มนษยกบวฒนธรรม ความหมาย ประเภท องคประกอบ และหนาทของวฒนธรรม รปแบบการเรยนรทางวฒนธรรม การปฏสมพนธระหวางวฒนธรรม โลกาภวตนและวฒนธรรมทองถน

ความหมายของ “วฒนธรรม” สงทมนษยเปลยนแปลงปรบปรงหรอผลตขนสรางขนเพอความเจรญงอกงามในวถชวตของสวนรวม ถายทอดกนไว เอาอยางกนไว รวมทงผลตผลของ สวนรวมทมนษยไดเรยนรมาจากคนแตกอนสบตอเปนประเพณกนมาตลอดจนความรสก ความคดเหน และกรยาอาการหรอการกระท าใดๆ ของมนษยในสวนรวม ลงรปเปนพมพเดยวกน และสาแดงออกมาไดเปนภาษา ศลปะ ความเชอถอ ระเบยบประเพณเปนตน

ลกษณะของวฒนธรรม 1.วฒนธรรมเปนพฤตกรรมทตองเรยนร

ตวอยางเชน กรยา ทาทาง การพด การเขยน การแตงกาย มารยาทตางๆ ลวนตองอาศยการเรยนรเทานนจงจะท าได การทมนษยสามารถเรยนรไดกเพราะมนษยสามารถตดตอท าความเขาใจกนโดยใชสญลกษณ ซงสญลกษณทส าคญทสดคอ ภาษา

ลกษณะของวฒนธรรม (ตอ) 2.วฒนธรรมเปนวถชวต

ในทางสงคมศาสตรกลาววา วฒนธรรม หมายถง วถชวตของมนษยในสงคม ทงนเพราะ วฒนธรรมเปนสงก าหนดพฤตกรรมของมนษยตงแตเกดจนตาย ไมวาจะเปน การสวมเสอผา

ลกษณะของวฒนธรรม (ตอ) 3.วฒนธรรมเปนมรดกทางสงคม

การทมนษยวฒนธรรม และสามารถถายทอดสบตอกนมาได กเนองจากมนษยสามารถตดตอท าความเขาใจระหวางกนไดอยางกวางขวาง โดยใชสญลกษณ (ภาษาพดและภาษาเขยน)

ประเภทของวฒนธรรม การจ าแนกวฒนธรรมในทางสงคมวทยาไดแบงเปน 2 ลกษณะ คอ

1. วฒนธรรมทางวตถ (Material culture)

ไดแก วตถอนเกดจากการประดษฐคดคนของมนษย เชน ถวย ชาม จาน ชอน สอม ตกรามบานชองและถนนหนทาง เปนตน ตลอดจนผลในทางศลปกรรมของมนษย เชนภาพวาด รปปน เปนตน

ประตมากรรมสลกไมของชนเผา Namchi ประเทศคาเมรน และ Kusu ในประเทศ สาธารณรฐประชาธปไตยคองโก เปนวฒนธรรมทมคตความเชอความศรทธาใน

วญญาณบรรพบรษ

ประตมากรรมปนปนรปมงกรอยคกบสถาปตยกรรมจน มงกรเปนสตวในเทพนยายจน ไมมตวตน แตถอเปนสตวมงคลในคตของชาวจนเชอสายฮน เราสามารถพบเหนภาพมงกรไดในหลายสงหลายอยางทเกยวของกบวฒนธรรมจน เชนมงกรหาเลบเปนสญลกษณ

ขององคจกรพรรด เปนตน

Taj Mahal อนสรณสถานแหงความรก ประเทศ อนเดย เปนการผสมผสานกนระหวางศลปะเปอรเซย อสลาม และอนเดย ไดรบการยกยองวาเปนสงมหศจรรย 1 ใน 7 ของโลก

2. วฒนธรรมทไมใชวตถ Non - Material culture) ไดแกแบบแผนแหงพฤตกรรม ความคด ความเชอ ภาษา ศลธรรม ปรชญาและกฎหมายตามสากล วฒนธรรม จ าแนกได 5 สาขา คอ

1) สาขามนษยศาสตร วาดวยเรองขนบธรรมเนยมประเพณ คณธรรม ศลธรรม จรยธรรม คานยม ศาสนา ปรชญา ประวตศาสตร โบราณคด การปกครองและกฎหมาย ฯลฯ

2) สาขาศลปะ วาดวยเรองภาษา วรรณคด ดนตร วจตรศลป สถาปตยกรรม การละคร ประตมากรรมฯลฯ

3) สาขาชางฝมอ วาดวยเรองการเยบปกถกรอย การแกะสลก การทอผา การจกสาน การท าเครองเขน เครองเงน เครองทอง การจดดอกไม การท าตกตา การทอเสอ การประดษฐ การท าเครองปนดนเผา ฯลฯ 4) สาขาคหกรรม วาดวยเรองอาหาร การแตงกาย การตกแตงบาน ยารกษาโรค การดแลเดก ครอบครว มารยาทในการกนอย การตอนรบแขกการประกอบอาชพ ฯลฯ 5) สาขาการกฬาและนนทนาการ วาดวยเรอง กฬาและการละเลนตางฯ

ปจจยทท าใหสงคมตางๆมวฒนธรรมทตางกน 1. ความคดเหนและการมองโลกตางกน

ความคดเหนและการมองโลกตางกนจงท าใหการมองโลกตางไป ในเรองนจะเหนไดวามนษยทกแหงของโลกตองมระเบยบ กฎเกณฑ ความเชอ ศาสนา การปกครอง เศรษฐกจ การอบรม เลยงดเดก ตลอดจนการคบเพอนเหมอน ๆ กน แตรปแบบของสงเหลานจะแตกตางกนไปตามความคดเหนและคานยมของสงคม

2. สภาพแวดลอมทางภมศาสตรตางกน

วฒนธรรมสากล ความหมายของวฒนธรรมสากล วฒนธรรมสากลหรอวฒนธรรมนานาชาต หมายถง วฒนธรรมทเปนทยอมรบกนทวไปอยางกวางขวาง หรอเปนอารยธรรมทไดรบปฏบตตามกนทวโลก เชน การแตงกายชดสากล การใชภาษาองกฤษเปนภาษากลางในการตดตอสอสาร การปกครองในระบอบประชาธปไตย การคาเสร การใชเครองจกรกล ระบบการสอสารททนสมย ความรทางวทยาศาสตร และมารยาทในการสมาคม เปนตน

ความส าคญของวฒนธรรมสากล ในยคปจจบนโลกของเรามความเจรญกาวหนาทางดานเทคโนโลยอยางสง เปนยคแหงโลกาภวฒน ทมการเชอมโยงถงกนไดอยางงายดาย มการตดตอซงกนและกน เมอมการตดตอสอสารกนมากขน กยอมสงผลใหวฒนธรรมมการผสมผสานกนมากขน จนในทสดมนษยจงตองมการคนหาหรอสรางวฒนธรรมสากลในดานตางๆ ขนมาเพอเปนแนวทางในการปฏบตรวมกน เชน มการก าหนดภาษาสากล ระบอบการเมองการปกครอง มาตรฐานดานความปลอดภย เปนตน

อทธพลของวฒนธรรมสากลทมผลตอการด าเนนชวตในสงคมไทย 1) ภาษาและวฒนธรรม ภาษาองกฤษเปนภาษาสากลทคนไทยในปจจบนตองศกษาเรยนรใหเกดความช านาญ เพอใชในการตดตอกบคนทวโลก โดยเฉพาะอยางยงการทประเทศไทยกาวเขาสประชาคมอาเซยน (ASEAN Community) มการใชภาษาองกฤษเปนสอกลางในการตดตอสอสารระหวางประเทศ นอกจากนแนวทางการศกษาดานวฒนธรรมตางชาตกเปนสงทส าคญทคนไทยควรใหความสนใจ ในการศกษาเพอเปนการสรางความเขาใจและความสมพนธอนดตอกนทงในดาน การเมอง เศรษฐกจและสงคม

2) คอมพวเตอรและเครอขายอนเทอรเนต ความนยมในการใชคอมพวเตอรและเครอขายอนเทอรเนตในสงคมไทยเพมขนอยางรวดเรว เราสามารถพบเหนเครองคอมพวเตอรไดโดยทวไป นอกจากน เครอขายอนเทอรเนตกเปน อกสงหนงทคนไทยนยมใชกนอยางแพรหลาย เพราะเปนแหลงรวบรวมขอมลและองคความรจากทวโลก และยงเปนเครองมอทใชตดตอสอสารกนไดอยางไรขอบเขต สะดวก รวดเรว และประหยดคาใชจาย

3) วฒนธรรมดานการแตงกาย เปนสงทมอทธพลตอสงคมไทยอยางมาก เพราะเครองแตงกายทเราสวมใสอยทกวนนกมกจะเปนเครองแตงกายทมจดก าเนดจากตางชาตทงสน เชน เสอสท เสอยดคอกลม เสอเชต กระโปรง กางเกงยน รองเทาผาใบ รองเทาสนสง เปนตน สงเหลานไดกลายมาเปน “แฟชน” ทคนในสงคมไทยยดถอเปนคานยม จนบางครงอาจลมเลอนเครองแตงกายในแบบของไทย เชน เสอมอฮอม ผาขาวมา ผาถง เปนตน

4) ระบบเศรษฐกจแบบทนนยม ระบบเศรษฐกจแบบทนนยม ซงไดมการพฒนาและขยายตวอยางตอเนอง สงผลใหในปจจบนมผประกอบการจ านวนมากไดผลตสนคาและบรการทมความหลากหลายออกสตลาดรวมถงพฒนาคณภาพของสนคาของคนไทยหลายลกคา นอกจากนยงมสนคาของคนไทยหลายประเภททสงออกไปขายตางประเทศสรางรายไดจ านวนมหาศาล จงถอไดวาระบบเศรษฐกจแบบทนนยมมผลตอการด าเนนชวตของคนในสงคมไทยอยางมาก

5) การปกครองในระบอบประชาธปไตย ถอไดวาเปนวฒนธรรมสากลทมอทธพลตอการด าเนนชวตของคนไทยโดยตรง เนองจากประเทศไทยมการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข ดงนน รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยจงไดก าหนดแนวทางการปฏบต รวมถงสทธเสรภาพ และหนาทของประชาชนไว

แนวทางการเลอกรบวฒนธรรมสากลอยางเหมาะสม

แนวทางการเลอกรบวฒนธรรมสากลอยางเหมาะสม 1) เลอกรบวฒนธรรมสากลทจ าเปนตอการด าเนนชวตประจ าวน วฒนธรรมสากล เชน ภาษาองกฤษ คอมพวเตอร โทรศพทมอถอ ความรทางวทยาศาสตร เทคโนโลย ตลอดจนระบบระเบยบการคาขายระหวางประเทศ มความส าคญในการตดตอสมพนธระหวางคนไทยและคนตางชาตอยางมาก จงจ าเปนตองศกษาหาความรใหถองแท เลอกรบเฉพาะวฒนธรรมทด เหมาะกบสงคมไทยเพอเปนประโยชนตอการด าเนนชวตขอแงคนไทยในยคปจจบน

2) พจารณาถงขอดและขอเสยควบคกนไป เนองจากสงประดษฐและนวตกรรมจากวฒนธรรมภายนอกมทงขอดและขอเสย หรอกลาวอกนยหนง คอ กอใหเกดคณอนนตและโทษมหนต ซงถาหากเราศกษาใหดใชใหเปนประโยชนกจะกอใหเกดความสะดวกสบาย ชวยแกไขปญหาไดทนทวงท และตอบสนองความตองการในดานตางๆ ไดดงใจ แตผลเสยกมอยมาก เชน ท าใหมนษยเกดความฟงเฟอ ใหความส าคญทางดานวตถมากกวาจตใจ เกดการแกงแยงแขงขนกน อกทงสงผลเสยตอสภาพแวดลอม เนองจากตองใชทรพยากรธรรมชาตอยางมากและมการปลอยของเสยออกมาเปนจ านวนมาก

3) มการรวมมอ คนควา เผยแพร รวมถงการประยกตใชภมปญญาไทย โดยสบคนจากค าบอกกลาวของผเฒา ผอาวโส และผร จากนยาย นทานชาวบาน คมภรทางศาสนา วรรณคดประเภทตางๆ ค าคม สภาษต ค าพงเพย รวมถงการสงเกตและเปรยบเทยบการด าเนนชวต ความสมพนธระหวางบคคลในสงคม และความสมพนธกบสงแวดลอม โดยไดจดระบบความร เพอสรางเปนองคความรขน พรอมทงเผยแพรใหทกภาคสวนไดตระหนกถงความส าคญของภมปญญาไทย

4) มการพฒนาและผสมผสานวฒนธรรมไทยใหเหมาะสมกบสมยปจจบน เราจะเหนไดวา ภมปญญาไทยหลายเรองไดกลายเปนภมปญญาสากล เชน อาหารไทยไดรบความนยมทวโลก มการผสมผสานภมปญญาไทยกบภมปญญาตะวนตก โดยเฉพาะอยางยงดานสถาปตยกรรม เชน พระทนงจกรมหาปราสาทในพระบรมมหาราชวง และสถาปตยกรรมแบบชโน-โปรตกส ในจงหวดภเกต เปนตน การผสมผสานอยางลงตวของภมปญญาไทยกบภมปญญาตะวนตก ไดกลายเปนมรดกส าคญของวฒนธรรมรวมสมยของไทย

สถาปตยกรรมของพระทนงจกรมหาปราสาทเปนการผสมระหวางสถาปตยกรรมไทยและสถาปตยกรรมยโรป โดยตวอาคารพระทนงมรปแบบสถาปตยกรรมยโรป

ใหนสตวเคราะหวฒนธรรมตางประเทศดงตอไปน และอภปรายวาสงคมไทยรบวฒนธรรมใดบางเขามา วฒนธรรมดงกลาวมขอดขอเสยอยางไรบาง และ วฒนธรรมดงกลาวสงผลตอวฒนธรรมไทยอยางไร

วฒนธรรมชาวตะวนตก วฒนธรรมจน วฒนธรรมอนเดย วฒนธรรมเกาหล