บทสรปผบรหาร (Executive Summary)

โครงการพฒนาธรกจสหกรณไทยสรางสรรค ตามโครงการพฒนาธรกจสหกรณไทยสรางสรรค (Creative Co-op) ป ๒๕๕๔

เสนอตอ

ส านกพฒนาผประกอบการธรกจ

น าเสนอโดย

ดร.วระพฒน กฤตธนาทพยและคณะ

สถาบนนวตกรรมและธรกจการคาเสร มหาวทยาลยเกษมบณฑต

กนยายน ๒๕๕๔

2

บทสรปผบรหาร (Executive Summary)

หลกการและเหตผล ดวยรฐบาลมนโยบายทจะพฒนาธรกจสหกรณของไทยใหมศกยภาพ ทนสมย สรางมลคาเพมใหกบ

สนคาเกษตร การพฒนาผลตภณฑและบรรจภณฑใหมๆ มการบรหารการจดการดานโลจสตกสทมประสทธภาพ สามารถแขงขนและเชอมโยงดานการตลาดทงในประเทศและระหวางประเทศ รวมทงขยายชองทางการกระจายสนคาเพมขน ซงจากการด าเนนโครงการพฒนาธรกจสหกรณไทยสรางสรรค (Creative Co-op) ในป ๒๕๕๔ ซงเปน การเรมตนของการด าเนนโครงการฯมการกระตนแนวคดเชงสรางสรรค สรางความรความเขาใจ แลกเปลยนประสบการณ ปรบเปลยนทศนคตในการพฒนาธรกจสหกรณ การพฒนารปแบบธรกจ (Business Model) จดท าแผนธรกจ (Business Plan) และใหตระหนกถงความส าคญและผลประโยชนทจะไดรบจากการพฒนาธรกจสหกรณรวมทงไดคดเลอกสหกรณตนแบบของทง ๔ ภาคๆ ละ ๑ แหง เพอน ารองในการพฒนาธรกจสหกรณสสหกรณตนแบบ เพอพฒนาเพอใหเปน Co-Op Model Trade ตอไป

สหกรณไทยสรางสรรคกอก าเนดมาจากความมอของ 5 หนวยรวม อนประกอบดวยประกอบดวยสนนบาตสหกรณ กรมสงเสรมสหกรณ (กระทรวงเกษตรและสหกรณ) กรมทรพยสนทางปญญา กรมเจรจาการคา และกรมพฒนาธรกจการคา (กระทรวงพาณชย) ทตองการพฒนาธรกจสหกรณไทยใหแขงขนได โดยเรงประสานการท างานในสวนทเกยวของและถอเปนภารกจหลกของแตละองคกรในการผลกดนองคกรสหกรณไทยใหเขมแขง เชน กรมทรพยสนทางปญญาในดานการยนขอตราสนคา (branding) ตราสญลกษณ (trademark) และการเปดฝกอบรมดานกฎหมายทรพยสนทางปญญาแกธรกจสหกรณไทย เปนตน ในเวทระดบชาตและนานาชาต ตราสนคา (branding) ตราสญลกษณ (trademark) บรรจภณฑ (packaging) ทเปนทรพยสนทางปญญาสามารถตอยอดเปนผลตภณฑทมมลคาสง ซงถอเปนโอกาสของสหกรณทมจดแขงในดานการผลตผานการรวบรวมวตถดบตนน า ดงนนสนนบาตสหกรณ และกรมสงเสรมสหกรณ ตองมการประสานความรวมมอกบสถาบนวจย มหาวทยาลย ทงในและตางประเทศใหเกดองคความร (knowledge and knowhow) ในอนทจะตอยอดเปนตนแบบ (model) และเปนผลตภณฑใหม (novel products) ออกสตลาด ในดานการตลาดและการกระจายสนคาสผบรโภคในประเทศถอเปนภารกจหลกของกรมพฒนาธรกจการคา ทอยในระหวางการด าเนนการ สวนตลาดในระดบนานาชาตผทจะรบชวงตอในการเจรจาการคาคอ กรมเจรจาการคาในอนทจะชวยผลกดนใหผลตอบแทนทเปนตวเงนทมมลคาสง สความยงยนและอยดกนดของเกษตรกรทเปนรากหญาตอไป

จากภารกจดงกลาว กรมพฒนาธรกจการคา จงไดด าเนนการ โครงการพฒนาธรกจสหกรณไทยสรางสรรค (Creative Co-Op) ในป ๒๕๕๔ เพอใหเกดความตอเนองในการด าเนนงานและบรรลวตถประสงคตามนโยบายของรฐบาล เปนการตอยอดการพฒนาธรกจสหกรณตนแบบทไดคดเลอกไวในป ๒๕๕๓ ใหเปนสหกรณตนแบบทมระบบการบรหารการจดการ การบรการ การควบคมคณภาพผลตภณฑและการบรการไดอยางมประสทธภาพน าไปสการพฒนาตราสนคา (Branding) และพฒนาผลตภณฑมลคาสง (Value-added product) ของสหกรณไทยใหสามารถเขาสตลาดและสามารถขยายตลาดได รวมทงสามารถเชอมโยงการคากบหนวยงานทเกยวของใหเกดการกระจายสนคาและบรการสตลาดทวประเทศไดอยางทวถงและมประสทธภาพ

3

สงผลใหเกษตรกร ชมชน มการสรางงานสรางรายไดและเปนการพฒนาธรกจสหกรณไทยใหเขมแขง พงตนเองไดอยางยงยน ๑. วตถประสงค

๑.๑ เพอพฒนาธรกจสหกรณตนแบบ ทง ๔ ภาค อยางนอยภาคละ ๑ แหง ใหมระบบการบรหารจดการ การบรการและวางระบบการควบคมคณภาพใน ผลตภณฑ และการบรการไดอยางมประสทธภาพ

๑.๒ มการพฒนาตราสนคา (Branding) หรอพฒนาผลตภณฑมลคาสง (Value-added products) ใหสามารถ เขาสตลาด และสามารถขยายตลาดได ไมนอยกวา ๑ รายการ ตอ ๑ สหกรณ

๑.๓ มการเชอมโยงทางการคากบสมาคมการคาสง-ปลกไทย หรอหนวยงานทเกยวของ ใหเกดการกระจายสนคาและบรการสตลาดทวประเทศไดอยางทวถงและมประสทธภาพยงขน อยางนอย ๑ สมาคม ตอ ๑ สหกรณ ๒. ผลการด าเนนโครงการ ภาคเหนอ ๑. สหกรณการเกษตรสนปาตองจ ากด ด าเนนแผนธรกจ “ขาวหอมมะลปลอดภย”

พนทอ าเภอสนปาตอง จงหวดเชยงใหม เปนพนทชมน า สมาชกสหกรณสวนใหญเปนเกษตรกรผปลกขาวและปลกล าไย โดยมการใหกยมปจจยการผลต เงนลงทน และโครงสรางทเปนเครองอบ ลานตาก หองเยน ถอเปนตนน าในระบบการผลต สหกรณมประสบการณในการผลตขาวหอมมะล บรรจถงใหกบผจางผลต เชน บรษท แอมเวย จ ากด และมการพฒนาบรรจภณฑของตนเองแตยงขาดแนวคดดานการสรางตราสนคา การขอรบรองผลตภณฑอนทรย การขอรบรองดานการเกษตรทด (Good Agricultural Practices; GAP) การสรางจดเดนทแตกตางของผลตภณฑ การจดการดานการตลาดและการกระจายสนคา รวมถงการประสานความรวมมอกบโรงสทไดรบการรบรองคณภาพดานการบรหารจดการทด (Good Manufacture Practices; GMP) ความปลอดภยของอาหาร (HACCP) มาตรฐานอตสาหกรรม (ISO ๙๐๐๐) และความเปนมตรตอสงแวดลอม (ISO ๑๔๐๐๑) สงผลใหไมสามารถแขงขนได ดงนนในการด าเนนการตามแผนธรกจจงมแนวคดตอยอดในการพฒนาทงระบบของการผลต การพฒนาตราสนคา การขอรบรองตามมาตรฐานตางๆ

ผลสมฤทธของการด าเนนโครงการฯ ๑. การพฒนาระบบการผลตแบบ farm-contract การรวมกลมสมาชกในดานการก าหนดพนทการผลต

ขาวหอมมะลปลอดภย เพอขอรบรองตนแหลงผลตภณฑ ผานส านกงานมาตรฐานเกษตรอนทรย และการขอรบรองดานการเกษตรทดผานกรมวชาการเกษตร

๒. การพฒนาตราสนคา ภายใตชอ “หอมปาตอง” การสรางจดเดนทแตกตางของบรรจภณฑ เพอสนองตอบลกคาทรกสขภาพตลาดสนคาปลอดภย

๓. การพฒนาความรวมมอดานธรกจกบชมนมสหกรณจงหวดล าพนจ ากด ทมโรงสทไดรบการรบรองคณภาพดานการบรหารจดการทด ความปลอดภยของอาหาร และมาตรฐานอตสาหกรรม รวมถงมความพรอมในดานเครองบรรจถงทงทเปนถงพลาสตกธรรมดา และพลาสตกยด (vacuum seal) เปนตน

๔. การพฒนาชองทางการตลาด การจดจ าหนาย และการกระจายสนคา สหกรณฯ มรานคาเปนของตนเองทไดรบการสนบสนนดานการพฒนารานคา จากกรมพฒนาธรกจการคาในดานการลดตนทนสนคาคงคลง และการบรหารจดการระบบโลจสตกส และประสานชองทางการจดจ าหนาย ณ หางแจมฟา จงหวดล าพน

4

ปญหาและอปสรรค ๑. ขาวหอมมะล ๑๐๕ เปนขาวคณภาพสงในดานคณภาพการหงตม ความนม ความหอม และเปนพนธ

ขาวสงออกอนดบ ๑ ของประเทศไทย อยางไรกตามในระบบการผลต สามารถเพาะปลกไดเพยงปละ ๑ ครง เนองจากเปนขาวพนธไวแสง ออกดอกเฉพาะในชวงแสงวนสน (ฤดหนาวทมกลางวนนอยกวากลางคน) ดงนนในรอบการผลตของ ป ๒๕๕๔ สามารถเกบเกยวไดในชวงเดอนพฤศจกายน

๒. การเพาะปลกขาวหอมมะล ๑๐๕ ในพนทภาคเหนอ คณภาพดานความหอมมขอดอยกวาการเพาะปลกในพนทภาคตะวนออกเฉยงเหนอ รวมถงประชาชนในพนทภาคเหนอมความนยมบรโภคขาวเหนยวมากกวาขาวเจา ดงนนหากจะท าการตลาดใหประสบความส าเรจควรทจะเรงใหสนคากระจายไปยงตลาดภาคกลาง และภาคใต เพอเพมชองทางจดจ าหนายและเพมอตราเรวในการระบายสนคาทผลต

๓. ในระบบการผลตขาวหอมมะลปลอดภย มความซบซอนและตองใชนกสงเสรมและนกวชาการมออาชพในการใหค าแนะน า เนองจากทรพยากรน าและดนยงคงเปนการใชรวมกนกบการท าการเกษตรแบบใชสารเคม จงถอเปนเรองทาทายส าหรบการพฒนาระบบใหเปนเกษตรปลอดภย

๔. บคลากรของสหกรณฯ ยงคงตองการการพฒนาอยางมากใหเขาใจทงระบบของการผลตผานเกษตรปลอดภย ตงแตเมลดพนธ การบรหารจดการฟารม การแปรรป การบรรจหบหอ และการจดจ าหนาย ๒. สหกรณวดจนทรจ ากด ด าเนนแผนธรกจ “Co-Op Mobile Mart”

สหกรณการเกษตรวดจนทรจ ากด เปนสหกรณแหงแรกของประเทศไทย มประวตยาวนาน และมการพฒนามาอยางตอเนอง แนวคดของการจดท า Co-Op Mobile Mart ถอเปนนวตกรรมใหมในการด าเนนธรกจทเขาถงผบรโภคในพนทรอบนอกเมอง เปนการจดหาสนคาอปโภค -บรโภค เพอสนองตอบลกคาในทองถนหางไกลหรอตางอ าเภอทมอปสรรคในการเดนทางเขาเมองใหญ โดยการดดแปลงรถใหเปนรานคาเคลอนทไปยงทองถนหางไกลหรอตางอ าเภอ ถอเปนมตใหมของการด าเนนธรกจ Co-Op Mobile Mart ทมความแตกตาง

ผลสมฤทธของการด าเนนโครงการ ๑. การออกแบบภายในและภายนอกรถของวศวกร และการสรรหารถจากแหลงรถ เพอน ามา ปรบแตง

ใหเปน Co-Op Mobile Mart ๒. การขออนญาตดดแปลงรถตามแบบทไดจดท าขน ผานกรมการขนสงทางบก ๓. การตดตอประสานกบอรถในการดดแปลงใหเปน Co-Op Mobile Mart ๔. การจดวางระบบเสนทางการเดนรถ เพอใหสนองตอบความตองการของลกคาในแตละพนท ๕. การส ารวจ เกบขอมลความตองการสนคาอปโภค-บรโภค เพอการจดหาสนคามาจ าหนาย ๖. การประสานความรวมมอกบรานคาสง เพอจดหาสนคาคณภาพด ราคายอมเยา มาจ าหนายในราน

Co-Op Mobile Mart ปญหาและอปสรรค ๑. การสรางเขาใจในกรอบของการด าเนนธรกจ Co-Op Mobile Mart ตามแผนธรกจ ใหกบกรรมการ

ของสหกรณ และสมาชกสหกรณทมกรอบความคดแบบอนรกษนยม เปนปญหาและอปสรรคอยางยงในการด าเนนโครงการ

5

๒. การลงทนทคอนขางสงตอการสราง Co-Op Mobile Mart ๑ คน รวมถงความคาดหวงในการพฒนาตอเนองและมการกระจายของรถใหทวถง เปนอกประเดนหนงทเปนอปสรรคในการพฒนาธรกจ

๓. ขนตอนการด าเนนการผานหลายๆ ฝาย โดยเฉพาะอยางยงกรมการขนสงทางบก ในการขอดดแปลงรถ รวมถงการด าเนนการดดแปลงตามแบบของอรถ ตองใชระยะเวลาในการด าเนนการ

๔. การสรางบคลากรทประกอบดวย ผขบรถ พนกงานขาย ผจดการ และบคลากรทเกยวของ เปนหวขอใหญทตองเรงพฒนาไปพรอมๆ กบการด าเนนโครงการฯ มเชนนนจะไมสามารถด าเนนธรกจ Co-Op Mobile Mart ไดอยางยงยน ภาคกลาง ๑. สหกรณการเกษตรผกไหจ ากด ด าเนนแผนธรกจ “ขาวหอมชลสทธ”

อ าเภอผกไห จงหวดอยธยา เปนทราบลม สวนใหญเกษตรกรมอาชพท านา เกษตรกรจงรวมตวกนจดตงเปนสหกรณ โดยมวตถประสงคเพอชวยเหลอซงกนและกน โดยวธการรวมกนซอ รวมกนขายเนองจากพนทราบลมภาคกลางเปนพนทรบน า มกประสบอทกภยอยบอยครงและทวความรนแรงมากขนทกๆ ป ท าใหเกดความเสยหายตอผลผลตขาวของสมาชก ดงนนสหกรณฯ จงไดมแนวคดในการผลตขาวหอมชลสทธทมคณสมบตพเศษในดานการทนน าทวม และมคณภาพดในดานปรมาณอไมโลสต า เมอถกยอยดวยอไมเลสในน าลายของมนษยท าใหมน าตาล ทถอเปนจดเดนของขาวพนธน ในอนทจะชวยลดปรมาณน าตาลผปวยเบาหวาน อยางไรกตามสหกรณฯ ยงขาดแนวคดดานการสรางตราสนคา การขอรบรองผลตภณฑ การขอรบรองดานการเกษตรทด (Good Agricultural Practices; GAP) การสรางจดเดนทแตกตางของผลตภณฑ การจดการดานการตลาดและการกระจายสนคา รวมถงการประสานความรวมมอกบโรงสทไดรบการรบรองคณภาพดานการบรหารจดการทด (Good Manufacture Practices; GMP) ความปลอดภยของอาหาร (HACCP) มาตรฐานอตสาหกรรม (ISO ๙๐๐๐) และความเปนมตรตอสงแวดลอม (ISO ๑๔๐๐๑) สงผลใหลดความสามารถในการแขงขน ดงนนในการด าเนนการตามแผนธรกจจงมแนวคดตอยอดในการพฒนาทงระบบของการผลต การพฒนาตราสนคา การขอรบรองตามมาตรฐานตางๆ

ผลสมฤทธของการด าเนนโครงการฯ ๑. การพฒนาระบบการผลตแบบ farm-contract การรวมกลมสมาชกในพนทสหกรณในเขตจงหวด

อยธยา อางทอง สงหบร ดานการก าหนดพนทการผลตขาวหอมชลสทธ เพอขอรบรองดานการเกษตรทดผานกรมวชาการเกษตร

๒. การพฒนาตราสนคา ภายใตแบรนด “ออนหวาน” การสรางจดเดนทแตกตางของบรรจภณฑ โดยมการออกแบบบรรจภณฑขนาดบรรจ ๒ กโลกรม และ ๕ กโลกรม ในตลาดสนคาพรเมยม เพอสนองตอบลกคาทใสใจสขภาพ โดยเฉพาะอยางยงโรคเบาหวาน รวมถงการวเคราะหคณคาทางโภชนาการเพอตดบนฉลาก

๓. การพฒนาความรวมมอดานธรกจกบโรงสในพนทอ าเภอทาวง จงหวดลพบร ทมโรงสทไดรบการรบรองคณภาพดานการบรหารจดการทด ความปลอดภยของอาหาร และมาตรฐานอตสาหกรรม รวมถงมความพรอมในดานเครองบรรจถงทงทเปนถงพลาสตกธรรมดา และพลาสตกยด (vacuum seal) เปนตน

๔. การพฒนาชองทางการตลาด การจดจ าหนาย และการกระจายสนคา สหกรณฯ มเครอขายในการกระจายสนคาทเปนขาวขาว มแผนในการประสานชองทางการจดจ าหนาย ณ หางแอมโปรมอล จงหวดอยธยา

6

หางไชยแสงโฮลเซล จงหวดสงหบร หาง สล. โฮลเซล จงหวดนครสวรรค และหางสมรไพบลย จงหวดสมทรสงคราม

ปญหาและอปสรรค ๑. การผลตขาวหอมชลสทธ แมวาจะมจดเดนในดานความทนตอน าทวม คณภาพการหงตมด มความนม

และความหอม แตยงมขอดอยในดานความออนแอตอเพลยกระโดดสน าตาล ในฤดปลกทผานมาภาวะแปรปรวนของอากาศสงผลตอการระบาดอยางรนแรง แปลงขาวของเกษตรกรโดยเฉพาะแปลงผลตเมลดพนธเสยหาย ๑๐๐% ไมสามารถใชเปนเมลดพนธได ผลผลตในแปลงปกตเหลอเพยง ๑๐%

๒. จากการระบาดของเพลยกระโดดสน าตาล สงผลถงคณภาพของเมลดขาวทน ามาส เมลดขาวทไดเมลดไมเตม เมอน าเมลดขาวเปลอกไปส มขาว ๑๐๐% เพยง ๓๐% ทเหลอเปนปลายขาวหรอขาวหก ๗๐% ถอเปนอปสรรคทส าคญอยางยง

๓. การพฒนาบคลากรของสหกรณ ใหมความรความเขาใจทงระบบของ การบรหารจดการฟารม การแปรรป การบรรจหบหอ และการจดจ าหนาย ถอเปนหวขอส าคญเรงดวนทตองพฒนา

ขาวหอมชลสทธภายใตคราสนคา “ออนหวาน”

7

๒. สหกรณการเกษตรทายางจ ากด ด าเนนแผนธรกจ “กลวยหอมผง” กลวยหอมผงทมทมกระบวนการผลตททนสมย และมคณภาพ มแนวโนมทางการตลาดทด ไดรบการ

ยอมรบจากผบรโภคแทนการใชกลวยสด และสารสงเคราะหกลนมากขน การแขงขนกนในดานราคามนอย การเขาสธรกจในกลมกลวยผงท าไดยาก ในสวนของแหลงวตถดบทมคณภาพไดมาตรฐาน GAP นนทางสหกรณการเกษตรทายาง จ ากด ถอเปนแหลงรวบรวมกลวยหอมทองปลอดสารพษสงออกญปน รวมถงไดรบการสนบสนนจากภาครฐบาลในดานการใหค าปรกษา เพอพฒนาคณภาพมาตรฐานใหดขนและเปนทตองการของผบรโภคมากยงขน ธรกจกลวยผงจงเปนธรกจทมแนวโนมทด อยางไรกตามการประสานความรวมมอกบโรงงานท ากลวยหอมผงผานระบบ Freeze Dry ทคงคณภาพดานส กลน และรส รวมถงไดรบการรบรองคณภาพดานการบรหารจดการทด (Good Manufacture Practices; GMP) ความปลอดภยของอาหาร (HACCP) มาตรฐานอตสาหกรรม (ISO ๙๐๐๐) และความเปนมตรตอสงแวดลอม (ISO ๑๔๐๐๑) ถอเปนหวขอส าคญในการผลกดนความสามารถในการแขงขน ดงนนในการด าเนนการตามแผนธรกจจงมแนวคดตอยอดในดานการพฒนาผลตภณฑกลวยหอมผง เพอใชในอตสาหกรรมตอเนองเชน โรงงานผลตนมรสกลวยหอม การผลตขาวพองรสกลวย เปนตน

ผลสมฤทธของการด าเนนโครงการ ๑. การประสานความรวมมอกบโรงงานท ากลวยหอมผงผานระบบ Freeze Dry ทคงคณภาพดานส

กลน และรส รวมถงไดรบการรบรองคณภาพดานการบรหารจดการทด (Good Manufacture Practices; GMP) ความปลอดภยของอาหาร (HACCP) มาตรฐานอตสาหกรรม (ISO ๙๐๐๐) และความเปนมตรตอสงแวดลอม (ISO ๑๔๐๐๑)

๒. การจดสงตวอยางกลวยหอมผงเพอวเคราะหคณคาทางโภชนาการ เพอเปนขอมลในการตอยอดในอตสาหกรรมตอเนอง

๓. การตดตอประสานกบสหกรณการเกษตรสคว สหกรณผเลยงแพะ และสหกรณโคนมนครปฐม การตอยอดผลตภณฑนมรสกลวย เพอสรางทางเลอกใหกบผบรโภค และประสานความรวมมอกบบรษท Samsung Food Machine ประเทศเกาหลใต เพอพฒนาขาวพองรสกลวย

ปญหาและอปสรรค ๑. การสรางเขาใจในกรอบของการด าเนนธรกจกลวยหอมผงตามแผนธรกจ ใหกบคณะกรรมการของ

สหกรณ และสมาชกสหกรณทมกรอบความคดแบบอนรกษนยม เปนปญหาและอปสรรคอยางยงในการด าเนนโครงการ

๒. การลงทนทคอนขางสงในดานเครอง Freeze Dry จงใชการผลตผานการวาจางโรงงาน รวมถงความคาดหวงในการพฒนาตอเนองและการตอยอดผลตภณฑในธรกจตอเนอง เชน อตสาหกรรมกลนกลวย และอตสาหกรรมเบเกอร เปนตน เปนอกหวขอหนงทเปนอปสรรคในการพฒนาธรกจ

๔. ขนตอนการพฒนาผลตภณฑตอเนองใหมๆ ตองใชระยะเวลาในการด าเนนการ ๕. การพฒนาบคลากรในสายงานทเกยวของ เปนหวขอใหญทตองเรงพฒนาไปพรอมๆ กบการด าเนน

โครงการฯ มเชนนนจะไมสามารถตอยอดธรกจกลวยหอมผงไดอยางยงยน

8

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ๑. สหกรณการเกษตรสควจ ากด ด าเนนแผนธรกจ “นม UHT”

สหกรณการเกษตรสควจ ากดไดด าเนนธรกจแปรรปนมพาสเจอรไรส และไดเรมด าเนนการผลตและจ าหนายในวนท ๑ พฤศจกายน ๒๕๔๖ ซงไดจ าหนายในโครงการอาหารเสรม (นม) โรงเรยนเปนหลกปรมาณ ๙๙% ของยอดจ าหนายทงสนและมยอดจ าหนายนมพาณชยปรมาณ ๑% การกอสรางโรงงานแปรรปนมนนมวตถประสงคเพอแกปญหาน านมดบลนตลาดในชวงแรกโรงงานแปรรปนมไดประสบปญหาขาดทน ใน ๒ ปแรกทไดเรมด าเนนธรกจ เนองจากมการแขงขนกนสงมาก ตอมาสหกรณไดใชกลยทธตางๆ เพอใหธรกจประสบความส าเรจ แตกยงเปนสดสวนทยงไมมากเทาทควร เนองจากตนทนในดานการเกบในสภาพอณหภมต า การขนสงโดยใชรถควบคมอณหภม อายของนมจ ากด ทางสหกรณฯ จงตองการเพมสวนแบงทางการตลาดในสวนของนมพาณชยใหมากขน และถอเปนการเพมมลคาน านมดบพรอมทงปรบปรงรปแบบของผลตภณฑใหมความหลากหลายมากขน เชน ปรบปรงบรรจภณฑ เพมชนดและประเภทของผลตภณฑ คอ ผลตนม ย เอช ท ถอเปนการเพมเสนทางธรกจ และลดขอจ ากดในดานอายการวางจ าหนาย และการแสวงหาคคาใหมๆ อยางไรกตามการออกแบบบรรจภณฑใหดงดดลกคาทฐานหลกเปนเดก จงเปนหวขอเรงดวนในการพฒนา รวมถงการไดรบการรบรองคณภาพดานการบรหารจดการทด (Good Manufacture Practices; GMP) ความปลอดภยของอาหาร (HACCP) มาตรฐานอตสาหกรรม (ISO ๙๐๐๐) และความเปนมตรตอสงแวดลอม (ISO ๑๔๐๐๑) ดงนนในการด าเนนการตามแผนธรกจจงมงเนนในดานการพฒนาบรรจภณฑ การขอรบรองตามมาตรฐานตางๆ และการพฒนาดานการตลาด ชองทางจดจ าหนาย และการกระจายสนคา นม ย เอช ท

ผลสมฤทธของการด าเนนโครงการฯ ๑. การกอสรางโรงงานนม ย เอช ท ๒. การออกแบบบรรจภณฑแบบใหมใหดงดดลกคาทฐานหลกเปนเดกและลกคาทวไปภายใตตราสนคา

“นมโค-ราช” ๓. การยนขออนญาตการผลตและบรรจนมผานองคการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสข ๔. การพฒนาชองทางการตลาด การจดจ าหนาย และการกระจายสนคา สหกรณฯ มเครอขายในการ

กระจายสนคาทเปนนมพาสเจอรไรต และมแผนในการประสานชองทางการจดจ าหนาย ณ หางเกยรตสนโฮลเซล จงหวดขอนแกน

ปญหาและอปสรรค ๑. การกอสรางโรงงานนม ย เอช ท ลาชา จากการเปลยนตวผรบเหมาและการรบชวงของผรบเหมา ๒. ขนตอนการยนขอ และกระบวนการขออนญาตผลตและบรรจ รวมถงการสงตวอยางจรงไปยง

องคการอาหารและยา เพอทวนสอบคณคาทางโภชนากานบนฉลาก ๓. การพฒนาความเชยวชาญของบคลากรในสหกรณ ใหมความรความเขาใจทงระบบของ การผลต การ

พฒนานมรสใหมๆ บรรจภณฑ และการจดจ าหนาย ถอเปนหวขอส าคญเรงดวนทตองพฒนา

9

นมย เอช ท ภายใตคราสนคา “นมโค-ราช”

10

๒. รานสหกรณจงหวดนครราชสมาจ ากด ด าเนนแผนธรกจ “Co-Op Modern Mart” รานสหกรณจงหวดนครราชสมา จ ากด กอตงขนโดยมวตถประสงค เพอสงเสรมผลประโยชนทาง

เศรษฐกจ และสงคม ของบรรดามวลสมาชก โดยวธการชวยเหลอตนเองและชวยเหลอซงกนและกน ปจจบนรานสหกรณจงหวดนครราชสมา จ ากด ท าธรกจจดหาสนคามาจ าหนาย ทามกลางกระแสเศรษฐกจ และพฤตกรรมของผบรโภคทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว และตลอดเวลา รวมถงการแขงขนกนในการด าเนนธรกจโดยเฉพาะธรกจคาปลก ในประเทศไทย ไดมทนจากตางประเทศมาลงทนสรางหางสรรพสนคาขนาดใหญทมความทนสมยสะดวกสบาย (Modern Trade) รวมถงรานสะดวกซอ จ านวนมาก ท าใหเกดคแขงขนทางการคามากมายทมความไดเปรยบทางการแขงขน น ามาซงการเอาเปรยบทางการคาในรปแบบตางๆ ท าใหผมสวนเกยวของในระบบคาปลก–คาสง เชน รานคาโชหวย รวมถง ผจดจ าหนาย(Supplier) ไดรบผลกระทบจากความไมเปนธรรมในการคา และโดยเฉพาะรานสหกรณ ซงเปนองคกรกงนตบคคล ทจดตงขนเพอประโยชนโดยรวมของสมาชกสหกรณ ซงสมาชกสวนใหญกคอผบรโภค ยงไมสามารถทจะแขงขนได จงมความจ าเปนทรานสหกรณจะตองพฒนาปรบปรงการด าเนนการ เพอใหสอดคลองตอกระแสการเปลยนแปลง ใหสามารถแขงขนไดอยางยงยน

ผลสมฤทธของการด าเนนโครงการ ๑. คณะกรรมการเหนชอบในหลกการ ในการด าเนนการตามแผนธรกจ “Co-Op Modern Mart” ๒. ด าเนนการออกแบบ Co-Op Modern Mart เพอขออนญาตใชพนทราชพสด ๓. การตดตอประสานกบหางเกยรตสนโฮลเซล จงหวดขอนแกน ในการจดหาสนคาราคายอมเยา มา

จ าหนาย และการจดสงบคลากรของรานคาสหกรณนครราชสมาไปฝกอบรมทกษะและระบบการบรหารจดการ ทหางเกยรตสนโฮลเซล จงหวดขอนแกน

ปญหาและอปสรรค ๑. การสรางเขาใจในกรอบของการด าเนนธรกจ Co-Op Modern Mart ใหกบคณะกรรมการของสหกรณ

และสมาชกสหกรณทมกรอบความคดแบบอนรกษนยม เปนปญหาและอปสรรคอยางยงในการด าเนนโครงการ ๒. การลงทนทคอนขางสงในดานการกอสราง Co-Op Modern Mart สงผลกระทบตอความเชอมนของ

คณะกรรมการทไมตองการเสยงในการด าเนนโครงการ

11

ภาคใต ๑. สหกรณการเกษตรสงหนครจ ากด ด าเนนแผนธรกจ “น าตาลโตนดผง”

พนทของอ าเภอสงหนคร-สทงพระ-กระแสสนธ ของจงหวดสงขลาเปนแหลงผลตใหญของน าตาลโตนดเทยบเทากบพนทจงหวดเพชรบร ซงถอเปนแหลงใหญในการผลต ซงผลผลตสวนใหญขายในรปแบบของน าตาลปก แวน และปป เปนตน ซงมลคาของผลผลตต าและมตลาดคอนขางจ ากด หากมการแปรรปเปนน าตาลโตนดผงจะชวยทงในดานการเพมมลคา และนวตกรรมใหม รวมถงสรางจดเดนใหกบสนคาทจะน าไปใชในการตอยอดผลตภณฑ เชน กาแฟผสมน าตาลโตนด เปนตน

ผลสมฤทธของการด าเนนโครงการฯ ๑. การประสานตนแหลงผลตในชมชน และเปนตวกลางในการรวบรวมและแปรรปผงน าตาลโตนด ๒. การออกแบบตราสนคา ภายใตชอ “เกลดตาลโตนด” และบรรจภณฑใหดงดดลกคาทฐานหลกเปน

ผบรโภคเชงรกษสขภาพ ๓. การพฒนาชองทางการตลาด การจดจ าหนาย และการกระจายสนคา สหกรณฯ มแผนในการประสาน

ชองทางการจดจ าหนาย ณ หางเคแอนดเค หาดใหญ จงหวดสงขลา ปญหาและอปสรรค ๑. ความลาชาในการด าเนนงานของผปฏบตงาน เนองจากขาดผรบผดชอบโดยตรง ผปฏบตงานมภาระ

งานสง ๒. ขาดพนฐานในดานการพฒนาตราสนคา และการออกแบบบรรจภณฑ ขณะนอยระหวางการ

ด าเนนการรวมกบนกออกแบบมออาชพ ๓. การพฒนาความเชยวชาญของบคลากรในสหกรณ ใหมความรความเขาใจทงระบบของ การผลต การ

พฒนานวตกรรมใหมๆ บรรจภณฑ และชองทางในการจดจ าหนาย ถอเปนหวขอส าคญเรงดวนทตองพฒนา

12

น าตาลโตนดผง ภายใตคราสนคา “เกลดตาลโตนด”

๒. สหกรณผเลยงแพะนราธวาสจ ากด ด าเนนแผนธรกจ “นมแพะผง” สหกรณผเลยงแพะนราธวาส จ ากด สถานทต ง ๑๓๓/๑ หม ๒ ต.ตะปอเยาะ อ. ยงอ จ. นราธวาส กอตง

โดยกลมเกษตรกรบานบเกะบากงทสนใจเลยงแพะนมโดยมการรวมตวกนเพอผลตน านมแพะจ าหนายในชมชนและไดมการแปรรปน านมแพะเพอเพมมลคา เนองจากนมแพะมคณคาทางโภชนาการสง มขนาดเมดไขมนขนาดเลก ท าใหยอยงายชวยลดภาระการท างานของกระเพาะและล าไส มสดสวนของแคลเซยมทสงกวานมอนๆ ทวไป และทส าคญนมแพะเปนนมทมโอกาสกอใหเกดอาการแพนอยมาก เพราะโปรตนในนมแพะเปนโปรตนทใกลเคยงกบน านมคน ดงนนนมแพะจงเปนผลตภณฑทเหมาะกบผปวยระยะพกฟนและผทมปญหาในการยอยไขมน เดกในวยเจรญเตบโต และชวยปองกนโรคกระดกพรนในผสงอาย ผควบคมน าหนก และเปนทางเลอกหนงส าหรบผทใสใจในสขภาพอยางแทจรง นมแพะมคณคาทางโภชนาการสง และก าลงไดรบความนยมจากกลมผรกสขภาพทใหความส าคญกบสขภาพมากขน ถงแมราคาจะคอนขางสงกตามแตเน องจากวา ขณะนน านมแพะททางสหกรณผลตเปนนมแพะพาสเจอรไรซ ท าใหอายการเกบรกษาอยไดเพยง ๗-๑๐ วน ซงไมเหมาะกบการขนสงระยะไกล จงท าใหทางสหกรณมความสนใจในการผลตนมแพะผง ซงมคณคาทางโภชนาการสงสามารถเกบรกษาไวไดนานและสามารถขนสงระยะทางไกล

13

ผลสมฤทธของการด าเนนโครงการ ๑. ประสานความรวมมอกบมหาวทยาลยสงขลานครนทรวทยาเขตปตตานในการผลตนมแพะผงผาน

ระบบ Spray Dry ๒. จดสงตวอยางนมแพะผงวเคราะหคณคาทางโภชนาการ และยนขอ อย. จากองคการอาหารและยา

กระทรวงสาธารณสข ๓. การออกแบบตราสนคา ภายใตชอ “นาราโกทมลท” และบรรจภณฑใหดงดดลกคาทฐานหลกเปน

ผบรโภคเชงรกษสขภาพ ๔. การพฒนาชองทางการตลาด การจดจ าหนาย และการกระจายสนคา สหกรณฯ มแผนในการประสาน

ชองทางการจดจ าหนาย ณ หางเคแอนดเค หาดใหญ จงหวดสงขลา และการออกงานทหนวยงานราชการจดในพนทตางๆ

ปญหาและอปสรรค ๑. สหกรณผเลยงแพะนราธวาสเปนสหกรณขนาดเลก เงนทนไมสง แมจะไดรบการสนบสนนจากภาครฐ

แตยงเปนการด าเนนการแบบไรทศทาง ยงคงตองการผเชยวชาญและเงนลงทนจงจะสามารถยนหยดในการด าเนนธรกจตอไปได

๒. การแขงขนทรนแรงของพชปลกบนพนท ทพบวายางพาราทราคาสง และปาลมน ามนทมโรงงานหบน ามนตงขนบนพนท ซงสงผลใหสมาชกสหกรณเรงการขยายพนทปลกยางพาราและปาลมน ามน เมอเปรยบเทยบกบการเลยงแพะนมทตองดแลเอาใจใสสง แตผลตอบแทนต า ยงไมเหนหนทางหรอผลตอบแทนทเทยบเทาหรอมากกวาการปลกพชทง ๒ ชนดดงกลาว

๓. ขาดการบรณาการของหนวยงานภาครฐทจะใหการสนบสนนและตอยอดใหเกดความยงยนและแขงขนได มเพยงการใชงบประมาณตามกรอบของภารกจของหนวยงาน ท าใหขาดความตอเนองและไมเกดประโยชนตามเปาประสงคทก าหนด

14

สรปภาพรวมของปญหา-อปสรรค การพฒนาสหกรณไทยสรางสรรค

๑. ปญหา-อปสรรคดานการผลตและปจจยการผลต ในภาพรวมของสหกรณการเกษตรเปนการผลตสนคาจากแหลงผลตในแปลงเกษตรกร ซงมความเสยงสง

ตอภยธรรมชาต การระบาดโรคพช แมลงศตรพช รวมถงการควบคมคณภาพใหไดมาตรฐาน เนองจากเปนการใชทรพยากรดน และทรพยากรน ารวมกน การผลตทปลอดภยเปนมตรตอสงแวดลอม มปรมาณสารพษปนเปอนต าในระดบทยอมรบได จงถอเปนอปสรรคส าคญในระบบการผลต

แนวทางการแกไข การสรางเครอขาย การท า farm contract และการประกนราคาพชผล รวมถงการวางแผนการผลต

รวมกนเปนสงทตองคดและท ารวมกน เพอสรางความเขมแขงใหกบสหกรณการเกษตร และสรางความเชอมนถงผลตอบแทนทจะไดรบตองสามารถแขงขนได และมการตอยอดถงระบบการบรหารค าสงซอลวงหนาโดยการใชกลไกการตลาดมาท าการวางแผนผลต เพอลดความเสยงในดานการสตอกวตถดบ และสนคาแปรรป รวมถงการพฒนาระบบการกระจายสนคาและโลจสตกสใหเหมาะสมกบขนาดของธรกจ

๒. ปญหา-อปสรรคดานการบรหารจดการภายในสหกรณ

อดมการณของสหกรณคอการรวมกลมกนเพอชวยเหลอเพอนสมาชก แตในปจจบนรปแบบของการด าเนนธรกจสหกรณดเหมอนจะไมไดตอบโจทยดงกลาว เชน ฐานการเงนหลกของสหกรณทกรปแบบอยทการใหสนเชอ ซงถอเปนการซ าเตมเพอนสมาชกทกเงนไปลงทนท าการผลตในภาคการเกษตรแลวไมสามารถคนเงนได เนองจากความผนผวนของสภาวะอากาศโลก ทสงผลใหเกดภยธรรมชาต โรคพชและแมลงศตรพชระบาดอยางรนแรง ท าใหไมไดผลผลต หรอไดผลผลตต ามากไมคมกบการลงทน กอใหเกดหนเสย นอกจากนการบรหารงานของสหกรณเปนรปแบบสมาชกเลอกคณะกรรมการด าเนนงาน มวาระด าเนนงาน 4 ป เพอก ากบดแลธรกจสหกรณ สงผลใหขาดความคลองตวในการบรหารจดการ ดงนนการเปลยนแปลงหรอพฒนาระบบการบรหารจดการภายในของสหกรณเปนลกษณะอนรกษนยม ไมกลาเปลยนแปลง ไมกลาเสยงลงทน และไมกลาตดสนใจ ในการเจรจาธรกจกบคคาผจดการไมสามารถตดสนใจได ตองรอเขาประชมตามรอบ (ในกรณทคณะกรรมการเขาครบองคประชมจงสามารถเสนอขออนมต) ซงคคาในการด าเนนธรกจคงไมสามารถรอการตดสนใจผานระบบดงกลาวได ถอเปนอปสรรคขอใหญขององคกรสหกรณ

แนวทางการแกไข การเปลยนแปลงระบบการบรหารจดการในรปแบบใหมๆ โดยการจดหลกสตรเขมขนในหลกการ

บรหารธรกจสหกรณ การพฒนาฐานความร อดมการณ และการตอยอดธรกจใหกบทมทจะเสนอตวเปนคณะกรรมการกอนทจะใหสมาชกเลอกเขามาก ากบดแลธรกจ รวมถงการจดวางระบบหลกประกนรายได การบรหารความเสยงรวมกนของสมาชกและองคกรสหกรณ แมวาจะเจอวกฤตจากภยธรรมชาต หรอการระบาดของโรคพช-แมลงศตรพช กสามารถทจะกาวเดนตอไปดวยกนได เพราะอดมการณของสหกรณคอเพอนชวยเพอน เราตองไมทงใหเพอนสมาชกเผชญชะตากรรมเพยงล าพง ตองใหโอกาสในการตอสและพฒนาไปดวยกนทงระบบ และเครอขาย โดยมไดรอความชวยเหลอจากหนวยงานภาครฐเพยงดานเดยว

15

๓. ปญหา-อปสรรคดานการตอยอดพฒนาสนคามลคาสง สรางตราสนคา บรรจภณฑ และชองทางการจดจ าหนาย

ธรกจสหกรณถอเปนองคกรพเศษทไดรบการสนบสนนจากภาครฐทงในดานภาษ และการพฒนาและสงเสรมใหเกดการเจรญเตบโต อยางไรกตามการผลตสนคาทเปนวตถดบ (รวบรวม) การแปรรปขนตน และการรบจางผลต (ภายใตแบรนดอนๆ) ถอขอจ ากดและอปสรรคอยางยงตอการพฒนาแบบกาวกระโดดของธรกจสหกรณ การสรางตราสนคาถอเปนทรพยสนทางปญญาทประเมนคาไมได เมอสนคาและบรการกาวเขาสตลาดและไดรบการยอมรบจากผบรโภค หลงจากน นการพฒนาสนคามลคาสงใหมๆ และมความหลากหลายของบรรจภณฑ ออกสตลาดจะไดรบความนยมไดอยางรวดเรว หากมแนวคดและระบบการพฒนาดงกลาวถอเปนการด าเนนธรกจเชงรกทางดานการตลาด และเปนการเปดชองทางในการจดจ าหนายสนคาและบรการ ใหมผลประกอบการทเปนบวกและคนผลก าไรใหกบสมาชกไดอยางยงยน

แนวทางการแกไข การสรางแนวคดดานการพฒนาตอยอดผลตภณฑ นวตกรรม การสรางตราสนคา และบรรจภณฑ เพอให

ธรกจสหกรณสามารถกาวขามผานธรกจการรวบรวมและการขายวตถดบ ซงมมลคาต าไมสามารถแขงขนได เนองจากตนทนการผลตสง ในขณะทสถาบนวจย มหาวทยาลย และองคกรทพฒนานวตกรรมใหมๆ มองคความร ตนแบบ และทรพยสนทางปญญาทพรอมจะใหธรกจสหกรณน าไปตอยอด ซงตองมการเรงประสานความรวมมอกนอยางเขมแขงตอไป เชน ส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต พฒนาพนธขาวหอมชลสทธทนน าทวม ทมปรมาณอไมโลสต า (ชวยลดปรมาณน าตาลในผปวยเบาหวาน) สงมอบใหสหกรณการเกษตรผกไหน าไปตอยอดเปนขาวเพอสขภาพภายใตแบรนด “ออนหวาน” เปนตน สงผลใหเกดการรวมกลมกนโดยอตโนมตของสหกรณการเกษตรในพนทภาคกลางทมความเสยงตออทกภย (>15,000 ไร) ทตองการเมลดพนธในการผลตขาวหอมชลสทธ โดยใหสหกรณการเกษตรผกไหเปนผสงเสรม ใหความร จดระบบ farm contract และการสรางมาตรฐานการผลตในระดบแปลง ในระดบโรงส การออกแบบบรรจภณฑพรเมยมเกรด และมการตอยอดเปนผแปรรปภายใตแบรนด “ออนหวาน” เพอกระจายสนคาเขาสตลาดภายในประเทศ

๔. ปญหา-อปสรรคดานแผนกลยทธและนโยบายสการพฒนาแบบกาวกระโดด

การด าเนนการสงเสรมและพฒนาธรกจสหกรณ จากหนวยงานทเกยวของกบธรกจสหกรณทงในภาครฐและนอกภาครฐยงเปนการท างานแบบตามภารกจขององคกร ยงไมมการก าหนดแผนกลยทธและนโยบายในระดบประเทศ ทก าหนดแนวทางอยางชดเจนในการสงเสรมและพฒนาธรกจสหกรณใหบรรลเปาหมายทเปนแผนระยะสน ระยะกลาง และระยะยาว รวมถงขาดการบรณาการรวมกน เพอปองกนความซ าซอนของกจกรรมการพฒนา และสนเปลองงบประมาณโดยไมเกดผลกระทบเชงพฒนาอยางแทจรง

แนวทางการแกไข ก าหนดแผนยทธศาสตร กลยทธ และเปาหมาย เพอพฒนาธรกจสหกรณใหสามารถแขงขนได ดวยการ

ใหหนวยงานกลางดานนโยบายและแผน จดระดมความคดจากหนวยงานทเกยวของกบธรกจสหกรณทงในภาครฐและนอกภาครฐ เพอก าหนดแผนยทธศาสตร กลยทธ และเปาหมาย เพอใชเปนแนวทางในการพฒนา โดยทกๆ หนวยงานจะตองมกรอบในการพฒนาตามแผนยทธศาสตรเดยวกน เปนเพยงการเตมเตมความ

16

เชยวชาญตามภารกจของแตละองคกร รวมถงการคนหาองคกรใหมๆ ดานนวตกรรมทจะมาเตมเตมหรอตอยอดในอนาคต ในอนทจะกาวขามผานกรอบการบรหารจดการแบบเดมๆ สการบรณาการใหเกดการพฒนาอยางแทจรง

๕. ปญหา-อปสรรคดานบคลากรของสหกรณ

บคลากรคอก าลงส าคญทจะเปนแรงผลกดนใหธรกจสหกรณกาวไปขางหนา ดงจะเหนไดวาสหกรณทประสบความส าเรจและสามารถด าเนนธรกจไดอยางครบวงจร ตองมระบบการบรหารทรพยากรบคคลทมประสทธภาพ การพฒนาความรความสามารถตามความเชยวชาญ รวมถงความกาวหนาในสายงานในองคกร อยางไรกตามสหกรณตนแบบทกแหงยงคงประสบปญหาดานทรพยากรบคคลทยงคงตองการการพฒนาควบคไปกบการพฒนาธรกจสหกรณ โดยธรรมชาตของบคลากรในสหกรณ เกดจากการฝากหรอแนะน าจากคณะกรรมการ ถอเปนฐานเสยงในการเลอกตง มไดเกดจากความเชยวชาญหรอความรความสามารถเฉพาะดานอยางแทจรง ซงเปนขอจ ากดในเชงบรหารจดการ การพฒนาบคลากร และการสงเสรมความเจรญกาวหนาในสายงาน

แนวทางการแกไข กระบวนการสรรหา คดเลอก และบรรจพนกงานของสหกรณ ตองมระบบการด าเนนงานอยางโปรงใส

ตรวจสอบได โดยค านงถงผลลพธของงานและแนวทางในการเจรญเตบโตตามสายงานหรอสายอาชพเปนหลก ไมเออประโยชนใหกบใครคนใดคนหนง เนองจากทรพยากรบคคลเปนการลงทนระยะยาว และตองการการพฒนาอยางตอเนองตามอตราการเจรญเตบโตขององคกร และถอเปนภาพลกษณขององคกร ทจะตอยอดไปเปนวฒนธรรมองคกรตอไป

17

ขอเสนอแนะ/ขอคดเหน เพมเตมของทปรกษาและผเชยวชาญ ๑. สหกรณการเกษตร ถอวามจ านวนมากทสดในประเทศไทยทอยในสภาวะการแขงขนสงกบ

ภาคเอกชน โดยสหกรณการเกษตรในอดตการด าเนนการเปนผจ าหนายปจจยการผลต ปลอยกเพอการลงทนภาคเกษตร การรวบรวมผลผลต และการจดหาอปกรณการเกษตร เปนตน แตการด าเนนการดงกลาวดงกลาวเปนเพยงตนน า แมจะมความพยายามจากหนวยงานสงเสรมเชนกรมสงเสรมสหกรณ และสนนบาตรสหกรณ ในการพฒนาผลตภณฑใหมๆ ทถอเปนสวนกลางน า แตยงคงขาดในสวนของการบรณาการกบหนวยงานทเกยวของในดานทรพยสนทางปญญา การตอยอดผลตภณฑใหม การสรางมาตรฐานทงในระบบการผลต และมาตรฐานสากล การพฒนาระบบการตลาด ชองทางการจดจ าหนาย และการกระจายสนคา ทถอเปนสวนปลายน าทมความส าคญยงของระบบการผลตสนคาอยางครบวงจร โครงการสหกรณไทยสรางสรรคถอเปนการรเรมและมความตอเนองในการพฒนาตนแบบของสหกรณการเกษตร โดยมการบรณาการของ ๕ หนวยรวม อนประกอบไปดวยกรมพฒนาธรกจการคา กรมทรพยสนทางปญญา กรมเจรจาการคา (กระทรวงพาณชย) กรมสงเสรมสหกรณ (กระทรวงเกษตรและสหกรณ) และสนนบาตรสหกรณ หากทกหนวยรวมเลงเหนความส าคญ สรางกลยทธ และเรงผลกดนในระดบนโยบายใหเกดการสงเสรม และเอออ านวยใหสหกรณการเกษตรทเปนตนแบบ ประกอบดวยสหกรณการเกษตรผกไหจ ากด สหกรณการเกษตรทายางจ ากด สหกรณการเกษตรสนปาตองจ ากด สหกรณการเกษตรสควจ ากด สหกรณการเกษตรสงหนครจ ากด และสหกรณผเลยงแพะนราธวาสจ ากด ใหเขมแขง ยนหยด ตอยอดทางความคด และเกดการเชอมโยงเครอขายกบเพอนๆ รวมอดมการณสหกรณ ทมธรรมชาตของธรกจเชนเดยวกน ถอเปนการชวยเหลอสมาชกสหกรณทมจ านวนสมาชกมากกวา ๑๐ ลานคน ใหสามารถมคณภาพชวตทดและยงยนไดตอไป

๒. สหกรณรานคา ส าหรบในประเทศไทยแลว สหกรณรานคาถอวาไดรบผลกระทบรนแรงทสด ในชวงท

ผานมา เนองจากมการเกดขนของ Modern trade ในทกพนท ทมศกยภาพดานการคา และนาจะเพมความรนแรงมากกวานหากมการเปดการคาเสร Asian ๑๐ ประเทศ (AEC) เนองจากการคาการลงทนจะถกเปดเตมท รานคาทมเจาของเปนสงคโปร เวยดนามจะมการเปดอยางเสร สนคาราคาถกจากเวยดนามและจนจะเขาสประเทศไทย แลวสหกรณรานคาจะอยอยางไรหากไมมการพฒนาทงระบบ เชน การบรหารจดการรานคา การสรางฐานลกคา การจดการสนคาคงคลง และการจดการระบบโลจสตกส เปนตน ในปจจบนสหกรณรานคาทสามารถอยรอดไดเนองจากอยในระบบปดเชนสถาบนการศกษา ในโรงพยาบาล สวนรานคาทอยในระบบเปดอยในสถานะทรอการปดตวหากไมสามารถแบกรบตนทนได ซงโครงการสหกรณไทยสรางสรรคไดคดเลอกสหกรณตนแบบ ๒ แหง คอ สหกรณการเกษตรวดจนทรจ ากด ทคดตอยอดธรกจในการพฒนารถขายสนคา (Co-Op Mobile Mart) ใหเขาถงกลมลกคาในตางอ าเภอหรอในทองถน สวนรานคาสหกรณจงหวดนครราชสมาจ ากด ตองการทจะปรบปรงรานคาใหเปนรปแบบ Co-Op Modern Mart ในกรอบของการคด การเขยนแผนธรกจ การลงทน และการคนทน ถอวาสมบรณและเปนไปไดสงมาก แตในการด าเนนงานจรงพบปญหาและอปสรรคมากมายจนไมสามารถด าเนนงานใหทนไดตามแผน เชนการน าแผนเสนอในทประชมกรรมการ มแตขอคดเหนแตไมมมต ๒-๓ ครง (มการประชมเดอนละ ๑ ครง) ท าใหไมสามารถยนขอกเงนมาท าการลงทนไดการบรหารจดการของสหกรณคณะกรรมการมวาระ ๔ ป ผบรหารสหกรณบางแหงจะหมดวาระลงจงไมตองการลงนามกเงน ไมกลาทจะตดสนใจในการลงทนทพจารณาวามความเสยง ซงแตกตางอยางสนเชงกบการบรหาร

18

แบบเอกชนทมโอกาสเพยงนอยนดเจาของกจการกกลาลงทนและสามารถตดสนใจไดภายในระยะเวลาอนสน เพราะในโลกธรกจแลวโอกาสไมไดมผานมาตลอดเวลา จงตองเรงตดสนใจใหทนกบโอกาสทางธรกจ หากสหกรณรานคาตองการพฒนาแบบกาวกระโดดใหกาวทนโลกธรกจการคาทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรวตองมการบรณาการรวมกนทงระบบ โดยการสงเสรมของหนวยงานภาครฐอยางเตมรปแบบตอไป