จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา...

59
ความปลอดภัยและหลักการทางานเครื่องยนต์เบนซิน 4 และ 2 จังหวะ 1 จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และคาอธิบายรายวิชา วิชา เครื่องยนต์เล็ก รหัสวิชา 2101-2101 หลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพ พุทธศักราช 2556 ชื่อวิชา เครื่องยนต์เล็ก จานวน 2 หน่วยกิต รหัสวิชา 2101-2101 คาบการสอน 72 ชั่วโมง จุดประสงค์รายวิชา 1. เพื่อให้เข้าใจหลักการทางาน และส่วนประกอบของเครื่องยนต์เล็ก 2. เพื่อให้ใช้เครื่องมือถอดประกอบและตรวจสภาพเครื่องยนต์เล็ก 3. เพื่อให้ถอดประกอบตรวจสภาพ บริการและบารุงรักษาเครื่องยนต์เล็ก 4. เพื่อให้มีกิจนิสัยดีในการทางาน รับผิดชอบ ด้วยความประณีตรอบคอบ สะอาด ปลอดภัยและรักษาสภาพแวดล้อม มาตรฐานรายวิชา 1. แสดงความรู้เกี่ยวกับหลักการตรวจสอบบารุงรักษาปรับแต่งชิ้นส่วนเครื่องยนต์เล็ก 2. บารุงรักษาเครื่องยนต์เล็กแก๊สโซลีนตามคู่มือ 3. บารุงรักษาเครื่องยนต์เล็กดีเซลตามคู่มือ 4. ตรวจสภาพและถอดประกอบชิ้นส่วนเครื่องยนต์เล็กแก๊สโซลีนตามคู่มือ 5. ตรวจสภาพและถอดประกอบชิ้นส่วนเครื่องยนต์เล็กดีเซลตามคู่มือ คาอธิบายรายวิชา ศึกษาและปฏิบัติเกี่ยวกับ หลักการทางานถอดประกอบชิ้นส่วนของเครื่องยนต์เล็ก ความปลอดภัยในการทางาน การใช้เครื่องมือถอดประกอบ ตรวจสอบชิ้นส่วน บารุงรักษา แก้ไข ข้อขัดข้อง ปรับแต่งเครื่องยนต์เล็กแก๊สโซลีน เครื่องยนต์เล็กดีเซลและการประมาณราคาค่าบริการ

Upload: others

Post on 01-Sep-2019

4 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 1

จดประสงครายวชา มาตรฐานรายวชา และค าอธบายรายวชา วชา เครองยนตเลก รหสวชา 2101-2101

หลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ พทธศกราช 2556

ชอวชา เครองยนตเลก จ านวน 2 หนวยกต รหสวชา 2101-2101 คาบการสอน 72 ชวโมง จดประสงครายวชา

1. เพอใหเขาใจหลกการท างาน และสวนประกอบของเครองยนตเลก

2. เพอใหใชเครองมอถอดประกอบและตรวจสภาพเครองยนตเลก

3. เพอใหถอดประกอบตรวจสภาพ บรการและบ ารงรกษาเครองยนตเลก

4. เพอใหมกจนสยดในการท างาน รบผดชอบ ดวยความประณตรอบคอบ สะอาดปลอดภยและรกษาสภาพแวดลอม

มาตรฐานรายวชา

1. แสดงความรเกยวกบหลกการตรวจสอบบ ารงรกษาปรบแตงชนสวนเครองยนตเลก 2. บ ารงรกษาเครองยนตเลกแกสโซลนตามคมอ 3. บ ารงรกษาเครองยนตเลกดเซลตามคมอ 4. ตรวจสภาพและถอดประกอบชนสวนเครองยนตเลกแกสโซลนตามคมอ 5. ตรวจสภาพและถอดประกอบชนสวนเครองยนตเลกดเซลตามคมอ

ค าอธบายรายวชา

ศกษาและปฏบต เกยวกบ หลกการท างานถอดประกอบชนสวนของเครองยนตเลก ความปลอดภยในการท างาน การใชเครองมอถอดประกอบ ตรวจสอบชนสวน บ ารงรกษา แกไขขอขดของ ปรบแตงเครองยนตเลกแกสโซลน เครองยนตเลกดเซลและการประมาณราคาคาบรการ

Page 2: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 2

ชดกจกรรมการเรยนรจากกลมและการคนพบ ( Constructivism ) วชา เครองยนตเลก รหสวชา 2101-2101

หลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ พทธศกราช 2556

ชดท 1 ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ

แผนการจดการเรยนรจากกลมและการคนพบ (Constructivism) หวขอเรอง

1.1 ความปลอดภยในการปฏบตงานยานยนต 1.2 ชนดของเครองยนตเลก 1.3 สวนประกอบของเครองยนตทวไป 1.4 สวนประกอบหลกของเครองยนตเลก 1.5 หลกการท างานของเครองยนตเลกแกสโซลนแบบ 4 จงหวะ 1.6 หลกการท างานของเครองยนตเลกแกสโซลนแบบ 2 จงหวะ 1.7 ความแตกตางของเครองยนตเลกแกสโซลนแบบ 4 และ 2 จงหวะ 1.8 หลกการท างานของเครองยนตเลกดเซลแบบ 4 จงหวะ

1.9 การส ารวจพนทเครองมอและอปกรณทใชปฏบตงานยานยนต

สาระส าคญ เครองยนตเลกและหลกการท างานมความส าคญมาก ดงนนนกเรยนจะตองมความร

ความเขาใจเกยวกบชนดของเครองยนต สวนประกอบของเครองยนตทวไป สวนประกอบหลก ของเครองยนตเลก เครองยนตเลกแกสโซลน หลกการท างานของเครองยนตเลกแกสโซลนแบบ 4 จงหวะ และ 2 จงหวะ หลกการท างานของเครองยนตเลกดเซลแบบ 4 จงหวะ และหลกการปฏบตงานทมความปลอดภย เพอจะไดน าความร ความเขาใจไปใชในการตรวจซอมเครองยนตเลกตอไป

จดประสงคทวไป

เพอใหนกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบความปลอดภยในการปฏบตงานยานยนต ชนดของเครองยนตเลก สวนประกอบของเครองยนตทวไป สวนประกอบหลกของเครองยนตเลกหลกการท างานของเครองยนตเลกแกสโซลนแบบ 4 จงหวะ หลกการท างานของเครองยนตเลกแกส

Page 3: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 3

โซลนแบบ 2 จงหวะ ความแตกตางของเครองยนตเลกแกสโซลนแบบ 4 และ 2 จงหวะ หลกการท างานของเครองยนตเลกดเซลแบบ 4 จงหวะ และส ารวจพนทเครองมอและอปกรณทใชปฏบตงานยานยนตได

จดประสงคเชงพฤตกรรม ดานความร

1. อธบายถงหลกการและวธการในการปฏบตงานชางยนตไดอยางถกตองปลอดภย

2. บอกชนดของเครองยนตเลกได 3. บอกชอสวนประกอบของเครองยนตทวไปได 4. บอกชอสวนประกอบหลกของเครองยนตเลกได 5. อธบายหลกการท างานของเครองยนตเลกแกสโซลนแบบ 4 จงหวะได 6. อธบายหลกการท างานของเครองยนตเลกแกสโซลนแบบ 2 จงหวะได 7. บอกสวนประกอบของเครองยนตเลกแกสโซลนแบบ 2 และ 4 จงหวะได 8. อธบายหลกการท างานของเครองยนตเลกดเซลแบบ 4 จงหวะได ดานทกษะ 9. ส ารวจพนทเครองมอและอปกรณทใชปฏบตงานยานยนต ดานจตพสย 10. ความมมนษยสมพนธ

11. ความมวนย

12. ความรบผดชอบ

13. ความเชอมนในตนเอง

14. ความปลอดภย

15. ความสนใจใฝร

16. มความอดทนอดกลน

เวลาทใช 4 ชวโมง ทฤษฎ 1 ชวโมง ปฏบต 3 ชวโมง

กระบวนการทใชในการจดกจกรรม ใช Student Teams Achievement Decision หรอ STAD

Page 4: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 4

กจกรรมการเรยนการสอน ขนน า

1. นกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน จ านวน 10 ขอ 2. ครแจงจดประสงคการเรยนรและกจกรรมทตองท าในหนวยการเรยนน 3. ศกษาค าศพท 4. ครทบทวนความรเดม โดยใหตวแทนนกเรยน 1 คน ออกมาเลาประสบการณเกยวกบ

เครองยนตเลก และการปฏบตของชางทซอมเครองยนต จากการทนกเรยนพบเหนขณะทไปใชบรการในการซอมรถจกรยานยนต แลวครซกถามนกเรยน เพอใหนกเรยนชวยกนคดวา การทนกเรยนมความรความเขาใจในเครองยนตเลก จะชวยใหนกเรยนปฏบตงานทางดานเครองยนตทปลอดภยไดอยางไร

ขนสอน 5. ครอธบายพรอมยกตวอยาง โดยใช Powerpoint ตามเนอหาในใบความร เรอง

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ ของชดกจกรรมการเรยนร

6. นกเรยนท าแบบฝกหด โดยเขยนความอธบายลงในชองวาง เปนรายบคคล 7. ครและนกเรยนรวมกนตรวจแบบฝกหด และครอธบายค าตอบบางขอทนกเรยนสงสย

ใหเขาใจ 8. ครจดกลมนกเรยนกลมละ 3-4 คน เพอปฏบตงาน แบบคละกน เกง ปานกลาง ออน

(ครจดเตรยมไวลวงหนาแลว) 9. ครแจกใบงานท 1 เรอง การส ารวจพนทเครองมอและอปกรณทใชปฏบตงานยานยนต

พรอมอธบายกอนใหนกเรยนลงมอปฏบตงาน จากนนใหนกเรยนทกกลมศกษา และท ากจกรรมตามใบงานท 1

10. นกเรยนในกลมแตละคน มหนาทและบทบาททตางๆ กน คอ คนท 1 ส ารวจพนท A คนท 2 ส ารวจพนท B คนท 3 ส ารวจพนท C เมอมการเปลยนแปลงการปฏบตงานในแตละครง นกเรยนสบเปลยนหนาทกนจนกวาจะสนสดการปฏบตงาน

11. นกเรยนแตละกลมบนทกขอมล ลงในแบบบนทกผลการส ารวจ 12. ครสมนกเรยนจ านวน 3 กลม ใหตวแทนออกมารายงานผลการส ารวจ เพอใหนกเรยนแต

ละกลมไดเปรยบเทยบขอมลผลการส ารวจ เพอเตรยมพนทในการปฏบตงานตอไป

Page 5: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 5

ขนสรป 13. ครและนกเรยนรวมกนอภปรายสรปเกยวกบ ความปลอดภยและหลกการท างาน

เครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ โดยใชแบบฝกหด ใบงาน มาเปนประเดนในการสรป

14. นกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน จ านวน 10 ขอ แลวสลบกนตรวจ น าคะแนนของ แตละคนมารวมกน แลวหาคะแนนเฉลยของกลม

สอการเรยนการสอน 1. ชดกจกรรมการเรยนรจากกลมและการคนพบ วชา เครองยนตเลก รหสวชา 2101-

2101 ชดท 1 ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 2. เครองยนตเลก 3. Powerpoint เรอง ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2

จงหวะ

การวดผลและประเมนผล 1. สงเกตพฤตกรรมการท างานกลม 2. สงเกตพฤตกรรมการปฏบตงาน 3. สงเกตพฤตกรรมดานคณธรรม จรยธรรม และคณลกษณะอนพงประสงค 4. ตรวจแบบฝกหด 5. ตรวจใบงาน

Page 6: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 6

ค าชแจง ชดกจกรรมการเรยนรจากกลมและการคนพบ(Constructivism) วชา เครองยนตเลก

รหสวชา 2101-2101 หลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ พทธศกราช 2556 จดท าขนเพอฝกทกษะการปฏบตงานเกยวกบเครองยนตเลก ใหกบนกเรยน ในแตละชดประกอบดวย 1. แผนการจดการเรยนรตามแนว Constructivism 3. กรอบเนอหา ไดแก ใบความร 4. กรอบกจกรรม กจกรรมคอ 4.1 กจกรรมรายบคคล ไดแก แบบฝกหด 4.2 กจกรรมกลม ไดแก ใบงานท 1 5. แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน 6. แบบประเมน 6.1 แบบประเมนผลงาน 6.2 แบบประเมนภาคปฏบต 6.3 แบบประเมนการน าเสนอผลงาน 7. แบบสรปผลการเรยน

Page 7: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 7

เพอใหชดกจกรรมมประโยชนตอนกเรยนยงขน ขอใหครปฏบตดงตอไปน 1. ศกษาเนอหาใหเขาใจ 2. เตรยมค าถามน าหรอค าพดสอน าเพอกระตนหรอจดประกายความคดใหนกเรยนเกดความรความเขาใจในเนอหามากขน 3. เตรยมสอ อปกรณเพมเตมเพอเปนสอน าสกจกรรมการจดการเรยนร 4. พดกระตนเพอใหนกเรยนมสวนรวมในการปฏบตกจกรรมทดลอง เชน ใหนกเรยนถามตอบกนเอง เตรยมวสดอปกรณกนเองใหพรอมกอนลงมอปฏบตและใหนกเรยนแสดงความคดจากงานทจะท า เปนตน 5. ใหนกเรยนอานค าชแจงในใบงานทกครงกอนทจะปฏบตกจกรรม 6. ครตองเปดใจใหกวาง พรอมทจะรบฟงความคดเหนทแตกตางไดเสมอ เปดโอกาสใหนกเรยนไดคด ถาม และแสดงความคดเหนไดอยางกวางขวาง 7. ควรดแลการปฏบตกจกรรมดวยความเอาใจใส คอยชวยเหลอ แนะน าใหการปฏบตกจกรรมเปนไปอยางราบรน 8. ควรแจงคะแนนการท ากจกรรมใหนกเรยนทราบทกครง เพอกระตนใหนกเรยนมความกระตอรอรนยงขน

ค าชแจงส าหรบคร

Page 8: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 8

ค าชแจงส าหรบนกเรยน

เพอประโยชนส าหรบนกเรยนในการพฒนาทกษะดานเครองยนตเลก ควรปฏบตตามขนตอน ดงน 1. อานค าชแจงของแตละกจกรรมใหเขาใจ 2. ใหปฏบตไปตามล าดบขนตอนของชดกจกรรม 3. เตรยมวสดอปกรณทจะปฏบตกจกรรมในใบงานใหพรอม 4. ขอใหนกเรยนท าดวยความตงใจ สนใจ เอาใจใส มความรบผดชอบทกครงขณะปฏบตกจกรรม 5. ขณะปฏบตกจกรรม ถามปญหา ควรแจงใหครผสอนทราบ 6. เมอปฏบตกจกรรมเสรจแลว ควรเกบวสดอปกรณเขาทใหเรยบรอย

Page 9: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 9

ขนตอนการใช ชดกจกรรมการเรยนรจากกลมและการคนพบ(Constructivism)

วชา เครองยนตเลก รหสวชา 2101-2101 1. ศกษาเนอหาสาระ 2. ศกษาจดประสงคการเรยนร 3. ศกษาค าศพท 4. ท าแบบทดสอบกอนเรยน 5. ศกษากรอบเนอหา จากใบความร 6. ศกษากรอบกจกรรม จากแบบฝกหด และ ใบงาน 7. ปฏบตกจกรรม 7.1 แบบฝกหด เปนกจกรรมรายบคคล 7.2 ใบงาน เปนกจกรรมกลม 8. เมอปฏบตกจกรรมในแตละใบงานเสรจแลว น าเสนอผลงานหนาชนเรยน และประเมนผลงานรวมกบคร 9. ท าแบบทดสอบหลงเรยน

Page 10: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 10

ค าศพททควรร

ค าศพท ความหมาย Cylinder Block เสอสบ Piston rings แหวนลกสบ Cylinder Liner ปลอกสบ

Head ฝาสบ Throttle ลนผเสอ

Main bearing แบรงหลก Valve Mechanism กลไกลน

Exhaust Port มชองไอเสย Two-stroke engine เครองยนต 2 จงหวะ Four-stroke engine เครองยนต 4 จงหวะ

Page 11: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 11

แบบทดสอบกอนเรยน ชดกจกรรมการเรยนรจากกลมและการคนพบ(Constructivism)

วชา เครองยนตเลก รหสวชา 2101-2101 ชดท 1 ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ เวลา 10 นาท จ านวน 10 ขอ คะแนนเตม 10 คะแนน

********************************************************************* ค าชแจง ใหนกเรยนกาเครองหมายกากบาท X ทบตวอกษรหนาค าตอบทถกทสด 1. เครองยนตเลกลกสบเดยวทนยมใชงานกนอยทวไปไมเกนกแรงมา

ก. 5 แรงมา ข. 6 แรงมา ค. 8 แรงมา ง. 10 แรงมา

2. พฤตกรรมขอใดมกกอใหเกดอนตรายจากการปฏบตงานมากทสด ก. การหยอกลอเลนกนขณะปฏบตงาน ข. การปฏบตงานขณะออนเพลย ค. การขาดความเขาใจในงาน ง. มความรสกวาคงไมเกดอะไรขนกบเรา

3. ขอใดไมใชหนาทของลกสบเครองยนต ก. สรางถายก าลงไปยงเพลาขอเหวยง ข. เปลยนทศทางการเคลอนทของกานสบ ค. รบแรงอดดานขางจากมมโลกานสบ ง. ปดลนภายในกระบอกสบกบหองขอเหวยง

4. ขอใดตอไปนไมใชคณสมบตทดของเครองยนตเลก ก. เปนเครองยนตทมขนาดไมใหญมากนก ข. เปนเครองยนตทเดนเรยบสนสะเทอนนอย ค. เปนเครองยนตทซอมบ ารงไมยากและประหยด ง. เปนเครองยนตทมรปรางลกษณะสวยงามมาก

5. ในหลกการท างานของเครองยนตแบบ 4 จงหวะ ลกสบจะเลอนขนลง 4 ครง เพลาขอเหวยงจะหมนท างานกรอบ

ก. หมน 4 รอบ ข. หมน 3 รอบ ค. หมน 2 รอบ ง. หมน 1 รอบ

Page 12: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 12

6. ขอใดกลาวไมถกตองเกยวระบบมาตรฐานความปลอดภย ก. แผงควบคมไฟฟาตองไมมสงของกดขวางในระยะ 1.5 เมตร ข. หามใชแกสในความดนสงเกน 28 พเอสไอ. ค. สายไฟตองวางบนรางสายไฟ มเขมขดรดทกๆ 1.5 เมตร ง. ฝาครอบเครองไมจ าเปนตองมสลกลอก

7. ขอใดเปนกฎความปลอดภยในการใชเครองมอ อปกรณ ก. หามใชเครองมอและอปกรณทช ารด ข. หามเจยระไนโลหะในบรเวณทมสารไวไฟ ค. หามใชอปกรณไฟฟาในขณะปฏบตงานบนพนทเปยกชน ง. ปฏบตตามค าสงของผควบคมงานโดยเครงครด

8. เพลาลกเบยวท าหนาทอะไร ก. ควบคมระยะเวลาในการจดระเบด ข. ควบคมจงหวะในการจดระเบด ค. ควบคมการเปดปดของลน

ง. ควบคมการเคลอนทของลกสบ 9. จากภาพ ภาพใดเปนชวงอด

ก. ข. ค. ง .

10. เครองยนตแกสโซลนหรอเครองยนต SI จดระเบดไดอยางไร ก. ใชหวเทยน ข. ใชหวฉด ค. ใชประกายไฟ ง. ใชความรอน

Page 13: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 13

กรอบเนอหา

ใบความร ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ

ผงมโนทศน

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4

และ 2 จงหวะ

1.1 ความปลอดภยในการปฏบตงาน

1.2 ชนดของเครองยนตเลก

1.3 สวนประกอบของเครองยนตเลก

1.7 ความแตกตางระหวางเครองยนต 2 จงหวะ กบเครองยนต 4 จงหวะ

1.4. หลกการท างานของเครองยนต

เบนซน 4 จงหวะ

1.5 หลกการท างานของเครองยนตท ท างาน 4 จงหวะ

1.6 หลกการท างานของเครองยนต 2 จงหวะ

1.8 หลกการท างานของเครองยนตเลกดเซล

แบบ 4 จงหวะ

Page 14: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 14

ใบความร

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ

เครองยนตเลกและหลกการท างานมความส าคญมาก ดงนนนกเรยนจะตองมความร ความเขาใจเกยวกบชนดของเครองยนต สวนประกอบของเครองยนตทวไป สวนประกอบหลก ของเครองยนตเลก เครองยนตเลกแกสโซลน หลกการท างานของเครองยนตเลกแกสโซลนแบบ 4 จงหวะ และ 2 จงหวะ หลกการท างานของเครองยนตเลกดเซลแบบ 4 จงหวะ และหลกการปฏบตงานทมความปลอดภย เพอจะไดน าความร ความเขาใจไปใชในการตรวจซอมเครองยนตเลกตอไป

1.1 ความปลอดภยในการปฏบตงาน

การปองกนอบตเหตทเกดขนจากการปฏบตงาน ควรเรมตนจากการก าหนดนโยบายความปลอดภยใหแกผปฏบตงานเกดความตระหนก และปฏบตตามอยางเครงครด 1.1 กฎความปลอดภยในการท างานของผปฏบตงาน มดงน 1.1.1 แตงกายใหเหมาะสมกบลกษณะงานทปฏบต

รปท 1.1 แสดงการแตงกายทรดกมในการปฏบตงาน

ทมา: บพตร บรม .2556

Page 15: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 15

1.1.2 ตองสวมอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลใหถกตองเหมาะสมตลอดเวลาในการปฏบตงาน

รปท 1.2 แสดงอปกรณปองกนในการปฏบตงานเจยระไน ทมา: บพตร บรม .2556

1.1.3 ตองปฏบตตามกฎความปลอดภย และค าสงของผควบคมงานโดยเครงครด 1.1.4 หามหยอกลอเลนกนในขณะปฏบตงาน 1.1.5 หามใชเครองมอ อปกรณทช ารด และไมเหมาะสมในการปฏบตงาน 1.1.6 หามเขาในเขตอนตรายกอนไดรบอนญาต หรอไมเกยวของกบการปฏบตงานทรบผดชอบ 1.1.7 หามเชอม หรอเจยระไนโลหะในบรเวณทมสารไวไฟ หรอเชอเพลงทลกไหมไดงาย

รปท 1.3 แสดงเพลงลกไหมจากประกายไฟขณะเจยระไนโลหะ

ทมา: บพตร บรม .2556

Page 16: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 16

1.2 กฎความปลอดภยในการท างานของผปฏบตงาน มดงน 1.2.1 ใชเครองมอ อปกรณตามประเภทและชนดของงาน 1.2.2 ตรวจสอบสภาพ เครองมอ อปกรณ สายไฟ ฉนวนหมสายไฟกอนเรมท างานทกครง 1.2.3 ตอสายดนทกครง ขณะใชเครองมอ อปกรณไฟฟาทกชนด

รปท 1.3 แสดงการใชสวานทมสายดน

ทมา: บพตร บรม .2556

1.2.4 ศกษาวธการใชเครองมอ อปกรณอยางถกตอง 1.2.5 หามใชเครองมอ อปกรณทช ารด 1.2.6 หามใชเครองมอ อปกรณไฟฟา ขณะยนปฏบตงานบนพนเปยกชน 1.2.7 หามใชเครองมอ อปกรณเกนก าลงความสามารถตดตอกนเปนเวลานาน 1.3 อบตเหตทพบบอยจากการปฏบตงานชางยนต อบตเหตทเกดขนจาการปฏบตงานสวนใหญเกดจากการท างานทขาดความระมดระวง ท างานผดขนตอน เครองมอ เครองจกรขาดอปกรณปองกน ซงสงเหลานลวนมาจากผปฏบตงานไมท าตามกฎความปลอดภย ดงตวอยางของการเกดอบตเหตทพบบอยครงในการปฏบตงานชางยนต ไดแก

Page 17: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 17

1.3.1 อบตเหตจากการถกสายพานหนบมอหรอนวมอเนองจากขาดความระมดระวงในการตดเครองยนตขณะท างาน หรอตรวจสอบการท างานของเครองยนตและชนสวน

รปท 1.4 แสดงอบตเหตจากการถกสายพานหนบบรเวณนวมอ

ทมา: บพตร บรม .2556

1.3.2 อบตเหตทเกดจากพนผวบรเวณปฏบตงานไมสะอาด เนองจากขนตอนในการปฏบตงานไมถกตองหรอขาดการท าความสะอาด เชน มคราบสารหลอลนรวไหลลงสพน

รปท 1.5 แสดงอบตเหตจากการลนลมจากคราบน ามนหลอลนทเปอนพน

ทมา: บพตร บรม .2556

Page 18: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 18

1.3.3 อบตเหตทเกดจากความไมรอบคอบในการท างาน เชน ยดชนงานกบเครองมอ เครองจกรไมแนน เมอเครองจกรเกดการหมนจะกอใหเกดอนตรายตออวยวะสวนตางๆ ของรางกาย

รปท 1.6 แสดงอบตเหตจากการจบยดชนสวนไมแนนอนขณะเจาะชนงาน ทมา: บพตร บรม .2556

1.3.4 อบตเหตทเกดจากการท างานทไมเหมาะสม เชน ใชลมเปาเศษโลหะจาการเจาะ ท าใหกระเดนเขาตา ซงควรจะใชแปรงปดออก

รปท 1.7 แสดงอบตเหตจากการใชปนลมเปาเศษโลหะ ทมา: บพตร บรม .2556

Page 19: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 19

1.3.5 อบตเหตทเกดจากการท าความสะอาดเครองมอ เครองจกรดวยวธทไมเหมาะสม ท าใหเกดอนตรายตออวยวะ เชน ใชมอปดกวาดเศษโลหะจาการเจาะ ท าใหเศษโลหะทมแทงมอ ดงนนกรณนควรใชแปรงปดออก

รปท 1.8 แสดงอบตเหตจากการท าความสะอาดเครองมอดวยวธการทไมเหมาะสม ทมา: บพตร บรม .2556

1.2 ชนดของเครองยนตเลก เครองยนตเลกเปนเครองยนตทมลกสบเดยวขนาดไมเกน 10 แรงมา มชนดแบบสบตรง และชนดแบบสบเอยง เครองยนตเลกทมขายอยตามทองตลาดโดยทวไป จะใชงานเกยวกบทางดานเกษตรเปนสวนใหญ เปนเครองยนตทน าเขามาผลตในประเทศไทย มทงแบบใชน ามนเบนซน ใชน ามนแกสโซฮอล ใชน ามนดเซล เปนเชอเพลง เครองยนตเลกมหลายยหอ เชน ฮอนดา คโบตา ยนมาร เปนตน

ก. เครองยนตเลกชนดใชน ามนเบนซนเปนเชอเพลง เปนเครองยนตขนาด 1 สบ ดงรป

รปท 1.9 แสดงเครองยนตเลก Hinota แกสโซลน ทมา : www.siamhw.com

Page 20: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 20

ข. เครองยนตเลกชนดใชน ามนดเซลเปนเชอเพลง เปนเครองยนตขนาด 1 สบ ดงรป

รปท 1.10 แสดงเครองยนตเลกดเซล Hinota ทมา :www. youth-motor.en.alibaba.com

1.3 สวนประกอบของเครองยนตเลก

เครองยนตเปนตนก าลงจองเครองมอทนแรงในการเกษตรทวไป เชน รถแทรกเตอร รถไถแบบเดนตาม โดยทวไปเครองยนตเลกจดระเบดภายใน ก าลงทไดจากเครองยนตจะถกถายทอดไปยงชนสวนและระบบตางๆ เชน สงไปยงลอ ไปยงเพลาสงก าลง เพอใชในการฉดลาก หรอขบเคลอนเครองมอและอปกรณทางการเกษตร เชน เครองพนยา เครองสบน า เครองปนไฟ เปนตน

เครองยนตสามารถแบงออกไดตามชนดของน ามนเชอเพลงทใช ถาใชน ามนเบนซนเปนน ามนเชอเพลง เรยกวา เครองยนตเบนซนหรอเครองยนตแกสโซลน ถาใชน ามนดเซลเปนน ามนเชอเพลง เรยกวา เครองยนตดเซล สวนประกอบทส าคญของเครองยนตเลกแสดงดงรป

Page 21: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 21

รปท 1.11 แสดงสวนประกอบตางๆ ของเครองยนตเลก ทมา :www. youth-motor.en.alibaba.com

1. 3.1 เสอสบ (Cylinder Block) เสอสบเปนทอยของปลอกสบ เพลาขอเหวยง ลกสบ กานสบและระบบตาง ๆ ทเกยวของ เสอสบทาจากเหลกหลอเนอกราไฟตเกรด ภายในเสอสบจะทาเปนชองทางเดนของนาหลอเยนและหองเพลาขอเหวยง สวนบนเสอสบจะเปนทตดตงหมอนา และถงนามน เชอเพลง ดงรป รปท 1.4 ก เสอสบเครองยนตดเซล รปท 1.4 ข เสอสบเครองยนตเบนซน รปท 1.12 แสดงเสอสบของเครองยนตดเซลและเครองยนตเบนซน

ทมา :www. youth-motor.en.alibaba.com

เพลาลกเบยว

ลน

ลกกระทงลน

กระบอกสบ

กานสบ

ลกสบ

เพลาขอเหวยง

Page 22: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 22

1.3.2 ลกสบ ท าหนาทเปนผนงดานหนงของหองเผาไหม อาจเรยบหรอเปนทรงนนเวากได บางรนอาจเปนหลมท าหนาทหองเผาไหมเกอบทงหมด

รปท 1.13 ก ลกสบเครองยนตดเซล รปท 1.13 ข ลกสบเครองยนตเบนซน รปท 1.13 แสดงลกสบของเครองยนตดเซลและเครองยนตเบนซน

ทมา :www. youth-motor.en.alibaba.com

แหวนลกสบ (Piston rings) แหวนโลหะสวมในรองรอบลกสบ สวนนอกเคลอนทเสยดส 1.3.3

กบผนงกระบอกสบ สวนบนสดอยางนอยสองวง เปนแหวนอด (compression rings) ท าจากเหลกชบโครเมยมแขงขดมน ท าหนาทปองกนกาซในหองเผาไหม รวผานลงสหองขอเหวยง ใตแหวนอดเปนแหวนกวาดน ามน (oil ring) อยางนอยหนงวงท าหนาทหลอลนผนงกระบอกสบและกวาดน ามนเครองกลบลงสอางน ามนเครองเพอลดความสนเปลองน ามนเครองกานกระทง (Push rods) เครองยนต

ดเซลมแหวนลกสบมากกวาเครองยนตเบนซน 1-2 ตว

แหวน cs;kc แหวนอด

แหวน แหวนน ามน

รปท 1.14 แสดงแหวนลกสบของเครองยนตเลก ทมา :www. youth-motor.en.alibaba.com

Page 23: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 23

1.3.4 ปลอกสบ (Cylinder Liner) ปลอกสบเปนสวนประกอบทลกสบเลอนขนลงและเปนทสาหรบอด อากาศทาใหเกดการเผาไหม จะเกดพลงงานขนภายในปลอกสบ แลวผลกดนลกสบใหสามารถเคลอนทสงกาลง ผวนอกปลอกสบจะสมผสกบนามนหลอเยนโดยตรง ปองกนนารวเขาหองเพลาขอเหวยงดวยแหวนยาง (O-Ring) ในการใชปลอกลกสบจะมขอดคอ จะสะดวกสาหรบงานซอม หากปลอกสบไมด กจะเปลยนเฉพาะปลอกสบไมตองเปลยนเสอสบ และการทมปลอกสบจะใชแตกระบอกสบและลกสบทเปนสแตนดารด (Standard Size) ในกรณรกระบอกสบสกหรอโดยไมตองควานร ดงรป

รปท 1.15 แสดงปลอกลกสบของเครองยนตเลกดเซล

ทมา :www. youth-motor.en.alibaba.com 1.3.5 ฝาสบ (Head) ชนสวนทปดดานบนของกระบอกสบ เปนทบรรจปรมาตรอดสวนหนงของหองเผาไหม ท าจาเหลกหลอหรออลมเนยม แลวขนยดกบเสอสบ เครองยนตบางแบใชฝาสบเปนชนเดยวกบเสอสบฝาสบของเครองยนตเบนซนจะตดตงหวเทยนสวนฝาสบของเครองยนตดเซลและเครองยนตเบนซนยคนจะตดตงหวฉดสวนใหญจะมวาลว และบางรนจะมเพลาลกเบยวอยดวย (OHV และ OHC)

ฝาสบเครองยนตเลกดเซล ฝาสบเครองยนตเบนซน รปท 1.16 แสดงปลอกลกสบของเครองยนตเลกดเซล

ทมา :www. youth-motor.en.alibaba.com

Page 24: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 24

1.3.6 ลนผเสอ (Throttle) ลนควบคมอตราไหลของอากาศทเขาสเครองยนตเบนซน ตดตงอยตนทางของทอรวมไอด เครองยนตเลกและเครองยนตตนก าลงสถตยทใชความเรวรอบคงทบางรน ไมใชลนปกผเสอ

รปท 1.17 แสดงลนของเครองยนตเลก

ทมา :www. youth-motor.en.alibaba.com

1.3.7 กานสบ ท าหนาทเปนตวสงถายก าลงทเกดจากการเผาไหมภายในกระบอกสบสงตอไป

ใหกบเพลาขอเหวยง และจะรบแรงขบจากเพลาขอเหวยงไปท าใหลกสบเกดการเคลอนท

กานสบเครองยนตเลกดเซล กานสบเครองยนตเลกเบนซน

รปท 1.18 แสดงกานสบของเครองยนตเลก ทมา :www. youth-motor.en.alibaba.com

Page 25: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 25

แบรงหลก (Main bearing) แบรงหลกอยตดกบเสอสบสวนทรองรบเพลาขอเหวยง 1.3.8

จ านวนแบรงหลกจะไมเกนจ านวนสบบวกดวยหนง หรอไมเกน จ านวนทอยระหวางกานสบบวกดวยสองทปลายทงสองดานนนเอง

รปท 1.19 แสดงแบรงกานสบของเครองยนตเลก

ทมา :www. youth-motor.en.alibaba.com

1.3.9 เพลาขอเหวยง เปนตวท าหนาทเปลยนทศทางการเคลอนทขนลงของลกสบและกานสบ

รปท 1.20 แสดง ของเครองยนตเลกเพลาขอเหวยง

ทมา :www. youth-motor.en.alibaba.com

Page 26: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 26

1.3.10 เพลาลกเบยว มหนาทท าใหลนเปดและปดไดตามจงหวะการท างานของเครองยนต

รปท 1.21 แสดง ของเครองยนตเลกเพลาลกเบยว

ทมา :www. youth-motor.en.alibaba.com

1.3.11 ลอชวยแรง เปนตวสะสมแรงเฉอยของเครองยนตในจงหวะงาน เพอตองการเอาก าลง

ทสะสมไวชวยในการหมนของเพลาขอเหวยง

รปท 1.22 แสดง ของเครองยนตเลกลอชวยแรง

ทมา :www. youth-motor.en.alibaba.com

Page 27: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 27

1.3.12 หวฉด มหนาทรบน ามนแรงดนสงจากปมน ามนเชอเพลงฉดไปยงหองเผาไหม

รปท 1.23 แสดง ของเครองยนตเลกหวฉด

ทมา :www. youth-motor.en.alibaba.com

1.3.13 หวเทยน เปนอปกรณทท าใหเกดประกายไฟฟา ส าหรบจดระเบด

รปท 1.24 แสดง ของเครองยนตเลกหวเทยน

ทมา :www. youth-motor.en.alibaba.com

Page 28: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 28

1.4. หลกการท างานของเครองยนตเบนซน 4 จงหวะ

เครองยนต 4 จงหวะ (Four-stroke engine) เปนเครองยนตทใชในรถยนต รถจกรยานยนต รถบรรทก ทใชเครองยนตทมการเผาไหมภายใน ส าหรบเครองยนตเบนซน (petrol engine หรอ gasoline engine) ไอของน ามนจะถกอดแลวถกจดระเบดโดยหวเทยน

โครงสรางพนฐานของเครองยนตเบนซน 4 จงหวะ

เครองยนตเบนซน 4 จงหวะ สามารถจดแบงกลมชนสวนโครงสรางทเปนพนฐานของเครองยนตไดดงน

รปท 1.25 แสดงโครงสรางพนฐานของเครองยนตเบนซน 4 จงหวะ

ทมา: บพตร บรม .2556

ลกษณะพนฐานของเครองยนตเบนซน 4 จงหวะ

1. เสอสบกบกระบอกสบและหองเพลาขอเหวยง เปนชนสวนเครองยนตทเปนโครงสรางหลกส าหรบยดชนสวนอนๆของเครองยนต

2. กลไกลกสบและขอหมนเหวยง (Piston & Cranking Mechanism) ประกอบดวย ลกสบ กานสบ เพลาขอเหวยง และลอชวยแรงซงเปนชนสวนเคลอนทของเครองยนตทรบความดนจากการเผาไหมในหองสบแลวเปลยนเปนแรงกระท าบนหวลกสบ ไปสงตอผานกานสบไปกระท าทกานหมนเพลาขอเหวยงท าใหเพลาขอเหวยงหมนอยางเรยบจายแรงบดออกไปใชงาน

Page 29: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 29

3. ฝาสบ เปนฝาปดกระบอกสบท าใหเกดเปนหองเผาไหมขนในเครองยนตและท าใหเปนปรมาตรอดเกดขนบนฝาสบ

4. กลไกลน (Valve Mechanism) หรอกลไกขบควบคมการท างานของเครองยนต (Engine Steering Mechanism) ประกอบขนดวย เพลาลกเบยว ปลอกกระทงลน กานกระทงลน กระเดองกดลน สปรงลนและลน

สวนชนสวนอปกรณเครองยนตอนๆเชน คารบเรเตอร ระบบจดระเบด ปมน า อลเตอรเนเตอร มอเตอรสตารท ปมน ามนเครอง ฯลฯ เปนชนสวนของระบบการท างานเครองยนตทมแตกตางกนตามแบบของระบบนนๆ

"ไอด" คอสวนผสมของไอระเหยหรอละอองน ามนเบนซนผสมกบอากาศ ไอดจะถกดดเขากระบอกสบหรอฉดเขากระบอกสบโดยหวฉดในชวงชกดด และไอดจะถกอดใหมอณหภมสงขนประมาณ 700-900 องศาเซลเซยส แลวไอดถกจดระเบดโดยประกายไฟประมาณ 25,000 โวลต จากเขยวหวเทยน เรยกชวงชกนวาชวงชกระเบด หรอ "ชวงชกงาน" แรงระเบดท าใหลกสบเลอนลง เครองยนตไดงานในชวงชกน ท าใหเพลาขอเหวยงเกดการหมน เปนการเปลยนพลงงานความรอนเปนพลงงานกล ชวงชกคายลกสบเลอนขน ลนไอด "ปด" ลนไอเสย "เปด" ไอเสยออกจากกระบอกสบทางลนไอเสย ผานทอไอเสย ออกสบรรยากาศ เครองยนตท างาน ครบ 4 ชวงชก

1.5 หลกการท างานของเครองยนตทท างาน 4 จงหวะ (4 ชวงชก) แบงออกไดดงน

รปท 1.26 แสดงหลกการท างานของเครองยนตทท างาน 4 จงหวะ (4 ชวงชก)

ทมา :www. youth-motor.en.alibaba.com

Page 30: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 30

1. จงหวะดด จงหวะนเปนจงหวะแรกของการท างานของเครองยนตวาลวไอดเปด ลกสบเลอนลงจากจดศนยตายบนลงสศนยตายลางดดเอาไอดเขามาในกระบอกสบ ในขณะทวาลวไอเสยปด

2. จงหวะอด จงหวะนเปนจงหวะทสองของการท างานของเครองยนต วาลวไอด วาลวไอเสยปด ลกสบเลอนขนจากจดศนยตายลางสจดศนยตายบนเพออดไอดใหมก าลงดนสง

3. จงหวะระเบด จงหวะนเปนจงหวะทสามของการท างานของเครองยนต วาลวไอด วาลวไอเสยปดขณะทลกสบอดไอดขนกอนทลกสบจะถงจดศนยตายบนเลกนอยไอดจะถกจดใหเกดการเผาไหมดวยประกายไฟจากหวเทยนเกดการลกไหมอยางรวดเรวท าใหแรงดนและความรอนเพมสงขนและก าลงงานจากการเผาไหมจะดนใหลกสบเลอนลง

4. จงหวะคาย จงหวะนเปนจงหวะสดทายของการท างานของเครองยนต กอนทลกสบจะเลอนถงจดศนยตายลางเพยงเลกนอยวาลวไอเสยจะเปดและเมอลกสบเรมเลอนขนจากจดศนยตายลางสจดศนยตายบน ลกสบกจะขบไลไอเสยออกจากกระบอกสบของเครองยนต

1.6 หลกการท างานของเครองยนต 2 จงหวะ

เครองยนต 2 จงหวะ (Two-stroke engine ) คอเครองยนตทท างาน 2 ชวงชก คอชวงชกท

1 คอชวงชกดดกบอด และ ชวงชกท 2 คอชวงชกระเบดและคาย และเครองยนต 2 ชวงชกจะไมม

วาลวเปดปดไอดไอเสย แตจะใชลกสบเปนตวเปดปดไอดไอเสยแทน ซงเครองยนต 2 ชวงชกจะท างาน

รอบจดกวาเครองยนต 4 ชวงชก และการเผาไหมกมประสทธภาพดอยกวาดวย

ลกษณะของเครองยนต 2 จงหวะ มดงน

1. อางน ามนเครองปดสนทแตเครองยนตบางแบบมชองใหอากาศหรอไอดเขาเพอผานขนไปในกระบอกสบ

2. ไมมเครองกลไกของลน ลกสบจะท าหนาทเปนลนเอง

3. กระบอกสบอยในลกษณะตงตรง

4. มชองไอด (Inlet Port) เปนทางใหอากาศเขาไปภายในกระบอกสบ โดยอาจจะมเครองเปาอากาศชวยเปาเขาไป

Page 31: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 31

5. มชองไอเสย (Exhaust Port) เปนทางใหอากาศเสยทเกดจากการเผาไหมออกไปจากกระบอกสบ

ชวงชกการท างานของเครองยนต 2 ชวงชก

สามรถอธบายโดยละเอยดไดดงน

ชวงชกท 1 ดด/อด:ลกสบเคลอนทลงจากศนยตายบนสศนยตายลาง ในขณะทลกสบเคลอนทลงมานน

จะจะท าใหชองพอรตไอดเปดไอดถกอดจากหองแครงคผานเขามาบรรจในหองเผาไหมในตอนนชองพอรตไอเสยจะเปดออกดวยเชอเพลงทเขามาจะชวยขบไอเสยจากการเผาไหมดวย ในการท างานดงกลาวเพลาขอเหวยงท างาน1/2 รอบ (ครงรอบ)

ชวงชกท 2

ระเบด/คาย:ลกสบจะเคลอนทขนจากศนยตายลางขนสศนยตายบนท าใหชองพอรตไอดและพอรตไอเสยปดอดเอาเชอเพลงใหมปรมาตรเลกลงในหองเผาไหม หวเทยนสงประกายไฟจดระเบดเชอเพลงลกสบเคลอนทลงเพราะแรงระเบดท าใหลกสบอดเชอเพลงในหองแครงคแลวถกอดเขามาเมอลกสบเคลอนทลงจนพอรตไอดและพอรตไอเสยเปดเชอเพลงจะขบไลไอเสยออกดวย เพลาขอเหวยงหมนครบ 1 รอบ พอด การท างานของเครองยนต 2 จงหวะ ถกออกแบบมาไมเหมอนกบเครองยนตเบนซน 4 จงหวะคอ เครองยนต 4 จงหวะจะใชวาลว ไอด และวาลวไอเสย เปนกลไก ในการจายไอด และไอเสยสลบกน แตเครอง 2 จงหวะ ถกออกแบบใหมชองไอด และไอเสย อยทกระบอกสบ ซงชองน จะเปด หรอปดได อยทการเคลอนทของตวลกสบ เทากบวาลกสบ ท าหนาทเปนวาลวไปในตว

Page 32: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 32

1. จงหวะดด และอด เปนจงหวะทลกสบเคลอนทจากศนยตายลาง ขนสศนยตายบน ระหวางการเคลอนทนเองดานบนลกสบ คอการอดอากาศไอด ในขณะเดยวกน ชองไอเสย(พอตไอเสย)จะถกปดดวย ตวลกสบโดยอตโนมตโดยทเวลาเดยวกนนเองรดวาลวกจะเปดชองไอด (พอตไอด)ท าใหอากาศไอดไหลเขาสหองเพลาขอเหวยงโดยอตโนมต

รปท 1.27 แสดงหลกการท างานของเครองยนตทท างาน 2 จงหวะ

ทมา: บพตร บรม .2556

2. จงหวะระเบด และจงหวะคาย เมอลกสบ เคลอนทขนไปสศนย ตายบนก จะเกดประกายไฟจากหวเทยนท าใหเกดระเบดเพอดนลกสบลงไปสศนยตายลางอกครง ในระหวางการเคลอนทลงครงน ความสงของลกสบ กจะไปปดชองอากาศทางเขาไอด และดานบนของลกสบกจะพนชองทางออกของไอเสยท าใหอากาศไอเสยไหลผานออกไป ในขณะเดยวกนนเองทดานบนของลกสบกจะพนชองจากหองเพลาขอเหวยง ไอดจากหองเพลาขอเหวยงไหลเขาไปขบไลไอเสยและเขาไปแทนทในหองเผาไหม

Page 33: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 33

รปท 1.28 แสดงหลกการท างานของเครองยนตทท างาน 2 จงหวะ

ทมา: บพตร บรม .2556

1.7 ความแตกตางระหวางเครองยนต 2 จงหวะ กบเครองยนต 4 จงหวะ

1) สองจงหวะตองผสมน ามนเครองปนกบน ามนเบนซน สวนเครองสจงหวะไมตอง น ามนเครองใสตางหากใน crankcase 2) การระเบดในกระบอกสบตางกน สองจงหวะตอนลกสบลงจะดดน ามนกบอากาศ(ไอด)เขา พอลกสบขนสดยอด หวเทยนจะจดระเบด ลกสบลงไอเสยออกไอดเขา ขนหนงทลงหนงทระเบด ถงเรยกวาสองจงหวะ สวนสจงหวะ ลกสบลงหลงระเบด พอลกสบขนวาลวไอเสย(exhaust valve)เปด ไอเสยออก ลกสบลงวาลวไอดเปด ไอดเขา ลกสบขนจนสดยอด หวเทยนจดไอดใหระเบด ลกสบลง จะเหนวาลกสบตองขนลงรวมหมด ๔ ทกวาจะระเบด จงเรยกสจงหวะ 3) เครองสองจงหวะมกใชกบเครองยนตเลกๆ ไมตองมวาลว (valve) ไมตองมแกนท าใหวาลวปดเปด การหลอลนงายกวาเพราะผสมน ามนเครองไวในน ามนเบนซนแลว สรางงายกวาเพราะชนสวนนอยกวา ท าใหราคาถกกวา

Page 34: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 34

4) สองจงหวะหมนเรวกวา แตสกหรอมากกวา 5) สองจงหวะมประสทธภาพนอยกวาสจงหวะ เพราะการก าจดไอเสยสสจงหวะไมได เขาใจวากนน ามนมากกวา (แรงมาเทากน) ดวย

1.8 หลกการท างานของเครองยนตเลกดเซลแบบ 4 จงหวะ

เครองยนตด เซลเปนเครองยนตแบบหน งของเครองยนตสนดาปภายใน ( internal combustion engines) ซงเปนเครองตนก าลงทเปลยนพลงงานเคมในเชอเพลงใหเปนพลงงานความรอนโดยการเผาไหม และพลงงานความรอนกจะเปลยนเปนพลงงานกลหรองาน เครองยนตดเซลนนจะมการจดระเบด สวนผสมระหวางอากาศและเชอเพลงเองซงเรยกวา compression ignition โดยเชอเพลงจะถกอดฉดเขาไปในหองเผาไหมทมอากาศถกอดไวและจะเกด การลกไหมขน ผลของการเผาไหมจะท าใหกาชทเกดขนมความดนและอณหภมสงกจะขยายตวดนลกสบลงมา ซงจะไปผลกใหขอเหวยงหมนไป

วงจรการท างานของเครองยนตดเซล 4 จงหวะ (cycle of four stroke diesel engine)

เครองยนต 4 จงหวะ จะมวงจรการท างาน 1 วงจรประกอบดวย จงหวะ (stroke) 4 จงหวะ จงหวะการท างาน 1 จงหวะ กคอการเคลอนทของลกสบจากต าแหนงบนสด (top dead center) จนถงต าแหนงลางสด (bottom dead center) หรอจากต าแหนงลางสด จนถงต าแหนงบนสด ซง 2 จงหวะการท างานจะเทากบ 1 รอบการหมนของขอเหวยงหรอของ เครองยนต วงจรการท างานของเครองยนตดเซลจะเปนไปตามภาพดานลางน

รปท 1.21 แสดงวงจรการท างานของเครองยนตดเซล 4 จงหวะ

ทมา: บพตร บรม .2556

Page 35: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 35

(1) จงหวะดด ลกสบเคลอนทจากต าแหนงบนสดลงมาลางสด ในขณะทวาลวไอดเปดออก กจะเกดแรงดดอากาศเขาสหองเผาไหม

(2) จงหวะอด ลกสบเคลอนทจากต าแหนงลางสดขนสต าแหนงบนสด ในขณะทวาลวปดทง 2 วาลว อดใหอากาศภายในหองเผาไหมมความดนสงขนและเกดความรอนขนสงมากพอทจะท าใหน ามนเชอเพลงสามารถลกตดไฟไดโดยไมตองใชประกายไฟในการท าใหเกดการเผาไหม

(3) จงหวะระเบด ในขณะลกสบอยในต าแหนงอด ในหองเผาไหมมความดนและอณหภมสง หวฉดจะฉดน ามนเชอเพลงเขาสหองเผาไหม น ามนเชอเพลงทฉดเขาไปแตกเปนฝอยสมผสความรอนสงของอากาศจะเกดการตดไฟและลามไปทวหองเผาไหม ท าใหอากาศในหองเผาไหมทงหองอณหภมสงขนอยางรวดเรวและขยายตวดนลกสบลงมา ซงเปนก าลงขบเครองยนต

(4) จงหวะคาย เมออากาศและน ามนเชอเพลงเกดจากการเผาไหมขยายตวดนลกสบจนถงต าแหนงลางสดแลว ลกสบกจะเรมเคลอนทขนพรอมกบวาลวไอเสยเปด ลกสบกจะดนเอาไอเสยหรอกาชทเกดจากการเผาไหมออกไปโดยผานทางวาลวไอเสย

ดงนนการหมนของเครองยนต 2 รอบจะมจงหวะใหก าลง 1 ครง คอจงหวะระเบด ซงใชเวลา 1/2 รอบ ส าหรบเครองยนตแบบ 4 สบจะจดจงหวะระเบดใหตอเนองกบท าใหเกดจงหวะก าลง 1/2 รอบ 4 ครง เทากบ 2 รอบ หรอมการใหก าลงตลอดเวลา ก าลงของเครองยนตมาจากอากาศทอยในหองเผาไหมทถกอดใหมความดนสงอยแลวประมาณ 100-200 บารและเมอเกดการจดระเบดจะมความดนเพมขนอก เปนความดนทสงเพยงพอทจะขบดนเพลาขอเหวยง ไปยงเกยร เพลา เฟอง และลอเพอขบเคลอนรถยนต เรอ เครองจกร หรออปกรณใดๆ กตามทใชเครองยนตดเซลเปนเครองตนก าลงได

Page 36: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 36

กรอบกจกรรม

แบบฝกหด เตมขอความในชองวางใหสมบรณ

ส ารวจพนทเครองมอและอปกรณทใชปฏบตงานยานยนตใบงานท 1 การ

Page 37: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 37

แบบฝกหด หนวยท 1

ค าชแจง 1. ท ากจกรรมเปนรายบคคล 2. ใหนกเรยนเขยนอธบายหลกการท างานจากรปตอไปน

1. ใหนกเรยนอธบายกฎความปลอดภยในการท างานของผปฏบตงาน................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................

เกณฑการใหคะแนน 1. ความสมพนธระหวางมาตรฐานความปลอดภยกบอยางมความสมพนธกน ถกตอง

ครบถวน 2 คะแนน 2. ความสมพนธระหวางมาตรฐานความปลอดภยกบอยางมความสมพนธกน ถกตอง

บางสวน 1 คะแนน

Page 38: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 38

2. อธบายหลกการท างานของเครองยนตทท างาน 4 จงหวะ (4 ชวงชก)

................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................

เกณฑการใหคะแนน 1. ความสมพนธระหวางหลกการท างานกบรปภาพ มความถกตองสมบรณ 2.5 คะแนน 2. ความสมพนธระหวางหลกการท างานกบรปภาพ มความถกบางสวน 1.5 คะแนน

Page 39: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 39

3. อธบายหลกการท างานของเครองยนตทท างาน 2 จงหวะ

................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................

เกณฑการใหคะแนน 1. ความสมพนธระหวางหลกการท างานกบรปภาพ มความถกตองสมบรณ 2.5 คะแนน 2. ความสมพนธระหวางหลกการท างานกบรปภาพ มความถกบางสวน 1.5 คะแนน

Page 40: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 40

4. อธบายหลกการท างานของเครองยนตดเซลทท างาน 4 จงหวะ

................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................

เกณฑการใหคะแนน 1. ความสมพนธระหวางหลกการท างานกบรปภาพ มความถกตองสมบรณ 2.5 คะแนน 2. ความสมพนธระหวางหลกการท างานกบรปภาพ มความถกบางสวน 1.5 คะแนน

Page 41: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 41

ใบงานท 1 (กจกรรมกลม) การทดลอง เรอง การส ารวจพนทเครองมอและอปกรณทใชปฏบตงานยานยนต จดประสงค

1. เพอศกษาสภาพของพนทกอนการปฏบตงานได 2. เพอตรวจสอบวสดอปกรณกอนการปฏบตงาน 3. วเคราะหผลการส ารวจไดถกตอง 4. มวนย แตงกายถกตองตามระเบยบ และตรงตอเวลา

เครองมอและอปกรณ 1. แบบส ารวจ 1 ชด 2. ดจตอลมลตมเตอร 1 ตว

ล าดบขนการทดลอง

1. แบงนกเรยนออกเปนกลม กลมละ 3-4 คน 2. รวมกนแบงหนาทเพออกส ารวจพนทในการปฏบต เครองมอทใชในการปฏบต ตามพนท

ทไดรบมอบหมาย 3. บนทกผลการส ารวจลงในตาราง 4. สงตวแทนออกมาน าเสนอหนาหอง

แบบบนทกผลการส ารวจ

พนทในการส ารวจ

สภาพพนท

วสดอปกรณในพนท

สภาพของเครองมอและ

อปกรณ

Page 42: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 42

สรปผลการส ารวจ

...................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

เกณฑการใหคะแนน 1. ทกษะในการปฏบตงาน 30 คะแนน 2. เสนอผลงาน 20 คะแนน 3. ชนงาน/ผลงาน 20 คะแนน

รวม 90 คะแนน เกบเปนคะแนนสทธ 90/9 = 10 คะแนน

Page 43: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 43

แบบทดสอบหลงเรยน ชดกจกรรมการเรยนรจากกลมและการคนพบ(Constructivism) วชา เครองยนตเลก

รหสวชา 2101-2101 ชดท 1 ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ เวลา 10 นาท จ านวน 10 ขอ คะแนนเตม 10 คะแนน

********************************************************************* ค าชแจง ใหนกเรยนกาเครองหมายกากบาท X ทบตวอกษรหนาค าตอบทถกทสด 1. ขอใดกลาวไมถกตองเกยวระบบมาตรฐานความปลอดภย

ก. แผงควบคมไฟฟาตองไมมสงของกดขวางในระยะ 1.5 เมตร ข. หามใชแกสในความดนสงเกน 28 พเอสไอ. ค. สายไฟตองวางบนรางสายไฟ มเขมขดรดทกๆ 1.5 เมตร ง. ฝาครอบเครองไมจ าเปนตองมสลกลอก

2. ขอใดเปนกฎความปลอดภยในการใชเครองมอ อปกรณ ก. หามใชเครองมอและอปกรณทช ารด ข. หามเจยระไนโลหะในบรเวณทมสารไวไฟ ค. หามใชอปกรณไฟฟาในขณะปฏบตงานบนพนทเปยกชน ง. ปฏบตตามค าสงของผควบคมงานโดยเครงครด

3. เพลาลกเบยวท าหนาทอะไร ก. ควบคมระยะเวลาในการจดระเบด ข. ควบคมจงหวะในการจดระเบด ค. ควบคมการเปดปดของลน

ง. ควบคมการเคลอนทของลกสบ 4. จากภาพ ภาพใดเปนชวงอด

ก. ข. ค. ง .

Page 44: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 44

5. เครองยนตแกสโซลนหรอเครองยนต SI จดระเบดไดอยางไร ก. ใชหวเทยน ข. ใชหวฉด ค. ใชประกายไฟ ง. ใชความรอน

6. เครองยนตเลกลกสบเดยวทนยมใชงานกนอยทวไปไมเกนกแรงมา ก. 5 แรงมา ข. 6 แรงมา ค. 8 แรงมา ง. 10 แรงมา

7. พฤตกรรมขอใดมกกอใหเกดอนตรายจากการปฏบตงานมากทสด ก. การหยอกลอเลนกนขณะปฏบตงาน ข. การปฏบตงานขณะออนเพลย ค. การขาดความเขาใจในงาน ง. มความรสกวาคงไมเกดอะไรขนกบเรา

8. ขอใดไมใชหนาทของลกสบเครองยนต ก. สรางถายก าลงไปยงเพลาขอเหวยง ข. เปลยนทศทางการเคลอนทของกานสบ ค. รบแรงอดดานขางจากมมโลกานสบ ง. ปดลนภายในกระบอกสบกบหองขอเหวยง

9. ขอใดตอไปนไมใชคณสมบตทดของเครองยนตเลก ก. เปนเครองยนตทมขนาดไมใหญมากนก ข. เปนเครองยนตทเดนเรยบสนสะเทอนนอย ค. เปนเครองยนตทซอมบ ารงไมยากและประหยด ง. เปนเครองยนตทมรปรางลกษณะสวยงามมาก

10. ในหลกการท างานของเครองยนตแบบ 4 จงหวะ ลกสบจะเลอนขนลง 4 ครง เพลาขอเหวยงจะหมนท างานกรอบ

ก. หมน 4 รอบ ข. หมน 3 รอบ ค. หมน 2 รอบ ง. หมน 1 รอบ

Page 45: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 45

บรรณานกรม กระทรวงศกษาธการ. หลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ(ปวช.) พทธศกราช 2556). กรงเทพฯ :

ครสภาลาดพราว.2556 ชเกคาทซ, นชจมา. การขจดอบตภยใหเปนศนย. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: สมาคมสงเสรมเทคโนโลย

(ไทย-ญปน), 2540. เดชย ดานวรรณกจ. ทฤษฎเครองยนตแกสโซลน1. กรงเทพฯ: ศนยสงเสรมวชาการ, 2539. นพดล เวชวฐาน. เครองยนตหวฉด EFI (ฉบบปรบปรง). กรงเทพฯ: ส านกพมพ ส.ส.ท., 2544. วจตร บญยะโหตระ. วชาความปลอดภย (SAFETY SCIENCE). กรงเทพฯ: กระทรวงศกษาธการ,

2530. สมชาย วณารกษ. เครองยนต 1. กรงเทพฯ: ส านกพมพเอมพนธ, 2542. สยามคโบตาดเซลจ ากด, บรษท. คมอชางเครองยนตดเซลคโบตา. กรงเทพฯ: แผนกอบรมและสาธต,

สวนบรการเทคนค, 2532. อมพร ภกดชาต และคณะ. เครองยนต. พมพครงท 12. กรงเทพฯ: อมรนทรพรนตง แอนด พบลชชง จ ากด (มหาชน), 2545. ฝายวชาการ บรษท สกายบกส จ ากด. งานเครองยนตเบองตน. ส านกพมพ สกายบกส , ปทมธาน , 2548. CROUSE, WILLIAM H.. AUTOMOTIVE MECHANICS. FIFTH EDITION. LONDON: McGRAW- HILL, INC., 1965. Beta UTENSILI. GENERAL CATALOGUE’89. MILANO: INDUSTRIE GRAFICHE PUBBLICITA

MILANO, 1989

Page 46: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 46

ภาคผนวก

Page 47: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 47

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน - หลงเรยน

กอนเรยน หลงเรยน 1. ง 1. ง 2. ค 2. ก 3. ข 3. ง 4. ง 4. ก 5. ค 5. ง 6. ง 6. ง 7. ก 7. ค 8. ง 8. ข 9. ก 9. ง 10. ง 10. ค

Page 48: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 48

เฉลยแบบฝกหด

1. 1. แตงกายใหเหมาะสมกบลกษณะงานทปฏบต 2 ตองสวมอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลใหถกตองเหมาะสมตลอดเวลาในการปฏบตงาน 3 ตองปฏบตตามกฎความปลอดภย และค าสงของผควบคมงานโดยเครงครด 4 หามหยอกลอเลนกนในขณะปฏบตงาน 5 หามใชเครองมอ อปกรณทช ารด และไมเหมาะสมในการปฏบตงาน 6 หามเขาในเขตอนตรายกอนไดรบอนญาต หรอไมเกยวของกบการปฏบตงานทรบผดชอบ 7 หามเชอม หรอเจยระไนโลหะในบรเวณทมสารไวไฟ หรอเชอเพลงทลกไหมไดงาย

2. 1) จงหวะดด ลกสบจะเคลอนทลงดานลางจากแรงเหวยง หรอแรงเฉอยของการหมน แลววาลวไอดเปดออกจะดดอากาศผสมเชอเพลงเขาสหองเผาไหม

2) จงหวะอด ลกสบจะเคลอนทขนดานบนจากแรงเหวยง หรอแรงเฉอยของการหมน แลววาลวทง 2 ปด จะอดอากาศพรอมเชอเพลงอยในหองเผาไหม

3) จงหวะก าลง หวเทยนจะจดประกายไฟ ท าใหเชอเพลงตดไฟ วาลวทง 2 ปด เกดความรอนสง อากาศขยายตว ความดนสงเกดแรงกดลกสบเคลอนทลงดานลาง

4) จงหวะคาย ลกสบเคลอนทขนดานบนจากแรงเหวยง หรอแรงเฉอยของการหมน วาลวไอเสยเปดออกดนใหไอเสยไหลออกดานนอก

3. จงหวะระเบด และจงหวะคาย เมอลกสบ เคลอนทขนไปสศนยตายบน กจะเกดประกายไฟจากหวเทยนท าใหเกดระเบดเพอดนลกสบลงไปสศนยตายลางอกครง ในระหวางการเคลอนทลงครงน ความสงของลกสบ กจะไปปดชองอากาศทางเขาไอด และดานบนของลกสบกจะพนชองทางออกของไอเสยท าใหอากาศไอเสยไหลผานออกไป ในขณะเดยวกนนเองทดานบนของลกสบกจะพนชองจากหองเพลาขอเหวยง ไอดจากหองเพลาขอเหวยงไหลเขาไปขบไลไอเสยและเขาไปแทนทในหองเผาไหม 4. (1) จงหวะดด ลกสบเคลอนทจากต าแหนงบนสดลงมาลางสด ในขณะทวาลวไอดเปดออก กจะเกดแรงดดอากาศเขาสหองเผาไหม

(2) จงหวะอด ลกสบเคลอนทจากต าแหนงลางสดขนสต าแหนงบนสด ในขณะทวาลวปดทง 2 วาลว อดใหอากาศภายในหองเผาไหมมความดนสงขนและเกดความรอนขนสงมากพอทจะท าใหน ามนเชอเพลงสามารถลกตดไฟไดโดยไมตองใชประกายไฟในการท าใหเกดการเผาไหม

Page 49: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 49

(3) จงหวะระเบด ในขณะลกสบอยในต าแหนงอด ในหองเผาไหมมความดนและอณหภมสง หวฉดจะฉดน ามนเชอเพลงเขาสหองเผาไหม น ามนเชอเพลงทฉดเขาไปแตกเปนฝอยสมผสความรอนสงของอากาศจะเกดการตดไฟและลามไปทวหองเผาไหม ท าใหอากาศในหองเผาไหมทงหองอณหภมสงขนอยางรวดเรวและขยายตวดนลกสบลงมา ซงเปนก าลงขบเครองยนต

(4) จงหวะคาย เมออากาศและน ามนเชอเพลงเกดจากการเผาไหมขยายตวดนลกสบจนถงต าแหนงลางสดแลว ลกสบกจะเรมเคลอนทขนพรอมกบวาลวไอเสยเปด ลกสบกจะดนเอาไอเสยหรอกาชทเกดจากการเผาไหมออกไปโดยผานทางวาลวไอเสย

Page 50: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 50

แบบประเมนใบงานท 1

แบบประเมนการปฏบตงาน เรอง........................................................................................

เลขท

การเต

รยมว

สดอป

กรณ

ปฏบต

ตามข

นตอน

การเล

อกใช

วสดท

เหมา

ะสม

กบงา

น กา

รใชเ

ครอง

มออย

างปล

อดภย

ง ผล

ส าเรจ

ของง

าน

การจ

ดเกบ

อปกร

รวม

ชอ-สกล 5 5 5 5 5 5 30

เกณฑการประเมน อยในหนาถดไป เกณฑการตดสน 25 - 30 คะแนน หมายถง ดมาก ระดบคณภาพ 4

17 - 24 คะแนน หมายถง ด ระดบคณภาพ 3 9 - 16 คะแนน หมายถง พอใช ระดบคณภาพ 2 1 - 8 คะแนน หมายถง ปรบปรง ระดบคณภาพ 1 เกณฑการผานไดระดบคณภาพ 2 ขนไป

ลงชอ________________________ผประเมน (______________________)

ครผสอน

Page 51: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 51

เกณฑการประเมนการปฏบตงาน 1. การเตรยมวสดอปกรณ (5 คะแนน) 5 คะแนน ครบ 4 คะแนน ขาดบางอยาง 1 รายการ 3 คะแนน ขาดตงแต 1-2 รายการ 2 คะแนน ขาดตงแต 3-4 รายการ 1 คะแนน ขาดตงแต 4 รายการเปนตนไป 2. ปฏบตตามขนตอน (5 คะแนน) 5 คะแนน ครบทกขนตอน 4 คะแนน ขาด 1 ขนตอน 3 คะแนน ขาด 2 ขนตอน 2 คะแนน ขาด 3 ขนตอน 1 คะแนน ขาดตงแต 4 ขนตอนเปนตนไป 3. การเลอกใชวสดทเหมาะสมกบงาน (5 คะแนน) 5 คะแนน ใชวสดไดถกตองเหมาะสมทกชน 4 คะแนน ใชวสดไดถกตองเหมาะสมทกชนขาดเพยง 1-2 ชน 3 คะแนน ใชวสดไดถกตองเหมาะสมทกชนขาดเพยง 3-4 ชน 2 คะแนน ใชวสดไดถกตองเหมาะสมขาดตงแต 3-4 ชน 1 คะแนน ใชวสดไมถกตองทกชน 4. การใชเครองมออยางปลอดภย (5 คะแนน) 5 คะแนน ไมเกดอบตเหต 4 คะแนน เกดอบตเหตเลกนอย 3 คะแนน เกดอบตเหต 1 ครง 2 คะแนน เกดอบตเหต 2 ครง 1 คะแนน เกดอบตเหตมากกวา 2 ครง 5. ผลส าเรจของงาน (5 คะแนน) 5 คะแนน เสรจกอนก าหนดและงานมคณภาพ 4 คะแนน เสรจทนก าหนดและงานมคณภาพ 3 คะแนน เสรจทนก าหนดแตงานไมมคณภาพ 2 คะแนน เสรจไมทนก าหนดเวลาและงานมคณภาพ 1 คะแนน เสรจไมทนก าหนดเวลาและงานไมมคณภาพ

Page 52: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 52

6. การจดเกบอปกรณ (5 คะแนน) 5 คะแนน มการท าความสะอาดอปกรณและจดเกบไดอยางเปนระเบยบเรยบรอย 4 คะแนน มการท าความสะอาดอปกรณและจดเกบไดเรยบรอยเปนบางสวน 3 คะแนน มการท าความสะอาดอปกรณบางสวนและจดเกบบางสวน 2 คะแนน ไมท าความสะอาดมอปกรณและจดอปกรณไมเรยบรอย 1 คะแนน ไมท าความสะอาดมอปกรณและไมจดเกบอปกรณใหเรยบรอย

Page 53: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 53

แบบประเมนการน าเสนอผลงานหนาชนเรยน เรอง.............................................................................

เลขท

วธกา

รน าเส

นอ

( 4

) กา

รใชภ

าษา(

4)

บค

ลกภา

พทาท

าง(4

) นส

ยการ

ท างา

น(4)

กา

รจดน

ทรรศ

การ(

4)

รวม (20)

ชอ-สกล

เกณฑการประเมน อยในหนาถดไป เกณฑการตดสน 18 - 20 คะแนน หมายถง ดมาก ระดบคณภาพ 4 15 - 17 คะแนน หมายถง ด ระดบคณภาพ 3 12 - 14 คะแนน หมายถง พอใช ระดบคณภาพ 2 1 - 11 คะแนน หมายถง ปรบปรง ระดบคณภาพ 1 เกณฑการผานไดระดบคณภาพ 2 ขนไป

ลงชอ________________________ผประเมน (______________________)

ครผสอน

Page 54: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 54

เกณฑการประเมนการน าเสนอผลงาน

1. วธการน าเสนอ (4 คะแนน) 4 คะแนน การน าเสนอมล าดบขนตอน นาสนใจใชชนงานไดเหมาะสม 3 คะแนน การน าเสนอมล าดบขนตอนนาสนใจแตใชชนงานประกอบไมเหมาะ 2 คะแนน การน าเสนอมล าดบขนตอน แตไมนาสนใจ 1 คะแนน การน าเสนอไมเปนล าดบขนตอน

2. การใชภาษา (4 คะแนน) 4 คะแนน สอความหมายเขาใจชดเจนไมวกวนและออกเสยงอกขระถกตอง 3 คะแนน สอความหมายไดเขาใจ แตออกเสยงอกขระไมถกตอง 3-4 ค า 2 คะแนน สอความหมายไดเขาใจ แตออกเสยงอกขระไมถกตองมากกวา 3-4 ค า 1 คะแนน สอความหมายไมเขาใจ

3. บคลกภาพทาทาง (4 คะแนน) 4 คะแนน มบคลกทาทางเหมาะสมกบชนงานทน าเสนอดมาก 3. คะแนน มบคลกทาทางเหมาะสมกบชนงานทน าเสนอด 2 คะแนน มบคลกทาทางเหมาะสมกบชนงานทน าเสนอพอสมควร 1 คะแนน มบคลกทาทางไมเหมาะสม

4. นสยการท างาน (4 คะแนน) 4 คะแนน มความตงใจมงมนท างานใหส าเรจโดยเรว 3. คะแนน มความตงใจท างานไดส าเรจ 2 คะแนน ท างานทไมรบมอบหมายไดส าเรจ 1 คะแนน ท างานลาชาตองคอยตกเตอน

5. การจดนทรรศการ (4 คะแนน) 4 คะแนน มล าดบขนตอนและด าเนนงานตามทไดวางแผนไวผลงานสมบรณ 3. คะแนน มล าดบขนตอนแตไมด าเนนงานตามแผนผลงานสมบรณ 2 คะแนน ไมมล าดบขนตอน แตมผลงานสมบรณพอควร 1 คะแนน ไมมล าดบขนตอน ผลงานไมสมบรณ

Page 55: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 55

แบบประเมนผลงาน / ชนงาน เรอง................................................................................

เลขท

ชนงา

นน าไ

ปใชไ

ดจรง

(4)

คว

ามสม

บรณ

ของช

นงาน

(4)

ปฏ

บตดว

ยตนเ

อง(4

)

ท างา

นเสร

จทนเ

วลา(

4)

4 กา

รดแล

รกษา

ชนงา

นไดด

(4)

รวม (20)

ชอ-สกล

เกณฑการประเมน อยในหนาถดไป เกณฑการตดสน 18 - 20 คะแนน หมายถง ดมาก ระดบคณภาพ 4 15 - 17 คะแนน หมายถง ด ระดบคณภาพ 3 10 - 14 คะแนน หมายถง พอใช ระดบคณภาพ 2

1 - 9 คะแนน หมายถง ปรบปรง ระดบคณภาพ 1 เกณฑการผานไดระดบคณภาพ 2 ขนไป

Page 56: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 56

เกณฑการประเมนผลงาน / ชนงาน

1. ชนงานน าไปใชงานไดจรง (4 คะแนน)

4 คะแนน ชนงานน าไปใชงานได มองเหนลกษณะของชนงานชดเจน 3 คะแนน ชนงานน าไปใชงานได มองเหนลกษณะของชนงานพอสม 2 คะแนน ชนงานน าไปใชงานได มองเหนลกษณะของชนงานไมชดเจน 1 คะแนน ชนงานน าไปใชงานไมได

2. ความสมบรณของชนงาน (4 คะแนน) 4 คะแนน ชนงานมความสมบรณดมาก 3 คะแนน ชนงานมความสมบรณด 2 คะแนน ชนงานมความสมบรณพอใช 1 คะแนน ไมมความสมบรณ 3. ปฏบตดวยตนเอง (4 คะแนน)

4 คะแนน ตงใจปฏบตงานดวยความสขมรอบคอบ 3. คะแนน ขอความคดเหนจากครและเพอนรวมงาน 2 คะแนน ปรบปรงจากงานของเพอนและคร 1 คะแนน ท าตามแบบของเพอนหรอคร

4. ท างานเสรจทนเวลา (4 คะแนน) 4 คะแนน ท างานเสรจทนเวลาก าหนด ท าความสะอาดอปกรณเรยบรอย 3. คะแนน ท างานเสรจทนเวลาก าหนดพอด 2 คะแนน เลยเวลาทก าหนดเลกนอย 1 คะแนน เลยเวลาตองน าชนงานไปท าตอทบาน

5. การดแลรกษาชนงาน (4 คะแนน) 4 คะแนน มการดแลรกษาชนงานดมาก 3. คะแนน มการดแลรกษาชนงานด 2 คะแนน มการดแลรกษาชนงานพอใช 1 คะแนน ไมมการดแลรกษาชนงาน

Page 57: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 57

แบบสงเกตพฤตกรรมการเขารวมกจกรรมกลม

เรอง __________________________วชา งานเครองยนตเลก รหสวชา 2101 - 2101

ชน ____________________________สงเกตเมอวนท ______เดอน ____________ พ.ศ. ________

ค าชแจง ใหใสเครองหมาย / ลงในชองระดบความคดเหน

ชอ -สกล

การวางแผน

การท างาน

ความ

กระตอรอรนใน

การท างาน

การมสวน

รวมในการ

ท างาน

ระบบ

การท างาน รวมคะแนน

3 2 1 3 2 1 3 2 1 3 2 1 12

เกณฑการประเมน

การวางแผนการท างาน 3 คะแนน เมอกลมมการวางแผนการท างานรวมกนภายในกลมทกคนใหความรวมมอเปนอยางดทกครง 2 คะแนน เมอกลมมการวางแผนการท างานรวมกนภายในกลมเปนบางครง 1 คะแนน เมอกลมไมมการวางแผนการท างานรวมกน

ความกระตอรอรนในการท างาน 3 คะแนน เมอสมาชกในกลมมความตงใจตองการท างานใหเกดผลด ขวนขวายชวยงานอยางสม าเสมอ 2 คะแนน เมอสมาชกในกลมมความตงใจตองการท างานใหเกดผลดเปนบางครง 1 คะแนน เมอสมาชกในกลมไมตงใจท างาน

การมสวนรวมในการท างาน 3 คะแนน เมอสมาชกทกคนใหความรวมมอมความเปนผน าผตามทด 2 คะแนน เมอสมาชกบางคนใหความรวมมอเปนอยางด 1 คะแนน เมอสมาชกไมใหความรวมมอ

ระบบการท างาน 3 คะแนน เมอมการก าหนดบทบาทแบงหนาทและปฏบตหนาทอยางครบถวนสมบรณ 2 คะแนน เมอมการก าหนดบทบาทแบงหนาทและปฏบตหนาทบาง 1 คะแนน เมอไมมการก าหนดบทบาทแบงหนาท

ระดบคณภาพ คะแนน 10 - 12 คะแนน หมายถง ด คะแนน 7 - 9 คะแนน หมายถง ปานกลาง คะแนน 4 - 6 คะแนน หมายถง ตองปรบปรง

Page 58: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 58

แบบประเมนคณธรรม จรยธรรม คานยมและคณลกษณะอนพงประสงค

ชอผประเมน / กลมประเมน.....................................................................................................................................

ชอกลมรบการประเมน..............................................................................................................................................

ประเมนผลครงท..............................................วนท..................เดอน.........................................พ.ศ. ....................

ท คณลกษณะ / พฤตกรรมบงช

ระดบพฤตกรรม คะแนน

ทได ด

(3คะแนน)

พอใช

(2คะแนน)

ปรบปรง

(1คะแนน)

1 ความมมนษยสมพนธ - แสดงกรยาทาทางสภาพตอผอน - ใหความรวมมอกบผอน

2 ความมวนย - ปฏบตตามกฎระเบยบ ขอบงคบและขอตกลงตาง ๆ ของวทยาลย ไดแก การแตงกายถกตองตามระเบยบและขอบงคบ ตรงตอเวลา

3 ความรบผดชอบ - มการเตรยมความพรอมในการเรยนและการปฏบตงาน - ปฏบตงานดวยความตงใจ - มความเพยรพยายามในการเรยนและการปฏบตงาน

4 ความเชอมนในตนเอง - กลาแสดงความคดเหนอยางมเหตผล

5 ความปลอดภย - ปฏบตงานท ากจกรรมดวยความระมดระวง

6 ความสนใจใฝร - ซกถามปญหานาสงสย

7 ความรกสามคค - รวมมอในการท างาน

8 ความกตญญกตเวท - มสมมาคารวะตอผสอน-อาจารยอยางสม าเสมอ ทงตอหนาและลบหลง

9 พงตนเอง - ท างานปฏบตงานดวยตนเอง

10 มความอดทนอดกลน - ควบคมอารมณ / ความรสกอยางมสตและเหตผล

ด หมายถง ปฏบตทกครง พอใช หมายถง ปฏบตบางครง ปรบปรง หมายถง ไมปฏบตเลย

Page 59: จุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา …¹€ล่มที่ 1.pdf ·

ความปลอดภยและหลกการท างานเครองยนตเบนซน 4 และ 2 จงหวะ 59

แบบสรปผลการเรยน ชดกจกรรมการเรยนรจากกลมและการคนพบ วชา เครองยนตเลก รหสวชา 2101-2101

ชดท...... เรอง.....................................

ท ชอ - นามสกล

คะแนนแบบทดสอบ คะแนนกจกรรมระหวางเรยน

รวม (20)

กอนเรยน (10)

หลงเรยน (10)

แบบฝกหด

(10)

ใบงานท 1

(10)

ลงชอ_____________________ผประเมน (______________________)

ครผสอน