การศกษาผลการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศนทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและความสามารถทางการคดเชงมโนทศน

ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4

สารนพนธ ของ

พฤทธ มาเนตร

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการมธยมศกษา

เมษายน 2553

การศกษาผลการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศนทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและความสามารถทางการคดเชงมโนทศน

ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4

สารนพนธ ของ

พฤทธ มาเนตร

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการมธยมศกษา

เมษายน 2553 ลขสทธเปนของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

การศกษาผลการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศนทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและความสามารถทางการคดเชงมโนทศน

ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4

บทคดยอ ของ

พฤทธ มาเนตร

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการมธยมศกษา

เมษายน 2553

พฤทธ มาเนตร. (2553). การศกษาผลการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโน ทศนทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและความสามารถทางการคดเชงมโนทศน ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4. สารนพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. อาจารยทปรกษาสารนพนธ: รองศาสตราจารย ดร.ชตมา วฒนคร. การศกษาครงน มจดมงหมายเพอศกษาผลสมฤทธทางวทยาศาสตรและความสามารถทาง การคดเชงมโนทศนโดยใชชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน กลมประชากรเปาหมายทใชในการวจยครงนเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2552 โรงเรยนเทศบาล ๔ (วดบารงธรรม) สงกดองคกรปกครองสวนทองถน เทศบาลเมองสระบร จงหวดสระบร จานวน 45 คน ซงไดรบการสอนดวยชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน โดยใชแบบการวจยแบบ One – Group Pretest – Posttest Design สถตทใชในการวเคราะหขอมล คอ t – test dependent sample. ผลการศกษาคนควาสรปไดดงน 1. ผลสมฤทธทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศนหลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 2. ความสามารถทางการคดเชงมโนทศนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ.01

A STUDY ON AN EFFECT OF MANAGING IN LEARNING BY SCIENCE ACTIVITIES PACKAGE OF CONCEPT MAPPING UPON SCIENCE LEARNING ACHIEVEMENT

AND CONCEPT THINKING ABILITY OF MATTAYOMSUKSA IV STUDENTS

AN ABSTRACT BY

PRUETTI MANET

Presented in Partial Fulfillment of the Requirements for the Master of Education Degree in Secondary Education

at Srinakharinwirot University April 2010

Pruetti Manet. (2010). A study on an effect of managing in learning by science activities package of concept mapping upon science learning achievement and concept thinking ability of mattayomsuksa IV students. Master’s Project , M.Ed. (Secondary Education). Bangkok: Graduate School, Srinakharinwirot University. Project Advisor: Assoc. Prof. Dr. Chutima Vatanakhiri. The purpose of this research was to study on the achievement in science and concept thinking science process skills of students by using science activities learning packages on concept mapping. The samples of this research were 45 mathayomsuksa IV students in semester 2, Academic year 2009, in Tessaban 4 School. Office of department of local administration. Teaching by using science activities learning packages on concept mapping, by using One Group - Pretest - Posttest Design. The obtained data were analyzed by t - test Dependent Sample. The results of the study indicated that: 1. The achievement in science learning of the students taught with science activities learning packages on concept mapping was higher than before and significant at the .01 level. 2. The concept thinking ability of the students taught with science activities learning packages of concept mapping was higher than before and significant at the .01 level.

ประกาศคณปการ

สารนพนธฉบบนสมบรณไดดวยความอนเคราะหจากรองศาสตราจารย ดร.ชตมา วฒนะคร, อาจารยราชนย บญธมา, ผชวยศาสตราจารย สนธยา ศรบางพล ผซงกรณาใหคาแนะนาชวยเหลอและเปนกาลงใจตลอดจนตรวจแกไขงานวจยจนมคณภาพดงปรากฏ ผวจยรสกซาบซงในความเมตตากรณาและขอกราบขอบพระคณเปนอยางสง ขอขอบพระคณผเชยวชาญทกทานทชวยเหลอและใหคาแนะนาในการตรวจสอบพรอมทง แกไขเครองมอในการวจย อกทงผบรหารสถานศกษา ผชวยฝายทกฝาย ตลอดจนคณะครทกทานและขอบคณนกเรยนทกคนทใหความรวมมอชวยเหลอในการเกบรวบรวมขอมลของโรงเรยนเทศบาล ๔ (วดบารงธรรม) และโรงเรยนเทศบาล ๑ (วดทองพมพวง) เพองานวจยในครงน ขอกราบขอบพระคณ บดา - มารดา และพนองทกทานตลอดจนรนพ เพอน และรนนอง สาขาวชาการมธยมศกษาทเปนกาลงใจในการทาสารนพนธฉบบนจนสาเรจ คณคาและประโยชนใดๆ ทมในสารนพนธน ผวจย ขอมอบเปนเครองบชาบดา - มารดา คร - อาจารย ตลอดจนผมพระคณทกทาน

พฤทธ มาเนตร

สารบญ บทท หนา

1 บทนา .................................................................................................................. 1 ภมหลง .............................................................................................................. 1 ความมงหมายของการวจย ................................................................................. 3 ความสาคญของการวจย ..................................................................................... 3 ขอบเขตของการวจย .......................................................................................... 3 กลมประชากรเปาหมาย .............................................................................. 3 ระยะเวลาในการวจย ................................................................................... 3 เนอหาทใชในการวจย ................................................................................. 4 ตวแปรทศกษา ............................................................................................ 4 นยามศพทเฉพาะ ............................................................................................... 4 กรอบแนวคดในการวจย ..................................................................................... 6 สมมตฐานของการวจย ....................................................................................... 6

2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ ......................................................................... 7 เอกสารเกยวกบชดกจกรรม ................................................................................ 8 ความหมายของชดกจกรรม ......................................................................... 8 หลกการและทฤษฎทเกยวของกบชดกจกรรม .............................................. 9 ประเภทของชดกจกรรม .............................................................................. 10 องคประกอบของชดกจกรรม ....................................................................... 11 ขนตอนในการสรางชดกจกรรม .................................................................... 14 ประโยชนของชดกจกรรม ............................................................................ 17 งานวจยทเกยวของกบชดกจกรรม ............................................................... 20 เอกสารและงานวจยทเกยวของกบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ............... 21 ทกษะการสงเกต (Observation) .................................................................. 23 ทกษะการวด (Measurement) ..................................................................... 24 ทกษะการคานวณ (Using Number) ............................................................ 24 ทกษะการจาแนกประเภท (Classification) ................................................... ทกษะการหาความสมพนธระหวางสเปสกบสเปสและสเปสกบเวลา (Space/

Space Relationship and Space – time Relationship) ...............................

24

สารบญ (ตอ) บทท หนา

2 (ตอ) ทกษะการจดกระทาและสอความหมายขอมล (Organizing Data and

Communication) ........................................................................................ 25

ทกษะการลงความคดเหนจากขอมล (Inferring) ........................................... 26 ทกษะการพยากรณ (Prediction) ................................................................. 26 ทกษะการตงสมมตฐาน (Formulation Hypothesis) ..................................... 26 ทกษะการกาหนดนยามเชงปฏบตการ (Defining Operationally) .................. 26 ทกษะการกาหนดและควบคมตวแปร (Identifying and Controlling Variables) 26 ทกษะการทดลอง (Experimenting) ............................................................. 27 ทกษะการตความหมายขอมลและลงขอสรป (Interpreting Data Conclusion) ........... 27 งานวจยทเกยวของกบผลสมฤทธทางการเรยน .................................................... 29 เอกสารทเกยวกบการคดเชงมโนทศน ................................................................. 30 ความหมายของการคด ................................................................................ 30 ประเภทของการคด ..................................................................................... 32 ความหมายของการคดเชงมโนทศน ............................................................. 37 องคประกอบทเกยวของกบการคดเชงมโนทศน ............................................ 38 วธวดความสามารถทางการคดเชงมโนทศน ................................................. 38 ทฤษฎเกยวกบการคดเชงมโนทศน .............................................................. 39 เอกสารและงานวจยเกยวของกบแผนผงมโนทศน ................................................ 40 ความหมายของมโนทศน ............................................................................ 40 ความหมายของผงมโนทศน ........................................................................ 42 ความสาคญของมโนทศน ............................................................................ 43 ประเภทของผงมโนทศน ............................................................................. 44 ประโยชนของผงมโนทศน ........................................................................... 48 ทฤษฎการเรยนรทเปนพนฐานในการสรางแผนผงมโนทศน .......................... 49 งานวจยทเกยวของกบแผนผงมโนทศน ....................................................... 51 เอกสารทเกยวกบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมแบบจดกรอบมโนทศน ........... 53

สารบญ (ตอ) บทท หนา

3 วธดาเนนการวจย .............................................................................................. 57 การกาหนดกลมประชากรเปาหมาย .................................................................... 57 กลมประชากรเปาหมาย ..................................................................................... 57 เนอหาทใชในการวจย ......................................................................................... 57 ระยะเวลาทใชในการวจย .................................................................................... 57 แบบแผนการทดลอง .......................................................................................... 58 เครองมอทใชในการวจย ..................................................................................... 58 การเกบรวบรวมขอมล ........................................................................................ 61 การวเคราะหขอมล ............................................................................................. 61 สถตพนฐาน ................................................................................................ 61 สถตทใชในการหาคณภาพของเครองมอทใชในการวจย ............................... 62 สถตทใชในการทดสอบสมมตฐาน ................................................................ 65

4 ผลการวเคราะหขอมล ....................................................................................... 66 ผลการวเคราะหขอมล ........................................................................................ 66

5 สรปผล อภปรายผลและขอเสนอแนะ ................................................................ 68 ความมงหมายของการวจย ................................................................................. 68 สมมตฐานในการวจย .......................................................................................... 68 วธดาเนนการวจย .............................................................................................. 68 กลมประชากรเปาหมาย ..................................................................................... 68 เนอหาทใชในการวจย ......................................................................................... 68 เครองมอการวจย ............................................................................................... 69 วธดาเนนการทดลอง .......................................................................................... 69 การวเคราะหขอมล ............................................................................................. 69 สรปผลการวจย .................................................................................................. 69 อภปรายผลการวจย ........................................................................................... 70 ขอเสนอแนะ ...................................................................................................... 72

สารบญ (ตอ) บทท หนา

บรรณานกรม .................................................................................................................. 73 ภาคผนวก ....................................................................................................................... 81 ภาคผนวก ก .............................................................................................................. 82 ภาคผนวก ข .............................................................................................................. 95 ภาคผนวก ค .............................................................................................................. 186 ประวตยอผทาสารนพนธ ................................................................................................ 188

บญชตาราง ตาราง หนา

1 แบบแผนการทดลอง One Group Pretest – Posttest Design ………………………. 58 2 เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศนกอนเรยนและหลงเรยน ……

66

3 เปรยบเทยบความสามารถทางการคดเชงมโนทศนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศนกอนเรยนและหลงเรยน ……

67

4 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชา วทยาศาสตรตามความคดเหนของผเชยวชาญ ........................................................

83

5 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบทดสอบความสามารถทางการคดเชงมโนทศน ตามความคดเหนของผเชยวชาญ ...........................................................................

85

6 แสดงผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร เรอง โลกและการเปลยนแปลง ธรณภาค ธรณประวต และเอกภพ ........................................................................................

86

7 แสดงคะแนนแบบทดสอบวดความสามารถทางการคดเชงมโนทศน .......................... 89 8 ประสทธภาพของชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ................................... 92 9 แสดงคาความยากงาย (p) และคาอานาจจาแนก (r) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธ ทางการเรยนวทยาศาสตร .....................................................................................

93

10 คาความยากงาย (PE) และคาอานาจจาแนก (D) ของแบบทดสอบความสามารถทาง การคดเชงมโนทศน ...............................................................................................

94

บญชภาพประกอบ ภาพประกอบ หนา

1 กรอบแนวคดในการวจย ......................................................................................... 6 2 แสดงความสมพนธของความรทางวทยาศาสตร ...................................................... 22 3 แสดงความสมพนธระหวางความรทางวทยาศาสตรและกระบวนการทางวทยาศาสตร 28 4 ยทธศาสตรของการใหเหตผล (The Heuristics of Reasonic) ................................. 35 5 แสดงตวอยางแผนผงมโนทศนชนดกระจายออก ..................................................... 45 6 แสดงตวอยางแผนผงมโนทศนชนดปลายเปด ......................................................... 46 7 แสดงตวอยางผงมโนทศนชนดเชอมโยง ................................................................. 47 8 แสดงตวอยางผงมโนทศนชนดปลายปด ................................................................. 48 9 แสดงการเรยนรแบบทองจาและการเรยนรอยางมความหมาย .................................. 50 10 แสดงการเรยนรอยางมความหมาย ......................................................................... 50 11 แสดงสะพานเชอมการเรยนร .................................................................................. 51

บทท 1 บทนา

ภมหลง จากผลการวเคราะหสภาพปญหาการศกษาศกยภาพของเดกไทยของกรมวชาการ ทสรปสาระสาคญของการศกษาไดวา “นกเรยนระดบประถมศกษาและมธยมศกษามศกยภาพตาสดในทกษะทจาเปนตอการเรยนรในอนาคตโดยเฉพาะในทกษะการคด” (กรมวชาการ. 2540: 5) จงพอสรปไดวาบญญตสาคญของการจดการศกษานนยงไมมกระบวนการ ในการพฒนาใหนกเรยนเกดทกษะ กระบวน การคดเชงมโนทศน จากพนฐานการสรางความร ขอมล ขอเทจจรงทงหลายทอยรอบตวเรา เมอถกนามาจดกลมสงทมลกษณะเดยวกนไวดวยกนจะเกดเปนความคดรวบยอด ความคดรวบยอดของบคคลทกวางขวางละเอยดถถวน มองคความรเกดมากขน ความรมความเทยงตรงมากขน องคความรนนกจะพฒนาเปนขอสรป หลกการ ซงขอสรปหลกการตางๆ ทมการยอบรบและสามารถนาไปใชในบรบททกวางขวางยงขน ในทสดกจะพฒนาเปนทฤษฎของความรในเรองนนสามารถนาไปปรบใชอางอง พสจนและตรวจสอบได (สวทย มลคา. 2547: 9) พระราชบญญตการศกษาแหงชาตพทธศกราช 2542 เปนตวกาหนดแนวทางการจดการศกษาขนพนฐาน โดยยดหลกวาผเรยนสาคญทสด ดงนน การจดการเรยนรตองใหโอกาสผเรยนคนพบความรเอง โดยมสวนรวมในการสรางผลตผล ทมความหมายแกตนเอง การจดกระบวนการเรยนร ตองการมการวางแผน ออกแบบกจกรรมและจดประสบการณการเรยนรอยางมความหมาย เปนระบบ เพอใหเกดประโยชนสงสดตอผเรยน (วชย วงษใหญ. 2543: 20) จากการศกษาสภาพปญหาของการจดการศกษาไทยดงกลาว จะเหนไดวาปญหาทควรไดรบการแกไขอยางเรงดวน คอ การพฒนาทกษะกระบวนการคดเชงมโนทศนของผเรยน เพอใหเกดกระบวน การในการพจารณาสามารถนาไปใชแกปญหาในอนาคตได จงใหเกดการปรบปรงกลวธตางๆ เพอพฒนาการเรยนรของผเรยน การสอนใหนกเรยนมความร การคดเชงมโนทศน มความจาเปนมาก ซงคนไทยเกอบไมไดฝกเลย กระบวนการคดเปนกระบวนการหนงของกระบวนการเรยนร ทจะนาไปสการแกปญหาตางๆ ตามหลกการคดเปนทาเปน แกปญหาเปน ซงสอดคลองกบแนวทางของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 (ฉบบแกไขเพมเตม ฉบบท 2 พ.ศ. 2545) มาตรา 22 ระบไววา “การจดการศกษาตองยดหลกวา ผเรยนทกคนมความสามารถเรยนร และพฒนาตนเองได และถอวาผเรยนมความสาคญทสดกระบวนการจดการศกษา ตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ” และมาตรา 24 ไดระบไววา การจดเนอหาสาระกจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจ และความถนดของผเรยน โดยคานงถงความแตกตางระหวางบคคล ฝกทกษะกระบวนการคด การจดการเผชญสถานการณ และการประยกตความร เพอใชในการปองกนและแกไขปญหาฝกการปฏบตใหทาไดคดเปน ทาเปน

2 เพอนาไปสเปาหมายของการเปนคนเกง ด มสข จะเหนไดวา จากแนวทางทถอเปนปจจยนาไปสเปาหมายของการศกษาไดมนกการศกษาหลายคนทคดคนกระบวนการตางๆ เพอพฒนาผเรยนหนงในกระบวนการนน คอ การสอนใหผเรยนคดเชงมโนทศนโดยใชแผนผงมโนทศน แผนผงมโนทศน เปนกจกรรมการเรยนทเนนกระบวนการคดในการเชอมโยงความรใหมเขากบความรเดม ในรปของความคดรวบยอด หรอมโนทศน อนกอใหเกดการเรยนรอยางมความหมาย ตามแนวทฤษฏการเรยนรของ ออซเบล ซงออซเบล ไดอธบายวาการเรยนรอยางมความหมาย จะเกดขนไดหากการเรยนรนนสามารถเชอมโยงกบสงใดสงหนงทมมากอน ดงนน การใหกรอบความคดแกนกเรยนกอนเสนอเนอหาสาระใดๆ จะเปนโครงสรางทผเรยนสามารถนาเนอหา หรอสงทเรยนใหมไปเชอมโยงได ทาใหการเรยนรเปนไปอยางมความหมาย โจเซฟ ด โนแวค (Novack; & Gowin. 1984) และผรวมงานทมหาวทยาลย Cornell ประเทศสหรฐอเมรกา เปนผพฒนาผงมโนทศนขน มจดมงหมายเพอชวยใหนกเรยนไดพฒนากระบวนการคดทมระบบ โดยมความเชอพนฐานวาคนเราใชความรโดยอาศยมโนทศน ความรตางๆ ถกสรางขนมา โดยการนาความหมาย ของสงทเรยนชดเจนขน โครงสรางของผงมโนทศนประกอบดวยสวนทสาคญ คอ คามโนทศน คาเชอมโยง และเสนเชอมโยง การเขยนผงมโนทศนเปนการเขยนแผนภมทแสดงถงการเชอมโยงระหวางมโนทศนตางๆ ทเกยวของกนจะทาใหเหนโครงสรางของเนอหา ความสมพนธของขอเทจจรง และแนวคดในเรองนนทงหมดในลกษณะทเปนรปธรรม การสอนอานเพอจบใจความสาคญโดยใหเขยนผงมโนทศนจะแสดงใหเหนความสมพนธระหวางประเดนตางๆ ไดชดเจนขน นกเรยนจะมองเหนขนตอนและเหตการณตางๆ เปนลาดบสงผลใหเขาใจเรองทอานไดดขน สนาทราและคณะ (Sinatra; others. 1986) กลาววา การสรางผงหรอแผนภมเพอเชอมโยงความคดรวบยอดหลกและความรวบยอดรอง สามารถใชไดดกบการอาน เพอความเขาใจ ทาใหนกเรยนเขาใจความคดรวบยอดทงหมดของเรอง นอกจากนยงสามารถนาผงมโนทศนไปใชในการฝกทกษะการเขยนได ดงทมนส บญประกอบ (2534: 150) กลาววา วธการเขยนผงมโนทศนจะนาไปประยกตใชพฒนาคาศพทใหแผขยายออกไป และนาไปสการเขยนเรยงความ หรอการเขยนชนดอนๆ ไดดวยวธการระดมพลงสมอง โดยการกาหนดคามโนทศนหลก แลวเขยนคามโนทศนรอง ทเกยวของแยกยอยออกไปไดเรอยๆ เปนรปแบบเครอขาย ในปจจบนการสอบคดเลอกเขาในระดบอดมศกษาไดเปลยนรปแบบการสอบใหม โดยใหมการสอบวชาความถนดทวไป โดยวชาความถนดทวไป จะแบงออกเปน 2 สวน ซงในสวนท 1 นน จะมเนอหาทเกยวของกบการคดเชงมโนทศน และในการสอบวชาความถนดทวไปและความถนดเฉพาะในครงท 1 ป 2553 นน ทาง ศ.ดร.อทมพร จามรมาน ผอานวยการสถาบนทดสอบทางการศกษาแหงชาต ซงมหนาทโดยตรงในการรบผดชอบการสอบวชาความถนดทวไป และความถนดเฉพาะ ไดกลาวโดยสรปวา จะนาการคดเชงมโนทศนซงตองใชแผนผงมโนทศนในการสอบในทกวชา จากแนวทางการจดการศกษาดงกลาว ผวจย จงเลงเหนความสาคญของการจดการศกษาโดยใชชดกจกรรมการเขยนแผนผงมโนทศน เพอพฒนากระบวนการคดในกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ซงเปนกลมสาระทจาเปนอาศยเรองหลกการคดถงเหตและผลเปนองคความรสาคญ โดยจดกระบวน

3 การเรยนการสอนใหผเรยนชวงชนท 4 ทเปนวยทเหมาะแกการพฒนากระบวนการคดอนจะสงผลใหนกเรยนไดพฒนาความคดอยางมระบบควบคไปกบการเรยนร นาจะทาใหเกดการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน และมแนวทางในการนาไปสการคดเชงมโนทศน เพอใชแกไขปญหาในอนาคต โดยใชหลกวทยาศาสตรเปนเครองมอในการแกปญหา ผวจยไดเลอกกลมเปาหมายเปนนกเรยนชวงชนท 4 ระดบมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนเทศบาล ๔ (วดบารงธรรม) ตาบลปากเพรยว อาเภอเมอง จงหวดสระบร สงกดองคกรปกครองสวนทองถน เทศบาลเมองสระบร จงนากระบวนการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน มาใชจดการเรยนการสอนซงจะสงผลสการพฒนาและปรบปรงกระบวนการสอนในกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรตอไป

ความมงหมายของการวจย 1. เพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน 2. เพอศกษาความสามารถทางการคดเชงมโนทศนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน

ความสาคญของการวจย 1. ไดตวอยางชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน 2. ทาใหทราบผลการเรยนรดานผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถทางการคดเชงมโนทศนทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน 3. ครผสอนวชาวทยาศาสตรใชชดกจกรรมในการจดการเรยนร เพอพฒนาทกษะกระบวนการคดเชงมโนทศน

ขอบเขตของการวจย กลมประชากรเปาหมาย ประชากรทใชในการวจย เปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนเทศบาล ๔ (วดบารงธรรม) ตาบลปากเพรยว อาเภอเมอง จงหวดสระบร สงกดองคกรปกครองสวนทองถน เทศบาลเมองสระบร จานวน 1 หองเรยน จานวนนกเรยน 45 คน ระยะเวลาในการวจย ระยะเวลาทใชในการวจย ผวจยทาการทดลองในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2552 โดยใชเวลาทดลองจานวน 14 คาบ คาบละ 50 นาท เวลา 5 สปดาห

4 เนอหาทใชในการวจย เนอหาทใชในการวจยครงน คอ กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชวงชนท 4 ชนมธยมศกษาปท 4 สาระท 6: กระบวนการเปลยนแปลงของโลก และสาระท 7: ดาราศาสตรและอวกาศ โดยมหวขอเรองตอไปน 1. เรองท 1 โลกและการเปลยนแปลง 2. เรองท 2 ธรณภาค 3. เรองท 3 ธรณประวต 4. เรองท 4 เอกภพ ตวแปรทศกษา ตวแปรอสระ ไดแก การจดการเรยนรดวยชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ตวแปรตาม ไดแก ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ความสามารถทางการคดเชงมโนทศน

นยามศพทเฉพาะ 1. การจดการเรยนรดวยชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน หมายถง นวตกรรม ทสรางขนเพอฝกกระบวนการคดอยางเปนระบบตามขนตอน สอดคลองกบเนอหาสาระการเรยนรของรายวชาและสอดคลองกบผลการเรยนรทคาดหวง เพอเพมผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร และ ความสามารถทางการคดเชงมโนทศน โดยมครเปนผใหคาแนะนาชวยเหลอใหการจดกจกรรมการเรยนรมประสทธภาพและผเรยนเกดการเรยนรอยางอสระ ซงชดกจกรรมประกอบดวย 1.1 ชอชดกจกรรม 1.2 ขอแนะนาในการใชชดกจกรรม เปนสวนทอธบายถงสาระการเรยนร รายละเอยดเกยวกบสาระทตองการใหผทาชดกจกรรมทราบ ซงประกอบไปดวย

1.1.1 สาระท 6: กระบวนการเปลยนแปลงของโลก โดยมหวขอเรองดงน 1.1.1.1 ชดกจกรรมท 1 เรอง โลกและการเปลยนแปลง 1.1.1.2 ชดกจกรรมท 2 เรอง ธรณภาค 1.1.1.3 ชดกจกรรมท 3 เรอง ธรณประวต

1.1.2 สาระท 7: ดาราศาสตรและอวกาศ

1.1.2.1 ชดกจกรรมท 4 เรอง เอกภพ 1.3 คาชแจง เปนสวนทอธบายวธใชชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน เพอใหบรรลตามจดหมายทวางไว ประกอบดวย

5 1.3.1 จดประสงคของกจกรรม เปนสวนทระบเปาหมายทนกเรยนตองทาในชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน 1.3.2 เวลา เปนสวนทกาหนดระยะเวลาในการทาชดกจกรรม

1.3.3 กจกรรมการเรยนร เปนสวนทใหผเรยนไดลงมอปฏบตในแตละกจกรรม ม 3 ขนตอน ดงน 1.3.3.1 ขนฝกทกษะการจบใจความ หมายถง การมงคนหาสาระสาคญของเรองทไดอานจากชดกจกรรม ซงแบงออกเปน 2 สวน คอ สวนทเปนใจความสาคญ และสวนทขยายใจความสาคญหรอสวนประกอบ 1.3.3.2 ขนฝกวเคราะหประโยค หมายถง การฝกจาแนกแยกแยะประโยคทผเรยนไดอานจากชดกจกรรม

1.3.3.3 ขนฝกเชอมโยงความคด หมายถง การฝกใชแผนผงมโนทศน ในโครงสรางทางความคดเรองใดเรองหนงในรปแบบทมสองมต เปนแผนภาพแทนความคดทแสดงใหเหนถงความสมพนธทมความหมายระหวางความคดรวบยอดตางๆ โดยอยในรปของขอความ ซงในการรวบรวมความคดรวบยอดนนตองใชความเขาใจทชดเจนและแมนยาทงในเรองความหมาย และความเชอมโยงของความคดรวบยอด 2. ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร หมายถง ความสามารถในการเรยนรวชาวทยาศาสตร ทวดไดจากคะแนนตอบแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร แบบปรนย 4 ตวเลอก ทผวจยสรางขนตามเนอหาและจดประสงคการเรยนรวทยาศาสตร สาระท 6: กระบวนการเปลยนแปลงโลก และสาระท 7: ดาราศาสตรและอวกาศ วชาโลก ดาราศาสตรและอวกาศ หนวยการเรยนรเรอง โลกและการเปลยนแปลง ธรณภาค ธรณประวต และเอกภพ โดยวดจากความสามารถดานตางๆ 4 ดาน คอ 2.1 ความร – ความจา หมายถง ความสามารถในการระลกถงสงทเคยเรยนมาแลวเกยวกบขอเทจจรง ขอตกลง คาศพท หลกการและทฤษฎทางวทยาศาสตร 2.2 ดานความเขาใจ หมายถง ความสามารถในการอธบายความหมาย ขยายความและแปลความร โดยอาศยขอเทจจรง ขอตกลง คาศพท หลกการและทฤษฎทางวทยาศาสตร 2.3 ดานการนาไปใช หมายถง ความสามารถในการนาความร วธการทางวทยาศาสตร ไปใชในสถานการณใหมทแตกตางกนออกไป หรอสถานการณทคลายคลงโดยเฉพาะอยางยงการนาไปใช ในชวตประจาวน 2.4 ดานทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร หมายถง ความสามารถของบคคลในการสบเสาะ หาความร โดยผานการปฏบตและฝกฝนความคดอยางเปนระบบจนเกดความชานาญ สามารถเลอกใชกจกรรมตางๆ ไดอยางเหมาะสม สาหรบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรทสอดคลองกบเนอหาการวจยครงน ประกอบดวยทกษะการสงเกต ทกษะการจดกระทาและสอความหมายขอมล ทกษะการจาแนกประเภท และทกษะการตความหมายขอมลและลงขอสรป ผลสมฤทธทางการเรยน วดโดยใชแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนทผวจยไดสรางขนตามเนอหาและจดประสงคการเรยนรวชาวทยาศาสตร

6 ในระดบมธยมศกษาปท 4 3. ความสามารถทางการคดเชงมโนทศน หมายถง ความสามารถทางสมองในการเชอมโยงความสมพนธของขอมลทงหมดทเปนองคประกอบทางความคด ความเขาใจทสรปเกยวกบการจดกลมสงใดสงหนงทเกดจากการสงเกต หรอการไดรบประสบการณเกยวกบสงนนหรอเรองนน แลวใชคณลกษณะหรอคณสมบตทมลกษณะคลายคลงกน จดเขาเปนกลมเดยวกน ซงจะทาใหเกดความเขาใจสงตางๆ ไดงายขน โดยมการจดระบบ จดลาดบความสาคญของขอมล เพอสรางความคดรวบยอดในเรองโลกและการเปลยนแปลง ธรณภาค ธรณประวตและเอกภพ

กรอบแนวคดในการวจย

ภาพประกอบ 1 กรอบแนวคดในการวจย

สมมตฐานของการวจย 1. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน มผล สมฤทธทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยน 2. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน มความ สามารถทางการคดเชงมโนทศนทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยน

- ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร - ความสามารถทางการคดเชงมโนทศน

การจดการเรยนรดวยชดกจกรรม

การเรยนแบบจดกรอบมโนทศน

ตวแปรตาม ตวแปรอสร

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

การวจยครงน ผวจยไดคนควาเอกสาร ตารา และ งานวจยทเกยวของ ดงน 1. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบชดกจกรรม 1.1 ความหมายของชดกจกรรม 1.2 หลกการและทฤษฎทเกยวของกบชดกจกรรม 1.3 ประเภทของชดกจกรรม 1.4 องคประกอบของชดกจกรรม 1.5 ขนตอนในการสรางชดกจกรรม 1.6 ประโยชนของชดกจกรรม 1.7 งานวจยทเกยวของกบชดกจกรรม 2. เอกสารและงานวจยทเกยวของผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร 2.1 ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร 2.2 งานวจยทเกยวของกบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร 3. เอกสารเกยวกบการคดเชงมโนทศน 3.1 ความหมายของการคด 3.2 ประเภทของการคด 3.3 ความหมายของการคดเชงมโนทศน 3.4 องคประกอบทเกยวของกบการคดเชงมโนทศน 3.5 วธการวดความสามารถทางการคดเชงมโนทศน 3.6 ทฤษฎเกยวกบการคดเชงมโนทศน 4. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบแผนผงมโนทศน 4.1 ความหมายของมโนทศน 4.2 ความหมายของผงมโนทศน 4.3 ความสาคญของผงมโนทศน 4.4 ประเภทของผงมโนทศน 4.5 ประโยชนของผงมโนทศน 4.6 ทฤษฎการเรยนรทเปนพนฐานในการสรางแผนผงมโนทศน 4.7 งานวจยทเกยวของกบแผนผงมโนทศน

8

5. เอกสารทเกยวกบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมแบบจดกรอบมโนทศน 5.1 ความหมายของการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมแบบจดกรอบมโนทศน 5.2 วตถประสงคของการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมแบบจดกรอบมโนทศน 5.3 องคประกอบสาคญของการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมแบบจดกรอบ มโนทศน 5.4 แนวคดเกยวกบกรอบมโนทศนหรอแผนภาพโครงเรอง 5.5 รปแบบของกรอบมโนทศน 5.6 ขนตอนการสรางกรอบมโนทศน 5.7 ขนตอนการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมแบบจดกรอบมโนทศน

1. เอกสารเกยวกบชดกจกรรม 1.1 ความหมายของชดกจกรรม ชดกจกรรม (Activity Packages) เปนนวตกรรมทางการศกษาอยางหนงทมชอเรยกตางๆ กน เชน ชดการสอน ชดการเรยน ชดการเรยนสาเรจรป เปนสอการสอนทสามารถชวยแกปญหาความแตกตางระหวางนกเรยนหรอระหวางบคคล และสงเสรมใหนกเรยนไดเรยนรเตมความสามารถ ในการวจยครงนผวจยขอใชคาวา ชดกจกรรม และมนกการศกษาหลายทานไดใหความหมายไว ดงน บญเกอ ควรหาเวช (2542: 91) ไดใหความหมาย ชดการสอนเปนนวตกรรมทางการศกษา โดยใชสอการสอนตงแตสองชนดขนไปรวมกน เพอใหผเรยนไดรบความรตามทตองการ สอทใชรวมกนจะชวยเสรมประสบการณ ซงกนและกน ชวยใหผเรยนไดรบความรอยางมประสทธภาพ และยงชวยใหผเรยนเกดความมนใจ จรพรรณ ทองเขยว (2543: 22) กลาววาชดกจกรรมเปนสอการเรยนการสอนทจดทาขน เพอใหผเรยนมอสระในการเรยน สามารถศกษาไดดวยตนเอง พงครนอยทสดจนเกดความเขาใจ เกดแนวคด ทถกตอง ชลสต จนทาส (2543: 10) ไดใหความหมายของชดกจกรรมวา เปนสอการเรยนสาเรจรป ซงประกอบดวย คาชแจง ชอเรอง จดมงหมาย กจกรรมและการประเมนผล ใหนกเรยนไดศกษาดวยตนเองตามความสามารถและความถนด เพอการพฒนาใหนกเรยนเกดการเรยนร หนงนช กาฬภกด (2543: 14) ไดใหความหมายวาชดกจกรรมเปนสอการเรยนสาเรจรปประกอบดวยอปกรณหลายชนด นกเรยนสามารถศกษาไดดวยตนเองตามขนตอนทระบไว เพอการใชชดอยางมประสทธภาพ นกเรยนสามารถเรยนอยางอสระ ตามความสามารถของแตละบคคล ศรลกษณ หนองเส (2545: 12) ไดใหความหมายของชดกจกรรมวา เปนสอการเรยนการสอนทสรางขน เพอใชประกอบกจกรรมการเรยนการสอนใหนกเรยนสามารถศกษาคนควาไดดวยตนเองตามศกยภาพของนกเรยนแตละคนโดยมรปแบบและขนตอนทกาหนดไว

9

สวทย มลคา และ อรทย มลคา (2545: 51) ไดใหความหมายของชดกจกรรมวาเปนสอการสอนชนดหนงทเปนลกษณะของสอประสม และเปนการใชสอตงแตสองชนดขนไปรวมกน เพอใหนกเรยนไดรบความตองการ โดยอาจจดขนสาหรบหนวยการเรยนตามหวขอเรองและประสบการณของแตละหนวยทตองการใหนกเรยน ไดเรยนรอาจจดไวเปนชดในกลอง ซองกระเปา ชดกจกรรมอาจประกอบดวยเนอหาสาระ คาสง ใบงาน ในการทากจกรรม วสด อปกรณเอกสาร ความร เครองมอ หรอสอจาเปนสาหรบกจกรรมตางๆ รวมทงแบบวดและประเมนผลการเรยนร พลทรพย โพธสข (2546: 21) ไดใหความหมายของชดกจกรรมวา เปนสอการเรยนการสอน ซงเปนนวตกรรมทางการศกษาชวยใหมผเรยน เรยนไดดวยตนเอง ทาใหเกดทกษะในการแสวงหาความรและเกดพฤตกรรมตามเปาหมายของการเรยนร จากทกลาวมาขางตน สรปไดวา ชดกจกรรม หมายถง สอการเรยนการสอนซงเปนนวตกรรมทางการศกษาททาใหผเรยนนนสามารถเกดการเรยนรไดดวยตนเองตามขนตอนทไดระบไวในชดกจกรรมเพอใหบรรลจดมงหมายอยางมประสทธภาพ โดยผเรยนพงครผสอนใหนอยทสด ทาใหผเรยนสามารถเกดการเรยนรอยางเปนอสระตามความสามารถของแตละบคคล 1.2 หลกการและทฤษฎทเกยวของกบชดกจกรรม ชยยงค พรหมวงศ และคณะ (2521: 107 – 109) ไดกลาวถงแนวความคดทจะนาสการผลตชดกจกรรม สรปได ดงน 1. แนวความคดเรองความแตกตางระหวางบคคล บคคลมความแตกตางกนหลายดาน เชน สตปญญา ความสามารถ ความสนใจ รางกาย สงคม การนาวธการสอนเปนรายบคคลมาใช จงเปนวธการทเหมาะสมทสด 2. ความพยายามทจะเปลยนการเรยนการสอน ทมครเปนแหลงความรมาเปนผจดประสบการณใหกบผเรยน โดยใชแหลงความรจากสอการสอนแบบตางๆ ประกอบดวยวสด อปกรณและวธการ โดยนยมจดในรปของชดการสอนหรอชดกจกรรม 3. แนวความคดทจะนาการใชโสตทศนปกรณมาบรณาการเปนแหลงความร เพอชวยเหลอนกเรยน 4. แนวความคดทจะสรางปฏสมพนธระหวางครกบนกเรยน นกเรยนกบนกเรยน และ นกเรยนกบสงแวดลอม ในอดตครจะเปนผนาและนกเรยนเปนผตาม ทาใหนกเรยนไมมโอกาส ในการแสดงความเหนอยางเสร แตในปจจบนเปดโอกาสใหนกเรยนไดทากจกรรมรวมกนมากขน 5. แนวความคดในการจดสภาพแวดลอมการเรยนร โดยนาหลกจตวทยาการเรยนรมาใชโดยการเปดโอกาสใหนกเรยนเขารวมกจกรรมตามความสามารถและความสนใจของตนเองทงยงไดทราบผลการปฏบตกจกรรมของตน เมอปฏบตกจกรรมถกตองกจะไดรบการเสรมแรง ทาใหเกดความพงพอใจ และความพยายามปฏบตกจกรรมตอไปดวยความตงใจจากแนวคดของนกวชาการ จากทกลาวมา สรปไดวา การนาทฤษฎหรอหลกการตางๆ ไปนามาสการผลตชดกจกรรมเปนการใชความแตกตางระหวางบคคลเปนแกนหลกในการสรางเปลยนแปลงจากการจดการเรยนการสอน

10

ทครผสอนเปนหลกเปลยนเปนวธการทสรางและจดประสบการณใหผเรยน โดยอาศยการเรยนรจากภมทศน แหลงเรยนร ตลอดจนการรบรจากการสอสารและสอประสมหลายๆ อยางมาเปนวธการในการเรยนร และผสอนมทกษะในการจดกจกรรมการเรยนใหมประสทธภาพเปนระบบเปนขนตอน ตลอดจนมการพฒนาและปรบปรงใหเกดประสทธภาพอยเสมอ 1.3 ประเภทของชดกจกรรม ชยยงค พรหมวงศ (2526: 118) กลาววา ชดการสอนหรอชดกจกรรม ม 4 ประเภท คอ 1. ชดการสอนประกอบคาบรรยาย เปนชดการสอนทมงขยายเนอหาสาระการสอนแบบบรรยายใหชดเจนยงขน ชวยใหผสอนพดนอยลงและใชสอการสอนทาหนาทแทน 2. ชดการสอนแบบกลมกจกรรม เปนชดการสอนทมงใหนกเรยนไดประกอบกจกรรมกลม เชน การสอนแบบศนยการเรยน กลมสมพนธ เปนตน 3. การสอนตามเอกตภาพหรอการสอนเปนรายบคคล เปนการสอนทมงใหนกเรยนสามารถศกษาหาความรไดดวยตนเองตามความแตกตางระหวางบคคลอาจเปนการเรยนในโรงเรยนหรอในบานกได เพอใหผเรยนกาวหนาตามความสามารถ ความสนใจและความพรอมของผเรยน 4. ชดการสอนทางไกล เปนชดการสอนทครผสอนกบผเรยนทอยตางถน ตางเวลา มงสอนใหผเรยนศกษาดวยตนเองโดยไมตองเขาเรยน สวทย มลคา และอรทย มลคา (2545: 52 – 53) ไดแบงประเภทของชดการสอนไว 3 ประเภท คอ 1. ชดการสอนประกอบคาบรรยายของคร เปนชดการสอนสาหรบครใชสอนนกเรยนเปนกลมใหญ หรอเปนการสอนทตองการปพนฐานใหนกเรยนสวนใหญร และเขาใจในเวลาเดยวกน มงในการขยายเนอหาสาระใหชดเจนยงขน ชดการสอนแบบนจะชวยใหครลดการพดใหนอยลง และใชสอการสอนทมพรอมในชดการสอน 2. ชดการสอนแบบกลมกจกรรม เปนชดการสอนสาหรบใหนกเรยนรวมกนเปนกลมเลก ๆประมาณ 5 – 7 คน โดยใชสอการสอนทบรรจไวในชดการสอนแตละชด มงทจะฝกทกษะในเนอหา วชาทเรยน และใหนกเรยนมโอกาสทางานรวมกน 3. ชดการสอนแบบรายบคคลหรอชดการสอนตามเอกตภาพ เปนชดการสอนสาหรบเรยนดวยตนเองเปนรายบคคล คอ นกเรยนจะตองศกษาหาความรตามความสามารถและความสนใจของตนเอง อาจจะเรยนทโรงเรยนหรอทบานกได สวนมากมกจะมงใหนกเรยนไดทาความเขาใจในเนอหาวชาทเรยนเพมเตม นกเรยนสามารถประเมลผลการเรยนดวยตนเอง วชราภรณ เจรญสข (2547: 13; อางองจาก สกจ ศรพรหม. 2541: 68 – 69) ไดแบงประเภทของชดการสอนเปน 3 ประเภท คอ 1. ชดการสอนประกอบคาบรรยาย หรอเรยกวา ชดการสอนสาหรบครผใช คอ เปนการสอนทกาหนดกจกรรมและสอการเรยน เพอใหครใชประกอบการสอน การบรรยาย เพอเปลยนบทบาทของครใหนอยลง เนนบทบาทของนกเรยนใหมากขน

11

2. ชดการสอนสาหรบกจกรรมกลม ชดการสอนแบบนเนนทตวนกเรยนได ประกอบกจกรรมรวมกนและอาจจดในรปแบบของศนยการเรยน แตละศนยมสอการเรยนหรอบทเรยนครบชดตามจานวนนกเรยนในศนยกจกรรมนนใหนกเรยนไดหมนทากจกรรมจนครบทกศนย 3. ชดการสอนรายบคคล เปนชดการสอนทผลตขนสาหรบนกเรยนเปนรายบคคล นกเรยนศกษาดวยตนเองตามความสามารถของตนเอง และประเมนความกาวหนาของตนเอง จากทกลาวมาสรปไดวา ชดกจกรรมนนสามารถแบงออกเปน 3 ประเภทหลกได คอ ชดกจกรรมประกอบคาบรรยาย ชดกจกรรมกลม และชดกจกรรมรายบคคล 1.4 องคประกอบของชดกจกรรม คารดาเรลล (Cardarelli. 1973: 150) ไดกาหนดโครงสรางชดการเรยนหรอชดกจกรรมวาตองประกอบดวย 1. หวขอ 2. หวขอยอย 3. จดมงหมายหรอเหตผล 4. จดมงหมายเชงพฤตกรรม 5. การทดสอบกอนเรยน 6. กจกรรมและการประเมนตนเอง 7. การทดสอบยอย 8. การทดสอบขนสดทาย เนลสน และเลอเบยร (Nelson; & Lorbeer. 1975: 247) ไดสรางชดการเรยนกจกรรมทางวทยาศาสตรสาหรบแนะนาคร ซงประกอบดวยกจกรรมทางดานวทยาศาสตร ซงครสามารถนากจกรรมนไปใชในหองเรยนหรอใชเปนหนงสออางองเพมเตม ใชฝกฝนทกษะการทาโครงงานในการสรางชดการเรยนแตละกจกรรมประกอบไปดวยปญหา เพอนาไปสกจกรรมคาถามการทมปญหาและคาถามจะชวยใหครเลอกกจกรรมตางๆ ทเหมาะสมมาใชในการสอบถามความคดเหนของเดกได คาถามทางดานความคดสรางสรรคจะรวบรวมไวทายกจกรรมแตละกจกรรม คาถามเหลานจะชกจงเดก แนะนาเดก และคร เพอใหคดเชงวพากษวจารณ ใหมการทดลองกวางขวางออกไป ถานกเรยนสนใจจะศกษาตอไปอก ทกกจกรรมทสรางขนอยกบระดบชนกลม และความสนใจของเดก ลกษณะของชดกจกรรมประกอบดวย 1. ปญหาซงเปนชอเรองของกจกรรม 2. วสด อปกรณ 3. วธดาเนนการทดลอง 4. รายละเอยดเพมเตมประกอบไปดวยการอางองกฎเกณฑทางวทยาศาสตรและคาแนะนาตางๆ ในการศกษาตอไป

12

5. คาถามทายกจกรรมเพอใหเกดความคด คาถามเราใจเดกทาใหเกดการซกถามและคดหาวธการเพอหาคาตอบเหลานน ทศนา แขมณ (2534: 10 – 12) กลาววา ชดการเรยนหรอชดกจกรรมประกอบดวยสวนตางๆ ดงน 1. ชอกจกรรม ประกอบดวย หมายเลขกจกรรม ชอของกจกรรม และเนอหาของกจกรรมนน 2. คาชแจง เปนสวนทอธบายความมงหมายหลกของกจกรรมและลกษณะของการจดกจกรรมเพอใหบรรลจดมงหมาย 3. จดมงหมาย เปนสวนทระบจดมงหมายทสาคญของกจกรรมนน แนวคดเปนสวนทระบเนอหา หรอมโนทศนของกจกรรมนน สวนนควรไดรบการยาและเนนพเศษ 4. เปนสวนทระบถงวสด อปกรณ ทจาเปนในการดาเนนกจกรรม เพอใหครทราบวาตองเตรยมอะไรบาง 5. ขนตอนในการดาเนนกจกรรมเปนสวนทระบวธการดาเนนกจกรรมเพอใหบรรลตามวตถ ประสงคทตงไว วธการจดกจกรรมนไดจดไวเปนขนตอน สมจต สวธนไพบลย (2537: 43) ไดกลาวถงองคประกอบของชดกจกรรมวทยาศาสตรและเทคโนโลย ประกอบดวย 1. ชอชด หมายถง ลาดบทของชดและหวเรอง 2. เวลา หมายถง กาหนดเวลาเรยนเปน 50 หรอ 100 นาท ตามหลกสตรกระทรวงศกษาธการ 3. จดประสงคการเรยนร หมายถง การระบพฤตกรรมการเรยนรตามหลกสตร 4. ขอชวนคด หมายถง การกาหนดคตพจนใหคดนาไปสการสรางจตสานกการพงพาตนเอง 5. กจกรรม หมายถง การกาหนดงานปฏบต การอานคนควาจากเอกสาร หนงสอเรยน การทดลองโดยมวสดอปกรณให 6. การตรวจสอบบทสรป หมายถง การตรวจสอบขอความทสรปไวใหวาถกตองกบความเขาใจมากนอยเพยงไร 7. การทากจกรรมสะสมคะแนน หมายถง การใหนกเรยนเลอกทากจกรรมตามลาดบความสนใจ 8. การตอบคาถามทายกจกรรม หมายถง การกาหนดคาถามตามจดประสงคใหนกเรยนตอบ 9. การตรวจคาตอบ หมายถง การใหนกเรยนตรวจคาตอบดวยตนเอง โดยดจากแบบเฉลยคาตอบทใหไว 10. แบบประเมนตนเอง หมายถง แบบฟอรมทใหนกเรยนกรอกคะแนนทไดจากการประเมนผลดวยตนเอง

13

กรรณการ ไผทฉนท (2541: 83 – 84) ไดจดทาชดกจกรรมสงแวดลอมตามวธการวจย มสวน ประกอบดงน 1. ชอกจกรรม เปนสวนทระบชอเนอหาการเรยน 2. คาชแจง เปนสวนทอธบายการใชชดกจกรรมเพอใหบรรลจดมงหมายทวางไว 3. จดประสงคของกจกรรม เปนสวนทระบเปาหมายทนกเรยนตองทาใหบรรลผลเมอจบกจกรรม 4. เวลาทใช เปนสวนทระบในการเรยนชดกจกรรมนน 5. สอ เปนสวนทระบถงวสด อปกรณทใชในการดาเนนการกบชดกจกรรมนน 6. เนอหา เปนรายละเอยดทตองการใหนกเรยนทราบ 7. กจกรรมเปนสวนทนกเรยนปฏบตตามขนตอนทกาหนดไวในชดกจกรรม ชลสต จนทาส (2543: 50) ไดทาชดกจกรรมการตดสนใจทางวทยาศาสตรมสวนประกอบดงน 1. ชอกจกรรม เปนชอทจะศกษาในชดกจกรรมนน 2. คาชแจง เปนสวนทอธบายการใชชดกจกรรมเพอใหบรรลจดมงหมายทวางไว 3. จดประสงคของกจกรรม เปนสวนทระบเปาหมายทนกเรยนตองทาใหบรรลผลเมอจบกจกรรม 4. เวลาทใช เปนสวนระบเวลาในการเรยนชดกจกรรมนน 5. สอ เปนสวนทระบถงวสดอปกรณทใชในการปฏบตกจกรรม 6. เนอหา เปนรายละเอยดทตองการใหนกเรยนทราบ 7. สถานการณ เปนสวนทระบสถานการณทเปนการบรรยาย รปภาพ หรอการทดลอง 8. กจกรรม เปนสวนทใหนกเรยนปฏบตทกาหนดไวในชดกจกรรม 9. คาถามทายกจกรรม เปนสวนทระบขอคาถามการปฏบตกจกรรม 10. คาเฉลยกจกรรม เปนสวนทระบถงคาตอบในคาถามทายกจกรรม สวทย มลคา และอรทย มลคา (2545: 52) ไดแบงองคประกอบของชดกจกรรมไว ดงน 1. คมอการใชชดการสอน เปนคมอและแผนการสอนสาหรบครหรอนกเรยนตามแตชนดของชดการสอน ภายในคมอจะชแจงถงวธการใชชดการสอน อาจจะทาเปนเลมหรอแผนพบกได 2. บตรคาสงหรอคาแนะนา จะเปนสวนทบอกใหนกเรยนดาเนนการเรยนหรอประกอบกจกรรมแตละอยาง ตามขนตอนทกาหนดไว มกจะอยในรปของกระดาษแขง ซงจะประกอบดวย 2.1 คาอธบายในเรองทจะศกษา 2.2 คาสงใหนกเรยนดาเนนกจกรรม 2.3 การสรปบทเรยน 3. เนอหาสาระและสอ จะบรรจไวในรปของสอตาง ๆอาจประกอบดวยบทเรยน โปรแกรม สไลด เทปบนทกเสยง วดโอ แผนภาพโปรงใส วสดกราฟก หนจาลองของตวอยาง รปภาพ เปนตน นกเรยนจะศกษาจากสอการสอนตางๆ ทบรรจในชดการสอนตามบตรคาทกาหนดไวให

14

4. แบบประเมนผล นกเรยนจะทาการประเมนผลความรดวยตนเองกอนและหลงเรยน แบบประเมนผลทอยในชดการสอนอาจจะเปนแบบฝกหดใหเตมคาลงในชองวาง เลอกคาตอบทถก จบค ดผลจากการทดลอง หรอใหทากจกรรมสวนประกอบขางตนนจะบรรจอยในกลองหรอซอง จดเอาไวเปนหมวดหมเพอสะดวกแกการใชนยมแยกออกเปนสวนตาง ๆ ดงน 1. กลอง 2. สอการสอนและบตรบอกชนดของสอการสอนเรยงตามการใช 3. บนทกการสอน ประกอบดวยรายละเอยดดงน 3.1 รายละเอยดเกยวกบวชาและหนวยการสอน 3.2 รายละเอยดเกยวกบนกเรยน 3.3 เวลา จานวนชวโมง 3.4 วตถประสงคทวไป 3.5 วตถประสงคเฉพาะ 3.6 เนอหาวชาและประสบการณ 3.7 กจกรรมและสอการสอนประกอบวธสอน 3.8 การประเมนผล วดผล การทดสอบกอนและหลงเรยน วชราภรณ เจรญสข (2547: 16; อางองจาก ปฐมาพร อาสนวเชยร. 2541: 7) กลาวถงองคประกอบของชดกจกรรมวามสวนประกอบดงน 1. ชอกจกรรม 2. คาชแจง 3. จดประสงคของกจกรรม 4. เวลาทใชในกจกรรม 5. สอ อปกรณ 6. เนอหาสาระ 7. กจกรรม 8. การประเมนผล จากการศกษาองคประกอบของชดกจกรรมทมผกาหนดองคประกอบของชดกจกรรมไวหลายแบบ ผวจยสรปไดวา ชดกจกรรมมองคประกอบหลก คอ ชอชดกจกรรม คาชแจง จดประสงคการเรยนร เวลาทใช เนอหาสาระ การประเมนผลกอนเรยนและหลงเรยน 1.5 ขนตอนในการสรางชดกจกรรม ชยยงค พรหมวงศ (2521: 65) ไดกลาวถงหลกการสรางไว 10 ขอ ดงน 1. การกาหนดเนอหาและประสบการณ 2. กาหนดหนวยการสอน โดยแบงเนอหาหนวยวชาออกเปนหนวยการสอน 3. กาหนดหวเรองหรอหนวยการสอนยอยใหสมพนธกบเวลาครงละ 1 – 2 ชวโมง

15

4. กาหนดมโนทศนและหลกการใหสอดคลองกบหวเรองใหสรปรวบรวมแนวคดและหลกเกณฑสาคญเพอไวเปนแนวทางกาหนดเนอหามาสอนใหสอดคลอง 5. กาหนดวตถประสงคใหสอดคลองกบเนอเรองโดยเขยนใหอยในรปของวตถประสงคเชงพฤตกรรม 6. กาหนดแบบประเมนผลใหสอดคลองกบวตถประสงคเชงพฤตกรรม ซงแนวทางในการเลอกและผลตสอการสอน กจกรรมการเรยน หมายถง กจกรรมทกอยางทผเรยนปฏบต เชน การอานบตรคาสง การตอบคาถาม การเลนเกม เปนตน 7. กาหนดแบบประเมนผลใหสอดคลองกบวตถประสงคเชงพฤตกรรม โดยใชแบบสอบองเกณฑเพอใหผสอนทราบวาหลงจากการผานกจกรรมแลว ผเรยนไดเปลยนพฤตกรรมการเรยนรตามวตถประสงคทตงไวหรอไม 8. เลอกการผลตสอการสอน วสดอปกรณ และวธการทครใชถอเปนสอการสอนทงสนเมอผลตสอการสอนแลวกจดไวเปนหมวดหม 9. การทดลองใชชดการสอนเพอหาประสทธภาพ 10. การใชชดการสอน ชดการสอนทไดปรบปรงและมประสทธภาพ ตามเกณฑทตงไวแลวสามารถนาไปสอนผเรยน รงทวา จกรกร (2527: 89 – 92) ไดกลาวถงการสรางชดกจกรรมประกอบดวยขนตอนดงน 1. กาหนดเรองเพอทาการสอนอาจจะกาหนดเรองตามหลกสตรหรอกาหนดเรองขนใหมตามความเหมาะสมกได จะแบงเนอหาอยางไรขนอยกบลกษณะของเนอหาและใชชดกจกรรม ซงในการจดแบงเนอเรองเพอทาชดกจกรรมในแตละระดบยอมไมเหมอนกน 2. จดหมวดหมเนอหาและประสบการณ แลวแตความตองการและความเหมาะสม 3. จดหนวยการสอนจะแบงเปนกหนวย หนวยหนง ๆควรใชเวลานานเทาไร ใชเวลาเรยนเปนกคาบหรอสปดาหหรอตามความเหมาะสมกบวยและระดบของผเรยนทงน โดยคานงถงจตวทยาพฒนาผเรยน 4. กาหนดหวเรอง จดแบงหนวยการสอนใหเปนหวขอยอยๆ เพอสะดวกแกการเรยน แตละหนวยจะประกอบดวยประสบการณในการเรยนรอะไรบาง กาหนดหวขอแตละหนวยนน 5. ความคดรวบยอดหรอหลกการตองกาหนดใหชดเจนวาผเรยนมความคดรวบยอดหรอหลกการอะไร 6. กาหนดจดประสงคในการสอนซงหมายถง จดประสงคในการสอนทวไปและจดประสงคเชงพฤตกรรมมเกณฑการตดสนผลสมฤทธทางการเรยนชดเจน 7. การวเคราะหงานโดยนาจดประสงคเชงพฤตกรรมแตละขอมาวเคราะหกจกรรมวาควรทาอะไรกอนหลงแลวจงจดกจกรรมการเรยนใหเหมาะสมสอดคลองกบจดประสงคทกาหนดไว

16

8. ลาดบกจกรรมการเรยนหลงจากพจารณาจดประสงค ของแตละขอวาจดกจกรรมการเรยนรอยางไรจงจะบรรลจดประสงคตามทกาหนดไว และตองพจารณาถงกจกรรมทจะเสรมสรางความสนใจ และความสามารถใหกบนกเรยนอกดวย 9. กาหนดแบบประเมนผล ครตองหาวธในการประเมนผลจะใชวธใดจงจะประเมนผลไดอยางแนนอนตามจดประสงคทกาหนดไว 10. เลอกและผลตสอการสอนโดยพจารณาจากขอ 7 เมอทราบวาใชสอการสอนอะไรแลวกจดหาหรอผลตเพอใหไดตามทตองการ จดเปนหมวดหมเพอสะดวกแกการใช 11. หาประสทธภาพของชดกจกรรม เมอสรางชดกจกรรมเสรจแลวทาการหาประสทธภาพโดยการทดลองใชเพอแกไขกอนนาไปใชจรง 12. ในกรณทใชชดกจกรรมแบบกลม ตองหากจกรรมสารอง ซงเตรยมไวเพอเสรมความรสาหรบเดกทเรยนเรว หรอกลมททากจกรรมเสรจกอน จะไดมกจกรรมทา 13. สรางแบบทดสอบกอนและหลงเรยน พรอมทงเฉลย 14. ขนาดรปแบบของชดกจกรรมควรมขนาดมาตรฐานเพอความสะดวกในการใชและความเปนระเบยบในการเกบรกษา โดยพจารณาในดานประโยชน ประหยด สะดวก และความคงทนถาวร พรอมทงความสวยงาม ดานหนาและดานหลงของชดกจกรรมควรเขยนขอความใหเรยบรอยเพอความสะดวกในการนาไปใช สวทย มลคา และ อรทย มลคา (2545: 53 – 55) ไดเสนอขนตอนในการผลตชดการสอนดงน 1. กาหนดเรองเพอทาชดการสอน อาจจะแบงยอยหวขอเปนหวขอยอย ขนอยกบลกษณะของเนอหาและลกษณะของการใชชดกจกรรม 2. กาหนดหมวดหมเนอหาและประสบการณ อาจมการกาหนดเปนกลมสาระการเรยนรหรอบรณาการใหเหมาะสมตามวย 3. จดหนวยการเรยนการสอนใหเหมาะสม วาจะมการแบงเปนกหนวยหวขอยอยอะไรบาง ใชเวลานานเทาไรใหพจารณาใหเหมาะสมกบวยและระดบชน 4. กาหนดหวขอเรอง เพอสะดวกแกนกเรยนวา แตละหนวยประกอบดวยหวขอใดบาง 5. กาหนดความคดรวบยอดหรอหลกการ ตองมการกาหนดใหชดเจนวา นกเรยนเกดความคดรวบยอดหรอหลกการใดบาง 6. กาหนดจดประสงคการสอน หมายถง จดประสงคทแสดงพฤตกรรมการเรยนรหรอจดประสงคทวไปรวมทงเกณฑการตดสนผลสมฤทธทางการเรยน 7. กาหนดกจกรรมการเรยนตองกาหนดใหสอดคลองกบจดประสงคเชงพฤตกรรมเพอเปนแนวทางการผลตสอการเรยน กจกรรมการเรยน การออกแบบทดสอบ 8. กาหนดแบบประเมนผล ตองออกแบบประเมนใหตรงกบจดประสงคเชงพฤตกรรม เพอทราบความเปนไปของนกเรยนวามความกาวหนาทางการเรยนเปนอยางไร

17

9. เลอกและผลตสอการสอน ควรมสอการสอนในแตละหวเรองใหเรยบรอย ควรจดสอการสอนเหลานนออกเปนหมวดหมในกลองหรอแฟมทเตรยมไวกอนนาไปหาประสทธภาพ เพอหาความตรง ความเทยงกอนนาไปใช 10. สรางขอทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน ควรสรางใหครอบคลมเนอหา และกจกรรมทกาหนดใหเกดการเรยนรโดยพจารณาจากจดประสงคการเรยนรเปนสาคญ 11. การหาประสทธภาพของชดการสอน เมอสรางชดการสอนเสรจเรยบรอยแลวตองนาชดการสอนไปทดสอบโดยวธการตางๆ กอนนาไปใชจรง จากการศกษาการสรางชดกจกรรม ในการสรางชดกจกรรมจะตองศกษาเนอหาของรายวชา เพอนาไปใชในการจดกจกรรมใหสอดคลองกบผลการเรยนรทคาดหวง เลอกใชสอทเหมาะสม จดกจกรรมอยางหลากหลาย และนาชดกจกรรมไปทดลองใชเพอหาประสทธภาพกอนนาไปใชจรง 1.6 ประโยชนของชดกจกรรม บญเกอ ควรหาเวช (2542: 32 – 33) ไดสรปคณคาและประโยชนของชดกจกรรมทมตอการเรยนการสอนไวดงน 1. ชวยเพมประสทธภาพในการเรยนร 2. ชวยลดภาระของครผสอน 3. ชวยใหผเรยนจานวนมากไดรบความรแนวเดยวกน 4. ชวยใหครสามารถดาเนนการสอนไดตรงตามวตถประสงคดวยความมนใจ 5. ชวยใหกจกรรมการเรยนมประสทธภาพ 6. ชวยใหครวดผลเดกไดตามวตถประสงค 7. เปดโอกาสใหผเรยนใชความสามารถของตนเองไดอยางเตมท 8. ชวยสรางเสรมการเรยนอยางตอเนอง กาญจนา เกยรตประวต (2524: 175 – 176) ไดกลาวถงคณคา และประโยชนของชดกจกรรมเสนอวา 1. ชวยเพมประสทธภาพการสอนของคร ลดบทบาทในการบอกของคร 2. ชวยเพมประสทธภาพในการเรยน เพราะสอประสมทจดไวในระบบเปนการเปลยนแปลงกจกรรมและชวยรกษาระดบความสนใจของผเรยนตลอดเวลา 3. เปดโอกาสใหผเรยนไดศกษาดวยตนเอง ทาใหมลกษณะในการแสวงหาความรพจารณาขอมลและฝกการรบผดชอบ การตดสนใจ 4. เปนแหลงความรททนสมยและคานงถงหลกจตวทยาการเรยนร 5. ชวยขจดปญหาการขาดแคลนคร เพราะผเรยนสามารถศกษาไดดวยตนเอง 6. สงเสรมการศกษานอกระบบ เพราะสามารถนาไปใชไดทกเวลาและไมจาเปนตองใชในโรงเรยน

18

ชยยงค พรหมวงศ (2525: 121) กลาวถงคณคาและประโยชนของชดกจกรรม ซงสรป ไดวา 1. ชวยใหผสอนถายทอดเนอหาและประสบการณทสลบซบซอนและมลกษณะเปนนามธรรมสงซงครไมสามารถถายทอดดวยการบรรยายได 2. ชวยเรงความสนใจของนกเรยนตอสงทกาลงศกษา เพราะชดการสอนเปดโอกาสใหผเรยนมสวนรวมในการเรยนของตนและสงคม 3. เปดโอกาสใหผเรยนไดแสดงความคดเหนฝกการตดสนใจแสวงหาความรดวยตนเอง และมความรบผดชอบตอตนเองและสงคม 4. ชวยสรางความพรอมและความมนใจแกผสอน เพราะชดกจกรรมผลตไวเปนหมวดหมสามารถหยบไปใชไดทนท โดยเฉพาะผไมคอยมเวลาในการเตรยมการสอนลวงหนา 5. ทาใหการเรยนการสอนของผเรยนเปนอสระจากอารมณของผสอนชดกจกรรมสามารถทาใหผเรยนเรยนไดตลอดเวลาไมวาอาจารยผสอนจะมสภาพหรอความขดของทางอารมณมากนอยเพยงใด 6. ชวยใหเปนอสระทางบคลกภาพของผสอน เนองจากชดกจกรรมทาหนาทถายทอดความรแทนคร ไมวาจะสอนหรอพดไมเกง ผเรยนกสามารถเรยนไดอยางมประสทธภาพจากชดกจกรรมทไดผานการทดสอบทางประสทธภาพมาแลว 7. ในกรณขาดคร ครคนอนกสามารถสอนแทนไดโดยใชชดกจกรรมทาหนาทถายทอดความรแทนคร 8. สงเสรมการศกษาของประชาชนทวไปไดอยางด ทงยงประหยดในแงเศรษฐกจ สมจต สวธนไพบลย (2535: 39) ไดกลาวถงขอดของการใชชดกจกรรมการเรยนรไวดงน 1. ชวยใหนกเรยนไดเรยนดวยตนเองตามอตภาพ ความสามารถของแตละคน 2. ชวยแกปญหาการขาดแคลนคร 3. ใชสอนซอมเสรมใหแกนกเรยนทยงเรยนไมทน 4. ชวยเพมประสทธภาพในการอาน 5. ชวยไมใหเกดความเบอหนายจากการเรยนทครตองทบทวนซาซาก 6. สนองความแตกตางระหวางบคคล ไมจาเปนตองเรยนใหพรอมกน 7. นกเรยนตอบผดไมมผเยาะเยย 8. นกเรยนไมตองคอยฟงการสอนของคร 9. ชวยลดภาระการสอนของคร 10. ชวยประหยดรายจายอปกรณทมนกเรยนจานวนมาก 11. นกเรยนจะเรยนเมอไรกได ไมตองคอยฟงผสอน 12. การเรยนมาจากดเวลาและสถานท 13. สงเสรมความรบผดชอบของผเรยน

19

เนอทอง นาย (2544: 22) ไดกลาวโดยสรปถงประโยชนของชดกจกรรมการเรยนร ไวดงน 1. เปดโอกาสใหผเรยนใชความสามารถของตนเองตามศกยภาพของแตละบคคล 2. ชวยใหทกคนประสบความสาเรจในการเรยนร ตามความสามารถของผเรยน 3. ชวยฝกการตดสนใจแสวงหาความรดวยตนเอง 4. ชวยใหผเรยนมความรบผดชอบตอตนเองและสงคม 5. ชวยใหผเรยนเขาใจเนอหาไดงายขน 6. ชวยสรางความพรอมและความมนใจใหกบผสอน 7. เราความสนใจของผเรยนไมทาใหเกดความเบอหนายในการสอน 8. สงเสรมพฒนาผเรยนในทก ๆ ดาน กาญจนา เกยรตประวต (ม.ป.ป.: 174) ไดกลาวถงคณประโยชนของชดการเรยนไว ดงน 1. ชวยเพมประสทธภาพในการสอนของคร ลดบทบาทในการบอกของคร 2. ชวยเพมประสทธภาพในการเรยนรของนกเรยนและชวยรกษาระดบความสนใจของผเรยนอยตลอดเวลา 3. เปดโอกาสใหผเรยนศกษาดวยตนเอง ทาใหมทกษะในการแสวงหาความร พจารณาขอมล ฝกความรบผดชอบและการตดสนใจ 4. เปนแหลงความรททนสมย และคานงถงหลกจตวทยาในการเรยนร 5. ชวยขจดปญหาการขาดแคลนคร เพราะผเรยนสามารถศกษาไดดวยตนเอง 6. สงเสรมการศกษานอกระบบ เพราะสามารถนาไปใชไดทกเวลา และไมจาเปน ตองใชเฉพาะในโรงเรยน อภญญา เคนบปผา (2546: 26) กลาววา ชดกจกรรมจะชวยเพมประสทธภาพในการสอนของคร และสงเสรมการเรยนของนกเรยนใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมการเรยนรโดยเปดโอกาสใหผเรยนไดศกษาและปฏบตกจกรรมจากชดกจกรรมดวยตนเอง ซงเปนการเรยนโดยยดผเรยนเปนสาคญ ผเรยนจะมสวนรวมในการปฏบตกจกรรมตางๆ ตามความสามารถของแตละบคคล ทาใหนกเรยนไมเบอหนายทจะเรยน แตมความกระตอรอรนทจะคนควาหาคาตอบดวยตนเอง ทาใหนกเรยนมโอกาสในการฝกทกษะปฏบตในดานตางๆ ไดดวย ธงชย ตนทพไทย (2548: 15) ไดกลาวถงประโยชนของชดกจกรรมไววา เปนสอการสอนทมคณภาพ เพอชวยเพมประสทธภาพ ของการจดกจกรรมการเรยนรของผสอน และสงเสรมพฒนาใหผเรยนไดเกดการเรยนรดวยตนเอง มโอกาสฝกปฏบต และแสดงความคดอยางสรางสรรค ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรตามศกยภาพ ของแตละบคคลไดอยางเตมความสามารถ โดยเนนผเรยนเปนสาคญ เพอใหผเรยนมคณลกษณะสมบรณทงดานความรเปนคนด และมความสข เสรมสรางมนษยสมพนธ แบบกลยาณมตรกบผอนจากการศกษาประโยชนของชดกจกรรม สรปไดวา ชดกจกรรมมประโยชน คอ ชวยเพมประสทธภาพในการสอนของคร เปดโอกาสใหผเรยนไดศกษาดวยตนเองเตมศกยภาพ

20

สนองความแตกตางระหวางบคคล ฝกทกษะการคด การปฏบตการแกปญหา ลดบทบาทของครผสอน และสะดวกตอการนาไปใช 1.7 งานวจยทเกยวของกบชดกจกรรม งานวจยตางประเทศ ววาส (Vivas. 1985: 603) ไดทาการวจยเกยวกบการออกแบบการพฒนา และประเมนคาของการรบรทางความคดของนกเรยนเกรด 1 ในประเทศเวเนซเอลา โดยใชชดการสอนจากการศกษาเกยวกบความเขาใจในการพฒนาทกษะทง 5 คอ ดานความคด ดานความพรอมในการเรยน ดานความคดสรางสรรค ดานเชาวนปญญา และดานการปรบตวทางสงคม ผลการวจย พบวา นกเรยนทไดรบการสอน โดยใชชดกจกรรมมความสามารถเพมขนในดานความคดดานความพรอมในการเรยน ดานความคดสรางสรรค ดานเชาวนปญญา และดานการปรบตวทางสงคมหลงจากไดรบการสอนดวยชดกจกรรมสงกวานกเรยนทไดรบการสอนแบบปกต วลสน (Wilson. 1996: 416) ไดทาการวจยเกยวกบการวเคราะหผลการใชชดการสอนของครเพอแกปญหาในการเรยนของเดกเรยนชาดานคณตศาสตรเกยวกบการบวก การลบ ผลการวจยพบวา ครผสอนยอมรบวาการใชชดการสอนมผลดมากกวาการสอนแบบปกตอนเปนวธการหนงทชวยใหครสามารถแกปญหาการสอนทอยในหลกสตรคณตศาสตรสาหรบเดกเรยนชา งานวจยในประเทศ กรรณการ ไผทฉนท (2541: บทคดยอ) ไดศกษาผลการใชชดกจกรรมสงแวดลอมตามวธการวจยในการพฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และเจตคตตอสงแวดลอมในกจกรรมชมนมวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ปรากฏวา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ขนบรณาการของนกเรยนทไดรบการสอน โดยใชชดกจกรรมสงแวดลอมตามวธการวจยกบการสอนแบบสบเสาะหาความรแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 และเจตคตตอสงแวดลอมของนกเรยนทไดรบการสอน โดยใชชดกจกรรมสงแวดลอมตามวธการวจยกบการสอนแบบสบเสาะหาความรแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ชลสต จนทาส (2543: บทคดยอ) ไดทาการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร และความสามารถในการตดสนใจอยางสรางสรรค ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการสอน โดยใชชดกจกรรมการตดสนใจทางวทยาศาสตรกบการสอนตามคมอคร ผลการวจยพบวา นกเรยนทไดรบการสอน โดยใชชดกจกรรมการตดสนใจทางวทยาศาสตรกบการสอนตามคมอคร มผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร และความสามารถในการตดสนใจทางวทยาศาสตรแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ศรลกษณ หนองเส (2545: บทคดยอ) ไดศกษาความสามารถทางการพงพาตนเองดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทไดรบการสอน โดยใชชดกจกรรมสงเสรมศกยภาพการเรยนรทางวทยาศาสตร ผลปรากฏวานกเรยนทไดรบการสอนโดยใชชดกจกรรมสงเสรมศกยภาพการเรยนรทางวทยาศาสตร กบการสอนตามคมอครมความสามารถทางการพงพาตนเอง

21

ดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย ดานผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตระดบ .05 และนกเรยนทไดรบการสอนโดยใชชดกจกรรมศกยภาพการเรยนรทางวทยาศาสตร กบการสอนตามคมอคร มความสามารถทางการพงพาตนเอง ดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยดานความสามารถในการสรางสงประดษฐทางวทยาศาสตรแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 จากงานวจยดงกลาวขางตน สรปไดวาการเรยนรโดยใชชดกจกรรม สามารถพฒนาความสามารถของผเรยนไดหลากหลายดาน ใหโอกาสใหผเรยนไดสรางองคความรดวยตนเองพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะตางๆ ของผเรยน ดวยเหตน ผวจย จงสนใจทจะสรางชดกจกรรม แบบจดกรอบมโนทศนเพอเปนแนวทางในการพฒนาการเรยนรของผเรยนใหมประสทธภาพเพมขน

2. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร 2.1 ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงศกษาธการไดปรบปรงหลกสตรวชาวทยาศาสตรระดบชนมธยมศกษาตอนตนพทธศกราช 2521 (ฉบบปรบปรง พ.ศ.2533) ใหมลกษณะทเออตอการพฒนาความสามารถของนกเรยนโดยยดจดประสงค ดงน (กระทรวงศกษาธการ. 2536) 1. เพอใหเกดความเขาใจในหลกการและทฤษฎพนฐานของวชาวทยาศาสตร 2. เพอใหเกดความเขาใจในลกษณะ ขอบเขต และวงจากดของวชาวทยาศาสตร 3. เพอใหเกดทกษะทสาคญในการศกษาคนควา และคดคนทางวทยาศาสตร และเทคโนโลย 4. เพอใหเกดเจตคตทางวทยาศาสตร 5. เพอใหเกดความเขาใจในความสมพนธระหวางวทยาศาสตรและเทคโนโลย และอทธพลของวทยาศาสตรและเทคโนโลยทมตอมวลมนษยและสภาพแวดลอม 6. เพอใหสามารถนาความร ความเขาใจในเรองวทยาศาสตรและเทคโนโลย ไปใชประโยชนตอสงคม และพฒนาคณภาพชวต ความหมายทแทจรงของวทยาศาสตร หมายถง สวนทเปนตวความร (Body of Knowledge) ทางวทยาศาสตร ไดแก ขอเทจจรง (Fact) มโนทศน (Concept) หลกการ (Principle) กฎ (Law) ทฤษฎ (Theory) สมมตฐาน (Hypothesis) และสวนทเปนการแสวงหาความร (Process of Scientific Inquiry) (อดมลกษณ นกพงพม. 2545: 53; อางองจาก สมจต สวธนไพบลย. 2535: 94)

22

ภาพประกอบ 2 แสดงความสมพนธของความรทางวทยาศาสตร กระบวนการแสวงหาความรทางวทยาศาสตร เปนกระบวนการคดและกระทาอยางมระบบทนามาใชในการแสวงหาความรนนอาจแตกตางกนบาง แตถามลกษณะรวมกนทาใหสามารถจดเปนขนตอนไดดวยวธการทางวทยาศาสตร ซงมลาดบขนตอน ดงน (ภพ เลาหไพบลย. 2540: 10) 1. ขนตงปญหา 2. ขนตงสมมตฐาน 3. ขนการรวบรวมขอมล โดยการสงเกต หรอทดลอง 4. ขนสรปผล การสงเกต หรอทดลอง ในการแสวงหาความรทางวทยาศาสตรนน นอกจากจะใชวธการทางวทยาศาสตร หรอวธการแกปญหาอนๆ เพอใหการศกษาคนควาใหไดผลดนนขนอยกบการคด การกระทาทเปนอปนสยของผนนทกอใหเกดประโยชนตอการแสวงหาความรเรวกวาเจตคตทางวทยาศาสตร (Scientific attitude) ประกอบดวยคณลกษณะดงน 1. ความอยากรอยากเหน 2. ความเพยรพยายาม 3. ความมเหตผล 4. ความซอสตย 5. ความมระเบยบ รอบคอบ 6. ความใจกวาง ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร จากการศกษาเอกสารเกยวกบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของ ภพ เลาหไพบลย (2540: 14 – 29) วรรทพา รอดแรงคา และ จต นวนแกว (2542: 3 – 5) สรปไดวา สมาคมอเมรกน

ความรทางวทยาศาสตร กฎ หลกการ

ทฤษฎ

สมมตฐาน มโนมต ขอเทจจรง อนมาน + ขนตรวจทาน หรอความคดสรางสรรค

อปมาน

อปมาน

อนมาน

23

เพอความกาวหนาทางวทยาศาสตร (American Association for the Advancement of Science – AAAS) ไดพฒนาโปรแกรมวทยาศาสตร และตงชอโครงการนวา วทยาศาสตรกบการใชกระบวนการ (Science : A Process Approach) หรอเรยกชอยอวา โครงการซาปา (SAPA) โครงการนแลวเสรจในป ค.ศ. 1970 ไดกาหนดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรไว 13 ทกษะ ประกอบดวยทกษะพนฐาน (Basic Science Process Skill) 8 ทกษะ และทกษะขนบรณาการผสมผสาน (Integrated Science Process) 5 ทกษะ ดงน ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐาน 1. ทกษะการสงเกต 2. ทกษะการวด 3. ทกษะการคานวณหรอการใชตวเลข 4. ทกษะการจาแนกประเภท 5. ทกษะการหาความสมพนธระหวางสเปสกบสเปส และสเปสกบเวลา 6. ทกษะการจดกระทาและสอความหมายขอมล 7. ทกษะการลงความคดเหนขอมล 8. ทกษะการพยากรณ ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขน บรณาการ 1. ทกษะการตงสมมตฐาน 2. ทกษะการกาหนดนยามเชงปฏบตการ 3. ทกษะการกาหนดและควบคมตวแปร 4. ทกษะการทดลอง 5. ทกษะการตความหมายขอมลและลงสรปขอมล 1. ทกษะการสงเกต (Observation) การสงเกต หมายถง การใชประสาทสมผสอยางใดอยางหนงหรอหลายอยางรวมกน ไดแก ตา ห จมก ลน และผวกาย เขาไปสมผสวตถ หรอเหตการณโดยไมใสความคดเหนของผสงเกตลงไป ขอมลทไดจากการสงเกตอาจแบงไดเปนประเภท คอ ขอมลเชงคณภาพ ขอมลเชงปรมาณ และขอมลเกยวกบการเปลยนแปลงความสามารถทแสดงวาเกดทกษะแลว คอ 1.1 ชบงและบรรยายคณสมบตของสงทสงเกตเกยวกบรปราง กลน รส เสยงและบอกหนวย มากๆ เขาไว 1.2 บอกรายละเอยดเกยวกบปรมาณโดยการกะประมาณ 1.3 บรรยายการเปลยนแปลงของสงทสงเกตได

24

2. ทกษะการวด (Measurement) การวด หมายถง การเลอกและการใชเครองมอวดหาปรมาณของสงตางๆ ออก เปนตวเลขทแนนอนไดอยางเหมาะสมและถกตอง โดยมหนวยกากบเสมอ ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะแลว คอ 2.1 เลอกเครองมอไดเหมาะสมกบสงทจะวด 2.2 บอกเหตผลในการเลอกเครองมอวดได 2.3 บอกวธวดและวธใชเครองมอไดถกตอง 2.4 ทาการวดความกวาง ความยาว ความสง อณหภม ปรมาตร นาหนก และอนๆ ไดถกตอง 2.5 ระบหนวยตวเลขทไดจากการวด 3. ทกษะการคานวณ (Using Number) การคานวณ หมายถง การนบจานวนของวตถและการนบตวเลขทนบไดมาคดคานวณโดยการบวก ลบ คณ หาร หรอ หาคาเฉลยความสามารถทแสดงวาเกดทกษะแลว คอ 3.1 การนบ ไดแก 3.1.1 การนบสงของไดถกตอง 3.1.2 การใชตวเลขแสดงจานวนทนบได 3.1.3 ตดสนวาสงของในแตละกลมมจานวนเทากนหรอตางกน 3.1.4 ตดสนวาของในกลมใดมจานวนเทากนหรอตางกน 3.2 การหาคาเฉลย 3.2.1 บอกวธหาคาเฉลย 3.2.2 หาคาเฉลย 3.2.3 แสดงวธการหาคาเฉลย 4. ทกษะการจาแนกประเภท (Classification) การจาแนกประเภท หมายถง การแบงพวกหรอเรยงลาดบวตถหรอสงของทอยในปรากฏการณโดยเกณฑดงกลาว อาจจะใชความเหมอน ความแตกตาง หรอความสมพนธอยางใดอยางหนงกได ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะแลว คอ 4.1 เรยงลาดบหรอแบงพวกสงตางๆ จากเกณฑทผอนกาหนดใหได 4.2 เรยงลาดบหรอแบงพวกสงตางๆ โดยใชเกณฑของตนเองได 4.3 เกณฑทผอนใชเรยงลาดบหรอแบงพวกได 5. ทกษะการหาความสมพนธระหวางสเปสกบสเปสและสเปสกบเวลา (Space / Space Relationship and Space – time Relationship) สเปสของวตถ หมายถง ทวางทวตถนนครอบครองอยจะมรปรางลกษณะเชนเดยว กบวตถนน โดยทวไปแลวสเปสของวตถ ม 3 มต คอ ความกวาง ความยาว ความสงความสมพนธ

25

ระหวางสเปสกบสเปสของวต ไดแก ความสมพนธระหวาง 3 มต กบ 2 มต ความสมพนธระหวาง ตาแหนงทอยของวตถหนงกบอกวตถหนงความสามารถทแสดงวาเกดทกษะแลว คอ 5.1 ชบงรป 2 มต และวตถ 3 มตทกาหนดใหได 5.2 วาดรป 2 มต จากวตถ หรอรป 3 มต ทกาหนดให 5.3 บอกชอของรปทรงและรปทรงเรขาคณตได 5.4 บอกความสมพนธของรป 2 มตได เชน ระบรป 3 มตทเหนจากการหมนรป 2 มต เมอเหนเงา (2 มต) ของวตถสามารถบอกรปทรงของวตถ (2 มต) เปนตนกาเนดเงา 5.5 บอกรปกรวยรอยตด (2 มต) ทเกดจากการตดวตถ (3 มต) ออกเปน 2 สวน 5.6 บอกตาแหนงหรอทศของวตถได 5.7 บอกไดวา วตถหนงอยในตาแหนงหรอทศใดของอกวตถหนง 5.8 บอกความสมพนธของสงทอยหนากระจกและภาพทปรากฏในกระจกวาเปนซายหรอขวาของกนและกนได ความสมพนธระหวางสเปสของวตถกบเวลา ไดแก ความสมพนธระหวางการเปลยนแปลงตาแหนงทอยของวตถกบเวลา หรอความสมพนธระหวางสเปสของวตถทเปลยนไปกบเวลา 1. บอกความสมพนธระหวางการเปลยนตาแหนงทอยกบเวลาได 2. บอกความสมพนธระหวางการเปลยนแปลงขนาดหรอปรมาณของสงตางๆ กบเวลาได 6. ทกษะการจดกระทาและสอความหมายขอมล (Organizing Data and Communication) การจดกระทาและสอความหมายขอมล หมายถง การนาขอมลทไดจากการสงเกตการวด การทดลอง และจากแหลงอนๆ มาจดกระทาเสยใหม เพอใหผอนเขาใจความหมายของขอมลชดนดขน โดยอาจเสนอในรปของตาราง แผนภม แผนภาพ ไดอะแกรม วงจร กราฟ สมการ เขยนบรรยาย เปนตน ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะแลว คอ 6.1 เลอกรปแบบทจะใชในการเสนอขอมลใหเหมาะสม 6.2 บอกเหตผลในการเลอกรปแบบทจะใชในการนาเสนอขอมลได 6.3 ออกแบบการนาเสนอขอมลตามรปแบบทเลอกไว 6.4 เปลยนแปลงขอมลใหอยในรปใหมทเขาใจดขน 6.5 บรรยายลกษณะของสงใดสงหนงดวยขอความทเหมาะสม กะทดรด จนสอความหมายใหผอนเขาใจได 6.6 บรรยายหรอวาดแผนผงแสดงตาแหนงของสภาพทตนสอความหมายใหผอนเขาใจได

26

7. ทกษะการลงความคดเหนจากขอมล (Inferring) การลงความคดเหนจากขอมล หมายถง การเพมความคดเหนใหกบขอมลทไดจากการสงเกตอยางมเหตผล โดยอาศยความรหรอประสบการณเดมมาชวยความสามารถทแสดงวาเกดทกษะแลว คอ สามารถอธบาย หรอสรปโดยเพมความคดเหนใหกบขอมลทไดจากการสงเกตโดยใชความรหรอประสบการณมาชวย 8. ทกษะการพยากรณ (Prediction) การพยากรณ หมายถง การสรปคาตอบลวงหนากอนทจะทดลอง โดยอาศยปรากฏการณทเกดขนซาๆ หลกการ กฎ ทฤษฎทมอยแลวในเรองนนๆ มาชวยในการสรปการพยากรณเกยวกบตวเลข ไดแก ขอมลทเปนตาราง หรอกราฟ ทาได 2 แบบ คอการพยากรณภายในขอบเขตของขอมลทมอยกบการพยากรณภายนอกขอบเขตของขอมลทมอยความสามารถทแสดงวาเกดทกษะแลว คอ 8.1 การทานายทวไป เชน ทานายผลทเกดขนจากขอมลทเปนหลกการ กฎ หรอทฤษฎทมอยได 8.2 การพยากรณขอมลเชงปรมาณ เชน 8.2.1 ทานายผลทจะเกดภายในขอบเขตของขอมลเชงปรมาณทมอยได 8.2.2 ทานายผลทจะเกดภายนอกขอบเขตของขอมลเชงปรมาณทมอยได 9. ทกษะการตงสมมตฐาน (Formulation Hypothesis) การตงสมมตฐาน คอ คาตอบทคดไวลวงหนา มกกลาวเปนขอความทบอกความ สมพนธระหวางตวแปรตน (ตวแปรอสระ) กบตวแปรตาม สมมตฐานทตงไวอาจถกหรอผดกได ซงทราบไดภายหลงการทดลองหาคาตอบ เพอสนบสนนหรอคดคานสมมตฐานทตงไว ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะแลว คอ สามารถหาคาตอบลวงหนากอนการทดลอง โดยอาศยการสงเกต ความร และ ประสบการณเดม 10. ทกษะการกาหนดนยามเชงปฏบตการ (Defining Operationally) การกาหนดนยามเชงปฏบตการ หมายถง การกาหนดความหมายหรอขอบเขต ของคาตางๆ (ทอยในสมมตฐานทตองการทดลอง) ใหเขาใจตรงกน และสามารถสงเกตหรอวดได 11. ทกษะการกาหนดและควบคมตวแปร (Identifying and Controlling Variables) การกาหนดตวแปร หมายถง การชบงตวแปรตน ตวแปรตาม และตวแปรทตองควบคมในสมมตฐานหนงๆ ตวแปรตน คอ สงทเปนสาเหตททาใหเกดผลตางๆ หรอสงทเราตองการทดลองดวาเปนสาเหตทกอใหเกดผลเชนนนจรงหรอไม ตวแปรตาม คอ สงทเปนผลเนองมาจากตวแปรตน เมอตวแปรตนหรอสงทเปนสาเหตเปลยนไปตวแปรตามหรอสงทเปนผลจะเปลยนตามไปดวย

27

ตวแปรควบคม หมายถง การควบคมสงอนๆ นอกเหนอจากตวแปรตนททาใหผลการทดลองคลาดเคลอน ถาหากวาไมสามารถควบคมใหเหมอนกน ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะแลว คอ ชบงและกาหนดตวแปรตน ตวแปรตามและตวแปรทตองควบคมได 12. ทกษะการทดลอง (Experimenting) การทดลอง หมายถง กระบวนการปฏบตการเพอหาคาตอบหรอสมมตฐานทตงไวการทดลองประกอบดวยกจกรรม 3 ขนตอน คอ 12.1 การออกแบบการทดลอง หมายถง การวางแผนการทดลองกอนลงมอทดลองจรง เพอกาหนด 12.1.1 วธการทดลอง ซงเกยวกบการกาหนดและควบคมตวแปร 12.1.2 อปกรณ หรอสารเคมทตองใชในการทดลอง 12.2 การปฏบตการทดลอง หมายถง การลงมอปฏบตการทดลองจรง 12.3 การบนทกการทดลอง หมายถง การจดบนทกขอมลทไดจากการทดลอง ซงอาจเปนผลจากการสงเกต การวดและอนๆ ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะแลว คอ 12.4 การออกแบบการทดลองโดยกาหนดวธทดลองใหถกตองเหมาะสม โดยคานงถงตวแปรตน ตวแปรตาม และตวแปรทตองควบคม 12.5 ปฏบตการทดลองและใชอปกรณไดถกตองเหมาะสม 12.6 บนทกผลการทดลองไดคลองแคลวและถกตอง 13. ทกษะการตความหมายขอมลและลงขอสรป (Interpreting Data Conclusion) การตความหมายขอมล หมายถง การแปลความหมายหรอบรรยายคณลกษณะและสมบตของขอมลทมอย การตความหมายในบางครงอาจตองใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรอน ๆ ดวย เชน ทกษะการสงเกต ทกษะการคานวณ เปนตน การลงขอสรป หมายถง การสรปความสมพนธของขอมลทงหมด ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะแลว คอ 13.1 การแปลความหมายหรอการบรรยายลกษณะ และสมบตของขอมลทมอยได (การตความหมายขอมลทตองอาศยทกษะการคานวณ) 13.2 บอกความสมพนธของขอมลทมอยได ทกษะดงกลาวเปนทกษะทใชในการแสวงหาความรทางวทยาศาสตรในการศกษาทางวทยาศาสตรจะตองใหนกเรยนไดทงความรและมทกษะในการแสวงหาความร ซง สมจต สวธนไพบลย (อดมลกษณ นกพงพม. 2545: 59; อางองจาก สมจต สวธนไพบลย. 2535: 103) ไดสรปความสมพนธระหวางความรทางวทยาศาสตรและกระบวนการทางวทยาศาสตรไวดงน

28

ภาพประกอบ 3 แสดงความสมพนธระหวางความรทางวทยาศาสตรและกระบวนการทางวทยาศาสตร

ดงนน การวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร เพอใหนกเรยนไดรบเนอหาความรทางวทยาศาสตรและกระบวนการแสวงหาความรทางวทยาศาสตร จะตองวดผลทงสองลกษณะ และเพอความสะดวกในการประเมนผล ผวจยไดจาแนกพฤตกรรมในการวดผลวชาวทยาศาสตร ในการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร สาหรบเปนเกณฑวดผลวานกเรยนไดเรยนรไปมากนอยหรอลกซงเพยงใด 4 พฤตกรรม ดงน (ประวตร ชศลป. 2524: 21 – 31) 1. ความร – ความจา หมายถง ความสามารถในการระลกถงสงทเคยเรยนรมาเกยวกบขอเทจจรง ความคดรวบยอด หลกการ กฎ ทฤษฎ 2. ความเขาใจ หมายถง ความสามารถในการจาแนกความรไดเมอปรากฏอยในรปใหมและความสามารถในการแปลความรจากสญลกษณหนงไปอกสญลกษณหนง 3. การนาความรไปใช หมายถง ความสามารถในการนาความรและวธการตางๆ ทางวทยาศาสตรไปใชในสถานการณใหมๆ หรอทแตกตางไปจากทเคยเรยนรมาแลวโดยเฉพาะอยางยง คอ การนาไปใชในชวตประจาวน 4. ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร หมายถง ความสามารถในการสบเสาะหาความรทางวทยาศาสตร โดยใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ดานการสงเกต การวดการคานวณ การจดกระทาและสอความหมายขอมล การตงสมมตฐาน การกาหนดและควบคมตวแปร การทดลอง การตความหมายขอมล และการลงขอสรป การลงความเหนจากขอมลจากเอกสารขางตน ผวจยไดจาแนกพฤตกรรมในการวดผลวชาวทยาศาสตรทง 4 ดาน คอ ความร – ความจา ความเขาใจ การนาไปใช และทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรในการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

ปญหาเกยวกบ

- วตถ

- เหตการณ

ปรากฏการณ

ทางธรรมชาต

กระบวนการแสวงหาความร

ทางวทยาศาสตร

- วธการทางวทยาศาสตร

- เจตคตวทยาศาสตร

ความรทางวทยาศาสตร

- ขอเทจจรง

- มโนมต

- สมมตฐาน

- หลกการ

- ทฤษฎ

- กฎ

29

วทยาศาสตร โดยพจารณาใหครอบคลมจดประสงคการเรยนรวชาวทยาศาสตร เรอง ธรณภาค และธรณกาล 2.2 งานวจยทเกยวของกบผลสมฤทธทางการเรยน งานวจยตางประเทศ คอลลนส (Collins. 1990: 2783 – A) ไดศกษารปแบบการสอนโดยใชการสบเสาะ หาความรกบนกเรยนไฮสคลปท 1 จานวน 30 คน โดยใชไอควและเกรดคณตศาสตรเปนเกณฑในการแบงกลมแตละกลม รวมกนอภปรายนนเปนเนอหาทางตรรกวทยาและทฤษฎเซท ทงสองกลมใชการสบเสาะตลอดเวลา จดประสบการณดานตางๆ เชน จดภาพยนตร และตงปญหาทางตรรกวทยา 8 ขอ ผลปรากฏวา กลมทดลองไดคะแนนเฉลย 6 คะแนน กลมควบคมได 5 คะแนน ซงผลแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต สมท (Smith. 1994: 2528 – A) ไดศกษาผลจากวธการสอนทมตอเจตคต และผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรของนกเรยน กลมตวอยางเปนนกเรยนชนมธยมศกษาเกรด 7 โดยแบง เปนกลมทดลอง 3 กลม คอ กลมแรกไดรบการสอนแบบบรรยาย กลมทสอง ไดรบการสอนแบบใหลงมอปฏบตดวยตนเอง และกลมทสามไดรบการสอนทงแบบบรรยายและใหลงมอปฏบตดวยตนเอง เครองมอทใช เปนวธทดสอบภาคสนาม ซงเรยกวา การประเมนผลวชาวทยาศาสตร โดยวธการปฏบตกจกรรมแบบบรณาการ (IASA) ผลวจยพบวา นกเรยนทไดรบการสอนแบบใหลงมอปฏบตดวยตนเอง มผล สมฤทธทางการเรยนสงกวานกเรยนทไดรบการสอนทงแบบบรรยาย และใหลงมอปฏบตดวยตนเอง สงกวานกเรยนทไดรบการสอนแบบบรรยาย งานวจยในประเทศ นสรา เอยมนวรตน (2542: บทคดยอ) เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน และเจตคตตอสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โดยใชชดกจกรรมสงแวดลอมแบบยงยนกบการสอนโดยครเปนผสอน ผลการศกษาพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนสงแวดลอมของนกเรยนทไดรบการสอนโดยใชชดกจกรรมสงแวดลอมแบบยงยนกบการสอนโดยครเปนผสอน แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 และเจตคตตอสงแวดลอมของนกเรยนทไดรบการสอน โดยใชชดกจกรรมสงแวดลอมแบบยงยนกบการสอน โดยครเปนผสอนแตกตางอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 สมาล โชตชม (2544: บทคดยอ) ไดศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและเชาวอารมณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทสอนโดยใชชดการเรยนวทยาศาสตรทสงเสรมเชาวอารมณกบการสอนตามคมอคร ผลการวจย พบวา นกเรยนทไดรบการสอนโดยใชชดการเรยนวทยาศาสตร ทสงเสรมเชาวอารมณกบการสอนตามคมอคร มผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 จากรายงานการวจยสรปไดวา การจดกจกรรมการเรยนการสอนวชาวทยาศาสตรทเนนใหผเรยนไดลงมอปฏบตจะมผลสมฤทธทางการเรยนสงกวาการสอนแบบบรรยายเพราะจะทาใหผเรยนเกดการเรยนรอยางแทจรง และตรงตามศกยภาพของผเรยนแตละบคคล

30

3. เอกสารทเกยวกบการคดเชงมโนทศน 3.1 ความหมายของการคด นกจตวทยาไดใหความหมายของการคดไว ดงน ฮลการด (Hilgard. 1962: 336) กลาวาการคดเปนพฤตกรรมทเกดขนในสมองเนองจากกระบวนการใชสญลกษณแทนสงของหรอสถานการณตางๆ หรอเปนกระบวนการทภาพ หรอสญลกษณของสงของหรอสถานการณตางๆ ปรากฏในแนวความคดหรอจตใจ เพยเจต (วไลพร คาเพราะ. 2539: 49; อางองจาก Piaget. 1962: 58) ใหทศนะเกยวกบการคดไววา การคด หมายถง การกระทาสงตางๆ ดวยปญญา การคดของบคคลเปนกระบวนการในสองลกษณะ คอ เปนกระบวนการปรบเขาโครงสราง (Assimilation) โดยการจดสงเราหรอขอความจรงทไดรบใหเขากบสถานการณเดมทมอยกกระบวนการปรบเปลยนโครงสราง (Accommodation) โดยการปรบประสบการณเดมใหเขากบความจรงทรบรใหม บคคลจะใชความคดทงสองลกษณะนรวมกน หรอสลบกน เพอปรบความคดของตนใหเขากบสงเรามากทสด ผลของการปรบเปลยนความคดดงกลาว จะชวยพฒนาการความคดของบคคลจากระดบหนงไปสวธการคดอกระดบหนงทสงกวา กลฟอรด (Guiford. 1967: 7) ใหทศนะการคดวา เปนการคนหาหลกการโดยการแยกแยะคณสมบตของสงตางๆ หรอขอความจรงทไดรบแลวทาการวเคราะห เพอหาขอสรปอนเปนหลกการของขอความจรงนนๆ รวมถงการนาหลกการไปใชในสถานการณทแตกตางไปจากเดม แนวคดของบลม (Bloom. 1979: 38 – 40 ) เกยวกบการคดและการแกปญหานน บลม กลาววา แมความจา ความร จะเปนผลลพธทสาคญในการศกษาแตกเปนพนฐานสสงทคาดหวงทสงกวา คอ การทผเรยนสามารถใชเทคนคหรอนาหลกการขอมลตางๆ มาใชไดอยางเหมาะสมเมอเผชญสถานการณใหม การกระทาของผเรยนในลกษณะดงกลาวน บางคนเรยกวาเปนการคดวจารณญาณ ซง จอหน ดวอ เรยกวาการคดสะทอนกลบ (reflective thinking) (Dewey. 1933: 12) หรอหลายๆ คนในปจจบนเรยกวา การแกปญหา นนกคอ ความสามารถของบคคลในการคนพบขอมลทเหมาะสม และเทคนคในการแกปญหาในสถานการณใหม ซงตองใชการวเคราะห มความเขาใจในสถานการณใหม โดยนาความรพนฐานทพรอมจะนาไปใชไดตลอดจนความสามารถในการประยกตสงตางๆ ไปใชในความจากดของสถานการณตางๆ ได การคดเปนลกษณะทเฉพาะของมนษย เกยวของกบการจดการกบขอมลทไดรบและการจดการกบขอมลทเคยผานการเรยนรมาแลวเพอนาไปสการตอบสนองครงใหมในสถานการณใหมทกาลงเผชญอย (Berger. 1984: 306) การคดเปนกระบวนการทางสมองทเกดขนภายในขนอยกบความสามารถของสมองแตละซกของมนษย เปนความสามารถเฉพาะบคคล การคดเรมตนเมอมการกระตนประสาทรบรจากสงแวดลอมและสมองมการเลอกรบรการกระตนนนสมองของมนษยสามารถคดไดตงแตขนตา คอ การคดสงทงายไมซบซอน จนถงการคดขนสงซงเปนการคดทซบซอนตามความ สมพนธของกฎเกณฑ หรอปรากฏการณ ความสามารถในการคดจะมการพฒนาเปนลาดบจากงายไปยาก

31

บลเนอร และคนอนๆ (ศภพงศ อยทอง. 2531: 23; อางองจาก Bruer; others. 1956) ไดใหความหมายวาการคดเปนกระบวนการทใชในการสรางแนวความคดรวบยอด (Concept Formation) ดวยการจาแนกความแตกตางการจดกลม และการกาหนด ซงเรยกเกยวกบขอความจรงทไดรบ และเปนกระบวนการทใชในการแปลความหมายขอมลรวมถงการสรปอางอง การจาแนกรายละเอยด การเชอมโยงความสมพนธตลอดจนเปนกระบวนการเกยวกบการนากฎเกณฑตางๆ ไปประยกตใชไดอยางมเหตผลและเหมาะสม นอรรส และ เอนนส (Ennis. 1985; Norris; & Ennis. 1989) ไดใหความหมายของการคดวา การคดเปนกจกรรมทางสมองทเกดขนตลอดเวลา การคดทเราสนใจในทนเปนการคดอยางมจดมงหมาย (Directed Thinking) ซงเปนการคดทนาไปสเปาหมายโดยตรง หรอ คดคนขอสรปอนเปนคาตอบสาหรบตดสนใจ หรอแกปญหาสงใดสงหนง การคดจงเปนความสามารถอยางหนงทางสมอง การคดเปนนามธรรมทมลกษณะซบซอนไมสามารถมองเหน ไมสามารถสงเกต สมผสวดไดโดยตรง จงตองอาศยหลกการวดทางจตมต (Psychometrics) มาชวยในการวด ครลค และ รดนค (Krulick; & Rudnick. 1993: 3) ใหความหมายวา การคด เปนความสามารถ (Ability) ทจะเขาถง หรอนาไปสขอสรปทถกตองจากเนอหาทกาหนดใหผเรยนตองสรางความคดเกยวกบคณสมบตเชงนามธรรม จากความสมพนธในสถานการณของปญหา จากนนตรวจสอบความถกตอง และอธบายยนยนขอสรปของเขาขอสรปนจะถกรวมไวในรปของ ความคดใหม (New Idea) สมจต สวธนไพบลย (2541: 38) กลาววา การคดเปนการนาปญญามาใชปญญา คอ เครองมอของการคด การคดสามารถทจะพฒนาได การคดและการเรยนรจะเกดขนไดอยางลกซงตอเมอผเรยนไดมโอกาสจดกระทากบวตถหรอปรากฏการณตางๆ ดวยตนเอง อรญญา กนนาร (2542: 11) สรปวา การคด คอ ปฏบตการทางสมองทเปนกระบวนการของการคด เรมจากสถานการณทเปนปญหา (Thinking Started with Problematic situation) ทาใหเกดความรสกตดขด (Conflict) อารมณถกรบกวนเปนทกข (Disturbed) เกดความตรงเครยด (Tension) จงกระทา (Action) อยางใดอยางหนงเพอแกปญหาใหลลวงไปสเปาหมาย (Goal) กรมวชาการ (2542: 31) กลาววา การคด หมายถงการทางานของสมองโดยใชประสบการณมาสมพนธกบสงเราและสภาพแวดลอมโดยนามาวเคราะหเปรยบเทยบ สงเคราะหและประเมนอยางมระบบและเหตผล เพอใหไดแนวทางในการแกไขปญหาอยางเหมาะสมหรอสรางสรรค สงใหม อรพรรณ ลอบญธวชชย (2543: 1) การคดเปนการระลกถง นกถง เปนความพยายามในการสบสอบ สรางสรรคเพอใหเกดความร ความเขาใจ และความชดเจนในสงตางๆ ทดขนและถกตอง จรนนท วชรกล (2546: 7) สรปวา การคด คอ กระบวนการทางานของสมองซงมสาเหตมาจากการรบรสงเราของแตละบคคล ทาใหเกดการจดสงเราใหเขากบประสบการณเดมทมอยแลว

32

วเคราะห และประเมนอยางมระบบ เพอใหไดเปนแนวทางในการแกปญหาทเหมาะสม หรอสรางสรรคสงใหม พรเพญ ศรวรตน (2546: 9) สรปไดวา การคดเปนความสามารถทมอยในตวบคคลทกคน และจะมบทบาทเมอบคคลเหลานนไดรบขอมลจากสงแวดลอม แลวตเชอมโยงเพอตอบสนองออกมาเปนการกระทาขณะเดยวกบการคดเปนทกษะทสามารถพฒนาไดและไมมขอบเขตจากด ซงมความสาคญตอการเรยนร เพราะเปนกระบวนการทบคคลพยายามหาเหตผลเพอนาไปใชในการแกปญหาทประสบในชวตประจาวน ดงนน การคดเปนสงทควรฝกฝนใหแกเดกและเยาวชนของชาตทจะนาไปใชในการดารงชวตตอไป เกศณย ไทยถานนดร (2547: 34) สรปวา การคด คอ กระบวนการทางานของสมอง ทงในสวนทเปนศกยภาพของสมอง การระลกถง สบสอบ สรางสรรคเพอใหเกดความรความเขาใจ และความชดเจนในสงตางๆ ทดขนและถกตอง เปนความพยายามทจะรบรขอมลสงตางๆ เพอนามาประมวลผลเบองตนแลวใชวธการทมอยหรอเคยไดรบการฝกฝนมาประมวลสรป เพอแสดงออกเปนผลผลตของการคด บญเชด ชมพล (2547: 10) กลาววา การคดเปนกระบวนการทางานของสมอง ในการปรบโครงสรางโดยใชประสบการณทมอยใหสมพนธกบความจรงทไดรบจากขอมลใหม หรอสถานการณตางๆ เพอใหไดแนวทางในการแกปญหาอยางเหมาะสมหรอสรางสรรคความคดใหม จากความหมายเบองตนสรปไดวา การคด คอ การทางานของสมอง เปนความสามารถทมอยในตวทกคนโดยใชประสบการณมาสมพนธกบสงเรา และสภาพแวดลอมมาวเคราะห และประเมนอยางมระบบ เพอใหไดแนวทางแกปญหาไดอยางเหมาะสมตลอดจนเปนกระบวนการเกยวกบการนากฎเกณฑตางๆ ไปประยกตไดอยางมเหตผลและเหมาะสม 3.2 ประเภทของการคด ฮลการด (Hilgard. 1962: 336 – 342) ไดจาแนกประเภทของการคดออกเปน 2 ประเภท คอ 3.2.1 การคดอยางเลอยลอยหรอไมมทศทาง หมายถง การคดจากสงทประสบพบเหน จากประสบการณตรง จากสงทไดยนไดฟงมา หรอเรยกอกอยางหนงวา การคดแบบตอเนอง (Associative Thinking) จาแนกได 5 ประเภทยอยๆ คอ 3.2.1.1 Free Association คอ การคดถงเหตการณทลวงมาแลว เมอมการกระตนจากสงเราจาพวกคาพดหรอเหตการณ 3.2.1.2 Controlled Association คอ การคดโดยอาศยคาสงเปนแนวทางเชน ผคดอาจไดรบคาสงใหบอกคาทอยในพวกเดยวกนกบคาทตนไดยนมา 3.2.1.3 Day Dreaming คอ การคดทมจดประสงคเพอปองกนตนเอง หรอเพอใหเกดความพอใจในตน ซงเปนการคดฝนในขณะทยงตนอย

33

3.2.1.4 Night Dreaming คอ การคดเนองจากความคดของตนเอง หรอเปนการคดฝนเนองจากการรบรหรอตอบสนองตอสงเรา 3.2.1.5 Autistic Thinking คอ การคดหาเหตผลเขาขางตนเอง ซงขนอยกบความเชอหรออารมณของผคด มากกวาขนอยกบลกษณะทแทจรงของการคด 3.2.2 การคดอยางมทศทางหรอมจดมงหมาย (Directed Thinking) หมายถง การคดทบคคลเรมใชความรพนฐาน เพอทาการกลนกรองการคดทเพอฝน หรอการคดทเลอยลอยไรความหมาย ใหเปนการคดทมทศทางทมงไปสจดใดจดหนง และเปนการคดทมบทสรปของการคดทคดเสรจแลว ซงจาแนกออกเปนสองลกษณะ ดงน 3.2.2.1 การคดรเรมสรางสรรค (Creative Thinking) คอ การคดในลกษณะทคดไดหลายทศทาง (Divergent Thinking) ไมซากน เปนการคดในลกษณะทโยงความสมพนธได (Association) กลาว คอ เมอระลกถงสงใดไดกจะเปนสะพานเชอมตอใหระลกสงอนๆ ไดตอไปโดยสมพนธกนเปนลกโซ 3.2.2.2 การคดแบบวเคราะหวจารณ (Critical Thinking) คอ การคดอยางมเหตผล ซงเปนการคดทใชเหตผลในการแกปญหา โดยพจารณาถงสภาพขอมลตางๆ วามขอเทจจรงเพยงใดหรอไม วทคน และคนอนๆ (พจนารถ บวเขยว. 2535: 19; อางองจาก Witkin; et al. 1974: 39) ไดแบงการคดออกเปน 2 แบบ คอ 1. การคดแบบไมขนกบสภาพรอบขาง เปนการคดทถอเอาตนเองเปนศนยกลางการคดแบบนไมตองอาศยขอมลจากภายภายนอก หรอจากสภาพรอบขาง การตดสนใจดวยเหตผลโดยถอเอาสงทปรากฏอยจรงในสงเราเปนเกณฑ 2. การคดแบบขนกบสภาพรอบขาง เปนการคดทอาศยขอมลจากภายนอก หรอจากสภาพรอบขางโดยอาศยความรและประสบการณของตนเปนสวนประกอบชวยในการตดสนใจในเรองประเภทหรอลกษณะการคด กาเย (สมเจตน ไวยากรณ. 2530: 13; อางองจาก Gagne. 1970: 283) ไดจาแนกไว 2 ประเภท คอ 2.1 การคดอยางไมมทศทาง เปนการคดจากสงทพบเหนจากประสบการณตรงจากสงทไดยนหรอไดฟงมา เปนการคดตอเนอง (Associative Thinking) ไดแก การคดตอเนองอยางอสระถงเหตการณทลวงมาแลวการคดทถกควบคม โดยอาศยคาสงเปนแนว การคดฝนในขณะทยงตนอยเรยกวา ฝนกลางวน การคดฝน การคดหาเหตผลเขาขางตนเอง โดยอาศยความเชอหรออารมณของผคด 2.2 การคดอยางมทศทางหรอมจดมงหมาย คอ การคดทบคคลไดเรมใชความรพนฐานเพอทาการกลนกรองการคดทเฟอฝนนาไปสจดมงหมายบทสรป ไดแก การคดรเรมสรางสรรค ซงเปนการคดในลกษณะทคดไวหลายทางหรอการคดในลกษณะเชอมโยง และการคดอยางมวจารณญาณซงเปนการคดอยางมเหตผล เพอนาไปสทางแกปญหาการคดอยางมทศทาง และมจดมงหมายน คลอสมเยอร และ รบเพล (Klausmeir; & Rippple. 1971) ใหความเหนวา เปนรากฐานสาคญของ

34

การเรยนรและการแกปญหาของบคคล ทงนเพราะในการเรยนรและการแกปญหานน บคคลจะตองรจกใชการคดวเคราะหทาความเขาใจขอความจรงหรอปญหาในลกษณะตางๆ และใชการคดเชงสรางสรรคในการคนหาแนวทางใหมๆ ในการเรยนรและการแกปญหา สวนบลม ไดแยกแยะระบบการคดของคนตามความสามารถดานความร การคด ทมการซบซอนเพมขนตามลาดบ 6 ขน ดงน 1. ความร ความจา (Knowledge) เปนความสามารถในการระลกถงสงทมความหมายเชงรปธรรมและสญลกษณ 2. ความเขาใจ (Comprehension) หมายถง ความสามารถทางปญญาในการจบใจความสาคญของเรองแลวแปลหรอยอ ขยาย ใหผอนเขาใจได 3. การนาไปใช (Application) หมายถง ความสามารถในการนาเอาหลกการ ตางๆ ไปประยกตใชในอกสถานการณหนงได 4. การวเคราะห (Analysis) หมายถง ความสามารถในการแยกแยะเรองราวตางๆ ออกเปนสวนยอยวามความสมพนธกนอยางไร 5. การสงเคราะห (Synthesis) หมายถง ความสามารถในการรวบรวมเรองราวตางๆ องคประกอบตางๆ หรอผสมผสานองคประกอบเหลานนใหเปนสงใหม 6. การประเมนคา (Evaluation) หมายถง การวนจฉยตดสนคณคาสงของ หรอเรองราวใดเรองราวหนงโดยอาศยขอเทจจรงหรอเกณฑมาตรฐาน การอธบายถงลกษณะของการคด ไดมนกการศกษาหลายทานสรางรปแบบของการคดและมการอธบายไวในลกษณะทแตกตางกน การคดขนสงเปนการคดทเรมตงแตการคดในขนของการนาสาระตางๆ ไปใชในสถานการณจรง จนถงการประเมนคา หรอหมายถงการคดททาใหเกดทางเลอกหลายๆ ทาง โดยไมสามารถคาดเดาหรอบอกวธการได หรอเปนการคดในเชงเหตผล มลาดบขนตอนไดคาตอบทแนนอน รวมถงการคดทมการทานายสถานการณ การลงความเหน การทดสอบสมมตฐาน การสรางรปแบบของสาระสาคญขนใหมไปจนถงการประเมนคาสาระตางๆ (Divergent & Evaluation Thinking) (Yinger. 1980: 23; Gagne. 1988: 62) ตลอดจนการคดถงขนทมนษยสามารถแกปญหาทกาลงเผชญอยได การคด เปนองคประกอบพนฐานทสาคญของการเกดการเรยนรของบคคลทมลาดบความยากงาย หรอความซบซอน มนษยสามารถคดไดในระดบตาสดจนถงสง คอการคดทมการประเมนคา (Bloom. 1979: 39) หรอ ความสามารถในการแกปญหา (Gagne. 1988: 56) เนองจากโลกมการเปลยนแปลงอยเสมอ ความพยายามทจะเขาใจสงตางๆ ทเกดขน และการทจะสามารถดารงชวตอยไดอยางสอดคลอง มนษยจงมความจาเปนตองพฒนาความสามารถของการคดในระดบน ทงน ครลค ไดนาเสนอแผนภาพแสดงความตอเนองของการคดททกคนจะตองใช เมอเผชญกบสถานการณทตองการใหหาทางแกไข

35

ภาพประกอบ 4 ยทธศาสตรของการใหเหตผล (The Heuristics of Reasonic) ทมา: (Krulik; & Rudnick. 1993: Reasoning and Problem, Solving : A Hand Book for Elementary School Teacher. p. 28) กระบวนการคดจะดาเนนไปไดด ผมประสบการณมากกวาจะมการคดกลบไปกลบมาไดอยางอตโนมตมากกวาผมประสบการณนอย ผสอนจงตองพฒนากระบวนการคนหาคาตอบดวยตนเองใหแกผเรยน เบเยอร (Berger. 1984: 26 – 30) ไดเลอกทกษะปฏบตการ โดยใชเกณฑ 3 ประการ คอ 1. เปนทกษะทใชซาในวชาทเรยนเปนสวนใหญ 2. ใชทวไปนอกโรงเรยน 3. ผเชยวชาญระบวาทกษะเหลานเปนปฏบตการสาคญของการคด เบเยอร สรปวา การรอบรในปฏบตการคดทซบซอนใดๆ ตองการกระทาซาดวยความเอาใจใสและตองใชเวลา เบนตน และคนอนๆ (บญสม ครฑทา. 2525: 11; อางองจาก Benton; & others. 1974) ไดแบงการคดได 2 ชนด

จดเนน

Focus

การวเคราะห

Analyze

ตดสนใจ

Resolve

ตรวจสอบ

ความถกตอง

Validate

ไตรตรอง

Reflect

1. ระบปญหา

2. สงเกตขอมล

ทม

ความสาคญ

กระจาง

ใหกบ

คณลกษณะ

ของนยาม

1. จดระบบขอมล

2. จาแนกขอมล

3. ระลกถง

สารสนเทศ

ทเหมาะสม

4. สรางความ

เชอมโยง

5. แสดงขอมล

6. คาดเดา

1. สรางขอสอบ

2. ระบคาตอบ

1. ทดสอบ

ขอสรป

2. อธบาย

ความถกตอง

3. Verbalize

Process

1. สรางปญหา

2. สงเคราะห

ขอคนพบ

3. นาไปใชกบ

สถานการณ

อน

4. พจารณา

ทางออก

36

1. การคดเชอมโยง (Associative Thinking) ซงไมไดเปนการคดทนาไปสจดมงหมายหรอเปาหมายแตเปนการคดทเกดจากจตใตสานก (Sub – Conscious) ของแตละบคคล ซงเปนการเชอมโยง (Association) การฝนกลางวน (Day Dreaming) การฝนกลางคน (Night Dreaming) การคดฟงซาน (Autistic Thinking) และการคดแบบสรางสรรค (Creative Thinking) 2. การคดโดยตรง (Dire Thinking) เปนการคดทมจดมงหมายเพอแกปญหา หรอนาไปสจดมงหมาย หรอเปาหมายโดยตรง หรอกลาวอกนยหนงวา เปนการคดทมจดหมายนนเอง แบงออกเปน 2 ชนด คอ การคดตรกตรอง (Critical Thinking) และการคดสรางสรรค (Creative Thinking) การคดอยางมทศทางและ มจดมงหมายน ครอสแมรและรบเบล (สมเจตน ไวยากรณ. 2530: 14; อางองจาก Klausmeir; & Ripple. 1971) ใหทศนะวา เปนรากฐานทสาคญของการเรยนร และการแกปญหาของบคคล ทงนเพราะในการเรยนรและแกปญหานนบคคลจะตองใชการคดแบบวเคราะห (Critical Thinking) และใชการคดเชงสรางสรรคในการคนหาแนวทางใหม ในการเรยนรและแกปญหา ซงการคดในลกษณะทเปนการขยายทศนะของบคคลใหกวางไกลออกไป กรลค และ รดนค (บญช ชลษเฐยร. 2539; อางองจาก Krulik; & Rudnick 1993) ถอวา การคดประกอบดวยองคประกอบ 4 องคประกอบทมลกษณะ เปนความสามารถหรอทกษะตามลาดบขน จากตาไปสง คอ 1. การคดในระดบลก (Recall Thinking) จะรวมทกษะการคดทมธรรมชาต เกอบเปนอตโนมต เปนความสามารถในการระลกขอเทจจรง 2. การคดพนฐาน (Basic Thinking) เปนความเขาใจความรวบยอดอนเปนประโยชนตอการนาไปใชในการแกปญหาในชวตประจาวนและในโรงเรยน 3. การคดอยางมวจารณญาณ (Critical Thinking) เปนความคดทใชในการพจารณาเชอมโยง และประเมนลกษณะทงหมดของทางแกปญหาหรอปญหา ประกอบดวยทกษะยอย ไดแก การมงเนนไปในสวนของขอมลในปญหา หรอสถานการณทเผชญอย การตรวจสอบความถกตอง และวเคราะหขอมล การจา และเชอมโยงขอมลทเพงไดรบจากการเรยนรเพอกาหนดคาตอบทมเหตผล 4. ความคดสรางสรรค (Creative Thinking) เปนความคดทเปนตนฉบบททาใหเกด ผลผลตทซบซอน ความคดในระดบนเปนสงทประดษฐ ทคดหรอจนตนาการขนเองประกอบดวยทกษะยอย ไดแก การสงเคราะหความคด การสรางความคด และการนาความคดไปใชเพอหาประสทธภาพของความคดใหมทสรางขน สาโรจน บวศร (2531: 9 – 11) ไดแยกประเภทของการคดทพฒนามาเปนเวลานานตงแตกอนครสตกาล จนถงสมยของจอหน ดวอ ความเขาใจในเรองการคดไดววฒนาการ ตามลาดบดงน 1. การคดโดยแยกประเภท (Thinking by Classification) ในสมยอรสโตเตล เรมมการศกษาเกยวกบพชและสตวกนมาก อรสโตเตล จงคดแบงพชออกเปนประเภทตางๆ เพอการมองเหนไดงายขน และเขาใจไดงายขน ไมปนเปกน เชน แบงพช เปนพชใบเลยงเดยว (Monocotyledon)

37

และประเภทใบเลยงค (Decotyledon) เปนตน การรจกแบงกลม รจกแยกแยะเปนชนด และรจกแบงประเภทเหลาน นบวาเปนการคดทสาคญอยางหนง ไมวาจะเปนคณตศาสตรหรอมนษยวทยา หรอประวตศาสตร ยอมใชการแบงชนดหรอแบงประเภท 2. การคดโดยการตดประเดน (Thinking by Elimination) ไปทละอยางกเปนการคดทเหนไดชดเจน และใชกนอยในชวตประจาวนหรอในการสบสวนสอบสวน 3. การคดแบบอปมย (Inductive Thinking) เปนการคดจากสวนรายละเอยดไปสสวนสรป การคดแบบอปนย เรมตนและทดลองอาน และเหนวาเปนจรงจงสรป 4. การคดแบบปรนย (Deductive Thinking) เปนการคดแบบตรงกนขามกบการคดแบบอปนย นนคอ เรมตนจากขอสรปหรอทฤษฎกอน 5. การคดแบบไตรตรอง หรอการคดสะทอน (Reflective Thinking) การคดแบบนกคอ วธวทยาศาสตรใชกนอยางแพรหลายอยในปจจบน ในวงการศกษาเรยกวา วธการแกปญหา (Problem Solving Method) หรอวธแหงปญญา (Method of Intelligence) การคดทง 5 แบบดงกลาว นกปรชญาลทธพสจนนยมถอวาเปนการคดแบบไตรตรองเปนวธการแกปญหา ซงเปนทงความมงหมายของการศกษา และเปนวธการของการศกษาทวาเปนความมงหมายนนกคอ เรามงหมายใหผเรยนคดเปน ถงขนคดวเคราะหได ซงหมายความวาตองสอนวธการคด ดงกลาวนเปนทเขาใจ และคลองแคลวทกขนตอน อนเปนการทาใหผเรยนจดแกปญหาโดยใชวธการนจนเปนนสย เมอประสบกบปญหาใดๆ ในชวตตอไปขางหนากจะไมตกใจจนเกนไป แตลาลกถอวาวธการแกปญหาได และพยายามนาไปใชในการแกปญหา เหลานนตามแตกรณลกษณะดงกลาวคอ “ คดเปน” (สาโรจน บวศร. 2521: 10) บญสม ครฑทา (2525: 9) ไดสรปธรรมชาตของการคดไว ดงน 1. การคดเกยวกบปฏกรยาของสมองทเกดจากความรสกสงสยหรอไมพอใจในสงแวดลอม 2. การคดเกดจากความจาเปนพนฐานสาคญในขบวนการคด 3. การคดมประโยชนในการทาใหเกดการปรบตวและสภาพแวดลอมใหดขน 4. การคดทาใหมนษยเกดความพยายามใหถงจดหมายทตองการอนเปนสงแสดงถงความเจรญของมนษยและเปนสงสาคญในการดารงชวตในสงคมปจจบน 3.3 ความหมายของการคดเชงมโนทศน นกการศกษาไดใหความหมายของการคดเชงมโนทศน ดงน เกรยงศกด เจรญวงศศกด (2545: 70) ไดใหความหมายวา การคดเชงมโนทศน หมายถง ความสามารถในการประสานขอมลทงหมดทมอยเกยวกบเรองหนงเรองใดไดอยางไมขดแยง เพอสรางความคดรวบยอดเกยวกบเรองนน การคดเชงมโนทศนเปนการดงเฉพาะโครงรางของสงนนออกมา เหมอนการจดจาโครงเรอง แตไมไดจดจาเนอหารายละเอยดของเรองทงหมด ไมไดเปนการจดจาวาเรองนนมลกษณะสาคญอยางไร มกฎเกณฑอยางไร ทบงบอกวาเปนสงนน ซงแมจะเปลยนรายละเอยดเนอหาภายในแลว เรายงเขาใจวาสงนนคออะไร แตกตางจากสงอนๆ อยางไร

38

สวทย มลคา (2547: 15) ไดใหความหมายวา การคดเชงมโนทศน หมายถง ความสามารถทางสมองในการเชอมโยงความสมพนธของขอมลทงหมดทเปนองคประกอบของสงใดสงหนง หรอเรองใดเรองหนงไดอยางชดเจน โดยมการจดระบบ จดลาดบความสาคญของขอมล เพอสรางความคดรวบยอดของสงนนหรอเรองนน สรปความหมายของการคดเชงมโนทศน คอ ความสามารถทางดานสมองในการประสานขอมล เพอเชอมโยงขอมลทสมพนธกนใหมระบบ และสามารถทาใหเกดความคดรวบยอดได 3.4 องคประกอบทเกยวของกบการคดเชงมโนทศน สวทย มลคา (2547: 11) ไดใหองคประกอบของการคดเชงมโนทศนไวดงน 1. ชอมโนทศน เปนคาทใชเรยกชอมโนทศนหนงๆ ซงไมจาเปนทจะตองมความหมายตรงกบมโนทศนนนๆ กได เชน ชอคน อาจไมระบบอกลกษณะใดๆ ของเจาของชอกได 2. คาจากดความของมโนทศน เปนการสรปรวมลกษณะเฉพาะของมโนทศนนน เชน คาจากดความของสตวเลยง หมายถง สตวทไมดราย ซงกอนทจะใหคานยามนออกมา ผนยามจะตองรและเขาใจลกษณะเฉพาะของสตวเลยงเสยกอน เชน อยในบาน เลยงไวเปนอาหาร หรอไวใชงาน และไมเปนสตวดราย เปนตน 3. ตวอยาง จะชวยใหผเรยนสามารถจาแนกสงทเปนมโนทศนออกจากสงทไมเปนมโนทศนได ตวอยางทชดเจน ปรมาณตวอยางทนามาใช ความหลากหลายของตวอยาง จะชวยทาใหผเรยนมองเหนภาพรวมของลกษณะเฉพาะของสงนนไดอยางชดเจน 4. ลกษณะเฉพาะ เปนลกษณะทมอยในมโนทศนนนๆ และลกษณะทวานจะไมมอยในมโนทศนอนๆ ผเรยนจะตองใชลกษณะเฉพาะเปนตวจาแนกมโนทศนหนงออกจากอกมโนทศนหนง และถาจะจาแนกไดอยางถกตองแมนยายงขนกจะตองนาเอา ลกษณะเฉพาะทจาเปนมาพจารณา 5. ลาดบชนของมโนทศน เพอชวยใหผเรยนสรางความสมพนธของสงตางๆ ทอยรอบๆ ตวผเรยน ในจานวนมโนทศนทงหลายทผเรยนสรางขนมานจะมระดบความเปนนามธรรมทแตกตางกนไป บางมโนทศนจะมลกษณะกวางและครอบคลมเอามโนทศนอนๆ เขาไวดวย 3.5 วธวดความสามารถทางการคดเชงมโนทศน สวทย มลคา (2547: 81) ไดบอกถงวธตรวจสอบความคดเชงมโนทศน ดงน 1. สามารถบอก ระบ เรยกชอ ความคดรวบยอดนนได 2. สามารถคดเลอก จาแนก แยกแยะ ยกตวอยาง และสงทไมใชตวอยางของความคดรวบยอดนนได 3. สามารถบอกลกษณะเฉพาะทจาเปนและไมจาเปนของความคดรวบยอดนนได 4. สามารถบอกลาดบขนของความคดรวบยอด (ลาดบขนทสงกวา ลาดบขนทอยในกลมเดยวกน และลาดบขนทตากวา) ได 5. สามารถอธบาย สรปความหมาย คาจากดความของความคดรวบยอดนนจากความร ความเขาใจของตน ดวยภาษาคาพดของตนเองได

39

3.6 ทฤษฎเกยวกบการคดเชงมโนทศน เพยเจต (พรรณ ช. เจนจตร. 2538: 137 – 145) เสนอวา พฒนาการความสามารถทางสมองของมนษยเรมตงแตแรกเกดไปจนถงขดสงสดในชวงอายประมาณ 15 ป ซงแบงลาดบของการพฒนาการ เปน 4 ระยะ ดงน 1. Sensori – Motor Intelligence (0 – 2 ป) ในวยนเดกแสดงออกทางการเคลอนไหวของกลามเนอ มปฏกรยาตอบสนองตอสงแวดลอมดวยการกระทา การคดของเดกในชนนใชสญลกษณนอยมากจะเขาใจสงตางๆ จากการกระทา และการเคลอนไหว และจะเรยนรจากสงรอบตวเฉพาะทสามารถใชประสาทสมผสไดเทานน 2. Preoperational Thought (2 – 7 ป) เปนขนทเดกเรมใชภาษาและสญลกษณอยางอน การเรยนรเปนไปอยางรวดเรว แตในขนนพฒนาการดานการคดยงไมสมเหตสมผล ยงตดอยกบการเรยนร ซงเปนขอจากดของการคด คอ การยดตดกบสงทเปนรปธรรม ไมสามารถคดยอนกลบโดยใชเหตผล ยดตวเองเปนศนยกลาง มองเหตการณตางๆ ทละดาน ไมสามารถพจารณาหลายๆ ดานพรอมกน 3. Concrete Operationals (7 – 11 ป) เปนขนทเดกสามารถคดดวยการใชสญลกษณ และภาษา การสรางภาพแทนในใจได การคดแบบยดตนเองเปนศนยกลางลดนอยลง แกปญหาทเปนรปธรรมได คดยอนกลบได รวมทงจดประเภทสงของ ตลอดจนเขาใจเรองการเปรยบเทยบ 4. Formal Operations (11 ป ขนไป) เปนขนทเดกสามารถเขาใจสงทเปนนามธรรม คดอยางสมเหตสมผล สามารถตงสมมตฐานในการแกปญหา คดแบบวธทางวทยาศาสตรได รจกคดดวยการสรางภาพในใจ สามารถคดเกยวกบสงทอยนอกเหนอไปจากปจจบน หรอสถานการณทยงไมไดเกดขนจรง และคดสรางทฤษฎได การคดของเดกไมยดตดกบขอมลทมาจากการสงเกตเพยงอยางเดยว ทฤษฎของเพยเจต อธบายพฒนาการคด จากขนหนงไปสขนหนงอาศยองคประกอบทสาคญ 4 ประการ คอ การเจรญเตบโตของรางกาย และวฒภาวะ ประสบการณทางกายภาพและทางสมอง ประสบการณทางสงคม และสภาวะสมดล ซงเปนกระบวนการทแตละคนใชในการปรบตว ขนพฒนาของการคดจะมการเปลยนแปลงตามลาดบขน ซงพฒนาการในขนตนจะเปนพนฐานของการพฒนาการในขนสงและพฒนาการของการคดแตละคน มลกษณะเดยวกนแตจะแตกตางกน ในดานความเรวในการเกดของแตละระดบของพฒนาการ บรเนอร (สวทย มลคา. 2547: 78) ไดบอกถงทฤษฎพนฐานสาหรบการเรยนรเชงมโนทศน ดงน 1. การเรยนรเพอใหเกดมโนทศนของสงใดสงหนงกบผเรยนทาไดโดยผานขนตอนการปฏบตดงตอไปน 1.1 ใหผเรยนสงเกตความคลายคลงและความแตกตางของสงตางๆ

40

1.2 ใหผเรยนจาแนกสงตางๆ ออกเปนกลมตามลกษณะบางอยางทกาหนดขนเปนเกณฑ 1.3 ใหผเรยนบอกลกษณะรวมของสงทอยรวมกลมกนนนเพอใหเหนภาพรวมของแตละกลม 2. กระบวนการฝกทกษะการคดจะเกดขนกบผเรยน เมอไดทาการจาแนกประเภทของสงของเพอสรางมโนทศนของสงนนๆ

4. เอกสารและงานวจยเกยวของกบแผนผงมโนทศน 4.1 ความหมายของมโนทศน มโนทศนมาจากศพทภาษาองกฤษวา “Concept” ซงคานสามารถใชคาอน ในความหมายเดยวกนอกหลายคา เชน สงกบ ความคดรวบยอด มโนทศน มโนมต และ มโนภาพ ในทนผวจยขอใช คาวา มโนทศน มนกการศกษาหลายทานไดใหความหมายของมโนทศนไวตางๆ กน ดงน กด (Good. 1959: 124) ไดใหความหมายของมโนทศนไว 3 ลกษณะ คอ 1. ความคดหรอสญลกษณของสวนประกอบ หรอลกษณะรวมทสามารถจาแนกออก เปนกลมเปนพวกได 2. สญลกษณเราความคดทวไป เชงนามธรรมเกยวกบสถานการณกจการหรอวตถ 3. ความรสกนกคด ความเหนความคดหรอภาพความคด กาเย (Gagne. 1977: 32) ใหความหมายของมโนทศนไววา หมายถง การจดประเภทวตถ สงของ เหตการณ หรอความคด ซงมโนทศนจดเปนสวนประกอบของกฎเกณฑและพนฐานของการคดในระดบสง โนแวค และ โกวน (Novak; & Giowin. 1983: 5) ใหความหมายของคาวา มโนทศนวาหมายถง ความสมาเสมอทมอยในเหตการณหรอวตถตางๆ และ ตราไวใหเปนทรกนดวยคาพด สวฒน นยมคา (2517: 17) ไดใหความหมายของ มโนทศน ไววา “มโนทศนของสงใด คอ Main idea ทเรามตอสงนน เปนจนตนาการทเกดขนในใจของเราตอสงนน เปนจดสาคญของสงนนเปนคณสมบตหรอคณลกษณะเฉพาะของสงนน” วชย วงษใหญ (2532: 18) ไดใหคาจากดความของมโนทศนไววา หมายถง ภาพทเกดขนในใจของบคคลเกยวกบกลมของสงเราทมคณสมบต คณลกษณะรวมกน กลมของสงเรานอาจจะเปนชนด ประเภท วตถ ธรรมชาต เหตการณ หรอบคคลกได ภพ เลาหไพบลย (2534: 3) กลาววา “มโนทศนเปนความรความเขาใจของแตละบคคลเกยวกบวตถหรอปรากฏการณตางๆ โดยนาการรบรมาสมพนธกบ ประสบการณเดม” ปรยาพร วงศอนตรโรจน (2534: 103) กลาววา “มโนทศนเปนผลสรปจากการรบรของเราทมตอสงเราทมคณลกษณะตางๆ รวมกนอยเปนการรวบรวมสงทคลายคลงกนเขามาเปนรปแบบเดยวกน เชน หนงสอ รวมตงแตพจนานกรมจนถงหนงสอการตน เปนตน”

41

นวลจตต เชาวกรตพงศ (2537: 22) ใหความหมายของมโนทศนวา หมายถงการสรปลกษณะหรอสมมตสวนทสาคญของวตถ สงของ เหตการณ สงแวดลอม หรอความคดอนเปนผลมาจากประสบการณทมตอสงเหลานน ซงแสดงออกมาโดยภาษา หรอถอยคาทเนนนามธรรม คณะอนกรรมการพฒนาการสอนและผลตวสดอปกรณการสอนวทยาศาสตรของทบวงมหาวทยาลย (2525: 28) กลาวไว สรปไดวา มโนทศน หมายถง ความคด ความเขาใจทสรปเกยวกบสงใดสงหนง หรอเรองใดเรองหนง อนเกดจากการสงเกตหรอการไดรบประสบการณเกยวกบสงนน หรอเรองนนหลายๆ แบบ แลวใชคณลกษณะของสงนนหรอเรองนน นามาประมวลเขาดวยกนใหเปนขอสรป หรอคาจากดความของสงนน ปาเจ (ปรยาพร วงศอนตรโรจน. 2534: 103; อางองจาก Page ค.ศ.1990) กลาววา มโนทศน หมายถง ลกษณะของสงของหรอเหตการณ โดยกระบวนการรบร การจดลาดบขน และการแยกประเภทโดยการแสดงออกทางภาษาทเปนสญลกษณ เดอ เซคโค (ปรยาพร วงศอนตรโรจน. 2534: 103; อางองจาก De Cecco) กลาวไวพอสรปไดวา มโนทศนเปนกลมเหตการณ หรอสงแวดลอมทมลกษณะบางประการ หรอหลายประการรวมกนอย สงแวดลอมและเหตการณ ไดแก วตถ สงของ สงมชวต ตลอดจนดนฟาอากาศและอนๆ ทวป บรรจงเปลยน (2540: 25) ใหความหมายของมโนทศนไววา หมายถง ความคด ความเขาใจ ของบคคลเกยวกบสงใดสงหนงหรอเรองใดเรองหนงซงเกดจากการสงเกตหรอประสบการณหลายๆ แบบ และใชคณลกษณะประมวลเขาดวยกนเปนขอสรป เพออธบายหรอใหคาจากดความของสงนนหรอเรองนน มนมนส สดสน (2543: 11) สรปวา มโนทศน หมายถง ความคด ความเขาใจ ของบคคลทมตอสงใดสงหนงหรอเรองใดเรองหนง ซงอาจเกดจากการสงเกต หรอประสบการณเดมแลวใชคณลกษณะของสงเหลานนมาสรปหรอใหคาจากดความของสงนน สวทย – อรทย มลคา (2545: 174) มโนทศน หมายถง ความคด ความเขาใจทสรปเกยวกบการจดกลมสงใดสงหนง หรอเรองใดเรองหนงทเกดจากการสงเกต หรอไดรบประสบการณเกยวกบสงนน หรอเรองนนแลวใชคณลกษณะ หรอคณสมบตทมลกษณะคลายคลงกน จดเขาเปนกลมเดยวกน ซงจะทาใหเกดความเขาใจสงตางๆ ไดงายขน อดมลกษณ นกพงพม (2545: 27) สรปวา มโนทศน หมายถง ความคด ความเขาใจ ของแตละบคคลเกยวกบสงใดสงหนง หรอเรองใดเรองหนง โดยการนาความรทไดมาสมพนธกบประสบการณเดม เพอหาขอสรป หรอคาจากดความของสงนน จากการใหความหมายของมโนทศนของนกวชาการตางๆ สามารถสรปไดวา มโนทศน หมายถง ความคดรวบยอดจากความเขาใจ จากการไดรบรโดยสงเรา เหตการณ ลาดบเปนกระบวนการความคดทสามารถสรางไวอยางเปนระบบ เปนขนตอน จนสามารถนามาคดเปนคาจากดความ ประมวลเปนภาพหลกได

42

4.2 ความหมายของผงมโนทศน มนส บญประกอบ (2533: 26) ไดสรปความหมาย ของแผนผงมโนทศนไววา แผนผง มโนทศน มลกษณะเปนแผนภมอยางหนง ทแสดงความสมพนธระหวางมโนทศนดวยเสนและคาเชอมโยงทมประโยคหรอขอความทมความหมายได หทยรช รงสวรรณ (2539: 7) กลาววาผงมโนทศน หมายถง แผนภาพทประกอบดวยกลมมโนทศน เชอมโยงเขาดวยกน โดยมขนตอนการสราง ดงน 1. ระบมโนทศนทสาคญ 2. จดลาดบมโนทศนทมความหมายกวางมากทสดจนถงมโนทศนทมความหมายเฉพาะเจาะจง 3. เชอมโยงมโนทศนตางๆ เขาดวยกน โดยใชคาเชอม 4. ทบทวนมโนทศนทสรางขน ประทป ชหมนไวย (2540: 12) ใหความหมายของแผนผงมโนทศนไววา แผนผงมโนทศน หมายถง แผนทสรางขนเพอแสดงความสมพนธกนอยางมความหมายระหวาง มโนทศน ตงแต 2 มโนทศน ขนไปในลกษณะ 2 มต ดวยคาเชอมทาใหเกดประโยคทมความหมายแสดงถงความรใหมเขาเชอมกบความรเดมในโครงสราง ทางสตปญญาของผเรยน โดยมโนทศนทมความหมายกวางและครอบคลมอยบนสดของแผนผงแลวลดลาดบลงมาเปนมโนทศนรอง ซงแสดงลกษณะเดมขนเรอยๆ จนในทสดไดเปนมโนทศนเฉพาะเจาะจง โนแวค และ โกวน (จารวรรณ โพธทองธรรม. 2541: 10; อางองจาก Novak; & Gowin: 1983) ไดกลาวไววา “ผงมโนทศนเปนผงทใชแสดงความสมพนธอนมความหมายระหวางมโนทศนตางๆ โดยทาใหอยในรปของประพจน” โดยนยามความหมายของประพจน ดงน “ประพจน คอ มโนทศนอยางนอย 2 ขอ ทแสดงออกดวยภาษา และเชอมกนใหเปนหนวย ทมความหมายหนวยหนง” สเตวารท เครท และ โรแวล (พทกษ เจรญวานช. 2531: 13; อางองจาก Stewart; Kirt; & Rowell. n.d.) ไดใหความหมายของผงมโนทศนวา เปนการแสดงโครงสรางรายวชา หรอแสดงหนวยหนงของรายวชา โดยแสดงในรป 2 มต เพอแสดงขอมลของรายวชาเปนโครงสราง ในลกษณะเชงเสนทแสดงความสมพนธระหวางมโนทศนทเกยวของในรายวชาไดอยางเหมาะสม โดยทวไปจะแสดงความสมพนธตอเนองจากมโนทศนทมความหมายทวไป (General Concept) ซงเขยนไวทสวนบนสด ผงมโนทศนรองจะลดหลนลงมาเรอยๆ จนถงมโนทศนเฉพาะ (Specific Concept) ซงจะเปนชอเฉพาะ หรอตวอยางของมโนทศน แลนซง (นคม พงษประเสรฐ. 2543: 13; อางองจาก Lancing. n.d.) ไดกลาวถงความหมายของผงมโนทศนไวในเอกสารทางอนเตอรเนต ในหวขอ “The Concept Mapping Homepage” ไววา ผงมโนทศนเปนเทคนคการนาเสนอความรในรปของแผนผง โดยแผนผงของความรทไดเครอขายของมโนทศนทแสดงถงการนาเสนอความสมพนธกนระหวางมโนทศน

43

แวน ช (นคม พงษประเสรฐ. 2543: 13; อางองจาก Van Schie. n.d.) ไดกลาวถงผงมโนทศนในเอกสารเผยแพรทางอนเทอรเนตในหวขอ “The Surveyor” สรปไดวา ผงมโนทศนคอ การนาเสนอโครงสรางของความร ซงธรรมชาตของมนมการจดรปแบบเสมอนวา เปนความหมายของการตดตอ หรอการเชอมตอของความร มน ทล บคส สโตร (นคม พงษประเสรฐ. 2543: 13; อางองจาก Mind Tools Book Stores. n.d.) เอกสารเผยแพรทางอนเทอรเนตของบรษท Mind Tools Ltd. ไดสรปเกยวกบผงมโนทศนวา ผงมโนทศนเปนวธการบนทกทไดผลสงสด ซงแสดงใหเหนโครงสรางของมโนทศนและความเชอมโยงทสมพนธกนของขอเทจจรง และแนวความคดทสาคญเกยวกบขอเทจจรงนนๆ ผงมโนทศนชวยเชอมโยงความคดทสมพนธกนเขาดวยกน ตลอดกนจนถงสงทไมสมพนธกนเขาดวยกน ตลอดจนถงสงทไมสมพนธกนไดอกดวย การเนอร (ศกดสน สมอนจารย. 2529: 14; อางองจาก Gardner. n.d.) กลาวถง มโนทศนวา เปนผงทแสดงใหผเรยนเหนความรใหม และความรเดมทมอยในโครงสรางทางความคดของผเรยน ชวยใหผเรยนเชอมโยงความรใหมและความรเดม ทจะเรยนในเนอหานนไดทาใหเกดการเรยนรอยางมความหมาย ผงมโนทศนประกอบดวยมโนทศนอยางนอย 2 มโนทศนเชอมโยงกนอยางมเหตผลดวยคากรยา โดยมการจดลาดบขน จากมโนทศนทกวางครอบคลมมากไปยงมโนทศนทจาเพาะเจาะจงไปเรอยๆ โดยมมโนทศนทเฉพาะเจาะจงทสดอยลางสด จากทนกวชาการตาง ๆ ไดใหความหมายของแผนผงมโนทศน สามารถสรปไดวาแผนผงมโนทศน หมายถง การจดกระบวนการคดทสรางขนเพอแสดงความสมพนธกนอยางเปนระบบ สรางเปนแผนผงทแสดงความสมพนธระหวางมโนทศนตงแต 2 แนวคดขนไปสามารถเชอมโยงความคดทสมพนธกน ชวยใหผเรยนเกดการรบรเปนกระบวนการเรยนรอยางมความหมาย 4.3 ความสาคญของมโนทศน มโนทศน เปนพนฐานทสาคญในการเรยนรและการดารงชวตของคน คนตองสรางมโนทศนอยเสมอตราบเทาทมสงเรามาปะทะประสาทสมผส ทาใหเกดการเรยนร บรเนอร (Bruner. 1966: 231) ใหความคดวาการสอนใหคน เกดมโนทศนในสงใดสงหนงจะเปนประโยชน ดงน 1. ทาใหเกดการเรยนรทมระบบไมสบสน เรยนรงาย ไมยงยาก 2. ทาใหเกดความประหยดทไมตองเรยนเรองใดเรองหนงใหมากจนเกนความจาเปน 3. ทาใหสามารถนาความรไปใชไดอยางกวางขวาง สรางเสรมความรตอไปไดมากขนและเรวขน ออซเบล (Ausubel. 1968: 505) ไดกลาวไววา ในชวตประจาวนของทกคนตองพบกบปญหาทตองคดอยางหนก และไมสามารถหลกเลยงได ดวยเหตนเองจงทาใหคนอยในโลกของมโนทศนมากกวาวตถ เหตการณ สถานการณ การตดสนใจลวนแตตองผานเครองกรองทเปนมโนทศนทงสน

44

สมจต สวธนไพบลย (2526: 59 – 60) กลาววามโนทศนมความสาคญสาหรบการเรยนการสอนและการดารงชพของมนษยมากในชวตประจาวนของบคคลตองพบกบปญหาทเกดขน ความตองการตามวถทางของการดารงชวต การแกปญหา การตดสนใจ หรอแสวงหาความรใดๆ ลวนแตตองอาศยมโนทศนเปนรากฐานแทบทงสน เพราะมโนทศนเปนแกนของความรหรอทเรยกวา “ความคดหลก” เมอสะสมเพมพนขนเรอยๆ จากประสบการณตางๆ กจะชวยใหมความคดแตกฉานยงขนอาจจะกลาวไดวา ผทมประสบการณมามากยอมแกปญหาไดดกวาหรอมประสทธภาพ เหนอกวาผทมประสบการณนอย ดงนน การจดการเรยนการสอนจงจาเปนอยางยงทจะตองใหนกเรยนรมโนทศน เพราะนอกจากเปนพนฐานของความคดวนจฉยตางๆ แลวความรและเทคโนโลยในปจจบนไดกาวหนาไปอยางไมหยดยง หลกสตรการเรยนการสอนไมสามารถจะบรรจทกเรองของวทยาการความรนนๆ ไวไดหมด การจดกจกรรมการเรยนการสอนจงตองมงเนนไปท มโนทศน เพอชวยใหนกเรยนสามารถเรยนรไดอยางกวางขวาง รวดเรวถงแกนของความร นวลจต เชากรตพงศ (2537: 21) กลาววา การเรยนรมโนทศน จะชวยใหผเรยนสามารถ พฒนาการเรยนรในเรองนนถงระดบสงสดได และนอกจากนนยงชวยใหผเรยนสามารถเรยนรสงทเกยวของไดรวดเรวขน เพราะเกดการจดระบบของขอมลไดเรยบรอยแลวในสมอง เมอปะทะกบสงเรา กสามารถจาแนกจดหมวดหมและเชอมโยงกบมโนทศนเดมทมอยไดงาย ดงนน จงสามารถสรปถงความสาคญของมโนทศน ไดดงน 1. มโนทศนเปนพนฐานสาคญในการเรยนร และการดารงชวตของมนษย 2. มโนทศนเปนการสรางประสบการณเพอใหมนษยเกดการพฒนาใหเทาทนเทคโนโลยและนวตกรรม 3. มโนทศนเปนพนฐานในการพฒนาการเรยนรใหสงขน 4. มโนทศนถอเปนการนากระบวนการมาสรางการเรยนรไดอยางเปนระบบ 5. มโนทศนเปนประสบการณสงสมเพอเปนแนวทางในการแกปญหา สรปความสาคญของมโนทศน คอ ชวยใหผเรยนสามารถจดระบบขอมลอยางเปนระบบชวยใหมความคดแตกฉานเรยนรไดอยางกวางขวาง เปนประสบการณสงสมเพอเปนแนวทางในการแกปญหาตอไป 4.4 ประเภทของผงมโนทศน มนส บญประกอบ (2533: 27 – 29) ไดจาแนกประเภทของแผนผงมโนทศนออกเปน 4 ชนด ดงน 1. ชนดกระจายออก (Point Grouping) เปนแผนผงมโนทศนทเรมจากคาทเปนมโนทศนหลกจะเชอมโยงกระจายออกไปทกทศทางเพอเชอมตอกบมโนทศนยอยๆ ดงแสดงในภาพประกอบ 5

45

ภาพประกอบ 5 แสดงตวอยางแผนผงมโนทศนชนดกระจายออก (มนส บญประกอบ. 2533ข: 27) 2. ชนดปลายเปด (Open Grouping) เปนแผนผงมโนทศนทแสดงการเชอมโยงกลมมโนทศนตางๆ ลดหลนกนลงไปตามลาดบความสาคญของมโนทศนทผเขยนกาหนดไว ดงแสดงในภาพประกอบ 6

สงแวดลอม

ปฏกรยาเคม แสงอาทตย เชอเพลง

ประโยชน ปโตรเลยม ถานหน ฟน

ทานาเกลอ หงตมอาหาร ถนอมอาหาร

มอทธพลตอ สะสมพลงงาน

มเชน

เชน เชน

เชน เชน เชน

46

ภาพประกอบ 6 แสดงตวอยางแผนผงมโนทศนชนดปลายเปด (มนส บญประกอบ. 2533ข: 28) 3. ชนดเชอมโยง (Linked Grouping) เปนแผนผงมโนทศน ทมลกษณะคลายกบชนดปลายเปดแตมการเชอมโยงขามชดระหวางมโนทศนได ดงแสดงในภาพประกอบ 7

พนธะเคม

แรงยดเหนยวในโมเลกล

พนธะโควาเลนต พนธะไอออนก พนธะโลหะ

อโลหะ – อโลหะ โลหะ – อโลหะ โลหะ – โลหะ

Cl2 O2 HBr CuCl2 Fe2O AgBr Cu Fe Ag

เกดจาก

อาจเปน

เกดจากอะตอม เกดจากอะตอม เกดจากอะตอม

เชน เชน เชน

47

ภาพประกอบ 7 แสดงตวอยางผงมโนทศนชนดเชอมโยง (มนส บญประกอบ. 2533ข: 28) 4. ชนดปลายปดหรอลอมเปนวง (Close Grouping) เปนผงมโนทศนคอนขางจะมลกษณะจากดอยในตวเอง ดงแสดงในภาพประกอบ 8

สารสงเคราะห

สารสงเคราะหธรรมชาต สารสงเคราะหวทยาศาสตร

โปรตน เสนใยไหม แปง กระบวนการสงเคราะห

โมโนเมอร

โพลเมอร

พลาสตค เสนใยสงเคราะห

จะตองผาน

เกดจาก

ไดเปน

เชน

เชน

48

ภาพประกอบ 8 แสดงตวอยางผงมโนทศนชนดปลายปด (มนส บญประกอบ. 2533ข: 29) 4.5 ประโยชนของผงมโนทศน มาโลน และ เดคเกอร (ศกดสน สมอมจารย. 2529: 17; อางองจาก Malone; & Dekker. n.d.) ไดกลาวถงประโยชนของแผนผงมโนทศนทชวยในการเรยนการสอนไวดงน 1. ชวยผสมผสานความรใหมใหเขากบความรเดมทมอยแลว ทาใหผเรยนจดจาไดงายและมความคงทนในการจา 2. ชวยใหเกดแรงจงใจและทาทายเมอนามาใชตอนเรมเรยนเรองใหม และยงทาใหผเรยนรวาเรองใหมประกอบดวยความรอะไรบาง 3. ชวยแสดงโครงสรางของเรองทเรยกวามความซบซอน และแสดงความสมพนธกบมโนทศนอนๆ อกมากมาย โนแวค และโกวน (มนส บญประกอบ. 2533: 26 – 27; อางองจาก Novak & Gowin. n.d.) ไดกลาวถงประโยชนของการใชผงมโนทศนไววา 1. ใชวางแผนการจดหรอพฒนาหลกสตรการเรยน หนวยการเรยน บทเรยน ตลอดจนการวางแผนจดทาเอกสารตาราเรยน การเขยนเคาโครงของบทความ เนองจากผงมโนทศน จะแสดงใหเหนภาพรวมไดอยางชดเจนและรวดเรว 2. เปนเสมอนแผนทแสดงเสนทางของการเรยนรในเรองใดเรองหนง 3. ใชวเคราะหความรพนฐานของผเรยนกอนทจะเรยน

มวล

ปรมาตร

สสาร

ความหนาแนน

มวลหารดวยปรมาตร ม

อาจใชจาแนกชนด

49

4. ใชประเมนหรอสารวจผเรยนไดวาสงใดทผเรยนรแลวหรอมความเขาใจมากนอยเพยงใด โดยใหผเรยนสรางผงมโนทศนของตนเองขนจากทไดศกษาคนควา หรอเรยนจบแลว 5. ใชสรปความหมายเชงมโนทศนทงหมดทไดรบจากการอานตาราเรยนตลอดจนการอานบทความในหนงสอพมพ นตยสาร วารสารตางๆ 6. ชวยสงเสรมความคดสรางสรรคของผเรยนไดเปนอยางด จะเหนวาประโยชนของ ผงมโนทศน สามารถนามาใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอนไดทกขนตอน เรมตงแตการเตรยม การสอน ใชในกจกรรมการสอน จนถงขนวดและประเมนผลชวยผสมผสานความรใหมใหเขากบความรเดม งายตอการจดจาและมความคงทนในการจา 4.6 ทฤษฎการเรยนรทเปนพนฐานในการสรางแผนผงมโนทศน ทฤษฎการเรยนรทเปนพนฐานในการสรางแผนผงมโนทศน คอทฤษฎการเรยนรอยางมความหมาย (A Theory of Meaningful Verbal Learning) ของ ออซเบล (สรางค โควตระกล. 2533: 155 – 157; อางองจาก Ausubel. 1963) ทฤษฏของออซเบลเนนความสาคญของการเรยนร ความเขาใจและมความหมาย การเรยนรเกดขนได ถามสงทเรยนรใหมนนมความสมพนธเกยวโยงกบความรเดมของผเรยน ซงจะทาใหการเรยนรนนมความหมาย แตถาผเรยนตองการเรยนรสงใหมโดยไมเกยวของกบความรเดม หรอผเรยนไมเคยมความรพนฐานมากอนบางเลยการเรยนรชนดนนจะไมมความหมาย เปนการเรยนแบบการทองจา (Rote Learning) ซงจะทาใหลมงายและไมสามารถนาไปใชได ออซเบล แบงการเรยนรออกเปน 4 ประเภท คอ 1. การเรยนรโดยการรบรอยางมความหมาย (Meaning Deception Learning) เปนการเรยนรทไดรบการสอนสงใหมๆ อยางครบถวนแลวผเรยนนาไปสมพนธกบความรเดมทมอย 2. การเรยนรโดยการรบรแบบทองจา (Rote Reception Learning) เปนการเรยนรทผเรยนไดรบการสอนสงใหมๆ อยางครบถวนและผเรยนทองจาไว 3. การเรยนรโดยการคนพบอยางมความหมาย (Meaningful Discovery Learning) เปนการเรยนรทผเรยนคนหาคาตอบเองและนาไปสมพนธกบความรเดมทมอย 4. การเรยนรโดยการคนพบแบบทองจา (Rote Discovery Learning) เปนการเรยนรทผเรยนคนพบดวยตนเองแตทองจา การรบรหรอการคนพบ ถอเปนขนแรกของการเรยนร ถานกเรยนตงใจจะใหไดรบขอมลทไดรบมาใหมเกดความคงทน จาไดนาน จะตองนาไปสมพนธกบสงทตองรมากอนแลว ซงจะทาใหเกดการเรยนรอยางมความหมาย แตถาผเรยนตงใจจะจาขอมลทไดรบมาใหมโดยไมนาไปสมพนธกบความรเดม จะทาใหเกดการเรยนรแบบทองจา การนาขอมลเขาสโครงสรางของความร จะใชโดยการดดซมเขาไปเปนสวนหนงของโครงสรางของความรเดม โดยกระบวนการทเรยกวา กระบวนการดดซม (Subsumption) ในการเรยนรอยางมความหมาย ทงชนดรบรและคนพบ เมอความรใหมเขาไปเปนสวนหนงของโครงสรางของความรแลว ตอไปนานๆ แมวาจะไมสามารถจดจาไดทงหมด แตกสามารถระลกยอนหลงถงสงทเคยเรยนรมาแลว หรอถาเปนการเรยนใหมอกครงกจะใชเวลานอยกวาการเรม

50

เรยนในครงแรก โดยสรปการเรยนรอยางมความหมายจะเกดขน เมอความรใหมสามารถเชอมกบมโนทศนทอยในโครงสรางของความรเดมทมอยในสมองซง ออซเบล เรยกวา กระบวนการดดซม (Subsumption) มโนทศนทเกดจากการเชอมโยงนวา ซบซมเมอร (Subsumer) แตถาไมนาความรใหมเขาไปเชอมโยงกบความรเดมทมอยกจะเปนการเรยนรแบบทองจา ดงภาพประกอบ 9 ภาพประกอบ 9 แสดงการเรยนรแบบทองจาและการเรยนรอยางมความหมาย (Novak. 1977: 27 )

จากภาพประกอบแสดงการเรยนรแบบทองจาและการเรยนรอยางมความหมายซงเกดจากการรบรขอมลจากภายนอกผานเครองกดขวางการรบร

ภาพประกอบ 10 แสดงการเรยนรอยางมความหมาย (Novak. 1977: 75)

51

จากภาพประกอบ เมอมการรบความรใหม a, b และ c เขาเชอมโยงกบความรในโครงสรางของความร A, B และ C ตามลาดบ จะเหนวาความรทเกดขนแลวในโครงสราง A จะมการแยกแยะความแตกตางสงกวา B และ C เมอมองในแงของโครงสรางความรทางชวภาพแลวโครงสราง A กอาจมหนวยของเซลลทเกบความรจะมความซบซอนมากกวาดวย

ภาพประกอบ 11 แสดงสะพานเชอมการเรยนร (Cognitive Bridge)

จากภาพประกอบ แสดงสะพานเชอมโยงการเรยนรใหมเขาสโครงสรางของความสามารถทางสมอง ซงออซเบล เรยกวา แอดวานซ ออแกนไนเซอร (Advance Organizer) จากทฤษฎการเรยนรอยางมความหมายของ ออซเบล พอสรปไดวา การเรยนรอยางมความหมายจะเกดขนไดนนขนอยกบสงตอไปน 1. ปรมาณ ความชดเจน และองคประกอบของความรทผเรยนมอยในปจจบน 2. ความมศกยภาพในการทจะสามารถเชอมโยงความรใหมเขากบความรหรอประสบการณเดม 3. ลกษณะความเชอมโยงและความตอเนองของเนอหา 4. ความมงมนและความตงใจจรงของผเรยนทจะเรยนอยางมความหมาย 5. การเรยนรจะเกดจากการไดรบการกระตนจากภายนอกและภายในตวผเรยน 4.7. งานวจยทเกยวของกบแผนผงมโนทศน งานวจยตางประเทศ อสซเบล และ ฟทเกอรลด (กรณา สบอดม. 2536: 48; อางองจาก Ausubel; & Fitzgerald. n.d.) ไดรวมกนเกยวกบการใหมโนทศนนาเรอง กบนกเรยนทมความสามารถทางภาษาแตกตางกน ในเรองการเรยนรตอเนองโดย เนอเรองทใหเปนชดตอเนองเกยวของกน แตไมสมพนธกบความรเดม

52

ทเคยเรยนมากอน กลมตวอยางเปนนกศกษามหาวทยาลยปท 4 โดยกลมทดลองศกษาบทความทมมโนทศนนาเรองประเภทบทยอ ทมใจความตรงกบเนอเรอง สวนกลมควบคมศกษาบทความทมมโนทศนนาเรองประเภทบทความทมใจความไมตรงกน กบเนอเรอง ผลการวจยพบวากลมทดลองไดคะแนนสงกวากลมควบคม และกลมทมความสามารถทางภาษาตา ตองการมโนทศนนาเรองมากกวากลมทมความสามารถทางภาษาสง อลท (Ault. 1985) พบวา ผงมโนทศนจะนานกเรยนออกหางจากการเรยนแบบทองจา และนาไปสความเขาใจถกตองของมโนทศน ตลอดจนความสมพนธของแตละมโนทศน โดยสอดคลองกบงานวจยของโอคบโคลาร (Okebukola. 1990) ซงพบวานกเรยนทเรยนโดยใชผงมโนทศนจะเกดการเรยนรอยางมความหมายดกวานกเรยนทเรยนดวยวธทองจา นอกจากน พเทอรสน และ เทยรกส (Peterson; & Treagust. 1989) ยงใชผงมโนทศนเปนเครองมอวนจฉยเกยวกบมโนทศนทคลาดเคลอนเรองพนธะโควาเลนตและโครงสราง โนแวค โกวน และ โจฮนเซน (Novak, Giowin; & Johansen. 1983: 18) ไดทาการวจยเรองการใชผงมโนทศนและแผนผงรปตวว กบนกเรยนทเรยนวทยาศาสตร โดยศกษาความสามารถในการใชผงมโนทศนและแผนผงรปตววของนกเรยนเกรด 7 และ เกรด 8 ผลการวจยพบวา นกเรยนเกรด 7 และ เกรด 8 ใชผงมโนทศนและแผนผงรปตววในการเรยนวทยาศาสตรนนนกเรยนเกรด 7 สามารถใชไดดกวาเกรด 8 แตทงนขนอยกบลกษณะของเนอหาวชาและระยะเวลาทใชในการทดลอง เลหแมน คารเตอร และ คารเล (Lehman, Carter; & Kahle. 1985: 39) ทาการวจยผลการใชแผนผงมโนทศนรปตวว และผลสมฤทธทางการเรยนทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยาของนกเรยนผวดาระดบมธยมศกษา โดยเปรยบเทยบกบการสอนตามปกต ผลการ วจยพบวาผลสมฤทธทางการเรยนระหวางกลมทดลองและกลมควบคมไมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต ทระดบ .05 และพบวาปจจยททาใหผลการทดลองไมแตกตางกนอาจเนองมาจากสาเหต ดงน 1. ความไมเทาเทยมกนของทใช ซงเปนรปแบบการวจยกงการทดลอง 2. ครและนกเรยนไมคนเคยกบการสอนแบบใชผงมโนทศนและแผนผงรปตวว 3. ระยะเวลาของการทดลองอาจสนเกนไป 4. แบบทดสอบยากเกนไป งานวจยในประเทศ สนย สอนตระกล (2535: บทคดยอ) ทาการศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยาและความคงทนของการเรยนรระหวางนกเรยนทไดรบการสอน โดยใชระบบการสอนแบบจดกรอบมโนทศนกบนกเรยนทไดรบการสอนตามปกต ผลการวจยพบวาผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยาของนกเรยนกลมทดลองทไดรบการสอนตามระบบการเรยนการสอนแบบจดกรอบมโนทศนทสงกวากลมควบคมทไดรบการสอนตามปกตอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 และนกเรยนกลมทดลองมความคงทนของการเรยนร

53

หทยรช รงสวรรณ (2539: 75 – 78) ไดศกษาผลสมฤทธดานมโนทศนทางวทยาศาสตรและความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทไดรบการสอนโดยใชแผนผงมโนทศน พบวา 1. ผลสมฤทธดานมโนทศนทางวทยาศาสตร เกยวกบการจาแนกของนกเรยนทไดรบการสอน โดยใชแผนผงมโนทศน กบนกเรยนทไดรบการสอนตามคมอคร แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 2. ผลสมฤทธทางดานมโนทศนทางวทยาศาสตรเกยวกบความสมพนธของนกเรยนทไดรบการสอนโดยใชแผนผงมโนทศนกบนกเรยนทไดรบการสอน ตามคมอคร แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 3. ผลสมฤทธทางดานมโนทศนทางวทยาศาสตรเกยวกบทฤษฎพนธของนกเรยนทไดรบการสอนโดยใชแผนผงมโนทศนกบนกเรยนทไดรบการสอน ตามคมอคร แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 4. ความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการสอนโดยใชแผนผงมโนทศนกบนกเรยนทไดรบการสอนตามคมอคร แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ประทป ชหมนไวย (2540: บทคดยอ) ทาการศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธวชาวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 2 เรอง ทรพยในดน (ดน หน แร) ระหวางการสอนโดยใชแผนผงมโนทศนกบการสอนปกต ผลการวจยพบวา นกเรยนกลมทดลองมผลสมฤทธทางการเรยนไมแตกตางจากกลมควบคมอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 และความคดเหนของนกเรยนทเรยนดวยแผนผงดานมโนทศน นกเรยนชอบทจะใหมการเรยนการสอนโดยใชแผนผงมโนทศน มนมนส สดสน (2543: 78 – 79) ไดศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและความสามารถดานการคดวเคราะหวจารณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทไดรบการสอนแบบสบเสาะ หาความรประกอบการเขยนแผนผงมโนทศนกบการสอนตามคมอคร ผลการศกษา พบวา ผลสมฤทธทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทไดรบการสอนแบบสบเสาะหาความรประกอบการเขยน แผนผงมโนทศนกบนกเรยนทไดรบการสอนตามคมอครแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

5. เอกสารทเกยวกบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมแบบจดกรอบมโนทศน 5.1 ความหมายของการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมแบบจดกรอบมโนทศน สวทย มลคา (2545: 175) ไดใหความหมายของการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมแบบจดกรอบมโนทศน คอ เปนกระบวนการทใหผเรยนนามโนทศนในเนอหาสาระทไดเรยนรมาจดระบบ จดลาดบ และเชอมโยงความสมพนธแตละมโนทศนทมความเกยวของเขาดวยกน ทาใหเกดเปนกรอบมโนทศนขน 5.2 วตถประสงคของการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมแบบจดกรอบมโนทศน

54

สวทย มลคา (2545: 175) ไดกาหนดวตถประสงคของการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมแบบจดกรอบมโนทศน คอ 1. เพอฝกใหผเรยนรจกสงเกต เปรยบเทยบ สรปและจาแนกแยกแยะสงตางๆ จดเปนระบบ หรอหมวดหมไดอยางถกตอง 2. ฝกใหผเรยนศกษา คนควา คดเพอใหไดความรและสามารถสรางความคดรวบยอดดวยตนเอง 3. เพอใหผเรยนสามารถสรางและสรปความรดวยการจดกรอบมโนทศนรปแบบตาง ๆได 5.3 องคประกอบสาคญของการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมแบบจดกรอบมโนทศน สวทย มลคา (2545: 175) ไดกาหนดองคประกอบทสาคญของการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมแบบจดกรอบมโนทศน มดงน 1. ชอมโนทศน เชน สตว 2. องคประกอบรองของมโนทศน เชน องคประกอบรองของสตว ไดแก สตวปก 3. ตวอยางของสงทอยในขอบเขตของมโนทศนนน เชน ตวอยางสตวปก ไดแก นก เปด ผเสอ เปนตน 5.4 แนวคดเกยวกบกรอบมโนทศนหรอแผนภาพโครงเรอง สวทย มลคา (2545: 175 - 176) ไดกาหนดแนวคดเกยวกบกรอบมโนทศนหรอแผนภาพโครงเรอง ไวดงน 1. จะใชเมอขอมลขาวสารอยกระจกกระจายจงนาขอมลขาวสารมาเชอมกนเปนกรอบมโนทศนหรอแผนภาพโครงเรอง ทาใหเกดความเขาใจเปนความคดรวบยอด 2. เปนการจดความคดอยางเปนระบบ โดยรวบรวมและจดลาดบขอเทจจรงเขากรอบเปนหมวดหมเรยกวาแผนภาพ เปนความคดรวบยอดทชดเจนเกดเปนความรใหมขน 3. เปนการนาความคดหรอขอเทจจรงนามาเขยนเปนแผนภาพทาใหจาเรองราวตางๆ ไดงายขน ดกวาการอานตาราหลายๆ ครง เพราะตาราบรรยายดวยคาพด แตแผนภาพไดจดเรองราวเปนลกษณะคา กลมคา สญลกษณ เครองหมาย หรอภาพ ทาใหผเรยนจาเรองราวไดแมนยา 4. การจดทากรอบมโนทศนนนผเรยนจะตองอาศยการฟง การด การอาน การเขยน และการใชความคดรวบยอดของสาระความร ขอเทจจรงมาจดทา เปนการเสรมแรงในการเรยนทาใหการเรยนรมความหมายยงขน 5.5 รปแบบของกรอบมโนทศน สวทย มลคา (2545: 176) ไดอธบายถงรปแบบของกรอบมโนทศนทมลกษณะทหลากหลายดงตอไปน 1. Concept Map (ผงมโนทศน หรอผงมโนภาพ) 2. Mind Map หรอ Mind mapping (แผนทความคด) 3. Web Diagram หรอ Spider Map (แผนผงใยแมงมม) 4. Tree Structure (แผนภมโครงสรางตนไม)

55

5. Venn Diagram (แผนภมเวนน) 6. Descending Ladder หรอ Time Ladder Map (แผนภมขนบนได) 7. Cycle Graph (แผนภาพวงจร, แผนภมแบบวฏจกร) 8. Flowchart Diagram (แผนผงการดาเนนงาน) 9. Matrix Diagram (แผนภาพหรอแผนรปแสดงความสมพนธ) 10. Fishbone Map (แผนภมหรอแผนผงกางปลา) 11. Interval Graph หรอ Time line (แผนภาพแสดงความสมพนธของเหตการณ ตางๆ) 12. Order Graph, Event Chain (แผนภาพแสดงลาดบเหตการณ) 13. Classification Map (แผนผงแสดงความสมพนธแบบจาแนกประเภท) 5.6 ขนตอนการสรางกรอบมโนทศน อลท (Ault) (พรรณ อาไพวทย. 2537: 21 – 22) ไดเสนอแนะวธการสรางกรอบมโนทศนไวดงน 1. ขนเลอก เปนการเลอกเรองทจะสรางกรอบมโนทศน อาจจะนามาจากตาราสมดจดคาบรรยายแลวอานขอความนนอยางนอย 1 ครง จากนนจงระบมโนทศนทสาคญ โดยขดเสนใตคาหรอประโยคทสาคญ ซงอาจจะเปนวตถหรอเหตการณ แลวเขยนมโนทศนเหลานนลงในแผนกระดาษเลก ๆเพอสะดวกในการจดการสมพนธ 2. ขนจดลาดบ เปนการนามโนทศนทสาคญ ซงไดเขยนลงในแผนกระดาษเลกๆ แลว มาจดลาดบจากมโนทศนทกวาง ไปสมโนทศนทรองลงมา และมโนทศนทเฉพาะเจาะจงตามลาดบ 3. ขนจดกลม นามโนทศนมาจดกลมเขาดวยกน โดยใชเกณฑ 2 ขอ คอ 3.1 จดกลมมโนทศนทอยในระดบเดยวกน 3.2 จดกลมมโนทศนทมความเกยวของสมพนธกนอยางใกลชด 4. ขนจดระบบ นามโนทศนทอยในกลมเดยวกน มาจดระบบตามลาดบความเกยวของ ซงในขนนยงสามารถเปลยนแปลงหรอหามโนทศนมาเพมไดอก 5. ขนเชอมมโนทศนทมความสมพนธกน เปนการนามโนทศนทมความสมพนธกนมาเชอมโยงกน โดยการลากเสนเชอมโยง และมคาเชอมระบความสมพนธไวทกเสน และหลงจากใสคาเชอมแลวจะสามารถอานไดเปนประโยค เสนทเชอมนอาจเชอมระหวางมโนทศนในชดเดยวกนหรอเชอมโยงระหวางชดของมทศนกได 5.7 ขนตอนการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมแบบจดกรอบมโนทศน สวทย มลคา (2545: 193 – 194) ไดกลาวถงขนตอนของการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมแบบจดกรอบมโนทศน มดงน 1. ขนตรวจสอบมโนทศนพนฐาน ผสอนจะตองทาการตรวจสอบมโนทศนพนฐานของผเรยนเกยวกบเรองทจะใหผเรยนเรยนร ซงอาจทาไดโดยใหผเรยนทาแบบทดสอบหรอการตงคาถามใหผเรยนตอบ

56

2. ขนระบมโนทศนพนฐานทผเรยนขาด ผสอนจะตองระบมโนทศนพนฐานทผเรยนยงขาดใหชดเจน 3. ขนเสรมมโนทศนพนฐานใหผเรยน ในกรณทผเรยนยงขาดมโนทศนพนฐานผสอนจะตองเสรมใหผเรยน ซงจะใชวธการอธบายโดยใชสอตางๆ ประกอบกได 4. ขนเรยนร เพอใหผเรยนเกดมโนทศน การจดการเรยนรควรประกอบไปดวยขนตอนยอยๆ ดงน 4.1 ใหผเรยนศกษาเนอหาและระบมโนทศนทสาคญจากบทเรยนทกาลงเรยน โดย ผสอนชวยอธบายความหมายของแตละมโนทศนใหผเรยนเขาใจ 4.2 ใหผเรยนจดลาดบมโนทศนทผเรยนเลอกมาจากมโนทศนทกวางไปยงมโนทศนทรองลงมาตามลาดบจนกระทงถงมโนทศนทเฉพาะเจาะจง 4.3 ใหผเรยนจดมโนทศนทมความสมพนธทเกยวของกน 4.4 ใหผเรยนหาคาเชอมและทาการเชอมโยงมโนทศนตางๆ เขาดวยกน โดยใหเสนโยงทกเสนทโยงมคาเชอมบอกความหมายไว 5. ขนสรปดวยกรอบมโนทศน ประกอบดวย 5.1 ผสอนคดเลอกตวอยางกรอบมโนทศนทผเรยนสรางขน 5.2 ใหผเรยนทไดรบการคดเลอกนาเสนอใหเพอนฟง 5.3 ผเรยนชวยกนวจารณใหขอเสนอแนะ 5.4 ผสอนและผเรยนรวมกนใหคะแนนและสรปเนอหาจากกรอบมโนทศน 5.5 ผสอนเสนอกรอบมโนทศนทผสอนเตรยมมา 5.6 ผสอนและผเรยนชวยกนสรป 6. ขนการประเมนผล ผสอนและผเรยนรวมกนประเมนผลการเรยนรของผเรยน เชน อาจพจารณาใหคะแนนกรอบมโนทศนทผเรยนสรางขน การทดสอบ การซกถาม เปนตน

บทท 3 วธดาเนนการวจย

ในการวจยครงนผวจยไดดาเนนตามขนตอน ดงตอไปน 1. การกาหนดกลมประชากรเปาหมาย 2. เนอหาทใชในการวจย 3. ระยะเวลาทใชในการวจย 4. แบบแผนการทดลอง 5. การสรางเครองมอทใชในการวจย 6. การเกบรวบรวมขอมล 7. การจดกระทาและวเคราะหขอมล

1. การกาหนดกลมประชากรเปาหมาย กลมประชากรเปาหมาย ประชากรทใชในการศกษาคนควา เปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนเทศบาล ๔ (วดบารงธรรม) ตาบลปากเพรยว อาเภอเมอง จงหวดสระบร สงกดองคกรปกครองสวนทองถน เทศบาลเมองสระบร จานวน 1 หองเรยน จานวนนกเรยน 45 คน

2. เนอหาทใชในการวจย เนอหาทใชในการวจย ไดแก เนอหาวชาวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 2 ตามหลกสตรสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย สาระท 6: กระบวนการเปลยนแปลงโลกและสาระท 7: ดาราศาสตรและอวกาศ โดยมหวขอเรอง ดงน 2.1 โลกและการเปลยนแปลง 2.2 ธรณภาค 2.3 ธรณประวต 2.4 เอกภพ

3. ระยะเวลาทใชในการวจย ทาการทดลองในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2552 โดยใชเวลาในการทดลอง 14 คาบ คาบละ 50 นาท

58

4. แบบแผนการทดลอง การวจยครงนเปนการวจยเชงทดลอง ซงทาการทดลองตามแบบแผนการวจยแบบ One – Group Pretest – Posttest Design (พวงรตน ทวรตน. 2540: 63) ดงปรากฏในตาราง 1 ตาราง 1 แบบแผนการทดลอง One Group Pretest – Posttest Design

กลม สอบกอน ทดลอง สอบหลง

E 1T X T2

สญลกษณทใชในแบบแผนการทดลอง E แทน กลมทดลอง X แทน การทดลองดวยชดกจกรรมแบบจดกรอบมโนทศน 1T แทน การทดสอบกอนเรยน (Pretest) 2T แทน การทดสอบหลงเรยน (Posttest)

5. เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจยประกอบดวย 1. ชดกจกรรมแบบจดกรอบมโนทศน 2. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางวทยาศาสตร 3. แบบทดสอบวดความสามารถทางการคดเชงมโนทศน 5.1 ขนตอนในการสรางเครองมอ 5.1.1. ชดกจกรรมการเขยนแผนผงมโนทศน การสรางชดกจกรรมแบบจดกรอบมโนทศนดาเนนการสรางตามขนตอน ดงน 5.1.1.1 ศกษาเอกสารงานวจยทเกยวของ รายละเอยดเกยวกบการทาชดกจกรรมการเขยนแผนผงมโนทศนเพอเปนแนวทางในการจดเนอหาและกจกรรมการเรยนการรใหเหมาะสม 5.1.1.2 ศกษาหลกสตร มาตรฐานการเรยนร ผลการเรยนรทคาดหวงในการทาชดกจกรรม 5.1.1.3 ศกษาเนอหาสาระ เรองโลกและการเปลยนแปลง ธรณภาค ธรณประวต และเอกภพ จากหนงสอแบบเรยนวชาวทยาศาสตร ระดบชนมธยมศกษาปท 4 และคมอครตามหลกสตรสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย

59

5.1.1.4 สรางชดกจกรรมแบบจดกรอบมโนทศน ม 3 ขนตอน คอ ขนฝกทกษะการจบใจความ ขนฝกวเคราะหประโยค และขนฝกเชอมโยงความคด ประกอบดวยกจกรรมการเขยนแผนผงมโนทศน คาถามเกยวกบการคดเชงมโนทศน 5.1.1.5 นาชดกจกรรมทสรางไปใหผเชยวชาญทาการตรวจสอบ 3 ทาน ตรวจสอบความถกตองเพอปรบปรงแกไขขอบกพรอง 5.1.1.6 นาแบบทดสอบทวดผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถทางการคดเชงมโนทศนใหผเชยวชาญตรวจสอบความถกตองเพอปรบปรงแกไข 5.1.1.7 นาชดกจกรรมไปใชกบกลมตวอยาง จานวน 5 คน แลวนาผลทไดรบมาพจารณาแกไขปรบปรง 5.1.1.8 นาชดกจกรรมทไดแกไขแลวไปทดลองกบนกเรยนจานวน 20 คนแลวนาผลไปหาประสทธภาพของชดกจกรรม ไดคาประสทธภาพชดกจกรรม 83.33/83.00 5.1.1.9 ตรวจผลการใชชดกจกรรม จากผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร เรองโลกและการเปลยนแปลง ธรณภาค ธรณประวต และเอกภพ 5.1.2 แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร การสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ดาเนนการดงน 5.1.2.1 ศกษาสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร จากเอกสารเกยวกบการวดผลประเมนผลและการสรางขอสอบวชาวทยาศาสตร 5.1.2.2 ศกษาจดประสงคและเนอหาวชาวทยาศาสตร ซงแบงเปนพฤตกรรมดานตางๆ ได 4 ดาน คอ ความร – ความจา ความเขาใจ การนาความรไปใช และทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 5.1.2.3 สรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางวทยาศาสตร ชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก ตามตารางวเคราะหในขอ 5.1.2.2 จานวน 60 ขอ 5.1.2.4 นาแบบทดสอบใหผเชยวชาญทางการสอนวทยาศาสตรชนมธยมศกษาปท 4 - 6 จานวน 3 ทาน ตรวจสอบลกษณะการใชคาถาม ตวเลอก ภาษาทใช โดยใชดชนความสอดคลองระหวางขอสอบกบลกษณะพฤตกรรม แลวเลอกขอสอบทมคาดชนความสอดคลองตงแต .50 ขนไป ไดจานวน 40 ขอ (พวงรตน ทวรตน. 2536: 122 – 127) 5.1.2.5 นาแบบทดสอบทปรบปรงแกไข แลวไปทดลองกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนเทศบาล ๔ (วดบารงธรรม) จานวน 38 คน และชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนเทศบาล ๑ (วดทองพมพวง) จานวน 42 คน ทงหมด 80 คนทผานการเรยนมาแลว 5.1.2.6 ทาการตรวจสอบ และนาคะแนนทไดมาวเคราะหหาคาความยากงาย คาอานาจจาแนกโดยใชเทคนค 27 % ของ จง เต ฟาน เลอกขอทมความยากงายอย ระหวาง .20 - .80 และมคาอานาจจาแนกตงแต .20 ขนไป 5.1.2.7 นาแบบทดสอบทไดจากขอ 5.1.2.6 ไปทดสอบกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนเทศบาล ๔ (วดบารงธรรม) จานวน 38 คน และนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนเทศบาล ๑

60

(วดทองพมพวง) จานวน 42 คน จงหวดสระบร ทงหมด 80 คน ซงเปนนกเรยนทเคยเรยนวชาวทยาศาสตร เรอง โลกและการเปลยนแปลง ธรณภาค ธรณประวต และเอกภพ มาแลว เพอหาคาความเชอมนของแบบทดสอบโดยใช KR – 20 (Kuder Richardson - 20) ซงแบงออกเปน 3 ดาน ไดแก ความร – ความจา ความเขาใจ การนาความรไปใชและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ไดคาความเชอมน 0.75 5.1.2.8 นาแบบทดสอบไปเกบขอมลกบกลมตวอยางจรงตอไป จานวน 40 ขอ 5.1.3 แบบทดสอบวดความสามารถทางการคดเชงมโนทศน 5.1.3.1 ผวจยสรางแบบทดสอบวดความสามารถทางการคดเชงมโนทศน โดยกาหนดจดมงหมาย ในการวดความสามารถทางการคดเชงมโนทศน ซงประกอบดวย ความสามารถ 3 ดาน คอ ดานการจบใจความ ดานวเคราะหประโยค และดานเชอมโยงความคด 5.1.3.2 ศกษาเอกสาร ตารา และงานวจยทเกยวของกบการสรางแบบทดสอบวดความสามารถทางการคดเชงมโนทศนของ สวทย มลคา (2547: 83 – 150) และ รญา ญารนฌ (2552: 9 – 111) คดเลอกและนามาปรบปรงแกไขใหเหมาะสมกบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 4 จานวน 40 ขอ ซงแบงออกเปน 2 ตอน ตอนละ 20 ขอ โดยเปนขอสอบแบบเตมคาตอบ หลายตวเลอก ซงตอบถกในแตละขอ ไดขอละ 5 คะแนน ถาตอบผดหรอตอบเกนในขอนน หกคะแนนขอละ 2.5 คะแนน โดยคะแนนตาสดในแตละขอคอ 0 คะแนน 5.1.3.3 นาแบบทดสอบวดความสามารถทางการคดเชงมโนทศนไปใหผเชยวชาญ จานวน 3 ทาน ตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา ความชดเจน ความเหมาะสมของขอความภาษาทใชแลวนามาแกไขปรบปรง โดยใชคาดชนความสอดคลองระหวางขอสอบกบพฤตกรรมแลวเลอกความเหมาะสมของตวเลอกขอสอบทมคาดชนความสอดคลองตงแต .50 ขนไปไว (พวงรตน ทวรตน. 2536: 122 – 127) 5.1.3.4 นาแบบทดสอบไปทดลองใชกบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนเทศบาล ๔ (วดบารงธรรม) จานวน 38 คน และโรงเรยนเทศบาล ๑ (วดทองพมพวง) จงหวดสระบร จานวน 42 คน ทงหมด 80 คน ทาการตรวจใหคะแนน โดยตอบถกในแตละขอ ไดขอละ 5 คะแนน ถาตอบผดหรอตอบเกนในขอนน หกคะแนนขอละ 2.5 คะแนน โดยคะแนนตาสดในแตละขอคอ 0 คะแนน เมอตรวจใหคะแนนแลว นามาวเคราะหหาคาความยากงาย และคาอานาจจาแนกโดยใชหาความยากงาย และอานาจจาแนกของแบบทดสอบวดความสามารถทางการคดเชงมโนทศน โดยคานวณจากสตรของ D.R Whitey and D.L Sabers.1970 (ลวน สายยศ; และ องคนา สายยศ. 2539: 199 - 201) 5.1.3.5 นาแบบทดสอบทไดจากขอ 5.1.3.4 ททดสอบกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนเทศบาล ๔ (วดบารงธรรม) จงหวดสระบร จานวน 38 คน ชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนเทศบาล ๑ (วดทองพมพวง) จานวน 42 คน ทงหมด 80 คน ทเคยเรยนวชาวทยาศาสตร เรองโลกและการเปลยนแปลง ธรณภาค ธรณประวต และเอกภพ มาแลว เพอหาคาความเชอมนของแบบทดสอบ โดยใชหาคาความเชอมนของแบบทดสอบวดความสามารถทางการคดเชงมโนทศน โดยใชสตรสมประสทธอลฟา (α - coefficient) ของครอนบาค (Cronbach) (พวงรตน ทวรตน. 2538: 125 – 126)

61

ไดคาความเชอมน 0.95 5.1.3.6 นาแบบทดสอบไปเกบขอมลกบกลมตวอยางจรงตอไป จานวน 2 ตอนๆ ละ 10 ขอ ทงหมด 20 ขอ

6. การเกบรวบรวมขอมล ในการวจยครงนผวจยไดกาหนดขนตอนการเกบรวบรวมขอมลดงน 1. เลอกนกเรยนมาหนงกลมโดยการเลอกแบบเจาะจง 2. ทดสอบกอนเรยนโดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางทางการเรยนวทยาศาสตร และแบบทดสอบวดความสามารถทางการคดเชงมโนทศน 3. ดาเนนการทดลองกบกลมเปาหมายโดยใชเนอหา เรอง โลกและการเปลยนแปลงธรณภาค ธรณประวตและเอกภพ เปนเวลา 14 คาบ คาบละ 50 นาท 4. ทาการทดสอบหลงเรยนโดยใชแบบทดสอบวดผลฤทธทางการเรยน เรอง โลกและการเปลยนแปลง ธรณภาค ธรณประวตและเอกภพ และแบบทดสอบวดความสามารถทางการคดเชงมโนทศน 5. ตรวจสอบผลจากแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน แบบทดสอบวดความสามารถทางการคดเชงมโนทศนแลวหาคาสถตเพอทดสอบสมมตฐาน

7. การวเคราะหขอมล 7.1. สถตพนฐาน 7.1.1 หาคาเฉลยของคะแนนทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน (ลวน สายยศ; และ องคณา สายยศ. 2538: 73) จากสตร

Ν

Χ=Χ ∑

เมอ Χ แทน คะแนนเฉลย X∑ แทน ผลรวมของคะแนนทงหมด N แทน จานวนนกเรยนทงหมด 7.1.2 คาเบยงเบนมาตรฐาน คานวณจากสตร (ลวน สายยศ; และ องคณา สายยศ. 2538: 73)

( )

( )1

22

−ΝΝ

Χ−ΧΝ= ∑∑S

62

เมอ s แทน คาเบยงเบนมาตรฐาน X แทน คะแนนแตละตว

∑X แทน ผลรวมของคะแนนทงหมด

N แทน จานวนนกเรยนทงหมด N - 1 แทน จานวนตวแปรอสระ(Degree of Freedom) 7.1.3 หาคาความแปรปรวน (Variance) คานวณจากสตร (ลวน สายยศ; และ องคณา สายยศ. 2538: 73)

( )

( )1

222

−ΝΝ

Χ−ΧΝ= ∑∑S

เมอ 2s แทน ความแปรปรวนของคะแนน

X แทน คะแนนแตละตว

∑X แทน ผลรวมของคะแนนทงหมด

N แทน จานวนนกเรยนทงหมดในกลมตวอยา N - 1 แทน จานวนตวแปรอสระ (Degree of Freedom) 7.2 สถตทใชในการหาคณภาพของเครองมอทใชในการวจย 7.2.1 หาคาดชนความสอดคลองของแบบทดสอบวดความสามารถในการคดวเคราะห (พวงรตน ทวรตน. 2540: 117)

Ν

Χ= ∑IOC

เมอ IOC แทน ดชนความสอดคลองระหวางแบบทดสอบกบจดประสงค

R∑ แทน ผลรวมของคะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ

เนอหาวชาทงหมด N แทน จานวนผเชยวชาญดานเนอหา 7.2.2 หาคาความยากงาย (p) และคาอานาจจาแนก (r) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางวทยาศาสตรและแบบทดสอบวดความสามารถทางการคดเชงมโนทศนขอสอบเปนรายขอ (Item Analysis) โดยใชเทคนค 27 % ของ จง เตห ฟาน (พวงรตน ทวรตน. 2540: 131)

63

7.2.3 หาคาความเชอมนของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางวทยาศาสตรและแบบวดความสามารถทางการคดเชงมโนทศน โดยใชสตร KR-20 ของคเดอร รชารดสน (พวงรตน ทวรตน. 2540: 123) จากสตร

⎥⎥⎦

⎤

⎢⎢⎣

⎡−

−= ∑

211 t

tt Spq

mnr

เมอ ttr แทน ความเชอมนของแบบทดสอบ n แทน จานวนขอของแบบทดสอบ p แทน สดสวนของคนทาถกในแตละขอ หรอ

=งหมดจานวนคนท

ทตอบถกจานวนของคน

q แทน สดสวนของคนทาผดในแตละขอ = 1 – p 2

ts แทน ความแปรปรวนของคะแนนทงฉบบ 7.2.4 คานวณหาประสทธภาพของชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน โดยใชสตร

100

/1 ×

Α

ΝΧ= ∑E

เมอ 1E แทน ประสทธภาพของกระบวนการทจดไวในชดกจกรรม คดเปนรอยละของคะแนนเฉลยทไดจากการทา แบบฝกหดและหรอการประกอบกจกรรมระหวางเรยน

X∑ แทน คะแนนรวมจากการทาแบบฝกหดและหรอการประกอบ

กจกรรมระหวางการเรยนของนกเรยน N แทน จานวนนกเรยนทงหมด A แทน คะแนนเตมของแบบฝกหดระหวางเรยนและหรอ กจกรรมการเรยน สตร

100

/2 ×= ∑

ANF

E

64

เมอ 2E แทน ประสทธภาพของผลลพธ (พฤตกรรมทเปลยนในตว ผเรยนหลงจากการเรยนดวยชดกจกรรม) คดเปนรอยละ ของคะแนนเฉลยทไดจากการทาแบบทดสอบหลงเรยน และหรอประกอบกจกรรมหลงเรยน F∑ แทน คะแนนรวมจากการทาแบบฝกหดหลงเรยนและหรอ การประกอบกจกรรมหลงเรยน N แทน จานวนนกเรยนทงหมด B แทน จานวนเตมของการสอบหลงเรยนและหรอกจกรรม หลงเรยน 7.2.5 หาความยากงาย และอานาจจาแนกของแบบทดสอบวดความสามารถทางการคดเชงมโนทศน โดยคานวณจากสตรของ D.R Whitey and D.L Sabers.1970 (ลวน สายยศ; และ องคณา สายยศ. 2539: 199 - 201) ดชนความยากงาย (PE)

( )( )

u L minE

max min

S S 2nXP

2n X X

+ −=

−

ดชนคาอานาจจาแนก (D)

( )

u L

max min

S SD

n X X

−=

−

เมอ PE แทน ดชนคาความงาย D แทน ดชนคาอานาจจาแนก SU แทน ผลรวมของคะแนนกลมเกง SL แทน ผลรวมของคะแนนกลมออน n แทน จานวนผเขาสอบของกลมเกงหรอกลมออน Xmax แทน คะแนนทนกเรยนทาไดสงสด Xmin แทน คะแนนทนกเรยนทาไดตาสด

65

7.2.6 หาคาความเชอมนของแบบทดสอบวดความสามารถทางการคดเชงมโนทศน โดยใชสตรสมประสทธอลฟา (α - coefficient) ของครอนบาค (Cronbach) (พวงรตน ทวรตน. 2538: 125 – 126)

2i

2t

n S1

n 1 S

⎡ ⎤∑α = −⎢ ⎥− ⎣ ⎦

เมอ α แทน คาสมประสทธความเชอมน

n แทน จานวนขอ

2iS แทน คะแนนความแปรปรวนแตละขอ

2tS แทน คะแนนความแปรปรวนทงฉบบ

7.3 สถตทใชในการทดสอบสมมตฐาน 7.3.1 ใชคาสถต t – test Dependent เพอเปรยบเทยบคะแนนจากแบบทดสอบวดผลสมฤทธและความสามารถทางการคดเชงมโนทศนกอนเรยนและหลงการใชชดกจกรรม โดยใช t – test Dependent (ลวน สายยศ; และ องคณา สายยศ. 2538: 104)

( )

1;

1

22−=

−

−=

∑∑∑ Ndf

NDDN

Dt

เมอ t แทน คาทใชในการพจารณา (t - test Dependent) D แทน ผลรวมของความแตกตางรายคระหวางคะแนนการ ทดสอบหลงและกอนใชชดกจกรรม ∑ 2D แทน ผลรวมกาลงสองของความแตกตางรายคระหวาง คะแนนทดสอบหลงและกอนใชชดกจกรรม ( )2∑D

แทน ผลรวมของ D ทงหมดยกกาลงสอง

N แทน จานวนผเรยนในกลมตวอยาง

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล ในการวเคราะหขอมลผวจยไดใชสญลกษณในการวเคราะหขอมล ดงน แทน ประชากรกลมเปาหมาย

แทน คาคะแนนเฉลย

2S แทน คาความแปรปรวนของคะแนน

D∑ แทน ผลรวมของความแตกตางคระหวางคะแนนการทดสอบ หลงและกอนใชชดกจกรรม

[ ]2D∑ แทน ผลรวมของกาลงสองของความแตกตางรายคระหวาง

คะแนนการทดสอบหลงและกอนใชชดกจกรรม t แทน คาสถตทใชในการพจารณาการแจกแจงคาท (t – distribution)

ผลการวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลและการแปรผลการวเคราะหขอมลในการทดลองครงน ผวจยเสนอ ตามลาดบขนตอน ดงน 1. ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธของการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศนกอนเรยนและหลงเรยน ตาราง 2 เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทเรยนดวย ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศนกอนเรยนและหลงเรยน

การทดลอง n X 2S D∑ 2D∑ t

กอนเรยน 45 16.04 18.32 หลงเรยน 45 24.58 25.66

384 3532 23.77**

**t(.01,44) = 2.695

67

จากตาราง 2 พบวา คะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรดวยชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศนกอนเรยนและหลงเรยนแตกตางกนมนยสาคญทางสถต .01 นน คอผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรหลงเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศนสงกวากอนเรยน ซงเปนไปตามสมมตฐานขอท 1

2. ผลการเปรยบเทยบความสามารถทางการคดเชงมโนทศนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศนกอนเรยนและหลงเรยน

ตาราง 3 เปรยบเทยบความสามารถทางการคดเชงมโนทศนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทเรยนดวย ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศนกอนเรยนและหลงเรยน

การทดลอง n X 2S D∑ 2D∑ t

กอนเรยน 45 24.67 364.94 หลงเรยน 45 68.56 132.53

1975 92975 24.62**

**t(.01,44) = 2.695 จากตาราง 3 พบวา คะแนนการวดความสามารถทางการคดเชงมโนทศนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 กอนเรยนและหลงเรยน ดวยชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศนแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต .01 นนคอ ผลการวดความสามารถในการคดชงมโนทศนหลงเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศนสงกวากอนเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศนซงเปนไปตามสมมตฐานขอท 2

บทท 5 สรปผล อภปรายผลและขอเสนอแนะ

ในการวจยครงนเปนการศกษาผลสมฤทธทางการเรยน ความสามารถทางการคดเชงมโนทศน ทไดรบการสอนดวยชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน สาระการเรยนร เรองโลกและการเปลยนแปลง ธรณภาค ธรณประวต และเอกภพ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนเทศบาล ๔ (วดบารงธรรม) สงกดองคกรปกครองสวนทองถน เทศบาลเมองสระบร จงหวดสระบร ซงสามารถสรปขนตอนและวธการศกษา ดงน

ความมงหมายของการวจย 1. เพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรกอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยนทเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน 2. เพอศกษาความสามารถทางการคดเชงมโนทศนของนกเรยนกอนเรยนและหลงเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน

สมมตฐานในการวจย 1. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศนมผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร หลงเรยนสงกวากอนเรยน 2. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศนมความสามารถทางการคดเชงมโนทศนในวชาวทยาศาสตร หลงเรยนสงกวากอนเรยน

วธดาเนนการวจย กลมประชากรเปาหมาย ประชากรเปาหมายทใชในการศกษาคนควาเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนเทศบาล ๔ (วดบารงธรรม) ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2552 จานวน 45 คน

เนอหาทใชในการวจย เนอหาทใชในการทดลองครงน ผศกษาไดเลอกเนอหาวทยาศาสตร สาระท 6: กระบวนการเปลยนแปลงของโลกและสาระท 7: ดาราศาสตรและอวกาศ หนวยการเรยนร เรอง โลกและการเปลยนแปลง ธรณภาค ธรณประวตและเอกภพ

69

เครองมอการวจย เครองมอทใชในการศกษาครงน ประกอบดวย 1. ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศนมคาประสทธภาพ 83.33 / 83.00 2. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร เรอง โลกและการเปลยนแปลง ธรณภาค ธรณประวตและเอกภพ ทผวจยสรางขนเปนแบบชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก จานวน 40 ขอ คาความยากงาย (p) ระหวาง .20 - .80 คาอานาจจาแนก (r) ตงแต .20 ขนไป มคาความเชอมน 0.75 3. แบบทดสอบวดความสามารถทางการคดเชงมโนทศน เปนชนดแบบขอสอบแบบเตมคาตอบหลายตวเลอก จานวน 20 ขอ คาความยากงาย (PE) ระหวาง .20 - .80 มคาอานาจจาแนก (D) ตงแต .20 ขนไป มคาความเชอมน 0.95

วธดาเนนการทดลอง 1. ดาเนนการทดลองกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 รวมทงหมด 45 คน 2. เตรยมการจดการเรยนการสอนโดยแนะนาวธเรยนและบทบาทของครและนกเรยน 3. ทาการทดสอบกอนเรยนดวยแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและ แบบทดสอบวดความสามารถทางการคดเชงมโนทศน กบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 4. ดาเนนการจดตามระยะเวลาทกาหนดในแตละกจกรรม 5. เมอสนสดการเรยนการสอนแลวใหนกเรยนทาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนและแบบทดสอบวดความสามารถทางการคดเชงมโนทศนกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 6. ตรวจผลการทดสอบแลวนาคะแนนทไดมาวเคราะหโดยวธทางสถต เพอตรวจสอบสมมตฐานวเคราะหขอมลเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร และความสามารถดานการคดเชงมโนทศน

การวเคราะหขอมล ในการศกษาคนควาผวจยไดทาการวเคราะหขอมล ดงน เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและความสามารถทางการคดเชงมโนทศนกอนเรยนและหลงเรยน ดวย t – test dependent samples

สรปผลการวจย จากผลการศกษาคนควาสามารถสรปไดดงน 1. ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ.01 2. ความสามารถทางการคดเชงมโนทศนของนกเรยนมธยมศกษาปท 4 ทเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

70

อภปรายผลการวจย จากการศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและความสามารถทางการคดเชงมโนทศน ดวยชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน สามารถอภปรายไดดงน 1. ศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการสอนดวยชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศนแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ.01 ซงเปนไปตามสมมตฐานขอท 1 อภปรายไดดงน การจดการเรยนรวทยาศาสตร ดวยชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน โดยใหนกเรยนไดแสดงความคด ความเขาใจในเนอหาทเรยนออกมาในรปของแผนผงมโนทศน ซงมลกษณะเปนรปธรรม ทาใหนกเรยนมองเหนภาพรวมของความคดทไดในแตละเรอง สามารถจดระบบความคดความเขาใจทมตอบทเรยนไดเปนอยางด โดยมขนตอน 3 ขนตอน คอ ขนการฝกทกษะการจบใจความ เปนขนตอนทนกเรยนไดศกษาคนควาขอมลจากสถานการณทกาหนดใหในชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน เพอนาความรในการฝกการจบใจความใหเกดการพฒนา การคดใหอยในรปของประโยคเพอเปลยนเนอหาของกจกรรมเปนประโยคในรปแบบของการคดทางดานสมอง โดยในขนท 2 คอ ขนฝกวเคราะหประโยค เปนขนททาใหนกเรยนสามารถนาประโยคทเปนความคดทางดานสมองทาใหเกดการวเคราะหวานกเรยนจะเกดทกษะการจดกลมประโยคเพอเรยบเรยงใหขอมลในการจดจาในสมองเปนระเบยบเรยบรอย แตขอมลเมอจดเกบเปนรปนามธรรมนนจะทาใหนกเรยนจดจาสงนนไดดนอยกวาการจดจาใหอยในรปธรรม ซงการทาใหขอมลนนเกดเปนรปธรรมนนจะเกดในขนตอนท 3 คอการฝกเชอมโยงความคด ในขนนนกเรยนจะนาความรทไดจดเปนกลมของความสมพนธแลวนกเรยนจะเปลยนความสมพนธนนใหกลายเปนสญลกษณซงงายตอการจดจา และทาใหนกเรยนเกดองคความรดวยตนเอง ซงในการจดจาและเขาใจในการพฒนาจากชดกจกรรมนของนกเรยนแตละคน กจะมรปแบบทแตกตางกนไป ซงทง 3 ขนตอนนสามารถพฒนาใหผเรยนไดสรางองคความรดวยตนเอง พฒนาการเรยนรใหมประสทธภาพเพมขน ซงสอดคลองกบ สมจต สวธนไพบลย (2535: 34) ซงกลาววา การจดกจกรรมใหนกเรยนมสวนรวมในการคดและนาไปปฏบตทละขนตอน เปนการเปดโอกาสใหนกเรยนไดประสบผลสาเรจในการเรยน เกดการเรยนรไดด และสอดคลองกบไทเลอร (Tylor. 1965: 148 – 150) ทกลาวไดวา การทครใหหลกการ หรอขอสรปใหกบนกเรยนโดยตรง นกเรยนจะจดจาสงทครใหโดยปราศจากความเขาใจในสงนนๆ อยางแทจรง การทนกเรยนสรปหรอสรางหลกดวยตนเอง จะชวยใหนกเรยนมองเหนความจรงทางวทยาศาสตรไดอยางลกซงและรวดเรว และสอดคลองกบความคดของครทสอนวชาชววทยาระดบมธยมศกษาตอนปลาย อางองจาก สนย สอนตระกล (2535: 164) ทไดเสนอและสรปไววา การจดการเรยนการสอนในปจจบนถาผเรยนไดสรางกรอบมโนทศน (Concept Mapping) ดวยตนเองอยางสมาเสมอ จะชวยใหผเรยนมความชานาญในการสรางและสงผลใหผเรยนเกดความเขาใจในบทเรยนอยางแทจรง เพราะการจดการเรยนการสอนดวยกรอบมโนทศนจะมประโยชนตอผเรยน ตลอดจนทาความเขาใจบทเรยนไดดยงขน และสอดคลองกบงานวจยของพทกษ เจรญวานช (2531: 54) ไดศกษา พบวา นกเรยนกลมทดลองทไดรบการสอนดวยผงมโนทศนมผลสมฤทธทางการเรยนสงกวา กลมทไดรบการสอนอยางปกตอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

71

จากเหตผลดงกลาว สนบสนนวาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการสอนดวยชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน มผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร เรองโลกและการเปลยนแปลง ธรณภาค ธรณประวตและเอกภพ สงกวากอนเรยน แตคาการกระจายของคะแนนมากขนเนองมาจากนกเรยนมความสามารถในการเรยนรดวยตนเองไดแตกตางกน 2. ความสามารถทางการคดเชงมโนทศนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 กอนเรยนและหลงเรยน ดวยชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศนแตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ซงเปนไปตามสมมตฐาน ขอท 2 อภปรายไดดงนชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศนเปนการสอนทเนนใหนกเรยนเกดการเรยนรในหลกการดวยตนเอง เนนพฒนากระบวนการคดของนกเรยน เปดโอกาสใหผเรยนคดอยางรอบคอบภายใตหลกการทเปนเหตผล มการสงเสรมใหผเรยนไดพฒนาความคดเพอจาแนกขอมลออกมาในรปของมโนทศน และยงสามารถนามโนทศนนนๆ มาจดลาดบและเขยนเปนแผนผงมโนทศน ซงสอดคลองกบงานวจยของ หทยรช รงสวรรณ (2539: 76) ซงไดเปรยบเทยบความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ผลการ วจยพบวา นกเรยนทไดรบการสอนดวยแผนภมมโนทศน มความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรสงกวากลมควบคมทไดรบการสอนตามคมอครอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 และสอดคลองกบงานวจยของ ภทราภรณ พทกษธรรม (2543: 106) พบวา ความสามารถในการคดเชง มโนทศนและเจตคตตอวชาสงคมศกษาของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทไดรบการสอนแบบสบเสาะ หาความร ดวยกจกรรมสรางแผนภมมโนทศนกบการสอนตามคมอคร ผลการวจย พบวา นกเรยนทไดรบการสอนแบบสบเสาะหาความร ดวยกจกรรมการสรางแผนภมมโนทศน มความสามารถทางการคดเชงมโนทศนแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 และสอดคลองกบงานวจยของ มนมนส สดสน (2543: 20) ไดศกษาพบวาความสามารถทางการคดเชงมโนทศนวจารณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทไดรบการสอนแบบสบเสาะหาความรประกอบการเขยนแผนผงมโนทศนแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 และสอดคลองกบงานวจยของเบญจมาศ สนประเสรฐ (2535: 80) ทพบวา ความคดวจารณญาณของนกเรยนทไดรบการสอนดวยแบบทดลองกบนกเรยนทไดรบการสอนตามคมอคร แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 จากลกษณะของกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศนนกเรยนจะเกดการคดอยางเปนระบบ เพอทาใหขอมลทมอยถกจดใหเปนระเบยบมากทสด โดยในการจดกลมเพอนาคามโนทศนทเปนคาเชอม มาแยกในการเขยนแผนผงมโนทศน สงผลใหผเรยนรจกคดเชงมโนทศน พจารณาหาเหตผล รจกไตรตรองอยางรอบคอบ จงทาใหผเรยนมความสามารถทางการคดเชงมโนทศนสงขน จากเหตผลดงกลาวสนบสนนไดวา ความสามารถทางการคดเชงมโนทศนของนกเรยนทไดรบการสอนดวยชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน เรอง โลกและการเปลยนแปลง ธรณภาค ธรณประวตและเอกภพ หลงเรยนสงกวากอนเรยน

72

ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะในการนาผลการวจยไปใช จากการศกษาคนควาครงน ผวจยมขอเสนอแนะ ซงเปนประโยชนตอการจดกจกรรมการเรยนรและการศกษาตอไปน 1.1 การนาชดกจกรรมไปใชในการจดกจกรรมการเรยนรครผสอนควรทาความเขาใจเกยวกบชดกจกรรมและลองทาแบบฝกหดทกขอเพอหาขอบกพรองของชดกจกรรม 1.2 ควรใหนกเรยนไดเรยนรวธการเขยนแผนผงมโนทศนกอนทจะนาเอาชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศนไปใชในการจดกจกรรมการเรยนร 1.3 ควรเปดโอกาสใหนกเรยนไดซกถาม เพอทาความเขาใจกบชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศนในสวนทยงไมเขาใจ 2. ขอเสนอแนะเพอการวจยครงตอไป 2.1 ควรมการวจยเปรยบเทยบการสอนดวยชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศนกบระดบชนอน 2.2 ควรนาเอาการสอนดวยชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศนไปใชในกจกรรมการเรยนการสอนเพอสงเสรมความสามารถในการคดเชอมโยง และความคดรเรมสรางสรรค 2.3 ควรมการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรทเรยนดวยสออยางอน เพอนาผลการทดลองทไดมาใชในการปรบปรงชดกจกรรม

บรรณานกรม

74

บรรณานกรม

กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ. (2540). การปฏรปการเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญทสด: แนวทางสการปฏบต. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภา. กรรณการ ไผทฉนท. (254). ผลการใชชดกจกรรมสงแวดลอมตามวธการวจยในการพฒนาทกษะ กระบวนการทางวทยาศาสตรและเจคตตอสงแวดลอมในกจกรรมชมนมวทยาศาสตร ของ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 3. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. กาญจนา เกยรตประวต. (2524). วธสอนทวไปและทกษะการสอน. กรงเทพฯ: ภาควชาหลกสตร และ การสอน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. เกศณย ไทยถานนดร. (2547). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร และความสามารถ ดานการคดวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทเรยนดวยกจกรรมวทยาศาสตร ประกอบการเขยนผงมโนมต. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. เกรยงศกด เจรญวงศศกด. (2545). การคดเชงมโนทศน. กรงเทพฯ: ซคเซสมเดย. จารวรรณ โพธทองธรรม. (2541). ผลการใชมโนมตนาเรองในการสอนคณตศาสตรระดบมธยมศกษา. วทยานพนธ ศษ.ม. (การมธยมศกษา). เชยงใหม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. ถายเอกสาร. จรพรรณ ทองเขยว. (2543). การเปรยบเทยบทกษะภาคปฏบตทางวทยาศาสตรและผลสมฤทธ ทางการเรยนวชาวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทสอนโดยใชชดกจกรรม อปกรณการสอนวทยาศาสตร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. จรนนท วชรกล. (2546). ผลการฝกการคดอยางมวจารณญาณในนกเรยนชนประถมศกษาปท 6. วทยานพนธ. ศษ.ม. (จตวทยาการศกษา). ขอนแกน: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน. ถายเอกสาร. ชลสต จนทาส. (2543). การศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและความสามารถ ใน การตดสนใจอยางสรางสรรคของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการสอนโดยใชชด กจกรรมการตดสนใจทางวทยาศาสตรกบการสอนตามคมอคร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. ชยยงค พรหมวงศ. (2521). นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษากบการสอน. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช.

75

ชยยงค พรหมวงศ. (2525). เทคโนโลยทางการสอนและการศกษา. นนทบร: มหาวทยาลย สโขทยธรรมาธราช. ทวป บรรจงเปลยน. (2540). การเปรยบเทยบความเขาใจในมโนมตวทยาศาสตร เรองโลกสเขยว ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ระหวางกลวธการสอนเพอเปลยนมโนมตตามทฤษฏ ของ POSNER และคณะกบการสอนตามปกต. วทยานพนธ. ศษ.ม. (วทยาศาสตรศกษา). ขอนแกน: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน. ถายเอกสาร. ทศนา แขมมณ. (2534). คมอครรปแบบการฝกทกษะการทางานกลมสาหรบนกเรยน ชนประถมศกษาปท 5. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ธงไชย ตนทพไทย. (2548). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนรวทยาศาสตรและคานยมการ บรโภคอาหารของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทสอนโดยใชชดกจกรรมพฒนาศกยภาพ การเรยนรทางวทยาศาสตร. สารนพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. นวลจต เชากรตพงค. (2537, ตลาคม – ธนวาคม). ความคดรวบยอดกบการเรยนการสอน. การพฒนาหลกสตร. 14(119): 6. นศรา เอยมนวรตน. (2542). การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนและเจตคตตอสงแวดลอม ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โดยใชชดกจกรรมสงแวดลอมแบบยงยนกบการสอน โดยครเปนผสอน. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. เนอทอง นาย. (2544). ผลการใชชดกจกรรมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรกบการสอน โดยครเปนผสอนทมผลตอทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 1. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. บญเกอ ควรหาเวช. (2530). นวตกรรมการศกษา. กรงเทพฯ: เจรญวทยการพมพ. ------------. (2542). นวตกรรมการศกษา. กรงเทพฯ: ภาควชาเทคโนโลยทางการศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. บญเชด ชมพล. (2547). การศกษาความสามารถในการคดวเคราะหของนกเรยนชนมธยมศกษา ชวงชนท 3 โรงเรยนอานวยวทย. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การวดผลศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. บญสม ครฑทา. (2525). การสรางแบบคดเปน. วทยานพนธ. ค.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร. ประทป ชหมนไวย. (2540). หลกการประเมนผลวชาวทยาศาสตร. กรงเทพฯ: หนวยศกษานเทศ กรมการฝกหดคร. ประวตร ชศลป. (2524). หลกการประเมนผลวชาวทยาศาสตร. กรงเทพฯ: หนวยศกษานเทศ กรมการฝกหดคร.

76

ปรยาพร วงศอนตรโรจน. (2534). จตวทยาการศกษา. กรงเทพฯ: สหมตร ออฟเซต. พจนารถ บวเขยว. (2535). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการคด วเคราะหของตนเองของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทสอนโดยการสอนแบบแกปญหา ทใชการคดแบบโยนโสมนสการ. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. พรเพญ ศรวรตน. (2546). การคดอยางมวจารณญาณของเดกปฐมวยทไดรบการเลนเกม ฝกทกษะการคด. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. พรรณ ช. เจนจต. (2538). จตวทยาและการเรยนการสอน. กรงเทพฯ: ตนออแกรมม. พวงรตน ทวรตน. (2538). วธการวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคม. พมพครงท 6. กรงเทพฯ: สานกทดสอบทางการศกษาและจตวทยา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. พทกษ เจรญวานช. (2531). การศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร เรอง การหายใจระดบเซลลของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ระหวางการเรยนการสอน โดยใชแผนผงมโนมตกบการสอนปกต. วทยานพนธ ศษ.ม. (วทยาศาสตรศกษา). ขอนแกน: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน. ถายเอกสาร. พลทรพย โพธส. (2546). การพฒนาชดกจกรรมวทยาศาสตร เรอง พชและสตวในสาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการดารงชวต สาหรบนกเรยนชวงชนท 2. ปรญญานพนธ กศ.ม. (วทยาศาสตรศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. มนมนส สดสน. (2543). การศกษาผลสมฤทธทางวทยาศาสตรและความสามารถดาน การคดวเคราะหวจารณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทไดรบการสอนแบบ สบเสาะหาความรประกอบการเขยนแผนผงมโนมต. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. มนส บญประกอบ. (2532 – 2535). แผนภมมโนทศนกบแผนภมอนๆ. สสวท. 18 – 19(69 – 76): 22 – 25. ------------. (2533 – 2534, มกราคม – ธนวาคม). แผนภมมโนทศนการนาไปใชในชนเรยน. สสวท. 18 – 19(69 – 76): 15 – 26. ------------. (2533). ยทธศาสตรใหมทางการศกษา: แผนภมมโนมต. สสวท. 18(69): 26 – 29. ------------. (2533). แผนทมโนมตกบแผนภมอน. สสวท. 18(70): 22 – 25. ------------. (2533). แผนทมโนมตการนาไปใชในชนเรยน. สสวท. 18 (71). ภพ เลาหไพบลย. (2537). แนวการสอนวทยาศาสตร. กรงเทพฯ: วฒนาพานช. ------------. (2542). แนวการสอนวทยาศาสตร (ฉบบปรบปรง). พมพครงท 3. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช.

77

รญา ญารนฌ. (2552). แบบฝกขอสอบ ความคดเชอมโยง เตรยมสอบ GAT & แพทย. กรงเทพฯ: เดอะบคส. รงทวา จกรกร. (2527). วธสอนทวไป. กรงเทพฯ: ภาควชาหลกสตรการสอน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ลวน สายยศ; และ องคณา สายยศ. (2538). เทคนคการวจยทางการศกษา. พมพครงท 5. กรงเทพฯ: สวรยาสาสน. ------------. (2539). เทคนคการวดผลการเรยนร. กรงเทพฯ: สวรยาสาสน. วรรณทพา รอดแรงคา และ จต นวนแกว. (2542). การพฒนาการคดของนกเรยนดวยกจกรรม ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร. กรงเทพฯ: เดอะมาสเตอรกรป แมเนจเมนท จากด. วชย วงษใหญ. (2537). การเรยนการสอนความคดรวบยอดและหลกการ. การวจยทางการศกษา. 19(3): 1820. วไลพร คาเพราะ. (2539). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการคด วเคราะห วจารณในกลมสรางเสรมประสบการณชวตของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทสอนโดยใชชดการเรยนแบบสบเสาะหาความร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. ศกดสน สมอนจารย. (2529). การศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา เรอง กลไกของการสงเคราะหแสงของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ระหวางการสอน ตามหลกการของ Ausubel กบการสอนตามแนวหลกสตรปจจบน. วทยานพนธ ศษ.ม. ขอนแกน: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน. ถายเอกสาร. ศรลกษณ หนองเส. (2545). การศกษาความสามารถทางการพงพาตนเองดานวทยาศาสตร และเทคโนโลยของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทไดรบการสอนโดยใชชดกจกรรม สงเสรมศกยภาพการเรยนรทางวทยาศาสตร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. สมจต สวธนไพบลย. (2535). ธรรมชาตวทยาศาสตร. กรงเทพฯ: ภาควชาหลกสตรและการสอน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ------------. (2541). เอกสารการสอนวชา กว. 571 ประชมปฏบตการสอนวทยาศาสตร. กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ------------. (2546). รายงานการวจยและพฒนาชดกจกรรมการจดกระบวนการเรยนรทเนนผเรยน เปนสาคญดวยกจกรรมหลากหลาย. กรงเทพฯ: ศนยวทยาศาสตรศกษา. มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. สมเจตน ไวยากรณ. (2530). รปแบบการสอนเพอพฒนาความสามารถดานการใชเหตผล วทยาศาสตร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. สาโรจน บวศร. (2531, มกราคม – ธนวาคม). การคด. ศกษาศาสตร. 8: 9 – 11.

78

สนย สอนตระกล. (2535). การพฒนากระบวนการเรยนการสอนแบบจดกรอบมโนทศน สาหรบวชาวทยาศาสตรระดบมธยมศกษาตอนปลาย. วทยานพนธ คด. (หลกสตรและการสอน). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร. สมาล โชตชม. (2544). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรและเชาวอารมณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ดวยชดกจกรรมทสงเสรมเชาวอารมณกบการสอน ตามคมอคร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การวดผลการศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. สวฒน นยมคา. (2517). การสอนวทยาศาสตรแบบพฒนาความคด. กรงเทพฯ: วฒนาพานช. สวทย มลคา; อรทย มลคา. (2545). 21 วธการจดการเรยนรเพอพฒนากระบวนการคด. กรงเทพฯ: ภาพพมพ. สวทย มลคา. (2547). กลยทธการสอนคดเชงมโนทศน. กรงเทพฯ: ภาพพมพ. หทยรช รงสวรรณ. (2539). ผลการสอนโดยใชแผนทมโนมตทมตอผลสมฤทธทางการเรยน วชาวทยาศาสตรกายภาพชวภาพดานมโนมตและความสามารถในการคดแกปญหา ทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5. ปรญญานพนธ กศ.ม. (วทยาศาสตรศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. หนงนช กาฬภกด. (2543). การเปรยบเทยบความสามารถในการคดระดบสงและผลสมฤทธ ทาง การเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการสอน โดยใชชด กจกรรมวทยาศาสตรแบบปฏบตการตามแนวคอนตรควซมกบการสอนตามคมอคร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. อภญญา เคนบปผา. (2546). การพฒนาชดกจกรรมทางวทยาศาสตร เรอง สารและสมบต ของสารสาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6. ปรญญานพนธ กศ.ม. (วทยาศาสตรศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. อรพรรณ ลอบญธวชชย. (2543). การคดอยางมวจารณญาณ : การเรยนการสอนทาง พยาบาลศาสตร. กรงเทพฯ: ธนา เพรส แอนด กราฟฟค. อรญญา กนนาร. (2542). ผลการใชแบบฝกคณลกษณะทเออตอการคดดวยคาถามตอ พฒนาการคดดานทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนอนบาลปท 2. รายงานการศกษาคนควาอสระ. ปรญญานพนธ กศ.ม. (จตวทยาการศกษา). มหาสารคาม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยสารคาม. ถายเอกสาร.

79

อดมลกษณ นกพงพม. (2545). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการคด แกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทไดรบการสอนโดยใช ผงมโนมต. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. Ault, C.R. (1985). Concept Mapping as a Study Strategy in Earth Science. Journal of College Science Teaching. 15: 38 – 44. Ausubel, David P. (1968). Educational Psychology. New York: A Cognitive View : Holt Rinchart and Winston. Berger, M.C. (1984, September). Critical Thinking Ability and Nursing Student. Journal of Nursing Education. 33: 306 – 308. Bloom, Benjarmin S. (1958). Taxonomy of Education Objective Hand Book I : Cognitive Domain. New York: David Mac Kay. ------------. (1979). Taxonomy of Education objective. London: Longman Group. Bruner, J. S.; Goodnow, J. J.; & Austin, G.A. (1956). A Study of Thinking. New York: Wiley. Collins, O.W. (1990, March). The Impact of Computer – Assisted Instruction Upon Student Achievement in Magnet School. Dissertation Abstract International. 50: 2783 – A. Dewey , J. (1933). How We Think. New York: D.C. Health. Ennis, Robert H. (1985). A logical Basic for Measuring Critical Thinking Skill. Education Leadership. 45 – 48. Gagne, Robert M. (1997). The Condition of Learning. 3rd ed. New York: Holt, Reinhart and Winston. Good, Carter V. (1959). Dictionary of Education. Edited by Good Carter V. New York: McGraw – Hill. Guilford , J.P. (1967). The Nature of Human Intelligence. New York: McGraw Hill. Hilgard, E.R. (1962). Introduction to Psychology. New York: Harcourt, Brace and World. Klausmeir, H. J.; & Ripple, R.E. (1971). Learning and Human Abilities. New York: Harper and Row, Publishers. Krulik, S.; & Rudnick, J. A. (1993). Reasoning and Problem, Solving : A Hand Book for Elementary School Teacher. Boston: Allyn and Bacon.

80

Lehman, D.J.; Carter, C.; & Kahle, J. B. (1985, October). Concept Mapping, Vee Mapping and Achievement : Results of a Field Study with Black High School Students. Journal of Research in Science Teaching. 22 (17): 663 – 673. Nelson, leslic W.; & Geoge, C. Lobeer. (1975 ). Science Activities for Elementary Children. 4th ed. Lowa: W.M.C. Brown Company Publishers. Novak, JosephD; Gowing, D. Bob; & Johansen, Gerard T. (1983, October). The Use of Concept Mapping and Know ledge Vee Mapping with Junior High School Science Students. Science Education. 67(9): 625 – 645. Vivas , David A. (1985, September). The Design and Evolution of a Course in Thinking Operations for First Grades in Venezuela (Cognitive, Elementary Learning). Dissertation Abstracts International. 46(3): 603 – A. Smith, Patty Templeton. (1994, January). Instructional Method Effect on Student Attitude and Achievement. Dissertation Abstract International. 54(7): 2528 – 17. Wilson, Cynthia Lovise. (1996, August). An Analysis of a Direct Instruction Produce in Teaching Word Problem – Solving to Learning Disabled Student. Dissertation Abstracts International. 50(02A): 416.

ภาคผนวก

82

ภาคผนวก ก

- ตารางแสดงคาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน วชาวทยาศาสตรตามความคดเหนของผเชยวชาญ - ตารางแสดงคาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบทดสอบความสามารถทางการคด เชงมโนทศนตามความคดเหนของผเชยวชาญ - ตารางแสดงผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร เรอง โลกและการเปลยนแปลง ธรณภาค ธรณ ประวต และเอกภพ - ตารางแสดงคะแนนแบบทดสอบวดความสามารถทางการคดเชงมโนทศน - ตารางประสทธภาพของชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน - ตารางแสดงคาความยากงาย (p) และคาอานาจจาแนก (r) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธ ทางการเรยนวทยาศาสตร - ตารางแสดงคาความยากงาย (PE) และคาอานาจจาแนก (D) ของแบบทดสอบ ความสามารถ ทางการคดเชงมโนทศน

83

ตาราง 4 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร ตามความคดเหนของผเชยวชาญ

ความชดเจนของคาถาม ความเหมาะสมของตวเลอก ความสอดคลองกบ

จดประสงค ความสอดคลองกบพฤตกรรม

ทตองการวด ขอท

คนท 1 คนท 2 คนท 3 IOC คนท 1 คนท 2 คนท 3 IOC คนท 1 คนท 2 คนท 3 IOC คนท 1 คนท 2 คนท 3 IOC

1 +1 0 +1 0.67 +1 +1 0 0.67 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 2 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 3 +1 0 0 0.33 +1 0 +1 0.67 +1 +1 0 0.67 +1 0 +1 0.67 4 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 5 +1 0 +1 0.67 +1 0 +1 0.67 +1 0 0 0.33 +1 +1 0 0.67 6 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 7 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 8 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 9 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 10 +1 0 0 0.33 0 0 0 0 0 +1 +1 0.67 +1 0 +1 0.67 11 0 +1 0 0.33 +1 0 0 0.33 0 0 0 0 0 0 0 0 12 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 13 +1 0 0 0.33 +1 0 0 0.33 +1 0 0 0.33 +1 0 0 0.33 14 +1 +1 0 0.67 +1 0 0 0.33 +1 0 0 0.33 +1 +1 0 0.67 15 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 16 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 17 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 18 +1 0 0 0.33 +1 0 0 0.33 +1 0 +1 0.67 0 +1 +1 0.67 19 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 20 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 21 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 22 +1 +1 0 0.67 0 +1 0 0.33 +1 0 +1 0.67 +1 +1 0 0.67 23 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 24 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 25 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 26 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 27 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 28 +1 0 0 0.33 0 +1 +1 0.67 +1 0 0 0.33 +1 0 0 0.33 29 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 30 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1

84

ตาราง 4 (ตอ)

ความชดเจนของคาถาม ความเหมาะสมของตวเลอก ความสอดคลองกบ

จดประสงค ความสอดคลองกบพฤตกรรม

ทตองการวด ขอท

คนท 1 คนท 2 คนท 3 IOC คนท 1 คนท 2 คนท 3 IOC คนท 1 คนท 2 คนท 3 IOC คนท 1 คนท 2 คนท 3 IOC

31 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 32 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 33 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 34 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 35 +1 0 0 0.33 +1 +1 0 0.67 +1 0 0 0.33 +1 0 +1 0.67 36 0 +1 0 0.33 +1 0 +1 0.67 +1 +1 0 0.67 0 0 0 0 37 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 38 0 +1 +1 0.67 +1 0 +1 0.67 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 39 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 40 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 41 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 42 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 43 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 44 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 45 +1 0 0 0.33 +1 0 0 0.33 +1 0 0 0.33 0 +1 +1 0.67 46 0 +1 +1 0.67 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 47 +1 +1 0 0.67 +1 +1 0 0.67 +1 +1 0 0.67 +1 +1 +1 1 48 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 49 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 50 0 +1 0 0.33 +1 0 0 0 0 0 0 0 0 +1 0 0.33 51 +1 0 0 0.33 +1 0 0 0.33 0 +1 0 0.33 +1 0 0 0.33 52 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 53 +1 +1 0 0.67 0 +1 +1 0.67 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 54 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 55 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 56 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 57 +1 0 0 0.33 +1 0 0 0.33 0 +1 +1 0.67 +1 +1 +1 1 58 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 59 +1 +1 0 0.67 +1 0 +1 0.67 +1 0 +1 0.67 +1 +1 +1 1 60 +1 +1 0 0.67 +1 0 0 0.33 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1

85

ตาราง 5 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบทดสอบความสามารถทางการคดเชงมโนทศนตาม ความคดเหนของผเชยวชาญ

ความชดเจนของคาถาม ความเหมาะสมของตวเลอก ความสอดคลองกบ

จดประสงค ความสอดคลองกบพฤตกรรม

ทตองการวด ขอท

คนท 1 คนท 2 คนท 3 IOC คนท 1 คนท 2 คนท 3 IOC คนท 1 คนท 2 คนท 3 IOC คนท 1 คนท 2 คนท 3 IOC

+1 +1 0 0.67 +1 +1 0 0.67 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 2 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 3 +1 0 0 0.33 +1 0 +1 0.67 +1 +1 0 0.67 +1 0 +1 0.67 4 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 5 +1 +1 0 0.67 +1 0 +1 0.67 +1 0 0 0.33 +1 +1 0 0.67 6 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 7 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 8 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 9 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 10 +1 0 0 0.33 0 0 0 0 0 +1 +1 0.67 +1 0 +1 0.67 11 0 +1 0 0.33 +1 0 0 0.33 0 0 0 0 0 0 0 0 12 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 13 +1 0 0 0.33 +1 0 0 0.33 +1 0 0 0.33 +1 0 0 0.33 14 +1 +1 0 0.67 +1 0 0 0.33 +1 0 0 0.33 +1 +1 0 0.67 15 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 16 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 17 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 18 +1 0 0 0.33 +1 0 0 0.33 +1 0 +1 0.67 0 +1 +1 0.67 19 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 20 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 21 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 22 +1 +1 0 0.67 0 +1 0 0.33 +1 0 +1 0.67 +1 +1 0 0.67 23 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 24 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 25 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 26 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 27 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 28 +1 0 0 0.33 0 +1 +1 0.67 +1 0 0 0.33 +1 0 0 0.33 29 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 30 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 31 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 32 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 33 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 34 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 35 +1 0 0 0.33 +1 +1 0 0.67 +1 0 0 0.33 +1 0 +1 0.67 36 0 +1 0 0.33 +1 0 +1 0.67 +1 +1 0 0.67 0 0 0 0 37 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 38 0 +1 +1 0.67 +1 0 +1 0.67 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 39 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 40 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1 +1 +1 +1 1

86

ตาราง 6 แสดงผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร เรอง โลกและการเปลยนแปลง ธรณภาค ธรณประวต และเอกภพ

เลขท คะแนนกอนเรยน คะแนนหลงเรยน D 2D

1 15 20 5 25 2 16 22 6 36 3 17 22 5 25 4 18 23 5 25 5 17 22 5 25 6 21 32 11 121 7 19 29 10 100 8 18 30 12 144 9 18 28 10 100 10 16 23 7 49 11 19 29 10 100 12 19 30 11 121 13 16 23 7 49 14 17 25 8 64 15 16 25 9 81 16 18 26 8 64 17 16 21 5 25 18 14 20 6 36 19 12 20 8 64 20 19 30 11 121 21 11 21 10 100 22 16 24 8 64 23 10 20 10 100 24 18 29 11 121 25 19 31 12 144 26 16 26 10 100 27 15 19 4 16

87

ตาราง 6 (ตอ)

เลขท คะแนนกอนเรยน คะแนนหลงเรยน D 2D

28 15 27 12 144 29 13 20 7 49 30 11 20 9 81 31 19 26 7 49 32 21 33 12 144 33 22 33 11 121 34 27 38 11 121 35 24 30 6 36 36 10 20 10 100 37 9 20 11 121 38 14 23 9 81 39 10 20 10 100 40 11 20 9 81 41 10 21 11 121 42 25 32 7 49 43 15 19 4 16 44 10 17 7 49 45 10 17 7 49

∑ X 722 1106 - -

X 16.04 24.58 - -

D∑ - - 384 - 2D∑ - - - 3532

88

ใชคาสถต t – test Dependent เพอเปรยบเทยบคะแนนจากแบบทดสอบวดผลสมฤทธ

( )

( ) ( )

22

Dt

N D D

N 1384

45 3532 384 384

45 1384

16.1623.77

=−

−

=× − ×

−

=

=

∑∑ ∑

หาคาความเชอมนของแบบทดสอบโดยใชสตร KR – 20 คเดอร รชารดสน จากสตร

tt 2t

pqnr 1

n 1 s

40 61

40 1 25.66

0.75

⎡ ⎤= −⎢ ⎥

− ⎢ ⎥⎣ ⎦

⎡ ⎤= −⎢ ⎥− ⎣ ⎦

=

∑

89

ตาราง 7 แสดงคะแนนแบบทดสอบวดความสามารถทางการคดเชงมโนทศน

เลขท คะแนนกอนเรยน คะแนนหลงเรยน D 2D

1 0.00 57.50 57.50 3306.25 2 2.50 60.00 57.50 3306.25 3 10.00 47.50 37.50 1406.25 4 15.00 70.00 55.00 3025.00 5 20.00 67.50 47.50 2256.25 6 25.00 60.00 35.00 1225.00 7 10.00 72.50 62.50 3906.25 8 40.00 85.00 45.00 2025.00 9 30.00 77.50 47.50 2256.25 10 2.50 57.50 55.00 3025.00 11 5.00 52.50 47.50 2256.25 12 7.50 60.00 52.50 2756.25 13 12.50 50.00 37.50 1406.25 14 62.50 90.00 27.50 756.25 15 50.00 77.50 27.50 756.25 16 40.00 65.00 25.00 625.00 17 30.00 80.00 50.00 2500.00 18 0.00 60.00 60.00 3600.00 19 37.50 70.00 32.50 1056.25 20 12.50 70.00 57.60 3306.25 21 37.50 65.00 27.50 756.25 22 42.50 75.00 32.50 1056.25 23 17.50 60.00 42.50 1806.25 24 27.50 67.50 40.00 1600.00 25 17.50 57.50 40.00 1600.00 26 20.00 60.00 40.00 1600.00 27 55.00 77.50 22.50 506.25 28 52.50 80.00 27.50 756.25 29 47.50 80.00 32.50 1056.25

90

ตาราง 7 (ตอ)

เลขท คะแนนกอนเรยน คะแนนหลงเรยน D 2D

30 42.50 80.00 37.50 1406.25 31 17.50 82.50 65.00 4225.00 32 12.50 75.00 62.50 3906.25 33 5.00 60.00 55.00 3025.00 34 7.50 60.00 52.50 2756.25 35 2.50 60.00 57.50 3306.25 36 15.00 70.00 55.00 3025.00 37 25.00 70.00 45.00 2025.00 38 55.00 87.50 32.50 1056.25 39 62.50 92.50 30.00 900.00 40 67.50 90.00 22.50 506.25 41 15.00 67.50 52.50 2756.25 42 17.50 60.00 42.50 1806.25 43 20.00 70.00 50.00 2500.00 44 5.00 50.00 45.00 2025.00 45 10.00 57.50 47.50 2256.25

∑ X 1110.00 3085.00 - -

X 24.67 68.56 - - D∑ - - 1975.00 - 2D∑ - - - 92975.00

91

ใชคาสถต t – test Dependent เพอเปรยบเทยบคะแนนจากแบบทดสอบวดความสามารถทางการคดเชงมโนทศน

( )1

22

−

−=

∑∑∑

NDDN

Dt

( ) ( )

145197519759297545

1975

−×−×

=t

23.801975

=t

62.24=t

หาคาความเชอมนของแบบทดสอบวดความสามารถทางการคดเชงมโนทศน โดยใชสตรสมประสทธอลฟา (α - coefficient) ของครอนบาค (Cronbach) ไดคาความเชอมนของแบบทดสอบวดความสามารถทางการคดเชงมโนทศน 0.95

92

ตาราง 8 ประสทธภาพของชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน

คนท คะแนนระหวางเรยน 30 คะแนน คะแนนหลงเรยน 30 คะแนน

1 25 20 2 26 22 3 25 22 4 26 23 5 23 22 6 28 30 7 22 29 8 25 30 9 27 28 10 26 23 11 29 29 12 24 30 13 25 23 14 26 25 15 25 25 16 24 26 17 22 21 18 26 20 19 20 20 20 26 30

X∑ 500 498

E1/E2 83.33 83.00

93

ตาราง 9 แสดงคาความยากงาย (p) และคาอานาจจาแนก (r) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธ ทางการเรยนวทยาศาสตร

ขอท p r ขอท p r

1 0.48 0.37 21 0.48 0.30 2 0.67 0.37 22 0.54 0.48 3 0.59 0.22 23 0.61 0.26 4 0.48 0.22 24 0.54 0.26 5 0.56 0.44 25 0.46 0.48 6 0.48 0.22 26 0.56 0.37 7 0.59 0.22 27 0.46 0.33 8 0.63 0.22 28 0.43 0.56 9 0.56 0.22 29 0.54 0.33 10 0.54 0.33 30 0.50 0.26 11 0.59 0.30 31 0.50 0.33 12 0.41 0.22 32 0.46 0.48 13 0.48 0.30 33 0.54 0.26 14 0.59 0.59 34 0.52 0.67 15 0.52 0.52 35 0.50 0.26 16 0.48 0.22 36 0.52 0.30 17 0.54 0.33 37 0.61 0.33 18 0.50 0.56 38 0.57 0.70 19 0.54 0.26 39 0.52 0.74 20 0.44 0.37 40 0.56 0.74

94

ตาราง 10 คาความยากงาย (PE) และคาอานาจจาแนก (D) ของแบบทดสอบความสามารถทางการ คดเชงมโนทศน

ขอท PE D

1 0.53 0.44 2 0.51 0.59 3 0.52 0.46 4 0.39 0.59 5 0.62 0.25 6 0.72 0.38 7 0.56 0.75 8 0.44 0.75 9 0.59 0.62 10 0.46 0.39 11 0.44 0.52 12 0.38 0.56 13 0.59 0.46 14 0.56 0.75 15 0.72 0.46 16 0.51 0.46 17 0.53 0.66 18 0.62 0.45 19 0.75 0.44 20 0.59 0.75

ภาคผนวก ข - แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร เรองโลกและการเปลยนแปลง ธรณภาค ธรณประวต และเอกภพ - แบบทดสอบวดความสามารถทางการคดเชงมโนทศน - ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 1 – 4

96

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร เรอง โลกและการเปลยนแปลง ธรณภาค ธรณประวตและเอกภพ

ชนมธยมศกษาปท 4

ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2552

คาชแจง :

1. ใหนกเรยนกากบาท ( ) ลงบนตวเลอกทถกตองทสดในกระดาษคาตอบ

2. หามนกเรยนขดเขยนสงใดลงในกระดาษคาตอบและกระดาษคาถาม

3. ขอสอบฉบบนเปนขอสอบแบบปรนย 4 ตวเลอก จานวน 40 ขอ

เวลาสอบ 40 นาท

1. โครงสรางโลกแบงตามลกษณะมวลสารไดชนใหญๆ 3 ชน คอ

ก. ชนเปลอกโลก ใตเปลอกโลก แกนโลก

ข. ชนเปลอกโลก เนอโลก ธรณภาค

ค. ชนเปลอกโลก เนอโลก แกนโลก

ง. ชนเปลอกโลก เนอโลก หนหนด

2. หนหลอมละลายในชนเนอโลก เรยกวา อะไร

ก. ลาวา

ข. แมกมา

ค. หนหนด

ง. หนใหม

3. เพราะเหตใดบรเวณรอยตอระหวางแผนเปลอกโลกจงมโอกาสเกดแผนดนไหวมากกวาบรเวณอน

ก. การเคลอนทของหนหนด

ข. แรงสนสะเทอนของผเขาไฟระเบด

ค. เปลอกโลกมการเคลอนตวอยตลอดเวลา

ง. โครงสรางของหนมความแตกตางกนมาก

97

4. ขอความใดถกตอง

ก. การศกษารอยเลอนมพลงทาใหทราบถงศนยกลางการเกดแผนดนไหว

ข. ประเทศไทยมโอกาสเกดแผนดนไหวมาก เนองจากอยในแนวรอยตอของแผนดนธรณภาค

ค. เราสามารถตรวจสอบการเกดแผนดนไหวลวงหนาได

ง. มาตราวดความรนแรงของแผนดนไหวจะมหนวยเปนรคเตอร แบงเปน 12 ระดบ

5. การระเบดของภเขาไฟเกดขนจากสาเหตใด

ก. แมกมาทอยใตภเขาสงความรอนทาใหหนในภเขาระเบดออกมา

ข. ภเขาไฟมชองวางใหแมกมาทอยขางใตพงขนมาอยางรวดเรวตามชองวาง

ค. แมกมาทอยใตภเขาไฟมแรงอดดนสงจนดนทะลรอยแยกของภเขาขนมา

ง. ถกหมดทกขอ

6. ขอใดกลาวถกตองทสด

ก. ลาวาทไหลออกจากปลองภเขาไฟจะเยนตวเรวมาก

ข. ลกษณะการเกดภเขาไฟ มรปแบบการเกดทเหมอนกน

ค. แกสตางๆ ทพงออกมาจากปลองภเขาไฟมอนตรายพอๆ กบแกสทอยบนพนผวโลก

ง. ลาวาทไหลไปตามผวโลก จะขยายแผกวางออกไปมากนอยแคไหน ขนอยกบความรนแรง

ของการระเบด และรปแบบของภเขาไฟดวย

7. ทฤษฎทใชอธบายถงกาเนดของแผนดน มหาสมทร และสงมชวตทตายทบถมอยในหนบนเปลอกโลก

คอ

ก. ทฤษฎการเลอนไหลของทวป

ข. ทฤษฎการขยายตวของพนทวป

ค. ทฤษฎการแปรสณฐานแผนธรณภาค

ง. ผดหมดทกขอ

98

8. หลกฐานทนกธรณวทยาและนกวทยาศาสตรเชอวาโลกของเรามกระบวนการเปลยนแปลงตลอดเวลา

ก. การปรากฏรอยแตกแผนเปลอกโลก

ข. การเกดแผนดนไหว

ค. การเกดภเขาไฟและภเขาไฟ

ง. ถกหมดทกขอ

9. สาเหตททาใหแผนเปลอกโลกเคลอนทคอขอใด

ก. การปะทของหนแขงในชนเปลอกโลก

ข. การไหลวนของหนหนดในชนเนอโลก

ค. การเคลอนทของแรธาตในแกนโลกชนใน

ง. การแทรกตวขนมาของแรธาตจากแกนโลกชนนอก

10. ผทตงสมมตฐานวาผนแผนดนทงหมดบนโลกแตเดมเปนผนแผนดนเดยวกน คอผใด

ก. จอหน ดลตน

ข. อลเฟรด เวเกเนอร

ค. คานท และลาพลาส

ง. เจมส ยนส

11. หลกฐานในขอใดสนบสนนแนวคดของอลเฟรด เวเกเนอร

a. สภาพทางภมศาสตรของทวปตาง ๆ ทเคลอนตอกนได

b. การพบซากดกดาบรรพตามชายฝงทสอดคลองกน

c. โครงสรางของหนทมลกษณะเหมอนกน

d. การเปลยนแปลงของอากาศททาใหเกดการสะสมตวของตะกอนในบรเวณตางๆ ของโลก

ขอใดถกตอง

ก. ขอ a, b

ข. ขอ a, b, c

ค. ขอ a, b, d

ง. ขอ a, b, c และ d

99

12. ผวโลกในบรเวณตางๆ มลกษณะเปนอยางไร

ก. ทราบมลกษณะทเหมอนกน

ข. สวนทเปนภเขามลกษณะทเหมอนกน

ค. มความแตกตางกนตามลกษณะภมประเทศ

ง. สวนทเปนพนนาจะมอณหภมปกตทเหมอนกน

13. เมอนาแผนภาพทวปมาตอกน ทวปใดทสามารถตอกนไดพอด

ก. อมรกากบยโรป ข. เอเชยกบออสเตรเลย

ค. อเมรกาใตกบอฟรกา ง. อฟรกากบออสเตรเลย

14. นกธรณวทยาแบงเปลอกโลกออกเปนแผนๆ ทงทมขนาดใหญและขนาดเลก แผนเปลอกโลก

ขนาดใหญ มกแผน

ก. 5 แผน

ข. 6 แผน

ค. 8 แผน

ง. 9 แผน

คาชแจง : ใหใชขอมลตอไปนตอบคาถามขอ 15 – 19

a. แผนยเรเซย b. แผนแปซฟก c. แผนออสเตรเลย

d. แผนอฟรกา e. แผนอเมรกา f. แผนแอนตารกตก

15. แผนธรณภาคใดทรองรบทวปเอเชย ทวปยโรป และพนนาบรเวณใกลเคยง

ก. a

ข. b

ค. c

ง. d

16. แผนธรณภาคใดทรองรบพนนาเพยงอยางเดยว

ก. a, b

ข. c, d

ค. e, f

ง. b

100

17. ประเทศไทยถกรองรบดวยแผนธรณภาคใด

ก. a

ข. b

ค. c

ง. d

18. แผนธรณภาคแผนใดทรองรบทงพนดนและพนนา

ก. a, b

ข. c, d

ค. e, f

ง. a, c, d, e และ f

19. การชนกนชองแผนธรณภาคในขอใดเปนผลทาใหเกดเทอกเขาหมาลย

ก. a, b

ข. a, c

ค. b, c

ง. d, e

20. การเคลอนทของแผนธรณภาค มลกษณะเปนอยางไร

a. บางสวนแยกหางออกจากกน

b. บางสวนเขาใกลกนหรอกระทบกน

c. บางสวนมดลงใตอกแผนหนง

d. บางสวนถกดนใหโคงงอขน

e. บางสวนหอมตวเปนแมกมาในชนเนอโลก

ขอใดถกตอง

ก. ขอ a, b และ c

ข. ขอ a, c, d และ e

ค. ขอ a, b, c และ d

ง. ขอ a, b, c, d และ e

101

21. สงใดททาใหแผนธรณภาคในแตละสวนมอตราการเคลอนทไมเทากน

ก. การเคลอนตวของแมกมาในชนเนอโลกไมเทากน

ข. ความรอนของแมกมาในชนเนอโลก

ค. การเคลอนตวของหนหลอมละลายในชนแกนโลก

ง. ถกหมดทกขอ

22. การเคลอนทของแผนธรณภาคอยางชาๆ ทาใหเกดอะไร

ก. แผนดนไหว

ข. การแทรกตวของแมกมา

ค. คลนนาใตมหาสมทร

ง. การเคลอนตวของทวป

23. การเปลยนแปลงของเปลอกโลกลกษณะใดทตองใชเวลานานทสด

ก. การเกดภเขาไฟ

ข. การเกดแผนดนไหว

ค. การกรอนโดยกระแสนา

ง. การเคลอนทของแผนธรณภาค

24. การทแผนธรณภาคมนแตละสวนมอตราการเคลอนทไมเทากน นกเรยนคดวาเกดจากสาเหตใด

ก. อตราการเคลอนตวของแมกมาในชนเนอโลกไมเทากน

ข. ความรอนจากชนเนอโลกถายเทอณหภมไมเทากน

ค. ความหนาแนนของชนธรณภาคและเนอโลกไมเทากน

ง. พนทของแผนธรณภาคไมเทากน

25. ขอใดเปนความหมายของอายเทยบสมพนธ

ก. การนาหนมาเปรยบเทยบวาชดใดมอายมากหรอนอยกวากน

ข. การนาซากดกดาบรรพมาเปรยบเทยบกน

ค. การนาตะกอนมาเปรยบเทยบกน

ง. ถกหมดทกขอ

102

26. เราสามารถหาอายสมบรณของหนหรอซากดกดาบรรพโดยวธใด

ก. ใชวธเปรยบเทยบอายของหนหรอซากดกดาบรรพนน

ข. โดยดลกษณะทว ๆ ไปและโครงสรางของหนหรอซากดกดาบรรพนน

ค. โดยการคานวณจากครงชวตของธาตกมมนตรงสทมอยในหน หรอซากดกดาบรรพท

ตองการศกษา

ง. ถกหมดทกขอ

27. ขอใดเปนธาตกมมนตรงสทนามาหาอายสมบรณ

ก. ธาตคารบอน – 14

ข. ธาตโคบอลต – 60

ค. ธาตยเรเนยม – 238

ง. ขอ ก. และ ค. ถก

28. นกเรยนสามารถจะพบซากดกดาบรรพในหนชนดใด

ก. หนอคน

ข. หนบะซอลล

ค. หนตะกอน

ง. หนแปร

29. นกธรณวทยาสามารถใชซากดกดาบรรพบอกใหทราบถงอะไรไดบาง

ก. ประวตความเปนมาของพนทบรเวณนน

ข. สภาพแวดลอมในอดตของพนทบรเวณนน

ค. บอกชวงอายของหนชนดอนทอยรวมกบหนตะกอน

ง. ถกหมดทกขอ

30. ขอใดเปนประโยชนของการศกษาธรณประวต

ก. สามารถรความเปนมาในอดตของแผนดนทเราอาศยอย

ข. สามารถจากดขอบเขตของหนชดเจนขน

ค. ใชในการสารวจทรพยากรธรณ

ง. ถกหมดทกขอ

103

31. 1 ปแสง คอระยะทางทแสงเดนทางในอวกาศเปนเวลานาน 1 ป คดเปนระยะทางเทาใด

ก. 69.5 10× กโลเมตร

ข. 79.5 10× กโลเมตร

ค. 109.5 10× กโลเมตร

ง. 129.5 10× กโลเมตร

32. คากลาวในขอใดถกตองทสด

ก. เอกภพเกดเมอประมาณ 15,000 ลานปมาแลว

ข. ทฤษฎสภาวะคงทเปนทฤษฎทใชอธบายเอกภพไดเปนอยางด

ค. เอกภพประกอบดวยกาแลกซจานวนเปนแสนลานแหง

ง. ขอ ก. และ ค. ถกตอง

33. อนภาคพนฐานขณะเกดบกแบงคอขอใด

ก. ควารก อเลกตรอน นวทรโน และโฟตอน

ข. ควารก อเลกตรอน นวเคลยส และโปรตอน

ค. ควารก อเลกตรอน นวตรอน และโปรตอน

ง. ควอซาร อเลกตรอน นวทรโน และโปรตอน

34. หลกฐานทสนบสนนทฤษฎการระเบดครงใหญคอขอใด

ก. การขยายตวของกาลเวลา

ข. การขยายตวของเอกภพ

ค. อณหภมพนหลงของอกภพ

ง. ขอ ข. และ ค. ถกตอง

35. องคประกอบทสาคญของกาแลกซคอขอใด

ก. ดาวเคราะห กาแลกซ

ข. ดาวเคราะห เนบวลา

ค. ดาวฤกษ กาแลกซ

ง. ดาวฤกษ เนบวลา

104

36. หลมดา หมายถงขอใด

ก. บรเวณในอวกาศทมแรงโนมถวงสง

ข. บรเวณทไมมแสงสวางเนองจากไมไดรบแสงจากดวงอาทตย

ค. บรเวณทเปนหลมเนองจากการกระแทกของอกกาบาต

ง. ขอ ก. และ ข. ถกตอง

37. ขอใดใหความหมายของ “ทางชางเผอก” ไดถกตอง

ก. ดวงดาวตางๆ ทวางตวในแนวเดยวกน

ข. ดาวเคราะหในระบบสรยะทอยในระนาบเดยวกน

ค. ดาวฤกษจานวนมากทอยในทางเดยวกน

ง. ดาวฤกษและดาวเคราะหจานวนมากทอยในทางเดยวกน

38. ขอใดเปนสวนประกอบของกาแลกซทางชางเผอก

ก. ดาวฤกษในทางชางเผอก ดาวเคราะหตาง ๆ

ข. ระบบสรยะ และดาวฤกษ

ค. ดาวฤกษในทางชางเผอก ดาวฤกษบนฟา และระบบสรยะ

ง. ถกหมดทกขอ

39. ขอความใดอธบายความหมายของกาแลกซไดถกตองทสด

ก. เปนกระจกดาวคลายดาวแมงปอง

ข. กลมเมฆหมอกกอนกลมมลกษณะคลายจาน

ค. เปนแถบเรอง ๆ สวางขาวพาดไปบนทองฟา

ง. ระบบของกลมดาวตางๆ รวมทงโลก ดาวเคราะห ดาวฤกษ และอกกาบาต

40. จากทฤษฎการระเบดครงใหญอธบายวารงสความรอนทกระจายอยในเอกภพมาจากอะไร

ก. เปนพลงงานความรอนทดาวฤกษแผรงสออกมา

ข. เปนพลงงานความรอนทดวงอาทตยแผรงสออกมา

ค. เปนพลงงานความรอนทไดมาจากการชนกนของดวงดาว

ง. เปนพลงงานความรอนทเหลอจากการระเบดครงใหญ

105

แบบทดสอบวดความสามารถทางการคดเชงมโนทศน ระดบชนมธยมศกษาปท 4

โรงเรยนเทโรงเรยนเทศบาล ศบาล ๔ ๔ ((วดบารงธรรมวดบารงธรรม))

เทศบาลเมองสระบร จงหวดสระบรเทศบาลเมองสระบร จงหวดสระบร

คาชแจง :

1. บทความทใชในการทดสอบม 2 บทความ บทความละ 10 ขอ ทงหมด 20 ขอ 2. คะแนนรวม 100 คะแนน 3. เวลาในการทดสอบ 50 นาท 4. อานคาสงใหเขาใจกอนทาแบบทดสอบ คาสง : ในบทความมขอความทกาหนดซงพมพดวยอกษรตวเขมอย ทายบทความจะมตารางสรปขอความทกาหนด ซงแตละขอความมตวเลข 2 หลกกากบ แลวสรปความเชอมโยงของขอความทกาหนดแตละขอความกบขอความอนๆ ทเหลอใหสอดคลองกบเนอหาในบทความและเปนไปตามเกณฑทกาหนด ดงตอไปน ถาขอความทกาหนดมขอความอน (ซงอาจมไดหลายขอความ) เปนผลโดยตรง หรอท เกดขนในลาดบถดมา ใหระบายตวเลข 2 หลกหนาขอความทเปนผลโดยตรงหรอสงทเกดขนในลาดบถดมา แลวตามดวยตวอกษร “A” ถาขอความทกาหนดมขอความอน (ซงอาจมไดหลายขอความ) เปนสวนประกอบ/องคประกอบ/ความหมาย ใหระบายตวเลข 2 หลกหนาขอความทเปนสวนประกอบ/องคประกอบ/ความหมาย แลวตามดวยตวอกษร “D” ถาขอความทกาหนดมผลทาใหขอความอน (ซงอาจมไดหลายขอความ) ถกลด/ยบยง/ปองกน/หาม/ขดขวาง ใหระบายตวเลข 2 หลกหนาขอความท ถกลด/ยบยง/ปองกน/หาม/ขดขวางนน แลวตามดวยตวอกษร “F” ถาขอความทกาหนดไมมขอความอนทเปนผลโดยตรงหรอทเกดขนในลาดบถดมา หรอทเปนสวนประกอบ/องคประกอบ/ความหมาย/หรอทถกลด/ยบยง/ปองกน/หาม/ขดขวาง ดงกลาวขางตน ใหระบายคาตอบเปนตวเลข “99” แลวตามดวยตวอกษร “H” ทงนใหใชเลขกากบขอความทกาหนด 01, 02, 03, ...10 เปนเลขขอ 1, 2, 3, ...10 ในกระดาษคาตอบ ขอสอบแตละขออาจมไดหลายคาตอบ หากตอบผดจะถกหกคะแนนทผด

คาตอบละ 2.5 คะแนน โดยหกจากคะแนนรวมของขอสอบขอนนๆ (ไมหกขามขอ)

106

บทท 1 ฝนเหลอง ทวโลกประจกษซงถงพษภยของ “ฝนเหลอง” (Agent Orange) เปนอยางดในยคสงครามเวยดนามระหวางป 2504 – 2518 เพราะเปนสารกาจดวชพชรนแรงททหารอเมรกนใชฉดพนเหนอผนปาอนกวางใหญของเวยดนามใต เพอทาลายปาทหลบซอนของทหารเวยดกง โดยมการประมาณกนวาอเมรกนใชฝนเหลองรอยละ 60 หรอ 42 ลานลตร จากจานวนสารเคม 72 ลานลตรทใชไปในสงครามครงนน แมวาเหตการณจะผานไปแลว 20 ปเศษ แตผลกระทบของฝนเหลองตอระบบนเวศ สภาพแวดลอม และสขภาพของคนในเวยดนามใต ยงคงปรากฏใหเหนชดเจน และนเองกระมงททาใหกรมควบคมมลพษ กระทรวงวทยาศาสตร พยายามกลบเกลอนเรองสารเคมทขดพบในสนามบนบอฝาย เมอวนท 19 มนาคม 2542 วาไมใช “ฝนเหลอง” ทงๆ ยงไมมการตรวจหา ไดออกซน ซงเปนสารประกอบสาคญของฝนเหลอง เพราะประเทศไทยไมมเครองมอทตรวจสอบสารนได และมผทเคยทางานใหกบทหารอเมรกนในชวงป 2596 - 2507 ออกมายนยนวา ถงสารเคมทขดพบเปนฝนเหลองทสหรฐอเมรกาทงไวหลงจากเขามาทดลองในประเทศไทย ซงสหรฐฯเองกไมไดปฏเสธ ปฏกรยาของกรมควบคมมลพษในเรองนสะทอนใหเหนวา สาหรบประเทศไทยแลว ฝนเหลอง ยงนากลวนอยกวาวธการทางานแบบไมโปรงใสของหนวยงานแหงนเสยอก ฝนเหลองคออะไร ฝนเหลองมาจากชอเลนภาษาองกฤษวา Agent Orange เปนสารสผสมจากสารเคม 2 ตว คอ 2, 4-D และ 2, 4, 5-T ซงเปนสารกาจดวชพชในกลม Chlorophenoxy Herbicide แมสารเคมในกลมนจะยงมอกหลายตวดวยกน แตตวทมพษรายแรงทสดตวหนงคอ 2, 4, 5-T นเอง สารในกลม Chlorophenoxy Herbicide เปนสารทดดซมผานผวหนงได และจะทาใหเกดอาการทางประสาทตามมาทาใหเกดผนคน ทาลายเนอเยอตบและไต และยงเปนสารกอมะเรง (Carsinogen) เคยมรายงานการทดลองในสตว พบวา สารตวนทาใหเกดมะเรงและยงมผลกระทบไปถงลกในรนตอไป ทาใหทารกพการแตกาเนด แมไดรบในปรมาณความเขมขนทตา สาหรบสาร 2, 4-D มชอเตมวา 2, 4 Dichlorophenoxy Acetic Acid องคกรอนามยโลกจดใหอยในกลมของสารอนตรายปานกลาง (Solid Class II, Moderately Hazardous) จดเปนสารกาจดวชพชและสารททาใหใบไมรวงมฤทธฉบพลนตอคนคอ ถาหารสดดมเขาไปจะทาใหทางเดนหายใจ คอ คอ จมก และปอด ปวดแสบปวดรอน ถาสมผสทตาจะทาใหตาแดง แสบตา ถกผวหนงจะทาใหผวดาง และถาหากสมผสมากๆ จะทาใหเกดอาการชกกระตกของประสาทรอบนอก สวนสาร 2, 4, 5-trichloronoxy acetic acid องคการอนามยโลกจดใหอยในกลมของสารอนตรายปานกลางและมฤทธตอพชเชนเดยวกบ 2, 4-D จากการทดลองในหนทดลองพบวา สาร 2, 4, 5-T มผลกระทบตอระบบสบพนธคอทาใหฮอรโมน testosterone ลดลงและทาใหผชายเปนหมนได ประเดนสาคญคอ ทงในสาร 2, 4-D และ 2, 4, 5-T มสารประกอบสาคญทมพษรายแรงทสดคอ 2, 3, 7, 8-tetrachlorodibenzo-dioxin (TCDD) หรอทรจกกนในชอ dioxin ลาพงสาร 2, 4-D

107

และ 2, 4, 5-T เมอเขาสรางกายแลวจะถกขบออกในไมชาและยอยสลายในไมนาน แตตวทอนตรายในทสดในฝนเหลองคอ ไดออกซน (dioxin) ซงเปนกลมสารเคม non-biodegradable คอมชวงอายนานหรอยอยสลายยากในธรรมชาต และ dioxin นเองทสงผลกระทบตอสภาพแวดลอมและชวตของคนเวยดนามใตอยางมาก ทมา : เกอเมธา ฤทธพรพพฒน. (2542, พฤษภาคม – มถนายน). สารสารโลกสเขยว. 8(2)

พนทสาหรบรางแผนผงการเชอมโยง

108

ตารางสรปขอความทกาหนดและเลขกากบบทความ และทวางสาหรบรางรหสคาตอบ

เลขกากบ ขอความทกาหนด ทวางสาหรบรางรหสคาตอบ

01 ฝนเหลอง 02 ระบบนเวศ 03 สขภาพของคนเวยดนามใต 04 ไดออกซน 05 สารกาจดวชพช 06 สารทดดซมผานผวหนงได 07 สารกอมะเรง 08 dioxin 09 สภาพแวดลอม 10 ชวตของคนเวยดนามใต

109

บทความท 2 สภาวะสงแวดลอมของโลก : กมมนตภาพรงส เรองของผมคอนขางนาสะพรงกลว และคอนขางจะนารงเกยจอยางหนงเพราะเปนเรองทเกยวกบรงสซงทานกลวกนอย ผมขอจากดขอบเขตการพดในเรองน ประเทศเรานนมกฎระเบยบในการปองกนปรมาณอยางไร ความจรงแลวเรอง พลงงานปรมาณ ไดบมขนประมาณ พ.ศ. 2488 ซงมการใชระเบดปรมาณครงแรกท ฮโรชมา นางาซาก หลงจากนนประมาณ 8 ป คอ พ.ศ.2496 รฐบาลของสหรฐอเมรกาคอ ประธานาธบด ไฮเซนฮาว คดวา เราอยามา สรางสรรคระเบดปรมาณ ในการทาลาย เราควรชวยกนทาในทางสนตดกวา จงสรางโครงการ Atom For Peace ขน ซงไทยกเขารวมโครงการนนในป พ.ศ. 2497 กอนอนขอทาความเขาใจเกยวกบคา 2 คากอน ซงยงมความเขาใจคลาดเคลอนอยางมากคอ สารรงสหรอสารกมมนตภาพรงส และกมมนตภาพรงสหรอรงส วทยากรไดเปรยบเทยบใหเหนดวงอาทตยทฉายแสงแดดออกมาตลอดเวลาเหมอน สารรงส หรอสารกมมนตภาพรงส ซงแผรงสออกมาตลอดเวลาเชนกน เพราะฉะนนเมอพดถงรงสแลวกตองมสารรงสเปลงออกมา ดงนน ททานกลวเรองเชอรโนบลนน กคอทานกลวเรองสารรงสทแผออกมาอยในทนแลวทานจะไมพบ สารรงสม 2 ประเภท ประเภทหนงเกดในธรรมชาต ซงในตวทานเองกม อกประเภทหนงคอมนษยทาขน เรยกวา Man – Made การเปรยบเทยบสารรงสกบหลอดไฟ แสงสวางจากหลอดไฟสามารถมองเหน รสกได แตสมผสไมได ขณะทสารรงสไมสามารถมองเหนได รสกไมได และสมผสไมได ถาใชแผนกระดาษบางๆ แสงสวางยงสองผานได แตกรณสารรงสนน รงสแอลฟาจะผานไมได แตรงสเบตาและแกมมาผานได ซงเปนเทคโนโลยอนหนงในการจากดสารรงสประเภทหนงได ถาใชกระดาษแขงแสงสวางอาจจะลอดไดนดหนอยหรออาจทบไปเลย แตกรณรงสแลว รงสเบตาจะถกดดไว แตรงสแกมมาสามารถทะลได จากการทราบเชนน ทาใหเราสามารถปองกนรงสประเภทใดประเภทหนงได ประเทศไทยมหนวยงานรบผดชอบเกยวกบพลงงานปรมาณเพอสนต ในป พ.ศ.2504 ทางสภากไดผานพระราชบญญตฉบบหนงออกมา ซงทาใหเกดสององคกรคอ คณะกรรมการพลงงานปรมาณเพอสนต และสานกงานพลงงานปรมาณเพอสนต โดย คณะกรรมการปรมาณ เปนผสรางนโยบายใหสานกงานพลงงานปรมาณเปนผปฏบต เมอพจารณาโครงสรางของสานกงานพลงงานปรมาณแลว กองสขภาพกองขจดกากกมมนตรงส กองการวดกมมนตรงส ทงสามกองนมหนาทควบคมและปองกนอนตรายจากรงสทงภายในและภายนอก สาหรบโครงการเตรยมการโรงไฟฟาปรมาณ ทคดวาจะสรางนานแลวประมาณ 14 -15 ป นนกยงไมไดสราง จงไดปรบโครงการนเปนศนยความปลอดภยโรงงานนวเคลยรขน ซงหมายความวาสานกนมทงสองรปแบบคอ หนวยปฏบตและหนวยควบคมในตวเองดวย ทมา : รวบรวมจาก กองอนามยสงแวดลอม สานกอนามย กทม.

110

พนทสาหรบรางแผนผงการเชอมโยง

111

ตารางสรปขอความทกาหนดและเลขกากบบทความ และทวางสาหรบรางรหสคาตอบ

เลขกากบ ขอความทกาหนด ทวางสาหรบรางรหสคาตอบ

01 พลงงานปรมาณ 02 ฮโรชมา 03 นางาซาก 04 สรางสรรคระเบดปรมาณ 05 Atom For Peace 06 สารรงสหรอสารกมมนตภาพรงส 07 สารรงสเปลงออกมา 08 Man – Made 09 ประเทศไทย 10 คณะกรรมการปรมาณ

112

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 11

สาระการเรยนรวทยาศาสตรสาระการเรยนรวทยาศาสตร

เรองเรอง โลกและการเปลยนแปลง โลกและการเปลยนแปลง

ชอ ชอ .......................................................................................................................... ชอสกลชอสกล .......................................................................................................... เลขท ......................................................... หอง ..........................................................

ครผสอน นายพฤทธ มาเนตรครผสอน นายพฤทธ มาเนตร ระดบชนมธยมศกษาปท ระดบชนมธยมศกษาปท 44

ภาคเรยนท ภาคเรยนท 22 ปการศกษา ปการศกษา 22555522

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ฝายมธยมศกกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ฝายมธยมศกษาษา โรงเรยนเทศบาล โรงเรยนเทศบาล ๔ ๔ ((วดบารงธรรมวดบารงธรรม)) เทศบาลเมองสระบร จงหวดสระบรเทศบาลเมองสระบร จงหวดสระบร

113

ชดกจกรรมวทยาศาสตร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

สาระท 6 : กระบวนการเปลยนแปลงของโลก

มาตรฐาน ว 6.1 : เขาใจกระบวนการตาง ๆทเกดขนบนผวโลก และภายในโลก ความสมพนธของกระบวนการตางๆ ทมผลตอการเปลยนแปลงภมอากาศ ภมประเทศ และสณฐานของโลก มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไปใชประโยชน โดยชดกจกรรมนมทงหมด 3 ขนตอน คอ 1. ขนฝกทกษะการจบใจความ 2. ขนฝกวเคราะหประโยค 3. ขนฝกเชอมโยงความคด

กอนเรมกจกรรม อานคาชแจงหนาตอไปกอนนะจะ

114

คาชแจง ชดกจกรรมวทยาศาสตรน เปนชดกจกรรมทมเนอหาเกยวกบเรอง ธรณภาค ตอน “แผนธรณภาคและการเคลอนท” เนนกระบวนการใหนกเรยนไดลงมอปฏบตและฝกกระบวนการคด นกเรยนจะสามารถเรยนรไดอยางเตมตามศกยภาพ จนบรรลจดประสงคทไดกาหนดไว โดยจะตองปฏบตตามคาชแจงตอไปน 1. นกเรยนศกษาจดประสงคทกาหนดไวใหเขาใจ 2. นกเรยนปฏบตตามขนตอนทระบไวในชดกจกรรมโดยขนตอนในแตละกจกรรมม ดงตอไปน 2.1 ขนฝกทกษะการจบใจความ 2.2 ขนฝกวเคราะหประโยค 2.3 ขนฝกเชอมโยงความคด

จดประสงคการเรยนร เพอใหนกเรยน 1. ขาใจในกระบวนการเปลยนแปลงของโลกในชนธรณภาค 2. สามารถนาขอมลทศกษามาเชอมโยงความรทงหมดได 3. เขาใจในการฝกคดเชงมโนทศน

เวลา 150 นาท โดยแบงเปน 3 สวน ดงน ขนฝกทกษะการจบใจความ เวลา 50 นาท ขนฝกวเคราะหประโยค เวลา 50 นาท ขนฝกเชอมโยงความคด เวลา 50 นาท

115

ขนท ขนท 11 ขนฝกทกษะการจบใจความขนฝกทกษะการจบใจความ

พนความรทสาคญ การอานจบใจความ คอ การอานทมงคนหาสาระสาคญของเรอง หรอหนงสอแตละเลมวาคออะไร ซงแบงออกเปน 2 สวน ดงน 1. สวนทเปนใจความสาคญ คาวา ใจความสาคญน ผรไดเรยกไวหลายอยาง เชน ขอคดสาคญของเรอง แกนของเรอง หรอความคดหลกของเรอง แตจะเปนอยางไรกตาม ใจความสาคญกคอ สงทเปนสาระทสาคญทสดของเรองนนเอง ซงมสาระคลมขอความอนๆ ในยอหนานน หรอเรองนนทงหมด 2. สวนทขยายใจความสาคญหรอสวนประกอบ เพอใหเรองชดเจนยงขน ในกรณทเรองนนมยอหนาเดยว ในยอหนานนจะมใจความสาคญอยางหนง นอกจากนนเปนสวนขยายใจความสาคญ หรอสวนประกอบ ใจความสาคญในแตละยอหนา สวนมากมกอยในประโยคใดประโยคหนง โดยมขอสงเกตดงน 2.1 ประโยคตนยอหนา เปนจดทพบใจความสาคญของเรองมากทสด เพราะสวนมากผเขยนจะบอกประเดนสาคญแลวคอยขยายความ 2.2 ประโยคตอนทายยอหนา เปนจดทพบใจความสาคญรองลงมาจากประโยคตน ยอหนา โดยผเขยนจะบอกรายละเอยดยอยๆ มากอนแลวสรปใหในตอนทาย 2.3 ประโยคกลางยอหนา เปนจดทคนหาใจความสาคญไดยากทสด เพราะจะตองเปรยบเทยบสาระสาคญทสดวาอยทประโยคไหน 2.4 ไมปรากฏชดเจนทใดทหนง ในขอนเราตองอานโดยรวมแลวสรปเนอหาทงหมด เพอ ใหไดใตความสาคญ

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 1 โลกและการเปลยนแปลง หนาท 1

116

ขนตอนการอานจบใจความ 1. อานผานๆ โดยตลอด เพอใหรวา เรองทอานเปนเรองอะไร จดใดเปนจดสาคญของเรอง 2. อานใหละเอยด เพอทาความเขาใจอยางชดเจน ไมควรหยดอานระหวางเรอง 3. อานซาตอนทไมเขาใจ และตรวจสอบความเขาใจบางตอนใหแนนอนถกตอง 4. เรยบเรยงใจความสาคญของเรองดวยตนเอง การอานจบใจความนน เปนพนฐานทสาคญในการอานระดบตนและระดบทสงขนไปอก การทเราจะรวา เราสามารถจบใจความไดหรอไม สามารถสงเกตไดจากสงตอไปน - การจาลาดบเรองทอาน และเลาเรองโดยใชคาพดของตนเองได - การบอกเลาความทรงจาจากการอานในสงทเฉพาะเจาะจงได เชน ขอเทจจรง เหตการณทเกด เปนตน - การทาตามคาสงหรอขอเสนอแนะหลงอานได - รจกแยกแยะขอเทจจรง ความคดเหน หรอจนตนาการได - สามารถรวบรวมขอมลใหมกบขอมลทมอยแลวได - การเลอกความหมายทถกตองและนาไปใชได - การใหตวอยางประกอบได - การสรปเรองได

เพราะฉะนน ถาเราสามารถจบใจความเพราะฉะนน ถาเราสามารถจบใจความสาคญของเรองนสาคญของเรองนนได เรากสามารถเขาใจนได เรากสามารถเขาใจเรองนนไดไมยาก และเมอเราฝกฝนการเรองนนไดไมยาก และเมอเราฝกฝนการอานแบบจบใจความบอย ๆ เราจะสามารถอานแบบจบใจความบอย ๆ เราจะสามารถอานหนงสอไดเรวขน อานหนงสอไดเรวขน ((แตเขาใจนะแตเขาใจนะ) ) ทาใหทาให

มเวลาเพมขน มเวลาเพมขน ((มเวลามากนแตงโม เหมอนผมมเวลามากนแตงโม เหมอนผม.... .... ฮฮฮฮ))

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 1 โลกและการเปลยนแปลง หนาท 2

117

กจกรรมท 1.1 คาชแจง : จงอานบทความตอไปน แลวตอบคาถามทายบทความ (เพอวดความเขาใจ ขอแนะนาใหอานกอน แลวพยายามตอบคาถามโดยไมดบทความ หากตอบไมไดจงคอยกลบมาด)

บทความเรอง โครงสรางโลก จากขอมลทไดจากภเขาไฟระเบดและแผนดนไหว ทาใหนกวทยาศาสตรไดแบงโครงสราง ตามลกษณะมวลสารเปนชนใหญๆ ได 3 ชน คอ ชนเปลอกโลก (Crust) เนอโลก (Mantle) และแกนโลก 1. ชนเปลอกโลก (Crust) เปนสวนทอยชนนอกสดขอกโลกเปรยบเสมอนผวดานนอกทปกคลมโลก ประกอบดวยสวนทเปนพนดนและพนนา และสวนทเปนหนแขง ซงฝงลกลงไปใตพนดนและพนนา แบงออกเปน 2 บรเวณ คอ เปลอกโลกภาคพนทวป และเปลอกโลกใตมหาสมทร 1.1 เปลอกโลกภาคพนทวป หรอเปลอกโลกชนบน (Outer Crust) หมายถง สวนทเปนแผนดนทงหมด สวนใหญเปนหนไซอล (Sial) ซงเปนหนแกรนตของเปลอกโลกสวนทเปนทวป โดยหนไซอลน จะประกอบดวยธาตซลคอน (Silicon) ประมาณ 65 – 75% และธาตอะลมเนยมจานวนมาก 1.2 เปลอกโลกใตมหาสมทร หรอเปลอกโลกชนใน (Innrer Crust) หมายถง เปลอกโลกสวนทถกปกคลมดวยนา สวนมากเปนหนไซมา (Sima) ซงเปนบะซอลตของเปลอกโลกสวนทเปนทองมหาสมทรและรองอยใตหนไซอล หนไซมา นประกอบดวยธาตซลคอน (Silicon) และธาตแมกนเซยม (Magnesium) เปนสวนใหญ มความลก ตงแต 5 – 8 กโลเมตร ในสวนทอยใตมหาสมทร ไปจนถง 70 กโลเมตร ในบรเวณทอยใตเทอกเขาสง 2. ชนเนอโลก (Mamtle) เปนสวนทอยถดจากเปลอกโลก ประกอบดวนหนและแรธาตตางๆ สวนมากเปนของแขง มความลกประมาณ 2,900 กโลเมตร นบจากฐานลางสดของเปลอกโลกจนถงตอนบนของแกนโลก ชนเนอโลกสวนบนเปนหนทเยนตวแลวและบางสวนมรอยแตก เนองจากความเปราะ ชนเนอโลกสวนบนกบชนเปลอกโลกรวมกนเรยนวา “ธรณภาค” (Lithosphere) ซงมาจากรากศพทภาษากรก แปลวา ชนหน ชนธรณภาคมความหนาประมาณ 100 กโลเมตร นบจากผวโลกลงไป

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 1 โลกและการเปลยนแปลง หนาท 3

118

ชนเนอโลกถดลงไปทความลก 100 – 350 กโลเมตร เรยกวา ชนธรณภาค (Asthenosphere) เปนชนของหนหลอมละลายรอนหรอหนหนดทเรยกวา แมกมา ซงหมนวนอยภายในโลกอยางชาๆ ชนเนอโลกทอยถดลงไปอกเปนชนลางสดทอยความลก ตงแต 300 – 2,900 กโลเมตร เปนชนทหนอยในสภาพหลอมเหลว ประกอบดวยชนหนหนดรอนขาว ซงอยตอนใน และชนหนหนดรอนแดง ซงอยตอนนอก มอณหภมสง ตงแตประมาณ 2,250 – 4,500 Co 3. ชนแกนโลก (Core) อยในระดบความลกจากผวโลกประมาณ 2,900 กโลเมตร ลงไป แกนโลกน มทงสวนทเปนของแขงและสวนทเปนของเหลวรอนจด แกนโลกจงแบงออกไดเปน 2 ชน คอ 3.1 แกนโลกชนนอก (Outer Core) อยในระดบความลกจากผวโลก ประมาณระหวาง 2,900 – 5,000 กโลเมตร เปนชนของเหลวรอนจดของโลหะเหลกและนเกลทหลอมละลายปนกนอย มความรอนสงมาก อณหภมอยระหวาง 4,300 – 6,200 องศาเซลเซยส มความหนาแนนสมพทธประมาณ 12.0 ขณะทโลกหมน แกนโลกสวนนจะเคลอนทไปรอบๆ อยางชาๆ ทาใหเกดสนามแมเหลกโลก 3.2 แกนโลกชนใน (Inner Core) อยถดจากแกนโลกชนนอกจนถงจดศนยกลางของโลก ในระดบความลกประมาณ 5,000 กโลเมตร เปนชนทประกอบดวยธาตเหลกและนเกลเชนเดยวกบแกนโลกชนนอก แตเนองจากเปนชนทอยลกมากอาจสงถง 6,400 องศาเซลเซยส ทาใหอนภาคของเหลกและนเกลถกอดแนนจนเปนของแขง จากการศกษาสวนประกอบ และชนตางๆ ของโลก จะเหนไดวา มลกษณะและสมบตแตกตางกน ทงทางดานกายภาพและสวนประกอบทางเคม และยงไดขอสรปอกประการหนง คอ ภายในโลก มความรอนหรออณหภมสงมาก สงเกตไดจากปรากฏการณธรรมชาตตางๆ ทเกดขน ไดแก นาพรอน แผนดนไหว ภเขาไฟระเบด การทนกวทยาศาสตรสามารถแบงชนตางๆ ของโลกออกเปน 3 ชน ดงกลาวได โดยศกษาจากคลนแผนดนไหวในแตละครง ซงมการหกเหและสะทอนเชนเดยวกบคลนแสงทวไป ทาใหทราบโครงสรางของโลกวาแบงเปนกชน และชนใดเปนของแขง ชนใดเปนของเหลว

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 1 โลกและการเปลยนแปลง หนาท 4

119

คาสง : จงเลอกคาตอบทถกตองทสด (10 คะแนน)

1. โครงสรางโลกแบงตามลกษณะมวลสารไดชนใหญๆ 3 ชน คอ ก. ชนเปลอกโลก ใตเปลอกโลก แกนโลก ข. ชนเปลอกโลก เนอโลก ธรณภาค ค. ชนเปลอกโลก เนอโลก แกนโลก ง. ชนเปลอกโลก เนอโลก หนหนด 2. เปลอกโลกแบงออกไดเปน 2 บรเวณ คอ ก. เปลอกโลกภาคพนทวป เปลอกโลกภาคพนนา ข. เปลอกโลกภาคพนดน เปลอกโลกภาคพนนา ค. เปลอกโลกชนอก เปลอกโลกชนใน ง. เปลอกโลกภาคพนทวป เปลอกโลกใตมหาสมทร 3. ชนเนอโลกสวนบนกบชนเปลอกโลกรวมกนเรยกวาอะไร ก. แมนเทล ข. ธรณภาค ค. ธรณภาคพนทวป ง. ธรณภาคพนเปลอกโลก 4. หนหลอมละลายในชนเนอโลกเรยกวาอะไร ก. ลาวา ข. แมกมา ค. หนหนด ง. หนใหม 5. ขอใดเรยงลาดบชนโลกจากผวโลกไปยงศนยกลางไดถกตอง ก. เปลอกโลก แมนเทล เนอโลก ข. เปลอกโลก เนอโลก แกนโลก ค. เปลอกโลก แกนโลก เนอโลก ง. เปลอกโลก แกนโลกชนอก แกนโลกชนใน

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 1 โลกและการเปลยนแปลง หนาท 5

120

6. เปลอกโลกภาคพนทวป ประกอบดวยธาตใดบาง ก. ธาตซลคอน และซลกา ข. ธาตซลคอน และอลมเนยม ค. ธาตเหลก และทองแดง ง. ธาตซลคอน และแมกนเซยม 7. เปลอกโลกใตมหาสมทร ประกอบดวยธาตใดบาง ก. ธาตซลคอน และแมกนเซยม ข. ธาตซลคอน และซลกา ค. ธาตซลคอน และอลมเนยม ง. ธาตซลคอน และเหลก 8. ชนใดของโลกทมความแตกตางของลกษณะทางกายภาพมากทสด ก. เนอโลก ข. เปลอกโลก ค. แกนโลกชนนอก ง. แกนโลกชนใน 9. แกนโลกหมายถงขอใด ก. สวนของโลกทมความแขงมากทสด ข. สวนทอยชนในสดของโลก ค. สวนทอยระหวางชนเปลอกโลกกบชนแมนเทล ง. สวนของโลกทเกดการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา 10. แกนโลกประกอบดวยธาตใดมากทสด ก. ธาตเหลกและนเกล ข. ธาตเหลก และซลคอน ค. ธาตซลคอน และอลมเนยม ง. ธาตซลคอน และแมกนเซยม

ตองทาโดยไมยอนกลบไปดใหม ใหได...

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 1 โลกและการเปลยนแปลง หนาท 6

121

ขนท 2 ฝกวเคราะหประโยค

การวเคราะหประโยค คอ การจาแนกแยกแยะประโยคทเราไดฟงหรอไดอาน การสงเคราะหประโยค คอ การสรางประโยคทเราพดหรอเขยน ความเขาใจเรองประโยคของผอนไดถกตอง ทาใหสนองตอบไดถกแผนภาษา และมความหมายตรงตามทตองการ ประโยค คอ ขอความหรอถอยคาทกลาวแลวไดความสมบรณ ประโยคแบงไดเปน 3 ชนด คอ 1. ประโยคความเดยว (เอกรรถประโยค) 2. ประโยคความรวม (อเนกรรถประโยค) 3. ระโยคความซอน (สงกรประโยค)

1. ประโยคความเดยว (เอกรรถประโยค) คอ ประโยคทมใจความเพยงความเดยว มภาคแสดงภาคเดยว เชน ลมพด ควายกนฟาง ลงขนตนมะพราว ประโยคความเดยว อาจมสวนขยายได เชน มาวงเรวมาก ควายตวนนกนฟางขาว ลงขนตนมะพราวสง 2. ประโยคความรวม (อเนกกรรถประโยค) คอ การทเอาประโยคความเดยวตงแต 2 ประโยคมารวมกน โดยใชสนธานเปนตวเชอม ประโยคความรวมแบงได 4 ชนด คอ 1. ใจความคลอยตามกน ใชสนธาน และ ทง… และ แลว…ก แลว…จง ครน…ก ครน…จง ถาวา ถา…ก ผวา เปนตวเชอม เชน ตาและยายไปวด เชน ครนเขาอาบนาแลวกแตงตว พอฝนตกแลวแดดกออก 2. ใจความขดแยง ใชสนธาน แต ถง…ก กวา…ก แต…ทวา เชน แดงเปนชาวนาแตขาวเปนชาวไร กวาเขาจะทาเขอนนากทวม ถงเธอรปสวยกพดจาไมสภาพ

ประโยค

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 1 โลกและการเปลยนแปลง หนาท 7

122

3. ใจความใหเลอกเอาอยางใดอยางหนง ใชสนธาน หรอ มฉะนน ไมเชนนน เปนตวเชอม เชน เธอจะเรยนนตศาสตรหรอบญช เธอไปกบฉนมฉะนนเธอเฝาบาน เธอตองเลกเลนการพนนไมเชนนนเธอจะตดคก 4. ใจความเปนเหตเปนผลกน จะใชสนธาน เพราะ เพราะ…จง เพราะฉะนน…จง ฉะนน…จง เปนตวเชอม และจะตองมเหตเกดขนกอนแลวมผลตามมาภายหลง เชน เพราะเขาขยนจงรารวย ฝนตก ฉะนนนาจงทวม หมายเหต ถาผลเกดกอนเหตตามหลง จะเปนประโยคความซอน เชน เขาสอบตกเพราะเขาปวย นาทวมเพราะเขอนพง

ลกษณะความสมพนธของประโยค 1. ประโยคสมพนธกนทางเวลา คอ ประโยคทความสมพนธกนนน แสดงเหตการณทเกดขนพรอมกนหรอตอเนองกน 2. ประโยคสมพนธกนทางเหตและผล คอ ประโยคทสมพนธกนนน ประโยคหนงแสดงสาเหตทเกดผลของอกประโยคหนง หรอประโยคหนงเปนเงอนไขใหเกดอกประโยคหนง 3. ประโยคสมพนธกนมความหมายทานองเดยวกน คอ ประโยคทสมพนธกนนน แตละประโยคกลาวถงสงทมความหมายเดยวกน เปนประเภทเดยวกน เปนเหตการณทานองเดยวกน หรอมเนอความคลอยตามกน

1. ประโยคสมพนธกนมความหมายขดแยงกน คอ ประโยคทสมพนธกนนน ประโยคหนงกลาวถงสงตรงขามกบอกประโยคหนง หรอมเนอความขดแยงกบอกประโยคหนง

2. ประโยคสมพนธกนทางขยายความ คอ ประโยคทสมพนธกนนน ประโยคหนงขยายความอกประโยคหนง โดยการใหตวอยาง กลาวเปรยบเทยบ แสดงลกษณะหรอวธการใหคาตอบ ไขความเพมรายละเอยด สรปความ หรอยาความ เพอใหเกดความชดเจนมาขน

3. ประโยคสมพนธกนโดยตางเปนตวเลอก คอ ประโยคทสมพนธกนนน แตละประโยคแสดงเหตการณทสามารถเลอกได

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 1 โลกและการเปลยนแปลง หนาท 8

123

คา หรอ วลทใชเชอมโยง

ความสมพนธ ตวอยางคาเชอม

บอกความเทากน/เหมอน/ คลายกน

หมายถง, หมายความวา, คอ, นนกคอ, ราวกบ, ประดจ, หรอ, แปลวา, เปรยบเสมอน, เรยกวา, อาจกลาวไดวา ฯลฯ

แสดงเหตผล เนองมาจาก, จาก, เพราะ, ดวยเหตวา, ดวยเหตท, ถงกบ เพอท, จะ, ทาให, จง, มผลตอ, มผลให, ดงนน, ถาหากวา, ถาเผอวา, เมอ ... ก, หาก...จะ ฯลฯ

สนบสนน/ขยายความ รวมทง, โดยเฉพาะ, นอกจากนน, ตลอดจน, ไดแก, ตวอยาง, เปนตนวา, พรอมกนนน, เชนเดยวกบ, ดเหมอนจะ, ตอไปน, ในกรณเชนน, และ, กบ, โดยเฉพาะอยางยง, เปนทนาสงเกตวา, พงสงเกตวา, ในขณะเดยวกน, อาทเชน, เทาทไดนากลาวมาแลวนน ฯลฯ

ขดแยง/คดคาน แตทวา, แมแต, ถงมาตรวา, ถงแมวา, ไมวาจะ, แตวา, ถงกระนนกด, อยางไรกด, ขณะท, ทงๆ ท, ไมเชนนน, ลดลง ฯลฯ

ลาดบเวลา/บอกสงทเกดตามมา

กระทง, จนกระทง, ครนแลว, ทนใดนนเอง, ในทสด, ตามไปดวย, กอนทจะ, กอนหนาท, ตงแตครงท, จะพบกน ฯลฯ

แสดงตวเลอก หรอ, หรอไมก, ไมเชนนน, มฉะนน, ไม...ก, ถา...ไม ฯลฯ

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 1 โลกและการเปลยนแปลง หนาท 9

124

กจกรรมท 2

จงวเคราะหวา เนอความในประโยคตอไปน มความสมพนธกนในลกษณะใด โดยสงเกตคาเชอม ขอละ 1 คะแนน (5 คะแนน)

1. ............................ เปลอกโลกภาคพนทวปจะประกอบดวยธาตซลคอนและอลมเนยม 2. ............................ คลนพนผว จะมลกษณะเปนคลนทเคลอนแผกระจายออกไปจากจดเหนอ ศนย การเกดแผนดนไหว เคลอนผานไปตามแนวพนผวโลกและเคลอนผานระหวาง ตวกลางทตางกน 3. ....................... ..... อตราเรวและความสามารถในการเคลอนทผานสงกดขวางของคลนไหวสะเทอน จะขนอยกบความยดหยน และความหนาแนนของวสดตวกลางทคลนเคลอนผาน 4. ............................ ประเทศไทยมโอกาสเกดแผนดนไหวคอนขางนอยเนองจากอยนอกแนวรอยตอ ของแผนธรณภาค 5. ........................... ภเขาไฟเปรยบเสมอนหนาตางทสามารถมองเหนถงภายในของโลก

กาหนดให A แทน ความสมพนธแบบเทากน/คลายกน B แทน ความสมพนธแบบเปนเหตเปนผลกน C แทน ความสมพนธแบบเปนสวนขยาย/สนบสนนกน D แทน ความสมพนธแบบขดแยงกน

ไดคะแนน ............................ คะแนน

พอใจ เฉยๆ ไมพอใจ

(ประเมนความรสกตวเองดวยนะจะ)

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 1 โลกและการเปลยนแปลง หนาท 10

125

ขนท 3 ฝกเชอมโยงความคด การใชผงความคด (Mind Map/Concept Map) เปนอปกรณทใชในการแทนโครงสรางทางความคดเรองใดเรองหนงในรปแบบทมสองมต เปนแผนภาพแทนความคดทแสดงใหเหนถงความสมพนธทมความหมายระหวางการคดรวบยอดตางๆ โดยอยในรปของขอความ ทงนขอความอาจเปนฉลากความคดรวบยอดสองอน หรอมากกวานน ซงมาเชอมโยงกนดวยถอยคาทแสดงใหเหนถงความสมพนธหรอความเกยวของระหวางความคดรวบยอดนนๆ ขอดทสาคญของการใช Concept Map คอ ทาใหสามารถเหนภาพความคดรวบยอด ในรปแบบทจบตองได ทาใหสามารถใหความสาคญไดงาย ในการรวบรวมความคดรวบยอดตองใชความเขาใจทชดเจนและแมนยาทงในเรองความหมาย และความเชอมโยงของความคดรวบยอด รปแบบของผงความคด 1. แผนภาพใยแมงมม Spider Map เรมจากตรงกลางแผนทดวยประเดนสาคญของเรองหรอปจจยรวม แลวแตกรศมออกไปรอบๆ เหมาะสาหรบการอธบาย คาจากดความ คณสมบต คณลกษณะ 2. แผนภมตามลาดบชน Hierarchy Map นาเสนอขอมลทมลาดบความสาคญหรอลาดบชนสงตา เหมาะสาหรบแสดงคณสมบต คณลกษณะเปรยบเทยบ การประเมน 3. Flow Chart นาเสนอขอมลในรปแบบทตอเนองเปนเสนตรงหรอกระบวนการ เหมาะสาหรบกระบวนการเหตและผล ทมาทไป ลาดบเหตการณในอดต 4. System Map นาเสนอขอมลทเหมอน Flow Chart แตเพม Input และ Output

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 1 โลกและการเปลยนแปลง หนาท 11

126

กจกรรมท 3 คาสง : เนอความในประโยคตอไปน มความสมพนธกนในลกษณะใด จงแสดงความเชอมโยงสมพนธของขอความทเนนดวยตวหนาในแตละขอ โดยใชสญลกษณทกาหนดให ดงน (ขอละ 2 คะแนน)

ตวอยาง ความพยายามของทานเทานนทจะนาไปสความสาเรจ ความพยายาม ความสาเรจ 1. เมอเกดแผนดนไหวขนในทองทะเลจะทาใหเกดคลนยกษทเรยกวา สนาม 2. บรเวณทอยในวงแหวนแหงไฟ (Ring of Fire) ไดแก ประเทศญปน ฟลปปนส ดานตะวนตกของประเทศแมกซโก และดานตะวนตกเฉยงใตของสหรฐอเมรกา 3. สาเหตการเปลยนแปลงของธรณภาคนนมทงจากธรรมชาต และจากการกระทาของมนษย

แสดงความสมพนธแบบเปนเหตเปนผลกน โดยทขอความทเปน เหตอยทางงหางลกศร และขอความทเปนผลอยทางหวลกศร

แสดงความสมพนธในทางความหมายเดยวกน หรอเปนสวนขยาย/ สวนประกอบ

แสดงความสมพนธแบบยบยง โดยทหางลกศรเปนขอความทเปนเหต ซงมผลยบยงขอความทางหวลกศร ×

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 1 โลกและการเปลยนแปลง หนาท 12

127

4. ภเขาไฟมกจะเกดขนเฉพาะแหงหรอเฉพาะบรเวณเทานน ไมไดเกดกระจดกระจายไปทว 5. ประเทศไทยอยนอกโซนทจะเกดแผนดนไหวรนแรง ……………………………………………………………………………………………………………

วา.... จบซะแลว

เจอกนในชด 2 นะครบ

ได ............................. คะแนน

พอใจ เฉยๆ ไมพอใจ

(ประเมนความรสกตวเองดวยนะจะ)

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 1 โลกและการเปลยนแปลง หนาท 13

128

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 22

สาระการเรยนรวทยาศาสตรสาระการเรยนรวทยาศาสตร

เรองเรอง ธรณภาค ธรณภาค

ชอ ชอ .......................................................................................................................... ชอสกลชอสกล .......................................................................................................... เลขท ......................................................... หอง ..........................................................

ครผสอน นายพฤทธ มาเนตรครผสอน นายพฤทธ มาเนตร ระดบชนมธยมศกษาปท ระดบชนมธยมศกษาปท 44

ภาคเรยนท ภาคเรยนท 22 ปการศกษา ปการศกษา 22555522

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ฝายมธยมศกษากลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ฝายมธยมศกษา

โรงเรโรงเรยนเทศบาล ยนเทศบาล ๔ ๔ ((วดบารงธรรมวดบารงธรรม))

เทศบาลเมองสระบร จงหวดสระบรเทศบาลเมองสระบร จงหวดสระบร

129

ชดกจกรรมวทยาศาสตร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

สาระท 6 : กระบวนการเปลยนแปลงของโลก

มาตรฐาน ว 6.1 : เขาใจกระบวนการตางๆ ทเกดขนบนผวโลกและภายในโลก ความสมพนธของกระบวนการตาง ๆทมผลตอการเปลยนแปลงภมอากาศ ภมประเทศ และสณฐานของโลก มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไปใชประโยชน

โดยชดกจกรรมนมทงหมด 3 ขนตอน คอ ขนฝกทกษะการจบใจความ ขนตอนการอานจบใจความ 1. อานผานๆ โดยตลอด เพอใหรวาเรองทอานเปนเรองอะไร จดใดเปนจดสาคญของเรอง 2. อานใหละเอยด เพอทาความเขาใจอยางชดเจน ไมควรหยดอานระหวางเรอง 3. อานซาตอนทไมเขาใจ และตรวจสอบความเขาใจบางตอนใหแนนอนถกตอง 4. เรยบเรยงใจความสาคญของเรองดวยตนเอง การอานจบใจความนน เปนพนฐานทสาคญในการอานระดบตนและระดบทสงขนไปอก การทเราจะรวา เราสามารถจบใจความไดหรอไม สามารถสงเกตไดจากสงตอไปน - การจาลาดบเรองทอาน และเลาเรองโดยใชคาพดของตนเองได - การบอกเลาความทรงจาจากการอานในสงทเฉพาะเจาะจงได เชน ขอเทจจรง เหตการณทเกด เปนตน - การทาตามคาสงหรอขอเสนอแนะหลงอานได - รจกแยกแยะขอเทจจรง ความคดเหน หรอจนตนาการได - สามารถรวบรวมขอมลใหมกบขอมลทมอยแลวได - การเลอกความหมายทถกตองและนาไปใชได - การใหตวอยางประกอบได - การสรปเรองได

130

ขนฝกวเคราะหประโยค คา หรอ วลทใชเชอมโยง

ความสมพนธ ตวอยางคาเชอม

บอกความเทากน/เหมอน/ คลายกน

หมายถง, หมายความวา, คอ, นนกคอ, ราวกบ, ประดจ, หรอ, แปลวา, เปรยบเสมอน, เรยกวา, อาจกลาวไดวา ฯลฯ

แสดงเหตผล เนองมาจาก, จาก, เพราะ, ดวยเหตวา, ดวยเหตท, ถงกบ เพอท, จะ, ทาให, จง, มผลตอ, มผลให, ดงนน, ถาหากวา, ถาเผอวา, เมอ ... ก, หาก...จะ ฯลฯ

สนบสนน / ขยายความ รวมทง, โดยเฉพาะ, นอกจากนน, ตลอดจน, ไดแก, ตวอยาง, เปนตนวา, พรอมกนนน, เชนเดยวกบ, ดเหมอนจะ, ตอไปน, ในกรณเชนน, และ, กบ, โดยเฉพาะอยางยง, เปนทนาสงเกตวา, พงสงเกตวา, ในขณะเดยวกน, อาทเชน, เทาทไดนากลาวมาแลวนน ฯลฯ

ขดแยง / คดคาน แตทวา, แมแต, ถงมาตรวา, ถงแมวา, ไมวาจะ , แตวา, ถงกระนนกด, อยางไรกด, ขณะท, ทง ๆ ท, ไมเชนนน, ลดลง ฯลฯ

ลาดบเวลา / บอกสงทเกดตามมา

กระทง, จนกระทง, ครนแลว, ทนใดนนเอง, ในทสด, ตามไปดวย, กอนทจะ, กอนหนาท, ตงแตครงท, จะพบกน ฯลฯ

แสดงตวเลอก หรอ, หรอไมก, ไมเชนนน, มฉะนน, ไม.....ก, ถา.....ไม ฯลฯ

ขนฝกเชอมโยงความคด โดยการใชผงความคด (Mind Map/Concept Map) เปนอปกรณทใชในการแทนโครงสรางทางความคดเรองใดเรองหนงในรปแบบทมสองมต เปนแผนภาพแทนความคดทแสดงใหเหนถงความสมพนธทมความหมายระหวางการคดรวบยอดตาง ๆ โดยอยในรปของขอความ

กอนเรมกจกรรม อานคาชแจง

หนาตอไปกอนนะจะ

131

เพราะฉะนน ถเพราะฉะนน ถาเราสามารถจบใจความสาคญของาเราสามารถจบใจความสาคญของ

เรองนนได เรากสามารถเขาใจเรองนนไดไมยาก และเรองนนได เรากสามารถเขาใจเรองนนไดไมยาก และ

เมอเราฝกฝนการอานแบบจบใจความบอยๆ เราจะเมอเราฝกฝนการอานแบบจบใจความบอยๆ เราจะ

สามารถอานหนงสอไดเรวขน สามารถอานหนงสอไดเรวขน ((แตเขาใจนะแตเขาใจนะ) ) ทาใหมทาใหม

เวลาเพมขน เวลาเพมขน

((มเวลามากนแตงโม เหมอนผมมเวลามากนแตงโม เหมอนผม.... .... ฮฮฮฮ))

132

คาชแจง

ชดกจกรรมวทยาศาสตรน เปนชดกจกรรมทมเนอหาเกยวกบเรองธรณภาค ตอน “แผนธรณภาค และการเคลอนท” เนนกระบวนการใหนกเรยนไดลงมอปฏบต และฝกกระบวนการคดเชงมโนทศน นกเรยนจะสามารถเรยนรไดอยางเตมตามศกยภาพ จนบรรลจดประสงคทไดกาหนดไว โดยจะตองปฏบตตามคาชแจงตอไปน 1. ชดกจกรรมวทยาศาสตรน เปนชดกจกรรมทมเนอหาเกยวกบเรอง ธรณภาค ตอน “แผนธรณภาค และการเคลอนท” ใชเวลาในการทาชดกจกรรมทงหมด 150 นาท 2. ใหนกเรยนทาชดกจกรรมเปนรายบคคล 3. นกเรยนศกษาจดประสงคทกาหนดไวใหเขาใจ 4. นกเรยนปฏบตตามขนตอนทระบไวในชดกจกรรม โดยขนตอนในแตละกจกรรม มดงตอไปน 4.1 ขนฝกทกษะการจบใจความ 4.2 ขนฝกวเคราะหประโยค 4.3 ขนฝกเชอมโยงความคด

จดประสงคการเรยนร เพอใหนกเรยน 1. เขาใจในกระบวนการเปลยนแปลงของโลกในชนธรณภาค 2. สามารถนาขอมลทศกษามาเชอมโยงความรทงหมดได 3. เขาใจในการฝกคดเชงมโนทศน

เวลา

150 นาท โดยแบงเปน 3 สวน ดงน ขนฝกทกษะการจบใจความ เวลา 50 นาท ขนฝกวเคราะหประโยค เวลา 50 นาท ขนฝกเชอมโยงความคด เวลา 50 นาท

133

ขนท ขนท 11 ขนฝกทกษะการจบใจความขนฝกทกษะการจบใจความ เวลา เวลา 5500 นาทนาท

กจกรรมท 1.1 คาชแจง : จงอานบทความตอไปน แลวตอบคาถามทายบทความ (เพอวดความเขาใจ ขอแนะนาใหอานกอน แลวพยายามตอบคาถามโดยไมดบทความ หากตอบไมไดจงคอยกลบมาด)

บทความท 1 แผนธรณภาคและการเคลอนท

ในป พ.ศ. 2458 นกอตนยมวทยาชาวเยอรมน ชอ ดร.อลเฟรด เวเกเนอร (Dr.Alfred Wegener) ไดตงสมมตฐานวา ผนแผนดนทงหมดบนโลกแตเดมเปนแผนดนผนเดยวกน เรยกวา พนเจย (Pangea) ซงเปนภาษากรก แปลวา แผนดนทงหมด ในเวลาตอมาพนเจย เรมแยกออกเปนทวปใหญ 2 ทวป คอ ลอเรเชยทางตอนเหนอ และกอนดวานาทางตอนใต โดยทวปทางตอนใตจะแตกและเคลอนแยกจากกนเปนอนเดย อเมรกาใต และอฟรกา ในขณะทออสเตรเลยยงคงเปนสวนหนงของกอนดวานา ตอมามหาสมทรแอตแลนตกแยกตวกวางขน ทาใหอฟรกาเคลอนทหางออกไปจากอเมรกาใต แตออสเตรเลยยงคงเชอมอยกบแอนตารกตก และอเมรกาเหนอกบยโรปยงคงตดกน ตอมามหาสมทรแอตแลนตกขยายกวางอก อเมรกาเหนอและยโรป จงแยกจากกน อเมรกาเหนอโคงเวาตอกบอเมรกาใต ออสเตรเลยกแยกออกจากแอนตารกตก และอนเดยไดเคลอนไปชนกบเอเชย ดงภาพ

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 2 ธรณภาค หนาท 1

134

คาสง : จงเลอกคาตอบทถกตองทสด

1. คาวา แผนดนทงหมด ในภาษากรก เรยกวาอะไร ก. Panget ข. Pangea ค. Pancake ง. Pangaw

2. ใครเปนผตงสมมตฐานทวา “ผนแผนดนทงหมดบนโลกแตเดมเปนแผนดนผนเดยวกน” ก. ดร.อลเบรต ไอสไตล ข. ดร.อลเฟรด โนเบล ค. ดร.อลเฟรด เวเกเนอร ง. ดร.อลเฟรด รซเซล วอลเลส

3. เมอพนเจยเรมแยกออกเปน 2 ทวปใหญ ถามวา ทวปทงสองมชอวาอะไร ก. ลอเรเซย และกอนดวานา ข. อเมรกาและกอนดวานา ค. แอฟรกาและกอนดวานา ง. ลอเรเชยและออสเตรเลย

4. ประเทศอนเดยในสมย 135 – 65 ลานปกอน แยกออกมาจากทวปใด ก. ลอเรเชย ข. อเมรกา ค. แอฟรกา ง. กอนดวานา

5. ในการเคลอนทของแผนธรณภาคนน อยากทราบวาทวปอเมรกาในตอนแรกแบงออกเปนกแผน ก. 1 แผน ข. 2 แผน ค. 3 แผน ง. 4 แผน

ตองทาโดยไมยอนกลบไปดใหม ใหได.....

ไดคะแนน ............................ คะแนน

พอใจ เฉยๆ ไมพอใจ

(ประเมนความรสกตวเองดวยนะจะ)

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 2 ธรณภาค หนาท 2

135

บทความท 2 รอยตอของแผนธรณภาค

ตามทฤษฎเพลทเทคโทนก (Plate Tectonic) นกธรณวทยาไดแบงเปลอกโลก ออกเปนแผนๆ ซงเรยกวา แผนเปลอกโลก (Plate) หรอแผนธรณภาค (Lithosphere Plate) แผนธรณภาค มทงขนาดใหญ และขนาดเลก แผนธรณภาคขนาดใหญม 6 แผน ดงน 1. แผนธรณภาคยเรเซย (Eurasian Plate) เปนแผนธรณภาคทรองรบทวปยโรป ทวปเอเชย และพนนาบรเวณใกลเคยง 2. แผนธรณภาคอเมรกา (American Plate) เปนแผนธรณภาคทรองรบทวปอเมรกาเหนอ ทวปอเมรกาใต และพนนาครงซกตะวนตกของมหาสมทรแอตแลนตก 3. แผนธรณภาคแปซฟก (Pacific Plate) เปนแผนธรณภาคทรองรบมหาสมทรแปซฟก 4. แผนธรณภาคอนเดย - ออสเตรเลย (India - Australian Plate) เปนแผนธรณภาคทรองรบทวปออสเตรเลย ประเทศอนเดย และพนนาระหวางประเทศออสเตรเลยกบประเทศอนเดย 5. แผนธรณภาคแอนตารกตก (Antarctic Plate) เปนแผนธรณภาคทรองรบทวปแอนตารกตก และพนนาโดยรอบ 6. แผนธรณภาคอฟรกา (African Plate) เปนแผนธรณภาคทรองรบทวปอฟรกา และพนนาโดยรอบทวปน นอกจากนยงมแผนธรณภาคขนาดเลกทแทรกอยระหวางแผนธรณภาคขนาดใหญอกหลายแผน เชน แผนฟลปปนส แผนนาสกา แผนคารบเบยน เปนตน เมอนาภาพแตละทวปในปจจบนมาตอกน จะเหนวา มสวนทสามารถตอกนไดพอด โดยเฉพาะอยางยงทวปอฟรกากบทวปอเมรกาเหนอ และอเมรกาใตจะตอกนไดอยางพอด ซงเปนเหตผลทสามารถตงเปนสมมตฐานไดวา ทวปทงสองอาจเปนแผนดนผนเดยวกนมากอน แลวตอมากแยกออกจากกน มมหาสมทรแอตแลนตกอยระหวางทวปทงสอง ดงเชนปจจบน

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 2 ธรณภาค หนาท 3

136

คาสง : จงเลอกคาตอบทถกตองทสด

1. แผนธรณภาคไดแบงออกตามทฤษฎใด ก. ทฤษฎเพลทเทคโทนก ข. ทฤษฎเพลทแมกคานค ค. ทฤษฎเพลทออโตมก ง. ทฤษฎเพลทอนาโตมก

2. แผนธรณภาคขนาดใหญสามารถแบงออกไดกแผน ก. 1 แผน ข. 2 แผน ค. 6 แผน ง. 12 แผน

3. แผนธรณภาคแผนใดทรองรบทวปยโรปและเอเชย ก. แผนธรณภาคแปซฟก ข. แผนธรณภาคแอนตารกตก ค. แผนธรณภาคยเรเซย ง. แผนธรณภาคอนเดย – ออสเตรเลย

4. ทวปใดเมอนามาตอดวยกนแลวจะสามารถตอกนไดอยางพอด ก. ทวปเอเซบกบทวปออสเตรเลย ข. ทวปยโรปกบทวปเอเชย ค. ทวปอฟรกากบทวปอมเรกา ง. ทวปอเมรกากบทวปเอเชย

5. แผนธรณภาคใดทรองรบเฉพาะสวนทเปนนาเทานน ก. แผนธรณภาคแปซฟก ข. แผนธรณภาคแอนตารกตก ค. แผนธรณภาคยเรเซย ง. แผนธรณภาคอนเดย – ออสเตรเลย

ตองทาโดยไมยอนกลบไปดใหม ใหได.....

ไดคะแนน ............................ คะแนน

พอใจ เฉยๆ ไมพอใจ

(ประเมนความรสกตวเองดวยนะจะ)

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 2 ธรณภาค หนาท 4

137

ขนท 2 ฝกวเคราะหประโยค เวลา 50 นาท

กจกรรมท 2.1 จงวเคราะหวาเนอความในประโยคตอไปนมความสมพนธกนในลกษณะใด โดยสงเกตคาเชอม ขอละ 1 คะแนน

1. ................ สาเหตการเปลยนแปลงของธรณภาคนนมทงจากธรรมชาตและจากการกระทาของมนษย 2. ................ ทฤษฎทสาคญทเกยวกบการเปลยนแปลงของโลกทยอมรบรบในปจจบนคอทฤษฎการแปร สณฐานแผนธรณภาค (Plate Tectonic) 3. ................ หลกฐานทสนบสนบแนวความคดของ ดร.อลเฟรด เวเกเนอร คอ รอยตอของแผนธรณภาค รอยแยกของแผนธรณภาค และการคนพบซากดกดาบรรพ 4. ................ มนษยพยายามศกษาหาขอมลทเกยวกบการเปลยนแปลงของโลก เพอหาสาเหตและวธการ ปรบปรงแกไข ตลอดจนเตรยมการปองกนผลกระทบทจะเกดจากการเปลยนแปลงของโลก 5. ................ พนเจย (Pangea) แปลวา แผนดนทงหมด 6. ................ อายหนรองรบแผนธรณภาคเมอเขาใกลขอบทวปจะมอายมากขน 7. ................ สาเหตททาใหแผนเปลอกโลกเคลอนทคอ การไหลวนของหนหนดในชนเนอโลก 8. ................ สนามแมเหลกโลกโบราณใชเปนหลกฐานเพอพสจนทฤษฎการเคลอนทของแผนธรณภาค

กาหนดให A แทนความสมพนธแบบเทากน / คลายกน B แทนความสมพนธแบบเปนเหตเปนผลกน C แทนความสมพนธแบบเปนสวนขยาย / สนบสนนกน D แทนความสมพนธแบบขดแยงกน

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 2 ธรณภาค หนาท 5

138

9. ................ การทแผนธรณภาคใตมหาสมทรชนกบแผนธรณภาค ภาคพนทวป จะทาใหเกดรอยคดโคง เปนเทอกเขา 10. .............. พนเจย แยกออกเปนทวปใหญได 2 ทวป คอ ลอเรเซยทางตอนเหนอ และกอนดนาวา ทางตอนใต

ไดคะแนน ............................ คะแนน พอใจ เฉยๆ ไมพอใจ

(ประเมนความรสกตวเองดวยนะจะ)

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 2 ธรณภาค หนาท 6

139

กจกรรม 2.2 ใหนกเรยนทาตามคาถามของโจทยแตละบทความ

บทความท 1 การเกดเทอกเขากลางมหาสมทรและหบเขาทรด ซงเกดจากแนวขอบของแผนธรณภาคแยกออกจากกน เนองมาจากการดนตวของแมกมาในชนธรณภาค ทาใหเกดรอยแตกในชนหนแขง จนแมกมาสามารถถายเทความรอนสชนเปลอกโลกได อณหภมและความดนของแมกมาจงลดลง เปนผลใหเปลอกโลกมการขยายตวและหดตวไมเทากน มผลใหเปลอกโลกทรดตวกลายเปนหบเขาทรด ในระยะเวลาตอมาเมอมนาไหลมาสะสมเกดเปนทะเล และเกดเปนรอยแตกจนเปนรองลก เมอแมกมาเคลอนตวแทรกขนมาตามรอยแตก จะทาให แผนธรณภาคใตมหาสมทรเคลอนตวแยกออก ไปทงสองขาง พนทะเลจะขยายกวางออกไปทงสองดาน เรยกกระบวนการนวา การขยายตวของพนทะเล และปรากฏเปนเทอกเขากลางมหาสมทร นอกจากนยงเกดเปลอกโลกอยใตมหาสมทร

เลขกากบ ขอความ

01 การเกดเทอกเขากลางมหาสมทรและหบเขาทรด 02 แนวขอบของแผนธรณภาคแยกออกจากกน 03 การดนตวของแมกมาในชนธรณภาค 04 เกดรอยแตกในชนหนแขง จนแมกมาสามารถถายเทความรอนสชนเปลอกโลกได 05 อณหภมและความดนของแมกมาจงลดลง 06 เปลอกโลกมการขยายตวและหดตวไมเทากน 07 เปลอกโลกทรดตวกลายเปนหบเขาทรด 08 แมกมาเคลอนตวแทรกขนมาตามรอยแตก 09 แผนธรณภาคใตมหาสมทรเคลอนตวแยกออกไปทงสองขาง

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 2 ธรณภาค หนาท 7

140

คาถาม ขอความทเปนผลทตามมาจากขอความตอไปนคอ ขอความใด (ใหเขยนเฉพาะเลขกากบของขอความทเปนผล) และสงเกตไดจากคาเชอมใด

ขอความ ผลทตามมา คาเชอม

1. แนวขอบของแผนธรณภาคแยกออกจากกน 2. การดนตวของแมกมาในชนธรณภาค

3. อณหภมและความดนของแมกมาจงลดลง 4. เปลอกโลกมการขยายตวและหดตวไมเทากน 5. แมกมาเคลอนตวแทรกขนมาตามรอยแตก

บทความท 2

ตามทฤษฎเพลทเทคโทนก (Plate Tectonic) นกธรณวทยา ไดแบงเปลอกโลกออกเปนแผนๆ ซงเรยกวา แผนเปลอกโลก (Plate) หรอแผนธรณภาค (Lithosphere Plate) แผนธรณภาค มทงขนาดใหญ และขนาดเลก แผนธรณภาคขนาดใหญม 6 แผน ดงน 1. แผนธรณภาคยเรเซย (Eurasian Plate) เปนแผนธรณภาคทรองรบทวปยโรป ทวปเอเชย และพนนาบรเวณใกลเคยง 2. แผนธรณภาคอเมรกา (American Plate) เปนแผนธรณภาคทรองรบทวปอเมรกาเหนอ ทวปอเมรกาใต และพนนาครงซกตะวนตกของมหาสมทรแอตแลนตก

ไดคะแนน ............................ คะแนน

พอใจ เฉย ๆ ไมพอใจ

(ประเมนความรสกตวเองดวยนะจะ)

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 2 ธรณภาค หนาท 8

141

3. แผนธรณภาคแปซฟก (Pacific Plate) เปนแผนธรณภาคทรองรบมหาสมทร แปซฟก 4. แผนธรณภาคอนเดย – ออสเตรเลย (India – Australian Plate) เปนแผนธรณภาคทรองรบทวปออสเตรเลย ประเทศอนเดย และพนนาระหวางประเทศออสเตรเลยกบประเทศอนเดย 5. แผนธรณภาคแอนตารกตก (Antarctic Plate) เปนแผนธรณภาคทรองรบทวปแอนตารกตก และพนนาโดยรอบ 6. แผนธรณภาคอฟรกา (African Plate) เปนแผนธรณภาคทรองรบทวปอฟรกา และพนนาโดยรอบทวปน นอกจากนยงมแผนธรณภาคขนาดเลกทแทรกอยระหวางแผนธรณภาคขนาดใหญอกหลายแผน เชน แผนฟลปปนส แผนนาสกา แผนคารบเบยน เปนตน

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 2 ธรณภาค หนาท 9

142

เลขกากบ ขอความ

01 แบงเปลอกโลก 02 แผนธรณภาคยเรเซย (Eurasian Plate) 03 แผนธรณภาคอเมรกา (American Plate) 04 แผนธรณภาคแปซฟก (Pacific Plate) 05 แผนธรณภาคอนเดย – ออสเตรเลย (India – Australian Plate) 06 แผนธรณภาคแอนตารกตก (Antarctic Plate) 07 แผนธรณภาคอฟรกา (African Plate) 08 แผนธรณภาคทรองรบทวปยโรป ทวปเอเชย และพนนาบรเวณใกลเคยง

09 แผนธรณภาคทรองรบทวปอเมรกาเหนอ ทวปอเมรกาใต และพนนาครงซกตะวนตกของมหาสมทรแอตแลนตก

10 แผนธรณภาคทรองรบมหาสมทรแปซฟก

11 แผนธรณภาคทรองรบทวปออสเตรเลย ประเทศอนเดย และพนนาระหวางประเทศออสเตรเลยกบประเทศอนเดย

12 แผนธรณภาคทรองรบทวปแอนตารกตก และพนนาโดยรอบ 13 แผนธรณภาคทรองรบทวปอฟรกา และพนนาโดยรอบทวปน 14 แผนธรณภาคขนาดเลก 15 แผนเปลอกโลก (Plate) หรอแผนธรณภาค (Lithosphere Plate) 16 แผนฟลปปนส แผนนาสกา แผนคารบเบยน

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 2 ธรณภาค หนาท 10

143

คาถาม ขอความทเปน สวนขยาย/สนบสนน จากขอความตอไปนคอขอความใด (ใหเขยนเฉพาะเลขกากบของขอความทเปนสวนขยาย/สนบสนน) และสงเกตไดจากคาเชอมใด

ขอความ สวนขยาย/สนบสนน คาเชอม

1. แบงเปลอกโลก 2. แผนธรณภาคยเรเซย (Eurasian Plate) 3. แผนธรณภาคอเมรกา (American Plate) 4. แผนธรณภาคแปซฟก (Pacific Plate) 5. แผนธรณภาคอนเดย - ออสเตรเลย (India - Australian Plate)

6. แผนธรณภาคแอนตารกตก (Antarctic Plate) 7. แผนธรณภาคอฟรกา (African Plate) 8. แผนธรณภาคขนาดเลก

ไดคะแนน ............................ คะแนน

พอใจ เฉย ๆ ไมพอใจ

(ประเมนความรสกตวเองดวยนะจะ)

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 2 ธรณภาค หนาท 11

144

ขนท 3 ฝกเชอมโยงความคด เวลา 50 นาท

กจกรรมท 3.1 คาสง : เนอความในประโยคตอไปนมความสมพนธกนในลกษณะใด จงแสดงความเชอมโยงสมพนธของขอความทเนนดวยตวหนาในแตละขอ โดยใชสญลกษณทกาหนดให ดงน (ขอละ 2 คะแนน)

ตวอยาง ความพยายามของทานเทานนทจะนาไปสความสาเรจ ความพยายาม ความสาเรจ 1. รอยคดโคง รอยแตก และรอยเลอน มลกษณะไมเหมอนกน เกดขนไดจากการเปลยนแปลงของเปลอกโลก 2. ลกษณะภมประเทศของโลกจะมอย 3 ประเภทตางกน คอ ทราบ ทราบสง เนนเขาและภเขา 3. รอยคดโคงเปนเทอกเขาบนแผนธรณภาค ภาคพนทวป ไดแก อเมรกาใต แถบตะวนตกแนวชายฝงโอเรกอน

แสดงความสมพนธแบบเปนเหตเปนผลกน โดยทขอความทเปนเหตอย ทางงหางลกศร และขอความทเปนผลอยทางหวลกศร แสดงความสมพนธในทางความหมายเดยวกน หรอเปนสวนขยาย/ สวนประกอบ แสดงความสมพนธแบบยบยง โดยทหางลกศรเปนขอความทเปนเหต ซงมผลยบยงขอความทางหวลกศร ×

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 2 ธรณภาค หนาท 12

145

4. การเคลอนทของแผนธรณภาค ทาใหเกดปรากฏการณทางธรณ ไดแก เทอกเขา แผนดนไหว 5. การเปลยนแปลงของโลกมผลทาใหชนธรณภาคถกแบงออกเปนแผนธรณภาคขนาดตางๆ กนมากกวา 10 แผน และทกแผนกาลงเคลอนท 6. เทอกเขาสงเปนแนวยาวทเกดจากแผนธรณภาค ภาคพนทวป ชนกบแผนธรณภาค ภาคพนทวป เชน เทอกเขาหมาลย ในทวปเอเชย เทอกเขาแอลป ในทวปยโรป 7. เมอเกดรอยแยก แผนดนจะเกดการเคลอนตวออกจากกนอยางชาๆ ตลอดเวลา 8. ทฤษฎการแปรสณฐานแผนธรณภาค ใชอธบายถง กาเนดของแผนดน มหาสมทร และสงมชวตทตายทบถมอยในหนบนเปลอกโลก

ไดคะแนน ............................ คะแนน

พอใจ เฉย ๆ ไมพอใจ

(ประเมนความรสกตวเองดวยนะจะ)

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 2 ธรณภาค หนาท 13

146

กจกรรมท 3.2 คาสง : เนอความในบทความตอไปน มความสมพนธกนในลกษณะใด จงแสดงความเชอมโยงสมพนธของขอความทเนนดวยตวหนาในแตละขอ โดยใชสญลกษณทกาหนดให ดงน

บทความท 1 สาเหตทภเขาไฟระเบด และแผนดนไหวมกเกดตามแนวการมดตวของแผนธรณภาค เนองจากหนทมดลงไปถกเปลยนสภาพใหหลอมละลาย และแมกมาจากชนเนอโลกกจะถกบบดนใหพงขนมาหลอมละลายหนตามทางทผาน ทงในมหาสมทรและแผนดนจนขนมาสผวโลก โดยมแรงปะทหรอแรงระเบดเกดขน บรเวณทแมกมาไหลผาน จะทาใหอณหภมแตกตางกน จงทาใหเปลอกโลกขยายตวและหดตวไมสมาเสมอกนกอใหเกดแรงดน ซงสงผลกระทบตอรอยแยกในชนหนและรอยตอระหวางแผนเปลอกโลกโดยตรง ทาใหแผนเปลอกโลกเกดการเคลอนท และสนสะเทอน (15 คะแนน)

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 2 ธรณภาค หนาท 14

แสดงความสมพนธแบบเปนเหตเปนผลกน โดยทขอความทเปนเหตอย ทางงหางลกศร และขอความทเปนผลอยทางหวลกศร แสดงความสมพนธในทางความหมายเดยวกน หรอเปนสวนขยาย/ สวนประกอบ แสดงความสมพนธแบบยบยง โดยทหางลกศรเปนขอความทเปนเหต ซงมผลยบยงขอความทางหวลกศร ×

147

บทความท 2 รอยคดโคง รอยแตก และรอยเลอน มลกษณะไมเหมอนกน เกดขนไดจากการเปลยนแปลงของเปลอกโลก เชน ขบวนการเกดภเขาและแผนดนไหว ทาใหหนมการคดโคงหรอเกดรอยเลอนและเกดรอยแตกในหน ตวการสาคญททาใหหนเปลยนโครงสรางไปน ไดแก แรงอด (Stress) และแรงกดดนจนทาใหหนเปลยนรปราง (13 คะแนน)

☺ ☺ ☺ ☺ ☺ ☺ ☺ ☺ ☺ ☺ ☺ ☺

วา.... จบซะแลว

เจอกนในชด 3 นะครบ

ได ............................. คะแนน

พอใจ เฉย ๆ ไมพอใจ

(ประเมนความรสกตวเองดวยนะจะ)

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 2 ธรณภาค หนาท 15

148

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 33

สาระการเรยนรวทยาศาสตรสาระการเรยนรวทยาศาสตร

เรองเรอง ธรณประวต ธรณประวต

ชอ ชอ .......................................................................................................................... ชอสกลชอสกล .......................................................................................................... เลขท ......................................................... หอง ..........................................................

ครผสอน นายพฤทธ มาเนตรครผสอน นายพฤทธ มาเนตร ระดบชนมธยมศกษาปท ระดบชนมธยมศกษาปท 44

ภาคเรยนท ภาคเรยนท 22 ปการศกษา ปการศกษา 22555522

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ฝายมธยมศกษากลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ฝายมธยมศกษา

โรงโรงเรยนเทศบาล เรยนเทศบาล ๔ ๔ ((วดบารงธรรมวดบารงธรรม))

เทศบาลเมองสระบร จงหวดสระบรเทศบาลเมองสระบร จงหวดสระบร

149

ชดกจกรรมวทยาศาสตร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร สาระท 6 : กระบวนการเปลยนแปลงของโลก มาตรฐาน ว 6.1 : เขาใจกระบวนการตางๆ ทเกดขนบนผวโลก และภายในโลก ความสมพนธของกระบวนการตางๆ ทมผลตอการเปลยนแปลงภมอากาศ ภมประเทศ และสณฐานของโลก มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไปใชประโยชน โดยชดกจกรรมนมทงหมด 3 ขนตอน คอ ขนฝกทกษะการจบใจความ ขนตอนการอานจบใจความ 1. อานผานๆ โดยตลอด เพอใหรวา เรองทอานเปนเรองอะไร จดใดเปนจดสาคญของเรอง 2. อานใหละเอยด เพอทาความเขาใจอยางชดเจน ไมควรหยดอานระหวางเรอง 3. อานซาตอนทไมเขาใจ และตรวจสอบความเขาใจบางตอนใหแนนอนถกตอง 4. เรยบเรยงใจความสาคญของเรองดวยตนเอง การอานจบใจความนน เปนพนฐานทสาคญในการอานระดบตน และระดบทสงขนไปอก การทเราจะรวาเราสามารถจบใจความไดหรอไม สามารถสงเกตไดจากสงตอไปน - การจาลาดบเรองทอาน และเลาเรองโดยใชคาพดของตนเองได - การบอกเลาความทรงจาจากการอานในสงทเฉพาะเจาะจงได เชน ขอเทจจรง เหตการณทเกด เปนตน - การทาตามคาสงหรอขอเสนอแนะหลงอานได - รจกแยกแยะขอเทจจรง ความคดเหน หรอจนตนาการได - สามารถรวบรวมขอมลใหมกบขอมลทมอยแลวได - การเลอกความหมายทถกตองและนาไปใชได - การใหตวอยางประกอบได - การสรปเรองได

150

ขนฝกวเคราะหประโยค คา หรอ วลทใชเชอมโยง

ความสมพนธ ตวอยางคาเชอม

บอกความเทากน/เหมอน/ คลายกน

หมายถง, หมายความวา, คอ, นนกคอ, ราวกบ, ประดจ, หรอ, แปลวา, เปรยบเสมอน, เรยกวา, อาจกลาวไดวา ฯลฯ

แสดงเหตผล เนองมาจาก, จาก, เพราะ, ดวยเหตวา, ดวยเหตท, ถงกบ เพอท, จะ, ทาให, จง, มผลตอ, มผลให, ดงนน, ถาหากวา, ถาเผอวา, เมอ ... ก, หาก...จะ ฯลฯ

สนบสนน / ขยายความ รวมทง, โดยเฉพาะ, นอกจากนน, ตลอดจน, ไดแก, ตวอยาง, เปนตนวา, พรอมกนนน, เชนเดยวกบ, ดเหมอนจะ, ตอไปน, ในกรณเชนน, และ, กบ, โดยเฉพาะอยางยง, เปนทนาสงเกตวา, พงสงเกตวา, ในขณะเดยวกน, อาทเชน, เทาทไดนากลาวมาแลวนน ฯลฯ

ขดแยง / คดคาน แตทวา, แมแต, ถงมาตรวา, ถงแมวา, ไมวาจะ , แตวา, ถงกระนนกด, อยางไรกด, ขณะท, ทง ๆ ท, ไมเชนนน, ลดลง ฯลฯ

ลาดบเวลา / บอกสงทเกดตามมา

กระทง, จนกระทง, ครนแลว, ทนใดนนเอง, ในทสด, ตามไปดวย, กอนทจะ, กอนหนาท, ตงแตครงท, จะพบกน ฯลฯ

แสดงตวเลอก หรอ, หรอไมก, ไมเชนนน, มฉะนน, ไม.....ก, ถา... ไม ฯลฯ

ขนฝกเชอมโยงความคด โดยการใชผงความคด (Mind Map/Concept Map) เปนอปกรณทใชในการแทนโครงสรางทางความคดเรองใดเรองหนงในรปแบบทมสองมต เปนแผนภาพแทนความคดทแสดงใหเหนถงความสมพนธทมความหมายระหวางการคดรวบยอดตางๆ โดยอยในรปของขอความ

กอนเรมกจกรรม อานคาชแจงหนาตอไปกอนนะจะ

151

เพราะฉะนน ถาเราสามารถจบใจความสาคญเพราะฉะนน ถาเราสามารถจบใจความสาคญ

ของเรองนนไดของเรองนนได เรากสามารถเขาใจเรองนนได เรากสามารถเขาใจเรองนนได

ไมยาก และเมอเราฝกฝนการอานแบบจบไมยาก และเมอเราฝกฝนการอานแบบจบ

ใจความบอยๆ เราจะสามารถอานหนงสอไดเรวใจความบอยๆ เราจะสามารถอานหนงสอไดเรว

ขน ขน ((แตเขาใจนะแตเขาใจนะ) ) ทาใหมเวลาเพมขน ทาใหมเวลาเพมขน

((มเวลามากนแตงโม เหมอนผมมเวลามากนแตงโม เหมอนผม... ... ฮฮฮฮ))

152

คาชแจง ชดกจกรรมวทยาศาสตรน เปนชดกจกรรมทมเนอหาเกยวกบเรองธรณภาค ตอน “แผนธรณภาค และการเคลอนท” เนนกระบวนการใหนกเรยนไดลงมอปฏบตและฝกกระบวนการคดเชงมโนทศน นกเรยนจะสามารถเรยนรไดอยางเตมตามศกยภาพจนบรรลจดประสงคทไดกาหนดไวโดยจะตองปฏบตตามคาชแจงตอไปน 1. ชดกจกรรมวทยาศาสตรน เปนชดกจกรรมทมเนอหาเกยวกบเรองธรณภาค ตอน “แผนธรณภาค และการเคลอนท” ใชเวลาในการทาชดกจกรรมทงหมด 150 นาท 2. ใหนกเรยนทาชดกจกรรมเปนรายบคคล 3. นกเรยนศกษาจดประสงคทกาหนดไวใหเขาใจ 4. นกเรยนปฏบตตามขนตอนทระบไวในชดกจกรรมโดยขนตอนในแตละกจกรรม มดงตอไปน 4.1 ขนฝกทกษะการจบใจความ 4.2 ขนฝกวเคราะหประโยค 2.3 ขนฝกเชอมโยงความคด

จดประสงคการเรยนร เพอใหนกเรยน 1. เขาใจถงการใชขอมลทางธรณวทยาทสามารถอธบายความเปนมาของพนทในอดตได 2. สามารถนาขอมลทศกษามาเชอมโยงความรทงหมดได 3. เขาใจในการฝกคดเชงมโนทศน

เวลา 150 นาท โดยแบงเปน 3 สวน ดงน ขนฝกทกษะการจบใจความ เวลา 50 นาท ขนฝกวเคราะหประโยค เวลา 50 นาท ขนฝกเชอมโยงความคด เวลา 50 นาท

153

ขนท ขนท 11 ขนฝกทกษะการจบใจความขนฝกทกษะการจบใจความ เวลา เวลา 5500 นาทนาท

กจกรรมท 1.1 คาชแจง : จงอานบทความตอไปน แลวตอบคาถามทายบทความ (เพอวดความเขาใจ ขอแนะนาใหอานกอน แลวพยายามตอบคาถามโดยไมดบทความ หากตอบไมไดจงคอยกลบมาด)

บทความท 1 อายทางธรณวทยา อายทางธรณวทยาแบงเปน 2 แบบ คอ อายเทยบสมพนธ (Relative Age) เปนอายหนเปรยบเทยบ ซงบอกไดวา หนชดใดมอายหรอนอยกวากน อายเทยบสมพนธหาไดโดยอาศยขอมลจากซากดกดาบรรพททราบอาย ลกษณะการลาดบชนของหนชนดตางๆ และลกษณะโครงสรางทางธรณวทยาของหน แลวนามาเทยบสมพนธกบชวงเวลาทางธรณวทยาทเรยกวา ธรณกาล (Geologic Time) กจะสามารถบอกอายของหนทเราศกษาไดวาเปนหนในยคไหน หรอมชวงอายเปนเทาใด การศกษาความตอเนอง การเรยงตวของชนหนทบรเวณใดบรเวณหนง จะทาใหทราบถงความสมพนธของบรเวณนนๆ ได การเปรยบเทยบหนแตละบรเวณจะชวยใหเหนความสมพนธของหนมความตอเนองกนมากขน และกนของเขตกวางมากยงขน ทงนอาจจะใชวธจบคของหนทมอายเดยวกน เขาดวยกน โดยอาศยลกษณะของชนดหน เนอหน ส และซากดกดาบรรพ (ถาม) ขอสาคญ คอ ลกษณะของหนบางครงไมไดแสดงถงอายของมน แตแสดงถงภาวะแวดลอมของการตกตะกอน อายสมบรณ (Absolute Age) เปนอายของหน หรอซากดกดาบรรพ ทสามารถบอกเปนจานวนปทคอนขางแนนอน การหาอายสมบรณใชวธคานวณจากครงชวตของธาตกมมนตรงสทมอยในหน หรอซากดกดาบรรพทตองการศกษา ธาตกมมนตรงสทนยมนามาหาอายสมบรณ ไดแก ธาตคารบอน-14 ธาตโพแทสเซยม-40 ธาตเรเดยม-226 และธาตยเรเนยม-238 เปนตน การใชวธคานวณจากครงชวตของธาตกมมนตรงสมกจะใชการหาอายของหนอคนและหนแปร

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 3 ธรณประวต หนาท 1

154

แรยเรเนยม-238 เปนแรรงสทสลายตวอยางชาๆ และจะกลายไปเปนตะกว-206 การสลายตวของมนจะลดปรมาณลงทละครงหนง ภายในเวลาจากด ตวอยางเชน ยเรเนยมจานวน 1 กรม จะสลายตวเหลอเพยง 0.5 กรม ภายในเวลา 4.5 พนลานป และยเรเนยมทเหลอครงกรม จะสลายตวหมดไปอกครงหนงภายในเวลา 4.5 พนลานป นอกจากแรยเรเนยม-238 แลว ยงมแรรบเดยม-87 จะสลายตวไปครงหนงภายในเวลา 50 พนลานป โดยกลายเปนแรสตรอนเตยม โพแทสเซยม-40 จะสลายตวครงหนงภายในเวลา 12.4 พนลานป โดยกลายไปเปนอารกอน โคบอลต-60 จะสลายตวครงหนงภายในเวลา 5.3 ป คารบอน-14 จะสลายตวครงหนงภายในเวลา 5,570 ป และใชวดหนทมอายไมเกน 10,000 ป เชน ซากหอยนางรมทวดเจดยหอย อาเภอลาดหลมแกว จงหวดปทมธาน คาสง : จงเลอกคาตอบทถกตองทสด 1. อายทางธรณวทยาแบงได 2 แบบ คอขอใด ก. อายสมพทธ อายสมบรณ ข. อายเทยบสมพทธ อายสมบรณ ค. อายสมพนธ อายสมบรณ ง. อายเทยบสมพนธ อายสมบรณ 2. ขอใดเปนความหมายของอายเทยบสมพนธ ก. การนาหนมาเปรยบเทยบวาชดใดมอายมากหรอนอยกวากน ข. การนาซากดกดาบรรพมาเปรยบเทยบกน ค. การนาตะกอนมาเปรยบเทยบกน ง. ถกหมดทกขอ 3. เวลาในทางธรณวทยาเรยกวาอะไร ก. เวลาธรณ ข. ธรณกาล ค. เวลาประยกต ง. เวลาสมบรณ

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 3 ธรณประวต หนาท 2

155

4. เราสามารถหาอายสมบรณของหนหรอซากดกดาบรรพโดยวธใด ก. ใชวธเปรยบเทยบอายของหนหรอซากดกดาบรรพนน ข. โดยดลกษณะทวไป และโครงสรางของหนหรอซากดกดาบรรพนน ค. โดยการคานวณจากครงชวตของธาตกมมนตรงสทมอยในหนหรอซากดกดาบรรพทตองการศกษา ง. ถกหมดทกขอ 5. ขอใดเปนธาตกมมนตรงสทนามาหาอายสมบรณ ก. ธาตคารบอน-14 ข. ธาตโคบอลต-60 ค. ธาตยเรเนยม-238 ง. ขอ ก. และ ค. ถก 6. ธาตใดมครงชวตนอยทสด ก. ธาตคารบอน-14 ข. ธาตโคบอลต-60 ค. ธาตยเรเนยม-238 ง. ธาตโพแทสเซยม-40

ตองทาโดยไมยอนกลบไปดใหม ใหได.....

ไดคะแนน ............................ คะแนน

พอใจ เฉยๆ ไมพอใจ

(ประเมนความรสกตวเองดวยนะจะ)

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 3 ธรณประวต หนาท 3

156

บทความท 2 ซากดกดาบรรพ หมายถง ซากและรองรอยของบรรพชวน (Ancient Life) ทประทบ อยในหน บางแหงเปนรอยพมพ บางแหงกมซากเดมปรากฏอย รอยตนสตว มลสตว ถานหน ไมกลายเปนหน รวมอยใน หมซากดกดา-บรรพนเหมอนกน ถาเปนไฟลมหรอชนของชวนดกดาบรรพใดทสามารถใชบงบอกอายหนได เรยกวา ซากดกดา บรรพดรรชน (Index Fossil) การศกษาซากดกดาบรรพ เรยกวา เพลโอนโทโลย ซงบงชวา สงมชวตเกดขนบนโลกอยางนอย 3,500 ลานปมาแลว ตงแต นนมากเกดสายพนธของสตวและพช ซงสวนใหญไดสญพนธไปแลว การศกษาซากทยงหลงเหลออย ทาใหเราไดเหนชวตในยคดกดาบรรพทอยบนผวโลก การเกดซากดกดาบรรพ สรปขนตอนการเกดซากดกดาบรรพได ดงน 1. สตวหรอพชตายลงจมลงสกนทะเล และสวนทเหลอจะคอยๆ ถกฝงลงในชนของตะกอน 2. ตะกอนชน ลางๆ ไดกลายเปนหนและสวนทเหลออยจะแขงตวกลายเปนซากดกดาบรรพ 3. หนถกดนขนไปมาและถกกดเซาะ 4. ซากดกดาบรรพโผลขนสชนผวโลก ประเภทของซากดกดาบรรพ ซากดกดาบรรพของสตวมกจะม 2 สวน หลงจาก ถกฝงลงไปแลว ตวสตวจะเนาเปอย และทงสวนทเปนแบบพมพกลวงๆ เอาไว ถามตะกอนตกลงไปและแขงตวกลายเปนรปหลอ 1. ซากดกดาบรรพดชน (Index Fossil) ซากดกดาบรรพทมลกษณะพเศษเฉพาะในหนบรเวณใดบรเวณหนงสามารถใชบงบอกอายของชนหนนนได 2. ซากดกดาบรรพเฉพาะแหลง (Facies Fossil) ซากดกดาบรรพชนดทพบอยเฉพาะ ในชนหนทกาหนด หรอเปนชนดทปรบตวใหสามารถดารงชวตอย ไดในสภาพแวดลอมทจากดในแหลงเกดชนหนนนแลวสภาพแวดลอมดงกลาวนเปนสภาพแวดลอมทผดแปลกไปจากสภาพปกตโดยทวไป

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 3 ธรณประวต หนาท 4

157

3. ซากดกดาบรรพแทรกปน (Introduced Fossils; Infiltrated Fossil) หมายถง ซากดกดาบรรพทมอายออนกวา ถกนาพาเขาไปแทรกปนอยกบซากดกดาบรรพหรอหน ทมอายแกกวา ปรากฏการณน มกเกดขนกบซากดกดาบรรพเลกๆ ซงอยในชนหนตอนบนทของเหลวนาพาลงไปชนหนตอนลางทมอายแกกวา ตามรอยแตก รหรอโพรงของสตวและชองวางทเกดจากรากไม 4. ซากดกดาบรรพปรศนา (Dubio Fossil) โครงสราง ซงนาจะมตนกาเนดจากสงมชวต แตเนองจากไมสามารถแยกรายละเอยดได จงไมแนวาจะเปนสงมชวตหรอไม 5. ซากดกดาบรรพพดพา (Reworked Fossil) เปนซากดกดาบรรพทอยในชนหนเดม ตอมาหนนน ถกกดกรอน ซากดกดาบรรพจงถกพดพาไปสะสมตวอยในชนหนทมอาย ออนกวา

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 3 ธรณประวต หนาท 5

158

คาสง : จงเลอกคาตอบทถกตองทสด

1. การศกษาซากดกดาบรรพ เรยกวา อะไร ก. เพลโอนโทโลย ข. โพลเอธลน ค. โพลเอสเตอร ง. เพลโอนเทคโนโลย

2. ซากดกดาบรรพ สวนใหญพบทใด ก. ชนหน ข. ผวนา ค. ยางไม ง. ทราย

3. ประเภทของซากดกดาบรรพมกประเภท ก. 4 ประเภท ข. 5 ประเภท ค. 6 ประเภท ง. 7 ประเภท

4. ซากดกดาบรรพประเภทใดทสามารถบงบอกถงอายของชนหนได ก. ซากดกดาบรรพเฉพาะแหลง ข. ซากดกดาบรรพปรศนา ค. ซากดกดาบรรพดชน ง. ซากดกดาบรรพแทรกปน

5. ซากคกดาบรรพประเภทใดทมอายมากกวาชนหนทอาศยอย ก. ซากดกดาบรรพเฉพาะแหลง ข. ซากดกดาบรรพปรศนา ค. ซากดกดาบรรพพดพา ง. ซากดกดาบรรพแทรกปน

ไดคะแนน ............................ คะแนน

พอใจ เฉยๆ ไมพอใจ

(ประเมนความรสกตวเองดวยนะจะ)

ตองทาโดยไมยอนกลบไปดใหม ใหได.....

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 3 ธรณประวต หนาท 6

159

ขนท 2 ฝกวเคราะหประโยค เวลา 50 นาท

กจกรรมท 2.1

จงวเคราะหวาเนอความในประโยคตอไปนมความสมพนธกนในลกษณะใด โดยสงเกตคาเชอม ขอละ 1 คะแนน 1. ................... การทซากดกดาบรรพมโครงรางแขง เนองจากมแรธาต แคลไซต โคโลไมตซลกา 2. ................... การทชนหนทอยในแนวราบ เกดเอยงเทไปในปจจบน เนองจากการเคลอนทของ แผนธรณภาค แผนดนไหวหรอภเขาไฟ 3. ................... ทะเลจะเปนบรเวณทจะมการทบถมของซากดกดาบรรพมากทสด เนองจากเปนบรเวณ ทตามการทบถมอยเกอบตลอดเวลา 4. ................... วสดทฝงกลบซากสงมชวตจะขนอยกบสภาพแวดลอมและการดาเนนชวตของสงมชวต นน 5. ................... การลาดบชนหนเปนการรวบรวมขอมลทางธรณวทยาโดยอาศยหลก การศกษา วเคราะห และประเมนศกยภาพของพนท ณ บรเวณใดบรเวณหนง 6. ................... อายหนรองรบแผนธรณภาคเมอเขาใกลขอบทวปจะมอายมากขน

กาหนดให A แทนความสมพนธแบบเทากน / คลายกน B แทนความสมพนธแบบเปนเหตเปนผลกน C แทนความสมพนธแบบเปนสวนขยาย / สนบสนนกน D แทนความสมพนธแบบขดแยงกน

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 3 ธรณประวต หนาท 7

160

7. ................... สาเหตททาใหแผนเปลอกโลกเคลอนทคอ การไหลวนของหนหนดในชนเนอโลก 8. ................... สนามแมเหลกโลกโบราณใชเปนหลกฐานเพอพสจนทฤษฎการเคลอนทของแผน ธรณภาค 9. ................... การทแผนธรณภาคใตมหาสมทรชนกบแผนธรณภาค ภาคพนทวป จะทา ใหเกด รอยคดโคงเปนเทอกเขา 10. ................. เหตผลทนกธรณวทยาใชเปนขอมลในการอธบายวา พนทจงหวดลาปาง เคยเปนทะเล มากอน คอ ลกษณะของหน และซากดกดาบรรพ

ไดคะแนน ............................ คะแนน

พอใจ เฉยๆ ไมพอใจ

(ประเมนความรสกตวเองดวยนะจะ)

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 3 ธรณประวต หนาท 8

161

กจกรรม 2.2

ใหนกเรยนทาตามคาถามของโจทยแตละบทความ

บทความท 1 อายเทยบสมพนธ (Relative Age) เปนอายหนเปรยบเทยบ ซงบอกไดวา หนชดใด มอายหรอนอยกวากน อายเทยบสมพนธหาได โดยอาศยขอมลจากซากดกดาบรรพททราบอาย ลกษณะการลาดบชนของหนชนดตางๆ และลกษณะโครงสรางทางธรณวทยาของหน แลวนามาเทยบสมพนธกบชวงเวลาทางธรณวทยาทเรยกวา ธรณกาล (Geologic Time) กจะสามารถบอกอายของหนทเราศกษาไดวา เปนหนในยคไหน หรอมชวงอายเปนเทาใด การศกษาความตอเนองการเรยงตวของชนหนทบรเวณใดบรเวณหนง จะทาใหทราบถงความสมพนธของบรเวณนนๆ ได การเปรยบเทยบหนแตละบรเวณ จะชวยใหเหนความสมพนธของหนมความตอเนองกนมากขน และกนของเขตกวางมากยงขน ทงนอาจจะใชวธจบคของหนทมอายเดยวกนเขาดวยกน โดยอาศยลกษณะของชนดหน เนอหน ส และซากดกดาบรรพ (ถาม) ขอสาคญ คอ ลกษณะของหนบางครงไมไดแสดงถงอายของมน แตแสดงถงภาวะแวดลอมของการตกตะกอน

เลขกากบ ขอความ 01 อายเทยบสมพนธ 02 อายหนเปรยบเทยบ 03 ชวงเวลาทางธรณวทยา 04 การเปรยบเทยบหนแตละบรเวณ 05 ธรณกาล 06 ความสมพนธของหนมความตอเนองกน 07 วธจบคของหนทมอายเดยวกน 08 ลกษณะของชนดหน

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 3 ธรณประวต หนาท 9

162

คาถาม ขอความทเปน ผลทตามมา จากขอความตอไปนคอขอความใด (ใหเขยนเฉพาะเลขกากบของ ขอความทเปนผล) และสงเกตไดจากคาเชอมใด (4คะแนน) ขอความ ผลทตามมา คาเชอม 1. อายเทยบสมพนธ 2. ชวงเวลาทางธรณวทยา 3. การเปรยบเทยบหนแตละบรเวณ 4. วธจบคของหนทมอายเดยวกน

บทความท 2 ซากดกดาบรรพ หมายถง ซากและรองรอยของบรรพชวน (Ancient Life) ทประทบ อยในหน บางแหงเปนรอยพมพ บางแหงกมซากเดมปรากฏอย รอยตนสตว มลสตว ถานหน ไมกลายเปนหน รวมอยใน หมซากดกดา-บรรพนเหมอนกน ถาเปนไฟลมหรอชนของชวนดกดาบรรพใดทสามารถใชบงบอกอายหนได เรยกวา ซากดกดาบรรพดรรชน (Index Fossil) การศกษาซากดกดาบรรพ เรยกวา เพลโอนโทโลย ซงบงชวา สงมชวตเกดขนบนโลกอยางนอย 3,500 ลานปมาแลว ตงแต นนมากเกดสายพนธของสตวและพช ซงสวนใหญไดสญพนธไปแลว การศกษาซากทยงหลงเหลอ อยทาใหเราไดเหนชวตในยคดกดาบรรพทอยบนผวโลก

ไดคะแนน ............................ คะแนน

พอใจ เฉยๆ ไมพอใจ

(ประเมนความรสกตวเองดวยนะจะ)

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 3 ธรณประวต หนาท 10

163

เลขกากบ ขอความ

01 ซากดกดาบรรพ

02 ซากและรองรอยของบรรพชวน 03 ซากเดม 04 รอยตนสตว 05 มลสตว 06 ถานหน ไมกลายเปนหน 07 ซากดกดาบรรพดรรชน 08 ใชบงบอกอายหน 09 เพลโอนโทโลย 10 การศกษาซากดกดาบรรพ

คาถาม ขอความทเปน สวนขยาย/สนบสนน จากขอความตอไปนคอขอความใด (ใหเขยนเฉพาะเลข กากบของขอความทเปนสวนขยาย/สนบสนน) และสงเกตไดจากคาเชอมใด (4คะแนน) ขอความ สวนขยาย/สนบสนน คาเชอม 1. ซากดกดาบรรพ 2. ซากเดม 3. ซากดกดาบรรพดรรชน 4. เพลโอนโทโลย

ไดคะแนน ............................ คะแนน

พอใจ เฉย ๆ ไมพอใจ

(ประเมนความรสกตวเองดวยนะจะ)

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 3 ธรณประวต หนาท 11

164

ขนท 3 ฝกเชอมโยงความคด เวลา 50 นาท

กจกรรมท 3.1 คาสง เนอความในประโยคตอไปน มความสมพนธกนในลกษณะใด จงแสดงความเชอมโยงสมพนธของขอความทเนนดวยตวหนาในแตละขอ โดยใชสญลกษณทกาหนดให ดงน (ขอละ 2 คะแนน) ตวอยาง ความพยายามของทานเทานนทจะนาไปสความสาเรจ ความพยายาม ความสาเรจ 1. รอยคดโคง รอยแตก และรอยเลอน มลกษณะไมเหมอนกน เกดขนไดจาก การเปลยนแปลงของเปลอกโลก 2. ลกษณะภมประเทศของโลก จะมอย 3 ประเภทตางกน คอ ทราบ ทราบสง เนนเขาและภเขา 3. รอยคดโคงเปนเทอกเขาบนแผนธรณภาค ภาคพนทวป ไดแก อเมรกาใต แถบตะวนตกแนวชายฝงโอเรกอน

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 3 ธรณประวต หนาท 12

แสดงความสมพนธแบบเปนเหตเปนผลกน โดยทขอความทเปนเหตอย ทางงหางลกศร และขอความทเปนผลอยทางหวลกศร แสดงความสมพนธในทางความหมายเดยวกน หรอเปนสวนขยาย/ สวนประกอบ แสดงความสมพนธแบบยบยง โดยทหางลกศรเปนขอความทเปนเหต ซงมผลยบยงขอความทางหวลกศร ×

165

4. การเคลอนทของแผนธรณภาค ทาใหเกดปรากฏการณทางธรณ ไดแก เทอกเขา แผนดนไหว 5. การเปลยนแปลงของโลกมผลทาให ชนธรณภาคถกแบงออกเปนแผนธรณภาคขนาดตางๆ กน มากกวา 10 แผนและทกแผนกาลงเคลอนท 6. เทอกเขาสงเปนแนวยาวทเกดจากแผนธรณภาค ภาคพนทวป ชนกบแผนธรณภาค ภาคพนทวป เชน เทอกเขาหมาลย ในทวปเอเชย เทอกเขาแอลป ในทวปยโรป 7. เมอเกดรอยแยก แผนดนจะเกดการเคลอนตวออกจากกนอยางชาๆ ตลอดเวลา

8. ทฤษฎการแปรสณฐานแผนธรณภาค ใชอธบายถง กาเนดของแผนดน มหาสมทร และสงมชวตทตายทบถมอยในหนบนเปลอกโลก

ไดคะแนน ............................ คะแนน

พอใจ เฉยๆ ไมพอใจ

(ประเมนความรสกตวเองดวยนะจะ)

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 3 ธรณประวต หนาท 13

166

กจกรรมท 3.2 คาสง เนอความในบทความตอไปน มความสมพนธกนในลกษณะใด จงแสดงความเชอมโยงสมพนธของขอความทเนนดวยตวหนาในแตละขอ โดยใชสญลกษณทกาหนดให ดงน

บทความท 1 สาเหตทภเขาไฟระเบด และแผนดนไหวมกเกดตามแนวการมดตวของแผนธรณภาค เนองจากหนทมดลงไปถกเปลยนสภาพใหหลอมละลาย และแมกมาจากชนเนอโลกกจะถกบบดนใหพงขนมาหลอมละลายหนตามทางทผาน ทงในมหาสมทรและแผนดนจนขนมาสผวโลก โดยมแรงปะทหรอแรงระเบดเกดขน บรเวณทแมกมาไหลผานจะทาใหอณหภมแตกตางกน จงทาใหเปลอกโลกขยายตวและหดตวไมสมาเสมอกนกอใหเกดแรงดน ซงสงผลกระทบตอรอยแยกในชนหน และรอยตอระหวางแผนเปลอกโลกโดยตรง ทาใหแผนเปลอกโลกเกดการเคลอนท และสนสะเทอน (10 คะแนน)

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 3 ธรณประวต หนาท 14

แสดงความสมพนธแบบเปนเหตเปนผลกน โดยทขอความทเปนเหตอย ทางงหางลกศร และขอความทเปนผลอยทางหวลกศร แสดงความสมพนธในทางความหมายเดยวกน หรอเปนสวนขยาย/ สวนประกอบ แสดงความสมพนธแบบยบยง โดยทหางลกศรเปนขอความทเปนเหต ซงมผลยบยงขอความทางหวลกศร ×

167

บทความท 2 รอยคดโคง รอยแตก และรอยเลอน มลกษณะไมเหมอนกน เกดขนไดจาก การเปลยนแปลงของเปลอกโลก เชน ขบวนการเกดภเขาและแผนดนไหว ทาใหหนมการคดโคงหรอเกดรอยเลอน และเกดรอยแตกในหน ตวการสาคญททาใหหนเปลยนโครงสรางไปน ไดแก แรงอด (Stress) และแรงกดดนจนทาใหหนเปลยนรปราง (10 คะแนน)

วา.... จบซะแลว

เจอกนในชด 4 นะครบ

ได ............................. คะแนน

พอใจ เฉยๆ ไมพอใจ

(ประเมนความรสกตวเองดวยนะจะ)

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 3 ธรณประวต หนาท 15

168

ชดกจกรรมชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศนการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท ชดท 44

สาระการเรยนรสาระการเรยนรวทยาศาสตรวทยาศาสตร

เรองเรอง เอกภพ เอกภพ

ชอ ชอ .......................................................................................................................... ชอสกลชอสกล .......................................................................................................... เลขท ......................................................... หอง ..........................................................

ครผสอน นายพฤทธ มาเนตรครผสอน นายพฤทธ มาเนตร ระดบชนมธยมศกษาปท ระดบชนมธยมศกษาปท 44

ภาคเรยนท ภาคเรยนท 22 ปการศกษา ปการศกษา 22555522

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ฝายมธยมศกษากลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ฝายมธยมศกษา

โรงเรยโรงเรยนเทศบาล นเทศบาล ๔ ๔ ((วดบารงธรรมวดบารงธรรม))

เทศบาลเมองสระบร จงหวดสระบรเทศบาลเมองสระบร จงหวดสระบร

169

ชดกจกรรมวทยาศาสตร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

สาระท 7 : ดาราศาสตรและอวกาศ มาตรฐาน ว 7.1 : เขาใจววฒนาการของระบบสรยะและกาแลคซ ปฏสมพนธภายในระบบสรยะและผลตอสงมชวตบนโลก มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไปใชประโยชน โดยชดกจกรรมนมทงหมด 3 ขนตอน คอ ขนฝกทกษะการจบใจความ ขนตอนการอานจบใจความ 1. อานผานๆ โดยตลอด เพอใหรวาเรองทอานเปนเรองอะไร จดใดเปนจดสาคญของเรอง 2. อานใหละเอยด เพอทาความเขาใจอยางชดเจน ไมควรหยดอานระหวางเรอง 3. อานซาตอนทไมเขาใจ และตรวจสอบความเขาใจบางตอนใหแนนอนถกตอง 4. เรยบเรยงใจความสาคญของเรองดวยตนเอง การอานจบใจความนน เปนพนฐานทสาคญในการอานระดบตนและระดบทสงขนไปอก การทเราจะรวาเราสามารถจบใจความไดหรอไม สามารถสงเกตไดจากสงตอไปน - การจาลาดบเรองทอาน และเลาเรองโดยใชคาพดของตนเองได - การบอกเลาความทรงจาจากการอานในสงทเฉพาะเจาะจงได เชน ขอเทจจรง เหตการณทเกด เปนตน - การทาตามคาสงหรอขอเสนอแนะหลงอานได - รจกแยกแยะขอเทจจรง ความคดเหน หรอจนตนาการได - สามารถรวบรวมขอมลใหมกบขอมลทมอยแลวได - การเลอกความหมายทถกตองและนาไปใชได - การใหตวอยางประกอบได - การสรปเรองได

170

ขนฝกวเคราะหประโยค คา หรอ วลทใชเชอมโยง

ความสมพนธ ตวอยางคาเชอม บอกความเทากน/เหมอน/ คลายกน

หมายถง, หมายความวา, คอ, นนกคอ, ราวกบ, ประดจ, หรอ, แปลวา, เปรยบเสมอน, เรยกวา, อาจกลาวไดวา ฯลฯ

แสดงเหตผล เนองมาจาก, จาก, เพราะ, ดวยเหตวา, ดวยเหตท, ถงกบ เพอท, จะ, ทาให, จง, มผลตอ, มผลให, ดงนน, ถาหากวา, ถาเผอวา, เมอ ... ก, หาก...จะ ฯลฯ

สนบสนน/ขยายความ รวมทง, โดยเฉพาะ, นอกจากนน, ตลอดจน, ไดแก, ตวอยาง, เปนตนวา, พรอมกนนน, เชนเดยวกบ, ดเหมอนจะ, ตอไปน, ในกรณเชนน, และ, กบ, โดยเฉพาะอยางยง, เปนทนาสงเกตวา, พงสงเกตวา, ในขณะเดยวกน, อาทเชน, เทาทไดนากลาวมาแลวนน ฯลฯ

ขดแยง/คดคาน แตทวา, แมแต, ถงมาตรวา, ถงแมวา, ไมวาจะ , แตวา, ถงกระนนกด, อยางไรกด, ขณะท, ทง ๆ ท, ไมเชนนน, ลดลง ฯลฯ

ลาดบเวลา/บอกสงทเกดตามมา

กระทง, จนกระทง, ครนแลว, ทนใดนนเอง, ในทสด, ตามไปดวย, กอนทจะ, กอนหนาท, ตงแตครงท, จะพบกน ฯลฯ

แสดงตวเลอก หรอ, หรอไมก, ไมเชนนน, มฉะนน, ไม.....ก, ถา.....ไม ฯลฯ ขนฝกเชอมโยงความคด โดยการใชผงความคด (Mind Map/Concept Map) เปนอปกรณทใชในการแทนโครงสรางทางความคดเรองใดเรองหนงในรปแบบทมสองมต เปนแผนภาพแทนความคดทแสดงใหเหนถงความสมพนธทมความหมายระหวางการคดรวบยอดตาง ๆ โดยอยในรปของขอความ

กอนเรมกจกรรม อานคาชแจงหนาตอไปกอนนะจะ

171

เพราะฉะนน ถาเราสามารถจบใจความสาคญเพราะฉะนน ถาเราสามารถจบใจความสาคญ

ของเรองนนได เรากสามารถเขาใจเรองนนไดของเรองนนได เรากสามารถเขาใจเรองนนได

ไมยาก และเมอเราฝกฝนไมยาก และเมอเราฝกฝนการอานแบบจบการอานแบบจบ

ใจความบอย ๆ เราจะสามารถอานหนงสอไดใจความบอย ๆ เราจะสามารถอานหนงสอได

เรวขน เรวขน ((แตเขาใจนะแตเขาใจนะ) ) ทาใหมเวลาเพมขน ทาใหมเวลาเพมขน

((มเวลามากนแตงโม เหมอนผมมเวลามากนแตงโม เหมอนผม.... .... ฮฮฮฮ))

172

คาชแจง ชดกจกรรมวทยาศาสตรน เปนชดกจกรรมทมเนอหาเกยวกบเรองธรณภาค ตอน “แผนธรณภาค และการเคลอนท” เนนกระบวนการใหนกเรยนไดลงมอปฏบตและฝกกระบวนการคดเชงมโนทศน นกเรยนจะสามารถเรยนรไดอยางเตมตามศกยภาพจนบรรลจดประสงคทไดกาหนดไวโดยจะตองปฏบตตามคาชแจงตอไปน 1. ชดกจกรรมวทยาศาสตรน เปนชดกจกรรมทมเนอหาเกยวกบเรองธรณภาค ตอน “แผนธรณภาค และการเคลอนท” ใชเวลาในการทาชดกจกรรมทงหมด 150 นาท 2. ใหนกเรยนทาชดกจกรรมเปนรายบคคล

3. นกเรยนศกษาจดประสงคทกาหนดไวใหเขาใจ 4. นกเรยนปฏบตตามขนตอนทระบไวในชดกจกรรมโดยขนตอนในแตละกจกรรม ม ดงตอไปน 4.1 ขนฝกทกษะการจบใจความ 4.2 ขนฝกวเคราะหประโยค 4.3 ขนฝกเชอมโยงความคด

จดประสงคการเรยนร เพอใหนกเรยน 1. เขาใจถงความสาคญของดาราศาสตร การกาเนดเอกภพและกาแลคซได 2. สามารถนาขอมลทศกษามาเชอมโยงความรทงหมดได 3. เขาใจในการฝกคดเชงมโนทศน

เวลา

150 นาท โดยแบงเปน 3 สวน ดงน ขนฝกทกษะการจบใจความ เวลา 50 นาท ขนฝกวเคราะหประโยค เวลา 50 นาท ขนฝกเชอมโยงความคด เวลา 50 นาท

173

ขนท ขนท 11 ขนฝกทกษะการจบใจความขนฝกทกษะการจบใจความ เวลา เวลา 5500 นาทนาท

กจกรรมท 1.1 คาชแจง จงอานบทความตอไปน แลวตอบคาถามทายบทความ (เพอวดความเขาใจ ขอแนะนาใหอานกอน แลวพยายามตอบคาถามโดยไมดบทความ หากตอบไมไดจงคอยกลบมาด)

บทความท 1 การกาเนดเอกภพ ทฤษฎการเกดเอกภพทงหมด 3 ทฤษฎ มดงน 1. ทฤษฎการระเบดครงใหญ (The Big Bang Theory) ผรเรมแนวความคดตามทฤษฎน คอ เลอแมทร ตามทฤษฎน เอกภพของเรามจดเรมตนจากการระเบดครงใหญ เมอประมาณ 15,000 ลานปมาแลว กลมมวลสารทเกดจากการระเบดครงรนแรงมหาศาลครงนถกเหวยงตวออกไปแลว รวมตวเปนกลมดาว เรยกวา กาแลคซ จากการระเบดในครงนน ทาใหกาแลคซยงคงเคลอนทออกไปอยตลอดเวลา เมอเอกภพมอายมากขนสสารในกาแลคซ กจะมนอยลงไป การขยายตวของเอกภพ คงดาเนนเรอยไปไมมทสนสด 2. ทฤษฎการออสซลเวลของเอกภพ (The Oscillating Universe Theory) ทฤษฎนเปนทฤษฎทดดแปลงไปจากทฤษฎการระเบดครงใหญ ทฤษฎนกลาววา การขยายตวของเอกภพนนกาแลคซทกาลงวงหนเราออกไปดวยความเรวสงอยางทเปนอยในปจจบน กจะมความเรวชาลง และหยดการเคลอนทในทสด หลงจากนนกาแลคซกจะกลบมายงจดเรมตน ทาใหเกดการระเบดครงใหญขนมาอกครงหนง ดงนนเอกภพ จงมวฏจกรของการเกดเอกภพทมความแตกตางกนไป 3. ทฤษฎสภาวะคงท (The Steady State Theory) เปนทฤษฎทตงขนมา โดยคณะนกวทยาศาสตรชาวองกฤษ 3 คน คอ เฟรด ฮอยล , เฮอรแมน บอนได และ โธมส โกลด เมอป ค.ศ. 1948 ทฤษฎนกลาววา เอกภพมไดเกดขนมาในขณะใดขณะหนง และเอกภพกไมมวนถงจดอวสาน ตามทฤษฎน เมอเอกภพขยายตวออกไป กจะมสสารใหมถกสรางขนมาแทนทในอวกาศ ในบรเวณท กาแลคซเคลอนตวออกไป ดงนนปรากฏการณของเอกภพ จงมอยอยางคงท แมกาลเวลาจะผานไปนานเทาใดกตาม เปนเอกภพทคงทนตอกาลเวลาตลอดไป

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 4 เอกภพ หนาท 1

174

คาสง : จงเลอกคาตอบทถกตองทสด (5 คะแนน) 1. ทฤษฎการเกดเอกภพมกทฤษฎ ก. 1 ทฤษฎ ข. 2 ทฤษฎ ค. 3 ทฤษฎ ง. 4 ทฤษฎ 2. เลอแมทร เปนผรเรมทฤษฎใด ก. ทฤษฎการออสซลเวลของเอกภพ ข. ทฤษฎการระเบดครงใหญ ค. ทฤษฎสภาวะคงท ง. ถกทกขอ 3. ทฤษฎใดเปนทฤษฎทดดแปลงมาจากทฤษฎการระเบดครงใหญ ก. ทฤษฎการออสซลเวลของเอกภพ ข. ทฤษฎซปเปอรโนวา ค. ทฤษฎสภาวะคงท ง. ถกทกขอ 4. เฟรด ฮอยล , เฮอรแมน บอนได และโธมส โกลด เปนผรเรมทฤษฎใด ก. ทฤษฎการออสซลเวลของเอกภพ ข. ทฤษฎการระเบดครงใหญ ค. ทฤษฎสภาวะคงท ง. ถกทกขอ

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 4 เอกภพ หนาท 2

175

5. ในทฤษฎการระเบดครงใหญกลมมวลสารทเกดจากการระเบดครงรนแรงมหาศาลครงนถกเหวยงตวออกไปแลวรวมตวเปนกลมดาว เรยกวาอะไร ก. ซปเปอรโนวา ข. เอกภพ

ค. กาแลคซ ง. ดาวหาง

ตองทาโดยไมยอนกลบไปดใหม ใหได.....

ไดคะแนน ............................ คะแนน

พอใจ เฉย ๆ ไมพอใจ

(ประเมนความรสกตวเองดวยนะจะ)

176

บทความท 2 จดกาเนดกาแลกซ ทฤษฎของนกดาราศาสตรเรองจดกาเนดของกาแลคซกลาววา กลมแกสไฮโดรเจน และฮเลยม ซงถกเหวยงออกมาจากการระเบดครงใหญ (Big Bang) เมอครงเรมตนของการเกดเอกภพ จะแตกออกมาเปนกลมๆ ภายหลงทกลมแกสเหลาน ถกเหวยงออกมาจากการระเบดครงใหญแลว กลมแกสเหลาน แตละกลมจะรวมตวกน เพราะแรงดงดดระหวางละอองแกสดวยกน การรวมตวกนของกลมแกส จงทาใหเกดดวงดาวดวงแรกขนมาในกลมแกส แกสและฝนละอองทยงมไดรวมตวกนเปนดวงดาวจะแผคลมอยรอบๆ เปนวงแหวนโคงอยหางออกมาจากใจกลางของกาแลคซ ตอมาสสารของกลมละอองและแกสเหลาน จงไดรวมตวกนเปนดวงดาว มอายนอยกวาดวงดาวทอยในบรเวณศนยกลางของกาแลคซ ดวงอาทตยของเราเปนดวงดาวทมอายนอยกวาดวงดาวทอยในบรเวณจดศนยกลางของกาแลคซทางชางเผอก กลมกาแลคซ (Cluster of Galaxy) กาแลคซแมจะอยหางกนเปนระยะไกลมากกตาม แตความจรงนน กาแลคซจะรวมตวกนเปนสมาชกเดยวกนในกลมใดกลมหนง และในแตละกลมจะมกาแลคซไมเทากน จากการวจยเรองกลมของกาแลคซของนกดาราศาสตรบางคน สรปไดวา กาแลคซทสวางมากทสด ในกลมกาแลคซกลมใดกตามถอวา กาแลคซนน เปน “เทยนมาตรฐาน” กลาวคอ ชวยใหนกดาราศาสตรใชความสวางของกาแลคซนนๆ ทาการศกษาเรองกฎของฮบเบล จากการศกษากลมของกาแลคซนเอง ทาใหทราบวา การขยายตวของเอกภพเกดจากการเคลอนทของกลมกาแลคซ แตละกลมมากกวา แตละกาแลคซตางกเคลอนทไปจากกาแลคซทางชางเผอกของเรา

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 4 เอกภพ หนาท 3

177

คาสง : จงเลอกคาตอบทถกตองทสด (5 คะแนน)

1. จากการระเบดครงใหญ (Big Bang) ทาใหเกดแกสใดขน ก. ออกซเจนและไนโตรเจน ข. ไฮโดรเจนและฮเลยม ค. ไฮโดรเจนและออกซเจน ง. ฮเลยมและออกซเจน

2. อายของดวงอาทตยเมอเทยบกบดวงดาวทอยในบรเวณจดศนยกลางของกาแลคซ เปนอยางไร ก. มากกวา ข. เทากน ค. นอยกวา ง. ไมสามารถวดได

3. เทยนมาตรฐาน คออะไร ก. กาแลคซทสวางนอยทสดในกลมกาแลคซดวยกน ข. กาแลคซทสวางมากทสดในกลมกาแลคซดวยกน ค. กาแลคซทใหญทสดในกลมกาแลคซดวยกน ง. กาแลคซทเลกทสดในกลมกาแลคซดวยกน

4. กฎของฮบเบล ใชลกษณะทางกายภาพใดของกาแลคซในการศกษา ก. ขนาด ข. แรงโนมถวง ค. อณหภม ง. ความสวาง

5. การขยายตวของเอกภพเกดจากอะไร ก. การเคลอนทของกลมกาแลคซ ข. การเคลอนทของดวงอาทตย

ค. การเคลอนทของกลมแกส ง. การเคลอนทของเนบวลา

ไดคะแนน ............................ คะแนน

พอใจ เฉยๆ ไมพอใจ

(ประเมนความรสกตวเองดวยนะจะ)

ตองทาโดยไมยอนกลบไปดใหม ใหได.....

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 4 เอกภพ หนาท 4

178

ขนท 2 ฝกวเคราะหประโยค

เวลา 50 นาท กจกรรมท 2.1

จงวเคราะหวา เนอความในประโยคตอไปนมความสมพนธกนในลกษณะใด โดยสงเกตคาเชอม ขอละ 1 คะแนน 1. ................... หลงจากบกแบง 3 นาท อณหภมของเอกภพจะลดลงเปนรอยลานเคลวน 2. ................... หลกฐานทสนบสนนทฤษฎบกแบง คอ 1) การขยายตวของเอกภพ 2) อณหภมพน หลงของเอกภพ 3. ................... นกดาราศาสตรเขาใจวาเอกภพกาลงขยายตว เนองจาก กาแลคซเคลอนทไกลออกไป ดวยความเรวทเพมขนตามระยะหาง 4. ................... กาแลคซมองคประกอบทสาคญคอ ดาวฤกษและเนบวลา 5. ................... กาแลคซทางชางเผอกจะประกอบดวยดาวฤกษทงหมดในทางชางเผอก ดาวฤกษทงหลาย ทเราเหนบนฟา และระบบสรยะ 6. ................... สาเหตสาคญททาใหนกดาราศาสตรยงไมสามารถสองกลองศกษากาแลคซจานวนมาก เพราะ กาแลคซอยไกลออกไปมาก 7. ................... กาแลคซทใหญทสดประกอบดวยดาวฤกษหลายลานลานดวงและมขนาดหลายปแสง 8. ................... อปสรรคสาคญของการศกษาลกษณะทางชางเผอกจากภายใน คอ ฝน ระหวางดวงดาว (Interstellar Dust)

กาหนดให A แทนความสมพนธแบบเทากน / คลายกน B แทนความสมพนธแบบเปนเหตเปนผลกน C แทนความสมพนธแบบเปนสวนขยาย/สนบสนนกน D แทนความสมพนธแบบขดแยงกน

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 4 เอกภพ หนาท 5

179

9. ................... เอกภพเกดจากปรากฏการณบกแบง 10. ................. จากปรากฏการณคอปเปลอรของฮบเบล อตราเรวของกาแลคซเปนปฏภาคโดยตรง กบระยะหาง

ไดคะแนน ............................ คะแนน พอใจ เฉยๆ ไมพอใจ

(ประเมนความรสกตวเองดวยนะจะ)

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 4 เอกภพ หนาท 6

180

กจกรรม 2.2 ใหนกเรยนทาตามคาถามของโจทยแตละบทความ

บทความท 1 สรรพสงทงปวงเกดจากสาเหตเรมตนเดยวกนเรยกวา บกแบง หรอการระเบดครงใหญ เราคดวา ณ จดระเบดใหญเอกภพมขนาดเปนศนยและอณหภมสงเปนอนนต แตเมอเอกภพขยายตวอณหภมของการแผรงสลดลง ณ จดเรมตนเอกภพมแตพลงงาน ภายหลงการระเบดครงใหญ จงเกดสสาร ขณะเกดบกแบง มเนอสารเกดขนในรปของอนภาคพนฐาน ชอ ควารก (เปนสสารทมขนาดเลกทสด ประกอบดวยอเลกตรอนและอนภาคพเศษ) อเลกตรอน นวทรโน และโฟตอน ซงเปนพลงงาน เมอเกดอนภาคกจะเกดปฏอนภาค ทมประจไฟฟาตรงขามทาใหประจไฟฟารวม ของเอกภพเปนศนย เมอปฏอนภาคพบกบอนภาคชนดเดยวกนจะหลอมรวมกน เนอสารหายไปเปนพลงงาน จนหมดสน ถาเอกภพมจานวนอนภาคเทากบจานวนปฏอนภาคพอด เมอพบกนจะกลายเปนพลงงานทงหมด กจะ ไมเกดกาแลคซ ดาวฤกษและระบบสรยะ แตในธรรมชาตมอนภาคมากกวาปฏอนภาค ดงนนเมอปฏอนภาคพบกบอนภาคนอกจากจะไดพลงงานเกดขนแลว ยงมอนภาคเหลออย และนคอ อนภาคทกอกาเนดเปนสสารของเอกภพในปจจบน

เลขกากบ ขอความ 01 สรรพสง 02 บกแบง 03 การระเบดครงใหญ 04 สสาร 05 เกดอนภาค 06 เกดปฏอนภาค 07 จานวนอนภาคเทากบจานวนปฏอนภาค 08 ไมเกดกาแลคซ ดาวฤกษและระบบสรยะ

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 4 เอกภพ หนาท 7

181

คาถาม ขอความทเปนผลทตามมาจากขอความตอไปนคอขอความใด (ใหเขยนเฉพาะเลขกากบของขอความทเปนผล) และสงเกตไดจากคาเชอมใด (4 คะแนน)

ขอความ ผลทตามมา คาเชอม 1. บกแบง 2. การระเบดครงใหญ 3. เกดอนภาค 4. จานวนอนภาคเทากบจานวนปฏอนภาค

ไดคะแนน ............................ คะแนน

พอใจ เฉยๆ ไมพอใจ

(ประเมนความรสกตวเองดวยนะจะ)

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 4 เอกภพ หนาท 8

182

ขนท 3 ฝกเชอมโยงความคด เวลา 50 นาท

กจกรรมท 3.1 คาสง : เนอความในประโยคตอไปนมความสมพนธกนในลกษณะใด จงแสดงความเชอมโยงสมพนธของขอความทเนนดวยตวหนาในแตละขอ โดยใชสญลกษณทกาหนดให ดงน (ขอละ 2 คะแนน) ตวอยาง ความพยายามของทานเทานนทจะนาไปสความสาเรจ ความพยายาม ความสาเรจ 1. หลกฐานทสนบสนนทฤษฎบกแบง คอ 1) การขยายตวของเอกภพ 2) อณหภมพนหลงของเอกภพ 2. กาแลคซ มองคประกอบทสาคญคอ ดาวฤกษและเนบวลา 3. นกดาราศาสตรเขาใจวา เอกภพกาลงขยายตว เนองจาก กาแลคซเคลอนทไกลออกไปดวยความเรวทเพมขนตามระยะหาง 4. สาเหตสาคญททาใหนกดาราศาสตรยงไมสามารถสองกลองศกษากาแลคซจานวนมาก เพราะกาแลคซอยไกลออกไปมาก

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 4 เอกภพ หนาท 9

แสดงความสมพนธแบบเปนเหตเปนผลกน โดยทขอความทเปนเหตอย ทางงหางลกศร และขอความทเปนผลอยทางหวลกศร แสดงความสมพนธในทางความหมายเดยวกน หรอเปนสวนขยาย/ สวนประกอบ แสดงความสมพนธแบบยบยง โดยทหางลกศรเปนขอความทเปนเหต ซงมผลยบยงขอความทางหวลกศร ×

183

5. หลงจากบกแบง 3 นาท อณหภมของเอกภพจะลดลงเปนรอยลานเคลวน 6. เอกภพเกดจากปรากฏการณบกแบง 7. กาแลคซทใหญทสดประกอบดวยดาวฤกษหลายลานลานดวงและมขนาดหลายปแสง 8. กาแลคซทางชางเผอกจะประกอบดวยดาวฤกษทงหมดในทางชางเผอก ดาวฤกษทงหลายทเราเหนบนฟา และระบบสรยะ

ไดคะแนน ............................ คะแนน

พอใจ เฉยๆ ไมพอใจ

(ประเมนความรสกตวเองดวยนะจะ)

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 4 เอกภพ หนาท 10

184

กจกรรมท 3.2 คาสง : เนอความในบทความตอไปนมความสมพนธกนในลกษณะใด จงแสดงความเชอมโยงสมพนธของขอความทเนนดวยตวหนาในแตละขอ โดยใชสญลกษณทกาหนดให ดงน (10 คะแนน)

บทความ สรรพสงทงปวงเกดจากสาเหตเรมตนเดยวกนเรยกวา บกแบง หรอการระเบดครงใหญ เราคดวา ณ จดระเบดใหญเอกภพมขนาดเปนศนยและอณหภมสงเปนอนนต แตเมอเอกภพขยายตวอณหภมของการแผรงสลดลง ณ จดเรมตนเอกภพมแตพลงงาน ภายหลงการระเบดครงใหญจงเกดสสาร ขณะเกดบกแบง มเนอสารเกดขนในรปของอนภาคพนฐาน ชอ ควารก (เปนสสารทมขนาดเลกทสดประกอบดวยอเลกตรอนและอนภาคพเศษ) อเลกตรอน นวทรโน และโฟตอน ซงเปนพลงงาน เมอเกดอนภาคกจะเกดปฏอนภาค ทมประจไฟฟาตรงขาม ทาใหประจไฟฟารวมของเอกภพเปนศนย เมอปฏอนภาคพบกบอนภาคชนดเดยวกนจะหลอมรวมกน เนอสารหายไปเปนพลงงานจนหมดสน ถาเอกภพมจานวนอนภาคเทากบจานวนปฏอนภาคพอด เมอพบกนจะกลายเปนพลงงานทงหมด กจะไมเกดกาแลคซ ดาวฤกษและระบบสรยะ แตในธรรมชาตมอนภาคมากกวาปฏอนภาค ดงนนเมอปฏอนภาคพบกบอนภาคนอกจากจะไดพลงงานเกดขนแลว ยงมอนภาคเหลออย และนคอ อนภาคทกอกาเนดเปนสสารของเอกภพในปจจบน

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 4 เอกภพ หนาท 11

แสดงความสมพนธแบบเปนเหตเปนผลกน โดยทขอความทเปนเหตอย ทางงหางลกศร และขอความทเปนผลอยทางหวลกศร แสดงความสมพนธในทางความหมายเดยวกน หรอเปนสวนขยาย/ สวนประกอบ แสดงความสมพนธแบบยบยง โดยทหางลกศรเปนขอความทเปนเหต ซงมผลยบยงขอความทางหวลกศร ×

185

ชดกจกรรมการเรยนแบบจดกรอบมโนทศน ชดท 4 เอกภพ หนาท 12

วา.... จบซะแลว

เจอกนใหมโอกาสหนาครบ

บาย บาย...

ได ............................. คะแนน

พอใจ เฉยๆ ไมพอใจ

(ประเมนความรสกตวเองดวยนะจะ)

ภาคผนวก ค

รายนามผเชยวชาญในการตรวจสอบเครองมอในการวจย

187

รายนามผเชยวชาญในการตรวจสอบเครองมอในการวจย

นางสาวสจตรา คาเนตร อาจารย ระดบ 8 วชาวทยาศาสตร โรงเรยนเทศบาล ๔ (วดบารงธรรม) นางสภาวรรณ บญอวน อาจารย ระดบ 7 วชาฟสกส โรงเรยนเทศบาล ๔ (วดบารงธรรม) นายจารญ พศาลเอก อาจารย ระดบ 7 คณตศาสตร (ฝายวดผลและประเมนผล) โรงเรยนเทศบาล ๔ (วดบารงธรรม)

ประวตยอผทาสารนพนธ

189

ประวตยอผทาสารนพนธ ชอ ชอสกล นายพฤทธ มาเนตร วนเดอนปเกด 10 พฤศจกายน 2526 สถานทเกด อาเภอเมอง จงหวดพษณโลก สถานทอยปจจบน 2/7 ถนนพหลโยธน ตาบลปากเพรยว อาเภอเมอง จงหวดสระบร 18000 ตาแหนงหนาทการงานปจจบน ครผสอน สถานททางานปจจบน โรงเรยนเทศบาล ๔ (วดบารงธรรม) เลขท 2/7 ถนนพหลโยธน

ตาบลปากเพรยว อาเภอเมอง จงหวดสระบร 18000 ประวตการศกษา พ.ศ. 2543 มธยมศกษาปท 6 จาก โรงเรยนพษณโลกพทยาคม อาเภอเมอง จงหวดพษณโลก พ.ศ. 2548 วทยาศาสตรบณฑต (วท.บ.) จาก มหาวทยาลยนเรศวร พ.ศ. 2551 เศรษฐศาสตรบณฑต (ศศ.บ.) จาก มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช พ.ศ. 2553 ศกษาศาสตรมหาบณฑต กศ.ม. (การมธยมศกษา) จาก มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ