ประสบการณในคลนกเลกบหร

ฐตารย เลยวหรญ

พยาบาลประจาคลนกเลกบหร

โรงแรม ดเอมเพรสเชยงใหม

วนท 10 มนาคม 2552

WHO (ป2548)

ประกาศขนทะเบยนอยางเปนทางการ

การเสพตดบหรเปนโรคเรอรงอยางหนงทตองการใหการ

รกษาและเรยกรองใหบคลากรสาธารณสขรวมพลงกนในการ

ควบคมการบรโภคยาสบ

จรรยาปฏบตสาหรบบคลากรสาธารณสขขอ 5

การซกประวตการบรโภคยาสบและการไดรบควนบหรมอ

สองของผปวย แนะนาวธการเลกสบบหรโดยสอดแทรกอย

ในการปฏบตงานประจา

แนวทางการดาเนนงานคลนกเลกบหร คณบด / ผอานวยการ

คณะกรรมการยา

คลนกเลกบหร แพทย / พยาบาล

นกสขศกษา นกจตวทยา นกกายภาพบาบด

เภสชกรรม แพทยแผนไทย นกเทคนคการแพทย

นกสบบหร

คลนกเลกบหร ผใหคาปรกษา ความจรงใจ

สมพนธภาพทด

ความไววางใจ นกสบบหร

มมนษยสมพนธทด มความตงใจจรง

มความตงใจจรง มความอดทน

มความอดทน มความพรอม

มใจรกในการทางาน เงน เวลา กาลงใจ เชอ&ปฏบตตาม

คลนกตองมความพรอม

สถานท

เปนสดสวน / เงยบ

จดแตงหองสบายตา / ใจ

วน / เวลาทแนนอน

อปกรณเครองมอ

BP / BW

PEFR / PFT รป

CO analyzer

สอความรหลากหลาย

ขนตอนการให คาปรกษา แบบ รายบคคล

ผสบบหร ม ความตงใจทจะเลกสบบหร

ขอรบคาปรกษา ทคลนกเลกบหร

ลงทะเบยนสมาชก / ซกประวต

BP/ BW./ PEFR /PFT/ CO Ex - smoker : ผทเลกไดจรง 1 ปขนไป

Education / คนหาทางเลอก / วางแผน ตดตามผล เดอนละครงจนครบ 1 ป

กาหนดวนเลกบหร ตดตามผล 2 อาทตย 2 ครง

ให คาปรกษา : สงกระตน / การ แกไข โทรศพท หลง วนกาหนดเลกบหร

เอกสารความร / หมายเลขโทรศพทคลนก โทรศพท กอน วนกาหนดเลกบหร

เทคนค 5R

Relevance บอกความสมพนธของการเลกบหรตอสขภาพ

Risks บอกความเสยงและผลเสยจากการสบบหร

Rewards บอกประโยชนของการเลกบหร

Roadblocks บอกอปสรรคและวธแกปญหา

Repetition เนนยาความสาคญของการเลกบหร

5 A ในการดาเนนงาน(ถ นน ป ช ต)

A1(ถ) ไมสบ,เคยสบ

สบ

A2(นน) ไมเลก (5R)

( 5R) เลก

A3(ป)

A4(ช)

( บหรและพษภย,วธการเลก,การปรบเปลยนพฤตกรรม,ปญหาและการแกไข,การใชยา )

A5(ต)

การตรวจรางกายทวไปการวดคาPEFR

การวดคา CO

ผทสบบหร > 5 ซอง - ป

ซอง-ป = จานวนมวน/วน x จานวนปทสบ20

ปจจยของการตดบหร

ปจจยทาง ชว ภาพ

ปจจยดานพนธกรรม

ปจจยการทางานของระบบประสาท

ปจจยดานอารมณและจตใจ

ปจจยดานนสย และความเคยชน

ตดสารนโคตน

0-4 กลมไมตดนโคตน

5 กลมตดนโคตนไมมาก

6-10 กลมตดนโคตนมาก

Fagerstrom score

for Nicotine dependence

นโคตน ทาร

คารบอนมอน

นอกไซดแอมโมเนย

สารกมมนตรงสไนโตรเจน

ไดออกไซด

ไฮโดรเจน

ไซดยาไนด

Education

โรคหลอดลมอกเสบเรอรง โรคถงลมโปงพอง

มะเรงเตานม

มะเรงปอด

มะเรงตบ

มะเรงไต

มะเรงตอมลกหมาก

มะเรงปากมดลก

กลมถงลมฝอยแตกรวมกนกลายเปน ถงลมโปงพอง

หลอดเลอดแดงเลยงหวใจ

ดานขวาทเกดการอดตน

ความเสยงตอการเกด โรคหวใจขาดเลอด

1

2.43.6

8

0

2

4

6

8

10

NON-SMOKER

SMOKER+ HT/hyperlipidemia

SMOKER

SMOKER+ HT+hyperlipidemia

cataract

โรคกระเพาะอาหาร แผลกระเพาะเรอรง แผลหายชา, เปนแผลซาบอยๆ

โรคกระดกพรน

ประโยชนของการเลกบหร อตราการเสยชวตโดยรวม ลดลงครงหนง การเสยชวตกวาวยอนสมควร ลดลงรอยละ 50

เสยงตอมะเรงปอดลดลงหลงหยดสบเกน 10 ป

ลดโอกาสทจะ ถกตดขา, อมพฤกษ , อมพาต สมรรถภาพของปอดจะดขน ภายใน 6 เดอน

สขภาพจะด ทงรางกายและจตใจ

%ปรมาตรอากาศเมออาย 25 ป

สบบหรเปนประจาและตกเปนทาสของบหร

อาย / ป

ชวงการเสยชวต

ชวงของการไรสมรรถภาพ

ไมเคยสบบหรและไมตกเปนทาส/อทธพล ของ บหร

หยดสบบหร

เมออาย 45 ป

( โรคถงลมโปงพอง ขนออน )

หยดสบบหรเมออาย 65(โรคถงลมโปงพอง)

ขนรนแรง

ความเสยงของการเกดโรคถงลมโปงพองและการสบบหร

อาย 45 ป

อาย 65 ป

TTM Model ใชในการประเมนความพรอมในการเลกบหร

Precontemplation

ในชวงเวลา 6 เดอนขางหนายงไมม ความคดทจะเลกสบ

บหร

การใหคาปรกษา ใหขอมลเกยวกบพษภยของบหร

แนะนาใหมาคลนกเลกบหรเมอคดอยากเลก

ใชเทคนค5R

Contemplation

ในชวงเวลา 6 เดอน ขางหนา ความคดทจะเลก แต ยงมความ

ลงเลหรออปสรรคบางประการอย รวมทงยงไมมแผนการเลก

ทชดเจน

การใหคาปรกษา ใชเทคนค 5R

แกไขอปสรรค หรอความเชอตางๆ

Preparation

มความคดทจะเลกใหไดภายใน 1 เดอนขางหนา รวมถง

เคยมประวตพยามทจะเลกบหรอยางจรงจงมาแลวอยาง

นอย 1 ครงภายใน 6 เดอนทผานมา

การใหคาปรกษา กาหนดวนเลกบหร

วางแผนการเลก 5-Day Plan

พจารณาใชยาในผทจาเปน

A 5-Day Plan To Get Ready

การนบถอยหลง สกาหนด “วนเลกสบบหร””

-5 -4 -3 -2 -1 +1

**Health Research and Quality,U.S.Public Health Service

Action

สามารถเลกบหรไดแลวภายในระยะเวลา 6 เดอนทผานมา

การใหคาปรกษา ชมเชย ใหกาลงใจ

ชวยแกไขปญหาหรอ อปสรรคเพอ

ปองกนการกลบไปสบใหม

Maintenance

สามารถเลกสบบหรไดนานมากกวา 6 เดอน

การใหคาปรกษา ชมเชย ใหกาลงใจ

ชวยแกไขปญหาหรออปสรรคเพอ

ปองกนการกลบไปสบบหรอกครง

อาการถอนยา

อาการอยากบหร

วธแกไข

แปรงฟน

อมมะนาวฝานเปนชนบางๆ

ดมนา

หายใจเขาลกๆชาๆ ยดระยะเวลาการหยบบหรสบ

หากจกรรมอนทาเพอเบยงเบนความคดในเรองบหร

อาการถอนยา

เครยด หงดหงด งนงาน กระวนกระวายใจเหงาโกรธงาย

เศราใจซมเศรา

วธการแกไข

ดมนา หายใจเขาลกๆชาๆ 4-5ท

อาบนาเชดตว

ออกกาลงกาย,เลนกฬา

ทาสงทสบายใจ

ขาดสมาธ เปลยเพลยแรง นอนไมหลบ

วธการแกไข

หายใจเขาลกๆชาๆ

งด/ลดการดมกาแฟ ,โคลา,ชาดมนมอนๆ

อาการถอนยา

อาการถอนยา

หวบอย นาหนกตวเพม

วธการแกไข

ทานผก,ผลไมทมรสเปรยว,นาสม,นามะนาวไมทานอาหารหวานมน

ไมทานจบจบ

ออกกาลงกาย

อาการถอนยา

อาการถอนยา

อาการทองผก ทองเดน คลนไส

วธแกไข

ทานผกผลไม เลยงอาหารรสจด/มน

ดมนามากๆ

อาการถอนยา

อาการถอนยา

มน/ปวดศรษะ งวง

วธการแกไข

หายใจเขา ลก ชา 4-5 ครง

ออกกาลงกายเบาๆ

ใชผาเยนเชดหนา อาบนา

ดมนา/นมอนๆ/นาผลไมรสเปรยว

พกผอนใหเพยงพอ

อาการถอนยา

5A (ถนนปชต) ในการใหคาปรกษา

Ask ประวตการสบบหร( รวมทงคนใกลชด)

Advice ในการสรางแรงจงใจใหเลกบหร 5R

Assess การเสพตดและความพรอมในการเลกบหร

ลกษณะพนฐานของการตดบหร

ความรนแรงของการตดบหร

สงกระตนททาใหสบบหร

ความพรอมในการเลกบหร

Assist ชวยใหเลกบหร

5R

STAR ( 5 day get to ready)

แนะนาและเลอกวธการเลกบหร และวธบรรเทาอาการถอนยา

เลกเองพรอมกบการปรบเปลยนพฤตกรรม

ใชยา นโคตนทดแทนพรอมกบการปรบเปลยนพฤตกรรม

Arrange follow up ใหกาลงใจและประคบประคองใหเลกไดถาวร

5 A ในการดาเนนงาน(นกกายภาพบาบด)

A1(ถ) ไมสบ,เคยสบ

สบ

A2(นน) ไมเลก (5R แนะนาคลนก แผนพบ)

( 5R) เลก คลนกเลกบหร

A3(ป) คลนกเลกบหร

A4(ช) แนะนาวธการคลายเครยด(นวด,ออกกาลงกาย)

( บหรและพษภย,วธการเลก,การปรบเปลยนพฤตกรรม,ปญหาและการแกไข )

A5(ต) นดพบ(1อาทตย,1,3,6และ12เดอน)