แบบฟอรมท 1 ใบสมครขอรบรางวลบรการภาครฐแหงชาต

แบบฟอรม ใบสมครรางวลบรการภาครฐแหงชาต (Thailand Public Service Awards)

ประเภท รางวลภาพรวมมาตรฐานการบรการทเปนเลศ

รางวลบรณาการการบรการทเปนเลศ

รางวลนวตกรรมการบรการทเปนเลศ

รางวลการพฒนาการบรการทเปนเลศ

รางวลพฒนาคณภาพการบรการอยางตอเนอง

ชอผลงาน : ตรวจจบ – สกดกนโรคตดตอขามประเทศแบบบรณาการ ดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ ทาอากาศยานเชยงใหม

ชอสวนราชการ กรมควบคมโรค

หนวยงาน(ส านก/กอง/สถาบน/กลม) ดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศทาอากาศยานเชยงใหม ส านกงานปองกนควบคมโรคท 1 เชยงใหม

ชอผประสานงาน นายวรพงษ ปงจนตา (ผเขยนหลก) ต าแหนง นกวชาการสาธารณสขช านาญการ กลม/กลมงาน: เบอรโทรศพท 053 20 0647 เบอรโทรศพทมอถอ 08 1783 1074 เบอรโทรสาร 05320 0647 e – Mail wpongchanta@yahoo.com

ชอผประสานงาน ดร.อดลยศกด วจตร (ผชวยเขยน) ต าแหนง นกวชาการสาธารณสขช านาญการพเศษ กลม/กลมงาน: เบอรโทรศพท 053 20 0647 เบอรโทรศพทมอถอ เบอรโทรสาร 05320 0647 e – Mail.

2

แบบฟอรมประเมนลกษณะของผลงานทสมครขอรบรางวลเบองตน

ชอผลงาน : “ตรวจจบ – สกดกน โรคตดตอขามประเทศแบบบรณาการ ดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ ทาอากาศยานเชยงใหม” ชอหนวยงาน : ดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศทาอากาศยานเชยงใหม

รางวลบรณาการการบรการทเปนเลศ

โปรดท าเครองหมาย √ ในคณสมบตดงตอไปนทตรงกบผลงานของทาน (เลอกไดมากกวา 1 ขอ)

เปนผลงานทมการปรบปรงบรการทเกดจากการท างานรวมกนไมนอยกวา 3 หนวยงาน ประกอบดวย สวนราชการอยางนอย 2 สวนราชการ (กรม จงหวด หรอสถาบนอดมศกษา ในก ากบของรฐ) และหนวยงานของรฐประเภทอน เชน ราชการบรหารสวนทองถน องคการมหาชน รฐวสาหกจ เปนตน และ/หรอองคกรตางๆ เชน ภาคเอกชน สถาบนอดมศกษาทไมอยใน ก ากบของรฐ กลมชมชน ภาคประชาชน เปนตน เปนผลงานทมการจดท าเปนขอตกลง หรอแนวทางการท างาน/โครงการ ทแสดงใหเหนอยาง

ชดเจนวาเปนการด าเนนการรวมกน

เปนผลงานทมผลการด าเนนการปรบปรงบรการทบรรลตามวตถประสงคและเปาหมายของ ขอตกลงหรอแนวทางการท างาน/โครงการ

เปนผลงานทมการด าเนนการเปนระยะเวลาไมนอยกวา 1 ป

เปนผลงานทสามารถแสดงใหเหนอยางชดเจนตงแตเรมตนวาแตละหนวยงานทมารวมด าเนนการ ท าอะไร ทไหน อยางไร(ระบหนาทความรบผดชอบของแตละหนวยงานไดชดเจน)

3

แบบฟอรม 3 แบบฟอรมรายงานผลการด าเนนการ

แบบฟอรมบทสรปสาระส าคญของผลงานทเสนอขอรบรางวล (Executive Summary)

ประเภทรางวล : …………บรณาการการบรการทเปนเลศ …………………………………

ชอผลงาน : .... “ตรวจจบ – สกดกนโรคตดตอขามประเทศแบบบรณาการ ดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ ทาอากาศยานเชยงใหม”

ชอหนวยงาน : ดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศทาอากาศยานเชยงใหม ส านกงานปองกนควบคมโรคท 1 เชยงใหม

สรปผลงานโดยยอ :

โรคตดตอระหวางประเทศในปจจบน เปนโรคระบาดในยคโลกาภวฒนทเปนภยคกคามอยางรายแรง เชนไขหวดมรณะ หรอโรคซารส (SARS) โรคไวรสอโบลา Ebola virus disease และ โรคทางเดนหายใจตะวนออกกลาง หรอโรคเมอรส สงผลกระทบอยางมาก ตอความมนคงของรฐตางๆ ท งในดานการเมอง เศรษฐกจ และสงคมจตวทยา ประเทศไทยมความเสยงเชนเดยวกบประเทศอนๆ ทจะพบโรคตางๆเหลานไดตลอดเวลา จากการทมผเดนทางเขา-ออกจากประเทศ ทงไปและกลบจากพนทตดโรค รวมทงการเปนศนยกลางการแพทย (Medical hub) ซงจะมผปวยโรคตางๆ เขามารกษาในโรงพยาบาลของไทย ดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศมหนาทหลกเสมอนทหาร ท าหนาทปองกนประชาชนจากโรค และภยสขภาพ ซงการคดกรองตองอยบนพนฐานของสทธมนษยชน และไมลวงละเมดสทธสวนบคคล ผสงสยปวยตองไดรบการดแลอยางด และตองสรางความเขาใจ เพอใหเกดความรวมมอจากผสงสยปวย แตอยางไรกตามพบวาการด าเนนงานเพอเฝาระวงโดยหนวยงานใดหนวยงานหนงเทานนจะไมสามารถด าเนนการไดอยางมประสทธภาพ การคดกรอง ตรวจจบ – สกดกน โรคตดตอขามประเทศ นนจะตองมหลายภาคสวน หนวยงานทงภาครฐ และเอกชนชวยกนด าเนนงาน อกทงรปแบบของการด าเนนงานตองชดเจนมประสทธภาพ สามารถคดกรองผปวย หรอผตดเชอไมใหเขามาแพรเชอในประเทศได ดงนนดานความคมโรคตดตอระหวางประเทศ ส านกงานปองกนควบคมโรคท 1 เชยงใหม รวมกบหนวยงานภาคเครอขายทงภาครฐ และเอกชน จงมแนวคดพฒนาระบบการท างานแบบบรณาการรวมกน โดยมกลยทธในการท างานรวมกน 4 กลยทธ คอ กลยทธท 1 การท างานแบบเชงรกโดยการสรางความสมพนธทดกบหนวยงานเครอขาย และผรบบรการ ซงสรางความเปนกนเอง เกดการท างานดวยใจ มากกวาผลตอบแทน สรางความสขในการท างาน กลยทธท 2 การพฒนาวธการท างานรวมกบพหภาคเครอขาย ระบบบญชาการเหตการณในฐานะเครองมอบรหารสาถานการณฉกเฉน ( Incident Command System; ICS) กลยทธนจะเปนกลยทธทชวยใหกลยทธท 1 เกดการท างานอยางเปนระบบ และมรปแบบทชดเจน กลยทธท 3 การพฒนาศกยภาพบคลากรทงภายในและภายนอก โดยพฒนาสมรรถนะหลกและดานเทคนคทกระดบรองรบการท างานแบบการสงสมความเชยวชาญในงานอาชพ กลยทธนจะใชกบผปฏบตงานทกระดบตงแตแมบาน คนท าความสะอาดในสนามบน โรงพยาบาล และหนวยงานเครอขายทมสวนเกยวของทงหมด จะตงไดรบการอบรม และมการซอมแผนอยางตอเนอง มเอกสารคมอการด าเนนงาน มขนตอนการปฏบตงานอยางชดเจน และจะตองมการซอมแผนทกครงเมอมการเปลยนแปลงขนตอน กระบวนการท างาน กลยทธท 4 การตดตามประเมนผลกลยทธสดทาย ทจะตองมทกขนตอนของการด าเนนงานเพอประเมนประสทธภาพ ผลการด าเนนงาน เพอน ามาปรบปรงแกไขการท างานใหมประสทธภาพทดขนตลอดเวลา

4

การด าเนนงานโครงการนไดเกดขบวนการการท างานทมระบบคดกรองผปวยสงสย 3 ระยะ ระยะท 1 คอ ผเดนทางอยบนเครองบน เรมออกนอกประเทศ ระยะท 2 คอทสนามบน ซงมจดคดกรอง 2 ทคอ ทดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ และท ต ารวจตรวจคนเขาเมอง ระยะท 3 คอในชมชน ถามผสงสยปวยผานออกนอกสนามบน ซงหนวยงานเครอขายจะด าเนนการแบบเชงรกเขาเยยมประชาชนในชมชนทเดนทางไปประเทศทมการแพรระบาดของโรค หรอทเรยกวาเขตตดโรค เปนประจ าอาจเปนประจ าทกวนหรอ วนเวนวน ขนกบระยะพกตวของโรค โดยก าหนดไวในขนตอนการท างานของแตละโรค ส าหรบกลมประชาชนนกทองเทยวทเขามาพกชวคราว จะมระบบเฝาระวงโดย สถานอนามยในชมชน คลนกเอกชน โรงพยาบาลภาครฐ และโรงพยาบาลเอกชน เปนเครอขาย ทนทพบวามผสงสยปวยตดโรคกจะด าเนนการสงตอขอมลทนท ผมหนาทเกยวของจะตองด าเนนการตอตามคมอการปฏบตงานส าหรบโรคนน ประโยชนทไดรบจากการด าเนนงานนคอ ประชาชนในพนทจงหวดเชยงใหม และจงหวดใกลเคยง 5 จงหวด ไดแก จงหวดใกลเคยงไดแก เชยงราย แมฮองสอน ล าปาง และล าพน เปนจงหวดทเปนแหลงทองเทยว โดยครอบคลมประชากรทงหมด จ านวน 4,293,642 คน ปลอดภยจากการตดโรคตดตอระหวางประเทศ ไมมการระบาดของโรคในพนทเลย ผลการประเมนระดบความพงพอใจ ตอการเสรมสรางความสามารถในการด าเนนงานดานชองทางเขาออกประเทศ ทาอากาศยานเชยงใหมของเครอขาย ป 2558 กลมตวอยาง 50 คน ในภาพรวมรอยละ 96.5 อยในระดบมาก ( =4.4, SD.=0.51) เมอแยกตามรายขอพบวา ความพงพอใจมากทสด คอ เจาหนาทดานใหค าแนะน าใชค าพดทสภาพ ยมแยม แจมใส ( =4.57, SD.=0.60) รองลงมาคอ ความเอาใจใส กระตอรอรน และมความพรอม เตมใจในการใหบรการโดยไมเลอกปฏบต ( =4.54, SD.=0.60) และความพงพอใจอยทในระดบมาก คอ เจาหนาทดานควบคมโรคฯ มความรความช านาญในเรองโรคตดตอและภยสขภาพ ( =4.50, SD.=0.60) มความรวดเรวไมซบซอนในการตดตอประสานงานกบดานควบคมโรค ( =4.49, SD.=0.59) การอธบายและใหค าแนะน าวธการปองกนโรคและการดแลตนเอง โดยมรายละเอยดครบถวน ชดเจน ถกตอง (=4.48, SD.=0.62) เจาหนาทดานฯใชความร ความสามารถในการเฝาระวง ตรวจจบเหตการณผดปกตในชองทางเพอแจงเตอนใหหนวยงานทเกยวของ ( =4.47, SD.=0.63) เจาหนาทดานสนบสนน วสด อปกรณ เวชภณฑ ในการปองกนการตดเชอใหหนวยงานท เกยวของภายในชองทางเขาออกประเทศ ( =4.46, SD.=0.63) ความเพยงพอของสอประชาสมพนธ ทใชในการใหความรเรองโรคตดตอ ( =4.31, SD.=0.68) และสถานทใหบรการ มความพรอมในการตดตอ ประสานงาน และใหบรการ ( =4.18, SD.=0.68)

ผลการประเมนตนเอง (Self Assessment ทง 3 ดาน) ไดคะแนนเฉลย รอยละ 92 โดยผลการประเมนสมรรถนะหลกในการประสานงาน ไดคะแนน เฉลย รอยละ 94.00 ผลการประเมนสมรรถนะหลกทตองมในภาวะปกต ไดคะแนนเฉลย รอยละ 94.00 และผลการประเมนแผนรบมอเหตการณฉกเฉนดานสาธารณสขทอาจลกลามขามประเทศ ไดคะแนนเฉลย รอยละ 88.00 ซงท าใหดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ ทาอากาศยานเชยงใหม ไดรบรางวลชนะเลศอนดบหนง เปนดานตนแบบส าหรบดานอน ๆโดยกรมควบคมโรคเปนผมอบรางวล

จดเดนของโครงการคอการท างานรวมกนแบบบรณการงาน สรางความสามคคระหวางหนวยงาน ผบรหารในระดบสงทกหนวยงานภาคเครอขายใหความส าคญ และใหการสนบสนน สรางระบบคดกรองทมประสทธภาพจนถงในระดบชมชน จนท าใหไมเกดการระบาดของโรคตดระหวางประเทศในพนทถงแมวาจะเปนแหลงทองเทยวทมนกทองเทยวเขามาถง 621, 787 คน และมการแพรระบาดของโรคตดระหวางประเทศในประเทศไทย เชน H1N5 ทพบผปวยในหลายจงหวด แตไมพบทเชยงใหมและจงหวดใกลเคยงทง 5 จงหวด

5

แบบฟอรมรายงานผลการด าเนนการ

1. ปญหา และสภาพการปฏบตงานเดมกอนทจะรเรมการปรบปรง โรคตดตอระหวางประเทศในปจจบนพบวาหลายโรคทพบใหม มความรนแรง สามารถแพรกระจายไดอยางรวดเรว ท าใหผปวยเสยชวตไดภายหลงตดเชอในระยะเวลาสนๆ และการรกษาสวนใหญไมมยารกษาแบบเฉพาะ เปนการรกษาตามอาการ ซงท าใหมผปวยเสยชวตจ านวนมาก โรคตดตอระหวางประเทศทจดวาเปนโรคอนตรายทตองรายงานใหองคการอนามยโรคทนทโรคแรกคอ โรคไขเหลอง ซงพบมานานกวา 400 รอยป เปนโรคตดตอทมยงเปนพาหะน าโรค ถาไมไดรบการรกษาทถกตองผปวยมโอกาสเสยชวตสงถงรอยละ 50องคการอนามยโลกรายงานพบผปวยประมาณ 200,000 ราย เสยชวตประมาณ 30,000 รายคดเปนรอยละ 15 ถงจะมวคซนแตกยงคงพบวามจ านวนผปวยเพมขนเรอยๆ สาเหตเกดจากภาวะโลกรอนทท าใหการแพรกระจายตวของยงพาหะ ประกอบกบรวดเรวในการเดนทางทท าใหยงพาหะและผตดเชอสามารถเดนทางไปประเทศตางๆไดสะดวก ส าหรบโรคตดตอระหวางประเทศอนๆ ทพบนบจากอดตในชวงประมาณ 20 ปทผานมา มความรนแรงสามารถแพรระบาดไดอยางรวดเรว อกทงท าใหผปวยเสยชวตจ านวนมากดวยโรคตดตอระหวางประเทศในปจจบน เปนโรคระบาดในยคโลกาภวฒนทเปนภยคกคามอยางรายแรง เชนไขหวดมรณะ หรอโรคซารส (SARS) โรคไวรสอโบลา Ebola virus disease และ โรคทางเดนหายใจตะวนออกกลาง หรอโรคเมอรสสงผลกระทบอยางมาก ตอความมนคงของรฐตางๆ ทงในดานการเมอง เศรษฐกจ และสงคมจตวทยา ประเทศไทยมความเสยงเชนเดยวกบประเทศอนๆ ทจะพบโรคตางๆเหลานไดตลอดเวลา จากการทมผเดนทางเขา-ออกจากประเทศ ทงไปและกลบจากพนทตดโรค รวมทงการเปนศนยกลางการแพทย (Medical hub) ซงจะมผปวยโรคตางๆ เขามารกษาในโรงพยาบาลของไทย จงตองมการเฝาระวงโรคอยางเขมขน กอนการปรบปรงการใหบรการแบบบรณาการมการตรวจคดกรองผเดนทางจากพนทตดโรคทชองทางเขาออกประเทศเทานนซงเปนการด าเนนการในรแบบการตงรบ ท าใหการใหบรการลาชา ไมครอบคลม และไมสอดคลองกบความตองการของผรบบรการ

ดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ มหนาทด าเนนการเฝาระวง ปองกน ควบคมโรคตดตอระหวางประเทศตาม พรบ.โรคตดตอ พ.ศ. 2523 พรบ.คนเขาเมอง พ.ศ. 2522 และขอก าหนดกฎอนามยระหวางประเทศ พ.ศ. 2548 (IHR 2005) โดยด าเนนการทงดานวชาการ บรการ และปฏบตการ ดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ ท าหนาทเสมอนเปนทหารปองกนโรคจากตางประเทศเขาท ารายประชาชน และสรางความเสยหายใหประเทศซงการด าเนนงานจะตองระมดระวงการละเมดสทธสวนบคคล ตองไมเลอกปฏบต และจ าเปนตองปรบเปลยนและพฒนาขนตอนกระบวนการการคดกรองผสงสยปวยใหมประสทธภาพ เหมาะกบสถานการณของโรคตดตอระหวางประเทศทมการเปลยนแปลงตลอดเวลา ทงชนดของโรคทระบาด พนท ทระบาด ชาตพนธ เพศ อาย ทเปนกลมเปาหมาย ปญหาการด าเนนงานเดมยง ไมมระบบกลไก ขนตอนการด าเนนงาน ตงแตการสอสาร การประสานงาน การคดกรองผเดนทางและการเฝาระวงตอบโตภาวะฉกเฉนทางดานสาธารณสขระหวางเครอขายทเกยวของทชดเจน และเปนรปแบบทจ าเพาะส าหรบดานควบคมโรคตดตอทาอากาศยานเชยงใหม หนวยงานเครอขายมองวางานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศเปนงานของดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศเทานน การควบคมโรคตดตอระหวางประเทศเกดขนเฉพาะทดานควบคมโรคในสนามบนเทานน ท าใหโอกาสทโรคจะแพรระบาดเขาสชมชนเปนไดงาย ซงการกาวเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC 2015) ท าใหมผเดนทางเขาออกประเทศเพมขนในปจจบนทาอากาศยานเชยงใหม มผโดยสารทงในประเทศ และตางประเทศเดนทางผานเขาออกราชอาณาจกร ในป 2558 ประมาณ 8 ลานกวาคน เปรยบเทยบป 2557 เพมขน เพมขน รอยละ 23.07จงหวดเชยงใหมและจงหวดใกลเคยงไดแก เชยงราย แมฮองสอน ล าปาง และล าพน เปนจงหวดทเปนแหลงทองเทยว โดยครอบคลมประชากรทงหมดจ านวน 4,293,642 คน ใน 5 จงหวด เพอใหการด าเนนการของดาน

6

ควบคมโรคตดตอระหวางประเทศมประสทธภาพ จงจ าเปนตองพฒนาระบบการใหบรการแบบบรณาการจากทกภาคสวนทเกยวของ เพอรองรบการใหบรการแกผเดนทางไดอยางรวดเรว เหมาะสม และสอดคลองกบความตองการของผเดนทางตอไป

รปท 1 ผเดนทางรอรบการตรวจเอกสารเพอเขาราชอาณาจกรไทยทชองทางเขา-ออกระหวางประเทศ ทาอากาศยานเชยงใหม

2. ผน าเสนอแนวทางการแกปญหา ผด าเนนการ และผมสวนไดสวนเสยของโครงการ

ดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศทาอากาศยานเชยงใหม กรมควบคมโรค เปนเจาภาพหลกท าหนาท ในการเฝาระวง คดกรองและประเมนผเดนทางเขามาในประเทศไทย การด าเนนการทดและไดมาตรฐานจะชวยปองกนการแพรกระจายเชอโดยเฉพาะอยางยง โรคตดตออนตราย โรคตดเชอทางเดนหายใจ ทมโอกาสแพรกระจายทางอากาศไดงาย ทส าคญจ าเปนตองใหผเดนทาง/ผรบบรการมความพงพอใจสงสดตอการปฏบตงานของเจาหนาท ดงนนการด าเนนการปองกนควบคมโรคในพนททาอากาศยานฯ ดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศจงมแนวคดทจะด าเนนการแบบบรณาการกบหนวยงานเครอขาย ทตงอยในชองทางเขาออกระหวางประเทศ ทาอากาศยานเชยงใหม หนวยงานทมสวนเกยวของประกอบดวย การทาอากาศยานเชยงใหม ศนยควบคมการบน ตวแทนบรษทผประกอบการ/เอกชน เจาหนาทสายการบนตางๆ ผควบคมยานพาหนะ ดานศลกากร ดานตรวจคนเขาเมอง ส านกงานสาธารณสขเชยงใหม ผเดนทาง/นกทองเทยว ตลอดจนประชาชนทอาศยอยในพนททเปนแหลงทองเทยว โดยทกหนวยงานจะมการประสานการท างานรวมกนอยางเปนขนตอนโดยมเปาหมายเดยวกนคอ การบรการผเดนทางเขาประเทศทมาจากประเทศเขตตดโรค ทประกาศโดยองคการอนามยโลก ใหไดรบการบรการตรวจคดกรองและประเมนภาวะการตดเชอเพอปองกนการแพรกระจายเชอเขาสประเทศอยางเปนระบบ ทกคนจะไดรบการบรการดวยความเสมอภาคเทาเทยม ไมเลอกปฏบต โดยไมละเมดสทธและเสรภาพสวนบคคล การด าเนนการบรณาการเพอคดกรองผเดนทางมาจากตางประเทศนน จงจ าเปนตองด าเนนการเชงรก มความเขาใจในการท างานรวมกนเปนระบบ มมตรภาพทดของความเปนทมงานทเขมแขง บคลากรทเกยวของทกหนวยงานไดรบการพฒนาสมรรถนะหลกในการเฝาระวงปองกนควบคมโรคและตอบโตภาวะฉกเฉนดานสาธารณสขระหวางประเทศในเรองทเกยวของกบการใหบรการ การท างานเปนทม ทกษะการตดตอสอสารและการประสานงาน การบรหารจดการเครอขายแบบบรณาการอยางมสวนรวม

ผมสวนไดสวนเสยในการด าเนนงานใหการบรการแกผเดนทาง มความเกยวของเชอมโยงกนดงน เมอเครองบนโดยสารเขามาในประเทศไทย ผควบคมยานพาหนะ/สายการบนจะแจงไปยงศนยควบคมการบน หรอหนวยบรการภาคพนดน เพอขอนญาตเขามาในราชอาณาจกร (ต.1) พรอมทงแจงรายงานสขลกษณะของผเดนทาง (ต.1) ไมนอยกวา 24 ชวโมง ศนยปลอดภยคมนาคมทาอากาศยานเชยงใหมจะเปนผรายงานผสงสย/ผปวยทมากบยานพาหนะนนใหกบดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ โดยดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศจะเปนผประเมนความเสยง คนพบผ

7

สงสย/ผปวย เพอใหทนตอการควบคมและยบยงการแพรกระจายเชอโรคไมใหลกลามดวยการใชมาตรการควบคมตางๆ ตามทก าหนดไวในกฎอนามยระหวางประเทศ ในรายทปวยจะไดรบการสงตอใหไดรบการรกษาพยาบาลอยางรวดเรวและถกตองจากหนวยงานเครอขายผานทางโทรศพทใหแก ส านกงานสาธารณสขจงหวด โรงพยาบาลศนย โรงพยาบาลจงหวด โรงพยาบาลชมชน โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล โดยเปนผสนบสนนวสด อปกรณ ทางการแพทยและการสาธารณสข รวมด าเนนการปฏบตการกรณเกดภาวะฉกเฉน รวมถงการเตรยมความพรอมรบมอกบเหตการณรองรบผปวย/ผสงสย ในภาวะปกตส าหรบผเดนทางเขามาในประเทศทไมผานการคดกรองจากเจาหนาทดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ ต ารวจตรวจคนเขาเมองจะเปนผรวมด าเนนการคดกรองผเดนทางทมาจากพนทเกดการระบาดของโรคโดยการสงเกตและการตรวจสอบเอกสารผเดนทางหากพบผสมผส/สงสยมาจากเขตตดโรค จะแจงใหเจาหนาทดานควบคมโรคเพอด าเนนการประเมนความเสยงและคดกรองผสงสย ตรวจวดอณหภม ตรวจรางกาย เพอใหการคดกรองและประเมนความเสยงกอนเขาประเทศอกทางหนง หากพบการสงสยเขาขายเปนโรคตดตอทตองเฝาระวง จะด าเนนการสงตอตามระบบทไดมขอตกลงรวมกนกนหนวยงานเครอขาย สวนในภาวะฉกเฉนดานสาธารณสขดานต ารวจตรวจคนเขาเมองมบทบาทหนาทในการด าเนนการพธการเขาเมองแบบเรงดวน สวนสมภาระตางๆ ของผเดนทางหนวยงานศลกากรจะเปนผจดการดแลสมภาระของผสงสย หรอผเดนทางทปวยใหปลอดภยและสงใหถงมอเจาของโดยเรว

ในกรณทพบวามการปนเปอนของเชอโรคในบรเวณทาอากาศยาน เจาหนาทดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศจะท าหนาทการตรวจสอบแจงใหค าแนะน าแกผเกยวของด าเนนการท าลายเชอตามมาตรฐาน การทาอากาศยานเชยงใหม จะเปนผใหสนบสนนการด าเนนงานของดานควบคมโรคตดตอระหวาง เชน งบประมาณ วสดและอปกรณ จดสถานทและบรเวณส าหรบคดกรองและประเมนความเสยงของผเดนทางตลอดจนรวมปฏบตงานทเกยวของ รวมถงการแกไขปญหากรณตรวจพบขอบกพรองของงานดานสขาภบาลสงแวดลอมอนๆ ทเกยวของ เมอปราการดานแรกด าเนนบรณาการการท างานในการการคดกรองประเมนความเสยงจากผเดนทางมาจากประเทศทมการระบาดของโรคไดอยางมประสทธภาพแลว ประชาชนในพนททอาศยในพนททผเดนทาง/นกทองเทยวเขาไปพ านกกจะปลอดภยจากการแพรกระจายโรคไดตอไป

3. ผลงานทเปนความคดรเรมในการพฒนาคณภาพการบรการ

ดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศทาอากาศยานเชยงใหม เหนความส าคญทตองพฒนาการบรการทสรางความเชอมนใหกบประชาชนผเดนทางและผใชบรการสนามบน รวมทงเจาหนาททปฏบตหนาทในสนามบน ดวยการบรณาการการท างานรวมกบเครอขายทงภาครฐ และเอกชน ทงหนวยงานเครอขายทอยภายในสนามบนเชยงใหม และภายนอกสนามบนเชยงใหมโดยการจดการซอมแผนการปฏบตงานกรณการระบาดของโรคตดตออนตรายระหวางประเทศ โดยใชคมอการปฏบตงาน (Standard Operating Procedure ; SOP) ทพฒนาขน เปนการซอมแผนฯ แบบไมทราบเหตการณลวงหนา(Blind test) เปนการรเรมการด าเนนงานเปนแหงแรก ไดมาตรฐานการด าเนนงานทสามารถแบงออกเหตการณเปน 3 กรณดงน

กรณท1 การด าเนนการเมอพบผสงสยปวย ระหวางเดนทางบนเครองบน ลกเรอจะแจงกปตน หลงจากนนกปตนจะแจงศนยควบคมการบน และศนยความคมการบนจะแจงตอไปทศนยความปลอดภยคมนาคม และแจงตอไปยงผอ านวยการการทาอากาศยานเชยงใหมและดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศเชยงใหม จากนนดานควบคมโรคจะด าเนนการตามแผนตอบโตภาวะฉกเฉนทางดานสาธารณสข

ตารางท 1 แสดงขนตอน (SOP) การด าเนนงานคดกรองเฝาระวงโรคตดตอระหวางประเทศ กรณพบผสงสยปวยบนเครองบน

ขนตอนการปฏบต ผทเกยวของ หนวยงานทเกยวของ

1. ศนยควบคมการบน แจงทาอากาศยานเชยงใหม พบผเดนทางมอาการเขา เจาหนาท ศนยควบคมการบน ศนยควบคมการบนเชยงใหม

8

ขนตอนการปฏบต ผทเกยวของ หนวยงานทเกยวของ

ขายสงสยโรคตดตอ 2. ทาอากาศยานเชยงใหมแจงมายงดานควบคมโรคฯ 3. เจาพนกงานสาธารณสขประจ าดานฯ แจงหวหนาดานฯ หวหนาดานฯรายงานไปยง - ผอ านวยการทาอากาศยานเชยงใหม(08 1842 8521) ศนยความปลอดภยคมนาคม (2005-6) - นายแพทยสาธารณสข จงหวดเชยงใหม (08 2961 2312) - ผอ านวยการ สคร. 10 (08 1980 8849) - แจงศนยเวยงพงค โทร. 1669

4. ศนยควบคมการบน แจงสายการบนน าเครองลงจอด ณ หลม 9 ทก าหนดไว 5. เจาพนกงานสาธารณสขดานฯสวมชดปองกนตนเอง(PPE) เพอตรวจคด

กรองบนเครองและจดระเบยบผโดยสาร และใบ Refer 6. หวหนาดานฯ ล าเรยงผโดยสารสมผสเสยงต าลงจากเครอง เพอผานการคดกรองจากทมคดกรองของ สคร.10 ณ จดคดกรองท 1 (เจาหนาท ๒ คน) และล าเรยงผโดยสารสมผสเสยงสงจากเครอง เพอผานการคดกรองจากทมคดกรองของ สคร.10 ณ จดคดกรองท ๒ (เจาหนาท ๒ คน) (ก าหนดไวในแผนผง) 7. ทมคดกรอง (ICS) สคร.๑๐ด าเนนการ ณ จดคดกรอง - ตรวจคดกรองตามแนวทางทก าหนด วดไข - บนทกขอมลผเดนทาง แบบฟอรม ต.8 8. น าผปวยลงจากเครองเพอน าสง รพ.นครพงค พรอมใบ Refer 9. ประสานหนวยงานทเกยวของ - ประสานสายการบน เพอขอรายชอและขอมลผเดนทางทเปนผสมผสเสยงสง/เสยงต าและด าเนนการท าลายเชอบรเวณทปนเปอนบนเครองบน

- ประสาน ตม.เพอขอขอมล ตม.6 ของผสมผสเสยงสง - ประสาน ตม. เพอท าพธการตรวจคนเขาเมองของผเดนทางทปวย

10. รายงานขอมลผปวย ผสมผสเสยงสง/เสยงต า ไปทสวนกลาง สสจ.เชยงใหม และ สคร. 10

เชยงใหม เจาหนาทศนยขอมลทาอากาศยานเชยงใหม เจาพนกงานสาธารณสขประจ าดานฯ

เจาหนาท ศนยควบคมการบนเชยงใหม เจาพนกงานสาธารณสขประจ าดานฯ หวหนาดานควบคมโรคฯ ทชม. ทมคดกรอง สคร.10 จดท 1 จ านวน 2 คน จดท 2 จ านวน 2 คน เจาพนกงานสาธารณสขประจ าดาน เจาพนกงานสาธารณสขประจ าดานฯ เจาพนกงานสาธารณสขประจ าดานฯ

ทาอากาศยานเชยงใหม ดานควบคมโรคฯ ทชม.

ศนยควบคมการบนเชยงใหม ดานควบคมโรคฯ ทชม. ดานควบคมโรคฯ ทชม. สคร.10 เชยงใหม ดานควบคมโรคฯ ทชม. ดานควบคมโรคฯ ทชม.

ดานควบคมโรคฯ ทชม.

กรณท 2 การด าเนนการเมอพบผสงสยปวยทชองทางขาเขาประเทศ ซงแบงออกเปน 2 สวน คอ 2.1 พบผสงสยปวยทจดตรวจคนเขาเมองเจาหนาทจะด าเนนการสงตวผสงสยปวยใหดานควบคม

โรคตดตอระหวางประเทศ ด าเนนการซกประวตการเดนทาง การเจบปวย วดไข และตรวจรางกาย และถาพบวามไขและเขาเกณฑนยามของโรคตดตอระหวางประเทศ จะด าเนนการสมภาษณอยางละเอยด โดยใชแบบ ฟอรมค าถามดานสขภาพ (ต.8)และแจงทหมายเลข 1669 พรอมทงแจงนายแพทยสาธารณสขเชยงใหม ผอ านวยการการทาอากาศยานเชยงใหมและผอ านวยการส านกงานปองกนควบคมโรคท 1 เชยงใหม ตามล าดบเพอด าเนนตามแผนตอบโตภาวะฉกเฉนของหนวยงานทเกยวของ และตดตามผสมผสทงหมด

2.2 พบผสงสยปวยทชองทางขาเขาประเทศ ทดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ เจาหนาทดานจะด าเนนการเชนเดยวกบขอท 2.1

ตารางท 2 แสดงขนตอน (SOP) การด าเนนงานคดกรองเฝาระวงโรคตดตอระหวางประเทศ กรณพบผสงสยปวยทชองทางเขาออกระหวางประเทศ

ขนตอนการปฏบต ผทเกยวของ หนวยงานทเกยวของ

9

ขนตอนการปฏบต ผทเกยวของ หนวยงานทเกยวของ ผเดนทางมาจากเขตตดโรค 1. ตม.ทชม. ตรวจสอบเอกสารพบเปนผเดนทางมาจากเขตตดโรคแจงมายงดานควบคมโรคฯ

2. เจาพนกงานสาธารณสขประจ าดานฯ ด าเนนการ ใหผเดนทางสวม mask ซกประวต ตรวจวดอณหภมโดยเครองวดอณหภมมอถอ 3. ตรวจพบมไขตงแต 38 0C ขนไป เจาพนกงานสาธารณสขดานฯสวมชดปองกนตนเอง(PPE) เพอตรวจคดกรอง 4. ตรวจคดกรองตามแนวทางทก าหนด วดไขซ า บนทกขอมลผเดนทาง แบบฟอรม ต.8 และใบ Refer 5. ประสานสงตอผเดนทางไปท รพ.นครพงค - แจงศนยเวยงพงค โทร. 1669 - นายแพทยสาธารณสข จงหวดเชยงใหม (08 2961 2312) - ผอ านวยการทาอากาศยานเชยงใหม(08 1842 8521) ศนยความปลอดภยคมนาคม(2005-6) - ผอ านวยการ สคร. 10 (08 1980 8849) 6. ประสานหนวยงานทเกยวของ - ประสาน บ.ยนเพสท ผาน ทชม. เพอด าเนนการท าลายเชอบรเวณท- ปนเปอนทาอากาศยาน - ประสานสายการบน เพอขอรายชอและขอมลผเดนทางทเปนผสมผสเสยงสง/เสยงต า - ประสาน ตม.เพอขอขอมล ตม.6ของผสมผสเสยงสง - ประสาน ตม. เพอท าพธการตรวจคนเขาเมองของผเดนทางทปวย 7. รายงานขอมลผสมผสเสยงสง/เสยงต า ไปทสวนกลาง และสสจ.เชยงใหม

เจาหนาท ตม.ทชม. เจาพนกงานสาธารณสขประจ าดานฯ เจาพนกงานสาธารณสขประจ าดานฯ เจาพนกงานสาธารณสขประจ าดานฯ หวหนาดานควบคมโรคฯ ทชม.

เจาพนกงานสาธารณสขประจ าดานฯ

เจาพนกงานสาธารณสขประจ าดานฯ

ตม.ทชม. ดานควบคมโรคฯ ทชม. ดานควบคมโรคฯ ทชม. ดานควบคมโรคฯ ทชม. ดานควบคมโรคฯ ทชม.

ดานควบคมโรคฯ ทชม.

ดานควบคมโรคฯ ทชม.

กรณท 3 การด าเนนการเมอพบผสงสยในชมชน ซงจะแบงออกเปน 3.1 ผสงสยปวยทเดนทางกลบจากตางประเทศเปนเขตตดโรค เจาหนาทสาธารณสข /อาสาสมคร

สาธารณสข จะเปนผตดตามโดยเขาเยยมในหมบาน และถาพบวามอาการจะแจงมาทส านกงานสาธารณสขจงหวดเชยงใหม และส านกงานปองกนควบคมโรคท 1 เชยงใหมดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศจะประสานขอมลจากสายการบนเพอสนบสนนใหกบหนวยงานสาธารณสข

3.2 ผสงสยปวยทเดนทางมาจากประเทศเขตตดโรค เขารบการรกษาทสถานบรการสาธารณสขในพนท ซงจะสถานบรการนนจะด าเนนการแจงส านกงานสาธารณสขจงหวดเชยงใหม และส านกงานปองกนควบคมโรคท 1 เชยงใหมดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศจะประสานขอมลจากสายการบนเพอสนบสนนใหกบหนวยงานสาธารณสข

4. กลยทธทน ามาใชใหการพฒนาบรการประสบผลส าเรจ

กระบวนงานการใหบรการแบบบรณาการเพอควบคมโรคตดระหวางประเทศ ทาอากาศยานเชยงใหม มวตถประสงคทส าคญ คอ ตรวจจบ สกดกนและปองกนโรคไมใหโรคตดตอเขามาในราชอาณาจกรไทย

กระบวนการขนตอนของการวเคระหเพอก าหนดกลยทธไดด าเนนการวเคราะห เรมจากการว เคราะหตนเองจากการท างานดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศเพอน ามาวเคราะหกลยทธทใชในการด าเนนงานดงน

ตารางท 3 แสดงการวเคราะหหนวยงาน จดแขง จดออน โอกาส และอปสรรคของการปฏบตงานทดานควบคม

10

เมอวเคราะหการด าเนนงานของดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศดานจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค หลงจากนนน ามาก าหนดเปนกลยทธการท างานเพอใหการบรณาการบรการผเดนทางเขามาในประเทศไดอยางมประสทธภาพบรรลวตถประสงคของการใหบรการอยางเปนมตร โดยไมละเมดสทธสวนบคคล และใหทกคนไดรบการดแลอยางเทาเทยม ทวถง สกดกนและลดโอกาสการแพรกระจายของเชอโรค ดงน

กลยทธท 1 การท างานแบบเชงรกโดยการสรางความสมพนธทดกบหนวยงานเครอขายและผรบบรการ เพอสรางเครอขายการท างานรวมกน ดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศไดใหความส าคญกบการประสานงาน กบหนวยงานเครอขายทงทเปนทางการและไมเปนทางการ เพอสรางความสมพนธทดระหวางหนวยงานโดยการเขารวมกจกรรมตางๆของหนวยงานเครอขายทอยในสนามบน และนอกสนามบนรวมเปนคณะท างานตางๆ ใหกบหนวยงานเครอขาย การใหความรวมมอซงกนและกนเมอไดรบการรองขอทนท รวมถงการใหความชวยเหลอและรวมด าเนนกจกรรมทเกยวของอยางตอเนองใหบรการทางดานการแพทยพนฐานเปนตวน าสรางกจกรรมความสมพนธ เชน การใหการรกษาพยาบาลเบองตน การตรวจสขภาพ การใหบรการวคซน และการสนบสนนอปกรณการปองกนตวเอง ใชปรชญาของการใหสรางความสมพนธทด ท าใหมเครอขายการท างานแบบ

จดแขง (S) ม SOP ทถกก าหนดไวเปนมาตรฐานการด าเนนงานท

ชดเจน มสถานทท างานทในท เดยวกนกบหนวยงานภาค

เครอขายท าใหสะดวกในการตดตอประสานงาน ม ห น วย งาน เค ร อ ข ายท ม ค วาม พ ร อ ม ใน การ

ด าเนนงานดานสถานท ดานวสดอปกรณ งบประมาณ และบคคลากร

มเสนทางการคมนาคมทสะดวก รวดเรวในการสงผปวยไปยงโรงพยาบาล ทเปนเครอขาย (เสนทางผานกองบน 41 เชยงใหม)

มหนวยงานภาคเครอขายทมความสามารถในดานการสอสาร ภาษาองกฤษ ภาษาจน

มระบบการตดตอสอสารทพรอม วทยสอสาร มอถอ internet

จดออน (W) การบ งคบใชกฎหมายส าหรบผ เดนทางไมสามารถ

ด าเนนการไดอยางมประสทธภาพ หนวยงานเครอขาย ขาดความเขาใจในบทบาทหนาท

การด าเนนงานในการคดกรอง เปนบทบาทหนาทของงานดานเทานน

การประสานงานระหวางหนวยงานทเกยวของไมชดเจน ขาดคมอ/ขนตอนการด าเนนงานทเหมาะสมกบบรบท

ของพนท ขาดการตดตามก ากบการด าเนนงานจากผบรหาร

ชองทาง ขาดการใหขอมลค าแนะน าแกผเดนทางในการเขา-ออก

ราชอาณาจกร

โอกาส (O) มมาตรการก าหนดจากกรมควบคมโรคการเฝาระวง คด

กรองทดานฯทชดเจนท าใหด าเนนการได หนวยงานเครอขายทางดานสาธารณสขในและนอกชองทาง

มโอกาสในการแลกเปลยน สนบสนน ชวยเหลอการด าเนนงานซงกนและกน

มขอตกลงความรวมมอ (MOU) กบหนวยงานเครอขายในเรองการสอสาร สงตอผปวย และการสนบสนนการด าเนนงานอนๆ

ม พรบ. โรคตดตอ 2523 มาตรา 13 เออตอการปฏบตงานของดานฯ

โรคตดตอระหวางประเทศในปจจบนมความรนแรงท าใหคนเกดความกลว ดงนนการขอความรวมมอจากหนวยงานเครอขายจงไมยาก เนองจากเหนความส าคญรวมกน

อปสรรค (T) ลกษณะ/รปแบบ การตดตอแพรระบาดของโรคท

แตกตางกน เชน โรคอโบลา ไวรสเมอรสท าใหตองมวธการคดกรองทแตกตางกน

มการเปลยนแปลงพนทการระบาดของโรคตดตอทไดรบผลกระทบ

ม ก ารก ระจ าย ขอ งโรค ใน ห ล าย ป ระ เท ศ ท า ใหกลมเปาหมายตองปรบเปลยนตลอดเวลา

ผเดนทางเขาราชอาณาจกรมความหลากหลายในเชอชาต ภาษา และวฒนธรรม

11

บรณาการอยางแทจรง ซงโดยทวไปแลวการทาอากาศยานจะไมยนยอมใหมจดคดกรอง และกกกน สงทแสดงใหเหนอยางเปนรปธรรมของกลยทธนคอ การทาอากาศยานเชยงใหมไดเหนความส าคญของการคดกรองเพอสกดกนผเดนทางมาจากประเทศเขตตดโรค จงไดจดแบงสถานทในการคดกรองผปวยในสนามบนเชยงใหมอยางเปนสดสวนและเหมาะสมตามขอเสนอแนะของการเจาหนาทดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศส าหรบในสนามบนเชยงใหมแลวจดวาเปนกรณพเศษทใหการสนบสนนสถานทและความรวมมอทงดานบคลากรเปนอยางด

กลยทธท 2 การพฒนาวธการท างานรวมกบพหภาคเครอขายเรมตงแตทกหนวยงานรวมกนคนหาสาเหตของปญหา รวมกนก าหนดแผนงาน สการน าไปสการปฏบต และรวมกนประเมนผลการด าเนนงาน โดยค านงถงเปาหมายการท างานเพอประโยชนสขของประชาชนเปนทตง มการใชระบบบญชาการเหตการณในฐานะเครองมอบรหารสาถานการณฉกเฉน(Incident Command System;ICS)เปนระบบทใชเพอสงการ ควบคม และประสานความรวมมอของแตละหนวยงานทเปนมาตรฐานหนงเดยวทสามารถใชรบมอกบเหตการณทกประเภททงทเปนเหตการณทเกดขนกระทนหน ฉกเฉน หรอเหตการณในภาวะปกต เปนโครงสรางทผสมผสานทรพยากรทกชนดเขาดวยกนทงเครองมอ อปกรณ หรอแมแตก าลงคนจากหนวยงานตางๆ เนนความปลอดภยของผปฏบตงานและผ อน มการใชทรพยากรอยางคมคาและมประสทธภาพ เจาหนาทจากทกองคกรทเกยวของในทาอากาศยานเชยงใหมสามารถท างานรวมกนไดอยางเปนระบบและรวดเรว ภายใตโครงสรางการจดการเหตการณแบบเดยวกน ซงท าใหมความชดเจนในการเฝาระวงอยางชดเจนวาควรด าเนนการอยางไรเมอมเหตการณเกดขน จากการประชมอยางสม าเสมอ ของคณะท างานพฒนาชองทาง จนเกดเปนระบบททกฝายยอมรบและยดถอปฏบตรวมกน

กลยทธท 3 การพฒนาศกยภาพบคลากรทงภายในและภายนอก โดยพฒนาสมรรถนะหลกและดานเทคนคทกระดบรองรบการท างานแบบการสงสมความเชยวชาญในงานอาชพเชน ความรดานพระราชบญญต ทกษะการใชคอมพวเตอรการใชภาษาสากล และการท างานเปนทม การปองกนตนเองของเจาหนาทดานต ารวจตรวจคนเขาเมองมความส าคญอยางยง เนองจากจะตองสมผสกบประชาชนเปนดานแรก รวมทงแมบานทปฏบตหนาทในสนามบนดงนนหนวยงานภาคเครอขายจ าเปนตองมความรความเขาใจในเรองการสขาภบาลอาหาร การปองกนตนเอง การท าลายเชอ การสงตอผปวยรวมถงการอบรมพฒนาศกยภาพเจาหนาทดานฯเชนการตรวจยานพาหนะ สขาภบาลสงแวดลอม

การพฒนาสมรรถนะของบคลากร มการเตรยมความพรอมของบคลากร มการซอมแผนตอบโตภาวะฉกเฉนดานสาธารณสขอยางเปนประจ าอยางนอยปละ 1 ครง ส าหรบในกรณทมรายงานการแพรระบาดของโรคในประเทศอนๆ จะมการซอมแผนฯ เพมขน มการประชมเจาหนาทดานเพอจดท าแนวทางการเฝาระวงและคดกรองผเดนทาง ตามลกษณะของโรคตดตอระหวางประเทศทก าลงระบาดอยางตอเนอง

กลยทธท 4 การพฒนาการเฝาระวงโรคตดตอระหวางประเทศเชงรกโดยมวตถประสงคหลก คอ

4.1 เพอใหการเฝาระวงโรคตดตอระหวางประเทศไดตามมาตรฐานสากล ครอบคลมทกหนวยงานทเกยวของ

4.2 เพอใหการบรการเฝาระวงโรคตดตอระหวางประเทศมความโปรงใส เทาเทยมทกชาตพนธโดยไมเลอกปฏบตเปนไปตามกฎระเบยบ

4.3 เพอใหบรการเชงรกทบรณาการระหวางดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศและหนวยงานเครอขายในการปองกนการแพรระบาดของโรคจากภายนอกประเทศเขาสภายในประเทศ

4.4 เพอใหผทเดนทางเขาประเทศปลอดภยจากโรคในชวงทอยในประเทศไทย

4.5 เพอปองกนผเดนทางออกนอกประเทศตดโรคจากภายในประเทศ หรอทจะเดนทางไปประเทศอนตอไป

4.6 เพอใหผเดนทางเขา – ออกประเทศมความเชอมนวาจะปลอดภยจากโรค

5. ทรพยากรทใชในการด าเนนการ

12

ดานการเงน ไดรบจดสรรจากงบประมาณโครงการพฒนาสมรรถนะชองทางเขาออกระหวางประเทศ ทใชด าเนนการตามกจกรรมตางๆของโครงการ และไดรบสนบสนนงบประมาณจากหนวยงานเครอขาย เพอใชในการเตรยมความพรอมรบมอการระบาดของโรคทส าคญ ซงอาแพรระบาดเขามาในประเทศได เชน ทาอากาศยานเชยงใหมใหการสนบสนนในการจดซอวสด/อปกณ ในการจดเตรยมหองกกกนผสงสยปวย กรณมการระบาดของโรคตดเชออโบลาและโรคตดเชอระบบทางเดนหายใจตะวนออกกลาง จ านวนเงน 35,000 บาท

ดานเทคนค ไดรบสนบสนนการจดอบรมการใชชดปองกนตนเอง การท าลายเชอโรค และการตรวจคดกรองผเดนทาง จากบคลากรส านกงานปองกนควบคมโรคท 10 เชยงใหม

ดานวสด/อปกรณ ไดรบการสนบสนนอปกรณวสดการแพทยจากส านกงานสาธารณสขจงหวดเชยงใหม เชน เทอรโมมเตอรวดอณหภมรางกายทางปาก กรณเฝาระวงการระบาดของโรคตดเชอไวรสอโบลาและ MERS

ดานบคลากร เนองจากทาอากาศยานเชยงใหมมการเปดบรการสายการบน 24 ชวโมง ดานควบคมโรคฯมอตราก าลงทไมเพยงพอทจะปฏบตงานเฝาระวงโรคตดตอระหวางประเทศได จงขอรบการสนบสนนเจาหนาทจาก สคร 1 จ านวน 2 รายเพอชวยในการเฝาระวงโรคฯ ในชวงวนหยดราชการ และกรณตองคดกรองโรคตดเชอไวรส MERS กไดรบสนบสนนเจาหนาทเขารวมในการคดกรอง จ านวน 3 คนตอวน จงท าใหการปฏบตงานไดตามเปาหมายทก าหนดไว

6. ขนตอนส าคญในการพฒนาการบรการและการน าไปปฏบต

6.1 ล าดบขนตอนในการพฒนา (การวางแผน Plan) การก าหนดกระบวนการงานโครงการใหบรการโดยพฒนาระบบการท างานรวมกนแบบพหภาคเครอขายขนมาใหมน ผบรหารชองทางเขาออกประเทศ และทมงานเลขานการ (ดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ) ไดรเรมด าเนนการจากรวบรวมขอมล และวเคราะหขอมลสถานการณของโรคตดตอระหวางประเทศ จากสถตรายงานสถานการณโรคตดตอระหวางประเทศทวโลก รวมทงวเคราะหความคาดหวง ความตองการของประชาชนผเดนทางเพอน าเสนอใหหนวยงานพหภาคเครอขายทงภาครฐและเอกชนไดเหนถงความส าคญของโรคและปญหาภยสขภาพ จดท าแนวทางการด าเนนงาน และน าไปขอความคดเหนเพมเตมจากเครอขายอกครง กอนน าเขาสทประชมคณะท างานพฒนาสมรรถนะหลกชองทางเขาออกระหวางประเทศ ซงออกค าสงโดย ผวาราชการจงหวดเชยงใหม ในการหาขอสรปรวมกนและน าไปสการปฏบตจรง โดยมแนวทางการปฏบตเปนไปตามขอก าหนดอนามยระหวางประเทศ (IHR 2005) ตอจากนน มการก าหนดแนวทางการพฒนาในสวนขาดตามสมรรถนะหลก ดานการประสานงาน สมรรถนะปกตทตองมตลอดเวลา และสมรรถนะหลกในการตอบโตภาวะฉกเฉนดานสาธารณสขพรอมทงจดท าแผนงานโครงการ และการพฒนาศกยภาพบคลากรตามสมรรถนะในแตละมาตรการหลกทก าหนดกอนด าเนนการมการจดท าแนวทาง ท าเนยบเครอขาย มาตรฐานขนตอนการด าเนนงาน(SOP) ในดานตางๆ เชน กลไกการสอสารเพอเผยแพรความรขอมลขาวสาร ขนตอนการตดตอสอสารกบผบรหารงานสาธารณสข ผบงคบยานพาหนะ ผเดนทาง และหนวยบรการตางๆ คมอ แนวทางและมาตรฐานขนตอนการปฏบตงานตอบโตภาวะฉกเฉน:

6.2 ล าดบขนตอนในการปฏบต (Action/Implementation ท าตามแผนอยางไร) การด าเนนงานตามกลยทธท 1 การสรางความสมพนธทดกบหนวยงานเครอขาย ดวยการเขารวม

กจกรรมตางๆของหนวยงานอนๆ เชน เปนคณะอนกรรมการอ านวยความสะดวกและรกษาความปลอดภย ของทาอากาศยานเชยงใหม คณะท างานของสาธารณสขจงหวดในการเฝาระวงโรคในชมชน การเขารวมกจกรรมวนส าคญตางๆ ทหนวยงานอนๆจดขน เชน วนสงกรานต วนปใหม วนเดกการเขารวมประชมตางๆ การใหบรการทางการแพทยแกหนวยงานเครอขาย เชน บรการวคซนสรางเสรมภมคมกน บรการดานการรกษาพยาบาลเบองตน สนบสนนอปกรณการปองกนตนเองแกเจาหนาทผปฏบตงานในชองทาง บรการตรวจสขภาพรางกายกอนทดสอบสมรรถนะประจ าปของเจาหนาทตรวจคนเขาเมอง ปละ 2 ครง

13

การด าเนนงานตามกลยทธท 2 การพฒนาศกยภาพของหนวยงานเครอขาย มการประชม อบรม ซอมแผนตางๆ ในป 2557 ดานควบคมโรคฯ ทาอากาศยานเชยงใหม ในฐานะหนวยงานเลขานการคณะท างานพฒนาสมรรถนะชองทางเขาออกระหวางประเทศ ทาอากาศยานเชยงใหม ภายใตคณะท างานงานกฎอนามยระหวางประเทศ ไดด าเนนการจดประชมคณะท างานฯ จ านวน 3 ครง ปรบปรงแผนตอบโตภาวะฉกเฉนทางดานสาธารณสข ทาอากาศยานเชยงใหม จ านวน 1 ครง พรอมทงรบการตดตามความคบหนาจากทมประเมน สคร. 1 เชยงใหม (Internal Audit) จ านวน 1 ครง มการเตรยมความพรอมรบมอการระบาดของโรคตดเชอไวรสอโบลา ด าเนนการดงนวนท 18 สงหาคม ๒๕๕๗ ประชมหนวยงานเครอขายเพอซอมแผนการคดกรองและการสงตอผปวย วนท 25 สงหาคม 2557 ซอมแผนการคดกรองและการสงตอผปวยโรคตดเชอไวรสอโบลา วนท 11 กนยายน 2557 ประชมเตรยมความพรอมรบมอการระบาดโรคตดเชอไวรสอโบลา : กรณความรวมมอหนวยงานเครอขายวนท 25 กนยายน 2557 ประชมและฝกปฏบตการปองกนตนเองและการท าลายเชอโรค ของหนวยงานเครอขาย

ตารางท 4 แสดงขนตอนการพฒนารปแบบบรณาการดานการบรการชองทางเขาออกระหวางประเทศ

ท กจกรรมการด าเนนงาน 2557 2558

1 2 3 4 1 2 3 4 1. ประชมหนวยงานทเกยวของกบการปฏบตงานทชองทางเขาออกระหวาง

ประเทศ √ √

2. รางค าสงคณะท างานพฒนาสมรรถนะชองทางฯ เพอเสนอผวาราชการจงหวดลงนาม

√ √

3. หนวยงานเครอขายก าหนดบทบาทหนาทความรบผดชอบทเกยวของในชองทางฯ √ √ 4. รางขนตอนการด าเนนงานของชองทางฯ √ √ 5. ทบทวนขนตอนการด าเนนงานของหนวยงานเครอขาย √ √ 6. ประชมชแจงบทบาทหนาทของหนวยงานใหสอดคลองกบภารกจ เพอ

สอบถามความคดเหนและขอความเหนชอบ √ √

7. จดท าแผนปฏบตงานพฒนาสมรรถนะหลกปกต √ √ 8. จดท า/ปรบปรงแผนปฏบตงานตอบโตภาวะฉกเฉนดานสาธารณสข √ √ 8.1 ค าสงคณะท างานพฒนาสมรรถนะชองทางฯ 8.2 ท าเนยบเครอขาย √ √ 8.3 SOP √ 8.4 MOU ระหวางหนวยงานเครอขาย √ 9. ด าเนนการซอมแผนปฏบตงานในภาวะปกต และภาวะฉกเฉนทางดาน

สาธารณสข √ √

10. ถอดบทเรยนการซอมแผน เพอน าไปปรบปรงแผนปฏบตงานฯ √ √ 11. ตดตามประเมนผลการด าเนนงาน √ √ 11.1 Self-assessment √ √ 11.2 Internal audit √ 11.3 External audit 12. ประเมนความพงพอใจของผรบบรการ √ √

ประเมนความพงพอใจของหนวยงานเครอขาย √ √

14

6.3 ระบบการตดตามและประเมนผลการพฒนาบรการ (Check)

การตดตามและประเมนผล การด าเนนงานแบงออกเปน 2 สวน คอ 1 การประเมนผล ตามแบบสมรรถนะหลกของชองทางเขาออกประเทศ ขอก าหนดกฎอนามยระหวาง

ประเทศ 2005 คอ ประเมนการพฒนาสมรรถนะหลกชองทางเขาออกระหวางประเทศดวยตนเอง (Self Assessment) และประเมนโดยบคคลภายนอก จากทมระดบเขต (Internal Audit) เกณฑมาตรฐานและตวชวดการประเมนผล ผานเกณฑสมฤทธผล รอยละ 80 ตวชวดตามแบบประเมนหลกประกอบดวย 2 สวน คอ Part Aระบบ ขนตอน และวธการตดตอสอสาร ความรวมมอระหวางเจาหนาทผมอ านาจของชองทางเขาออก (Point of Entry) จดประสานงานกฎอนามยระหวางประเทศระดบชาต (The National IHR Focal Point) เจาหนาทสาธารณสขทผมอ านาจหนาทเกยวของในระดบจงหวด ระดบพนท ตลอดจนขอก าหนดบางสวนในภาคผนวก 1 ก. ของกฎอนามยระหวางประเทศ 2005 Part Bเปนแบบส ารวจ (Check list) ใชศกษาสมรรถนะหลกทชองทางเขาออกระหวางประเทศทก าหนดใหมการพฒนาทงชองทางเขาออกทเปนทาอากาศยาน โดยแบงสมรรถนะหลกภาวะปกต และภาวะฉกเฉน ตามทก าหนดไวในภาคผนวก 1 ข. ของกฎอนามยระหวางประเทศ 2005

2 การประเมนความพงพอใจของผรบบรการและ หนวยงานเครอขาย ในประเดนตางๆ ไดแก ความรวดเรว ความสะดวก ความถกตองแมย า การประสานงาน การสงตอผปวย และความปลอดภยในการปฏบตงาน

3 การประเมนผลการด าเนนงานในการปองกนควบคมโรค จากรายงานผปวยทเกดจากการตดเชอจากตางประเทศผานเขาดานทาอากาศยาน ซงมเปาหมายด าเนนการเปน ศนย (ตองไมมผปวยผานเขาดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ) ทพบในพนทรบผดชอบ รอยละของผเดนทางทไดรบการคดกรอง

7. ปญหา อปสรรค รวมถงวธการบรหารจดการ

7.1 ดานการสอสาร ระหวางหนวยงานงาน และการประสานงานระหวางหนวยงานเครอขาย การบรหารจดการโดยดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศรวมกบเครอขาย ไดจดท าคมอ ขนตอนการปฏบตงาน และมการซกซอมความเขาใจในกระบวนการขนตอนการด าเนนงานอยางตอเนอง การด าเนนงานมเปาหมายรวมกนทชดเจน ผน าเครอขายใหความส าคญกบการด าเนนงานอยางชดเจน มการจดต งคณะท างานรวมกน ดงนนเมอมการประชม จะมเครอขายพรอมเขารวมประชมทกครง โดยเฉพาะในชวงทมขาวการระบาดของโรคทถงแมวาจะมประชมบอยครง ทกหนวยงานเขารวมประชมอยางพรอมเพรยง 7.2 ดานบคลากร ทประจ าดานควบคมโรคทมจ านวนนอย ในขณะทดานควบคมโรคฯทาอากาศยานเชยงใหม ตองปฏบตงานทกวน ตลอด 24 ชวโมง ซงการด าเนนงานแบบบรณาการ ด าเนนงานรวมกนอยางเปนทมรวมกบเครอขายถอวาเปนสงส าคญทชวยแกปญหา กรณภาวะฉกเฉนดานสาธารณสขส านกงานปองกนควบคมโรคท 1 เชยงใหม ไดจดตงคณะท างานจากทกกลมงาน เพอสนบสนนการด าเนนงาน มการจดเวรอยางเปนระบบทท าใหผปฏบตงานสามารถด าเนนงานไดจรง อยางไรกตามเมอหนวยงานเครอขายพบปญหาทเกดขนและเกยวของทางดานสาธารณสข จะมการแจงใหเจาหนาทดานควบคมโรคทราบทนท เพอด าเนนการแกไขควบคมโรคไดอยางรวดเรวและทนตอเหตการณ 7.3 ดานหนวยงานเครอขายขาดความรความเขาใจในเรองการปองกนตนเองจากโรคตดตอ จงมการด าเนนการจดอบรมใหความร รวมถงการสนบสนนวสดอปกรณทางการแพทยใหกบผเกยวของทกฝาย เพอลดโอกาสการสมผสและปองกนการแพรกระจายของโรคไปยงผอนตอไป 7.4 ดานประชาชนผเดนทางแลวปญหาทพบคอการขาดความรวมมอในการคดกรอง และใหขอมล เนองมาจากหลายสาเหต สาเหตแรกคอ ผเดนทางมความเรงรบทจะออกจาสนามบน เชน ตองการใชเวลากบการ

15

ทองเทยว พกผอน หรอท าธรกจ และมคนมาคอยรบ ซงวธการแกไขเบองตนคอ เจาหนาทสายการบนซงเปนเครอขายเอกชน ด าเนนการเกบขอมลขณะอยบนเครองบน ใชแบบฟอรม ต.8 คอ ประวตการเดนทาง และใหความรกบประชาชนเพอใหเหนความส าคญโดยใช Health beware card ทมทงภาษา ไทย องกฤษ จน และเกาหล ซงใชตนแบบจาก หนวยงานสวนกลางระดบประเทศทผานการพจารณาจากผบรหาร และผเชยวชาญ ขอมลเนอหาจะตองไมท าใหผเดนทางเกดความวตก กงวล หรอตนกลวจนเกนไป อกทงการสอสารกบผเดนทาง ทมความหลากหลายทางดานภาษา ซงหนวยงานเครอขายซงปฏบตงานในสนามบนเชยงใหม พรอมใหความชวยเหลอ และ เจาหนาทดานควบคมโรคไดพฒนาตนเองทางดานภาษาซงหลกๆคอ ภาษาองกฤษ และภาษาจน นอกจากนยงพบวามผเดนทาง ทเปนผสงสยปวยเกดความกลวทจะถกกกกน ซงวธการแกไขคอใหความร และใชกฎหมายบงคบ 7.5 ดานโรคตดตอระหวางประเทศทเปลยนแปลงตลอดเวลา วธการตดตอทตางกน อาการของโรคทตางกน ท าใหวธการปองกน วธการคดกรองผปวยแตกตางกน อกทงสถานทมการระบาดเกดขนในประเทศทตางกน วฒนธรรมตางกน วธการคดกรองผปวยกแตกตางกน ดงนนขบวนการขนตอนการคดกรอง และการสงตอผปวยจะแตกตางกน ซงดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ ส านกงานปองกนควบคมโรคท 1 จะตองศกษาคนควาตลอดเวลา เพอเปนขอมลสนบสนนทางดานวชาการ และรวมกบเครอขายทงหมดในการปรบแกขนตอน กระบวนการด าเนนงานทงหมดตลอดเวลา รวมทงตองซอมแผนทกครงทมการปรบแก

8. ประโยชนทไดรบจากการด าเนนการพฒนาบรการ

8.1 การท างานแบบเชงรกโดยการสรางความสมพนธทดกบหนวยงานเครอขายและผรบบรการ เชน การใหการรกษาพยาบาลเบองตน การตรวจสขภาพ การใหบรการวคซน และการสนบสนนอปกรณการปองกนตวเอง ใชปรชญาของการใหสรางความสมพนธทด ท าใหมเครอขายการท างานแบบบรณาการอยางแทจรง ซงโดยทวไปแลวการทาอากาศยานจะไมยนยอมใหมจดคดกรอง และกกกน สงทแสดงใหเหนอยางเปนรปธรรมของกลยทธนคอ การทาอากาศยานเชยงใหมไดเหนความส าคญของการคดกรองเพอสกดกนผเดนทางมาจากประเทศเขตตดโรค จงไดจดแบงสถานทในการคดกรองผปวยในสนามบนเชยงใหมอยางเปนสดสวน และเหมาะสมตามขอเสนอแนะของการเจาหนาทดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศส าหรบในสนามบนเชยงใหมแลวจดวาเปนกรณพเศษทใหการสนบสนนสถานทและความรวมมอทงดานบคลากรเปนอยางด ท าใหผเดนทางเขา – ออกประเทศมความเชอมนวาจะปลอดภยจากโรคตดตอ

8.2 การพฒนาวธการท างานรวมกบพหภาคเครอขาย โดยค านงถงเปาหมายการท างานเพอประโยชนสขของประชาชนเปนทตง มการใชระบบบญชาการเหตการณในฐานะเครองมอบรหารสาถานการณฉกเฉน(Incident Command System : ICS) เปนระบบทใชเพอสงการ ควบคม และประสานความรวมมอของแตละ

หนวยงานทเปนมาตรฐานหนงเดยวทสามารถใชรบมอกบเหตการณทกประเภททงทเปนเหตการณทเกดขนกะทนหน ฉกเฉน หรอเหตการณในภาวะปกต เปนโครงสรางทผสมผสานทรพยากรทกชนดเขาดวยกนทงเครองมอ อปกรณ หรอแมแตก าลงคนจากหนวยงานตางๆ เนนความปลอดภยของผปฏบตงานและผอน มการใชทรพยากรอยางคมคาและมประสทธภาพ เจาหนาทจากทกองคกรทเกยวของในทาอากาศยานเชยงใหมสามารถท างานรวมกนไดอยางเปนระบบและรวดเรว ภายใตโครงสรางการจดการเหตการณแบบเดยวกน ซงท าใหมความชดเจนในการเฝาระวงอยางชดเจนวาควรด าเนนการอยางไรเมอมเหตการณเกดขน

8.3 การพฒนาศกยภาพบคลากรทงภายในและภายนอก โดยพฒนาสมรรถนะหลกและดานเทคนคทกระดบรองรบการท างานแบบการสงสมความเชยวชาญในงานอาชพเชน ความรดานพระราชบญญต ทกษะการใชคอมพวเตอรการใชภาษาสากล และการท างานเปนทมการปองกนตนเองของเจาหนาทดานต ารวจตรวจคนเขาเมองมความส าคญอยางยง เนองจากจะตองสมผสกบประชาชนเปนดานแรก รวมทงแมบานทปฏบตหนาทในสนามบน ดงนนหนวยงาน

16

ภาคเครอขายไดรบความรความเขาใจในเรองการสขาภบาลอาหาร การปองกนตนเอง การท าลายเชอ การสงตอผปวยรวมถงการอบรมพฒนาศกยภาพเจาหนาทดานฯเชนการตรวจยานพาหนะ สขาภบาลสงแวดลอม

8.4 การพฒนาการเฝาระวงโรคตดตอระหวางประเทศเชงรก การเฝาระวงโรคตดตอระหวางประเทศไดตามมาตรฐานสากล ครอบคลมทกหนวยงานทเกยวของ มความโปรงใส เทาเทยมทกชาตพนธโดยไมเลอกปฏบตเปนไปตามกฎระเบยบ ไมมรายงานการแพรระบาดของโรคจากภายนอกประเทศเขาสภายใน พนทจงหวดเชยงใหม และจากประเทศไทยไปประเทศอน

ผลการด าเนนงานทผานมาพบวาผเดนทางทเขามาในราชอาณาจกร ปงบฯ 2558 ทงหมด 920,226ราย (ปงบฯ 2557 จ านวน 621,787 คน) เพมขน รอยละ 48.00 ไดรบการเฝาระวงโรคตดตอ จ านวน 920,226 คน คดเปนรอยละ 100 ของผเดนทางเขาราชอาณาจกรทงหมด ไมมผเดนทางรายใดสงสยปวยดวยโรคตดตอ ถกกกตว สงตอ หรอ ใหรายงานตว มผเดนทางทเขามาในราชอาณาจกร ทมาจากประเทศเขตตดโรคไขเหลอง แยกตามสญชาตหนงสอเดนทาง ทงหมด 1,210 ราย (ป 2557 จ านวน 788 คน) คดเปนรอยละ0.13 ของผเดนทางเขาราชอาณาจกรทงหมด และเพมจากป 2557 รอยละ 53.55 สวนใหญเปนผเดนทางมาจากประเทศในทวปอเมรกาใต คดเปนรอยละ 95.68 ทวปแอฟรกา รอยละ 4.32 ประเทศทเขามามากทสด คอ บราซล อารเจนตนา โคลมเบย และเปร ตามล าดบ ดงแสดงในตารางท 2 นอกจากนยงมผทเขามารบบรการรกษาพยาบาล ประเภทบคคลทวไป จ านวน 293 ราย คดเปนรอยละ 100 ของผรบบรการทงหมด จากการด าเนนงานพบวาผเดนทางสวนใหญทเขารบบรการ มอาการไข ไอ เจบคอ วงเวยน และบาดแผลซงเจบปวยเลกนอยดวยโรคทวไปส าหรบผทมปญหาอนๆ ไดแนะน าใหพบแพทยเพอการรกษาทถกตองตอไป เปนการบรการบคคลทวไป ไดแก เจาหนาทตรวจคนเขาเมอง ศลกากร แมบาน และรปภ.

ตารางท 5 แสดงจ านวนผเดนทางทเขามาทมาจากประเทศเขตตดโรคไขเหลอง แยกตามสญชาตหนงสอเดนทางระหวาง ปงบประมาณ 2558 ณ ทาอากาศยานเชยงใหม ล าดบ สญชาต จ านวน รอยละ ล าดบ สญชาต จ านวน รอยละ

1 บราซล 658 54.38 17 ปานามา 5 0.41

2 อารเจนตนา 209 17.27 18 ยกานดา 4 0.33 3 โคลมเบย 114 9.42 19 ตรนแดด 3 0.25 4 เปร 58 4.79 20 เซยรลาลโอน 3 0.25 5 แคเมอรน 27 2.23 21 เซาโตเมฯ 3 0.25 6 เอกวาดอร 25 2.07 22 แกมเบยร 3 0.25 7 เวเนซเอลา 17 1.40 23 คองโก 2 0.16 8 เคนยา 14 1.16 24 องโกลา 2 0.16 9 ปารากวย 10 0.83 25 ไลบเรย 2 0.16 10 เอธโอเปย 8 0.66 26 รวนดา 1 0.08 11 กานา 8 0.66 27 โตโก 1 0.08 12 ไนจเรย 6 0.50 28 ชาด 1 0.08 13 ซดาน 6 0.50 29 เซเนกล 1 0.08 14 โกตตววร 6 0.50 30 ซารนาเม 1 0.08 15 แทนซาเนย 5 0.41 31 เบนน 1 0.08 16 โบลเวย 5 0.41 32 กน 1 0.08

รวม 1,210 100

17

ส าหรบการเตรยมความพรอมรบมอการระบาดของโรคตดเชอไวรสอโบลา มด าเนนการดงนประชมหนวยงานเครอขายเพอซอมแผนการคดกรองและการสงตอผปวย มการซอมแผนการคดกรองและการสงตอผปวยโรคตดเชอไวรสอโบลา มการประชมเตรยมความพรอมรบมอการระบาดโรคตดเชอไวรสอโบลา และกรณความรวมมอหนวยงานเครอขาย มการประชมและฝกปฏบตการปองกนตนเองและการท าลายเชอโรค ของหนวยงานเครอขาย การท างานเชงรกเพอใหความรแกประชาชน ดานควบคมโรคฯ ทาอากาศยานเช ยงใหม ด าเนนงานดานสขศกษาประชาสมพนธ ในทาอากาศยานเชยงใหม โดยรวมกจกรรมตางๆ กบหนวยงานภาคเครอขายชองทาง ทาอากาศยานเชยงใหม เชน แจกจาย สอสขศกษา แจกจายหนากากอนามย เจลลางมอ ใหความรเรองการปองกนควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ และบทบาทเจาพนกงานสาธารณสขประจ าดานควบคมโรคฯ แกนกศกษาทมาดงาน แนะน าบคคลทวไปทตดตอสอบถามเรองการฉดวคซนไปตางประเทศ และมตเอกสาร (Health Information) ส าหรบผเดนทางเขาระหวางประเทศ ประกอบดวยเรอง ค าแนะน าผเดนทางมาจากยโรป E.coli O104 (ภาษาไทย/องกกษ) ไขเหลอง (ภาษาไทย/องกฤษ) โรคตดเชออโบลา (ภาษาไทย/องกฤษ) และ หนงสอ Welcome to Thailand The land of smile ในการด าเนนการโครงการพฒนาสมรรถนะชองทางเขาออกระหวางประเทศใหไดมาตรฐานตามขอก าหนดกฎอนามยระหวางประเทศ พ.ศ. ๒๕๔๘ ไดก าหนดตวชวด ระดบความส าเรจของการด าเนนงานเพอพฒนาตามกฎอนามยระหวางประเทศ พ.ศ.๒๕๔๘ ของดานชองทางเขาออกประเทศ ดงน ๑. จดประชมภายในชองทางระหวางดานควบคมโรคฯ และหนวยงานทเกยวของในชองทางฯเพอทบทวนการพฒนาชองทางเขาออกประเทศตามขอก าหนดกฎอนามยระหวางประเทศ พ.ศ. ๒๕๔๘ ๒. จดท าราง/ค าสงแตงตงคณะท างานพฒนาชองทางเขาออกประเทศ ตามขอก าหนดกฎอนามยระหวางประเทศ พ.ศ. ๒๕๔๘ และจดประชมอยางนอยปละ ๑ ครง ๓. ดานชองทางเขาออกประเทศทเปนเปาหมายมผลการประเมนการพฒนาสมรรถนะหลกชองทางเขาออกประเทศดวยตนเอง (Self Assessment) โดยใชคมอการประเมนสมรรถนะหลกชองทางเขาออกระหวางประเทศ ของทาอากาศยาน ๔. ดานชองทางเขาออกประเทศทเปนเปาหมายไดรบการประเมนการพฒนาสมรรถนะหลกชองทางเขาออกประเทศ จากส านกงานปองกนควบคมโรคทรบผดชอบ (Internal Audit) ผลการประเมนตนเอง(Self Assessment ทง 3 ดาน) ป 2558 ไดคะแนนเฉลย รอยละ 94.00 โดยผลการประเมนสมรรถนะหลกในการประสานงาน ไดคะแนน เฉลย รอยละ 96.00 ผลการประเมนสมรรถนะหลกทตองมในภาวะปกตไดคะแนนเฉลย รอยละ 96.00 และผลการประเมนแผนรบมอเหตการณฉกเฉนดานสาธารณสขทอาจลกลามขามประเทศไดคะแนนเฉลย รอยละ 90.00 สวนผลการประเมนตนเอง(Internal Audit ทง 3 ดาน) ป 2558 ไดคะแนนเฉลย รอยละ 97.92 โดยผลการประเมนสมรรถนะหลกในการประสานงาน ไดคะแนน เฉลย รอยละ 100.00 ผลการประเมนสมรรถนะหลกทตองมในภาวะปกตไดคะแนนเฉลย รอยละ 100.00 และผลการประเมนแผนรบมอเหตการณฉกเฉนดานสาธารณสขทอาจลกลามขามประเทศไดคะแนนเฉลย รอยละ 93.75 ซงท าใหดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศทาอากาศยานเชยงใหม ไดรบรางวลชนะเลศอนดบหนง เปนดานตนแบบส าหรบดานอนๆ โดยกรมควบคมโรคเปนผมอบรางวล

นอกจากนยงมผลการประเมนระดบความพงพอใจ ตอการเสรมสรางความสามารถในการด าเนนงานดานชองทางเขาออกประเทศ ทาอากาศยานเชยงใหมของเครอขาย ป 2558 กลมตวอยาง 50 คน ในภาพรวมรอยละ 96.5 อยในระดบมาก ( =4.4, SD.=0.51) เมอแยกตามรายขอพบวา ความพงพอใจมากทสด คอ เจาหนาทดานใหค าแนะน าใชค าพดทสภาพ ยมแยม แจมใส ( =4.57,SD.=0.60) รองลงมาคอ ความเอาใจใส กระตอรอรน และมความพรอม เตมใจในการใหบรการโดยไมเลอกปฏบต ( =4.54,SD.=0.60) และความพงพอใจอยทในระดบมาก คอ เจาหนาทดานควบคมโรคฯ มความรความช านาญในเรองโรคตดตอและภยสขภาพ

18

( =4.50,SD.=0.60) ม ค วามรวด เร ว ไม ซ บ ซ อน ในการต ดต อป ระสาน งานก บ ด านควบค ม โรค (=4.49,SD.=0.59) การอธบายและใหค าแนะน าวธการปองกนโรคและการดแลตนเอง โดยมรายละเอยดครบถวน ชดเจน ถกตอง ( =4.48,SD.=0.62) เจาหนาทดานฯใชความร ความสามารถในการเฝาระวง ตรวจจบเหตการณผดปกตในชองทางเพอแจงเตอนใหหนวยงานทเกยวของ ( =4.47,SD.=0.63) เจาหนาทดานสนบสนน วสด อปกรณ เวชภณฑ ในการปองกนการตดเชอใหหนวยงานทเกยวของภายในชองทางเขาออกประเทศ (=4.46,SD.=0.63) ความเพยงพอของสอประชาสมพนธ ทใชในการใหความรเรองโรคตดตอ ( =4.31,SD.=0.68) และสถานทใหบรการ มความพรอมในการตดตอ ประสานงาน และใหบรการ ( =4.18,SD.=0.68)

การประเมนผล จากรายงานผปวยทเกดจากการตดเชอจากผเดนทางตางประเทศผานชองทางเขาออกระหวางประเทศทาอากาศยานเชยงใหม ซงมเปาหมายด าเนนการเปน ศนย (ตองไมมผปวยผานเขาดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ) ทพบในพนทรบผดชอบ รอยละ 0 ของผเดนทางทไดรบการคดกรอง ผลพบวาไมมรายงานจากสถานบรการทางการแพทยทวนจฉยผปวยโรคตดตอและท าการสอบสวนเปนการตดโรคมาจากผเดนทางจากตางประเทศ 9. การสรางความยงยนและขยายผลไปยงหนวยงานอนๆ

การสรางเสรมสมรรถนะระดบชาตเพอรบมอเหตการณฉกเฉนดานสาธารณสขในเรองของการเดนทางและการขนสง ณ ชองทางเขาออกใหสามารถด าเนนการไดตามมาตรฐานขอก าหนดกฎอนามยระหวางประเทศ 2005 ท าใหเกดรปแบบการด าเนนงานบรณาการของดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ ทาอากาศยานเชยงใหม รวมกบเครอขายทปฏบตงานเกยวของกบทาอากาศยานเชยงใหม ทงหมด 17 แหง โดยการบรณาการรวมกนกบหนวยงานการทาอากาศยานเชยงใหม ดานตรวจคนเมอง ดานศลกากร ผควบคมยานพาหนะ/สายการบน ศนยปลอดภยคมนาคมทาอากาศยานเชยงใหม ส านกงานสาธารณสขจงหวดเชยงใหม โรงพยาบาลศนย โรงพยาบาลจงหวด โรงพยาบาลชมชน โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล ซงสามารถน าไปเปนตนแบบใหกบดานควบคมโรคตดตออน ๆ ได โดยดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศทาอากาศยานเชยงใหม ไดรบการคดเลอกเปนดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศตนแบบ ระดบเขต และ ระดบประเทศ จากกรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข ในการประกวด ดานตนแบบระดบประเทศ จากจ านวนทงสน 67 แหง ซงไดรบรางวลชนะเลศอนดบ 1 เมอวนท 26 สงหาคม 2558 ในงานประชมวชาการดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ 25 -27 สงหาคม 2558 ณ โรงแรมโนโวเทล อ าเภอชะอ า จงหวดเพชรบร

การบรณาการการท างานรวมกนระหวางหนวยงานทเกยวของกบการปฏบตงานในทางอากาศยานเชยงใหม ก าหนดเปาหมายเดยวกนคอ การท าใหประชาชนในประเทศปลอดภยจากการแพรกระจายเชอโรคทมโอกาสเขามาจากภายนอกประเทศจากการเดนทางขามประเทศในผานชองทางอากาศยานในเวลาทรวดเรว ใหไดรบการตรวจจบและสกดกนผเดนทางจากประเทศเขตตดโรค โดยผเดนทางเขาประเทศไทยมความแตกตางกนอยางมากในดานเชอชาต ศาสนา วฒนธรรม ประเพณ การด าเนนชวต ทงในยามปกตและยามเจบปวย และมเหตผลในการเขาประเทศไทยทแตกตางกนไป การเดนทางเขามานนจ าเปนตองไดรบการกลนกรองเปนพเศษโดยเฉพาะอยางยงในระหวางทเกดภาวะฉกเฉนทางดานสาธารณสข มโรคระบาดอนตรายเกดขน ผเดนทางทผานเขามาในประเทศไทย จงตองไดรบบรการตรวจจบ สกดกนอยางทวถง และเทาเทยมกนทกคน ไมเลอกปฏบต การด าเนนงานรวมกนของหนวยงานในทาอากาศยานเชยงใหมในการแกปญหา และสรางรปแบบการด าเนนการแบบบรณาการ รวมคด รวมท า และหาแนวทางในการท างานในการแกปญหารวมกน มการแบงบทบาทหนาทในการท างาน เพอการใหบรการคดกรองทสะดวกรวดเรว มการจดท าแผนการด าเนนงาน จดท าแนวทางการท างานทไดมาตรฐาน มแลกเปลยนการใชทรพยากร วสด อปกรณ และงบประมาณ มการจดประชมภายในชองทางระหวางดานควบคมโรคฯ และหนวยงานทเกยวของในชองทางฯ เพอทบทวนการพฒนาชองทางเขาออกประเทศตามขอก าหนดกฎอนามยระหวางประเทศ พ.ศ. 2548 ปละ 2 ครง มการซอมแผนการปฏบตงานรวมถงการถอดบทเรยนการด าเนนงานในแตละเหตการณส าคญ ทกคนทปฏบตงานในดานฯ รบรผลการด าเนนงานของตนเอง

19

รวมกนปรบแกไข จนท าใหการท างานสะดวกราบรน ผเดนทางจากประเทศเขตตดโรคจะไดรบการบรการตรวจรกษาทรวดเรว คนทเสยงจะไดรบการตดตามดแลอยางใกลชด โดยไมมการละเมดสทธสวนบคคล ทส าคญผเดนทางจะไดรบความร ความเขาใจในการดแลสขภาพตนเอง ไมเพยงแตระหวางอยในประเทศไทยเทานน ยงรวมถงการดแลตนเองเพอใหปลอดภยจากโรคเมอตองเดนทางไปประทศอนอกดวย

รปแบบการด าเนนงานแบบบรณาการการตรวจจบและสกดกนผเดนทางจากประเทศเขตตดโรค ณ ดานควบคมโรคตางประทศทาอากาศยานเชยงไหม จากทกหนวยงานในทาอากาศยานเชยงใหม สามารถเปนตนแบบของการจดบรการแกผเดนทางเขาประเทศไทย ไดครบวงจรอยางมประสทธภาพ โดยอาศยการบรนาการงานรวมกนทกภาคสวนมองเหนปญหารวมกน มเปาหมายเดยวกนในการท างานใหบรการทมงเนนใหคนปวยไดรบรกษา คนทไมปวยไดเฝาสงเกตอาการตนเอง เมอผดปกต หรอเจบปวยจะไดรบการดแลรกษาเปนอยางดและไดมาตรฐาน โดยไมค านงถงเชอชาตและเผาพนธ ปจจบนการด าเนนงานแบบบรณาการในชองทางเขาออก ไดน าตนแบบของการด าเนนงานฯ ดงกลาวไปยงดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศอนๆในทาอากาศยาน และดานควบคมโรคตดตออน ๆ จ านวน 67 แหง ในประเทศไทย

10. บทเรยนทไดรบจากการด าเนนการพฒนาบรการ คออะไร

บทเรยนทไดรบจากการการด าเนนการประกอบดวย 2 ดาน คอ บทเรยนทไดจากการด าเนนการบรณาการ และบทเรยนทไดจากภาคประชาชน บทเรยนทไดรบจากการด าเนนการบรณาการ

1. การพฒนาสมรรถนะหลกใหไดตามขอก าหนดกฎอนามยระหวางประเทศ IHR 2005 ยกระดบเพอเขาสมาตรฐานสความเปนสากลมากขน ในความส าเรจของการพฒนาจงไดตงเปาหมายใหผานการประเมนมาตรฐานตามขอก าหนดกฎอนามยอยางตอเนอง จากการประชมสมชชาองคการอนามยโลก ป 2550 ประเทศไทยไดน าเอาขอก าหนดมาตงเปาหมายการพฒนาไว 5 ป ตงแตป 2550 – 2555 ทางชองทางเขาออกระหวางประเทศ จ านวน 18 แหง โดยในปแรกของการด าเนนการสามารถผานเกณฑได รอยละ 50 – 54 อยางไรกตามเมอสนป 2557 ชองทางดานทาอากาศยานเชยงใหมไดด าเนนการพฒนารปแบบการใหบรการมาอยางตอเนองเพอใหมคณภาพ ซงสามารถผานเกณฑการประเมนไดรอยละ 90 จนกระทงเมอป 2558 สามารถพฒนาสมรรถนะหลกชองทางในการใหบรการไดถง รอยละ 97 ทงนเนองจากมการท างานเปนทมทเขมแขง และบรณาการเขากบหนวยงานทเกยวของ โดยมความมงมนในการปฏบตงานตามมาตรฐานขอก าหนดในสมรรถนะหลกดานการตดตอสอสาร ดานสมรรถนะทตองม และดานสมรรถนะหลกในการตอบโตภาวะฉกเฉนดานสาธารณสข เพอใหไดเจาหนาททเกยวของกบการปฏบตงานของเจาหนาทดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศมแนวทางการท างานรวมกนอยางมประสทธภาพ

2. การพฒนาศกยภาพบคลากรใหมความร ความสามารถ มทกษะและเจตคตทดตอการท างานของหนวยงานตางๆ ในชองทางดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ จ าเปนอยางยงททจะตองใหมความปลอดภยสงสดขณะปฏบตงานทจะตองตดตอ พดคย โอกาสสมผสกบผสงสยปวยทผานเขามาจากชองทางระหวางประเทศมมาก ดงนนจงควรระมดระวงเปนพเศษในเรองการปฏบตงานตอบโตภาวะฉกเฉนดานสาธารณสข การใชอปกรณปองกนตนเอง การปองกนการแพรเชอ การท าลายเชอ การด าเนนการท าแนวทางการปฏบตในการเฝาโรคตดตอ การคดกรองอยางเขมงวดและจรงจง จะสงผลใหการเฝาระวงไมใหเกดการแพรกระจายของโรคจากภายนอกเขามาสในประเทศไทยได

3. การบรหารจดการแผนการด าเนนงานบรณาการแบบมสวนรวมของบคลากรในชองทางเขาออกระหวางประเทศและหนวยงานเครอขายในการเฝาระวงและคดกรองดานตอบโตภาวะฉกเฉนทางดานสาธารณสข การซอมแผนและประชมสม าเสมอเปนกระบวนการทส าคญท าใหทกฝายทเกยวของไดท าหนาทของตนเองได

20

อยางเหมาะสมและใหไดประสทธภาพ เปนการปรบแกไขแนวทางการปฏบตทดและเหมาะสมเมอเกดภาวะฉกเฉนทางดานสาธารณสขและ/หรอเมอเกดการระบาดของโรคไดยางปลอดภย ดงเชนการระบาดของโรค MERS ซงทกดานควบคมโรคระหวางประเทศสามารถด าเนนการไดอยางมประสทธภาพท าใหสามารถควบคมและสกดกนไมใหมการแพรกระจายของโรคในประเทศ

4. การแลกเปลยนประสบการณการท างานของหนวยงานเครอขาย การประสานการปฏบตงานอยางเปนรปแบบ ในการคดกรองและการปฏบตตอผเดนทางเขาราชอาณาจกรภายใตกฎระเบยบขอบงคบและพระราชบญญตของแตละหนวยงาน เชน พระราชบญญตคนเขาเมอง พระราชบญญตศลกากร พระราชบญญตโรคตดตอฯลฯ มความสมพนธเชอมโยงกนอยางเปนระบบตอเนอง ค านงถงประโยชนของผเดนทางเขาประเทศเปนส าคญ เนนผเดนทางเปนศนยกลาง โดยไมละเมดสทธเสรภาพสวนบคคล ไมกดขวางการเดนทาง ตามเจตนารมณของกฎอนามยระหวางประเทศ ประกอบกบหนวยงานเครอขายทท างานเปนทม มความมงมนในการท างานทมเปาหมายรวมกน บทเรยนทไดรบจากภาคประชาชน

1. ญาต และครอบครวของผทเดนทางมากจากตางประเทศ เกดความรสกปลอดภย มนใจในการปฏบตงานของเจาหนาททปฏบตงานในทาอากาศยานเชยงใหม โดยเฉพาะอยางยงการปฏบตงานของเจาหนาททดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ ทมการเฝาระวงและคดกรองผทสงสยทกราย เปนการสกดกนและปองกนการแพรกระจายของเชอโรคจากผทสงสยปวย ไมเพยงแตด าเนนการทดานควบคมโรคเทานน การด าเนนการปองกนด าเนนการตงแตอยบนยานพาหนะ จนกระทงถงสนามบน และยงมการดแลตดตามอยางใกลชดจนครบระยะการฟกตวของโรคเมอผเดนทางเขาพ านกในประเทศไทย

2. การด าเนนการแบบบรณาการไมเพยงแตบรณาการในพนททาอากาศยานเชยงใหมเทานน ยงรวมถงการบรณาการรวมกบชมชนในการตดตามพนททผเดนทางมาจากตางประเทศทเปนประกาศเปนเขตตดโรค เมอมอาการภายในระยะเวลาฟกตวของโรค ผเดนทางจะไดรบการดแล สงตอใหไดรบการรกษาทถกตองและรวดเรวจากสถานบรการใกลบาน