ศลปศาสตรปรทศน ปท 6 ฉบบท 11 : 1

โลจสตกสกบการทองเทยวยคปจจบน

คณพศ สทธเลศ*

บทคดยอ

ในชวงเวลาทผานมานน โลจสตกสมตนก าเนดมาจากแผนการจดสงอาวธและอาหาร โดยการสงบ ารง

กองก าลงของกองทพสหรฐอเมรกาในสงครามโลก แตในปจจบนไดแปรเปลยนมาสระบบธรกจ และใน

บทความนจะไดกลาวถงเฉพาะโลจสตกสของการทองเทยวเทานน ซงมความหมายถง กระบวนการบรหารท

เกยวกบชองทางการจ าหนาย การเคลอนยายทางกายภาพ ขอมลขาวสารทเกยวของ และการเงน ของการ

เดนทางเขาสเมองทองเทยว การอยในเมองทองเทยว และการเดนทางออกจากเมองทองเทยว เพอใหเกด

ประสทธภาพทจะน าไปสการเพมศกยภาพและการแขงขนทางดานการทองเทยว หรอจะกลาวอกนยหนงกคอ

การจดการใหสะดวกสบาย ทนเวลา รวดเรว และปลอดภย พรอมทงตอบสนองตรงตอความตองการของแตละ

ตลาด หรออาจจะไมใชความตองการของทกตลาดกได แตการตรงตอเวลา และทนเวลา ซงนบวาเปนความ

ตองการของทกคน ดงนน การขนสงนกทองเทยวจงเปนเพยงกจกรรมหนงในโลจสตกสทองเทยว การขนสง

เกดขน ณ ชวงหนงเทานน ไมใชตลอดทงเสนทาง เชน กจกรรมการขนสงดวยรถบส กจกรรมการขนสงดวย

เรอ แตไมมกจกรรมการขนสงอกเมออยในทพก แตโลจสตกสทองเทยวเปนตวประสานกจกรรมการขนสง

เหลานเขาดวยกน และยงจดการ ณ จดทไมมการขนสงอกดวย

ค าส าคญ โลจสตกส การทองเทยว โลจสตกสของการทองเทยว ขอมลขาวสาร การขนสง

*อาจารยประจ าสาขาวชามนษยศาสตรและสงคมศาสตร คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยหวเฉยวเฉลมพระเกยรต

ศลปศาสตรปรทศน ปท 6 ฉบบท 11 : 2

Logistics and Tourism in the Present

Khanapoj Sittilert

ABSTRACT

Logistics originated from planning in the delivery of weapons and food to the U.S.

military during World War II. However, since then logistics has developed into a business

system. In this study, only logistics in tourism will be discussed. Logistics in this study means

the management (a) of distribution channels, (b) of physical movement along those

channels and (c) of related information and finances, with regard to travel in a tourist

destination as well as travel outside a tourist destination, in order to create efficiency and

competitiveness in the tourism industry. In other words, logistics is the management of

convenience, punctuality, rapidity and safety in order to meet the needs of a particular

market. However, as punctuality is what everyone needs, the actual activity of transporting

tourists is only one aspect of logistics in tourism. Transportation is only one part of a

tourist’s overall travel experience, including, for instance, travel by bus or by boat but

excluding time spent in a hotel. In tourism, logistics acts as a coordinator of various acts of

transportation and of tourist sites too.

Keywords: logistics, tourism, logistics in tourism, information, transportation

ศลปศาสตรปรทศน ปท 6 ฉบบท 11 : 3

บทน า

ชวง 2-3 ปทผานมา ไดมการกลาวถงและใหความส าคญกบค าวา "โลจสตกส" กนมาก ซงคนสวนใหญกยงเขาใจกนวาโลจสตกส เปนเรองทเกยวของกบอตสาหกรรมขนาดหนก หรอธรกจเชงพาณชย กอรปกบสถาบนอดมศกษากมการเปดสอนในระดบสาขาวชาหรอรายวชา ในสงกดของคณะบรหารธรกจ หรอวทยาศาสตร เปนตน และค าวาโลจสตกสนนจะเกยวของกบกจกรรมมากมายหลายดานดวยกน แตถาหากจะเขาใจวา โลจสตกส คอ การขนสงตามทไดมการเขาใจกนนน กตองกลาววาเปนความเขาใจทอาจจะไมถกตองครบถวนทเดยวนก หรอจะถกกเปนเพยงบางสวนเทานน เนองจากงานดาน โลจสตกสจะครอบคลมคอนขางกวางขวาง ซงมทงงานทเกยวกบดานการจดซอ งานคลงสนคา งานเทคโนโลยสารสนเทศ และอน ๆ เปนตน

โลจสตกสนน เปนค าทมาจากภาษาฝรงเศสวา logistique มรากศพทมาจากค าวา โลเชร (loger) ทหมายถงการเกบ โดยมจดเรมตนมาจากการขนสงสนคาทางการทหาร ในการสงก าลงบ ารง ทงเสบยง อาวธ ก าลงพล เพอสนบสนนการรบ หรอกจกรรมทมการเคลอนยาย จดเกบ จากทหนงไปยงอกทหนง อาจมการจดเกบระยะเวลานานหรอระยะเวลาชวคราว เชน เอกสาร สนคาส าเรจรป วตถดบ และอน ๆ(อนชา หรญวฒน ม.ป.ป. : ออนไลน) จากทกลาวมาทงหมดขางตนนน จะเหนไดวาโลจสตกสไมใชเรองของการขนสงเพยงอยางเดยวเทานน แตการขนสงเปนเพยงกจกรรมหนงของกจกรรมในระบบโลจสตกส ซงมขอบเขตของกจกรรมตงแตการจดซอจดหา การผลต การจดเกบ สนคาคงคลง การขนสง และยงรวมไปถงเทคโนโลยสารสนเทศ เพราะฉะนน การบรหารโลจสตกส จงเปนการวางแผน การด าเนนงาน และการประสานงาน ซงเปนการด าเนนงานในกจกรรมตางๆ ทมงบรรลผลในการตอบสนองความตองการของลกคา โดยการน าเสนอบรการและคณภาพในระดบทเหนอกวาดวยตนทนการด าเนนงานทสามารถแขงขนไดอยางมประสทธภาพ

ทมา : สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย. (ม.ป.ป.) : ออนไลน

ศลปศาสตรปรทศน ปท 6 ฉบบท 11 : 4

ความหมายของโลจสตกส

นยามของค าวาโลจสตกสนน ไดมผใหค านยามไวมากมายหลายทานดวยกน และยงหาขอยต

ไมได เนองจากนกวชาการแตละทานตางกมความคดเหน องคความร และประสบการณทแตกตางกน แต

อยางไรกตามแมวาจะมค านยามทแตกตางกน แตเนอหาสาระส าคญอาจจะมความคลายคลงกนหรอใกลเคยง

กน ซงสามารถทจะน าค านยามของนกวชาการบางทานมาเปนตวอยาง ดงตอไปน

ทวศกด เทพพทกษ (2550 : 19 ) ไดกลาววา โลจสตกส คอ การออกแบบและการจดการ

ระบบการควบคมการเคลอนยายหรอการไหลของสนคาและขอมลจากตนทางมายงบรษท ทบรษทและออก

จากบรษทไปยงลกคาอยางมประสทธภาพและประสทธผล หรอเคลอนยายพสดและขอมลตงแตวตถดบไปจน

เปนสนคาส าเรจรปจากตนทางไปยงปลายทางจนถงผบรโภค โดยมการประสานงานแตละขนตอนอยางม

ประสทธภาพและประสทธผล ซงจะเหนไดวาโลจสตกสนนจะครอบคลมกจกรรม และกระบวนการเคลอนยาย

สนคาทงหมดทกระดบและขนตอนการปฏบตการโดยวธการเชงระบบ

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (2537 : 1) จากการใหนยาม

ของ Council of Logistics Management วา การบรหารจดการโลจสตกส เปนกระบวนการท างานตาง ๆ ท

เกยวของกบการวางแผน การด าเนนการ และการควบคมการท างานขององคกร รวมทงการบรหารจดการ

ขอมลและธรกรรมทางการเงนทเกยวของ ใหเกดการเคลอนยาย การจดเกบ การรวบรวม การกระจายสนคา

วตถดบ ชนสวนประกอบ และการบรการ ใหมประสทธภาพ และประสทธผลสงสด โดยค านงถงความตองการ

และความพงพอใจของลกคาเปนส าคญ

เพราะฉะนนกลาวโดยสรปไดวา โลจสตกส หมายถง กระบวนการบรหารจดการเคลอนยาย

วตถดบ ไปจนเปนสนคาส าเรจรปจากตนทางไปยงปลายทางจนถงผบรโภคใหเกดประสทธภาพสงสด

นอกจากน การบรหารจดการโลจสตกสยงมความจ าเปนตอหนวยงานทงในสวนของภาคราชการ ภาคเอกชน

ภาคการผลต และภาคบรการ นนกคอมความส าคญตอประสทธภาพในการประกอบการขององคกรทก

ประเภท เนองจากการบรหารจดการกจกรรมดานโลจสตกสใหมประสทธภาพ ซงท าใหสามารถทจะลดความ

สญเสยในภาคการผลต และสามารถลดเวลาทใชในการตอบสนองความตองการของลกคาได

และในปจจบนโลจสตกสไดแปรเปลยนมาสระบบธรกจการทองเทยวคอนขางมากโดยแตละ

ประเทศในภมภาคตาง ๆ กไดมการขยายอตสาหกรรมทางการทองเทยวในลกษณะทเปนโลกาภวตน จงจ าเปน

ทจะตองท าการอธบายอยางยดยาวเกยวกบค าวา โลจสตกสดงกลาวขางตน เพอทจะสรางความเขาใจเสยกอน

วาคออะไร ดงนนค าวาโลจสตกสการทองเทยว จงหมายถง กระบวนการจดการใหนกทองเทยวเดนทางมาถง

แหลงทองเทยวไดอยางดและมความสขสนกสนาน ประกอบกบเปนเรองจ าเพาะทมงความสนใจไปยงความ

ศลปศาสตรปรทศน ปท 6 ฉบบท 11 : 5

พอใจของนกทองเทยวโดยตรงและเกยวของกบกจกรรมทนกทองเทยวสมผสไดโดยตรง

การทองเทยว

การทองเทยวเปนเรองทวาดวยการเดนทางโดยสมครใจของนกทองเทยวจากทอาศยประจ า

ไปยงแหลงทองเทยวเปนการชวคราว โดยไมมวตถประสงคเพอประกอบอาชพหรอหารายได องคประกอบของ

การทองเทยวจะประกอบดวยทรพยากรทองเทยวหรอแหลงทองเทยว การตลาดทองเทยว นกทองเทยว และ

บรการทองเทยว ซงเปนเรองเกยวของกบพฤตกรรมของมนษยทจดอยในกลมวชาสงคมศาสตร

เพราะฉะนนการทองเทยวจงตองมการพฒนา ปรบปรงอยตลอดเวลาเพอสนองตอบความพงพอใจหรอ

ประทบใจใหแกนกทองเทยว ประกอบกบยงสรางความเจรญเตบโตกาวหนาใหกบอตสาหกรรมการบรการเพอ

การทองเทยว และสรางรายไดจากการทองเทยวใหกบประเทศไทย (บญเลศ จตตงวฒนา และคณะ 2549 :

3)

การทองเทยวจงเปนกจกรรมอยางหนงของมนษย ซงกระท าเพอผอนคลายความตงเครยดจากกจการงานประจ า โดยปกตการทองเทยวจะหมายถงการเดนทางจากทหนงไปยงอกทหนงโดยไมค านงวาระยะทางนนจะใกลหรอไกลและการเดนทางนนจะมการคางแรมหรอไม ดงนน การทองเทยวหมายถงกจกรรมทมเงอนไขทเกยวของอย 3 ประการ คอ 1. ตองมการเดนทาง 2. ตองมสถานทปลายทางทประสงคจะไปเยยมเยอน 3. ตองมจดมงหมายของการเดนทาง โดยเพอวตถประสงคอยางใดอยางหนง แตตองมใชเพอการประกอบอาชพและไปอยประจ า องคประกอบของการทองเทยว สามารถแยกไดเปน 5 องคประกอบทมความสมพนธกนเปนวงจร คอ 1. นกทองเทยว เปนองคประกอบทส าคญทสดของการทองเทยวถาไมมนกทองเทยว การทองเทยวกเกดขนไมได ในการน การทองเทยวแหงประเทศไทยไดแบงออกเปน 2 กลม ไดแก นกทองเทยวและนกทศนาจร 2. การตลาดทองเทยว การทจะมนกทองเทยวเดนทางเขามาทองเทยวนน จะตองมการตลาดทองเทยวเพอชกน าใหเขามาทองเทยว ซงการตลาดทองเทยวหมายถง ความพยายามทจะท าใหนกทองเทยวกลมเปาหมายเดนทางเขามาทองเทยวในแหลงทองเทยวของตนแลว ใชสงอ านวยความสะดวกทางการทองเทยวและบรการทองเทยวในแหลงทองเทยวนน 3. การขนสง เมอนกทองเทยวตดสนใจทจะไปแหลงทองเทยวใดแลว กตองมบรการขนสงน านกทองเทยวไปยงแหลงทองเทยวนน ซงการขนสงหมายถง การจดใหมการเคลอนยาย นกทองเทยวดวยยานพาหนะประเภทตาง ๆ จากภมล าเนาไปยงแหลงทองเทยวทตองการและกลบสภมล าเนาการขนสงแบงออกเปน 4 ประเภทคอ ทางรถยนต ทางรถไฟ ทางเรอ และทางเครองบน

ศลปศาสตรปรทศน ปท 6 ฉบบท 11 : 6

4. ทรพยากรทองเทยว เปนสนคาทางการทองเทยวและเปนจดหมายปลายทางทนกทองเทยวจะเดนทางเขามาทองเทยว ซงทรพยากรทองเทยว หมายถง สงดงดดความสนใจของนกทองเทยวใหเกดการเดนทางไปเยอนหรอไปทองเทยวโดยการทองเทยวแหงประเทศไทยไดแบงทรพยากรทองเทยวออกเปน 3 ประเภท ไดแก ทรพยากรทองเทยวประเภทธรรมชาต ทรพยากรทองเทยวประเภทประวตศาสตร โบราณสถานและโบราณวตถ และทรพยากรทองเทยวประเภทศลปะวฒนธรรม ประเพณ และกจกรรม 5. สงอ านวยความสะดวกทางการทองเทยว เปนสงทรองรบในการเดนทางทองเทยวของนกทองเทยว เพอใหการเดนทางทองเทยวเปนไปดวยความสะดวกและปลอดภย โดยสงอ านวยความสะดวกทางการทองเทยวแบงออกไดเปน 2 ประเภท ไดแก สงอ านวยความสะดวกทางการทองเทยวโดยตรง และ สงอ านวยความสะดวกทางการทองเทยวโดยออม

โลจสตกสกบการจดการทองเทยว

ประเทศตาง ๆ ทวโลกไดใหความส าคญกบอตสาหกรรมการทองเทยวมากขน เนองจากเปน

อตสาหกรรมทใหญและเตบโตเรวทสดของโลก โดยในชวงกวา 5 ทศวรรษทผานมา มอตราการเตบโตเฉลยถง

รอยละ 6.9 ตอป ทงยงเปนธรกจทสามารถสรางรายไดและเงนตราตางประเทศไดมาก โดยในป พ.ศ. 2549 ทว

โลกมนกทองเทยวถง 842 ลานคน

จากสถตนกทองเทยวระหวางประเทศทเดนทางมาประเทศไทยระหวางป 2542-2552 พบวา

นกทองเทยวเพมขนอยางตอเนองจาก 8.58 ลานคน ในป 2542 เปน 14.12 ลานคน ในป 2552 หรอมอตรา

การขยายตวเฉลยตอปเทากบรอยละ 6.45 โดยป 2551 นกทองเทยวมจ านวนสงทสดเทากบ 14.58 ลานคน

และในป 2549 นกทองเทยวมอตราการขยายตวสงสดเทากบรอยละ 20.01 ซงสวนหนงเปนผลมาจากการฟน

ตวของการทองเทยวไทยภายหลงเกดธรณพบตภยในหลายป 2547 ในการน จ านวนและรายไดจาก

นกทองเทยวป 2542-2552 นกทองเทยวขยายตวเฉลยรอยละ 6.45 และมจ านวนสงทสด 14.58 ลานคน

(ขอมลสถตจ านวนนกทองเทยว ม.ป.ป. : ออนไลน) ปจจบนนนการทองเทยวไมไดจ ากดอยแตเฉพาะการพกผอนหยอนใจ และเดนทางไป

ทองเทยวในทตาง ๆ เทานน แตยงรวมไปถงการทองเทยวเชงสขภาพอกดวย ฉะนนการทองเทยวทดมคณภาพ

จงจ าเปนตองทจะตองมการจดการขนตอนตาง ๆ ในหวงโซอปทานของการทองเทยว ซงจะตองมการน าเอา

ศาสตรของโลจสตกสมาประยกตใช เพอบรหารจดการในการเคลอนยาย การไหลเวยนและความเชอมโยง

สนคาและบรการตาง ๆ ทเกยวของกบการทองเทยวใหมประสทธภาพทงทางดานเวลา และตนทน ทจะ

กอใหเกดความพงพอใจสงสดแกผบรโภค ซงนบวาจะเปนสวนทเพมและสนบสนนศกยภาพในการแขงขน

ทางดานการทองเทยวไดดวย

ศลปศาสตรปรทศน ปท 6 ฉบบท 11 : 7

ในการน โลจสตกสทองเทยวจงเปนสงใหบรการแกนกทองเทยวทเกยวของกบการไหลหรอ

การเคลอนท (Flow) 3 สวน คอ การเคลอนททางกายภาพ (Physical Flow) การเคลอนทของขอมลขาวสาร

(Information flow) และการเคลอนทดานการเงน (Financial Flow) ดงตอไปน (คมสน สรยะ ม.ป.ป. :

ออนไลน )

ก. การเคลอนททางกายภาพ (Physical Flow) หมายความรวมถงการเดนทางของ

นกทองเทยว การขนสงนกทองเทยว การล าเลยงสมภาระของนกทองเทยว และความสะดวกสบายในการ

เดนทาง เปนตน แตโลจสตกสกยงเปนเรองใหมส าหรบการทองเทยวไทย เพราะวายงเนนการขายสนคา

มากกวาการจดระบบรองรบ ซงเปนองคประกอบส าคญทสดของการทองเทยว แตจะใหความส าคญกบการ

สรางสงดงดดใจ ซงเปนเพยงองคประกอบหนงของสนคาทองเทยวเทานน เชน การจดงาน OTOP Midyear

2010 อมแพค เมองทองธาน ปรากฏวามรถเปนจ านวนมาก ท าใหทจอดรถไมเพยงพอ โดยเฉพาะ

วนหยดราชการ ถงแมวาจะมการจดระบบรองรบงาน OTOP Midyear 2010 ไวแลวกตาม แตระบบการ

คมนาคมปกตกลบตดเปนอมพาตไป โดยเนนการขายสนคาราคาถกเพอดงดดใจลกคา หรออกกรณหนง

นกทองเทยวไดเดนทางไปเทยวทตลาดทาเสดจ ไปรบประทานอาหารและแหนมเนอง ทรานอาหารแดงแหนม

เนอง จงหวดหนองคาย ตองใชบรการรถสกายแลปหรอรถตกตกเขาไปเทยว เพราะไมทราบวาทนนจะมรถ

ขนสงเขาไปหรอไม ก าหนดเวลาเดนทางเปนอยางไร ซงนกทองเทยวไมทราบเลย จงจ าเปนทนกทองเทยวตอง

เสยคาจางเหมารถสกายแลป นบวาสะดวกด ไมตองค านงเรองเวลา แตการลงทนคอนขางสง ซงเปนการมองไม

เหนภาพรวมการเคลอนททางกายภาพของการทองเทยวทงหมดทจะไปยงตลาดทาเสดจ และไมสามารถ

ก าหนดระยะเวลาไปสถานททองเทยวอน ๆ ระหวางทางหรอภายหลงจากการไปตลาดทาเสดจ รวมทง

ประมาณการคาเดนทางทงหมดอยางใกลเคยงกบความเปนจรงได

กรณเหตการณดงกลาวขางตน ถาหากเปลยนใหนกทองเทยวเลอกเดนทางไปเทยวประเทศ

ญปน นกทองเทยวสามารถทจะวางแผนก าหนดการเดนทางจากทหนงไปอกทหนง และสามารถทจะท าให

เปนไปตามแผนการนนไดคอนขางแนนอน เพราะเวลาของพาหนะตาง ๆ มการเชอมโยงตอกนอยางเปนระบบ

ทวทงประเทศรวมทงมความตรงตอเวลาเปนอยางมาก เพราะวาคณลกษณะอยางหนงของคนญปนคอ การให

ความส าคญเปนอยางมากกบความมนคง แนนอน และตรงตอเวลา เชน ตวอยางภาพรวมการเดนทางทงหมด

ไปหมบานชระคะวะ ประเทศญปน (จกร เตจะวาร 2553 : 9-10 )

ศลปศาสตรปรทศน ปท 6 ฉบบท 11 : 8

แผนภาพท 1 การเดนทางไปทองเทยวหมบานชระคะวะ

ทมา : จกร เตจะวาร (2553). โลจสตกสดานการทองเทยว. กรงเทพมหานคร : ลอคอนดไซนเวรค.

จากแผนภาพจะเหนไดวาการเดนทางโดยเครองบนเพอไปทองเทยวทหมบานชระคะวะนน

นกทองเทยวสามารถทจะเลอกเดนทางมาลงทสนามบนแหงใดแหงหนงใน 3 แหงบนเกาะฮอนช คอ สนามบน

นารตะ (โตเกยว) หรอสนามบนชบ (นาโกยา) หรอสนามบนคนไซ (โอซากา) กได ซงจากจดนมทางเลอก

ส าหรบนกทองเทยวทจะใชบรการ 3 ทาง คอ

1) จากโตเกยว หรอโอซากาสามารถนงรถไฟมาลงทเมองนาโกยา (จากสนามบนชบกมรถไฟฟา

เชอมตอมาสถานเมองนาโกยาเชนเดยวกน) ณ จดนมการเดนทางไปหมบานชระคะวะ คอ มบรการรถบสของ

สรปการเดนทางไปหมบานชระคะวะ

เครองบน

เลอกมาลงสนามบนแหงใดแหงหนงใน 3 แหงบนเกาะฮอนช คอ

1. สนามบนนารตะ (โตเกยว)

2.สนามบนชบ (นาโกยา)

3.สนามบนคนไซ (โอซากา)

รถไฟ

จากโตเกยว/โอซากานงรถไฟมาลงทเมองนาโกยา (จาก

สนามบนชบกมรถไฟฟาเชอมตอมาสถานเมองนาโกยา

เชนเดยวกน

รถไฟ

จากโตเกยวหรอโอ

ซากานงรถไฟตรงไป

เมองทะคะยะมะ

รถบส

จากโตเกยวหรอโอ

ซากานงรถบสตรงไป

เมองทะคะยะมะ

รถบส

มบรการรถบส

ของบรษทเม

เทตทสจาก

สถานนาโกยา

ตรงไปหมบาน

ชระคะวะ

รถบส

มบรการรถบส

จากนาโกยาไป

เมองทะคะยะ

มะ

รถไฟ

นงรถไฟจาก

สถานนาโกยา

เมองทะคะยะ

มะ

รถบส

มบรการรถบสเมองทะคะยะมะตรงไปหมบานชระคะวะ

ศลปศาสตรปรทศน ปท 6 ฉบบท 11 : 9

บรษทเมเทตทสจากสถานนาโกยาตรงไปหมบานชระคะวะ หรอรถบสหรอรถไฟจากนาโกยาไปเมองทะคะยะ

มะ และตอรถบสจากเมองทะคะยะมะตรงไปหมบานชระคะวะ

2) รถไฟจากโตเกยวหรอโอซากานงรถไฟตรงไปเมองทะคะยะมะและตอรถบสจากเมองทะคะยะมะ

ตรงไปหมบานชระคะวะ

3) รถบสจากโตเกยวหรอโอซากานงรถไฟตรงไปเมองทะคะยะมะและตอรถบสจากเมองทะคะยะมะ

ตรงไปหมบานชระคะวะ

จากภาพรวมการเดนทางทงหมดไปหมบานชระคะวะ นกทองเทยวสามารถทจะก าหนดเวลาการเดนทางของตนเอง ความตรงตอเวลา การเขาถง ความสะดวกสบาย การสรางความเพลดเพลนระหวางการเดนทาง ตลอดจนควบคมและก าหนดคาใชจายได ซงสอดคลองกบการเสนอกรอบแนวคดในการวเคราะหการขนสงนกทองเทยวของ Lumsdon and Page (2004) กลาววา สงทมใหบรการ (Avalilability) เชน ประเภทของยานพาหนะทมใหบรการ เสนทางทเปดใหบรการ การเขาถง (Accessability) คอความสามารถของผคนทจะสามารถใชบรการได การอ านวยความสะดวกใหผคนมาใชบรการได เชน เวลาและสถานทจ าหนายตว ทตงของสถานรถไฟ ทตงของปายรถเมล และเวลา (Time) หมายถงการจดตารางเวลาในการเดนรถหรอการใหบรการทเหมาะสม ไมทงชวงนานเกนไปจนท าใหผโดยสารรอนานมากเกนไปหรอบอยเกนไปจนไมมผโดยสาร ความรวดเรวในการเดนทาง รวมทงความสามารถในการรกษาเวลา ความตรงตอเวลา เปนตน

เมอยอนกลบมาพจารณาการเดนทางทองเทยวในประเทศไทยบางจะเหนไดวาการเดนทางจาก

กรงเทพฯ ไปจงหวดเชยงใหม ถาเปนนกทองเทยวทมรายไดระดบสงกจะเดนทางไปไดอยางสะดวก โดยเลอก

การเดนทางโดยเครองบน จากสนามบนสวรรณภมมาลงทสนามบนเชยงใหมจากนนกจะมรถจากโรงแรมทจะ

เขาพกมารบไปยงโรงแรม หรอไมกเลอกใชบรการรถแทกซจากสนามบนไปยงบรเวณตวเมองเชยงใหมไดใน

ราคาอยางต าประมาณ 150-200 บาท แตหากเปนนกทองเทยวทมงบประมาณเพอการทองเทยวจ ากดอาจจะ

เดนทางโดยรถไฟเพอประหยดคาใชจาย แตจะใชเวลาคอนขางมากในการเดนทาง

ซงรถไฟจากกรงเทพฯ ไปถงเชยงใหมมเพยง 6 เทยวตอวน เทยวตอนเชามเพยง 1 เทยว คอออกตอนเวลา

08.30 น. สวนอก 5 เทยวทเหลอนน นกทองเทยวตองรอออกเดนทางในตอนเยนหรอตอนหวค า จากการ

เดนทางดงกลาวแมวาคาโดยสารในประเทศไทยจะถกมากเมอเทยบกบประเทศญปน แตนกทองเทยวกตอง

ยอมยดหยนดานเวลาพอสมควร โดยเฉพาะการเดนทางโดยรถแทกซจากสนามบนไปยงสถานขนสง เวลาทใช

ในการเดนทางขนอยกบสภาพของการจราจรในกรงเทพมหานครเปนส าคญ หากนกทองเทยวไดมการศกษา

ตารางเวลาของพาหนะแตละประเภททใหบรการกอนการเดนทาง กสามารถทจะปรบเวลาในการเดนทางให

เหมาะสมและสะดวกได เชน การเลอกเทยวบนทมาถงกรงเทพมหานครโดยเผอเวลาขนรถแทกซมาทสถานหว

ล าโพงไวประมาณ 1 ชวโมง กจะท าใหไมตองรอรถไฟนานเกนไป เปนตน (จกร เตจะวาร. 2553 : 16-18)

ศลปศาสตรปรทศน ปท 6 ฉบบท 11 : 10

การประมาณการณการเดนทางจากกรงเทพ ฯ ไปเชยงใหม (ระยะทางประมาณ 751 กโลเมตร)

สถานเชอมโยง ระยะเวลา คาโดยสาร (บาท) 1.สนามบนสวรรณภม –สถานรถไฟหวล าโพง (ใชบรการแทกซของสนามบน)

ชวงเวลา 8.30 -0.10 น. ใชเวลา : 0.40 ชม.

400

2. สถานรถไฟหวล าโพง – สถานรถไฟเชยงใหม (ใชบรการของการรถไฟแหงประเทศไทย)

ชวงเวลา 14.30 -05.10 น. ใชเวลา : 15 ชม. (รถเรว)

หรอชวงเวลา 18.00 – 6.15 น. ใชเวลา 13.15 ชม. (ดวนพเศษ)

600-700

รวม ใชเวลา : 15.40 ชม. หรอ 13.55 ชม.

1,000-1,100 *

*เปนคาประมาณเฉพาะเทยวขาไปเทานน

ทมา : จกร เตจะวาร. (2553) โลจสตกสดานการทองเทยว. กรงเทพมหานคร : ลอคอนดไซนเวรค.

คมสน สรยะ (2548) ศกษาเรองเสนทางการทองเทยวของนกทองเทยวตางชาตในประเทศไทย พบวา

นกทองเทยวตางชาตทมเสนทางการเดนทางทคลาย ๆ กนแบงออกไดหลายกลม กลมส าคญคอกลมทเดนทาง

ขนเหนอดวยรถบส ซงท าใหจงหวดตามรายทางไดรบประโยชนและกอใหเกดความไดเปรยบดานการทองเทยว

ในจงหวดเหลานน กลมนกทองเทยวสแกนดเนเวยทชอบแหลงทองเทยวทางทะเลทหลากหลาย กลม

นกทองเทยวทพดภาษาเยอรมนทมจดรวมตวกนทเกาะสมย กลมนกทองเทยวยโรปทรกอสระทเดนทางผจญ

ภยไปยงแหลงทองเทยวตาง ๆ กลมชาวจนทนยมการเทยวชายหาด ชอปปง และชมการแสดงคาบาเรต กลม

นกทองเทยวเอเชยตะวนออกทหวงใยเรองความปลอดภยและมความเหนยวแนนในกลมชนชาตของตน

นกทองเทยวจากอเมรกาเหนอและโอเชยเนยทชนชอบการทองเทยวเชงวฒนธรรมมากกวากลมอน รวมไปถง

นกทองเทยวจากมาเลเซยทท าใหเกดการทองเทยวชายแดนทางภาคใต อกทงกลมชาวอนเดยและตะวนออก

กลางทเดนทางมาเพอคาขายเปนหลก จะเหนวาการทองเทยวของชาวตางชาตมการกระจกตวอยในไมก

จงหวด อาท กรงเทพมหานคร ภเกต พทยา (ชลบร) เชยงใหม เกาะสมย (สราษฎรธาน) หาดใหญ (สงขลา)

และกระบ ท าใหภาครฐและเอกชนควรใหความส าคญกบการสรางสงดงดดใจใหกบจงหวดอน ๆ เพอพยายาม

กระจายนกทองเทยวออกจากแหลงทองเทยวทมการกระจกตวมาก ทงนเพอชวยกระจายรายไดจากการ

ทองเทยวไปยงทองถนอนโดยทวกน และเพอปองกนไมใหเกดความแออดเกนไปจนรบไมไหว อนจะน ามาซง

ความเสอมโทรมของแหลงทองเทยวส าคญกอนเวลาอนควร ประกอบกบ

สวรรณชย ฤทธรกษ และมานตย ศทธสกล (2544) กลาววาการบรการคมนาคมขนสง เมอนกทองเทยวไดรบ

บรการขอมลขาวสารจนมการตดสนใจทจะเดนทางไปทองเทยวแลว กจะตองพจารณาเลอกวาจะเดนทางไปวธ

ศลปศาสตรปรทศน ปท 6 ฉบบท 11 : 11

ใด ใชยานพาหนะอะไร การบรการเกยวกบการคมนาคมขนสงจงเปนปจจยทรองรบน านกทองเทยวใหไปสมผส

กบแหลงทองเทยว (tourist attraction) โดยวธการเดนทางทเหมาะสม ซงอาจเปนคมนาคมขนสงทางบก ทาง

น า หรอทางอากาศ กรณดงกลาว นบเปนเอกลกษณพเศษของอตสาหกรรมทองเทยวทผบรโภคหรอ

นกทองเทยวจ าเปนตองเดนทางไปยงแหลงทองเทยว ณ ถนทตงของแหลงทองเทยวนน ๆ และไมสามารถสง

หรอสงซอแหลงทองเทยวหรอการทองเทยวไปบรโภค ณ ถนทอยของตนเองได เหมอนกบสนคาหรอบรการ

ประเภทอน ดงนน หากแหลงทองเทยวใด เมองใด หรอประเทศใด จดใหมการคมนาคมขนสงทอ านวยความ

สะดวกใหเขาถงแหลงทองเทยวหรอพนทตาง ๆ ไดอยางสะดวก และมประสทธภาพ ยอมมโอกาสเพมกระแส

การเดนทางทองเทยวหรอพฒนาอตสาหกรรมทองเทยวของแหลงทองเทยว พนท ประเทศ หรอภมภาคนนได

มากกวาแหลงทองเทยวหรอในประเทศทมการคมนาคมขนสงไมสะดวก

ซงเปนสงหนงทภาครฐ และเอกชนจะตองค านงถงนนกคอเสนทางการเดนทางไปถงยงแหลงทองเทยวท

สามารถอ านวยความสะดวกใหกบนกทองเทยวตลอดจนการค านวณระยะเวลา และงบประมาณทใชในการ

ทองเทยวแตละครงของนกทองเทยวได

ข. การเคลอนทของขอมลขาวสาร (Information Flow) ในทนหมายถงการใหขอมลขาวสาร

แกนกทองเทยว ปายบอกทาง ปายแนะน าสถานท ค าแนะน าเรองขอควรปฏบตในสถานท และค าเตอนให

ระวงภย เปนตน โดยการจดการขอมลการทองเทยวในปจจบนจะมเวบไซตส าหรบการคนหาขอมลในการ

ทองเทยว เชน การทองเทยวแหงประเทศไทย เวบไซต http://thai.tourismthailand.org/home/ ในสวน

การเดนทาง จะใหหมายเลขตดตอเพอสอบถามการเดนทาง มขอมลจงหวด สถานททองเทยวและกจกรรมท

พก อาหารและเครองดม ชอปปง และคนหาททองเทยว แตความตองการขอมลของคนไทย จะอยในระดบต า

กวานกทองเทยวชาวตางชาต เนองจากคนไทยจะใชวธการถามทางจากคนในพนทไปเรอย ๆ ส าหรบขอมลท

บรษทลงทนท าในเชงพาณชยโดยลงทนพมพแจกพรอมทงมแผนทใหดวย แตสวนใหญแผนทไมคอยมขอมล

สาธารณะ แตเวบไซตของประเทศญปน http://www.jnto.go.jp/eng/arrange/transportation

/index.html สามารถทจะใหนกทองเทยวทราบวาจากจดหนงไปยงจดหนงซงสามารถเลอกประเภทพาหนะ

อะไรไดบาง คาโดยสารเปนเทาใด ใชเวลาเทาไร ทส าคญทสดคอเวลาหรอรอบการเดนทางในแตละวนเปน

อยางไร เปนตน อศวน แสงพกล (2552) ศกษาเรอง การวเคราะหและเปรยบเทยบแรงจงใจและพฤตกรรม

นกทองเทยวนานาชาตทเดนทางมาประเทศไทย พบวานกทองเทยวชาวเอเชยและชาวยโรปมความแตกตางกน

ในดานพฤตกรรมการทองเทยวหลายดาน เชน การวางแผนการเดนทาง ระยะเวลาพ านก กจกรรมการ

ทองเทยว และแหลงขอมลขาวสาร และสวรรณชย ฤทธรกษ และมานตย ศทธสกล (2544) กลาววาการ

บรการขอมลขาวสารการทองเทยว เปนการใหบรการอ านวยความสะดวก เพอน าเสนอใหทราบเกยวกบปจจย

ศลปศาสตรปรทศน ปท 6 ฉบบท 11 : 12

ดงดดทางการทองเทยว ทงทเปนแหลงทองเทยวทางธรรมชาต เชน ถ า ภเขา ปาไม น าตก เกาะแกง หาดทราย

ชายทะเล และแหลงทองเทยวทมนษยไดสรางสรรคขน เชน แหลงประวตศาสตร โบราณสถาน กจกรรมงาน

เทศกาล ขนบธรรมเนยมประเพณ กฬา สวนสตว สวนสนก วฒนธรรม ประเพณ หรอวถชวตความเปนอยของ

ประชาชน เพอสรางความสนใจหรอความตองการทางการทองเทยว รวมถงการใหขอมลขาวสารเกยวกบ กฎ

ระเบยบ พธการเขา-ออกประเทศ สภาพดนฟาอากาศ หนวยเงนตรา ระบบกระแสไฟฟา การนบถอศาสนาของ

ประชาชน ขอควรปฏบตและขอหามทส าคญส าหรบนกทองเทยว เพอใหผทสนใจทจะเดนทางมาทองเทยว

ไดรบทราบและเตรยมความพรอมไดอยางสะดวก ในการน การจดใหมการใหบรการขอมลขาวสารการ

ทองเทยวเพมมากขนเพยงไร กยงเปนประโยชนตอการกระตนใหมการเดนทางทองเทยวมากขน หรอกระจาย

ไปยงแหลงทองเทยวในพนทตาง ๆ เพมมากขนเพยงนน ในทางตรงกนขาม หากการใหบรการขอมลขาวสาร

การทองเทยวมนอย หรอมระบบบรการทไมมประสทธภาพ ท าใหการเขาถงขอมลขาวสารการทองเทยวของ

แหลงทองเทยว พนท หรออตสาหกรรมทองเทยวของประเทศไมสะดวก มปญหา หรออปสรรค ยอมท าใหเกด

ปญหาหรออปสรรคในการสงเสรมหรอพฒนาอตสาหกรรมทองเทยว ท าใหการทองเทยวไมสามารถขยายตว

หรอพฒนาไปไดมากเทาทควร

ทมา : ปายทางหลวง ปายจราจร ปายบอกทาง. (ม.ป.ป.) : ออนไลน

ศลปศาสตรปรทศน ปท 6 ฉบบท 11 : 13

ค. การเคลอนทดานการเงน (Financial Flow) หมายรวมถงการอ านวยความสะดวกเรอง

การจายช าระคาสนคาหรอบรการทองเทยว และการซอตวเดนทางตาง ๆ การวเคราะหแบงออกเปน 3

ขนตอน คอ หนง ขนการเดนทางเขาสเมองทองเทยว สอง ขนการอยในเมองทองเทยว และ สาม ขนการ

เดนทางออกจากเมองทองเทยว เชน การไหลเวยนทางการเงนของประเทศไทยไมคอยมปญหามากนก เพราะ

ระบบการเงนของประเทศไทยมการพฒนาคอนขางมาก โดยมสถาบนการแลกเปลยนเงนตามธนาคาร

สนามบน และตลาดมดแถว ๆ ประตน าซงกไมแพงมากนก เปนความสะดวกส าหรบนกทองเทยวทเขามาเทยว

ในเมองไทย หรออกเรองหนงในปจจบนนกทองเทยวสามารถจองตวสายการบน หรอรถไฟทางอนเตอรเนตได

ไมตองเดนทางไปยงสนามบนหรอสถานรถไฟ โดยอาจจะช าระเงนผานธนาคาร บตรเครดตการดสากล หรออน

ๆ ท าใหมความสะดวกและรวดเรวยงขน แมกระทงผประกอบการธรกจอตสาหกรรมทองเทยวกใชการท า

ธรกรรมบนอนเตอรเนตโดยลกคาหรอนกทองเทยวกบผประกอบการไมตองพบหนากนเลย โดยการจอง

โปรแกรมการทองเทยวกบบรษทบนอนเตอรเนต และช าระเงนผานธนาคารซงเปนเครอขายทสามารถเชอมโยง

เขาสระบบการเงนของบรษท ซงบรษทสามารถตรวจสอบไดวานกทองเทยวไดด าเนนการช าระคาใชจาย

เรยบรอยแลวหรอยง มการจดท าระบบบญช การประสานงานตดตอกบแหลงทองเทยว โรงแรม รานอาหาร

สนคาทระลกทงในประเทศและตางประเทศ ตามทมการบนทกขอตกลงความรวมมอกน ( Memorandum of

Understanding : MOU) เปนตน

บทสรป

โลจสตกสในปจจบนไดเขามามบทบาทตอการทองเทยวคอนขางมาก ทงการเดนทางเขาสเมอง

ทองเทยว การอยในเมองทองเทยว และการเดนทางออกจากเมองทองเทยว หรอถาจะกลาวอกอยางหนงก

คอ โลจสตกสของการทองเทยว กเปนเรองทเกยวกบการบรหารจดการในดานการเคลอนยาย การเชอมโยง

สนคา และบรการตาง ๆ ทเกยวเนองกบการทองเทยวใหมประสทธภาพ ซงเปนการเพมศกยภาพดานการ

ทองเทยว และท าใหนกทองเทยวเกดความพงพอใจ หรอประทบใจ มความสะดวก รวดเรว และคมคาคมทน

ดวย ในการน การจดการโลจสตกสของการทองเทยวทสมบรณแบบนนตองใหความสนใจกบการจดการการ

ไหลเวยนของนกทองเทยว การไหลเวยนของขอมลการทองเทยว และการจดการไหลเวยนของกระแสการเงน

ไปพรอมๆ กน เพอกอใหเกดความพงพอใจสงสดแกนกทองเทยว ซงนบวาจะเปนสวนทเพมและสนบสนน

ศกยภาพในการแขงขนทางดานการทองเทยวตอไป

ศลปศาสตรปรทศน ปท 6 ฉบบท 11 : 14

บรรณานกรม

การทองเทยวคออะไร. (ม.ป.ป.) [ออนไลน]. แหลงทมา : http://www.dit.dru.ac.th/home/023/travel/

(9 ธนวาคม 2553)

ขอมลสถตจ านวนนกทองเทยว. (ม.ป.ป.) [ออนไลน]. แหลงทมา : http://www.ryt9.com/s/

cabt/951796 (6 พฤศจกายน 2553)

คมสน สรยะ. (ม.ป.ป.) “โลจสตกสการทองเทยวในระดบเมองทองเทยว” [ออนไลน]. แหลงทมา :

http://www.tourismlogistics.com/... (8 พฤศจกายน 2553)

จกร เตจะวาร. (2553) โลจสตกสดานการทองเทยว. กรงเทพมหานคร : ลอคอนดไซนเวรค.

ทวศกด เทพพทกษ. (2550) การจดการโลจสตกส และซพพลายเชน. กรงเทพมหานคร : เอกเปอรเนท.

บญเลศ จตตงวฒนาและคณะ. (2549) ระเบยบวธวจยทางการทองเทยว. กรงเทพมหานคร : เพรส

แอนด ดไซน.

ปายทางหลวง ปายจราจร ปายบอกทาง. (ม.ป.ป.) [ออนไลน] แหลงทมา : http://www.admerit.com

/index.php?lay=show&ac=article (6 พฤศจกายน 2553)

ส านกงานคณะกรรมกาพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2537) การพฒนาระบบโลจสตกสของไทย.

กรงเทพมหานคร : เพชรรงการพมพ.

สวรรณชย ฤทธรกษ และมานตย ศทธสกล. (2544) “ปจจยทมผลกระทบตออตสาหกรรมทองเทยว” ใน

เอกสารการสอนชดวชาความรเบองตนเกยวกบอตสาหกรรมทองเทยว (หนวยท 6). นนทบร :

ส านกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย. (ม.ป.ป.) “เหตใดโลจสตกสไทยไมกาวหนา” [ออนไลน] แหลงทมา :

http://www.dxplace.com/.../files/LogisticSolution.jpg (9 ธนวาคม 2553)

อนชา หรญวฒน. (ม.ป.ป.) “โลจสตกส หรอ ลอจสตกส” [ออนไลน]. แหลงทมา :

haimht.net/knowledge_detail.php?id=11 (9 พฤศจกายน 2553)

อศวน แสงพกล. (2552) การวเคราะหและเปรยบเทยบแรงจงใจและพฤตกรรมนกทองเทยวนานาชาตท

เดนทางมาประเทศไทย. กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยธรกจบณฑตย.

Lumsdon and Page Stephan. (2004) Tourism and Transport: Issues and Agenda for the

New Millennium. London : Elsevier.