TL 474 33

วตถประสงคการเรยนร

เมอศกษาบทเรยนนแลวนกศกษาควรจะสามารถ

1. เขยนวตถประสงคการเรยนรทสอดคลองกบมาตรฐานการเรยนรและตวชวดของแตละ

สาระการเรยนรทวดพฤตกรรมได

2. ระบกจกรรมการเรยนรทสอดคลองกบวตถประสงค

3. จดทาเอกสารทเปนแผนการสอนทงรายภาคและรายชวโมงในสาระชววทยา

การจดการเรยนรทมงผลสาเรจ และไดผลงานทมประสทธภาพซงเนนทผลสมฤทธของ

ผเรยน ครจาเปนตองมการวางแผนการทางานไวลวงหนา กลาวคอ ตองมการวางแผนการ

จดการเรยนรเพอกาหนดเปาหมายการเรยนร เลอกแบบการจดกจกรรมการเรยนร การใชสอ

การเรยนร และวธการวดผลและประเมนผลทเหมาะสมกบเนอหาสาระ การวางแผนการจดการ

เรยนร จะทาใหการดาเนนกจกรรมการเรยนรเปนไปอยางมแนวทาง และเปาหมายทชดเจน

ครอบคลมเนอหา ซงจะเออประโยชนแกผเรยนอยางยง ดงนนครจงตองจดเตรยมแผนการ

เรยนรทเปนเอกสารไวลวงหนา เพอเปนแนวทางสาหรบการจดกจกรรมการเรยนรใหบรรล

เปาหมายอยางมประสทธภาพ

ความสาคญของการวางแผนการจดการเรยนร

1. เพอสรางความมนใจใหกบคร การจดกระบวนการเรยนรทไดวางแผนการจดการ

เรยนรไวแลว ยอมจะทาใหครทาการสอนไดอยางคลองแคลว ไมตองกงวลวาจะขาดตกบกพรอง

ในเนอหาสาระ สามารถดาเนนการจดกจกรรมไปตามขนตอนอยางตอเนอง

2. ทาใหสามารถควบคมเวลาได เนองจากไดกาหนดเวลาในแตละกจกรรมไว ดงนน

การเรยนการสอนจงดาเนนไปตามแผน

3. เปนการจดกจกรรมการเรยนรไดตรงตามหลกสตร การวางแผนการจดการเรยนรคร

ไดทาการศกษาหลกสตรครอบคลมทกดาน ไดแก มาตรฐานการเรยนร ตวชวด เปาหมายการ

บทท 2 การวางแผนการจดการเรยนรสาระชววทยา

TL 474 34

เรยนร ทาการวเคราะหเนอหาสาระ เลอกแบบการจดกจกรรมการเรยนร เลอกใชสอการเรยนร

และวธการวดผลและประเมนผล นามาจดทาเปนแผนการเรยนร ซงทาใหการเรยนการสอน

เปนไปอยางมแนวทางและเปาหมายสอดคลองกบหลกสตร

4. ทาใหการจดการเรยนรมประสทธภาพ การจดทาแผนการเรยนรยอมทาใหครม

ความพรอมในการจดการเรยนการสอน โดยเฉพาะอยางยงไดมการจดเตรยมสถานท อปกรณ

ตลอดจนการแกไขสถานการณทไมเอออานวยตอการเรยนการสอนไวลวงหนาแลว

5. ทาใหครมเอกสารชวยความจา แผนการจดการเรยนรนอกจากจะเปนเอกสารท

กาหนดแนวทาง เปาหมายการเรยนรแลว ยงชวยความจาของครใหดาเนนการจดกจกรรมการ

เรยนรทไมซบซอน วกวน ซงจะทาใหไมเสยเวลา ไมเกดความสบสน และชวยสรางแรงจงใจ

ใหกบผเรยน

6. ทาใหผเรยนมเจตคตทด เมอครมความพรอม การจดกจกรรมมลาดบทตอเนอง

นาสนใจ จะเปนสงเราและตรงความสนใจของผเรยนไดตลอดการเรยนการสอน ซงจะมผลตอ

ผเรยนดานเจตคตทดในวชาทเรยนและครผสอน

การออกแบบการเรยนร

แผนการจดการเรยนร

แผนการจดการเรยนร คอ แผนการจดกจกรรมการเรยนร การใชสอการเรยนร และการ

วดผลและประเมนผล ใหสอดคลองกบเนอหาสาระและจดประสงคการเรยนรทกาหนดไวในหลกสตร

แผนการจดการเรยนรจงเปนเอกสารทจดทาขนเพอเปนแนวทาง สาหรบจดกจกรรมการเรยนร

ใหตรงกบจดมงหมายทต งไวและมประโยชนอยางแทจรง

การจดทาแผนการจดการเรยนรประกอบดวย 3 ขนตอน ดงน

1. ขนเตรยมการ เปนขนทครสารวจและวเคราะหความตองการของผเรยน เพอนามา

กาหนดเปนวตถประสงคการเรยนร หรอผลการเรยนรทคาดหวง เพอวเคราะหเนอหาสาระนาไป

กาหนดแนวทางการจดการเรยนร พรอมกบเลอกสอการเรยนรทเหมาะสมกบเนอหา กาหนด

วธการวดผลและประเมนผล และเขยนแผนการเรยนร

2. ขนดาเนนการ เปนขนทครและนกเรยนมการจดกจกรรมการเรยนรรวมกน โดยคร

นาเขาสบทเรยน เพอเตรยมความพรอม หรอกระตนความสนใจของผเรยน แลวดาเนนการ

ปฏบตกจกรรมการเรยนร ซงจะเลอกวธการทเนนทกษะ กระบวนการ เทคนคการใชคาถาม การ

เสรมแรงปฏกรยาการเรยนร ฯลฯ และทายสดคอการสรปเนอหา ซงครใหผเรยนชวยกนสรป

TL 474 35

3. ขนประเมนผล เปนขนทครทาการวดผลและประเมนผลการจดการเรยนร เพอใช

เปนขอมลสาหรบปรบปรงการจดการเรยนรคร งตอไป

ทง 3 ขนอาจสรปเปนแผนภาพ ดงน

ภาพท 2.1 แผนการจดการเรยนรแบบขอมลยอนกลบ (Backward Design)

ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

แผนการจดการ

เรยนร

สารวจและวเคราะหเนอหา

กาหนดวตถประสงคการเรยนร ตาม

มาตรฐานการเรยนรและตวชวด

กาหนดวธวดและประเมน

ผลการเรยนร

กาหนดแนวทางการจดการเรยนร

เตรยมการ

เขยนแผนจดการ

เรยนร

ดาเนนการจดกจกรรม

การเรยนร

ขนเราความสนใจ

ขนอภปรายปญหา / ตงสมมตฐาน

ขนสารวจ / ปฏบตการทดลอง

ขนการอธบาย

ขนขยายมโนทศน

ขนทบทวน / สรป

ขนการประเมนผลการเรยนร

เลอกสอการเรยนร

ประเมนผล ขอมลยอนกลบ เพอการปรบปรง

แผนการจดการเรยนร

TL 474 36

การเขยนแผนการจดการเรยนร จะตองประกอบดวยองคประกอบสาคญ 3 ประการ

คอ

1. วตถประสงคการเรยนร (Objectives) ควรเขยนเปนวตถประสงคเชงพฤตกรรม

(behavioral objectives) โดยเนนใหผเรยนพฒนาในเรองความร (knowledge) ทกษะกระบวนการ

(process) และเจตคต (attitude)

2. ประสบการณการเรยนร (Learning experiences) ซงประกอบดวย 2 สวน คอ

สวนทเปนเนอหาสาระ (content) ทตองการใหผเรยนเกดการเรยนร และสวนทเปนกระบวนการ

จดการเรยนร (process of learning) ซงเปนขนตอนการจดการเรยนรต งแต ขนนา ขนกจกรรม

และขนสรป

3. การประเมนผล (Evaluation) เปนการประเมนคาผลการเรยนรของผเรยนซงตอง

อาศยขอมลเชงคณภาพจากการประเมนผลการเรยนรตามสภาพจรง (authentic assessment)

หรอการประเมนผลการเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญ

สรปองคประกอบแผนการจดการเรยนรเปนแผนภาพ ดงน

ภาพท 2.2 แผนภาพองคประกอบของแผนการจดการเรยนร

(จาก พมพนธ เดชะคปต และพะเยาวยนดสข, 2550. ทกษะ 5C, หนา 12)

(K)

(knowledge)

ความร

(A)

(attitude)

เจตคต (P)

(process)

กระบวนการ

เนอหา/ สาระ

(content)

กระบวนการจดการ

เรยนร

(process of

learning)

การประเมนผลตามสภาพจรง หรอ

การประเมนผลการเรยนร ทเนน

ผเรยนเปนศนยกลาง (authentic

assessment)

OLE

วตถประสงคการเรยนร

(objectives)

ประสบการณการเรยนร

(learning experiences) การประเมนผล

(evaluation)

TL 474 37

การเขยนวตถประสงคการเรยนร

วตถประสงคการเรยนร คอ วตถประสงคของการจดการเรยนรดานเนอหาสาระ และ

กระบวนการจดการเรยนรในแตละชวโมง ทระบการกระทาของผเรยนไวอยางชดเจนวา เมอทา

กจกรรมการเรยนรในแตละชวโมงแลว ผเรยนจะสามารถทาอะไรไดบาง

วตถประสงคการเรยนร ประกอบดวยสาระสาคญ 3 สวน คอ พฤตกรรมทคาดหวง

(Performance statement) สถานการณทดสอบ (Testing situation) และเกณฑกาหนดพฤตกรรม

(Criterion statement)

พฤตกรรมทคาดหวง (Performance statement)

ในการจดกจกรรมการเรยนรทกครง ครมงหวงทจะใหผเรยนไดรและเขาใจบทเรยนโดย

สามารถนาความรไปใชใหเปนประโยชน หรอแกปญหาตาง ๆ ในชวตประจาวนไดอยางชาญ

ฉลาด เชน ในกจกรรมการเรยนร เรองการคายนาของพช ครจะกาหนดพฤตกรรมทคาดหวง

ของผเรยนไว ดงน

1. เปรยบเทยบความแตกตางของลกษณะภายนอกของใบพชทวไป ทงพชนาและพชท

อยบนบก

2. เตรยมสไลดสดเพอสองดลกษณะภายในของใบและเซลลคม (Guard cells) ทบรเวณ

ปากใบ (Stomata) ของพช ดวยกลองจลทรรศน

3. อธบายลกษณะโครงสรางภายในของใบทมการจดเรยงตวของเซลลตาง ๆ และรใบท

ควบคมการปดเปดดวยเซลลคม

4. ลงขอสรปไดวา การคายนาของพชในรปไอนาออกจากใบผานทางรใบทมเซลลคม

เปนตวควบคมการปดเปด

5. บอกประโยชนเกยวกบการคายนาของพช ทมตอพชและสงมชวตอน

จากตวอยางทกลาวมา จะเหนไดวา พฤตกรรมทคาดหวง เปนขอความทบรรยายถง

พฤตกรรมของผเรยน โดยเนนการใชคากรยางาย ๆ ไมซบซอน มความหมายเดยวเฉพาะเรอง

และครสามารถสงเกตการกระทาของผเรยนไดอยางชดเจน

ในการกาหนดวตถประสงคการจดการเรยนร ถาครตองการใหผเรยนรจก หรอเขาใจ คร

จะตองคดวาผเรยนจะแสดงพฤตกรรมอะไร เพราะการร การเขาใจ เปนความสามารถทเกดขน

ภายใน คอ สวนของความคด หรอสมองของผเรยน ซงครไมสามารถสงเกตความสามารถเหลาน

ไดโดยตรง ครจงตองใชเครองมอมาประเมนความร ความเขาใจ ในเรองทเรยน เชน ผเรยนท

รจกโครงสรางของใบททาหนาทควบคมการคายนา จะแสดงพฤตกรรมใหครสงเกตไดในเรอง

TL 474 38

ใดบาง เชน เขยนโครงสรางของเซลลคมทควบคมการปดเปดของปากใบ บรรยายลกษณะของ

เซลลคมททาหนาทควบคมการปดเปดของปากใบ บอกชอกลมเซลลทเกยวของกบการคายนา

ของพช เปนตน หรอเมอผเรยนเขาใจกระบวนการคายนาในรปของไอนาของพช ยอมแสดง

พฤตกรรมอะไรบางทครจะสงเกตได เชน อธบายกลไกการปดเปดของปากใบจากการทดลอง

หรอสรปไดวา เซลลคมควบคมการคายนาของพช ซงเกดขนในเวลากลางวนทพชไดรบแสง

สวาง เปนตน

จากทกลาวมาทงหมด อาจสรปไดวา พฤตกรรมทคาดหวง มลกษณะสาคญ ดงน

1. เปนขอความทเขยนดวยคากรยาและเนอหาสาระรวมกน

2. คากรยาทใชเขยนครสามารถสงเกตพฤตกรรมผเรยนไดจรง

3. คากรยาทใชเขยนมความหมายชดเจนเพยงความหมายเดยว ซงสอความหมายเขาใจได

ตรงกน

ตวอยางคากรยา ทใชในการเขยนพฤตกรรมทคาดหวง

วตถประสงค คากรยา

ความร บอกนยาม บอกความหมายศพท บรรยายลกษณะ เขยนชอ ชบอก

รวบรวมขอมล เลาเรอง ทอง จดกลม

ความเขาใจ แปลความหมายขอมล บอกความแตกตาง บอกความคลายคลง เปรยบเทยบ

ยกตวอยาง อธบาย ทานายผลการทดลอง สรปอางอง สรปยอ

เขยนผงมโนทศน เขยนกราฟ เขยนแผนภม เขยนภาพโครงราง

การนาไปใช ทาการทดลอง ตรวจสอบสมมตฐาน สาธต การพสจน ออกแบบการทดลอง แกปญหา

ใชเครองมอ จดเตรยมอปกรณ ตดเนอเยอดวยมอ (Freehand section) ตดเนอเยอ

ดวยเครอง

การวเคราะห บอกสงทสงเกตได (ลกษณะ การทดลอง การสารวจ) ระบขนตอนของปญหา (ตาม

รายละเอยดของปญหา) ระบตวแปร

การสงเคราะห ออกแบบ ประดษฐ วางแผน กาหนดเคาโครง ประกอบ (อปกรณ, เครองมอ) เรยบ

เรยง สราง ใหขอเสนอแนะ ลงขอสรป

การประเมน ใหเหตผล แสดงความเหน แสดงหลกฐาน วจารณ ตดสนประเมนคา

คากรยาทไมควรนามาใชเขยนพฤตกรรมทคาดหวง คอ คากรยาทไมสามารถสงเกต

พฤตกรรมได หรอ สงเกตไดไมชดเจน เชน ร เขาใจ รจก หยงร สรางคณคา รถงคณคา มความ

ซาบซง มพฒนาการ มทกษะ มความคนเคย

TL 474 39

สถานการณทดสอบ (Testing situation)

สถานการณทดสอบ หมายถง เงอนไข หรอสงเรา ทใชในกจกรรมการเรยนร เพอกระตนให

ผเรยนเกดพฤตกรรมการเรยนรตามตองการ ครอาจเลอกใชสถานการณทดสอบไดหลายวธ เชน

อปกรณการทดลองทเปนของจรง แบบจาลอง (model) แสดงโครงสรางทางเคม ขอมลประเภท

ตาราง กราฟ แผนภม ภาพนง ภาพเคลอนไหว เหตการณทเกดขนจรงทงในอดตและปจจบน

เปนกรณตวอยาง ตลอดจนคาถามทเปนประเดนปญหาใหนกเรยนคนหาคาตอบโดยใชเหตผล

ของตนเอง

ตวอยาง สถานการณทดสอบ

1. ครนารปภาพปากของแมลงชนดตาง ๆ มาใหนกเรยนชวยกนแบงเปนหมวดหม

กรณน ปากของแมลงจงเปนสถานการณสาหรบทดสอบ วาพวกเขาจะสามารถจดหมวดหมได

หรอไม และนกเรยนใชเกณฑอะไรในการจดประเภท ซงครจะสงเกตพฤตกรรมการเรยนรจาก

ความสามารถในการกาหนดเกณฑการจดหมวดหมของนกเรยนได

2. ครกาหนดใหนกเรยนเกบใบไมมาคนละ 2-3 ชนด นามารวมกน แลวใหนกเรยนแบง

ประเภทของใบไม ใบไมจงเปนสถานการณสาหรบทดสอบ เชน นกเรยนอาจแบงกลมไดหลาย

แบบ โดยแบงกลมพชใบเลยงเดยว กบพชใบเลยงค แบงกลมชนดของใบเดยว กบใบประกอบ

ทงนขนอยกบเกณฑทนกเรยนใชในการแบง

3. ครเตรยมอปกรณสาหรบการทดลอง กระบวนการสงเคราะหดวยแสงของพช ให

นกเรยนไดทาการทดลอง

การเตรยมอปกรณใหนกเรยนไดทาการทดลอง บางครงอาจไมสามารถใชทดสอบ

ความสามารถของนกเรยนได แตไมใชปญหาสาคญ เพราะสถานการณสาหรบทดสอบเปนสงท

ครกาหนดขน เพอใชเราความสนใจของนกเรยนในกจกรรมการเรยนรแตละชวโมง ไมใช

สถานการณทใชประเมนผลการเรยนร

4. เมอกาหนดขอมลให เชน กาหนดสงมชวต กลมพชไดแก หญา ผกกาด สาหราย

กลมสตวไดแก ลกกง ปลา กบ ตกแตน ง หน นก แมว วว คน

สงมชวตทครกาหนดใหน ใชเปนสถานการณทดสอบความสามารถของนกเรยนได

เชน ใหนกเรยนเขยนสายใยอาหาร เขยนประมดนเวศ

เกณฑกาหนดพฤตกรรม (Criterion statement)

เกณฑกาหนดพฤตกรรม เปนขอความทครกาหนดไววาพฤตกรรมทนกเรยนจะตอง

ปฏบตใหครสงเกตไดนน จะตองมคณภาพดเพยงใด จงจะเปนทพอใจของคร เปนสวนหนงท

TL 474 40

ตองเขยนไวในวตถประสงคการเรยนร ครอาจใชการสงเกตเปนการวดและกาหนดเกณฑขน

เพอประเมนวา พฤตกรรมของนกเรยนทเกดขนนนดหรอไม ควรแกไขอะไร

การวางเกณฑ ครตองระวงในเรองระดบความสามารถของนกเรยนสวนใหญเปน

สาคญ ถานกเรยนไมบรรลเกณฑทตงไวเปนสวนใหญ ครอาจจะตองชวยชแนะแนวทางให

นกเรยนไดแกไขปรบปรง หรอครตองปรบปรงการสอนใหนกเรยนสวนใหญบรรลตามเกณฑทต ง

ไว หรออาจตองลดเกณฑใหตาลง ปกตเกณฑทใชกาหนดระดบพฤตกรรมทคาดหวงม 2 แบบ

1. กาหนดดวยเวลา ควรใชเมอตองการวดความสามารถทางทกษะ เชน การทดลอง

หรอการใชเครองมอ

2. กาหนดปรมาณ และคณภาพ ควรใชเมอตองการวดความสามารถทางสมอง เชน

การอธบาย การสรปกฎเกณฑ การตงสมมตฐาน การแกปญหา การหาเหตผล และตองเปน

คาพดของนกเรยนเอง ไมใชสงทจดจาหรออานจากบทเรยน

ตวอยาง การกาหนดเกณฑพฤตกรรม

เมอกาหนดพฤตกรรมทคาดหวงสาหรบการสอน เรองโครงสรางของพชใบเลยงเดยว

และใบเลยงค

1. นกเรยนควรจะสามารถเปรยบเทยบความแตกตางของลกษณะพชใบเลยงเดยว

และพชใบเลยงคได อยางนอยทสด 3 ขอ

2. นกเรยนควรจะสามารถตดรากและลาตนของพชใบเลยงเดยวและใบเลยงคตาม

ขวางดวยมอ เพอจะใชสองดลกษณะภายในดวยกลองจลทรรศน การตดตองบางพอทจะเหน

กลมเซลลชนดตาง ๆ ชดเจน และตองปรบกลองใหภาพคม ชดเจน ในเวลา 45 นาท

3. นกเรยนควรจะสามารถสรปไดวา โครงสรางภายในลาตนและรากของพชใบเลยง

เดยว และใบเลยงค การจดเรยงตวของกลมเซลล ทอนา ทออาหาร แตกตางกนอยางไร โดย

สามารถเขยนภาพโครงสรางประกอบ

4. นกเรยนควรสามารถใหเหตผลไดวา เพราะเหตผลใด เราจงขยายพนธพชใบเลยง

เดยวดวยวธการตอนไมได

การกาหนดเกณฑพฤตกรรมมขอทควรระวงอย 2 ประการ

1. ไมควรเนนความจามากเกนไป

2. ควรบอกระดบของพฤตกรรม ซงไดแก ความถของพฤตกรรม ความแมนยาของ

พฤตกรรม จานวนครงของพฤตกรรม เวลาทใชของพฤตกรรม และระดบการบรรยายเปนคาพด

ของตนเอง ซงเปนการถายทอดจากสงทเปนรปธรรมไปสสงทเปนนามธรรม เปนการสราง

ความคดรวบยอดใหเกดขนในผเรยน

TL 474 41

จะเหนไดวา เกณฑกาหนดพฤตกรรมจะตองสอดคลองกบพฤตกรรมทคาดหวง

ทกาหนดไวเสมอ และพฤตกรรมทคาดหวงจะตองมสถานการณทดสอบมาเปนสงเรา ทง 3 สวน

นประกอบกนเปนวตถประสงคการเรยนร ซงอาจสรปเปนแผนผง ดงน

ภาพท 2.3 แผนภาพองคประกอบของวตถประสงคการเรยนร

การวเคราะหกจกรรมการเรยนร (Analyzing learning activities)

เมอกาหนดวตถประสงคการเรยนรแลว ผสอนจะตองคดตอไปวา ถาตองการใหผเรยน

เกดพฤตกรรมดงกลาวจรง จะตองจดกจกรรมทจาเปนอะไรใหแกผเรยนบาง จงจะชวยพฒนา

ความสามารถของผเรยนจากระดบหนงใหกาวไปอกระดบหนง ซงครสามารถวดไดจากการ

เปลยนแปลงของผเรยน จากเดมททาไมเปน พฒนาขนจนทาเปน จากคดไมเปน ตอบไมได

พฒนาไปสการคดเปน ตอบไดอยางมเหตผล สงเหลานจะเกดขนไดกตอเมอครเปนผชวยชแนะ

แนวทางใหผเรยนไดใชความสามารถ กบกจกรรมการเรยนรทครกาหนดขน เพอชวยใหผเรยน

บรรลวตถประสงคการเรยนร

การจดกจกรรมการเรยนรใหกบนกเรยนทกครง จะตองมการวเคราะหกจกรรมการเรยนร

ถาครสอนโดยยดความรเนอหาเปนหลกโดยไมวเคราะหกจกรรมการเรยนร นกเรยนกจะไมเกด

การเรยนร เชน เมอครกาหนดวตถประสงคการเรยนรวา นกเรยนควรบอกความสมพนธของ

สงมชวตเชงอาหารในโซอาหารได แลวสอนโดยถามนกเรยนวา ในโซอาหารสงมชวตม

ความสมพนธกนอยางไร หรอถามวา โซอาหารคออะไร นกเรยนอาจตอบคาถามเหลานได

ถกตอง แตเปนคาตอบจากประสบการณเดมทนกเรยนเคยอานหรอจามาตอบ ไมใชคาตอบท

วตถประสงคการเรยนร (เชงพฤตกรรม)

สงทตองการใหนกเรยนทาได

สถานการณทดสอบ

จะใชอะไรเปนสงเรา

เกณฑการเรยนร

(พฤตกรรม) นกเรยนทาได

เทาใด จงจะจดวาด นาพอใจ

พฤตกรรมทคาดหวง

ครตองการใหนกเรยนทาอะไร

TL 474 42

เปนผลของกจกรรมการเรยนรในขณะนน ในทางตรงขาม ถาครกาหนดวตถประสงคการเรยนร

วา เมอมภาพการกนอาหารของสตวและกาหนดสงมชวต 5 ขนด ไดแก แมลง ง นก หญา กบ

ไวให นกเรยนควรบอกความสมพนธของสงมชวตพรอมทงเขยนแผนภาพแสดงการกนกนเปน

ทอด ๆ ของสงมชวตได แลวครทาการสอนโดยจดกจกรรมการเรยนร ดงน

1. ใหนกเรยนบอกชออาหารของสตวจากสงมชวตทกาหนดให

2. เขยนแผนภาพแสดงการกนทตอเนองกนเปนสายเดยวโดยใชลกศรแทนการกน ให

อาหารอยทางหางลกศรและผกนอยทางหวลกศร

3. บอกความหมายของโซอาหารและความสมพนธเชงอาหารของสงมชวต

จะเหนไดวากจกรรมดงกลาวนเปนผลจากครไดทาการวเคราะหกจกรรมการเรยนร

ใหสอดคลองกบวตถประสงคการเรยนร โดยครจะทาหนาทเปนผชแนะใหนกเรยนไดสงเกตวาใน

ธรรมชาต สตวแตละชนดกนอะไรเปนอาหาร เชน กนพชหรอกนสตว อาหารทกนเปนประจาคอ

อะไร แลวใหนกเรยนเขยนแผนภาพแสดงการกนโดยใชลกศรแสดงทศทางของการกน

สงทแตกตางกนของการสอนทงสองแบบทกลาวมานคอ การสอนในแบบแรกนนคร

ไมมโอกาสสงเกตพฤตกรรมของนกเรยน สวนในแบบทสองทครวเคราะหกจกรรมการเรยนร ทา

ใหครไดสงเกตพฤตกรรมการเรยนของนกเรยนไดวา ใครบอกความสมพนธของสงมชวตได

ถกตอง ใครควรแกไข และใครไมสามารถบอกความสมพนธของสงมชวตได

การวเคราะหกจกรรมการเรยนรตองพจารณาจากสงตอไปน

1. วตถประสงคการเรยนร ซงเปนตวกาหนดวาตองการใหผเรยนรเรองอะไร

ครจะสอนอยางไรจงจะบรรลวตถประสงคนน จากการวเคราะหเนอหาครตองรวาผเรยนควรม

ความรพนฐานทจาเปนตอการเรยนนอยางไร และครจะจดกจกรรมอะไรบางทตอเนองกนจน

บรรลวตถประสงค กจกรรมทครจดนนคอ การวเคราะหการเรยนร

2. ขอบเขตเนอหาสาระ ครตองรแนวคดหลก (main conception) ของเรองวามหลกการ

อะไรทตองร และหลกการนจะเชอมโยงกบแนวคดหลกไดอยางไร หลงทากจกรรมแลวผเรยนจะ

เกดพฤตกรรมดานใดบาง เชน การสอนเนอหาเรองความสมพนธของสงมชวตเชงอาหารในโซ

อาหาร แนวคดหลกคอ สงมชวตในระบบนเวศดารงชวตอยดวยการกนอาหาร มการกนเปนทอด ๆ

เกดการถายทอดพลงงานและหมนเวยนสาร เปนหลกการสมดลของระบบนเวศ

การสรางแนวคดทถกตอง (vitalistic conception) เปนสงสาคญมาก ทาใหผเรยน

สามารถสรางองคความรได หากผเรยนมแนวคดคลาดเคลอน (misconception) จะเปนผลเสย

อยางยง นอกจากจะไมสามารถสรางองคความรทถกตองแลวยงตอเนองไปถงไมสามารถ

เชอมโยงกบประสบการณใหมได

TL 474 43

3. ความสามารถรบรของผเรยน ครตองเลอกวธสอนและสอการเรยนรทเหมาะสมกบ

ความสามารถทผเรยนจะรบรได ซงจะตองขนอยกบความตองการทจะเรยนและวยของผเรยน

ดวย ดงนนการจดกจกรรมทมความซบซอนมากเกนกวาวยของผเรยนทจะรบรไดจงไมม

ประโยชนตอการเรยนรของผเรยน

4. การประเมนผล เปนการนาผลทวดมาตดสนวาการจดกจกรรมการเรยนรในชวโมงน

ดหรอไม โดยมเกณฑตงไวกอนตามเกณฑกาหนดพฤตกรรมทเขยนไวในวตถประสงค ครตอง

ประเมนผลวา กจกรรมทผเรยนไดทานน สามารถชวยใหผเรยนบรรลวตถประสงคการเรยนร

หรอไม ในระดบใด

ภาพท 2.4 แผนภาพการวเคราะหกจกรรมการเรยนร

จตวทยา

การเรยนร

การรบร

ของผเรยน

แนวคด

หลกการ

ขอบขาย

เนอหา

วตถประสงคการเรยนร

กจกรรมการเรยนร

การวดผล

การประเมนผล

ความร

TL 474 44

ตวอยางการวเคราะหกจกรรมการเรยนร

ตวอยางท 1 การสอนเรอง การคายนาทางปากใบของพช เนอหาจากบทเรยนชววทยา

ชนมธยมศกษาตอนปลาย

วตถประสงคการเรยนร

เมอกาหนดอปกรณตอไปนให : ขวดปากแคบ 2 ขวด ขนาดเทากน สาล กงไม 2 กง

ถงพลาสตกขนาดใหญ 2 ถง หนงยางรดของ จนส ชดตะเกยงอลกอฮอล ถวยกระเบอง แทงแกว

คนสาร

1. นกเรยนควรจะสามารถตงสมมตฐานของการทดลองไดอยางนอย 1 ขอ

2. นกเรยนควรจะสามารถทาการทดลองทเปนการตรวจสอบสมมตฐานทกาหนดไว

กจกรรมการเรยนร

วตถประสงคการเรยนรท 1

1. บอกโครงสรางของใบทจาเปนตอการคายนาของพช

2. บอกสงทเปนผลผลตจากกระบวนการคายนาของพช

3. ตงสมมตฐานไดวา สงทพชปลอยออกมาคอนา

วตถประสงคการเรยนรท 2

1. บอกวธการทดลองทจดทาเปน 2 ชดการทดลอง

2. บอกความแตกตางของการทดลองทง 2 ชด

3. บอกวธตรวจสอบสมมตฐาน

4. บอกวธตรวจสอบสารทพชปลอยออกมา

5. สรปความสมพนธของชดการทดลองทง 2 ชด

6. สรปการทดลองทแสดงวาเปนการตรวจสอบสมมตฐาน

ตวอยางท 2 การสอนเรอง การจาแนกสตวในไฟลมอารโทรโปดา เนอหาจากบทเรยน

ชววทยา ชนมธยมศกษาตอนปลาย

วตถประสงคการเรยนร

เมอนาตวอยางสตวในไฟลมอารโทรโปดาทดองในนายาและทาแหง 10 ตวอยาง นกเรยน

ควรจะสามารถจดแบงเปนพวกไดโดยกาหนดเกณฑขนเอง พรอมทงบอกเหตผล

TL 474 45

กจกรรมการเรยนร

1. ตรวจดลกษณะของสตวทง 10 ตวอยาง อยางละเอยด

2. บนทกความแตกตางของสตวทตรวจพบลงในตาราง

3. แยกสตวทง 10 ตวอยางออกเปนพวก

4. กาหนดเกณฑทใชจาแนก พรอมทงบอกเหตผล

5. แยกสตวออกเปนพวกตามเกณฑทกาหนด

การวางแผนการสอนทไดทาการวเคราะหกจกรรมการเรยนร ทาใหครมองเหนขนตอน

ในการจดกจกรรมการเรยนรทมลาดบตอเนองแนนอน เหนจดหมายปลายทางของการเรยนท

สอดคลองกบวตถประสงคการเรยนร กจกรรมการเรยนรเปนสงทเขยนขนเพอใหเกดผลสมฤทธ

ทางการเรยน ควรเรยงลาดบจากงายไปยาก จากสงทรไปยงสงทไมร จากความรพนฐาน

เชอมโยงกนจนบรรลวตถประสงค

ลกษณะของแผนการจดการเรยนร

แผนจดการเรยนรทดควรมลกษณะ ดงน

1. ความชดเจนของแผน ตองเขยนทกหวขอใหมความกระจางชดเจน ผอานสามารถ

เขาใจไดงายโดยไมตองตความ เนอหาทเขยนมความละเอยดพอสมควร ไมยนยอจนขาด

สาระสาคญ หรอมพลความมากเกนความจาเปน หรอเขยนวกวนจนอานแลวเกดความสบสน

2. เขยนใหถกตองตามหลกภาษา ใชภาษาเขยนทสามารถสอความหมายไดเขาใจตรงกน

3. มความสอดคลองกนในแตละหวขอ ไดแก สาระสาคญ สอดคลองกบเนอหา จดประสงค

หรอผลการเรยนรทคาดหวงสอดคลองกบเนอหา กจกรรมการเรยนรและการวดผลและประเมนผล

สอการเรยนรสอดคลองกบกจกรรมการเรยนร และการวดผลและประเมนผล

4. เขยนกจกรรมการเรยนรใหเปนลาดบขน เชน ขนเราความสนใจ ขนอภปรายปญหา

หรอตงสมมตฐาน ขนสารวจหรอปฏบตการทดลอง ขนอธบาย ขนขยายมโนทศน ขนการทบทวน

หรอสรป และขนการวดผลและประเมนผล

5. จดกจกรรมการเรยนรใหนาสนใจ และเหมาะสมกบเวลาทกาหนดทจะสอนในแตละ

ครง โดยศกษาเนอหาสาระทเปนหนวยยอยวามกจกรรมการเรยนรอะไรบางทจะทาใหนกเรยน

สนใจ ซงจะทาใหเกดการเรยนร และสามารถดาเนนกจกรรมไดครบทกขนตอน ภายในเวลาท

กาหนดไว

6. กจกรรมการเรยนร ควรเนนใหผเรยนไดลงมอปฏบตมากทสด เปดโอกาสใหผเรยน

ไดคนควาหาคาตอบดวยตนเอง ตลอดจนเนนทกษะกระบวนการ ใชอปกรณ หรอสงของ

TL 474 46

ตวอยางทจดหาไดในทองถนเปนหลก โดยครมบทบาทเปนผชแนะ กระตนใหกจกรรมทผเรยน

เปนผกระทาดาเนนไปตามจดมงหมายทวางไว

7. สงทเขยนในแผนการเรยนร จะตองเปนสงทสามารถปฏบตไดจรง และดาเนนการจด

กจกรรมการเรยนรตามทกาหนดไวในแผนใหมากทสด ในการปฏบตกจกรรมการจดการเรยนร

ครอาจปรบเปลยนแผนการเรยนรไดเพอความเหมาะสม แตไมควรเปลยนแปลงทงหมด เพราะ

เปนการแสดงใหเหนวา การเขยนแผนการเรยนรในครงนน อาจจดทาขนมาโดยขาดการวเคราะห

เนอหาสาระ ขาดความตงใจ ไรความสามารถ และความรบผดชอบของครผสอน ซงจะเปน

ผลเสยอยางยง

รปแบบของแผนการเรยนร

แผนการเรยนรไมมรปแบบทแนนอนตายตว ขนอยกบสถานศกษาจะกาหนดขนมาใชใน

สถานศกษาของตนเอง แตรปแบบทใชกนโดยทวไป อาจแบงไดเปน 3 รปแบบ ดงน

1. แบบเรยงหวขอ เปนการเขยนเรยงลาดบหวขอโดยไมตองสรางตาราง

2. แบบกงตาราง เปนการเขยนทประกอบดวยสวนหวทไมสรางตาราง และเขยนเนอหา

กจกรรมการเรยนร สอการเรยนร และการวดผลและประเมนผลในตาราง

3. แบบตาราง เปนการเขยนทกสวนไวในตาราง

TL 474 47

ตวอยาง รปแบบแผนการเรยนรแบบเรยงหวขอ

แผนการสอน หนวยท…………………………….

หนวยยอยท………………………………………………. ชน………………………………...

เรอง………………………………………………………... เวลาเรยน…………………ชวโมง

1. มาตรฐานการเรยนร………………………………………………………………………………

2. ตวชวด…………………………………………………………………………………………….

3. สาระสาคญ………………………………………………………………………………………..

4. จดประสงค

4.1 จดประสงคตนทาง

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

4.2 จดประสงคปลายทาง (ผลการเรยนรทคาดหวง)

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………...........

5. เนอหา

……………………………………………………………………………..………………..

………………………………………………………………………………………………

6. การวดผลและประเมนผล

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

7. กจกรรมการเรยนร

……………………………………………………………………………………………....

………………………………………………………………………………………...........

8. สอการเรยนร

……………………………………………………………………………………………....

TL 474 48

ตวอยาง รปแบบแผนการเรยนรแบบกงตาราง

แผนการเรยนร กลมสาระ……………………………………………… ชน……………….………

หนวยท ………. เรอง……………………………. เวลา…………….ชวโมง วนท……….……….

มาตรฐานการเรยนร……………………………………………………………………….…………

ตวชวด…………………………………………………………………………………….………….

สาระสาคญ……………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………..

จดประสงคปลายทาง 1. ……………………………………………………………………….……

2. ……………………………………………………………………….……

จดประสงค เนอเรอง การวดผลและประเมนผล กจกรรมการเรยนร สอการสอน

การเรยนร 1. ขนนา

2. ขนสอน

3. ขนสรป

4. ขนวดผล

ตวอยาง รปแบบแผนการเรยนรแบบตาราง

แผนการเรยนร กลมสาระ……… เรอง………….. ชน…………… เวลา……………..ชวโมง

มาตรฐาน

การเรยนร

ตวชวด สาระสาคญ จดประสงค

การเรยนร

เนอเรอง การวดและ

ประเมนผล

กจกรรม

การเรยนร

สอการสอน

TL 474 49

แผนการจดการเรยนรสาระชววทยา

แผนการจดการเรยนร จาแนกได 2 ประเภท คอ แผนการจดการเรยนรระยะยาว

(Long-range lesson plans) และแผนการจดการเรยนรประจาวน (Daily lesson plans)

การจดทาแผนการเรยนร จะจดทาเปนแผนระยะยาวซงอาจเปนเนอหาตลอดป

การศกษา หรอตลอดภาคการศกษา โดยจดเนอหาใหสมพนธกบจานวนเวลาทสอน ซงครจะตอง

ศกษาหลกสตรและเอกสารประกอบหลกสตรใหเขาใจ ทงเนอหา มาตรฐานของหลกสตร และ

มาตรฐานกลมสาระวชา ในสวนของเนอหาสาระหลกสตร สถานศกษามสวนในการกาหนด

รายละเอยดของสาระวชา คาอธบายรายวชาของตนเองไดโดยมหลกสตรแกนกลางการศกษาขน

พนฐาน เปนหลกในการสรางหลกสตรสถานศกษา จากแผนการเรยนรระยะยาวนาเนอหาสาระท

จะจดการเรยนรในแตละวนมาจดทาเปนแผนการเรยนรยอยประจาวน

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานทใชอยในปจจบนน เปนหลกสตรแกนกลาง

การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ซงพฒนามาจากผลการศกษาวจย และการทบทวนการ

ใชหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 มาประกอบกบขอมลจากแผนพฒนา

เศรษฐกจ และสงคมแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ. 2550-2554) ของคณะกรรมการการศกษาขน

พนฐาน สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ซงในป พ.ศ. 2552 เรมใชกบนกเรยน

ระดบชนมธยมศกษาปท 1 และ 4 และจะใชครบทกระดบชนตงแต พ.ศ. 2553 เปนตนไป

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ไดกาหนดตวชวดกบสาระ

การเรยนรแกนกลาง สาหรบกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ซงประกอบดวย สาระการเรยนร

แกนกลาง 8 สาระ สาระชววทยาไดแก สาระท 1, 2 และ 8 ดงน

สาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการดารงชวต สงมชวต หนวยพนฐานของสงมชวต

โครงสรางและหนาทของระบบตาง ๆ ของสงมชวต และกระบวนการดารงชวต ความหลากหลาย

ทางชวภาพ การถายทอดทางพนธกรรม การทางานของระบบตาง ๆ ของสงมชวต ววฒนาการ

และความหลากหลายของสงมชวต และเทคโนโลยชวภาพ

สาระท 2 ชวตกบสงแวดลอม สงมชวตทหลากหลายรอบตว ความสมพนธระหวาง

สงมชวตกบสงแวดลอม ความสมพนธของสงมชวตตาง ๆ ในระบบนเวศ ความสาคญของ

ทรพยากรธรรมชาต การใชและจดการทรพยากรธรรมชาตในระดบทองถน ประเทศ และโลก

ปจจยทมผลตอการอยรอดของสงมชวตในสภาพแวดลอมตาง ๆ

สาระท 8 ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระบวนการทางวทยาศาสตร

การสบเสาะหาความร การแกปญหา และจตวทยาศาสตร

TL 474 50

หลกสตร พ.ศ. 2551 ไดกาหนดคณภาพผเรยนเปน 4 ชวง คอ จบชนประถมศกษาปท

3 ประถมศกษาปท 6 มธยมศกษาปท 3 และมธยมศกษาปท 6 สาหรบคณภาพผเรยนทจบชน

มธยมศกษาปท 6 มดงน

1. เขาใจการรกษาดลยภาพของเซลลและกลไกการรกษาดลยภาพของสงมชวต

2. เขาใจกระบวนการถายทอดสารพนธกรรม การแปรผน มวเทซน ววฒนาการของ

สงมชวต ความหลากหลายของสงมชวต และปจจยทมผลตอการอยรอดของสงมชวตใน

สงแวดลอมตาง ๆ

3. เขาใจกระบวนการ ความสาคญและผลของเทคโนโลยชวภาพตอมนษย สงมชวต

และสงแวดลอม

4. เขาใจชนดของอนภาคสาคญทเปนสวนประกอบในโครงสรางอะตอม การจดเรยง

ธาตในตารางธาต การเกดปฏกรยาเคมและเขยนสมการเคม ปจจยทมผลตออตราการเกดปฏกรยา

เคม

5. เขาใจชนดของแรงยดเหนยวระหวางอนภาคและสมบตตาง ๆ ของสารทมความสมพนธ

กบแรงยดเหนยว

6. เขาใจการเกดปโตรเลยม การแยกแกสธรรมชาตและการกลนลาดบสวนนามนดบ

การนาผลตภณฑปโตรเลยมไปใชประโยชนและผลตอสงมชวตและสงแวดลอม

7. เขาใจชนด สมบต ปฏกรยาทสาคญของพอลเมอรและสารชวโมเลกล

8. เขาใจความสมพนธระหวางปรมาณทเกยวกบการเคลอนทแบบตาง ๆ สมบตของ

คลนกล คณภาพของเสยงและการไดยน สมบต ประโยชนและโทษของคลนแมเหลกไฟฟา

กมมนตภาพรงส และพลงงานนวเคลยร

9. เขาใจกระบวนการเปลยนแปลงของโลกและปรากฏการณทางธรณทมผลตอสงมชวต

และสงแวดลอม

10. เขาใจการเกดและววฒนาการของระบบสรยะ กาแลกซ เอกภพ และความสาคญของ

เทคโนโลยอวกาศ

11. เขาใจความสมพนธของความรวทยาศาสตรทมผลตอการพฒนาเทคโนโลยประเภท

ตาง ๆ และการพฒนาเทคโนโลยทสงผลใหมการคดคนความรทางวทยาศาสตรทกาวหนา ผล

ของเทคโนโลยตอชวต สงคม และสงแวดลอม

12. ระบปญหา ตงคาถามทจะสารวจตรวจสอบ โดยมการกาหนดความสมพนธระหวาง

ตวแปรตาง ๆ สบคนขอมลจากหลายแหลง ตงสมมตฐานทเปนไปไดหลายแนวทาง ตดสนใจ

เลอกตรวจสอบสมมตฐานทเปนไปได

TL 474 51

13. วางแผนการสารวจตรวจสอบเพอแกปญหาหรอตอบคาถาม วเคราะห เชอมโยง

ความสมพนธของตวแปรตาง ๆ โดยใชสมการทางคณตศาสตรหรอสรางแบบจาลองจากผลหรอ

ความรทไดรบจากการสารวจตรวจสอบ

14. สอสารความคด ความรจากผลการสารวจตรวจสอบโดยการพด เขยน จดแสดง หรอ

ใชเทคโนโลยสารสนเทศ

15. ใชความรและกระบวนการทางวทยาศาสตรในการดารงชวต การศกษาหาความร

เพมเตม ทาโครงงานหรอสรางชนงานตามความสนใจ

16. แสดงถงความสนใจ มงมน รบผดชอบ รอบคอบ และซอสตยในการสบเสาะหาความร

โดยใชเครองมอและวธการทใหไดผลถกตองเชอถอได

17. ตระหนกในคณคาของความรวทยาศาสตรและเทคโนโลยทใชในชวตประจาวน การ

ประกอบอาชพ แสดงถงความชนชม ภมใจ ยกยอง อางองผลงาน ชนงานทเปนผลจากภมปญญา

ทองถน และการพฒนาเทคโนโลยททนสมย

18. แสดงความซาบซง หวงใย มพฤตกรรมเกยวกบการใชและรกษาทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอมอยางรคณคา เสนอตวเองรวมมอปฏบตกบชมชนในการปองกน ดแลทรพยากร

ธรรมชาตและสงแวดลอมของทองถน

19. แสดงถงความพอใจและเหนคณคาในการคนพบความร พบคาตอบ หรอแกปญหาได

20. ทางานรวมกบผอนอยางสรางสรรค แสดงความคดเหนโดยมขอมลอางองและเหตผล

ประกอบ เกยวกบผลของการพฒนาและการใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยอยางมคณธรรมตอ

สงคมและสงแวดลอม และยอมรบฟงความคดเหนของผอน

สาหรบคณภาพผเรยนทจบชนประถมศกษาปท 3 จบชนประถมศกษาปท 6 และจบชน

มธยมศกษาปท 3 นกศกษาสามารถศกษาไดจาก : สานกวชาการและมาตรฐานการศกษา สานกงาน

คณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลางกลมสาระการเรยนร

วทยาศาสตร ตามหลกสตรแกนกลาง การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

TL 474 52

สาระการเรยนรแกนกลางกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร สาระชววทยา

ระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย ชนมธยมศกษาปท 4-6

มาตรฐานการเรยนร ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

มาตรฐาน ว 1.1

เขาใจหนวยพนฐานของ

สงมชวต ความสมพนธ

ข อ ง โ ค ร ง ส ร า ง แ ล ะ

หนาทของระบบตาง ๆ

ของสงมชวตททางาน

สมพนธกน มกระบวน

การสบเสาะหาความร

สอสารสงทเรยนรและนา

ค ว า ม ร ไ ป ใ ช ใ นก า ร

ดารงชวตของตนเอง และ

ดแลสงมชวต

1. ทดลองและอธบาย

การรกษาดลยภาพ

ของเซลลของ

สงมชวต

- สารตาง ๆ เคลอนทผานเขาและออก

จากเซลลตลอดเวลา เซลลจงตองมการ

รกษาดลยภาพ เพอใหรางกายของ

สงมชวตดารงชวตไดตามปกต

- เซลลมการลาเลยงสารผานเซลลโดย

วธการแพร การออสโมซส การลาเลยง

แบบฟาลซเทต การลาเลยงแบบใช

พลงงาน และการลาเลยงสารขนาดใหญ

- สงมชวตเซลลเดยวมการลาเลยงสาร

เกดขนภายในเซลลเพยงหนงเซลล แต

สงมชวตหลายเซลลตองอาศยการ

ทางานประสานกนของเซลลจานวนมาก

2. ทดลองและอธบาย

กลไกการรกษาดลย

ภาพของนาในพช

- พชมกลไกการรกษาดลยภาพของนา

โดยมการควบคมสมดลระหวางการคาย

นาผานปากใบ และการดดนาทราก

- การเปดปดของปากใบเปนการควบคม

อตราการคายนาของพช ซงชวยในการ

รกษาดลยภาพของนาภายในพชใหม

ความชมชนในระดบทพอเหมาะ

3. สบคนขอมลและอธบาย

กลไกการควบคมดลย

ภาพของนา แรธาต

และอณหภมของมนษย

และสตวอน ๆ และนา

ความรไปใชประโยชน

- ไต เปนอวยวะสาคญในการรกษาดลยภาพ

ของนาและสารตาง ๆ ในรางกาย ซงม

โครงสรางและการทางานรวมกบอวยวะอน

- ยเรย โซเดยมไอออน และคลอไรด

ไออน เปนของเสยจากกระบวนการเม

แทบอลซม จะถกขบออกจากไตไป

พรอมกบปสสาวะ

- อะมบาและพารามเซยม เปนสงมชวต

TL 474 53

มาตรฐานการเรยนร ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

เซลลเดยวทมโครงสรางภายในเซลลท

เรยกวา คอนแทรกไทลแวควโอล ใน

การกาจดนาและของเสยออกจากเซลล

- ปลานาจดมเซลลบรเวณเหงอกทมนา

เขาสรางกายไดโดยการออสโมซส สวน

ปลานาเคมปองกนการสญเสยนาออก

จากรางกายโดยมผวหนง และเกลดท

ปองกนไมใหแรธาตจากนาทะเลซมเขา

สรางกาย และทบรเวณเหงอกมกลม

เซลลซงข บแรธาตสวนเกนออกโดย

วธการลาเลยงแบบใชพลงงาน

- มนษย มกลไกในการควบคมอณหภม

ของรางกายใหอยในสภาวะทเหมาะสม

โดยศนยควบคมอณหภมจะอยทสมอง

สวน ไฮโพทาลามส

- สตวเลอดอนสามารถรกษาอณหภมของ

รางกายใหเกอบคงท ได ในสภาวะ

แวดลอมตาง ๆ สวนสตว เลอดเยน

อณหภมรางกายจะแปรผนตามอณหภม

ของสงแวดลอม

4. อธบายเกยวกบระบบ

ภมคมกนของรางกาย

และนาความรไปใชใน

การดแลรกษาสขภาพ

- รางกายมนษยมภมคมกนซงเปนกลไก

ใ น ก า ร ป อ ง ก น เ ช อ โ ร ค ห ร อ ส ง

แปลกปลอมเขาสรางกาย

- ผวหนง เซลลเมดเลอดขาว และระบบ

นาเหลอง เปนสวนสาคญของรางกายท

ทาหนาทปองกนและทาลายเชอโรคและ

สงแปลกปลอมทเขาสรางกาย

- ระบบภมคมกน มความสาคญยงตอ

รางกายมนษย การรบประทานอาหารท

TL 474 54

มาตรฐานการเรยนร ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

ถกสขลกษณะ การออกกาลงกาย การ

ดแลสขอนามย ตลอดจนการหลกเลยง

สารเสพตด และพฤตกรรมทเสยงทาง

เพศ และการไดรบวคซนในการปองกนโรค

ต าง ๆ ครบตามก าหนด จ ะช ว ย

เสรมสรางภมคมกนและรกษาภมคมกน

ของรางกายได

มาตรฐาน ว 1.2

เขาใจกระบวนการและ

ความ สาคญของการ

ถายทอดลกษณะ ทาง

พนธกรรม ววฒนาการ

ของส ง ม ช ว ต คว าม

หลากหลาย ทางชวภาพ

ก า ร ใ ช เ ท ค โ น โ ล ย

ชวภาพทมผลกระทบตอ

มนษยและสงแวดลอม ม

กระบวนการสบเสาะหา

ความร แ ล ะจต วทยา

ศ า ส ต ร ส อ ส า ร ส ง ท

เรยนรและนาความรไป

ใชประโยชน

1. อธบายกระบวนการ

ถายทอดสารพนธกรรม

การแปรผนทางพนธกรรม

มวเทชน และการเกด

ความหลากหลายทาง

ชวภาพ

- สงมชวต มการถายทอดลกษณะทาง

พนธกรรมจากพอแม มาสลกหลานได

ซงสงเกตไดจากลกษณะทปรากฏ

- ด เอน เอ เปนนวคลโอไทดสายยาวสอง

สายพนกนเปนเกลยวควนขวา แตละ

สายประกอบดวย นวคลโอไทดนบลาน

หนวย ซ งมโครงสรางประกอบดวย

นาตาลเพนโทส ไนโตรเจนเบสสชนด

และหมฟอสเฟต โดยทลาดบเบสของน

วคลโอไทดจะมขอมลทางพนธกรรม

บนทกอย

- มวเทชนเปนการเปล ยนแปลงทาง

พนธกรรมในระดบยน หรอโครโมโซม

ซงเปนผลมาจากการเปลยนแปลงทเกด

ขนกบด เอน เอ โดยมวเทชนทเกดใน

เซลลสบพนธสามารถถายทอดไปสรน

ลกและหลานได

- การเปลยนแปลงทางพนธกรรมทาให

สงมชวตทเกดใหมมลกษณะทแตกตาง

กน หลากหลายชนด กอใหเกดเปน

ความหลากหลายทางชวภาพ

TL 474 55

มาตรฐานการเรยนร ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

2 . สบคนขอม ล แล ะ

อภปรายผลของเทค-

โนโลยชวภาพทมตอ

มนษยและสงแวดลอม

และนาความรไปใช

ประโยชน

- มนษย นาความรทางเทคโนโลยชวภาพ

ดานพนธวศวกรรม การโคลน และการ

เพาะเลยงเนอเยอมาใชในการพฒนาให

เกดความกาวหนาในดานตาง ๆ มาก

ขนและแพรหลาย

- การใชเทคโนโลยชวภาพทสราง

สงมชวตใหมเกดขน หรอสงมชวตทม

การดดแปลงพนธกรรม สงผลกระทบทง

ทางดานทเปนประโยชนและโทษตอ

สงแวดลอม เศรษฐกจ และสงคม

3 . สบคนขอม ล แล ะ

อภปรายผลของความ

ห ล า ก ห ล า ย ท า ง

ชวภาพทมตอมนษย

และสงแวดลอม

- โลกมความหลากหลายของระบบนเวศ

ซงมสงมชวตอาศยอยมากมายหลาย

สปชส สงมชวตสปชสเดยวกนกยงม

ความหลากหลายทางพนธกรรม

- ความหลากหลายทางชวภาพ สงผลทา

ใหมนษยและสงมชวตอน ๆ ไดใช

ประโยชนในแงของการเปนอาหาร ทอย

อาศย แหลงสบพนธและขยายพนธ ทา

ใหสงมชวตสามารถดารงพนธอยได

- สงมชวตมความหลากหลายทางชวภาพ

มความตองการปจจยตาง ๆ ในการ

ดารงชวตแตกตางกน ซงจะชวยรกษา

สมดลของระบบนเวศบนโลกได

TL 474 56

มาตรฐานการเรยนร ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

4. อธบายกระบวนการ

คดเลอกตามธรรมชาต

และผลของการคดเลอก

ต า ม ธ ร ร ม ช า ต ต อ

ความหลากหลายของ

สงมชวต

- ส งม ช ว ต แ ต ล ะส ป ช ส จ ะม ความ

หลากหลายทแตกตางกน สงมชวตในส

ปชส เ ดย วกนจะผสมพน ธ และสบ

ลกหลานตอไปได

- การคดเลอก ตามธรรมชาตจะสงผลทา

ใหลกษณะพนธกรรมของประชากรใน

กลมยอยแตละกลมแตกตางกนไปจน

กลาย เปนสปชสใหมทาใหเกดเปน

ความหลากหลายของสงมชวต

มาตรฐาน ว 2.1

เขา ใจสงแวดลอมใน

ทองถน ความสมพนธ

ระหวางสงแวดลอมกบ

สงมชวตความสมพนธ

ระหวางสงมชวตตาง ๆ

ในระบบนเวศ มกระบวน

การสบเสาะหาความร

แ ล ะจตวทยาศาสตร

สอสารสงทเรยนรและ

นาไปใชประโยชน

1. อธบายดลยภาพของ

ระบบนเวศ

- ระบบนเวศในธรรมชาตจะมความสมดล

ไดกตอเมอมสภาพแวดลอมตาง ๆ ท

เ อ อ อ านวย ตอการด า ร งชวตของ

สงมชวตชนดตาง ๆ ในระบบนเวศจน

ทาใหเกดความหลากหลายของระบบ

นเวศบนโลก

2. อธบายกระบวนการ

เปลยนแปลงแทนท

ของสงมชวต

- ระบบนเวศในโลกทมความหลากหลาย

มการเปลยนแปลงตาง ๆ เกดขนอย

ตลอดเวลา ไมวาจะเปนการเปลยนแปลง

ทเกดขนตามธรรมชาต หรอการเปลยนแปลง

ท เกดจากมนษยเ ปนผกระทา การ

เปลยนแปลงเหลานอาจสงผลทาให

ระบบนเวศเสยสมดลได

- เมอระบบนเวศเสยสมดลจะเกดการ

เปลยนแปลงแทนทเกดขนในระบบ

นเวศนน การเปลยนแปลงสภาพทาง

ธรรมชาตของระบบนเวศ ยอมสงผลทา

ใหเกดการเปลยนแปลงแทนทของ

สงมชวตในระบบนเวศนนดวย

TL 474 57

มาตรฐานการเรยนร ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

3. อธบายความสาคญ

ของความหลากหลาย

ทางชวภาพ และเสนอ

แนะแนวทางในการ

ดแลและรกษา

- ความหลากหลายทางชวภาพ มความ

สาคญตอสงมชวต สงมชวตทกชนดม

ความสาคญตอระบบนเวศ ถาสงมชวต

ชนดใดชนดหนงถกทาลายหรอสญหาย

ไปกจะสงผลกระทบตอความหลากหลาย

ของสงมชวตอน ๆ ในระบบนเวศดวย

- ความหลากหลายทางชวภาพของระบบ

นเวศยงอาจเกอกลตอระบบนเวศอน ๆ

ไดดวย

- ความหลากหลายทางชวภาพมความ

สาคญตอมนษย มนษยใชประโยชนจาก

ความหลากหลายทางชวภาพมากมาย

การใชทขาดความระมดระวงอาจสงผล

กระทบตอความหลากหลายทางชวภาพ

ได ซงทกคนควรมสวนรวมในการดแล

และรกษา

มาตรฐาน ว 2.2

เขาใจความสาคญของ

ทรพยากร ธรรมชาต

ก า ร ใ ช ท ร พ ย า ก ร

ธ ร ร ม ช า ต ใ น ร ะ ด บ

ทองถน ประเทศ และ

โลก นาความรไปใชใน

การจดการทรพยากร

ธรรมชาตและสงแวดลอม

ในทองถนอยางยงยน

1. วเคราะหสภาพปญหา

ส า เ ห ต ข อ ง ป ญ ห า

ส ง แ ว ด ล อ ม แ ล ะ

ทรพยากรธรรมชาต

ใ น ร ะ ด บ ท อ ง ถ น

ระดบประเทศ และ

ระดบโลก

- ความสมพนธซงกนและกนระหวางสงม

ชวตกบส งแวดลอม หรอ ระหว า ง

ส ง ม ช ว ต กบ ส ง ม ช ว ต ด ว ย กน ม

ความสมพนธกนหลายระดบตงแตระดบ

ทองถน ระดบประเทศ และระดบโลก

- การเพมขนของประชากรมนษย สงผล

ใหมการใชทรพยากรธรรมชาตเพมขน

ทาใหทรพยากรธรรมชาตลดจานวนลง

และเกดปญหามลพษทางดานตาง ๆ

ตามมา

- ปญหามลพษทเกดขนมดวยกนหลาย

สาเหต บางปญหามผลกระทบเกดขน

ในระดบทองถน บางปญหาสงผลกระทบ

TL 474 58

มาตรฐานการเรยนร ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

ระดบประเทศ และบางปญหามความ

รนแรงจนเปนปญหาระดบโลก

2. อภปรายแนวทางใน

การ ปองกน แก ไ ข

ปญหาสงแวดลอมและ

ทรพยากรธรรมชาต

- การใชทรพยากรธรรมชาตตาง ๆ ทม

อยอยางจากดจาเปนตองใชดวยความ

ระมดระวงและไมใหเกดผลกระทบตอ

สงแวดลอม

- สงแวดลอมทอยในสภาพเสอมโทรม

หรอเกดเปนมลพษทเปนผลเนองมาจาก

การใชทรพยากรธรรมชาต ตองหา

แนวทางในการปองกน แกไข ฟนฟ ให

กลบมสภาพทสามารถใชการได

3. วางแผนและดาเนน

การเฝาระวง อนรกษ

และพฒนาสงแวดลอม

และทรพยากรธรรม-

ชาต

- สงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตควร

ตองมการเฝาระวง อนรกษและพฒนา

ซงทกคนควรรวมกนปฏบตเพอใหเกด

การใชประโยชนอยางยงยน

TL 474 59

มาตรฐานการเรยนร ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

มาตรฐาน ว 8.1

ใ ช ก ร ะบ วน กา ร ทา ง

ว ท ย า ศ า ส ต ร แ ล ะ

จตวทยาศาสตรในการ

สบเสาะหาความร การ

แกปญหา รวาปรากฏการณ

ทางธรรมชาตทเกดขน

ส วน ใหญมรปแบบท

แนนอน สามารถอธบาย

และตรวจสอบไดภายใต

ขอมลและเครองมอทม

อย ในชวงเวลาน น ๆ

เขาใจว าวทยาศาสตร

เทคโนโลย สงคม และ

ส ง แ ว ด ล อ ม ม ค ว า ม

เกยวของสมพนธกน

1. ตงคาถามทอยบน

พนฐานของความร

และความเขาใจทาง

ว ท ย า ศ า ส ต ร ห ร อ

ความสนใจ หรอจาก

ประเดนทเกดขนใน

ขณะนนทสามารถทา

การสารวจตรวจสอบ

หรอศกษาคนควาได

อยางครอบคลมและ

เชอถอได

2. สรางสมมตฐานทม

ท ฤ ษฎ ร อ ง รบห รอ

คาดการณสงทจะพบ

หรอสรางแบบจาลอง

หรอสรางรปแบบเพอ

ไปสการสารวจตรวจสอบ

3. คนควารวบรวมขอมล

ทตองพจารณาปจจย

ห รอตว แป รส า คญ

ปจจยทมผลตอปจจย

อน ปจจยทควบคม

ไมได และจานวนครง

ข อ ง ก า ร ส า ร ว จ

TL 474 60

มาตรฐานการเรยนร ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

ต ร ว จ ส อ บ เ พ อ ใ ห

ไดผลทมความเชอมน

อยางเพยงพอ

4. เลอกวสด เทคนควธ

อปกรณท ใชในการ

สงเกต การวด การ

ส า ร ว จ ต ร วจสอบ

อยางถกตองทงทาง

กวางและทางลกใน

เชงปรมาณและคณภาพ

5. รวบรวมขอมลและ

บนทกผลการสารวจ

ตรวจสอบอยางเปน

ระบบ ถกตองครอบ

คลมทงในเชงปรมาณ

แ ล ะ ค ณ ภ า พ โ ด ย

ตรวจสอบความเปน

ไปได ความเหมาะสม

หรอความผดพลาด

ของขอมล

6. จดกระทาขอมล โดย

คานงถงการรายงาน

ผลเชงตวเลขทมระดบ

ความถ กต อ ง แล ะ

นา เสนอขอมลดวย

เทคนควธทเหมาะสม

TL 474 61

มาตรฐานการเรยนร ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

7. วเคราะหขอมล แปล

ความหมายขอมลและ

ประเมนความสอดคลอง

ของขอสรป หรอสาระ

สาคญเพอตรวจสอบ

กบสมมต ฐานทต งไว

8. พจารณาความนาเชอ

ถอของวธการและผล

การสารวจตรวจสอบ

โ ด ย ใ ช ห ล ก ค ว า ม

คลาดเคลอนของการ

วด แล ะก า รสง เ ก ต

เสนอแนะการปรบปรง

วธการสารวจตรวจสอบ

9. นาผลของการสารวจ

ต ร ว จ ส อ บ ท ไ ด ท ง

วธการและองคความร

ทไดไปสรางคาถาม

ใหม นาไปใชแกปญหา

ในสถานการณใหม

และในชวตจรง

TL 474 62

มาตรฐานการเรยนร ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

10. ตระหนกถงความ

สาคญในการทจะตอง

มสวนรวมรบผดชอบ

การอธบาย การลง

ความ เหนและการ

สร ปผลการ เ รยน ร

วทยาศาสตรทนาเสนอ

ตอสาธารณชนดวย

ความถกตอง

11. บนทก และอธบาย

ผลการสารวจตรวจสอบ

อย า งม เ ห ต ผ ล ใ ช

พยานหลกฐานอางอง

หรอคนควาเพมเตม

เพอหาหลกฐานอางอง

ท เ ช อ ถ อ ไ ด แ ล ะ

ยอมรบวาความรเดม

อาจมการเปลยนแปลง

ได เมอมขอมลและ

ประจกษพยานใหม

เพมเตม หรอโตแยง

จากเดม ซงทาทายให

มการตรวจสอบอยาง

ร ะ มด ร ะ ว ง อน จ ะ

นามาสการยอมรบ

เปนความรใหม

TL 474 63

มาตรฐานการเรยนร ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

12 . จดแสดงผลงาน

เขยนรายงานและ /

หรออธบายเกยวกบ

แนวคด กระบวนการ

และผลของโครงงาน

หรอชนงานใหผอ น

เขาใจ

จากสาระสาคญของหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ทกาหนด

ตวชวดกบสาระการเรยนรแกนกลาง ดงกลาวแลว การเขยนแผนการเรยนรจงตองนาตวชวดกบ

สาระการเรยนรมาวเคราะหเนอหา เพอออกแบบการจดกจกรรมการเรยนร การจดทาแผนการ

เรยนรเปนแบบขอมลยอนกลบ (Backward Design) โดยทาการวเคราะหเนอหาทสอดคลองกบ

ตวชวด แลวกาหนดวธการวดผลและประเมนผล เพอจดกจกรรมการเรยนรใหสอดคลองกบการ

วดผลและประเมนผล

TL 474 64

ตวอยาง

คาอธบายรายวชา

รหสวชา……………… จานวนเวลาเรยน 40 ชวโมง/ภาค

รายวชา ชววทยา 1 มธยมศกษาปท 4

ระดบมธยมศกษาตอนปลาย

สาระท 1 : สงมชวตกบกระบวนการดารงชวต

ศกษา ทดลอง อภปราย อธบาย กระบวนการทางวทยาศาสตร ขอบขายวชาชววทยา

ทาปฏบตการใชกลองจลทรรศน เคมพนฐานในสงมชวต สารประกอบในเซลลของสงมชวต

ปฏกรยาในเซลลของสงมชวต เอนไซม และการทางานของเอนไซม พลงงานกบสงมชวต เซลล

ของสงมชวต โครงสรางของเซลล การลาเลยงสารเขาและออกจากเซลลโดยการแพรและออสโม

ซส การกลนอนภาคอาหารของเซลล การเลอกลาเลยงอนภาค การเจรญเตบโตของเซลลและ

การสบพนธของเซลล การแบงเซลล การเปลยนแปลงสภาพของเซลล เนอเยอของสงมชวต

เพอใหมความร ความเขาใจ คดวเคราะห มทกษะกระบวนการและจตวทยาศาสตร

สามารถนาความรและหลกการไปใชอธบายปรากฏการณ หรอแกปญหาในการดารงชวตได

อยางเหมาะสม มจรยธรรม คณธรรม และคานยมทเหมาะสม รวมทงการมจตสานกของ

ผประกอบการทด

TL 474 65

ตวอยาง

หนวยการเรยนร

รหสวชา__________ จานวน 40 ชวโมง/ภาค

รายวชา ชววทยา จานวน 5 หนวยการเรยนร

ระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย ชนมธยมศกษาปท 4

หนวยการเรยนร แผนการจดการเรยนร จานวนชวโมง

1

การศกษาวทยาศาสตร

ชวภาพ

1. กระบวนการทางวทยาศาสตร

2. การศกษาชววทยา

3. กลองจลทรรศน

2

1

3

รวม 6 ชวโมง

2

เคมพนฐานของสงมชวต

1. เคมอยางงายในเซลลของสงมชวต

2. สารประกอบในเซลลของสงมชวต

3. ปฏกรยาเคมในเซลลของสงมชวต

4. เอนไซมและการทางานของเอนไซม

5. พลงงานกบสงมชวต

1

4

2

2

1

รวม 10 ชวโมง

3

เซลลของสงมชวต

1. โลกของเซลลของสงมชวต

2. การสารวจผวเซลลของสงมชวต

3. แบคทเรย : ตวอยางของเซลลอยางงายทสด

4. องคประกอบหลกและหนาทของออรแกเนลล

ภายในเซลลของสงมชวต

2

2

2

4

รวม 10 ชวโมง

4

การลาเลยงสารเขาและ

ออกจากเซลล

1. การแพร และออสโมซส

2. การกลนอนภาคอาหารของเซลล

3. การเลอกลาเลยงอนภาคของเซลล

2

2

2

รวม 6 ชวโมง

5

การเจรญเตบโตและการ

สบพนธของเซลล

1. การเจรญเตบโตของเซลล

2. การแบงเซลล

3. การเปลยนแปลงสภาพของเซลล

4. เนอเยอของสงมชวต

1

4

2

1

รวม 8 ชวโมง

TL 474 66

ตวอยาง แผนการจดการเรยนร

หนวยการเรยนรท 3 เซลลของสงมชวต

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร รายวชา ชววทยา 1

ชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2552

แผนการจดการเรยนรท 4 องคประกอบหลก และหนาท เวลา 4 ชวโมง

ของออรแกเนลลภายในเซลล

มาตรฐานการเรยนร / ตวชวด / เปาหมายการเรยนร

มาตรฐานการเรยนร ว 1.1 เขาใจหนวยพนฐานของสงมชวต ความสมพนธของ

โครงสรางและหนาทของระบบตาง ๆ ของสงมชวตททางานสมพนธกน มกระบวนการสบ

เสาะหาความร สอสารสงทเรยนร และนาความรไปใชในการดารงชวตของตนเองและดแล

สงมชวต

ตวชวด ว 1.1 ม. 4-6/1 ทดลอง และอธบายการรกษาดลยภาพของเซลลของสงมชวต

สาระสาคญ

เซลลเปนหนวยพนฐานของสงมชวต มโครงสรางทประกอบดวยออรแกเนลล (organelles)

เปนองคประกอบหลกทมหนาทเฉพาะตว และมความสมพนธกนอยางเปนระบบ มกระบวนการ

ควบคม การปองกน กระบวนการสรางและสลายทางเคม (metabolism) ทาใหเกดความสมดล

และเซลลดารงชวตอยได

จดประสงคการเรยนร

ความรความจา

1. อธบาย ความหมายของออรแกเนลลของเซลลของสงมชวต

2. เขยนภาพโครงรางและอธบายหนาทของออรแกเนลลตาง ๆ ของเซลล

3. เปรยบเทยบความสมพนธของออรแกเนลลชนดตาง ๆ

4. นาความรเรองการทางานของออรแกเนลลมาเปนแนวทางปฏบตตนในสงคม

ทกษะ / กระบวนการ

1. วเคราะหหนาท สวนประกอบตาง ๆ ของเซลลของสงมชวต

2. วเคราะหความสมพนธขององคประกอบตาง ๆ ของเซลลของสงมชวต

TL 474 67

3. วเคราะหความสาคญของเซลลของสงมชวตในการทาหนาทเปนหนวยพนฐานของ

สงมชวต

คณลกษณะทพงประสงค

1. รจกคดวเคราะห

2. มความรบผดชอบ

สาระการเรยนร

1. ความหมายของออรแกเนลล

2. หนาทของออรแกเนลล

3. ออรแกเนลลบางชนดทาหนาทรวมกน

4. แนวทางการปฏบตตนทอยบนพนฐานความพอด การควบคม การปองกน กาจด

และการนามาใชใหม

การประเมนผลรวบยอด

ชนงาน 1. เขยนรปโครงสรางของเซลลของสงมชวตจากการศกษาจากกลอง

จลทรรศน และแผนภาพทศกษาจากกลองจลทรรศนอเลคตรอน

2. ผงมโนทศน (mind map) หนาทของออรแกเนลลของเซลล

ภาระงาน 1. การรายงานกลมหนาชนเรยน

2. ใบงาน

TL 474 68

การวดผลและประเมนผลการเรยนร

เปาหมายการเรยนร

ชนงาน/

ภาระงาน

รองรอย

หลกฐาน

วธการวด เครองมอ เกณฑ

ความเขาใจทคงทน

ความร

- ความหมายของเซลลของสงมชวต

- โครงสรางของเซลลของสงมชวต

- ความหมายของออรแกเนลลของ

เซลล

- หนาทของออรแกเนลลชนดตางๆ

1. ใบงาน

ท ..1..

1. ตรวจใบ

งาน

1. แบบประเมน

ใบงาน

1. ระดบคณภาพ

2 ผานเกณฑ

ทกษะ/ กระบวนการ

- วเคราะหความสาคญของเซลลของ

สงมชวต

- วเคราะหหนาทของออรแกเนลล

ชนดตาง ๆ

- วเคราะหความสมพนธในการทา

หนาทรวมกนของออรแกเนลลบาง

ชนด

1. ใบงาน

ท ..2..

2. เอกสารงาน

กลม

1. ตรวจใบ

งาน

2. ตรวจ

เอกสาร

1. แบบประเมน

ใบงาน

2. แบบประเมน

เอกสารงาน

กลม

1. ระดบคณภาพ

2 ผานเกณฑ

2. ระดบคณภาพ

2 ผานเกณฑ

คณลกษณะทพงประสงค

- รจกคดวเคราะห

- มความรบผดชอบ

1. ผงมโนทศน

1. เอกสารงาน

กลม

2. การรายงาน

กลม

1. ตรวจผง

มโนทศน

1. ตรวจ

เอกสาร

งานกลม

2. ประเมน

จากการ

รายงาน

กลมหนาชน

เรยน

1. แบบประเมน

ผงมโนทศน

1. แบบประเมน

เอกสารงาน

กลม

2. แบบประเมน

การรายงาน

กลมหนาชน

เรยน

1. ระดบคณภาพ

2 ผานเกณฑ

1. รอยละ 50

ผานเกณฑ

2. ระดบคณภาพ

2 ผานเกณฑ

ทกษะการรรวมวชา

- ทกษะการเขยนภาษาไทย

1. ใบงาน..1..

1. ตรวจใบ

งาน

1. ใบงานท

1. ระดบคณภาพ

2 ผานเกณฑ

TL 474 69

เปาหมายการเรยนร

ชนงาน/

ภาระงาน

รองรอย

หลกฐาน

วธการวด เครองมอ เกณฑ

- ทกษะการเขยนภาษาองกฤษ

- ทกษะการทางานศลปะ

1. ใบงาน

ท ..2..

1. ผงมโนทศน

2. ภาพ

โครงสราง

ของเซลล

ของสงมชวต

1. ตรวจใบ

งาน

1. ตรวจผง

มโนทศน

2. ตรวจ

ภาพ

โครงสราง

ของเซลล

1. ใบงานท

1. แบบประเมน

ผงมโนทศน

2. ภาพโครง-

สรางของ

เซลล

1. ระดบคณภาพ

2 ผานเกณฑ

1. ระดบคณภาพ

2 ผานเกณฑ

2. ระดบคณภาพ

2 ผานเกณฑ

กจกรรมการเรยนร

กจกรรมการเรยนร สอการเรยนร เหตผลการเลอกใชสอ

1. ขนเราความสนใจ

ครสนทนาซกถามนกเรยนวา “องคประกอบแต

ละออรแกเนลลของเซลลมหนาทและความสาคญตอ

เซลลอยางไร”

1. ภาพหรอสไลด

หรอวดทศน

เกยวกบเซลลชนด

ตาง ๆ

1. จดหาไดงายจากหนงสอ

หรอซอจากทมผจดทาและ

จาหนายซงมอยมากมาย

2. เหมาะสมกบวยของ

ผเรยน

3. เหมาะสมกบจดประสงค

ของกจกรรมน

4. เปนสอทใชงาย

2. ขนอภปรายปญหา/ ตงสมมตฐาน

- ใหนกเรยนแตละกลมอภปรายแลกเปลยนความ

คดเหนในประเดนทครตงคาถามวา “องคประกอบ

แ ต ล ะออ ร แ ก เนลล ข อ ง เซลล มห น าท แ ล ะ

ความสาคญอยางไร” (ใบงานท 1)

- ใหนกเรยนแตละกลมสงตวแทนออกมานาเสนอ

ความคดเหนของกลมหนาชนเรยน

- ครกระตนใหนกเรยนทงชนรวมกนอภปรายโดยใช

ขอมลทไดจากการนาเสนอของแตละกลม

- หากแตละกลมมคาตอบทซาหรอคลายกนใหคร

พยายามกระตนใหนก เรยนคดหาคาตอบท

1. ภาพ

2. โมเดลโครงสราง

ของเซลล

3. กระดาษสาหรบ

เขยนภาพ

1. เปนการใชสอเดมใหเกดผล

คมคา

2. สงเสรมใหผเรยนเรยนร

ดวยการฝกทกษะการ

วเคราะห และนาเสนอ

ผลงาน

TL 474 70

กจกรรมการเรยนร สอการเรยนร เหตผลการเลอกใชสอ

แตกตางกนออกไป เพอชวยใหนกเรยนชวยกน

แสวงหาคาตอบทแสดงถงความหลากหลายในการ

ทางานของออรแกเนลลตาง ๆ

- ครแนะนาใหนกเรยนทกคนจดบนทกขอมลทได

จากการอภปรายในกลม การนาเสนอหนาชน

เรยนและการอภปรายรวมกนทงชนเรยน

3. ขนสารวจ/ ปฏบตการทดลอง

- ครใหนกเรยนแตละกลมออกสบคนขอมลเกยวกบ

องคประกอบแตละออรแกเนลลของเซลลวาม

หนาทและความสาคญตอเซลลอยางไรโดยศกษา

จากแหลงเรยนรตาง ๆ

- นกเรยนจดบนทกขอมลทไดจาการสบคนอยาง

ละเอยด

- นกเรยนแตละกลมสงตวแทนออกมารายงานผล

การสบคนหนาชนเรยน

1. อนเตอรเนตใน

หองสมดโรงเรยน

หองสมด

หมวดวทยาศาสตร

หองสมด

มหาวทยาลย

หองสมดประชาชน

2. เอกสาร ตารา

1. เปนสอททนสมยสนอง

จดมงหมายของกจกรรมได

ด

2. เปนสอทมแหลงเรยนรทหา

งาย

3. เปนการเรยนรโดยชมชนม

สวนรวม

4. ขนการอธบาย

- นกเรยนแตละกลมรวมกนอภปรายโดยใชขอมลท

ไดจากการสารวจ/ ปฏบตการทดลอง และใหจด

บนทกความคดเหนของแตละคน และผลการ

อภปราย เพอเตรยมเสนอหนาชนเรยน

- แตละกลมสงตวแทนเสนอผลการอภปรายหนาชน

เรยน

- นกเรยนรวมกนอภปรายและเขยนผลการอภปราย

บนกระดานดา

1. หนงสอสาหรบการ

คนควา

2. ภาพ สไลด วดทศน

3. สอตาง ๆ ตามทแต

ละกลมจดหามาเอง

1. เปนสอทสนองจดมงหมาย

ของกจกรรมไดด

2. เปนสอทจดทาไดงาย

3. เปนการเรยนรโดยทกคนม

สวนรวม

TL 474 71

กจกรรมการเรยนร สอการเรยนร เหตผลการเลอกใชสอ

5. ขนขยายมโนทศน

- นกเรยนวาดภาพและชตาแหนงองคประกอบ

ภายในเซลล (ใบงานท 2)

- นกเรยนแตละกลมรวมกนอภปรายและสรปผล

เสนอหนาชนเรยน

- นกเรยนแตละกลมสงตวแทนนาเสนอหนาชนเรยน

- นกเรยนรวมกนอภปรายและเขยนบนกระดานดา

สอทนกเรยนทามาเอง 1. เปนสอทสนองจดมงหมาย

ของกจกรรมทใหนกเรยน

นาเสนอผลงานจากการร

6. ขนการทบทวน/ สรป

- ครและนกเรยนรวมกนอภปรายเพอใหไดขอสรปท

เกยวกบออรแกเนลลตาง ๆ ภายในเซลล

1) สารเคลอบเซลล (cell coat) เปนสวนท

หอหมเซลล ในเซลลส ตวเปนสารพวกไกลโค

โปรตน ทาหนาทใหเซลลจากนได ในเซลลพชเปน

สารพวกโปลแซคคาไซดทเรยกวาผนงเซลลใหความ

แขงแรงแกเซลล

2) เยอเซลล (cell membrane) ทาหนาทหอหม

สวนตาง ๆ ภายในเซลลประกอบดวยไขมนและ

โปรตนมรใหสารละลายผานเขา-ออกได

3) ไมโทคอนเดรย (mitochondria) มเยอหม 2 ชน

เยอชนนอกเรยบ เยอชนในบางสวนยนเขาไปขางใน

พบทบเปนทอ ไมโทคอนเดรยทาหนาทสราง

พลงงานโดยการเผาผลาญอาหารดวยออกซเจนใน

กระบวนการหายใจระดบเซลล

4) กอลจคอมเพลกซ (golgi complex) ลกษณะ

เปนทอหรอถงแบนเรยงซอนกนทาหนาทรวบรวม

โปรตนใหมความเขมขนกอนทจะปลอยออกไปนอก

เซลลและเปนแหลงสรางคารโบไฮเดรตโมเลกลใหญ

ๆ จากโมเลกลเลก ๆ

5 ) เอนโดพลาสมก เรตควลม (Endoplasmic

Reticulum ; ER) ลกษณะเปนทอขนาดใหญ ทา

1. หนงสอสาหรบการ

คนควา

2. ภาพ สไลด

วดทศน

3. สอตาง ๆ ตามทแต

ละกลมจดหามา

เอง

1. เปนสอทสนองจดมงหมาย

ของกจกรรมไดด

2. เปนสอทจดทาไดงาย

3. เปนการเรยนรโดยทกคนม

สวนรวม

TL 474 72

กจกรรมการเรยนร สอการเรยนร เหตผลการเลอกใชสอ

หนาทลาเลยงสารตางๆ ภายในเซลลไปยงเซลล

ขางเคยง เปนทางผานของอาหารหรอสารทผาน

กระบวนการเมตาบอรซมทแพรเขามาทเซลลและทา

หนาทรวมกบไรโบโซมในการสรางโปรตนและ

เอนไซม

6) ไรโบโซม (Ribosome) เปนสารประกอบพวก

โปรตนและไรโบโซมมอล ไรโบนวคลอกแอซด

(rRNA) ประกอบดวย 2 หนวยยอย ตรงกลางมรอง

สาหรบให mRNA พาดผาน ทาหนาทเปนแหลง

สงเคราะหโปรตน

7) ไลโซโซม (lysosome) มลกษณะเปนถงมเยอ

ชนเดยว พบในเซลลสตวทาหนาทเกบเอนไซม เพอ

ยอยสารโมเลกลใหญรวมทงสลายแบคทเรยหรอสง

แปลกปลอมทเขามาในเซลล

8) แวควโอ (vacuole) พบทงในเซลลพชและเซลล

สตว ทาหนาทเกบของเสยบางชนดทละลายนาได

ยาก เปนทพกอาหาร และเปนถงเกบนาสวนเกนท

เขาสเซลลในพวกโปรโตซว

9) พลาสตด (plastid) พบเฉพาะในเซลลพช ม

หลายชนด ชนดทมความสาคญตอพชมากทสด คอ

คลอโรพลาสต (chloroplast) ซงมสารสเขยว

(chlorophyll) ทาหนาทจบพลงงานแสงเพอใชใน

ขบวนการสรางอาหาร คอ การสงเคราะหดวยแสง

10) นวเคลยส (nucleus) พบในเซลลเกอบทก

ชนด ยกเวน เซลลทอตะแกรง (sieve tube

member) ของพชดอกและเซลลเมดเลอดแดงของ

สตวเลยงลกดวยนม ทาหนาทเปนศนยกลางในการ

ควบคมกระบวนการตาง ๆ ของเซลล ไดแก การ

แบงเซลล การสงเคราะหโปรตนและเอนไซม

กระบวนการเมตาบอลซมตาง ๆ ควบคมลกษณะ

ตางของสงมชวต และควบคมการถายทอดลกษณะ

ทางพนธกรรมจากพอแมไปยงลก

TL 474 73

กจกรรมการเรยนร สอการเรยนร เหตผลการเลอกใชสอ

7. ขนการประเมน

- ใหนกเรยนจดบนทกความรทไดเรยนอยาง

ละเอยดรวมถงสงทนกเรยนยงไมเขาใจอยาง

แทจรงและตงคาถามคนละ 5 ขอ

- ใหนกเรยนแลกเปลยนสมดกบเพอนเพอแลก

เปลยนการประเมนความรใหเพอนและอธบาย

สวนทเพอนยงเขาใจไมชดเจนและตอบคาถาม

ของเพอน

- สงสมดคนเจาของเพอตรวจคาตอบทเพอนตอบ

คาถาม

- ครตรวจผลงานนกเรยน

TL 474 74

ตวอยางใบงานกจกรรมท 1

ใบงานท 1

เรอง องคประกอบหลกและหนาทของออรแกเนลลภายในเซลล

กลมท ชน

สมาชกในกลม 1.

2.

3.

4.

ใหนกเรยนเขยนแสดงความคดเหนวา “องคประกอบแตละออรแกเนลลของเซลล

นทาหนาทและความสาคญตอเซลลอยางไร”

ใหนกเรยนบนทกความรทไดจากการศกษาคนควาเกยวกบองคประกอบแตละออร

แกเนลลของเซลลวามหนาทและความสาคญตอเซลลอยางไร

ออรแกเนลลตาง ๆ ภายในเซลล หนาทและความสาคญ

TL 474 75

ใบงานท 2

เรอง องคประกอบหลกและหนาทของออรแกเนลลภายในเซลล

กลมท ชน

สมาชกในกลม 1.

2.

3.

4.

ใหนกเรยนวาดภาพและชตาแหนงองคประกอบภายในเซลล

ภาพทใหนกเรยนวาด

TL 474 76

แบบฝกหดทายบท

1. ใหเลอกเนอหาชววทยาระดบมธยมปลาย 5 เรองทจะใชสอน เรองละ 2 ชวโมง

กาหนดวตถประสงคใหสอดคลองกบมาตรฐานการเรยนรและตวชวด วเคราะหกจกรรมการ

เรยนรในแตละเรอง

2. ถาครสอนโดยกาหนดวตถประสงคการเรยนรแตไมทาการวเคราะหกจกรรมการ

เรยนร ผลการเรยนรทคาดหวงจะเปนอยางไร และการสอนจะมอปสรรคหรอไม อยางไร ใหทาน

อภปราย

3. ถาจะสอนโดยยดความรในเนอหาเปนเกณฑ และจดกจกรรมการเรยนรโดยไมได

วเคราะหกจกรรมจากเนอหาในหลกสตร การเรยนการสอนจะมประโยชนหรอไม อยางไร ให

ทานอภปราย

4. เมอกาหนดวตถประสงคการเรยนรวา เมอมภาพแสดงโครงสรางปากแมลงชนดตาง ๆ

พรอมตวอยางและอปกรณทใชในการศกษาทจาเปน นกเรยนควรแบงประเภทของปากแมลงได

อยางนอย 2 กลม จงบอกขนของกจกรรมการสอนทตอเนองไปจนบรรลวตถประสงค

5. เมอกาหนดวตถประสงคการเรยนรวา เมอกาหนดโจทยปญหาพนธกรรมเกยวกบ

ลกษณะทางพนธกรรมทเปนไปตามกฎของเมนเดลให 5 ขอ นกเรยนควรสามารถคานวณ

โอกาสของลกษณะในรนลกทรบยนมาจากพอแม และบอกอตราสวนของยโนไทปและฟโนไทป

ไดถกตองอยางนอย 3 ขอ ลาดบกจกรรมการเรยนรทเหมาะสมจะเปนอยางไร

6. จดทาเอกสารแผนการเรยนรชววทยา 1 เรองทจะสอนในเวลา 2 ชวโมง โดยเลอก

เนอหาจากหลกสตรมธยมศกษาตอนปลาย