รายงานผลการวจย

สดสวนทเจาหนไดรบช าระหนในคดลมละลาย

สารบญ

บทท 1 บทน า

1. สภาพทวไปและเหตผล 1 2. ประเดนการวจยและกรอบแนวคดการศกษาวจย 1 3. วตถประสงคของการวจย 2 4. ขอบเขตการวจย 2 5. วธการศกษาวจยและวเคราะห 2 6. ประโยชนทไดรบ 3 7. ภาพรวมของรายงานการวจย 3 8. นยามศพท 3

บทท 2 กฎหมายลมละลายของประเทศไทย 4

บทท 3 รายงานผลการวจยสดสวนทเจาหนไดรบช าระหนในคดลมละลาย 9

บทท 4 การพฒนาระบบการรวบรวมทรพยสนในคดลมละลายของกรมบงคบคด 21

บทท 5 หลกเกณฑการจดอนดบความยาก-งายในการประกอบธรกจของธนาคารโลก 23 (ตวชวดท 10 การแกไขปญหาดานลมละลาย)

บทท 6 กฎหมายลมละลายของประเทศญปน 26

บทท 7 บทสรปและขอเสนอแนะ 33

ภาคผนวก 38

1

บทท 1

บทน า

1. สภาพทวไปและเหตผล

กฎหมายลมละลายมวตถประสงคในการคมครองสทธและปองกนความเสยหายทเกดขนแกบรรดาเจาหนจากการกระท าของลกหน และในขณะเดยวกนกเปนการใหโอกาสแกลกหนทจะด าเนนการสะสางหนสนเพอเรมตนชวตทางการเงนอกครง นอกจากนวตถประสงคทส าคญของกฎหมายลมละลาย คอ การแกไขและเยยวยาความเสยหายทเกดขนจากการลงทนทผดพลาด โดยการน าเงนและทรพยสนทใชไปในการลงทนกลบคน สระบบเศรษฐกจเพอใหเกดการหมนเวยนของทรพยากรทางเศรษฐกจไปอยในมอของผทมความสามารถใน การพฒนาและใชใหเกดประโยชนดกวาผลมละลาย ท าใหเจาหนไดรบช าระหนอยางเทาเทยมกนและรวดเรวกวาการไปบงคบคดแพงเอง หรอไดรบทรพยสนทเหลอคนจากการลงทนทผดพลาดและน าไปลงทนครงใหม ดงนน กรมบงคบคดในฐานะผมหนาทด าเนนการบงคบคดลมละลายจงเปนหนวยงานหลกทตองด าเนนการปรบปรงระบบการบงคบใชกฎหมายลมละลายใหมประสทธภาพสงสดและเปนไปตามวตถประสงคของกฎหมายลมละลาย

ในกระบวนการรวบรวมทรพยสนของเจาพนกงานพทกษทรพยนน มกระบวนการขายทอดตลาด ขายทรพยสนโดยวธอน กระบวนการในการตดตามทรพยสน การวจยโครงการนจะด าเนนการศกษาถงสดสวน ทเจาหนไดรบช าระหนทงเจาหนมประกนไดรบช าระหนจากทรพยหลกประกนและเจาหนอน ไดรบช าระหน จากการรวบรวมทรพยสนทกประเภทในคดลมละลาย และศกษาปจจยทมผลกระทบตอสดสวนในการไดรบช าระหนซงจะท าใหทราบถงอตรารอยละทเจาหนไดรบช าระหนเปรยบเทยบกบจ านวนหนทศาลอนญาตใหไดรบช าระหนและทราบถงสาเหตทท าใหเจาหนไดรบช าระหนจ านวนมากหรอนอย ประเภทของทรพยสนทรวบรวมไดและมการแบงใหแกเจาหน สดสวนทเจาหนไดรบช าระหนคดลมละลายจงเปนปจจยหนงทบงชถงความสมฤทธผลของการบรหารจดการคด

การจดอนดบความยากงายในการประกอบธรกจ (Ease of Doing Business) ซงจดท าโดยธนาคารโลกมกรมบงคบคด เปนหนวยงานท เปนกลไกในการขบเคลอนตวชวด ท 10 การแกไขปญหา การลมละลาย (Resolving Insolvency) โดยมตวชวด 3 ประการ คอ ระยะเวลาในการบงคบคดลมละลาย คาใชจาย และอตราการไดรบช าระหนคน ซงตวชวดสดทายนยงไมมผลการวจยหรอจดเกบขอมลทเปนทางการ ผวจยจงไดด าเนนการเกบขอมล และวเคราะหปจจยทมผลกระทบตอสดสวนในการไดรบช าระหน และศกษาหลกเกณฑในการจดอนดบของธนาคารโลก แนวทางการบงคบคดลมละลายของประเทศญปน ซงเคยไดรบ การจดอนดบเปนท 1 ในการแกไขปญหาคดลมละลาย เพอน ามาก าหนดทศทางในการปรบปรงการด าเนนการบงคบคดของกรมบงคบคดตอไป

2. ประเดนการวจยและกรอบแนวคดการศกษาวจย ประเดนการวจยเปนการศกษาสดสวนทเจาหนไดรบช าระหนและปจจยทมผลตอสดสวนทเจาหนไดรบช าระหนในคดลมละลายของประเทศไทยซงมผลตอการจดอนดบความยากงายในการประกอบธรกจ

2

(Ease of Doing Business) ดานการแกไขปญหาการลมละลาย (Resolving Insolvency) โดยธนาคารโลก ซงจะท าการศกษาเปรยบเทยบกบการบรหารจดการคดของตางประเทศ

กรอบแนวคดการวจยมดงน 1. การบงคบคดลมละลายจะตองด าเนนการโดยรวดเรวและคมครองสทธของบรรดาเจาหน อยางเทาเทยมกน (pari passu) และเปนการใหโอกาสแกลกหนทจะด าเนนการสะสางหนสนเพอเรมตนชวต ทางการเงน (fresh start)

2. สดสวนทเจาหนไดรบช าระหนในคดลมละลายขนอยกบทรพยสนทเจาพนกงานพทกษทรพย รวบรวมได และอาจขนอยกบปจจยอนๆ เชน จ านวนและประเภทเจาหน ประเภทของทรพยทรวบรวมได

3. วตถประสงคของการวจย 3.1 เพอศกษาสดสวนทเจาหนไดรบช าระหนและปจจยทมผลตอสดสวนทเจาหนไดรบช าระหน ในการบงคบคดลมละลายของประเทศไทย

3.2 เพอศกษาหลกเกณฑการจดอนดบ ดานการแกไขปญหาการลมละลาย (Resolving Insolvency) โดยธนาคารโลก

3.3 เพอศกษาแนวทางการบงคบคดลมละลาย การบรหารจดการคดของประเทศญปน

4. ขอบเขตการวจย การวจยนมขอบเขตการวจยเชงคณภาพโดยวจยเอกสาร คอ รายงานการจดอนดบความยากงายในการท าธรกจซงจดท าโดยธนาคารโลก กฎหมายและแนวปฏบตในการบงคบคดลมละลายของประเทศญปนโดยเฉพาะดานการรวบรวมและแบงทรพยสนใหเจ าหน นอกจากนจะมการวเคราะหปจจยทมผลตอสดสวน ทเจาหนไดรบช าระหนจากส านวนคดลมละลายทมการแบงทรพยสนครงทสดในชวงปงบประมาณ พ.ศ.2555 ถง พ.ศ.2559 โดยการเกบขอมลตามแบบส ารวจขอมลส านวนบงคบคดลมละลาย

5. วธการศกษาวจยและวเคราะห 5.1 ตงสมมตฐานปจจยทมผลตอสดสวนในการไดรบช าระหน 5.2 สรางแบบส ารวจขอมลส านวนการบงคบคดลมละลาย 5.3 เกบขอมลส านวนบงคบคดลมละลายทอยในความครอบครองของกรมบงคบคด 5.4 รวบรวมแบบส ารวจทเกบขอมลจากส านวนบงคบคดลมละลายทม การแบงทรพยสน ครงทสด ในชวงปงบประมาณ พ.ศ. 2555-2559 5.5 ศกษารายงานและหลกเกณฑในการจดอนดบดานการแกไขปญหาการลมละลาย (Resolving Insolvency) โดยธนาคารโลก 5.6 ศกษาแนวทางการบงคบคดลมละลาย และการบรหารจดการคดของประเทศญปน 5.7 วเคราะหขอมลทไดจากการส ารวจ และขอมลทไดจากการศกษาคนควา 5.8 จดท าขอเสนอแนะเพอใหเจาหนไดรบช าระหนในสดสวนทสงขน

3

6. ประโยชนทจะไดรบ การศกษาวจยถงปจจยตางๆทมผลตอสดสวนทเจาหนไดรบช าระหนในคดลมละลายจะเปนแนวทางในการปรบปรงการบงคบคดลมละลายของกรมบงคบคดใหดยงขน จะสงผลใหชวยดงดดนกลงทนจากตางประเทศ จนเกดการพฒนาเศรษฐกจของประเทศและเปนการเพมขดความสามารถในการแขงขนทางธรกจของตางประเทศ

7. ภาพรวมของรายงานการวจย การวจยนศกษาถงปจจยตางๆทมผลกระทบตอสดสวนในการไดรบช าระหนของเจาหน โดยส ารวจขอมลในบญชแบงทรพยสนแกเจาหนทงเจาหนมประกนและไมมประกน บญชแบงทรพยสนครงทสดปดคด และขอมลเกยวกบปจจยตามสมมตฐานดวยแบบส ารวจแลวน าขอมลไปศกษาเปรยบเทยบกบแนวทางการบงคบคดของประเทศญปน สมมตฐานของปจจยทสงผลตอสดสวนทเจาหนไดรบช าระหน คอ (1) ทรพยสนทเจาพนกงานพทกษทรพยรวบรวมได (2) จ านวนและประเภทเจาหน (3) การใหความรวมมอในการรวบรวมทรพยสนของลกหนและเจาหน

8. นยามศพท 8.1 ส านวนบงคบคดลมละลายทมการแบงเงนใหเจาหน หมายถง ส านวนบงคบคดลมละลาย ของศาลลมละลายกลางทมการท าบญชแบงทรพยสนครงทสดใหแกบรรดาเจาหน ในชวงปงบประมาณ พ.ศ. 2555 – 2559 8.2 สดสวนท เจ าหน ไดรบช าระหน หมายถง ส ดส วนร อยละท เ จ าหน ได ร บช า ระหน ในคดลมละลายเปรยบกบจ านวนหนทศาลสงใหเจาหนไดรบช าระหน 8.3 เจาหนมประกน หมายถง เจาหนผมสทธเหนอทรพยสนของลกหนในทางจ านอง จ าน า หรอสทธยดหนวง หรอเจาหนผมบรมสทธทบงคบไดท านองเดยวกบผรบจ าน า 8.4 เจาหนไมมประกน หมายถง เจาหนอนในคดลมละลายทไมใชเจาหนมประกน 8.5 ธนาคารหรอสถาบนการเงน หมายถง นตบคคลทมวตถประสงคในการรบฝากเงนและ ใหหมายความรวมถง บรษทบรหารสนทรพย บรษทเงนทนหลกทรพย บรรษทประกนสนเชอตางๆดวย 8.6 นตบคคล หมายถง นตบคคลอนๆทไมใชธนาคารหรอสถาบนการเงน เชน บรษทลสซง บรษทบตรเครดตตางๆ บรษทประกนภย เปนตน 8.7 เงนทรวบรวมได หมายถง เงนทเจาพนกงานพทกษทรพยรวบรวมไดจากการยด อายด หรอจ าหนายทรพยสนของลกหน ซงเปนเงนทรวบรวมไดกอนหกคาธรรมเนยมและคาใชจายตางๆ 8.8 เงนไดน าสง หมายถง เงนทลกหนช าระตามค าขอประนอมหน เงนทลกหนน ามาวาง เตมจ านวน เงนทไดมาจากการอายดเงนเดอนรายไดและเงนฝากของลกหน 8.9 เงนสทธทแบงแกบรรดาเจาหน หมายถง เงนทเจาพนกงานพทกษทรพยจายใหแกเจาหนภายหลงหกคาธรรมเนยมและคาใชจายตางๆแลว

4

บทท 2

กฎหมายลมละลายของประเทศไทย

1. ภาพรวมกฎหมายลมละลายของประเทศไทย พระราชบญญตลมละลาย พทธศกราช 2483 เปนกฎหมายทน ามาใชบงคบในคดลมละลาย

ในประเทศไทย ซงไดมการปรบปรงแกไขมาโดยตลอดเพอใหสอดคลองกบสภาพทางเศรษฐกจ ปจจบนกฎหมายลมละลายทไดท าการปรบปรงแกไขฉบบลาสด คอ พระราชบญญตลมละลาย (ฉบบท 10) พ.ศ. 2561

2. การเขาสกระบวนการลมละลาย ลกหนทมหนสนลนพนตวไมวาจะเปนลกหนทเปนบคคลธรรมดาหรอเปนนตบคคลสามารถ

ถกเจาหนฟองใหลมละลายได ซงกฎหมายลมละลายของประเทศไทยไดก าหนดวธการทขอใหลกหนลมละลาย ไวดงน

(1) เจาหนไมมประกนฟองใหลกหนลมละลาย ซงไดบญญตไวในมาตรา 9 แหงพระราชบญญตลมละลาย พทธศกราช 2483 เจาหนสามารถฟองใหลกหนใหลมละลายไดตอเมอลกหนมหนสนลนพนตว ในกรณลกหนเปนบคคลธรรมดาเปนหนเจาหนผเปนโจทกคนเดยวหรอหลายคนเปนจ านวนไมนอยกวาหนงลานบาท ในกรณลกหนเปนนตบคคลเปนหนเจาหนผเปนโจทกคนเดยวหรอหลายคนเปนจ านวนไมนอยกวาสองลานบาทและหนนนอาจก าหนดจ านวนไดโดยแนนอนไมวาหนนนจะถงก าหนดช าระโดยพลนหรอในอนาคตกตาม (2) เจาหนมประกนฟองใหลกหนลมละลาย ซงไดบญญตไวในมาตรา 10 แหงพระราชบญญตลมละลาย พทธศกราช 2483 เจาหนสามารถฟองใหลกหนใหลมละลายไดตอเมอเขาเงอนไขตามมาตรา 9 และมไดเปนผตองหามมใหบงคบการช าระหนเอาแกทรพยสนของลกหนเกนกวาตวทรพยทเปนหลกประกน และกลาว ในฟองวา ถาลกหนลมละลายแลว จะยอมสละหลกประกนเพอประโยชนแกเจาหนทงหลาย หรอตราคาหลกประกนมาในฟองซงเมอหกกบจ านวนหนของตนแลว เงนยงขาดอยส าหรบลกหนซงเปนบคคลธรรมดา เปนจ านวนไมนอยกวาหนงลานบาท หรอลกหนซงเปนนตบคคลเปนจ านวนไมนอยกวาสองลานบาท (3) เจาหน ฟองขอใหจดการทรพยมรดกของลกหนทตาย ซ งไดบญญตไวในมาตรา 82 แหงพระราชบญญตลมละลาย พทธศกราช 2483 เจาหนอาจฟองขอใหจดการทรพยมรดกของลกหนไดแตตองยนค าฟองตอศาลภายในก าหนดหนงปนบแตวนทลกหนตาย (4) ผช าระบญชรองขอใหนตบคคลลมละลาย ซงไดบญญตไวในมาตรา 88 แหงพระราชบญญตลมละลาย พทธศกราช 2483 ผช าระบญชของนตบคคลนน ๆ อาจยนค ารองขอตอศาลขอใหสงใหนตบคคลนนลมละลายได ถาปรากฏวาเงนลงทนหรอเงนคาหนไดใชเสรจหมดแลวสนทรพยกยงไมพอกบหนสน (5) เจาหนผเปนโจทกหรอเจาพนกงานพทกษทรพยขอใหหนสวนจ าพวกไมจ ากดความรบผดลมละลายตามหางหนสวนสามญ ซงไดบญญตไวในมาตรา 89 แหงพระราชบญญตลมละลาย พทธศกราช 2483 อยางไรกตาม กฎหมายลมละลายของประเทศไทยไมอนญาตใหลกหนรองขอใหตวเองลมละลายได แตลกหนทเปนนตบคคลสามารถรองขอใหตนเองฟนฟกจการได

5

3. ค าสงพทกษทรพยเดดขาด เมอศาลมค าสงพทกษทรพยเดดขาดแลวศาลจะแจงค าสงใหเจาพนกงานพทกษทรพยทราบ เพอด าเนนการโฆษณาค าสงพทกษทรพยเดดขาดในราชกจจานเบกษา และหนงสอพมพรายวนไมนอยกวาหนงฉบบหรอผานทางสออเลกทรอนกสสาธารณะอนใดแทนตามทอธบดกรมบงคบคดประกาศก าหนด ในค าโฆษณานนใหแสดงการขอใหลมละลาย วนทศาลมค าสง ชอ ต าบลทอย และอาชพของลกหนรวมทงแจงก าหนดเวลาใหเจาหนทงหลายเสนอค าขอรบช าระหนตอเจาพนกงานพทกษทรพยดวย

4. เจาพนกงานพทกษทรพย เจาพนกงานพทกษทรพยตามกฎหมายไทยเปนเจาพนกงานของรฐ สงกดกรมบงคบคด เมอศาลมค าสงพทกษทรพยเดดขาดเจาพนกงานพทกษทรพยแตผเดยวมอ านาจ ดงตอไปน (1) จดการและจ าหนายทรพยสนของลกหน หรอกระท าการทจ าเปนเพอใหกจการของลกหน ทคางอยเสรจสนไป (2) เกบรวบรวมและรบเงน หรอทรพยสนซงจะตกไดแกลกหน หรอซงลกหนมสทธจะไดรบ จากผอน (3) ประนประนอมยอมความ หรอฟองรอง หรอตอสคดใด ๆ เกยวกบทรพยสนของลกหน

5. การขอรบช าระหน เมอศาลลมละลายกลางมค าสงพทกษทรพยเดดขาด เจาหนทกรายตองมายนค าขอรบช าระหน ในคดลมละลายภายในระยะเวลา 2 เดอนนบแตวนทโฆษณาค าสงพทกษทรพยเดดขาด แตหากเปนเจาหนทอยตางประเทศ เจาพนกงานพทกษทรพยจะขยายก าหนดเวลาใหอกไมเกนสองเดอน ในกรณทเจาหนไมไดยนค าขอ รบช าระหนภายในก าหนดเวลา ใหเจาหนท าค ารองยนตอศาลวาเจาหนประสงคจะยนค าขอรบช าระหน และแสดงถงเหตสดวสยทไมอาจยนค าขอรบช าระหนไดทนภายในก าหนดเวลา หากศาลเหนวากรณเปนเหตสดวสย และมเหตสมควรทจะใหเจาหนยนค าขอรบช าระหน ใหศาลมค าสงอนญาตใหเจาหนรายนนยนค าขอรบช าระหน ตอเจาพนกงานพทกษทรพยภายในระยะเวลาทศาลก าหนด

ส าหรบเจาหนมประกนยอมมสทธเหนอทรพยสนอนเปนหลกประกนซงลกหนไดใหไวกอน ถกพทกษทรพยโดยไมตองขอรบช าระหนแตตองยอมใหเจาพนกงานพทกษทรพยตรวจดทรพยสนนน บรรดาเจาหนในคดลมละลายมหนาทตองสบหาทรพยสนของลกหนและมาแจงตอเจาพนกงานพทกษทรพย เพอรวบรวมเขากองทรพยสนน ามาแบงใหกบบรรดาเจาหนในคดลมละลายตอไป

เมอครบก าหนดระยะเวลายนค าขอรบช าระหนแลว เจาพนกงานพทกษทรพยจะนดตรวจ ค าขอรบช าระหน โดยบรรดาเจาหนและลกหนสามารถโตแยงค าขอรบช าระหนได เจาพนกงานพทกษทรพยจะท าการพจารณาและมค าสงค าขอรบช าระหน เจาพนกงานพทกษทรพยมอ านาจออกหมายเรยกเจาหน ลกหน หรอบคคลใดมาสอบสวน หรอสงเอกสารเพอประกอบค าขอรบช าระหนไดและเจาพนกงานพทกษทรพยจะท าค าสง ในค าขอรบช าระหนวาใหเจาหนไดรบช าระหนเตมจ านวน ใหไดรบช าระหนบางสวน หรอใหยกค าขอรบช าระหน ผมสวนไดเสยอาจยนค ารองคดคานค าสงเจาพนกงานพทกษทรพยตอศาลไดภายในสบสวนนบแตวนททราบค าสงของเจาพนกงานพทกษทรพย และศาลจะด าเนนการไตสวนค ารองตอไป

6

6. สถานะของบคคลลมละลาย เมอศาลมค าสงพทกษทรพยเดดขาด ลกหนยงไมอยในสถานะเปนบคคลลมละลาย ลกหนสามารถยนค าขอประนอมหนกอนลมละลายและหากทประชมเจาหนมมตยอมรบค าขอประนอมหนและศาลมค าสงเหนชอบกบค าขอประนอมหนลกหนกจะมอ านาจในการจดการกจการและทรพยสนของตนเอง แตหากลกหนไมยนค าขอประนอมหนกอนลมละลายหรอยนค าขอประนอมหนแตทประชมเจาหนมมตไมยอมรบค าขอประนอมหนกอนลมละลาย ศาลจะมค าพพากษาใหลกหนเปนบคคลลมละลาย ภายหลงศาลมค าพพากษาใหลกหนลมละลายแลว ลกหนสามารถยนค าขอประนอมหน หลงลมละลาย และหากทประชมเจาหนมมตยอมรบค าขอประนอมหนและศาลมค าสงเหนชอบกบค าขอประนอมหนภายหลงลมละลาย ลกหนกจะไมอยในสถานะเปนบคคลลมละลาย

7. การรวบรวมทรพยสนของลกหน เจาพนกงานพทกษทรพยมหนาทรวบรวมทรพยสนของลกหนเพอน ามาแบงใหกบบรรดาเจาหนในคดลมละลาย ทรพยสนทเจาพนกงานพทกษทรพยสามารถรวบรวมไดมดงน (1) ทรพยสนของลกหนทมอยในเวลาเรมตนแหงการลมละลายรวมถงทรพยสนทไดมาภายหลงเวลาเรมตนแหงการลมละลายจนถงเวลาปลดจากลมละลาย ซงไดบญญตไวในมาตรา 109 แหงพระราชบญญตลมละลาย พทธศกราช 2483 (2) ทรพยสนของลกหนทไดมาจากการเพกถอนการโอน ซงไดบญญตไวในมาตรา 113 – 115 แหงพระราชบญญตลมละลาย พทธศกราช 2483 เจาพนกงานพทกษทรพยสามารถรองขอเพกถอนการโอนทรพยสนของลกหนไดในกรณดงตอไปน (2.1) ลกหนท านตกรรมโอนทรพยสนใหแกบคคลภายนอกทเขาลกษณะเปนการฉอฉล ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย กลาวคอ เปนนตกรรมทลกหนท าขนกอนทจะถกฟองลมละลายจนถง กอนวนทศาลมค าสงพทกษทรพยเดดขาดโดยทลกหนรอยวาจะเปนการท าใหเจาหนเสยเปรยบ เจาพนกงานพทกษทรพยสามารถท าค ารองขอใหศาลเพกถอนการฉอฉลได แตอยางไรกดการเพกถอนดงกลาวหามมใหขอเมอพนหนงป นบแตเวลาทเจาพนกงานพทกษทรพยไดรตนเหตเปนมลใหเพกถอน หรอพนสบปนบแตไดท านตกรรมนน ทงนตามมาตรา 113 แหงพระราชบญญตลมละลาย พทธศกราช 2483 (2.2) นตกรรมทขอเพกถอนการฉอฉลตามมาตรา 113 เกดขนภายในระยะเวลาหนงป กอนมการขอใหลมละลายและภายหลงนน หรอเปนการท าใหโดยเสนหาหรอเปนการทลกหนไดรบคาตอบแทนนอยเกนสมควร ใหสนนษฐานไวกอนวาเปนการกระท าทลกหนและผทไดลาภงอกแตการนนรอยวาเปนทาง ใหเจาหนตองเสยเปรยบ เจาพนกงานพทกษทรพยสามารถท าค ารองขอใหศาลเพกถอนการโอนได ทงนตามมาตรา 114 แหงพระราชบญญตลมละลาย พทธศกราช 2483 (2.3) การโอนทรพยสนหรอการกระท าใด ๆ ซงลกหนไดกระท าหรอยนยอมใหกระท า ในระหวางระยะเวลาสามเดอนกอนมการขอใหลมละลายและภายหลงนน โดยมงหมายใหเจาหนคนหนงคนใดไดเปรยบแกเจาหนอน ถาเจาพนกงานพทกษทรพยมค าขอโดยท าเปนค ารอง ศาลมอ านาจสงเพกถอนการโอนหรอการกระท านนได ถาเจาหนผ ไดเปรยบเปนบคคลภายในของลกหน ศาลมอ านาจสงเพกถอนการโอนหรอ การกระท าทไดกระท าขนในระหวางระยะเวลาหนงปกอนมการขอใหลมละลายและภายหลงนน ทงนตามมาตรา 115 แหงพระราชบญญตลมละลาย พทธศกราช 2483

7

(3) เมอเจาพนกงานพทกษทรพยมค าขอ ศาลมอ านาจบงคบใหบคคลทรบวาเปนหนลกหนหรอรบวามทรพยสนของลกหนอยในครอบครองช าระเงนหรอสงมอบทรพยสนแกเจาพนกงานพทกษทรพยภายในก าหนดเวลาตามทศาลเหนสมควร ถาไมปฏบตตามค าบงคบ เจาพนกงานพทกษทรพยอาจมค าขอใหศาล ออกหมายบงคบคดเสมอนหนงวาบคคลนนเปนลกหนตามค าพพากษา ทงนตามมาตรา 118 แหงพระราชบญญตลมละลาย พทธศกราช 2483 (4) ในกรณทลกหนมสทธเรยกรองใหบคคลภายนอกช าระเงนหรอสงมอบทรพย สนแกลกหน เจาพนกงานพทกษทรพยจะด าเนนการทวงหนแทนลกหนโดยจะท าหนงสอไปยงบคคลนนใหช าระเงนหรอสงมอบทรพยสนตามจ านวนทไดแจงไป ทงนตามมาตรา 119 แหงพระราชบญญตลมละลาย พทธศกราช 2483 (5) ในกรณทลกหนมรายไดจากการประกอบอาชพ ถาลกหนเปนขาราชการ เมอศาลไดมค าสงพทกษทรพยแลว เจาพนกงานพทกษทรพยมสทธรบเงนเดอน บ าเหนจ บ านาญ เบยหวด หรอเงนในท านองเดยวกนนของลกหนจากเจาหนาทเพอรวบรวมแบงใหแกเจาหนไดแตเจาพนกงานพทกษทรพยจะตองจายคาเลยงชพลกหนและครอบครวตามสมควรแกฐานานรป ซงการอายดนใหใชบงคบในกรณทลกหนมสทธไดรบเงนจากบคคลหรอองคการอนทมใชรฐบาลดวย ทงนตามมาตรา 121 แหงพระราชบญญตลมละลาย พทธศกราช 2483

8. การจ าหนายทรพยสน ทรพยสนซงเจาพนกงานพทกษทรพยรวบรวมไดมา เมอลกหนลมละลายแลว เจาพนกงานพทกษทรพยจะท าการขายทอดตลาดเพอน าเงนมาแบงใหกบบรรดาเจาหน แตหากเจาพนกงานพทกษทรพยเหนวาควรท า การขายโดยวธอนนอกจากการขายทอดตลาดตองไดรบความเหนชอบของกรรมการเจาหน เวนแตทรพยสน ทเปนของเสยงายหรอถาหนวงชาไวจะเสยหาย หรอคาใชจายจะเกนสวนกบคาของทรพยสนนน ทงนตามมาตรา 123 แหงพระราชบญญตลมละลาย พทธศกราช 2483

9. การแบงทรพยสนในคดลมละลาย เมอเจาพนกงานพทกษทรพยไดด าเนนการขายทอดตลาดทรพยสนของลกหนแลว เจาพนกงานพทกษทรพยจะด าเนนการแบงเงนทไดจากการขายทอดตลาดใหแกบรรดาเจาหน ดงน (1) กรณทรพยสนทขายทอดตลาดไดเปนทรพยหลกประกนของเจาหน เงนทไดจากการ ขายทอดตลาดจะหกไวเปนคาธรรมเนยมและคาใชจาย สวนทเหลอจะจายใหกบเจาหนมประกนรายนนภายในวงเงนบรมสทธ แตหากมเงนเหลอจากการจายใหกบเจาหนมประกนกจะน าเงนดงกลาวมาแบงใหกบบรรดาเจาหนในคดลมละลายตอไป (2) กรณทรพยสนทขายทอดตลาดไดเปนทรพยไมมประกน เงนทไดจากการขายทอดตลาด จะหกไวเปนคาธรรมเนยมและคาใชจาย สวนทเหลอจะน ามาแบงใหกบบรรดาเจาหนในคดลมละลายตามสดสวน ทเจาหนในคดลมละลายไดยนขอรบช าระหน

ในการแบงทรพยสนใหกบเจาหนในคดลมละลายนน กฎหมายลมละลายไดก าหนดใหช าระคาใชจายและหนสนตามล าดบตามมาตรา 130 แหงพระราชบญญตลมละลาย พทธศกราช 2483 ดงน (1) คาใชจายในการจดการมรดกของลกหน (2) คาใชจายของเจาพนกงานพทกษทรพยในการจดการทรพยสนของลกหน (3) คาปลงศพลกหนตามสมควรแกฐานานรป

8

(4) คาธรรมเนยมในการรวบรวมทรพยสนตามมาตรา 179 (4) (5) คาธรรมเนยมของเจาหนผเปนโจทกและคาทนายความตามทศาล หรอเจาพนกงานพทกษทรพยก าหนด (6) คาภาษอากรทถงก าหนดช าระภายในหกเดอนกอนมค าสงพทกษทรพย และเงนทลกจาง มสทธไดรบกอนมค าสงพทกษทรพยเพอการงานทไดท าใหลกหนซงเปนนายจางตามมาตรา 257 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยและตามกฎหมายวาดวยการคมครองแรงงาน (7) หนอนๆ ในกรณทมเงนไมพอช าระเตมจ านวนหนในล าดบใดใหเจาหนในล าดบนนไดรบเฉลยตามสวน

10. การปดคด

เมอเจาพนกงานพทกษทรพยไดแบงทรพยสนของลกหนครงทสด หรอเมอลกหนไมมทรพยสน จะใหแบง เจาพนกงานพทกษทรพยจะท ารายงานแสดงกจการและบญชรบจายในคดลมละลายยนตอศาล เพอขอใหศาลมค าสงปดคด ค าสงปดคดไมไดท าใหคดลมละลายสนสด และไมท าใหเจาพนกงานพทกษทรพย หลดพนจากหนาทตางๆตามทกฎหมายก าหนดไวและหากตอมาปรากฏวาไดมการสบหาทรพยสนของลกหน ไดเพมเตมซงเปนทรพยสนทลกหนมมากอนทจะถกฟองหรอรองขอใหลมละลายจนถงวนทลกหนไดรบการปลดจากลมละลาย เจาพนกงานพทกษทรพยสามารถขอใหศาลเปดคดตอไปได ทงนตามมาตรา 133 – 134 แหงพระราชบญญตลมละลาย พทธศกราช 2483

9

บทท 3

รายงานผลการวจยสดสวนทเจาหนไดรบช าระหนในคดลมละลาย

1. สดสวนการไดรบช าระหน เนองจากกฎหมายลมละลายมวตถประสงคและเจตนารมณ คอ การรวบรวมทรพยสนเพอน ามาแบงช าระหนใหแกบรรดาเจาหนทงหลาย การทศาลมค าสงพทกษทรพยเดดขาด เพอไมใหลกหนไปกระท าการใดๆอนเกยวกบทรพยสนของตนเองอกตอไป และใหเจาพนกงานพทกษทรพยเขามามอ านาจในการจดกจกา รและทรพยสนแทนลกหน โดยการรวบรวมทรพยสนของลกหนทมอยตงแตเวลาทถกพทกษทรพยเดดขาดหรอ ท ไดมาระหวางการลมละลายเ พอน ามาแบ งช าระหน ใหแก เจ าหนท ไดย นค าขอรบช าระหน เข ามา ในคดลมละลายซงวตถประสงคของการบงคบคดลมละลาย คอ การบงคบคดตองด าเนนไปโดยเรว และบรรดาเจาหนตางไดรบช าระหนในสดสวนทเทากน

การศกษาสดสวนทเจาหนไดรบช าระหนและปจจยตางๆทมผลกระทบตอสดสวนของการไดรบ ช าระหนของบรรดาเจาหนในคดลมละลาย โดยพจารณาส านวนคดทไดมการแบงทรพยส นครงทสดและปดคด ในชวงปงบประมาณ 2555 – 2559 ดวยผลการสรปการส ารวจขอเทจจรง ดงน

ตาราง 1.1 สดสวนการไดรบช าระหน

ป งบประมาณ

จ านวนคด (คด)

จ านวนหนทมสทธไดรบช าระ

(ลานบาท)

จ านวนหนทมสทธไดรบช าระ

เฉลยตอคด (ลานบาท)

เงนทรวบรวมได

ทงหมด (ลานบาท)

อตราการไดรบช าระ

หน

สวนของเจาหนมประกน

(ลานบาท)

สวนของเจาหนสามญ

(ลานบาท) 2555 90 7,605.79 84.51 47.46 0.62% 45.28 2.17 2556 93 2,080.87 22.37 337.34 16.21% 331.56 5.78 2557 130 1,223.58 9.41 53.70 4.39% 53.66 0.04 2558 183 4,784.23 26.14 220.69 4.61% 126.13 94.57 2559 118 2,291.47 19.42 228.80 9.98% 227.72 1.08 รวม 614 17,985.94 29.29 887.99 4.94% 784.35 103.65

เฉลยตอป 122.8 3,597.19 29.29 177.60 4.94% 156.87 20.73

10

กราฟแสดงรอยละของจ านวนหนทเจาหนไดรบช าระ ป 2555 – 2559

ตาราง 1.2 สดสวนเงนทรวบรวมไดของเจาหนแตละประเภท

ป งบประมาณ

จ านวนหนทมสทธไดรบช าระ (ลานบาท)

เงนทรวบรวมได

ทงหมด (ลานบาท)

สวนของเจาหนมประกน

(ลานบาท)

อตราเงนทรวบรวมได

สวนของเจาหน มประกน

สวนของเจาหนสามญ (ลานบาท)

อตราเงนทรวบรวมได

สวนของเจาหนสามญ

2555 7,605.79 47.46 45.28 95.41% 2.17 4.57% 2556 2,080.87 337.34 331.56 98.29% 5.78 1.71% 2557 1,223.58 53.70 53.66 99.93% 0.04 0.07% 2558 4,784.23 220.69 126.13 57.15% 94.57 42.85% 2559 2,291.47 228.80 227.72 99.53% 1.08 0.47% รวม 17,985.94 887.99 784.35 88.33% 103.65 11.67%

เฉลยตอป 3,597.19 177.60 156.87 88.33% 20.73 11.67%

จากขอมลทท าการส ารวจในชวงระยะเวลา 5 ปงบประมาณพบวาปงบประมาณ 2556 เปนปทเจาหนไดรบช าระหนในอตราสงทสดคอรอยละ 16.21 สงกวาอตราเฉลยทรอยละ 4.94 ถง 3.28 เทา ทงยงเปนปงบประมาณทรวบรวมเงนไดมากทสด เปนเงนจ านวน 337.34 ลานบาท โดยเปนเงนทรวบรวมไดสวนของเจาหนมประกนจ านวน 331.56 ลานบาท และเงนสวนของเจาหนสามญ 5.78 ลานบาท ขณะทในปงบประมาณ 2555 เปนปทแบงทรพยสนใหกบเจาหนไดนอยทสดเพยงรอยละ 0.62 แมวาปดงกลาวจะมจ านวนหนทมสทธไดรบช าระสงทสดเปนเงนจ านวน 7,605.79 ลานบาท เมอเทยบกบจ านวนหนทมสทธไดรบช าระเฉลยจ านวน 3,597.19 ลานบาท สวนปงบประมาณ 2557 และป 2558 มอตราทเจาหนไดรบช าระหนใกลเคยงกน

เฉลย [VALUE]

0.62

16.21

4.39 4.61

9.98

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

2555 2556 2557 2558 2559

11

เงนทน ามาแบงใหแกเจาหนทงหมดเปนเงนทแบงใหกบเจาหนมประกนถง 784.35 ลานบาท หรอรอยละ 88.33 ของเงนทน ามาแบงตลอดระยะเวลา 5 ปงบประมาณจ านวน 887.99 ลานบาท ขณะทเจาหนสามญไดรบเงนสวนแบงจ านวน 103.64 ลานบาท หรอรอยละ 11.67 ของเงนจ านวนดงกลาว อยางไรกตาม เงนสวนแบงของเจาหนสามญจ านวน 103.64 ลานบาทเปนเงนทรวบรวมไดทน ามาแบงทรพยสนในปงบประมาณ 2558 เกอบทงหมด กลาวคอเปนเงนจ านวน 94.57 ลานบาท หรอรอยละ 91.23 ของเงนทแบงใหกบเจาหนสามญตลอด 5 ปงบประมาณ นบเปนปงบประมาณเดยวทเจาหนสามญไดรบเงนสวนแบงในอตราทสงถงเกอบครงของเงน ทน ามาแบงทงหมดในปงบประมาณนน ขณะทในปงบประมาณอน ๆ เจาหนมประกนลวนมสดสวนในเงนทรวบรวมไดทน ามาแบงเกนรอยละ 95 ทงสน ปทมอตราการไดรบช าระหนสงสดอนดบท 1 และ 2 คอปงบประมาณ 2556 และ 2559 ลวนเปนปทมเงนทรวบรวมไดสวนของเจาหนมประกนสงทสดสองอนดบแรกเชนกน

สาเหตทในชวงปงบประมาณ 2556 (ระหวางเดอนตลาคม 2555 ถงเดอนกนยายน 2556) มสดสวนการไดรบช าระหนของบรรดาเจาหนมากกวาชวงปงบประมาณอนทท าการส ารวจ สบเนองจาก กรมบงคบคดออกค าสงกรมบงคบคดท 81/2554 และท 501/2554 โดยใหเจาหนมประกนทยนค าขอรบช าระหนตามมาตรา 96 (2) และมาตรา 96(3) แหงพระราชบญญตลมละลาย พทธศกราช 2483 ซงอยระหวางการบงคบคดเอากบทรพยสนทเปนหลกประกนในคดแพงหรอศาลในคดแพงทไดออกหมายบงคบคดไวแลว แตยงไมมการบงคบเอากบทรพยสนอนเปนหลกประกนในคดแพงไปด าเนนการบงคบคดเอากบทรพยหลกประกนในคดแพงตอไป และหากมเงนเหลอจากการช าระหนใหแกเจาหนมประกนจงสงเขากองทรพยสนในคดลมละลาย ท าใหเมอ ขายทอดตลาดทรพยหลกประกนในคดแพงไดแลว เจาหนมประกนสามารถไดรบช าระหนจากทรพยหลกประกน ในคดแพงไดกอนโดยมตองสงเงนทไดจากการขายทอดตลาดทรพยหลกประกนเขามาจดท าบญชรบ – จาย และจายเงนในคดลมละลายจงเปนการลดขนตอนในการบงคบคด สงผลใหในปงบประมาณ 2556 ซงเปนชวงแรกภายหลงจากมการออกค าสงกรมบงคบดท 81/2554 และท 501/2554 คดลมละลายในหลายๆคดสามารถสงท าบญชแบงทรพยสนในคดลมละลายไดรวดเรวขน จงมสดสวนการไดรบช าระหนของบรรดาเจาหนมากขน

นอกจากน การทในชวงปงบประมาณ 2556 เจาหนไดรบช าระหนในสดสวนทมากกวาปงบประมาณอน อาจตองพจารณาถงปจจยดานทรพยสนทสามารถรวบรวมได โดยหากเปนทรพยสนทเปนตวเงน เชน เงนอายดตางๆ ซงไมตองรอการขายทรพย เมอศาลมค าสงถงทสดใหเจาหนไดรบช าระหนแลว เจาพนกงานพทกษทรพย ยอมสงท าบญชรบ – จาย เพอแบงทรพยสนใหกบบรรดาเจาหนไดทนท จงอาจเปนปจจยทท าใหในชวงดงกลาวเจาหนไดรบช าระหนในสดสวนทมากขนได

12

2. สดสวนเงนทรวบรวมได (จ าแนกตามประเภททรพยสน)

ตาราง 2 สดสวนเงนทรวบรวมได จ าแนกตามประเภททรพยสน

ป งบประมาณ

รวม ทดนวางเปลา ทดนพรอมสง

ปลกสราง หองชด เครองจกร เงนไดน าสง อนๆ

ลานบาท

% ลานบาท

% ลานบาท

% ลานบาท

% ลานบาท

% ลานบาท

% ลานบาท

%

2555 47.46 100.00 7.40 15.59 5.67 11.95 0.06 0.12 - - 27.76 58.50 6.57 13.84

2556 337.34 100.00 16.44 4.87 0.78 0.23 - - 5.05 1.50 311.43 92.32 3.64 1.08

2557 53.70 100.00 5.78 10.76 2.03 3.78 - - - - 40.67 75.73 5.22 9.72

2558 220.69 100.00 11.11 5.04 101.69 46.08 0.43 0.19 - - 104.42 47.31 3.05 1.38

2559 228.80 100.00 154.00 67.31 3.41 1.49 1.43 0.63 - - 56.27 24.59 13.68 5.98

รวม 887.99 100.00 194.74 21.93 113.58 12.79 1.91 0.22 5.05 0.57 540.56 60.87 32.16 3.62

เฉลยตอป 177.60 100.00 38.95 21.93 22.72 12.79 0.38 0.22 1.01 0.57 108.11 60.87 6.43 3.62

แผนภมแสดงสดสวนเงนทรวบรวมไดทงหมดตงแต ป 2555 - 2559 จ าแนกตามประเภททรพยสน

21.93

12.79

0.22

0.57

60.87

3.62

ทดนวางเปลา ทดนพรอมสงปลกสราง หองชด เครองจกร เงนไดน าสง อนๆ

13

ส านวนคดลมละลายทรวบรวมทรพยสนของลกหนได จ าแนกตามประเภททรพยสน ไดแก ทดน วางเปลา ทดนพรอมสงปลกสราง หองชด เครองจกร เงนไดน าสง และทรพยสนอนๆ จากการรวบรวมขอมลปรากฏวามมลคาทรพยสนจ าแนกตามประเภททรวบรวมไดมากนอยตามล าดบ ดงน 1. เงนไดน าสงรวบรวมไดรอยละ 60.87 2. ทดนวางเปลารวบรวมไดรอยละ 21.93 3. ทดนพรอมสงปลกสรางรวบรวมไดรอยละ 12.79 4. ทรพยสนอนๆ รวบรวมไดรอยละ 3.62 5. เครองจกรรวบรวมไดรอยละ 0.57 6. หองชดรวบรวมไดรอยละ 0.22

การด าเนนการบงคบคดกบทรพยสนของลกหนทรวบรวมไดสวนใหญเปนเงนไดน าสงประเภทตางๆทเจาพนกงานพทกษทรพยแจงอายดไป เชน เงนเดอนหรอรายไดจากการประกอบอาชพของลกหน เงนฝาก ในสถาบนการเงน หรอเงนทลกหนช าระหนตามค าขอประนอมหน ส าหรบทรพยสนอนๆ ไดแก เงนทได จากการขายสงหารมทรพย หรอหน

จะเหนไดวา การรวบรวมทรพยสนประเภททดนวางเปลา ทดนพรอมสงปลกสราง หองชด เครองจกร มการรวบรวมไดนอยกวาเงนไดน าสง เนองจากลกหนใชทรพยสนดงกลาวเปนหลกประกนในทางจ าน า จ านอง ไวกบเจาหน เมอเจาหนมประกนฟองรองบงคบคดกบทรพยหลกประกนเปนคดแพงแลว เจาพนกงานพทกษทรพยจะแจงใหเจาพนกงานบงคบคดด าเนนการบงคบเอากบทรพยหลกประกนในคดแพงและจายเงนใหกบเจาหนมประกนจนครบหนตามวงเงนบรมสทธ หากมเงนเหลอจงจะใหสงเขามาในคดลมละลาย ตามค าสง กรมบงคบคด ท 501/2554 ท าใหการบงคบคดกบทรพยสนประเภทดงกลาวในคดลมละลายมสดสวนนอยลง

ดวยสาเหตขางตน เงนทรวบรวมไดจากทรพยสนประเภททดนวางเปลา หรอ ทด นพรอม สงปลกสรางจงอยในปรมาณคอนขางต า อยางไรกตาม ในระยะสองปหลงของการส ารวจ เงนทรวบรวมได จากทรพยประเภททดนนบวามปรมาณสงขนกวาชวงสามปแรกมาก กรณดงกลาวอาจเปนผลจากมลคาของทดน ทเพมขน โดยกรมธนารกษมการปรบราคาประเมนทดนท าใหเงนทไดจากการขายทอดตลาดสงเกนกวามลหนจ านอง จนมเงนเหลอเขากองทรพยสนของลกหนเพมขนตามล าดบ ประกอบกบกรมบงคบคดไดผลกดน การขายทอดตลาดอสงหารมทรพย ตลอดจนปรบปรงกระบวนการขายทอดตลาดใหมประสทธภาพยงขน เชน มการจดมหกรรมขายทอดตลาดทรพยในคดลมละลาย เปนตน ท าใหเงนทรวบรวมไดจากทรพยสนประเภทดงกลาวมสดสวนทสงขนอยางมนยส าคญในชวงปหลงของการส ารวจ สวนในปงบประมาณ 2556 ซงเจาหนไดรบสวนแบงมากทสด โดยเงนทน ามาแบงเปนทรพยสนประเภทเงนไดน าสงเกอบท งสน กลาวคอ คดเปนรอยละ 92.32 ของประเภททรพยสนทงหมดทรวบรวมได

14

3. สดสวนเงนทรวบรวมได (จ าแนกตามประเภทกองทรพยสนของลกหน)

ตาราง 3 สดสวนเงนทรวบรวมได จ าแนกตามประเภทกองทรพยสนของลกหน

ป งบประมาณ

เงนทรวบรวม

ไดทงหมด

กองทรพยสน

บคคลธรรมดา

% นต

บคคล %

บคคลธรรมดา และนตบคคล

%

ไมสามารถจ าแนก

ได

%

2555 47.46 40.83 86.04 6.20 13.07 - - 0.42 0.89

2556 337.34 30.96 9.18 295.36 87.56 0.01 .. 11.00 3.26

2557 53.70 43.36 80.75 9.74 18.14 - - 0.59 1.11

2558 220.69 69.04 31.28 129.94 58.88 0.94 0.43 20.77 9.41

2559 228.80 41.49 18.13 186.33 81.44 - - 0.99 0.43

รวม 887.99 225.69 25.42 627.58 70.67 0.96 0.11 33.78 3.80

เฉลยตอป 177.60 45.14 25.42 125.52 70.67 0.19 0.11 6.76 3.80

แผนภมแสดงสดสวนเงนทรวบรวมได จ าแนกตามประเภทกองทรพยสนของลกหน ป 2555 - 2559

86.04

9.18

80.75

31.28 18.13

25.42

13.07

87.56

18.14

58.88 81.44 70.67

0.43

0.11

0.89 3.26 1.11 9.41 0.43 3.8

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2555 2556 2557 2558 2559 รวม

ไมตอบ

บคคลธรรมดาและนตบคคล นตบคคล

บคคลธรรมดา

15

เมอพจารณาจากประเภทของลกหน โดยแบงประเภทของลกหน เปนบคคลธรรมดา นตบคคล บคคลธรรมดาและนตบคคลนน พบวามกรณทไมสามารถจ าแนกไดวาเปนกองทรพยสนของลกหน ในประเภทใดดวยซงมการน าสดสวนดงกลาวมารวมพจารณาในสดสวนของเงนทรวบรวมได

เมอพจารณาในยอดรวมตงแตปงบประมาณ 2555 - 2559 สดสวนของเงนทรวบรวมได จากกองทรพยสนของลกหนประเภทนตบคคลจะมสดสวนมากทสดในอตรารอยละ 70.67 รองลงมาจะเปน เงนทรวบรวมไดจากกองทรพยสนของลกหนประเภทบคคลธรรมดาในอตรารอยละ 25.42 แตหากพจารณา เปนรายป พบวาในปงบประมาณ 2555 และ 2557 สดสวนของเงนทรวบรวมไดจากกองทรพยสนของลกหนประเภทบคคลธรรมดาจะมสดสวนมากทสดในอตรารอยละ 86.04 และรอยละ 80.75 ตามล าดบ ซงทงสองป สดสวนของเงนทรวบรวมไดจากกองทรพยสนของลกหนประเภทบคคลธรรมดามากกวาเงนทรวบรวมไดจาก กองทรพยสนของลกหนประเภทนตบคคล สวนเงนทรวบรวมไดจากกองทรพยสนของลกหนประเภทบคคลธรรมดาและนตบคคลมอตราสวนเพยงเลกนอย

เมอพจารณาตาราง 1.1 และตาราง 3 ประกอบกน จะพบวาในปงบประมาณ 2556 และ 2559 ซงมอตราการไดรบช าระหนในอตราทสง ตางเปนปทรวบรวมเงนไดจากกองทรพยสนของลกหนทเปนนตบคคล ในจ านวนและสดสวนทสงเกนรอยละ 80 ของจ านวนเงนทรวบรวมไดทงหมดในปนน ๆ จงอาจเปนข อบงชวาอตราการไดรบช าระหนและเงนทรวบรวมไดจากลกหนประเภทนตบคคลมความสมพนธเชงบวกตอกน

4. สดสวนเงนทแบง จ าแนกตามสถานะบคคลของเจาหน

ตารางท 4 สดสวนเงนทแบง จ าแนกตามสถานะบคคลของเจาหน

ป งบประมาณ

รอยละ ของจ านวนหนทแบง

สถานะบคคลของเจาหน

บคคลธรรมดา (รอยละ)

ธนาคาร/สถาบนการเงน (รอยละ)

นตบคคล (รอยละ)

2555 100.00 4.11 83.18 12.71

2556 100.00 15.83 62.57 21.59

2557 100.00 6.51 66.33 27.16

2558 100.00 1.39 47.26 51.35

2559 100.00 0.20 19.70 80.10

รวม 100.00 4.50 44.02 51.49

เฉลยตอป 100.00 4.50 44.02 51.49

16

แผนภมแสดงสดสวนเงนทแบง จ าแนกตามสถานะบคคลของเจาหน ป 2555 - 2559

ส าหรบสดสวนเงนทแบงในคด เมอมการจ าแนกสดสวนของทรพยสนทรวบรวมไดใน คดลมละลาย โดยใชสถานะบคคลของเจาหนซงยนค าขอรบช าระหนพบวา ตลอดชวงระยะเวลา 5 ปทเกบขอมล เจาหนซงเปนนตบคคลไดรบเงนสวนแบงในคดเปนสดสวนทมากทสดในอตราเฉลยรอยละ 51.49 สวนเจาหน ซงเปนธนาคารหรอสถาบนการเงนไดรบเงนสวนแบงในคดเปนล าดบรองลงมา โดยเฉลยคดเปนอตรารอยละ 44.02 ตอปงบประมาณ ในขณะทเจาหนซงเปนบคคลธรรมดาทไดยนค าขอรบช าระหนในคดลมละลายไดรบเงน สวนแบงในคดโดยเฉลยเพยงอตรารอยละ 4.50 ตอปงบประมาณ ซงนอยกวา 10 เทาเมอเปรยบเทยบกบ สวนแบงทเจาหนซงเปนนตบคคลหรอธนาคารหรอสถาบนการเงนไดรบ

เมอพจารณาเปนรายปงบประมาณพบวา ในปงบประมาณ 2555 เจาหนซงเปนธนาคารหรอสถาบนการเงนไดรบเงนทแบงในคดมากทสด คดเปนสดสวนรอยละ 83.18 ซงมากกวาสดสวนเงนทแบงใหแกเจาหนซงเปนนตบคคลซงไดรบสวนแบงรอยละ 12.71 ในปนนกวา 6.5 เทา

แตในปงบประมาณตอมา เจาหนซงเปนธนาคารหรอสถาบนการเงนกลบไดรบสวนแบงเงนในคดลดลง กลาวคอ เจาหนประเภทธนาคารหรอสถาบนการเงนไดรบสวนแบงอตรารอยละ 62.57 ในปงบประมาณ 2556 และลดลงไปทอตรารอยละ 19.70 ในปงบประมาณ 2559 ในขณะทเจาหนซงเปนนตบคคลไดรบสดสวนเงนทแบงในคดเพมมากขนทกปโดยไดรบสวนแบงอตรารอยละ 21.59 ในปงบประมาณ 2556 และเพมขนเปนรอยละ 80.10 ในปงบประมาณ 2559

ส าหรบสดสวนเงนสวนแบงของเจาหนประเภทบคคลธรรมดานนไมมแนวโนมทชดเจน เจาหนประเภทบคคลธรรมดาไดรบสวนแบงในอตราต าทสดในบรรดาเจาหนทงสามประเภทตลอดหาปของการเกบขอมล

4.11 15.83

6.51 1.39 0.2 4.5

83.18 62.57 66.33

47.26

19.7

44.02

12.71 21.59 27.16

51.35

80.1

51.49

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2555 2556 2557 2558 2559 รวม นตบคคล ธนาคาร/สถาบนการเงน บคคลธรรมดา

17

อยางไรกตาม มขอสงเกตวาในปงบประมาณ 2556 ซงมการรวบรวมเงนเพอน ามาแบงทรพยสนมากทสดตลอดจนเปนปทเจาหนไดรบช าระหนในอตราสงทสด กเปนปทเจาหนประเภทบคคลธรรมดามสดสวนในเงนสวนแบงสงกวาปอน ๆ อยางมนยส าคญ

การทเจาหนประเภทบคคลธรรมดาไดรบสวนแบงในอตราทต ากวาเจาหนประเภทอนอาจมสาเหตมาจากการทบคคลธรรมดาไมไดเปนแหลงเงนทนหลกในการกยม จ านวนหนทยนขอรบช าระหนจงมจ านวน นอยกวาเจาหนประเภทสถาบนการเงน หนของผลมละลายสวนมากจงเปนหนโดยท าสญญากยมหรอเกดจาก ขอพพาทกบเจาหนซงเปนนตบคคล หรอธนาคารหรอสถาบนการเงน

สดสวนเงนสวนแบงของเจาหนประเภทธนาคารหรอสถาบนการเงนทลดลงนนมความเปนไปไดวาธนาคารหรอสถาบนการเงนมการบรหารจดการการปลอยสนเชอทดขน ท าใหเกดหนเสยนอยลงอยางตอเนอง อยางไรกตามสดสวนทนอยลงนกเปนผลจากการทหนของเจาหนประเภทนโดยมากเปนหนมประกน อาจมการใชมาตรการตามค าสงกรมบงคบคดท 501/2554 ใหเจาหนไปรบเงนทไดจากการขายทอดตลาดทรพยในคดแพง เปนเหตใหสดสวนเงนทแบงในคดลมละลายในชวงหลงนอยลง การจดหาแหลงเงนทนนอกเหนอไปจากธนาคารและสถาบนการเงน ตลอดจนการลงทนในธรกจอน ๆ อาจสงผลใหเจาหนนตบคคลทไดรบสวนแบงในสดสวน ทสงขนในระยะหลง

5. จ านวนคดและสดสวนการไดรบช าระหนของเจาหน ตาราง 5 จ านวนคดและสดสวนการไดรบช าระหนของเจาหน จ าแนกตามระยะเวลาตงแต พทกษทรพยเดดขาดจนถงคดเสรจแบงครงทสด

ปงบ ประมาณ

จ านวนเงนท

รวบรวมได

ระยะเวลาตงแตพทกษทรพยเดดขาด – แบงครงทสดปดคด

ต ากวา 3 ป 3 ป – ต ากวา 5 ป 5 ป – ต ากวา 10 ป ตงแต 10 ปขนไป

เงนทรวบรวมได จ านวนคด

เงนทรวบรวมได จ านวนคด

เงนทรวบรวมได จ านวนคด

เงนทรวบรวมได จ านวนคด

ลานบาท

รอยละ ลานบาท

รอยละ ลานบาท

รอยละ ลานบาท

รอยละ

2555 47.46 4.49 9.46 14 23.60 49.73 38 19.37 40.81 38 - - -

2556 337.34 256.59 76.06 9 15.77 4.67 33 48.84 14.48 45 16.14 4.78 6

2557 53.70 5.76 10.73 14 26.96 50.21 57 16.50 30.72 55 4.48 8.34 4

2558 220.69 19.77 8.96 21 24.70 11.19 63 168.94 76.55 86 7.28 3.30 13

2559 228.80 15.46 6.76 15 9.59 4.19 32 18.73 8.18 62 185.02 80.87 9

รวม 887.99 302.08 34.02 73 100.62 11.33 223 272.37 30.67 286 212.92 23.98 32

เฉลยตอป

177.60 60.42 34.02 15 20.12 11.33 45 54.47 30.67 57 42.58 23.98 6

18

แผนภมแสดงสดสวนการไดรบช าระหนของเจาหน จ าแนกตามระยะเวลาตงแตพทกษทรพยเดดขาดจนถงคดเสรจแบงครงทสด ป 2555 - 2559

ส าหรบชวงเวลาในการรวบรวมทรพยสนตงแตวนพทกษทรพยเดดขาดถงวนทมการท าบญช แบงครงทสดปดคด ชวงเวลาทมการรวบรวมทรพยสนไดมากทสด คอ ชวงเวลาต ากวา 3 ป กลาวคอ มการรวบรวมเงนไดเฉลยรอยละ 34.02 ทงนการใชเวลาในการรวบรวมทรพยสนนานขนนมไดม ผลท าให การรวบรวมเงนไดมากขนแตอยางใด โดยเหนไดจากชวงเวลาในการรวบรวมทรพยตงแต 10 ปขนไป มเงนไดเฉลยรอยละ 23.98 เทานน ทงน ชวงเวลาทเจาพนกงานพทกษทรพยจะสงท าบญชไดนน นอกจากตองพจารณาจากจ านวนเงนทรวบรวมไดเพยงพอทจะแบงแลวยงตองพจารณาถงค าสงใหไดรบช าระหนจะตองถงทสดดวย ในบางครงชวงเวลาตงแตศาลมค าสงพทกษทรพยเดดขาดถงวนทท าบญชแบงครงทสดเพอปดคดจะใชเวลานานเนองจากมการโตแยงสทธการไดรบช าระหนชนศาล เมอพจารณาถงจ านวนคดทมการท าบญชแบงครงทสดปดคดแลวสวนใหญจะสงท าบญชไดในชวง 5 ป – ต ากวา 10 ป กลาวคอ มการท าบญชในชวงเวลาดงกลาว 286 คด และมสวนนอยเทานน คอ 32 คดทสงท าบญชเกน 10 ป เมอพจารณาจ านวนคดรวมดวย พบวาจากคดทงหมดทมการเกบขอมลจ านวน 614 คด กวารอยละ 80 ใชเวลาด าเนนการตงแตพทกษทรพยเดดขาดจนแบงทรพยสน ครงทสดปดคด โดยใชเวลาระหวาง 3 ถง 5 ป จ านวน 223 คด หรอรอยละ 36.32 และระหวาง 5 ถง 10 ป จ านวน 286 คด หรอรอยละ 46.58

9.46

76.06

10.73 8.96 6.76

34.02

49.73

4.67

50.21

11.19 4.19

11.33

40.81 14.48

30.72

76.55

8.18

30.67

4.78 8.34 3.3

80.87

23.98

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2555 2556 2557 2558 2559 รวม

ตงแต 10 ปขนไป

5 ป – ต ากวา 10 ป

3 ป – ต ากวา 5 ป

ต ากวา 3 ป

19

6. การใหความรวมมอของเจาหนและลกหน

ตาราง 6.1 การใหความรวมมอของเจาหนและลกหน

ปงบ ประมาณ

การใหความรวมมอ

จ านวนคด

หนนอยกวา 5 ลาน หนตงแต 5 ลาน – 50 ลาน หนมากกวา 50 ลาน

จ านวนคด

ลกหนมาสอบสวน

เจาหนไปไตสวน

จ านวนคด

ลกหนมาสอบสวน

เจาหนไปไตสวน

จ านวนคด

ลกหนมาสอบสวน

เจาหนไปไตสวน

2555 90 54 46 1 31 23 1 5 4 -

2556 93 63 53 1 23 17 - 7 6 1

2557 130 87 77 3 36 22 - 7 4 1

2558 183 119 104 6 54 39 3 10 8 1

2559 118 87 67 2 27 22 1 4 4 1

รวม 614 410 347 13 171 123 5 33 26 4

ตาราง 6.2 การใหความรวมมอของเจาหนและลกหน (เพมเตม)

จ านวนหน จ านวนคด

ตวอยาง (คด)

ลกหนมาสอบสวน

(คด)

ลกหนมา สอบสวน

(%)

เจาหนไป ไตสวน (คด)

เจาหนไป ไตสวน (%)

หนนอยกวา 5 ลาน 410 347

84.63% 13

3.17%

หนตงแต 5 ลาน - 50 ลาน 171

123

71.93% 5

2.92%

หนมากกวา 50 ลาน 33 26

78.79% 4

12.12%

รวม 614 496

80.78% 22

3.58%

20

แผนภมแสดงสดสวนการใหความรวมมอของลกหนและเจาหนตอจ านวนหนแตละชวง

จากตารางพบวา จ านวนคดทงสน 614 คด สวนใหญเปนคดทมหนนอยกวา 5 ลานบาท จ านวน 410 คด รองลงมาเปนคดทมหนตงแต 5 ลาน – 50 ลานบาท จ านวน 171 คด และคดทมหนมากกวา 50 ลานบาท มจ านวนนอยทสดคอ 33 คด

เมอพจารณาสดสวนการใหความรวมมอของลกหนและเจาหน จะพบวา จากจ านวนคดทงสน 614 คด มลกหนทใหความรวมมอมาพบเจาพนกงานพทกษทรพยเพอใหการสอบสวนกจการและทรพยสนสงถ งรอยละ 80.78 (ลกหนมาใหการสอบสวนกจการและทรพยสนทงสน 496 ราย) ในขณะทเจาหนทใหความรวมมอ มาไตสวนมจ านวนไมถงรอยละ 5.00 (เจาหนมาไตสวนลกหนโดยเปดเผยทงสน 22 ราย) และเมอจ าแนกตามจ านวนหนพบวา ลกหนทมจ านวนหนนอยใหความร วมมอมากทสด ในขณะท เจาหนทมจ านวนหนสง ใหความรวมมอมาไตสวนมากกวาเจาหนทมจ านวนหนนอย

ทงน จะเหนไดวาจ านวนทนทรพยของคดมผลตอการมาหรอไมมาใหการสอบสวนกจการและทรพยสนของลกหนนอยมาก แตมผลตอการมาไตสวนลกหนโดยเปดเผยทศาลลมละลายกลางของเจาหน

84.63%

3.17%

71.93%

2.92%

78.79%

12.12%

0.00%

10.00%

20.00%

30.00%

40.00%

50.00%

60.00%

70.00%

80.00%

90.00%

ลกหนมาสอบสวน (%) เจาหนไปไตสวน (%)

หนนอยกวา 5 ลาน

หนตงแต 5 ลาน - 50 ลาน

หนมากกวา 50 ลาน

21

บทท 4

การพฒนาระบบการรวบรวมทรพยสนในคดลมละลายของกรมบงคบคด

การบงคบคดลมละลายเปนภารกจหลกของกรมบงคบคดประกอบกบคดลมละลายมจ านวน มากขนในทกป ดงนน กรมบงคบคดจงไดมการพฒนาระบบการรวบรวมทรพยสนในคดลมละลายในหลายๆดาน เพอความสะดวก รวดเรว ในการบงคบคดลมละลาย ดงตอไปน

1. การปรบปรงกฎหมายลมละลายใหมประสทธภาพ ในคดลมละลายปจจยหนงทชวยใหการบงคบคบคดลมละลายมความสะดวก รวดเรว คอการมกฎหมายลมละลายทมประสทธภาพ กรมบงคบคดจงไดมการปรบปรงแกไขกฎหมาย กฎ ระเบยบ มาอยางตอเนอง ไดแก พระราชบญญตลมละลาย (ฉบบท ๘) พ.ศ. 2558 พระราชบญญตลมละลาย (ฉบบท 9) พ.ศ. 2559 การฟนฟกจการธรกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) และพระราชบญญตลมละลาย (ฉบบท 10) พ.ศ.2561 สงผลใหการแกไขปญหาลมละลายมความสะดวกและงายขน กลาวคอ พระราชบญญตลมละลาย (ฉบบท 8) พ.ศ. 2558 ไดมการลดขนตอน โดยกฎหมายใหอ านาจแกเจาพนกงานพทกษทรพยในการพจารณาค าขอรบช าระหน และมการเปดโอกาสใหมการฟนฟกจการธรกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) เปนครงแรก พระราชบญญตลมละลาย (ฉบบท ๙) พ.ศ. 2559 ไดก าหนดเรองการฟนฟกจการธรกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) และไดน าหลกเกณฑสากล คอ การไมสามารถช าระหนมาใชแทนการใชหลกเกณฑการมหนสนลนพนตว และพระราชบญญตลมละลาย (ฉบบท 10) พ.ศ.2561 ไดก าหนดมาตรการในการรวบรวมและตดตามทรพยสน ของลกหนใหมประสทธภาพมากยงขน และลดขนตอนของกระบวนการทไมจ าเปน ซงจะสงผลใหอตราการไดรบช าระหนของเจาหนในสดสวนทสงขน

2. การน าเทคโนโลยททนสมยมาใชในการบรหารจดการทรพยสนในคดลมละลาย ปจจบนการมเทคโนโลยททนสมยสามารถน ามาใชประโยชนในหลายๆดาน ซงรวมถง การน ามาใชในการบรหารจดการคดลมละลายและการตดตามทรพยสนของลกหนในคดลมละลาย กรมบงคบคด จงไดน าระบบเทคโนโลยททนสมยมาใชในการบรหารจดการทรพยสนในคดลมละลาย ดงน (1) มการน าระบบเชอมโยงขอมลบคคลลมละลายทางอเลกทรอนกสกบหนวยงานตางๆ ทงภาครฐและเอกชน โดยหากหนวยงานทท าการเชอมโยงขอมลบคคลลมละลายตรวจสอบพบวามทรพยสนของลกหนจะน าสงใหกรมบงคบคดทนท (2) กรมบงคบคดไดท าการเชอมโยงขอมลกบฐานขอมลเพออ านวยความสะดวกใหแกประชาชน (Linkage Center) และหนวยงานของรฐ ตามมตของคณะรฐมนตร เมอวนท 2 ตลาคม 2561 (3) จดท าระบบคดลมละลาย (E-Insolvency Case Management System) เพอน ามาใช ในการท างานในส านวนกลาง ส านวนกจการและทรพยสน และเงนในคด (4) จดท าระบบจายส านวนคดลมละลายดวยระบบอเลกทรอนกส (Random) โดยระบบงานคดลมละลายจะจายส านวนกลางใหแกเจาพนกงานพทกษทรพยโดยอตโนมต (5) จดท าระบบการรบจองควการบงคบคดลวงหนา (LED Queue) (6) จดท าระบบ E-filing การยนค ารองทางอเลกทรอนกส (7) จดท าแอพพลเคชนโทรศพทเคลอนท (LED ABC Application) ส าหรบการตรวจสอบสถานะบคคลลมละลาย

22

3. การเพมศกยภาพของเจาพนกงานพทกษทรพยในการรวบรวมทรพยสน เจาพนกงานพทกษทรพยมบทบาทส าคญในการรวบรวมทรพยสนของลกหน เนองจาก เจาพนกงานพทกษทรพยมหนาทในการเรยกลกหนมาใหการสอบสวนกจการและทรพยสน ซงกจะทราบวาลกหน มทรพยสนอยทใดบางกจะท าใหสามารถรวบรวมทรพยสนเพอน ามาแบงใหกบบรรดาเจาหนได หากเจาพนกงานพทกษทรพยเปนผมความรความสามารถในการสอบสวนและมความรในสาขาวชาทเกยวของกจะสามารถท าใหรวบรวมทรพยสนของลกหนไดมากขน ซงกรมบงคบคดไดเลงเหนความส าคญในเรองนจงไดจดโครงการอบรมตางๆ ดงน

(1) โครงการอบรมเพมประสทธภาพแกเจาหนาทกรมบงคบคด หลกสตร “การบญชสบสวน (Forensic Accounting)” เพอเพมทกษะแกนกวชาการเงนและบญชในการตดตามทรพยสนของลกหน

(2) โครงการอบรมเทคนคการสอบสวนบคคลในคดลมละลายขนสง หลกสตร “การสบสวน สอบสวนระบบบญช” เพอเพมทกษะแกเจาพนกงานพทกษทรพยในการตดตามทรพยสนของลกหนและพฒนา ใหกระบวนการสอบสวนของเจาพนกงานพทกษทรพยมประสทธภาพ

(3) โครงการอบรมเทคนคการสอบสวนบคคลในคดลมละลายชนส ง หลกสตร “ลกษณะ การกระท าความผดในทางอาญาเกยวกบการลมละลาย” เพอเพมทกษะแกเจาพนกงานพทกษทรพย ในการสอบสวนบคคลในคดลมละลาย

(4) โครงการอบรมการใชระบบงานบงคบคดลมละลายใหกบเจาหนาทในสวนภมภาคทาง VDO Conference การสอบสวนกจการของลกหน การรบ-สงหมายจากสวนกลางโดยทางอเลกทรอนกส

23

บทท 5

หลกเกณฑการจดอนดบความยาก-งายในการประกอบธรกจของธนาคารโลก (Ease of Doing Business)

รายงานความยากงายในการประกอบธรกจ หรอ The Ease of Doing Business เปนรายงาน ผลการศกษาเพอจดอนดบความยาก – งายในการเขาไปประกอบธรกจในประเทศตางๆทวโลก ซงธนาคารโลกหรอ World Bank จดท าขน โดยศกษาเกยวกบขนตอนและระยะเวลาการใหบรการ การอ านวยความสะดวก ตนทนคาใชจาย และกฎหมาย กฎ ระเบยบตางๆของรฐวามสวนสนบสนน หรอเปนอปสรรคตอการด าเนนธรกจอยางไร ซงมตวชวดในการศกษา 10 ดาน ดงน 1. การเรมตนธรกจ (Starting a Business) 2. การขออนญาตกอสราง (Dealing with Construction Permits) 3. การขอใชไฟฟา (Getting Electricity) 4. การจดทะเบยนทรพยสน (Registering Property) 5. การไดรบสนเชอ (Getting Credit) 6. การคมครองผลงทน (Protecting Investors) 7. การช าระภาษ (Paying Taxes) 8. การคาระหวางประเทศ (Trading Across Borders) 9. การบงคบใหเปนไปตามขอตกลง (Enforcing Contracts) 10. การแกปญหาการลมละลาย (Resolving Insolvency)

1. ตวชวดท 10 การแกไขปญหาดานลมละลาย (Resolving Insolvency) หนงในตวชวดทส าคญในการจดอนดบความยากงายในการเขาประกอบธรกจ (Doing Business) ซงจดท าโดยธนาคารโลกและทเกยวของกบกรมบงคบคดโดยตรงคอ ตวชวดท 10 การแกไขปญหาดานลมละลาย (Resolving Insolvency) ตามรายงาน Doing Business 2019 Training for Reform 16th edition, A World Bank Group Flagship Report1 ปจจยทน ามาชวยชวดการแกไขปญหาดานลมละลายนน ไดแก ระยะเวลา (Time) คาใชจาย (Cost) ผลลพธทได (Outcome) อตราการรวบรวมทรพยคนใหแกเจาหน (Recovery Rate) และความแขงแกรงของกรอบการท างานทางกฎหมายดานลมละลาย (Strength of the Legal Framework) ซงดชนทใชชวดหรอจดอนดบความยากงายในการเขาประกอบธรกจจะมงเนนไปทอตราการรวบรวมทรพย คนใหแกเจาหน (Recovery Rate) และความเขมแขงของกรอบการท างานทางกฎหมายดานลมละลาย (Strength of the Legal Framework) เปนส าคญ

1 Doing Business 2019 Training for Reform 16th edition, A World Bank Group Flagship Report, หนา 23, 118-1221 (Link: http://www.worldbank.org/content/dam/doingBusiness/media/Annual-Reports/English/DB2019-report_web-version.pdf)

24

อตราการรวบรวมทรพยคนใหแกเจาหน (Recovery Rate) จะค านวณโดยอาศยฐานจากปจจย ชวด 3 ปจจย ดงน ปจจยท 1 ระยะเวลา (Time) คอระยะเวลาส าหรบเจาหนทจะไดรบช าระหน ปจจยท 2 คาใชจาย (Cost) คอคาใชจายของกระบวนการทงหมดรวมคาธรรมเนยมศาล และคาใชจายตาง ๆ ทรฐจดเกบเพอด าเนนการ โดยจะถกจดเกบเปนอตรารอยละเทยบกบมลคากองทรพยสน ของลกหน ปจจยท 3 คอ ผลลพธทได (Outcome) คอการไดรบช าระหนของเจาหนซงขนอยกบ การประกอบการตอไปของลกหนผลมละลาย โดยหากลกหนยงคงประกอบกจการตอไป มลคาของทรพยสน จะยงคงเปนรอยละ 100 แตหากมการน าทรพยสนออกขาย จ านวนเงนสงสดทเจาหนมสทธไดรบคนจะคดเปน รอยละ 70 ของมลคากองทรพยสนหรอธรกจของลกหนผลมละลาย

ปจจยทงสามประการจะถกน ามาใชค านวณอตราการไดรบช าระคน ซงจะเปนการค านวณ จากการทเจาหนมประกนไดรบช าระหนโดยการฟนฟกจการ การช าระบญช และหรอการบงคบคดแพงหรอการบงคบคดลมละลาย

ในสวนของความแขงแกรงของกรอบการท างานทางกฎหมายดานลมละลาย (Strength of the Legal Framework) นน จะประกอบดวยดชนชวด 4 ตว ไดแก กระบวนการเรมตน การจดการทรพยสน ของลกหน การฟนฟกจการ และการมสวนรวมของเจาหน

ทงน ตวชวดการแกไขปญหาดานลมละลายจะเชอมโยงกบประสทธภาพและคณภาพของ กรอบการท างานดานลมละลายในทก ๆ ป การปฏรป (Reform) นนจ าแนกได 2 ประเภท ไดแก การปฏรปทท าใหเขาไปประกอบธรกจไดงายลง และการปฏรปทท าใหเขาไปประกอบธรกจไดยากขน โดยพจารณาถงผลกระทบของการเปลยนแปลงตอคะแนนเศรษฐกจและดชนความแขงแกรงของกรอบการท างานทางกฎหมายดานลมละลาย และอตราการไดรบช าระคนของเจาหน

2. การแกไขปญหาดานลมละลายของประเทศญปน

ตงแตป พ.ศ.2547 ถงปจจบน ประเทศญปนไดรบการจดใหเปนอนดบหนงในการแกไขปญหาดานลมละลายเกอบทกป (มเพยงป พ.ศ.2558 -2560 ทประเทศฟนแลนดไดรบการจดใหเปนอนดบหนง) และประเทศญปนมอตราการรวบรวมทรพยสนคนใหแกเจาหนสงกวารอยละ 92 ทกป2 การทประเทศญปนถกจดใหเปนอนดบหนงในการแกไขปญหาดานลมละลาย เนองจาก มระยะเวลาของกระบวนการและขนตอนในการด าเนนการโดยมากไมเกน 6 เดอน และมคาใชจายทเกดขนเพยงรอยละ 4.5 จากกองทรพยสนของลกหนในคดลมละลาย นอกจากน อตราการรวบรวมทรพยสนคนใหแกเจาหน ยงสงกวารอยละ 90 ซงสงกวาคาเฉลยของประเทศอนในกลม OECD (อตรารอยละ 70.5) กระบวนการด าเนนคดลมละลายนตบคคลของประเทศญปนนนมประสทธภาพสงมากโดยเฉพาะเรองการปรบปรงโครงสราง (หรอการฟนฟกจการ) อตราการรวบรวมทรพยสนคนใหแกเจาหน (Recovery Rate) (หรอการทเจาหนมประกนไดรบเงนคนจากบรษทลมละลายเมอสนสดกระบวนการด าเนนคดลมละลาย)

2 Japan’s Doing business 2013-2019

25

ถอเปนอตราสงทสดในโลก คดเปนรอยละ 92.1 เทยบกบอตราคาเฉลยของ OECD ซงคดไดเพยงรอยละ 70.5 (จากขอมลธนาคารโลกป 2019)

อตราการทไดเงนคนทสงนสะทอนถง 1. ชวงระยะเวลาการด าเนนคดทสน ระยะเวลาโดยเฉลยคดเปนเพยง 6 - 7 เดอน เมอเทยบกบคาเฉลยของ OECD ทใชระยะเวลา 1 ป 7 เดอน และ 2. คาใชจายในการด าเนนการทต า คดเปนรอยละ 4.5 จากทรพยสนของลกหน เมอเทยบกบคาเฉลยของ OECD ซงคดเปนรอยละ 9.3

ส าหรบประเทศไทย กรมบงคบคด กระทรวงยตธรรม รวมรบผดชอบในตวชวดท 10 การแกไขปญหาการลมละลาย (Resolving Insolvency) ตามรายงานผลการจดอนดบความยาก -งาย ในการประกอบธรกจของธนาคารโลกประจ าป 2562 (Doing Business 2019) ในตวชวดท 10 การแกไขปญหาการลมละลาย ประเทศไทยไดอนดบทดขน คอ อนดบท 24 เพมขนสองล าดบ (ปทแลว(Doing Business 2018) อยในอนดบท 26) โดยไดคะแนน 76.64 คะแนน ซงคะแนนดขนจาก 75.64 คะแนนเมอปทแลว และอนดบของประเทศไทยในตวชวดท 10 การแกไขปญหาการลมละลายทประเทศไทยไดอนดบท 24 จาก 190 เขตเศรษฐกจ ทวโลก ถอวาอนดบของประเทศไทยดานนเปนอนดบทดทสดในอาเซยนตดตอกน 3 ปซอน (ประเทศสงคโปร ไดอนดบท 27 และมาเลเซยไดอนดบท 41) และเปนอนดบท 4 ของเอเชย (สาธารณรฐเกาหลไดอนดบท 11 ไตหวนไดอนดบท 23) ซงธนาคารโลกระบวาตวชวดดานการแกไขปญหาการลมละลายเปนประเดนททาทายประเทศตางๆ ทวโลกมากทสด (the most challenging)

26

บทท 6

กฎหมายลมละลายของประเทศญปน

1. ภาพรวมของกฎหมายญปน

กฎหมายทเกยวของกบกระบวนการลมละลายของประเทศญปนนนมไดรวมเปนฉบบเดยวกน แตจะปรากฏอยในกฎหมายหลายฉบบ ไดแก พระราชบญญตลมละลาย (The Bankruptcy Code 2004) พระราชบญญตการฟนฟกจการของบรษท (The Corporate Reorganization Law) กฎหมายวาดวยการฟนฟสถานะทางการเงนของพลเมอง (The Civil Rehabilitation Act) พระราชบญญตการประนอมหน (The Civil Reconstruction Law) และประมวลกฎหมายพาณชย (The Commercial Code) โดยกรอบแนวคด การลมละลายของประเทศญปนนน มงแกไขปญหาของลกหนทประสบปญหาทางการเงนชวคราวและสมควรไดรบการเยยวยา การยนขอลมละลายโดยสมครใจจงถอเปนเรองปกต สถตคดลมละลายในประเทศญปน จงปรากฏวาประมาณรอยละ ๙๐ ของคดลมละลายทงหมดเปนกรณทลกหนยนขอลมละลายเองโดยสมครใจ จงสงผลใหไดรบความรวมมอจากลกหนในการรวบรวมทรพยสนเพอแบงช าระหน ใหกบบรรดาเจาหนได อยางรวดเรว และเปนจ านวนมาก

2. การจดการหนโดยสมครใจกอนเขาสกระบวนการลมละลาย กระบวนการของกฎหมายลมละลายทเกยวของกบการฟนฟสถานะของลกหนในประเทศญปนนนแบงออกไดเปน 2 สวน ไดแก (1) กฎหมายวาดวยการฟนฟกจการของนตบคคล (The Corporate Reorganization Act) ซงมเปาหมายเพอปรบโครงสรางองคกรธรกจขนาดใหญ (2) กฎหมายวาดวยการฟนฟสถานะทางการเงน ของพลเมอง (The Civil Rehabilitation Act) ซงมเปาหมายเพอเปดโอกาสใหบคคลธรรมดาและนตบคคล SMEs แกไขปญหาหนสนลนพนตว โดยใชกลไกท านองเดยวกบการลมละลายและการฟนฟกจการ ซงมกระบวนการ ทางศาลเขามาเกยวของ

ในสวนของกฎหมายวาดวยการฟนฟสถานะทางการเงนของพลเมอง ก าหนดกลไกพเศษ ในการแกไขจดการปญหาหนสนของลกหนโดยไมจ าตองเขาสกระบวนการเตมรปแบบไว 2 กรณ คอ (1) กรณลกหนบคคลธรรมดาทมหนจ านวนไมมาก(Rehabilitation for Individuals with Small-Scale Debts) (2) กรณลกหนทเปนลกจางมเงนเดอนประจ า (Rehabilitation for Salaried Workers)

(1) กรณลกหนบคคลธรรมดาทมหนจ านวนไมมาก กลาวคอ ลกหนมหนไมเกน 50 ลานเยน ซงไมรวมหนสนเชอทอยอาศยหรอหนทอาจเรยกช าระไดเพยงพอจากสทธทอาจแยกไดอยางชดเจน (เจาหน มประกน) หรอหนคาปรบ โดยลกหนสามารถยนค ารองตอศาลเพอขอฟนฟสถานะทางการเงนและมค าขอ ใหใชกลไกพเศษนได โดยตองยนรายละเอยดของหนและเจาหนตอศาลพรอมกบค ารองดวย และตองยนค ารองกอนทศาลจะมค าสงใหเรมตนกระบวนการฟนฟสถานะทางการเงนของลกหนอยางรปแบบปกต ลกษณะของกลไกน จะคลายกบกระบวนการฟนฟกจการตามปกต คอมศาลเขามาเกยวของและลกหนจะตองเสนอแผนฟนฟสถานะทางการเงนของลกหน ก าหนดเวลาช าระหนแกเจาหนเปนรายงวด โดยตองช าระไมนอยกวา 1 งวดทกระยะเวลา 3 เดอน มวนครบก าหนดช าระงวดสดทายภายใน 3 ปนบแตวนทมการรบรองแผน เวนแตจะมพฤตการณพเศษ จงขยายใหมระยะเวลาครบก าหนดภายใน 5 ป นบแตวนทมการรบรองแผน โดยศาลจะใหเจาหนพจารณาและ ลงมตทางเอกสารสงคนกลบมาใหศาลภายในเวลาทก าหนด ทงน จะตองมการท าหนงสอแจงเจาหนเปนรายบคคล

27

เมอศาลมค าสงรบรองแผนฟนฟสถานะทางการเงนและค าสงนนถงทสด แผนจะมผลบงคบและผกพนลกหน เจาหน และบคคลผใหหลกประกนในการปฏบตตามแผนแตไมผกพนเจาหนมหลกประกนทอาจบงคบตามสทธ ของตน และไมกระทบสทธของเจาหนทจะเรยกเอาจากบคคลผค าประกนลกหนหรอลกหนรวม และลกหนหลดพนจากหนและความรบผดตอสทธเรยกรองทอยภายใตแผนฟนฟสถานะทางการเงน แตทงน ศาลอาจมค าสงเพกถอนแผนฟนฟสถานะทางการเงนไดหากจ านวนเงนทช าระหนตามแผนต ากวาจ านวนเงนทเจาหนมสทธไดรบ จากกระบวนการลมละลายตามปกต

(2) กรณลกหนทเปนลกจางมเงนเดอนประจ า (Rehabilitation for Salaried Workers) ส าหรบลกหนทมเงนเดอนหรอรายไดเปนประจ าและรายไดนนไมมความเปลยนแปลงมากจนเกนไป โดยมกระบวนการเชนเดยวกบกรณแรก เวนแตมเงอนไขพเศษบางประการ กลาวคอ ลกหนจะตองยนค าขอใชกลไกพเศษนพรอมกบค ารองขอเขาสกระบวนการโดยระบวา หากค าขอของลกหนไมเขาเงอนไขทจะใชกลไกส าหรบลกจางทมเงนเดอนประจ าแลว จะใชกลไกพเศษส าหรบลกหนทมหนจ านวนไมมากหรอไม

ในขนตอนการพจารณาแผนฟนฟสถานะทางการเงนนน ศาลจะมค าสงรบฟงความเหนของ ผมสทธเรยกรองทไดยนแสดงหลกฐานไวตอศาลเพอจะพจารณาวาจะอนมตแผนดงกลาวหรอไม แตจะไมใชมตของเจาหนซงตางจากกระบวนการส าหรบลกหนผมหนจ านวนไมมาก นอกจากน จ านวนเงนทงหมดทตองช าระ ตามแผนนนตองไมนอยกวา 2 เทาของจ านวนเงนเดอนคงเหลอภายหลงหกคาใชจายทจ าเปนตอการด ารงชพ ของลกหนตามมาตรฐานขนต าและภาษทตองช าระตามหลกเกณฑและวธการค านวณทกฎหมายก าหนดไว ทงน เมอศาลมค าสงรบรองแผนฟนฟสถานะทางการเงนแลว ศาลอาจมค าสงเพกถอนแผนไดหากจ านวนเงน ทช าระหนตามแผนต ากวาจ านวนเงนทเจาหนมสทธไดรบการจดสรรช าระหนจากกองทรพยสนในกระบวนการลมละลายตามปกตเชนเดยวกบกรณแรก

3. การเขาสกระบวนการลมละลาย กฎหมายลมละลายของประเทศญปนก าหนดวาทงเจาหนและลกหนตางมสทธยนค ารองขอใหลกหนบคคลธรรมดาลมละลายได โดยอาศยเหตแหงการรองขอคอ ลกหนไมสามารถช าระหนของตนได กลาวคอ ลกหนไมสามารถช าระหนของตนไดอยางเปนการทวไปและตอเนองเมอหนนนถงก าหนดช าระ และมบทสนนษฐานไวกอนวาลกหนไมสามารถช าระหนไดแลวหากลกหนหยดช าระหน (Suspend Payments) และหากปรากฏขอเทจจรงวาไดมการเรมตนกระบวนการทเทยบไดกบกระบวนการลมละลายในตางประเทศกใหถอวาไดมเหต แหงการรองขอใหลกหนลมละลายปรากฏขนแลว ทงน กฎหมายมไดบญญตจ านวนหนขนต าทลกหนไมสามารถช าระไดไวแตอยางใด

3.1 การรองขอใหตนเองลมละลายโดยสมครใจของลกหน

ตามกฎหมายลมละลายของประเทศญปนลกหนซงเปนบคคลธรรมดาสามารถรองขอใหตนเองลมละลายไดโดยสมครใจ หากเขาหลกเกณฑดงน 1) ลกหนไมสามารถช าระหนของตนไดเปนการทวไปและ อยางตอเนองเมอหนนนถงก าหนดช าระแลวและ 2) ลกหนมจดเกาะเกยวกบประเทศญปน กลาวคอ ลกหนจะตองมส านกท าการงาน (Business Office) หรอภมล าเนา (Domicile) หรอถนทอย (Residence) หรอทรพยสน (Property) ของลกหนอยในประเทศญปน

28

ค ารองขอใหลกหนลมละลายโดยสมครใจนนจะตองท าเปนหนงสอยนตอศาลทมเขตอ านาจ และระบรายละเอยดตามขอบงคบศาลฎกา พรอมทงแนบเอกสารระบรายชอเจาหนพรอมรายละเอยดตาง ๆ หากลกหนไมสามารถแนบเอกสารดงกลาวไปพรอมกบค ารองได กสามารถยนเอกสารดงกลาวไดในภายหลงแตตองยนโดยไมชกชา (Without Delay) นอกจากน ลกหนตองวางเงนคาใชจายในกระบวนการลมละลายตามจ านวน ทศาลก าหนดดวยโดยศาลจะมค าสงใหเรมกระบวนการลมละลายตามค ารองหากพจารณาแลวเหนวาลกหน ไมสามารถช าระหนของตนเองไดเปนการทวไปและอยางตอเนองเมอหนนนถงก าหนด ทงนศาลจะไมมค าสงใหเรมกระบวนการลมละลายหากลกหนไมไดวางเงนคาใชจาย หรอลกหนไดยนค ารองขอใหเรมกระบวนการลมละลายโดยไมมเหตอนสมควร (Unjustifiable Purpose) หรอโดยไมสจรต (Not in Good Faith)

3.2 กระบวนการชนศาล ตามกฎหมายลมละลายของประเทศญปนกระบวนการลมละลายจะเรมตนเมอเจาหนหรอลกหนไดยนค ารองขอเรมตนกระบวนการลมละลาย (Petition for Commencement of Bankruptcy Proceedings) ตอศาลทมเขตอ านาจและศาลพจารณาแลวเหนวามเหตแหงการรองขอใหลกหนลมละลายหรอกรณทลกหน ไมสามารถช าระหนของตนไดอยางเปนการทวไปและตอเนองเมอหนนนถงก าหนดช าระหรอเขาบทสนนษฐาน ตามกฎหมายวาลกหนไมสามารถช าระหนไดแลวหากลกหนหยดช าระหน (Suspend Payments or General Cessation of Payments) ทงน ศาลจะไมมค าสงใหเรมกระบวนการลมละลายหาก 1) ลกหนไมวางเงนคาใชจายหรอ 2) ลกหนยนค ารองขอใหเรมกระบวนการลมละลายโดยไมมเหตอนสมควร (Unjustifiable Purpose) หรอโดยไมสจรต (Not in Good Faith)

ค าสงใหเรมตนกระบวนการลมละลายจะมผลไปจนถงวนท ศาลมค าสงปลดลกหนจาก การลมละลายเปนทสดและมผลผกพน หรอวนทค าสงระงบกระบวนการลมละลาย (Order of Discontinuance of Bankruptcy Proceedings) เปนทสดและมผลผกพน หรอวนทค าสงเหนชอบดวยแผนฟนฟกจการ (Order of Confirmation of the Rehabilitation Plan) เปนทสดและมผลผกพน หรอเมอพน 10 ปนบแตวนทศาลมค าสงใหเรมตนกระบวนการลมละลายและภายในระยะเวลาดงกลาวลกหนหรอบคคลลมละลายไมเคยตองพพากษา อนถงทสดวาไดกระท าความผดอาญา หรอเมอศาลมค าสงใหลกหนหรอบคคลลมละลายกลบมสทธจดกจการ และทรพยสนตามเดม (Order of Restoration of Rights)

ค าสงใหเรมตนกระบวนการลมละลายท าใหอ านาจในการจดการและจ าหนายจายโอน กองทรพยสนในคดลมละลาย (Bankruptcy Estate) ตกเปนของผจดการทรพยสน (Bankruptcy Trustee) ซงศาลแตงตง การพจารณาค าขอจนถงขนตอนทศาลมค าสงเรมกระบวนการลมละลายและแตงตงผจดการทรพยสนนนมระยะเวลาทสนเพยง 1 สปดาห

ค าสงพทกษทรพยเดดขาด

เมอศาลไดมค าสงใหเรมตนกระบวนการลมละลายแลว ศาลจะตองด าเนนการดงน (1) ศาลตองแตงตงผจดการทรพยสน (Bankruptcy Trustee) โดยทรสตจะมหนาทจ าหนายทรพยสนจากกองทรพยสนในคดลมละลายแลวน าเงนทไดจากการจ าหนายทรพยสนมาจดสรรแบงช าระหนใหแกบรรดาเจาหน นอกจากน ทรสตยงมหนาทพจาณาค ารองขอรบช าระหน (Proof of Claim) ของเจาหนทยนตอศาล และมหนาทคดคานค าสงของศาลทอนญาตใหเจาหนไดรบช าระหนโดยไมสมควรอกดวย

29

(2) ศาลตองระบรายละเอยดตาง ๆ ไวในค าสงใหเรมตนกระบวนการลมละลาย ไดแกระยะเวลาส าหรบการยนค าขอรบช าระหน วนประชมเจาหนเพอรายงานสถานะทรพยสนของลกหน และระยะเวลาส าหรบการพจารณาค าขอรบช าระหน (3) ศาลตองประกาศตอสาธารณชน (Public Notice) ใหทราบถงรายละเอยดเกยวกบขอความส าคญ (Main Text) ของค าสงใหเรมตนกระบวนการลมละลายชอของทรสตระยะเวลาตาม (2) ค าสงหามบคคล ทครอบครองทรพยสนของลกหนทเปนทรพยสนในคดลมละลายและบคคลทเปนหนลกหนมใหสงมอบทรพยสนหรอช าระหนเชนวานนใหแกลกหนและในกรณทจะมการแบงช าระหนใหแกเจาหนโดยรวบรด (Simplified Distribution) ก าหนดระยะเวลายนค าคดคานการแบงช าระหนโดยรวบรดของเจาหนในคดลมละลายตอศาล พรอมทงแจงรายละเอยดดงกลาวใหแกทรสต บคคลลมละลาย และเจาหน ในคดลมละลายเทาททราบ ผครอบครองทรพยสนของบคคลลมละลายเทาททราบ ผจดการชวคราว (Provisional Administrator) ในกรณ ทศาลไดมค าสงใหจดการทรพยสนของลกหนชวคราวและสหภาพแรงงาน (สหภาพแรงงาน) หรอตวแทน ของลกจางฝายเสยงขางมากของบคคลลมละลายเปนรายบคคลโดยเฉพาะเจาะจงดวย

เจาพนกงานพทกษทรพย

กฎหมายลมละลายของประเทศญปนจะมบทบญญตเกยวกบผจดการทรพยสนในคดลมละลาย (Bankruptcy Trustee) ซงเปนเอกชนทไดรบการแตงตงโดยค าสงศาลเมอมค าสงเรมกระบวนการลมละลาย โดยผจดการทรพยสนจะเปนบคคลธรรมดาหรอนตบคคลกไดและจะมคนเดยวหรอหลายคนกได โดยทวไปแลวผจดการทรพยสนทศาลแตงตงจะเปนทนายความ โดยศาลมหนาทก ากบดแลผจดการทรพยสนทศาลแตงตง และหากผจดการทรพยสนไมท าหนาทใหเหมาะสมในการจดการกจการและทรพยสนของลกหนศาลอาจ ไตสวนและเพกถอนผจดการทรพยสนไดอนง กฎหมายลมละลายของประเทศญปนไมไดก าหนดคณสมบตของผจดการทรพยสนไวโดยเฉพาะ

ผจดการทรพยสนจะมอ านาจแตเพยงผเดยวในการควบคมดแลกจการและทรพยสนของลกหน รวมถงการตรวจสอบค าขอรบช าระหนจากบรรดาเจาหน และมอ านาจในการจ าหนายทรพยสนของลกหน เพอน าเงนมาแบงช านะใหแกบรรดาเจาหนทงหลายภายหลงจากหกคาใชจายของผจดการทรพยสน หนภาษ ของลกหน และหนคาจางแรงงาน เมอแบงช าระเสรจแลวก เปนอนเสรจสนกระบวนการลมละลายทนทแมเงน ไมพอแบงเจาหน ในสวนของคาตอบแทนของผจดการทรพยสนศาลจะเปนผพจารณาก าหนดใหในแตละคด โดยผยนค าขอใหลมละลายจะตองจายเงนคาธรรมเนยมศาลซงจะถกกนเงนไวสวนหนงเปนคาตอบแทนใหแกผจดการทรพยสน ทงน ศาลแขวงกรงโตเกยวไดหารอกบสมาคมทนายความแหงประเทศญปนไวโดยก าหนดคาตอบแทนใหผจดการทรพยสนเปนเงนจ านวน 200,000 เยน

ตามกฎหมายลมละลายญปนนน ทประชมเจาหนเปนเพยงเวทใหผจดการทรพยสนน าเสนอขอมลแกเจาหนและเปดโอกาสใหเจาหนแสดงความคดเหน แตมไดเปนขอคบคบตามกฎหมาย ในบางคดผจดการทรพยสนจงอาจไมจดใหมการประชมเจาหนกได

30

การขอรบช าระหน

กฎมายลมละลายญปน The Bankruptcy Act 2004 ไดก าหนดลกษณะหนทสามารถขอรบช าระไดเรยกวา สทธเรยกรองในคดลมละลาย (Claim in Bankruptcy) ไดแก สทธเรยกรองใด ๆ ทเกดขนกอนทจะเรมตนกระบวนพจารณาคดลมละลาย โดยเจาหนทมสทธเรยกรองดงกลาวสามารถยนขอรบช า ระหน ในคดลมละลายได และหากไมยนขอรบช าระหนเขามาในระยะเวลาทก าหนดแลว ยอมเสยสทธทจะไดรบช าระหนจากกองทรพยสนของลกหน ก าหนดระยะเวลาในการยนขอรบช าระหนนนจะขนอยกบดลพนจของศาลซงศาลจะแจงใหเจาหนทราบ อยางไรกตาม หากเจาหนดงกลาวไมสามารถยนขอช าระหนภายในระยะเวลาทศาลก าหนด เจาหนอาจยนขอรบช าระหนไดภายใน 1 เดอนหลงจากนน แตจะตองอางถงเหตทไมสามารถขอรบช าระหนภายในก าหนดเวลาไดและเหตดงกลาวจะตองไมใชความผดของเจาหนเอง

กรณเจาหนในสทธเรยกรองทมประกนไดแก เจาหนในสทธบรมสทธพเศษ (Special Preference Right) สทธจ าน า (Right of Pledge) สทธจ านอง (Hypothec) เหนอทรพยสนของลกหนทเกดขนกอนการเรมตนกระบวนพจารณาคดลมละลาย สทธยดหนวงตามประมวลกฎมายแพงและพาณชย (The Commercial Code) หรอกฎหมายบรษท The Company Act) ทมอยกอนเรมตนกระบวนพจารณาคดลมละลาย ใหถอวาเปนบรมสทธพเศษเหนอกองทรพยสนของลกหนในคดลมละลาย ในล าดบถดจากเจาหนบรมสทธตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย และเจาหนบรมสทธตามกฎหมายอน โดยหลกแลวเจาหนมประกนสามารถบงคบเอากบหลกประกน ทตนถออยได โดยไมจ าเปนตองยนขอรบช าระหนเขามาในคดลมละลาย แตหากเจาหนมประกนประสงคจะยนขอรบช าระหนในคดลมละลาย กฎหมายลมละลายญปนจะอนญาตใหเฉพาะสทธเรยกรองทเกนมลคาของทรพยสนทเปนหลกประกนเทานนทสามารถยนขอรบช าระหนได

เมอมการยนค าขอรบช าระหน ผจดการทรพยสนจะตองท าการสอบสวนค าขอดงกลาวและ ท าค าเสนอตอศาลวาสมควรยอมรบหรอปฏเสธสทธเรยกรองนนหรอไมภายในระยะเวลาทศาลก าหนด โดยตองระบจ านวนหนทขออนญาตรบช าระหน เปนหนบรมสทธหรอหนดอยสทธ (ถาม) และจ านวนหนทอาจไดรบช าระจากการบงคบช าระหนจากทรพยหลกประกน โดยศาลจะเปนผมอ านาจยอมรบหรอปฏเสธค าขอรบช าระหน ตามค าเสนอของผจดการทรพยสนและค าคดคานของผมสวนไดเสยในสทธเรยกรองนน ไดแก เจาหนรายอนๆ และลกหน

เจาหนหรอลกหนท ไมพอใจการสอบสวนของผจดการทรพยสนสามารถยนค าคดคาน เปนลายลกษณอกษรตอศาลภายในระยะเวลาสอบสวนทศาลก าหนดและไปศาลเพอไตสวน เมอศาลพจารณา แลววาสทธเรยกรองใดสามารถขอรบช าระหนจากกองทรพยสนของลกหนได หากไมมผคดคานค าตดสนของศาล จะเปนทสด แตหากมผยนค าคดคานตอศาลภายในระยะเวลา 1 เดอน หลงจากพนก าหนดการสอบสวนค าขอรบช าระหน เมอศาลพจารณาไตสวนแลวผจดการทรพยสนจะแจงผลไวในบญชเจาหน โดยผลดงกลาวใหถอเปนทสดและมผลผกพนเจาหนทกราย

สถานะของบคคลลมละลาย

ตามกฎหมายลมละลายของประเทศญปน ในสวนกระบวนการลมละลายของลกหนบคคลธรรมดา เมอมการยนค าขอเขาสกระบวนการลมละลายแลว ศาลจะมค าสงเรมกระบวนการลมละลาย และแตงตงผจดการทรพยสนภายในระยะเวลา 1 สปดาหนบแตมการยนค าขอเขาสกระบวนการลมละลาย และเมอมการรวบรวม

31

บรรดาทรพยสนของลกหนคดลมละลาย และรวบรวมหนของลกหนโดยกระบวนการใหบรรดาเจาหนยนค าขอ รบช าระหน และการพจารณาค าขอรบช าระหนของผจดการทรพย รวมถงการรายงานตอทประชมเจาหน และจ าหนายทรพยสนในกองทรพยสนของลกหน โดยขนตอนดงกลาวใชระยะเวลาประมาณ 2 เดอน แลวผจดการทรพยจะด าเนนการแบงเงนทไดจากการจ าหนายทรพยสนภายหลงหกคาใชจายและหนบรมสทธตางๆ ใหแกบรรดาเจาหนของลกหน เมอมการแบงช าระแกบรรดาเจาหนจนหมดแลว ผจดการทรพยจะรายงานบญชตอทประชมเจาหนและตอศาล ศาลจะมคาสงปดกระบวนการลมละลาย อนเปนการเสรจสนกระบวนการลมละลาย ขนตอนในสวนการแบงช าระหนสนใหแกบรรดาเจาหนจนถงขนตอนทศาลมค าส งปดกระบวนการลมละลาย ใชระยะเวลาประมาณ 8-10 สปดาห ดงนนกระบวนการลมละลายของบคคลธรรมดาตามกฎหมายลมละลาย ของประเทศญปนใชระยะเวลาเพยงประมาณ 4-5 เดอนนบแตมการยนค าขอเขาสกระบวนการลมละลายเทานน

แตหากภายหลงศาลมค าสงเรมกระบวนการลมละลาย ลกหนสามารถตกลงประนอมหน กบบรรดาเจาหนได เมอศาลไดท าการไตสวนแลวและออกค าสงเหนชอบดวยการประนอมหน ศาลกมค าสง ปดกระบวนการลมละลายไดทนท

ตามกฎหมายลมละลายของประเทศญปนมไดมบทบญญตใหศาลพพากษาใหลกหนเปนบคคลลมละลายแตอยางใด มเพยงขนตอนเกยวกบทรพยสนของลกหนเทานน มไดมขนตอนเกยวกบการก าหนดสถานะของลกหนแตอยางใด

4. การรวบรวมทรพยสนของลกหน

4.1 การเพกถอนการโอน

กอนเรมตนกระบวนการลมละลาย ลกหนมสทธทจะจดการทรพยสนหรอจ าหนาย จาย โอนทรพยสนของตนไดอยางอสระ แตกฎหมายลมละลายญปนไดก าหนดใหการจ าหนาย จาย โอนทรพยสนบางอยางนนตกอยภายใตอ านาจการเพกถอนของผจดการทรพยสนหรอทรสตได แมวาการจดการทรพยสนดงกลาว จะเกดขนจากการบงคบคดกตาม หากภายในระยะเวลาทกฎหมายก าหนดลกหนไดท าการโอนทรพยสนโดยไมไดรบคาตอบแทนหรอโอนทรพยสนโดยไดรบคาตอบแทนนอยกวาราคาตลาด การกระท า เชนนถอเปนการฉอฉลเจาหน (Fraudulent) หรอลกหน เลอกช าระหน ให เจาหน เปนการเฉพาะเจาะจงอนเปนการท าลาย หลกความเทาเทยมของเจาหนทจะไดรบช าระหนเมอลกหนเขาสกระบวนการลมละลาย วตถประสงคของการเพกถอนการกระท าดงกลาวของลกหนเพอชวยเพมพนกองทรพยสนของลกหนและเปนการท าใหเจาหนไดรบการปฏบตอยางเทาเทยมกน

การกระท าของลกหนทอาจถกเพกถอน ตาม Article 160 ก าหนดใหการทลกหนกระท าการโดยรอยแลววาจะท าใหเจาหนเสยหาย (ซงไมรวมถงการน าทรพยมาเปนหลกประกนหน) หลงจากทมการเรมตนกระบวนการลมละลายสามารถ ถกเพกถอนได อยางไรกตาม ในกรณทลกหนน าทรพยสนมาเปนหลกประกนการช าระหน หรอท าใหหนระงบลง หากมลคาของการกระท าทเจาหนไดรบเกนกวามลคาของหนทระงบไปแลว การกระท าดงกลาวสามารถ ถกเพกถอนไดเฉพาะมลคาทเกนกวามลคาหนทเจาหนมตอลกหนเทานน

กรณลกหนกระท าการขนเพอฉอฉลเจาหน (Fraudulent Acts) ผจดการทรพยสนหรอทรสต กสามารถเพกถอนการกระท าดงกลาวของลกหนไดตาม Article 160 (1) (i) เมอลกหนกระท าการโดยรวา

32

การกระท าเชนนนจะท าใหเจาหนเสยหาย (Prejudice Creditor) เวนแตผรบประโยชนจากการกระท าของลกหนจะไมทราบถงการท าใหเจาหนเสยหายในขณะทมการกระท าดงกลาวเกดขน อยางไรกตาม Article 161 ก าหนดวาหากลกหนไดจ าหนายทรพยสนและไดรบคาตอบแทนทเหมาะสม (A Reasonable Value) ยอมไมถอวา เปนการกระท าการเกยวกบทรพยสนซงเปนการฉอฉลเจาหน เวนแตการกระท านนมความเสยงทลกหนจะปดบง ใหเปลา ถายเท หรอจ าหนาย ยาย โอนอสงหารมทรพย หรอการเปลยนแปลงประเภทของทรพยสนโดยวธ การจ าหนายทรพยสนทท าใหเจาหนไดรบความเสยหาย ซงในขณะทลกหนกระท าการเกยวกบทรพยสนนน ลกหนมเจตนาทจะปดบงซอนเรนคาตอบแทนหรอประโยชนในลกษณะเดยวกนทตนไดรบจากการกระท านน และคสญญาคนอนๆรถงเจตนาดงกลาวของลกหน

กรณทลกหนไดใหหลกประกนแกเจาหนคนใดคนหนงเปนพเศษ Article 162 ก าหนดให การกระท าดงกลาวสามารถถกเพกถอนหลงจากเรมกระบวนพจารณาคดลมละลาย แตตองเปนการกระท า ของลกหนทเกดขนภายหลงทลกหนอยในสถานะทไมสามารถช าระหนไดหรอภายหลงทลกหนถกรองขอใหลมละลาย โดยเจาหนผรบหลกประกนจะตองรวาในขณะทลกหนใหหลกประกนนน ลกหนอยในสถานะ ทไมสามารถช าระหนได หรอลกหนหยดช าระหน หรอลกหนถกรองขอใหลมละลาย

การใหเปลา (Gratuitious Acts) หรอการกระท าใดทถอไดวาเปนการใหเปลาของลกหน Article 160 (3) ก าหนดใหการกระท านนถกเพกถอนได หลงจากหรอภายในระยะเวลา 6 เดอน กอนมการหยดพกช าระหน (Suspension of Payment) หรออาจเพกถอนภายหลงทมการเรมตนกระบวนพจารณาคดลมละลายแลว โดยทลกหนไมตองรวาการใหเปลานนจะเปนการท าใหเจาหนของตนเสยหายอกทงผรบประโยชนไมจ าเปนทจะตองรวาลกหนท าการใหเปลาในขณะการช าระหนนนหยดชะงกลงหรอลกหนถกรองขอใหลมละลาย

การใชสทธเพกถอน

ทรสตจะตองใชสทธในการเพกถอนการกระท าของลกหนภายในระยะเวลา 2 ป นบแตวนเรมตนเขาสกระบวนการลมละลาย ทงน สทธในการเพกถอนไมอาจกระท าไดหากพน 20 ป นบตงแตวนทไดกระท าการ ทอาจถกเพกถอนนน

5. การขายทรพยสน

กระบวนการจ าหนายทรพยสน ประเทศญปนจะใชวธเปดซองประมลราคาในการจ าหนายทรพยสน โดยวธการจ าหนายทรพยสนจะมการประกาศเสนอราคาขายขนต าของทรพยและชวงเวลาขายทรพย แตละรายการ ในหนงสอพมพและเวบไซต โดยผทสนใจซอทรพยสามารถวางเงนประกนพรอมยนซองเสนอราคา ทตนสนใจประมลแกเจาพนกงานบงคบคดจนกระทง เมอสนสดวนทก าหนดใหยนเสนอราคา เจาพนกงานบงคบคดจะมการเปดซองประมลโดยเปดเผยพรอมกน และขายทรพยใหแกผทเสนอราคาซอสงสด โดยไมมการอนญาต ใหคดคานราคาเนองจากเปนราคาทสงกวาราคาทก าหนดไวแลว ซงปกตจะเปนราคาซอขายในตลาดและสงกวาราคาประเมน

33

บทท 7

บทสรปและขอเสนอแนะ

1. บทสรป

(1) จากการพจารณาขอมลทไดจากการเกบสถตคดลมละลายในปงบประมาณพ.ศ. 2555 -2559 ไดขอเทจจรงเกยวกบสดสวนทเจาหนไดรบช าระหนทมนยส าคญ ดงตอไปน

(1.1) ปงบประมาณ พ.ศ. 2556 เปนปท เจาหน ไดรบช าระหน ในอตราสง ทงยงเปนปงบประมาณทรวบรวมเงนไดมากทสด เปนเงนจ านวน 337.34 ลานบาท โดยเงนทรวบรวมไดสวนใหญเปนของเจาหนมประกน สบเนองจากกรมบงคบคดออกค าสงกรมบงคบคดท 81/2554 และท 501/2554 ใหเจาหน มประกนทยนค าขอรบช าระหนตามมาตรา 96 (2) และมาตรา 96(3) แหงพระราชบญญตลมละลาย พทธศกราช 2483 ซงอยระหวางการบงคบคดเอากบทรพยสนทเปนหลกประกนในคดแพงหรอศาลในคดแพงทไดออก หมายบงคบคดไวแลว แตยงไมมการบงคบเอากบทรพยสนอนเปนหลกประกนในคดแพงไปด าเนนการบงคบคด เอากบทรพยหลกประกนในคดแพงตอไป

(1.2) ในปงบประมาณ พ.ศ. 2555 เปนปทแบงทรพยสนใหกบเจาหนไดนอยทสดเพยงรอยละ 0.62 แตอยางไรกด ปดงกลาวมจ านวนหนทเจาหนมสทธไดรบช าระสงทสดเปนเงนจ านวน 7,605.79 ลานบาท

(1.3) ในปงบประมาณ พ.ศ. 2555-2559 เงนทน ามาแบงใหแกเจาหนทงหมดเปนเงนทแบงใหกบเจาหนมประกนถง 784.35 ลานบาท หรอรอยละ 88.33 ของเงนทน ามาแบงจ านวน 887.99 ลานบาท ส าหรบเจาหนสามญไดรบเงนสวนแบงจ านวน 103.64 ลานบาท หรอรอยละ 11.67 ของเงนจ านวนดงกลาว อยางไรกตาม เงนสวนแบงของเจาหนสามญจ านวน 103.64 ลานบาทเปนเงนทรวบรวมไดทน ามาแบงทรพยสน ในปงบประมาณ 2558 เกอบทงหมด

(1.4) ในปงบประมาณ พ.ศ. 2555 - 2559 ประเภททรพยสนทรวบรวมไดมากทสด ไดแก เงนไดน าสงซงเปนเงนประเภทตางๆทเจาพนกงานพทกษทรพยแจงอายดไป เชน เงนเดอนหรอรายได จากการประกอบอาชพของลกหน เงนฝากในสถาบนการเงน หรอเงนทลกหนช าระหนตามค าขอประนอมหน ซงรวบรวมไดรอยละ 60.87 โดยเฉพาะในปงบประมาณ 2556 ซงเจาหนไดรบสวนแบงมากทสด โดยเงนทน ามาแบง เปนทรพยสนประเภทเงนไดน าสงเกอบทงสน กลาวคอ คดเปนรอยละ 92.32 ของประเภททรพยสนทงหมดทรวบรวมได สวนทรพยสนทรวบรวมไดนอยทสดไดแกหองชด ซงรวมรวมไดรอยละ 0.22

(1.5) เงนทรวบรวมไดจากทรพยสนประเภททดนวางเปลา หรอ ทดนพรอมสงปลกสราง อยในปรมาณคอนขางต า อยางไรกตาม ในระยะสองปหลงของการส ารวจ เงนทรวบรวมไดจากทรพยประเภททดนนบวามปรมาณสงขนกวาชวงสามปแรกมาก กรณดงกลาวอาจเปนผลจากมลคาของทดนทเพมขน โดยกรมธนารกษ มการปรบราคาประเมนทดนท าใหเงนทไดจากการขายทอดตลาดสงเกนกวามลหนจ านอง จนมเงนเหลอ เขากองทรพยสนของลกหน เ พมขนตามล าดบ ประกอบกบกรมบงคบคดไดผลกดนการขายทอดตลาดอสงหารมทรพย ตลอดจนปรบปรงกระบวนการขายทอดตลาดใหมประสทธภาพยงขน เชน มการจดมหกรรม ขายทอดตลาดทรพยในคดลมละลาย เปนตน ท าใหเงนทรวบรวมไดจากทรพยสนประเภทดงกลาวมสดสวนทสงขน

34

(1.6) เมอพจารณาในยอดรวมตงแตปงบประมาณ พ.ศ. 2555 - 2559 สดสวนของเงนทรวบรวมไดจากกองทรพยสนของลกหนประเภทนตบคคลจะมสดสวนมากทสดในอตรารอยละ 70.67 รองลงมาจะเปน เงนทรวบรวมไดจากกองทรพยสนของลกหนประเภทบคคลธรรมดาในอตรารอยละ 25.42 แตหากพจารณาเปนรายป พบวาในปงบประมาณ 2555 และ 2557 สดสวนของเงนทรวบรวมไดจากกองทรพยสนของลกหนประเภทบคคลธรรมดาจะมสดสวนมากทสดในอตรารอยละ 86.04 และรอยละ 80.75 ตามล าดบ ซงทงสองปสดสวนของเงน ทรวบรวมไดจากกองทรพยสนของลกหนประเภทบคคลธรรมดามากกวาเงนทรวบรวมไดจากกองทรพยสน ของลกหนประเภทนตบคคล สวนเงนทรวบรวมไดจากกองทรพยสนของลกหนประเภทบคคลธรรมดาและ นตบคคลมอตราสวนเพยงเลกนอย

(1.7) ในปงบประมาณ พ.ศ. 2555 - 2559 เจาหนซงเปนนตบคคลไดรบเงนสวนแบงในคด เปนสดสวนทมากทสดในอตราเฉลยรอยละ 51.49 สวนเจาหนซงเปนธนาคารหรอสถาบนการเงนไดรบเงนสวนแบงในคดเปนล าดบรองลงมา โดยเฉลยคดเปนอตรารอยละ 44.02 ตอปงบประมาณ ในขณะทเจาหนซงเปน บคคลธรรมดาทไดยนค าขอรบช าระหนในคดลมละลายไดรบเงนสวนแบงในคดนอยทสดโดยเฉลยเพยงอตรา รอยละ 4.50 ตอปงบประมาณ

(1.8) ส าหรบชวงเวลาในการรวบรวมทรพยสนตงแตวนพทกษทรพยเดดขาดถงวนทม การท าบญชแบงครงทสดปดคด ชวงเวลาทมการรวบรวมทรพยสนไดมากทสด คอ ชวงเวลาต ากวา 3 ป กลาวคอ มการรวบรวมเงนไดเฉลยรอยละ 34.02 ทงนการใชเวลาในการรวบรวมทรพยสนนานขนนมไดมผลท าให การรวบรวมเงนไดมากขนแตอยางใด นอกจากนจากคดทงหมดทมการเกบขอมลจ านวน 614 คด กวารอยละ 80 ใชเวลาด าเนนการตงแตพทกษทรพยเดดขาดจนแบงทรพยสนครงทสดปดคด โดยใชเวลาระหวาง 3 ถง 5 ป จ านวน 223 คด หรอรอยละ 36.32 และระหวาง 5 ถง 10 ป จ านวน 286 คด หรอรอยละ 46.58

(1.9) คดลมละลายทน ามาเกบขอมลมจ านวนทงสน 614 คด สวนใหญเปนคดทมหนนอยกวา 5 ลานบาท จ านวน 410 คด รองลงมาเปนคดทมหนตงแต 5 ลาน – 50 ลานบาท จ านวน 171 คด และคดทมหนมากกวา 50 ลานบาท มจ านวนนอยทสดคอ 33 คด มลกหนทใหความรวมมอมาพบเจาพนกงานพทกษทรพยเพอใหการสอบสวนกจการและทรพยสน สงถงรอยละ 80.78 (ลกหนมาใหการสอบสวนกจการและทรพยสน ทงสน 496 ราย) ในขณะท เจาหนทใหความรวมมอมารวมท าการไตสวนลกหนมจ านวนไมถงรอยละ 5 (เจาหนมาไตสวนลกหนโดยเปดเผยทงสน 22 ราย) และเมอจ าแนกตามจ านวนหน พบวา ลกหนทมจ านวนหนนอยใหความรวมมอมากทสด ในขณะทเจาหนทมจ านวนหนสงใหความรวมมอมาไตสวนมากกวาเจาหนทมจ านวนหนนอย

(2) ปจจยทมผลตอสดสวนทเจาหนไดรบช าระหน (2.1) จากขอเทจจรงขางตนพบวา ปจจยทมผลตอสดสวนทเจาหนไดรบช าระหน ประกอบดวย (1)ประเภท/ชนดของทรพยสน โดยประเภททรพยทรวบรวมไดมากทสด ไดแก เงนไดน าสง (2)ความรวมมอ ของเจาหนและลกหน (2.2) การบรหารจดการคด โดยการปรบปรงกฎหมายลมละลาย การปรบปรงหลกเกณฑ ในการรวมรวมทรพยสน การน าเทคโนโลยมาใชในการบรหารจดการคด รวมถงการพฒนาศกยภาพของ เจาพนกงานพทกษทรพย ซงจะสงผลตอสดสวนทเจาหนไดรบช าระหน

35

(2.3) จากการศกษากระบวนการจ าหนายทรพยสนของประเทศญปน พบวาจะใชวธเปดซองประมลราคาในการจ าหนายทรพยสน โดยวธการจ าหนายทรพยสนจะมการประกาศเสนอราคาขายขนต า ของทรพยและชวงเวลาขายทรพยแตละรายการ ในหนงสอพมพและเวบไซต โดยผทสนใจซอทรพยสามารถวางเงนประกนพรอมยนซองเสนอราคาทตนสนใจประมลแกเจาพนกงาบงคบคดจนกระทงเมอสนสดวนทก าหนดใหยนเสนอราคา เจาพนกงานบงคบคดจะมการเปดซองประมลโดยเปดเผยพรอมกน และขายทรพยใหแกผทเสนอราคาซอสงสด โดยไมมการอนญาตใหคดคานราคาเนองจากเปนราคาทสงกวาราคาทก าหนดไวแลว ซงปกตจะเปนราคาซอขายในตลาดและสงกวาราคาประเมน วธการจ าหนายทรพยสนในรปแบบนอาจสงผลใหไดราคาขายทดและเจาหนไดรบช าระหนมากขนได

36

2. ขอเสนอแนะ

จากการศกษาวจยสดสวนท เจาหน ไดรบช าระหน ในคดลมละลาย ในชวงปงบประมาณ พ.ศ. 2555-2559 คณะผวจยมขอเสนอแนะทจะท าใหสดสวนในการไดรบช าระหนของเจาหนในคดลมละลาย เพมมากขน ดงน

1. การปรบปรงกฎหมายลมละลายใหมประสทธภาพ กฎหมายลมละลายทมประสทธภาพจะสงผลใหการบงคบคดลมละลายมความสะดวก รวดเรว กรมบงคบคดจงไดมการปรบปรงแกไขกฎหมายลมละลาย กฎ ระเบยบ มาอยางตอเนอง นอกจากพระราชบญญตลมละลาย (ฉบบท 8) พ.ศ. 2558 พระราชบญญตลมละลาย (ฉบบท 9) พ.ศ. 2559 การฟนฟกจการธรกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) และพระราชบญญตลมละลาย (ฉบบท 10) พ.ศ.2561 ทมผลใชบงคบแลว ปจจบนกรมบงคบคดไดเสนอแกไขกฎหมายลมละลายซงอยระหวางการพจารณาจ านวน 2 ฉบบ ไดแก (1) รางพระราชบญญตลมละลาย (ฉบบท..) พ.ศ. .... (สวนการลมละลายเกยวกบตางประเทศ) คณะรฐมนตรไดมมตเหนชอบในหลกการแลวเมอวนท 23 พฤศจกายน 2559 ขณะนอยระหวางการพจารณาของส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกาโดยคณะพเศษและคณะอนกรรมการพฒนาแนวทางการวเคราะหผลกระทบ ทอาจเกดขนจากกฎหมาย (2) รางพระราชบญญตลมละลาย (ฉบบท. .) พ.ศ. .... (เจาพนกงานพทกษทรพยเอกชน) อยระหวางกองกฎหมาย ส านกงานปลดกระทรวงยตธรรมพจารณาด าเนนการ

2. การน าเทคโนโลยททนสมยมาใชในการตดตามทรพยสน คณะผวจยมความเหนวา หากกรมบงคบคดมการพฒนาระบบสารสนเทศททนสมยอยางตอเนองจะสามารถรวบรวมทรพยสนของลกหนไดรวดเรวขนและเพมมากขน ซงจะมผลใหสดสวนการไดรบช าระหน ของเจาหนเพมมากขน นอกเหนอจากแอพพลเคชนและระบบอเลกทรอนกสตางๆทกรมบงคบคดไดน ามาใช ในการรวบรวมทรพยสนของลกหนและน ามาใชในการบรหารจดการระบบงานดานลมละลายแลว ปจจบน กรมบงคบคดไดมการพฒนาระบบอเลกทรอนกสตางๆ ดงตอไปน (1) มระบบควบคม ตดตามทรพยสน (Asset-Tracking System) เปนระบบส าหรบการตดตามควบคมทรพยสนอยางมประสทธภาพ ซงขณะนอยระหวางการทดสอบระบบ (2) ท าการจดตงศนยขอมลทรพยสนของบคคลลมละลาย (Debtor Data Center) โดยเปนการบรณาการและเชอมโยงขอมลกบหนวยงานทเปนนายทะเบยนทงภาครฐและเอกชนตาง ๆ รวม 22 แหง เพอใหการท างานของเจาพนกงานพทกษทรพยในการรวบรวมทรพยสนเพอช าระหนคนใหกบเจาหน ในคดลมละลายมประสทธภาพสงสด ซงคาดวาจะแลวเสรจประมาณเดอนพฤษภาคม 2562 (3) จดท าระบบการช าระเงนทางอเลกทรอนกส (E-payment) ไดแก การจายคาเลยงชพ ใหแกลกหน การจายเงนสวนไดใหแกเจาหน ซงคาดวาจะแลวเสรจประมาณเดอนเมษายน 2562 (4 ) ท าการ พฒนาระบบงาน ฟน ฟกจการท ง ระบบ ขณะน อย ระหว า งการตรวจร บ ของคณะกรรมการตรวจรบพสด (5) จดท าโครงการพฒนาระบบการออกใบอนญาตและการตรวจสอบก ากบดแลผท าแผนและผบรหารแผน ปจจบนอยระหวางการด าเนนการ

37

(6) จดท าโครงการเพมประสทธภาพการจดการขอมลการฟนฟกจการของลกหน ขณะน อยระหวางการตรวจรบของคณะกรรมการตรวจรบพสด

นอกจากน กรมบงคบคดจะปรบปร งกระบวนการท างานให เปนรปแบบการท างาน แบบ One Solution ซงเปนการท างานรวมกนเปนทมระหวางเจาพนกงานพทกษทรพย นกบญช ธรการ และศนยสารสนเทศ ในการจดการคด โดยเฉพาะการตรวจสอบและตดตามทรพยสนในคดลมละลาย เพอความรวดเรวในการด าเนนคด และท าให recovery rate สงขน รวมทงเปนการอ านวยความสะดวกแกประชาชน ผมาตดตอ ซงคาดวาจะด าเนนการไดภายในเดอนเมษายน 2562

3. การพฒนากระบวนการจ าหนายทรพยสน กรมบงคบคดควรมการศกษากระบวนการจ าหนายทรพยสนเพอใหทราบถงแนวทาง วธการ ในการจ าหนายทรพยสนในวธอนนอกจากการขายทอดตลาดโดยเจาพนกงาน

4. การพฒนาศกยภาพของเจาพนกงานพทกษทรพย ตามทกรมบงคบคดไดจดท ารางพระราชบญญตลมละลาย (ฉบบท ..) พ.ศ. .... (เจาพนกงาน พทกษทรพยเอกชน) เพอก าหนดใหมเจาพนกงานพทกษทรพยเอกชนปฏบตหนาทแทนเจาพนกงานพทกษทรพย ซงเปนเจาหนาทของรฐ โดยเจาพนกงานพทกษทรพยทเปนเจาหนาทของรฐจะท าหนาทเปนผก ากบดแล เจาพนกงานพทกษทรพยเอกชนซงคณะผวจยมความเหนวาการมเจาพนกงานพทกษทรพยเอกชนจะท าให การรวบรวมทรพยสนของลกหนไดมากยงขนรวดเรวขน เนองจากเอกชนจะมาจากหลากหลายวชาชพจงท าให มความสามารถในการสบหาทรพยสนมากกวาเจาพนกงานพทกษทรพยทเปนเจาหนาทของรฐซงจะมความร เฉพาะดานกฎหมายประกอบกบเอกชนจะมความคลองตวในการท างานมากกวาเจาหนาทของรฐ ดงนน จงจะสงผลใหการรวบรวมทรพยสนกระท าไดภายในระยะเวลาทรวดเรวขน ท าใหบรรดาเจาหนในคดลมละลายไดรบช าระหนภายในระยะเวลาทรวดเรวและสดสวนในการไดรบช าระหนของเจาหนกจะสงขน

นอกจากนเจาพนกงานพทกษทรพยในคดลมละลายควรเปนผมความรในหลากหลาย นอกจากความรดานกฎหมายแลวควรจะมความรดานบญช ดานการบร หารจดการตาง ๆ เพอจะเปนประโยชน ในการบรหารจดการทรพยสนของลกหน ดงนน คณะผวจยจงมความเหนวาในอนาคตเจาพนกงานพทกษทรพยควรจะเปนสหวชาชพ โดยสามารถใหนกบญช หรอนกบรหารจดการสามารถปฏบตหนาทเปนเจาพนกงาน พทกษทรพยไดซงกจะเปนประโยชนในการรวบรวมทรพยสนในคดลมละลาย

38

ภาคผนวก

39

40

41

42

43

44

45

46

47

48

49