การประยุกต์ใช้ทฤษฎี abc...

การประชมวชาการและนาเสนอผลงานวจยระดบชาต ราชธานวชาการ ครงท 1

“สรางเสรมสหวทยาการ ผสมผสานวฒนธรรมไทย กาวอยางมนใจเขาส AC”

ห น า | 639

การประยกตใชทฤษฎ ABC Analysis เพอการปรบปรงประสทธภาพ

การจดการคลงสนคาโรงงานผกผลไมแชแขง จงหวดเชยงใหม

The Applying ABC Analysis for Efficiency Improvement of Inventory Management

in Frozen Vegetable and Fruit Factory in Chiang Mai Province

รงศร ใจเสมอ1,*, แสงจนทร กนตะบตร2

1 สาขาวชาการจดการโลจสตกสและโซอปทาน สานกวชาการจดการ มหาวทยาลยแมฟาหลวง

333 หม 1 ตาบลทาสด อาเภอเมอง จงหวดเชยงราย 57100 2 สาขาบรหารธรกจ สานกวชาการจดการ มหาวทยาลยแมฟาหลวง

333 หม 1 ตาบลทาสด อาเภอเมอง จงหวดเชยงราย 57100

*E-mail [email protected], โทร 053-916695 โทรสาร 053-916694

บทคดยอ

งานวจยนมวตถประสงคเพอ (1) เพอศกษาการดาเนนงานและการจดการโลจสตกสของ

ผประกอบการโรงงานผกผลไมแชแขง จงหวดเชยงใหม (2) เพอศกษาศกยภาพดานการจดการโลจสตกส

ของผประกอบการโรงงานผกผลไมแชแขง จงหวดเชยงใหม (3) เพอศกษาการประยกตทฤษฎ ABC Analysis

ในการปรบปรงประสทธภาพการจดการคลงสนคาโรงงานผกผลไมแชแขง จงหวดเชยงใหม โดยผวจย

ประยกตใชการประเมนศกยภาพจากกจกรรมโลจสตกส 9 กจกรรม และการประเมนศกยภาพของโลจ

สตกสทง 3 มต (มตดานตนทน มตดานเวลา และมตดานความนาเชอถอ) พรอมทงวเคราะห ABC Analysis

โดยการออกแบบและวางผงโรงงานอตสาหกรรม ซงในการดาเนนงานวจย ผลการศกษาพบวา การ

ประเมนศกยภาพจากกจกรรมโลจสตกส 9 กจกรรม กจกรรมการบรหารสนคาคงคลง ไดคะแนนประเมน

ตาสดอยท 2 คะแนน สวนการประเมนศกยภาพของโลจสตกสทง 3 มต มตดานตนทน กจกรรมสดสวน

ตนทนการบรหารคลงสนคาตอยอดขาย ไดคะแนนประเมนตาสดอยท 2 คะแนน มตดานเวลา ระยะเวลา

เฉลยการจดเกบสนคาสาเรจรปในคลงสนคา ไดคะแนนประเมนตาสดอยท 2 คะแนน มตดานความ

นาเชอถอ อตราความแมนยาของสนคาคงคลง ไดคะแนนประเมนตาสดอยท 2 คะแนน การประยกตใช

ABC Analysis ในการจดกลมสนคา ในคลงสนคา หลงจากนนทาการออกแบบและวางผงโรงงาน จดสรร

พนทในการจดเกบสนคาตามประเภทของสนคา พบวา สนคาประเภท A ม 5 รายการ มมลคาการขาย

162,489,960 บาท คดเปน 79.27 % มปรมาณ 2,277,655 กโลกรม ซงจะจดเกบอยใกลกบทางเขา -



ห น า | 640

ออกคลงสนคา เพอใหงายและสะดวกในการตรวจสอบ ควบคมการเบกจาย สนคาประเภท B ม 11 รายการ

มมลคาการขาย 31,211,550 บาท คดเปน 15.23 % ปรมาณ 475,100 กโลกรม จดเกบอยชวงกลางของ

คลงสนคาถดไปจากสนคาประเภท A และสนคาประเภท C ม 18 รายการ มมลคาการขาย 11,291,360

บาท คดเปน 5.51 % มปรมาณ 210,120 กโลกรม จดเกบอยดานในสดของคลงสนคาถดไปจากสนคา

ประเภท B เนองจากเปนประเภทสนคาทมมลคาการขายทนอยทสดในกลม รวมทงมความถในการเบก-

จายทนอยทสด

คาหลก: ประสทธภาพการจดการคลงสนคา; การออกแบบและวางผงโรงงาน; การวเคราะห เอบซ;

ผกและผลไมแชแขง

Abstract

The purposes of this study are (1) to study the supply chain management of frozen vegetables

and fruits in Chiang Mai province (2) to study the logistics efficiency of frozen vegetables and fruits in

Chiang Mai province (3) to study applying the ABC Analysis for efficiency improvement of inventory

management in Chiang Mai province. Therefore, Researcher have assessed the sampling factory’s

potential by using 9 logistics activities and logistic efficiency in 3 dimensions including cost, time, and

reliability. Furthermore, Researcher have also analyzed such factory’s potential by using ABC Analysis

for plant layout. The results of this study show that the warehouse management’s score is the lowest

as 2 scores when it has been assessed by 9 logistic activities. For the assessment of logistic efficiency

in 3 dimensions, the score of the cost ratio of inventory holding per sale is the lowest as 2 scores in

term of cost dimension. The score of time average for inventory management is the lowest as 2 scores

in term of time dimension. Meanwhile, the score of the inventory out of stock rate is the lowest as 2

scores in term of reliability dimension. In addition, after the ABC Analysis is applied for finish goods

classification in warehouse, plant layout, and area allocation by products’ category, we found that finish

good A has 5 SKUs which has sale value by 162,489,960 baht, estimating as 79.27%, and amount of

25,227,655 kilogram. They should store to be near the entry-exit channel for checking and disbursing

control easily. For finish goods B, They have 11 SKUs which have sale value by 31,211,550 baht,

estimating as 15.23%, and amount of 475,100 kilogram. They should store as the middle section of the

inventory which is next to the finish good A. Finally, for finish goods C, they have 18 SKUs which have

the sale value by 11,291,360 baht, estimating as 5.51%, and amount of 210,120 kilogram. They should



ห น า | 641

store as innermost of inventory because their sale value is the lowest and the frequency of picking is

the lowest also.

Keywords: Efficiency of Inventory management; Plant layout; ABC Analysis; Frozen fruits and

vegetables

1. บทนา ไทยไดคาดวาตลาดสนคาอาหารของประเทศไทยจะสามารถสรางเมดเงนรวม 2.57 ลานลานบาท

โดยแบงเปนตลาดในประเทศคดเปนมลคา 1.49 ลานลานบาท หรอคดเปน 58 % ของตลาดรวม และตลาด

สงออก คดเปนมลคา 1.08 ลานลานบาท หรอคดเปน 42 % ของตลาดรวม โดยทตลาดอาหารในประเทศป

2557 มการใชจายในการบรโภคอาหารโดยเฉลย 22,034 บาทตอคนตอป หรอโดยรวมแลวมมลคาตลาด

อาหารในประเทศคดเปน 1.43 ลานลานบาท โดยมแรงขบเคลอนจากการพฒนาผลตภณฑทหลากหลายท

สามารถตอบโจทยความตองการและสอดคลองกบไลฟสไตลของผบรโภคได รวมถงการทาการตลาดแบบ

เชงรกของผประกอบการในตลาด ซงปจจยเหลานจะยงคงสงผลตอเนองมายงป 2558 ทาใหคาดวา มลคา

ตลาดอาหารในประเทศในป 2558 จะขยายตวอยในชวงท 3.0 - 5.0 % ตอป หรอคดเปนมลคา 1.49 ลาน

ลานบาท โดยมตลาดสงออกหลก ไดแก อาเซยน (22 %) ญปน (13 %) จน (12 %) แอฟรกา (12 %)

สหภาพยโรป (11 %) สหรฐฯ (11 %) ตามลาดบ [1]

โรงงานผลตผกผลไมแชแขง จงหวดเชยงใหม ซงเปนโรงงานกรณศกษาทดาเนนธรกจผกและผลไม

แชแขง ไดเลงเหนความสาคญในการหาแนวทางในการปรบปรงประสทธภาพการจดการคลงสนคา เพอ

เพมขดความสามารถในการตอบสนองตอความตองการของลกคา ซงสอดคลองกบ คานาย อภปรชญา

สกล (2555) ทใหความหมายและความสาคญของคลงสนคาวาเปนอาคารทสรางขนเพอเกบสนคาทใช

สาหรบผประกอบการ ซงเปนอาคารทมขนาดเหมาะสมกบธรกจททาอย มอปกรณทเกยวกบการจดเกบ

เคลอนยายตามความเหมาะสม คลงสนคามไวเพอสนบสนนกจกรรมของแตละฝาย หรอบรษทตาม

วตถประสงคของบรษท โดยตามมมมองของคลงสนคามาตรฐานสากล และการจดการคลงสนคา คอ

กระบวนการบรณาการทรพยากรตาง ๆ เพอใหการดาเนนกจการคลงสนคา เปนไปอยางมประสทธภาพ

และบรรลผลตามวตถประสงคของคลงสนคา [2]

ผวจยจงมแนวคดในการประยกตใชองคความรดานการบรหารจดการคลงสนคา (Inventory

Management) ในการหาแนวทางการปรบปรงประสทธภาพการจดการคลงสนคาของโรงงานกรณศกษา

โดยมวตถประสงคเพอ (1) เพอศกษาการดาเนนงานและการจดการโลจสตกสของผประกอบการโรงงานผก

ผลไมแชแขง จงหวดเชยงใหม (2) เพอศกษาศกยภาพดานการจดการโลจสตกสของผประกอบการโรงงาน



ห น า | 642

ผกผลไมแชแขง จงหวดเชยงใหม และ (3) เพอศกษาการประยกตทฤษฎ ABC Analysis ในการปรบปรง

ประสทธภาพการจดการคลงสนคาโรงงานผกผลไมแชแขง จงหวดเชยงใหม ซงประกอบดวย 6 สวน คอ (1)

ศกษาโซอปทานและรวบรวมขอมลกจกรรม ขนตอนการดาเนนงาน และการบรหารงานการจดการ

คลงสนคาของโรงงานกรณศกษา (2) ศกษาทฤษฎและงานวจยทเกยวของ (3) ศกษาและรวบรวมขอมลการ

เคลอนไหวของสนคาคงคลงยอนหลง 1 ป (4) ประยกตใชทฤษฎ Supply Chain Analysis ในการวเคราะหโซ

อปทานตนนา กลางนา และปลายนาของโรงงานกรณศกษา (5) ประยกตใชทฤษฎ ABC Analysis ในการ

แบงประเภทสนคา (6) เสนอแนวคดการประยกตใชทฤษฎการออกแบบ และวางผงโรงงานอตสาหกรรม ใน

การกาหนดพนทการเกบวตถดบ และสนคาแตละหมวดหม

2. วตถประสงคของงานวจย

1. เพอศกษาการดาเนนงานและการจดการโลจสตกสของผประกอบการโรงงานผกผลไมแชแขง จงหวดเชยงใหม

2. เพอศกษาศกยภาพดานการจดการโลจสตกสของผประกอบการโรงงานผกผลไมแชแขง จงหวดเชยงใหม

3. เพอศกษาการประยกตทฤษฎ ABC Analysis ในการปรบปรงประสทธภาพการจดการคลงสนคา

โรงงานผกผลไมแชแขง จงหวดเชยงใหม

3. ขอบเขตการวจย

3.1 ขอบเขตดานพนท ทาการศกษาขอมลในโรงงานผกผลไมแชแขงแหงหนง ในจงหวดเชยงใหม

3.2 ขอบเขตดานประชากร

ทาการศกษาและวเคราะหระบบการจดการโซอปทานและโลจสตกสของโรงงานผกผลไมแชแขง ท

ดาเนนกจกรรมแบบเดม โดยประยกตใชการวเคราะห 9 กจกรรมของโลจสตกส และประเมนศกยภาพ ดาน

ตนทน เวลา และความนาเชอถอ เพอศกษาและเสนอแนวทางในการปรบปรงประสทธภาพการจดการ

คลงสนคา ในโรงงานผกผลไมแชแขง จงหวดเชยงใหม

3.3 ขอบเขตดานเนอหา ศกษาขอมลทวไปของโรงงาน เชน ผลตภณฑหลก กาลงการผลต กจกรรมการดาเนนงาน ณ

ปจจบน สภาพปญหาทเกดขน และปรมาณยอดขายยอนหลง 1 ป และศกษาระบบการจดการโซอปทาน



ห น า | 643

และโลจสตกสในกจกรรมทดาเนนการอย ณ ปจจบน แลวนาขอมลมาทาการวเคราะหขอมลการดาเนนงาน

สถานการณ และสภาพปญหาทเกดขน ของโรงงานผกผลไมแชแขง จงหวดเชยงใหม

3.4 ขอบเขตดานระยะเวลา เกบขอมลเพอทาการศกษาใชระยะเวลา 5 เดอน ตงแตวนท 4 มกราคม พ.ศ. 2559 ถง วนท 31

พฤษภาคม พ.ศ. 2559

4. ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

4.1 ทฤษฎทเกยวของ

แนวคดการจดการโซอปทาน (Supply Chain Management) ไดใหความหมายไววา “การประสาน

รวมกระบวนการทางธรกจ ทครอบคลมจากผจดสงวตถดบ ผานระบบธรกจอตสาหกรรมไปสผบรโภคขน

สดทายซงมการสงผานผลตภณฑ การบรการและขอมลสารสนเทศควบคกนไป อนเปนการสรางคณคาใน

ตวผลตภณฑ และนาเสนอสงเหลานสผบรโภคขนสดทาย” นอกจากน ไดใหความหมายของการบรณาการ

ของโซอปทานไวอกวา “การบรณาการของกระบวนการทางธรกจทเรมตนจากผบรโภคขนสดทายผานไป

จนถงผจดจาหนายขนแรกสดททาหนาทจดหาสนคา บรการ และสารสนเทศ เพอเพมมลคาใหแกผบรโภค

โดยครอบคลมการจดการลกคาสมพนธ การจดการใหบรการลกคา การจดการคาสงซอและการจดหา

จดซอ ฯลฯ” [3]

กจกรรมโลจสตกส 9 กจกรรม เปนกจกรรมทเกยวของกบการเคลอนยายสนคาหรอวตถดบและ

การสงผานขอมลตงแตจดเรมตนไปจนถงจดเปาหมาย ซงเชอมโยงกจกรรมในการดาเนนงานพนฐานดาน

ตาง ๆ ของบรษทครอบคลมการดาเนนงานทงบรษทใหมประสทธภาพสงทสด ซงแตละกจกรรมโลจสตกส

เรมตงแต การวางแผนหรอการคาดการณความตองการของลกคา การใหบรการแกลกคาและกจกรรม

สนบสนนการสอสารดานโลจสตกสและการจดการคาสงซอ การจดซอจดหา การจดการเครองมอเครองใช

ตาง ๆ และการบรรจหบหอ การเลอกสถานทตงของโรงงานและการจดการคลงสนคา การบรหารสนคาคง

คลง การขนสง และโลจสตกสยอนกลบ [4]

การจาแนกสนคาแบบแบงหมวดหมสนคาตามหลก ABC Analysis เปนวธการจาแนกสนคาคงคลง

ออกเปนประเภทโดยพจารณาปรมาณและมลคาของสนคาคงคลงแตละรายการเปนเกณฑ เพอลดภาระใน

การดแล ตรวจนบ และควบคมสนคาคงคลงทมอยมากมาย ถาควบคมทกรายการอยางเขมงวดเทาเทยม

กน จะเสยเวลาและคาใชจายมากเกนความจาเปน เพราะสนคาคงคลงทงหลายของแตละธรกจมกเปนไป

ตามเกณฑดงตอไปน รายการทมมลคาสง (High-Value Items) คอสนคาคงคลงรอยละ 15 ถง 20 ของ

รายการทมมลคารวมถงรอยละ 75 ถง 80 รายการทมมลคาปานกลาง (Medium-Value Items) คอ สนคา



ห น า | 644

คงคลงรอยละ 30 ถง 40 ของรายการทมมลคารวม ประมาณรอยละ 15 รายการทมมลคาตา (Low-Value

Items) คอสนคาคงคลงรอยละ 40 ถง 50 ของรายการทมมลคารวมประมาณรอยละ 10 ถง 15 ของคาวสด

คงคลงในรอบ 1 ป [5]

ในสวนของการวางผงโรงงาน [6] ไดใหความหมายไววา เปนการออกแบบวางผงโรงงานหรอ

สถานท เพอใหเหมาะสมกบการทางานการผลตเครองจกรอปกรณ การทางานหรอหนารานในการ

ใหบรการ จากกระบวนการผลตและบรการจะเปนกระบวนการทผานปจจยตาง ๆ เชน คน เครองจกร

วตถดบ พลงงาน โดยกาหนดตาแหนงของคน เครองจกร วตถดบใหเหมาะสมเกดเวลาวางเปลาใน

สายการผลตทนอยกวา และใชเวลาการผลตใหสนทสดอนยงผลใหเกดประโยชนในดานการผลตทตาลง

ประหยดคาใชจายในการดาเนนงานทงทางตรงและทางออม

4.2 งานวจยทเกยวของ

การศกษาพฒนาบรหารจดการรานคาปลกวสดกอสรางรานปทมธาน พบวาสาเหตททาใหการ

ดาเนนงานของรานขาดประสทธภาพคอ การมสนคาคงคลงทมปรมาณมากเกนไป สงผลตอตนทนการ

จดเกบรกษา และคลงสนคามการจดเกบและจดวางไมเหมาะสม รวมทงการเบกสนคาใชเวลานานและม

ขอผดพลาดสง ดงนนวตถประสงคของงานวจย คอ เพอพฒนาการจดการสนคาคงคลงอยางม

ประสทธภาพ และมสนคาอยในระดบทเพยงพอตอความตองการของลกคา ขนตอนเรมจากการศกษา

ตนทนคาใชจายของระบบการสงซอ วเคราะหสนคาคงคลงโดยวธการสงซอประหยดสด EOQ (Economy

Order Quantity) สตอกเพอความปลอดภย (Safety Stock) และจดสงซอใหม (Reorder Point; ROP) จดลาดบ

ความสาคญของสนคาดวยวธ ABC ออกแบบแผนผงการจดเกบ ระบตาแหนงการจดเกบ การจดทา Visual

Control จากการปรบปรงพบวา การจดการสนคาคงคลงมประสทธภาพในการจดการสนคาคงคลง โดยม

การวางแผนการสงซอใหมและประหยดคาใชจายมากยงขน สามารถลดคาใชจายรวมในแผนกไฟฟาไดถง

21 % ตอป และแผนกประปาลดลงได 15 % ตอป เปนตน [7]

นอกจากนยงมงานวจยทศกษาขอมลของ บรษท ABC ทดาเนนธรกจประกอบสนคาชนสวนรถยนต

และสนคาประเภท Trading ซงมทงสงออกและนาเขา พบวาบรษทฯ มปญหาการจดเกบและการหยบจาย

ชนงานอยมาก โดยงานวจยนมวตถประสงคเพอหาวธการและพนทการจดเกบและหยบจายทเหมาะสม

และชวยใหพนกงานปฏบตงานไดสะดวกมากขน ซงการศกษานไดใชทฤษฎ ABC Classification และ ทฤษฎ

การจด Layout จากผลการศกษาสรปไดวา ถาโรงงานกรณศกษาใชวธการจด Layout ตามการแบงโซน

(Zoning) จะชวยใหใชเวลาและระยะทางในการจดงานลง และลดปญหาการจดเกบสนคากระจดกระจาย

ทาใหสนคาหาไดงาย อกทงยงสะดวกในการควบคม FIFO อกดวย [8]



ห น า | 645

5. วธการดาเนนงานวจย

5.1 รปแบบการศกษา

ผวจยประยกตใชการศกษาแบบผสมระหวางงานวจยเชงปรมาณ และเชงคณภาพ (Mixed

Research Method) ซงดานการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research)

5.2 ประชากรและกลมตวอยางในการศกษา ทาการศกษาการบรหารการจดการคลงสนคาของโรงงานผกผลไมแชแขงแหงหนง จงหวดเชยงใหม

ทงดานการรบ การจดเกบ การเบกจายวตถดบในคลงวตถดบ และการรบ การจดเกบ การเบกจายสนคา

ในคลงสนคาสาเรรป โดยการเลอกกลมตวอยางใชโดยใชวธการสมตวอยางโดยการเลอกกลมตวอยางโดย

พจารณาจากการตดสนใจของผวจย คอ สนคาคงคลงของโรงงาน ทงหมด 34 รายการ

5.3 เครองมอทใชในการศกษา เครองมอทใชในการศกษาขอมลมทงหมด 5 เครองมอ คอ

1. การวเคราะห 9 กจกรรมโลจสตกส โดยใชแบบสอบถาม ในการประเมนสถานการณปจจบน

ของกจกรรมโลจสตกสภายในโรงงาน ดวยการใหคะแนนรวมกนกบผจดการคลงวตถดบ ผจดการฝายผลต

ผจดการคลงสนคา ผจดการฝายการตลาด และผวจย

2. การประเมนศกยภาพดานโลจสตกส ทง 3 มต คอ มตดานตนทน มตดานเวลา และมตดาน

ความนาเชอถอ เพอประเมนศกยภาพดานตาง ๆ ในการดาเนนงานในสถานการณปจจบนของโรงงาน โดย

ใชแบบสอบถาม ดวยการใหคะแนนรวมกนกบผจดการคลงวตถดบ ผจดการฝายผลต ผจดการคลงสนคา

ผจดการฝายการตลาด และผวจย

3. การแบงหมวดหมสนคาตามหลก ABC Analysis ในการจดกลมขอมลวตถดบและสนคา ใน

คลงสนคารวมทงกระบวนการจดเกบ และกระบวนการเบกจายสนคา เพอทาการลาดบมลคาการซอขาย

ความถในการเบกจายสนคา ทาใหงายตอการแบงประเภทของสนคา

4. แนวคดการประยกตใชทฤษฎการออกแบบ และวางผงโรงงานอตสาหกรรม (Plant Layout

Design) ในการกาหนดพนทการเกบวตถดบ และสนคาแตละหมวดหม

5.4 การเกบรวบรวมขอมล

1. ขอมลปฐมภม (Primary Data) คอ ขอมลทผทาการวจย เกบไดจากการสมภาษณผบรหารของ

โรงงานและพนกงานทปฏบตหนาทมสวนงานทเกยวของ โดยการใชแบบสมภาษณเชงลก ไดแก ขอมลทวไป

ของโรงงาน ผลตภณฑหลก กาลงการผลต กจกรรมการดาเนนงาน ณ ปจจบน สภาพปญหาทเกดขนใน

การบรหารงานดานการจดการคลงสนคา และการดาเนนกจกรรมอน ๆ ทเกยวของภายในโรงงาน



ห น า | 646

2. ขอมลทตยภม (Secondary Data) คอ ขอมลทผวจยเกบรวบรวมและบนทกขอมลจากเอกสาร

ประกอบการทางาน และคอมพวเตอรของโรงงานไดแก รายการวตถดบ ปรมาณวตถดบ รายการสนคา

ปรมาณสนคา วตถดบและสนคาทมอยในคลงวตถดบ และคลงสนคา ปรมาณการสงซอวตถดบ ปรมาณ

ยอดขาย ขนตอนการรบวตถดบเขาคลง ขนตอนการจดเกบวตถดบ ขนตอนการเบกจาย พนทและผงการ

จดเกบสนคาในคลงสนคา

5.5 ขนตอนการศกษา ขนตอนการศกษามทงหมด 7 ขนตอนคอ

1. ศกษาขอมลทวไปของโรงงาน เชน ผลตภณฑหลก กาลงการผลต กจกรรมการดาเนนงาน ณ

ปจจบน สภาพปญหาทเกดขน และปรมาณยอดขายยอนหลง 1 ป เปนตน

2. ทาการศกษาและประเมนกจกรรมโลจสตกส 9 กจกรรม ในการประเมนศกยภาพในแตละ

กจกรรมของกจกรรมโลจสตกสภายในโรงงาน โดยมเกณฑการใหคะแนนมากทสดอยท 5 คะแนน และ

คะแนนนอยทสดอยท 1 คะแนน

3. ทาการศกษาและประเมนศกยภาพดานโลจสตกส ทง 3 มต คอ มตดานตนทน มตดานเวลา

และมตดานความนาเชอถอ โดยมเกณฑการใหคะแนนมากทสดอยท 5 คะแนน และคะแนนนอยทสดอยท 1

คะแนน

4. ทาการศกษาและวเคราะหโซอปทานตนนา กลางนา และปลายนาของโรงงาน โดยประยกตใช

ทฤษฎ Supply Chain Analysis

5. ใชขอมลการเคลอนไหวของสนคาคงคลงของโรงงาน รวมระยะเวลา 1 ป ตงแตวนท 1 มกราคม

พ.ศ. 2558 ถง วนท 31 ธนวาคม พ.ศ. 2558

6. การแบงหมวดหมของสนคา และการจาแนกลาดบความสาคญของปญหา โดยประยกตใช

ทฤษฎ ABC Analysis

7. เสนอแนวคดการกาหนดพนทการเกบวตถดบ และสนคาแตละหมวดหมโดยประยกตใชทฤษฎ

การออกแบบ และวางผงโรงงานอตสาหกรรม

6. ผลของการวจย

6.1 การจดการโลจสตกสของโรงงานผกผลไมแชแขง จงหวดเชยงใหม

โรงงานผกผลไมแชแขง ประกอบธรกจเกยวกบผกและผลไมแชแขง ตงอย ทจงหวดเชยงใหม

ผลตภณฑหลกของบรษทฯ ไดแก GSB A, GSB B, GB Whole A, OK Whole A และ ST เปนตน ผวจยได

ประยกตใช Supply Chain Analysis เพอวเคราะหโซอปทานของโรงงานกรณศกษา พบวา โซอปทานระดบ



ห น า | 647

ตนนา คอ ผสงมอบวตถดบทใชในกระบวนการผลต ไดแก พชผกและผลไม เกลอ ถงพลาสตก กลองบรรจ

เทปกาว โซอปทานระดบกลางนา คอ โรงงานกรณศกษาทมกระบวนการเรมตงแต การเบกวตถดบคลง

วตถดบ/บรรจภณฑ การตดแตง การลวก/ตม การแชแขง การบรรจ และคลงสนคาสาเรจรป สวนโซ

อปทานระดบปลายนา คอ ลกคาของบรษทฯ ซงแบงเปน 2 กลมคอ ลกคาตางประเทศ ไดแก ญปน

อเมรกา และลกคาในประเทศ ไดแก หางสรรพสนคา โรงแรม รานอาหาร เปนตน

6.2 ศกยภาพดานการจดการโลจสตกสของโรงงานผกผลไมแชแขง จงหวดเชยงใหม

จากการประเมนศกยภาพโดยแบบประเมนในหวขอ 9 กจกรรมโลจสตกส มตดานความนาเชอถอ

มตดานเวลา และมตดานตนทนดวยการใหคะแนนรวมกนโดยผจดการคลงวตถดบ ผจดการฝายผลต

ผจดการคลงสนคา ผจดการฝายการตลาด และผวจย สามารถสรปผลการประเมนไดดงน

ผลการประเมนกจกรรมโลจสตกสทง 9 กจกรรมในโรงงาน กจกรรมทไดคะแนนสงสดอยท 4

คะแนน คอ การวางแผนหรอการคาดการณความตองการของลกคา การใหบรการแกลกคาและกจกรรม

สนบสนน การจดการเครองมอเครองใชตาง ๆ และการบรรจหบหอ การเลอกสถานทของโรงงานและ

คลงสนคา การขนสง และโลจสตกสยอนกลบ สวนกจกรรมทมคะแนนตาทสด โดยไดคะแนนอยท 2

คะแนน คอ กจกรรมการบรหารสนคาคงคลง ซงเกดจากการขาดประสทธภาพในการบรหารจดการ

คลงสนคา ไมมการจดหมวดหมประเภทของสนคาทชดเจน ขาดการจดผงการจดเกบสนคา ไมมอปกรณ

ชวยในการควบคมการเบกจายสนคา ดงแสดงในรปท 1

ผลการประเมนศกยภาพโลจสตกส มตดานตนทนในของโรงงาน พบวา สดสวนมลคาการลงทน

เกยวกบการตดตงระบบการสอสารภายในองคกรตอมลคายอดขาย สดสวนมลคาสนคาทเสยหายตอ

ยอดขาย สดสวนตนทนการบรหารคลงสนคาตอยอดขาย และสดสวนตนทนการขนสงตอมลคายอดขาย ได

คะแนนสงสดอยท 4 คะแนน สวนสดสวนตนทนการบรหารคลงสนคาตอยอดขายไดคะแนนตาสด คอ 2

คะแนน ซงเกดจากไมมอปกรณชวยควบคมการเบกจายสนคาทสามารถสบกลบขอมลไดอยางถกตอง อก

ทงยงขาดการกาหนดพนทการจดเกบสนคาอยางชดเจน ดงแสดงในรปท 2



ห น า | 648

รปท 1 คะแนนการประเมนศกยภาพกจกรรมโลจสตกส 9 กจกรรมของโรงงานกรณศกษา

รปท 2 คะแนนการประเมนการประเมนศกยภาพโลจสตกส มตดานตนทนของโรงงานกรณศกษา



ห น า | 649

รปท 3 คะแนนการประเมนการประเมนศกยภาพโลจสตกส มตดานเวลาของโรงงานกรณศกษา

ผลการประเมนศกยภาพโลจสตกส มตดานเวลา พบวา ระยะเวลาเฉลยตอการจดสงสนคา ได

คะแนนมากสดอยท 4 คะแนน สวนระยะเวลาการจดเกบสนคาสาเรจรปในคลงสนคา ไดคะแนนตาสดอยท

2 คะแนน เนองจากใชระยะเวลาในการคนหาพนททใชเกบสนคาแตละรายการทนาน ระยะทางในการ

เบกจายสนคาไกล สาเหตเกดจาก พนกงานจาไมไดวาสนคาเกบไวในพนทใด ไมมปายระบสถานทจดเกบ

รวมทงปรมาณคงเหลอของสนคา ดงแสดงในรปท 3

ผลการประเมนศกยภาพโลจสตกส มตดานความนาเชอถอ พบวา อตราความแมนยาการพยากรณ

ความตองการของลกคา อตราความสามารถในการจดสงสนคา อตราความแมนยาของการออกใบสงซอไป

ยงแผนกอน ๆ อตราความสามารถในการจดสงสนคาของผผลต และอตราความสามารถในการจดสง

สนคาของแผนกขนสง ไดคะแนนมากสดอยท 4 คะแนน สวนอตราความแมนยาของสนคาคงคลงมคะแนน

ตาสดทได 2 คะแนน เนองจากกระบวนการเบกจายสนคา ยงใชเอกสารในการควบคมทาใหเกดความ

ผดพลาดในการสรปและรวบรวมขอมล ดงแสดงในรปท 4



ห น า | 650

รปท 4 คะแนนการประเมนการประเมนศกยภาพโลจสตกส มตดานความนาเชอถอของโรงงานกรณศกษา

6.3 การประยกตทฤษฎ ABC Analysis ในการปรบปรงประสทธภาพการจดการคลงสนคา

โรงงานผกผลไมแปรรป จงหวดเชยงใหม

จากผลการประเมนกจกรรมโลจสตกสทง 9 กจกรรมในโรงงาน กจกรรมทมคะแนนตาทสด โดย

ไดคะแนนอยท 2 คะแนน คอ กจกรรมการบรหารสนคาคงคลง ผลการประเมนศกยภาพโลจสตกส มตดาน

ตนทนในของโรงงาน พบวา สวนสดสวนตนทนการบรหารคลงสนคาตอยอดขายไดคะแนนตาสด คอ 2

คะแนน ซงเกดจากไมมอปกรณชวยควบคมการเบกจายสนคาทสามารถสบกลบขอมลไดอยางถกตอง อก

ทงยงขาดการกาหนดพนทการจดเกบสนคาอยางชดเจน ผลการประเมนศกยภาพโลจสตกส มตดานเวลา

พบวา ระยะเวลาการจดเกบสนคาสาเรจรปในคลงสนคา ไดคะแนนตาสดอยท 2 คะแนน เนองจากใช

ระยะเวลาในการคนหาพนททใชเกบสนคาแตละรายการทนาน ระยะทางในการเบกจายสนคาไกล สาเหต

เกดจาก พนกงานจาไมไดวาสนคาเกบไวในพนทใด ไมมปายระบสถานทจดเกบ รวมทงปรมาณคงเหลอของ

สนคา ผลการประเมนศกยภาพโลจสตกส มตดานความนาเชอถอ พบวา อตราความแมนยาของสนคาคง

คลงมคะแนนตาสดทได 2 คะแนน เนองจากกระบวนการเบกจายสนคา ยงใชเอกสารในการควบคมทาให

เกดความผดพลาดในการสรปและรวบรวมขอมล ดงนนผวจยจงเสนอแนงทางการปรบปรงประสทธภาพ

การจดการคลงสนคา โดยมรายละเอยดดงน

1. การประยกตใช ABC Analysis ในการจดกลมขอมลวตถดบและสนคา ในคลงสนคารวมทง

กระบวนการจดเกบ และกระบวนการเบกจายสนคา เพอลาดบมลคาการซอขาย ความถในการเบกจาย

สนคา ทาใหงายตอการแบงประเภทของสนคา พบวา สนคาประเภท A มทงหมด 5 รายการ มมลคาการ

ขายอยท 162,489,960 บาท คดเปน 79.27 % สนคาประเภท B มทงหมด 11 รายการ มมลคาการขายอย



ห น า | 651

ท 31,211,550 บาท คดเปน 15.22 % สนคาประเภท C มทงหมด 18 รายการ มมลคาการขายอย ท

11,291,360 บาท คดเปน 5.51 % ซงรายละเอยดขอมลสามารถสรปและแสดงไดดงตารางท 1 และรปท 5

ตารางท 1 การแบงประเภทของสนคาตามมลคาการขายและปรมาณของสนคา

ประเภทสนคา จานวนสนคา (รายการ) มลคาการขาย (บาท) ปรมาณสนคา (กก.) สดสวน

A 5 162,489,960 2,277,655 79.27 %

B 11 31,211,550 475,100 15.22 %

C 18 11,291,360 210,120 5.51 %

รวม 47 204,992,870 2,962,875 100.00 %

รปท 5 สดสวนและมลคาของวตถดบและสนคาในแตละประเภท

2. เสนอนโยบายการจดการดานพนทจดเกบวตถดบและสนคาโดยประยกตใชทฤษฎการออกแบบ

และวางผงโรงงาน โดยจดสรรพนทในการจดเกบสนคาตามประเภทของสนคาทไดดาเนนการแบงประเภท

ของสนคาตามทฤษฎ ABC Analysis ในการจดสรรพนทดงกลาวคานวณจากสตร ระยะกวาง คณ ระยะยาว

ของแตละพนทในการจดเกบสนคา โรงงานกรณศกษาจดเกบสนคาโดยการวางกลองสนคาบนชนวางกลอง

สนคา หรอวางพาเลทกลองสนคาบน แลวใชรถ Forklift ยกชนวางกลองสนคาและพาเลทไปจดเกบทชนวาง

สนคา โดยกาหนดพนทการจดเกบดงน (1) สนคาประเภท A อยใกลกบทางเขา-ออกคลงสนคา เพอใหงาย

และสะดวกในการตรวจสอบ ควบคมการเบกจาย โดยพนททใชเกบสนคาประเภท A มพนททงหมด 131.76

ตารางเมตร ใชสาหรบเกบสนคาประเภท A ทมทงหมด 5 รายการ ซงมปรมาณ 2,277,655 กโลกรม



ห น า | 652

(2)สนคาประเภท B จดใหอยชวงกลางของคลงสนคาถดไปจากสนคาประเภท A โดยพนททใชเกบสนคา

ประเภท B มพนททงหมด 39.50 ตารางเมตร ใชสาหรบเกบสนคาประเภท B ทมทงหมด 11 รายการ ซงม

ปรมาณ 475,100 กโลกรม (3)สนคาประเภท C จดใหอยดานในสดของคลงสนคาถดไปจากสนคาประเภท

B เนองจากเปนประเภทสนคาทมมลคาการขายทนอยทสดในกลม รวมทงมความถในการเบก-จายทนอย

ทสดอกดวย โดยพนททใชเกบสนคาประเภท C มพนททงหมด 26.52 ตารางเมตร ใชสาหรบเกบสนคา

ประเภท C ทมทงหมด 18 รายการ ซงมปรมาณ 210,120 กโลกรม ดงแสดงในรปท 6

รปท 6 ผงการจดเกบวตถดบและสนคาตามประเภทของวตถดบและสนคา

7. สรปและบทวจารณ

7.1 สรป

โซอปทานระดบตนนา คอ ผสงมอบวตถดบทใชในกระบวนการผลต ไดแก พชผกและผลไม เกลอ

ถงพลาสตก กลองบรรจ เทปกาว โซอปทานระดบกลางนา คอ โรงงานกรณศกษาทมกระบวนการเรม

ตงแต การเบกวตถดบคลงวตถดบ/บรรจภณฑ การตดแตง การลวก/ตม การแชแขง การบรรจ และ

คลงสนคาสาเรจรป สวนโซอปทานระดบปลายนา คอ ลกคาของบรษทฯ ซงแบงเปน 2 กลมคอ ลกคา

ตางประเทศ ไดแก ญปน อเมรกา และลกคาในประเทศ ไดแก หางสรรพสนคา โรงแรม รานอาหาร เปนตน

การประเมนศกยภาพจากกจกรรมโลจสตกส 9 กจกรรม ของโรงงานผกผลไมแชแขง จงหวด

เชยงใหม ซงหลงจากการวเคราะหขอมลแลว พบวากจกรรมการบรหารสนคาคงคลง ไดคะแนนประเมน

ตาสดอยท 2 คะแนน สวนการประเมนศกยภาพของโลจสตกสทง 3 มต มตดานตนทน กจกรรมสดสวน

ตนทนการบรหารคลงสนคาตอยอดขาย ไดคะแนนประเมนตาสดอยท 2 คะแนน มตดานเวลา ระยะเวลา

ทางขนสงสนคา

พนทเกบสนคา

ประเภท A

131.76 ตรม.

พนทเกบ

สนคา

ประเภท B

39.5 ตรม.

พนทเกบ

สนคา

ประเภท C

26.52

ตรม.

โตะเบกจาย

สนคา

ทางเขา-ออก

คลงสนคา



ห น า | 653

เฉลยการจดเกบสนคาสาเรจรปในคลงสนคา ไดคะแนนประเมนตาสดอยท 2 คะแนน มตดานความ

นาเชอถอ อตราความแมนยาของสนคาคงคลง ไดคะแนนประเมนตาสดอยท 2 คะแนน

การประยกตใช ABC Analysis ในการจดกลมสนคา ในคลงสนคา และการออกแบบและวางผง

โรงงาน จดสรรพนทในการจดเกบสนคาตามประเภทของสนคา พบวา สนคาประเภท A ม 5 รายการ ม

มลคาการขาย 162,489,960 บาท คดเปน 79.27 % มปรมาณ 2,277,655 กโลกรม ใหจดเกบอยใกลกบ

ทางเขา - ออกคลงสนคา เพอใหงายและสะดวกในการตรวจสอบ ควบคมการเบกจาย สนคาประเภท B ม

11 รายการ มมลคาการขาย 31,211,550 บาท คดเปน 15.22 % ปรมาณ 475,100 กโลกรม จดเกบอยชวง

กลางของคลงสนคาถดไปจากสนคาประเภท A และสนคาประเภท C ม 18 รายการ มมลคาการขาย

11,291,360 บาท คดเปน 5.51 % มปรมาณ 210,120 กโลกรม จดเกบอยดานในสดของคลงสนคาถดไป

จากสนคาประเภท B เนองจากเปนประเภทสนคาทมมลคาการขายทนอยทสดในกลม รวมทงมความถใน

การเบก-จายทนอยทสด

7.2 ขอเสนอแนะ

1. โรงงานกรณศกษาควรสรางพธกจทางการคารวมกบผประกอบการทอยทง โซอปทานตนนา

และปลายนา เพอเพมศกยภาพทางการคา และการแขงขน

2. โรงงานกรณศกษาควรจะปรบปรงประสทธภาพในการบรหารจดการคลงสนคา เนองจากเปน

กจกรรมทไดคะแนนการประเมนศกยภาพ 9 กจกรรมของโลจสตกสตาทสด โดยการจดหมวดหมประเภท

ของสนคาตามผงทไดออกแบบไว เพอลดเวลาในการเบกจายสนคา การตรวจนบสนคา

3. การประเมนศกยภาพโลจสตกส มตดานตนทน ควรจะปรบปรงสดสวนตนทนการบรหาร

คลงสนคาตอยอดขาย เนองจากไดคะแนนตาสดโดยการกาหนดพนทการจดเกบสนคาตามทไดออกแบบไว

4. การประเมนศกยภาพโลจสตกส มตดานเวลา ควรปรบปรงระยะเวลาการจดเกบสนคาสาเรจรป

ในคลงสนคา เนองจากไดคะแนนตาสด โดยมแนวทางการลดระยะเวลาในการคนหาพนททใชเกบสนคา ลด

ระยะทางในการเบกจายสนคา ใชปายระบสถานทจดเกบ รวมทงปรมาณคงเหลอของสนคา

5. การประเมนศกยภาพโลจสตกส มตดานความนาเชอถอ ควรจะปรบปรงอตราความแมนยาของ

สนคาคงคลง เนองจากไดคะแนนตาสด โดยการกาหนดพนทการจดเกบสนคาใหชดเจน แบงหมวดหมของ

สนคาเพอลาดบความสาคญของสนคาแตละประเภท

6. โรงงานกรณศกษาควรจะปรบปรงประสทธภาพในการบรหารจดการคลงสนคา โดยการจดกลม

สนคา ในคลงสนคา และการออกแบบและวางผงโรงงาน จดสรรพนทในการจดเกบสนคาตามประเภทของ

สนคาตามทผวจยไดเสนอไว



ห น า | 654

7.3 ขอเสนอแนะในการทาวจยครงตอไป

1. ควรศกษาการประยกตใช Color Classification ในการใชสแบงประเภทของสนคา พรอมทงระบ

ตวเลขทงตวสนคาและพนทจดเกบ เพอเพมประสทธภาพการจดเกบสนคาเขาคลงสนคา การเบก - จาย

สนคา และการตรวจนบสนคาคงคลงในแตละเดอน

2. โรงงานกรณศกษาควรนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศ คอมพวเตอรพกพา Mobile (Handheld)

ชวยในการตรวจนบสนคาคงคลง และควบคมการเบก-จายสนคาในคลงสนคา เพอใหขอมลดงกลาว

ถกตองตรงกบสนคาทมอยในคลงสนคา

8. เอกสารอางอง [1] ศนยวจยกสกรไทย. (2558). อตสาหกรรม อาหารและเครองดม (Foods and Beverages), แหลงทมา

http: / /

www.kasikornbank.com/SME/Documents/KSMEAnalysis/ IndustrySolution_FoodsAndBeverages_201

5.pdf, เขาดเมอวนท 16/03/2559.

[2] คานาย อภปรชญาสกล. (2555). การจดการสนคาคงคลงและศนยกระจายสนคา, กรงเทพฯ: โฟกส

มเดยแอนด พบลชชง.

[3] Christopher, M. (2005). Logistics and Supply Chain Management, Creating Valueadded Networks.

Financial Times Prentice Hall.

[4] Grant, David B. , et al. ( 2006) . Fundamentals of Logistics Management, ( European Edition) ,

Maidenhead, McGraw-Hill.

[5] อารรตน พรหมมเนตร และวชญานน รตนวบลยสม. (2553). การพฒนาการบรหารจดการสนคา คง

คลงกรณศกษา: บรษท ท.เอส.พรนทตง 2002, วารสารวทยาการจดการและสารสนเทศศาสตร, หนา

38-53.

[6] สมศกด ตรสตย. (2555). การออกแบบและวางผงโรงงาน, (พมพครงท 26. กรงเทพมหานคร: สมาคม

สงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน).

[7] พชร ชวยประดษฐ. (2556). แนวทางการพฒนาบรหารจดการรานคาปลกวสดกอสราง กรณศกษา

รานปทมธาน, วทยานพนธบรหารธรกจมหาบณฑต สาขาวชาการจดการโลจสตกส. มหาวทยาลย

หอการคาไทย, กรงเทพฯ.



ห น า | 655

{8] อมรรตน ปาลกะวงษ ณ อยธยา. (2556). การเพมประสทธภาพคลงสนคาดวยการจดแผนผง

คลงสนคาใหม กรณศกษาบรษท ABC, วทยานพนธวศวกรรมศาสตร สาขาวชาเทคโนโลยโลจสตกส.

มหาวทยาลยเทคโนโลยมหานคร, กรงเทพฯ.