รังสีที่ใช้ทางการแพทย์...

16
27/10/58 1 การป้องกันอันตรายจากรังสี ใน การบริการทางการแพทย์ ผศ. จุมพฏ คัคนาพร สาขาวิชารังสีรักษา ภาควิชารังสีวิทยา 2 รังสีคือการเคลื่อนที่ของพลังงานจากอนุภาคหรือคลื่น ความถี่ผ่านอากาศ อนุภาคหรือคลื่นความถี่นี้สามารถ แบ่งปันพลังงาน(และบางทีทาความเสียหาย)แก่วัสดุซึ่ง คือเนื้อเยื่อของคนนั่นเอง Nuclear Medicine เวชศาสตนิวเคลียร์ Radiation Therapy รังสีรักษา รังสีที่ใช้ทางการแพทย์ Diagnostic Radiology รังสีวินิจฉัย ใช้เครื่องเอ็กซเรย์ถ่ายภาพอวัยวะภายใน ร่างกายของผู้ป่วยเพื่อวินิจฉัยโรค รังสีวินิจฉัย Radiography Fluoroscopy Imaging methods which use X-rays

Upload: others

Post on 10-Jun-2020

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: รังสีที่ใช้ทางการแพทย์ รังสีวินิจฉัยเล่าสู่กันฟัง Case I Female patient was implanted

27/10/58

1

การปองกนอนตรายจากรงส ใน

การบรการทางการแพทย

ผศ. จมพฏ คคนาพร สาขาวชารงสรกษา ภาควชารงสวทยา

2

รงสคอการเคลอนทของพลงงานจากอนภาคหรอคลนความถผานอากาศ อนภาคหรอคลนความถนสามารถแบงปนพลงงาน(และบางทท าความเสยหาย)แกวสดซงคอเนอเยอของคนนนเอง

Nuclear Medicine เวชศาสตนวเคลยร

Radiation Therapy รงสรกษา

รงสทใชทางการแพทย

Diagnostic Radiology รงสวนจฉย ใชเครองเอกซเรยถายภาพอวยวะภายใน

รางกายของผปวยเพอวนจฉยโรค

รงสวนจฉย

Radiography

Fluoroscopy

Imaging methods which use X-rays

Page 2: รังสีที่ใช้ทางการแพทย์ รังสีวินิจฉัยเล่าสู่กันฟัง Case I Female patient was implanted

27/10/58

2

Imaging methods which use X-rays

Computed Tomography (CT)

Ultrasound

MRI

ใหสารกมมนตรงสเขาสรางกายผปวยเพอวนจฉย

หรอรกษาโรค

เวชศาสตรนวเคลยร UPTAKE

MEASUREMENT

GAMMA CAMERA EXAMINATION

Bone Scan 99mTc-MDP

Renal scan (99mTc-DMSA)

PET/CT-Scanner

Oncology

Page 3: รังสีที่ใช้ทางการแพทย์ รังสีวินิจฉัยเล่าสู่กันฟัง Case I Female patient was implanted

27/10/58

3

1000 MBq

I-131 Treatment การใชรงสเอกซพลงงานสงจากเครองก าเนด

รงสหรอสารกมมนตรงสเพอใชในการรกษา

External beam therapy Brachytherapy

• Basic radiobiology is the same.

• Physics makes the difference.

“”

การฆาเซลล (ทงกอนทมเมอรและเนอเยอปกต)

ในลกษณะเหมอนกน

Page 4: รังสีที่ใช้ทางการแพทย์ รังสีวินิจฉัยเล่าสู่กันฟัง Case I Female patient was implanted

27/10/58

4

External beam therapy

Secondary movable beam-defining collimators

LINAC

Treatment unit

Electron Accelerators

• Concept

Brachytherapy

Different design

Intracavitary brachytherapy

Surface mould brachytherapy

Implantation

Page 5: รังสีที่ใช้ทางการแพทย์ รังสีวินิจฉัยเล่าสู่กันฟัง Case I Female patient was implanted

27/10/58

5

High dose rate

(HDR)

Low dose rate

(LDR)

การฝงวสดกมมนตรงส แบบถาวร (Permanent Implantation)

การฝงวสดกมมนตรงส แบบชวคราว(Temporary Implantation)

สารกมมนตรงสทมครงชวตยาว และมพลงงานสง มกใชในงานฝงวสดกมมนตรงส แบบชวคราว

การฝงวสดกมมนตรงส แบบถาวร มกใช สารกมมนตรงสทมครงชวตสนและมพลงงานตา

Most Common Radionuclides in Brachytherapy (LDR/HDR)

HDR

LDR

Physical characteristics of used permanent implants

Page 6: รังสีที่ใช้ทางการแพทย์ รังสีวินิจฉัยเล่าสู่กันฟัง Case I Female patient was implanted

27/10/58

6

PROSTATE IMPLANTATION IMPLANTATION THECNIQUE

HDR

I 125 เปน วสดกมมนตรงส ทเปน Man-made sources-

มนษยผลตขน

ใชรกษาโรคมะเรงดวยวธการฝงแบบถาวรเขาไปในกอน เน องอก ตดอย ในตวผ ปวยตลอดเวลาจนสลายกมมนตรงส หมดโดยไมมการนากลบออกมา (permanent

implanted interstitial brachytherapy)

I 125 Transmission

I 125 อ านาจทะลทะลวงนอย เมอ ถกฝงไวในรางกาย พลงงานท ปลอยออกมาสวนใหญถกกนโดยเนอเยอของรางกาย สวนท ออกมาภายนอกไดกจะกระทบรางกายผ อย ใกลชดท ระยะตนๆ

HVL = Half Value Layer (½), TVL = Tenth Value Layer (1/10) * ผนงคอนกรตปกตหนาประมาณ 10 cm

Page 7: รังสีที่ใช้ทางการแพทย์ รังสีวินิจฉัยเล่าสู่กันฟัง Case I Female patient was implanted

27/10/58

7

PROSTATE PERMANENT IMPLANTS I-125 I-125 MODEL 6711 SHIELDING CHARACTERISTICS

Stainless steel tube

Attenuates > 99%

of the photons LDR

PROSTATE PERMANENT IMPLANTS I-125 DOSE RATE MEASURED HDR

LDR

Permanent Implantation

Temporary Implantation

เปนหมน ?

ไมสบาย?

Page 8: รังสีที่ใช้ทางการแพทย์ รังสีวินิจฉัยเล่าสู่กันฟัง Case I Female patient was implanted

27/10/58

8

44

ใชเวลาการอยใกลตนก าเนดรงสใหนอยทสดเทาทจะนอยได ฝกซอมการการปฏบตเกยวกบการใชตนก าเนดรงส โดยใช

วสดทไมใชสารรงสใหช านาญกอน

เวลา

45

ระยะทาง

distance

dos

e-ra

te

Dose-rate 1/(distance)2

Inverse square law (ISL):

46

การก าบง

incident radiation

transmitted radiation

Barrier thickness

D Sv/h D/10 Sv/h

Tenth Value Thickness

47

การก าบง

รงสวนจฉย

Areas are covered with plastic backed absorbent material.

การกาบง King Faisal Specialist Hospital and Research Center, Riyadh

การก าบง

เวชศาสตรนวเคลยร

Page 9: รังสีที่ใช้ทางการแพทย์ รังสีวินิจฉัยเล่าสู่กันฟัง Case I Female patient was implanted

27/10/58

9

การก าบง

Radiation Safety

51

อปกรณส ารวจ

ปรมาณรงส

เพราะฉะนน ตองหาวธทรวา

รงสอยทไหน

ปรมาณเทาใด

อปกรณบนทกปรมาณรงส

ประจ าตวบคคล

52

53

การปองกนอนตรายจากรงส ใน

การฝงวสดกมมนตรงสแบบถาวร

Page 10: รังสีที่ใช้ทางการแพทย์ รังสีวินิจฉัยเล่าสู่กันฟัง Case I Female patient was implanted

27/10/58

10

10 CFR 35.75

“Release of individuals containing unsealed byproduct material or implants containing byproduct

material”

Radiation Safety and release criteria Release criteria are based on exposure to the general public Where to measure @ 1 meter? What meter are you using?

For I-125 it is 1 mrem (10 Sv)/hr @ 1 meter

Content of Instructions • Be specific to the type of treatment given – such as permanent implants • Include the name of a knowledgeable contact person.

ขอมลความปลอดภยทางรงส I–125

• Nuclear Regulatory Commission Regulations (USNRC) ประเมนไววา ไมจ าเปนตองมการระวงรงสจากผปวยทไดรบการฝงแร 125I แบบถาวร บรเวณตอมลกหมากใหกบผใกลชด โดย 2 เดอนหลงการฝงแร ใหมการระวงรงสสาหรบเดกและหญงมครรภ หลงฝงแร ผปวยสามารถออกจากโรงพยาบาลไดโดยไมทาใหผใหญทอยหางจากผปวย 1 เมตร (โดยไมจ ากดเวลา) ไดรบรงสเกนขดจ ากด ICRP (2005) Radiation safety aspects of brachytherapy for

prostate cancer using permanently implant sources. A report of ICRP Publication 98. Ann ICRP 35(3).

Page 11: รังสีที่ใช้ทางการแพทย์ รังสีวินิจฉัยเล่าสู่กันฟัง Case I Female patient was implanted

27/10/58

11

MAIN POINTS

• The use of permanent radioactive implants to

treat selected localised prostate cancers is

increasing rapidly all over the world.

• No adverse effects to medical staff and/or

the patient’s family have been reported to

date.

• The annual dose from patients to family or

household members remains well below 1 mSv

in almost all cases.

• Expulsion of sources through urine, semen, or the gastro-intestinal tract is a rare event. Simple recommendations should allow the patient to minimise all radiation risks in case of such an expulsion.

• Cremation can be allowed if 12 months have elapsed since the implantation. If cremation

is to be considered before that time, specific measures must be undertaken. • The patient must be provided with specific

recommendations concerning the previous points, subsequent pelvic or abdominal surgery, fathering of children, and possible triggering of some security monitors.

I 125 for permanent implants

Treatment sites: • Prostate(since 1960s, 1980s) > 50,000

patients with clinically localized prostate cancer are treated with I125 (or Pd103) seeds every year worldwide.

• Breast • Brain • Malignant tumors head & neck • Lung metastasis from HCC • Sarcoma: thigh, extremities (legs or arms) • Advanced Pancreatic Cancer

ปญหาทเราพบคอไมไดฝงท ตอมลกหมาก แตฝงบรเวณตนๆ

เลาสกนฟง

Case I Female patient was implanted with I-125 at LT Breast (with shielding) and Scalp (without any shielding) with bone-pain The measured dose @ 1 meter was 12 Sv/h Case II Female patient with I-125 permanent implantation at both Supraclavicular area (with shielding) The measured dose @ 1 meter was 0.87 Sv/h (consulted from medical oncology)

Case III Male nasophalyngeal cancer patient with I-125 permanent implantation at liver with shielding The measured dose @ 1 meter was equal to background (consulted from medical oncology)

Page 12: รังสีที่ใช้ทางการแพทย์ รังสีวินิจฉัยเล่าสู่กันฟัง Case I Female patient was implanted

27/10/58

12

Case IV Female breast cancer patient with I-125 permanent implantation at breast with shielding, The measured dose @ 1 meter was less than 10 Sv/h and more than 10 Sv/h if without shielding.

Case V Female ovarian cancer patient with I-125 permanent implantation in abdomen without shielding, and admit at GYN ward. The patient died. The measured dose @ 1 meter was high.

Case VI Osteosarcoma patient (12 Yrs) with I-125 permanent implantation in RT lung and scalp without shielding, and admit at Pediatric ward. The patient died in 2-3 days later. The measured dose @ 1 meter was high. ( about 800 Sv/h at scalp)

ระเบยบปฏบต เรอง : ความปลอดภยทางรงสส าหรบ

ผปฏบตงาน: กรณผปวยทมาตรวจรบบรการอาจไดรบการฝง

แรไอโอดน–125

หนา : 1 / 6

รหสเอกสาร :

ทบทวนครงท : วนททบทวน :

ชอหนวยงาน : ภาควชารงสวทยา วนทอนมต :

ผตรวจสอบ : คณะกรรมการความปลอดภยทางรงส ภาตวชารงสวทยา ผอนมต :

วธปฏบตงาน เรอง : การวดอตราปรมาณรงสและประเมนผล

การไดรบรงส: กรณผปวยทมาตรวจรบบรการไดรบการฝงแรไอโอดน–125

หนา : 1 / 8

รหสเอกสาร :

ทบทวนครงท : วนททบทวน :

ชอหนวยงาน : ภาควชารงสวทยา วนทอนมต :

ผตรวจสอบ : คณะกรรมการความปลอดภยทางรงส ภาควชารงสวทยา ผอนมต :

Page 13: รังสีที่ใช้ทางการแพทย์ รังสีวินิจฉัยเล่าสู่กันฟัง Case I Female patient was implanted

27/10/58

13

กรณสงสยผปวยไดรบการฝงแรไอโอดน–125 แบบถาวร • สงเกตการแตงกายของผปวยวามลกษณะคลายมการใชอปกรณปองกนรงสหรอไม หรอสอบถามวามการพกพา wallet card ทแสดงวาเคยไดรบการรกษาดวยรงสหรอไม ถาพบประวตการฝงแรไอโอดน–125 ใหพยายามอยใหหางจากผปวย ประมาณ 0.5 – 1 เมตร แลวแจงภาควชารงสวทยาใหประสานงานเจาหนาทความปลอดภยทางรงสเพอประเมนความปลอดภยทางรงส

• ถาผปวยไดรบการฝงแรนานเกน 2 เดอนมาแลว จะไมมอนตรายจากการแผรงสออกจากตวผปวย ใหท างานไดตามปกตเหมอนปฏบตกบผปวยทวไป โดยไมตองจ ากดเวลาและระยะทาง

ถาผปวยไดรบการฝงแรในเวลานอยกวา 2 เดอน • ใหจดหาบรเวณทสามารถแยกผปวยทไดรบการฝงแรไอโอดน–125 ออก

จากผปวยอนๆ ใหมระยะหางอยางนอย 1 เมตร โดยเฉพาะ ผปวยเดกและผปวยตงครรภ

• ขณะบนทกขอมลผปวย ผปฏบตงานควรอยทระยะหางจากผปวยไมนอยกวา 0.5 – 1 เมตร และไมใชเวลากบผปวยนานเกนไป

• ประมาณเวลาและระยะทางทอยกบผปวย ลงในเวชระเบยน ใหชดเจนเพอใชเปนขอมลใหเจาหนาทความปลอดภยทางรงส ประเมนปรมาณรงสทผปฏบตงานไดรบ

• แจงภาควชารงสวทยาเพอใหด าเนนการวดอตราปรมาณรงส ประเมนปรมาณรงส บนทกและรายงานตอคณะกรรมการความปลอดภยทางรงส

การดแลผป.ทฝง I-125 แบบถาวร

• ใหผปวยแยกพกตางหาก ไมควรพกรวมกบบคคลอน

ยกเวนกรณทผปวยชวยเหลอตวเองไมได

และควรอยแตภายในหองพก.

• ตดสญลกษณทหนาหอง ผป. และประวตการรกษา ผป.

• การดแลผป.แบบใกลชด ใหผลดกนดแล

• ไมอนญาตใหบคลากรทตงครรภดแลผป.

Part 16: Discharge of patients 78

Measurement objective

1m

วดปรมาณรงสทผวผป.ระยะหางจากผป. 30 ชม. 100 ชม.

Page 14: รังสีที่ใช้ทางการแพทย์ รังสีวินิจฉัยเล่าสู่กันฟัง Case I Female patient was implanted

27/10/58

14

ความแรงรงส และอตราปรมาณรงสทระยะ 1 เมตร ทผปวยทไดรบอนญาตใหออกจากโรงพยาบาลได ภายหลง I-125 implant โดยไมท าใหบคคลทวไปไดรบรงสเกนขดจ ากด 1 และ 5 มลลซเวรตตอป

Based on 5 mSv TEDE* Based on 1 mSv TEDE

mCi (mBq) mrem/h mSv/h Sv/h mCi (mBq) mrem/h mSv/h Sv/h

9 (333) 1 0.01 10 2 (74) 0.2 0.002 2

* TEDE: Total Effective Dose Equivalent

ขอแนะนาในการฝงหรอการฌาปนกจศพ

1.กอนฝงศพหรอการฌาปนกจศพ ญาตผปวยตองแจง ใหทางโรงพยาบาล (ทด าเนนการฝงวสดกมมนตรงสทราบ) เพอขอค าแนะนาการปฏบตเพอการปองกนอนตรายจากรงส 2.กรณการฝงศพ สามารถด าเนนการฝงไดโดยใหด าเนนการตามขอแนะน าดานการปองกน อนตรายจากรงสจากเจาหนาทความปลอดภยทางรงส 3. กรณการฌาปนกจศพ สามารถด าเนนการได หากฝงวสด กมมนตรงส I125 มาไมนอยกวา 1 ป

ขอแนะนาในการฝงหรอการฌาปนกจศพ

4.ในกรณทผปวยเสยชวตกอนระยะเวลาตามขอ 3 ควรไดรบการผาตดนาอวยวะทไดรบการฝง วสดกมมนตรงสออกกอนทจะดาเนนการฌาปนกจศพ (ในทางปฏบตไมควรท าเพราะเราไมใชคนฝงแร –รอเวลา) 5.หากไมสามารถท าไดผททาการเกบอฐหรอเถากระดกหลงจากการฌาปนกจศพ ตองสวมหนากากและถงมอ เพอปองกนอนตรายจากรงส โดยอฐและเถาถานทเหลอตองจดเกบไวในภาชนะโลหะอยาง นอย 1 ป

ขอแนะนาในการฝงหรอการฌาปนกจศพ

6.ไมควรแพรกระจายอฐสสงแวดลอม จนกวาระยะเวลาผานไปประมาณ 10 เทาของ คาครงชวตของวสดกมมนตรงสทใชรกษาโดยนบจากวนทฝงวสดกมมนตรงส • 20 เดอนสาหรบ 125I

Thanks & may this help

Page 15: รังสีที่ใช้ทางการแพทย์ รังสีวินิจฉัยเล่าสู่กันฟัง Case I Female patient was implanted

27/10/58

15

ถาวดอตราปรมาณรงสได 2 ไมโครซเวรตตอชวโมง บคคลทวไปจะไดรบรงสไดไมเกน 1 มลลซเวรตตอป ซงเปนขดจ ากดทปลอดภยส าหรบประชาชนทวไป จงไมมความเสยงทางรงสตอผปฏบตงาน

ถาวดอตราปรมาณรงสไดต ากวา 2 ไมโครซเวรตตอชวโมง บคคลทวไปจะไดรบรงสไดนอยกวาขดจ ากดส าหรบบคคลทวไป จงไมมความเสยงทางรงสตอผปฏบตงาน

ถาวดอตราปรมาณรงสได 10 ไมโครซเวรตตอชวโมง ทระยะหางจากผปวย 1 เมตร บคคลทวไปจะไดรบรงสไดไมเกน 5 มลลซเวรตตอป ซงเปนขดจ ากดทปลอดภยส าหรบผท าหนาทเปน caregivers หรอ comforters

ถาวดไดสงกวา 10 ไมโครซเวรตตอชวโมง ใหประเมนเปนเวลาทสามารถปฏบตงานทไมท าใหไดรบรงสเกนขดจ ากด 20 ไมโครซเวรต ในชวโมงใด ๆ

Original Article

Volume 2, Number 3, June 2009, Pages 141-147 Publish ahead of Print May 14, 2009 doi:10.4021/gr2009.05.1289

125I Radioactive Seeds Implantation Therapy for Hepatocellular Carcinoma Jin Lva, Xiu Feng Caoa, b, Bin Zhua aOncology Center, Department of Surgery, Nanjing First Hospital Affiliated to Nanjing Medical University, Nanjing 210006, Jiangsu Province, China bCorresponding author: [email protected]

The treatment of non-small cell lung cancer by interstitial I-125 seeds implantation combined with chemotherapy and Chinese medicine. Chin J Integr Med 2012 Sep 31;18(9):663-9. Epub 2012 Aug 31. Yu Feng, Yue-Yong Xiao, Shao-Dan Li, Ming-Xiong Lin, Yin Zhang, Hai-Ming Wang, Min Li, Xiao Zhang, Ke Cao, Yu-Fei Ye, Li Zhao

Review Article

Combination of cryosurgery and Iodine-125 seeds brachytherapy for lung cancer Lizhi Niu1,2, Liang Zhou1,2, Kecheng Xu1,2, Feng Mu1,2 1Department of Oncology, Affiliated Fuda Hospital, Guangzhou Institutes of Biomedicine and Health, Chinese Academy of Science, No. 91-93 Judezhong Road, Haizhu District, Guangzhou 510305, China; 2Guangzhou Fuda Cancer Hospital, Jinan University School of Medicine, No. 2 Tangdexi Road, Tianhe District, Guangzhou 510305, China

Page 16: รังสีที่ใช้ทางการแพทย์ รังสีวินิจฉัยเล่าสู่กันฟัง Case I Female patient was implanted

27/10/58

16