แนวทางในการพัฒนาศักยภาพการออกแบบเครื่องแต่กาย...

สทธปรทศน ปท31ฉบบท97มกราคม-มนาคม2560 157

แนวทางในการพฒนาศกยภาพการออกแบบเครองแตกายสตรจากผาฝาย: กรณศกษาชมชนทอผาฝายบานเฮย อ�าเภอปว จงหวดนาน

A RESEARCH OF PROFICIENCY DEVELOPMENT IN FASHION DESIGN MADE FROM HAND WOVEN COTTON: CASE STUDY OF HAND WOVEN COTTON FABRIC, BAAN HIA, PUA DISTRICT, NAN PROVINCE

จกรพนธ สระประเสรฐ*Jakapan Suraprasert*

* อาจารยประจ�า ภาควชาการออกแบบและธรกจแฟชน มหาวทยาลยธรกจบณฑตย* Lecturer, Fashion Design and Fashion Business, Faculty of Fine and Applied Arts, Dhurakij Pundit University* Email: [email protected]

158 SUTHIPARITHAT Vol.31 No.97 January - March 2017

บทคดยอ

การวจยแบบผสมผสาน (Mixed Methods) ครงนมวตถประสงคหลกเพอคนหาแนวทางพฒนาการออกแบบเครองแตงกายสตรจากผาฝายทอมอของชมชนทอผาฝายบานเฮยอ�าเภอปวจงหวดนานซงการวจยแบงออกเปน3ขนตอนดงนขนตอนท1การศกษาลกษณะเดนของลายผาฝายทอมอทชมชนมอยโดยการลงพนทศกษาขอมลจากชมชนแมเฮย ขนตอนท 2 การศกษาปญหาและความตองการในการขยายกลมลกคาโดยการสมภาษณตวแทนชมชนและตวแทนจ�าหนายจ�านวน100คนและขนตอนท3การน�าหลกการออกแบบเครองแตงกายไปใชวเคราะหปญหาจากลกษณะตวอยางเครองแตงกายทชมชนมอย ดวยการศกษาผาฝาย การสมภาษณตวแทนชมชน และการวเคราะหตวอยางเครองแตงกายจากผาฝายสถตทใชในการวเคราะหขอมลไดแกความถคารอยละคาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐานและการสงเคราะหเนอหา(ContentAnalysis) จากการวเคราะหและการสงเคราะหขอมลสรปผลการวจยไดวาลกษณะของผาทอมอทชมชนมอยคอผาทอลายน�าไหลและผาทอลายขดรปแบบเครองแตงกายทชมชนมอยไมตอบสนองความตองการของกลมเปาหมายใหม ชมชนไมมความรในการใชหลกและกระบวนการในการออกแบบเครองแตงกายจากการวเคราะหท�าใหไดแนวทางพฒนาการออกแบบเครองแตงกายสตรจากผาฝายทเหมาะสมกบกลมเปาหมายโดยใชหลกในการออกแบบ

ค�ำส�ำคญ: ผาฝายทอมอรปแบบเครองแตงกายแนวทางการออกแบบเครองแตงกาย

Abstract ThemainobjectiveofthisMixed-Methodsresearchistofindoutproficiencydevelopmentinfashiondesignmadeofhand-madewovencotton,acasestudyofhand-wovenfabriccottonatBaanHia,Puadistrict,Nanprovince,Thailandwhichhassuccessfullybeendoneanddividedintothreesteps;thefirststep,astudyofoutstandingcotton’sfeaturesintheexistingpatternsbystudyingcommunity’scottonat‘BaanHia’,thesecondstep,aninvestigationofproblemsandneedsforexpandingtonewtargetsandcustomergroupsbyinterviewing100stakeholdersconsistedofcommunityrepresentativesandcottondistributors;andthethirdstep,animplementationoffashiondesignprincipletoanalyzethoseproblemsfromtheexistingcottonclothingofBaanHiawiththestudyofwovencotton,interviewofcommunityrepresentativesandanalysistheclothingsamples ofwoven-fabric cotton in the community ‘BaanHia’. Frequency, percentage,mean,standarddeviationandcontentanalysisarestatisticallyemployedfordataanalysis. Afteranalysisandsynthesisalldata,theresultsshowedthattheexistingcotton’sfeaturesandpatternsare‘NumLaitextilewovenpatternandKhittextilewovenpattern’includingthepresentattiresandcommunity’sclothingstylesdonotmeettheneedsofnewtargetgroups.Thecommunityhasnoknowledgeofprinciplesandprocessofcostumedesign.Andfromthoseanalysesmadeitsdesignpossibleandtheproficiencydevelopmentofwomen’ssuitablecottondesignthroughtheprinciplesofclothingandfashiondesignarefoundrespectively.

Keywords:Hand-wovenCotton,CostumeStyle,GuidelineofClothingDesign


บทน�า ลอหรอไทลอ1หนงในชนกลมชาตพนธทอาศยอยในแถบภาคเหนอบรเวณลานนาไทยแถบจงหวดจงหวดเชยงใหมพะเยาเชยงรายล�าพนและนานโดยบรรพบรษชาวไทลอนนอพยพมาจากสบสองปนนาชนกลมนมวฒนธรรมในการทอผาซงสวนใหญเปนผาฝายทตกแตงลวดลายลกษณะอนเปนเอกลกษณเฉพาะตน แสดงถงเผาพนธของกลมชนของตนเองแตกตางจากกลมอน นบจากโบราณกาลสมยของบรรพบรษชาวไทลอจะมการทอผาฝายเพอใชในครวเรอนหลายหลากประเภทไดแกผาซนผาคลมไหลผาขาวมา และทอตง เปนตน การทอผาฝายแตละผนใชเวลารวมสปดาหหรอนานนบเดอนขนอยกบลวดลายและขนาดของผาชาวไทลอมขนตอนและกระบวนการทอผาทเปนธรรมชาตทงวสดและอปกรณการยอมสจากธรรมชาตอนเกดจากภมปญญาพนบานทสงสมสบทอดตอกนมาถงลกหลานรนปจจบน การทอผาฝายไทลอในจงหวดนานนบเปนอกแหลงหนงทเปนทรจกของภาคเหนอโดยมลกษณะเดนของลวดลายอนเกดจากจนตนาการของชางทอไทลอ ซงสามารถถายทอดแรงบนดาลใจจากสายน�าธรรมชาตไดแกสายน�านานอนเปนสายน�าแหงชวตทหลอเลยงความอดมสมบรณของชาวนานมาเนนนานโดยปรากฏประวตทมาในจตรกรรมฝาผนงวดภมนทรทวาดลวดลายของผาซนผหญงอยางงดงามแมมรองรอยผกรอนกตามลายน�าไหลสมยแรกๆนยมใชไหมเงนและไหมค�าดานลายผาตรงสวนทเปนหยกของกระแสน�าสวนเทคนคการทอผาฝายไทลอนนมหลากหลายเชนการจกขดยกดอกหมกและการทอทโดดเดนทสดคอการทอแบบเกาะหรอลวงซงถอไดวาเปนเอกลกษณเฉพาะทนบเปนราชนแหงลายผาอนเปนตนแบบความงามของชาวเมองเหนอ ชมชนทอผาฝายบานเฮยในอ�าเภอปวจงหวดนานเปนกลมทสบทอดแนวความคดจากวฒนธรรมชมชน ทท�าการรวมกลมกนเพอผลตผาทอไทลอในรปแบบเฉพาะตน เปนการสบทอดเพอรกษามรดกทางวฒนธรรมของบรรพบรษทคอยลดเลอนหายไปในสงคมคนรนใหม มการน�าเอาภมปญญาทองถนมาผสมผสานภมปญญาสมยใหมเพอสรางผลตภณฑส�าหรบจ�าหนายเชนการผลตผาทอไทลอทมลวดลายโบราณและลวดลายประยกตการผลตเสอผาส�าเรจรปทมการประยกตมาจากผาทอรวมไปถงการน�าผาทอมาแปรรปและการน�าเศษผาทอทเหลอใชมาผลตเปนของใชตกแตงบานการรวมกลมกนของชมชนทอผาฝายบานเฮยทยาวนานหลายสบปจนมาถงปจจบนอยางไรกตามชวตของชาวนานทเปลยนไปตามพฒนาการทางเศรษฐกจและสงคมไดสงผลกระทบตอพฤตกรรมของผซอและความตองการจงตองปรบเปลยนรปแบบของเครองแตงกายจากผาทอใหตอบสนองความตองการของตลาดทเปลยนแปลงไป จากการทผวจยสมภาษณ ตวแทนของชมชน พบวา ปญหาคอรปแบบของเสอผาทมลกษณะทเหมาะสมกบกลมลกคาทสงอายเทานน ซงเปนกลมทมการแขงขนทางการตลาดในลกษณะของเครองแตงกายทใชผาทอกบชมชนอนๆในประเทศไทยคอนขางสง อกทงลกษณะของเครองแตงกายจากผาทอในปจจบนยงไมเปนทยอมรบจากผบรโภคสวนใหญถงแมในปจจบนหนวยงานและองคกรทงภาครฐและเอกชนจะมการรณรงคใหสวมใสชดท�างานทใชผาทอบางแลวกตามแตในความเปนจรงผบรโภคสวนใหญยงไมมความสนใจทจะซอเครองแตงกายประเภทนดวยความชอบสวนตวโดยเฉพาะกลมผบรโภคทมอายในชวงวยเรมตนท�างานถงวยกลางคนเนองจากรปแบบของเครองแตงกายไมเหมาะสมกบวย ดวยเหตน ผวจยจงมความสนใจทจะคนหาแนวทางในการพฒนารปแบบเครองแตงกายสตรจากผาฝายบานเฮยอ�าเภอปวจงหวดนานเพอใหไดขอมลในการพฒนาการออกแบบเครองแตงกายทใชผาทอจากชมชน ส�าหรบกลมเปาหมายทแตกตางจากเดม และยงเปนการชวยสนบสนนใหคนไทยใชเครองแตงกายทใชผาทอมากขน

1 ทมาของขอมล: ผาทอไทลอ อ�าเภอเชยงค�า-พะเยา , 12 เมษายน 2555


วตถประสงคของการวจย เพอคนหาแนวทางในการพฒนารปแบบเครองแตงกายสตรจากผาฝาย

แนวคดและวรรณกรรมทเกยวของ จฑารตนตงสมบรณ(2547)ท�าการศกษาเรองกลยทธทางการตลาดของผาทอพนเมองกรณศกษาผาทอพนเมองจงหวดราชบร มความมงหมายเพอการศกษาและเปรยบเทยบปจจยการผลตดานรปแบบระยะเวลาในการทอและตนทนวตถดบและการตลาดดานปรมาณการขายรายไดจากการขายและก�าไรจากการขาย เพอศกษากลยทธทางการตลาดของผาทอพนเมองจงหวดราชบร ในกลมผาจกไทยวนโดยกลมตวอยางในการวจยไดแกชางทอผาพนเมองต�าบลคบวต�าบลดอนแรต�าบลรางบวจ�านวน406คนและประธานศนยหตถกรรมผาทอพนเมองจงหวดราชบรและเจาของรานผาทอพนเมองในจงหวดราชบรจ�านวน 8 คน เครองมอทใชเปนแบบสมภาษณและแบบสอบถาม มงการวเคราะหปจจยการผลตการวเคราะหปจจยการตลาด การวเคราะหผลลพธจากการผลต การวเคราะหผลลพธทางการตลาดการวเคราะหปญหาและความตองการการชวยเหลอการวเคราะหความสมพนธระหวางปจจยการผลตดานรปแบบการวเคราะหความสมพนธระหวางปจจยการตลาดในดานผลตภณฑการวเคราะหความสมพนธระหวางปจจยทวไปการวเคราะหขอมลเปรยบเทยบปจจยทวไปโดยสามารถสรปไดดงนการทอผาจกไทยวนเนนการสงเสรมลวดลายทเปนเอกลกษณเฉพาะของชาวไทยวนทมความละเอยดออนชอยนอกจากนยงมการพฒนารปแบบตางๆรวมถงวตถดบทมคณภาพเพอใหเกดความแปลกใหมในอกดานของสสนซงในการก�าหนดราคาจะขนอยกบการก�าหนดราคาจากลวดลายความยากงายในการทอซงผทอและตามศนยหตถกรรมตางๆจะมวธการสงเสรมการตลาดทแตกตางกน สพรรณสมไทยและคณะ(2550)ท�าการศกษาการออกแบบผลตภณฑของตกแตงบานโดยแนวคดจากวฒนธรรมชาวไทยทรงด�ามจดมงหมายเพอออกแบบผลตภณฑของตกแตงบานโดยมแนวคดจากวฒนธรรมชาวไทยทรงด�าและพฒนาลวดลายบนผลตภณฑใหกลมกลนกบการตกแตงบานในปจจบนพบวา ผลการศกษาลวดลายและสบนผาทอมาเปนแนวคดในการออกแบบผลตภณฑ ผามาน ผาปโตะและหมอนองใน3รปแบบ3สไตลคอสไตลคลาสสคสไตลรวมสมยและสไตลสมยใหมซงทง3สไตลนนสามารถน�ามาตกแตงภายในบานปจจบนไดแตผลการประเมนสวนใหญจะเลอกสไตลคลาสสคซงมรปแบบลวดลายใกลเคยงของเดมมาก ท�าใหผผลต ผลตไดงาย และผบรโภคจะรจกมากกวาเปนลวดลายจากวฒนธรรมไทยทรงด�าการน�าลวดลายและเทคนควธการท�ามาออกแบบใหมใหใชไดในปจจบนเปนการสรางมลคาเพมใหกลมผผลตและเปนการเพมความหลากหลายในรปแบบผลตภณฑไทยทรงด�าซงของเดมไมม เปนการสรางงานและสรางรายไดใหแกกลมผผลต และเปนการเผยแพรวฒนธรรมไทยทรงด�าใหกลมกลนกบสงคมปจจบน ดวงพร ตงวงศ (2554) ท�าการศกษา การพฒนาผลตภณฑหตถกรรมจากผาพนเมองไทยทรงด�าอ�าเภอเขายอย จงหวดราชบร พบวา การพฒนาผลตภณฑหตถกรรมจากผาพนเมองไทยทรงด�าควรมการพฒนาในดานรปแบบ และมความตองการใหผลตภณฑหตถกรรมจากผาพนเมองไทยทรงด�าควรมการพฒนาในดานรปแบบและความตองการใหผลตภณฑหตถกรรมจากผาพนเมองไทยทรงด�ามสดงเดมของชาวไทยทรงด�าซงในการพฒนาหรอประยกตผลตภณฑประเภทเคหะสงทอนนทกรปแบบจะตองไปในทศทางเดยวกนไมวาจะเปนในเรองของลวดลายสสนการใชวตถดบตางๆมาใชในการตกแตงหรอจะเปนรปแบบของผลตภณฑ สงทส�าคญทสดทตองค�านงคอ ความกลมกลนของผลตภณฑ ซงจะเปนการสรางคณคาและความนาสนใจของผลตภณฑใหนาใชยงขนไปอกดวย พรสนองวงศสงหทอง(2557)กลาววาการใชแนวคดการออกแบบอยางยงยนในการพฒนารปแบบเครองแตงกายสตรทผลตจากผาทอมอของอ�าเภอเวยงเชยงรงจงหวดเชยงรายท�าใหเกดประโยชนในหลายดาน ทงการสบสานศลปะวฒนะธรรมของชมชน ทงการเพมทางเลอกใหมๆใหกบผบรโภคในการเลอกซอเครองแตงกาย การปรบรปแบบใหเขากบแนวโนมแฟชน การสรางงาน สรางรายไดใหกบคนในชมชนลดผลกระทบตอสงแวดลอมท�าใหผลตภณฑของชมชนมเอกลกษณเฉพาะตว


เสาวลกษณคงคาฉยฉาย(2549)กลาววาการใชโครงรางเงา(Silhouettes)มบทบาทส�าคญในการออกแบบเครองแตงกายเพราะจะเปนตวก�าหนดโครงรางภายนอกของเครองแตงกายการใชโครงรางเงาทดจะท�าใหผสวมใสเกดความพงพอใจเมอพบเหนโครงรางเงาจะสงผลตอสวนตางๆของเครองแตงกายและรปรางของผสวมใสไดในกลมคนทมรสนยมในการแตงกายดจะใชการมองโครงรางเงาของเครองแตงกายทจะเลอกซอเปนอนดบแรก มากกวามองในสวนของการตกแตง เพราะโครงรางเงาทเรยบงายจะมความทนสมยกวาการตกแตงทมากในเครองแตงกายการตกแตงเสนกรอบนอกจะเปลยนไปตามสมยนยมจากแนวคดและวรรณกรรมทเกยวของผวจยศกษา พบวา การพฒนาผลตภณฑจากผาทอนนตองหาลกษณะเดนของลายผาของชมชนน�ามาเปนเอกลกษณในการสรางแนวทางการออกแบบเครองแตงกายใหไปในทศทางเดยวเพอใหกลมเปาหมายจดจ�าสนคาของชมชนไดโดยใชหลกและกระบวนการในการออกแบบเครองแตงกาย

เครองมอการวจย แบบสมภาษณเชงลก(DepthInterview)โดยการสมภาษณแบบตวตอตว(FacetoFaceInterview)

วธการด�าเนนการวจย การวจยเรองแนวทางในการพฒนาศกยภาพการออกแบบเครองแตงกายสตรจากผาฝายมขนตอนในการด�าเนนการวจยดงน 1. ศกษาขอมลผาฝายทอมอไทลอ 2. สมภาษณตวแทนชมชนและตวแทนจ�าหนายเกยวกบปญหาและความตองการในการขยาย กลมลกคา 3. ใชหลกการออกแบบเครองแตงกายวเคราะหปญหาลกษณะรปแบบเครองแตงกายทชมชน มอย 4. สรางแนวทางในการออกแบบเครองแตงกายสตรจากผาฝายทเหมาะสมกบกลมเปาหมาย โดยใชหลกในการออกแบบเครองแตงกายซงยดหลกองคประกอบพนฐานไดแกเสน(Line) ส(Color)ทวาง(Space)รปแบบหรอรปราง(From)พนผว(Texture)โครงราง เงา(Silhouettes)และน�าเอกลกษณของผาฝายไทลอและจงหวดนานมาใชเปนแรงบนดาลใจ

ผลกำรศกษำและอภปรำยผลลกษณะเดนของผำฝำยทอมอไทลอ จากการศกษาพบวาผาฝายทอมอไทลอทชมชนผลตเพอจ�าหนายม 2 ประเภท คอ ผาทอลายน�าไหลและผาลายขดโดยมรายละเอยดดงน

ภำพท 1ผาทอลายน�าไหล


ภำพท 2 เครองแตงกายททางชมชนใชผาทอลายน�าไหลผลต ผำทอลำยน�ำไหลเปนผาฝายทอมอทมลวดลายคลายสายน�าตามแบบชาวไทลอในปจจบนมการพฒนารปแบบไปเรอยๆเชนลายน�าไหลสอดสลายน�าไหลสายรงนยมใชไหมเงนและไหมทองเทคนคการทอจะเปนแบบลายขดธรรมดาแตใชดายหลากสพงเกาะเกยวกนเปนชวงๆใหเกดจงหวะของลายน�าไหลเปนลกษณะเฉพาะของชาวเมองนานเรยกกรรมวธการทอนวา“ลวง”แตชาวไทลออ�าเภอเชยงของและเชยงค�าจงหวดเชยงรายเรยกวา“เกาะ”เทคนคนอาจดดแปลงพฒนาเปนลายอนๆเรยกวาลายผกแวนลายจรวดฯลฯเปนตนโดยผาทอลายน�าไหลถอวาเปนลายททางชมชนน�ามาใชผลดเครองแตงกายมานานตงแตกตงชมชนจนถงปจจบน

ภำพท 3ผาทอลายขด

ภำพท 4เครองแตงกายททางชมชนใชผาทอลายขดในการตกแตง


ผำทอลำยขดคอผาททอเกบแบบขดหรอเกบดอกเหมอนผาทมการปกดอกดวยฝมอประณตมความยากในการทอสงการทอผาขดตองใชไมเกบขดเปนอปกรณส�าคญในการทอตลอดเวลาไมเกบขดจะเปนสงบงคบใหเกดลวดลายตางๆบนเนอผาซงจะมรปทรงแบบลายเรขาคณตลายทอซ�ากนตลอดผนขนาดเลกใหญตามประโยชนใชสอย ลายขดตางๆไดมาจากธรรมชาตและสงแวดลอมตามทไดพบเหน และมความหมายในการใชงานเชนขดดอกแกวไดมาจากดอกไมชนดหนงมกลนหอมเปนลายทใชส�าหรบไหวผใหญขดแมงเงาไดมาจากแมงมพษชนดหนงทมลกษณะคลายแมลงปองแตตวเลกกวาเปนลายทใชส�าหรบรบแขกทบานขดขนกระหยองไดลายมาจากขนชนดหนงทชาวบานใชส�าหรบใสดอกไมบชาพระตอมาไดมการดดแปลงใหเปนประโยชนใชสอยอนๆเชนเสอผาเครองแตงกายผามานผาคลมเตยงกระเปาถอโคมไฟฯลฯโดยผาทอลายขดเปนลายทชมชนน�ามาใชในการตกแตงเครองแตงกายไดไมนานนก

ผลจากการสมภาษณตวแทนชมชน ทางชมชนมความตองการทจะขยายกลมลกคาเพอสรางงานและรายไดใหกบสมาชก โดยมความคดวาจะผลตเครองแตงกายส�าหรบสตรทมอายอยในชวง30–40ปซงดวยลกษณะการท�างานในการผลตเครองแตงกายในแบบทชมชนมอยเดมคอ ใหสมาชกทอผาออกมาเปนผน หวหนาชมชนเปนคนออกแบบและสรางแบบตดโดยหวหนาชมชนไมมความรพนฐานในการออกแบบมากอน จงเลอกใชวธเปดดแบบตามนตยสารและมาประยกตตามความคดของตนเอง สงผลใหรปแบบเครองแตงกายทไดดสงวยไมดงดดกลมเปาหมายใหม

ภำพท 5เครองแตงกายรปแบบเดมและเครองแตงกายรปแบบใหม


ผลจากการสมภาษณตวแทนจ�าหนายของชมชนในการออกรานงานศลปาชพประทปไทยครงท4วนท 8-16สงหาคม2558กลมลกคาใหความสนใจในเครองแตงกายรปแบบเดมทใชผาทอลายน�าไหลนอยลง เพราะรปแบบมความใกลเคยงกบของรานคาอนๆ แตมความสนใจในรปแบบใหมทใชผาทอลายขดท�ารายละเอยดการตกแตงในปรมาณทนอยลงมโครงชดทเปนทรงตรงไมเขารปท�าใหดทนสมยกวาของเดมททางชมชนน�ามาจ�าหนายมากกวา นอกจากนแลวทางชมชนยงขาดหลกในการออกแบบเครองแตงกายทเหมาะสมกบความตองการของกลมเปาหมาย ท�าใหยงไมสามารถขยายกลมเปาหมายได จงตองใชหลกพนฐานองคประกอบในการออกแบบดงนเสน(Line)ส(Color)ทวาง(Space)รปแบบหรอรปราง(From)พนผว(Texture)โครงรางเงา(Silhouettes)ซงในการออกแบบเครองแตงกายจะใชเปนส(Color)รปแบบ(From)ลวดลาย(Textile)โครงรางเงา(Silhouettes)และรายละเอยดการตกแตง(Detail) ผ วจยจงน�าเครองแตงกายททางชมชนผลตออกมาเพอจ�าหนายในชวงเดอนมกราคม-เดอนสงหาคม2558มาวเคราะหในตารางเพอหารปแบบทควรพฒนาใหเหมาะสมกบกลมเปาหมายของชมชนทมอาย30-40ปทชอบเครองแตงกายจากผาฝายทอแตหารปแบบททนสมยกวาทมอยไมไดโดยใชหลกพนฐานองคประกอบในการออกแบบเครองแตงกายเปนเกณฑ ตารางวเคราะหลกษณะของตวอยางเครองแตงกายของชมชนจ�านวน10ชดโดยคดจากรปแบบชดท�างานทมจ�าหนายตงแตเดอนมกราคม – เดอนสงหาคม 2558 เพราะเปนรปแบบททางชมชนท�าออกมาจ�าหนายมากทสด

ตำรำงท 1ตารางวเคราะหลกษณะของตวอยางเครองแตงกายของชมชน

8

ผลจากการสมภาษณตวแทนจาหนายของชมชนในการออกรานงานศลปาชพ ประทปไทย คร งท 4 วนท 8-16 สงหาคม 2558 กลมลกคาใหความสนใจในเครองแตงกายรปแบบเดมทใชผาทอลายนาไหลนอยลง เพราะรปแบบมความใกลเคยงกบของรานคาอนๆ แตมความสนใจในรปแบบใหมทใชผาทอลายขดทารายละเอยดการตกแตงในปรมาณทนอยลงมโครงชดทเปนทรงตรงไมเขารปทาใหดทนสมยกวาของเดมททางชมชนนามาจาหนายมากกวา

นอกจากนแลว ทางชมชนยงขาดหลกในการออกแบบเครองแตงกายทเหมาะสมกบความตองการของกลมเปาหมาย ทาใหยงไมสามารถขยายกลมเปาหมายได จงตองใชหลกพนฐานองคประกอบในการออกแบบดงน เสน(Line) ส (Color) ทวาง (Space) รปแบบหรอรปราง (From) พนผว(Texture) โครงรางเงา (Silhouettes) ซงในการออกแบบเครองแตงกายจะใชเปน ส (Color) รปแบบ (From) ลวดลาย (Textile) โครงรางเงา (Silhouettes) และรายละเอยดการตกแตง (Detail)

ผวจยจงนาเครองแตงกายททางชมชนผลตออกมาเพอจาหนายในชวงเดอนมกราคม-เดอนสงหาคม 2558 มาวเคราะหในตารางเพอหารปแบบทควรพฒนาใหเหมาะสมกบกลมเปาหมายของชมชนทมอาย 30-40 ปทชอบเครองแตงกายจากผาฝายทอแตหารปแบบททนสมยกวาทมอยไมได โดยใชหลกพนฐานองคประกอบในการออกแบบเครองแตงกาย เปนเกณฑ

ตารางวเคราะหลกษณะของตวอยางเครองแตงกายของชมชนจานวน 10 ชดโดยคดจากรปแบบชดทางานทมจาหนายต งแตเดอนมกราคม – เดอนสงหาคม 2558 เพราะเปนรปแบบททางชมชนทาออกมาจาหนายมากทสด

ตารางท 1 ตารางวเคราะหลกษณะของตวอยางเครองแตงกายของชมชน

ตวอยางเครองแตงกาย รปแบบ ลวดลาย การตกแตง ส โครงรางเงา

ชดทางาน ผาพน ผาทอลายนาไหล

ใชแถบสตดตอกบผาพนในแนวขวาง ใชระบายซอนเปนชนตดตอ

ชดทางาน ผาพน ผาทอลายนาไหล

ใชระบายตอตรงเสนเกรดเปนแนวต ง ใชแถบสเขมสลบสออนตดตอกนในแนวต ง กนตามแนวเสนเกรด

ชดทางาน ผาพน ผาทอลายขด

ใชระบายตอตรงปก ใชแถบผาสทองตดตอตามแนวนอน กนตามแนวเสนเกรด


ตำรำงท 1 (ตอ)ตารางวเคราะหลกษณะของตวอยางเครองแตงกายของชมชน

9

ตารางท 1 (ตอ) ตารางวเคราะหลกษณะของตวอยางเครองแตงกายของชมชน

ตวอยางเครองแตงกาย รปแบบ ลวดลาย การตกแตง ส โครงรางเงา

ชดทางาน ผาทอลายนาไหล ใชระบายเปนชนตดตอ ใชการวางผาเฉลยงตดกบการวางแนวนอน

ชดทางาน ผาพน ผาทอลายตาราง

ใชผาลายตารางตดตอกบผาพนเปนเสนเฉยงกลางตว

ชดทางานกงลาลอง

ผาพน ผาทอลายขด

ใชแถบลายตดตอในแนวต ง ใชผาลายตกแตง



ใชแถบลายตดตอในแนวนอน



ใชแถบลายตดตอในแนวเฉยง



ใชแถบลายตดตอในแนวต ง



ใชแถบลายตดตอบนตวเสอและชายกระโปรง ใชระบายตอแขน


จากการวเคราะหรปแบบเครองแตงกายของชมชนตามหลกองคประกอบพนฐานในการออกแบบเครองแตงกายไดผลดงน - ดานรปแบบเครองแตงกายเปนชดท�างานหรอชดท�างานกงล�าลองซงไมมผลตอการขยาย กลมเปาหมายดานลกษณะชดจะเปนชดเดรสและเสอกระโปรงเขาชดกนท�าใหโอกาสในการ ใชสอยนอยลงเพราะตองใสคกนตลอด - ดานลวดลายผาสวนใหญในหนงชดจะใชผาทอสพนเปนหลกใชผาทอลายขดและน�าไหล เปนสวนตกแตงตามล�าดบซงถอเปนจดเดนของผลตภณฑชมชนแตยงขาดการวางแผนใน การใชผาพนกบผาลายในปรมาณทเหมาะสม - ดานการตกแตงใชผาทมลวดลายทงลายน�าไหลและลายขดโดยการตดเปนเสนแลวน�ามา ตดตอลงบนผาพนตามแนวนอนแนวตงและแนวเฉยงโดยไมไดใชหลกการออกแบบสงผล ใหเครองแตงกายของชมชนขาดเอกลกษณเฉพาะตวโอกาสการใชสอยนอยลงเพราะยากท จะน�าไปสวมใสรวมกบชดอนไดและเสนแนวตงแนวนอนยงมผลตอสรระของผสวมใสเชน คนทมรปรางใหญกอาจจะไมเลอกซอชดทเปนลายขวางเปนตน - ดานการใชสจะแบงไดเปน2กลมสจากลกษณะของลายผาทตางกนคอลายน�าไหลจะม สสนทหลากหลายขนอยกบการเลอกสมายอมแตลายขดจะจ�ากดอยไมกสเพราะทางชมชน น�าผาไปใชรวมกบผลตภณฑในรปแบบอนดวยเชนผาคลมเตยงหมอนกระเปาฯลฯแตใน ดานการออกแบบแลวการจ�ากดจ�านวนสถอเปนเรองทดเพราะจะท�าใหภาพรวมของเครองแตงกาย ไปในทศทางเดยวกนท�าใหกลมเปาหมายจดจ�าสนคาไดตรงกนขามถาชมชนไมวางแผนใน การยอมสฝายทจะน�ามาทอลายน�าไหลกจะท�าใหเกดความหลากหลายจนเกนไป - ดานโครงรางเงาสวนมากเปนโครงชดทเขารปในทอนบนและทอนลางเปนทรงตรงซงถอวา มทางเลอกใหกบกลมเปาหมายนอยมากโดยเฉพาะกลมเปาหมายกลมใหมทตองการ โครงชดทไมเขารปตามสมยนยม จากผลทไดท�าใหสามารถสรางขนตอนแนวทางในการออกแบบไดดงน


ภำพท 6แนวทางในการออกแบบ ดงนนแนวทางในการพฒนารปแบบเครองแตงกายสตรจากผาฝายทอมอคอมรปแบบเครองแตงกายทหลากหลายแยกทอนบนทอนลางเชนเสอกระโปรงมโครงชดทไมเขารปวางแผนการออกแบบอยางเปนขนตอนสรางลกษณะเฉพาะในการออกแบบจากการใชแรงบนดาลใจในการออกแบบ เพอใหเกดกลมสทจะใชในการยอมฝาย เกดลกษณะของการวางลวดลายและเครองตกแตงตางๆใหไปในทศทางเดยวกนและปรมาณทเหมาะสม โดยเมอเปรยบเทยบกบหลกการออกแบบเครองแตงกายทมขนตอนทเรมตนจากการวเคราะหกลมเปาหมาย หาแรงบนดาลใจแนวคดทางการออกแบบ แลวน�าไปส โครงรางเงาและรายละเอยดตางๆจะมกระบวนการทแตกตางกนคอจากการวเคราะหกลมเปาหมายทเปนคนเมองมาสการหาโครงรางเงากอนทจะหาแรงบนดาลใจและแนวคดเพราะจากงานวจยพบวาแบบททางชมชนออกแบบไมตรงกบความตองการของกลมเปาหมาย และแนวทางทงายทสดทจะท�าใหทางชมชนพฒนาศกยภาพในการออกแบบไดงายคอ การน�าโครงรางเงา ขนมาเปนตวตงในการออกแบบกอนทจะลงรายละเอยดในสวนอนตอไป

ขอเสนอแนะในเชงปฏบต 1.การก�าหนดโครงรางเงาสามารถเปลยนไปตามกระแสนยมในการเลอกใชเครองแตงกายของกลมเปาหมายได 2.แนวทางในการพฒนาศกยภาพการออกแบบเครองแตงกายสามารถน�าไปใชกบผลตภณฑเครองแตงกายของชมชนอน โดยปรบเปลยนรปแบบตามกลมเปาหมายและแรงบนดาลในการออกแบบตามลกษณะทองถนนนได


บรรณานกรม

กมลทพยค�าใจ.(2550).การวจยและพฒนาวสาหกจชมชนไทลอ อ�าเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม สความยงยน.รายงานวจย.มหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม,เชยงใหม.จฑารตนตงสมบรณ.(2547).กลยทธทางการตลาดของผาทอพนเมอง กรณศกษา: ผาทอพนเมองของ จงหวดราชบร.ปรญญานพนธธก.ม.(การตลาด),มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ,กรงเทพฯ.ดวงพรตงวงศ.(2544).การพฒนาผลตภณฑหตถกรรมจากผาพนเมองไทยทรงด�า อ�าเภอเขายอย จงหวดเพชรบร.วทยานพนธ.มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.กรงเทพฯ.ทรงศกดปรางควฒนากล.(2551).มรดกวฒนธรรมผาทอไทลอ.ภาควชาภาษาไทยคณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.นวลแขปาลวณช.(2542).ความรเรองผาและเสนใย.กรงเทพฯ:บรษทซเอดยเคชน. มหาวทยาลยราชภฏบรรมย.(2548).คมอการพฒนาผลตภณฑผาทอมอ. บรรมย:มหาวทยาลยราชภฏบรรมย.ล�าแพนจอมเมองและสทธพงษวสโสภาพล.(2546).ผาทอไทลอ: เศรษฐกจชมชนเพอการพงตนเอง. รายงานการวจยส�านกงานกองทนสนบสนนการวจย(สกว.).นฤทวฒนภ.(2555).ศลปหตถกรรมพนบานไทย.พมพครงท1.กรงเทพฯ:วาดศลป.นวลนอยบญวงษ.(2542).หลกการออกแบบ.กรงเทพฯ:ส�านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.ปยะลกษณพทธวงศและวชราภรณวรพงศพฒนา.(2551).รายงานการวจยโครงการวจย แบบบรณาการเพอพฒนาศกยภาพการแขงขนของธรกจชมชนในเขตภาคเหนอ สระดบสากล อยางยงยน.กลมทอผาไหมบานเนนไทรพฒนา.พรสนองวงศสงหทอง.(2550).การออกแบบและพฒนาแฟชนและมณฑนภณฑ.กรงเทพมหานคร: วสคอมเซนเตอร.พดชาอทศวรรณกล.เอกสารประกอบการสอน Fashion and Merchandise การจดการบรหารสนคาแฟชน. กรงเทพมหานคร:ภาควชานฤมตศลปจฬาลงกรณมหาวทยาลย.พนบญสงห.(2556).ผาทอในอ�าเภอเวยงเชยงรง. editedbyปรชญหาญกลา.รถเดชทน.(2556).ผาทอในอ�าเภอเวยงเชยงรง. editedbyปรชญหาญกลา.สพรรณสมไทยและคณะ.(2550).การออกแบบผลตภณฑของตกแตงบานโดยแนวคดจากวฒนธรรม ชาวไทยทรงด�า.มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต,กรงเทพฯ.สวทยวงศรจราวาณชย.(2554).ดไซน...เปลยนโลก. กรงเทพมหานคร:ส�านกพมพกรงเทพธรกจ.เสาวลกษณคงคาฉยฉาย.(2549).ศลปการตกแตงเสอ = Decorative arts for clothing. พมพครงท1. กรงเทพฯ:โอเดยนสโตร.

แนวทางในการพัฒนาศักยภาพการออกแบบเครื่องแต่กาย...

Documents