยงไมรนแรงยงมตอไมเดมขนอยสงคมพชจะปกคลมดวยไมทแตกหนอจากตอเดมผสมกบไมเบกน าหลายชนดเชนมะเดอหอม (Ficuspyriformis) งวปา(Bombax anceps) ตวแดง (Cratoxylum formosum) หวา (Syzygium cumini ) ล าพปา (Duabanga grandiflora) และในบางแหงจะพบไมพมหนามขนอยเปนหยอมๆเชน ไมยราบเครอ (Mimosa invisa) และไมยราบตน (Mimosa pudica) เปนตน

ภาพท 16 สภาพทงหญา อทยานแหงชาตแมวงก

33

5. ทรพยากรสตวปา

จากการส ารวจสตวปาทอาศยอยในเขตอทยานแหงชาตแมวงกพบสตวตางๆดงน

1) สตวเลยงลกดวยนมทส ารวจพบทงหมด 57 ชนดจาก 46 สกลใน 26 วงศในจ านวนนเปนสตวปาสงวน 2 ชนดคอสมเสรจ (Tapirus indicus) พบวามการกระจายอยในปาดบแลงและปาดบเขาในตอนกลางของพนทและเลยงผา (Naemorhedus sumatraensis) ซงมแหลงกระจายพนธอยตามบรเวณเขาหนปนนอกจากนยงมสตวเลยงลกดวยนมขนาดใหญซ งเปนสตวชนดทใกลจะสญพนธอกหลายชนดไดแกชางปา (Elephas maximus) ซงพบหากนอพยพไปมาทางตอนใตของพนทซงอยตดกบเขตรกษาพนธสตวปาหวยขาแขงกระทง (Bos gaurus) ววแดง (Bos Javanicus) เสอโครง(Panthera tigris) เสอดาว(ด า) (Panthera pardus) หมควาย (Ursus thibetanus) หมหมา (Ursusmalayanus) นาก (Lutrogale perspicillata) ชะนมอขาว (Hylobates lar) คาง (Presbytis spp.) และลง (Macaca spp.) เปนตนสวนสตวเลยงลกดวยนมขนาดเลกไดแกกระรอกคางคาวอนเปนตน

2) สตวจ าพวกนกจากการส ารวจพบนกชนดตางๆมากถง 196 ชนดจาก 128 สกลและ

48 วงศสวนใหญเปนชนดทพบเหนจากการส ารวจโดยตรงทวพนททกแหลงอาศยแหลงน าซบและหนองบงตางๆ

3) สตวเลอยคลานทพบในอทยานมจ านวน 22 ชนด 19 สกลใน 11 วงศ

4) สตวสะเทนน าสะเทนบกพบในอทยานเพยง 7 ชนด 5 สกลใน 4 วงศ

5) ปลาพบปลาน าจดในล าน าแมวงก 10 ชนด 9 สกลใน 7 วงศ

34

อปกรณและวธการ

อปกรณ

1. แผนทสภาพภมประเทศ 2. เครองมอหาพกดดวยดาวเทยม(GPS) 3. เขมทศ 4. เครองมอวดความสงและความยาวของตนไมเชน เทปวด สายวด เชอก เปนตน 5. แบบบนทกขอมล 6. กลองถายรป 7. กลองจลทรรศน 8. หลอดหยด 9. หนงสอรายชอพรรณไม 10. อปกรณอนๆ เชน มด สว คอน กระดาษทชช ซองกระดาษ แวนขยาย กระบอกฉดน า

เปนตน 11. เครองเขยน

สารเคม

1. Potassium hydroxide (KOH) (10 % solution) 2. Calcium hypochlorite 3. Paraphenylenediamine (Crystals) 4. Lugol’s iodine (1 g iodine with 2 g potassium iodine in 300 ml of water) 5. Iodine solution 6. Alachol solution 7. Distilled water

35

วธการ การศกษาลกษณะสงคมพช

1. โครงสรางและองคประกอบชนดพนธไม (Structure and Species Composition) ในการส ารวจทรพยากรปาไมในครงน มวตถประสงคเพอส ารวจสงคมพชในเชงปรมาณ

ของแตละชนดปาในอทยานแหงชาตแมวงกทง 4 ปาหลก ไดแก ปาดบเขา ปาดบแลง ปาเบญจพรรณ และปาเตงรง ในแตละปาจะท าการวางแปลงตวอยางแบบจ าเพาะเจาะจง ลกษณะของแปลงจะเปนแปลงวงกลม รศม 17.84 เมตร จ านวน 1 กลมแปลงตวอยาง ซง 1 กลมแปลงตวอยางจะประกอบตวแปลงตวอยาง 5 แปลง ท าการส ารวจชนดพนธไมทอยในพนทของแปลงตวอยางทงหมด ตามตารางท 1

1.1. การสรางแปลงตวอยาง

1. Navigating to plot cluster center (hidden, relocate) การเรมเขาหาจดศนยกลางกลมแปลงตวอยาง ใหหมาย reference feature ถนน สะพาน

ตนไมสบหวย แหลงน าแนวสายไฟ ใชแผนทภมประเทศ (topographic map)อานคาพกดภมศาสตร (UTM) สงเกตเสนชนความสง(Contour)สนเขา ยอดเขา

2. การเดนทางเขาหาจดศนยกลาง cluster ดวย GPS (save x,y and go to)

3. ทจดศนยกลาง Cluster บนทกจดเดน ฝงหมด (เลยงหน ขอนไม น า ใหจดศนยกลาง คงเดม)

4. วางแปลงวงกลมรศม 17.84 เมตรวางแปลงเสนตรง(line Intersect) บนทกขอมล

1. เลอกไมในแปลงเปนจดอางอง (RIP) 2. เลอกไมนอกแปลงเปนจดอางอง (ROP) พนสทระดบความสง1.30 เมตร

ของตนไมบากสวนทหนหนาเขาหาศนยกลางทระยะ 20 เมตร < 50 เมตร จดต าแหนงพกด UTM, Azimuth (เมอยนทจดจดศนยกลางตนไมท ามมกบทศเหนอ กองศา

(เขมทศ) และวดระยะ บนทก เนน ท าเครองหมายตนไมอางอง

36

1.2 ลกษณะแปลงตวอยาง แปลงตวอยางอยรวมกนเปนกลม (cluster) 5 sample plots (star shape) 1.2.1 วงกลมซอนทบกน (concentric circular sample plots) รศม 3 ขนาด

แปลงตวอยางวงกลมขนาด 1,000 ตารางเมตร หรอมรศม 17.84 เมตร

(พนท 0.1 เฮกตาร)

แปลงตวอยางวงกลมขนาด 500 ตารางเมตร หรอมรศม 12.62 เมตร

(พนท 0.05 เฮกตาร) วางซอนทบตรงกลางแปลงตวอยางวงกลม

แปลงตวอยางวงกลมขนาด 50 ตารางเมตร หรอมรศม 3.99 เมตร

(พนท 0.01 เฮกตาร) วางซอนทบตรงกลางแปลงตวอยางวงกลมขนาดรศม 12.62 เมตร

1.2.2 แนวเสนตรง (line intersect) ความยาว 17.84 เมตร

ภาพท 17 รปแบบกลมแปลงตวอยาง (cluster)

37

Cluster Plot ประกอบดวยแปลงตวอยางหาแปลง (arrange in star shape) จดวางเปนกลมในแนวทศทงส

(N E S W) แปลงหลกอยตรงกลาง ซงตอง 1.) ฝงหมดไวทจดศนยกลางแปลง 2.) พกด UTM 3.) จดอางองในแปลง (RIP) และจดอางองนอกแปลงตวอยาง (ROP)

ภาพท 18 แปลงตวอยาง Cluster Plot ประกอบดวย 5 sample plots (arrange in star shape)

ภาพท 19 รปรางของแปลงตวอยางแบบวงกลมและแบบแนวเสนตรง

38

1.3 ขนตอนการปฏบต

1. เรมงานทจดศนยกลางแปลงตวอยาง

2. สรางแปลงตวอยางวงกลมรศม 0.631 เมตรทระยะ 3.99 เมตรจ านวน 4 แปลง ตง

ฉากกน (มม ทศ ขนกบ LT) ใช Hoop นบ seedlings of any undergrowth plants กลาไมทกชนด

(ความสงต ากวา 1.30 เมตร)

3. สรางแปลงตวอยางวงกลมรศม 3.99 เมตรจ านวน 1 แปลง วดลกไม (ไมหนม

ความสงมากกวา 1.30 เมตรแต d.b.h.<4.5 เซนตเมตรลงมา)

4. สรางแปลงตวอยางวงกลมรศม 12.62 เมตรจ านวน 1 แปลง นบจ านวนไผ (กอ

ล า) และหวาย สงมากกวา 1.30 เมตรแยกชนดนบจ านวนตอ วดขนาด d.b.h. ทระดบบน ใกลสวนท

ตด

5. สรางแปลงตวอยางวงกลมรศม 17.84 เมตร จ านวน 1 แปลง วดไมตนทมขนาด

d.b.h. >หรอเทากบ 4.50 เซนตเมตร

6. สรางเสน Line Intersect ยาว 17.84 เมตร จากจดศนยกลางทสมเลอกอซมท (0-

359) เสนทสองใหวางตงฉากกน เกบตวอยางไลเคนทผานเสนตดวงกลม

7. ถายภาพจดศนยกลางภาพ จากจดศนยกลางไปหาไมตวอยาง อางอง (RIP/ROP)

ภาพจดเดนอนๆ

8. การเกบขอมลในแปลงตวอยางเพอน ามาวเคราะหขอมลท าการเกบขอมลใน

แปลงขนาดตางๆ ดงรายละเอยดในตารางท 1

39

ตารางท 1 ขนาดของแปลงตวอยางและขอมลทท าการศกษา

รศมของวงกลม พนท (เฮกตาร)หรอ ความยาว (เมตร)

จ านวน (วง/เสน)

ขอมลทศกษา

0.631 0.000125 4 กลาไม (sleeding) 3.99 0.0050 1 ลกไม (sapling) 12.62 0.0500 1 ไผ, หวาย และตอไม 17.84 0.1000 1 ไมตน(tree) 17.84 (รศมวงกลม)

17.84 2 ไลเคน

หมายเหต: กลาไม หมายถงลกไมทความสงต ากวา 1.30 เมตร

ลกไม หมายถงไมหนมมความสงมากกวา 1.30 เมตรแต DBH < 4.5 เซนตเมตร ไผ (กอ ล า) และหวาย สงมากกวา 1.30 เมตร

ไมตน หมายถงไมตนทมขนาด DBH ≥4.50 เซนตเมตร

ทมา : International Timber Trade Organization (2002)

2. การวเคราะหขอมลพรรณไม (Data Analysis)

2.1 หาคาความหนาแนน (density; D) คอ คาทแสดงออกถงจ านวนตนภายในพนท หรอคาเฉลยของจ านวนตนของชนดพรรณพชตอหนวยพนท

จ านวนตนทงหมดของชนดพนธไมทก าหนดในแปลงตวอยาง (1) หนวยพนททงหมดของแปลงตวอยางทส ารวจ

2.2 หาคาความหนาแนนสมพทธของชนดไม (relative density; RD) คอ สดสวนของความหนาแนนของชนดไมทตองการตอคาความหนาแนนทงหมดของไมทกชนดในสงคม คดเปนคารอยละ

(ความหนาแนนของชนดไม A) (2) ความหนาแนนของไมทกชนดในสงคม

D =

RDA = X 100

40

2.3 หาคาความถ (frequency, F) หมายถง อตรารอยละของจ านวนแปลงตวอยางทปรากฏพนธไมชนดนนตอจ านวนแปลงทท าการส ารวจ เปนลกษณะทมงชถงการกระจายของพนธไมในสงคม เปนลกษณะทวดถงอตราการปรากฎของตนไมในแปลงตวอยางจากแปลงทงหมดทท าการสมวดทไมไดค านงถงจ านวนตน

จ านวนแปลงตวอยางทชนดไมนนปรากฏ (3) จ านวนแปลงทงหมดทส ารวจ

2.4 หาคาความถสมพทธของชนดไม (relative frequency; RF) คอ สดสวนของความถของชนดไมทตองการตอคาความถทงหมดของไมทกชนดในสงคม คดเปนคารอยละ (ความถของชนดไม A) (4) ความถของไมทกชนดในสงคม

2.5 หาคาความเดน (dominance; Do) เปนการวดถงความสามารถและอทธพลของพนธไมทมความเหนอกวากน หรอดอยกวากนและการแสดงออกบางดานของชนดไมนนๆ โดยเฉพาะไมใหญนยมวดกนเปนพนทหนาตด ซงเปนคาทสามารถแปลงเปนปรมาตรได พชบางชนดไมสามารถจ าแนกตนออกจากกนใหเหนเดนชดจงตองวดเปนพนทการปกคลม (cover) ทนใชความเดนดานพนทหนาตด (basal area; BA) คอ พนทหนาตดของล าตนไมชนดทก าหนด ทไดจากการวดทระดบความสง 1.30 เมตร จากพนดนตอหนวยพนททท าการส ารวจ พนทหนาตดของไมชนดนนทงหมด (5) พนททท าการส ารวจ

2.6 หาคาความเดนสมพทธของชนดไม (relative dominance; RDo) คอ คาสดสวนของความเดนของชนดไมทตองการตอคาความเดนทงหมดของไมทกชนดในสงคม คดเปนคารอยละ (ความเดนของชนดไม A) (6) ความหนาแนนของไมทกชนดในสงคม

F =

RFA = X 100

Do =

RDoA = X 100

41

2.7 หาคาความส าคญของชนดพนธไม (importance value index; IVI) ในแตละแปลงตวอยาง โดยค านวณจากพนธไมทกชนด และรปชวตทพบในแปลงตวอยาง แยกแตละขนาดแปลง ซงหาไดจากสตร

IVI A= RFA + RDA + RDoA (7)

การศกษาความหลากหลายของไลเคน

1. การเกบตวอยางไลเคน

ในการศกษาความหลากหลายของไลเคนในงานวจยครงน จะเกบตวอยางไลเคนจากปาในอทยานแหงชาตแมวงกทงหมด 4 สภาพปาหลก ไดแก ปาดบเขา ปาดบแลง ปาเบญจพรรณ และปาเตงรง โดยจะวางแปลงเปนแปลงวงกลมรศม 17.84 เมตร จ านวน 5 แปลงในแตละสภาพปา เกบตวอยางไลเคนทวทงพนทของแปลงตวอยาง ไลเคนแตละชนดจะมลกษณะการเกบทแตกตางกน ดงน

1.1 ครสโตสไลเคน ไลเคนในกลมนยดเกาะกบ substrate แนน เกบโดยการปาดเอา

สวนของเปลอกไมตดมาดวย หรอถาอยบนหนท าการสกดเอาสวนของหนนนมาดวย หรอถาอยบนใบไมกเกบมาทงใบจากนนก าหนดรหสตวอยางบนซองทบรรจไลเคนและแบบบนทกขอมลพรอมทงรปถาย

1.2 โฟลโอสไลเคน ไลเคนกลมนยดเกาะกบ substrate อยางหลวม ๆ สวนใหญเกบโดยการใชปลายมดแซะตวอยางออกจาก substrate กอนเกบควรฉดน าใหชมจะชวยใหเกบตวอยางไดงายขนจากนนก าหนดรหสตวอยางบนซองทบรรจไลเคนและแบบบนทกขอมลพรอมทงรปถาย

1.3 ฟรคตโคสไลเคน ไลเคนกลมนเกาะกบ substrate เฉพาะสวนของ holdfast การเกบท าไดโดยการดงเอาสวนของไลเคนออกมาไดโดยตรงซงสามารถท าไดงายจากนนก าหนดรหสตวอยางบนซองทบรรจไลเคนและแบบบนทกขอมลพรอมทงรปถาย

1.4 ในการเกบตวอยางไลเคนทกชนด จะตองอยภายใตระดบความสง 3 เมตรจากพนดน รวมถงบนพนดน และบนหน หลงจากเกบตวอยางไลเคนเสรจแลว น าตวอยางออกจากซอง

42

เกบตวอยางผงไวบรเวณทอากาศถายเท เพอใหความชนระเหยออกซงระยะเวลา การผงนนขนอยวาตวอยางไลเคนนนน าเราเกบมาเพอวตถประสงค จากนนน าตวอยางไลเคนมาวเคราะหทางสณฐานวทยา ดวยการสองกลองจลทรรศน และวเคราะหทางเคมเบองตน ดวยวธ spot test (หนวยวจยไลเคน, 2555) ประมวลขอมลและสบหาชนดจากรปวธาน (key) ตางๆ เชน ของกรมปาไม ส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เชน กณฑรย บญประกอบ และกวนนาถ บวเรอง (2550); Archer (2006); Awasthi (1991); Rogers (1992) เปนตน

.2. การตรวจสอบสารเคมธรรมชาตของแทลลสดวยเทคนค Spot test

จะท าการศกษาสวนประกอบทางเคมของแทลลสดวยวธการหยดสารละลายโปแตสเซยมไฮดรอกไซด ( 10 % Potassium hydroxide, K),โซเดยมไฮโปคลอไรท (Sodium hypochlorite, C) และพาราเฟนลนไดอะมน (Para-phenylenediamine, Pd) ชนผวบน (upper cortex) และชนเมดลลา (medulla) ของแทลลส ตรวจสอบปฏกรยาการเกดส หรอการเปลยนสของชนผวบน และชนเมดลลา

ภาพท 20 Xanthoria เปลยนจากสเหลองเปนสแดง-มวง เมอหยดสารโปแตสเซยมไฮดรอกไซด

ทมา: Australian National Botanic Gardens (2011)

43

D =

3. การวเคราะหขอมลไลเคน

3.1 คาดชนความส าคญของไลเคน (IVI) คาความส าคญของไลเคนแตละชนด สามารถค านวณไดจาก

1. หาคาความหนาแนน (density; D) คอ คาทแสดงออกถงจ านวนไลเคน

ภายในพนท หรอคาเฉลยของจ านวนไลเคนตอหนวยพนท

จ านวนไลเคนทงหมดในแปลงตวอยาง พนททงหมดของแปลงตวอยางทส ารวจ

2. หาคาความหนาแนนสมพทธของชนดไม (relative density; RD) คอ

สดสวนของความหนาแนนของชนดไลเคนทตองการตอคาความหนาแนนทงหมดของไลเคนทกชนดในสงคม คดเปนคารอยละ ความหนาแนนของชนดไลเคน A ความหนาแนนของไลเคนทกชนด

3. หาคาความถ (frequency, F) หมายถง อตรารอยละของจ านวนแปลงตวอยางทปรากฏไลเคนชนดนนตอจ านวนแปลงทท าการส ารวจ เปนลกษณะทมงชถงการกระจายของชนดไลเคนในสงคม เปนลกษณะทวดถงอตราการปรากฎของชนดไลเคนในแปลงตวอยางจากแปลงทงหมดทท าการสมวดทไมไดค านงถงจ านวนชนดไลเคน

จ านวนแปลงตวอยางทชนดไมนนปรากฏ จ านวนแปลงทงหมดทส ารวจ

4. หาคาความถสมพทธของชนดไลเคน (relative frequency; RF) คอ สดสวนของความถของชนดไลเคนทตองการตอคาความถทงหมดของไลเคนทกชนดในสงคม คดเปนคารอยละ

RDA = X 100

F =

44

RFA = X 100 ความถของชนดไลเคน A ความถของไลเคนทกชนดในสงคม

5. หาคาความส าคญของชนดพนธไม (importance value index; IVI) ในแต

ละแปลงตวอยาง โดยค านวณจากพนธไมทกชนด และรปชวตทพบในแปลงตวอยาง แยกแตละขนาดแปลง ซงหาไดจากสตร

IVI A= RFA + RDA

3.2 คาดชนความคลายคลงกน (Similarity Index; SI) เปรยบเทยบสงคมไลเคนในสภาพแวดลอมทตางๆ อาจใชบงบอกความคลายกนของสภาพแวดลอมเปนไปในทางเดยวกนได โดยวเคราะหตามวธของ Sorrensen ดงน

คาดชนความคลายคลง ของ Sorrensen (1971)

SIs = 2

A x 100

โดยให SI = คาดชนความคลายคลง A = จ านวนชนดไลเคนทปรากฏทงหมดในแปลง A B = จ านวนชนดไลเคนทปรากฏทงหมดในแปลง B W = จ านวนชนดไลเคนทปรากฏทงหมดในแปลง A และ B

45

ผลและวจารณ

ผล การศกษาลกษณะสงคมพช

จากการส ารวจลกษณะสงคมพชในพนทอทยานแหงชาตแมวงก พบวาลกษณะสงคมพชปาดบเขามความหลากหลายของชนดพรรณไม 37 ชนด 19 วงศ มพนธไมทมคาดชนความส าคญของพรรณไมสงสดคอ กอพวง (Lithocarpus fenestratus) คาดชนความส าคญของพรรณไมมากทสดเทากบ 33.08 รองลงมาไดแก กอตลบ (Quercus ramsbottomii) หวา (Syzygium cumini) มะกอกเลอม (Lannea coromandelica.) กอใบเลอม (Castanopsis tribuloides) กอเดอย (Castanopsis acuminatissima) ปอแดง (Sterculia guttata) ตะครอ (Schleichera oleosa ) นางพญาเสอโครง (Prunus cerasoides) โดยมคาดชนความส าคญของพรรณไมเทากบ 28.76, 26.98, 21.63, 17.63, 16.25, 15.31, 13.12 และ 10.79 ตามล าดบ (ตารางท 2)

สงคมพชปาดบแลงมความหลากหลายของชนดพรรณไม 42 ชนด 26 วงศ มพนธไมทมคา

ดชนความส าคญของพรรณไมสงสดคอ ตะแบก (Lagerstroemia floribunda) คาดชนความส าคญของพรรณไมมากทสดเทากบ 26.27 รองลงมาไดแก ปอลาย (Grewia eriocarpa) เปลาใหญ (Croton roxburghii) สาธร (Millettia leucantha) สะเดาปก (Vatica cinerea) ตะคร า (Garuga pinnata) และสวอง (Vitex limonifolia)โดยมคาดชนความส าคญของพรรณไมเทากบ 23.29, 21.42, 20.55 19.76, 16.83 และ 16.57 ตามล าดบ รายละเอยดดงตารางท 3

, สงคมพชปาเบญจพรรณมความหลากหลายของชนดพรรณไม 40 ชนด 21 วงศ มพนธไมท

มคาดชนความส าคญของพรรณไมสงสดคอสก (Tectona grandis) คาดชนความส าคญของพรรณไมมากทสดเทากบ 51.28 รองลงมาไดแก ตะครอ (Schleichera oleosa) แดง (Xylia xylocarpa) ปอลาย (Grewia eriocarpa) เปลาใหญ (Croton roxburghii) แคหางคาง (Fernandoa adenophylla) และมะกอกเลอม( Lannea coromandelica) โดยมคาดชนความส าคญของพรรณไมเทากบ 43.16, 22.44, 19.57, 16.93 และ 12.75 ตามล าดบ ดงตารางท 4

46

สงคมพชปาเตงรงมความหลากหลายของชนดพรรณไม 16 ชนด 10 วงศ มพนธไมทมคาดชนความส าคญของพรรณไมสงสดคอเตง (Shorea obtuse) ) คาดชนความส าคญของพรรณไมมากทสดเทากบ 98.99 รองลงมาไดแก รง (Shorea siamensis) มะกอกเลอม (Lannea coromandelica) รกใหญ (Gluta usitata) ปร (Alangium salviifolium) ยางนา (Dipterocarpus alatus) และประดปา(Pterocarpus macrocarpus) โดยมคาดชนความส าคญของพรรณไมเทากบ 60.01, 22.15, 21.18, 20.36, 12.71 และ 12.16 ตามล าดบ ดงตารางท 5

ตารางท 2 ชนดพรรณไมทพบในปาดบเขา ความหนาแนน ความหนาแนนสมพทธของชนดไม ความถ ความถสมพทธของชนดไม ความเดน ความเดน สมพทธของชนดไม คาความส าคญของชนดพนธไม

ล าดบท ชอสามญ ชอวทยาศาสตร วงศ N D RD F RF Do RDo IVI 1 กอพวง Lithocarpus fenestratus Rehd. FAGACEAE 59 118 12.80 100 5.81 467.69 14.47 33.08 2 กอตลบ Quercus ramsbottomii A.Camus FAGACEAE 57 114 12.36 100 5.81 342.24 10.59 28.76 3 หวา Syzygium cumini (L.) Skeels. MYRTACEAE 51 102 11.06 100 5.81 326.74 10.11 26.98 4 มะกอกเลอม Lannea coromandelica (Houtt.) Merr. ANACARDIACEAE 33 66 7.16 80 4.65 317.43 9.82 21.63 5 กอใบเลอม Castanopsis tribuloides (Sm.) A.DC. FAGACEAE 28 56 6.07 100 5.81 185.78 5.75 17.63 6 กอเดอย Castanopsis acuminatissima Rehd. FAGACEAE 23 46 4.99 100 5.81 176.03 5.44 16.25 7 ปอแดง Sterculia guttata Roxb. STERCULIACEAE 22 44 4.77 80 4.65 190.28 5.89 15.31 8 ตะครอ Schleichera oleosa (Lour.) Oken SAPINDACEAE 26 52 5.64 80 4.65 91.57 2.83 13.12 9 นางพญาเสอโครง Prunus cerasoides D.Don. ROSACEAE 11 22 2.39 60 3.49 164.76 5.10 10.97 10 ก าลงเลอดมา Knema angustifolia(Roxb.) Warb MYRISTICACEAE 17 34 3.69 40 2.33 117.57 3.64 9.65 11 ก าลงเสอโครง Betula alnoides Buch.-Ham.ex G.Don BETULACEAE 14 28 3.04 40 2.33 89.95 2.78 8.14 12 อบเชย Cinnamomum iners Reinw. ex Blume LAURACEAE 7 14 1.52 80 4.65 62.21 1.92 8.09 13 ทะโล Schima wallichii choisy THEACEAE 8 16 1.74 60 3.49 83.52 2.58 7.81 14 มณฑาปา Manglietia garrettii Craib. MAGNOLIACEAE 6 12 1.30 40 2.33 119.62 3.70 7.33 15 โพบาย Sapium baccatum Roxb. EUPHORBIACEAE 8 16 1.74 40 2.33 104.46 3.23 7.29

47

ตารางท 2 (ตอ) ล าดบท

ชอสามญ ชอวทยาศาสตร วงศ N D RD F RF Do RDo IVI

16 เหมอดคนตวผ Helicia nilagirica Bedd. PROTEACEAE 10 20 2.17 40 2.33 55.37 1.71 6.21 17 มะมวงปา Mangifera griffithii Hook.f. ANACARDIACEAE 8 16 1.74 60 3.49 15.72 0.49 5.71 18 ตะคร า Garuga pinnata Roxb. BURSERACEAE 6 12 1.30 20 1.16 78.25 2.42 4.88 19 กอตาหมพลวง Quercus semiserrata Roxb. FAGACEAE 10 20 2.17 20 1.16 46.33 1.43 4.76 20 มะเดอสาย Ficus semicordata J.E. Smith MORACEAE 6 12 1.30 40 2.33 28.34 0.88 4.50 21 ประค าดควาย Sapindus emarginatus Wall. SAPINDACEAE 6 12 1.30 40 2.33 27.25 0.84 4.47 22 มะแขวน Zanthoxylum Limonella Alston. RUTACEAE 6 12 1.30 40 2.33 9.19 0.28 3.91 23 ตวขาว Cratoxylum formosum (Jack) Dyer GUTTIFERAE 5 10 1.08 40 2.33 11.67 0.36 3.77 24 ด าดง Diospyros pubicalyx Bakh. EBENACEAE 3 6 0.65 40 2.33 8.10 0.25 3.23 25 มะเดอ Ficus racemosa Linn. MORACEAE 5 10 1.08 20 1.16 22.98 0.71 2.96 26 จ าปปา Paramichelia baillonii (Pierre) Hu MAGNOLIACEAE 2 4 0.43 40 2.33 4.14 0.13 2.89 27 ตาเสอ Morinda citrifolia Linn. RUBIACEAE 6 12 1.30 20 1.16 6.56 0.20 2.67 28 รกใหญ Gluta usitata (Will.) Ding Hou ANACARDIACEAE 1 2 0.22 20 1.16 35.8 1.11 2.49 29 หมเหมน Litsea glutinosa (Lour.) C.B.Robinson. LAURACEAE 4 8 0.87 20 1.16 6.08 0.19 2.22 30 สรามะรด Cinnamomum subavenium Miq. LAURACEAE 2 4 0.43 20 1.16 11.74 0.36 1.96 31 ปอลาย Grewia eriocarpa Juss. TILIACEAE 3 6 0.65 20 1.16 2.75 0.09 1.90 48

ตารางท 2 (ตอ) ล าดบท ชอสามญ ชอวทยาศาสตร วงศ N D RD F RF Do RDo IVI 32 กระเพราตน Cinnamomum glaucescens Drury. LAURACEAE 2 4 0.43 20 1.16 4.50 0.14 1.74 33 พลอง Memecylon oventum J.E.Smith. MEMECYLACEAE 2 4 0.43 20 1.16 0.87 0.03 1.62 34 ตะไครตน Litsea cubeba Perr. LAURACEAE 1 2 0.22 20 1.16 7.58 0.23 1.61 35 จ าปาปา Michelia champaca Linn MAGNOLIACEAE 1 2 0.22 20 1.16 5.17 0.16 1.54 36 พรมคต Heliciopsis terminalis Sleumer PROTEACEAE 1 2 0.22 20 1.16 3.52 0.11 1.49 37 กลวยฤาษ Diospyros glandulosa Lace EBENACEAE 1 2 0.22 20 1.16 1.44 0.04 1.42

49

ตารางท 3 ชนดพรรณไมทพบในปาดบแลง ความหนาแนน ความหนาแนนสมพทธของชนดไม ความถ ความถสมพทธของชนดไม ความเดน ความเดน สมพทธของชนดไม คาความส าคญของชนดพนธไม

ล าดบท ชอสามญ ชอวทยาศาสตร วงศ N D RD F RF Do Rdo IVI 1 ตะแบก Lagerstroemia floribunda Jack LYTHRACEAE 35 70 8.86 80 4.04 369.1 13.37 26.27 2 ปอลาย Grewia eriocarpa Juss. TILIACEAE 35 70 8.86 100 5.05 258.83 9.37 23.29 3 เปลาใหญ Croton roxburghii N.P.Balakr. EUPHORBIACEAE 48 96 12.15 80 4.04 144.32 5.23 21.42 4 สาธร Millettia leucantha Kurz. LEGUMINOSAE 44 88 11.14 100 5.05 120.46 4.36 20.55 5 สะเดาปก Vatica cinerea King. DIPTEROCARPACEAE 18 36 4.56 80 4.04 308.15 11.16 19.76 6 ตะคร า Garuga pinnata Roxb. BURSERACEAE 15 30 3.8 80 4.04 248.16 8.99 16.83 7 สวอง Vitex limonifolia Wall. VERBENACEAE 16 32 4.05 80 4.04 234.14 8.48 16.57 8 ตวขาว Cratoxylum formosum (Jack) Dyer GUTTIFERAE 23 46 5.82 80 4.04 98.05 3.55 13.41 9 ชนชน Dalbergia oliveri Gamble ex Prain LEGUMINOSAE 16 32 4.05 60 3.03 145.83 5.28 12.36 10 ตะเคยนหน Hopea ferrea Laness. DIPTEROCARPACEAE 9 18 2.28 80 4.04 92.61 3.35 9.67 11 แดง Tectona grandis Linn.f. VERBENACEAE 13 26 3.29 60 3.03 88.86 3.22 9.54 12 ปอแดง Sterculia guttata Roxb. STERCULIACEA 12 24 3.04 60 3.03 92.34 3.34 9.41 13 ปอแดง Sterculia guttata Roxb. STERCULIACEA 8 16 2.03 60 3.03 92.34 3.34 8.4 14 มะกอก Spondias pinnata (L.f.) Kurz. ANACARDIACEAE 12 24 3.04 40 2.02 64.47 2.34 7.39 15 ตะครอ Schleichera oleosa (Lour.) Oken SAPINDACEAE 11 22 2.78 80 4.04 12.69 0.46 7.28 16 เพกา Oroxylum indicum (Linn.) Kurz BIGNONIACEAE 9 18 2.28 60 3.03 43.81 1.59 6.9 17 กระเบากลก Hydnocarpus ilicifolius King FLACOURTIACEAE 7 14 1.77 60 3.03 35.75 1.29 6.1

50

ตารางท 3 (ตอ) ล าดบท ชอสามญ ชอวทยาศาสตร วงศ N D RD F RF Do Rdo IVI 18 งวปา Bombax anceps Pierre. BOMBACACEAE 6 12 1.52 60 3.03 29.17 1.06 5.61 19 กระทม Neonauclea sessifolia (Roxb.) Merr RUBIACEAE 4 8 1.01 60 3.03 24.38 0.88 4.93 20 หมเหมน Litsea glutinosa (Lour.) C.B.Robinson. LAURACEAE 6 12 1.52 60 3.03 6.81 0.25 4.8 21 แคหางคาง Fernandoa adenophylla Steenis. BIGNONIACEAE 11 22 2.78 20 1.01 26.55 0.96 4.76 22 ตะแบกเลอด Terminalia corticosa Pierre ex Laness. COMBRETACEAE 4 8 1.01 60 3.03 12.39 0.45 4.49 23 หมากเมา Antidesma velutinosum Blume. STILAGINACEAE 4 8 1.01 60 3.03 2.96 0.11 4.15 24 มณฑา Talauma candollii Blume. MAGNOLIACEAE 3 6 0.76 40 2.02 9.55 0.35 3.13 25 ประดสม Bischofia javanica Blume. EUPHORBIACEAE 1 2 0.25 20 1.01 50.43 1.83 3.09 26 มะหวด Lepisanthes rubiginosa (Roxb.) Leenh. SAPINDACEAE 2 4 0.51 40 2.02 3.71 0.13 2.66 27 ปร Alangium salviifolium (L.f.) Wangerin. ALANGIACEAE 2 4 0.51 20 1.01 26.52 0.96 2.48 28 เสลาดอกขาว Lagerstroemia tomentosa C.Presl. LYTHRACEAE 3 6 0.76 20 1.01 15.56 0.56 2.33 29 มะเดอ Ficus racemosa Linn. MORACEAE 2 4 0.51 20 1.01 14.48 0.52 2.04 30 ประด Pterocarpus indicus Willd. LEGUMINOSAE 1 2 0.25 20 1.01 20.68 0.75 2.01 31 มะหาด Artocarpus lakoocha Roxb. MORACEAE 2 4 0.51 20 1.01 13.51 0.49 2.01 32 กระบาก Anisoptera costata Korth. DIPTEROCARPACEAE 2 4 0.51 20 1.01 5.15 0.19 1.7 33 ล าไยปา Paranephelium xestophyllum SAPINDACEAE 2 4 0.51 20 1.01 3.91 0.14 1.66 34 ยางแดง Dipterocarpus turbinatus Gaertn. f. DIPTEROCARPACEAE 1 2 0.25 20 1.01 10.44 0.38 1.64

51

ตารางท 3 (ตอ) ล าดบท ชอสามญ ชอวทยาศาสตร วงศ N D RD F RF Do Rdo IVI 35 มะคาโมง Afzelia xylocarpa FABACEAE 1 2 0.25 20 1.01 9.93 0.36 1.62 36 ทองหลางปา Erythrina subumbrans Merr. PAPILIONACEAE 1 2 0.25 20 1.01 8.715 0.32 1.58 37 คอแลน Nephelium hypoleucum Kurz. SAPINDACEAE 1 2 0.25 20 1.01 4.81 0.17 1.44 38 หวา Syzygium cumini (L.) Skeels. MYRTACEAE 1 2 0.25 20 1.01 3.82 0.14 1.4 39 สรามะรด Cinnamomum subavenium Miq. LAURACEAE 1 2 0.25 20 1.01 3.67 0.13 1.4 40 แคทราย Stereospermum neuranthum Kurz. BIGNONIACEAE 1 2 0.25 20 1.01 2.81 0.1 1.36 41 พลอง Memecylon ovatum J.E. Smith. MELASTOMATACEAE 1 2 0.25 20 1.01 0.46 0.02 1.28 42 มะขามปอม Phyllanthus emblica L. EUPHORBIACEAE 1 2 0.25 20 1.01 0.52 0.02 1.28

52

ตารางท 4 ชนดพรรณไมทพบในปาเบญจพรรณ ความหนาแนน ความหนาแนนสมพทธของชนดไม ความถ ความถสมพทธของชนดไม ความเดน ความ

เดนสมพทธของชนดไม คาความส าคญของชนดพนธไม

ล าดบท ชอสามญ ชอวทยาศาสตร วงศ N D RD F RF Do RDo IVI

1 สก Tectona grandis L.f. VERBENACEAE 122 244 17.66 100 4.90 1140.85 28.73 51.28 2 ตะครอ Schleichera oleosa (Lour.) Oken. SAPINDACEAE. 164 328 23.73 100 4.90 576.65 14.52 43.16 3 แดง Tectona grandis Linn.f. VERBENACEAE 78 156 11.29 80 3.92 287.14 7.23 22.44 4 ปอลาย Grewia eriocarpa Juss. TILIACEAE 60 120 8.68 100 4.90 237.88 5.99 19.57 5 เปลาใหญ Croton roxburghii N.P.Balakr. EUPHORBIACEAE 68 136 9.84 100 4.90 86.98 2.19 16.93 6 แคหางคาง Fernandoa adenophylla Steenis. BIGNONIACEAE 31 62 4.49 60 2.94 211.39 5.32 12.75 7 มะกอกเลอม Lannea coromandelica (Houtt.) Merr. ANACARDIACEAE 19 38 2.75 100 4.90 194.45 4.90 12.55 8 สวอง Vitex limonifolia Wall. VERBENACEAE 6 12 0.87 60 2.94 217.31 5.47 9.28 9 กระพจน Millettia brandisiana Kurz. PAPILIONOIDEAE 17 34 2.46 100 4.90 71.47 1.80 9.16 10 สานใหญ Dillenia obovata (Bl.) Hoogl. DILLENIACEAE 8 16 1.16 60 2.94 191.37 4.82 8.92 11 ตะแบกเลอด Terminalia corticosa Pierre ex Laness. COMBRETACEAE 8 16 1.16 80 3.92 107.88 2.72 7.80 12 ปร Alangium salviifolium Wang. ALANGIACEAE 13 26 1.88 80 3.92 78.33 1.97 7.78 13 มะกอก Spondias pinnata (L.f.) Kurz. ANACARDIACEAE 5 10 0.72 80 3.92 62.12 1.56 6.21

53

ตารางท 4 (ตอ)


14 ยางนา Dipterocarpus alatus Roxb. ex G. Don DIPTEROCARPACEAE 6 12 0.87 80 3.92 20.62 0.52 5.31 15 จกน า Barringtonia acutangula (L.) Garetn. BARRINGTONIACEAE 10 20 1.45 60 2.94 31.69 0.80 5.19 16 ตะเคยนทอง Hopea odorata Roxb. DIPTEROCARPACEAE 7 14 1.01 60 2.94 42.18 1.06 5.02 17 ขะเจาะ, สาธร Millettia leucantha Kurz. LEGUMINOSAE 5 10 0.72 60 2.94 47.90 1.21 4.87 18 กระโดน Careya sphaerica Roxb. BARRINGTONIACEAE 11 22 1.59 40 1.96 20.52 0.52 4.07 19 ชงโค Bauhinia purpurea Linn. CAESALPINIACEAE 3 6 0.43 60 2.94 22.21 0.56 3.93 20 มะหาด Artocarpus lakoocha Roxb. MORACEAE 3 6 0.43 40 1.96 52.02 1.31 3.70 21 มะมวงปา Mangifera griffithii Hook.f. ANACARDIACEAE 2 4 0.29 40 1.96 51.73 1.30 3.55 22 โมกมน Wrightia arborea (Dennst.) Mabb. APOCYNACEAE 5 10 0.72 40 1.96 20.32 0.51 3.20 23 ตะแบก Lagerstroemia floribunda Jack LYTHRACEAE 2 4 0.29 40 1.96 21.65 0.55 2.80 24 ยางพลวง Dipterocarpus tuberculatns Roxb. DIPTEROCARPACEAE 3 6 0.43 40 1.96 14.17 0.36 2.75 25 มะเฟองชาง Lepisanthes tetraphylla (Vahl) Radlk. SAPINDACEAE. 3 6 0.43 40 1.96 9.07 0.23 2.62 26 ชงชน Dalbergia oliveri Gamble ex Prain LEGUMINOSAE 2 4 0.29 40 1.96 11.08 0.28 2.53 27 หมากเมา Antidesma velutinosum Blume. STILAGINACEAE 3 6 0.43 40 1.96 2.39 0.06 2.46

54



28 มะขามปอม Phyllanthus emblica L. EUPHORBIACEAE 2 4 0.29 40 1.96 3.88 0.10 2.35 29 ตะเคยนหน Hopea ferrea Laness. DIPTEROCARPACEAE 2 4 0.29 20 0.98 38.08 0.96 2.23 30 ยางแดง Dipterocarpus turbinatus Gaertn. f. DIPTEROCARPACEAE 3 6 0.43 20 0.98 29.19 0.74 2.15 31 ปอแดง Sterculia guttata Roxb. STERCULIACEAE 4 8 0.58 20 0.98 15.94 0.40 1.96 32 แสมสาร Cassia garrettiana Craib. CAESALPINIACEAE 4 8 0.58 20 0.98 15.04 0.38 1.94 33 ตวขาว Cratoxylum formosum (Jack) Dyer GUTTIFERAE 4 8 0.58 20 0.98 10.33 0.26 1.82 34 สมกบ Hymenodictyon orixense (Roxb.) Mabb. RUBIACEAE 3 6 0.43 20 0.98 10.36 0.26 1.68 35 รกฟา Pentaptera tomentosa Roxb. COMBRETACEAE 1 2 0.14 20 0.98 7.14 0.18 1.31 36 ยางเหยง Dipterocarpus obtusifolius Teijsm.ex Miq DIPTEROCARPACEAE 1 2 0.14 20 0.98 5.17 0.13 1.26 37 ประดปา Pterocarpus macrocarpus Kurz. PAPILIONOIDEAE 1 2 0.14 20 0.98 2.06 0.05 1.18 38 แคทราย Stereospermum neuranthum Kurz. BIGNONIACEAE 1 2 0.14 20 0.98 1.95 0.05 1.17 39 ราชพฤกษ Cassia fistula L. CAESALPINIACEAE 1 2 0.14 20 0.98 0.92 0.02 1.15

55

ตารางท 5 ชนดพรรณไมทพบในปาเตงรง ความหนาแนน ความหนาแนนสมพทธของชนดไม ความถ ความถสมพทธของชนดไม ความเดน ความเดน สมพทธของชนดไม คาความส าคญของชนดพนธไม


1 เตง Shorea obtusa Wall. DIPTEROCARPACEAE 209 418 43.82 100 11.63 1330.75 43.54 98.99

2 รง Shorea siamensis Miq. DIPTEROCARPACEAE 95 190 19.92 100 11.63 869.81 28.46 60.01

3 มะกอกเลอม Lannea coromandelica (Houtt.) Merr. ANACARDIACEAE 27 54 5.66 100 11.63 148.47 4.86 22.15

4 รกใหญ Gluta usitata (Wall.) Ding Hou ANACARDIACEAE 36 72 7.55 60 6.98 203.29 6.65 21.18

5 ปร Alangium salviifolium Wang. ALANGIACEAE 39 78 8.18 80 9.30 88.19 2.89 20.36

6 ยางนา Dipterocarpus alatus Roxb. ex G. Don DIPTEROCARPACEAE 13 26 2.73 60 6.98 91.91 3.01 12.71

7 ประดปา Pterocarpus macrocarpus Kurz. PAPILIONOIDEAE 7 14 1.47 80 9.30 42.56 1.39 12.16

8 ชงชน Dalbergia oliveri Gamble ex Prain LEGUMINOSAE 19 38 3.98 20 2.33 161.16 5.27 11.58

9 กระพจน Millettia brandisiana Kurz. PAPILIONOIDEAE 12 24 2.52 60 6.98 38.73 1.27 10.76

10 ยางพลวง Dipterocarpus tuberculatns Roxb. DIPTEROCARPACEAE 9 18 1.89 60 6.98 52.82 1.73 10.59

11 กระทม Neonauclea sessifolia (Roxb.)Merr RUBIACEAE 4 8 0.84 40 4.65 3.08 0.10 5.59

12 ยางโอน Polyalthia viridis Craib. ANNONACEAE 2 4 0.42 20 2.33 21.25 0.70 3.44

13 แดง Tectona grandis Linn.f. VERBENACEAE 2 4 0.42 20 2.33 1.76 0.06 2.80

56

61 6

1



14 กระโดน Careya sphaerica Roxb. BARRINGTONIACEAE 1 2 0.21 20 2.33 0.99 0.03 2.57

15 ตะครอ Schleichera oleosa (Lour.) Oken. SAPINDACEAE 1 2 0.21 20 2.33 0.84 0.03 2.56

16 ปอลาย Grewia eriocarpa Juss. TILIACEAE 1 2 0.21 20 2.33 0.46 0.02 2.55

57

58

ความหลากหลายของไลเคน

จากการศกษาความหลากหลายของไลเคนในสงคมพชเขตอทยานแหงชาตแมวงก โดยการส ารวจและเกบตวอยางในปา 4 ประเภทไดแก ปาดบเขา ปาดบแลง ปาเบญจพรรณ และปาเตงรง สภาพปาละ 1 กลมแปลง กลมแปลงละ5 แปลงตวอยาง สามารถเกบรวบรวมตวอยางไลเคนไดจ านวน 411 ตวอยางบนเปลอกไมและบนพนปา เมอน าตวอยางไลเคนไปศกษาลกษณะทางสณฐานวทยากายวภาควทยา และศกษาสวนประกอบทางเคมเบองตนดวยการท า spot test สามารถจ าแนกไลเคนได 76 ชนด 30 สกล 16 วงศไดแก Physciaceae, Graphidaceae, Parmeliaceae, Trypetheliaceae, Usneaceae, Collemataceae, Lecanoraceae, Pyrenulaceae, Coccocarpiaceae, Crocyniaceae, Letrouitiaceae, Pilocarpaceae, Thelotremataceae, Roccellaceae, Pertusariaceae และ Lecideaceae เรยงล าดบจากมากไปนอย (ภาพท 21)

ภาพท 21 จ านวนชนดไลเคนในแตละวงศ ในสภาพปา 4 สภาพปาในเขตอทยานแหงชาตแมวงก

0

5

10

15

20

25

Nu

mb

er o

f li

chen

sp

ecie

s

Family

59

61 6

1

จากการส ารวจชนดไลเคนในสงคมพชปาดบเขา พบวาปาดบเขามความหลากหลายของชนดไลเคนคอ 35 ชนด 18 สกล 9 วงศ ไดแก Physciaceae, Graphidaceae, Parmeliaceae, Trypetheliaceae, Usneaceae, Pyrenulaceae, Collemataceae, Pilocarpaceae และ Coccocarpiaceae คดเปนรอยละ 26 ของจ านวนไลเคนทงหมดทพบในอทยานแหงชาตแมวงก ซงวงศทจ านวนชนดของไลเคนมากทสดคอ วงศ Graphidaceae และ Parmeliaceae ซงชนดของไลเคนทพบมากในสงคมพชปาดบเขาคอ Usnea rubicunda, Bulbothrix isidiza, Bulbothrix tabacina, Usnea perhispidella และ Malcolmiella sp.เปนตน โดยมคาดชนความส าคญเทากบ 15.45, 12.15, 11.33, 11.12 และ 9.06 ตามล าดบ รายละเอยดดงตารางท 6

ภาพท 22 จ านวนชนดของไลเคนในแตละสกลทพบในปาดบเขา

0 2 4 6 8 10

Graphidaceae

Parmeliaceae

Trypetheliaceae

Physciaceae

Usneaceae

Pyrenulaceae

Collemataceae

Coccocarpiaceae

Pilocarpaceae

Number of species

61 6

1

ตารางท 6 ชนดและวงศของไลเคนทพบในปาดบเขา ความหนาแนน ความหนาแนนสมพทธของชนดไลเคน ความถ ความถสมพทธของชนดไลเคน คาความส าคญของชนดไลเคน

ล าดบท Species Family จ านวน D RD F RF IVI แหลงอาศย

1 Usnea rubicunda Usneaceae 9 18 9.28 100 6.17 15.45 เปลอกไม

2 Bulbothrix isidiza Parmeliaceae 7 14 7.22 80 4.94 12.15 เปลอกไม

3 Bulbothrix tabacina Parmeliaceae 5 10 5.15 100 6.17 11.33 เปลอกไม

4 Usnea perhispidella Usneaceae 6 12 6.19 80 4.94 11.12 เปลอกไม

5 Malcolmiella sp. Pilocarpaceae 4 8 4.12 80 4.94 9.06 เปลอกไม

6 Graphis rimulosa Graphidaceae 4 8 4.12 60 3.70 7.83 เปลอกไม

7 Parmotrema praesorediosum Parmeliaceae 4 8 4.12 60 3.70 7.83 เปลอกไม

8 Usnea roseola Usneaceae 4 8 4.12 60 3.70 7.83 เปลอกไม

9 Trypethelium tropicum Trypetheliaceae 4 8 4.12 60 3.70 7.83 เปลอกไม

10 Graphina lumbschii Graphidaceae 3 6 3.09 60 3.70 6.80 เปลอกไม

11 Parmotrema gardneri Parmeliaceae 3 6 3.09 60 3.70 6.80 เปลอกไม

60

61 6

1



12 Coccocarpia pellita Coccocarpiaceae 3 6 3.09 60 3.70 6.80 เปลอกไม

13 Pyxine cocoes Physciaceae 3 6 3.09 60 3.70 6.80 เปลอกไม

14 Pyxine consocians Physciaceae 3 6 3.09 60 3.70 6.80 เปลอกไม

15 Trypethelium eluteriae Trypetheliaceae 3 6 3.09 40 2.47 5.56 เปลอกไม

16 Laurera megasperma Trypetheliaceae 3 6 3.09 40 2.47 5.56 เปลอกไม

17 Graphis tenella Graphidaceae 2 4 2.06 40 2.47 4.53 เปลอกไม

18 Diploschistes actinostomus Graphidaceae 2 4 2.06 40 2.47 4.53 เปลอกไม

19 Bulbothrix goebelii Parmeliaceae 2 4 2.06 40 2.47 4.53 เปลอกไม

20 Parmotrema poolii Parmeliaceae 2 4 2.06 40 2.47 4.53 เปลอกไม

21 Parmotrema tinctorum Parmeliaceae 2 4 2.06 40 2.47 4.53 เปลอกไม

22 Parmeliopsis ambigua Parmeliaceae 2 4 2.06 40 2.47 4.53 เปลอกไม

23 Anthracothecium macrosporum Pyrenulaceae 2 4 2.06 40 2.47 4.53 เปลอกไม

24 Astrothelium cinnamomeum Trypetheliaceae 2 4 2.06 40 2.47 4.53 เปลอกไม

61

61 6

1



25 Heterodermia lepidota Physciaceae 2 4 2.06 40 2.47 4.53 เปลอกไม

26 Leptogium trichophorum Collemataceae 2 4 2.06 20 1.23 3.30 เปลอกไม

27 Graphis furcata Graphidaceae 1 2 1.03 20 1.23 2.27 เปลอกไม

28 Graphis dumastioides Graphidaceae 1 2 1.03 20 1.23 2.27 เปลอกไม

29 Phaeographina chlorocarpoides Graphidaceae 1 2 1.03 20 1.23 2.27 เปลอกไม

30 Phaeographina quassiaecolo Graphidaceae 1 2 1.03 20 1.23 2.27 เปลอกไม

31 Usnea exasperata Usneaceae 1 2 1.03 20 1.23 2.27 เปลอกไม

32 Pyrenula macularis Pyrenulaceae 1 2 1.03 20 1.23 2.27 เปลอกไม

33 Laurera benguelensis Trypetheliaceae 1 2 1.03 20 1.23 2.27 เปลอกไม

34 Heterodermia diademata Physciaceae 1 2 1.03 20 1.23 2.27 เปลอกไม

35 Pyxine coccifera Physciaceae 1 2 1.03 20 1.23 2.27 เปลอกไม

62

63

61 6

1

จากการส ารวจชนดไลเคนในสงคมพชปาดบแลง พบวาปาดบแลงมความหลากหลายของชนดไลเคนคอ 29 ชนด 15 สกล 12 วงศ ไดแก Physciaceae, Graphidaceae, Parmeliaceae, Trypetheliaceae, Usneaceae, Lecanoraceae, Pyrenulaceae, Collemataceae, Letrouitiaceae, Thelotremataceae, Roccellaceae และ Pertusariaceae คดเปนรอยละ 22 ของจ านวนไลเคนทงหมด วงศทมจ านวนชนดของไลเคนมากทสดคอ วงศ Graphidaceae ซงชนดของไลเคนทพบมากคอ Letrouitia leprolyta, Graphis furcata, G. tenella, G. treubii, Lecanora lacteola และ G. longiramea เปนตน โดยมคาดชนความส าคญเทากบ 18.95, 15.38, 12.99, 12.99 และ 11.59 ตามล าดบ รายละเอยดดงตารางท 7

ภาพท 23 จ านวนชนดของไลเคนในแตละสกลทพบในปาดบแลง

0 2 4 6 8 10 12 14 16

Graphidaceae

Parmeliaceae

Trypetheliaceae

Collemataceae

Physciaceae

Thelotremataceae

Pilocarpaceae

Lecanoraceae

Lecideaceae

Pertusariaceae

Roccellaceae

Letrouitiaceae

Number of species

61

63

61 6

1

ตารางท 7 ชนดและวงศของไลเคนทพบในปาดบแลง ความหนาแนน ความหนาแนนสมพทธของชนดไลเคน ความถ ความถสมพทธของชนดไลเคน คา ความส าคญของชนดไลเคน


1 Letrouitia leprolyta Letrouitiaceae 10 20 11.90 100 7.04 18.95 เปลอกไม



4 Graphis treubii Graphidaceae 5 10 5.95 100 7.04 12.99 เปลอกไม

5 Lecanora lacteola Lecanoraceae 5 10 5.95 100 7.04 12.99 เปลอกไม

6 Graphis longiramea Graphidaceae 5 10 5.95 80 5.63 11.59 เปลอกไม

7 Graphis dusii Graphidaceae 4 8 4.76 80 5.63 10.40 เปลอกไม

8 Malcolmiella sp. Pilocarpaceae 4 8 4.76 80 5.63 10.40 เปลอกไม

9 Laurera subdiscreta Trypetheliaceae 4 8 4.76 60 4.23 8.99 เปลอกไม


11 Bulbothrix ventricosa Parmeliaceae 3 6 3.57 60 4.23 7.80 เปลอกไม

64

61 6

1

ตารางท 7 (ตอ) ล าดบท Species Family จ านวน D RD F RF IVI แหลงอาศย

12 Dirinaria confluens Physciaceae 3 6 3.57 60 4.23 7.80 เปลอกไม


14 Graphis immersella Graphidaceae 3 6 3.57 40 2.82 6.39 เปลอกไม


16 Opegrapha subvulgata Roccellaceae 2 4 2.38 40 2.82 5.20 เปลอกไม

17 Graphis hossei Graphidaceae 2 4 2.38 40 2.82 5.20 เปลอกไม

18 Graphis duplicata Graphidaceae 2 4 2.38 20 1.41 3.79 เปลอกไม

19 Graphis dracenae Graphidaceae 1 2 1.19 20 1.41 2.60 เปลอกไม


21 Graphis elegans Graphidaceae 1 2 1.19 20 1.41 2.60 เปลอกไม

22 Graphis farinulenta Graphidaceae 1 2 1.19 20 1.41 2.60 เปลอกไม

23 Graphis insulana Graphidaceae 1 2 1.19 20 1.41 2.60 เปลอกไม

65

61 6

1

ตารางท 7 (ตอ) ล าดบท Species Family จ านวน D RD F RF IVI แหลงอาศย


25 Trypethelium tropicum Trypetheliaceae 1 2 1.19 20 1.41 2.60 เปลอกไม

26 Leptogium cochleatum Collemataceae 1 2 1.19 20 1.41 2.60 เปลอกไม

27 Ocellularia cavata Thelotremataceae 1 2 1.19 20 1.41 2.60 เปลอกไม

28 Collema kauaiense Lecideaceae 1 2 1.19 20 1.41 2.60 เปลอกไม

29 Pertusaria allothwaitesii Pertusariaceae 1 2 1.19 20 1.41 2.60 เปลอกไม

66

67

61 6

1

สงคมพชปาเบญจพรรณมความหลากหลายของชนดไลเคนคอ 38 ชนด 13 สกล 6 วงศ ไดแก Physciaceae, Graphidaceae, Parmeliaceae, Trypetheliaceae, Usneaceae และ Letrouitiaceaeคดเปนรอยละ 27 ของจ านวนไลเคนทงหมด ซงวงศทมจ านวนชนดมากทสดคอ วงศ Physciaceae และชนดของไลเคนทพบมากคอ Graphis tenella, Pyxine cocoes, G. immersella, G. dusii, Letrouitia leprolyta และ G. farinulenta เปนตน โดยมคาดชนความส าคญเทากบ 13.94, 12.22, 12.22, 12.22, 11.35 และ 9.63 ตามล าดบ รายละเอยดตามตารางท 8

ภาพท 24 จ านวนชนดของไลเคนในแตละสกลทพบในปาเบญจพรรณ

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18

Physciaceae

Graphidaceae

Parmeliaceae

Trypetheliaceae

Letrouitiaceae

Usneaceae

Number of species

61 6

1

ตารางท 8 ชนดและวงศของไลเคนทพบในปาเบญจพรรณ ความหนาแนน ความหนาแนนสมพทธของชนดไลเคน ความถ ความถสมพทธของชนดไลเคน คาความส าคญของชนดไลเคน



2 Pyxine cocoes Physciaceae 8 16 6.90 100 5.32 12.22 เปลอกไม







9 Graphis duplicata Graphidaceae 4 8 3.45 80 4.26 7.70 เปลอกไม

10 Dininaria picta Physciaceae 4 8 3.45 60 3.19 6.64 เปลอกไม


12 Dininaria aegialita Physciaceae 3 6 2.59 60 3.19 5.78 เปลอกไม

13 Pyxine meissnerina Physciaceae 3 6 2.59 60 3.19 5.78 เปลอกไม

68

61 6

1






17 Dininaria applanata Physciaceae 2 4 1.72 40 2.13 3.85 เปลอกไม

18 Heterodermia antillarum Physciaceae 2 4 1.72 40 2.13 3.85 เปลอกไม

19 Heterodermia obscurata Physciaceae 2 4 1.72 40 2.13 3.85 เปลอกไม

20 Hyperphyscia adglutinata Physciaceae 2 4 1.72 40 2.13 3.85 เปลอกไม

21 Pyxine berteriana Physciaceae 2 4 1.72 40 2.13 3.85 เปลอกไม

22 Pyxine subcinerea Physciaceae 2 4 1.72 40 2.13 3.85 เปลอกไม


24 Usnea abissinica Usneaceae 2 4 1.72 40 2.13 3.85 เปลอกไม




69

61 6

1





30 Heterodermia microphylla Physciaceae 1 2 0.86 20 1.06 1.93 เปลอกไม

31 Phaeophyscia chloantha Physciaceae 1 2 0.86 20 1.06 1.93 เปลอกไม

32 Physcia atrostriata Physciaceae 1 2 0.86 20 1.06 1.93 เปลอกไม


34 Pyxine nubila Physciaceae 1 2 0.86 20 1.06 1.93 เปลอกไม





70

71

61 6

1

สงคมพชปาเตงรงมความหลากหลายของชนดไลเคนคอ 34 ชนด 12 สกล 7 วงศไดแก Physciaceae, Graphidaceae, Parmeliaceae, Trypetheliaceae, Crocyniaceae, LecanoraceaeและLetrouitiaceae คดเปนรอยละ 25 ของจ านวนไลเคนทงหมด วงศของไลเคนทมจ านวนชนดของไลเคนมากทสดคอ วงศ Graphidaceae ซงชนดของไลเคนทพบมากคอ Graphis tenella, Letrouitia leprolyta, G. treubii, G. immersella, G. dusii และ Dininaria applanata เปนตน โดยมคาดชนความส าคญเทากบ 14.33, 13.45, 12.57, 11.70, 11.70 และ 10.82 ตามล าดบ รายละเอยดตามตารางท 9

ภาพท 25 จ านวนชนดของไลเคนในแตละสกลทพบในปาเตงรง

0 2 4 6 8 10 12 14 16

Graphidaceae

Physciaceae

Parmeliaceae

Lecanoraceae

Crocyniaceae

Trypetheliaceae

Letrouitiaceae

Number of species

61 6

1

ตารางท 9 ชนดและวงศของไลเคนทพบในปาเตงรง ความหนาแนน ความหนาแนนสมพทธของชนดไลเคน ความถ ความถสมพทธของชนดไลเคน คา ความส าคญของชนดไลเคน







6 Dininaria applanata Physciaceae 6 12 5.26 100 5.56 10.82 เปลอกไม

7 Pyxine coccifera Physciaceae 5 10 4.39 100 5.56 9.94 เปลอกไม



10 Graphis duplicata Graphidaceae 4 8 3.51 60 3.33 6.84 เปลอกไม 11 Pyxine coralligera Physciaceae 3 6 2.63 60 3.33 5.96 เปลอกไม

12 Lecanora conizaeoides Lecanoraceae 3 6 2.63 60 3.33 5.96 เปลอกไม


72

61 6

1






17 Diplotomma alboatrum Physciaceae 2 4 1.75 40 2.22 3.98 เปลอกไม

18 Dininaria aegialita Physciaceae 2 4 1.75 40 2.22 3.98 เปลอกไม





23 Graphis longispora Graphidaceae 2 4 1.75 40 2.22 3.98 เปลอกไม

24 Lecanora pseudargentata Lecanoraceae 2 4 1.75 40 2.22 3.98 เปลอกไม

25 Crocynia gossypina Crocyniaceae 2 4 1.75 40 2.22 3.98 เปลอกไม



73

61 6

1



28 Parmotrema euplectinum Parmeliaceae 1 2 0.88 20 1.11 1.99 เปลอกไม

29 Relicinopsis rahengensis Parmeliaceae 1 2 0.88 20 1.11 1.99 เปลอกไม



32 Dininaria picta Physciaceae 1 2 0.88 20 1.11 1.99 เปลอกไม



74

75

61 6

1

ตารางท 10 ชนดไลเคนทส ารวจพบในเขตอทยานแหงชาตแมวงก Family Genus-Species

Parmeliaceae Bulbothrix goebelii Parmotrema tinctorum

Bulbothrix tabacina Parmotrema poolii

Bulbothrix isidiza Parmotrema praesorediosum

Bulbothrix ventricosa Parmeliopsis ambigua

Parmotrema euplectinum Relicinopsis rahengensis

Parmotrema gardneri

Physciaceae Dininaria applanata Phaeophyscia chloantha

Dininaria aegialita Physcia atrostriata

Dirinaria confluens Pyxine berteriana

Dininaria picta Pyxine cocoes

Diplotomma alboatrum Pyxine coccifera

Heterodermia antillarum Pyxine consocians

Heterodermia diademata Pyxine coralligera

Heterodermia lepidota Pyxine meissnerina

Heterodermia microphylla Pyxine nubila

Heterodermia obscurata Pyxine subcinerea

Hyperphyscia adglutinata

Graphidaceae Diploschistes actinostomus Graphis hossei

Graphina lumbschii Graphis insulana

Graphis dracenae Graphis immersella

Graphis dumastioides Graphis longiramea

Graphis duplicata Graphis rimulosa

Graphis dusii Graphis tenella

Graphis elegans Graphis treubii

Graphis farinulenta Phaeographina chlorocarpoides

Graphis furcata Phaeographina quassiaecolo

Trypetheliaceae. Astrothelium cinnamomeum Laurera subdiscreta

Laurera benguelensis Trypethelium eluteriae

Laurera megasperma Trypethelium tropicum

Usneaceae Usnea abissinica Usnea rubicunda

Usnea exasperata Usnea perhispidella

Usnea roseola

Lecanoraceae Lecanora conizaeoides Lecanora pseudargentata

Lecanora lacteola

Pyrenulaceae Anthracothecium macrosporum Pyrenula macularis

Collemataceae Collema kauaiense Leptogium trichophorum

Leptogium cochleatum

Letrouitiaceae Letrouitia leprolyta

Pilocarpaceae Malcolmiella sp.

Thelotremataceae Ocellularia cavata

Roccellaceae Opegrapha subvulgata

Coccocarpiaceae Coccocarpia pellita

Crocyniaceae Crocynia gossypina

Pertusariaceae Pertusaria allothwaitesii

76

61 6

1

ความคลายคลงกน

ชนดของไลเคนทพบในสงคมพชปาดบแลงและปาเบญจพรรณมความคลายคลงกนมากทสด โดยมคาดชนความคลายคลงเทากบ 50.75 อาจเนองจากสภาพปาทงสองมความคลายคลงกนของสภาพภมอากาศ เชนไดรบแสงในปรมาณทใกลเคยงกน และปรมาณความชนทใกลเคยงกน จงท าใหปาทงสองชนดมความคลายคลงกนทางชนดของไลเคนทส ารวจพบ ขอมลนท าใหสามารถใชชนดของไลเคนเปนตวบงบอกความคลายคลงกนของสภาพแวดลอม และเปนแนวทางในการคนหาไลเคนชนดเดยวกนจากทอยอาศยทมความคลายคลงกน (ตารางท 11)

ตารางท 11 ความคลายคลงของไลเคนทพบในปาดบเขา ปาดบแลง ปาเบญจพรรณ และปาเตงรง

ในอทยานแหงชาตแมวงก

ประเภทปา ปาดบแลง ปาเบญจพรรณ ปาเตงรง

ปาดบเขา 21.88 24.66 17.39

ปาดบแลง - 50.75 47.62

ปาเบญจพรรณ - - 36.11

77

61 6

1

วจารณ

1. เนองจากปาดบเขามความชนสง อากาศด จงท าใหพบไลเคนในกลมของฟรตโคส ลกษณะเปนเสนสายแตกกงกานมความออนไหวมากและแบบโฟลโอส ลกษณะเปนแผนใบคลายใบไมเลกๆซงกมความออนไหวปานกลาง แสดงวาสภาพอากาศในสงคมพชปาดบเขามบรสทธและมความชนสง

2. ปาดบแลงเปนปาทมความชนนอยกวาปาดบเขาโดยไลเคนทพบในปาดบแลงมลกษณะคลายกบไลเคนทพบในปาเบญจพรรณ เนองจากมลกษณะสภาพอากาศทคลายกน แตกตางกนตรงลกษณะของสงคมพช โดยไลเคนสวนใหญทพบเปนกลมไลเคนแบบโฟลโอส และแบบครสโตส ลกษณะเปนกลมเลกๆหรอแผนแขงตดอยบนเปลอกไมหรอแหลงอาศย ดงนนสภาพอากาศในสงคมปาดบแลงและปาเบญจพรรณมลกษณะของสภาพอากาศทคลายกน จากชนดของไลเคนท าใหทราบวาคณภาพอากาศด

3. ปาเตงรงเปนปาทมความชนนอยมาก สภาพอากาศคอนขางทจะแหง จงท าใหไลเคนทพบสวนใหญเปนกลมไลเคนแบบครสโตส ทมความทนทานสง

78

61 6

1

สรปและขอเสนอแนะ

สรป

จากการศกษาพบตวอยางไลเคนจ านวน 411 ตวอยางสมารถจ าแนกไลเคนได 76 ชนด 30

สกล15 วงศวงศทมความหลากหลายชนดมากทสด 5 วงศไดแก Physciaceae, Graphidaceae, Parmeliaceae, Trypetheliaceae และ Usneaceae โดยคดเปนรอยละ 27.63, 23.68, 14.47, 7.89 และ 6.58 ตามล าดบ สงคมพชปาดบเขามความหลากหลายของชนดไลเคนคอ 35 ชนด 18 สกล 9 วงศ คดเปน 23เปอรเซนตของจ านวนไลเคนทงหมด ซงชนดทพบมากคอ Usnea rubicunda, Bulbothrix isidiza และ Usnea perhispidella เปนตน สงคมพชปาดบแลงมความหลากหลายของชนดไลเคนคอ 29 ชนด 15 สกล 12 วงศ คดเปน 21 เปอรเซนตของจ านวนไลเคนทงหมด ซงชนดทพบมากคอ Letrouitia leprolyta, Graphis furcata, G. longiramea, G. tenella และ G. treubii เปนตน สงคมพชปาเบญจพรรณมความหลากหลายของชนดไลเคนคอ 38 ชนด 13 สกล 6 วงศ คดเปน 29 เปอรเซนตของจ านวนไลเคนทงหมด ซงชนดทพบมากคอ Graphis tenella, G. dusii, Pyxine cocoes และ Letrouitia leprolyta สงคมพชปาเตงรงมความหลากหลายของชนด ไลเคนคอ 34 ชนด 12 สกล 7 วงศ คดเปน 27 เปอรเซนตของจ านวนไลเคนทงหมด ซงสกลและชนดทพบมากคอ Graphis tenella, Letrouitia leprolyta, G. treubii และ G. Dusii จากการส ารวจความหลากหลายชนดของไลเคนพบวา ชนดของไลเคนทพบในสงคมพชปาดบแลงและปาเบญจพรรณมความคลายคลงกนมากทสด โดยมคาดชนความคลายคลงเทากบ 50.75 อาจเนองจากสภาพปาทงสองมความคลายคลงกนของสภาพภมอากาศ

การส ารวจสงคมพช พบวาปาดบเขามพนธไมทมคาดชนความส าคญของพรรณไม (IVI) สงสดคอ กอพวง กอตลบ กอเดอย คดเปนรอยละ 33.08, 28.76 และ 17.63 ตามล าดบ ปาดบแลงมพนธไมทมคา IVI สงสดคอ ตะแบก ปอลาย และเปลาใหญ คดเปนรอยละ 26.27, 23.29 และ 21.42 ตามล าดบ ปาเบญจพรรณมพนธไมทมคา IVI สงสดคอ ตะครอ สก และแดง คดเปนรอยละ 51.10, 42.95 และ 22.31 ตามล าดบ และปาเตงรงมพนธไมทมคา IVI สงสดคอเตงและรง คดเปนรอยละ 98.99 และ 60.01 ตามล าดบ

จากการท าการวจยครงนพบวา สงคมพชปาดบแลงมความหลากหลายของชนดพรรณไมมากทสดและปาเบญจพรรณมความหลากหลายของชนดไลเคนมากทสด

79

61 6

1

ขอเสนอแนะ

1. เนองจากการท างานวจยครงนไมมการท าซ า จงขอเสนอแนะใหมการส ารวจความหลากหลายของไลเคนและลกษณะสงคมพชของปาเดนทง 4 สภาพปาของอทยานแหงชาตแมวงก ส าหรบนกวจยทสนใจจะท าวจยทางดานน

80

เอกสารและสงอางอง

กณฑรย บญประกอบ. 2554. การเกบรวมรวมและการจ าแนกสายพนธไลเคนในเขตปาภตนสวน

ทรายอ าเภอนาแหว จงหวดเลย. ส านกพมพมหาวทยาลยรามค าแหง, กรงเทพฯ. __________. 2550. ไลเคนแหงเกาะแสมสารจากยอดเขาถงชายทะเล. ส านกพมพมหาวทยาลย

รามค าแหง, กรงเทพฯ. กรมปาไม และองคการไมเขตรอนระหวางประเทศ (ITTO). 2544. คมอการเกบขอมลดานการ

สารวจทรพยากรปาไม โครงการศกษาเพอจดทาระบบ ตดตาม ตรวจสอบ การจดการทรพยากรปาไมแบบยงยนสาหรบประเทศไทย. สานกวชาการปาไม กรมปาไม, กรงเทพฯ.

ขจรศกด วงศชวรตน. 2543. การศกษาทางอนกรมวธานของไลเคนวงศพารมเลยซอในประเทศ

ไทย. วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยรามค าแหง. ขวญเรอน พาปอง. 2545. ความหลากหลายทางชวภาพของไลเคนบนใบไม ณ อทยานแหงชาตเขา

ใหญ. วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยรามค าแหง. จฑารตน สจรตธระการ. 2545. อนกรมวธานและนเวศวทยาของไลเคนวงศกราฟดาซอ ในเขต

พนทอทยานแหงชาตเขาใหญ. วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยรามค าแหง. ชยวฒน บญเพง. 2554. การยายปลกไลเคนเพอใชเปนดชนชวดทางชวภาพบงบอกคณภาพอากาศ

ของสวนสาธารณะในกรงเทพมหานคร. วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยรามค าแหง. พบลย มงคลสข, ณฐสรางค หอมจนทร และกณฑรย บญประกอบ. 2540. รายงานโครงการวจย

ฉบบสมบรณเรองการเกบรวบรวมสายพนธไลเคนในเขตปาภตนสวนทราย อ.นาแหวจ. เลย. ภาควชาวทยาคณะวทยาศาสตรมหาวทยาลยรามค าแหง, กรงเทพฯ.

81

61 6

1

_________. 2539. รายงานโครงการวจยฉบบสมบรณเรองความหลากหลายทางชวภาพของไลเคน ณ. สวนพฤกษศาสตรสมเดจพระนางเจาสรกตอ. แมรมจ. เชยงใหม. ภาควชาชววทยาคณะวทยาศาสตรมหาวทยาลยรามค าแหง, กรงเทพฯ.

ภคพงศ บรณชนะ. 2551. การประเมนผลการด าเนนงานตามแผนแมบทการจดการพนทและ

คณภาพการจดการดานนนทนาการของอทยานแหงชาตแมวงก. วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ภาณมาศ ลาดปาละ, ส าเรง ปานอทย, สนธยา ปรนทราภบาล และธาตร มแกว. 2547. ลกษณะ

โครงสรางสงคมพชในปาเบญจพรรณตอการเปลยนแปลงวฎจกรคารบอน. ใน รายงานการประชมการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทางดานปาไม : ปาไมกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ. กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช, กรงเทพฯ

ธวชชย สนตสข. 2550. ปาของเมองไทย. ส านกงานหอพรรณไมกรมอทยานแหงชาตสตวปาและ

พนธพช, กรงเทพฯ. ธต วสารตน. 2526. ลกษณะโครงสรางและสถานภาพการสบพนธตามธรรมชาตภายในชองวาง

ระหวางเรอนยอดของปาดบแลง บรเวณสถานวจยสงแวดลอมสะแกราช. วทยานพนธปรญญาโท. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ

ฟยา อมตววฒน. 2537. รายงานวจยฉบบสมบรณเรองอนกรมวธานและเคมของไลเคนในภาคใต

ของประเทศไทย. ภาควชาเคม คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร. ฐตพร ภปราง. 2544. การศกษาทางอนกรมวธานของไลเคนวงศพารมเลยซอในประเทศไทย.

วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยรามค าแหง. วราภรณ ศรปรางค. 2553. อนกรมวธานของไลเคนแบบแผนจาน ในเขตรกษาพนธสตวปาภหลวง

จงหวดเลย. วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยรามค าแหง.

82

61 6

1

มงคล วรรณประเสรฐ. 2528. ลกษณะโครงสรางและการกระจายของขนาดชองวางในปาดบเขา ธรรมชาตดอยปย จงหวดเชยงใหม. วทยานพนธปรญญาโท. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร กรงเทพฯ

ราน โพธปกษ และภสน เกตานนท. 2542. การศกษาเปรยบเทยบลกษณะโครงสรางปา 3 ชนด ใน

ปาแมปาย-แมสอย อ.วงเหนอ จ.ล าปาง. ส านกวชาการปาไม, กรมปาไม, กรงเทพฯ 107 น. รงอรณ ถนอมจต. ชยวฒน บญเพง และกณฑรย บญประกอบ. 2552. ความหลากหลายทางชวภาพ

ของไลเคนในสวนสาธารณะในกรงเทพมหานคร. ส านกพมพมหาวทยาลยรามค าแหง, กรงเทพฯ.

หนวยวจยไลเคน. 2555. รจกไลเคน. แหลงทมา : http://www.ru.ac.th/lichen/: 15 กรกฎาคม 2555. สมนก ผองอ าไพ. 2519. รกขวทยา. ภาควชาชววทยาปาไม คณะวนศาสตร มหาวทยาลย

เกษตรศาสตร.กรงเทพฯ. สมหญง บแกว, เพญแข ธรรมเสนานภาพ และธวช ชยธาน. 2551. ความหลากชนดของพรรณไม

และการใชประโยชนผลผลตจากปาในปาชมชนโคกใหญอ าเภอวาปปทมจงหวดมหาสารคาม. วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยมหาสารคาม.

สมศกด สขวงศ 2520 นเวศวทยาปาไม. คมอการปฏบตงานภาคฤดรอน. ภาควชาชววทยาปาไม

คณะวนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ. สมศกด สขวงศ 2536. ปาเขตรอน คณคาความหลากหลายของสรรพชวต.สารคด ปท 9 ฉบบท99

เดอนพฤษภาคม 2536. หนา 76-100. สญญา มสม. 2553. การศกษาครสโตสไลเคน วงศฟสเซยซอ ในประเทศไทย. วทยานพนธ

ปรญญาโท, มหาวทยาลยรามค าแหง.

http://www.ru.ac.th/lichen/

83

61 6

1

สคด เรองเรอ. 2552. ลกษณะโครงสรางสงคมพชปาดบเขาในประเทศไทย. วทยานพนธปรญญา โท, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

สวนทรพยากรทดนและปาไมส านกอนรกษทรพยากรธรรมชาต. 2542. แผนแมบทการจดการ พนทอทยานแหงชาตแมวงกจงหวดนครสวรรค-ก าแพงเพชรเลมท 1,2.กรงเทพฯ.

อศรา วงศขาหลวง. 2526. หลกนเวศวทยา. ภาควชาชววทยาปาไม คณะวนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ.

อทศ กฎอนทร. 2522. การวเคราะหสงคมพชปา.ภาควชาชววทยาปาไม คณะวนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ.

อทศ กฏอนทร. 2542. นเวศวทยาพนฐานเพอการปาไม. ภาควชาชววทยาปาไม คณะวนศาสตร

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ. Aptroot, A. 2007. New lichens from Thailand, mainly microlichens from Chiang Mai. Fungal

diversity. 27: 75- 134. Australian National Botanic Gardens. 2011. Spot test of Lichen. Available:

https://www.anbg.gov.au/gardens/whatson/: 20 may 2012

Clapham, A.R. 1932. The Form of the Observatrion Unit in Quantitative ecology. J. Ecol.20:192-197

Curtis, J.T. 1959. The Vegetation of Wisconsin, an Ordination of Plant Community.

University of Wisconsin Press, Madison. 657 p.

Culberson, C.F. 1969. Chemical and botanical guide to lichen products. Chapel Hill (University of North Carolina Press) 1-628

https://www.anbg.gov.au/gardens/whatson/

84

61 6

1

______________. 1976. Supplement to chemical and botanical guide to lichen products. The Bryologist 73: 177-377.

______________. 1977. Second Supplement to Chemical and Botanical guide to Lichen

Products. St. Louis (Missouri Botanical Garden), USA.

Davis T.A.W. and P. W. Richard. 1933. The vegetation of Moraballi Creek. British Guiana : An Ecological Study of a Limited Area of Tropical Rain forest. Part I.J. Ecol. 21:350-384.

Dioxon, R. K., Brown S., Solomon R. A., Trexler, M.C., and Wisniewski, J. 1994. Carbon

pools and Flux of global forest ecosystem. Science 263:185-190. Fisher, A.R., Gorbert and C.B. Williams. 1943. The Relation Between the Number of Species

and number of Individuals in a Random Sample of and Annual Population. J. Anim. Ecol. 12:42-58

Greig, S. 1964. Quantitative Plant Ecology. 2nd ed., Butterworts, London. 256 p. Greig-Smith, P. 1965. Note on the quantitative description of humid tropical forest, pp. 227-234.

In Symposium on Ecological Research in Humid Tropical Vegetation. Government of Sarawak and Unesco, Sarawak.

Kershow, K.A. 1964. Quantitative and Dynamics Ecology. Arnold, London. 188 p. Krebs, C.J. 1972. Ecology the experimental analysis of distribution and abundance.

Harper&Row. New York. Mueller-Dombois, D. and H. Ellenberg. 1974. Aims and Method of Vegetation Ecology. John

Willey &Sons, Inc., New York. 547 p.

85

61 6

1

Nash III, T.H. 2008. Lichen biology 2nd(ed). Arizona State University, Cambridge University Press, USA.

Lichen Herbarium. 2001. Analysis of Lichen Substances . Available:

http://nhc.asu.edu/lherbarium/: 20 may 2012

Pomphueak, K. 2005. Use of Lichens as Bioindicators for Air Quality Monitoring in Amphoe Mueang, Lampang. Master Thesis, Chiang Mai University. Chiang Mai.

Shimwell, D. W. 1971. The Description and Classification of Vegetation. The University of Washington Press, Washington.

Tansley, A. G. 1935. The Use and Abuse of Vegetation Concepts and Terms. Ecology 16. Tsutsumi, T., Yoda,K. Sahunalu,P. Dhanmanonda, P. and Prachaiyo, B. 1983. Forest: Felling,

Burning and Regeneration. In K. Kyuma and C. Pairintra (eds.) Shifting cultivation. Pp 13-62. Tokyo.

Westman, W.E. and R.H. whittaker. 1975. The Pygmy Forest Region of North California,

Study on Biomass and Primary Productivity. J. Ecol. 63(2):493-520

http://nhc.asu.edu/lherbarium/

86

61 6

1

ภาคผนวก

87

61 6

1

ตารางผนวกท 1 รายชอวงศสกล ชนด และจ านวณของไลเคนทพบในเขตอทยานแหงชาตแมวงก

Family Species Number of samples in each forest

Total HEF DEF MDF DDF

Parmeliaceae Bulbothrix goebelii 2 - - - 2

Bulbothrix tabacina 5 - - - 5

Bulbothrix isidiza 7 4 1 2 14

Bulbothrix ventricosa - 3 2 2 7

Parmotrema euplectinum - - - 1 1

Parmotrema gardneri 3 - - - 3

Parmotrema tinctorum 2 3 2 2 9

Parmotrema poolii 2 - - - 2

Parmotrema praesorediosum 4 - 3 2 9

Parmeliopsis ambigua 2 - - - 2

Relicinopsis rahengensis - - - 1 1

Physciaceae Dininaria applanata - - 2 6 8

Dininaria aegialita - - 3 2 5

Dirinaria confluens - 3 - - 3

Dininaria picta - - 4 1 5

Diplotomma alboatrum - - - 2 2

Heterodermia antillarum - - 2 - 2

Heterodermia diademata - - 4 - 4

Heterodermia lepidota - - 1 3 4

Heterodermia microphylla - - 2 - 2

Heterodermia obscurata - - 2 - 2

Hyperphyscia adglutinata - - 1 - 1

Phaeophyscia chloantha - - 1 - 1

Physcia atrostriata - - 1 - 1

Pyxine berteriana - - 2 - 2

Pyxine cocoes 3 - 8 - 11

Pyxine coccifera 1 - - 5 6

Pyxine consocians 3 - 1 1 5

Pyxine coralligera - - - 3 3

Pyxine meissnerina - - 3 - 3

88

61 6

1

ตารางผนวกท 1 (ตอ)



Pyxine nubila - - 1 - 1

Pyxine subcinerea - - 2 - 2

Graphidaceae Diploschistes actinostomus 2 - - - 2

Graphina lumbschii 3 1 1 - 5

Graphis dracenae - 1 2 3 6

Graphis dumastioides 1 1 2 2 6

Graphis duplicata - 2 4 4 10

Graphis dusii - 4 8 7 19

Graphis elegans - 1 1 2 4

Graphis farinulenta - 1 5 1 7

Graphidaceae Graphis immersella - 3 8 7 18

Graphis longiramea - 5 4 5 14

Graphis furcata 1 7 3 5 16

Graphis rimulosa 4 2 1 1 8

Graphis hossei - 2 4 1 7 Graphis insulana - 1 2 4 7

Graphis tenella 2 5 10 10 27

Graphis treubii - 5 3 8 16

Phaeographina chlorocarpoides 1 - - - 1

Phaeographina quassiaecolo 1 - - - 1

Trypetheliaceae. Astrothelium cinnamomeum 2 - - - 2

Laurera benguelensis 1 - - - 1

Laurera megasperma 3 - - - 3

Laurera subdiscreta - 4 2 3 9

Trypethelium eluteriae 3 - - - 3

Trypethelium tropicum 4 1 - - 5

Usneaceae Usnea abissinica - - 2 - 2

Usnea exasperata 1 - - - 1

Usnea roseola 3 - - - 3

89

61 6

1




Usnea rubicunda 9 - - - 9

Usnea perhispidella 6 - - - 6

Lecanoraceae Lecanora conizaeoides - - - 3 3

Lecanora lacteola - 5 - - 5

Lecanora pseudargentata - - - 2 2

Pyrenulaceae Anthracothecium macrosporum 2 - - - 2

Pyrenula macularis 1 - - - 1

Collemataceae Collema kauaiense - 1 - - 1

Leptogium cochleatum - 1 - - 1

Leptogium trichophorum 2 - - - 2

Letrouitiaceae Letrouitia leprolyta - 10 7 9 26 Pilocarpaceae Malcolmiella sp. 4 4 - - 8 Thelotremataceae Ocellularia cavata - 1 - - 1 Roccellaceae Opegrapha subvulgata - 2 - - 2 Coccocarpiaceae Coccocarpia pellita 3 - - - 3 Crocyniaceae Crocynia gossypina - - - 2 2 Pertusariaceae Pertusaria allothwaitesii - 1 - - 1

หมายเหต: LMF = ปาดบเขา, DEF = ปาดบแลง, MDF = ปาเบญจพรรณ, DDF = ปาเตงรง

90

61 6

1

ตารางผนวกท 2 ชนดไลเคน ภาพไลเคนชนดตางๆ ทส ารวจพบในเขตอทยานแหงชาตแมวงก

ชนดไลเคน ชนดไลเคน

Bulbothrix goebelii

Parmotrema tinctorum

Bulbothrix tabacina

Parmotrema poolii

Bulbothrix isidiza

Parmotrema praesorediosum

Bulbothrix ventricosa

Parmeliop isambigua

http://liquensms.lifedesks.org/image/view/6/_original

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=yPH5CN0JmEJ1sM&tbnid=ztRSaj8kJtGESM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.sharnoffphotos.com/lichensE/parmeliopsis_ambigua.html&ei=v09aUe3XDcPNrQeFjYG4CQ&bvm=bv.44697112,d.bmk&psig=AFQjCNENxs0WfZZJp24OvE-h30kt166wtQ&ust=1364959520213698

http://eol.org/data_objects/18577733

91



Parmotrema euplectinum

Relicinopsis rahengensis

Parmotrema gardneri Dininaria applanata

Phaeophyscia chloantha

Dininaria aegialita

Physcia atrostriata

Dirinaria confluens

92



Pyxine berteriana

Dininaria picta

Pyxine cocoes Diplotomma alboatrum

Pyxine coccifera Heterodermia antillarum

Pyxine consocians

Heterodermia diademata

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=oZM6S1Oh3GEVGM&tbnid=3zECXZ94oELjVM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.biodiversity-plants.de/fbca002/lichgal.htm&ei=RllaUeKDKIGErQeWoYGwDQ&bvm=bv.44697112,d.bmk&psig=AFQjCNGKDwxZuX0rdSqkDUnHYzXPQRcSlA&ust=1364961936248020

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=G4Ly7xSPBPD4EM&tbnid=jXzBhFcuTYRXUM:&ved=0CAUQjRw&url=http://lichenportal.org/portal/taxa/index.php?taxon=52100&cl=O&ei=zFpaUfycE42rrAf5qYGgDQ&bvm=bv.44697112,d.bmk&psig=AFQjCNGzqrBfdBdPY9JgW_pDsVToSm8EJA&ust=1364962331629269

http://www.stridvall.se/lichens/gallery/Diplotomma/NIKB0776?full=1

93



Pyxine coralligera

Pyxine meissnerina

Heterodermia lepidota

Pyxine nubila

Heterodermia microphylla

Pyxine subcinerea

Heterodermia obscurata

Hyperphyscia adglutinata

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=l162eY-0FIW7FM&tbnid=pm8Q921Mh8RdEM:&ved=0CAUQjRw&url=http://lichenportal.org/portal/taxa/index.php?taxon=52100&cl=102&taxauthid=1&ei=v1xaUZTNHMn_rQfInoGYBg&bvm=bv.44697112,d.bmk&psig=AFQjCNHgC4Oy2_hGaZ185wqvFCEx9b5y9Q&ust=1364962862563117

94



Diploschistes actinostomus

Graphis hossei

Graphina lumbschii

Graphis insulana

Graphis dracenae

Graphis immersella

Graphis dumastioides

Graphis longiramea

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=hq1HC28-f-_QdM&tbnid=Gv93cslr0wx26M:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.discoverlife.org/20/q?search=Graphis&ei=TF5aUZ2uOMSIrQebm4GgDA&bvm=bv.44697112,d.bmk&psig=AFQjCNHlxhT1yxZotYFh8S0XYYoWzW3b1w&ust=1364963263107832

http://www.google.co.th/imgres?um=1&hl=th&sa=X&biw=1366&bih=624&tbm=isch&tbnid=7GbzLMJGN0HrTM:&imgrefurl=http://eol.org/pages/16611/overview&docid=DHvKn6E4IPBGLM&imgurl=http://content63.eol.org/content/2009/09/17/04/35203_580_360.jpg&w=480&h=360&ei=BV9aUdKdC4fBrAeh9oDoDw&zoom=1&ved=1t:3588,r:30,s:0,i:176&iact=rc&dur=888&page=2&tbnh=159&tbnw=232&start=20&ndsp=19&tx=136&ty=78

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=2kJLpGT6EkrmVM&tbnid=FHDi8pMhu6nfCM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.tropicallichens.net/5477.html&ei=YF9aUaP4EYiMrQf_04DYCA&psig=AFQjCNHto8XReHiT4DwaZeE5EOZnWL90Sw&ust=1364963528200783

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=IgQOowPyaddHgM&tbnid=rnMkIXZXnCNhJM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.anbg.gov.au/abrs/lichenlist/lichenchecklist_e_o.html&ei=sF9aUe6VJ8PIrQe_mYCYBw&psig=AFQjCNGGtH3F0s3CClhdKWYm2A_WQ30gDQ&ust=1364963603840458

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=IRHjtrTMgrr10M&tbnid=ak8DrdadZLXayM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.tropicallichens.net/3490.html&ei=AmBaUamzIM3rrQeT24DwAw&psig=AFQjCNHv0XumM8bsig8gvbTtEnMEZO1_tQ&ust=1364963702714810

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=075nUI7LoySYAM&tbnid=jouMAWPxR6on0M:&ved=0CAUQjRw&url=http://joomlas.ru.ac.th/lichen/English/herbarium/checklist/checklistGH.html&ei=U2BaUdrjHIKPrQfR8IGYAw&psig=AFQjCNH26AbxOK21TFX9vMl2lQqiQ14F4g&ust=1364963768552555

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=hq1HC28-f-_QdM&tbnid=xUon1TPs1x8HbM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.discoverlife.org/20/q?search=Graphis&ei=qGBaUZ_wE8TqrAeE7oGoAg&psig=AFQjCNHCPS30A_E-GlryQ0JizsIqqPEvHQ&ust=1364963867090994

95



Graphis duplicata

Graphis rimulosa

Graphis dusii

Graphis tenella

Graphis elegans

Graphis treubii

Graphis farinulenta

Phaeographina chlorocarpoides

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=lWICEZ7UxdbNcM&tbnid=kqyrHbIBXX7XzM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.discoverlife.org/mp/20q?search=Graphis+elegans&mobile=close&flags=glean:&ei=KGRaUYCCH8HsrAeu9oCoAg&psig=AFQjCNFhwIfyRy8ijW9N8bFv-XZUriP82g&ust=1364964701864251

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=IgQOowPyaddHgM&tbnid=KaI2vJEB0JdfiM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.anbg.gov.au/abrs/lichenlist/lichenchecklist_e_o.html&ei=jGRaUYr7BcrHrQf0moCQBQ&psig=AFQjCNEDmGBU71VqOM_KHnt4_Vyis_GYKQ&ust=1364964827481194

http://www.discoverlife.org/mp/20p?see=I_RL140&res=640

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=ZWw5vDNlTOYiUM&tbnid=wSlKRD7n0fRlfM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.tropicallichens.net/5512.html&ei=GmZaUei8AoLxrQe-hYHgDA&bvm=bv.44697112,d.bmk&psig=AFQjCNF5dh---oeuDBDDhEMYysxixTLGRw&ust=1364965270303936

96



Graphis furcata Phaeographina quassiaecolo

Astrothelium cinnamomeum

Laurera subdiscreta

Laurera benguelensis

Trypethelium eluteriae

Laurera megasperma Trypethelium tropicum

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=hq1HC28-f-_QdM&tbnid=Lczrdk-EwWRJWM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.discoverlife.org/20/q?search=Graphis&ei=VWZaUY-qIoGJrQfo-4D4Cw&bvm=bv.44697112,d.bmk&psig=AFQjCNGWfmPtss-YOHTyN1L5wmGDsF5QYA&ust=1364965329250479

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=oZM6S1Oh3GEVGM&tbnid=3IABl_nzbiFLxM:&ved=0CAUQjRw&url=http://joomlas.ru.ac.th/lichen/index.php/lichen/thai-lichen&ei=42haUcboMsvqrQeLzoGQDw&bvm=bv.44697112,d.bmk&psig=AFQjCNG_pYi1jx-gRMBKPOJa2Pfh48XWVQ&ust=1364965985059727

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=1KCi8xEq2s-8tM&tbnid=uoApe1N0xKsFJM:&ved=0CAUQjRw&url=http://en.wikipedia.org/wiki/Trypethelium&ei=HWlaUY7ZG8rRrQfT-YCYAQ&bvm=bv.44697112,d.bmk&psig=AFQjCNGy9cJOV3JNZ88RTSZ_xHHHT7G4Mg&ust=1364966038076124

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=txaAbQHMvZqKLM&tbnid=voi980rQi7HDGM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.sharnoffphotos.com/lichensC/laurera_megasperma.html&ei=XWlaUeWhEcXPrQeAw4G4DA&bvm=bv.44697112,d.bmk&psig=AFQjCNH2ELIRBUnX_O4O5fsGZKnum_Zh-A&ust=1364966092978259

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=MenJBWulloIEyM&tbnid=m1fqJkhjqxKTAM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.discoverlife.org/mp/20q?search=Trypethelium&ei=mWlaUa3pGMbRrQevtIDQCg&bvm=bv.44697112,d.bmk&psig=AFQjCNFn2vMpO5TbeTAjEtdob5ul_An2DQ&ust=1364966161705895

97



Usnea abissinica

Usnea rubicunda

Usnea exasperata

Usnea perhispidella

Usnea roseola

Lecanora lacteola

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=pVLAFNBMges14M&tbnid=15DDvFRi_9K-nM:&ved=0CAUQjRw&url=http://joomlas.ru.ac.th/lichen/English/herbarium/checklist/checklistUV.html&ei=NWpaUdn7NMuJrAfkvYDYCA&bvm=bv.44697112,d.bmk&psig=AFQjCNEf96eAom8fUjQhNIwQ245q5n6lzw&ust=1364966274734961

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=FadoJLB4SnOGiM&tbnid=Avd1LE7VtEOMTM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.lichens.lastdragon.org/Usnea_rubicunda.html&ei=hmpaUZjfO8m3rAfwloGgAw&bvm=bv.44697112,d.bmk&psig=AFQjCNGHLl9BRJ_qOIB7OvP-ONFZt6Ie1Q&ust=1364966386932315

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=pVLAFNBMges14M&tbnid=Q-J72JFVuYUR6M:&ved=0CAUQjRw&url=http://joomlas.ru.ac.th/lichen/English/herbarium/checklist/checklistUV.html&ei=2mpaUd7aJYGJrQfo-4D4Cw&bvm=bv.44697112,d.bmk&psig=AFQjCNEmWhaB_WDfl-eybTafr_L5EkRVSg&ust=1364966469301763

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=b7V5av8A-wAT3M&tbnid=iFByAvAH38vUnM:&ved=0CAUQjRw&url=http://lichenportal.org/portal/taxa/index.php?taxauthid=1&taxon=52074&cl=1212&ei=SGtaUaCuN4aGrAe_34D4DQ&bvm=bv.44697112,d.bmk&psig=AFQjCNFzjr4KZJPFm85XCJipvnzZS2UCPw&ust=1364966568520236

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=Scm7-Df0LfvpPM&tbnid=oR8ZsIDGlt2vtM:&ved=0CAUQjRw&url=http://fr.academic.ru/dic.nsf/frwiki/1689185&ei=rWtaUYuAHMPPrQezuYHoDQ&bvm=bv.44697112,d.bmk&psig=AFQjCNEDsQyLC9uKpszW4skCR7jOMf9XMQ&ust=1364966681700369

98



Lecanora conizaeoides

Lecanora pseudargentata

Anthracothecium macrosporum

Pyrenula macularis

Collema kauaiense

Leptogium trichophorum

Leptogium cochleatum

Letrouitia leprolyta

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=CsKBSTmrzQB-IM&tbnid=Cn6ycSyBRKnRJM:&ved=0CAUQjRw&url=http://pick4.pick.uga.edu/20/q?search=Lecanora&ei=lmxaUeboFMaGrAeP24HABA&psig=AFQjCNE80KoiqamPsMb5NHQFduIHA1a66w&ust=1364966924394131

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=2FAhMkMaflDFKM&tbnid=zdha7_E3XgY5BM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.tropicallichens.net/1714.html&ei=_2xaUZXDAsjNrQf_nYG4Ag&psig=AFQjCNH3-tOH1eFsAIvVgFqY9_xyC-40UQ&ust=1364966989134300

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=hsoFv3Iy8RABVM&tbnid=_TpbBMv7lSn57M:&ved=0CAUQjRw&url=http://pick4.pick.uga.edu/20/q?search=Pyrenula+ravenelli&ei=LW1aUc7VFciOrge8-ICYDg&psig=AFQjCNEZ93mCOQfCmwnmhwYVv35JgZWbAA&ust=1364967075624188

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=vkCPktntBxzuIM&tbnid=XPGuNxkmuSFTwM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.discoverlife.org/mp/20q?search=Collema&guide=Lichens_North_America&ei=gW1aUciwJoe4rAfvw4HYBQ&psig=AFQjCNG4sGkG_yvAZAO-E_HZAbesDlknpA&ust=1364967128259903

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=7voYNNjuQa1ujM&tbnid=t5ZZOyR-I8HoEM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.tropicallichens.net/4760.html&ei=w21aUYS9HYGHrAf4poC4Dg&psig=AFQjCNGATDg7SQIE3ZodQPEDgGUtQhPvVw&ust=1364967221892758

http://www.google.co.th/url?sa=i&source=images&cd=&cad=rja&docid=xt40Ql6j68NG_M&tbnid=X2U4SmjDLvwgEM:&ved=0CAgQjRwwAA&url=http://www.uklichens.co.uk/pi_jelly.html&ei=tX5aUbiUMcLirAej14GwBg&psig=AFQjCNFUpnHwRcXGh5KAp0NEJU4JWqf2KQ&ust=1364971573949614

99



Malcolmiella sp.

Ocellularia cavata

Opegrapha subvulgata

Coccocarpia pellita

Crocynia gossypina

Pertusaria allothwaitesii

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=FybxvVp6_qZDRM&tbnid=eaZthCQjvkWPRM:&ved=0CAUQjRw&url=http://eol.org/pages/16641/overview&ei=VX9aUYjJKYzRrQfd7oDABg&bvm=bv.44697112,d.bmk&psig=AFQjCNEKFRDKFOxI2_qLqLwrBz4mpuh-GQ&ust=1364971722211407

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=VrIsiSZ-yMOVhM&tbnid=-0jBfhtbtW-VAM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.discoverlife.org/20/q?search=Thelotremataceae&ei=5H9aUb-FJYXJrQezpoD4Bg&bvm=bv.44697112,d.bmk&psig=AFQjCNHirtBhJpeLmt09e9_LQpkKp9rn0w&ust=1364971871890771

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=B1IKDaeceAjTyM&tbnid=uNpuT6Z5o1bSuM:&ved=0CAUQjRw&url=http://lichenportal.org/portal/taxa/index.php?taxon=52176&taxauthid=1&cl=Falkland Islands&ei=UYBaUcuVCobIrQeCv4GADQ&bvm=bv.44697112,d.bmk&psig=AFQjCNGbrdZrvs5bI1P3-lZDlD_WyuDK0A&ust=1364971974652135

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=fm3iS0Q8IFz5RM&tbnid=wU5GxZOxKFU9bM:&ved=0CAUQjRw&url=http://nhm2.uio.no/botanisk/cgi-bin/lav_foto.pl?gen=Coccocarpia&sp=pellita&ei=ioBaUb6tB8LjrAf-1YHAAg&psig=AFQjCNFTbBkBAxeiy-x3Rpd2vZshsjSNXA&ust=1364972015263954

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=ByibaPXVWc8xWM&tbnid=vnZrm5__OZlyiM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.tropicallichens.net/2820.html&ei=u4BaUff5CIvSrQeup4HoDw&psig=AFQjCNEX51kF9dWVKjycKRlae1tUvltMFg&ust=1364972075649365

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=rSkfyqV8XdZLSM&tbnid=blFohs1Fs4B5EM:&ved=0CAUQjRw&url=http://lichenportal.org/portal/taxa/index.php?taxon=124729&cl=102&taxauthid=1&ei=24BaUY2qBIm3rAfZ5oHIDg&psig=AFQjCNEMvZqPlllt6qln9GDgsaGdHlvwBw&ust=1364972115800506

100

ประวตการศกษา และการท างาน ชอ นางสาววนวสา พลก เกดวนท 22 พฤษภาคม 2529 สถานทเกด อ าเภอลาดยาว จงหวดนครสวรรค ประวตการศกษา วท.บ. จลชววทยาอตสาหกรรม สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลา

เจาคณทหารลาดกระบง ต าแหนงปจจบน นกวทยาศาสตร สถานทท างานปจจบน คณะทนตกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร

วิทยานิพนธ์ -...

Documents