คูมือจຌาหนຌาทีไสาธารณสุขคูมือจຌาหนຌาทีไสาธารณสุข฿นการตอบตຌภาวะฉุกฉิน༛...

กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข

คมอเจาหนาทสาธารณสข

คมอเจาหนาทสาธารณสขในการตอบโตภาวะฉกเฉน กรณการระบาดโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

ในประเทศไทย

ค ำน ำ

โรคระบาดทเกดขนอยางรวดเรวเปนวงกวางในสงคมใด ๆ ยอมกอใหเกดความสญเสยขนหลายดาน ทงดานชวตและสขภาพ ดานเศรษฐกจ ดานสงคมและดานความมนคง ทกดานสามารถตรวจวดไดทงในระดบปจเจก ระดบสงคมประเทศชาต ตลอดจนระดบนานาชาต ความสญเสยเหลานจะมากหรอนอยขนกบความสามารถโดยรวมของระบบสาธารณสข และระบบสนบสนนจากทกภาคสวนในสงคมนน ๆ วาจะชวยกนท าใหโรคระบาดนนสงบลงไดเรวเพยงใด

ในการตอสกบการระบาดของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 ซงมแนวโนมจะระบาดเปนวงกวางไปทวโลก จงจ าเปนตองมแนวทางปฎบตการดานสาธารณสขทถกตอง สอดคลองเหมาะสมกบบรบทของสงคมและสถานการณ เพอใชคมอการด าเนนงานแกบคลากรสาธารณสขทงในสวนกลางและสวนภมภาค โดยเฉพาะระดบทเปนผปฏบตงาน ไดรวมกนจดการใหโรคระบาดนนอยในวงจ ากดและสงบลงไดโดยเรว โดยใชความถนดและความรความช านาญของตนมารวมกนปฎบตตามแนวทางอยางมประสทธภาพ

เอกสารฉบบน จงจดท าขนเพอเปนคมอใหกบเจาหนาทสาธารณสข ในการตอบโตภาวะฉกเฉนกรณการระบาดของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 ในประเทศไทย นอกจากน หนวยงานตาง ๆ ทงภาครฐและภาคเอกชน ไมวาจะอยในหรออยนอกภาคสวนสาธารณสข และไมวาจะอยในหรอนอกสงกดกระทรวงสาธารณสข ไดรบทราบตรงกน และน าแนวทางนไปปรบใชเพอรวมกนตอสกบการระบาดของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 อยางมเอกภาพ ทงนจะมการปรบปรงแกไขเปนระย เพอใหสอดคลองกบสถานการณทอาจเปลยนแปลงไปในอนาคตของประเทศไทยและทวโลกตอไป

2

สารบญ

หวขอ หนา ค ำน ำ 2

สำรบญ 3

บทท 1 สถำนกำรณโรคตดเชอไวรสโคโรนำ 2019 และควำมเสยงของประเทศไทย 5

บทท 2 ควำมรเรองโรคตดเชอไวรสโคโรนำ 2019 9

บทท 3 มำตรกำรตอบโตภำวะฉกเฉนกรณโรคตดเชอไวรสโคโรนำ 2019 14

บทท 4 แนวทำงกำรเฝำระวงและสอบสวนโรคตดเชอไวรสโคโรนำ 2019 23

บทท 5 แนวทำงกำรคดกรองโรคตดเชอไวรสโคโรนำ 2019 ทดำนควบคมโรคตดตอระหวำงประเทศ

41

บทท 6 แนวทำงกำรจดกำรตวอยำงสงตรวจทำงหองปฏบตกำรและกำรรำยงำนผล 51

บทท 7 แนวทำงเวชปฏบต กำรวนจฉย และดแลรกษำ กรณโรคตดเชอไวรสโคโรนำ 2019

65

บทท 8 แนวทำงกำรจดระบบบรกำรของโรงพยำบำล กรณมกำรระบำดของโรคตดเชอไวรสโคโรนำ 2019 ในวงกวำง

68

บทท 9 แนวปฏบตกำรปองกนและควบคมโรคตดเชอ กรณโรคตดเชอไวรสโคโรนำ 2019

71

บทท 10 แนวทำงกำรบรหำรจดกำร กรณแยกตวเพอเฝำสงเกตอำกำร (Quarantine) 90

บทท 11 แนวทำงกำรจดตงโรงพยำบำลสนำม 97

บทท 12 แนวทำงกำรจดกำรศพ 99

ภำคผนวก 101

- ภำคผนวก ก ค ำถำมทพบบอย 102

- ภำคผนวก ข แบบรำยงำนผปวยโรคตดเชอไวรสโคโรนำ 2019 107

- ภำคผนวก ค แบบสอบสวนผปวยโรคตดเชอไวรสโคโรนำ 2019 109

- ภำคผนวก ง กำรปองกนตนเองของผสอบสวนโรค 117

- ภำคผนวก จ แนวทำงกำรจดกำรผสมผสเสยงสงของผปวยเขำขำย/ยนยน

โรคตดเชอไวรสโคโรนำ 2019

119

- ภำคผนวก ฉ แบบสรปผลคดกรองผสมผสของผปวยเขำขำย/ยนยน โรคตดเชอไวรสโคโรนำ 2019

121

3

หวขอ หนา - ภำคผนวก ช แบบสมภำษณผสมผสทไมมอำกำร ของผปวยเขำขำย/ยนยน โรคตดเชอไวรสโคโรนำ 2019

123

- ภำคผนวก ซ แนวทำงกำรแยกโรคหรอกกกนโรคทบำน/ทพกอำศย Home isolation/Home quarantine

125

- ภำคผนวก ฌ ใบน ำสงตวอยำง กรณโรคตดเชอไวรสโคโรนำ 2019 129

- ภำคผนวก ญ Fit For Travel Medical Certificate 134

4

บทท 1 สถานการณโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 และความเสยงของประเทศไทย

5

สถานการณโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 และความเสยงของประเทศไทย

1. สถานการณทวโลกโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 (COVID-19) มการระบาดในวงกวางในสาธารณรฐประชาชนจน ตงแตเดอน

ธนวาคม 2562 เปนตนมา โดยเรมจากเมองอฮน มณฑลหเปย จนถงปจจบนท าใหพบผปวยยนยนมากกวา 70,000 ราย และเสยชวตมากกวา 2,000 ราย การตดตอผานทางการไอ จาม สมผสโดยตรงกบสารคดหลงของของคนและสตวทอาจเปนแหลงรงโรค ปจจบนยงไมมวคซนปองกน สวนยารกษาจ าเฉพาะยงคงอยในระหวางการศกษาวจย โดยเฉพาะยาตานไวรส Favipiravir ซงทางการจนรายงานวาไดผลดในการรกษาผปวย

การระบาดของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 เรมตนทประเทศจน ตงแตวนท 30 ธนวาคม 2562 ตอมาไดพบผปวยยนยนในหลายประเทศทวโลก จ านวนผปวยยนยนเพมขนอยางรวดเรว เชน ฮองกง มาเกา ไตหวน เกาหลใต สงคโปร และญปน โดยพบผปวยรายใหมทวโลกเพมขนวนละประมาณ 1,000 ราย มผเสยชวตเพมขนวนละประมาณ 100 ราย และพบอตราการเสยชวตจากโรคประมาณรอยละ 2 ซงรอยละ 26.4 ของผเสยชวตเปนผสงอาย และผทมโรคประจ าตวมโอกาสเสยงทจะเสยชวตเพมขน โดยผทเปนโรคหวใจมอตราการเสยชวตมากทสด รอยละ 10.5 รองลงมาคอ โรคเบาหวาน (รอยละ 7.3) และ โรคระบบทางเดนหายใจเรอรง (รอยละ 6.3)

ขณะนมหลกฐานการตดตอจากคนสคน และพบมการระบาดภายในประเทศ ( local transmission) เพมขนหลายพนท ขอมลองคการอนามยโลก ณ วนท 24 กมภาพนธ 2563 พบมรายงานการระบาดของโรครวม 35 ประเทศ 2 เขตบรหารพเศษ ไดแก จน ฮองกง มาเกา ไตหวน เกาหลใต อตาล ญปน สงคโปร อหราน อเมรกา ไทย มาเลเซย ออสเตรเลย เวยดนาม เยอรมน สหราชอาณาจกร สหรฐอาหรบเอมเรตส ฝรงเศส แคนาดา ฟลปปนส อนเดย สเปน รสเซย อสราเอล สวเดน ศรลงกา เนปาล เลบานอน อรก ฟนแลนด อยปต กมพชา เบลเยยม อฟกานสถาน บาหเรน คเวต และ โอมาน

องคการอนามยโลกไดประเมนสถานการณ และเหนวาการระบาดของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 แพรกระจายไดอยางรวดเรวจนนากงวล ในวนท 30 มกราคม 2563 องคการอนามยโลกจงไดประกาศใหโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 เปนภาวะฉก เฉนทางสาธารณสขระหวางประเทศ (Public Health Emergency of International Concern) และแนะน าทกประเทศใหเรงรดการเฝาระวง ปองกน และควบคมโรค

2. การประเมนความเสยง และคาดหมายสถานการณการระบาดในประเทศไทยโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 เรมแพรเขาสประเทศไทยตงแตตนเดอนมกราคม พ.ศ. 2563 โดยผเดนทาง

ทองเทยวชาวจน จากเมองอฮน มณฑลหเปย ประเทศจน พรอมกบมการแพรเชออยางรวดเรวไปยงประเทศตางๆ ในทกภมภาคผานผเดนทางจากประเทศจนและประเทศอนๆ ทมรายงานการแพรเชอในประเทศ ในปจจบนทกประเทศทวโลก ก าลงพยายามอยางเตมท เพอเฝาระวงปองกนการน าเชอเขาจากตางประเทศ และควบคมการระบาดในประเทศ อยางไรกตามการระบาดของเชอ ไวรสโคโรนา 2019 ยงมแนวโนมจะขยายตวไปทวโลก ในลกษณะการระบาดใหญ (Pandemic)

6

กระทรวงสาธารณสข โดยกรมควบคมโรค ด าเนนการเฝาระวงคดกรอง และปองกนควบคมโรค ดงน 1) ดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศด าเนนการคดกรองผทเดนทางเขาออกประเทศ ทงทาอากาศยาน

ทาเรอ และพรมแดน รวม 46 แหง ประกอบดวย ทาอากาศยาน 6 แหง ไดแก ทาอากาศยานสวรรณภมดอนเมอง เชยงใหม เชยงราย ภเกต และกระบ ทาเรอ 6 แหง ไดแก กรงเทพมหานคร แหลมฉบง เชยงแสน ภเกต สมย กระบ และดานพรมแดนทางบก 34 แหง

2) แจงใหสถานพยาบาลท าการคดกรองผปวยทมอาการไข รวมกบมอาการระบบทางเดนหายใจอยางใดอยางหนง เชน ไอ เจบคอ มน ามก หายใจเหนอยหอบ และมประวตการเดนทางจากประเทศจน มาเกาฮองกง ไตหวน หรอพนททมการระบาดตอเนอง ภายใน 14 วน หรอเปนผทประกอบอาชพสมผสใกลชดกบนกทองเทยวทมาจากพนททระบาดอยางตอเนอง ตลอดจนบคลากรทางการแพทยและสาธารณสขท สมผสกบผปวยตามเกณฑเฝาระวง

3) การเฝาระวงในชมชน โดยใหความรประชาชน เมอพบนกทองเทยวทเดนทางมาจากพนทระบาดของโรคมอาการไข รวมกบมอาการระบบทางเดนหายใจ เชน ไอ เจบคอ มน ามก หายใจเหนอยหอบ ใหแจงบคลากรสาธารณสขในพนท หรอ สายดวนกรมควบคมโรค DDC Hotline 1422

ตงแตเดอนมกราคม – 25 กมภาพนธ พ.ศ. 2563 ประเทศไทย มรายงานผปวยยนยนโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 แลว 37 ราย ไมมผเสยชวต โดยกวารอยละ 60 เปนผทเดนทางมาจากตางประเทศ พบผตดเชอในประเทศไทยในกลมอาชพเสยงสงทจะสมผสกบนกทองเทยวทเดนทางมาจากพนทระบาดและผปวย ไดแก พนกงานขบรถ มคคเทศก พนกงานขายของตามสถานททมนกทองเทยวจ านวนมาก และบคลากรทางการแพทย

สถานการณการตดเชอและการระบาดของเชอ ไวรสโคโรนา 2019 ในประเทศไทย คาดการณไดวาจะด าเนนไปเปน 3 ระยะ ไดแก

ระยะท 1 : พบผปวยเดนทางมาจากประเทศทมการระบาดของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 เปาหมายการควบคมโรคคอ ปองกนการแพรเชอในประเทศ มาตรการตอบโตหลกคอการคดกรองและเฝาระวงโรคในผเดนทางจากตางประเทศ และควบคมโรคไมใหแพรกระจาย โดยดแลรกษาผปวยในหองแยกโรค ในโรงพยาบาล หากคนหาและควบคมผตดเชอไดทงหมด กจะไมมการระบาดในประเทศ แตถามการแพรเชอจากผเดนทางจากตางประเทศสประชาชนไทย สถานการณจะขยายสระยะท 2

ระยะท 2: พบผปวยโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 ภายในประเทศ และมการระบาดในวงจ ากด เปาหมายคอ การควบคมโรคใหอยในวงจ ากด มาตรการตอบโตหลก คอควบคมและชะลอการระบาด โดยการเฝาระวงคนหาผปวยอยางถถวน ดแลรกษาผปวยพรอมควบคมการตดเชอในสถานพยาบาล ตดตามเฝาระวงโรคในผทสมผสกบผปวย และสอสารแนะน าใหประชาชนทวไปปองกนโรคอยางเครงครด หากด าเนนการไดอยางมประสทธภาพ การระบาดกจะชะลอตวและยตลง แตถาควบคมการแพรเชอไดไมดพอ การระบาดกจะขยายตวสระยะท 3

ระยะท 3: พบการระบาดของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 ในวงกวาง ในประเทศไทย เปาหมายของการควบคมโรค คอการบรรเทาความเสยหายและผลกระทบ มาตรการตอบโตหลก คอการดแลรกษาผปวยเพอใหมผเสยชวตนอยทสด และสอสารแนะน าใหประชาชนปองกนตนเองใหกวางขวางทสด ดงแผนภมแสดงการคาดการณระยะของการระบาดในรปท 1

7

รปท 1 แสดงการคาดการณระยะการระบาดของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 ในประเทศไทย

8

บทท 2 ความรเรองโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

9

ความรทวไปเกยวกบโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 (Coronavirus Disease 2019; COVID-19)

โรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 (Coronavirus Disease 2019; COVID-19) เปนโรคตดตอระบบทางเดนหายใจ เกดจากเชอไวรส Severe acute respiratory syndrome coronavirus 2 (SARS-CoV-2)

เชอกอโรค

ไวรส SARS-CoV-2 จดอยในตระกลของเชอไวรสโคโรนาซงเปนประกอบดวยเชอไวรสโคโรนาหลายชนดทกอโรคในคนไดตงแตโรคหวดธรรมดา เชน Coronovirus OC43 HKU1 และ 229E เปนชนดทกอโรคหวด (common cold) แตอาจกอโรคทางเดนหายใจสวนลางรนแรงไดในกลมผปวยเดกเลกหรอ ผสงอาย สวนไวรส

Coronovirus NL63 เปนเชอทมกกอโรคหลอดลมฝอยอกเสบ (bronchiolitis) ในเดก จนถงเชอทสามารถกอโรคทางเดนหายใจรนแรง เชน เชอไวรสโคโรนาทกอโรคทางเดนหายใจตะวนออกกลาง Middle Ease Respiratory

Syndrome (MERS-CoV) หรอเชอไวรสโคโรนาทกอโรคทางเดนหายใจเฉยบพลนรนแรง (Severe acute

respiratory syndrome: SARS)

ส าหรบเชอไวรสโคโรนาชนดใหมทไมเคยคนพบวากอโรคในมนษย ในระยะแรกจะเรยกชอวาเชอไวรสโคโรนาสายพนธใหม (a novel coronavirus) จนกวาจะมการตงชออยางเปนทางการ ซงเชอไวรสทกอโรค COVID-19

แรกเรมนนพบวากอโรคปอดอกเสบเปนกลมกอนทเมองอฮน มณฑลหเปย ประเทศจนตงแตเดอนธนวาคม 2562

(ค.ศ. 2019) ในระยะแรกมชอเรยกไวรสวาเชอไวรสโคโรนาสายพนธใหม 2019 (2019 novel coronavirus;

2019-nCoV) ตอมาเมอวนท 11 กมภาพนธ 2563 องคการอนามยโลกไดตงชอโรคตดเชอไวรสโคโรนาทเกดขนใหมนวา Coronavirus disease 2019 (COVID-19) โดยเชอไวรสทกอโรคใหชอวา Severe acute respiratory

syndrome coronavirus 2 (SARS-CoV-2)(6)

ลกษณะของเชอไวรสโคโรนา

ไวรสโคโรนาเปนไวรสชนด enveloped, positive stranded RNA virus อยใน order Nidoviridae

รปรางของไวรสโคโรนาเปนทรงกลมมหนามแหลมโดยรอบคลายมงกฎ (crown-liked) บนพนผว จงเปนทมาของชอ corona (ภาษาละตนแปลวามงกฎ) ม subgroup หลกๆ อย 4 subgroup ไดแก alpha (เชน coronavirus

229E, coronavirus NL63), beta (coronavirus OC43, coronavirus HKU1, MERS-CoV, SARS-CoV),

gamma และ delta โดยเชอไวรส SARS-CoV-2 จดอยใน subgroup beta coronavirus(4)

การกอโรคของเชอไวรสโคโรนา

เชอไวรสโคโรนาเปนไวรสทสามารถกอโรคไดทงในคนและสตวมกระดกสนหลง เชอไวรสโคโรนาทกอโรคในคนถกคนพบตงแตชวงป คศ. 1960 โดยเซลลเปาหมายหลกของเชอไวรสโคโรนา คอ เซลลเยอบทางเดนหายใจและทางเดนอาหาร ท าใหเวลาแพรเชอกจะแพรทาง 2 ระบบน

10

เชอไวรสโคโรนาสามารถตดจากคนสคนไดหลายลกษณะ เชน จากสงคดหลงของผปวยมาสมผสเยอบตางๆ เชน เยอบทางเดนหายใจ (contact transmission) หรอ แพรผานทางฝอยละอองน าลายขนาดใหญ (droplet transmission) ในบางกรณพเศษอาจแพรผานทางละอองฝอยขนาดเลก (aerosol transmission) ขณะทมการท าหตถการทท าใหเกดฝอยละอองขนาดเลก เชนnebulization และยงสามารถแพรผานสงของเครองใชตางๆทมการปนเปอนเชอ (transmission via fomite) ไดดวย

นอกจากน เชอไวรสโคโรนายงสามารถตดจากสตวสคนได ดงจะเหนไดจากการแพรเชอ SARS-CoV จากชะมด และการแพรเชอ MERS-CoV จากอฐไปสคน อยางไรกด ณ ขณะน (กมภาพนธ 2563) ยงไมมรายงานสตวแหลงโรคทชดเจนส าหรบเชอไวรส SARS-CoV-2(7)

การระบาดของเชอไวรสโคโรนาในอดตทส าคญ

ชวงพ.ศ. 2545- 2546 (ค.ศ. 2002-2003) มการระบาดของโรคทางเดนหายใจเฉยบพลนรนแรง (SARS)

โดยมรายงานผปวย 8,096 คน ทวโลก ในจ านวนนมผเสยชวต 774 ราย ตอมาในชวงปพ.ศ. 2555 (ค.ศ. 2012) มการระบาดของ MERS-CoV ในประเทศซาอดอาระเบย และมรายงานอตราปวยตายสงถงประมาณรอยละ 35 โดยพบวาอาการรนแรงมกเกดในผสงอายหรอผทมโรคประจ าตว

สารก าจดเชอ (Disinfectants) ทสามารถท าลายเชอไวรสโคโรนาในสงแวดลอม

เนองจากเชอไวรส SARS-CoV-2 เปนเชอไวรสใหม ยงไมมการท าการศกษาประสทธภาพของสารก าจดเชอตอเชอตวนโดยตรง สารก าจดเชอทระบไวตอไปน เปนสารก าจดเชอทเคยมการศกษาวามประสทธภาพในการก าจดเชอไวรสโคโรนาชนดอนๆ ซงเปนไวรสตระกลเดยวกนกบ SARS-CoV-2 ไดแก 70% Ethyl alcohol,

Povidone-iodine (1% iodine), 0.05-0.5% Sodium Hypochlorite, 0.12% Chloroxylenol, 0.5%

accelerated hydrogen peroxide เปนตน(5) นอกจากสารเคมแลวพบวา เชอไวรสโคโรนายงถกท าลายไดดวย รงสอลตราไวโอเลตชนด C (ซงผลตไดจากหลอดรงส แตจะไมพบในแสงแดดธรรมชาตเนองจากถกก าจดไปดวยชนบรรยากาศโอโซน) ความรอนทสงกวา 65 องศาเซลเซยส ความเปนกรดท pH นอยกวา 3 หรอ ความเปนเบสท pH มากกวา 12(3)

อาการ อาการแสดงทางคลนกและความรนแรงของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

จากการศกษาในประเทศจน(8)พบวา โรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 อยในกลมโรคตดเชอทางเดนหายใจชนดเฉยบพลน ผปวยสวนใหญรอยละ 86.6 อาย 30-79 ป อตราสวนเพศชายตอเพศหญงเทากบ 1.04 : 1 อาการและอาการแสดงของโรคแยกไดยากจากโรคตดเชอทางเดนหายใจชนดเฉยบพลนทมสาเหตจากเชออนๆ เชน ไขหวดใหญ ผปวยรอยละ 80.9 อาการไมรนแรง ไดแก มไข ออนเพลย ไอแหง ปวดกลามเนอ คดจมก มน ามก เจบคอ หรออาจจะมถายเหลวได ผปวยรอยละ 13.8 อาการรนแรง ไดแก หายใจหอบเหนอย หรอหายใจล าบาก ผปวยรอยละ 4.7 มภาวะวกฤต ไดแก ภาวะหายใจลมเหลว ภาวะชอกจากตดเชอในกระแสเลอด หรอ

11

อวยวะลมเหลว และพบผตดเชอทไมแสดงอาการประมาณรอยละ 1.2 ของผตดเชอทพบทงหมดในประเทศจนระหวางวนท 8 ธนวาคม 2562 ถง 11 กมภาพนธ 2563

อตราปวยตายของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 เทากบรอยละ 2.3 นอยกวาโรคซารส และโรคเมอรส ซงมอตราปวยตายเทากบรอยละ 9.6 และ 34.4 ตามล าดบ อยางไรกตามอตราปวยตายจะเพมสงขนในกลมเสยง ไดแก ผสงอาย 60-69 ป 70-79 ป และ มากกวาเทากบ 80 ป อตราปวยตายเทากบรอยละ 3.6, 8.0 และ 14.8 ตามล าดบ ผทมโรคประจ าตว โรคหวใจและหลอดเลอด โรคเบาหวาน โรคปอดเรอรง ความดนโลหตสง และโรคมะเรง อตราปวยตายเทากบ 10.5, 7.3, 6.3, 6.0 และ5.6 ตามล าดบ

การรกษาโรค

ปจจบน (กมภาพนธ 2563) ยงไมมค าแนะน าอยางเปนทางการส าหรบการใชยาตานไวรสในการรกษาโรค COVID-19 สวนใหญเปนการรกษาตามอาการ(7) อยางไรกตามมรายงานขาววาทางการจนประกาศเมอวนท 17

กมภาพนธ 2563 วาองคกร National Medical Product Administration ของจนไดรบรองการทดลองใชยาตานไวรสชอการคา Favilavir (ชอทวไป Favipiravir) เพอรกษาผปวยโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 โดยยงไมมการรายงานผลการศกษาโดยละเอยดอยางเปนทางการ(2)

แหลงอางอง

1) CDC. Human Coronavirus Types. สบคนจาก https://www.cdc.gov/coronavirus/types.html

2) China Approves Favipiravir (Avigan) As An Experimental Drug To Treat Coronavirus. (Feb

22, 2020). Thailand Medical News. สบคนจากhttps://www.thailandmedical.news/news/china-approves-favipiravir-avigan--as-an-

experimental-drug-to-treat-coronavirus

3) Darnell, Miriam & Subbarao, Kanta & Feinstone, Stephen & Taylor, Deborah. (2004).

Inactivation of the coronavirus that induces severe acute respiratory syndrome, SARS-

CoV. Journal of virological methods. 121. 85-91. 10.1016/j.jviromet.2004.06.006.

4) European Centre for Disease Prevention and Control. Factsheet for health professionals

on Coronaviruses. last updated 30 Jan 2020. สบคนจากhttps://www.ecdc.europa.eu/en/factsheet-health-professionals-coronaviruses

5) The National Environmental Agency of Singapore. Interim List of Household Products

and Active Ingredients for Disinfection of the COVID-19 Virus. Revised on 23 February

2020. สบคนจากhttps://www.nea.gov.sg/our-services/public-cleanliness/environmental-

cleaning-guidelines/guidelines/interim-list-of-household-products-and-active-ingredients-

for-disinfection-of-covid-19

12

https://www.cdc.gov/coronavirus/types.html

https://www.ecdc.europa.eu/en/factsheet-health-professionals-coronaviruses

https://www.nea.gov.sg/our-services/public-cleanliness/environmental-cleaning-guidelines/guidelines/interim-list-of-household-products-and-active-ingredients-for-disinfection-of-covid-19



6) WHO. Naming the coronavirus disease (COVID-2019) and the virus that causes it. สบคนจากhttps://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/technical-

guidance/naming-the-coronavirus-disease-(covid-2019)-and-the-virus-that-causes-it

7) WHO. Operational Support & Logistics Disease Commodity Package. สบคนจากhttps://www.who.int/publications-detail/disease-commodity-package---novel-

coronavirus-(ncov)

8) Wu Z, McGoogan JM. Characteristics of and Important Lessons From the Coronavirus

Disease 2019 (COVID-19) Outbreak in China: Summary of a Report of 72 314 Cases From

the Chinese Center for Disease Control and Prevention. JAMA. Published online February

24, 2020. doi:10.1001/jama.2020.2648

13

https://www.who.int/publications-detail/disease-commodity-package---novel-coronavirus-(ncov)

https://www.who.int/publications-detail/disease-commodity-package---novel-coronavirus-(ncov)

บทท 3 มาตรการตอบโตภาวะฉกเฉน

กรณโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

14

มาตรการตอบโตภาวะฉกเฉนกรณโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

เอกสารฉบบน การน าเสนอแนวทางปฎบตการเพอตอบโตภาวะฉกเฉนกรณการระบาดของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 ในประเทศไทย ส าหรบใหหนวยงานตาง ๆ ทงภาครฐและภาคเอกชน ไมวาจะอยในหรออยนอกภาคสวนสาธารณสข (Health Sector) และไมวาจะอยในหรอนอกสงกดกระทรวงสาธารณสข (Ministry of Public Health) ไดรบทราบตรงกน และน าแนวทางนไปใชจดท าแผนเผชญเหตเฉพาะหนวยงานของตนเพอรวมกนตอสกบภาวะโรคระบาดดงกลาวอยางมเอกภาพ

1. เปาหมาย1) เพอลดโอกาสการแพรเชอเขาสประเทศไทย2) ทกคนในประเทศไทยตองปลอดภยจากโรคตดเชอไวรสโคโรนา 20193) ลดผลกระทบทางสขภาพ เศรษฐกจ สงคม และเพมความมนคงของประเทศ

2. แนวทางปฎบตการตอบโตภาวะฉกเฉนนสรปไดเปนมาตรการส าคญ 6 ดาน (6 C) ดงน1) การคดกรองและเฝาระวงผปวยทดาน สถานพยาบาล และชมชน (Capture)2) การดแลรกษาผปวยและปองกนการตดเชอ (Case management and infection control)3) การตดตามผสมผสโรค (Contact tracing)4) การสอสารความเสยง (Communication)5) การใชมาตรการทางสงคมและกฎหมาย (Community intervention and Law enforcement)6) การประสานงานและจดการขอมล (Coordinating and Joint Information Center)

3. ขอก าหนดการวางแนวทางมาตรการการด าเนนงานของภาคสวนสาธารณสข (Health sector) และของประเทศไทยในภาพรวม สอดคลองกบ

กฎอนามยระหวางประเทศ (International Health Regulation 2005: IHR) ทประกาศใหการระบาดของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 เปนภยคกคามระหวางประเทศ โดยมการบรณาการทกภาคสวนทงภาครฐและเอกชนภายใตกลไกการขบเคลอนหลกของภาครฐ ไดแก

- ศนยปฏบตการนายกรฐมนตร (Prime Minister Operation Center : PMOC) นายกรฐมนตร เปนผบญชาการเหตการณ

- คณะกรรมการโรคตดตออบตใหมแหงชาต รองนายกรฐมนตร เปนประธาน - คณะกรรมการโรคตดตอแหงชาต รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข เปนประธาน - คณะกรรมการโรคตดตอระดบจงหวด ผวาราชการจงหวด เปนประธาน - ศนยปฏบตการตอบโตภาวะฉกเฉน กระทรวงสาธารณสข ปลดกระทรวงสาธารณสข เปนผบญชาการ

เหตการณ - ศนยปฏบตการตอบโตภาวะฉกเฉน กรมควบคมโรค ผอ านวยการส านกโรคตดตอทวไป เปนผบญชาการ

เหตการณ การด าเนนงานตอบโตภาวะฉกเฉน จ าเปนตองมการจดท าแนวทางและแผนปฎบตการ เพอใหสอดรบ

กบกลไกดงกลาวขางตน ทงในระดบประเทศ ระดบเขตสขภาพ และระดบจงหวด เปนอยางนอย เพอใหมการตดตามสถานการณ เฝาระวง ปองกน ควบคมโรค และดแลรกษาผปวยอยางเหมาะสม โดยมการระดมและกระจายทรพยากรอยางมประสทธภาพ รวมทงประสานงาน จดการขอมลและสอสารความเสยงแกสาธารณะใหทนตอการระบาดของโรค เพอลดความเสยหายและผลกระทบใหเหลอนอยทสด โดยก าหนดใหมระยะของการตอบโตภาวะฉกเฉนตามฉากทศนของการระบาดในระยะตางๆ ดงน

15

ระยะท 1: Imported cases พบผปวยเดนทางมาจากประเทศทมการระบาดของโรค

ระยะท 2: Limited local transmission

พบผปวยภายในประเทศ และมการระบาดในวงจ ากด (ปจจบนอยในระยะน)

ระยะท 3: widespread local transmission

พบการระบาดของโรคในวงกวาง ในประเทศไทย

4. มาตรการส าคญ มาตรการส าคญในการตอบโตภาวะฉกเฉน แบงตามกลยทธ 6C ดงตารางท 1

ตารางท 1 กลยทธและมาตรการส าคญในการตอบโตภาวะฉกเฉนกรณโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

กลยทธและมาตรการ ระยะ 1 ระยะ 2 ระยะ 3

1. การคดกรองและเฝาระวงผปวยทดาน สถานพยาบาล และชมชน (Capture)1) คดกรองทชองทางเขาออกระหวางประเทศ / /

2) คดกรองทโรงพยาบาลและจด ARI clinic แบบ One stop service / / / 3) เฝาระวงเชงรกในชมชน ในคนไทยทเปนกลมเสยงตอการรบเชอ ไดแก

ผประกอบการทวร โรงแรม สถานทท องเท ยว สถานท างาน และสถานศกษาทมผทเดนทางมาจากพนทระบาดจ านวนมาก

/

4) เฝาระวงและสอบสวนเหตการณระบาดของอาการคลายไขหวดใหญในชมชน / /

5) เฝาระวงการปวยในบคลากรสาธารณสขและเจาหนาททเกยวของ / / /

2. การดแลรกษาผปวยและปองกนการตดเชอ (Case management and infection control) 2.1. การดแลรกษาผปวย

1) เตรยมพนทรองรบผปวยในสถานพยาบาล ไดแก จดคดกรองท รพ. , หองแยกโรค, Cohort ward, ICU/RCU แยกเฉพาะ

/ / /

2) ทกโรงพยาบาลซอม flow การคดกรองและดแลผปวยใน ARI clinic แบบone stop service และการสงตอผปวย

/ /

3) เตรยมโรงพยาบาลขนาดใหญเพอรองรบผปวยจ านวนมาก เชน ก าหนดใหมโรงพยาบาลดแลรกษาผปวยโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 เฉพาะ

/ /

4) ก าหนดพนท และจดท าแผนการจดการพนทดแลรกษาผปวย เพอรองรบผปวยจ านวนทมากเกนกวาศกยภาพของโรงพยาบาล

/ /

5) เตรยมหองปฏบตการวนจฉยยนยนใหเพยงพอทกจงหวด ทงในสงกดกระทรวงสาธารณสข มหาวทยาลย กระทรวงอนๆ ทมศกยภาพ และภาคเอกชน

/ /

6) ประมาณการ และจดหาเวชภณฑในการดแลผปวยใหเพยงพอ เชน หองแยกโรคความดนลบ เครองชวยหายใจ ยาตานไวรส และบรหารจดการเวชภณฑระหวางหนวยงานเพอใหมการกระจายอยางเหมาะสม

/ /

2.4. การปองกนการแพรกระจายเชอ 7) จดระบบปองกนการแพรกระจายเชอในสถานพยาบาล / / / 8) ประมาณการ และจดหาอปกรณปองกนการตดเชอ ใหเพยงพอในทกจงหวด / / /

16

กลยทธและมาตรการ ระยะ 1 ระยะ 2 ระยะ 3

3. การตดตามผสมผสโรคและควบคมการระบาดในชมชน (Contact tracing and containment)1) ตดตามผสมผสเสยงสงของผปวยยนยนทกรายเพอคดกรองอาการและ

ตรวจหาการตดเชอ/ /

2) คนหาผปวยเพมเตมในพนททพบการระบาดเปนกลมกอนและพจารณาจดโซนนงเพอแยกโรคในพนททจดไว หรอ home quarantine

/ /

3) สงเสรมมาตรการ Home isolation เพอลดความแออดของโรงพยาบาล / 4) ใหผทมอาการทางเดนหายใจหยดงาน หยดเรยน โดยมมาตรการชดเชยท

เหมาะสม/

5) ก าหนดมาตรการใหท างานทบาน / 6) สงเสรมการปองกนโรคในระดบสาธารณะ (Social distancing) โดยให

เลอนหรองดการจดชมนมขนาดใหญทเสยงตอการแพรโรค/ /

7) การปดสถานททเกดการระบาดและควบคมการระบาดในสถานททมคนจ านวนมาก เชน โรงเรยน เรอนจ า คายทหาร

/ /

8) การพจารณาประกาศพนทประสบภยพบตเพอควบคมการระบาดในชมชน / 4. การสอสารความเสยง (Communication)1) การจดท าและเผยแพรสถานการณการระบาดในตางประเทศและในประเทศ

ไทย ตามชองทางการสอสารตางๆ เพอใหประชาชนรบทราบความเสยงและลดความตระหนก

/ / /

2) การสอสารสถานการณและมาตรการในพนททเกดการระบาด / / 3) การรณรงคเพอลดการแพรกระจายเชอ / / 5. การใชมาตรการทางสงคมและกฎหมาย (Community intervention and Law enforcement)

1) การชแจงมาตรการทางกฎหมายทจ าเปนตองใชเพอควบคมการระบาด / / 2) รณรงค หรอ บงคบใชหนากากอนามย 100% ในพนทระบาด และใน

กจกรรมชมนม/ /

3) ประสาน อปท. บงคบใชเทศบญญตหรอขอบญญตทองถนตามความจ าเปน / / 4) ประสาน ปภ. และผวาราชการจงหวดในประกาศพนทประสบภยภบตกรณ

เกดการระบาดในวงกวาง/

6. การประสานงานและจดการขอมล (Coordinating and Joint Information Center)1) จดตงศนยประสานงานและตดตามขอมลระหวางหนวยงานตางๆ / / 2) ประสานขอมลกบหนวยงานภายในจงหวด และหนวยงานอนๆ เพอตดตาม

สถานการณ ขอสงการ และวเคราะหความเสยง/ /

3) รายงานการประเมนสถานการณ ผลการด าเนนงานของทมปฏบตการ และทมสนบสนน วเคราะหปญหาอปสรรค และใหขอเสนอแนะแกคณะกรรมการโรคตดตอระดบจงหวดเพอการตดสนใจ ทกเดอน

/ /

17

5. มาตรการตามกลยทธและหนวยงานทเกยวของในระดบจงหวดหนวยงานเครอขายทงในและนอกสงกดกระทรวงสาธารณสขทงภาครฐและภาคเอกชน ทงทเปนและไมเปนหนวยงานทางการแพทยและสาธารณสข อาจไดรบการ

รองขอจากหนวยงานทรบผดชอบหลกใหรวมปฎบตการ หรอชวยสนบสนนภารกจบางสวนตามมาตรการส าคญทก าหนดไวตามความเหมาะสม ดงไดระบไวตารางท 2

ตารางท 2 มาตรการตามกลยทธและหนวยงานทเกยวของในระดบจงหวด

กลยทธและมาตรการ หนวยงานดานสาธารณสข หนวยงานทเกยวของ คมอ/แนวทาง 1. การคดกรองและเฝาระวงผปวยทดาน สถานพยาบาล และชมชน (Capture)

1) คดกรองทชองทางเขาออกระหวางประเทศ ดานควบคมโรค ส านกงานสาธารณสขจงหวด

การทาอากาศยาน ตรวจคนเขาเมอง

แนวทางการเฝาระวงและสอบสวนโรคตดเช อ ไ ว ร ส โค โ ร น า 2019 2) คดกรองทโรงพยาบาลและจด ARI clinic แบบ One stop service สถานพยาบาลทกระดบ สถานพยาบาลเอกชน

3) เฝาระวงเชงรกในชมชน ในคนไทยทเปนกลมเสยงตอการรบเชอ ไดแกผประกอบการทวร โรงแรม สถานททองเทยว สถานท างานทมผทเดนทางมาจากพนทระบาดจ านวนมาก

ส านกงานสาธารณสขจงหวดและอ าเภอ หนวยปฏบตการควบคมโรคตดตอ

ส านกงานการทองเทยวและกฬา สมาคมผประกอบการทเกยวของ

4) เฝาระวงและสอบสวนเหตการณระบาดของอาการคลายไขหวดใหญในชมชน

ส านกงานสาธารณสขจงหวดและอ าเภอ หนวยปฏบตการควบคมโรคตดตอ อสม.

องคกรปกครองสวนทองถน

5) เฝาระวงการปวยในบคลากรสาธารณสขและเจาหนาททเกยวของ สถานพยาบาลทกระดบ สถานพยาบาลเอกชน

18

https://ddc.moph.go.th/viralpneumonia/file/guidelines/G10_new1.pdf




กลยทธและมาตรการ หนวยงานดานสาธารณสข หนวยงานทเกยวของ คมอ/แนวทาง 2. การดแลรกษาผปวยและปองกนการตดเชอ (Case management and infection control) 2.1. การดแลรกษาผปวย

1) เตรยมพนทรองรบผปวยในสถานพยาบาล ไดแก จดคดกรองท รพ. ,หองแยกโรค, Cohort ward, ICU/RCU แยกเฉพาะ

สถานพยาบาลทกระดบ ทกสงกด สถานพยาบาลเอกชน แนวทางการจดระบบบ ร ก า ร ข อ งโรงพยาบาล กรณมการระบาดของเช อไว รส โค โรน า 2019 ในวงกวาง

2) ทกโรงพยาบาลซอม flow การคดกรอง ดแลผปวยใน ARI clinic แบบone stop service และการสงตอผปวย

สถานพยาบาลทกระดบ ทกสงกด สถานพยาบาลเอกชน

3) เตรยมโรงพยาบาลขนาดใหญ เพอรองรบผปวยจ านวนมาก เชนก าหนดใหมโรงพยาบาลดแลรกษาผปวยโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019เฉพาะ

ส านกงานสาธารณสขจงหวด/ส านกอนามยกรงเทพมหานคร และ สถานพยาบาลทกระดบ ทกสงกด

สถานพยาบาลเอกชน

4) ก าหนดพนท และจดท าแผนการจดการพนทดแลรกษาผปวย เพอรองรบผปวยจ านวนทมากเกนกวาศกยภาพของโรงพยาบาล เชนโรงพยาบาลสนาม

ส านกงานสาธารณสขจงหวด/ส านกอนามยกรงเทพมหานคร

ส านกงานจงหวด คายทหาร องคกรปกครองสวนทองถน กรงเทพมหานคร

5) เตรยมหองปฏบตการวนจฉยยนยนใหเพยงพอทกจงหวด ทงในสงกดกระทรวงสาธารณสข มหาวทยาลย กระทรวงอนๆ ทมศกยภาพ และภาคเอกชน

โรงพยาบาลศนย โรงพยาบาลทวไป โรงพยาบาลในสงกดอนๆ ทมศกยภาพ

- คมอการตรวจวนจฉยโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 (COVID-19) ทางหองปฏบตการ

6) ประมาณการ และจดหาเวชภณฑในการดแลผปวยใหเพยงพอ เชนหองแยกโรคความดนลบ เครองชวยหายใจ ยาตานไวรส และบรหารจดการเวชภณฑระหวางหนวยงานเพอใหมการกระจายอยางเหมาะสม


ส านกงานพาณชย -

19

https://ddc.moph.go.th/viralpneumonia/file/guidelines/G33.pdf






กลยทธและมาตรการ หนวยงานดานสาธารณสข หนวยงานทเกยวของ คมอ/แนวทาง 2.4. การปองกนการแพรกระจายเชอ

7) จดระบบปองกนการแพรกระจายเชอในสถานพยาบาล สถานพยาบาลทกระดบ ทกสงกด สถานพยาบาลเอกชน ข อ แ น ะ น า แ น วป ฏ บ ต ก าร ป อ งก นและควบ คมโรคต ดเชอ กรณโรคโคโรนาไวรส 2019

8) ประมาณการ และจดหาอปกรณปองกนการตดเชอ ใหเพยงพอในทกจงหวด


ส านกงานพาณชย

3. การตดตามผสมผสโรคและควบคมการระบาดในชมชน (Contact tracing and containment) – หยด-เลยง-เลอน-ปด1) ตดตามผสมผสเสยงสงของผปวยยนยนทกรายเพอคดกรองอาการและ

ตรวจหาการตดเชอส านกงานสาธารณสขจงหวด/ส านกอนามยกรงเทพมหานคร ส านกงานสาธารณสขอ าเภอ ศนยบรการสาธารณสข หนวยปฏบตการควบคมโรคตดตอ อสม.

องคกรปกครองสวนทองถน กรงเทพมหานคร

แนวทางการเฝาระวงและสอบสวนโรคตดเช อ ไ ว ร ส โค โ ร น า 2019

2) คนหาผปวยเพมเตมในพนททพบการระบาดเปนกลมกอนและพจารณาจดโซนนงเพอแยกโรคในพนททจดไว หรอ home quarantine

ส านกงานสาธารณสขจงหวด/ส านกอนามยกรงเทพมหานคร ส านกงานสาธารณสขอ าเภอ ศนยบรการสาธารณสข หนวยปฏบตการควบคมโรคตดตอ อสม.

องคกรปกครองสวนทองถน

3) สงเสรมมาตรการ Home isolation เพอลดความแออดของโรงพยาบาล

สถานพยาบาลทกระดบ ทกสงกด หนวยปฏบตการควบคมโรคตดตอ อสม.

สถานพยาบาลเอกชน องคกรปกครองสวนทองถน กรงเทพมหานคร

ค าแนะน าส าหรบการดแลตนเองทบาน (อยระหวางจดท า)

20










กลยทธและมาตรการ หนวยงานดานสาธารณสข หนวยงานทเกยวของ คมอ/แนวทาง 4) ใหผทมอาการทางเดนหายใจหยดงาน หยดเรยน โดยมมาตรการ

ชดเชยทเหมาะสมส านกงานสวสดการและคมครองแรงงาน ส านกงานการศกษา ภาคเอกชน รฐวสาหกจทเกยวของ

5) ก าหนดมาตรการใหท างานทบาน หลกเลยงการไปในทคนแออดโดยเฉพาะเมอมอาการปวย

สถานพยาบาลทกระดบ ทกสงกด ส านกงานสวสดการและคมครองแรงงาน ภาคเอกชน รฐวสาหกจทเกยวของ องคกรปกครองสวนทองถน

-

6) สงเสรมการปองกนโรคในระดบสาธารณะ (Social distancing) โดยใหเลอนหรองดการจดชมนมขนาดใหญทเสยงตอการแพรโรค


ส านกงานจงหวด ส านกงานการทองเทยวและกฬา สมาคมผประกอบการทเกยวของ องคกรปกครองสวนทองถน

ค าแนะน าส าหรบการจดประชม สมมนา หรอกจกรรมอนๆ ทมการรวมตวกนของคนจ านวนมาก

7) การปดสถานททเกดการระบาดและควบคมการระบาดในสถานททมคนจ านวนมาก เชน โรงเรยน เรอนจ า คายทหาร


ต ารวจภธร ส านกงานปองกนและบรรเทาสาธารณภย

องคกรปกครองสวนทองถนหนวยงานทไดรบผลกระทบ

พรบ. โรคตดตอ พ.ศ. 2558

8) การพจารณาประกาศพนทประสบภยพบตเพอควบคมการระบาดในชมชน


ต ารวจภธร ส านกงานปองกนและ

แผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภย

21

กลยทธและมาตรการ หนวยงานดานสาธารณสข หนวยงานทเกยวของ คมอ/แนวทาง บรรเทาสาธารณภย องคกรปกครองสวนทองถน

หนวยงานทไดรบผลกระทบ

แหงชาต พ.ศ. 2558

4. การสอสารความเสยง (Communication)1) การจดท าและเผยแพรสถานการณการระบาดในตางประเทศและใน

ประเทศไทย ตามชองทางการสอสารตางๆ เพอใหประชาชนรบทราบความเสยงและลดความตระหนก


ส านกงานประชาสมพนธจงหวด ภาคเอกชน มหาวทยาลยทสามารถใหการสนบสนนดานสอประชาสมพนธ

-

2) การสอสารสถานการณและมาตรการในพนททเกดการระบาด3) การรณรงคเพอลดการแพรกระจายเชอ

5. การใชมาตรการทางสงคมและกฎหมาย (Community intervention and Law enforcement)1) การชแจงมาตรการทางกฎหมายทจ าเปนตองใชเพอควบคมการระบาด ส านกงานสาธารณสขจงหวด/

ส านกอนามยกรงเทพมหานคร ส านกงานสาธารณสขอ าเภอ ศนยบรการสาธารณสข หนวยปฏบตการควบคมโรคตดตอ อสม.

ต ารวจภธร พรบ. โรคตดตอ พ.ศ. 2558 2) รณรงค หรอ บงคบใชหนากากอนามย 100% ในพนทระบาด และใน

กจกรรมชมนมองคกรปกครองสวนทองถน

3) อปท. บงคบใชเทศบญญตหรอขอบญญตทองถนตามความจ าเปน องคกรปกครองสวนทองถน

6. การประสานงานและจดการขอมล (Coordinating and Joint Information Center)1) จดตงศนยประสานงานและตดตามขอมลระหวางหนวยงานตางๆ ส านกงานสาธารณสขจงหวด/

ส านกอนามยกรงเทพมหานคร ส านกงานจงหวด และทกหนวยงานภายใตคณะกรรมการโรคตดตอระดบจงหวด

- 2) ประสานขอมลกบหนวยงานภายในจงหวด และหนวยงานอนๆ เพอ

ตดตามสถานการณ ขอสงการ และวเคราะหความเสยง3) รายงานการประเมนสถานการณ ผลการด าเนนงานของทมปฏบตการ

และทมสนบสนน วเคราะหปญหาอปสรรค และใหขอเสนอแนะแกคณะกรรมการโรคตดตอระดบจงหวดเพอการตดสนใจ ทกเดอน

22

บทท 4 แนวทางการเฝาระวงและสอบสวน

โรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

23

แนวทางการเฝาระวงและสอบสวนโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

(Coronavirus Disease 2019: COVID-19)

ฉบบ 27 กมภาพนธ 2563

24

การเฝาระวงโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

วตถประสงคของการเฝาระวง 1. เพอตรวจจบการระบาด สอบสวน และควบคมโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 2. เพอตดตามสถานการณและลกษณะทางระบาดวทยาของโรคโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

นยามผปวย (ณ วนท 27 กมภาพนธ 2563)

1. ผปวยทเขาเกณฑสอบสวนโรค (Patients under investigation: PUI) พจารณาจากอาการ/อาการแสดง รวมกบปจจยเสยง ดงน

กรณท 1 การเฝาระวงทดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ ผปวยมอาการ และอาการแสดง ดงน

อณหภมรางกายตงแต 37.5 องศาเซลเซยสขนไป รวมกบมอาการของระบบทางเดนหายใจอยางใดอยางหนง ดงตอไปน ไอ นามก เจบคอ หายใจเหนอย หรอ หายใจลาบาก

กรณท 2 การเฝาระวงทสถานพยาบาล ผปวยมอาการ และอาการแสดง ดงน 2.1 อณหภมรางกายตงแต 37.5 องศาเซลเซยสขนไป หรอใหประวตวามไขในการปวยครงน

รวมกบมอาการของระบบทางเดนหายใจอยางใดอยางหนง ดงตอไปน ไอ นามก เจบคอ หายใจเหนอย หรอหายใจลาบาก

2.2 ผปวยโรคปอดอกเสบ ทง 2 กรณ ให รวมกบ มประวตในชวงเวลา 14 วนกอนวนเรมปวย อยางใดอยางหนงตอไปน

1) มประวตเดนทางไปยง หรอ มาจาก หรออยอาศยในพนททมรายงานการระบาดตอเนองของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

2) เปนผทประกอบอาชพทสมผสใกลชดกบนกทองเทยวตางชาต 3) มประวตใกลชดหรอสมผสกบผปวยเขาขายหรอยนยนโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 4) เปนบคลากรทางการแพทยหรอสาธารณสข ทสมผสกบผปวยเขาเกณฑสอบสวนโรคตดเชอ

ไวรสโคโรนา 2019 ขอสงเกต: พนททมรายงานการระบาดตอเนองของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 อางองตามทแสดงในหนาเวบ http://ddc.moph.go.th/viralpneumonia

กรณท 3 การเฝาระวงทสถานพยาบาล ผปวยมอาการ และอาการแสดง ดงน ผปวยโรคปอดอกเสบ กรณท 3 ให รวมกบ มประวตในชวงเวลา 14 วนกอนวนเรมปวย อยางใดอยางหนงตอไปน 1) ใกลชดผสงสยตดเชอ SARS-CoV-2 ในชวงเวลา 14 วนกอนวนเรมปวย 2) เปนบคลากรทางการแพทยหรอสาธารณสข 3) รกษาแลวอาการไมดขน 4) หาสาเหตไมได 5) มอาการรนแรง หรอ เสยชวตโดยหาสาเหตไมได

25

http://ddc.moph.go.th/viralpneumonia

กรณท 4 การปวยเปนกลมกอน

กลมกอน (cluster) ของผมอาการตดเชอระบบทางเดนหายใจ (Acute respiratory tract infection) ทตรวจ rapid test หรอ PCR ตอเชอไวรสไขหวดใหญแลวใหผลลบทกราย

4.1 กรณเปนบคลากรทางการแพทย ตงแต 3 รายขนไป ในแผนกเดยวกน ในชวงสปดาหเดยวกน (หากสถานพยาบาลขนาดเลก เชน คลนก ใชเกณฑ 3 รายขนไปในสถานพยาบาลนน )ๆ

4.2 กรณในสถานทแหงเดยวกน (ไมใชบคลากรทางการแพทย) ตงแต 5 รายขนไป ในชวงสปดาหเดยวกน

2. ผปวยเขาขาย (Probable) ผปวยเขาเกณฑสอบสวนโรคทมผลตรวจทางหองปฏบตการพบสารพนธกรรมของเชอไวรส SARS-CoV-2 โดยวธ PCR ยนยนจากหองปฏ บตการ 1 แหง หรอ Sequencing หรอเพาะเชอ

3. ผปวยยนยน (Confirmed) ผปวยเขาเกณฑสอบสวนโรคทมผลตรวจทางหองปฏบตการพบสารพนธกรรมของเชอไวรส SARS-CoV-2 โดยวธ PCR ยนยนจากหองปฏ บตการ 2 แหง หรอ Sequencing หรอเพาะเชอ

4. ผ ตดเชอไมมอาการ (Asymptomatic infection) ผทมผลตรวจทางหองปฏบตการพบสารพนธกรรมของเชอไวรส SARS-CoV-2 โดยวธ PCR ยนยนจากหองปฏ บตการ 2 แหง หรอ Sequencing หรอเพาะเชอ แตไมมอาการและอาการแสดง

ระบบการรายงานการระบาด

ขนตอนการด าเนนงาน

1. หากพบผปวยเขาเกณฑสอบสวนโรคใหพจารณาแยกโรค* ตามแนวทางของกรมการแพทย 2. ใหโรงพยาบาล หรอ สถานบรการทางการแพทยและสาธารณสข แจงสานกงานสาธารณสขจงหวด

หรอสานกอนามย กรงเทพมหานคร ทนท 3. สานกงานสาธารณสขจงหวด หรอสานกอนามย กรงเทพมหานคร แจงสานกงานปองกนควบคมโรคใน

เขตทรบผดชอบ/สถาบนปองกนควบคมโรคเขตเมอง ภายใน 3 ชวโมง หลงพบผปวยเขาเกณฑสอบสวนโรค ตามแนวทางทกาหนด

4. สานกงานปองกนควบคมโรคท 1-12 /สถาบนปองกนควบคมโรคเขตเมอง ใหรหสผปวยและบนทกขอมลในระบบออนไลน

หมายเหต *การแยกโรค ในทน คอ isolation หมายถง การแยกผปวยไมใหแพรเชอไปสบคคลอน ในขณะทคาวา quarantine คอ การแยกผทแขงแรงดทอาจไปสมผสโรคมา เพอเฝาตดตามวา จะเรมปวยเมอใด หรอไม ซงหากพบวาเกดการปวย จะเปนประโยชนในการเขาสการรกษาไดรวดเรวและไมแพรเชอไปยงผอน

26

ทมปฏบตการสอบสวนโรคดาเนนการสอบสวนโรคโดยใชแบบฟอรม Novelcorona 2 (ภาคผนวก ข)

เกณฑการออกสอบสวนโรคกรณผปวยเขาเกณฑสอบสวนโรค

อ าเภอ/ศบส. จงหวด/กทม. สคร./สปคม. สวนกลาง ทกราย

PUI เปนกลมกอนตงแต 2-4 ราย ใน 1 อาเภอ

- PUI เปนกลมกอนตงแต 5 รายขนไปจากแหลงเดยวกน - PUI ทมปอดอกเสบรนแรงรายแรกของจงหวด

PUI ทเขารบการรกษาทสถาบนบาราศนราดรทกราย

เกณฑการออกสอบสวนโรคกรณผปวยยนยน อ าเภอ/ศบส. จงหวด/กทม. สคร./สปคม. สวนกลาง

ทกราย

ทกราย -รายแรกของจงหวด -ผปวยยนยนเปนกลมกอน 2-4 ราย

- ผปวยยนยนทเขารบรกษาทสถาบนบาราศนราดรทกราย - ผปวยยนยนทเปนกลมกอนตงแต 5 รายขนไป

เกณฑการคนหาและตดตามผสมผส

อ าเภอ/ศบส. จงหวด/กทม. สคร./สปคม. สวนกลาง ทกราย ผสมผสของผปวย

ยนยนรายแรกของอาเภอ

- ผสมผสของผปวยยนยนรายแรกของจงหวด - เมอจงหวดรองขอ

- ผสมผสของผปวยยนยนทเขารบรกษาทสถาบนบาราศนราดร ทกราย - ผสมผสของผปวยยนยนทเปนกลมกอนตงแต 5 ราย ขนไป

หมายเหต – หากเปนรายแรกของพนทหรอประเมนความพรอมแลวพบวา ตองการใหทมสอบสวนระดบสงขนไปรวมสอบสวน สามารถประสานงานขอการสนบสนนได เกณฑการยตการสอบสวนผปวย

เมอผปวยไดรบการวนจฉยสดทายวาไมตดเชอ SARS-CoV-2 และ จาหนายออกจากโรงพยาบาล หรอกรณไมไดรบการรกษาในโรงพยาบาลแลวอาการหายเปนปกต

การสอบสวนโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

27

เกณฑการออกสอบสวนโรคกรณเหตการณอาการตดเชอระบบทางเดนหายใจเปนกลมกอน เพอใหการเฝาระวงมความไวสงขน สามารถตรวจจบโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 (COVID-19) ท

อาจจะเกดการตดตอในพนทได จงกาหนดใหการสอบสวนเหตการณกลมกอน (cluster) ของผมอาการตดเชอระบบทางเดนหายใจ (Acute respiratory tract infection - ARI) ทตรวจ rapid test หรอ PCR ตอเชอไวรสไขหวดใหญแลวใหผลลบทกราย

อ าเภอ/ศบส. จงหวด/กทม. สคร./สปคม. สวนกลาง - กลมกอน ARI ตงแต 5 รายขนไป

ทผลตรวจ rapid test Flu A & B ใหผลลบ

- กลมกอน ARI ในบคลากรทางการแพทยตงแต 3 รายขนไป ทผลตรวจ rapid test Flu A & B ใหผลลบ

กลมกอน ARI ทพบผปวยยนยน COVID-19

กลมกอน ARI ทพบผปวยยนยน COVID-19 กรณแรกของจงหวด

กลมกอน ARI ทพบผปวยยนยน COVID-19 กรณแรกของเขต

1. สมภาษณผปวย ญาต และทบทวนเวชระเบยนผปวย ถามฟลมเอกซเรยปอด ใหถายภาพฟลม

เอกซเรยดวย ในการสอบสวนโรค ให ผสอบสวนปฏบตตามหลกการปองกนตนเอง ตามทระบใน ภาคผนวก ค นอกจากน มประเดนสาคญทพงดาเนนการ ดงน - ขอมลประวตสมผสในกรณของผทเดนทางมาจากพนทระบาด ขอใหเพมการซกประวตการสมผส

ผปวย ประวตการสมผสสตว และการเขาโรงพยาบาลในระหวางทอยในพนทระบาด ดวย - ในกรณของผทไมมประวตเดนทางมาจากพนทระบาด ใหเพมการซกประวตการไปโรงพยาบาล (หรอ

ทางานทเกยวของกบโรงพยาบาลหรอคลนกทเกยวของกบผปวยโรคระบบทางเดนหายใจ) ในชวง 14 วนกอนปวย

- สวนประวตสมผสอน ๆ เชน การคลกคลใกลชดผปวยรายอน ๆ ใหบรรยายอยางละเอยด ตามวธการสอบสวนโรคทวไป (ไดแก ลกษณะของการมกจกรรมรวมกบผปวย ระยะเวลาของการมกจกรรมรวมกนในแตละครง ความถของการพบ/ ทากจกรรม ในชวง 14 วนกอนปวย)

2. การเกบตวอยางสงตรวจ (ตามภาคผนวก ง)

2.1. ในกรณของผปวยทมอาการทางระบบทางเดนหายใจสวนบน (URI) : เ ก บ Nasopharyngeal swab ร ว มก บ Throat swab/ Oropharyngeal swab ใ ส ใ น

VTM/UTM 3 ml โดยรวมไวในหลอดเดยวกน หรอ Nasopharyngeal aspirate, Nasopharyngeal wash ใสในภาชนะเกบตวอยางปลอดเชอไมตองใส VTM/UTM สงตรวจ SARS-CoV-2 PCR

การสอบสวนโรคส าหรบผทเขานยามผปวยเขาเกณฑสอบสวนโรค

28

2.2. ในกรณของผปวยทมอาการทางระบบทางเดนหายใจสวนลาง (เชน pneumonia, ARDS) ใหเกบตวอยางในขอ 2.1 และ

2.2.1. ในกรณผปวยทไมไดใสทอชวยหายใจ เกบเสมหะใสในภาชนะเกบตวอยางปลอดเชอ (sterile container) (1) หรอ ใสใน VTM/UTM เพอตรวจ SARS-CoV-2 PCR

2.2.2. ในกรณ ผ ปวยทใ สทอชวยหายใจ เกบ tracheal suction secretion ใ ส ใน sterile container (2-3 ml) หากไมม secretion ตดสาย suction ใ ส VTM/UTM เ พอตรวจ SARS-CoV-2 PCR

2.2.3. ในกรณทผปวยเสยชวต ใหเกบตวอยาง และสงตรวจตามขอ 2.2.2 หากไมไดใสทอชวยหายใจใหเกบชนเนอปอดใสในภาชนะปลอดเชอทมนาเกลออย (saline)(2)

หมายเหต กรณทผลการตรวจผปวยเปนลบ และผปวยมอาการไมดขน อาจมสาเหตจากตวอยางทไมเหมาะสม หรอดอยคณภาพ ควรทบทวนวธเกบและนาสงตวอยาง แลวเกบตวอยางตรวจซาหลงจากเกบตวอยางครงแรก 24 ชวโมง อางอง

(1) CDC. Interim Guidelines for Collecting, Handling, and Testing Clinical Specimens from Persons Under Investigation

(PUIs) for 2019 Novel Coronavirus (2019-nCoV) Published on February 2, 2020. Available at

https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-nCoV/lab/guidelines-clinical-specimens.html

(2) WHO. Interim Guidance on Laboratory testing of human suspected cases of novel coronavirus (nCoV) infection

10 January 2020. Available at https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/330374/WHO-2019-nCoV-

laboratory-2020.1-eng.pdf

สถานทสงตรวจทางหองปฏบตการ SARS-CoV-2 PCR สงตรวจไดท

- สถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข กรมวทยาศาสตรการแพทย (NIH) - ศนยวทยาศาสตรการแพทยทเปดใหบรการ - ศนยวทยาศาสตรสขภาพโรคอบตใหม สภากาชาดไทย (TRC-EID) - โรงพยาบาลบารงราษฎร - หองปฏบตการอน ๆ ทกรมวทยาศาสตรการแพทยประกาศ (อางองประกาศสถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข กรมวทยาศาสตรการแพทย 17 ก.พ. 2563)

การแยกโรคผปวยเขาเกณฑสอบสวนโรค 1. หากพบผปวยเขาเกณฑสอบสวนโรค ใหผปวยแยกโรคตามแนวทางเวชปฏบต การวนจฉย ดแลรกษาฯ

ของกรมการแพทย 2. จดเจาหนาทออกดาเนนการสอบสวนและควบคมการระบาดเบองตน

2.1. กรณผลการตรวจทางหองปฏบตการเปนลบในครงแรก 2.1.1. ประเมนอาการผปวย หากอาการไมดขน แพทยอาจพจารณาสงตวอยางตรวจซา

29

https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-nCoV/lab/guidelines-clinical-specimens.html

2.1.2. เมอแพทยพจารณาจาหนายผปวยแลว ขอใหผปวยอยแตภายในทพกอาศยตอจนครบ 14 วน (home isolation) นบจากวนทเดนทางออกจากพนทเสยงหรอสมผสผปวยยนยนครงสดทาย และใสหนากากอนามยตลอดเวลา ถาหลง 14 วน อาการดขนใหใชชวตตามปกต หากอาการไมดขน หรอแยลงระหวางน ใหรบแจงเจาหนาททนท

2.2. กรณผลการตรวจทางหองปฏบตการเปนบวก ใหรบผปวยเพอแยกโรคในสถานพยาบาลทกกรณ 3. สนสดการแยกโรค

3.1. กรณผปวยเขาเกณฑสอบสวนโรคมผลตรวจเปนลบตงแตครงแรก ใหมการแยกโรคอยางนอย 14 วนนบจากวนทเดนทางออกจากพนทเสยงหรอสมผสผปวยยนยนครงสดทายหรอจนกวาอาการจะหายจนเปนปกต โดยอาจแยกโรคทโรงพยาบาล (hospital isolation) หรอทพกอาศย (home isolation)

3.2. กรณผปวยเขาขาย/ยนยน ใหมการแยกโรคทโรงพยาบาล (hospital isolation) เทานน จนกระทงอาการดขน และ มผลตรวจจากหองปฏบตการเปนลบจากหองปฏบตการอยางนอย 2 แหง และตดตามผลตรวจทางหองปฏบตการซาอกท 48 ชวโมงเปนลบ จากหองปฏบตการอยางนอย 1 แหง จงสนสดการแยกโรค

นยามผสมผสใกลชดของผปวยเขาขาย/ยนยน (Closed contact definitions) หลกแนวคด: ผสมผส หมายถง ผทมกจกรรมรวมกบผปวยยนยนหรอผปวยเขาขาย โดยแบงได 2 กลม

1. ผสมผสทอาจเปนแหลงโรค ไดแก ผสมผสผปวยในชวง 14 วนกอนเรมปวย 2. ผสมผสทอาจรบเชอจากผปวย ไดแก ผสมผสผปวยนบแตวนเรมปวย

โดยผสมผสเสยงสง หมายถง ผสมผสทมโอกาสสงในการรบหรอแพรเชอกบผปวย ประกอบดวย

- ผสมผสใกลชดหรอมการพดคยกบผปวยในระยะ 1 เมตร นานกวา 5 นาท หรอถกไอจามรดจากผปวยโดยไมมการปองกน เชน ไมสวมหนากากอนามย

- ผทอยในบรเวณทปด ไมมการถายเทอากาศ เชน ในรถปรบอากาศ หองปรบอากาศ รวมกบผปวยและอยหางจากผปวยไมเกน 1 เมตร นานกวา 15 นาท โดยไมมการปองกน

ผสมผสเสยงต า หมายถง ผสมผสทมโอกาสตาในการรบหรอแพรเชอกบผปวย ไดแกผสมผสทไมเขาเกณฑ

ผสมผสเสยงสง *หากเปนผตดเชอไมมอาการ ใหถอวนทพบเชอเสมอนเปนวนเรมปวย

การตดตามผสมผส (Contact tracing) – เมอพบผปวยยนยนหรอเขาขาย จะตดตามหาวา มผสมผสซงอาจจะไดรบเชอแลวเกดโรคหรอไม ทงนมกจกรรมสาคญคอ 1. หาขอมลจากผปวย บคคล (เชน ญาต) และแหลงขอมลทเกยวของ เชน ขอมลการเดนทาง ฯ 2. หาตวผสมผส – เพอแจงวาเขาอาจสมผสโรค ชวยใหเขาถงการวนจฉยและรกษา แนะนาการ quarantine

ทงนตองระมดระวงผลกระทบในลกษณะทเกดการแบงแยกตตรา บางกรณจะไมแจงวาผปวยเปนใคร

30

การตดตามผสมผสถอเปนหนาทในการควบคมโรค บางประเทศมกฎหมายรองรบชดเจน และดาเนนการโดยสอดคลองกบหลกจรยธรรม ใน พรบ.โรคตดตอ พ.ศ. 2558 ระบเรองการ quarantine ผสมผสไวเชนกน

Reverse contact tracing หรอ Source case investigation - เมอพบผปวยยนยนหรอเขาขาย จะสอบถามหาวา กอนปวย 1 ระยะฟกตวทยาวทสด ผปวยไปสมผสใกลชดกบบคคลใดซงอาจเปนผปวยหรอไม ซงอาจพบผปวยทวนจฉยอยเดม หรอผทยงไมเคยวนจฉย ซงควรพจารณาสงตรวจวนจฉย

แนวทางการจดกลมผสมผสตามระดบความเสยงตอการรบเชอ

ผสมผสทมความเสยงตอการรบเชอสง (High risk contact)

ผสมผสทมความเสยงตอการรบเชอต า (Low risk contact)

ผสมผสในครวเรอน

1) สมาชกในครอบครว ญาต และผทดแลผปวยโรคตดเชอไวรส

โคโรนา 2019 ขณะทมอาการปวย

2) ผทอยในบานเดยวกบผปวยโรคตดเชอไวรส

โคโรนา 2019

ผสมผสในสถานพยาบาล

1) บคลากรทางการแพทย บคลากรอน ๆ ในแผนกทเกยวของ หรอผมาเยยมผปวยโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 ในขณะทอยในโรงพยาบาลโดยไมไดใส Personal Protective Equipment (PPE) ตามมาตรฐาน

2) ผปวยรายอน ๆ (ปวยดวยโรคอน) ทรบการรกษาในชวงเวลาเดยว และอยในหองเดยวกนหรอแถวเดยวกนกบผปวยโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 และผทมาเยยมผปวยเหลานนในขณะทผปวยยงไมไดรบการรกษาในหองแยกโรค

3) เจาหนาททางหองปฏบตการทเกยวของกบสงสงตรวจจากผปวยโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 โดยไมไดใส PPE ตามมาตรฐาน

บคลากรในโรงพยาบาล เจาหนาททางหองปฏบตการทเกยวของกบผปวยโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 หรอผมาเ ย ย ม ผ ป ว ย PUI ใ น ข ณ ะ ท อ ย ใ นโรงพยาบาลทใส PPE ตามมาตรฐาน

ผสมผสในยานพาหนะ

31

ผสมผสทมความเสยงตอการรบเชอสง (High risk contact)

ผสมผสทมความเสยงตอการรบเชอต า (Low risk contact)

1) ในกรณทผปวยโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 เดนทางโดยเครองบนในขณะทมอาการ - ผทรวมเดนทางโดยเครองบนกบผปวย ผโดยสารท

นงใกลผปวยในแถวเดยวกน และในระยะ 2 แถวหนาและ 2 แถวหลง

- พนกงานบรการบนเครองบนทกรายในโซนเดยวกนกบทผปวยนง

- ผทรวมกลมเดนทางเดยวกน เชน กลมทวรเดยวกน

2) ในกรณทผปวยโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 เดนทางโดยยานพาหนะอน ๆ ในขณะทมอาการ

- ผทรวมเดนทางกบผปวย

- ผ โดยสาร หรอพนกงานท สม ผสสารคดห ลงจาก

ทางเดนหายใจ หรอโดนไอ จาม จากผปวย - ผโดยสารทอยในระยะหางไมเกน 1 เมตรจากผปวย

ผโดยสารทกรายในยานพาหนะเดยวกน (ยกเวนเครองบน) กบผปวยโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 ท ไม เข า เกณฑ ผสมผสเสยงสง หมายเหต ในกรณของยานพาหนะขนาดใหญ เชน รถไฟ รถทวร 2 ชน เรอเฟอร ใหจากดเฉพาะผทอยในตเดยวกนหรอในหองโดยสารชนเดยวกน

ผสมผสในโรงเรยน/ทท างาน และในชมชน

1) นกเรยนหรอผรวมงาน ไดแก กลมเพอนทพบปะกบผปวยโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 ในขณะมอาการ และ มประวตอาจสมผสสารคดหลงจากทางเดนหายใจ หรอโดนไอ จาม จากผปวยโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

2) ผทอยในชมชนเดยวกนกบผปวยโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 หรอในชมชนอน ๆ และสมผสสารคดหลงจากทางเดนหายใจ หรอโดนไอ จาม จากผปวย

1) ผทเรยน หรอทางาน อยในชน/หอง/แผนก เดยวกนกบผปวยโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 ในขณะทมอาการทไมเขาเกณฑผสมผสเสยงสง

2) ผทอยในชมชนเดยวกน และพบปะผปวยโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 ในระยะหางไมเกน 1 เมตรจากผปวยในขณะทมอาการ แตไมเขาเกณฑผสมผสเสยงสง

เมอพบผปวยเขาขาย (Probable) หรอผปวยยนยน (Confirmed) โรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019จะตองมการตดตามผสมผสใกลชดเพอประเมนอาการและตรวจจบผปวยรายใหมใหไดอยางรวดเรว การตดตามผสมผสสามารถดาเนนการโดยเจาหนาทสาธารณสขในพนท ไดแก หนวยปฏบตการควบคมโรคตดตอ (CDCU) เจาหนาทงานระบาดวทยาของโรงพยาบาล สานกงานสาธารณสขจงหวด/สานกอนามย กทม. และหนวยงานในสงกดกรมควบคมโรค

การตดตามผสมผสใกลชดตามระดบความเสยง

32

กลมผสมผสทมความเสยงสง (ใหทาตามแนวทางภาคผนวก จ และใชแบบฟอรมตามภาคผนวก ฉ และ ช)

แนวทางการแยกผสมผสใกลชดของผปวยเขาขาย/ยนยนโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 และกจกรรมตาง ๆ ทเกยวของ

กจกรรม PPE ขนต า

คดกรองไขดวยเครองวดอณหภม (Handheld thermometer) และอาการทางเดนหายใจ โดยด าเนนการดงตอไปน

- N95

- Goggle

1. หากมอาการตามนยามใหเขาสกระบวนการสอบสวนผปวย PUI* 1.1 รบเขารกษาในหองแยก หรอ ใหอยในพนทแยกกกชวคราว

1.2 เกบตวอยาง ตามแนวทางการดแลรกษาของกรมการแพทย * หมายเหต ใหเจาหนาทใชแนวทางการจดการผปวย PUI โรคตดเชอไวรสโคโรนา

2019

Cover All (ชดหม)

2. หากไมมอาการตามนยาม PUI 2.1 แจงผสมผสทมความเสยงสง ดงน

- ใหผสมผสวดไขตนเองทกวน เปนระยะเวลา 14 วน นบจากวนทสมผสผปวยยนยนวนสดทาย หากพบวามไขใหแจงทมสอบสวนโรคทนท - ไมควรเดนทางออกจากบาน/ทพกโดยไมจาเปน โดยเฉพาะการเดนทางไปในทสาธารณะ หรอแหลงชมชน (home quarantine) - ใหปองกนตนเองและผใกลชด โดยหมนลางมออยางสมาเสมอ และใชหนากากอนามย - ทมสอบสวนโรคโทรศพทสอบถามอาการทกวน

2.2 เกบสงสงตรวจ Throat Swab ใสหลอด VTM 1 ตวอยาง โดยเกบในวนท 5 เปนตนไป นบจากวนทสมผสผปวยยนยนครงแรก สงตรวจ SARS-CoV-2 PCR ทหองปฏบตการอางอง หรอ หองปฏบตการทกรมวทยาศาสตรการแพทยประกาศ ตามทพนทกาหนด

- N95

- Goggle

- กาวนกนนาชนดใชแลวทง

- ถงมอ

33

กลมผสมผสทมความเสยงต า

1. ใหดาเนนชวตตามปกต แตหลกเลยงการเดนทางไปในททมคนจานวนมาก สงเกตอาการตนเอง (self-monitoring) เปนเวลา 14 วนหลงวนทสมผสผปวยยนยนครงสดทาย

2. หากมไขหรออาการของระบบทางเดนหายใจใหแจงเจาหนาทสาธารณสขทนท เพอเกบสงสงตรวจ ตดตามอาการและวดไข ตามแนวทางผสมผสทมความเสยงสง

เมอพบผปวยยนยนทไมสามารถหาแหลงโรคทมาจากพนทระบาดไดอยางชดเจน มความเปนไปไดสงทผปวยจะไดรบเชอมาจากภายในชมชนทผปวยอยอาศยหรอใชชวตอย ซงในชมชนนนอาจจะมผปวยรายอนหรอมการระบาดเกดขนอยในพนท ดงนน จงมความจาเปนทจะตองคนหาผปวยเพมเตมภายในชมชนนน ๆ เพอคนหาการระบาดทอาจเกดขนอยและดาเนนการแยกผปวยโดยเรว โดยจะการคนหาผปวยเพมเตมจะขยายวงใหครอบคลมชมชนทผปวยใชชวตหรออาศยอย โดยไมจากดอยเพยงผทมาสมผสใกลชดกบผปวย

โดยขอบเขตการคนหาผปวยเพมเตมจะกวางเทาใดนน ใหพจารณาโดยใชหลกทวาจะคนหาผปวยรายอน ๆ ทมโอกาสไปสมผสแหลงโรคเดยวกน (common exposure) กบผปวยยนยน เชน หากม นกเรยน ป.6

เปนผปวยยนยน เวลาคนหาผสมผสมกจะจากดวงเพอนสนท หรอ หองเรยนเดยวกน แตหากเปนการคนหาผปวยเพมเตมอาจจะตองขยายวงการคนหาใหครอบคลมทงโรงเรยน เนองจากผปวยรายนนอาจใช ลฟต โรงอาหาร โรงยม หองสมด หองคอมพวเตอร ฯลฯ ทถาหากผ ปวยไปรบเชอมาจากสถานทเหลาน อาจจะมนกเรยนหรอบคลากรคนอนไดรบเชอไปดวย

ขอบเขตในการคนหาผปวย

ผทอาศย ทางาน เรยน หรอใชชวตประจาวน อยในชมชน หรอในบรเวณเดยวกบผปวย เชน แผนก/ชนททางาน โรงเรยน ทพก (คายทหาร เรอนจา) ตกคอนโดมเนยม

นยามการคนหาผปวยเพมเตม

ผปวยสงสย (suspected case) ไดแก ผปวยทมอณหภมรางกาย > 37.5 องศาเซลเซยส หรอมประวตไข รวมกบ อาการอยางนอยหนงอาการ ไดแก ไอ มนามก เจบคอ หอบเหนอย ตงแต 14 วนกอนวนเรมปวยของผปวยยนยนทไดรบการรายงานรายแรก ( Index case) จนถง 28 วนหลงจากพบผปวยยนยนรายสดทาย

การคนหาผปวยรายอนเพมเตม (Active case finding) กรณสอบสวนผปวยยนยนทตดเชอในประเทศไทยโดยไมสามารถหาแหลงแพรเชอไดชดเจน

34

การด าเนนงานเมอพบผปวย

1) ผปวยสงสย (suspected case) ทกรายทยงมอาการ ณ วนสอบสวนโรค ใหตรวจหาเชอ SARS-CoV-

2 (ทาการเกบตวอยางตามแนวทางเกบตวอยางผปวยเขาเกณฑสอบสวนโรค; PUI) สวนผปวยสงสยทไมมอาการแลวไมจาเปนตองเกบตวอยาง

2) ผปวยสงสย (suspected case) ทกรายไมวายงมอาการหรอไมมอาการ ใหแยกโรค (ใหหยดงาน/หยดเรยน) อยางนอย 14 วน นบจากวนเรมมอาการ แมวาอาการจะหายแลวหรอมผลตรวจทางหองปฏบตการเปนลบ หากพบผปวยสงสยจานวนมากอาจพจารณาจด cohort ward ในโรงพยาบาล หรอ กาหนดพนทรองรบผปวยจานวนมาก เชน โรงพยาบาลสนามโดยรายงานผวาราชการจงหวด และประสานงานกบหนวยงานสนบสนน เชน คายทหาร องคกรปกครองสวนทองถน

3) ใหสถานททพบการระบาด งดกจกรรมทมการชมนม รวมคน ประชมหรอเคลอนยายคนจานวนมาก จนถง 28 วนหลงจากพบผปวยยนยนรายสดทาย

4) ทาความสะอาดสถานททพบการระบาด หรอเกยวของกบการระบาดตามคาแนะนาของกระทรวงสาธารณสข

5) พจารณาปดสถานททตามความเหมาะสม หากมการระบาดตอเนองเกนกวา 14 วน นบจากวนทพบผปวยยนยนทไดรบการรายงานรายแรก (Index case)

6) ใหเฝาระวงไปขางหนาจนถง 28 วนหลงจากพบผปวยยนยนรายสดทาย ระหวางนนถามผปวยเขานยามผปวยสงสยใหเกบตวอยางสงตรวจหาเชอ SARS-CoV-2 ทกราย

7) หากพบการระบาดของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 เปนกลมกอนในชมชน สามารถดแนวทางการสอบสวนโรคฯ แบบเปนกลมกอน

กรณตองการปรกษา ตดตอ - เรอง การแจงผปวย PUI, สงตรวจทางหองปฏบตการของผปวย PUI

ตดตอเบอรโทรศพท 061-663-9101 (SAT DDC) - เรอง การสอบสวนโรค, การตดตามผสมผส, และ การสงตวอยางผสมผส

ตดตอเบอรโทรศพท 061-663-9232 (OPS DDC)

=====================

35

แนวทางการตรวจจบและสอบสวนการระบาดของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 เปนกลมกอน

ทมา

จากสถานการณในตางประเทศ พบวาในระยะกอนมการระบาดของโรคตดเชอไวรสโคโรนาไวรส 2019

เปนวงกวาง จะมการระบาดเกดในเปนกลมกอนขนาดเลกๆ กอน เชน ในครอบครว สถานทท างาน หรอชมชน หากตรวจจบและควบคมโรคไดไมทนทวงท จะท าใหผปวยจากกลมกอนเลกๆนน แพรเชอไปยงผสมผสคนอนๆ และกระจายเปนวงกวางตอไป ดงนน การตรวจจบการระบาดของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 ทเปนกลมกอนขนาดเลกจงมความส าคญมากทจะปองกนไมใหเกดการระบาดในวงกวาง

เนองจากพบวาผปวยโรคตดเชอไวรสโคโรนาไวรส 2019 สวนใหญมอาการไมรนแรง ดงนน การเฝาระวงอาการตดเชอระบบทางเดนหายใจ จงมบทบาทส าคญในการตรวจจบผปวยทเรมมอาการไมมาก ดงนน เมอพบการระบาดของอาการตดเชอระบบทางเดนหายใจเปนกลมกอนทหาสาเหตไมได จงควรระวงวาจะมการระบาดของโรคตดเชอไวรสโคโรนาไวรส 2019 ดวยเสมอ

วตถประสงค

1) เพอตรวจจบการระบาดของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 เปนกลมกอน

2) เพอควบคมการระบาดของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 แตเนนๆ และปองกนการระบาดในวงกวาง

นยามเฝาระวงเพอตรวจจบการระบาดของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 เปนกลมกอน

กลมกอน (cluster) ของผมอาการตดเชอระบบทางเดนหายใจ (Acute respiratory tract infection; ARI) ทตรวจ rapid test หรอ PCR ตอเชอไวรสไขหวดใหญแลวใหผลลบทกราย

กรณเปนบคลากรทางการแพทย ตงแต 3 รายขนไป ในแผนกเดยวกน ในชวงสปดาหเดยวกน (หากสถานพยาบาลขนาดเลก เชน คลนก ตงแต 3 รายขนไปในสถานพยาบาลนนๆ)

กรณในสถานทแหงเดยวกน (ไมใชบคลากรทางการแพทย) ตงแต 5 รายขนไป ในชวงสปดาหเดยวกน

การเกบตวอยาง

เมอพบกลมกอน (cluster) ของอาการตดเชอระบบทางเดนหายใจ ตามจ านวนดงนยาม ใหด าเนนการสอบสวนโรคและใหตรวจ rapid test ตอเชอไขหวดใหญทนทขณะทด าเนนการสอบสวนโรค

o หากพบวามผปวยอยางนอย 1 รายใหผลบวกตอเชอไวรสไขหวดใหญ ใหด าเนนการสอบสวนไขหวดใหญตามปกต (เชน สงตรวจ PCR เพอยนยนสายพนธของเชอไวรสไขหวดใหญนนๆ ) และด าเนนการควบคมโรคตามปกต

36

o หากพบวาไมมผปวยรายใดเลยใหผลบวกตอเชอไวรสไขหวดใหญ ใหเกบตวอยางจากผปวยทมอาการชดเจน ณ วนทสอบสวนโรค จ านวนรอยละ 10 ของจ านวนผปวยทงหมด (อยางนอย 3

รายแตไมเกน 10 ราย) จากกลมกอนนนๆ สงตรวจ

PCR ตอเชอไวรสไขหวดใหญ และ

PCR ตอเชอไวรสโคโรนา 2019 (ตามแนวทางการสงตวอยางเมอพบผปวยเขาเกณฑสอบสวนโรคตดเชอโคโรนาไวรส 2019)

การแยกผปวยระหวางรอผล

1. ใหผปวยทมอาการตดเชอระบบทางเดนหายใจทกรายทพบหยดงาน หยดเรยน และใสหนากากอนามยตลอดเวลา (ผสอบสวนโรคแจกหนากากอนามยใหผปวย) แนะน าใหแยกตวจากบคคลอน (self-isolation)

จนกวาทราบผลตรวจเชอไวรสโคโรนา 2019

2. หากเปนสถานททไมสามารถใหผปวยกลบบานได ใหท าพนทแยกโรคเฉพาะขนมาส าหรบแยกผปวยและใสหนากากอนามยตลอดเวลา แนะน าใหแยกตวจากบคคลอน (self-isolation) จนกวาทราบผลตรวจเชอไวรสโคโรนา 2019

หมายเหต การสงตรวจหาเชอไวรสโคโรนา 2019 ดวยวธ PCR ในปจจบนใชระยะเวลาไมเกน 12 ชวโมง นบจากทตวอยางสงถงหองปฏบตการ ทงนควรมการประสานงานภายในจงหวดและ สคร. เพอน าสงตวอยางตรวจใหไปถงหองปฏบตการอยางมคณภาพ และไดรบการตรวจอยางรวดเรว

การด าเนนการเมอผลตรวจทางหองปฏบตการ (PCR) ออกแลว

กรณท 1 ไมพบผปวยรายใดใหผลบวกตอเชอไวรสโคโรนา 2019 และ มอยางนอย 1 รายใหผลบวกตอเชอไวรสไขหวดใหญ ใหด าเนนการกบการระบาดกลมกอนนนตามแนวทางการสอบสวนควบคมโรคไขหวดใหญตามปกต

กรณท 2 พบผปวยอยางนอย 1 รายใหผลบวกตอเชอไวรสโคโรนา 2019 ใหด าเนนการตามแนวทางสอบสวนการระบาดของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 แบบเปนกลมกอน

กรณท 3 ไมพบผปวยรายใดใหผลบวกตอเชอไวรสโคโรนา 2019 หรอเชอไวรสไขหวดใหญ ใหเกบตวอยางจากผปวยรายเดมทยงมอาการอย ซ าท 48 ชวโมง และเกบตวอยางจากผปวยรายใหมทมอาการปวยชดเจนอก 3 – 5 ราย สงตรวจหาเชอไวรสโคโรนา 2019 ถายงใหผลเปนลบทกรายใหถอวาการระบาดกลมกอนนนไมไดเกดจากโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 และตรวจหาเชอกอโรคอนๆ ตามปกต

37

แนวทางการสอบสวนการระบาดของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 แบบเปนกลมกอน

เมอพบวาการระบาดเปนกลมกอนของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 ใหด าเนนการดงตอไปน

1) ตดตามผสมผสเสยงสง และ เสยงต าของผปวยเขาขายหรอยนยนทกราย (Contact tracing) และด าเนนการตามแนวทางตดตามผสมผสฯ (ดแนวทางการเฝาระวงและสอบสวนโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019)

2) หากมผสมผสเสยงสงมจ านวนมาก และไมสามารถท าการกกกนทบาน (home quarantine) ไดอยางมประสทธภาพ อาจพจารณาใหมการกกกนผสมผสในททจดไวให (quarantine at designated areas) (ดแนวทางการบรหารจดการ กรณแยกกกเพอสงเกตอาการ)

3) คนหาผปวยเพมเตมในชมชน/บรเวณทพบการระบาด (Active case finding) ดงตอไปน กลมประชากรทตองคนหาผปวยเพมเตม

ผทอาศย ท างาน เรยน หรอใชชวตประจ าวน อยในชมชน หรอในบรเวณเดยวกบผปวย เชน แผนก/

ชนทท างาน โรงเรยน ทพก (คายทหาร เรอนจ า)

นยามคนหาผปวย

ผปวยสงสย (suspected case) ไดแก ผปวยทมอณหภมรางกาย > 37.5 C หรอมประวตไข รวมกบอาการอยางนอยหนงอาการ ไดแก ไอ มน ามก เจบคอ หอบเหนอย ตงแต 14 วนกอนวนเรมปวยของผปวยยนยนทไดรบการรายงานรายแรก (Index case) จนถง 28 วนหลงจากพบผปวยยนยนรายสดทาย

ขอสงเกต ค าวา “ผปวยสงสย (suspected case)” จะใชกบผปวยทไดจากการคนหาผปวยเพมเตม(active case finding) ในชมชน (นอกเหนอไปจากวงผสมผส) หลงจากทพบผปวยยนยนในชมชนนนๆแลว

4) ผปวยสงสย (suspected case) ทกรายทยงมอาการ ณ วนสอบสวนโรค ใหตรวจหาเชอไวรสโคโรนา 2019 (ท าการเกบตวอยางตามแนวทางเกบตวอยางผปวยเขาเกณฑสอบสวนโรค; PUI) สวนผปวยสงสยทไมมอาการแลวไมจ าเปนตองเกบตวอยาง

5) ผปวยสงสย (suspected case) ทกรายไมวายงมอาการหรอไมมอาการ ใหแยกโรค (ใหหยดงาน/หยดเรยน) อยางนอย 14 วน นบจากวนเรมมอาการ แมวาอาการจะหายแลวหรอมผลตรวจทางหองปฏบตการเปนลบ หากพบผปวยสงสยจ านวนมากอาจพจารณาจด cohort ward ในโรงพยาบาล หรอ ก าหนดพนทรองรบผปวยจ านวนมาก เชน โรงพยาบาลสนามโดยรายงานผวาราชการจงหวด และประสานงานกบหนวยงานสนบสนน เชน คายทหาร องคกรปกครองสวนทองถน

38

6) ส าหรบผปวยสงสยทอาการหายเปนปกตกอนวนทสอบสวนโรคและไมไดรบการเกบตวอยางตรวจ ใหสอบถามอาการเจบปวยของผสมผสเสยงสงของผปวยสงสยเหลานน (เชน สมาชกในครอบครว เพอนรวมงานทสมผสใกลชด) ถาพบผสมผสเหลานนมอาการใหเกบตวอยางสงตรวจหาเชอไวรสโคโรนา 2019

ดวย 7) ใหสถานททพบการระบาด งดกจกรรมทมการชมนม รวมคน ประชมหรอเคลอนยายคนจ านวนมาก จนถง

28 วนหลงจากพบผปวยยนยนรายสดทาย

8) ท าความสะอาดสถานททพบการระบาด หรอเกยวของกบการระบาดตามค าแนะน าของกระทรวงสาธารณสข

9) พจารณาปดสถานททตามความเหมาะสม หากมการระบาดตอเนองเกนกวา 14 วน นบจากวนทพบผปวยยนยนทไดรบการรายงานรายแรก (Index case)

10) ใหเฝาระวงไปขางหนาจนถง 28 วนหลงจากพบผปวยยนยนรายสดทาย ระหวางนนถามผปวยเขานยามผปวยสงสยใหเกบตวอยางสงตรวจหาเชอไวรสโคโรนา 2019 ทกราย

การเตรยมความพรอม

1) ประชาสมพนธมาตรการใหกบหนวยงานทเกยวของรบทราบ เพอชวยเฝาระวงการระบาดของอาการทางเดนหายใจเปนกลมกอน ส าหรบตรวจจบการระบาดในสถานทปดหรอมขอบเขตชดเจน เชน สถานศกษา สถานพยาบาล

สถานสงเคราะห คายทหาร เรอนจ า บานพกคนชรา บรษทหางราน (โรงแรม หางสรรพสนคา สถาบนกวดวชา และอนๆทมลกษณะเปนสถานประกอบการ) อาจเชญประชมสวนราชการหรอภาคเอกชนทเกยวของ หรอสงหนงสอราชการ หรอขอใหมการประชาสมพนธในจงหวด หรอการใช social media และส าหรบสถานทปด (เชน เรอนจ า คายทหาร สถานสงเคราะห) ใหแตละแหงเตรยมแผนจดสรรพนทแยกโรคในกรณทพบผปวย

ส าหรบตรวจจบการระบาดในชมชน อาจเรยกประชม อสม. ชแจงการเฝาระวงเหตการณการระบาดเปนกลมกอนของโรคทางเดนหายใจในชมชน

2) อปกรณปองกนตวสวนบคคล (PPE) ของผสอบสวนการระบาดเปนกลมกอนของอาการตดเชอทางเดนหายใจ (ARI) โดยทยงไมทราบเชอสาเหต

1) เจาหนาทสอบสวนโรคทกราย ใหปองกนตวแบบ droplet และ contact precaution โดยใชหนากากอนามยเปนอยางนอย

2) เฉพาะผท าการเกบตวอยางใหใช PPE ตามแนวทางสอบสวนผปวยเขาเกณฑสอบสวนโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

3) พยายามจ ากดบคคลทเกยวของกบการสอบสวนโรคใหนอยทสด 3) หนากากอนามยแบบใชแลวทง ส าหรบแจกผปวยทมอาการ

39

4) ใหแตละจงหวดมการส ารองชดตรวจ Rapid test ของโรคไขหวดใหญ ไวทระดบอ าเภอหรอสามารถสงใหอ าเภอไดทนท เพอตรวจคดกรองกรณพบการระบาดของอาการตดเชอทางเดนหายใจเปนกลมกอน

5) ส านกงานสาธารณสขจงหวดเตรยมหองหรอแผนกแยกโรค กรณพบผปวยสงสยเปนจ านวนมาก หรอพจารณาจดตงจดรองรบผปวยนอกโรงพยาบาล เชน โรงพยาบาลสนาม โดยจดท าแผนรวมกบหนวยงานสนบสนนในจงหวด เชน คายทหาร ส านกงานจงหวด องคกรปกครองสวนทองถน

6) เกณฑการปดสถานทตางๆ ตามความเหมาะสมโดยใหมการพจารณารวมกนระหวางส านกงานสาธารณสขในพนท หนวยงานปกครองในพนท และเจาของหนวยงาน/สถานประกอบการ ขอมลทอาจใชประกอบการพจารณา ไดแก จ านวนผปวยยนยนในพนท ความเชอมโยงของผปวยแตละราย และขอบเขตในการปดพนท

_______________________________

40

บทท 5 แนวทางการคดกรองโรคตดเชอ

ไวรสโคโรนา 2019 ทดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ

41

แนวทางการคดกรองผเดนทางจากพนททไดรบผลกระทบ โรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 หรอ โรคโควด 19 (Coronavirus Disease 2019:COVID-19)

ส าหรบดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ กองดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ

(ณ วนท 3 มนาคม 2563)

สบเนองจากสถานการณในตางประเทศมรายงานผปวยยนยนทวโลก รวม 67 ประเทศ 2 เขตบรหารพเศษ และเรอ Diamond Princess ในวนท 2 มนาคม 2563 จ านวน 89,248 ราย มอาการรนแรง 7,375 ราย เสยชวต 3,058 ราย โดยมยอดผปวยยนยน ในพนททมการระบาดอยางเนอง ไดแก สาธารณรฐประชาชนจน (รวมเขตบรหารพเศษฮองกง มาเกา) ทงหมด 80,136 ราย เกาหลใต 4,335 ราย อตาล 1,701 ราย อหราน 978 ราย ญปน 256 ราย สงคโปร 106 ราย ฝรงเศส 130 ราย เยอรมน 150 ราย และไตหวน 40 ราย (ขอมลจากศนยปฏบตการภาวะฉกเฉน กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข ณ วนท 2 มนาคม 2563) และตามประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง ชอและอาการส าคญของโรคตดตออนตราย (ฉบบท 3) พ.ศ. 2563 ใหเพมโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 เปนโรคตดตออนตรายภายใตพระราชบญญตโรคตดตอ พ.ศ. 2558 ล าดบท 14 (ราชกจจานเบกษา เลมท 117 ตอนพเศษ 48 ง ลงวนท 29 กมภาพนธ 2563 ) จงตองมการคดกรองผเดนทางอยางเขมขน โดยตรวจคดกรองผเดนทางจากพนททมการระบาดของโรคดงกลาวตามทกรมควบคมโรคก าหนด โดยมการด าเนนการทชองทางเขาออกประเทศ ทงทาอากาศยาน ทาเรอ และพรมแดนทางบกใหเจาพนกงานควบคมโรคตดตอประจ าดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศด าเนนการคดกรองผเดนทาง เมอพบผสงสยปวยเขาไดกบนยามโรคใหสงตอไปยงโรงพยาบาลทก าหนดเพอรบการตรวจวนจฉยยนยนตอไป

ทงน เพอใหการด าเนนมาตรการของดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ ทกชองทางเขาออกประเทศเปนไปดวยความเรยบรอย กองดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ จงจดท าแนวทางในการด าเนนงานส าหรบ เจาพนกงานควบคมโรคตดตอประจ าดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ ดงตอไปน

ค านยาม 1. พนททมการระบาดของโรค* หมายถง พนททมการเกดโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 ในตางประเทศและยง

ไมสามารถควบคมได 2. ผเดนทางจากพนททมการระบาด* หมายถง ผเดนทางทมประวตเดนทางผานพนททมการระบาด 3. การรายงาน* หมายถง การรายงานตามขอสงการของศนยปฏบตการภาวะฉกเฉน กรณโรคไวรสโคโรนา

2019(COVID-19)กรมควบคมโรคก าหนดเปนประจ าทกวน 4. การอนญาตใหยานพาหนะเขาเทยบทา (Free Pratique) หมายถง การอนญาตใหเรอเขาจอด

เทยบทาลงเรอ หรอข นเรอขนถายหรอเกบกกสนคาบรรทก การอนญาตใหข นลงเคร องบนภายหลง ลงจอดททาอากาศยานขนถาย หรอเกบกกสนคาบรรทกและการอนญาตใหขนลงยานพาหนะทางบก เมอมาถงเพอขนถายและเกบกกสนคาบรรทก(ตาม IHR 2005)

5. การเดนทางระหวางประเทศ หมายถง (ก) ในกรณยานพาหนะหมายถง การเดนทางระหวางชองทางเขาออกประเทศมากกวาหนงประเทศหรอ การเดนทางระหวางเขตแดนภายในประเทศเดยวกนโดยมขอตกลงกบเขตแดนหรอประเทศทเดนทางผาน (ข) ในกรณผเดนทางหมายถงการเดนทางทผเดนทางผานเขาเขตแดนประเทศอนทไมใชประเทศทผเดนทางเรมตนเดนทาง(ตาม IHR 2005)

42

6. ชองทางเขาออก หมายถง ชองทางผานเขาออกระหวางประเทศของผเดนทางกระเปาเดนทาง สนคาบรรทกตบรรทกสนคายานพาหนะสนคา และพสดไปรษณยภณฑ รวมถงพนททจดไวเพอใหบรการในการเขาออก(ตาม IHR 2005)

7. ภาวะฉกเฉนดานสาธารณสขระหวางประเทศ หมายถง เหตการณดานสาธารณสขทพจารณาแลววา มความส าคญอยางยงทก าหนดไวในกฎอนามยฯ น (1) กอใหเกดความเสยงตอประเทศอนๆ จากโรคทแพรระบาดระหวางประเทศและ

(2) อาจตองตอบโตโดยอาศยความรวมมอระหวางประเทศ (ตาม IHR 2005)

นยาม ผเดนทางสงสยปวยเขาเกณฑสอบสวนโรค (Patient under investigation: PUI) หมายถง 1. ผเดนทางทมไข ≥37.5°C รวมกบการมอาการระบบทางเดนหายใจอยางใดอยางหนง

(ไอ น ามก เจบคอ หายใจเหนอยหรอหายใจล าบาก) และ 2. เดนทางมาจากประเทศ หรอ อาศยอยในพนทระบาดของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

ภายใน 14 วน หรอ 3. มประวตสมผสสตวทเปนแหลงรงโรค หรอ เขาโรงพยาบาลในประเทศทมการระบาดของโรคตดเชอ

ไวรสโคโรนา 2019 หรอ 4. มประวตสมผสผปวยใกลชดกบผปวยทยนยนการตดเชอไวรสโคโรนา 2019

หมายเหต: 1) พนทระบาดโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 ตามทศนยปฏบตการภาวะฉกเฉนฯกรมควบคมโรคก าหนด 2) นยามผปวยเขาเกณฑสอบสวนโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 (ปรบปรง ณ วนท 18 กมภาพนธ 2563)

อางอง: * ศนยปฏบตการภาวะฉกเฉน กรณโรคไวรสโคโรนา 2019(COVID-19) กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข กฎอนามยระหวางประเทศ พ.ศ. 2548 (IHR 2005)

1. มาตรการส าหรบดานฯ ทาอากาศยาน 1.1) เจาพนกงานควบคมโรคตดตอประจ าดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ ตดตามสถานการณของโรค

อยางใกลชดทกวน 1.2) ตรวจคดกรองผเดนทางระหวางประเทศทกรายทกสายการบนทงขาเขาราชอาณาจกรไทย (Entry Screening)

และขาออกจากราชอาณาจกรไทย (Exit Screening) โดย - ใหผโดยสารเดนผานกลองถายภาพความรอน(Thermo scan camera) หรอใชเครองวดอณหภมรางกาย

(Handheld Thermometer) หากพบผใดมอณหภมสงกวาทตงคาไวใหวดอณหภมรางกายดวยเครองเทอรโมมเตอรทางห (Ear Thermometer) หรอปรอทวดไข

- หากตรวจพบมอณหภมมากกวาหรอเทากบ 37.5 องศาเซลเซยส ใหนงพก 10 นาท และใหผเดนทางสงสยปวยสวมหนากากอนามย

- ผโดยสารกรอกแบบค าถาม (ต.8) - เจาหนาทตรวจสอบพาสปอรตและประวตการเดนทาง ตรวจสอบขอมลในแบบค าถาม (ต.8) ใหครบถวน - วดอณหภมซ าหากอณหภมยงไมลดลง และพบมประวต ตามนยามผเดนทางสงสยปวย - แจก Health Beware Card ใหกบผเดนทาง - เขาสระบบการสงตอสถานบรการทางการแพทยเพอท าการตรวจวนจฉยตอไป

1.3) แจก Health Beware Card ใหกบผเดนทางเขาประเทศ (Arrival) แนะน าใหสงเกตอาการตนเองภายใน 14 วน หลงเดนทางหากมอาการปวย มไอ น ามก เจบคอ หายใจเหนอย หรอหายใจล าบากใหไปพบแพทยและแจงประวตการเดนทางกบแพทยผท าการรกษาดวย

1.4) รวบรวมขอมล จดท ารายงานสงผบงคบบญชา 43

COVID-19_FLOW 1 Update 27 Feb. 2020

แนวทางการคดกรองผเดนทางจากพนททมการระบาดของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

ส าหรบชองทางเขาออกประเทศทาอากาศยาน (Entry Screening) (ส าหรบเจาหนาทดานฯ) ดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ..............................................จงหวด...............................

วดอณหภมซ า(หากเปนไปไดใหวดทางห)

< 37.5 oC ≥ 37.5 oC

มาจากพนทเสยง ไมไดมาจากพนทเสยง

เกบขอมล ต.8, เบอรโทรศพท แจก Health Beware Card

ผานเขาประเทศ

มาจากพนทเสยง (รวมถงเสยง MERS)

Consult แพทยเวร /ดานฯน าสงผเดนทาง เขาหองตรวจ

ไม REFER

REFER 1. ประสาน ตม. ................ 2. ประสานสายการบน ……………….. 3. ประสาน ศลกากร................ 4. ประสาน รพ. ...................ฯลฯ เปนตน ดานฯเกบขอมล เอกสารผเดนทาง

-ต .8 , ตม .6 , หนา passport

-ใบ refer, ใบ Lab, ใบ SARI

แพทยเวรดานฯ/พจารณาตามเกณฑ

PUI โดยการซกประวต ตรวจรางกาย

แพทยเวรแจงทม ขอ ผปวย แจงรพ .ทจงตวผปวย

แพทยเวรเขยนใบ เกบ ชด

(ปรรนรตดรนงตวอยรง)

Transfer/Transit ใหตด Sticker เพอเปนเครองหมายวาผานการตรวจแลว

แพทยเวรดานฯแนะน าการ/ รกษาและเขยนยนยนวาผาน

การตรวจแลว

Alarm!*หรอ ≥37.5 oC

ไม Alarm หรอ< 37.5 oC

ไมไดมาจากพนทเสยง

ผเดนทาง

นยาม ผเดนทางสงสยปวย หมายถง 1. ผเดนทางทมไข ≥37.5 C รวมกบอาการระบบทางเดนหายใจอยางใดอยางหนง (ไอ น ามก เจบคอ หายใจเหนอย หรอ หายใจล าบาก) และ 2. มประวตอาศยหรอเดนทาง มาจาก หรอพนททมรายงานการระบาดตอเนองของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 ภายในระยะเวลา 14 วน หรอ 3. มประวตสมผสสตวทเปนแหลงรงโรคหรอเขา รพ. ในประเทศทมการระบาดของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 หรอ 4. มประวตสมผสใกลชดกบผปวย ทยนยนการตดเชอไวรสโคโรนา 2019

ดานควบคมโรคฯ ... - ชอ สกล............... เบอร ......................... ศลกากร...................... - ชอ สกล............... เบอร ......................... สายการบน.................. - ชอ สกล............... เบอร ......................... ตม........... - ชอ สกล............... เบอร ...................... รพ................ - ชอ สกล............... เบอร .........................

หมายเหต: 1. *คา Alarm คอ คาเฉลยของอณหภมรางกายของผโดยสาร 10 คนแรก แลวน าคาเฉลยมาบวก 0.5-1 องศาเซลเซยส 2. ดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ สามารถน าแนวทางปรบใชใหเหมาะกบบรบทของแตละชองทางฯ

คดกรองดวย Thermo scan camera/ Handheld Thermometer

44

COVID-19_FLOW 2Update 27 Feb. 2020


ส าหรบชองทางเขาออกประเทศทาอากาศยาน (ExitScreening) (ส าหรบเจาหนาทดานฯ) ดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ..............................................จงหวด...............................

วดอณหภมซ า (หากเปนไปไดใหวดทางห)

Alarm!*หรอ ≥37.5 oC

ไม Alarm หรอ< 37.5 oC

ผเดนทาง

< 37.5 oC ≥ 37.5 oC

Consult แพทยเวร/ดานฯ น าสงผเดนทางเขาหองตรวจชน4

แพทยเวรดานฯ/พจารณา ตามเกณฑ PUI โดยการ ซกประวต ตรวจรางกาย

ผานการคดกรองซ า โดยสายการบน

ไมผานการคดกรองซ าโดยสายการบน

อนญาตเดนทาง ผานเกณฑสายการบนแพทยออกเอกสาร

Fit to Fly

ไมผานเกณฑสายการบนแพทยออกเอกสาร

Not Fit to Fly

REFER

เขาเกณฑ PUI ไมเขาเกณฑ PUI

1. ประสาน ตม. ................ 2. ประสานสายการบน ……………….. 3. ประสาน ศลกากร................ 4. ประสาน รพ. ...................ฯลฯ เปนตนดานฯเกบขอมล เอกสารผเดนทาง

-ต .8 , ตม .6 , หนา passport

-ใบ refer, ใบ Lab, ใบ SARI

1. แนะน าการรกษา 2. สงตวผเดนทางใหสายการบนเพอพจารณาเปลยนเทยวบน

ดานควบคมโรคฯ ............... เบอร ......................... ศลกากร ..... .......................... เบอร ......................... สายการบน.......................... เบอร ......................... ตม ........................... .......... เบอร ...................... รพ. .................................. เบอร .........................

นยาม ผเดนทางสงสยปวย หมายถง 1. ผเดนทางทมไข ≥37.5 C รวมกบอาการระบบทางเดนหายใจอยางใดอยางหนง (ไอ น ามก เจบคอ หายใจเหนอย หรอ หายใจล าบาก) และ 2.มประวตอาศยหรอเดนทาง มาจาก หรอพนททมรายงานการระบาดตอเนองของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 ภายในระยะเวลา 14 วนหรอ 3.มประวตสมผสสตวทเปนแหลงรงโรคหรอเขา รพ. ในประเทศทมการระบาดของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 หรอ 4.มประวตสมผสใกลชดกบผปวย ทยนยนการตดเชอไวรสโคโรนา 2019


หมายเหต: 1. *คา Alarm คอ คาเฉลยของอณหภมรางกายของผโดยสาร 10 คนแรก แลวน าคาเฉลยมาบวก 0.5-1 องศาเซลเซยส 2.ดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ สามารถน าแนวทางปรบใชใหเหมาะกบบรบทของแตละชองทางฯ

45

2. มาตรการส าหรบดานฯ ทาเรอ 2.1) เจาพนกงานควบคมโรคตดตอประจ าดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ ตดตามสถานการณของโรค

อยางใกลชดทกวน 2.2) ประสานแจงใหผควบคมยานพาหนะหรอตวแทนเรอ สงเอกสารใหดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ

ทราบทางโทรสาร จดหมาย จดหมายอเลกโทรนค หรอตวแทนทมภมล าเนาในราชอาณาจกร กอนเรอเขามาในราชอาณาจกรไมนอยกวา 24 ชวโมง ไดแก

1. รายการเกยวกบพาหนะทเขามาในราชอาณาจกร ( Information of Conveyance Arriving In Thailand) (ต.1)

2. รายงานสขลกษณะของพาหนะทางน า (Maritime Information of Health) (ต.2) 3. เอกสารส าแดงสขภาพทางเรอ (Maritime Declaration of Health) (ต.3) 4. รายชอทาเรอกอนเดนทางถงประเทศไทย (Port of call) 5. รายชอลกเรอ (Crew list) 6. ผลการตรวจวดอณหภมรางกาย (วดอณหภมรางกายลกเรอทกคนอยางนอย 5 - 7 วน)

2.3) ตรวจสอบประวตการเดนทางของเรอภายในระยะเวลา 14 วน วาเดนทางมาจากพนทระบาดโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 หรอไม หากพบวาเรอเดนทางจากพนทระบาดโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 หรอมผปวยใหใชมาตรการตรวจคดกรองคนโดยสาร (Number of Passenger) และคนประจ าพาหนะ (Number of Crew) - ใหคนโดยสาร และคนประจ าพาหนะทมอณหภมมากกวาหรอเทากบ 37.5 องศาเซลเซยส

กรอกแบบค าถาม (ต.8) - เจาพนกงานควบคมโรคตดตอประจ าดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศตรวจสอบขอมลในแบบค าถาม

(ต.8) ใหครบถวน วดอณหภมรางกายดวย เครองเทอรโมมเตอรทางหหรอปรอทวดไข กรณพบคนโดยสารทมากบเรอหรอคนประจ าพาหนะทมอณหภมมากกวาหรอเทากบ 37.5 องศาเซลเซยส ใหนงรอ 10 นาท ใหคนโดยสารหรอคนประจ าพาหนะสวมหนากากอนามย และถาพบมประวต ตามนยามผสงสยปวย

- เจาพนกงานควบคมโรคตดตอประจ าดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศประสานหนวยปฏบตการควบคมโรค (Communicable disease Control Unit:CDCU) ขนเรอตรวจคดกรองและยนยนวาเปนผปวยสงสยพรอมท าลายเชอ

- เขาสระบบการสงตอสถานบรการทางการแพทยเพอท าการตรวจวนจฉยทางหองปฏบตการตอไป 2.4) แจก Health Beware Card ใหกบผเดนทางเขาประเทศทกราย แนะน าใหสงเกตอาการตนเองภายใน 14 วน

หลงเดนทาง หากมอาการปวย มไอ น ามก หายใจเหนอยหรอหายใจล าบากใหไปพบแพทยและแจงประวต การเดนทางกบแพทยผท าการรกษาดวย

2.5) เรอทไมไดมาจากประเทศทมการระบาดของโรคหรอไมมรายงานการพบผตดเชอหรอเรอทมาจากพนททไดรบผลกระทบจากเชอไวรสโคโรนา 2019 แตใชระยะเวลาในการเดนทางถงประเทศไทยนานเกนกวา 14 วน ขนตรวจตามปกต เมอตรวจสขาภบาลเรอและตรวจสขภาพลกเรอแลวพบวาปกต ใหออกใบอนญาตใหเรอเทยบทา (Free Pratique) ใหเรอเทยบทาและด าเนนการตามพธการเขาราชอาณาจกรไทยตามระบบปกต

2.6) รวบรวมขอมล จดท ารายงานสงผบงคบบญชา

46



ส าหรบชองทางเขาออกประเทศทาเรอ )ส าหรบเจาหนาทดานฯ( ดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ..............................................จงหวด...............................

กรณมเรอทมาจากพนทมการระบาดตอเนองตามประกาศของกรมควบคมโรค/ขอสงการ/EOC ตวแทนเรอสงเอกสารใหเจาพนกงานควบคมโรคตดตอประจ าดานฯกอนเรอทกล าเขามาในราชอาณาจกรไทย อยางนอย 24 ชม. ไดแก 1. InformationofConveyanceArrivingInThailand (ต.1) 2. MaritimeInformationofHealth (ต.2) 3. MaritimeDeclarationofHealth (ต.3) 4. Last ten port of call 5. Crew list 6. ผลการตรวจวดอณหภมรางกาย(วดไขลกเรอทกคนอยางนอย 7 วน)

ดานค

วบคม

โรคตด

ตอระ

หวางป

ระเท

ศ แจง

- ทมคดกรอง (แพทย/ดานฯ) เขาตรวจคดกรองลกเรอ(ซ า)

- ระบบRefer - การตดตอประสานงาน

ทมคดกรองแจงดานฯ หรอหนวยงานทเกยวของใหรายงาน EOCเพอ 1. สงตอผปวยไป รพ.(แจง สสจ.ในพนท ประสาน/สงการ) 2. CDCUด าเนนการท าลายเชอในเรอ/ตดตามผสมผสโรค 3. กกกนเรอ ณ จดกกกน และระหวางกกกนเรอ -หามคนขนหรอลงจากเรอ - หามพาหนะอนเขาเทยบเรอ 4. จนท.ดาน/หนวยบรหารจดการชองทางฯ ประสานขอมลกบกปตนเรอทกวน วนละ 2 ครง และ/ขนตรวจวดอณหภมซ าโดยหนวยงานดานสาธารณสข เวลา 8.00 น. และ 16.00 น. และสงผลการตรวจวดใหกบดานควบคมโรคฯ ...................

ประสานน ารอง +- /หนวยงานทเกยวของ

ใหเรอทงสมอ ณ จดกกกน

ชองทางฯ/EOCยกเลกการกกกนและอนญาตใหเรอเทยบทาเพอท างานตามปกตเมอ 1. ผล Lab ยนยนไมพบเชอCOVID-19 2. พนระยะฟกตวของโรค (นบจากวนทพบผปวยรายสดทาย)

ส านกงานสาธารณสขจงหวด

OP-POE สคร ..............

รพ .ตามแผนฉกเฉนฯ

ประธานชองทางฯ

เตรยมความพรอมทมคดกรอง /สงตอ/รกษา/

ท าลายเชอ

SAT สคร........

SAT กรมควบคมโรค

พจารณาเปด EOC รวมกบหนวยงานสาธารณสข

เตรยมความพรอม รพ.เครอขาย/สสอ.

และก าลงคนสนบสนน

ไดรบแจงมผปวยสงสยบนเรอ ไมมผปวยสงสย

เรอจอด ณ จดกกกน

จพง.ควบคมโรคฯ ประเมนความเสยง ตามเอกสารล าดบท 1-6

เจาพนกงานควบคมโรคตดตอประจ าดานด าเนนการดงน 1. แจก Health Beware Card และเอกสารแนะน าอนๆ 2. ใหค าแนะน า/สขศกษาประชาสมพนธ และแจงชองทางการตดตอกบหนวยงานสาธารณสข ในกรณเจบปวยในขณะอยประเทศไทย สายดวนกรมควบคมโรค 1422หรอ 1669หรอโรงพยาบาลทกแหง

เรอเทยบทา

1.เฝาระวงผเดนทางจนกวาจะพนระยะ เฝาระวง 14 วนหรอเรอออกจากทาฯ (แจงNext port) 2. ตรวจสขาภบาลบนเรอ 3. ออกเอกสารรบรองเรอ

เรอเทยบทา ณ จดทไดรบอนญาต

จนท. ดานฯ ขนตรวจคดกรอง

ไมมผปวยสงสย มผปวยสงสย(ตามนยาม)

นยาม ผเดนทางสงสยปวยเขาเกณฑสอบสวนโรค (PUI) หมายถง 1. ผเดนทางทมไข ≥37.5 C รวมกบอาการระบบทางเดนหายใจอยางใดอยางหนง (ไอ น ามก เจบคอ หายใจเหนอย หรอ หายใจล าบาก) และ 2. มประวตอาศยหรอเดนทาง มาจาก หรอพนททมรายงานการระบาดตอเนองของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019ภายในระยะเวลา 14 วน หรอ 3. มประวตสมผสสตวทเปนแหลงรงโรคหรอเขา รพ. ในประเทศทมการระบาดของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 หรอ 4. มประวตสมผสใกลชดกบผปวย ทยนยนการตดเชอไวรสโคโรนา 2019 หมายเหต: ใชขอมลพนททมการระบาดตอเนองตามประกาศของกรมควบคมโรค/ขอสงการ/EOC

อยในระยะฟกตวของโรค

เกนระยะฟกตวของโรค

ประสานน ารอง+-/หนวยงานทเกยวของใหเรอทงสมอ ณ จดกกกน

จนท.ดานฯตรวจคดกรองบนเรอ (ณ จดกกกน)

ชกธงเหลองบนเรอลง พธเขาเมองปกต

ชกธงเหลองบนเรอลง พธเขาเมองปกต

หมายเหต: 1.กรณเปนเรอโดยสาร ทมาจากตางประเทศดานควบคมโรคฯ จะด าเนนการคดกรองผเดนทาง โดยใชเครองThermoscan วดอณหภมรายกายผเดนทาง หากพบผเดนทางอณหภมรางกายตงแต 37.5oC จะน าตวมาซกประวตเพมเตมแบบฟอรม และวดอณหภมรายกาย (ซ า) 2. ดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ สามารถน าแนวทางปรบใชใหเหมาะกบบรบทของแตละชองทางฯ

47

3. มาตรการส าหรบดานฯ พรมแดนทางบก (รถยนต, รถโดยสาร, รถไฟระหวางประเทศ,เรอขามฟากระหวางประเทศ) 3.1) เจาพนกงานควบคมโรคตดตอประจ าดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ ตดตามสถานการณของโรค

อยางใกลชดทกวน 3.2) ตรวจคดกรองผเดนทางระหวางประเทศโดยการเฝาระวงสงเกตอาการ 3.3) ใหผเดนทางทมากบยานพาหนะลงจากยานพาหนะ เจาหนาทท าการตรวจคดกรองโดยการเฝาระวงสงเกตอาการ

กรณทมกลองถายภาพความรอน (Thermo scan camera) - ใหผเดนทางเดนผานกลองถายภาพความรอนทตงคาอณหภมไวหรอใชเครองวดอณหภมรางกาย

(Handheld Thermometer)หากพบผใดมอณหภมสงกวาทตงคาไว ใหตรวจวดวดอณหภมรางกายดวยเครองเทอรโมมเตอรทางห (Ear Thermometer)หรอปรอทวดไข

- หากตรวจพบมอณหภมมากกวาหรอเทากบ 37.5 องศาเซลเซยส ใหนงพก 10 นาท และใหผเดนทางสงสยปวยสวมหนากากอนามย

- ผโดยสารกรอกแบบค าถาม (ต.8) - เจาหนาทตรวจสอบพาสปอรตและประวตการเดนทาง ตรวจสอบขอมลในแบบค าถาม (ต.8) ใหครบถวน - วดอณหภมซ าหากอณหภมยงไมลดลง และพบมประวต ตามนยามผเดนทางสงสยปวย - แจก Health Beware Card ใหกบผเดนทาง - เขาสระบบการสงตอสถานบรการทางการแพทยเพอท าการตรวจวนจฉยตอไป

3.4) ส าหรบผเดนทางทมาจากพนททมการระบาดของโรคเชอไวรสโคโรนา 2019 ในระยะเวลา 14 วน ทตรวจไมมไข ใหกรอกแบบค าถาม (ต.8) แจก Health Beware Card แนะน าใหสงเกตอาการตนเองภายใน14วนหลงเดนทาง หากมอาการปวย มไอ น ามก หายใจเหนอยหรอหายใจล าบากใหไปพบแพทยและแจงประวตการเดนทางกบแพทยผท าการรกษาดวย

3.5) รวบรวมขอมล จดท ารายงานสงผบงคบบญชา

48



ส าหรบชองทางเขาออกประเทศพรมแดนทางบก )ส าหรบเจาหนาทดานฯ( ดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ..............................................จงหวด...............................

แจงประธานชองทาง โทร ................

**เจาพนกงานพนกงานควบคมโรคประจ าดานฯ ด าเนนการ ดงน 1.แจก Health Beware Card และเอกสารแนะน าตางๆ 2.ใหค าแนะน า ใหสขศกษา สอสารประชาสมพนธ และแจงชองทางการตดตอกบหนวยงานสาธารณสข ในกรณเจบปวยในขณะอยในประเทศไทย (สายดวนกรมควบคมโรค 1422 หรอ 1669 หรอโรงพยาบาลทกแหง) 3.ด าเนนการตามพธการตรวจคนเขาเมองตอไป

เจาพนกงานควบคมโรคตดตอประจ าดานฯ คดกรอง ณ จดคดกรองตรวจวดอณหภมรางกายดวยเครองวดอณหภมแบบมอถอ(วดซ า)

ใช ไมใช

สมภาษณตามบนทกขอมลผเดนทาง ต .8

สสจ.......... โทร................

รพ.........โทร................

เพอสงการ เตรยมทมสอบสวนและควบคมโรค ท าลายเชอ ตดตามผสมผส และเตรยมระบบสงตอ

เตรยมความพรอมทมคดกรอง

ประสานหนวยงานตางๆ ในชองทางเพอเตรยมพรอมด าเนนการแผนฯ

สคร.............โทร................

แจงทม SAT กรมควบคมโรค

1) ผเดนทางทเดนเทาผานชองทางตามทางก าหนด (Walk in) 2) ผเดนทางทมากบยานพาหนะ

ผเดนทางทวไป/ผเดนทางปกต

**พธการเขาเมองปกต


แจง SAT สคร…….


ผเดนทางทอณหภม >37.5 oCและมประวตเสยง

ผ

ปฏบตตามแผนฉกเฉนฯของชองทางฯ

เขาตามนยามผปวยสงสย

ดานค

วบคม

โรคตด

ตอระ

หวางป

ระเท

ศ แจง

ไมใช


ดานควบคมโรคฯ ............... เบอร ......................... ศลกากร ..... .......................... เบอร ......................... สายการบน.......................... เบอร ......................... ตม ........................... .......... เบอร ...................... รพ. .................................. เบอร .........................

นยาม ผเดนทางสงสยปวยเขาเกณฑสอบสวนโรค (PUI) หมายถง 1. ผเดนทางทมไข ≥37.5 C รวมกบอาการระบบทางเดนหายใจอยางใดอยางหนง (ไอ น ามก เจบคอ หายใจเหนอย หรอ หายใจล าบาก) และ 2. มประวตอาศยหรอเดนทาง มาจาก หรอพนททมรายงานการระบาดตอเนองของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 ภายในระยะเวลา 14 วน หรอ 3. มประวตสมผสสตวทเปนแหลงรงโรคหรอเขา รพ. ในประเทศทมการระบาดของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 หรอ 4. มประวตสมผสใกลชดกบผปวย ทยนยนการตดเชอไวรสโคโรนา 2019 หมายเหต: พนทระบาดโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 ตามทกรมควบคมโรคก าหนด

หมายเหต: ดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ สามารถน าแนวทางปรบใชใหเหมาะกบบรบทของแตละชองทางฯ

49

กตตกรรมประกาศ 1. งานดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ ส านกงานปองกนควบคมโรคท 6 จงหวดชลบร 2. ดานควบคมโรคตอดตอระหวางประเทศ ทาอากาศยานสวรรณภม 3. ดานควบคมโรคตอดตอระหวางประเทศ ทาเรอกรงเทพ

50

บทท 6 แนวทางการจดการตวอยางสงตรวจ

ทางหองปฏบตการและการรายงานผล

51

ปรบปรงวนท 2 มนาคม 2563

1

แนวทางการบรหารจดการระบบการตรวจทางหองปฏบตการและการรายงานผล โรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

สงทเปลยนแปลงฉบบน

- เพมหองปฏบตการทกรมวทยาศาสตรการแพทยประกาศ - เพมรายละเอยดการรายงานผลทางหองปฏบตการตามผงการสงตวอยาง

1) หองปฏบตการและการสงตวอยาง การก าหนดหองปฏบตการ 2 ประเภท คอ หองปฏบตการอางอง ส าหรบตรวจ SARS-CoV-2 ไดแก สถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข

กรมวทยาศาสตรการแพทย (NIH) และ ศนยวทยาศาสตรสขภาพโรคตดตออบตใหม สภากาชาดไทย (TRC-EID)

หองปฏบตการทสามารถตรวจเชอไวรส SARS-CoV-2 ได ตามทกรมวทยาศาสตรการแพทยประกาศ

รายชอหองปฏบตการทสามารถตรวจหาเชอไวรสโคโรนาสายพนธใหม 2019 (SARS-CoV-2)

(ขอมล ณ วนท 17 กมภาพนธ 2563) หองปฏบตการอางอง

Reference Laboratory หองปฏบตการทสามารถตรวจ SARS-

CoV-2 ได ตามทกรมวทยาศาสตรการแพทยประกาศ

หองปฏบตการอนๆ ทตรวจได แตยงไมไดรบการ

ประกาศโดยกรมวทยาศาสตรการแพทย

สถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข กรมวทยาศาสตรการแพทย (NIH)

ศนยวทยาศาสตรการแพทยทกแหง ยกเวน ศวก.สระบร

ส านกงานควบคมปองกนโรคท 2 4 และ 10

ศนยวทยาศาสตรสขภาพโรคตดตออบตใหม สภากาชาดไทย (TRC-EID)

คณะแพทยศาสตร ศรราชพยาบาล โรงพยาบาลอนๆ ในภมภาคทมศกยภาพในการตรวจ

คณะแพทยศาสตร โรงพยาบาลรามาธบด

หองปฏบตการอนๆ ทมศกยภาพในการตรวจ

โรงพยาบาลราชวถ คณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย

คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร

สถาบนบ าราศนราดร โรงพยาบาลบ ารงราษฎร

การเกบตวอยางสงสงตรวจและยนยนผลการตรวจ

52


2

การเกบตวอยางสงสงตรวจ เกบเพยง 1 ตวอยาง ไดแก Nasopharyngeal swab + Throat swab ใน VTM/UTM หลอดเดยวกน 1 ตวอยาง อยางนอย 2 CC ในกรณผปวยมภาวะตดเชอทางเดนหายใจสวนลางใหเกบ Sputum รวมดวยอก 1 ตวอยาง โดยใสในกระปกปลอดเชอ (sterile container) หรอใส VTM/UTM (สามารถสอบถามกบหองปฏบตการทสงตรวจวาใหใชภาชนะแบบใด)

การยนยนผลการตรวจ กรณใหผลเปนไมพบเชอ หองปฏบตการแตละแหงสามารถรายงานผลได กรณใหผลเปนพบเชอ ใหแบงตวอยางจากหลอดเดยวกน** สงใหแกหองปฏบตการอางองอกแหง

ภายใน 24 ชวโมง (หองปฏบตการอางอง ไดแก กรมวทยาศาสตรการแพทย และศนยวทยาศาสตรสขภาพโรคตดตออบตใหม สภากาชาดไทย) เพอตรวจยนยนอกครง โดยทงสองหองปฏบตการตองมระบบการสอสารผลการตรวจระหวางกน

ในเขต กทม. – หองปฏบตการแหงแรกน าสงหองปฏบตการแหงท 2 เอง เขตกทม. – หองปฏบตการแหงแรก (สวนใหญเปน ศวก.) ใหใชระบบสงผาน

กรมวทยาศาสตรการแพทย เหมอนเดม ส.บ าราศฯ – Operations DDC น าสง

ตวอยาง: “หากผลการตรวจทศนยวทยาศาสตรการแพทย หรอ กรมวทยาศาสตรการแพทย เปนบวก ใหสงตวอยางจากหลอดเดยวกนใหศนยวทยาศาสตรสขภาพโรคตดตออบตใหม สภากาชาดไทย เพอตรวจยนยนดวย”

การแบงเขตพนท และหองปฏบตการในการสงตวอยางสงสงตรวจ หนวยบรการ หองปฏบตการตรวจ หองปฏบตการยนยน

โรงพยาบาลในเขตสขภาพ 1 – 12

ศนยวทยาศาสตรการแพทยในพนท


หองปฏบตการอนๆ ตามกรมวทยาศาสตรการแพทยประกาศ


โรงพยาบาลในเขตสขภาพท 4 รวม ส.โรคทรวงอก



ส.บ าราศฯ ส.บ าราศฯ สถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข กรมวทยาศาสตรการแพทย (NIH)

โรงพยาบาลในเขตกรงเทพมหานคร ศนยวทยาศาสตรสขภาพโรคตดตออบตใหม สภากาชาดไทย (TRC-EID)


คณะแพทยศาสตร ศรราชพยาบาล

53


3

หนวยบรการ หองปฏบตการตรวจ หองปฏบตการยนยน คณะแพทยศาสตร โรงพยาบาลรามาธบด โรงพยาบาลราชวถ โรงพยาบาลบ ารงราษฎร คณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย


หมายเหต กรณผปวยยนยนใหเกบตวอยาง Clotted blood 2 ครง คอ วนแรกทรบการรกษา และวนทจ าหนายผปวยออกจากโรงพยาบาล โดยสงมาทสถาบนบ าราศนราดร ทงน อาจมการสงตรวจ Serology ภายหลง **ส าหรบนกเทคนคการแพทย ตวอยางหลอดเดยวกนนน ตองเกบรกษาในอณหภมหองเยน ระวงอยาวางทงไวในอณหภมหองระหวางตรวจ และหลงพบวาผลบวกตองน าสงตอทนทโดยใหถงหองปฏบตการอางองอกแหงภายใน 24 ชม.**

การตรวจตดตามในผปวยยนยน การตรวจตดตามทางหองปฏบตการไมจ าเปนตองสงตรวจทกวนแตใหพจารณาสงตรวจในวนท 3, 5,

7 หลงจากวนทเกบตวอยางพบผลบวกครงแรก โดยระหวางทสงตรวจตดตามใหสงทหองปฏบตการเพยง 1 แหง

การพจารณาจ าหนายผปวยเมออาการดขนและผลเปนลบ ควรตองมการยนยนผลตรวจเปนลบจากทง 2 หองปฏบตการ หลงจากไดผลลบจากทง 2 หองปฏบตการแลว ใหตรวจซ าอกอยางนอย 1 ครงหางกนอยางนอย 48 ชวโมง จากหองปฏบตการ 1 แหง รายละเอยดตามรป

การพจารณาตรวจตดตามหลงจ าหนาย ใหขนอยกบดลยพนจของแพทยผรกษา

54


4

ยอ

กรณผปวยทไมเขาเกณฑการสอบสวนโรคของกรมควบคมโรค (Non – PUI) และมการสงตรวจโดยโรงพยาบาลเอง หากพบเชอ ใหทางโรงพยาบาลรายงานตามระบบตามทตกลงภายในจงหวดหรอเขตสขภาพ หรอ รายงาน

มาท SAT กรมควบคมโรค เพอน าเขาระบบการสอบสวนและควบคมโรค (ตองแจงตามพรบ.โรคตดตอ พ.ศ. 2558)

กรณสงตรวจหองปฏบตการทสามารถตรวจ SARS-CoV-2 ได ตามทกรมวทยาศาสตรการแพทยประกาศ ใหสงตรวจยนยนจากหองปฏบตการอางองตามแนวทาง

กรณไมใชหองปฏบตการทสามารถตรวจ SARS-CoV-2 ได ตามทกรมวทยาศาสตรการแพทยประกาศ ใหสงตรวจยนยนจากหองปฏบตการอางอง 2 แหงตามแนวทาง

2) การแบงเขตพนท และหองปฏบตการในการสงตวอยางสงสงตรวจ

1. เขตบรการสขภาพท 1, 2, 3, 5 – 12 สงตรวจทศนยวทยาศาสตรการแพทย หรอหองตรวจทางหองปฏบตการทก าหนดในเขตบรการสขภาพแตละเขต

2. เขตบรการสขภาพท 4 สถาบนโรคทรวงอก ใหสงตวอยางตรวจไดท กรมวทยาศาสตรการแพทย 3. สถาบนบ าราศนราดร ใหสงตวอยางตรวจไดทสถาบนบ าราศนราดร 4. เขตกรงเทพมหานคร

- โรงพยาบาลสงกดกรมการแพทย สงตวอยางตรวจท รพ.ราชวถ - โรงพยาบาลในสงกดกรงเทพมหานคร โรงพยาบาลของรฐและเอกชนอนๆ สงตวอยางตรวจท

ศนยวทยาศาสตรสขภาพโรคตดตออบตใหม สภากาชาดไทย หรอหองปฏบตการอนๆตามทกรมวทยาศาสตรการแพทยประกาศ

55


5

3) ระบบการสงตวอยาง 1. กรณสงตวอยางมาจากศนยวทยาศาสตรการแพทยทกแหง มายงหองปฏบตการศนยวทยาศาสตรสขภาพ

โรคตดตออบตใหม สภากาชาดไทย ยงใชระบบการรบตวอยางทระบบขนสงตาง ๆ ของกรมวทยาศาสตรการแพทย แลวสงไปยงสถาบนบ าราศนราดรเพอกระจายตวอยางไปท หองปฏบตการศนยวทยาศาสตรสขภาพโรคตดตออบตใหม สภากาชาดไทย ไดเหมอนเดม กรมวทยาศาสตรการแพทยจะแจงไปยงสถาบนบ าราศนราดรเมอจะสงตวอยาง โดยสคร.ไมตองแจงสถาบนบ าราศฯเอง

2. กรณโรงพยาบาลในเขตกรงเทพมหานคร สามารถสงตรวจทหองปฏบตการศนยวทยาศาสตรสขภาพโรคตดตออบตใหม สภากาชาดไทย ไดโดยตรงทศนยวทยาศาสตรสขภาพโรคตดตออบตใหม สภากาชาดไทยไดเลย (ไมตองฝากสงมาทสถาบนบ าราศนราดรแลว) หรอสงตรวจทหองปฏบตการตามกรมวทยาศาสตรการแพทยประกาศโดยตรง

4) การรายงานผลการตรวจ หองปฏบตการท าการรายงานผลไปยง ไปรษณยอเลกทรอนกส ดงน

1) ผบญชาการศนยปฏบตการภาวะฉกเฉนฯ นพ.โสภณ เอยมศรถาวร [email protected] 2) กลมสอบสวนฯ กองระบาดวทยา [email protected] 3) SAT กรมควบคมโรค [email protected] 4) ส านกงานควบคมปองกนโรค/สถาบนปองกนควบคมโรคเขตเมองทเปนผออกหนงสอน าสงตรวจทาง

หองปฏบตการ 5) สถาบนบ าราศนราดร (เฉพาะผปวยของสถาบนฯ) 6) หนวยบรการทสงตรวจ กรณแจงไว โดยสงเฉพาะไปรษณยอเลกทรอนกส ของหนวยงานเทานน

การรายงานผล ดงน

กรณไมพบเชอ - หองปฏบตการสามารถรายงานผลไดทนท วาไมพบเชอ

- สคร. ตองสงผลการตรวจใหโรงพยาบาลทสงตรวจ และส านกงานสาธารณสขจงหวดนนๆทนท เพอการจดการหองผปวยไดเหมาะสมและเพยงพอ กรณพบเชอ

- หองปฏบตการแหงแรก รายงานผลวา รอยนยนจากหองปฏบตการแหงท 2 - หองปฏบตการทงสองแหงตองมการสอสารกนกอนออกรายงานฉบบสดทายจากทง 2 แหง วา พบเชอ หรอ ไมพบเชอ - สคร. สงผลการตรวจใหโรงพยาบาลทสงตรวจ และส านกงานสาธารณสขจงหวด เพอด าเนนการ การจดท าทะเบยนผสมผส และตดตามผสมผสตามแนวทางของกรมควบคมโรค

กรณผลจากหองปฏบตการทง 2 แหงไมตรงกนหรอตองการตวอยางเพมเพอตรวจยนยน - ใหหองปฏบตการทงสองแหง ปรกษากน เพอด าเนนการอยางใดอยางหนง เพอการยนยนการ

วนจฉย เชน ท าการตรวจทางหองปฏบตการใหมดวยตวอยางเดม หรอ เกบตวอยางใหม - กรณเกบตวอยางใหม ใหหองปฏบตการแหงแรกแจงไปยง สคร./สป.คม. ทรบผดชอบพนท ให

ด าเนนการเกบตวอยางโดยดวน (ภายใน 24 ชวโมง)

56

mailto:[email protected]




6

ทงน การสรปผลการวนจฉย วาเปนผปวยยนยนวาตดเชอไวรสโคโรนา 2019 ตองไดรบความเหนชอบจากคณะกรรมการผเชยวชาญ 3 ฝายคอ ดานคลนก ดานระบาดวทยา และหองปฏบตการ กอน ยงไมสามารถแจงผลสรปไดกอนมมตจากผเชยวชาญ แตสามารถด าเนนการสอบสวน ควบคมโรคไดโดยไมตองผลการตรวจทางหองปฏบตการจากหองปฏบตการท 2

หมายเหต การประสานระหวางหองปฏบตการใหเปนไปตามแนวทางของกรมวทยาศาสตรการแพทย ……………………………………………………………..

57


7

ผงการสงตวอยางจากผปวยเขาเกณฑสอบสวนโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 กรมควบคมโรค

ส าหรบสถาบนบ าราศนราดร


ส าหรบรพ.ทกสงกดในเขตกรงเทพมหานคร


58


8

ส าหรบหนวยบรการ และ รพ.ทกสงกด ในเขตบรการสขภาพท 1 – 12

หมายเหต

หากรพ.มขอสงสยใหสอบถามสสจ./กทม. และ สคร./สป.คม.ตามล าดบ

กรณสคร./สป.คม.มขอสงสยสอบถาม SAT กรมควบคมโรค

59

วธการเกบตวอยางและอปกรณ

1. ทำ Labelทำ Label จำนวน 2 ช น ตอ 1 ตวอยาง ช นท 1 ตดท หลอด Viral Transport Media (VTM) / Universal

Transport Media (UTM) หรอ กระปก Sterile ชนท 2 ตดทถงซปลอค ชนท 2 ทงนควรใชปากกาหมกกนนำ ไมควรใชปากกาหมกซม ในการเขยน Label รายละเอยดบน Label ควรมรายละเอยด ดงน

1. ID CODE ของผปวย/ผถกเกบตวอยาง ซงกรมควบคมโรคมอบให2. วน เดอน ป ทเกบตวอยาง3. ชนดของตวอยางทเกบ เชน Nasopharyngeal Swab และ Throat Swab

ตวอยาง

Viral Transport Media (VTM) / Universal Transport Media (UTM)

ID CODE ________________________________วนทเกบตวอยาง 30 ตลาคม 2558 ชนดตวอยาง Nasopharyngeal Swab และ Throat Swab

ตด Label ทหลอด Viral Transport Media (VTM) หรอ Universal Transport Media (UTM) โดย หลอด VTM/UTM นจะเกบตวอยาง Nasopharyngeal Swab รวมกบ Throat Swab รวมไวในหลอดเดยวกน

Viral Transport Media (VTM) Universal Transport Media (UTM)

60

2. Nasopharyngeal Swabอปกรณ

1. Viral Transport Media (VTM) หรอ Universal Transport Media (UTM)2. Dacron หรอ Rayon swab ทกานทำดวยลวดหรอพลาสตกออนและไมเคลอบสาร calcium alginate

เนองจากอาจรบกวนการอานผล PCR

จากภาพ แบบกานลวด (ภาพบน) และแบบกานพลาสตก (ภาพลาง)

วธการเกบ

ใช Dacron หรอ Rayon swab ทกานทำดวยลวดหรอพลาสตกออน ทไมม calcium alginate โดยสอดลวดปายเขาไปในโพรงจมกอยางชาๆ ใหทศทางของลวดปลายออนตงฉากกบใบหนา (ดงรป) และ ชดผนงแผนกลางของ รจมก ไมใชขนานกบทศทางของรจมก เมอรสกวาไม swab สมผสดานหลงของบรเวณ Nasopharynges หมนลวด 5 วนาท แลวจงคอยๆ เลอน swab ออกมา จมลงในหลอด UTM สแดง หกปลาย swab และปดฝาหลอดไวกอนชวคราว จากนนเตรยมเกบตวอยาง Throat swab ตอ

www.rapidmicrobiology.com

61

3. Throat Swab

อปกรณ 1. Rayon Tipped Swab กานพลาสตก

2. ไมกดลน

วธการเกบ ใชไมกดลนผปวย และใช swab ถบรเวณสองขางของ tonsil และ posterior pharynx แช swab ในหลอด

UTM สแดง (หลอดเดยวกบทใสตวอยาง Nasopharyngeal swab) แลวหกปลายไมทง ปดหลอดใหสนท

กรณเกบตวอยาง Sputum อปกรณ: ขวด/กระปก/ภาชนะทผานการฆาเชอโรคมาแลว (container sterilized)

http://www.aviva.co.uk


ใหผปวยขาก หรอไอลกๆ โดยการเกบตองปราศจากนำลาย เกบในภาชนะทผานการฆาเชอโรคมาแลว

62

http://lab.parkview.com/ViewAdditionalContent.aspx?UID=E1F0A1ED-C85F-47E0-8829-5D3CDD987C9B

การเกบรกษาตวอยาง อปกรณ: แผน Parafilm


1. นำหลอด VTM/UTM หรอกระปก sterile ท เก บตวอยางแลวพนดวยParafilm รอบๆตรงรอยตอของฝาปดเพอปองกนรวซม

2. นำตวอยางแชตเยน อณหภม 2-8 องศาเซลเซยสแลวสงตวอยางภายใน 72ชวโมง กรณทไมสามารถสงตรวจภายใน 72 ชวโมง ใหเกบในตแชแขง -70องศาเซลเซยส

การนำสงตวอยาง อปกรณ

1. ถงซปลอค2. กระปองพลาสตก3. Ice Pack4. กลองโฟมเกบความเยน5. เทปกาวสนำตาล

วธทำ 1. ใสหลอด VTM/UTM ทเกบตวอยางแลวใสลงในถงซปลอคจำนวน 3 ชน โดยตด Label ทถงซปลอคชนท 2 และ

นำไปใสในกระปองพลาสตก

1 2

4

3

5

2. นำ Ice Pack ใสลงในกลองโฟมจดเรยงใหสามารถนำกระปองพลาสตกทบรรจตวอยางลงไปได วางกระปองแนวตง ไมเอยงกระปอง จากนนปดฝากล องโฟมให สน ท และพ นเทปกาวให เร ยบร อยป องกนฝากลองโฟมเปดออกระหวางการขนสง

2

63

อางอง

คมอการตรวจวนจฉยโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 (COVID-19) ทางหองปฏบตการ SARS-CoV2 (ณ 17 กมภาพนธ 2563) โดยสามารถ Download ไดท https://www3.dmsc.moph.go.th/post-

view/680

64

บทท 7 แนวทางเวชปฏบต การวนจฉย และ

ดแลรกษา กรณโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

65

คณะแพทยผเชยวชาญใหคาปรกษา กรณผปวยตดเชอไวรสโคโรนาสายพนธใหม 2019 (2019-nCoV)

รายชอคณะแพทยผเชยวชาญใหคาปรกษา กรณผปวยตดเชอไวรสโคโรนาสายพนธใหม 2019 (2019-nCoV)

ลาดบ ชอ–นามสกล หนวยงาน หมายเลขโทรศพท 1. รศ.(พเศษ)นพ.ทว โชตพทยสนนท สถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชน 08-1819-8172

2. พญ.จรยา แสงสจจา สถาบนบาราศนราดร 08-1838-6239

3. นพ.พจน อนทลาภาพร โรงพยาบาลราชวถ 08-1612-5891

4. นพ.สมคด อนเสมาธรรม โรงพยาบาลราชวถ 08-1344-1806

5. พญ.จไร วงศสวสด กรมควบคมโรค 08-1826-2661

6. นพ.วรวฒน มโนสทธ สถาบนบาราศนราดร 08-1408-1240

7. นพ.วศลย มลศาสตร สถาบนบาราศนราดร 08-2016-0123

8. พญ.ปฐมา สทธา สถาบนบาราศนราดร 08-8949-5635

9. พญ.อนงนาฏ ชนะผา โรงพยาบาลราชวถ 08-1702-4899

10. นพ.เจรญ ชโชตถาวร สถาบนโรคทรวงอก 08-1809-1909

11. พญ.วรวรรณ สมฤทธมโนพร โรงพยาบาลนพรตนราชธาน 08-9444-3640

12. พญ.ณฐวรรณ พละวฑโฒทย โรงพยาบาลเลดสน 08-4717-6887

13. พญ.กตตมา บางพฒนาศร สถาบนโรงทรวงอก 08-9770-6819

14. พญ.นฤมล สวรรคปญญาเลศ กรมการแพทย 08-1842-4148

67

บทท 8 แนวทางการจดระบบบรการของโรงพยาบาล กรณมการระบาดของโรคตดเชอ

ไวรสโคโรนา 2019 ในวงกวาง

68

แนวทางการจดระบบบรการของโรงพยาบาล กรณมการระบาดของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 ในวงกวาง ฉบบปรบปรง วนท 16 กมภาพนธ พ.ศ. 2563

โดย คณะทางานดานการรกษาพยาบาลและการปองกนการตดเชอในโรงพยาบาล กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข รวมกบ คณาจารยผเชยวชาญ จากคณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยตางๆ

แนวทางการจดระบบบรการของโรงพยาบาล กรณมการระบาดของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 (COVID-19) ในวงกวาง

ฉบบวนท 16 กมภาพนธ พ.ศ. 2563

แนวทางการจดระบบบรการของโรงพยาบาลกรณมการระบาดของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 ในวงกวาง 1) จด One Stop Service เพอคดกรอง วนจฉย และดแลรกษาผปวยทมอาการระบบทางเดนหายใจ หรอ

Fever with ARI (Acute Respiratory Infection) clinic

2) จดเตรยมความพรอมของหองแยกเดยว หรอ modified AIIR หรอ หอง AIIR รวมถง cohort ward ในระดบโรงพยาบาลศนย / โรงพยาบาลทวไป / โรงพยาบาลชมชน

3) จดเตรยมพนทเพอรองรบผปวย ในกรณทพบผปวยทมอาการเขาไดกบโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 เปนจานวนมาก

4) จดเตรยมเวชภณฑ ยา และ อปกรณปองกนตนเอง ใหพรอม5) เตรยมแผนประคองกจการ (Business Continuity Plan and Surge capacity)

ขอปฏบตสาหรบการดแลผปวยทสงสย/เปนโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

แผนกผปวยนอก• เวชระเบยน / ประชาสมพนธ / พยาบาลคดกรอง ซกประวตผปวย• หากผปวยมไขและอาการของระบบทางเดนหายใจรวมกบประวตสมผสผปวยหรอเดนทางมาจากประเทศทมรายงานการระบาด ภายใน 14 วน- ใหผปวยใสหนากากอนามย (surgical mask) พรอม แจกเอกสารการปฏบตตว

- เจาหนาทผซกประวตตองใสหนากากอนามย หรอ หนากากชนด N-95

• กรณทผปวยสงสยเขากบเกณฑวนจฉยขางตน อาจใหรบเปนผปวยในหรอระหวางรอเพอสงตอ โดยใหผปวยพกรออยในพนททเหมาะสม (พนทอากาศถายเทไดสะดวก ระยะหางระหวางผปวยอยางนอย1-2 เมตร ใสหนากากอนามย และแยกหองนาใหผปวยทไมปะปนกบผปวยอนๆ)

Cohort ward (สาหรบผปวยยนยนเทานน) 1) ใชเฉพาะผปวยทยนยนแลวเทานนในสถานการณทมผปวยยนยนจานวนมาก2) เปน ward ทมการระบายอากาศทด ไมตดเครองปรบอากาศ ทศทางลมตองใหบคลากรอยเหนอลมตลอด3) หากเปน ward ทมเครองปรบอากาศ ตองแยกเคานเตอรเจาหนาทออกจากหองของผปวย4) ระยะหางระหวางเตยงผปวยอยางนอย 1 เมตร และมมานหรอฉากกนระหวางเตยง5) หองนารวมเฉพาะใน ward โดยไมปะปนกบผปวยอนๆ6) ผปวยทกรายตองสวมหนากากอนามย7) บคลากรทางการแพทยสามารถสวม PPE ในการดแลผปวยในคราวเดยวกนหลายรายได แตตองเปลยนถงมอ

ทกครงทดแลผปวยรายถดไป และเปลยน PPE ทกครงทมการปนเปอนสารคดหลง

69

แนวทางการจดระบบบรการของโรงพยาบาล กรณมการระบาดของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 ในวงกวาง ฉบบปรบปรง วนท 16 กมภาพนธ พ.ศ. 2563

โดย คณะทางานดานการรกษาพยาบาลและการปองกนการตดเชอในโรงพยาบาล กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข รวมกบ คณาจารยผเชยวชาญ จากคณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยตางๆ

การบรหารจดการสงแวดลอมและสถานทและอปกรณในหองรบผปวย (หองแยกโรค) 1) ตองเปนหองแยกเดยว มการระบายอากาศไดด และควรมหองนาภายในหอง2) กรณทตองทาหตถการทม aerosol (aerosol generating procedure) ใหเขาหอง AIIR

3) บคลากรทางการแพทยทดแลผปวยควรใส PPE สาหรบ droplet and contact precaution หากทาหตถการทม aerosol producing ใหใชหนากากชนด N-95

4) มอปกรณทจาเปนในการตรวจวนจฉยโรค กชพทจาเปน เชน ปรอทวดไข เครองวดความดนโลหต ชดให O2

ชดใหสารนา อปกรณเจาะเลอดเพอการวนจฉย ชดกชพผปวย เครองชวยหายใจ ฯลฯ

แนวทางปฏบตการสงตรวจทางหองปฏบตการเมอพบผปวยยนยนโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

• เมอทราบผลตรวจทางหองปฏบตการเปนบวก ใหเกบตวอยางสงตรวจซาหลงจากผลการตรวจครงแรกทเปนบวกวนท 3, 5, และ 7 และเมอมแผนจะจาหนายผปวย (discharge)

• การจาหนายผปวย (discharge) ใหพจารณาจากอาการ และผลตรวจทางหองปฏบตการ ใหผลลบจากหองปฏบตการ 2 แหง และตรวจซาอกครงหางกนอยางนอย 48 ชวโมง แค 1 หองปฏบตการ

กรณ PUI ระหวางรอผลตรวจทางหองปฏบตการ • รกษาตามอาการ• หากอาการ moderate to severe และสงสยไขหวดใหญดวย ให oseltamivir เปน empirical

treatment สาหรบไขหวดใหญได และใหสงตรวจทางหองปฏบตการหาเชอ influenza หากไมพบการตดเชอไวรสไขหวดใหญใหหยดยาได

การรกษาผปวยยนยนโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

• Supportive treatment

• ขณะนยงไมมยาตานไวรสทมหลกฐานเชงประจกษวามประสทธภาพ• กรณ moderate to severe cases

- Lopinavir/ritonavir ม report วาไดผลในการรกษาโรค SARS และ MERS สาหรบการรกษา Novel Coronavirus 2019 อยระหวางทา clinical trial ในคน ทงน การใช Lopinavir/ritonavir

ยงไมถอเปนมาตรฐานในการรกษา เพราะอยในระหวางการศกษาวจย

- ไมแนะนาใหใช steroid ในการตานเชอไวรส ยกเวนกรณ ARDS ใหพจารณาเปนรายๆ ไป

คาแนะนาสาหรบผปวยทมความเสยง แตตรวจไมพบเชอ SARS-CoV2

• พจารณารกษาและตรวจหาเชออนๆ ตามดลยพนจของแพทยและความเหมาะสม• ปองกนการแพรเชอใหกบผอนโดยใสหนากากอนามย และลางมอบอยๆ จนกวาอาการจะดขน• หากอาการไมดขนภายใน 48 ชวโมง พจารณาสงตรวจหาเชอ SARS-CoV2 ซา ไดทหองปฏบตการอางอง

70

บทท 9 แนวปฏบตการปองกนและควบคมโรคตดเชอ กรณโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

71

กำรควบคมโรคตดเชอโรคโคโรนำไวรสสำยพนธใหม 2019

การควบคมโรคโคโรนาไวรสสายพนธใหม 2019 (Novel Coronavirus: nCoV) มความส าคญอยางยง ในภารกจดแลรกษาผปวย มวตถประสงคเพอใหผปวยปลอดภยและไมมภาวะแทรกซอนจากการดแลรกษา รวมถงใหบคลากรผปฏบตหนาท ไมตดเชอจากการดแลรกษาพยาบาลผปวย และเพอปองกนและควบคมการแพรกระจายเชอโรคโคโรนาไวรสสายพนธใหม 2019 ใหได สถาบนบ าราศนราดร ไดก าหนดแนวปฏบตการปองกนและควบคมโรคโคโรนาไวรสสายพนธใหม 2019 ดงตอไปน

1. แนวปฏบตการใชอปกรณปองกนรางกายสวนบคคล2. คณลกษณะและองคประกอบของหองแยกโรค/หอผปวยแยกโรค3. การท าความสะอาดหองแยกโรค/หอผปวยแยกโรค4. การท าความสะอาดผาทใชกบผปวย5. การก าจดมลฝอยและสงปฏกล6. การเคลอนยายผปวย7. การเฝาระวงการแพรกระจายเชอในบคลากร8. การท าความสะอาดหองผปวย9. การท าความสะอาดรถพยาบาล

1. แนวปฏบตกำรใชอปกรณปองกนรำงกำยสวนบคคล1.1. กำรใชอปกรณปองกนรำงกำยสวนบคคล (Personal protective equipment)

แนะน าใหบคลากรทางการแพทยทดแลผปวยใหใชอปกรณปองกนรางกายสวนบคคลทง 4 ชน คอ เสอคลมแขนยาวรดขอมอ กรณเสอคลมท าจากผาสามารถใชเสอ หนากากกรองอากาศ (surgical mask) หรอหนากากกรองอนภาค เชน N95, N100 ขนอยกบ

อาการและอาการแสดงของผปวย หรอหตถการ/กจกรรมการพยาบาลในการดแลผปวย แวนปองกนตา หรอ กระจงกนใบหนา ถงมอทงนอปกรณทแนะน าใหใชครงเดยวแลวทงเปนมลฝอยตดเชอ ไดแก ถงมอและหนากากปดปาก จมก

ชนดตาง ๆ สวนทใชแลวสามารถน ามาท าความสะอาดกอนใชใหม ไดแก แวนปองกนตา/กระจงหนา เสอคลมแขนยาวรดขอมอชนดท าดวยผา

ส าหรบการดแลผปวยหลายคนใน cohort ward ตองเปลยนถงมอทงเปนมลฝอยตดเชอ ลางมอ และสวมถงมอคใหมกอนจะไปดแลผปวยอกรายหนง สวนอปกรณปองกนรางกายสวนบคคลชนอนพจารณาตามความเหมาะสมของการปนเปอน หรอลกษณะการสมผสหรอการดแลผปวย หรอลกษณะของการสมผส การดแลผปวย เชน มการปนเปอนสารคดหลงผปวย ควรเปลยน PPE ใหมทงชด

1.2. ขอแนะน ำกำรใชอปกรณปองกนรำงกำยสวนบคคล (PPE) ดงน 1. ในกจกรรมทมความเสยงสง ไดแก การชวยพนชพ การใส/ถอดทอชวยหายใจ การดดเสมหะ หรอ

การดแลผปวยทมภาวะปอดอกเสบ หรอมอาการไอมาก ใหใชอปกรณปองกนรางกายสวนบคคล ดงน 1) เสอคลมกนน าแขนยาวรดขอมอ (gown)2) หนากากกรองอนภาค เชน N95 mask/N 100/P 100 หรอสงกวา3) Goggle หรอ Face Shield

72

4) หมวกคลมผม (ใชในกรณทกจกรรมนนกอใหเกดฝอยละอองขนาดเลก (aerosol) หรอผปวยมอาการไอมาก และ

5) ถงมอ

2. กรณทผปวยไมไอ ไมจาม หรอไมไดท าหตถการทจะกอใหเกดฝอยละอองขนาดเลก (aerosol-generating procedures) ในการดแลผปวยใหใชอปกรณปองกนรางกายสวนบคคล ดงน

1) เสอคลมกนน าแขนยาว (gown) กรณใชเสอคลมทท าดวยผาและผปวยมอาการไอ จามมากๆสามารถใสเสอพลาสตกคลมทบเสอกาวนผาได

2) Surgical mask หรอ N95 และ3) ถงมอ

กรณท ากจกรรมทตองมโอกาสปนเปอนรางกายสง

กรณท าผมยาวควรใสหมวกคลมผม

73

1.3. กำรเลอกชนดอปกรณปองกนกำรตดเชอและแพรกระจำยเชอส ำหรบบคลำกรในสถำนพยำบำล

บคลากร หมวก Goggle Surgical Mask*

N95 หรอ สงกวา* ถงมอ เสอ gown รองเทาบท

1 แพทย +/- + + + + + -

2 พยาบาลในรถสงตอ +/- + + + + + -

3 เจาหนาทคดกรองทวไป +/- +/- + +/- +/- +/- -

4 เจาหนาทเกบตวอยาง +/- + + + + + -

5 พยาบาลทดแลผปวย +/- + + + + + -

6 พนกงานเปล - - + + + +/- -

7 พนกงานท าความสะอาดในหอง +/- - + + + + +

8 พนกงานขบรถ* +/- - + - - - -

9 พนกงานซกผา +/- +/- + - + + +

10 พนกงานเกบมลฝอย +/- - + - + + +

หมายเหต * การเลอกสวมชนดของหนากากอนามย ใหพจารณาตามค าแนะน า เรองการเคลอนยายผปวย การท าความสะอาดรถพยาบาล และการเฝาระวงการแพรกระจายเชอในบคลากร

1.4. กำรตดตำมก ำกบกำรใชอปกรณปองกนรำงกำยสวนบคคล

มการตดตามการใชอปกรณปองกนรางกายสวนบคคลตามหลก Isolation Precautions อยางเครงครด ทงบคลากรและผเขาเยยมผปวยทกราย โดยมการด าเนนการดงน

1) มการฝกซอมการใส–ถอด อปกรณปองกนรางกายสวนบคคล และมการก ากบตดตามความถกตองเปนระยะ ขนอยกบความเสยงในการดแลผปวย และตามความเหมาะสม

2) มการใหความรหนางานตาง ๆ ดงน การท าความสะอาดมอและการปฏบตตามสขอนามยสวนบคคล ปฏบตตามมาตรฐานการปองกนการตดเชอและการแพรกระจายเชอ โดยเฉพาะ Droplet และ

Contact Precautions รวมทง Respiratory Hygiene and Cough Etiquette การใชอปกรณปองกนรางกายสวนบคคลตามความเหมาะสม

3) มการตรวจตดตามการปฏบตงานเปนระยะ ไดแก IC Audit, IC performance check list4) ใชระบบเพอนเตอนเพอนคอ การจบคในการปฏบตงาน (Buddy System) ในการปฏบตงาน การใสและ

ถอดอปกรณปองกนรางกายสวนบคคล 5) มการจดท าโปสเตอร/แนวทางการคดกรอง/รปขนตอนการใส/ถอด อปกรณปองกนรางกายสวน

บคคลในหองแตงตว/การเกบสงสงตรวจ/การลางมอ/การใสหนากากอนามยและอนๆ 6) การตดกระจกเงาในหอง ใส–ถอด อปกรณปองกนรางกายสวนบคคล

ตวอยางการใสอปกรณปองกนรางกายสวนบคคลตามระดบความเสยงในการตดเชอ ดงน

74

ตำรำงภำพท 2 แสดงระดบควำมเสยงนอยในกำรตดเชอกบกำรใชอปกรณปองกนรำงกำยสวนบคคล

ตำรำงภำพท 3 แสดงระดบควำมเสยงปำนกลำงในกำรตดเชอกบกำรใชอปกรณปองกนรำงกำยสวนบคคล

75

ตำรำงภำพท 4 แสดงระดบควำมเสยงสงในกำรตดเชอกบกำรใชอปกรณปองกนรำงกำยสวนบคคล

ตำรำงภำพท 5 แสดงระดบควำมเสยงสงมำกในกำรตดเชอกบกำรใชอปกรณปองกนรำงกำยสวนบคคล

76

2. คณลกษณะและองคประกอบของหองแยกโรค/หอผปวยแยกโรค- หองตรวจวนจฉยเบองตนในหองแยกโรค เปนการคดแยกผปวยทมประวตเสยงตอการตดเชอ อาจเปนหอง

ทมการจดการอากาศหรอเปนหองแยกทจดไวเฉพาะผปวยสงสยโรคตดตอ/ โรคตดเชอ กรณทมผปวยจ านวนมาก สามารถน าผปวยเขารบการดแลรกษาในหองแยกเดยวทไมมการจดการอากาศได โดยเนนย าใหปดประตตลอดเวลา - การดแลผปวยในหอผปวยสามารถด าเนนการไดตามชองทางการแพรกระจายเชอคอ Droplet และ

Contact หมายความวาสามารถดแลผปวยในหองแยกเดยวได หากมความจ าเปนในการดแลผปวยทแพรกระจายเชอทางละอองฝอยขนาดเลก (Airborne transmission) ควรจดใหอยในหองทมระบบระบายอากาศ และควบคมความดนภายในหองเปนลบ - หากเปนหอผปวยรวมแยกโรค หรอ Cohort room ใชในกรณผปวยยนยนวาตดเชอชนดเดยวกนมาอย

รวมกน หามน าผปวยทยงไมทราบเชอทกอใหเกดโรคมาอยรวมกน และควรมการจดระยะหางระหวางเตยงมากกวา 1 เมตร โดยกนพนทแตละเตยงดวยมานทท าจากวสดทสามารถเชดท าความสะอาดงาย

- สามารถน าผปวยไปดแลในหองแยกเดยวทใชธรรมชาตในการหมนเวยนอากาศได

77

- ทกหองตองสามารถใหการดแลผปวยในภาวะวกฤตได คอม Oxygen, suction, air – pipeline เครองตรวจวดสญญาณชพ - มอางลางมอ/น ายาลางมอทงชนดใชน า และไมใชน า ภายในหองผปวย และในหอง ante room - เปนหองทพนผวท าความสะอาดงาย มเฟอรนเจอรในหองเทาทจ าเปน - มอปกรณประจ าหอง ไดแก ปรอทวดไข เครองวดความดนโลหต ชดใหออกซเจน ไมกดลน ไฟฉาย

เสาน าเกลอ sharp container ถงผาเปอน ถงมลฝอย ชนดใชเทาเปด - มการเตรยมอปกรณส าคญ เชน ชดกชพผปวย เครองชวยหายใจ ไวภายนอกหอง แตพรอมทจะน ามาใช - ควรมการส ารองอปกรณไวใน ante room หรอพนททสะดวกตอการหยบใช ไดแก อปกรณปองกนรางกาย

สวนบคคล เชน หนากากกรองอากาศ และหนากากกรองอนภาค disposable gloves, gown แวนปองกนตา กระจงหนา หมวก เสอคลมพลาสตก/ผายางกนเปอน และรองเทาบท

3. กำรท ำควำมสะอำดหองแยกโรค/หอผปวยแยกโรค- ท าความสะอาดหองเปนประจ าอยางนอยวนละ 1-2 ครง ตามความจ าเปน โดยเนนพนผวแนวระนาบ

(horizontal Surface) โดยเฉพาะบรเวณใกลผปวย อปกรณทผปวยจบบอย ๆ ใหเชดท าความสะอาดดวย 70 % Alcohol หองน าใหใชสารละลายโซเดยมไฮโปคลอไรต 500 ppm. ราดทงไว 30 นาท ระหวางรอเวลาใหไปท าความสะอาดในหองผปวย เกบขยะและถพน หลงจากนนท าความสะอาดหองน าตามปกต สวนอปกรณของใชตาง ๆ ท าความสะอาดเสรจแลวใหแยกใชเฉพาะหองนน ๆ ไมปะปนของใชกบผปวยรายอน

ภำพแสดงตวอยำงกำรท ำควำมสะอำดพนทบรเวณคดกรองผปวย

78

- หากมเลอดหรอสารคดหลงเปรอะเปอนชดเจนใหเชดออกใหมากทสดดวยกระดาษช าระ แลวใชสารละลายโซเดยมไฮโปคลอไรต 5,000 ppm. ราดทงไว 15 นาท แลวจงเชดถดวยน าผสมผงซกฟอกท าความสะอาดตามปกต หลงจากเชดแหงแลวใหใช 70% แอลกอฮอลลสเปรยบรเวณทเปอนซ าอกครง

- การท าความสะอาดหองเมอจ าหนายผปวย (Terminal cleaning) ในกรณของหอง AIIR ซงมการถายเทอากาศมากกวาหรอเทากบ 12 ACH และใชตวกรองชนด HEPA Filter ใหเรมท าความสะอาดหลงจ าหนายผปวยไปแลว 35 นาท โดยขณะทท าความสะอาดยงคงเปดระบบการท างานของหองไวตลอดเวลาตงแตจ าหนายผปวย ขณะท าความสะอาดและเปดระบบหองหลงท าความสะอาดเสรจตอไปอก 35 นาท จงจะรบผปวยรายตอไปได

4. กำรท ำควำมสะอำดผำทใชกบผปวยขอปฏบตส าหรบบคลากรงานบรการผา - ใหถอปฏบตตามแนวทางการจดการผาเปอน ในเรอง ผาเปอนตดเชอ อยางเครงครด ผาเปอนของผปวย

ใหบรรจในถงขาวโพดทสามารถสงเขาเครองซกผาโดยไมตองแกะถงออก โดยถงชนดนสามารถละลายไดดวยน ารอนมากกวา 65 องศาเซลเซยสขนไป หากไมมสามารถใสผาในถงแดง และบรรจใสถงมฝาปด เชดท ารอบถงดวย 70% แอลกอฮอลลกอนน าสงใหงานบรการผา - ลางมอทกครงกอน และหลงทสมผสถงผาเปอน - ขณะปฏบตงานสวมอปกรณปองกนรางกายสวนบคคล ไดแก เสอคลมแขนยาวรดขอ หนากากกรอง

อนภาค N 95 แวนปองกนตา/กระจงกนใบหนา ปดทบดวยผากนเปอนพลาสตกอยางหนา ถงมอแมบานยาวอยางหนา และรองเทาบท - หลงถอดถงมอใหลางมอดวย Alcohol hand rub แตหากสมผสสารคดหลงของผปวยตองลางดวยสบ

และน ากอน เชดมอใหแหง แลวจงลางดวย Alcohol hand rub ซ าอกครง

79

5. กำรก ำจดมลฝอยและสงปฏกลขนตอนการปฏบต การจดเกบมลฝอยตดเชอ งานบรการผา และการท าความสะอาดพนทในการใหบรการ

เปนการปฏบตเพอปองกนการแพรกระจายเชอไปยงบคลากร และสงแวดลอม - เมอไดรบการยนยนการรบผปวยสงสยโรคตดตอ โรคตดเชอ ตองมการแจงงานมลฝอย เพอจดเตรยมถง

ขยะมลฝอยตดเชอ อาจก าหนดสญญาลกษณ เชน “ตดเชอ EID” ไปไวทหองผปวย - ขอความรวมมอในการงดเยยมผปวย หากจ าเปนตองใหเขาเยยม ตองอยภายใตการใหค าแนะน าของ

แพทยและพยาบาลอยางใกลชดโดยเฉพาะอยางยงหามเขาเยยมขณะท ากจกรรมทท าใหเกดการฟงกระจายของเชอ เชน พนยา ท าความสะอาดหอง เปลยนผาปทนอน เปนตน - มลฝอยในหองผปวยทงหมดใหถอเปนมลฝอยตดเชอ พนกงานท าความสะอาดสวมอปกรณปองกน

รางกายสวนบคคลดงน สวมรองเทาบท (กรณมสงคดหลงปนเปอนพนเปนจ านวนมาก ใหใส Leg cover กอนใสรองเทาบท) เสอคลมกนน าแขนยาวรดขอมอ หนากากอนามย (surgical mask) (กรณทผปวยมหตถการทเกดละอองฝอย เชนพนยา ดดเสมหะ ใส-ถอดทอชวยหายใจฯ ใหใสหนากากกรองอนภาค เชน N95, N100) แวนปองกนตา/กระจงกนใบหนา ถงมอ 1–2 ชน โดยชนนอกสดเปนถงมอแมบานอยางหนา

ภำพแสดงตวอยำงกำรใสเครองปองกนรำงกำยในกำรท ำควำมสะอำดหองผปวย

- จ ากดจ านวนบคลากรในการเขาหองผปวย โดยเขาไปปฏบตหนาทในคราวเดยว เชน การเขาไปท าความสะอาดหองน า หองพกผปวย การเกบมลฝอย โดยเตรยม

- ถงมลฝอยตดเชอใบใหมทท าความสะอาดไวแลวส าหรบไปเปลยนถงใสมลฝอยตดเชอภายในหอง 1 ถง ถงแดงส าหรบใสในถงมลฝอย 2 ใบ (ถงชนในสดใหพบปลายถงไวขางในถงชนใน ถงมลฝอยสแดงใบนอกใหพบปลายถงไวขางนอกถงมลฝอย) - ผาสะอาดส าหรบเชดถงมลฝอย 8 ผน (ส าหรบใช 70% แอลกอฮอลล สเปรยใสผาและเชดรอบ

ถงมลฝอย 3 ผน และอก 3 ผนใช 70% แอลกอฮอลล สเปรยใสผาเชดรอบถงมลฝอยในหองผปวย อก 1 ผน เชดถงมลฝอยในหองน า อก 1 ผนเผอไวส าหรบเชดบรเวณทเหนการปนเปอน) - ถงมลฝอยสแดงจ านวน 7 ถง (ถงมลฝอยในหองน าม 1 ถง ในหองผปวยม 2 ถง ขางเตยงผปวย

1 ถงเลกซงถงนใสถงไดเพยง 1 ชน) - 70% แอลกอฮอลลสเปรย 1 ขวดเมอใชเสรจสามารถน าขวดออกมาลางท าความสะอาดเพอน า

กลบมาใชงานใหมได - น าสะอาดผสมสารละลายไฮโปรคลอไรดเขมขนขนาด 500 ppm ส าหรบท าความสะอาดพนใน

หองผปวย (โดยตวงน ายา 10% sodium hypochlorite มา 5 CC ผสมกบน าสะอาด 995 ซซ)

80

- น าสะอาดสารละลายโซเดยมไฮโปคลอไรต เขมขนขนาด 5,000 ppm ส าหรบท าความสะอาดพนในหองน าผปวย (โดยตวงน ายา 10% sodium hypochlorite มา 50 CC ผสมกบน าสะอาด 950 ซซ) - ภายในหองมไมถพน ถงส าหรบใสน ายาถพน เมอใชงานเสรจใหลางและคว าภายในหอง - ท าความสะอาดพนภายในหองผปวยดวย น าสะอาดสารละลายโซเดยมไฮโปคลอไรต เขมขนขนาด 500

ppm เชดถโดยรอบหอง (หากมสารคดหลงปนเปอนสงแวดลอม เชน อจจาระ ปสสาวะ อาเจยน ใหน ากระดาษช าระ/เศษผา ซอนทบหลาย ๆ ชนวางใหสงคดหลงซม เทราดบนกระดาษ/เศษผา ดวยไฮโปรคลอไรด 5,000 ppm ทงไว 10–15 นาท กอนเชดดวยกระดาษช าระ/เศษผา ทงกระดาษช าระ/เศษผา ในถงมลฝอยตดเชอ เชดเชดซ าบรเวณนนน ายาไฮโปรคลอไรด 5 ,000 ppm อกครงหนง ผาทใชเชดท าความสะอาดแลวใหทงเปนมลฝอยตดเชอ เมอก าจดสงคดหลงหมดแลว ใหถอดถงมอลางมอดวยน ายาฆาเชอหลายๆครง กอนใสถงมอคใหม

ขนตอนกำรท ำควำมสะอำด

- น าอปกรณทเตรยมไวเขาไปในหองคนไข - ใชน าผสมน ายาไฮโปรคลอไรด 5,000 ppm ทเตรยมไวเทราดหองน าทงไวกอนไปท ากจกรรม

อยางอนเพอใหเวลาน ายา (Contact time) ในการท าลายเชอ - ท าการเกบมลฝอยในหองผปวยโดยใชเทาเปดฝาถงมลฝอยและท าความสะอาดถงมลฝอยดาน

นอกโดยใช 70% แอลกอฮอลลสเปรยลงบนผา เชดปากถงชนแรกกอน (กรณในหองผปวยมถงมลฝอย 3 ถง) น าปากถงชนทสองมาผกดวยอปกรณผกปากถง และใช 70% แอลกอฮอลลสเปรยรอบๆถงมลฝอย กอนน าไปใสในถงมลฝอยเพอเตรยมใหพนกงานขนยายมลฝอยน าไปจดการเผาตามมาตรฐานขยะตดเชอ

- น าน าสะอาดผสมสารละลายโซเดยมไฮโปคลอไรต เขมขนขนาด 500 ppm ส าหรบท าความสะอาดบรเวณพนหองผปวย โดยเทน าสะอาดทเตรยมไวลงในถงตามดวยน ายาไฮโปรคลอไรด 5 CC ทเตรยมไว ลงในถงส าหรบท าความสะอาดพน และเรมถพนโดยรอบหอง

- เมอท าการเกบมลฝอย เกบผาเปอน ถพนหองเสรจแลว จงเขาไปท าความสะอาดในหองน า - เมอเสรจภารกจเรยบรอยแลวกอนออกจากหองใช 70% แอลกอฮอลล สเปรยบนผาเชดรอบถง

มลฝอยลอเลอนกอนเขนออกจากหองผปวย/ผมประวตเสยงตอการตดเชอโรคตดตอรายแรง - ถอดอปกรณปองกนรางกายสวนบคคลทบรเวณ Waste Way ตามขนตอนการถอดอปกรณ

ปองกนรางกายสวนบคคล

กำรจดกำรผำเปอน

- ก าหนดเวลาในการขนยายมลฝอยตดเชอ EID คนละรอบกบการขนยายมลฝอยตดเชอปกต เมอน ามลฝอยตดเชอเขาเตาเผาแลว ใหเจาหนาทผท าการขนยายมลฝอยถอดอปกรณปองกนรางกายสวนบคคลทบรเวณโรงพกมลฝอยตามขนตอน อาบน า สระผม และเปลยนเสอผาใหม กอนปฏบตงานอน

- ผชวยเหลอคนไขสวมอปกรณปองกนรางกายสวนบคคล ดงน สวมรองเทาบท (กรณมสงคดหลงปนเปอนพนเปนจ านวนมาก ใส Leg cover กอนใสรองเทาบท) เสอคลมกนน าแขนยาว หนากากอนามย (surgical mask) (กรณทผปวยมหตถการทเกดละอองฝอย เชน พนยา ดดเสมหะ ใสทอชวยหายใจฯ ใหใสหนากากกรองอนภาค เชน N95, N100) แวนปองกนตา/กระจงกนใบหนา สวมถงมอ 1–2 ชน

81

2. ถงส าหรบใสผาเปอนใบใหม 1 ถง- ถงพลาสตก จ านวน 2 ใบ (หากมถงทท าจากขาวโพดทละลายในความรอนไมเกดสงตกคาง จะใช

ถงเพยง 1 ใบ และสามารถใสถงนในเครองซกผาไดเลย) - อปกรณส าหรบรดปากถง จ านวน 2 อน

- 70% แอลกอฮอลล สเปรยส าหรบสเปรยบนผา น าไปเชดรอบปากถง - ผาสะอาดส าหรบเชดรอบถงผาเปอน จ านวน 2 ผน

3. วธการขนยายผาเปอนตดเชอ- น าอปกรณทเตรยมไวเขาไปในหองผปวย

- เปดถงผาเปอนตดเชอ รดปากถงดวยอปกรณรดปากถง จากนนใช 70% แอลกอฮอลลสเปรยบนผาสะอาดเชดโดยรอบปากถงพลาสตก ปดฝาถงใหรอบถงผาเปอนดวยเทป

- น า 70% แอลกอฮอลลสเปรยบนผาผนใหมเชดรอบ ๆ ถงผาเปอนใหทว (ผาทใชเชดเสรจแลว ใหทงเปนมลฝอยตดเชอ)

- น า 70% แอลกอฮอลลสเปรยใหทวถงผากอนน าออกจากหองผปวย เขนผาออกมาท Waste Way เพอรอใหแผนกซกฟอกขนมารบ

- จากนนถอดอปกรณปองกนรางกายสวนบคคลทบรเวณ Waste Way ตามขนตอนการถอดอปกรณปองกนรางกายสวนบคคล

- แผนกซกฟอกมารบผาเวลาโดยใสอปกรณปองกนรางกายสวนบคคลดงน เสอคลมกนน าแขนยาว หนากากอนามย (surgical mask) แวนปองกนตา/กระจงกนใบหนา สวมถงมอ 1–2 ชน โดยชนนอกสดเปนถงมอยางหนา เนองจากกจกรรมทท าตองใชแรง อาจท าใหถงมอเกดรอยร วได (กรณทไดรบแจงวาผาเปอนผปวยมปนเปอนสงคดหลงจ านวนมาก ใหใสหนากากกรองอนภาค เชน N95, N100) เมอถงตกใหใช 70% แอลกอฮอลลสเปรย รอบ ๆ ถงผาอกครงกอนการขนยายผาเปอนตดเชอ แลวใหน าสงโรงซกฟอกทนท

- เมอมาถงโรงซกฟอกใหน าถงผาไปชงน าหนก น าถงผาไปทเครองซกผาแกะเทปทหมรอบถงออก เปดถง และคอย ๆ น าถงผาเขาเครองซกผา ซกผาตามมาตรฐานการซกผาตดเชอ

- เจาหนาททท าการขนยายผา และน าผาเขาเครองซกเสรจแลว ใหอาบน าเปลยนเสอผาทนท - เสอผาผปวยทเปอนเลอด อจจาระ ปสสาวะ อาเจยน และสารคดหลง ใหแช

น ายาไฮโปรคลอไรดกอนซก เพราะมโอกาสแพรกระจายเชอสง

82

หมำยเหต; 1. การใชอปกรณปองกนรางกายขนอยกบโรคทสงสยผปวยตดเชอและขนอยกบกจกรรมการพยาบาล

การเลอกใชอปกรณปองกนรางกายทมากเกนไป จะท าใหมโอกาสปนเปอนไดสงในขณะทถอดอปกรณเหลานน และการเลอกใชอปกรณปองกนรางกายทนอยเกนไป จะไมสามารถชวยปองกนการตดเชอได

2. การใชเครอง autoclave ส าหรบมลฝอย หรอเสอผาทปนเปอนของผปวยแนวคดในการท าลายเชอดวยไอน า (Steam Sterilization) ในบรเวณทดแลผปวย (onsite decontamination) กอนการสงเปนมลฝอยตดเชอทวไป เนองจากระบบท าลายเชอดวยไอน า จะไดผลดมประสทธภาพขนอยกบระยะเวลาและอณหภม การท าลายเชอทมประสทธภาพจะเกดขนไดตามอตราการแทรกตวของไอน า การท าใหไอน าแทรกตวเขาไดทวถงทกสวน จะตองไลอากาศออกจากถงแรงดนใหหมดไมเชนนนอากาศในถงแรงดนจะท าใหประสทธภาพการท าลายเชอลดลงชวยปองกนการตดเชอได

3. อปกรณปองกนรางกายสวนบคคล (PPE) ทสามารถน ากลบมาใชใหมได ไดแก แวนตา (Safetyglass หรอ goggle) กระจงกนใบหนา (Face Shield) รองเทาบท โดยการท าความสะอาด แชดวยโซเดยมไฮโปคลอไรด เขมขน 500 ppm. นาน 30 นาท หรอลางดวยน าผสม detergent เชดใหแหง และเชดซ าดวย 70% แอลกอฮอลล

6. กำรปองกนกำรบำดเจบจำกของมคมการเกดอบตเหตขณะปฏบตงานกอใหเกดผลกระทบทงตอผใหบรการและผใชบรการ ท าใหมโอกาสเกดการ

ตดเชอได แมวาอบตเหตทเกดขนจะไมท าใหเกดการตดเชอทงหมด เชน ถกแกวบาด เขมปราศจากเชอทมต า แตกเปนสาเหตท าใหเกดบาดแผล ซงจะเพมความเสยงตอการตดเชอหากเกดการสมผสเลอด หรอสารคดหลง จากรางกายผตดเชอ ในขณะทแผลยงไมหายด นอกจากน ยงท าใหเกดผลกระทบทางดานจตใจตอผปฏบตงานทไดรบอบตเหตเปนอยางมาก การบรหารความเสยง ชวยลดปญหาการตดเชอจากการใหบรการทางการแพทย โดยเฉพาะอบตเหตทเกดจากของแหลมคมทมแทงทะลอปกรณปองกนรางกายสวนบคคลสวนบคคลได วธการทดทสดคอ การฝกทกษะในการท าหตถการตาง ๆ ใหช านาญ รวมทงปฏบตงานดวยความระมดระวงเพอความปลอดภยและกระตนใหบคลากรมจตส านกทจะปองกนอบตเหตตลอดเวลา โดยพบสาเหตของอบตเหตจากการปฏบตงาน ทพบไดบอยมาจาก

การสวมเขมทใชแลวเขาปลอก โดยใชมอขางหนงจบเขมแลวใชมออกขางหนงจบปลอกเขมสวมเขาหากนการสงเครองมอทแหลมคม จากมอของผสงสมอผรบโดยตรง ควรใช one hand technique

การเยบแผลโดยผานใตหวางนวมอทกดแผล ไมใช หรอใชอปกรณปองกนรางกายสวนบคคลทไมเหมาะสม เชน ไมสวมแวนปองกนตาขณะท าการดด

เสมหะ ท าใหสงคดหลงกระเดนเขาตา การใสเสอคลมแขนสนขณะใหการดแลผปวยโรคตดตอหรอโรคตดเชออยางใกลชด เปนตน

แสงสวางในขณะปฏบตงานไมเพยงพอ ท าใหมองเหนไมชดเจนขณะปฏบตงาน สภาพรางกายผปฏบตงานออนเพลย เหนอยลาจากการปฏบตงาน หรอสายตาผดปกต ผปฏบตงานมความเครยด หรอวตกกงวล ท าใหขาดสมาธในขณะปฏบตงาน อปกรณปองกนรางกายสวนบคคลไมเพยงพอ หรอไมเหมาะสมกบกจกรรมการดแลผปวย

83

7. กำรเคลอนยำยผปวยการปองกนการตดเชอและแพรกระจายเชอระหวางการสงตอผปวย พบวาการเคลอนยายผปวยอาจท า

ใหเกดการแพรกระจายเชอได จงมแนวทางปฏบตดงน บคลากรประจ าหนวยสงตอ ตดตอโรงพยาบาลปลายทางทจะสงตอผปวยไปรบการรกษาตอ

พรอมทงใหขอมลรายละเอยดของผปวย

บคลากรประจ ารถพยาบาล จดบคลากรทเดนทางไปกบผปวย ใหมจ านวนนอยทสดตามความเหมาะสม

บคลากรทตองสมผสผปวยระหวางเดนทาง ใหสวมเสอกาวนแขนยาวกนน า surgical mask/N95 /N 100 (กรณท ผปวยมอาการ ไอจาม มาก) ถงมอ goggles พจารณาตามลกษณะการสมผสกบผปวย

หากหองโดยสารกบท น งของพนกงานเปนแบบแยกสวนกนใหพนกงานขบรถสวม surgical mask

ในระหวางการเดนทางหากรางกายสมผสกบสารคดหลงของผปวยใหใชกระดาษช าระเชดออกใหมากทสด แลวเชดบรเวณทปนเปอนดวย70% แอลกอฮอลล และลางมอดวย Alcohol hand rub ทกครง

ผปวยและญาต ผปวยสวม surgical mask ญาตทตดตามไปในรถพยาบาลควรมจ านวนนอยทสด หากเปนไป

ไดควรใหมากบรถอกคนทไมใชรถโดยสาร และหากจ าเปนตองมารถพยาบาลคนเดยวกบผปวย ใหลางมอ และสวม surgical maskอยางเครงครด

พยาบาล/พนกงานขบรถ ในหองโดยสารของผปวยควรมระบบระบายอากาศเพอถายเทอากาศทมการปนเปอนเชอออกสภายนอกรถดวยตวดดอากาศเหนอหลงคารถ

84

มอปกรณภายในรถพยาบาลเทาทจ าเปนตองใช ควรเลอกอปกรณทใชครงเดยวทง ส าหรบอปกรณทตองใชซ าตองท าความสะอาดหลงจากใชแลว

อปกรณทใชแลวทง ถอเปนมลฝอยตดเชอ ตองทงในถงมลฝอยตดเชอมดปากถงใหแนนแลวน าไปท าลายตามขนตอนของมลฝอยตดเชอ

วธการท าความสะอาดดงเอกสารขอ 2.10

บคลากรประจ าหนวย รบการสงตอผปวย

เตรยมบคลากรทรบผปวยในมจ านวนนอยทสด เหมาะสมกบอาการ/อาการแสดงผปวยมากทสด และเตรยมอปกรณจ าเปนทจะตองใชกบผปวยใหพรอม

บคลากรสวมใสอปกรณปองกนรางกายสวนบคคลใหเหมาะสมกบอาการ/อาการแสดงของผปวย เชน เสอคลมกนน าแขนยาวรดขอมอ N95 mask/N 100 แวนปองกนตา/goggles หมวก ถงมอ

ก าหนดสถานททจะรบผปวยและจดเตรยมเสนทางการเคลอนยายผปวย การก าหนดเวลาในการแจงหรอคาดการณเวลาทจะมาถงเพอใหผมหนาทไดเคลยรเสนทางการเคลอนยายผปวย

ยามรกษาความปลอดภย กนเสนทางการเคลอนยายผปวย และกนผทไมเกยวของใหออกนอกเสนทางการเคลอนยายผปวย

พยาบาลประจ า หองตรวจคดกรอง

จดตงจดคดกรองผปวย ในพนทสวนหนา และทหนวยผปวยนอกเพอปองกนการแพรกระจายเชอ

จดเจาหนาททมความเชยวชาญ/ มประสบการณ/ มทกษะ ในการคดกรองผปวย

เมอคดกรองผปวยพบวามความเสยง พยาบาลคนท 1 สวมอปกรณปองกนรางกายสวนบคคล ไดแก เสอคลมกนน าแขนยาว หนากากอนามย/N95 disposable gloves และน าผปวยไปยงพนทคดแยกทก าหนดบรเวณดานหนาตกผปวยนอก

พยาบาลคนท 1 ซกประวตของผปวย และน าบตรประชาชนของผปวยใสซองพลาสตก ใช 70% แอลกอฮอลล สเปรยบรเวณซองกอนสงใหผชวยเหลอคนไขไปท าบตรตรวจโดยไมตองเปดซองพลาสตก

เมอซกประวตพบความเสยงตอการตดเชอ พยาบาลคนท 1 ใหสญญาณแกพยาบาลคนท 2 ทจะโทรรายงานหนวยงานตาง ๆ ดงน1) หวหนาพยาบาล นอกเวลาราชการแจงผตรวจการพยาบาล2) หอผปวยแยกโรค3) พยาบาลปองกนควบคมโรคตดเชอ (ICN)4) ยามรกษาความปลอดภยเพอเคลยเสนทางการเคลอนยายผปวย5) พนกงานเวรเปล และจดใหม Safety buddy ชวยดเมอเวรเปล

ใสชดปองกนรางกาย

85

พยาบาลคนท 1 พรอมเวรเปล ท าการเคลอนยายผปวยไปในเสนทางทก าหนด สงผปวยไปรบการตรวจยงจดทโรงพยาบาลก าหนด

เมอพยาบาลคนท 1 สงอาการผปวยกบผอยเวรเสรจแลวใหดพนกงานเปลเชดท าความสะอาดพาหนะน าสง และถอด PPE กอนและถงจะถอด PPE ของตนเอง

เนนย าเรองสขลกษณะของมารยาทการไอจาม (Respiratory Etiquette) เชน หากไอหรอจามควรปดปาก ผปวยควรสวมหนากากอนามย และลางมอบอยๆ

1) ประสานงานกบหนวยงานตางๆ เชน x - ray หองปฏบตการ ฯลฯ ตามแผนการรกษาของแพทย2) เมอสนสดการตรวจดแลผปวย ถอดอปกรณปองกนรางกายสวนบคคล ไดแก disposable

gloves, หมวกคลมผม แวนปองกนตา/กระจงกนใบหนา กาวน หนากากปดปาก-จมก ตามล าดบและลางมอทกครงทถอดอปกรณปองกนรางกายแตละชนด อปกรณปองกนรางกายชนดใชครงเดยวใหทงในถงมลฝอยตดเชอ

3) มการรายงานตามแนวทางการรบผปวยโรค EID ตามทโรงพยาบาลก าหนด เพอรายงานเขาสระบบ ICS ของโรงพยาบาล

กรณรบผปวยไวดแลท โรงพยาบาล หลกเลยงการน าผปวยออกนอกหอง ยกเวนกรณทจ าเปนเทานน โดยมขอปฏบตดงน

- แจงหนวยงานปลายทางรบทราบ/แจงเจาหนาทผเขนผปวยรบทราบ ก าหนดเวลาใหบรการผปวยใหชดเจน - ใหผปวยสวม Surgical mask ตลอดเวลา และน าสงโดยรถนงหรอเปลนอน หามมใหผปวยเดน

เอง - บคลากรทจะน าสงผปวย ใสอปกรณปองกนรางกายสวนบคคล ไดแก เสอคลมแขนยาวรดขอมอ

หนากากอนามย/N95 ถงมอและอนๆตามความเหมาะสม - เสนทางทจะพาผปวยไปตองมการวางแผนลวงหนา มการประสานงานกบทมสงแวดลอม เพอ

จดผรบผดชอบ เคลยรเสนทางโดยไมผานบรเวณทมผคนหนาแนน - แจงบคลากรทรบผดชอบปลายทางเพอเตรยมสถานทและกนผทไมเกยวของออกและใสอปกรณ

ปองกนรางกายสวนบคคลทเหมาะสมรอรบผปวย

86

8. กำรเฝำระวงกำรแพรกระจำยเชอในบคลำกร ก าหนดใหบคลากรทกคนในสถาบนฯ ทใหการดแลผปวยสงสยตดเชอโรคตดตออนตราย มการบนทกเวลา

กจกรรม ในการใหการดแลผปวยทกครงท เขา–ออก หนวยงาน และ เขา–ออกหองผปวย ก าหนดใหพยาบาลควบคมโรคตดเชอ (ICN) เปนผใหใหค าแนะน าบคลากรทใหการดแลผปวยเขาขาย

เฝาระวงโรคตดเชอ/โรคตดตออนตราย ท าการบนทกอาการปวยคลายไขหวดใหญ ( ILI) ของตนเอง และมการคดกรองอาการผดปกตกอนเขาท างานทกวน ตลอดจนมแนวทางปฏบตเมอพบผมอาการคลายไขหวดใหญ ( ILI) ระหวางปฏบตงานใหรายงานหวหนาตก/หวหนาเวรรบทราบ และแจงขอมลแก ICN ประสานการตดตามอาการตอไป หนวยงานระบาดวทยา มหนาทตดตามสถตการลาปวยของบคลากร หากพบอตรา การลาปวยสงกวา

ปกต โดยเฉพาะการปวยทมอาการคลายไขหวดใหญเปนกลมกอน (≥ 2 ราย) ของบคลากรใหแจง ICN ทนท เพอท าการสอบสวนและด าเนนการตอไป

9. กำรท ำควำมสะอำดหองผปวย พนกงานท าความสะอาดสวมอปกรณปองกนรางกายสวนบคคล ดงน

- สวมรองเทาบท (กรณมสงคดหลงปนเปอนพนเปนจ านวนมาก ใส Leg cover กอนใส รองเทาบท) เสอคลมกนน าแขนยาว หนากากอนามย (surgical mask) (กรณทผปวยมหตถการทเกดละอองฝอย เชน พนยา ดดเสมหะ ใสทอชวยหายใจฯ ใหใส

หนากากกรองอนภาค เชน N95, N100 แวนปองกนตา กระจงกนใบหนา ถงมอ 1–2 ชน โดยชนนอกสดเปนถงมอยางอยางหนา

เตรยมอปกรณในการท าความสะอาดใหพรอม กอนเขาหองผปวยเพอจ ากดการเขาหองผปวย โดยเขาไปปฏบตหนาทในคราวเดยว เชน การเขาไปท าความสะอาด การเกบมลฝอย

10. กำรท ำควำมสะอำดรถพยำบำล พนกงานขบรถใสชดปองกนรางกายเพอท าความสะอาดรถ ดงน ใสเสอคลมกนน า แขนยาว สวมบท

(หากไมมบทสามารถสวมรองเทาทสวมไปและใส Shoes cover ทบ) ใสหนากากอนามย (surgical mask) กรณมเลอด อจจาระ อาเจยน สารคดหลง ปนเปอน ใส N95 Mask (ท า Fit check ทกครง) ใสแวนตาปองกนตา ใสถงมอ 1–2 ชน ใหถงมอปดทบปลายแขนเสอ ถงมอชนนอกเปนถงมอยางหนา (หากมสงคดหลงปนเปอนจ านวนมากใหใส face shield และสวม leg cover ภายในรองเทาบท) ขนตอนการท าความสะอาดรถพยาบาล

- ปดเครองปรบอากาศ เปดประตรถดานขาง และดานทายรถ ขณะท าความสะอาด

- อปกรณทางการแพทยทใชแลวทกชนด ใหถอเปนมลฝอยตดเชอทงหมด ใหทงในถงมลฝอยตดเชอ มดปากถงใหแนน ใสถงซอน 2 ชน ใชขวดน ายา 70% แอลกอฮอล พนถงดานนอกโดยรอบ และน าไปสงท าลายตามขนตอนการทงมลฝอยตดเชอ

- ผาทกชนดทใชกบผปวย ใหใสในถงมลฝอยตดเชอ มดปากถง แลวซอนทบดวยถงมลฝอยตดเชออก 1 ชน และมดปากถงใหแนนอกครง น าสงโรงซกฟอกเพอซกดวยความรอนตามมาตรฐานการซกผาตดเชอ

87

- เปด Cleaning kit ส าหรบท าความสะอาด และผสมน ายาท าลายเชอตามทระบในกลอง ดงน หากมสารคดหลงปนเปอนสงแวดลอมภายในรถ เชน อจจาระ ปสสาวะ อาเจยน ใหใสถงมอ

1 – 2 ชน น ากระดาษช าระซอนทบหลาย ๆ ชน วางใหสงคดหลงซม และเชดกระดาษช าระออก ทงกระดาษช าระในถงมลฝอยตดเชอ เชดบรเวณนนดวยน าผสมน ายา Disinfectant ทจดเตรยมไวอตราสวนตามทก าหนดไวขางขวด (ผสม 10% ไฮโปรคลอไรด 0.5% หรอ5,000 ppm ส าหรบราดพนผวทเปรอะเปอนเลอด/สารคดหลงของผปวย โดยตวงน ายาsodium hypochlorite 10 % มา 25 CC ผสมกบน าสะอาด 475 ซซ จนไดปรมาตรรวม500 CC) เชดโดยใชผาชบน ายา sodium hypochlorite 0.5% หรอ 5,000 ppm วางทบซอนบรเวณทปนเปอน ผาทใชเชดท าความสะอาดแลว ใหทงเปนมลฝอยตดเชอ เมอก าจดสงคดหลงหมดแลว ใหลางมอดวยน ายาฆาเชอหลาย ๆ ครง

หากไมมการปนเปอนสงคดหลง ใหเชดท าความสะอาดภายในรถดวยน าผสมน ายา ในกลมLow Level Disinfectant ทจดเตรยมไวอตราสวนตามทก าหนด เชน ใช 10 % sodiumhypochlorite เขมขน 0.05% หรอ 500 ppm ส าหรบการเชด เพอท าลายเชอในสงแวดลอมรอบตวผปวย โดยตวง 10 % sodium hypochlorite 2.5 CC ผสมน าสะอาด497.5 ซซ จนไดปรมาตรรวม 500 ซซ) เชดโดยใชผาอยางนอย 10–12 ผน (ไมใชผาผนเดมเชดและซกผาในถงน ายาท าลายเชอ) ผาทใชเชดแลวใหทงเปนมลฝอยตดเชอ

- หลงเชดท าความสะอาดแลว ใหเปดรถทงไวประมาณ 30 นาท เพอใหบรเวณทท าความสะอาดแหง มการระบายอากาศทด ปองกนกลนอบชน

หมำยเหต: ชดอปกรณท าความสะอาด (Cleaning kit) ประกอบดวย 1. 10 % sodium hypochlorite ใสขวด 25 cc จ านวน 2 ขวด2. ขวดใสน าสะอาด 475 ซซ จ านวน 2 ขวด3. 10 % sodium hypochlorite ใสขวด 5 cc จ านวน 2 ขวด4. ขวดใสน าสะอาด 995 ซซ จ านวน 2 ขวด5. กระปองส าหรบผสมน ายา และกระดาษช าระ6. การผสมน ายาท าความสะอาด

6.1 กรณทพนผวภายในรถมการปนเปอนสงคดหลงจ านวนมาก น าน ายาจากขอ 1 จ านวน 1 ขวด ผสมน าสะอาดขอ 2 จ านวน 1 ขวด ใสในกระปอง ขอ 5

ใช ในกรณ เชน ผปวยอาเจยน ถายเหลว มเลอดออกจ านวนมาก

6.2 กรณทพนผวภายในรถไมมการปนเปอนสงคดหลง น ายาจากขอ 3 จ านวน 1 ขวด ผสมน าสะอาดขอ 4 จ านวน 1 ขวด ใสในกระปอง ขอ 5 ใช ใน

กรณทผสงสย/ผปวยไมมอาการไอ จาม อาเจยน ถายเหลว เลอดออก จ านวนมาก (น ายาและน าสะอาดเตรยมไว 2 ชดเผอไมพอท าความสะอาดหรอหก ขณะเดนทาง)

7. ผาส าหรบเชดท าความสะอาดรถพยาบาล 10-12 ผน (ขนาดของผากวาง 10 นว ยาวประมาณ 10 นว)- ผนท 1 จมน ายาในกระปองขอ 5 เชดบรเวณทจบเปดประตดานหนา ทงผาในถงมลฝอย ตดเชอ

- ผนท 2 จมน ายาในกระปองขอ 5 เชดทนงของเจาหนาทดานศรษะผปวยทงผาในถงมลฝอยตด

1-2 ใชกรณมสงคดหลงปนเปอนมาก

3-4 ใชกรณไมมสงคดหลงปนเปอนเชดถสงแวดลอมปกต

88

เชอ

- ผนท 3 จมน ายาในกระปองขอ 5 เชดบรเวณทนงของเจาหนาทดานทตดกบผปวย ทงผาในถงมลฝอยตดเชอ

- ผนท 4 จมน ายาในกระปองขอ 5 เชดทบรเวณทวางเตยงผปวย ทงผาในถงมลฝอยตดเชอ

- ผนท 5 จมน ายาในกระปองขอ 5 เชดซ าทบรเวณวางเตยงผปวย ทงผาในถงมลฝอยตดเชอ

- ผนท 6 จมน ายาในกระปองขอ 5 เชดอปกรณทอยใกลบรเวณเตยงผปวย ทงผาในถงมลฝอยตดเชอ

- ผนท 7 จมน ายาในกระปองขอ 5 เชดบรเวณทจบประตดานหลง ทงผาในถงมลฝอยตดเชอ

- ผนท 8-11 จมน ายาในกระปองขอ 5 ทละผนเชดรอบ ๆ รถดานใน 4 ดานผนละดาน ทงผาในถงมลฝอยตดเชอ

- ผนท 12 เผอไวส าหรบเชดบรเวณทเหนการปนเปอนชดเจน

8. ถงพลาสตกสแดงจ านวน 4 ถง ส าหรบใสผาหลงการเชดท าความสะอาด/มลฝอยตดเชอ9. 70 % Alcohol สเปรย 1 ขวดส าหรบพนรอบๆ รถ ดานในภายหลงการเชดท าความสะอาดแลว และ

ส าหรบพนถงมลฝอยตดเชอชนท 2 ทใสทบดานนอก

89

บทท 10 แนวทางการบรหารจดการ กรณแยกตวเพอเฝาสงเกตอาการ (Quarantine)

90

แนวทางการบรหารจดการ กรณแยกกกเพอสงเกตอาการ (Quarantine)

โดย กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข

23 กมภาพนธ 2563

การแยกกกเพอสงเกตอาการ (Quarantine) เปนการจ ากดกจกรรมของบคคลทมสขภาพด เนองจากสมผส (Expose) กบผปวยโรคตดเชอระหวางชวงทแพรเชอ (Period of communicability) โดยมวตถประสงคเพอปองกนการแพรกระจายของเชอ ถาบคคลทมสขภาพดตดเชอ อยางไรกด ระยะเวลาเฝาสงเกตอาการจะไมนานเกนกวาระยะฟกตวทยาวทสดของเชอกอโรค ซงในกรณของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 มระยะฟกตวของโรคนาน 2 - 14 วน ดงนน จงแยกตวเพอเฝาสงเกตอาการเปนเวลา 14 วน

คณะกรรมการโรคตดตอแหงชาต ไดประกาศใหโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 เปนโรคตดตออนตราย และการแยกกกเพอสงเกตอาการเปนการปฏบตตามพระราชบญญตโรคตดตอ พ.ศ. 2558 มาตรา 34 และ 35 ซงใหอ านาจเจาพนกงานสาธารณสขมอ านาจทจะด าเนนการ ประกาศ หรอออกค าสงเปนหนงสอใหผใดด าเนนการ ทส าคญดงน

1. ใหผทเปนหรอมเหตอนควรสงสยวาเปนโรคตดตออนตรายหรอโรคระบาด หรอผทเปนผสมผสโรคหรอเปนพาหะ มารบการตรวจหรอรกษา หรอรบการชนสตรทางการแพทย และเพอความปลอดภย

2. อาจด าเนนการโดยการแยกกก กกกน หรอคมไวสงเกต ณ สถานทซงเจาพนกงานควบคมโรคตดตอก าหนด จนกวาจะไดรบการตรวจและการชนสตรทางการแพทยวาพนระยะตดตอของโรคหรอสนสดเหตอนควรสงสย

3. สงใหผทเปน หรอ มเหตอนควรสงสยวาเปนโรคตดตออนตรายหรอโรคระบาดหยดการประกอบอาชพเปนการชวคราว

4. สงหามผทเปน หรอ มเหตอนควรสงสยวาเปนโรคตดตออนตรายหรอโรคระบาดเขาไปในสถานทชมนมชน โรงมหรสพ สถานศกษา หรอสถานทอนใด เวนแตไดรบอนญาตจากเจาพนกงานควบคมโรคตดตอ

ผทอยในขายตองการแยกกกเพอสงเกตอาการ ในผสมผสโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 ทมความเสยงสง ไดแก

1. ผสมผสในครวเรอน- สมาชกในครอบครว ญาต และผทดแลผปวยโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 ขณะทมอาการปวย- ผทอยในบานเดยวกบผปวยโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

2. ผสมผสในสถานพยาบาล- บคลากรทางการแพทย บคลากรอน ๆ ในแผนกทเกยวของ หรอ ผมาเยยมผปวยโรคตดเชอไวรส

โคโรนา 2019 ในขณะทอยในโรงพยาบาลโดยไมไดใสอปกรณปองกนรางกายตามมาตรฐาน - ผปวยรายอน ๆ (ปวยดวยโรคอน) ทรบการรกษาในชวงเวลาเดยว และอยในหองเดยวกนหรอแถว

เดยวกนกบผปวยโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 และผทมาเยยมผปวยเหลานนในขณะทผปวยยงไมไดรบการรกษาในหองแยกโรค

- เจาหนาททางหองปฏบตการทเกยวของกบสงสงตรวจจากผปวยโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 โดยไมไดใสอปกรณปองกนรางกายตามมาตรฐาน

91

3. ผสมผสในยานพาหนะ- ในกรณทผปวยโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 เดนทางโดยเครองบนในขณะทมอาการ ผทรวม

เดนทางโดยเครองบนกบผปวย ผโดยสารทนงใกลผปวยในแถวเดยวกน และในระยะ 2 แถวหนา และ 2 แถวหลง

- พนกงานบรการบนเครองบนทกรายในโซนเดยวกนกบทผปวยนง - ผทรวมกลมเดนทางเดยวกน เชน กลมทวรเดยวกน - ในกรณทผปวยโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 เดนทางโดยยานพาหนะอน ๆ ในขณะทมอาการ

ไดแก ผทรวมเดนทางกบผปวย ผโดยสารหรอพนกงานทสมผสสารคดหลงจากทางเดนหายใจ หรอโดนไอ จาม จากผปวย และผโดยสารทอยในระยะหางไมเกน 1 เมตรจากผปวย

4. ผสมผสในโรงเรยน/ทท างาน และในชมชน- นกเรยนหรอผรวมงาน ไดแก กลมเพอนทพบปะกบผปวยโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 ในขณะม

อาการ และ มประวตอาจสมผสสารคดหลงจากทางเดนหายใจ หรอโดนไอ จาม จากผปวยโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

- ผทอยในชมชนเดยวกนกบผปวยโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 หรอในชมชนอน ๆ และสมผสสารคดหลงจากทางเดนหายใจ หรอโดนไอ จาม จากผปวย

92

แผนภม ขนตอนการแยกกกเพอสงเกตอาการในผสมผสโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

จดเขาออกสถานทเฝาสงเกตอาการ

ตรวจสอบความปลอดภย/ท าความสะอาดพาหนะสงผโดยสาร

ตรวจวดอณหภม ณ จดคดกรองกอนเขาทพก

ลงทะเบยนการเขาพก ณ จดประสานงาน

เขาทพกใชชวตตามระเบยบปฏบต

ตรวจวดไข อาการปวยรายวน

อณหภมรางกาย > 37.5

องศาเซลเซยส

ใช

ไมใช

สงตอไปยงโรงพยาบาล

เฝาระวงอาการรายวนครบ 14 วน

ไมใช

ใช

ลงทะเบยนออก

เดนทางกลบ

เขาขาย PUI

93

ระเบยบปฏบตการอยในสถานทแยกกกเพอสงเกตอาการ (Quarantine)

1. หามออกนอกสถานททก าหนดไว หากมความจ าเปนใหแจงเจาหนาหนาทประสานงาน2. หามบวนน าลาย เสมหะ สงน ามก ลงบนพน3. ตรวจวดอณหภมรางกาย ณ จดทก าหนดไวทกวน ดวยเครองวดอณหภมแบบมอถอ4. เมอมอาการผดปกตอยางใดอยางหนงหรอหลายอยาง เชน ไข ไอ จาม มน ามก เจบคอ โปรดโทรแจง

เจาหนาทสาธารณสขทดแลในพนททนท5. ลางมอฟอกสบหรอ Alcohol gel ทกครงหลงไอ จาม กอนรบประทานอาหาร และหลงเขาหองน า6. ซกลางท าความสะอาดเสอผาเองทกวน หรอ น าเสอผามาใสถงทจดไวหนาหองเพอสงใหเจาหนาทซก

ลางตอไป (แลวแตความเหมาะสมของพนทแยกกกในการบรหารจดการ)7. ทงขยะมลฝอยในถงขยะตดเชอทจดไวใหหนาหอง8. ถามความประสงคใหญาตมาเยยมโปรดตดตอเจาหนาทประสานงาน9. โปรดท าความสะอาดภายในหองพกดวยตนเอง และน าขยะมลฝอยทงในถงขยะตดเชอทจดไวให

(ควรมผท าความสะอาดใหเปนสวนรวมตามวงรอบ เชน 2-3 วน ครง เปนตน)

แนวทางการปฏบตของเจาหนาทสาธารณสข และพนกงานเจาหนาทในกรณทผสมผสพยายามออกจาก

สถานทเฝาสงเกตอาการ (Quarantine) โดยไมไดรบอนญาต

1. พยายามชแจงท าความเขาใจกบผสมผสโดยใชเจาหนาทผเชยวชาญดานจตวทยา2. ประสานพนกงานเจาหนาทซงท าหนาทรกษาความปลอดภยในพนท เพอสกดกนผสมผสทพยายาม

ออกนอกพนท3. ใหพนกงานเจาหนาทซงท าหนาทรกษาความปลอดภยในพนทสวมอปกรณปองกนรางกายสวนบคคล

ใหเรยบรอย และด าเนนการตอผสมผสจากเบาไปหาหนกตามล าดบ เพอขดขวางความพยายามออกนอกพนทของผสมผส ดงน

1) ผลกดนดวยโลเพอขดขวางการเคลอนทพรอมท าความชแจง และ2) ใชปนยงตาขายเพอหยดการเคลอนทของผสมผส พรอมใหนกจตวทยาชแจงท าความเขาใจ

โดยมบคลากรทเกยวของโดยตรงในสถานทเฝาสงเกตอาการในผสมผสโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 ดงน - เจาหนาทประสานงาน ท าหนาทประสานการพกอาศย การอ านวยความสะดวกตางๆ - เจาหนาทท าความสะอาดพนทสวนกลาง - เจาหนาทแผนกซกลาง - เจาหนาทอนๆทเกยวของ เชน แมครว พนกงานขนขยะ

94

ตาราง การจดการทพก และสงอ านวยความสะดวก สถานทแยกกกเพอสงเกตอาการ (Quarantine)

* หมายเหต: ผวาราชการจงหวด อาจปรกษาหารอกบหนวยงานทเกยวของ และก าหนดพนทเฝาสงเกตอาการในผสมผสโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 เปนอยางอน ตามความเหมาะสมของแตละจงหวดได

จ านวน สถานท*

การจดการทพกและสงอ านวยความสะดวก

ทพก การรกษา

ความปลอดภย หองครว หองพยาบาล

ระบบการจดการขยะ

สถานทออกก าลง

กาย

สถานท พบญาต

การอ านวยความสะดวกอนๆ

จ านวนจนท.ตอวน

- ผสมผสโรค ไมเกน 20 คน

- ใหเฝาสงเกตอาการในรพ.สงกดกระทรวงสาธารณสขหรอสถานทตามทก าหนดโดยผวาราชการ จงหวด

- กนโซนดวยรวมดชดไมใหผไมเกยวของเขาไป - มหองพกแยกตามจ านวนคนถกเฝาสงเกตอาการ พรอมหองน าสวนตว - ม Internet โทรศพท - มอปกรณท าความสะอาดหอง - มเบอรโทรฉกเฉน - มแอลกอฮอลเจล ลางมอทกหอง - มถงขยะส าหรบขยะ ตดเชอ - มถงตดเชอส าหรบใส ผาเปอน/ใชแลว

- มรปภ.ตรวจคนเขาออกตลอด 24 ชม.

- จดท าอาหาร 3 มอ และ อาหารวาง 2 มอ สงให ผถกเฝาสงเกตอาการ

-มบคลากรอยเวร 24 ชม เพอ ตดตามเฝาระวงสขภาพทกวน - มยาสามญ - ม อปกรณปองกนรางกายสวนบคคล เชน หนากากอนามย, หนากากอนามยชนด N95, ถงมอ, เสอกาวนกนน า, รองเทาบต, - มน ายาฆาเชอ, Sodium Hypo chloride

- ขยะจาก ผเฝาสงเกตอาการจดการ

แบบขยะ ตดเชอโดยจดท าสถานทก าจดขยะภายในบรเวณสถานทแยกกกเพอสงเกตอาการ

- - กนเขตดวยกระจกใส และสอสารดวยโทรศพท - มเจลลางมอ (alcohol gel) วางไวใหบรการ

- เจาหนาทประสานงานท าหนาทประสานการพกอาศยการอ านวยความสะดวกตางๆ - มเจาหนาทท าความสะอาดพนทสวนกลาง - มแผนกซกลาง (ตองท าลายเชอกอนซก)

- รปภ. 2 คน

- จนท.ประสานงาน 1-2 คน

- พยาบาล 3 คน - พนกงาน ท าความสะอาด 2 คน - แผนกอาหาร 3 คน - ซกรด 2 คน - จดการขยะ 2 คน

95

จ านวน สถานท การจดการทพกและสงอ านวยความสะดวก

ทพก การรกษา

ความปลอดภย หองครว หองพยาบาล

ระบบการจดการขยะ

สถานทออกก าลงกาย

สถานท พบญาต

การอ านวยความสะดวกอนๆ

จ านวนจนท. ตอวน

-ผสมผสโรค เกน 20 คน

- ใหเฝาสงเกตอาการ ในพนททหาร หรอตามทก าหนดโดยผวาราชการ จงหวด

- กนโซนดวยรวมดชดไมใหผไมเกยวของเขาไป - มทพกตามจ านวนคนถกเฝาสงเกตอาการ - ม Internet โทรศพท - มอปกรณท าความสะอาดหอง - มเบอรโทรฉกเฉน - มแอลกอฮอลเจล ลางมอทกหอง - มถงขยะส าหรบขยะ ตดเชอ - มถงตดเชอส าหรบใส ผาเปอน/ใชแลว

- มรปภ.ตรวจคนเขาออกตลอด 24 ชม. ในบรเวณพนทรบผดชอบ - กรณใชพนททหาร งาน รปภ. ในเขตทหารเปนความรบผดชอบของหนวยทหารนนๆ - พนทนอกเขตพนททหาร งาน รปภ. เปนความรบผดชอบของ ต ารวจ และฝายปกครองในพนท

- จดท าอาหาร 3 มอ และ อาหารวาง 2 มอ สงใหผถกเฝาสงเกตอาการ

-มเครองวดอณหภมทไมตองสมผส -มบคลากรอยเวร 24 ชม ตดตามอาการทกวน - มยาสามญ - ม อปกรณปองกนรางกายสวนบคคล เชน หนากากอนามย, หนากากอนามยชนด N95, ถงมอ, เสอกาวนกนน า, รองเทาบท, - มน ายาฆาเชอ, Sodium Hypo chloride

- ขยะและสงปฏกลจดการ

แบบขยะตดเชอโดยจดท าสถานทรวบรวมขยะภายในบรเวณสถานทแยกกกเพอสงเกตอาการ และท าลายเชอโรคกอนสงไปก าจด

ควรจดใหมลานเฉพาะ ทอากาศถายเท เดนเลน ลดความกงวล ความเครยดได

- กนเขตดวยกระจกใส และสอสารดวยโทรศพท - มเจลลางมอ (alcohol gel) วางไวใหบรการ

- เจาหนาทประสานงานท าหนาทประสานการพกอาศยการอ านวยความสะดวกตางๆ - มเจาหนาทท าความสะอาดพนทสวนกลางวนละ

- มแผนกซกรด(ตองท าลายเชอกอนซก)

- รปภ. 2 คน

- จนท. ประสานงาน 1-2 คน

- พยาบาล 3 คน - พนกงานท าความสะอาด 2 คน - แผนกอาหาร 3 คน - ซกรด 2 คน - จดการขยะ 2 คน - เจาหนาทรวมการและท างานรวมกนเปนผลด 8-12 ชม.

หมายเหต : 1. ผวาราชการจงหวดอาจปรกษาหารอกบหนวยงานทเกยวของ และก าหนดพนทแยกสงเกตอาการในผสมผสโรคตดเชอไวรสไวรสโคโรนา 2019 เปนอยางอน ตาม

ความเหมาะสมของแตละจงหวดได 2. กรณทมการใชก าลงพลของกระทรวงกลาโหมใหไดรบคาเสยงภยเชนเดยวกบเจาหนาทสาธารณสข

96

บทท 11 แนวทางการจดตงโรงพยาบาลสนาม

97

*อยระหวางจดท า*

98

บทท 12 แนวทางการจดการศพ

99

*อยระหวางจดท า*

100

ภาคผนวก

101

ภาคผนวก ก ค าถามทพบบอย

102

ค ำถำมทพบบอย

1. หมวดควำมรทวไป

ขอ1

Q : ไวรสโคโรนำสำยพนธใหม 2019 คอ ?

A: ไวรสโคโรนาสายพนธใหม 2019 เปนตระกลของไวรสทกอใหอาการปวยตงแตโรคไขหวดธรรมดาไปจนถงโรคทมความรนแรงมาก เชน โรคระบบทางเดนหายใจตะวนออกกลาง (MERS-CoV) และโรคระบบทางเดนหายใจเฉยบพลนรนแรง (SARS-CoV) เปนตน ซงเปนสายพนธใหมทไมเคยพบมากอนในมนษยกอใหเกดอาการปวยระบบทางเดนหายใจในคน และสามารถแพรเชอจากคนสคนได โดยเชอไวรสนพบครงแรกในการระบาดในเมองอฮน มณฑลหเปย สาธารณรฐประชาชนจน ในชวงปลายป 2019

ขอ2

Q: ไวรสโคโรนำสำยพนธใหม 2019 เหมอนไวรสโรคทำงเดนหำยใจตะวนออกกลำงและโรคซำรสหรอไม? A: ไมเหมอน เนองจากตระกลโคโรนาไวรส เปนสาเหตการปวยในคนและในสตว เชน อฐ แมว คางคาว ซงไวรสโคโรนาสายพนธใหม 2019 ไมเหมอนกบไวรสโรคทางเดนหายใจตะวนออกกลาง (Middle East Respiratory Syndrome: MERS) หรอ ไวรสโรคระบบทางเดนหายใจเฉยบพลนรนแรง (Severe Acute Respiratory Syndrome: SARS) ii

ขอ3

Q: อำกำรของผปวยไวรสโคโรนำสำยพนธใหม 2019 มอำกำรอยำงไร?

A: อาการทวไป ไดแก อาการระบบทางเดนหายใจ มไข ไอ หายใจถ หายใจล าบาก ในกรณทอาการรนแรงมาก อาจท าใหเกดภาวะแทรกซอน เชน ปอดบวม ปอดออกเสบ ไตวาย หรออาจเสยชวต

ขอ4

Q: ผปวยไวรสโคโรนำสำยพนธใหม 2019 รกษำอยำงไร?

A: การรกษาแบบประคบประคองเพอบรรเทาอาการปวยตางๆ โดยปจจบนยงไมมวคซนปองกนโรค

103

2. ลกษณะของเชอไวรส

ขอ1

Q: ระยะเวลำกำรมชวตอยของเชอในสงแวดลอม เชน บนสงของ อำหำร?

A: ยงไมมขอมลทชดเจนวาไวรสโคโรนาสายพนธใหม 2019 อยบนพนผวไดนานเพยงใด ขณะทขอมลเบองตนแสดงใหเหนวาไวรสอาจอยรอดไดในไมกชวโมง โดยน ายาฆาเชอสามารถฆาเชอไวรสไมใหสามารถแพรเชอได

ขอ2

Q: ควำมรนแรงของเชอไวรสโคโรนำสำยพนธใหม 2019 เมอเทยบกบไวรสโคโรนำสำยพนธอนๆ ? A: ผทตดเชอไวรสโคโรนาสายพนธใหม 2019 มอาการคลายไขหวด อาการทางเดนหายใจ เชน มไข ไอ มน ามก ในผปวยบางรายอาจมอาการรนแรงท าใหเกดภาวะแทรกซอน เชน ปอดบวม ปอดออกเสบ ไตวาย หรออาจเสยชวต แมวาอาการหลายอยางจะคลายคลง แตเนองจากเกดจากเชอไวรสทแตกตางกน จงเปนเรองยากทจะสามารถระบโรคตามอาการเพยงอยางเดยว จงตองอาศยการทดสอบทางหองปฏบตการเพอยนยนเชอ

3. กำรแพรกระจำยของเชอขอ1

Q: ไวรสโคโรนำสำยพนธใหม 2019 สำมำรถแพรกระจำยเชอไดอยำงไ?

A: ไวรสชนดนมความเปนไปไดทมสตวเปนแหลงรงโรค สวนใหญแพรกระจายผานการสมผสกบผตดเชอ ผานทางละอองเสมหะจากการไอ จาม น ามก น าลาย ปจจบนยงไมมหลกฐานสนบสนนการแพรกระจายเชอผานทางการพนผวสมผสทมไวรสแลวมาสมผส ปาก จมกและตา สามารถแพรเชอผานทาง Fexo-oral route ไดดวย

ขอ2

Q: กำรซอสนคำหรอสงของทมำจำกสำธำรณรฐประชำชนจน มควำมเสยงตอกำรตดเชอไวรสโคโรนำสำยพนธใหม 2019 หรอไม?

A: ขณะนยงคงมขอจ ากดดานองคความรเกยวกบเชอไวรสโคโรนาสายพนธใหม 2019 และการแพรกระจายเชอ ดงนนจงใชขอมลวชาการของเชอไวรสโคโรนาทมพนธกรรมใกลเคยงกน ซงพบวาไวรสโคโรนามความสามารถในการมชวตอยบนผวสมผสไดไมด จงมความเสยงนอยมากทจะแพรกระจายเชอไวรสจากสนคาหบหอหรอสงของ ปจจบนยงไมมหลกฐานสนบสนนการแพรกระจายเชอผานทางสนคาน าเขาจากประเทศจน และยงไมพบผปวยทมความสมพนธกบการขนสงสนคาแตอยางใด

ขอ3

Q: กำรน ำเขำสตวหรอผลตภณฑจำกสตวจำกสำธำรณรฐประชำชนจนมเสยงตอกำรแพรกระจำยเชออยำงไร?

A: ขณะนยงไมมหลกฐานสนบสนนการน าเขาสตวหรอผลตภณฑจากสตวจากสาธารณรฐประชาชนจนทอาจจะกอใหเกดความเสยงในการแพรกระจายเชอได

104

4. กำรปองกนตนเอง

ขอ1

Q: ประชำชนทวไปควรปองกนตนเองอยำงไร?

A: หลกเลยงการสมผสใกลชดผมอาการปวย รกษาระยะหางอยางนอย 1 เมตร หลกเลยงการสมผสบรเวณตา จมกและปาก โดยไมไดลางมอ ควรลางมอบอยๆ ดวยน าและสบ หรอน ายาแอลกอฮอลลางมอ 70% หากมไข ไอ หายใจล าบาก ใหไปพบแพทยทนท และแจงประวตการเดนทาง

ขอ2

Q: เมอทำนมอำกำรปวยทำนควรปองกนกำรแพรกระจำยเชอสผอนอยำงไร?

A: ควรพกอยทบาน ปดปากและจมกดวยทชชทกครงทไอหรอจาม และทงลงถงขยะ ท าความสะอาดและท าลายเชอตามวสดสงของ และผวสมผสตางๆ

ขอ3

Q: หำกทำนมอำกำรปวยหลงกลบจำกกำรเดนทำงไปสำธำรณรฐประชำชนจนควรท ำอยำงไร?

A: หากทานเดนทางกลบจากสาธารณรฐประชาชนจน ภายใน 14 วน และมอาการไข ไอ น ามก เหนอยหอบ โปรดไปพบแพทยทนท พรอมแจงประวตการเดนทาง และควรปองกนการแพรกระจายเชอสผอน โดยงดเดนทางขณะปวย ถาจ าเปนควรสวมหนากากอนามยตลอดเวลา หลกเลยงคลกคลกบผอน ปดปากและจมกดวยทชชทกครงทไอหรอจามและทงลงถงขยะ ควรลางมอบอยๆ ดวยน าและสบ หรอแอลกอฮอลลางมอ 70%

ขอ4

Q: หำกสงสยวำมอำกำรปวยจำกไวรสโคโรนำสำยพนธใหม 2019 ควรท ำอยำงไร?

A: ผปวยสงสยโรคตดเชอไวรสโคโรนาสายพนธใหม 2019 จะมอาการไข รวมกบ อาการทางเดนหายใจ เชน ไอจาม มน ามก เหนอยหอบ และมประวตเดนทางไปยงประเทศจน ภายใน 14 วนกอนเรมมอาการ หากมอาการและประวตเดนทางดงกลาว ควรรบไปพบแพทย พรอมแจงประวตการเดนทางเพอรบการตรวจวนจฉยและรกษาตอไป

ขอ5

Q: ชนดของหนำกำกอนำมยทสำมำรถปองกนโรคตดเชอไวรสโคโรนำได

A: 1) บคคลทไมมอาการระบบทางเดนหายใจ ไมจ าเปนตองสวมหนากากอนามย (Surgical Mask เนองจากไมมหลกฐานแสดงถงการปองกนบคคลทไมปวย อยางไรกตามอาจสวมใสหนากากอนามย ในประเทศทมความเสยง หรอเมออยในทชมชนทมคนจ านวนมากเพอปองกนตวเอง 2) บคคลทมอาการระบบทางเดนหายใจควรสวมหนากากอนามย (Surgical Mask) และไปพบแพทย หากมไข ไอ และหายใจล าบากiiii

105

ขอ6

Q: กำรท ำควำมสะอำดทพก

A: ควรมการท าความสะอาดสถานท อปกรณ เครองใชทมผสมผสจ านวนมาก เชน ลกบดประต ราวบนได โตะอาหาร ผาหม ผาปเตยง เครองครว จาน ชาม ชอน ซอม แกวน า ดวยน ายาท าความสะอาดหรอเชดดวยแอลกอฮอล 70% อยางนอยวนละ 1-2 ครง

ขอ7

Q: ขอแบบคดกรองโรคในสถำนททมผเขำออก หรอรวมตวกนจ ำนวนมำกอยำงฮอลส ำหรบจดกจกรรมใหญ ๆ

A: ผจดกจกรรมควรคดกรองผเขารวมกจกรรม ดวยอาการ ไข รวมกบอาการะบบทางเดนหายใจ ไอ มน า มก เหนอยหอบ และมประวตการเดนทางจากประเทศจน ภายใน 14 วน

ขอ8 Q: ระดบของกำรแจงเตอนมกระดบ ปจจบนอยในระดบสงสดแลวหรอยง

A: การแจงเตอนม 4 ระดบ โดยขณะนอยในระดบท 3 หลกเลยงการเดนทางทไมจ าเปน

5. กำรตรวจหำเชอไวรสโคโรนำสำยพนธใหมหองปฏบตกำรอำงอง

Reference Laboratory

หองปฏบตกำรทสำมำรถตรวจ 2019-nCoV ได ตำมท

กรมวทยำศำสตรกำรแพทย ประกำศ

หองปฏบตกำรอนๆ ทตรวจได แตยงไมไดรบกำรประกำศโดย กรมวทยำศำสตรกำรแพทย

สถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข

กรมวทยาศาสตรการแพทย(NIH) ศนยวทยาศาสตรการแพทยทกแหง

ยกเวน ศวก.สระบร

ส านกงานควบคมปองกนโรคท 2 4 และ 10

ศนยวทยาศาสตรสขภาพโรคตดตอ อบตใหม สภากาชาดไทย

(TRC-EID)

คณะแพทยศาสตร ศรราชพยาบาล สถาบนบ าราศนราดร

คณะแพทยศาสตร โรงพยาบาล รามาธบด

โรงพยาบาลราชวถ คณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย

106

ภาคผนวก ข

แบบรายงานผปวยโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

107

ผรายงาน ........................................................ หนวยงาน ............................................... โทรศพท…………………………..

Novelcorona 1 แบบรายงานผปวยโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

1. ขอมลทวไปชอ - นามสกล........................................................................................ เพศ ชาย หญง อาย ................... ป...............เดอน

อาชพ (ระบลกษณะงานททำและหากเปนเจาหนาททางการแพทยหรอสาธารณสขตองระบใหชดเจนวาเปนบคลากรทางการแพทย) ........................................................................................................... สญชาต ................................... เชอชาต .................................. ทอยทตดตามไดในประเทศไทย บาน อน ๆ ระบ .................................................................................................................. เลขท ..................... หมท .................... หมบาน ........................................ ซอย ............................ ถนน ........................................... ตำบล ......................................................... อำเภอ ...................................................... จงหวด .......................................................... โทรศพทบาน ........................................................ ททำงาน ............................................... มอถอ .....................................................

2. ขอมลทางคลนกวนทเรมปวย (วน/เดอน/ป) ............................................... วนทเขารบการรกษาครงแรก (วน/เดอน/ป) ............................................ ชอสถานพยาบาลทเขารบการรกษาครงแรก ........................................................................... จงหวด ............................................... ชอสถานพยาบาลทเขารบการรกษาในปจจบน........................................................................ จงหวด ............................................... อาการและอาการแสดง ในวนพบผปวย : อณหภมรางกายแรกรบ .................................... องศาเซลเซยส

ไอ เจบคอ ปวดกลามเนอ มนำมก มเสมหะ หายใจลำบาก (dyspnea) ปวดศรษะ ถายเหลว อนๆ ระบ ............................................................ ใสเครองชวยหายใจ

เอกซเรยปอด (ครงแรก) ไมไดทำ ทำ เมอวนท .......................................... ระบผล ................................................ CBC (ครงแรก) : วนท .............................................. ผล Hb ...…............… mg% Hct …..........……… % WBC ……..................… Platelet count ………............... x103 N ……...………. % L ………...…….. % Atyp lymph ……….....……. % Mono ……………. %

ผลการตรวจ Influenza test (ถาม) วธการตรวจ .............................................. Negative / Positive Flu A Flu B

ชนดของตวอยางทสงตรวจ ................................................................................................. วนท ...................................................... ประเภทผปวย Admit วนท .............................................การวนจฉยเบองตน .............................................................................. การใหยาตานไวรส ไมให ให วนท ............................................................................................ สถานะผปวย หาย ยงรกษาอย เสยชวต สงตวไป รพ. ................................... อนๆ ระบ .........................

3. ประวตเสยง• ชวง 14 วนกอนปวยไดอาศยอยหรอเดนทางมาจากพนททมการระบาด ระบ .............................................. ไมใช ใช

เดนทางเขาประเทศเมอวนท................................ โดยสายการบน......................................... เทยวบนท.................... เลขทนง..... • ชวง 14 วนกอนปวยไดดแลหรอสมผสใกลชดกบผปวยอาการคลายไขหวดใหญหรอปอดอกเสบ ไมใช ใช

• ชวง 14 วนกอนปวยไดเขารบการรกษาหรอเยยมผปวยในโรงพยาบาลของประเทศทมการระบาด ไมใช ใช

• เปนผปวยปอดอกเสบรนแรงหรอเสยชวตทหาสาเหตไมได ไมใช ใช

• เปนบคลากรทางการแพทยและสาธารณสขหรอเจาหนาทหองปฏบตการ ไมใช ใช

• เปนผปวยปอดอกเสบเปนกลมกอน ไมใช ใช

• อนๆ ระบ ..........................................................................................................................................................................................

108

ภาคผนวก ค

แบบสอบสวนผปวยโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

109

แบบสอบสวนผปวยโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

สวนท 1 1. ขอมลทวไป

ชอ-นามสกล เพศ ชาย หญง อาย ป

สญชาต เชอชาต อาชพ . (ระบลกษณะงานททำ เชน นกเรยน, นกบวช, ทหาร ,นกโทษ เปนตนและหากเปนเจาหนาททางการแพทยหรอสาธารณสขตองระบใหชดเจนวาลกษณะการทำงานทตองสมผสผปวยอยางไร) สถานททำงาน (ระบช อ) ตำบล . อำเภอ . จงหวด โทรศพทททำงาน . ทอยขณะปวย เลขท หมท หมบาน/ชมชน ซอย . ถนน .ตำบล อำเภอ . จงหวด โทรศพท บาน มอถอ . ผใหขอมล ผปวย ญาต ระบความสมพนธ อน ๆ ระบ .

2. ประวตเสยงตอการตดเชอ2.1 ในชวง 14 วนกอนปวยไปตลาดสดท มการคาสตวปก/สตวปา/สตวเล ยงลกดวยนม/อาหารทะเล ในเมองอ ฮ น (Wuhan)

มณฑลหเปย (Hubei) ประเทศจน

ไมม ม ระบชอตลาดและชนดของสตว................................................................................................................... 2.2 ในชวง 14 วนกอนปวย ทานอาศยอย หรอ มการเดนทางมาจากพนททมการระบาด

ไมม ม ถามระบรายละเอยดดงตอไปน ชอประเทศ เมอง/ จงหวด อำเภอ . วนทไปเดนทางไปถง เหตผลของการเดนทางไปประเทศดงกลาว .

. กจกรรมททำในตางประเทศ

ไปทำงาน ลกษณะงาน…………………………………….สถานท………………………………………………………………ระยะเวลา…………………. ประชม/อบรม .สถานท…………………………………………………………………………………….วนท…………………………………………………

ไปศกษา โรงเรยน/มหาวทยาลย…………………………………………………………………………………ระยะเวลา…………………………………

ไปเยยมญาต บานเลขท…………………………………………….………………………………………………ระยะเวลา………………………………… ไปเทยว

กจกรรมททำ…………………..………………………สถานท……………………………………………………………………….วนท……………………………. กจกรรมททำ…………………..………………………สถานท……………………………………………………………………….วนท……………………………. กจกรรมททำ…………………..………………………สถานท……………………………………………………………………….วนท……………………………. กจกรรมททำ…………………..………………………สถานท……………………………………………………………………….วนท……………………………. กจกรรมททำ…………………..………………………สถานท……………………………………………………………………….วนท……………………………

อนๆ โปรดระบ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. วนทเดนทางมาถงประเทศไทย……………………………สายการบน……………………………เทยวบนท…………………เลขทนง…………………

Novelcorona 2

110

2.3 ทานมประวตเขารบการรกษาหรอเยยมผปวยในโรงพยาบาลขณะอยทประเทศดงกลาวหรอไม ไมม ม ระบวนทเขาโรงพยาบาล……………………………… ชอโรงพยาบาล…………………………………………………………

2.4 ในชวง 14 วนกอนปวย ทานใหการดแลหรอสมผสใกลชดกบผปวยอาการคลายไขหวดใหญ/ ปอดอกเสบหรอไม ไมม ม ระบความสมพนธ…………………………… ชอ (หากสามารถระบได) …………………………………………………………

2.5 ในชวง 14 วนกอนปวย ทานประวตสมผสผปวยปอดอกเสบรนแรงเสยชวตทหาสาเหตไมได ไมใช ใช 2.6 ในชวง 14 วนกอนปวย ทานมบคคลใกลชดปวยอาการคลายไขหวดใหญ หรอมการระบาดของปอดอกเสบในชมชน

ไมใช ใช ระบรายละเอยดของผปวยปอดอกเสบรายอน

ชอ-สกล ……………………………………………………………………… วนเรมปวย…………………………………………………………………………

อาการ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

การวนจฉย…………………………………………………………………… โรงพยาบาลทวนจฉย……………………………………………………………

ความเกยวของกบผปวยรายน………………………………………………………………………………………………………………………………………

3. ขอมลการเจบปวย3.1 วนเรมปวยวนท……… เดอน……………………………พ.ศ.………………

3.2 สถานทรกษา (ครงแรก) ……………………………………………………………………………………… วนท…………………………………………………

เปน ผปวยนอก ผปวยใน สถานท Admit ……………………………………………… วนท…………………………………………………

3.3 ประวตการเจบปวยในอดตหรอโรคประจำตว ไมม ม (กรณาทำเครองหมาย ✓ ดานลาง) โรคปอดเรอรง เชน COPD, chronic bronchitis, chronic bronchiectasis, BPD หรอหอบ (asthma) ทกำลงรกษา โรคหวใจ เชน หวใจพการแตกำเนด, โรคหลอดเลอดหวใจ หรอ congestive heart failure

โรคตบเรอรง เชน ตบแขง (cirrhosis) โรคไต, ไตวาย

เบาหวาน ความดนโลหตสง ภมคมกนบกพรอง โลหตจาง (ธาลสซเมย, sickle cell anemia) พการทางสมองชวยเหลอตวเองไมได ตงครรภ อายครรภ…………………………… สปดาห

อวน สวนสง…………………… เซนตเมตร นำหนก…………………… กโลกรม (BMI =……………………) มะเรงทกำลงรกษา ระบประเภท………………………………………………………… อน ๆ ……………………………………………………

ประวตการสบบหร ไมสบ สบ ถาสบ ยงสบ ปรมาณ………………………มวน/ซอง ตอ วน/สปดาห

หยดสบ สบมานาน………………………………………………………

ประวตการดมสรา ไมดม ดม ถาดม ยงดม ปรมาณ……………………………………ตอ วน/สปดาห

หยดดม ดมมานาน………………………………………………………

3.4 ประวตการไดรบวคซนไขหวดใหญ ไมเคยไดรบ เคยไดรบ ครงลาสดเมอ…………………………………………………

3.5 อาการสำคญททำใหมาโรงพยาบาล ………………………………………………………………………………………………………………………………

111

3.6 อาการผปวยตงแตวนเรมปวยจนถงวนสอบสวน

อาการและ

อาการแสดง

วนเรมปวย

วนท...................

วนทหลงวนเรมปวย

0 1 2 3 4 5 6 ม ไมม ม ไมม ม ไมม ม ไมม ม ไมม ม ไมม ม ไมม

ไข (ระบ Temp oC) ไอ

เจบคอ

มนำมก

มเสมหะ

หายใจลำบาก

หอบเหนอย

ปวดกลามเนอ

ปวดศรษะ

ถายเหลว

อาการอน ๆ ระบ (ถาม) . ใสทอชวยหายใจ ไมใส ใส ระบวนทใส . การรกษา ไดรบยาตานไวรส ไมไดรบ ไดรบ ระบชอยา .

ขนาดทไดรบ วนทเรมใหยา วนทหยดยา .

4. ขอมลการตรวจทางหองปฏบตการ

4.1 CBC ครงท 1 : วนท ผล Hb % Hct % WBC cell/ml

Neutrophil % Lymphocyte % Atypical lymphocyte % Monocyte %

Eosinophil % Platelet count cell/ml

ครงท 2 : วนท ผล Hb % Hct % WBC cell/ml

Neutrophil % Lymphocyte % Atypical lymphocyte % Monocyte %

Eosinophil % Platelet count cell/ml

4.2 Sputum gram stain: วนท ผล . 4.3 Sputum AFB ครงท 1: วนท ผล .

ครงท 2: วนท ผล . ครงท 3: วนท ผล .

4.4 Sputum culture: วนท ผล . 4.5 Hemo-cuture : วนท ผล . 4.6 CXR ครงท 1: วนท ผล .

ครงท 2: วนท ผล . ครงท 3: วนท ผล .

4.7 Rapid test (สำหรบไขหวดใหญ): ระบชอชดทดสอบ . วนท ผล .

112

4.8 Renal function test: วนท ผล BUN Cr GFR . 4.9 Liver function test : วนท ผล SGOT SGPT ALP .

Total Bilirubin Direct Bilirubin . Total Protein Albumin Globulin .

5. การเกบวตถตวอยางสงตรวจทางหองปฏบตการ ไมเกบ เกบ ระบตวอยางทเกบ

Nasopharyngeal swab + Throat swab/ Oropharyngeal swab ใน VTM/UTM วนทเกบ . Nasopharyngeal aspirate ในภาชนะเกบตวอยางปลอดเชอ วนทเกบ . Nasopharyngeal wash ในภาชนะเกบตวอยางปลอดเชอ วนทเกบ . เสมหะในภาชนะเกบตวอยางปลอดเชอ วนทเกบ . Tracheal suction วนทเกบ . ตวอยาง clotted blood ครงท 1 วนทเกบ . ครงท 2 วนทเกบ . ผลการตรวจ 2019-nCoV PCR

1.ชนดตวอยาง............................................... วนทเกบ………………………………..สถานทสงตรวจ………………………………………………………..ผลการตรวจ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2.ชนดตวอยาง............................................... วนทเกบ………………………………..สถานทสงตรวจ………………………………………………………..ผลการตรวจ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ผลการตรวจหองปฏบตการอนๆ 1. การตรวจ ……………………………….ชนดตวอยาง............................................... วนทเกบ………………………………..สถานทสงตรวจ……………………………………………………….. ผลการตรวจ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..……

2. การตรวจ ……………………………….ชนดตวอยาง............................................... วนทเกบ………………………………..สถานทสงตรวจ……………………………………………………….. ผลการตรวจ

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………


…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………

113


…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………

6. การวนจฉยเบองตน ……………………………………………………………………………………………………………………………………………การวนจฉยครงสดทาย .

7. กรณผปวยเสยชวต ไดทำการผาพสจนศพหรอไม ไมทำ ทำ ผล .

.

ชอ-สกล ผสอบสวน หนวยงาน . หมายเลขโทรศพทตดตอ วนทสอบสวน .

สงรายงานสอบสวนใหกบสำนกงานปองกนควบคมโรคท /สปคม. เมอวนท . สงรายงานสอบสวนใหกบทมปฏบตการสอบสวนโรค กรมควบคมโรค เมอวนท . โทรศพท 061-6639232, 02-5903810 โทรสาร 02-5903810

114

8. การคนหาผสมผส (รายชอผสมผสใกลชดในระยะปวย ระบลกษณะการสมผสถามอาการปวยกรณาระบอาการดวย)

ท ชอ-สกล เพศ อาย ทอย/

เบอรโทรศพท วนทสมผส ลกษณะการสมผส ปวย/ ไมปวย

กรณปวย ระบวนเรมปวยและอาการ

การใสอปกรณปองกน

115

สวนท 2 การตดตามลกษณะอาการผปวยหลงการสอบสวน

อาการและ

อาการแสดง

วนแรกรบ วนทหลงนอนโรงพยาบาล

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

ม ไมม ม ไมม ม ไมม ม ไมม ม ไมม ม ไมม ม ไมม ม ไมม ม ไมม ม ไมม ม ไมม ม ไมม ม ไมม ไข (ระบ Temp oc) ไอ

เจบคอ

มนำมก

มเสมหะ

หายใจลำบาก




ถายเหลว

อณหภมรางกายสงสด

อณหภมรางกายตำสด

ชพจรสงสด

Oxygen sat

ชอผสมภาษณ 0 หนวยงาน โทร................................................................

116

ภาคผนวก ง การปองกนตนเองของผสอบสวนโรค

117

การปองกนตนเองของผสอบสวนโรค

ใหผ ปวยใสหนากากอนามย ผสมภาษณตองสวมชดปองกนการตดเชอสวนบคคล (Personal Protective Equipment: PPE) ดงตอไปนเปนระดบตำสดและตองยดหลกการปองกนโรคตดเชอระบบทางเดนหายใจและการตดเชอจากการสมผสอยางเครงครด ไดแก การลางมอทกครงหลงการสอบสวนผปวยแตละราย ระดบของอปกรณปองกนตนเองทใชขณะสอบสวนโรค ขนกบอาการของผปวย และกจกรรมทดำเนนการดงน

อปกรณปองกนตนเอง

สมภาษณผปวยโดยไมไดเกบตวอยางสงตรวจ

เกบตวอยางสงตรวจจาก

ระบบทางเดนหายใจ

ผปวยไมมอาการไอ หรอ มอาการไอเพยงเลกนอย

ผปวยมอาการไอมาก

หมวกคลมผม - +/- + Goggle หรอ face shield - + + หนากากอนามย (Surgical mask) + - - หนากาก N95 ขนไป - + + ถงมอ (ใชแลวทง) +/- + + ชดกาวนผาแบบคลมเตมตว หรอ เส อผาป องกนชนดเน อผ าปองกนนำได แบบเสอกางเกงตดกน (ชดหม) มผาคลมศรษะ

+ + +

118

ภาคผนวก จ

แนวทางการจดการผสมผสเสยงสงของ ผปวยเขาขาย/ยนยน


119

ภาคผนวก ฉ

แบบสรปผลคดกรองผสมผสของ ผปวยเขาขาย/ยนยน


121

ผรายงาน ........................................................ หนวยงาน ............................................... โทรศพท…………………………..

แบบสรปผลคดกรองผสมผสของผปวยเขาขาย/ยนยนโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

ลำดบ ชอ - สกล อาย (ป) เพศ สญชาต อาชพ

อาการ

ความสมพนธกบผปวย (โปรดระบ

.....เชน ญาต อาศยอยบานเดยวกบผปวย อยในกรป

ทวรเดยวกบผปวย)

การเกบตวอยางสงตรวจ เบอร

โทรศพทตดตอ ไมม

อาการ วนเรมปวย

ไข ไอ เจบคอ


มนำมก มเสมหะ



อนๆ (ระบ)

วนทเกบตวอยาง

ชนดตวอยาง

Novelcorona 3

122

ภาคผนวก ช

แบบสมภาษณผสมผสทไมมอาการของ ผปวยเขาขาย/ยนยน


123

Novelcorona 4

1. ขอมลทวไปช อ-นามสกล เพศ ชาย หญง อาย ป สญชาต 0 เชอชาต ความสมพนธกบผปวย 0 อาชพ . กรณเปนบคลากรทางการแพทย ระบตำแหนง แผนก . ทอยทตดตามได เลขท 0 หมท 0 หมบาน/คอนโด 0 ซอย ถนน ตำบล 0 อำเภอ 0 จงหวด 0เบอรโทรศพทตดตอ 0 เมองทอยในประเทศจน เลขทหนงสอเดนทาง . 2. สมภาษณแผนการเดนทางในชวง 14 วนหลงสมผสผปวยวนทสมผส 0

วนท แผนการเดนทาง ผรวมเดนทาง

ชอผสมภาษณ 0 หนวยงาน โทร. 0

แบบสมภาษณผสมผสทไมมอาการ ของผปวยเขาขาย/ยนยนโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

124

ภาคผนวก ซ

แนวทางการแยกโรคหรอกกกนโรคทบาน/ทพกอาศย Home isolation/Home quarantine

125

คำแนะนำสำหรบการแยกโรคผปวย ณ ทพกอาศย (Home isolation)

ในกรณทแพทยพจารณาใหผปวยแยกโรคทบานได สามารถใหผปวยดแลรกษาตวโดยปฏบตดงน • ผปวยหยดเรยน หยดงาน และพกอยกบบานจนกวาอาการจะหายเปนปกตไมมไข ไอ นำมก อยางนอย

1 วน เพอลดการแพรเชอ• เมอมไขใหรบประทานยาลดไข เชน พาราเซตามอล และยารกษาตามอาการ เชน ยาละลายเสมหะ

ยาลดนำมก ตามคำแนะนำของแพทยหรอเภสชกร• เชดตวลดไขดวยนำสะอาดอนเลกนอยเปนระยะ โดยการเชดแขนขายอนเขาหาลำตว เนนการเชดตวลดไข

บรเวณหนาผาก ซอกรกแร ขาหนบ ขอพบแขนขา และใชผาหมปดหนาอกระหวางเชดแขนขา เพอไมใหหนาวเยนจนเกนไป หากผปวยมอาการหนาวสน ตองหยดเชดตวและหมผาใหอบอนทนท

• ดมนำสะอาดและนำผลไมมากๆ งดดมนำเยนจด• พยายามรบประทานอาหารออนๆ รสไมจด เชน โจก ขาวตม ไข ผก และผลไมใหพอเพยง• นอนพกผอนมากๆ ในหองทอากาศไมเยนเกนไป และมอากาศถายเทสะดวก

แนะนำผปวยวา หากมอาการมากขน เชน ไขสง เหนอยมากขน แนนหนาอก หอบ หายใจไมสะดวก กนไมได ใหรบมาโรงพยาบาลทนท โดยสามารถแจงทรพ.......(เบอรรพ. ทพรอมรบสาย 24 ชวโมง).............. เพราะโรคนอาจมอาการรนแรงมากขนในชวงสปดาหท 2 ของความเจบปวย หากมอาการรนแรงมากขนควรเรยกใหรถของโรงพยาบาลไปรบเพอปองกนการแพรเช อ หรอถาเดนทางดวยรถยนตสวนตว ใหเปดหนาตางขณะเดนทาง ทางโรงพยาบาล/ทมสอบสวนโรค จะตดตามอาการของทานอยางใกลชด จนกวาอาการจะหายเปนปกต หากมขอสงสยใดๆสามารถโทรสอบถามไดท .....(เบอรโทรศพทโรงพยาบาล)...........

การปองกนการแพรเชอไปสคนอนๆ ในบาน

• ผปวยควรนอนแยกหอง ไมออกไปนอกบาน ไมเดนทางไปทชมชนหรอทสาธารณะจนกวาจะหายเปนปกตแลวอยางนอย 1 วน เพอใหพนระยะการแพรเชอ

• รบประทานอาหารแยกจากผอน หากอาการทเลาแลว อาจรบประทานอาหารรวมกนได แตตองใชชอนกลางทกครง

• ไมใชของใชสวนตว เชน ผาเชดหนา ผาเชดตว แกวนำ หลอดดดนำ รวมกบผอน• หากมอาการไอให

o สวมหนากากอนามย หรอo ปดปากจมกดวยกระดาษทชชทกครงทไอจาม โดยปดถงคาง แลวทงทชชลงในถงพลาสตกและปดปาก

ถงใหสนทกอนทง หรอo ใชแขนเสอปดปากจมกเมอไอหรอจามo และ ทำความสะอาดมอดวยแอลกอฮอลเจล หรอนำและสบทนท

126

• เมออยกบผอนตองสวมหนากากอนามย และอยหางจากคนอนๆ ในบานประมาณ 1-2 เมตรหรออยางนอยประมาณหนงชวงแขน

• ผปวยควรหลกเลยงการใกลชดบคคลอนในทพกอาศย โดยเฉพาะผสงอาย ผปวยโรคเรอรงตาง ๆ• ผดแลผปวยตองสวมหนากากอนามย เมอดแลเสรจ ตองถอดหนากากอนามยลงในถงขยะ และทำความสะอาด

มอดวยแอลกอฮอลเจล หรอนำและสบทนท• ทกคนในบานควรลางมอบอยครงทสด เพอลดการรบและแพรเชอ• ทำความสะอาดบรเวณทผปวยพกเชน เตยง โตะ บรเวณของใชรอบ ๆ ตวของผปวย รวมถงหองนา ดวยนำยา

ฟอกขาว 5% โซเดยมไฮโปคลอไรท (นายาฟอกขาว 1 สวนตอนา 99 สวน)

• ทำความสะอาดเสอผา ผาปเตยง ผาขนหน ฯลฯ ดวยสบหรอผงซกฟอกธรรมดาและนำ หรอซกผาดวยนำรอนทอณหภมนำ 60-90 °C

• เฝาระวงอาการเจบปวยของผสมผสใกลชดหรอสมาชกในบาน ภายในระยะเวลา 14 วน หลงสมผสผปวย

หมายเหต ในกรณทผปวยหรอผสมผสใกลชดเปนมารดาใหนมบตร ยงสามารถใหนมบตรไดเนองจากปรมาณไวรสทผานทางนานมมนอยมาก แตมารดาควรสวมหนากากอนามยและลางมออยางเครงครดทกครงกอนสมผสหรอใหนมบตร

127

คำแนะนำสำหรบการผสมผสเสยงสงเพอสงเกตอาการ ณ ทพกอาศย (Home quarantine)

ใหผสมผสปฏบตดงน • ผสมผสควรหยดเรยน หยดงาน และพกอยกบบานจนกวาจะครบ 14 วนหลงการสมผส• ผสมผสควรนอนแยกหอง ไมออกไปนอกบาน ไมเดนทางไปทชมชนหรอทสาธารณะ• รบประทานอาหารแยกจากผอน• ไมใชของใชสวนตว เชน ผาเชดหนา ผาเชดตว แกวนำ หลอดดดนำ รวมกบผอน• หากมอาการไอให

o สวมหนากากอนามย หรอo ปดปากจมกดวยกระดาษทชชทกครงทไอจาม โดยปดถงคาง แลวทงทชชลงในถงพลาสตกและปดปาก

ถงใหสนทกอนทง หรอo ใชแขนเสอปดปากจมกเมอไอหรอจามo และ ทำความสะอาดมอดวยแอลกอฮอลเจล หรอนำและสบทนท

• เมออยกบผอนตองสวมหนากากอนามย และอยหางจากคนอนๆ ในบานประมาณ 1-2 เมตรหรออยางนอยประมาณหนงชวงแขน

• หลกเลยงการใกลชดบคคลอนในทพกอาศย โดยเฉพาะผสงอาย ผปวยโรคเรอรงตาง ๆ• ทกคนในบานควรลางมอบอยครงทสด เพอลดการรบและแพรเชอ• ทำความสะอาดเสอผา ผาปเตยง ผาขนหน ฯลฯ ดวยสบหรอผงซกฟอกธรรมดาและนำ หรอซกผาดวยนำรอนท

อณหภมนำ 60-90 °C

• เฝาระวงอาการเจบปวยของผสมผสใกลชดหรอสมาชกในบาน ภายในระยะเวลา 14 วน หลงสมผสผปวย โดยวดไขและรายงานอาการตอทมสอบสวนโรคทกวน

หมายเหต ในกรณทผสมผสใกลชดเปนมารดาใหนมบตร ยงสามารถใหนมบตรไดเนองจากปรมาณไวรสทผานทางนานมมนอยมาก แตมารดาควรสวมหนากากอนามยและลางมออยางเครงครดทกครงกอนสมผสหรอใหนมบตร

ทางโรงพยาบาล/ทมสอบสวนโรค จะตดตามอาการของทานอยางใกลชด หากทานมอาการปวยหรอมขอสงสยใดๆสามารถโทรสอบถามไดท .....(เบอรโทรศพทโรงพยาบาล)...........

128

ภาคผนวก ฌ

ใบน าสงตวอยาง กรณโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

129

ท สธ ……………(ทอยสคร./สปคม.)................................ ………………………………………………………..

เรอง ขอความอนเคราะหในการตรวจวเคราะหวตถตวอยาง เรยน ผอ านวยการสถาบนบ าราศนราดร

สงทสงมาดวย 1. แบบรายการน าสงวตถตวอยาง จ านวน..................ชด

2. ตวอยาง................................................... จ านวน...........ตวอยาง 3. ตวอยาง................................................... จ านวน...........ตวอยาง 4. ตวอยาง................................................... จ านวน...........ตวอยาง 5. ตวอยาง................................................... จ านวน...........ตวอยาง

ดวย......(ชอหนวยงาน)......... ไดรบแจงวามการระบาดของโรค...............................................เกดขนท...................................................................... .........เมอวนท........................................................... ทมปฏบตการสอบสวนควบคมโรค ไดออกด าเนนการสอบสวนโรคพรอมเกบตวอยางเพอสงตรวจหาเชอทเปนสาเหตของการเกดโรคในครงน รายละเอยดตามสงทสงมาดวย

....... (ชอหนวยงาน)..... ขอความอนเคราะหในการตรวจวเคราะหวตถตวอยางดงกลาวขางตน และแจงผลการตรวจให....... (ชอหนวยงาน)..... ทราบทางไปรษณยอเลกทรอนกส ……………………………………… หากมคาใชจายในการตรวจวเคราะห ขอใหเรยกเกบเงนไปทศนยปฏบตการภาวะฉกเฉน กรมควบคมโรค

จงเรยนมาเพอโปรดพจารณาใหความอนเคราะหตอไปดวย จะเปนพระคณ

ขอแสดงความนบถอ

(...........................................) ผอ านวยการ

....... (ชอหนวยงาน)..... โทร. ................................................ โทรสาร .........................................

130

ท สธ ……………(ทอยสคร./สปคม.)................................ ………………………………………………………..

เรอง ขอความอนเคราะหในการตรวจวเคราะหวตถตวอยาง เรยน ผอานวยการสถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข

สงทสงมาดวย 1. แบบรายการนาสงวตถตวอยาง จานวน..................ชด

2. ตวอยาง................................................... จานวน...........ตวอยาง 3. ตวอยาง................................................... จานวน...........ตวอยาง 4. ตวอยาง................................................... จานวน...........ตวอยาง 5. ตวอยาง................................................... จานวน...........ตวอยาง

ดวย......(ชอหนวยงาน)......... ไดรบแจงวามการระบาดของโรค...............................................เกดขนท...............................................................................เมอวนท........................................................... ทมปฏบตการสอบสวนควบคมโรค ไดออกดาเนนการสอบสวนโรคพรอมเกบตวอยางเพอสงตรวจหาเชอทเปนสาเหตของการเกดโรคในครงน รายละเอยดตามสงทสงมาดวย

....... (ชอหนวยงาน)..... ขอความอนเคราะหในการตรวจวเคราะหวตถตวอยางดงกลาวขางตน และแจงผลการตรวจให....... (ชอหนวยงาน)..... ทราบทางไปรษณยอเลกทรอนกส ………………………………………

หากมคาใชจายในการตรวจวเคราะห ขอใหเรยกเกบเงนไปทศนยปฏบตการภาวะฉกเฉน กรมควบคมโรค จงเรยนมาเพอโปรดพจารณาใหความอนเคราะหตอไปดวย จะเปนพระคณ


(...........................................) ผอานวยการ


131

ท สธ ……………(ทอยสคร./สปคม.)................................ ………………………………………………………..

เรอง ขอความอนเคราะหในการตรวจวเคราะหวตถตวอยาง เรยน ผอานวยการศนยโรคตดตอและโรคอบตใหม สภากาชาดไทย (TRC EID) สงทสงมาดวย 1. แบบรายการนาสงวตถตวอยาง จานวน..................ชด

2. ตวอยาง................................................... จานวน...........ตวอยาง 3. ตวอยาง................................................... จานวน...........ตวอยาง 4. ตวอยาง................................................... จานวน...........ตวอยาง 5. ตวอยาง................................................... จานวน...........ตวอยาง

ดวย......(ชอหนวยงาน)......... ไดรบแจงวามการระบาดของโรค...............................................เกดขนท...............................................................................เมอวนท........................................................... ทมปฏบตการสอบสวนควบคมโรค ไดออกดาเนนการสอบสวนโรคพรอมเกบตวอยางเพอสงตรวจหาเชอทเปนสาเหตของการเกดโรคในครงน รายละเอยดตามสงทสงมาดวย

....... (ชอหนวยงาน)..... ขอความอนเคราะหในการตรวจวเคราะหวตถตวอยางดงกลาวขางตน และแจงผลการตรวจให....... (ชอหนวยงาน)..... ทราบทางไปรษณยอเลกทรอนกส ………………………………………

หากมคาใชจายในการตรวจวเคราะห ขอใหเรยกเกบเงนไปทศนยปฏบตการภาวะฉกเฉน กรมควบคมโรค จงเรยนมาเพอโปรดพจารณาใหความอนเคราะหตอไปดวย จะเปนพระคณ


(...........................................) ผอานวยการ


132

ใบน ำสงตวอยำงกรณโรคปอดอกเสบจำกเชอโคโรนำไวรสสำยพนธใหม 2019

จงหวด…………………………………………..ผน ำสง........................................................โทร…………………………...……...

ล ำดบท Code ชนดตวอยำง วนทเกบ วนทสง รำยกำรตรวจ (ระบวธกำรตรวจ)

o RP33

o Coronavirus family PCR

o Novel Coronavirus 2019 PCR

o อนๆ ระบ.............................................................................................................

o RP33



o อนๆ ระบ...............................................................................................................

o RP33



o อนๆ ระบ.............................................................................................................

o RP33



o อนๆ ระบ.............................................................................................................

o RP33



o อนๆ ระบ...............................................................................................................

o RP33



o อนๆ ระบ...............................................................................................................

o RP33



o อนๆ ระบ.............................................................................................................

133

ภาคผนวก ญ

Fit For Travel Medical Certificate

134

Fit For Travel Medical Certificate

Name ……………………….…………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………….……

HN …………………………………….……………… Date ………………………………………………………….….. Birth Date …………………………………………….……… Age ………………………………………………………….….. Room …………………………………….………….…… Sex …………………..……..……………………………….….. Physician …………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Date of Examination ……………………………………………………………….. Time ………………………………………….. To Whom It May Concern: This is certify that above name’s patient has examined and treated at our hospital as an: Out patient in-patient on/during …………………………………………………………………….……. Diagnosis : …………………………………………………………………………………………………………………………………………….….…… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…… Travel Recommendation and Assessment (Please tick in the box): Fit to fly as normal seated passenger Fit to fly with medical escort(s) only Fit to fly with non-medical escort/family Not fit to fly/Travel only at patient’s own risk Special requirement(s), (Please tick in the box): None Economy class Business class First class Stretcher Wheelchair to Step to Ramp to Seat (Cabin) Oxygen supply Others (Please specify) ………………………………………………………………………………………………………………….….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..……. Physician’s Signature ……………………….... Medical License No ……………………….. Telephone ………………….…. I understand the risk(s) involved in air travel and accept full responsibility for myself

…………………………………………… …………………………….………………...…… …………………………….….……………………

…………………………………………… …………………………….………………...…… …………………………….….…………………… …………………………………………… …………………………….………………...…… …………………………….….……………………

Note: the final decision on whether or not the patient is allowed to board the plane mainly relies on the concerned airline

จดท ำโดย ทมน ำทำงคลนก (อำยรกรรม) วนทอนมต ............................................... วนทมผลบงคบใช ........................................

Signature, Patient Full name (Block letters) Date

Language used Translation Witness/Translator Witness (If required)

Other legally authorization ID Number/Passport Number Relationship to patient

FM-PCT-01-000 สถาบนบ าราศนราดร กรมควบคมโรค

135

ดาวนโหลดไฟลเอกสารแนวทางไดท

QR Code…

136

DDC

www.ddc.moph.go.th1422 สายดวนกรมควบคมโรค

คูมือจຌาหนຌาทีไสาธารณสุขคูมือจຌาหนຌาทีไสาธารณสุข฿นการตอบตຌภาวะฉุกฉิน༛...

Documents