การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1และความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนค

การแขงขนระหวางกลมและแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน

ปรญญานพนธ ของ

ขนทอง คลายทอง

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการมธยมศกษา

มกราคม 2554

การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1และความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนค

การแขงขนระหวางกลมและแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน

ปรญญานพนธ ของ

ขนทอง คลายทอง

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการมธยมศกษา

มกราคม 2554 ลขสทธเปนของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1และความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนค

การแขงขนระหวางกลมและแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน

บทคดยอ ของ

ขนทอง คลายทอง

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาการมธยมศกษา

มกราคม 2554

ขนทอง คลายทอง. (2554). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1และความสามารถในการ คดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการจดการเรยนร แบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมและแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. คณะกรรมการควบคม : รองศาสตราจารย ดร.ชตมา วฒนะคร, อาจารย ดร.ราชนย บญธมา. การศกษาครงนมจดมงหมายเพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 และความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการ จดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมและแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน กลมตวอยางเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 จ านวน 2 หองเรยน หองเรยนละ 38 คน รวม 76 คน แลวจบสลากเปนกลมทดลองกลม 1 ซงไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม จ านวน 38 คน และกลมทดลองกลม 2 ซงไดรบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน จ านวน 38 คน ระยะเวลาทใชในการทดลองกลมละ 20 คาบ เครองมอทใชในการทดลองครงน คอ แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 และแบบทดสอบวดความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร ใชแบบแผนการวจย Nonrandomized Control Group Pretest - Posttest Design วเคราะหขอมลโดยใชสถต t-test ผลการวเคราะหพบวา

1. ผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 ของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม หลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

2. ผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 ของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน หลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

3. ความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม หลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

4. ความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน หลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

5. ผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 ของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมและการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน มผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 ไมแตกตางกน

6. ความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมและการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน มความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร ไมแตกตางกน

A STUDY OF MATHAYOMSUKSA IV STUDENTS’ LEARNING ACHIEVEMENT AND ABILITY IN SCIENTIFIC PROBLEM SOLVING THROUGH

THE TEAM – GAME TOURNAMENT AND LEARNING CYCLE (7E)

AN ABSTRACT BY

KHUNTHONG KLAYTHONG

Presented in Partial Fulfillment of the Requirements for the Master of Education Degree in Secondary Education

at Srinakharinwirot University January 2011

Khunthong Klaythong. (2011). A Study of Mathayomsuksa IV Students Learning Achievement and Ability in Scientific Problem Solving Through The Team – Game Tournament and Learning Cycle (7E). Master thesis, M.Ed. (Secondary Education). Bangkok : Graduate School, Srinakharinwirot University. Advisor Committee : Assoc. Prof. Dr.Chutima Wattanakeree, Dr.Rachun Boontima. The purpose of this study was to compare on Chemistry Learning Achievement and Ability in Scientific Problem Solving of mathayomsuksa IV students at Princess Chulabhorn’s College Pathumthani, in the second semester of the 2010 academic year. They divided into experimental group I and experimental group II with 38 students in each. The experimental group I was taught through the team tournament and the experimental group II was taught through learning cycle (7E). It took 20 teaching periods for each group. The instruments used in this study were Achievement test and the ability in scientific problem solving test. The research design of this study was Nonrandomized Control Group Pretest - Posttest Design. The t – test was used for data analysis. The result of this study indicated that.

1. The learning achievement in chemistry 1 for students taught through the team tournament was significantly different at the .01 level.

2. The learning achievement in chemistry 1 for students taught through the learning cycle (7E) was significantly different at the .01 level.

3. The ability in scientific problem solving for students taught through the team tournament was significantly different at the .01 level.

4. The ability in scientific problem solving for students taught through the learning cycle (7E) was significantly different at the .01 level.

5. The learning achievement in chemistry 1 between the students taught through the team tournament and the learning cycle (7E) was not significantly different.

6. The ability in scientific problem solving between the students taught through the team tournament and the learning cycle (7E) was not significantly different.

ปรญญานพนธ เรอง

การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1และความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนค

การแขงขนระหวางกลมและแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน

ของ ขนทอง คลายทอง

ไดรบอนมตจากบณฑตวทยาลยใหนบเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร

ปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาการมธยมศกษา ของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

................................................................... คณบดบณฑตวทยาลย (รองศาสตราจารย ดร. สมชาย สนตวฒนกล) วนท เดอน มกราคม พ.ศ. 2554 คณะกรรมการควบคมปรญญานพนธ คณะกรรมการสอบปากเปลา ........................................................... ประธาน ..........................................................ประธาน (รองศาสตราจารย ดร.ชตมา วฒนะคร) (รองศาสตราจารยตรเนตร อชชสวสด) ........................................................... กรรมการ ..........................................................กรรมการ (อาจารย ดร.ราชนย บญธมา) (อาจารย ดร.สนอง ทองปาน) ..........................................................กรรมการ (รองศาสตราจารย ดร.ชตมา วฒนะคร) ..........................................................กรรมการ (อาจารย ดร.ราชนย บญธมา)

งานวจยนไดรบทนอดหนนการวจย จาก

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ประกาศคณปการ ปรญญานพนธฉบบนส าเรจไดดวยด เพราะความเมตตาอนเคราะหจากรองศาสตราจารย ดร.ชตมา วฒนะคร ประธานทปรกษา อาจารย ดร.ราชนย บญธมา กรรมการทปรกษา รองศาสตราจารยตรเนตร อชชสวสด ผชวยศาสตราจารยสนธยา ศรบางพล และอาจารย ดร. สนองทองปาน ทใหความร แนวคดและค าแนะน าในการปรบปรงแกไขขอบกพรองตางๆ ทมคณคา เพอใหปรญญานพนธฉบบนมความสมบรณยงขน ผวจยขอกราบขอบพระคณดวยความเคารพเปนอยางสง ไว ณ โอกาสน ขอขอบพระคณอาจารยพรรณภา กจเอก อาจารยสารณ วงธนะรงโรจน อาจารยวารย บญลอ และอาจารยจฑารตน ใจงาม ทไดกรณาตรวจแกไขเครองมอทใชในการวจย พรอมทงค าแนะน าตลอดจนขอคดทเปนประโยชนอยางยงตอการวจย ขอขอบคณผอ านวยการโรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน ทกรณาใหความสะดวกในการจดการเรยนการสอน ตลอดจนเสรจสนการท าวจย ขอขอบคณคณาจารย รนพ และเพอนๆ นสตปรญญาโท สาขาการมธยมศกษา (การสอนวทยาศาสตร) ทกคนทใหก าลงใจ ใหค าปรกษา แนะน า และใหความชวยเหลอกนมาตลอด ขอขอบคณนกเรยนทกคนทใหความรวมมอทด ในการท าวจย ตลอดจนการใหก าลงใจในการท าวจยครงน ขอขอบคณสถาบนสงเสรมการเรยนการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) ทใหทนการศกษาตงแตระดบปรญญาตร จนถงปรญญาโทน ขอกราบขอบพระคณเปนพเศษ ส าหรบ คณพอ คณแม ทคอยชวยเหลอ หวงใยและเปนก าลงใจจนท าใหงานวจยครงนส าเรจลลวงไปดวยด คณคาประการใดๆ ทพงมจากปรญญานพนธฉบบน ผวจยขอมอบเปนเครองสกการะบชาตอพระคณบดา มารดา คร อาจารย ตลอดจนผมพระคณทกทาน ขนทอง คลายทอง

สารบญ บทท หนา 1 บทน า......................................................................................................................... 1

ภมหลง.................................................................................................................... 1 ความมงหมายของการวจย........................................................................................ 5 ความส าคญของการวจย........................................................................................... 5 ขอบเขตของการวจย.................. .............................................................................. 6 นยามศพทเฉพาะ..................................................................................................... 7 กรอบแนวคดในการวจย........................................................................................... 10 สมมตฐานในการวจย............................................................................................... 11 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ................................................................................ 12 เอกสารทเกยวของกบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม 12 ความเปนมา...................................................................................................... 12 ความหมายของการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม.............. 13 องคประกอบส าคญของการเรยนแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขน ระหวางกลม....................................................................................................... 15 ประโยชนของการท างานกลม.............................................................................. 15 ความหมายของเกม............................................................................................ 17 ประเภทของเกม................................................................................................. 17 ประโยชนของเกมตอการเรยนการสอน................................................................ 18 ขนตอนในการสรางเกม...................................................................................... 18 หลกการน าเกมมาใชในการเรยนการสอน…......................................................... 20 ขนตอนการเรยนแบบรวมมอเทคนคการแขงขนระหวางกลม.................................. 20 ขอดของการเรยนประเภทกลมแขงขน.................................................................. 32 ขอจ ากดของวธการเรยนแบบกลมแขงขน............................................................. 34 งานวจยทเกยวของกบการเรยนแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม.... 34 เอกสารทเกยวของกบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน ......................... 37 ความหมายของการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน................................ 37 แนวคด ทฤษฎทเกยวของกบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน.............. 45

สารบญ (ตอ)

บทท หนา 2 (ตอ) บทบาทครและนกเรยนในการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน.................. 48 งานวจยทเกยวของกบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน........................ 51 เอกสารทเกยวของกบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร......................................... 52 ความหมายของผลสมฤทธทางการเรยน.............................................................. 53 กระบวนการแสวงหาความรทางวทยาศาสตร....................................................... 53 ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร…………...................................................... 55 งานวจยทเกยวของกบผลสมฤทธทางการเรยน..................................................... 61 เอกสารทเกยวของกบความสามารถในการคดแกปญหา............................................. 66 ความหมายของการคดความสามารถในการคดแกปญหา..................................... 66 กรอบของการคด............................................................................................... 68 ลกษณะของการคดแกปญหา............................................................................. 70 กระบวนการแกปญหาทางวทยาศาสตร............................................................... 71 การเรยนการสอนกบความสามารถในการคดแกปญหา......................................... 75 งานวจยทเกยวของกบความสามารถในการคดแกปญหา....................................... 77 3. วธด าเนนการศกษาคนควา......................................................................................... 81 การก าหนดประชากรและการสมกลมตวอยาง............................................................ 81 การสรางเครองมอทใชในการวจย.............................................................................. 82 การเกบรวบรวมขอมล.............................................................................................. 88 การจดกระท าขอมลและการวเคราะหขอมล............................................................... 89 4. ผลการวเคราะหขอมล……........................................................................................ 94 สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล......................................................................... 94 ผลการวเคราะหขอมล.............................................................................................. 94 5. สรปผล อภปราย และขอเสนอแนะ ……................................................................. 100 ความมงหมายของการวจย...................................................................................... 100 สมมตฐานของการวจย............................................................................................ 100

สารบญ (ตอ)

บทท หนา 5 (ตอ) วธด าเนนการวจย…………...................................................................................... 101 การวเคราะหขอมล................................................................................................... 103 สรปผลการศกษาคนควา.......................................................................................... 104 อภปรายผลการวจย….............................................................................................. 104 ขอเสนอแนะ………………........................................................................................113 บรรณานกรม........................................................................................................................ 115 ภาคผนวก............................................................................................................................. 127 ประวตยอผวจย…................................................................................................................. 216

บญชตาราง

ตาราง หนา 1 แสดงการเปรยบเทยบรปแบบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนรแบบ 5E และ 7E....... 45 2 แสดงบทบาทของครและนกเรยนในการเรยนการสอนโดยใชรปแบบการเรยนการสอน 7E.. 48 3 แบบแผนการทดลอง...................................................................................................... 82 4 แสดงการเปรยบเทยบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม

และแผนการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน...................................................... 84 5 เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 กอนเรยนและหลงเรยนของกลมทดลอง 1 โดยใชสถต t-test แบบ Dependent Sample………………………………………………. 95 6 เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 กอนเรยนและหลงเรยนของกลมทดลอง 2

โดยใชสถต t-test แบบ Dependent Sample ……………………………………………… 95 7 เปรยบเทยบความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร กอนเรยนและหลงเรยน

ของกลมทดลอง 1 โดยใชสถต t-test แบบ Dependent Sample…………………………. 96 8 เปรยบเทยบความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร กอนเรยนและหลงเรยน ของกลมทดลอง 2 โดยใชสถต t-test แบบ Dependent Sample…………………………. 97 9 เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 ระหวางกลมทดลอง 1 กบกลมทดลอง 2 โดยใชสถต t-test แบบ Independent Sample ในรป Difference Score………………... 98 10 เปรยบเทยบความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร ระหวางกลมทดลอง 1 กบ กลมทดลอง 2 โดยใชสถต t-test แบบ Independent Sample ในรป Difference Score… 99 11 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแผนการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการ แขงขนระหวางกลม แผนการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน............................ 131 12 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของ แผนการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน..... 132 13 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1.. 133 14 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบทดสอบวดความสามารถในการคดแกปญหาทาง

วทยาศาสตร………………………………………………………………………………... 134 15 การหาคาความยากงาย (p) และคาอ านาจจ าแนก (r) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธ

ทางการเรยนในวชาเคม 1 เรองปรมาณสมพนธ…………………………………………... 135 16 การหาคาความยากงาย (p) และคาอ านาจจ าแนก (r) ของแบบทดสอบวดความสามารถ

ในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร……………………………………………………... 136

บญชตาราง (ตอ)

ตาราง หนา 17 คะแนนผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 กอนเรยนและหลงเรยนของกลมทไดรบ

การจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม………………..….… 139 18 คะแนนผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 กอนเรยนและหลงเรยนของกลมทไดรบ

การจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน…………………………………………….. 141 19 คะแนนความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร กอนเรยนและหลงเรยนของ กลมทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม…………. 143 20 คะแนนความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร กอนเรยนและหลงเรยนของ

กลมทไดรบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน………………………………… 145

บญชภาพประกอบ

ภาพประกอบ หนา 1 แสดงกรอบแนวคดการวจย..................................................................................... 12 2 แสดงขนตอนการสรางเกมทางวชาการ.................................................................... 19 3 ตวอยางบนทกคะแนนแตละเกม.............................................................................. 28 4 ตวอยางแสดงการค านวณคะแนนการแขงขนส าหรบเกมทมผเลน 4 คน...................... 29 5 ตวอยางแสดงการบนทกคะแนนรวมของทม............................................................. 30 6 แสดงการเลอนโตะ................................................................................................. 30 7 แสดงวงจรการเรยนรแบบ 5E ของ BSCS................................................................. 41 8 แสดงการขยายวงจรการเรยนรแบบ 5E เปน 7E ....................................................... 42 9 แสดงความสมพนธของความรทางวทยาศาสตร........................................................ 54

1

บทท 1 บทน า

ภมหลง วทยาศาสตรมบทบาทส าคญยงในสงคมโลกปจจบนและอนาคต เพราะวทยาศาสตรเกยวของกบชวตของทกคน ทงในการด ารงชวตประจ าวน และในอาชพตางๆ เครองมอเครองใชตลอดจนผลผลตตางๆ เพออ านวยความสะดวกในชวตและการท างานลวนเปนผลของความรทางวทยาศาสตรผสมกบความคดสรางสรรคและศาสตรอนๆ ความรวทยาศาสตรชวยใหเกดการพฒนาเทคโนโลยอยางมาก ในทางกลบกนเทคโนโลยกมสวนส าคญมากทท าใหมการศกษาคนควาความรทางวทยาศาสตรเพมขนอยางไมหยดยง วทยาศาสตรท าใหคนไดพฒนาวธคด ทงความคดเปนเหตเปนผล คดสรางสรรค คดวเคราะหวจารณ มทกษะในการคนควาหาความร มความสามารถในการแกปญหาอยางเปนระบบ สามารถตดสนใจโดยใชขอมลหลากหลาย และประจกษพยานทตรวจสอบได นอกจากนแลววทยาศาสตรถอเปนวฒนธรรมของโลกสมยใหมซงเปนสงคมแหงความร ทกคนควรไดรบการพฒนาใหมความรดานวทยาศาสตร เพอทจะมความรความเขาใจโลกธรรมชาตและเทคโนโลยทมนษยสรางสรรคขน ตลอดจนน าความรไปใชอยางมเหตผล สรางสรรคและมคณธรรม (ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา. 2551: 1) พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 มาตรา 22 ระบวาการจดการศกษาตองยดหลกวานกเรยนทกคนมความสามารถเรยนรเปนผทพฒนาตนเองได โดยถอวานกเรยนส าคญทสด กระบวนการจดการศกษาตองเสรมใหนกเรยนพฒนาตามธรรมชาต และเตมตามศกยภาพ ในมาตรา 23 เนนการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ ตามอธยาศย ใหความส าคญตอการบรณาการความร คณธรรม กระบวนการเรยนรตามความเหมาะสมของระดบการศกษา ในสวนของการเรยนรดานวทยาศาสตรนน ตองใหเกดความร ทกษะ เจตคตดานวทยาศาสตรรวมทงความรความเขาใจและประสบการณดานการจดการ การบ ารงรกษา การใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางสมดลและยงยน การจดการเรยนรจ าเปนตองเปลยนแปลงพฤตกรรมการสอนของครและการเรยนรของนกเรยน ในขณะเดยวกนการพฒนาบคคลใหมความสามารถในการคดระดบสงนนมความส าคญอยางยงทงชวยเพมขดความสามารถในการพฒนาเศรษฐกจและความสามารถในการแขงขนกบตางประเทศ แตจากการประเมนผลสมฤทธทางการเรยนในระดบนานาชาตของสมาคมนานาชาตเพอประเมนผลการศกษา (International Association for Assessment in Education : IEA) ทเรยกวา TIMSS-2007 ซงจะท าการทดสอบทก 4 ป และในป พ.ศ. 2550 เปนการสอบครงลาสด มประเทศเขารวมทงสน 59 ประเทศ โดยผลคะแนนวชาวทยาศาสตรของนกเรยนนานาชาต ประเทศ

2

ไทยนนไดอนดบ 21 และมคะแนนเฉลยอยท 471 ในขณะทคาเฉลยอยท 500 ซงผลการประเมน TIMSS-2007 ยงไดบงบอกถงปจจยทมความเกยวของกบคะแนนความสมฤทธผลในวชาคณตศาสตรและวทยาศาสตร ของนกเรยนนานาชาต และ นกเรยนไทย โดยมขอสรปทนาสนใจประการหนงคอ วชาวทยาศาสตร ประเทศไทยมคาเฉลยของชวโมงการเรยนการสอนอยท 119 ชวโมง/ป มากกวาคาเฉลยนานาชาตคอ 112 ชวโมง/ป และถาเทยบกบประเทศทมคะแนนสงสด 5 อนดบแรก พบวา สงคโปร ไตหวน และองกฤษ มคาเฉลยสงกวาไทย สวนประเทศทมคาเฉลยเวลาสอนต ากวาไทยคอ ญปนและเกาหลใต (สถาบนสงเสรมการเรยนการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, 2550) จากผลการประเมนในระดบนานาชาต แสดงใหเหนวาขดความสามารถดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยของประเทศไทยในการแขงขนกบตางประเทศยงไมสามารถแขงขนกบประเทศอนๆ เชน สงคโปร ญปน เกาหลใต ซงสอดคลองกบส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ทประเมนผลสมฤทธทางการเรยน (General Achievement Test : GAT) ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ทวประเทศ ครงท 3/2552 (ตลาคม 2552) จ านวน 365,491 คน ปรากฏวาชวงคะแนนทนกเรยนสวนใหญถง 89,130 คน หรอคดเปน 24.39% อยในชวง 30.01- 60.00 คะแนน จากคะแนนเตม 300 คะแนน สวนชวงถดมาคอชวง 60.01- 90.00 คะแนน คดเปน 21.79% และเมอพจารณาเฉพาะผลการสอบความถนดทางวชาชพ/วชาการหรอ PAT ในสวนของ PAT 2 หรอความถนดทางวทยาศาสตร จากคะแนนเตม 300 คะแนน พบวามคะแนนอยระหวาง 0.00 - 235.00 และคะแนนเฉลย 87.93 ซงไมถงรอยละ 30 จากคะแนนเตม และเมอพจารณาคาสถตพนฐานผลการทดสอบทางการศกษาระดบชาตขนพนฐาน (O-NET) ชวงชนท 4 ปการศกษา 2551 ของชนมธยมศกษาชนปท 6 พบวาในวชาวทยาศาสตร มคาเฉลย 33.649 และจากการเปรยบเทยบกบวชาอนๆ พบวาวชาวทยาศาสตร อยในล าดบท 7 จาก 8 วชา (สถาบนทดสอบทางการศกษาแหงชาต. 2552) จากขอมลดงกลาวสะทอนใหเหนวาการเรยนวทยาศาสตรของประเทศไทยยงคงเปนปญหาทตองไดรบการแกไข วทยาศาสตรเปนวชาทมงเนนกระบวนการเรยนร ดานความคด และการปฏบต เพอใหนกเรยนมโอกาสไดคนพบความสามารถความถนด ความสนใจของตนเอง การทบคคลจะอยรอดในสงคมได ปจจบนตองคดเปน ท าเปน แกปญหาเปนอยางมเหตผล (สาโรช บวศร. 2525 : 35) และเมอวทยาศาสตรและเทคโนโลยมความส าคญมาก การพฒนานกเรยนใหมความรความสามารถทางดานวทยาศาสตรจงเปนเรองทมความส าคญอยางยง แตในปจจบนพบวาการจดการศกษาดานวทยาศาสตรของไทยเพอพฒนาใหนกเรยนมคณภาพในทกๆ ดานยงอยในขอบเขตจ ากด ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2544) กลาววา ควรพฒนาคณภาพการจดการศกษาใหสงผลตอการพฒนานกเรยนทงในดานผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการคดวเคราะห การใชเหตผลในการแกปญหาตางๆ และการเรยนรตลอดชวตดวยตนเอง นอกจากนความสามารถในการ

3

แกปญหามความส าคญตอการพฒนาคณภาพชวตมาก การทบคคลอยรอดในสงคมไดตองเปนผทมความคด รจกคด รจกแกปญหา และจากการศกษาพบวาการจดการศกษาวทยาศาสตรในปจจบนเกยวกบเรองความสามารถในการแกปญหาไมประสบความส าเรจเทาทควร ทงนอาจเปนเพราะครยงคงใชวธการสอนแบบเดม โดยยดตนเองเปนศนยกลางในการบรรยายเปนสวนใหญ และมกเปนผสรปบทเรยนเอง ท าใหนกเรยนขาดโอกาสในการฝกฝนการพฒนาทกษะการคดและความสามารถในการแกปญหา ซงท าใหมผลตอผลสมฤทธทางการเรยนทางวทยาศาสตรทไมบรรลเปาหมายในทสด กระบวนการจดการเรยนการรจงเปนปจจยส าคญทชวยพฒนาดานผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน ตลอดจนความสามารถในการคดแกปญหาของนกเรยน เพราะฉะนนการเลอกรปแบบการจดการเรยนรทเหมาะสมหรอเลอกประสบการณตางๆ ทดใหกบนกเรยน เนนใหนกเรยนไดฝกคดและแกปญหาดวยตนเอง จะสามารถชวยใหนกเรยนสามารถพฒนาสตปญญาและความคดของนกเรยนไดเปนอยางด การจดการเรยนรทเนนนกเรยนส าคญทสดจะสามารถชวยสงเสรมใหนกเรยนไดพฒนาตามธรรมชาตและเตมศกยภาพ คอ สามารถพฒนาทงผลสมฤทธทางการเรยน กระบวนการคดและเจตคตทางดานวทยาศาสตร ซงการจดการเรยนรทเนนการเรยนแบบรวมมอ เปนการจดกจกรรมการเรยนรทสงเสรมทกษะทางการคดและการท างานรวมกน ซงชวยเพมผลสมฤทธทางการเรยน กระบวนการคดและเจตคตทางดานวทยาศาสตร ดงนนในการจดการเรยนรจงเปนสวนหนงทชวยพฒนาปจจยตางๆ อนสงผลใหความสามารถในการแกปญหาของนกเรยนดขน เพราะจากสภาพปจจบนพบวานกเรยนมความสามารถในการแกไขปญหาไดนอยลง กระทรวงศกษาธการ (2542 : 33 - 34) กลาววาการคดเปนความสามารถทพฒนาไดโดยการฝกฝนการคดจากระดบงายจนถงระดบทซบซอนมากขน ไดแก ฝกทกษะการคด ลกษณะการคดและกระบวนการคด ตามล าดบ โดยการจดกจกรรมการเรยนรตามระดบวฒภาวะของแตละบคคลโดยใหนกเรยนคดเปน ตระหนกในปญหา และหาทางคดแกปญหา โดยใชขอมลตางๆ ทเกยวของทงหมดมาผสมผสานจนเกดความคดทตดสนใจเลอก หรอปฏบตใหเกดความพงพอใจทจะสามารถแกไขปญหาได จากการศกษาพบวาการสอนวทยาศาสตรใหไดผลดนน ควรเรมจากการทบทวนความรเดมและสอดแทรกความรใหมเขาไป ซงรปแบบการสอนแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน ของ Eisenkraft (ภสพล เหงาโคกงาม. 2548 : 18 ; อางองจาก Eisenkraft. 2003 : 57 - 59) เปนการสอนทขยายรปแบบการสอนแบบวฏจกรการเรยนร 5 ขน เปน 7 ขน ซงเปนรปแบบการสอนทเนนการถายโอนการเรยนรและใหความส าคญเกยวกบการตรวจสอบความรเดมของนกเรยนซงเปนสงทครไมควรละเลยหรอละทงจากพนความรเดมของนกเรยนจะท าใหครไดพบเหนวา นกเรยนจะตองเรยนรอะไรกอน ทจะเรยนในเนอหานนๆ ท าใหนกเรยนเกดการเรยนรอยางมความหมายและไมเกดแนวคดทผดพลาด

4

นอกจากนยงเนนใหนกเรยนสามารถน าความรทไดรบไปประยกตใชใหเกดประโยชนในชวตประจ าวนได การสอนโดยใชรปแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน มขนตอนการสอนและสาระส าคญ คอ 1) ขนตรวจสอบความรเดม 2) ขนเราความสนใจ 3) ขนส ารวจและคนหา 4) ขนอธบาย 5) ขนขยายความคด 6) ขนประเมนผล และ 7) ขนน าความรไปใช ซงจากผลของการใชรปแบบการสอน 7E ในวชาฟสกสทมตอผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการคดแกปญหาของนกเรยนชนมธยมศกษา ตอนปลายของพฤกษ โปรงส าโรง พบวา นกเรยนทเรยนโดยรปแบบการเรยนการสอนแบบ 7E มคะแนนรอยละของผลสมฤทธทางการเรยนฟสกสสงกวาเกณฑทก าหนดคอ สงกวารอยละ 70 (พฤกษ โปรงส าโรง. 2549 : บทคดยอ) นอกจากการสอนโดยใชรปแบบการสอนแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขนแลว การเรยนแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม ถอไดวาเหมาะสมในการน ามาใชในรายวชาวทยาศาสตร (Slavin. 1987) เนองจากเทคนคการแขงขนเปนกลมดวยเกม ชวยสงเสรมใหนกเรยนศกษาคนควาหาความรดวยตนเอง ฝกทกษะกระบวนการกลมทางสงคม เชน ทกษะกระบวนการกลม ทกษะความเปนผน า ฝกความรบผดชอบ และฝกการชวยเหลอผอนดวยความเตมใจ อกทงนกเรยนยงไดตนเตน สนกสนานกบการเรยนร (สวทย มลค า ; และอรทย มลค า. 2545 : ค าน า) เทคนคการแขงขนเปนกลม คอการเรยนรแบบแขงขนเปนกลม ซงจะเปนอกทางหนงทท าใหนกเรยนมความเอาใจใสรบผดชอบตวเองและกลม รวมกบสมาชกคนอนๆ ซงมกระบวนการจดกจกรรมดงน 1) ขนเตรยมเนอหา 2) ขนจดสมาชกเขากลม 3) ขนเรยนร แนะน าวธการเรยนร 4) ขนแขงขน แนะน าการแขงขนเกม 5) ขนยอมรบความส าเรจของกลม ครจะตองใชเทคนคเสรมแรง เชน การใหรางวล ค าชมเชย เปนตน ดงนนสมาชกของกลมจะตองมการก าหนดเปาหมายรวมกน ชวยเหลอซงกนและกนเพอน าไปสความส าเรจของกลม การแขงขนระหวางกลมดวยเกมไมเหมอนกบการแขงขนทางการเรยนแบบอนทมกเนนแตนกเรยนทเกงเทานนจงมโอกาสแขงขน แตเทคนคการแขงขนระหวางกลมดวยเกมจะเปดโอกาสใหนกเรยน ทงนกเรยนทเกงและนกเรยนทไมเกงทรวมกลมตางตองเขารวมการแขงขนและไดรบค าชมเชยในผลส าเรจเทาเทยมกน (สมศกด. 2544 : บทคดยอ) และจากงานวจยของอรทย มลค า (2548 : บทคดยอ) ไดศกษาเรองการพฒนาแผนการจดกจกรรมการเรยนรสาระการเรยนรวทยาศาสตร เรอง โครงสรางและหนาทของเซลล ชนมธยมศกษาปท 1 โดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมดวยเกม พบวา เทคนคนมประโยชนตอการจดกจกรรมของคร และยงสงผลใหนกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนทดขน ชวยใหนกเรยนเกดการเรยนรรวมกน มปฏสมพนธตอกน มการชวยเหลอซงกนและกนระหวางสมาชกภายในกลม จากสภาพปญหา และแนวคดดงกลาว จงท าใหผวจยสนใจทจะศกษาผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 และความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษา

5

ปท 4 ทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมและแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน เพอเปนแนวทางทเหมาะสมตอการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 และความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร เพอใหนกเรยนไดใชกระบวนการเรยนรดวยตนเองและเปนแนวทางในการศกษาหาความรของนกเรยน พรอมทงเปนแนวทางในการจดการเรยนรของครตอไป

ความมงหมายของการวจย

ในการวจยครงนผวจยไดตงความมงหมายไวดงน 1. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4

ทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม กอนและหลงการจดการเรยนร

2. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน กอนและหลงการจดการเรยนร

3. เพอเปรยบเทยบความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม กอนและหลงการจดการเรยนร

4. เพอเปรยบเทยบความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน กอนและหลงการจดการเรยนร

5. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาเคม 1 ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมและการจดการเรยนรแบบ วฏจกรการเรยนร 7 ขน

6. เพอเปรยบเทยบความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมและการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน ความส าคญของการวจย

1. ผลการวจยครงนท าใหทราบถงผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 และความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมและการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน

6

2. ผลการวจยในครงน ครกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรและกลมสาระการเรยนรอนๆ สามารถน าวธการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมและการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน ไปประยกตใชในกจกรรมการเรยนรใหกบนกเรยนได ซงสงผลใหนกเรยนกลาแสดงออก ยอมรบความคดเหนของผอน ความรบผดชอบความเพยรพยายาม ความซอสตย ความมเหตผล และมความสนกสนานในการเรยน

3. นกเรยนสามารถใชเปนแนวทางในการพฒนาความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของตนเองใหมประสทธภาพสงขนได อกทงยงสามารถน าไปประยกตใชในการแกปญหาในชวตประจ าวนได

ขอบเขตของการวจย ประชากรทใชในการวจย

ประชากรทใชในการวจย เปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน ต าบลบอเงน อ าเภอลาดหลมแกว จงหวดปทมธาน ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 จ านวน 2 หองเรยน รวมจ านวนนกเรยน 76 คน โดยแบงเปนกลมทดลองท 1 และกลมทดลองท 2 ดวยวธจบสลาก ดงน

กลมทดลองกลม 1 ไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขน ระหวางกลม จ านวน 38 คน กลมทดลองกลม 2 ไดรบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน จ านวน 38 คน

ระยะเวลาทใชในการทดลอง

ผวจยท าการทดลองในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 ใชเวลาในการทดลองกลมละ 20 คาบ คาบละ 50 นาท โดยผวจยเปนผด าเนนการจดการเรยนรทงสองกลม

เนอหาทใชในการทดลอง เนอหาทใชในการวจยครงนเปนเนอหาจากหลกสตรสถานศกษาในกลมสาระการเรยนร

วทยาศาสตร ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551 โดยมหวขอดงตอไปน 1. มวลอะตอม และมวลอะตอมเฉลย

2. มวลโมเลกล

3. จ านวนโมลกบมวลของสาร

7

4. ปรมาตรตอโมลของแกส

5. ความสมพนธระหวางจ านวนโมล อนภาคและปรมาตรของแกส

6. ความเขมขนของสารละลาย

7. การเตรยมสารละลาย

ตวแปรทใชในการวจย

1. ตวแปรอสระ ไดแก 1.1 การจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม 1.2 การจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน

2. ตวแปรตาม ไดแก 2.1 ผลสมฤทธทางการเรยนวชาเคม 1 2.2 ความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร

นยามศพทเฉพาะ

1. การจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม หมายถงการจดกจกรรมการเรยนรทแบงนกเรยนเปนกลมละ 4 - 5 คน คละความสามารถดานผลสมฤทธทางการเรยนระดบสง ปานกลาง และต า ในอตราสวน 1 : 2 : 1 และเพศ ภาระงานของกลม คอหลงจากทครน าเสนอบทเรยนทงชนแลวใหนกเรยนแตละกลมท างานตามทครก าหนดและเตรยมสมาชกทกคนใหพรอมส าหรบการแขงขนตอบค าถาม ซงเปนค าถามสน ๆ เกยวกบเนอหาบทเรยน ในการแขงขนครจดใหนกเรยนทมผลการเรยนในระดบเดยวกนแขงขนกน คะแนนทสมาชกตอบค าถามไดน ามารวมกนเปนคะแนนของกลม เมอจบการแขงขนในแตละครง ครประกาศคะแนนผทไดคะแนนสงสด และกลมทท าคะแนนไดสงสด ซงมขนตอนดงน

1.1 ขนน า โดยครแจงจดประสงคการเรยนร และทบทวนความรเดมพนฐานทจ าเปนส าหรบเนอหาใหม โดยใชเกม เพลง นทาน การบรรยาย อภปราย ฯลฯ เพอเชอมโยงใหเขากบเนอหาใหม

1.2 ขนสอน ครเสนอเนอหาโดยใชเทคนควธสอนทเหมาะสม เนนใหผเรยนหาค าตอบจากสอรปธรรม ผเรยนตองสนใจและตงใจฟงในขณะทครเสนอบทเรยนทงชน เพอน าความรความเขาใจในบทเรยนไปใชในการแขงขน

1.3 ขนจดกลม แบงกลมนกเรยนกลมละ 4 คน คละนกเรยนทมความสามารถ เกง ปานกลางและออน เพอใหสมาชกรวมกนปฏบตกจกรรมและเตรยมความพรอมทเขาแขงขน

8

1.4 ขนการแขงขน เปนการแขงขนตอบค าถามจากเนอหาทนกเรยนเรยนร แตละกลมสงตวแทน 1 คนมาแขงขน โดยยดหลกนกเรยนทมความสามารถทดเทยมกน คอ นกเรยนเกงของแตละกลมแขงขนกน นกเรยนปานกลางแตละกลมแขงขนกนและนกเรยนออนแขงขนกน คะแนนของแตละคนมารวมเปนคะแนนรวมของกลม เพอใหนกเรยนแขงขนกบตนเอง

1.5 ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปบทเรยน และมอบรางวลกลมทไดคะแนนสงสด

2. การจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน หมายถง การจดกจกรรมการเรยนรตามขนตอนทพฒนารปแบบการเรยนการสอนโดยไอนเซนคราฟต ประกอบดวย 7 ขนตอน คอ (ภสพล เหงาโคกงาม. 2548 : 18 ; อางองจาก Eisenkraft. 2003 : 57 - 59) 2.1 ขนทบทวนความรเดม ครจดกจกรรมเพอใหนกเรยนแสดงออกถงความรความเขาใจเดม หรอการทบทวนความรเดมทนกเรยนมอย

2.2 ขนสรางความสนใจ ครจดกจกรรมเพอสรางความสนใจ กระตน ยวย ใหนกเรยนเกดความอยากรอยากเหน กจกรรมอาจเปนการทดลอง การน าเสนอขอมล การสาธตขาว หรอสถานการณ เหตการณ ฯลฯ ซงกอใหเกดความขดแยงกบสงทนกเรยนเคยร กระตนใหนกเรยน ตงค าถาม ก าหนดประเดนปญหาทจะศกษา ซงน าไปสการส ารวจตรวจสอบ

2.3 ขนส ารวจและคนหา ครกระตนใหนกเรยนตรวจสอบปญหา และใหนกเรยนด าเนนการส ารวจตรวจสอบ สบคนและรวบรวมขอมล โดยการวางแผนการส ารวจตรวจสอบ ลงมอปฏบต เชน การสงเกต วด ทดลอง และรวบรวมขอมล

2.4 ขนอธบายและลงขอสรป ครสงเสรมใหนกเรยนน าขอมลมาวเคราะห จดกระท าขอมลในรปตาราง กราฟ แผนภาพ ฯลฯ ใหเหนแนวโนมหรอความสมพนธของขอมล สรปผลและอภปรายผลการทดลอง โดยอางองหลกการทางวชาการประกอบอยางเปนเหตเปนผลมการอางองหลกฐานชดเจน นอกจากนครยงมหนาทจดกจกรรมสงเสรมใหนกเรยนอธบายความคดดวยตวของนกเรยนเอง ใหนกเรยนแสดงหลกฐาน เหตผลประกอบการอธบาย

2.5 ขนขยายความร ครกระตนใหนกเรยนประยกตใชสญลกษณ นยามค าอธบายและทกษะไปสสถานการณใหม กระตนใหนกเรยนใชขอมลทมอย ในการตอบค าถามเสนอแนวทางแกปญหา ตดสนใจเลอกแนวทางแกปญหาและออกแบบการทดลอง

2.6 ขนประเมนผล เปนการประเมนผลการเรยนรของนกเรยน ซงมทงการประเมนการปฏบตกจกรรมในแตละขนตอนและการประเมนการเรยนรของนกเรยนกอนทนกเรยนขยายความคดรวบยอดและคนพบปญหาใหม โดยครและนกเรยนมสวนรวมในการประเมน

9

2.7 ขนขยายความคดรวบยอด ครสงเสรมใหนกเรยนเชอมโยงความคดรวบยอดหรอหวขอทนกเรยนไดเรยนแลว ไปสความคดรวบยอดหรอหวขออนๆ ทเกยวของและกระตนใหนกเรยนเกดปญหาใหม

3. ผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 หมายถง ความสามารถทางการเรยนรในสาระการเรยนรวชาเคม 1 ซงพจารณาจากคะแนนการตอบแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนรในวชาเคม 1 ทผวจยสรางขนตามเนอหา และจดประสงคการเรยนรสาระการเรยนรรายวชาเคม 1 ระดบชนมธยมศกษาปท 4 เรอง ปรมาณสมพนธ โดยวดความสามารถดานความรความคด 3 ดาน และทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐาน จ านวน 7 ทกษะ

3.1 ความร – ความจ า หมายถง ความสามารถในขนทระลกได ในสงทเรยนรมาแลวเกยวกบขอเทจจรง ค าศพท หลกการ กฎ และทฤษฎทางวทยาศาสตร

3.2 ความเขาใจ หมายถง ความสามารถในการจ าแนกความรไดเมอปรากฏอยในรปใหมและมความสามารถในการแปลความรจากสญลกษณหนงไปอกสญลกษณหนงได

3.3 การน าความรไปใช หมายถง ความสามารถในการน าความรและวธการตางๆ ทางวทยาศาสตรไปใชในสถานการณใหมๆ หรอจากทแตกตางไปจากทเคยเรยนรมา โดยเฉพาะ อยางยง การน าไปใชในชวตประจ าวน

3.4 ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐาน หมายถง พฤตกรรมทแสดงถงความช านาญในทกษะตางๆดานวทยาศาสตร ดงน

3.4.1 ทกษะการสงเกต หมายถง ความสามารถบอกรายละเอยดหรอขอมลจากสงทใหคนหาโดยใชประสาทสมผสอยางใดอยางหนงหรอหลายอยางรวมกน ไดแก ตา ห จมก ลน และผวกาย

3.4.2 ทกษะการค านวณ หมายถง ความสามารถในการนบจ านวนของวตถกบการนบตวเลขแสดงจ านวนทนบไดมาคดค านวณโดยการ บวก ลบ คณ หารหรอหาคาเฉลย

3.4.3 ทกษะการจ าแนกประเภท หมายถง นกเรยนสามารถแบงพวกหรอเรยง ล าดบของวตถ หรอสงทปรากฏโดยมเกณฑความเหมอนหรอความตาง หรอความสมพนธอยางใดอยางหนงเปนหลก เชน รปราง ขนาด ส

3.4.4 ทกษะการจดกระท าและสอความหมายขอมล หมายถง การน าขอมลทไดจากการสงเกต การวด การทดลอง และจากแหลงอนๆ มาจดกระท าเสยใหม เพอใหผอนเขาใจความหมายของขอมลชดนดขน โดยอาจเสนอในรปตาราง แผนภม แผนภาพ ไดอะแกรม วงจร กราฟ สมการ เขยน บรรยาย เปนตน

10

3.4.5 ทกษะการลงความคดเหนจากขอมล หมายถง ความสามารถลงความคด เหนใหกบขอมลทไดจากการสงเกตอยางมเหตผลโดยอาศยความรหรอประสบการณเดมของตน

3.4.6 ทกษะการตความหมายขอมลและลงขอสรป หมายถง นกเรยนสามารถแปลความหมายหรอบรรยายลกษณะและสมบตของขอมลทมอยไดและสามารถบอกความสมพนธของขอมลทมอยได

4. ความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร หมายถง ความสามารถทาง

สตปญญาและความคดทน าเอาประสบการณเดมมาใชในการแกปญหาทเปนประสบการณใหม ซงวด

ไดจากแบบทดสอบวดความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรทผวจยสรางขนโดยอาศย

วธการทางวทยาศาสตร ดงน

4.1 ขนระบปญหา หมายถง ความสามารถในการบอกปญหาทส าคญทสด ภายในขอบเขตของขอเทจจรงจากสถานการณทก าหนดให

4.2 ขนตงสมมตฐาน หมายถง ความสามารถในการคด วเคราะห คาดคะเน บอกสาเหตทแทจรงของปญหาหรอสาเหตทเปนไปไดของปญหา จากขอเทจจรงในสถานการณทก าหนดให

4.3 ขนพสจนหรอทดลอง หมายถง ความสามารถในการคดคน วางแผน เสนอแนวทางในการแกปญหาทางวทยาศาสตรหรอเสนอขอมลเพมเตม เพอน าไปสการคดแกปญหาทระบไวอยางสมเหต สมผล

4.4 ขนสรปและน าไปใช หมายถง ความสามารถในการอธบายไดวาผลทเกดจากการก าหนดวธการแกปญหาทางวทยาศาสตรนนสอดคลองกบปญหาทระบไวหรอไม หรอผลทไดจะเปนอยางไรและน าไปใชได กรอบแนวคดในการวจย ในการวจยครงนผวจยไดสรางกรอบแนวคดการวจย ดงน

ตวแปรอสระ ตวแปรตาม

การจดการเรยนร 2 รปแบบ ไดแก

การจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม

การจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน

ผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1

ความสามารถในการ คดแกปญหาทางวทยาศาสตร

11

สมมตฐานในการวจย 1. ผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 ของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอ

โดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมหลงเรยนสงกวากอนเรยน 2. ผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 ของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบวฏจกร

การเรยนร 7 ขน หลงเรยนสงกวากอนเรยน 3. ความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนร

แบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมหลงเรยนสงกวากอนเรยน 4. ความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนร

แบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน หลงเรยนสงกวากอนเรยน 5. ผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการ

จดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมและการจดการเรยนรแบบวฏจกร การเรยนร 7 ขน มความแตกตางกน

6. ความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมและการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน มความแตกตางกน

12

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ในการวจยครงน ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของและไดน าเสนอตามหวขอตอไปน

1. เอกสารและงานวจยทเกยวของการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม

2. เอกสารและงานวจยทเกยวของการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน 3. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร 4. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบความสามารถในการคดแกปญหาทาง

วทยาศาสตร 1. เอกสารทเกยวของกบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขน ระหวางกลม

1.1 ความเปนมา เทคนคการแขงขนระหวางกลมเกดจากปญหาการขาดแรงจงใจในการเรยนของนกเรยน และมผลงานวจยทนาตนเตนของนกจตวทยาสาขาตางๆ ในเรองนปรากฏออกมาในปลายทศวรรษท 1960 ซงวาดวยปญหา

1. คานยมในนกเรยนไมไดรบการกระตนใหใฝรเชงวชาการ 2. ระดบความสามารถทแตกตางกนหลากหลายในชนเรยน 3. ผลการสอนแบบแขงขนทปรากฏในหนงสอ TGT มผลดซงปรากฏผลการวจยใน 3

โรงเรยน จากปญหาทกลาวมา การสอนแบบเทคนคการแขงขนระหวางกลม หรอ TGT จงเรมน า

หลกการดานตางๆ เชน กฎการแขงขนเปนทม เกมทางวชาการตลอดจนมการเสรมแรงเขามาผสมผสานในชนเรยน ซงหลกการดงกลาวประกอบไปดวย กฎแขงขนเปนทม เรมขนในปลายทศวรรษ 1940 ในผลงานของนกวจยทางสงคมศาสตร 4 กลมเลกๆ (Deutsch.1949 ; Sherif; & Sherif. 1953 ; Coleman. 1959 ; Bronfenbrenner. 1970) ในประสทธผลของการแขงขนเปนทม โดยมลกษณะรวมมอในทม และการแขงขนระหวางทม ผลของการแขงขนทนาทงของการแขงขนเปนทม กคอ ระดบคะแนนเฉลยของกลมจะคอย ๆ สงขน และมการปฏสมพนธระหวางเพอน โดยมการกระตนซงกนและกนเกดขนเองอยางมาก

13

การจดการเรยนการสอนทสนบสนนสภาพธรรมชาตทมหลายระดบในหองเรยนในการเพมคะแนนผลสมฤทธทางการเรยน และตวกนเองจะเปนหวใจของการรวมมอภายในทม ซงประกอบไปดวยสมาชกทมความแตกตางกน

เกมทางวชาการ (Academic Games) เกดในชวงกลางทศวรรษท 1960 เปนชวงทมการวจยทเขมขนทจะพฒนาการใชเกม เพอปรบปรงการเรยนการสอนในชนเรยน การใชเกมในชนเรยนจะเปนการใชสภาพทเปนจรง เพอเพมพลงความทะเยอทะยานตอวชาการและการปฏสมพนธภายในกลม โดยใชหองเรยนเปนสอกลางในการสรางคานยมน ซงเปนชวงทเกมทางวชาการมความกาวหนาไปหลายสวน (Boocock; & Schild. 1968) มผลงานของอลเลนและคนอนๆ (Allen; and others. 1970) ปรากฏออกมาหลายลกษณะ ในการพฒนาเกม เชน หนงสออเควชน (Equations) ของอลเลน (Allen.1969) จะมเกมทเปนพนฐานแกนกเรยนในหองทมความแตกตางทางความสามารถอยางมาก ดงนนการบรณาการเกมเขาไปในชนเรยนจงชวยพฒนาเจตคตของนกเรยน และกระตนทกษะพนฐาน ในลกษณะผสมผสานวธการทไมไดเปนเพยงการสอนอยในรปแบบเดมๆ แตเพยงแบบเดยว

1.2 ความหมายของการเรยนแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม

กรมวชาการ (2544 : 50) ไดกลาววา การรวมมอแขงขน (Game Tournament) แบงผเรยนเปน 3 กลม กลมท 1 และกลมท 2 เปนกลมแขงขน สมาชกในกลมท 2 ตองมจ านวนเทากน สวนกลมท 3 เปนกลมผเชยวชาญ / ผตดสนโดยไมตองใหค าตอบ กลมแขงขนแตละกลมจะตวขอสอบใหเพอนของตน เมอถงเวลาแขงขน ผตดสนอธบายกตกา และเรยกตวแทนของกลมแขงขนออกมาทละคนหรอมากกวานนตามความเหมาะสม เมอสนสดกจกรรม กลมทไดคะแนนสงสดจะเปนผชนะ พมพนธ เดชะคปต (2544 : 144 – 145) ไดกลาววาวธการเรยนแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม คอเทคนควธเรยนแบบรวมมอวธหนงทจดกจกรรมการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ โดยมการจดใหนกเรยนรวมกนเปนกลมยอย แตละกลมมสมาชก 4 คน ทมระดบความสามารถแตกตางกน สมาชกในกลมจะศกษาคนควาและท างานรวมกน นกเรยนจะบรรลเปาหมายกตอเมอเพอนรวมกลมบรรลถงเปาหมายนนรวมกน นกเรยนจงมปฏสมพนธทดตอกน เพอชวยเหลอ สนบสนน กระตนและสงเสรมการท างานของเพอนสมาชกในกลมใหประสบความส าเรจ นกเรยนไดอภปรายซกถามซงกนและกน เพอใหเขาใจบทเรยนหรองานทไดรบมอบหมายเปนอยางดทกคน ตอจากนนจะมกจกรรมการแขงขนตอบปญหาทางวชาการกบตวแทนของกลมอนทมระดบความสามารถใกลเคยงกน จดเปนกลมแขงขนขนใหม ซงมการแขงขนภายในกลม เมอเสรจสนการตอบปญหาแตละครง นกเรยนจะกลบมาสกลมเดมทมความสามารถแตกตางกนแลวน าคะแนนท

14

สมาชกในกลมแตละคนทสะสมไดจากการตอบปญหามารวมกนเปนคะแนนเฉลยของกลม กลมใดท าคะแนนไดสงถงเกณฑทก าหนดจะไดรบรางวล (Slavin. 1995 : 84 – 93 ) ลกษณะเดนของวธการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม คอนกเรยนไดรวมสนก ตนเตนและทาทายความสามารถของนกเรยนดวยการเขารวมเกมการแขงขนตอบปญหากบนกเรยนกลมอนทมความสามารถใกลเคยงกน โดยจะมการจดกลมใหมกลมละ 4 คน สมาชกภายในกลมแขงขนมความสามารถใกลเคยงกน นกเรยนทกคนมโอกาสเทาเทยมกนในการท าคะแนนจากการแขงขนไมวาจะเปนนกเรยนทเรยนชาหรอนกเรยนทเรยนเกง จงท าใหนกเรยนมความภาคภมใจ มนใจในความพยายามและความสามารถของตน และเปนการกระตนใหนกเรยนกระตอรอรนในการคนควาหาความรและชวยเหลอกน เมอเสรจสนการแขงขนนกเรยนแตละคนจะกลบมาทกลมเดมเพอหาคาเฉลยของคะแนนกลม ท าใหนกเรยนตนเตนและสนกสนานกบผลของคะแนนทได พรอมกบการไดรบรางวล ถาคะแนนของกลมสามารถผานถงเกณฑทก าหนดไว การแขงขนนไมมการแพหรอชนะ แตเปนการแขงขนเพอรวมกนสะสมคะแนนใหไปถงเปาหมายตามเกณฑทก าหนดไวเทานน สวทย มลค า (2546 : 163) ไดใหความหมายวา การจดการเรยนรโดยใชเทคนค TGT เปนการเรยนรแบบรวมมออกรปแบบหนงคลายกบเทคนค STAD ทแบงนกเรยนทมความสามารถแตกตางกนออกเปนกลมเพอท างานรวมกน กลมละประมาณ 4-5 คน โดยก าหนดใหสมาชกของกลมไดแขงขนในเกมการเรยนทผสอนจดเตรยมไวแลว ท าการทดสอบความรโดยการใชเกมการแขงขน คะแนนทไดจากการแขงขนของสมาชกแตละคนในลกษณะการแขงขนตวตอตวกบทมอน น าเอามาบวกเปนคะแนนรวมของทม ผสอนจะตองใชเทคนคของการเสรมแรง เชน การใหรางวล ค าชมเชย เปนตน ดงนนสมาชกจะตองมการก าหนดเปาหมายรวมกนชวยเหลอซงกนและกนเพอความส าเรจของกลม

ดงนน การเรยนแบบรวมมอเทคนคการแขงขนระหวางกลมเปนเทคนคหนงของวธสอนแบบรวมมอ โดยจดใหนกเรยนรวมกนเปนกลมยอย สมาชกในกลมมระดบความสามารถแตกตางกน

สมาชกภายในกลมจะศกษาคนควาและท างานรวมกน นกเรยนจะบรรลเปาหมายกตอเมอเพอนรวมกลมบรรลถงเปาหมายนนรวมกน นกเรยนจงมปฏสมพนธทดตอกน เพอชวยเหลอสนบสนน กระตนและสงเสรมการท างานของเพอนสมาชกในกลมใหประสบผลส าเรจ นกเรยนไดอภปรายซกถามซงกนและกนเพอใหเขาใจบทเรยนหรองานทไดรบมอบหมายเปนอยางดทกคน ตอจากนนจะมกจกรรมแขงขนตอบปญหา เพอสะสมคะแนนความสามารถของกลม โดยนกเรยนแตละคนจะเปนผแทนของกลมในการเขารวมแขงขนตอบปญหาทางวชาการกบตวแทนของกลมอน ทมความสามารถระดบใกลเคยงกน แลวน าคะแนนทสมาชกในกลมแตละคนทสะสมไดจากการตอบปญหามารวมกนเปนคะแนนเฉลยของกลม กลมใดท าคะแนนไดสงถงเกณฑทก าหนดจะไดรบรางวล

15

เทคนคการแขงขนระหวางกลมมลกษณะส าคญ คอ นกเรยนทกคนจะไดรวมสนก ตนเตนและทาทายความสามารถของนกเรยน ดวยการเขารวมเกมการแขงขนตอบปญหากบนกเรยนกลมอนทมความสามารถใกลเคยงกน ดงนนนกเรยนทกคนมโอกาสเทาเทยมกนในการท าคะแนน จงท าใหมความภาคภมใจ มนใจในความพยายามและความสามารถของตน และเปนการกระตนใหนกเรยนกระตอรอรนในการคนควาหาความร และชวยเหลอกน

1.3 องคประกอบส าคญของการเรยนแบบรวมมอเทคนคการแขงขนระหวางกลม การเรยนรโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม มองคประกอบส าคญดงน (สวทย มลค า;

และอรทย มลค า 2545 : 164) 1. การเสนอเนอหา เปนการน าเสนอเนอหาหรอบทเรยนใหม รปแบบการน าเสนออาจจะ

เปนการบรรยาย อภปราย กรณศกษาหรออาจจะมสอการเรยนอน ๆ ประกอบดวยกไดเทคนคการแขงขนระหวางกลม จะแตกตางจากเทคนคอน ๆ ตรงทผสอนตองเนนใหผเรยนทราบวาผเรยนตองใหความสนใจมากในเนอหาสาระ เพราะจะชวยใหทมประสบความส าเรจในการแขงขน วธนเหมาะสมกบการเรยนรในวชาพนฐานทสามารถถามค าถามทมค าตอบแนนอนตายตว เชน ภาษาไทย คณตศาสตรเปนตน

2. การจดทม เปนการจดทมผเรยนโดยใหคละกนทงเพศและความสามารถ ทมมหนาทในการเตรยมตวสมาชกใหพรอมเพอการเลนเกม หลงจากจบชวโมงการเรยนรแตละทมจะนดสมาชกศกษาเนอหาโดยมแบบฝกหดชวย และผเรยนจะผลดกนถามค าถามในแบบฝกหดจนกวาจะเขาใจ เนอหาทงหมด เทคนคการแขงขนระหวางกลมมจดเนนในทมคอ ท าใหดทสดเพอทม จะชวยเหลอใหก าลงใจเพอนรวมทมใหมากทสด

3. เกม เปนเกมตอบค าถามงาย ๆ เกยวกบเนอหาสาระทผเรยนไดศกษาเรยนรในการเลนเกม ผเรยนทเปนตวแทนจากทมแตละทมจะมาเปนผแขงขน

1.4 ประโยชนของการท างานกลม

ยง (Young. 1972 ; 634) ไดอธบายถงขอไดเปรยบของการเรยน โดยการใหท างานเปนกลมวา 1. ครมโอกาสน าพลงกลมของนกเรยนมาใช ใหเปนประโยชนตอการเรยนการสอนท าให

ครมเวลามากขน ในการใหความชวยเหลอนกเรยนแตละคน เพราะนกเรยนจะเปนผอธบายกระบวนการเรยนรซงกนและกนในกลมตนเอง ในขณะทครอธบายปญหาทนกเรยนกลมอนสงสยและแกปญหาไมได

16

2. การท างานของครมความคลองตวมากขน เพราะเมอแบงกลมนกเรยนแลว แทนทคร จะตองตอบปญหานกเรยน 25 – 40 คนทงชน กจะกลายเปนวาครตอบปญหาของกลมเพยง 4 – 5 คนเทานน ปญหาทจะตองมาถงคร หรอทครตองอธบายใหฟงกมกจะเปนปญหาทกลมชวยกนตอบแลวตอบไมไดเทานน

3. บรรยากาศในการเรยนจะมความเปนกนเองมากขน ท าใหนกเรยนจะรสกสบายใจ และไมเครงเครยดเมอท างานรวมกนเปนกลม

4. ชวยแกนสยทไมกลาแสดงออกของนกเรยนบางคน เพราะการท างานรวมกนท าให นกเรยนรสกวาตนมความส าคญตอกลมเทาๆกน ความเชอมนในตนเองกจะถกกระตนใหเพมมากขน ความเชอมนในตนเองนจะเรมขนภายในกลมกอน เพราะนกเรยนสวนใหญจะเกดความประหมานอย หรอไมมเลย เมอเสนอปญหาทของใจของเขาตอกลม แตจะประหมามาก ถาเสนอขอของใจตอทงชนเรยน

5. การเรยนเปนกลมจะชวยลดปญหาเกยวกบระเบยบวนยของนกเรยน 6. การเรยนเปนกลมจะเสรมสรางความสามคค การรจกรบผดชอบ หนาทของตนตอ

กลม 7. ฝกใหนกเรยนเปนผกวางขวาง ในการคนควาหาความรจากแหลงตางๆ 8. ฝกใหนกเรยนรจกการเสนอแนะ และการซกถามตลอดจนสงเสรมความคดรเรม

สรางสรรคใหแกนกเรยนดวย ดน (Dunn. 1972 : 154) ไดกลาววา การสรางกลมเลกๆ ทมการท างานรวมกน ตางฝายตางรบฟงความคดเหนของกนและกน ชวยกนรบผดชอบในการเรยนรวมกน เนองจากการเรยนรวมกนเปนกลม ท าใหรสกสนกสนาน และสรางความสามคคขนในกลม ตางวางใจวาแตละคนจะชวยกนสงเสรมใหกลมมความกาวหนายงขน เกษม วจโน (2535 : 2 ; อางองจาก ชยยงค พรหมวงศ. 2520 : 17) การใชกระบวนการกลมทมการจดแบงผเรยนออกเปนกลมยอยๆ โดยเนนเรองความแตกตางระหวางบคคล ซงท าใหผเรยนไดแลกเปลยนประสบการณการเรยนร และการท างานตางๆ รวมกน การทผเรยนมโอกาสไดท างานรวมกนท าใหเกดการแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน มความสนกสนานในการเรยน เดกเกงไดชวยเหลอเพอนทเรยนชา และตวเดกเกงเองกยงไดเพมความเขาใจในความคดรวบยอดของเนอหานนๆ ลกซงยงขนกวาเดมเพราะไดอธบาย แกเพอนในกลม กจกรรมกลมเปนสงทจดขนเพอชวยสงเสรมนกเรยน ไดเรยนรเกยวกบการตดตอมปฏสมพนธกบผอนโดยใหบรรยากาศทจะสงเสรมซงกนและกน และสรางความมวนยในตนเองใหเกดขนโดยใชเทคนคตางๆ เชน แบบฝกทกษะ เกมแขงขนทางวชาการ และการอภปราย

17

1.5 ความหมายของเกม การใชเกมเปนเครองมอในการสอนเรมในป พ.ศ. 2550 โดยมนกการศกษาดดแปลงเกมขน

จากเกมสงคราม และไดมการพฒนาแพรหลายอยางรวดเรว โดยเฉพาะในสาขาวชาธรกจและการจดการ การเลนเกมไดพฒนาขนจากเกมทใชอปกรณงายๆ เชน ดนสอ กระดาษ จนกระทงถงเกมทใชคอมพวเตอรและอปกรณไฟฟา (วนา ชลประเวส. 2526 : 13) เกม เปนกจกรรมทมความส าคญยง ในการเราความสนใจ และสรางความสนกสนาน การเลนเกมเปนวธหนงทจะชวยสงเสรมการเรยนรและชวยพฒนาทกษะตางๆ รวมทงสงเสรมกระบวนการท างาน และการอยรวมกนกบเพอนในสงคม เยาวพา เดชะคปต (2525 : 53) กลาววา เกม คอ กจกรรมการเลนแขงขน ซงจะตองมแพ มชนะ ตามกตกาทก าหนดไวในสถานการณใดสถานการณหนง ซงสอดคลองกบความหมายทโลเวล (Lovell. 1972 : 17) กลาววา เกมจะเปนค าถาม หรออปกรณทสามารถใชประกอบการเรยนการสอน หรอใหเลนเพอใหหดคดคนหาหลกเกณฑ และน ามาเราความสนใจใหแขงขนหรอเลนซงจะตองมแพ หรอชนะตามกตกาทก าหนดไว ในสถานการณใดสถานการณหนง ซงสอดคลองกบความหมายทเมการร (Megarry. 1985 : 4577) กลาวเชนกนวา เกม คอ การเลนทผเลนคนเดยวหรอผเลนหลายคนแขงขนกน หรอรวมมอกน เพอท าใหบรรลวตถประสงคตามกตกาทตกลงกน สอหรออปกรณการเลนทก าหนดไว และการก าหนดระบบใหคะแนน หรอวธการตดสนผชนะ ผแพ จากวธการทกลาวมาเปนวธการสงเสรมพฒนาการของผเรยนในทกๆ ดาน และยงเปดโอกาสใหผเรยนฝกคดหาเหตผลสงเสรมความเขาใจอนดระหวางบคคล และกอใหเกดความรวมมอ และสรางเสรมความมวนยในตนเองของผเรยนได

1.6 ประเภทของเกม โลเวล (Lovell. 1972 : 186 – 187) ไดแบงเกมออกเปน 3 ประเภท ดงน

1. เกมเบองตน (Preliminary) เปนเกมทสนกสนาน พฤตกรรมการเลนจะไมเปนแบบ แผน การกระท าจะสมพนธกบความคดรวบยอดทวางไวนอยมาก เหมาะกบเดกอนบาลหรอเดกเลก

2. เกมทสรางขน (Structured Games) เปนเกมทสรางขนอยางมจดมงหมายแนนอน การสรางเกมจะสรางไปตามแนวของความคดรวบยอดใหสอดคลองกบเนอหาทตองการ

3. เกมฝกหด (Practice Games) เกมนจะชวยเนนความเขาใจมากยงขน การจดเกมใหเดกควรจะไดเรมไปเปนขนเปนตอน ตงแตเกมเบองตนโดยเฉพาะเนอหาทเดกเขาใจชา

กลแมน (Gilman. 1976 : 657 – 661) ไดแบงประเภทออกเปน 3 ประเภท คอ 1. เกมพฒนาการ (Developmental Games) เปนเกมสงเสรมใหผเลนไดเรยนรมโนมต

ใหมๆ

18

2. เกมยทธวธ (Strategy Games) เปนเกมทผเลนคดหาแนวทางเพอใหบรรล จดประสงคนนๆโดยเฉพาะ

3. เกมเสรมแรง (Reinforcement Games) เปนเกมทจะชวยใหผเลนไดเรยนรพนฐาน ตางๆ และฝกทกษะในการน ามโนมตเกยวกบเรองนนๆ ไปใชได

1.7 ประโยชนของเกมตอการเรยนการสอน เกม สามารถเราใหผเรยนเกดความสนใจและความตนเตนในการเรยน และยงชวยพฒนา

ความสามารถของผเรยนไดอยางกวางขวางจากทกษะพนฐานสความมวนยในตนเอง การใชการสอนทเหมาะสมในหองเรยนเกมยงใหประโยชนทนอกเหนอจากทกลาวแลว ดงตอไปน (Heimer; & Trueblood. 1997 : 34)

1. เกมทเหมาะสมสามารถชวยเดกทมปญหาตางๆ ทางการเรยน เชน เดกทมปญหาใน เรองของภาษา เปนตน

2. เกมสามารถชวยใหนกเรยนซงมปญหาทางดานวนยอนเกดจากความเบอหนายใน พฤตกรรมทจ าเจของการเรยนการสอนตามปกต

3. เกมชวยใหครสามารถวนจฉยและใหความชวยเหลอเดกเปนรายบคคล ในการแกไข มโนมตทผดๆ หรอขอบกพรองทางการเรยนของเดก

4. เกมสามารถใชในการบรณาการตางๆ และสามารถสรางใหสอดคลองกบความสนใจ เฉพาะของนกเรยนได จากประโยชนของเกมดงกลาว จะเหนไดวาการใชเกมประกอบการสอนนน นอกจากครจะตองคดเลอกเกมทเหมาะสมแลวนน ครตองสนกสนานกบการเลนดวย และควรกวดขนใหนกเรยนปฏบตตามกตกาเพอสรางเสรมความมวนยในตนเอง

1.8 ขนตอนในการสรางเกม ทรบลดและแซบโบ (Trueblood; & Szabo. 1974 : 404-408) ไดเสนอเกณฑ 7 ประการ ในการสรางเกมขนใชในหองเรยน ดงน

1. ก าหนดวตถประสงคทชดเจน นนคอ ระบวตถประสงคการเรยนรทตองการใหเกดขนจากผลของการเลนเกม

2. จดท าอปกรณอยางายๆ ทจ าเปนตองใช 3. เขยนกตกา และวธการเลนอยางงายๆ ใหกจกรรมการเลนด าเนนอยางราบรนและม

ลกษณะชขาดโดยตวของมนเอง

19

4. จดเตรยมวธการในการใหขอมลยอนกลบ ใหนกเรยนไดทราบผลการปฏบตในทนท 5. สรางเกมใหมการเสยงโชคเปนสวนประกอบดวย ซงจะท าใหผแขงขนทมสมรรถภาพ

ไมเทากนมโอกาสในการแพชนะ พอๆกนท าใหการเลนเกมสนกสนานมากยงขน 6. ท าอปกรณการเลนเกมใหสามารถดดแปลงได เพอน าไปใชในเกมอน หรอ

วตถประสงคอนๆ ได เพอประโยชนส าคญ คอประหยดเวลาของคร ในการผลตอปกรณส าหรบใชกบเกมใหม และปองกนไมใหเกมหมดความหมายเนองจากนกเรยนรค าตอบเสยแลว อาจแกไขไดโดยการเปลยนบตรปญหา

7. ประเมนผลเพอปรบปรงเกม โดยน าเกมทสรางขนไปทดลองใชกบนกเรยนกลมเลก สงเกตปฏกรยาของนกเรยน ประเมนตามวตถประสงคทก าหนดไว และสอบถามความรสกในการเลนเกมแตละเกม ดงน

7.1 ทานยนดแนะน าใหเพอนๆ ของทานเลนเกมนดวยหรอไม 7.2 สวนใดของเกมนททานชอบมากทสด 7.3 ทานคดวาควรปรบปรงเกมนอยางไร

แจงกตกาและวธการเลนอยางงายๆ กจกรรมมลกษณะชขาดในตวของมนเอง ประเมนผลเพอปรบปรงโดยทดลองครงท 1

ภาพประกอบ 2 แสดงขนตอนการสรางเกมทางวชาการ

ทมา : Trueblood, C.R., & Szmbo, M. (1974). Procedures for Designing Your Own Metric Games for Pupil Involvement. The Arithmetic Teacher. 21(5) : pp. 405-408.

ก าหนดจดประสงคการเรยนร

ศกษาการสรางเกมทางวชาการ

จากหนงสอและเอกสารทเกยวของ

จดสรางอปกรณเกมการแขงขน

แสดงขอมลปอนกลบใหนกเรยนทราบผลทนท

ใหแบบสอบถามความรสกในการเลนเกม

20

1.9 หลกการน าเกมมาใชในการเรยนการสอน โซวซคและเมโคฟ (Sovchik; & Meconi. 1978 ; 340 – 346) กลาววา กอนทจะเลนเกมควรจะปรบปรงคณภาพของเกมในลกษณะดงตอไปน คอ

1. ค าสงเขาใจไดหรอไม 2. ขบวนการใหคะแนนชดเจนหรอไม 3. ผเลนเกมสามารถชนะบอยๆ ตามโอกาสไดหรอไม 4. จ านวนผเลนทเหมาะสม 5. ลกษณะของเกมเปนการดงดดความสนใจไปยงวตถหรอเปนการเสรมแรง 6. เวลาในการเลน 7. มความสนกสนานในการเลนมากนอยเพยงใด

ชบา ค าชน (2533 : 33) กลาววา กอนทจะน าเกมไปใหนกเรยนเลน ครควรค านงถง หลกส าคญบางประการในการพจารณา ซงแตละเกมอาจมลกษณะตรงตามทเสนอมาไดเพยงบางขอ หรอหลายขอ ดงตอไปน

1. กตกาการเลนตองงายไมซบซอนเกนไป 2. ใชเวลาในการเลนไมมากนก 3. เปนเกมทมการเสยง ใหโอกาส ใหความร 4. ใหความสนกสนาน 5. ชวยใหเกดการฝกฝนและเปนการฝกฝนทบทวนทนาสนใจ 6. เกมบางชนดควรเปนเกมทชวยใหเดกออนไดชนะได 7. เกมทกชนดควรจะใช เพอใหเกดการแขงขนกบตนเอง เดกจะไดเหนความกาวหนา 8. ค าสงเขาใจงาย และขบวนการใหคะแนนชดเจน 9. ผเลนมโอกาสชนะไดบอยๆ 10. ใชเครองมออปกรณนอย

1.10 ขนตอนการเรยนแบบรวมมอเทคนคการแขงขนระหวางกลม สลดดา ลอยฟา (2536 : 35 - 37) ไดกลาวถงขนตอนการสอนดวยการเรยนแบบรวมมอโดย

ใชกจกรรมแบบการแขงขนระหวางกลม ดงน

21

1. การน าเสนอบทเรยนตอชนเรยน ครสอนเนอหาตอชนเรยน โดยครผสอนจดกจกรรมการเรยนการสอนทเหมาะสมตามลกษณะเนอหาของบทเรยน และใชสอการเรยนการสอนประกอบค าอธบายของคร เพอใหผเรยนเขาใจเนอหาในบทเรยนมากทสด

2. การเรยนเปนกลม เปนการท างานกลม ซงแตละกลม จะประกอบดวยสมาชก 4 คนกจกรรมของกลมจะอยในรปของการอภปรายหรอการแกปญหารวมกน กลมจะตองท าใหดทสดเพอชวยเหลอสมาชกแตละคนในกลมของตน ครควรกระตนใหสมาชกทกคนทราบวางานของกลมจะส าเรจกตอเมอสมาชกในกลมสงเสรมและสนบสนนซงกนและกน

3. การแขงขนเกมวชาการ เปนการแขงขนตอบค าถามเกยวกบเนอหาของบทเรยน โดยมจดมงหมายเพอทดสอบความรความเขาใจในบทเรยน การแขงขนประกอบดวยผเลนกลมละ 4 คน ซงแตละคนจะเปนตวแทนของกลมยอยแตละกลม การก าหนดนกเรยนเขากลมเลนเกมจะยดหลกนกเรยนทมความสามารถทดเทยมกนแขงขนกน กลาวคอ นกเรยนทมความสามารถสงของแตละกลมจะแขงขนกน นกเรยนทมความสามารถปานกลางของแตละกลมจะแขงขนกน และนกเรยนทมความสามารถต าของแตละกลมจะแขงขนกน การทนกเรยนมความสามารถทดเทยมกนของแตละกลมมาท าการแขงขนกน เพอใหนกเรยนแขงขนกบตวเอง และนกเรยนแตละคนมโอกาสไดชวยเหลอกลมใหประสบผลส าเรจเทาเทยมกน

4. การยอมรบกลม กลมทไดคะแนนรวมถงเกณฑทก าหนดจะไดรางวล โดยก าหนดรางวลไว 3 รางวล ไดแก กลมยอดเยยม กลมเกงมาก และกลมเกง วฒนาพร ระงบทกข (2542 : 37) ไดกลาวถงขนตอนการเรยนแบบรวมมอโดยเทคนคการแขงขนระหวางกลม มดงน

1. ครน าเสนอบทเรยนหรอขอความรใหมแกผเรยน โดยอาจน าเสนอดวยสอการเรยนการสอนทนาสนใจ หรอใชการอภปรายทงหองเรยนโดยครเปนผด าเนนการ

2. แบงกลมนกเรยนโดยจดใหคละความสามารถและเพศ แตละกลมประกอบดวยสมาชก 4 - 5 คน (เรยกกลมนวา Study Group หรอ Home Group) กลมเหลานจะศกษาทบทวนเนอหา ขอความรทครน าเสนอ สมาชกกลมทมความสามารถสงกวาจะชวยเหลอสมาชกทมความสามารถดอยกวา เพอเตรยมกลมส าหรบการแขงขนในชวงทายสปดาหหรอทายบทเรยน

3. จดการแขงขนโดยจดโตะแขงขนและทมแขงขน (Tournament Teams) ทมตวแทนของแตละกลม (ตามขอ 2) ทมความสามารถใกลเคยงมารวมแขงขนกนตามรปแบบและกตกาทก าหนด ขอค าถามทใชในการแขงขนจะเปนค าถามเกยวกบเนอหาทเรยนมาแลว และมการฝกฝนเตรยมพรอมในกลมมาแลว ควรใหทกโตะแขงขนเรมแขงขนพรอมกน

22

4. ใหคาคะแนนการแขงขน โดยใหจดล าดบคะแนนผลการแขงขนในแตละโตะ แลวผเลนจะกลบเขากลมเดม (Study Group) ของตน

5. น าคะแนนการแขงขนของแตละคนมารวมกนเปนคะแนนของทม ทมทไดคะแนน รวมหรอคาเฉลยสงสดจะไดรบรางวล สวทย มลค า; และอรทย มลค า (2545 : 165-166) ไดกลาวถงขนตอนการจดการเรยนร แบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม ดงน

1. ขนเตรยมเนอหา ประกอบดวย 1.1 การจดเตรยมเนอหาสาระ ผสอนจดเตรยมเนอหาสาระหรอเรองทจะใหผเรยนได

เรยนร 1.2 การจดเตรยมเกม ผสอนจะตองเตรยมค าถามงายๆ ซงเปนเนอหาจากเนอหา

สาระทผเรยนเรยนร วธการใหคะแนนโบนสในการเลนเกม รวมทงสออปกรณการเรยนร เชน ใบงาน ใบความร ชดค าถาม กระดาษค าตอบ กระดาษบนทกคะแนน เปนตน

2. ขนจดทม ผสอนจดทมผเรยนโดยใหคละกนทงเพศ และความสามารถทมละประมาณ 4-5 คน เชน ทมทมสมาชก 4 คน อาจประกอบดวยชาย 2 คน หญง 2 คน เปนคนเกง 1 คน ปานกลาง 2 คน และออน 1 คน เปนตน เพอเรยนรโดยปฏบตกจกรรมตามค าสงหรอใบงานทก าหนดไว

3. ขนการเรยนร ประกอบดวย 1.1 ผสอนแนะน าวธการเรยนร 1.2 ทมวางแผนการเรยนรและการแขงขน 1.3 สมาชกในแตละทมรวมกนปฏบตกจกรรมตามค าสงหรอใบงานกลมหรอทม

เตรยมความพรอมใหกบสมาชกในกลมทกคน เพอใหมความรความเขาใจในบทเรยน และพรอมทจะเขาสสนามแขงขน

1.4 แตละทมท าการประเมนความรความเขาใจในเนอหาของสมาชกในทม โดยอาจตงค าถามขนมาเอง โดยใหสมาชกของทมทดลองตอบค าถาม

1.5 สมาชกของทมชวยกนอธบายเพมเตม ในประเดนทบางคนยงไมเขาใจ 2. ขนการแขงขน ผสอนจดการแขงขน ประกอบดวย

2.1 ผสอนแนะน าการแขงขนใหผเรยนทราบ 2.2 จดผเรยนหรอสมาชกตวแทนของแตละทมเขาประจ าโตะการแขงขน 2.3 ผสอนแนะน าเกยวกบเกม โดยอธบายจดประสงคและกตกาของการเลนเกม 2.4 สมาชกหรอผเรยนทกคนเรมเลนเกมพรอมกน ดวยชดค าถามทเหมอนกนผสอน

เดนตามโตะการแขงขนตาง ๆ เพอตอบปญหาขอสงสย

23

2.5 เมอการแขงขนจบลง ใหแตละโตะตรวจคะแนน จดล าดบผลการแขงขนและใหหาคาคะแนนโบนส

2.6 ผเขารวมแขงขนกลบไปเขาทมเดมของตน พรอมน าคะแนนโบนสไปดวย 2.7 ทมน าคะแนนโบนสของแตละคนมารวมกนเปนคะแนนรวมของทม อาจจะหา

คาเฉลยหรอไมกได ทมทไดคะแนนรวมสงสดจะไดรบการยอมรบวาเปนทมชนะเลศ และรองชนะเลศ ตามล าดบ

3. ขนยอมรบความส าเรจของทม ผสอนประกาศผลการแขงขน และเผยแพรสสาธารณชนดวยวธการตาง ๆ เชน ปดประกาศทบอรด ลงขาวหนงสอพมพทองถน จดหมายขาวประกาศหนาเสาธง เปนตน รวมทงมอบรางวล ยกยอง ชมเชย วชรา เลาเรยนด (2547 : 16) ไดกลาวถงขนตอนการจดการเรยนการสอนโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม ดงน

1. ขนสอน ครสอนบทเรยนใชเวลา 1 – 2 ครง/ชวโมง 2. ขนกจกรรมกลม รวมกนศกษา ฝกปฏบตตามใบงานใชเวลา 1 – 2 ครง/ชวโมง 3. ขนการแขงขน ตอบปญหาระหวางกลมใหมทจดขน ใชเวลา 1 ชวโมง ทมละ 4 - 5 คน

ตามจ านวนของนกเรยนในหอง 4. ขนใหรางวลกลม คะแนนกลม ค านวณไดจากคะแนนพฒนาของสมาชกรวมกนและ

เฉลย นอกจากน วชรา เลาเรยนด (2545 : 1) ไดอธบายถงการเตรยมการกอนสอนไว ดงน

1. วสดการสอน ครจะตองเตรยมวสดการสอนทใชในการท างานกลม ประกอบดวย ใบงาน บตรงาน บตรกจกรรม บตรเฉลย และแบบฝกหด รวมทงแบบทดสอบยอยส าหรบทดสอบนกเรยนแตละคนหลงจากเรยนบทเรยนในแตละหนวยแลว

2. การจดนกเรยนเขากลม แตละกลมจะประกอบดวย นกเรยนจ านวน 4 คน ซงมความสามารถทางวชาการแตกตางกน กลาวคอ ประกอบดวย นกเรยนเกง 1 คน นกเรยนปานกลาง 2 คน และออน 1 คน ถาเปนไปไดควรค านงถงความแตกตางระหวางเพศดวย เชน ชาย 2 คน และหญง 2 คน วธการจดการนกเรยนเขากลมอาจท าไดดงน

1.1 จดล าดบนกเรยนในชนจากเกงทสดไปหาออนทสดโดยยดตามผลการเรยนทผาน มา ซงอาจจะเปนคะแนนจากแบบทดสอบ หรอการพจารณาตดสนใจของครเองเปนสวนประกอบ

1.2 หาจ านวนทงหมดวามกกลม แตละกลมควรประกอบดวยสมาชกประมาณ 4 คน ฉะนนทงหมดจะมกกลมหาไดจากการหารจ านวนนกเรยนทงหมดดวย 4 ผลหารคอจ านวนกลมทงหมด ถาหารไมลงตวอนโลมใหบางกลมมสมาชก 5 คนได

24

1.3 การก าหนดนกเรยนเขากลม สมศกด ภวภาตาวรรธน (2544 : 10 - 18) ไดสรปขนตอนวธเรยนแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม วาม 4 ขนตอน ดงน ขนท 1 บทเรยนท 1 (First Lesson) ผสอนตองมแผนการสอนส าหรบบทเรยนท 1 ใชเวลาท าการสอนกคาบเรยนกไดตามความตองการ ขนท 2 บอกใหนกเรยนทราบถงการจดทมและการท าแบบฝกหด (Introducing Team Assingments and Team Practice) ครตองมสงตอไปน

1. แบบฝกหดและค าเฉลยใหผเรยน 2 คนตอ 1 ชด 2. บนทกคะแนนรวมของทม พรอมชอสมาชกในทม (เวนวางชอทมจากนนผสอน

ควรปฏบตดงน 2.1 แนะน าทม

อธบายถงการท างานเปนทมและรวมทม โดยผสอนพดดงน

“จากนไปอกหลายสปดาหเราจะเรยนโดยใชวธใหม ซงเรยกวา TGT ซงยอ

มาจาก Team Game Tournament ผเรยนจะเลนและท างานเปนทม การรวมทมและชวยเหลอเพอน

สมาชกทมเดยวกนเปนสงส าคญ เพอทดสอบวาแตละคนเรยนไดดเพยงใดจะมการแขงขนทกๆ

สปดาห สปดาหละครง คะแนนทแตละคนไดจากการแขงขนจะน ามาคดเปนคะแนนของทม

ในแตละสปดาหผเรยนจะมโอกาสเรยนกบทม และชวยเหลอใหความรซง

กนและกนเพอเปนการเตรยมพรอมกอนการแขงขน วนนครมรายชอสมาชกทจะรวมกนพรอมแลว ทก

ทมจะมสมาชกทมความเทาเทยมกนทงดานความสามารถและความแตกตางระหวางเพศ ตอนนจะม

เวลาใหผเรยนท าแบบฝกหดและศกษารวมกนในทม ทงนเพอจะเตรยมเขาแขงขนในวนตอไป”

2.2 บอกใหผเรยนทราบวาใครสงกดทมใด “ตอไปนครจะอานรายชอผเรยนทจะรวมทมกน ผเรยนทอยทมเดยวกนให

ไปนงใกลกนแลวตงชอทมทตองการ ควรเลอกชอทมทด เพราะชอทมตอไปนจะตองใชเปนชอทมตอไป

อกนานหลายสปดาห”

ขณะทผเรยนเลอกชอทม ผสอนแจกกระดาษแบบฝกหดและ

กระดาษค าตอบใหผเรยน 1 ชด ตอผเรยน 2 คน ทงนเพอเนนใหเหนถงความส าคญในการเรยนรวมกน

ผเรยนไมตองตอบในกระดาษค าตอบและไมตองสงใหผสอนตรวจ กระดาษค าตอบและค าถามมไว

25

เพอใหผเรยนฝกท าหรอผลดกนถามตอบเทานน เมอผสอนไดชอแตละทมแลว จดชอทมลงในบนทก

รวมของทม

2.3 แนะน าใหผเรยนรจกการท าแบบฝกหดในทม เมอทมตกลงกนไดแลวในชอทมแลว ผสอนพดแนะน าตอไปวา

“จดประสงคของการรวมทม กเพอใหสมาชกชวยกนเตรยมตวเขาแขงขน

ประจ าสปดาห ในการแขงขนสมาชกทกคนจะชวยเพมคะแนนใหทมได ถาตนเองท าคะแนนไดด แต

ละทมจะมโอกาสฝกฝนรวมกนกอนการแขงขน ความส าคญของทมอยทการชวยเหลอกนและกนให

มากทสดเพอชยชนะของทม การฝกฝนจะท าแบบฝกหดซงจะท าแบบใดกได แตวธหนงทอาจท าไดก

คอใหผเรยนแจกแบบฝกหดทครแจกไป แบบฝกหดจะมค าสงและค าถามเรยงตามขอ ในการแขงขน

ค าถามจะคลายคลงกบค าถามในแบบฝกหด ผเรยนอาจจะแบงกลมเปนกลมละ 2 หรอ 3 คนแลว

ชวยกนอธบายวธท าเพอหาค าตอบแกเพอนสมาชกทไมเขาใจ ผเรยนอาจผลดกนถามตอบ ถามอะไร

ไมเขาใจ หรอตอบเพอนผดกชวยกนอธบายจนกวาเพอนจะเขาใจ”

จากนนผสอนสาธตวธท าแบบฝกหด โดยใหผเรยนอาสาสมครมาแสดงหนา

ชน แบบฝกหดนนอาจเลอกมาจากแบบฝกหดในบทเรยนนน หรอแบบฝกหดอนๆ กได เชน ดง

ตวอยาง

1) “แมว” เปนประโยคหรอไม (ครหยดใหอาสาสมครตอบ ถาตอบวาไมเปน ครอธบายวา ถกตอง

แลว เพราะขอความนไมสมบรณ เนองจากไมมกรยา ถาครพดวา “แมววง” เราจงจะไดประโยคท

สมบรณเนองจากมค ากรยา ถาอาสาสมครตอบผดครควรแกไขแลวอธบาย)

2) “ชางเหยยบตนไม” เปนประโยคหรอไม (ครหยดใหอาสาสมครตอบแลวอธบายเพมเตม เชนเดยวกบขอ

ขางบน จากนนใหอาสาสมครเปนผถามบางในค าถามอน ครแกลงตอบผด เพอใหอาสาสมครอธบาย

บาง)

จากนนครพดตอไปวา

“ตอไปนใหผเรยนแบงกลมในทมออกเปนกลม กลมละ 2-3 แลวผลด

กนถามค าถาม ดงปรากฏในกระดาษแบบฝกหด ตรวจค าตอบทถกตองในเฉลย ถาไมเขาใจค าตอบ

ใหปรกษากน ในทม ถาไมเขาใจจงมาถามคร อยาเขยนสงใดลงในกระดาษแบบฝกหดเพราะสงนมไว

26

เพอฝกฝนส าหรบทกคนในทม ถาคนอนยงไมไดเหนแบบฝกหดจะเขยนอะไรลงไปไมได การแขงขน

ตอบปญหาเกยวกบเรองทเรยนจะม ภายใน 2-3 วนน ดงนนขอใหทกคนตงใจเรยนใหดเพอจะได

ตอบคถามไดถกตองมากทสดในการแขงขน”

จากนนครผสอนปลอยใหนกเรยนท างานดวยตนเองจนหมดเวลา

ขนท 3 ทมท าแบบฝกหดตอ ผสอนตองมสงตอไปน คอ 1. บนทกคะแนนรวมทม 2. แบบฝกหดและค าเฉลย เมอผเรยนเขามาในชนเรยน ใหผเรยนทอยทมเดยวกนมานงดวยกน ผสอนอาจ

ทบทวนเนอหา 10-15 นาทกอน จากนนแจกแบบฝกหดและค าเฉลย เตอนผเรยนวาอยาเขยนขอความลงในแบบฝกหด บอกใหผเรยนทราบวาแบบฝกหดมไวเพอฝกฝน ผเรยนไมตองสงใหคร ตรวจปญหาหนงทมกพบเสมอกคอ เมอผเรยนท าแบบฝกหดไปได 5-10 นาท กบอกวาเสรจแลว ผสอนตองเตอนใหนกเรยนทราบวาจะมการแขงขนตอบปญหา ถาคนใดรแลวใหชวยเพอนทยงไมร เพราะจะชนะไดทกคนตองท าคะแนนไดดทงหมด

ขนท 4 แนะน าเกยวกบการแขงขนผสอนตองมสงตอไปน 1. Game Sheet 2. กระดาษค าตอบ 3. กระดาษบนทกคะแนนแตละเกม 4. กระดาษบนทกคะแนนแตละเกม 5. บตรทเรยงหมายเลขไวเรยบรอย จ านวน 1 ส ารบ ตอผเรยน 3 คน

กระดาษบนทกคะแนนแขงขนพรอมรายชอผเรยนทเรยงล าดบตามความสามารถใน

การแขงขนทผานมาจากล าดบสงสดไปหาต าสด

ในกระดาษบนทกคะแนนการแขงขนจะมหวขอ “การจดผเรยนเขาประจ าโตะ” ใสเลข

“1” ทนกเรยน 3 อนดบแรกในรายชอ ใสเลข “2” ทนกเรยน 3 อนดบรองลงมา ท าเชนนไปจนจบ ถายง

มชอผเรยนเหลออย 1 คน ใหใสชอผเรยนคนนเพมไปทกลมสดทาย แตพยายามหลกเลยงการใสชอ

ผเรยน 2 คน ทอยทมเดยวกนประจ าโตะเดยวกน

ในขนตอนนควรปฏบต ดงน

1. แนะน าการแขงขนใหนกเรยนทราบ ครอาจพดตอไปน

27

“วนนเราไดฝกฝนเปนทมมาแลว ในเนอหาทเรยน วนนทกคนตองแสดงให

เหนวาเราเรยนรไดมากแคไหน แตละคนจะตองแขงขนกบผเรยนทมอนๆทมความสามารถเทาๆกน

คะแนนทผเรยนไดจะตองไปรวมเปนคะแนนของทม

ตอไปนผสอนจะแจงใหทราบวาใครจะแขงขนทโตะไหน แตละสปดาหผเรยน

จะพบคแขงทไมซ าหนา แตอยางไรกตามผเรยนกยงสงกดทมเดมอย แตละคนจะมโอกาสชนะ เพราะ

ทกคนจะพบคแขงทมความสามารถใกลเคยงกน หลงจากการแขงขนครจะแจกจดหมายขาวซง

ประกาศผลทมทชนะและคนทท าคะแนนไดสงสดในทม จงท าใหดทสด สมาชกในทมจะเอาใจชวย”

2. จดผเรยนเขาประจ าโตะ ถาผสอนไมตองการใหผเรยนรวาเขามความสามารถอยในระดบใด กไมตอง

บอกการเรยงตามล าดบโตะขนอยกบความสามารถ แตละโตะแจกบตร 1) หมายเลขค าถาม 1 ชด

2) กระดาษค าตอบ (Game Sheet) 3) ค าเฉลย และ 4) กระดาษบนทกคะแนนของเกม

3. การแนะน าเกยวกบเกม ผสอนอธบายจดประสงคและกตกาของการเลนเกม ดงแสดงในตวอยางตอไปน

กตกา 1) คนแรกเปนคนหยบบตรหมายเลขค าถามขนมาดหมายเลข แลวด

หมายเลขเดยวกนในกระดาษค าถาม (Game Sheet) แลวอานค าถามเสยงดงใหไดยนทวทงโตะเสรจแลวตอบค าถาม

2) คนถดมาอาจเปนผทาทายท 1 ถาคดวาคนแรกตอบผดแลวตองการใหค าตอบทคดวาถกตอง (หรออาจไมทาทายแลวผานไปใหคนท 3 เลยกได)

3) คนท 3 เปนผทาทายคนท 2 ถาเหนวาคนท 1 ตอบผดและคนท 2 ผาน คนท 3 อาจทาทายคนท 1 แทน แลวใหค าตอบทถกได ใครกตามทตอบถกจะมสทธเกบบตรหมายเลขค าถามใบนนไว ถาคนท 1 ซงเปนคนอานค าถามตอบผดไมมอะไรเกดขน แตถาผทาทายคนใดตอบผดจะตองคนบตรหมายเลขค าถาม 1 ใบ เขาไวในกอง เมอเรมเลนใหผแขงขนจบบตรหมายเลขค าถามเพอดวาใครจะไดเลนเปนคนแรกสลบบตรแลวหยบบตรใบตนขนมา อานค าถามขอทมตวเลขตรงกนกบบตรหมายเลข เชน ถาหยบไดบตรหมายเลข 5 กอานค าถามท 5 คนเลนคนแรกมสทธเดาไดและถาตอบผดกไมถกตดคะแนน หลงจากผเลนคนท 1 ไดใหค าตอบแลว ผเลนทอยวายมอถดไปมสทธทาทาย ถาคดวาคนท 1 ตอบผด แตถาผานไมทาทาย คนท 3 กมสทธทาทายได แตคนทาทายตองระวงเพราะถาตอบผดจะตองเสยบตร 1 ใบ หลงจากตอบเรยบรอยแลว จะดค าตอบในเฉลย

28

ใครตอบถกกไดบตรใบนนไป ถาผทาทายคนใดคนหนงตอบผด จะตองเสยบตรทมอยไป 1 ใบ โดยใสลงในกอง ถาไมมผใดตอบถกเลยจะตองคนบตรใบนนลงในกองเชนกน

รอบถดไปใหเวยนซาย ดงนนคนทเปนคนท 2 ในรอบแรกจะกลายเปนคน

เลนท 1 อานค าถามและตอบค าถามเปนคนแรก คนทเปนคนเลนคนท 3 จะกลายเปนคนทาทายคนท 1

หรอผานใหคนท 3 เลน (ซงเปนคนเลนท 1 ในรอบกอน) เลนเชนนไปเรอยๆ จนหมดเวลาหรอจนบตร

หมดกอง เมอเลกเลนแลวใหผเลนแตละคนนบบตรทตนครอบครองวามกใบ แลวใสจ านวนลงใน

กระดาษบนทกคะแนน ถาเวลายงเหลออย อาจสลบบตรแลวเลนเกมใหมอกกได เปนเกมท 2 หรอ 3

เปนตน

4) เลนเกม

ผเรยนทกคนเรมเลนเกมพรอมกน ดวยชดค าถามทเหมอนกน ผสอนเดน

ไปตามโตะตางๆ เพอตอบปญหาขอสงสย และใหแนใจวาผเรยนเขาใจกตกา เมอเหลอเวลา 10 นาท

จะหมดเวลาผสอนบอกหมดเวลาใหผเรยนนบจ านวนบตรทแตละคนม แลวกรอกจ านวนลงในกระดาษ

บนทกคะแนนพรอมชอ ดงตวอยาง

ตวอยางบนทกคะแนนแตละเกม กระดาษบนทกคะแนนแตละเกม

โตะท ............ ชอผเลน ทม เกม 1 เกม 2 เกม 3 คะแนนรวม คะแนนทม คณช อภกจ เกอกล

เดกเกง เดกแนว เดกเทพ

5 14 11

7 10 12

- - -

12 24 23

2 6 4

หมายเหต อนดบ 1 ได 6 คะแนน , อนดบ 2 ได 4 คะแนน , อนดบ 3 ได 2 คะแนน

ภาพประกอบ 3 ตวอยางบนทกคะแนนแตละเกม

4. การค านวณคะแนนแตละเกมและคะแนนการแขงขน ใหผเรยนรวมคะแนนแตละเกม (ถาเลนมากกวา 1 เกม) แลวใสลงในชอง

คะแนนรวมของแตละวน โดยถาผเรยนเปนเดกโต ครกใหผเรยนค านวณคะแนนส าหรบการแขงขน

ดวย ดงตาราง

29

ตวอยางแสดงการค านวณคะแนนการแขงขนส าหรบเกมทมผเลน 4 คน

ผเลน

กรณไมมเสมอ

คะแนนสงสดเทากน

คะแนนรอง

เทากน 2 คน

คะแนนต า

เทากน 2 คน

คะแนนสง

เทากน 3 คน

คะแนนต า

เทากน 3 คน

คะแนนเทากน 4 คน

คะแนนสงสดเทากน 2 คนต าสดเทากน 2 คน

คะแนนสงสด

6 คะแนน

5 คะแนน

6 คะแนน

6 คะแนน

5 คะแนน

6 คะแนน

4 คะแนน

6 คะแนน

คะแนนรอง

อนดบ 1

4 คะแนน

5 คะแนน

4 คะแนน

4 คะแนน

5 คะแนน

3 คะแนน

4 คะแนน

5 คะแนน

คะแนนรอง

อนดบ 2

3 คะแนน

3 คะแนน

4 คะแนน

3 คะแนน

5 คะแนน

3 คะแนน

4 คะแนน

3 คะแนน

คะแนนต าสด

2 คะแนน

2 คะแนน

2 คะแนน

3 คะแนน

2 คะแนน

3 คะแนน

4 คะแนน

4 คะแนน

ภาพประกอบ 4 ตวอยางแสดงการค านวณคะแนนการแขงขนส าหรบเกมทมผเลน 4 คน

การคดคะแนนใหทม หลงจากการแขงขนแตละครงสนสด ผสอนควรคดคะแนนทม แลวเขยนลงในจดหมายขาวเพอประกาศผลใหรทวกน โดยการตรวจดคะแนนการแขงขน ซงปรากฏในกระดาษบนทกคะแนนรวมแลวเขยนคะแนนนใสลงในบนทกคะแนนรวมของทมแตละทม ลงในบนทกคะแนนรวมของทม ดงตวอยาง

30

ตวอยางแสดงการบนทกคะแนนรวมของทมเดกแนว

รายชอสมาชก 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 อภกจ อภสทธ อภลาภ อภชย

6 4 5 6

2 4 2 6

2 2 4 2

4 6 6 4

คะแนนรวม ต าแหนงของทมสปดาหน

21 1

14 3

10 5

20 3

คะแนนสะสม ต าแหนงทจากคะแนนสะสม

21 1

35 1

45 2

65 2

ภาพประกอบ 5 ตวอยางแสดงการบนทกคะแนนรวมของทม

การเลอนโตะ เมอจะเรมการแขงขนครงใหมจะตองมการเตรยมเลอนโตะการแขงขน ผสอนจะทราบไดวาใครควรจะเลอนโตะบางจากการดคะแนนของทมและเขยนคะแนนลงจดหมายขาว การเลอนโตะใหท าดงภาพประกอบ ( T = ผไดคะแนนสงสด (Top Scorer) , M = ผไดคะแนนรอง (Middle Scorer) , L = ผไดคะแนนต าสด (Low Scorer)

ภาพประกอบ 6 แสดงการเลอนโตะการแขงขน

โตะ 1

โตะ 2

โตะ 8

โตะ 7

โตะ 3

โตะ 4

โตะ 6

โตะ 5

T

T

T

T

L

L

L

L

L

L

L

T

T

T

M M

M M

M M

M M

M M

M M

M M

M M

31

จากรปจะพบวาในการแขงขนครงแรกแตละโตะจะมผทไดคะแนนสงสด คะแนนรอง และคะแนนต าสด ในการแขงขนครงทสองตองมการเลอนโตะการแขงขนโดยผทไดคะแนนสงสดของโตะ 8 เลอนไปอยโตะ 7 และผทไดคะแนนสงสดของโตะอนๆ กเลอนขนไปตามล าดบ สวนผทไดคะแนนสงสดของโตะท 1 ยงคงอยโตะเดม ในท านองเดยวกนผทไดคะแนนตทสดของโตะ 1 เลอนไปอยโตะ 2 และผทไดคะแนนต าสดของโตะอนๆ กเลอนขนไปตามล าดบ สวนผทไดคะแนนต าสดของโตะท 8 ยงคงอยโตะเดม ส าหรบผไดคะแนนรองของทกโตะยงคงอยทเดม การประกาศผล การประกาศผลใหผอนทราบอาจอยในรปของปายนเทศ นทรรศการ หรอจดหมายขาว ลวนสรางแรงจงใจใหผเรยนในการแขงขนเปนอยางมาก การประกาศผลในจดหมายขาวเปนวธทใหผลดเพราะกอใหเกดความตนเตนทงในการแขงขนและคะแนนทออกมา การท าจดหมายขาวแลวแจกผเรยนทกคน และถาสามารถแจกจดหมายขาวไดทนทหลงการแขงขนจะดทสด ผสอนจะเขยนจดหมายขาวในรปใดกได แตตองมขอความเกยวกบเรองตางๆ ดงตอไปน

1) บนทกการแขงขนของแตละทมในการแขงขนครงลาสด ซงรวมถงต าแหนงของทมในสปดาหนน และการลงชอสมาชกของทมทไดท 1, 2 และ 3 ของสปดาหนนๆ ดวย

2) บอกต าแหนงของทมตางๆ เทาทผานมา 3) บอกชอผชนะการแขงขนในแตละโตะ (โดยไมตองบอกหมายเลข

ของโตะ) 4) คะแนนทผเรยนท าไดในแตละทม (ขอนอาจไมใสกได) \ จดหมายขาวใหทงขาวสารและอานสนก ผสอนใหความส าคญของ

ทมทประสบความส าเรจและผทชนะประจ าโตะตางๆ และขณะเดยวกนกใหก าลงใจผทท าคะแนนไดด

แมไมไดเปนผชนะกตาม ผสอนตองเราใหผเรยนเกดความตนๆเตน ในการแขงขนและอยากท าไดด

ทสดในการแขงขน ซงเปนหวใจส าคญของการเรยนแบบ TGT

การสนสดการแขงขน หลงจากเวลาฝานไป 6-10 สปดาห การแขงขนควรสนสดลง และกอนการแขงขนสนสดลง 1 สปดาห ผสอนควรประกาศใหผเรยนทราบ เพอใหผเรยนอาจตองการท าใหดทสด เพอเลอนอนดบทมกอนการสนสดการแขงขน ถาผสอนตองการใหมการเรยนแบบ TGT ตอไปอก กควรจะแบงทมใหมอกครง เพอเปดโอกาสใหผแพมโอกาสชนะ และเพอใหผเรยนท าความคนเคย

32

กบคนอนๆ อก การแขงขนแบบ TGT ไมเหมอนกบการแขงขนทางการเรยนแบบอนทมกเนนแตนกเรยนทเกงเทานนจงจะมโอกาสชนะ แตการแขงขนแบบ TGT ผเรยนทงทเกงและไมเกงทรวมทมตางตองเขาแขงขนและไดรบค าชมเชยในผลส าเรจเทาเทยมกน จากขนตอนการสอนดวยการเรยนแบบรวมมอทใชเทคนคการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมดงกลาว ผวจยไดน าแนวคดของนกการศกษามาสงเคราะหรวมกบแนวคด หลกการ และวธด าเนนการ แลวก าหนด ขนตอนการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมประกอบดวย 5 ขนตอนดงน

1. ขนน า เพอใหผเรยนพฒนาความคดรวบยอดหรอหลกการของการเรยน โดยใชเกมเพลง นทาน การบรรยาย อภปราย ฯลฯ ทบทวนความรเดมของนกเรยนในเรองทจะเรยนเพอเชอมโยงใหเขากบเนอหาใหม

2. ขนสอน ครเสนอเนอหาโดยใชเทคนควธสอนทเหมาะสม ผเรยนตองสนใจและ ตงใจฟงในขณะทครเสนอบทเรยนทงชน เพอน าความรความเขาใจในบทเรยนไปใชในการแขงขน

3. ขนจดทม แบงกลมนกเรยนกลมละ 4 คน คละนกเรยนทมความสามารถ เกง ปานกลางและออน เพอใหสมาชกรวมกนปฏบตกจกรรมและเตรยมความพรอมทจะเขาแขงขน

4. ขนการแขงขน เปนการแขงขนตอบค าถามจากเนอหาทผเรยนเรยนร แตละทมจะสงตวแทน 1 คนมาแขงขน โดยยดหลกนกเรยนทมความสามารถทดเทยมกน คอ นกเรยนเกงของแตละทมแขงขนกน นกเรยนปานกลางแตละทมแขงขนกนและนกเรยนออนแขงขนกน คะแนนของแตละคนมารวมเปนคะแนนรวมของทม เพอใหนกเรยนแขงขนกบตนเอง

5. ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปบทเรยน และมอบรางวลทมทไดคะแนนสงสด

1.11 ขอดของวธเรยนประเภทกลมแขงขน

วธการเรยนประเภทกลมแขงขน เปนเทคนคทดของเรยนแบบรวมมอ ในการชวยสงเสรมใหผเรยนไดเกดการเรยนร โดยผเรยนมสวนรวมในกระบวนการเรยนรทกขนตอนดวยการชวยเหลอพงพาซงกนและกน จงกอใหเกดผลดหลายประการดงน

1. กระตนใหผเรยนสนใจและตงใจเรยนอยางตอเนอง กระตอรอรนในการคนควาหาความรและทบทวนบทเรยนใหเขาใจเปนการเตรยมทจะเขารวมเกมการแขงขนตอบปญหาทางวชาการ เพอสะสมคะแนนความสามารถของกลมและบรรลเปาหมายทตองการ

2. สงเสรมสมพนธภาพระหวางบคคล เนองจากผเรยนจะบรรลเปาหมายของการเรยนร และรางวลจากการเลนเกมการแขงขนทางวชาการกตอเมอสมาชกคนอนๆ ในกลมไปถงเปาหมาย

33

เดยวกน ดงนน ผเรยนจะตองชวยเหลอพงพาซงกนและกน สรางสมพนธภาพทดตอกน มการใหก าลงใจ กระตนและสงเสรมเพอนทกคน ใหมความรความเขาใจในบทเรยน เพอทจะท าคะแนนสะสมไดในการเลนเกมการแขงขนทางวชาการ อนจะน าไปสความส าเรจและบรรลเปาหมายรวมกน

3. สรางเสรมบรรยากาศในการเรยนรไดเปนอยางด เนองจากผเรยนมการชวยเหลอพงพาซงกนและกน มการแลกเปลยนความคดเหน ยอมรบและไววางใจซงกนและกนมการเลนเกมแขงขนตอบปญหาทางวชาการ เพอสะสมคะแนนความสามารถของกลม ยอมรบและไววางใจซงกนและกนมการเลนเกมแขงขนตอบปญหาทางวชาการเพอสะสมใหไดเกณฑตามทก าหนดเทานน จงท าใหนกเรยนมความสขกบการเรยนและมความสขกบเกมวชาการ

4. กระตนใหนกเรยนเกดความมนใจในตนเอง และตระหนกถงคณคาของตน เนองจากเทคนคนมเกมการแขงขนทางวชาการ ผเรยนไดรวมเลนเกมกบสมาชกคนอนๆ ทมความสามารถใกลเคยงกน โดยมการจดกลมแขงขน และแขงขนภายในกลมทจดขนใหมน ดงนน ผเรยนเกงหรอผเรยนออนกมโอกาสท าคะแนนใหกบกลมของตนเองไดเทาเทยมกน จงท าใหผเรยนเกดความภาคภมใจ มนใจและตระหนกถงคณคาของตนเองทเปนสวนหนงในความส าเรจของกลม

5. สงเสรมการเรยนรและท าใหผลสมฤทธทางการเรยนสงขน เนองจากผเรยนได รวมกนเรยนและรวมกนเลนเกมการแขงขนตอบปญหาทางวชาการ จะชวยใหผเรยนเหนคณคาของการเรยน และการทผเรยนเกงชวยอธบายใหเพอนในกลมฟง จะชวยใหตนเองเขาใจในเรองทเรยนไดดยงขน สวนนกเรยนทเรยนไมเกงหรอเรยนชาจะรสกอบอนไมโดดเดยว รสกเปนกนเองและกลาซกถามปญหาทไมเขาใจกบเพอน จนเกดการเรยนรไดดขน สงผลใหผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนสงขน

6. พฒนาทกษะการท างานรวมกบผอน เปาหมายทส าคญของวธเรยนประเภทการแขงขนระหวางกลมดวยเกม คอผเรยนเกดการเรยนรทกษะการรวมมอและชวยเหลอซงกนและกน สงนเปนทกษะทส าคญของสงคมทคนเราตองท างานรวมกนภายใตระบบททกคนตองท างานรวมกน และฝกใหผเรยนเกดการปรบตว เพอใหสามารถท างานในสงคมไดอยางมความสข

7. สงเสรมใหผเรยนเกดความสามารถในการแกปญหาและความรบผดชอบ เนองจากกจกรรมการแขงขนระหวางกลมดวยเกมตอบปญหาทางวชาการจะชวยสงเสรมใหผเรยนมความรบผดชอบในการเรยนรของตนเองและเพอนรวมกลม เพอจะมความสามารถท าคะแนนสะสมไดสงถงเกณฑตามเปาหมาย และขณะทเลนเกมนกเรยนจะตองคดค านวณ คดแกปญหาเพอใหไดขอสรปเพอจะตอบปญหานน เปนการสงเสรมใหผเรยนเกดความสามารถในการแกปญหาและการท างานกลม มการอภปรายและแกไขปญหารวมกนกบเพอน พรอมกบลงมอปฏบตรวมกนตามขนตอนทก าหนดไวจากมตของกลมในการแกปญหา

34

8. ลดปญหาวนยในชนเรยนเพราะเนองจากสมาชกทกคนในกลม ไมวาจะเปนการท างานทไดรบมอบหมายรวมกนหรอการรวมกนในกจกรรมการแขงขนตอบปญหาทางวชาการจงท าใหผเรยนมพฤตกรรมทพงประสงคเกดขนในกลม การขาดเรยนและพฤตกรรมกาวราวรนแรงจะไมปรากฏในชนเรยน (อรพรรณ พรสมา. 2540 : 43 - 44) จากขอดของวธการเรยนแบบกลมแขงขนดงกลาว จะเหนไดวาเทคนคการเรยนแบบรวมมอประเภทกลมแขงขนสามารถสงเสรมกระบวนการเรยนร ผลของการเรยนใหสงขน พฒนาทกษะการท างาน

1.12 ขอจ ากดของวธเรยนแบบกลมแขงขน

1. ใชเวลาในการด าเนนกจกรรมตางๆ มากกวาวธการสอนปกต เนองจากจะตองใหเวลาผเรยนในการศกษาเรองทมอบหมายรวมกนภายในกลม ซงจะมการอธบาย อภปรายซกถามซงกนและกน รวบรวมผลงานและน าเสนอผลงานทไดศกษารวมกนตอเพอนรวมชน รวมทงกจกรรมแขงขนตอบปญหา เพอสะสมคะแนนความสามารถของกลม ดงนน จงอาจจะตองใชเวลามากกวาการเรยนปกต

2. เกดเสยงดงรบกวนหองขางเคยงและขาดความเปนระเบยบเรยบรอยขณะเคลอนยายผเรยน เนองจากการเรยนแบบรวมมอประเภทการแขงขนระหวางกลมดวยเกมจะมการจดผเรยนใหเคลอนยายจากกลมทผเรยนดวยกนหรอกลมบาน ซงเปนกลมทมความสามารถแตกตางกนมาจดกลมใหม ซงเปนกลมแขงขนทมระดบความสามารถใกลเคยงกนเพอแขงขนตอบปญหาดวยกน เมอแขงเสรจกกลบมารวมยงกลมบาน ทระดบความสามารถแตกตางกน เพอรวบรวมคะแนนจากการแขงขนของสมาชกภายในกลม ดงนน ครจงตองหาวธการทจะท าใหการเคลอนยายกลมของผเรยนมความเปนระเบยบเรยบรอยและไมเกดเสยงดง

3. มผลตอความรสกของผเรยน เนองจากผเรยนทเขารวมการแขงขนตอบปญหาทางวชาการในแตละกลมท าการแขงขนเสรจสนลง ผเรยนทไดคะแนนต าสดในแตละกลมแขงขนจะตองเคลอนยายไปยงกลมทมระดบความสามารถนอยกวาในครงตอไป ซงอาจท าใหผเรยนเกดความรสกทอแทกได แตในทางกลบกนกอาจเปนการกระตนใหผเรยนตองเพมความพยายาม และใหความสนใจในการเรยนมากยงขน

1.13 งานวจยทเกยวของกบรปแบบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการ

แขงขนระหวางกลม งานวจยในประเทศ เกษม วจโน (2535 : บทคดยอ) ไดศกษาผลสมฤทธและการใหความรวมมอตอกลมในการเรยนวชาคณตศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทเรยนเรองอตราสวนและรอยละโดยการใชกจกรรมการเรยนแบบ TGT และกจกรรมการเรยนตามคมอครของสถาบนสงเสรมการสอน

35

วทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) กลมตวอยางจ านวน 80 คน แบงเปนกลมทดลองและกลมควบคม โดยการสมแบบแบงชน ไดกลมละ 40 คน ผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรเรองอตราสวนและรอยละของนกเรยนทเรยนโดยใชกจกรรมการเรยนแบบ TGT และนกเรยนทเรยนโดยการใชกจกรรมการเรยนตามคมอครของ สสวท. แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 โดยกลมทดลองมคะแนนเฉลยของผลสมฤทธสงกวากลมควบคม แตคะแนนการใหความรวมมอตอกลมในการเรยนวชาคณตศาสตรของกลมตวอยางทงสองไมแตกตางกน รตนา เจยมบญ (2540 : บทคดยอ) ไดวจยเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน และเจตคตตอวชาคณตศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการสอนโดยใชกจกรรมการเรยนการสอนแบบรวมมอประกอบการสอนแบบ TEAMS – GAMES - TOURNAMENTS กบการสอนตามคมอคร กลมตวอยางจ านวน 80 คน โดยแบงเปนกลมทดลองและกลมควบคม กลมละ 40 คน ผลการวจยพบวานกเรยนในกลมทดลองทไดรบการสอนโดยใชกจกรรมการเรยนแบบ TGT มผลสมฤทธทางการเรยนสงกวานกเรยนในกลมควบคมทไดรบการสอนตามคมอครอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และนกเรยนทไดรบการสอนโดยใชกจกรรมการเรยน แบบ TGT มเจตคตตอวชาคณตศาสตรสงกวานกเรยนทไดรบการสอนตามคมอครอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ศรภรณ ณะวงศษา (2542 : บทคดยอ) ศกษาเรองผลสมฤทธทางการเรยนและความสนใจในการเรยนวชาคณตศาสตร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทไดรบการสอนโดยใชกจกรรมการเรยนแบบ TEAMS – GAMES – TOURNAMENT แบบ STUDENT TEAMS –ACHIEVEMENT DIVISION และการสอนตามคมอคร กลมตวอยางจ านวน 120 คน ผลการวจยพบวา นกเรยนทไดรบการสอนโดยใชกจกรรมการเรยนการสอนแบบ TGT และแบบ STAD มผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรสงกวานกเรยนทไดรบการสอนตามคมอครอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 สวนนกเรยนทไดรบการสอนโดยใชกจกรรมการเรยนการสอนแบบ TGT กบ แบบ STAD มผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต และนกเรยนทไดรบการสอนโดยใชกจกรรมการเรยนการสอนแบบ TGT และแบบ STAD มความสนใจในการเรยนวชาคณตศาสตรสงกวานกเรยนทไดรบการสอนตามคมอครอยางมนยส าคญทางสถตท ระดบ .05 สวนนกเรยนทไดรบการสอนโดยใชกจกรรมการเรยนการสอนแบบ TGT กบแบบ STAD มความสนใจในการเรยนวชาคณตศาสตรแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต งานวจยตางประเทศ สลาวน (Slavin. 1980) ไดทดลองเพอศกษาปฏสมพนธในกลมเพอนทเปนผวขาวผวด ากลมทมผลสมฤทธสงและกลมทผลสมฤทธทางการเรยนต า โดยแบงกลมทดลองเปน 2 กลม กลมท 1 เรยนตามรปแบบกลมสมฤทธ (STAD) กลมท 2 เรยนตามรปแบบทมการแขงขน (TGT) ผลการทดลอง

36

พบวา ปฏสมพนธในกลมเพอนในกลมสมฤทธ (STAD) มความแนนแฟนมากกวาในกลมแบบทมการแขงขน (TGT) ซงในกลมสมฤทธ (STAD) จะหวงใยในกลมเพอนเปนอยางด วลเลยมส (Williams. 1988) ไดวจยเกยวกบการใชยทธวธการเรยนแบบรวมมอกนวาใหประสทธภาพในการเพมผลสมฤทธทางการเรยนวชาพชคณต ทศนคตทมตอตนเองและผอนตอวชาพชคณต กลมตวอยางทใชในการวจยครงนเปนนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนและตอนปลายทเรยนวชาพชคณต จ านวน 165 คน โดยแบงนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายเปนกลมควบคม 1 กลม และกลมทดลอง 1 กลม สวนนกเรยนมธยมศกษาตอนตนแบงเปนกลมควบคม 2 กลม และกลมทดลอง 2 กลม ท าการทดลองโดยใชวธสอนผสมผสานระหวางกจกรรมแบบแบงกลมสมฤทธ (STAD)กบกลมการแขงขน (TGT) ผลการทดลองพบวา คะแนนเฉลยระหวางกลมทดลอง และกลมควบคมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต และทศนคตของนกเรยนทงสองกลมไมเปลยนแปลงอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 ดบอยส (ปยาภรณ รตนากรกล 2536 : 38 ; อางองจาก Dubois. 1990 : บทคดยอ) ไดวจยเกยวกบการสอนแบบรวมมอกนเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนแบบรวมมอแบบ STAD กบการเรยนแบบแขงขนเปนกลม TGT โดยกลมตวอยางเปนนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนตน จ านวน 2,175 คน คร 26 คน ทมาจากชนเรยนจ านวน 86 ชนเรยน จ านวน 11 โรงเรยนในมลรฐหลยสเซยนา กลมตวอยางจ านวน 3 กลม กลมทหนงสอนแบบรวมมอกนเรยนร โดยครทสอนกลมนผานการอบรม กลมทสองครผานการอบรมแตไมใชการเรยนแบบรวมมอกนเรยนร และกลมทสามครไมผานการอบรมและไมใชการสอนแบบรวมมอกนเรยนร ผลการทดลองพบวา นกเรยนในกลมทผานการอบรมและใชวธสอนแบบรวมมอกนเรยนร มผลสมฤทธทางการเรยนสงกวากลมควบคมทไมมการสอนแบบรวมมอกนเรยนร แตไมพบความแตกตางดานเจตคตตอวชาคณตศาสตร สปลเลอร (Spuler. 1993) ไดสงเคราะหงานวจยแบบเมตา เพอศกษาประสทธผลการเรยนแบบ STAD และ TGT ของนกเรยนตงแตระดบชนอนบาลถงมธยมศกษาปท 6 ผลปรากฏวาวธสอนแบบ TGT นน ท าใหนกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรสงกวาวธการสอนแบบ STAD อยางมนยส าคญทางสถต จากการศกษาแนวคด หลกการ งานวจยทเกยวของกบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมทงในประเทศและตางประเทศ พบวา การจดการเรยนการสอนแบบรวมมอท าใหผลสมฤทธทางการเรยนสงขน และผเรยนสามารถแสดงศกยภาพของตนเองในการประกอบกจกรรมเพอความส าเรจของกลม การเรยนแบบรวมมอกนเปนวธสอนทชวยพฒนาทกษะทางสงคม นอกจากนยงเปนวธสอนทมความเหมาะสมในหลายๆวชา เชน คณตศาสตร ภาษาไทย ภาษาองกฤษและกลมสรางเสรมประสบการณชวต

37

2. เอกสารและงานวจยทเกยวของการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน 2.1 ความเปนมาของรปแบบการสอนแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน

การจดกจกรรมการเรยนการสอนแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน ซงเปนวงจรการเรยนรรปแบบหนงทไดรบการพฒนามาจากวงจรการเรยนร ตามล าดบดงน

คารพลส (Karplus.1967 ; citing Lawson. 1995 : 134 – 139) ซงน าเสนอรปแบบวงจรการเรยนร เพอใชปรบปรงหลกสตรของสหรฐอเมรกา (Science Curriculum Improvement Study Program ; SCIS) มกจกรรม 3 ขนตอน ดงน

1. ขนส ารวจ 2. ขนสราง 3. ขนคนพบ

วงจรการเรยนรทคารพลสน าเสนอนนมครจ านวนมากยงไมเขาใจ 2 ขนตอนหลงคอขนสรางและขนคนพบ ดงนน บารแมน ; และโคตาร (Barman; &Kotar. 1989) ไดปรบปรงเปนขนส ารวจ ขนแนะน ามโนทศน และขนประยกตใชมโนทศน ตอมานกวทยาศาสตรศกษาไดดดแปลงขนแนะน ามโนทศนเปนขนแนะน าค าส าคญ ดวยเหตผลทวา ครสามารถแนะน าหรออธบายค าส าคญหรอนยามศพทเฉพาะใหกบนกเรยน แตมใชแนะน ามโนทศนใหกบนกเรยน เพราะนกเรยนตองเปนผคนพบมโนทศนไดดวยตนเอง แตอยางไรกตามมผปรบเปลยนชอของขนตอนท 2 ใหเหมาะยงขน เชน คารรน (Carin. 1993) ไดปรบเปนขนสรางมโนทศน สวนอะบสคาโต ( Abruscato. 1996) ไดปรบเปนขนไดมาซงมโนทศน ลอวสน (Lawsan. 1995 : 134 – 139) วงจรการเรยนรทกลาวมาทง 3 ขนตอน มขนตอนท 2 เทานนทมชอแตกตางกน แตค าอธบายใกลเคยงกน แตละขนตอนมสาระส าคญดงน (Lawsan. 1995 : 134 – 139)

1. ขนส ารวจ (Exploration phase) เปนขนทนกเรยนเปนผปฏบตกจกรรมโดยการสงเกต ตงค าถามและคดวเคราะห ส ารวจหรอทดลอง เกบรวบรวมขอมล จดบนทก โดยอาจปฏบตกจกรรมเปนรายบคคลหรอเปนกลมเลก ครมบทบาทเปนผอ านวยความสะดวก หรอสงเกต ตงค าถามเพอกระตนและชแนะการเรยนรของนกเรยน เพอใหนกเรยนคนพบหรอสรางมโนทศนดวยตนเอง

2. ขนแนะน าค าส าคญ /ขนสรางมโนทศน /ขนไดมาซงมโนทศน (Term introduction / Concept formation / Concept acquisition phase) เปนขนทครมบทบาทสงโดยตงค าถามกระตนและชแนะใหนกเรยนคดเชอมโยงสงทไดปฏบตในขนส ารวจ โดยครแนะน าและอธบายค าศพททส าคญของมโนทศนนนๆ เพอใหนกเรยนจดเรยบเรยงความคดใหม ขนนครและนกเรยนมปฏสมพนธกนเพอคนหามโนทศนจากขอมลและการสงเกตในขนส ารวจ

38

3. ขนประยกตใชมโนทศน (Concept application phase) เปนขนทครกระตนใหนกเรยนน ามโนทศนทคนพบหรอเกดการเรยนรแลวมาประยกตใชในสถานการณใหมหรอตงปญหาใหม อนจะท าใหนกเรยนขยายความเขาใจมโนทศนนนๆ มากยงขน ตอมาไดมกลมนกการศกษาไดน าวธนมาใช และมการพฒนาวธการ และขนตอนในการเรยนการสอนแบบวฏจกรการเรยนร ออกเปน 4 ขน (Barman. 1989 ; citing Abruscato. 1992 : 37) ไดแก

1. ขนส ารวจ (Exploration) ระยะการส ารวจเปนการเนนนกเรยนเปนส าคญ กระตนความไมสมบรณทางความคดของผเรยน และชวยใหเกดการปรบขยายความคด ครเปนผรบผดชอบใหนกเรยนไดรบค าแนะน า ค าชแจง และวสดอปกรณอยางเพยงพอ ทมปฏสมพนธในทางทสมพนธกบแนวคด ค าแนะน าชแจงของครตองไมบอกนกเรยนโดยตรง วาพวกเขาควรเรยนอะไรและตองไมอธบายแนวคดในทนทเพอใหการส ารวจด าเนนตอไปได นกเรยนตองรบผดชอบตอการส ารวจวสดและการเกบรวบรวม หรอบนทกอปกรณการเรยน และประสบการณทเปนรปธรรมดวย ถาครจะใหนกเรยนสรางแนวคดทางวทยาศาสตรส าหรบตนเอง ใหใชค าถามแนะเพอชวยเรมกระบวนการวางแผน และค าถามตองน าไปสกจกรรมของเดก เสนอแนะบนทกทเดกควรจะท า และตองไมบอกหรออธบายแนวคด แตอาจจะกลาวถงการสอนอยางยอๆได บางทอาจจะเปนในรปจดประสงคการสอน

2. ขนอธบาย (Explanation) ระยะการอธบายเปนระยะทยดนกเรยนเปนส าคญนอยลงและหาสงอ านวยความสะดวกทางจตใจใหแกผเรยน ความมงหมายของระยะนเพอใหครไดน านกเรยนในการคด เพอใหแนวคดเกยวกบบทเรยนซงจะไดจากการสรางขนดวยความรวมมอกน ไมใชเพยงครใหอยางเดยว ระยะนชวยน าไปสการปรบขยายโครงสรางความคด ดงททฤษฎของเพยเจตอธบายไว นกเรยนตองมงเนนคนพบเบองตนจากการส ารวจเบองตนของนกเรยนเอง ครตองแนะน าภาษา หรอรปแบบแนวคดเพอชวยในการปรบขยายโครงสรางความคด ครแนะน านกเรยนจนสามารถสรางค าอธบายของตนเองเกยวกบความคด ครควรงดการบอกนกเรยนเพมเตมถงแมความเขาใจของนกเรยนยงไมสมบรณ แตควรชวยนกเรยนใหใชขอมลของตนสรางแนวคดทถกตอง ซงจะน าไปสระยะตอไปโดยอตโนมต คอ ระยะการขยายความคด

3. ขนการขยายความคด (Expansion) ระยะการขยายความคด ควรเปนระยะทยดนกเรยนเปนส าคญใหมากทสดทจะมากได และเปนระยะทจดขนเพอกระตนความรวมมอของกลม ความมงหมายของระยะน เพอชวยใหผเรยนในการจดประสบการณเดมทคลายกน และเพอใหคนพบการประยกตใหมส าหรบสงทเรยนรมาแลว แนวคดทสรางขนมาจะตองเชอมโยงกบความคดอน หรอประสบการณอนทสมพนธกน ความมงหมายเพอจะน าการคดของนกเรยนใหไปไกลกวาปจจบน ครจะตองใหเดกใชภาษา หรอ สญลกษณของแนวคดใหม เพอวาพวกเขาจะไดเพมความเขาใจของพวก

39

ตน จดนเปนจดทเหมาะสมทจะชวยใหนกเรยนไดประยกตใชสงทเรยนร โดยการขยายตวอยาง หรอโดยการจดประสบการณเชงการส ารวจเพมเตมเพอการพฒนาสวนบคคลของนกเรยน การสอบสวนความสมพนธภายในระหวางวทยาศาสตร คณตศาสตร เทคโนโลย สงคม ความเตมโตทางวชาการ และการตระหนกรดานอาชพ ระยะการขยายนสามารถน าไปสการส ารวจบทเรยนตอไปโดยอตโนมต ดงนนวงจรตอเนองส าหรบการเรยนการสอนจงถกสรางขนมาในระยะน ครสามารถชวยใหนกเรยนไดจดระเบยบความคดของตนเองโดยการเชอมโยงสงทเรยนรมาเขากบความคดหรอประสบการณอนๆ ซงส าคญกบแนวความคดทสรางขน ในระยะนจะเพมความหมายของแนวคดและเพอขยายขอบเขตของความตองการส าหรบเดก

4. ขนประเมนผล (Evaluation) ความมงหมายของระยะน เพอเปนการทดสอบมาตรฐานการเรยนร การเรยนรมกจะเกดขนในสดสวนการเพมขนทนอยกวาการยกระดบทางความคด ทมการหยงรจรงทเปนไปได ดงนนผลการเรยนตอเนอง ซงไมใชการสนสดของบท หรอวธการของหนวยการเรยน และเพอชวยกระตนสรางแนวความคดทางจตใจ และทกษะกระบวนการการประเมนผล รวมถงในแตละระยะของวฏจกรการเรยนร ไมใชจดท าเฉพาะสดทาย ตอมา ลอวสน (Bybee; et al.1990 ; citing Lawson. 1995 : 164 – 165) นกพฒนาหลกสตรจากหนวยงานทเกยวของกบการศกษาและจดท าหลกสตรชววทยา (Biological Science Curriculum Study : BSCS) ของประเทศสหรฐอเมรกา ไดเสนอรปแบบของวงจรการเรยนรแบบ 5E ซงม 5 ขนตอน ดงน

1. ขนสรางความสนใจ (engagement) เปนการน าเขาสบทเรยนหรอเรองทสนใจ ซงอาจเกดขนเองจาก ความสงสย หรออาจเรมจากความสนใจของตวนกเรยนเองหรอเกดจากการอภปรายในกลม เรองทนาสนใจอาจมา จากเหตการณทก าลงเกดขนอยในชวงเวลานน หรอเปนเรองทเชอมโยงกบความรเดมทเพงเรยนรมาแลว เปนตวกระตนใหนกเรยนสรางค าถาม ก าหนดประเดนทจะศกษา ในกรณทยงไมมประเดนใดนาสนใจ ครอาจใหศกษาจากสอตาง ๆ หรอเปนผกระตนดวยการเสนอประเดนขนมากอน แตไมควรบงคบใหนกเรยนยอมรบประเดนหรอค าถามทครก าลงสนใจเปนเรองทจะใชศกษา เมอมค าถามทนาสนใจ และนกเรยนสวนใหญยอมรบใหเปนประเดนทตองการศกษา จงรวมกนก าหนดขอบเขตและแจกแจงรายละเอยดของเรองทจะศกษาใหมความชดเจนยงขน อาจรวมทงการรวบรวมความรประสบการณเดม หรอความรจากแหลงตางๆ ทจะชวยใหน าไปสความเขาใจเรองหรอประเดนทจะศกษามากขน และมแนวทางทใชในการส ารวจตรวจสอบอยางหลากหลาย

2. ขนส ารวจและคนหา (exploration) เมอท าความเขาใจในประเดนหรอค าถามทสนใจจะศกษาอยางถองแทแลว กมการวางแผนก าหนดแนวทางการส ารวจตรวจสอบ ตงสมมตฐาน ก าหนดทางเลอกทเปนไปได ลงมอปฏบตเพอเกบรวบรวมขอมล ขอสนเทศ หรอปรากฏการณตางๆ วธการ

40

ตรวจสอบอาจท าไดหลายวธ เชน ท าการทดลอง ท ากจกรรมภาคสนาม การใชคอมพวเตอรเพอชวยสรางสถานการณจ าลอง (simulation) การศกษาหาขอมลจากเอกสารอางองหรอจากแหลงขอมลตางๆ เพอใหไดมาซงขอมลอยางเพยงพอทจะใชในขนตอไป

3. ขนอธบายและลงขอสรป (explanation) เมอไดขอมลอยางเพยงพอจากการส ารวจตรวจสอบแลว จงน าขอมล ขอสนเทศ ทไดมาวเคราะห แปลผล สรปผล และน าเสนอผลทไดในรปตาง ๆ เชน บรรยายสรป สรางแบบจ าลองทางคณตศาสตร หรอวาดรป สรางตาราง ฯลฯ การคนพบในขนนอาจเปนไปไดหลายทาง เชน สนบสนนสมมตฐานทตงไว โตแยงกบสมมตฐานทตงไว หรอไมเกยวของกบประเดนทไดก าหนดไว แตผลทไดจะอยในรปใดกสามารถสรางความรและชวยใหเกดการเรยนรได

4. ขนขยายความร (elaboration) เปนการน าความรทสรางขนไปเชอมโยงกบความรเดมหรอแนวคดทไดคนควาเพมเตม หรอน าแบบจ าลองหรอขอสรปทไดไปใชอธบายสถานการณหรอเหตการณอน ถาใชอธบายเรองตางๆ ไดมากแสดงวาขอจ ากดนอย ซงกจะชวยใหเชอมโยงกบเรองตางๆ และท าใหเกดความรกวางขวางขน

5. ขนประเมน (evaluation) เปนการประเมนการเรยนรดวยกระบวนการตางๆ วานกเรยนมความรอะไรบาง อยางไร และมากนอยเพยงใด ขนนจะเกดโอกาสใหนกเรยนไดมโอกาสใหนกเรยนไดมโอกาสประเมนผลดวยตนเองถงแนวความคดทไดสรปไวแลวในขนท 4 วามความสอดคลองหรอถกตองมากนอยเพยงใด รวมทงมการยอมรบมากนอยเพยงใด ขอสรปทไดจะน ามาใชในการเปนพนฐานในการศกษาครงตอไป ทงนรวมถงการประเมนของครตอการเรยนรของนกเรยนดวย จากขนนจะน าไปสการน าความรไปประยกตใชในเรองอนๆ รปแบบการเรยนการสอนแบบวฏจกรการสบเสาะความร สามารถสรปไดดงแผนภม (สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. 2546 : 220)

41

ภาพประกอบ 7 วงจรการเรยนรแบบ 5E ของ BSCS ทมา : สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. (2548).หนงสอการจดสาระการเรยนรกลมวทยาศาสตรหลกสตรการศกษาขนพนฐาน. หนา 220.

การน าความรหรอแบบจ าลองไปใชอธบายหรอประยกตใชกบเหตการณหรอเรองอนๆ จะ

น าไปสขอโตแยงหรอขอจ ากดซงกอใหเปนประเดนหรอค าถาม หรอปญหาทจะตองส ารวจตรวจสอบตอไป ท าใหเกดเปนกระบวนการทตอเนองกนไปเรอยๆ จงเรยกวา inquiry cycle กระบวนการสบเสาะหาความรจงชวยใหนกเรยนเกดการเรยนรทงเนอหาหลกและหลกการ ทฤษฎ ตลอดจนการลงมอปฏบต เพอใหไดความรซงจะเปนพนฐานในการเรยนรตอไป Miami Museum of Science (2001) ไดพฒนาวงจรการเรยนรแบบ 5E ของ BSCS เปน 7E

ประกอบดวย

1. ขนสรางความสนใจ (Excite) เปนขนตอนในการกระตนความอยากรอยากเหนของนกเรยนใหผเรยนไดเกดปญหา

2. ขนส ารวจคนหา (Explore) เปนขนตอนในการด าเนนการส ารวจตรวจสอบ สบคนและรวบรวมขอมล ปฏบตกจกรรมเพอหาค าตอบหรอแกปญหา

3. ขนอธบาย (Explain) เปนขนตอนในการวเคราะหขอมลและจดกระท าขอมล อภปรายและสรปผลการทดลอง

4. ขนขยายความร (Expand) เปนขนตอนทนกเรยนขยายความรไปสสถานการณอนๆทใกลเคยงกน

42

5. ขนขยายความคดรวบยอด (Extend) เปนขนตอนทนกเรยนขยายความคดรวบยอดไปเชอมโยงกบความรอนๆ

6. ขนแลกเปลยนเรยนร (Exchange) เปนขนตอนทนกเรยนไดมปฏสมพนธรวมกนทงในหองเรยนและการใชอนเตอรเนต

7. ขนประเมนผล (Examine) เปนขนตอนในการประเมนผลการเรยนรของนกเรยนใน ค.ศ. 2003 ไอนเซนคราฟต (Eisenkraft. 2003 : 57 – 59) ไดพฒนารปแบบของ BSCS จาก 5 ขนตอนเปน 7 ขนตอน ไอนเซนคราฟตใหเหตผลวาขนตอนของวงจรการเรยนรแบบ 5E เปนขนตอนทยงไมตอเนอง จงเพมขนตอนของวงจรการเรยนรอก 2 ขนตอน โดยมเปาหมายเพอกระตนใหเดกไดมความสนใจและสนกกบการเรยน และยงสามารถปรบประยกตสงทไดเรยนรไปสการสรางประสบการณของตนเอง การปรบขยายรปแบบการสอนแบบวฏจกรการเรยนร จาก 5E เปน 7E แสดงไดดงภาพ (Eisenkraft. 2003 : 57 – 59) 5E 7E

Elicit

Engage

Engage

Explore Explore

Explain Explain

Elaborate

Elaborate

Evaluate

Evaluate

Extend

ภาพประกอบ 8 แสดงการขยายวงจรการเรยนรแบบ 5E เปน 7E

ทมา : Eisenkraft.(2003). Expanding the 5E Model. Science Education. 5(6), 57-59.

การสอนตามแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน เปนการสอนทเนนการถายโอนการเรยนร และความส าคญเกยวกบการตรวจสอบความรเดมของเดก ซงเปนสงทครละเลยไมได และการตรวจสอบความรพนฐานเดมของเดกจะท าใหครคนพบวานกเรยนตองเรยนรอะไรกอน กอนทจะเรยนรในเนอหา

43

บทเรยนนนๆ ซงจะชวยใหเดกเกดการเรยนรอยางมประสทธภาพ ขนของการเรยนรตามแนวคดของไอนเซนคราฟต มเนอหาสาระ ดงน

1. ขนตรวจสอบความรเดม (Elicitation Phase) ครจะตองท าหนาทการตงค าถาม เพอกระตนใหเดกไดแสดงความรเดม ค าถามอาจจะเปนประเดนปญหาทเกดขนตามสภาพสงคมทองถน หรอประเดนขอคนพบทางวทยาศาสตร การน าวทยาศาสตรมาใชในชวตประจ าวน และเดกสามารถเชอมโยงการเรยนรไปยงประสบการณทตนม ท าใหครไดทราบวา เดกแตละคนมความรพนฐานเปนอยางไร ครควรเตมเตมสวนใดใหนกเรยน และครยงสามารถวางแผน การจดการเรยนรไดอยางเหมาะสมสอดคลองกบความตองการของนกเรยน

2. ขนเราความสนใจ (Engagement Phase) ขนนเปนการน าเขาสเนอหาในบทเรยนหรอเรองทนาสนใจ ซงอาจเกดความสนใจของนกเรยน หรอเกดจากการอภปรายภายในกลม เรองทนาสนใจอาจมาจากเหตการณทก าลงเกดขนในชวงเวลานน หรอเปนเรองทเชอมโยงกบความรเดมทเดกเพงเรยนรมาแลว ครท าหนาทกระตนใหนกเรยนสรางค าถาม ยวยใหนกเรยนเกดความอยากรอยากเหน และก าหนดประเดนทจะศกษาแกนกเรยน ในกรณทยงไมมประเดนทนาสนใจ ครอาจใหศกษาจากสอตางๆ เชน หนงสอพมพ วารสาร อนเตอรเนต เปนตน ซงท าใหนกเรยนเกดความคดขดแยงจากสงทนกเรยนเคยรมากอน ครเปนผทท าหนาทกระตนใหนกเรยนคด โดยเสนอประเดนทส าคญขนมากอน แตไมควรบงคบใหนกเรยนยอมรบประเดนหรอค าถามทครก าลงสนใจ เปนเรองทใหนกเรยนศกษา เพอน าไปสการส ารวจตรวจสอบในขนตอนตอไป

3. ขนส ารวจคนหา (Exploration Phase) เมอนกเรยนท าความเขาใจประเดนหรอค าถามทสนใจจะศกษาอยางถองแทแลว กมการวางแผน ก าหนดแนวทางการส ารวจตรวจสอบ ตงสมมตฐาน ก าหนดทางเลอกทเปนไปได ลงมอปฏบต เพอเกบรวบรวมขอมล ขอสนเทศหรอปรากฏการณตางๆ วธการตรวจสอบ อาจท าไดหลายวธ เชน สบคนขอมล ส ารวจ ทดลอง กจกรรมภาคสนาม เปนตน เพอใหไดขอมลอยางพอเพยง ครท าหนาทกระตนใหนกเรยนตรวจสอบปญหาและด าเนนการส ารวจตรวจสอบและรวบรวมขอมลดวยตนเอง

4. ขนอธบาย (Explanation Phase) เมอนกเรยนไดขอมลมาแลว นกเรยนจะน าขอมลเหลานนมาท าการวเคราะหแปลผล สรปผล และน าเสนอผลทไดในรปแบบตางๆ เชน บรรยายสรป สรางแบบจ าลอง รปวาด ตาราง กราฟ ฯลฯ ซงจะชวยใหนกเรยนเหนแนวโนมหรอความสมพนธของขอมล สรปและอภปรายผลการทดลอง โดยอางองประจกษพยานอยางชดเจนเพอน าเสนอแนวคดตอไป ขนนจะท าใหนกเรยนไดสรางองคความรใหม การคนพบในขนนอาจเปนไปไดหลายทาง เชน สนบสนน สมมตฐาน แตผลทไดจะอยในรปแบบใดกสามารถสรางความร และชวยนกเรยนไดเกดการเรยนร

44

5. ขนขยายความร (Elaboration Phase) ชวงนเปนการน าความรทสรางขนไปเชอมโยงกบความรเดมหรอแนวคดเดมทคนควาเพมเตม หรอแบบจ าลองหรอขอสรปทไดไปใชอธบายสถานการณหรอเหตการณอนๆ ถาใชอธบายเรองราวตางๆ ไดมากกแสดงวามขอจ ากดนอย ซงกจะชวยใหเชอมโยงเกยวกบเรองราวตางๆ และท าใหเกดความรกวางขวางขน ครควรจดกจกรรมหรอสถานการณใหนกเรยนมความรมากขน และขยายแนวกรอบความคดของตนเองและตอเตมใหสอดคลองกบประสบการณเดม ครควรสงเสรมใหนกเรยนตงประเดนเพออภปรายและแสดงความคดเหนเพมเตมใหชดเจนมากยงขน

6. ขนประเมนผล (Evaluation Phase) ขนนเปนการประเมนการเรยนรดวยกระบวนการตางๆ วา นกเรยนรอะไรบาง อยางไร และมากนอยเพยงใด ขนนจะชวยใหนกเรยนสามารถน าความรทไดมาประมวลและปรบประยกตใชในเรองอนๆ ได ครควรสงเสรมใหนกเรยนน าความรใหมทไดไปเชอมโยงกบความรเดมและสรางเปนองคความรใหม นอกจากนครควรเปดโอกาสใหนกเรยนไดตรวจสอบซงกนและกน

7. ขนน าความรไปใช (Extention Phase) ครจะตองมการจดเตรยมโอกาสใหนกเรยนน าความรทไดไปปรบประยกตใชใหเหมาะสมและเกดประโยชนตอชวตประจ าวน ครเปนผท าหนาทกระตนใหนกเรยนสามารถน าความรไปสรางความรใหม ซงจะชวยใหนกเรยนสามารถถายโอนการเรยนรได รปแบบการจดการสอนตามแนวคดของ Eisenkraft เปนรปแบบทครสามารถน าไป

ปรบประยกตใหเหมาะสมตามธรรมชาตวชา โดยเฉพาะอยางยงกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรซง

เนนกระบวนการสบเสาะหาความรอนทจะท าใหนกเรยนเขาถงความรความจรงไดดวยตวเอง และ

นกเรยนไดรบการกระตนใหเกดการเรยนรอยางมความสข การจดกจกรรมการเรยนรทง 7 ขน ควรระลก

อยเสมอวาครเปนเพยงผท าหนาทคอยชวยเหลอ เออเฟอและแบงปนประสบการณ จดสถานการณเรา

ใหนกเรยนไดคดตงค าถามละลงมอตรวจสอบ นอกจากนครควรจดกจกรรมการเรยนรใหเหมาะสมกบ

ความร ความสามารถบนพนฐานของความสนใจ ความถนด และความแตกตางระหวางบคคล อนทจะ

ท าใหการจดการเรยนรบรรลสจดมงหมายของการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ

จากขนตอนตางๆ ในรปแบบการสอนแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน จะเหนวารปแบบการสอน

แบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน จะเนนการถายโอนการเรยนรและใหความส าคญกบการตรวจสอบความร

เดมของเดก ซงเปนสงทครไมควรละเลย หรอละทง เนองจากการตรวจสอบความรเดมเดกจะท าใหคร

ไดคนพบวานกเรยนจะตองเรยนรอะไรกอนทจะเรยนในเนอหานนๆ นกเรยนจะสรางความรจากพน

45

ฐานความรทม ท าใหเดกเกดการเรยนรอยางมความหมายและไมเกดแนวความคดทผดพลาด การ

ละเลย หรอเพกเฉยในขนน จะท าใหยากแกการพฒนาแนวความคดของเดก ซงจะไมเปนไปตาม

วตถประสงคทครวางไว แบรนฟอรด; และคณะ (Bransford, Brown, and Cocking. 2000 : 5 – 7 )

นอกจากนยงเนนใหนกเรยนสามารถน าความรทไดรบไปประยกตใชใหเกดประโยชนในชวตประจ าวน

ได จากรปแบบการสอนแบบวฏจกรการเรยนรทง 2 แบบ สามารถเปรยบเทยบไดดงตาราง

ตาราง 1 แสดงการเปรยบเทยบรปแบบการสอนแบบวฏจกรการเรยนรแบบ 5E และ 7E แบบท 1 (5E) แบบท 2 (7E)

1. ขนน าเขาสบทเรยน 1. ขนตรวจสอบความรเดม 2. ขนส ารวจ 2. ขนเราความสนใจ

3. ขนส ารวจและคนหา 3. ขนอธบาย 4. ขนอธบาย 4. ขนขยายหรอประยกตใชมโนทศน 5. ขนขยายความร 5. ขนประเมนผล 6. ขนประเมนผล

7. ขนน าความรไปใช

2.2 แนวคด ทฤษฎทเกยวของกบรปแบบการสอนแบบวฏจกรการเรยนรแบบ 7E การจดกจกรรมการเรยนรเพอใหนกเรยนสรางความรดวยตนเองนนมพนฐานมาจากทฤษฎคอนสตรคตวสต โดยมรากฐานส าคญมาจากทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของเพยเจต ซงอธบายวาพฒนาการทางเชาวนปญญาของบคคลมการปรบตวทางกระบวนการดดซม (assimilation) และกระบวนการปรบโครงสรางทางปญญา (accommodation) พฒนาการเกดขนเมอบคคลรบและซมซาบ ขอมลหรอประสบการณเขาไปสมพนธกบความรหรอโครงสรางทางปญญาทมอยเดมหากไมสามารถสมพนธกนได จะเกดภาวะไมสมดลขน (disequilibrium) บคคลจะพยายามปรบสภาพใหอยในภาวะสมดล (equilibrium) โดยใชกระบวนการปรบโครงสรางทางปญญา เพยเจตเชอวา คนทกคนจะมพฒนาการเชาวนปญญาเปนล าดบขน จากการมปฏสมพนธและประสบการณกบสงแวดลอมตามธรรมชาต และประสบการณทเกยวกบความคดเชงตรรกะและคณตศาสตร รวมทงถายทอดความรทางสงคม วฒภาวะและกระบวนการพฒนาความสมดลของบคคลนน (ทศนา แขมมณ. 2545 : 90 – 91)

46

การจดการเรยนการสอนตามแนวคอนสตรคตวสตเนนใหผเรยนสรางความรโดยผานกระบวนการความคดดวยตนเอง โดยผสอนไมสามารถปรบเปลยนโครงสรางทางปญญาของผเรยนได แตผสอนสามารถชวยผเรยนปรบเปลยนสภาพการณใหผเรยนเกดความขดแยงทางปญญาหรอเกดภาวะไมสมดลขน ซงเปนภาวะทประสบการณใหมไมสอดคลองกบประสบการณเดม ผเรยนตองพยายามปรบขอมลใหมกบประสบการณทมอยเดม แลวสรางเปนความรใหม (พมพนธ เตชะคปต และ พเยาว ยนดสข. 2548 : 24) คารน (Carin.1989 : 19) กลาววา “แนวคดคอนสตรคตวสต เชอวา บคคลจะใชกระบวนการคดในการท าความเขาใจโลก โดยสรางความหมายในรปของค าเมอเหนวาสงเหลานนมประโยชน” สลาวน (Slavin. 1994 : 224 – 225) กลาววา “แนวคดคอนสตรคตวสตปนกระบวนการพฒนาสตปญญาทผเรยนมบทบาทในการเรยนรของตนเองโดยพยายามคนพบความรจากการตรวจสอบขอมลทขดแยงกบความรเดม กระบวนการสรางความรเปนไปอยางตอเนองทงการดดซมและการปรบขยายขอมลกลายเปนความรใหมทมความซบซอนขน” การสรางความรเปนกระบวนการเชอมโยงขอมลใหมกบโครงสรางความรเดม ซงแอทคนสน ;และซฟรน (Atkinson; & Shiffrin.1968 ; citing Minizes ; et al., 1977 : 421) เสนอขนตอนของการสรางความร ดงน

1. เรมจากการรบรผานประสาทสมผสทงหา ไดแก การสมผส การไดยน การมองเหน การดมกลน และการชมรส ขอมลตางๆทผเรยนใสใจจะเคลอนยายเขาสความจ าระยะสนอยางรวดเรว กระบวนการทขอมลจะถกเกบเขาไปในความจ าระยะสนม 2 อยาง คอ การรจกและการใสใจ

2. การเรยกคนความรทจดเกบอยในความทรงจ าระยะยาว การจดเกบความรเกยวของกบการกระตนมโนทศนทเกยวของในความจ าระยะยาวและมโนทศนทถกกระตนนจะลดความยาวของเครอขายมโนทศนทเกยวของลง มโนทศนทถกกระตนกจะถกเรยกเขาสความจ าระยะสน

3. การเชอมโยงระหวางขอมลทไดจากการรบรผานประสาทสมผสกบขอมลทเปนความรเดม ในการเชอมโยงขอมลนน ตองมการเรยกคนความรทจดเกบอยในความทรงจ าระยะยาว โดยการเชอมนน เปนการอธบาย การแปลความหมาย การประเมน การเปรยบเทยบ และการโตแยงขอมลใหมกบความรเดมท าใหเกดการดดซมและการปรบโครงสรางทางความคด การเรยนวทยาศาสตรตามทฤษฎคอนสตรคตวสตเปนกระบวนการทนกเรยนจะตองสบคนเสาะหา ส ารวจตรวจสอบ และคนควาดวยวธการตางๆ จนท าใหนกเรยนเกดความเขาใจและเกดการรบรนนอยางมความหมาย จงจะสามารถสรางเปนองคความรของนกเรยนเองและเกบเปนขอมลไวในสมองไดอยางยาวนาน สามารถน ามาใชไดเมอมสถานการณใดๆ มาเผชญหนา ดงนน การทนกเรยนจะสรางองคความรได ตองผานกระบวนการเรยนรทหลากหลาย โดยเฉพาะอยางยงกระบวนการสบ

47

สอบ ซงเรมตนในป ค.ศ. 1957 โดยผเชยวชาญทางดานการศกษาและวทยาศาสตรของสหรฐอเมรกา ไดรวมประชมปรกษาเพอทจะพฒนาและปรบปรงคณภาพดานการศกษาใหมประสทธภาพสงขน ซงพบวาเนองจากความรทางดานวชาการตางๆ เพมขนเรอยๆ จนนกเรยนไมสามารถรบรไดทงหมด และถาเรยนตามความรทมอยนนจะท าใหนกเรยนคนพบสงใหมๆ ไดชา จงจ าเปนตองปรบปรงการสอนเพอใหนกเรยนเกดการคดน าไปสการแกปญหาได (วรยทธ วเชยรโชต. 2521 : 43) การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชรปแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน หรอ 7E นน เนนขนตอนทบทวนความรเดม แลวกระตนใหนกเรยนเกดความสงสยหรอเกดปญหาใหม เปนขนตอนทนกเรยนเชอมโยงความรเดมกบประสบการณใหม เรมเกดความไมสมดลทางความคด แลวใชกระบวนการส ารวจคนหาเพอหาค าตอบและปรบสมดลทางความคด อกทงน าความรทไดไปเชอมโยงและแกปญหาสถานการณใหมๆ ทเกยวของ ท าใหการเรยนรของนกเรยนมความคงทนและยาวนาน เนองจากผเรยนไดเรยนรจากการลงมอปฏบตดวยตนเอง (Eisencraft. 2003 : 57 – 59) การทบทวนความรเดมเปนการใหผเรยนเรยกใชความรและประสบการณเดม รวมทงเจตคตทไดเรยนรสงตางๆ และถกบนทกไวมาใชในการแกปญหาหรอเรยนรสงใหม ซงจะเชอมโยงมโนทศนใหมเขากบความรและประสบการณเดมนน ท าใหเกดการปรบเปลยนหรอขยายโครงสรางความรและมความคงทนของความรมากยงขน (Hassard. citing Hemmerich ; et al. 1994 : 16) นกการศกษาหลายทาน (Lawson. 1995 : 163 ; Hemmerich; et al. 1994 : 16 ; Henderson. 1993 : 4 – 5) ไดกลาวถงประโยชนของการทบทวนความรเดมสรปไดดงน

1. การทบทวนความรเดมจะท าใหผสอนไดรบรถงความรเดมทผเรยนมอยแลวน ามาวางแผนการสอน

2. ผเรยนสามารถมองเหนความสมพนธระหวางปญหากบความรเดมทผเรยนมอยแลวเกดแรงจงใจในการแกปญหา โดยใชความรเดมเปนแนวทาง

3. แมวาผเรยนจะมความรเดมทแตกตางกน แตการทบทวนความรเดมโดยการเปดโอกาสใหผเรยนลงขอสรปกลายเปนความรเดมเดยวกนและเปนการเชอมโยงระหวางโลกของความเปนจรงภายนอกกบในหองเรยน

จากทกลาวมาขางตนสรปวา การจดการเรยนรโดยใชรปแบบการเรยนการสอน 7E นนมพนฐานมาจากทฤษฎคอนสตรคตวสต ซงมรากฐานมาจากทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของเพยเจต โดยเมอผเรยนไดรบขอมลหรอประสบการณใหมๆ จะเกดการซมซาบเขาสโครงการทางความคดทมอย แตถาโครงสรางทางความคดทมอยไมสอดคลองกบประสบการณหรอขอมลนนๆ จะท าใหเกดภาวะไมสมดล จากนนผ เรยนจะคอยๆปรบเปลยนโครงสรางความคดเขาสภาวะสมดลอกครง

48

นอกจากนรปแบบการเรยนการสอน 7E นนเนนทขนตอนของการทบทวนความรเดมและขนตอนของการขยายความร เพอใหการเรยนของผเรยนสมบรณขน

2.3 บทบาทครและนกเรยนในการเรยนการสอนโดยใชรปแบบการเรยนการสอน 7E

การน ารปแบบการเรยนการสอน 7E ไปใช ครควรจดเตรยมกจกรรมใหเหมาะสมกบความร

ความสามารถของผเรยน จงจ าเปนอยางยงทครตองมความรเกยวกบบทบาทครและบทบาทนกเรยน

เพอชวยใหการจดการเรยนการสอนเปนไปอยางมประสทธภาพ บทบาทของครและนกเรยนในการ

เรยนการสอนโดยใชรปแบบการเรยนการสอน 7E สรปไดดงตารางท 2

ตาราง 2 แสดงบทบาทของครและนกเรยนในการเรยนการสอนโดยใชรปแบบการเรยนการสอน 7E

ขนตอน การจดการเรยนร

บทบาทคร

บทบาทนกเรยน

1. ขนทบทวนความรเดม (Elicit)

1. ถามค าถามเพอทดสอบความรเดมของนกเรยน

2. อธบายความรพนฐานทเกยวของกบความรใหมทนกเรยนจะเรยน

1. ตอบค าถามและแสดงความคดเหนทมตอสถานการณ สอการสอนหรอขอมลตางๆ

2. แลกเปลยนความคดเหนกบเพอนในชนเรยน

2. ขนสรางความสนใจ (Engage)

1. สรางความสนใจ 2. สรางความอยากรอยากเหน 3. ตงค าถามกระตนใหนกเรยนคด 4. ดงเอาค าตอบทยงไมครอบคลม

สงทนกเรยนรหรอความคดเกยวกบความคดรวบยอด

1. ตอบค าถาม คดและตงค าถามจากสถานการณ สอการสอน หรอขอมลตางๆ ดวยความสนใจและอยากเรยนร

2. แสดงความสนใจ

3. ขนส ารวจคนหา (Explore)

1. สงเสรมใหนกเรยนท างานรวมกนในการส ารวจค าตอบ

2. สงเกตและฟงการโตตอบกนระหวางนกเรยนกบนกเรยน

3. ซกถามเพอน าไปสการส ารวจตรวจสอบของนกเรยน

4. ใหเวลานกเรยนในการคดขอ

1. คดอยางอสระแตอยในขอบเขต 2. ลงมอปฏบตโดยการ

ตงสมมตฐาน ทดสอบสมมตฐาน 3. พยายามหาทางเลอกในการ

แกปญหาและอภปรายทางเลอกเหลานนกบคนอนๆ

4. บนทกการสงเกตและให

49

ตาราง 2 (ตอ)

ขนตอน การจดการเรยนร

บทบาทคร

บทบาทนกเรยน

3. ขนส ารวจคนหา (Explore) (ตอ)

สงสยตลอดจนปญหาตางๆ 5. ท าหนาทใหค าปรกษาแกนกเรยน

ขอคดเหน 5. ลงขอสรป

4. ขนอธบาย และลงขอสรป

(Explane)

1. สงเสรมใหนกเรยนอธบายความคดรวบยอดหรอแนวคดหรอใหค าจ ากดความดวยค าพดของนกเรยนเอง

2. ใหนกเรยนแสดงหลกฐาน ใหเหตผลและอธบายใหกระจาง

3. ใหนกเรยนอธบายใหค าจ ากดความและชบอกสวนประกอบตางๆ ในแผนภาพ

4. ใหนกเรยนใชประสบการณเดมของตนเปนพนฐานในการอธบายความคดรวบยอด

1. อธบายการแกปญหาหรอค าตอบทเปนไปได

2. ฟงค าบรรยายของคนอนอยางคด วเคราะห

3. ถามค าถามเกยวกบสงทคนอนไดอธบาย

4. ฟงและพยายามท าความเขาใจเกยวกบสงทครอธบาย

5. อางองกจกรรมทไดปฏบตมาแลว 6. ใชขอมลทไดจากการบนทกการ

สงเกตประกอบค าอธบาย

5. ขนขยายความร (Elaborate)

1. คาดหวงใหนกเรยนไดใชประโยชนจากการชบอกสวนประกอบตางๆ ในแผนภาพ ค าจ ากดความและการอธบายสง

ทไดเรยนรมาแลว

2. สงเสรมใหนกเรยนน าสงทนกเรยนไดเรยนรไปประยกตใชหรอขยายความรและทกษะในสถานการณใหมทใกลเคยงกบสถานการณทไดเรยนมาแลว

3. ใหนกเรยนอางองขอมลทมอย

1. น าการชบอกสวนประกอบตางๆในแผนภาพ ค าจ ากดความ ค าอธบายและทกษะไปประยกตใชในสถานการณใหมทคลายกบสถานการณเดม

2. ใชขอมลเดมในการถามค าถามก าหนดจดประสงคในการแกปญหาตดสนใจและออกแบบการทดลอง

3. ลงขอสรปอยางสมเหตสมผลจากหลกฐานทปรากฏ

50

ตาราง 2 (ตอ)

ขนตอน การจดการเรยนร

บทบาทคร

บทบาทนกเรยน

5. ขนขยายความร (Elaborate) (ตอ)

พรอมทงแสดงหลกฐานและถามค าถามนกเรยนไดเรยนรอะไรบางหรอไดแนวคดอะไร

4. บนทกการสงเกตและอธบาย 5. ตรวจสอบความเขาใจกบเพอนๆ

6. ขนประเมนผล (Evaluation)

1. สงเกตนกเรยนในการน าความคดรวบยอดและทกษะใหมไปประยกตใช

2. ประเมนความรและทกษะของนกเรยน

3. หาหลกฐานทแสดงวานกเรยนไดเปลยนความคดหรอพฤตกรรม

4. ใหนกเรยนประเมนตนเองเกยวกบการเรยนรและทกษะกระบวนการ

5. ถามค าถามปลายเปด เชน ท าไมนกเรยนจงคดเชนนน มหลกฐานอะไร นกเรยนเรยนรเกยวกบสงนนและจะอธบายสงนนอยางไร

1. ตอบค าถามปลายเปด โดยใชการสงเกตหลกฐานและค าอธบายทยอมรบมาแลว

2. แสดงออกถงความรความเขาใจเกยวกบความคดรวบยอดหรอทกษะ

3. ประเมนความกาวหนาหรอความรดวยตนเอง

4. ถามค าถามทเกยวของเพอสงเสรมใหมการส ารวจตรวจสอบตอไป

7. ขนขยายความคดรวบยอด (Extend)

1. สรางสถานการณทโยงไปสสถานการณทมความซบซอนหรอสถานการณทเกยวของกบชวตประจ าวน

2. สงเสรมใหนกเรยนเชอมโยงความรกบความรอนๆ

1. น าความรเดมเชอมโยงกบความรใหม เพออธบายหรอน าไปใชในชวตประจ าวน

ทมา : Bybee; & Loucks. (2002). March. Implementing the national science education standard. The Science Teacher. pp.22-26.

51

2.4 งานวจยทเกยวของกบรปแบบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน งานวจยในประเทศ ขวญใจ สขรมณ (2549 : บทคดยอ) ไดท าการศกษาเปรยบเทยบผลการเรยนวฏจกรการเรยนร 7 ขน และการสบเสาะแบบ สสวท. ทมตอทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนบรณาการของนกเรยนชนมธยมศกษาชนปท 4 กลมทดลอง คอนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 จ านวน 30 คน โดยใชแผนการจดการเรยนร แบบทดสอบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนบรณาการ และแบบทดสอบแนวความคด 3 มโนมต ผลการวจยพบวา นกเรยนมความเขาใจสมบรณในมโนมตทง 3 มโนมต มากกวานกเรยนทเรยนดวยวธการสบเสาะแบบ สสวท. อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และนกเรยนทเรยนแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน มทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรบรณาการมากกวานกเรยนทเรยนแบบ สสวท. อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

รงทพย รมจ าปา (2549 : บทคดยอ) ไดท าการศกษาเปรยบเทยบผลการเรยนวฏจกรการเรยนร 7 ขน และการสบเสาะแบบ สสวท. ทมตอความคดเลอกเกยวกบมโนมตชววทยา : การหมนเวยนของเลอดและกาซ และการก าจดของเสย การทกษะกระบวนการขนพนฐานของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ผลการวจยปรากฏวา นกเรยนโดยสวนรวม นกเรยนชายและนกเรยนหญงทเรยนแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน มความเขาใจเพยงบางสวนมากทสด รองลงมามความเขาใจอยางสมบรณในมโนมตการหมนเวยนของเลอดและกาซ สวนนกเรยนสวนรวมนกเรยนทเรยนแบบ สสวท. มแนวความคดทผดพลาดมากทสด รองลงมามความเขาใจเพยงบางสวนและมแนวความคดทผดพลาดในมโนมตทงสองเรอง พฤกษ โปรงส าโรง (2549 : บทคดยอ) ไดศกษารปแบบการเรยนการสอน 7E ในวชาฟสกสทมตอผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการแกปญหาของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย โดยเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกสระหวางกลมผเรยนทเรยนโดยใชรปแบบการเรยนการสอนแบบ 7E และกลมทเรยนดวยวธการสอนแบบปกต พบวานกเรยนทเรยนโดยใชรปแบบการเรยนการสอน 7E มคะแนนเฉลยรองละของผลสมฤทธทางการเรยนฟสกสสงกวาเกณฑทก าหนด นอกจากนยงไดศกษาความสามารถในการคดแกปญหาระหวางกลมผเรยนทเรยนโดยใชรปแบบการเรยนการสอนแบบ 7E และกลมทเรยนดวยวธการสอนแบบปกต พบวานกเรยนทเรยนโดยใชรปแบบการเรยนการสอน 7E มคะแนนเฉลยรอยละของความสามารถในการคดแกปญหาสงกวาเกณฑ ปยวรรณ ประเสรฐไทย (2549 : บทคดยอ) ไดศกษาผลการจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยการบรณาการแบบคขนานดวยวฏจกรการเรยนร 7 ขน ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2550 จ านวน 24 คน โดยใชแผนการจดการเรยนร แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน แบบวดเจตคตตอการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยน ผลการวจยพบวา นกเรยนม

52

ผลสมฤทธทางการเรยนสงกวาเกณฑทก าหนดไว สวนดานเจตคตตอการอนรกษสงแวดลอม พบวาหลงไดรบการจดการเรยนร มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 งานวจยตางประเทศ โซเมอร (Somer. 2005 : 30) ไดใชรปแบบการเรยนการสอน 7E ในการสอนสงแวดลอมศกษาเรองพชชายฝงของรฐหลยสเซยนา ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน กลมตวอยางเปนนกเรยนเกรด 7 และเกรด 8 จ านวน 155 คน ผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงเรยนของนกเรยนกลมทเรยนโดยใชรปแบบการเรยนการสอน 7E แตกตางกนอยางมนยส าคญท 0.01 จากงานวจยขางตน จะเหนไดวาการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน จะสามารถชวยใหนกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนสงขน นอกจากนยงชวยในการพฒนาศกยภาพดานการคดของผเรยนไดอกดวย

3. เอกสารทเกยวกบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร 3.1 ความหมายของผลสมฤทธทางการเรยน

1. ผลสมฤทธทางการเรยน (Academic Achievement) หมายถง คณลกษณะ และความ สามารถของบคคลอนเกดจากการเรยนการสอน เปนการเปลยนแปลงพฤตกรรมและประสบการณการเรยนรทเกดจากการอบรม หรอจากการสอบ การวดผลสมฤทธ จงเปนการตรวจสอบความสามารถหรอระดบความสมฤทธผล (Level of Accomplishment) ของบคคลวาเรยนรแลวเทาไรมความสามารถแคไหน ซงสามารถวดได 2 แบบ ตามจดมงหมายและลกษณะวชาทสอน คอ

2. การวดดานปฏบต เปนการตรวจสอบระดบความสามารถในการปฏบต หรอทกษะของผเรยน โดยมงเนนใหผเรยนแสดงความสามารถดงกลาวในรปการกระท าจรง ใหออกเปนผลงานเชน วชาศลปศกษา พลศกษา การชาง เปนตน การวดแบบนจงตองใช “ขอสอบภาคปฏบต”

3. การวดดานเนอหาเปนการตรวจสอบความสามารถเกยวกบเนอหาความร อนเปนประสบการณเรยนรของผเรยน รวมถงพฤตกรรมความสามารถในดานตางๆ สามารถวดไดโดยใช “ขอสอบวดผลสมฤทธ” (ไพศาล หวงพานช. 2523: 137) กระทรวงศกษาธการ (2521 : 131) ไดระบผลสมฤทธทางการเรยนไวในหนงสอประมวลศพททางการศกษาวา ผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง ความส าเรจ หรอความสามารถในการกระท าใดๆ ทตองอาศยทกษะ หรอมฉะนนกตองอาศยความรอบรในวชาใดวชาหนงโดยเฉพาะ นอกจากน เดชา พลกนยม (2535 : 20) กลาววา ผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร (Learning Achievement In Science) หมายถง ความรความสามารถทผเรยนไดรบหลงการเรยนวชา

53

วทยาศาสตร ซงจะทราบวามปรมาณมากนอยเพยงใดกอาจกระท าได โดยวดไดจากการแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร สมจต สวธนไพบลย (2535 : 2) กลาวถงความรทางวทยาศาสตร วาคอ สวนทเปนผลตผลทางวทยาศาสตร ซงจะเกดขนหลงจากทไดมการใชกระบวนการแสวงหาความรด าเนนการคนควาสบเสาะตรวจสอบจนเปนทเชอถอได

พวงรตน ทวรตน (จรภา เจรญผล. 2543 : 53 ; อางองจาก พวงรตน ทวรตน. 2530 : 29) ใหความหมาย ผลสมฤทธทางการเรยน วาคอ คณลกษณะรวมถงความรความสามารถของบคคลอนเปนผลจากการเรยนการสอนหรอมวลประสบการณทงปวงทบคคลไดรบจากการเรยนการสอนท าใหบคคลเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมในดานตางๆของสมรรถภาพสมอง

วรรณ โสมประยร (2537 : 262) ไดใหความหมายของค าวา ผลสมฤทธทางการเรยนวาหมายถง ความสามารถหรอพฤตกรรมของนกเรยนทเกดจากการเรยนรซงพฒนาขนหลงจากไดรบการอบรมสงสอนและฝกฝนโดยตรง ภพ เลาหไพบลย (2537 : 295) ไดใหความหมาย ผลสมฤทธทางการเรยน คอ พฤตกรรมทแสดงออกถงความสามารถในการกระท าสงหนงสงใดไดจากทไมเคยกระท าไดหรอกระท าไดนอยกอนทจะมการเรยนรซงเปนพฤตกรรมทสามารถวดได ดรณ พรายแสงเพชร (2548 : 20) ไดใหความหมายค าวา ผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร วาหมายถง ความร ความสามารถในดานวทยาศาสตรทวดจากพฤตกรรมทเกดขนจากการเรยนร

จากความหมายดงกลาว พอสรปไดวา ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร หมายถงความรความสามารถในการเรยนวชาวทยาศาสตรของบคคลจนท าใหเกดผลส าเรจทงดานตวความรวทยาศาสตร และกระบวนการแสวงหาความรทางวทยาศาสตร

3.2 กระบวนการแสวงหาความรทางวทยาศาสตร

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงศกษาธการไดปรบปรงหลกสตรวชาวทยาศาสตรระดบมธยมศกษาตอนตน พทธศกราช 2521 (ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2533) ใหมลกษณะทเออตอการพฒนาความสามารถของนกเรยนโดยยดจดประสงค ดงน (กระทรวงศกษาธการ. 2536)

1. เพอใหเกดความเขาใจในหลกการและทฤษฎพนฐานของวชาวทยาศาสตร 2. เพอใหเกดความเขาใจในลกษณะ ขอบเขต และวงจ ากดของวชาวทยาศาสตร

54

3. เพอใหเกดทกษะทส าคญในการศกษาคนควา และคดคนทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย

4. เพอใหเกดเจตคตทางวทยาศาสตร 5. เพอใหเกดความเขาใจในความสมพนธระหวางวทยาศาสตรและเทคโนโลยและ

อทธพลของวทยาศาสตรและเทคโนโลยทมตอมวลมนษย และสภาพแวดลอม 6. เพอใหสามารถน าความร ความเขาใจ ในเรองวทยาศาสตรและเทคโนโลย ไปใช

เปนประโยชนตอสงคม และพฒนาคณภาพชวต ความหมายทแทจรงของวทยาศาสตร หมายถง สวนทเปนตวความรทางวทยาศาสตร ไดแก ขอเทจจรง มโนมต หลกการ กฎ ทฤษฎ สมมตฐาน และสวนทเปนการแสวงหาความร (อดมลกษณ นกพงพม. 2545 : 53 ; อางองจาก สมจต สวธนไพบลย. 2535 : 94) อนมาน อปมาน อปมาน

ภาพประกอบ 9 แสดงความสมพนธของความรทางวทยาศาสตร

ทมา : สมจต สวธนไพบลย. (2537). การศกษาความสามารถการพงพาตนเองดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยของนกเรยนระดบมธยมศกษาจากการเรยนดานกจกรรมวทยาศาสตรและเทคโนโลย. หนา 10 กระบวนการแสวงหาความรทางวทยาศาสตร เปนกระบวนการคดและกระท าอยางมระบบทน ามาใชในการแสวงหาความรนน อาจแตกตางกนบาง แตถามลกษณะรวมกนท าใหสามารถจดเปนขนตอนไดดวยวธการทางวทยาศาสตร ซงมล าดบขนตอน ดงน (ภพ เลาหไพบลย. 2540 : 10)

1. ขนตงปญหา 2. ขนตงสมมตฐาน 3. ขนการรวบรวมขอมล โดยการสงเกต หรอการทดลอง 4. ขนสรปผล การสงเกต หรอทดลอง

ความรทางวทยาศาสตร กฎ หลกการ

ขอเทจจรง สมมตฐาน มโนมต

ทฤษฎ

อนมาน ขนตรวจสอบ หรอความคดสรางสรรค

55

ในการแสวงหาความรทางวทยาศาสตรนน นอกจากจะใชวธการทางวทยาศาสตร หรอวธการแกปญหาอนๆ เพอใหการศกษาคนควาไดผลดนนขนอยกบการคด การกระท าทเปนอปนสยของผนน ทกอใหเกดประโยชนตอการแสวงหาความรเรยกวา เจตคตทางวทยาศาสตร ประกอบดวยคณลกษณะ ดงน

1. ความอยากรอยากเหน 2. ความเพยรพยายาม 3. ความมเหตผล 4. ความซอสตย 5. ความมระเบยบ รอบคอบ 6. ความใจกวาง

3.3 ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร สมาคมอเมรกน เพอความกาวหนาทางวทยาศาสตร (American Association for the Advancement of Science - AAAS) ไดพฒนาโปรแกรมวทยาศาสตรและตงชอโครงการนวา วทยาศาสตรกบการใชกระบวนการ หรอเรยกชอยอวาโครงการ ซาปา (SAPA) โครงการนแลวเสรจในป ค.ศ. 1970 ไดก าหนดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรไว 13 ทกษะ ประกอบดวยทกษะพนฐาน 8 ทกษะ ไดแก ทกษะการสงเกต , ทกษะการวด , ทกษะการค านวณหรอการใชตวเลข , ทกษะการจ าแนกประเภท , ทกษะการหาความสมพนธระหวางสเปสกบสเปสและสเปสกบเวลา , ทกษะการจดกระท าและสอความหมายขอมล , ทกษะการลงความคดเหนจากขอมลและทกษะการพยากรณ สวนทกษะขนพนฐานผสมผสาน 5 ทกษะ ไดแก ทกษะการตงสมมตฐาน , ทกษะการก าหนดนยามเชงปฏบตการ , ทกษะการก าหนดและควบคมตวแปร , ทกษะการทดลอง และทกษะการตความหมายขอมลและลงขอสรปขอมล

3.3.1 ทกษะการสงเกต (Observation) การสงเกต หมายถง การใชประสาทสมผสอยางใดอยางหนงหรอหลายอยาง

รวมกนไดแก ตา ห จมก ลน และผวกาย เขาไปสมผสวตถ หรอเหตการณโดยไมใสความคดเหนของผสงเกตลงไป ขอมลทไดจากการสงเกต อาจแบงไดเปนประเภท คอ ขอมลเชงคณภาพ ขอมลเชงปรมาณและขอมลเกยวกบการเปลยนแปลง ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะแลว คอ ชบง และบรรยายคณสมบตของสงทสงเกตเกยวกบรปราง กลน รส เสยง บอกรายละเอยดเกยวกบปรมาณโดยการกะประมาณบรรยายการเปลยนแปลงของสงทสงเกตได

56

3.3.2 ทกษะการวด (Measurement) การวด หมายถง การเลอกและการใชเครองมอวดหาปรมาณสงตางๆ ออกเปนตวเลขทแนนอนไดอยางเหมาะสมและถกตองโดยมหนวยก ากบเสมอ ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะแลว คอ

1. เลอกเครองเครองมอไดเหมาะสมกบสงทจะวด 2. บอกเหตผลในการเลอกเครองมอวดได 3. บอกวธวดและวธใชเครองมอไดถกตอง 4. ท าการวดความกวาง ความยาว ความสง อณหภม ปรมาตร น าหนก และ

อนๆ ไดถกตอง 5. ระบหนวยตวเลขทไดจากการวด

3.3.3 ทกษะการค านวณ (Using Number) การค านวณ หมายถง การนบจ านวนของวตถและการน าตวเลขทนบไดมา

ค านวณโดยการบวก ลบ คณ หาร หรอ หาคาเฉลย ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะแลว คอ

3.3.3.1 การนบ ไดแก 1. การนบสงของไดถกตอง 2. การใชตวเลขแสดงจ านวนทนบได 3. ตดสนวาสงของในแตละกลมมจ านวนเทากนหรอตางกน 4. ตดสนวาของในกลมใดมจ านวนเทากนหรอตางกน

3.3.3.2 การหาคาเฉลย 1. บอกวธหาคาเฉลย 2. หาคาเฉลย 3. แสดงวธการหาคาเฉลย

3.3.4 ทกษะการจ าแนกประเภท (Classification) การจ าแนกประเภท หมายถง การแบงพวกหรอเรยงล าดบวตถหรอสงของทอยใน

ปรากฏการณ โดยเกณฑดงกลาว อาจจะใชความเหมอน ความแตกตาง หรอความสมพนธอยางใดอยางหนงกได ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะแลว คอ

1. เรยงล าดบหรอแบงพวกสงตางๆ จากเกณฑทผอนก าหนดใหได 2. เรยงล าดบหรอแบงพวกสงตางๆ โดยใชเกณฑของตนเองได 3. บอกเกณฑทผอนใชเรยงล าดบหรอแบงพวกได

57

3.3.5 ทกษะการหาความสมพนธระหวางสเปสกบสเปสและสเปสกบเวลา (Space/Space Relationship and Space – time Relationship)

สเปสของวตถ หมายถง ทวางทวตถนนครอบครองอย จะมรปรางและลกษณะเชนเดยวกบวตถนน โดยทวไปแลวสเปสของวตถม 3 มต คอ ความกวาง ความยาว ความสงความสมพนธระหวางสเปสกบสเปสของวตถ ไดแก ความสมพนธระหวาง 3 มต กบ 2 มต ความ สมพนธระหวางต าแหนงทอยของวตถหนงกบอกวตถหนง ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะแลว คอ

1. ชบงรป 2 มตและวตถ 3 มต ทก าหนดใหได 2. วาดรป 2 มต จากวตถ หรอ รป 3 มตทก าหนดใหได 3. บอกชอของรปทรงและรปทรงเรขาคณตได 4. บอกความสมพนธของรป 2 มต ได ระบรป 3 มตทเกดจากการหมนรป 2

มตเมอเหนเงา (2 มต) ของวตถ สามารถบอกรปทรงของวตถ (2 มต) เปนตนก าเนดเงา 5. บอกรปกรวยรอยตด (2 มต) ทเกดจากการตดวตถ (3 มต) ออกเปน 2 สวน 6. บอกต าแหนงหรอทศของวตถได 7. บอกไดวา วตถหนงอยในต าแหนงหรอทศใดของอกวตถหนง 8. บอกความสมพนธของสงทอยหนากระจกและภาพทปรากฏในกระจกวา

เปนซายหรอขวาของกนและกนได ความสมพนธระหวางสเปสของวตถกบเวลา ไดแก ความสมพนธระหวางการ

เปลยนแปลงต าแหนงทอยของวตถกบเวลา หรอความสมพนธระหวางสเปสของวตถทเปลยนไปกบเวลา

1. บอกความสมพนธระหวางการเปลยนต าแหนงทอยกบเวลา 2. บอกความสมพนธระหวางการเปลยนแปลงขนาดหรอปรมาณของสงของ

ตางๆ กบเวลาได 3.3.6 ทกษะการจดกระท าและสอความหมายขอมล (Organizing Data and

Communication) การจดกระท าและสอความหมายขอมล หมายถง การน าขอมลทไดจากการ

สงเกต การวด การทดลอง และจากแหลงอนๆ มาจดกระท าเสยใหม เพอใหผอนเขาใจความหมายของขอมลชดนดขน โดยอาจเสนอในรปของตาราง แผนภม แผนภาพ ไดอะแกรม วงจร กราฟ สมการเขยนบรรยาย เปนตน ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะแลว คอ

1. เลอกรปแบบทจะใชในการน าเสนอขอมลใหเหมาะสม 2. บอกเหตผลในการเลอกรปแบบทจะใชในการน าเสนอขอมลได

58

3. ออกแบบการน าเสนอขอมลตามรปแบบทเลอกไว 4. เปลยนแปลงขอมลใหอยในรปใหมทเขาใจดขน 5. บรรยายลกษณะของสงใดสงหนงดวยขอความทเหมาะสม กะทดรด จน

สอความหมายใหผอนเขาใจได 6. บรรยายหรอวาดแผนผงแสดงต าแหนงของสภาพทตนสอความหมายให

ผอนเขาใจได 3.3.7 ทกษะการลงความคดเหนจากขอมล (Inferring)

การลงความคดเหนจากขอมล หมายถง การเพมความคดเหนใหกบขอมลทไดจากการสงเกตอยางมเหตผล โดยอาศยความรหรอประสบการณเดมมาชวย ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะแลว คอ สามารถอธบายหรอสรปโดยเพมความคดเหนใหกบขอมลทไดจากการสงเกตโดยใชความรหรอประสบการณมาชวย

3.3.8 ทกษะการพยากรณ (Prediction) การพยากรณ หมายถง การสรปค าตอบลวงหนากอนทจะทดลอง โดยอาศย

ปรากฏการณทเกดขนซ าๆ หลกการ กฎ ทฤษฎทมอยแลวในเรองนนๆ มาชวยในการสรปการพยากรณเกยวกบตวเลข ไดแก ขอมลทเปนตาราง หรอกราฟ ท าได 2 แบบ คอ การพยากรณภายในขอบเขตของขอมลทมอยกบการพยากรณภายนอกขอบเขตของขอมลทมอย ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะนแลว คอ

1. การท านายทวไป เชน ท านายผลทเกดขนจากขอมลทเปนหลกการ กฎ หรอ ทฤษฎทมอยได

2. การพยากรณขอมลเชงปรมาณ เชน 1) ท านายผลทจะเกดภายในขอบเขตของขอมลเชงปรมาณทมอยได 2) ท านายผลทจะเกดภายนอกขอบเขตของขอมลเชงปรมาณทมอยได

3.3.9 ทกษะการตงสมมตฐาน (Formulation Hypothesis) การตงสมมตฐาน คอ ค าตอบทคดไวลวงหนา มกกลาวเปนขอความทบอก

ความสมพนธระหวางตวแปรตน (ตวแปรอสระ) กบตวแปรตาม สมมตฐานทตงไวอาจถกหรอผดกได ซงทราบไดภายหลงการทดลองหาค าตอบเพอสนบสนนหรอคดคานสมมตฐานทตงไวความสามารถทแสดงวา เกดทกษะแลว คอ สามารถหาค าตอบลวงหนากอนการทดลอง โดยอาศยการสงเกต ความร และประสบการณเดม

59

3.3.10 ทกษะการก าหนดนยามเชงปฏบตการ (Defining Operationally) การก าหนดนยามเชงปฏบตการ หมายถง การก าหนดความหมายหรอขอบเขต

ของค าตางๆ (ทอยในสมมตฐานทตองการทดลอง) ใหเขาใจตรงกน และสามารถสงเกตหรอวดได 3.3.11 ทกษะการก าหนดและควบคมตวแปร

(Identifying and Controlling Variables) การก าหนดตวแปร หมายถง การชบงตวแปรตน ตวแปรตาม และตวแปรทตอง

ควบคมในสมมตฐานหนงๆ ตวแปรตน คอ สงทเปนสาเหตทท าใหเกดผลตางๆ หรอสงทเราตองการทดลองด

วา เปนสาเหตทกอใหเกดผลเชนนนจรงหรอไม ตวแปรตาม คอ สงทเปนผลเนองมาจากตวแปรตน เมอตวแปรตนหรอสงทเปน

สาเหตเปลยนไป ตวแปรตามหรอสงทเปนผลจะเปลยนตามไปดวย ตวแปรควบคม คอ การควบคมสงอนๆ นอกเหนอจากตวแปรตนทท าใหผลการ

ทดลองคลาดเคลอน ถาหากวา ไมสามารถควบคมใหเหมอนกน ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะแลว คอ ชบงและก าหนดตวแปรตน ตวแปร

ตามและตวแปรควบคมได 3.3.12 ทกษะการทดลอง (Experimenting) การทดลอง หมายถง กระบวนการปฏบตการเพอหาค าตอบหรอสมมตฐานทตง

ไวการทดลองประกอบดวยกจกรรม 3 ขนตอน คอ

1. การออกแบบการทดลอง หมายถง การวางแผนการทดลองกอนลงมอทดลองจรงเพอก าหนด

2. วธการทดลอง ซงเกยวกบการก าหนดและควบคมตวแปร 3. อปกรณ หรอสารเคมทตองใชในการทดลอง 4. การปฏบตการทดลอง หมายถง การลงมอปฏบตการทดลองจรง 5. การบนทกการทดลอง หมายถง การจดบนทกขอมลทไดจากการทดลองซง

อาจเปนผลจากการสงเกต การวดและอนๆ 6. การออกแบบการทดลองโดยก าหนดวธทดลองใหถกตองเหมาะสม โดย

ค านงถงตวแปรตน ตวแปรตาม และตวแปรทตองควบคม 7. ปฏบตการทดลองและใชอปกรณไดอยางถกตองเหมาะสม 8. บนทกผลการทดลองไดคลองแคลวและถกตอง

60

3.3.13 ทกษะการตความหมายขอมลและลงขอสรป (Interpreting Data Conclusion)

การตความหมายขอมล หมายถง การแปลความหมายหรอบรรยายคณลกษณะและสมบตของขอมลทมอย

การตความหมายในบางครง อาจตองใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรอนๆ ดวย เชน ทกษะการสงเกต ทกษะการค านวณ เปนตน

การลงขอสรป หมายถง การสรปความสมพนธของขอมลทงหมด ความสามารถ ทแสดงวาเกดทกษะแลว คอ การแปลความหมาย หรอบรรยายลกษณะ และสมบตของขอมลทมอยได (การตความหมายขอมลทตองอาศยทกษะการค านวณ) รวมถงบอกความสมพนธของขอมลทมอยได ทกษะดงกลาวเปนทกษะทใชในการแสวงหาความรทางวทยาศาสตร ในการศกษาวทยาศาสตรจะตองใหนกเรยนไดทงความรและมทกษะในการแสวงหาความร ซง สมจต สวธนไพบลย (2535 : 103) ดงนน การวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาวชาวทยาศาสตรเพอใหนกเรยนไดรบเนอหาความรทางวทยาศาสตรและกระบวนการแสวงหาความรทางวทยาศาสตร จะตองวดผลทง 2 ลกษณะและเพอความสะดวกในการประเมนผล ผวจยไดน าการจ าแนกพฤตกรรมในการวดผลวชาวทยาศาสตรไปสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรส าหรบเปนเกณฑวดผลวานกเรยนไดเรยนรไปมากนอยหรอลกซงเพยงใด 4 พฤตกรรม ดงน (ประวตร ชศลป. 2524 : 21 – 31)

1. ความร – ความจ า หมายถง ความสามารถระลกถงสงทเคยเรยนรมาแลวเกยวกบขอเทจจรง ความคดรวบยอด หลกการ กฎ และทฤษฎ

2. ความเขาใจ หมายถง ความสามารถในการจ าแนกความรไดเมอปรากฏอยในรปใหมและความสามารถในการแปลความรจากสญลกษณหนงไปเปนอกสญลกษณหนง

3. การน าความรไปใช หมายถง ความสามารถในการน าความรและวธการตางๆ ทางวทยาศาสตรไปใชในสถานการณใหมๆ หรอจากทแตกตางไปจากทเคยเรยนรมาแลว โดยเฉพาะอยางยง คอ การน าไปใชในชวตประจ าวน

4. ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร หมายถง ความสามารถในการสบเสาะหาความรทางวทยาศาสตร โดยใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรดานการจ าแนกประเภท การลงความคดเหนจากขอมล การตงสมมตฐาน การก าหนดและควบคมตวแปร และการทดลอง การตความหมายขอมลและการลงขอสรป การลงความคดเหนจากขอมล จากเอกสารขางตนผวจยไดน าพฤตกรรมการเรยนร ทง 4 ดาน คอ ความร-ความจ า ความเขาใจ การน าไปใช และทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร มาเปนหลกในการสรางแบบทดสอบ

61

วดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร โดยพจารณาใหครอบคลมจดประสงคและผลการเรยนรทคาดหวงในรายวชาเคมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 มากทสด

3.4 งานวจยทเกยวของกบผลสมฤทธทางการเรยน งานวจยในประเทศ สมศร เพชรขจร (2531 : 65 - 66) ไดศกษาผลการใชแบบฝกการอภปรายระหวาง

นกเรยนกบนกเรยนทมตอความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร และผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร กลมตวอยางเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 จ านวน 64 คน กลมทดลอง 32 คน สอนโดยใชแบบฝกการอภปรายระหวางนกเรยนกบนกเรยน กลมควบคม 32 คน สอนตามคมอคร พบวาผลสมฤทธทางการเรยนของกลมทดลองและกลมควบคมแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถตกลมทดลองทสอนโดยใชแบบฝกการอภปรายระหวางนกเรยนกบนกเรยนมความสามารถในการแกปญหาแตกตางกบกลมควบคมทสอนตามคมอครอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

กญญา ทองมน (2534 : 83) ไดท าการศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทไดรบการสอนแบบสบเสาะหาความร ทท าการทดลองแบบไมก าหนดแนวทางและก าหนดแนวทาง ผลการวจยพบวาผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรของนกเรยนแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

สนทร วฒนพนธ (2535 : บทคดยอ) ไดศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนและ ความสามารถในการตดสนใจของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทไดรบการสอนโดยใชชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร ประเภททดลองกบทไดรบการสอนตามคมอคร กลมตวอยางเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ปการศกษา 2534 จ านวน 70 คน กลมทดลองสอนโดยใชชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร ประเภททดลองกลมควบคมสอนตามคมอคร ผลการศกษาพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการตดสนใจของนกเรยน ของกลมทดลองและกลมควบคม แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 วรกตต ผองศร (2538 : บทคดยอ) ไดศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรดานความคดรวบยอดและความสนใจในการเรยนวชาวทยาศาสตร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการสอนโดยใชโมชนพคเจอรกบการสอนตามคมอคร โดยกลมตวอยางเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2537 จ านวน 60 คน แบงเปนกลมทดลองและกลมควบคมกลมละ 30 คน ผลการศกษาพบวาผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรดานความคดรวบยอด ของกลมทดลองและกลม

62

อนนต เลขวรรณวจตร (2538 : บทคดยอ) ไดศกษาผลการสอนแบบสบเสาะหาความรโดยใชวดทศนวชาวทยาศาสตร คหกรรมและศลปหตถกรรม ส าหรบนกเรยนชนประกาศนยบตรวชาชพ ผลการวจยพบวา นกเรยนทไดรบการสอนแบบสบเสาะหาความรโดยวดทศนมผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรสงกวานกเรยนทไดรบการสอนแบบสบเสาะหาความรตามแนวของสสวท. อยางมนยส าคญทางสถต และทงสองกลมมความสามารถในการแกปญหาใกลเคยงกน

มณรตน เกตไสว (2540 : บทคดยอ) ไดศกษาผลการจดกจกรรมการทดลองทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกสดานมโนมตทางวทยาศาสตรและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนบรณาการของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกส ดานมโนมตทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการสอนดวยการจดกจกรรมการทดลองทนกเรยนออกแบบการทดลองและปฏบตการทดลอง ตามทไดออกแบบไวพรอมทงเลอกรปแบบการบนทกขอมลจากการทดลองแตกตางจากกลมทไดรบการสอนดวยการจดกจกรรมการทดลอง ตามคมอครของ สสวท. อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

มาณตย คดพศาล.(2541 : บทคดยอ) ไดศกษาผลการสอนโดยการเรยนแบบรวมมอ กบการสอนตามคมอครทมตอผลสมฤทธในวชาเคมของนกเรยนในชนมธยมศกษาตอนปลาย พบวา ผลสมฤทธทางการเรยนวชาเคมโดยรวม ของนกเรยนหลงไดรบการสอนโดยใชการเรยนแบบรวมมอสงกวากอนไดรบการสอนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และผลสมฤทธทางการเรยนวชาเคมโดยรวมของนกเรยนหลงไดรบการสอนตามคมอครสงกวากอนไดรบการสอนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

มนมนส สดสน.(2543 : บทคดยอ) ไดศกษาผลสมฤทธทางวทยาศาสตรและความสามารถดานการคดวเคราะหวจารณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทไดรบการสอนแบบสบเสาะหาความรประกอบการเขยนแผนผงมโนมต พบวานกเรยนทไดรบการสอนแบบสบเสาะหาความรประกอบการเขยนแผนผงมโนมตกบการสอนตามคมอคร มผลสมฤทธทางวทยาศาสตรดานความร-ความจ า ดานความเขาใจ ดานการน าไปใช ดานทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และมความสามารถในการคดวเคราะหวจารณ แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

สมาล โชตชม (2544 : บทคดยอ) ไดศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและเชาวอารมณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โดยใชชดการเรยนวทยาศาสตรทสงเสรมเชาวอารมณกบการสอนตามคมอคร พบวา นกเรยนทไดรบการสอนโดยใชชดการเรยนวทยาศาสตรทสงเสรมเชาวอารมณสอนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรกบการสอนตามคมอคร มผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

63

จงกลรตน อาจศตร (2544 : 59) ไดท าการศกษาและเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการสอนตามแบบวฏจกรการเรยนร และนกเรยนทไดรบการสอนตามปกต ผลปรากฏวา คะแนนผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนทไดรบการสอนแบบวฏจกรการเรยนรสงกวานกเรยนทไดรบการสอนตามปกต แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

พรรณนภา หาญบ ารง (2548 : บทคดยอ) ศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรและความฉลาดทางอารมณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการจดการเรยนรสบสวนเปนกลม พบวา นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรสบสวนเปนกลมมผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

อรสา เอยมสะอาด (2548 : บทคดยอ) ไดศกษาผลสมฤทธทางการเรยนรวทยาศาสตรและความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการสอนโดยใชชดกจกรรมวทยาศาสตร เพอสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณ ผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนรวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการสอนโดยใชชดกจกรรมวทยาศาสตร เพอสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนทไดรบการสอนโดยใชชดกจกรรมวทยาศาสตร เพอสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

สาวตร เครอใหญ.(2548 : บทคดยอ) ไดศกษาผลสมฤทธทางการเรยนรวทยาศาสตรและความคดวจารณญาณในสาระการเรยนรวทยาศาสตร ของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 ทไดรบการสอนแบบสบเสาะหาความรดวยวงจรการเรยนรกบการสอนทเนนการเรยนแบบรวมมอพบวานกเรยนทไดรบการสอนแบบสบเสาะหาความรดวยวงจรการเรยนรกบการสอนทเนนการเรยนแบบรวมมอมผลสมฤทธทางการเรยนรวทยาศาสตรและมความคดวจารณญาณแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 โดยคาเฉลยของคะแนนนกเรยนทไดรบการสอนทเนนการเรยนแบบรวมมอสงกวานกเรยนทไดรบการสอนแบบสบเสาะหาความรดวยวงจรการเรยนร

ศภพงศ คลายคลง.(2548 : บทคดยอ) ไดศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรและทกษะการทดลองโดยใชชดปฏบตการทางวทยาศาสตร พบวา ผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรและทกษะการทดลองของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทเรยนโดยใชชดปฏบตการทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

พวงเพญ สงหโตทอง.(2548 : บทคดยอ) ไดศกษาผลของการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมการส ารวจคนหาทางวทยาศาสตรทมตอผลสมฤทธทางการเรยนและการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร พบวานกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชชดกจกรรมการส ารวจคนหาทาง

64

วทยาศาสตรมผลสมฤทธทางการเรยนและมความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

สมใจ มสมวทย (2548 : บทคดยอ) ศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร และความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการสอนแบบอรยสจ 4 พบวา นกเรยนทไดรบการสอนแบบอรยสจ 4 มผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

นนทพทย รองเดช (2549 : บทคดยอ) ศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและความสามารถทางสตปญญาดานมตสมพนธของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทเรยนรดวยชดกจกรรมสงเสรมพหปญญา พบวา นกเรยนทไดรบการสอน โดยใชชดกจกรรมสงเสรมพหปญญามผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

นภาพร วงศเจรญ (2550 : บทคดยอ) ศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โดยใชชดกจกรรมการเรยนรแบบพหปญญา พบวา นกเรยนทไดรบการสอน โดยใชชดกจกรรมการเรยนรแบบพหปญญา มผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

ณฐณชา เตมสนวาณช (2550 : บทคดยอ) ศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร และความสามารถดานความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบ การสอนแบบรวมมอ พบวา นกเรยนทไดรบการสอนแบบรวมมอ มผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

งานวจยตางประเทศ มาฮน (Mahan.1970) ไดศกษาผลการสอนของคร 2 แบบ คอ การสอนแบบบรรยาย

ประกอบอภปรายและการสอนวธการแกปญหา กลมตวอยางเปนนกเรยนเกรด 9 จ านวน 4 หองเรยนเปนชาย 48 คน เปนหญง 21 คน ใชเกณฑการคดเลอก คอ ระดบสตปญญา คณวฒของครและผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรทอยในระดบใกลเคยงกน หลงจากการเรยนการสอนผานไป 1 ป ไดท าการทดลองวดความสามารถในการแกปญหาและผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ผลปรากฏวาเดกชายทไดรบการสอนแบบวธการแกปญหามความสามารถในการแกปญหาและผลสมฤทธทางการเรยนดกวาเดกชายทไดรบการสอนแบบบรรยายประกอบการอภปราย สวนในเดกหญงไมพบความแตกตาง

65

ยง (Young. 1970 : 53) ไดท าการศกษาการใชอปกรณการสอนส าหรบพฒนาความคดแบบสบเสาะหาความร สอนใหนกเรยนรจกคดอยางอสระ จดเหตการณใหนกเรยนคาดหวง และเรงเราใหนกเรยนอยากรอยากเหน นกเรยนตองพยายามหาค าอธบายส าหรบเหตการณทเกดขนอยางขดแยง โดยเปรยบเทยบผลระหวางสงทใชความคดแบบสบเสาะหาความรหลายทางดวยกนโดยทดลอง 2 กลม เปนนกเรยนเกรด 4 จ านวน 71 คน แบงออกเปน 3 กลม กลมท 1 เปนกลมควบคม อก 2 กลมเปนกลมทดลอง และทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร โดยสอบกอนและหลง ผลการศกษาพบวา กลมทดลองสามารถอธบายปญหาทตงขนไดดกวากลมควบคมอยางมนยส าคญทางสถต สวนอยางอนแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต

บารด (Bard. 1975 : 5947 – A) ไดศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรกายภาพของนกศกษาท Southern Colorado State College) โดยใชบทเรยนส าเรจรปกบการสอนตามปกตกลมทดลองสอนโดยใชบทเรยนส าเรจรป กลมควบคมสอนแบบปกต ปรากฏวา ผลสมฤทธทางการเรยนของกลมควบคมและกลมทดลองไมแตกตางกน

โอลาลนอย (Olalinoye. 1979 : 4348 – A) ไดท าการวจยเพอเปรยบเทยบผลการสอน 3 แบบ คอ การสอนแบบสบเสาะหาความรทมการชแนวทาง (Guided Inquiry) การสอนแบบปกต(Traditional) และแบบสบเสาะหาความรทนกเรยนเปนผด าเนนการเอง (Inquiry Role Approach) ในวชาฟสกสโดยใหกลมควบคมไดรบการสอนปกต กลมทดลองท 1 ไดรบการสอนแบบสบเสาะหาความรทมการชแนะแนวทางและกลมทดลองท 2 ไดรบการสอนแบบสบเสาะหาความรทนกเรยนเปนผด าเนนการเอง พบวา ผลสมฤทธทางการเรยนทงสามกลมไมแตกตางกน

วลเลยม (William. 1981 : 1605 – A) ไดศกษาเปรยบเทยบทศนคตผลสมฤทธ และความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณระหวางการสอนแบบสบเสาะหาความรกบการสอนแบบเดมทครเปนศนยกลางวชาประวตศาสตรอเมรกา กลมทดลอง 41 คน สอนดวยวธสบเสาะหาความรเดมกลมควบคม 43 คน สวนแบบเดมท าการสอนเปนเวลา 24 สปดาห ผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนของกลมทดลองสงกวากลมควบคม

คอลลนส (Collins. 1990 : 2783 – A) ไดศกษารปแบบการสอนโดยใชการสบเสาะหาความรกบนกเรยนไฮสคลปท 1 จ านวน 30 คน โดยใชไอควและเกรดคณตศาสตรเปนเกณฑในการแบงกลม แตละกลมรวมกนอภปราย 4 ครงๆ ละ 5 นาท เนอหาทใชอภปรายนนเปนเนอหาทางตรรกวทยา และทฤษฎเซททงสองกลมใชการสบเสาะตลอดเวลา จดประสบการณดานตางๆ เชน จดภาพยนตร และตงปญหาทางตรรกวทยา 8 ขอ ผลปรากฏวา กลมทดลองไดคะแนนเฉลย 6 คะแนน กลมควบคมได 5 คะแนน ซงผลแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต

66

สมท (Smith. 1994 : 2528 – A) ไดศกษาผลจากวธการสอนทมตอเจตคต และผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรของนกเรยน กลมตวอยางเปนนกเรยนชนมธยมศกษาเกรด 7 โดยแบงเปนกลมทดลอง 3 กลม คอ กลมแรกไดรบการสอนแบบบรรยาย กลมทสองไดรบการสอนแบบใหลงมอปฏบตดวยตนเอง และกลมทสามไดรบการสอนแบบทงบรรยาย และใหลงมอปฏบตดวยตนเอง ผลการวจยพบวา นกเรยนทไดรบการสอนแบบใหลงมอปฏบตดวยตนเองมผลสมฤทธทางการเรยนสงกวานกเรยนทไดรบการสอนแบบทงบรรยาย และใหลงมอปฏบตดวยตนเอง และนกเรยนทไดรบการสอนแบบทงบรรยายและใหลงมอปฏบตดวยตนเองสงกวานกเรยนทไดรบการสอนแบบบรรยาย

จากงานวจยทเกยวของ แสดงใหเหนวา การจดการเรยนรวทยาศาสตรทมรปแบบการจดกจกรรมอยางหลากหลายโดยเนนใหนกเรยนไดเผชญกบสถานการณทท าใหเกดการเรยนรอยางมความหมาย ไดคดและปฏบตกจกรรมดวยตนเองใหมากทสด จะท าใหนกเรยนมการเรยนรและการพฒนาตามเนอหาอยางถองแท ซงสงผลใหผลสมฤทธทางการเรยนสงขนดวย ผวจยจงสนใจทจะศกษาผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม และแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน 4. เอกสารทเกยวของกบความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร

4.1 ความหมายของการคดและความสามารถในการคดแกปญหา การด ารงชวตนนมกจะเผชญกบปญหา ซงมความยงยากซบซอนตาง ๆ กน ยงในสงคม

ปจจบนความซบซอนของปญหายงมากขนกวาเดม การฝกใหนกเรยนมทกษะในการคดแกปญหา จงจ าเปนอยางยง เนองจากปญหามกจะเปนจดเรมตนของการเรยนรสงตางๆซงในกระบวนการเรยนรทางวทยาศาสตรนนเรมตนดวยการสงเกตและระบปญหา แลวจงน าไปสการตงสมมตฐาน การทดลอง และการสรปผล ดงนนบคคลทมทกษะในการคดแกปญหากจะท าใหสามารถหาค าตอบหรอหาหนทางในการแกปญหาไดส าเรจ ส าหรบความหมายของการแกปญหาและการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร มนกการศกษาใหความหมายไวหลายทานดงน กลฟอรด (Guilford. 1967 : 7) ใหทศนะวาการคด เปนการคนหาหลกการโดยการแยกแยะคณสมบตของสงตาง ๆ หรอขอความจรงทไดรบแลวท าการวเคราะห เพอหาขอสรปอนเปนหลกการของขอความจรง ๆ นน รวมถงการน าหลกการไปใชในสถานการณทตางไปจากเดม เพยเจต (Piaget. 1969 : 58) ใหทศนะเกยวกบการคดไววา การคดหมายถงการกระท าสงตาง ๆ ดวยปญญา การคดของบคคลเปนกระบวนการใน 2 ลกษณะคอ เปนกระบวนการปรบเขาโครงสราง (Assimilation) โดยการจดสงเราหรอขอความจรงทไดรบใหเขากบประสบการณเดมทมอย

67

กบกระบวนการปรบเปลยนโครงสราง (Accommodation) โดยการปรบประสบการณเดมใหเขากบความจรงทไดรบรใหมบคคลจะใชการคดทงสองลกษณะนรวมกนหรอสลบกน เพอปรบความคดของตนใหเขากบสงเรามากทสด ผลของการปรบเปลยนการคดดงกลาวจะชวยพฒนาวธการคดของบคคลจากระดบหนงไปสวธการคดอกระดบหนงทสงกวา กาเย (Gagne.1970 : 63) ไดอธบายความหมายของการแกปญหาวา ความสามารถในดานการคดแกปญหาเปนรปแบบของการเรยนรอยางหนงทตองอาศยความคดรวบยอดเปนพนฐานการเรยน เปนการกระท าทมจดมงหมายเปนการเลอกเอาวธการหรอกระบวนการทเหมาะสมเพอน าไปสจดมงหมายทตองการนนโดยอาศยความรแจงหรอความหยงเหน(Insight) ในปญหาอยางถองแทเสยกอนจงจะแกปญหา กด (Good.1973 : 518) ไดแสดงความคดเหนวา วธการทางวทยาศาสตรกบการแกปญหาเปนเรองเดยวกน และไดอธบายวา การแกปญหาเปนแบบแผนหรอวธด าเนนการ ซงอยในสภาวะทมความยงยากล าบาก หรออยในสภาพทพยายามตรวจสอบขอมลทหามาได ซงมความเกยวของกบปญหา มการตงสมมตฐาน และการตรวจสอบสมมตฐานภายใตการควบคม มการรวบรวมเกบขอมลจากการทดลอง เพอหาความสมพนธนนวาจรงหรอไม

สกญญา ยตธรรมนนท (2539 : 11) ไดสรป ความสามารถในการคดแกปญหา วาเปนการแสดงความสามารถทางสมองจากการเรยนร การคดและวเคราะหขอมล จากประสบการณเดมแลวน ามาเขาสวธการหรอขนตอนในการศกษา เพอใหบรรลถงจดมงหมายทตองการนน

สมจต สวธนไพบลย (2541 : 38) กลาววา การคดเปนการน าปญญามาใช ปญญา คอเครองมอของการคด การคดสามารถทจะพฒนาได การคดและการเรยนรจะเกดขนไดอยางลกซงตอเมอผเรยนไดมโอกาสจดกระท ากบวตถหรอปรากฏการณตาง ๆ ดวยตนเอง

นารรตน ฟกสมบรณ (2541 : 48) ไดสรปวา ความสามารถในการคดแกปญหา เปนพฤตกรรมหรอคณลกษณะทบคคลเลอกกระท าหรอปฏบตในการหาทางออกกบปญหาหรอสถานการณตางๆทตองเผชญ มลกษณะเฉพาะเอกตบคคล เปนกจกรรมทเปนทงการแสดงความรความคด และเปนทกษะอยางหนงทตองฝกฝนและควรฝกใหกบนกเรยน ความสามารถในการคดแกปญหายงขนอยกบองคประกอบหลายดาน เชน ความร หรอประสบการณเดม ความสามารถทางสตปญญา เปนตน กระทรวงศกษา (2542 : 31) กลาววา การคด หมายถงกระบวนการท างานของสมองโดยใชประสบการณมาสมพนธกบสงเราและสภาพแวดลอมโดยน ามาวเคราะห เปรยบเทยบ สงเคราะหและประเมนอยางมระบบและเหตผล เพอใหไดแนวทางในการแกไขปญหาอยางเหมาะสม หรอสรางสรรคสงใหม

68

ประพนธศร สเสารจ (2541 : 103) ไดอธบายวา การคดแกปญหา หมายถง การคดพจารณาไตรตรองอยางพนจพเคราะหถงสงตางๆทเปนปมประเดนส าคญของเรองราวหรอสงตางๆ ทคอยกอกวนสรางความร าคาญ ความยงยากสบสนและความวตกกงวล โดยพยายามหาหนทางคลคลายสงเหลานนใหปรากฏ และหาหนทางขจดปดเปาสงทเปนปญหาทกอความร าคาญ ความวตกกงวล ความยงยากสบสน ใหหมดไปอยางมขนตอน กาญจนา ฉตรศรสกล (2544 : 57) สรปวา ความสามารถในการคดแกปญหา ผเรยนสามารถพฒนาไดจากหลายแนวทาง ทงนขนอยกบวธสอน การจดกจกรรมการเรยนการสอนทสงเสรมใหผเรยนไดมประสบการณในการคดแกปญหาอยางมหลกการและใหเหตผล การเรยนการสอนทนกเรยนสามารถคนพบองคความรดวยตนเอง เชน การท าแบบฝกกเปนกจกรรมอกลกษณะหนงทท าใหผเรยนมความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรได อดมลกษณ นกพงพม (2545 : 62) ไดใหความหมายของความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร หมายถง การน าความรทางวทยาศาสตรมาใชในการคดแกปญหาทพบ เพอใหบรรลจดหมายตามทตองการ อมาวชนย อาจพรม (2546 : 43) ไดใหความหมายของความสามารถในการคดแกปญหาหมายถง เปนกระบวนการคดแกปญหาทมแบบแผน มจดมงหมาย ซงอาศยความร ความเขาใจความคดและประสบการณเดมมาใชในการแกปญหาใหม สวทย มลค า (2547 : 15) ไดใหความหมายของการคดแกปญหา หมายถง ความสามารถทางสมองในการขจดสภาวะความไมสมดลทเกดขน โดยพยายามปรบตวเองและสงแวดลอมใหผสมกลมกลนกลบเขาสสภาวะสมดลหรอสภาวะทเราคาดหวง

ชตมา ทองสข (2547 : 27) ไดสรปความหมายค าวา ความสามารถในการคดแกปญหาวาหมายถง ความสามารถทางสตปญญา ทตองอาศยการเรยนรจากประสบการณเดมมาแกปญหาทประสบใหม ยงปญหาสลบซบซอนยงอาศยการคดมาก โดยมการคดแกปญหาทเปนระบบหรอแบบแผนวธการทจะท าใหการคดแกปญหาบรรลผล

ดรณ พรายแสงเพชร (2548 : 32) ไดสรปวา ความสามารถในการคดแกปญหา เปนความสามารถในการใชความร ความคด ของผเรยนแกปญหาทพบ จากความหมายขางตน สรปไดวา การคดเปนพฤตกรรมภายในทเกดจากกระบวนการท างานของสมอง มลกษณะเปนทงกระบวนการและผลผลต ซงมลกษณะทตอเนองกน แยกจากกนไมไดและกระบวนการคดยงสามารถอธบายไดวา เปนการใชวธคดและทกษะการคด สวนผลผลตเปนผลทเกดจากการใชการคดมาแกปญหา และความสามารถในการคดแกปญหา เปนความสามารถในการใชความรความคดของผเรยนแกปญหาทพบเพอใหบรรลจดหมายตามทตองการ

69

4.2 กรอบของการคด จากการสงเคราะหขอมลและอาศยความรเกยวกบการคดทมอยจ านวนมากมายสามารถ

จดกลมได 3 กลมใหญ ดงน (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. 2540 : 12) 1. ทกษะการคด หมายถงความสามารถในการแสดงออก หรอแสดงพฤตกรรมของการ

ใชความคด เชน การสงเกตการณเปรยบเทยบ การจ าแนกแยกแยะ ขยายความ จดกลม ฯลฯ 2. ลกษณะการคด หมายถง ค าทแสดงลกษณะของการคดซงใชในลกษณะเปนค า

วเศษณ เชน คดกวาง คดไกล คดรอบคอบ ซงค าไมไดแสดงออกถงพฤตกรรมโดยตรง แตสามารถแปลความไปถงพฤตกรรมหรอการกระท าประการใดประการหนง หรอหลายประการรวมกน เชน คดคลองหมายถง พฤตกรรมทบอกการคดไดจ านวนมากในเวลาทรวดเรว คดหลากหลายไดจ านวนมากในเวลาทรวดเรว คดหลากหลาย หมายถง พฤตกรรมสามารถบอกลกษณะคดทมรปลกษณะ รปแบบทหลากหลาย แตกตางกน ไปจดเปนการคดขนกลาง

3. กระบวนการคด หมายถง การคดทมความสลบซบซอนสงขน ซงตองมพนฐานดานทกษะความคดหลาย ๆ ดานมาผสมผสานกน กระบวนการคดจงมขนตอนและมความแยบยล จงท าใหพบแนวทางในการแกปญหา หรอค าตอบของความคดแตละครง กระบวนการคดถอเปนการคดขนสงประกอบดวย การคดทมวจารณญาณ คดแกปญหา คดรเรมสรางสรรค คดรวบยอด คดตดสนใจ

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2540 : 15-17) จดมตของการคดไว 6 ดาน เพอใชเปนกรอบความคดในการพฒนาความสามารถทางการคดของเดกและเยาวชน ซงมตของการคดทง 6 ดาน ไดแก

1. มตดานขอมลหรอเนอหาทใชในการคด ในการคด บคคลไมสามารถคดโดยไมมเนอหาของการคดได เพราะการคดเปน

กระบวนการในการคด จงตองมการคดอะไรควบคไปกบการคดอยางไร 2. มตดานคณสมบต ทเอออ านวยตอการคด ในการพจารณาเรองใด ๆ โดยอาศยขอมลตาง ๆ คณสมบตสวนตวบางประการ

มผลตอความคด และคณภาพของการคด เชน คนมใจกวาง ยอมยนดทจะรบฟงขอมลจากหลายฝายจงอาจไดขอมลมากกวาคนไมยอมรบฟง ความรอบคอบ ความอยากรอยากเหน ความขยน ความมนใจในตนเองจะชวยสงเสรมการคดใหมคณภาพขน

3. มตดานทกษะการคด บคคลจ าเปนตองมทกษะพนฐานหลายประการในการด าเนนการคด เพอพฒนา

เปนทกษะความคดขนสง

70

4. มตดานลกษณะการคด ลกษณะการคดเปนประเภทของการคดทแสดงลกษณะเฉพาะชดเจน ลกษณะ

การคดแตละลกษณะจะตองอาศยทกษะพนฐานบางประการและมกระบวนการหรอขนตอนในการคดไมมากนก

5. มตดานกระบวนการคด กระบวนการคด เปนการคดทประกอบไปดวย ล าดบขนตอนในการคด ซงจะม

มากนอยขนอยกบความจ าเปนของการคดแตละลกษณะ 6. มตดานการควบคมและประเมนการคดของตนเอง หมายถง การรตวถงความคดของตนเองในการกระท า หรอประเมนความคดของ

ตนเองและใชความรนนควบคมหรอปรบการกระท าของตนเอง บคคลทมความตระหนกและประเมน ความคดของตนเองได จะสามารถปรบปรงกระบวนการคดของตนใหดยงขน

4.3 ลกษณะของการคดแกปญหา เฮสเตอร(ดรณ พรายแสงเพชร. 2548 : 33 ; อางองจาก Heater. 1994) กลาวถงการคด

วาเปนกระบวนการหนงของการแกปญหาลกษณะของการคดจะม 4 กระบวน ดงตอไปน คอ

1. การรบรและการจ าได รบรโดยผานทางผสสะและในเรองของการจ า จะจ ารปแบบตางๆทมความหมายและเขาใจ

2. การจดระบบขอมล ทกษะทใชในการจดระบบการคด คอ การจด จ าแนกขอมลเปนหมวดหม การเรยงล าดบขอมลอยางตอเนอง และการจดล าดบขอมลจากประสบการณ

3. การเกบ การดงออกมา และการปรบเปลยนขอมล ประสบการณตางๆทผานการรบร และจดระบบขอมลมาแลวจะเกบไวในความจ าทสามารถดงกลบมาใชไดอก

4. การใชเหตผล การคดจะชวยใหคนหาวธตางๆทมเหตผลและดกวาในการแกปญหา

การสอนทกษะการคดตามแนวคดของ เพยเจต แบงออกเปน 3 ระดบ ดงน คอ 1. ทกษะทเออตอการเรยน เดกระดบกอนประถมศกษาถงชนประถมศกษาปท 3

เดกระดบนตองการประสบการณจากสอวสดของจรง ซงจ าเปนตอการคดและตดสนใจอยางมเหตผล ท านายสงทจะเกดขนและการคดแกปญหา

2. ทกษะกระบวนการ เดกชนประถมศกษาปท 4-6 ทกษะการคดในขนนเดกจะมกระบวนการคดและสรางความคดรวบยอดไปพรอมกน วธการสอนแบบสบสวนเสาะหาความรจะพฒนาการคดของเดก จากการคดผานสงทเปนรปแบบไปหาการคดอยางมเหตผลในระดบทสงขน

71

3. ทกษะการคดอยางมเหตผล ส าหรบเดกชนมธยมศกษาปท1-6 คดแบบนามธรรมและอยางมเหตผล เดกมทางเลอกหลากหลายในการพจารณาตดสนใจ หรอมวธการแกปญหาอยางมประสทธภาพ การสอนทกษะการคดมกสอนควบคกนไปกบกระบวนการแกปญหา

การคดแกปญหา เปนพนฐานส าคญของการคดแบบอนๆ การคดแกปญหาเปนสงจ าเปนส าหรบการด าเนนชวตอยในสงคมของมนษย เนองจากจะตองใชการคดเพอแกปญหาทเกดขนตลอดเวลา ทกษะการคดแกปญหา เปนทกษะทเกยวของและมประโยชนตอการด ารงชวตทยงยากซบซอนไดเปนอยางด ผทมทกษะการคดแกปญหาจะสามารถเผชญกบภาวะสงคมทเครงคดไดอยางเขมแขง ทกษะการคดแกปญหาจงไมใชเปนเพยงการรจกคดและรจกการใชสมองหรอเปนทกษะทมงพฒนาสตปญญาแตเพยงอยางเดยว แตยงเปนทกษะทสามารถพฒนาทศนคต วธคด คานยม ความร ความเขาใจในสภาพการณของสงคมไดดอกดวย(ประพนธศร สเสารจ. 2541:103 ; อางองจาก Eberle & Slanish.1996)

สรปไดวา การคดแกปญหา มลกษณะเปนกระบวนการหรอทกษะทมความส าคญตอ มนษยทตองใชในการแกปญหาในการด าเนนชวต และยงเปนพนฐานของการคดทงมวล ดงนนการสอนการคดแกปญหาจงเปนสงทจ าเปนอยางยงทจะตองท า เพอเตรยมเดกและเยาวชนใหมทกษะการคดทจ าเปนในการใชชวตอยในสงคมไดอยางมประสทธภาพ

4.4 กระบวนการแกปญหาทางวทยาศาสตร การแกปญหาเปนกระบวนการทมหลกการและขนตอนอยางมระบบระเบยบ ตองใชความคดอยางซบซอน เพอมองปญหาไดหลายแงหลายมมหลายวธการ แลวเลอกวธการทดทสดททกคนยอมรบไปใชในการแกปญหา ท าใหผลทเกดขนมประสทธภาพอยางแทจรง ซงหลกการและขนตอนในการแกปญหาทางวทยาศาสตรนนไดมผทเสนอขนตอนการแกปญหาไวดงน

บลม (มนสนนท สระทองเทยน. 2548 : 29 ; อางองจาก Bloom.1956 : 122) ไดเสนอขนตอนการคดแกปญหาไวดงน

1. เมอผเรยนพบปญหา ผเรยนจะคดคนหาสงทเคยพบเหนและเกยวของกบปญหา 2. ผเรยนจะใชผลจากขนทหนงมาสรางรปแบบของปญหาขนมาใหม 3. จ าแนกแยกแยะปญหา 4. การเลอกใชทฤษฎ หลกการ ความคด และวธการทเหมาะสมกบปญหา 5. การใชขอสรปของวธการแกปญหา 6. ผลทไดจากการแกปญหา

72

กลฟอรด (Guilford. 1971) ไดก าหนดล าดบขนตอนการแกปญหาไว 5 ขน คอ 1. ขนการเตรยมการ หมายถง การตงปญหาหรอคนพบวาปญหาทแทจรงของ

เหตการณคออะไร 2. ขนการวเคราะหปญหา หมายถง การพจารณาดวามสงใดบางทเปนสาเหต

ส าคญของปญหา 3. ขนเสนอแนวทางในการแกปญหา หมายถง การหาวธการแกปญหาซงตรงกบ

สาเหตของปญหาแลวแสดงออกมาในรปของวธการแกปญหา 4. ขนตรวจสอบผล หมายถง การเสนอเกณฑเพอตรวจสอบผลลพธทไดจากการ

เสนอวธการแกปญหา ถาพบวาผลลพธทไดยงไมใชผลทถกตอง กตองมวธการเสนอปญหาใหมจนกวาจะไดผลลพธทถกตอง

5. ขนการน าไปประยกตใหม หมายถง การน าวธการแกปญหาทถกตองไปใชในโอกาสขางหนา เมอพบกบเหตการณทเปนปญหาคลายคลงกบปญหาทผานมาแลว

ดวอ (กงฟา สนธวงษ ; และคณะ. 2529 : 5-6 ; อางองจาก Dewey. 1971:139) ไดเสนอวธการแกปญหาทเรยกวา Dewey ’s Problem Solution มขนตอนตอไปน

1. การรบรและเขาใจปญหา เมอมปญหาเกดขน คนสวนใหญจะตองพบกบความตรงเครยด ความสงสย และความยากล าบากทจะตองพยายามแกไขปญหานนใหหมดไปในขนตนผพบปญหาจะตองรบรและเขาใจในตวปญหานนกอน

2. การระบปญหาและแจกแจงลกษณะของปญหา ปญหาทเกดขนจะมลกษณะแตกตางกนมระดบความยากงายทจะแกไขไดตางกน จงตองพจารณาสงตอไปน

2.1 มตวแปรหรอตนเหตหรอองคประกอบอะไรบาง 2.2 มอะไรบางทจะตองท าการแกไขปญหา 2.3 ตองขจดการมองปญหาในวงกวางออกไป โดยใหมองเฉพาะสงทเกดขน

เพอทจะแกปญหาไปทละตอน 2.4 ตองรจกถามค าถามทจะเปนกญแจน าไปสการแกปญหา 2.5 พยายามดเฉพาะสงทเกยวของกบปญหาจรงๆ บางครงอาจมสงทเรามองไม

เหนชดทเปนตวกอปญหา ถาขจดสงนนไดกจะแกปญหาได 3. การรวบรวมขอเทจจรงเกยวกบปญหาเพอการตงสมมตฐาน

3.1 จะมวธการหาขอเทจจรงเกยวกบปญหานนไดอยางไร ใครจะเปนผใหขอมลเหลานน

3.2 สรางสมมตฐานหรอค าถามทอาจเปนไปไดเพอชวยแกปญหา

73

4. การเลอกวธแกปญหา หลงจากทไดน าความคดวาจะแกปญหาไดอยางไรแลวกลองพจารณาดวาจะใชวธใดบาง

5. การทดลองน าเอาวธการแกปญหามาใช กมลรตน หลาสวงษ (2523 : 260) ไดกลาวถงวธการในการคดแกปญหาวาขนอยกบ

ประสบการณและสถานการณของปญหาทเกดขนดงน 1. การคดแกปญหา โดยการใชพฤตกรรมแบบเดยวโดยไมมการเปลยนแปลงคด

แกปญหา เมอประสบปญหาจะไมมการไตรตรองหาเหตผล ไมมการพจารณาสงแวดลอมเปนการจ าและเรยนแบบพฤตกรรมเดมทเคยคดแกปญหาได

2. การคดแกปญหาแบบลองผดลองถก เปนการคดแกปญหาแบบเดาสมโดยการลองผดลองถก

3. การคดแกปญหา โดยการเปลยนแปลงความคด ซงเปนพฤตกรรมภายใน ยากแกการสงเกต คอการหยงเหน ซงขนอยกบการรบรและประสบการณเดมของแตละคน

4. การคดแกปญหา โดยวธการทางวทยาศาสตร การคดแกปญหาในระดบน ถอวาเปนระดบสงสดและใชไดผลดทสด โดยเฉพาะอยางยงในการคดแกปญหาทยงยากซบซอน มขนตอนโดยสงเขปดงน

4.1 การพจารณาปญหา โดยการสงเกต คด และจ า 4.2 การตงสมมตฐานจากประสบการณเดมตาง ๆ 4.3 การทดสอบสมมตฐาน 4.4 คงสมมตฐานทถกไว แตถาผดใหตดสมมตฐานเดมทง ยอนกลบพจารณา

ปญหาแลวตงสมมตฐานใหม จากนนกด าเนนการทดสอบสมมตฐานทตงขนใหม 4.5 การน าสมมตฐานทดทสดไปใช อาจเปนการใชทงหมดหรอประยกตใชเฉพาะ

บางสวนทเหมาะสมกบสภาพปญหา ซงเปนวธคดแกปญหาทเหมาะสม เพราะท าใหนกเรยนรจกไตรตรองหาเหตผลทเกดขนในแตละปญหา

ทบวงมหาวทยาลย (2525 : 232 - 234) ยงกลาวไววาขนตอนในการคดแกปญหานนอาจแจกแจงไดมากกวาไดมากหรอนอยกวา 4 ขนตอน คอ

1. การระบปญหา สงทส าคญในขนนกคอ ความสนใจทมตอสงทพบเหนซงเกดเนองจากความอยากรอยากเหน และทกษะในการสงเกต

2. การตงสมมตฐาน เปนการคาดคะเนค าตอบทอาจเปนไปได ซงในทางวทยาศาสตร เรยกวา สมมตฐาน

74

3. การทดลอง เปนการก าหนดวธการคดแกปญหา โดยอาศยทกษะในการควบคมตวแปร การสงเกต และเจตคตทางวทยาศาสตร

4. การสรปผลการทดลอง เปนการแปลความอธบายความหมายของขอมลเพอหาความสมพนธระหวางขอมลทไดกบสมมตฐานทตงไว

สมจต สวธนไพบลย (2527 : 8) ไดกลาววา การแกปญหามวธการทใชในการคนควาหาค าตอบจะมมากมายหลายวธ เชน วธลองผด – ลองถก วธคดกลบไปกลบมา แตทนยมน ามาใชฝกฝนนกเรยนใหเปนคนชางเสาะแสวงหาความรเยยงนกวทยาศาสตร ไดแกวธการทางวทยาศาสตรมล าดบขนตอนใหญ ๆ คอ

1. ขนระบปญหา 2. ขนตงสมมตฐาน 3. ขนพสจนหรอทดลอง 4. ขนสรปผลและน าไปใช

กรมวชาการ (2546 : 221 - 223) ไดเสนอกระบวนการแกปญหาไว 4 ขนตอน ดงน

1. ท าความเขาใจปญหา 2. วางแผนแกปญหา 3. ด าเนนการแกปญหาและประเมนผล 4. ตรวจสอบการแกปญหา

เวยร (มนสนนท สระทองเทยน. 2548 : 29 ; อางองจาก Weir.1974 : 16 -18) ไดกลาววาเทคนคการแกปญหาทน าไปประยกตในวธการแกปญหาทน ามาอภปรายกนในทางวทยาศาสตรการแกปญหาขนอยกบความเกยวของกบการคดและประสบการณการเรยนรซงจ าเปนอยางยงทจะตองฝกฝนคนใหมความพยายามในการแกปญหาและการพฒนาทกษะในการแกปญหาทเขาประสบในชนเรยนและชวตประจ าวน นอกจากน เวยร ยงไดกลาววาทศนคต ความอยากรอยากเหน การตดสนใจ การเปดใจยอมรบการก าหนดเปาหมายและความซอสตย สงเหลานถกน ามาเชอมโยงกน โดยความคดทเปนวทยาศาสตร ต าราทางดานวทยาศาสตรหลายเลมไดกลาวถงวธการทางวทยาศาสตรทใชในการแกปญหาและการศกษาคนควา ซงอาศยการสงเกตอยางรอบคอบและการวดทถกตอง การนยามปญหาขนดวยความสมพนธของขอเทจจรงทเกยวของกบปญหาทไดรวบรวมไว และตงสมมตฐานขนเพออธบายปญหาอยางคราวๆ ส าหรบการแกไขปญหานนบางครงตองอาศยขอมลทถกตองมาชวยเสรมดงนนการทดลองจงจ าเปนทจะตองน ามาใชในการแกปญหา ซงจะตองเตรยมไวเพอใหเหมาะสมในการเกบขอมลและผลลพธทจ าเปนในการตความหมายตอไป และเมอค าถามเกดขน การด าเนนการ

75

เพอทจะตอบค าถามกคอการใชวธการทางวทยาศาสตร ซงวธการทางวทยาศาสตรสามารถใชแกปญหาไดอยางประสบผลส าเรจตลอดมาและการเรยนวทยาศาสตรนนเวลาสวนใหญถกใชไปในกจกรรมแกปญหา การเนนอยางสม าเสมอในเรองเทคนคของการแกปญหา สามารถชวยใหนกเรยนมความเชอมนวาการคดคอทกษะซงสามารถพฒนาและปรบปรงไดหากรวามวธการอยางไร ขณะทนกเรยนไดพบปญหาทยงยากและนาพศวง เขาจะเกดความระมดระวงมากยงขนโดยเฉพาะรปแบบการคด ทงจดดและจดดอยของ วธการคดรวมถงการคดอยางเปนระบบ ซงสงเหลานเปนสาเหตท าใหเกดความส าเรจหรอความลมเหลวตอการแกปญหาส าหรบ เวยร ไดเสนอขนตอนในการแกปญหาไว 4 ขนตอน ดงน

1. ขนในการเสนอปญหา 2. ขนในการวเคราะหปญหา 3. ขนในการเสนอวธคดแกปญหา 4. ขนในการตรวจสอบผลลพธ

สรปไดวา วธการและขนตอนการแกปญหาทจะกอใหเกดผลส าเรจในการแกปญหานน ผแกปญหาตองเขาใจปญหาทเผชญอยอยางถองแท และใชความคดพจารณาหาขอมลทเกยวของกบปญหาอยางรอบคอบ เพอใหมแนวทางในการหาวธแกปญหาไดอยางถกตองสอดคลองกบจดประสงคทก าหนดไว สอดคลองกบแนวคดของเวยร ผวจยจงสนใจน าขนตอนการแกปญหาของเวยร มาศกษาความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยน

4.4 การเรยนการสอนกบความสามารถในการคดแกปญหา

ความสามารถในการคดแกปญหาของแตละบคคลนนจะแตกตางกน ขนอยกบวาบคคลนนจะแกปญหาดวยวธใด นอกจากจะเลอกใชวธการแกปญหาแลวการการแกปญหายงขนอยกบระดบของสตปญญา ความร อารมณ ประสบการณ ตลอดจนไดรบการจงใจดหรอไมเพยงใด ซงสงเหลานเปนปจจยส าคญตอความสามารถในการคดแกปญหา วธการคดแกปญหานนไมมขนตอนทแนนอนตายตวเสมอไป ดงนนการเรยนการสอนจงเปนสวนหนงทจะชวยพฒนาปจจยตาง ๆ อนจะสงผลใหความสามารถในการคดแกปญหาของนกเรยนดขนได สอดคลองกบ เดรสเซล (Dressel. 1995 : 418 -420) และแครอล (Caroll. 1964 : 76) อธบายวา การคดแกปญหาตองมการฝกอยเสมอ มใชคดแกปญหาเฉพาะวชาวทยาศาสตร นกเรยนมความสามารถในการคดแกปญหาการเรยนไดยอมคดแกปญหาอน ๆ ไดเชนกน ครควรมวธการชวยฝกนกเรยนใหมความสามารถในการคดแกปญหาสายหยด สมประสงค (2523 : 67 - 90) กลาวถงการจดสภาพการณภายนอกตาง ๆ เพอยวยใหผเรยนเกดความสามารถในการคดแกปญหา ดงน

76

1. จดสถานการณทเปนสถานการณใหม ๆ และวธการแกปญหาหลาย ๆ วธใหผเรยนไดฝกฝน

2. ปญหาทผสอนหยบยกมานนควรเปนปญหาใหมทผเรยนยงไมเคยประสบมากอนแลวกควรเปนปญหาทไมพนวสยของผเรยน

3. การฝกแกปญหา ผสอนควรแนะน าใหผเรยนไดตปญหาใหแตกกอน วาเปนปญหาเกยวกบอะไร

4. จดบรรยากาศการเรยนการสอน ซงสภาพภายนอกของผเรยนใหเปนไปในลกษณะเปลยนแปลงไดไมตายตว และสรางความเปนกนเองกบผเรยน

5. ใหโอกาสผเรยนไดคดเสมอ 6. การฝกฝนการแกปญหา ผสอนไมควรบอกวธการแกปญหาตาง ๆ เพราะถาบอก

ใหแลวจะไมไดใชกลยทธการคดแกปญหา สมจต สวธนไพบลย (2541 : 91 - 92) กลาววา การทจะแกปญหาตาง ๆ ได ผสอน

จะตองจดสภาพการณตาง ๆ เพอยวยใหผเรยนไดใชกระบวนการในการแกปญหา เชน 1. จดสถานการณทเปนสถานการณใหม ๆ และมวธการแกปญหาไดหลาย ๆวธมา

ใหผเรยนฝกฝนในการแกปญหาใหมาก ๆ 2. ปญหาทไดหยบยกมาใหผเรยนไดฝกฝนนน ควรเปนปญหาใหมทผเรยนยงไมเคย

ประสบมากอน ควรเปนปญหาทไมเกนความสามารถของผเรยน หรอกลาวอกนยหนงปญหานนตองอยในกรอบของทกษะกระบวนการทางเชาวปญญาของผเรยน

3. การฝกแกปญหานนผสอนควรจะไดแนะใหผเรยนไดวเคราะหปญหาวาเปนปญหาเกยวกบอะไรและถาเปนปญหาใหญกแตกออกไปเปนปญหายอย ๆ แลวคดปญหายอยแตละปญหาและเมอแกปญหายอยไดหมดทกขอกเทากบแกปญหานนไดเอง

4. จดบรรยากาศของการเรยนการสอนหรอจดสงแวดลอมทางการเรยนใหเปลยนแปลงไดไมตายตว ผเรยนกจะเกดความรสกวา เขาสามารถคดคนเปลยนแปลงอะไรไดบางในบทบาทตาง ๆใหโอกาสผเรยนไดคดอยเสมอ

5. ฝกฝนแกปญหาหรอการแกปญหาปญหาใด ๆ กตาม ผสอนไมควรบอกวธการแกปญหาใหตรง ๆ เพราะถาบอกใหแลว ผเรยนจะไมไดใชยทธศาสตรการคดของตนเอง

ส าราญ วงนราช (2542 : 41) ไดสรปแนวทางในการจดการเรยนการสอนในกระบวนการการแกปญหา ดงน

1. สอนใหนกเรยนเขาใจในความหมาย และประเภทของการแกปญหา

77

2. สอนใหนกเรยนเขาใจในเทคนคการแกปญหาแบบขนตอนเดยว และฝกใหนกเรยนใชเทคนคดงกลาวซงไดแก การคดถอยหลง การท าปญหาใหงายลง การพจารณาปญหาโดยรวมและเฉพาะการสมและลองผดลองถก การใชกฎ การใชค าใบ การใชวธผาครง การสรางตาราง หรอกราฟ การสรางแบบจ าลอง และการแสดงทาทางประกอบ

3. สอนใหนกเรยนเขาในขนตอนในการแกปญหาแบบหลายขน และฝกใหใชขนตอนดงกลาวแกปญหาซงไดแก ส ารวจปญหา ระบปญหา หาทางแกไขทหลากหลาย เลอกทางทคดวาดทสด ออกแบบวธการและขนตอนในการแกปญหา เลอกการออกแบบทดทสดมาใช รวบรวมผล และตความการแกปญหา และประเมนผลการแกปญหา

กรมวชาการ (2546 : 221) กลาววา การเรยนการสอนวทยาศาสตรมจดมงหมายประการหนงคอเนนใหนกเรยนไดฝกแกปญหาตางๆโดยผานกระบวนการคดและปฏบตอยางมระบบผลทไดจากการฝกจะชวยใหนกเรยนสามารถตดสนใจแกปญหาตางๆดวยวธการคดอยางสมเหตสมผล โดยใชกระบวนการหรอวธการ ความร ทกษะตางๆและความเขาใจในปญหานนมาประกอบกนเพอเปนขอมลในการแกปญหา

สวทย มลค า (2547 : 20) กลาววา ความสามารถในการคดเเกปญหาของนกเรยนนนจะแตกตางกน นกเรยนแตละคนจะมความสามารถในการคดแกปญหาไดดหรอไมขนอยกบความรประสบการณ สตปญญา ตลอดจนการไดรบการจงใจดหรอไมเพยงใด ซงปญหาดงกลาวจะสงผลตอความสามารถในการคดแกปญหาทงสน ส าหรบวธการแกปญหานนอาจจะไมมขนตอนทแนนอนตายตวเสมอดงนน ในการจดการเรยนรจงเปนสวนหนงทจะชวยพฒนาปจจยตางๆ อนจะสงผลให ความสามารถในการแกปญหาของนกเรยนดขน

จากทกลาวมาสรปไดวา แนวการจดการเรยนการสอนจะตองเนนใหนกเรยนเกดทกษะกระบวนการคดแกปญหาอยเสมอ ดวยวธการทหลากหลาย และมการจดบรรยากาศหรอสภาพแวดลอมทเออตอการจดการเรยนร ซงจะท าใหผเรยนเกดการอยากรอยากเรยนและเกดทกษะ สามารถน าไปใชในชวตประจ าวน

4.5 งานวจยทเกยวของกบความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร

งานวจยในประเทศ อญชลพร เตชะศรนกล (2535 : บทคดยอ) ไดศกษาการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการ

เรยน วชาวทยาศาสตรและความสามารถ ในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทเรยนโดนใชชดการสอนวชาวทยาศาสตร ดวยยทธวธการตดสนใจกบการสอนตามคมอคร ผลการวจยพบวา ความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนทเรยนโดยใชชด

78

การสอนวทยาศาสตรดวยยทธวธการตดสนใจกบนกเรยน ทรบการสอนตามคมอครแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

สภาวรรณ ดานสกล (2539 : บทคดยอ) ไดศกษาเปรยบเทยบความสามารถในการคดแกปญหา และการพงตนเองของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทเรยนโดยการสอนกจกรรมตามวธการทางวทยาศาสตรกบการสอนตามคมอการจดกจกรรม กลมตวอยาง 60 คน แบงเปนกลมทดลอง 30 คน ไดรบการสอนโดยชดกจกรรมตามวธการทางวทยาศาสตร และกลมควบคม 30 คน ไดรบการสอนตามคมอการจดกจกรรม ใชเวลาทดลองกลมละ 16 คาบ คาบละ 50 นาท พบวา ความสามารถในการคดแกปญหาของนกเรยนทไดรบการสอนโดยใชชดกจกรรมตามวธการทางวทยาศาสตรกบนกเรยนทไดรบการสอนตามคมอการจดกจกรรมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

หทยรช รงสวรรณ (2539 : บทคดยอ) ไดศกษาผลของการสอนโดยใชแผนทมโนมตทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรกายภาพชวภาพดานมโนมต และความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 กลมตวอยาง 60 คน แบงเปน 2 กลมๆละ 30 คน กลมทดลองสอนโดยใชแผนทมโนมต กลมควบคมสอนตามคมอคร ใชเวลาทดลอง 24 คาบ คาบละ 50 นาท พบวาผลสมฤทธดานมโนมตทางวทยาศาสตรเกยวกบการจ าแนก ความสมพนธ และทฤษฎ และความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนทง 2 กลม แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

นารรตน ฟกสมบรณ (2541 : 100) ไดศกษาการใชชดสงเสรมศกยภาพทางวทยาศาสตรในการพฒนาความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร และบคลกภาพนกวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ผลการศกษาพบวานกเรยนทไดรบการสอนโดยใชชดสงเสรมศกยภาพนกวทยาศาสตรกบการสอนโดยใชแบบฝกกจกรรมวทยาศาสตร มความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต

หนงนช กาฬภกด (2543 : บทคดยอ) ไดท าการศกษาการเปรยบเทยบความสามารถในการคดระดบสงและผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการสอนโดยใชชดกจกรรมวทยาศาสตรแบบปฏบตการตามแนวคอนสตรคตวซมกบการสอนตามคมอคร ผลการศกษาปรากฏวา ความสามารถในการคดระดบสงดานการแกปญหาทางวทยาศาสตร ของนกเรยนทไดรบการสอนโดยใชชดกจกรรมวทยาศาสตรแบบปฏบตการตามแนวคอนสตรคตวซมกบการสอนตามคมอครแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 นอกจากนแลวความสามารถในการคดระดบสงดานการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนทไดรบการสอนโดยใชชดกจกรรมวทยาศาสตรแบบปฏบตการตามแนวคอนสตรคตวซมกบการสอนตามคมอครแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

79

อดมลกษณ นกพงพม (2545 : บทคดยอ) ไดศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทไดรบการสอนโดยใชชดฝกกระบวนการคดกบการสอนโดยใชผงมโนมต ผลการวจยพบวา นกเรยนทไดรบการสอนโดยใชชดฝกกระบวนการคดกบการสอนโดยใชผงมโนมต มผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต

ชตมา ทองสข (2547 : บทคดยอ) ไดศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทใชแบบฝกทกษะการทดลอง กลมตวอยางจ านวน 30 คน ใชแบบแผนการวจยแบบ One Group Pretest – Posttest Design พบวาผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนหลงเรยนสงขนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

มนสนนท สระทองเทยน (2548 : 51) ไดท าการศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทไดรบการสอนแบบคอมพวเตอรชวยสอน ผลการศกษาปรากฏวา นกเรยนทไดรบการสอนแบบคอมพวเตอรชวยสอนมผลสมฤทธการเรยนทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงขนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 นอกจากนยงพบวานกเรยนทไดรบการสอนแบบคอมพวเตอรชวยสอนมความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงขนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

ดรณ พรายแสงเพชร (2548 : บทคดยอ) ไดศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทไดรบการสอนแบบการแกปญหาโดยใชสารสนเทศ กลมตวอยางจ านวน 40 คน ใชแบบแผนการวจยแบบ One Group Pretest – Posttest Design พบวาผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

งานวจยตางประเทศ นาบอร (Nabor.1975 : 3241 - A) ไดศกษาความสามารถในการแกปญหาและ

ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนในระดบเกรด 5 และเกรด 6 โดยใชแบบทดสอบ lowa test of Education Progress:Science วดความสามารถในการแกปญหา และใชแบบทดสอบ lowa test of Basic Skills From 5 วดผลสมฤทธทางการเรยน พบวานกเรยนทมผลสมฤทธทางการเรยนสง จะมความสามารถในการแกปญหาไดดกวานกเรยนทมผลสมฤทธทางการเรยนต า

ชอว (Shaw. 1977 : 5337 - A) ไดศกษาถงวธการฝกกระบวนการทางวทยาศาสตรในการแกปญหาทสามารถสงผลถงทกษะการแกปญหาในวชาวทยาศาสตรและสงคมศกษา โดยฝก

80

กระบวนการแกปญหาทางวทยาศาสตร ใหกลมทดลอง กลมควบคมไมไดฝกเปนเวลา 24 สปดาหแลวน าเครองมอดานวทยาศาสตรและสงคมศกษาใชทดสอบพบวา กลมทดลองมคะแนนสงดานทกษะการแกปญหาทางวทยาศาสตรและสงคมศกษาอยางมนยส าคญทางสถต ซงแสดงวา ทกษะการแกปญหาสามารถสอนโดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตร และกระบวนการนนสามารถถายทอดไปยงเนอหาวชาสงคมศกษาได

ฮอลโลเวล (Hoolowell. 1977 : 57) ไดท าการศกษากระบวนการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร 7 ขนตอน คอ ความเขาใจในปญหา การระลกถงขอเทจจรง การรวบรวมขอเทจจรงการตรวจสอบผล การตรวจสอบวธการแกปญหา การคดคานหรอการยอมรบวธการคดแกปญหาพบวา นกเรยนทแกปญหาไดส าเรจมคะแนนเฉลยสงกวานกเรยนทแกปญหาไมส าเรจ และกระบวนการคดแกปญหาสอดคลองกบขนตอนการคดขนทหนงถงรอยละ 85

ฮอบคนส (Hopkins. 1985 : 2790) ไดศกษารปแบบของหองเรยนทสงผลตอทกษะการแกปญหาของนกเรยน พบวา จะตองเปนหองเรยนทมขาวสารนาสนใจไดอาน ไดทดลองวเคราะหขาวอยเสมอ มภาพอปกรณหรอสญลกษณทเคยกลาวจากขาวสารนน และนกเรยนมโอกาสถกเถยงตามความคดของตนเองอยางมอสระเมอไดพบเหนสงเหลานน จงจะสงผลตอทกษะการแกปญหาของนกเรยน

ฮเวอร (Hoover. 1999 : CD-ROM)ศกษาผลของรปแบบการเรยน 3 แบบ ทมตอความสามารถในการแกปญหาและความสามารถในการระลกได โดยท าการทดลองกบนกเรยน 3 กลม กลมแรกเรยนดวยการอธบายทใชตวอกษรอยางเดยว กลมทสองเรยนดวยการอธบายทใชตวอกษรและตารางกลมทสามเรยนดวยการอธบายทใชตวอกษรและแผนผงทเปนระบบ ใชเนอหาเรองกลโคส พบวาความสามารถในการแกปญหาไมแตกตางกน

จอยล(Jolly. 1999 : CD-ROM)ท าการศกษาผลของการใชแผนผงมโนมตทมตอความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร กลมตวอยางเปนนกเรยนเกรด 6 แบงเปนกลมทดลองและกลมควบคม กลมทดลองไดใชวธสอนโดยใชแผนผงมโนมต กลมควบคมไดรบการสอนตามปกต ท าการทดสอบกอนการเรยนและใชเวลาทดลอง 4 สปดาห จากนนทดสอบหลงการเรยนพบวาความสามารถในการแกปญหาของนกเรยนกลมทดลองสงกวากลมควบคม และไมพบความแตกตางระหวางเพศหญงและเพศชายในเรองความสามารถในการแกปญหา

จากผลการวจยขางตนพอสรปไดวา ความสามารถในการแกปญหาสามารถพฒนาผเรยนไดจากการจดกจกรรมการเรยนการสอนทสงเสรมใหผเรยนไดมประสบการณในการคดแกปญหาอยางมหลกการและมเหตผล จดกจกรรมการเรยนการสอนอยางหลากหลาย ใหยวย ทาทาย ทจะท าใหผเรยนใชความสามารถในการพฒนาการดานสตปญญาไดอยางเตมท

81

บทท 3 วธด าเนนการศกษาคนควา

ในการวจยครงนผวจยไดด าเนนการตามขนตอน ดงน

1. การก าหนดประชากรและกลมตวอยาง

2. การสรางเครองมอทใชในการวจย

3. การเกบรวบรวมขอมล

4. การจดกระท าขอมลและการวเคราะหขอมล

การก าหนดประชากรและกลมตวอยาง ประชากร

ประชากรทใชในการวจย เปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน ต าบลบอเงน อ าเภอลาดหลมแกว จงหวดปทมธาน ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 จ านวน 2 หองเรยน รวมจ านวนนกเรยน 76 คน โดยแบงเปนกลมทดลองท 1 และกลมทดลองท 2 ดวยวธจบสลาก ดงน

กลมทดลองกลม 1 ไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขน ระหวางกลม จ านวน 38 คน กลมทดลองกลม 2 ไดรบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน จ านวน 38 คน

เนอหาทใชในการทดลอง เนอหาทใชในการวจยครงนเปนเนอหาจากหลกสตรสถานศกษาในกลมสาระการเรยนร

วทยาศาสตร ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551 โดยมหวขอดงตอไปน 1. มวลอะตอม และมวลอะตอมเฉลย

2. มวลโมเลกล

3. จ านวนโมลกบมวลของสาร

4. ปรมาตรตอโมลของแกส

5. ความสมพนธระหวางจ านวนโมล อนภาคและปรมาตรของแกส

6. ความเขมขนของสารละลาย

82

7. การเตรยมสารละลาย

ระยะเวลาทใชในการทดลอง ผวจยท าการทดลองในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 ใชเวลาในการทดลองกลมละ 20 คาบ คาบละ 50 นาท โดยผวจยเปนผด าเนนการจดการเรยนรทงสองกลม

แบบแผนการทดลอง

การศกษาคนควาครงนเปนการวจยเชงทดลอง ซงท าการทดลองตามแบบแผนการวจยแบบ Nonrandomized Control Group Pretest Posttest Design (ลวน สายยศและองคณา สายยศ 2531 : 219-220) ดงปรากฏ ในตาราง 3

ตาราง 3 แบบแผนการทดลอง

กลม สอบกอน การทดลอง สอบหลง E1 T1 X1 T2 E2 T1 X2 T2

สญลกษณทใชในการทดลอง E1 แทน กลมทดลองท 1 E2 แทน กลมทดลองท 2 T1 แทน การทดสอบกอนเรยน T2 แทน การทดสอบหลงเรยน X1 แทน การจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม X2 แทน การจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน การสรางเครองมอในการวจย

เครองมอทใชในการคนควาประกอบดวย

1. แผนการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม 2. แผนการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน 3. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 4. แบบทดสอบวดความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร

83

ขนตอนการสรางเครองมอ 1. ขนตอนในการสรางแผนการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการ

แขงขนระหวางกลม และแผนการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน ผวจยด าเนนการ

สรางตามขนตอนดงน

1.1 ศกษาหลกสตรจดมงหมายของหลกสตร จดประสงคการเรยนร และเนอหา

เปนเนอหาจากหลกสตรสถานศกษาในกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร สาระท 3 สารและสมบตของ

สาร ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน 2551

1.2 ศกษารายละเอยดเกยวกบหลกการและวธการเขยนแผนการจดการเรยนรแบบ

รวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมและแผนการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน

หลกการวดและประเมนผล เพอเปนแนวทางในการสรางแผนการจดการเรยนร

1.3 วเคราะหจดประสงคการเรยนร กจกรรมการเรยนการสอน ความคดรวบยอดจาก

เนอหาในวชาเคม 1 เรองปรมาณสมพนธ

1.4 ก าหนดจดประสงคกจกรรมการเรยนการสอนและสอการสอนของแตละเนอหา

1.5 จดท าแผนการจดการเรยนร ใหสอดคลองกบจดประสงคการเรยนร เรองปรมาณ

สมพนธ คอ แผนการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมและแผนการ

จดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน จ านวน 20 คาบ ดงรายละเอยดตอไปน

1.5.1 หวขอเรอง

1.5.2 มาตรฐานการเรยนร

1.5.3 สาระส าคญ

1.5.4 ผลการเรยนร

1.5.5 จดประสงคการเรยนร

1.5.6 การจดการเรยนรทง 2 แผน ด าเนนกจกรรมแตกตางกนดงน

84

ตาราง 4 แสดงการเปรยบเทยบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม และแผนการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน

การจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนค การแขงขนระหวางกลม

การจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน

1. ขนน า โดยครแจงจดประสงคการเรยนร และทบทวนความรเดมพนฐานทจ าเปนส าหรบเนอหาใหม โดยใชเกม เพลง นทาน การบรรยาย อภปราย ฯลฯ เพอเชอมโยงใหเขากบเนอหาใหม 2. ขนสอน ครเสนอเนอหาโดยใชเทคนควธสอนทเหมาะสม เนนใหนกเรยนหาค าตอบจากสอรปธรรม นกเรยนตองสนใจและตงใจฟงในขณะทครเสนอบทเรยนทงชน เพอน าความรความเขาใจในบทเรยนไปใชในการแขงขน 3. ขนจดกลม แบงกลมนกเรยนกลมละ 4 คน คละนกเรยนทมความสามารถ เกง ปานกลางและออน เพอใหสมาชกรวมกนปฏบตกจกรรมและเตรยมความพรอมทจะเขาแขงขน 4. ขนการแขงขน เปนการแขงขนตอบค าถามจากเนอหาทนกเรยนเรยนร แตละกลมจะสงตวแทน 1 คนมาแขงขน โดยยดหลกนกเรยนทมความสามารถทดเทยมกน คอ นกเรยนเกงของแตละกลมแขงขนกน นกเรยนปานกลางแตละกลมแขงขนกนและนกเรยนออนแขงขนกน คะแนนของแตละคนมารวมเปนคะแนนรวมของกลม เพอใหนกเรยนแขงขนกบตนเอง 5. ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปบทเรยน

และมอบรางวลกลมทไดคะแนนสงสด

1. ขนทบทวนความรเดม ถามค าถามเพอทดสอบความรเดมของนกเรยนและอธบายความรพนฐานทเกยวของกบความรใหมทนกเรยนจะเรยน 2. ขนสรางความสนใจ สรางความสนใจ ตงค าถามกระตนใหนกเรยนคด ดงเอาค าตอบทยงไมครอบคลมสงทนกเรยนรหรอความคดเกยวกบความคดรวบยอดหรอเนอหาสาระ 3. ขนส ารวจคนหา สงเสรมใหนกเรยนท างานรวมกนในการส ารวจค าตอบ สงเกตและฟงการโตตอบกนระหวางนกเรยนกบนกเรยน ซกถามเพอน าไปสการส ารวจตรวจสอบของนกเรยน ใหเวลานกเรยนในการคดขอสงสยตลอดจนปญหาตางๆท าหนาทใหค าปรกษาแกนกเรยน 4. ขนอธบายและลงขอสรป สงเสรมใหนกเรยนอธบายความคดรวบยอดหรอแนวคดดวยค าพดของนกเรยนเอง ใหนกเรยนแสดงหลกฐาน ใหเหตผลและอธบายใหกระจาง ใหนกเรยนใชประสบการณเดมของตนเปนพนฐานในการอธบายความคดรวบยอด 5. ขนขยายความร คาดหวงใหนกเรยนไดใชประโยชนจากการชบอกสวนประกอบตางๆ ในแผนภาพ ค าจ ากดความและการอธบายสงทไดเรยนรมาแลว สงเสรมใหนกเรยนน าสงทนกเรยน ไดเรยนรไปประยกตใชหรอขยายความรและ

85

ตาราง 4 (ตอ)

การจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนค การแขงขนระหวางกลม

การจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน

ทกษะในสถานการณใหมทใกลเคยงกบสถานการณทไดเรยนมาแลว ใหนกเรยนอางองขอมลทมอยพรอมทงแสดงหลกฐานและถามค าถามนกเรยนไดเรยนรอะไรบางหรอไดแนวคดอะไร

6. ขนประเมนผล สงเกตนกเรยนในการน าความคดรวบยอดและทกษะใหมไปประยกตใชประเมนความรและทกษะของนกเรยน หาหลกฐานทแสดงวานกเรยนไดเปลยนความคดหรอพฤตกรรม ใหนกเรยนประเมนตนเองเกยวกบการเรยนรและทกษะกระบวนการ ถามค าถามปลายเปด เชน ท าไมนกเรยนจงคดเชนนน มหลกฐานอะไร นกเรยนเรยนรเกยวกบสงนนและจะอธบายสงนนอยางไร

7. ขนขยายความคดรวบยอด สรางสถานการณทโยงไปสสถานการณทมความซบซอนหรอสถานการณทเกยวของกบชวตประจ าวน สงเสรมใหนกเรยนเชอมโยงความรกบความรอนๆ

1.5.7 สอการเรยนร / แหลงการเรยนร

1.5.8 การวดประเมนผล

1.5.9 บนทกหลงการจดการเรยนร

การหาคณภาพของแผนการจดการเรยนร มขนตอนดงน 1. น าแผนการจดการเรยนรไปใหผเชยวชาญทางการสอนวทยาศาสตร จ านวน 3 ทาน

พจารณาความเทยวตรงของเนอหา ภาษาทใชแลวน ามาปรบปรงแกไข

86

2. ปรบปรงภาษาและการจดกจกรรมใหเหมาะสมและสอดคลองกบรปแบบการสอน น าแผนการจดการเรยนรทปรบปรงแลว ไปทดลองใชกบนกเรยนชนมธยมศกษาชนปท 4 โรงเรยน จฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน ทไมใชกลมทดลอง โดยด าเนนการดงน

3. ทดลองกบนกเรยนกบกลมยอย 5 คน เพอทดสอบความเปนไปไดความถกตองเหมาะสม และบนทกปญหา ขอบกพรองตางๆทพบ เชน ระยะเวลาทใช การสอความหมายแลวน ามาแกไข

4. ปรบปรงภาษาทใชในแตละขนของแบบฝกใหรดกมและกระชบ 5. ทดลองสอนกบนกเรยน 34 คน เพอหาขอบกพรองในการสอความหมายของกจกรรม

การเรยนการสอน ระยะเวลา เพอปรบปรงแกไขจนเปนแผนการเรยนรอยางสมบรณ 6. น าแผนการจดการเรยนรทปรบปรงแกไขแลวไปใชจรงกบกลมทดลองตอไป

ขนตอนในการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1

1. ศกษาวธการสรางแบบทดสอบและการเขยนขอสอบในวชาเคม 1 จากเอกสารทเกยวกบการวดผลประเมนผล

2. ศกษาจดประสงคและเนอหาในวชาเคม 1 ชนมธยมศกษาปท 4 เรองปรมาณสมพนธ เพอสรางตารางวเคราะหขอสอบ โดยแบงพฤตกรรมการวด 4 ดาน ไดแก ความร - ความจ า ความเขาใจ การน าไปใช และทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร จดประสงคทใชในการประเมนผลการเรยนครงน

3. สรางตารางวเคราะหจดประสงคการเรยนร ทสอดคลองกบเนอหาในวชาเคม 1 เรองปรมาณสมพนธ ชนมธยมศกษาปท 4

4. สรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 แบบเลอกตอบชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก โดยมสดสวนจ านวนขอในแตละจดประสงคตรงตามตารางวเคราะหหลกสตร จ านวน 40 ขอ

การหาคณภาพของแบบทดสอบวดสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1

1. น าแบบทดสอบวดสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 ไปใหผเชยวชาญทางการสอนวชาเคม และการวดผลจ านวน 3 ทาน ตรวจสอบลกษณะการใชค าถาม ตวเลอก ภาษาทใชโดยดชนความสอดคลองระหวางขอค าถามกบลกษณะพฤตกรรมแลวเลอกขอสอบทมคาดชนความสอดคลองทค านวณไดมากกวาหรอเทากบ 0.50 ขนไป (พวงรตน ทวรตน. 2540 : 117)

87

2. น าแบบทดสอบทปรบปรงแกไขแลว ไปใชกบนกเรยนทเรยนเรอง ปรมาณสมพนธจ านวน 30 คน

3. น าคะแนนทไดมาวเคราะหหาคาความยากงาย (p) และอ านาจการจ าแนก (r) โดยใชเทคนค 27% ของ จง เตห ฟาน แลวคดเลอกขอสอบทมคาความยากงายอยระหวาง 0.02 – 0.08 และมคาอ านาจจ าแนกตงแต 0.20 ขนไป

4. น าแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 ทคดเลอกไว จ านวน 40 ขอ ไปทดสอบกบนกเรยนทเรยน เรองปรมาณสมพนธมาแลว จ านวน 30 คน ไปหาคาความเชอมนของแบบทดสอบโดยค านวณจากสตร KR – 20 ของคเดอร – รชารดสน (พวงรตน ทวรตน. 2540 : 123)

5. น าแบบทดสอบทไดไปใชกบกลมทดลองตอไป ขนตอนในการสรางแบบทดสอบวดความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร

1. ศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของกบความสามารถในการคด

แกปญหา

2. สรางแบบทดสอบวดความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร

ประกอบดวยสถานการณทเกยวของกบปญหาทางวทยาศาสตร จ านวน 10 สถานการณ โดยแตละ

สถานการณจะตงค าถาม 4 ขอ แบบชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก รวมจ านวน 40 ขอ ตามขนตอนการ

แกปญหาโดยวธการทางวทยาศาสตร สรปไว 4 ขนตอนดงน

2.1 ขนระบปญหา

2.2 ขนตงสมมตฐาน

2.3 ขนพสจนหรอทดลอง

2.4 ขนสรปผลและน าไปใช

การหาคณภาพแบบทดสอบวดความสามารถในการคดแกปญหาวทยาศาสตรมดงน 1. น าแบบทดสอบทสรางขน ไปใหผเชยวชาญดานการสอนวทยาศาสตร จ านวน 3 ทาน

ตรวจสอบลกษณะการใชค าถาม ตวเลอก ภาษาทใช โดยการคดเลอกขอสอบทมคาดชนความสอดคลอง (IOC) มากกวาหรอเทากบ 0.5 ขนไป

2. น าแบบทดสอบทแกไขและปรบปรงแลว ไปทดลองใชกบนกเรยนทไมใชกลมทดลองจ านวน 30 คน

88

3. น ากระดาษค าตอบทนกเรยนตอบแลวมาตรวจใหคะแนน โดยขอทถกให 1 คะแนน ขอทผดหรอตอบเกน 1 ตวเลอกให 0 คะแนน เมอตรวจรวมคะแนนเรยบรอยแลว น ามาวเคราะหดงตอไปน

3.1 หาคาความยากงาย (p) และคาอ านาจจ าแนก ( r) ของแบบทดสอบทสรางเปนรายขอโดยใชเทคนค 27 % ของ จง-เตห-ฟาน (Chung Teh Fan.1952 : 6-32)

3.2 คดเลอกขอทดสอบทมความยากงาย (p) ระหวาง 0.20 - 0.80 และมคาอ านาจจ าแนก (r) ตงแต 0.20 ขนไป

4. น าขอสอบทคดเลอกไวมาหาคาความเชอมนตามแบบของ คเดอร – รชารดสน โดยใชสตร KR – 20 (ลวน สายยศ; และองคณา สายยศ. 2536 : 166)

5. น าแบบทดสอบไปใชกบกลมทดลองตอไป

การเกบรวบรวมขอมล ในการศกษาครงนผวจยด าเนนการทดลองตามขนตอน ดงน

1. ทดสอบกอนเรยน โดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 และแบบทดสอบวดความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร

2. ท าการทดลอง โดยการสอนตามแผนการจดการเรยนรทผวจยสรางขนทงสองกลม ใชเวลาในการสอนกลมละ 20 คาบ คาบละ 50 นาท ดงน

2.1 กลมทดลองกลม 1 ไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม จ านวน 38 คน

2.2 กลมทดลองกลม 2 ไดรบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน จ านวน 38 คน

3. เมอสนสดการสอนตามก าหนด ท าการทดสอบหลงเรยน ทงสองกลมดวย

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 และแบบทดสอบวดความสามารถในการคด

แกปญหาทางวทยาศาสตร

4. ตรวจผลการสอบ แลวน าคะแนนทไดมาวเคราะหโดยใชสถตเพอทดสอบสมมตฐาน

89

การจดกระท าขอมลและวเคราะหขอมล 1. เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 ของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนร

แบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม กอนเรยนและหลงเรยน โดยใช t – test Dependent sample

2. เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 ของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน กอนเรยนและหลงเรยน โดยใช t – test Dependent sample

3. เปรยบเทยบความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร ของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม กอนเรยนและหลงเรยน โดยใช t – test Dependent sample

4. เปรยบเทยบความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน กอนเรยนและหลงเรยนโดยใช t – test Dependent sample

5. เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 ของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมและการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน โดยใช t – test Independent sample ในรป Difference Score

6. เปรยบเทยบความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมและการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน โดยใช t – test Independent sample ในรป Difference Score

7. สถตทใชในการวเคราะหขอมล 7.1 สถตพนฐาน

7.1.1 หาคาเฉลยของคะแนนทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน (ลวน สายยศ ; และองคณา สายยศ. 2538: 73)

จากสตร N

XX

เมอ X แทน คาเฉลยของคะแนน X แทน ผลรวมของคะแนนทงหมด N แทน จ านวนนกเรยนทงหมด

90

7.1.2 คาเบยงเบนมาตรฐาน

จากสตร 1

..

22

NN

XXNDS

เมอ SD แทน คาเบยงเบนมาตรฐานของคะแนน X แทน ผลรวมของคะแนนทงหมด X

2 แทน ผลรวมของคะแนนแตละตวยกก าลงสอง N แทน จ านวนนกเรยนทงหมด

7.1.3 หาคาความแปรปรวน (Variance)

จากสตร 1

22

2

NN

XXNS

เมอ S2 แทน คาความแปรปรวนของคะแนน X แทน ผลรวมของคะแนนทงหมด X

2 แทน ผลรวมของคะแนนแตละตวยกก าลงสอง N แทน จ านวนนกเรยนทงหมด

7.2 สถตทใชในการหาคณภาพของเครองมอทใชในการวจย

7.2.1 หาคาดชนความสอดคลองของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1และแบบทดสอบวดความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร (พวงรตน ทวรตน. 2540: 117)

จากสตร N

RIOC

เมอ IOC แทน ดชนความสอดคลองขอค าถามกบลกษณะพฤตกรรม R แทน ผลรวมของคะแนนความคดเหนของผเชยวชาญทงหมด N แทน จ านวนผเชยวชาญ

91

7.2.2 หาคาความยากงาย (p) และคาอ านาจจ าแนก (r) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1(แบบปรนย) และแบบทดสอบวดความสามารถในการคดแกปญหาโดยใชเทคนค 27% แลวเปดตารางส าเรจรปของ จง เตห ฟาน (ลวน สายยศ ; และ องคณา สายยศ. )

หาคาความยากงาย n

PPP LH

2

เมอ P แทน คาความยากงาย PH แทน จ านวนคนทตอบถกในกลมสง PL แทน จ านวนคนทตอบถกในกลมต า n แทน จ านวนคนในกลมสงและกลมต า

หาคาอ านาจจ าแนก n

PPr LH

เมอ r แทน คาอ านาจจ าแนก PH แทน จ านวนคนทตอบถกในกลมสง PL แทน จ านวนคนทตอบถกในกลมต า n แทน จ านวนคนในกลมสงและกลมต า

7.2.3 หาคาความเชอมนของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 และแบบทดสอบวดความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร โดยใชสตร K.R.20 ของคเดอร รชารดสน (พวงรตน ทวรตน. 2540: 123)

จากสตร

2

11

t

ttS

pq

k

kr

เมอ rtt แทน คาความเชอมนของแบบทดสอบ k แทน จ านวนขอของแบบทดสอบ p แทน สดสวนของคนท าถกในแตละขอ

= q แทน สดสวนของคนท าผดในแตละขอ = 1 - p 2

tS แทน ความแปรปรวนของคะแนนทงฉบบ

จ านวนคนทงหมด จ านวนของคนทท าถก

92

7.2.4 ค านวณหาประสทธภาพของแผนการจดการเรยนร วเคราะหโดยใชสตร E1 / E2 (สธรรม สอนเถอน. 2548: 13)

สตรท 1 1001

A

n

X

E

เมอ E1 แทน ประสทธภาพของกระบวนการ X แทน คะแนนรวมจากการท าแบบฝกหดระหวางการเรยน n แทน จ านวนนกเรยนทงหมด A แทน คะแนนเตมของแบบฝกหดระหวางเรยนหรอกจกรรมการ เรยน

สตรท 2 1002

B

n

X

E

เมอ E2 แทน ประสทธภาพของผลลพธ X แทน คะแนนรวมของผลลพธหลงเรยน n แทน จ านวนนกเรยนทงหมด B แทน คะแนนเตมของการสอนหลงเรยน

7.3 สถตทใชในการทดสอบสมมตฐาน 7.3.1 ใชคาสถต t-test Dependent sample เพอเปรยบเทยบคะแนนจาก

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 และแบบทดสอบวดความสามารถในการคดแกปญหากอนและหลงการจดการเรยนร (ลวน สายยศ ; และ องคณา สายยศ. 2538: 104)

จากสตร ; df = n-1

เมอ t แทน คาทใชในการพจารณาใน t-distribution D แทน ผลรวมของความแตกตางระหวาคะแนนการทดสอบกอน

เรยนกบหลงเรยน

2D แทน ผลรวมก าลงสองของความแตกตางระหวางคะแนนการ

ทดสอบกอนเรยนกบหลงเรยน n แทน จ านวนนกเรยนในกลมตวอยาง

1

22

n

DDn

Dt

93

7.3.3 ใชคาสถต t-test Independent sample ในรป Difference Score เพอหาความแตกตางของคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 และคะแนนความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรระหวางกลมทดลอง 1 และกลมทดลอง 2 (Scott. 1962 : 264)

จากสตร t = 2; 21

21

21

nndfS

MDMD

MDMD

ซง 2

2

1

2

21 n

S

n

SS DD

MDMD

และ

221

2

22

2

112

nn

MDDMDDSD

เมอ t แทน คาทใชในการพจารณา t – distribution MD1 แทน คาเฉลยของผลตางระหวางคะแนนการทดสอบ หลงเรยนกบกอนเรยนของกลมทดลอง 1 MD2 แทน คาเฉลยของผลตางระหวางคะแนนการทดสอบ หลงเรยนกบกอนเรยนของกลมทดลอง 2 D1 แทน ผลตางระหวางคะแนนการทดสอบหลงเรยนกบ กอนเรยนของกลมทดลอง 1 D2 แทน ผลตางระหวางคะแนนการทดสอบหลงเรยนกบ กอนเรยนของกลมทดลอง 2 2

DS แทน คาความแปรปรวนของผลตางระหวางคะแนนการ ทดสอบหลงเรยนและกอนเรยนของกลมทดลอง 1

และกลมทดลอง 2 n1 แทน จ านวนนกเรยนในกลมทดลอง 1 n2 แทน จ านวนนกเรยนในกลมทดลอง 2

21 MDMDS แทน คาความคลาดเคลอนมาตรฐานของผลตางระหวาง

คะแนนการทดสอบหลงเรยนและกอนเรยนของ กลมทดลอง 1 และกลมทดลอง 2

94

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล ในการวเคราะหขอมล ผวจยไดใชสญลกษณในการวเคราะหขอมล ดงน n แทน จ านวนนกเรยนในกลมทดลอง k แทน คะแนนเตมของแบบทดสอบ X แทน คะแนนเฉลย S แทน ความเบยงเบนมาตรฐาน MD แทน คาเฉลยผลตางของคะแนนกอนเรยนกบหลงเรยน

21 MDMDS แทน คาความคลาดเคลอนมาตรฐานของผลตางระหวางคะแนน การทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนของกลมทดลอง t แทน คาสถตทใชในการพจารณา t – distribution df แทน ชนแหงความเปนอสระ (Degrees of freedom) ** แทน นยส าคญทางสถตทระดบ .01 กลมทดลอง 1 แทน กลมทดลองทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนค การแขงขนระหวางกลม กลมทดลอง 2 แทน กลมทดลองทไดรบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน ผลการวเคราะหขอมล การเสนอผลการวเคราะหขอมลและแปรผลขอมล ผวจยไดเสนอตามล าดบดงน

1. เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 กอนเรยนและหลงเรยนของกลมทดลอง 1 โดยใชสถต t-test แบบ Dependent Sample

2. เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 กอนเรยนและหลงเรยนของกลมทดลอง 2 โดยใชสถต t-test แบบ Dependent Sample

3. เปรยบเทยบความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร กอนเรยนและหลงเรยนของกลมทดลอง 1 โดยใชสถต t-test แบบ Dependent Sample

4. เปรยบเทยบความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร กอนเรยนและหลงเรยนของกลมทดลอง 2 โดยใชสถต t-test แบบ Dependent Sample

95

5. เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 ระหวางกลมทดลอง 1 กบกลมทดลอง 2 โดยใชสถต t-test แบบ Independent Sample ในรป Difference Score

6. เปรยบเทยบความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร ระหวางกลมทดลอง 1 กบกลมทดลอง 2 โดยใชสถต t-test แบบ Independent Sample ในรป Difference Score

1. เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 กอนเรยนและหลงเรยนของกลมทดลอง 1 โดยใชสถต t-test แบบ Dependent Sample ตาราง 5 เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 กอนเรยนและหลงเรยนของกลมทดลอง 1 โดยใชสถต t-test แบบ Dependent Sample

การทดสอบ n K S MD t ทดสอบกอนเรยน 38 40 10.11 3.88

19.86

32.65** ทดสอบหลงเรยน 38 40 29.97 5.71

** t(.01 ; df 37) = 2.7154

จากตาราง 5 พบวา ผลสมฤทธทางทางการเรยนในวชาเคม 1 ของกลมทดลอง 1 คอนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม มคะแนนเฉลยกอนเรยนและความเบยงเบนมาตรฐาน เทากบ 10.11 และ 3.88 สวนคะแนนเฉลยหลงเรยนและความเบยงเบนมาตรฐาน เทากบ 29.97 และ 5.71 ตามล าดบ เมอเปรยบเทยบคะแนนเฉลยกอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยนกลมทดลอง 1 พบวามคาเฉลยผลตางของคะแนนกอนเรยนกบหลงเรยน เทากบ 19.86 ซงตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และเปนไปตามสมมตฐานขอท 1

X

96

2. เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 กอนเรยนและหลงเรยนของกลมทดลอง 2 โดยใชสถต t-test แบบ Dependent Sample

ตาราง 6 เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 กอนเรยนและหลงเรยนของกลมทดลอง 2 โดยใชสถต t-test แบบ Dependent Sample

การทดสอบ n K S MD t ทดสอบกอนเรยน 38 40 8.61 3.17

20.07

30.32** ทดสอบหลงเรยน 38 40 28.68 5.02

** t(.01 ; df 37) = 2.7154

จากตาราง 6 พบวา ผลสมฤทธทางทางการเรยนในวชาเคม 1 ของกลมทดลอง 2 คอนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน มคะแนนเฉลยกอนเรยนและความเบยงเบนมาตรฐาน เทากบ 8.61 และ 3.17 สวนคะแนนเฉลยหลงเรยนและความเบยงเบนมาตรฐาน เทากบ 28.68 และ 5.02 ตามล าดบ เมอเปรยบเทยบคะแนนเฉลยกอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยนกลมทดลอง 2 พบวามคาเฉลยผลตางของคะแนนกอนเรยนกบหลงเรยน เทากบ 20.07 ซงตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และเปนไปตามสมมตฐานขอท 2

3. เปรยบเทยบความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร กอนเรยนและหลงเรยนของกลมทดลอง 1 โดยใชสถต t-test แบบ Dependent Sample

ตาราง 7 เปรยบเทยบความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร กอนเรยนและหลงเรยนของ กลมทดลอง 1 โดยใชสถต t-test แบบ Dependent Sample

การทดสอบ n K S MD t ทดสอบกอนเรยน 38 40 26.11 4.46

9.78

20.08**

ทดสอบหลงเรยน 38 40 35.89 4.10

**t(.01 ; df 37) = 2.7154

X

X

97

จากตาราง 7 พบวา ความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร ของกลมทดลอง 1 คอนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม มคะแนนเฉลยกอนเรยนและความเบยงเบนมาตรฐาน เทากบ 26.11 และ 4.46 สวนคะแนนเฉลยหลงเรยนและความเบยงเบนมาตรฐาน เทากบ 35.89 และ 4.10 ตามล าดบ เมอเปรยบเทยบคะแนนเฉลยกอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยนกลมทดลอง 1 พบวามคาเฉลยผลตางของคะแนนกอนเรยนกบหลงเรยน เทากบ 9.78 ซงตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และเปนไปตามสมมตฐานขอท 3

4. เปรยบเทยบความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร กอนเรยนและหลง

เรยนของกลมทดลอง 2 โดยใชสถต t-test แบบ Dependent Sample ตาราง 8 เปรยบเทยบความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร กอนเรยนและหลงเรยนของ กลมทดลอง 2 โดยใชสถต t-test แบบ Dependent Sample

การทดสอบ n k X S MD t

ทดสอบกอนเรยน 38 40 27.47 4.09

8.27

23.26**

ทดสอบหลงเรยน 38 40 35.74 4.25

** t(.01 ; df 37) = 2.7154

จากตาราง 8 พบวา ความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร ของกลมทดลอง 2 คอนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน มคะแนนเฉลยกอนเรยนและความเบยงเบนมาตรฐาน เทากบ 27.47 และ 4.09 สวนคะแนนเฉลยหลงเรยนและความเบยงเบนมาตรฐาน เทากบ 35.74 และ 4.25 ตามล าดบ เมอเปรยบเทยบคะแนนเฉลยกอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยนกลมทดลอง 2 พบวามคาเฉลยผลตางของคะแนนกอนเรยนกบหลงเรยน เทากบ 8.27 ซงตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และเปนไปตามสมมตฐานขอท 4

98

5. เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 ระหวางกลมทดลอง 1 กบกลมทดลอง 2 โดยใชสถต t-test แบบ Independent Sample ในรป Difference Score ตาราง 9 เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 ระหวางกลมทดลอง 1 กบกลมทดลอง 2 โดยใชสถต t-test แบบ Independent Sample ในรป Difference Score

กลมทดลอง

n

k กอนเรยน หลงเรยน

MD

21 MDMDS

t S S

กลมทดลอง 1 38 40 10.11 3.88 29.97 5.71 19.86

0.90

0.23 กลมทดลอง 2 38 40 8.61 3.17 28.68 5.02 20.07

t(.01 ; df 74) = 2.6439

จากตาราง 9 พบวา คะแนนเฉลยและความเบยงเบนมาตรฐานของผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 ของกลมทดลอง 1 คอนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม กอนเรยนมคะแนนเฉลยและความเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 10.11 และ 3.88ตามล าดบ และหลงเรยนมคะแนนเฉลยและความเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 29.97 และ 5.71ตามล าดบ สวนกลมทดลอง 2 คอนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน กอนเรยนมคะแนนเฉลยและความเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 8.61 และ 3.17 ตามล าดบ และหลงเรยนมคะแนนเฉลยและความเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 28.68 และ 5.02 ตามล าดบ เมอเปรยบเทยบคาเฉลยผลตางของคะแนนหลงเรยนกบกอนเรยนของกลมทดลอง 1 และกลมทดลอง 2 มคาเทากบ19.86 และ 20.07 ตามล าดบ เมอเปรยบเทยบคาเฉลยผลตางของคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 หลงเรยนกบกอนเรยนของนกเรยนกลมทดลอง 1 และกลมทดลอง 2 พบวา กลมทดลอง 1 คอนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม และกลมทดลอง 2 คอ นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน มผลสมฤทธทางการเรยนไมแตกตางกน และ ไมเปนไปตามสมมตฐานขอท 5

X X

99

6. เปรยบเทยบความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร ระหวางกลมทดลอง 1 กบกลมทดลอง 2 โดยใชสถต t-test แบบ Independent Sample ในรป Difference Score ตาราง 10 เปรยบเทยบความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร ระหวางกลมทดลอง 1 กบ กลมทดลอง 2 โดยใชสถต t-test แบบ Independent Sample ในรป Difference Score

กลมตวอยาง

n

k กอนเรยน หลงเรยน

MD

21 MDMDS

t X S

X S กลมทดลอง 1 38 40 26.11 4.46 35.89 4.10 9.79

0.60

2.54 กลมทดลอง 2 38 40 27.47 4.09 35.74 4.25 8.26

t(.01 ; df 74) = 2.6439

จากตาราง 10 พบวา คะแนนเฉลยและความเบยงเบนมาตรฐานของความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร ของกลมทดลอง 1 คอนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม กอนเรยนมคะแนนเฉลยและความเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 26.11และ 4.4588 ตามล าดบ และหลงเรยนมคะแนนเฉลยและความเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 35.89 และ4.0987 ตามล าดบ สวนกลมทดลอง 2 คอนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน กอนเรยนมคะแนนเฉลยและความเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 27.47 และ 4.09 ตามล าดบ และหลงเรยนมคะแนนเฉลยและความเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 35.74 และ 4.25 ตามล าดบ เมอเปรยบเทยบคาเฉลยผลตางของคะแนนหลงเรยนกบกอนเรยนของกลมทดลอง 1 และกลมทดลอง 2 มคาเทากบ 9.79 และ 8.26 ตามล าดบ เมอเปรยบเทยบคาเฉลยผลตางของคะแนนความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร หลงเรยนกบกอนเรยนของนกเรยนกลมทดลอง1 และกลมทดลอง 2 พบวา กลมทดลอง 1 คอนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมและกลมทดลอง2 คอ นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน มความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรไมแตกตางกน และไมเปนไปตามสมมตฐานขอท 6

100

บทท 5 สรปผล อภปราย และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1และความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมและแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน สรปสาระส าคญและ ผลการศกษาไดดงน

ความมงหมายของการวจย ในการวจยครงนผวจยไดตงความมงหมายไวดงน 1. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4

ทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม กอนและหลงการจดการเรยนร

2. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน กอนและหลงการจดการเรยนร

3. เพอเปรยบเทยบความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม กอนและหลงการจดการเรยนร

4. เพอเปรยบเทยบความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน กอนและหลงการจดการเรยนร

5. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมและการจดการเรยนรแบบ วฏจกรการเรยนร 7 ขน

6. เพอเปรยบเทยบความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมและการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน

สมมตฐานในการวจย 1. ผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 ของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอ

โดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมหลงเรยนสงกวากอนเรยน

101

2. ผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 ของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน หลงเรยนสงกวากอนเรยน

3. ความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมหลงเรยนสงกวากอนเรยน

4. ความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน หลงเรยนสงกวากอนเรยน

5. ผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมและการจดการเรยนรแบบวฏจกร การเรยนร 7 ขน มความแตกตางกน

6. ความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมและการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน มความแตกตางกน วธด าเนนการวจย

1. การก าหนดประชากรและกลมตวอยาง ประชากรทใชในการวจย

ประชากรทใชในการวจย เปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน ต าบลบอเงน อ าเภอลาดหลมแกว จงหวดปทมธาน ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 จ านวน 2 หองเรยน รวมจ านวนนกเรยน 76 คน โดยแบงเปนกลมทดลองท 1 และกลมทดลองท 2 ดวยวธจบสลาก ดงน

กลมทดลองกลม 1 ไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขน ระหวางกลม จ านวน 38 คน กลมทดลองกลม 2 ไดรบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน จ านวน 38 คน

เนอหาทใชในการทดลอง

เนอหาทใชในการวจยครงนเปนเนอหาจากหลกสตรสถานศกษาในกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551 โดยมหวขอดงตอไปน

1. มวลอะตอม และมวลอะตอมเฉลย

2. มวลโมเลกล

102

3. จ านวนโมลกบมวลของสาร

4. ปรมาตรตอโมลของแกส

5. ความสมพนธระหวางจ านวนโมล อนภาคและปรมาตรของแกส

6. ความเขมขนของสารละลาย

7. การเตรยมสารละลาย

ระยะเวลาทใชในการทดลอง

ผวจยท าการทดลองในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 ใชเวลาในการทดลองกลมละ 20 คาบ คาบละ 50 นาท โดยผวจยเปนผด าเนนการจดการเรยนรทงสองกลม

2. เครองมอทใชในการวจย 2.1 แผนการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม เรองปรมาณ

สมพนธ ทผวจยสรางขน แบงเปน 7 แผนการจดการเรยนร ใชเวลา 20 คาบ มคาประสทธภาพของแผนการจดการเรยนร E1/E2 = 80.78/82.64 คาดชนความสอดคลอง (IOC) มคาเทากบ 1.00

2.2 แผนการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน เรองปรมาณสมพนธ ทผวจยสรางขน แบงเปน 7 แผนการจดการเรยนร ใชเวลา 20 คาบ มคาประสทธภาพของแผนการจดการเรยนร E1/E2 = 80.77/81.40 คาดชนความสอดคลอง (IOC) มคาเทากบ 1.00

2.3 แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 ทผวจยสรางขน เปนแบบตวเลอก 5 ตวเลอก จ านวน 40 ขอ มคาความเชอมน 0.8909 คาความยากงาย (p) 0.36-0.76 และมคาอ านาจจ าแนก (r) 0.25 – 0.82

2.4 แบบทดสอบวดความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร ทผวจยสรางขน เปนแบบตวเลอก 5 ตวเลอก จ านวน 40 ขอ มคาความเชอมน 0.8985 คาความยากงาย (p) 0.25 – 0.76 และมคาอ านาจจ าแนก (r) 0.27 – 0.82

3. การด าเนนการทดลอง ในการวจยครงนเปนการวจยเชงทดลอง โดยการทดลองดงน 1. ทดสอบกอนเรยน (Pretest) โดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนในวชา

เคม 1 และแบบทดสอบความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร 2. ท าการทดลองโดยการสอนตามแผนการจดการเรยนรทผวจยสรางขนทงสองกลม ใช

เวลาในการสอนกลมละ 20 คาบ คาบละ 50 นาท ดงน

103

กลมทดลอง 1 สอนตามแผนการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนค การแขงขนระหวางกลม กลมทดลอง 2 สอนตามแผนการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน 3. เมอสนสดการสอนตามก าหนด ท าการทดสอบหลงเรยน (Posttest) ทงสองกลมดวย

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 และแบบทดสอบวดความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร

4. ตรวจผลการสอบ แลวน าผลคะแนนทไดมาวเคราะหโดยใชสถตเพอตรวจสอบสมมตฐาน

4. การวเคราะหขอมล 1. ตรวจสอบสมมตฐานขอท 1 เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1

ของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมกอนเรยนและหลงเรยนโดยใชสถต t-test แบบ Dependent Sample

2. ตรวจสอบสมมตฐานขอท 2 เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 ของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน กอนเรยนและหลงเรยนโดยใชสถต t-test แบบ Dependent Sample

3. ตรวจสอบสมมตฐานขอท 3 เพอเปรยบเทยบความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร ของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมกอนเรยนและหลงเรยนโดยใชสถต t-test แบบ Dependent Sample

4. ตรวจสอบสมมตฐานขอท 4 เพอเปรยบเทยบความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร ของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน กอนเรยนและหลงเรยนโดยใชสถต t-test แบบ Dependent Sample

5. ตรวจสอบสมมตฐานขอท 5 เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 ของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมและการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน โดยใชสถต t-test แบบ Independent Sample ในรป Difference Score

6. ตรวจสอบสมมตฐานขอท 6 เพอเปรยบเทยบความสามารถในการคดแกปญทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมและการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน โดยใชสถต t-test แบบ Independent Sample ในรป Difference Score

104

5. สรปผลการศกษาคนควา 1. ผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 ของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบ

รวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม หลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

2. ผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 ของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบ วฏจกรการเรยนร 7 ขน หลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

3. ความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม หลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

4. ความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน หลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

5. ผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 ของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมและการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน มผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 ไมแตกตางกน

6. ความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมและการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน มความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร ไมแตกตางกน

อภปรายผลการวจย จากการศกษาผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 และความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมและการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน ผลการศกษาสามารถอภปรายไดดงน

1. ผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 ของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม หลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 การจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม เปนเทคนครปแบบหนงในการสอนแบบรวมมอและมลกษณะของกจกรรมคลายกนกบ STAD แตเพมเกมและการแขงขนเขามาดวย เหมาะส าหรบการจดการเรยนการสอนในจดประสงคทมค าตอบถกตองเพยงค าตอบเดยว ซงการจดการเรยนรรปแบบนเกดจากปญหาการขาดแรงจงใจในการเรยนของนกเรยน โดยการจดการเรยนการสอนรปแบบนองคประกอบหลก 4 ประการ ซงไดแกการสอนโดยจดวาเปนการน าเสนอ

105

ความคดรวบยอดใหมหรอบทเรยนใหม อาจเปนการสอนตรงหรอจดในรปแบบของการอภปราย หรอกลมศกษา องคประกอบท 2 คอการจดกลม เปนขนตอนการจดกลมของนกเรยน โดยจดใหคละกนทงเพศและความสามารถ รวมทงกลมจะตองชวยกนในการเตรยมความพรอมและความเขมแขงใหสมาชกทกคน องคประกอบท 3 คอการแขงขน โดยทการแขงขนมกจดในชวงทายสปดาหหรอทายบทเรยน ซงจะใชค าถามเกยวกบเนอหาทเรยนมาในเรองทครสอน และผานการเตรยมความพรอมของกลมมาแลว การจดโตะแขงขนจะมหลายโตะ แตละโตะจะมตวแทนของกลม แตละกลมมารวมแขงขน ทกโตะการแขงขนควรเรมด าเนนการเพอน าไปเทยบหาคาคะแนนโบนส และองคประกอบสดทายคอ การยอมรบความส าเรจของกลม ใหน าคะแนนโบนสของแตละคนในกลมมารวมกนเปนคะแนนของกลม และหาคาเฉลยกลมทมคาสงสด จะไดรบการยอมรบใหเปนกลมชนะเลศ และควรประกาศผลการแขงขนในทสาธารณะดวย และจากการทการจดการเรยนการสอนแบบรวมมอดวยเทคนคการแขงขนระหวางกลมท าใหนกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 สงขน ทงนนาจะมสาเหตมาจากลกษณะเดนของการจดการเรยนการสอนรปแบบน ทมการรวมกลมยอย ซงภายในกลมประกอบไปดวยนกเรยนทมความสามารถแตกตางกน ไดแก สง กลาง ต า นกเรยนทมผลการเรยนสงจะตองอธบายใหความชวยเหลอนกเรยนทมผลการเรยนต า เพราะทกคนเสมอนอยในเรอล าเดยวกนตองชวยเหลอใหค าปรกษากน ท าใหเกดพลงกลมทจะผลกดนใหเกดการเรยนร ซงจากการสงเกตของผวจยพบวา นกเรยนในแตละกลมเรมมการพดคยกนถงเรองแนวทางในการประสบความส าเรจของกลมตนมากยงขน เพราะทกคนทราบวาเมอกลมประสบความส าเรจ กจะหมายถงความส าเรจของตนเองดวย สงทพบจากการวจยอกเรองคอ นกเรยนแตละกลมเรมมการวางแผนในการเรยนและการแขงขนครงตอไปอยางกระตอรอรน กอนการแขงขนจะพบวานกเรยนทเกงจะพยายามชวยเหลอสมาชกในกลมของตนอยางดเกอบทกกลม สวนนกเรยนทออนกมความพยายามและตงใจปฏบตกจกรรมกลม เขาใจเนอหาทดขน และเกดความมนใจในการเขารวมการแขงขนครงตอมาๆ มากยงขน และอกสงหนงคอนกเรยนเกดความตระหนกถงคณคาของตนเอง วาตนเองกสามารถสรางความส าเรจใหแกกลมของตนไดเทาเทยมกบผเรยนทเกง ซงสอดคลองกบค ากลาวของทศนา แขมมณ (2543 : 85) กลาววาการเลนเกมท าใหนกเรยนมสวนรวมในการเรยนสง เกดความสนกสนาน เกดการเรยนรจากการเลนเกม ความรอยคงทน การแขงขนเปนกลม ทกคนภายในกลมจะไดรบการฝกใหคดหาค าตอบทงนเพราะนกเรยนจะตองเปนตวแทนของกลมเขารวมการแขงขนกบกลมอนๆ ซงการแขงขนถาไดคะแนนนอยกจะท าใหคะแนนรวมของกลมเสยไปดวย ดงนนภายในกลมจะตองชวยกนท าแบบฝกหดทงในเวลาเรยนและนอกเวลาเรยน อกทงแตละกลมยงตองหาแบบฝกหดหลายๆ รปแบบมาฝกท า ซงสงผลใหนกเรยนสามารถค าตอบไดอยางรวดเรว รวมทงการใหรางวลโดยพจารณาจากคะแนนรวมของกลมและการรบรางวลจากทเคยรบรางวลเปนรายบคคลมาเปนรบรางวลเปนกลม การประกาศคะแนนทกครงหลงการ

106

แขงขน จงท าใหนกเรยนรวาคะแนนของกลมอยในระดบใดท าใหนกเรยนเกดความตนเตนและสนกสนาน อกทงยงมความพยายามปรบปรงกลมใหมคะแนนสงขนกวากลมอนๆ จากเหตผลดงกลาว จงสนบสนนวานกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมจะมผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 หลงเรยนสงขนกวากอนเรยน

2. ผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 ของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบวฏจกร

การเรยนร 7 ขน หลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 การจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน เปนการสอนทเนนการถายโอนการเรยนร และ

ความส าคญเกยวกบการตรวจสอบความรเดมของเดก ซงเปนสงทครละเลยไมได และการตรวจสอบความรพนฐานเดมของเดกจะท าใหครคนพบวานกเรยนตองเรยนรอะไรกอน กอนทจะเรยนรในเนอหาบทเรยนนนๆ ซงจะชวยใหเดกเกดการเรยนรอยางมประสทธภาพ ซงจากการวจยพบวารปแบบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน มขนตอนทเปนจดเนนส าคญ 7 ขนตอน ทสงผลตอผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม ซงไดแกขนทบทวนความรเดม เปนขนทจดกจกรรมเพอใหผเรยนแสดงออกถงความร ความเขาใจเดมหรอ การทบทวนความรเดมทผเรยนมอย ในขนนเปนกจกรรมเปดฉากแรกของการเรยนรแตละครง ท าอยางไรทเราความสนใจผเรยนและไมเครยดใหผเรยนเปลยนอรยาบถจากการท ากจกรรมกอนหนาน และเตรยมพรอมทจะเรยนโดยการทบทวนของเดมกอน ขนถดมาคอ ขนสรางความสนใจ เปนขนทจดกจกรรมเพอสรางความสนใจ กระตน ยวย ใหผเรยนเกดความอยากรอยากเหน อยากกระท าการปฏบตการ ตงค าถามประเดนสงสย เชอมโยงกบความรเดมจากขนทบทวนความรเดม และขนทสาม คอ ขนส ารวจคนหา เปนขนทฝกการคดวเคราะห กระตนใหนกเรยนตรวจสอบปญหา ขอมลตางๆทโจทยค าถามทตองการค าตอบ ก าหนด จ านวน หนวยของจ านวนทก าหนด สญลกษณ ขอความทเกยวของ สงหรอขอมลใชในการตอบค าตอบ ส ารวจหลกการทฤษฎ ทน ามาใชในการแกปญหาหรอ การสบคนและรวบรวมตางๆ ทเกยวของกบปญหา ลงมอฝกปฏบต ทดลอง ผเรยนรวมมอกนท ากจกรรม หรอกระท าดวยตนเอง จดกจกรรมใหผเรยนสนใจมากทสด ขนตอนถดมา คอ ขนอธบายและลงขอสรป โดยขนนจะสงเสรมใหผเรยนน าขอมลมาวเคราะห จดกระท าขอมลในรปตาราง กราฟ แผนภาพ ฯลฯ หรอ อธบายสรปขนตอนทมาของค าตอบ เปนแนวคด ความสมพนธของขอมล สรปผล โดยอางองหลกการและวชาการประกอบอยางเปนเหตเปนผล มการอางองหลกการทฤษฏ นอกจากนครยงมหนาทจดกจกรรมสงเสรมใหผเรยนอธบายความคดดวยตนเอง ใหเหตผลประกอบ ขนตอมาคอขนขยายความร ซงเปนขนทครกระตนใหผเรยนประยกตใชสญลกษณ นยาม ค าอธบายและทกษะไปสสถานการณใหม กระตนใหผเรยนใชขอมล ทมอยในการตอบค าถาม เสนอแนวทางแกปญหา ตดสนใจเลอกแนวทางแกปญหา และการออกแบบหาวธการทไดมาซงค าตอบ

107

ตามมาดวยขนประเมนผล ซงเปนการประเมนผลการเรยนรผเรยน ซงมทงการประเมนการปฏบตกจกรรม ในแตละขนตอนและการประเมนการเรยนรของผเรยนกอนทผเรยนจะขยายความคดรวบยอด และคนพบ ปญหาใหม โดยครและนกเรยนมสวนรวมในการประเมน และขนสดทายคอ ขนขยายความคดรวบยอด โดยครสงเสรมใหผเรยนเชอมโยงความคดรวบยอดหรอ หวขอทนกเรยนไดเรยนแลว ไปสหวขออนๆ หรอบรณาการกบเรองตางๆ ทงในและนอกสาระการเรยนรทเกยวของ และกระตนใหผเรยนเกดปญหาใหม ซงจะเหนวาในการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขนนนชวยใหการเรยนเกดประสทธภาพมากยงขน ซงสอดคลองกบผลการวจยของพฤกษ โปรงส าโรง ซงพบวาการจดการเรยนการสอนโดยใชรปแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน สงผลใหผลสมฤทธทางการเรยนในวชาฟสกสสงขน นอกจากนยงมค ากลาวทวาการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชรปแบบการจดการเรยนรแบบ วฏจกรการเรยนร 7ขน เนนขนตอนการทบทวนความรเดมหรอลวงประสบการณเดม แลวกระตนใหนกเรยนเกดความสงสยหรอเกดปญหาใหม เปนขนตอนทนกเรยนเชอมโยงความรเดมกบประสบการณใหม เรมเกดความไมสมดลทางความคดแลวใชกระบวนการส ารวจคนหา เพอหาค าตอบและปรบสมดลทางความคด อกทงน าความรทไดไปเชอมโยงและแกปญหาสถานการณใหมๆทเกยวของ ท าใหการเรยนรของนกเรยนมความคงทนและยาวนาน เนองจากผเรยนไดเรยนรและลงมอปฏบตดวยตนเอง (Eisenkraft. 2003 : 57 - 59) ซงการทบทวนความรเดมเปนการใหผเรยนเรยกใชความรเดม รวมทงเจตคตทไดเรยนรสงตางๆ และถกบนทกไวมาใชในการแกปญหาหรอเรยนรสงใหม ซงจะเชอมโยงมโนทศนใหมเขากบความรและประสบการณเดมนน ท าใหเกดการปรบเปลยนหรอขยายความรเดม (Hassard; citing Hemmerich ; et al., 1993 : 4 - 16)

จากเหตผลดงกลาว จงสนบสนนวานกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน จะมผลสมฤทธทางการเรยนในรายวชาเคม 1 หลงเรยนสงขนกวากอนเรยน

3. ความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม หลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

การจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม เปนรปแบบของการจดการเรยนรทมเกมเปนสวนหนงของกระบวนการเรยนร ซงสงหนงทมกจะพบอยางแนนอนในระหวางการเรยนกคอปญหาทจะเกดขนจากเนอหาวชาทเรยน ซงถานกเรยนสามารถผานปญหาเหลานนไปไดกนาจะสงผลใหนกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนทด ดงนนความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร จงเปนอกปจจยหนงทควรไดรบการพฒนา เพราะความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร เปนสงทแสดงออกถงความสามารถทางสต ปญญาและความคดทน าเอาประสบการณ

108

เดมมาใชในการแกปญหาทเปนประสบการณใหม ซงความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรทผวจยสรางขนนนโดยอาศยวธการทางวทยาศาสตร 4 ขน ไดแก ขนระบปญหา ขนตงสมมตฐาน ขนพสจนหรอทดลอง และขนสรปผลและน าไปใช โดยทขนระบปญหา หมายถง ความสามารถในการบอกปญหาทส าคญทสด ภายในขอบเขตของขอเทจจรงจากสถานการณทก าหนดให สวนขนตงสมมตฐาน หมายถง ความสามารถในการคด วเคราะห คาดคะเน บอกสาเหตทแทจรงของปญหาหรอสาเหตทเปนไปไดของปญหา จากขอเทจจรงในสถานการณทก าหนดให ขนตอมาคอ ขนพสจนหรอทดลอง หมายถง ความสามารถในการคดคน วางแผน เสนอแนวทางในการแกปญหาทางวทยาศาสตรหรอเสนอขอมลเพมเตม เพอน าไปสการคดแกปญหาทระบไวอยางสมเหต สมผล และขนสดทาย คอ ขนสรปและน าไปใช หมายถง ความสามารถในการอธบายไดวาผลทเกดจากการก าหนดวธการแกปญหาทางวทยาศาสตรนนสอดคลองกบปญหาทระบไวหรอไมหรอผลทไดจะเปนอยางไรและน าไปใชได ซงจากผลการทดลองพบวากลมทดลองมความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยน ทงนอาจเนองมาจากวธการเรยนประเภทกลมแขงขน เปนเทคนคทชวยสงเสรมใหนกเรยนไดเกดการเรยนร โดยผเรยนมสวนรวมในกระบวนการเรยนรทกขนตอนดวยการชวยเหลอพงพาซงกนและกน เพราะในระหวางการจดการเรยนร ตลอดจนการแขงขนตางๆ นกเรยนจะไดพบกบปญหาตางๆ ทงปญหาจากการเรยน ปญหาในการท าใหกลมไดชยชนะจากการแขงขน ซงเมอนกเรยนรบทราบปญหาเหลานน ทางออกของปญหาคอการตงสมมตฐานในสงเหลานน เมอเกดการตงสมมตฐานแลวสงทตามมา นกเรยนกจะท าการพสจน ซงอาจเกดขนในระหวางขนตอนทมการแขงขน และสดทายเมอการแขงขนเสรจสนลง นกเรยนจะสามารถสรปสงทเกดขนกบกลมของตน และเรยนรทจะน าผลในครงนนมาเปนบทเรยนในการแขงขนครงตอๆ ไป ซงสงเหลานเองลวนกอใหเกดกระบวนการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรซงสอดคลองกบค ากลาวของอรพรรณ พรสมา (2540 : 44) ทกลาวไววาการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมจะสงเสรมใหผเรยนเกดความสามารถในการแกปญหาและความรบผดชอบ เนองจากกจกรรมการแขงขนระหวางกลมดวยเกมตอบปญหาทางวชาการจะชวยสงเสรมใหผเรยนมความรบผดชอบในการเรยนรของตนเองและเพอนรวมกลม เพอจะมความสามารถท าคะแนนสะสมไดสงถงเกณฑตามเปาหมาย และขณะทเลนเกมนกเรยนจะตองคดค านวณ คดแกปญหาเพอใหไดขอสรปเพอจะตอบปญหานน เปนการสงเสรมใหผเรยนเกดความสามารถในการแกปญหาและการท างานกลม มการอภปรายและแกไขปญหารวมกนกบเพอน พรอมกบลงมอปฏบตรวมกนตามขนตอนทก าหนดไวจากมตของกลมในการแกปญหา และอกสงหนงทผวจยสงเกตเหน พบวาความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนมการพฒนาผลคะแนนขนทกคน ดงนนการเรยนการสอนจงเปนสวนหนงทจะชวยพฒนาปจจยตาง ๆ อนจะสงผลใหความสามารถใน

109

การคดแกปญหาของนกเรยนดขนได สอดคลองกบ เดรสเซล (Dressel. 1995: 418-420) และแครอล (Caroll. 1964: 76) จากเหตผลดงกลาว จงสนบสนนวาความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมมความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยน

4. ความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนร

แบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน หลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 จากทกลาวมาแลววาการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน เปนการสอนทเนนการ

ถายโอนการเรยนร และความส าคญเกยวกบการตรวจสอบความรเดมของเดก ซงจากการวจยพบวารปแบบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน มสวนสงเสรมในการพฒนาความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยน เพราะดวยรปแบบของการจดการเรยนรทประกอบไปดวยขนตอนตางๆ ซงไดแก ขนตรวจสอบความรเดม ,ขนเราความสนใจ , ขนส ารวจคนหา , ขนอธบาย , ขนขยายความร , ขนประเมนผล และขนน าความรไปใช ซงเมอสงเกตทง 7 ขนตอน จะมลกษณะทสอดคลองกบแนวคดของเวยร (มนสนนท สระทองเทยน. 2548 : 29 ; อางองจาก Weir. 1974 : 16 - 18) ไดกลาววาเทคนคการแกปญหาทน าไปประยกตในวธการแกปญหาทน ามาอภปรายกนในทางวทยาศาสตรการแกปญหาขนอยกบความเกยวของกบการคดและประสบการณการเรยนรซงจ าเปนอยางยงทจะตองฝกฝนคนใหมความพยายามในการแกปญหาและการพฒนาทกษะในการแกปญหาทเขาประสบในชนเรยนและชวตประจ าวน จากหนงสอหลายเลมทางดานวทยาศาสตรทไดกลาวถงวธการทางวทยาศาสตรทใชในการแกปญหาและการศกษาคนควา ซงอาศยการสงเกตอยางรอบคอบและการวดทถกตอง การนยามปญหาขนดวยความสมพนธของขอเทจจรงทเกยวของกบปญหาทไดรวบรวมไว และตงสมมตฐานขนเพออธบายปญหาอยางคราวๆ ส าหรบการแกไขปญหานนบางครงตองอาศยขอมลทถกตองมาชวยเสรม ดงนนการทดลองจงจ าเปนทจะตองน ามาใชในการแกปญหา ซงจะตองเตรยมไวเพอใหเหมาะสมในการเกบขอมลและผลลพธทจ าเปนในการตความหมายตอไป และเมอค าถามเกดขน การด าเนนการเพอทจะตอบค าถามกคอการใชวธการทางวทยาศาสตร ซงวธการทางวทยาศาสตรสามารถใชแกปญหาไดอยางประสบผลส าเรจตลอดมาและการเรยนวทยาศาสตรนนเวลาสวนใหญถกใชไปในกจกรรมแกปญหา การเนนอยางสม าเสมอในเรองเทคนคของการแกปญหา สามารถชวยใหนกเรยนมความเชอมนวาการคดคอทกษะซงสามารถพฒนาและปรบปรงไดหากรวามวธการอยางไร ขณะทนกเรยนไดพบปญหาทยงยากและนาพศวง เขาจะเกดความระมดระวงมากยงขนโดยเฉพาะรปแบบการคด ทงจดดและจดดอยของวธการคดรวมถงการคดอยางเปนระบบ ซงสงเหลานเปนสาเหตท าใหเกดความส าเรจหรอความลมเหลวตอการแกปญหา ซงเมอ

110

พจารณาถงขนตอนของรปแบบการจดการรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน กนาจะสงผลตอการพฒนาความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนใหสงขน นอกจากนแลวในงานวจยของพฤกษ โปรงส าโรง (2549 : 80) ไดกลาววาในขนตอนส ารวจคนหาและขนอธบายลงขอสรป ครออกแบบกจกรรมใหนกเรยนไดฝกตงปญหา ออกแบบการทดลอง รวบรวมขอมล วเคราะหขอมล น าเสนอขอมลและสรปผล ซงขนตอนเหลานเปนกระบวนการแกปญหาทนกเรยนไดปฏบตไดดวยตวนกเรยนเอง ซงสลาวน (Slavin. 1994 : 224 - 225) กลาวโดยสรปวา แนวคดคอนสตรคตวสตเปนกระบวนการพฒนาทางสตปญญาทนกเรยนมบทบาทในการเรยนรดวยตนเอง โดยพยายามคนพบความรจากการตรวจสอบขอมลทขดกบความรเดม กระบวนการสรางความรเปนไปอยางตอเนองทงการดดซมและการปรบขยายขอมลกลายเปนความรใหมทมความซบซอนขน ดงนนเมอนกเรยนไดสรางความรดวยตนเองจงมสวนชวยใหความสามารถในการคดแกปญหาของนกเรยนสงขน จากเหตผลดงกลาว จงสนบสนนวาความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน หลงเรยนสงกวากอนเรยน

5. ผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 ของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอ

โดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมและการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน กอนเรยนและหลงเรยน ไมแตกตางกนทางสถต

จากการศกษารปแบบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมและการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน ทงสองรปแบบกมขอดทแตกตางกนออกไป กลาวคอ การจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม เปนการจดการเรยนการสอนทสนบสนนสภาพธรรมชาตทมหลายระดบในหองเรยนในการเพมคะแนนผลสมฤทธทางการเรยน และตวกนเองจะเปนหวใจของการรวมมอภายในทม ซงประกอบไปดวยสมาชกทมความแตกตางกนผานเกมทางวชาการ ซงการใชเกมในชนเรยนจะเปนการใชสภาพทเปนจรง จะชวยเพมพลงความทะเยอทะยานตอวชาการและการปฏสมพนธภายในกลม โดยใชหองเรยนเปนสอกลางในการสรางคานยมน นอกจากนยงพบวาปจจบนเกมทางวชาการมความกาวหนาไปหลายสวน (Boocock & Schild. 1968) มผลงานของอลเลนและคนอนๆ (Allen and others. 1970) ปรากฏออกมาหลายลกษณะ ในการพฒนาเกม เชน หนงสออเควชน (Equations) ของอลเลน (Allen.1969) จะมเกมทเปนพนฐานแกนกเรยนในหองทมความแตกตางทางความสามารถอยางมาก ดงนนการบรณาการเกมเขาไปในชนเรยนจงชวยพฒนาเจตคตของนกเรยน และกระตนทกษะพนฐาน ในลกษณะผสมผสานวธการทไมไดเปนเพยงการสอนอยในรปแบบเดมๆ แตเพยงแบบเดยว ซงสอดคลองกบค ากลาวของ อรพรรณ พรสมา (2540 : 43-44)ทวา การจดการเรยนรแบบรวมมอดวยเทคนคการแขงขนระหวาง

111

กลมจะสงเสรมการเรยนรและท าใหผลสมฤทธทางการเรยนสงขน เนองจากผเรยนได รวมกนเรยนและรวมกนเลนเกมการแขงขนตอบปญหาทางวชาการ จะชวยใหผเรยนเหนคณคาของการเรยน และการทผเรยนเกงชวยอธบายใหเพอนในกลมฟง จะชวยใหตนเองเขาใจในเรองทเรยนไดดยงขน สวนนกเรยนทเรยนไมเกงหรอเรยนชาจะรสกอบอนไมโดดเดยว รสกเปนกนเองและกลาซกถามปญหาทไมเขาใจกบเพอน จนเกดการเรยนรไดดขน สงผลใหผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนสงขน ซงสอดคลองกบงานวจยของเกษม วจโน (2535 : บทคดยอ) ,รตนา เจยมบญ (2540 : บทคดยอ) , ศรภรณ ณะวงศษา (2542 : บทคดยอ) และสลาวน (Slavin. 1980) ทไดน าเอารปแบบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมไปใชในการจดการเรยนร และสงผลใหนกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนสงขน

สวนการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน ซงเปนการสอนทเนนการถายโอนการเรยนร และความส าคญเกยวกบการตรวจสอบความรเดมของเดกซงกมขอดอยหลายประการ และสามารชวยใหนกเรยนสามารถเชอมโยงสงตางๆได ซงจะสงผลตอผลสมฤทธทางการเรยน และสอดคลองกบค ากลาวของแอคคนสน ; และชฟรน ( Atkinson ; & Shiffrin. 1968 ; citing Minizes ; et al., 1977 : 421) ทเสนอขนตอนของการสรางความร โดยเรมจากการรบรผานประสาทสมผสทงหา ไดแก การสมผส การไดยน การมองเหน การดมกลน และการชมรส ขอมลตางๆทผเรยนใสใจจะเคลอนยายเขาสความจ าระยะสนอยางรวดเรว กระบวนการทขอมลจะถกเกบเขาไปในความจ าระยะสนม 2 อยาง คอ การรจกและการใสใจ ขนตอมาคอการเรยกคนความรทจดเกบอยในความทรงจ าระยะยาว การจดเกบความรเกยวของกบการกระตนมโนทศนทเกยวของในความจ าระยะยาวและมโนทศนทถกกระตนนจะลดความยาวของเครอขายมโนทศนทเกยวของลง มโนทศนทถกกระตนกจะถกเรยกเขาสความจ าระยะสน ขนสดทายคอการเชอมโยงระหวางขอมลทไดจากการรบรผานประสาทสมผสกบขอมลทเปนความรเดม ในการเชอมโยงขอมลนน ตองมการเรยกคนความรทจดเกบอยในความทรงจ าระยะยาว โดยการเชอมนน เปนการอธบาย การแปลความหมาย การประเมน การเปรยบเทยบ และการโตแยงขอมลใหมกบความรเดมท าใหเกดการดดซมและการปรบโครงสรางทางความคด ซงสงเหลานเองจะชวยพฒนาใหนกเรยนสามารถเชอโยงความรเดมกบความรใหมได และสงผลใหผลสมฤทธทางการเรยนเรยนสงขน ซงสอดคลองกบงานวจยของขวญใจ สขรมณ (2549 : บทคดยอ) ,รงทพย รมจ าปา (2549 : บทคดยอ), พฤกษ โปรงส าโรง (2549 : บทคดยอ) , ปยวรรณ ประเสรฐไทย (2549 : บทคดยอ) และ โซเมอร (Somer. 2005 : 30) ทไดน าเอารปแบบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขนไปใชในการจดการเรยนรในวชาทางดานวทยาศาสตรซงสงผลใหผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนสงขน จากเหตผลดงกลาว จงสนบสนนวารปแบบการจดการเรยนรทงสองรปแบบ ลวนสงผลใหผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนสงขน จงแสดงใหเหนวาผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 ของนกเรยนท

112

ไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอดวยเทคนคการแขงขนระหวางกลมและแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขนกอนเรยนและหลงเรยนไมแตกตางกนทางสถต

6. ความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนร

แบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมและการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน กอนเรยนและหลงเรยน ไมแตกตางกนทางสถต

จากการศกษารปแบบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมและการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน ทงสองรปแบบกตางสนบสนนความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยน เนองจากการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมจะมลกษณะกระตนใหผเรยนสนใจและตงใจเรยนอยางตอเนอง กระตอรอรนในการคนควาหาความรและทบทวนบทเรยนใหเขาใจเปนการเตรยมทจะเขารวมเกมการแขงขนตอบปญหาทางวชาการ เพอสะสมคะแนนความสามารถของกลมและบรรลเปาหมายทตองการ นอกจากนแลวยงสงเสรมใหผเรยนเกดความสามารถในการแกปญหาและความรบผดชอบ เนองจากกจกรรมการแขงขนระหวางกลมดวยเกมตอบปญหาทางวชาการจะชวยสงเสรมใหผเรยนมความรบผดชอบในการเรยนรของตนเองและเพอนรวมกลม เพอจะมความสามารถท าคะแนนสะสมไดสงถงเกณฑตามเปาหมาย และขณะทเลนเกมนกเรยนจะตองคดค านวณ คดแกปญหาเพอใหไดขอสรปเพอจะตอบปญหานน เปนการสงเสรมใหผเรยนเกดความสามารถในการแกปญหาและการท างานกลม มการอภปรายและแกไขปญหารวมกนกบเพอน พรอมกบลงมอปฏบตรวมกนตามขนตอนทก าหนดไวจากมตของกลมในการแกปญหา (อรพรรณ พรสมา. 2540 : 43-44) สวนการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน ในแตละขนตอนกลวนแตสงเสรมพฒนาการดานความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนเรมจากขนตรวจสอบความรเดม กมกจะมค าถามจากครผสอนเพอกระตนใหเดกไดแสดงความรเดม การน าวทยาศาสตรมาใชในชวตประจ าวน และเดกสามารถเชอมโยงการเรยนรไปยงประสบการณทตนม นนแสดงใหเหนวานกเรยนไดทราบวาสงใดคอปญหา หลงจากนนครกมกจะเราความสนใจ เพอน านกเรยนเขาสการตงสมมตฐานของปญหาเหลานน ซงอาจเกดความสนใจของนกเรยน หรอเกดจากการอภปรายภายในกลม เรองทนาสนใจอาจมาจากเหตการณทก าลงเกดขนในชวงเวลานน หรอเปนเรองทเชอมโยงกบความรเดมทเดกเพงเรยนรมาแลว ถดมานกเรยนกจะเรมหาค าตอบของสงเหลานน กคอ ขนส ารวจคนหา เมอนกเรยนท าความเขาใจประเดนหรอค าถามทสนใจจะศกษาอยางถองแทแลว กมการวางแผน ก าหนดแนวทางการส ารวจตรวจสอบ ตงสมมตฐาน ก าหนดทางเลอกทเปนไปได ลงมอปฏบต เพอเกบรวบรวมขอมล ขอสนเทศหรอปรากฏการณตางๆ วธการตรวจสอบ อาจท าไดหลายวธ ขนถดมาเมอนกเรยนไดขอมลมาแลว นกเรยนจะน าขอมลเหลานนมาท า

113

การวเคราะหแปลผล สรปผล และน าเสนอผลทไดในรปแบบตางๆ เชน บรรยายสรป สรางแบบจ าลอง รปวาด ตาราง กราฟ ฯลฯ ซงจะชวยใหนกเรยนเหนแนวโนมหรอความสมพนธของขอมล สรปและอภปรายผลการทดลอง โดยอางองประจกษพยานอยางชดเจนเพอน าเสนอแนวคดตอไป ขนนจะท าใหนกเรยนไดสรางองคความรใหม การคนพบในขนนอาจเปนไปไดหลายทาง เชน สนบสนน สมมตฐาน แตผลทไดจะอยในรปแบบใดกสามารถสรางความร และชวยนกเรยนไดเกดการเรยนร หลงจากนนกจะเขาสขนขยายความร ซงชวงนเปนการน าความรทสรางขนไปเชอมโยงกบความรเดมหรอแนวคดเดมทคนควาเพมเตม หรอแบบจ าลองหรอขอสรปทไดไปใชอธบายสถานการณหรอเหตการณอนๆ ถาใชอธบายเรองราวตางๆ ไดมากกแสดงวามขอจ ากดนอย ซงกจะชวยใหเชอมโยงเกยวกบเรองราวตางๆ และท าใหเกดความรกวางขวางขน เมอสนสดแลวใหนกเรยนประเมนการเรยนรดวยกระบวนการตางๆ วา นกเรยนรอะไรบาง อยางไร และมากนอยเพยงใด ขนนจะชวยใหนกเรยนสามารถน าความรทไดมาประมวลและปรบประยกตใชในเรองอนๆ ได และขนสดทายคอการขนน าความรไปใช โดยครอาจเปดโอกาสใหนกเรยนน าความรทไดไปปรบประยกตใชใหเหมาะสมและเกดประโยชนตอชวตประจ าวน ซงจะเหนวาจากกจกรรมดงกลาวนกเรยนไดเรยนรขนตอนตางๆ ในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร ซงสอดคลองกบงานวจยของพฤกษ โปรงส าโรง (2549 : บทคดยอ ) ทไดน ารปแบบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน ไปใชในการจดการเรยนรในวชาฟสกสซงสงผลใหความสามารถในการคดแกปญหาของนกเรยนหลงเรยนสงขนกวากอนเรยน จากเหตผลดงกลาว จงสนบสนนวารปแบบการจดการเรยนรทงสองรปแบบ ลวนสงผลใหความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนสงขน จงแสดงใหเหนวาความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอดวยเทคนคการแขงขนระหวางกลมและแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขนกอนเรยนและหลงเรยนไมแตกตางกนทางสถต ขอเสนอแนะ จากผลการศกษาคนควาครงน ผวจยมขอเสนอแนะซงอาจเปนประโยชนตอการเรยนการสอนและการวจยดงน ขอเสนอแนะทวไป

1. ครผสอนควรน ารปแบบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมและการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน ไปใชในกจกรรมการเรยนการสอนวชาวทยาศาสตร ทงนเพราะรปแบบการจดการเรยนรทงสองแบบชวยใหผสอนสามารถพฒนาการเรยนรของผเรยนใหมความคดในการแกปญหาทางวทยาศาสตรได

114

2. ครผสอนทจะใชการจดการเรยนรทงสองแบบควรจดเตรยมความพรอมในบทบาทของตนเอง โดยเฉพาะในกรณการจดการเรยนการสอนแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม โดยการศกษารายละเอยดเกยวกบการแขงขน เพอความเขาใจในการท ากจกรรม

3. ครผสอนควรใชเทคนคการเสรมแรงอยางเหมาะสมกบผเรยนในแตละกลมทปฏบตกจกรรมเพอใหนกเรยนไดพฒนาศกยภาพแหงตน ทงนเพราะจากการสงเกตผเรยน พบวาผเรยนในระดบชนนเปนชวงทมความคดสรางสรรคและมแนวคดทด ครผสอนจงควรสงเสรมใหผเรยนไดมโอกาสคดและปฏบตอยางเสร ดงนนผสอนจงควรสงเสรมทงรายบคคลและเปนกลมเพอใหผเรยนไดพฒนาตนเองไดเตมตามศกยภาพ

4. ในการจดกจกรรมการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม ครผสอนควรชแจงท าความเขาใจกบนกเรยนทงขนตอนการเรยนและงานทมอบหมายใหท าอยางชดเจน พรอมทงตดตามการท างานของนกเรยนและหมนเวยนหนาทของสมาชกในกลม ใหไดมโอกาสรบผดชอบในทกหนาท

5. ในการจดกจกรรมการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมครผสอนควรออกแบบกจกรรมใหครบขนตอน ใหเสรจสนภายในคาบเรยนเพอลดปจจยอนๆ ทอาจมาแทรกซอนงานวจยได

6. ในการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร ครควรกระตนความสนใจของนกเรยนโดยใชค าถามทนาสนใจ หรอเชอมโยงสถานการณปจจบนเขาสบทเรยน เรยงล าดบค าถามใหชดเจน ไมถามวกวน

ขอเสนอแนะเพอการวจย

1. ควรน ารปแบบการวจยนไปวจยกบผเรยนกลมอนๆ เชน นกเรยนชนประถมศกษา หรอนกเรยนชนมธยมศกษาปอนๆ

2. ควรน ารปแบบการวจยนไปใชในการพฒนาทกษะดานอนๆ ใหแกนกเรยนเพมเตม เชน ความรบผดชอบ ความสามารถในการคดสรางสรรค ความสามารถในการคดอยางมวจารญาณ เปนตน

115

บรรณานกรม

116

บรรณานกรม

กมลรตน หลาสวงษ. (2523). จตวทยาการศกษา. กรงเทพฯ : ภาควชาการแนะแนวและจตวทยา การศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. กรมวชาการ. (2535). จตวทยาการศกษา. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : ศรเดชา. กรมวชาการ. กระทรวงศกษาธการ. (2542). คมอครแนวทางจดท าแผนการสอนพฒนาศกยภาพ โครงการทดลอง พฒนาศกยภาพของเดกไทย. กรงเทพฯ : กองวจยทางการศกษา. ------------. (2545). แนวทางการจดท าหลกสตรสถานศกษา. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภา ลาดพราว. ------------. (2542). หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภา ลาดพราว. กาญจนา ฉตรศรสกล. (2544). การเปรยบเทยบความสามารถในการเขยนเคาโครงงานภมปญญา ไทย การคดแกปญหาและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษา ปท 2 ทสอนโดยใชแบบฝกการท าโครงงานภมปญญาไทยทางวทยาศาสตรกบการสอน แบบสบเสาะ. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. กตต กลอมเกลยง. (2532). การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน ความสามารถในการแกปญหา ทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ทเรยนวทยาศาสตรโดยมการใช สถานการณฝกก าหนดปญหาและตงสมมตฐานกบไมมการใชสถานการณฝกก าหนดปญหา และตงสมมตฐาน. ปรญญานพนธ กศ.ม.(การมธยมศกษา) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. กญญา ทองมน. (2534). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร ดานความรความจ า และดานทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2. ปรญญานพนธ กศ.ม.(การมธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. ขวญใจ สขรมย.(2549). การเปรยบเทยบผลการเรยนแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขนและการเรยน สบเสาะแบบสสวท. ทมตอแนวความคดเลอกเกยวกบมโนมตชววทยา : ระบบนเวศการ ถายทอดพลงงานและวฏจกรของสารและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ขนบรณาการ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4. วทยานพนธ กศ.ม.(การมธยมศกษา). มหาสารคาม : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาสารคาม. ถายเอกสาร.

117

จงกลรตน อาจศตร. (2544). การศกษาผลของการจดกจกรรมการเรยนการสอนตามแนววฎจกร การเรยนรทมตอผลสมฤทธทางการเรยนและเจตคตตอวชาวทยาศาสตรของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 1. วทม.(การศกษาวทยาศาสตร). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย สถาบน เทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง. ถายเอกสาร. ชยยงค พรหมวงศ; และคณะ. (2520). การผลตชดการเรยนการสอน. เทคโนโลยและสอการศกษา. กรงเทพฯ : ป.สมพนธพาณชยใ ชตมา ทองสข. (2547). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการคดแกปญหาทาง วทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทใชแบบฝกทกษะการทดลอง. สารนพนธ

กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

ชศร วงศรตนะ. (2546). เทคนคการใชสถตเพอการวจย. พมพครงท 9. กรงเทพฯ : เทพเนรมต การพมพ. ณฐณชา เตมสนวาณช. (2550). การการศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและความสามารถ ดานความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการสอน แบบรวมมอ. สารนพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. ดรณ พรายแสงเพชร. (2548). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการคด

แกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทไดรบการสอนแบบแกปญหา โดยใชสารสนเทศ. สารนพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

ทบวงมหาวทยาลย. (2525). การพฒนาหลกสตรวทยาศาสตรระดบมธยมศกษา. กรงเทพฯ: คณะกรรมการการพฒนาการสอนและวสดอปกรณ. ทศนา แขมมณ ; และคนอนๆ. (2545). วทยาการดานการคด. กรงเทพฯ: ส านกพมพบรษทเดอะ มาสเตอรกรปแมเนจเมนท. ประพนธศร สเสารจ. (2541). คดเกง สมองไว. กรงเทพฯ: โปรดคทฟบค. นภาพร วงคเจรญ. (2550). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการคดแกปญหา ทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทเรยนโดยใชชดกจกรรมการเรยนร แบบพหปญญา. สารนพนธ กศ.ม. (สาขาการมธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

118

นนทพทย รองเดช. (2549). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและความสามารถทาง สตปญญาดานมตสมพนธของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทเรยนรดวยชดกจกรรมสงเสรม พหปญญา. สารนพนธ กศ.ม.(การมธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. นารรตน ฟกสมบรณ. (2541). การใชชดสงเสรมศกยภาพทางวทยาศาสตรในการพฒนาความสามารถ ในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร และบคลกภาพนกวทยาศาสตรของนกเรยนชน มธยมศกษาปท 1. ปรญญานพนธ กศ.ม.(การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. ถายเอกสาร. ประวตร ชศลป. (2524). หลกการประเมนผลวชาวทยาศาสตรแผนใหม. กรงเทพฯ: ภาคพฒนา ต าราและเอกสารวชาการ หนวยศกษานเทศก กรมการฝกหดคร. พระราชบญญตการศกษาแหงชาต. (2545). พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 และ ทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2 ) พ.ศ. 2545. กรงเทพฯ: ส านกงานคณะกรรมการการศกษา แหงชาต. พรรณนภา หาญบ ารง. (2548). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรและความ ฉลาดทางอารมณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการจดการเรยนรสบสวน เปนกลม. สารนพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. พมพนธ เดชะคปต. (2544). การเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญแนวคดวธและเทคนคการสอน 1. กรงเทพมหานคร; เดอะมาสเตอรกรปแมเนจเมนท. พฤกษ โปรงส าโรง (2549). ผลของการใชรปแบบการเรยนการสอน 7E ในวชาฟสกส ทมตอ ผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการแกปญหาของนกเรยนชนมธยมศกษา

ตอนปลาย, วทยานพนธ ค.ม. (การสอนและเทคโนโลยการศกษา). กรงเทพฯ: คณะครศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร.

พวงเพญ สงหโตทอง. (2548). การศกษาผลของการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมการส ารวจคนหาทาง วทยาศาสตรทมตอผลสมฤทธทางการเรยนและการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร. สารนพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

119

พวงรตน ทวรตน. (2529). การสรางและพฒนาแบบทดสอบวดผลสมฤทธ. กรงเทพฯ : ส านกทดสอบทาง การศกษาและจตวทยา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. -----------. (2540). วธการวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร. กรงเทพฯ : ส านกทดสอบทาง การศกษาและจตวทยา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ไพศาล หวงพานช. (2523). การวดผลการศกษา. กรงเทพฯ : ส านกทดสอบทางการศกษาและจตวทยา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ภพ เลาหไพบลย. (2537). แนวการสอนวทยาศาสตร. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช. -----------. (2540). แนวการสอนวทยาศาสตร. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช. มณรตน เกตไสว. (2540). การศกษาผลการจดกจกรรมการทดลองทมตอผลสมฤทธทางการเรยน

วชาฟสกสดานมโนมตทางวทยาศาสตรและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนบรณา การของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ :บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

มนมนส สดสน. (2543). การศกษาผลสมฤทธทางวทยาศาสตรและความสามารถดานการคด วเคราะหวจารณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทไดรบการสอนแบบสบเสาะหาความร ประกอบการเขยนแผนผงมโนมต. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. มนสนนท สระทองเทยน. (2548). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการคด แกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทไดรบการสอนแบบ คอมพวเตอรชวยสอน. สารนพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. มาณตย คดพศาล. (2541). การศกษาผลการสอนโดยการเรยนแบบรวมมอกบการสอนตามคมอครท มตอผลสมฤทธในวชาเคมของนกเรยนในชนมธยมศกษาตอนปลาย. สารนพนธ กศ.ม. (การ มธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. รงชวา สขด. (2531). การศกษาผลการฝกออกแบบการทดลองในการสอนวทยาศาสตรทมตอ ผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยน ชนประถมปท 6. ปรญญานพนธ กศ.ม.(วทยาศาสตรการศกษา) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

120

รงทพย รมจ าปา. (2549). การเปรยบเทยบผลการเรยนแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขนและการเรยน สบเสาะแบบสสวท. ทมตอแนวความคดเลอกเกยวกบมโนมตชววทยา : การหมนเวยน เลอดและกาซ และการก าจดของเสยและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐาน ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2. วทยานพนธ กศ.ม. มหาสารคาม : มหาวทยาลย มหาสารคาม. ลวน สายยศ; และ องคณา สายยศ.(2538). เทคนคการวจยทางการศกษา. พมพครงท 5. กรงเทพฯ: สวรยาสาสน. ----------. (2539). เทคนคการวดผลการเรยนร. กรงเทพฯ: ชมรมเดก. วรกตต ผองศร. (2538). ศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรดานความคด รวบยอดและความสนใจในการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบ การสอนโดยใชโมชนพคเจอรกบการสอนตามคมอคร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. วรรณทพา รอดแรงคา. (2543). การจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรเพอใหสอดคลองกบหลกสตร การศกษาขนพนฐาน. เอกสารประกอบการอบรมโครงการประชมเชงปฏบตการเพอพฒนา ครวทยาศาสตร. กรงเทพฯ : สถาบนพฒนาคณภาพวชาการ(พว.). วรรณ โสมประยร. (2537). การวดและประเมนผลการเรยนรของเดกประถมศกษา. ประมวลสารชด วชาสมมนาการประถมศกษา. กรงเทพฯ : สาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. วชรา เลาเรยนด. (2547, พฤศจกายน – 2548, มนาคม). เทคนคการแกปญหาอนาคต : ยทธวธการ จดการเรยนรเพอสงเสรมทกษะการคด. วารสารศกษาศาสตร. มหาวทยาลยศลปากร. 2(2) : 43 - 52. วฒนาพร ระงบทกข. (2541). การจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง. กรงเทพฯ : เลฟแอนดลพเพรส. ------------ . (2545). ทฤษฎการเรยนรเพอพฒนากระบวนการคด. กรงเทพฯ : วฒนาพานช. ศภพงศ คลายคลง. (2548). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรและทกษะการทดลอง โดยใชชดปฏบตการทางวทยาศาสตร. สารนพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา).กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

121

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. (2535). ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร. กรงเทพฯ : สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. ------------ . (2535). คมอวดประเมนผลทางวทยาศาสตร.กรงเทพฯ : สถาบนสงเสรมการสอน วทยาศาสตรและเทคโนโลย. ------------ . (2546). หนงสอการจดสาระการเรยนรกลมวทยาศาสตรหลกสตรการศกษาขนพนฐาน. กรงเทพฯ : สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. สมจต สวธนไพบลย. (2527). สมรรถภาพการสอนของคร : การพฒนาความคดสรางสรรคทาง วทยาศาสตร. กรงเทพฯ : ภาควชาหลกสตรและการสอน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. ----------- (2535). การศกษาผลของการจดชนเรยนทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร ระดบชนมธยมศกษาตอนตน โดยการสงเคราะหงานวจยปการศกษา 2518 - 2534. กรงเทพฯ : ภาควชาหลกสตรและการสอน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทร วโรฒ. ------------ (2535). ธรรมชาตวทยาศาสตร. ภาควชาหลกสตรและการสอน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ------------ (2537). การศกษาความสามารถการพงพาตนเองดานวทยาศาสตร และเทคโนโลย

ของนกเรยนระดบมธยมศกษา จากการเรยนดานกจกรรมวทยาศาสตรและ เทคโนโลย. กรงเทพฯ : ภาควชาหลกสตรและการสอน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ.

------------ (2541). การประชมปฏบตการสอนวทยาศาสตร. กรงเทพฯ : ภาควชาหลกสตรและ การสอน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. ถายเอกสาร. สมใจ มสมวทย. (2548). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและความสามารถใน การคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการสอน แบบอรยสจ 4. สารนพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. สมศกด สนธระเวชญ. (2544). การยดผเรยนเปนศนยกลาง และการประเมนตามสภาพจรง. กรงเทพฯ : เชยงใหมโรงพมพและศลป.

122

สมศร เพชรขจร. (2531). การศกษาการใชแบบฝกการอภปรายระหวางนกเรยนทมตอความสามารถใน การแกปญหาทางวทยาศาสตร และผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรของนกเรยนชน มธยมศกษาปท 2. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา).กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. สกญญา ยตธรรมนนท. (2539). ผลการใชกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดของทอแรนซท มตอความสามารถในการคดแกปญหาของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6. วทยานพนธ ค.ม. (การประถมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. สาวตร เครอใหญ. (2548). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและความคดวจารณญาณ

ในสาระการเรยนรวทยาศาสตร ของนกเรยนชนมธยมศกษาชนปท 3 ทไดรบการสอนแบบสบ เสาะหาความรดวยวงจรการเรยนรกบการสอนทเนนการเรยนแบบรวมมอ ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

สายหยด สมประสงค. (2523). ยทธศาสตรการคด. โครงการสงเสรมความเปนเลศทางวชาการ. กรงเทพฯ : กรมสามญศกษา. ถายเอกสาร. ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2540). ทฤษฎการเรยนรเพอพฒนากระบวนการคด : ตนแบบการเรยนรทางดานทฤษฎและแนวปฏบต. กรงเทพฯ : ส านกงานคณะกรรมการ การศกษาแหงชาต ส านกนายกรฐมนตร. ส านกงานคณะกรรมการแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2544). แผนพฒนาเศรษฐกจ และสงคมแหงชาตฉบบท 9 พ.ศ. 2544 – 2549. กรงเทพฯ : ส านกงานฯ. ส าราญ วงนราช. (2542). การสรางชดฝกอบรมดวยตนเอง เรองการสอนเพอพฒนากระบวนการคด. รายงานการวจย. กรงเทพฯ : คณะกรรมการวจยการศกษา การศาสนาและวฒนธรรม กระทรวงศกษาธการ. ถายเอกสาร. สมาล โชตชม. (2544). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและเชาวอารมณของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 2 ดวยการสอนโดยใชชดการเรยนวทยาศาสตรทสงเสรมเชาวอารมณ

กบการสอนตามคมอคร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา).กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

สภาวรรณ ดานสกล. (2539). การเปรยบเทยบความสามารถในการคดแกปญหา และการพงตนเอง ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทเรยนโดยการสอนกจกรรมตามวธการทางวทยาศาสตร

กบการสอนตามคมอการจดกจกรรม. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ :บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

123

สลดดา ลอยฟา. (2536). รปแบบการสอนแบบรวมมอกนเรยนร. ขอนแกน : คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน. ถายเอกสาร. สวทย มลค า. (2547). กลยทธการสอนคดแกปญหา. กรงเทพฯ: ภาพพมพ. สวทย มลค า ; และ อรทย มลค า. (2545). 21 วธการจดการเรยนรเพอพฒนากระบวนการคด. กรงเทพฯ: ภาพพมพ. สนทร วฒนพนธ. (2535). การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการ ตดสนใจของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทไดรบการสอนโดยใชชดกจกรรมโครงงาน วทยาศาสตรประเภททดลองทไดรบการสอนตามคมอคร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. หทยรช รงสวรรณ. (2539). ผลของการสอนโดยใชแผนทมโนมตทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวชา วทยาศาสตร กายภาพชวภาพดานมโนมต และความสามารถในการคดแกปญหาทาง วทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5. ปรญญานพนธ กศ.ม. (วทยาศาสตรศกษา). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. หนงนช กาฬภกด. (2543). การเปรยบเทยบความสามารถในการคดระดบสงและผลสมฤทธทางการ เรยนวชาวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการสอนโดยใชชดกจกรรม วทยาศาสตรแบบปฏบตการตามแนวคอนสตรคตวซมกบการสอนตามคมอคร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. อญชลพร เตชะศรนกล. (2535). การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน วชาวทยาศาสตรและ ความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ท เรยนโดยใชชดการสอนวชาวทยาศาสตร ดวยยทธวธการตดสนใจกบการสอนตามคมอคร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. อนนต เลขวรรณวจตร. (2538). การศกษาผลการสอนแบบสบเสาะหาความรโดยใชวดทศนวชา วทยาศาสตร คหกรรม และศลปหตถกรรม ส าหรบนกเรยนชนประกาศนยบตรวชาชพ. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. อรพรรณ พรสมา. (2540). การเรยนแบบรวมแรงรวมใจ. วารสารครศาสตร. 26(2): 30-33.

124

อรสา เอยมสะอาด. (2548). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนรวทยาศาสตรและความสามารถ ในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการสอนโดยใช ชดกจกรรมวทยาศาสตรเพอสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณ. สารนพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. อรทย มลค า ; และคณะ. (2543). การบรณาการหลกสตรและการเรยนการสอนโดยเนนผเรยนเปน ศนยกลาง. พมพครงท 3 กรงเทพมหานคร; ท.พ.พรนท. อมาวชนย อาจพรม. (2546). ผลการเรยนรจากหองเรยนเสมอนวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 ตามทฤษฎคอนสตรคตวสท. ปรญญานพนธ กศ.ม. (เทคโนโลยการศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. อดมลกษณ นกพงพม. (2545). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการคด แกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทไดรบการสอนโดยใชผง มโนมต. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. Bard, Eugene Dwight. (1975, March). Development of a variable – Step Programmed System of Instruction For Collage Physical, Dissertation Abstracts International. 35(a) : 5947 - A. Bloom, Benjamin S. (1956). Taxonomy of Education Objective Handbook I : Cognitive Domain. New York: David Mackey Company, Inc. Bybee, R. ; & Loucks - Horsley, S. (2002, March). Implementing the national science education standard. The Science Teacher, 22 - 26. Carin, A.A.(1989). Teaching science through discovery. Ontario : Macmillan Publishing. Collins, O.W. (1990, March). The Impact of Computer – Assisted Instruction upon Student Achievement in Magenet School. Dissertation Abstracts International. Dressel, Paul. (1995). Critical Thinking : The Goal of Education, The Journal of the National Education Association. 44 : 418 – 420. Eisenkraft, Arthur. (2003). Expanding the 5E Model. Science Education. 5(6), 57 – 59. Fan, Chung – Teh. (1952). Item Analysis Table. Princeton. New Jersey: Educational Services.

125

Gagne, Robert M. (1965). The Condition of Learning. 3rd ed. New York: Holt, Reinhart and Winston, Inc. Good, Carter V. (1973). Dictionary of Education. Edited by Good, Carter V. New York: Mc Graw-Hill. Guiford , J.P. (1967). The Nature of Human Intelligence. New York: Mc Graw Hill. Hoolowell, Kothleem Am. (1977). A Flow Chart Model of Cognitive Process in Mathmatical Problem-Solving. Dissertation Abstract International . 37: 7373 - 8015 A Hoover, Carolyn J. (1999, March). Effect of System – Model Diagrams with Scientific Text on Explanative Recall and Problem Solving Performance of Community College Student, Dissertation Abstract International. CD-ROM. 59(9). Jolly, Anju B. (1999, March). The Effectiveness of Learning with Concept Mapping on the Science Problem – Solving of Sixth – Grade Children, Dissertation Abstract International. CD-ROM. 49(9). Lawson, A.E. 1995. Science teaching and development of thinking. California : Wadsworth. Mahan, Luther A. (1970,October). Which Extreme Variant of the Problem-Solving Method of

Teaching Should be More Characteristic of the Many Teacher Variation of Problem-Solving Teaching. Science Education. 54 (4) : 309-316

Nabor, OG. (1975). A Comparative Study of Academic Achievement and Problem-Solving Abilities of Blank Pupils at the Intermediate Level on Computer Supported Instructional Program. Dissertation Abstracts International. 36 : 3241 - 3242A.

Olarinoye, Rappel. (1979, February). A Comparative Study of the Effectiveness of Teaching A Secondary, Dissertation Abstracts International. 39 : 4848-A. Piaget, J & Inhelder. (1964) The growth of Logic From Childhood to Adolescence. New York : Basic Book. Piaget, J. (1969). The Origins of Intelligence in Children. New York: W.W. Norton. Scott, William A. (1962). Introduction to Psychological Research. New York: John Wiley & Son Inc. Shaw, Terry J. (1977, March). The Effect of Problem Solving Training in Science Upon Utilization of Problem Solving Skills in Science and Social Studies, Dissertation Abstract International. CD-ROM. 49(9).

126

Slavin, R.E. (1994). Education psychology theory and practice. Massachusetts: Allyn and Bacon. Smith, Patty Templeton. (1994, January). Instructional method effects on Student attitude and achievement, Dissertation Abstract International. 54(7): 2528-A. Somer, R.L. (2005). Putting down roots in environmental literacy: A study of middle school

student’ participation in Louisiana sea grant’s coastal roots project. Retrieved August 15, 2010. from: http://etd.lsu/docs/available/etd-04142005-104733/ unrestricted/ Somers_thesis.pdf.

Trueblood, C.R.; & Szmbo, M. (1974). Procedures for Designing Your Own Metric Games for Pupil Involvement. The Arithmetic Teacher. 21(5) : 405-408.

Weir, John Joseph. (1974, April). Problem Solving is Everybody’ Problem, Science Teacher. (4) : 16-18. William, Jame Milford. (1981,October). A Comparison Study of Tradition Teaching Procedures on Student Attitude Achievement and Critical Thinking Ability in Eleventh Grade United State History. Dissertation Abstracts International. 42(4) : 1605 - A Young, Richad C. (1970, February). The Murturance of Independent and Learning in Fourth

Grade Children Through Inquiry Development: Final Report. Research in Educational. 5(2) : 53.

127

ภาคผนวก

128

ภาคผนวก ก

- ผทรงคณวฒทตรวจเครองมอทใชในการวจย (4 ทาน)

129

ผทรงคณวฒทตรวจเครองมอทใชในการวจย

รายนามผเชยวชาญในการแนะน า ตรวจสอบแกไขเครองมอ เพอท าปรญญานพนธดานตางๆ ดงน

- แผนการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม - แผนการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน

อาจารยพรรณภา กจเอก โรงเรยนปทมวไล จงหวดปทมธาน อาจารยสารณ วงธนะรงโรจน โรงเรยนรตนาธเบศร จงหวดนนทบร อาจารยวารย บญลอ โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน

- แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 - แบบทดสอบวดความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร

อาจารยพรรณภา กจเอก โรงเรยนปทมวไล จงหวดปทมธาน อาจารยสารณ วงธนะรงโรจน โรงเรยนรตนาธเบศร จงหวดนนทบร อาจารยจฑารตน ใจงาม โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน

130

ภาคผนวก ข

- คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแผนการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม และแผนการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน

- คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 และแบบทดสอบวดความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร

- ผลการวเคราะหความยากงาย อ านาจจ าแนกของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 และแบบทดสอบวดความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร

- ผลการวเคราะหความเชอมนของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 และแบบทดสอบวดความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร

131

ตาราง 11 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแผนการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการ แขงขนระหวางกลม

ขอท ผเชยวชาญ

IOC คนท 1 คนท 2 คนท 3

1 1 1 1 1.00 2 1 1 1 1.00 3 1 1 1 1.00 4 1 1 1 1.00 5 1 1 1 1.00 6 1 1 1 1.00 7 1 1 1 1.00

132

ตาราง 12 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแผนการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน

ขอท ผเชยวชาญ

IOC คนท 1 คนท 2 คนท 3

1 1 1 1 1.00 2 1 1 1 1.00 3 1 1 1 1.00 4 1 1 1 1.00 5 1 1 1 1.00 6 1 1 1 1.00 7 1 1 1 1.00

133

ตาราง 13 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1

ขอท ผเชยวชาญ

IOC

ขอท ผเชยวชาญ

IOC คนท 1 คนท 2 คนท 3 คนท 1 คนท 2 คนท 3

1 1 1 1 1.00 21 1 1 1 1.00 2 1 1 1 1.00 22 1 1 1 1.00 3 1 1 1 1.00 23 1 1 1 1.00 4 1 1 1 1.00 24 1 1 1 1.00 5 1 1 1 1.00 25 1 1 1 1.00 6 1 1 1 1.00 26 1 1 1 1.00 7 1 1 1 1.00 27 1 1 1 1.00 8 1 1 1 1.00 28 1 1 1 1.00 9 1 1 1 1.00 29 1 1 1 1.00 10 1 1 1 1.00 30 1 1 1 1.00 11 1 1 1 1.00 31 1 1 1 1.00 12 1 1 1 1.00 32 1 1 1 1.00 13 1 1 1 1.00 33 1 1 1 1.00 14 1 1 1 1.00 34 1 1 1 1.00 15 1 1 1 1.00 35 1 1 1 1.00 16 1 1 1 1.00 36 1 1 1 1.00 17 1 1 1 1.00 37 1 1 1 1.00 18 1 1 1 1.00 38 1 1 1 1.00 19 1 1 1 1.00 39 1 1 1 1.00 20 1 1 1 1.00 40 1 1 1 1.00

134

ตาราง 14 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบทดสอบวดความสามารถในการคดแกปญหาทาง

วทยาศาสตร

ขอท ผเชยวชาญ

IOC

ขอท ผเชยวชาญ

IOC คนท 1 คนท 2 คนท 3 คนท 1 คนท 2 คนท 3

1 1 1 1 1.00 21 1 1 1 1.00 2 1 1 1 1.00 22 1 1 1 1.00 3 1 1 1 1.00 23 1 1 1 1.00 4 1 1 1 1.00 24 1 1 1 1.00 5 1 1 1 1.00 25 1 1 1 1.00 6 1 1 1 1.00 26 1 1 1 1.00 7 1 1 1 1.00 27 1 1 1 1.00 8 1 1 1 1.00 28 1 1 1 1.00 9 1 1 1 1.00 29 1 1 1 1.00 10 1 1 1 1.00 30 1 1 1 1.00 11 1 1 1 1.00 31 1 1 1 1.00 12 1 1 1 1.00 32 1 1 1 1.00 13 1 1 1 1.00 33 1 1 1 1.00 14 1 1 1 1.00 34 1 1 1 1.00 15 1 1 1 1.00 35 1 1 1 1.00 16 1 1 1 1.00 36 1 1 1 1.00 17 1 1 1 1.00 37 1 1 1 1.00 18 1 1 1 1.00 38 1 1 1 1.00 19 1 1 1 1.00 39 1 1 1 1.00 20 1 1 1 1.00 40 1 1 1 1.00

135

ตาราง 15 การหาคาความยากงาย (p) คาอ านาจจ าแนก (r) และคาความเชอมนของแบบทดสอบ วดผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 เรองปรมาณสมพนธ

ขอท p r หมายเหต ขอท p r หมายเหต 1 .76 .77 คดไว 21 .65 .54 คดไว 2 .65 .54 คดไว 22 .76 .77 คดไว 3 .76 .77 คดไว 23 .76 .77 คดไว 4 .76 .77 คดไว 24 .76 .33 คดไว 5 .76 .77 คดไว 25 .44 .39 คดไว 6 .51 .25 คดไว 26 .76 .77 คดไว 7 .76 .33 คดไว 27 .65 .54 คดไว 8 .57 .38 คดไว 28 .71 .44 คดไว 9 .58 .63 คดไว 29 .65 .54 คดไว 10 .42 .62 คดไว 30 .65 .54 คดไว 11 .70 .82 คดไว 31 .63 .27 คดไว 12 .76 .77 คดไว 32 .65 .54 คดไว 13 .76 .77 คดไว 33 .76 .77 คดไว 14 .76 .77 คดไว 34 .76 .33 คดไว 15 .76 .33 คดไว 35 .65 .54 คดไว 16 .65 .54 คดไว 36 .71 .44 คดไว 17 .57 .38 คดไว 37 .76 .77 คดไว 18 .76 .77 คดไว 38 .36 .58 คดไว 19 .58 .63 คดไว 39 .63 .27 คดไว 20 .71 .44 คดไว 40 .36 .58 คดไว

ผลการวเคราะหความเชอมน KR-20 .8909

136

ตาราง 16 การหาคาความยากงาย (p) และคาอ านาจจ าแนก (r) ของแบบทดสอบวดความสามารถ

ในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร

สถานการณท ขอท p r 1 .70 .82 1 2 .76 .77 3 .76 .77 4 .76 .77 1 .76 .33 2 2 .58 .63 3 .65 .54 4 .70 .82 1 .37 .27 3 2 .65 .54 3 .71 .44 4 .65 .54 1 .76 .77 4 2 .50 .50 3 .76 .77 4 .76 .77 1 .57 .38 5 2 .76 .77 3 .70 .82 4 .76 .77 1 .76 .77 6 2 .76 .77 3 .76 .33 4 .57 .38

137

ตาราง 16 (ตอ)

สถานการณท ขอท P r 1 .76 .77 7 2 .50 .50 3 .71 .44 4 .65 .54 1 .71 .44 8 2 .76 .77 3 .76 .77 4 .63 .27 1 .76 .77 9 2 .25 .32 3 .36 .53 4 .63 .27 1 .76 .77

10 2 .76 .33 3 .71 .44 4 .76 .77

ผลการวเคราะหความเชอมน KR-20 .8985

138

ภาคผนวก ค

- ตารางคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 กอนเรยนและหลงเรยนของกลมทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม

- ตารางคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 กอนเรยนและหลงเรยนของกลมทไดรบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน

- ตารางคะแนนความสามารถในการคดแกปญหากอนเรยนและหลงเรยนของกลมทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม

- ตารางคะแนนความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรกอนเรยนและหลงเรยนของกลมทไดรบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน

139

ตาราง 17 คะแนนผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 กอนเรยนและหลงเรยนของกลมทไดรบ การจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม

คนท กอนเรยน (X1) หลงเรยน (X2) ผลตาง (D1) D1 - MD1 (D1- MD1)

2

1 8 23 15 -4.87 23.72 2 7 28 21 1.13 1.28 3 6 27 21 1.13 1.28 4 7 29 22 2.13 4.54 5 8 38 30 10.13 102.62 6 8 23 15 -4.87 23.72 7 8 36 28 8.13 66.10 8 4 25 21 1.13 1.28 9 6 26 20 0.13 0.02 10 10 37 27 7.13 50.84 11 7 24 17 -2.87 8.24 12 6 24 18 -1.87 3.50 13 4 20 16 -3.87 14.98 14 6 24 18 -1.87 3.50 15 6 21 15 -4.87 23.72 16 7 25 18 -1.87 3.50 17 8 35 27 7.13 50.84 18 6 21 15 -4.87 23.72 19 10 32 22 2.13 4.54 20 9 31 22 2.13 4.54 21 14 34 20 0.13 0.02 22 15 35 20 0.13 0.02 23 16 38 22 2.13 4.54 24 15 34 19 -0.87 0.76 25 14 32 18 -1.87 3.50

140

ตาราง 18 (ตอ)

คนท กอนเรยน (X1) หลงเรยน (X2) ผลตาง (D1) D1 - MD1 (D1- MD1)2

26 16 37 21 1.13 1.28 27 15 37 22 2.13 4.54 28 13 32 19 -0.87 0.76 29 14 35 21 1.13 1.28 30 13 34 21 1.13 1.28 31 13 27 14 -5.87 34.46 32 5 20 15 -4.87 23.72 33 15 36 21 1.13 1.28 34 13 32 19 -0.87 0.76 35 15 32 17 -2.87 8.24 36 14 35 21 1.13 1.28 37 13 34 21 1.13 1.28 38 10 26 16 -3.87 14.98

384 1139 755 520.34 1X 10.11 2X 29.97 MD1 =19.87 SD = 3.8750 SD = 5.7067

141

ตาราง 18 คะแนนผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 กอนเรยนและหลงเรยนของกลมทไดรบ

การจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน

คนท กอนเรยน (X1) หลงเรยน (X2) ผลตาง (D2) D2 - MD2 (D2- MD2)2

1 5 22 17 -3.08 9.49 2 7 29 22 1.92 3.69 3 5 28 23 2.92 8.53 4 6 27 21 0.92 0.85 5 9 30 21 0.92 0.85 6 5 39 34 13.92 193.77 7 6 28 22 1.92 3.69 8 4 27 23 2.92 8.53 9 7 27 20 -0.08 0.01 10 10 34 24 3.92 15.37 11 7 33 26 5.92 35.05 12 6 21 15 -5.08 25.81 13 6 29 23 2.92 8.53 14 7 35 28 7.92 62.73 15 5 22 17 -3.08 9.49 16 4 20 16 -4.08 16.65 17 6 25 19 -1.08 1.17 18 7 21 14 -6.08 36.97 19 6 28 22 1.92 3.69 20 5 20 15 -5.08 25.81 21 15 39 24 3.92 15.37 22 10 32 22 1.92 3.69 23 13 37 24 3.92 15.37 24 11 32 21 0.92 0.85 25 13 33 20 -0.08 0.01

142

ตาราง 18 (ตอ)

คนท กอนเรยน (X1) หลงเรยน (X2) ผลตาง (D2) D2 - MD2 (D2- MD2)2

26 10 27 17 -3.08 9.49 27 9 27 18 -2.08 4.33 28 10 28 18 -2.08 4.33 29 9 26 17 -3.08 9.49 30 12 30 18 -2.08 4.33 31 11 27 16 -4.08 16.65 32 12 33 21 0.92 0.85 33 9 26 17 -3.08 9.49 34 14 32 18 -2.08 4.33 35 12 28 16 -4.08 16.65 36 11 29 18 -2.08 4.33 37 15 36 21 0.92 0.85 38 8 23 15 -5.08 25.81

372 1090 763 616.76 1X 8.61 2X 28.68 MD1 = 20.08 SD = 3.1669 SD = 5.0248

143

ตาราง 19 คะแนนความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร กอนเรยนและหลงเรยนของ

กลมทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม

คนท กอนเรยน (X1) หลงเรยน (X2) ผลตาง (D1) D1 - MD1 (D1- MD1)

2

1 28 32 4 -5.79 33.52 2 29 36 7 -2.79 7.78 3 25 36 11 1.21 1.46 4 27 35 8 -1.79 3.20 5 30 40 10 0.21 0.04 6 22 33 11 1.21 1.46 7 26 40 14 4.21 17.72 8 28 34 6 -3.79 14.36 9 26 36 10 0.21 0.04 10 31 40 9 -0.79 0.62 11 28 37 9 -0.79 0.62 12 25 35 10 0.21 0.04 13 17 28 11 1.21 1.46 14 18 30 12 2.21 4.88 15 15 28 13 3.21 10.30 16 28 34 6 -3.79 14.36 17 32 40 8 -1.79 3.20 18 18 27 9 -0.79 0.62 19 30 36 6 -3.79 14.36 20 29 34 5 -4.79 22.94 21 28 38 10 0.21 0.04 22 25 40 15 5.21 27.14 23 33 40 7 -2.79 7.78 24 28 39 11 1.21 1.46 25 18 37 19 9.21 84.82

144

ตาราง 19 (ตอ)

คนท กอนเรยน (X1) หลงเรยน (X2) ผลตาง (D1) D1 - MD1 (D1- MD1)2

26 28 40 12 2.21 4.88 27 26 40 14 4.21 17.72 28 27 38 11 1.21 1.46 29 28 40 12 2.21 4.88 30 29 37 8 -1.79 3.20 31 27 36 9 -0.79 0.62 32 18 25 7 -2.79 7.78 33 29 40 11 1.21 1.46 34 24 37 13 3.21 10.30 35 28 36 8 -1.79 3.20 36 31 40 9 -0.79 0.62 37 29 38 9 -0.79 0.62 38 24 32 8 -1.79 3.20

992 1364 372 334.32 1X 26.11 2X 35.89 MD1 = 9.79 4.4588 4.0987

145

ตาราง 20 คะแนนความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร กอนเรยนและหลงเรยนของ

กลมทไดรบการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน

คนท กอนเรยน (X1) หลงเรยน (X2) ผลตาง (D2) D2 - MD2 (D2 - MD2)2

1 26 33 7 -1.26 1.59 2 26 34 8 -0.26 0.07 3 28 36 8 -0.26 0.07 4 22 35 13 4.74 22.47 5 26 36 10 1.74 3.03 6 31 40 9 0.74 0.55 7 28 38 10 1.74 3.03 8 27 36 9 0.74 0.55 9 27 35 8 -0.26 0.07 10 32 39 7 -1.26 1.59 11 28 38 10 1.74 3.03 12 22 29 7 -1.26 1.59 13 29 35 6 -2.26 5.11 14 27 39 12 3.74 13.99 15 19 28 9 0.74 0.55 16 19 25 6 -2.26 5.11 17 22 32 10 1.74 3.03 18 18 26 8 -0.26 0.07 19 29 37 8 -0.26 0.07 20 20 24 4 -4.26 18.15 21 34 40 6 -2.26 5.11 22 26 38 12 3.74 13.99 23 28 40 12 3.74 13.99 24 31 37 6 -2.26 5.11 25 31 40 9 0.74 0.55

146

ตาราง 20 (ตอ)

คนท กอนเรยน (X1) หลงเรยน (X2) ผลตาง (D2) D2 - MD2 (D2 - MD2)2

26 31 36 5 -3.26 10.63 27 26 37 11 2.74 7.51 28 32 35 3 -5.26 27.67 29 28 36 8 -0.26 0.07 30 31 39 8 -0.26 0.07 31 27 36 9 0.74 0.55 32 33 40 7 -1.26 1.59 33 30 37 7 -1.26 1.59 34 31 39 8 -0.26 0.07 35 29 38 9 0.74 0.55 36 29 39 10 1.74 3.03 37 32 40 8 -0.26 0.07 38 29 36 7 -1.26 1.59

1044 1358 314 177.37 1X 27.47 2X 35.74 MD1 = 8.26 4.0918 4.2534

147

ผลการวเคราะหผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 กอนเรยนและหลงเรยนของกลมทดลอง 1 โดยใชสถต t-test แบบ Dependent Sample

จากสตร t = 1

22

n

DDn

D

จะได t =

37

)755()15521)(38(

755

2

t = 1172.23

755

t = 32.65 ผลการวเคราะหผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 กอนเรยนและหลงเรยนของกลมทดลอง 2 โดยใชสถต t-test แบบ Dependent Sample

จากสตร t = 1

22

n

DDn

D

จะได t =

37

)763()15937)(38(

763

2

t = 1681.25

763

t = 30.32

148

ผลการวเคราะหความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร กอนเรยนและหลงเรยนของกลมทดลอง 1 โดยใชสถต t-test แบบ Dependent Sample

จากสตร t = 1

22

n

DDn

D

จะได t =

37

)372()3976)(38(

372

2

t = 53.18

372

t = 20.28 ผลการวเคราะหความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร กอนเรยนและหลงเรยนของกลมทดลอง 2 โดยใชสถต t-test แบบ Dependent Sample

จากสตร t = 1

22

n

DDn

D

จะได t =

37

)314()2772)(38(

314

2

t = 50.13

314

t = 23.26

149

ผลการวเคราะหผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 ระหวางกลมทดลอง 1 กบกลมทดลอง 2 โดยใชสถต t-test แบบ Independent Sample ในรป Difference Score

จากสตร t = 2; 21

21

21

nndfS

MDMD

MDMD

ซง 2

2

1

2

21 n

S

n

SS DD

MDMD

และ

221

2

22

2

112

nn

MDDMDDSD

จะได 23838

76.61634.5202

DS

3662.152 DS

38

3662.15

38

3662.1521

MDMDS

8993.021MDMDS

t = 2; 21

21

21

nndfS

MDMD

MDMD

t = 8993.0

86.1907.20

t = 0.2335

150

ผลการวเคราะหความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร ระหวางกลมทดลอง 1 กบกลมทดลอง 2 โดยใชสถต t-test แบบ Independent Sample ในรป Difference Score

จากสตร t = 2; 21

21

21

nndfS

MDMD

MDMD

ซง 2

2

1

2

21 n

S

n

SS DD

MDMD

และ

221

2

22

2

112

nn

MDDMDDSD

จะได 23838

37.17732.3342

DS

9147.62 DS

38

9147.6

38

9147.621

MDMDS

6033.021MDMDS

t = 2; 21

21

21

nndfS

MDMD

MDMD

t = 6033.0

26.879.9

t = 2.5361

151

ภาคผนวก ง

- ตวอยางแผนการจดการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคการแขงขนระหวางกลม - ตวอยางแผนการจดการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน - ตวอยางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนในวชาเคม 1 - ตวอยางแบบทดสอบวดความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร

152

แผนการจดการเรยนร

โดยใชการจดการเรยนรแบบเทคนคการแขงขนระหวางกลม (TGT หรอ Team Game Tournament)

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 4 หนวยการเรยนรท 1 เรอง ปรมาณสมพนธ เวลา 20 ชวโมง แผนการจดการเรยนรท 1 เรอง มวลอะตอมและมวลอะตอมเฉลย เวลา 2 คาบเรยน วน ท เดอน พ.ศ. 2553 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 ชอผจดกจกรรม : นายขนทอง คลายทอง สาขาวชา เคม 1. มาตรฐานการเรยนร

มาตรฐาน ว 3.1 เขาใจสมบตของสาร ความสมพนธระหวางสมบตของสารกบโครงสรางและแรงยดเหนยวระหวางอนภาค มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

2. สาระส าคญ มวลอะตอม คอ มวลทเกดจากการเปรยบเทยบกบมวลมาตรฐาน (ไมมหนวย) มวลของธาต 1 อะตอม คอมวลทแทจรงของธาตนน 1 อะตอม มหนวยเปนกรม สวนมวลอะตอมเฉลย เปนคามวลอะตอมของธาตทมหลายไอโซโทปในธรรมชาต

3. ผลการเรยนร

อธบายความหมายและค านวณหามวลของธาต 1 อะตอม มวลอะตอม และมวลอะตอมเฉลยได

4. จดประสงคการเรยนร

1. ดานความร นกเรยนสามารถ 1.1 อธบายความหมายของมวลอะตอม ค านวณหามวลอะตอมของธาต มวลของธาต 1 อะตอมและมวลอะตอมเฉลยของธาตได

2. ดานทกษะ/กระบวนการ นกเรยนไดพฒนา 2.1 ทกษะการสงเกต

2.2 ทกษะการจ าแนกประเภท

2.3 ทกษะการค านวณ

153

2.4 ทกษะการจดกระท าขอมล และการสอความหมาย

2.5 ทกษะการลงความเหนจากขอมล

2.6 ทกษะการตความหมายขอมล และลงขอสรป

2.7 กระบวนการกลม

3. ดานเจตคต คณธรรมและจรยธรรม นกเรยนไดสงเสรม 3.1 ความรบผดชอบตองานทไดรบมอบหมาย รวมถงความเปนระเบยบเรยบรอยและสะอาด

3.2 ความมน าใจชวยเหลอซงกนและกน ในการท ากจกรรมกลม

3.3 ความกระตอรอรนในการเรยนรและฝกฝน

5. สาระการเรยนร มวลอะตอม ( Atomic mass ) เปนสมบตของธาต ซงธาตแตละธาตจะมมวลอะตอม

แตกตางกน การหามวลอะตอมของธาต ท าไดโดยการเปรยบเทยบกบ 2

1 ของมวลของ C – 12 , 1

อะตอม ซงมมวลเทากบ 1.66 10 -24 g หรอ 1 amu การหามวลอะตอมของธาตสามารถหาไดดงน มวลอะตอมของธาต = มวลของธาต 1 อะตอม (g)

12

1 ของมวลของ C – 12 , 1 อะตอม (g)

= มวลของธาต 1 อะตอม (g) 1.66 10 -24 (g) = มวลของธาต 1 อะตอม 1 amu ดงนนเราจะไดความสมพนธดงน

12

1 ของมวลของ C – 12 , 1 อะตอม = 1.66 10 -24 (g) = 1 amu

ขอสงเกต มวลอะตอมจะไมมหนวย แตมวลของสาร 1 อะตอมจะมหนวยเปนกรมหรอ amu

มวลอะตอมเฉลย ( M ) เปนคามวลอะตอมของธาตทมหลายไอโซโทปในธรรมชาต ซงหาไดจากสตร มวลอะตอมเฉลย (M) = (%m1) + (%m2) + (%m3)+ (%mn) 100

154

เมอ M = มวลอะตอมเฉลย % = เปอรเซนตของธาตแตละไอโซโทป m = มวลอะตอมของแตละไอโซโทป

6. กจกรรมการเรยนร ขนน า

1. ครแจงจดประสงคการเรยนร 2. ครทบทวนความรเกยวกบความหมายของไอโซโทป ทฤษฎอะตอมของดอลตน โดยเฉพาะ

ในเรองทวา อะตอมของธาตตางชนดกนมมวลไมเทากน และเนนใหนกเรยนเขาใจวาอะตอมเปนอนภาคทมขนาดเลกมากและไมสามารถชงหามวลไดโดยตรง การหามวลอะตอมจงใชวธการเปรยบเทยบกบมวลของธาตทก าหนดเปนมาตรฐาน

3. ครแจกใบความรและแจงใหนกเรยนทราบวา วนนจะท าการศกษาตามใบความรท 1 เรองมวลอะตอมและมวลอะตอมเฉลย

ขนสอน

1. ครชแจงเกยวกบการหามวลอะตอมวามแนวทางในการค านวณหามวลอะตอมเปนอยางไร และใหนกเรยนศกษาจากหนงสอเรยนหนาท 1 – 3 / ใบความร

2. เมอนกเรยนศกษาขอมลเสรจแลว ครตงค าถามถามนกเรยนทงหองใหชวยกนตอบ หรอเลอกถามทละคน หรอใหอาสาสมครตอบ โดยมแนวค าถาม ดงน

1) การค านวณหามวลอะตอมในปจจบนค านวณโดยการน าไปเปรยบเทยบกบมวลอะตอมของธาตใด

2) มวลของไฮโดรเจน 1 อะตอมหนกกกรม 3)

12

1 ของมวลของ C – 12 , 1 อะตอมหนกกกรม

4) 12

1 ของมวลของ C – 12 , 1 อะตอมมคาก amu

5) สตรการค านวณหามวลอะตอมเขยนไดอยางไร 3. ครและนกเรยนชวยกนสรปเกยวกบการค านวณหามวลอะตอมและมวลของธาต 1

อะตอม โดยใชแนวการตอบค าถามขางตนมาอธบาย 4. เมอนกเรยนมความเขาใจดแลว ครยกตวอยางโจทยเกยวกบการค านวณหา มวลอะตอม

และมวลของธาต 1 อะตอม พรอมทงแสดงวธท าใหเปนตวอยางบนกระดาน 1 ขอ จากนนขอท 2 ครยกตวอยางบนกระดาน แตใหนกเรยนทงหองชวยกนวเคราะหโจทย ชวยกน

155

อภปรายและแสดงวธท าบนกระดาน โดยครเปนผชแนะและใหค าปรกษา ตวอยางโจทยมรายละเอยดดงน

ตวอยางท 1 ธาตแมกนเซยมมมวลอะตอม 24.31 ธาตแมกนเซยม 1 อะตอมมมวลเทาใด

โจทยก าหนด มวลอะตอมของแมกนเซยม = 24.31

12

1 ของมวลของ C – 12 , 1 อะตอม ซงมมวลเทากบ 1.66 10 -24 g

โจทยถาม ธาตแมกนเซยม 1 อะตอมมมวลเทาใด วธท า จากสตร

มวลอะตอมของ Mg = มวลของ Mg 1 อะตอม (g) 1.66 10 -24 g 24.31 = มวลของ Mg 1 อะตอม (g) 1.66 10 -24 g มวลของ Mg 1 อะตอม = 24.31 1.66 g = 4.0410 -23 g ตอบ

ตวอยางท 2 ธาตโซเดยม 10 อะตอม มมวล 3.8210 -22 g มวลอะตอมของธาต Na มคาเทาใด

โจทยก าหนด Na 10 อะตอมมมวล 3.8210 -22 g

12

1 ของมวลของ C – 12 , 1 อะตอม ซงมมวลเทากบ 1.66 10 -24 g

โจทยถาม มวลอะตอมของ Na วธท า หามวลของ Na 1 อะตอม

มวลของ Na 1 อะตอม = 3.8210 -22 10 = 3.8210 -23 g

จากสตร มวลอะตอมของ Na = มวลของ Na 1 อะตอม (g) 1.66 10 -24 g = 3.82 10 -23 g 1.66 10 -24 g = 23.01 เพราะฉะนนมวลอะตอมของธาต Na เทากบ 23.01 ตอบ

156

5. ครและนกเรยนรวมกนสรปวธการหามวลอะตอม ซงหาไดโดยการเปรยบเทยบกบ 12

1 ของ

มวลของ C – 12 , 1 อะตอม ซงมคาเทากบ 1.66 10 -24 g หรอ 1 amu และขอแตกตางของมวลอะตอม กบ มวลของธาต 1 อะตอม คอ มวลอะตอมจะไมมหนวย สวนมวลของธาต 1 อะตอม มหนวย คอ อาจอยในหนวยกรม หรอ amu กได

6. ครมอบหมายใหนกเรยนท าแบบฝกหดท 1 และแบบฝกหดในหนงสอเรยน ขนจดกลม แบงกลมนกเรยนกลมละ 4 คน คละนกเรยนทมความสามารถ เกง ปานกลางและออน เพอใหสมาชกรวมกนปฏบตกจกรรมและเตรยมความพรอมทจะเขาแขงขน ขนการแขงขน

1. ผสอนแนะน าการแขงขนใหผเรยนทราบ 2. จดผเรยนหรอสมาชกตวแทนของแตละทมเขาประจ าโตะการแขงขน ตามแผนผงรายชอ 3. ผสอนแนะน าเกยวกบเกม โดยอธบายจดประสงคและกตกาของการเลนเกม 4. สมาชกหรอผเรยนทกคนเรมเลนเกมพรอมกน ดวยชดค าถามทเหมอนกนผสอนเดนตาม

โตะการแขงขนตาง ๆ เพอตอบปญหาขอสงสย 5. เมอการแขงขนจบลง ใหแตละโตะตรวจคะแนน จดล าดบผลการแขงขนและใหหาคา

คะแนนโบนส 6. ผเขารวมแขงขนกลบไปเขาทมเดมของตน พรอมน าคะแนนโบนสไปดวย 7. กลมน าคะแนนโบนสของแตละคนมารวมกนเปนคะแนนรวมของกลม อาจจะหาคาเฉลย

หรอไมกได กลมทไดคะแนนรวมสงสดจะไดรบการยอมรบวาเปนกลมชนะเลศ และรองชนะเลศตามล าดบ ขนสรป

ครและนกเรยนรวมกนสรปบทเรยน และมอบรางวลกลมทไดคะแนนสงสดประจ าสปดาห 7. สอการเรยนร

1. ใบความรท 1 เรองมวลอะตอมและมวลอะตอมเฉลย 2. แบบทดสอบท 1 เรองมวลอะตอมและมวลอะตอมเฉลย 3. อปกรณประกอบการเลนเกม

157

1) Game Sheet 2) กระดาษค าตอบ 3) กระดาษบนทกคะแนนแตละเกม

4. คอมพวเตอร อนเตอรเนต 5. เวบไซดตาง ๆ เกยวกบมวลอะตอมและมวลอะตอมเฉลย เชน

http://www.sci.nu.ac.th

http://chemsci.kku.ac.th

http://www.vcharkarn.com

http://www.mwit.ac.th

http://www.lks.ac.th

http://school.obec.go.th

http://my.dek-d.com

http://www.thainame.net

http://www.eduzones.com การวดผลประเมนผล วธการวดและประเมนผล

1. วดจากแบบฝกหดจากใบงานท 1 และ แบบทดสอบท 1 2. สงเกตการปฏบต ซงจะประเมนกระบวนการท ากจกรรม การน าเสนอผลงานท า

กจกรรม การอภปรายแสดงความคดเหน การสรปความร 3. ประเมนความรวมมอในการท ากจกรรมกลม 4. ประเมนระหวางกจกรรม 5. ประเมนเจตคต คณธรรม คานยม ทนกเรยนแสดงใหเหนตลอดกระบวนการ

เรยนร เครองมอวด

1. แบบฝกหดเกยวกบมวลอะตอมและมวลอะตอมเฉลย 2. แบบประเมนปฏบตกจกรรมของตนและของกลม 3. แบบประเมนจตพสยของผเรยนและของกลม

เกณฑการประเมน ท าแบบฝกหดและแบบทดสอบ ถกรอยละ 50

158

บนทกผลหลงการจดการเรยนร รายวชา เคมเพมเตม ว30222 ชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553

แผนการจดการเรยนรท 1 เรอง มวลอะตอมและมวลอะตอมเฉลย เวลา 2 คาบ

1. จ านวนนกเรยนทใชสอน ระดบชนมธยมศกษาปท 4/3 จ านวนนกเรยนเตม 38 คน เขาเรยน ........คน คดเปน...........%

2. ผลการจดการเรยนร 2.1 ความเหมาะสมของระยะเวลา ( ) ดมาก ( ) ด ( ) พอใช ( ) ตองปรบปรง 2.2 ความเหมาะสมของเนอหา ( ) ดมาก ( ) ด ( ) พอใช ( ) ตองปรบปรง 2.3 ความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนการสอน ( ) ดมาก ( ) ด ( ) พอใช ( ) ตองปรบปรง 2.4 ความเหมาะสมของสอการสอนทใช ( ) ดมาก ( ) ด ( ) พอใช ( ) ตองปรบปรง 2.5 พฤตกรรม/การมสวนรวมของนกเรยน ( ) ดมาก ( ) ด ( ) พอใช ( ) ตองปรบปรง 2.6 ผลการปฏบตกจกรรม/ใบกจกรรม การทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน

1.) การประเมนผลความรหลงการเรยน โดยใชแบบทดสอบชนดปรนย 4 ตวเลอก จ านวน 10 ขอ พบวา นกเรยนไดคะแนนเฉลย………จากคะแนนเตม………….... มนกเรยนรอยละ …….…. ไมผานเกณฑขนต าทก าหนดไวคอ รอยละ 60

2.) การประเมนดานทกษะกระบวนการ ผลการประเมนโดยใชแบบสงเกตพฤตกรรมพบวามนกเรยนรอยละ ..……….. ผานเกณฑการประเมน และมนกเรยนรอยละ ………ไมผานเกณฑการประเมน

3.) การประเมนดานคณลกษณะทพงประสงค ผลการประเมนโดยใชแบบสงเกตพฤตกรรมพบวามนกเรยนรอยละ ..……….. ผานเกณฑการประเมน และมนกเรยนรอยละ ………ไมผานเกณฑการประเมน

ปญหาทควรแกไข/พฒนา วธด าเนนการแกไข / พฒนา ผลการแกไข /พฒนา ……………………….............. ……………………….............. ……………………….............. ………………………..............

……………………….............. ……………………….............. ……………………….............. ………………………..............

……………………….............. ……………………….............. ……………………….............. ………………………..............

ลงชอ………………………. ผสอน/ผบนทก ลงชอ ......................................ผนเทศ ( นายขนทอง คลายทอง ) ( นายประยงค ปยะนารถ ) ต าแหนง ครผชวย ต าแหนง คร คศ.2

159

ชอ......................................นามสกล.......................................ชน...............เลขท..........

ใบความรท 1 เรอง มวลอะตอมและมวลอะตอมเฉลย จดประสงค - อธบายความหมายของมวลอะตอมได

- ค านวณหามวลอะตอม มวลทแทจรงของอะตอมได - ค านวณหามวลอะตอมเฉลย และปรมาณรอยละไอโซโทปทมในธรรมชาตของ

ธาตได

อะตอม มาจากภาษากรก “Atomos” ซงมความหมายวาแบงแยกไมได ดงนนอะตอมจงเปนอนภาคทเลกทสดของธาตทไมสามารถแบงแยกไดอกโดยวธทางเคม องคประกอบพนฐานของอะตอม ไดแก อเลกตรอน โปรตอน และนวตรอน ซงมประจไฟฟาเปนประจลบ ประจบวก และเปนกลาง ตามล าดบ โดยโปรตอนและนวตรอนรวมกนอยตรงกลางของอะตอม เรยกวา นวเคลยส และมอเลกตรอนวงอยรอบ ๆ นวเคลยส ดอลตนเชอวาอะตอมของธาตตางชนดกนจะมมวลไมเทากน จงไดพยายามหามวลของอะตอมของธาตแตละชนด แตเนองจากอะตอมมขนาดเลกและมมวลนอยมากจนน ามาชงไมได กลาวคออะตอมทมขนาดเลกทสดคออะตอมของธาตไฮโดรเจน มมวลประมาณ 1.66 x 10-24 กรม และอะตอมทใหญทสดจะมมวลไมเกน 300 เทาของไฮโดรเจน เนองจากอะตอมมมวลนอยมาก และไมสะดวกแกการชงนนเอง ในทางปฏบตจงใชวธเปรยบเทยบโดยพจารณาวาอะตอมของธาตหนงมมวลมากกวา หรอนอยกวาอะตอมของอกธาตหนงกเทา คาทไดจากการเปรยบเทยบดงกลาวเรยกวา “มวลอะตอม” การหามวลอะตอมโดยใชธาตไฮโดรเจนเปนมาตรฐาน ดอลตนพบวาธาตไฮโดรเจนเปนธาตทเบาทสด จงเสนอใหใชไฮโดรเจนเปนธาตมาตรฐานในการเปรยบเทยบเพอหามวลของอะตอมของธาตอน ๆ โดยก าหนดใหไฮโดรเจน 1 อะตอม มมวล 1 หนวย หรอ 1 amu 1 amu = 1 atomic mass unit = 1.66 x 10-24 กรม เมอใชธาตไฮโดรเจนเปนมาตรฐานจงก าหนดนยามของมวลอะตอมดงน “มวลอะตอม หมายถง ตวเลขทบอกใหทราบวาธาตนน 1 อะตอม มมวลเปนกเทาของธาตไฮโดรเจน 1 อะตอม” เขยนเปนสตรแสดงความสมพนธไดดงน

มวลอะตอมของธาต = มวลของธาต 1 อะตอม 1.66 x 10-24 กรม

160

ตวอยางเชน 1. มวลอะตอมของธาตคารบอน = 12.000 หมายความวาธาตคารบอน 1 อะตอม มมวลเปน 12.000 เทาของมวลของธาตไฮโดรเจน 1 อะตอม 2. มวลอะตอมของธาตคลอรน = 35.453 หมายความวา ธาตคลอรน 1 อะตอม มมวลเปน 35.453 เทาของมวลของไฮโดรเจน 1 อะตอม เปนตน การทราบมวลอะตอมของธาตสามารถใชบอกไดวาอะตอมของธาตใดมมวลมากหรอนอยกวา เชน มวลอะตอมของคารบอน = 12.000 มวลอะตอมของคลอรน = 35.453 มวลอะตอมของไนโตรเจน = 14.000 หมายความวาอะตอมของธาตคลอรนมมวลมากกวาอะตอมของธาตไนโตรเจน และอะตอมของธาตไนโตรเจนมมวลมากกวาอะตอมของธาตคารบอน นอกจากจะใชหาคามวลอะตอมแลว ยงสามารถใชหามวลของอะตอมไดดวย เนองจากมวลของไฮโดรเจน 1 อะตอม = 1.66 x 10-24 กรม

ดงนน มวลอะตอมของธาต = มวลของธาต 1 อะตอม 1.66 x 10-24 กรม หรอ มวลของธาต 1 อะตอม = มวลอะตอมของธาต x 1.66 x 10-24 กรม ดงนน ถาทราบมวลอะตอมกจะค านวณคามวลของ 1 อะตอมได เชน มวลของคารบอน 1 อะตอม = มวลอะตอมของคารบอน x 1.66 x 10-24 กรม = 12.000 x 1.66 x 10-24 กรม มวลของคลอรน 1 อะตอม = 35.453 x 1.66 x 10-24 กรม มวลของไนโตรเจน 1 อะตอม = 14.000 x 1.66 x 10-24 กรม นอกจากจะหามวลอะตอมโดยเปรยบเทยบกบไฮโดรเจน 1 อะตอมแลว นกวทยาศาสตรในสมยนนยงใชวธหามวลอะตอมโดยเปรยบเทยบมวลของธาตกบมวลของไฮโดรเจนทมจ านวนอะตอมเทากนดงน มวลอะตอมของธาต = มวลของธาต n อะตอม มวลของไฮโดรเจน n อะตอม

161

ขอแตกตางระหวางมวลอะตอมกบมวล 1 อะตอม มวลอะตอมเปนคาเปรยบเทยบ ไมมหนวย แตมวล 1 อะตอม เปนมวลทแทจรงตองมหนวย (เปนกรมหรอกโลกรม) เชน มวลอะตอมของไฮโดรเจน = 1 มวล 1 อะตอมของไฮโดรเจน = 1 x 1.66 x 10-24 กรม เปนตน การหามวลอะตอมโดยใชธาตออกซเจนเปนมาตรฐาน J.S Stas นกเคมชาวเบลเยยม ไดเสนอใหใชธาตออกซเจนเปนมาตรฐานในการหาคามวลอะตอมแทนธาตไฮโดรเจน โดยใชเหตผลวาออกซเจนมอยมาก และเปนอสระในธรรมชาต รวมทงยงเปนธาตทสามารถท าปฏกรยากบธาตอน ๆไดเกลบหมด จงนาจะใชเปนมาตรฐานแทนธาตไฮโดรเจน และเปลยนนยามของมวลอะตอมใหมเปนดงน “มวลอะตอม หมายถง ตวเลขทบอกใหทราบวาธาตนน 1 อะตอม หนกเปนกเทาของ 1/16 มวลขอองออกซเจน 1 อะตอม” เขยนเปนสตรแสดงความสมพนธไดดงน มวลอะตอมของธาต = มวลของธาต 1 อะตอม 1/16 มวลของออกซเจน 1 อะตอม เชน ธาตแมกนเซยมมมวลอะตอมเทากบ 24 หมายความวา ธาตแมกนเซยม 1 อะตอม หนกเปน 24 เทาของ 1/16 ของมวลออกซเจน 1 อะตอม เปนตน การหามวลอะตอมโดยใชคารบอน -12 เปนมาตรฐาน การใชธาตออกซเจนเปนมาตรฐานในการหามวลอะตอม ท าใหเกดความขดแยงกนระหวางนกเคม และนกฟสกสในการก าหนดมวลของธาตออกซเจน เนองจากนกเคมคดมวลอะตอมของออกซเจนจากไอโซโทปของออกซเจน – 16 เพยงอยางเดยว เนองจากมอยในธรรมชาตมากทสด ดงนนมวลอะตอมของธาตตาง ๆทคดโดยนกเคมและนกฟสกสจงไมเทากน กอใหเกดปญหาขน ดงนนในป ค.ศ. 1962 (พ.ศ. 2504) นกวทยาศาสตรจงตกลงเลอกธาตมาตรฐานเพอหามวลอะตอมใหมโดยใชคารบอน–12 เปนตวเปรยบเทยบ และใหนยามมวลอะตอมดงน “มวลอะตอม หมายถง ตวเลขทบอกใหทราบวาธาตนน 1 อะตอม มมวลเปนกเทาของ 1/12 ของมวลของคารบอน–12 1 อะตอม เขยนเปนสตรแสดงความสมพนธไดดงน มวลอะตอมของธาต = มวลของธาต 1 อะตอม 1/12 มวลของคารบอน-12 1 อะตอม

162

เชน มวลอะตอมของออกซเจน = 16.00 หมายความวาธาตออกซเจน 1 อะตอม มมวลเปน 16 เทาของ 1/12 มวลของคารบอน – 12 , 1 อะตอม สรปเกยวกบมวลอะตอม 1.มวลอะตอมของธาต = มวลของธาต 1 อะตอม มวลของไฮโดรเจน 1 อะตอม = มวลของธาต 1 อะตอม 1/12 มวลของคารบอน-12 1 อะตอม 2.มวลของธาต 1 อะตอม = มวลอะตอมของธาต x 1.66 x 10-24 กรม 3.มวลอะตอมไมมหนวย เพราะเปนมวลเปรยบเทยบ แตมวล 1 อะตอมมหนวย (กรมหรอกโลกรม) เพราะเปนมวลทแทจรง การค านวณมวลอะตอม มวลอะตอมสามารถค านวณไดหลายวธ ซงขนอยกบลกษณะของขอมล เชน อาจจะค านวณมวลอะตอมโดยการเปรยบเทยบกบไฮโดรเจนหรอคารบอน – 12 อาจจะค านวณโดยอาศยปฏกรยาเคมของธาต และค านวณจากไอโซโทป แตละวธลกษณะการค านวณแตกตางกนดงน 1. ค านวณมวลอะตอมโดยการเปรยบเทยบกบมวลมาตรฐาน สวนใหญไดแกการเปรยบเทยบกบธาตไฮโดรเจนและคารบอน - 12 นอกจากนกยงสามารถค านวณมวลอะตอมไดจากการเปรยบเทยบกบธาตอน ๆ ททราบมวลอะตอมแลวรวมทงค านวณไดจากมวลของธาต 1 อะตอมดวย 2. ค านวณมวลอะตอมจากปฏกรยาเคมของธาต เมอธาตตงแต 2 ชนดขนไปท าปฏกรยากนแลวไดสารประกอบเพยงชนดเดยว ถาทราบมวลของธาตทท าปฏกรยากนพอด และทราบมวลอะตอมของธาตหนง จะสามารถค านวณมวลอะตอมของธาตอน ได ตวอยาง เชน

ธาต A + ธาต B สารประกอบ AXBY สามารถจะหามวลอะตอมของธาต A หรอธาต B ไดโดยใชความสมพนธดงน WA = MA .(X) WB = MB .(Y) เมอ WA , WB = มวลของธาต A และ B ตามล าดบทท าปฏกรยาพอดกน MA , MB = มวลอะตอมของธาต A และ B ตามล าดบ X , Y = ตวเลขแสดงจ านวนอะตอมของธาต A และ B ตามล าดบ คา X , Y หรอ X / Y หาไดจากสตรของสารประกอบ

163

เชน N2 + 1/2 O2 N2O ม X / Y = 2 / 1

H2 + Cl2 2HCl ม X / Y = 1 / 1 ในกรณทมธาตมากกวา 2 ชนด ท าปฏกรยากนกหามวลอะตอมไดในท านองเดยวกน เชน

ธาต A + ธาต B + ธาต C + ……. สารประกอบ AXBYCZ ……. เมอตองการจะหามวลของอะตอมของธาตใด ใหน าธาตนนไปเปรยบเทยบกบธาตซงทราบมวลอะตอมแลว เชน ถาทราบมวลอะตอมของ A จะหามวลอะตอมของ B และ C ไดโดยการเปรยบเทยบกบ A ดงน

YX

. MM

WW

B

A

B

A และ YX

. MM

WW

C

A

C

A

จะเหนไดวาการค านวณมวลอะตอมจากปฏกรยาของธาตดงกลาวน สามารถท าไดโดยไมตองเขยนสมการและยงสามารถน าไปประยกตหามวลโมเลกลหรอหาน าผลกในโมเลกลไดอกดวย

สรปการค านวณมวลอะตอมจากปฏกรยาของธาต 1. ตองเปนปฏกรยาทเกดสารประกอบชนดเดยว 2. ตองทราบสตรของสารประกอบทเกดขน เพอหาคา X / Y 3. ตองทราบมวลของธาตทท าปฏกรยากน 4. ตองทราบมวลอะตอมของธาต ๆ หนง ตวอยางท 1 ธาต A 1 อะตอมหนก 3.818 x 10-23 กรม จะมมวลอะตอมเปนเทาใด วธท า มวลของ A 1 อะตอม = มวลอะตอมของ A x 1.66 x 10-24 กรม 3.818 x 10-23 กรม = มวลอะตอมของ A x 1.66 x 10-24 กรม เพราะฉะนนมวลอะตอมของ A = 3.818 x 10-23 กรม = 23.0 ตอบ

1.66 x 10-24 กรม ตวอยางท 2 ธาต A มมวลอะตอม 107.8 ธาต A 2 อะตอม หนกกกรม วธท า มวล 1 อะตอม = มวลอะตอม x 1.66 x 10-24 กรม

เพราะฉะนน มวล 2 อะตอม = 2 x 107.8 x 1.66 x 10-24 = 3.58 x 10-22 กรม ตอบ

164

ตวอยางท 3 ธาต M 2 อะตอมมมวลเปน 5 เทาของธาต N 3 อะตอม ถามวลอะตอมของ N เทากบ 9 จงค านวณมวล

1 อะตอม และมวลอะตอมของ M วธท า ธาต N 3 อะตอม หนก = 3 x 9 x 1.66 x 10-24 กรม

เพราะฉะนน ธาต M 2 อะตอม หนก = 5 (3 x 9 x 1.66 x 10-24 ) กรม

หรอ ธาต M 1 อะตอม หนก = 25 (3 x 9 x 1.66 x 10-24 ) กรม

= 1.12 x 10-22 กรม จากมวล 1 อะตอม = มวลอะตอม x 1.66 x 10-24 กรม

เพราะฉะนนมวลอะตอมของ M = 25 x 3 x 9 = 67.5 ตอบ

ตวอยางท 4 ธาตโพแทสเซยมมมวลอะตอม 39 ธาตไนโตรเจนมมวลอะตอม 14 ธาตโพแทสเซยม 200 อะตอม หนกเปนกเทาของธาตไนโตรเจน 50 อะตอม วธท า K 200 อะตอม หนก = 200 x 39 x 1.66 x 10-24 กรม N 50 อะตอม หนก = 50 x 14 x 1.66 x 10-24 กรม

เพราะฉะนน มวลของ K = 200 x 39 x 1.66 x 10-24 กรม มวลของ N 50 x 14 x 1.66 x 10-24 กรม

= 11.14 K 200 อะตอม หนกเปน 11.4 เทาของ N 50 อะตอม ตอบ

ตวอยางท 5 ธาต X 13.8 กรม ท าปฏกรยาเคมกบ O2 ไดเปน X2O เพยงชนดเดยวหนก 18.6 กรม จงค านวณมวลอะตอมของธาต X

วธท า X + O2 X2O

จาก YX

. MM

WW

O

X

O

X

จาก X2O ได yx =

12

WX = 13.8 กรม , MO = 16 WO = O2XW - WX = 18.6 - 18.3 กรม = 4.8 กรม

เพราะฉะนนจากสตร แทนคา จะได 12

x 16

M

4.813.8 x

MX = 23 มวลอะตอมของ X = MX = 23 ตอบ

165

มวลอะตอมเฉลยจากไอโซโทป ธาตแตละชนดทอยในธรรมชาตมกจะมไอโซโทปหลายชนดปนกนอย เชน ธาตคารบอนจะมไอโซโทปในธรรมชาตทส าคญคอ C–12 และ C–13 ธาตออกซเจนม O–16 , O–17 และ O–18 เปนตน ไอโซโทปของธาตแตละชนดจะมปรมาณไมเทากนในธรรมชาต และมมวลอะตอมไมเทากนดวย เชน N-14 มในธรรมชาต 99.64 % และมมวลอะตอม 14.0031 N-15 มในธรรมชาต 0.36 % และมมวลอะตอม 15.0001 การพจารณามวลอะตอมทแทจรงจงตองคดจากไอโซโทปทก ๆ ตวทมอยในธรรมชาตเปนคาเฉลย เรยกวา “มวลอะตอมเฉลยของไอโซโทป” การหามวลอะตอมและปรมาณของไอโซโทปแตละธาต ใชเครองมอทเรยกวา แมสสเปกโตรมเตอร (mass spectrometer)

ตาราง 1 มวลอะตอมและปรมาณไอโซโทปของธาตบางชนดในธรรมชาต ธาต ไอโซโทป มวลอะตอมของไอโซโทป ปรมาณไอโซโทป (%) มวลอะตอมเฉลย

คารบอน 12C 13C

12.000 13.003

98.9 1.1

12.001

ออกซเจน 16O 17O 18O

15.995 16.999 17.999

99.76 0.04 0.20

15.999

นออน 20Ne 21Ne 22Ne

19.992 20.993 21.991

90.92 0.26 8.82

20.183

คลอรน 35Cl 37Cl

34.967 36.966

75.5 24.5

35.453

แมกนเซยม 24Mg 25Mg 26Mg

23.99 24.99 25.98

78.10 10.13 11.17

24.31

อารกอน 36Ar 38Ar 40Ar

35.968 37.963 39.962

0.337 0.063 99.600

39.947

โบรอน 10B 11B

10.0130 11.0093

19.9 80.1

10.811

166

การค านวณมวลอะตอมเฉลยจากไอโซโทป การค านวณมวลอะตอมเฉลยจากไอโซโทป ตองคดจากไอโซโทปทก ๆ ตวในธรรมชาต โดยคด

คาเฉลยจากความสมพนธดงน M = 100

)A ( ) % (

= 100

......... A) (% A) (% A) (% 321

M = มวลอะตอมเฉลยของไอโซโทป = Summation (ผลบวก) % = เปอรเซนตของไอโซโทปแตละตวในธรรมชาต A = มวลอะตอมของแตละไอโซโทป จากตวอยางของไอโซโทปจากตารางทผานมา จะเหนไดวาคามวลอะตอมของแตละไอโซโทปใกลเคยงกบเลขมวลของไอโซโทปนน ๆ ดงนนในกรณทโจทยไมก าหนดมวลอะตอมของแตละไอโซโทปให ถาทราบเลขมวลใหใชเลขมวลแทนได

ตวอยางท 6 จากการใชแมสสเปกโตรมเตอรไดผลการทดลองวากาซอารกอนประกอบดวย 3 ไอโซโทป คอ Ar36

18, Ar38

18 และ Ar4018 ปรมาณของไอโซโทปม 0.1% , 0.3 % และ 99.6 %

ตามล าดบ ใหหามวลอะตอมของ Ar วธท า เนองจากโจทยไมก าหนดมวลอะตอมของแตละไอโซโทปมาให จงตองใชเลขมวลของแตละไอโซโทปแทน

จากสตร M = 100

)A ( ) % ( = 100

A) (% A) (% A) (% 321

ชนดท 1 Ar3618

ม % = 0.1 , A = 36 ชนดท 2 Ar38

18 ม % = 0.3 , A = 38 ชนดท 3 Ar40

18 ม % = 99.6 , A = 40

เพราะฉะนน M = 100

40x 99.6 38x 0.3 36x 0.1 = 39.99

มวลอะตอมเฉลยของไอโซโทป(อารกอน) = 39.99 ตอบ

167

ตวอยางท 7 ธาตคารบอนมไอโซโทปทในธรรมชาต 2 ชนด คอ C–12 มมวลอะตอม 12.000 และ C–13 มมวลอะตอม 13.003 ถามวลอะตอมเฉลยของไอโซโทปของคารบอนเปน 12.011 จงค านวณ% ในธรรมชาตของแตละไอโซโทป

วธท า M = 100

)A ( ) % (

สมมตใหม C–12 ในธรรมชาต X % , มวลอะตอม 12.000 เพราะฉะนนม C–13 ในธรรมชาต 100 - X % , มวลอะตอม 13.003

จาก M = 100

A) (% A) (% 21

12.001 = 100

13.003x X)- (100 12.000x ) X (

X = 98.9 % เพราะฉะนนม C–12 ในธรรมชาต เทากบ 98.9 % ม C–13 ในธรรมชาต 100-X % = 1.1%

168

แบบฝกหดท 1

เรอง มวลอะตอมและมวลอะตอมเฉลย *****************************************************************

1. จงหามวลอะตอมของก ามะถน เมอก ามะถน 1 อะตอม มมวล 32 x 1.66 x 10-24 กรม

2. มวลอะตอมของโซเดยมเทากบ 23 โซเดยม 1 อะตอมมมวลเปนกเทาของ 1/12 มวลของคารบอน-12 1 อะตอม

3. ออกซเจนมมวลอะตอม 16.00 ธาต X จะมมวลอะตอมเทาใด เมอธาต X 1 อะตอมมมวลเปน 4 เทาของมวลของออกซเจน 2 อะตอม

4. มวลอะตอมของไฮโดรเจนเทากบ 1.008 ไฮโดรเจน 1 อะตอมจะมมวลกกรม

ชอ...................................นามสกล..............................ชน.......เลขท........

169

5. จงหามวลอะตอมของอรเดยม (Ir) จากขอมลตอไปน ไอโซโทป มวลอะตอมของไอโซโทป ปรมาณรอยละในธรรมชาต Ir-191 Ir-193

191.00 193.00

37.30 62.70

6. ธาตซลคอนทพบในธรรมชาตม 3 ไอโซโทป มมวลอะตอมเทากบ 27.977 28.976 และ 29.974 คดเปนรอยละ 92.21 4.70 และ 3.09 ตามล าดบ จงหามวลอะตอมของธาตซลคอน

7. ธาตยโรเพยม พบในธรรมชาต 2 ไอโซโทป คอ 151Eu มมวลอะตอมเทากบ 150.9196 และ 153Eu มมวลอะตอมเทากบ 152.92.09 ถามวลอะตอมเฉลยของ Eu เทากบ 151.9600 จงหาปรมาณรอยละของ Eu แตละไอโซโทป

8. ธาตเงนทพบในธรรมชาตม 2 ไอโซโทป คอ 107 Ag มมวลอะตอมเทากบ 106.905 และ 109Ag มอยในธรรมชาตรอยละ 51.82 ถาธาตเงนมมวลอะตอมเฉลยเทากบ 107.868 จงค านวณหามวลอะตอมของ 109Ag

170

บตรก าหนดงาน 1. ใหนกเรยนจดกลม กลมละ 4 คน สมาชกมความสามารถแตกตางกน คอ เกง ปานกลาง ออน

ประกอบดวย 1 : 2 : 1 เปนกลมประจ า เมอเปลยนหวขอเรองใหมใหมการเปลยนแปลงต าแหนง สมาชกภายในกลมทกครง โดยปฏบตดงน 1.1 เลอกหวหนากลม ท าหนาทประสานงาน กระตนการท างาน และน าอภปรายในกลม 1.2 เลอกเลขานการ ท าหนาทสรปและบนทกขอสรปจากการอภปรายภายในกลม 1.3 เลอกผรายงาน ท าหนาทรายงาน ผลทได อนไดแกขอสรปการตอบค าถามทไดจาก

การท ากจกรรมภายในกลม 2. หวหนากลมกระตนสมาชกทกคนรวมกนศกษาคนควา ระดมสมองแสดงความคดเหนรวมกน

สรปสาระส าคญและตอบค าถามโดยบนทกกจกรรมลงในใบงาน

3. เลขานการกลมสรปและบนทกขอแสดงความคดเหนของกลมลงในใบงานเพอน าเสนองาน

4. ผรายงานของแตละกลมออกมาน าเสนอผลงานทไดจากการระดมสมองภายในกลม โดยการน าเสนอหนาชนเรยน

171

ตวอยางค าถามประกอบการแขงขน

1. Cl 1 อะตอมมมวล 35.5 x 1.66 x 10-24 กรม จงหาวา Cl มมวลอะตอมเทาใด ตอบ 35.5

2. ฟลออรนมมวลอะตอมเทากบ 19 อยากทราบวาฟลออรน 2 อะตอมมมวลกกรม ตอบ 38 x 1.66 x 10-24 กรม

3. แมกนเซยมมมวลอะตอมเทากบ 24 อยากทราบวาแมกนเซยม 1 อะตอมมมวลหนกเปนกเทาของมวลของคารบอน 1 อะตอม ตอบ 2

4. ธาต X 2 อะตอมมมวลเปน 4 เทาของธาตออกซเจน (O) 3 อะตอม ถาธาตออกซเจนมมวลอะตอมเทากบ 16 จงค านวณหา มวลอะตอมของธาต X ตอบ 96

5. ธาต X หนก 17.73 กรม ท าปฏกรยาพอดกบออกซเจนเปนออกไซด XO 25.73 กรม มวลอะตอมของ X เปนเทาใด (O = 16 ) ตอบ 35.46

6. ธาต X ท าปฏกรยากบออกซเจนไดสารประกอบมสตร X4O6 ถา 8.4 กรมของธาต X ท าปฏกรยาพอดกบ 6.5 กรม ของออกซเจน มวลอะตอมของธาต X เปนเทาใด (O = 16 ) ตอบ 31.01

7. นกเรยนผหนงน า NiCl2 1.296 กรม มาท าใหเปนโลหะ Ni กบกาซคลอรน ดวยวธทาง

ไฟฟา มวลของโลหะ Ni ทไดเทากบ 0.578 กรม ถามวลอะตอมของคลอรนเทากบ 35.453 มวลอะตอมของโลหะ Ni เปนเทาใด ตอบ 57.08

8. ธาตคารบอนม 2 ไอโซโทป คอ C-12 มมวลอะตอม 12.00000 สวนอกไอโซโทป คอ

C-13 มมวลอะตอม 13.00335 ถามวลอะตอมเฉลยของคารบอนเทากบ 12.009 จงหาเปอรเซนตของ C-12 ตอบ 98.89

172

ตวอยางแบบประเมนการท างานกลม

โดยใชการจดการเรยนรแบบเทคนคการแขงขนระหวางกลม (TGT หรอ Team Game Tournament)

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 4 หนวยการเรยนรท 1 เรอง ปรมาณสมพนธ เวลา 20 ชวโมง แผนการจดการเรยนรท 1 เรอง มวลอะตอมและมวลอะตอมเฉลย เวลา 2 คาบเรยน วน ท เดอน พ.ศ. 2553 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 ชอผจดกจกรรม : นายขนทอง คลายทอง สาขาวชา เคม

กลมท

ชอ – สกล

รายการประเมน

รวม

เกณฑการ

ประเมน

ความรวมมอ

(3)

การแสดงความคดเหน

(3)

ถกตองตรง

ประเดน(3)

การน าเสนอ

(3)

การมสวนรวม

(3)

1.

2.

3.

4.

173

กลมท

ชอ – สกล

รายการประเมน

รวม

เกณฑการ

ประเมน

ความรวมมอ

(3)

การแสดงความคดเหน

(3)

ถกตองตรง

ประเดน(3)

การน าเสนอ

(3)

การมสวนรวม

(3)

5.

6.

7.

8.

ระดบคณภาพ 3 คะแนน ด 2 คะแนน พอใช 1 คะแนน ตองปรบปรง

การแปลผล 13 – 15 คะแนน ด 9 – 12 คะแนน พอใช 5 – 8 คะแนน ตองปรบปรง

เกณฑการประเมน : นกเรยนได 9 คะแนนขนไปถอวาผานเกณฑการประเมน

174

แผนการจดการเรยนร

โดยใชการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน (Learning Cycle – 7E)

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 4 หนวยการเรยนรท 1 เรอง ปรมาณสมพนธ เวลา 20 ชวโมง แผนการจดการเรยนรท 1 เรอง มวลอะตอมและมวลอะตอมเฉลย เวลา 2 คาบเรยน วน ท เดอน พ.ศ. 2553 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 ชอผจดกจกรรม : นายขนทอง คลายทอง สาขาวชา เคม 1. มาตรฐานการเรยนร

มาตรฐาน ว 3.1 เขาใจสมบตของสาร ความสมพนธระหวางสมบตของสารกบโครงสรางและแรงยดเหนยวระหวางอนภาค มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

2. สาระส าคญ

มวลอะตอม คอ มวลทเกดจากการเปรยบเทยบกบมวลมาตรฐาน (ไมมหนวย) มวลของธาต 1 อะตอม คอมวลทแทจรงของธาตนน 1 อะตอม มหนวยเปนกรม สวนมวลอะตอมเฉลย เปนคามวลอะตอมของธาตทมหลายไอโซโทปในธรรมชาต

3. ผลการเรยนร

อธบายความหมายและค านวณหามวลของธาต 1 อะตอม มวลอะตอม และมวลอะตอมเฉลยได

4. จดประสงคการเรยนร

1. ดานความร นกเรยนสามารถ 1.1 อธบายความหมายของมวลอะตอม ค านวณหามวลอะตอมของธาต มวลของธาต 1 อะตอมและมวลอะตอมเฉลยของธาตได

2. ดานทกษะ/กระบวนการ นกเรยนไดพฒนา 2.1 ทกษะการสงเกต

2.2 ทกษะการจ าแนกประเภท

2.3 ทกษะการค านวณ

175

2.4 ทกษะการจดกระท าขอมล และการสอความหมาย

2.5 ทกษะการลงความเหนจากขอมล

2.6 ทกษะการตความหมายขอมล และลงขอสรป

2.7 กระบวนการกลม

3. ดานเจตคต คณธรรมและจรยธรรม นกเรยนไดสงเสรม 3.1 ความรบผดชอบตองานทไดรบมอบหมาย รวมถงความเปนระเบยบเรยบรอยและสะอาด

3.2 ความมน าใจชวยเหลอซงกนและกน ในการท ากจกรรมกลม

3.3 ความกระตอรอรนในการเรยนรและฝกฝน 5. สาระการเรยนร

มวลอะตอม ( Atomic mass ) เปนสมบตของธาต ซงธาตแตละธาตจะมมวลอะตอมแตกตางกน การหามวลอะตอมของธาต ท าไดโดยการเปรยบเทยบกบ

2

1 ของมวลของ C – 12 , 1

อะตอม ซงมมวลเทากบ 1.66 10 -24 g หรอ 1 amu การหามวลอะตอมของธาตสามารถหาไดดงน มวลอะตอมของธาต = มวลของธาต 1 อะตอม (g)

12

1 ของมวลของ C – 12 , 1 อะตอม (g)

= มวลของธาต 1 อะตอม (g) 1.66 10 -24 (g) = มวลของธาต 1 อะตอม 1 amu ดงนนเราจะไดความสมพนธดงน

12

1 ของมวลของ C – 12 , 1 อะตอม = 1.66 10 -24 (g) = 1 amu

ขอสงเกต มวลอะตอมจะไมมหนวย แตมวลของสาร 1 อะตอมจะมหนวยเปนกรมหรอ amu

มวลอะตอมเฉลย ( M ) เปนคามวลอะตอมของธาตทมหลายไอโซโทปในธรรมชาต ซงหาไดจากสตร มวลอะตอมเฉลย (M) = (%m1) + (%m2) + (%m3)+ (%mn) 100

176

เมอ M = มวลอะตอมเฉลย % = เปอรเซนตของธาตแตละไอโซโทป

m = มวลอะตอมของแตละไอโซโทป

6. กจกรรมการเรยนร ขนทบทวนความรเดม

1. ครแจงจดประสงคการเรยนร 2. ครทบทวนความรเกยวกบความหมายของไอโซโทป ทฤษฎอะตอมของดอลตน โดยเฉพาะ

ในเรองทวา อะตอมของธาตตางชนดกนมมวลไมเทากน ขนสรางความสนใจ

1. ครเนนใหนกเรยนเขาใจวาอะตอมเปนอนภาคทมขนาดเลกมากและไมสามารถชงหามวลไดโดยตรง การหามวลอะตอมจงใชวธการเปรยบเทยบกบมวลของธาตทก าหนดเปนมาตรฐาน

2. ครแจกใบความรและแจงใหนกเรยนทราบวา วนนจะท าการศกษาตามใบความรท 1 เรองมวลอะตอมและมวลอะตอมเฉลย

ขนส ารวจคนหา 1. ครสงเสรมใหนกเรยนท างานรวมกนในการส ารวจค าตอบ โดยใหนกเรยนอานใบความร

และรวมกนท าใบงาน โดยครสงเกตและฟงการโตตอบกนระหวางนกเรยนกบนกเรยน ซกถามเพอน าไปสการส ารวจตรวจสอบของนกเรยน

2. ครใหเวลานกเรยนในการคดขอสงสยตลอดจนปญหาตางๆท าหนาทใหค าปรกษาแกนกเรยน

ขนอธบายและลงขอสรป 1. ครสงเสรมใหนกเรยนอธบายความคดรวบยอดโดยการยกตวอยางเกยวกบการค านวณหา

มวลอะตอมและมวลของธาต 1 อะตอม พรอมทงแสดงวธท าใหเปนตวอยางบนกระดาน 1 ขอ จากนนขอท 2 ครยกตวอยางบนกระดาน แตใหนกเรยนทงหองชวยกนวเคราะหโจทย ชวยกนอภปรายและแสดงวธท าบนกระดาน โดยครเปนผชแนะและใหค าปรกษา ตวอยางโจทยมรายละเอยดดงน

177

ตวอยางท 1 ธาตแมกนเซยมมมวลอะตอม 24.31 ธาตแมกนเซยม 1 อะตอมมมวลเทาใด

โจทยก าหนด มวลอะตอมของแมกนเซยม = 24.31

12

1 ของมวลของ C – 12 , 1 อะตอม ซงมมวลเทากบ 1.66 10 -24 g

โจทยถาม ธาตแมกนเซยม 1 อะตอมมมวลเทาใด วธท า จากสตร

มวลอะตอมของ Mg = มวลของ Mg 1 อะตอม (g) 1.66 10 -24 g 24.31 = มวลของ Mg 1 อะตอม (g) 1.66 10 -24 g มวลของ Mg 1 อะตอม = 24.31 1.66 g = 4.0410 -23 g ตอบ

ตวอยางท 2 ธาตโซเดยม 10 อะตอม มมวล 3.8210 -22 g มวลอะตอมของธาต Na มคา เทาใด

โจทยก าหนด Na 10 อะตอมมมวล 3.8210 -22 g

12

1 ของมวลของ C – 12 , 1 อะตอม ซงมมวลเทากบ 1.66 10 -24 g

โจทยถาม มวลอะตอมของ Na วธท า หามวลของ Na 1 อะตอม

มวลของ Na 1 อะตอม = 3.8210 -22 10 = 3.8210 -23 g

จากสตร มวลอะตอมของ Na = มวลของ Na 1 อะตอม (g) 1.66 10 -24 g = 3.82 10 -23 g 1.66 10 -24 g = 23.01 เพราะฉะนนมวลอะตอมของธาต Na เทากบ 23.01 ตอบ

2. ครและนกเรยนรวมกนสรปวธการหามวลอะตอม ซงหาไดโดยการเปรยบเทยบกบ 12

1 ของ

มวลของ C – 12 , 1 อะตอม ซงมคาเทากบ 1.66 10 -24 g หรอ 1 amu และขอแตกตาง

178

ของมวลอะตอม กบ มวลของธาต 1 อะตอม คอ มวลอะตอมจะไมมหนวย สวนมวลของธาต 1 อะตอม มหนวย คอ อาจอยในหนวยกรม หรอ amu กได

ขนขยายความร 1. ครมอบหมายใหนกเรยนท าแบบฝกหดท 1 และแบบฝกหดในหนงสอเรยน 2. นกเรยนศกษาเพมเตมจากหนงสอเรยนหรอหนงสออานประกอบ หรอสบคนทาง

อนเทอรเนต แลวจดบนทกลงในสมด 3. ครสมถามค าถามนกเรยนจากการอานเอกสารเปนบางคน โดยมแนวค าถาม ดงน

- ท าไมตองหาคามวลอะตอมเฉลยของธาต - สตรการค านวณหามวลอะตอมเฉลย

4. ครและนกเรยนชวยกนอภปรายเกยวกบการค านวณหามวลอะตอมเฉลย โดยใชพนฐาน ความรเรองการหามวลอะตอม พรอมทงหาขอสรป

5. เมอนกเรยนสามารถสรปและมความเขาใจวธการค านวณมวลอะตอมเฉลยดแลว ครยกตวอยางการค านวณหามวลอะตอมเฉลย พรอมทงอธบายบนกระดาน 1 ขอ จากนนขอท 2 ใหนกเรยนทงหองชวยกนวเคราะหโจทยและแสดงวธรวมกน

ขนประเมนผล 1. เปดโอกาสใหนกเรยนซกถามขอสงสยเกยวกบเรองทยงไมเขาใจ 2. ครสมถามนกเรยนเปนรายบคคล เพอประเมนความเขาใจ แลวน าไปพฒนาตอไป 3. ประเมนคณลกษณะทพงประสงค 4. ถามนกเรยนยงไมเขาใจในหวขอทเรยน ครท าการสอนซอมเสรมเฉพาะกลม

ขนขยายความคดรวบยอด ใหนกเรยนเชอมโยงความสมพนธระหวางความรทไดรบ ประสบการณ และความรเดม

ใหสมพนธกนไดอยางถกตอง และมเหตผล โดยตอบค าถามในใบงาน 7. สอการเรยนร/แหลงการเรยนร

1. ใบความรท 1 เรองมวลอะตอมและมวลอะตอมเฉลย 2. แบบทดสอบท 1 เรองมวลอะตอมและมวลอะตอมเฉลย 3. คอมพวเตอร อนเตอรเนต 4. เวบไซดตาง ๆ เกยวกบมวลอะตอมและมวลอะตอมเฉลย เชน

http://www.sci.nu.ac.th

http://chemsci.kku.ac.th

179

http://www.vcharkarn.com

http://www.mwit.ac.th

http://www.lks.ac.th

http://school.obec.go.th

http://my.dek-d.com

http://www.kr.ac.th

http://www.thainame.net

http://www.eduzones.com การวดผลประเมนผล วธการวดและประเมนผล

1. วดจากแบบฝกหดจากใบงานท 1 และ แบบทดสอบท 1 2. สงเกตการปฏบต ซงจะประเมนกระบวนการท ากจกรรม การน าเสนอผลงานท า

กจกรรม การอภปรายแสดงความคดเหน การสรปความร 3. ประเมนความรวมมอในการท ากจกรรมกลม 4. ประเมนระหวางกจกรรม 5. ประเมนเจตคต คณธรรม คานยม ทนกเรยนแสดงใหเหนตลอดกระบวนการเรยนร

เครองมอวด 1. แบบฝกหดเกยวกบมวลอะตอมและมวลอะตอมเฉลย 2. แบบประเมนปฏบตกจกรรมของตนและของกลม 3. แบบประเมนจตพสยของผเรยนและของกลม

เกณฑการประเมน ท าแบบฝกหดและแบบทดสอบ ถกรอยละ 50

180

ชอ......................................นามสกล.......................................ชน...............เลขท..........

ใบความรท 1 เรอง มวลอะตอมและมวลอะตอมเฉลย จดประสงค - อธบายความหมายของมวลอะตอมได

- ค านวณหามวลอะตอม มวลทแทจรงของอะตอมได - ค านวณหามวลอะตอมเฉลย และปรมาณรอยละไอโซโทปทมในธรรมชาตของ

ธาตได

อะตอม มาจากภาษากรก “Atomos” ซงมความหมายวาแบงแยกไมได ดงนนอะตอมจงเปนอนภาคทเลกทสดของธาตทไมสามารถแบงแยกไดอกโดยวธทางเคม องคประกอบพนฐานของอะตอม ไดแก อเลกตรอน โปรตอน และนวตรอน ซงมประจไฟฟาเปนประจลบ ประจบวก และเปนกลาง ตามล าดบ โดยโปรตอนและนวตรอนรวมกนอยตรงกลางของอะตอม เรยกวา นวเคลยส และมอเลกตรอนวงอยรอบ ๆ นวเคลยส ดอลตนเชอวาอะตอมของธาตตางชนดกนจะมมวลไมเทากน จงไดพยายามหามวลของอะตอมของธาตแตละชนด แตเนองจากอะตอมมขนาดเลกและมมวลนอยมากจนน ามาชงไมได กลาวคออะตอมทมขนาดเลกทสดคออะตอมของธาตไฮโดรเจน มมวลประมาณ 1.66 x 10-24 กรม และอะตอมทใหญทสดจะมมวลไมเกน 300 เทาของไฮโดรเจน เนองจากอะตอมมมวลนอยมาก และไมสะดวกแกการชงนนเอง ในทางปฏบตจงใชวธเปรยบเทยบโดยพจารณาวาอะตอมของธาตหนงมมวลมากกวา หรอนอยกวาอะตอมของอกธาตหนงกเทา คาทไดจากการเปรยบเทยบดงกลาวเรยกวา “มวลอะตอม” การหามวลอะตอมโดยใชธาตไฮโดรเจนเปนมาตรฐาน ดอลตนพบวาธาตไฮโดรเจนเปนธาตทเบาทสด จงเสนอใหใชไฮโดรเจนเปนธาตมาตรฐานในการเปรยบเทยบเพอหามวลของอะตอมของธาตอน ๆ โดยก าหนดใหไฮโดรเจน 1 อะตอม มมวล 1 หนวย หรอ 1 amu 1 amu = 1 atomic mass unit = 1.66 x 10-24 กรม เมอใชธาตไฮโดรเจนเปนมาตรฐานจงก าหนดนยามของมวลอะตอมดงน “มวลอะตอม หมายถง ตวเลขทบอกใหทราบวาธาตนน 1 อะตอม มมวลเปนกเทาของธาตไฮโดรเจน 1 อะตอม” เขยนเปนสตรแสดงความสมพนธไดดงน

มวลอะตอมของธาต = มวลของธาต 1 อะตอม 1.66 x 10-24 กรม

181

ตวอยางเชน 1. มวลอะตอมของธาตคารบอน = 12.000 หมายความวาธาตคารบอน 1 อะตอม มมวลเปน 12.000 เทาของมวลของธาตไฮโดรเจน 1 อะตอม 2. มวลอะตอมของธาตคลอรน = 35.453 หมายความวา ธาตคลอรน 1 อะตอม มมวลเปน 35.453 เทาของมวลของไฮโดรเจน 1 อะตอม เปนตน การทราบมวลอะตอมของธาตสามารถใชบอกไดวาอะตอมของธาตใดมมวลมากหรอนอยกวา เชน มวลอะตอมของคารบอน = 12.000 มวลอะตอมของคลอรน = 35.453 มวลอะตอมของไนโตรเจน = 14.000 หมายความวาอะตอมของธาตคลอรนมมวลมากกวาอะตอมของธาตไนโตรเจน และอะตอมของธาตไนโตรเจนมมวลมากกวาอะตอมของธาตคารบอน นอกจากจะใชหาคามวลอะตอมแลว ยงสามารถใชหามวลของอะตอมไดดวย เนองจากมวลของไฮโดรเจน 1 อะตอม = 1.66 x 10-24 กรม

ดงนน มวลอะตอมของธาต = มวลของธาต 1 อะตอม 1.66 x 10-24 กรม หรอ มวลของธาต 1 อะตอม = มวลอะตอมของธาต x 1.66 x 10-24 กรม ดงนน ถาทราบมวลอะตอมกจะค านวณคามวลของ 1 อะตอมได เชน มวลของคารบอน 1 อะตอม = มวลอะตอมของคารบอน x 1.66 x 10-24 กรม = 12.000 x 1.66 x 10-24 กรม มวลของคลอรน 1 อะตอม = 35.453 x 1.66 x 10-24 กรม มวลของไนโตรเจน 1 อะตอม = 14.000 x 1.66 x 10-24 กรม นอกจากจะหามวลอะตอมโดยเปรยบเทยบกบไฮโดรเจน 1 อะตอมแลว นกวทยาศาสตรในสมยนนยงใชวธหามวลอะตอมโดยเปรยบเทยบมวลของธาตกบมวลของไฮโดรเจนทมจ านวนอะตอมเทากนดงน มวลอะตอมของธาต = มวลของธาต n อะตอม มวลของไฮโดรเจน n อะตอม

182

ขอแตกตางระหวางมวลอะตอมกบมวล 1 อะตอม มวลอะตอมเปนคาเปรยบเทยบ ไมมหนวย แตมวล 1 อะตอม เปนมวลทแทจรงตองมหนวย (เปนกรมหรอกโลกรม) เชน มวลอะตอมของไฮโดรเจน = 1 มวล 1 อะตอมของไฮโดรเจน = 1 x 1.66 x 10-24 กรม เปนตน การหามวลอะตอมโดยใชธาตออกซเจนเปนมาตรฐาน J.S Stas นกเคมชาวเบลเยยม ไดเสนอใหใชธาตออกซเจนเปนมาตรฐานในการหาคามวลอะตอมแทนธาตไฮโดรเจน โดยใชเหตผลวาออกซเจนมอยมาก และเปนอสระในธรรมชาต รวมทงยงเปนธาตทสามารถท าปฏกรยากบธาตอน ๆไดเกลบหมด จงนาจะใชเปนมาตรฐานแทนธาตไฮโดรเจน และเปลยนนยามของมวลอะตอมใหมเปนดงน “มวลอะตอม หมายถง ตวเลขทบอกใหทราบวาธาตนน 1 อะตอม หนกเปนกเทาของ 1/16 มวลขอองออกซเจน 1 อะตอม” เขยนเปนสตรแสดงความสมพนธไดดงน มวลอะตอมของธาต = มวลของธาต 1 อะตอม 1/16 มวลของออกซเจน 1 อะตอม เชน ธาตแมกนเซยมมมวลอะตอมเทากบ 24 หมายความวา ธาตแมกนเซยม 1 อะตอม หนกเปน 24 เทาของ 1/16 ของมวลออกซเจน 1 อะตอม เปนตน การหามวลอะตอมโดยใชคารบอน -12 เปนมาตรฐาน การใชธาตออกซเจนเปนมาตรฐานในการหามวลอะตอม ท าใหเกดความขดแยงกนระหวางนกเคม และนกฟสกสในการก าหนดมวลของธาตออกซเจน เนองจากนกเคมคดมวลอะตอมของออกซเจนจากไอโซโทปของออกซเจน – 16 เพยงอยางเดยว เนองจากมอยในธรรมชาตมากทสด ดงนนมวลอะตอมของธาตตาง ๆทคดโดยนกเคมและนกฟสกสจงไมเทากน กอใหเกดปญหาขน ดงนนในป ค.ศ. 1962 (พ.ศ. 2504) นกวทยาศาสตรจงตกลงเลอกธาตมาตรฐานเพอหามวลอะตอมใหมโดยใชคารบอน–12 เปนตวเปรยบเทยบ และใหนยามมวลอะตอมดงน “มวลอะตอม หมายถง ตวเลขทบอกใหทราบวาธาตนน 1 อะตอม มมวลเปนกเทาของ 1/12 ของมวลของคารบอน–12 1 อะตอม เขยนเปนสตรแสดงความสมพนธไดดงน มวลอะตอมของธาต = มวลของธาต 1 อะตอม 1/12 มวลของคารบอน-12 1 อะตอม

183

เชน มวลอะตอมของออกซเจน = 16.00 หมายความวาธาตออกซเจน 1 อะตอม มมวลเปน 16 เทาของ 1/12 มวลของคารบอน – 12 , 1 อะตอม สรปเกยวกบมวลอะตอม 1.มวลอะตอมของธาต = มวลของธาต 1 อะตอม มวลของไฮโดรเจน 1 อะตอม = มวลของธาต 1 อะตอม 1/12 มวลของคารบอน-12 1 อะตอม 2.มวลของธาต 1 อะตอม = มวลอะตอมของธาต x 1.66 x 10-24 กรม 3.มวลอะตอมไมมหนวย เพราะเปนมวลเปรยบเทยบ แตมวล 1 อะตอมมหนวย (กรมหรอกโลกรม) เพราะเปนมวลทแทจรง การค านวณมวลอะตอม มวลอะตอมสามารถค านวณไดหลายวธ ซงขนอยกบลกษณะของขอมล เชน อาจจะค านวณมวลอะตอมโดยการเปรยบเทยบกบไฮโดรเจนหรอคารบอน – 12 อาจจะค านวณโดยอาศยปฏกรยาเคมของธาต และค านวณจากไอโซโทป แตละวธลกษณะการค านวณแตกตางกนดงน 1. ค านวณมวลอะตอมโดยการเปรยบเทยบกบมวลมาตรฐาน สวนใหญไดแกการเปรยบเทยบกบธาตไฮโดรเจนและคารบอน - 12 นอกจากนกยงสามารถค านวณมวลอะตอมไดจากการเปรยบเทยบกบธาตอน ๆ ททราบมวลอะตอมแลวรวมทงค านวณไดจากมวลของธาต 1 อะตอมดวย 2. ค านวณมวลอะตอมจากปฏกรยาเคมของธาต เมอธาตตงแต 2 ชนดขนไปท าปฏกรยากนแลวไดสารประกอบเพยงชนดเดยว ถาทราบมวลของธาตทท าปฏกรยากนพอด และทราบมวลอะตอมของธาตหนง จะสามารถค านวณมวลอะตอมของธาตอน ได ตวอยาง เชน

ธาต A + ธาต B สารประกอบ AXBY สามารถจะหามวลอะตอมของธาต A หรอธาต B ไดโดยใชความสมพนธดงน WA = MA .(X) WB = MB .(Y) เมอ WA , WB = มวลของธาต A และ B ตามล าดบทท าปฏกรยาพอดกน MA , MB = มวลอะตอมของธาต A และ B ตามล าดบ X , Y = ตวเลขแสดงจ านวนอะตอมของธาต A และ B ตามล าดบ คา X , Y หรอ X / Y หาไดจากสตรของสารประกอบ

184

เชน N2 + 1/2 O2 N2O ม X / Y = 2 / 1

H2 + Cl2 2HCl ม X / Y = 1 / 1 ในกรณทมธาตมากกวา 2 ชนด ท าปฏกรยากนกหามวลอะตอมไดในท านองเดยวกน เชน

ธาต A + ธาต B + ธาต C + ……. สารประกอบ AXBYCZ ……. เมอตองการจะหามวลของอะตอมของธาตใด ใหน าธาตนนไปเปรยบเทยบกบธาตซงทราบมวลอะตอมแลว เชน ถาทราบมวลอะตอมของ A จะหามวลอะตอมของ B และ C ไดโดยการเปรยบเทยบกบ A ดงน

YX

. MM

WW

B

A

B

A และ YX

. MM

WW

C

A

C

A

จะเหนไดวาการค านวณมวลอะตอมจากปฏกรยาของธาตดงกลาวน สามารถท าไดโดยไมตองเขยนสมการและยงสามารถน าไปประยกตหามวลโมเลกลหรอหาน าผลกในโมเลกลไดอกดวย

สรปการค านวณมวลอะตอมจากปฏกรยาของธาต 1. ตองเปนปฏกรยาทเกดสารประกอบชนดเดยว 2. ตองทราบสตรของสารประกอบทเกดขน เพอหาคา X / Y 3. ตองทราบมวลของธาตทท าปฏกรยากน 4. ตองทราบมวลอะตอมของธาต ๆ หนง ตวอยางท 1 ธาต A 1 อะตอมหนก 3.818 x 10-23 กรม จะมมวลอะตอมเปนเทาใด วธท า มวลของ A 1 อะตอม = มวลอะตอมของ A x 1.66 x 10-24 กรม 3.818 x 10-23 กรม = มวลอะตอมของ A x 1.66 x 10-24 กรม เพราะฉะนนมวลอะตอมของ A = 3.818 x 10-23 กรม = 23.0 ตอบ

1.66 x 10-24 กรม ตวอยางท 2 ธาต A มมวลอะตอม 107.8 ธาต A 2 อะตอม หนกกกรม วธท า มวล 1 อะตอม = มวลอะตอม x 1.66 x 10-24 กรม

เพราะฉะนน มวล 2 อะตอม = 2 x 107.8 x 1.66 x 10-24 = 3.58 x 10-22 กรม ตอบ

185

ตวอยางท 3 ธาต M 2 อะตอมมมวลเปน 5 เทาของธาต N 3 อะตอม ถามวลอะตอมของ N เทากบ 9 จงค านวณมวล

1 อะตอม และมวลอะตอมของ M วธท า ธาต N 3 อะตอม หนก = 3 x 9 x 1.66 x 10-24 กรม

เพราะฉะนน ธาต M 2 อะตอม หนก = 5 (3 x 9 x 1.66 x 10-24 ) กรม

หรอ ธาต M 1 อะตอม หนก = 25 (3 x 9 x 1.66 x 10-24 ) กรม

= 1.12 x 10-22 กรม จากมวล 1 อะตอม = มวลอะตอม x 1.66 x 10-24 กรม

เพราะฉะนนมวลอะตอมของ M = 25 x 3 x 9 = 67.5 ตอบ

ตวอยางท 4 ธาตโพแทสเซยมมมวลอะตอม 39 ธาตไนโตรเจนมมวลอะตอม 14 ธาตโพแทสเซยม 200 อะตอม หนกเปนกเทาของธาตไนโตรเจน 50 อะตอม วธท า K 200 อะตอม หนก = 200 x 39 x 1.66 x 10-24 กรม N 50 อะตอม หนก = 50 x 14 x 1.66 x 10-24 กรม

เพราะฉะนน มวลของ K = 200 x 39 x 1.66 x 10-24 กรม มวลของ N 50 x 14 x 1.66 x 10-24 กรม

= 11.14 K 200 อะตอม หนกเปน 11.4 เทาของ N 50 อะตอม ตอบ

ตวอยางท 5 ธาต X 13.8 กรม ท าปฏกรยาเคมกบ O2 ไดเปน X2O เพยงชนดเดยวหนก 18.6 กรม จงค านวณมวลอะตอมของธาต X

วธท า X + O2 X2O

จาก YX

. MM

WW

O

X

O

X

จาก X2O ได yx =

12

WX = 13.8 กรม , MO = 16 WO = O2XW - WX = 18.6 - 18.3 กรม = 4.8 กรม

เพราะฉะนนจากสตร แทนคา จะได 12

x 16

M

4.813.8 x

MX = 23 มวลอะตอมของ X = MX = 23 ตอบ

186

มวลอะตอมเฉลยจากไอโซโทป ธาตแตละชนดทอยในธรรมชาตมกจะมไอโซโทปหลายชนดปนกนอย เชน ธาตคารบอนจะมไอโซโทปในธรรมชาตทส าคญคอ C–12 และ C–13 ธาตออกซเจนม O–16 , O–17 และ O–18 เปนตน ไอโซโทปของธาตแตละชนดจะมปรมาณไมเทากนในธรรมชาต และมมวลอะตอมไมเทากนดวย เชน N-14 มในธรรมชาต 99.64 % และมมวลอะตอม 14.0031 N-15 มในธรรมชาต 0.36 % และมมวลอะตอม 15.0001 การพจารณามวลอะตอมทแทจรงจงตองคดจากไอโซโทปทก ๆ ตวทมอยในธรรมชาตเปนคาเฉลย เรยกวา “มวลอะตอมเฉลยของไอโซโทป” การหามวลอะตอมและปรมาณของไอโซโทปแตละธาต ใชเครองมอทเรยกวา แมสสเปกโตรมเตอร (mass spectrometer)

ตาราง 1 มวลอะตอมและปรมาณไอโซโทปของธาตบางชนดในธรรมชาต ธาต ไอโซโทป มวลอะตอมของไอโซโทป ปรมาณไอโซโทป (%) มวลอะตอมเฉลย

คารบอน 12C 13C

12.000 13.003

98.9 1.1

12.001

ออกซเจน 16O 17O 18O

15.995 16.999 17.999

99.76 0.04 0.20

15.999

นออน 20Ne 21Ne 22Ne

19.992 20.993 21.991

90.92 0.26 8.82

20.183

คลอรน 35Cl 37Cl

34.967 36.966

75.5 24.5

35.453

แมกนเซยม 24Mg 25Mg 26Mg

23.99 24.99 25.98

78.10 10.13 11.17

24.31

อารกอน 36Ar 38Ar 40Ar

35.968 37.963 39.962

0.337 0.063 99.600

39.947

โบรอน 10B 11B

10.0130 11.0093

19.9 80.1

10.811

187

การค านวณมวลอะตอมเฉลยจากไอโซโทป การค านวณมวลอะตอมเฉลยจากไอโซโทป ตองคดจากไอโซโทปทก ๆ ตวในธรรมชาต โดยคด

คาเฉลยจากความสมพนธดงน M = 100

)A ( ) % (

= 100

......... A) (% A) (% A) (% 321

M = มวลอะตอมเฉลยของไอโซโทป = Summation (ผลบวก) % = เปอรเซนตของไอโซโทปแตละตวในธรรมชาต A = มวลอะตอมของแตละไอโซโทป จากตวอยางของไอโซโทปจากตารางทผานมา จะเหนไดวาคามวลอะตอมของแตละไอโซโทปใกลเคยงกบเลขมวลของไอโซโทปนน ๆ ดงนนในกรณทโจทยไมก าหนดมวลอะตอมของแตละไอโซโทปให ถาทราบเลขมวลใหใชเลขมวลแทนได

ตวอยางท 6 จากการใชแมสสเปกโตรมเตอรไดผลการทดลองวากาซอารกอนประกอบดวย 3 ไอโซโทป คอ Ar36

18, Ar38

18 และ Ar4018 ปรมาณของไอโซโทปม 0.1% , 0.3 % และ 99.6 %

ตามล าดบ ใหหามวลอะตอมของ Ar วธท า เนองจากโจทยไมก าหนดมวลอะตอมของแตละไอโซโทปมาให จงตองใชเลขมวลของแตละไอโซโทปแทน

จากสตร M = 100

)A ( ) % ( = 100

A) (% A) (% A) (% 321

ชนดท 1 Ar3618

ม % = 0.1 , A = 36 ชนดท 2 Ar38

18 ม % = 0.3 , A = 38 ชนดท 3 Ar40

18 ม % = 99.6 , A = 40

เพราะฉะนน M = 100

40x 99.6 38x 0.3 36x 0.1 = 39.99

มวลอะตอมเฉลยของไอโซโทป(อารกอน) = 39.99 ตอบ

188

ตวอยางท 7 ธาตคารบอนมไอโซโทปทในธรรมชาต 2 ชนด คอ C–12 มมวลอะตอม 12.000 และ C–13 มมวลอะตอม 13.003 ถามวลอะตอมเฉลยของไอโซโทปของคารบอนเปน 12.011 จงค านวณ% ในธรรมชาตของแตละไอโซโทป

วธท า M = 100

)A ( ) % (

สมมตใหม C–12 ในธรรมชาต X % , มวลอะตอม 12.000 เพราะฉะนนม C–13 ในธรรมชาต 100 - X % , มวลอะตอม 13.003

จาก M = 100

A) (% A) (% 21

12.001 = 100

13.003x X)- (100 12.000x ) X (

X = 98.9 % เพราะฉะนนม C–12 ในธรรมชาต เทากบ 98.9 % ม C–13 ในธรรมชาต 100-X % = 1.1%

189

แบบฝกหดท 1

เรอง มวลอะตอมและมวลอะตอมเฉลย *****************************************************************

1. จงหามวลอะตอมของก ามะถน เมอก ามะถน 1 อะตอม มมวล 32 x 1.66 x 10-24 กรม

2. มวลอะตอมของโซเดยมเทากบ 23 โซเดยม 1 อะตอมมมวลเปนกเทาของ 1/12 มวลของคารบอน-12 1 อะตอม

3. ออกซเจนมมวลอะตอม 16.00 ธาต X จะมมวลอะตอมเทาใด เมอธาต X 1 อะตอมมมวลเปน 4 เทาของมวลของออกซเจน 2 อะตอม

4. มวลอะตอมของไฮโดรเจนเทากบ 1.008 ไฮโดรเจน 1 อะตอมจะมมวลกกรม

ชอ.................................นามสกล................................ชน.......เลขท........

190

5. จงหามวลอะตอมของอรเดยม (Ir) จากขอมลตอไปน ไอโซโทป มวลอะตอมของไอโซโทป ปรมาณรอยละในธรรมชาต Ir-191 Ir-193

191.00 193.00

37.30 62.70

6. ธาตซลคอนทพบในธรรมชาตม 3 ไอโซโทป มมวลอะตอมเทากบ 27.977 28.976 และ 29.974 คดเปนรอยละ 92.21 4.70 และ 3.09 ตามล าดบ จงหามวลอะตอมของธาตซลคอน

7. ธาตยโรเพยม พบในธรรมชาต 2 ไอโซโทป คอ 151Eu มมวลอะตอมเทากบ 150.9196 และ 153Eu มมวลอะตอมเทากบ 152.92.09 ถามวลอะตอมเฉลยของ Eu เทากบ 151.9600 จงหาปรมาณรอยละของ Eu แตละไอโซโทป

8. ธาตเงนทพบในธรรมชาตม 2 ไอโซโทป คอ 107 Ag มมวลอะตอมเทากบ 106.905 และ 109Ag มอยในธรรมชาตรอยละ 51.82 ถาธาตเงนมมวลอะตอมเฉลยเทากบ 107.868 จงค านวณหามวลอะตอมของ 109Ag

191

แบบทดสอบหลงเรยน

1. Cl 1 อะตอมมมวล 35.5 x 1.66 x 10-24 กรม จงหาวา Cl มมวลอะตอมเทาใด ตอบ 35.5

2. ฟลออรนมมวลอะตอมเทากบ 19 อยากทราบวาฟลออรน 2 อะตอมมมวลกกรม ตอบ 38 x 1.66 x 10-24 กรม

3. แมกนเซยมมมวลอะตอมเทากบ 24 อยากทราบวาแมกนเซยม 1 อะตอมมมวลหนกเปนกเทาของมวลของคารบอน 1 อะตอม ตอบ 2

4. ธาต X 2 อะตอมมมวลเปน 4 เทาของธาตออกซเจน (O) 3 อะตอม ถาธาตออกซเจนมมวลอะตอมเทากบ 16 จงค านวณหา มวลอะตอมของธาต X ตอบ 96

5. ธาต X หนก 17.73 กรม ท าปฏกรยาพอดกบออกซเจนเปนออกไซด XO 25.73 กรม มวลอะตอมของ X เปนเทาใด (O = 16 ) ตอบ 35.46

6. ธาต X ท าปฏกรยากบออกซเจนไดสารประกอบมสตร X4O6 ถา 8.4 กรมของธาต X ท าปฏกรยาพอดกบ 6.5 กรม ของออกซเจน มวลอะตอมของธาต X เปนเทาใด (O = 16 ) ตอบ 31.01

7. นกเรยนผหนงน า NiCl2 1.296 กรม มาท าใหเปนโลหะ Ni กบกาซคลอรน ดวยวธทาง

ไฟฟา มวลของโลหะ Ni ทไดเทากบ 0.578 กรม ถามวลอะตอมของคลอรนเทากบ 35.453 มวลอะตอมของโลหะ Ni เปนเทาใด ตอบ 57.08

8. ธาตคารบอนม 2 ไอโซโทป คอ C-12 มมวลอะตอม 12.00000 สวนอกไอโซโทป คอ

C-13 มมวลอะตอม 13.00335 ถามวลอะตอมเฉลยของคารบอนเทากบ 12.009 จงหาเปอรเซนตของ C-12 ตอบ 98.89

192

ตวอยางแบบประเมนการท างานกลม

โดยใชการจดการเรยนรแบบเทคนคการแขงขนระหวางกลม (TGT หรอ Team Game Tournament)

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 4 หนวยการเรยนรท 1 เรอง ปรมาณสมพนธ เวลา 20 ชวโมง แผนการจดการเรยนรท 1 เรอง มวลอะตอมและมวลอะตอมเฉลย เวลา 2 คาบเรยน วน ท เดอน พ.ศ. 2553 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 ชอผจดกจกรรม : นายขนทอง คลายทอง สาขาวชา เคม

เลขท

ชอ – สกล

รายการประเมน

รวม

เกณฑการ

ประเมน

ความรวมมอ

(3)

การแสดงความคดเหน

(3)

ถกตองตรง

ประเดน(3)

การน าเสนอ

(3)

การมสวนรวม

(3)

193

เลขท

ชอ – สกล

รายการประเมน

รวม

เกณฑการ

ประเมน

ความรวมมอ

(3)

การแสดงความคดเหน

(3)

ถกตองตรง

ประเดน(3)

การน าเสนอ

(3)

การมสวนรวม

(3)

ระดบคณภาพ 3 คะแนน ด 2 คะแนน พอใช 1 คะแนน ตองปรบปรง

การแปลผล 13 – 15 คะแนน ด 9 – 12 คะแนน พอใช 5 – 8 คะแนน ตองปรบปรง

เกณฑการประเมน : นกเรยนได 9 คะแนนขนไปถอวาผานเกณฑการประเมน

194

บนทกผลหลงการจดการเรยนร รายวชา เคมเพมเตม ว30222 ชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553

แผนการจดการเรยนรท 1 เรอง มวลอะตอมและมวลอะตอมเฉลย เวลา 2 คาบ

1. จ านวนนกเรยนทใชสอน ระดบชนมธยมศกษาปท 4/4 จ านวนนกเรยนเตม 38 คน เขาเรยน ........คน คดเปน...........%

2. ผลการจดการเรยนร 2.1 ความเหมาะสมของระยะเวลา ( ) ดมาก ( ) ด ( ) พอใช ( ) ตองปรบปรง 2.2 ความเหมาะสมของเนอหา ( ) ดมาก ( ) ด ( ) พอใช ( ) ตองปรบปรง 2.3 ความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนการสอน ( ) ดมาก ( ) ด ( ) พอใช ( ) ตองปรบปรง 2.4 ความเหมาะสมของสอการสอนทใช ( ) ดมาก ( ) ด ( ) พอใช ( ) ตองปรบปรง 2.5 พฤตกรรม/การมสวนรวมของนกเรยน ( ) ดมาก ( ) ด ( ) พอใช ( ) ตองปรบปรง 2.6 ผลการปฏบตกจกรรม/ใบกจกรรม การทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน

1.) การประเมนผลความรหลงการเรยน โดยใชแบบทดสอบชนดปรนย 4 ตวเลอก จ านวน 10 ขอ พบวา นกเรยนไดคะแนนเฉลย………จากคะแนนเตม………….... มนกเรยนรอยละ …….…. ไมผานเกณฑขนต าทก าหนดไวคอ รอยละ 60

2.) การประเมนดานทกษะกระบวนการ ผลการประเมนโดยใชแบบสงเกตพฤตกรรมพบวามนกเรยนรอยละ ..……….. ผานเกณฑการประเมน และมนกเรยนรอยละ ………ไมผานเกณฑการประเมน

3.) การประเมนดานคณลกษณะทพงประสงค ผลการประเมนโดยใชแบบสงเกตพฤตกรรมพบวามนกเรยนรอยละ ..……….. ผานเกณฑการประเมน และมนกเรยนรอยละ ………ไมผานเกณฑการประเมน

ปญหาทควรแกไข/พฒนา วธด าเนนการแกไข / พฒนา ผลการแกไข /พฒนา ……………………….............. ……………………….............. ……………………….............. ………………………..............

……………………….............. ……………………….............. ……………………….............. ………………………..............

……………………….............. ……………………….............. ……………………….............. ………………………..............

ลงชอ………………………. ผสอน/ผบนทก ลงชอ ......................................ผนเทศ ( นายขนทอง คลายทอง ) ( นายประยงค ปยะนารถ ) ต าแหนง ครผชวย ต าแหนง คร คศ.2

195

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร เรองปรมาณสมพนธ

ค าชแจง

1. แบบทดสอบฉบบนวดผลสมฤทธทางการเรยนเรองปรมาณสมพนธ มค าถามทงหมด 40 ขอ ใชเวลา 60 นาท

2. ค าถามแตละขอม 5 ตวเลอก ซงมค าตอบทถกทสดเพยงขอเดยวใหเลอกตอบ

3. นกเรยนสามารถเลอกไดเพยง 1 ค าตอบเทานน ถาเลอกเกน 1 ค าตอบ ถอวาผดไมไดคะแนนในขอนน

4. นกเรยนท าเครองหมาย X ลงในชองทตรงกบค าตอบทถกทสดเพยงขอเดยวดงตวอยาง เมอนกเรยนตองการตอบขอ ก. ตวอยาง

ก. X ข. ค. ง. จ.

5. เมอนกเรยนตองการเปลยนค าตอบใหม ใหขดเสนขวางทบเครองหมายในขอเดม แลวท าเครองหมาย X ลงในชองทตรงกบค าตอบทตองการดง ตวอยาง ตวอยาง

ก. X ข. ค. ง. จ. X 6. หามนกเรยนท าเครองหมายใดๆ ในแบบทดสอบฉบบน 7. หากนกเรยนมขอสงสยใหถามกรรมการคมสอบเทานน 8. ก าหนดใหมวลอะตอมของธาตตางๆ ดงตอไปน

H = 1 C = 12 N = 14 O = 16 F=19 Na = 23 P = 31 S = 32 Cl = 35.5 K = 39 Ar = 40 Ca = 40 Mn = 54 Fe = 56 Cu = 63.5 Zn = 65 Ag = 108 Au = 197

196

1. K มมวลอะตอม 39 มความหมายตรงกบขอใด ก. โพแทสเซยมมมวลอะตอมเปน 39 เทาของคารบอน 1 อะตอม ข. โพแทสเซยม 1 อะตอมมมวล 39 x 1.66 x 10-24 กรม ค. โพแทสเซยมมมวลอะตอม 39 x 6.02 x 10-24 กรม ง. โพแทสเซยม 1 อะตอมมมวล 39 กรม จ. โพแทสเซยม 39 กรม มมวลเทากบคารบอน 1 อะตอม

2. ขอใดกลาวไมถกตองเกยวกบมวลอะตอม ก. มวลอะตอมของธาต ไมมหนวย เนองจากเปนมวลเปรยบเทยบ ข. มวลของธาต 1 อะตอม เปนมวลทแทจรงของธาตจงไมตองมหนวยและมวลก ากบไว ค. แมสสเปกโตรมเตอรเปนเครองมอทใชหาอะตอมและปรมาณของไอโซโทปของธาต ง. มวลอะตอมเฉลยของธาตขนอยกบปรมาณและมวลอะตอมของไอโซโทปทมอยใน

ธรรมชาต จ. ดอลตนไดพบวาไฮโดรเจนเปนธาตทอะตอมมมวลนอยทสด จงเสนอใหใชไฮโดรเจนเปน

ธาตมาตรฐานในการเปรยบเทยบ 3. ถาพบวา Br 1 อะตอมมมวล 1.326 x 10-22 กรม ดงนน Br จะมมวลอะตอมเทาไร

ก. 18.998 ข. 35.453 ค. 39.098 ง. 79.904 จ. 85.468

4. ถาธาต A 3 อะตอมหนกเปน 48 เทาของ 1/12 ของมวล 12C 1 อะตอม มวลอะตอมของ A เปนเทาใด ก. 12 ข. 14 ค. 16 ง. 18 จ. 20

5. ถาธาต Z ม 3 ไอโซโทป และพบวาในนวเคลยสของ Z ม 30 โปรตอน ซงมปรมาณรอยละโดยจ านวนอะตอมในธรรมชาตของธาต Z1 ,Z2 และ Z3 ตามล าดบดงน 45% , 30% ,25% และมนวตรอนของ Z1 ,Z2 และ Z3 ตามล าดบดงน 20,25,45 ตามล าดบ จงหามวลอะตอมเฉลยของ Z ก. 35.25 ข. 40.25 ค. 45.25 ง. 50.25 จ. 55.25

197

6. ธาต M ประกอบดวยไอโซโทป 2 ชนด ทมมวลอะตอม 14.00 และ 15.00 ตามล าดบ หากมวลอะตอมของธาต M เทากบ 14.10 ปรมาณในธรรมชาตของ M ทมมวลอะตอม 15.00 จะเทากบเทาใด ก. 10 % ข. 12 % ค. 15 % ง. 18 % ข. 20 %

7. ขอใดกลาวไมถกตอง เกยวกบโมเลกลของธาตและสารประกอบ ก. มวล 1 โมเลกลของสารจะเปนมวลทแทจรงของสารนน เกดจากผลรวมของมวลทจรง

ของธาตทงหมดทเปนองคประกอบใน 1 โมเลกลของสาร ข. มวลโมเลกลของสารจะเทากบผลบวกของมวลอะตอมของาตทงหมดในสารมหนวยเปน

กรม ค. มวล 1 โมเลกลของสารจะเทากบผลบวกของมวลอะตอมของธาตทงหมดในสารมหนวยเปน

กรม ง. มวลโมเลกลของสารจะเทากบมวล 1 โมเลกลของสารเทยบกบ 1/12 ของ C-12 1 อะตอม จ. มวลโมเลกลของสารคดไดจากการเปรยบเทยบเชนเดยวกบการหามวลอะตอม หรอคด

จากผลบวกของอะตอมของธาตตาง ๆ ทเปนองคประกอบใน 1 โมเลกลของสารนน 8. ก าหนดใหธาต Se, Br, Kr Rb และ Sr มวลอะตอมเทากบ 78.96, 79.90, 83.80 85.47 และ

87.62 ตามล าดบ ถา Y มสตรเปน Y2 และหนงโมเลกลหนกเปน 4 เทาของ C-12 3 อะตอม ธาต Y คอ ธาตใด ก. Se ข. Br ค. Kr ง. Rb จ. Sr

9. สารประกอบชนดหนงจากการวเคราะหพบวาประกอบดวย Zn , Al และ O โดยมสดสวน จ านวนอะตอมเปน 1 : 2 : 4 ตามล าดบ ถาน าสารดงกลาวมา 18.3 กรม มาวเคราะหหา Zn จะได Zn หนกกกรม (Zn = 65 , Al = 27) ก. 2.5 ข. 4.5 ค. 6.5 ง. 8.5 จ. 10.5

10. สาร X มมวลโมเลกลเทากบ 98 ม H เปนองคประกอบ 3.06% ม P เปนองคประกอบ 31.63% อยากทราบวา 1 โมเลกล ของสารน ม O เปนองคประกอบกอะตอม ก. 1 ข. 2 ค. 3 ง. 4 จ. 5

198

11. ขอใดกลาวถกตองเกยวกบเลขอาโวกาโดร ก. H2O 1 โมล ม O เทากบ 6.02 x 1023 โมเลกล ข. แกส N2 2 โมล ม N เทากบ 6.02 x 1023 โมเลกล ค. ออกซเจนอะตอม 1 โมล ม O เทากบ 6.02 x 1023 โมเลกล ง. CO3

2- 1 โมล จะมจ านวนไอออนเทากบ 6.02 x 1023 อะตอม จ. H2SO4 1 โมล ม H เทากบ 6.02 x 1023 อะตอม

12. สารในขอใดตอไปนมมวลหนกทสด ก. O2 จ านวน 2 โมล ข. NH3 จ านวน 3 โมล ค. NO จ านวน 36 กรม ง. NH3 จ านวน 10 ลตรท STP จ. O2 จ านวน 6.02 x 1023 โมเลกล

13. แคลเซยมไฮดรอกไซด Ca(OH)2 หนก 162 ม O กโมลอะตอม ก. 40 ข. 50 ค. 60 ง. 70 จ. 80

14. ถาน าแกสตอไปนมาจ านวนหนงใหมมวลเทากน แกสใดจะมปรมาตรมากทสดทอณหภมและความดนมาตรฐาน ก. N2 ข. O2 ค. CO2 ง. NO2 จ. CH4

15. แกสแอมโมเนย 34 กรม จะมจ านวนโมลเทากบขอใด ก. แกสออกซเจน 28 กรม ข. แกสคลอรนปรมาตร 11.2 dm3 ท STP ค. แกสไฮโดรเจนจ านวน 3.01 x 1023 อนภาค ง. แกสไนโตรเจนจ านวน 22,400 cm3 ทอณหภม 0 องศาเซลเซยส และความดน 1

บรรยากาศ จ. แกสมเทนจ านวน 22.4 dm3 ทอณหภม 25 องศาเซลเซยส และความดน 760 มลลเมตร

ปรอท 16. ไนโตรเจนไดออกไซด 0.115 กรม จะมปรมาตรเปนกลตรท STP

ก. 0.012 ลตร ข. 0.056 ลตร ค. 0.112 ลตร ง. 0.115 ลตร จ. 0.560 ลตร

199

17. สาร XY2 3.85 กรม มอะตอมของ Y เทากบ 4.21 x 1022 อะตอม มวลโมเลกลของสารนควรเปนเทาใด ก. 90 ข. 100 ค. 110 ง. 120 จ. 130

18. ถาแกส H2SO4 มปรมาตร 168 ลตรทอณหภม 273 K ความดน760 mmHg แกส H2SO4 จะมมวลเทาใด ก. 375 กรม ข. 537 กรม ค. 735 กรม ง. 750 กรม จ. 1,470 กรม

19. เหรยญวตถมงคลมทอง (Au) ผสมอย 0.25 โมล และโลหะชนดอนๆ โดยมน าหนกรวม 50 กรม จะมจ านวนอะตอมของทองอยเทาใด ก. 4.50 x 1023 อะตอม ข. 3.25 x 1023 อะตอม ค. 2.52 x 1023 อะตอม ง. 1.51 x 1023 อะตอม จ. 0.52 x 1023 อะตอม

20. สารละลายกรด HCl เขมขน 2% โดยปรมาตร จ านวน 200 cm3 จะมกรด HCl ปรมาตรเทาใด ก. 2 ข. 4 ค. 8 ง. 10 จ. 12

21. น า KF จ านวน 10 กรม ละลายในน า 2.5 กโลกรม จะเขมขน กโมลตอกโลกรม ก. 0.068 ข. 0.68 ค. 6.89 ง. 68.96 จ. 69.86

22. จงหาเศษสวนโมลของ H2 ในแกสผสมทประกอบดวย H2 10 กรม O2 8 กรม และ CH4 16 กรม ก. 0.16 ข. 0.8 ค. 1.6 ง. 8.0 จ. 16.0

23. เมอใช NaOH จ านวน 20 กรม ตองการเตรยมสารละลายใหมความเขมขน 30% โดยมวล/ปรมาตร จะไดสารละลายกลกบาศกเซนตเมตร ก. 0.66 ข. 6.06 ค. 6.66 ง. 60.6 จ. 66.6

200

24. น าตาลกลโคส C6H12O6 จ านวน 90 กรม น ามาละลายน าจนไดสารละลายมปรมาตร 500 cm3 จงหาวาสารละลายจะเขมขนกโมล/ลกบาศกเดซเมตร ก. 0.1 ข. 0.2 ค. 1.0 ง. 2.0 จ. 1.2

25. จงค านวณหาความเขมขนในหนวยโมลตอลกบาศกเซนตเมตร ของสารละลายกลโคส C6H12O6 ทมความเขมขน 0.396 โมแลล ถาสารละลายดงกลาวมความหนาแนนเปน 1.16 กรมตอลกบาศกเซนตเมตร ก. 8.58 ข. 5.88 ค. 4.29 ง. 2.14 จ. 0.42

26. จงหามวลของ C2H5OH ทตองการละลายในน า 125 กรม เพอเตรยมเปนสารละลาย เขมขน 0.5 mol/kg ก. 0.28 ข. 2.87 ค. 5.74 ง. 25.75 จ. 28.75

27. น าทงในโรงงานอตสาหกรรมแหงหนงตรวจพบวาในน าทง 100 กรม มโลหะหนกเจอปนอย 0.01 กรม จงหาวามโลหะหนกเจอปนอยในน าทง คดเปนก ppm ก. 1x10-3 ข. 1x10-2 ค. 1x10-1 ง. 1x102 จ. 1x103

28. ในการเตรยมสารละลาย NaOH เขมขน 0.1 mol/dm3 จ านวน 5 ลตร จะตองใช NaOH กกรม ก. 10 ข. 20 ค. 30 ง. 40 จ. 50

29. ในการทดลองเรอง การเตรยมสารละลาย จะตองใชอปกรณการทดลองใดบางในการเตรยมสารละลายโซเดยมคลอไรด 0.4 mol/dm3 จ านวน 250 cm3 ก. เครองชง , ขวดวดปรมาตร และบวเรต ข. เครองชง , บกเกอร และกระบอกตวง ค. ขวดฉดน ากลน , เครองชง และขวดรปชมพ ง. เครองชง , ขวดฉดน ากลน และขวดวดปรมาตร จ. ขวดฉดน ากลน , ขวดรปชมพ และขวดวดปรมาตร

201

30. ในการเตรยมสารทมความเขมขนในหนวยโมลารต (Molarity ,M) ขอใดกลาวไดถกตอง ก. เปนการเตรยมสารละลายในหนวยโมลตอลตรของปรมาณตวท าละลายในสารละลาย 1

ลตร ข. เปนการเตรยมสารละลายทมปรมาณของตวถกละลายมหนวยเปนกรม ในสารละลาย

1,000 cm3 ค. เปนการเตรยมสารละลายทมปรมาณของตวท าละลายมมวลเปนกรม ในสารละลาย 1

ลตร ง. เปนการเตรยมสารละลายทมปรมาณของตวถกละลายเปนโมล ในสารละลาย 1,000 cm3 จ. เปนการเตรยมสารละลายทมปรมาณของตวท าละลายมมวลเปนกรมในสารละลาย 1

ลตร 31. เมอน าโซเดยมไฮดรอกไซด (NaOH) 2.5 กรม ละลายน าจนไดปรมาตรครบ 150 cm3 สารนจะ

มความเขมขนเทาใด ก. 0.35 โมลตอลตร ข. 0.42 โมลตอลตร ค. 0.48 โมลตอลตร ง. 0.55 โมลตอลตร จ. 0.62 โมลตอลตร

32. เมอน าสารละลายกรดไฮโดรคลอรก 0.5 M มา 250 cm3 แลวเตมน าลงไปอก 250 cm3 สารละลายใหมทไดจะมความเขมขนเทาใด ก. 0.50 โมลตอลตร ข. 0.25 โมลตอลตร ค. 0.15 โมลตอลตร ง. 0.10 โมลตอลตร จ. 0.05 โมลตอลตร

33. ตองการเตรยมสารละลาย FeCl3 เขมขน 0.2 mol/dm3 จ านวน 50 cm3 จะตองชง FeCl3 มากกรม ก. 162.5 ข. 16.25 ค. 1.625 ง. 0.1625 จ. 0.1265

34. สารละลายชนดหนงเขมขน 5 mol/dm3 ปรมาตร 1 ลตร เมอเตมน าลงไปจนปรมาตรสดทายรวมเปน 10 ลตร ความเขมขนหลงเจอจางแลวจะเปนก mol/dm3 ก. 0.1 ข. 0.2 ค. 0.3 ง. 0.4 จ. 0.5

35. สารละลายชนดหนงเขมขน 2 mol/dm3 ปรมาตร 1 ลตร เมอเตมน าลงไปอก 4 ลตร สารละลายจะมความเขมขนใหมเปนเทาใด ก. 0.01 ข. 0.20 ค. 0.30 ง. 0.40 จ. 0.50

202

36. มสารละลาย NaOH เขมขน 1 mol/dm3 อย 500 cm3 แบงมา 100 cm3 แลวท าใหเจอจางเปน 1ลตร สารละลายใหมจะเขมขนเทาใด ก. 0.5 ข. 0.4 ค. 0.3 ง. 0.2 จ. 0.1

37. ถานกเรยนตองการเตรยมสารละลายซลเวอรคลอไรด (AgCl) 250 cm3 โดยตองการใหมโลหะเงน (Ag) อยเปนปรมาณ 20% W/V ควรจะตองใชซลเวอรคลอไรดกกรม ก. 66.44 กรม ข. 70.25 กรม ค. 80.50 กรม ง. 90.55 กรม จ. 95.75 กรม

38. ถาน าสารละลายกรดซลฟวรก (H2SO4) ความเขมขน 2 mol/dm3 จ านวน 250 cm3 มาผสมกบสารละลายกรดไฮโดรคลอรก (HCl) ความเขมขน 1 mol/dm3 จ านวน 300 cm3 แลวเตมน าใหมปรมาตร 750 cm3 ความเขมขนของ [H+] จะมคาเทาใด ก. 1.33 mol/dm3 ข. 1.50 mol/dm3 ค. 1.66 mol/dm3 ง. 1.73 mol/dm3 จ. 1.85 mol/dm3

39. เมอผสม NaOH 1 mol/dm3 จ านวน 100 cm3 กบ NaOH 2 mol/dm3 จ านวน 50 cm3 และ NaOH 4 mol/dm3 จ านวน 200 cm3 แลวเตมน าลงไปอก 100 cm3 จงหาความเขมขนของสารละลายหลงผสม ก. 0.22 ข. 2.00 ค. 2.22 ง. 4.04 จ. 4.44

40. ถาตองการเตรยมสารละลายกรดไนตรก (HNO3) เขมขน 2 mol/dm3 จ านวน 210 cm3 จากกรดไนตรกทเขยนปายบอกวาเขมขน 63% โดยมวล ความหนาแนน 1.4 g/dm3 จะตองใชกรดเขมขน 63% โดยมวล กลกบาศกเซนตเมตร ก. 15 ข. 20 ค. 25 ง. 30 จ. 35

203

แบบทดสอบวดความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร ค าชแจง

1. แบบทดสอบฉบบนวดความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร มค าถามทงหมด 40 ขอ ใชเวลา 60 นาท

2. ค าถามแตละขอม 5 ตวเลอก ซงมค าตอบทถกทสดเพยงขอเดยวใหเลอกตอบ

3. นกเรยนสามารถเลอกไดเพยง 1 ค าตอบเทานน ถาเลอกเกน 1 ค าตอบ ถอวาผดไมไดคะแนนในขอนน

4. นกเรยนท าเครองหมาย X ลงในชองทตรงกบค าตอบทถกทสดเพยงขอเดยวดงตวอยาง เมอนกเรยนตองการตอบขอ ก. ตวอยาง

ก. X ข. ค. ง. จ.

5. เมอนกเรยนตองการเปลยนค าตอบใหม ใหขดเสนขวางทบเครองหมายในขอเดม แลวท าเครองหมาย X ลงในชองทตรงกบค าตอบทตองการดง ตวอยาง ตวอยาง

ก. X ข. ค. ง. จ. X 6. หามนกเรยนท าเครองหมายใดๆ ในแบบทดสอบฉบบน 7. หากนกเรยนมขอสงสยใหถามกรรมการคมสอบเทานน

204

แบบทดสอบวดความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร สถานการณท 1

อภกจไดรบมอบหมายจากเพอนๆ ในกลมในการเตรยมสารละลายกรดอะซตกหรอกรดน าสมส าหรบท าการทดลอง เมอไปถงหองเกบสารเคม อภกจไดหยบสารเคมขวดหนงขนมาดรอบๆขวด ปรากฏวาไมพบฉลากตดบนขวด อภกจจ าเปนทจะตองเตรยมสารใหเสรจภายในเวลานนเนองจากเพอนๆ รอท าการทดลองอย

1. ขอใดเปนปญหาทส าคญทสดของสถานการณน

ก. อภกจขาดความรวชาเคม ข. อภกจไมทราบวาขวดทหยบมานนเปนสารชนดใด ค. อภกจไปผดหอง ง. อภกจไมทราบวากรดอะซตกมสตรอยางไร จ. อภกจรบเพราะตองท าใหเสรจทนเวลา

2. สาเหตของปญหาในสถานการณนคออะไร ก. ครผสอนไมบอกวากรดอะซตกคออะไร ข. ไมมเวลาในการเตรยมตว ค. หองเกบสารมลกษณะคลายกน ง. อานหนงสอนอย จ. ฉลากทตดขวดหายไป

3. จากปญหาทเกดขน ถาเปนนกเรยนจะมวธการแกปญหาอยางไร ก. ตรวจสอบคณสมบตเบองตน เชน อาจลองดมกลน ข. ไปใหเพอนเตรยมแทน ค. ไวเตรยมวนอน ง. ใชสารอนทเปนกรดแทน เพราะเพอนคงไมร จ. ตงใจเรยนวชาเคมใหมากกวาวชาอนๆ

4. จากวธการแกปญหาดงกลาว นกเรยนคดวาผลทไดจากการแกปญหานาจะเปนอยางไร ก. ไดสารละลายทถกตองเพราะเพอนเตรยมให ข. ไดเกรดสวชาเคม ค. ทราบคณสมบตเบองตน และถามกลนเปรยวคลายน าสมกจะเตรยมตอไปได

205

ง. อาจท าใหเตรยมสารไดไมทน ท าการทดลองไมได จ. ผลการทดลองผดพลาด

สถานการณท 2 คณชท าการทดลองเคมอย แตพบวาผลการทดลองคลาดเคลอนจากความเปนจรง คณชเรมสงสยวาในระหวางเตรยมสารละลาย ตนเองอาจจะท าผดพลาดจงเรมนกวาตนเองท าอะไรลงไปบาง เรมแรกคณชไดหยบสารเคมมา 1 ขวด เมออานฉลากพบวามชอตรงกบสารทตองการ ลกษณะของสารกเปนของแขงสขาวถกตอง สวนบกเกอรทใชคณชเหนวามวางอยขางเครองชงอยแลว จงหยบมาใชทนท ส าหรบเครองชงคณชเคยเรยนมาวาควรใชเครองชงทศนยม 4 ต าแหนง แตกมาเสย คณชจงเลอกใชเครองชงทศนยม 2 ต าแหนงแทน สวนเรองอนๆ คณชกคดวาไมนาจะมอะไรผดพลาด

5. ขอใดเปนปญหาทส าคญทสดของสถานการณน

ก. คณชเปนคนคดมากอาจคดไปเอง ข. คณชรบอานฉลากท าใหอานผด ค. เครองชงทศนยม 4 ต าแหนงเสย ง. ใชอปกรณไมถกตอง จ. ผลการทดลองคลาดเคลอน

6. สาเหตของปญหาในสถานการณนคออะไร ก. บกเกอรทน ามาใชอาจจะไมสะอาด ข. ขาดการบ ารงรกษาเครองชง ค. ขาดการฝกสมาธ ง. ขาดความรอบคอบในการท างาน จ. ขาดทกษะในการใชอปกรณ

7. จากปญหาทเกดขน นกเรยนจะแนะน าคณช ถงวธการแกปญหาอยางไร ก. ใหคณชฝกสมาธกอนเรยนวนละ 12 นาท ข. ใหคณชฝกทกษะการใชอปกรณกอนใชงาน ค. แจงครผดแลอปกรณวทยาศาสตรใหซอมเครองชงทเสย ง. ใหเพอนทเกงกวาชวยเตรยมสารละลายแทน จ. เตรยมสารละลายใหม โดยเลอกใชบกเกอรทสะอาด

206

8. จากวธการแกปญหาดงกลาว นกเรยนคดวาผลทไดจากการแกปญหานาจะเปนอยางไร ก. ไดสารละลายทถกตอง ผลการทดลองไมคาดเคลอน ข. คณชไมตองเตรยมสารละลายอกตอไป เพราะเพอนคอยท าใหตลอด ค. คณชมทกษะในการเตรยมสารละลาย ง. มเครองชง 4 ต าแหนง ทใชงานได จ. คณชมสมาธในการเรยนมากขน

สถานการณท 3 คคนานตตองการเตรยมสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซดความเขมขน 0.1 M จ านวน 0.5 dm3

ซงปกตเธอจะเตรยมโดยน าโซเดยมไฮดรอกไซดซงมลกษณะเปนของแขงมาชง แลวน ามาเตรยมเปนสารละลาย แตปรากฏวาโซเดยมไฮดรอกไซดทเปนเมดหมดเนองจากชวศเพงใชหมดไป คงมเหลอแตสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซดความเขมขน 1.0 M จ านวน 450 cm3 ทชวศเหลอจากการใชไปเพยง 50 cm3 เทานน

9. ขอใดเปนปญหาทส าคญทสดของสถานการณน

ก. คคนานตไมสามารถเตรยมสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซดความเขมขน 0.1 M ได ข. ชวศใชโซเดยมไฮดรอกไซดความหมด ค. คคนานตเตรยมสารเปนเฉพาะสารทเปนของแขงเทานน ง. ครไมยอมซอสารโซเดยมโฮดรอกไซดมาเพม จ. คคนานตไมยอมวางแผนการทดลอง

10. สาเหตของปญหาในสถานการณนคออะไร ก. ชวศไมค านวณปรมาตรทจ าเปนตองใช ข. คคนานตขาดความรในการเตรยมสารจากสารละลายเขมขน ค. ครทท าหนาทดแลหองปฏบตการไมตรวจสอบปรมาณสารเคมในหองปฏบตการ ง. สารโซเดยมไฮดรอกไซดทเปนของแขงหมด จ. คคนานตเปนคนไมรอบคอบ

11. จากปญหาทเกดขน นกเรยนซงเปนเพอนของคคนานตจะแกปญหาอยางไร ก. ใหคคนานตไปสงใหครทรบผดชอบรบซอสารเคมโดยดวน ข. ไมเขาไปยงใหคคนานตแกปญหาเองบาง เพราะคคนานตเปนคนไมรอบคอบ ค. สอนใหคคนานตเตรยมสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซดจากสารละลายทเหลอของชวศ

207

ง. ไปตามชวศมาแกปญหา เนองจากเปนคนใชสารหมด จ. ไปฟองคร วาชวศใชสารเคมเปลอง เพอทครจะไดใหจตพสยเพม

12. จากวธการแกปญหาดงกลาว นกเรยนคดวาผลทไดจากการแกปญหานาจะเปนอยางไร ก. ชวศถกท าโทษ สวนตวเองไดค าชนชมจากคร ข. ชวศเตรยมสารละลายใหคคนานตไดส าเรจ เพราะชวศเตรยมสารจากสารละลายเขมขนได ค. คคนานตไดสารละลายทตนเองตองการ จากการเตรยมจากสารละลายทเหลอของชวศ ง. ไดสารโซเดยมไฮดรอกไซดจ านวนหนงมาเกบไวทหองปฏบตการ จ. คคนานตเรยนรการเปนคนรอบคอบมากขน

สถานการณท 4 อรสยาไดรบมอบหมายจากครใหท าหนาทเตรยมสารละลายไฮโดรคลอรก ระหวางทอรสยาเตรยมสารอยนนเกอกลมาวงเลนดานหลงท าใหอรสยาตกใจ ท าปเปตตซงมเพยงหนงอนตกแตก อรสยาเสยใจทจะไมมสารละลายไปสงครจงนงลงรองไห สวนเกอกลกรบวงหนไป

13. ขอใดเปนปญหาทส าคญทสดของสถานการณน

ก. อรสยารองไหทไมสามารถเตรยมสารละลายได ข. เกอกลเขามาวงเลนในหองปฏบตการ ค. อรสยาไมสามารถเตรยมสารละลายไฮโดรคลอรกได ง. ครไมยอมซอปเปตตมาหลายๆอน จ. อรสยารองไห ทเกอกลวงหนไปโดยไมขอโทษ

14. สาเหตของปญหาในสถานการณนคออะไร ก. ปเปตตซงมเพยงอนเดยวตกแตก ข. เกอกลไมรจกกาละเทศะ ค. อรสยาเปนผหญงบอบบาง ออนแอ เสยใจงายเกนไป ง. ครมอบหมายงานทยากเกนไป จ. โรงเรยนควรจะซอปเปตตมาจ านวนมากกวาน

15. จากปญหาทเกดขน นกเรยนจะเสนอแนะใหอรสยาแกปญหาอยางไร ก. แนะน าใหอรสยารบหนกลบบานกอนทครจะมาพบ ข. แนะน าใหอรสยาไปบอกแฟนเพอใหไปจดการเกอกล ค. แนะน าใหอรสยาเลอกใชอปกรณชนดอนทสามารถใชในแทนกนได เชน กระบอกตวง

208

ง. แนะน าใหอรสยาไปบอกครใหซอปเปตตเพม แลวจะเตรยมใหใหมในวนหลง จ. แนะน าใหอรสยาหยดรองไห เพราะการรองไหไมไดชวยแกปญหาอะไรเลย

16. จากวธการแกปญหาดงกลาว นกเรยนคดวาผลทไดจากการแกปญหานาจะเปนอยางไร ก. ไดสารละลายทตองการแตอาจคาดเคลอนเลกนอย ข. อรสยากลบบานไดทนกอนทครจะมาพบ ค. เกอกลไมกลามาเลนทหองปฏบตการอกตอไป ง. มปเปตตส าหรบใชในหองปฏบตการเพมขน จ. อรสยาเปนคนทเขมแขงขน และกลาเผชญตอปญหาตางๆ

สถานการณท 5 จตตพงศเปนนกเรยนทเรยนด ผลการเรยนในวชาเคมภาคเรยนทผานมา ซงเนนความจ าและความเขาใจ จตตพงศสอบไดเกรด 4 แตสงทพบอกเรองคอในวชาคณตศาสตรและฟสกส จตตพงศไดเกรดไมดเลย ภาคเรยนตอมาในวชาเคม เรองปรมาณสมพนธ ครผสอนเรมพบวาจตตพงศมสหนาเหมอนไมเขาใจในระหวางเรยนและผลคะแนนในหนวยแรกๆ ไมดเลย

17. ขอใดเปนปญหาทส าคญทสดของสถานการณน

ก. จตตพงศมสหนาไมดระหวางเรยนวชาเคม เรองปรมาณสมพนธ ข. จตตพงศไมชอบเรยนวชาเคมแลว ค. จตตพงศเรยนเรองปรมาณสมพนธไมเขาใจและผลคะแนนไมด ง. จตตพงศคดวาตนเองไมเหมาะกบวชาเคม จ. จตตพงศมพนฐานวชาคณตศาสตรไมด

18. สาเหตของปญหาในสถานการณนคออะไร ก. จตตพงศมทศนคตทไมดตอวชาคณตศาสตร ข. วชาเคมเปนวชาทยาก ค. จตตพงศไมตงใจเรยนเอง ง. จตตพงศมทกษะในการค านวณทไมด จ. ครออกขอสอบไมตรงกบสงทจตตพงศทราบ

19. จากปญหาทเกดขน นกเรยนจะแนะน าใหจตตพงศแกปญหาอยางไร ก. บอกใหจตตพงศไปหลอกถามแนวขอสอบจากอาจารยผสอน ข. ใหจตตพงศฝกท าแบบฝกหดบอยๆ เพอฝกการค านวณ

209

ค. แนะน าใหจตตพงศตงใจเรยนใหมากกวาเดม ง. แนะน าใหจตตพงศท าใจเพราะวชาเคมยาก จ. แนะน าใหจตตพงศปรบทศนคตตอวชาคณตศาสตร

20. จากวธการแกปญหาดงกลาว นกเรยนคดวาผลทไดจากการแกปญหานาจะเปนอยางไร ก. จตตพงศไดรบค าชมเชยจากอาจารยผสอน ข. จตตพงศท าขอสอบไดเพราะรแนวขอสอบอยแลว ค. จตตพงศมทศนคตตอวชาคณตศาสตรมากขน ง. จตตพงศเขาใจมากขนวาวชาเคมเปนวชาทยาก จ. จตตพงศสามารถท าขอสอบทเนนทกษะการค านวณไดมากขน

สถานการณท 6 ชมนมสงแวดลอมของโรงเรยนมกจะพานกเรยนไปเขาคายเพอท ากจกรรมดานสงแวดลอมเปนประจ าทกป ซงปทแลวชมนมไดพานกเรยนไปเดนปา วนทสองของคาย นกเรยนไดเดนเขาไปส ารวจในปาทงวน หลงจากทกลบมามาถงคายในตอนเยน ปรากฏวาภสสร มผนขนเตมตว ครผดแลจงรบหาใบไมชนดหนงมาผสมแอลกอฮอลและทาตามผวของภสสร

21. ขอใดเปนปญหาทส าคญทสดของสถานการณน

ก. ภสสรไมไดรบสารอาหารระหวางอยคาย ข. ภสสรเปนผนลมพษ ค. ภสสรลบหลสงศกดสทธในปา ง. ครไมสามารถหายารกษาโรคไดทน จ. ชมนมสงแวดลอมชอบจดกจกรรมเดนปา

22. สาเหตของปญหาในสถานการณนคออะไร ก. ภสสรมผวบอบบางเกนกวาจะเดนปาได ข. ครไมใชคนพนท ค. การจดกจกรรมอนๆ ไมนาสนใจเทากจกรรมการเดนปา ง. แพพษของพชในปาบางชนด จ. ภสสรเปนคนหวแขง

23. จากปญหาทเกดขน นกเรยนมวธการแกปญหาอยางไร ก. เสนอใหชมนมสงแวดลอมจดคายทางทะเล

210

ข. แนะน าใหภสสร เลกลบหลสงทมองไมเหน ค. ทดลองน าใบพชมาหาสารทสามารถลดผนคน จากลมพษ ง. หาคนพนทเขารวมกจกรรมดวย จ. กอนเดนปาทกครงควรทาครมกนผนคน

24. จากวธการแกปญหาดงกลาว นกเรยนคดวาผลทไดจากการแกปญหานาจะเปนอยางไร ก. ไดรบความรในการรกษาโรค ข. มการรกษาโรคลมพษไดเองจากใบพช ค. มสขภาพรางกายทแขงแรง ง. มผวทสดใสและเรยบไมเกดแผลเปน จ. มรายไดเพมขน

สถานการณท 7 ทบานพกของครออมหลงโรงเรยน ครออมไดปลกฟกทองไวจ านวนหนงชวงแรกๆ มฟกทองออกเปนจ านวนมาก แตตอมาครออมรสกวาฟกทองถกแมลงมารบกวน ครออมจงใชยาปราบศตรพชฉดพนเปนประจ า ผลปรากฏวาฟกทองเจรญงอกงามเปนอยางด ปราศจากแมลงมารบกวน แตครออมกตองแปลกใจเมอฟกทองตดผลนอยมาก ทงๆทมดอกจ านวนมาก

25. ขอใดเปนปญหาทส าคญทสดของสถานการณน

ก. ครออมปลกฟกทองมากเกนไป ข. ดนเสอมสภาพ ค. ฟกทองมดอกมากเกนไป ง. ครออมใชยาฆาแมลง จ. ฟกทองตดผลนอย

26. สาเหตของปญหาในสถานการณนคออะไร ก. ครออมลมใสปยใหฟกทอง ข. ยาฆาแมลงท าใหดอกฟกทองเหยว จนไมตดผล ค. ขาดแมลงมาชวยผสมเกสรดอกฟกทอง ง. ดนเกดสภาพเปนกรดเปนเบสมากเกนไป จ. ครออมถกหลอกซอพนธฟกทองทไมดจรง

211

27. นกเรยนคดวาจะออกแบบการทดลองอยางไรเพอตรวจสอบสาเหตของปญหา ก. ปลกฟกทอง 2 แปลง แปลงหนงปรบสภาพดนใหเปนกลาง อกแปลงหนงไมปรบสภาพดน ข. ปลกฟกทอง 2 แปลง แปลงหนงใสปย อกแปลงหนงไมตองใสปย ค. ปลกฟกทอง 2 แปลง แปลงหนงกางมงปองกนแมลง อกแปลงหนงปลอยตามธรรมชาต ง. ปลกฟกทอง 2 แปลง แปลงหนงใชยาปราบศตรพชชนดเดม อกแปลงเปลยนชนดยาปราบ

ศตรพชชนดทรายแรงกวาเดม จ. ปลกฟกทอง 2 แปลง แปลงหนงใชฟกทองพนธเดม อกแปลงหนงใชฟกทองพนธทด

กวาเดม 28. จากวธการแกปญหาดงกลาว นกเรยนคดวาผลทไดจากการแกปญหานาจะเปนอยางไร

ก. แปลงทใสปยจะตดผลมากกวา ข. แปลงทพนธดกวาเดมจะตดผลมากกวา ค. แปลงทปรบสภาพดน จะตดผลมากกวา ง. แปลงทไมกางมงจะตดผลมากกวา จ. แปลงทใสยาปราบศตรพชชนดรายแรงจะตดผลมากกวา

สถานการณท 8 ทหอพกนลปทมพงศพล ผรกในตนไมอยากจดหองนอนใหมเลยน าตนไมกระถางมาประดบไวภายในหองนอน เพอใหเกดความสวยงามและมความสดชนในเวลานอน โดยไมไดขออนญาตครหอพก แตปรากฏวาในวนรงขนหลงจากจดหอพก เขารสกออนเพลยและปวดศรษะ ซงโดยปกตแลวพงศพลเปนคนแขงแรง

29. ขอใดเปนปญหาทส าคญทสดของสถานการณน

ก. พงศพลน าตนไมมาไวทหองนอนโดยไมขออนญาตครหอพก ข. ในหองมแกสออกซเจนมากเกนไป ค. พงศพลจดหองนอนใหม ง. การน าตนไมมาไวในหองนอน จ. รางกายออนเพลยและปวดศรษะ

30. สาเหตของปญหาในสถานการณนคออะไร ก. พงศพลไมไดขออนญาตครหอพก ข. ตนไมทน ามาจดใหหองเปนตนไมใหญท าใหมแกสออกซเจนมากเกนไป

212

ค. พงศพลเหนอยจากการจดหอง ง. ตอนกลางคนตนไมคายแกสคารบอนไดออกไซด จ. พงศพลเรมไมสบาย

31. จากปญหาทเกดขน นกเรยนจะแนะน าวธการแกปญหาใหพงศพลวาอยางไร ก. เปดไฟดวงเลกๆ ไวใตตนไม เพอใหตนไมไดสงเคราะหแสง ข. น าตนไมออกนอกหอง ค. ขออนญาตครหอพกในการน าตนไมเขามาไวในหอพก ง. ไปพบแพทยและรบประทานยาใหตรงเวลา จ. บอกพงศพลวาทหลงหากจะจดหองใหเรยกนกเรยนดวย จะไดชวยกน

32. จากวธการแกปญหาดงกลาว นกเรยนคดวาผลทไดจากการแกปญหานาจะเปนอยางไร ก. จดหองเสรจเรวกวาเดม และไมตองเหนอย ข. หายจากอาการออนเพลยและปวดศรษะ ค. หองสวยงามและสดชนเพราะตนไมตนเลกๆ ไมท าใหหองมแกสหนาแนนมากเกนไป ง. แกสคารบอนไดออกไซดและแกสออกซเจนมปรมาณสมดลกน จ. หองโลงมากขน พงศพลกจะไมอดอด

สถานการณท 9 บรเวณทางเขาโรงเรยนเปนทงนากวางของลงกอต ตอนสมยทนองพกเจอรอยชน ม.1 เวลานงรถเขาโรงเรยนพบวาขาวในนาของลงกอตงามมาก และใหผลผลตสง แตจากการทชวงหลงมาน พกเจอรสงเกตเหนวาลงกอตท านาปละ 3-4 ครง และพบวาตนขาวไมคอยงามเหมอนเมอกอน เมอ พกเจอรไปถามลงกอต กเปนอยางทพกเจอรคดคอผลผลตของลงกอตลดลงทกป ทงทใชขาวพนธเดม ยงปลกบอยครงขนขาวกลบเมลดลบเลกและใหผลผลตนอยลง

33. ขอใดเปนปญหาทส าคญทสดของสถานการณน

ก. ขาวในนาลงกอตเมลดลบเลกและมผลผลตนอยลง ข. ลงกอตปลกขาวบอยครงเกนไป ค. ลงกอตไมยอมปลกพชชนดอน ง. ลงกอตใชแตขาวพนธเดมๆ จ. ดนในนาขาวขาดสารอาหาร

213

34. สาเหตของปญหาในสถานการณนคออะไร ก. ลงกอตมความโลภ เลยเรงปลกขาวใหบอยครงขน ข. ขาดความรเรองการจดการ ค. พนธขาวทลงใชเสอมคณภาพ ง. ลงกอตไมบ ารงสภาพดน จ. ลงกอตปลกขาวบอยครงเกนไป นาปรบสภาพไมทน

35. จากปญหาทเกดขน นกเรยนจะแนะน าวธการแกปญหาใหลงกอตวาอยางไร ก. ลดจ านวนครงในการปลกขาวใหนอยลง ข. ไปเรยนเพมเตมเรองการจดการทนา ค. เปลยนพนธขาวทใชในการปลก ง. เปลยนไปเพาะปลกอยางอนบาง จ. ทดลองใชปยสตรตางๆ

36. จากวธการแกปญหาดงกลาว นกเรยนคดวาผลทไดจากการแกปญหานาจะเปนอยางไร ก. ไดพนธขาวชนดใหมทเหมาะสมกบพนทมากกวา ข. ไดพชชนดใหมทเหมาะสมกบพนทมากกวา ค. ไดปรมาณผลผลตมากขนกวาเดม ง. ลงกอตมความรในการจดการทนามากขน จ. ไดทราบถงชนดของปยทเหมาะสมตอการเจรญเตบโตของขาวในนา

สถานการณท 10 ชาตและชาย เปนนกเรยนฝาแฝด พอและแมคอนขางคาดหวงกบลกทงสองคน ตอนนชาตและชายเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ชาตเปนนกเรยนทเรยนวชาใดกตามมกจะเขาใจงายกวาชาย แตชายมนสยชอบอานหนงสอเปนประจ าทกวน ซงตางจากชาตทมกจะอานหนงสอเฉพาะชวงกอนสอบเทานน สงทพบคอชาตจะอานจนถงเชาของวนกอนสอบ ดงนนเมอมการสอบคราวใดชาตจะรสกออนเพลย และผลสอบกไมคอยดเมอเทยบกบชายซงผลสอบออกมาดทกครง

37. ขอใดเปนปญหาทส าคญทสดของสถานการณน

ก. ชาตอานหนงสอมากจนไมมเวลาพกผอน ข. ผลสอบของชาตไมดเทาชาย ค. ชาตมรางกายออนเพลย

214

ง. ชาตสมองดแตไมตงใจเรยน จ. ชาตถกทบานกดดน จากความหวงของพอแม

38. สาเหตของปญหาในสถานการณนคออะไร ก. พอแมคาดหวงกบลกทงสองคนมากเกนไป ข. ชาตไมรจกแบงเวลา ค. การอานหนงสอมากจนไมมเวลาพกผอน ง. มนใจวาตนเองเรยนเกงมากเกนไป จ. การอานหนงสอนกเพราะเปนชวงสอบ

39. จากปญหาทเกดขน นกเรยนจะแนะน าวธการแกปญหาวาอยางไร ก. พกผอนใหเพยงพอ ข. ควรอานหนงสอเปนประจ าทกวน ค. ไปเรยนกวดวชาเพมเตม ง. ตงใจเรยนในหองเรยนใหมากขน จ. พอแมไมควรสรางความกดดนใหแกลก

40. จากวธการแกปญหาดงกลาว นกเรยนคดวาผลทไดจากการแกปญหานาจะเปนอยางไร ก. ลกไมกดดนกบการสอบมากเกนไป ข. ผลการสอบของชาตดขนกวาเดม ค. ชาตมรางกายแขงแรง ง. ชาตมเวลาพกผอนมากขน จ. ชาตไดรบค าชมเชยจากพอแม

215

ประวตยอผวจย

216

ประวตยอผวจย ชอ ชอสกล นายขนทอง คลายทอง วนเดอนปเกด 20 ตลาคม พ.ศ. 2528 สถานทเกด อ าเภอปากเกรด จงหวดนนทบร สถานทอยปจจบน 27 หม 2 ต าบลบานฉาง อ าเภอเมอง จงหวดปทมธาน รหสไปรษณย 12000 ต าแหนงหนาทการงานปจจบน ครผชวย สถานทท างานปจจบน โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน เลขท 51 หม 6 ต าบลบอเงน อ าเภอลาดหลมแกว จงหวดปทมธาน รหสไปรษณย 12140 ประวตการศกษา พ.ศ. 2541 ชนประถมศกษาปท 6 จากโรงเรยนเทศบาลเมองปทมธาน จงหวดปทมธาน พ.ศ. 2547 ชนมธยมศกษาปท 6 จากโรงเรยนปทมวไล จงหวดปทมธาน พ.ศ. 2551 วทยาศาสตรบณฑต สาขาเคม จากมหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร พ.ศ. 2552 ประกาศนยบตรบณฑต สาขาวชาชพคร จากมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ พ.ศ. 2554 การศกษามหาบณฑต สาขาการมธยมศกษา (การสอนวทยาศาสตร) จากมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ