การพัฒนาผล ิตภัณฑ์เคหะส ิ่งทอ ... ·...

การพฒนาผลตภณฑเคหะสงทอจากผาปกชาวเขาเผามง จงหวดเพชรบรณ อรณวรรณ ตงจนทร, เกษร ธตะจาร, นรช สดสงข

The Development of Textile Products for Housing from Hill Tribe Hmong Community,

Phetchabun Province. Arunwan Tangchanton, Keasorn Thitacharee, Nirat Soodsang

1นกศกษาปรญญาโท สาขาศลปะและการออกแบบ คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร จงหวดพษณโลก 2 3อาจารยประจาคณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร จงหวดพษณโลก 1Graduate Students, Department of Art and Design, Faculty of Architecture, Naresuan University, Phitsanulok 2 3Lecturer, Faculty of Architecture, Naresuan University, Phitsanulok *Corresponding author E-mail address:

____________________________________________________________________________________

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงค 1) เพอพฒนาผลตภณฑเคหะสงทอจากผาปกชาวเขาเผามง จงหวดเพชรบรณ 2) เพอศกษาความพงพอใจของผบรโภคตอผลตภณฑทพฒนาขน ภายใตเกณฑมาตรฐานผลตภณฑชมชนจาก กลมผทสนใจและผทเกยวของ จาแนกตามเพศและระดบรายได กลมตวอยาง ทใชในการวจย จานวน 100 คน เครองมอทใชในการวจย จานวน 4 ชด ซงผวจยเปนผสรางขนเอง สถตทใชในการวจย คอ Mean, Standard Deviation, Independent Samples, One – Way ANOVA การวจยและการพฒนาผลตภณฑเคหะสงทอจากผาปกชาวเขาเผามง จงหวดเพชรบรณพบวา คอ ลายดอกไม จากการศกษาความพงพอใจของผบรโภค พบวาการประเมนระดบความพงพอใจ จาแนกตามเพศไมแตกตางกนและจาแนกตามระดบรายไดพบวาแตกตางกน ในดานประโยชนใชสอย วสดและกรรมวธ อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 คาสาคญ : การพฒนาผลตภณฑ, เคหะสงทอ, ผาปกชาวเขา, ชาวเขาเผามง, จงหวดเพชรบรณ

ABSTRACT This research aims 1) to develop the general aspects of the embroidery garment product made by Hmong people for resident decoration 2) to evaluate consumer satisfaction with the embroidery garment that has been developed under the standard and sense of local people from the interest people and other, distinguish by gender and income level.This research used 100 people as an example population. In this study, the author made 4 sets of research tool and statistics data analyzed by Mean, Standard Deviation, Independent Sample, one-way ANOVA analysis and LSD.The research found that the embroidery garment product development of Hmong community in Phetchabun is The Flower design, The study found that consumer satisfaction level what classified by gender was not different but income level was, there was significance dissimilarity about 0.05. Keywords : Product development, Home textiles, embroidery garment product, Hmong community, Phetchabun Province

วารสารวชาการ ศลปะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร ปท 4 ฉบบท 2 ตลาคม – ธนวาคม 2556

___________________________________________________________________________

56

บทนา ชาวเขาเผามงในประเทศไทย ตงถนฐานอยบนภเขาสงหรอทราบเชงเขาในเขตพนทจงหวดเชยงราย พะเยา นาน เชยงใหม แมฮองสอน แพร ลาปาง กาแพงเพชร เลย พษณโลก เพชรบรณ สโขทย และตาก มประชากรทงสน 151,080 คน เดมประกอบอาชพเกษตรกรรมแบบทาไรเลอนลอย พชทปลกสวนใหญใชทากนภายในครวเรอนเทานน เชน ขาว ขาวโพด ไมไดมการซอขาย รายไดของชาวเขาในอดต จงมาจากการปลกฝนขาย ซงฝนนนเปน พชตองหาม ใชเปนสารตงตนยาเสพตด พระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดทรงพระราชทานโครงการหลวง ซงมภารกจหลก คอ การสรางแหลงทากนอยางตอเนอง เพอพลกฟนชวตของชนเผาตามดอยสงในพนทภาคเหนอ เพอชวยเหลอใหราษฎรชาวไทยภเขาใหมอาชพและสรางรายไดโดยการปลกพชผก ผลไมเมองหนาว เพอลดการทาลายทรพยากรธรรมชาตของชาต คอ ปาไม และตนนาลาธาร นอกจากน สมเดจพระนางเจาสรกตพระบรมราชนนาถ ไดทรงพระกรณาสงเสรมศลปาชพชาวเขาเผามง ซงมวฒนธรรม สรางสรรคศลปะอยางประณต เชน ผาปก ผาประดษฐ เครองเงน ทงทรงเปนแบบอยางนาเครองประดบและผาประดษฐ ผาปกของชาวเขาเผามง มาใชประดบตกแตงฉลองพระองค ทาใหสตรไทยทวประเทศเจรญรอยตามพระราชนยม ทรงสนบสนนสนคาทชาวเขาเผามงผลตอยางกวางขวาง และเปนการฟนฟศลปะ วฒนธรรม ประเพณของชาวเขาเผามงใหดารงสบทอดยงยนตอไป

อกทงผาปกชาวเขาเผามงเปนงานฝมอทสบทอดมาจากบรรพบรษมาหลายรอยปแลว เกดจากการใชเวลาวางของสตรหลงจากทางานเกษตรกรรมในแตละวนหรอหลงฤดเกบเกยว โดยนาปานปา ฝายหรอใยกญชงทปลกในหมบานมาปนเปนเสนขนาดเลกและนามาทอเปนผนดวยเครองทอผาแบบพนบาน คอ กเอว โดยผกปลายกลมดายยนเขากบเสา อกขางหนงผกกบเอวแลวทอ เปนการทอแบบดงเดม จากนนนามาปกดวยมอเปนลวดลายประณต สวยงามรวมทงการเขยนลายดวยขผง ซงชาวมง เรยกวา “วาดขผง” หรอทเรยกกนวาการทาผาบาตก โดยลวดลายทอยบนชนงานนนเกดขนจากการสรางสรรคจากความคดสรางสรรคของผทา โดยมตนแบบมาจากลวดลายโบราณซงอาจเปนตวหนงสอ สงของรอบตวหรอไดแรงบนดาลใจในธรรมชาต อยางเชน ใบไม กงไผ เทาชาง ดวงดาว เปนตน ทาใหชนงานแตละชนมลวดลายไมซากนและยงมอตลกษณเฉพาะตวบงบอกลกษณะของชนเผาของตนและชาวเขาเผามงยงนาผาดบ ผาฝายหรอผาใยกญชงทผลตเองมาปกเปนลวดลายตางๆ ซงลวดลายเหลานจะคดคนออกแบบตามความคดและภมปญญาของแตละคน ชาวเขาเผามงนนยงมความประณต พถพถนในการปกและการคดลวดลายตางๆ และเมอมการปกลายเรยบรอยแลว จะนามาตกแตงเปนเสอผา เพอใชสวมใสในเทศกาลปใหมหรอในวนสาคญตางๆ เพราะชาวเขาเผามงมความเชอกนวา ในเทศกาลปใหม ชาวมงทกคนจะสวมผาใหม เพอเปน ศรมงคล และในพธสาคญเชน งานศพ ศพของผตายตองสวมใสของชนเผาเทานน มฉะนน ผบรรพบรษจะจาไมไดและไมตอนรบดวงวญญาณนนเอง และในอดตหญงชาวเขาจะนาผาททอ ททอขนเองมาเขยนเปนลวดลาย เพอทจะทาเปนชดประจาเผา แตในปจจบนมความตองการทางการตลาดเพมมากขน หญงชาวเขาจงหาซอผาฝายจากในเมองนามาปกหรอเขยนเทยนแทนการปนฝายดวยมอแบบดงเดม ดงนนการทอและงานปกแบบโบราณจงมคณคาเพมมากขน เพราะชนงานในแบบโบราณลดนอยลง คณภาพของงานปกรนใหมกดอยลงเพราะความพถพถนหมดไป ลายปกจงหยาบขนไมละเอยดเหมอนของเกา งานปกแบบเกาทปกลงบนผาทอใยกญชงจงมราคาคอนขางแพงและหายากเพราะตองผานกรรมวธการผลตตามภมปญญาดงเดมซงตองใชทงเวลาและแรงงานอยางมาก ในปจจบนผบรโภคไดเลงเหนถงคณคาและความประณตสวยงาม จงไดนาผาปกไปตกแตงเปนของใช ไดอยางหลากหลายนอกเหนอจากการตกแตงเสอผา เชน กระเปาสะพาย กระเปาใสสตางค เครองประดบ ของตกแตงบาน เปนตน

ปจจบนผาปกชาวเขาทเปนของเกาดงเดมนน เรมลดนอยลงและคงจะหมดไปในทสด สมเดจพระนางเจาสรกตพระบรมราชนนาถทรงเลงเหนถงความสาคญและคณคาทางศลปะการปกผาน จงทรงรเรมใหมบรรจไวเปนสาขาวชาชพหนงในโครงการศลปาชพฯ ทงนนอกจากจะเปนการอนรกษศลปะแลว ยงเปนการสรางอาชพเสรมสามารถเพมรายได ใหชาวเขาเผามงไดผลตชนงานผาปกออกจาหนาย จนกลายมาเปนสนคาหตถกรรม (Handicraft) ทลอชอ กลายเปนรายไดหลกใหกบครอบครว และลวดลายความสวยงามทเกดขนจากฝมอการเยบปกทละเอยด ประณตสวยงามทาใหผาปกชาวเขาเผามงไดรบความสนใจเปน


___________________________________________________________________________

57

พเศษ เพราะเปนผาพนเมองทมอตลกษณเฉพาะตวทไมมใครเหมอน และถาพบเหนทใดกจะทราบไดทนทวาเปนผาปกของชาวเขาเผามงนนเอง (เครอขายขอมลกาญจนาภเษก. สบคนเมอ 29 มกราคม 2553, จาก www.kanchanapisek.or.th.) เคหะสงทอ เปนผลตภณฑผาทใชสาหรบตกแตงทพกอาศย ทงในหองนอน หองนงเลน หองครว หองนา เชน ผาปทนอน หมอน ผาคลมเตยง ผามาน ผาปโตะ พรมปพนฯลฯ ซงผบรโภคสวนใหญจะเนนการใชงานจรงเปนหลก และในปจจบนผลตภณฑสงทอเปนปจจยพนฐานทสาคญอยางยงตอการดารงชวตของมนษยทงในการทาเครองนงหม เพอใหความอบอนแกรางกายไปจนถง การตกแตง เพอใหเกดความสวยงาม นอกจากน ยงสามารถนาไป พฒนาใหเกดประโยชนไดหลายรปแบบมากยงขน ไมวาจะเปนการตกแตงอาคาร สถานท ทอยอาศย เพอประโยชนใชสอย หรอเพอความสวยงาม ตวอยางเชน ผาหม ผาปทนอน ปลอกหมอน พรม ผามาน และผาบเกาอหรอโซฟา เปนตน ดงนนผลตภณฑสงทอจงนบวามความสาคญอยางมากทงในปจจยพนฐานและในเชงพาณชย การทจะใหเคหะสงทอพนบานยกระดบสตลาดสากล จาเปนจะตองมผเชยวชาญจากตางประเทศเปนทปรกษา แตกยงขาดการสงเสรมอยางตอเนอง จงไดมหนวยงานของรฐและองคกรเอกชนไทย EU Thailand Economic Co-operation Small Projects Facility รวมกบ มหาวทยาลยเชยงใหม จดงานสมมนา “The case of Thai Home Textiles: Building Export Competence of a SMEs Dominated Value Chain” เผยแพรความสาเรจของโครงการในการพฒนาผประกอบการ SMEs ภาคเหนอของไทย ซงผลตผลตภณฑเคหะสงทอออกสตลาดโลกจนไดรบการตอบรบทด Dr.Astrid Faust, Senior Advisor, EU-Thailand Economic Co-operation กลาววาชวง 10 ปกอนอตสาหกรรมสงทอไทยมการเตบโตทคอนขางด แตปจจบนมคแขงเกดเพมมากขน อาทเชน จน อนเดย ปากสถาน แตอตสาหกรรมสงทอไทยมโอกาสโดยเฉพาะอตสาหกรรมเคหะสงทอ (home textile) ซงมตลาดสหภาพยโรป ( EU ) หรอญปน ทใหความสนใจกบสนคาประเภทน (เฉลมพล ไชยรตนชชวาล, 2551, www.ttistextiledigest.com) สบคนเมอ 29 มกราคม 2553 จากการศกษาความสาคญดงกลาว ผวจยเหนวาอตสาหกรรมสงทอและผลตภณฑสงทอ ในแหลงชมชนเปนเรองนาสนใจทจะนาวตถดบในพนทและอตลกษณเฉพาะถนมาพฒนาใหเกดประโยชนและสรางมลคาเพมไดมากยงขน เพอวตถประสงค ในเชงปจจยพนฐานและในเชงพาณชย มาออกแบบและพฒนาใหเขากบผลตภณฑ สาหรบการตกแตงภายในทพกอาศย เพอใหมอตลกษณ มความเหมาะสม นาสนใจ สวยงาม โดดเดน ตอบสนองความตองการ โดยคานงถงความพงพอใจของผบรโภค อกทงสามารถสรางรายไดใหแกชมชนชาวเขาเผามงไดมากขน รวมทงไดอนรกษและรกษาศลปวฒนธรรมทไดจากลวดลายของผาปกชาวเขาเผามง ตาบลเขกนอย ในอกลกษณะหนง ทามกลางความเปลยนแปลงของยคสมยและสงคมของการเรยนร วตถประสงคของการวจย 1. เพอพฒนาผลตภณฑเคหะสงทอจากผาปกชาวเขาเผามง จงหวดเพชรบรณ 2. เพอศกษาความพงพอใจของผบรโภคตอผลตภณฑทพฒนาขน ภายใตเกณฑมาตรฐานผลตภณฑชมชนจากกลมผทสนใจและผทเกยวของ จาแนกตาม เพศ และระดบรายได สมมตฐานของการวจย ผลตภณฑเคหะสงทอทพฒนาขน ภายใตเกณฑมาตรฐานผลตภณฑชมชน จาแนกตาม เพศและระดบรายได แตกตางกนและอยในเกณฑระดบความพงพอใจมาก ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1.ไดผลตภณฑเคหะสงทอจากผาปกชาวเขาเผามง อาเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ

2.ไดทราบถงความพงพอใจของผบรโภค ในรปแบบของผลตภณฑเคหะสงทอจากผาปกชาวเขาเผามง


___________________________________________________________________________

58

3.ผบรโภคสามารถนาผลตภณฑเคหะสงทอไปใชพฒนาเพอตกแตง บานเรอน ทอยอาศยตนเองได 4.ทาใหผลตภณฑเคหะสงทอทไดจากลวดลายของผาปกชาวเขาเผามง ไดเปนทรจกมากขน

กรอบแนวคดทใชในการวจย

ในการวจยพฒนาผลตภณฑ ไดพฒนาตามกรอบแนวคดดงน 1. ศกษาประวตความเปนมาและลกษณะเฉพาะถนจากลวดลายของผาปกชาวเขาเผามง จงหวดเพชรบรณ 2. พฒนารปแบบของผลตภณฑเคหะสงทอจากผาปกชาวเขาเผามง อาเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ โดยนาลวดลายจากผาปกชาวเขาเผามง มาออกแบบเปนผลตภณฑใหตรงกบความตองการของกลมเปาหมาย ขอบเขตการวจย

1. ขอบเขตดานพนทในงานวจย คอ ชมชนชาวเขาเผามง ตาบลเขกนอย อาเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ ซงมเนอหาประกอบดวย

1.1 ประวตความเปนมาของชมชนชาวเขาเผามง ลกษณะของผาปก ความหมายและทมาของลวดลายตาบลเขกนอย อาเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ 1.2 ลกษณะและสภาพทวไปของผลตภณฑเคหะสงทอตามเกณฑมาตรฐานผลตภณฑชมชน 1.3 แนวความคดและกระบวนการผลตของผลตภณฑจากผาปกของชมชนชาวเขาเผามง อาเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ

2. ขอบเขตดานผลตภณฑ ออกแบบและพฒนาผลตภณฑ จากลวดลายของผาปกของชมชนชาวเขาเผามง อาเภอ เขาคอ จงหวดเพชรบรณ เปนเคหะสงทอ ผลตภณฑเคหะสงทอสาหรบทพกอาศย คอ 1. ปลอกหมอน 2. ผาพาดเตยง 3. หมอนอง 4. ผาพาดโตะรบแขก

5. ผารองแจกนดอกไม 6. ผารองแกว 7. ผารองจาน

3. ตวแปรทใชในการวจย 3.1 ตวแปรตน คอ รปแบบของผลตภณฑ 3.2 ตวแปรตาม คอ ความคดเหนจากกลมผสนใจทมตอรปแบบของผลตภณฑจาแนกตาม เพศ และรายได

4. ขอบเขตดานประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจย 4.1 ประชากร คอ กลมผสนใจผลตภณฑตนแบบ จากผาปกชาวเขาเผามง จงหวดเพชรบรณ

ณ จดจาหนายสนคาของฝาก สถานททองเทยวและทพกในอาเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ 4.2 กลมตวอยาง คอ กลมผสนใจผลตภณฑตนแบบ ณ จดจาหนายสนคาของฝากสถานททองเทยวและ

ทพก ในอาเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ ทงหมดจานวน 100 คน โดยใชวธสมแบบบงเอญ จานวน 25 คนตอสปดาห ใชเวลาในการสมทงหมด 4 สปดาห


___________________________________________________________________________

59

นยามศพทเฉพาะ เคหะสงทอ (Home textiles) หมายถง ของใชตกแตงบานททาจากสงทอทเปนทงผาผนหรอเสนใยตางๆ นยมใชตกแตงในหองนอน หองนงเลน หองครว เชน ผาปทนอน หมอน ผาคลมเตยง ผามาน โคมไฟ ผาปโตะ พรมตกแตงผนง พรมปพน ทรองแกวรองจานฯลฯ เปนตน ผาปกชาวเขาเผามง หมายถง ผาทตกแตงดวยกรรมวธการปกดวยมอตามรปแบบของชาวเขาเผามง ตาบลเขกนอย อาเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ โดยใชเขมและเสนดายตางๆ เชน เสนดายฝาย เสนไหม เสนไหมพรม ดนเงน ดนทอง เชอก ปกลงบนผนผาดวยมอ ทไดรบการสบทอดมาจากบรรพบรษของชาวเขา ซงการออกแบบลวดลายตางๆ ตามประสบการณ ภมปญญา ในการคดลวดลายและปกโดยความประณต ชาวเขาเผามง หมายถง กลมชาวเขาเผามง ทอาศยอยหมบานมง ตาบลเขกนอย อาเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ ทมอาชพเสรมเปนการทอผา การปกผา เปนตน วธดาเนนการวจย

ในการทาวจย มวตถประสงค คอ 1) เพอพฒนาผลตภณฑเคหะสงทอผาปกชาวเขาเผามง จงหวดเพชรบรณ 2) เพอศกษาความพงพอใจของผบรโภคตอผลตภณฑทพฒนาขน ภายใตเกณฑมาตรฐานผลตภณฑชมชนจากจากกลมผทสนใจและผทเกยวของ จาแนกตามเพศและระดบรายได ผวจยไดกาหนดการดาเนนการวจยไว 5 ขนตอนดงน

ขนตอนท 1 กาหนดประชากรและกลมตวอยาง ขนตอนท 2 กาหนดตวแปรทใชในการวจย ขนตอนท 3 สรางเครองมอและการพฒนาเครองมอ ขนตอนท 4 การเกบรวบรวมขอมล ขนตอนท 5 การวเคราะหขอมล วธการศกษา มขนตอนดงน 1. ศกษาภมปญญาทองถน และขอมลเบองตนในการทาวจย กฎเกณฑขอบงคบเบองตนของการออกแบบ รปแบบ

ลวดลายและวธการปกผา เพอนามาเปนแนวทางในการพฒนาผลตภณฑของชมชนชาวเขาเผามงบานเขกนอยจงหวดเพชรบรณ 2. ทาการศกษาผลตภณฑเดมทใชอยในปจจบนและผลตภณฑทใกลเคยง และมาตรฐานผลตภณฑชมชน เพอนามาเปนแนวทางรวมในการออกแบบและพฒนา 3. ทาการวเคราะหขอมลทไดจากการสมภาษณ การสงเกตจากการลงพนท หมบานชาวเขาเผามงบานเขกนอยและผเชยวชาญในดานตางๆ เพอใชสนบสนนการพฒนาผลตภณฑเคหะสงทอจากผาปกชาวเขาเผามง จงหวดเพชรบรณ 4.นาขอมลทงหมดทไดจากการศกษาการพฒนาผลตภณฑเคหะสงทอจากผาปกชาวเขาเผามง มาออกแบบและจดทาแบบราง รปแบบตางๆ และสรางเครองมอ ประเมนผลแบบสอบถามจากผเชยวชาญ แลวจงนามาปรบปรงแกไขจนผาน โดยผวจยกาหนดวธการในการออกแบบและพฒนาผลตภณฑ 5. วเคราะหผลจากแบบสอบถามและหาคาเฉลย เพอสรปรปแบบผลตภณฑเคหะสงทอจากผาปกชาวเขาเผามง สาหรบการขนรปผลตภณฑตนแบบ 6. สรางเครองมอแบบสอบถาม โดยสอบถามความพงพอใจของผทสนใจและผทเกยวของ ทมตอผลตภณฑเคหะสงทอจากผาปกชาวเขาเผามง

7. นาผลทไดจากการพฒนาและการประเมนความพงพอใจของผบรโภค จาแนกตามเพศและระดบรายได ของการพฒนาผลตภณฑเคหะสงทอจากผาปกชาวเขาเผามง มาทาการวเคราะหดวยวธทางสถตเพอสรปผลการวจย


___________________________________________________________________________

60

ภาพ 1 การลงพนทเกบขอมล

ภาพ 2 ลายผาปกชาวเขาเผามงเขกนอย

ผลการวจย

การวจยเรอง : เรองการพฒนาผลตภณฑเคหะสงทอผาปกชาวเขาเผามง จงหวดเพชรบรณ ผวจยไดใชระเบยบวธวจยเชงคณภาพและวธวจยเชงปรมาณในการวจย ซงผลการวจยไดแบงออกเปน 2 สวนดงน

สวนท 1 ผลของการพฒนารปแบบผลตภณฑเคหะสงทอผาปกชาวเขา จากการศกษา ลวดลายของผาปกชาวเขาเผามง จงหวดเพชรบรณ

สวนท 2 ผลการประเมนความพงพอใจของผบรโภคทมตอผลตภณฑเคหะสงทอผาปกชาวเขาเผามง จงหวดเพชรบรณ โดยจาแนกตาม เพศและระดบรายได สวนท 1 ผลของการพฒนารปแบบผลตภณฑเคหะสงทอผาปกชาวเขา จากการศกษา ลวดลายของผาปกชาวเขาเผามง จงหวดเพชรบรณ ผลจากการศกษาขอมล เอกสารตางๆ รวมทงการเกบรวบรวมขอมลโดยการสมภาษณปราชญชาวบาน ผนาชมชน กลมแมบาน ชาวบานทอาศยในชมชนชาวเขาเผามง บานเขกนอย และกลมปกผาของชมชน ผวจยไดพบวาทมาของลวดลายตางๆของผาปกชาวเขาเผามงนน มาจากการมองเหน การสมผส ลวนแลวแตมาจากธรรมชาตเปนสวนใหญ ไมวาจะเปน คน พช สตว แมกระทงทอยอาศย ผานความคด ประสบการณ ความทรงจา นามาประยกตใหเขากบการใชงานวฒนธรรม ประเพณและ


___________________________________________________________________________

61

พธกรรมของชมชน ผสมผสานกบการดดแปลงรปทรง เรขาคณต เพองายตอการสรางสรรคชนงานบนผนผา อกทงการเลอกใชสเปนสอ ใหเหนถงอารมณความรสกมากยงขน ไปถงการแสดงความเปนตวตนของชมชนและชนเผา

รปแบบของผลตภณฑเคหะสงทอไดพฒนารปแบบมาจาก ลวดลายของผาปกชาวเขาเผามงเขกนอย ทยงคงไวซง อตลกษณ ของความเปนชาวเขา ผานผลตภณฑเคหะสงทอเหลาน จากมมมองของชมชนชาวเขาทมตอธรรมชาตรอบตว ไดนาเอารปรางรปทรงของ คน พช และสตวมาสรางสรรคเปนลวดลายของเครองแตงกาย ดงนนผวจยจงนาเอาลวดลายของผาปกชาวเขาเผามงเขกนอยมาเปนแนวความคดในการพฒนารปแบบ จานวน 2 รปแบบ ไดแก

รปแบบท 1 ผวจยไดนาเอาลวดลายผาปกชาวเขาเผามงมาผสมผสาน ไดแก ลายกนหอยและลายหวใจ มาจดองคประกอบใหม ใหอยในรปทรงของลายตาหน ผวจยใหชอลายใหมนวา ลายดอกไม

รปแบบท 2 ผวจยไดนาเอาลวดลายผาปกชาวเขาเผามงมาผสมผสาน ไดแก ลายกนหอยและลายตนหน มาจดองคประกอบใหม ผวจยจงใหชอลายใหมนวา ลายใบไม

ภาพ 3 ลายทไดจากธรรมชาต บนผาปกชาวเขาเผามงเขกนอย

จากการรวบรวมขอมลแบบสอบถามทประเมนโดยผเชยวชาญทมความร ความชานาญ ในดานตางๆ จานวน 10 ทาน

จนไดรปแบบทผานการประเมน 1 รปแบบ คอ ลายดอกไม ระดบความพงพอใจอยในระดบ มาก ( X = 4.16 S.D. = 0.72) ได

ผลตภณฑทงหมด 7 ประเภท 15 ชนงาน ดงน 1) ปลอกหมอน จานวน 2 ชน 2) ผาพาดเตยง จานวน 1 ชน 3) หมอนอง จานวน 2 ชน 4) ผาพาดโตะรบแขก จานวน 1 ชน 5) ผารองแจกนดอกไม จานวน 1 ชน 6) ผารองแกว จานวน 4 ชน 7) ผารองจานจานวน 4 ชน

ไมสามารถแสดงรปได คอมพวเตอรของคณอาจมหนวยความจาไมเพยงพอทจะเปดรปน หรอรปอาจเสยหาย เร มการทางานของคอมพวเตอรของคณใหม จากนนใหเปดแฟมอกคร ง ถาเครองหมาย x สแดงยงคงปรากฏอย คณอาจตองลบรปน แลวจงแทรกใหมอกครง

ไมสามารถแสดงรปได คอมพวเตอรของคณอาจมหนวยความจาไมเพยงพอทจะเปดรปน หรอรปอาจเสยหาย เร มการทางานของคอมพวเตอรข องคณใหม จากนนใหเปดแฟมอกคร ง ถาเครองหมาย x สแดงยงคงปรากฏอย คณอาจตองลบรปน แลวจงแทรกใหมอกครง

ไมสามารถแสดงรปได คอมพวเตอรของคณอาจมหนวยความจาไมเพยงพอทจะเปดรปน หรอรปอาจเสยหาย เร มการทางานของคอมพวเตอรของคณใหม จากนนใหเปดแฟมอกคร ง ถาเครองหมาย x สแดงยงคงปรากฏอย คณอาจตองลบรปน แลวจงแทรกใหมอกครง


___________________________________________________________________________

62

ภาพ 4 ผลตภณฑเคหะสงทอจากผาปกชาวเขาเผามงเขกนอย

สวนท 2 ผลการประเมนความพงพอใจของผบรโภคทมตอผลตภณฑเคหะสงทอผาปกชาวเขาเผามง จงหวดเพชรบรณ โดยจาแนกตาม เพศและระดบรายได ตารางท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

ขอมล รายการ จานวน รอยละ เพศ ชาย 34 34.0 หญง 66 66.0 รวม 100 100.0 อาย ตากวา 20 ป 5 5.0 21-25 ป 9 9.0

26-35 ป 38 38.0 36-50 ป 33 33.0 มากกวา 50 ป 15 15.0 รวม 100 100.0 การศกษา ตากวามธยม 9 9.0 มธยมศกษาหรอเทยบเทา 10 10.0 ปรญญาตร 57 57.0


___________________________________________________________________________

63

ขอมล รายการ จานวน รอยละ ปรญญาโท 24 24.0 รวม 100 100.0 รายได ตากวา 10,000 บาท 14 14.0 10,001-15,000 บาท 17 17.0 15,001-20,000 บาท 10 10.0 20,001-30,000 บาท 20 20.0 30,001-50,000 บาท 24 24.0 มากวา 50,000 บาท 15 15.0

รวม 100 100.0

ตารางแสดงการประเมนระดบความพงพอใจ รปแบบของผลตภณฑ จาแนกตามเพศ โดยมเกณฑการใหคะแนนและเกณฑการแปลความหมายของขอมลดงน ชวงระดบคะแนน ความหมาย 4.50 – 5.50 หมายถง มความพงพอใจในระดบมากทสด 3.50 – 4.49 หมายถง มความพงพอใจในระดบมาก 2.50 – 3.49 หมายถง มความพงพอใจในระดบปานกลาง 1.50 – 2.49 หมายถง มความพงพอใจในระดบนอย 1.00 – 1.49 หมายถง มความพงพอใจในระดบนอยทสด ตารางท 2 แสดงการประเมนระดบความพงพอใจ จาแนกตามเพศ

เกณฑทกาหนด ชาย n=34 หญง n=66 t

sig X SD แปลผล X SD แปลผล

1. ความเรยบรอยของชนงาน 4.50 0.61 มากทสด 4.68 0.58 มากทสด -1.422 0.160 2. ประโยชนใชสอย 4.17 1.16 มาก 4.59 0.74 มากทสด -1.883 0.066 3. วสดและกรรมวธการผลต 4.32 0.80 มาก 4.39 0.82 มาก -0.411 0.682 4. ความเปนไปไดทางการตลาด 3.73 1.18 มาก 3.75 1.13 มาก -0.090 0.928 5. ความเหมาะสมประณตสวยงาม 4.02 0.83 มาก 4.04 0.88 มาก -0.089 0.929

จากตารางท2 พบวาการประเมนระดบความพงพอใจจาแนกตามเพศไมแตกตางกน


___________________________________________________________________________

64

ตารางท 3 แสดงการประเมนระดบความพงพอใจ จาแนกตามรายได เกณฑทกาหนด

ตากวา 10,000 n=17

10,001- 15,000 n=14

15,001- 20,000 n=10

20,001- 30,000 n=20

30,001- 50,000 n=24

มากกวา 50,000 n=15

F Sig.

X SD X SD X SD X SD X SD X SD

1.ความเรยบรอย ของชนงาน

4.50 0.65 4.41 0.79 4.70 0.48 4.75 0.44 4.58 0.65 4.80 0.41 1.03 0.40

2.ประโยชนใชสอย 4.42 0.85 4.17 0.52 4.80 0.63 4.60 0.94 4.83 0.38 3.73 1.53 3.77 0.00*

3.วสดและกรรม วธการผลต

4.50 0.65 3.82 1.07 4.90 0.31 4.25 0.78 4.54 0.65 4.40 0.82 3.05 0.01*

4.ความเปนไป ไดทางการตลาด

3.71 1.26 3.29 1.53 3.70 0.67 4.15 0.98 3.83 1.04 3.66 1.11 1.07 0.38

5.มความ ประณต เหมาะสม สวยงาม

4.07 0.91 4.00 0.86 3.80 0.91 4.15 0.93 3.87 0.85 4.33 0.72 0.74 0.59

*P<0.05 แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต จากตารางท3 การประเมนระดบความพงพอใจ เมอจาแนกตามรายได พบวาความพงพอใจในดานประโยชนใชสอย วสดและกรรมวธ มความแตกตางกน

ภาพ 5 ผลตภณฑเคหะสงทอจากผาปกชาวเขาเผามง จงหวดเพชรบรณ

สรปผลการวจย ตอนท 1 ผลของการพฒนารปแบบผลตภณฑเคหะสงทอผาปกชาวเขา จากการศกษา ลวดลายของผาปกชาวเขา

เผามง จงหวดเพชรบรณ จากการศกษาทาใหทราบวารปแบบการออกแบบชนงานเคหะสงทอของชาวเขาเผามง มวธการ คอ ใชรปทรง ลวดลายจากการสงเกตจากธรรมชาต รปทรงและลวดลายเคหะสงทอของชาวเขาเผามงบานเขกนอย ทนยมทาและสบทอดกนมานานนนมลวดลายพนฐานอย 2 ลาย คอลายกนหอยและลายตนหน โดยลวดลายเหลานจะมการตดทอนหรอเพมเตมรายละเอยดของรปทรงและลวดลายในบางสวน ซงลวนขนอยกบจนตนาการ ความคดสรางสรรคของชางแตละคน

จากการรวบรวมขอมลลวดลายของผาปกชาวเขา ผวจยพฒนามาได จานวน 2 ลาย คอ ลายดอกไมและลายใบไม


___________________________________________________________________________

65

รปแบบท 1 (ลายดอกไม) ผวจยไดนาเอาลวดลายผาปกชาวเขาเผามงมาผสมผสาน ไดแก ลายกนหอยและลายหวใจ มาจดองคประกอบใหม ใหอยในรปทรงของลายตาหน ผวจยจงใหชอลายใหมนวา ลายดอกไม

รปแบบท 2 (ลายใบไม) ผวจยไดนาเอาลวดลายผาปกชาวเขาเผามงมาผสมผสาน ไดแก ลายกนหอยและลายตนหน มาจดองคประกอบใหม ผวจยจงใหชอลายใหมนวา ลายใบไม

ดงนนผวจยจงไดนาแนวคด องคความรและอตลกษณของเคหะสงทอของชาวเขาเผามง มาประยกตใชในการพฒนาผลตภณฑเคหะสงทอรปแบบใหมใหมความรวมสมย เพอสรางทางเลอกทหลากหลายใหแกผบรโภค โดยเปนผลตภณฑทมความแตกตาง มเรองราวและมเอกลกษณเฉพาะตว เพอใหเปนผลตภณฑทเขาไดกบวถการดาเนนชวตของกลมผบรโภคไดอยางกลมกลนลงตวและจากการประเมนของผเชยวชาญ จงไดลวดลายทมความเหมาะสม จานวน 1 ลาย คอ ลายดอกไม สาหรบการพฒนารปแบบเคหะสงทอจากอตลกษณชาวเขาเผามง ตาบลเขกนอย อาเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ ในครงน ผวจยไดผลตตนแบบเคหะสงทอ 1 ชด ไดผลตภณฑทงหมด 7 ประเภท 15 ชนงาน ดงน 1) ปลอกหมอน จานวน 2 ชน 2) ผาพาดเตยง จานวน 1 ชน 3) หมอนอง จานวน 2 ชน 4) ผาพาดโตะรบแขก จานวน 1 ชน 5) ผารองแจกนดอกไม จานวน 1 ชน 6) ผารองแกว จานวน 4 ชน 7) ผารองจาน จานวน 4 ชน

ตอนท 2 ผลการประเมนความพงพอใจของผบรโภคทมตอผลตภณฑเคหะสงทอผาปกชาวเขาเผามง จงหวดเพชรบรณ โดยจาแนกตาม เพศและระดบรายได

ผลจากการศกษาความพงพอใจของกลมผสนใจผลตภณฑตนแบบ จากผาปกชาวเขาเผามง อาเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ ณ จดจาหนายสนคาของฝาก สถานททองเทยว และทพกในอาเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ ทงหมดจานวน 100 คน โดยใชวธสมแบบบงเอญ จานวน 25 คนตอสปดาห ใชเวลาในการสมทงหมด 4 สปดาห พบวาขอมลพนฐานของผตอบแบบสอบถามเพศหญงมมากกวา จานวน 66 คน คดเปนรอยละ 66.0 และเพศชายจานวน 34 คน คดเปนรอยละ 34.0 สวนใหญอายอยในชวงระหวาง 26-35 ป จานวน 38 คน คดเปนรอยละ 38.0 รองลงมาคออยในชวงอาย 36-50 ป จานวน 33 คน คดเปนรอยละ 33.0 ถดมาในชวงอายมากกวา 50 ป จานวน 15 คน คดเปนรอยละ 15.0 ชวงอาย 21-25 ป จานวน 9 คน คดเปนรอยละ 9.0 และอยในชวงอายตากวา 20 ป จานวน 5 คน คดเปนรอยละ 5.0 สวนใหญมระดบการศกษาปรญญาตรจานวน 57 คน คดเปนรอยละ 57.0 รองลงมาคอมระดบการศกษาปรญญาโทขนไปจานวน 24 คน คดเปนรอยละ 24.0 ระดบมธยมศกษาหรอเทยบเทา จานวน 10คน คดเปนรอยละ 10.0 ระดบการศกษาตากวามธยม จานวน 9 คน คดเปนรอยละ 9.0

ผลการประเมนระดบความพงพอใจทมตอผลตภณฑตนแบบ จากการศกษาความพงพอใจของผบรโภค โดยจาแนกตามเพศและระดบรายได พบวาการประเมนระดบความพงพอใจ จาแนกตามเพศไมแตกตางกนและจาแนกตามระดบรายไดพบวาแตกตางกน ในดานประโยชนใชสอย วสดและกรรมวธ อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05

อภปรายผลการวจย การออกแบบผลตภณฑเคหะสงทอจากชาวเขาเผามง จงหวดเพชรบรณ ผวจยไดอภปรายผลตามจดมงหมายของการวจย เพอทดสอบสมมตฐานการวจยทวากลมตวอยางของการวจยมความพงพอใจตอผลตภณฑเคหะสงทอจากชาวเขาเผามง จงหวดเพชรบรณ อยในเกณฑระดบความพงพอใจมาก ดงน

1. อภปรายผลของการพฒนารปแบบผลตภณฑเคหะสงทอผาปกชาวเขา จากการศกษา ลวดลายของผาปกชาวเขาเผามง จงหวดเพชรบรณ พบวาลวดลายของผาปกของชาวเขาเผามงนน สวนใหญมแรงบนดาลใจมาจากธรรมชาตและสงแวดลอมในวถชวต เพอการตกแตงเครองแตงกายสาหรบสวมใส ตามประเพณ ความเชอและวฒนธรรม ของแตละชนเผา ซงสอดคลองกบงานวจยของ พระวชชพงศ แซหยาง (2552) อรณวรรณ ตงจนทร (2553) ธนยา พรหมบรมยและชานนท ชงชยานรกษ (2550) ประสทธ ลปรชา (2548) และการถายทอดศลปะการตกแตงและการปกผาของชาวเขาเผามงนน มการถายทอดจาก


___________________________________________________________________________

66

รนสรนภายในครอบครว เครอญาตและชมชน จากประสบการณโดยการสอนแบบการสาธต การสงเกต เลยนแบบ ลองผดลองถก ซกถามและการดดแปลง ปรบเปลยนจนกลายมาเปนประสบการณและพฒนาเปนความชานาญ ซงสอดคลองกบงานวจยของ วรวทย องคครฑรกษา (2537) เกศน ศรรตน (2553) อนพนธ สนท (2548) รตรส บญญะฤทธ (2554) อรณวรรณ ตงจนทร (2551) และจากการวเคราะหทมาของลายผาปกชาวเขาเผามงนน ลวดลายมทมาจากการสงเกตธรรมชาตซงไดสบทอดกนมานนมลวดลายพนฐานอย 2 ลาย คอ ลายกนหอยและลายตนหน โดยลวดลายเหลานจะมการตดทอนหรอเพมเตมรายละเอยดของรปทรงในบางสวน ลวนขนอยกบจนตนาการ ความคดสรางสรรคและประสบการณของชางฝมอแตละคน ซงสอดคลองกบงานวจยของ ชใจ กนญ (2550) วาการพฒนาลายผาปกมง ไดออกแบบลายปกโดยนาลายปกแบบดงเดมของชาวมง มาผสมผสานกบลายผาทอพนบานภาคเหนอของอาเภอแมแจม จงหวดเชยงใหม มาประยกตและประสานลายเขาดวยกน แลวปกลายลงบนผา โดยออกแบบกาหนดตาแหนงของลายตามตองการ ดงนนการพฒนารปแบบของผลตภณฑเคหะสงทอจากผาปกชาวเขาเผามง จากการนาลวดลายผาปกชาวเขาเผามง มาเปนผลตภณฑทใหตรงกบความตองการของกลมเปาหมาย โดยคานงถงความสวยงาม ประณต ประโยชนใชสอย เพอเปนการเสรมสรางบรรยากาศภายในทพกอาศย ซงสอดคลองกบงานวจยของ อภฤด วรรณประเสรฐ (2545) เรองโครงการสรางสรรคศลปกรรมผา เพอตดตงภายในหองพก โรงแรมเซนทรล แกรนด พลาซา กรงเทพฯ เพอนามาตดตงตกแตงสถานท ประกอบกบสงแวดลอมตางๆ โดยคานงถงผลตอเรองประโยชนใชสอย เพอผอนคลายทางความรสก ตอผมาใชสถานท

2. อภปรายผลของการศกษาความพงพอใจของกลมตวอยางทมตอการออกแบบและพฒนาผลตภณฑเคหะสงทอจากชาวเขาเผามง จงหวดเพชรบรณ จากการแปรผลขอมล ของเครองมอทผวจยไดสรางขน เพอใชในการศกษาความพงพอใจ ทมตอผลตภณฑของกลมตวอยาง คอ กลมผสนใจผลตภณฑตนแบบ ณ จดจาหนายสนคาของฝากสถานททองเทยว และทพก ในอาเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ ทงหมดจานวน 100 คน โดยใชวธสมแบบบงเอญ จานวน 25 คนตอสปดาห ใชเวลาในการสมทงหมด 4 สปดาห พบวา ผสนใจผลตภณฑสวนใหญเปนเพศหญง การศกษาอยในระดบปรญญาตร จากการแปรขอมลจากกลมตวอยางพบวารปแบบของผลตภณฑ มความพงพอใจอยในระดบมากและผลตภณฑเคหะสงทอนเปนงานออกแบบประเภทหนงทสะทอนถงวฒนธรรมได โดยมการนาเอาอตลกษณและความภาคภมใจในชาตพนธ ผสานความงามแหงศลปกรรมทองถนมาใชสรางสรรคผลงาน ผนวกทกษะเชงชาง สามารถสรางคณคาและเกดมลคาเพมใหแกชมชนได ซงสอดคลองกบงานวจยของ องกาบ ศกด (2552) ขอเสนอแนะ 1. หากมการถอดคลคลายแบบมากเกนไปจะทาใหอตลกษณของลวดลายเฉพาะตวของชาวเขาเผามง ผดเพยนได 2. ผาทนามาใชสามารถปรบเปลยนขนาดไดตามความตองการ ขนอยกบลกษณะ ขนาดใชสอย 3. ควรมการศกษาอตลกษณของเคหะสงทอของชาวเขาเผามง หมบานอนในพนทเขตภาคเหนอ เพอการเปรยบเทยบวธการปกและลวดลายผาปกของแตละชมชน วามลกษณะของอตลกษณตางกนอยางไร 4. ควรมการศกษาภมปญญาและวถชวตของชาวเขาเผามงในดานอนๆ เพอเขาถงการดารงชวตของชนเผา จนกลายมาเปนทมาของลวดลายตางๆบนผนผา

5. ควรมการศกษาลวดลายเคหะสงทอของชาวเขาเผาอนๆ แลวนามาออกแบบลวดลายเชงพาณชย เพอเปนการยกระดบงานหตถกรรมสระดบสากลและอกทงเพอเปนการดารงไวซง อตลกษณของชนเผา


___________________________________________________________________________

67

เอกสารอางอง ชใจ กนญ.(2550). การพฒนาผลตภณฑผาพนเมองชาวเขาเผามง บานเขกนอย อาเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ : มหาวทยาลยราชภฏเพชรบรณ ธนยา พรหมบรมยและชานนท ชงชยานรกษ (2550) การศกษาความเปนไปไดในการพฒนาหตถกรรมทองถนและการตลาด

ในพนทโครงการหลวง : กรณศกษาผาปกและผาบาตกชาตพนธมง. , รายงานการวจยฉบบสมบรณ สถาบนวจยเชยงใหม., เชยงใหม ประสทธ ลปรชา. (2548).การคาขามพรมแดนกบอตลกษณมง.,รายงานการวจย. สานกงานกองทนสนบสนนงานวจย (สกว.) พระวชชพงศ แซหยาง.( 2552). ศกษาความเปนมาและความเชอมนทปรากฏในลายปกบนผนผาของชาวเขาเผามง บาน

หวยทรายเหนอ อาเภอนครไทย จงหวดพษณโลก,การศกษาคนควาดวยตวเอง มหาวทยาลยนเรศวร.,พษณโลก รตกร กลนประทม, ศรายทธ โรจนรตนรกษ, พรพรรณ ไศลวรากล. หลกสตร อเลคทรอนกส วชาแนวคดและทฤษฎทาง

มานษยวทยา. สบคนเมอ 29 มกราคม 2553, http://cyberlab.lh1.ku.ac.th/elearn/facuty/social/soc65/13-2.html รตรส บญญะฤทธ. (2554). โครงการวจยการออกแบบลวดลายในงานผาปกดวยมอสาหรบใชในงานเคหะสงทอ :

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา ภาคพายพ จงหวดเชยงใหม วรวทย องคครฑรกษา.(2537). กระบวนการถายทอดศลปะการปกผาของชาวเขาเผาเยา บานหวยแมซาย จงหวด

เชยงราย. วทยานพนธ ศลปศกษามหาบณฑต บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย องกาบ ศกด. (2552). การศกษาและพฒนารปแบบผลตภณฑหตถกรรมจากผาทอมอ จงหวดอตรดตถ กรงเทพฯ : สถาบน เทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง อภฤด วรรณประเสรฐ. (2545). โครงการสรางสรรคศลปกรรมผาเพอตดตงภายในหองพกโรงแรม เซนทรลแกรนดพลาซา กรงเทพฯ. : วทยานพนธมหาบณฑต. ศลปะ (ประยกตศลปศกษา) มหาวทยาลยศลปากร. อนพนธ สนท. (2548). การผสมกลมกลนทางวฒนธรรมของชาวมงกบวฒนธรรมไทย : กรณศกษาชาวมงบานหนองหอย

ใหม ตาบลแมแรม อาเภอแมรม จงหวดเชยงใหม.,วทยานพนธศลปะศาสตรมหาบณฑต สาขาการวจยและพฒนา ทองถน มหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม.,เชยงใหม

อรณวรรณ ตงจนทร (2551). บทความเชงวเคราะหผลงานศลปะและการออกแบบ.ความคดสรางสรรคทางดานศลปะและ การออกแบบ.ภาควชาศลปะและการออกแบบ คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร

อรณวรรณ ตงจนทร (2553).การออกแบบผลตภณฑของฝากของทระลกจากผาปกชาวเขาเผามง ตาบลเขกนอย อาเภอ เขาคอ จงหวดเพชรบรณ : วารสารวชาการศลปะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร ปท1 ฉบบท 2 เกศน ศรรตน.(2553). บทบาทของผาปกตอวถชวตชาวมงบานหนองหอย ต.แมแรม อ.แมรม จ.เชยงใหม. งานวจย โครงการหลวง การทองเทยวเชงวฒนธรรมบนพนทสง ,เชยงใหม เครอขายขอมลกาญจนาภเษก. สบคนเมอ 29 มกราคม 2553, จาก www.kanchanapisek.or.th. เฉลมพล ไชยรตนชชวาล. สบคนเมอ 29 มกราคม 2553, จาก www.ttistextiledigest.com

การพัฒนาผล ิตภัณฑ์เคหะส ิ่งทอ ... ·...

Documents