วีรศักดิ์ ของเดิมelanna/pongsanook/download/slide5-2.pdfพระพ...
TRANSCRIPT
![Page 1: วีรศักดิ์ ของเดิมelanna/pongsanook/download/slide5-2.pdfพระพ ทธศาสนา ข นตอนการเตร ยมใบลาน](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041520/5e2e3942f3fbfc068541dda3/html5/thumbnails/1.jpg)
เอกสารโบราณ
วรศกด ของเดม
![Page 2: วีรศักดิ์ ของเดิมelanna/pongsanook/download/slide5-2.pdfพระพ ทธศาสนา ข นตอนการเตร ยมใบลาน](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041520/5e2e3942f3fbfc068541dda3/html5/thumbnails/2.jpg)
อกษรทใชในอาณาจกรลานนา
1.อกษรธรรมลานนา
2. อกษรสโขทย
3. อกษรฝกขาม
4. อกษรไทยนเทศ
![Page 3: วีรศักดิ์ ของเดิมelanna/pongsanook/download/slide5-2.pdfพระพ ทธศาสนา ข นตอนการเตร ยมใบลาน](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041520/5e2e3942f3fbfc068541dda3/html5/thumbnails/3.jpg)
เอกสารโบราณ คอ เรองราวทถกบนทกไวดวยตวอกษร
จากวธตางๆ เชน การจาร การเขยน การสลก ฯลฯ ซง
สามารถแบงประเภทเอกสารตามเทคนคทใชในการ
บนทกตวอกษรไดดงน
1. ใบลาน ไดจากเทคนค การจาร
2. ปบสา ไดจากเทคนค การเขยน
3. จารก ไดจากเทคนค การสลก การจาร การเขยน
![Page 4: วีรศักดิ์ ของเดิมelanna/pongsanook/download/slide5-2.pdfพระพ ทธศาสนา ข นตอนการเตร ยมใบลาน](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041520/5e2e3942f3fbfc068541dda3/html5/thumbnails/4.jpg)
ใบลาน ใบลาน เปนเอกสารบนทกเหตการณและเรองราว
ตางๆ สวนใหญเปนเรองราวและหลกธรรมคาสอนทาง
พระพทธศาสนา
![Page 5: วีรศักดิ์ ของเดิมelanna/pongsanook/download/slide5-2.pdfพระพ ทธศาสนา ข นตอนการเตร ยมใบลาน](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041520/5e2e3942f3fbfc068541dda3/html5/thumbnails/5.jpg)
ขนตอนการเตรยมใบลาน
1. คดเลอกใบลาน ตองไมออน และไมแกเกนไป
2. นาไปตากใหแหง
3. นามาตม โดยใสนาซาวขาว และมะขามดบลงไปดวย
4. ตากใหแหง นยมทาในฤดหนาว เพอใหใบลานไดตากนาคาง ใบลานจะ
ไดมความทน
5. นาใบลานทแหงแลวมาใสไมประกบ เพอใหใบลานมความเรยบ ตรง
6. ใชกบไสใบลานสวนทเกนออกมาจากไมประกบ
7. เมอใบลานเรยบ ตรงดแลวนามาตเสนผะตด
![Page 6: วีรศักดิ์ ของเดิมelanna/pongsanook/download/slide5-2.pdfพระพ ทธศาสนา ข นตอนการเตร ยมใบลาน](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041520/5e2e3942f3fbfc068541dda3/html5/thumbnails/6.jpg)
ประเภทใบลาน 1. ใบลาน 4 หรอ ลาน 4
![Page 7: วีรศักดิ์ ของเดิมelanna/pongsanook/download/slide5-2.pdfพระพ ทธศาสนา ข นตอนการเตร ยมใบลาน](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041520/5e2e3942f3fbfc068541dda3/html5/thumbnails/7.jpg)
2. ใบลาน 5 หรอ ลาน 5
![Page 8: วีรศักดิ์ ของเดิมelanna/pongsanook/download/slide5-2.pdfพระพ ทธศาสนา ข นตอนการเตร ยมใบลาน](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041520/5e2e3942f3fbfc068541dda3/html5/thumbnails/8.jpg)
3. ใบลานกอม หรอ ลานกอม
![Page 9: วีรศักดิ์ ของเดิมelanna/pongsanook/download/slide5-2.pdfพระพ ทธศาสนา ข นตอนการเตร ยมใบลาน](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041520/5e2e3942f3fbfc068541dda3/html5/thumbnails/9.jpg)
การตเสนบรรทด การตเสนบรรทด หรอทเรยกวา “ตเสนผะตด”
หรอ “ดดเสนผะตด” การตเสนบรรทนนยมทากน 4 เสน
และ 5 เสนทเรยกวา ลาน4 ลาน5
![Page 10: วีรศักดิ์ ของเดิมelanna/pongsanook/download/slide5-2.pdfพระพ ทธศาสนา ข นตอนการเตร ยมใบลาน](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041520/5e2e3942f3fbfc068541dda3/html5/thumbnails/10.jpg)
อปกรณในการจารใบลาน
1. เหลกจาร
2. หมอนรอง
![Page 11: วีรศักดิ์ ของเดิมelanna/pongsanook/download/slide5-2.pdfพระพ ทธศาสนา ข นตอนการเตร ยมใบลาน](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041520/5e2e3942f3fbfc068541dda3/html5/thumbnails/11.jpg)
3. กางธรรม
![Page 12: วีรศักดิ์ ของเดิมelanna/pongsanook/download/slide5-2.pdfพระพ ทธศาสนา ข นตอนการเตร ยมใบลาน](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041520/5e2e3942f3fbfc068541dda3/html5/thumbnails/12.jpg)
การจารใบลาน
เรมดวยการเอาใบลานสอยเขากบหมอนรอง ใหหนาลานทมความเหนยวมาก
อยดานบน เรมจารบรรทดแรกใหหางจากขอบซายมอประมาณ 5 เซนตเมตร การจารให
จารใตเสนบรรทด เมอจารสดขอบหมอนรองกใหเลอนใบลาน จารจนสดเสนบรรทด
เหลอไวเปนขอบประมาณ 5 เซนตเมตร แลวจารบรรทดท2 ตอ โดยเรมตนใหตรงกบ
บรรทดแรก จารไปใหมาหยดกอนถงรเจาะรแรก ประมาณ 1.5 เซนตเมตร และจารตอ
หลงจากรเจาะประมาณ 1.5 เซนตเมตร จารตอไปใหมาหยดกอนถงรเจาะท 2 ประมาณ
1.5 เซนตเมตร แลวเรมจารตอหลงรประมาณ 1.5 เซนตเมตร ใหไปหยดกอนสดขอบใบ
ลานใหตรงกบบรรทดแรก สวนบรรทด 3 และ 4 จารเหมอนบรรทดท 2 และบรรทด
สดทายจารเหมอนกบบรรทดท 1 เมอจารดานหนาเสรจใหพลกดานหลงจารตอทา
เหมอนดานหนา เพยงแตใบลานดานหลงนมการจารตวเลข หรอตวอกษรผสมสระเพม
เขาไปบรเวณกงกลางใบลานดานซายมอ เพอเรยงลาดบของใบลานกอนหลง
![Page 13: วีรศักดิ์ ของเดิมelanna/pongsanook/download/slide5-2.pdfพระพ ทธศาสนา ข นตอนการเตร ยมใบลาน](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041520/5e2e3942f3fbfc068541dda3/html5/thumbnails/13.jpg)
ผก 1 ใช ก ข ผก 2 ใช ค ฆ ผก 3 ใช ง จ ผก 4 ใช ฉ ช ผก 5 ใช ฌ ญ ผก 6 ใช ฏ ฐ ผก 7 ใช ฑ ฒ ผก 8 ใช ณ ต ผก 9 ใช ถ ท ผก 10 ใช ธ น ผก 11 ใช ป ผ ผก 12 ใช พ ภ ผก 13 ใช ม ย ผก 14 ใช ร ล ผก 15ใช ว ส ผก 16 ใช ฬ อ อกษรแตละตวจะผสมรปสระ 12 ตว คอ ก กา ก ก ก ก เก ไก โก เกา ก กะ การผสมตวอกษรหนงตวกบสระ 12 ตวนเรยกวา 1 องกา
![Page 14: วีรศักดิ์ ของเดิมelanna/pongsanook/download/slide5-2.pdfพระพ ทธศาสนา ข นตอนการเตร ยมใบลาน](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041520/5e2e3942f3fbfc068541dda3/html5/thumbnails/14.jpg)
การลบหมก
เมอจารเสรจแลวกจะทาการลบหมก เพอใหเหน
ตวอกษรทจารลงไปไดชดเจนมากขน หมกทใชไดจาก
การผสมเขมาไฟจากหมอกบน ามนยาง เมอไดน าหมก
แลวนาผามาชบแลวนาไปเชดตามหนาใบลาน จากนนใช
ทรายออน หรอแกลบมาถเอาน าหมกออกจากหนาลานจน
สะอาด จะเหลอแตน าหมกทอยในรองตวอกษรไว
![Page 15: วีรศักดิ์ ของเดิมelanna/pongsanook/download/slide5-2.pdfพระพ ทธศาสนา ข นตอนการเตร ยมใบลาน](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041520/5e2e3942f3fbfc068541dda3/html5/thumbnails/15.jpg)
เรองราวทจารลงใบลาน 1. พระธรรมเทศนา ธรรมชาดก
2. พระสตร
3. ตานาน ประวตศาสตร
4. กฎหมายโบราณ
5. ตารายาสมนไพร
6. เวทมนต คาถา
7. ฯลฯ
![Page 16: วีรศักดิ์ ของเดิมelanna/pongsanook/download/slide5-2.pdfพระพ ทธศาสนา ข นตอนการเตร ยมใบลาน](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041520/5e2e3942f3fbfc068541dda3/html5/thumbnails/16.jpg)
การประดบตกแตงใบลาน
![Page 17: วีรศักดิ์ ของเดิมelanna/pongsanook/download/slide5-2.pdfพระพ ทธศาสนา ข นตอนการเตร ยมใบลาน](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041520/5e2e3942f3fbfc068541dda3/html5/thumbnails/17.jpg)
ไมประกบ
![Page 18: วีรศักดิ์ ของเดิมelanna/pongsanook/download/slide5-2.pdfพระพ ทธศาสนา ข นตอนการเตร ยมใบลาน](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041520/5e2e3942f3fbfc068541dda3/html5/thumbnails/18.jpg)
ไมบญชก
![Page 19: วีรศักดิ์ ของเดิมelanna/pongsanook/download/slide5-2.pdfพระพ ทธศาสนา ข นตอนการเตร ยมใบลาน](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041520/5e2e3942f3fbfc068541dda3/html5/thumbnails/19.jpg)
ผาหอคมภร
![Page 20: วีรศักดิ์ ของเดิมelanna/pongsanook/download/slide5-2.pdfพระพ ทธศาสนา ข นตอนการเตร ยมใบลาน](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041520/5e2e3942f3fbfc068541dda3/html5/thumbnails/20.jpg)
ปบสา ปบสา เ ปน เอกสารโบราณประเภทหนงของลานนาม
ความสาคญรองจากเอกสารประเภทใบลาน การทาปบสาในสมย
โบราณน นเปนการสนองความตองการในการใชสอยของผรใน
สมยกอนเปนการทาขนเพอใชเอง ดงน นขนาดจงขนอยกบความ
ตองการในการใชสอยสวนตว พกพางายเพอการทองคาถาหรอใช
ประกอบพธกรรมตาง ๆ
![Page 21: วีรศักดิ์ ของเดิมelanna/pongsanook/download/slide5-2.pdfพระพ ทธศาสนา ข นตอนการเตร ยมใบลาน](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041520/5e2e3942f3fbfc068541dda3/html5/thumbnails/21.jpg)
ปบสามทงหมด 3 ชนดดวยกนซงแตละชนดม
ความแตกตางกนดงน
1. ปบลน เปนลกษณะปบสามขนานใหญทพบซอนเรยง
กนไปเปนขน ๆ โดยการเชอมกระดาษยาวไปเรอย ๆ
![Page 22: วีรศักดิ์ ของเดิมelanna/pongsanook/download/slide5-2.pdfพระพ ทธศาสนา ข นตอนการเตร ยมใบลาน](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041520/5e2e3942f3fbfc068541dda3/html5/thumbnails/22.jpg)
2. ปบกอม เปนลกษณะปบสามขนาดยอมจนถงเลก เพอ
พกพาตดกบตวเวลาไปไหนจะไดสะดวก
![Page 23: วีรศักดิ์ ของเดิมelanna/pongsanook/download/slide5-2.pdfพระพ ทธศาสนา ข นตอนการเตร ยมใบลาน](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041520/5e2e3942f3fbfc068541dda3/html5/thumbnails/23.jpg)
3. ปบหวเปนลกษณะปบสาทเยบดวยเชอกปอ หรอฝายท
มความเหนยวตรงสวนหวของปบ ลกษณะเหมอนสมดฉก
ทเยบตรงหว การเปดอานจงอานได 2 หนาพรอมกน
![Page 24: วีรศักดิ์ ของเดิมelanna/pongsanook/download/slide5-2.pdfพระพ ทธศาสนา ข นตอนการเตร ยมใบลาน](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041520/5e2e3942f3fbfc068541dda3/html5/thumbnails/24.jpg)
การเขยนบนทกลงบนปบสานน
สามารถจาแนกประเภทไดดงน
1. ตารายา
2. ตารายนต
3. ตาราพธกรรม
4. ตาราโหราศาสตร
5. ตาราบทสวด และพระธรรมเทศนา
![Page 25: วีรศักดิ์ ของเดิมelanna/pongsanook/download/slide5-2.pdfพระพ ทธศาสนา ข นตอนการเตร ยมใบลาน](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041520/5e2e3942f3fbfc068541dda3/html5/thumbnails/25.jpg)
![Page 26: วีรศักดิ์ ของเดิมelanna/pongsanook/download/slide5-2.pdfพระพ ทธศาสนา ข นตอนการเตร ยมใบลาน](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041520/5e2e3942f3fbfc068541dda3/html5/thumbnails/26.jpg)
ลวดลาย และการตกแตงบนปบสา
![Page 27: วีรศักดิ์ ของเดิมelanna/pongsanook/download/slide5-2.pdfพระพ ทธศาสนา ข นตอนการเตร ยมใบลาน](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041520/5e2e3942f3fbfc068541dda3/html5/thumbnails/27.jpg)
จารก
จารก เปนวธการบนทกลาย
ลก ษ ณ อก ษ ร อ ย า ง ห น ง ท ทา ใ ห
รปอกษรเปนรองลกลงไปในเนอ
วตถชนดตาง ๆ เชน แผนศลา แผน
ไม แผนโลหะ ฯลฯ
![Page 28: วีรศักดิ์ ของเดิมelanna/pongsanook/download/slide5-2.pdfพระพ ทธศาสนา ข นตอนการเตร ยมใบลาน](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041520/5e2e3942f3fbfc068541dda3/html5/thumbnails/28.jpg)
1. จารกดวยเหลกสกด ในสมยแรก ๆ อปกรณการสรางงานจารกทาขนอยาง
งายๆ ไมมรปแบบแนนอน แตวตถทใชทาจารกสวนใหญใช
ศลาเนอแขงมากาๆ ไดแก หนดนดาน หนทราย เปนตน
![Page 29: วีรศักดิ์ ของเดิมelanna/pongsanook/download/slide5-2.pdfพระพ ทธศาสนา ข นตอนการเตร ยมใบลาน](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041520/5e2e3942f3fbfc068541dda3/html5/thumbnails/29.jpg)
2. จารกดวยเหลกจาร กลมจารกทาจากวตถอน ๆ ทไมใชศลา เชน จารก
ททาจากไมและโลหะชนดตาง ๆ เนอวตถไมแขงมาก
![Page 30: วีรศักดิ์ ของเดิมelanna/pongsanook/download/slide5-2.pdfพระพ ทธศาสนา ข นตอนการเตร ยมใบลาน](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041520/5e2e3942f3fbfc068541dda3/html5/thumbnails/30.jpg)
3. จารกดวยวธอน ๆ
เปนการจารกลายลกษณอกษรดวยวธบนทกลายลกษณ
อกษรดวย วธเขยนหรอชปลายลกษณอกษรใหปรากฏอยบนวตถ
![Page 31: วีรศักดิ์ ของเดิมelanna/pongsanook/download/slide5-2.pdfพระพ ทธศาสนา ข นตอนการเตร ยมใบลาน](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041520/5e2e3942f3fbfc068541dda3/html5/thumbnails/31.jpg)
สาระของเรองในจารกแตละยคสมยยอมเปนไปตาม
ความนยมของสงคมในสมยตาง ๆ เหลานน ซงมทง
แตกตางกนและเหมอนกนจาแนกไดดงน
1. เรองเกยวกบหลกธรรมะ
2. เรองกจกรรมของกษตรย
2.1 การสรางเมอง สรางรปเคารพและศาสนสถาน
2.2 การสรางกฎหมาย ระเบยบการปกครองในสงคม
2.3 การเผยแพรและทานบารงศาสนา
2.4 การเผยแพรอานาจการปกครอง
2.5 การสรางสมพนธภาพระหวางรฐ
![Page 32: วีรศักดิ์ ของเดิมelanna/pongsanook/download/slide5-2.pdfพระพ ทธศาสนา ข นตอนการเตร ยมใบลาน](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041520/5e2e3942f3fbfc068541dda3/html5/thumbnails/32.jpg)
3. เรองเกยวกบการเผยแพรความรดานตาง ๆ เชน
3.1 ตารายา
3.2 ดวงชะตา
3.3 การสอนอกขรวธ
3.4 การตดตอสอสาร
![Page 33: วีรศักดิ์ ของเดิมelanna/pongsanook/download/slide5-2.pdfพระพ ทธศาสนา ข นตอนการเตร ยมใบลาน](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041520/5e2e3942f3fbfc068541dda3/html5/thumbnails/33.jpg)
การอานแปลและศกษาขอมลจารก
1. การถายถอดอกษรหรอการปรวรรตอกษร คอ การเปลยนแปลงรปแบบ
อกษรจากทปรากฏในจารกใหเปนอกษรไทยปจจบน
2. การอานตความ ในจารกเปนเรองทตองใชวจารณญาณอยางสงเพราะ
จารกสวนใหญจะบอกเรองเฉพาะตวของบคคล ไมใชเหตการณ ฉะนน
การจะวเคราะหจารกเพอประโยชนในการวชาการประวตศาสตร
ผวจารณควรวเคราะหเฉพาะเรองทปรากฏในจารกเทานน อยาสมมต
เรองหรอเหตการณนอกเหนอจากทปรากฏในจารก
![Page 34: วีรศักดิ์ ของเดิมelanna/pongsanook/download/slide5-2.pdfพระพ ทธศาสนา ข นตอนการเตร ยมใบลาน](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041520/5e2e3942f3fbfc068541dda3/html5/thumbnails/34.jpg)
3. การแปลเอกสารจารก จารกสวนใหญใชรปอกษรและภาษาในการ
บนทกเรองราวหรอขอความตามแบบอยางความนยมในยคสมย
แหงอดต ซงเปนอกษรและภาษาทพนสมยไปแลว คาศพทตาง ๆ
ทปรากฏในจารกสวนใหญเปนโบราณกศพท ดงนนการแปลภาษา
ไทยโบราณเปนภาษา ไทยปจจบนนน จะตองศกษาคาศพทจาก
วรรณกรรมโบราณ วรรณกรรมทองถน รวมทงภาษาทองถนทยง
ปรากฏใชอยเพอใชสามารถรความ หมายของศพทโบราณได
ถกตอง และแปลใหตรงตามคาศพททกคาศพททกประโยคตรง
ตามหลกไวยากรณของภาษาและยคสมยทใช อยในจารกนน ๆ
![Page 35: วีรศักดิ์ ของเดิมelanna/pongsanook/download/slide5-2.pdfพระพ ทธศาสนา ข นตอนการเตร ยมใบลาน](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041520/5e2e3942f3fbfc068541dda3/html5/thumbnails/35.jpg)
หฯธมฯธมฯมาฯล฿ฯ เหฯฯฯอหฯฯาฯ สถฯสฯโผ฿ฯผาฯ ศา�ผ สฯรฅ฿ฯงาฯจกฯฯาฯ เปฯ�าช ชาฯยฯยฯคฯรร เลฯดฯฯ ป¡า
กโล฿ฯทหฯธมฯ วฯชยฯม฿ฯฅ฿ฯฯ อาเภฯเมฯง จฯหฯดหฯฯะพร