บทสรุปผูบริหาร - ubon ratchathani university · 2017-06-05 · thailand...

Thailand 4.0 โมเดลขบเคลอนประเทศไทยสความมนคง มงคง และยงยน

บทสรปผบรหาร

ในอดตทผานมา ประเทศไทยมการปรบเปลยนโมเดลเศรษฐกจมาหลายครง โดยเรมจาก “Thailand

1.0” ทเนนภาคเกษตรกรรม ไปส “Thailand 2.0” ทเนนอตสาหกรรมเบา โดยใชประโยชนจากคาจางแรงงานราคาถกและทรพยากรธรรมชาตทอดมสมบรณ มงเนนการผลตเพอทดแทนการน าเขาเปนส าคญ จากนนประเทศไทยไดกาวส “Thailand 3.0” ในปจจบน ทเนนอตสาหกรรมทมความซบซอนมากขน โดยดงดดการลงทนจากตางประเทศเพอใหมาใชประเทศไทยเปนฐานการผลตเพอสงออกไปตลาดโลก อยางไรกด ภายใต “Thailand 3.0” นน แมจะท าใหประเทศไทยมเศรษฐกจทเตบโตเพมขนแตกตองเผชญกบ “กบดกประเทศรายไดปานกลาง”“กบดกความเหลอมล าของความมงคง” และ “กบดกความไมสมดลในการพฒนา” กบดกเหลานเปนประเดนทาทายของประเทศไทยในปจจบนน าไปสการปฎรปโครงสรางเศรษฐกจเพอกาวขาม “Thailand 3.0” ไปส “Thailand 4.0”

Thailand 4.0 เปนโมเดลเศรษฐกจทจะน าพาประเทศไทยใหหลดพนจาก 3 กบดกดงกลาว พรอมๆกบเปลยนผานประเทศไทยไปส “ประเทศในโลกทหนง” ทมความมนคง มงคง และยงยน ในบรบทของการปฏวตอตสาหกรรมยคท 4 อยางเปนรปธรรม ตามแนวทางทแผนยทธศาสตรชาต 20 ปไดวางไว ดวยการสรางความเขมแขงจากภายใน ควบคไปกบการเชอมโยงกบประชาคมโลก ตามแนวคด “ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง” โดยขบเคลอนผานกลไก “ประชารฐ”

Thailand 4.0 ก าหนดเปาหมายครอบคลมใน 4 มต ดงน 1) ความมงคงทางเศรษฐกจ เปน “ระบบเศรษฐกจทเนนการสรางมลคา” ทขบเคลอนดวย

นวตกรรม เทคโนโลย และความคดสรางสรรค 2) ความอยดมสขทางสงคม เปน “สงคมทเดนหนาไปดวยกน ไมทอดทงใครไวขางหลง” ดวยการ

เตมเตมศกยภาพของผคนในสงคม เพอสรางหลกประกนความมนคงทางเศรษฐกจสงคม และฟนความสมานฉนทและความเปนปกแผนของคนในสงคม ใหกลบคนมาอกครงหนง

3) การยกระดบคณคามนษย ดวยการพฒนาคนไทยใหเปน “มนษยทสมบรณในศตวรรษท 21” ควบคไปกบการเปน “คนไทย 4.0 ในโลกทหนง”

4) การรกษสงแวดลอม เปน “สงคมทนาอย” ม “ระบบเศรษฐกจทสามารถปรบสภาพตามภมอากาศ” ควบคไปกบการเปน “สงคมคารบอนต า”อยางเตมรปแบบ

Thailand 4.0 ประกอบดวย 5 วาระขบเคลอนส าคญ วาระท 1 การเตรยมคนไทย 4.0 เพอกาวสโลกทหนง วาระท 2 พฒนาคลสเตอรเทคโนโลยและอตสาหกรรมแหงอนาคต วาระท 3 การบมเพาะผประกอบการและพฒนาเครอขายวสาหกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม วาระท 4 การเสรมความเขมแขงของเศรษฐกจภายในประเทศผานกลไกของ 18 กลมจงหวดและ 76 จงหวด วาระท 5 บรณาการอาเซยน เชอมประเทศไทยสประชาคมโลก ทง 5 วาระ สามารถรอยเรยงเขาดวยกน และเปรยบไดดงน

Thailand 4.0 โมเดลขบเคลอนประเทศไทยสความมงคง มนคง และยงยน

- 2 -

1. การตระเตรยมเมลดพนธชดใหม ดวยการเตรยมคนไทย 4.0 ใหพรอมในการกาวสโลกทหนง 2. การเปลยนจากการปกช าสการมรากแกวทแขงแรง ดวยการพฒนาคลสเตอรเทคโนโลยและ

อตสาหกรรมเปาหมาย 3. การมล าตนทแขงแกรงสามารถงอกงามแผกงกานสาขา ดวยการบมเพาะผประกอบการและ

พฒนาเครอขายวสาหกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม และการเสรมความเขมแขงของเศรษฐกจภายในประเทศผาน 18 กลมจงหวด และ 76 จงหวด

4. การเปนสวนหนงของระบบนเวศนโลก ดวยการบรณการอาเซยน เชอมประเทศไทยสประชาคมโลก เพอใหสามารถเปนกลไกหลกในการขบเคลอน Thailand 4.0 อยางเตมประสทธภาพ จ าเปนอยางยง

ทจะตองมการปฏรปปรบเปลยนกลไกภาครฐ ใน 7 มตส าคญ ประกอบไปดวย 1. การสรางรฐทนาเชอถอ

2. แหลงทมาของนโยบายสาธารณะ

3. การปรบเปลยนบทบาทภารกจ อ านาจหนาท และรปแบบการปฏบตราชการ

4. การสรางภาคความรวมมอระหวางภาครฐและภาคสวนตาง ๆ

5. การยกระดบขดความสามารถในการตอบสนองตอความเปลยนแปลง

6. การบรหารจดการการเงนและทรพยากร

7. การสรางระบบราชการแบบไรรอยตอ

พรอม ๆ กนนน เพอแปลง Vision ส Action จ าเปนอยางยงทจะตองมระบบการบรหารจดการขบเคลอน 5 วาระส าคญของ Thailand 4.0 ใน 3 ระดบดวยกน คอ 1) คณะกรรมการก ากบนโยบายและยทธศาสตร Thailand 4.0 ในภาพรวม 2) คณะท างานผลกดน “วาระขบเคลอน” ตามนโยบายและยทธศาสตร Thailand 4.0 และ 3) ทมบรหารจดการโครงการตามวาระขบเคลอน โดยมการจดตงส านกงานประสานการขบเคลอน Thailand 4.0 เปนตวกลางในการสนบสนนการด าเนนงานของทง 3 ระดบใหเกดผลสมฤทธในทสด


- 3 -

ตอนท 1 : โมเดลขบเคลอนประเทศไทยสความมนคง มงคง และยงยน

ในประวตศาสตรประเทศไทยมการปฏรปขนานใหญอยางเปนระบบเพยงครงเดยวในสมยลนเกลารชกาลท 5 ราชอาณาจกรสยามหรอประเทศไทยในสมยรชกาลท 4 สบเนองถงรชกาลท 5 เปนชวงเวลาทประเทศอยในภาวะวกฤตทามกลางกระแสภยคกคามจากภายนอก อนไดแก การลาอาณานคมของประเทศตะวนตก ดวยเหตน พระมหากษตรยไทยทงสองพระองคจงตองทรงด าเนนการปฏรปปรบเปลยนประเทศใหเกดความทนสมยและทดเทยมนานาอารยประเทศ เพอปองกนมใหประเทศไทยตองถกยดครองเปนดนแดนอาณานคม การด าเนนนโยบายดงกลาวไดเรมตนขนในแผนดนรชกาลท 4 และไดรบการสานตออยางเปนรปธรรมในสมยรชกาลท 5 ผานการปฏรประบบการปกครองและระบบราชการของไทยครงส าคญ โดยเปลยนจากเดมทเคยปกครองในรปแบบอาณาจกรโบราณและนครรฐ ซงปราศจากศนยอ านาจทชดเจนและขาดความเปนเอกภาพ อนไมสงเสรมตอความมนคงของชาตใหเปนการปกครองรปแบบใหมทมลกษณะเปน “รฐชาต” โดยการรวมศนยอ านาจเขาสสวนกลางหรอเมองหลวง เพอใหการบรหารราชการแผนดนสามารถด าเนนการไดอยางมประสทธภาพและมเสถยรภาพ เกดความชดเจน สงเสรมใหเกดความเปนปกแผนและความมนคงของประเทศไดเปนอยางด

ณ ขณะนประเทศไทยอยในระยะ “เปลยนผาน” วกฤตทางเศรษฐกจและการเมองหลายตอหลาย

ครง ควบคกบการเปลยนแปลงเชงโครงสรางของโลกในศตวรรษท 21 หากประเทศไทยไมมการก าหนดวสยทศนและยทธศาสตรการพฒนาประเทศ ตลอดจนไมด าเนนการเพอขบเคลอนประเทศผานการปฏรปและการปรบเปลยนอยางจรงจง ประเทศไทยอาจจะประสบกบสภาวะเสอมถอยจาก “ประเทศในโลกทสอง” ในปจจบนเปน “ประเทศในโลกทสาม” ในอนาคตกเปนได แตหากด าเนนการปฏรปส าเรจจะท าใหประเทศไทยสามารถกาวไปส “ประเทศในโลกทหนง”

อนเปนดงพระราชด ารสของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวทพระราชทานไววา “เราจ าตอง

กาวไปขางหนาเสมอ เราตองไมถอยหลงเปนอนขาด แมวาหยดอยกบทกไมได เพราะการหยดกเสมอดวยการถอยหลง”

เมอโลกไมใชใบเดม

โลกมพลวตอยตลอดเวลา พอจะจ าแนกไดเปน 4 ยคดวยกน

ยคท 1 เกดการปฎวตในภาคเกษตร หรอทเรยกกนวา Green Evolution ยคท 2 เกดการปรบเปลยนสสงคมอตสาหกรรม ผาน Industrial Revolution ครงท 1 และ 2 ยคท 3 เกด Digital Revolution เปนระลอกๆ ยคท 4 คอ The Fourth Industrial Revolution หรอการปฏวตอตสาหกรรมยคท 4 ในหวง

ปจจบน อนเกดการรวมตวและแตกตวของเทคโนโลยและนวตกรรมใน 3 Domains หลก ดงน

Bio Domain เชน Bioprint, Genetic Transformation


- 4 -

Physical Domain เชน Autonomous Vehicle (รถทขบเองได) วสดศาสตร นาโนเทคโนโลย และ 3D/4D Printing

Digital Domain เชน Internet of Thing (IoT), Digital Manufacturing จากนไป นวตกรรมและเทคโนโลยใหมๆจะเกดจากการรวมตวและแตกตวของ 3 Domains น โลกในระยะเปลยนผาน ในการปฏวตอตสาหกรรมยคท 4 นน “ปญญาประดษฐ” หรอ Artificial Intelligence (AI) จะมา

แทนคน ถาเราตามมนทน เราจะท างานรวมกบมนได แตถาเราไมทนมน AI จะท างานแทนเรา การรวมตวและแตกตวของเทคโนโลยทง 3 Domains ขางตน ท าใหโลกก าลงอยใน “ยคของการเปลยนแปลงอยางเฉยบพลน” หรอ “The Age of Disruption” ดงนน ทมผกลาววา "When Patterns are Broken, New Worlds Emerge" ดเหมอนก าลงจะเกดขน ตอนน โลกเหมอนอยใน “ระยะเปลยนผาน” (Metamorphosis) เปรยบเปรยเหมอนกบเปนตวหนอน ทอยดๆกกลายเปนดกแด ผคนอาจจะรสกอดอด รสกหวาดกลวกบการเปลยนผานไปสโลกใหม (เพราะไมคนเคยมากอน) แตจะรสกดขน ความเปนปกตสขเกดขนอกครงหนง ตอนทเปลยนผานจากดกแดกลายเปนผเสอ

ม 5 กระแสทสงผลตอการเปลยนแปลงในวถชวตของผคน

Globalization ทเปนแรงขบเคลอนใหเกดการเคลอนไหลของทน สนคาและบรการ ผคนอยางเสร จนกลายเปนโลกทเชอมตอกนเปนเครอขาย เกดการขยบปรบเปลยนจาก One Country, One Destiny เปน One World, One Destiny

Digitization การตดตอสอสารมการเปลยนรปแบบจากการสอสารกบ Someone, Somewhere และ Sometime เปน Anyone, Anywhere และ Anytime เราก าลงด ารงชวตอยใน 2 อารยธรรมไปพรอมๆกน คออารยธรรมในโลกจรง และอารยธรรมในโลกเสมอน ในโลกดจตอล กอใหเกด Network Externalities ดงนน รปแบบการเตบโตในโลกดจตอลจะไมเปนไปตามหลกเศรษฐศาสตรเดมวาดวย Diminishing Return to Scale อกตอไป แตรปแบบการเตบโตจะเปลยนไปเปนแบบ Exponential Return to Scale มากขน

Urbanization สดสวนของผคนในเมองจะมมากขน โดยในป 1995 โลกมคนในเมองเพยงรอยละ 30 และเพมขนเปนรอยละ 54 ในป 2014 และคาดวาจะเพมขนเปนรอยละ 66 ในป 2050 ดงนน วถชวต พฤตกรรม และปฏสมพนธของผคนจะเปลยนแปลงไปจากสงคมชนบทเปนสงคมเมอง จะเกดประเดนทาทายชดใหมครอบคลมทงในมตพลงงาน การคมนาคม การศกษา สาธารณสข สงแวดลอม ความปลอดภย อาชญากรรม ยาเสพตด ฯลฯ ซงหากเตรยมการไวไดไมดพอ เมองเหลานจะกลายเปน Mega-Slums แตหากเตรยมการไดดพอ เมองเหลานจะถกปรบเปลยนไปเปน Smart Cities

Individualization ผคนในศตวรรษท 21 จะมความเปนปจเจกมากขน มความคดความอานเปนของตวเองมากขน ตองการแสดงออกมากขน ความเปนปจเจกจะเกดขนได 2


- 5 -

รปแบบ คอ Collective Individuals และ Contra-Individuals รปแบบแรกเปนรปแบบทสรางสรรค ทผคนอยากอยรวมกนเพอสรางสรรคสงคม เกดเปนสงคมทเขมแขง แตในรปแบบทสอง เปนรปแบบทผคนตางคนตางอย มองแตประโยชนสวนตน เกดสงคมทเปราะบาง โอกาสทจะเกดความขดแยงจะมอยสง

Commonization ในโลกทยงเชอมตอกนมากขนเทาไหร ผคนกยงตองพงพงองอาศยกนมากยงขนเทานน ความเสยงและภยคกคามมไดสงผลกระทบตอประเทศใดประเทศหนงเปนการเฉพาะ หากแตสงผลกระทบตอโลกโดยรวม เปนปญหาททกประเทศตองเผชญทเรยกกนวา “Global Commons” อาท วกฤตการณทางเศรษฐกจ โรคระบาด การกอการราย ภาวะโลกรอน เปนตน นนหมายความวา จากนไป เวลาสขประชาคมโลกจะสขดวยกน และเวลาทกขประชาคมโลกกจะทกขดวยกนดวย

ทง 5 กระแสดงกลาวขางตน กอใหเกดการเปลยนแปลงใน 4 มต 1) การเปลยนแปลงในวฒนธรรมของการด ารงอย 2) การเปลยนแปลงในวฒนธรรมของการด าเนนธรกจ 3) การเปลยนแปลงในวฒนธรรมของการท างาน 4) การเปลยนแปลงในวฒนธรรมของการเรยนร วฒนธรรมของการด ารงอยชดใหม การด ารงชวตใหอยรอดในศตวรรษท 21 จะเกดจาก Power

of Shared Knowledge ไมใช Power of Knowledge ดงเชนในศตวรรษทผานมา โดยในยคศตวรรษท 21 การไดมาซงความร (Producing Knowledge) นนไมเพยงพอ สงทส าคญควบคกนไปกคอ การสรางความหมายและนยในองคความร (Producing Meaning) นนดวย

ในโลกศตวรรษท 20 เรามองเหน “ขอเสยในสงทด” (Negative Side of the Good) โลกใน

ศตวรรษท 21 เราตองเรยนรและคนหา “ขอดในสงทไมพงประสงค” (Positive Side of the Bad) ตวอยางเชน การปรบตวใหเขากบภาวะโลกรอน น ามาสการปรบเปลยนสสงคมคารบอนต า และการพฒนา Green Growth Industries เปนตน

วฒนธรรมของการด าเนนธรกจชดใหม ในอดตการท าธรกจ ยดหลกการประหยดอน

เนองมาจากขนาด (Economies of Scale) กลาวคอ ยงผลตมากเทาไหร ตนทนถกลงเทานน ซอมากเทาไหรไดราคาถกมากเทานน ณ วนน โลกไดเปลยนไปแลว โลกของดจทลเออบรษทเลกๆอยาง SMEs และ Startups มโอกาสมากขน จากปจจยตางๆดงตอไปน

Open Innovation Economy เกดกระแสของนวตกรรมแบบเปด ผานหลกคดวาดวย NEA: N : Nobody owns ไมมใครเปนเจาของทแทจรง E : Everybody can use it ทกคนสามารถเขาถงและน าไปใชได A : Anybody can improve it ใครๆกสามารถเขาไปแกไขปรบปรงใหดขนได

เกดธรกจภายใตแนวคด Sharing Economy อาท UBER, Airbnb, Co-Working Space เปนตน


- 6 -

เกดธรกจภายใต Do It Yourselves Economy (DIY) จากนไป Maker และ Buyer เรมแยกออกจากกนไมไดเดดขาดเหมอนในอดต จงเกดค าวา Prosumer กลาวคอ ผบรโภคสามารถเปนทง Producer และ Consumer ดวยในเวลาเดยวกน

ดงนน การท าธรกจในศตวรรษท 21 เรมจากการคดคนนวตกรรมเพอสรางมลคา ผานนวตกรรมในผลตภณฑ นวตกรรมในกระบวนการผลต และนวตกรรมเชงธรกจ เปนส าคญ กระบวนทศนในการท าธรกจ มการปรบเปลยนจาก “Make & Sell” Paradigm ในยค Industrial Revolution เปน “Sense & Respond” Paradigm ในยค Digital Revolution และเปลยนจาก “Sense & Respond” Paradigm ในยค Digital Revolution เปน “Care & Share” Paradigm ในการปฏวตอตสาหกรรมยคท 4 ดงเชนในปจจบน

วฒนธรรมของการท างานชดใหม การใชชวตสมยกอน มนษยเราม 4 กจกรรมหลกคอ ท างาน

พกผอน จบจายซอของ และ ทองเทยว ผคนจะใชเวลาแตละชวงเปนเรองๆ ไป แตปจจบนน ดจทลเทคโนโลยท าใหเราสามารถท ากจกรรมหลายๆอยางไดในเวลาเดยวกน (Multiplexing)

การเชอมโยงตอกนเปนเครอขายจะมมากขน ดงนน จะท างานกนบนแพลทฟอรมในระบบเปดมากขน

ในลกษณะงานทตองมการประสานและรวมมอกนมากขน และมลกษณะของการแชรหรอแลกเปลยนแบงปนกนมากขน

กระบวนการผลตในอนาคตอนใกลจะเขาสยค Industry 4.0 ซงเปนเปนการสอสารระหวาง

Machine กบ Machine ใน Cyber Physical System ดงนน งานในลกษณะ Routine / Repetitive Jobs จะคอยๆลดนอยถอยลง และจะคอยๆถกแทนทดวยหนยนตและ Automation ในการเปลยนผานส Industry 4.0 งานในลกษณะ Non-Routine / Non-Repetitive Jobs จะทวความส าคญมากขน

วฒนธรรมของการเรยนรชดใหม โลกในศตวรรษท 21 มการเปลยนแปลงใน 3 กระแสหลกคอ

1) เกด Demonopolization of Knowledge ไมมการผกขาดความร 2) เกด Democratization of Information ไมมการผกขาดขอมล และ 3) เกด Disruption of Technology & Innovation เทคโนโลยและนวตกรรมเกดขนใหมๆ จากการรวมตวและแตกตวของเทคโนโลยและนวตกรรมเดมตลอดเวลา

เพอใหสามารถปรบตวเขากบกระแสดงกลาว วฒนธรรมการเรยนรในศตวรรษท 21 ตองประกอบไป

ดวย 3 องคประกอบส าคญคอ Learn, Unlearn และ Relearn “Unlearn” คอการไมยดตดกบสงทเรยนรมา ตองปรบตวใหทนตลอดเวลา สวน “Relearn” นนคอ

สงทเรารมามนเปลยนไปในบรบทใหมๆ ดงนน ตองเรยนรสถานการณหรอเหตการณจากมมมองใหมทแตกตางไปจากเดม ส าหรบ "Learn" นน โจทยทส าคญในศตวรรษท 21 คอ จะเรยนรอยางไรใหมความสามารถในการรงสรรคนวตกรรม

หลายประเทศโดยเฉพาะอยางยงประเทศทพฒนาแลว เรมมการปรบเปลยนโมเดลเศรษฐกจใหสอดรบกบพลวตของโลกในศตวรรษท 21 ยกตวอยางเชน


- 7 -

A Nation of Makers ของสหรฐอเมรกา Design in Innovation ของสหราชอาณาจกร Made in China 2025 ของสาธารณรฐประชาชนจน Make in India ของอนเดย Smart Nation ของสงคโปร Creative Economy ของเกาหลใต

การเคลอนจากโลกในศตวรรษท 20 มาสโลกในศตวรรษท 21 จงเปนการเปลยนแปลงเชงโครงสราง ทกอใหเกดชดของโอกาส ภยคกคาม เงอนไขและขอจ ากดชดใหม จงจ าเปนอยางยงทจะตองมการพฒนาชดของระบบนเวศน และขดความสามารถชดใหมทแตกตางไปจากเดมอยางสนเชง

ดงนน ถงเวลาของการปรบเปลยนโมเดลประเทศไทย ใหสอดรบกบภมทศนใหมของโลกในศตวรรษท 21 แลว

สามกบดกทประเทศไทยก าลงเผชญอยในปจจบน ในอดตจะพบวาประเทศไทยมพฒนาการทางเศรษฐกจอยางตอเนอง โดยเรมตนจาก Thailand 1.0

ทเนนเกษตรกรรมแบบดงเดม มาส Thailand 2.0 ทเนนอตสาหกรรมเบา และพฒนาส Thailand 3.0 ทเนนอตสาหกรรมทมความซบซอนมากขน จวบจนปจจบน

Thailand 3.0 เกดขนในชวงเวลาทกระแสโลกาภวตนเปดกวาง มการหลงไหลของทนและเทคโนโลย

จากตางประเทศเขามาลงทนในประเทศ ท าใหอตสาหกรรมไทยมความซบซอนมากขน มการปรบเปลยนโครงสรางการผลต จากการผลตเพอทดแทนการน าเขา มาเปนการสงเสรมการผลตเพอสงออก คานยมชดใหม ไมวาจะเปนวตถนยม ปจเจกนยม สขนยม และสากลนยม ไดเขามาแทนทคานยมดงเดมทเนนการเออเฟอแบงปน ความเปนอยอยางพอเพยง การมครอบครวทอบอน และทองถนนยม อยางนาใจหาย

ในชวงตนของการขบเคลอน Thailand 3.0 อตราการเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศไทยอยทรอย

ละ 7-8 ซงเปนชวงเวลาทมการคาดหวงวา ประเทศไทยจะกาวสความเปนประเทศอตสาหกรรมใหม เฉกเชนเดยวกบประเทศเกาหลใต ไตหวน ฮองกง และสงคโปร ซงดเหมอนวาทกอยางจะด าเนนไปไดดวยด แตในความเปนจรง Thailand 3.0 เปนโมเดลการพฒนาทคอนขาง “เปราะบาง” เปนการเรงการเจรญเตบโต เพอไลกวดใหทนประเทศทพฒนาแลว จงใชวธการแบบ “มกงาย” ดวยการพฒนาบน “การปกช า” จงมการเจรญเตบโตแบบรากฝอย เทคโนโลยและทนของตางชาตทน าเขามาไมมกระบวนการถายทอดเทคโนโลยอยางจรงจง ขาดการสะสมทน โดยเฉพาะอยางยงการพฒนาทนมนษย ประเทศไทยจงถกมองเปน “ประเทศทดเหมอนทนสมย แตไมพฒนา”


- 8 -

การทไมมฐานรากทแขงแรงของตนเอง ไมมภมคมกนทเพยงพอ พงพงกบโอกาสของการคาและการลงทนจากภายนอก แตละเลยการสรางความเขมแขงจากภายใน ในทสดประเทศไทยจงตองเผชญกบวกฤตตมย ากง ในป พ.ศ. 2540 ซงหลงจากการเกดวกฤตแลว อตราการเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศไทยไดตกลงมาอยทระดบรอยละ 3-4 มาเกอบ 20 ปจวบจนปจจบน นคอภาวะของการตดอยใน “กบดกประเทศรายไดปานกลาง” (Middle Income Trap)

การตดอยในกบดกประเทศรายไดขนาดปานกลาง สะทอนใหเหนวาประเทศไทยก าลงตดอยใน “Competitive Nutcracker” กลาวคอ ประเทศไทยไมสามารถทจะขยบขนไปแขงขนกบประเทศคแขงขนทขบเคลอนดวยวทยาศาสตรและเทคโนโลย นวตกรรมและความคดสรางสรรค อาท อตาล ญปน หรอเกาหลใต ในขณะเดยวกน ประเทศไทยกไมสามารถขยบลงมาแขงกบประเทศคแขงขนทขบเคลอนดวยการผลตสนคาตนทนต า ดวยแรงงานจ านวนมหาศาลและราคาถก อยางจนหรอเวยดนามได ประเทศไทยตดอยตรงกลาง ทเรยกวา “Stuck in the Middle”

นอกเหนอจากการตดอยในกบดกประเทศรายไดปานกลาง ภายใต Thailand 3.0 ประเทศไทยตอง

เผชญกบ “กบดกความเหลอมล า” (Inequality Trap) กลาวคอ ชองวางของรายไดและโอกาสของคนจนและคนรวยถางออกมากขน

10% ของคนรวยสด มสวนแบงรายไดคดเปนรอยละ 36.81 ของรายไดทงหมด 10% ของคนจนสด มสวนแบงรายไดคดเปนรอยละ 1.06 ของรายไดทงหมด

10% ของคนรวยสด ถอครองทดนจ านวน 58.33 ลานไร 10% ของคนจนสด ถอครองทดนจ านวน 0.07 ลานไร

10% ของคนรวยสด มหนสนตอรายไดครวเรอน คดเปน 13.14 เทา 10% ของคนจนสด มหนสนตอรายไดครวเรอน คดเปน 40.52 เทา

นอกเหนอจากกบดกประเทศรายไดปานกลางและกบดกความเหลอมล า อกหนงกบดกทประเทศไทย

เผชญคอ “กบดกความไมสมดล” (Imbalance Trap) โดยในหลายทศวรรษทผานมา ประเทศไทยเนนความมงคงทางเศรษฐกจ แตละเลยการรกษสงแวดลอม การสรางสงคมทอยดมสข และการยกระดบศกยภาพและภมปญญามนษย จนสงผลกระทบเชงลบในมตตางๆ มากมาย

ในโลกของการแขงขน เพอสรางความมงคงใหกบประเทศนน จ าเปนจะตองยกเครองกลไกขบเคลอนเศรษฐกจเสยใหม เนนการใชองคความร วทยาศาสตร เทคโนโลย นวตกรรมและความคดสรางสรรค แทนการเนนทรพยากรพนฐาน ทนบวนจะหมดลงเรอยๆ เปนการเตมเตม”ความไดเปรยบในเชงเปรยบเทยบ” ทมอยดวย “ความไดเปรยบในการแขงขน” เพอ “สรางมลคา” แทนทจะเปนแค “เพมมลคา” ผลลพธทไดจากการขบเคลอนกลไกเศรษฐกจชดใหม จงเปนไปในลกษณะ “ท านอยไดมาก” ไมใชในลกษณะ “ท ามากไดนอย” แบบเดมอกตอไป


- 9 -

ทง 3 กบดกใน Thailand 3.0 จงเปนสาเหตหลกทท าใหประเทศไทยไมสามารถสรางความมงคง มความมงคงในแนวทางทยงยนไดมากกวาน นคอเหตผลส าคญของการปรบเปลยนโมเดลทางเศรษฐกจ จาก Thailand 3.0 ไปส Thailand 4.0

โมเดล Thailand 4.0

Thailand 4.0 เปนโมเดลเศรษฐกจทจะน าพาประเทศไทยใหหลดพนจากกบดกประเทศรายไดปาน

กลาง กบดกความเหลอมล า และกบดกความไมสมดล พรอมๆกบเปลยนผานประเทศไทยไปส ประเทศในโลกทหนง ทมความมนคง มงคง และยงยน ในบรบทของการปฎวตอตสาหกรรมยคท 4 อยางเปนรปธรรม ตามแนวทางทแผนยทธศาสตรชาต 20 ปไดวางไว ดวยการสรางความเขมแขงจากภายใน ควบคไปกบการเชอมโยงกบประชาคมโลก ตามแนวคด “ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง” โดยขบเคลอนผานกลไก “ประชารฐ”

สงทคนไทยคาดวาจะไดรบจาก Thailand 4.0 (ดงรปท 1.1) คอ 1. อยใน “สงคมไทย 4.0” ทเปนสงคมทมความหวง (Hope) เปนสงคมทเปยมสข (Happiness)

และเปนสงคมทมความสมานฉนท (Harmony) เปนสงคมทมความพอเพยง โดยมคนชนชนกลางเปนคนสวนใหญของประเทศ เกดความเทาเทยมในสงคม ความเหลอมล าอยในระดบต า มสงแวดลอมและสขภาพทด

2. เปน คนไทย 4.0 ทไดรบโอกาสทางการศกษาทมคณภาพด ไดรบสวสดการทางสงคมทเหมาะสมตลอดทกชวงชวต เปนคนทนโลก ทนเทคโนโลย สามารถอยบนเวทโลกไดอยางภาคภมใจ และสามารถมสวนรวมกบนานาชาตเพอท าใหโลกดขน นาอยขน

3. เปน เกษตรกร 4.0 ทหลดพนจากกบดกความยากจน โดยผนตวเองจากเกษตรกรผผลตมาเปนผประกอบการทางการเกษตรสมยใหม (Smart Farmers) มการบรหารจดการทด มตนทนการผลตต า สามารถเพมมลคาสนคาทางการเกษตรจากการแปรรป

4. เปน SME 4.0 ทสามารถสรางหรอใชนวตกรรม ในการสรางมลคาในสนคาและบรการ มความสามารถทางการคาขาย สามารถเขาถงตลาดในประเทศ ตลาดอาเซยน และตลาดโลก ท าใหมรายไดสงขน มชวตความเปนอยดขน และมอนาคตทสดใส

5. เกด อตสาหกรรม 4.0 ทขบเคลอนดวยเทคโนโลยและความคดสรางสรรค มหวงโซอปทานททรง

พลง และมขดความสามารถในการแขงขนในเวทโลก

6. เกด กลมจงหวด และ จงหวด 4.0 ทมการกระจายความเจรญทวประเทศ เศรษฐกจขยายตว สามารถท างานในถนฐานบานเกดได โดยไมจ าเปนตองเขามาท างานในกรงเทพฯหรอเมองใหญ เนองจากมลทาง โอกาส และงานทดกระจายอยในทกกลมจงหวดและจงหวดทวประเทศ


- 10 -

รปท 1.1: Thailand 4.0


- 11 -

การสรางความเขมแขงจากภายใน และการเชอมโยงกบประชาคมโลก Thailand 4.0 เปนโมเดลทไดนอมน าหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มาเปนแนวคดหลกในการ

พฒนาประเทศ ดงทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวพระราชทานพระราชด ารสหลกปรชญา “เศรษฐกจพอเพยง” ครงแรกในงานพระราชทานปรญญาบตร ณ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร เมอวนพธท 18 กรกฎาคม พ.ศ. 2517 ไวความตอนหนงวา

“การพฒนาประเทศจ าเปนตองท าตามล าดบขน ตองสรางพนฐาน คอความพอม พอกน พอใช

ของประชาชนเปนเบองตนกอน โดยใชวธการและอปกรณทประหยด แตถกตองตามหลกวชา เมอไดพนฐานมนคงพรอมพอควรและปฏบตไดแลว จงคอยสรางคอยเสรมความเจรญและฐานะทางเศรษฐกจขนทสงขนโดยล าดบตอไป หากมงแตจะทมเทสรางความเจรญ ยกฐานะทางเศรษฐกจขนไดรวดเรวแตประการเดยว โดยไมใหแผนปฏบตการสมพนธกบสภาวะของประเทศ และของประชาชนโดยสอดคลองดวย จะเกดความไมสมดลในเรองตางๆ ได ซงอาจกลายเปนความยงยากลมเหลวในทสด”

Thailand 4.0 นอมน าพระราชด ารสขางตนของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ และถอดรหส

ออกมาเปน 2 ยทธศาสตรส าคญคอ 1. การสรางความเขมแขงจากภายใน (Strength from Within) 2. การเชอมโยงกบประชาคมโลก (Connect to the World) หากการสรางความเขมแขงจากภายในคอ Competitiveness การเชอมโยงกบโลกภายนอกกคอ

Connectivity ซงทงการสรางความเขมแขงจากภายใน และการเชอมโยงกบประชาคมโลก เปน 2 ปจจยทจะตองด าเนนควบคกนในการสรางความมงคง มนคง และยงยนใหกบประเทศ

การสรางความเขมแขงจากภายใน Thailand 4.0 เนนการปรบเปลยนใน 4 ทศทางคอ

การปรบเปลยนใน 4 ทศทางดงกลาว จะเกดขนได จ าเปนอยางยงทจะตองเนน “การพฒนาท

สมดล”ใน 4 มต อนประกอบดวย 1. ความมงคงทางเศรษฐกจ (Economic Wealth) 2. ความอยดมสขของผคนในสงคม (Social Well-beings) 3. การรกษสงแวดลอม (Environmental Wellness) 4. การยกระดบศกยภาพและคณคาของมนษย (Human Wisdom)

1) จากการพงพาเศรษฐกจโลก ส การสรางความเขมแขงของเศรษฐกจภายในประเทศ 2) จากการเนนการผลตสนคาโภคภณฑ ส การผลตสนคาเชงนวตกรรม 3) จากการเนนเงนทนและทนทางกายภาพ ส การเนนทนมนษยและเทคโนโลย 4) จากการกระจกของความมงคงและโอกาส ส การกระจายของความมงคงและโอกาส


- 12 -

การพฒนาทสมดลใน 4 มตของ Thailand 4.0 ตามแนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยงน สอดรบกบ

17 เปาหมายการพฒนาอยางยงยน (Sustainable Development Goals) ของสหประชาชาต ไดอยางแนบแนนและลงตว (ดงรปท 1.2)

รปท 1.2: การพฒนาทสมดล SEP for SDGs การเชอมโยงกบประชาคมโลก เมอโครงสรางเศรษฐกจและสงคมภายในประเทศเกดความ

เขมแขงกจะเกดการพฒนาขดความสามารถ และมภมคมกนทเพยงพอเมอเผชญกบโอกาสและภยคกคามจากโลกภายนอก

ในการเชอมโยงกบโลกภายในม 3 ระดบ คอ การเชอมโยงเศรษฐกจภายในประเทศ (จากชมชนสจงหวด

และกลมจงหวด) การเชอมโยงกบเศรษฐกจภมภาค (อาเซยน) และการเชอมโยงกบเศรษฐกจโลก (ดรปท 1.3)

รปท 1.3: การเชอมโยง กบประชาคมโลก

เพอใหอยกบประชาคมโลกอยางเปนปกตสข ในการขบเคลอน Thailand 4.0 รฐบาลจงไดนอม

น าเอาปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการเชอมโยงประเทศไทยกบประชาคมโลก โดยเนนใน 4 มตส าคญคอ


- 13 -

1. การอนรกษโลก (Saved the Planet) 2. การสรางสนตภาพทมนคง (Secured Peace) 3. การเตบโตทยงยน (Sustainable Growth) 4. การสรางความเจรญรงเรองรวมกน (Shared Prosperity)

อาจกลาวไดวา แกนยทธศาสตร Thailand 4.0 วาดวยการสรางความเขมแขงจากภายในและการเชอมโยงประเทศไทยกบประชาคมโลกนน ตงอยบนฐานความคดจากปรชญาเศรษฐกจพอเพยง (SEP) ทสอดรบกบเปาหมายการพฒนาทยงยน (SDGs) ของสหประชาชาต (ดงรปท 1.4)

รปท 1.4: การสอดรบกนระหวาง SEP และ SDGs ใน Thailand 4.0

กลไกขบเคลอนประเทศชดใหมภายใต Thailand 4.0

Thailand 4.0 มเปาหมายเพอหลดพน 3 กบดก โดยปรบเปลยนกลไกการขบเคลอนการเตบโตชดใหม (New Growth Engines) เพอเปลยนผานประเทศไทยไปส “ประเทศในโลกทหนง” ภายในป พ.ศ. 2575 ดงน (ดงรปท 1.5)

1. หลดพนจากกบดกประเทศรายไดปานกลาง ดวยการสรางความมงคงผาน กลไกขบเคลอน

เศรษฐกจดวยนวตกรรม ปญญา เทคโนโลย และความคดสรางสรรค (Competitive Growth Engines) เพอกาวสประเทศทมรายไดสง โดยเปลยนจาก “ท ามากไดนอย” เปน “ท านอยไดมาก” ซงประกอบไปดวย

● การยกระดบขดความสามารถดานการวจยและพฒนา ● การสรางคลสเตอรทางดานเทคโนโลยและนวตกรรม ● การบมเพาะผประกอบการดานเทคโนโลย การออกแบบและความคดสรางสรรค ● การพฒนาวสาหกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม ● การพฒนาทกษะและงานใหมเพอรองรบการเปลยนแปลงในอนาคต


- 14 -

● การสรางสภาพแวดลอมทเอออ านวยตอการท าธรกจ ● การบรหารจดการสมยใหม ทพรอมด าเนนการทงในแพลทฟอรมในโลกจรง และโลก

ดจทล ● กจการรวมทนรฐและเอกชนในโครงการขนาดใหญ ● ฯลฯ

2. หลดพนจากกบดกความเหลอมล า ดวยการสรางความมนคงผาน กลไกการกระจายรายได โอกาส

และความมงคงอยางเทาเทยม (Inclusive Growth Engine) โดยเนนการปรบเปลยนจากความมงคงทกระจกเปนความมงคงทกระจาย ดวยหลกคดทวา “เราจะเดนหนาไปดวยกน โดยไมทงใครไวขางหลง” ประกอบไปดวย

● การยกระดบ Digital Skill Literacy, ICT Literacy, Information Literacy และ Media Literacy ของคนไทย

● การสรางคลสเตอรเศรษฐกจระดบกลมจงหวด และจงหวด ● การพฒนา Innovation Hubs ใหกระจายในระดบภมภาค ● การสรางเศรษฐกจระดบฐานรากในชมชน ● การสงเสรมวสาหกจเพอสงคม ● การสงเสรมและสนบสนนใหวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมเขมแขงและสามารถ แขงขนไดในเวทโลก ● การยกระดบขดความสามารถ การเสรมสรางทกษะและการเตมเตมศกยภาพของ ประชาชนใหทนกบพลวตจากภายนอก ● การสรางเครอขายความรวมมอในรปแบบประชารฐ ● การจายภาษใหแกผทมรายไดต ากวาเกณฑทก าหนดแบบมเงอนไข ● ฯลฯ

3. หลดพนจากกบดกความไมสมดล ดวยการสรางความยงยนผาน กลไกการพฒนาทเปนมตรตอ

สงแวดลอม (Green Growth Engine) ปรบเปลยนจากการพฒนาทไมสมดลส “การพฒนาทสมดล” ประกอบไปดวย

● การมงเนนธรกจ การผลต และการใชเทคโนโลยทเปนมตรตอสงแวดลอม ● การมงเนนการใชพลงงานทดแทน ● การพฒนาเมองอจฉรยะ และเมองทนาอย ● การปรบแนวคดจากเดมทค านงถงความไดเปรยบเรองตนทน (Cost Advantage) เปน หลก มาสการค านงถงประโยชนทไดจากการลดความสญเสยทเกดขนทงระบบ (Lost Advantage) ● การสงเสรมใหภาคเอกชนเปนองคกรท “คดดท าด” (Doing Good, Doing Well) ● ฯลฯ


- 15 -

รปท 1.5: กลไกขบเคลอนการเตบโตชดใหม ใน Thailand 4.0


- 16 -

เปาหมาย Thailand 4.0

Thailand 4.0 ก าหนดเปาหมายครอบคลมใน 4 มต ดงน ความมงคงทางเศรษฐกจ ความอยดมสขทางสงคม การยกระดบคณคามนษย การรกษสงแวดลอม

ความมงคงทางเศรษฐกจ

เปน “ระบบเศรษฐกจทเนนการสรางมลคา” (Value - Based Economy) ทขบเคลอนดวยนวตกรรม เทคโนโลย และความคดสรางสรรค

● พนจากการเปนประเทศรายไดปานกลาง โดยมรายไดตอหวประชากรทเพมขนจาก 5,410

ดอลลารสหรฐในป พ.ศ. 2557 เปน 15,000 ดอลลารสหรฐในป พ.ศ. 2575 ● อตราการขยายตวทางเศรษฐกจจากระดบรอยละ 3-4 เปนรอยละ 5-6 ตามศกยภาพทควรจะ

เปนของประเทศภายใน 5 ป ● การเตบโตของผลตภณฑมวลรวมประชาชาต (GNP) จากรอยละ 1.3 ในป พ.ศ. 2556 เปน

มากกวารอยละ 5 ตอปอยางตอเนองภายใน 10 ป ● ผลกดนใหประเทศไทยเปนชาตการคา และศนยกลางธรกจของภมภาค ภายใน 10 ป ● ผลกดนใหประเทศไทยเปนศนยกลางตลาดทนของอาเซยน ภายใน 10 ป ● ม 5 บรรษทขามชาตระดบโลกสญชาตไทย ภายใน 10 ป ● มความงายในการประกอบธรกจอยใน 10 ล าดบแรกของโลก ภายใน 10 ป ● เพมระดบการวจยและพฒนา จากรอยละ 0.25 ของ GDP ในป พ.ศ. 2553 เปนรอยละ 4.0

ของ GDP (เทยบเทาประเทศเกาหลใต) ● พฒนาโครงสรางพนฐานทางปญญาใหแขงแกรง เพอปรบเปลยนสดสวนการพฒนาเทคโนโลย

ของตนเองตอการพงพาเทคโนโลยจากภายนอก จาก 10:90 ในปจจบน เปน 30:70 ภายใน 10 ป และปรบขนเปน 60:40 ภายใน 20 ป

ความอยดมสขทางสงคม

เปน “สงคมทเดนหนาไปดวยกน ไมทอดท งใครไวขางหลง” (Inclusive Society) ดวยการเตมเตมศกยภาพของผคนในสงคม เพอสรางหลกประกนความมนคงทางเศรษฐกจสงคม และฟนความสมานฉนทและความเปนปกแผนของคนในสงคม ใหกลบคนมาอกครงหนง


- 17 -

● ระดบความเหลอมล าในสงคม (วดผลจาก Gini Coefficient) จาก 0.465 ในป พ.ศ. 2556 เปน

0.36 ภายในป พ.ศ. 2575 ● สดสวนประชากรทอยใตเสนความยากจนลดลงเหลอรอยละ 7.4 ภายใน 5 ป และเหลอรอยละ

5 ภายใน 10 ป ● ปรบเปลยนสระบบสวสดการสงคมอยางสมบรณ ภายใน 20 ป ● เปลยนเกษตรกรใหเปน Smart Farmers จ านวน 20,000 ครวเรอน ภายใน 5 ป และ

100,000 ครวเรอน ภายใน 10 ป ● เกษตรกรมรายไดเงนสดสทธทางการเกษตรเพมขน เปน 60,000 บาทตอครวเรอนภายใน 5 ป

และเปน 100,000 บาทตอครวเรอน ภายใน 10 ป ● ยกระดบวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) ใหเปน Smart SMEs จ านวน 100,000

สถานประกอบการ ภายใน 5 ป และเพมเปน 500,000 ราย ภายใน 10 ป ● พฒนาวสาหกจชมชนและตอยอดดวยเทคโนโลยและนวตกรรม และสามารถเขาสตลาดไดตาม

แนวทางประชารฐจ านวน 20,000 ราย ภายใน 5 ป และเพมเปน 100,000 ราย ภายใน 10 ป

การยกระดบคณคามนษย ดวยการพฒนาคนไทยใหเปน “มนษยทสมบรณในศตวรรษท 21” ควบคไปกบการเปน “คนไทย

4.0 ในโลกทหนง” ● IQ เฉลยไมต ากวาเกณฑมาตรฐาน 100 ภายใน 5 ป ● รอยละ 70 ของเดกไทยมคะแนน EQ ไมต ากวาเกณฑมาตรฐาน ภายใน 5 ป ● PISA Score จากล าดบท 47 จาก 76 ประเทศ เปน 1 ใน 20 ประเทศแรก ภายใน 20 ป ● ดชนการพฒนามนษย (HDI) จาก 0.722 (ในป พ.ศ. 2556) หรออนดบท 89 เปน 0.80 (กลม

Very High Human Development) หรอ 50 อนดบแรก ภายใน 10 ป ● ยกระดบคณภาพฝมอแรงงานใหสอดคลองกบความตองการและทศทางการพฒนาของประเทศ

จ านวน 500,000 คน ภายใน 5 ป ● มหาวทยาลยไทยตด 100 อนดบแรกของโลก จ านวน 5 สถาบน ภายใน 20 ป ● นกวทยาศาสตรไทยไดรบรางวล Nobel Prize อยางนอย 1 ทาน ภายใน 20 ป

การรกษสงแวดลอม

เปน “สงคมทนาอย” ม “ระบบเศรษฐกจทสามารถปรบสภาพตามภมอากาศ” ควบคไปกบการเปน “สงคมคารบอนต า”อยางเตมรปแบบ

ม 10 เมองทนาอยของโลก ภายใน 5 ป ม 5 เมองอจฉรยะ อยางเตมรปแบบ ภายใน 10 ป


- 18 -

อนดบความเสยงจากการโจมตทางไซเบอรต ากวาอนดบ 10 ของโลก ภายใน 5 ป และต ากวาอนดบ 5 ภายใน 10 ป

อนดบความเสยงจากการกอการรายต ากวาอนดบท 20 ของโลก ภายใน 5 ป และ ต ากวาอนดบ 10 ของโลก ภายใน 10 ป

มการอนรกษทรพยากรปาไม สดสวนพนทอนรกษตอพนทประเทศเพมขน จากรอยละ 20.44 ในป 2558 เปนรอยละ 30 ภายใน 5 ป และเพมเปนรอยละ 40 ภายใน 10 ป

มการบรหารจดการน าอยางมประสทธภาพ พนทชลประทานเพมขนจาก 30.48 ลานไร ในป 2558 เปน 40 ลานไร ภายใน 5 ป และเปน 60 ลานไร ภายใน 10 ป

พนทท าเกษตรอนทรยทไดรบการรบรองมาตรฐานเพมขน เปน 500,000 ไร ภายใน 5 xu และเปน 2,000,000 ไร ภายใน 10 ป

มการจดการขยะ ทงขยะชมชน และขยะอตสาหกรรมอยางเปนระบบและยงยน มอตราการก าจดขยะชมชนถกหลกสขาภบาลเพมขน จากรอยละ 31 ในป 2558 เปนรอยละ 50 ภายใน 5 ป และเปนรอยละ 80 ภายใน 10 ป


- 19 -

ตอนท 2 : หาวาระในการขบเคลอน Thailand 4.0

สบเนองจากพระบรมราโชวาทในพระบาทสมเดจพระเจาอยหวในวารสารชยพฒนาประจ าเดอน

สงหาคม 2542

“เศรษฐกจพอเพยง เปนเสมอนรากฐานของชวต รากฐานความมนคงของแผนดน เปรยบเสมอน

เสาเขมทถกตอกรองรบบานเรอนตวอาคารไวนนเอง สงกอสรางจะมนคงไดกอยท เสาเขม แตคนสวนมาก

มองไมเหนเสาเขม และลมเสาเขมซะดวยซ าไป”

รฐบาลจงไดก าหนดทศทางการพฒนาโมเดล Thailand 4.0 ภายใตหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ซง

ประกอบไปดวย 5 วาระ ดงน (ดงรปท 2.1)

วาระท 1 : การเตรยมคนไทย 4.0 ใหพรอมกาวสโลกทหนง

วาระท 2 : การพฒนาคลสเตอรเทคโนโลยและอตสาหกรรมเปาหมาย

วาระท 3 : การบมเพาะผประกอบการและพฒนาเครอขายวสาหกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม

วาระท 4 : การเสรมความเขมแขงของเศรษฐกจภายในประเทศผาน 18 กลมจงหวด และ 76 จงหวด

วาระท 5 : การบรณการอาเซยน เชอมประเทศไทยสประชาคมโลก

ทง 5 วาระสามารถรอยเรยงเขาดวยกน และเปรยบไดดงน

1. การตระเตรยมเมลดพนธชดใหม ดวยการเตรยมคนไทย 4.0 ใหพรอมในการกาวสโลกทหนง

2. การเปลยนจากการปกช าสการมรากแกวทแขงแรง ดวยการพฒนาคลสเตอรเทคโนโลยและ

อตสาหกรรมเปาหมาย

3. การมล าตนทแขงแกรงสามารถงอกงามแผกงกานสาขา ดวยการบมเพาะผประกอบการและ

พฒนาเครอขายวสาหกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม และการเสรมความเขมแขงของเศรษฐกจ

ภายในประเทศผาน 18 กลมจงหวด และ 6 จงหวด

4. การเปนสวนหนงของระบบนเวศนโลก ดวยการบรณการอาเซยน เชอมประเทศไทยสประชาคมโลก


- 20 -

รปท 2.1: หาวาระในการขบเคลอนโมเดล Thailand 4.0


- 21 -

วาระท 1 : การเตรยมคนไทย 4.0 เพอกาวสโลกทหนง

เปรยบเสมอนการตระเตรยมเมลดพนธใหม ดวยการบมเพาะคนไทยใหเปน “มนษยทสมบรณใน

ศตวรรษท 21” ควบคไปกบ การพฒนา “คนไทย 4.0 สโลกทหนง”

คนไทยเปนมนษยทสมบรณในศตวรรษท 21 คอ คนไทยทมปญญาทเฉยบแหลม (Head) มทกษะท

เหนผล (Hand) มสขภาพทแขงแรง (Health) และมจตใจทงดงาม (Heart)

การเปนมนษยทสมบรณเปนเงอนไขทจ าเปนในการเตรยมคนไทย 4.0 สโลกทหนง ซงจะครอบคลม

การปรบเปลยนใน 4 มตดงตอไปน

1. โลกก าลงปรบเปลยนจาก “One Country, One Destiny” เปน “One World, One

Destiny” ดงนนตองปรบเปลยนคนไทย จากแบบ Thai-Thai เปนคนไทยแบบ Global Thai

ทมความภาคภมใจในความเปนไทย พรอม ๆ กบมกรอบความคดทเปนสากล สามารถยนอยางม

ศกดศรในเวทโลก

2. โลกก าลงปรบเปลยนจาก “Analog Society” เปน “Digital Society” ดงนน จะตอง

ปรบเปลยนคนไทย จาก Analog Thai เปนคนไทยทเปน Digital Thai เพอใหสามารถ

ด ารงชวต เรยนร ท างาน และประกอบธรกจ ได ทงในโลกจรงและโลกเสมอนจรง

3. เพอใหสามารถอยใน Global/Digital Platform ทมชดของโอกาส ภยคกคาม เงอนไขและ

ขอจ ากดชดใหม จงจ าเปนอยางย งตองมการปรบเปลยนคนไทย จากคนไทยทมความร

ความสามารถและทกษะทจ ากด เปน คนไทยทมความร และทกษะสง มความสามารถในการ

รงสรรคนวตกรรม

4. พรอมๆกนนน เพอใหสามารถอยในโลกศตวรรษท 21 อยางเปนปกตสข จ าเปนอยางยงตองมการ

ปรบเปลยนคนไทย จากคนไทยทมองเนนประโยชนสวนตน เปน คนไทยทมจตสาธารณะ มความ

รบผดชอบตอสวนรวม มความเกอกลและแบงปน


- 22 -

รปท 2.2: วงจร Growth for People/ People for Growth

การปรบเปลยนระบบนเวศนการเรยนร (Learning Ecosystem)

วงจร Growth for People/ People for Growth น ามาสประเดนทาทายดงตอไปน

จะพฒนาอยางไรใหคนไทยเปนคนทมแรงบนดาลใจ มความมงมน เพอใหมชวตอยอยางม

พลงและมความหมาย (Purposeful People)

จะพฒนาอยางไรใหคนไทยเปนคนทมความคดสรางสรรค มความสามารถในการรงสรรค

นวตกรรม (Innovative People)

จะพฒนาอยางไรใหคนไทยเปนคนทมจตสาธารณะ ยดประโยชนสวนรวมเปนทตง (Mindful

People)

จะพฒนาอยางไรใหคนไทยเปนคนทมงการท างานใหเกดผลสมฤทธ (Action-Based

People)

โดยเรมจากการสรางพลวตการเตบโตทางเศรษฐกจ เพอใหเกดการลงทน การจางงาน การเตมเตมศกยภาพของผคน (Growth for People) เมอผคนเหลานไดรบการเตมเตมศกยภาพอยางเตมท กจะเปนพลงประชาชนทจะกลายเปนตวหลกในการขบเคลอนการเจรญเตบโต (Pepole for Growth) และน าพาประเทศสความมงคง มนคง และยงยนอยางแทจรง (ดรปท 2.2)


- 23 -

จากประเดนทาทายดงกลาวขางตนน ามาส “การปรบเปลยนระบบนเวศนการเรยนร” ของคนไทยทง

ระบบ

1. ปรบเปลยนระบบนเวศนการเรยนรเพอเสรมสรางแรงบนดาลใจ มความมงมน เพอใหมชวตอย

อยางมพลงและมความหมาย (Purposeful Learning)

o ปรบเปลยนจากการเรยนแบบเฉอยชา (Passive Learning) เปน การเรยนดวย

ความกระตอรอรน (Active Learning)

o ปรบเปลยนจากการเรยนตามภาคบงคบ (Duty-Driven) เปน การเรยนทเกดจาก

ความอยากร อยากท า และอยากเปน (Passion-Driven)

o ปรบเปลยนจากการเรยนตามมาตรฐาน (Standardized) เปน การเรยนเพอตอบ

โจทยเฉพาะบคคล (Personalized) โดยพฒนาจากศกยภาพ โอกาส และขอจ ากด

ของแตละบคคล

2. ปรบเปลยนระบบนเวศนการเรยนรเพอบมเพาะความคดสรางสรรค และความสามารถในการ

รงสรรคนวตกรรมใหมๆ (Generative Learning)

o ปรบเปลยนจากการเรยนรในหองเรยน ในโรงเรยน และในระบบ เปน การเรยนร

นอกหองเรยน นอกโรงเรยน และนอกระบบ

o ปรบเปลยนจากการคดในกรอบ ทเนน “ทองจ า” “เชอฟง” และ “ท าตาม” เปน

การคดนอกกรอบ ทเนน “กลาคดตาง” “ท าตาง” แต “เคารพความคดเหนของ

ผอน”

o ปรบเปลยนจากการเรยนแบบถายทอดขอเทจจรง เปน การเรยนแบบชแนะใหใช

ความคด

3. ปรบเปลยนระบบนเวศนการเรยนรเพอปลกฝงจตสาธารณะ ยดประโยชนสวนรวมเปนทตง ม

ความเกอกลและแบงปน (Mindful Learning)

o สงเสรมการเลยงดในครอบครว เนนฝกเดกใหรจกการพงตนเอง มความซอสตย ม

วนย มคณธรรมจรยธรรม มความรบผดชอบ ในรปแบบของกจกรรมใน

ชวตประจ าวน


- 24 -

- ก าหนดมาตรการดแลครอบครวทเปราะบางใหสามารถดแลสมาชกไดอยาง

เขมแขง

o สงเสรมใหมกจกรรมการเรยนการสอนทงในและนอกหองเรยนทสอดแทรกคณธรรม

จรยธรรม ความมระเบยบวนย จตสาธารณะ การท างานเปนทม

- ปรบเปลยนจากการเนนผลประโยชนรวม (Common Interest) เปน การเนน

สรางคณคารวม (Sharing Value)

- ปรบเปลยนจากการมงเนนความคดสรางสรรคในรายบคคล ( Individual

Creating) เปน การมงเนนการระดมความคดสรางสรรคแบบกลม (Common

Creating)

- ปรบเปลยนจากการใหรางวลจากการแขงขน (Competing Incentive) เปน การ

ใหรางวลจากการท างานรวมกน (Sharing Incentive)

การเตรยมการเพอสรางพลเมองทตนร (Active Citizen) เปนฐานรากทส าคญทสด

ของการปกครองในระบอบประชาธปไตย ดงนน วชาหนาทพลเมอง (Civic

Education) และกจกรรมลกเสอ จะตองถกฟนฟเพอบมเพาะใหเยาวชนเปน

พลเมองทตนรในทสด

o ปรบวธการเผยแผศาสนาทมงชแนะแนวทางการด ารงชวตตามหลกธรรมค าสอนท

เขาใจงาย สามารถน าไปปฎบตไดจรง

- เรงฟนฟศรทธาใหสถาบนศาสนากลบมาเปนศนยรวมจตใจและทยดเหนยวของคน

ในสงคม

- ฟนฟโครงการ “บวร” – บาน วด โรงเรยน

o สงเสรมชมชนใหจดกจกรรมสาธารณะประโยชน จดระเบยบทางสงคม และก าหนด

บทลงโทษทางสงคม

- สรางความเขมแขงของชมชน ผานกจกรรมทตอบโจทยความมงคงทางเศรษฐกจ

ความอยดมสข การรกษสงแวดลอม และอตลกษณและภมปญญาทองถน

o จดสรรเวลาและพนทออกอากาศใหกบสอสรางสรรคทสงเสรมการปลกฝงคณธรรม

จรยธรรม และคานยมทด

- ใหสอมวลชนน าเสนอขอมลขาวสารทเปนขอเทจจรงและสรางกระแสเชงบวก


- 25 -

4. ปรบเปลยนระบบนเวศนการเรยนร เ พอมงการท างานใหเกดผลสมฤทธ (Result-Based

Learning)

o ปรบเปลยนจากการเรยนโดยเนนทฤษฎ เปน การเรยนทเนนการวเคราะหและแกไข

ปญหา

o ปรบเปลยนจากการเรยนแบบฟงบรรยาย เปน การท าโครงงานและแกปญหาโจทย

ในรปแบบตางๆ

o ปรบเปลยนจากการวดความส าเรจจากระบบการนบหนวยกต เปน การวด

ความส าเรจจากการบรรลผลสมฤทธ

o ปรบเปลยนจากการเรยนเพอวฒการศกษา เปนการเรยนเพอการประกอบอาชพ

o ผลกดนใหมการน าวฒนธรรมการท างานทพงประสงคไปปฎบตจนใหเปนคณลกษณ

ทส าคญของคนในสงคมไทย

การพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณในศตวรรรษท 21 และการตระเตรยมคนไทย 4.0 สโลกท

หนง ผานระบบนเวศนการเรยนรดงกลาว จะเปนหวใจส าคญในการเปลยนผานสงคมไทยไปส “สงคมไทย

4.0” นนคอ สงคมทมความหวง (Hope) สงคมทเปยมสข (Happiness) และ สงคมทมความสมานฉนท

(Harmony) ในทสด


- 26 -

การพฒนาส “แรงงาน 4.0” ทมความรและทกษะสง

พรอม ๆ กบเรองการศกษาขนพนฐาน การปรบเปลยนและการพฒนาทกษะและอาชพ เปนประเดนท

ส าคญ เพอรองรบพลวตของโลกในศตวรรษท 21

ประเดนปญหาของแรงงานไทย

แรงงานไทยมผลตภาพแรงงานต า โดยจดอยในอนดบท 56 จากทงหมด 61 ประเทศ ทกษะแรงงานอยในระดบต ากวาความตองการของผประกอบการ ทงทกษะทางดาน

ภาษาตางประเทศ การใชคอมพวเตอร คณตศาสตร/ การค านวณ ทกษะการสอสาร การ

บรหารจดการ ความสามารถเฉพาะในวชาชพ ฯลฯ มองทอดออกไปในอนาคตอนใกล ทกษะทมความส าคญมากขนในศตวรรษท 21 ประกอบ

ไปดวย Cognitive Abilities, Systems Skills, Complex Problem Solving, Content

Skills และ Process Skills ในขณะททกษะทจะมความส าคญนอยลงในศตวรรษท 21 จะ

ประกอบดวย Social Skills, Resource Management Skills, Technical Skills และ

Physical Abilities ดงนน หากไมมการปรบเปลยนและพฒนาทกษะอาชพ แรงงานไทยทม

ทกษะสงและปานกลางทมอยในปจจบนจะถกผลกระทบอยางแนนอน

วาระขบเคลอนท 1.1 : การปฏรปการศกษาเพอเตรยมคนไทยสโลกทหนง

เปาหมายการพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณในศตวรรรษท 21 และการตระเตรยมคนไทย

4.0 สโลกทหนง ผาน 4 ระบบนเวศนการเรยนรดงกลาวจะตองน าไปสการปรบเปลยนใน 3 เรองส าคญ

ประกอบไปดวย

1) การปรบเปลยนเปาหมายและระบบการบรหารจดการการเรยนรทงระบบ

2) การปรบเปลยนกระบวนทศนและทกษะคร

3) การปรบเปลยนหลกสตรและรปแบบการเรยนการสอน

หนวยงานหลกทท าหนาทขบเคลอน : กระทรวงศกษาธการ กระทรวงแรงงาน กระทรวง

สาธารณสข และกระทรวงวฒนธรรม


- 27 -

พรอม ๆ กนนน การปรบเปลยนไปส Industry 4.0 จะท าใหงานตาง ๆ ทเปน Routine /

Repetitive Jobs ซงสวนใหญจะท าโดยแรงงานทมทกษะต าถงปานกลางนน จะคอย ๆ ถก

แทนทดวยหนยนตและ Automation (ดรปท 2.3)

รปท 2.3 : การเปลยนแปลงในเนองาน

หนงในยทธศาสตรภายใต Thailand 4.0 คอ การปรบโครงสรางอตสาหกรรม และปรบเปลยน

แรงงานใหสอดคลองกบ Industry 4.0 ดงนน จ าเปนอยางยงทจะตองด าเนนการ Reskilling, Upskilling

และ Multiskilling ในแรงงานปจจบน โดยเนนการพฒนาทกษะเพอรองรบงานทเปน Non – Routine /

Non – Repetitive / Task Specific / Project – Based Jobs มากขน

รฐบาลจะวางระบบเพอบรณการการศกษา การฝกอบรม การพฒนาอาชพใหคนไทยปรบตวกบการ

เปลยนแปลงและก าหนดเสนทางชวตสอนาคต โดยก าหนดเปาหมายไว 4 ประการ ดงตอไปน

1) ชวยบคคลใหรถงทางเลอกในการศกษา ฝกอบรม และพฒนาอาชพ

2) พฒนาระบบการศกษา ฝกอบรม และพฒนาทกษะใหตอบสนองความตองการของ

ภาคอตสาหกรรม

3) สงเสรมการพฒนาเสนทางวชาชพบนฐานทกษะและความเชยวชาญ

4) สรางวฒนธรรมการเรยนรตลอดชวต


- 28 -

โดยการสรางโปรแกรมพฒนาทกษะอาชพ ใน 3 ระดบ

วาระขบเคลอนท 1.2 : การสรางโปรแกรมพฒนาทกษะอาชพ

โปรแกรม “ในสถานศกษา” อาท Education & Career Guidance, Enhanced

Internship, Individual Learning Portfolio และ Young Talent Program

โปรแกรม “ชวงเรมตนการท างาน” อาท Education & Career Guidance, Earn &

Learn Program, Skill Development Credit และ Individual Learning Portfolio

โปรแกรม “เสรมสรางการเตบโตในอาชพ” อาท Education & Career Guidance,

Skills- Based Modular Course, Mid-Career Enhanced Subsidy, Sectoral

Manpower Plan, Leadership Development Program, Skill Development

Credit และ Individual Learning Portfolio

หนวยงานหลกทท าหนาทขบเคลอน : กระทรวงแรงงาน กระทรวงศกษาธการ และกระทรวง

อตสาหกรรม


- 29 -

กรอบยทธศาสตรก าลงคนของประเทศ

เพอให Thailand 4.0 บรรลผลสมฤทธ จ าเปนอยางยงทจะตองมกรอบยทธศาสตรก าลงคนของ

ประเทศ (Manpower) โดยเฉพาะอยางยง “Brain Power Development” เพอพฒนาและยกระดบ

แรงงานทมความรและทกษะสงทชดเจน โดยเนนการบรหารจดการ Stock & Flow ของแรงงานทมความร

และทกษะสง ผานกลไกของ Talent Development และ Talent Mobility เพอตอบโจทยความตองการ

ก าลงคนของประเทศในแตละชวงขณะ อาจจ าเปนตองใชเครอขายตางประเทศมาชวยในเรอง Talent

Development พรอม ๆ กบเปดกวางใหเกด Free Flow ของ Talent Mobility ในทศทางทจะตอบโจทย

ความตองการของประเทศ

มเพยงเทานน จะตองท าใหตลาดแรงงานทมความรและทกษะสง เปนตลาดแรงงานทมประสทธภาพ

มความยดหยน เนนการพฒนาทกษะอาชพอยางตอเนอง พรอม ๆ กบการมระบบสวสดการ และสทธ

ประโยชนทเหมาะสม เปาหมายเพอยกระดบผลตภาพของแรงงานทมความรและทกษะสง ซงจะเปน

องคประกอบส าคญของการยกระดบผลตภาพของประเทศ อนจะสงผลตอการยกระดบขดความสามารถในการ

แขงขนของประเทศในทสด

แรงงานคนไทยก าลงอยในชวงเปลยนผาน เพอใหสอดรบกบนโยบาย Thailand 4.0 จ าเปนทจะตอง

มการทบทวนการใชแรงงานทกษะต าจากเพอนบาน เพอผลกดนใหผประกอบการไทยปรบเปลยนในทศทางท

ใชเทคโนโลยและแรงงานทมความรและทกษะสงมากขน

การเตรยม คนไทย 4.0 จงเปนการปรบเปลยนกรอบความคด (Mindset) ทกษะ (Skill-Set) และ

พฤตกรรม (Behavior Set) ของคนไทยทงระบบ เพอให คนไทย 4.0 เปนตวขบเคลอนหลกในการเปลยนผาน

ส Thailand 4.0 ทมความมงคง มนคง และยงยน อยางแทจรง รากฐานการพฒนา Thailand 4.0 เรมตนท “คนไทยทกคน”

ปจจยส าคญทสดการขบเคลอนประเทศไทย ตาม Thailand 4.0 กคอ “คนไทย” เนองจากการพฒนาทนมนษยทด มความรความสามารถ มคณธรรม จะเปนรากฐานในการเสรมสรางคณภาพและความเขมแขงใหกบสงคมไทย รวมทงสรางรากฐานความมนคงของประเทศในทกดาน และเมอคนไทยมคณภาพกจะสามารถลดความเหลอมล าทางสงคมได การพฒนาสงคมจงตองมงพฒนาโดยเนนเรองคณภาพและความยงยน บนพนฐานแนวคดของการ "รจกเตม รจกพอ และรจกปน"


- 30 -

คนไทยทกคนเปนคนทส าคญของประเทศ คนไทยบางกลมอาจมศกยภาพหรอความพรอมอยแลว แตคนไทยบางกลมอาจอยระหวางการคนหาศกยภาพ ลองผดลองถก และขาดเพยงโอกาสเทานน ประเทศไทยจะกาวไปขางหนาไมไดหากละทงคนไทยกลมใดกลมหนงไว ดงนน การพฒนาคนไทยทกคนจงเปนสงทมความส าคญยง

เปาหมายการพฒนา Thailand 4.0 คอ การยกระดบคณภาพชวตของประชาชนคนไทยทกกลมใหดขน โดยเฉพาะอยางยง กลมคนทยงตองการเตมเตมศกยภาพ ผดอยโอกาส หรอทก าลงประสบกบปญหาความยากจนอยางมาก จะตองท าใหคนในกลมเหลานสามารถม “โอกาสทางสงคม” (Social Mobility) โดยเนนการปองกนความเสยงจากการตกอยในวงจรแหงความลมเหลวหรอกบดกความยากจน ในลกษณะการใหแตมตอและสรางโอกาส พรอมกบการเสรมสรางศกยภาพไปทตวบคคล ครอบครว และชมชน

คนไทยจะเตบโตและพฒนาอยางไร

การสรางคนไทยใหเปนคนไทย 4.0 คอ การปลดลอคขอจ ากดทมอยในตวคน ซงคนไทยแตละกลมอาจมขอจ ากดทตองการปลดลอคตางกนออกไป

คนไทย 4.0 มศกยภาพและความพรอมในระดบสงแลว คนไทย 3.0 มรายไดปานกลาง มแนวโนมทจะมศกยภาพ คนไทย 2.0 ตดอยในวงจรแหงความยากจน คนไทย 1.0 เปนผดอยโอกาส

คนไทย 4.0 หรอคนไทยทมศกยภาพและความพรอมในระดบสงแลว ตองเนนใหมความแขงแกรงในการสรางความเจรญเตบโต เพอเปนกลมแนวหนาในการสรางความเจรญเตบโตใหกบประเทศและ “รจกปน” หนมารวมสรางรายไดและโอกาสใหกบกลมคนไทยคนอนๆ เพอใหเขมแขงเตบโตไปดวยกน คนไทยกลมนมความพรอมพนฐานทดในระดบหนงแลว หากแตตองปลดลอคเรอง การใชประโยชนจากเรองวทยาศาสตร เทคโนโลย นวตกรรมหรองานวจยพฒนา และสรางความพรอมในการแสวงหาโอกาสจากภายนอกประเทศ เพอเปนกลมผน าชวยขบเคลอนประเทศใหหลดพนกบดกประเทศรายไดปานกลาง

คนไทย 1.0 คนไทย 2.0 หรอคนไทยทยงตดอยในวงจรแหงความยากจน ยงอาจขาดโอกาส หรอ คนไทย 3.0 อาจอยในระดบรายไดปานกลางแตยงขาดความมนคง กลมนเปนกลมคนทส าคญของประเทศ จดเนนอยทการสรางความเจรญเตบโตภายในตวคน การคนพบอาชพทเหมาะสม มรายไดเพยงพอ ดวยการ “รจกเตม” การเตมความรและสรางโอกาสเปนสงทส าคญทสดส าหรบคนกลมน ซงหมายความวา เตมความรทกษะทจ าเปนทขาดไปเพอเสรมสรางความมนคงในอาชพ มทกษะในการเปลยนแปลงปรบตว ไดรบโอกาสทด เพอทจะท าใหวงจร Growth for People / People for Growth เกดการขยบขบเคลอน


- 31 -

ซงเรองการศกษา การเรยนรตลอดชวต และเทคโนโลยดจทล จะเปนเครองมอทชวยใหคนไทยสวนใหญกลมนไดรบ “การเตมความรและสรางโอกาสแบบไรพรมแดนหรอขดจ ากด” เกดการพฒนาความสามารถ ตามศกยภาพของตนเอง สอดคลองกบวถชวต บรบทใน พนท ประยกตใหเกดการเจรญเตบโตภายในชมชน ภายในประเทศไทยได ควบคไปกบการเรมเตรยมพรอมในการรบการเปลยนแปลงพลวตโลกหรอแสวงหาโอกาสทเปดกวางระดบโลกตอไป

วาระการพฒนาคนไทย

นโยบายของรฐบาลในอดต มงเนนแกปญหาใหกบคนยากจน หรอ คนไทย 1.0 (มรายไดต ากวา 2, 572 บาทตอคนตอเดอน) ซงมจ านวน 7.3 ลานคน ท าใหละเลยการดแลกลมประชากรอก 2 กลมทเสยงตอความยากจน ซงประกอบดวย 1) กลมคนเกอบจน หรอ คนไทย 1.5 (รายไดอยระหวาง 2, 572 -3,085 บาท ตอคนตอเดอน) ซงมจ านวน 6.7 ลานคน และ 2) กลมคนทเสยงตอความยากจน หรอ คนไทย 2.0 (รายไดอยระหวาง 3,086-4, 991 บาทตอคนตอเดอน) ซงมจ านวน 12.7 ลานคน (ในขณะทรายไดเฉลยของคนไทยอยท 10,830 บาทตอคนตอเดอน และ Median อยท 6,050 บาทตอคนตอเดอน)

คนไทย 1.0, 1.5 และ 2.0 ทง 3 กลมรวมกน 26.7 ลานคน จากคนไทยทงหมด 66.77 ลานคน เปนกลมคนไทยทยงตดอยในวงจรแหงความยากจน หรอยงอาจขาดโอกาส ยงขาดความมงคง มงคง รฐบาลจงมยทธศาสตรในการปลดลอคคนไทย 1.0 – 2.0 ออกจากวงจรแหงความยากจน ดงตอไปน

1) Refill หมายถง การเตม กลาวคอ เราใหการชวยเหลอเบองตนแกกลมเปาหมายทยงขาดรายได ไมมอาชพ หรอประสบปญหาสงคม เดอดรอน หรอไดรบผลกระทบจากเหตการณความไมสงบ ความรนแรง การคามนษย เปนตน การ Refill หมายรวมถงการใหความชวยเหลอทางการเงน (Social Protection Transfers) การจางงาน ศนยชวยเหลอสงคม 1300 เปนตน

2) Reform หมายถง การปฏรป เปนการพฒนาไปสคณภาพชวตทด และเกดความยงยน โดยเนน

การพฒนาทกษะ สงเสรมใหกลมเปาหมายน าศกยภาพของตนเองมาใชอยางเตมท และการเตมพลง (Empower) ใหความร สงเสรมการเขาถงสทธ ความเสมอภาค และโอกาสทเทาเทยมในสงคม

ประชาชน 1.0 - 2.0 ขณะนตองการ และไดรบการ Refill มากกวาการ Reform แตหากเราไม

ผลกดนใหเกดการ Reform คนเหลานยอมไมสามารถพฒนาไปส 3.0 และ 4.0 ได

มาตรการตาง ๆ ทสนบสนนทง 2 ยทธศาสตรขางตน ประกอบไปดวย

การใหความชวยเหลอทางการเงน

การเตมความร สรางภมคมกน

การสรางและสงเสรมโอกาสทางสงคม


- 32 -

การสรางและพฒนากลไกในระดบพนท

การใหความชวยเหลอทางการเงน (Immediate Financial Support) อาท เบยตางๆ (Social Protection Transfers) เชน เบยยงชพคนพการ 800 บาท เบยยงชพ

ผสงอาย 600 – 1,000 บาท เงนอดหนนเลยงดเดกแรกเกด 600 บาท และเงนเยยวยาผทไดรบผลกระทบจากเหตการณไมสงบในจงหวดชายแดนภาคใต เปนตน

บรการทางสงคม (Social Services) ตางๆ เชน ศนยชวยเหลอสงคม 1300 การจดสราง ซอมแซม ปรบปรงทอยอาศยใหแกคนยากจน ผสงอาย ผพการ การขยายการจดสรางอารยสถาปตย (Universal Design) เพอใหประชาชนทกคนสามารถเขาถงสทธ และบรการของรฐอยางทวถง และเทาเทยม

การเตมความรสรางภมคมกน ประกอบดวยการเตมความร พฒนาทกษะ และสรางภมคมกนใหคนไทย และกลมเสยง สรางภมคมกนทางสงคมใหมความเขมแขง

1. เตมความร พฒนาทกษะ

ปรบเปลยนกระบวนการเรยนร ของคนไทย บมเพาะความคดสรางสรรค และความสามารถในการรงสรรคนวตกรรมใหมๆ ตอยอดภมปญญาทองถน

สรางพนฐานการเรยนรผานชองทางตางๆ ผมรายไดนอย ผดอยโอกาส และผพการจะตองไดรบการสงเสรมการประกอบอาชพและสรางรายไดดวยตนเอง โดยเสรมกระบวนการเรยนร พฒนาทเชอมโยงกบวถชวต บรบทพนถน

สรางชองทางการเรยนรและพฒนาคนไทยในชองทางตางๆ ใหขยายวงกวาง เชน การเรยนรผานเวบไซต Talent Action Plan การสรางเครอขายมออาชพ (Professional Network) พฒนา Smart People และประยกตเขากบอาชพตางๆ เชน Smart Farmer

พฒนาสมรรถนะ ทกษะของคนไทย 1.0 - 4.0 เชน โครงการการเปลยนแปลงศกยภาพดานผน าและการจดการ ทกษะในเชงพาณชยและพฤตกรรมทางดานดจทล

พฒนาความกาวหนาอาชพเพอประชาชน เพออนาคต (For People, For the Future) จดโครงสรางพนฐานทางบรการทท าใหคนไทยทกคนเขาถงได เพอลดความแตกตาง

2. สรางภมคมกนใหคนไทย และกลมเสยง สรางภมคมกนทางสงคมใหมความเขมแขง

คนไทยกลมเสยงควรไดรบการปองกนและคมครองจากปญหาทางสงคมทสมเสยงทจะท าใหชวตตกอยในวงจรแหงความลมเหลว ยากจนหรอเสยงทจะจนซ าซากเพราะปญหาซ าซอน เชน ปองกนและปราบปรามการคามนษย ปกปองคมครองและสรางโอกาสใหกลมคนเรรอน ขอทาน และกลมเสยงตางๆ

สรางภมคมกนใหคนไทยไมตกอยในภาวะเสยงตางๆ เชน รณรงคสรางความตระหนก รเทาทนความเสยงดานตางๆ เชน ยาเสพตด อบายมข การกระท าผดกฎหมาย และสราง


- 33 -

ภมคมกนโดยเนนพนฐานความเขมแขงของครอบครว ท าใหสามารถผานพนความเสยง วกฤต หรอน าพาตนเองเขาสวงจรการพฒนาและยกระดบคณภาพชวตเขาถงโอกาสทรฐไดจดไว

ผลกดนมาตรการเสรมขดความสามารถ พฒนาตนเองของกลมเปาหมาย เพอใหผมรายไดนอยผดอยโอกาสในกลมทมศกยภาพไดรบการสงเสรมการประกอบอาชพและสรางรายไดดวยตนเอง มโอกาสทดลอง เรมประกอบอาชพใหมทมโอกาสรายไดดกวา มการปองกนความเสยง

ผลกดนมาตรการบรรเทาปญหาสงคมและท าใหคนไทยมคณภาพชวตทด มการเปลยนแปลงความเปนอยทดขน เชน นโยบายเงนบ านาญ ใหค าแนะน าแกประชาชน บคคลทอยในภาวะเสยง ใหชวยเหลอประชาชนคนไทยเพอใหสามารถพงพาตนเองได

ออกมาตรการทชวยเพมมาตรฐานการครองชพใหกบประชาชน เพอแกไข ลดผลกระทบ ลดความเสยงในการกยมเปนหนสน โดยเฉพาะหนนอกระบบ

มมาตรการชวยเหลอคนดอยโอกาสใหสามารถเลอนระดบจากทพออยรอดในสงคม เชน มนโยบายทางภาษสงเสรมเอกชนจางงานผดอยโอกาส ผพการ หรอผสงอายทมรายไดนอยใหไดมการประกอบอาชพทด

มนโยบายทน าไปสการเสรมสรางสวสดการพนฐาน ควบคไปกบผลกดนใหคนไทยเรยนรทจะวางแผนการใชชวตดานตางๆ อยางมนคง มงคง ย งยน เชน วางแผนดานรายได การออม การมหลกประกนทางสขภาพ โดยรฐมมาตรการสรางแรงจงใจและมาตรการจงใจ

การสรางและสงเสรมโอกาสทางสงคม เสรมสรางขดความสามารถของคนในการ

ชวยเหลอตนเองในการด ารงชวต การมอาชพ รายได และสนบสนนสงเสรมสงคมใหเปดโอกาสแหงชวต

ลดความไมเทาเทยมกน รฐบาลก าหนดใหประชาชนทกคนอยในระบบภาษ และใหระบบดงกลาวเชอมโยงกบดานสวสดการแหงรฐทดเพอประชาชน โดยรฐบาลก าหนดเกณฑงดเวนภาษใหกบผมรายไดนอย/ผดอยโอกาส และใหการชวยเหลอผมรายไดนอย/ผดอยโอกาสแบบมเงอนไขเพอการพฒนา มโครงการใหเงนอดหนนดานสวสดการตางๆ เชน การศกษา สขภาพ ทอยอาศย

สนบสนนการประกอบอาชพหลกและอาชพเสรม เชน การสนบสนนดานความร ดานการเงน เสรมความรและพฒนาทกษะองครวม และประเดนพฒนาเฉพาะกลมเปาหมาย ผลกดนมาตรการใหเงนโอนหรอความชวยเหลออยางมเงอนไข (Conditional Cash

Transfer) โดยรฐมมาตรการชวยเหลอคนจน คนดอยโอกาส ดวยการก าหนดเกณฑเงอนไข และ "การสรางแตมตอ" สรางโอกาสใหกบคนไทยในสงคมทดอยโอกาส หรอผมรายไดนอย ยากจนมากจนไมมรายไดพอยงชพ เพอชวยเหลอคนจน คนดอยโอกาสในเรองความจ าเปนพนฐาน ตวอยางเชน

- รฐโอนใหเงนชวยเหลอแรงงานทวางงานหรอมรายไดนอยกวา 100,000 บาทตอป โดยก าหนดเงอนไขทเปนประโยชนตอการพฒนาระยะยาวของแรงงานนน เชน แรงงานทไดรบเงนโอนตองเขาฝกอบรมหรอการฝกอาชพของกระทรวง


- 34 -

แรงงานหรอในภาคเอกชนทรวมโครงการ แรงงานทไดรบเงนโอนสงบตรหลานเขาเรยน เปนตน

- รฐโอนใหเงนชวยเหลอเกษตรกรทมรายไดนอยกวา 100,000 บาทตอป โดยก า ห น ด เ ง อ น ไ ข ใ ห เ ก ษ ต ร ก ร ฝ ก อ บ ร ม ก า ร เ ก ษ ต ร ส ม ย ใ ห ม ห ร อเทคโนโลยการเกษตร หรออบรมการเสรมความรการจดการเรองตลาดเชงพาณชย การประกอบการ กบหนวยงานทเกยวของ เชน กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงพาณชย

ผลกดนมาตรการภาษคนจนคนขยน หรอภาษเงนไดตดลบ (Negative Income Tax) วธน ถอเปนการผสมผสานระบบภาษ กบระบบรฐสวสดการเขาดวยกน เงนทรฐโอนใหกบผเสยภาษ จงมลกษณะตดลบ (Negative Income Tax: NIT) โดยรฐบาลมวตถประสงคเพอชวยสนบสนนคนจนหรอผมรายไดนอย ไมตองมภาระภาษ และสงเสรมใหคนขยนทมรายไดนอย มความพากเพยร ไดรบเงนอดหนนจากรฐบาลเพอเปนทนตงตนและมโอกาสพฒนาตนเองในเรองอาชพใหมรายไดมากขน ทงน ครวเรอนใดมยอดรวมของเงนไดนอยกวาเกณฑเงนไดขนต าทรฐประกนไว กจะไดรบการโอนเงนตามสวนตางของเงนไดทครวเรอนหาไดหกลบกบจ านวนเงนไดขนต านน ซงโดยหลกการแลว เงนโอนนอาจท าหนาททดแทนโครงการสวสดการตางๆ ได เชน เบยยงชพคนชรา เงนสงเคราะหบตร เงนประกนสงคมๆ การอดหนนราคาพชผลเกษตร และการจดหาทอยอาศย

ผลกดนมาตรการเงนรายไดเพมเพอการยงชพแกผดอยโอกาส ผลกดนมาตรการใหผสงอายมโอกาสในการประกอบอาชพทหลากหลาย มแหลงรายได

ตอเนอง รองรบสงคมผสงอาย พฒนาโครงสรางพนฐานทางกายภาพและการเขาถงบรการภาครฐเพอลดการทผ ดอยโอกาส

ถกตดขาดออกจากสงคม และเขาถงบรการ โครงสรางพนฐานของรฐทชวยเสรมสรางโอกาสในการประกอบอาชพ มรายได

การสรางและพฒนากลไกในระดบพ นท เพอพฒนาใหเกดกลไกขบเคลอนทคนไทยสวน

ใหญมสวนรวมอยางเทาเทยมและทวถง ( Inclusive Growth Engine) โดยพฒนากลไกในระดบพนทใหเขมแขง เชอมโยงกบสวนกลาง ตวอยางเชน

พฒนากลไกการสรางความเจรญใหกระจายไปในระดบพนทตางๆ เชอมโยงไปถงชมชน เพอเปนแพลตฟอรมใหคนไทยทอยทวประเทศไดใชประโยชนจากโครงสรางพนฐานทรฐจดใหขจดปญหาเรองความหางไกลในการเขาถง เชน โครงการพฒนาอนเทอรเนตในระดบชมชน โครงการเรยนรผานทางไกลหรอออนไลนทเชอมโยงกบความตองการคนกลมตางๆ เชน เกษตรกร ผประกอบการ คนรนใหม เปนตน

สรางกลไกเพอใหเกดความมนคงทางสงคมในระดบพนท สรางกลไกการเฝาระวงในชมชน พฒนากลไกอาสาสมครและปฏบตการเพอความเขมแขงของชมชน

สงเสรมการสรางนวตกรรมและจดสวสดการสอดคลองกบบรบทพนท


- 35 -

เสรมศกยภาพครอบครวและชมชน ในเรองการพฒนาอาชพ รายไดและความเขมแขงมนคงในมตสงคม

พฒนาโมเดลตนแบบเสรมสรางอาชพและครอบครวชมชนเขมแขง และการขยายผล พฒนาระบบตดตาม แกไขปญหา และเสรมสรางความเขมแขงกลไกในพนท พฒนาชมชนแลกเปลยนเรยนรระหวางเครอขาย เชน เรองฐานขอมล สรางเสรมพลงใหกบจงหวดจดการตนเอง สงเสรมการพฒนาและการขบเคลอนเพอสงคม (Social Movement) ของผน าการ

เปลยนแปลงตางๆ อาท สรางเสรมระบบ CSR วสาหกจเพอสงคม การใชกลไกประชารฐ โดยรฐมมาตรการภาษหรอมาตรการจงใจเพอใหผประกอบการรายใหญทมศกยภาพความพรอม ชวยเหลอคนไทยและสงคมไทย อยางแบงปน หรอสรางโอกาสใหคนทดอยโอกาส

วาระขบเคลอนท 1.3 : มาตรการสนบสนนยทธศาสตร Refill และ Reform เพอยกระดบคนไทย

1.0 – 2.0

การใหความชวยเหลอทางการเงน

การเตมความร สรางภมคมกนใหกบคนไทย

การสรางและสงเสรมโอกาสทางสงคม

การสรางและพฒนากลไกระดบพนท

หนวยงานหลกทท าหนาทขบเคลอน : กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

กระทรวงการคลง กระทรวงศกษาธการ และกระทรวงมหาดไทย


- 36 -

วาระท 2 : พฒนาคลสเตอรเทคโนโลยและอตสาหกรรมแหงอนาคต

ประเทศไทยม “ความไดเปรยบเชงเปรยบเทยบ” ของการมความหลากหลายทางชวภาพ และความ

หลากหลายทางวฒนธรรม เมอเทยบกบหลายประเทศ อยางไรกด ภายใตการแขงขนของระบบเศรษฐกจโลก

ดงเชนในปจจบน โอกาสทจะใชประโยชนจากความไดเปรยบเชงเปรยบเทยบ จะมอยจ ากด ความจ าเปนอยาง

ยง ทจะตองปรบเปลยนความไดเปรยบเชงเปรยบเทยบ ดงกลาวใหเปน “ความไดเปรยบเชงแขงขน” ดวย

การขบเคลอนผานองคความร เทคโนโลย และความคดสรางสรรค

สบอตสาหกรรมแหงอนาคต

รฐบาลไดเลงเหนความส าคญในประเดนน จงไดก าหนดใหมการพฒนา 10 อตสาหกรรมแหงอนาคต

ดงตอไปน

การตอยอด 5 อตสาหกรรมเดม (The First S-Curves) เปนอตสาหกรรมซงมฐานทแขงแรงอยแลวในระดบหนง แตจ าเปนตองตอยอดใหมการวจยและพฒนา

เทคโนโลย และรงสรรคนวตกรรม เพอสรางมลคาเพมและสามารถแขงขนไดในเวทโลก ประกอบไปดวย

อตสาหกรรมยานยนตสมยใหม (Next-Generation Automotive)

อตสาหกรรมอเลกทรอนกสอจฉรยะ (Smart Electronics)

อตสาหกรรมการทองเทยวกลมรายไดดและการทองเทยวเชงสขภาพ (Affluent, Medical

and Wellness Tourism)

การเกษตรและเทคโนโลยชวภาพ (Agriculture & Biotechnology)

อตสาหกรรมอาหารแหงอนาคต (Food for the Future)

การสราง 5 อตสาหกรรมใหม (The New S-Curves) เพอพฒนาขดความสามารถ ใหมศกยภาพรองรบการแขงขนในอนาคต ประกอบไปดวย

อตสาหกรรมหนยนตเพอการอตสาหกรรม (Robotics)

อตสาหกรรมการบนและโลจสตกส (Aviation & Logistics)

อตสาหกรรมเชอเพลงชวภาพและเคมชวภาพ (Biofuels & Biochemicals)

อตสาหกรรมดจทล (Digital)


- 37 -

อตสาหกรรมการแพทยครบวงจร (Medical Hub)

โดยในขณะน รฐบาลไดผลกดนใหมการแกไขเพมเตมพระราชบญญตสงเสรมการลงทน พ.ศ. 2520

และรางพระราชบญญตการเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศส าหรบอตสาหกรรมเปาหมาย

กฎหมาย 2 ฉบบดงกลาวเปนการเพมเครองมอสงเสรมการลงทนส าหรบใชในการดงดดการลงทนทมคณคาสง

เพอเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ โดยเฉพาะอยางยงการลงทนใน 10 อตสาหกรรมแหง

อนาคต ซงรางกฎหมายทง 2 ฉบบน ก าลงอยระหวางการพจารณาของสภานตบญญตแหงชาต

● การแกไขเพมเตมพระราชบญญตสงเสรมการลงทน พ.ศ. 2520 มการเพมเครองมอใหมๆ ทจะ

ท าใหการสงเสรมการลงทนมประสทธภาพสงขน ไดแก

o การยกเวนภาษเงนไดนตบคคลไมเกน 13 ป ส าหรบกจการทใชเทคโนโลยและ

นวตกรรมขนสง หรอกจการวจยและพฒนา (เพมจากเดมทยกเวนภาษเงนไดสงสด

ไมเกน 8 ป)

o กรณกจการทไมควรใหยกเวนภาษเงนได แตยงมความส าคญอย อาจไดรบการ

ลดหยอนภาษเงนไดไมเกน 50% เปนเวลาไมเกน 10 ป

o กรณไมไดรบยกเวนหรอลดหยอนภาษเงนได อาจอนญาตใหน าเงนลงทนไมเกน

70% ของเงนทลงทนแลว มาหกออกจากก าไรสทธของปใดปหนงหรอหลายปกได

ภายใน 10 ป นบแตวนทมรายได หรอทเรยกวา Investment Tax Allowance

(ITA)

o ยกเวนอากรขาเขาส าหรบของทน าเขามาเพอใชในการวจยและพฒนา รวมทงการ

ทดสอบทเกยวของ

● รางพระราชบญญตการเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศส าหรบอตสาหกรรม

เปาหมาย เปน พ.ร.บ.ทใหสทธประโยชนดวยวธเจรจาตอรองระหวางรฐกบบรษท เพอแขงขนกบประเทศตางๆ

ในการดงดดโครงการลงทนในอตสาหกรรมแหงอนาคต โดยมคณะอนกรรมการสรรหาและเจรจา (รอง

นายกรฐมนตรเปนประธาน) เปนผเจรจา และมคณะกรรมการนโยบายเพมขดความสามารถในการแขงขนของ

ประเทศส าหรบอตสาหกรรมเปาหมาย (นายกรฐมนตรเปนประธาน) เปนผพจารณาอนมต ซงสทธประโยชน

ตาม พ.ร.บ. นประกอบดวย

o เงนสนบสนนจากกองทนขนาด 10,000 ลานบาท (ในชวงเรมตน) เพอสนบสนน

คาใชจายในการลงทนเพอการวจยและพฒนาเทคโนโลยและนวตกรรม หรอการ

พฒนาบคลากรเฉพาะดาน


- 38 -

o การยกเวนภาษเงนไดนตบคคลไมเกน 15 ป

o สทธประโยชนอนๆ ตาม พ.ร.บ.สงเสรมการลงทน เชน การยกเวนอากรขาเขา

เครองจกรและวตถดบ และสทธประโยชนทไมใชภาษ

ทงน คณะกรรมการนโยบายฯ อาจก าหนดใหผไดรบการสงเสรมแตละรายไดรบสทธประโยชน

แตกตางกนได โดยจะพจารณาจากความจ าเปน ความคมคา และประโยชนทประเทศไดรบ

จาก 10 อตสาหกรรมแหงอนาคต ส 5 กลมเทคโนโลยและอตสาหกรรมเปาหมาย

เปาหมายหลกของ Thailand 4.0 คอการปรบเปลยนเชงโครงสราง จากการ “ปกช า” สการม “ราก

แกว” ของตนเอง ดงนน ภายใต 10 อตสาหกรรมแหงอนาคต รฐบาลมนโยบายส าคญในการปรบเปลยนจาก

“ระบบเศรษฐกจทพงพาเทคโนโลยจากภายนอกเปนสวนใหญ” ส “ระบบเศรษฐกจทเนนการพฒนา

เทคโนโลยของตนเองในระดบทเหมาะสม”

“Thailand 4.0” จงเปนการพฒนาเครองยนตเพอขบเคลอนการเตบโตทางเศรษฐกจชดใหม (New

Engines of Growth) ดวยการแปลง “ความไดเปรยบเชงเปรยบเทยบ” (Comparative Advantage) ของประเทศไทยทมอย 2 ดานคอ “ความหลากหลายเชงชวภาพ” (Biodiversity) และ “ความหลากหลายเชงวฒนธรรม” (Cultural Diversity)ใหเปน “ความไดเปรยบในเชงแขงขน” (Competitive Advantage) โดยการเตมเตมดวยวทยาการ ความคดสรางสรรค นวตกรรม วทยาศาสตร เทคโนโลย และการวจยและพฒนา แลวตอยอดความไดเปรยบเชงเปรยบเทยบเปน “5 กลมเทคโนโลยและอตสาหกรรมเปาหมาย” ประกอบดวย

1. กลมอาหาร เกษตร และเทคโนโลยชวภาพ (Food, Agriculture & Bio-Tech) 2. กลมสาธารณสข สขภาพ และเทคโนโลยทางการแพทย (Health, Wellness and Bio-Med) 3. กลมเครองมออปกรณอจฉรยะ หนยนต และเทคโนโลยเมคาทรอนกส (Smart Devices,

Robotics & Mechatronics) 4. กลมดจทล Internet of Things ปญญาประดษฐ และเทคโนโลยสมองกลฝงตว (Digital,

Internet of Things, Artificial Intelligence & Embedded Technology) 5. กลมเศรษฐกจสรางสรรค วฒนธรรมและบรการทมมลคาสง (Creative, Culture & High

Value Services)


- 39 -

โดยทง 5 กลมเทคโนโลยหลกและอตสาหกรรมเปาหมายใน “Thailand 4.0” เปนสวนหนงของ “10 อตสาหกรรมแหงอนาคต” โดย 5 กลมเทคโนโลยหลกและอตสาหกรรมเปาหมายใน “Thailand 4.0” จะเปนสวนทประเทศไทยตองการพฒนาดวยตนเองเปนหลก แลวคอยตอยอดดวยการสรางเครอขายความรวมมอจากตางประเทศ

เปาหมายเพอปรบเปลยนจากการผลตสนคาโภคภณฑ เปนการรงสรรคนวตกรรม โดยเนนการพฒนา

ใน 3 นวตกรรมส าคญคอ นวตกรรมในตวผลตภณฑ นวตกรรมในกระบวนการผลต และนวตกรรมเชงธรกจ

แตละกลมเทคโนโลยและอตสาหกรรมเปาหมาย ไดมการก าหนด 1) Roadmap 2) เปาหมายการสรางมลคา

ทางเศรษฐกจ และ 3) กลไกขบเคลอน ดงตอไปน


- 40 -

กลมท 1 เกษตร อาหาร และเทคโนโลยชวภาพ (Food, Agriculture & Biotech)

Roadmap สรางฐานเศรษฐกจทมนคงจากความหลากหลายทางชวภาพและเทคโนโลยชวภาพทเปน

มตรกบสงแวดลอม ผลกดนใหประเทศไทยเปนศนยกลางของผลตผลการเกษตรและอาหารระดบพรเมยม

เปนผสงออกเทคโนโลยดานการเกษตร เมลดพนธ วคซน ฯลฯ

รปท 2.4: Roadmap การพฒนานวตกรรมกลมเกษตรและอาหาร

เปาหมายการสรางมลคาทางเศรษฐกจ

ป 5 ป 10 ป 15 ป 20 ป

มลคาตลาด (ลานบาท) 50,000 200,000 500,000 1,000,000


- 41 -

กลไกขบเคลอน คลสเตอรเทคโนโลย

(Cluster of Technology) จดต งตนทจะตองรเรม (Killer Applications)

ปจจยทจะตองเตมใหเตม (Missing Links)

กฎหมาย กฎระเบยบ ทตองผอนปรน

(Constrain Relaxation) Precision Agriculture

Digital Agriculture Technology & Management

Data Mining & Computational Intelligence

Biophysics Sensors

Genomics

เทคโนโลยเมลดพนธ

เทคโนโลยการผลตวคซน

ชดตรวจสอบโรคพชและสตว สารพษ

การบรณาการ Genotype-Phenotype-Microclimate-Nutrition

Organic Farming และเทคโนโลยทเกยวของ

เทคโนโลยหลงการ เกบเกยว

Plasma Technology

Feed Technology

Traceability Technology

Food Processing Technology (อาท Microwave, High Pressure Processing, Ohmic)

Functional Foods

เทคโนโลยการหมก

Probiotics & Prebiotics

Microbiota / Gut Health

Bioconversion

เทคโนโลยบรรจภณฑ (อาท Pmart Packaging , Materials)

Biopolymer/ Bio-based & Synthetic Materials

ระบบลอจสตกสการเกษตรและอาหาร

ตนน า - Smart Farm และ Food Innovation ในพชเศรษฐกจหลก เชน ออย ขาว ยาง ปาลมน ามน ภายใตสถานการณโลกรอน - Exotic Crops และ Traceability - การผลตวตถดบเกษตรส าหรบ Niche Market อาท Functional Food Ingredients ใหเพยงพอตอการผลตในระดบอตสาหกรรม - สงบงชทางภมศาสตรในวตถดบเกษตรของไทย กลางน า - โรงงานผลต Thai Food Ingredient, Thai Food Recipe - นวตกรรมการผลตทสามารถเพมปรมาณ คณภาพ และ/หรอ ยดอายการเกบรกษาของผลผลต - เทคโนโลยหลงการเกบเกยว เพอยดอายการเกบรกษาผกผลไมสดผก เชน Bioplastic Bags - เทคโนโลยการก าจด ของเสย - By-Product Utilization ปลายน า - การวเคราะหและวจยการตลาดระดบประเทศ และภมภาค - การบรหารหวงโซอปทานและระบบลอจสตกสของการสงออกสนคาเกษตร

โครงสรางพนฐานทางดานเกษตรและอาหาร

นกวจยทสามารถปรบเทคโนโลยไปใชงานจรง

เทคโนโลยการผลต เครองจกรและการบ ารงรกษาของอตสาหกรรมเกษตรและอาหาร

กฎหมายและกฏระเบยบเกยวกบ GM

การสอสารระหวาง Approval Body กบผผลตเกยวกบการยนขอ Kosher และ Halal

ความรวมมอและการลงทนใน Scale-Up Facilities

Big Data และ Database Sharing

Translational Researches

หองแลปทไดการรบรองมาตราฐาน

ความรเกยวกบกฏหมายและกฏระเบยบระหวางประเทศ วาดวยการเกษตร อาหาร และ Biotech

การสรางมลคาเพมทตอบโจทยความตองการของตลาด

ชองทางท SMEs จะเขาถงเทคโนโลยเกษตรและอาหาร กฎ ระเบยบส าหรบการใชเอนไซม ในอาหาร Lenient Regulations of Health Claim GMOs นยามของผลตภณฑออกานค การอ านวยความสะดวกในขนตอนการยนจดสทธบตร การกระชบกระบวนการขนทะเบยนปจจยการผลตดานการเกษตร (สารพษ สารเสรม อาหารเสรม ปยชวภาพ) การปรบปรงกฎหมายของกระทรวงเกษตรฯ ใหทนสมย การลดความซบซอนในระบบการตรวจสอบโดยหนวยงานภาครฐ กฎ ระเบยบของมหาวทยาลย และแหลงทนวจย เกยวกบเรองทรพยสนทางปญญา และการจดการผลประโยชน


- 42 -

วาระขบเคลอนท 2.1 : เกษตร อาหาร และเทคโนโลยชวภาพ

Roadmap


กลไกขบเคลอน

- คลสเตอรเทคโนโลยทตองพฒนา

- จดตงตนทจะตองรเรม

- ปจจยทจะตองเตมเตม

- กฎหมาย กฎระเบยบทตองผอนปรน

หนวยงานหลกทท าหนาทขบเคลอน : กระทรวงเกษตรและสหกรณ ส านกงานคณะกรรมการ

วจยแหงชาต (วช.) กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สวทช.) กระทรวงศกษาธการ (มหาวทยาลย)

กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม และ BOI


- 43 -

กลมท 2 สาธารณสข สขภาพ และเทคโนโลยชวการแพทย (Health, Wellness & Biomedical) Roadmap สรางพฒนาโครงสรางพนฐานทางการแพทย ผลกดนใหประเทศไทยเปน Medical Hub ของ

อาเซยนภายในป พ.ศ. 2568

รปท 2.5 : Roadmap การพฒนานวตกรรมกลมสขภาพ


ป 5 ป 10 ป 15 ป 20 ป

มลคาตลาด (ลานบาท) 50,000 200,000 500,000 1,000,000


- 44 -


คลสเตอรเทคโนโลย (Cluster of Technology)

จดต งตนทจะตองรเรม (Killer Applications)



(Constrain Relaxation) Clinical Research Management Service Bio-engineering และ Bioprocess Engineering หนยนตทางการแพทยและ Biomedical Engineering Diagnosis และ Medical Devices Precision Medicine และ Big Data Wellness Service และ Treatment Innovation Regenerative Medicine สมนไพรและการแพทยแผนไทย Transborder Healthcare Nano Delivery Systems Chemical Synthesis / Extraction/ Modification Nutraceuticals เครองส าองค และสปา

Clinical Medicine, Clinical Research Center & Treatment และ Service Innovation - Business - Professional Contracted Research Organization (CRO) Drug, Biopharm, Neutraceuticals, Drug Delivery, Toxicity Study, Bioequivalence และ Pharmacokinetics - ยาชววตถ โดยเฉพาะอยางยง Monoclonal Antibodies - Neutraceuticals ส าหรบสขภาพและความงาม - ยาส าหรบรกษาโรคใหมๆอาท Dengue, Zika, Malaria - อาหารส าหรบเดกออน ผสงวย และ Non-Communicable Diseases (NCDs) หนยนตทางการแพทย - Global Rehab Aging Robotics - การฝกอบรมทางการแพทย การวนจฉยและเคองมอทาง

การแพทย - Sleep – Monitor + Imaging - Biosensor (Tropical DS.) - Minimally Invasive Surgical Devices - Aging-Life Style Management Comprehensive - เครองมอทท าจากวสดยางธรรมชาต - Low Tech - High Impact Devices - IoT Monitoring Device+Software - Medical Devices ส าหรบเครองส าอาง Lab Services & One Health/Animal Health

ประสทธภาพหนวยงานในการก ากบดแลและรบรองเชน องคการเภสชกรรม กรมวทยาศาสตรการแพทย อย. กรมทรพยสนทางปญญา คณะกรรมการจรยธรรมการวจยในมนษยกลาง (Central IRB) - ขาดความชดเจนของนโยบายในการรบรองจรยธรรมทเปนแนวทางเดยวกน การเพมจ านวน Clinical Research Centers การเพมจ านวนบคลากร การสนบสนน Translational Research การเพมจ านวน Knowledgeable Policy Maker การเพมจ านวน Knowledgeable Regulatory Body การเพมจ านวน CMO/CRO/Animal Testing การบรหารจดการทรพยสนทางปญญา ความเชยวชาญใน Glycotechnology กฎระเบยบทเหมาะสม มาตรการดงดดการลงทน ส าหรบ VC, Angel Fund นโยบาย NHSC ทชดเจน เครองมออปกรณส าหรบการตรวจรบรอง/Calibration การสรางความเชอมนใหกบผบรโภค การสรางสภาพแวดลอมทเหมาะสมส าหรบผเชยวชาญ กฎระเบยบการจดซอจดจางภาครฐ ขอมลทางการตลาด การบรหารจดการ การตลาด และการผลกดน

เพมประสทธภาพ ลดระยะเวลาการขอการรบรองหรอรบบรการจากหนวยงานในการก ากบดแลและรบรอง เชน กรมวทยาศาสตรการแพทย อย. องคการเภสช กรมทรพยสนทางปญญา, GLP PK lab เพมการจดซอจดจางภาครฐจากผลงานวจยในประเทศ ISO Certified Testing (ควรใชสถาบนตางประเทศมา Certify) ลดภาระงานสอนและบรการของอาจารยในมหาวทยาลยวจย


- 45 -





(Constrain Relaxation) - Precision Medicine

- Cancer: Targeted Therapy, Susceptibility - Pharmacogenomics - Prenatal Diagnosis Using Maternal Blood - การวนจฉย Rare Diseases - Carrier Testing

นวตกรรมเชงพาณชย

วาระขบเคลอนท 2.2 : สาธารณสข สขภาพ และเทคโนโลยการแพทย

Roadmap







หนวยงานหลกทท าหนาทขบเคลอน : กระทรวงสาธารณสข ส านกงานคณะกรรมการวจย

แหงชาต (วช.) กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สวทช.) กระทรวงศกษาธการ (มหาวทยาลย)



- 46 -

กลมท 3 เครองมออปกรณอจฉรยะ หนยนต และเทคโนโลยเมคาทรอนกส (Smart Devices & Robotics – Mechatronics)

Roadmap ผลกดนใหประเทศไทยเปนผน าของอาเซยนดานระบบอตโนมต หนยนตอตสาหกรรม และ

หนยนตบรการ

รปท 2.6 : Roadmap การพฒนานวตกรรมกลมเครองมออจฉรยะและหนยนต


ป 5 ป 10 ป 15 ป 20 ป

มลคาตลาด (ลานบาท) 25,000 100,000 250,000 500,000


- 47 -






(Constrain Relaxation) Industrial Automation

Healthcare & Medical และ Service Robotics

Navigation & Mapping Mobility (Autonomous Vehicle)

Human-Robot Interaction & AI Actuators, Motors & Drives Software Platform Communication & Remote Control

Mechanism Design

Advanced Programming

Internet of Things

Precision Agriculture

● หนยนตเพอการเพมผลผลต - Vision System Equipped Robotics, ASRS, AGVs - Service Robots, Automatic Guided Vehicle (AGV), Industrial Manipulators & Tools, Industrial Robot Arm ● หนยนตการส ารวจและ การบ ารงรกษา - Submarine Cables (Telecom Operators) - UAV/Drones ส าหรบการส ารวจทางการเกษตรและปาไม - Security Surveillance ● หนยนตส าหรบดแลผสงอาย และ Society Services Safety - ยานพาหนะไรคนขบ - Exoskeleton Robot/Suit ● หนยนตเพอการเกษตร - Precision Farming - เครองกรดยางอตโนมต / เครองปอกเปลอกผลไมอตโนมต - Agritronics ● หนยนตเพอการศกษา และบรการ - Telerobotics เพอการศกษา - Edutainment Robotics - Security, Survey และ Rehabilitation Robotics - Agriculture Automation

การสงเสรมใหเกดความตองการใชหนยนตภายในประเทศ ระบบภาษชนสวนทเออตอการเกดผบรณาการระบบ (System Integrators) ภายในประเทศ บคลากรทมความสามารถทางดานหนยนตมจ านวนจ ากด

1. การใหสทธประโยชนแกผซอระบบหนยนตทประกอบและสรางภายในประเทศ 2. ระบบภาษชนสวนเพอน ามาประกอบเปนหนยนตและระบบอตโนมตทตองจงใจใหเกดการสรางเทคโนโลยนในประเทศไทย 3. ตองมกลไกทท าใหเกดการถายทอดเทคโนโลยการสรางหนยนตจากตางประเทศ


- 48 -

วาระขบเคลอนท 2.3 : เครองมออปกรณอจฉรยะ หนยนตและเทคโนโลยเมคาทรอนกส

Roadmap







หนวยงานหลกทท าหนาทขบเคลอน : กระทรวงอตสาหกรรม ส านกงานคณะกรรมการวจย

แหงชาต (วช.) กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สวทช.) กระทรวงศกษาธการ (มหาวทยาลย)



- 49 -

กลมท 4 ดจทล Internet of Things ปญญาประดษฐ และเทคโนโลยสมองกลฝงตว (Digital, IoT, Artificial Intelligence & Embedded Technology)

Roadmap ใชดจทลและ Internet of Things เปนแพลทฟอรมในการยกระดบประสทธภาพ ผลต

ภาพ มาตรฐาน คณภาพ และการรงสรรคนวตกรรมของกจกรรมตาง ๆ ในระบบเศรษฐกจ ภาคเกษตร

ภาคอตสาหกรรมการผลต ภาคบรการ การศกษา ฯลฯ

รปท 2.7 : Roadmap การพฒนานวตกรรมกลมดจทลและอนเทอรเนตออฟตง ใชเทคโนโลยสมองกลฝงตว


ป 5 ป 10 ป 15 ป 20 ป

มลคาตลาด (ลานบาท) 50,000 300,000 600,000 1,000,000


- 50 -






(Constrain Relaxation) เทคโนโลยหลกทม 1. Internet of Things 2. Cybersecurity 3. Data Analytics เทคโนโลยทเกยวของ 1. SaaS 2. PaaS

เมองอจฉรยะ

Smart Farm

อตสาหกรรมเพอสขภาพ

มหาวทยาลย 1. ไมมเสนทางความกาวหนาในอาชพส าหรบบคลากรในต าแหนงนกวจย 2. บคลากรทมศกยภาพสอดคลองกบความตองการของภาคอตสาหกรรม กลไกความรวมมอระหวางภาครฐ เอกชน และมหาวทยาลยในการด าเนน งานวจย ดานการวจยและพฒนา 1. Research Consortium เฉพาะดาน เพอรองรบการลงทนจาก ภาครฐและเอกชน 2. Spin - Off & Start Up (SBIR) ภาครฐและเอกชนสงเสรมและสนบสนนเงนทน ส าหรบงานวจยทมโอกาสทจะน าผลผลตไปสรางธรกจใหม 3. งานวจยรวมกบหนวยงานชนน าในตางประเทศ เพอถายทอดองคความร รวมถงการพฒนา ตอยอดงานวจย 4. การสนบสนนเครองมอและโครงสรางพนฐานทจ าเปนตอการด าเนนงานวจย 5. แรงจงใจเพอดงดดบคลากรทมศกยภาพ เชน งานวจยทนาสนใจความกาวหนาทางอาชพทตองใชทกษะเฉพาะทางชนสง

แกไขกฎหมายทเกยวของกบมหาวทยาลย 1. อนญาตใหบคลากรในมหาวทยาลยสามารถออกไปท า Start - Up ไดโดยยงสามารถคงสถานภาพการเปนบคลากรของมหาวทยาลย 2. ผลกดนในเกดการใชพนทของบรษทเอกชนและภาคอตสาหกรรมทเปนกลมเทคโนโลยตนน า และกลม Design House ภายในมหาวทยาลย แกไขกระบวนการทเกยวของกบหนวยงานตางๆ ของภาครฐ 1. กระบวนการจดซอจดจางทใหไดมาซงทรพยากรส าหรบงานวจย (บคลากร บรการ วสด ครภณฑ ฯลฯ) ใหมความสะดวก รวดเรว คลองตว 2. กระบวนการน าเขาวสดอปกรณทเกยวกบงานวจยใหเกดความสะดวกรวดเรว


- 51 -

วาระขบเคลอนท 2.4 : ดจทล Internet of Things ปญญาประดษฐ และเทคโนโลยสมองกลฝงตว

Roadmap







หนวยงานหลกทท าหนาทขบเคลอน : กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม ส านกงาน

คณะกรรมการวจยแหงชาต (วช.) กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สวทช.) กระทรวงศกษาธการ

(มหาวทยาลย) กระทรวงอตสาหกรรม และ BOI


- 52 -

กลมท 5 เศรษฐกจสรางสรรค วฒนธรรม และการบรการทมมลคาสง (Creative, Culture & High Value Services)

Roadmap ภารกจของกลมคลสเตอรอตสาหกรรมสรางสรรค วฒนธรรม และธรกจบรการทม

มลคาสง คอการขบเคลอนทใชพนฐานของสนทรพยทางวฒนธรรม รวมกบความคดสรางสรรค นวตกรรม และ

เทคโนโลย ในการสรางมลคาเพมในเชงพาณชย ผลกดนใหประเทศไทยเปนศนยการดานความคดสรางสรรค

(Creative Hub) ของอาเซยนภายใน 10 ป


ป 5 ป 10 ป 15 ป 20 ป

มลคาตลาด (ลานบาท) 250,000 500,000 1,000,000 2,000,000

แผนพฒนาระยะส น 1 ป

การแปลงเอกลกษณความเปนไทย หรอ ดเอนเอความเปนไทย (Thai DNA) อนประกอบไป

ดวย 1) Fun, 2) Flexible, 3) Flavoring, 4) Fulfilling และ 5) Friendly ออกมาเปน

มลคาเชงเศรษฐกจ ครอบคลมใน 5 มตส าคญ อนประกอบดวย 1) Fighting (ศลปะมวย

ไทย) , 2) Festival (เทศกาลตาง ๆ), 3) Foods (อาหารไทย), 4) Fashion (แฟชนและ

การออกแบบ) และ 5) Films (อตสาหกรรมภาพยนตร แอนเมชน)

สรางจตส านกและสงเสรมใหประชาชนตระหนกถงคณคาของความคดสรางสรรค และ

ทรพยสนทางปญญา จดท าหลกสตรเพอปลกฝงการเรยนรและความเขาใจ เรองการออกแบบ

และความคดสรางสรรค เทคโนโลย และนวตกรรม ตงแตระดบปฐมวยจนถงระดบ

มธยมศกษา เชนเดยวกบการปลกฝงดานศลปะ เพอสรางความเขาใจตอคณคาของการ

สรางสรรค การออกแบบ เทคโนโลยดจทล ทเปนประโยชนตอการพฒนาทางเศรษฐกจและ

ยกระดบคณภาพชวต

พฒนาองคความรดานความคดสรางสรรค ระบบพพธภณฑและแหลงเรยนรสรางสรรคท

สงเสรมใหเกดกระบวนการเรยนรแนวใหม พฒนาศนยบมเพาะผประกอบการ และบคลากร

สรางสรรค ระบบพเลยง และการใหค าปรกษาในสาขาตางๆ เพอสงเสรม Creative-Based

Startups


- 53 -

พฒนายานสรางสรรค (Creative District) ทงในสวนกลางและภมภาค พรอมทงจดกจกรรม

ตางๆ กบชมชนและธรกจในพนท

สรางพนทหรอแพลตฟอรมการจดแสดงผลงานรปแบบตางๆ ทงการจดแสดงผลงานจรงและ

ในรปแบบเสมอนจรง

แผนการพฒนาระยะกลาง 3-5 ป

● จดท าแผนยทธศาสตรพฒนาอตสาหกรรมสรางสรรครายสาขา

● พฒนามาตรฐานวชาชพสรางสรรค ส ารวจและจดเกบสถตของอาชพ/แรงงาน/ธรกจ (Skill

Mapping) ใหครบทกสาขาอาชพในอตสาหกรรมสรางสรรค รวมถงพฒนาระบบการตดตาม

ความกาวหนาของอตสาหกรรมสรางสรรคในรปแบบของดชนชวด (Creativity Index)

● จดท าบญชสนทรพยทางปญญาของประเทศ (IP Mapping) โดยการจดท าฐานขอมล

“ทรพยากรความเปนไทย” ทวประเทศ จ าแนกเปนสนทรพยทางวฒนธรรม (อาหารไทย

ประเพณ ฯลฯ) สนทรพยทางความคดสรางสรรค (งานออกแบบ สถาปตยกรรม ฯลฯ) และความ

หลากหลายทางชวภาพ (พชพนธทางเกษตร แหลงก าเนดสนคา ฯลฯ) และขนทะเบยน/จด

ทรพยสนทางปญญา ในระดบสากล

● พฒนาเมองสรางสรรค (Creative City) โดยขยายผลโครงการยานสรางสรรค (Creative

District) ตนแบบ ไปปรบใชใหเกดการพฒนาใหครอบคลมพนทสวนตางๆในสวนภมภาคใหครบทง

4 ภมภาค

● ผลกดนใหประเทศไทยเปนศนยกลาง แหลงผลต และรวบรวมของอตสาหกรรมสรางสรรคและ

วฒนธรรมของเอเชย


กลไกขบเคลอนเศรษฐกจสรางสรรคและวฒนธรรม จะประกอบดวยการจดตง “คณะกรรมการ

สงเสรมเศรษฐกจสรางสรรค”ขน เพอก าหนดนโยบาย ยทธศาสตร และมาตรการในการสงเสรมเศรษฐกจ

สรางสรรคและวฒนธรรม รวมถงการจดตงหนวยงานรบผดชอบหลกในกลไกขบเคลอนเศรษฐกจสรางสรรค

โดยมภารกจครอบคลมการพฒนาทรพยากรมนษยดานความคดสรางสรรค การสรางระบบนเวศน

(Ecosystem) การก าหนดมาตรฐาน มาตรการสนบสนน การพฒนาแพลตฟอรมใหมๆ ทชวยยกระดบขด

ความสามารถทางนวตกรรมของผประกอบการ รวมถงการสรางเครอขายผประกอบการทางนวตกรรม


- 54 -

วาระขบเคลอนท 2.5 : เศรษฐกจสรางสรรค วฒนธรรมและการบรการทมมลคาสง

Roadmap







หนวยงานหลกทท าหนาทขบเคลอน : ศนยสรางสรรคงานออกแบบ (Thailand Creative &

Design Center : TCDC) กระทรวงศกษาธการ (มหาวทยาลย) กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม

กระทรวงการทองเทยวและกฬา กระทรวงวฒนธรรม กระทรวงพาณชย และ BOI


- 55 -

กรอบยทธศาสตรก าลงคนของประเทศ

ความตองการก าลงคนทมความรและทกษะสงของ 5 กลมเทคโนโลยและอตสาหกรรมเปาหมาย ใน

หวง 20 ป มการประมาณการไวดงตารางดงตอไปน

กลมท 1 เกษตรและอาหาร ใชเทคโนโลยชวภาพ (Food & Agriculture - Biotech)

สาขา 5 ป 10 ป 15 ป 20 ป

วศวกรการเกษตร 1,000 5,000 10,000 20,000

วศวกร/นกวทยาศาสตรอาหาร 2,000 10,000 20,000 50,000

นกเกษตรศาสตรสมยใหม 10,000 30,000 50,000 100,000

นกเศรษฐศาสตรการเกษตร/

การตลาด

1,000 5,000 10,000 20,000

นกวชาการเกษตร/นกวชาชพ

เกษตร

5,000 10,000 20,000 50,000

กลมท 2 สขภาพ ใชเทคโนโลยชวการแพทย (Health & Wellness – Biomedical)

สาขา 5 ป 10 ป 15 ป 20 ป

วศวกรชวการแพทย 1,000 5,000 10,000 20,000

วศวกรหนยนตการแพทย 500 2,000 5,000 10,000

เภสชกรผลตยาและวคซน 500 2,000 5,000 10,000

นกออกแบบอปกรณการแพทย 500 2,000 5,000 10,000

ชางซอมหนยนตการแพทย 1,000 5,000 10,000 20,000

กลมท 3 เครองมออจฉรยะและหนยนต ใชเทคโนโลยเมคาทรอนกส (Smart Devices &

Robotics – Mechatronics)

สาขา 5 ป 10 ป 15 ป 20 ป

วศวกรแมคาทรอนกส 10,000 50,000 100,000 200,000

วศวกรระบบราง 500 5,000 10,000 30,000


- 56 -

วศวกรอากาศยาน 500 2,000 5,000 10,000

ชางรถไฟฟา/ระบบราง 5,000 20,000 50,000 100,000

ชางซอมอากาศยาน 1,000 3,000 7,000 15,000

ชางซอมหนยนต 1,000 5,000 10,000 20,000

กลมท 4 ดจทลและอนเทอรเนตออฟตง ใชเทคโนโลยสมองกลฝงตว (Digital & IOT -

Embedded Technology)

สาขา 5 ป 10 ป 15 ป 20 ป

วศวกรคอมพวเตอร 50,000 150,000 300,000 500,000

นกวทยาศาสตรคอมพวเตอร 10,000 30,000 70,000 100,000

วศวกรเชงระบบ 10,000 30,000 50,000 100,000

ชางซอมระบบคอมพวเตอร 10,000 50,000 100,000 200,000

กลมท 5 เศรษฐกจสรางสรรคและวฒนธรรม ใชความรดานการบรการเพมมลคา (Creative &

Culture - High Value Services)

สาขา 5 ป 10 ป 15 ป 20 ป

Cultural Designer 10,000 30,000 50,000 100,000

Fashion Designer 10,000 30,000 50,000 100,000

Graphic Designer 30,000 700,000 100,000 200,000

Industrial Designer 20,000 40,000 80,000 100,000

Universal Designer 10,000 30,000 50,000 100,000

Travel Technology 10,000 50,000 80,000 120,000


- 57 -

วาระขบเคลอนท 2.6 : กรอบยทธศาสตรก าลงคนของประเทศ

ประเมนก าลงคนทตองการในแตละกลมเทคโนโลยและอตสาหกรรม

ประเมนศกยภาพในการผลตคนในแตละกลมเทคโนโลยเปาหมายและอตสาหรรม

เปาหมาย

หนวยงานหลกทท าหนาทขบเคลอน : กระทรวงศกษาธการ (มหาวทยาลย) กระทรวง

อตสาหกรรม กระทรวงแรงงาน และ BOI


- 58 -

การวจยเชงบรณาการเพอตอบโจทยประเดนทาทายของประเทศ

Thailand 4.0 มงการปฏรปการวจยพฒนา วทยาศาสตรและเทคโนโลย เพอเปนตวขบเคลอนหลก

ของการเปลยนผานสระบบเศรษฐกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม นอกเหนอจากการระบ 5 กลมเทคโนโลยและ

อตสาหกรรมเปาหมายแลว Thailand 4.0 ไดปรบเปลยนทศทางการวจยของประเทศ ดงตอไปน

จากทศทางการวจยขางตน “5 เทคโนโลยและอตสาหกรรมเปาหมาย” จงถกแปลงออกมาเปน

“การวจยเชงบรณาการ” เพอตอบโจทยประเดนปญหาและโอกาสในระดบโลกและระดบประเทศ และโอกาส

ทางธรกจของภาคเอกชน ซงมอยหลากหลายประเดน อาท เกษตรและอาหาร พลงงาน สงคมสงวย

อตสาหกรรม 4.0 เมองอจฉรยะ เศรษฐกจสรางสรรค เทคโนโลยและการบรหารจดการน า การปรบเปลยนส

สงคมคารบอนต า และการพฒนาสอตสาหกรรมสเขยว ฯลฯ (ดรปท 2.8) โดยในชนตน จะขอเรมผลกดน 5

ประเดนแรกกอน อนประกอบดวย

1. การวจยเชงบรณาการวาดวยเกษตรและอาหาร

2. การวจยเชงบรณาการวาดวยพลงงาน

3. การวจยเชงบรณาการวาดวยสงคมสงอาย

4. การวจยเชงบรณาการวาดวยเมองอจฉรยะ

5. การวจยเชงบรณาการวาดวยเศรษฐกจสรางสรรค

1. จาก Supply-Side Research ส Demand-Side Research การวจยจากนไปจะตองเปนการวจยเพอสรางฐานรากและตอยอดใหเกดการใชประโยชนในเชงพาณชยได เปน Demand-Oriented มากขน กลาวคอ จะตองตอบโจทยประเดนปญหาและโอกาสในระดบโลกและระดบประเทศ และโอกาสทางธรกจของภาคเอกชน

2. จาก Local Research Platform ส Global Research Platform การวจยจากนไปจะตอง อยใน Global Platform โดยการสรางเครอขายเชอมตอกบพนธมตรการวจยในระดบโลก

3. จาก Broad-Based Research เปน Focused Research การวจยจากนไปจะตองมความเฉพาะเจาะจง และมงเนนการสรางความเชยวชาญในศาสตรหรอประเดนการวจยนนๆ


- 59 -

รปท 2.8 : การวจยเชงบรณการเพอตอบโจทยประเดนทาทายของประเทศ

ในแตละประเดนการวจยเชงบรณาการ จะมศาสตรและเทคโนโลยทเกยวของมากมาย ตวอยางเชน

ในประเดนการวจยเรองเกษตรและอาหาร นอกจากจะมเทคโนโลยชวภาพในการพฒนาพนธพชหรออาหาร

แลว ยงตองการเทคโนโลยหนยนตและดจทลส าหรบ Smart Farming และ Precision Agriculture เปนตน

(ดรปท 2.9)


- 60 -

รปท 2.9 : แนวคดการก าหนดวาระการวจยเชงบรณาการตามกลมเทคโนโลยโดยใชแนวทางสหวทยาการ

รายละเอยดของการขบเคลอนแตละวาระประเทศ จะอยในตอนท 3 วาดวยการปฏรปการวจย เพอ

กาวส Thailand 4.0


- 61 -

การปฏรประบบวจยเพอกาวส Thailand 4.0

เพอใหการพฒนา 5 กลมเทคโนโลยและอตสาหกรรมเปาหมาย ตลอดจนการผลกดนการวจยเพอตอบ

โจทยวาระประเทศเกดผลสมฤทธในทางปฎบต จ าเปนอยางยงทจะตองมการปฎรปโครงสรางและระบบการ

บรหารงานวจยของประเทศ

ปญหาหลกในระบบการบรหารงานวจยของประเทศ ประกอบไปดวย

● หนวยงานสนบสนนการวจยโดยเฉพาะแหลงทนตาง ๆ ขาดเปาหมายและทศทางทชดเจน มการ

ท างานซ าซอน บทบาทและภารกจของหนวยงานมความสบสน บางหนวยงานมหลายบทบาท เปน

ทงหนวยใหทน และท าวจยเอง เกดผลประโยชนขดแยง มชองวางการผลกดนงานวจยโดยเฉพาะ

ดานวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรม สการใชประโยชนในเชงพาณชย อาท

- หนวยงานทรฐจดตงขนเพอพฒนางานวจยสการใชประโยชนเชงพาณชย ขาดศกยภาพในการ

ปฏบตภารกจใหลลวง กลบไปท าภารกจของมหาวทยาลย เชน งานวจยพนฐาน เนนผลงาน

ตพมพมากกวาการพฒนาเทคโนโลย ท าใหผลงานทมการน าไปใชประโยชนเชงพาณชยม

จ านวนนอยกวาทควรจะเปน อกทงยงท าหนาทเปนผจดสรรทนเอง ซงเกดการขดกนของ

ผลประโยชนอยางชดเจน

- หนวยงานรฐทไดรบการจดสรรงบวจยบางหนวยงาน ขาดศกยภาพในการท าวจย เนองจาก

ไมไดมภารกจวจยอยางแทจรง ท าใหไมมแผนพฒนาก าลงคนในดานนมารองรบจงตองจดสรร

งบตอไปยงหนวยงานวจยและมหาวทยาลย

- มหาวทยาลยถกคาดหวงใหท าหลายภารกจทเกนบทบาทของตวเอง เชน จะตองน าผลงานวจย

ไปใชประโยชนในเชงพาณชยทง ๆ ทเปนบทบาทของหนวยพฒนาเทคโนโลย และภาคเอกชน

● นโยบายกบการปฏบตมกสวนทางกน มผลประโยชนทบซอน ในอดตมการเมองแทรกแซง เชน

กรณองคประกอบของกรรมการตดสนทนหรอกรรมการบรหารหนวยงานจดสรรทนมผทมสวนได

สวนเสยรวมอยดวย เปนตน

● ปญหาดานจรยธรรม เชน การขโมยความคดของผขอทนแลวเอาไปท าวจยเอง เปนตน

● หนวยงานวจยยงขาดความเชอมโยงกบตลาด ขาดการศกษาวเคราะหตลาด แนวโนมเทคโนโลย

ขาดการวเคราะหเชงลกในขอมลสทธบตร ท าใหการวจยทออกมาไมสามารถขอรบความคมครอง

ทรพยสนทางปญญา จงไมสามารถตอบโจทยการน าไปใชประโยชนเชงพาณชยได


- 62 -

● ขาดการกระจายการพฒนาดานวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรม สภมภาค ภารกจเกอบ

ทงหมดกระจกตวอยสวนกลาง

ประเดนปญหาดงกลาวกอใหเกดชองวางทเรยกวา หบเหวมรณะ (Valley of Death) ในการ

เชอมโยงงานวจยสการสรางนวตกรรมในเชงพาณชยได (ดรปท 2.10)

รปท 2.10 : หบเหวมรณะของการวจย

การปรบเปลยนระบบนเวศนของการวจย

การจะกาวขามหบเหวมรณะ เพอใหสามารถสรางนวตกรรมสการใชประโยชนในเชงพาณชย จ าเปน

อยางยงตองมการปรบเปลยนระบบนเวศนของการวจยและพฒนาดงตอไปน


- 63 -

หนวยนโยบายวจยของประเทศ

ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต (วช.) ตองเปนหนวยงานก าหนดนโยบายและยทธศาสตรการ

วจยทครอบคลมทกมต (ลกษณะเดยวกบ สวทน. แตเนนนโยบายวจยภาครฐเปนหลก โยงกบการจดสรร

งบประมาณแผนดนใหหนวยจดสรรทนวจย) ไมเปนหนวยงานใหทนวจย ปรบขนาดใหกระชบ1 สวนส านกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต (สวทน.) ม

บทบาททชดเจนอยแลวคอก าหนดนโยบายทสงเสรมใหเกดการพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยอนน าไปส

การสรางนวตกรรมเพอสรางขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ โดยเนนนโยบายการวจยของ

ภาคเอกชน ขบเคลอนใหเกดงานวจย และนวตกรรมในภาคเอกชน2

เพอใหเปนเอกภาพในการก าหนดนโยบายวจย พฒนา และนวตกรรมของประเทศ เสนอใหมการยบ

รวมให สวทน. อยภายใต วช. ขนตรงกบนายกรฐมนตรไมสงกดกระทรวง แตมรปแบบการบรหารทคลองตว

แบบ สวทน.

การวจยเชงพ นฐานและประยกต (Basic & Applied Research)

ปรบโครงสรางหนวยงานทใหทนวจยของประเทศใหมบทบาทภารกจทชดเจน เพอใหสามารถ

ขบเคลอนการวจยและพฒนาของประเทศเปนไปอยางมทศทาง ประกอบไปดวย

หนวยใหทนทเนนการเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ ประกอบไปดวยหนวย

ใหทนดานวทยาศาสตร วศวกรรมศาสตร และสงคมศาสตรทเกยวของ (SCI) หนวยใหทนดาน

เกษตร (AGRI) และหนวยใหทนดานวทยาศาสตรสขภาพ (HEALTH)

หนวยใหทนทเนนการพฒนาชมชนและสงคมเชงพนท โดยมเปาหมายเพอสรางสงคม

ฐานความร มหนวยใหทนดานการพฒนาชมชนและสงคมเชงพนท (SOC)

โดยก าหนดใหงบประมาณวจยของรฐ เฉพาะการวจยเชงพนฐานและประยกต ทงหมดผาน 4

หนวยงานนในลกษณะกองทน งบประมาณทจดสรรใหหนวยใหทนทง 4 หนวยงานน ควรเปน Package ครง

ละ 5 ป และมการประเมนผลทกป ใหทง 4 หนวยงานเปนองคกรอสระขนอยกบนายกรฐมนตร เพอใหปลอด

จากอทธพลของการเมองหรอภารกจของกระทรวง มความเปนอสระในการจดการ และสามารถท าภารกจท

1

อาจมภารกจสนบสนนอน ๆ ทท าไดดอยแลว เชน ภารกจดานจรยธรรม คณภาพและมาตรฐานการวจย การ

ยกยองชมเชยนกวจย และการพฒนาศกยภาพนกวจย เปนตน 2

บางภารกจทไมเกยวของกบนโยบาย เชน THAIST ควรยายไปอยหนวยงานทเกยวของ


- 64 -

หนวยงานตองการขบเคลอนไดเตมท การจดสรรงบประมาณใหพจารณาแผนทสอดคลองกบนโยบายท วช.

และ สวทน. จดท า ใหมงบประมาณทเพยงพอโดยไมตองมการสมทบจากผวจย และสามารถใหทนในระยะยาว

ได ไมผกกบงบประมาณรายป สามารถจดสรรครภณฑชนสงทจ าเปนตอการวจยทมคณภาพ ผบรหาร

หนวยงานเหลานตองเปนผทมความรความสามารถ และมประสบการณสงในการบรหารงานทเกยวของ โดยไม

จ ากดอายหรอวาระการท างาน สวนกรรมการของทกหนวยงานจะตองไมมผลประโยชนทบซอน เชน ไมเปน

ผรบทนหรอผบรหารหนวยงานทรบทน เปนตน

การพฒนางานวจยตอยอดเพอใชประโยชน (Development, Prototype, Launch)

แบงเปน 2 มตดวยกน คอ

มตการเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ ใหปรบบทบาทและตวชวด ของ

สวทช ทง 4 ศนย (NECTEC, BIOTEC, MTEC, NANOTEC) วว. และหนวยงานอนทมภารกจสอดคลอง เพอ

รองรบงานสวนน เนนการพฒนาเทคโนโลย การสรางตนแบบ เพอสงตอใหภาคเอกชนน าไปผลตหรอ

ด าเนนการเชงพาณชย โดยรฐลงทนโครงสรางพนฐานและบคลากร สวนงบประมาณการวจ ยใหขอจาก

ภาคเอกชนเปนหลกเนองจากเปนภารกจพฒนาเทคโนโลยเพอภาคเอกชน และใหม Innovation Hub เฉพาะ

ทางในระดบภมภาคทสอดคลองกบประเดนและศกยภาพของแตละภมภาค โดยอาจด าเนนการรวมกบอทยาน

วทยาศาสตรทมอยแลวในแตละภมภาค ในการขยายผลเชงพาณชย (Product Launch) จะเนนการพฒนานวตกรรมทตอยอดของ

ภาคเอกชนเปนหลก มองคกรทรองรบอยแลวคออทยานวทยาศาสตรในแตละภมภาค หรอ Innovation

Center ของบางสถาบนซงจะตองท างานรวมกบมหาวทยาลยและศนยวจยแหงชาตเพอพฒนาใหเอกชน

สามารถสรางนวตกรรมสการผลตเชงพาณชยไดเอง

ในสวนของกระทรวงตาง ๆ ไมควรมงบวจยพนฐาน ใหมเฉพาะงบพฒนาทสอดคลองกบภารกจของ

หนวยงานเทานน

มตการพฒนาชมชนและสงคมเชงพ นท ก าหนดใหมโครงสรางระบบวจยในการพฒนาชมชน

และสงคม โดยเนนการวจยทตอบสนองพนทซงมหนวยงานสนบสนนทนวจยทเฉพาะ (SOC) ทไดกลาวมาแลว


- 65 -

องคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) จะตองสนบสนนทนวจยในการพฒนาชมชนทอยในความ

รบผดชอบ ท างานรวมกบสถาบนการศกษาและประชาชน โดยก าหนดใหองคกรปกครองสวนทองถนจะตองใช

งบประมาณอยางนอย 5% ในการพฒนาทองถนดวยการวจย เพอสรางสงคมทใชปญญาในการด ารงชพและ

สรางรายได

ก าหนดใหหนวยงานของรฐในภมภาค และองคกรปกครองสวนทองถนตองมตวชวดผลงานในการ

ท างานรวมกบสถาบนการศกษา และหนวยวจยในพนท ถายทอดองคความรจากงานวจยสการใชประโยชน

เพอยกระดบคณภาพชวตของประชาชน

การปฎรปมหาวทยาลย

เนองจากมหาวทยาลยมนกวจยกวา 80% ของประเทศ และหลายมหาวทยาลยมศกยภาพในการสราง

นวตกรรมตอยอดจากงานวจยพนฐานหรอประยกต จงเปนการสมควรทจะสนบสนนใหมหาวทยาลยมบทบาท

น าในดานน ท างานรวมกนเปนเครอขายเพอเสรมสรางความแขงแรงของระบบสรางนวตกรรมของประเทศ

ในการขบเคลอน Thailand 4.0 จ าเปนตองพฒนามหาวทยาลยใหเปน “มหาวทยาลย 4.0” ดวย

การปรบเปลยนกระบวนทศนการบรหาร และพฒนาบคลากรในองคกรใหมความทนสมย การบรหาร

จ าเปนตองคลองตว ยดหยน และเนนธรรมาภบาล มองประโยชนสวนรวมโดยเฉพาะเปาหมายของชาต เปดใจ

และท างานเปนเครอขายรวมกบองคกรภายนอกมากขน

ขอเสนอรปแบบการด าเนนการของ “มหาวทยาลย 4.0” มดงตอไปน

ใชมหาวทยาลยเปนฐานการพฒนาเทคโนโลยและนวตกรรม ในเบองตนจะเรมจาก

มหาวทยาลยในกลม ทปอ. 27 แหง และสรางความเขมแขงใหสถาบนการศกษาอน ๆ ในทกภมภาครวมทง

อาชวศกษา

เนองจากมหาวทยาลยมหลายระดบ จงจ าเปนตองจ าแนกประเภทมหาวทยาลยตามความเขมแขง

และความถนด มความรบผดชอบทแตกตางกนแตเสรมการท างานซงกนและกน มตวชวดทเหมาะสมแตกตาง

กนดงน


- 66 -

- มหาวทยาลยวจย เปนแกนน าของเครอขาย เนนการวจยเพอสรางองคความรใหม ๆ ทจ าเปน

ตอการพฒนาประเทศ การสรางนวตกรรมขนสง สรางก าลงคน โดยเฉพาะอยางยง Brain

Power Development ของประเทศ

- มหาวทยาลยเฉพาะทาง เนนเนนการวจยและนวตกรรม รวมทงสรางก าลงคนเฉพาะทางท

เชยวชาญ

- มหาวทยาลยเชงพ นท เนนการมสวนรวมในการพฒนาชมชนหรอพนทใหมศกยภาพสงขน

ผลกดนการพฒนากลมจงหวด รวมถงการพฒนา “จงหวด 4.0”

ทงนมหาวทยาลยทง 3 กลมในพนทเดยวกนหรอใกลเคยงกน จะรวมท างานเปนเครอขาย โดยเนน

การวจยเชงยทธศาสตรตามวาระประเทศ เพอสรางองคความรและสรางคน หากมงานวจยรองรบอยแลว

สามารถตอยอดไดเลย โดยไมจ าเปนตองด าเนนการซ าอก

รวมกบมหาวทยาลยตางประเทศทมชอเสยงในแตละประเดนการวจย เพอยกระดบขด

ความสามารถในการพฒนาเทคโนโลยขนสงของประเทศ เนองจากปจจบนววฒนาการของศาสตรตาง ๆ ม

ความกาวหนาแบบกาวกระโดด การท างานเชงเดยวจะท าใหไมสามารถตามโลกไดทน จงจ าเปนตองรวมท างาน

กบผทมองคความรทประเทศยงขาดในลกษณะเสรมสรางขดความสามารถและเตมเตมศกยภาพ

ท างานรวมกบเครอขายองคกรบรหารงานวจยแหงชาต (คอบช.) และหนวยงานวจยอน

ๆ โดย คอบช.เปนผก าหนดประเดนวจยตามนโยบายของคณะกรรมการวจยและนวตกรรมของประเทศ และ

ควรบรรจการวจยเชงบรณาการเปนเปาหมายการวจยทสนบสนนการวจยตงแตตนน า กลางน า และปลายน า

นนคอ การวจยขนพนฐาน ขนการประยกต การพฒนาเทคโนโลย การสาธต การพฒนาตนแบบ จนถงการใช

ประโยชนเชงพาณชย

ดงภาคเอกชนในพ นทมาลงทน โดยใชกลไกทมอยแลวมาสนบสนน เชน Supercluster,

Cluster, เขตพฒนาเศรษฐกจพเศษ Food Innopolis, อทยานวทยาศาสตรภมภาค มาตรการหกลดหยอน

ภาษ 300% รวมกบสานพลงประชารฐใหเสรมการท างานรวมกน ใหเกด Innovation Hubs สอดรบตามวาระ

ประเทศและตามความตองการของแตละภมภาค

พฒนาความเชยวชาญของแตละ Innovation Hub ใหสอดคลองกบการพฒนาพ นท มงยกระดบคณภาพชวตของประชาชนในพนท จากการวจยสการใชประโยชนในเชงพาณชย


- 67 -

ดงสถาบนการเงน และการลงทนในรปแบบตาง ๆ มาแปลงนวตกรรมสเชงพาณชย

ท างานรวมกบกรมทรพยสนทางปญญา และ IDE Center ทงในสวนการเปน Techno

Lab และ Idea Lab ในภมภาค โดยเปนศนยขอมลเพอการสบคนสทธบตร และแนวโนมเทคโนโลยทวโลก

การใหค าปรกษาแนะน าเรองการจดทะเบยนทรพยสนทางปญญาแกนกวจยและผประกอบการในพนท และ

การใหค าแนะน าเปนพเลยง เพอตอยอดความคดใหเปนนวตกรรมทสามารถออกสตลาดได

รฐใหการสนบสนนโครงสรางพ นฐานทจ าเปน เชน อปกรณ และเครองมอวจยทมคณภาพ

รวมทงผอนคลายมาตรการทจ าเปนและออกกฏหมายสนบสนนการพฒนานวตกรรม

มาตรการขบเคลอนงานวจยของประเทศ มาตรการเชงปฏบตการ

● สรางเครอขายพนธมตรขบเคลอนงานวจยพนฐานและประยกต ทงในระดบชาตและระดบโลก

ประกอบดวย ภาคเอกชน มหาวทยาลย สถาบนวจยในประเทศ สถาบนการเงน สถาบนวจยและมหาวทยาลย

ชนน าในตางประเทศ และหนวยงานรฐ

ในสวนของมหาวทยาลย จะมมหาวทยาลยวจยเปนแกนน า มมหาวทยาลยทเชยวชาญในสาขานน ๆ

เขารวมในการสรางองคความร และมมหาวทยาลยเชงพนทรวมท างานวจยตอบสนองพนท โดยเนนความ

เตรยมความพรอมทางเทคโนโลย TRL 1-3 พรอมๆไปกบการสรางก าลงคนรองรบ

● เครอขายพนธมตรจะรวมกนด าเนนการจดตง Innovation Hubs ในแตละภมภาคตาม 5 วาระ

การวจยเชงบรณการ (อนประกอบไปดวย Innovation Hub ทางดานเกษตรและอาหาร สงคมสงวย เมอง

อจฉรยะ Smart Energy และเศรษฐกจสรางสรรค) Innovation Hub แตละแหงจะเนนการตอยอดงานวจย

ในลกษณะ Translational Research สการใชประโยชนในเชงพาณชย ใชโครงสรางองคกรเดมทมอยแลว เชน

อทยานวทยาศาสตร หรอหนวยงานทมลกษณะเดยวกน มการท างานกบภาคเอกชนอยางเขมแขง โดยเนน

ระดบความพรอมของเทคโนโลย TRL 4 เปนตนจนสามารถสงตอภาคเอกชนผลตในเชงพาณชยได (ดงรปท

2.11)


- 68 -

รปท 2.11 : Technology Readiness Level (TRL)

● มหาวทยาลย อาชวศกษา และเอกชนรวมก าหนดแผนสรางก าลงคน โดยเฉพาะอยางยง Brain

Power Development ของประเทศเพอเตรยมนกวจยและแรงงานทกษะสงใหกบภาคเอกชน เพอใหสอดรบ

กบทศทางของ Thailand 4.0

มาตรการเชงงบประมาณ ● รฐบาลสนบสนนเครองมอวจย ผเชยวชาญตางประเทศ ทนบณฑตศกษานานาชาต ทนสนบสนน

ความรวมมอกบตางประเทศ ในการพฒนากลมมหาวทยาลยลกษณะ Program Base ก าหนดตวชวดท

แตกตางกนในแตละกลมใหสามารถท างานใดตามแผนงาน (อาท World Ranks ส าหรบมหาวทยาลยวจย

Regional Ranks ส าหรบมหาวทยาลยเฉพาะทาง งานวจยทใชประโยชนชมชนส าหรบมหาวทยาลยเพอชมชน)

โดยจดสรรงบประมาณภาครฐ ปละ 20,000 ลาน จ านวน 5 ป

● สนบสนนใหเกด Innovation Hub ในแตละภมภาคตาม 5 วาระการวจยเชงบรณการ โดยการ

รวมทนระหวางรฐและเอกชนทจะไดรบประโยชน สนบสนนการพฒนาโครงสรางพนฐานทเออตอการพฒนา

นวตกรรม อาท ศนยขอมลสทธบตรและแนวโนมเทคโนโลย โรงงานตนแบบและเครองมอ บคลากร และการ

บรหาร และผอนคลายมาตรการทจ าเปนรวมทงกฏหมาย โดยใชงบประมาณภาครฐ ปละ 30,000 ลาน

จ านวน 5 ป และงบประมาณเอกชน ปละ 60,000 ลาน จ านวน 5 ป มการประเมนผลงานทชดเจนและเขมขน

● จดใหมกองทนวจยเพอพฒนานวตกรรม Translational Research Fund ตอยอดงานวจยไปใช

ประโยชนเชงพาณชย โดยรฐรวมลงทนกบเอกชนในรปแบบ PPP


- 69 -

● จดสรรงบประมาณสนบสนนการวจยทมงเปาใหหนวยจดสรรทนวจย (Granting Agencies) และ

เปนโปรแกรมระยะยาว 5 ป ก าหนดตามทศทาง 5 วาระการวจยเชงบรณการ

มาตรการสนบสนนอน ๆ

● ปฏรปกระบวนการทเกยวของกบการรบรองมาตรฐานหรอคณภาพผลตภณฑ เชน อย. และ

สมอ. ใหมความสะดวกรวดเรว

● ผอนปรนระเบยบในรางพระราชบญญตการจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ เพอให

มหาวทยาลยมความคลองตวในการใชจายงบประมาณตามระเบยบเงนรายไดของมหาวทยาลย3

● แกกฏหมายทเกยวของใหเออตอการสรางนวตกรรมในประเทศ เชน พ.ร.บ. สงเสรมการใช

ประโยชนผลงานวจยและนวตกรรม (Bayh-Dole Act)4

3 เนองจากการวจยและพฒนาจ าเปนตองอาศยระเบยบการบรหารการเงนทคลองตวแตสามารถตรวจสอบได

เพอใหเกดความรวดเรว และสะดวก ปจจบนทกมหาวทยาลยมระเบยบการใชเงนทคลองตวอยแลวจงไมควรออกกฏหมายทจะท าใหเกดความยงยากในการบรหารอกเพราะจะท าใหเกดอปสรรคตอการพฒนาเปนอยางมาก 4 ผลงานวจยทรฐสนบสนนผานหนวยงานตาง ๆ ทสามารถจดทะเบยนสทธบตรหรออนสทธบตรได สทธความเปนเจาของนนเปนของรฐทงหมดหรอกงหนง การถายทอดเทคโนโลยจากทรพยสนทางปญญาเหลานนท าไดยาก เนองจากหนวยงานรฐไมมความพรอมในการด าเนนการ จงมจ านวนสทธบตรทสามารถน าไปพฒนาใชประโยชนเชงพาณชยไดนอยมาก สถานการณเชนนเกดขนในสหรฐอเมรกากอนป ค.ศ. 1980 รฐสภาของสหรฐฯตระหนกถงปญหาเหลาน จงพยายามสรางกลไกทางกฎหมายขนใหม โดยการออกกฎหมาย Bayh-Dole Act ขน มวตถประสงคหลกคอตองการสงเสรมใหมการใชประโยชนในทรพยสนทางปญญาทเกดจากการใหทนวจยของเงนงบประมาณภาครฐ โดยการพยายามเชอมโยงกบสถาบนวจย มหาวทยาลย ธรกจขนาดเลก และภาคอตสาหกรรม กฎหมายนไดแกไขปรบปรงทงกฎหมายสทธบตรและเครองหมายการคา หลกการส าคญของกฎหมายฉบบ คอใหสทธแกสถาบนวจยทไมแสวงหาก าไรและธรกจขนาดเลกในการเลอกทจะถอครองสทธในทรพยสนทางปญญาทเกดจากเงนงบประมาณของรฐ เวนแตมสถานการณพเศษทสถาบนวจยพจารณาวาตนเองเปนเจาสทธจะดกวาหรอเปนประโยชนมากกวา รวมทงก าหนดใหผท าวจยทเลอกจะเปนเจาของสทธในทรพยสนทางปญญาดงกลาวตองผกพนตนเองในการพยายามใชประโยชนจากทรพยสนทางปญญา เปนตน ทงนกอนกฎหมาย Bayh-Dole มผลใชบงคบ มหาวทยาลยไดรบสทธนอยกวา 250 ฉบบตอป หลงจากนนในป ค.ศ. 2000 มหาวทยาลยและสถาบนวจยภาครฐในสหรฐและแคนาดามากกวา 330 สถาบนไดเขามาเกยวของกบการถายทอดเทคโนโลย โดยชวยสรางธรกจใหม ๆ (Startup) ความรวมมอระหวางมหาวทยาลยกบอตสาหกรรมชวยใหผลงานวจยของมหาวทยาลยเขาสตลาดหรอใชประโยชนเชงพาณชยไดรวดเรวขน และในปจจบนมหลายประเทศไดรบรปแบบและแนวคดของกฎหมายฉบบนไปปรบใช ในประเทศของตนเอง เชน ประเทศญปน และสหราชอาณาจกร เปนตน ประเทศไทยจงควรเรงออกกฏหมายนเพอใหเกดการใชประโยชนเชงพาณชยจากงานวจยมากขน


- 70 -

● ปฏรปกระบวนการดานการจดทะเบยนทรพยสนทางปญญา การประเมนมลคาทรพยสนทาง

ปญญา การแกไขปญหาการละเมดทรพยสนทางปญญา

● ยกเวนภาษน าเขาวสดและอปกรณเพอใชในการวจย

● เรงกระบวนการพจารณาผลตภณฑนวตกรรมทขนทะเบยนนวตกรรมไทย

● พฒนาเสนทางอาชพส าหรบบคลากรต าแหนงนกวจย

วาระขบเคลอนท 2.7 : การปฏรประบบการวจยเพอกาวส Thailand 4.0

การปรบเปลยนระบบนเวศนของการวจย

การปฏรปมหาวทยาลย

มาตรการขบเคลอนงานวจยของประเทศ

หนวยงานหลกทท าหนาทขบเคลอน : รองนายกรฐมนตรทไดรบมอบหมาย ส านกงาน

คณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต กพร


- 71 -

วาระท 3: บมเพาะผประกอบการและพฒนาเครอขายวสาหกจ ทขบเคลอนดวยนวตกรรม

การปรบเปลยนจากประเทศรายไดปานกลาง สประเทศรายไดสงนน หมายถงการปรบเปลยนจากโครงสรางเศรษฐกจเพมมลคา เปน โครงสรางเศรษฐกจสรางมลคา นนหมายถงการปรบเปลยนจากระบบเศรษฐกจทขบเคลอนดวยประสทธภาพ ไปส ระบบเศรษฐกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม ทงหมดนจะเปนไปไมไดเลย หากไมมการบมเพาะผประกอบการและพฒนาเครอขายวสาหกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม

หลกคดของการสรางความเขมแขงจากภายใน คอการเปลยนการเจรญเตบโตแบบ “รากฝอย” เปน

การเจรญเตบโตแบบ “รากแกว” เพอใหสามารถพงพาตนเอง ยนอยบนขาของตนเอง รวมกนเปนกลมอยางม

พลง ทง 5 กลมเทคโนโลยและอตสาหกรรมแหงอนาคตจะเปนรากแกวทค าล าตนของผประกอบการและ

เครอขายวสาหกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม อนประกอบดวย

1. เปลยนจากการเกษตรแบบดงเดม (Traditional Farmers) ในปจจบนไปสการเกษตรสมยใหมทเนนการบรหารจดการและเทคโนโลย (Smart Farmers)

2. เปลยนจากวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมแบบดงเดม (Traditional SMEs) ไปสการเปนวสาหกจสมยใหม (Smart Enterprises)

3. เปลยนจากบรการแบบดงเดม (Traditional Services) ซงมการสรางมลคาคอนขางต า ไปสบรการมลคาสง (High Value Services)

4. สงเสรมการพฒนาธรกจเกดใหมทมศกยภาพสง (High Potential Startups)

การปรบโครงสรางภาคเกษตรท งระบบ

Thailand 4.0 มงมนทจะยกระดบคณภาพชวตของเกษตรกรใหดขน มรายไดทมนคง เปนเกษตรกร

4.0 ทหลดพนจากก “กบดกความยากจน” โดยผนตวเองจากเกษตรผผลตมาเปนผประกอบการทาง

การเกษตรสมยใหม (Smart Farmers) จงจ าเปนอยางยงทจะตองมการปรบโครงสรางภาคเกษตรทงระบบ ม

แผนปรบเปลยนอยางเปนขนเปนตอน (Transition Plan) ดงตอไปน

มาตรการในระยะ 1 ป


- 72 -


มาตรการกอนเกบเกยว ในระยะสน มงเนนการเพมผลผลตตอไร ลดตนทนการเพาะปลกดวยการ

แกไขปญหาดานปจจยและตนทนการผลต อาท ราคาปย เมลดพนธ ยาฆาแมลง คาเชานา รวมทงสนบสนน

เงนกเพอการเพาะปลก

ส าหรบมาตรการปฏรปปรบเปลยนการเพาะปลก ในระยะสนจะมงเนนการฝกอบรมและสนบสนน

สนเชอเพอสรางเกษตรกรตนแบบ การรวมนาแปลงใหญ การสนบสนนการใชเครองจกรกลและเครองมอ

ทางการเกษตร การจดการและปรบเปลยนการเพาะปลกเพอใหเหมาะสมแกสภาพดน ภมประเทศและ

ภมอากาศ ซงไดมการนาพชทางเลอกและการเลยงสตว มาเปนแนวทางการสนบสนนการปรบเปลยน

มาตรการหลงเกบเกยว มงเนนยกระดบกลมเกษตรกรและสหกรณ ในการพฒนาขดความสามารถ

ในการบรหารจดการการเกบเกยวและการแปรรป เพอสรางมลคาเพม การดแลเสถยรภาพราคาสนคาเกษตร

รวมทงการเสรมสภาพคลองแกกลไกการรวบรวมเพอเพมประสทธภาพการดดซบผลผลต การขยายจ านวน

Farm Outlets และตลาดกลางสนคาเกษตร ตลอดจนการเชอมโยงสนคาเกษตรสตลาดผบรโภคโดยกลไก

ประชารฐ

มาตรการสนบสนน มงเนนการลดภาระตนทนดอกเบยแกเกษตรกร โดยพกช าระหนและลด

ดอกเบยเงนก

มาตรการระยะปานกลาง 1-3 ป

ประกอบดวย

ปฏรปสหกรณขนานใหญ ตงแตเรองธรรมาภบาล ความโปรงใส บทบาทภารกจ รวมถง

ประสทธภาพในการด าเนนงาน

จดตงกองทน ประกอบดวยกองทนเพอยกระดบขดความสามารถภาคเกษตร และกองทนเพอ

สรางผประกอบการการเกษตรในพนท

ยกเครองกลไกการรกษาเสถยรภาพราคาพชผลเกษตร อาท ระบบประกนราคาพชผลเกษตร

ตลาดซอขายลวงหนาสนคาเกษตร และ พฒนาตลาดออนไลนสนคาเกษตร

พฒนาองคความรและการบรหารจดการ ประกอบดวยการจดตง Smart Farmer

Academy ฝกอบรมดานเทคโนโลย การบรหารจดการ ตลอดจนเรองความปลอดภยและการ

อนรกษสงแวดลอม


- 73 -

ยกระดบมาตรฐานผลตภาพ และนวตกรรมในภาคเกษตร อาท สรางนวตกรรมเกษตรและ

อาหารเพมคณภาพผลผลต ความปลอดภย การเปนมตรกบสงแวดลอม พฒนาระบบ

ตรวจสอบยอนกลบ

สงเสรมผประกอบการและธรกจทางดานเกษตร อาท การสงเสรม Startup ภาคเกษตร การ

พฒนาคลสเตอรภาคบรการดานเกษตร การพฒนาการทองเทยวภาคเกษตร

ยทธศาสตรระยะยาว 3-5 ป ประกอบดวย

ปฏรปทดนเพอการเกษตร

พฒนาเกษตรดจทล อาท Big Data ทางการเกษตร Cloud Services ส าหรบภาคเกษตร

Precision Technologies และ IoT ภาคเกษตร

ปฏรปตลอดสายจากหวงโซการผลตถงหวงโซผบรโภค

พฒนาเทคโนโลยและการบรหารจดการน าอยางเปนระบบ

การพฒนาเกษตรกรททนสมย (Smart Farmers)

การยกระดบภาคการเกษตรไทยเพอเขาส Thailand 4.0 จ าเปนตองอาศยการขบเคลอนโดย

เกษตรกรททนสมย

“เกษตรกรททนสมย” หมายถง เกษตรกรทใช “การตลาด” น า “การผลต” มจตวญญาณของการ

เปนผประกอบการ รจกใชการบรหารจดการและเทคโนโลย ทงในการผลต การแปรรป และบรการ แปลง

ออกมาเปนโมเดลธรกจทางการเกษตรสมยใหม มความเปนผน า รเทาทนการเปลยนแปลงของโลกและให

ความส าคญกบความยงยน

ระบบนเวศนเพอการพฒนา Smart Farmers

มอย 5 องคประกอบส าคญ คอ

การศกษาและการฝกอบรม พฒนาองคความรทงในดานทฤษฎและปฏบต การปรบเปลยนทงใน

สวนของกรอบความคด ทกษะ และพฤตกรรม


- 74 -

การเขาถงแหลงเงนทน ประกอบไปดวย กองทนระหวางการศกษา

- กองทนกยมเพอสมารทฟารมเมอร (ก.ย.ส.)

กองทนระหวางการประกอบอาชพ

- Risk Management และ Mitigation

- Angel Fund และ Venture Capital Funds

การพฒนาฐานขอมลและระบบสารสนเทศทางการเกษตร (Big Data) ประกอบไปดวย

- ศนยขอมลสภาวะการตลาดและการคา

- ศนยขอมลประมาณการผลผลตสนคาเกษตร

- ศนยขอมลดานความเหมาะสมของพนทผลต

- ศนยขอมลบญชรายชอ Smart Farmers และผประกอบการดานตาง ๆ

- ศนยขอมลบญชรายชอหนวยงานของรฐและเอกชนทใหบรการสนบสนนขอมลขนตอนดานตาง ๆ

ตลอดหวงโซ

- ระบบบรหารจดการความรดานการเกษตร

การเชอมโยงหวงโซผผลตสหวงโซผบรโภค ประกอบไปดวย - ชวงเตรยมการเพาะปลก เชน สายพนธ เมลดพนธ

- ชวงการเพาะปลก เชน Feed Technology เครองจกรกลการเกษตรส าหรบเกษตรกรราย

ยอย Precision Farming หนยนตเพอการเกษตร IoT ภาคเกษตร

- ชวงหลงการเกบเกยว เชน ระบบการคดคณภาพ Food Processing Technology บรรจ

ภณฑ ลอจสตกสทงระบบ Cool Chain และ Cold Chain การเกบรกษาและระบบการ

ตรวจสอบยอนกลบรวมถง Zero-Waste Technologies

- การตลาด เชน Farm Outlets ตลาดกลางสนคาเกษตร ตลาดกลางออนไลนสนคาเกษตร

การสรางเครอขายพนธมตร ประกอบไปดวย - พฒนาโครงสรางพนฐานเพอการแบงปนขอมลและความร

- พฒนาระบบสหกรณแบบใหมทเปน Marketing Arms ใหกบเกษตรกรทเปน Smart

Farmer

- พฒนาระบบการเงนและบญชสหกรณ

- สนบสนน Smart Farmers ใหเปนผบรหารสหกรณ


- 75 -

- พฒนากลไกโครงสรางแบบ JA (Japan Agricultural Cooperatives) Group

กลมเปาหมายทจะพฒนาเปน Smart Farmers เกษตรกรพนธใหม (New Breeds) สรางคนรนใหมทจะไปเปนผน าการเปลยนแปลงในระดบ

ชมชน ตองขยายโมเดลไปยงสถานศกษาตางๆ เพอใหมคนรนใหมมากพอทจะเกดการเปลยนแปลงอยางม

นย5 ประเดนทาทายของคนกลมน คอ ความดอยประสบการณ สวนใหญมกมปญหาดานเงนทน ดงนนตองใช

ระยะเวลาในการพฒนา

เกษตรกรรนใหม (Young Farmers) คนรนใหมจากตางสาขาอาชพทตองการท าธรกจเกษตร

(เกษตรกรหนาใหม) สามารถด าเนนการไดในแทบทกจงหวด คนกลมนสวนใหญจะอยในอ าเภอเมองซงมความ

พรอมอยแลวในระดบหนง การด าเนนการพรอมกนในหลายจงหวดจะเกดผลกระทบ (Impact) ได

เกษตรกรปจจบน (Existing Farmers) ซงมอยเปนจ านวนมาก แตขบเคลอนยากมากเพราะ

อายมาก ไมมสรรพก าลงและไมชอบการเปลยนแปลง

ดงนน ในการขบเคลอนจะใชแนวทางคขนาน โดย

1. พฒนาเกษตรกรรนใหมทมกระจายอยในเกอบทกจงหวดใหเปน Smart Farmers

2. พฒนาเกษตรกรพนธใหม และท าการจบคเกษตรกรรนใหมน กบเกษตรกรปจจบนทมความ

พรอมและผานการคดเลอก

เปาหมายการสราง Smart Farmers

เปาหมายผลผลตสะสมการสราง Smart Farmers จาก Young Farmers

ระยะเวลา 5 ป 10 ป 15 ป 20 ป

จ านวน Smart Farmers 300 คน 1,000 คน 1,500 คน 2,000 คน

5 ดงเชนตวอยางของการพฒนานสตในหลกสตรบรหารจดการทรพยากรการเกษตร ของส านกวชาทรพยากรการเกษตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย


- 76 -

เปาหมายผลผลตสะสมการสราง Smart Farmers จาก New Breeds


จ านวน Smart Farmers 100 คน 500 คน 1,500 คน 5,000 คน

เปาหมายผลผลตสะสมรวม


จ านวน Smart Farmers 400 คน 1,500 คน 3,000 คน 7,000 คน

วาระขบเคลอนท 3.1 : การพฒนาเกษตรกรททนสมย (Smart Farmers)

การสรางระบบนเวศนเพอการพฒนา Smart Farmers

- การศกษาและการฝกอบรม

- การเขาถงแหลงเงนทน

- การพฒนาฐานขอมลและระบบสารสนเทศทางการเกษตร

- การเชอมโยงหวงโซผผลตสหวงโซผบรโภค

- การสรางเครอขายพนธมตร

การก าหนดกลมเปาหมายทจะพฒนาเปน Smart Farmers

เปาหมายการสราง Smart Farmers

หนวยงานหลกทท าหนาทขบเคลอน : กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงพาณชย

กระทรวงการคลง กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม


- 77 -

การยกระดบขดความสามารถของ SMEs

ความส าคญของ SME ตอภาคเศรษฐกจของไทย

จากปจจบนพบวา GDP ของธรกจ SMEs ในป 2558 มมลคา 5,559,534 ลานบาท คดเปนรอยละ

41.1 ของ GDP รวมทงประเทศ โดยมจ านวนวสาหกจรวม 2,765,986 ราย มลกษณะการกระจายตวอยใน

กลมภาคการขายสง ขายปลกมากทสด รองลงมาอยในภาคการบรการ และภาคอตสาหกรรม มการจางงานใน

ธรกจ SMEs สงถง 10,749,735 คน หรอคดเปนรอยละ 80.44 ของการจางงานรวมทงหมด ส าหรบดานการ

สงออกป 2558 ประเทศไทยมมลคาการสงออกโดยรวม 7,227,927.43 ลานบาท แตเปนการสงออกของ

SMEs เพยงรอยละ 27.40 ของมลคาการสงออกทงหมด หรอเมอพจารณาจ านวนของ SMEs ทสงออกของ

ประเทศในป 2559 พบวาเปน SMEs 25,788 กจการ จากจ านวนทงสน 37,641 กจการทมธรกรรมการ

สงออก

จะเหนไดวาตวเลขดงกลาวขางตน สะทอนความส าคญของ SMEs ในการเปนกลไกหลกในการ

ขบเคลอนเศรษฐกจของประเทศ แตถาพจารณาในเชงคณภาพจะเหนไดวา ศกยภาพของ SMEs ไทยยงอยใน

ระดบทต า

ปญหาและความตองการของ SME ในประเทศไทย

OECD ไดรวมกบส านกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (สสว.) จดท าเอกสารประเมนการสงเสรม SMEs ในไทย โดยไดขอมลสรปดงน

ประเทศไทยขาดการสงเสรม SMEs อยางบรณาการ ทผานมา SMEs ของไทยพฒนาอยางไรทศทาง แผนแมบท SMEs แหงชาตจดท าโดย สสว. แตไมมหนวยงานของรฐน าไปปฏบตตาม

ประเทศไทยขาดการสนบสนนงบประมาณประจ าปอยางตอเนอง (Multi–Year Budgeting) เพอสงเสรม SMEs รายสาขาอยางตอเนองจนเปนผลส าเรจ ตาม Roadmap ของภาครฐและเอกชน

ประเทศไทยขาดการสงเสรม SMEs เปนกลมตามวงจรชวตธรกจ กลาวคอ กลมเพงเรมตนธรกจ กลมเรมตนธรกจ กลมทอยในชวงการขยายธรกจ กลมทอยในชวงการเตบโตของธรกจกลมทอยในชวงการขยายธรกจสตางประเทศ และกลมทอยในชวงผกผนของธรกจ ท าใหเกดการสงเสรม SMEs แบบซ าซอน โครงการสวนใหญทวประเทศเนนแตสงเสรมการเรมตนธรกจทมการขยายตวสง เปนหลก ผลทเกดขนกคอ

- OTOP ไมสามารถเตบโต เปน S - S ไมสามารถเตบโตเปน M


- 78 -

- M ไมสามารถเตบโตเปน L OECD ยงพบวาประเทศไทยประสบวกฤตทเรยกวา “The Missing Middle” (Missing M)

กลาวคอ ไทยมวสาหกจขนาดกลางอยไมถง 14,000 ราย คดเปนรอยละ 0.5 ของธรกจ SMEs ทงหมดในขณะทสถตทวโลกแตละประเทศจะม M อยประมาณรอยละ 5-10 ของ SMEs ทงหมดโดยปกตธรกจขนาดกลาง (M) จะเปนธรกจทสามารถใชประโยชนจากการคาการลงทนระหวางประเทศ และเปนกลมซงสามารถสรางมลคาเพม มนวตกรรมใหมๆใหประเทศ หากมจ านวน M นอย ประเทศนนๆ ยอมมประเดนเรองขดความสามารถในการแขงขนของประเทศตามมา

สถานการณ SMEs ของไทยในปจจบน สดสวนของ SMEs ใน GDP ลดลงอยางตอเนองจากรอยละ 42 ในชวงกอนวกฤตเศรษฐกจเอเชยในป 2555 เหลอรอยละ 37 ท าใหความหวงของประเทศไทยในการกาวขามจาก ประเทศรายไดปานกลาง เปนเรองทหางไกลความเปนจรงมากขน

ผลตภาพแรงงานของ SME ต ามาก SMEs ไทยเกอบจะไมลงทนในเรองการวจยและพฒนา ในระยะเวลา 5 ปทผานมา อนจะสงผลตอขดความสามารถของประเทศในระยะยาว

ภาคเศรษฐกจนอกระบบ มสดสวนในระบบเศรษฐกจสงมาก ธนาคารโลกรายงานวากวารอยละ 50 ของธรกจ SMEs อยในภาคเศรษฐกจนอกระบบ ซงไมจดทะเบยนการคาและไมมการเสยภาษ

ยทธศาสตรขบเคลอน SME ตามโมเดล Thailand 4.0

เปาหมาย เพมรายไดและสดสวนใน GDP ของ SMEs จากรอยละ 37 ในปจจบน ใหถงรอยละ 50

ของ GDP ประเทศ ภายใน 10 ป ตวช วดความส าเรจ ประกอบไปดวย 1. มลคาตลาดของสนคาและบรการภายในประเทศ (GDP) ของ SME ขยายตวเพมขน ไมนอย

กวารอยละ 4 ตอป (เพอใหสามารถเพมรายไดและสดสวนใน GDP ของ SME ใหถงรอยละ 50 ของ GDP ประเทศภายในป 2567)

2. มลคาการสงออกสนคาของ SMEs ขยายตวเพมขนไมนอยกวารอยละ 5 ตอป (เพอเพมสดสวนการสงออกของ SMEs ใหถงรอยละ 40 ของมลคาการสงออกทงหมดของประเทศภายในป 2563)

3. มจ านวนผประกอบการใหมและผประกอบการเดมเขาสระบบภาษอยางถกตองเพมขนไมนอยกวา 60,000 รายตอป

มาตรการพฒนา SMEs ตามศกยภาพ ยทธศาสตรขบเคลอน SMEs ไดก าหนดเปาหมาย

ในการสงเสรมไว 3 กลม ดวยกนคอ


- 79 -

กลม Turnaround SMEs เปนกลม SMEs 1.0 ทตองใหความชวยเหลอในหลายๆสวน โดยท

ผานมาภาครฐมนโยบายออกมาชวยเหลอให SMEs กลมนเปนการเฉพาะ เปาหมายคอการปรบเปลยน

Turnaround SMEs ทมศกยภาพเหลานไปเปน Regular และ Strong SMEs ตอไป

ขบเคลอนโครงการ Rescue SMEs ชวยเหลอ SMEs ทมศกยภาพ แตขาดสภาพคลองหรอเงน

ลงทนเพม

ขยายผลโครงการพจงนองโดยประชารฐ

ใหแตมตอ SMEs ในโครงการจดซอจดจางภาครฐ

สงเสรมการท าตลาดในตางประเทศผานโครงการ SME Proactive ของกระทรวงพาณชย

พฒนาและเชอมโยง Sourcing/Value Chain กบประเทศเพอนบาน

กลม Regular SMEs เปนกลม SMEs 2.0 ทมความพรอมอยแลวในระดบหนง และสามารถขยบ

ตวเอง โดยจะตองมมาตรฐานทอยในระดบสากล มการสรางขดความสามารถในการแขงขน ดวยผลผลตและ

สรางมลคาดวยนวตกรรม เปาหมายคอการบมเพาะ Regular SMEs เหลานเพอพฒนาเปน Strong SMEs ใน

ขนตอไป มาตรการตางๆทรฐบาลด าเนนการอยในปจจบน เพอสนบสนนกลม Regular SMEs ประกอบไป

ดวย

พฒนากองทน ประกอบดวย กองทนเพอยกระดบขดความสามารถส IDEs การสงเสรม SMEs

Investment Companies และธรกจ Venture Capital

สงเสรมการพฒนาองคกรสนบสนน ประกอบไปดวย Incubator, Accelerator

ยกระดบขดความสามารถ ประกอบดวย Spring (Standards, Productivity, Innovation)

ส าหรบ SMEs การพฒนา Service Oriented Supporting Industries (อาท Service Design,

Machine Tools, Logistics Service Providers, Information Services, etc.)

สนบสนนเรองโครงสรางพนฐานและองคความรดานทรพยสนทางปญญา การเขาถงขอมล

สทธบตร และแนวโนมเทคโนโลยแก SMEs ผาน IDE Center

สรางแพลทฟอรมความรวมมอระหวางมหาวทยาลย SMEs และหนวยงานของรฐเพอแปลง

งานวจยออกมาเปนนวตกรรมในเชงพาณชย

พฒนาองคความรและการบรหารจดการ อาท จดตง Entrepreneurial Academy การพฒนา

โปรแกรม e-Learning ส าหรบ SMEs การพฒนาทกษะส าหรบคลสเตอรเทคโนโลย และ

อตสาหกรรมเปาหมาย เปนตน


- 80 -

กลม Strong SMEs เปนกลม SMEs 3.0 ทมศกยภาพและความพรอมทจะพฒนาไปสการเปน

Smart SMEs

ผลกดน Digital Transformation ส าหรบ SMEs

พฒนา Open Innovation ส าหรบ SMEs

สราง SMEs Big Data

สงเสรมให SMEs ลงทนในการวจย และพฒนา

สราง Global Collaborative Network & Partnerships

การปรบเปลยนสกระบวนการผลตแบบ Industry 4.0

กระบวนการผลตในอนาคตอนใกล จะเขาสยค Industry 4.0 เปนการตดตอสอสารระหวาง

Machine กบ Machine ใน Cyber – Physical System ดงนน จ าเปนทจะตองปรบเปลยน Manufacturing

- Based SMEs ใหสามารถเขาสระบบ Industry 4.0 ภายใน 10 ป

วาระขบเคลอนท 3.2 : การยกระดบขดความสามารถของ SMEs

ยทธศาสตรขบเคลอน SMEs ตามโมเดล Thailand 4.0

- เปาหมาย

- ตวชวดความส าเรจ

- มาตรการพฒนา SMEs ตามศกยภาพ

- กลม Turnaround SMEs

- กลม Regular SMEs

- กลม Strong SMEs

- มาตรการปรบเปลยน SMEs สกระบวนการผลตแบบ Industry 4.0

หนวยงานหลกทท าหนาทขบเคลอน : ส านกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม

(สสว.) กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงพาณชย กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม กระทรวง

แรงงาน และ BOI


- 81 -

การเปลยนธรกจบรการแบบด งเดม เปน High Value Services

ภาคบรการมบทบาทส าคญตอการพฒนาเศรษฐกจของประเทศไทยมากขนอยางตอเนอง ในป 2558

ภาคบรการมสดสวนรอยละ 51.9 ของ GDP มการจางงานรอยละ 45 ของการจางงานรวม อยางไรกตามเมอเปรยบเทยบกบประเทศทพฒนาแลวทใชภาคบรการเปนแรงขบเคลอนหลกของระบบเศรษฐกจ จะเหนไดวาประเทศเหลานนจะมสดสวนภาคบรการสงถงรอยละ 70-80 ของ GDP และมการจางงานในอตราทสงเชนกน

ประเทศไทยจ าเปนตองปรบโครงสรางเศรษฐกจการคาระหวางประเทศจากทขนกบภาคการคาสนคาเปนหลก เปนการเนนภาคบรการมากขน อยางไรกด ทผานมาการสงเสรมธรกจบรการเปนไปอยางไรทศทาง ไมเปนระบบ และไมสามารถใชศกยภาพของจดเดนทมอยไดอยางเตมศกยภาพ การกาวส Thailand 4.0 พลงขบเคลอนในกลมอตสาหกรรมนจงตองมพลงและแรงพออยางมทศทาง

เราสามารถแบงธรกจบรการไดเปน 4 ประเภทหลกๆ ดงน

1. ธรกจบรการดานโครงสรางพนฐาน ไดแก สถาปตยกรรม วศวกรรม กอสราง การขนสง การกระจายสนคา การเงน 2. ธรกจบรการดานสนบสนนการประกอบธรกจ

2.1 ธรกจทท าเกยวกบเทคโนโลยสารสนเทศและบรการตอเนอง เชน Computer Consultancy, Software Developer, Data Processing, Database Management, Call Center

2.2 ธรกจทท าไมเกยวกบเทคโนโลยสารสนเทศ เชน การวจยและพฒนา การใหเชาเครองมออปกรณ การส ารวจตลาด บรการใหค าปรกษาดานบรหารจดการองคกร บรการแปล บรการสบหา บรการรกษาความปลอดภย การประกนภย การบรรจภณฑและการพมพ

3. ธรกจบรการวชาชพเฉพาะ เชน นกบญช นกกฎหมาย แพทย ทนตแพทย 4. ธรกจบรการทเกยวของกบคณภาพชวต เชน บรการทเกยวของกบ การศกษา สขภาพ กฬา บนเทง การโรงแรม การเลยงรบรอง การทองเทยวและวฒนธรรม ส าหรบประเทศไทยธรกจบรการทมศกยภาพ เปนทยอมรบในระดบสากล (มผประกอบการและบคลากรทมความรความสามารถและประสบการณเปนจ านวนมาก มธรกจตอเนองและธรกจพนฐานทเขมแขง


- 82 -

และมคณภาพ เกยวของกบการใชความคดสรางสรรคและการน าวฒนธรรมททรงคณคามาสรางมลคาเพม สามารถพฒนาสการเปนธรกจบรการทมมลคาสง) ม 6 ธรกจ ไดแก - ธรกจบรการดานสขภาพและการแพทย (Wellness & Medical Services) สขภาพ: สปา เสรมสวย บรการผสงอาย การแพทย: การตรวจรางกาย ทนตกรรม ศลยกรรม - ธรกจบรการดานดจทลคอนเทนต (Digital Content Services) ภาพยนตร โฆษณา แอนนเมชน เกม ซอฟแวร - ธรกจบรการดานการตอนรบ (Hospitality Services) เชน การบรการทองเทยว การบรหารจดการโรงแรม การจดเลยง การจดอเวนต - ธรกจบรการดานการศกษา (Education) - ธรกจบรการวชาชพเฉพาะ เชน นกออกแบบ นกบญช นกกฏหมาย ทปรกษา แพทย ทนตแพทย นกพฒนาไอท - ธรกจบรการดานโลจสตกสการคา เชน บรการขนสงสนคา คลงสนคา ศนยกระจายสนคา โลจสตกสไอท การสงจดหมายและพสด

โดยมมาตรการยกระดบขดความสามารถในการแขงขนของ 6 คลสเตอรบรการดงกลาว แสดงไวตาม

ตารางท 2.1

ตาราง 2.1 : มาตรการยกระดบขดความสามารถในการแขงขนของภาคบรการ

ระยะส น (ภายใน 1 -3 ป) ระยะกลาง (3-5 ป)

การสงเสรมการลงทนใน 6 คลสเตอรบรการ

เปาหมาย

การจดตงกองทนเพอการพฒนา 6 คลสเตอรบร

การเปาหมาย

การสงเสรม Incubator และ Accelerator

ส าหรบ High Value Service Startup

การก าหนดมาตรฐานในการใหบรการใน 6

คลสเตอรบรการเปาหมาย

การจดตง Service Innopolis

การพฒนา Service Design Cluster เพอ

สนบสนน High Value Services

การสราง Global Collaborative Network

ใน 6 คลสเตอรบรการเปาหมาย

การสราง Global Market Network ใน 6

คลสเตอรบรการเปาหมาย


- 83 -

วาระขบเคลอนท 3.3 : การพฒนากลมธรกจบรการทมมลคาสง

กลมธรกจบรการเปาหมาย

มาตรการยกระดบขดความสามารถในการแขงขนของภาคบรการ

หนวยงานหลกทท าหนาทขบเคลอน : กระทรวงพาณชย กระทรวงการทองเทยวและกฬา

กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม กระทรวงแรงงาน และ BOI


- 84 -

การสงเสรมการพฒนา Startups

Start-Ups เปนกองทพทางเศรษฐกจทจะขบเคลอนประเทศไปสความมงคงในอนาคต หลายประเทศในอาเซยน เรมมการสงเสรมธรกจเกดใหม (Startups) อยางเปนจรงเปนจง

สงคโปร: รฐบาลรวมกบภาคเอกชน ในการผลกดนธรกจเกดใหม มาเลเซย: MaGIC ซงไดรบการสนบสนนทงหมดจากรฐบาล เวยดนาม: ม Silicon Valley of Vietnam ผลกดนโดยกระทรวงวทยาศาสตรและ ICT อนโดเนเซย: เพงเปดตว “1,000 Startups Movement” โดยตงเปาจะพฒนาธรกจเกดใหม 1,000

ธรกจภายในป 2020

ยทธศาสตรการพฒนา Startups ภายใต Thailand 4.0

ภายใตแนวคดของการเปลยนจากการ “ปกช า” เปน “รากแกว” ทง 5 กลมเทคโนโลยหลกจะเปรยบเสมอนเปน “ตนน า” และ 5 อตสาหกรรมเปาหมาย จะเปรยบเสมอนเปน “กลางน า” ทจะกอใหเกด Startup ผประกอบการและเครอขายวสาหกจทขบเคลอนดวยนวตกรรมตางๆมากมายท “ปลายน า” ทหลากหลาย อาทเชน สตารทอพกลมเทคโนโลยการเกษตร (Agritech) และเทคโนโลยอาหาร (Foodtech) สตารทอพเทคโนโลยสขภาพ (Healthtech) เทคโนโลยการแพทย (Meditech) สตารทอพเทคโนโลยหนยนต (Robotech) สตารทอพเทคโนโลยดานการเงน (Fintech) อปกรณเชอมตอออนไลนโดยไมตองใชคน (Internet of Things, IoT) เทคโนโลยการศกษา (Edtech) อ-มารเกตเพสส (e-Marketplace) พาณชยอเลกทรอนกส (e-Commerce) และสตารทอพเทคโนโลยการออกแบบ (Designtech) ธรกจไลฟสไตล (Lifestyle Business) เทคโนโลยการทองเทยว (Traveltech) รวมถงธรกจการเพมประสทธภาพการบรการ (Service Enhancing Business) (ดรปท 2.10)

รปท 2.10 : หวงโซการสรางมลคาใน Thailand 4.0


- 85 -

การสรางระบบนเวศนทเอ อตอการบมเพาะ Startups

ณ ขณะน ประเทศไทยเรมมธรกจเกดใหมไมนอย แตการเกดใหมทเปนอยในปจจบน ยงไมม Enabling Ecosystem สนบสนน ท าใหไมมการลนไหลของวงจรการเกดธรกจใหม ทจะพฒนาและขยายตวเปนธรกจทสามารถแขงขนในระดบโลกได ดงนน ภายใต Thailand 4.0 รฐบาลมนโยบายสงเสรมการพฒนาการของธรกจเกดใหมในทกขนตอน ตงแตเรองของ Ideas, Angel หรอ Venture Investors, Incubators, Accelerators รวมถง Exchange Market ส าหรบการ Exit หรอ Expand

รฐบาลมนโยบายผลกดนใหประเทศไทยเปน “ศนยกลางเชอมโยงและปลายทางการลงทน Startups ของอาเซยน”

1. สนบสนนใหเกดการประกวดความคดทางธรกจ โดยตงเปนเวทประกวดทวประเทศ โดยเฉพาะอยางยง ความคดทางธรกจทเกยวของกบ 5 กลมเทคโนโลยและอตสาหกรรมเปาหมาย

2. ใหแรงจงใจทแรงและเดนชด กบผลงทนเรมแรก Angel และ Venture Investors เพราะเปนผทเสยงมากทสดในการลงทนจรงๆ ในสวนน ควรใหแรงจงใจพเศษกบธรกจเกดใหม ทรวมทนกบตางชาต เพราะเทากบมคนมากลนกรองแลววาเปนธรกจทนาจะมศกยภาพในระดบโลกได

3. นโยบายสงเสรมจรงจงใหเกดการบมเพาะและเรงโตส าหรบธรกจเกดใหม (Incubators และ Accelerators) ซงสวนใหญ คอ ภาคเอกชน

4. มนโยบายจดตงตลาดหลกทรพยส าหรบธรกจเกดใหม เพอใหผลงทนเรมตนไดขายหนของธรกจเกดใหมทประสบความส าเรจแลว (Pop Corn Business) ใหกบผลงทนรายอนทสนใจ และเปนการเพมทนใหกบธรกจนนดวย สวนนตองมนโยบายทชดเจนจาก กลต. และตลาดหลกทรพย

โดยมมาตรการทจะสรางระบบนเวศนทเออตอการบมเพาะ Startups อนประกอบไปดวย (ดงตาราง

ท 2.2 – 2.4)

1) มาตรการสนบสนนทางการเงนและมาตรการบรหารความเสยง

2) มาตรการพฒนาศกยภาพและขดความสามารถของ Startups ไทย

3) มาตรการสรางความเชอมโยงกบภมภาคและประชาคมโลก


- 86 -

ตาราง 2.2 : มาตรการสนบสนนดานการเงนและลดความเสยง (Finance and Risk Capital)

มาตรการ ประเดน หนวยงาน

1. จดตง Government Angel

Fund เพอสราง Seed Money

และเอกชนทสนใจรวมลงทน

สนบสนน Pre – Seed ใหกบสตารทอพ

เพอสราง Prototype สงสดรอยละ 85

ของคาใชจายจรง

สราง Matching Fund องคกรเอกชน

หรอ VC และรฐในสดสวน 1:6

ก.คลง

ก.พาณชย

ก.วทยาศาสตร

และเทคโนโลย

2. ยกเวนภาษการลงทนในสตารท

อพ หรอภาษเงนไดทงหมดของ

สตารทอพทผานเกณฑ 6 ปแรก

ก.คลง

3. สนบสนนภาคเอกชน ตง Angel

Fund และ Corporate

Venture Fund

องคกรเอกชนสามารถหกคาใชจายภาษ

จากการลงทน

ถาลงทนจะไดรบยกเวนภาษก าไรทงหมด

แตตองเขา Exit & Expand Scheme ใน

ตลาดหลกทรพยทตงขนใหม

ก.คลง

ตลาดหลกทรพยฯ

สภาอตฯ/สภา

หอการคาฯ

4. สรางความเขาใจและแรงจงใจให

เกด Angel Investor

ขนทะเบยน High Net Worth Individual

และ Angel Investor

สรางความเขาใจในการลงทนในสตารทอพ

นกลงทนสามารถน ามาหกภาษไดและไดรบ

การยกเวนภาษเมอไดผลก าไรจากการ เขา

Exit & Expand Scheme ในตลาด

หลกทรพยทตงขนใหม

ก.คลง

ตลาดหลกทรพยฯ



5. การประเมนมลคาทรพยสนทาง

ปญญา

สนบสนนใหเกดนกประเมนมลคาทรพยสน

ทางปญญา

ใหสถาบนการเงนมหนาทประเมนมลคา

ทรพยสนทางปญญา

ก.คลง

ก.พาณชย

สมาคมประเมน

มลคาทรพยสน

ทางปญญา


- 87 -

ตาราง 2.3 : มาตรการพฒนาศกยภาพและขดความสามารถของ Startups ไทย (Capability to Grow)


1. รฐรวมมอกบมหาวทยาลยจดตง

ศนยใหค าปรกษา สตารทอพ

ดานธรกจ เทคโนโลย และ

นวตกรรม ตามพนทและความ

ถนดพเศษ

2. รวมกนจดตง IDE Center

ภมภาค

สราง Cluster ความถนดของสถานศกษา

และมหาวทยาลยในแตละพนท

เชอมโยงการท างานกบเอกชนในพนท

สนบสนนมหาวทยาลยและเอกชนในการ

ดงอาจารยและผเชยวชาญจาก

ตางประเทศเพอใหบรการความรกบ

สตารทอพ

โครงการแลกเปลยนผเชยวชาญในแตละ

สาขาจากมหาวทยาลยและศนยวจยชนน า

ของโลก

สกอ.

มหาวทยาลย



กรมทรพยสนทาง

ปญญา ก.พาณชย

2. มหาวทยาลยจดตง VC Unit

เพอรวมลงทนกบงานวจยของ

คณาจารย นกศกษา และ

สตารทอพ

มหาวทยาลยจดตงบรษททสามารถรวม

ทนในนวตกรรม

ภาคเอกชนรวมก าหนดทศทางการลงทน

และวจย

สกอ.

มหาวทยาลย



3. สนบสนนภาคเอกชนจดตง

Startup Center

ใหองคความร เทคโนโลย และรวมลงทน

กบสตารทอพ

รฐใหทนสนบสนนเอกชนจดตง

Incubator/Accelerator Platform ใน

อตสาหกรรมทตอบสนองแนวทาง

Thailand 4.0

รฐรวมลงทนในลกษณะ Matching Fund




- 88 -

ตาราง 2.4 : มาตรการสรางความเชอมโยงกบภมภาคและประชาคมโลก (Global Linkage)


1. ประกาศ Startup Visa เพอ

ดงดดพรสวรรคและขด

ความสามารถใหม ๆ

● Startup Visa ทมนวตกรรมทสงเสรม

Thailand 4.0 และมศกยภาพในการ

ลงทนและเตบโต

● ตองเปนเจาของหรอรวมลงทนในสตารท

อพไมนอยกวารอยละ 15

ก.ตางประเทศ

ก.แรงงาน

2. ใหสตารทอพไทยสามารถจาง

แรงงานทกษะสงตางชาตได

โดยงาย

● ปรบปรงหลกเกณฑและขนตอนการ

จดท า Work Permit ส าหรบสตารทอพ

● ใหการสนบสนนทกษะทขาดแคลน เชน

Programmer, Data Scientist


ก.แรงงาน

3. สนบสนนใหเกดการถายโอน

องคความร ประสบการณกบ

สตารทอพ นกลงทน และท

ปรกษาจากทวโลก

● โครงการแลกเปลยนผเชยวชาญในแตละ

สาขาจากมหาวทยาลยและศนยวจยชน

น าของโลก

● จดตง ASEAN Global Startup

Center ในเมองส าคญ ๆ เพอดงใหเกด

การลงทนและเชอมโยงองคความรและ

ความรวมมอ เชน Silicon Valley,

Berlin, Tel Aviv, Seoul

● โครงการ Startup Exchange

Program/Mentor Exchange

Program

● จดตงคณะท างานหรอทปรกษาทมความ

เชยวชาญจากทวโลก

● รวมกบองคการนานาชาต เชน WEF

เพอสรางความเชอมโยงและแลกเปลยน

องคความรและบคลากร


ก.พาณชย

4. สรางประเทศไทยใหเปน

จดหมายในการลงทนสตารท

อพ (Startup Investment

Destination)

● โครงการรวมมอกบประเทศในอาเซยน

ในการปรบปรงกฎหมายเพอสงเสรม

สตารทอพรวมกน ตวอยาง ASEAN

Fintech Collaboration Program


ก.พาณชย

BOI


- 89 -


● จด ASEAN Startup Expo/Forum

เปนประจ าทกป เพอเปน Showcase

ของสตารทอพอาเซยน และศนยรวมนก

ลงทนทวโลก

● ASEAN / World Startup Roadshow

เพอแนะน าศกยภาพสตารทอพไทยและ

อาเซยน

● ก าหนด Startup District ตามศกยภาพ

ของพนท

วาระขบเคลอนท 3.4 : การสรางระบบนเวศนทเอ อตอการบมเพาะ Startups

มาตรการสนบสนนทางการเงนและมาตรการบรหารความเสยง

มาตรการพฒนาศกยภาพและขดความสามารถของ Startups ไทย

มาตรการสรางความเชอมโยงกบภมภาคและประชาคมโลก

หนวยงานหลกทท าหนาทขบเคลอน : กระทรวงการคลง กระทรวงพาณชย กระทรวงดจทลเพอ

เศรษฐกจและสงคม กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงอตสาหกรรม และ BOI


- 90 -

วาระท 4: การเสรมความเขมแขงของเศรษฐกจภายในประเทศ ผานกลไกของ 18 กลมจงหวด และ 76 จงหวด

Thailand 4.0 มงเนนการสรางสงคมแหงโอกาสและสงคมแหงความเทาเทยม สรางความเปนธรรม

ในการเขาถงทรพยากร สรางความสามารถใหแกผคนเพอเพมรายได ลดคาใชจาย และยกระดบคณภาพชวต

อยางไรกด ประเทศไทยยงมปญหาความเหลอมล าระหวางภมภาคตางๆในระดบทสง การกระจาย

ผลประโยชนอนเปนผลพวงจากการเตบโตทางเศรษฐกจยงคงมความเหลอมล าปรากฎอยระหวางกลมพนท

กร ง เทพมหานคร ภาคกลาง และภาคตะว นออก เปร ยบ เท ยบก บกล ม พ นท ภ าค เหน อ ภาค

ตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคตะวนตก และภาคใต ทงในรปรายไดของภมภาค รายไดประชากรตอหว จ านวน

เงนลงทน แรงงานทกษะทกระจกตวอยในพนทดงกลาว ดงนน หนงในประเดนเชงนโยบายทภาครฐตองให

ความส าคญ ภายใต Thailand 4.0 จงเปนเรองของการสรางความเขมแขงของเศรษฐกจภายในประเทศ ดวยการ

กระจายการเตบโตทางเศรษฐกจไปยงภมภาคอน ๆ อยางทวถง การสงเสรมใหเกดการจางงานและการ

ลงทนในภมภาค และการกระจายผลประโยชนทางเศรษฐกจทเกดขนใหเทาเทยม เพอตอบโจทยการพฒนาขด

ความสามารถในการแขงขนพรอมกบการลดความเลอมล าใหอยในระดบทสามารถยอมรบได

การเสรมสรางโครงสรางพ นฐานทางเศรษฐกจและระบบตลาดภายในประเทศใหแขงแกรง

เพอใหการขบเคลอนเศรษฐกจภายในประเทศเปนไปอยางมประสทธภาพ จ าเปนอยางยงตองม

โครงสรางพนฐานและระบบตลาดทแขงแกรงรองรบ กลาวคอ ตองมระบบและแนวทางการด าเนนการทเปน

มาตรฐานเดยวกน มฐานขอมลการคาและโครงขายเชอมโยงทงทางกายภาพและดจทล เพอรองรบธรกรรมการ

ผลตและการคา ตงแตระดบตนน า กลางน า ปลายน า เพอใหเกษตรกร วสาหกจชมชน สหกรณ และ

ผประกอบการขนาดกลาง ขนาดเลก เขาถงและสามารถใชประโยชนไดบนแพลทฟอรมเดยวกน ตงแตระดบ

ชมชน ระดบจงหวด ระดบกลมจงหวด และระดบประเทศ ดงน

ระดบชมชน ตองสงเสรมใหมตลาดหรอจดรวบรวม ผลผลต หรอผลตภณฑ มการพฒนาและตอยอด

ภมปญญาของคนในทองถน เพอพฒนาเปนจดขายจดเดนทเปนอตลกษณเฉพาะ เสรมสรางวสาหกจชมชนและ

เครอขายทเขมแขง เพอยกระดบมาตรฐาน พฒนารปแบบและสรางมลคาเพมในตวสนคา เชอมโยงกบ

วฒนธรรมทองถน อนจะเปนการสรางโอกาสในการจ าหนายสนคาและพฒนาเปนแหลงทองเทยวในระดบ

ชมชน


- 91 -

ระดบจงหวด ตองมตลาดกลางรวบรวมและกระจายสนคาจากชมชน โดยมกระบวนการพฒนาตอ

ยอด ทงดานการสรางมลคาเพมและนวตกรรมในเชงอตสาหกรรมและการพาณชย คดสรรสดยอดผลตภณฑ

จงหวด (Provincial Product Champion) ทสามารถเชอมโยงกบตลาดทงในและตางประเทศ ทงในระบบ

ตลาดจรง และตลาดดจทล

ระดบกลมจงหวด สงเสรมใหมการลงทนกลมจงหวดทสามารถแปรรปและสรางมลคาเพมใหกบ

ผลผลตหรอผลตภณฑของกลมจงหวด โดยมงเนนการน าเทคโนโลยสมยใหมเขามาชวยพฒนานวตกรรมจาก

ผลผลต ผลตภณฑ และวฒนธรรมของชมชน มคลงสนคากลางเพอรองรบผลผลตทางการเกษตรหรอ

ผลตภณฑจากชมชน วสาหกจชมชน โดยเฉพาะในพนททเปนจดเชอมโยงกบประเทศเพอนบาน จะตองม

ศนยกลางการจดเกบผลผลต และสามารถรองรบผลผลตจากประเทศเ พอนบาน เ พอสนบสนน

ภาคอตสาหกรรมการผลต และการคาระหวางกน

ระดบประเทศ ประกอบไปดวย

● พฒนาระบบฐานขอมล (Big Data) ตองมระบบการรวบรวมขอมลการผลตในประเทศและความ

ตองการสนคาและผลตภณฑทงภายในและตางประเทศ โดยน าระบบเทคโนโลยเขามาเชอมโยงและเผยแพร

ตงแตตนน าจนถงปลายน า

● สรางนกการคามออาชพ ท าหนาทใหค าปรกษาแนะน าและเชอมโยงการคาจากระดบชมชนส

ระดบประเทศ และตลาดตางประเทศทงในระบบตลาดจรง และตลาดดจทล

● สรางกลไกเสรมสภาพคลอง โดยใหมระบบการรบรองใบประทวนสนคาเพอเปนสนทรพยในการใช

เปนหลกประกนในการกยมหรอใชเปนตราสารในการจายช าระไดเสมอนเงนสด อนจะท าใหเกดสภาพคลองแก

เกษตรกร ผผลตรายเลกรายยอยในการมทนเพอผลตและพฒนาสนคา

● สนบสนนการจดตงธนาคารผลผลต (Commodity Bank) รบฝากผลผลตทเกษตรกรน าผลผลตมา

ฝาก โดยเกษตรกรไดรบช าระคาสนคาสวนหนง ธนาคารสามารถน าผลผลตไปจ าหนายหรอแปรรปเพอ

จ าหนายในประเทศและตางประเทศ และจะจายผลตอบแทนเปนเงนแกเกษตรกรทน าผลผลตมาฝากเสมอน

การเขารวมลงทน และธนาคารจะจายผลตอบแทนคาวตถดบพรอมเงนปนผลจากก าไรทเกดขน ทงน หาก

ธนาคารประสบผลขาดทน เกษตรกรทกคนกจะไดรบผลกระทบทเฉลยกนไป แตยงคงสามารถอยได (Share-

Profit & Share-Loss)

เพอใหกระบวนการผลต แปรรป และจ าหนาย เชอมโยงกนอยางมประสทธภาพ ตงแตระดบชมชน

จงหวด และกลมจงหวด จะตองหาจดรวมและเขาสการคาบนแพลทฟอรมเดยวกน โดยมทงกลไกและระบบ

ตลาดรองรบตงแตตนน าจนถงปลายน าอยางครบวงจร (ดงตารางท 2.5)


- 92 -

ระด บช มชน ระด บจ งหว ด ระด บภ ม ภาค

ส นค านำร อง/ภ ม ป ญญา 8,500 ส นค า

1 ส นค า/ตำบล ผล ตภ ณฑ ท ได ร บการค ดสรรเป น ส ดยอดผล ตภ ณฑ ของจ งหว ด · น คมอ ตสาหกรรม

ภาค 18 แห ง 18 คล สเตอร

· Innovation Hub ตลาดช มชน Farm Outlet 8,500 แห ง 1 แห ง/ตำบล

ตลาดกลางจ งหว ด 76 แห ง

ศ นย รวบรวบและกระจายส นค า (Hub-Spoke) 76 แห ง

ระด บประเทศ

Big Data ข อม ลส นค า – ความต องการ

(เช อมโยงการค าส นค าก บการท องเท ยว)

Smart Marketer การตลาดบร กร

เสร มสภาพคล องแก ภาคการผล ต

ธนาคารผลผล ตตลาดท นเพ อเกษตรกรและผ ผล ตรายย อย

ตารางท 2.5 : แนวทางการพฒนาปจจยพนฐานทางการตลาดเพอสรางเสรมความเขมแขงของเศรษฐกจ

ภายในประเทศ


- 93 -

กตกาการคาสมยใหมภายใต Thailand 4.0

จากความเชอทวาการแขงขนจะสงผลใหเกดประสทธภาพในการบรหารจดการทรพยากร ความประหยดตอขนาด สงเสรมใหเกดนวตกรรม ตลอดจนอนๆ ซงลวนแตจะเกดคณประโยชนตอประชาชนผบรโภค แตหากการแขงขนนนไมมกตกาทด ผทมเงนทนทเหนอกวา มเทคโนโลยทดกวา มประสทธภาพทดกวา สามารถครอบครองตลาดไดอยางเบดเสรจโดยปราศจากคแขง และสดทายประโยชนทคาดหวงจะไมบ งเกดแกประชาชนและผบรโภค อกทง ผประกอบการรายเลกรายยอยทมเงนทนนอยกจะไมสามารถเตบโตขนมาเปนกลไกทเขมแขงในการขบเคลอนเศรษฐกจตามนโยบายการสรางความเขมแขงจากภายในได

ดงนนรฐจ าเปนตองสรางกรอบกตกาทเหมาะสมและเปนธรรม ตามหลกคด “ม Modern Trade ตองม Modern Law” เพอดแลใหผประกอบการรายเลกรายยอย ตลอดจนวสาหกจชมชนตางๆ สามารถเขาสตลาดทมการแขงขนอยางเสรได กรอบกตกาดงกลาวจะเปนเงอนไขทจ าเปนตอความส าเรจในการยกระดบผประกอบการไทยใหเปน Smart Farmers และ Smart Entrepreneurs ภายใต Thailand 4.0

กฎหมายทมความจ าเปนและส าคญในการเสรมสรางความเขมแขงแกเศรษฐกจภายในประเทศมหลายฉบบทตองปรบปรง และมอกหลายฉบบทตองผลกดนใหมการบญญตขน อาท

1. กฎหมายการแขงขนทางการคา (Competition Law) : ถอเปนกฎหมายทมความส าคญสงสดในการเปนกรอบกตกาการคาใหแกผประกอบธรกจทกระดบ ทกภาคสวนในประเทศ เสมอนเปนธรรมนญทางการคา ซงขณะนรฐบาลไดผลกดนใหมการปรบปรงบทบญญตตางๆ ใหครอบคลมและบงคบใชแกหนวยธรกจทกสวนอยางเสมอภาคตามหลกสากล โดยเฉพาะอยางยงยกระดบมาตรฐานองคกรทท าหนาทบงคบใชใหมความเปนอสระ รวมทง ยกระดบมาตรฐานผบงคบใชใหมศกยภาพและประสทธภาพสงสดในการดแลใหความเปนธรรม เพอใหการก ากบดแลการแขงขนของประเทศไทยเปนทยอมรบ อนจะสงผลตอการสรางความมนใจในบรรยากาศการคาการลงทนทดแกผประกอบการ และนกลงทนจากทงในประเทศและตางประเทศ

2. กฎหมายการจดทะเบยนผประกอบธรกจตางดาว : ภายใตระบบเศรษฐกจการคาทมการเชอมโยงอยางไรพรมแดน รฐบาลจ าเปนตองจดระเบยบการประกอบธรกจเชนเดยวกบการผานเขาเมองทจะตองมความชดเจนวาผใดมสญชาตไทย ผใดมสญชาตตางดาว เพอใหสามารถตดตามตรวจสอบไดอยางถกตองและชดลก ดแลผลประโยชนทตกกบคนในชาตจากการเขามาลงทนของธรกจตางดาวไดอยางเหมาะสม ดงนน รฐบาลจงจ าเปนตองมการปรบปรงกฎหมายการจดทะเบยนผประกอบธรกจตางดาวใหสอดรบกบหลกคดของ Thailand 4.0 ทตองการสรางความเขมแขงจากภายใน ไปพรอมๆกนกบการเชอมประเทศไทยสประชาคมโลก นนคอ การปรบแกไขกฎหมายจดทะเบยนการประกอบธรกจตางดาว ไมเพยงแตจะยงประโยชนแกผประกอบธรกจในประเทศและเศรษฐกจโดยรวมของชาต แตจะเปนประโยชนแกนกธรกจและนกลงทนตางประเทศใหไดรบการดแลและคมครองภายใตมาตรฐาน การก ากบดแลทเปนสากลอกดวย ซงการปรบปรง


- 94 -

กฎหมายฉบบน จะยงผลดตอการบงคบใชกฎหมายอนๆ เชน กฎหมายภาษ กฎหมายทดนและสงปลกสราง กฎหมายการฟอกเงน และการขอรบสทธพเศษทางดานการลงทน เปนตน

3. กฎหมายคาปลกคาสง : ภายใตทฤษฎดานการแขงขนทางการคา หากธรกจมการแขงขนกนในระดบทเหมาะสมยอมสงผลดตอการพฒนาประสทธภาพทงดานสนคาและบรการ โดยประชาชนจะไดรบประโยชนจากการแขงขน ดงนน ระบบและโครงสรางตลาดในแตละระดบตงแตระดบคาสงจนถงคาปลก จงจ าเปนตองไดรบการดแลใหเกดการแขงขนทเปนธรรมและมโครงสรางตลาดทเหมาะสม เฉพาะอยางยงในระดบคาปลกทเปนระบบตลาดใกลชดผบรโภคทสดจะตองไมใหเกดการผกขาด หรอการใชอ านาจตอรองทไมเปนธรรม โดยรฐจะตองดแลใหมการแขงขนอยางเสรเปนธรรม และจดโครงสรางตลาดใหมรปแบบทแขงขนในระดบทเหมาะสม

4. กฎหมายอคอมเมรช : ภายใตกระแสโลกาภวตนทขอมลมการเชอมโยงผานเครอขายในหลากหลายรปแบบท าใหการคาเกดขนไดทกท ทกเวลาไรขดจ ากด ดงนน จงจ าเปนตองมกตกาทสามารถตดตาม ดแล และตรวจสอบการคานนๆ เพอสรางความมนใจใหแกธรกจทท าการคาผานระบบเครอขายอเลกทรอนกสรวมกน อกทงยงสงผลดแกผประกอบธรกจขนาดกลางและขนาดเลกในการน าเสนอสนคาสตลาดผานระบบออนไลน ผประกอบการรายใหมทจะเขาสระบบการคาอเลกทรอนกส เพอใหผซอหรอผบรโภคมนใจในระบบการคาออนไลนเนองจากมการขนทะเบยนทสามารถตรวจสอบไดอยางชดเจน

5. กฎหมายแฟรนไชส : ภายใตระบบธรกจเครอขายทไดมการน าเขามาสประเทศไทย และไดมการขยายตวอยางรวดเรว รฐจ าเปนตองก ากบดแลผประกอบการรายเลกรายยอยทจะเขาสระบบการคาแฟรนไชสใหมกรอบกตกาทชดเจนและเปนธรรม ตลอดจนมมาตรการและแนวทางในการสงเสรมใหผทเขาสระบบแฟรนไชสสามารถเตบโตไดอยางยงยน นอกจากนกฎหมายดงกลาวจะเปนการยกระดบมาตรฐานการประกอบธรกจแฟรนไชสในประเทศไทย แกผประกอบการรายใหมๆ ทจะน าเสนอสนคาหรอบรการในรปแบบธรกจแฟรนไชสเขาสตลาดอกดวย

6. กฎหมายขายตรง : ถอเปนกฎหมายทจะชวยใหการตลาดแบบตรงจากผผลตไปยงผบรโภค มกตกาในการดแลคมครองใหการน าเสนอสนคาหรอบรการแบบตรงมความโปรงใส ชดเจน เพอใหผบรโภคไดรบประโยชนอยางเตมท อกทงการแขงขนระหวางผประกอบธรกจเปนไปอยางเสรและเปนธรรม

จากทกลาวแลวเปนเพยงตวอยางกฎหมายดานการคาใหมๆ ทจ าเปนจะตองผลกดนเพอรองรบระบบ

การคาใหมๆ โดยหนวยงานรฐจ าเปนตองมการปฏรปโครงสรางการก ากบดแลงานดานการคาภายในประเทศและการดแลคมครองผบรโภคใหมเอกภาพสอดรบกน สรางสมดลทงการผลกดนมาตรการสงเสรมควบคไปกบการก ากบดแลไดอยางเหมาะสม เพอพฒนาใหวสาหกจขนาดเลก ขนาดกลาง ตลอดจนวสาหกจชมชนตางๆ เปนฐานรากเศรษฐกจทเขมแขงของประเทศตามเจตนารมณของรฐบาลในการผลกดนใหประเทศไทยเปนชาตการคาและเปนศนยกลางธรกจในภมภาคเอเชยตอไป


- 95 -

วาระขบเคลอนท 4.1 : โครงสรางพ นฐาน ระบบตลาด และกตกาการคา

กตการการคาสมยใหม ภายใต Thailand 4.0

การเสรมสรางโครงสรางพนฐานเศรษฐกจและระบบตลาดภายในประเทศใหแขงแกรง

หนวยงานหลกทท าหนาทขบเคลอน : กระทรวงพาณชย กระทรวงมหาดไทย กระทรวงเกษตร

และสหกรณ กระทรวงอตสาหกรรม


- 96 -

การกระจายความมงคงสระดบภมภาค การขบเคลอนความมงคง ผานแนวคด Region – States แนวคดการขบเคลอนความมงคงผาน Region – States มการแพรหลายไปในภมภาคตาง ๆ ของ

โลก บาง Region – States เปนภมภาคขนาดใหญ ทกนขอบเขตหลายประเทศภมภาคในระดบประเทศ หรอเปนอนภมภาค หลาย Region – States ก าลงสรางจดเดนของตนเอง เพอเปนศนยกลางในการเชอมโยงกบภมภาคอนของโลก

ญปนเปนตนต ารบในการพฒนากลมอตสาหกรรม (Industry Cluster) กระจายไปตามภมภาคตาง

ๆ ของประเทศ โดยม Aichi และ Fuguoka เปนแหลงผลตรถยนต Kagoshima เปนแหลงพฒนาอตสาหกรรมทางดานวทยาศาสตร ชวภาพและการเกษตร สวน Saitama จะเนนการพฒนาอตสาหกรรมยา และเคมภณฑ และม Kanagawa เปนศนยกลางการวจยและพฒนาในอตสาหกรรม ICT เปนตน

ในชวงป 1990 รฐบาลจนไดเรมผอนคลายใหอสระกบแตละภมภาคในการจดการกบตนเองมากขน

จนพฒนาขนเปน Region-States ทนอกจากจะเชอมโยงระหวางกนเองแลว ยงเชอมโยงกบโลก ยกตวอยางเชน

ภมภาคทางทชอวาเหลยวหนงนน มตาเหลยนเปนศนยกลาง จะเนนหนกอตสาหกรรมซอฟแวร , ตอเครองบน , อตสาหกรรมหนก และเปน BPO ใหกบบรษทญปน

ในเขต Zhongguancun ซงมปกกงและเทยนสนเปนศนยกลาง จะเนนเรองของการวจยและพฒนา ศนยถายทองเทคโนโลย เทคโนโลยสารสนเทศ อตสาหกรรมทหารและอวกาศ

ในจนตอนกลางม Region States ทชอวา Chang Jiang Delta Area ทมเซยงไฮและชโจว เปนศนยกลาง จะเนนอสาหกรรมสงทอ รถยนต เซมคอนดกเตอร โทรศพทมอถอ และคอมพวเตอร

ในจนตอนใตมกลมของ Pan Pearl River Delta ซงเปนการรวมเอา 9 มณฑลของจน (ประกอบดวย เทอหนาน ฝเจยน กวางตง เจยงซ เสฉวน กยโจว หยนหนาน และเขตปกครองตนเองกวางซจวง) เชอมกบมาเกาและฮองกง แตละมณฑลมจดเดนทแตกตางกน กวางตงเปนศนยของอตสาหกรรมและบรการลอจสตกส หหนานและเจยงซเนนดานการเกษตรและอตสาหกรรมเกษตร เหอหนานเนนการทองเทยว แตละมณฑลจงเอาศกยภาพและจดเดนของตนมาเสรมกน นอกจากความรวมมอกนเองระหวางมณฑลภายใน Pan Pearl River Delta แลว ยงมเปาหมายในการเชอมตอกบประเทศเพอนบานในอาเซยน เพอรองรบเขตการคาเสรจน – อาเซยน เกาหลใตกเปนอกประเทศหนงทพยายามวางต าแหนงเชงยทธศาสตร เพอเปน “ศนยกลางของภมภาค

เอเชยตะวนออกเฉยงใต” โดยพฒนา Seoul Metro – Area ใหเปนศนยกลางทางดานการเงน โลจสตกส อเลกทรอนกส เทคโนโลยสารสนเทศ และเทคโนโลยชวภาพ ใหเกาะเจจทอยทางใต เปนเมองระดบนานาชาต


- 97 -

ทเนนทางดานการทองเทยว เทคโนโลยชวภาพ และเทคโนโลยสารสนเทศ อก 3 เขตเศรษฐกจพเศษ อยทปซาน กวางหยาง และอนชอน เนนทางดานโลจสตกสและบรการทางดานการเงน นอกจากน ยงจดใหม 6 ยานอตสาหกรรม ส าหรบนกลงทนตางชาต และม 523 นคมอตสาหกรรมรองรบ

ในกลมประเทศยโรป มการพฒนากลมเมองไปสการเปน Mega Region ยกตวอยางเชน ใน

สวตเซอรแลนด แตละกลมเมองจะมกลมอตสาหกรรมทโดดเดนแตกตางกน อาท St-Gallen, Zurich และ Lucerne จะเนนกลมอตสาหกรรมเครองจกรกล Basle จะเนนกลมอตสาหกรรมยาและเคมภณฑ Geneva, Lugano และ Zurich จะเนนการเปนศนยกลางทางดานการเงน เปนตน

สถานภาพทางเศรษฐกจของ 18 กลมจงหวดในปจจบน จากการวเคราะหผลตภณฑมวลรวมของกลมจงหวดและกรงเทพฯ ดงแสดงในรปท 2.11 พบวา

กรงเทพฯ มสดสวนผลตภณฑมวลรวมถงรอยละ 30.8 ของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ ในขณะทกลมจงหวด 18 กลมมสดสวนผลตภณฑมวลรวมรอยละ 69.2 ของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ โดยกลมจงหวดแถบภาคกลางของประเทศและภาคตะวนออกเปนกลมทมสดสวนผลตภณฑมวลรวมสงสด ในขณะกลมจงหวดตามภมภาคตางๆ ยงมสดสวนผลตภณฑมวลรวมคอนขางนอย


- 98 -

รปท 2.11: สดสวนผลตภณฑมวลรวมของกลมจงหวดในประเทศไทย ปพ.ศ. 2557

ทมา: วเคราะหจากบญชประชาชาต ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

ซงหากจดแบงกลมจงหวดเหลานตามขนาดเศรษฐกจ จะสามารถจ าแนกไดเปน 3 กลมใหญ ๆ

กลมแรก กลมจงหวดทมขนาดเศรษฐกจขนาดใหญ ประกอบไปดวยกลมภาคตะวนออก กลมภาคกลางตอนกลาง และกลมภาคกลางตอนบน 1 โดยมผลตภณฑมวลรวมของกลมจงหวดอยในชวง 1.1-1.7 ลานลานบาท โดยบรเวณพนทดงกลาวนบเปนเขตพนทภาคอตสาหกรรมหลกของประเทศไทยและเปนฐานการสงออกสนคาอตสาหกรรมยานยนต อเลกทรอนกสและปโตรเคมทส าคญของประเทศ

กลมทสอง เปนกลมจงหวดทมขนาดเศรษฐกจปานกลางม 10 กลมจงหวด โดยมขนาดเศรษฐกจอยในชวงประมาณ 0.2-0.5 ลานลานบาท

กลมทสาม เปนกลมจงหวดทมขนาดเศรษฐกจขนาดเลก ม 5 กลมจงหวด ขนาดเศรษฐกจประมาณ 0.1-0.2 ลานลานบาท

จะเหนไดวา กลมจงหวดของประเทศไทยยงมขนาดทแตกตางกนคอนขางมาก โดยกลมจงหวดทม


- 99 -

ขนาดใหญทสดมขนาดใหญกวากลมจงหวดทมขนาดเลกทสดถง 15 เทา ท าใหศกยภาพในการขบเคลอนทางเศรษฐกจมความแตกตางกน จงจ าเปนตองวางยทธศาสตรเศรษฐกจใหเหมาะสมกบลกษณะเฉพาะของกลมจงหวด

รปท 2.12: ผลตภณฑมวลรวมของ 18 กลมจงหวด พ.ศ. 2557 (ลานบาท) ทมา: ประมวลผลจากขอมลผลตภณฑมวลรวมรายจงหวด ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

ในมมหนงอาจมองไดวาประเทศไทยยงมความเหลอมล าดานรายไดระหวางกลมจงหวดสง แตในอกมมหนง สามารถกลาวไดวาแตละพนทยงมศกยภาพในการเตบโตไดอกมาก ซงหากกลมจงหวดตางๆ สามารถเตบโตไดดวยอตราทสง นอกจากจะท าใหประชาชนในแตละพนทมความเปนอยทดขนแลว กจะมสวนชวยท าใหประเทศโดยรวมสามารถพฒนาและเตบโตไดสง และลดความเหลอมล าทางเศรษฐกจระหวางพนทลงดวย ดงนน การผลกดนใหมยทธศาสตรทางเศรษฐกจของกลมจงหวดและจงหวด ภายใต Thailand 4.0 จะเปนการสรางความมงคง มนคง และยงยนในระดบพนท อนเปนการตอบโจทยการพฒนาในระยะยาวของประเทศ


- 100 -

สถานภาพทางดานการเกษตรการผลตของ 18 กลมจงหวด ภาคเกษตรกรรมการผลต คดเปนรอยละ 10.2 ของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ เมอวเคราะห

ต าแหนงของภาคเกษตรตามกลมจงหวดจาก 2 ปจจยทส าคญ คอ ความส าคญของภาคเกษตรตอผลตภณฑรวมของกลมจงหวด กบความส าคญของภาคเกษตรของกลมจงหวดตอผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ จะสามารถจ าแนกต าแหนงเชงยทธศาสตรของกลมจงหวดในมตของการเกษตรไดเปน 3 กลมใหญๆ คอ กลมทภาคเกษตรมความส าคญสง มความส าคญปานกลาง และความส าคญนอย

จากรป 2.13 ขนาดของวงกลมแสดงถงมลคาผลตภณฑมวลรวมภาคเกษตรของแตละกลมจงหวด ขนาดวงกลมทใหญแสดงถงมลคาผลตภณฑมวลรวมภาคเกษตรของกลมจงหวดสง แกนนอน แสดงสดสวนผลตภณฑมวลรวมภาคเกษตรของกลมจงหวดตอผลตภณฑมวลรวมของกลมจงหวด ซงบงชวาภาคเกษตรของกลมจงหวดถอวาเปนสวนทส าคญของเศรษฐกจโดยรวมของกลมจงหวดมากนอยเพยงใด โดยคาเฉลยจะอยทประมาณรอยละ 20.4 สวนแกนตง แสดงสดสวนผลตภณฑมวลรวมภาคเกษตรของกลมจงหวดตอผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศไทย เพอบงชถงความส าคญของภาคเกษตรของกลมจงหวดตอเศรษฐกจของประเทศโดยรวม โดยคาเฉลยจะอยทประมาณรอยละ 5.3

จากรป 2.13 กลมจงหวดทภาคเกษตรมความส าคญตอกลมจงหวดตนเองและตอประเทศสง ไดแกกลมจงหวดภาคใตฝงอาวไทย กลมจงหวดภาคเหนอตอนลาง2 กลมจงหวดภาคเหนอตอนลาง 1 และกลมจงหวดภาคเหนอตอนบน 2 ในขณะทกลมจงหวดภาคตะวนออกมลกษณะพเศษคอมภาคเกษตรทมสดสวนในผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศสงแตภาคเกษตรเปนสดสวนทนอยในเศรษฐกจของกลมจงหวด เนองจากกลมจงหวดนมภาคอตสาหกรรมและภาคบรการทใหญ สวนกลมจงหวดสวนใหญของประเทศไทยจะอยในกลมปานกลาง ในขณะทม 3 กลมจงหวดทภาคเกษตรมความส าคญตอประเทศและตอกลมจงหวดของตนเองนอย ไดแก กลมจงหวดภาคกลางตอนกลาง กลมจงหวดภาคกลางตอนบน 1 และกลมจงหวดภาคกลางตอนลาง 2

รปท 2.13: สถานการณทางดานการเกษตรของ 18 กลมจงหวด พ.ศ. 2557 ทมา: ประมวลผลจากขอมลผลตภณฑมวลรวมรายจงหวด ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต


- 101 -

สถานภาพทางดานภาคอตสาหกรรมการผลตของ 18 กลมจงหวด ภาคอตสาหกรรมการผลต คดเปนรอยละ 31.3 ของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ เมอวเคราะห

ต าแหนงของภาคอตสาหกรรมตามกลมจงหวดจากสองปจจยหลก คอ ความส าคญของภาคอตสาหกรรมตอผลตภณฑรวมของกลมจงหวด กบความส าคญของภาคอตสาหกรรมของกลมจงหวดตอผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ จะสามารถบงชต าแหนงเชงยทธศาสตรของกลมจงหวดในภาคอตสาหกรรมไดเปน 3 กลมใหญๆ คอ กลมทภาคอตสาหกรรมมความส าคญสง ภาคอตสาหกรรมมความส าคญปานกลาง และภาคอตสาหกรรมมความส าคญนอย

จากรป 2.14 ขนาดของวงกลมแสดงถงมลคาผลตภณฑมวลรวมภาคอตสาหกรรมของแตละกลมจงหวด ขนาดวงกลมทใหญแสดงถงมลคาผลตภณฑมวลรวมภาคอตสาหกรรมของกลมจงหวดสง แกนนอน แสดงสดสวนผลตภณฑมวลรวมภาคอตสาหกรรมของกลมจงหวดตอผลตภณฑมวลรวมของกลมจงหวด ซงจะแสดงวาภาคอตสาหกรรมของกลมจงหวดถอวาเปนสวนทส าคญของเศรษฐกจโดยรวมของจงห วดมากนอยเพยงใด โดยคาเฉลยจะอยทประมาณรอยละ 26.7 สวนแกนต ง แสดงสดสวนผลตภณฑมวลรวมภาคอตสาหกรรมของกลมจงหวดตอผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศไทย เพอวเคราะหถงความส าคญของภาคอตสาหกรรมของกลมจงหวดตอเศรษฐกจของประเทศโดยรวม โดยคาเฉลยจะอยทประมาณรอยละ 5.3

จากรป 2.14 กลมจงหวดทภาคอตสาหกรรมมความส าคญตอกลมจงหวดตนเองและตอประเทศสง ไดแกกลมจงหวดภาคตะวนออก กลมจงหวดภาคกลางตอนกลาง และกลมจงหวดภาคกลางตอนบน 1 ในขณะทกลมจงหวดภาคกลางตอนลาง 2 และกลมจงหวดภาคกลางตอนลาง 1 มขนาดใหญรองลงมา ทงนกลมจงหวดอนๆ ของไทยจะมความส าคญของภาคอตสาหกรรมไมมากนกส าหรบประเทศ แตกมบางกลมจงหวดทภาคอตสาหกรรมยงถอวามความส าคญของเศรษฐกจของจงหวด ไดแก กลมจงหวดภาคกลางตอนบน 2 กลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง กลมจงหวดภาคเหนอตอนลาง 1 เปนตน

รปท 2.14: สถานการณทางดานภาคอตสาหกรรมของ 18 กลมจงหวด พ.ศ. 2557

ทมา: ประมวลผลจากขอมลผลตภณฑมวลรวมรายจงหวด ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต


- 102 -

สถานภาพทางดานภาคบรการของ 18 กลมจงหวด

ภาคบรการ คดเปนรอยละ 58.4 ของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ ซงถอวามขนาดใหญกวาภาคเกษตรถงเกอบ 6 เทาและมขนาดใหญกวาภาคอตสาหกรรมเกอบ 2 เทา โดยภาคบรการครอบคลมสาขาทหลากหลาย เชน การขายสง การขายปลก การซอมแซมยานยนต จกรยานยนต ของใชสวนบคคลและของใชในครวเรอน โรงแรมและภตตาคาร การขนสง สถานทเกบสนคาและการคมนาคม ตวกลางทางการเงน บรการดานอสงหารมทรพย การใหเชาและบรการทางธรกจ การบรการดานสขภาพและสงคม การไฟฟา แกส และการประปา การกอสราง เปนตน

เมอวเคราะหต าแหนงของภาคบรการตามกลมจงหวดจาก 2 ปจจยทส าคญ คอ ความส าคญของภาคบรการตอผลตภณฑรวมของกลมจงหวด กบความส าคญของภาคเกษตรของกลมจงหวดตอผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ จะสามารถบงชต าแหนงเชงยทธศาสตรของกลมจงหวดในภาคบรการไดเปน 3 กลมใหญๆ คอ กลมทภาคบรการมความส าคญสง ภาคบรการมความส าคญปานกลาง และภาคบรการมความส าคญนอย

ทงน การวเคราะหภาคบรการของกลมจงหวดไดตดขอมลของกรง เทพมหานครออกเนองจากภาคบรการของกรงเทพมขนาดใหญมาก จากรป 2.15 ขนาดของวงกลมแสดงถงมลคาผลตภณฑมวลรวมภาคบรการของแตละกลมจงหวด ขนาดวงกลมทใหญแสดงถงมลคาผลตภณฑมวลรวมภาคบรการของกลมจงหวดสง แกนนอน แสดงสดสวนผลตภณฑมวลรวมภาคบรการของกลมจงหวดตอผลตภณฑมวลรวมของกลมจงหวด ซงจะแสดงวาภาคบรการของกลมจงหวดถอวาเปนสวนทส าคญของเศรษฐกจโดยรวมของจงหวดมากนอยเพยงใด โดยคาเฉลยจะอยทประมาณรอยละ 50.9 สวนแกนตง แสดงสดสวนผลตภณฑมวลรวมภาคบรการของกลมจงหวดตอผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศไทย เพอวเคราะหถงความส าคญของภาคบรการของกลมจงหวดตอเศรษฐกจของประเทศโดยรวม โดยคาเฉลยจะอยทประมาณรอยละ 5.6

จากรป 2.15 กลมจงหวดทภาคบรการมความส าคญตอกลมจงหวดตนเองและตอประเทศสง ไดแกกลมจงหวดภาคตะวนออก กลมจงหวดภาคกลางตอนกลาง และกลมจงหวดภาคกลางตอนบน ในขณะทกลมจงหวดอนๆ จะมขนาดภาคบรการปานกลางโดยเปรยบเทยบและอยในกลมมความส าคญนอยถงปานกลาง

รปท 2.15: สถานการณทางดานภาคบรการของ 18 กลมจงหวด พ.ศ. 2557 ทมา: ประมวลผลจากขอมลผลตภณฑมวลรวมรายจงหวด ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต


- 103 -

สถานภาพทางดานการทองเทยวของ 18 กลมจงหวด มลคาของบรการทองเทยวไมไดแสดงในบญชรายไดประชาชาตหรอผลตภณฑมวลรวมของกลมจงหวดโดยตรง แตบรการทองเทยวแฝงอยในบรการอนๆ เชน บรการขนสง บรการโรงแรมและภตตาคาร เปนตน ดงนน การวเคราะหต าแหนงดานการทองเทยวจงยงไมสามารถใชตวเลขผลตภณฑมวลรวมวเคราะหได ในการศกษาน จงใชจ านวนนกทองเทยวชาวไทยและจ านวนนกทองเทยวตางประเทศเปนปจจยหลกในการวเคราะหต าแหนงดานการทองเทยวโดยเปรยบเทยบระหวางกลมจงหวด ซงท าใหแบงกลมจงหวดไดเปน 4 กลม (ดงรปท 2.16) คอ

กลมแรก กลมจงหวดทมนกทองเทยวทงชาวไทยและชาวตางประเทศสง ไดแก กลมจงหวดภาคใตฝงอนดามนและกลมจงหวดภาคตะวนออก

กลมทสอง กลมจงหวดทมนกทองเทยวชาวไทยสง แตนกทองเทยวชาวตางชาตนอย เชน กลมจงหวดภาคกลางตอนลาง 1 กลมจงหวดภาคกลางตอนบน 1 กลมจงหวดภาคกลางตอนลาง 2 เปนตน

กลมทสาม กลมจงหวดทมนกทองเทยวชาตชาตสงแตนกทองเทยวชาวไทยนอย ไดแกกลมจงหวดภาคใตชายแดน

กลมทส กลมจงหวดทมนกทองเทยวทงชาวไทยและตางชาตนอย เชน กลมจงหวดภาคเหนอตอนลาง 2 กลมจงหวดภาคเหนอตอนบน 2 กลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลาง 2 เปนตน

ทงน แตละกลมจ าเปนตองมยทธศาสตรเศรษฐกจทเชอมโยงกบลกษณะของนกทองเทยวทแตกตางกนออกไป รวมถงจะตองมการวางยทธศาสตรเพอเปลยนจากจงหวดทางผานมาสจงหวดเปาหมายแหงการเดนทางเพอดงดดอปสงคจากภายนอกใหเขามาในพนทเพอเพมมลคาทางการคาของกลมจงหวดใหสงขน โดยใชประโยชนจากศกยภาพดานการทองเทยวของแตละกลมจงหวดทงในรปแบบของประวตศาสตร ศลปวฒนธรรม สถานททางธรรมชาต และแหลงทองเทยวทมนษยสรางขน

รปท 2.16: สถานการณทางดานภาคการทองเทยวของ 18 กลมจงหวด

ทมา: วเคราะหจากขอมลนกทองเทยวจากกรมการทองเทยว


- 104 -

การวางต าแหนงยทธศาสตรเชงเศรษฐกจของ 18 กลมจงหวด

ส าหรบประเทศไทย รฐบาลไดมการก าหนดต าแหนงยทธศาสตรเชงเศรษฐกจของทง 18 กลมจงหวด


● ภาคเหนอตอนบน 1 เปนศนยกลางเศรษฐกจสรางสรรค เมองนวตกรรมเกษตรและอาหาร

สขภาพ

● ภาคเหนอตอนบน 2 เปนประตสอนภาคลมน าโขงและ ASEAN+3 ศนยกลางการทองเทยวท

เปนมตรกบสงแวดลอม

● ภาคเหนอตอนลาง 1 เปนศนยกลางการคาและการบรการสแยกอนโดจนและประตสเมยนมา

● ภาคเหนอตอนลาง 2 เปนศนยกลางธรกจขาวและทองเทยวมรดกโลก

● ภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนบน 1 เปนศนยกลางการคาของอนภมภาคลมน าโขงและประตส

อาเซยนตะวนออกและจน

● ภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนบน 2 เปนศนยกลางสนคาเกษตรและปศสตว และการทองเทยว

ทเปนมตรกบสงแวดลอมแหงภาค ตะวนออกเฉยงเหนอ

● ภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง เปนเมองนวตกรรมเกษตรและอาหาร และโลจสตกสภาค

ตะวนออกเฉยงเหนอ

● ภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลาง 1 เปนเมองเศรษฐกจสรางสรรคอารยธรรมขอมและกฬา

และศนยกลางการคาสนคาเกษตร

● ภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลาง 2 เปนศนยกลางขาวหอมมะลโลก และประตสอาเซยน

ตะวนออก

● ภาคกลางตอนบน 1 เปนศนยกลางการทองเทยวเชงวฒนธรรมมรดกโลก และเมองนวตกรรม

ทางดานอาหาร

● ภาคกลางตอนบน 2 เปนฐานการผลตอาหารเพอสขภาพ

● ภาคกลางตอนกลาง เปนศนยกลางอตสาหกรรมสเขยว การทองเทยวทเปนมตรกบสงแวดลอม

และประตสอาเซยนและโลก

● ภาคกลางตอนลาง 1 เปนศนยกลางการคาและการทองเทยวเชงสรางสรรคแหงภาคตะวนตก

● ภาคกลางตอนลาง 2 เปนศนยกลางการคาประมงแปรรป สนคาเกษตรและการทองเทยว

นานาชาต

● ภาคตะวนออก เปนศนยกลางผลไมออแกนค อตสาหกรรมสะอาด และการทองเทยวเชงสขภาพ

● ภาคใตฝงอาวไทย เปนศนยกลางการคาสนคาเกษตรภาคใต (ยางพารา ปาลมน ามน ผลไม)


- 105 -

● ภาคใตฝงอนดามน เปนศนยกลางการทองเทยวทมคณภาพระดบโลก และเศรษฐกจสรางสรรค

ดานวทยาการอาหาร

● ใตชายแดน เปนเมองนวตกรรมเกษตรและอตสาหกรรมเกษตร (ยางพารา ประมง อาหารฮาลาล)

ประตสอาเซยนตอนใต (ดงรปท 2.17)

รปท 2.17 : ต าแหนงยทธศาสตรเชงเศรษฐกจของ 18 กลมจงหวด

รายละเอยดของต าแหนงยทธศาสตรเชงเศรษฐกจและประเดนเศรษฐกจรวมของแตละกลมจงหวด ได

แสดงไวดงตารางท 2.6 ตารางท 2.6 ต าแหนงเชงยทธศาสตรเศรษฐกจ และประเดนเศรษฐกจรวมของกลมจงหวด

กลมจงหวด จงหวด ต าแหนงเชงยทธศาสตรทางเศรษฐกจ ประเดนเศรษฐกจรวม 1. กลมจงหวดภาคกลางตอนบน 1

นนทบร จปทมธาน พระนครศรอยธยา และสระบร

คลสเตอรอตสาหกรรมทเปนมตรตอสงแวดลอม เมองนวตกรรมดานอาหาร แหลงองคความรดานการศกษานวตกรรม และ โลจสตกส (Green Industry Cluster, Food Innopolis, Innovation Education and Logistics Hub)

การคาทเชอมโยงกบอตสาหกรรมทเปนมตรตอสงแวดลอม

การคาทเชอมโยงกบการทองเทยวเชงวฒนธรรมมรดกโลก

การคาทเชอมโยงกบอาหารปลอดภยและอาหารเพอสขภาพ (Functional Food,


- 106 -

กลมจงหวด จงหวด ต าแหนงเชงยทธศาสตรทางเศรษฐกจ ประเดนเศรษฐกจรวม Food for Ageing เปนตน)

แหลงองคความรดานการศกษานวตกรรม

ศนยกลางโลจสตกส 2. กลมจงหวดภาคกลางตอนบน 2

ชยนาท ลพบร สงหบร และอางทอง

ฐานการผลตอาหารเพอสขภาพ (Organic Food Production Based)

การคาทเชอมโยงกบอาหารสขภาพและออแกนค

3. กลมจงหวดภาคกลางตอนกลาง

ฉะเชงเทรา นครนายก ปราจนบร สมทรปราการ และสระแกว

ศนยกลางอตสาหกรรมสเขยว การทองเทยวทเปนมตรกบสงแวดลอม และประตสอาเซยนและโลก (Green Industry Hub, Green Tourism and Gateway to ASEAN & Global)

การคาทเชอมโยงกบอตสาหกรรมสเขยวและการทองเทยวทเปนมตรกบสงแวดลอม ธรรมชาตและสขภาพ

การคาทเชอมโยงกบอาหารเพอสขภาพ

การคาทเชอมโยงกบกมพชา อาเซยนและโลก

4. กลมจงหวดภาคกลางตอนลาง 1

กาญจนบร นครปฐม ราชบร และสพรรณบร

ศนยกลางการคาและการทองเทยวเชงสรางสรรคแหงภาคตะวนตก (Western Creative Tourism and trade Destination)

การคาทเชอมโยงกบการทองเทยวเชงสรางสรรค

การคาทเชอมโยงกบอาหารปลอดภยและอาหารเพอสขภาพ

5. กลมจงหวดภาคกลางตอนลาง 2

ประจวบครขนธ เพชรบร สมทรสงคราม และสมทรสาคร

ศนยกลางการคาประมงแปรรป สนคาเกษตรและการทองเทยวนานาชาต (Seafood and Agricultural Trade Centre and Global Tourism Destination)

การคาทเชอมโยงกบการประมงและอาหารแปรรป

การคาทเชอมโยงกบการทองเทยวนานาชาต

6. กลมจงหวดภาคใตฝงอาวไทย

ชมพร นครศรธรรมราช พทลง และ สราษฎรธาน

ศนยกลางการคาสนคาเกษตรภาคใต (ยางพารา ปาลมน ามน ผลไม) (Southern Agricultural Trading Centre (Rubber, Oil Palm and Fruit))

การคาทเชอมโยงกบยางพาราและปาลมน ามน

การคาทเชอมโยงกบผลไมและอาหารปลอดภย

7. กลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน

กระบ ตรง พงงา ภเกต และระนอง

เศรษฐกจสรางสรรคดานวทยาการอาหารและศนยกลางการทองเทยวทมคณภาพระดบโลก (Creative Cluster-city of Gastronomy and World Class Tourism)

การคาทเชอมโยงกบอาหารปลอดภยและอาหารเพอสขภาพ และวทยาการอาหาร

การคาทเชอมโยงกบการทองเทยวทมคณภาพระดบโลก

8. กลมจงหวดภาคใตชายแดน

นราธวาส ปตตาน ยะลา สงขลา และสตล

เมองนวตกรรมเกษตรและอตสาหกรรมการเกษตรภาคใตและประตสอาเซยนตอนใต (ยางพารา อาหารฮาลาล ประมง)

การคาทเชอมโยงกบการเกษตรและอาหาร (ยางพารา อาหารทะเล


- 107 -

กลมจงหวด จงหวด ต าแหนงเชงยทธศาสตรทางเศรษฐกจ ประเดนเศรษฐกจรวม (Southern Agricultural and Food Innopolis and Gateway to Southern ASEAN)

อาหารและผลตภณฑ ฮาลาล)

การคาทเชอมโยงกบอาเซยนตอนใต

9. กลมจงหวดภาคตะวนออก

จนทบร ชลบร ตราด และระยอง

ศนยกลางผลไมออแกนค อตสาหกรรมไฮเทคและอตสาหกรรมสะอาด และการทองเทยวเชงสขภาพ (Organic Fruit, Hi-Tech & Clean Industry and Medical Tourism Destination)

การคาทเชอมโยงกบการอาหารและผลไมเพอสขภาพ

การคาทเชอมโยงกบอตสาหกรรมสะอาดและการทองเทยวโรงงานทเปนมตรกบสงแวดลอม

การคาทเชอมโยงกบบรการทองเทยวเชงสขภาพ

10. กลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนบน 1

เลย หนองคาย บงกาฬ หนองบวล าภ และอดรธาน

ศนยกลางการคาของอนภมภาคลมน าโขงและประตสอาเซยนตะวนออกและจน (GMS Trading Centre and Gateway to Eastern ASEAN & China)

การคาทเชอมโยงกบอาเซยนตะวนออกและจน

การคาสนคาเกษตร อาหารและบรการการทองเทยวลมน าโขง

11. กลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนบน 2

นครพนม มกดาหาร และสกลนคร

ศนยกลางสนคาเกษตรและปศสตว และการทองเทยวทเปนมตรกบสงแวดลอมแหงภาค ตะวนออกเฉยงเหนอ (Agricultural and Livestock Centre and North-eastern Green Tourism Destination)

การคาทเชอมโยงกบการเกษตรและปศสตวคณภาพสง

การคาทเชอมโยงกบการทองเทยวทเปนมตรกบสงแวดลอมและศาสนา

12. กลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง

กาฬสนธ ขอนแกน มหาสารคาม และรอยเอด

เมองนวตกรรมเกษตรและอาหารและโลจสตกส ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (North-eastern Agricultural Food Innopolis and Logistic Hub)

การคาทเชอมโยงกบการเกษตรและอาหารทมนวตกรรม

การคาทเชอมโยงกบบรการการศกษา บรการสขภาพและการประชมนานาชาต และโลจสตกส

13. กลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลาง 1

นครราชสมา ชยภม บรรมย และสรนทร

เมองเศรษฐกจสรางสรรคอารยธรรมขอมและกฬา และศนยกลางการคาสนคาเกษตร (Khmer Civilization and Sport Creative Cluster and Agricultural trading Centre)

การคาทเชอมโยงกบการสนคาเกษตร

การคาทเชอมโยงกบการทองเทยวอารยธรรมของและการทองเทยวเชงกฬา

14. กลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลาง 2

ยโสธร ศรสะเกษ อ านาจเจรญ และอบลราชธาน

ศนยกลางขาวหอมมะลโลก และประตสอาเซยนตะวนออก (World Jasmine Rice Production Centre and Gateway to Eastern ASEAN)

การคาทเชอมโยงกบการขาวหอมมะล

การคาทเชอมโยงกบอาหารปลอดภยและอาหารเพอ

https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%99%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%AA%E0%B8%B5%E0%B8%A1%E0%B8%B2


- 108 -

กลมจงหวด จงหวด ต าแหนงเชงยทธศาสตรทางเศรษฐกจ ประเดนเศรษฐกจรวม สขภาพ

การคาชายแดน 15. กลมจงหวดภาคเหนอตอนบน 1

เชยงใหมแมฮองสอน ล าปาง และล าพน

ศนยกลางเศรษฐกจสรางสรรคและเมองนวตกรรมเกษตรและอาหารสขภาพภาคเหนอ (Northern Creative Cluster and Agricultural and Food Innopolis)

การคาทเชอมโยงกบการเศรษฐกจเชงสรางสรรคและการทองเทยวเชงวฒนธรรม


16. กลมจงหวดภาคเหนอตอนบน 2

เชยงราย นาน พะเยา และแพร

ศนยกลางการคาและการทองเทยวทเปนมตรกบสงแวดลอมตอนเหนอประตสอนภมภาคลมน าโขงและอาเซยน+3 (Northern Trade and Green Tourism Destination and Gateway to GMS & ASEAN+3)

การคาทเชอมโยงกบ GMS และการคาชายแดน และอาเซยน+3

การคาทเชอมโยงกบการทองเทยวทเปนมตรกบสงแวดลอม


17. กลมจงหวดภาคเหนอตอนลาง 1

ตาก พษณโลก เพชรบรณ สโขทย และอตรดตถ

ศนยกลางการคาและการบรการสแยกอนโดจนและประตสเมยนมา (Indo-China Trade and Service Centre and Gateway to Myanmar)

การคาทเชอมโยงกบการคาชายแดนเมยนมา

การคาทเชอมโยงกบบรการบนเสนทางเศรษฐกจเหนอ-ใตและตะวนออก-ตะวนตก

การบรการโลจสตกส บรการสขภาพและบรการส าหรบผสงอาย

18. กลมจงหวดภาคเหนอตอนลาง 2

ก าแพงเพชร นครสวรรค พจตร และอทยธาน

ศนยกลางธรกจขาวและทองเทยวมรดกโลก (Rice Business Centre and Heritage Turism Destination)

การคาทเชอมโยงกบธรกจขาวและอาหารปลอดภย

การคาทเชอมโยงกบมรดกโลก


- 109 -

วาระขบเคลอนท 4.2 : ยทธศาสตรและแนวทางขบเคลอน 18 กลมจงหวด

การวางต าแหนงยทธศาสตรเชงเศรษฐกจของแตละกลมจงหวด

แนวทางการขบเคลอน

- เปาหมาย ตวชวดผลสมฤทธ

- Roadmap, Milestones

- ขนตอนการด าเนนงาน

- หนวยงานรบผดชอบ

- งบประมาณ ก าลงคนและทรพยากร

หนวยงานหลกทท าหนาทขบเคลอน : กพร กระทรวงมหาดไทย กระทรวงพาณชย กระทรวง

เกษตรและสหกรณ กระทรวงทองเทยวและกฬา กระทรวงอตสาหกรรม


- 110 -

การจดต ง Innovation Hub ในระดบภมภาค

หนงในเปาหมายของ Thailand 4.0 คอ การกระจายโอกาสและความมงคง ลงสระดบภมภาค

ดงนน 5 วาระการวจยเชงบรณการทไดกลาวไวขางตนสามารถพฒนาเปน Innovation Hub กระจายออกไป

ตามภมภาคตางๆ ประกอบไปดวย

1. Innovation Hub ดานเกษตรและอาหาร

2. Innovation Hub ดานสงคมสงอาย

3. เมองอจฉรยะ

4. Innovation Hub ดาน Smart Energy

5. Creative Hub ดานเศรษฐกจสรางสรรค

สวนวาระอนๆ อาจเตรยมความพรอมโดยการสนบสนนการวจยแบบมงเปา กอนพฒนาเปน

Innovation Hub ในระยะถดไป รายละเอยดการด าเนนการและการสนบสนนของ 5 วาระการวจยเชงบรณา

การ มดงน

Innovation Hub ดานเกษตรและอาหาร Roadmap ของทางดานเกษตรและอาหาร

คอการพฒนาส “Advanced Bio-Based Economy” โดยการปรบเปลยน Fragmented Industry ท

เปนอยในปจจบน ไปสการสราง Integrated Value Chain เพอยกระดบ Bio-Based Industry จาก

Volume-Based Industry เปน Value-Based Industry นนหมายถงการขยบปรบเปลยนจากอตสาหกรรม

อาหารขนพนฐาน อตสาหกรรมปโตรเคมขนพนฐาน และ Bio-Fuels ไปสอตสาหกรรม Neutraceuticals,

Bio-Based Medicine, Specialty Chemicals และ Bio-Based Plastics ทมมลคาสงในอนาคต


- 111 -

รปท 2.18 : แผนภมแสดง Innovation Hubs ดาน “เกษตรและอาหาร”

จากการทประเทศไทยมพนฐานเปนประเทศเกษตรกรรม ซงมความแตกตางกนในแตละภมภาค ม

อตสาหกรรมรองรบทแตกตางกน การพฒนานวตกรรมจงตองแยกตามภมภาค และเนองจากแตละภมภาคม

กลไกพนฐานรองรบอยแลว ตงแตอตสาหกรรม สถาบนการศกษา อทยานวทยาศาสตรหรอหองปฏบตการของ

มหาวทยาลย โรงงานตนแบบ หากเพมสวนทขาดคอ การเขาถงขอมลสทธบตร แผนภมแนวโนมเทคโนโลยใน

อตสาหกรรมเกษตรและอาหาร หองปฏบตการ อปกรณวจย เครองมอระดบ Pilot Scale และบคลากรวจย

ในรปแบบ Innovation Hub กจะท าใหกลไกการพฒนาเทคโนโลยสเชงพาณชยสมบรณขน โดยในแตละ

ภมภาคอาจมมากกวา 1 Hub ขนอยกบความแตกตางเชงภมศาสตรหรอศกยภาพของพนท (ดงรปท 2.18)

ทงนเปาหมายหลกของ Innovation Hub ดานเกษตรและอาหาร คอการพฒนานวตกรรมดานเกษตร

และอาหาร เพอยกระดบความเปนอยทดขนของเกษตรกร และสรางรายไดทเพมขนใหประเทศ สามารถลด

ความเหลอมล า เพมขดความสามารถในการแขงขน และเปนการเตบโตทเปนมตรกบสงแวดลอม


- 112 -

วาระเกษตรและอาหารเนนการใชเทคโนโลยชวภาพเปนฐาน และเสรมดวยเทคโนโลยหนยนตและ

ดจทล สามารถด าเนนการใน 4 ภมภาคทมความแตกตางของทรพยากร และความเขมแขงของมหาวทยาลยใน

ทง 4 ภมภาค

มหาวทยาลยตางประเทศระดบโลกทสามารถเปนผรวมพฒนานวตกรรมดานน ประกอบไปดวย

1. Wageningen University, Netherlands

2. University of California at Davis, USA

3. Massey University, New Zealand

4. Cornell University, USA

Innovation Hub ดานสงคมสงอาย โจทยคอการเปลยนวกฤตเปนโอกาส โดยการพฒนา

“อตสาหกรรมผสงวย” ดวยการบรณาการ 5 กลมเทคโนโลยและอตสาหกรรมเปาหมาย เพอตอบโจทย

ประเดนทาทายของการเขาสสงคมสงวย โดยวางต าแหนงเชงยทธศาสตรของอตสาหกรรมสงวยของไทยใน

Global Silver Market พรอมๆกบการสราง Healthy Aging, Happy Aging ใหเกดขน เพอรองรบ

สงคมไทย 4.0

วาระการวจยเชงบรณาการวาดวยสงคมสงอาย จะเนนเทคโนโลยการแพทยเปนฐาน และเสรมดวย

เทคโนโลยหนยนต ดจทล และอน ๆ สามารถด าเนนการในลกษณะ Hub & Spoke ม Hub อยสวนกลาง และ

Spoke กระจายใน 3 ภมภาค ตามความเขมแขงของมหาวทยาลยในภมภาค ดงแสดงในรปท 2.19


- 113 -

รปท 2.19 : แผนภมแสดง Innovation Hub ดาน “สงคมสงอาย”

มหาวทยาลยตางประเทศระดบโลกทสามารถเปนผรวมพฒนานวตกรรมดานน ประกอบไปดวย

1. Harvard University, USA

2. University of Oxford, UK

3. Johns Hopkins University, USA

4. National Taiwan University, Taiwan

การพฒนาเมองอจฉรยะ Roadmap ของการพฒนาเมองอจฉรยะ คอ “การพฒนา 5 เมอง

อจฉรยะเตมรปแบบ ภายใน 10 ป” โดยในเบองตน มโครงการทจะผลกดนใหเหนผลเปนรปธรรม ในระยะ

ตางๆ ตามตารางท 2.7


- 114 -

ตาราง 2.7 : โครงการภายใตวาระการสรางเมองอจฉรยะ (Smart City)

ระยะสน (ภายใน 1 -3 ป) ระยะกลาง (3-5 ป) ระยะยาว ( 5-10 ป)

1. การสรางความเขาใจในบรบทของ

เมองอจฉรยะ (Smart City) การ

สรางระบบตนแบบทสามารถ

เขาถงประชาชนในเมองใหเขาถง

ไดงาย

2. การวางโครงขายการสอสาร

พนฐานใหกบกลมตวอยาง

3. การสรางชมชนของกลมนกวจย

ภาคเอกชน และหนวยงานภาครฐ

เพอวาง Roadmap ของระบบ

อปกรณอจฉรยะ (IoT Smart

City) หลกททกเมองตองการ

4. การจดท าบนทกความเขาใจ

รวมกนระหวางภาครฐ สถานบน

การศกษา และภาคเอกชน

1. การขยายบนทกความเขาใจไปยง

เครอขายเมองทวประเทศ

2. การวางโครงขายการสอสารเพอ

รองรบ IoT และระบบ Cloud

Data Services เตมรปแบบ เพอ

เปนขอมลส าหรบสรรพสง

(Information of Everything)

3. การจดตงศนยเมองอจฉรยะ ใน

ระดบเทศบาลเพอใหมเจาหนาท

ดแลจดการระบบไดเอง และม

การอบรมแกประชาชนอยาง

ตอเนอง

1. การสรางโครงขายสอสาร

ครอบคลมไปยงหนวยงานราชการ

สถานทตางๆ โรงเรยน และชมชน

บานเรอน

2. การจดตงศนยกลางเมองอจฉรยะ

ในระดบภมภาคอาเซยน เพอ

ดงดดเครอขายเมองอจฉรยะจาก

ภายนอก

3. การสรางระบบเศรษฐกจดจทล

เพอเชอมโยงระบบตางๆของเมอง

อจฉรยะ

4. การจดตง Metropolis

Innovation Centre ในเมอง

ขนาดใหญเพอเปนคลสเตอรหลก

ในแตละภมภาค

วาระการวจยเชงบรณาการวาดวยเมองอจฉรยะ จะเนนเทคโนโลยดจทลเปนฐาน และเสรมดวย

เทคโนโลยอน ๆ สามารถด าเนนการในลกษณะจงหวด หรอกลมจงหวด เชอมการพฒนาจงหวดใหเปนจงหวด

4.0 โดยแตละจงหวด/กลมจงหวดจะมประเดนทแตกตางกนไป ดงแสดงในรปท 2.20


- 115 -

รปท 2.20 : แผนภมแสดงเมองอจฉรยะ

มหาวทยาลยตางประเทศระดบโลกทสามารถเปนผรวมพฒนานวตกรรมในดานนประกอบไปดวย

1. Standford University, USA

2. MIT, USA

3. The University of Melbourne, Australia

4. Tsinghua University, China

Innnovation Hub ดาน Smart Energy จะเนนเทคโนโลยพลงงานเปนฐาน และเสรม

ดวยเทคโนโลยอน ๆ เชน ดจทล และเทคโนโลยชวภาพ สามารถด าเนนการในภาพรวมของประเทศ ม Hub

ใหญดแลประเดน วาดวยประสทธภาพพลงงาน และการพฒนาเมองในดานพลงงาน และสงแวดลอม และม

เครอขายรบผดชอบดาน Energy Conversion ของพลงงานในรปแบบตาง ๆ ตามพนท (ดงรปท 2.21)


- 116 -

รปท 2.21 : แผนภมแสดง Innovation Hub ดาน Smart Energy

มหาวทยาลยตางประเทศระดบโลกทสามารถเปนผรวมพฒนานวตกรรมดานนประกอบไปดวย

1. Cal Tech, USA

2. KAIST, Korea

3. VTT, Finland

Creative Hub ดานเศรษฐกจสรางสรรค จะเนนการเพมมลคาจากศลปะ วฒนธรรม

อาหาร การออกแบบ และความคดสรางสรรค ผสมผสานกน โดยใชอตสาหกรรมบรการเปนฐาน และเสรมดวย

เทคโนโลยอน ๆ เชน ดจทล ใชประโยชนจากความหลากหลายเชงชวภาพ และความหลากหลายเชงวฒนธรรม

ตามภมภาคตาง ๆ (ดงรปท 2.22) มหาวทยาลยตางประเทศระดบโลกทสามารถเปนผรวมพฒนานวตกรรมดานนประกอบไปดวย

1. Royal College of Art, UK


- 117 -

2. KOCCA และ KIDP, เกาหลใต 3. Rhode Island School of Design, USA 4. Politecnico di Milano, Italy

รปท 2.22 : แผนภมแสดง Creative Hub


- 118 -

วาระขบเคลอนท 4.3 : การจดต ง Innovation Hub ในระดบภมภาค

Innovation Hub ดานเกษตรและอาหาร

Innovation Hub ดานสงคมสงอาย

เมองอจฉรยะ

Innovation Hub ดาน Smart Energy

Creative Hub ดานเศรษฐกจสรางสรรค

หนวยงานหลกทท าหนาทขบเคลอน : กระทรวงศกษาธการ (มหาวทยาลย)

กระทรวงวทยาศาสตร (สวทช) กพร กระทรวงมหาดไทย


- 119 -

การสรางกลไกขบเคลอนการเตบโตระดบจงหวด ภายใตภมทศนใหมของโลกในศตวรรษท 21 การสรางความมงคงมไดเกดขนในระดบประเทสเพยงอยาง

เดยว แตเกดขนในระดบภมภาค (Region - States) และระดบเมอง (Cities) ดวยเปนส าคญ

หากพจารณาการพฒนาทางเศรษฐกจของเมองในประเทศตาง ๆทวโลก จะพบวา แตละเมองมการวางต าแหนงเชงยทธศาสตรทชดเจน มกลไกขบเคลอน เพอปรบเปลยนเมองของตนใหโดดเดน สรางพลวตในกจกรรมทางการคา การลงทน การทองเทยว ชวยใหเศรษฐกจของเมองมการขยายตวอยางตอเนอง ดงตวอยางตอไปน

วากาเนเกน (Wageningen) ไดสรางสรรคใหเปนเมองแหงธรกจไฮเทคในนาม Food Valley โดยตงเปาหมายทจะใหเนเธอรแลนด

เปนศนยกลางอาหารของโลก

Food Valley เกดจากการลงทนและประสานความรวมมอกบหลายภาคสวน จนกระทงสามารถรวบรวมภาคเอกชนใหเขามาตงบรษทไฮเทคกวา 1,500 บรษทใน Food Valley แหงน พรอม ๆ กบการพฒนาโครงสรางพนฐาน องคความร วทยาศาสตร เทคโนโลย สรางความรวมมอกบสถาบนวจย ภาควชาการ โดยน าเรองวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมเขามาชวยในการผลต

ใน Food Valley แหงนจงมสถาบนวจย 21 แหง และมหาวทยาลย Wageningen รวมกนคนควา ผลตบคลากร มศนยบมเพาะธรกจ ท าหนาทบมเพาะธรกจใหมๆ เชน ชดตรวจสอบอาหาร ระบบน าสงอาหารดวยนาโนแคปซล RFID เปนตน

คมาโมโตะ (Kumamoto) เปาหมายการพฒนาเมองคมาโมโตะ คอ เปลยนจาก “เมองทางผาน” เปน “เมองเปาหมายการ

เดนทาง” โดยการสราง คมะมง (หมด าแกมแดง) เปนมาสคอตประจ าเมอง เพอสงเสรมการทองเทยวในภมภาค จากนนไมนาน คมะมงกไดรบความนยมไปทวประเทศญปนอยางรวดเรว

ตวอยางทส าคญของกรณตวอยางน คอ การมสวนรวมของทกภาคสวน ทงจากรฐบาล ภาคเอกชน และประชาชน คนทงเมองคมาโมโตะ มสวนรวม ชวยกนโปรโมตคมะมงใหเปนทรจกแกคนทงประเทศญปน ในรปแบบตางๆ ไมวาจะเปนการจดกจกรรม ประชาสมพนธ การเลนเกมผานสอออนไลนหรอ Social Media ท าใหเกดกจกรรม การทองเทยวทตอเนองจากการม “คมะมง” จ านวนมากชวยกระตนเศรษฐกจของเมองไดเปนอยางด

บาหล บาหลไดพฒนาเมอง โดยเปลยนจาก “เปาหมายทองเทยวคณภาพต า” เปน “เมองเปาหมายการ


- 120 -

ทองเทยวทหลากหลายและคณภาพสง” วฒนธรรมบาหลของชาวบาหลเปนสงดงดดนกทองเทยวมาเทยว เพราะเปนแหลงทองเทยวทมทงเรองประเพณ ศาสนา วฒนธรรม

บาหล มงท เปลยนไปส การเปนแหลงทองเทยวทหรหรา โดยมการจดโซนนงทชดเจนส าหรบนกทองเทยวทหลากหลาย และมการก ากบดแลดานสงแวดลอมทเขมงวด เชนมโซนของนกทองเทยวทเหมาะส าหรบมาเยอนครงแรก (Kuta) โซนโรงแรมหรหราระดบ 5-6 ดาว (Nuda Dua) โซนการทองเทยวเชงวฒนธรรม เปนตน

โยโกฮามา (Yokohama) เปนเมองประตสตางประเทศ (Gateway) มายาวนานกวา 150 ป จงเปนเมองทเตมไปดวยทศนคตของ

การประกอบการ (Enterprising Minds) ท าใหเมองโยโกฮามาสามารถเกบเกยวประโยชนจากต าแหนงของเมองทมเอกลกษณไดอกมากในอนาคต

ล าดบความส าคญทโยโกฮามาเนน และมวสยทศนในทศวรรษหนาทชดเจน คอ มเปาหมายการเปลยนผานเมองโยโกฮามาไปสภาพเมองใหมในอนาคตดงน

- A Life-Enhance City เมองโยโกฮามาจะพฒนาเปนเมองทสนบสนนกจกรรมการสรางสรรคทงในระดบบคคล องคกรทไมใชภาครฐ และบรษทเอกชน

- An Environmental City เมองโยโกฮามาจะมงสการลดการใชวสดและกระตนใหประชาชนมการ re-use และ recycle เพอปกปอง รกษาสงแวดลอม

- A Unique City เมองโยโกฮามาจะเปนเมองทพฒนาแลวอยางมเอกลกษณ

ซรค (Zurich) เมองซรคมเปาหมายทจะสรางความเทาเทยมระหวางรน (Generational Equality) สรางความเตบโต

และปรบโครงสรางเพอประโยชนของชนชนกลาง

เมองซรคเนนการใหความส าคญกบเปาหมายในสองเรองใหญๆ คอ เรองแรกเปนเรองการบรหารจดการภาครฐรปแบบใหม การสรางมาตรฐานทมคณภาพแกบรการภาครฐ เพอสรางความนาเชอถอและความโปรงใส และเรองทสอง คอ การสรางความรวมมอกบภาคเอกชนในการเสรมสรางความเขมแขง ยกระดบศกยภาพ เพอสรางความมงคงทางเศรษฐกจของเมอง โดยจะจดใหมพนท Greater Zurich Area สรางพนทเพอการพฒนา และ Machine in the Garden สรางสภาพแวดลอมของเมองทด

จากประสบการณการพฒนาเศรษฐกจของเมองตางๆทวโลก สรปไดวา

เมองตางๆ มการก าหนดเปาหมายและมวสยทศนทชดเจน และมการออกมาตรการตางๆ ทหลากหลายอยางเหมาะสมของเมอง โดยพจารณาทงปจจยศกยภาพของเมองและความทาทายจากภายนอกภายในของเมอง โดยหลายเมองน าปญหาทเมองเผชญ ไมวาจะเปนการเปนทางผาน การประสบปญหาสงแวดลอม มาสรางเรองราวใหม ผานการประชาสมพนธและการใชกฎหมายเพอยกระดบเมองใหกาวไปสวสยทศนทตงไว

มาตรการในการพฒนาเศรษฐกจของเมองมหลากหลาย เชน การลงทนในโครงสรางพนฐานและ


- 121 -

ทนมนษย การใหแรงจงใจเพอดงดดการลงทนจากภายนอก การสรางอตลกษณของเมอง การบงคบใชกฎหมาย เชน กฎหมายโซนนง กฎหมายสงแวดลอม การสรางสงอ านวยความสะดวก เพอสรางภาพพจนของเมองใหเปนระดบโลก

จะเหนไดวา โลกในศตวรรษท 21 จะเปนการสรางความมงคงในระดบเมอง (City-Based Wealth Creation) จงจ าเปนอยางยงทจะตองพฒนาจงหวดตาง ๆ ของประเทศ วางต าแหนงเชงยทธศาสตร พฒนาศกยภาพทางดานการคา การลงทน การทองเทยว และโครงสรางพนฐานตาง ๆ เพอน าไปสความมนคง มงคง และยงยน ในบรบทของแผนยทธศาสตร “จงหวด 4.0”

แผนยทธศาสตร “จงหวด 4.0”

เพอตอบโจทยการสรางความมงคง มนคง และยงยนอยางเปนรปธรรม รฐบาลจะเนนการสรางกลไก

การขบเคลอนการเตบโตในระดบพนทผานการพฒนา “แผนยทธศาสตรจงหวด 4.0” ซงหากประสบ

ความส าเรจจะกอใหเกด “77 Provincial Growth Engines” ทมพลงมหาศาล

แผนยทธศาสตร “จงหวด 4.0” เปนสญญาประชาคมของประชารฐในระดบพนท (ระหวางผวา

ราชการจงหวด พาณชยจงหวด อตสาหกรรมจงหวด หอการคา สภาอตสาหกรรม YEC, Young FTI, BizClub

ทองถน ผน าชมชน ฯลฯ) ซงเปนการวางยทธศาสตรทงระยะสน ระยะกลาง และระยะยาว ทเชอมโยง

ยทธศาสตรชาต 20 ป ซงแผนยทธศาสตรจงหวด 4.0 เปนกระบวนการมสวนรวมของภาคประชาชน

ประชาชนมความเปนเจาของ จงถอเปนกระบวนการปลกฝงระบอบประชาธปไตย มเพยงเทานนแผน

ยทธศาสตรจงหวด 4.0 ยงเปน Demand-Driven ตอบโจทยความตองการของประชาชนในพนท ลดโอกาส

การสญเสยจากการใชทรพยากรอยางไมมประสทธภาพ อนเนองมาจาก Supply-Driven ทมาจากภาค

ราชการ ประการส าคญคอแผนยทธศาสตรจงหวด 4.0 จะปดกนโอกาสการแทรกแซง หรอด าเนนมาตรการ

ประชานยมทมาจากนกการเมองอยางดงเชนในอดต

ในมตทางเศรษฐกจ แผนยทธศาสตรจงหวด 4.0 จะกระตนใหเกดการท าใหจงหวดเปนพนททนาสนใจ

โดยเปนแผนยทธศาสตรทสอดรบกบแผนยทธศาสตรของกลมจงหวดในลกษณะทสงเสรมซงกนและกนระหวาง

จงหวดในกลมเดยวกน ขณะเดยวกน กมจดเดนของตนเองเพยงพอทจะกอใหเกดการดงดดการลงทนจาก

ภายนอก การสรางคนในพนทใหมผลตภาพสง รวมถงการสรางสนคาและบรการมลคาสงของจงหวดทสามารถ

แขงขนได


- 122 -

กลมเปาหมายภายใตแผนขบเคลอนยทธศาสตรจงหวด 4.0 สามารถจ าแนกเปน 3 กลม ไดแก

1. การปรบเปลยนกลมวสาหกจ 1.0 - 2.0 ไปสวสาหกจ 3.0 ประกอบดวย การยกระดบมาตรฐาน

และผลตภาพ การเขาถงแหลงเงนทน การสรางเครอขายธรกจ และการเขาถงตลาด ครอบคลมทง

เกษตร 1.0 – 2.0 , SMEs 1.0 – 2.0 ตลอดจนธรกจภาคบรการ 1.0 – 2.0

2. การปรบเปลยนกลมวสาหกจ 3.0 ไปสวสาหกจ 4.0 ประกอบดวย การสรางนวตกรรม การพฒนา

โมเดลธรกจ การท าธรกจบนดจตอลแพลทฟอรม การสรางเครองขายการคา และการลงทนใน

ตางประเทศ ครอบคลมทงเกษตรกร 3.0 , SMEs 3.0 รวมกบธรกจภาคบรการ 3.0

3. การสงเสรมใหเกด Local Startups ข นในจงหวด ประกอบดวยมาตรการทางการเงนและการ

บรหารความเสยง การพฒนาศกยภาพและขดความสามารถ การสรางความเชอมโยงกบภมภาคและ

ประชาคมโลก

พรอมกนนน จ าเปนอยางยงทจะตองมการยกระดบโครงสรางพนฐานทางเศรษฐกจและระบบตลาด

ของจงหวดใหแขงแกรง อาท เสนทางคมนาคม โลจสตกส ระบบอนเตอรเนต ตลาดกลางสนคาเกษตร ตลาด

ชมชน ตลาดอคอมเมอรส กองทนพฒนาจงหวด และ Provincial Venture Capital ฯลฯ

วาระขบเคลอนท 4.4 : การขบเคลอนแผนยทธศาสตรจงหวด 4.0

เปาหมาย ตวชวดผลสมฤทธ

Roadmap, Milestones

รายละเอยดกจกรรม

งบประมาณ ก าลงคนและทรพยากร

การประเมนผล

หนวยงานหลกทท าหนาทขบเคลอน : กระทรวงมหาดไทย (ผวาราชการจงหวด) กระทรวง

เกษตรและสหกรณ กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงพาณชย กระทรวงแรงงาน


- 123 -

วาระท 5 : บรณาการอาเซยน เชอมประเทศไทยสประชาคมโลก

การเปลยนแปลงสโลกในศตวรรษท 21 เปนการเปลยนผานเชงโครงสราง กระแส Globalization,

Digitization, Urbanization, Individualization และ Commonization ท าใหเกดการเปลยนแปลงทงในมต

ของภมรฐศาสตรและภมเศรษฐศาสตรโลก อนจะสงผลตอการด าเนนนโยบายตางประเทศ นโยบายการคาและ

การลงทนในภาพใหญ และรปแบบการคาการลงทนของภาคเอกชนในระบบเศรษฐกจโลก

ภมรฐศาสตรโลกในศตวรรษท 21 การสนสดลงของสงครามเยน น ามาสการเปลยนแปลงทางภมรฐศาสตรครงส าคญจาก “โลกสอง

ข ว” กลายเปน โลกในสามรปแบบใหม ดงตอไปน

1. โลกข วเดยว (Unipolar World) เปนโลกทมสหรฐอเมรกาเปนผน าอยางเบดเสรจเดดขาด ทงใน

มตทางการเมอง และการทหาร

2. โลกหลายข ว (Multi-Polar World) เปนโลกทมหลายขวอ านาจ เชน สหรฐอเมรกา สหภาพยโรป

จน ญปน อนเดย รสเซย บราซล เปนตน

3. First Amomg Equals (The 1+X World) เปนแนวคดทอยระหวางสองแนวคดแรก คอ

สหรฐอเมรกายงมบทบาทน าในเกอบทกดาน และในแตละดานกจะมมหาอ านาจอนเปนผน ารวม

เชน เรองเศรษฐกจ อาจจะมสหรฐอเมรกา รวมกบสหภาพยโรป ญปน และจน รวมกนเปนผน า

ดานความมนคงอาจจะมสหรฐอเมรกา สหภาพยโรป และรสเซย รวมกนเปนผน า เปนตน

พรอม ๆ กบการสนสดลงของสงครามเยน กระแสโลกาภวตนไดเปลยนโลกไปสยคทปฏสมพนธระหวาง

องคกรหรอปจเจกบคคลมมากขน โดยการรวมตวของ “ผเลนทไมใชภาครฐ” (Non-State Actors) เชน

International Governmental Organizations (อาท WTO, WEF, World Bank), International Non-

Govermental Organizations (อาท Greenpeace, World Wildlife Federation, Amnesty International

และ The World Social Furum) รวมถงเครอขายขบวนการกอการราย กลมทหารรบจางอสระและโจรสลดขาม

ชาต เกดเปน “โลกไรข ว” (Non-Polar World)


- 124 -

ภมเศรษฐศาสตรโลกในศตวรรษท 21

ความเปลยนแปลงทางเศรษฐกจทส าคญของโลกทจะเกดขนในชวง 3 – 4 ทศวรรษนบจากน

คอ ความเปลยนแปลงขวอ านาจทางเศรษฐกจ โดยมการเปลยนถายอ านาจทางเศรษฐกจจากโลกตะวนตกมาส

โลกตะวนออก โดยเฉพาะอยางยงประเทศในบรเวณสามเหลยมเศรษฐกจของทวปเอเชย หรอทเรยกวา “The

New United States of Asia (The New USA)” อนประกอบดวยประเทศในภมภาคเอเชยตะวนออก น า

โดยจน ญปนและเกาหลใต ประเทศในภมภาคเอเชยใต น าโดยอนเดย และทส าคญคอประเทศในภมภาคเอเชย

ตะวนออกเฉยงใต (ดงรปท 2.24) ซงจะเปนพลงขบเคลอนรวมกนของประเทศสมาชกอาเซยน ในฐานะทเปน

ประเทศหนงในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ประเทศไทยจ าเปนตองเตรยมความพรอมใหสามารถรองรบ

กบโอกาสทางเศรษฐกจทเกดขน ผานการปฏรปและการปรบเปลยนประเทศอยางเหมาะสม ซงหากประเทศ

ไทยไมด าเนนการเตรยมความพรอมดงกลาว อาจท าใหประเทศไทยตองสญเสยโอกาสในการพฒนาทาง

เศรษฐกจไปอยางนาเสยดาย

รปท 2.24 : The United States of Asia

ดงนน ประเทศไทยจงจ าเปนตองม “กรอบยทธศาสตร” (Grand Strategy) ทชดเจนในการรบมอ

กบพลวตทเกดขนทงในภมรฐศาสตรและภมเศรษฐศาสตรโลก เพอใหสามารถขบเคลอนส Thailand 4.0 อยาง

มนคง มงคงและยงยนในโลกศตวรรษท 21


- 125 -

ยทธศาสตรการคาและการลงทนของประเทศไทยในเวทโลก

ควบคกบการเปลยนผาน จาก Thailand 1.0 ไปส Thailand 3.0 ยทธศาสตรการคา การลงทน

ของประเทศไทยมการปรบเปลยนจากยทธศาสตรการทดแทนการน าเขา สยทธศาสตรการสงเสรมการสงออก

สยทธศาสตรการดงดดการลงทนจากตางประเทศ การเคลอนไหลของเงนทนอยางเสร และการพฒนา

เศรษฐกจคขนานตามล าดบ

พลวตของโลกไดเปลยนไป การเชอมตอกนของทกภาคสวนของโลกอยางสนท ท าใหระบบ

เศรษฐกจโลกเปลยนแปลงจาก One Country, One Market เปน One World, One Market ดงนน

เพอใหสอดรบกบทศทางการเปลยนแปลงดงกลาว ยทธศาสตรการคา และการลงทนภายใต Thailand 4.0

จะเนนการผลกดนใหประเทศไทยเปนชาตการคา และเปนหนงในศนยกลางธรกจของภมภาคเอเชย

(ASIAN Trading Nation)

การวางต าแหนงเชงยทธศาสตรเปนชาตการคา และเปนหนงในศนยกลางธรกจของภมภาคเอเชย

โดยท าเลทตง ประเทศไทยตงอยในศนยกลางของกลมประเทศ CLMVT ดงนน จงมความไดเปรยบ

ในเชงเปรยบเทยบของการเปนชาตการคาและศนยกลางธรกจในภมภาค CLMVT อยแลว แตการสรางความ

มงคงของชาตในศตวรรษท 21 ล าพงอาศยแตเพยงเรองของท าเลทตงคงไมได จะตองยกระดบความไดเปรยบ

เชงเปรยบเทยบเปนความไดเปรยบเชงแขงขน โดยมงมนใหประเทศไทยเปนชาตการคาและหนงในศนยกลาง

ธรกจของภมภาคเอเชย

ยทธศาสตรส าคญทจะผลกดนการเปนชาตการคา และเปนหนงในศนยกลางธรกจของภมภาค

เอเชย ประกอบไปดวย 4 ยทธศาสตรทเกยวเนองกน

1) การสงเสรมใหบรรษทขามชาตจดตงส านกงานใหญขามประเทศ และบรบทการคาระหวาง

ประเทศในประเทศไทย

2) การพฒนาระเบยบเศรษฐกจตะวนออก 3) การพฒนาคลสเตอรอตสาหกรรม

4) การจดตงเขตเศรษฐกจพเศษบรเวณชายแดน


- 126 -

การสงเสรมใหบรรษทขามชาตจดต งส านกงานใหญขามประเทศ และบรษทการคาระหวางประเทศในประเทศไทย

รฐบาลมนโยบายสงเสรมใหมการลงทนของบรษทตางชาตในรปแบบการจดตงส านกงานใหญขามประเทศ (International Headquarters: IHQ) และบรษทการคาระหวางประเทศ ( International Trading Centers: ITC) ในประเทศไทย เพอพฒนาประเทศไทยใหเปนศนยกลางการคาและการลงทนในภมภาค โดยเฉพาะในภาคบรการ การบรหารเงน การจดซอและขายสนคา วตถดบ และชนสวนระหวางประเทศ ตลอดจนกระตนใหมการน าเขาเงนตราจากตางประเทศและการใชจายเกยวกบการด าเนนงานของส านกงานใหญขามประเทศ อนจะสงผลทางตรงใหเกดกระแสหมนเวยนในระบบเศรษฐกจ ชวยเพมการบรโภคและการลงทนของภาคเอกชนในประเทศ นอกจากนการดงดดผเชยวชาญทมความรความสามารถจากตางประเทศใหเขามาท างานใน IHQ และ ITC เพอแลกเปลยนความร ทกษะ และประสบการณกบผเชยวชาญในประเทศไทย จะชวยเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศไทยใหเปนศนยกลางของภมภาคและโลกตอไปในอนาคต

การปรบปรงมาตรการสงเสรมกจการ IHQ และ ITC

เดมตงแตป 2545 ประเทศไทยไดมมาตรการสงเสรมใหมการจดตงส านกงานปฏบตการภมภาค (Regional Operating Headquarters: ROH) โดยความรวมมอระหวางส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน (BOI) และกระทรวงการคลง โดย BOI เปนผใหสทธประโยชนทไมใชภาษ (Non-Tax Incentive) เชน การถอกรรมสทธทดน การอนญาตใหน าผช านาญการตางชาตเขามาท างาน เปนตน สวนกระทรวงการคลง จะใหสทธประโยชนการยกเวนภาษเงนไดนตบคคลเปนระยะเวลา 10 ป แตเนองจากทงสทธประโยชนและเงอนไขทก าหนดไว ไมสามารถดงดดใหเกดการลงทนไดตามทตองการ รฐบาลจงไดพจารณาทบทวนมาตรการดงกลาว

เพมกจกรรมการจดซอจดหาใหกบบรษททไมอยในเครอเดยวกน (Trading) เพมกจกรรมใหกยมเพอบรหารสภาพคลองแกบรษทในเครอของศนยบรหารเงน (Treasury

Center) ลดเงอนไขการก ากบดแลบรษทในเครอจากเดมไมนอยกวา 3 ประเทศเปนไมนอยกวา 1

ประเทศ ไมก าหนดสดสวนรายไดจากการใหบรการในตางประเทศ ซงเดมก าหนดไววาตองมากกวา

รอยละ 50 ของรายไดทงหมด เพมสทธประโยชนการยกเวนภาษเงนไดนตบคคลเปน 15 ป เพมสทธประโยชนลดหยอนภาษเงนไดบคคลธรรมดาเหลออตรารอยละ 15 ส าหรบผบรหาร

หรอผเชยวชาญทปฏบตงานใน IHQ และ ITC


- 127 -

ตาราง 2.8 : การก าหนดเงอนไขในการสงเสรมกจการ IHQ และ ITC

กจการ เงอนไขของ BOI กจการส านกงานใหญขามประเทศ (International Headquarters: IHQ) หมายถง บรษททตงขนตามกฎหมายไทยเพอประกอบกจการใหบรการตามทก าหนดไวแกวสาหกจในเครอหรอสาขาของตน ไมวาจะตงอยในประเทศไทยหรอในตางประเทศ

1. ตองมทนจดทะเบยนทช าระแลวไมนอยกวา 10 ลานบาท 2. ตองก ากบดแลกจการของสาขาหรอบรษทในเครอในตางประเทศ

ไมนอยกวา 1 ประเทศ 3. ตองมแผนด าเนนการและขอบขายธรกจ ดงน

3.1 การบรหารงานทวไป การวางแผนทางธรกจ และการประสานงานธรกจ

3.2 การจดหาวตถดบและชนสวน 3.3 การวจยและพฒนาผลตภณฑ 3.4 การสนบสนนดานเทคนค 3.5 การสงเสรมดานการตลาด และการขาย 3.6 การบรหารดานบคคล และการฝกอบรม 3.7 การใหค าปรกษา และแนะน าในการประกอบธรกจดานตางๆ

เชน ดานการเงน การตลาด ระบบบญช เปนตน 3.8 การวเคราะห และวจยดานเศรษฐกจและการลงทน 3.9 การจดการ และควบคมสนเชอ

3.10 ศนยบรหารเงน (Treasury Center) 3.11 การใหบรการสนบสนนอนๆ ตามทส านกงานเหนสมควร

กจการบรษทการคาระหวางประเทศ (International Trading Centers: ITC) หมายถง บรษททตงขนตามกฎหมายไทยเพอประกอบกจการจดซอและขายสนคา วตถดบและชนสวน หรอใหบรการเกยวกบการคาระหวางประเทศแกนตบคคลทตงขนตามกฎหมายตางประเทศ

ตองมทนจดทะเบยนทช าระแลวไมนอยกวา 10 ลานบาท


- 128 -

การพฒนาระเบยงเศรษฐกจภาคตะวนออก (Eastern Economic Corridor: EEC)

Eastern Economic Corridor

�

� – – –

–

[MICE] – –

Bio-economy

�

รปท 2.25 : การพฒนาระเบยงเศรษฐกจภาคตะวนออก

ทมา : ดร.คณศ แสงสพรรณ

รฐบาลมนโยบายยกระดบ “พนทชายฝงทะเลภาคตะวนออก” (Eastern Seaboard)” ขนเปน “ระเบยง

เศรษฐกจภาคตะวนออก” หรอ Eastern Economic Corridor (EEC) ครอบคลมพนท 3 จงหวด คอ ฉะเชงเทรา ชลบร และ ระยอง โดยตงเปาหมายการพฒนาพนท EEC ดงน

(1) เปน “พนททนาอยอาศย และนาลงทนทสดในอาเซยน” (2) ยกระดบพนท EEC เขาสมาตรฐานโลก และใหมระดบการพฒนาสงสดในอาเซยน

สรางงานคณภาพ ดวยการลงทนธรกจททนสมย ไรมลภาวะ สรางเมองนานาชาต ทนสมยในระดบสากล เพอใหเปนมาตรฐานใหมของอาเซยน สรางคณภาพชวต ดวยโรงพยาบาลและมหาวทยาลยระดบโลก โรงเรยนคณภาพ

สวนสาธารณะ สนทนาการ และ Wifi ในเมอง (3) เชอมโยงเขต EEC กบอาเซยน – จน – อนเดย ดวยโครงสรางพนฐานระดบสากล ทงถนน ทาเรอ

สนามบน รถไฟความเรวสง และรถไฟขนสงสนคา (4) ใหพนท EEC เปนตวอยางการพฒนาแบบกาวกระโดดเพอเตรยมการประเทศไทยสอนาคต


- 129 -

ตาราง 2.9 : พนทเปาหมายทง 3 จงหวด มศกยภาพทางเศรษฐกจทแตกตางกน

พ นท ศกยภาพทางเศรษฐกจ 1 ฉะเชงเทรา เปนเมองทรองรบการขยายตวของกรงเทพมหานคร โดยมงเนนการพฒนาเปน

เมองอยอาศยทตอบสนองความตองการของผมรายไดระดบกลาง และรองรบการขยายหรอเคลอนยายหนวยงานรฐจากพนทกรงเทพมหานคร

2 ชลบร มศกยภาพพฒนาไปสการเปนศนยกลางการศกษาและพฒนาทกษะระดบนานาชาตเพอรองรบความตองการแรงงานมฝมอส าหรบกลมอตสาหกรรมตางๆ อกทงยงพฒนาเปนเมองพกตากอากาศส าหรบการอยอาศยของบคลากรทท างานในพนทภาคตะวนออก โดยมสาธารณปโภคและสงอ านวยความสะดวกตางๆ เชน โรงเรยนนานาชาต โรงพยาบาลนานาชาต ศนยการคา เปนตน แหลมฉบงและศรราชา เปนศนยกลางของอตสาหกรรมสมยใหมของ

อาเซยน โดยมงเนนการลงทนในอตสาหกรรมการผลตขนสง เชน อตสาหกรรมเทคโนโลยดานหนยนต อเลกทรอนกสและคอมพวเตอรขนสง อตสาหกรรมยานยนตสมยใหม นอกจากน ยงจะเพมขดความสามารถของทาเรอแหลมฉบง มการลงทนระบบโลจสตกส และการพฒนาโครงสรางพนฐานดานดจทล เพอเชอมโยงการขนสงทางบก ทางทะเล และทางอากาศ ยกระดบเปนประตสกลมเศรษฐกจอนภมภาคลมน าโขง (GMS)

พทยา-สตหบ และอตะเภา เปนกลมพนททมศกยภาพในการพฒนาไปสอตสาหกรรมทหลากหลาย เชน o พนทพทยา-สตหบ สามารถยกระดบเปนผน าดานการทองเทยวระดบ

ภมภาคทสามารถตอบสนองความตองการของนกทองเทยวไดอยางกวางขวาง ทงดานการแพทยเชงทองเทยว (Medical Tourism) ธรกจเชงสขภาพ (Healthcare Business) การประชมสมมนาและนทรรศการ (MICE) กฬาทางน า การสรางธรกจทองเทยวส าหรบครอบครวและผมรายไดสง

o พนทอตะเภา จะใชสนามบนอตะเภาเปนกลไกเชอมโยงการทองเทยวพทยากบนานาชาต และพฒนาตอยอดไปสการสรางธรกจขนสงสนคาเชงพาณชย ธรกจการซอมบ ารงอากาศยาน (MRO) ธรกจตอเรอ และเขตปลอดภาษตางๆ โดยตงเปาใหเปนศนยธรกจการบนและศนย โลจสตกสแหงอาเซยน

3 ระยอง เปนจงหวดทมพนฐานดานอตสาหกรรมทแขงแรง โดยเฉพาะอยางยงอตสาหกรรมปโตรเลยมและปโตรเคม ซงสามารถพฒนาตอยอดทงในดานการผลตและการวจยและพฒนา ใหสอดคลองกบกระแสเทคโนโลยชวภาพ เชน อตสาหกรรมเชอเพลงชวภาพ (Biofuel) อตสาหกรรมพลาสตกชวภาพ (Bio Plastic) อตสาหกรรมเคมภณฑทเปนมตรตอสงแวดลอม (Eco-friendly


- 130 -

พ นท ศกยภาพทางเศรษฐกจ Chemicals) รวมไปถงการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรและอาหารทใชเทคโนโลยระดบสงและเปนมาตรฐานสากล

ทงน จากการประเมนของคณะท างาน EEC พบวา ในชวง 5 ปขางหนา คาดวาจะมเมดเงนลงทนเกดขนในพนท EEC อกอยางนอย 1.5 ลานลานบาท ประกอบดวย

โครงการ เงนลงทน (ลานบาท) การลงทนของภาคเอกชนในอตสาหกรรมเปาหมาย โดยเฉพาะอตสาหกรรมปโตรเคม ยานยนต เครองจกรและอปกรณ

500,000

การลงทนโครงสรางพนฐาน เชน การขยายมอเตอรเวย การลงทนรถไฟความเรวสงและรถไฟทางค การขยายทาเรอแหลมฉบงและมาบตาพด การพฒนาทาเรอจกเสมด การพฒนาสนามบนอตะเภาเปนสนามบนพาณชยแหงท 3 อยางเตมรปแบบ เปนตน

400,000

การลงทนพฒนาเมอง (เมองใหม โรงพยาบาล โรงเรยน ทอยอาศย) 400,000 การลงทนดานการทองเทยวคณภาพ และการทองเทยวเชงสขภาพ 200,000

รวม 1,500,000

ส าหรบความคบหนาเรองกฎหมาย EEC เมอวนท 4 ตลาคม 2559 ทผานมา คณะรฐมนตรไดมมตเหนชอบในหลกการของ “รางพระราชบญญตพ นทเขตเศรษฐกจพเศษภาคตะวนออก พ.ศ....” ตามทกระทรวงอตสาหกรรมเสนอ และใหสงส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกาตรวจพจารณารางตอไป โดยคาดวาจะมผลใชบงคบในชวงตนป 2560 รางกฎหมายดงกลาวมสาระส าคญดงน

(1) ประกาศใหพนทชายฝงทะเลภาคตะวนออก 3 จงหวด ไดแก ฉะเชงเทรา ชลบร และระยอง เปนพนทเขตเศรษฐกจพเศษภาคตะวนออก

(2) ก าหนดวธการท างานและองคกรบรหารในเขตเศรษฐกจพเศษภาคตะวนออกใหมความชดเจน ภายใตความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชน เชน การอ านวยความสะดวกในลกษณะ One Stop Service การก าหนดแผนการลงทนพฒนาโครงสรางพนฐาน การก าหนดแผนการพฒนาอตสาหกรรมควบคกบการพฒนาเมอง รวมทงการใหสทธประโยชนบางประการภายใตเขตพนทดงกลาว

(3) ก าหนดกลไกการตดตาม ก ากบดแล และประเมนความส าเรจ รวมทงการดแลผลกระทบตอสงคม สงแวดลอม และชวตความเปนอยของประชาชนในพนท

(4) จดตง “กองทนพฒนาพนทเขตเศรษฐกจพเศษภาคตะวนออก” โดยมวตถประสงคเพอเปนทนสนบสนนในการพฒนา ยกระดบหรอฟนฟทองถนทไดรบผลกระทบจากการพฒนา พนทเขตเศรษฐกจพเศษภาคตะวนออก


- 131 -

การพฒนาคลสเตอรอตสาหกรรม

รฐบาลม “นโยบายสงเสรมการลงทนในรปแบบคลสเตอร” เนองจากตองการยกระดบพนททมศกยภาพและเปนฐานการผลตในอตสาหกรรมเปาหมาย เพอรองรบกจการทใชเทคโนโลยขนสง และอตสาหกรรมแหงอนาคต โดยจะมการเชอมโยงและเกอหนนซงกนและกนขององคประกอบตางๆ ในลกษณะคลสเตอร เพอใหมขดความสามารถในการแขงขนสงขน โดยมวตถประสงคหลกดงน

(1) เพอสรางความเขมแขงของหวงโซมลคา และน าไปสการสรางฐานอตสาหกรรมแหงอนาคต (2) เพอเสรมสรางศกยภาพดานการลงทนของประเทศไทย เพอดงดดการลงทนทมคณคาทงจากนก

ลงทนรายเดมและรายใหม (3) เพอกระจายความเจรญไปสภมภาคและทองถน ตลอดจนสรางโอกาสทางธรกจใหกบผประกอบการ

SMEs คณสมบตส าคญของคลสเตอร มดงน

(1) มการกระจกตวในพนททมความเหมาะสมเชงยทธศาสตรส าหรบการพฒนาอตสาหกรรมเฉพาะอยาง

(2) มการเชอมโยงขององคประกอบตางๆ เพอสรางความเขมแขงใหกบหวงโซมลคา และเพมขดความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรม (ผผลตตนน า -กลางน า-ปลายน า อตสาหกรรมสนบสนน สถาบนการศกษา สถาบนวจย สถาบนเฉพาะทาง หนวยงานรฐ องคกรเอกชน และองคประกอบอนๆ ทเกยวของ)

(3) มการเชอมโยงกบเศรษฐกจทองถน เชน มการจางงานหรอใชวตถดบในทองถน หรอมการเชอมโยงทางธรกจกบ SMEs ในทองถน เปนตน

คลสเตอรเปาหมายทจะไดรบสทธประโยชนพเศษภายใตนโยบายสงเสรมการลงทนในรปแบบคลสเตอร ณ ปจจบน ประกอบดวย 9 กลมอตสาหกรรม ไดแก

Super Cluster เปนคลสเตอรส าหรบกจการทใชเทคโนโลยขนสง และอตสาหกรรมแหงอนาคต ไดแก (1) คลสเตอรยานยนตและชนสวน (2) คลสเตอรเครองใชไฟฟา อเลกทรอนกส และอปกรณโทรคมนาคม (3) คลสเตอรปโตรเคมและเคมภณฑทเปนมตรตอสงแวดลอม (4) คลสเตอรดจทล (5) คลสเตอรอากาศยาน (6) คลสเตอรอปกรณอตโนมตและหนยนต (7) คลสเตอรนวตกรรมอาหาร

คลสเตอรเปาหมายอนๆ ไดแก (1) คลสเตอรเกษตรแปรรป (2) คลสเตอรสงทอและเครองนงหม

ในการสนบสนนการพฒนาคลสเตอรใหเขมแขง คณะรฐมนตรไดเหนชอบใหก าหนดมาตรการทครอบคลมหลากมต ทงเรองการใหสทธประโยชน การพฒนาคนและเทคโนโลย การพฒนาโครงสรางพนฐาน การแกไข


- 132 -

กฎระเบยบทเปนอปสรรค และการสนบสนนดานเงนทน โดยไดมอบหมายใหกระทรวงอตสาหกรรมเปนผรบผดชอบการขบเคลอนในภาพรวม

การจดต งเศรษฐกจพเศษบรเวณชายแดน

รฐบาลไดมนโยบายพฒนาพนทบรเวณชายแดนทเชอมตอกบประเทศเพอนบาน เพอยกระดบคณภาพชวตของประชาชน สงเสรมการคาและการลงทนรองรบการเปดประชาคมเศรษฐกจอาเซยน โดยใชประโยชนจากการเชอมโยงฐานการผลตหลกกบประเทศเพอนบาน ซงจะชวยเพมโอกาสทางเศรษฐกจและขดความสามารถในการแขงขนของพนท ดงดดการลงทนทงจากในและตางประเทศ รวมทงเปนการจดระเบยบพนทเศรษฐกจชายแดน แกปญหาแรงงานตางดาวผดกฎหมาย รวมถงการลกลอบน าเขาสนคาเกษตรจากประเทศเพอนบาน

รฐบาลไดออกประกาศ 2 ฉบบ เมอเดอนมกราคม 2558 และเมษายน 2558 เพอก าหนด “เขตพฒนาเศรษฐกจพเศษ” 2 ระยะ ในพนท 90 ต าบล ใน 23 อ าเภอ 10 จงหวด ไดแก ตาก มกดาหาร สระแกว สงขลา ตราด หนองคาย นราธวาส เชยงราย นครพนม และกาญจนบร ดงรปท 2.27

10 23 90

�

รปท 2.27 : เขตพฒนาเศรษฐกจพเศษ

ธรกจทเหมาะส าหรบการลงทนในบรเวณชายแดน ไดแก อตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน อตสาหกรรมทตองใชวตถดบทางการเกษตรในพนทหรอวตถดบจากประเทศเพอนบาน ธรกจการคาชายแดนทตองมการจดตง


- 133 -

คลงสนคาและศนยกระจายสนคาสงไปจ าหนายยงประเทศเพอนบาน ธรกจสนบสนนการทองเทยว รวมถงธรกจบรการทหลากหลายเพอรองรบการขยายตวของชมชนในบรเวณเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษ โดยเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษทง 10 แหง มศกยภาพทางเศรษฐกจทแตกตางกนดงตารางท 2.10

ตาราง 2.10 : เขตพฒนาเศรษฐกจพเศษ 10 แหง

พ นท ศกยภาพทางเศรษฐกจ 1 ตาก ศนยเปลยนถายสนคาระหวางประเทศ และเครอขายอตสาหกรรมทใชแรงงาน

เขมขน รวมทงการผลตรวม (Co-production) กบนคมอตสาหกรรมเมยววด (เมยนมา)

2 มกดาหาร ศนยการคาสงและขนสงตอเนองหลายรปแบบ รวมทงการผลตรวม (Co-production) กบเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษสะหวน-เซโน (สปป.ลาว)

3 สระแกว ศนยอตสาหกรรมแปรรปสนคาเกษตรและการขนสงตอเนองหลายรปแบบ รวมทงการผลตรวม (Co-production) กบเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษปอยเปต- โอเนยง (กมพชา)

4 สงขลา เปนจงหวดศนยกลางของภาคใต ฐานการผลตอตสาหกรรมแปรรปยางพาราและอาหารทะเล และการขนสงตอเนองหลายรปแบบเชอมตอประเทศมาเลเซย

5 ตราด ศนยกลางการคาสง การขนสงตอเนองระหวางประเทศ และศนยกลางการทองเทยวระดบภมภาค เชอมโยงกบเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษเกาะกง (กมพชา)

6 หนองคาย การคาระหวางประเทศ การทองเทยว และการขนสงตอเนองหลายรปแบบ เชอมโยงการคากบ สปป.ลาว

7 นราธวาส เชอมโยงการคาชายแดนและการทองเทยวไทย-มาเลเซย เปนศนยแปรรปสนคาเกษตรและอาหาร โดยเฉพาะอาหารฮาลาล และการขนสงตอเนองหลายรปแบบ

8 เชยงราย ฐานการทองเทยว แหลงผลตอาหารและสนคาเกษตร และศนยกลางการขนสงสนคาระหวางประเทศ เชอมโยงกบประเทศจนตอนใต และ สปป.ลาว

9 นครพนม ธรกจการคาชายแดนและพนทบรการโลจสตกส เปนชองทางการคาผานแดนไปยงเวยดนามและจนตอนใต (มณฑลกวางส)

10 กาญจนบร ฐานเศรษฐกจเชอมโยงเขตเศรษฐกจพเศษทวาย (เมยนมา) กบพนทบรเวณชายฝงทะเลภาคตะวนออก (แหลมฉบง) และการทองเทยวเชงอนรกษ

รฐบาลไดออกมาตรการมากมายเพอสนบสนนกจกรรมทางเศรษฐกจในพนทเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษทง

10 แหง เปนตนวา การเรงพฒนาโครงสรางพนฐาน การจดหาพนทของรฐเพอพฒนาเปนนคมอตสาหกรรมและใหเอกชนเชาในราคาทเหมาะสม การใหสทธประโยชนทงดานภาษอากรและทมใชภาษอากร การจดตงศนยบรการเบดเสรจ (One Stop Service: OSS) การผอนปรนกฎระเบยบและมาตรการอ านวยความสะดวกอนๆ


- 134 -

นอกเหนอจากมาตรการสงเสรมใหบรรษทขามชาตจดตงส านกงานใหญขามประเทศ และบรบทการคาระหวางประเทศในประเทศไทย การพฒนาระเบยบเศรษฐกจตะวนออก การพฒนาคลสเตอรอตสาหกรรม การจดตงเขตเศรษฐกจพเศษในบรเวณชายแดนแลว เพอใหประเทศไทยเปนชาตการคาและเปนหนงในศนยกลางธรกจในภมภาคเอเชย จ าเปนตองมการพฒนาใหประเทศไทยเปนศนยกลางโลจสตกสของภมภาค และเปนเศรษฐกจดจทลอยางสมบรณไปพรอมๆกนดวย

การบรณาการของเศรษฐกจในบรบทของ CLMVT

ในเชงยทธศาสตร อาเซยนเปนภมภาคทเชอมตอระหวางมหาสมทรแปซฟกและมหาสมทรอนเดย ทม

ประชากรมากกวา 622 ลานคน หากทกอยางด าเนนไปตามแผนทวางไว ประมาณการวาเศรษฐกจในภมภาค

ASEAN โดยรวมในปจจบนทมมลคา 2.6 ลานลานดอลลารสหรฐฯ อาจเพมเปนสองเทาภายในป พ.ศ. 2573

ดงนน จงจ าเปนทประเทศไทยตองมการก าหนดยทธศาสตรในการเชอมโยงกบประเทศสมาชกใน ASEAN

โดยเฉพาะประเทศในกลม CLMV อยางชดเจน

วาระขบเคลอนท 5.1 : การผลกดนใหประเทศไทยเปนชาตการคาและหนงในศนยกลางธรกจระหวาง

ประเทศของเอเชย

บรณาการ 4 ยทธศาสตรทเกยวเนองกน

- การสงเสรมใหบรรษทขามชาตจดตงส านกงานใหญขามประเทศ และบรบทการคา

ระหวางประเทศในประเทศไทย

- การพฒนาระเบยบเศรษฐกจตะวนออก - การพฒนาคลสเตอรอตสาหกรรม

- การจดตงเขตเศรษฐกจพเศษบรเวณชายแดน

มาตรการ IHQ และ ITC

มาตรการการพฒนา EEC

มาตรการพฒนาคลสเตอรยทธศาสตร

มาตรการพฒนาเศรษฐกจพเศษ บรเวณชายแดน

หนวยงานหลกทท าหนาทขบเคลอน : สภาพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต BOI

กระทรวงการคลง กระทรวงอตสาหกรรม


- 135 -

ประเทศในกลม CLMV อนประกอบดวยกมพชา ลาว เมยนมาร และเวยดนามเปนเพอนบานท

ใกลชดของไทย ปจจบนมการเตบโตทางเศรษฐกจทสง CLMV จงเปนประเทศเปาหมายในการลงทนของ

เอกชนไทย พรอมๆกบการเปนตลาดรองรบสนคาและบรการของไทยไดเปนอยางด แนวคดเชงยทธศาสตร

คอ ทตงของไทยตงอยในจดยทธศาสตรทมศกยภาพเปน Regional Hub ของ CLMV ซงจะเปนประโยชนตอ

ไทยในการเปนแมขายเชอมโยงหวงโซมลคาระหวางประเทศเพอนบานกบประชาคมเศรษฐกจโลก

การกาวสการเปน Regional Hub เรมตนจากการปรบเปลยนกระบวนทศน จาก “Border” เปน

“Bridge” และจาก “Nation to Nation” เปน “City to City” ผานแนวคด “Extending Nation”

กลาวคอ ความเปนพรมแดนทมตอกนระหวางประเทศไทยกบประเทศเพอนบาน จะตองคอย ๆ ท าใหสลายไป

โดยมองเปนสะพานเชอมทางเศรษฐกจ การคาและการลงทนระหวางกน พรอมๆกนนน จะตองมอง 4

ประเทศเพอนบานนเปนเหมอน “ตลาดภายใน” (Internal Market) ของไทย โดยม 4 เมองหลกทส าคญ

คอ เวยงจนทร ยางกง พนมเปญ และโฮจมนทร และ 16 เมองรองส าคญ ไดแก มณฑะเลย เมยวด มะรด

ทวาย ไฮฟอง ฮานอย เกนเทอ เสยมราฐ พระสหน เกาะกง หลวงพระบาง สะหวนนะเขต จ าปาสก เซบ ดา

เวา และสลงงอ ซงเปนเมองเศรษฐกจรองทมการขยายตวทางเศรษฐกจสง เปนเมองทางเศรษฐกจทส าคญของ

Internal Market น (ดตาราง 2.7)

ตาราง 2.11 : เมองศกยภาพในกลมประเทศ CLMV

ล าดบ ประเทศ เมอง/ประเทศ

ขอมลประกอบ

1 เมยนมา ยางกง - อดตเมองหลวง และเปนศนยกลางเศรษฐกจและศนยกลางกระจายสนคาของประเทศ - ประชากรประมาณ 6 ลานคน (จากประชากรทงประเทศ 54 ลานคน) - มทาเรอในเมอง สะดวกตอการท าการคาทางน า - มสนามบน ทงระหวางประเทศภายในประเทศ ลาสดเพงสรางอาคารผ โดยสารใหม และขยายลานจอดรถเพอรองรบการขยายตวของอตสาหกรรมการบน - อยใกลเขตเศรษฐกจพเศษตละวา หางเพยง 25 กโลเมตร

ตองย - เมองหลวงของรฐฉาน ซงตงอยทางตอนเหนอของเมยนมา หางจากอ าเภอแมสาย จ. เชยงราย 480 กม. มชาวไทใหญอาศยอยมากทสด ซงเปนกลมชาตพนธขนาดใหญอนดบ 2 ของเมยนมา

- มเสนทางเชอมโยงกบมณฑะเลย และกรงเนปดอว และพรมแดนทางทศเหนอของรฐฉานตดกบประเทศจน

มณฑะเลย - เมองหลวงเกา และเมองใหญอนดบ 2 ของเมยนมา เปนศนยกลางเศรษฐกจและศนยกระจายสนคาของเมยนมาตอนกลาง-เหนอ


- 136 -

- ประชากร 1.5 ลานคน - มท าเลทตงอยในจดยทธศาสตรซงสามารถเชอมโยงเสนทางคมนาคมระหวางเมยนมา จน อนเดย และไทย ท าใหเมองมณฑะเลยเปนจดเชอมโยงการคาทงในประเทศและระหวางประเทศ - มสนามบนนานาชาต โดยมเสนทางการบนสกรงเทพ และเชอมตอกบยางกง รวมถงเมองรองอน ๆ ในเมยนมา - มนคมอตสาหกรรมมณฑะเลห

มะรด - มะรดเปนเมองหนงในเขตตะนาวศร ตงอยใตสดของเมยนมา เปนเมองทาทส าคญทางตอนใตของเมยนมา - เปนแหลงทรพยากรทางทะเลทอดมสมบรณ และเปนแหลงปอนวตถดบทส าคญของไทย กวา 80% ของสตวน าทะเลทงหมดในไทยมาจากมะรด - ปจจบนมการเชอมตอกบประเทศไทย ผานดานชายแดนมดอง-สงขร

ระยะทาง 180 กโลเมตร ท าใหสามารถสงสนคาอาหารทะเลมายงประเทศไทยไดสะดวก มการลงนามสถาปนาเมองพเมองนองระหวาง จ.ประจวบครขนธ กบตะนาวศร เมอวนท 9 ตลาคม 2557

2 สปป.ลาว

เวยงจนทน เมองหลวงของสปป.ลาว ตงอยตอนกลางของประเทศ ตรงขามจงหวดหนองคาย

สะหวนนะเขต

- แขวงทตงอยตอนกลางคอนไปทางใตของประเทศ มชายแดนตดเวยดนามและประเทศไทย มเมองไกสอน พมวหาน เปนเมองหลกของแขวง

- เปนเมองใหญอนดบ 2 ของ ลาว อยบนเสนทางระเบยงเศรษฐกจแนวตะวนออก-ตะวนตก (เสนทางหมายเลข R9) โดยมสะพานมตรภาพไทย-ลาวแหงท 2 เชอม มกดาหาร – สวรรณเขต เปนทตงของเขตเศรษฐกจพเศษสะหวนเซโน

ค ามวน - แขวงทตงอยตอนกลางคอนไปทางใตของประเทศ มชายแดนตดเวยดนามกบประเทศไทย อยบนเสนทางหมายเลข 8 โดยมสะพานมตรภาพไทย-ลาว แหงท 3 เชอม นครพนม-ค ามวน (ทาแขก)

- ทตงของเขตเศรษฐกจจ าเพาะทาแขก และเขตเขตเศรษฐกจจ าเพาะภเขยว

จ าปาศกด - แขวงตงอยทางตอนใตสดของประเทศ มชายแดนตดประเทศไทยและกมพชา มเมองปากเซเปนเมองหลกของแขวง - เมองใหญอนดบ 3 ของลาว - ศนยกลางการเมองการปกครองและเศรษฐกจ รวมไปถงการทองเทยวของลาวตอนใต

3 เวยดนาม ฮานอย - เมองหลวงของประเทศเวยดนาม ศนยรวมการบรหารของประเทศ อยบนเสนทางระเบยงเศรษฐกจเหนอ-ใต (North-South Economic Corridor)


- 137 -

โฮจมนห - เมองส าคญอนดบ 1 ทางเศรษฐกจของเวยดนาม GDP สงสดทสดของประเทศ (รอยละ 20) มก าลงซอจากเวยดนามโพนทะเล

- ศนยกลางธรกจการคา การเงน รฐบาลมการพฒนาการคมนาคม สรางรถไฟความเรวสง รถไฟใตดน และทาอากาศยานแหงใหม ซงหากสมบรณจะใหญกวาสวรรณภม รองรบผโดยสารปละ 100 ลานคน สนคาปละ 5 ลานตน

- ตงอยบนเสนทางระเบยงเศรษฐกจตอนใต (Southern Economic Corridor)

ไฮฟอง - เมองใหญอนดบ 3 ของเวยดนาม เมองทาส าคญทางตอนเหนอ - มทาเรอน าลกใหญอนดบ 2 รองจากโฮจมนห ประชากร 3 ลานคน หาง

ฮานอย 120 กม. อยใกลชายแดนจน สนคาสวนมากมาจากจน เปนโอกาสของสนคาไทยอยางมาก

เกนเทอ - อยทางตอนใตของเวยดนาม หางจากโฮจมนห 170 กม. - ศนยกลางการคมนาคมทางน าของลมน าโขง 14 จงหวด - แหลงผลตและจ าหนายขาว ผลไม พชอตสาหกรรมเขตรอน และสนคา

ประมง ท าใหเปนเมองศนยกลางเศรษฐกจลมน าโขงดานพาณชย การเงน บรการ วฒนธรรมและเทคโนโลย

ดานง - เมองทาส าคญทางตอนกลางของประเทศ อยบนเสนทางระเบยงเศรษฐกจตะวนออก-ตะวนตก (เสนทางหมายเลข R9)

- เปน 1 ใน 5 เมองทมสถานะเปนเทศบาลนคร บรหารจากสวนกลางในระดบเดยวกบจงหวด (นครโฮจมนห ไฮฟอง เกนเทอ ดานง และวนห)

4 กมพชา พนมเปญ - ศนย ร าชการ ศนยกลางธ รก จท งด านการค า การลงทน และภาคอตสาหกรรม การศกษา ของประเทศกมพชา - เปนจดกระจายสนคาหลก จากทน าเขามาจากตางประเทศและกระจายไปยงจงหวดตางๆ ของกมพชา -โอกาสการคาการลงทนของไทย : ธรกจกอสราง และสนคาทเกยวเนอง เชน เฟอรนเจอร ของตกแตงบาน สนคาอปโภคบรโภค และธรกจบรการทเกยวของ เชน การออกแบบ การบรหารจดการอสงหารมทรพย และอนๆ เชน โรงแรม สปา ความงาม โรงงานอตสาหกรรม การเกษตรแปรรป เปนตน

เสยมราฐ - เปนจงหวดทมอตราการเตบโตทางเศรษฐกจสงเปนอนดบ 2 ของกมพชา รองจากกรงพนมเปญ - เศรษฐกจของเสยมเรยบขนกบธรกจการทองเทยวและภาคบรการเปน

หลก สรางรายไดใหกบประเทศกมพชาสงถงประมาณ 30% ของจดพ รวมของประเทศ

- เปนจดเชอมโยงระบบโลจสตกสเพอการพฒนาการคา การลงทน และการทองเทยวไทย-กมพชา-เวยดนาม เนองจากตงอยบนทางหลวงหมายเลข 6 ซงเปนเสนทางระเบยงเศรษฐกจตอนใต (Southern


- 138 -

Economic Corridor) ภายใตกรอบ GMS - มแหลงทองเทยวทส าคญของโลก คอ “นครวด - นครธม” รองรบ

นกทองเทยวจากทวโลกปละประมาณ 3 ลานคน (แนวโนมจ านวนนกทองเทยวเพมขนปละรอยละ 20)

- โอกาสการคาการลงทนของไทย : ธรกจบรการ การทองเทยว โรงแรม สปา ความงาม สนคาอปโภคบรโภค

สหะนวลล - จงหวดทองเทยวแหลงใหมของกมพชา ดงดดนกทองเทยวประมาณปละ 2 ลานคน (นกทองเทยวตอจากการเยอนจงหวดเสยมเรยบ)

- ไดรบการคดเลอกจากตางชาตใหเปน “จงหวดชายหาดทสวยงามทสดในโลก” ซงรฐบาลกมพชามนโยบายสงเสรมใหจงหวดพระสหนน เปนจงหวดยทธศาสตรอกหนงจงหวด

- มทาเรอน าลกขนาดใหญแหงเดยวของประเทศกมพชา (ทาเรอสหนวลล) ในการน าเขา/สงออกสนคา - โอกาสการคาการลงทนของไทย : การทองเทยวทงระดบทวไปและระดบสดหร โรงแรม ธรกจบรการ สปา ความงาม สนคาอปโภคบรโภค อตสาหกรรมสงทอ หรอสนคาอตสาหกรรมอนๆ ทจะผลตเพอสงออกตอไปยงประเทศทสาม

วาระขบเคลอนท 5.2 : การขบเคลอนเศรษฐกจในบรบทของ CLMVT

กรอบยทธศาสตร CLMVT as Our Home Market

ยทธศาสตรและมาตรการในระดบ G 2 G

ยทธศาสตรและมาตรการในระดบ P 2 P

ยทธศาสตรและมาตรการในระดบ B 2 B

หนวยงานหลกทท าหนาทขบเคลอน : กระทรวงพาณชย กระทรวงการตางประเทศ และ BOI


- 139 -

โมเดลการท าธรกจระหวางประเทศในศตวรรษท 21

ภายใตภมทศนใหมของโลกทไรพรมแดน ทไมเพยงแตเกดการเคลอนไหลของสนคาอยางเสร แตเกด

การเคลอนไหลของบรการ ทน และผคน ดงนน เพอใหสอดรบกบรปแบบการคาและการลงทนทเปลยนแปลง

ไป จ าเปนทภาคเอกชนตองมการปรบเปลยนโมเดลการท าธรกจระหวางประเทศใหม ตามธรกรรมในรปแบบ

ใหมดงตอไปน

ธรกรรมรปแบบท 1 การบรการให “ชาวตางชาต” ทเกดขน “ในประเทศไทย” กลาวคอ “ผ

ใหบรการชาวไทย” ไมไดออกไปใหบรการในตางประเทศ กลมนประกอบดวย 2 Modes of Supply ไดแก

Mode 1: Cross Border Supply

Mode 2: Consumption Abroad

ธรกรรมรปแบบท 2 การบรการให “ตางชาต” ทเกดขนท “ตางประเทศ”กลาวคอ “ผใหบรการชาว

ไทย” ไปใหบรการทตางประเทศ ในกลมนประกอบดวย 2 Modes of Supply ไดแก

Mode 3: Commerce Presence

Mode 4: Presence of Natural Person

WTO ไดเคยประมาณการไวในป 2011 วา รปแบบการคาในโลกมสดสวนดงน: Mode 1: Cross-

Border Supply อยทรอยละ 30, Mode 2: Consumption Abroad อยทรอยละ 10, Mode 3:

Commercial Presence อยทรอยละ 55 และ Mode 4: Presence of Natural Persons อยทรอยละ 56

6

ประเทศทมการจดท าสถตการคาบรการของตนโดยแยกตามโหมดพบ 2 ประเทศ คอ นวซแลนดกบอนเดย โดยใชการส ารวจแบบสอบถาม (Survey) กบผประกอบการแลวน ามาประมวลผล

- นวซแลนด แยกออกมา 3 โหมด คอ 1/2/4 (สวนบรการโหมด 3 ใชสถตเงนลงทนทางตรงจากตางประเทศได)ใน 9 สาขาบรการ เชน ICT, การเงน, บรการการคา, บรการธรกจ, บรการวชาชพ, บรการบนเทง เปนตน และยงไดแยกการสงออกบรการตามประเทศดวย โดยการคาบรการของนวซแลนดสวนใหญคอ 85.8% อยในโหมด 1 นาจะเกดจากพนทประเทศทเปนเกาะอยหางไกล การคาโหมด 1 มากทสดกบออสเตรเลย อเมรกา และ องกฤษ สวนโหมด 4 คามากทสดกบออสเตรเลย อเมรกาและ UAE เปนตน

- อนเดย ไดแยก 4 โหมดบรการใน "บรการคอมพวเตอร บรการ IT และ BPO" ซงเปนบรการทอนเดยมขดความสามารถสง พบวาอนเดยคาบรการในกลมนสงสดในโหมด 1 (67.4%) รองลงมาคอโหมด 4 (17.7%)

- กรณสหรฐอเมรกา แมจะไมไดจดเกบบรการเปน 4 โหมดตาม WTO โดยตรง แตกไดเกบแยกขอมลในโหมด Cross-border services หรอโหมด 1 ในการคาบรการของประเทศไว


- 140 -

Mode 1: Cross Border Supply เปนการบรการชาวตางชาต โดยผใหบรการชาวไทยไมตองปรากฏตวอยในประเทศของลกคา เปนการ

ใหบรการผานสอ และโทรคมนาคม เชน การบญช บรการดาน IT แอพพลเคชนตาง ๆ หรอผประกอบการใน

กลม “Web-Based Startups” ทในปจจบนมจ านวนมากขนเรอย ๆ

หนวยงานภาครฐทสามารถใหการสนบสนน ธรกจบรการใน Mode น มทงกระทรวงพาณชยในการ

สงเสรมศกยภาพผประกอบการ และเปนตวกลางในการเชอมโยงกบผบรโภค ดาน Digital และ Mobile

Commerce และกระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคมทจะชวยสรางระบบ IT , อนเตอรเนตความเรวสง

เพออ านวยความสะดวกทงฝายผซอและผขาย

Mode 2: Consumption Abroad

เปนภาคธรกจทผประกอบการไทยมความโดดเดน เพราะมผบรโภคตางชาตเขามาใชบรการใน

ประเทศไทยเปนจ านวนมาก อาท ธรกจบรการทองเทยว บรการทางการแพทย และ บรการทางการศกษา

ใน Mode น ทงภาครฐ และภาคเอกชนตางมความเขมแขง ไมวาจะเปนกระทรวงพาณชยทมการจด

งานแสดงสนคานานาชาต เพอดงดดนกลงทน ผบรโภคชาวตางชาต นอกจากนยงม กระทรวงการทองเทยว

และกฬา, การทองเทยวแหงประเทศไทย ทประชาสมพนธการทองเทยวไทยอยางสม าเสมอ กระทรวง

สาธารณสข กระทรวงศกษา สสปน. (MICE) และสมาคมธรกจตาง ๆ กชวยกนผลกดน ท าใหประเทศไทยม

ศกยภาพมากในกลมน

Mode 3: Commercial Presence

เปนภาคธรกจทผใหบรการไทยออกไปตงธรกจในตางประเทศ เชน ธนาคารพาณชย ธรกจสปา คลนก

ความงาม การกอสราง รวมถงรานอาหารไทยทมกวา 12,000 แหงทวโลก ธรกจใน Mode น มการขยายตว

มากขนเรอย ๆ ภาครฐสามารถสนบสนน ในดานการอ านวยความสะดวก เจรจาลดขนตอนในการไปตงธรกจ

สงเสรมแฟรนไชส บรการไปตางประเทศ รวมทงชเปา “ท าเล” ทเหมาะสม

ซงเปนภารกจหลกของ BOI รวมกบกระทรวงพาณชย ในการสงเสรมใหเอกชนไทยไปลงทนใน

ตางประเทศ


- 141 -

Mode 4: Presence of Natural Person เปนการไปประกอบอาชพสาขาบรการตาง ๆ ชวคราวในตางประเทศ เชน การประกอบวชาชพให

ค าปรกษากฎหมายทตางประเทศ ครไทยทไปสอนภาษาไทยทตางประเทศ วศวกรไทยในตางประเทศ หรอ นก

ออกแบบและสรางภาพการตน ภาพเคลอนไหว หรอ Animator ไทยทไปท างานในสตดโอระดบโลกอยาง

Pixar และลาสด ทม Story Artist คนไทย ทมสวนรวมในภาพยนตรแอนเมชนรางวลออสการอยาง Frozen

ธรกจบรการใน Mode น มมากขนเรอย ๆ และรฐตองสงเสรม Talent & Skilled Worker Development

โดยกระทรวงพาณชยจะสงเสรม พฒนาและดแลธรกจบรการวชาชพ สงเสรมการท าธรกจใน

ตางประเทศ รวมทงเจรจาลดอปสรรคในการเขาสตลาด นอกจากน ยงมกระทรวงการตางประเทศ และสมาคม

วชาชพ ทคอยดและใหความชวยเหลอคนไทยในตางแดน

ธรกจบรการทอยในแตละ Mode of Supply ม "Service Ecosystem" ทแตกตางกน กลาวคอ แต

ละ Mode จะมเงอนไข กฎกตกาและมาตรฐาน ตลอดจนมโอกาสในการสรางความแตกตางในตวบรการท

แตกตางกน ดงนน เพอยกขดความสามารถในการแขงขนของผประกอบการธรกจบรการไทยในเวทโลก ถง

เวลาแลวทประเทศไทยจะตองม "นโยบายและยทธศาสตรภาคบรการตามราย Modes of Supply" ดงกลาว

ซงกระทรวงพาณชยจะเปนเจาภาพในเรองดงกลาวรวมกบภาคธรกจบรการทเกยวของตอไป

วาระขบเคลอนท 5.3 : โมเดลการท าธรกจระหวางประเทศในศตวรรษท 21

ภาพรวมยทธศาสตรการคาการลงทนของประเทศไทยในเวทโลก

ยทธศาสตรวาดวย Cross Border Supply และมาตรการสนบสนน

ยทธศาสตรวาดวย Consumption Abroad และมาตรการสนบสนน

ยทธศาสตรวาดวย Commercial Presence และมาตรการสนบสนน

ยทธศาสตรวาดวย Presense of Natural Person และมาตรการสนบสนน

หนวยงานหลกทท าหนาทขบเคลอน : กระทรวงพาณชย และ BOI


- 142 -

ตอนท 3 : การปรบเปลยนกลไกภาครฐเพอรองรบ Thailand 4.0

เพอรองรบตอยทธศาสตร Thailand 4.0 ภาครฐหรอระบบราชการจะตองท างานโดยยดหลกธรร

มาภบาลเพอประโยชนสขของประชาชนเปนหลก (Better Governance, Happier Citizens) ในการน

หมายความวา ระบบราชการไทยจะตองปฎรปขนานใหญ เพอใหสามารถเปนทไววางใจและเปนพงของ

ประชาชนไดอยางแทจรง

กลไกการท างานของภาครฐหรอระบบราชการตองปรบเปลยนโครงสราง แนวคดและวธการท างาน

ใหมดงน

ในเชงโครงสราง จะตองเปลยนจากเดมทเนนใหภาครฐหรอระบบราชการเปนกลไกหลกในการ

บรหารกจการบานเมองไปสการเปดกวางใหกลไกหรอภาคสวนอนๆ เชน ภาคเอกชน ภาคประชา

สงคม ไดเขามามสวนรวม อนเปนการผนกก าลงความรวมมอกนเพอพฒนาประเทศหรอ

แกปญหาความตองการของประชาชนทมความสลบซบซอนมากขน จนไมมภาคสวนใดในสงคม

จะสามารถด าเนนการไดลลวงดวยตนเองโดยล าพงอกตอไป เปนการบรหารจดการบานเมองใน

รปแบบ “ประชารฐ” โดยการจดระเบยบความสมพนธในเชงโครงสรางใหสอดรบกบการท างาน

ในแนวระนาบ ในลกษณะของเครอขาย มากกวาตามสายการบงคบบญชาในแนวดง รวมทงยง

ตองเชอมโยงการท างานภายในภาครฐดวยกนเองใหสอดรบประสานกน ไมวาจะเปนราชการ

บรหารสวนกลาง สวนภมภาค และสวนทองถน

คณลกษณะของ “ราชการไทย 4.0” เปนดงตอไปน

1. เปนรฐทเปดกวาง สามารถเชอมโยงกบทกฝาย (Open & Connected

Government) ตองมความเปดเผยโปรงใสในการท างาน โดยบคคลภายนอกสามารถ

เขาถงขอมลขาวสารของทางราชการหรอมการแบงปนขอมลซงกนและกน และสามารถเขา

มาตรวจสอบการท างานได รวมจนถงการโอนถายภารกจทภาครฐไมควรด าเนนการเอง

ออกไปใหแกภาคเอกชนและภาคประชาสงคมเปนผรบชอบด าเนนการแทน นอกจากนตอง

มการยกระดบความสมพนธในการท างานระหวางภาครฐและภาคสวนอนๆ ในสงคมให

สงขนไปกวาการประสานงานกน หรอท างานดวยกน ไปสการรวมมอกนอยางแทจรง โดย

จดระบบใหมการวางแผนเพอใหบรรลวตถประสงคและเปาหมายทตองการรวมกน มการ

ระดมและน าเอาทรพยากรทกชนดเขามาแบงปนและใชประโยชนรวมกน มการยอมรบ

ความเสยงและรบผดชอบตอผลส าเรจทเกดขนรวมกน


- 143 -

2. เปนรฐทมประชาชนเปนศนยกลาง (Citizen-Centric Government) ตองท างานในเชง

รกและมองไปขางหนา โดยตงค าถามกบตนเองเสมอวา ประชาชนจะไดอะไร? มงเนนแกไข

ปญหาความตองการและตอบสนองความตองการของประชาชน โดยไมตองรอใหประชาชน

เขามาตดตอขอรบบรการหรอรองขอความชวยเหลอจากทางราชการ (Proactive Public

Services) รวมทงใชประโยชนจากขอมลของทางราชการ (Big Government Data) และ

ระบบดจทลสมยใหมในการจดบรการสาธารณะทตรงกบความตองการของประชาชน

(Personalized หรอ Tailored Services) พรอมทงอ านวยความสะดวกโดยมการเชอมโยง

กนเองของทางราชการเพอใหบรการตางๆ สามารถเสรจสนในจดเดยว ประชาชนสามารถ

เรยกใชบรการของทางราชการไดตลอดเวลาตามความตองการของตนและผานการตดตอได

หลายชองทางผสมผสานกนไมวาจะตดตอมาดวยตนเอง อนเตอรเนต เวปไซด โซเชยลมเดย

หรอแอปพลเคชนทางโทรศพทมอถอ

3. เปนรฐทเทาทนและมความคดรเรม (Smart & Innovative Government) ตอง

ท างานอยางเตรยมการณไวลวงหนา มการวเคราะหความเสยง สรางนวตกรรมหรอความคด

รเรมและประยกตองคความรในแบบสหสาขาวชาเขามาใชในการตอบโตกบโลกแหงการ

เปลยนแปลงอยางฉบพลน เพอสรางคณคา มความยดหยนและความสามารถในการ

ตอบสนองกบสถานการณตางๆ ไดอยางทนเวลา ตลอดจนเปนองคการทมขดสมรรถนะสง

และปรบตวเขาสสภาพความเปนส านกงานแบบดจทล รวมทงท าใหขาราชการมความผกพน

ตอการปฏบตราชการ กลาวคอ

- ในฐานะเปนผสนบสนนการท างานของรฐบาล กจะตองใหขอเสนอแนะเชงนโยบายท

ตงอยบนฐานของขอมลสารสนเทศทถกตองเชงลกและสามารถน าไปปฏบตใหบงเกด

ผลไดจรง และเกดความคมคา

- ในฐานะเปนผก ากบดแล กจะตองมความเปนกลางและตรงไปตรงมา รวมทงวาง

กฎระเบยบใหเหมาะสมและยกเลกการควบคมทไมเกดประโยชนลงเพอไมใหเปน

ภาระหรออปสรรคตอประชาชนหรอการประกอบธรกจ (Smart Regulation)

- ในฐานะเปนผปฏบต กจะตองมความซอสตยสจรต มการวางระบบการท างานให

สามารถบรณาการเชอมโยงตามหวงโซยทธศาสตรตงแตต งตนจนจบ และท างาน

รวมมอกนระหวางหนวยงานตางๆ ภายในระบบราชการทกระดบได รวมทงประหยด

ทรพยากรโดยใชทรพยากรและบรการตางๆ รวมกน


- 144 -

เจดวาระการปรบเปลยนกลไกขบเคลอนภาครฐ

เพอใหภาครฐสามารถเปนหนงในตวหลกในการขบเคลอน Thailand 4.0 จ าเปนอยางยงทจะตองม

การปรบเปลยนกลไก (ดรปท 3.1) ดงตอไปน

8. การสรางรฐทนาเชอถอ

9. แหลงทมาของนโยบายสาธารณะ

10. การปรบเปลยนบทบาทภารกจ อ านาจหนาท และรปแบบการปฏบตราชการ

11. การสรางภาคความรวมมอระหวางภาครฐและภาคสวนตาง ๆ

12. การยกระดบขดความสามารถในการตอบสนองตอความเปลยนแปลง

13. การบรหารจดการการเงนและทรพยากร

14. การสรางระบบราชการแบบไรรอยตอ

รปท 3.1 : เจดวาระการปรบเปลยนกลไกภาครฐ

การสรางรฐทนาเชอถอ

หวใจส าคญของการบรหารราชการแผนดนคอ การม “รฐทนาเชอถอ” คณลกษณะของรฐท

นาเชอถอ ประกอบไปดวย


- 145 -

(1) การมนกการเมองทมคณภาพ ภายใตระบบการเมองทมประสทธภาพและมเสถยรภาพ

(2) การมผน าทางการเมองทมความซอสตยสจรต มความร ความสามารถ มวสยทศนกวางไกล

และมความมงมนอยางแรงกลาในการขบเคลอนประเทศไปสการเปนประเทศในโลกทหนง

(3) การมยทธศาสตรชาตทชดเจน สอดรบกบความเปลยนแปลงทเกดขนทงจากภายนอกและ

ภายในประเทศอยางเปนรปธรรม

(4) การมระบบราชการ สถาบน และกลไกทมประสทธภาพในการขบเคลอนยทธศาสตรชาตให

เกดผลสมฤทธ

อปสรรคส าคญประการหนงทท าใหประเทศไทยไมสามารถกาวสประเทศในโลกทหนง คอการไมม

รฐทนาเชอถอ การไมมรฐทนาเชอถอ สงผลให

1. เกดวงจรอบาทวระหวางการปฏวตรฐประหารกบการเลอกตง

2. ขาดความตอเนองในการผลกดนนโยบายทจะเปนประโยชนตอประเทศในระยะยาวใหเกดผล

3. โอกาสทจะผลกดนยทธศาสตรทเปนการปรบเปลยนในระดบฐานรากเกดขนไดนอย นโยบายประชา

นยมจงเขามาแทนท

4. ความมงมนอยางแรงกลาเพอขบเคลอนประเทศไทยไปสโลกทหนงอยางตอเนองแทบจะไมมเลย

5. ขาดโมเมนตมของพลงความรวมมอแบบ “ประชารฐ” ระหวางภาครฐ ประชาสงคม และ

เอกชน

การสรางรฐทนาเชอถอ ทมความชอบธรรม มความรความสามารถ และมคณธรรมจรยธรรม จงเปนกลไก

ส าคญในการขบเคลอนประเทศไปส Thailand 4.0

กลไกส าคญในการสรางรฐทนาเชอถอ คอ การสราง “รฐทขบเคลอนดวยธรรมาภบาล”

(Governance - Driven Government) โดยการยด “หลกธรรมาภบาล” ซงมอยหกประการส าคญดวยกนคอ

หลกความรบผดชอบ โดยตระหนกถงสทธหนาท การมจตส านกรบผดชอบตอสงคม การใสใจ

ปญหาของบานเมอง มความกลาหาญทจะรบผดชอบผลจากการกระท า

หลกคณธรรม ยดมนในความถกตองดงาม ยดหลกความซอสตยสจรต ขยนอดทน มระเบยบวนย

หลกการมสวนรวม โดยเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมรบร รวมคด รวมตดสนใจ และรวมบรหาร

จดการในการพฒนาประเทศ


- 146 -

หลกความคมคา โดยการบรหารจดการทรพยากรทมอยจ ากดใหมการใชอยางประหยดคมคา เกดประโยชน

สงสด และสอดคลองกบวสยทศน ยทธศาสตรชาต และแนวทางการพฒนาทยงยน

หลกความโปรงใส เปดเผยขอมลขาวสารทเปนประโยชนใหสาธารณชนเขาถงไดสะดวก และม

สวนรวมตรวจสอบความถกตองในการด าเนนงาน

หลกนตธรรม มกฎกตกา ขอบงคบตาง ๆ ทเปนธรรม เปนทยอมรบของสงคม

แหลงทมาของนโยบายสาธารณะ

เพอใหเกดธรรมาภบาลในการก าหนดนโยบายสาธารณะ นโยบายสาธารณะทดไมควรถก

ก าหนดขนจากฝายใดฝายหนงเพยงฝายเดยว และไมควรถกก าหนดขนเพอแกไขปญหาระยะสนเปนหลก ซง

เปนปญหาเฉพาะของชวงเวลาใดเวลาหนง ทงน การก าหนดนโยบายสาธารณะทด จะตองมความสมดล

ระหวางการบรหารจดการปญหาเรงดวนเฉพาะหนา การปฏรปประเทศและการลงทนเพออนาคต และเปน

นโยบายทตอเนองสอดรบกบยทธศาสตรชาต 20 ป

ดงนน การก าหนดนโยบายสาธารณะจะตองมทมาจาก 3 สวน ส าคญประกอบดวย

สวนท 1 แผนยทธศาสตรชาต 20 ป ในฐานะเปนกรอบหลกทก าหนดทศทางและสรางความตอเนองเพอ

ไปสการบรรลเปาประสงครวมของคนในชาต

สวนท 2 นโยบายของพรรคการเมอง ในฐานะทสามารถสะทอนความตองการทแทจรงของประชาชน

สวนท 3 ระบบราชการ ในฐานะทเปนภาคสวนทมอ านาจหนาทในการด าเนนงานตามนโยบายสาธารณะ

การปรบเปลยนบทบาทภารกจ กรอบอ านาจหนาทและรปแบบการปฏบตราชการ

ภมทศนโลกทเปลยนแปลงไปในปจจบน ท าใหระบบการปกครองรปแบบเดมประสบปญหา จง

จ าเปนตองทบทวนและปรบเปลยนกลไกภาครฐใหม โดยการปรบเปลยนจะตองท าใหกลไกภาครฐด าเนนงาน

โดยใหความส าคญกบประเดนภารกจ (Agenda-Based) และการท างานรวมกนเปนเครอขายของภาคสวนตาง ๆ

ทงภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสงคม มากกวาการด าเนนงานโดยยดถอตามอ านาจหนาท (Functional-

Based) หรอการด าเนนงานแบบแยกสวน เนนเฉพาะประเดนตามขอบเขตภารกจภายใตโครงสรางของกระทรวง


- 147 -

ทบวง กรมแบบเดม เพอใหกลไกภาครฐสามารถตอบสนองตอเปาหมายการพฒนาและการขบเคลอนประเทศ

ไดอยางแทจรง

การปรบเปลยนองคกรภาครฐ จากเดมทเนนการด าเนนงานตามอ านาจหนาทอยางเครงครด มาเปน

องคกรทเนนการด าเนนงานเพอใหบรรลภารกจนน กอใหเกดการปรบเปลยนกรอบความคด ทกษะ และ

พฤตกรรมครงใหญ

- จากการยดตามแบบแผนและตวบทกฎหมายทตายตว เปนความยดหยนปรบตามภารกจและ

สถานการณ

- จากการมโมเดลการท างานเพยงแบบเดยว เปนการยอมรบโมเดลการท างานหลากรปแบบ

- จากการเนนการด ารงระบบใหคงสภาพเดม เปนการเนนความสามารถในการปรบเปลยนตามเงอนไข

สภาพแวดลอมทเปลยนแปลงไป

- จากการเนนรปแบบและกระบวนการ เปนการเนนเนอหาและผลลพธ

ในทางปฏบต การปรบเปลยนจากการด าเนนงานทยดถอตามอ านาจหนาท เปนการด าเนนงาน

โดยใหความส าคญกบประเดนภารกจ มประเดนทจะตองค านงถง ดงน

(1) วธการหรอกระบวนการทจะท าใหรปแบบโครงสรางและการก าหนดหนวยงานภาครฐม “ความ

ยดหยน” โดยไมยดถอรปแบบโครงสรางตามขอบทกฎหมายอยางเครงครดจนกลายเปน

อปสรรคตอการปฏบตงาน

(2) วธการหรอกระบวนการทจะท าใหโครงสรางของหนวยงานภาครฐ ซงแตเดมมลกษณะเปนหนวยงาน

ถาวร “จดต งไดยาก” และ “ยบเลกไดยาก” ใหเปนหนวยงานทสามารถ “จดต งไดงาย” และ “ยบ

เลกไดงาย”

(3) วธการหรอกระบวนการทจะท าใหการด าเนนงานตามภารกจของหนวยงาน มลกษณะเปนการให

อสระในการก าหนด “โปรแกรม” หรอ “โครงการ” ทสอดรบกบภารกจหลก และสามารถปรบให

เหมาะสมกบสถานการณ ตราบเทาทโปรแกรมหรอโครงการเหลานนยงอยภายใตกรอบภารกจ

ของหนวยงานดงกลาว หรอสอดรบกบวสยทศนและกรอบยทธศาสตรชาต

(4) วธการหรอกระบวนการในการจดหนวยงานภาครฐ ใหสามารถ “บรการแบบเบดเสรจ ณ จดเดยว”

(5) แนวคดในการบรหารประเทศรปแบบใหม ภาครฐไมจ าเปนตองด าเนนงานทกดานดวยตนเอง

โดยหากภารกจใดทภาครฐพจารณาแลวเหนวา หากมอบหมายใหภาคสวนอนด าเนนการจะ

สามารถตอบสนองตอความตองการของประชาชนไดดกวาภาครฐ กใหภาคสวนอนเขามาเปน

ผด าเนนการแทนภาครฐ ตามหลกทเรยกวา “Contestability” ในการน ภาครฐยงคงเปนผ

ก าหนดและควบคมมาตรฐานและคณภาพการบรหารจดการ การใหบรการของภาคสวนนน ๆ


- 148 -

อยางไรกตาม หากภารกจบางอยางไมสามารถสรางแรงจงใจใหภาคสวนอนเขามาด าเนนการได

ภาครฐกจะตองรบภารกจหนาทเหลานนมาด าเนนการเอง

(6) การปรบเปลยนวธการประเมนผลและตวชวดการท างานขององคกร จากตวชวดประเมนผล

ตามอ านาจหนาทในแตละองคกรนน ๆ ทรบผดชอบอย เปนตวชวดเพอประเมนผลการท างาน

ของหนวยงานทมเปาหมายเดยวกน หรอภารกจรวมกน ทเรยกวา “Joint KPIs” การวด

ผลสมฤทธผาน Joint KPIs จะบรรลผลกตอเมอมการจดการขอมลสารสนเทศ และการจดการ

ขอมลแบบบรณาการระหวางหนวยงานตาง ๆ

(7) เพอสะทอนใหเหนถงผลลพธของการด าเนนงานของภาครฐ ภาครฐจะตองจดท ารายงาน

ใหประชาชนไดรบทราบถงผลของความคบหนาในการด าเนนงานตาง ๆ ทภาครฐไดใหสญญากบ

ประชาชนไว หรอทเรยกวา “Citizen Report” ซงภาครฐอาจจะรายงานใหประชาชนไดรบ

ทราบเปนระยะ ในทก ๆ ไตรมาส หรอทก ๆ ป

การสรางภาคความรวมมอระหวางภาครฐและภาคสวนตาง ๆ

ในอดตภาครฐอาจจ าเปนตองรวมศนยอ านาจไวเพอความมนคง เนองจากแตเดมประเทศไทยตอง

เผชญกบภยคกคามจากภายนอก แตในปจจบนสถานการณของโลกไดเปลยนแปลงไป ท าใหโครงสรางการ

ควบคมดงกลาวไมเออตอการบรหารจดการของภาครฐอกตอไป มเพยงเทานน ภาคประชาสงคม มความร เขาถง

ขอมลขาวสาร และมความพรอมมากขนกวาเดม ดงนน ภาครฐสวนกลางจ าเปนจะตองปรบลดอ านาจ หนาท และ

ภารกจตาง ๆ ลง และโอนถายอ านาจ หนาท และภารกจดงกลาว ไปส “การรวมบรหารจดการ” หรอ “การ

บรหารจดการตนเอง” ของทองถนและชมชนใหมากขน

อยางไรกด การบรหารจดการภาครฐในสวนภมภาคนน ยงจะตองคงอยในอกระยะหนง โดยในระหวาง

การโอนถายอ านาจ หนาท และภารกจภาครฐ ไปสการบรหารจดการตนเองของทองถนและชมชน การ

บรหารจดการสวนภมภาคจะท าหนาทเปนตวเชอมโยงและประสานงานทส าคญระหวางภาครฐสวนกลางกบ

การบรหารจดการของทองถนและชมชน ผานแนวคดใหมทเรยกวา “การรวมบรหารจดการ” ซงจะเปน

การปรบเปลยนกระบวนทศนครงใหญ

1) จากการเนนความมนคงมาสการเนนความมงคง ในอดตทผานมา ภาครฐจะมงเนนและให

ความส าคญกบ “ความมนคง” ของชาตเปนส าคญ แตในปจจบน สถานการณโลกไดเปลยนไป

“ความมงคง” ไดเขามามบทบาทแทนท ซงหากมความมงคงเกดขนอยางแทจรง และกระจาย

ตวอยางเทาเทยม เปนธรรม ครอบคลมและทวถง ความมนคงในชาตกจะเกดตามขนมา


- 149 -

2) ปรบเปลยนจากการใช “อ านาจในแนวต ง” ไปสการใช “อ านาจในแนวนอน” มากขน นน

หมายถง การปรบเปลยนการท างานทเบดเสรจเดดขาดโดยภาครฐไปสการท างานแบบสานพลง

“ประชารฐ” โดยมภาครฐ ภาคประชาสงคม และภาคเอกชน เขามาบรณาการการท างานรวมกน

3) เปนการเปลยนจากอ านาจนยมเปนการปลกฝงระบอบประชาธปไตย เพราะ “การรวมบรหารจดการ”

นน เปนฐานความความคดหลกในระบอบประชาธปไตยอยแลว

การยกระดบขดความสามารถในการตอบสนองตอความเปลยนแปลง

โลกในศตวรรษท 21 เปนโลกทเตมไปดวยความผนผวน ความไมแนนอน ความซบซอน และความไม

ชดเจนทมากขน กลไกภาครฐทใชอยในปจจบนอาจจะไมสอดคลองหรอไมสามารถรบมอกบความเปลยนแปลงท

เกดขนเหลานนได ดงนนระบบและกลไกภาครฐจะตองถกออกแบบขนมาใหม เพอใหมขดความสามารถใน

การบรหารจดการและรบมอกบการเปลยนแปลงทจะเกดขน โดยมองคประกอบทส าคญ 4 ประการ

ดงตอไปน

(1) การบรหารจดการความเสยงประเทศ (Country Risk Management)

เมอประเทศไทยประสบกบสถานการณวกฤต ภาครฐจะตองมแผนรบมอและแผนบรหารจดการ

ความเสยงตาง ๆ ทมประสทธภาพ สามารถเขาถงปญหาและแกไขปญหาไดอยางทนทวงท เชน การบรหารจดการ

ความเสยงประเทศเมอเกดภาวะความผนผวนทางเศรษฐกจซงเกดจากปจจยภายนอก อาท ปญหาการ

เคลอนยายเงนทนอยางรวดเรวและรนแรง ผลกระทบจากการด าเนนนโยบายของประเทศอน อาท มาตรการ

Quantitative Easing หรอ ปญหาการเกดสงครามคาเงน เปนตน

(2) การบรหารจดการภยคกคามนอกรปแบบ (Non-Conventional Threats Management)

ภาครฐจะตองสรางกลไกทสามารถรบมอกบภยคกคามทมความหลากหลายและซบซอนมากยงขน

ซงอาจเปนภยคกคามทเคยเกดขนมาแลวหรอเปนภยคกคามรปแบบใหม เชน ปญหาการเปลยนแปลง

สภาพภมอากาศ ปญหายาเสพตด ภยคกคามในโลกไซเบอร และปญหาการกอการรายขามชาต เปนตน

(3) การบรหารจดการในสถานการณภาวะวกฤต (Crisis Management)

เมอเกดสถานการณวกฤต ภาครฐจะตองมกลไกในการบรหารจดการสถานการณเหลานน

ไดอยางมประสทธภาพ สามารถรองรบและแกไขปญหาไดอยางทนทวงท ทวถง และรวดเรว เพอยบยงไมให

สถานการณวกฤตรนแรงหรอบานปลายมากขนกวาเดม โดยภาครฐจะตองใหความส าคญกบการบรหาร


- 150 -

จดการ เพอแกไขสถานการณวกฤตแบบบรณาการรวมกนกบทกภาคสวน ตงแตกอนเกดเหตการณ ระหวาง

เกดเหตการณ และการเยยวยาภายหลงเหตการณวกฤต

(4) การบรหารจดการสถานการณภาวะวกฤตทสามารถคาดการณได (Predictable Surprises)

สถานการณวกฤตในบางกรณ เปนสงทภาครฐสามารถคาดการณและควบคมไดลวงหนา แตภาครฐ

กลบเพกเฉยไมด าเนนการ เนองจากไมตระหนกถงความส าคญและจ าเปน จนเกดเปนความเสยหายอยางใหญหลวง

ในเวลาตอมา อยางในกรณของการตรงคาเงนบาทจนกระทงเกดวกฤตตมย ากงในอดต ดงนน ภาครฐตอง

ปรบเปลยนกระบวนการท างานใหม โดยใหความสนใจในการปองกนมากกวาการคดหาหนทางแกไข เพอ

ปองกนไมใหเกดสถานการณวกฤตขนมาในอนาคต นอกจากน ภาครฐจะตองปรบเปลยนรปแบบการท างานจาก

เดมทมงเนนรปแบบการท างานในเชงรบ มาเปนรปแบบการท างานในเชงรกมากขน

หากประเทศไทยสามารถปรบเปลยนการบรหารจดการของภาครฐไดอยางเหมาะสม เพอเตรยมความ

พรอมในการรบมอกบความเปลยนแปลงได กจะสามารถน าพาใหประเทศไทยไปสอนาคตทมความมนคง มงคง

และยงยนในสภาวการณทโลกมความผนผวน ความไมแนนอน ความซบซอน และความไมชดเจนได

การปรบเปลยนดานการบรหารจดการงบประมาณและทรพยากร

ในการขบเคลอนประเทศไปส Thailand 4.0 ทไดก าหนดไว จ าเปนจะตองมการจดสรร

งบประมาณทเพยงพอ รฐจงตองพจารณาจดหาแหลงเงนทนใหสอดรบกบแหลงทใชไปของเงนทน

การจดท างบประมาณตามโครงการ (Program Based Budgeting) ในอดตพบวา

ประเทศไทยจดท างบประมาณของประเทศในรปแบบปตอป ซงไมสอดคลองกบยทธศาสตรชาตทมการจดท าเปน

ชวงเวลา คอ ระยะเวลายาว 20 ป ระยะปานกลาง 5 ป และระยะสน 1 ป จงจ าเปนตองมการปรบเปลยน

ระบบการจดท างบประมาณ โดยเปนการจดท า “งบประมาณตามโครงการ” (Program-Based Budgeting)

ทสอดรบกบ Thailand 4.0 และยทธศาสตรชาต 20 ป ซงในขนแรกตองมการวเคราะหและแปลงวาระตาม

ยทธศาสตรออกมาเปนโครงการตาง ๆ ตอจากนนจงด าเนนการวเคราะหความส าคญ ระยะเวลาและงบประมาณ

ในแตละโครงการ เชน โครงการระยะยาวบางโครงการอาจตองลงทนตงแตปจจบนอยางตอเนองไปตลอด

ระยะเวลา 20 ป หรอโครงการทตองเรงด าเนนการในชวงปจจบนแตจะเหนผลในอก 5 ปขางหนา หรอ

โครงการระยะสนทด าเนนการแลวเสรจภายใน 1 - 3 ป เปนตน

องคประกอบของการจดท างบประมาณตามโครงการ การจดท างบประมาณตามโครงการ


- 151 -


1. การจดท างบประมาณประจ าแบบปตอป (Routine-Based Budgeting) ตองพจารณา

โครงการตามงบประมาณแบบปตอปวา จะตองใชงบประมาณอยางไร และโครงการดงกลาวนนจะตองเชอมโยง

เปนฐาน หรอน าไปตอยอดการพฒนาโครงการอน ๆ ทจะกอใหเกดผลประโยชนตอโครงการตามงบประมาณระยะ

ปานกลางและระยะยาวในเรองใด

2. การจดท างบประมาณเชงยทธศาสตร (Strategic-Based Budgeting) เปนการลงทนเพอ

อนาคต อาท การบรหารจดการปา การบรหารจดการน าทงระบบ การพฒนาระบบรางเพอสนบสนนใหประเทศ

ไทยเปนศนยกลางลอจสตกส เปนตน

3. การจดท างบประมาณเพอพฒนาขดความสามารถในการสนองตอบการเปลยนแปลง โดยการใช

หลกการปองกนลวงหนา (Precautionary Principle) ซงใหความส าคญกบการปองกนเหต (มากกวาการแกไขเมอ

เหตเกดแลว) หรอรองรบเหตการณทคาดไมถง ขณะเดยวกนกจะตองมการจดสรรงบประมาณบางสวน เพอไป

จดการกบเหตการณทเกดขนทคาดไมถงดวย เชน การเกดภยพบตทางธรรมชาตทไมอาจคาดเดาไดลวงหนา เปน

ตน

การจดสรรงบประมาณเชงภารกจ X พ นท การบรหารจดการงบประมาณแบบใหมจะตองยด

ภารกจ (Agenda) ควบคไปกบ พนท (Area) ประกอบดวย

- วาระระดบชาต เชน วาระดานเศรษฐกจ ดานความมนคง ดานสงคม เปนตน

- วาระระดบภมภาค เชน วาระของกลมจงหวดในประเดนตาง ๆ อาท จงหวดภเกต กระบ และพงงา

ตองการใหกลมพนทตนเองเปนแหลงทองเทยวระดบโลก หรอพนท 3 จงหวดภาคใตตอนลาง ตองการเขต

เศรษฐกจพเศษ เปนตน

- วาระระดบจงหวด ซงจะสามารถตอบสนองตอความตองการของแตละจงหวด เพอตอบโจทย

จงหวด 4.0

เมอวาระในการขบเคลอนแตละระดบเกดความชดเจนและมความสอดรบกนระหวางภารกจของ

ภาครฐสวนกลาง สวนภมภาค และจงหวด การจดท างบประมาณตามวาระการขบเคลอนระดบตาง ๆ จะสามารถ

ด าเนนการใหเปนไปอยางมประสทธภาพ ลดปญหาความซ าซอนของภารกจและงบประมาณ รวมทงสะทอน

ภาพบรณาการของภารกจและงบประมาณทจะไปตอบโจทย Thailand 4.0 (ดงรปท 3.2)


- 152 -

รปท 3.2 : การบรณาการงบประมาณตามวาระการขบเคลอนระดบตาง ๆ

ระบบราชการแบบไรรอยตอ “ระบบราชการแบบไรรอยตอ” เปนการบรหารจดการขอมลสารสนเทศของภาครฐ โดยการสราง

ฐานขอมลสารสนเทศขนาดใหญ (Big Data) ทเปนเอกภาพ บรณาการ และประสานเชอมโยงบนดจตอล

แพลตฟอรม เพอใหมการน าขอมลสารสนเทศมาประมวลผลผานแผนปฏบตการและการจดการขอมลสารสนเทศ

(Engagement Model) ซงจะท าการวเคราะหและสงเคราะหขอมลสารสนเทศเพอใชในการตดสนใจระดบ

ยทธศาสตรและระดบบรหารจดการของประเทศ รวมถงการเปดเผยขอมล (Open Data) และการใหบรการ

อเลกทรอนกส (Smart Services) กบประชาชนและภาคสวนตางๆ

การบรณาการบรหารจดการขอมลสารสนเทศของภาครฐ เปนหวใจส าคญของการสราง “รฐท

นาเชอถอ” (Credible Government) สราง “รฐบาลทยดประชาชนเปนศนยกลาง” (People-Centered

Government) และสราง “รฐบาลทมความโปรงใสและสามารถตรวจสอบได” (Open Government) ให

เกดขนไดอยางเปนรปธรรม

ทส าคญ การบรณาการบรหารจดการขอมลสารสนเทศของภาครฐ จะท าใหภาครฐและภาคสวน

ตาง ๆ สามารถประสานเชอมโยงและแลกเปลยนขอมลสารสนเทศซงกนและกน ใน ๓ ระดบดวยกน คอ


- 153 -

1) การเชอมโยงขอมลระหวางหนวยงานภาครฐ (Government to Government – G toG)

การสรางความเชอมโยงของขอมลสารสนเทศระหวางหนวยงานภาครฐดวยกน จะเปนประโยชน

ตอการจดการขอมลขาวสารและการตดสนใจในเชงยทธศาสตร ในการบรหารจดการปกต และในการบรหาร

จดการภาวะวกฤต ซงการสรางความเชอมโยงของขอมลสารสนเทศระหวางหนวยงานภาครฐจะชวยแกไข

ปญหาปจจบนทหนวยงานภาครฐแตละองคกรดแลและจดการขอมลสารสนเทศของตนเองอยางเปนเอกเทศ ท าให

การตดสนใจไมสามารถด าเนนการไดอยางครอบคลมและครบถวน รวมทงยงขาดความโปรงใส ไมสามารถ

ตรวจสอบได

2) การเชอมโยงขอมลระหวางหนวยงานภาครฐและภาคธรกจ (Government to Business – G to B)

การเชอมโยงขอมลสารสนเทศระหวางหนวยงานภาครฐและภาคธรกจ จะชวยยกระดบขด

ความสามารถในการแขงขนของภาคเอกชนไดดยงขน

3) การเชอมโยงขอมลระหวางหนวยงานภาครฐและประชาชน (Government to People – G to P)

การเชอมโยงขอมลสารสนเทศระหวางหนวยงานภาครฐและประชาชน จะชวยยกระดบขด

ความสามารถในการใหบรการสาธารณะของภาครฐแกประชาชนในสงคมใหเกดขนไดอยางมประสทธภาพมาก

ยงขน

กลาวโดยสรป กลไกภาครฐเปนกลไกทมความส าคญทสดในการขบเคลอน Thailand 4.0 เนองจาก

เปนกลไกทมขนาดใหญและมศกยภาพระดบสง ทงในดานอ านาจหนาทตามกฎหมาย ทรพยากร เครอขายและ

อตราก าลง จงเปนกลไกทมสถานะเปนเสมอน “คานงด” ในการขบเคลอนประเทศไทยไปสอนาคตทดยงขน

ดงนน การด าเนนการตามวาระการปรบเปลยนกลไกภาครฐทง 7 ประการดงกลาวมาน จะชวยใหกลไกภาครฐ

สามารถใชศกยภาพทมอยไดอยางมประสทธภาพมากยงขน และสามารถขบเคลอนประเทศไปส Thailand 4.0 ท

มความมนคง มนคงและยงยนอยางแทจรง


- 154 -

วาระขบเคลอนการปรบเปลยนกลไกภาครฐเพอรองรบ Thailand 4.0

การปฏรประบบราชการเพอรองรบ Thailand 4.0

เจดวาระการปรบเปลยนกลไกขบเคลอนภาครฐ

- การสรางรฐทนาเชอถอ

- แหลงทมาของนโยบายสาธารณะ

- การปรบเปลยนบทบาทภารกจ อ านาจหนาท และรปแบบการปฏบตราชการ

- การสรางภาคความรวมมอระหวางภาครฐและภาคสวนตาง ๆ

- การยกระดบขดความสามารถในการตอบสนองตอความเปลยนแปลง

- การบรหารจดการการเงนและทรพยากร

- การสรางระบบราชการแบบไรรอยตอ

หนวยงานหลกทมหนาทขบเคลอน : รองนายกรฐมนตรทไดรบมอบหมาย กพร


- 155 -

ตอนท 4 : ระบบการบรหารจดการการขบเคลอน Thailand 4.0

เพอใหการขบเคลอนโมเดล Thailand 4.0 บรรลผลสมฤทธ จะตองมการวางระบบการบรหาร

จดการเปน 3 ระดบดวยกน ไดแก

1) นายกรฐมนตร

ภารกจ: สอสาร เชอมโยง Thailand 4.0 กบประชาคมโลก

ปลดลอคอปสรรค ขอตดขด และประเดนทาทายตางๆ

ประเมนผลงานของรฐมนตรทไดรบมอบหมายในแตละวาระการขบเคลอน

2) คณะกรรมการก ากบนโยบายและยทธศาสตร Thailand 4.0

ภารกจ: ก าหนดเปาหมาย Roadmap, Milestones และตวชวดผลสมฤทธของ Thailand 4.0 ในภาพรวม

บรณาการเชงนโยบายและยทธศาสตรระหวางกระทรวงและภาคสวนตาง ๆ ทเกยวของ

พจารณาจดสรรงบประมาณ ก าลงคนและทรพยากรตางๆ

พจารณาและตดสนใจ ในประเดนส าคญๆ

ตดตามและประเมนผลความคบหนาของแตละวาระการขบเคลอน

3) คณะท างานผลกดน “วาระขบเคลอน” ตามนโยบายและยทธศาสตร Thailand 4.0

ประกอบดวยคณะท างาน 6 ชด ดงตอไปน 3.1) คณะท างานผลกดนวาระขบเคลอนท 1: การเตรยมคนไทย 4.0 เพอกาวสโลกทหนง

3.2) คณะท างานผลกดนวาระขบเคลอนท 2: พฒนาคลสเตอรเทคโนโลยและอตสาหกรรมแหงอนาคต

3.3) คณะท างานผลกดนวาระขบเคลอนท 3: การบมเพาะผประกอบการและพฒนาเครอขายวสาหกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม


- 156 -

3.4) คณะท างานขผลกดนวาระขบเคลอนท 4: การเสรมความเขมแขงของเศรษฐกจภายในประเทศผานกลไกของ 18 กลมจงหวดและ 76 จงหวด 3.5) คณะท างานผลกดนวาระขบเคลอนทนวาระท 5: บรณาการอาเซยน เชอมประเทศไทยส

ประชาคมโลก 3.6) คณะท างานขบเคลอนการปรบเปลยนกลไกภาครฐ เพอรองรบ Thailand 4.0

ภารกจ: ก าหนดเปาหมาย Roadmap , Milestones และตวชวดผลสมฤทธ ของวาระการขบเคลอนทไดรบ

มอบหมาย

บงชโครงการส าคญ (Flagship Projects) ก าหนดกจกรรมหลก กจกรรมรอง และกจกรรมสนบสนน

ของวาระการขบเคลอนทไดรบมอบหมาย

พจารณาจดสรรงบประมาณ ก าลงคนและทรพยากรตางๆ ในวาระการขบเคลอนทไดรบมอบหมาย

ตดตามและประเมนผลความคบหนาของวาระการขบเคลอนทไดรบมอบหมาย

แกไขปญหา ประเดนทาทาย ขจดอปสรรค ขอตดขด ในวาระการขบเคลอนทไดรบมอบหมาย

4) ทมบรหารจดการโครงการตามวาระขบเคลอน

เปนทมบรหารจดการในลกษณะ Cross Institutional Agencies ทคดมาจากภาคเอกชน ผเชยวชาญ ท

ปรกษา และเจาหนาทกระทรวงตางๆทเกยวของ

ภารกจ:

ก าหนดเปาหมาย ตวชวดผลสมฤทธ ขอบเขตของโครงการ รวมถงรายละเอยดขนตอนการด าเนนงาน

มหนาทประสานและเชอมโยงกบกระทรวงตางๆทเกยวของ

บรหารจดการผานกลไกประชารฐ

รายงานผลความคบหนาตอคณะท างานผลกดน “วาระขบเคลอน” ทเกยวของ


- 157 -

5) ส านกงานประสานงานการขบเคลอน Thailand 4.0

ประกอบดวยทมบรณาการทมาจาก 5 หนวยงาน ดงตอไปน:

5.1) ส านกงานคณะกรรมการสภาพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 5.2) ส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน 5.3) ส านกงานคณะกรรมการสภาวจยแหงชาต 5.4) ส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ 5.5) ส านกงานคณะกรรมการสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม

ภารกจ: จดทมเฉพาะกจแกไขปญหาขอตดขดของแตละทมท างานในระดบโครงการ

จดสมมนาเชงปฏบตการในแตละวาระ (Workshop Series) เพอก าหนดโจทย รวมรวมความตองการ

Priority Projects รวมถงการแกไขดานกฎหมาย ระเบยบขอบงคบทเกยวของ

ประเมนผลและแถลงผลงานความกาวหนาของแตละวาระการขบเคลอน รายไตรมาส รายงานตอ

นายกรฐมนตร

สอสารและประชาสมพนธการการขบเคลอนนโยบายในภาพรวม


- 158 -

คณะกรรมการก ากบนโยบายและยทธศาสตร Thailand 4.0

คณะท างาน "วาระขบเคลอน" ตามนโยบายและยทธศาสตร Thailand 4.0 ทมบรหารจดการโครงการตามวาระขบเคลอน

วาระขบเคลอนท 1.1 : การปฏรปการศกษาเพอเตรยมคนไทยสโลกทหนง

วาระขบเคลอนท 1.2 : การสรางโปรแกรมพฒนาทกษะอาชพ

วาระขบเคลอนท 1.3 : มาตรกาสนบสนนยทธศาสตร Refill และ Reform เพอยกระดบคนไทย 1.0 – 2.0

วาระขบเคลอนท 2.1 : เกษตร อาหาร และเทคโนโลยชวภาพ

วาระขบเคลอนท 2.2 : สาธารณสข สขภาพ และเทคโนโลยการแพทย

วาระขบเคลอนท 2.3 : เครองมออปกรณอจฉรยะ หนยนตและเทคโนโลยเมคาทรอนกส

วาระขบเคลอนท 2.4 : ดจทล Internet of Things ปญญาประดษฐ และเทคโนโลยสมองกลฝงตว

วาระขบเคลอนท 2.5 : เศรษฐกจสรางสรรค วฒนธรรมและการบรการทมมลคาสง

วาระขบเคลอนท 2.6 : กรอบยทธศาสตร ก าลงคนของประเทศทท าหนาทขบเคลอน

วาระขบเคลอนท 2.7 : การปฏรประบบการวจยเพอกาวส Thailand 4.0

วาระขบเคลอนท 3.1 : การพฒนาเกษตรกรททนสมย (Smart Farmers)

วาระขบเคลอนท 3.2 : การยกระดบขดความสามารถของ SMEs

วาระขบเคลอนท 3.3 : การพฒนากลมธรกจบรการทมมลคาสง

วาระขบเคลอนท 4.4 : การขบเคลอนแผนยทธศาสตรจงหวด 4.0

วาระขบเคลอนท 4.3 : การจดตง Innovation Hub ในระดบภมภาค

วาระขบเคลอนท 4.1 : โครงสรางพนฐาน ระบบตลาดและกตกาการคา

วาระขบเคลอนท 4.2 : ยทธศาสตรและแนวทางขบเคลอน 18 กลมจงหวด

วาระขบเคลอนท 3.4 : การสรางระบบนเวศนทอเออตอการบมเพาะ Startups

วาระขบเคลอนท 5.1 : การผลกดนใหประเทศไทยเปนชาตการคาและหนงในศนยกลางธรกจระหวางประเทศของเอเชย

วาระท 1 การเตรยมคนไทย 4.0 เพอกาวสโลกทหนง

วาระท 2 : พฒนาคลสเตอรเทคโนโลยและอตสาหกรรมแหงอนาคต

วาระท 3: บมเพาะผประกอบการและพฒนาเครอขายวสาหกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม

วาระท 5 : บรณาการอาเซยน เชอมประเทศไทยสประชาคมโลกและ 76 จงหวด

วาระท 4: การเสรมความเขมแขงของเศรษฐกจภายในประเทศผานกลไกของ 18 กลมจงหวด และ 76 จงหวด

การปรบเปลยนกลไกภาครฐเพอรองรบ Thailand 4.0

Thailand 4.0

- 158 -

วาระขบเคลอนท 5.2 : การขบเคลอนเศรษฐกจในบรบทของ CLMVT

วาระขบเคลอนท 5.3 : โมเดลการท าธรกจระหวางประเทศในศตวรรษท 2


- 159 -

บทสรุปผูบริหาร - ubon ratchathani university · 2017-06-05 · thailand...

Documents