ข้อเสนอแผนพัฒนากำาลังการผลิต ......ข...

ขอเสนอแผนพฒนากำาลงการผลตไฟฟา 2555-2573 (แผนพดพ 2012) และกรอบเพอการพฒนา

ความรบผดชอบตรวจสอบไดของการวางแผนภาคพลงงานไฟฟา

ชนชม สงาราศร กรเซน และ ดร. ครส กรเซน

เมษายน 2555

ขอเสนอแผนพฒนากำาลงการผลตไฟฟา 2555-2573 (แผนพดพ 2012) และกรอบเพอการพฒนาความรบผดชอบตรวจสอบไดของการวางแผนภาคพลงงานไฟฟา

3

สารบญตาราง 4

สารบญแผนภม 5

อภธานศพท / ตวยอ 6

บทนำา 7

วตถประสงคของนโยบายพลงงานและกรอบนโยบาย 8

แผนพฒนากำาลงการผลตไฟฟา 2553-2573: ขอวจารณ 11 • การคาดการณความตองการพลงงานไฟฟา 11

• แผนพฒนากำาลงการผลตไฟฟา:การจดหาพลงงานเพอตอบสนองความตองการ 17

ทางเลอกแหลงพลงงาน 18 • การใชพลงงานอยางมประสทธภาพและการจดการดานการใชพลงงาน 18

• พลงงานหมนเวยน 21

• การผลตพลงไฟฟาและความรอนรวมทมประสทธภาพสง 24

(Cogenerationหรอ“โคเจนเนอเรชน”)

• การขยายทอสงกาซเพอรองรบการเตบโตของโรงไฟฟาโคเจนเนอเรชน 26

• การยดอายโรงไฟฟาและการปรบปรงประสทธภาพโรงไฟฟา 27

(Plant life extension and Repowering)

• การสรางโรงไฟฟาใหมแทนททเคยมโรงไฟฟาอยแลว(BrownfieldSiting) 27

• โรงไฟฟากาซธรรมชาตถานหนนวเคลยรและพลงนำาขนาดใหญ 28

สมมตฐานและหลกการในการจดทำาแผนพดพ 2012 28

สมมตฐานเรองทางเลอกแหลงพลงงาน 29 • การใชพลงงานอยางมประสทธภาพ/การจดการดานการใชไฟฟา(EE/DSM) 29

• พลงงานหมนเวยน 31

• การผลตพลงไฟฟาและความรอนรวมทมประสทธภาพสงหรอ“โคเจนเนอเรชน” 32

• การยดอายการใชงานโรงไฟฟา 34

สารบญ


4

ผลการวเคราะห: เปรยบเทยบแผนพดพ 2010 และแผนพดพ 2012 36 • ภาพรวมแหลงพลงงาน:เปรยบเทยบแผนพดพ2010และแผนพดพ2012 36

• การประหยดงบลงทน:เปรยบเทยบแผนพดพ2010และแผนพดพ2012 39

• การบรรลนโยบายของรฐบาล:เปรยบเทยบแผนพดพ2010กบแผนพดพ2012 41

• ความเพยงพอของแหลงพลงงาน 41

• การพงตนเองไดในเรองพลงงาน:การลดการพงพาการนำาเขา 42

• การสงเสรมพลงงานหมนเวยน 43

• การลดการปลอยกาซเรอนกระจก 44

• การลดผลกระทบทางสขภาพและสงแวดลอม 46

• ภาระตอผบรโภค 47

ขอเสนอแนะเชงนโยบาย 50

รวมรบรองรายงานโดย 54

บรรณานกรม 56

ตารางท 1: มตสดานของความมนคงทางพลงงานจากการทบทวนบทความทางวชาการ91ชน 9

ตารางท 2: ขอเสนอกรอบตวชวดเพอใหมการเชอมความรบผดชอบระหวางกระบวนการ 10

วางแผนพฒนาพลงงานกบนโยบายพลงงานของรฐบาลตามทกำาหนดไว

ในพ.ร.บ.การประกอบกจการพลงงาน2550

ตารางท 3: การเตบโตของGDPทคาดการณและทเกดขนจรงในป2550-2554 14

รวมถงการเตบโตทคาดการณสำาหรบป2555-2559

ตารางท 4: สมมตฐานทใชในการพยากรณความตองการในแผนพฒนา 16

กำาลงการผลตไฟฟา2555

ตารางท 5: เปรยบเทยบคาพยากรณความตองการสงสดทใชในแผนพดพ2010 16

กบแผนพดพ2012

ตารางท 6: เปาการประหยดพลงงานของรฐบาล 20

ตารางท 7: ปรมาณพลงงานหมนเวยนจากVSPPและSPPทเขาระบบแลว 21

และทลงนามในสญญาซอขายไฟฟา(PPA)แลวณเดอนกนยายน2554

ตารางท 8: กำาลงการผลตพงไดของพลงงานหมนเวยนทใชในแผนพดพ2010 24

และแผนพดพ2012

ตารางท 9: โครงการผลตไฟฟาแบบทโคเจนเนอเรชนทอยระหวางการดำาเนนการ 25

หรอมศกยภาพและความเปนไปไดในเชงพาณชยในประเทศไทย

ตารางท 10:พลงงานประหยดสะสมจากมาตรการดานการใชและประสทธภาพพลงงาน 30

ในแผนพดพ2012และแผนพดพ2010

ตารางท 11:กำาลงผลตจากพลงงานหมนเวยนหนวยเปนเมกะวตตในแผนพดพ2010 31

และแผนพดพ2012

สารบญตาราง


5

สารบญแผนภม

ตารางท 12:กำาลงผลตพงไดสมมตทใชในแผนพดพ2010และแผนพดพ2012 32

ตารางท 13: เปรยบเทยบกำาลงผลตแบบโคเจนเนอเรชน(เมกะวตต)ในแผนพดพ2010 33


ตารางท 14:รายชอโรงไฟฟาทมกำาหนดจะหมดอายการใชงานในระหวางแผนพดพ2010 34

ตารางท 15:แหลงพลงงานเพมเตมจนถงป2573ระหวางแผนพฒนากำาลงผลตไฟฟา2553-2573 37

(แผนพดพ2010)กบรางแผนพฒนากำาลงผลตไฟฟา2555-2573(แผนพดพ2012)

ตารางท 16: โครงการโรงไฟฟาทอยในแผนพดพ2010แตเปนโครงการทไมจำาเปน 38

ตอการรกษาความมนคงระบบจงไมปรากฏอยในแผนพดพ2012

ตารางท 17:สรปโครงการไฟฟาทแผนพดพ2012เหนวาไมจำาเปนและตนทนการลงทน 39

ของโครงการเหลานนซงจะสามารถหลกเลยงไดหากไมดำาเนนโครงการ

ตารางท 18:ประเภทของการลงทนทแผนพดพ2012ระบและงบประมาณการลงทน 40

ทจำาเปนสำาหรบแผนพดพ2012

ตารางท 19: ไฟฟาสำารองตามแผนพดพ2012 41

ตารางท 20:สดสวนพลงงานไฟฟาจากแหลงในและนอกประเทศ 42

ตารางท 21: เปรยบเทยบกำาลงผลตไฟฟาในแผนพดพ2010กบแผนพดพ2012 43

ตารางท 22: เปรยบเทยบการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดระหวางแผนพดพ2010 44


ตารางท 23:สมมตฐานทใชในการคำานวณประเภทการปลอยกาซตางๆจากการผลตพลงงาน 45

ตารางท 24:ตนทนของไฟฟาทสงถงผบรโภค(ไมรวมตนทนภายนอก) 48

หนวยเปนบาท/กโลวตตชวโมง

ตารางท 25: เปรยบเทยบตนทนการบรการไฟฟาทสงไฟยงผบรโภคในแผนพดพ2010 49


แผนภมท 1: คาพยากรณความตองการไฟฟาสงสดของรฐบาลในชวงหลายปทผานมา 13

แผนภมท 2: การเตบโตของผลตภณฑมวลรวมประชาชาต(GDP) 14

แผนภมท 3: ปรมาณความตองการไฟฟาสงสดทเพมขนจรงรายปหนวยเปนเมกะวตต 15

แผนภมท 4: บทบาทของการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ/การจดการดานการใชพลงงาน 19

(EE/DSM)ในการวางแผนกจการพลงงาน:เปรยบเทยบภมภาคแปซฟก

ตะวนตกเฉยงเหนอของสหรฐอเมรกา

แผนภมท 5: แหลงพลงงานในแผนพดพ2010เปรยบเทยบกบแผนพดพ2012 36

แผนภมท 6: เปรยบเทยบแผนพดพ2010กบแผนพดพ2012ในเรองการปลอย 47

ไนโตรเจนไดออกไซด(NOX)ซลเฟอรไดออกไซด(SO

2)ฝนละอองรวม

(totalsuspendedparticles-TSP)และปรอท(Hg)ในป2553และ2573


6

CCGT โรงไฟฟาพลงรวมกงหนกาซ

DSM การจดการดานการใชพลงงาน

EE มาตรการประสทธภาพพลงงาน

RE พลงงานหมนเวยน

PDP แผนพฒนากำาลงการผลตไฟฟา

GDP ผลตภณฑมวลรวมประชาชาต

กฟผ. การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย

กกพ. คณะกรรมการกำากบกจการพลงงาน

Load Factor คาตวประกอบการใชไฟฟา

กฟน. การไฟฟานครหลวง

กฟภ. การไฟฟาสวนภมภาค

MW เมกะวตต

RM กำาลงผลตสำารอง

GHG กาซเรอนกระจก

SO2 ซลเฟอรไดออกไซด

NOx ไนโตรเจนไดออกไซด

PM ฝนละออง

Hg ปรอท

GW กกะวตต

GWh กกะวตตชวโมง=1,000,000กโลวตตชวโมง

kWh กโลวตตชวโมง

MWh เมกะวตตชวโมง=1,000กโลวตตชวโมง

Ktoe กโลตนนำามนเทยบเทา

PPA สญญาซอขายไฟฟา

IPP ผผลตไฟฟาอสระ

SPP ผผลตไฟฟารายเลก

VSPP ผผลตไฟฟาขนาดเลกมาก

CHP/Cogeneration ระบบผลตพลงไฟฟาและความรอนรวมหรอโคเจนเนอเรชน

กพช. คณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต

สนพ. สำานกงานนโยบายและแผนพลงงาน

CO2 กาซคารบอนไดออกไซด

CFL หลอดไฟเกลยวประสทธภาพสง

อภธานศพท/ตวยอ


7

บทนำา

แผนพฒนากำาลงการผลตไฟฟา (PowerDevelopmentPlan-พดพ) ของประเทศไทย เปนแผนทจดทำาขน

เปนประจำาโดยการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) แผนดงกลาวเปนแผนแมบทสำาหรบการลงทนพฒนา

กำาลงการผลตไฟฟาในประเทศ ตวแผนฯ จะกำาหนดวาจะมการสรางโรงไฟฟาแบบใดขนบาง เปนจำานวนเทาไร

ทไหนและเมอไรแผนพดพมนยยะทคอนขางกวางขวางโดยไมเพยงแตกำาหนดอนาคตของภาคพลงงานภมทศน

ทางสงคมและสงแวดลอมของประเทศเทานนหากยงสงผลตอประเทศเพอนบานตางๆอกดวย

แผนพฒนากำาลงการผลตไฟฟาฉบบทางการสะทอนใหเหนถงกระบวนการวางแผนทเปนปญหาถงขนวกฤต

การเลอกทจะสรางโรงไฟฟาจำานวนมากทกอมลพษ สรางความขดแยง มตนทนและความเสยงสง แทนทจะเปน

ทางเลอกอนๆทปลอดภยกวาสะอาดกวาและถกกวานนขดกบนโยบายดานการพลงงานของประเทศไทยและ

ยงขดกบผลประโยชนของประชากรสวนใหญของประเทศอกดวย จากการศกษาจำานวนมาก ผไดรบผลกระทบ

สวนใหญคอชาวบานทยากจนในชนบทปญหาตางๆทเกดขนมตงแตโรคเกยวกบระบบทางเดนหายใจอยางรนแรง

ในกลมชาวบานหลายรอยคนอนเกดจากโรงไฟฟาและเหมองถานหน1ความขดแยงรนแรงทเกยวเนองกบโรงไฟฟา

ไปจนถงราคาสนคาตางๆ ทแพงขนจากการลงทนทมากเกนจำาเปน การลงทนในโครงการผลตไฟฟาพลงนำา

ในประเทศเพอนบานไดทำาใหเกดการละเมดสทธมนษยชน ทำาลายวถชวตของชมชนรมแมนำานบแสนๆ ชมชน

เกดนำาทวมพนทอนรกษทมคณคาและทำาลายระบบนเวศของแมนำาทประชาชนหลายลานคนตองอาศยพงพง

เอกสารฉบบนเปนขอเสนอแผนพฒนากำาลงการผลตไฟฟาฉบบใหมเราไมอยากเรยกแผนนวา“แผนพฒนา

กำาลงการผลตไฟฟาฉบบทางเลอก” เพราะเราเชอวาแผนดงกลาวไมควรจะถกลดสถานะเปนเพยงแค “ทางเลอก”

เราเรยกแผนนงายๆวา“แผนพฒนากำาลงการผลตไฟฟา2555-2573”(แผนพดพ2012)โดยมงหมายใหสอดคลอง

กบนโยบายของประเทศไทยและผลประโยชนของประชาชนไทยมากยงขน เราไมไดอยากใหแผนพฒนากำาลง

การผลตไฟฟาฉบบนเปนเพยงแผนฯ“ฉบบเดยว”แตอยากใหเปนแผนฯหนงทไดรบการพจารณาเปรยบเทยบกบ

แผนพฒนากำาลงการผลตไฟฟาฉบบอนๆเราหวงวาแผนฯฉบบอนๆทมการเสนอขนมานนจะไดรบการนำาเสนอ

1 การคนขอมลทาง google โดยใชภาษาไทย ในเรองผลกระทบทางสงแวดลอมและสขภาพของโรงไฟฟาถานหนแมเมาะ ไดผลการคนหา

120,000รายการ

ขอเสนอแผนพฒนากำาลงการผลตไฟฟา 2555-2573 (แผนพดพ 2012) และกรอบเพอการพฒนาความรบผดชอบ

ตรวจสอบไดของการวางแผนภาคพลงงานไฟฟาโดยชนชมสงาราศรกรเซนและดร.ครสกรเซน


8

ตอสาธารณะในลกษณะทเนนถงคณคาและสมมตฐานทมรากฐานมาจากการคาดการณภาพอนาคตแบบตางๆ

และหวงวาจะมการเลอกใชแผนพฒนากำาลงการผลตไฟฟาฉบบทมความเปนเหตเปนผลในทางวทยาศาสตรมากทสด

โดยสอดคลองกบวตถประสงคทางนโยบายของรฐบาลและตอบสนองกบความตองการของสาธารณชนไทย

ในหลายปทผานมา“ความมนคงทางพลงงาน”ไดกลายเปนคาถาสำาคญทใชรบรองความชอบธรรมสำาหรบ

แผนพฒนากำาลงการผลตไฟฟาฉบบทางการของรฐบาลและการกำาจดขอเสนอทางเลอกอนๆออกไปโดยไมมการ

อภปรายแลกเปลยนความเหนอยางจรงจงแตความมนคงทางพลงงานนนคออะไรกนแนในเอกสารฉบบนเราเสนอ

ชดตวชวดความมนคงทางพลงงานเชงปรมาณและตวชวดอนๆ เพอชวดความสอดคลองของแผนพฒนากำาลง

การผลตไฟฟาฉบบตางๆกบเปาหมายทางนโยบายของไทยเราใชตวชวดเหลานมาประเมนแผนพดพ2012โดย

เปรยบเทยบกบแผนพดพ2010

การศกษาชนนสรปดวยขอเสนอแนะเชงนโยบายเพอใหมการปรบปรงกระบวนการวางแผน ตลอดจน

การปฏรปอตสาหกรรมพลงงานและโครงสรางการกำากบดแลเพอใหการพฒนาและการดำาเนนการของกจการ

พลงงานมความสอดคลองกบเปาหมายทางนโยบายทกำาหนดไวของรฐบาลมากยงขน

วตถประสงคของนโยบายพลงงานและกรอบนโยบาย

พ.ร.บ.การประกอบกจการพลงงานพ.ศ. 2550 เปนกฎหมายหลกทควบคมเรองพลงงานในประเทศไทย

ตามพ.ร.บ.ฉบบดงกลาวรฐบาลไทยชดตางๆไดกำาหนดเปาหมายเชงนโยบายของกจการพลงงานไวดงน

•• ความมนคงทางพลงงาน:จดหาพลงงานใหเพยงพอกบความตองการ

•• การพงพาพลงงาน:ลดการพงพาพลงงานนำาเขาจากตางประเทศ

•• สงเสรมพลงงานหมนเวยน:เพมสดสวนการใชพลงงานหมนเวยน

•• ใชพลงงานอยางมประสทธภาพ:ลดความเขมขนของการใชพลงงาน

•• กระจายแหลงและชนดของเชอเพลง

•• ลดการปลอยกาซคารบอนไดออกไซด

•• ลดผลกระทบจากการจดหาพลงงาน

•• อตราคาบรการพลงงานทเปนธรรมและสมเหตสมผลสำาหรบผบรโภค

ภายใตพ.ร.บ. การประกอบกจการพลงงาน รฐบาลนายอภสทธ เวชชาชวะ ไดใหความเหนชอบกบแผน

สองฉบบ คอ แผนพฒนาพลงงานหมนเวยน ซงกำาหนดใหมการเพมสดสวนการใชพลงงานหมนเวยนเปน

รอยละ20ภายใน15ป(นบจากพ.ศ.2552)และแผนอนรกษพลงงาน20ปซงกำาหนดเปาหมายในการลดความ

เขมขนของการใชพลงงานลงรอยละ25จากอตราของป2548ใหไดภายใน20ปความเขมขนของการใชพลงงาน

(energyintensity)นนเปนการวดความไมมประสทธภาพทางพลงงานของเศรษฐกจและหมายถงปรมาณพลงงาน

ทใชตอหนวยผลตภณฑมวลรวมของประเทศ (GDP) เมอเดอนสงหาคม 2554 รฐบาลยงลกษณ ชนวตร ยนยน


9

เปาหมายการลดความเขมขนของการใชพลงงานลงรอยละ25และตงเปาวาจะใชพลงงานหมนเวยนและพลงงาน

ทางเลอกใหไดรอยละ25ของความตองการพลงงานของประเทศไทย(2554)

แมวานโยบายดานพลงงานของรฐบาลทกำาหนดไวจะมวตถประสงคหลายดานดงทสรปไวดานบน แต

“ความมนคงดานพลงงาน”กดเหมอนจะเปนวตถประสงคทสำาคญกวาขออนๆในการวางแผนพฒนากำาลงการผลต

ไฟฟาในทางปฏบต ในเอกสารของทางการไมไดมการนยามคำาวา “ความมนคงทางพลงงาน” ไวอยางชดเจน

แตโดยทวไปคำานมกจะใชหมายถงการมพลงงานพรอมใหใช จากการทบทวนบทความวชาการ 91 ชนทผานการ

ประเมนโดยนกวชาการอนๆ มากอน ในเรองความมนคงทางพลงงาน Brown (2554) พบวา “ความมนคง

ทางพลงงาน”นนมมตหลกๆสดานดงทสรปไวในตาราง1คอความพรอมใช (availability) (ของแหลงพลงงาน)

ความสามารถจายได(ราคาของคาบรการพลงงาน)ความมประสทธภาพและการดแลรกษาสงแวดลอม

มต คำาอธบาย ตวชวด (ตวอยาง) สดสวนของ

บทความ

ปรมาณ • การกระจายแหลงพลงงานและ

เชอเพลง

• การลดการพงพงแหลงพลงงาน

นำาเขา

• การพงพงการนำาเขา

พลงงานรปแบบตางๆ

• การกระจายแหลงเชอเพลง

82%

ราคา • การใหบรการในราคาทสามารถ

จายได

• การลดความผนผวนของราคา

• คาไฟฟาตอเดอน 51%

ประสทธภาพ • ประสทธภาพดานพลงงาน

ของการใชการแปรรปและ

ประโยชนทางดานเศรษฐกจ

• ความสมพนธของพลงงาน

ตอจดพ

• การใชไฟฟาตอหว

34%

สงแวดลอม • การรกษาสงแวดลอมและ

ทรพยากรสำาหรบชนรนหลง

• การปลอยกาซเรอนกระจก

• การปลอยกาซซลเฟอร

ไดออกไซต

26%

ตารางท 1: มตสดานของความมนคงทางพลงงาน จากการทบทวนบทความทางวชาการ 91 ชน แหลงทมา:

Brown, 2011

แนวนโยบายพนฐานดานพลงงานของรฐบาลไทยตามทบญญตไวในพ.ร.บ.การประกอบกจการพลงงานนน

ครอบคลมมตความมนคงของพลงงานทงสดาน ทวา มความเชอมโยงอยนอยมากหรอแทบไมมเลยระหวาง

การวางแผนกจการพลงงานในทางปฏบตกบมตตางๆของ“ความมนคงทางพลงงาน”ตามทบญญตไวในกฎหมาย

กลาวอกนยหนงกคอ ยงไมเคยมการประเมนอยางเปนระบบถงผลลพธจากกระบวนการวางแผนพฒนากำาลง

การผลตไฟฟาโดยองกบกรอบนโยบายพนฐานเรองพลงงานเลยพดพฉบบตางๆทมมาในอดตนนมกจะเนนเรอง

การจดหาพลงงานมากเกนไป บนความสญเสยของสงแวดลอม ประสทธภาพทางเศรษฐกจและการใชพลงงาน

โดยรวมและราคาทผบรโภคตองจาย


10

เราขอเสนอกรอบในการประเมนผลลพธของพดพใหสะทอนมตทงสดานทBrown ไดสรปไวดงในตารางท 2

เพอใหเกดและมการปรบปรงการรบผดชอบตรวจสอบไดของกระบวนการจดทำาพดพตอวตถประสงคเชงนโยบาย

ของรฐบาล เราเสนอชดตวชวดแบบงายๆ ในแตละมตเรองความมนคงทางพลงงานเอาไว เชน รอยละของการ

นำาเขาพลงงานตนทนของการจดเกบคาไฟฟาความเขมขนของการใชพลงงานไฟฟาและการปลอยกาซเรอนกระจก

ทงหมดเพอใชประเมนและเปรยบเทยบประสทธภาพการทำางานของแผนพฒนาพลงงานตามวตถประสงคนโยบาย

ตางๆ

ในสวนหลงๆของเอกสารฉบบน เรานำาตวชวดเหลานมาใชเปรยบเทยบระหวางแผนพฒนากำาลงการผลต

ไฟฟาฉบบพ.ศ.2553ทไดรบการอนมตกบแผนพฒนากำาลงการผลตไฟฟา2555หรอแผนพดพ2012ทเราเสนอ

เราหวงวากรอบการรบผดชอบตรวจสอบไดนจะไดรบการพจารณามการนำาไปใชและพฒนาใหดขน เพอทำาให

แผนพฒนากำาลงการผลตไฟฟาในอนาคตสอดรบกบพ.ร.บ.การประกอบกจการพลงงานและตอบสนองตอนโยบาย

ทรฐบาลกำาหนด และเรายงหวงวา การวางแผนเรองกจการพลงงานในอนาคตจะไมไดพจารณาแผนพฒนากำาลง

การผลตไฟฟาทกฟผ.เปนผเสนอเพยงฉบบเดยวแผนพดพ2012ของเราดงทจะปรากฏดานลางนอาจถอไดวา

เปนรางขอเสนอเพอใหประเมนเปรยบเทยบกบรางฉบบอนๆ รวมถงรางของกฟผ. โดยอยบนฐานของกรอบ

การประเมนและการรบผดชอบดงทเสนอไวณทน

4 มตความมงคง

ดานพลงงาน

พรบ.การประกอบกจการพลงงาน

พ.ศ.2550 ตวชวด

ปรมาณ • ความเพยงพอดานพลงงาน

• ลดการพงพงพลงงานนำาเขา

• การกระจายแหลงพลงงาน

• กำาลงผลตสำารอง≥15%

• %การนำาเขาพลงงาน

• ดชนการกระจกตวของโรงไฟฟา

ราคา • ตนทนการใหบรการทไมแพง

• คาความเสยงตอราคาผนผวน

• คาไฟฟารายเดอน

• %โครงสรางราคาทอางองราคา

นำามน

ประสทธภาพ • ใชพลงงานอยางมประสทธภาพและ

เศรษฐกจ

• ความเขมขนพลงงานไฟฟา

(GWh/GDP)

สงแวดลอม • ลดผลกระทบดานสงแวดลอม • การปลอยกาซเรอนกระจก

• มลพษจากปลองโรงไฟฟา

ตารางท 2: ขอเสนอกรอบตวชวดเพอใหมการเชอมความรบผดชอบระหวางกระบวนการวางแผนพฒนา

พลงงานกบนโยบายพลงงานของรฐบาล ตามทกำาหนดไวในพ.ร.บ.การประกอบกจการพลงงาน 2550


11

แผนพฒนากำาลงการผลตไฟฟา 2553-2573: ขอวจารณ

กระบวนการจดทำาแผนพฒนากำาลงการผลตไฟฟา (พดพ) ในประเทศไทยนนดำาเนนไปตามขนตอนหลกๆ

สองขนตอนคอหนงการทำาการพยากรณความตองการไฟฟาและสองการจดทำาแผน(แผนพฒนากำาลงการผลต

ไฟฟา) ทกำาหนดรายการโรงไฟฟาทจะตองสรางและปอนเขาสระบบตามกรอบเวลา เพอใหสามารถตอบสนอง

การพยากรณความตองการไฟฟาไดโดยมความเชอถอไดระดบหนง

การพยากรณความตองการไฟฟานนจดทำาขนโดยคณะอนกรรมการการพยากรณความตองการไฟฟา

กระทรวงพลงงาน สวนแผนพฒนากำาลงการผลตไฟฟานนรางโดยกฟผ. ภายใตกรอบแนวนโยบายกวางๆ ของ

กระทรวงพลงงาน และจะตองผานการพจารณาไปตามลำาดบขนโดยคณะกรรมการชดตางๆ ทมปลดกระทรวง

พลงงานเปนประธานผใหความเหนชอบขนสดทายคอคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาตทมนายกรฐมนตร

เปนประธานและมคณะรฐมนตรและขาราชการระดบสงจากกระทรวงทเกยวของเปนคณะกรรมการหลงจากผาน

คณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต (หรอทเรยกกนวา “ครม.พลงงาน”) แลว คณะรฐมนตรกมกจะใหความ

เหนชอบโดยไมมการแกไขอกสำานกงานคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาตทำาหนาทเปนกองเลขานการของ

คณะกรรมการฯดงกลาว

ควรจะกลาวไวในทนวา ผมอำานาจตดสนใจหลกๆหลายคนทอยในคณะกรรมการตางๆ ทกลาวถงขางตนนน

กนงเปนคณะกรรมการอำานวยการของบรษทพลงงานตางๆทมผลประโยชนโดยตรงในกระบวนการวางแผนพฒนา

กำาลงการผลตไฟฟาดวย ในขณะเดยวกน ผบรโภครายยอยและสาธารณชนมตวแทนเขาไปนงในคณะกรรมการ

ตางๆเพยงจำานวนนอยและมบทบาทจำากดมากในการมสวนรวมในกระบวนการตดสนใจ

นอกจากปญหาเรองผลประโยชนทบซอนแลว กยงมปญหาเชงโครงสรางอกสองประการ คอ การผกขาด

และโครงสรางการจงใจแบบบวกเพมตนทนมากขนไปเรอยๆ(“cost-plus”incentivestructure)นเปนประเดนสำาคญ

ทควรพดถงและไดมการพดถงไปแลวในโอกาสอน2แตเปนเรองทอยนอกเหนอขอบเขตของเอกสารชนนเอกสาร

ชนนจะกลาวถงตวอาการของปญหา คอ แผนพฒนากำาลงการผลตไฟฟา 2553 ซงเปนฉบบลาสดนนคลายกบ

แผนฯฉบบอนๆคอกำาหนดใหมจำานวนโรงไฟฟามากเกนไปและเปนโรงไฟฟาประเภททไมควรสราง(คอมความ

เสยงสงมราคาแพงและสงผลเสยตอสงคมและสงแวดลอม)เนอหาในสวนตอไปจะกลาวถงขอผดพลาดโดยละเอยด

ของกระบวนการวางแผนพฒนากำาลงการผลตไฟฟาทงสองขนตอนคอการคาดการณความตองการไฟฟาและการ

จดหาพลงงาน

การคาดการณความตองการพลงงานไฟฟา

พนฐานของการวางแผนขยายระบบไฟฟากคอการพยากรณการใชไฟฟาในอนาคตเนองจากเราไมสามารถ

ทำาการจดเกบไฟฟาในปรมาณมากๆไดโดยงายระบบไฟฟาจงตองมการจดหาไฟฟาอยางสมดลกบความตองการ

ในทกขณะเพอรกษาระดบแรงดนและความถไฟฟาทเหมาะสม ดงนน การพยากรณความตองการไฟฟาจงเปน

สงสำาคญ โดยเฉพาะความตองการไฟฟาสงสด เพราะเปนตวกำาหนดปรมาณโรงไฟฟาทจำาเปนตอการผลตไฟฟา

ไดอยางเพยงพอและรกษาเสถยรภาพความมนคงของระบบในประเทศ เนองจากโรงไฟฟาและการลงทนอนๆ

2 ดตวอยางเชน“รสนาโตสตระกลชำาแหละแผนพฒนาผลตไฟฟาใหมโยนภาระคาโงปละแสนลานใหประชาชน”8มนาคม2553,http://

www.oknation.net/blog/sutku/2010/03/08/entry-2,และ“Rethinking“energysecurity”andpowersectorplanning:acasestudyof

Thailand”Greacen,2012,http://www.palangthai.org/docs/RethinkingEnergySecurityChomMEENET18Jan2012.pptx.


12

ทเกยวของมชวงระยะเวลาการดำาเนนการเตรยมการนาน(โรงไฟฟาพลงความรอนขนาดใหญโดยทวไปตองใชเวลา

กอสรางสองถงสามป โรงไฟฟาพลงนำาทวไปใชเวลาอยางนอยสป โรงไฟฟานวเคลยรใชเวลาอยางนอยหาป

โดยยงไมรวมถงเวลาในการขออนญาตและการอนมตโครงการ3)จงตองมการวางแผนลวงหนาเพอไมใหเกดภาวะ

ขาดแคลนไฟฟาทวาการพยากรณทไมเทยงตรงกอาจจะทำาใหเกดภาวะการขาดแคลน(สรางโรงไฟฟานอยเกนไป)

หรอเกดภาวะพลงงานลนเกน(สรางโรงไฟฟามากเกนไป)ไมวาทางใดทางหนงลวนมผลกระทบตอเศรษฐกจดงท

จะไดอธบายตอไปการพยากรณความตองการพลงงานไฟฟาของประเทศไทยมกนำาไปสการสรางโรงไฟฟาปรมาณ

มากเกนไปและเปนภาระทางการเงนสงอยเสมอมา

คณะอนกรรมการการพยากรณความตองการไฟฟา4ภายใตกระทรวงพลงงานเปนผคาดการณความตองการ

ไฟฟาในอนาคตของประเทศ และปรบปรงการคาดการณใหมทกๆ สองปโดยประมาณ หรอตามสถานการณ

ทเปลยนแปลงไป

วธการหลกๆทใชในการพยากรณความตองการกคอ

•• การพยากรณความตองการไฟฟาบนสมมตฐานการพยากรณอตราการขยายตวทางเศรษฐกจ (GDP)

ระยะสนและระยะยาวเปนหลก(Vernstrom2005)

•• แหลงขอมลทตยภมประกอบดวยลกษณะการใชไฟฟาของผใชไฟฟาแตละประเภททมขอมลเพยงพอ

(ทอยอาศยและผใชไฟฟาเชงพาณชยและเชงอตสาหกรรมบางประเภท)

•• แนวความคดทเปนพนฐานกคอ อตราการเตบโตแบบเพมทวคณ (การเพมขนรายปสงขนไปเรอยๆ

เนองจากฐาน(การบรโภคทงหมด)สงขนทกป)

แผนภมท1แสดงถงความตองการพลงงานสงสดทเกดขนจรงในประเทศไทย(เสนทบสแดง)โดยเปรยบเทยบ

กบคาพยากรณทงหมดทใชในการกำาหนดแผนพฒนาพลงงานของประเทศในชวง20 ปทผานมาจะเหนแนวโนม

อยางชดเจนวาการประเมนความตองการไฟฟามกจะสงเกนจรง

3 FrenchNuclearSafetyAuthority(ASN)ชวาตองใชเวลาอยางนอยหาปในการวางรากฐานโครงสรางทางกฎหมายและระเบยบขอบงคบ

สำาหรบโครงการโรงไฟฟานวเคลยรหนงโครงการ ใชเวลาสองถงสบปในการขออนญาตโรงงานใหม และใชเวลาประมาณหาปในการสราง

โรงไฟฟาขนหนงโรงนนหมายความวาตองม“ชวงระยะเวลาดำาเนนการกอนการเปดใชนาน15ปเปนอยางนอย”กอนทโรงไฟฟาพลงงาน

นวเคลยรโรงใหมจะสามารถเรมขนไดในประเทศทไมไดมโครงสรางพนฐานทจำาเปนอยแลวทมาhttp://www.world-nuclear.org/info/inf102.

html,เขาถงเมอ21มนาคม2555

4 ปลดกระทรวงพลงงานเปนประธานคณะอนกรรมการฯ คณะอนกรรมการการพยากรณความตองการไฟฟาประกอบไปดวยผแทนจาก

การไฟฟาทงสามหนวยงานรฐบาลผใชไฟฟารายใหญเปนหลกและมนกวชาการอยสองสามคน


13

แผนภมท 1: คาพยากรณความตองการไฟฟาสงสดของรฐบาลในชวงหลายปทผานมา (หนวยเปนเมกะวตต)

สงกวาคาความตองการจรงอยมาก (เสนทบสแดงลางสดของกราฟ)

ลกษณะอกประการทควรจะกลาวถงกคอเสนโคงของคาพยากรณคาพยากรณความตองการพลงงานไฟฟา

ทเปนทางการนนคำานวณขนมาจากสมมตฐานวามการเพมขนแบบทวคณ(เอกซโพเนนเชยล)โดยเสนโคงจะสงชน

ขนเรอยๆเนองจากปจจยหลกในการคำานวณคาพยากรณความตองการไฟฟาของรฐบาลกคออตราการเจรญเตบโต

ของGDPแบบทวคณ(Vernstrom2004,สำานกงานคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต2550)

อตราการเตบโตของGDPทนกพยากรณใชนนปรากฏชดแลววามลกษณะเลงผลเลศมากเกนไปในขณะท

นกวางแผนคาดการณวาอตราการเตบโตของGDPขนตำาในชวงป2550ถง 2554คอรอยละ5แตอตราการเตบโต

ของGDPทเกดขนจรงในชวงหาปนเฉลยอยทรอยละ2.8เทานน(ดตารางท3)เจาหนาทระดบสงของธนาคาร

การพฒนาแหงเอเชย(AsianDevelopmentBankหรอADB)ไดกลาวในการประชมเกยวกบการวางแผนกจการ

พลงงานในภมภาคแมนำาโขงวา“ตวเลขGDPของไทยนนมลกษณะคอนขางเปนการเมองและเปนเหมอนตวเลข

ทปรารถนาใหเปนเสยมากกวา”คงมนกการเมองนอยรายทอยากจะประกาศการคาดการณGDPในชวงระหวาง

ทตนดำารงตำาแหนงวาจะมการเตบโตทางเศรษฐกจในระดบธรรมดาๆตวเลขตามความปรารถนานนำาไปสการลงทน

ขยายระบบไฟฟาทมากเกนความจำาเปนซงเปนภาระตอผใชไฟและมผลกระทบขางเคยง


14

สมมตฐานในการพยากรณความตองการไฟฟา ในแผน PDP 2007

คาพยากรณ

เศรษฐกจ2550 2551 2552 2553 2554

เฉลย

5 ป2555 2556 2557 2558 2559

เฉลย

5 ป

กรณเศรษฐกจ

เตบโตชา

4 4.5 4.7 4.5 4.5 4.4 4.8 5 5 5.3 5.3 5.1


เตบโตชา

4.8 5 5.2 5 5 5.0 5.3 5.5 5.5 5.8 5.8 5.6


เตบโตเรว

5 5.5 5.7 5.5 5.5 5.4 5.8 6 6 6.3 6.3 6.1

คาจรงทเกดขน 5.04 2.48 -2.3 7.81 1.0* 2.8

*คาประมาณการของธนาคารแหงประเทศไทย ทมา: นสพ. มตชน วนท 4 ก.พ. 2555

ตารางท 3: การเตบโตของ GDP ทคาดการณและทเกดขนจรงในป 2550-2554 รวมถงการเตบโต

ทคาดการณสำาหรบป 2555-2559 (แหลงขอมล: สำานกงานคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต 2550;

สำานกงานคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต 2554); (Yuvejwattana 2011)

ยงไปกวานนปญหาของการพยากรณการเตบโตของGDPไมไดมเพยงการปนตวเลขอนสวยหรหรอความ

ปรารถนาของการเมองเทานนสวนหนงของปญหากคอการเตบโตทแทจรงของเศรษฐกจไทยไดรบผลกระทบจาก

ปรากฏการณBlackSwanนนคอเหตการณทไมคาดหมายเชนวกฤตเศรษฐกจป2540การพงขนของราคานำามน

ความขดแยงรนแรงทางการเมองและนำาทวมใหญในรอบ50 ปซงลวนเปนเหตการณทไมอาจคาดไดลวงหนาและ

ไมเคยเปนสงทถกนำามาพจารณาในการพยากรณความตองการพลงงานแมเหตการณเหลานจะแตกตางกนไปใน

แตละครงแตภาวะชะงกงนสำาคญๆไดเกดขนครงแลวครงเลาโดยมผลกระทบสำาคญตอเศรษฐกจและการบรโภค

ไฟฟา(ดแผนภมท2)

แผนภมท 2: การเตบโตของผลตภณฑมวลรวมประชาชาต (GDP) ไมไดดำาเนนไปโดยปราศจากภาวะชะงกงน

วกฤตเศรษฐกจป 2540 ความไมมนคงทางการเมองเมอป 2552 และนำาทวมใหญในรอบ 50 ปเมอป 2554

ตางสงผลทางลบอยางมากตอเศรษฐกจและการบรโภคพลงงานไฟฟา

กลาวในการประชมเกยวกบการวางแผนกจการพลงงานในภมภาคแมนาโขงวา “ตวเลข GDP ของไทยนนมลกษณะคอนขางเปนการเมอง และเปนเหมอนตวเลขทปรารถนาใหเปนเสยมากกวา” คงมนกการเมองนอยรายทอยากจะประกาศการคาดการณ GDP ในชวงระหวางทตนดารงตาแหนงวาจะมการเตบโตทางเศรษฐกจในระดบธรรมดาๆ ตวเลขตามความปรารถนานนาไปสการลงทนขยายระบบไฟฟาทมากเกนความจาเปนซงเปนภาระตอผใชไฟและมผลกระทบขางเคยง

ตารางท 3: การเตบโตของ GDP ทคาดการณและทเกดขนจรงในป 2550-2554 รวมถงการเตบโตทคาดการณสาหรบป 2555-2559 (แหลงขอมล:สานกงานคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต 2550; สานกงานคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต 2554); (Yuvejwattana 2011)

ยงไปกวานน ปญหาของการพยากรณการเตบโตของ GDP ไมไดมเพยงการปนตวเลขอนสวยหรหรอความปรารถนาของการเมองเทานน สวนหนงของปญหากคอการเตบโตทแทจรงของเศรษฐกจไทยไดรบผลกระทบจากปรากฏการณ Black Swan นนคอ เหตการณทไมคาดหมาย เชน วกฤตเศรษฐกจป 2540 การพงขนของราคานามน ความขดแยงรนแรงทางการเมอง และนาทวมใหญในรอบ 50 ป ซงลวนเปนเหตการณทไมอาจคาดไดลวงหนา และไมเคยเปนสงทถกนามาพจารณาในการพยากรณความตองการพลงงาน แมเหตการณเหลานจะแตกตางกนไปในแตละครง แตภาวะชะงกงนสาคญๆ ไดเกดขนครงแลวครงเลาโดยมผลกระทบสาคญตอเศรษฐกจและการบรโภคไฟฟา (ดแผนภมท 2)

แผนภมท 2: การเตบโตของผลตภณฑมวลรวมประชาชาต (GDP) ไมไดดาเนนไปโดยปราศจากภาวะชะงกงน วกฤตเศรษฐกจป 2540 ความไมมนคงทางการเมองเมอป 2552 และนาทวมใหญในรอบ 50 ปเมอป 2554 สงตางผลทางลบอยางมากตอเศรษฐกจและการบรโภคพลงงานไฟฟา

เหตการณซงคาดการณลวงหนาไดยากเชนนเปนความจรงสวนหนงของเศรษฐกจ ผลกระทบของเหตการณเหลานทาใหความเตบโตทคาดการณไวอยางสวยหรไมเปนไปตามอยางทคด ดวยความไมแนนอนทเปนอยของเศรษฐกจโลก สภาพการเมองภายในประเทศ

สมมตฐานในการพยากรณความตองการไฟฟา ในแผน PDP2007คาพยากรณเศรษฐกจ 2550 2551 2552 2553 2554 เฉลย 5 ป 2555 2556 2557 2558 2559 เฉลย 5 ปกรณเศรษฐกจเตบโตชา 4 4.5 4.7 4.5 4.5 4.4 4.8 5 5 5.3 5.3 5.1กรณเศรษฐกจเตบโตชา 4.8 5 5.2 5 5 5.0 5.3 5.5 5.5 5.8 5.8 5.6กรณเศรษฐกจเตบโตเรว 5 5.5 5.7 5.5 5.5 5.4 5.8 6 6 6.3 6.3 6.1คาจรงท เกดข น 5.04 2.48 -2.3 7.81 1.0* 2.8*คาประมาณการของธนาคารแหงประเทศไทยม ทมา: นสพ. มตชน วนท 4 ก.พ. 2555

-15.0

-10.0

-5.0

0.0

5.0

10.0

2533 2538 2543 2548 2553

การเตบโตของเศรษฐกจ (%)


15

เหตการณซงคาดการณลวงหนาไดยากเชนนเปนความจรงสวนหนงของเศรษฐกจผลกระทบของเหตการณ

เหลานทำาใหความเตบโตทคาดการณไวอยางสวยหรไมเปนไปตามอยางทคด ดวยความไมแนนอนทเปนอยของ

เศรษฐกจโลก สภาพการเมองภายในประเทศทความไมแนนอน และการเปลยนแปลงสภาพอากาศทอาจกอ

ภยพบตอยางรนแรงทำาใหไมอาจจะหวงไดวาGDPและความตองการไฟฟาจะสงขนแบบทวคณดงทคาดการณไว

ลกษณะการเลงผลเลศของการพยากรณความตองการนเหนไดชดเมอเราเปรยบเทยบปรมาณความตองการ

ทเพมขนรายปตามทพยากรณไวในแผนพดพ2010กบขอมลในอดตดงทแสดงในแผนภมท3

แผนภมท 3: ปรมาณความตองการไฟฟาสงสดทเพมขนจรงรายป หนวยเปนเมกะวตต: เปรยบเทยบ

คาพยากรณในแผนพดพ 2010 กบขอมลทเกดขนจรงในอดตและคาเฉลยทผานมา ความแตกตางระหวาง

คาพยากรณการเตบโตของแผนพดพ 2010 กบคาเฉลยของการใชไฟฟาสงสดทเกดขนจรงในอดต อยท

ประมาณ 660 เมกะวตต ในความตองการสงสดตอป หรอเทากบโรงไฟฟาถานหนหนงโรงตอป

ดงทแสดงไวในแผนภมท 3 ขางตน เมอคดโดยเฉลยตลอดชวง 25 ปทผานมา ความตองการไฟฟา

ในประเทศไทยไดเพมขนประมาณปละ830เมกะวตต เมอคดเฉลยในชวง15ป กลดลงเหลอปละ813เมกะวตต

ในชวงสบปทผานมาความตองการไดเพมขนโดยเฉลยเพยงปละ772เมกะวตตและในชวงหาปทผานมามการ

เพมโดยเฉลยเพยงปละ407เมกะวตตในทางตรงกนขามแผนพดพ2010คาดการณวาจะมความตองการไฟฟา

เพมขนเฉลยปละ1,491เมกะวตตสงกวาคาเฉลยสงสดทผานมาถงรอยละ80ซงมความเปนไปไดนอยและคงจะ

คาดการณเกนจรงดงเชนในอดต เมอพจารณาถงแนวโนมทเปนจรงในชวง 25 ปทผานมา (มการเพมขนนอยลง

ทกป)กเปนการสนนษฐานขนตำา (conservativeestimate)หากใชสมมตฐานวาแนวโนมการเพมความตองการใช

ไฟฟาในระยะยาวจะใกลเคยงกบอตราเฉลยของการเพมทเกดขนจรงในชวง 25 ปทผานมา นาจะมความสมเหต

สมผลมากกวาสมมตฐานของรฐทเชอวาการเพมในอนาคตจะสงกวาแนวโนมในอดตกวารอยละ80


16

จากขอมลตวเลขดงกลาวเราไดปรบสมมตฐานทใชในการพยากรณความตองการไฟฟาของแผนพดพ2012

ดงน

สมมตฐาน หลกเหตผล

ความตองการไฟฟาสงสดทเกดขนจรงของ

ป2554เปนฐานในการพยากรณความตองการ

ในอนาคต

พดพฉบบเดอนกมภาพนธ2553

คาดการณความตองการสงสดของป2554

เกนไป668เมกะวตต

แนวโนมการเพมความตองการใชไฟฟาตอป

ในระยะยาวจะเทากบอตราเฉลยของการเพม

ทเกดขนจรงในชวง25ปทผานมา(830MW/ป)

การพยากรณของรฐอยบนสมมตฐานวาเศรษฐกจ

จะเตบโตแบบกาวกระโดด(exponential)โดยไมสะดดเลย

แตแนวโนมทเกดขนในอดตมไดเปนเชนนน

ในความเปนจรงมเหตการณ“ทไมคาดหมาย”อยางเชน

ความไมแนนอนของเศรษฐกจและภยธรรมชาตทอาจ

สงผลกระทบรนแรงตอเศรษฐกจและการบรโภคไฟฟา

ตารางท 4: สมมตฐานทใชในการพยากรณความตองการในแผนพฒนากำาลงการผลตไฟฟา 2555

จากสมมตฐานขางตน คาพยากรณความตองการพลงงานสงสดทปรบตามสมมตฐานใหมแลว หรอ

“คาพยากรณแผนพดพ 2012” จงเปนดงทแสดงใหเหนในตารางท 4 เมอเปรยบเทยบกบการพยากรณแผนพดพ

2010ความตองการพลงงานสงสดของแผนพดพ2012สำาหรบป2573ลดลงไปประมาณ13,200เมกะวตตเหลอ

39,692เมกะวตต

เปรยบเทยบคาพยากรณทใชในแผน PDP 2010 และแผน PDP 2012

ป

PDP 2010 PDP 2012

โหลด

แฟคเตอร

%

พลงไฟฟาสงสด

พลงงาน

GWh


พลงงาน

GWhพลง

ไฟฟา

MW

เพมขนตอป พลง

ไฟฟา

MW

เพมขนตอป

MW % MW %

2554 24,568 1,319 5.67% 160,331 23,900 -110 -0.46% 155,972 74.50%

2555 25,913 1,345 5.47% 168,049 24,731 831.14 3.48% 160,385 74.03%

2556 27,188 1,275 4.92% 175,631 25,562 831.14 3.36% 165,129 73.74%

2557 28,341 1,153 4.24% 183,452 26,393 831.14 3.25% 170,845 73.89%

2558 29,463 1,122 3.96% 191,224 27,225 831.14 3.15% 176,696 74.09%

2559 30,754 1,291 4.38% 200,012 28,056 831.14 3.05% 182,463 74.24%

2560 32,225 1,471 4.78% 209,329 28,887 831.14 2.96% 187,645 74.15%

2561 33,688 1,463 4.54% 218,820 29,718 831.14 2.88% 193,033 74.15%

2562 34,988 1,300 3.86% 227,599 30,549 831.14 2.80% 198,724 74.26%

2563 36,336 1,348 3.85% 236,956 31,380 831.14 2.72% 204,639 74.44%

2564 37,856 1,520 4.18% 246,730 32,211 831.14 2.65% 209,941 74.40%


17

เปรยบเทยบคาพยากรณทใชในแผน PDP 2010 และแผน PDP 2012

ป

PDP 2010 PDP 2012

โหลด

แฟคเตอร

%


พลงงาน

GWh


พลงงาน

GWhพลง

ไฟฟา

MW

เพมขนตอป พลง

ไฟฟา

MW

เพมขนตอป

MW % MW %

2565 39,308 1,452 3.84% 256,483 33,043 831.14 2.58% 215,601 74.49%

2566 40,781 1,473 3.75% 266,488 33,874 831.14 2.52% 221,352 74.60%

2567 42,236 1,455 3.57% 276,805 34,705 831.14 2.45% 227,448 74.81%

2568 43,962 1,726 4.09% 287,589 35,536 831.14 2.39% 232,468 74.68%

2569 45,621 1,659 3.77% 298,779 36,367 831.14 2.34% 238,174 74.76%

2570 47,344 1,723 3.78% 310,387 37,198 831.14 2.29% 243,872 74.84%

2571 49,039 1,695 3.58% 322,427 38,029 831.14 2.23% 250,040 75.06%

2572 50,959 1,920 3.92% 334,921 38,861 831.14 2.19% 255,406 75.03%

2573 52,890 1,931 3.79% 347,947 39,692 831.14 2.14% 261,120 75.10%

*ตวเลขในพนทสดำาเปนคาจรง ไมใชคาประมาณการ

แหลงขอมล (PDP2010): สนพ., 2553, http://www.eppo.go.th/power/pdp/page-7.html

ตารางท 5: เปรยบเทยบคาพยากรณความตองการสงสดทใชในแผนพดพ 2010 กบ แผนพดพ 2012 ในทน

สนนษฐานวาคาประกอบการใชไฟฟา (Load Factor) ของแผนพดพ 2010 กบแผนพดพ 2012 เทากน

ทายทสดแลวประเทศไทยควรจะกาวพนการพยากรณความตองการไฟฟาแบบ“บนลงลาง”ทตงอยบนฐาน

ของการถดถอยทางเศรษฐมต (Econometric regression) แลวหนมาลงทนพฒนาศกยภาพทจะทำาการพยากรณ

แบบ “ลางขนบน” อยางจรงจง ดวยการสรางฐานขอมลการบรโภคไฟฟาทแทจรงในแตละภาคสวน แตละ

อตสาหกรรมและลกษณะการใชแตละประเภทกระบวนการเชนนตองใชขอมลอยางมากและตองอาศยความเขาใจ

ในรายละเอยดมากขนวาผใชแตละประเภทมลกษณะการใชไฟฟาอยางไรและมแนวโนมจะปรบเปลยนไปอยางไร

ดวยปจจยการเปลยนแปลงทางเทคโนโลย การปรบปรงประสทธภาพของเครองใชไฟฟา การเลอกรบเทคโนโลย

ราคาบรรยากาศเศรษฐกจในและตางประเทศและการเปลยนแปลงประชากรแมจะเปนภาระทใหญหลวงแตการ

ลงทนในการสำารวจผใช และการรวบรวมและวเคราะหขอมลกนาจะเปนการลงทนทดกวาการสรางโรงไฟฟา

ทคดกนวาเปนสงจำาเปนแตทจรงแลวไมมความจำาเปนเลย

แผนพฒนากำาลงการผลตไฟฟา: การจดหาพลงงานเพอตอบสนองความตองการ

ในวธปฏบตแบบเดมททำากนมาเมอมคาพยากรณความตองการไฟฟาแลวกฟผ.กจะจดทำารางแผนพฒนา

กำาลงการผลตไฟฟา(พดพ)ทคณะกรรมการตางๆของรฐบาลจะเปนผพจารณาและเสนอผานความเหนชอบของ

คณะรฐมนตรในการจดทำาแผนพดพ2010กฟผ.ไดใชโปรแกรมคอมพวเตอรเชงพาณชยทมชดคำาสงคำานวณเลอก

เอาทางเลอกการจดหาพลงงานทกำาหนดไวดงในรายการดานลางโดยทวไปทางเลอกเหลานกคอการสรางโรงไฟฟา

ใหมในบรเวณ“green-field”(บรเวณทไมเคยมโรงไฟฟามากอน)หรอการสรางโรงไฟฟาใหมเพมเตมเขาไปทบรเวณ

“brown-field”(บรเวณทมโรงไฟฟาอยแลว)ทมศกยภาพจะขยายโรงไฟฟาเพมเตมได:


18

•• โรงไฟฟากงหนกาซ(combinedcyclegasturbine-CCGT),โรงละ800เมกะวตต

•• นวเคลยร,โรงละ1000เมกะวตต

•• ถานหน,โรงละ800เมกะวตต

ในแผนพดพของ กฟผ. นอกจากตวเลอกเหลานแลวกมการจดการดานการใชไฟฟา (demand side

management-DSM)ในปรมาณจำากด(รอยละ0.3ของความตองการพลงงานทงหมด)และพลงงานหมนเวยน

(ผผลตไฟฟาพลงงานหมนเวยนขนาดเลกมาก [VSPP] และ ผผลตไฟฟารายเลก [SPPs]) แผนนยงรวมถงการ

นำาเขาไฟฟาพลงนำาและถานหนลกไนตจากประเทศเพอนบานเปนจำานวนมากจนนากงวลอกดวย โครงการ

ขามพรมแดนเหลาถกกำาหนดโดยขอตกลงในการเจรจาทางการเมองแบบทวภาคทแยกออกจากกระบวนการจดทำา

แผนพดพสวนทเหลอของการทำาแผนพดพเปนการจดลำาดบโครงการตางๆเหลานตามเกณฑการเลอกของโปรแกรม

คอมพวเตอร

ผเขยนเชอวา การเลอกแหลงพลงงานเหลานสะทอนถงวสยทศนอนจำากดอยางยงในเรองทางเลอกตางๆ

สำาหรบกจการพลงงานในสวนตอไปนผเขยนนำาเสนอการอภปรายทางเลอกแหลงพลงงานทกวางขวางกวาในแผน

พดพ

ทางเลอกแหลงพลงงาน

โดยปกตแลวแนวทางของกฟผ.คอการตอบสนองคาพยากรณความตองการไฟฟาทเพมขนโดยการวางแผน

สรางโรงไฟฟาขนาดใหญเพมมากขนไปเรอยๆ แตนไมใชทางเลอกเดยวทจะสามารถทำาได แนวปฏบตทด

ในตางประเทศคอการพจารณาวางแผนพลงงานใหเปนองครวมทสดเทาทจะทำาไดโดยมองใหเปนเรองการใหบรการ

พลงงาน ไมใชมองเพยงเรองการขายหนวยไฟฟา (กโลวตตชวโมง)ดงนนการพจารณาบรรดามาตรการทตนทน

ตำาทสดกอนโดยการใหบรการความสะดวกสบายยงคงเดมจงเปนสงทเหมาะสมกวาแมจะหมายความวาจะไมได

ขายไฟฟามากขนกตามหากใชวธการพจารณาเชนนกจะทำาใหมตวเลอกเพมขนจากเดมมากทางเลอกทมเพมขน

กเชนการลงทนเพอเพมประสทธภาพพลงงานการผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยนทสะอาดระบบผลตพลงงาน

รวม (cogeneration) รวมไปถงการยดอายการใชงานโรงไฟฟา การปรบปรงและเพมประสทธภาพโรงไฟฟา และ

การสรางโรงไฟฟาเสรมในททมโรงไฟฟาแบบเดมอยแลว(brownfieldsiting)

การใชพลงงานอยางมประสทธภาพและการจดการดานการใชพลงงาน

การลงทนเพอเพมประสทธภาพพลงงานมกจะถกกวาการสรางโรงไฟฟาใหมและใชเชอเพลงปอนโรงไฟฟา

เหลานนเปนเวลานานหลายสบปการวเคราะหของกฟผ.เองไดแสดงวาการจดการดานการใชพลงงาน(demand

side management-DSM)5 ของกฟผ.นนไดชวยประหยดไฟฟาไดโดยใชตนทนตำากวาการสรางโรงไฟฟาใหม

ถงกวาครง (Foran, Pont et al. 2009) การประหยดกโลวตตชวโมง (kWh) ทไดจากการลงทนในประสทธภาพ

5 การจดการดานอปสงค (DemandSideManagementหรอDSM) เปนอกชอหนงของการใชพลงงานอยางมประสทธภาพโดยหมายถง

การจดการกบความตองการไฟฟาใน “ดานอปสงค” หรอดานของการใชไฟฟาโดยการลดหรอยายโหลด ไมไดจดการกบ “ดานอปทาน”

โดยการสรางโรงไฟฟาเพมขน


19

พลงงานนน ไมไดเปนเพยงวธการทถกทสดในการตอบรบกบความตองการทเพมขนเมอเปรยบเทยบกบตวเลอก

การผลตไฟฟาตางๆเทานนแตยงชวยลดการสญเสยและการสญเปลาจากการสงและจำาหนายไฟฟาและการแปลง

ไฟฟา ตลอดเสนทางการจดหาไฟฟาตงแตเชอเพลงไปถงการผลตไปจนถงการสงไปยงผบรโภคปลายทางอกดวย

และยงชวยประหยดหรอชะลอการลงทนในระบบสงและจำาหนายไฟฟา ซงอาจจะตองใชเงนลงทนอกกวา

รอยละ40เพมเตมจากงบลงทนการผลตไฟฟา6

แผนพดพ2010ไดพจารณาถงเรองการประหยดทจะไดจากการใชพลงงานอยางมประสทธภาพแตโครงการ

เดยวทอยในแผนกลาวคอโครงการเปลยนหลอดไฟ T5 ซงประมาณการวาจะชวยลดการใชไฟฟาไดรอยละ 0.3

ภายในป2573แตปรมาณดงกลาวถอวาเลกนอยมากเมอเทยบกบศกยภาพทสามารถทำาไดจรงและเมอเทยบกบ

สงททำากนอยในประเทศอนๆทวโลก แผนภมท 4 แสดงการเปรยบเทยบระดบการลงทนในดานการใชพลงงาน

อยางมประสทธภาพในภมภาคแปซฟกตะวนตกเฉยงเหนอของสหรฐอเมรกากบประเทศไทยประเทศไทยมศกยภาพ

สงมากในการเพมการลงทนในเรองการใชพลงงานอยางมประสทธภาพเนองจากเปนวธทถกทสดและสะอาดทสด

ในการตอบสนองความตองการไฟฟา

แผนภมท 4: บทบาทของการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ/การจดการดานการใชพลงงาน (EE/DSM)

ในการวางแผนกจการพลงงาน: เปรยบเทยบภมภาคแปซฟกตะวนตกเฉยงเหนอของสหรฐอเมรกา และ

ประเทศไทย แกนตง ในทงสองกราฟนนตรงกน ในแปซฟกตะวนตกเฉยงเหนอมาตรการ EE/DSM ยงคง

ไดรบการพจารณาวาเปนวธทถกทสดและสะอาดทสดในการจดหาพลงงาน แมวาจะมใชมาตรการใชพลงงาน

6 ตวอยางเชน ในแผนพฒนากำาลงการผลตไฟฟา 2553 งบลงทนเพอการพฒนาปรบปรงการสงไฟฟาทำาใหตองเพมงบลงทนจากงบลงทน

การผลตไฟฟาอกถงรอยละ40(ทมากฟผ.,แผนพฒนากำาลงการผลตไฟฟา2553)นอกจากนการไฟฟานครหลวง(กฟน.)และการไฟฟา

สวนภมภาค (กฟภ.) กมแผนและงบลงทนในระบบการแจกจายไฟฟาของตนเองทสอดคลองกบแผนการขยายตวในแผนพฒนากำาลง

การผลตไฟฟา2553อกดวย


20

อยางมประสทธภาพอยางประสบความสำาเรจมานานถง 30 ปแลวกตาม ใน “แผนพลงงานไฟฟาและการ

อนรกษตะวนตกเฉยงเหนอ ฉบบท 6” ซงเปนฉบบลาสด (Northwest Power Planning Council 2010)

มการใชการลงทนในเรอง EE/DSM เพอตอบสนองความตองการพลงงานทเพมขนไดประมาณรอยละ 85

ในทางกลบกน แผนพฒนากำาลงการผลตไฟฟา 2553 ของประเทศไทยกลบรวมเอาการประหยดพลงงาน

สะสมไวเพยงรอยละ 0.3 ทงทมศกยภาพสงมาก

Foran,DuPontและคณะ(2009)ไดศกษาวาประเทศไทยจะสามารถเพมการประหยดไฟฟาใหได14,000

GWh/ปภายในป2569ไดอยางไรดวยมาตรการการใชพลงงานอยางมประสทธภาพในภาคทอยอาศยโดยมงเปา

ไปทเครองใชไฟฟาในบานหลกหาประเภทสำาหรบเครองใชไฟฟาเหลานจะสามารถประหยดไฟฟารอยละ28ของ

การใชไฟฟาปกตไดภายใน20ปโดยวธงายๆเชนการเพมมาตรฐานการประหยดไฟของเครองปรบอากาศตเยน

พดลมหมอหงขาวและหลอดประหยดไฟ(compactfluorescentlamps-CFLs)

โอกาสในการประหยดไฟฟาในภาคอตสาหกรรมและอาคารพาณชยยงมมากกวาในภาคครวเรอนซงโอกาส

เหลานปรากฏอยในแผนอนรกษพลงงาน 20 ป ของรฐบาล (ตารางท 6) ซงตงเปาวาจะประหยดพลงงานตอป

ใหไดเกอบ70,000กกะวตตชวโมงภายในป2573ในปรมาณ70,000กกะวตตชวโมงนตวเลขสำาหรบภาคครวเรอน

ประมาณ19,000กกะวตตชวโมง/ป กถอวาสอดคลองกบตวเลขประมาณการสำาหรบป 2569ของ Foranและ

DuPont

ภาคเศรษฐกจ

ศกยภาพทางเทคนค เปาหมาย เปาหมายในสวนไฟฟา*

ในป 2537ความรอน ไฟฟา รวม ทตง

ktoe GWh ktoe ktoe GWh

ขนสง 16,250 - 16,250 13,400 -

อตสาหกรรม 10,950 33,500 13,790 11,300 27,451

อาคารธรกจขนาดใหญ 410 27,420 2,740 2,300 23,017

อาคารธรกจขนาดเลก

และบานอยอาศย

1,690 23,220 3,670 3,000 18,981

รวม 29,300 87,140 36,450 30,000 69,251

*คำานวณโดยใชสมมตฐานวาเปาหมายในภาคไฟฟาเปนสดสวนเดยวกบเปาหมาย 20%

ตารางท 6: เปาการประหยดพลงงานของรฐบาล รฐบาลไดอนมตแผนอนรกษพลงงาน 20 ป เมอเดอน

เมษายน 2553 แผนนตงเปาใหมการประหยดไฟฟาปละเกอบ 70,000 กกะวตตชวโมง หรอรอยละ 20 ของ

ไฟฟาทใชทงหมดภายในป 2573 (ทมา: Energy 2011 และ Foongthammasan, Tippichai et al. 2011)

แผนพฒนากำาลงการผลตไฟฟา2553ไมไดกลาวถงแผนอนรกษพลงงาน20ปเพราะแผนอนรกษพลงงาน

ไดรบการอนมตหลงแผนพฒนากำาลงการผลตไฟฟา เพอทจะใหมความสอดคลองกนในแผนพลงงานฉบบตางๆ

ของรฐบาล แผนพดพ 2012 ทผเขยนเสนอนไดรบเอาเปาการประหยดรอยละ 20 จากการบรโภคไฟฟาฐาน

(คาพยากรณการใชไฟฟาทปรบแลว)สำาหรบป2573มาใชเปารอยละ20นสอดคลองกบเปาโดยรวมในการประหยด

ไฟฟาสำาหรบภาคสวนตางๆทกำาหนดไวในแผนอนรกษพลงงาน20ป


21

พลงงานหมนเวยน

ตามระเบยบเรองการรบซอไฟฟาจากผผลตไฟฟาพลงงานหมนเวยนขนาดเลกมาก (Very Small Power

Producer-VSPP) นยามของ “พลงงานหมนเวยน” คอไฟฟาทผลตขนมาจากพลงงานแสงอาทตย ลม ชวมวล

กาซชวภาพ กากหรอเศษเหลอใช (ขยะมลฝอย ภาคเกษตร หรอกากจากกระบวนการทางอตสาหกรรม) ไฟฟา

พลงนำาขนาดเลกและขนาดเลกมากพลงคลนทะเลหรอมหาสมทรและพลงจากใตพภพ(สนพ.2549)ปจจบนน

ไฟฟาพลงงานหมนเวยนสวนใหญของไทยผลตขนภายใตโครงการผผลตไฟฟาพลงงานหมนเวยนขนาดเลกมาก

(VSPP) และผผลตไฟฟารายยอย (SPP) ซงเปนโครงการทผดำาเนนการผลตเอกชนผลตและขายไฟฟาเขาระบบ

ไฟฟาโดยไดรบราคาพลงงานหมนเวยนอตราพเศษสำาหรบแตละเทคโนโลย

ขายเขาระบบแลว (MW) ลงนามในสญญาซอขายไฟฟาแลว (MW)

VSPP SPP VSPP SPP

ชวมวล 783 614 1,961 5

กาซชวภาพ 70 0 126 0

พลงงานแสงอาทตย 67 0 2,020 90

ขยะมลฝอย 39 0 130 0

พลงนำาขนาดเลก 1 13 6 0

ลม 0.4 0 72 267

อนๆ 0 54 0 0

รวม 1,017 681 4,260 362

รวมทงหมด 1,698 4,622

ตารางท 7: ปรมาณพลงงานหมนเวยนจาก VSPP และ SPP ทเขาระบบแลว และทลงนามในสญญาซอขาย

ไฟฟา (PPA) แลว ณ เดอนกนยายน 2554 รวบรวมจากขอมลใน http://www.eppo.go.th/power/data/

index.html

จนถงปจจบนน ประมาณรอยละ 82 หรอ 1,397 เมกะวตตจากทงหมด 1,698 เมกะวตต ของพลงงาน

หมนเวยนทมอยในระบบจรงในไทยนนเปนพลงงานชวมวลโครงการโรงไฟฟาชวมวลยงมมากถงเกอบครงหนงของ

โครงการโรงไฟฟาพลงงานหมนเวยนทไดลงนามในสญญาซอขายไฟฟา (Power Purchase Agreements-PPAs)

แลว แตยงไมไดกอสรางโรงไฟฟา (ตาราง 7) แหลงชวมวลทหามาใชไดงายในประเทศไทย ซงกคอของเสย

อตสาหกรรมเกษตรจากโรงงานนำาตาลโรงสขาวขนาดใหญและโรงเลอยไมนนสวนใหญถกนำามาใชผลตไฟฟาแลว

ดงนนกจการไฟฟาจากชวมวลจงไมนาจะมการเตบโตอยางรวดเรวสวนพลงงานแสงอาทตยกำาลงเตบโตอยางรวดเรว

กำาลงไฟฟาโดยรวมจากพลงงานแสงอาทตยนนเพมขนเกอบจะเทาตวทกๆหกเดอนแตกระนนกยงถอเปนปรมาณ

เพยงรอยละ 3.9 ของกำาลงการผลตพลงงานหมนเวยนทงหมด จากพลงงาน 2,100 เมกะวตตทมการลงนาม

ในสญญาซอขายไฟฟาแลวพลงงานแสงอาทตยอาจจะแซงหนาพลงงานชวมวลในแงกำาลงการผลตไดโดยเฉพาะ

จากการทราคาแผงโซลารลดลงอยางมากเมอไมนานมาน7

7 BerkeleyLab (2011). “InstalledCostofSolarPhotovoltaicSystems in theU.S.DeclinedSignificantly in2010and2011”15

September.http://newscenter.lbl.gov/news-releases/2011/09/15/tracking-the-sun-iv/


22

ขอจำากดสำาคญของพลงงานหมนเวยนโดยรวม และโดยเฉพาะของพลงงานแสงอาทตยนนไมใชเรอง

ทางเทคนค แตเปนผลของการเปลยนแปลงทเพงเกดขนเมอไมนานมานททำาใหเกดความไมแนนอนในนโยบาย

เมอวนท28มถนายน2553คณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาตไดมมต8 ใหพกการรบคำารองขอขายไฟฟา

จากโครงการพลงงานแสงอาทตย กรณโครงการพลงงานแสงอาทตยยนคำารองขายไฟฟาแลวอยระหวางรอ

การพจารณาใหลดสวนเพมอตรารบซอไฟฟา ใหมการวางหลกคำาประกนสำาหรบโครงการทยนเสนอขายไฟฟา

พลงงานหมนเวยน และใหแตงตงคณะกรรมการบรหารมาตรการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยน

(ตอไปเรยกคณะกรรมการบรหารมาตรการฯ)เพอกำากบดแลใหการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยน

เปนไปตามนโยบาย

การเปลยนแปลงทงหมดนทำาใหการพฒนาพลงงานหมนเวยนลาชาลง แตสงทแยทสดกคอการจดตง

คณะกรรมการบรหารมาตรการฯสมาชกคณะกรรมการบรหารมาตรการฯสวนใหญมาจากการไฟฟาฯและรฐบาล

ในการกำากบดแลโครงการพลงงานหมนเวยน “ใหเปนไปตามนโยบาย” นนมปญหาสำาคญทวา คณะกรรมการฯ

ขาดการตรวจสอบสาธารณะอกทงองคประกอบและอำานาจหนาททขาดการแยกแยะระหวางการกำาหนดนโยบาย

การกำากบดแลและการประกอบการกอใหเกดความสบสนซำาซอนไมชดเจนขาดความโปรงใสและธรรมาภบาล

และยงอาจเปนชองทางใหเกดการแทรกแซงทางการเมองอกดวย ทำาใหเกดขอกงขาวากระบวนการของ

คณะกรรมการฯนนเปนประโยชนเปนธรรมและปลอดจากผลประโยชนของภาคธรกจและจากการแทรกแซงของ

นกการเมองหรอไม9 (ศรญญา 2554; กรงเทพธรกจ, 2553) ไมมแนวปฏบตทชดเจนวาโครงการใดจะไดรบการ

พจารณากอนและโครงการใดจะไดรบอนญาตให“ลดคว”ไดทำาใหเกดชองวางในการแสวงหาประโยชนของผทม

อำานาจในการอนมตโครงการ

กฎระเบยบใหมๆ ทคณะกรรมการบรหารมาตรการฯ ไดเพมขนมา ทำาใหโครงการตองผานการพจารณา

“รบ/ไมรบ”ของคณะกรรมการฯดวยเหตผลรองรบทไมไดมความเปนอตวสยเชนการประเมนของคณะกรรมการฯ

วาโครงการทเสนอนนมสถานะทางการเงนเชนไรยงไปกวานนคำารองหลายโครงการกถกเตะถวงเนองจากไมมการ

กำาหนดระยะเวลาชดเจนวาคณะกรรมการบรหารมาตรการฯ จะใชเวลาดำาเนนการพจารณาคำารองไดนานเทาใด

เนองจากโครงการตางๆตองพงพาเงนกจากธนาคารและนกลงทนหนสวนใหตรงจงหวะเวลาความลาชาและความ

ไมแนนอนเชนนจงมกจะสงผลเสยรายแรงตอโครงการ

ในขณะทเขยนรายงานฉบบน ยงไมมการรบคำารองโครงการไฟฟาพลงงานแสงอาทตยใหม และตงแตท

คณะกรรมการบรหารมาตรการฯเรมดำาเนนงานมามโครงการพลงงานหมนเวยนเพยงไมกโครงการทใชเชอเพลง

ชนดอนทผานการพจารณาไปถงขนการทำาสญญาซอไฟฟา

แมจะไมมการตอบรบรบคำารองโครงการใหมๆแตกมโครงการพลงงานแสงอาทตย(ขนาดใหญ)รวมกำาลง

ผลต 2,100 เมกะวตต และอก 2,500 เมกะวตตของพลงงานหมนเวยนอนๆ ทไดรบสญญาซอขายแลวกำาลง

เดนหนากอสรางตอนอกจากนยงมการเกงกำาไรซอสญญาซอขายไฟฟาโครงการพลงงานแสงอาทตยทลงนามแลว

กนอยางคกคกโดยมรายงานวาสญญาซอขายไฟฟานนมราคาสงกวาหนงลานบาทตอเมกะวตตทเดยว

8 การเปลยนแปลงสำาคญๆ ทางนโยบายเหลานอางความชอบธรรมโดยการแสดงความกงวลถงผลกระทบตอผบรโภคจากคาไฟฟาทสงขน

และขอกงวลวาสญญาพลงงานหมนเวยนบางประเภทอาจทำาใหเกดการเกงกำาไรได (2553) ทวา ตวผบรโภคเองกลบยงไมไดแสดงความ

ไมพอใจหรอความกงวลวาพลงงานหมนเวยนจะทำาใหคาไฟฟาสงขนเลย

9 กรงเทพธรกจ2553.“เลงเคาะโครงการผลตไฟฟาหมนเวยนเพมเอกชนโวยไมเปนธรรมเตรยมยายฐานหน,”BangkokBusinessNews

(9พฤศจกายน2553),http://www.bangkokbiznews.com/2010/11/09/news_31895578.php?news_id=31895578(เขาถงเมอสงหาคม

2554);ศรญญาทองทบ.2554. “ธรรมาภบาลในกจการพลงงาน..มไหม?”กรงเทพธรกจ (21กมภาพนธ 2554), http://bit.ly/eZTLws

(เขาถงเมอสงหาคม2554)


23

แผนพฒนากำาลงผลตไฟฟา2553-2573กำาหนดใหในชวงระหวางป2554และ2573มพลงงานหมนเวยนใหม

สะสม 4,617 เมกะวตต ปรมาณนนอยกวา 4,622 เมกะวตตของโครงการพลงงานหมนเวยนทเดนเครองแลว

รวมกบโครงการใหมทลงนามสญญาซอขายไฟฟาแลวทอยระหวางการกอสราง ณ เดอนกนยายน 2554 ดงนน

ตวเลขของแผนพดพ2010จงคอนขางตำาโดยเฉพาะอยางยงเมอพจารณาประกอบวาการกอสรางและการทดสอบ

ระบบของโครงการ VSPP หรอ SPP นนใชเวลานอยกวาสองป อกทงราคาของไฟฟาพลงงานแสงอาทตยและ

เทคโนโลยพลงงานหมนเวยนอนๆกกำาลงลดลงดวย

อยางไรกตาม เพอใชตวเลขแบบอนรกษนยมในการวเคราะห แผนพดพ 2012 รบเอาคาประมาณการ

กำาลงผลตจากSPPและVSPPพลงงานหมนเวยนรายใหมตามทกำาหนดในแผนพดพ2010มาใชแมวากลทาง

ฝายนโยบายในปจจบนจะมความไมแนนอน ตวเลขนยงถอวาเปนการประเมนปรมาณพลงงานหมนเวยนขนตำา

ทจะเขาสระบบภายในป 2573 เราจะสามารถใชประโยชนจากพลงงานหมนเวยนไดมากกวานหากรฐจดการกบ

อปสรรคทกลาวมาขางตน

คำาถามหนงทจะตองหาคำาตอบใหไดกคอจะประเมนคากำาลงผลตพงได(dependablecapacity)ของพลงงาน

หมนเวยนในพดพอยางไรกำาลงการผลตพงไดหมายถงระดบกำาลงการผลตทสามารถมนใจไดวาจะมการจายไฟฟา

ไดพอตามความตองการไฟฟาเทคโนโลยพลงงานหมนเวยนบางชนดสามารถกกเกบเชอเพลง(ชวมวลกาซชวภาพ)

ไวได สวนบางประเภทผลตเปนชวงๆ (แสงอาทตย ลม) ทวา มปจจยหนงทเราตองคำานงถงกคอ ความตองการ

ไฟฟาสงสดของประเทศไทยนนมปจจยหลกมาจากการใชเครองปรบอากาศและเครองทำาความเยน ทำาใหมความ

ตองการใชไฟฟาสงในวนทแดดจดและอากาศรอนซงเปนชวงเวลาทพลงงานแสงอาทตยสามารถผลตกระแสไฟฟา

ไดสงสดเชนกน การผลตไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตย (ซงไมตองมชนสวนเคลอนไหวและอนเวอรเตอรทำางาน

คขนาน) สามารถพงพาไดมากกวาโรงไฟฟาเชอเพลงฟอสซลในชวงความตองการไฟฟาสงสดยามทมแดดจดและ

อากาศรอน

อกปจจยหนงทสำาคญในการพจารณาเรองกำาลงการผลตพงไดเปนผลสบเนองจากการทโรงไฟฟาจำานวนมาก

ทำางานพรอมกน การไฟฟาคนเคยกบความคดทวาแมผใชไฟฟาหลายพนรายจะเปดและปดอปกรณไฟฟา

ไมพรอมกนและการไฟฟาไมสามารถคาดการณพฤตกรรมการใชรายบคคลได แตเมอดในภาพรวมแลว สามารถ

ประมาณการความตองการไฟฟารายชวโมงหรอรายวนได ในทำานองเดยวกน การผลตไฟฟาพลงงานหมนเวยน

จำานวนมากรายกสามารถคาดการณกำาลงผลตไฟฟาพงไดโดยรวมเชนกน แมวาโรงไฟฟาแตละโรงอาจจะ

ไมเดนเครองสมำาเสมอตลอดเวลากตาม

แผนพดพ2010กำาหนดสดสวนกำาลงการผลตพงไดของพลงงานหมนเวยนไวดงในตารางท8ในแผนพดพ

2012เราใชตวเลขเดยวกนตามแผนพดพ2010แตดงทไดกลาวมาขางตนตวเลขเหลานเปนตวเลขทคอนขางตำา

โดยเฉพาะในกรณพลงงานแสงอาทตย อาจทำาใหการคำานวณคณปการของพลงงานหมนเวยนในการลดความ

ตองการไฟฟาสงสดตำากวาความเปนจรง เราเหนความจำาเปนทจะตองมการวจยเพอทำาความเขาใจเรองกำาลง

การผลตพงไดทมประสทธภาพของพลงงานหมนเวยนในประเทศไทยในสวนทเกยวของกบการแปรผนในความ

ตองการไฟฟาสงสดของประเทศไทยในแตละฤดและในชวงกลางวนเนองจากพลงงานหมนเวยนมสวนชวยทดแทน

การผลตไฟฟาเพมใหมดงทกำาหนดไวในพดพ ทำาใหสมมตฐานเรองกำาลงการผลตพงไดจงสำาคญเทาๆ กบการ

คาดการณจำานวนเมกะวตตของกำาลงการผลตทมอยแลว


24

พลงงานหมนเวยน กำาลงผลตพงได

ชวมวล 40%

ชวมวล(แกลบ) 70%

กาซชวภาพ 21%

พลงงานแสงอาทตย 21%

ลม 5%

พลงงานนำาขนาดเลก 40%

ขยะ 20%

*ทมา: EPPO, http://www.eppo.go.th/power/pdp/page-7.html, 2010

ตารางท 8: กำาลงการผลตพงไดของพลงงานหมนเวยนทใชในแผนพดพ 2010 และแผนพดพ 2012

การผลตพลงไฟฟาและความรอนรวมทมประสทธภาพสง

(Cogeneration หรอ “โคเจนเนอเรชน”)

โรงไฟฟาโคเจนเนอเรชน คอโรงไฟฟาทผลตทงไฟฟาและความรอนทมประโยชนไปพรอมกน โดยทวไป

หมายถงการใชประโยชนจากกระบวนการผลตทงในรปของความรอนและไฟฟารวมกน ปกตในกระบวนการผลต

ไฟฟาทวไปความรอนทเปนผลพลอยไดจะถกปลอยเสยเปลาไปทางหอหลอเยนหรอแมนำาหรอนำาทะเลการผลต

แบบโคเจนเนอเรชนนำาความรอนทเสยเปลานมาใชประโยชน ทำาใหสามารถชวยประหยดเชอเพลงไดจำานวนมาก

เมอเทยบกบการใชเชอเพลงผลตไฟฟากบผลตความรอนอตสาหกรรมแยกกน

วธการแบบทวไปในการแยกการผลตไฟฟาแบบรวมศนยออกจากความรอนและ/หรอไอนำาทเกดขนจาก

การผลตมประสทธภาพรวมประมาณรอยละ30ถง 50สวนระบบโคเจนเนอเรชนสามารถมประสทธภาพไดถง

รอยละ 90 การผลตแบบโคเจนเนอเรชน ซงเปนรปแบบหนงของการผลตแบบกระจายศนย (decentralized

generation) ยงชวยลดความสญเสยจากการสงไฟฟาไปตามระบบสายสงไดเนองจากอยใกลกบอตสาหกรรมหรอ

กจการพาณชยทใชทงไฟฟาและความรอน

ประเทศไทยมโอกาสอยางสำาคญในการรวมผลตทงความรอนในอตสาหกรรมและความเยนในโรงแรม

ขนาดใหญหางสรรพสนคาและอาคารราชการตวอยางทหลายคนอาจคนเคยดคอสนามบนสวรรณภมทกรงเทพฯ

ซงความเยนของอาคารผโดยสารหลกและอาคารรอบๆ ทงหมดมาจากระบบทำาความเยนสวนกลางทใชไอนำา

“ของเหลอใช”จากระบบโคเจนเนอเรชนขนาด52เมกะวตตทผลตไฟฟาใหกบทงสนามบน

Menke และคณะ (2006) ไดศกษาตลาดระบบทำาความเยนสวนหนง และไดชวาระบบโคเจนเนอเรชน

ในระดบ VSPP ขนาดตงแต 400 กโลวตตถง 10 เมกะวตตทผลตไอนำาและไฟฟาเพอสนองความตองการใช

ความเยนในอาคารพาณชยทงหางสรรพสนคาใหมๆ โรงพยาบาลหนวยงานราชการและมหาวทยาลยมศกยภาพ

รวมถง3,500เมกะวตต(Menke,Gvozdenacetal.2006)ระบบโคเจนเนอเรชนเพอผลตความเยนนนยงมประโยชน


25

ในดานการลดความตองการไฟฟาไดอยางมาก โดยการลดความตองการไฟฟาทใชกบเครองปรบอากาศแบบเดม

ในอาคารเหลาน ผลตอการลดการใชไฟฟาแมจะไมไดคำานวณออกมาในการศกษาน แตกนาจะอยในระดบทม

นยสำาคญและควรอยางยงทจะมการศกษาตอไป

ปจจบนนมเพยงโครงการโคเจนเนอเรชนของVSPPหกรายเทานนทเขาระบบโดยมกำาลงผลตสะสมรวม

39เมกะวตต เปนทนาสนใจวาโครงการสวนใหญดเหมอนจะเปนโครงการใชความรอน(โรงงานกระดาษโรงงาน

อบแหงและอดเมดชวมวล โรงงานเซรามก) และไมใชการทำาความเยนอยางทMenkeและคณะไดศกษาศกยภาพไว

ซงแสดงใหเหนวายงมศกยภาพการผลตแบบโคเจนเนอเรชนขนาดเลกอกมากในประเทศไทยทยงไมไดมการ

นำามาใชประโยชนหรอยงไมมการศกษา

แมวาจะมศกยภาพและมความสนใจจากผประกอบการเอกชนอยางมากการลงทนในโครงการSPPแบบ

โคเจนเนอเรชนในประเทศไทยกลบซบเซาในชวงสองสามปทผานมา ในเดอนกมภาพนธ 2549 มโครงการ SPP

โคเจนเนอเรชนทใชเชอเพลงฟอสซล 27 โครงการทผลตกระแสไฟฟาเขาระบบ รวมกำาลงผลต 2,980 เมกะวตต

ในป 2554 มจำานวนโครงการเพมขนอกเพยงสองโครงการ รวมเปน SPP 29 ราย รวมกำาลงผลตไฟฟา 3,377

เมกะวตต

มต ครม. เมอเดอนสงหาคม 255210 และพฤษภาคม 255311 กำาหนดให กฟผ. เปดรบการผลตแบบ

โคเจนเนอเรชนเพม2,000และ1,500เมกะวตตตามลำาดบณเดอนกนยายน2554มโครงการSPPโคเจนเนอเรชน

อก32โครงการทไดลงนามในสญญาซอขายไฟฟารวมกำาลงผลต3,790เมกะวตตและโครงการอก24โครงการ

ทไดรบการตอบรบซอแตยงไมไดลงนามสญญาซอขายไฟฟารวมกำาลงผลตอก2,835เมกะวตตเมอรวมกนแลว

โครงการทอยในกระบวนการและไดรบอนญาตแลวหรอไดลงนามในสญญาซอไฟฟาแลวมกำาลงผลตรวมกน6,624

เมกะวตต

ประเภทของโครงการ MW โครงการ

ไดลงนามสญญาซอขายไฟฟาแลว 3,790 SPP

ไดรบการตอบรบการรบซอจากการไฟฟาแตยงไมไดลงนามในสญญาซอขาย

ไฟฟา

2,835 SPP

โครงการโคเจนเนอเรชนทผลตไฟฟารวมกบความรอนทไปใชในระบบผลต

ความเยนใหมขนาดตำากวา10MW(ศกษาโดยMenkeและคณะ2006)

3,500 VSPP

การเตบโตในโอกาสรอยละ0.9ตอปในชวง18ปขางหนา 1,700 SPP+VSPP

VSPPรายใหมในอตสาหกรรมเซรามกกระดาษชวมวลอดเมดและอนๆ (ไมไดนบ) VSPP

รวม 11,825

ตารางท 9: โครงการผลตไฟฟาแบบทโคเจนเนอเรชนทอยระหวางการดำาเนนการหรอมศกยภาพและความ

เปนไปไดในเชงพาณชยในประเทศไทย

10 http://www.eppo.go.th/nepc/kpc/kpc-127.htm#3

11 http://www.eppo.go.th/nepc/kpc/kpc-132.htm#12


26

ในแผนพดพ 2012 ไดกำาหนดใหมกำาลงผลตไฟฟาจากระบบโคเจนเนอเรชนใหมเพมขนรวม 11,825

เมกะวตตภายในป 2573 จากทแผนพดพ 2010 กำาหนดไวเพยง 7,137 เมกะวตต โดยกำาลงผลตจากระบบ

โคเจนเนอเรชนในแผนพดพ2012มทมาดงน:

1) โครงการทไดลงนามในสญญาซอขายไฟฟาหรอไดรบการตอบรบจากการไฟฟาแลวมกำาลงผลตรวม

6,624เมกะวตตณเดอนกนยายน2554

2) งานศกษาของMenke ชวามโครงการโคเจนเนอเรชนประเภทระบบทำาความเยนขนาดเลก (ขายไฟ

ไมเกน10เมกะวตต)ทมความเปนไปไดทางพาณชยณป2549รวม3,500เมกะวตต

3) ถาเรามสมมตฐานวาโอกาสในการลงทนโครงการโคเจนเนอเรชนสำาหรบทำาความเยนจะโตตามเศรษฐกจ

ศกยภาพของโครงการทมความเปนไปไดในทางพาณชยกจะเพมขนตามเปนสดสวนกบการขยายตว

ทางเศรษฐกจซงจากป2549จนถงปจจบน เศรษฐกจไดเตบโตขนรอยละ29และจะขยายตวตอไป

เพอเปนการประเมนขนตำา เราไดใชอตราการเพมของศกยภาพโครงการทในปปจจบนไดขยายตวถง

รอยละไมเกน0.9ตอปคดเปนอตราเพมรวมรอยละ16.7หรอ1,700เมกะวตตในชวง18ปขางหนา

4) ในสวนของโครงการใหมประเภทใชความรอนขนาดเลก (<10MW) ในอตสาหกรรมกระดาษ เซรามก

ชวมวลอดเมด และอตสาหกรรมอนๆ มความเปนไปไดและควรทจะสนบสนนและศกษาเพมเตม

แตในทนไมไดนำามาบรรจในแผนพดพ2012

การขยายทอสงกาซเพอรองรบการเตบโตของโรงไฟฟาโคเจนเนอเรชน

การเตบโตของโครงการโคเจนเนอเรชน ดงทกลาวถงขางตนนนเปนการคาดการณบนฐานของเครอขาย

ทอสงและจำาหนายกาซธรรมชาตทมอย โอกาสในการเตบโตของการลงทนโครงการโคเจนเนอเรชน จะยงเพม

สงขนไปอกหากเครอขายทอกาซธรรมชาตมการขยายตวณป2553ความยาวของทอสงกาซธรรมชาตทมอยใน

ประเทศไทยอยท3,372กโลเมตรโดย1,975กโลเมตรอยนอกฝงและอก1,397กโลเมตรอยบนแผนดนสวน

ทอจำาหนายกาซนนพาดผานสบจงหวดเปนระยะทางรวม 920 กโลเมตร ทอจำาหนายกาซแยกออกจากแนวทอ

สงกาซเขาสโรงงานอตสาหกรรมซงสวนใหญอยใกลกรงเทพฯและจงหวดใกลเคยงเชนปทมธานชลบรฉะเชงเทรา

สมทรปราการอยธยาและราชบรณป2555เครอขายทอจำาหนายกาซนกำาลงขยายตวไปเปน1,650กโลเมตร

ครอบคลม23จงหวด12

บรษท ปตท. จำากด มหาชน ซงเปนผผกขาดกาซธรรมชาต เปนผจดซอ สง และจำาหนายกาซธรรมชาต

แตเพยงผเดยว (มยกเวนเพยงไมกกรณ) แมเครอขายทอสงกาซจะขยายกวางขน แตการทบคคลทสามหรอ

ผประกอบการรายอนไมสามารถเขาถงเครอขายทอสงกาซของปตท.ได เปนอปสรรคตอทงการขยายตวของเครอขาย

กาซธรรมชาตและการแขงขนดานราคาซงจะชวยเพมโอกาสในการเตบโตของโครงการโคเจนเนอเรชนได13

12 W.Somcharoenwattana,C.Menke,A.Bangviwat,andF.Harahap.“PotentialofDecentralizedGenerationinThailandandIts

Contribution”JournalofSustainableEnergy&Environment1(2010)121-127.

13 DeundenNikomborirak. “Gas in Thailand”Chapter 18 in The Impacts andBenefitsofStructuralReforms in theTransport,

EnergyandTelecommunicationsSector.APEC2009.


27

การยดอายโรงไฟฟาและการปรบปรงประสทธภาพโรงไฟฟา

(Plant life extension and Repowering)

ภายในชวงระยะเวลาของแผนพดพ2010(ตงแตป2553-2573)ประเทศไทยมโรงไฟฟากาซธรรมชาตและ

โรงไฟฟาถานหนหลายแหงทจะถงวนหมดอายการใชงานทออกแบบไวหรอสนอายสญญาทนาน 20 หรอ 25 ป

ถาโรงงานเหลานมการดแลรกษาอยางดและ/หรอมการลงทนเพมเตมเพอเปลยนชนสวนบางชน โรงงานกอาจจะ

สามารถทำาการผลตตอไปไดอกหลายป คลายๆ กบการใชรถคนเกาตอไปอกปหรอสองปแทนทจะซอรถคนใหม

การชะลอการปลดโรงไฟฟาออกไปหรอยดอายการใชงานโรงไฟฟานเสยคาใชจายนอยกวาและสงผลกระทบทาง

สงคมนอยกวาการสรางโรงไฟฟาขนใหมและยงไดประโยชนจากการทมชวงเวลาระยะเตรยมการสน(หรอไมมเลย)

โดยขนอยกบสภาพของโรงไฟฟาการยดอายการใชงานโรงไฟฟานนอาจจะไมใชหนทางทดทสดเสมอไป(โดยเฉพาะ

หากโรงไฟฟานนไมมประสทธภาพหรอมกจะไมสามารถผลตไฟได) แตในหลายๆ กรณการยดอายการใชงาน

โรงไฟฟากเปนทางเลอกหนงในการสนองความตองการไฟฟาทดสมเหตสมผลและเปนสงทกฟผ.กระทำาบอยครง

ทผานมา ตวเลขของสำานกงานพลงงานสากล (International Energy Agency) ชวาในทางงบประมาณแลว

การยดอายการใชงานของโรงไฟฟาทมอยดกวาการลงทนในโรงไฟฟาใหม (ทงถานหนและกาซ) (Blyth 2010)

ในธรรมเนยมปฏบตทผานมากฟผ.มกจะชะลอการปลดโรงไฟฟาหากยงสามารถใชการไดอยไมวาจะโดยวางแผน

ไวลวงหนาหรอไมไดวางแผนไวกตาม

ในบางกรณหรอสถานการณ การปรบปรงและเพมประสทธภาพโรงไฟฟาอาจเปนสงจำาเปนและมความคมคา

การลงทนมากทสด การปรบปรงประสทธภาพโรงไฟฟา (Repowering) อาจหมายถง การยกเครองหมอไอนำา

เครองกำาเนดไฟฟาหรอเครองมออนๆใหมเพอเพมประสทธภาพหรอกำาลงการผลตแลวแตความจำาเปนสภาพ

ของอปกรณเดม ตนทนอปกรณและผลการประหยดเชอเพลงจากการปรบปรงประสทธภาพ ความกาวหนาของ

โลหกรรมประสทธภาพมอเตอรและเครองกำาเนดไฟฟาโมเดลการคำานวณการสนดาปและการควบคมโรงไฟฟา

ดวยคอมพวเตอร ทำาใหมโอกาสมากมายในการทำาใหโรงไฟฟาเกาทำางานไดอยางมประสทธภาพ ราบรน และ

ไมกอมลพษโดยไมตองลงทนสรางโรงไฟฟาใหมทงหมด

ในแผนพดพ 2012 เราเลอกการยดอายการใชงานโรงไฟฟากาซในเกากรณ (สวนใหญเปนระยะเวลาหาป)

ซงเปนโรงไฟฟาขนาดตงแต680-1,910เมกะวตตโดยเกณฑการเลอกขนอยกบชวงจงหวะเวลาและความตองการ

ของระบบในการรกษาความเพยงพอของกำาลงการผลตเปนหลก

การสรางโรงไฟฟาใหมแทนททเคยมโรงไฟฟาอยแลว (Brownfield Siting)

การสรางโรงไฟฟาในททมโรงไฟฟาอยแลว (Brownfield) หมายถงการสรางโรงไฟฟาใหมในททเคยสราง

โรงไฟฟาอยแลว การสรางโรงไฟฟาแทนทโรงไฟฟาเดมทถกปลดระวางไปแลวเปนทางเลอกทประหยดและ

มผลกระทบนอยกวาการสรางโรงไฟฟาใหมในททไมเคยมโรงไฟฟามากอน(greenfieldsite)การประหยดคาใชจายนน

เกดจากการใชโครงสรางพนฐานทมอยแลว เชน ถนน สายสง ทอกาซ หรอตวแปลงกระแสไฟฟา การสราง

โรงไฟฟาในททมโรงไฟฟาอยแลวยงมกจะทำาใหเกดการตอตานจากชมชนนอยกวาดวย

แผนพดพ2012ไมไดกำาหนดใหมการสรางโรงไฟฟาแทนทโรงไฟฟาเดมทถกปลดระวางไปแลวแตเปนเพยง

การเสนอทางเลอกในกรณททรพยากรทระบอยในแผนพดพ2012ไมเพยงพอเทานน


28

โรงไฟฟากาซธรรมชาต ถานหน นวเคลยร และพลงนำาขนาดใหญ

แผนพดพ2010ถอเอาโครงการโรงไฟฟากาซธรรมชาตขนาดใหญโรงไฟฟาถานหนพลงงานนวเคลยรเปน

ทางเลอกหลกทไดรบการพจารณากอน และยงมโครงการโรงไฟฟาพลงนำาขนาดใหญทมกระบวนการเจรจาและ

พจารณาทแยกออกไปอก14 สวนแผนพดพ 2012 ไมไดใหความสำาคญกบทางเลอกเหลานเนองจากโครงการ

เหลานมตนทนสงมผลกระทบทางสงคมและสงแวดลอมสงมความเสยงสงและมประสทธภาพการใชเชอเพลงตำา

สมมตฐานและหลกการการในการจดทำาแผนพดพ 2012

เมอถกกลมตางๆ ตงคำาถามเกยวกบทางเลอกเรองโรงไฟฟาในแผนพดพฉบบทางการ ผมอำานาจตดสนใจ

มกจะโตกลบวา“แลวเรามทางเลอกอะไรละ”ในมมมองของผกำาหนดนโยบายมกจะมสมมตฐานวาเราจะตองเลอก

ระหวางโครงการโรงไฟฟากาซขนาดใหญ หรอโรงไฟฟาพลงงานนวเคลยร หรอโรงไฟฟาถานหน หรอเขอน

ขนาดใหญ แตการวเคราะหของแผนพดพ 2012 นนมงทาทายสมมตฐานทวา “เราไมมทางเลอกอนทดกวาน”

เปาหมายของเราคอการสำารวจทางเลอกพลงงานอนๆ ทถกกวาและมผลกระทบนอยกวา เพอดวาทางเลอก

เหลานเพยงพอทจะตอบสนองความตองการไฟฟาทเพมขนเพอปอนการพฒนาทางเศรษฐกจในประเทศไทย

ทโตขนเรอยๆหรอไมและเพอแสดงใหเหนวาทางเลอกเหลานอาจจะเปนทางเลอกทดกวาในการบรรลเปาหมาย

นโยบายพลงงานของรฐบาล

ในสวนนเราไดรวมเอาทรพยากรตางๆ ทไดกลาวถงในสวนกอนหนานเขาไวในการวเคราะหดวย เพอให

สามารถตอบสนองความตองการพลงงานทเพมขนดงทไดคาดการณไวในคาพยากรณทปรบแลวของเราในสวน

กอนหนาในการจดทำาแผนพดพ2012การวเคราะหอยบนสมมตฐานหลกและหลกการตอไปน:

1) วตถประสงคหลกคอเพอรกษาความพงไดของระบบพลงงาน โดยใชเกณฑของ กฟผ. เรองการรกษา

ระดบกำาลงผลตสำารอง(กำาลงการผลตทเกนความตองการสงสด)ไวทรอยละ15

2) การพยากรณความตองการถกปรบใหสอดคลองกบความเปนจรงมากขนดงทไดอภปรายไวกอนหนาน

เราคำานวณการเตบโตของความตองการในอนาคตโดยองจากแนวโนมเฉลยใน25ปทผานมาซงมความ

ตองการไฟฟาสงสดเพมขนปละ830เมกะวตตจากนนจงแปลงความตองการสงสดไปเปนความตองการ

พลงงาน(หนวยเปนกกะวตต)โดยใชคาตวประกอบการใชไฟฟา(loadfactor)เดยวกนกบทใชในแผน

พดพ2010

3) ในการวางแผนใหตอบสนองความตองการทเพมขนและทดแทนกำาลงการผลตทหมดอายไป เราให

ความสำาคญกบมาตรการดานการใชและประสทธภาพพลงงานการยดอายการใชงานโรงไฟฟาการผลต

ไฟฟาแบบโคเจนเนอเรชน และพลงงานหมนเวยน ในทนเราถอวาโครงการโรงไฟฟาใหมในแผนพดพ

2010ทมประเดนขอถกเถยงตอตานหรอยงไมไดเรมการกอสรางภายในป2554เปนโรงไฟฟาทอาจจะ

14 โครงการโรงไฟฟาพลงนำาขนาดใหญเกดขนนอกกระบวนการของแผนพฒนากำาลงผลตไฟฟาโดยเปนผลของการเจรจาทวภาค(หรอพหภาค)

ระดบสงในแผนพดพทรฐบาลไทยจดทำาขนโครงการโรงไฟฟาพลงนำาขนาดใหญทตกลงกนบางโครงการไดรบการปฏบตเปนกรณพเศษคอ

ไมตองผานกระบวนการพจารณาระหวางทางเลอกตางๆแตกลบถกถอวาเปน “นโยบายของรฐ” เรยกไดวาเปนขอตกลงสำาเรจรปมาเลย

ทเดยว


29

ถกพจารณาเลอนกำาหนดกอสรางไป หรอยกเลกไปตามทจำาเปนเพอเปดทางใหพจารณาแหลง

พลงงานอนๆทสะอาดกวาถกกวาและสอดคลองกบเปานโยบายมากกวาในสวนตอไปเราอภปราย

ถงสมมตฐานเรองการพจารณาแหลงพลงงานเหลานโดยละเอยด

สมมตฐานเรองทางเลอกแหลงพลงงาน

การใชพลงงานอยางมประสทธภาพ/การจดการดานการใชไฟฟา (EE/DSM)

นอกเหนอจากการใชพลงงานอยางมประสทธภาพทระบไวในแผนพดพ 2010 โดยการเปลยนมาใชหลอด

ประหยดไฟแบบผอมT5ซงคาดวาจะชวยประหยดไฟสงสด584เมกะวตตแลวเรายงถอวามการประหยดเพมเตม

จากมาตรการสมครใจและมาตรการบงคบตางๆทจะเกดจากความพยายามรวมแรงอยางจรงใจในการปฏบตตาม

แผนอนรกษพลงงาน20ปของรฐบาลเพอลดการบรโภคไฟฟาลงรอยละ20ของความตองการไฟฟารวม(ชดคา

พยากรณทปรบลดใหสะทอนความเปนจรงแลว)หรอ52,224กกะวตตภายในป2573เปาและมาตรการตางๆ

ทไดรบการเสนอแนะในแผนนนเปนไปไดจรงทำาไดจรงและอยบนฐานของการวจยและการวเคราะหตวเลขขนตำา

โดยคณะนกวชาการและผเชยวชาญดานนโยบายพลงงาน อกทงไดมการอนมตและใชจายงบประมาณตามแผนแลว

แตจำาตองมการตรวจวดผลทชดเจนและเรงการดำาเนนการในสวนของกระทรวงพลงงานทเกยวของ(เชนการกำาหนด

มาตรฐานอปกรณและอาคาร)เพอใหผลการใชจายงบประมาณเปนไปตามเปาของแผนสำาหรบรายละเอยดเรอง

มาตรการใชพลงงานอยางมประสทธภาพทรฐบาลไดอนมตดกระทรวงพลงงาน(2554)และบณฑตและคณะ(2554)

ปรมาณไฟฟาทประหยดไดจากการเปลยนมาใชหลอดT5ไดถกนำาไปลบออกจากคาพยากรณความตองการ

ไฟฟาของทางการทใชในแผนพดพ2010แลวในการวเคราะหแผนพดพ2012เราพจารณามาตรการดานการใช

พลงงานเพมเตมนอกเหนอจากโครงการหลอดไฟ T5 เราถอวามาตรการดานการใชและประสทธภาพพลงงาน

เปนทางเลอกการลงทนทางเลอกหนงแมวาการประหยดไฟจะเกดขนในฝงดานการใชไฟฟา(อปสงค)แตกสามารถ

เปรยบเทยบกบทางเลอกการผลตไฟฟาอนๆทงในแงของปรมาณทรพยากรตนทนและอนๆดวย

จากตวเลขการประหยดพลงงานจากโครงการเปลยนหลอดไฟT5ในแผนพดพ2010เราสามารถคำานวณ

ไดวาจะคาตวประกอบการใชไฟฟา(loadfactor)อยทประมาณรอยละ56ในระบบพลงงานไฟฟาของไทยโดยรวม

มคาตวประกอบการใชไฟฟาอยทประมาณรอยละ75สำาหรบการศกษาชนนสมมตฐานคาตวประกอบการใชไฟฟา

ของมาตรการดานการใชและประสทธภาพพลงงานโดยรวมทใชคอรอยละ60จากสมมตฐานนเราสามารถแปลง

คาปรมาณทประหยดไดจากกกะวตตชวโมงเปนเมกะวตตคาทประหยดไดนนเรมจากศนย(รอยละ0.4ในป2556)

และคอยๆเพมขนไปสเปาการประหยดพลงงานรอยละ20โดยเปรยบเทยบกบคาพยากรณความตองการไฟฟา

ของป 2573 ตวเลขการประหยดพลงงานหนวยเปนกกะวตตและเมกะวตตทนำามาหกลบกบประมาณการ

ความตองการไฟฟาในแผนพดพ2012แสดงอยในตารางท10


30

ป

ผลการอนรกษพลงงาน

ในแผน PDP 2010*ผลการอนรกษพลงงานเพมเตมในแผน PDP 2012

GWh MWรอยละของการใช

ไฟฟารวมGWh MW

2553 210 43 0% - -

2554 629 129 0% - -

2555 1,049 215 0% - -

2556 1,678 344 0% 672 128

2557 2,307 473 1% 1,665 317

2558 2,852 584 2% 3,005 572

2559 2,433 498 3% 4,571 870

2560 1,804 369 3% 6,529 1,242

2561 965 198 4% 8,591 1,634

2562 1,170 240 6% 11,079 2,108

2563 1,170 240 7% 13,525 2,573

2564 1,170 240 8% 16,253 3,092

2565 1,170 240 9% 19,104 3,635

2566 1,170 240 10% 22,255 4,234

2567 1,170 240 11% 25,537 4,859

2568 1,170 240 13% 29,324 5,579

2569 1,170 240 14% 33,451 6,364

2570 1,170 240 15% 37,734 7,179

2571 1,170 240 17% 42,175 8,024

2572 1,170 240 19% 48,113 9,154

2573 1,170 240 20% 52,155 9,923

*ตวเลขดงกลาวนำามาหกลบจากคาพยากรณความตองการใชไฟฟา

ตารางท 10: พลงงานประหยดสะสมจากมาตรการดานการใชและประสทธภาพพลงงานในแผนพดพ 2012

และแผนพดพ 2010


31


แผนพดพ 2012 ไดเพมบรรจกำาลงผลตจากพลงงานหมนเวยนในปรมาณทเทากบทกำาหนดในแผนพดพ

2010เขาไปดวยดงทแสดงไวในตารางท11สมมตฐานอนๆทเกยวของเชนกำาลงการผลตพงได(ดตารางท12)

และปรมาณการผลตพลงงานรวมเปนไปตามทปรากฏในแผนพดพ2010เชนกน15

กำาลงการผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยน

ป

PDP 2010 PDP 2012

กฟผ. SPP VSPPรวมกำาลงผลต

สะสมกฟผ. SPP VSPP

รวมกำาลงผลต

สะสม

2553 465 331 796 465 331 796

2554 38 425 236 1,495 38 425 236 1,495

2555 29 65 162 1,751 29 162 1,686

2556 54 181 1,986 54 1,740

2557 18 191 2,195 18 1,758

2558 14 90 165 2,464 14 155 346 2,273

2559 17 225 2,705 17 415 2,705

2560 11 228 2,943 11 228 2,943

2561 30 173 3,146 30 173 3,146

2562 8 170 3,323 8 170 3,323

2563 22 188 3,533 22 188 3,533

2564 61 133 3,727 61 133 3,727

2565 36 287 4,050 36 287 4,050

2566 145 4,195 145 4,195

2567 146 4,341 146 4,341

2568 156 4,497 156 4,497

2569 157 4,654 157 4,654

2570 168 4,822 168 4,822

2571 168 4,990 168 4,990

2572 179 5,169 179 5,169

2573 179 5,348 179 5,348

*แผน PDP 2012 บรรจพลงงานหมนเวยนในปรมาณทเทากบทกำาหนดไวในแผน PDP 2010

ยกเวนบางโครงการอาจมการเลอนเนองจากประสบความลาชา

ตารางท 11: กำาลงผลตจากพลงงานหมนเวยน หนวยเปนเมกะวตต ในแผนพดพ 2010 และแผนพดพ 2012

15 ความแตกตางเลกนอยระหวางวธทแผนพดพ 2010 กบแผนพดพ 2012 จดการกบพลงงานหมนเวยน สะทอนถงความลาชาในการใช

พลงงานหมนเวยนทเกดขนอยางไมคาดหมายมาตงแตป2553อนเปนผลจากการตดสนใจของคณะกรรมการบรหารมาตรการฯ


32

RE

PDP

2010 กำาลงผลต

พงได

ปรมาณการผลต ราคารบซอ** (บาท/kWh)

MW GWh %คา

adderรวม

ราคาถวงนำาหนก

เฉลย

ชวมวล*** 2,025 0.55 9,756.45 78.1% 0.3 3 2.34

กาซชวภาพ 121 0.21 222.59 1.8% 0.3 3 0.05

พลงงาน

แสงอาทตย

922 0.21 1,696.11 13.6% 6 8.7 1.18

ลม 672 0.05 294.34 2.4% 3.5 6.2 0.15

พลงงานนำา

ขนาดเลก

69.3 0.4 242.83 1.9% 0.8 3.5 0.07

ขยะ 157.5 0.2 275.94 2.2% 2.5 5.2 0.11

*ทมา: ผลการศกษากำาลงผลตไฟฟาพงได โรงไฟฟาพลงงานหมนเวยน,

http://www.eppo.go.th/power/pdp/page-7.html

**ณ ราคาขายสง 2.7 บาท/kWh

***ใชสมมตฐานรอยละ 50 ของโรงไฟฟาชวมวลใชแกลบเปนเชอเพลง

3.908

ตารางท 12: กำาลงผลตพงไดสมมตทใชในแผนพดพ 2010 และแผนพดพ 2012 ตวเลขนถกใชในการคำานวณ

พลงงาน (กกะวตต) ทจะไดและตนทนไฟฟาจากพลงงานหมนเวยน

การผลตพลงไฟฟาและความรอนรวมทมประสทธภาพสง หรอ “โคเจนเนอเรชน”

การผลตแบบโคเจนเนอเรชนถอวาเปนทางเลอกพลงงานทดกวาโรงไฟฟาแบบรวมศนย เนองจากม

ประสทธภาพสงกวามากแผนพดพ2010ไดกำาหนดใหมการลงทนโรงไฟฟาพลงความรอนรวมกาซแบบรวมศนย

จำานวน16,670เมกะวตตแตกลบใหมเพยง7,024เมกะวตตจากการผลตแบบโคเจนเนอเรชนซงมประสทธภาพ

สงกวาแผนพดพ2012ใหความสำาคญกบการผลตแบบโคเจนเนอเรชนมากกวาโรงไฟฟาพลงความรอนรวมหรอ

โรงไฟฟาถานหนในกรณทตองการกำาลงการผลตใหมโดยปกตแลวกำาลงผลตของโรงไฟฟาโคเจนเนอเรชนแตละ

ประเภทจะตางกนไป และขนอยกบความตองการไอนำาของแตละโรงงานหรออาคาร แตตามระเบยบการรบซอ

ไฟฟาจากผผลตไฟฟารายเลก(SPP)โรงไฟฟาหนงๆจะตองมกำาลงผลตไมสงกวา90เมกะวตตในแผนพดพ2012

เราเพมกำาลงผลตโคเจนเนอเรชน ไปอก 300 เมกะวตตตอป (และ 600 เมกะวตตในบางปทตองการกำาลง

การผลตใหมเพมเตม) ตารางท 13 แสดงใหเหนถงการเปรยบเทยบกำาลงการผลตแบบโคเจนเนอเรชน ในแผน

พดพ2010กบแผนพดพ2012


33

การผลตพลงไฟฟาและความรอนรวม (Cogeneration)

ป

PDP 2010 PDP 2012

Firm SPPยอดรวม

สะสมFirm SPP SPP/VSPP สวนเพม

ยอดรวม

สะสม

2553 90 90 90 0 90

2554 0 90 0 0 90

2555 704 794 0 0 90

2556 720 1,514 0 0 90

2557 90 1,604 90 0 180

2558 270 1,874 974 0 1,154

2559 270 2,144 990 0 2,144

2560 270 2,414 270 300 2,714

2561 270 2,684 270 300 3,284

2562 270 2,954 270 300 3,854

2563 270 3,224 270 300 4,424

2564 380 3,604 380 300 5,104

2565 360 3,964 360 300 5,764

2566 360 4,324 360 300 6,424

2567 360 4,684 360 300 7,084

2568 360 5,044 360 600 8,044

2569 360 5,404 360 300 8,704

2570 360 5,764 360 300 9,364

2571 360 6,124 360 600 10,324

2572 360 6,484 360 300 10,984

2573 540 7,024 540 300 11,824

รวม 7,024 7,024 7,024 4,800 11,824

ตารางท 13: เปรยบเทยบกำาลงผลตแบบโคเจนเนอเรชน (เมกะวตต) ในแผนพดพ 2010 กบแผนพดพ 2012


34

เราคาดวากำาลงผลตแบบโคเจนเนอเรชนสวนใหญจะใชกาซธรรมชาตเปนเชอเพลงและบางสวนใชถานหน

สำาหรบการวเคราะหของเราในทน เราถอสมมตฐานวาการผลตแบบโคเจนเนอเรชนทงหมดใชกาซ สมมตฐานน

ทำาใหมตดานสงแวดลอมของการผลตในแผนพดพ 2012 ดขน แตทำาใหประเทศตองพงพงกาซมากขน ทวา เรา

เชอวาในกรณทเราจำาเปนตองใชเชอเพลงฟอสซล กาซธรรมชาตเปนเชอเพลงทสะอาดกวาถานหน และควรจะม

การใชกาซอยางมประสทธภาพในรปแบบการโคเจนเนอเรชน ใหไดมากทสดกอนทจะมการพจารณาถงการผลต

แบบรวมศนยทไรประสทธภาพ

การยดอายการใชงานโรงไฟฟา

ในการวเคราะหของแผนพดพ 2012 มการพจารณายดอายการใชงานโรงไฟฟา 5-10 แหงในกรณทม

ความตองการกำาลงการผลตเพมเตมในชวงปทแผนพดพมการปลดโรงไฟฟานนๆทงนเพอรกษากำาลงไฟฟาสำารองไว

ใหมากกวารอยละ 15 สวนในกรณอน เราใหโรงไฟฟาหมดอายการใชงานไปตามทกำาหนดในแผนพดพ 2010

ตารางท14แสดงวาโรงไฟฟาใดทจะหมดอายการใชงานไปตามกำาหนดเดมในแผนพดพ2010และโรงใดทมการ

ยดอายการใชงานในแผนพดพ2012

เกณฑทเราใชในการเลอกวาโรงไฟฟาใดควรจะไดรบการยดอายการใชงานนนขนอยกบความตองการกำาลง

การผลตและประเภทเชอเพลงทใชเปนหลก (โรงไฟฟาถานหนจะไมไดรบการพจารณาใหมการยดอายการใชงาน

เนองดวยเหตผลดานสขภาพและผลกระทบทางสงแวดลอม) อยางไรกตาม ควรจะมการประเมนในรายละเอยด

เปนรายกรณไปเพอใหแนใจวามความเปนไปไดทางทรพยากรทางเทคนคและทางเศรษฐศาสตรในการยดอาย

การใชงานโรงไฟฟาหากโรงไฟฟานนไมมประสทธภาพอยางมากเงนการลงทนทประหยดไปไดอาจจะไมเพยงพอ

ทจะคมกบคาเชอเพลงทสงเมอเปรยบเทยบกบโรงไฟฟาใหมทมประสทธภาพ นอกจากน ในกรณทเปนโรงไฟฟา

เอกชนของผผลตพลงงานอสระ (Independent Power Producer-IPP) กควรจะมการเสนอเรองการยดอาย

การใชงานโรงไฟฟาไปใหผผลตพลงงานอสระพจารณาดวย ผผลตพลงงานอสระทสนใจอาจจะเจรจาเพอยดอาย

โรงไฟฟาและปรบสญญาซอขายไฟฟา (PPA) โดยคำานงถงเงอนไขเรองระบบ สภาพอปกรณผลตไฟฟาและ

เครองมอทเกยวของฯลฯเขาไวดวยคณะกรรมการกำากบกจการพลงงานกำาลงพฒนาแนวทางปฏบตและเงอนไข

เรองการพจารณายดอายการใชงานโรงไฟฟาทเปนของผผลตไฟฟาอสระเนองจากบางโรงใกลจะถงวนสนสดสญญา

การซอไฟฟาแลว

โรงไฟฟาทถกปลดในชวง PDP 2010 MW

อายใชงาน

กอนปลด

เครอง (ป)

การยดอายเพอลด

ความจำาเปนในการลงทนสราง

โรงไฟฟาใหม*

กฟผ.

รฟ.นำาพองชดท1 325 25

รฟ.นำาพองชดท2 325 25 30

รฟ.บางปะกงเครองท1-2 1,052 30

รฟ.บางปะกงเครองท3 576 30

รฟ.บางปะกงเครองท4 576 30

รฟ.บางปะกงชดท3 314 25


35

โรงไฟฟาทถกปลดในชวง PDP 2010 MW

อายใชงาน

กอนปลด

เครอง (ป)

การยดอายเพอลด

ความจำาเปนในการลงทนสราง

โรงไฟฟาใหม*

รฟ.บางปะกงชดท4 314 25 30

รฟ.พระนครใตชดท1 316 25 30

รฟ.พระนครใตชดท2 562 25 30

รฟ.แมเมาะเครองท4 140 40

รฟ.แมเมาะเครองท5-6 280 40




รฟ.วงนอยเครองท1-3 1,910 25 30

เอกชน

รฟ.ขนอมเครองท1 70 15

รฟ.ขนอมเครองท2 70 20

รฟ.ขนอมชดท1 678 20

อสเทอรนเพาเวอร 350 20 30

โกลวไอพพ 713 25 30

บ.ผลตไฟฟาอสระ 700 25 30

บรษทไตรเอนเนอย 700 20 25

หวยเฮาะ 126 30

เทนหนบน 214 25

รฟ.ระยองชดท1-4 1,175 20

รฟ.ราชบรเครองท1-2 1,440 25 30

รฟ.ราชบรชดท1-2 1,360 25 30

รฟ.ราชบรชดท3 681 25 30

*-เฉพาะในกรณทจำาเปนเทานน-อาจจำาเปนตองลงทนและใชเวลาเพมเพอปรบสภาพเครองจกร อปกรณ แตอยางไรกด กยงถกกวาและเรวกวาการลงทนสรางโรงไฟฟาใหมมาก-อาจปรบเลอกโรงไฟฟาไดตามความเหมาะสมของเงอนเวลา สภาพโรงไฟฟา ความสมครใจของผผลตเอกชน ฯลฯ

ตารางท 14: รายชอโรงไฟฟาทมกำาหนดจะหมดอายการใชงานในระหวางแผนพดพ 2010 บางโรงไดรบการ

เสนอใหตออายการใชงานในแผนพดพ 2012 เพอเปนทางเลอกในการลงทนทางเศรษฐกจเพอเพมกำาลง

การผลต แหลงขอมล: กฟผ. 2553


36

ผลการวเคราะห: เปรยบเทยบแผนพดพ 2010 และแผนพดพ 2012

จากสมมตฐานและหลกการขางตน เราจะไดรางแผนพดพ 2012 ทแตกตางจากแผนพดพ 2010 จาก

ความแตกตางในการเลอกแหลงพลงงานทนำามาบรรจในแผนสงผลใหแผนทงสองตางกนในเรองตนทนการพงพง

การนำาเขา การปลอยกาซเรอนกระจกและมลพษอน และผลตอผใชไฟฟา เปนตนซงจะอภปรายในรายละเอยด

ในสวนตอไป

ภาพรวมแหลงพลงงาน: เปรยบเทยบแผนพดพ 2010 และแผนพดพ 2012

ภาพรวมแหลงพลงงานของแผนพดพ2012ตางจากแผนพดพ2010(แผนภมท5)ความแตกตางทสำาคญ

คอ แผนพดพ 2012 แกไขคาพยากรณความตองการไฟฟาใหถกตอง จงทำาใหกำาลงการผลตทตองการลดลง

แผนพดพ 2012 ยงไมมการใชพลงงานนวเคลยร มการลดจำานวนโรงไฟฟาจากกาซธรรมชาตลงตามจำานวนโรง

ทหมดอายไปและไมมการเพมโรงไฟฟาถานหนแผนพดพ2012ไดใชการขยายการผลตไฟฟาแบบโคเจนเนอเรชน

และEE/DSMขนมากและใหมาแทนทการผลตพลงงานขนาดใหญจากเชอเพลงฟอสซลเหลาน

แผนภมท 5: แหลงพลงงานในแผนพดพ 2010 เปรยบเทยบกบแผนพดพ 2012


37

แผนพฒนากำาลงผลตไฟฟา 2553-2573 (แผนพดพ 2010)

รางแผนพฒนากำาลงผลตไฟฟา 2555-2573 (แผนพดพ 2012)

โครงการ (เมกะวตต) ป กำาลงผลตตดตง (เมกะวตต)

โครงการ (เมกะวตต) ป กำาลงผลตตดตง (เมกะวตต**)

กำาลงผลตไฟฟาสำารอง

กำาลงผลตตดตงตงแตป 2553 (นบจนถงเดอนตลาคม 2554)

กำาลงผลตตดตงตงแตป 2553 (นบจนถงเดอนตลาคม 2554)

นำาเทน2พระนครเหนอCC#1นำางม2 กำาลงผลตทถอวา“สะอาด”หรออยในแผนSPP–พลงความรอนรวมSPP–พลงงานหมนเวยนVSPPกฟผ.พลงงานหมนเวยนGhecoOne(IPP)ขยายโรงไฟฟาเทนหนบนวงนอยCC#4(กฟผ.)ขยายเขอนบางลางลำาตะคอง(สบนำากลบ) กำาลงผลตเพมเตมอนๆกาซธรรมชาตCC17หนวยถานหน13หนวยพลงนำา(นำาเขา)ลกไนต(นำาเขา)นวเคลยร5หนวย

920670597

7,3401,0452,567

33666022080012

50013,479

15,2007,7408,0901,8425,000

37,872

2009201020112012201320142015201620172018201920202021202220232024202520262027202820292030

29,21231,34932,99234,17137,00239,72039,99041,41942,37442,61944,29044,84347,61848,98251,23552,53352,73856,95756,83061,35563,82465,547

นำาเทน2พระนครเหนอCC#1นำางม2 กำาลงผลตเพมเตมทรวมอยในแผนพดพ2010SPP–พลงความรอนรวมSPP–พลงงานหมนเวยนVSPPกฟผ.พลงงานหมนเวยนGhecoOne(IPP)ขยายโรงไฟฟาเทนหนบนวงนอยCC#4(กฟผ.)ขยายเขอนบางลางลำาตะคอง(สบนำากลบ) แหลงพลงงานเพมเตมEE/DSMพลงความรอนรวมการขยายอายโรงไฟฟา(ปลดระวางในป2573)*

920670597

7,3401,0452,567

33666022080012

50013,479

9,9234,800

3,10417,827

2009201020112012201320142015201620172018201920202021202220232024202520262027202820292030

29,21231,35032,99333,40333,45732,51332,75733,43834,25334,66235,23236,62637,30137,56537,22637,21536,42837,14737,96136,52737,89635,579

27.6%26.7%33.9%31.0%27.6%20.9%19.2%19.3%20.2%19.7%20.2%23.3%24.3%23.9%21.8%20.9%18.0%20.1%22.7%18.1%23.7%15.9%

กำาลงผลตจนถงเดอนธนวาคม2552 29,212กำาลงผลตทงหมดทเพมเขามาระหวางป2553-2573 54,005กำาลงผลตทงหมดทปลดระวางระหวางป2553-2573 -17,671กำาลงผลตทงหมดจนถงสนป2573 65,547

*รวมการขยายอายโรงไฟฟา12,543เมกะวตตแตกำาลงผลตดงกลาวถกปลดระวางกอนป2573 **ไมรวมไฟฟาทประหยดไดจากEE/DSM

กำาลงผลตจนถงเดอนธนวาคม2552 29,212กำาลงผลตทงหมดทเพมเขามาระหวางป2553-2573 20,934กำาลงผลตทงหมดทปลดระวางระหวางป2553-2573 -14,567กำาลงผลตทงหมดจนถงสนป2573 35,579(ไมรวมไฟฟา10,158เมกะวตตทไดจากEE/DSM)

ตารางท 15: แหลงพลงงานเพมเตมจนถงป 2573 ระหวางแผนพฒนากำาลงผลตไฟฟา 2553-2573 (แผน

พดพ 2010) กบรางแผนพฒนากำาลงผลตไฟฟา 2555-2573 (แผนพดพ 2012)


38

รายละเอยดของแผนพดพ2012สรปอยในตารางท15การวเคราะหของแผนพดพ2012พบวาโครงการ

โรงไฟฟาหลายประเภทจำานวน55โครงการ(พลงงานนวเคลยรถานหนความรอนรวมกาซพลงนำานำาเขาและ

พลงลกไนตนำาเขา)ทอยในแผนพดพ2010เปนโรงไฟฟาทไมจำาเปนตอการรกษาการพงไดของระบบ (เพอรกษา

กำาลงผลตสำารองรอยละ15เปนอยางนอย)โครงเหลานถกตดออกไปในแผนพดพ2012(ตารางท16)

ชนดเชอเพลง โครงการโรงไฟฟาทไมจำาเปนตอการรกษาความมนคงระบบ MW

ถานหน

ถานหน

ถานหน

ถานหน

ถานหน

ถานหน

ถานหน

ถานหน

ถานหน

บรษทเนชนแนลเพาเวอรซพพลายจำากดเครองท1-2

บรษทเนชนแนลเพาเวอรซพพลายจำากดเครองท3-4

รฟ.ถานหนสะอาด_กฟผ.เครองท1



รฟ.ถานหนสะอาด_กฟผ.เครองท4-5

รฟ.ถานหนสะอาด_กฟผ.เครองท6-7



270

270

800

800

800

1,600

1,600

800

800

ถานหน รวม 7,740

กาซ

กาซ

กาซ

กาซ

กาซ

กาซ

กาซ

กาซ

กาซ

กาซ

กาซ

บรษทสยามเอนเนยจำากดชดท1-2

บรษทเพาเวอรเจนเนอเรชนซพพลายจำากดชดท1-2

รฟ.จะนะชดท2

รฟ.ใหม_ภาคใต

รฟ.กาซธรรมชาต_กฟผ.ชดท1

รฟ.กาซธรรมชาต_กฟผ.ชดท2-6






1,600

1,600

800

800

800

4,000

800

1,600

800

1,600

800

กาซ รวม 15,200

ซอตปท.(ถานหน)



ซอจากโครงการในสปป.ลาว(หงสาเครองท1-2)

ซอจากโครงการในพมา(มาย-กกเครองท1-3)

ซอจากโครงการในสปป.ลาว(หงสาเครองท3)

982

369

491

ซอ ตปท. (ถานหน) รวม 1,842

ซอตปท.(พลงนำา)



ซอจากโครงการในสปป.ลาว(นำางม3)

ซอไฟฟาจากประเทศเพอนบาน

ซอไฟฟาจากประเทศเพอนบาน(12x600MW)

440

450

7,200

ซอ ตปท. (พลงนำา) รวม 8,090


39

ชนดเชอเพลง โครงการโรงไฟฟาทไมจำาเปนตอการรกษาความมนคงระบบ MW

นวเคลยร





รฟ.นวเคลยร_กฟผ.เครองท1





1,000

1,000

1,000

1,000

1,000

นวเคลยร รวม 5,000

รวมทงสน 37,872

ตารางท 16: โครงการโรงไฟฟาทอยในแผนพดพ 2010 แตเปนโครงการทไมจำาเปนตอการรกษาความมนคง

ระบบ จงไมปรากฏอยในแผนพดพ 2555

การประหยดงบลงทน: เปรยบเทยบแผนพดพ 2010 และแผนพดพ 2012

หากไมลงทนในโครงการเชอเพลงฟอสซลและการนำาเขาไฟฟาพลงนำาซงเปนโครงการทไมจำาเปนและในการ

ขยายการสงไฟฟาทเกยวของกจะสามารถหลกเลยงการลงทนทไมจำาเปนไดถงประมาณ2.7ลานลานบาทดงท

ปรากฏรายละเอยดในตารางท 17 ประเภทของแหลงพลงงานและตนทนการลงทนเพมเตมของแผนพดพ 2012

เฉพาะในสวนทตางจากแผนPDP2010นนปรากฏตามตารางท18ซงมงบประมาณรวม7พนลานบาทดงนน

หากเรายกเลกแผนพดพ2010และใชแผนพดพ2012แทนประเทศไทยกจะสามารถหลกเลยงตนทนการลงทน

ไดมากถง 2 ลานลานบาท การประหยดเงนได 2 ลานลานบาทในชวงระยะเวลาของแผนฯ (ถงป 2573) น

มประโยชนยงใหญตอประเทศทกำาลงพยายามฟนฟจากอทกภย ทงนโดยเพยงการเปลยนจากทางเลอกพลงงาน

ทแพงและใชเงนลงทนสงอยางไมจำาเปนไปเลอกพลงงานทประหยดกวาสะอาดกวาและถกกวาการเปลยนจาก

การผลตไฟฟาแบบศนยกลางไปเปนการลงทนในมาตรการดานการใชและประสทธภาพพลงงานและการผลตไฟฟา

แบบกระจายศนย (distributed generation) ประเทศจะสามารถลดความจำาเปนในการลงทนในโครงสรางสายสง

ไฟฟาทมราคาแพงอกดวย

ประเภทโรงไฟฟาจำานวน

(โรง)

กำาลงการ

ผลตรวม

(MW)

เงนลงทน

ลานบาท/

MW

งบลงทนท

หลกเลยง

ได*

(ลานบาท)

รวมงบลงทนสายสง

เพอรองรบการ

ขยายระบบผลต**


นวเคลยร*** 5 5,000 111 555,000 777,000

โรงไฟฟาถานหน 13 7,740 63 487,620 682,668

โรงไฟฟากาซ 18 15,200 27 410,400 574,560

เขอน(ซอตปท.) 14 8,090 50 404,500 566,300


40

ประเภทโรงไฟฟาจำานวน

(โรง)

กำาลงการ

ผลตรวม

(MW)

เงนลงทน

ลานบาท/

MW

งบลงทนท

หลกเลยง

ได*


รวมงบลงทนสายสง

เพอรองรบการ

ขยายระบบผลต**


โรงไฟฟาลกไนต(ซอตปท.) 6 1,842 45 82,890 116,046

รวม 56 37,872 1,940,410 2,716,574

* ใชอตราแลกเปลยน 1 US$ = 30 Baht** ประมาณการงบลงทนสายสงทรอยละ 40 เพมเตมจากงบลงทนขยายระบบผลตไฟฟา แตไมนบรวมงบลงทนระบบทอกาซธรรมชาตและระบบรองรบการนำาเขากาซเหลว*** ตวเลขงบลงทนของ กฟผ. ตำากวาราคาในตลาดโลกกวาเทาตว หากใชราคาอางองจากตางประเทศ ภาระลงทนทหลกเลยงได จะเพมเปนสองเทา

ตารางท 17: สรปโครงการไฟฟาทแผนพดพ 2012 เหนวาไมจำาเปน และตนทนการลงทนของโครงการ

เหลานนซงจะสามารถหลกเลยงไดหากไมดำาเนนโครงการ

งบลงทนเพมเตมของแผน PDP 2012 เฉพาะในสวนทตางจากแผน PDP 2010

ประเภท

ของการลงทน

รวมกำาลง

การผลต

(MW)

งบลงทน

ลานบาท/

MW

งบลงทน


งบลงทน

ขยายระบบ

สงทเกยวของ


รวมงบลงทน

(รวมการขยาย

ระบบสง)


การจดการดาน

การใชพลงงาน

9,923 25 248,073 0 248,073

โคเจนเนอเรชน 4,800 36 172,800 34,560 207,360

การขยายอายโรงไฟฟา 15,647 5 78,235 0 78,235

รวม 30,370 499,108 34,560 698,752

* ทมาขอมล EE/DSM & cogen: เดชรต สขกำาเนด, “Information and Opinion Survey on Co-efficients used in

analysis of Alternative PDP”, 2011.

** ระบบโคเจนเนอเรชนทมศกยภาพในสวน 4,800 MW นสวนใหญจะเปน VSPP ดงนน จงเชอมโยงระบบในเขต

การไฟฟาฝายจำาหนาย (ระบบจำาหนาย) หากใชประมาณการแบบอนรกษนยม คำานวณความตองการลงทนระบบสง

ทครงหนงของโรงไฟฟาแบบรวมศนย

ตารางท 18: ประเภทของการลงทนทแผนพดพ 2012 ระบ และงบประมาณการลงทนทจำาเปนสำาหรบแผน

พดพ 2012


41

การบรรลนโยบายของรฐบาล: เปรยบเทยบแผนพดพ 2010 กบแผนพดพ 2012

เราไดเปรยบเทยบแผนพดพ2010ฉบบทางการกบแผนพดพ2012ในแงประสทธผลในการบรรลนโยบาย

พลงงานของรฐบาลโดยการนำาเอาตวชวดทไดกลาวมาขางตนมาเปนกรอบการประเมน

ความเพยงพอของแหลงพลงงาน

ความเพยงพอของแหลงพลงงานเพอใหระบบพลงงานมความพงพาไดนนเปนวตถประสงคหลกของแผน

พดพ 2012 เกณฑทใชในการรางแผนพดพ 2010และแผนพดพ 2012กคอการจดหาพลงงานใหมไฟฟาสำารอง

ขนตำารอยละ15แผนพดพ2012สามารถบรรลเปาปรมาณไฟฟาสำารองรอยละ15ดงทแสดงไวในตารางท19

ป

ความตองการ

ไฟฟาสงสด

(MW)

ผลการอนรกษ

พลงงาน

(MW)

ความตองการ

ไฟฟาสงสด

ทเหลอ (MW)

กำาลงผลต

ตดตง

(MW)

ไฟฟาสำารอง

(%)

2553 24,010 0 24,010 31,350 26.7%

2554 23,900 0 23,900 32,993 33.9%

2555 24,731 0 24,731 33,403 31.0%

2556 25,562 128 25,434 33,457 27.6%

2557 26,393 317 26,077 32,513 20.9%

2558 27,225 572 26,653 32,757 19.2%

2559 28,056 870 27,186 33,438 19.3%

2560 28,887 1,242 27,645 34,253 20.2%

2561 29,718 1,634 28,084 34,662 19.7%

2562 30,549 2,108 28,441 35,232 20.2%

2563 31,380 2,573 28,807 36,626 23.3%

2564 32,211 3,092 29,119 37,301 24.3%

2565 33,043 3,635 29,408 37,565 23.9%

2566 33,874 4,234 29,640 37,226 21.8%

2567 34,705 4,859 29,846 37,215 20.9%

2568 35,536 5,579 29,957 36,428 18.0%

2569 36,367 6,364 30,003 37,147 20.1%

2570 37,198 7,179 30,019 37,961 22.7%

2571 38,029 8,024 30,005 36,527 18.1%

2572 38,861 9,154 29,707 37,896 23.7%

2573 39,692 9,923 29,769 35,579 15.9%

ตารางท 19: ไฟฟาสำารองตามแผนพดพ 2012 กำาลงการผลตรวมนนเพยงพอตอการรกษาไฟฟาสำารอง

ขนตำารอยละ 15 ในชวงทมความตองการไฟฟาสงสดหลงจากทไดหกผลการอนรกษพลงงานแลว


42

ทงแผนพดพ2010และแผนพดพ2012จงบรรลเปาหมายการมพลงงานเพยงพอโดยใชเกณฑไฟฟาสำารอง

รอยละ25เปนตววดการมพลงงานไฟฟาเพยงพอตอความตองการไฟฟาทเพมขน

เนองจากแผนพดพ2012นนองอยบนฐานของคาพยากรณความตองการไฟฟาทตำากวากอาจจะเกดคำาถาม

ไดวาจะเกดอะไรขนหากความตองการไฟฟาสงกวาทคาดการณไวไฟฟานนแตกตางจากสนคาหรอบรการชนดอนๆ

หากกำาลงผลตไมเพยงพอทจะตอบสนองความตองการ ทงระบบกอาจจะไดรบผลกระทบ (ไฟตกหรอไฟดบ)

ไฟฟานนไมสามารถถกเกบสำารองไวไดและยงตองใชเวลาอยางนอยสองป(ไมรวมเวลาในการขออนญาตโครงการ)

ในการสรางโรงไฟฟาหรออาจตองใชเวลานานกวานนในกรณโรงไฟฟาขนาดใหญหรอใชเวลานอยกวานนในกรณ

โรงไฟฟาขนาดเลกมาก(VSPP)ประเทศไทยจะตกอยในภาวะขาดแคลนพลงงานหรอไม

การลงทนทสงเกนในอดตทำาใหประเทศไทยมกำาลงผลตไฟฟาสำารองในป2554ถงรอยละ33.9ซงสงกวา

เปารอยละ 15อยมากประเทศไทยมกำาลงการผลตสวนเกนเพยงพอและมโครงการทอยในระหวางดำาเนนการ16

เพอรกษากำาลงผลตไฟฟาสำารองรอยละ15ไดถงป2560โดยไมตองลงทนเพมเตมและไมตองยดอายการใชงาน

ของโรงไฟฟาดงนนเราจงมเวลาอยางนอยหกปกอนทจะจำาเปนตองมลงทนเพมหากคาพยากรณทปรบใชในแผน

พดพ2012นนใกลเคยงกบความเปนจรงจดเนนของแผนพดพ2012คอโรงไฟฟาแบบกระจายศนยทมขนาดเลก

และใชเวลาเตรยมการสนกวาทำาใหสามารถตอบสนองความตองการไดเรวกวานถอเปนขอดอกประการหนงของ

แผนพดพ2012แมจะไมไดระบออกมาเปนขอดเชงปรมาณกตาม

การพงตนเองไดในเรองพลงงาน: การลดการพงพาการนำาเขา

การพงตนเองไดในเรองพลงงานในบรบทนหมายถงการพงพาแหลงพลงงานทหาไดในประเทศดงนนยงม

การผลตไฟฟาจากเชอเพลงหรอแหลงผลตทนำาเขาเทาไร ประเทศไทยกจะยงมการพงพาตนเองทางพลงงานนอยลง

เทานนแผนพดพ2010กำาหนดใหมการลงทนในแหลงพลงงานทไมไดมอยในประเทศเชนการนำาเขาไฟฟาพลงนำา

จากประเทศเพอนบานการนำาเขาถานหนและกาซ(เนองจากมทรพยากรในประเทศจำากด)และยเรเนยมเพอเปน

เชอเพลงเตาปฏกรณนวเคลยรเมอมการลงทนอยางเตมทในเรองการใชพลงงานอยางมประสทธภาพความจำาเปน

ทจะตองพงแหลงเชอเพลงนำาเขากจะลดลงอยางมาก และจงเปนการลดความจำาเปนทจะตองพงพาการนำาเขา

พลงงานดวยแผนพดพ2012สามารถบรรลเปานโยบายนไดดกวาแผนพดพ2010ดงทแสดงไวในตารางท20

แหลงพลงงาน 2010พดพ 2010 พดพ 2012

2030 2030

ในประเทศ

ลกไนต-แมเมาะ

พลงนำา-กฟผ.


กาซอาวไทย

65.4%

10.7%

3.9%

3.1%

47.8%

35.2%

2.4%

1.5%

6.0%

25.3%

59.0%

4.1%

2.4%

9.9%

42.6%

16 นบรวมกำาลงการผลตทวางแผนไวของVSPPและSPPแตไมรวมโรงไฟฟาทเรามองวา“ไมจำาเปน”ในตารางท13


43

แหลงพลงงาน 2010พดพ 2010 พดพ 2012

2030 2030

นำาเขาจากตางประเทศ

ถานหน

กาซ-พมา/ตปท.

นำามนเตา

ดเซล

พลงนำานำาเขา/มาเลเซย


34.6%

8.1%

20.5%

0.6%

0.1%

5.4%

0.0%

64.8%

25.0%

13.6%

0.0%

0.0%

15.3%

11.0%

41.0%

7.3%

28.4%

0.0%

0.0%

5.2%

0.0%

รวม 100.0% 100.0% 100.0%

ตารางท 20: สดสวนพลงงานไฟฟาจากแหลงในและนอกประเทศ แผนพดพ 2010 กำาหนดใหไฟฟาประมาณ

รอยละ 60 จะมาจากแหลงตางประเทศ ทำาใหประเทศไทยตองพงพาการนำาเขาอยางมาก ในทางตรงกนขาม

แผนพดพ 2012 วางแผนใหพงพาแหลงพลงงานในประเทศเปนสวนใหญเพอตอบสนองความตองการไฟฟา

การสงเสรมพลงงานหมนเวยน

รฐบาลไดกำาหนดเปาหมายทจะเพมสดสวนพลงงานหมนเวยนในการใชพลงงานรวมของประเทศเปนรอยละ25

ภายในป 2563 แมวาจะไมไดมเปาหมายเฉพาะของกจการไฟฟา แตสงทถกวางแผนเอาไวสำาหรบกจการไฟฟากจะ

สงผลกระทบตอการใชพลงงานโดยรวมดวยถงแมแผนพดพ2012จะรบเอาตวเลขกำาลงการผลตพลงงานหมนเวยน

และเปาพลงงาน(หนวยเปนเมกะวตตและกกะวตต)เดยวกนกบทใชในแผนพดพ2010แตเนองจากแผนพดพ2012

มกำาลงผลตไฟฟารวมของระบบทตำากวาสดสวนของพลงงานหมนเวยนในแผนพดพ2012จงสงกวา(ดตารางท21)

ประเภท

กำาลงการผลต

2553แผน PDP 2010 PDP2012

2573 2573กำาลงผลต (MW) สดสวน กำาลงผลต (MW) สดสวน กำาลงผลต (MW) สดสวน

ถานหน 3,527 11% 12,669 19% 3,087 9%

กาซ 16,091 51% 21,668 33% 9,572 27%

พลงนำากฟผ. 3,424 11% 3,936 6% 3,936 11%

พลงนำานำาเขา 1,260 4% 9,827 15% 1,737 5%

โคเจนฯ 1,878 6% 7,024 11% 11,824 33%

พลงงานหมนเวยน 767 2% 4,804 7% 4,804 14%

นำามน/กาซ 3,784 12% 0 0% 0 0%

นวเคลยร 0 0% 5,000 8% 0 0%

อนๆ(นำามน,กาซ/

ดเซล,สายสงมาเลเซย)

619 2% 619 1% 619 2%

รวม 31,350 100% 65,547 100% 35,579 100%

ตารางท 21: เปรยบเทยบกำาลงผลตไฟฟาในแผนพดพ 2010 กบแผนพดพ 2012


44

การลดการปลอยกาซเรอนกระจก

หนงในวตถประสงคของแผนพดพ2010กคอการลดการปลอยกาซเรอนกระจกหรอกาซคารบอนไดออกไซด

จากกจการไฟฟารฐบาลมกจะอางวาแผนพดพ2010จะชวยลดความเขมขนของกาซเรอนกระจก(GHGintensity)

หรอลดการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดตอกโลวตตชวโมง (kWh) ของพลงงานไฟฟาทผลตได (ลดลง -4.4%

หากใชสมมตฐานการคำานวณตามทจะกลาวถงตอไป)ประเดนนมขอพงระวงอยปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจก

ทงหมดไมไดลดลงเลยแตกลบเพมขนเกอบเทาตวโดยเพมขนรอยละ97ในป2573เมอเปรยบเทยบกบป2553

ทเปนเชนนเนองจากการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดทงหมดนนเปนผลคณของความเขมขนของกาซเรอนกระจก

(การปลอยกาซคารบอนไดออกไซด/kWh)คณกบปรมาณพลงงานไฟฟา(kWh)ทงหมดทผลตเพอสนองความตองการ

ใชไฟฟาคาพยากรณการใชพลงงานตามแผนพดพ2010สงขนเปนเทาตวจากป2553เทยบกบป2573

ในทางตรงกนขาม การปลอยกาซทงหมดในกรณของแผนพดพ 2012 นนจะเพมขนเพยงรอยละ 3.7

สวนกาซคารบอนไดออกไซดตอหวประชากรจะลดลงรอยละ 7.7 (ดตารางท 22) ทเปนเชนนเนองจากการเลอก

ทจะหลกเลยงการสรางโรงไฟฟาลกไนตและถานหนใหม และลงทนกบมาตรการดานการใชพลงงานแทน และ

หากจำาเปนตองพงพงโรงไฟฟากาซ เราเลอกเทคโนโลยการผลตแบบโคเจนเนอเรชนแทนทจะเนนใชเทคโนโลย

แบบรวมศนยขนาดใหญเปนหลกซงมประสทธภาพตำา

ประเภท

PDP 2010 PDP 2010 PDP 2012

2553 2573 2573

(กโลตน) (กโลตน) (กโลตน)

ลกไนต-กฟผ./นำาเขา

ถานหน-กฟผ./IPP

นำามนเตา

ดเซล

กาซธรรมชาต

พลงนำาขนาดใหญ-กฟผ./นำาเขา

โคเจนเนอเรชน-กาซ

โคเจนเนอเรชน-ถานหน

มาเลเซย

ชวมวล

กาซชวภาพ

พลงงานแสงอาทตย

พลงนำาขนาดเลก

ลม

ขยะ


19,631

9,625

675

73

48,610

208

3,234

1,476

139

745

-12

84

1

5

26

0

26,404

70,433

0

14

44,113

859

16,884

0

416

745

-12

84

1

5

26

6,497

10,226

14,703

0

14

31,212

225

29,989

0

416

745

-12

84

1

5

26

0

รวม 84,520 166,468 87,634


45

ประเภท

PDP 2010 PDP 2010 PDP 2012

2553 2573 2573

(กโลตน) (กโลตน) (กโลตน)

ความเขมขนการปลอยกาซเรอนกระจก (กก./kWh) 0.50 0.48 0.34

การปลอยกาซเรอนกระจก/หว (ตน/ป) 1300.30 2280.39 1200.47

การเปลยนแปลงเมอเทยบกบป 2553

ปรมาณรวมกาซเรอนกระจก 97.0% 3.7%

ความเขมขนการปลอยกาซเรอนกระจก -4.4% -32.9%

การปลอยกาซเรอนกระจก/หว 75.4% -7.7%

ตารางท 22: เปรยบเทยบการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดระหวางแผนพดพ 2010 กบแผนพดพ 2012

การคำานวณขางตนนนองอยกบสมมตฐานทแสดงไวในตารางท 23 เนองจากตวเลขการปลอยกาซ

คารบอนไดออกไซดจากโรงไฟฟาพลงนำานนเดมองมาจากตวเลขในภมภาคยโรปจงไมเหมาะหรอไมอาจนำามาใชได

กบกรณประเทศไทยและประเทศเพอนบานโดยตรงงานศกษาตางๆไดแสดงวาอางเกบนำาในภมภาคเขตรอนนน

เปนแหลงสำาคญของการปลอยกาซเรอนกระจก17 ณ ปจจบนนยงไมมความพยายามอยางจรงจงในการศกษา

หาปรมาณและขอมลเรองการปลอยกาซเชนนในภมภาคน

ประเภท

กาซเรอน

กระจก

GHG

g/kWh

ไนโตรเจน

ออกไซด

NOX

g/kWh

ซลเฟอร

ไดออกไซด

SO2

g/kWh

ฝนละออง

TSP

g/kWh

ปรอท

Hg

mg/kWh

ลกไนต-กฟผ./นำาเขา 1,200 5.80 5.27 0.62 0.04

ถานหน-กฟผ./IPP 960 3.79 3.76 0.33 0.36

นำามนเตา 770 2.90 4.90 0.25 0.01

ดเซล 650 2.90 1.29 0.25 0.01

กาซธรรมชาต 512 1.25 0.31 0.01 0.00

พลงนำาขนาดใหญ-กฟผ./

นำาเขา

15 0.02 0.01 0.01 0.00

โคเจนเนอเรชน-กาซ 343 0.84 0.21 0.01 0.00

โคเจนเนอเรชน-ถานหน 643 2.54 2.52 0.23 0.36

17 ดรายงาน(McCulley,2006)ซงไดรวบรวมและวเคราะหผลการศกษาตางๆในเรองดงกลาว


46

ประเภท

กาซเรอน

กระจก

GHG

g/kWh

ไนโตรเจน

ออกไซด

NOX

g/kWh

ซลเฟอร

ไดออกไซด

SO2

g/kWh

ฝนละออง

TSP

g/kWh

ปรอท

Hg

mg/kWh

มาเลเซย 443 1.25 0.31 0.10 0.00

ชวมวล 46 2.50 0.30 0.20 0.00

กาซชวภาพ -33 1.94 0.07 0.10 0.00

พลงงานแสงอาทตย 30 0.01 0.02 0.02 0.00

พลงนำาขนาดเลก 2 0.01 0.00 0.00 0.00

ลม 10 0.00 0.07 0.01 0.00

ขยะ 58 3.13 0.38 0.25 0.00

นวเคลยร 170 0 0 0 0

ตารางท 23: สมมตฐานทใชในการคำานวณประเภทการปลอยกาซตางๆ จากการผลตพลงงาน ทมา: เดชรต

2550, น. 183.

การลดผลกระทบทางสขภาพและสงแวดลอม

โครงการโรงไฟฟาโดยเฉพาะโครงการขนาดใหญมผลกระทบทางสขภาพสงคมและนเวศวทยาอยางมาก

ผลกระทบทางสขภาพนนเกดจากมลพษทปลอยออกจากโรงผลตไฟฟา ทงมลพษทางอากาศ นำา และความรอน

โครงการโรงไฟฟาพลงนำายงมผลกระทบตอสขภาพอนเกดจากการเปลยนแปลงคณภาพนำา การเพมขนของโรค

ตดตอทางนำาและมผลกระทบตออาหารในทองถนเชนปลานำาจดการทแผนพดพ2012เลอกทจะใหความสำาคญ

กบการลงทนในมาตรการดานการใชและประสทธภาพพลงงาน ซงมผลกระทบตำาหรอไมมเลย และในเทคโนโลย

โคเจนเนอเรชน ทมประสทธภาพมากกวาการสรางโรงไฟฟาแบบรวมศนยแหงใหม ทำาใหแผนพดพ 2012 นน

ดกวามากในเรองสงแวดลอมดงทแสดงใหเหนในปรมาณการปลอยมลพษทางอากาศเชนไนโตรเจนไดออกไซด

(NOx)ซลเฟอรไดออกไซด (SO

2)ฝนละอองรวม (totalsuspendedparticles-TSP)และปรอท (Hg)ซงลวนเปน

อนตรายตอสขภาพ

ผลกระทบจากการผลตไฟฟายงมในรปแบบอนๆอกดวยเชนความเสยงในการปนเปอนรงสจากโรงไฟฟา

นวเคลยรการทำาลายระบบนเวศจากโรงไฟฟาพลงนำาการตองยายถนประชากรของชมชนทไดรบผลกระทบความ

ขดแยงและการแตกแยกทางสงคม และการทำาใหแมนำาและมหาสมทรมอณหภมสงขน เปนตน แผนพดพ 2012

ใชขอกงวลตอผลกระทบเหลานเปนแนวทางในการเลอกแหลงพลงงาน และไดจดหาแหลงพลงงานทเพยงพอตอ

ความตองการพลงงานโดยทไมตองสรางโครงการใหมในพนททไมเคยมโรงไฟฟามากอน(newgreenfieldprojects)

เปนทชดเจนวาแผนพดพ2012สามารถบรรลนโยบายประการนไดในขณะทแผนพดพ2010ไมสามารถทำาได


47

แผนภมท 6: เปรยบเทยบแผนพดพ 2010 กบแผนพดพ 2012 ในเรองการปลอยไนโตรเจนไดออกไซด (NOx)

ซลเฟอรไดออกไซด (SO2) ฝนละอองรวม (total suspended particles-TSP) และปรอท (Hg) ในป 2553

และ 2573

ภาระตอผบรโภค

จากมมมองดานเศรษฐศาสตรนโยบายสาธารณะการตดสนใจเพอผลประโยชนสงสดของประเทศหรอของ

สาธารณะควรจะอยบนฐานตนทนทางเศรษฐกจ (ตนทนทงหมดตอสงคม) ไมใชตนทนทางการเงนของบรษท

หรอหนวยงานทรบผดชอบของรฐ ในดานการพลงงาน ตนทนทางเศรษฐกจของไฟฟารวมถงตนทนภายนอก

(Externality) (เชนผลกระทบทางสงแวดลอมและสขภาพจากการผลตพลงงาน)และรวมถงผลประโยชนภายนอก

(เชนการสรางงาน)ดวย ไฟฟาถานหนอาจจะดเหมอนวา “ถก”แตเมอพจารณาถงตนทนสายสงและตนทนทาง

สขภาพและสงแวดลอมแลว ไฟฟาพลงงานถานหนกไมถกอกตอไป ในทำานองเดยวกน เขอนผลตไฟฟาพลงนำา

อาจจะดเหมอนวา“ถก”นนกเพยงเพราะตนทนของความสญเสยความหลากหลายทางชวภาพและผลกระทบทาง

นเวศวทยายงไมไดถกนบรวมเขาไปดวยเทานน

ถงแมในกรณทเราไมพจารณาถงตนทนภายนอกวธการเปรยบเทยบตนทนทางเลอกการผลตพลงงานตางๆ

ทมกจะทำาในกระบวนการพดพนนมกจะเปรยบเทยบตนทนการผลตเพยงเทานน ทำาใหการผลตแบบรวมศนย

ขนาดใหญไดเปรยบในขณะททางเลอกอน(พลงงานทสะอาดหรอแบบกระจายศนย)เสยเปรยบสวนการประหยด

จากใชพลงงานอยางมประสทธภาพและการจดการดานการใชนนเกดผลทปลายทางของการใชไฟ จงไมจำาเปนตองม

โครงสรางในการจดจำาหนายหรอการสงจายไฟฟา การผลตแบบกระจายเชนการผลตโดย VSPP และ SPP นน


48

สามารถผลตไฟฟาไดปรมาณใกลเคยงความตองการและตองใชเพยงระบบการจดจำาหนายเพอสงไฟฟาไปยงผใช

เทานน (ไมตองมตนทนในการสงและมความสญเสยระหวางทางนอยกวา) SPP บางรายอาจจะมขนาดใหญพอ

ทจะตองผานระบบสงจายกำาลงไฟฟา การผลตขนาดใหญ (แบบรวมศนย) ตองใชตนทนเรองการสง (การสงจาย

กำาลงไฟฟาและการจดจำาหนาย)อยางเตมทแผนพดพ2012เนนเรองการประหยดพลงงานพลงงานหมนเวยน

การโคเจนเนอเรชนและการยดอายการใชงานโรงไฟฟาหรอการปรบปรงใหโรงไฟฟามประสทธภาพมากกวาแมวา

พลงงานหมนเวยนและการโคเจนเนอเรชนจะมตนทนในการผลตไฟฟาสงกวาแตตนทนนกถกบรรเทาลงจากตนทน

ในการสงจายไฟฟาทตำากวา(ดตารางท24)

ประเภท

ตนทนไฟฟาทสงถงผใชไฟฟา (ไมรวมตนทนภายนอก) (บาท/kWh)

การผลต ระบบสงไฟฟา1 ระบบจำาหนาย

ไฟฟา2 รวม

การจดการดานการใชพลงงาน

(DSM)

1.003 - - 1.00

ถานหน-แมเมาะ 1.504 0.37 0.44 2.31

พลงนำา-นำาเขา 2.115 0.37 0.44 2.92

ถานหน-กฟผ./IPP 2.126 0.37 0.44 2.93

กาซ-กฟผ./IPP 2.296 0.37 0.44 3.10

SPP-กาซ/ถานหน/พลงงาน

หมนเวยน

2.607 0.198 0.44 3.23

นวเคลยร 2.799 0.37 0.44 3.60

พลงงานหมนเวยนVSPP 3.7510 - 0.44 4.19

ดเซล 4.1211 0.37 0.44 4.93

นำามนเตา-กฟผ./IPP 4.126 0.37 0.44 4.93

ตารางท 24: ตนทนของไฟฟาทสงถงผบรโภค (ไมรวมตนทนภายนอก) หนวยเปนบาท/กโลวตตชวโมง

หมายเหต: (1) ใชสมมตฐาน รอยละ 12.4 ของตนทนไฟฟาทงหมดมาจากระบบสงไฟฟา

(2) ใชสมมตฐาน รอยละ 14.5 ของตนทนไฟฟาทงหมดมาจากระบบจดจำาหนายไฟฟา

(3) ตวเลขนแสดงถงตนทนเฉลยโดยประมาณของการประหยดพลงงานจรงจากโครงการจดการดานการใช

ไฟฟา EE/DSM (0.5-1.5 บาท/kWh) (ทมา: (du Pont 2005))

(4) โดยการประมาณของผเขยน

(5) ตนทนเฉลยการซอพลงงานจากโครงการโรงไฟฟาพลงนำาในประเทศลาว (ทมา: สำานกงานคณะกรรมการ

นโยบายพลงงานแหงชาต 2550, แผนภาพท 41)

(6) สมมตฐานตนทนในพดพ 2007 ซงองราคานำามนทไมคงทเปลยนแปลง ดงนนจงมแนวโนมทจะตำากวา

ความเปนจรง (ทมา: สำานกงานคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต 2550, แผนภาพท 63)

(7) ราคาซอตามระเบยบ SPP


49

(8) SPP ขายไฟฟาให กฟผ. แตสวนใหญเชอมตอกบระบบจำาหนายไฟฟา SPP ขนาดใหญบางรายสงไฟฟา

ผานระบบสง แตในทน ถอสมมตฐานวารอยละ 50 ของไฟฟาจาก SPP ไหลผานระบบสงไฟฟา ดงนนตนทนในการสงไฟฟา

จงเปนครงหนงของระบบการผลตแบบรวมศนย

(9) การประมาณการของกฟผ. ณ วนท 17 กมภาพนธ 2553 แมวาจะตำากวาราคาตลาดในตางประเทศอยมาก

กตาม ตวเลขของ กฟผ.นนคดมาจากตนทน 3,087 เหรยญสหรฐฯ ตอกโลวตต สวนตนทน ณ เดอนตลาคม 2552 นนบรษท

เรตตง Moody’s (ซงมสวนในการอนมตเงนกโครงการโรงไฟฟานวเคลยร) ชวาอยท 7,000 เหรยญสหรฐฯ ตอกโลวตต

(10) ราคาซอตามระเบยบ VSPP โดยถอสมมตฐานวาราคาขายสงอยท 2.7 บาท/กโลวตตชวโมง นเปนราคา

เฉลยของ VSPP ตางๆ ทกำาหนดไวในแผนพดพ 2010

(11) สมมตฐานวาเปนตนทนเดยวกนกบไฟฟาจากโรงไฟฟากงหนกาซ (ทมาสำานกงานคณะกรรมการนโยบาย

พลงงานแหงชาต 2550, แผนภาพท 63)

เพอใหมการเปรยบเทยบอยางเปนธรรมในระหวางการผลตประเภทตางๆ ตนทนของไฟฟาทถกสงไปยง

ผบรโภค(การผลตรวมกบการสงและจำาหนายไฟฟาเปนตนทนรวมทผบรโภคจายใหการไฟฟา)จงควรเปนตนทน

ทตองใชในการวเคราะหจากมมมองของผบรโภค

นอกจากน ในการเปรยบเทยบตนทนของบรการไฟฟาทถกสงไปยงผบรโภคนน ตนทนทเกยวของกคอ

คาไฟฟาทผบรโภคตองจายในแตละเดอน แมวาคาไฟฟาโดยเฉลยตอหนวยของไฟฟาทไปถงผบรโภคตามการ

คาดการณของแผนพดพ2012จะอยทประมาณรอยละ12ซงสงวาในกรณของแผนพดพ2010แตคาไฟทผบรโภค

จะตองจายรายเดอนนนกลบถกกวารอยละ10ดงทแสดงไวในตารางท25ทงนเนองจากการลงทนในมาตรการ

จดการดานการใชและประสทธภาพพลงงาน ทำาใหผบรโภคไดบรการไฟฟาในระดบเดมโดยทใชไฟฟานอยลง

(ประสทธภาพการใชพลงงานดขน เชนอปกรณไฟฟาทใชมประสทธภาพสง)การบรโภคทนอยลงอนเนองมาจาก

การลงทนในมาตรการดานการใชและประสทธภาพพลงงานจงทำาใหคาไฟรวมตอเดอนถกลงและเปนการประหยด

เงนสำาหรบผบรโภค

ป 2573 PDP 2010 PDP 2012

สวนตาง

(PDP 2012 –

PDP 2010)

ตนทนคาไฟฟารวม(ลานบาท) 1,097,335 723,946

รวมหนวยขาย(GWh) 347,947 208,896

คาไฟฟาเฉลย (บาท/kWh) 3.15 3.47 9.89%

%หนวยการใชไฟทลดลงจากมาตรการจดการดานการใช 0.00% 20.00%

ปรมาณการใชไฟทเหลอจากฐานการใชท150kWh/เดอน 150.00 120.00

คาไฟฟารายเดอน (บาท/เดอน) 473.06 415.87 -12.09%

ตารางท 25: เปรยบเทยบตนทนการบรการไฟฟาทสงไฟยงผบรโภค ในแผนพดพ 2010 กบแผนพดพ 2012


50

ขอเสนอแนะเชงนโยบาย

การวเคราะหขางตนชใหเหนชดวามทางเลอกในการตอบสนองความตองการไฟฟาของประเทศไทยทถกกวา

และสะอาดกวาทางเลอกทกำาหนดไวในแผนพดพ2010นอกจากนพลงงานทถกกวาและสะอาดกวานยงสอดคลอง

กบเปาหมายทางนโยบายดานการพลงงานของรฐบาลมากกวา

เราจะกาวไปสอนาคตทแผนพดพท“ถกกวาสะอาดกวาพรอมรบตอความเปลยนแปลงไดดกวา”จะไดรบ

การพจารณาและเหนชอบใหเปนแผนทางการของประเทศไทยไดอยางไร? เราเชอวาการจะทำาใหแผนพดพเชนน

เปนแผนทางการจะตองมการเปลยนแปลงในโครงสรางการบรหารทดแลกระบวนการพดพ วธวทยาการทำาแผน

และในการทำางานประจำาวนของผกำากบดแลอตสาหกรรมพลงงาน

เราไดสรปขอเสนอแนะเหลานไวดงตอไปน ซงหากมการนำาขอเสนอแนะเชงนโยบายตอไปนไปใชแลว

จะชวยพฒนาความรบผดชอบตรวจสอบไดของกระบวนการแผนพดพและชวยดแลใหการวางแผนกจการพลงงาน

ในประเทศไทยตอบสนองประโยชนสาธารณะ

1) สรางกรอบในการทำาใหแผนพดพตองรบผดชอบตอนโยบายรฐนโยบายทางการทบญญตไวในพ.ร.บ.

การประกอบกจการพลงงาน2550มดงตอไปน:

•• ความมนคงทางพลงงาน:จดหาพลงงานใหเพยงพอตอความตองการ

•• การพงตนเองทางพลงงาน:ลดการพงพาการนำาเขา

•• สงเสรมการใชพลงงานหมนเวยน

•• การใชพลงงานอยางมประสทธภาพ

•• ใชเชอเพลงทหลากหลาย

•• ลดการปลอยกาซคารบอนไดออกไซด

•• ลดผลกระทบจากการจดการพลงงาน

•• ราคาคาบรการพลงงานทเปนธรรมและสมเหตสมผลสำาหรบผบรโภค

เอกสารชนนไดเสนอกรอบตวชวดโดยมเกณฑเพอบรรลเปาหมายดงกลาวเชนสดสวนการนำาเขาพลงงาน

การปลอยมลพษทางอากาศและกาซเรอนกระจกและคาไฟฟาทคาดวาผบรโภคจะตองจายสำาหรบคาบรการไฟฟา

2) ปรบปรงการพยากรณความตองการไฟฟาโดยใชแบบจำาลองEnd-use ใหครอบคลมทกภาคสวนแทน

การพยากรณแบบเศรษฐมตวธการทใชอยในปจจบนดงทไดกลาวมาในเอกสารชนนปรากฏชดแลววา

สะทอนความเปนจรงโดยมกจะคาดการณความตองการไฟฟาทสงกวาทเกดขนจรงและทำาใหเกดการ

ลงทนเกน วธการพยากรณแบบลางขนบนจะตดตามแนวโนมในการบรโภคพลงงานตามกลมผบรโภค

ตามแตละวธการใชไฟฟา โดยคำานงถงทางเปลยนแปลงทางเทคโนโลย ประชากรและโครงสรางทาง

เศรษฐกจดวย


51

3) ปฏรปกระบวนการวางแผนระบบไฟฟาไปสกระบวนการIntegratedResourcePlanning(IRP):

•• เปดใหภาคประชาชนเขาถงและมสวนรวมมากขนในกระบวนการพจารณาและจดทำาแผนขยายระบบ

ไฟฟา ทผานมา การจดทำาแผนพดพ 2007 และแผนพดพ 2010 ไดเรมใหการรบฟงความเหน

ซงเปนจดเรมตนทดทสรางความตนตวและความเขาใจใหแกภาคสงคม และนำามาสแผนทพดพ

ทมความสมบรณมากขนโดยไดรวมเอาพลงงานหมนเวยนและมาตรการดานการใชไฟฟามาบรรจ

อยในแผนหากแนวโนมการมสวนรวมดขนตามลำาดบผลทเกดขนจะสนองตอบตอความตองการ

ของสวนรวมไดดขน

•• การวางแผนระบบไฟฟาควรตงอยบนหลกการตนทนแทจรงทตำาสด เพอใหมการเปรยบเทยบ

อยางเปนธรรมตนทนทใชในการวเคราะหแผนควรจะเปน“ตนทนของไฟฟาทถกสงไปยงผใช”ไมใช

เพยงตนทนในการผลตการจำากดการพจารณาไวทเพยงตนทนการผลตจะทำาใหไมไดรวมเอาตนทน

ของระบบการสงและจำาหนายไฟฟาเขาไวดวย ซงทำาใหเพมตนทนอกกวารอยละ 40 ของตนทน

การผลตไฟฟาในประเทศไทย การใชพลงงานอยางมประสทธภาพและการผลตแบบกระจายศนย

ชวยลดการใชไฟฟาทปลายทางได ทำาใหลดความจำาเปนทจะลงทนขยายหรอชะลอระบบสงหรอ

จำาหนายไฟฟานอกจากนวธการคำานวณตนทนในปจจบนยงละเลยตนทนทางสงแวดลอมภายนอก

เชนการสญเสยผลตผลทางการเกษตรเนองจากฝนกรดผลกระทบทางสขภาพจากฝนละอองและ

การรวไหลของปรอท การตนทนเรองกาซเรอนกระจกระดบโลก ตนทนทางสงแวดลอมภายนอก

เหลานควรจะถกคดรวมไวในกระบวนการตดสนใจดวย

•• ทางเลอกพลงงานทพจารณาในแผนพดพควรจะมมากกวาทางเลอกหลกไมกทางเลอกดงเชน

ในปจจบน (โรงไฟฟาถายหนขนาดใหญ โรงไฟฟาพลงกาซขนาดใหญ นำาเขาไฟฟาพลงนำา และ

นวเคลยร) โดยเฉพาะการพจารณาการลงทนในมาตรการดานการใชและประสทธภาพพลงงาน

(EE/DSM)เปนทางเลอกหนงในการจดหานอกจากนพลงงานหมนเวยนการผลตแบบโคเจนเนอเรชน

การยดอายการใชงานโรงไฟฟาการปรบปรงประสทธภาพการผลตของโรงไฟฟาและการกอสราง

โรงไฟฟาในบรเวณทมโรงไฟฟาอยแลวกควรไดรบการพจารณาเปนทางเลอกทเทาเทยมดวยดงท

ไดอภปรายไวในงานศกษาชนน

•• ควรจะมการจดทำาและพจารณาเปรยบเทยบภาพฉาย(scenario)ในกรณตางๆทมความเปนไปได

ในกระบวนการทำาแผนพดพ เพอใหสะทอนถงสมมตฐานตางๆ เกยวกบความไมแนนอนทเปน

ตวแปรในอนาคต แนวทางการจดทำาแผนพดพในปจจบนทำาใหเกดภาพฉายกรณฐานเพยง

ภาพเดยว บวกกบกรณความเปนไปไดอกเพยงสองทาง คอ การเตบโตทางเศรษฐกจ “สง” และ

“ตำา” แตไมมการพจารณาความไมแนนอนหรอปจจยความเสยงอยางอนเลย ในภมภาคแปซฟก

ตะวนตกเฉยงเหนอของประเทศสหรฐอเมรกาการวางแผนพลงงานแบบIRPจะพจารณาตวแปร

หรอปจจยเสยงตางๆเชนการเตบโตของเศรษฐกจแนวโนมราคาเชอเพลงราคาคารบอน(กาซ

เรอนกระจก) และระดบนำาในเขอนกรณตางๆ นำามาผสมผสานเปนภาพฉายอนาคตทเปนไปได

รวมถง 750 ภาพฉาย จากนนนำาเอาแผนกรณตางๆ มาเปรยบเทยบความเสยงและตนทนรวม

แผนทตนทนตำาสดอาจมความเสยงสงกวาแผนทตนทนสงกวาแตออนไหวตอความไมแนนอนของ

ปจจยตางๆในอนาคตนอยกวาจากนนกมกระบวนการสาธารณะเพอใหสงคมเลอกแผนทมตนทน

ตำาทสดภายใตระดบความเสยงดานตางๆทพอยอมรบไดจากภาพอนาคตหลากหลายทอาจเกดขนได


52

•• ควรจะมการประเมนผลกระทบของการผลตไฟฟาตามมาตรฐานของไทยแมในกรณทผลกระทบ

เหลานเกดขนในประเทศอน แผนในปจจบนทจะนำาเขาไฟฟาพลงนำาและโรงไฟฟาลกไนตในเขต

ชายแดนฝงลาว พมาและกมพชา ซงคาดวาจะผลกระทบรนแรงไมเฉพาะในประเทศเพอนบาน

(ทงๆทไฟฟาทผลตไดสงมาใหประเทศไทยเกอบทงหมด)แตจะกระทบตอชมชนในฝงประเทศไทย

ดวยไมโดยตรงหรอโดยออม

4) สรางแรงจงใจใหการไฟฟาสงเสรมการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ

ในปจจบนการไฟฟาของไทยไมมแรงจงใจในการใหความสำาคญตอการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ

ดวยเหตผลสามประการจำาตองมการเปลยนแปลงโครงสรางแรงจงใจเหลาน:

•• ปญหา: การไฟฟามรายไดจากการขายไฟฟา การใชพลงงานอยางมประสทธภาพแปลวาจะม

กโลวตตชวโมงทขายไดนอยลงทำาใหมรายไดลดลง

ทางออก:ตดการเชอมรายไดของการไฟฟาเขากบการขายกโลวตตชวโมงของไฟฟา

•• ปญหา: ภายใตกรอบหลกเกณฑการกำากบการไฟฟาในปจจบน ผลตอบแทนการลงทนกำาไรของ

การไฟฟาผกตดกบงบประมาณการลงทนกลาวงายๆกคอยงลงทนมากเทาใดการไฟฟา(รวมถง

ผบรหารและพนกงานทไดโบนสสงขน)กจะยงสามารถทำากำาไรไดมากขนทำาใหการไฟฟาใหความ

สำาคญแตทางเลอกพลงงานทตองลงทนสง(สรางโรงไฟฟาขนาดใหญ)

ทางออก: ระบบกำากบทอยบนฐานของประสทธภาพและประสทธผลการดำาเนนการ จะทำาให

การไฟฟาไดรบผลตอบแทนจากการบรรลเปาการปฏบตงานทมการกำาหนดไวอยางชดเจนจงควร

มการเปลยนกรอบการกำากบการทำางานของการไฟฟาของรฐ จากระบบทอางองผลตอบแทน

การลงทน (Return-based regulation) มาเปนการไดรบผลตอบแทนตามผลการปฏบตงาน

(Performance-basedregulation)

•• ปญหา: โครงการการใชพลงงานอยางมประสทธภาพและการจดการดานการใชพลงงานของกฟผ.

ในงบประมาณภายในของกฟผ. ถกถอวาเปนคาใชจาย และจงไมทำาใหเกดผลตอบแทนกำาไรจาก

การลงทนในสวนนจงไมจงใจตอการไฟฟา

ทางออก:โครงการDSM/EEควรจะถกถอวาเปนการลงทน(ซงกฟผ.จะสามารถไดผลตอบแทนคน

พรอมกำาไรไมใชเปนคาใชจายทองคกรควรตองประหยด)

5) ลงทนในการสรางศกยภาพของประเทศไทยในการประเมนและตรวจสอบผลการประหยดพลงงาน

การประเมนและตรวจสอบการประหยดพลงงานเปนสงสำาคญทจะทำาใหการไฟฟารสกมนใจวาการลงทน

ในมาตรการดานการใชและประสทธภาพพลงงานนน “เปนจรง” และตรวจวดได แมพฒนาศกยภาพ

ในการประเมนและตรวจสอบผลการประหยดพลงงานนอาจจะตองใชงบประมาณ คาใชจายและ

บคลากรแตกยงถกกวาการสรางและหาเชอเพลงใหโรงไฟฟาทจะตองสรางใหมและถกกวางบประมาณ

นบพนลานบาททใชไปแลวกบการเตรยมระบบพนฐานบคลากรและ“ทศนคตทด”เพอรองรบพลงงาน

นวเคลยรในประเทศไทย

6) ยบคณะกรรมการบรหารมาตรการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยนทดแลการอนมต

โครงการVSPPการอนมตโครงการVSPPถกเตะถวงตงแตมการตงคณะกรรมการบรหารมาตรการฯ

ขนมา ซงเปนคณะกรรมการทแตงตงขนโดยกระทรวงพลงงาน เพอตดสนวาโครงการ VSPP ใดทจะ


53

ไดรบอนญาตใหดำาเนนการตอไดประเทศไทยควรจะมนโยบายและกฎระเบยบหลกเกณฑทชดเจนเพอ

ลดการแทรกแซงทางการเมองโอกาสในการคอรรปชนและความไมแนนอนในการลงทนอนถอเปนการ

เพมความเสยงของการลงทนในโครงการพลงงานหมนเวยน การตดสนใจอนมตหรอปฏเสธโครงการ

ควรตงอยบนเหตผลทางเทคนคและเงอนไขการปฏบตทโปรงใสไมควรขนอยกบวจารณญาณของบคคล

ไมกคน

7) อนญาตใหฝายทสามสามารถเขาถงเครอขายทอสงกาซของ ปตท. ได ปจจบนน บมจ.ปตท. เปน

ผผกขาดกจการจดหาและทอสงกาซและจงทำาใหการขยายเครอขายการสงและจำาหนายกาซธรรมชาตเปน

ไปไดชาหรอไมเปนกลางบรษทอนๆควรจะไดรบอนญาตใหเขาถงทอสงกาซของปตท.อยางเทาเทยมกน

เพอใหการขยายเครอขายทอจำาหนายกาซธรรมชาตไมพงอยกบบมจ.ปตท.เปนหลกและเพอสงเสรม

การแขงขนดานราคาเพอเพมโอกาสในการผลตแบบโคเจนเนอเรชนมากขน

8) แมมาตรการเหลานจะตองใชเวลาดำาเนนการแตประเทศไทยกมกำาลงผลตสำารองเพยงพอและมโครงการ

ทอยในระหวางการดำาเนนการเพยงพอทจะรกษากำาลงผลตสำารองพงไดของระบบไฟฟาไปจนถงป2560

ดงทไดกลาวไวแลวในเอกสารชนน โครงการทมผลกระทบสงทยงไมไดเรมกอสราง สามารถถกชะลอ

หรอยกเลกไปโดยทยงคงรกษาเปาของรฐบาลทจะมพลงงานสำารองรอยละ15ไวไดสวนตางทมอย

ในปจจบนทเกดจากกำาลงการผลตสวนเกนทำาใหประเทศไทยมเวลาหลายปในการเนนปรบปรงวธการ

พยากรณความตองการไฟฟาและปฏรปกระบวนการวางแผนโดยไมตองรบสรางโรงไฟฟาแบบรวมศนย

ใหมไมวาจะเปนโรงไฟฟาถานหนกาซเขอนพลงนำาขนาดใหญหรอพลงงานนวเคลยร

ผเขยนหวงวาผทอานเอกสารชนนจะทำาการศกษาวธการและทางเลอกการวางแผนพลงงานในประเทศไทย

และจะรวมอภปรายแลกเปลยนและกำาหนดทศทางอนาคตของการพฒนาระบบไฟฟาซงมความสำาคญตอสงคม

อยางยงนดวยกน ทงน เพอใหการวางแผนพฒนากำาลงการผลตไฟฟาจะไดกอประโยชนอยางสงทางเศรษฐกจ

สงแวดลอมและสงคมตอคนรนตอๆไป


54

รวมรบรองรายงานโดย

1. กรนพซเอเชยตะวนออกเฉยงใต2. กลไกประสานงานเครอผบรโภคภาคตะวนตก3. กลมอนรกษทบสะแกจ.ประจวบครขนธ4. กลมเกษตรอนทรยอ.สนามชยเขตจ.ฉะเชงเทรา5. กลมคนรกษบานเกดอมงต.บฮมอ.เชยงคานจ.เลย6. กลมนเวศวฒนธรรมศกษา7. กลมพลงไท8. กลมรกทองถนกยบร-สามรอยยอด

จ.ประจวบครขนธ9. กลมรกทองถนบอนอกจ.ประจวบครขนธ10. กลมรกษเชยงคานจ.เลย11. กลมศกษาพลงงานทยงยนและเปนธรรม

จ.อบลราชธาน12. กลมอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

จ.ราชบร13. กลมอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอมบานกรด

จ.ประจวบครขนธ14. กลมอนรกษแมนำาโขง15. กลมอนรกษและฟนฟลำาพะเนยง16. กลมอนรกษสงแวดลอมอดรธาน17. กลมอนรกษอาวนาเกลอ จ.ชลบร18. กลมอนรกษอาวบางละมง จ.ชลบร19. คณะกรรมการกองทนสวสดการ

ต.พระธาตบงพวนจ.หนองคาย20. คณะกรรมการกองทนสวสดการ

ต.วดธาตจ.หนองคาย21. คณะกรรมการชาวบานผไดรบผลกระทบจาก

แนวสายสงไฟฟาแรงสงนำาพอง2-อดรธาน322. คณะกรรมการประสานงานองคกรพฒนาเอกชน

ภาคอสาน(กป.อพช.)23. คณะทำางานเพอโลกเยนทเปนธรรม24. เครอขายกลมอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอม

บางสะพานจ.ประจวบครขนธ25. เครอขายเกษตรกรรมทางเลอกจ.ฉะเชงเทรา26. เครอขายคดคานโรงไฟฟานวเคลยรตราด27. เครอขายคมครองบางคลา28. เครอขายคมครองผบรโภคภาคตะวนตก29. เครอขายชมชนลมนำาสาละวนจ.แมฮองสอน30. เครอขายตดตามผลกระทบโรงไฟฟาถานหนเขาหนซอน31. เครอขายทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ภาคอสาน

32. เครอขายประชาชนคดคานการกอสราง ทาเรอแหลมฉบงขนทสามจ.ชลบร

33. เครอขายประชาชนไทย8จงหวดลมนำาโขง34. เครอขายปะทวรกษถน 35. เครอขายผบรโภคสราษฎรธาน36. เครอขายพลงงานเพอนเวศวทยาแมนำาโขง

(MEENet)37. เครอขายพลงงานยงยน38. เครอขายพลงงานยงยนจ.สรนทร39. เครอขายรกบานเกดทาศาลา40. เครอขายรกษละแมจ.ชมพร41. เครอขายรกษอาวไทย(เกาะสมยเกาะพงน

เกาะเตา)42. เครอขายลมนำาภาคเหนอ43. เครอขายศษยเกาโรงเรยนแมนำาโขง, ประเทศไทย44. เครอขายสภาองคกรชมชน7จงหวดลมนำาโขง45. เครอขายองคกรผบรโภคภาคใต 46. เครอขายอนรกษธรรมชาตและวฒนธรรม

ลมนำาโขง-ลานนา47. เครอขายอนรกษปาภววบงกาฬ48. เครอขายอนรกษวถเกษตรกรรมหนองแซง-ภาช

จ.สระบร49. โครงการทามมน50. โครงการฟนฟนเวศในภมภาคแมนำาโขง(TERRA)51. โครงการเสรมสรางจตสำานกนเวศวทยา52. ชมรมอนรกษปาภผายาอ.สวรรณคหา

จ.หนองบวลำาภ53. มลนธคมครองผบรโภค54. มลนธชมชนอสาน55. มลนธบรณะนเวศ56. มลนธพฒนาอสาน57. มลนธฟนฟชวตและธรรมชาต58. ศนยขอมลชมชน59. ศนยขอมลสทธมนษยชนและสนตภาพภาคอสาน

(ศสส.)60. ศนยขอมลสทธมนษยชนและสนตภาพอสาน61. ศนยขาวพลเมองฅนคอน62. ศนยคมครองสทธผบรโภคกาญจนบร63. ศนยประสานงานหลกประกนสขภาพประชาชน

จงหวดกาญจนบร


55

64. ศนยพฒนาการเมองภาคพลเมอง สถาบนพระปกเกลาจงหวดอดรธาน

65. ศนยพฒนาเดกเพอสงคมและสงแวดลอมลมนำาโขง(ศพส.)

66. สภาองคกรชมชนต.กวนวนหนองคาย67. สภาองคกรชมชนต.กองนางหนองคาย68. สภาองคกรชมชนต.กดบงหนองคาย69. สภาองคกรชมชนต.แกงไกหนองคาย70. สภาองคกรชมชนต.คอกชางหนองคาย71. สภาองคกรชมชนต.คายบกหวานหนองคาย72. สภาองคกรชมชนต.โคกคอนหนองคาย73. สภาองคกรชมชนต.จมพลหนองคาย74. สภาองคกรชมชนต.ชมชางหนองคาย75. สภาองคกรชมชนต.เซมหนองคาย76. สภาองคกรชมชนต.ทาบอหนองคาย77. สภาองคกรชมชนต.นาขาหนองคาย78. สภาองคกรชมชนต.นาดหนองคาย79. สภาองคกรชมชนต.นำาโมงหนองคาย80. สภาองคกรชมชนต.บานเดอหนองคาย81. สภาองคกรชมชนต.บานเดอหนองคาย82. สภาองคกรชมชนต.บานถอนหนองคาย83. สภาองคกรชมชนต.บานฝางหนองคาย84. สภาองคกรชมชนต.บานโพธหนองคาย85. สภาองคกรชมชนต.บานมวงหนองคาย86. สภาองคกรชมชนต.บานวานหนองคาย87. สภาองคกรชมชนต.บานเหมอหนองคาย88. สภาองคกรชมชนต.ปะโคหนองคาย89. สภาองคกรชมชนต.ผาตงหนองคาย90. สภาองคกรชมชนต.โพธชยหนองคาย91. สภาองคกรชมชนต.โพธตากหนองคาย92. สภาองคกรชมชนต.โพนทองหนองคาย93. สภาองคกรชมชนต.โพนแพงหนองคาย94. สภาองคกรชมชนต.โพนสวางหนองคาย95. สภาองคกรชมชนต.โพนสาหนองคาย96. สภาองคกรชมชนต.เมองหมหนองคาย97. สภาองคกรชมชนต.รตนวาปหนองคาย98. สภาองคกรชมชนต.วดหลวงหนองคาย99. สภาองคกรชมชนต.สระใครหนองคาย100. สภาองคกรชมชนต.สกายหนองคาย101. สภาองคกรชมชนต.หนองกอมเกาะหนองคาย102. สภาองคกรชมชนต.หนองนางหนองคาย

103. สภาองคกรชมชนต.หนองปลาปากหนองคาย104. สภาองคกรชมชนต.หนองหลวงหนองคาย105. สภาองคกรชมชนต.หาดคำาหนองคาย106. สภาองคกรชมชนต.หนโงมหนองคาย107. สภาองคกรชมชนต.เหลาตางคำาหนองคาย108. สภาองคกรชมชนต.อดมพรหนองคาย109. สภาองคกรชมชนเทศบาลต.ทาบอหนองคาย110. สภาองคกรชมชนเทศบาลต.ในเมองหนองคาย111. สภาองคกรชมชนเทศบาลต.เวยงคกหนองคาย112. สภาองคกรชมชนเทศบาลต.ศรเชยงใหม

หนองคาย113. สภาองคกรชมชนต.โคกกวางบงกาฬ114. สภาองคกรชมชนต.โคกกองบงกาฬ115. สภาองคกรชมชนต.ไคสบงกาฬ116. สภาองคกรชมชนต.ชยพรบงกาฬ117. สภาองคกรชมชนต.ซางบงกาฬ118. สภาองคกรชมชนต.เซกาบงกาฬ119. สภาองคกรชมชนต.ดงบงบงกาฬ120. สภาองคกรชมชนต.ทาดอกคำาบงกาฬ121. สภาองคกรชมชนต.นากงบงกาฬ122. สภาองคกรชมชนต.นาสะแบงบงกาฬ123. สภาองคกรชมชนต.นำาจนบงกาฬ124. สภาองคกรชมชนต.โนนสมบรณบงกาฬ125. สภาองคกรชมชนต.บานตองบงกาฬ126. สภาองคกรชมชนต.บงกาฬบงกาฬ127. สภาองคกรชมชนต.บงโขงหลงบงกาฬ128. สภาองคกรชมชนต.บงคลาบงกาฬ129. สภาองคกรชมชนต.ปงไฮบงกาฬ130. สภาองคกรชมชนต.โพธหมากแขงบงกาฬ131. สภาองคกรชมชนต.ศรชมพบงกาฬ132. สภาองคกรชมชนต.โสกกามบงกาฬ133. สภาองคกรชมชนต.หนองเดนบงกาฬ134. สภาองคกรชมชนต.หอคำาบงกาฬ135. สภาองคกรชมชนเทศบาลต.ทาสะอาดบงกาฬ136. สภาองคกรชมชนเทศบาลต.บงโขงหลงบงกาฬ137. สภาองคกรชมชนเทศบาลต.พรเจรญบงกาฬ138. สภาองคกรชมชนเทศบาลต.ศรสำาราญบงกาฬ139. สภาองคกรชมชนต.ทากกแดงบงกาฬ140. สมาคมปฏรปสอภาคประชาชนจงหวดกาญจนบร141. องคกรแมนำาเพอชวต


56

กระทรวงพลงงาน.(2011).แผนอนรกษพลงงาน20ป(พ.ศ.2554-2573).

กรงเทพธรกจ.(2553).“เลงเคาะโครงการผลตไฟฟาหมนเวยนเพมเอกชนโวยไมเปนธรรมเตรยมยายฐานหน,”BangkokBusinessNews(9

พฤศจกายน2553),http://www.bangkokbiznews.com/2010/11/09/news_31895578.php?news_id=31895578(เขาถงเมอสงหาคม

2554)

ยงลกษณชนวตร.(2554).คำาแถลงนโยบายรฐบาลของคณะรฐมนตรน.ส.ยงลกษณชนวตรแถลงตอรฐสภา23สงหาคม2554.

ศรญญา ทองทบ. (2554). “ธรรมาภบาลในกจการพลงงาน..มไหม?” กรงเทพธรกจ (21 กมภาพนธ 2554), http://bit.ly/eZTLws

(เขาถงเมอสงหาคม2554)

สำานกงานนโยบายและแผนพลงงาน.(2549).ระเบยบการรบซอไฟฟาจากผผลตไฟฟาขนาดเลกมาก http://www.eppo.go.th/power/vspp-eng/

Regulations%20-VSPP%20Cogen-10%20MW-eng.pdf.

สำานกงานนโยบายและแผนพลงงาน. (2553).มตคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต ครงท2/2553 (ครงท131). เรองท5มาตรการ

สงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยน.http://www.eppo.go.th/nepc/kpc/kpc-131.htm#5

Blyth,W.(2010).TheEconomicsofTransitioninthePowerSector,InternationalEnergyAgency.

D’Sa,Antonette.(2005).“IntegratedResourcePlanning(Irp)andPowerSectorReforminDevelopingCountries.”EnergyPolicy33,

no.10:1271-85.

EnergyforEnvironmentFoundation.(2010).StudyProjectonLoadForecast-ExecutiveSummary,ReportpreparedforEnergyPolicy

andPlanningOffice.

Foongthammasan,B.,A.Tippichai,etal. (2011).รายงานฉบบสมบรณ โครงการศกษาเพอพฒนาแผนอนรกษพลงงาน20ป, JGSEE,

บณฑตวทยาลยรวมดานพลงงานและสงแวดลอมมหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

Foran,T.,P.T.d.Pont,etal. (2009). “Securingenergyefficiencyasahighpriority:scenarios forcommonapplianceelectricity

consumptioninThailand.”EnergyEfficiency.

LBNL(2011).“InstalledCostofSolarPhotovoltaicSystemsintheU.S.DeclinedSignificantly in2010and2011”15September.

LawrenceBerkeleyNationalLab.http://newscenter.lbl.gov/news-releases/2011/09/15/tracking-the-sun-iv/

McCulley.(2006).FizzyScience:LooseningtheHydroIndustry’sGriponReservoirGreenhouseGasEmissionsResearch.November

1, 2006. http://www.internationalrivers.org/climate-change/reservoir-emissions/fizzy-science-loosening-hydro-industrys-grip-

reservoir-greenhouse

Menke,C.,D.Gvozdenac,etal.(2006).PotentialsofNaturalGasBasedCogenerationinThailand,JGSEE: 35.

NorthwestPowerPlanningCouncil. (2010). “SixthNorthwestConservationandElectricPowerPlan.”.http://www.nwcouncil.org/

energy/powerplan/6/default.htm

Sukkumnoed,D.BetterPowerforHealth:HealthyPublicPolicyandSustainableEnergyintheThaiPowerSector.Departmentof

DevelopmentandPlanning,AalborgUniversity,2007.

Swisher,JoelN.,andGilbertodeMartinoJannuzzi.ToolsandMethodsforIntegratedResourcePlanning.Roskilde,Denmark:Riso

Laboratory,1997.

TheEconomist(2000).“Ruralunrest”.6July.http://www.economist.com/node/4640

Tongtup,Saranya.2011.“(InThai)ACallforBetterGovernanceinEnergyPolicyProcess”BangkokBizNews(21February2011),

http://bit.ly/eZTLws(accessedAugust2011).

Vernstrom,R.(2005).NamTheun2HydroPowerProjectRegionalEconomicLeastCostAnalysis:FinalReport.Bangkok,World

Bank.

Yuvejwattana,S.(2011).ThailandSaysGDPMayShrink3.7%onFloods,AddingtoCaseforRateCut.Bloomberg.http://www.

bloomberg.com/news/2011-11-21/thailand-cuts-2011-growth-forecast-to-1-5-from-4-5-after-record-floods.html

บรรณานกรม

ข้อเสนอแผนพัฒนากำาลังการผลิต ......ข...

Documents