บทสรุปผู้บริหาร การศึกษาก าหนด...

บทสรปผบรหาร การศกษาก าหนดแนวทางการสงเสรมโรงไฟฟาชวมวลชมชนแบบครบวงจร

1 มลนธพลงงานเพอสงแวดลอม

บทสรปผบรหาร

การศกษาก าหนดแนวทางการสงเสรมโรงไฟฟาชวมวลชมชนแบบครบวงจร

1. แนวคดโรงไฟฟาชวมวลชมชนแบบครบวงจร

โครงการโรงไฟฟาชวมวลชมชนแบบครบวงจร จะหมายถง โครงการโรงไฟฟาชวมวลทม ทตงอยในชมชน โดยททองถน ชมชนหรอกลมคนในชมชนมสวนรวมในความเปนเจาของโครงการ รวมถงการทโครงการโรงไฟฟาชวมวลไดมสวนท าใหเกดธรกจของชมชนทสนบสนนหรอตอเนอง กบโครงการดงกลาว เชน การเกดกลมธรกจของชมชนในการเปนผจดหาเชอเพลงซงเปนผลผลตหรอของเหลอใชทางการเกษตรของชมชนใหแกโรงไฟฟา เปนตน ทงน โดยทวไปแนวโนมของการทชมชน มสวนรวมการลงทนจะมรปแบบทไมซบซอน เชน การมสวนรวมโดยการถอหนในธรกจโรงไฟฟาชมชนหรอธรกจสนบสนนหรอตอเนองในกจการนน

ทงน โรงไฟฟาชมชนแบบครบวงจรจะหมายถงการทชมชนมสทธในการควบคมโรงไฟฟา ผานการเปนเจาของโรงไฟฟาชมชนผานระบบสหกรณ หรอผานระบบทชมชนหรอองคกรปกครองสวนทองถนใหสทธในการพฒนาโรงไฟฟา (เชน การใหสทธการใชสถานท การใหสทธการจดการขยะ การทชมชนเปนตวแทนในการขออนญาตจากหนวยงานราชการทมขอหาม) หรอผานการลงทนในสวนอนๆ ทมผลตอโครงการ เชน การลงทนของชมชนในการเปนผจดหาวตถดบใหแกโรงไฟฟา รวมถงการเปน ผอยอาศยหรอท างานประจ าอยในโครงการดงกลาวดวย

รปท 1 แนวคดโรงไฟฟาชวมวลชมชนแบบครบวงจร



ลกษณะของโครงการโรงไฟฟาชวมวลชมชนทเหมาะสม ไมไดพจารณาเฉพาะการทชมชน มสวนรวมในการบรหารหรอในการพฒนาโรงไฟฟาเทานน แตคนในชมชนควรไดรบประโยชนจากการพฒนาโรงไฟฟาดวย โดยทโรงไฟฟาจะตองไมมงเฉพาะผลประโยชนสงสดของโรงไฟฟา แตจะตองพจารณาผลประโยชนของผพฒนาโครงการในระดบทเหมาะสม ควบคไปกบการใหผลประโยชน ตอชมชนในระดบทเหมาะสมดวยเชนกน โดยปจจยในการก าหนดขนาดของโครงการโรงไฟฟาชวมวลชมชนทเหมาะสม ประกอบดวย

1) มลคาเงนลงทนของโครงการควรอยในระดบต าถงปานกลาง เนองจากชมชน มขดความสามารถในการลงทนดานการเงนทจ ากด หากโครงการมมลคาเงนลงทนทสงมากจะ ท าใหสดสวนการเขารวมลงทนหรอพฒนาโครงการของชมชนอยในระดบทต ามาก ซงท าใหความส าคญของชมชนตอโครงการจะมนอยตาม ดงนน โครงการโรงไฟฟาชวมวลชมชนทเหมาะสม จงควรเปนโครงการขนาดเลกถงขนาดกลาง

2) ขนาดของโครงการมความเปนไปไดในระดบขนาดเลกถงขนาดกลาง ในการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลซงตองใชเชอเพลงหรอวตถดบจากชมชน ควรจะจ ากดขนาดของโครงการ ในระดบทวตถดบของชมชนสามารถสนบสนนได อนจะท าใหชมชนซงเปนทตงโรงไฟฟาไดรบประโยชนอยางแทจรง ในขณะทโครงการโรงไฟฟาขนาดใหญ ซงใหผลตอบแทนการลงทนเพมสงขน แตจ าเปนตองพงพาวตถดบจากชมชนภายนอกดวยนน อาจสรางผลกระทบในเรองของการขนสงวตถดบตอชมชนในพนททเปนทตงโรงไฟฟาได ดงนน ขนาดของโครงการควรก าหนดใหเหมาะสมกบขนาดหรอ ปรมาณวตถดบทมในแตละชมชน ทงน ขนาดของโครงการทเหมาะสมส าหรบโรงไฟฟาชวมวลขนาดเลกซงใชวสดเหลอใชทางการเกษตรทมอยในชมชนเปนหลกจะอยระหวาง 0.5 - 2 เมกะวตต

2. ปจจยหลกทมผลตอการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชนแบบครบวงจร

การพฒนาโครงการโรงไฟฟาชวมวลชมชนจะตองกระท าบนพนฐานในสงทชมชนรและเชยวชาญ โดยขนตอนแรกซงเปนขนตอนทส าคญทสดของการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชน คอ การท าความเขาใจกบกลมของชมชน เพอใหชมชนเกดการยอมรบและเขามามสวนรวมเพอเปนสวนหนง ในการพฒนาและด าเนนการของโรงไฟฟา การเขาถงชมชนหรอการมสวนรวมของชมชนจะมลกษณะทแตกตางกนไปส าหรบการพฒนาโครงการในชวงตางๆ ซงจะขนอยกบความร ความสนใจ และพนฐานการรบรของแตละชมชน สงส าคญทควรด าเนนการ คอ การเขาถงชมชนตงแตในชวงเรมตนของการพฒนาโครงการโดยเรวทสดเทาทจะเปนไปได เพอใหขอมลแกชมชนและท าใหเกดความเขาใจและ เปดโอกาสใหชมชนไดซกถามทกประเดนเกยวกบโครงการ ซงการเขาหาชมชนนจะตองมการเสนอ



เครองมอรวมถงการใหความรแกชมชน เพอเปนขอมลส าหรบชมชนในการตดสนใจในการทจะยนยอมใหหรอไมใหสรางโรงไฟฟาชวมวลชมชน ซงการยอมรบของชมชนเปนประเดนทส าคญสดในการ

ทจะท าใหการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชนประสบความส าเรจ ทงน การทโครงการจะประสบความส าเรจไดจะขนอยกบ 4 ปจจยหลก ไดแก

1) การเขาถงหรอเขาหาชมชน 2) การพฒนาดานเทคโนโลยและการจดหาแหลงเงนลงทน 3) การประเมนผลกระทบดานสงแวดลอม การขออนญาตตางๆ 4) การเชอมโยงกบระบบสงไฟฟา

3. องคประกอบของโรงไฟฟาชวมวลชมชนแบบครบวงจร

ส าหรบการพฒนาโครงการโรงไฟฟาชวมวลชมชนใหประสบความส าเรจนน องคประกอบทตองน ามาพจารณา ไดแก ศกยภาพของชวมวล ความพรอมและความเขมแขงของชมชน ความเหมาะสมดานเทคโนโลย ความเปนไปไดในดานการเงนหรอการลงทน ลกษณะความรวมมอหรอการลงทนระหวางโครงการและชมชน รวมไปถงการยอมรบของชมชน ซงสามารถสรปไดดงน

3.1 ศกยภาพของชวมวล

ศกยภาพชวมวลจดเปนองคประกอบทส าคญทสดในการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชน โดยการประเมนศกยภาพชวมวลทถกตองจะท าใหสามารถก าหนดขนาดโรงไฟฟาทเหมาะสม ไมเกดเปนภาระการลงทนทสงเกนไป ทงน ชวมวลทเหมาะสมส าหรบการพฒนาโรงไฟฟาชมชน ไดแก ชวมวลทมเหลอทงอยในพนทชมชน ซงสมาชกสวนใหญในชมชนมความเปนเจาของชวมวล หรอ ไดประโยชนจากชวมวลดงกลาว โดยจะแตกตางจากโรงไฟฟาขนาดใหญทใชเชอเพลงชวมวลหรอ เศษวสดเหลอใชทอยในภาคอตสาหกรรมหรอโรงงานทเปนจดรวบรวมไวแลว เชน แกลบจากโรงสขาว ชานออยจากโรงงานน าตาล เศษไมสบจากโรงสบไม เศษไมจากโรงเลอย และทะลายปาลมจาก โรงสกดน ามนปาลม ซงเจาของโรงงานหรอภาคอตสาหกรรมเปนผ ไดประโยชนจากการใชชวมวลเหลาน ดงนน เมอพจารณาถงการใชประโยชนแลว ชวมวลทเหมาะสมส าหรบโรงไฟฟาชวมวลชมชน ไดแก แกลบจากโรงสชมชน ฟางขาว เหงามนส าปะหลง และซงขาวโพด

จากการประเมนศกยภาพชวมวลรายจงหวดและรายอ าเภอเบองตนโดยใชขอมล ทตยภม พบวายงมพนททมศกยภาพแกลบจากโรงสชมชน ฟางขาว เหงามนส าปะหลง ซงขาวโพด ใน 17, 36, 11 และ 7 จงหวด ตามล าดบ ดงรายละเอยดในตารางท 1



ตารางท 1 พนททมศกยภาพแกลบจากโรงสชมชน ฟางขาว เหงามนส าปะหลง ซงขาวโพด

ภาค แกลบจาก โรงสชมชน

ฟางขาว เหงามนส าปะหลง ซงขาวโพด

กลาง นครสวรรค นครปฐม นครสวรรค ลพบร นครนายก สพรรณบร ปราจนบร ปทมธาน

อยธยา สงหบร ชยนาท

นครสวรรค กาญจนบร นครสวรรค

เหนอ พจตร เพชรบรณ

พษณโลก สโขทย

ก าแพงเพชร เชยงราย

พจตร อตรดตถ สโขทย เพชรบรณ พษณโลก อทยธาน เชยงราย

ก าแพงเพชร เชยงใหม

ก าแพงเพชร เพชรบรณ ตาก นาน เชยงราย

ตะวนออก ฉะเชงเทรา ชลบร สระแกว ฉะเชงเทรา จนทบร

ตะวนออก

เฉยงเหนอ

นครราชสมา กาฬสนธ บรรมย รอยเอด มหาสารคาม สรนทร ศรสะเกษ อบลราชธาน ขอนแกน

นครราชสมา อดรธาน ขอนแกน ยโสธร

รอยเอด สกลนคร มหาสารคาม บรรมย

อบลราชธาน ชยภม ศรสะเกษ กาฬสนธ

สรนทร หนองคาย

นครราชสมา ชยภม กาฬสนธ ขอนแกน

นครราชสมา เลย

ภาคใต นครศรธรรมราช สงขลา

รวม 17 จงหวด 36 จงหวด 11 จงหวด 7 จงหวด

ทงน มพส. ไดลงพนทส ารวจศกยภาพชวมวลชมชนและความเขมแขงของชมชน จ านวน 35 แหง โดยคดเลอกต าบลทมผลการประเมนศกยภาพชวมวลเบองตนในระดบสงและเปนต าบลทมหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบในระดบ “มงม ศรสข” หรอ “อยดกนด” เปนพนทเปาหมาย ซงผลจากการลงพนทส ารวจ พบวา การใชประโยชนของเศษวสดเหลอใชทางการเกษตรหรอชวมวลแตละประเภทในระดบทองถนมการเปลยนแปลงตามสภาพการใชประโยชนจรงของแตละพนท ซงสงผลใหศกยภาพชวมวลในบางพนทมการเปลยนแปลงจากทประเมนไวเดม ดงน



3.1.1 ฟางขาว พบวามการใชประโยชนสวนใหญในการเลยงสตวและเพาะเหดฟาง ซงสดสวนการใชประโยชนในแตละพนทจะมความแตกตางกนคอนขางชดเจน ในพนททมการท าปศสตวและเลยงสตว ฟางขาวจะถกน าไปใชประโยชนเปนอาหารสตวเปนสวนใหญ จะไมมฟางขาวเหลอทง หรอ มเหลอทงอยนอยมาก ไดแก จงหวดนครราชสมา ซงเปนจงหวดทท าปศสตวมาก จากการส ารวจพบวาฟางขาวถกใชประโยชนจนหมดแลว จงหวดอบลราชธานและศรสะเกษมการเลยงววควายเพอจ าหนายส าหรบการบรโภค ฟางขาวไดถกเกบไวเปนอาหารสตวในฤดแลง จงเหลอฟางขาวทยงไมใชประโยชนนอยกวาทไดประเมนไวเดม ในขณะทพนทในจงหวดขางเคยงซงการคมนาคมสะดวก จะมคนไปรบซอและรวบรวมฟางขาวอดเปนฟอนและน าไปจ าหนายเพอเลยงสตวในพนททมการท าปศสตว ซงกม ผลใหฟางขาวในพนทเหลานนเหลอนอยลงเชนกน ไดแก จงหวดในภาคกลาง เชน สพรรณบร อางทอง ชยนาท สงหบร ปราจนบร อยางไรกตาม ในการส ารวจไดพบพนททมศกยภาพชวมวลฟางขาวเพมขนจากทประเมนไวเชนกน คอ พนทอ าเภอโคกเมอง ในจงหวดบรรมย ซงมการเลยงสตวลดลง เนองจากเปนพนททองเทยวจงตองการภาพลกษณของหมบานทสะอาด ในขณะทการเขาไปรวบรวมฟางขาวออกนอกพนทมนอยมาก จงมฟางขาวเหลอทงจ านวนมาก

โดยสรปแลวการพฒนาโรงไฟฟาพลงงานชวมวลชมชนโดยพ งพา

ช วมวลฟางขาวเ พยงประเภทเด ยวจะมความเ สยงคอนข างสง โดยเฉพาะในพ น ท ทท านาปเปนสวนใหญ เชน ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ รวมถงพนทภาคกลางซงมคนมาเหมารบซอ ฟางขาวจากชาวนาเพออดเปนฟอนน าไปจ าหนายยงภาคอน ในการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชน ในพนทเหลานจ าเปนทจะตองพจารณาถงการสนบสนนจากชวมวลเสรมดวย เชน เศษไมจากการท าไม เศษไมจากการท าสวนยคาลปตส เหงามนส าปะหลง ซงขาวโพด รวมถงการปลกไมโตเรว

ราคาฟางขาวจะแตกตางกน ดงน

ราคาในการเกบรวบรวมจากทนา จะมผ ไปเกบรวบรวมฟางขาวจากทนาอดเปนฟอนเพอน าไปขายตอเปนอาหารสตว โดยราคารบซอฟางขาวเพอเกบรวบรวมและอดฟอนจะ อยท 20 – 50 บาท โดยจะไดฟอนฟางประมาณ 15 - 20 กอนตอไร คดเปนราคาเกบรวบรวม ฟางขาวประมาณ 70 - 170 บาทตอตน (ประเมนโดยใชน าหนกฟางขาวอดฟอน 1 กอน เทากบ 20 กก. เกบรวบรวมได 15 กอนตอไร) ซงเปนราคาฟางขาวทชาวนาจ าหนายได

ราคาฟางขาวอดฟอนทจ าหนายเปนอาหารเลยงสตว ผ รวบรวมฟางขาวอดฟอนจะน าไปจ าหนายตอในราคาขายสงประมาณ 15 บาทตอกอน หรอประมาณ 750 บาทตอตน โดยราคาขายปลกฟางขาวส าหรบเปนอาหารสตวจะอยทระดบ 25 - 30 บาทตอกอน หรอประมาณ 1,250 - 1,500 บาทตอตน



3.1.2 ซงขาวโพด พบวามการใชประโยชนสวนใหญไปในการท าอาหารเลยงสตว ซงหากในพนทเปาหมายทท าการส ารวจมโรงงานท าอาหารสตวอยในบรเวณใกลเคยง จะมแนวโนม ทซงขาวโพดทงหมดในพนทจะถกสงไปขายใหกบโรงงานอาหารสตวจนไมมเหลอส าหรบการใชเปนเชอเพลง เนองจากไดราคาด (900 - 1,200 บาท/ตน) เชน จงหวดนครราชสมาและชยภม เปนตน แตกพบในบางพนททไมไดอยใกลโรงงานอาหารสตว หรอไมไดอยในเสนทางหลก เชน จงหวดเลย และจงหวดตามแนวชายแดนจะพบซงขาวโพดเหลออยเกอบทงหมด รวมทงยงมซงขาวโพดขามมาจากประเทศเพอนบาน เชน ในพนทจงหวดจนทบรและจ งหวดสระแกว ซงสงผลใหในพนทนน มศกยภาพชวมวลซงขาวโพดเพมขน

ทงน จากการส ารวจพนทและชมชนเปาหมายซงไดประเมนไวในเบองตนวา มศกยภาพการผลตไฟฟาโดยใชชวมวลซงขาวโพดเปนเชอเพลงหลก จ านวน 4 พนท ไดแก จงหวดเพชรบรณ จงหวดเลย (2 แหง) และนคมสรางตนเองตากฟา จงหวดนครสวรรค พบวา มเพยงจงหวดเลยทมศกยภาพชวมวลเพยงพอส าหรบการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชนโดยใชซงขาวโพดเปนชวมวลหลก สวนจงหวดเพชรบรณมการน าซงขาวโพดไปใชเปนอาหารสตวเกอบหมดแลว ในขณะทนคมสรางตนเองตากฟา เกษตรกรไดเปลยนแปลงพนททเคยปลกขาวโพดไปปลกออยโรงงานทใหผลตอบแทนสงกวา จงท าใหมความเปนไปไดในลกษณะของการใชซงขาวโพดเปนเชอเพลงเสรมเทานน

ราคาซงขาวโพดจะแตกตางกน ดงน

ราคารบซอในการรวบรวมเปนวตถดบส าหรบผลตอาหารสตว โรงงานอาหารสตวจะรบซอในราคา 1,200 – 1,800 บาทตอตน ในขณะทลานรบซอซงขาวโพดเพอน าไปจ าหนายตอใหโรงงานอาหารสตวจะรบซออยท 700 – 1,200 บาทตอตน

ราคารบซอส าหรบเปนเชอเพลงในโรงงาน จากการส ารวจจะพบทงพนททไมมซงขาวโพดเหลออย โดยจะถกรวบรวมน าไปจ าหนายใหโรงงานอาหารสตวหมด แตส าหรบในพนททอยหางไกลจากโรงงานอาหารสตว ซงไมคมในการขนสงซงขาวโพดไปจ าหนายยงโรงงานในพนทน จะมซงขาวโพดเหลออยจ านวนมาก รวมถงพนทใกลบรเวณชายแดนทมการน าขาวโพดฝกขามเขตมาสเปนเมลดขายและทงซงขาวโพดไวทรานคาหรอลานรบซอพชไร ทงน การลงพนทส ารวจยงไมพบพนทใดทมการจ าหนายซงขาวโพดในลกษณะเปนเชอเพลง จะพบเพยงการเหลอทงไมไดใชประโยชน ดงนน ราคารบซอซงขาวโพดเพอเปนเชอเพลง ในการศกษาน จงจะอางองราคารบซอซงขาวโพดทรบซอของโรงไฟฟาชวมวลท อ าเภอเวยงแกน จงหวดเชยงราย ซงรบซอซงขาวโพดอยท 300 - 500 บาทตอตน



3.1.3 เหงามนส าปะหลง พบวาปจจบนเปนชวมวลทยงไมมการใชประโยชนมากนก นอกจากในพนททมโรงงานอตสาหกรรมไปรบซอ เชน จงหวดกาญจนบร และนครราชสมา ซงเคยมการน าเหงามนส าปะหลงไปใชเปนเชอเพลงในโรงงานอตสาหกรรม แตกยงไมเปนทนยมมากนก ทงน เนองจากมขนตอนเพมขนทงในการจดเกบและการเตรยมเชอเพลงใหเหมาะสมกบการใชงาน หากประเมนในเชงศกยภาพหรอความมนคงทางดานการจดหาเชอเพลงแลว เหงามนส าปะหลงจดเปน ชวมวลชมชนทมความเสยงนอยทสด แตอยางไรกตาม ราคารบซอเหงามนส าปะหลงจ าเปนทจะตองมราคาทจงใจโดยคมทนกบการจดเกบรวบรวมและการเตรยมเชอเพลง ซงพนททมความเปนไปไดในการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชนทใชเหงามนส าปะหลงเปนชวมวลหลกในเชงศกยภาพชวมวลนน ไดแก พนทในจงหวดนครราชสมา จนทบร ชยภม นครสวรรค

ราคาเหงามนส าปะหลง ปจจบนมการรบซอเหงามนส าปะหลงในแถบจงหวดกาญจนบร เพอน าไปเปนเชอเพลงของบรษทในเครอปนซเมนต ซงรบซออยในระดบราคา 400 บาทตอตน นอกจากน ในชวง 3 - 4 ปกอน ตนทนเชอเพลงชวมวลสงขนตามราคาน ามน ท าใหโรงงานปนซเมนต จงหวดสระบรไปรบซอเหงามนส าปะหลงในพนทจงหวดนครราชสมาเพอใชเปนเชอเพลงในระดบราคา 300 - 400 บาทตอตน

3.1.4 ชวมวลอนๆ จากการลงพนทของ มพส. พบวา มศกยภาพของชวมวลประเภทอนๆ นอกจากชวมวลทไดท าการศกษาแลว ไดแก

เศษไมยคาลปตส ซงพบในบางพนทมเกษตรกรท าสวนยคาลปตส และม การปลกไมยคาลปตสตามหวไรปลายนา เมอตดไมสงโรงงานกระดาษจะยงคงเหลอเศษไมกงไมเลก ซงปจจบนมการเผาทงและไมไดน ามาใชประโยชน โดยสวนใหญจะพบในพนทภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ไดแก จงหวดนครราชสมา บรรมย ศรษะเกษ อบลราชธาน และยงพบในภาคตะวนออก จงหวดสระแกว และจงหวดปราจนบรดวย เศษไมยคาลปตสเหลานสามารถใชเปนชวมวลเสรมชวยใหโรงไฟฟาชวมวลชมชนลดความเสยงในเรองการจดหาเชอเพลงได

เศษไมจากการท าไม พบในพนท ท มการรวมกลมท าอตสาหกรรมเฟอรนเจอรไม มเศษไมทเหลอจากการท าเฟอรนเจอร ปจจบนมการเผาทงและไมไดน ามาใชประโยชน เชน ในพนทจงหวดแพร จงหวดอบลราชธาน ซงเศษไมจากการท าไมเหลานสามารถเปนชวมวลเสรมไดอกประเภทหนง

ราคาเศษไม ไมทอนจะรบซอในราคา 300 - 500 บาทตอตน โดยราคา เศษไมทผานการสบแลวจะอย ทระดบ 500 - 700 บาทตอตน (เปนตนทนของโรงไฟฟาชวมวล



ทรบซอเศษไมมาสบเอง) สวนเศษไมสบทจ าหนายใหแกโรงงานอตสาหกรรมตางๆ เชน โรงงานอาหารกระปอง โรงเหลา และโรงงานกระดาษ เปนตน ราคาจ าหนายจะอยทระดบ 800 - 1,200 บาทตอตน

เปลอกเมลดมะมวงหมพานต พบในพนททมการปลกมะมวงหมพานต ไดแก ในเขตนคมสรางตนเองล าน านาน อ าเภอทาปลา จงหวดอตรดตถ ซงในขนตอนการผลตจะตอง มการกะเทาะเปลอกออกกอนน าเมลดไปขาย โดยปจจบนมผมารบซอเปลอกเมลดมะมวงหมพานต ไปสกดเพอเปนสวนผสมในการผลตน ามนเบรครถบรรทก จงไมมเหลอทง แตอยางไรกตาม หากพจารณาราคารบซอในพนทในระดบ 500-700 บาทตอตน ซงเปนระดบราคาทคอนขางต าเมอน าคาความรอนมาพจารณาดวย ดงนน หากมการตงโรงไฟฟาชวมวลชมชนในพนท ชาวบานจะน าเปลอกเมลดมะมวง หมพานตมาจ าหนายใหโรงไฟฟาแทน เนองจากสามารถรบซอเปลอกเมลดมะมวงหมพานตไดในราคาสงกวา

ราคารบซอเปลอกเมลดมะมวงหมพานตจากเกษตรกร 500 - 700 บาทตอตน และถกน าไปจ าหนายตอผ รบซอขนตอไปในราคา 1,000 - 1,500 บาทตอตน

ล าตนพช อาทเชน ในพนทนคมสรางตนเองทงโพธทะเล อ าเภอเมองก าแพงเพชร จงหวดก าแพงเพชร เกษตรกรท าอาชพปลกมะนาวขายเปนหลก โดยจะมการโคนตนมะนาวเพอปลกใหมทกๆ 5 ป ล าตนมะนาวทไดจากการโคนสามารถใชเปนชวมวลไดเชนกน และล าตนขาวโพดเปนชวมวลทยงมเหลอและเผาทงในไร นอกจากน ยงมใบและยอดออย ซงในบางพนท ทมการตดออยสด และมการรวบรวมใบและยอดออยกองรวบแลวเผาทงเชนกน ซงหากมวธจดการ ทเหมาะสมจะสามารถรวบรวมมาเปนเชอเพลงเสรมของโรงไฟฟาชวมวลชมชนได

3.2 ความพรอมและความเขมแขงของชมชน

ในการประเมนความเขมแขงของชมชน มพส. ไดก าหนดเกณฑการประเมนจาก ความพรอมของชมชน 4 ดาน ประกอบดวย 1) ศกยภาพของผน าชมชนในการน าชมชนพฒนาโครงการตางๆ 2) การมสวนรวมของชมชนหรอการใหความรวมมอตอการพฒนาชมชนและโครงการตางๆ 3) ลกษณะของการรวมกลมของชมชนทมอยสามารถตอยอดในการพฒนาทางธรกจหรอการเงนไดหรอไม 4) การใหการตอบรบกบการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชนอยางไร

ทงน จากการลงพนทส ารวจศกยภาพชวมวลและประเมนความเขมแขงของชมชนเปาหมายในการพฒนาโครงการโรงไฟฟาชวมวลชมชนจ านวน 35 แหง สรปผลไดดงน

3.2.1 การใชเกณฑการประเมนความเขมแขงของชมชนจากโครงการหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบของกรมการพฒนาชมชนสามารถเชอถอได จากการลงพนทชมชน



เปาหมายทเปนหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบ พบวา หมบานในระดบ “มงม ศรสข” ซงเปนหมบานทผานเกณฑตวชวดในทกประเภท โดยมตวชวดทส าคญ คอ มการใชพลงงานทดแทนทสอดคลองกบสภาพแวดลอม และมการสรางมลคาเพมจากทรพยากรธรรมชาต โดยหมบานทลงส ารวจโดยสวนใหญกวารอยละ 66 เปนชมชนทมความเขมแขงทงในเชงผน าชมชนและความรวมมอหรอการมสวนรวมของชาวบาน ไดรบการสงเสรมและพฒนาจากหนวยงานในพนท ซงเปนการพฒนาหรอใหความรแกชมชนในเรองทวๆ ไป เชน การพฒนาชวตและความเปนอยของชมชน ดานสาธารณสขการสงเสรมการจดตงองคกรกลมการเงน ดานการสงเสรมอาชพและการพฒนาเศรษฐกจของชมชน เปนตน สวนชมชนอก รอยละ 34 ถอวามความเขมแขงในระดบหนงเพยงแตไมมความเดนชด เชน ดานผน าชมชน แมผน าชมชนจะใหการตอบรบทด แตไมไดแสดงศกยภาพทชดเจน ยงไมสามารถน าชมชนใหรเรมพฒนาโครงการใหมๆ ดานการมสวนรวมของชมชน การพบปะหรอประชมหารอภายในชมชนไมไดกระท าเปนประจ า โดยจะมการด าเนนการเฉพาะเมอมประเดนหารอ เปนตน

อยางไรกตาม การใชเกณฑการประเมนความเขมแขงชมชนของกรมการพฒนาชมชนนน เปนเพยงการประเมนคดกรองพนทในเบองตนเทานน แตการไดมาซงพนทหรอชมชนทมความเขมแขงและเหมาะสมทสดในการพฒนาโครงการฯ ผ พฒนาโครงการควรจะประสานเพอสอบถามขอมลและหารอกบเจาหนาทส านกงานพฒนาชมชนในแตละพนท เนองจากเปนหนวยงาน/บคคลทท างานกบชมชน ซงจะสามารถยนยนหรอใหค าแนะน าเพอใหไดชมชนทมความเขมแขงและมความพรอมในการพฒนาโครงการโรงไฟฟาชวมวลชมชน

ทงน มพส. ไดมการลงส ารวจพนททมศกยภาพชวมวลในระดบสงแตไมอยในพนทเปาหมายทมหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบ ไดแก จงหวดก าแพงเพชร และจงหวดพจตร เพอเปนการทดสอบวา ชมชนทไมไดผานเกณฑการประเมนความเขมแขงของกรมการพฒนาชมชนจะมศกยภาพในการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชนหรอไม ซงผลการประเมนพบวา ชมชนไมมความเขมแขงและไมมความพรอมในการพฒนาโครงการ ดงนน จงสรปไดวา การใชเกณฑหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบของกรมการพฒนาชมชนเปนตวชวดทเชอถอได

3.2.2 ศกยภาพของผน าชมชน สวนใหญผน าชมชนในหมบานเศรษฐกจพอเพยงระดบ “มงม ศรสข” จะเปนผน าชมชนทมหวกาวหนา เปดรบตอโครงการพฒนาทจะน าประโยชนใหแกชมชนและพบวาผน าชมชนสวนหนงจะมการศกษาในระดบปรญญาตรและปรญญาโท ซงผน าชมชน ในกลมนจะใหการตอบรบทดตอโครงการฯ และมความกระตอรอรนในโครงการทจะกอใหเกดการพฒนาในพนท



3.2.3 การมสวนรวมของชมชนตอการพฒนาโครงการตางๆ ซงจะวดจากในการพฒนาโครงการตางๆ ทผานมาในชมชนนน ผน าชมชนไดสอบถามหรอท าความเขาใจกบชมชนและขอความเหนชอบจากสวนรวมกอนด าเนนการหรอไม หรออาจประเมนจากความถของการจดประชมหารอกจกรรมของหมบาน รวมถงประเมนจากจ านวนผน าชมชนและชาวบานทสนใจเขารวมรบฟงการชแจงของโครงการฯ ในครงน

3.2.4 การรวมกลมของชมชนในการพฒนาในเชงธรกจ วสาหกจชมชน และการเงน โดยสวนใหญหรอเกอบทงหมดของหมบานในระดบ “มงม ศรสข” ลวนมการรวมกลม ในลกษณะตางๆ เชน กลมพฒนาดานอาชพ (เชน สนคา OTOP เกษตรอนทรย กลมโรงสชมชน กลมจกสาน) กลมพฒนาดานคณภาพชวต (เชน กลมผ สงอาย กลมแมบาน) ทงน หมบานทม ความเขมแขงทงในเชงผ น าชมชนและการมสวนรวมของชมชน จะมความเดนชดของการพฒนา ตอยอดโครงการตางๆ ภายในชมชนในเชงธรกจและการเงนทจะท าใหชมชนมรายไดและความเปนอยทดขน (เชน สหกรณ กลมวสาหกจชมชน โรงสชมชน) รวมถงการมความเขมแขงกลมการเงน (กลมออมทรพย กองทนหมบาน) โดยสามารถบรหารเงนไดอยางมประสทธภาพหรอสมาชกของกลมมวนยในการสงคนเงนก ซงแสดงถงความเขมแขงของกองทน ชมชนทมลกษณะตามทกลาวมา นจะเปนชมชนทมองเหนถงประโยชนของการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชน และใหการตอบรบทดตอการพฒนาโครงการฯ

3.2.5 การตอบรบตอการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชน จากการชแจงหลกการและรปแบบของโรงไฟฟาชวมวลชมชนตอชมชนในพน ท ทลงส ารวจ พบวา ทกชมชนเหนดวย ในหลกการของโรงไฟฟาชวมวลชมชน ทเนนการใชชวมวลในพนทของชมชนเพอใหเกดการสรางรายไดเพมแกคนในชมชนจากการน าเอาชวมวลมาขายใหกบโรงไฟฟา และการเปดโอกาสใหชมชนมสวนรวม ในการพฒนาและรวมเปนเจาของ รวมถงการรวมตวของชมชนในการจดตงกลมวสาหกจชมชนเพอเปนผ รบผดชอบบรหารจดการในการรวบรวมเชอเพลงชวมวลมาจ าหนายใหแกโรงไฟฟาชมชน

3.2.6 ประเดนทชมชนตองการความชดเจน อยางไรกตาม แมวาชมชนท มพส. ไดลงส ารวจพนททกแหงจะเหนดวยกบหลกการและแนวทางการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลในพนทของชมชนและยอมรบวาโครงการฯ จะกอใหเกดประโยชนตอชมชน แตเนองจากชาวบานสวนใหญยงไมมความรในเรองโรงไฟฟารวมถงในเรองพลงงานหมนเวยน จงตองการขอมลทชดเจนในเรองเทคโนโลย การจดการผลกระทบตอสงแวดลอม ความพอเพยงของวตถดบจากชวมวลในทองถน ตลอดจนรปแบบของการลงทนทชมชนจะสามารถมสวนรวมได นอกจากน ยงมผกงวลในเรองการหาแหลงเงนทน การขอสนเชอโดยองคกรของชมชน ซงตองมการจดท าแผนธรกจส าหรบใชประกอบในการก เงน



ทงน ชมชนทจะไดรบการคดเลอกเพอเปนชมชนตนแบบในการพฒนาโครงการโรงไฟฟา ชวมวลชมชนนน ปจจยทจะตองใหความส าคญ คอ ชมชนจะตองมความเขมแขงในระดบดจนถงดมาก โดยคนในชมชนจะตองยอมรบตอการมโรงไฟฟาชวมวลในพนท ซงจากการส ารวจพนท 35 แหง พบวา พนท /ชมชนท มความเหมาะสมในการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชนตนแบบ ทงในดานศกยภาพชวมวลและความเขมแขงของชมชน มจ านวน 10 แหง 12 ชมชน ดงตารางท 2

ตารางท 2 พนท /ชมชนทมความเหมาะสมในการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชนตนแบบ

3.3 ความเหมาะสมดานเทคโนโลย

การเลอกเทคโนโลยทเหมาะสมเปนปจจยส าคญอกปจจยหนงส าหรบการพฒนาโรงไฟฟา โดยประเดนส าคญทตองใชในการพจารณาคดเลอกเทคโนโลยส าหรบโรงไฟฟาชวมวลชมชนม 3 ประการ ไดแก (1) เหมาะส าหรบการผลตไฟฟาทมก าลงผลตไมเกน 1 เมกะวตต เนองจากชวมวลทมศกยภาพคงเหลอส าหรบเปนเชอเพลงโรงไฟฟาชวมวลชมชนจะมน าหนกเบา ความหนาแนนรวม (Bulk Density) ต า และอยกระจดกระจาย การเกบรวบรวมในรศมรอบโรงไฟฟาเกน 20 – 25 กโลเมตรจะท าใหคาขนสงสง ไมคมกบการด าเนนการ ท าใหรวบรวมไดในปรมาณทไมสงนก สงผลใหขนาดของโรงไฟฟาทเหมาะสมของชมชนมขนาดต ากวา 1 เมกะวตต และ (2) สามารถใชกบชวมวลทจะใชเปนเชอเพลงในโรงไฟฟาชมชน ไดแก เห งามนส าปะหลง ฟางขาว เปลอกขาวโพด ซงขาวโพด และเศษไม (3) มลคาการลงทนตอเมกะวตตและตนทนการผลตไฟฟาตอหนวย ซงจะสะทอนถงเงนลงทนเรมแรก ประสทธภาพของระบบ ชวโมงการท างานและคาใชจายในการบ ารงรกษา

เมอพจารณาถงเทคโนโลยทใชงานอยางแพรหลายในเชงพาณชย รวมกบประสทธภาพของระบบ มลคาการลงทนตอกโลวตตและตนทนการผลตไฟฟา พบวา เทคโนโลยท ใชงาน

ชวมวลหลก ชวมวลเสรม

1 บานขาม หม 2 ต.บานขาม อ.จตรส จ.ชยภม* เหงามนส าปะหลง เปลอกขาวโพด 500 11

2 บานเตาถาน หม 5 ต.ทงขนาน อ.สอยดาว จ.จนทบร เหงามนส าปะหลง ซงขาวโพด 800 9

3 บานหนองหญาปลอง ม.9 ต.โพนเพก อ.มญจาคร จ.ขอนแกน เหงามนส าปะหลง ฟางขาว 500 9

4นคมสรางตนเองล าน านาน

ต.รวมจต อ.ทาปลา จ.อตรดตถเปลอกเมลด

มะมวงหมพานตซงขาวโพด 500 8

5นคมสรางตนเองทงโพธทะเล**

บานพกลทอง ม.13 ต.นคมฯทงโพธทะเล อ.เมอง จ.ก าแพงเพชรฟางขาว เศษไมตนมะนาว 1,000 8

6 บานโคกเมอง หม 9 ต.จรเขมาก อ.ประโคนชย จ.บรรมย ฟางขาว - 500 11

7นคมสรางตนเองบางระก า

ต.หนองกลา อ.บางระก า จ.พษณโลกฟางขาว - 800 8

8 บานวงชมพร หม 7 ต.เขาชนกน อ.แมวงก จ.นครสวรรค เหงามนส าปะหลง - 500 8

9 บานหนองกระทม หม 2 ต.หนองยาง อ.หนองฉาง จ.อทยธาน ฟางขาว - 500 8

10 บานปากต าหร หม 6 ต.บางแตน อ.บานสราง จ.ปราจนบร ฟางขาว - 300 8

หมายเหต : *รวมกบบานสมปอย หม 13 ต.สมปอย อ.จตรส จ.ชยภม

** รวมกบ ต. เทพนคร อ.เมอง จ. ก าแพงเพชร

คะแนน

ความเขมเขง

ของชมชน

ประเภทชวมวลล าดบ ชมชน

ขนาดก าลงการผลต

ของโรงไฟฟา (kW)



ในเชงพาณชยและเหมาะกบโรงไฟฟาชวมวลทมขนาดไมเกน 1 เมกะวตต ไดแก เทคโนโลยแกสซฟเคชนรวมกบเครองยนตสนดาปภายใน

นอกจากน ยงมเทคโนโลยกงหนไอน าขนาดเลก (Microturbine) ซงถงแมวาจะเรมมการใชงานเชงพาณชยตงแตป 2542 ในทวปยโรป (EPA CHP 2007) แตการใชงานยงไมแพรหลาย เนองจากมผ ผลตนอยรายมากและตนทนการผลตไฟฟาสงกวาเทคโนโลยแกสซฟเคชนเลกนอย เนองจากมลคาการลงทนตอเมกะวตตสงกวาและประสทธภาพของระบบต ากวา ขณะทชวโมงการท างานมากกวา อายการใชงานยาวนานกวาและคาบ ารงรกษาต ากวา อยางไรกตาม ปจจบน ผผลตเทคโนโลยกงหนไอน าเรมหนมาใหความส าคญกบเทคโนโลยกงหนไอน าขนาดเลกมากขน มพส. จงเหนวา เทคโนโลยกงหนไอน าขนาดเลก (Microturbine) เปนอกทางเลอกหนงส าหรบโรงไฟฟาชวมวลชมชน

3.3.1 เทคโนโลยแกสซฟเคชน สามารถแบงตามลกษณะของเตาแกสซฟเคชน ทนยมใชในปจจบนได 2 ประเภทหลก ไดแก 1) ระบบฟกซเบด (Fixed-bed) ซงมทงแบบไหลขน (Updraft gasifier) และแบบไหลลง (Downdraft gasifier) และ 2) ระบบฟลอไดซเบด (Fluidized-bed) ซงมทง แบบ Bubbling fluidized bed และแบบ Circulating fluidized bed โดยกระบวนการผลตไฟฟา จากระบบแกสซฟเคชนประกอบดวย 4 สวนหลก ไดแก ระบบเตรยมเชอเพลง เตาแกสซฟเคชน (Gasifier) ระบบท าความสะอาดและลดอณหภมกาซรอน และระบบผลตไฟฟาจากกาซเชอเพลง ดงรปท 2

รปท 2 ระบบผลตไฟฟาจากชวมวลดวยเทคโนโลยแกสซฟเคชน

ทมา: ดดแปลงจาก www.wasterecycleplant.com/biomass_gasification.html



การใชงานเทคโนโลยแกสซฟเคชนในการผลตไฟฟาโดยใชชวมวลเปนเชอเพลง หลายหนวยงานทงสถาบนการศกษา ภาครฐและภาคเอกชน ใหความสนใจในการน าเทคโนโลยแกสซฟเคชนมาใชในการผลตไฟฟา ไดแก (1) กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงานไดมโครงการวจย พฒนาและสาธตระบบแกสซฟเคชนแบบ 2 ขนตอนและ 3 ขนตอน ในโรงสขาว 5 แหง (2) ส านกงานนโยบายและแผนพลงงานรวมกบส านกงานนวตกรรมแหงชาต ใหการสนบสนนเอกชนทสนใจผลตไฟฟาจากเทคโนโลยแกสซฟเคชนจ านวน 4 แหง (3) โครงการของภาคเอกชนทขายไฟฟาเขาระบบภายใตระเบยบ VSPP จ านวน 5 แหง และ (4) โครงการอนๆ อก 4 โครงการ อยางไรกตาม โครงการสวนใหญในประเทศไทยเปนโครงการในเชงศกษาวจย ซงไมสามารถเดนเครองไดอยางตอเนอง ส าหรบโครงการเชงพาณชย แมวาจะมโรงไฟฟา ของบรษท ซพรม รนวเอเบล เอนเนอรย จ ากด ขนาดก าลงการผลต 0.16 เมกะวตต เดนเครองไดตอเนอง แตเปนระยะเวลาเพยง 2 ป เทานน

ปญหาการใชงานเทคโนโลยแกสซฟเคชนทส าคญ ไดแก กาซเชอเพลงท ได

มคณภาพต า ทงในสวนของสดสวนกาซทตดไฟได เชน CO, H2 ต า และมสงปนเปอนสงโดยเฉพาะทาร และบางโครงการประสบปญหาอนๆ ไดแก โรงสขาวสหกรณการเกษตรทาโขลง จ ากด อ .ทาว ง จ.ลพบร ประสบปญหาเพมเตมจากการอดตนของระบบปอนเชอเพลงท าใหไมสามารถควบคมอณหภมในเตาใหสม าเสมอได โครงการผลตไฟฟาในศนยสาธตและพฒนาพลงงานทดแทนจากขาวครบวงจร ทงตระพงโคลน อ.ลาดบวหลวง จ.พระนครศรอยธยา ประสบปญหาเชอเพลงแกลบท

เหลอภายในโรงสไมเพยงพอ และโรงไฟฟาของ บจก. เทอรมลเทค จ.สมทรสาคร ประสบปญหาจากการน าขยะพลาสตกมาปอนในเตาแกสซฟเคชนทดดแปลงมาจากเตาแบบฟลอไดซเบด นอกจากน ยงมบางโครงการประสบปญหาจากการขาดแคลนบคลากรทมทกษะในการเดนระบบ

อกดวย

ทงน ปญหากาซเชอเพลงทไดมคณภาพต าเกดจากสาเหตส าคญ 3 ประการ ไดแก (1) คณสมบตของเชอเพลง ไดแก ความชนและขนาดของเชอเพลงทสม าเสมอเปนปจจย ทส าคญตอการท างานของระบบแกสซฟเคชน แตโครงการสวนใหญทเดนเครองในปจจบนจะปอนเชอเพลงชวมวลเขาเตาแกสซฟเคชน โดยไมมการจดการ เชอเพลงทสงเขาระบบจงมคณสมบต ทหลากหลายสงผลตอระบบทงดานการเผาไหม การเกดเถา และการควบคมอณหภมภายในระบบ (2) เตาแกสซฟเคชน โครงการสวนใหญประสบปญหาอณหภมในเตาต าและไมสม าเสมอ ซงนอกจากสาเหตจะเกดจากคณสมบตของเชอเพลงและการปอนเชอเพลงทไมสม าเสมอแลว ยงเกดจากการออกแบบเตา และ (3) ระบบท าความสะอาดกาซเชอเพลง จากการรวบรวมขอมลของโรงไฟฟา พบวา โรงไฟฟาสวนใหญจะใชระบบไซโคลน Wet Scrubber และถงกรองในการท าความสะอาดกาซ ซงในบางโครงการทใช Wet Scrubber จะมการน าน าทผานการลางท าความสะอาดกาซแลวหมนเวยน



กลบมาใชงานใหม แตเนองจากน าดงกลาวยงมสงปนเปอนอยมากท าใหไมสามารถท าความสะอาดกาซไดด

แนวทางการแกไขปญหาการใชงาน ทส าคญ ไดแก

1) การเตรยมเชอเพลง จากการสอบถามผผลตเทคโนโลยแกสซฟเคชนทใชกนอยางแพรหลาย ไดแก Ankur ไดมขอแนะน าถงคณสมบตของ เ ช อ เพลง ทจะ เ ขา ระบบแกส ซฟ เคชน ฟกซ เบดแบบไหลลงไ ว ไ ดแก (1) ความช นของเ ช อ เพลง ไมเกน 20% โดยน าหนก (2) สดสวนเถา ไมเกน 5% โดยน าหนก และ (3) ความหนาแนนรวม ไมต ากวา 800 kg/m3 ดงนน โรงไฟฟาจงตองมระบบเตรยมเชอเพลง ซงแตกตางกนไปตามประเภทเชอเพลง เชน เศษไมตองมการสบยอยและการไลความชน ฟางขาวตองมการสบยอย การอดแทงเชอเพลงและปรบปรงคณภาพโดยการผสมชวมวลชนดอนๆ เขาดวยกน และการไลความชน เปนตน

2) การเลอกเทคโนโลยทเชอถอได โดยพจารณาจากเตาแกสซฟเคชนทมการควบคมอณหภมในเตาใหสงพอเหมาะและสม าเสมอ รวมถงระบบท าความสะอาดเชอเพลงและลดอณหภมกาซทมประสทธภาพ

นอกจากน โรงไฟฟาชวมวลขนาด 4.5 เมกะวตต ท มพส. เขารวมลงทนในฐานะผจดการกองทน ESCO Fund ไดมวธจดการเพอลดความเสยงดานเทคโนโลยดวยการใหผพฒนาโครงการรบประกนผลการด าเนนงานและงบกระแสเงนสดโครงการ ขณะเดยวกนเจาของเทคโนโลยใหการรบประกนเครองจกรอปกรณเปนเวลา 1 ป

3.3.2 เทคโนโลยกงหนไอน าขนาดเลก (Microturbine) ระบบการเผาไหมโดยตรงสามารถแบงออกไดเปน 3 รปแบบ ไดแก การเผาไหมในเตาเผาแบบตะกรบ (Stoker Firing) การเผาไหมในเตาเผาแบบฟลอไดซเบด(Fluidized Bed Combustion) และการเผาไหมแบบลอยตว (Suspension Firing)

ส าหรบระบบผลตไฟฟากงหนไอน าขนาดเลก จะประกอบดวย Micro-Steam Turbine Generator หมอไอน าชนด Single Drum และเตาเผาแบบ Vibrating Grate Stoker โดยกระบวนการผลตเปนไปดงรปท 3



รปท 3 กระบวนการผลตไฟฟาของเทคโนโลยกงหนไอน าขนาดเลก

จากขอมลสถานภาพการรบซอไฟฟาจากผผลตไฟฟาขนาดเลก (SPP) และขนาดเลกมาก (VSPP) ของ สนพ. (กนยายน 2554) พบวามโครงการโรงไฟฟาชวมวลทขายไฟฟาเขาระบบแลวทงสน 84 โครงการ ก าลงการผลตรวมทงสน 1,396.97 เมกะวตต ปรมาณไฟฟาเสนอขาย 704.27 เมกะวตต โดยม 77 โครงการทขายไฟฟาเขาระบบแลวและใชเทคโนโลยเผาไหมโดยตรงรวมกบกงหนไอน า ซงมขนาดก าลงการผลตตงแต 1.5 เมกะวตต ถง 75 เมกะวตต อยางไรกตาม ยงไมมโครงการใดใชเทคโนโลยกงหนไอน าขนาดเลก

โดยสรปแลว เทคโนโลยทเหมาะสมส าหรบโรงไฟฟาชวมวลขนาดเลกทงในแงของประสทธภาพการผลตไฟฟา ตนทนการผลตไฟฟาตอหนวย และมลคาการลงทนตอเมกะวตต ไดแก เทคโนโลยแกสซฟเคชน นอกจากน ยงม เทคโนโลยกงหนไอน าขนาดเลก ซงผผลตหลายราย หนมาผลต เปนอกทางเลอกหนงของโรงไฟฟาชวมวลชมชน อยางไรกตาม การสงเสรมเทคโนโลย แกสซฟเคชนหรอเทคโนโลยกงหนไอน าขนาดเลกส าหรบโรงไฟฟาชวมวลชมชน ยงคงตองเผชญกบความเสยงดานเทคโนโลยหลายประการ เนองจากยงไมมตวอยางโครงการเชงพาณชยทประสบผลส าเรจ



3.4 ความเปนไปไดในดานการเงนหรอการลงทน

ในการประเมนความเปนไปไดทางการเงนของโครงการ มพส. จะพจารณาจากระยะเวลาคนทนของโครงการ (Payback Period: PB) มลคาปจจบนสทธ (Net Present Value: NPV) และอตราผลตอบแทนทางการเงนของโครงการลงทน (Financial Internal Rate of Return: FIRR) โดย ใชวธคดลดกระแสเงนสด (Discounted Cash Flow) ซงเปนการวเคราะหผลประโยชนทจะไดรบจากการลงทนในเชงธรกจทใชกนอยโดยทวไป โดยชวยใหสามารถตดสนใจเลอกลงทนในขนาดโครงการทเหมาะสมกบเงนทน ศกยภาพของชวมวลในแตละพนท รวมถงไดท าการวเคราะหความไวของการเปลยนแปลงในปจจยส าคญตางๆ (Sensitivity Analysis) ทกระทบตอผลตอบแทนการลงทนของโครงการ

การวเคราะหและประมาณการผลตอบแทนการลงทนโครงการโรงไฟฟาชวมวลจ าเปนตองก าหนดสมมตฐานหลกทใชในการวเคราะห ซงประกอบดวย มลคาการลงทนในโครงการ แหลงเงนก และอตราดอกเบย ขอมลการผลตและการเดนเครองของโรงไฟฟา ราคาและปรมาณเชอเพลงทใช รวมถงสมมตฐานรายไดจากการจ าหนายไฟฟาใหแกการไฟฟาสวนภมภาค (กฟภ.) โดยสมมตฐานส าคญ เปนไปดงตารางท 3



ตารางท 3: สรปสมมตฐานทใชในการวเคราะหโครงการกรณฐาน (Base Case)

สมมตฐาน Gasification Micro Turbine

100 kW 200 kW 400 kW 600 kW 1000 kW 990 kW

ตนทน

โครงกา

ร มลคาโครงการ (ลานบาท) 14 ลานบาท 18 ลานบาท 26 ลานบาท 37 ลานบาท 60 ลานบาท 88.5 ลานบาท สดสวนหนสนตอทน (D:E Ratio) 70:30 70:30 70:30 70:30 70:30 70:30 อตราดอกเบย 5.0% 5.0% 5.0% 5.0% 5.0% 5.0%

การเดน

เครอ

งโรงไฟฟ

า

Operation Capacity 90 kW 180 kW 360 kW 540 kW 900 kW 990 kW Plant Factor 60% 60% 70% 70% 70% 90% Internal Load (of Installed Capacity) 10% 10% 10% 10% 10% 15% หนวยไฟฟาทขายเขาระบบตอป (kWh/ป) 420,480 840,960 1,962,240 2,943,360 4,905,600 6,772,800

รายได

คาไฟฟาชวง Peak (บาท/หนวย) ณ ปแรก 3.8548 3.8548 3.8548 3.8548 3.8548 3.8548 คาไฟฟาชวง Off-Peak (บาท/หนวย) ณ ปแรก 2.0424 2.0424 2.0424 2.0424 2.0424 2.0424 Adder (บาท/หนวย) 0.5 0.5 0.5 0.5 0.5 0.5 รายไดตอป (บาท) 1,350,632 2,701,264 6,302,948 9,454,423 15,757,371 21,755,040

เชอเพล

ง ชนดเชอเพลงทใช เศษไม เศษไม เศษไม เศษไม เศษไม เศษไม ราคาเชอเพลง (บาท/ตน) 540 540 540 540 540 540 ปรมาณเชอเพลงทใช (ตนตอป) 605 1,211 2,826 4,238 7,064 15,079

คาใชจา

ย คาใชจายเชอเพลงทใช (บาทตอป) 326,700 653,940 1,526,040 2,288,520 3,814,560 8,142,660 คาใชจาย O&M Cost (ตอป) 7.5% 7.5% 7.5% 5.0% 5.0% 2.5% คาใชจายบรหารจดการ (Admin. Cost) ตอป 0.76 ลานบาท 0.76 ลานบาท 0.96 ลานบาท 0.96 ลานบาท 1.19 ลานบาท 1.19 ลานบาท



จากสมมตฐานขางตน สามารถประเมนผลตอบแทนการลงทนไดดงตารางท 4 ซงจะเหนไดวา โครงการขนาดเลกโดยเฉพาะอยางยงขนาดทต ากวา 600 kW จะไมมความคมคาในการลงทนภายใตเงอนไขการสนบสนนทางการเงนทระดบ Adder ในปจจบน เนองจากคาใชจายของโครงการจะสงกวารายไดทไดรบ โดยโครงการขนาด 100 kW, 200 kW และ 400 kW มผลตอบแทนการลงทน (IRR) และมลคาปจจบนสทธ (NPV) ของโครงการตดลบทงหมด สวนในกรณโรงไฟฟาชวมวล Gasification ขนาด 600 kW และ 1,000 kW จะใหผลตอบแทนการลงทนเทากบ 4.31% และ 6.30% ตามล าดบ แตจะมมลคาปจจบนสทธของโครงการตดลบโดยมคาเทากบ -7.09 และ -5.48 ลานบาทตามล าดบ ในขณะทกรณโรงไฟฟาชวมวล Micro Turbine ขนาดก าลงการผลต 990 kW ใหผลตอบแทนการลงทนเทากบ 6.61% และมมลคาปจจบนสทธเทากบ -8.08 ลานบาท ทงน โรงไฟฟา Micro Turbine จะมชวโมงการเดนเครองตอป (Plant Factor) และอตราการใชเชอเพลงสงกวาโรงไฟฟา Gasification ท าใหมตนทนคาเชอเพลงคอนขางมาก อกทงมลคาเงนทนเรมแรกสงมากท าใหมภาระดอกเบยมากกวาโครงการ Gasification ทมตนทนโครงการต ากวา ดงนน แมวาโรงไฟฟา Micro Turbine จะผลตไฟฟาขายเขาระบบไดมากกวาโรงไฟฟา Gasification แตระดบผลตอบแทนการลงทนของทง 2 เทคโนโลยจะอยในระดบทใกลเคยงกน

ตารางท 4: ผลตอบแทนการลงทนในกรณฐาน (Base Case)

ขนาดโรงไฟฟา IRR (%)

NPV (ลานบาท)

Pay Back Period (ป)

ตนทนการผลตไฟฟา (บาท/kWh)

Gasif

icatio

n

100 kW N/A -24.01 >15 8.50 200 kW N/A -22.69 >15 5.43 400 kW -10.50% -16.51 >15 3.55 600 kW 4.31% -7.09 10.01 2.91

1,000 kW 6.30% -5.48 8.55 2.76 Micro Turbine 990 kW 6.61% -8.08 9.96 2.61

ผลการวเคราะหความไว (Sensitivity Analysis) ในสวนของการวเคราะหความไว มพส. ไดพจารณาถงปจจยส าคญ 3 ประการ ไดแก การเปลยนแปลงราคาชวมวล การเปลยนแปลงชนดเชอเพลงและการเปลยนแปลงมลคาการลงทนของโครงการ สรปไดดงน

1) การเปลยนแปลงราคาชวมวล ซงจากการวเคราะหพบวา การเปลยนแปลงของระดบราคาเชอเพลงส าหรบการผลตไฟฟาจะมผลกระทบตอผลตอบแทนการลงทนของโครงการคอนขางสง โดยหากระดบราคาชวมวลลดลงจากกรณฐาน 100 บาท/ตน จะสงผลให IRR เพมสงขน



ประมาณ 2% และเมอระดบราคาชวมวลปรบสงขน 100 บาท/ตนจากกรณฐาน กจะสงผลให IRR ปรบลดลงประมาณ 2% เชนกน ซงสะทอนใหเหนวาการบรหารจดการตนทนเชอเพลงถอเปนปจจยส าคญในการพฒนาโรงไฟฟาชวมวล

2) การเปลยนแปลงชนดเชอเพลง จะสงผลใหปรมาณเชอเพลงทใชในการผลตไฟฟาและราคาเชอเพลงเปลยนแปลงตามชนดชวมวล ซงชวมวลทมศกยภาพส าหรบใชเปนเชอเพลงในโรงไฟฟาชวมวลชมชน ไดแก ฟางขาว เหงามนส าปะหลง ซงขาวโพด และชวมวลอนๆ เชน เศษไมยคาลปตส เปลอกเมลดมะมวงหมพานต เศษไมจากตนมะนาว แกลบจากโรงสชมชนเปนตน เปนชวมวลทตองการการจดการ ทงในแงของการเกบรวบรวมและการเตรยมเชอเพลง ซง มพส. ไดประเมนตนทนคาใชจายในการจดการชวมวล โดยแบงออกเปน 2 สวน ไดแก (1) คาเครองจกรและอปกรณ ซง มพส. ไดประเมนไวในสวนของมลคาการลงทนของโครงการแลว และ (2) คาใชจายในการจดการตอหนวย ซงจะเปนคาใชจายในการเดนเครองของโรงไฟฟา ดงตารางท 5

ตารางท 5 ตนทนชวมวลทรวมการจดการ

ชวมวล ฟางขาว เหงามนส าปะหลง ซงขาวโพด เศษไม

สวนท 1 คาเครองจกรและอปกรณ (บาท)

คาเกบรวบรวม 130,000 - 500,000 - - -

คาเตรยมเชอเพลง

ท าความสะอาด

ไลความชน

สบยอย

อดแทง

-

500,000 - 600,000 500,000 - 600,000

1,000,000

1,500,000 – 2,000,000

500,000 – 600,000 900,000 – 1,050,000

-

-

500,000 – 600,000 600,000 – 700,000

-

-

500,000 – 600,000 600,000 – 700,000

-

รวม (บาท) 2,130,000 – 2,700,000 2,900,000 – 3,650,000 1,100,000 – 1,300,000 1,100,000 – 1,300,000

สวนท 2 คาใชจายในการจดการตอหนวย (บาท/ตน)

คาชวมวล 55 – 135 32 - 80 300 - 500 300 - 500

คาจดหาชวมวล

เกบรวบรวม

ขนสง

100 – 150 50 – 150

75

50 – 150

-

50 - 150

-

50 - 150

คาเตรยมเชอเพลง

ท าความสะอาด

ไลความชน

สบยอย

อดแทง

-

25% ของราคา 100 - 120

-

5% - 10% ของราคา

50% ของราคา 100 – 120

-

- 25% ของราคา

100 – 120 -

- 25% ของราคา

100 – 120 -



ชวมวล ฟางขาว เหงามนส าปะหลง ซงขาวโพด เศษไม

รวม (บาท/ตน) 356 – 664 347 – 623 538 - 933 538 – 933

ราคาเชอเพลงทใชประเมน (บาท/ตน)

350 350 540 540

Spec

ific Fu

el Co

nsum

ption

(kg

/kWh)

แกสซฟเคชน

1.85 1.94 1.17 1.28

MST - - 1.98 1.87

จากการวเคราะหความไว พบวา การเปลยนแปลงชนดเชอเพลงส าหรบโรงไฟฟา ชวมวลขนาดเลกมผลกระทบตอผลตอบแทนการลงทนของโครงการไมสงมากนก โดยกรณใชเชอเพลงชนดอนจะมผลตอบแทนการลงทนสงกวากรณฐานไมถง 1% โดยปจจยทท าใหผลตอบแทนกรณใชเชอเพลงทางเลอกอนๆ สงกวา เนองจากชวมวลบางชนด เชน เหงามน และฟางขาว ทยงไมมการใชประโยชนกนอยางแพรหลายจงมระดบราคาทต ากวาเศษไม สวนชวมวลประเภทซงขาวโพดเปนเชอเพลงทใหผลตอบแทนการลงทนทดทสดส าหรบโรงไฟฟา Gasification เนองจากมอตราการใช เชอเพลงในการผลตไฟฟาตอหนวยต าทสด ส าหรบแกลบเปนชวมวลทไมเหมาะส าหรบน ามาใชเปนเชอเพลงในโรงไฟฟาขนาดเลกเนองจากมราคาแพงซงไมคมกบรายไดของโรงไฟฟา

3) การเปลยนแปลงมลคาเงนลงทน จากการวเคราะหความไว พบวาการเปลยนแปลงมลคาเงนลงทนส าหรบการพฒนาโครงการโรงไฟฟาชวมวลมผลกระทบตอผลตอบแทนการลงทนของโครงการคอนขางสง โดยส าหรบกรณโรงไฟฟา Gasification หาก Project Cost ปรบลดลง 10% จะสงผลให IRR โครงการปรบเพมสงขนมากกวา 2% ในขณะเดยวกน กรณ Project Cost ปรบสงขน 10% จะสงผลให IRR โครงการปรบลดลงมากกวา 2% ส าหรบผลกระทบส าหรบกรณโรงไฟฟา Micro Turbine จะสงผลเชนเดยวกนกบกรณโรงไฟฟา Gasification แตจะกระทบกบ IRR ต ากวา 2%

โดยสรปแลว แมวาในปจจบนภาครฐจะมมาตรการใหการสนบสนนการลงทนในโครงการโรงไฟฟาพลงงานหมนเวยนขนาดเลก (VSPP) ดวยการใหอตราสวนเพมราคารบซอไฟฟา (Adder) ส าหรบโครงการโรงไฟฟาชวมวลทมขนาดก าลงการผลตตดตงไมเกน 1 เมกะวตต โดยจะไดรบ Adder เทากบ 0.50 บาทตอหนวย แตอยางไรกตาม จากการศกษาวเคราะหผลตอบแทนการลงทนพบวา ผลตอบแทนโครงการยงอยในระดบต าซงไมจงใจพอทจะท าใหเ กดการลงทน



ในเชงพาณชย หรอเปนทแพรหลาย โดยเฉพาะอยางยงโครงการโรงไฟฟาชวมวลทมขนาดไมเกน 400 กโลวตต จะไมมความคมคาในการลงทน (ผลตอบแทนการลงทนตดลบ) ในขณะทโครงการขนาด 600 กโลวตต ถง 1,000 กโลวตต มผลตอบแทนการลงทนทต ามาก โดยมอตราผลตอบแทนภายใน (IRR) เพยง 4.3%-6.3%

3.5 แนวทางการมสวนรวมของชมชนในเรองการลงทนและการบรหารจดการโรงไฟฟาชวมวลชมชนอยางครบวงจร

ในการพฒนาโครงการโรงไฟฟาชวมวลชมชนใหประสบความส าเรจนน จ าเปนตองไดรบ ความรวมมอจากทกฝายในชมชน ซงรปแบบการพฒนาความรวมมอหรอการสรางการมสวนรวม ของชมชนนน ไมมรปแบบหรอแนวทางทตายตว เนองจากความแตกตางของพนท ประชากร ทศนคต ตลอดจนความพรอมของชมชนและผพฒนาโครงการเองดวย เมอน าแนวคดตามทฤษฎและความตองการของชมชนซงไดจากการส ารวจมาพจารณาประกอบกบ โดยค านงถงลกษณะหรอสถานะของชมชนไทยทเปนอยในปจจบน สามารถสรปความเปนไปไดของแนวทางการมสวนรวมของชมชนตอการลงทนและการบรหารจดการโรงไฟฟาชวมวลชมชนแบบครบวงจร ทจะสามารถน าไปปฏบตไดจรงส าหรบชมชนในประเทศไทย ไดดงน

3.5.1 การมสวนรวมของชมชนในเรองการลงทน ในการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชนแบบครบวงจร ชมชนสามารถมสวนรวมดานการลงทนในสองลกษณะ ไดแก การเขารวมลงทนในธรกจโรงไฟฟาชวมวลชมชนโดยตรง และการลงทนในธรกจจดหาเชอเพลงเพอจ าหนายใหโรงไฟฟาชมชน ทงน เพอใหการมสวนรวมของชมชนดานการลงทนสามารถเกดไดจรง ส าหรบโครงการทรฐใหการสนบสนน (เชน การใหเงนสนบสนนการลงทนโครงการตนแบบ หรอการก าหนดเงนสวนเพมราคารบซอไฟฟาอตราพเศษส าหรบโครงการชมชน) นน รฐควรก าหนดเปนเงอนไขใหนกลงทนตองปฏบต ในการเปดโอกาสใหชมชนเขามามสวนรวมดานการลงทน รวมถงก าหนดเงอนไขอนๆ เพอชวยเหลอชมชนใหไดรบประโยชนจากการลงทนอยางแทจรง ดงน

1) การลงทนในธรกจโรงไฟฟา ก าหนดใหผพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชน ตองเปดโอกาสใหกลมชมชนหรอชมชนสามารถเขาลงทนในธรกจโรงไฟฟาได โดย

เปดโอกาสให กลมชมชน/ ชาวบาน เขาลงทนหรอถอห นโรงไฟฟาโดยตรง โดยสามารถท าไดทงสองชวง คอ ชวงกอนพฒนาโครงการ หรอเมอโครงการพฒนาเรยบรอยแลว ซงหากพจารณาความเปนไปไดของโครงการในประเทศไทยแลว เนองจากปจจบนยงไมมโครงการตวอยาง โอกาสทชาวบานจะน าเงนมาซอหนในชวงเรมตนของ



การพฒนาโครงการอาจเปนไปไดยาก ความเปนไปไดนน คอ การเปดใหชาวบานซอหนเมอโครงการไดเปดด าเนนการแลว ซงชาวบานสามารถประเมนผลตอบแทนทจะไดรบอยางชดเจน ทงน มพส. เหนวาผประกอบการควรกนหนสวนหนงส าหรบเสนอขายใหชาวบานในราคาพาร โดยอาจมการรบประกนการจายเงนปนผลในอตราทไมต ากวาอตราดอกเบยเงนฝาก

ชมชนลงทนผานการใหสทธในการพฒนาโครงการ โดยชมชนน าทรพยสนสวนกลางไปรวมลงทนในการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชน เชน การใหใชพนทสวนกลางในการสรางโรงไฟฟา แลวแปลงสทธดงกลาวเปนหนของชมชน

การลงทนของผพฒนาโครงการในลกษณะ BOT ผพฒนาโครงการจะท าการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชนในลกษณะ BOT (Build Operate Transfer) คอ การพฒนาโรงไฟฟา แลวบรหารโรงไฟฟาในระยะเวลาหนงจนคนทน หลงจากนน ยกโรงไฟฟาใหเปนของชมชน โดยในชวงระยะเวลาของการบรหารโรงไฟฟานน จะมการใหผลประโยชนจากการด าเนนการแกกลมชมชนดวย เชน 5-10% ของก าไรสทธ เปนตน

2) การลงทนในธรกจจดหาชวมวลชมชนเพ อจ าหนายใหโรงไฟฟา ก าหนดใหผพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชน ตองยอมรบการทชมชนจะรวมตวเปนกลมธรกจในการเปนผ รวบรวมจดหาและจ าหนายชวมวลใหแกโรงไฟฟา โดยโรงไฟฟาจะตองมพนธะสญญาผกพนกบกลมธรกจของชมชนในเรองการจดหาชวมวล ซงรวมถงการรบประกนราคาขนต าทควรมการก าหนดไวดวย ทงน โรงไฟฟาจะตองรบชวมวลจากกลมธรกจของชมชนกอนเปนล าดบแรก การจดตงกลมธรกจชมชนเพอท าการจดหาและจ าหนายชวมวลนน สามารถกระท าไดทงลกษณะการตงเปนกลมธรกจชมชน (หรอ วสาหกจชมชน) กลมใหม หรอตอยอดกลมธรกจชมชนเดมทมอยแลวกได

การจดตงกลมวสาหกจชมชนจดหาและจ าหนายชวมวลชมชน ชาวบานจะไดประโยชนจากการรวมตว/เขาเปนสมาชกของวสาหกจชมชน การจดตงวสาหกจชมชนสามารถกระท าไดงายดวยขนตอนไมซบซอน ซงการลงทนในลกษณะกลมจดหาและจ าหนายชวมวล จะมความเปนไปไดส าหรบชมชนมากทสด เนองจากใชเงนลงทนนอย ทงน



มพส. มความเหนวา เงนลงทนตงตนของชมชน ผพฒนาโครงการอาจใหชมชนก ยม (โดยไมมดอกเบย/ดอกเบยต า) เพอจดตงหรอลงทนใหกอนได

การตอยอดสหกรณ/กลมธรกจชมชนทมอยแลวท าธรกจจดหาและจ าหนายชวมวล ส าหรบชมชนทมระบบสหกรณการเกษตร/กลมธรกจชมชนทมเขมแขงและเขาใจในระบบธรกจการเกษตรดอยแลว ซงปจจบนชาวบานในชมชนตางถอห นในสหกรณการเกษตรและองคกรธรกจชมชมดงกลาว การขยายผลหรอตอยอดสหกรณ/กลมธรกจชมชนเพอด าเนนธรกจจดหาและจ าหนายชวมวลใหโรงไฟฟา กเปนสงทสามารถกระท าได

3.5.2 การมสวนรวมของชมชนในการบรหารจดการโรงไฟฟาในการสนบสนนการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชนแบบครบวงจร หนวยงานภาครฐควรก าหนดใหผพฒนาโครงการมความชดเจน ในการเปดโอกาสใหชมชนเขามามสวนรวมในการบรหารจดการโรงไฟฟาชวมวลชมชน โดยแนวทางทผพฒนาโครงการควรตองด าเนนการ สรปไดดงน

1) การใหขอมลและการท าความเขาใจกบชมชน ผพฒนาโครงการตองใหขอมลทเกยวของกบโครงการในทกดานอยางครบถวนแกชมชน โดยตองใหเวลาแกชมชนอยางพอเพยงส าหรบการพจารณาขอมลดงกลาว และตองท าการชแจงตอชมชนเพอใหเกดความเขาใจและยอมรบระหวางกน ทงน การใหขอมลและชแจงจะตองด าเนนการตงแตกอนการพฒนาโครงการ ในระหวางการพฒนาหรอกอสรางโรงไฟฟา และหลงการเปดด าเนนการแลว

2) การรบฟง ปรกษาหารอ และเคารพความคดเหนของชมชน ถอเปนกระบวนการส าคญทจะตองด าเนนการ จงจะถอวากระบวนการมสวนรวมของชมชนตอการบรหารจดการโรงไฟฟามความครบถวน ในประเดนทชมชนมความเขาใจคลาดเคลอน ผพฒนาโครงการตองท าการชแจงใหเกดความเขาใจ ในขณะทหากมการด าเนนการใดทจะกระทบตอชมชน ควรตองท าการปรกษาหารอกบชมชน รวมถงการน าขอกงวลหรอขอเสนอแนะของชมชน มาปรบเปลยนการบรหารจดการ เพอใหชมชนเกดการยอมรบและสบายใจ

3) การจดตงคณะกรรมการรวมเพอตดตามการด าเนนการของโรงไฟฟา โดยแตงตงผแทนจากสามฝาย ไดแก ผแทนจากชมชน ผแทนจากโรงไฟฟา และผแทนจากหนวยงานทเปนกลาง (เชน หนวยงานองคกรทองถน ราชการ องคกรอสระ) เพอรวมกนเปนคณะกรรมการตดตามการบรหารจดการและการด าเนนการของโรงไฟฟาชวมวลชมชน ซงคณะกรรมการรวมฯ จะเปนชองทาง



หรอเวทในการปรกษาหารอระหวางกน รวมถงเปนเวทในการพจารณาประเดนหรอขอถกเถยงระหวางโรงไฟฟาและชมชนเพอท าใหเกดการตดสนใจรวมกนได

3.6 แนวทางการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมกบโครงการพลงงานหมนเวยนในทองถน

การมสวนรวมของชมชนในโครงการพฒนาพลงงานหมนเวยนในทองถน สามารถแบงออกไดเปน 2 ลกษณะ ไดแก การรวมพฒนาโครงการโดยชมชนเอง และการมผ อนพฒนาโครงการโดยทชมชนมสวนรวม แบบแผนทดของการรวมกนพฒนาโครงการโดยชมชนโดยสรปกคอ การสรางเวทใหเกดการเรยนรไปพรอมๆ กนในชมชน ซงจะท าใหเกดความตระหนกในปญหาหรอเหนความจ าเปนในการด าเนนการบางอยางรวมกน จนน าไปสกระบวนการท างานโดยมผ รบผดชอบในแตละสวนงานตามความเหมาะสมทสมาชกชมชนเหนชอบ แนวทางการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมกบโครงการพฒนาพลงงานในทองถน ไดดงน

ส ารวจทศนคตชมชนแตเนนๆ

จบกลมผน าความคดใหได

พนกงานของบรษทตองรกอน และท าหนาทสอประชาสมพนธใหบรษทดวย

เขาพบขาราชการทองถน

จดท า IEE และแถลงผลใหทราบทวกน

ใหชมชนมสวนรวมในการท ารายงาน EIA

จดท าสอประชาสมพนธ

จดศกษาดงาน

Open House หรอ จดประชมชมชนแบบไมเปนทางการ

รวมกนหากลไกตรวจสอบสภาพแวดลอม

สรางบทบาทใหชมชนมากไปกวาการเปนลกจาง

หาขอยตใหกบความเหนทแตกตางในชมชน

รบรองประชามตอยางเปนทางการ

ประกาศคดเลอกพนทและการจดท าผงเมองทองถนโดยชมชน

บทบาทของสถาบนการศกษาในการเปนทปรกษาวชาการ

ทงน ขนตอนการท ากจกรรมชมชนสมพนธโดยแบงชวงตามล าดบการพฒนาโครงการได สรปไดดงน



1) ระยะเรมพฒนาโครงการ ควรมกจกรรมดงน (1) สรปสาระส าคญของโครงการและจดท าเปนเอกสารทอานงาย เพอใชประกอบการพดคยกบผน าทองถน ผน าความคด และองคกรพฒนาเอกชนในพนท (2) สรางการมสวนรวมในการเลอกพนท (3) ลงส ารวจพนทเพอประเมนผลกระทบ (4) จดรบฟงความคดเหนสาธารณะ (5) ใหชมชนมสวนรวม IEE และ (6) จดดงานโครงการตวอยางลงส ารวจพนท

2) ระยะเรมออกแบบและกอสราง ควรมกจกรรมดงน (1) ใหชมชนมสวนรวมในการรบรในการคดเลอกบรษทผ รบเหมาและแนะน าผ ควบคมโครงการใหรจกกบกลมผ น าชมชน (2) ผพฒนาโครงการพดคยกบผแทนชมชนเปนระยะๆ ใหมนใจไมมผลกระทบจากการกอสราง(3) สรางกฎปองกนและแกไขปญหาดานสงแวดลอม และ (4) ใชผ รบเหมา (หากเปนได) และแรงงานทองถน

3) ระยะเรมทดลองเดนเครองและด าเนนการจรง ควรมกจกรรมดงน (1) ใสใจกบผลทเกดขน หากมปญหาตองแกไขโดยเรว (2) จดตงคณะท างานเพอตดตามการด าเนนงานของโรงไฟฟา (3) ใหขอมลผลการด าเนนการแกผน าชมชน ชาวบาน NGO อยางตอเนอง เพอสรางความมนใจ (4) รกษาคณภาพสงแวดลอม (5) ใหสมาชกชมชนเขาเยยมชมโครงการ และ (6) คนก าไรใหชมชน

ผพฒนาโครงการสามารถน าขนตอนนไปปรบใชไดตามความเหมาะสม บางกรณไมมความจ าเปนจะตองด าเนนการตามทเสนอไวทกขอ บางกรณสามารถท าไดมากนอยตามความจ าเปนของโครงการ โดยคาใชจายในกจกรรมดงกลาวอยในความรบผดชอบของผพฒนาโครงการ

4. มาตรการสงเสรมโรงไฟฟาชวมวลชมชนทมอยในปจจบน

ในปจจบน ประเทศไทยยงไมมการก าหนดมาตรการเฉพาะเพอสงเสรมโรงไฟฟาชวมวลชมชน อยางไรกตาม มมาตรการสงเสรมโรงไฟฟาชวมวลโดยทวไปเชนเดยวกบพลงงานหมนเวยนประเภทอนๆ สรปไดดงน

1) มาตรการดานระเบยบปฏบต เปนมาตรการทจ าเปนทเปดโอกาสใหนกลงทน / ชมชน สามารถขายไฟฟาทใชชวมวลเปนเชอเพลงเขาระบบได มาตรการดานระเบยบปฏบตทมผลส าหรบโรงไฟฟาชวมวลขนาดเลก ไดแก

ระเบยบการรบซอไฟฟาจากผผลตไฟฟาขนาดเลกมาก (VSPP) สญญารบซอไฟฟาจากพลงงานหมนเวยน (Power Purchase Agreements, PPA) ระบบการนบหนวยไฟฟาสทธ (Net Metering)



2) มาตรการดานการเงนและภาษ เชนเดยวกบโรงไฟฟาพลงงานหมนเวยนประเภทอนๆ โรงไฟฟาชวมวลจะไดรบการสนบสนนดานการเงนและภาษ ดงน

มาตรการทางภาษเพอจงใจการลงทน โรงไฟฟาชวมวลสามารถขอรบสทธประโยชน BOI ส าหรบการยกเวนภาษน าเขาเครองจกร และภาษรายไดเปนเวลา 8 ป รวมถงการลดหยอนภาษเงนได 50% อก 5 ป (ปท 9 – 13) หกคาขนสง ไฟฟา ประปา 2 เทา และหกคาตดตง สงอ านวยความสะดวก

กองทนสงเสรมการลงทนดานอนรกษพลงงานและพลงงานทดแทน (ESCO Fund) ตงแตป 2552 จนถงเดอนสงหาคม 2555 กองทนสงเสรมการลงทนดานอนรกษพลงงานและพลงงานทดแทนไดใหการสนบสนนโรงไฟฟาชวมวลในลกษณะของการรวมลงทนจ านวน 6 โรง ก าลงการผลตตดตงรวม 42 เมกะวตต รวมมลคาการลงทนทงสน 2,733 ลานบาท (เปนเงนกองทนรวม 253.25 ลานบาท)

การใหเงนสนบสนนตอหนวยการผลต ส าหรบโรงไฟฟาชวมวล เรมตนตงแตป 2545 ดวยวธประมลแขงขน ซงรฐไดจดใหมการประมลแขงขนทงสน 2 ครงในป 2545 และป 2550 สงผลใหโรงไฟฟาชวมวล 21 โรง ก าลงการผลตรวม 529 เมกะวตต เสนอขายไฟฟาเขาระบบภายใตระเบยบ SPP ตอมา ในป 2549 รฐไดประกาศใหเงนสนบสนนตอหนวยการผลตส าหรบพลงงานหมนเวยนทกประเภทโดยประเมนจากตนทนการผลต อตราสวนเพมรบซอไฟฟา (Adder) ทก าหนดขนส าหรบโรงไฟฟาชวมวล เทากบ 0.30 บาท/หนวย และในป 2552 ไดมการปรบปรง Adder โดยส าหรบโครงการชวมวลทม ขนาดไมเกน 1 เมกะวตต จะไดรบเงนสนบสนนในอตรา 0.50 บาท/หนวย

ถงแมวามาตรการสงเสรมการผลตไฟฟาจากชวมวลในปจจบนไดสนบสนนให เกดโรงไฟฟา ชวมวลทงสน 88 ราย ก าลงการผลตตดตง 1,465.7 เมกะวตต (สนพ. 2555) แตยงไมมโรงไฟฟา ชวมวลขนาดเลกทเกดขนจรงในเชงพาณชย

ถงแมวามาตรการสงเสรมการผลตไฟฟาจากชวมวลในปจจบนไดสนบสนนใหเกดโรงไฟฟา ชวมวลทงสน 88 ราย ก าลงการผลตตดตง 1,465.7 เมกะวตต (สนพ. 2555) แตยงไมมโรงไฟฟา ชวมวลขนาดเลกทเกดขนจรงในเชงพาณชย

5. สรปปญหาและอปสรรคในการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชนแบบครบวงจร

ในการสงเสรมโรงไฟฟาชวมวลชมชน ภาครฐจ าเปนตองก าหนดมาตรการทเหมาะสม เพอขจดปญหาและอปสรรคในการสงเสรมโรงไฟฟาชวมวลชมชน ซงประกอบดวย 12 ปญหาหลก ไดแก



ตนทนชวมวลทรวมคาใชจายในการรวบรวมและจดการสง ความเสยงดานเชอเพลง ความเสยงดานเทคโนโลย ความไมประหยดตอขนาด ระดบผลตอบแทนไมคมคาการลงทนเชงพาณชย โอกาสของการไดรบการสนบสนนเงนกจากสถาบนการเงน การขาดความรความเขาใจในการจดท าแผนธรกจ ทศนคตของชมชนตอโรงไฟฟา ชมชนขาดความพรอมตอการลงทน โอกาสในการสงผานเงนสนบสนนของภาครฐไปยงกบชมชน ความลมเหลวของการบรหารจดการโรงไฟฟาและธรกจโดยชมชน ความยงยากในขนตอนการขออนญาตจากภาครฐ

ทงน ปญหาและแนวทางการแกไขปญหา สามารถสรปไดดงตารางท 6

ตารางท 6 สรปปญหาในการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชนแบบครบวงจรและแนวทางการแกไข

ปญหาและอปสรรค แนวทางการแกไข

1) ตนทนชวมวลทรวมคาใชจายในการรวบรวมและจดการสง ชวมวลทมศกยภาพส าหรบเปนเชอเพลงในโรงไฟฟาชมชน ไดแก ฟางขาว เหงามนส าปะหลง ซงขาวโพด และเศษไมตางๆ สวนใหญอยกระจดกระจายในพนท เพาะปลก และมคณสมบตท เปนอปสรรคตอการน ามาใชเปนเชอเพลงในโรงไฟฟา เชน ความชนสง ความหนาแนนต า ขนาดเชอเพลงไมสม าเสมอ เปนตน จงจ าเปนตองมกระบวนการเกบรวบรวมและเตรยมเชอเพลง เชน การสบ/ยอย การอดแทง การไลความชน ซงท าใหมคาใชจายดงทไดอธบายไวในตารางท 5

ก าหนดมาตรการจงใจทางการเงนใหสอดคลองกบตนทนของชวมวลทรวมการเกบรวบรวมและการจดการ

สงเสรมการวจยและพฒนาเทคโนโลยในการเกบรวบรวมและจดการชวมวล

ประชาสมพนธใหความรเกษตรกรในการน าชวมวลมาใชประโยชนเปนเชอเพลงในโรงไฟฟา

2) ความเสยงดานเชอเพลง คาใชจายดานเชอเพลงจะคดเปน 70% - 80% ของตนทนการผลตทงหมด ขณะทโรงไฟฟาตองเผชญความเสยงจากความไมแนนอนและความไมสม าเสมอของผลผลตเชอเพลงชวมวลทขนกบฤดกาล รวมถงความผนผวนดานราคาทขนกบความตองการของตลาด

เลอกใชเทคโนโลยการผลตไฟฟาทสามารถใชเชอเพลงไดหลากหลาย

ก าหนดขนาดโรงไฟฟาใหเหมาะสมกบปรมาณเชอเพลงทสามารถจดหาได

ส ารองเชอเพลงชวมวล ก าหนดมาตรการในการจดหาเชอเพลงประเภทอนเสรม ท าสญญาซอขายเชอเพลงลวงหนา




3) ความเสยงดานเทคโนโลย ไมมโครงการตวอยางทได รบการยอมรบส าหรบการผลตไฟฟาเชงพาณชยในประเทศไทย ส าหรบเทคโนโลยแกสซฟเคชน และ ไมมโครงการใดในประเทศไทยทน าเทคโนโลยกงหนไอน าขนาดเลกเขามาใชงาน ท าใหขาดตวอยางทประสบความส าเรจในการคดเลอกเครองจกรอปกรณและการเดนเครองโรงไฟฟา ขาดบคลากรทมประสบการณ รวมทงขาดขอมลทถกตองและแมนย าในการวางแผนธรกจ

สงเสรมใหเกดโครงการตนแบบทประสบความส าเรจในเชงพาณชย โดยรฐจ าเปนตองสนบสนนเงนบางสวนในการลงทนเรมแรก (Investment Subsidy) รวมถงตองใหการสนบสนนทางดานเทคนคใหกบโครงการ

พฒนาบคลากรใหมความเชยวชาญในดานเทคนค สงเสรมการวจยและพฒนาโดยเนนการแกไขปญหาในโครงการท ด า เนนการจ รงในเ ช งพาณชย โดยใหภาคเอกชนเจาของโครงการเขามามสวนรวมในการแกไขปญหา

เจาของโครงการสามารถลดความเสยงไดโดยใหเจาของเทคโนโลยเขารวมลงทนหรอก าหนดใหมการรบประกนปรมาณไฟฟาทผลตได

4) ความไมประหยดตอขนาด ขนาดของโรงไฟฟา ชวมวลควรออกแบบใหมขนาดเหมาะสมและสอดคลองกบปรมาณวตถดบทมเพอไมใหเกดการลงทนทมากเกนไป (Overinvestment) โดยเมอเปรยบเทยบมลคาการลงทนตอหนวยไฟฟาทผลตได ซงรวมคาใชจายในการเดนระบบและคาบ ารงรกษาดวยนน โรงไฟฟาขนาดเลกจะมตนทนการผลตไฟฟาตอหนวยทสงกวาโรงไฟฟาขนาดใหญ

สงเสรมใหเกดการใชงานอยางแพรหลายเพอลดตนทนการผลตไฟฟาตอหนวย โดยรฐ สนบสนนเงนลงทนบางสวน (Investment Subsidy) เพอใหเกดโครงการตนแบบกอนขยายผล

ก าหนดสวนเพมราคารบซอไฟฟา (Adder) หรอ Feed-in Tariff นน ในชวงแรกระดบการสนบสนนอาจอยในระดบสง และคอยๆ ลดลงเมอตนทนดานเทคโนโลยลดลง

5) ระดบผลตอบแทนไม คมคาการลงทนในเชงพาณชย ถงแมวาโครงการโรงไฟฟาชวมวลทมขนาดก าลงการผลตตดตงไมเกน 1 เมกะวตตจะไดรบ Adder เทากบ 0.50 บาทตอหนวย แตผลการวเคราะหทางการเงน พบวา โครงการโรงไฟฟาชวมวลทมขนาดไมเกน 400 กโลวตต จะไมมความคมคาในการลงทน (ผลตอบแทนการลงทนตดลบ) ในขณะทโครงการขนาด 600 กโลวตต ถง 1,000 กโลวตต มผลตอบแทนการลงทนทต ามาก โดยมอตราผลตอบแทนภายใน (IRR) เพยง 4.3%-6.3%

ในชวงแรกซงเปนการพฒนาโครงการตนแบบเพอเปนตวอยางโครงการโรงไฟฟาชวมวลอยางครบวงจรทประสบความส าเรจ รฐควรใชรปแบบการสนบสนนเงนลงทน (Investment Subsidy)

เมอโครงการตนแบบประสบความส าเรจ และตองการสงเสรมใหมการพฒนาในเชงพาณชยอยางแพรหลาย รฐจ าเปนตองใหการสนบสนนทางการเงนตอการผลตไฟฟาจากชวมวล (Production Subsidy) โดยจะอยในรป Adder หรอ Feed-in Tariff กได

6) โอกาสของการได รบการสนบสนนเงนก จากสถาบนการเงน โครงการโรงไฟฟาชวมวลขนาดเลกหรอทด าเนนการโดยชมชน จะตองเผชญกบปญหาและอปสรรคในการเขาถงแหลงเงนทนและการไดรบสนเชออยมาก เนองจาก (1) สถาบนการเงนจะปลอยสนเชอใหเฉพาะโครงการทม

สงเสรมใหเกดโครงการตวอยางเพอสรางความเชอมนดานเทคโนโลยแกสถาบนการเงน

ปรบปรงมาตรการใหการสนบสนนการลงทนดานโครงการพลงงานหมนเวยนของภาครฐทมอยแลวใหมเงอนไขครอบคลมโครงการระดบชมชนมากขน




ตวอยางการผลตเชงพาณชยแลว ในขณะทในปจจบนยงไมมตวอยางการใชงานเชงพาณชยของเทคโนโลยการผลตไฟฟาดวยความรอนของชวมวลในขนาดทต ากวา 1 เมกะวตต และ(2) สถาบนการเงนพจารณาการใหการสนบสนนทางการเงนโดยค านงถงสนทรพย/ความนาเชอถอของผนกลงทน

ก าหนดมาตรการเงนก ดอกเบยต าส าหรบโครงการโรงไฟฟาชวมวลขนาดเลกทด าเนนการโดยชมชน

พฒนาความรวมมอระหวางกนของหนวยงานภาครฐทเกยวของ อาท กรมสงเสรมการเกษตร กรมสงเสรมสหกรณ กรมการพฒนาชมชน และธนาคารเพ อการเกษตรและสหกรณการเกษตร เปนตน

7) การขาดความรความเขาใจในการจดท าแผนธรกจ ชมชนหรอผ พฒนาโครงการทเปนรายเลกไมทราบขอมลเกยวกบแหลงเงนทนรวมถงการจดท าแผนธรกจและขอมลสนบสนนตามรปแบบทสถาบนการเงนตองการ

ภาครฐควรจดใหมการฝกอบรมการจดท าแผนธรกจ หรออาจจดตงหนวยงานเฉพาะเพอเสรมสรางความรความเขาใจเกยวกบธรกจโรงไฟฟาชวมวล ตลอดจนทกษะในเชงธรกจใหแกชมชนโดยเปนเสมอนหนวยงานพเลยงทคอยใหค าแนะน าและเปนแหลงขอมลความรในระยะเรมแรกของการสงเสรมการลงทนโครงการโรงไฟฟา ชวมวลชมชน

8) ทศนคตของชมชนตอโรงไฟฟา ปญหาการไมยอมรบของชมชนกลายเปนอปสรรคส าคญในการพฒนาโรงไฟฟาไมวาจะเปนเชอเพลงใดกตาม แตส าหรบกรณโรงไฟฟาชวมวลชมชน ซง มพส. ไดลงส ารวจในพนทเปาหมาย 35 แหง พบวาทกชมชนทลงส ารวจมความเหนในเชงบวกตอแนวทางในการพฒนาโครงการโรงไฟฟาชวมวลชมชน ทงนเนองจากการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชนมความแตกตางจากการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลขนาดใหญ โดยชาวบานหรอสมาชกในชมชนสวนใหญจะไดประโยชนจากโครงการอยางมนยส าคญ อยางไรกตาม แมวาจะเหนดวยในหลกการแตยงตองการทราบขอมล/ขอเทจจรงใหมความมนใจกอนตดสนใจ โดยบางชมชนแมจะเหนดวยกบหลกการแตยงรสกไมมนใจ เกดขอวตกกงวล/ขอสงสยทงจากความไมรและการไดรบขอมลจากสอตางๆ ท าใหเกดความเขาใจทคลาดเคลอน

ใหขอมล ขาวสารและรายละเอยดของโครงการอยางครบถวนและในเวลา

สรางความรความเขาใจในเรองโรงไฟฟาชวมวล สรางความเชอมนใหกบชมชนในการพฒนาโครงการโรงไฟฟาชวมวลชมชน

9) ความพรอม (ความสามารถ) ของชมชนตอการลงทน จากการลงพนทพบวา แมวาชมชนทเขมแขงจะมประสบการณการท าธรกจของชมชน แตกลมการเงนและกลมธรกจทชมชนด าเนนการอยเหลานน จะเปนการลงทนขนาดเลกทใชเงนลงทนไมสงมาก และมรปแบบการบรหารจดการทางธรกจทงายไมมความซบซอน ในขณะทการ

กระทรวงพลงงานควรใหการสนบสนนการจดการฝกอบรมใหความรแกชมชน

ภาครฐก าหนดเปนหลกเกณฑ/เงอนไขทตองใหชมชนเขารวมลงทน โดยม 2 ประเดนหลก ไดแก 1) พนธสญญาในการรบซอชวมวลจากชมชนและรบประกนราคารบซอขนต า และ 2) การจดท าแผนใหชมชนมสวนรวมในการลงทน




พฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชนเปนโครงการทใชเงนลงทนสง ตองมรปแบบการบรหารจดการตามมาตรฐานธรกจเพอการยอมรบจากสถาบนการเงน รวมถงการบรหารโรงไฟฟาทตองอาศยความรความช านาญดานเทคนค/เทคโนโลยการผลตไฟฟา ดงนน จงสรปไดวาชมชนยงไมมความพรอม 4 ดาน ไดแก ไมมความพรอมดานเงนทน

ไมมความพรอมในการขอและไดรบสนเชอจากสถาบนการเงนเพอลงทน

ไมมความรในระบบบรหารจดการธรกจทเปนมาตรฐาน

ขาดความรและทกษะดานเทคนค/เทคโนโลยของระบบผลตไฟฟา

หรอถอหนโรงไฟฟา ใหภาคเอกชน/เจาของเทคโนโลยเปนผลงทนหลก สนบสนนดานเงนลงทน/เงนกยมจากทางภาครฐ แปลงสทธ ทรพยสน และการอนญาตของชมชนเปนทนชมชน

จดท าแนวทางและตนแบบการจดตงกลมธรกจจดหาและจ าหนายชวมวล

จดตงหรอใหมหนวยงานพเลยงใหค าปรกษาแกชมชน

10) โอกาสในการสงผานเงนสนบสนนของภาครฐไปยงชมชน ผทจะไดรบเงนสนบสนนจากภาครฐจะเปนผลงทนโรงไฟฟา ในขณะทชาวบานไมมอ านาจในการตอรองราคาชวมวลทโรงไฟฟาจะซ อเปนวตถดบ ดงนน เ งนสนบสนนซงจะผานตอไปยงชมชนในรปแบบของราคารบซอชวมวล อาจไมสามารถสงผานใหกบชาวบานหรอชมชนไดในระดบทเหมาะสม

ส าหรบโครงการตนแบบซงรฐใหการชวยเหลอเงนลงทนเรมแรก และรวมถงการใหการสนบสนนตอราคารบซอไฟฟาจากชวมวลชมชนดวย รฐควรก าหนดเปนเงอนไขเพมเตมใหผลงทนปฏบต ไดแก ผลงทนตองจดท าสญญาซอขายเชอเพลง ซงมเงอนไขใหรบซอชวมวลจากกลมธรกจชมชนเปนล าดบแรกและมการรบประกนราคารบซอขนต า

ภาครฐควรประชาสมพนธใหชาวบานไดรบทราบถงสทธและประโยชนทชมชนควรจะไดรบจากการสงเสรมโรงไฟฟาชวมวลชมชน

11) ความลมเหลวของการบรหารจดการโรงไฟฟาตนแบบและธรกจตอเนองโดยชมชน การบรหารธรกจและโรงไฟฟาชวมวลชมชนตนแบบโดยชมชนโดยล าพง อาจกอใหเกดปญหาและอปสรรค ดงน ชมชนขาดประสทธภาพการบรหารจดการธรกจชมชน

และขาดบคลากรทมความรดานเทคนคเ กยวกบโรงไฟฟาชวมวล

ชมชนไมมความสามารถในการตอรองส าหรบธรกจจดหาและจ าหนายสนคา

ผน าชมชนไมมประสบการณเกยวกบโรงไฟฟาชวมวล โดยมงเนนแตใหมโครงการเกดขนในพนท

ในการพฒนาโครงการ ควรเปดโอกาสใหผประกอบการภาคเอกชนทมประสบการณรวมถงเจาของเทคโนโลยเปนผพฒนาโครงการหลก ซงจะชวยเหลอในการแกไขปญหาทางดานเทคนคในชวงแรกของการพฒนา ขณะเดยวกนชมชนควรก าหนดเปนเงอนไขใหผพฒนาโครงการตองเปดโอกาสใหชมชนเขาไปมสวนรวมในการบรหารจดการโรงไฟฟา เพอใหเกดการพฒนาทกษะในการบรหารจดการโรงไฟฟา

ผพฒนาโครงการควรจดใหมการอบรมและฝกฝนทกษะเทคนคพนฐานดานโรงไฟฟา เทคโนโลยการผลตไฟฟาจากชวมวลใหกบชมชน




องคกรปกครองสวนทองถนไมมความช านาญในดานเทคโนโลยการผลตไฟฟา

ในการคดเลอกพนทโครงการตนแบบควรพจารณาจากชมชนทมการบรหารจดการกลมธรกจชมชนดเดน

ภาครฐจะตองก าหนดใหโรงไฟฟามพนธะสญญาผกพนกบกลมธรกจชมชนในเรองการจดหาชวมวล ซงรวมถงการรบประกนราคาขนต า

ภาครฐควรจดใหมหนวยงานกลางท าหนาทเปนทปรกษาหรอพ เลยงใหแกชนชนเพอใหความร ขอมลและใหค าแนะน าเกยวกบการด าเนนธรกจโรงไฟฟาชวมวลชมชน

12) ปญหาจากการขออนญาตท เก ยวของกบการประกอบก จการ ไฟฟา ป จ จ บน ไ ด ม ก า รแต ง ต งคณะกรรมการเพมขน เพอพจารณาการยนเสนอขายไฟฟาและการลงนามสญญาซอขายไฟฟา และ การขอใบอนญาตประกอบกจการโรงงาน หรอ รง. 4 กอใหเกดปญหาส าคญ 2 ประการ ไดแก (1) การก าหนดเงอนไขหรอหลกเกณฑเพมเตมโดยมไดประกาศไวอยางชดเจน และ (2) การประชมคณะกรรมการฯ ไมสม าเสมอสงผลใหกรอบเวลาในการพจารณาไมชดเจน

ประกาศขนตอน หลกเกณฑและกรอบเวลาการพจารณาโครงการอยางชดเจน พรอมทงปฏบตตามอยางเครงครด เพอใหนกลงทนสามารถประมาณการคาใชจายและระยะเวลาในการพฒนาโครงการไดอยางแมนย า

6. ขอเสนอแนะแนวทางการสงเสรมโรงไฟฟาชวมวลชมชนแบบครบวงจร

ภายใตสภาวะปจจบนการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชนแบบครบวงจรไมสามารถด าเนนการไดในเชงพาณชย รฐจ าเปนตองก าหนดมาตรการในการสงเสรมและสนบสนน โดยมาตรการสนบสนน ทส าคญและจ าเปน ไดแก การใหการสนบสนนทางการเงนเพอใหโครงการมผลตอบแทนการลงทนทจงใจใหเกดการลงทน นอกจากนน ภาครฐโดยกระทรวงพลงงานจ าเปนตองก าหนดมาตรการสนบสนนอนเพมเตมดวย หากตองการใหการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชนแบบครบวงจรเกดขนอยางแพรหลายและเปนไปอยางยงยน โดยแนวทางและมาตรการในการสงเสรมโรงไฟฟาชวมวลชมชนแบบครบวงจร ทรฐโดยกระทรวงพลงงานควรด าเนนการมดงน

6.1 การสนบสนนทางการเงนเพอใหโครงการมความคมคาตอการลงทน เนองจากภายใตระบบการใหสวนเพมราคารบซอไฟฟาจากชวมวลในระดบ 50 สตางคตอหนวยส าหรบโครงการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชนทมก าลงการผลตต ากวา 1 เมกะวตต ยงไมมความคมคาการลงทนในเชงพาณชย รฐจงจ าเปนตองใหมาตรการสนบสนนทางการเงน ดงน



6.1.1 การสนบสนนเงนลงทนส าหรบโครงการตนแบบ (Investment Subsidy) เพอใหสามารถด าเนนการไดโดยเรว รฐจ าเปนตองใหการสนบสนนเงนลงทนเรมแรกในระดบ 35% - 40% ของมลคาโครงการ ซงก าหนดเปนเพดานของมลคาการสนบสนนไว ทงน การใหเงนสนบสนนจะแบงงวดเงนในการสนบสนน ตามงวดงานทแลวเสรจ นอกจากน ไดเสนอเปนอกแนวทางเลอก โดยใหเงนสนบสนนในชวงพฒนาโครงการ 25%-30% ของมลคาโครงการ และทเหลอจะทยอยใหในชวง 3 ปแรกของการเดนเครองโรงไฟฟา ซงการสนบสนนในแนวทางหลงน จะชวยในการกระต นใหผ พฒนาโครงการตองบรหารโรงไฟฟาใหมประสทธภาพในชวง 3 ปของการรบเงนสนบสนน โดยระดบเงนสนบสนนการลงทน ดงน

ตารางท 7: ขอเสนอแนะการสนบสนนเงนลงทนเรมแรกของโรงไฟฟาชวมวล ขนาด 500 – 1,000 กโลวตต

ขนาดโรงไฟฟา กรณท 1

สนบสนนเงนทงหมดในชวงพฒนาโครงการ

กรณท 2 สนบสนนเงนในชวงพฒนาโครงการและ

3 ปแรกของการเดนเครองโรงไฟฟา

ต ากวา 800 kW สนบสนน 40% ของมลคาการลงทนเรมแรก แตไมเกน 17 ลานบาท/โครงการ

ชวงพฒนาโครงการ : สนบสนน 30% ของมลคาการลงทนเรมแรก แตไมเกน 12 ลานบาท/โครงการ 3 ปแรก : 2 ลานบาท/ป รวมเงนทงสน 18 ลานบาท/โครงการ

801 - 1,000 kW สนบสนน 35% ของมลคาการลงทนเรมแรก แตไมเกน 24 ลานบาท/โครงการ


ทงน รฐจ าเปนตองก าหนดเงอนไขเพมเตมประกอบการใหการสนบสนนเงนลงทนเรมแรก โดยก าหนดใหนกลงทนทมประสบการณหรอเจาของเทคโนโลยเปนผถอหนหลกใน

ระยะแรก โดยเฉพาะอยางยงกรณทรฐใหเงนสนบสนนทงหมดในชวงพฒนาโครงการ นอกจากน รฐจ าเปนตองจดเตรยมงบประมาณและผ เชยวชาญในการเปนพเลยงใหกบชมชนในการบรหารโครงการ และตองมทมตดตามประเมนผลการใหเงนสนบสนนการลงทนในระยะเรมแรกดวย

6.1.2 การก าหนดราคารบซอไฟฟาจากชวมวลชมชนส าหรบโครงการ ในเชงพาณชยทวไป (Adder และ Feed-in-Tariff) โดย มพส. ไดเสนอการก าหนดราคารบซอไฟฟาจากชวมวลชมชนในทกประเภทชวมวลเปนอตราเดยวกน เพอใหสะดวกตอการบรหารจดการการให



เงนสนบสนน โดยก าหนดอตราเปน 3 ระดบตามขนาดก าลงการผลตของโรงไฟฟาทสามารถพฒนาในเชงพาณชยได ดงตารางท 8

ตารางท 8: ประมาณการอตรารบซอไฟฟาจากชวมวลชมชน

ขนาดก าลงการผลต Adder Feed-in-Tariff

บาท ป บาท นอยกวาหรอเทากบ 400 kW

(<= 400 KW) 2.40 7 ป 4.53

มากกวา 400 KW แตนอยกวาหรอเทากบ 600 kW (400 < KW< = 600)

1.37 7 ป 3.80

มากกวา 600 KW แตนอยกวาหรอเทากบ 1,000 kW (600 < KW< = 1,000)

1.13 7 ป 3.63

ทงน รฐควรมการก าหนดเปนเงอนไขในการใหการสนบสนนเฉพาะแกโครงการหรอผประกอบการโรงไฟฟาทใหชมชนหรอเกษตรกรในพนทเขามามสวนรวมในการพฒนาโครงการเทานน อาทเชน (1) ก าหนดใหโรงไฟฟาตองมการท าสญญาซอขายชวมวลกบเกษตรกรและมการรบประกนราคารบซอทเหมาะสม หรอเปดโอกาสใหชมชนรวมกลมจดตงเพอเปนผจดหาชวมวลใหแกโครงการ และ (2) ก าหนดใหโรงไฟฟาตองเปดโอกาสใหชมชนสามารถรวมเปนเจาของโรงไฟฟาโดยกระจายหนบางสวนออกจ าหนายใหแกคนในพนท เปนตน

6.1.3 การใหเงนสนบสนนธรกจในการเกบรวบรวมชวมวลฟางขาวผานโรงไฟฟาตนแบบ เนองจากชวมวลฟางขาวมตนทนเครองจกรและอปกรณในการเกบรวบรวม ฟางขาวในระดบทสงกวาชวมวลประเภทอน ดงนน เพอใหชวมวลฟางขาวสามารถแขงขนกบ ชวมวลประเภทอนได ภายใตเงนสนบสนนการลงทนและตนทนผลตไฟฟาเดยวกน รฐจ าเปนทจะตองใหการสนบสนนทางการเงนเฉพาะส าหรบธรกจในการเกบรวบรวมชวมวลฟางขาวของชมชน เปนจ านวนเงน 500,000 บาท ส าหรบการลงทนรถเกยวและรวบรวมฟางขาว โดยเปนการใหผานโรงไฟฟาตนแบบซงผพฒนาโรงไฟฟาจะตองสงผานเงนสนบสนนดงกลาวไปใหกลมธรกจจดหาชวมวลชมชน

6.1.4 การสงเสรมใหเกดโครงการตวอยางโรงไฟฟาชวมวลชมชนอยางครบวงจรทประสบความส าเรจ โดยโรงไฟฟาชวมวลชมชนตนแบบตองสามารถด าเนนการไดอยาง มประสทธภาพ เพอจะเปนตวอยางแนวทางการพฒนาส าหรบโครงการอนๆ ทจะพฒนาตอไป ซงโครงการตนแบบยงหมายความรวมถงตวอยางของการจดตงกลมธรกจชมชน (หรอวสาหกจชมชน) ในการท าธรกจเปนผจดหาและจ าหนายชวมวลชมชนใหแกโรงไฟฟาดวย และนอกจากการจดตงโครงการตนแบบแลว รฐควรจดท าคมอปฏบตแนวทางการลงทนทเหมาะสมส าหรบชมชนดวย



การพฒนาโรงไฟฟาตนแบบทประสบความส าเรจ จะชวยสรางความเชอมนดานเทคโนโลยแกผ เกยวของ โดยเฉพาะสถาบนการเงน ซงจะท าใหเกดความมนใจในการพจารณาใหสนเชอแกโครงการในลกษณะน

6.2 การก าหนดเงอนไขประกอบการใหอนญาตเพอใหชมชนไดประโยชนจากการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชน ทงในดานการลงทน/การท าธรกจของชมชน การมสวนรวมในการบรหารจดการโรงไฟฟา และการก าหนดราคารบซอชวมวลชมชนอยางเหมาะสม โดยรฐควรก าหนดเปนเงอนไขทผพฒนาโครงการตองปฏบต ตอการไดรบอนญาตทเกยวของกบการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชน เชน การใหอนญาตกอสรางโรงไฟฟาขององคกรปกครองสวนทองถน การใหอนญาตสญญา ซอขายไฟฟา เปนตน โดยเปนเงอนไขทควรก าหนดจะไดแก

6.2.1 ดานการลงทนในธรกจโรงไฟฟา ก าหนดใหผพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชนตองเปดโอกาสใหกลมชมชน/ชาวบานสามารถเขารวมลงทนในโรงไฟฟา โดยตองเสนอแผนหรอรปแบบการใหชมชนเขารวมลงทนในโรงไฟฟาประกอบการขออนญาตดวย (ตวอยางรปแบบการมสวนรวมดานการลงทนในโรงไฟฟา เชน การเขารวมลงทนหรอถอห นในโรงไฟฟา การใหชมชนแปลงทรพยสนหรอสทธชมชนเปนทน การลงทนในลกษณะ BOT)

6.2.2 ดานการสงเสรมการลงทนของธรกจชมชน ก าหนดใหผพฒนาโครงการโรงไฟฟาตองมพนธะสญญาผกพนกบกลมธรกจจดหาชวมวลของชมชน/หรอชมชน โดยควรมการรบประกนราคารบซอชวมวลขนต า และการแสดงความชดเจนในการรบซอชวมวลจากกลมธรกจชมชนหรอชวมวลภายในชมชนนนเปนล าดบแรก

6.2.3 ดานการมสวนรวมของชมชน ก าหนดใหผพฒนาโครงการตองแสดงแผนการด าเนนการของการเปดโอกาสใหชมชนมสวนรวมในการบรหารจดการโรงไฟฟาชวมวลชมชน (ตวอยางกจกรรมการมสวนรวมของชมชน เชน การใหขอมล/การท าความเขาใจกบชมชน การรบฟง/ปรกษา/และเคารพความเหนชมชน การจดตงคณะกรรมการรวมตดตามการด าเนนการโรงไฟฟา)

6.3 การจดตงหรอใหมหนวยงานพเลยงในการพฒนาโครงการ ภาครฐควรสนบสนนใหมหนวยงานรบผดชอบเปนพเลยงในการพฒนาโครงการโรงไฟฟาชวมวลชมชน โดยเฉพาะการเปน พเลยงใหกบชมชน นอกจากนน หนวยงานนจะเปนศนยกลางดานขอมลสนบสนนแกผ เกยวของ และสามารถใชเปนหนวยงานทท าหนาทก ากบดแลโครงการตนแบบไดดวย การมหนวยงานพเลยงจะท าใหการพฒนาโครงการเปนไปในแนวทางทถกตอง สรางความเขาใจและมนใจแกผ เกยวของในการพฒนาโครงการ โดยเฉพาะสถาบนการเงนซงตองการขอมลสนบสนนดานเทคนคในการปลอยสนเชอ



6.4 การใหการสนบสนนดานการลงทนตอการพฒนาโครงการ รฐควรใหการสนบสนนดานการเงนเพอจงใจใหเกดการลงทนส าหรบการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชนโดยเฉพาะ โดยมาตรการทควรด าเนนการ ไดแก การจดตงกองทนเพอน าเงนเขารวมลงทน การใหสนเชอดอกเบยต า การผอนผนหลกทรพยค าประกนเงนก โดยปรบปรงมาตรการสนบสนนทางการเงนทมอยใหมความชดเจน ดงน

6.4.1 ปรบปรงมาตรการใหการสนบสนนการลงทนดานโครงการพลงงานหมนเวยนของภาครฐทมอย (ESCO Fund และเงนกดอกเบยต า) ใหมเงอนไขครอบคลมโครงการระดบชมชนมากขน เชน การใหการพจารณาสนบสนนโครงการดานชมชนทมความเหมาะสมตอการลงทนเปนล าดบแรก การเรยกผลตอบแทน/ราคาซอหนคนทต ากวาโครงการในเชงพาณชยทวไป

6.4.2 กระทรวงพลงงานด าเนนโครงการรวมมอกบธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณ (ธ.ก.ส.) ในการสนบสนนใหสนเชอดอกเบยต าแกโครงการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชน ทชมชนมสวนรวมลงทน โดยกระทรวงพลงงานสนบสนนเงนกดอกเบยต าผาน ธ.ก.ส. และให ธ.ก.ส. เปนผพจารณาสนเชอโดยผอนปรนหลกทรพยค าประกนของชมชน

6.4.3 การสนบสนนดานเงนลงทน/เงนกยมจากทางภาครฐ โดยรฐอาจน าเงนจากกองทนเพอการสงเสรมการอนรกษพลงงาน หรอกองทนพฒนาไฟฟา (ภายใตกฎหมายการก ากบกจการพลงงาน) จดตงเปนกองทนเพอสงเสรมการลงทนโรงไฟฟาชวมวลชมชน และน าเงนจากกองทนทจดตงปลอยเปนสนเชอในการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชน หรอรฐอาจน าเงนจากกองทนไปรวมลงทนเปนผพฒนาโรงไฟฟา ซงการลงทนในสวนนรฐอาจขายหนในราคาพารใหกบชมชน เปนตน

6.5 การสนบสนนดานการฝกอบรมและใหความรแกชมชนและสถาบนการเงน ในการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชนแบบครบวงจร นอกจากความพรอมดานการลงทนแลว การไดรบการยอมรบจากชมชนเปนสงส าคญเชนเดยวกบการพฒนาโรงไฟฟาอนๆ ดงนน จงจ าเปนทจะตองใหขอมลและความรแกชมชนเพอใหเกดความเขาใจและยอมรบ ในขณะเดยวกนชมชนตองมสวนรวมในการพฒนาโครงการหลายดาน ทงในดานการลงทน การด าเนนธรกจชมชน และการบรหารจดการโรงไฟฟา โดยทชมชนไมมทกษะและความรในเรองดงกลาว รฐจ าเปนทจะตองใหการสนบสนนการใหความรและฝกอบรมแกชมชน เพอใหมความพรอมตอการมสวนรวมในโครงการ นอกจากนน การใหการฝกอบรมความรเรองการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชน มความจ าเปนส าหรบสถาบนการเงนเชนกน ทงนเพอใหเกดความมนใจและยอมรบในการปลอยสนเชอแกโครงการ สรปประเดนทควรใหความรและฝกอบรมม ดงน



6.5.1 ประเดนทวไปทควรใหความรแกชมชนเพอใหเกดความเขาใจและยอมรบ

ประเภทชวมวล/การใชประโยชน/เพมมลคาชวมวลชมชนในการผลตไฟฟา

วธการเกบเกยวผลผลตการเกษตร/เกบรวบรวมชวมวลทมประสทธภาพ

การปรบเปลยนวธการจดการดนเพอเตรยมเพาะปลกจากการเผาชวมวล

ความรพนฐานในเรองโรงไฟฟาประเภทตางๆ และความแตกตางของโรงไฟฟาชวมวลชมชนกบโรงไฟฟาประเภทอน

เทคโนโลยการผลตไฟฟาจากชวมวลทเขาใจไดโดยงาย

การจดการผลกระทบตอสงแวดลอม/และผลกระทบตอความเปนอยชมชน

6.5.2 การฝกอบรมเพอเตรยมความพรอมของชมชน ในการมสวนรวมดานการลงทนและการบรหารจดการโรงไฟฟาชวมวลชมชน โดยกระทรวงพลงงานควรใหการสนบสนนจดการฝกอบรมใหความรแกชมชนในพนททมศกยภาพในการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชน ประเดนทควรมในการฝกอบรม นอกจากประเดนความรทวไปแลว ควรมประเดน

ความรพนฐานเรองการเงนและการลงทนของธรกจโรงไฟฟาชวมวลขนาดเลก

การจดท าขอเสนอและแผนธรกจในการขอรบการสนบสนนทางการเงน

การใหความรและฝกอบรมการบรหารจดการธรกจชมชนทถกหลก

การใหความรดานเทคโนโลย และการด าเนนงานของโรงไฟฟาชวมวลขนาดเลก

6.5.3 การฝกอบรมพฒนาบคลากรใหมความเชยวชาญในดานเทคนค โดยรฐจ าเปนตองจดอบรมเพอพฒนาศกยภาพชางเทคนคในชมชนใหสามารถเดนเครองและบ ารงรกษาโรงไฟฟา จดใหมการถายทอดองคความรจากโครงการตนแบบไปยงโรงไฟฟาอนๆ

6.5.4 การฝกอบรมการจดท าแผนธรกจการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชนใหแกชมชน และนกลงทนท วไป โดยแผนธรกจจะประกอบดวย 1) ศกยภาพและการบรหารวตถดบ ช ว ม ว ล 2 ) เ ท ค โ น โ ล ย ท เ ห ม า ะ ส ม 3 ) ค ว า ม เ ป น ไ ป ไ ด ท า ง ก า ร เ ง น 4 ) ข น ต อ น / ความคบหนาของการขออนญาตทส าคญ และ 5) แผนบรหารจดการความเสยง

6.5.5 การฝกอบรมสถาบนการเงนใหมความรความเขาใจในเรองการพฒนาและเทคโนโลยการผลตไฟฟาจากชวมวลชมชน



6.6 การสนบสนนดานการศกษาวจยและพฒนาดานเทคโนโลย การพฒนาดานเทคโนโลยเปนสงส าคญทจะชวยลดมลคาการลงทนของโครงการลงมาได โดยทหากสามารถพฒนาผลตเทคโนโลยทเกยวของไดเองภายในประเทศ นอกจากจะชวยลดตนทนการผลตดานเทคโนโลยลงมาไดแลว ยงชวยท าใหการพฒนาอตสาหกรรมการผลตดานเทคโนโลยการผลตไฟฟาจากชวมวลขนาดเลกไดดวย ในชวงทผานมา แมวารฐโดยกระทรวงพลงงานไดใหการสนบสนนในการศกษาวจยเทคโนโลยการผลตไฟฟาจากชวมวลขนาดเลกในระดบหนงแลว แตยงไมสามารถพฒนาตนแบบเทคโนโลยทมประสทธภาพ ซง มพส. เหนวา การใหการสนบสนนดานการศกษาวจยสรางตนแบบเทคโนโลยยงเปนสงจ าเปนทรฐควรใหการสนบสนน แตควรเพมเงอนไขหรอหลกการในการสนบสนน เพอศกษาวจยใหไดตนแบบทสามารถ ใชงานในเชงพาณชยได โดยมขอเสนอแนะดงน

6.6.1 การสงเสรมการศกษาวจยและพฒนาเทคโนโลยการผลตไฟฟาจาก ชวมวลชมชน

ในการสงเสรมการศกษาวจยและพฒนาเทคโนโลยการผลตไฟฟาดวย ชวมวลขนาดเลก (ไมเกน 1 เมกะวตต) รฐควรใหการสนบสนนส าหรบโครงการทม ความชดเจนของ แนวคด/แนวทาง/การออกแบบ ในการแกไขปญหาของเทคโนโลยการผลตไฟฟาทเปนอย ซงปญหาของเทคโนโลย แกสซฟเคชน คอ กาซเชอเพลงทผลตไดมคณภาพต า (คาความรอนต า) และมสงปนเปอนสง

รฐควรสงเสรมการวจยและพฒนา โดยเนนการแกไขปญหาในโครงการทด าเนนการจรงในเชงพาณชย โดยใหภาคเอกชนเจาของโครงการเขามามสวนรวมในการแกปญหา

ในการพฒนาโครงการตนแบบควรใหมตวอยางเทคโนโลยการผลตไฟฟาทหลากหลาย (สนบสนนทงเทคโนโลยแกสซฟ เคชนแกสซฟเคชน และเทคโนโลยกงหนไอน าขนาดเลก) รวมถงมตวอยางหรอตนแบบของเทคโนโลยทประสบความส าเรจจากตางประเทศดวย ทงน เพอเปนตวอยางส าหรบการเรยนรดานเทคโนโลย ซงอาจน ามาดดแปลงเพอเปนเทคโนโลยทผลตไดในประเทศ

6.6.2 การสงเสรมการศกษาวจยและพฒนาเทคโนโลยการจดเกบและรวบรวมชวมวล ร ฐควรส ง เส รมการศกษาว จย และพฒนา เทคโนโล ยการจด เ กบ และรวบรวม ชวมวล เพอใหไดเครองมอในการรวบรวมจดเกบชวมวลทเหมาะสม ชวยลดตนทนในการจดเกบ



รวบรวม รวมถงการสามารถพฒนาเครองมอเกบรวบรวมชวมวล ทสามารถผลตไดในประเทศ แทนการน าเขาจากตางประเทศ

6.7 การก าจดปญหาอปสรรคทมาจากการบรหารจดการของภาครฐ ปญหาอปสรรคทมาจากภาครฐไดแกความลาชาของการออกใบอนญาตทส าคญ อนไดแก ใบอนญาตการซอขายไฟฟา และใบอนญาตประกอบกจการโรงงาน โดยรฐควรประกาศก าหนด ขนตอน หลกเกณฑและกรอบเวลาการพจารณาการใหการอนญาตอยางชดเจน รวมถงปฏบตตามขอก าหนดอยางเครงครด โปรงใสและเปนธรรม เพอใหนกลงทนสามารถประมาณการคาใชจายและระยะเวลาในการพฒนาโครงการไดอยางแมนย า

7 . การพฒนาโครงการตนแบบ

ในการสงเสรมโรงไฟฟาชวมวลชมชนแบบครบวงจร สงทส าคญมาก คอ การมโครงการโรงไฟฟาชวมวลชมชนตนแบบประสบผลส าเรจไดอยางยงยน และสามารถขยายผลตอยอดไปยงชมชนหรอพนทอนๆ ทมศกยภาพตอไป ซง มพส. ไดคดเลอกตวอยางพนทในการพฒนาโครงการตนแบบ จ านวน 4 แหงจากพนทท มพส. ลงส ารวจจ านวน 35 แหง โดยไดใชหลกการทตองการใหมจ านวนโครงการตนแบบทเพยงพอ ส าหรบเปนตวอยางในการสะทอนดานตางๆ ตอไปนอยางครบถวน ไดแก ประเภทชวมวล ลกษณะเทคโนโลย รปแบบการลงทน และการมสวนรวมของชมชน โดยกระจายในพนทตางๆ เพอเปนตนแบบและตวอยางส าหรบการศกษาและขยายผลตอไป ดงน

(1) ภาคเหนอ พฒนาทหม 5 ต.หวยหมาย อ.สอง จ.แพร เปนโรงไฟฟาชวมวลชมชน ขนาด 990 กโลวตต ใชชวมวลซงขาวโพดเปนเชอเพลงหลก และมเศษไมเปนเชอเพลงเสรม โดยใชเทคโนโลย Micro Steam Turbine ผพฒนาโครงการหลกเปนเอกชน โดยไดรบการสนบสนนเงนลงทนสวนหนงจากภาครฐ นอกจากนน จะมเจาของเทคโนโลย บรษท ศแบงฯ รวมลงทนดวย ซงจะมการจดตงกลมวสาหกจชมชนของชมชนในการท าหนาทรวบรวมและจ าหนายชวมวลใหโรงไฟฟา

(2) ภาคตะวนออกเฉ ยงเหนอ พฒนา ท บ านหนองหญ าปลอง ต . โนน เพ ก อ.มญจา-คร จ.ขอนแกน เปนโรงไฟฟาชวมวลชมชนขนาด 500-600 กโลวตต ใชชวมวลเหงามนส าปะหลงเปนเชอเพลงหลก และมฟางขาวเปนเชอเพลงเสรม โดยใชเทคโนโลยแกสซฟเคชน ผพฒนาโครงการหลกเปนเอกชน ซงอาจรวมลงทนกบเจาของเทคโนโลย และไดรบการสนบสนนเงนลงทนสวนหนงจากภาครฐ ซงจะมการจดตงกลมวสาหกจชมชนของชมชนในการท าหนาทรวบรวมและจ าหนายชวมวลใหโรงไฟฟา

(3) ภาคกลาง พฒนาท นคมสรางตนเองบางระก า อ.บางระก า จ.พษณโลก เปนโรงไฟฟาชวมวลชมชน ขนาด 800-1,000 กโลวตต ใชชวมวลฟางขาวเปนชวมวลหลก โดยใช เทคโนโลย



แกสซฟเคชน ผพฒนาโครงการหลกเปนเอกชน ซงอาจรวมลงทนกบกบเจาของเทคโนโลย และไดรบการสนบสนนเงนลงทนสวนหนงจากภาครฐ ส าหรบกลมจดหาเชอเพลงของชมชนจะตอยอดกลมสหกรณการเกษตรในพนทเปนผท าหนาทน ส าหรบโครงการตนแบบโครงการนมโอกาสทกลมสหกรณการเกษตรของชมชนจะเขารวมลงทนในโรงไฟฟาดวย

(4) ภาคตะวนออก พฒนาทบานเตาถาน ต.ทงขนาน อ.สอยดาว จ.จนทบร เปนโรงไฟฟาชวมวลชมชนขนาด 800-1,000 กโลวตต ใชชวมวลเหงามนส าปะหลง และซงขาวโพด ผพฒนาโครงการหลกเปนเอกชน ซงอาจรวมลงทนกบเจาของเทคโนโลย และได รบการสนบสนนเงนลงทน สวนหนงจากภาครฐ ซงจะมการจดตงกลมวสาหกจชมชนของชมชนในการท าหนาทรวบรวมและจ าหนายชวมวลใหโรงไฟฟา

สรปตวอยางพนทโครงการตนแบบ ดงแสดงในตารางท 9



ตารางท 9 โครงการตนแบบโรงไฟฟาชวมวลแบบครบวงจร

ล ำดบ ชมชน/พนท ภมภำค

ประเภทชวมวล ขนำดก ำลง

กำรผลตของ

โรงไฟฟำ

(kW)

เทคโนโลย

รปแบบกำรลงทน

ทมำของโครงกำร หลก เสรม

กลมจดหำ

เชอเพลง กำรลงทนในโรงไฟฟำ

1 หมท 5 ต.หวยหมำย อ.สอง

จ.แพร

เหนอ ซงขำวโพด แกลบ

ไมสบ

990 เทคโนโลยเผำ

ตรงรวมกบกงหน

ไอน ำขนำดเลก

จดตงกลมใหม เอกชน/เจำของเทคโนโลย/ รฐสนบสนน

เครอขำยผพฒนำโครงกำรของ มพส.

2 บำนหนองหญำปลอง

ม.9 ต.โพนเพก

อ.มญจำคร จ.ขอนแกน

ภำคตะวนออก

เฉยงเหนอ

เหงำมน

ส ำปะหลง

ฟำงขำว 500 เทคโนโลย



ชมชนโครงกำรหมบำนเศรษฐกจ

พอเพยงของกรมพฒนำชมชน

3. นคมสรำงตนเองบำงระก ำ

ต.หนองกลำ อ.บำงระก ำ

จ.พษณโลก

ตวแทนภำค

กลำง

(ภำคเหนอ

ตอนลำง)

ฟำงขำว

-

800

เทคโนโลย


ใชกลม

สหกรณเดม

ตอยอด

เอกชน/เจำของเทคโนโลย/ รฐสนบสนน



4. บำนเตำถำน ม.5

ต.ทงขนำน อ.สอยดำว

จ.จนทบร

ภำคตะวนออก เหงำมน

ส ำปะหลง

ซงขำวโพด

800 เทคโนโลย







อยางไรกตาม ในทางปฏบต มพส. เหนวา รฐควรเปดโอกาสใหผประกอบการเอกชนหรอชมชนทมศกยภาพและมความพรอมในการลงทนพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชน ยนขอรบการสนบสนนการลงทนจากกองทนเพอสงเสรมการอนรกษพลงงาน โดยมกรอบแนวคดในการคดเลอกโครงการตนแบบ ดงน

1) ผพฒนาโครงการ ควรเปนภาคเอกชนทมประสบการณ/เจาของเทคโนโลยเปนผลงทนหลก เพอลดภาระดานเงนทนและลดความเสยงดานเทคโนโลย

2) พนท โครงการ ตองเปนพนททมศกยภาพชวมวลชมชนเพยงพอตลอดการอายโครงการ และชมชนตองมความเขมแขง/ความพรอมส าหรบการพฒนาโครงการ โดยพจารณาจาก 4 ประเดนหลก คอ 1) ศกยภาพผน าชมชน 2) การมกลมธรกจชมชนทเขมแขง 3) การมสวนรวมของชมชนในกจกรรมตางๆ และ 4) การยอมรบของชมชนตอการมโรงไฟฟาในพนท

3) ขนาดของโรงไฟฟา ควรจะสอดคลองกบศกยภาพชวมวลคงเหลอในพนท โดยโรงไฟฟาชวมวลชมชนควรจะมขนาดเลก แตตองมความคมคาในพฒนาโครงการเชงพาณชย โดยมก าลงการผลตทเหมาะสม คอ ตงแต 400 กโลวตต จนถง 1 เมกะวตต

4) การจดการเพอความเพยงพอดานเชอเพลง โครงการจะตองมการบรหารความเสยงดานเชอเพลง โดยมแผนการจดหาชวมวลจากพนทใกลเคยง และมชวมวลประเภทอนเปนเชอเพลงเสรมดวย มการเตรยมการเพอส ารองชวมวลใหเพยงพอและตอเนอง การเลอกใชเทคโนโลยทสามารถใชชวมวลไดหลากหลาย

5) การจดการดานเทคโนโลย พจารณาจากเทคโนโลยทมการพสจนและไดรบการยอมรบแลว โดยมตวอยางการใชงานจรงในเชงพาณชย ลดความเสยงโดยใหเจาของเทคโนโลยหรอผ มประสบการณในการพฒนาโรงไฟฟารวมลงทนดวย การก าหนดคณลกษณะขนต าของอปกรณหรอระบบทส าคญ การรบประกนประสทธภาพการท างาน (Performance Guarantee) ก าหนดระยะเวลารบประกนคณภาพการใชงานอปกรณขนต า 3 ป ทงน ตองมผ เชยวชาญหรอทปรกษาเปนพเลยงในการเดนเครองและชวย

แกไขปญหาดานเทคนคใหแกชมชน รวมถง การฝกอบรมพฒนาคนในชมชนใหมความเชยวชาญดานเทคนค เพอเปนการถายทอดความร และพฒนาศกยภาพชางเทคนคในชมชนใหสามารถเดนเครองและบ ารงรกษาโรงไฟฟาได

6) การลงทนและธรกจท เกยวเนองของชมชน : วตถประสงคหนงของการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชน คอ การทชมชนมสวนรวมในการลงทนในโรงไฟฟา รวมถงการพฒนาธรกจของชมชนทเกยวเนองกบโรงไฟฟา ดงนน โครงการตนแบบจงตองมขอก าหนดเงอนไขในเรองดงกลาว โดยผพฒนาโครงการจะตองเปดโอกาสใหชมชนมสวนรวมดานการลงทนในโรงไฟฟา รวมถงใหการสนบสนนการจดตงกลมธรกจชมชนเพอท าหนาทรวบรวมและจ าหนายชวมวลชมชนใหแกโรงไฟฟา



โดยมพนธะสญญาการซอขายชวมวลกบกลมธรกจชมชนเปนล าดบแรก และตองมการรบประกนราคารบซอขนต าทเหมาะสมดวย

7) การมสวนรวมของชมชนในการบรหารโรงไฟฟา : ผพฒนาโครงการตองด าเนนมาตรการดานการมสวนรวมของชมชน โดยตองน าเสนอแผนการด าเนนงานทชดเจน ดงน

การใหขอมลขาวสารแกชมชนตลอดระยะเวลาของโครงการ ตงแตในชวงกอนการพฒนา ชวงการกอสราง และชวงทโครงการเรมด าเนนการแลว ทงน การเขาหาชมชนตงแตชวงกอนการพฒนาเปนสงทตองใหความส าคญ

การใหความส าคญตอความคดเหน ตลอดจนการปรกษาหารอกบชมชน การชแจงท าความเขาใจ รบฟงความคดเหนของชมชนมาปรบเปลยนการด าเนนการเพอใหเกดการยอมรบของชมชน

การจดตงคณะกรรมการรวมตดตามการกอสราง /การด าเนนงานของโรงไฟฟาตนแบบ ประกอบดวย ผ แทนจากทกฝาย มหนาทในการตดตามตรวจสอบการด าเนนงานของโรงไฟฟา และเปนเวทส าหรบการปรกษาหารอกน รวมถงการพจารณาประเดนหรอขอถกเถยงระหวางโรงไฟฟากบชมชน เพอใหเกดการตดสนใจรวมกน

การจางคนในพนทเปนพนกงานโรงไฟฟา การเปดโอกาสใหชมชนเขาเยยมชน/ตรวจสอบการด าเนนของโรงไฟฟาชวมวล

ชมชนไดตลอดเวลา เพอสรางความมนใจตอชมชนวาการด าเนนการของโรงไฟฟาเปนไปอยางถกตอง โปรงใส

8) แผนธรกจ : ผพฒนาโครงการควรจะตองน าเสนอแผนธรกจทครบถวนชดเจนในประเดนตางๆ ตอไปน

ศกยภาพและการบรหารความเสยงดานเชอเพลงชวมวล ควรระบศกยภาพชวมวลและแหลงทมาของเชอเพลงทสอดคลองและเพยงพอตอความตองการของโรงไฟฟาในระยะยาว มแผนส ารองเชอเพลงทพอใชตลอดทงป

เทคโนโลยการผลตไฟฟาทเลอกใช ตองแสดงรายละเอยดทชดเจน ควรจะเปนเทคโนโลยทพสจนและเหนผลส าเรจแลว รวมทงมยหอ/ผจดจ าหนายทนาเชอถอ มโครงการตวอยางอางอง

การวเคราะหความเปนไปไดทางการเงน ตองมรายละเอยดเงนลงทน คาใชจายในการพฒนาโครงการ รายไดของโครงการและผลตอบแทนการลงทน โดยมการคาดการณผลตอบแทนในกรณตางๆ ดวย



การด าเนนการขออนญาตตางๆ ผ พฒนาโครงการจะตองน าเสนอแผนการด าเนนการทเกยวของกบกระบวนการขออนญาตในการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชน โดยควรระบสถานะ/ความคบหนาในการด าเนนการโดยเฉพาะในประเดนเรอง การจดรบฟงความคดเหน การท าประชาพจารณ การขออนญาตกอสราง ฯลฯ

ทงน ขอก าหนดและหลกเกณฑในการขอรบการสนบสนน สรปไดดงน

1) ผมสทธยนขอเสนอ ผ ทมศกยภาพในการลงทนพฒนาโครงการโรงไฟฟาชวมวลชมชน ขนาดก าลงการผลตตดตงตงแต 500 กโลวตตขนไป แตไมเกน 1,000 กโลวตต เพอจ าหนายเขาระบบของการไฟฟานครหลวงหรอการไฟฟาสวนภมภาค ทงน ผ ยนขอเสนอโครงการจะตองแสดงใหเหนถงศกยภาพของบรษท และประวตการด าเนนธรกจทผานมา โดยตองชแจงแนวทางการด าเนนโครงการในเบองตน และตองมเอกสารแสดงการมสวนรวมของชมชนทชดเจนและผานการประชาพจารณ (Publish Hearing) หรอประชามต รวมถงเอกสารการยนเสนอขายไฟฟาใหแกการไฟฟานครหลวงหรอการไฟฟาสวนภมภาค

2) เงอนไขในการใหการสนบสนน

ตองเปนโครงการทเปดโอกาสชมชนมสวนรวมในการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชน ทงในรปแบบการถอหนของโรงไฟฟาและการมคนในพนทเขารวมเปนพนกงานของโรงไฟฟาชมชน โดย จะตองน าเสนอรายละเอยดการมสวนรวมของชมชนในโครงการฯ อยางชดเจนเปนรปธรรม อาท รปแบบและแผนในการจดรบฟงความคดเหนของชมชนในพนทโครงการ รปแบบและแผนในการจดตงกลมธรกจชมชนในการจดหาและจ าหนายเชอเพลงชวมวลใหแกโรงไฟฟา แผนการจดหาชวมวลจากธรกจชมชนทเพยงพอกบขนาดก าลงการผลตของโรงไฟฟา รวมทงการจดหาชวมวลเสรม และแผนบรหารความเสยงดานเชอเพลง รปแบบและแผนการกระจายหนใหแกคนในพนท แผนการจดฝกอบรม/ถายทอดความรใหแกชมชน ทงในดานการบรหารจดการโรงไฟฟา การเงน การบญชและดานเทคโนโลยการผลตไฟฟาจากชวมวล

ตองมการจดตงกลมธรกจของชมชนทเกยวของกบโรงไฟฟา โดยเฉพาะธรกจการจดหาและจ าหนายเชอเพลงชวมวลใหแกโรงไฟฟาชมชน โดยตองมสญญารบซอชวมวลทชดเจน โดยมการก าหนดราคารบประกนขนต าของชวมวลแตละประเภททใชในโรงไฟฟา (ใหแสดงหลกฐานประกอบการยนค าขอรบการสนบสนนดวย)

ตองมนกลงทนทมประสบการณในการพฒนาโรงไฟฟาชวมวล โดยผ พฒนาโครงการตองเปนผ ถอหนหลกของโรงไฟฟาและเจาของเทคโนโลยรวมลงทนในโรงไฟฟาดวย



โครงการตองน าเสนอแนวทางการแกไขปญหาของเทคโนโลยการผลตไฟฟาทมอยในปจจบน และการแผนการจดการดานสงแวดลอม

3) อตราการสนบสนน การสนบสนนเงนลงทนเรมแรก (Investment Subsidy) โครงการตนแบบโรงไฟฟาชวมวลชมชน กรอบวงเงนสนบสนนรวมไมเกน 102 ลานบาท โดยจะแบงเปน 2 กลม ตามขนาดก าลงการผลตตดตงของโรงไฟฟา ตามตารางท 10 ดงน

ตารางท 10 การสนบสนนเงนลงทนเรมแรกของโรงไฟฟาชวมวล ขนาด 600 – 1,000 กโลวตต

ขนาดโรงไฟฟา สนบสนนเงนในชวงพฒนาโครงการ และ 3 ปแรกของการเดนเครอง

โรงไฟฟา

เงนสนบสนนพเศษส าหรบ กรณโรงไฟฟาชวมวลฟางขาว

รวมวงเงน สนบสนน

ตงแต 600 kW แตไมเกน 800 kW


เพอเปนเงนสนบสนนใหแกธรกจชมชนเกบรวบรวมฟางขาว ในการลงทนรถเกยวและรวบรวมฟางขาว จ านวนเงน 0.5 ลานบาท/โครงการ

ไมเกน 18.5 ลานบาท/โครงการ

800 - 1,000 kW


เพอเปนเงนสนบสนนใหแกธรกจชมชนเกบรวบรวมฟางขาว ในการลงทนรถเกยวและรวบรวมฟางขาว จ านวนเงน 0.5 ลานบาท/โครงการ

ไมเกน 25.5 ลานบาท/

โครงการ

ทงน ผ ยนขอเสนอตองแสดงรายการคาลงทนจ าแนกรายละเอยด (Breakdown) ตามระบบและอปกรณหลก รวมถงรายละเอยดเทคนคตางๆ เพอประกอบการพจารณาใหการสนบสนนดวย โดยเงนสนบสนนในชวงการพฒนาโครงการนน จะก าหนดแบงจายเปนงวดตามความกาวหนาของงาน

4) ขอก าหนดเทคโนโลย เปนเทคโนโลยการผลตไฟฟาจากชวมวล ขนาดก าลงการผลต 600 กโลวตตขนไปจนถง 1,000 กโลวตต โดยประสทธภาพของเทคโนโลยทผพฒนาโครงการเลอกใช และการรบประกนคณภาพของอปกรณ จะตองเปนไปตามขอก าหนดเงอนไขในตารางท 11 และตารางท 12



ตารางท 11 ขอก าหนดเงอนไขการออกแบบเทคโนโลยแกสซฟเคชน (ขนต า) ขอมลการออกแบบ หนวย ขอก าหนดขนต า

Lower Heating Value MJ/Nm3 4.5

องคประกอบของกาซรอน

· Tar mg/Nm3 < 10 · Particle mg/Nm3 < 10 · CO %vol 15 – 20 · CO2 %vol 15 – 20 · N2 %vol 45 – 55 · CH4 %vol 1-3 · H2 %vol 18 – 20

อณหภมของกาซรอนกอนเขาเครองยนตกาซ ๐C < 40

ประสทธภาพของ Gasifier + Cleaning System % 75

ประสทธภาพของ Gas Engine % 30

จ านวนชวโมงในการเดนเครองตอป ชวโมง 6,132

การรบประกนและบรการหลงการขาย ป 3

ตารางท 12 ขอก าหนดเงอนไขส าหรบเทคโนโลยกงหนไอน าขนาดเลก (ขนต า)

คณลกษณะของระบบและอปกรณ หนวย ขอก าหนดขนต า 1. หมอไอน า ประสทธภาพ (%) >= 83% 2. เครองก าเนดไฟฟาชนดกงหนไอน า ประสทธภาพ (%) >= 90% 3. จ านวนชวโมงในการเดนเครองตอป ชวโมง 6,160 4.ปรมาณพลงไฟฟาทใชในโรงไฟฟา % <= 12% ของก าลงการผลตตดตง 5.Electrical gross plant efficiency ประสทธภาพ (%) >= 18% 6. Heat Rate ไมมหนวย <= 25,000 kJ/kWh 7. ระยะเวลาการกอสราง เดอน 12 เดอน 8. ระยะเวลาการรบประกน ป 1.5 ป

8 . แนวทางการขยายผลการพฒนาโครงการตนแบบ

มาตรการส าคญทจะท าใหสามารถขยายผลโครงการตนแบบสการด าเนน โครงการ ในเชงพาณชยไดนน คอ การพฒนาโครงการตนแบบใหสามารถด าเนนการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล เพอเปนตวอยางของการด าเนนการใหกบโครงการตไปได นอกจากนน รฐโดยกระทรวงพลงงานจ าเปนจะตองใหการสนบสนนดานการเงนตอหนวยการผลตไฟฟา โดยใหสวนเพมราคารบซอไฟฟาจากชวมวลชมชนเพอใหผ ลงทนไดผลตอบแทนทพอเพยง จงจะท าใหเกดการลงทน ในเชงพาณชย ส าหรบมาตรการสนบสนนอนๆ หากภาครฐด าเนนการประกอบกนดวย จะชวยให



โอกาสการขยายผลของโครงการโรงไฟฟาชวมวลชมชนสามารถขยายผลและกระจายตวสพนททมศกยภาพไดอยางรวดเรว สรปมาตรการ/แนวทางทควรด าเนนการเพอสนบสนนใหเกดโอกาสการขยายผลโครงการตนแบบโรงไฟฟาชวมวลชมชนแบบครบวงจรได ดงน

1) การพฒนาโครงการตนแบบโรงไฟฟาชวมวลชมชนแบบครบวงจรใหประสบความส าเรจ ซงความส าเรจจะเกดขนไดตองเรมตงแตการออกแบบโครงการอยางถกตองและเหมาะสม โดยทการพฒนาโครงการตนแบบภาครฐตองใหเงนสนบสนนการลงทน รฐควรก าหนดสงทผพฒนาโครงการซงขอรบการสนบสนนตองปฏบต โดยเฉพาะในประเดน ประสบการณผพฒนาโครงการ ขอก าหนดดานเทคโนโลย แผนการจดการชวมวล แผนสนบสนนการลงทนและการมสวนร วมของชมชน แผนธรกจทตองจดท า และอนๆ เพอใหมนใจไดวาโครงการทพฒนาจะสามารถด าเนนการไดอยางประสบความส าเรจ สามารถใชในการขยายผลได

2) ในการพจารณาจ านวนและพนทในการพฒนาโครงการโรงไฟฟาชวมวลชมชนตนแบบ ควรใหมจ านวนโครงการตนแบบทเพยงพอเพอเปนตวอยางใหครอบคลมทกดานทงประเภทชวมวล เทคโนโลย รปแบบการลงทน และการมสวนรวมของชมชน โดยใหกระจายทกภมภาค เพอเปนตนแบบและตวอยางส าหรบการศกษาและขยายผล ซงจะชวยลดความเสยงของความลมเหลวของโครงการตนแบบไดดวย ทงน ชมชนทไดรบการคดเลอกจะตองเปนชมชนทเขมแขงและมความพรอมในการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชน เปนชมชนทมประสบการณในดานการบรหารจดการกลมธรกจชมชนทประสบความส าเรจ อนหมายถงการมบคลากรทมความรหรอเคยไดรบการฝกอบรมดานการเงน การบญชมาแลว เชน กลมสหกรณ/กลมวสาหกจชมชนดเดน และปจจยทส าคญทสด คอ ชมชนจะตองมความเขาใจ ยอมรบและตองการมสวนรวมในการเปนเจาของโรงไฟฟาชวมวลชมชน

ส าหรบในการเลอกพนทในการขยายผลนน เพอใหโครงการด าเนนการอยางประสบความส าเรจ จ าเปนทจะตองพรอมในสองมต คอ เปนพนททมศกยภาพชวมวลเพยงพอส าหรบการผลตไฟฟา และเปนพนททชมชนมความพรอมหรอเขมแขงส าหรบการพฒนาทางธรกจ

3) การทโครงการโรงไฟฟาชวมวลชมชนจะสามารถด าเนนการในเชงพาณชยไดอยางแพรหลาย รฐจ าเปนทจะตองใหการสนบสนนใหสวนเพมราคารบซอไฟฟาจากชวมวลชมชน ทท าใหมผลตอบแทนเพยงพอตอการลงทน เพอจะจงใจใหมการลงทนมากขน ท าใหเกดการพฒนาในทกดาน ทงในดานเทคโนโลยและตนทนการผลต ซง มพส. มความเหนวา มาตรการสงเสรมพลงงานหมนเวยนในรปแบบการใหสวนเพมราคารบซอไฟฟา (Adder หรอ Feed-in Tariff) ในอตราพเศษส าหรบโครงการโรงไฟฟาชมชนขนาดเลก โดยก าหนดใหสะทอนในระดบท คมทนของ



โครงการขนาดเลก เปนมาตรการส าคญทจะชวยใหโครงการโรงไฟฟาชวมวลชมชนสามารถขยายผลได

4) รฐควรด าเนนมาตรการสนบสนนอนๆ ซงมสวนชวยสนบสนนใหการขยายผลโครงการตนแบบประสบความส าเรจได โดยสรปมาตรการสนบสนนเพมเตม ไดแก

การสนบสนนใหมหนวยงานพเลยงในการพฒนาโครงการ เพอเปนพเลยงใหกบชมชนในการพฒนาโครงการ และเปนศนยกลางดานขอมลสนบสนนแกผ เกยวของ

การสนบสนนดานเงนทนส าหรบการพฒนาโรงไฟฟาชวมวลชมชนโดยเฉพาะ ไดแก เงนกดอกเบยต า เงนรวมลงทน เงนสนบสนนการศกษาวจย

การสนบสนนดานการฝกอบรมและใหความรแกชมชนและสถาบนการเงน เพอใหชมชนเกดความเขาใจและยอมรบโครงการผลตไฟฟาจากชวมวลชมชน และฝกอบรมชมชนใหมความรและทกษะในดานการลงทน การด าเนนธรกจชมชน และการบรหารจดการ เพอใหชมชนมความพรอมตอการมสวนรวมในโครงการ นอกจากน น กา ร ใ ห การ ฝ กอบรมความ ร เ ร องการพฒนา โ ร ง ไฟ ฟ า ช วมวลชมชนตอสถาบนการเ ง น เ พ อใ ห เ ก ดความมนใจและยอมรบ ในการปลอยสนเชอแกโครงการ

การสนบสนนดานการศกษาวจยและพฒนาดานเทคโนโลย การพฒนาดานเทคโนโลยเปนสงส าคญทจะชวยลดมลคาการลงทนของโครงการลงมาได โดยทหากสามารถพฒนาผลตเทคโนโลยทเกยวของไดเองภายในประเทศ นอกจากจะชวยลดตนทนการผลตดานเทคโนโลยลงมาไดแลว ยงชวยท าให เกดการพฒนาอตสาหกรรมการผลตดานเทคโนโลยการผลตไฟฟาจากชวมวลขนาดเลกไดดวย

5) ภาครฐควรชวยเหลอสนบสนนผพฒนาโครงการและ/หรอชมชนในการศกษาวเคราะหความเปนไปไดของโครงการ (Feasibility study) ทถกตองครบถวน เนองจากผประกอบการและชมชนจ าเปนตองมขอมลเพอประกอบการตดสนใจในการลงทน ดงนน ภาครฐควรสงเสรมใหมหนวยงานกลางทใหขอมลทถกตองและครบถวนทกดาน เชน ดานศกยภาพชวมวล เทคโนโลย การเงน ราคาเชอเพลง ผลกระทบของโครงการตอชมชน ตลอดจนขอมลอนๆ ทจ าเปน เพอสรางความเชอมนและลดความเสยงในลงทนของผประกอบการและชมชน นอกจากนน การจดท าคมอปฏบตในการพฒนาโครงการโรงไฟฟาชวมวลชมชนครบวงจรเปนอกแนวทางหนงทจะชวยการพฒนาโครงการท าไดอยางถกตองและเหมาะสม

บทสรุปผู้บริหาร การศึกษาก าหนด...

Documents