โครงการตนแบบสงเสรมคณธรรม จรยธรรมและคานยมไทย

รายงานผลการด าเนนโครงการ สวกฤตขยะชมชน และน าเคมดนเคม

สภมทศนกนได ตามวถพอเพยง

โดย ทม GEN A ตามรอยศาสตรพระราชา

มหาวทยาลยราชภฏร าไพพรรณ จ.จนทบร

GEN A ตามรอยศาสตรพระราชา รางวลรองชนะเลศอนดบ (ภาคกลาง) โครงการจตอาสาเปลยนแปลงประเทศ

ไดรบการยกยองเปน“ทตความดแหงประเทศไทย ประจ าป 2559” รางวลรองชนะเลศอนดบ 1 “แนวคดพฒนาชมชน”

จากการประกวดพฤกษาชวนนองสรางคณคาเพอสงคม รางวลชนะเลศตนแบบชมรมจตอาสาของมหาวทยาลย ป 2559

สวกฤตขยะชมชนและน าเคมดนเคม สภมทศนกนได ตามวถพอเพยง

โครงการตนแบบสงเสรมคณธรรม จรยธรรมและคานยมไทย ความสอดคลองกบหวขอทน าเสนอ

1) ศาสตรพระราชาและเศรษฐกจพอเพยง 2) การเสรมสรางความมนคงของสถาบนชาต ศาสนา และพระมหากษตรย 3) การท านบ ารงศลปวฒนธรรม

ชอโครงการ สวกฤตขยะชมชนและน าเคมดนเคม สภมทศนกนได ตามวถพอเพยง ผรบผดชอบโครงการ 2.1 ผประสานโครงการ นายวสษฐ เจรญภกด 2.2 ผรวมโครงการ นางสาวปรญญณฐ พลนอก 2.3 ผรวมโครงการ นางสาววชชพร แซเตยว 2.4 ผเขารวมโครงการ นายวรต โภคสทธ 2.5 ผรวมโครงการ/ทปรกษา อาจารยชชวาลย มากสนธ

ชอสถาบน/หนวยงาน คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏร าไพพรรณ ระดบทสง ระดบต ากวาอดมศกษา ระดบอดมศกษา และบคคลทวไป

3. หลกการและเหตผล กลมนกศกษา ในนามชาวคายอาสาพฒนาชนบท “ทานตะวน” เปนการรวมตวของนกศกษาสาขาวชาการพฒนาชมชน คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏร าไพพรรณ จ.จนทบร ทมอดมการณเดยวกน คอ จตอาสาเพอการเปลยนแปลงสงคม ชมชน โดยน าความรดานทฤษฎในงานพฒนาชมชน บรณาการกบองคความรตางๆ ไปสการลงมอปฏบตจรง เพอสรางการเรยนรและพฒนาชมชนทองถนใหเกดประโยชน น าไปสการพฒนาทยงยน โดยไมหวงผลตอบแทน ดงสโลแกนของกลมคายอาสาฯ คอ สละสวนตน สรางสรรคสวนรวม ท งน การด าเนนงานดงกลาว เรมขบเคลอนต งแตป พ.ศ. 2554 ซงการด าเนนงานในชวง 5 ปแรก มงเนนการพฒนาคณภาพชวตใหกบนกเรยนโรงเรยนต ารวจตระเวนชายแดน ในพ นทจงหวดจนทบร เพอสนองพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดา สยามบรมราชกมาร ซงกลมคายอาสาฯ ด าเนนการ ในพ นท โรงเรยนต ารวจตระเวนชายแดนบานคลองมะลประเวศนวทยา ต.อางคร อ.มะขาม จ.จนทบร ต งแต ป 2554 – 2558 ประกอบดวย การสรางแหลงเรยนร เศรษฐกจพอเพยง ศาลาฝกปฏบตกจกรรม ดานการเกษตร สวนสมนไพรเพอการเรยนรและอนรกษสมนไพรทองถนในชมชน การสรางแหลงเรยนรบานดน เพอพฒนาเปนศนยฝกอาชพใหคนในชมชน ตอมาในป 2559 ซงเปนปมหามงคลทพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงครองสรราชยสมบตครบ 70 ป ชาวคายอาสาฯ ไดขยายผลการเรยนรเศรษฐกจพอเพยงจากโรงเรยน ตชด.บานคลองมะลประเวศนวทยา จ.จนทบร ไปถายทอดและพฒนาใหกบโรงเรยนในถนทรกนดาร เพอเทดพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหว โดยไปจดสรางแพเกษตรพอเพยง ใหกบโรงเรยนบานกอจดสรร สาขาเรอนแพ อ.ล จ.ล าพน ซงเปนโรงเรยนทอยกลางลมน าแมปง เหนอเขอนภมพล เพอชวยเหลอ

เดกนกเรยนยากจน ลกชาวประมงทใชชวตอยในชมชนเรอนแพ ใหสามารถพงพาตนเองไดดานโภชนาการ ดวยการรจกปลกผก เพาะเหด และเล ยงไกไข บนหองเรยนเรอนแพ ในป พ.ศ. 2559 กลมชาวคายอาสาฯ ไดกลบมาด าเนนโครงการในพ นทจงหวดจนทบร ซงในปน ไดมการขยายผลมาสโรงเรยนต ารวจตระเวนชายแดนอกแหงหนง ในอ าเภอขลง จงหวดจนทบร โดยก าหนดพ นทเปาหมายทจะพฒนาในระเวลา 5 ป (พ.ศ.2559 - 2563) คอ โรงเรยนต ารวจตระเวนชายแดนบานน าแดง และชมชนบรเวณโดยรอบโรงเรยน ตวแทนชาวคายอาสาฯ ไดลงพ นทศกษาขอมลและสภาพปญหา พบวา

บานน าแดง ม.6 ต.บางชน อ.ขลง จ.จนทบร เปนหมบานทอยในพ นทตดกบทะเล และปาชายเลน หางไกลจากความเจรญ และเปนทต งของโรงเรยนต ารวจตระเวนชายแดนบานน าแดง ในพระราชด ารของสมเดจพระเทพรตนราชสดา สยามบรมราชกมาร จากการลงศกษาสภาพพ นท โดยใชเครองมอในการท างานพฒนาชมชน ท งแผนทเดนดน ปฏทนฤดกาล และการวเคราะหปญหาชมชน รวมกบผน าชมชนและชาวบาน ผานเวทชาวบาน เมอวนท 8 - 10 ตลาคม 2559 ทผานมาท าใหเราทราบปญหา ดงน

สวนของโรงเรยน ตชด.บานน าแดง 1. ไมสามารถปลกผกใชประกอบอาหารใหกบเดกนกเรยนไดเพยงพอ ตองไปซ อผกมาจากนอกพ นททกวน เนองจากสภาพแปลงปลกผกประสบปญหาน าทะเลหนนสง เขาท วมแปลงผก ไดรบความเสยหาย โดยเฉพาะ ในชวงเดอน พ.ย. - ม.ค. ของทกป ซงจะมน าทะเลหนนสงสด ทางโรงเรยนไดด าเนนการแกไขปญหาดวยตนเอง มาอยางตอเนองทกป ไดแก ปลกผกในตะกรา หรอภาชนะ แตกไมสามารถท าไดกบผก ทกชนด การยกแปลงข นสง หนน า แตกไมถาวร พงลงมาทกป ไมมงบประมาณแกไขปญหา หรอ ในชวงท น าทะเลลดระดบลง เมอตองการปลกผก ทางโรงเรยนกจะตองซ อหนาดนมาเปลยน เนองจากดนเดมจะเคมจากน าทะเลเขาทวม การแกไขปญหาไมเกดประสทธภาพ ประกอบกบเปนสถานการณท สมเดจพระเทพรตนราชสดา สยามบรมราชกมาร ทรงหวงใย เพราะทรงทราบวาสภาพพ นท ของโรงเรยน ไมเอ อตอกา ท าการเกษตรแบบแปลงผกเทาทควร แตทรงแนะให หาวธการทสามารถท าได และเมอไดผลใหขยายสชมชน 2. แมทางโรงเรยนจะมการปลกผกไฮโดรโพนกส แตมการลงทนเรองปยเคม และตองมระบบน าวนตลอดเวลาทส าคญผกโฮโดร มสารพษตกคาง จงไมสงเสรมใหน ามาประกอบอาหารใหกบเดก แมจะพยายามใชน าหมกชวภาพแทนปยเคม ทางโรงเรยนกยงไมสามารถจดการไดเตมท ทางโรงเรยนเหนวา อยากใหเปนการท าเกษตรแบบใชดน เพองายตอการเพาะปลก และหาวธการปลกผกอนๆทเหมาะสมกบสภาพพ นท ใหเดกสามารถน าไปประยกตใชไดในครอบครวของตนเองแบบงายๆ สวนของชมชนบานน าแดง ม.6 1. จากการลงเกบขอมลเชงส ารวจ บานเรอนประชาชน พบวา บานเรอนจ านวนมาก มคาใชจายในการซ อผกประกอบอาหารเองในครวเรอน แตละเดอนจ านวนหลายรอยบาท ท งน เนองจากสภาพพ นทในชมชน ไมเอ อตอการปลกผกกนเอง ดวยเหตผลหลายประการ ไดแก 1.1 พ นทน าเคมเขาทวมถงในฤดกาลทน าทะเลหนนสง 1.2 ชาวบานมพ นทนอย ไมสามารถปลกผกแบบสรางแปลงได หากจะมพ นททสามารถพอจะปลกผกในชมชนได กเปนพ นทมเจาของ ใชประโยชนสวนรวมไมได 1.3 ชาวบานเหนอยใจกบการแกไขปญหา จงไมพยายามทจะรวมกนสกบปญหา 2. ปญหาเรองขยะทหมกหมมไวในใตถนบานของชาวบาน เนองจากชมชนไมมเทศบาลเขามาจดเกบขยะไปก าจดให ชาวบานตองจดการกนเอง ดวยวธการเผา ท าใหขาดวธการดแลปญหาขยะชมชนอยางจรงจง จงเปนปญหาทถกปลอยปละละเลย เวลาน าทะเลลดลง ขยะกจะพดพาออกไปสทะเล จากสภาพปญหาทไดกลาวมาขางตน ไดมการหารอรวมกนกบชาวบานในชมชน เมอวนท 19 ตลาคม 2559 โดยการจดประชมประชาคมหมบาน ชาวบานมความตองการทจะปลกผกไวรบประทานเอง

เพอประหยดคาใชจายในครวเรอน แตไมรวาจะจดการอยางไร พ นทมนอยอยากใหมพ นทสาธารณะประโยชนแลวรวมกนพฒนาใหเปนแปลงผกสภยน าเคมดนเคม ปลกผกไวรบประทานเองในชมชน นอกจากน ยงจะเปนการชวยเพมปรมาณผก ใหกบนกเรยนโรงเรยน ตชด. ไดน าไปประกอบอาหารกลางวนอกดวย ซงโรงเรยนกบชมชนกมความสมพนธทดตอกน เก อกลกนอยแลว ในขณะเดยวกน กลมนกศกษาทเขาไปศกษาชมชน มองเชอมโยงไปกบการแกไขปญหาขยะของชมชนทหมกหมม ในพ นทใตถนบานจ านวนมาก วาจะสามารถน ามาฝงกลบในพ นทของชมชน จากน นน าดนมาถมใหสงเพอหนน าทะเลหนน แลวพฒนาปรบปรงเปนพ นทปลกผกของชมชน ซงนกศกษาไดหารอปรกษากบอาจารยทเชยวชาญดานสงแวดลอม แนะน าวา การฝงกลบเปนการก าจดขยะทดกวาการเผา แตจะตองมการคดแยกขยะมพษออก เนองจากจะน าไปท าแปลงผก หากมขยะมพษอาจเกดการรวไหลสารพษผสมกบดน และพชดดซมมาได

อยางไรกตาม ปญหาส าคญคอ จะหาพ นทส าหรบท าทฝงกลบขยะสรางแปลงผกไดอยางไร เนองจากพ นทชมชนมเจาของ ดวยเหตน จงมการประชมรวมกบชาวบาน ช แจงความจ าเปน และขอความรวมมอ เพอชมชนของเรา ท งน มองหาคนหวใจ ใจส และลงไปพดคยแบบใกลชด จนปรากฏวาไดมชาวบาน เหนความส าคญ เสยสละพ นสวนหนงของตนเองใหเปนพ นทฝงกลบขยะและพฒนาสรางแปลงผกใหกบชมชน แตตอมาไดมการเปลยนแนวคดการฝงกลบขยะ เนองจากหวนวาจะมผลระบบน เวศน จงไดรวมมอกบ ศนยการศกษาอนเนองมาจากรพราชด าร อาวคงกระเบน ผนกก าลงกบ บร ษทดานการจดการขยะรายใหญ ของจงหวดจนทบร น าขยะทเกบจากใตถนบานเรอน และในพ นทสาธารณะของชมชน ไปสกระบวนการก าจดอยางถกวธ และขบเคลอนรณรงคในการแกไขปญหาขยะในระยะยางตอไป ใหยงยนโดยด าเนนการในระดบต าบล

ไมเพยงเทาน กลมชาวคายอาสาฯ มงหวงใหเกดการพฒนาดวยหลกการทรงงานของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว คอ ระเบดจากขางใน และเรมจากสงทเลกๆงายๆขยายไปสความซบซอน จงตองการใหเกดการพฒนาในระดบบคคล ครวเรอน และชมชน โดยใหสอดคลองกบบรบทของชมชน นนหมายความวา การกระตนใหเกดการเปลยนแปลงต งแตระดบบคคล เพราะเราชอวา ชมชนจะเปลยนได ตองเกดจากการเปลยนของคนในชมชนกอน เมอหลายคนในชมชนเรมเปลยน การขยบไปสระดบชมชนกยอมเกดข น กลมชาวคายอาสาพฒนาชนบท “ทานตะวน” จะสรางความรวมมอกบหนวยงานทเกยวของ อาท ส านกงานเกษตร จงหวดในการใหความร และขอแนะน าเกยวกบการปลกผก มหาวทยาลยราชภฏ ร าไพพรรณ ประกอบดวย คณะเทคโนโลยการเกษตรในความรวมมอทางวชาการดานการเกษตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร ในเรองสนบสนนงบประมาณในสวนของการใหบรการวชาการแกสงคม หนวยงานองคกรปกครองสวนทองถนในพ นทของโรงเรยน เพอสนบสนนอปกรณเครองมอหนก ในการท างานเพอสรางแปลงเกษตรสภยน าเคม ฯลฯ อยางไรกตาม ในการด าเนนงานของชาวคายอาสาฯ ในป 2559 จะเปนเพยงจดเรมตนของการขบเคลอนงานพฒนาชมชน โดยใชโรงเรยนเปนศนยกลางของการพฒนา และจะมการขยายผลใหเกดความเขมแขงยงยนตอไป วตถประสงค 1 เพอพฒนาปรบปรงแปลงผกเดมของโรงเรยนใหสามารถใชประโยชนไดยงยน

2 เพอปรบปรงภมทศนของชมชนใหสวยงาม ดวยแนวคดภมทศนกนได 3 เพอลดปรมาณขยะในชมชน และน าขยะมาสรางใหเกดคณคาทเอ อตอการท าเกษตร

กลมเปาหมาย 1. เดกนกเรยนโรงเรยนต ารวจตระเวนชายแดนบานน าแดง จ านวน 90 คน 2. จ านวนครวเรอนในชมชนโดยรอบโรงเรยน ตชด.บานน าแดง 40 ครวเรอน

3. ชาวบานทอาศยอยโดยละแวกโรงเรยน ตชด.บานน าแดง ประมาณ 200 คน 4. เพอใหชมชนมการปลกผกสวนครวไวใชเองในชมชนและครวเรอนเปนการลดรายจาย

ระยะเวลาด าเนนงาน รวมท งส น 7 เดอน กนยายน 2559 ลงพ นทศกษาปญหา วเคราะหปญหา

ตลาคม 2559 ศกษาปญหาเชงลก สรางความเขาใจกบชาวบาน เตรยมชมชน เตรยมพ นท พฤศจกายน 2559 จดเตรยมสถานท ระดมทรพยากรในการด าเนนโครงการ ทมคายอาสาฯ ไปเรยนรวธการปลกผก เพอน ามาถายทอด ประชาสมพนธโครงการผานสอตางๆ/หาทนเพมเตม ธนวาคม 2559 คายอาสาฯ ด าเนนโครงการสรางแปลงผกโรงเรยน มกราคม 2560 กระตนชมชนสการเปลยนแปลงดานการคดแยกขยะ และพฒนาภมทศนกนไดในชมชน / สรางแกนน าเยาวชน กมภาพนธ 2560 ลงพ นทตดตาม กระตน เสรมหนนใหโรงเรยนและชมชน ด าเนนการอยางจรงจง ใหเกดผลเปนรปธรรม มนาคม 2560 ตดตามผลการด าเนนโครงการ ภายหลงด าเนนการไปแลว 3 เดอน ขยายงานดานปญหาขยะสระดบต าบล

ขยายเครอขายการเรยนรดานงานพฒนาชมชน

วธการด าเนนงาน มกระบวนการท างานดงน 1. ลงพ นทส ารวจขอมล วเคราะหปญหา ความตองการในพ นท 2. ท าเวทหารอกบชมชน รวมกนวเคราะหปญหา หาทางออก 3. ลงพ นทเกบขอมลเชงลก การสมภาษณ แบบสอบถาม ศกษาเอกสาร 4. สรปขอมล วางแนวทางการแกไขปญหา ทมความเปนไปได 5. ประชมรวมกบชาวบาน น าเสนอ รวมกนเสนอนแนะ และสรางแกนน าชมชน 6. การประชาสมพนธสรางความเขาใจกบชมชน ท งชมชน

7. ท าเวทชาวบาน เพอประชมวางแผนการท างานรวมกบชมชน 8. ตดตอประสานงานหนวยงานภาครฐ เอกชน องคกรปกครองสวนทองถน และNGOs เพอขอรบการสนบสนนงบประมาณ หรอทรพยากรในการด าเนนงาน 9. จดหางบประมาณสนบสนน ส ารวจทนชมชนทสามารถน ามาใชไดจรงในการด าเนนงาน 10. จดเตรยมวสด อปกรณ ในการด าเนนโครงการ 11. จดท าแปลงเกษตรสภยน าเคม ดนเคม และพฒนาพ นทตามแนวคดภมทศนกนได

12. น าดนไปตรวจสภาพ และแกไขปญหาดน โดยความรวมมอกบนกวชาการผเชยวชาญโดยตรง 13. น าขอมลพชผกมาวเคราะหตามความเหมาะสมกบสภาพดน ฤดกาล และความตองการบรโภค 14. จดกจกรรมใหความร การปลกผกทเหมาะสมกบสภาพพ นท 15. สรางแกนน าเยาวชนบานน าแดง ใหมาชวยขบเคลอนกจกรรมของชมชน 16. ขบเคลอนโครงการดวยการคนหาบานแกนน าธงฟา และสงเสรมสนบสนน 17. รณรงคขบเคลอนในพ นทใหโรงเรยนและชมชนน าไปสการปฏบตอยางจรงจง

18. ประเมนผลโครงการ โดยลงไปสมภาษณพดคย 19. ลงพ นทตดตามการด าเนนงาน ภายหลงเสรจส นโครงการ 3 เดอน 20. ท าหนงสอขอบคณผใหการสนบสนนโครงการ และสรปเลมโครงการ 21. รายงานผลการด าเนนโครงการ

แผนผงแสดงระบบ ข นตอนการท างาน (Flow chart) แผนผง ค าอธบาย

ประชมแกนน าจตอาสาทไดด าเนนงานคายอาสาจากปทผานมา เพอหารอในเรองการด าเนนโครงการในปจจบน

มการเปดรบสมครสมาชกคาย ทมจตอาสา เขามารวมการด าเนนงาน เมอไดสมาชกครบแลว ท าการประชมช แจงวตถประสงค และท าความเขาใจอดมการณชาวคาย

ศกษาขอมลเพอเลอกกลมเปาหมายและพ นทด าเนนการคายอาสาฯ โดยศกษาขอมลจากเอกสาร และInternet

เมอไดพ นททนาสนใจ จะสงแกนน าลงไปส ารวจพ นท รอบ 1 เพอดสภาพปญหา และขอมลทวไป เพอวเคราะหความเปนไปได

น าขอมลจากการลงพ นทรอบ 1 มาน าเสนอใหกบสมาชก และรวมกนตดสนใจเลอกพ นท ถาทประชมไมเหนชอบกจะศกษาขอมลหาพ นทใหม แตหากเหนชอบ กจะด าเนนการในข นตอนตอไป

ลงพ นทศกษาชมชน โดยเกบขอมลเชงลก สมภาษณพดคย ส ารวจทนชมชน และวางแผนการด าเนนงานรวมกบชาวบาน

เมอมความชดเจนขอมลชมชน และกจกรรมทจะด าเนนงานเพอตอบโจทยปญหาชมชนแลว กจะมการประชมวางแผน แบงบทบาทหนาท

เขยนโครงการเสนอขอรบการอนมตจากทปรกษาโครงการ และผบรหารมหาวทยาลย ชาวคายอาสาฯ เมอทราบวาจะด าเนนกจกรรมเรองใด กจะมการแบงกลมไปเตรยมขอมล อปกรณ และปฏบตการเรยนรใหเกดทกษะ กอนน าไปถายทอดชมชน

ชาวคายอาสาฯ เมอมแผนงานชดเจน กจะมการก าหนดงบประมาณ และมการระดมทนจากผมจตศรทธา และหนวยงานภาครฐ เอกชน หรอ การหาทนอนๆ

รบสมครสมาชกจตอาสาชาวคาย

ประชมแกนน าจตอาสา.

ประชมสมาชกคาย..ช แจงวตถประสงค

ทบทวนการด าเนนงานปทผานมา

ศกษาขอมลเพอก าหนดพ นท

แกนน าชาวคาย ลงพ นทศกษาขอมล

ประชมสมาชก

ตดสนใจเลอกพ นท

ตวแทนลงพ นทศกษาชมชน เตรยมชมชน เตรยมชาวบาน ส ารวจทนชมชน

วางแผนรวมกบชาวบาน

ประชมวางแผนของสมาชกคาย

ชาวคายเรยนรเพอเตรยมความรไปท าคาย

จดหางบประมาณสนบสนน

เขยนโครงการ ขอรบการอนมต

กอนการเดนทางไปด าเนนงานคายอาสาฯ จะมการประชมเตรยมความพรอมอกคร ง การด าเนนงานตามแผนทก าหนดไว เมอการด าเนนงานคายอาสาเสรจส น จะมการถอดบทเรยนรวมกน ในพธเปดใจชาวคาย ซงจะมตวแทนชาวบานเขารวม เมอผานไป 3 เดอน ชาวคายอาสา จะมการประสานไปยงชมชน เพอสอบถามผลการเปลยนแปลงทเกดข นภายหลงการด าเนนงาน สรปงานและรายงานผลการด าเนนงาน

รปแบบกจกรรม การด าเนนงานโครงการ สวกฤตขยะชมชนและน าเคมดนเคม สภมทศนกนได ตามวถความพอเพยง

มรปแบบกจกรรมแบบคายอาสาพฒนาชนบท โดยกจกรรมทด าเนนการภายใตแนวคอ 3 ป. ดงน ป.1 เปลยนแปลง หมายถง การเปลยนแปลงผก แกปญหาแปลงผกท งในสวนของโรงเรยนและใน

สวนของชมชน โดยในสวนของโรงเรยนจะมการปรบโครงสรางแปลงผกใหสงข น โดยกลมชาวคายได ลงไปศกษา

ปรากฏการณน าทะเลหนนสง สอบถามจากชาวบานและครในโรงเรยน ถงสถตทน าทะเลหนนสงสด เพอทเรา จะไดน าไปก าหนดความสงในการสรางแปลงผกของโรงเรยน นอกจากน ยงจะศกษาหาวธการเพมผลผลตผกดวยการปลกแบบอนทเหมาะสม อาท การปลกในภาชนะ การปลกในกระบอกไมไผ ฯลฯ

ในสวนของชมชน จะหาพ นทศนยกลางของชมชน และใชเปนสถานทสรางสวนผกวถพอเพยง โดยจะมการก นพ นท ปกไมไผเปนแนวก าแพง แลวมการสาดโคลน/ข เลน จากปาชายเลนเขามาในพ นทสรางแปลงผก ซงวธการน ชวยใหประหยดงบประมาณในการถมดน และยงชวยลอกคลองใหลกข น สงผลตอการเพมข นของปรมาณสตวน าในธรรมชาตอกดวย อยางไรกตามการถมพ นทน น จะถมใหสงเทากบแนวถนนของชมชน ซงมการถมลกรง เทปนสงใหพนจากระดบน าทะเลไวแลว เราจะใชระดบถนนเปนแนว เพอสรางเปนพ นทสวนผก โรงเหด และจดรวบรวมขยะรไซเคลทมการคดแยกในชมชนกอนจะน าไปขาย ขณะทบรเวณสองฝงถนนซงเปนทรกดวยตนหญา จะมการถางใหมพ นทวาง และน ายางรถยนตไปวาง หรอ น าเรอเกาทไมใชแลวไปวางตลอดแนว เพอท าเปนทปลกผก ตามแนวคดภมทศนกนได อกท งจะสรางความสวยงามใหกบชมชนอกดวย

ไมเพยงแคการเปลยนแปลงเรองผกเทาน น ยงจะมการเปลยนแปลงขยะในชมชน ทหมกหมมใตถนบานและพ นทสาธารณะของชมชน โดยจะมการระดมก าลงเกบรวมรวมขยะท งหมดในชมชน แลวประสานกบบรษทดานการจดการขยะรายใหญของจนทบร เขามาชวยเหลอ น าไปก าจด และสวนหนงจะมการน าไปผลต

ประชมเตรยมความพรอมไปท าคาย

ด าเนนงานคายตามแผนงานทวางไว

ถอดบทเรยนรวมกนภายหลงเสรจส น การด าเนนงานคายอาสา

ตดตามผลกระทบ

ภายหลงเสรจส นการด าเนนงานไปแลว 3 เดอน

ประชมสรปงานและท าเลมสรปโครงการเสนอ

ตอผบรหารมหาวทยาลย

เปนดนปย ทเรยกวา Compost เพอน ากลบมาใชในการเกษตรของโรงเรยนและชมชนอกดวย นอกจากน ยงเปลยนวกฤตขยะของชมชน มาสการแปลงเปนทน ดวยการสรางระบบการคดแยกขยะ และจ าหนายขยะมาเปนเงนทนใหกบกลมเยาวชนไดมรายไดสะสม ส าหรบน ามาจดกจกรรมทพวกเขาสนใจ เราเรยกวา “ขยะแลกบญ” ขณะทขยะทยอยสลายได จ าพวกกง ปลา ซงเปนสงทเกดข นจากการท าอาชพของชาวบาน ทกวน น ามาผลตเปนน าหมกชวภาพ เพอใชเปนปยอนทรยส าหรบการปลกผกอกดวย

ป.2 ปลกประโยชน คอ การเลอกผกทจะน ามาปลกแลวเกดประโยชนกบนกเรยนในโรงเรยน ตชด. บานน าแดง และชาวบานในชมชน ท งน ผกทน ามาปลกจะตองเนนการปลกแบบปลอดสารพษ ซงกลมคายอาสาไดลงพ นทส ารวจศกษาขอมลจากทางโรงเรยน ตามบญชรายการอาหารกลางวน ซงทางโรงเรยนจะตองมการบนทกวตถดบทตองใชประกอบอาหารใหกบนกเรยนในแตละวน โดยการประกอบอาหารกจะเปนไปตามหลกโภชนาการชดเจนวา เดกแตละคนตองไดรบประทานผกวนละเทาใด และผกทน ามาประกอบอาหาร มอะไรบาง จากขอมลตรงสวนน จะท าใหเราไดน าไปวางแผนการปลกผกทสอดคลองกบความจ าเปนใหกบโรงเรยน อาท ผกบง คะนา ผกกาด ถวฝกยาว ฯลฯ

ในสวนของชมชน ไดมการลงพ นทไปพดคยกบชาวบานในแตละหลงคาเรอน เพอศกษาวาในแตละวนชาวบานมการใชจายซ อผกวนละเทาใด ซ อผกอะไรบาง มอะไรทปลกเองหรอไม ความตองการทจะสงเสรมให มการปลกในชมชน เพอใหเกดประโยชนกบชาวบานอยางแทจรง อาท พชสวนครว พรก กะเพรา แตงกวา ถวฝกยาว ฯลฯ

ป.3 ปลกพลง คอ การสรางกระบวนการมสวนรวมของชมชนในการเขามาด าเนนโครงการน ในฐานะนกพฒนา ไมใช ผถกพฒนา ภายใตแนวคดการท างานทวา เสรมพลงชมชนใหชาวบานจดการตนเอง เพราะนนคอ แนวทางทจะน าไปสการพฒนาทยงยน โดยคายอาสาฯ เนนการท างานทชมชนตองเขามามสวนรวมต งแตกระบวนการวเคราะหปญหา ก าหนดทางเลอก ลงมอท า และรบผลประโยชน เรามงเนน การต งค าถามใหชาวบานชวยกนหาค าตอบ สรางการรบรและกระบวนการเรยนร ทมคายอาสาฯ ลงพ นทไปกนนอนในชมชนอยางตอเนอง สรางความรจก สรางความคนเคย และสรางการยอมรบจากชมชน แสดงความจรงใจใหชาวบานไดเหนถงวตถประสงคทแทจรงของการลงมาท างานในพ นท ขณะเดยวกนสรางความตระหนกวา สงทเราท าคอท าเพอชมชน ไมใชเพอตวเราเอง ดงน นชมชนจะตองรวมมอรวมใจกน เพราะเราเขามาเคยงบาเคยงไหล ท างานพฒนาเพอชมชนของชาวบานอยางจรงใจ

การปลกพลง ไมเพยงแคสรางพลงในจตใจของชาวบาน และเราปลกชาวบานใหลกข นมาเปลยนแปลงตนเอง จากทไมเคยปลกผกกนเอง กพยายามทจะเปลยน ดวยหาวธการทสามารถท าไดงายๆ อาท ปลกใสในภาชนะทช ารดแลวต งไวหนาบาน หรอ การเปลยนพ นทตนเองถมทใหสงแลวสรางแปลงผกสวนครวเลกๆในบานของตนเอง พรอมกนน สรางแกนน าชมชน ทจะเปนพลงขบเคลอนภมทศนกนไดทจะสรางข น เพอใหชมชนมระบบการบรหารจดการตอไป พรอมกนน ทางคายอาสาฯ จะดงพลงเยาวชน ซงเปนลกหลานของชาวบานมารวมเปน เยาวชนจตอาสาเปลยนชมชน เพอท ากจกรรมดานการเกษตร และการคดแยกขยะ ตามแนวคด “ขยะแลกบญ”

แผนการด าเนนกจกรรม ล าดบ วน/เดอน/ป กจกรรม สถานท

1. 7 ก.ย. 2559 รวมพลคนมใจ มหาวทยาลยราชภฏร าไพพรรณ

2. 29 ก.ย. 2559 ส ารวจพ นท ทจะด าเนนโครงการ บานน าแดง หม6 3. 8 -10ต.ค.2559

(คางคนในพ นท) การศกษาชมชน (Participation Learning)

ชมชนบานน าแดง ม.6 และ ตชด.บานน าแดง

4. 10 ต.ค.2559 เวทคนขอมลใหกบชมชน และการวเคราะหปญหา ตชด.บานน าแดง 5. 11-17ต.ค.2559 Gen A เขาคายบานท าด สสส. กรงเทพมหานคร 6. 19 ต.ค. 2559 ท าประชาคมหมบาน ก าหนดทางออกของปญหา

รวมกน และสรางแนวรวมจากชมชน ศาลาประชาคมหม 6

7. 20 ต.ค.2559 ลงเกบขอมลเชงส ารวจ เรอง พฤตกรรมการบรโภคผก และคาใชจายในการซ อผกของชาวบาน

ชมชนบานน าแดง ม.6

8. 21ต.ค.2559 ศกษาบญชวตถดบส าหรบการท าอาหารใหเดกนกเรยน และหลกโภชนาการ

ตชด.บานน าแดง

9. 22 ต.ค.2559 ลงไปพดคย หาพ นทสวนกลางของชมชน เพอสรางแปลงผก และก าหนดบานตนแบบทจะปลกผกเองในครวเรอน

ชมชนบานน าแดง ม.6

10. 29 ต.ค.2559 (คางคนในพ นท)

ลงพ นทเตรยมจดกจกรรม “ท าดเพอพอ” โดยระดมกลมจตอาสาในจนทบร รวมกบชาวบาน ม.6 ก าจดขยะใตถนบาน น าไปก าจด และผลตเปนดนปย Compost

ชมชนบานน าแดง ม.6

11. 30 ต.ค.2559 - กจกรรม “ท าดเพอพอ” เปลยนวกฤตขยะชมชน เปนแปลงผก ตามวถพอเพยง - Gen A ประชาสมพนธเรอง จดการขยะมาหลม ฝงกลบ เพอสรางแปลงผกในชมชน

ชมชนบานน าแดง ม.6

12. 4 พ.ย.2559 หารอชมชน เรองทรพยากรทจะน ามาใชสรางแปลงผกในสวนของชมชน

บานผใหญบาน ม.6

13. 8 พ.ย.2559 พบปราชญชาวบาน (นางทองใส สมศร) ตะปอนนอย อ าเภอขลง 14. 14 พ.ย.2559 ประชาสมพนธผานวทยชมชน 90.25MHz. สถานวทยกระจายเสยง

แหงประเทศไทย กรมประชาสมพนธ

15. 16-17 พ.ย.2559 สขาว,บรรจขาว เพอน าไปบรจากโรงทาน ตะปอนนอย อ าเภอขลง 16. 24 พ.ย.2559 ลงพ นทก นไมไผ ในพ นทสรางสวนผกชมชน ชมชนบานน าแดง ม.6 17. 25 พ.ย.2559 เวทชมชน เดนตามรอยพอ ตชด.บานน าแดง 18. 25 พ.ย.2559 สมภาษณรายการโทรทศน C.TV เคเบลทองถน 19. 30 พ.ย.2559 พบรองผวาราชการจงหวด ศาลากลางจงหวดจนทบร 20. 2 ธ.ค.2559 ประชมสรปงาน หองประชมคณะมนษยฯ

21. 6 ธ.ค.2559 เกบขอมลเพมเตม ตชด.บานน าแดง 22. 8 ธ.ค.2559 นกศกษาจากมหาวทยาลยราชภฏเพชรบร มาเยยม

ชมโครงการ มหาวทยาลยราชภฏร าไพพรรณ

23. 10 ธ.ค.2559 พดคยกบปลดอ าเภอบางชน อบต.บางชน 24. 11 ธ.ค.2559 พาชาวบานเขากราบพระบรมศพ พระราชวงฯ 25. 14 ธ.ค.2559 พดคยกบนายอ าเภอขลง ทวาการอ าเภอขลง 26. 14 ธ.ค.2559 พดคยกบนกวชาการประมง ศนยศกษาและพฒนาอาว

คงกระเบน 27. 15 ธ.ค.2559 ศกษาสภาพดนและตรวจดน ศนยวจยพชสวนพล ว 28. 16-21 ธ.ค.2559 จดคายอาสา สรางแปลงผกโรงเรยนสภยน าเคม ตชด.บานน าแดง 29. 17 ธ.ค.2559 เรมลงมอร อแปลงผกเกา ตชด.บานน าแดง 30. 18 ธ.ค.2559 กออฐบลอกสรางแปลงผก ตชด.บานน าแดง 31. 19 ธ.ค.2559 กจกรรมปฏบตการเปลยนชมชน สความพอเพยง ตชด.บานน าแดง 32. 20 ธ.ค.2559 ทาสบลอกแปลงผก,ถมดนเขาแปลง ตชด.บานน าแดง 33. 21 ธ.ค.2559 ขนยายขยะออกนอกพ นท บานน าแดง 34. 21 ธ.ค.2559 ตกเลนใสพ นท บานน าแดง 35. 24 ธ.ค.2559 เตรยมตวแขงพฤกษา เพอหาทนเพม มหาวทยาลยราชภฏร าไพ

พรรณ 36. 28 ธ.ค.2559 ไปแขงขนกรงเทพรายการ พฤกษา เพอหาทนเพม กทม. 37. 29 ธ.ค.2559 ประชมสรปงานรอบเดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏร าไพ

พรรณ 38. 13 ม.ค.2560 จดกจกรรมวนเดกใหกบนองๆนกเรยน ตชด.บานน าแดง 39. 13 ม.ค.2560 อบรมการคดแยกขยะ อบต.บางชน 40. 13 ม.ค.2560 แกปญหาดนเปร ยว ดนเคม ตชด.บานน าแดง 41. 13 ม.ค.2560 มอบเส อ GenAใหกบเยาวชนตนแบบ ตชด.บานน าแดง 42. 14 ม.ค.2560 ปลกผกโดยเยาวชน GenA ตชด.บานน าแดง 43. 17 ม.ค.2560 ออกแบบปายไวนล มหาวทยาลยราชภฏร าไพ

พรรณ 44. 18 ม.ค.2560 เกบหนเพอน าไปปรบภมทศนทางเดนแปลงผก คลองตะคยน 45. 19 ม.ค.2560 ศกษาดงานเรองการคดแยกขยะ และกระบวนการ

ผลตปยคอมโพซ บ .โ ช ค ช ย เ อ น ไ ว ร อ นเมนทอล

46. 19 ม.ค.2560 เตรยมอปกรณเพาะเหด บานเหด เนนสง 47. 20 ม.ค.2560 มอบกระเชาของขวญปใหมแกทปรกษาโครงการ

กตตมศกด (รองผวาราชการจงหวดจนทบร) ศาลากลางจงหวดจนทบร

48. 20 ม.ค.2560 รายงานผลความคบหนารองผวาราชการจงหวดจนทบร

ศาลากลางจงหวดจนทบร

49. 20-25 ม.ค.2560 คายอาสา รอบ 2 ปรบภมศนกนไดของชมชน ตชด.บานน าแดง 50. 21 ม.ค.2560 บ.โชคชยฯน าปยดนทไดจากการขยะคนสชมชน ตชด.บานน าแดง

51. 22 ม.ค.2560 ขนแกลบจากปราชญชมชนมาลงแปลงผก ตะปอน อ าเภอขลง 52. 23 ม.ค.2560 กจกรรม 100วนทพอจากไป รอยดวงใจสความ

พอเพยง ตชด.บานน าแดง

53. 23 ม.ค.2560 รบมอบถงคดแยกขยะ จากบ.โชคชยฯ ตชด.บานน าแดง 54. 25 ม.ค.2560 พฤกษาเยยมชมโครงการ ตชด.บานน าแดง 55. 25 ม.ค.2560 กจกรรมปดคาย เปดใจ บานน าแดงโฮมสเตย 56. 25 ม.ค.2560 กจกรรมขยะแลกบญ ตชด.บานน าแดง 57. 30 ม.ค.2560 ตดตามโครงการ ตชด.บานน าแดง 58. 12 ก.พ.2560 ขยะแลกบญ รอบ2 ตชด.บานน าแดง 59. 17 ก.พ.2560 ชาวบานชวยกนใสปย บานน าแดง 60. 25 ก.พ.2560 ตดตามโครงการ ตชด.บานน าแดง 61. 2 ม.ค.2560 เรยนรการท าเกษตรอนทรย อ าเภอสอยดาว 62. 29 ม.ค.2560 จดสมนาเพอสวกฤตขยะระดบต าบล ตชด.บานน าแดง

* ก าหนดการบางกจกรรม อาจมการเปลยนแปลง การสรางความยงยนของโครงการ

ผเกยวของ วธการสรางความยงยน ปจจยความส าเรจ โรงเรยน ก า ร พฒนา ป ร บป ร ง แปล งผ ก ให ก บ โ ร ง เ ร ย น

เปนกจกรรมทสอดคลองกบบรบทของโรงเรยน เนองจากโรงเรยนตองมการปลกผกเพอประกอบอาหารใหกบนกเรยนเปนประจ าอยแลว ดงน นแปลงผก จะมการใชประโยชนอยางตอเนอง ท งน จะท างานรวมกบครเกษตรเพอไดฟงปญหา ขอเสนอแนะจากผทตองปฏบตงานดานเกษตรของโรงเรยนโดยตรง และสามารถสนองตามตองการตอบโจทย ตรงจด นอกจากน จะเขาไปตดตาม ประเมนผล โดยเฉพาะในประเดนของการลดคาใชจายคาผกทน ามาประกอบอาหารใหก บนก เร ยน เ พอ เนน ย า ให เหนคณค า และสนองพระราชด ารของสมเดจพระเทพรตนราชสดา อยางแทจรง

- การสรางการมสวนรวมจากครเกษตร - ใหนกเรยนสามารถเขามาเรยนรและท ากจกรรมในแปลงเกษตรไดจรง

ชมชน ภมทศนกนได ในพ นทของชมชน โดยเชอมโยงกบการแกไขปญหาขยะในระยะแรก เนนปลกผกทชมชนสามารถน าไปรบประทานไดในชวตประจ าวน วางระบบการดผก ผานแกนน าเยาวชน ลกหลานชาวบานในชมชน ทเราไดจดคายให ใชสอเทคโนโลยใหเปนประโยชน ต งเฟชกลม ต งไลนกลม ใหเดกๆรายงานเรองราวของแปลงผกตนเองใหเราทราบ นอกจากน ยงเชอมไปยงโรงเรยน ใหสามารถมาใชประโยชนรวมกนได และรวมกนดแล นอกจากน ยงอาศยกลไกของกรรมการหมบานเพอการบรหารจดการภมทศนกนได ของชมชน โดยชมชน และเพอชมชน สรางความรสกชมชน

- สรางแกนน าเยาวชน - โรงเรยนเขามามสวนรวม - ผน าชมชนเหนดวย - แปลงผกใชประโยชนรวมกนระหวางโรงเรยน กบชมชน

เปนเจาของ ในขณะทเราจะเขาไปตดตามผลเปนระยะๆ นอกจากน เราขบเคลอนใหเกดการเปลยนแปลงเชงพฤตกรรม และจตส านกของชมชน โดยดงคนมใจ พรอมเปลยนแปลง มาเปนแกนน าในการเปลยนแปลง ซงเรยกวา “บานธงฟา” ขณะทปญหาดานขยะมการวางระบบการคดแยกขยะเพอน าไปขาย โดยกลมเยาวชน สรางความรวมมอระยะยาวกบบรษทเอกชน น าขยะในชมขนไปก าจดและผลตเปนดนปยทสามารถน ามาใชในการท าเกษตรใหกบชมชนและโรงเรยนได นอกจากน ยงเขาไปด าเนนงานเชงรกกบภาคราชการ และองคกรปกครองสวนทองถน เชญรองผวาราชการจงหวดจนทบร เปนทปรกษาโครงการ และท าใหเปนวาระของทองถน ท งดานนโยบายและยทธศาสตร พรอมท งขยายออกไปสระดบต าบล โดยใชโอกาสของภาครฐทประกาศใหปญหาขยะ เปนวาระแหงชาต

ทมนกศกษา - มการสงตอกจกรรมไปยงรนนองชาวคายอาสารนตอไป ซงสามารถท าไดอยแลว เนองจากเปนกจกรรมทด าเนนการตอเนองมา 7 ป แลว ทส าคญอาจารยทปรกษาคายอาสาฯ มแผนงานทจะเขาไปพฒนาพ นทชมชน ใหเปนแหลงเรยนรในเชงงานพฒนาชมชน และสอดรบนโยบายมหาวทยาลย ราชภฏ ทมงเนนกระบวนการเสรมสรางชมชนเขมแขง ตามหลกปรชญาของมหาวทยาลย คอ มหาวทยาลยเพอการพฒนาทองถน อยางไรกตาม ยงมประเดนทตองสานตอในพ นท อาท การจดการปญหาขยะอยางย งยน ส ง เสร มการจดต ง กลมวสาหกจชมชน การทองเทยวโดยชมชน

- วฒนธรรมชาวคายอาสา ทตองปลกฝงจากรนสรน - การสนบสนนจากอาจารยทปรกษาและมหาวทยาลย -การขยายความรวมมอในเชงจตอาสา

ผลทไดจากการด าเนนโครงการ ของทม GEN A ร าไพพรรณ การแกไขปญหาทเชอมโยงมตการพฒนา 5 มต ดงน 1.มตดานเศรษฐกจ

สภาพปญหา วธการด าเนนงาน โรงเรยน และชาวบานในช ม ชน ม ภ า ร ะค า ใ ช จ า ย ในชวตประจ าวนในการซ อผกมาประกอบอาหารรบประทานในแตละเดอน โรงเรยนเฉลยเดอนละ 3,000 – 4,000 บาท และการปลกในโรงเรยน เนองจากพ นทนอย ท าใหมผกไมเพยงพอ ข ณ ะ ท ร ะ ด บ ค ร ว เ ร อ น มคาใชจายประมาณครวเรอนละ 500 – 1,000 ตอเดอน ประกอบกบปจจบนผกมราคาสงอยางตอเนอง และเปนสงทชาวบานตองใชบรโภคทกวน

โรงเรยน - พฒนาแปลงผก โดยกออฐแปลงผกข นมาใหสงข นจากระดบน าทะเลทเคยสงสด แลวเทปนพ นดานลางของแปลง เจาะร ตอทอใหน าไหลเวลารดน า จากน นน าดนใหมลงไป ในแปลงซงวธการน จะเปนการแกไขปญหาไมใหดนดดน าเคมข นมาในแปลง - น าผลการวจยเรองการปลกผกทเหมาะสมกบพ นทดนเคม มาเปนแนวทางในการเลอกผกมาปลกในพ นทโรงเรยน ในชวงทน าทะไมไดหนนสงมาก จนเกดภาวะน าเคมเขาทวมแปลง ซงในพ นทดงกลาว จะใชแปลงเดมทโรงเรยนมอย แตจะมการน าดนไปตรวจหาคาระดบความเคม จากน นน ามาวเคราะหวา พชผกชนดใดสามารถทจะปลกไดในคาระดบความเคมในดนของพ นทน น รวมท งการแกไขปญหาดน - เพมรปแบบการปลกผก อาท ปลกในตะกรา ในขวดพลาสตก ภาชนะทช ารด หรอแมแตในกระบอกไมไผ เพอสามารถเพมปรมาณผกได และใชพ นทของโรงเรยนมาท าเปนพ นทปลกผกได กอใหเกดภมทศนกนได และมความสวยงาม - ผกทน ามาปลกตองเกดประโยชน และโรงเรยนน ามาประกอบอาหารใหกบนกเรยนไดจรง โดยจะวเคราะหจากขอมลบนทกโครงการอาหารกลางวน ซงตองเปนไปตามหลกโภชนาการทเหมาะสมกบนกเรยน ชมชน แบงลกษณะการปลกออกเปน 4 ลกษณะ 1. ไมมพ นทดน บานอยในพ นทน าทะเลลอมรอบ ใหมการปลกใสภาชนะต งไวหนาบาน 2.ท าพ นทใหสง พนจากระดบน าทะเลข นสง สงเสรมมการถมทดนเพอใชประโยชน โดยการใชไมก นพ นท สาดเลนเขามาใหสงข นเรอยๆ และหาหนาดนตาม ทองนากงมาถมหนา พฒนาเปนแปลงผกในครวเรอน หรอของชมชนได (มคาใชจายมาก เหมาะกบคนทพรอมทางการเงน) 3. ถนนในชมชน ปรบเปนภมทศนกนได ตลอดแนวยาวของถนนในชมชน ทมการถมทดนสง และท าถนนจนสามารถพนจากระดบน าทะเลเขาทวมถง จะท า ใหเปนภมทศนกนได น ายางรถยนต ภายชนะทไมใชแลวในชมชน มาท าเปนทปลกผกสวนครว รวมท งสงเสรมใหปลกไมดอก ไมประดบ รมทาง 5. สรางสวนผกสาธต เพอการเรยนรและใชประโยชนรวมกน หาพ นทสวนกลางของชมชน มาจดการดวยวธการใดวธการหนง ซงใน

การด าเนนโครงการน เลอกวธการก นพ นท สาดโคลน ถมทดวยดนแลวพฒนาเปนแปลงผกใหกบชมชน ท งน ในสวนจะมกจกรรมอาท การท าปยหมกชวภาพ ดวยเศษอาหาร และซากของทะเล การเพาะเหดนางฟา และ การปลกผกสวนครว สมนไพร เพอใหชมชนไดน าไปใชประโยชน

2. มตดานสงแวดลอม สภาพปญหา วธการด าเนนงาน

บานน าแดง ในเขตโรงเรยนต ารวจตระเวนชายแดนบานน าแดง มบานเรอนประมาณ 50 หลงคาเรอนทอาศยอยรมฝงทะเล มประชาชนประมาณ 300 คน ในพ นทแหงน จะผลตขยะตกวนละ 40 กโลกรม หรอเดอนละ 1,200 กโลกรม อาจจะเปนปรมาณขยะทมากหากเทยบกบชมชนอนๆในเมอง แตส าหรบบานน าแดง ซงไมมการก าจดขยะดวยการน าออกไปจากนอกพ นทชมชน ชาวบานตองใชวธการเผาขยะกนเอง แตการเผากสรางปญหา สงกลนเหมน จนไมมใครกลาเผาขยะ จงท งลงในพ นทบาน และกลายเปนขยะทไหลออกสทะเลในทสด และสภาพบานเรอนทมากข น การต งบานเรอนมการขวางทางขยะทจะไหลไปสทะเล ท าใหปรมาณขยะถกท งสะสม หมกหมมไวใตถนบานเรอนประชาชน เปนแหลงเพาะยง และเช อโรงตางๆ

จากแนวคดการสรางแปลงผกชมชน ดวยวธการหาพ นทในชมชน และน ามาพฒนาใหเปนพ นทสามารถปลกผกได และไดเปนจดเรมตนของแนวคดการจดการขยะตกคางใตถนบานเรอนของประชาชน ดวยการระดมกลมจตอาสา รวมกบพลงชมชน จดการเกบขยะในพ นทชมชนท งหมด แลวใหบรษทเอกชนมาด าเนนการน าออกไปก าจด ท งน ขยะไดน ามากกไวในพ นททจะพฒนาเปนแปลงผกชมชนกอน เพอน าขยะออกไปแลว จะมการสาดโคลน โยนเลน ถมใหสงข นเทาถนน ซงเปนระดบทน าทะเลทวมไมถง การด าเนนการดงกลาว สงผลใหปรมาณขยะใตถนบานเรอนลดลง อยางชดเจน คนความสดใสมาใหกบชมชน ในระดบหนง แตเปนเพยงแคจดเรมตนเทาน นของการเชอมโยงแปลงผกมาสมตสงแวดลอม หลงจากน น เราได สรางแนวคดของการท างานดานสงแวดลอมตอยอด 3 เรอง 1. ก าจดขยะไมไดหมด กใหลดปรมาณขยะลง โดยสรางกจกรรมชวนชมชนลดขยะในครวเรอน ดวยการใชตะกรา ถงผา ไปใชจายซ อของ เพอไมน าขยะกลบเขามาในบาน เลอกบานตนแบบ 20 หลงคาเรอน เขารวมโครงการ รบธงสฟาจากรองผวาราชการจงหวดจนทบร เพอใหเปนแบบอยางทดกบชมชน และเกดแรงจงใจในการขบเคลอนโครงการขยายผลตอไป 2. คดแยกขยะ มการใหความรชาวบาน เรองประเภทของขยะ และวธการคดแยก เนองจากในการลงพ นทพบวา ชาวบานยงไมเคยมการเรยนร รบร วธการคดแยกขยะ ท งน จะมการต งจดคดแยกขยะในประเภทสามารถน าไปขายได คอ ขวดแกว ขวดพลาสตก และกระดาษ โดยท าเปนกจกรรม เปลยนขยะเปนบญ เราจะน าขยะในกลมน ไปขายเพอใหไดเงนมา แลวต งบญชสะสมไว เมอครบ 1 ป จะน ายอดเงนมาคดกจกรรมท าบญของชมชน อาท การท าบญหมบาน ไหวเจาแมทชมชนนบถอ การมอบเปนทนการศกษาใหเดกนกเรยนโรงเรยน ตชด. หรอ การมอบใหกบผสงอายในชมชน 3. ประสานทองถน เพอแกปญหาระยะยาว แมเราจะมวธการทจะลดปรมาณขยะลง และสรางมลคาใหกบขยะบาง

ประเภทแลวน น แตไมไดหมายความวา เราจะแกไขปญหาไดท งหมด การก าจดขยะในสวนทไมสามารถน าไปสรางประโยชนได กจะตองมการจดการทถกตอง เพอไมใหมขยะตกคางในพ นท และสงผลกระทบตอระบบนเวศนในทะเล เราจงไดเขาหารอกบทองถน เพอศกษาปญหาของการด าเนนงานก าจดขยะในพ นท ซงพบวา ทองถนขาดก าลงคนทจะลงไปสรางการเรยนรและชวนชมชนจดการอยางจรงจง ดวยเหตน การด าเนนโครงการน จ งเปนประโยชนในการชวยเสรมพลงใหกบทองถน ซงมการขยายงานไปสระดบต าบล และรวมมอกบบรษทเอกชน เขามาน าขยะไปก าจด และสวนหนงน าไปท าเปนปยอนทรย หรอเรยกวาดน Compost น ากลบมาใชเพอการเกษตรในโรงเรยนและชมชน ดงน น การด าเนนโครงการของกลม Gen A จงสรางคณคาในมตสงแวดลอม และสรางใหชมชนเกดการจดการตนเองเรองการจ ากดขยะในระดบหนง

3.มตดานการพฒนาทรพยากรมนษย (พฒนาคน) สภาพปญหา วธการด าเนนงาน

การพฒนาในพ นท เนนเรองการพฒนาดวยการสราง การให และการท าตามนโยบาย ชมชนไมไดเกดกระบวนการเรยนรดวยตนเอง ไดฝกคด ฝกวเคราะหมองตนเอง ไมเกดการรวมพลงของคนในชมชนเพอจดการตนเอง บนศกยภาพทสามารถท าไดเอง ไมมการก าหนดเปาหมายการพฒนาของหมบ าน ไมม วส ยทศนของหมบานเพอเปนเขมทศของการพฒนาเพอการเปลยนแปลงชมชน นอกจากน กลมเยาวชนยงไมเขามามบทบาทตอการพฒนาชมชนของตนเอง ในลกษณะของการรวมกลม รวมพลงกนอยางชดเจน

กลม GEN A เราเชอมนวา คนคอศนยกลางของการพฒนา ชมชนจะเขมแขง ตองเกดการเปลยนแปลงจากตวบคคล ดงน นการด าเนนโครงการ เราจงมงสรางกระบวนการเรยนรใหกบชาวบานดวย โดยด าเนนการดงน 1. ใหความร โดยเฉพาะความรเรองการท าเกษตรทเหมาะสมกบพ นท และใหความส าคญกบความรภมปญญาของทองถนทมอย โดยสรางเวทใหเกดการแลกเปลยนเรยนรกน และสรางใหเกดตนแบบ แกนน า เกดความภมใจ เหนความส าคญในตนเอง และสรางการยอมรบจากคนในชมชน นอกจากน ยงเสรมพลงความรเรองการคดแยกขยะ เพอใหน าไปสการปฏบตลดปรมาณขยะในครวเรอนอยางเขาใจ ปฏบตไดถกตอง 2. สรางแกนน า บานตนแบบ ของการปลกผกไวกนเองในครวเรอน และการลดปรมาณขยะ และน าไปสการขยายผล 3. สรางกลมเยาวชน GEN A บานน าแดง และใชเฟชบคต งกลมเพจข นมาส าหรบการประชาสมพนธ สรางความเขาใจ และสรางกจกรรมการท างานรวมกนของกลมวยรน โดยใหแกนน าเยาวชน ดงเพอนในชมชนเขามาอยในกลม ท งน จะมการรายงานสถานการณตางๆเกยวกบโครงการผานการรบรของเยาวชนในเพจอยางตอเนอง และใหเยาวชนรายงานความคบหนา ปญหา อปสรรค และความเคลอนไหวของชมชนในเพจ ท าใหเราสามารถตดตามการด าเนนงานของชมชนไดตลอดเวลา โดยมเยาวชนของชมชนท าหนาทตดตาม รายงานใหรบทราบ

4. ปลกพลงชมชน ผานกระบวนการท าเวทพดคยกบชาวบาน สรางใหเกดบรรยากาศของการแลกเปลยนเรยนรระหวางกน เกดวฒนธรรมของการคดรวมกน สะทอนปญหา กลาคด กลาน าเสนอ น าไปสการพบเจอแนวทางการแกไขปญหาทชมชนเปนผสรางใหเกดข น เปลยนชาวบานจาก ผถกพฒนา เปน ผพฒนา และในทสดจะสามารถพฒนาชมชนไปส ชมชนแหงการเรยนร

4.มตดานสขภาพ สภาพปญหา วธการด าเนนงาน

การรบประทานผกทปลกแบบไรดน หรอทเรยกวา โฮโดโพนกส หรอแมแตการไปซ อผกจากทองตลาดมารบประทาน มกเสยงกบสารเคมตกคาง เมอรบประทานบอยๆ จะเปนการสะสมสารพษในรางกาย

- เนนการปลกแบบเกษตรอนทรย ไมใชสารเคม - ปลกผกทมประโยชน และคณคาทางโภชนาการ - เมอชาวบานสามารถปลกผกรบประทานเองได ไมตองไปซ อใน

ราคาทแพง และตองไปซ อจากภายนอกชมชน จากพฤตกรรมทไมรบประทานผก กอาจท าใหเกดแรงจงใจในการรบประทานผกมากข น ดวยหลกการ หางาย ใกลบาน ไมเสยเงน

- การจดการขยะในชมชนไมใหหมกหมมบรเวณบาน ลดปรมาณขยะในครวเรอน สรางภมทศนกนได ท าใหมสภาพแวดลอม ทสวยงาม สงผลตอสขภาพจต สรางความสขทางใจ

5.มตดานวฒนธรรม สภาพปญหา วธการด าเนนงาน

ชมชนไมมการด าเนนงานดานวฒนธรรม ทเดนชด ซงวฒนธรรมประเพณ จะเปนเครองมอในการรอยรดคนในชมชนใหไดท ากจกรรมรวมกน มความรก ความสามคค และความร ส ก ร กท องถ นของตน เอง นอกจากน ยงเปนการขดเกลา

- จดกจกรรมเปลยนขยะเปนบญ - ใชภมปญญาทองถน มาขบเคลอนโครงการ อาท ภมปญญา

เรองการปลกผกเกษตรอนทรย ภมปญญาการท าน าหมกชวภาพ

- สรางกจกรรมรกษาปาชายเลน ดวยพธบวชปา ปลอยปลา ป (ผใหญบานมความตองการใหชมชนเกดความตระหนกเหนความส าคญของการรกษาปาชายเลนในพ นทชมชน)

การเปลยนแปลงทจะเกดข น (กอน-หลง) สภาพชมชนปจจบน 1.โรงเรยนไมมผกเพยงพอในการประกอบอาหารใหกบนกเรยน 2. แปลงผกพง ไมยงยน และแกปญหาเฉพาะหนา ส นเปลองงบประมาณ 3. ชมชนไมมการจดการตนเองในการเรองการปลกผก เพอลดรายจายในครวเรอน 4. ไมมพ นทในชมชนเพอใชพฒนาปรบปรงดานการปลกผก เพอใชประโยชนรวมกนในชมชน 5. สภาพขยะในชมชนทถกท งหมกหมมเปนปญหาสงแวดลอมในชมชน สภาพชมชนเมอโครงการส าเรจ 1.โรงเรยนสามารถปลกผกเพอประกอบอาหารกลางวนใหกบนกเรยนไดเพมข น ลดรายจายลงไปได 2.โรงเรยนมแปลงเกษตรทสามารถปลกผกไดอยางตอเนอง ไมตองประสบปญหาน าทะเลหนนสงเขาทวม

3.โรงเรยนมแหลงเรยนรวธการปลกผกทเหมาะสมกบสภาพพ นท ทสามารถท าไดอยางงายๆ ไดผลจรง 4.บานเรอนประชาชน มการเปลยนแปลงตนเอง ดวยการปลกผกไวใชประโยชนในครวเรอนของตนเอง 5.ถนนในชมชน เกดเปนภมทศนกนได และสวยงาม 6. เกดการน าขยะในชมชนไปก าจด และขยะอนทรยแลกกลบมาเปนปยดน Compost เพอใชในการเกษตร 7.เกดกลมเยาวชนบานน าแดง ทจะมาสานตอกจกรรมปลกผกของชมชนและโรงเรยน 8.สามารถจดการขยะทหมกหมมตามบานเรอนประชาชน โดยน ามาสรางประโยชน และพฒนาตอไปเปน โครงการจดการขยะในชมชนอยางยงยน /คดแยกขยะ/ขยะแลกบญ

สรางคณคาใหกบชมชนอยางไร 1. เกดความเขาใจในกระบวนการพฒนาชมชนทน าไปสการแกไขปญหาชมชน 2. มความรเรองการท าการเกษตรในชวตประจ าวน ทสามารถจดการได แมจะไมมพ นทดนปลกผก

หรอ ภาวะดนเคม 3. ชมชนสามารถจดการตนเองได เกดความมนใจ เชอมนในศกยภาพของชมชน 4. เกดพลงความรวมมอ ความสามคคกนจากการลงมอรวมกนแกไขปญหา 5. เกดทกษะในการคดวเคราะห และวางแผนในการท างาน 6. ทกษะท าการเกษตรในรปแบบทเหมาะสมกบสภาพพ นท 7. เกดระบบการจดการขยะทเชอมโยงกบเรองการเกษตรในชมชน

เปาหมายของการด าเนนงาน กจกรรม ตวช วด คาเปาหมาย

1.ปรบปรงแปลงผกโรงเรยน 1.1 ลดตนทนคาใชจายเรองซ อผกจากภายนอกมาประกอบอาหารใหนกเรยน

รอยละ 50

1.2 นกเรยนไดรบผกรบประทานเพยงพอ ตามหลกโภชนาการทก าหนด

รอยละ 100

2.แปลงผกในครวเรอนและชมชน 2.1 บานเรอนตนแบบทเปลยนแปลงตนเองมา สการพงตนเองดวยการปลกผกสวนครวไวใชเองในครวเรอนเพอลดรายจาย

20 หลง (จาก 50 หลง)

2.2 ลดรายจายภาพรวมในการซ อผกของชมชน รอยละ 50 3. ลดปรมาณขยะ 3.1 บานเรอนทเปลยนพฤตกรรมมาใชถงผา

หรอตะกราไปใชจายทตลาด รอยละ 50

3.2 ปรมาณขยะทตองก าจดท งลดลง รอยละ 50 3.3 เงนทเกดจากการน าขยะไปขายของชมชน 5,000 บาท/ป

การประเมนผล ตามวตถประสงค

วตถประสงค ตวช วด คาเปาหมาย วธการประเมน ผลทเกดข น บรรล/

ไมบรรล 1 เพอพฒนาปรบปรงแปลงผกเดมของโรงเรยนใหสามารถใชประโยชนไดยงยน

1.1 ลดตนทนคาใชจายเรองซ อผกจากภายนอกมาประกอบอาหารใหนกเรยน

รอยละ 50 ศกษาจากบญชรายจายเกยวกบคาผกทน ามาประกอบอาหาร และเมอปลกผกแลวในแปลงผกโรงเรยน ประกอบดวย ผกบง ผกกวางตง คะนา แตงกวา ถวฝกยาว ซงเปนผกทใชประกอบอาหารเปนประจ าเปรยบเทยบในการลดคาใชจาย

คาดวาโรงเรยนจะสามารถลดรายจายเกยวกบผกสวนครวในการประกอบอาหารใหกบนกเรยนไดจรง รอยละ 50

บรรล

1.2 นกเรยนไดรบผกรบประทานเพยงพอตามหลกโภชนาการทก าหนด

รอยละ 100

สมภาษณพดคยกบครในโรงเรยนทดแลเรองอาหารกลางวนใหกบนกเรยน

ผลการสมภาษณพดคยระบวา ผกทปลกเปนผกทจ าเปนตอการประกอบอาหารใหกบนกเรยน ซงทกคนในโรงเรยนไดรบผลประโยชน รอยละ 100

บรรล

2.เพอปรบปรงภมทศนของชมชนใหสวยงาม ดวยแนวคดภมทศนกนได

2.1 เกดการเปลยนแปลงภมทศนของชมชน (ถนนชมชน) เปนภมทศนกนได อยางเปนรปธรรม

เกดการเปลยน แปลง 1 แหง

ผลการเปลยนแปลงทเหนเปนรปธรรม ทเกดจากการลงมอปฏบต

ถนนชมชน เกดการเปลยนแปลงเปนภมทศนกนได 1 แหง

บรรล

3.เพอลดปรมาณขยะในชมชน และน าขยะมาสรางใหเกดคณคาทเอ อตอการท าเกษตร

3.1 ปรมาณขยะทตองก าจดท งลดลง

รอยละ 50

ดปรมาณขยะทลดลง และการสมภาษณ สงเกต

ขยะลดลงบาง ขยะทเคยตกคางใตถน

บานลดลง แตยงไมสามารถวดผล

เปนรปธรรมได

N/A

3.2 เงนทเกดจากการน าขยะไปขายของชมชน

5000บาท /ป

วดจากการทกลมเยาวชนบานน าแดง น าขยะไปขาย

น าไปจ าหนายแลว 4 คร ง ไดยอดเงนรวมประมาณ 2,000 บาท ซงยงไมสามารถประเมนได ตองรอใหครบรอบ 1 ป

N/A

3.3 บานเรอนทเปลยนพฤตกรรมมาใชถงผา หรอตะกราไปใชจายทตลาด

รอยละ 50 สมภาษณ พดคย สงเกต มบานเรอนทใชถงผาประมาณ 8 หลงคาเรอน จากท งหมด 40 หลงคาเรอน คดเปนรอยละ 20

ไมบรรล

4. เพอใหชมชนมการปลกผกสวนครวไวใชเองในชมชนและครวเรอนเปน

การลดรายจาย

4.1 บานเรอนตนแบบทเปลยนแปลงตนเองมาสการพงตนเองดวยการปลกผกสวนครวไวใชเองในครวเรอนเพอลดรายจาย

20 หลง

เดนส ารวจ/พดคย จ านวน 25 หลง บรรล

4.2 ลดรายจายภาพรวมในการซ อผกของชมชน

รอยละ 50 สมภาษณ/พดคย ชาวบานธงฟา ทปลกผกเปดเผยวา หลงจากทปลกผกไวรบประทานเอง สามารถชวยลดรายจายตอเดอนไดประมาณ 200 บาท จากทเคยจาย 600 บาท/ เดอน คดเปนรอยละ 33

ไมบรรล

ปญหา อปสรรค และการแกไข

ล าดบ ปญหาอปสรรค การแกไขปญหา 1. พ นทด าเนนโครงการอยไกล

จากตวเมอง วางแผนการท างานใหชดเจน และเขาไปพกคางในพ นทเปนประจ า

2. ชาวบานไมคอยมเวลามารวมกจกรรม เพราะตดภารกจการประกอบอาชพชาวประมงพ นบาน

ใชเวลาการเขาพ นทในชวงเยน มด และเดนไปพบปะพดคยกบชาวบานถงบานเรอน นอกจากน ยงอาศยเวลาประชาคมหม และกองทนหมบานเปนชวงเวลาพบปะกบชาวบาน นอกจากน ในการด าเนนงาน จะตองมการศกษาตารางน าดวย เพอจะไดทราบวาชมชนจะวางท ากจกรรมดวยหรอไม

3. นกศกษาชาวคายมภารกจเรยนหนงสอ

ใชเวลาในชวงวนเสารอาทตย และวนหยดทไมมการเรยน ไปลงพ นทท ากจกรรม อยางสม า เสมอ และเชอมโยงกจกรรมทด าเนนการ กบโครงการ/กจกรรมในรายวชาทเกยวของ ใชแนวคดทวา เรยนรคการปฏบต

4. พ นทแปลงผกมเตาแตนรบกวน

อาศยแนวคดแบบภมปญญาชาวบาน คอ น าตวชนโรงมาเล ยงในพ นทการเกษตร เพอใหธรรมชาตดแล ไมใชสารเคมในการไลแมลง

5. นกศกษามความรเรองการท าการเกษตรนอย

สรางเครอขายความรวมมอกบนกวชาการดานการเกษตรโดยตรง และหนวยงานทรบผดชอบดานการเกษตร อกท งขอความรวมมอกบเกษตรกรดเดน ดานเกษตรผสมผสาน มาเปนทปรกษาและเปนวทยากรใหความร

6. ชาวบานใหความรวมมอคอนขางนอยในชวงแรก

ใชกระบวนการศกษาชมชน และท ากจกรรมรวมกบชาวบานอยางสม าเสมอ ลงพ นทไปอธบายพดคยกบชาวบานบอยๆ หาคนมใจ พรอมใหความรวมมอ และคอยๆขยายผลออกไปใหกวางข น

7. มภารกจทตองด าเนนการมาก แตคนนอย

สรางเครอขายความรวมมอ กบกลมจตอาสาในจงหวดจนทบร และน าโครงการทด าเนนการไปสการขบเคลอนระดบจงหวด ผานกลไกของรองผวาราชการจงหวดจนทบร และนายอ าเภอ เพอใหเกดพลงการสนบสนนจากหนวยงานภาครฐและทองถน

8. ภยแลง 2 เดอน ท าใหชาวบานไมใหความส าคญกบการการปลกผกในครวเรอน

พยายามท าความเขาใจกบชมชน วาภยแลงเปนชวงระยะเวลาส นๆเพยง 2 เดอน แตอก 10 เดอนสามารถปลกผกได และไดมการสรางทกกเกบน าไวใชในชวงหนาแลง ใหกบชมชน และประสาน อบต.ใหน าน ามาใสไวในทกกเกบน า ทสรางข น

งบประมาณ ในการด าเนนโครงการ สวกฤตน าเคมดนเคม สแปลงผกโรงเรยน -ชมชน ตามวถพอเพยง สนองพระราชด าร มแผนการใชจายงบประมาณท งส น 250,000 บาท ซงมทมาของงบประมาณดงน 10.1 ขอรบงบประมาณสนบสนนจากคณะและมหาวทยาลย 70,000 บาท 10.2 งบประมาณสนบสนนจากหนวยงาน เอกชน 120,000 บาท 10.3 งบสนบสนนโครงการ Gen A ทตความดแหงประเทศไทย 2559 30,000 บาท รวมท งส น 250,000 บาท จ าแนกคาใชจาย ดงน

1) หมวดคาตอบแทน รวม 13,600 บาท 1.1) คาวทยากรส าหรบการบรรยายใหความร เรอง ท าเกษตรในชวตประจ าวน

ใหเหมาะสมกบสภาพพ นท จ านวน 6 ชวโมงๆละ 600 บาท = 3,600 บาท 1.2) คาเดนทาง ทพกวทยากร เหมาจาย 10,000 บาท

*หมายเหต ส าหรบชางกอสราง ไมเสยคาใชจาย เพราะใชคนในชมชน 2) หมวดใชสอย รวม 69,000 บาท

2.1) คาอาหารส าหรบชาวคาย และชมชนทมารวมกจกรรม จ านวน 50 คน ในระยะเวลา7 วนๆละ 3 ม อ (เหมาจาย เพราะชาวบานมาชวยท าอาหาร ไมส นเปลอง) = 30,000 บาท 2.2 ) คาน าดมระหวางด าเนนกจกรรม (เหมาจาย) 4,000 บาท 2.3 ) คาจางท าปายความรแปลงผก และปายโครงการ = 30,000 บาท 2.4 ) คาน ามนเช อเพลงในการเดนทางเขาพ นท = 5,000 บาท 3) หมวดคาวสด อปกรณ 167,400บาท 3.1) วสดกอสรางแปลงเกษตร (เสา ปน หน ทราย อฐ) = 40,000 บาท 3.2) คาจางรถตกดน ฝงกลบขยะท าแปลงผก = 3,000 บาท 3.3) คาไมไผ ท าทปลกผกแบบกระบอกไมไผ และแนวแปลงผก = 10,000 บาท 3.2) อปกรณทางการเกษตร (ดน เมลดผก ระบบน า) = 50,000 บาท 3.3) คาท าเส อส าหรบท าคายอาสาฯ จ านวน 5,000 บาท 3.4) คาไวนลโครงการ จ านวน 5,000 บาท 3.5) คาสน ามนส าหรบทาแปลงผก 5,000 บาท 3.6) อนๆ = 49,400 บาท

การบรณาการกบคานยม 12 ประการ ดงน 1. มความรกชาต ศาสนา พระมหากษตรย

การด าเนนงานของทม GEN A ตามรอยศาสตรพระราชา ปลกฝงจตส านกในการท างานเพอประเทศชาต ดวยจตส านกของความเปนพลเมอง ยดหมนในชาต ศาสนา และพระมหากษตรย โดยเฉพาะการน าแนวคด หลกการทรงงานของในหลวงรชกาลท 9 มาเปนแนวทางการปฏบตงาน ไดแก ภมสงคม ระเบดจากขางใน หลกการมสวนรวม การพงตนเอง

2. ซอสตย เสยสละ อดทน มอดมการณในสงทดงามเพอสวนรวม ทม GEN A ตามรอยศาสตรพระราชา มสโลแกนคอ “สละสวนตน สรางสรรคสวนรวม” การท างาน

สอนใหนกศกษามความเสยสละ โดยนกศกษาตองเสยสละเวลาสวนตว และก าลงแรงกายมาท างาน เพอชมชน ในการท างานยอมมอปสรรคเกดข นเปนเรองธรรมดา แตกฝกใหมความอดทนตอความยากล าบาก มความเพยรพยายามใหกาวไปสความส าเรจ

3. กตญญตอพอแม ผปกครอง ครบาอาจารย หวใจส าคญของการท างานเพอสวนรวม กลมชาวคายอาสาทานตะวน จะยดหมนในความกตญญกตเวท

โดยเฉพาะตอชาวบาน และครอาจารยซงเปนผดแลการด าเนนโครงการ จะเกดวฒนธรรมรวมกนของชาวคายดวยการจดกจกรรมรบขวญ กราบไหวชาวบานในชมชน ครบาอาจารย ในขณะเดยวกนใหนกศกษามความภาคภมใจในการท าความด สรางความสขใหกบพอแม ท งน เนองจาก นกศกษาชาวคายบางคน เรยนหนงสอไมเกง เกรดเฉลยไมสง แตเมอมาท าคาย และสงทท าไดเกดประโยชนตอผอน ไดรบการเชดชจากมหาวทยาลย หรอ หนวยงานภายนอก กยอมสงผลใหพอแมผปกครอง มความต นตนใจ และภาคภมใจไปกบลกหลาน และเหนวาลกหลานของตนเองมคณคา

4. ใฝหาความร หมนศกษาเลาเรยนท งทางตรง และทางออม การด าเนนงานคายอาสาฯ ซงเนนการลงมอปฏบตทเหนผลจรงในการแกไขปญหาใหกบชมชน ยอมตองใช

ความรเปนปจจยของการขบเคลอน นกศกษาทมารวมกจกรรมจะตองมการคนควาหาขอมล จากหนวยงาน ผเชยวชาญ ปราชญชาวบาน หรอ แมแตการคนควาในต ารา อนเทอรเนต ใหไดมาซงแนวทางการแกไขปญหาทถกตอง นอกจากน กระบวนการท างาน ยงสอนกระตนใหนกศกษาเกดการแลกเปลยนเรยนรซงกนและกน ไดท างานรวมกน ผานวธการคดทเปนระบบ

5. รกษาวฒนธรรมประเพณไทยอนงดงาม การด าเนนงานของกลมคายอาสาฯ เปนการปฏบตการในพ นทชมชน ซงกลมนกศกษาจะตองเขาใจ เรยนรวฒนธรรมประเพณของทองถนน นๆ ดวยความเคารพ และเขาไปรวมเปนสวนหนงของการสบสานประเพณของทองถน สามารถใชทนดานวฒนธรรมประเพณของชมชน มาเปนเครองมอในการขบเคลอนงานพฒนาของชาวคาย

6. มศลธรรม รกษาความสตย หวงดตอผอน เผอแผและแบงปน ชาวคายของอาสาฯ รวมตวกนเพอท าความด และชวยเหลอผอนในสงคม ซงถอวาสอดคลองกบคานยมของการหวงดตอผอน เผอแผและแบงปน

7. เขาใจเรยนรการเปนประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขทถกตอง การท างานเปนทม ปจจยแหงความส าเรจ คอ การมประชาธปไตย ดงน นในการด าเนนงานคายอาสาฯ จะใชการพดคย แสดงความคดเหน ใหนกศกษาไดน าเสนอความคดเหนรวมกนอยางเสรภาพ และใหเกดการ

ยอมรบในความคดเหนรวมกน ไมน าไปสความขดแยง ใหความส าคญกบทกความคด และใชเหตผลในการตดสนใจรวมกนอยางรอบดาน เกดการรบผดชอบรวมกน เมอเกดความผดพลาดไมใชการหาคนผด แตจะวเคราะหทระบบงาน และชวยกนแกไขปญหา ดงน น การมสวนรวม ถอเปนหลกการส าคญของการเรยนรเขาใจประชาธปไตย

8. มระเบยบวนย เคารพกฎหมาย ผนอยรจกการเคารพผใหญ การใชชวตอยรวมกนในชมชน หรอ ในคาย จะมการวางกฎระเบยบ ขอตกลงรวมกนเพอใหการอย

รวมกนเปนไปดวยความสงบเรยบรอย ซงนกศกษาทกคนตองเคารพกตการวมกนอยางเครงครด

9. มสตรตว รคด รท า รปฏบตตามพระราชด ารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว พระราชด ารสของในหลวงรชกาลท 9 ทชาวคายอาสาฯ น ามาเปนแนวทางในการท างานรวมกน คอ

“ความสามคค” และ “ความเพยรพยายาม” เนองจากการท างานคายอาสาฯ ทมงแกไขปญหาใหกบชมชน ยอมตองมอปสรรค และมความเหนอยยากมากพอสมควร แตสงทจะท าใหเราฝาฟนไปไดคอ ความสามคค และการไมยอทอ มงมนทจะท าใหเกดความส าเรจ ทกคร งทเกดปญหา จะไมตนกลว แตจะตนตว ทจะจดการกบปญหาอยางมสต

10. รจกด ารงตนอยโดยใชหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงตามพระราชด ารสของ พระบาทสมเดจพระเจาอยหว รจกอดออมไวใชเมอยามจ าเปน มไวพอกนพอใช ถาเหลอกแจกจายจ าหนาย และพรอมทจะขยายกจการเมอมความพรอม เมอมภมคมกนทด

การด าเนนโครงการคายอาสาฯ ของทม GEN A ตามรอยศาสตรพระราชา มเปาหมายสงสด คอ การเปลยนชมชนมาส วถแหงความพอเพยง โดยมงสรางใหชมชนเกดการพงพอตนเอง

11. ความเขมแขงท งรางกาย และจตใจ ไมยอมแพตออ านาจฝายตางๆ หรอกเลส มความละอายเกรงกลวตอบาปตามหลกของศาสนา

คายอาสาฯ มงเนนเรองคณธรรม ใหเกรงกลวตอการท าบาป เพราะฉะน นการด าเนนโครงการ จะไมสรางความเดอดรอน หรอเบยดเบยนใคร เราเขาไปในพ นทตองสรางความสข รอยย ม และความหวงใหกบชมชน ไมใชไปสรางความทกข หรอความหวาดกลวใหชาวบาน เราจะมความซอสตยตอตนเองและชาวบาน ในระหวางการท าคายฯ จะมกฎกตกาทเกยวของกบค าสอนของศาสนา คอ ไมมการดมเครองดมมนเมาในพ นท ไมเลนการพนน ไมกอเหตทะเลาะววาท และไมกอเหตชสาว

12. ค านงถงผลประโยชนของสวนรวม และของชาตมากกวาผลประโยชนของตนเอง คายอาสาฯ ทานตะวน มสโลแกนคอ “สละสวนตน สรางสรรคสวนรวม” เราเกดข นดวยการรวมตว

ของกลมคนทพรอมจะท าประโยชนเพอผอน มงสรางคณคาใหกบผอนมากกวาตนเอง

ใชหลกการและแนวคดของงานพฒนาชมชน ดงน

1.ใชหลกการมสวนรวม มการส ารวจความตองการ และพดคยกบชาวบานในชมชนกอนทจะมการจดสราง เพอท าความเขาใจรวมกน ใหชมชนมองเหนความส าคญของการด าเนนโครงการ ซงกระบวนการมสวนรวมจะสรางใหชาวบานในชมชนเปน ผพฒนา ไมใช ผถกพฒนา ชาวบานจะเขามาน าเสนอขอมล สะทอนปญหา ความตองการ และรวมแรงรวมใจในการจดสราง จนในทสดชมชนจะรสกวา แปลงเกษตรสภยน าเคม ดนเคม เปนโครงการของชมชน ไมใชของนกศกษา และจะเกดความรสกรวมกนวา แปลงเกษตรถกสรางข นโดยคนในชมชน ตองชวยกนรกษา

2. สรางองคความรใหเกดข นกบคนในชมชน การด าเนนงานสรางแปลงเกษตร สภยดนเคม น าเคม ไดพยายามท าใหชมชนเกดการเรยนร ชาวบานจะไดเรยนรสภาพปญหา และแนวทางการแกไขปญหาทเกดจากกระบวนการคด วเคราะหจากชมชน โดยสรางความตระหนกใหเกดข น ใหชาวบานมองเหนปญหาและผลกระทบทเกดข น จนน ามาสการก าหนดทางออกของการแกไขปญหา นอกจากน ทางคายอาสาฯจะเตมเตมความรเรองการท าการเกษตรเพอชวตประจ าวน แบบงายๆ เพอใหชาวบานสามารถน าไปประยกตใชในระดบครวเรอนได ซงกระบวนการดงกลาวจะท าใหองคความรฝงอยในตวคนและในชมชน สามารถถายทอดไปสคนอนๆในชมชนไดดวยเอง และเมอชาวบานมความร ไดมโอกาสถายทอดใหกบคนอน จะท าใหชาวบานเกดความมนใจ และภมใจในสงทตนเองไดรบการพฒนา เกดการยอมรบ 3 .ชมชนคอผพฒนา คอเจาของโครงการ แปลงเกษตรสภยน าเคม ดนเคมทจดสรางข น จะเปนแหลงเรยนรทสามารถใชประโยชนไดจรง ซงโรงเรยนจะใชเปนแหลงผลตวตถดบในการประกอบอาหารใหกบนกเรยน และเปนสมบตของชมชนทสามารถเขามาเรยนรไดตลอดเวลา อกท งแปลงเกษตรสภยน าเคม ดนเคม ทสรางข น สามารถใชประโยชนไดจรง ชวยตอกย าใหชาวบานมนใจวา ปญหาของชมชน หากมการรวมมอกนคดแกไขปญหา ชมชนกสามารถจดการตนเองได

4. หลกการทรงงานของในหลวง เรมจากสงทงายๆไปหาความซบซอน ท าใหงาย ไดผลจรง ชาวบานกท าได ภมสงคม สอดคลองกบวถชมชน ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ระเบดจากขางใน เรมจากคน ขยายไปสครวเรอน และพฒนาไปสชมชน

5. เครอขายการเรยนรในงานพฒนา ใชการขบเคลอนโครงการแบบ ขบวนการทางสงคม (Social movement) คอ สรางแนวรวมในการท างานกบหลายภาคสวน เพอใหเกดพลงในการพฒนา และระดมสมองชวยกนอย างเตมท ท งน เนองจาก งานพฒนาชมชน จะตองใชการท างานแบบองครวม และบรณาการ จงจะเกดประสทธผลและประสทธภาพ 6. การศกษาชมชน

ในหลวงทรงสอนวา “เขาใจ เขาถง พฒนา” หมายความวา การจะท างานพฒนาชมชน จะตองมความเขาใจชมชนน นใหถองแทเสยกอน เขาใหถงปญหา ความตองการทแทจรง แลวเราจงก าหนดกจกรรมการพฒนา ดงน น กระบวนการศกษาชมชน จงเปนหวใจส าคญของการท างานโครงการ แตท งน การศกษาชมชน จะตองมการสะทอนขอมลชมชนทศกษามา กลบไปทชมชนดวย โดยผานเวทชาวบาน เพอเปนแนวทางหนงของการใหชมชนเขามามสวนรวมในกระบวนการเรมตนของการท างาน อกท งเราเชอวา “ไมมใครรเรองดเทากบเจาของบาน

หนงสอรบรองจากคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏร าไพพรรณ

กระบวนการท างานของเรา ปฏบตการ PL (Participation Learning) GEN A ตามรอยศาสตรพระราชา

การลงพ นท PL (Participation Learning) หมายถง การลงไปเตรยมพ นทกอนการด าเนนงานโครงการ โดยใชหลกการมสวนรวมกบชมชน กลาวคอ ลงไปเรยนรขอมลชมชน ศกษาศกยภาพชมชน คนหาทนชมชน และสรางพลงจากชมชน ท าไมตองลง PL การท าโครงการจตอาสาพฒนา เพอเปลยนแปลงชมชน สงคม ทองถน เราใชหลกการท างานพฒนา ทวา “การท างานพฒนา Process ส าคญกวา Project” หมายถง เราตองมงเนนกระบวนการท างานพฒนา มากกวาคดเพยงจะท าโครงการอะไรเทาน น เนองจาก โครงการพฒนาทเราท า ชมชนตองเปนเจาของ ไมใชเราเปนเจาของ เราจะเปนเพยงผเขาไปกระตนชมชนใหเกดการเรยนร และชวนชาวบานใหเหนความส าคญ หรออาจกลาวอกนยหนงคอ เราตองท าใหชาวบานเปนผพฒนา ไมใช ผถกพฒนา

นนหมายความวา ชาวบานตองเกดกระบวนการเรยนร โดยเขามามสวนรวม ในการด าเนนงานต งแต - กระบวนการศกษาปญหา

- วเคราะหปญหา - ก าหนดทางเลอกในการแกไขปญหา - ลงมอปฏบต - และรวมกนถอดบทเรยน ประเมนผลโครงการ

ดงน น การลงพ นท PL จงมความส าคญมาก เพราะนนคอ จดเรมตนของการขบเคลอนโครงการทอยบนฐานชมชน คอ

1. ฐานทรพยากร 2. ฐานภมปญญา-ความร 3. ฐานภมสงคม 4. ฐานความตองการทแทจรง 5. ฐานการเรยนรรวมกนของชมชน

การท า PL จงเปนประตบานแรกทชาวคายอาสา ฯ จะตองเปดเขาไปหาชมชน แลท าความรจกกบชาวบาน พรอมกบศกษาชมชนอยางรอบดาน เพอน าขอมลมาก าหนดแผนการด าเนนงานทชดเจน ในขณะเดยวกนการลง PL ยงเปนการลงไปกระตนการรบร และเปดใจชาวบานใหกาวเขามาเปนพลงความรวมมอกบชาวคายอาสา ฯ การลง PL ไปท าอะไรบาง

ภารกจส าคญของการลงพนท PL มดงน 1. การศกษาชมชน ในมตตางๆ ดงน ประวตชมชน ทต งชมชน ประชากร การประกอบอาชพ

วถชวต ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ภมปญญาทองถน และวฒนธรรม ฯลฯ 2. ศกษาสภาพปญหา วเคราะหสาเหตของปญหา 3. ท าเวทชาวบานรวมกนก าหนดทางออกของปญหา 4. วางระบบการบรหารจดการรวมกบชาวบาน (ชาวบานตองมสวนรวม) 5. คนหาผทมศกยภาพเกยวของกบประเดนในการท าโครงการ 6. วางแผนการท างานรวมกบชมชน 7. คนหาทนชมชนทจะน ามาใชในการด าเนนโครงการ (เนนทรพยากรในทองถน)

เทคนคและเครองมองานพฒนาทตองใชในการท า PL 1. การท าแผนทเดนดน ส ารวจขอมลชมชนแบบเชงส ารวจและพดคย 2. การท าปฏทนฤดกาล เพอศกษาสภาพอากาศ การประกอบอาชพ สภาพแวดลอม ฯลฯ 3. การวเคราะหชมชน SWOT เพอศกษาจดแขง จดออนของชมชน 4. การท าปฏทนวฒนธรรม เพอศกษาขอมลกจกรรมดานวฒนธรรม ประเพณ 5. การสมภาษณเชงลก เพอเกบขอมลเชงลกในประเดนตางๆใหชดเจน 6. การท าสนทนากลมยอย เพอพดคย แลกเปลยนขอมลกบชาวบานเปนกลม 7. การท าเวทประชาคม เพอรวมกนหารอ ก าหนดแนวทางในการท างานรวมกน 8. ผงกางปลา Fishbone Diagram ส าหรบใชการวเคราะหปญหา

ขอคดเตอนใจ.. 1. ความส าเรจของงานพฒนา ค าตอบอยทชมชน.. 2. ไมไดใชแตแรง..แตเราตองขบเคลอนโครงการดวยองคความร 3. ขอมลชมชน คอกญแจ ส าคญทจะน าเราไปสการหาทางออกทตอบโจทยชมชน 4. ท างานแบบคดเอง เออเอง ไมใชนกพฒนา 5. คนหาศกยภาพชมชน บวกกบ ศกยภาพของเรา 6. โครงการทท า ตองเกดประโยชนตอชมชนแทจรง ตอง Chang..เปลยนแปลง

ทม PL มโครงสรางหนาท อยางไร? การแบงฝาย PL ดงน

ฝาย หนาท เทคนค/เครองมอ 1.ทมศกษาชมชน (Community Study)

เกบขอมลพ นฐานทวไปของชมชน บรบทชมชน ทนชมชน ศกยภาพชมชน และขอมลสนบสนนใหฝายคนหาและวเคราะหปญหา

แผนทเดนดน ปฏทนฤดกาล ปฏทนวฒนธรรม การสมภาษณ ฯลฯ

2.ทมคนหาและวเคราะหปญหา (Problem Finding)

เกบขอมลเชงลก และมงเนนไปทตวปญหา คนหาสาเหต ตนตอของปญหา

ผงกางปลา แผนภาพ การสมภาษณเชงลก สนทนากลมยอย

3.ทมวชาการ - ศกษาขอมลเชงวชาการเพอหาองคความรทเกยวของมาจดการแกไขปญหา

- แบบบนทกขอมล

3.ทมคณอ านวย - ท าหนาทในการอ านวยความสะดวก จดเตรยมวสด อปกรณตางๆ - บนทกภาพ ในการลงพ นทเกบขอมล - รวมรวมขอมลและภาพกจกรรมในระบบ สารสนเทศของคายอาสา - เปนฝายประสานงานบคคลตางๆในชมชน

- กลองวดโอ - กลองถายภาพ - กระดาษฟรบชารต - สชอลค ปากกาเมจก - คอมพวเตอร ฯลฯ

ขอตกลงรวมกนของทม PL 1. การตรงตอเวลา มวนย รบผดชอบ 2. ไมดมสรา และยาเสพตดทกชนดในระหวางการท า PL 3. อธยาศยด มมตรไมตรกบชมชน 4. ไมเลนโทรศพทมอถอในขณะปฏบตงาน PL 5. เลนเปนเลน งานเปนงาน ท างานไมเลน 6. เปนนกจดบนทกขอมลทด 7. มอะไรคยกน ปรกษากน 8. ไมพดจาหยาบคายในระหวางอยในพ นทท า PL 9. ใหเกยรตสถานท ชมชน และชาวบาน 10. เชอฟงและอยในโอวาทของอาจารยทปรกษา

แตละทมศกษาอะไร .. อยางไร ???? 1. ทมศกษาชมชน 1.1 จ านวนประชากร ครวเรอน การศกษา การนบถอศาสนา 1.2 โครงสรางพ นท (ถนน ไฟฟา น าประปา) 1.3 ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 1.4 การประกอบอาชพ 1.5 สภาพดน น า อากาศ 1.6 วฒนธรรมประเพณ ภมปญญาทองถน 1.7 องคกรชมชน การรวมกลมของชมชน 1.8 ปราชญชาวบาน ทมความรดานการเกษตร การกอสราง ฯลฯ

2. ทมศกษาปญหาและวเคราะหปญหา * การลงศกษาขอมลรอบ 1 พบวาปญหาทส าคญทสดของโรงเรยนต ารวจตระเวนชายแดนบานน าแดง คอ การปลกผกส าหรบอาหารกลางวนไมเพยงพอ ประสบปญหาดนเคม น าเคมทวม ดงน น ทมPL ศกษาปญหาและวเคราะหปญหาตองศกษาขอมล ดงน 2.1 การข นลงของน าทะเล ทเขามาทวมแปลงผก ในรอบ 12 เดอน จะประสบปญหาน าทะเลทวมพ นทแปลงผก ในชวงเดอนอะไร นานกเดอน 2.2 ทศทางของน าทะเลทเขามาทวมโรงเรยน แปลงผกโรงเรยน มาจากทศทางใดบาง 2.3 ศกษาขอมลการทวมของน าทะเลทผานมา ระดบน าสงสดคอเทาใด 2.4 ทผานมาชมชน/โรงเรยนไดพยายามแกปญหาอยางไรบาง ส าเรจหรอไม ถาไมส าเรจเพราะเหตใด? 2.5 น าขอมลมาออกแบบแปลงผกรวมกบชมชน วาจะจดสรางอยางไร ใชอปกรณ วสดอะไรบาง ?

3.ทมวชาการ 3.1 น าดนไปหาคา PH และคาความเคม 3.2 ศกษาวาโรงเรยนมความจ าเปนตองการผกชนดใดบาง 3.2 วธการปลกผกทเหมาะสมกบสภาพพ นท และสามารถถายทอดใหชาวบานน าไปประยกตใชครวเรอน 3.3 ปจจบนชาวบานมรปแบบการปลกผกอยางไร ผกอะไรบาง 3.4 หาขอมลเชงวชาการดานการเกษตร 3.5 หาวทยากรทจะมาบรรยายใหความรกบชาวบานในวนด าเนนกจกรรม

ผงกระบวนการท างาน PL ว

การลงพ นทศกษาขอมลชมชน

การศกษาความตองการและปญหา ในรอบท 1

วเคราะหปญหา/สาเหตของปญหา

ก าหนดทางออกของปญหาทางออก

สรปผลการด าเนนโครงการ ของปญหา

สรปทางออกทดทสด

ลงมอด าเนนโครงการ

สรปผลการด าเนนโครงการ

ตดตามผลการด าเนนกจกรรม

ทมศกษาชมชน

ทมวเคราะหฯปญหา

ทมวเคราะห +

ทมวชาการ

ทมวเคราะห +

ทมวชาการ

ชาวคายอาสาฯ

ทมวชาการ

วยมนส

พนธอาสา

พรกนอง ชายเลน สเขยว

คนท าวด รกษสายน าจนทรบรณ

Green U Club

ทม GEN A

การท างานของเราดวยหลกการ PDCA การด าเนนการ กระบวนการด าเนนกจกรรมดวยหลก PDCA P = Plan วางแผน

- ทบทวนการจดกจกรรมทผานมา เพอวเคราะหปจจยความส าเรจ และปญหาทพบ - ศกษาขอมลเชงพ นทเบ องตน เพอก าหนดพ นทเปาหมายในการด าเนนโครงการ - ลงพ นทส ารวจขอมล พดคยกบชาวบาน คร อาจารย นกเรยน โรงเรยน ตชด. - วเคราะหขอมล ปญหา ความตองการ และเรยงล าดบความส าคญของปญหา - ก าหนดแผนงานกจกรรม ท งกระบวนการอยางเปนระบบชดเจน - ประชมวางแผน รวมกบชมชน และโรงเรยน เพอสรางความเขาใจ และความรวมมอตอกน - จดวางโครงสรางการบรหารงาน ตามต าแหนงหนาทความรบผดชอบ

D = Do ลงมอปฏบต ด าเนนกจกรรมตามแผนทก าหนด

- การประชาสมพนธโครงการ - การระดมทน/งบประมาณเพอน าไปพฒนาแปลงผก และภมทศนกนได - ตดตอประสานหนวยงานภาครฐ เอกเชน NGOs เพอสรางความรวมมอกน - พฒนาแปลงผก และภมทศนกนได

C = Check ตรวจสอบ ประเมนผล - การประเมนผลโครงการ

ดวยการถอดบทเรยน หลงเสรจส นกจกรรม จะมการถอดบทเรยนการด าเนนโครงการทนทดวยหลก AAR ดวยการสมภาษณ หรอสนทนากลมยอย โดยมการพดคยกบตวแทนชาวบาน คร อาจารย และนกเรยนโรงเรยน ตชด. หลงเสรจส นกจกรรม การตดตามประเมนผล หลงการด าเนนโครงการไปแลวประมาณ 6 เดอน โดยการลงพ นทศกษาคณคา ผลกระทบทเกดข น

A = Action แกไข ปรบปรง เนองจากเปนโครงการตอเนองทกป การด าเนนโครงการจะมการทบทวนผลการด าเนน

โครงการในปทผานมา เพอวเคราะหปจจยความส าเรจ สภาพปญหาทเกดข น และน ามาแกไขปรบปรง

ตารางสรปการด าเนนงานตามหลก PDCA

กระบวนการ กจกรรม ผลทเกดข น 1. A = Action ทบทวนผลการด าเนนกจกรรมทผานมา

และน าปญหา อปสรรคมาวางแผนแกไขในการด าเนนโครงการในปปจจบน

- ไดเรยนรปญหา อปสรรค และแนวทางการปรบปรง

2. P= Plan - ศกษาขอมลเชงพ นทเบ องตน เพอก าหนดพ นทเปาหมายในการด าเนนโครงการ - ลงพ นทส ารวจขอมล พดคยกบชาวบาน คร

- ไดรบทราบปญหา และความตองการ เพอน าไปสการวางแผนการจดกจกรรม

อาจารย นกเรยน โรงเรยน ตชด. - วเคราะหขอมล ปญหา ความตองการ และเรยงล าดบความส าคญของปญหา ก าหนดแผนงานกจกรรม ท งกระบวนการอยางเปนระบบชดเจน - ประชมวางแผน รวมกบชมชน และโรงเรยน เพอสรางความเขาใจ และความรวมมอตอกน - จดวางโครงสรางการบรหารงาน ตามต าแหนงหนาทความรบผดชอบ

- ไดท าความรจกกบพ นท สรางความสมพนธ และความรวมมอกบชมชน - ไดท าใหเกดความเขาใจตรงกนระหวางนกศกษากบโรงเรยน ตชด. และชมชน - นกศกษาไดทราบหนาท และบทบาทความรบผดชอบ - ทราบทนชมชน

3. D = Do ด าเนนกจกรรมตามแผนทก าหนด - การประชาสมพนธโครงการ - การรบบรจาคเงน และสงของบรจาค - ตดตอประสานหนวยงานภาครฐ เอกเชน NGOs เพอสรางความรวมมอกน - การสรางบานดน ตามข นตอนตางๆ

- สรางความเขาใจ และกระตนสงคมใหเขารวมโครงการ - เขาด าเนนกจกรรมในพ นท - ด าเนนกจกรรมโดยเกดความรวมมอกบหนวยงานภายนอกมหาวทยาลย -รวมกนพฒนาแปลงผก ภมทศน

4. C = Check การประเมนผลโครงการ ดวยการถอดบทเรยน หลงเสรจส นกจกรรม จะมการถอดบทเรยนการด าเนนโครงการทนทดวยหลก AAR ดวยการสมภาษณ หรอสนทนากลมยอย โดยมการพดคยกบตวแทนชาวบาน คร อาจารย และนกเรยนโรงเรยน ตชด. หลงเสรจส นกจกรรม การตดตามประเมนผล หลงการด าเนนโครงการไปแลวประมาณ 6 เดอน โดยการลงพ นทศกษาคณคา ผลกระทบทเกดข น

- รบทราบผลทเกดข นในการด าเนนโครงการวาส าเรจตามเปาหมายทก าหนดหรอไม - นกศกษาไดรวมพดคยเปดใจการท างานรวมกน เพอใหเกดการพฒนาตอไป - รบทราบความคดเหนตอการด าเนนกจกรรมจากชมชน - ผลการเปลยนแปลงทเกดข นจากการด าเนนโครงการ

5. A = Action น าผลประเมนในประเดนปญหา อปสรรคมาสรปและก าหนดเปนแนวแนวทางแกไขปญหา และพฒนาตอไป

- แนวทาง/วธการแกไขปญหา เพอส าหรบการด าเนนโครงการในปตอไป

การจดการความร จากการด าเนนโครงการ เกรนน า ในการด าเนนโครงการ สวกฤตน า เคมดนเคม สแปลงผกโรงเรยน -ชมชน ตามวถพอเพยง สนองพระราชด าร ตลอดระยะเวลา 7 เดอนทผานมาของชาว GEN A ร าไพพรรณ เราไดเรยนรในประเดนดงตอไปน การท าการเกษตรทเหมาะสมกบสภาพพ นททดนเคม น าเคม

จะขอสรปผลการเรยนรดงน

การท าการเกษตรทเหมาะสมกบสภาพพ นททดนเคม น าเคม การเลอกการปลกพชในดนเคม หรอพชทนเคมเปนวธทไดผล และประหยดคมคาทสด และเกษตรกร

สามารถจดการดวยตวเองไดในพ นทดนเคม โดยการคดเลอกพชทนเคมทเหมาะสมในพ นทดนเคมระดบความเคมตางๆ ดนทมระดบความเคมไมมากเกนไปนก กสามารถปลกพชบางชนดได เชน ถวฝกยาว ผกกาด ข นฉาย พรกไทย กะหล า บวบ แตงโม กระเทยม ผกโขม มะเขอเทศ หนอไมฝรง คะนา ชะอม

วธการปลกพชในพ นทดนเคม การเตรยมแปลงปลกพช จะตองจดท าวธการปลกพชใหถกตอง เพอใหพชถกผลกระทบจากความเคมของเกลอนอยทสด โดยปกตจะยกรองแลวปลกตรงกลางรอง โดยวธน เกลอจะเคลอนไปสะสมในบรเวณกลางรองพอด เนองจากเปนทสงและมการระเหยน าสงสด ท าใหเมลดพชไดร บผลกระทบจากความเคม แตในบรเวณรมรองท ง 2 ขางมความเคมนอยกวา ดงน น บรเวณน จงเปนบรเวณทสมควรจะปลกพชอาศยหลกการน สามารถดดแปลงรปรางของแปลงเปนแบบตางๆ โดยใหมสวนสงไวคอย ดงความช น เพอเกดการสะสมเกลอในบรเวณน แลวจงปลกพชในบรเวณทต ากวา

พชทนเคม สามารถแบงหมวดหมออกเปนช นคณภาพของดน เรมจาก เคมนอย เคมปานกลาง เคมมาก และเคม

จด ดงน พ นทดนเคมนอย สามารถปลกไดในพ นทเคมนอย โดยเปอรเซนตของเกลอ โดยประมาณอยท 0.12-

0.2 ซงดนทมปรมาณเกลอในดนประมาณ 0.12-0.25 เปอรเซนต วดดวยเครองมอวดความเคมได 2-4 เดซซเมนตอเมตร พชทไมทนเคมจะเรมแสดงอาการ เชน การเจรญเตบโตลดลง ใบสเขมข น ใบหนาข น ปลายใบไหม ปลายใบมวนงอ ผลผลตลดลง แตพชทนเคมบางชนดสามารถข นไดตามปกต สามารถปลกพชทนเคมในพ นทดนเคมนอยไดดงน

กลมพชสวน ไดแก ถวฝกยาว ผกกาด ข นฉาย พรกไทย แตงราน แตงไทย กลมพชไรและพชอาหารสตว ไดแก ถวเขยว ถวลสง ถวแขก ถวปากอา งา กลมไมผลและไมโตเรว ไดแก อาโวกาโด กลวย ล นจ มะนาว สม มะมวง พ นทดนเคมปานกลาง ช นคณภาพของดนทมเปอรเซนตของเกลอ โดยประมาณอยท 0.2-0.4 ซงดนทม

ปรมาณเกลอในดนประมาณ 0.25-0.50 เปอรเซนต วดดวยเครองมอวดความเคมได 4-8 เดซซเมนตอเมตร พชสามญธรรมดา โดยทวไป จะแสดงอาการบางเลกนอย เนองจากความเคมในดน ดงน นกอนมการปลกพชจงตองมการปรบปรงบ ารงดนเสยกอนดวยการใสปยคอก ปยหมก หรอปยพชสด สามารถปลกพชทนเคมในระดบปานกลางไดดงน

กลมพชสวน ไดแก บวบ กะหล าดอก พรกยกษ กะหล าปล ถวลนเตา มนฝรง น าเตา กระเทยม หอมใหญ หอมแดง ขาวโพดหวาน แตงโม ผกกาดหอม องน สบปะรด ผกช

กลมไมดอก ไดแก เยอบรา

กลมพชไรและพชอาหารสตว ไดแก ขาว ปาน โสนพ นเมอง ทานตะวน ปอแกว ขาวโพด หมอน ขาวฟาง หญาเจาช มนส าปะหลง ถวพม ถวพรา ถวอญชญ

กลมไมผลและไมโตเรว ไดแก ทบทม ปาลมน ามน ชมพ มะกอก แค มะเดอ

พ นทดนเคมมาก ช นคณภาพของดนทมเปอรเซนตของเกลอ โดยประมาณอยท 0.4-0.8 สามารถปลกพชทนเคมไดดงน

กลมพชสวน ไดแก ผกโขม ผกกาดหว มะเขอเทศ ถวพม แคนตาลป กลมไมดอก ไดแก บานบร บานไมรโรย กหลาบ ชบา เฟองฟา กลมพชไรและพชอาหารสตว ไดแก ผกโขม ผกกาดหว มะเขอเทศ ถวพม แคนตาลป กลมไมผลและไมโตเรว ไดแก กระถนณรงค ข เหลก ฝรง ยลาลปตส มะมวงหมพานต มะยม สมอ

พ นทดนเคมจด ช นคณภาพของดนทมเปอรเซนตของเกลอ โดยประมาณมากกวา 0.8 และเหมาะกบพช

ชอบเกลอเทาน นทเจรญเตบโตใหผลผลตได ดนเคมจดคอดนทมปรมาณเกลอในดน ประมาณ 0.5-1.0 เปอรเซนต วดดวยเครองมอ วดความเคมได 8-16 เดซซเมนตอเมตร มพชบางชนดเทาน นทสามารถเจรญเตบโต และใหผลผลตได สามารถปลกพชทนเคมส าหรบพ นทน ไดดงน

กลมพชสวน ไดแก หนอไมฝรง คะนา กระเพรา ผกบงจน ชะอม กลมไมดอก ไดแก คณนายตนสาย เขม เขยวหมนป แพรเซยงไฮ เลบมอนาง กลมพชไรและพชอาหารสตว ไดแก ฝาย หญาแพรก หญาไฮบรเนเบยร หญาชนอากาศ หญาแหวหม

ปานศรนารายณ หญาดกซ หญาคลลา กลมไมผลและไมโตเรว ไดแก ละมด พทรา มะขาม มะพราว อนทผลม สน สะเดา มะเขอเทศ

การทนเคมของพช น นนอกจากจะข นกบชนดและพนธแลว วธการดแลรกษามผลตอการเจรญเตบโตและ

ผลผลตของพชมาก เนองจากดน น า และปจจยสงแวดลอมมอทธพลรวมกนตอการทนเคมของพช พชทอยในสภาพแวดลอมในทอากาศเยนและชมช นจะทนเคมไดมากข น กวาสภาพอากาศรอนและแหง ผลผลตของพชหลายชนดลดลงมากข นเมอความช นในอากาศลดลง

การเพมความอดมสมบรณของดนดวยการใสป ยทเหมาะสม ท าใหผลผลตพชในพ นทดนเคมเพมข น โครงสรางดนเลวหรอมช นดนดาน เปนอปสรรคตอการเตบโตของรากพช การเคลอนยายของน า และธาตอาหารในดน ดงน นการปรบปรงโครงสรางทางกายภาพของดนหรอการไถพวนลกท าลายช นดนดาน จะชวยลดขอจ ากดทางกายภาพท าใหรากพชสามารถชอนใขไดดข น

ขอควรระวงในการใหน าแกพชในพ นทดนเคม คอ หากปรมาณน าในดนลดลงท าใหความเขมขนของเกลอมากข น การใหน าในปรมาณมากเกนไปท าใหการถายเทอากาศในดนท าไดไมด โดยเฉพาะในดนเหนยวจะท าใหระบายน าไดยาก และการใหน าแบบสปรงเกอรจะท าใหเกดความเสยหายได ถามน าเคมคางอยบนใบพช

ภาพนกศกษา GEN A ในการลงพ นทศกษาขอมลเรองการแกไขปญหาดนเคม กบนกวชาการวทยาศาสตร ส านกวจยและพฒนาการเกษตรท 6 จนทบร

GEA A ร าไพพรรณ ควารางวลแนวคดการพฒนาชมชน ระดบประเทศ (รองชนะเลศอนดบ 1)

ไดเงนทนมาด าเนนโครงการ 150,000 บาท

บานธงฟา..พลงแกนน าขบเคลอนทพรอมเปลยนแปลง.. และขยายผลตอไปในอนาคต

7 เดอน เราสเพอการเปลยนแปลง...

ขยะประมาณ 4 ตน ทหมกหมมในชมชน เราก าจดออกนอนกพ นท ไปก าจด และผลตมาเปนปยดน Compose น ามาใชเพอการเกษตรในโรงเรยนและชมชน

ถนนในชมชน จากทเคยเปนพ นทรกราง ไมเกดประโยชน เราเปลยนใหเปนภมทศนกนได ลดรายจายในระดบครวเรอนใหกบชาวบานในชมชน และเขาชวยกนดแลเปนอยางด

พลงชาวบานจากจดเรมตนเพยงไมกคน กระบวนการท างานทเราท า มผลท าใหเกดแนวรวมในชมชน เพมมากข น มกจกรรมอะไร ชาวบานมารวมกนเปนจ านวนมาก

แปลงผกโรงเรยน จากทไมเคยใชประโยชนได เปนพ นทรกราง ไมมการปลกผก ถกน าทะเลทวมขง ดนเคมจดปลกผกไมได เราแกปญหา พฒนาแปลงผกใหสามารถปลกผกไดในทสด

GEN A ปฏบตการสภยแลง 2 เดอน.. เรารณรงคใหชมชนเกดการเปลยนแปลงตนเองในการปลกผกสวนครว ในครวเรอนของตนเอง และ

ปรบภมทศนชมชน สภมทศนกนได .. แตปญหาหนงคอชวงเดอน มนาคม – เมษายน ของทกป ชมชนจะประสบปญหาอยางหนกเรองภยแลง ไมมน าใช ซงจะสงผลตอการเกษตรโดยตรง และนเปนสาเหตหนงทท าใหชาวบานไมสนใจทจะปลกผกกนเอง เราจงไดรวมมอกบหนวยงานทองถน จดสรางโขปนใสน าไวทถนนของชมชน เพอใหชาวบานน ามาใชในการรดน าผกในชวงหนาแลง

หาฟางขาวในพ นทนาของ อ.ขลง มาคลมดนแปลงผก เพอรกษาความช นในชวงหนาแลง

การเปลยนแปลงคร งส าคญ..ของชมชนบานน าแดง จดคดแยกขยะ..ตามโครางการ “ขยะแลกบญ” ขบเคลอนโดยเยาวชนบานน าแดง

ขยะในชมชนทหมกหมมไว..เราระดมก าลงชวยกนจ ากดออกไป... ขยะเกอบ 4 ตน ทเราระดมก าลงจตอาสาจนทบร รวมกบ ชาวบานในพ นท

จดเกบและประสานงานกบ บ.เอกชน มาน าไปด าเนนการ และจดท าเปนปยดน Compost กลบมาใชในการเกษตรใหกบโรงเรยนและชมชน

จากขยะอนทรย...สดนปย Compost น ากลบคนสชมชนและโรงเรยนเพอใชในการเกษตร โดยความรวมมอกบ บ.โชคชยเอนไวรอนเมนทอล จ ากด

ประสทธภาพจาก ดนปย Compost เปนธาตอาหารเสรมใหกบพช และไมมสารพษเกนมาตรฐาน

แกนน าเยาวชน GEN A บานน าแดง จากมองวาไรสาระ..วนน ขอเดนตามจตอาสา และท าเพอชมชน พฒนาคน ท ายาก แตถาท าได คอทสดของการพฒนา

นายชยวฒน หอมถวล อาย 19 ป การศกษา ป.6

สอปลกพลงชมชน....

สอปลกพลงชมชน .....

นายพงษพฒน วงศตระกล

รองผวาราชการจงหวดจนทบร ทปรกษาโครงการกตตมศกด

นายสมชาย ล วงศกร

นายอ าเภอขลง

ทปรกษาโครงการ

นกวชาการ

ศนยการศกษาฯ อางคงกระเบน

ปลด อบต.บางชน

กรรมการผจดการ บ.โชคชยเอนไวรอนเมนทอล จ ากด

นกวชาการเกษตร

ส านกวจยและพฒนาการเกษตร เขตท 6 ศนยวจยพชสวน จ.จนทบร

นางทองใส สมศร เกษตรกรดเดน และประธานกลมเกษตรอนทรย จนทบร

นายเลยม บตรจนทา

เจาของรางวลลกโลกสเขยว /ปราชญดานเศรษฐกจพอเพยง

แกนน าเยาวชน GEN A และผองเพอน

Highlight กจกรรมเดน. GEN A ร าไพพรรณ

รวมตวคนใจอาสา...ระดมทนบรจาค หางบประมาณบรหารงาน

ลงพ นท ปกหลกกนนอนกบชมชน ศกษาขอมล

ท าเวทสรางความเขาใจกบชาวบาน

ไผรวมกอ กอความด …… ก นเขตพ นทไมไผ รวบรวมขยะในชมชน เพอไมใหไหลออกสทะเล และเตรยมน าไปก าจดอยางถกวธ

เวทเสวนา ...เตมพลงปญญากบปราชญเดนดน..สวถความพอเพยง วนท 25 พฤศจกายน 2559

ไดขยะรวมท งส น 3.7 ตน

ปฏบตการ ก าจดขยะ ออกจากชมชน เพอน าไปก าจด และผลตดนปย โดยความรวมมอกบ บ.โชคชย เอนไวรอนเมนทอล จ ากด จากน นมการ สาดโคลน-โยนเลน เพอถมทเตรยมสรางสวนผกของชมชน ตามแนวคด ภมทศนกนได

สรางแปลงผกสน าเคม.. กออฐข นมาสง..วางแผน PE รองกนดวยกาบมะพราว..เอาดนในพ นทใกลเ คยงมาลงแปลง

การมอบธงฟา ใหกบบานเรอนทพรอมจะเปลยนตนเอง ...

ในการเปนแกนน าการเปลยนแปลงใหกบชมชน (มอบ 2 คร ง รวมบานธงฟา 25 หลง)

กจกรรม 100 วนทพอจากไป รอยดวงใจสความพอเพยง

รวมกนวาดภาพของพอ และต งปฏญาณตนวา จะด าเนนชวตตามค าสอนของพอ

ชาว GEN A น าชาวบานไปสกการะพระบรมศพในหลวง ร.๙ ณ พระทนงดสตมหาปราสาท พระบรมมหาราชวง

เปลยนชมชน สภมทศนกนได

แปลงผกโรงเรยน...ในวนน สามารถปลกผกไดแลว

ภมทศนกนได..ชาวบานมาใชประโยชนไดจรง