การลางมอ

คณะท างานความปลอดภยทางหองปฏบตการ

สถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข

การฝกอบรม “การจดการความรสถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข” ๒๒ พฤษภาคม ๒๕๖๑

ณ หอง A203 อาคาร๑ กรมวทยาศาสตรการแพทย

วตถประสงค

เพอใหบคลากรมความร ความเขาใจและตระหนกถงความส าคญในการลางมอ เพอใหบคลากรสามารถลางมออยางถกวธ

ส าคญอยางไร

ใชมอท าอะไรกนบาง

หยบ ลวง

จบ แคะ

พฤตกรรมมนษย

เกา แกะ

ประเภทของเจาหนาทสถาบนฯ

เจาหนาทท างาน “ใน” หองปฏบตการ

เจาหนาทท างาน “นอก” หองปฏบตการ

งานเจาหนาท งานสารบรรณ งานยานพาหนะ หนวยงานสนบสนนอนๆ พนกงานท าความสะอาด และ บคคลภายนอก

สถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข มอ านาจหนาทตามระบในราชกจจานเบกษา ฉบบท ๔ เลม ๑๑๙ ตอนท ๑๐๓ ก หนา ๖๕ (เลมท ๓) ๙ ตลาคม ๒๕๔๕ ตามภาคผนวก 1 ดงน ใหบรการตรวจวเคราะห ตรวจยนยน ทางหองปฏบตการดานชนสตรโรคไดแก แบคท เรย ไวรส เชอรา พาราสต ทางดานสขภาพ ไดแก โรคทางพนธกรรม พษวทยา ชวเคม ทางดานคมครองผบรโภคไดแก ตรวจวเคราะหผลตภณฑก าจดพาหะน าโรค และใหบรการการทดสอบความช านาญทางหองปฏบตการ

ตวอยางเชอโรคทพบบนมอ

ภาพแสดงการเพาะเชอทอยบนมอในอาหารเลยงเชอ

รไหมวาการใชมอทสกปรกหยบจบอาหารเขาปาก จะท าใหทองเสยหรอกอโรคอนๆ

รแลวท าหรอเปลา

ผลการส ารวจพฤตกรรมการลางมอกอนทานอาหาร

หนวยงาน กองสขศกษา กรมสนบสนนบรการสขภาพ กลมเปาหมาย อายมากกวา ๑๕ ป

ระยะเวลา เมษายน – มถนายน ๒๕๕๘

4.20%

44.30% 51.50%

ไมเคยลางมอเลย ลางทกครง ลางบางไมลางบาง

ประเภทของการลางมอ

การลางมอ แบงออกได 4 ประเภท ดงน

1 การลางมอแบบธรรมดา ( Normal หรอ social hand washing )

2 การลางมอแบบสขอนามยดวยน ายาท าลายเชอ (Hygienic hand washing)

3 การลางมอดวยแอลกอฮอลเจล (Hand rubbing with alcohol gel)

4 การลางมอกอนท าหตถการ (Surgical hand washing)

ลางมอ อยางไร

การลางมอเปนศาสตรชนดหนง

ขนตอนทถกตองในการลางมอนนเปนวธการชวยลดการตดเชอทดทสดสามารถขจดเชอโรคไดถงรอยละ 90

การลางมอ

บรเวณของมอทมกจะลางไมสะอาด

การลางมอ ๗ ขนตอน

เมอไรควรลาง และ ลางนานแคไหน

หลงปฏบตงานเสรจ/ ถอดถงมอ/ PPE

กอนออกจากหองปฏบตการ

กอนรบประทานอาหาร

หลง จบตองสงสกปรก เชน ไอ จาม ขยะ

กอน&หลงเขาหองน า

ตองลางมอเมอไร??

Hand Rubbing Alcohol

ใชในกรณท าความสะอาดมอ

อยางเรงดวน หรอบรเวณทไมมอางลางมอ

ใชประมาณ 10 cc หรอปรมาณทเพยงพอทจะถมอทง 2 ขางใหทว และรอจนกระทงน ายาบนมอแหง

ไมควรใช ในกรณมอเปอนสงสกปรกมาก เปอนเลอด หรอ สารคดหลงจากรางกายผปวย

3 การลางมอแบบสขอนามยดวยแอลกอฮอลเจล

20-30 วนาท 40-60 วนาท

การลางมอดวยน าและสบอยางเพยงพอ

ใชเวลา 40-60 วนาท

Adequate hand washing with water and soap

requires 40–60 seconds

การถมอดวยแอลกอฮอล : 20-30 วนาท

Alcohol-based hand rubbing: 20–30

seconds

เวลาทจ ากด = อปสรรคใหญหลวงส าหรบสขอนามยของมอ

WI 13-07-001 วธการลางมอ ขนตอนหนง ท ามอขางละ 5 ครง

4 การลางมอกอนท าหตถการ (Surgical hand washing) • เปนการลางมอกอนท าหตถการในหองผาตดหรอหองคลอดเพอปองกนการตดเชอ

• ฟอกมอดวยสบผสมน ายาฆาเชอ เชน Chlohexidine 4%

• ลางตงแตแขน ถงขอศอก โดยใชแปรงทปราศจากเชอแปรงมอและเลบในการปฏบตงานครงแรกของวน

• เปนเวลา 2-5 นาท • ลางดวยน าสะอาด •

เชดดวยผาแหงปราศจากเชอ หรอ

ท าความสะอาดมอ ดวยแอลกอฮอลเจล ประมาณ 10 มล. ถใหทวมอ แขน ถงศอกจนน ายาแหง ใชเวลาในการฟอกนาน 30 วนาท

ตวอยางน ายาฆาเชอทใชท าความสะอาดมอ

70%alcohol, 4%chlorhexidine, iodine compound,

Iodophores, phenol derivative, Triclosan, quaternary

ammonium compounds เปนตน

จากการศกษาพบวา: • 70% alcohol มประสทธภาพในการท าลายเชอโรคไดดทสด และออกฤทธเรวทสด • 4% chlorhexidine มประสทธภาพในการท าลายเชอโรคด ออกฤทธเรวปานกลาง

แตคงการออกฤทธไดนานกวา • Iodine compound มประสทธภาพในการท าลายเชอโรคดกวา 4%

chlorhexidine แตนอยกวา 70% alcohol แตมขอเสยคอท าใหเกดการระคายเคองตอผวหนง และเกดการแพไดงาย

• 70% alcohol ท าลายเชอไดดรวมทงเชอดอยา และเมอผสมกบ chlorhexidine

gluconate จะมฤทธคงคางอยไดนาน

Chlorhexidine Gluconate มคณสมบตออกฤทธฆาเชอ Antiseptics and Disinfectants มคณสมบตใชฆาเชอในแผล ม คณสมบตท ด ค อ ออกฤทธ ได เปน เวลานาน Residual Effect สามารถออกฤทธไดดกบเชอแบคทเรยแกรมบวกและแกรมลบ ทงชนดทชอบและไมชอบออกซเจน (Aerobic and

Anaerobic bacterias) ตลอดไปจนกระทงยสต (Yeast: เชอราประเภทหนง)

Antiseptics หมายถง สารเคมทใชท าลายหรอยบยงการเจรญเตบโตของจลนทรย ใชกบ ภายนอกของรางกายสงมชวตโดยไมท าอนตรายตอเนอเยอเหลานน Disinfectant หมายถง สารเคมทใชท าลายจลนทรยทท าใหเกดโรคและใชกบสงไมมชวต เชน เครองมอและสถานท เปนตน สารเคมเหลาน จะท าใหเกดอนตรายตอผวหนงและเยอเมอก ของรางกายโดยตรง

มกลไกการออกฤทธอยางไร? กลไกการออกฤทธ โดยตวยาจะยบยงการเจรญเตบโต และมฤทธฆาเชอทงแบคทเรยและเชอรา ออกฤทธไดกบเชอโรคหลายชนด ทงนขนอยกบความเขมขนของตวผลตภณฑคลอรเฮกซดน โดยกลไกของคลอรเฮกซดนจะไปท าใหผนงเซลลของเชอโรคเหลานนแตกออกและท าใหเชอโรคตายลง

ประเทศไทยโดยกระทรวงสาธารณสขไดบรรจ Chlorhexidine ในบญชยาหลกแหงชาตแผนปจจบน ตามรายการดงตอไปน • Chlorhexidine gluconate ขนาดความเขมขน 2% ส าหรบรกษารากฟน

• Chlorhexidine gluconate ขนาดความเขมขน 0.1% - 0.2% (น าหนก/ปรมาตร) ในรปแบบน ายาบวนปากส าหรบคลนกทนตกรรม และใชรกษาแผลในปาก

• Chlorhexidine gluconate ขนาดความเขมขน 2% และ 4% โดยผสมรวมกบแอลกอฮอล 70% ส าหรบการลางมองานผาตด

ลางมอเพอก าจดจลนทรยทอาจกอโรคใหกบตวเราหรอบคคลรอบขาง

การลางมออยางถกวธชวยลดโอกาสการเกดโรคได รอยละ ๙๐

การลางมออยางถกวธม ๗ ขนตอน

การลางมอแตละครงควรใชเวลาอยางนอย ๒๐-๓๐ วนาท

ควรลางกอนหรอหลงทมกจกรรมตางๆ หรอเมอรสกสกปรก

ควรลางมอทกครงกอนออกจากหองปฏบตการ

สาระส าคญ

ขอบคณครบ

Thank you