เกณฑการพจารณาความยาก-งายในการประกอบธรกจของธนาคารโลก (Doing Business 2012)

ธนาคารโลก (World Bank) ไดรายงานผลการวจยเรอง Doing Business ซงเปนรายงาน

การจดอนดบความยาก-งายในการเขาไปประกอบธรกจของประเทศตางๆ ทวโลก โดยไดผลมาจากการสารวจเกยวกบขนตอนระยะเวลาการใหบรการ การอานวยความสะดวก ตนทนคาใชจาย และกฎหมาย กฎ ระเบยบตางๆ ของรฐวามสวนสนบสนน หรอเปนอปสรรคตอการดาเนนธรกจอยางไร โดยในรายงานผลการวจย Doing Business 2012 มตวชวดในการสารวจทงหมด 10 ดาน ไดแก การเรมตนธรกจ (Starting a Business) การขออนญาตกอสราง (Dealing with Construction Permits) การขอตดตงระบบไฟฟา (Getting Electricity) การจดทะเบยนทรพยสน (Registering Property) การไดรบสนเชอ (Getting Credit) การคมครองผลงทน (Protecting Investors) การชาระภาษ (Paying Taxes) การคาระหวางประเทศ (Trading Across Boarders) การบงคบตามสญญา (Enforcing Contracts) และการปดกจการ (Resolving Insolvency) โดยมรายละเอยดเกณฑการวดผลในแตละตวชวด ดงน 1. การเรมตนธรกจ (Starting a Business)

การวจยของ Doing Business ในเรองการกอตงและการเรมดาเนนธรกจจะพจารณาทง

ธรกจดานอตสาหกรรมและดานพาณชยกรรมของกระบวนการจดตงธรกจทงหมดทเปนทางการทหนวยงานราชการกาหนดใหนกธรกจตองดาเนนการ โดยกระบวนการดงกลาวรวมถงการดาเนนการขอใบอนญาต การแจงหนวยงานราชการทเกยวของ การจดทะเบยนบรษท และการจางงาน

สาหรบขนตอนของกระบวนการการจดตงธรกจทกาหนดเปนผลจากการศกษากฎหมาย ระเบยบ และขอมลตางๆ ทเกยวของ แลวนามาจดทารายชอของขนตอนทงหมด รวมถงระยะเวลาทจาเปนตองใชในแตละขนตอน และคาใชจายในการดาเนนการตามขนตอนนนๆ ดวย โดยเปนการประมาณระยะเวลาและคาใชจายสาหรบการกอตงธรกจทวไป และมทนจดทะเบยนเทากบทนจดทะเบยนขนตาทรฐกาหนด ซงจะถกตรวจสอบความถกตองอกครงโดยนกกฎหมายทองถนและเจาหนาทของรฐ จากนนขนตอนตางๆ จะถกจดเรยงลาดบกอนหลง พรอมกบระบดวยวาขนตอนใดสามารถดาเนนการไปพรอมๆ กนได ทงน อยบนสมมตฐานวาผประกอบธรกจทจะกอตงธรกจนนไดเตรยมเอกสารทจาเปนทงหมดสาหรบแตละขนตอนไวพรอมแลว และไมมการทจรตเกดขนในหนวยงานราชการ และหากคาตอบของผเชยวชาญในประเทศมความแตกตางกน จะมการสอบถามจนกวาขอมลจะสอดคลองกน และเพอใหสามารถนาขอมลไปเปรยบเทยบระหวางประเทศไดในการดาเนนการจงตองตงสมมตฐานเกยวกบธรกจ และกระบวนการตางๆ ไวเพอเปนตวแทนของการสารวจกอน ดงน

สมมตฐานเกยวกบธรกจ โดยธรกจจะตอง ตองเปนบรษทจากด ถาประเทศใดมรปแบบของบรษทจากดมากกวาหนงประเภทจะ

เลอกรปแบบของบรษทจากดทเปนทนยมมากทสดในประเทศนนๆ เปนตวแทนของธรกจ ทงน ขอมลรปแบบของบรษทจากดทเปนทนยมมากทสดจะไดมาจากผเชยวชาญดานกฎหมายธรกจ หรอสานกงานสถตแหงชาต

2

ตองดาเนนกจการในเมองศนยกลางทางเศรษฐกจทใหญทสดของประเทศนนๆ มผถอหนทงหมดเปนบคคลธรรมดาจานวน 5 คน และไมมผถอหนเปนคนตางชาต มทนประเดมเรมตน 10 เทาของรายไดเฉลยตอหว ณ สนป โดยทนจดทะเบยนตอง

ชาระเตมจานวนเปนเงนสด ตองดาเนนกจการทางดานอตสาหกรรมหรอพาณชยกรรมโดยทวไป เชน การผลตหรอ

ขายสนคาและบรการตอสาธารณชน เปนตน และตองไมดาเนนกจการการคาระหวางประเทศ รวมทงไมเกยวของกบสนคาหรอบรการทตองเสยภาษพเศษเปนการเฉพาะ เชน สรา บหร เปนตน และตองไมดาเนนการผลตทกอใหเกดมลภาวะอยางสงดวย

ตองเปนการเชาโรงงานและสานกงาน และตองไมเปนบรษททดาเนนกจการดานอสงหารมทรพย

ธรกจนนไมไดรบสทธประโยชนจากการสงเสรมการลงทน หรอสทธประโยชนอนใด มการจางพนกงานอยระหวาง 10-50 คน ภายหลงจากเรมดาเนนธรกจได 1 เดอน และ

พนกงานทงหมดตองไมใชคนตางดาว มยอดขายไมตากวา 100 เทาของรายไดประชาชาตตอหว มหนงสอจดทะเบยนบรษทความยาว 10 หนากระดาษ

สมมตฐานเกยวกบกระบวนการ กระบวนการ หมายถง การตดตอในทกกจกรรมทผกอตงธรกจจะตองกระทากบบคคลภายนอก

เชน เจาหนาทภาครฐ ทนายความ ผตรวจสอบบญช และนกกฎหมาย เปนตน โดยมรายละเอยดลกษณะกจกรรมการตดตอทเปนกระบวนการ ดงน

การตดตอระหวางผกอตงธรกจกบพนกงานบรษทไมถอวาเปนกระบวนการในความหมายน กระบวนการทตองดาเนนการในสถานทเดยวกนแตตางหนวยบรการ จะถอเปนคนละ

กระบวนการ ถาผกอตงธรกจตองตดตอในสถานทเดยวกนหลายๆ ครง เพอดาเนนการตามขนตอนใน

แตละกระบวนการ ใหนบวาการตดตอแตละครงเปนหนงขนตอน ทงน อยบนขอสมมตทวาใหผกอตงธรกจดาเนนการตามกระบวนการตางๆ ดวยตนเอง โดยไมมคนกลาง นายหนา นกบญชหรอนกกฎหมายเขามาดาเนนการแทนให ยกเวนในกรณทบคคลเหลานนถกกาหนดโดยระเบยบหรอกฎหมายใหเขามามสวนรวมในกระบวนการนนๆ

ถากระบวนการใดทจาเปนตองใหบคคลทมความชานาญเฉพาะดานเขามาดาเนนการแทนบรษท กระบวนการนนๆ จะนบแยกเปนอกหนงกระบวนการ

กระบวนการใดหากสามารถดาเนนการทางอเลกทรอนกสได การดาเนนทางอเลกทรอนกสแตละครงจะนบเปนหนงกระบวนการ

กระบวนการใดหากสามารถกระทาผานเวบไซตเดยวกน แตตองดาเนนการเรองแยกกน จะนบแยกเปนอกหนงกระบวนการ ทงนกระบวนการทงกอนและหลงการจดทะเบยนกอตงบรษท หากมกฎหมายกาหนดใหผประกอบธรกจตองดาเนนการจะถกนบรวมเปนขนตอนทงหมด

กระบวนการทตองดาเนนการเพอประโยชนในการตดตอกบภาครฐหรอในการทาธรกรรมกบหนวยงานของรฐจะถกนบรวมดวย ตวอยางเชน หากตราประทบของบรษทตองนาไปใชประทบ ในเอกสารสาคญ เชน การยนแบบชาระภาษอากร เปนตน การจดหาตราประทบนนถอเปนหนง

3

กระบวนการ เชนเดยวกบในกรณทบรษทจะตองเปดบญชธนาคารสาหรบลงทะเบยนเปนผเสยภาษมลคาเพมหรอภาษการขาย การเปดบญชถอเปนอกหนงกระบวนการ

กระบวนการทางลดจะถกนบในกรณทเปนไปตามคณสมบต 4 ประการ คอ เปนกระบวนการทถกกฎหมาย เปนกระบวนการทคนทวไปสามารถกระทาได เปนกระบวนการทบรษทสวนใหญเลอกใช และเปนกระบวนการทางลดทหากไมกระทาแลวจะกอใหเกดความลาชาในการกอตงหรอดาเนนธรกจอยางมาก

ขนตอนทนามาพจารณาจะเปนกระบวนการสาหรบการกอตงธรกจทวไป ดงนน กระบวนการพเศษสาหรบธรกจเฉพาะจะไมถกนบรวมในทน เชน กระบวนการทเกยวกบการพจารณาผลกระทบทางสงแวดลอมจะถกนบรวมไวกตอเมอการกอตงธรกจทกประเภทจาเปนตองดาเนนการพจารณาศกษาผลกระทบทางสงแวดลอม เปนตน

กระบวนการในการดาเนนการเชอมตอระบบสาธารณปโภค เชน นาประปา ไฟฟา กาซ และการกาจดของเสย เปนตน จะไมถกนามาพจารณา

ตารางท 1 ขอพจารณาในเรองการกอตงธรกจ กระบวนการสาหรบการกอตงธรกจ (จานวนครง) กระบวนการกอนจดทะเบยนบรษท เชน การตรวจสอบวาชอบรษทซากบผอนหรอไม การรบรองเอกสาร เปนตน กระบวนการจดทะเบยนบรษท (ตงอยในเมองทเปนศนยกลางธรกจทใหญทสดของประเทศ) กระบวนการหลงจดทะเบยนบรษท เชน การลงทะเบยนประกนสงคม และการจดหา ตราประทบบรษท เปนตน ระยะเวลาทตองใชสาหรบการดาเนนการในแตละขนตอน (จานวนวนทาการ) ไมรวมระยะเวลาทใชในการรวบรวมขอมล ในแตละวนจะสามารถเรมกระบวนการใหมไดเพยงกระบวนการเดยวเทานน กระบวนการสนสดลงกตอเมอไดรบเอกสารสาคญอนเปนผลลพธของกระบวนการนน ผประกอบธรกจไมรจกและไมมความสมพนธกบเจาหนาทภาครฐมากอน คาใชจายในการดาเนนการ (รอยละของรายไดเฉลยตอหว) คาใชจายทจายใหกบรฐทงหมด ไมรวมสนบน ไมรวมคาจางมออาชพทมความชานาญเฉพาะดาน นอกจากกฎหมายกาหนดไว ทนจดทะเบยนบรษทขนตา (รอยละของรายไดตอหว) ทนจดทะเบยนขนตาตองฝากอยในบญชธนาคารหรอผรบรองเอกสารกอนการจดทะเบยนบรษท

ทมา ฐานขอมลของ ‘Doing Business’

สมมตฐานทางดานระยะเวลา ระยะเวลาในการดาเนนการตามกระบวนการตางๆ จะวดเปนจานวนวนทาการ โดยใช

คามธยฐานของขอมลระยะเวลาทผเชยวชาญดานกฎหมายธรกจระบวาเปนระยะเวลาทนอยทสดสาหรบการดาเนนการในแตละกระบวนการโดยไมตองเสยคาใชจายเพมเตม ทงน อยบนขอสมมตทวาระยะเวลาทนอยทสดสาหรบแตละกระบวนการ คอ หนงวน และแมวาขนตอนบางขนตอนสามารถดาเนนการไปพรอมๆ กนได แตการนบระยะเวลาไดกาหนดขอสมมตใหในแตละวนสามารถเรมกระบวนการใหมได

4

เพยง 1 กระบวนการ (กระบวนการทสามารถดาเนนการไปพรอมกนไดการนบระยะเวลาจะตองเรมในวนถดไป) และจะนบวากระบวนการสนสดกตอเมอบรษทไดรบเอกสารสาคญอนเปนผลลพธของกระบวนการนนๆ แลว เชน ใบทะเบยนบรษทหรอเลขประจาตวผเสยภาษ เปนตน และหากกระบวนใดสามารถดาเนนการไดรวดเรวขนโดยตองเสยคาใชจายเพมเตมกใหถอวาเปนการใชวธดาเนนการทเรวกวาเทานน นอกจากน มขอสมมตใหผกอตงธรกจมความตงใจจรงทจะดาเนนการตามระเบยบขนตอนตาง ๆ ใหสาเรจลลวงโดยเรวทสด ทงน ระยะเวลาสาหรบการรวบรวมขอมลจะไมถกนบวาเปนเวลาทใชในการดาเนนการตามกระบวนการ และสมมตใหผกอตงธรกจรบทราบกระบวนการขนตอนตางๆ ตงแตตน และไมเคยรจกหรอตดตอกบเจาหนาทภาครฐมากอน

สมมตฐานดานคาใชจายในการดาเนนการ คาใชจายจะวดเปนสดสวนรอยละของรายไดเฉลยตอหวของประเทศนนๆ โดยรวมถง

คาธรรมเนยมของรฐและคาจางผเชยวชาญเฉพาะดานทเปนมออาชพ (เฉพาะกรณทกฎหมายกาหนดใหตองใชบรการของผเชยวชาญมออาชพเทานน) คาธรรมเนยมในการซอและลงทะเบยนในสมดบญชของบรษทจะถกนบรวมเฉพาะในกรณทกฎหมายกาหนดใหตองทา เชน กฎหมายวาดวยบรษทจากด ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย และระเบยบตางๆ เปนตน ทงน อตราคาธรรมเนยมทกาหนดจะใชเปนแหลงขอมลสาหรบการประมาณการคาใชจาย ในกรณทไมมขอมลอตราคาธรรมเนยมจะใชการประมาณการโดยเจาหนาทของรฐ ถาหากไมมขอมลประมาณการจากเจาหนาทของรฐจะใชการประมาณการของผเชยวชาญดานกฎหมายธรกจ และถาผเชยวชาญเหลานนใหการประมาณการทแตกตางกน จะใชคามธยฐานของขอมลประมาณการ โดยไมรวมคาสนบนไวในคาใชจาย

ทนจดทะเบยนขนตาทชาระจรง ทนจดทะเบยนขนตาทตองชาระจรง หมายถง จานวนเงนทนทผกอตงธรกจจะตองมฝากไว

ในบญชธนาคารหรอผตรวจรบรองเอกสารกอนทจะดาเนนการจดทะเบยนบรษท และตองเกบรกษาเงนนนตอไปอก 3 เดอนหลงจากจดตงบรษทแลว โดยทนจดทะเบยนนจะวดเปนสดสวนรอยละของรายไดเฉลยตอหว (ทนจดทะเบยนขนตาโดยทวไปจะระบอยในประมวลกฎหมายแพงและพาณชยหรอกฎหมายวาดวยบรษทจากด) ทงน ในหลายประเทศอนญาตใหผกอตงธรกจสามารถชาระทนจดทะเบยนเพยงสวนหนงกอนทาการจดทะเบยนบรษทได และชาระสวนทเหลอหลงจากเปดดาเนนการไปไดหนงป เชน ประเทศอตาล (ณ เดอนมถนายน 2552) กาหนดทนจดทะเบยนขนตาสาหรบบรษทจากดไวเทากบ 10,000 ยโร โดยตองชาระอยางตาจานวน 2,500 ยโรกอนการจดทะเบยนบรษท ดงนนทนจดทะเบยนขนตาทชาระจรงของประเทศอตาลจะเทากบ 2,500 ยโร หรอคดเปนรอยละ 9.7 ของรายไดเฉลยตอหว หรอประเทศเมกซโก กาหนดทนจดทะเบยนขนตาเทากบ 50,000 เปโซ โดยใหชาระจรงขนตนกอนการจดทะเบยนเพยง 1 ใน 5 สวนเทานน ดงนน ทนจดทะเบยนขนตาทชาระจรงสาหรบประเทศเมกซโกจงเทากบ 10,000 เปโซ หรอคดเปนรอยละ 8.4 ของรายไดเฉลยตอหว เปนตน 2. การขออนญาตกอสราง (Dealing with Construction Permits)

กระบวนการการขออนญาต หมายถง กระบวนการทงหมดทบรษทจะตองดาเนนการในการสรางคลงสนคาขนาดมาตรฐาน ไดแก การจดสงเอกสารรายละเอยดโครงการใหแกเจาหนาท เชน แผนการกอสราง แผนทสถานทกอสราง เปนตน การขอใบอนญาตตางๆ การแจงขอมลแกหนวยงานภาครฐตามกฎหมาย การรบการตรวจตราโดยเจาหนาทของรฐ และการดาเนนการตดตงระบบไฟฟา

5

ประปา การกาจดของเสย และการตดตงสายโทรศพท นอกจากน ยงนบรวมกระบวนการสาหรบการจดทะเบยนอสงหารมทรพยเพอใหสามารถใชเปนหลกประกนหรอขายใหกบบคคลอนดวย ทงน การสารวจขอมลของ Doing Business จะแบงกระบวนการในการกอสรางทงหมดออกเปนขนตอนอยางชดเจน โดยการประมาณการระยะเวลาและคาใชจายสาหรบการดาเนนการในแตละขนตอนตองอยภายใตสถานการณปกตทวไป

อนง เพอใหขอมลตางๆ ทไดรบจากผเชยวชาญเกยวกบการขอใบอนญาตกอสรางอนรวมถงสถาปนก ผเชยวชาญดานกฎหมายกอสราง บรษทกอสราง ผใหบรการสาธารณปโภค และเจาหนาทภาครฐทรบผดชอบเกยวกบระเบยบการกอสรางอาคาร การตรวจสอบ และรบรองอาคาร สามารถนาไปเปรยบเทยบระหวางประเทศได การศกษาของ Doing Business จงตองกาหนดสมมตฐานเกยวกบธรกจ รายละเอยดโครงการการกอสรางคลงสนคา และการตดตงสาธารณปโภคไว ดงน

สมมตฐานเกยวกบบรษทกอสราง เปนบรษทจากด ดาเนนธรกจในเมองศนยกลางเศรษฐกจของประเทศ ไมมผถอหนเปนคนตางชาต มผถอหนเปนบคคลธรรมดา 5 คน มใบอนญาตประกอบธรกจทจาเปนทงหมด และมการทาประกนโครงการการกอสราง

คลงสนคา มพนกงานกอสราง 60 คน และพนกงานอนๆ อกจานวนหนง โดยไมมพนกงานคนใด

เปนคนตางดาว และพนกงานมความชานาญงาน มประสบการณเพยงพอสาหรบการกอสรางตามระเบยบทเกยวกบการกอสรางอาคารกาหนด

มพนกงานอยางนอย 1 คนทมใบประกอบวชาชพสถาปนก และเปนสมาชกของสมาคมสถาปนกทองถน

ชาระภาษครบจานวนและทาการประกนภยทจาเปนสาหรบการดาเนนธรกจอยางครบถวน (เชน ประกนอบตเหตสาหรบพนกงานกอสรางและบคคลทสาม เปนตน)

เปนเจาของทดนทจะทาการกอสรางคลงสนคานน

สมมตฐานเกยวกบคลงสนคา เปนคลงสนคาสาหรบการเกบสนคาทวไป เชน เครองเขยน หนงสอ เปนตน และตอง

ไมใชคลงสนคาสาหรบการเกบสนคาทตองการการเกบรกษาเปนพเศษ เชน อาหาร ผลตภณฑทางเคมและยา เปนตน

คลงสนคามทงหมด 2 ชน (เหนอพนดน) และมพนทใชสอยทงหมด 1,300.6 ตารางเมตร (14,000 ตารางฟต) โดยแตละชนสง 3 เมตร (9 ฟต 10 นว)

มถนนเขาถงและตงอยในเขตชานเมองของเมองศนยกลางเศรษฐกจ (อยชานเมองแตยงอยในเขตบงคบของเทศบาลเมอง)

ตงอยบนทดนขนาด 929 ตารางเมตร (10,000 ตารางฟต) ซงบรษทกอสรางเปนเจาของแตผเดยว โดยทดนดงกลาวมการจดทะเบยนทสานกงานทดนแลว

ไมมสงปลกสรางในทดนมากอน

6

มแบบแปลนกอสรางซงจดทาโดยสถาปนกทมใบประกอบวชาชพสถาปนก มอปกรณทจาเปนครบถวนสาหรบการเปนคลงสนคาทสมบรณ ใชระยะเวลาในการกอสรางทงหมด 30 สปดาห (ไมรวมเวลาความลาชาทเกดจาก

หนวยงานราชการ)

ตารางท 2 ขอพจารณาในเรองการขออนญาตกอสราง กระบวนการสาหรบการกอสรางคลงสนคาทถกตองตามกฎหมาย (จานวนครง) จดสงเอกสารทเกยวของใหแกหนวยงานราชการ และไดรบใบอนญาตใหกอสราง และการอนๆ ทเกยวของอยางครบถวน แจงขอมลแกหนวยงานทเกยวของ และไดรบการตรวจตราตามทกฎหมายกาหนด

มการขอตดตงประปา ระบบกาจดของเสย และโทรศพท มการจดทะเบยนเปนคลงสนคาหลงจากกอสรางเสรจเรยบรอย ระยะเวลาในการดาเนนการแตละกระบวนการ (จานวนวน) ไมรวมระยะเวลาสาหรบการคนหารวบรวมขอมล ไมมการเรมกระบวนการใหมพรอมกนในหนงวน กระบวนการเสรจสนเมอไดรบเอกสารสาคญอนเปนผลลพธของกระบวนการนน ไมมการตดตอกบเจาหนาทภาครฐมากอน คาใชจายในการดาเนนการ (รอยละของรายไดเฉลยตอหว) คาใชจายอยางเปนทางการเทานน ไมรวมสนบน

ทมา ฐานขอมลของ ‘Doing Business’

สมมตฐานทางดานการตดตงระบบสาธารณปโภค แยกเปน ดงน

การตดตงระบบประปาและระบบนาทง มเงอนไขดงน อยหางจากแหลงนาและทอระบายนา 10 เมตร (32 ฟต 10 นว) ไมใชระบบดบเพลงแบบใชนา ตองใชระบบดบเพลงแบบไมใชนาแทน แตหากกฎหมาย

กาหนดใหตองใชระบบดบเพลงแบบใชนาใหสมมตวาความตองการใชนาทระบไวขางลางนครอบคลมนาสาหรบระบบดบเพลงดวยแลว

มปรมาณการใชนาโดยเฉลย 662 ลตร (175 แกลลอน) ตอวน และมปรมาณนาเสยประมาณ 568 ลตร (150 แกลลอน) ตอวน

มปรมาณการใชนาสงสดอยท 1,325 ลตร (350 แกลลอน) ตอวน และมปรมาณ นาเสยสงสดท 136 ลตร (300 แกลลอน) ตอวน

มปรมาณการใชนาและปรมาณนาเสยทสมาเสมอตลอดทงป

การตดตงระบบโทรศพท มเงอนไขดงน คลงสนคาอยหางจากเครอขายชมสายโทรศพทหลก 10 เมตร (32 ฟต 10 นว) เปนระบบสายโทรศพทบาน

7

สมมตฐานเกยวกบกระบวนการ กระบวนการในทน หมายถง ปฏสมพนธใดๆ ทพนกงานของบรษทหรอผบรหารบรษทมกบ

บคคลภายนอก อนรวมถงเจาหนาทภาครฐ ผตรวจรบรองเอกสาร กรมท ดน ผใหบรการระบบสาธารณปโภค ผตรวจสอบจากภาครฐและภาคเอกชน และผเชยวชาญดานเทคนค (ยกเวนวศวกรและสถาปนกประจาบรษท) สาหรบปฏสมพนธระหวางพนกงานในบรษท เชน การปรบปรงพฒนาคลงสนคาและการตรวจสอบการทางานของพนกงาน เปนตน ไมถอวาเปนกระบวนการตามความหมายน สวนกระบวนการทบรษทดาเนนการไปเพอตดตงระบบสาธารณปโภค (ไดแก การขอตดตงไฟฟา ประปา ระบบนาทง และสายโทรศพท) กระบวนการเกยวกบการกอสรางคลงสนคาทงหมดทกาหนดโดยกฎหมายหรอทปฏบตเปนการทวไปถอเปนกระบวนการตามความหมายน ถงแมวาบางกระบวนการอาจมการหลกเลยงไมตองดาเนนการไดในบางกรณ

สมมตฐานเกยวกบระยะเวลาดาเนนการ ระยะเวลาดาเนนการจะนบเปนวน โดยใชขอมลมธยฐานทไดรบจากผเชยวชาญในประเทศ

นนๆ และอยบนขอสมมต ดงน สมมตใหแตละกระบวนการตองใชเวลาในการดาเนนการอยางนอย 1 วน แมจะมบาง

กระบวนการสามารถดาเนนการไปพรอมๆ กนได แตมเงอนไขใหกระบวนการเหลานนไมสามารถเรมวนเดยวกนได (กลาวคอใหเรมในวนถดไป) และหากกระบวนการใดสามารถเรงดาเนนการไดเรวขนโดยมคาใชจายเพมเตม กใหเลอกดาเนนการโดยวธทเรวทสด

สมมตใหบรษทกอสรางมความตงใจทจะดาเนนการตามขนตอนตางๆ ใหสาเรจอยางรวดเรวทสด อนง ระยะเวลาทบรษทกอสรางใชในการรวบรวมขอมลไมถอวาเปนสวนหนงของระยะเวลาดาเนนการตามกระบวนการ

สมมตใหบรษทกอสรางรบทราบอยแลวแตตนวาการกอสรางอาคารจาเปนตองผานขนตอนใดบาง

สมมตฐานเกยวกบคาใชจาย คาใชจายจะวดในรปของรอยละของรายไดเฉลยตอหวของประเทศ โดยจะนบเฉพาะ

คาใชจายทถกกฎหมายเทานน และคาธรรมเนยมทตองจายสาหรบการดาเนนการกอสรางคลงสนคาจะถกนบรวมทงหมด อนรวมถงคาธรรมเนยมในการขออนญาตใชทดนและคาธรรมเนยมการขออนญาตแบบกอสราง การรบการตรวจตราสถานทกอสรางจากเจาหนาทภาครฐทงกอน ระหวาง และหลงการกอสราง การตดตงระบบสาธารณปโภค และการจดทะเบยนคลงสนคา นอกจากน ภาษทจดเกบเฉพาะสาหรบการกอสรางคลงสนคาจะถกนบรวมเปนคาใชจายดวย สาหรบแหลงขอมลทนามาใชในการประมาณคาใชจาย ไดแก ระเบยบเกยวกบการกอสราง ขอมลจากผเชยวชาญในประเทศนนๆ ระเบยบเฉพาะดาน และอตราคาธรรมเนยม ถาผเชยวชาญของประเทศนนๆ ใหขอมลประมาณการทไมเปนเอกฉนท จะเลอกใชขอมลคามธยฐาน

8

3. การตดตงระบบไฟฟา (Getting Electricity)

Doing Business มการพจารณากระบวนการทงหมดทจาเปนตอธรกจในการตดตงระบบไฟฟาและคลงสนคาทมมาตรฐาน โดยกระบวนการทงหมดนจะพจารณาตงแตการขอตดตง การทาสญญาการใชไฟฟา การตดตอ ประสานงานกบหนวยงานตาง ๆ ทเกยวของ และการตดตงระบบไฟภายนอกจนถงสงมอบบรการ แบบสอบถามจะกาหนดกระบวนการในการตดตงระบบไฟฟาและคานวณถงคาใชจายและระยะเวลาทเสรจสนของแตละกระบวนการ โดยการจดลาดบนนจะแบงเปนรปรอยละเทา ๆ กนทงสามดาน

ขอมลตาง ๆ จะถกจดเกบจากตวแทนผใหบรการดานไฟฟา ซงจะสมบรณและอยภายใตกฎระเบยบของการไฟฟา และผชานาญเฉพาะดานอสระ เชน วศวกรไฟฟา ผใหบรการรบเหมาดานไฟฟา และบรษทกอสราง และครอบคลมถงผใหบรการดานไฟฟาในพนททคลงสนคาตงอย ถามทางเลอกในการเลอกผแทนในการตดตงไฟฟา ใหถอวาเลอกใชบรการจากตวแทนรายใหญ

เพอใหขอมลสามารถเปรยบเทยบระหวางประเทศได การวจยของ Doing Business จงจาเปนตองมสมมตฐานเกยวกบบรษทและสนคาไว ดงน

สมมตฐานเกยวกบคลงสนคา เปนคลงสนคาทเจาของไมเปนคนตางชาต ตงอยในใจกลางเมองเศรษฐกจของประเทศ มทตงอยในบรเวณททางการกาหนด หรอเปนพนททมคลงสนคาอน ๆ ตงอยดวย (ไมเปน

เขตทอยอาศย) ไมตงในเขตเศรษฐกจพเศษ หรอ เขตการลงทน ดงนนในการขอตดตงระบบไฟฟาจะ

ไมไดรบการอานวยความสะดวกใหเรวขน มถนนเขาถง มการเชอมโยงโดยมพนทสาธารณะ แตไมทบซอนกบพนทของเจาอน ๆ อยในพนททไมมปจจยทางกายภาพใกลชด อาท ไมใกลสถานรถไฟ เปนคลงสนคาสาหรบการเกบสนคาแชเยน เปนคลงสนคาทสรางใหม (คอ ไมมคลงสนคาเกาตงอย) และเปนการขอตตงระบบ

ไฟฟาเปนครงแรก คลงสนคามทงหมด 2 ชน (เหนอพนดน) และมพนทใชสอยทงหมด 1,300.6 ตารางเมตร

(14,000 ตารางฟต) โดยแตละชนสง 3 เมตร (9 ฟต 10 นว) ตงอยบนทดนขนาด 929 ตารางเมตร (10,000 ตารางฟต)

สมมตฐานทางดานการตดตงระบบสาธารณปโภค แยกเปน ดงน การตดตงระบบไฟฟา เปนการตดตงแบบถาวร เปนระบบไฟฟาแบบ 3 เฟส 4 สาย ตอวงจรแบบ Y แรงดนสงสด 140 กโลโวลต โดย

ระบบไฟฟาแบบ 3 เฟสจะตองมใชกนในบรเวณสถานทกอสรางอยแลว

9

เปนการเดนไฟฟา 150 เมตร เปนระบบไฟฟาแรงดนระดบกลางถงระดบตา กระแสไฟฟาตองเปนระบบสงมาตามสายไฟฟาเหนอดนหรอใตดนกได ซงเปนการเดนสายไฟตามปกตทวไปของพนทเขตนน

ตดตงมาตรวดไฟฟาแคเครองเดยว มการใชไฟฟารายเดอน 0.07 กกกะวตตตอชวโมง (GWh) ระบบไฟฟาภายในตองตดตงแบบสมบรณ

สมมตฐานเกยวกบกระบวนการ กระบวนการในทน หมายถง ปฏสมพนธใด ๆ ทพนกงานของบรษทหรอชางเทคนคไฟฟา

หรอวศวกรไฟฟามกบบคคลภายนอก เชน ผจดจาหนายและใหบรการตดตงระบบไฟฟา ผใหบรการไฟฟา หนวยงานภาครฐ ผรบเหมาระบบไฟฟา และบรษทไฟฟา การปฏสมพนธระหวางบรษท พนกงาน และขนตอนทเกยวของในการจดการเดนระบบไฟฟาภายใน เชน การออกแบบและการวางแผนการดาเนนการตดตงระบบไฟภายใน จะไมถอเปนกระบวนการตามความหมายน

สมมตใหพนกงานบรษทมหนาทในการดาเนนการในทกกระบวนการดวยตนเอง ไมมการใหบคคลทสามเปนผดาเนนการให (ตวอยางเชน การสงใบคาขอตดตงระบบไฟฟาตองดาเนนการโดยเจาหนาทของหนวยงานการไฟฟาเทานน เปนตน) ถาบรษทสามารถดาเนนการไดเองแตไมตองการดาเนนการเอง และมความประสงคจะใชบรการจากมออาชพ (เชน บรษทเอกชนสาหรบงานภายนอก) กระบวนการเหลานจะถกพจารณาหากเปนการถอปฏบตโดยทวไป

สมมตฐานเกยวกบระยะเวลาดาเนนการ ระยะเวลาดาเนนการจะนบเปนวน โดยจะพจารณาถงความจาเปนในทางปฏบตมากกวาถก

กาหนดโดยกฎหมาย โดยสมมตใหระยะเวลาอยางนอยทสดในแตละกระบวนการคอ 1 วน แมวากระบวนการจะอยทเดยวกน แตจะไมสามารถดาเนนการในวนเดยวกนได (กระบวนการตอไปจะเรมในวนถดไป) และสมมตใหบรษทจะตองทราบถงขอกาหนดและผลของการตดตงระบบไฟฟาตงแตเรมแรก

สมมตฐานเกยวกบคาใชจาย คาใชจายจะวดในรปของรอยละของรายไดเฉลยตอหวของประเทศ โดยจะไมนบรวม

ภาษมลคาเพม คาธรรมเนยมและคาใชจายอน ๆ ทเกยวของทตองจาย สาหรบการดาเนนการตดตงระบบไฟฟาเชอมตอไปยงคลงสนคาจะถกนบรวมทงหมด อนรวมถงสงทเกยวของกบหนวยงานภาครฐในการตดตงเชอมตอ รบการตรวจรบระบบไฟภายใน การซอวสดอปกรณ และการจายคามดจาทางดานความปลอดภย สาหรบแหลงขอมลทนามาใชในการประมาณคาใชจาย ไดแก ขอมลจากผเชยวชาญทองถน กฎระเบยบเฉพาะ คาธรรมเนยม และหากผเชยวชาญของประเทศนน ๆ ใหขอมลประมาณการทไมเปนเอกฉนท จะเลอกใชขอมลคามธยฐาน ในทกกรณจะไมพจารณารวมคาสนบน

สมมตฐานเกยวกบคามดจา

ดวยสาธารณปโภคมขอกาหนดในการเรยกเกบคามดจาเพอเปนการประกนวาลกคาสามารถทจะชาระคาใชจายจากการใชสาธารณปโภคได ดงนน การเรยกเกบคามดจาสาหรบลกคาใหมจะถกนาไปพจารณาในการคดประมาณการการใชกระแสไฟของลกคาดวย

Doing Business จะไมมการบนทกคามดจาแบบเตมจานวน ถาคามดจานนอยบนพนฐานของการใชกระแสไฟฟาจรง กสามารถสมมตเปนกรณศกษาได หากเปนกรณทคามดจาถกนาไปเปนคาไฟฟาในเดอนแรก คามดจาดงกลาวจะไมถกนาไปพจารณา ในกรณการคานวณคาปจจบนของสงทไดรบ จะใช

10

ดอกเบยอตราเงนก ของสานกงานสถตการเงนระหวางประเทศของ IMF ณ สนป 2553 เปนเกณฑในการพจารณา และหากคามดจาดงกลาวไดถกจายคนพรอมดอกเบย ใหนาคาแตกตางระหวางอตราดอกเบยเงนกและดอกเบยเงนฝากในการจายสาธารณปโภคมาคานวณเพอหาคาปจจบน

ในบางประเทศ เงนคามดจาจะอยในรปแบบของหนก โดยบรษทจะไดรบจากธนาคาร หรอ บรษทประกนทออกหนกในสนทรพยทถอกบสถาบนการเงน ในทางตรงกนขาม หากลกคาดาเนนการชาระในรปแบบเงนสด บรษทกสามารถดาเนนการใชตอไปได บรษทจะจายเงนคาหนกโดยเปนคาธรรมเนยมธนาคาร โดยคาธรรมเนยมจะแตกตางกนตามความนาเชอถอของบรษท โดยสมมตความนาเชอถอทเปนไปไดมากทสด และคาตาสดของคาธรรมเนยม และเมอถงระยะเวลากาหนดของหนกนน มลคาของคามดจาคอคาธรรมเนยมประจาปคณ 5 ป ทถกสมมตใหเปนระยะเวลาตามกาหนดในสญญา โดยเลอกทางเลอกทมมลคาตาทสด

ตวอยางประเทศฮอนดรสในเดอนมถนายน 2554 ลกคามความตองการระบบไฟฟา 140 kVA โดยจะตองชาระคามดจาเปนเงนสดหรอในรปของเชค มลคา 126,894 เงนสกลฮอนดรน (L) และเมอถงระยะเวลาสนสดสญญา เงนมดจาจะถกคนกลบแกลกคา ลกคาสามารถนาเงนดงกลาวมาเปนเงนกในอตราดอกเบยเงนก 18.87% และเมอสนสดสญญานในอก 5 ปตอมา มลคาปจจบนจะแสดงถงการไดรบดอกเบย 73,423 L ในทางตรงกนขาม ถาลกคาตองการนาเงนมดจาเปนการการนตของธนาคารดวยอตราดอกเบย 2.5% จานวนเงนจะลดลงเหลอเพยงแค 15,862 L

ตารางท 3 ขอพจารณาในเรองการตดตงระบบไฟฟา กระบวนการในการตดตง (จานวนขนตอน) การยนเอกสารทเกยวของสาหรบการขอตดตงระบบไฟฟา กระบวนการในการรบผลและรบการตรวจสอบทเกยวของ การตดตงระบบไฟฟาภายนอก และการจดซออปกรณทเกยวของ การสรปผลตามสญญาและการไดรบการตดตงระบบไฟฟาขนสดทาย

ระยะเวลาในแตละกระบวนการ (จานวนตามวนปฏทน) อยางนอย 1 วนทาการ แตละกระบวนการตองไมซาในวนเดยวกน ไมรวมกระบวนการใหไดมาซงขอมล ตองสะทอนระยะเวลาทใชไปในทางปฏบต และการตดตาม และการตดตอหนวยงาน

คาใชจายทตองชาระในแตละกระบวนการ (รอยละของรายไดเฉลยตอหว) คาใชจายทเกดขนอยางเปนทางการ ไมรวมคาสนบน ไมรวมภาษมลคาเพม

11

4. การจดทะเบยนทรพยสน (Registering Property)

การโอนและจดทะเบยนกรรมสทธในอสงหารมทรพยจะพจารณาในกระบวนการ ท เก ยวข อง ท งหมดส าหรบการ ซออส งหา รมทรพ ยระหวาง เอกชนและการโอนเปล ยน ชอ ผครอบครองกรรมสทธในอสงหารมทรพย ทงน เพอใหผซอนาอสงหารมทรพยนนไปขยายกจการ นาไปเปนหลกประกนเงนก หรอนาไปขายตอใหกบเอกชนรายอนตอไปได โดยกระบวนการทงหมดเรมตงแตการ จดหาเอกสารสาคญท งหลาย เ ชน โฉนดหรอ เอกสารสท ธของผ ขาย การส ารวจหรอ ประเมนมลคาทรพยสน เปนตน ทงน ธรกรรมการซอขายอสงหารมทรพยจะถอวาแลวเสรจเมอผซอสามารถครอบครองปรปกษในทรพยสนนนแลว หรอผ ซอสามารถใชประโยชนจากทรพยสนเปนหลกประกนเงนก หรอสามารถขายตอทรพยสนนนไดสาหรบกระบวนการทกาหนดโดยกฎหมายหรอมความจาเปนในทางปฏบตจะถกนบรวมทงหมด ไมวาจะเปนหนาทของผซอ ผขายหรอบคคลทสามในการดาเนนการตามกระบวนการนนๆ โดยผเชยวชาญดานอสงหารมทรพย ผทาหนาทตรวจรบรองเอกสาร และเจาหนาทททาหนาทเกยวกบการจดทะเบยนกรรมสทธอสงหารมทรพย จะเปนผใหขอมลเกยวกบขนตอนและคาใชจายในการดาเนนการตามแตละกระบวนการ และเพอใหขอมลสามารถนาไปเปรยบเทยบระหวางประเทศได การศกษาจงจาเปนตองกาหนดสมมตฐานตางๆ ไวดงน

สมมตฐานเกยวกบคสญญา โดยทงผซอและผขายจะตอง เปนบรษทจากด อยบรเวณชานเมองของเมองศนยกลางทางเศรษฐกจทใหญทสดของประเทศ มผถอหนเปนเอกชนทงหมด และไมมผถอหนเปนคนตางชาต มพนกงานจานวน 50 คน และไมมพนกงานเปนคนตางดาว ดาเนนการเชงพาณชยกรรม

สมมตฐานเกยวกบอสงหารมทรพย โดยอสงหารมทรพยนนจะตอง มมลคาเทากบ 50 เทาของรายไดเฉลยตอหว และราคาขายเทากบมลคานน ครอบครองโดยผขายแตเพยงผเดยว ไมอยระหวางการจานองและผขายตองครอบครองมาแลวไมตากวา 10 ป จดทะเบยนกบกรมทดนแลว และไมมขอพพาทเรองสทธครอบครอง ตงอยบรเวณทเปนแหลงการคาชานเมอง และไมมการจดเขตผงเมองใหม (rezoning) ประกอบดวยทดนและสงปลกสราง โดยมทดนทงหมด 557.4 ตารางเมตร (6,000

ตารางฟต) และสงปลกสรางบนทดนเปนคลงสนคา 2 ชน ขนาดพนทใชสอย 929 ตารางเมตร (10,000 ตารางฟต) คลงสนคานมอาย 10 ปและยงอยในสภาพทด ไดมาตรฐานดานความปลอดภย และเปนไปตามขอกาหนดเกยวกบมาตรฐานอาคารและอนๆ ตามทกฎหมายกาหนด ทงน ทดนและสงปลกสรางจะตองทาการโอนไปพรอมๆ กน

ไมอยระหวางการบรณะใหม หรอเตรยมจดซออาคารใหม ไมมตนไม ไมมแหลงนา ไมเปนเขตอนรกษธรรมชาตหรอเขตอนรกษทางประวตศาสตรใด ๆ ไมสามารถนาไปใชในวตถประสงคพเศษเฉพาะดาน และการใชประโยชนจาก

อสงหารมทรพยนน ไมวาจะใชเพอเปนทพกอาศย โรงงานอตสาหกรรม สถานททงขยะมลฝอย หรอทาการเกษตรกรรม ไมจาเปนตองไดรบอนญาตเปนการพเศษโดยเฉพาะ

12

ไมมผอาศยอยในทนน ทงอยางถกกฎหมายหรอไมถกกฎหมาย และตองไมมบคคลอนใดมผลประโยชน รวมบนทดนผนนน

กระบวนการ กระบวนการ หมายถง ปฏสมพนธใดๆ ระหวางผซอหรอผขายหรอนายหนาของทงสองฝาย

หรอตวอสงหารมทรพยกบบคคลภายนอก ซงรวมถงเจาหนาทภาครฐ ผตรวจสอบ ผตรวจรบรองเอกสารและนกกฎหมาย ทงน ปฏสมพนธระหวางผบรหารกบพนกงานไมนบวาเปนกระบวนการตามความหมายน อนง กระบวนการทงหมดทกาหนดโดยกฎหมายหรอมความจาเปนในทางปฏบตในการจดทะเบยนกรรมสทธอสงหารมทรพยจะไดรบการพจารณาทงหมด ถงแมวาบางกระบวนการจะสามารถยกเวนไดในกรณพเศษ (ตารางท 4) นอกจากน ยงมขอสมมตใหผซอดาเนนการตามขนตอนตางๆ โดยใชวธทเรวทสดเทาทจะกระทาไดและเปนวธทถอปฏบตกนโดยทวไป ถงแมวาผซออาจจาเปนตองใชบรการของทนายความหรอผชานาญการมออาชพในการดาเนนการบางกระบวนการ กใหถอวาผซอไมไดวาจางบคคลภายนอกมาอานวยความสะดวกในการดาเนนการใดๆ นอกจากตามทกฎหมายกาหนดหรอเปนธรรมเนยมปฏบตโดยทวไป

ระยะเวลาในการดาเนนการ ระยะเวลาจะวดเปนจานวนวน โดยใชขอมลคามธยฐานของจานวนวนทจาเปนสาหรบการ

ดาเนนการแตละขนตอนซงไดมาจากการสารวจจากทนายความ ผตรวจรบรองเอกสาร และเจาหนาทภาครฐ โดยอยบนขอสมมตใหระยะเวลานอยทสดทใชสาหรบหนงกระบวนการ คอ หนงวน และแมวากระบวนการบางอยางสามารถดาเนนการไปพรอมๆ กนได ใหมขอสมมตวาในแตละวนสามารถเรมกระบวนการใหมไดเพยง 1 กระบวนการเทานน และสมมตใหผซอมความตงใจในการดาเนนการใหทกอยางแลวเสรจโดยเรวทสดดวย ถาหากกระบวนการใดสามารถเรงใหเรวขนไดโดยเสยคาใชจายเพมเตมใหเลอกทางทเรวกวานนมาดาเนนการ แตตองไมผดกฎหมายและเปนทางเลอกทคนสวนใหญถอปฏบต นอกจากน หากกระบวนการใดสามารถดาเนนการไปพรอมๆ กนได ใหสมมตวากระบวนการดงกลาวดาเนนการไปพรอมกน รวมทงใหถอวาคสญญาทกฝายรบรกระบวนการและขนตอนตางๆ ตงแตตน ทงน ระยะเวลาทใชสาหรบการรวบรวมขอมลไมนบวาเปนระยะเวลาในการดาเนนการ

คาใชจายในการดาเนนการ คาใชจายจะถกวดในรปของรอยละของมลคาของอสงหารมทรพย ซงสมมตใหมมลคา

เทากบ 50 เทาของรายไดเฉลยตอหว คาใชจายจะนบเฉพาะทกาหนดไวในกฎหมายเทานน และรวมถงคาธรรมเนยม คาโอน อากรแสตมป และคาใชจายทกรมทดน สาหรบคาใชจายทจายใหกบผตรวจรบรองเอกสาร ทนายความและหนวยงานภาครฐ ภาษอนๆ เชน ภาษกาไรจากทรพยสนและภาษมลคาเพม เปนตน ไมถกนบรวมเปนคาใชจาย ทงน คาใชจายทนบทงสวนทเปนภาระของผซอและภาระของผขาย ถาการประมาณการคาใชจายทไดจากแหลงขอมลมความแตกตางกน จะใชคามธยฐานของขอมลนนๆ

ตารางท 4 ขอพจารณาในเรองการโอนและจดทะเบยนกรรมสทธในอสงหารมทรพย กระบวนการในการโอนและจดทะเบยนกรรมสทธในอสงหารมทรพย (จานวนครง) กระบวนการกอนการโอนและจดทะเบยนกรรมสทธ เชน การตรวจสอบภาระจานอง การตรวจสอบสญญาซอขาย การจายคาธรรมเนยมการโอนอสงหารมทรพย เปนตน

13

ดาเนนการโอนและจดทะเบยนกรรมสทธในอสงหารมทรพยในเมองศนยกลางทาง เศรษฐกจของประเทศ ดาเนนการโอนและจดทะเบยนกรรมสทธเชน การแจงการเปลยนแปลงกรรมสทธ แกเทศบาล เปนตน ระยะเวลาในการดาเนนการในแตละกระบวนการ (วน) ไมนบรวมเวลาทใชสาหรบการรวบรวมขอมล แตละกระบวนการไมสามารถเรมตนภายในวนเดยวกนได กระบวนการสนสดลงเมอไดรบเอกสารสาคญอนเปนผลลพธของกระบวนการแลว ไมมการตดตอหรอรจกเจาหนาทภาครฐมากอน คาใชจายในการดาเนนการ (รอยละของมลคาทรพยสน) คาใชจายทถกกฎหมายเทานน (ไมรวมเงนสนบน) ไมรวมภาษมลคาเพมหรอภาษกาไรจากทรพยสน

5. การไดรบสนเชอ (Getting Credit)

การวจยของ Doing Business ไดสรางมาตรวดสาหรบสทธทางกฎหมายของทงผกและผใหก รวมทงการเปดเผยขอมลเครดตออกเปน 2 ชด โดยตวชวดชดแรกจะเกยวกบกฎหมายลมละลายและกฎหมายวาดวยหลกทรพยคาประกนหนวาสามารถชวยสนบสนนการกยมไดอยางไร ตวชวดชดทสองทาการวดความครอบคลม ความนาเชอถอ และความสามารถในการเขาถงขอมลเครดตทจดเกบโดยภาครฐหรอเอกชนทไดรบอนญาต

ขอมลเกยวกบสทธทางกฎหมายของผกและผใหกจะสารวจจากผเชยวชาญดานกฎหมายการเงน และตรวจสอบความถกตองกบกฎและระเบยบทเกยวของ รวมไปถงขอมลทสาธารณชนรบทราบเกยวกบกฎหมายลมละลายและกฎหมายวาดวยหลกทรพยคาประกนหน ขอมลทไดจากการสารวจจะนาไปตรวจสอบอกหลายครง โดยผานการตดตอพดคยกบผใหขอมล รวมทงบคคลอนๆ และแหลงขอมลภาครฐ ขอมลการสารวจในแตละประเทศจะไดจากการประชมทางโทรศพทหรอการเขาเยยมชมในสถานทประกอบการ

ดชนความแขงแกรงของสทธทางกฎหมาย ดชนความแขงแกรงของสทธทางกฎหมายทาการวดความแขงแกรงของกฎหมายลมละลาย

และกฎหมายวาดวยหลกทรพยคาประกนหนในการคมครองสทธของเจาหนและลกหน อนจะนาไปสการสนบสนนการตกลงกยม (ตารางท 5) ทงน ม 2 กรณศกษา (กรณ A และกรณ B) ทใชสาหรบการพจารณาขอบเขตของระบบการทาธรกรรมทมหลกทรพยคาประกน โดยกรณศกษาประกอบดวย ผก (บรษท ABC) และผใหก (ธนาคาร BizBank) ในประเทศหนงๆ การทาสญญากยมอยางนาเชอถอ จะเกดขนไดจาก 2 กรณเทานน คอ กรณ A หรอกรณ B อยางใดอยางหนง

สมมตฐานเกยวกบผกและผใหก มดงน ABC เปนบรษทจากด และจดทะเบยนเปนนตบคคลในประเทศ บรษท ABC มพนกงาน 100 คน

14

ABC มสานกงานใหญตงอยในเมองศนยกลางทางเศรษฐกจของประเทศและดาเนนกจการเฉพาะในเขตเมองศนยกลางทางเศรษฐกจ

ทงบรษท ABC และธนาคาร Bizbank ไมมผถอหนเปนคนตางชาต

นอกจากนทง 2 กรณศกษายงมสมมตฐานประกอบอก คอ ในกรณศกษา A บรษท ABC ใหสทธการบงคบหลกประกนทไมใหสทธครอบครองแกผใหกในสงหารมทรพยหมนเวยนเปนหลกทรพยคาประกนเงนก เชน หนทจะไดรบชาระหรอสนคาคงคลง เปนตน โดย ABC ยงคงเปนทงเจาของและเปนผครอบครองสนทรพยนนอย สาหรบในประเทศทไมอนญาตใหใชสทธการบงคบหลกประกนทไมใหสทธครอบครองแกผใหกในสงหารมทรพยหมนเวยนเปนหลกทรพยคาประกนเงนก กสมมตให ABC กบ Bizbank จะทาการจดการเรองการโอนกรรมสทธในฐานะผดแลผลประโยชนในหลกทรพยทเปนสงหารมทรพยนน

ในกรณศกษา B บรษท ABC ใหสทธการบงคบหลกประกนบนสนทรพยของบรษท ไมวารปแบบใดกตาม เปนหลกทรพยคาประกนเงนกจากธนาคาร BizBank โดยบรษท ABC ยงคงมกรรมสทธและครอบครองสนทรพยนน

ดชนความแขงแกรงของสทธทางกฎหมาย ทาการพจารณา 8 มตทเกยวกบสทธตามกฎหมายวาดวยหลกทรพยคาประกนและอก 2 มตเกยวกบกฎหมายลมละลาย ทงน ขอกาหนดทางกฎหมายในแตละขอดงตอไปนจะไดคะแนนเทากบ 1 คอ

บรษทสามารถใชสงหารมทรพยเปนหลกทรพยคาประกนเงนกได โดยทยงเปนผครอบครองสนทรพยนน และสถาบนการเงนโดยทวไปยนดรบสนทรพยนนเปนหลกทรพยคาประกนเงนก

กฎหมายอนญาตใหบรษทสามารถใหสทธการบงคบหลกประกนแบบไมใหสทธครอบครองแกผใหกในสงหารมทรพยหมนเวยนเปนหลกทรพยคาประกนเงนก โดยไมไดระบถงลกษณะและประเภทของหลกทรพยนน

กฎหมายอนญาตใหบรษทสามารถใหสทธการบงคบหลกประกนแบบไมมสทธครอบครองแกผใหกในสนทรพยทกประเภทเปนหลกทรพยคาประกนเงนก โดยไมระบถงลกษณะและประเภทของหลกทรพยนน

สทธในหลกทรพยนนรวมไปถงทรพยสนในอนาคต และอาจรวมไปถงผลผลต การเพมศกยภาพ หรอการทดแทนของทรพยสนเดม

คาบรรยายเกยวกบลกษณะหนและภาระผกพนรวมอยในสญญาการใหหลกทรพย คาประกนเงนกและเอกสาร สาคญอนๆ ทาใหรบทราบวาหนทผกพนกบหลกทรพยนนไดรบความคมครองสงสดเทาใด โดยไมจาเปนตองระบจานวนทชดเจน

การจดทาทะเบยนหลกทรพยคาประกน จะจดกลมตามสถานทตงและประเภทของสนทรพย และทาฐานขอมลอเลกทรอนกสเรยงตามชอของผยนหลกทรพยคาประกนนน

เจาหนทมหลกทรพยคาประกนจะไดรบการชาระหนกอน (เชน กอนการชาระภาษและกอนจายเงนเดอนและเงนชดเชยใหพนกงาน เปนตน) หากมการขายทอดตลาดหลกทรพยคาประกน

เจาหนทมหลกทรพยคาประกนไมตองอยในภาวะรอการชาระหน หากลกหนเขาสกระบวนการฟนฟกจการตามคาสงศาล

15

กฎหมายอนญาตใหคสญญาตกลงกนในขอตกลงการยนหลกทรพยคาประกนหนวา เจาหนสามารถใชสทธบงคบหลกประกนไดโดยไมตองรอคาสงศาล

ทงน ดชนมคาตงแต 1 ถง 10 โดยคะแนนทสงแสดงวา กฎหมายวาดวยหลกทรพย คาประกนหนและกฎหมายลมละลายมรปแบบทด อนนาไปสความสะดวกและความปลอดภยตอผใหก

ตารางท 5 ขอพจารณาในเรองการไดรบสนเชอ ดชนความแขงแกรงของสทธทางกฎหมาย (0-10) การคมครองสทธของผกและผใหกผานกฎหมายวาดวยหลกทรพยคาประกน และกฎหมายลมละลาย การคมครองสทธของเจาหนทมหลกทรพยคาประกนผานกฎหมายลมละลาย

ดชนความลกของขอมลเครดต (0-6) ขอบเขตและความงายในการเขาถงขอมลเครดตทรวบรวมโดยภาครฐหรอ เอกชนทไดรบอนญาต

ความครอบคลมของผทขนทะเบยนขอมลเครดตทรวบรวมโดยภาครฐ (รอยละของจานวนประชากรผใหญ) จานวนบคคลทวไปและจานวนบรษททอยในทะเบยนขอมลเครดตทรวบรวม โดยภาครฐ คดเปนรอยละของจานวนประชากรผใหญ

ความครอบคลมของบรษทขอมลเครดตทดาเนนการโดยเอกชน (รอยละตอจานวนประชากรผใหญ) จานวนบคคลทวไปและจานวนบรษททครอบคลมโดยบรษทขอมลเครดตคด เปนรอยละของจานวนประชากรผใหญ ทมา ฐานขอมลของ ‘Doing Business’

ดชนความลกของขอมลเครดต ดชนความลกของขอมลเครดต เปนการวดกฎเกณฑทมผลกระทบตอขอบเขต ความงายใน

การเขาถงและคณภาพของขอมลเครดตทรวบรวมโดยองคกรภาครฐหรอบรษทขอมลเครดตของภาคเอกชน ทงน หากองคกรภาครฐหรอบรษทขอมลเครดตเอกชนมลกษณะตรงกบลกษณะใดๆ ดงตอไปน จะไดคะแนนในแตละขอเทากบ 1 คะแนน

ขอมลเครดตมทงเชงบวก เชน จานวนเงนกและรปแบบการผอนชาระหนทตรงตามกาหนด เปนตน และเชงลบ เชน การผอนชาระหนทไมตรงตามกาหนดเวลา จานวนครงและยอดหนทกลายเปนหนสญ และภาวะการเปนบคคลลมละลาย เปนตน

มขอมลเครดตทงของบคคลทวไปและบรษท มขอมลเครดตจากทงหางสรรพสนคา ผขายปลก บรษททใหบรการสาธารณปโภค

และสถาบนการเงน มขอมลยอนหลงมากกวา 2 ป ทงน บรษทขอมลเครดตหรอองคกรภาครฐททาหนาท

รวบรวมขอมลเครดตใดททาการลบประวตการผดนดชาระหนทนททหนไดรบการชดใช จะไดคะแนน 0 คะแนนในขอน

16

มขอมลจานวนเงนกทตากวารอยละ 1 ของรายไดตอหว บรษท/องคกรเครดตทครอบคลมรอยละ 1 ของประชาชนวยผใหญจะได 1 คะแนนในขอน

โดยกฎหมายแลว ผกมสทธเขาถงขอมลเครดตของตนจากบรษทขอมลเครดตหรอองคกรภาครฐในลกษณะเดยวกนทใหญทสดของประเทศ

ทงน ดชนมคาตงแต 0 ถง 6 โดยคะแนนทมากแสดงถงขอมลเครดตทมากขนทงจากองคกรภาครฐและบรษทขอมลเครดตเอกชนเพอใชประโยชนในการตดสนใจปลอยก ถาองคกรททาหนาทรวบรวมขอมลเครดตไมมการดาเนนการหรอครอบคลมเพยงแครอยละ 0.1 ของจานวนประชากรวยผใหญ คะแนนสาหรบดชนความลกของขอมลเครดตจะเทากบ 0 คะแนน

ตวอยางเชน ในประเทศลทวเนย มองคกรททาหนาทรวบรวมขอมลเครดตทงภาครฐและบรษทขอมลเครดตเอกชน โดยทง 2 องคกรมขอมลเครดตทงเชงบวกและเชงลบ (คะแนนเทากบ 1) และมขอมลเครดตทงของบคคลทวไปและบรษท (คะแนนเทากบ 1) แมองคกรภาครฐจะไมมการรวบรวมขอมลจากหางสรรพสนคาหรอบรษททใหบรการสาธารณปโภค แตบรษทขอมลเครดตเอกชนกมการรวบรวมขอมลจากแหลงดงกลาวเอาไว (คะแนนเทากบ 1) นอกจากน แมวาบรษทเอกชนจะไมมขอมลเครดตยอนหลงเกนกวา 2 ป แตองคกรภาครฐกการเกบรวบรวมขอมลดงกลาวไว (คะแนนเทากบ 1) องคกรภาครฐรวบรวมขอมลเครดตทครอบคลมเงนกทมมลคาตงแต 50,000 ลตสขนไป ในขณะทบรษทขอมลเครดตเอกชนรวบรวมสนเชอทกจานวน (คะแนนเทากบ 1) องคกรภาครฐรวบรวมขอมลเครดตทครอบคลมเงนกทมมลคาตงแต 3,493 เหรยญสหรฐอเมรกาหรอมากกวา (ประมาณรอยละ 44 ของรายไดเฉลยตอหว) ในขณะทบรษทขอมลเครดตเอกชนรวบรวมขอมลสนเชอทกจานวน (คะแนนเทากบ 1) อกทง ผกยงมสทธเขาถงขอมลเครดตของตนไดจากบรษทขอมลเครดตเอกชนและองคกรภาครฐทรวมรวมขอมลเครดต (คะแนนเทากบ 1) เมอรวมทกๆ ตวชวดแลว ปรากฏวาประเทศลทวเนยไดคะแนนเทากบ 6

ความครอบคลมของบรษทขอมลเครดตภาครฐ ตวชวดความครอบคลมของบรษทขอมลเครดตภาครฐ จะพจารณาจานวนของบคคลทวไป

และจานวนบรษททอยในทะเบยนของบรษทขอมลเครดตภาครฐ ทมขอมลเกยวกบประวตการผอนชาระหน หนทยงคางอยหรอหนทยงไมไดจาย ยอนหลงไป 5 ป โดยจานวนหนในทนจะวดในรปของรอยละตอจานวนประชากรผ ใหญ (อาย 15 ป ข น ไป ในป พ .ศ . 2553 อ า งอ งตามรายงาน World Development Indicators ของธนาคารโลก) องคกรภาครฐททาหนาทรวบรวมขอมลเครดต หมายถง ระบบฐานขอมลทดาเนนการโดยภาครฐ (โดยปกต คอ ธนาคารกลางหรอหนวยงานกากบธนาคารพาณชย) ซงทาการรวบรวมขอมลเกยวกบความนาเชอถอและเครดตของผก (ทงบคคลธรรมดาและบรษท) ในระบบการเงน และสถาบนการเงนจะตองเขาถงขอมลดงกลาว ในกรณทไมมองคกรดงกลาว ใหถอวาคะแนนความครอบคลมเทากบ 0

ความครอบคลมของบรษทขอมลเครดตเอกชน ตวชวดความครอบคลมของบรษทขอมลเครดตเอกชน จะวดจากจานวนของบคคลทวไป

และบรษทหางรานทอยในทะเบยนขอมลเครดต ทมขอมลเกยวกบประวตการชาระหน หนคางจายหรอยอดหนคงคางยอนหลง 5 ป โดยวดในรปรอยละของจานวนประชากรผใหญ (อาย 15 ป ขนไป ในป พ.ศ. 2553 อางองตามรายงาน World Development Indicators ของธนาคารโลก) บรษทขอมลเครดตเอกชน หมายถง บรษทเอกชนหรอองคกรทไมแสวงหากาไรทจดทาระบบฐานขอมล

17

เกยวกบความนาเชอถอและเครดตของผก (ทงบคคลธรรมดาและบรษท) ในระบบการเงน และชวยเปนตวกลางในการแลกเปลยนขอมลระหวางสถาบนการเงนและธนาคารพาณชยตางๆ ทงน บรษทสารวจความนาเชอถอทางการเงนและรายงานขอมลเครดตทไมไดดาเนนการในลกษณะเปนตวกลางในการแลกเปลยนขอมลระหวางสถาบนการเงนและธนาคารพาณชยตางๆ จะไมนบเปนบรษทขอมลเครดต อยางไรกตาม ถาไมมบรษทขอมลเครดตเอกชนใหถอวาคะแนนความครอบคลมเทากบ 0

6. การคมครองนกลงทน (Protecting Investors)

การวจยของ Doing Business ในเรองการคมครองนกลงทนจะวดความเขมแขงในการคมครองนกลงทน ผถอหนรายยอยตอการทจรตหรอประพฤตมชอบของผบรหารในทางทกอใหเกดความเสยหายตอทรพยสนของบรษท โดยตวชวดการคมครองนกลงทนจะม 3 มต คอ ความโปรงใสของการทาธรกรรม (ดชนการเปดเผยขอมล) การชดใชคาเสยหายของผบรหาร (ดชนการชดใชคาเสยหายของผบรหาร) และความเปนไปไดทนกลงทนยนฟองพนกงานและผบรหารทประพฤตตนในทานองทกอใหเกดความเสยหายตอทรพยสนของบรษท (ดชนความงายของนกลงทนในการฟองคด) โดยขอมลไดมาจากผเชยวชาญกฎหมายธรกจ และกฎระเบยบทางดานหลกทรพย กฎหมายวาดวยบรษทเอกชน และหลกฐานทปรากฏในศาล การจดลาดบดชนความเขมขนในการคมครองนกลงทน วดจากคาเฉลยเปนรอยละของตวชวดทเกยวของ

ทงน เพอใหขอมลสามารถนาไปเปรยบเทยบระหวางประเทศได ตองกาหนดใหมสมมตฐานตางๆ ไวดงตอไปน

สมมตฐานเกยวกบบรษท โดยบรษท (Buyer) ตอง เปนบรษทมหาชนทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยทสาคญทสดของประเทศ และหาก

ตลาดหลกทรพยมบรษทจดทะเบยนไมถง 10 บรษท หรอประเทศนนไมมตลาดหลกทรพย ใหถอวา Buyer เปนบรษทเอกชนขนาดใหญทมผถอหนจานวนมาก

มคณะกรรมการบรหารและประธานกรรมการบรหารทมอานาจเตมดาเนนการแทน Buyer ถงแมวากฎหมายไมไดกาหนดใหมเปนการเฉพาะกตาม

เปนบรษททดาเนนการดานอตสาหกรรม มเครอขายการจดจาหนายสนคาเปนของตนเอง

สมมตฐานเกยวกบธรกรรม เจมสเปนผถอหนทมอานาจในการควบคมบรษท Buyer และอยในคณะกรรมการ

บรหาร โดยถอหนประมาณรอยละ 60 ของ Buyer และมสทธในการเลอกกรรมการบรหาร 2 คน จากทงคณะ 5 คน

เจมสยงถอหนรอยละ 90 ของบรษท Seller ซงเปนบรษททมเครอขายรานคาปลก ทงน ในชวงทผานมา Seller มการปดกจการรานคาปลกไปหลายแหง

เจมสเสนอให Buyer ทาการซอรถบรรทกทไมไดใชของ Seller เพอใชในการขยายเครอขายการจดจาหนายผลตภณฑอาหารของ Buyer ซงทาง Buyer กตกลงเหนชอบ ทงน ราคาทตองจายมคาเทากบรอยละ 10 ของทรพยสนทงหมดของ Buyer และมราคาสงกวามลคาตลาด

18

ธรกรรมดงกลาวเปนการดาเนนกจกรรมปกตของบรษทและไมไดอยนอกเหนออานาจของบรษท

Buyer ตกลงทาธรกรรมนน และไดรบความยนยอมจากผเกยวของแลว รวมทงมการเปดเผยขอมลธรกรรมนนแลว (เพอแสดงวาธรกรรมนนเกดขนจรง)

ธรกรรมดงกลาวทาให Buyer เสยเปรยบ และผถอหนรายอนๆ ฟองรองเจมสและผอนทมสวนเกยวของในการทาธรกรรมนน

ดชนการเปดเผยขอมล ประกอบดวย 5 องคประกอบ (ตารางท 6) คอ ผบรหารระดบใดมสทธตามกฎหมายในการดาเนนการในนามของบรษท และอยางไร

โดยมคะแนนเทากบ 0 หมายความวา ประธานกรรมการหรอกรรมการผจดการเพยงคนเดยวมอานาจเตม ในการดาเนนการในนามของบรษทได และคะแนนเทากบ 1 หากผถอหนหรอคณะกรรมการบรหารตองรวมลงคะแนนเสยง และเจมสสามารถลงคะแนนเสยงได คะแนนเทากบ 2 หากคณะกรรมการบรหารตองลงคะแนนเสยงและเจมสไมไดรบอนญาตใหรวมลงคะแนนเสยง คะแนนเทากบ 3 หากผถอหนตองลงคะแนนเสยงและเจมสไมไดรบอนญาตใหลงคะแนนเสยง

จาเปนตองเปดเผยขอมลตอสาธารณชน หนวยงานกากบดแล หรอผถอหน อยางทนทหรอไม หากไมจาเปนตองมการเปดเผยขอมลจะไดคะแนนเทากบ 0 หากตองเปดเผยขอมลเกยวกบการทาธรกรรมนนๆ แตไมตองเปดเผยเรองผลประโยชนทบซอนของเจมสไดคะแนนเทากบ 1 และคะแนนเทากบ 2 หากตองเปดเผยทงขอมลเกยวกบธรกรรมนนและผลประโยชนทบซอนของเจมส

จาเปนตองเปดเผยขอมลในรายงานประจาปของบรษทหรอไม โดยคะแนนเทากบ 0 หากไมจาเปนตองเปดเผยขอมลเกยวกบธรกรรมในรายงานประจาป คะแนนเทากบ 1 หากตองเปดเผยขอมลเกยวกบการทาธรกรรมนนในรายงานประจาป แตไมตองเปดเผยเรองผลประโยชนทบซอนของเจมส และคะแนนเทากบ 2 หากตองเปดเผยทงขอมลเกยวกบธรกรรมนนและผลประโยชนทบซอนของเจมสในรายงานประจาป

เจมสจาเปนตองเปดเผยขอมลตอคณะกรรมการบรษทหรอไม โดยคะแนนเทากบ 0 หากไมจาเปนตองมการเปดเผยขอมลใดๆ คะแนนเทากบ 1 หากเจมสจาเปนตองเปดเผยขอมลทวไปเกยวกบผลประโยชนทบซอน โดยไมมการกาหนดลกษณะขอมลเปนการเฉพาะ และคะแนนเทากบ 2 หากเจมสจาเปนตองเปดเผยขอเทจจรงทงหมดอนเกยวกบผลประโยชนของเจมสในธรกรรมระหวาง Buyer และ Seller

จาเปนตองมผตรวจสอบจากภายนอกทาการพจารณาตรวจสอบธรกรรมกอนทธรกรรมนนจะเกดขนหรอไม หากไมจาเปนตองมผตรวจสอบจากภายนอก คะแนนเทากบ 0 และหากจาเปนตองมผตรวจสอบจากภายนอก คะแนนเทากบ 1

ทงน ดชนมคาตงแต 1 ถง 10 โดยคาทสงขนแสดงถงการเปดเผยขอมลทมากขน ตวอยางเชน ในประเทศโปแลนด คณะกรรมการบรหารของบรษทจะตองเหนชอบในการดาเนนธรกรรม และเจมสไมไดรบอนญาตใหลงคะแนนเสยง (คะแนนเทากบ 2) Buyer จาเปนตองเปดเผยขอมลทงหมดทสงผลตอมลคาหน ซงรวมถงขอมลผลประโยชนทบซอนในทนท (คะแนนเทากบ 2) อกทง Buyer ตองเปดเผยขอมลเกยวกบธรกรรมและการเปนผถอหนของเจมสทงใน Buyer และ Seller ในรายงานประจาปของบรษท (คะแนนเทากบ 2) นอกจากน กอนทจะดาเนนธรกรรมเจมสจะตองเปดเผยเกยวกบผลประโยชนทบซอนของตนตอคณะกรรมการบรหาร แตไมมการระบลกษณะขอมลทตองเปดเผย

19

(คะแนนเทากบ 1) และกฎหมายของประเทศโปแลนดไมไดบงคบใหตองมผตรวจสอบจากภายนอกทาการตรวจสอบธรกรรมนนกอนทจะเกดขนจรง (คะแนนเทากบ 0) ดงนน เมอรวมคะแนนทงหมดแลวพบวาประเทศโปแลนดไดคะแนนเทากบ 7 สาหรบดชนการเปดเผยขอมล

ตารางท 6 ขอพจารณาในเรองการคมครองนกลงทน ดชนการเปดเผยขอมล (0-10) ใครทมอานาจใหความเหนชอบในธรกรรมทมผลประโยชนทบซอน การเปดเผยขอมลเกยวกบธรกรรมทมผลประโยชนทบซอน

ดชนความสามารถในการเรยกรองใหผบรหารชดใชความเสยหาย (0-10) ความสามารถของผถอหนในการเรยกรองใหผทมผลประโยชนทบซอนและ ผบรหารทเหนชอบในธรกรรมทมผลประโยชนทบซอนดงกลาวชดใชความเสยหาย แนวทางกฎหมายทเกยวของ เชน รปแบบความเสยหาย การนากาไรทไดมา ชดใชคนบรษท การเสยคาปรบและการจาคก เปนตน ความสามารถของผถอหนในการฟองรองโดยตรงหรอโดยออม

ดชนความสะดวกในการฟองคดของผถอหน (0-10) ความสามารถในการเขาถงขอมลภายในของบรษทและรองขอใหเจาหนาทภาครฐ

สามารถตรวจคนไดโดยไมจาเปนตองฟองรองคดตอศาล เอกสารและขอมลทมาสามารถนามาใชประโยชนในการไตสวน

ดชนความแขงแกรงในการคมครองสทธนกลงทน เปนการหาคาเฉลยรวมของดชนการเปดเผยขอมล ดชนความสามารถในการเรยกรอง

ใหผบรหารชดใชความเสยหาย และดชนความสะดวกในการฟองคดของผถอหน

ดชนความสามารถในการเรยกรองใหผบรหารชดใชความเสยหาย

ม 7 องคประกอบ คอ โจทกทเปนผถอหนสามารถผกพนใหเจมสตองชดใชความเสยหายทเกดขนกบบรษทอน

เกดจากธรกรรมระหวาง Buyer และ Seller ไดหรอไม โดยคะแนนเทากบ 0 ในกรณทไมสามารถผกพนใหเจมสตองรบผดชอบหรอรบผดชอบเฉพาะในกรณทเกดการทจรตหรอจงใจใหเกดความเสยหาย และคะแนนเทากบ 1 ในกรณทสามารถผกพนใหเจมสตองชดใชความเสยหายหากมสวนในการชกจงใหคณะกรรมการเหนชอบในธรกรรมนนหรอกระทาการโดยประมาทเลนเลอ และคะแนนเทากบ 2 หากเจมสจะตองชดใชความเสยหายในกรณทธรกรรมนนเปนการเอาเปรยบผถอหนรายอน

โจทกทเปนผถอหนสามารถผกพนใหคณะกรรมการบรหารหรอประธานกรรมการบรหารทเหนชอบในธรกรรมนนตองชดใชความเสยหายอนเกดกบบรษทหรอไม โดยคะแนนเทากบ 0 หากผเหนชอบไมตองรบผดชอบชดใชความเสยหายหรอชดใชเฉพาะในกรณทเกดการทจรตหรอจงใจใหเกดการทจรต และคะแนนเทากบ 1 หากผใหความเหนชอบจะตองรบผดชอบความเสยหายในฐานะประมาทเลนเลอ และคะแนนเทากบ 2 หากผใหความเหนชอบธรกรรมนนจะตองชดใชความเสยหายในกรณทธรกรรมนนเอาเปรยบผถอหนรายอน

20

ศาลสามารถสงใหธรกรรมนนเปนโมฆะไดหรอไม ในกรณทพสจนไดวาคาฟองของโจทกมมล โดยคะแนนเทากบ 0 หากศาลไมสามารถสงใหธรกรรมนนเปนโมฆะไดหรอสงใหเปนโมฆะไดเฉพาะในกรณทเกดการทจรตหรอจงใจทจรตเทานน และคะแนนเทากบ 1 หากศาลสามารถสงใหธรกรรมนนเปนโมฆะได ในกรณทธรกรรมนนไมเปนผลดตอผถอหนรายอน และคะแนนเทากบ 2 หากศาลสามารถสงใหธรกรรมเปนโมฆะในกรณทธรกรรมนนไมเปนธรรมหรอมผลประโยชนทบซอน

เจมสตองจายชดใชคาเสยหายทเกดกบบรษทอนสบเนองมาจากธรกรรมนนหรอไม หากคาฟองของโจทกพสจนไดวาเปนจรง โดยคะแนนเทากบ 0 หากไมตองชดใชคาเสยหาย และคะแนนเทากบ 1 หากตองชดใชคาเสยหาย

กรณทพสจนไดวาคาฟองของโจทกเปนจรง เจมสจะตองนากาไรทไดรบจากการทาธรกรรมนนสงคนใหบรษทหรอไม โดยคะแนนเทากบ 0 ถาไมตองสงกาไรคนบรษท และคะแนนเทากบ 1 หากตองสงกาไรคนบรษท

เจมสสามารถถกสงปรบและถกจาคกหรอไม โดยคะแนนเทากบ 0 ถาหากไมสามารถสงปรบและจาคกเจมสได และคะแนนเทากบ 1 หากสามารถสงปรบและจาคกเจมสได

โจทกทเปนผถอหนสามารถฟองรองไดโดยตรงหรอโดยออมเกยวกบความเสยหายอนเกดขนกบบรษทหรอไม โดยคะแนนเทากบ 0 หากไมสามารถทาการฟองรองตอศาลไดหรอสามารถฟองรองตอศาลไดเฉพาะผถอหนทถอหนเกนกวารอยละ 10 ของหนทงหมด และคะแนนเทากบ 1 ในกรณทการฟองรองสามารถกระทาไดโดยตรงโดยผถอหนทถอหนเทากบรอยละ 10 หรอตากวานน

ทงน ดชนมคาอยระหวาง 0 ถง 10 โดยคาทสงแสดงใหเหนถงการผกพนความรบผดชอบของคณะกรรมการบรหารทสงขน ตวอยางเชน ในประเทศปานามา การทจะผกพนใหเจมสตองรบผดชอบความเสยหาย โจทกจะตองพสจนใหไดวาเจมสทาการชกจงใหคณะกรรมการบรหารใหความเหนชอบในธรกรรมนนหรอเจมสประมาทเลนเลอ (คะแนนเทากบ 1) สาหรบการผกพนความรบผดชอบของคณะกรรมการผใหความเหนชอบในการทาธรกรรมนน ผฟองตองพสจนใหเหนไดวาคณะกรรมการกระทาดวยความประมาทเลนเลอ (คะแนนเทากบ 1) และการทศาลไมสามารถสงใหธรกรรมทไมเปนธรรมเปนโมฆะได (คะแนนเทากบ 0) หากเจมสถกพสจนไดวาทาผดจรง เจมสตองชดใชคาเสยหายใหแกบรษท (คะแนนเทากบ 1) แตไมจาเปนตองนาสงคนกาไรทไดจากการทาธรกรรมนน (คะแนนเทากบ 0) นอกจากน ถาไมสามารถสงปรบหรอจาคกเจมสไดจากความผดในกรณน (คะแนนเทากบ 0) และการฟองรองตอศาลสามารถกระทาไดโดยตรงสาหรบผถอหนทมหนเทากบรอยละ 10 หรอตากวา (คะแนนเทากบ 1) ดงนนเมอรวมคะแนนแลว พบวาประเทศปานามาไดคะแนนเทากบ 4 สาหรบดชนความสามารถในการเรยกรองใหผบรหารชดใชความเสยหาย

ดชนความสะดวกในการฟองคดของผถอหน มทงหมด 6 องคประกอบ คอ เอกสารของโจทกทเปนผถอหนหากสามารถเรยกรองใหจาเลยหรอพยานนามาแสดงตอ

ศาลระหวางการไตสวน จะไดคะแนนเทากบ 1 ในทกๆ ประเภทขอมลทสามารถเรยกรองได ดงตอไปน ขอมลทจาเลยระบวาจะใชเปนหลกฐานในการสคด ขอมลทสามารถใชพสจนขอเทจจรงตามคาฟองของโจทย ขอมลใดๆ ทเกยวของกบเรองรองเรยน และขอมลทสามารถนาไปสการคนพบขอมลใหมๆ

โจทกสามารถซกถามจาเลยและพยานไดหรอไมในระหวางการไตสวน โดยคะแนนเทากบ 0 หากไมสามารถซกถามได คะแนนเทากบ 2 หากสามารถซกถามได แตคาซกถามนน ตองไดรบความเหนชอบจากผพพากษา

21

โจทกสามารถระบเรยกรองเอกสารทเกยวของจากจาเลยอยางกวางๆ ได โดย ไมตองระบเปนการเฉพาะวาตองการเอกสารใดบาง โดยคะแนนเทากบ 0 ในกรณทไมสามารถเรยกรองได และคะแนนเทากบ 1 หากสามารถเรยกรองเอกสารได

ผถอหนทมหนเทากบรอยละ 10 หรอตากวา สามารถรองขอใหเจาพนกงานของรฐสอบสวนการทาธรกรรมระหวาง Buyer และ Seller โดยไมจาเปนตองยนฟองตอศาลไดหรอไม โดยคะแนนเทากบ 0 หากไมสามารถกระทาได และคะแนนเทากบ 1 หากสามารถกระทาได

ผถอหนทมหนเทากบรอยละ 10 หรอตากวา มสทธในการตรวจสอบเอกสารการทาธรกรรมกอนทาการฟองรองหรอไม โดยคะแนนเทากบ 0 ถาไมมสทธตรวจสอบ และคะแนนเทากบ 1 ถามสทธตรวจสอบ

มาตรฐานการพสจนหลกฐานสาหรบคดทางแพงตากวามาตรฐานสาหรบคดทางอาญาหรอไม โดยคะแนนเทากบ 0 หากไมนอยกวา และคะแนนเทากบ 1 หากนอยกวา

ทงน ดชนมคาตงแต 0 ถง 10 โดยคะแนนทสงแสดงถงอานาจของผถอหนทมากขน ในการตรวจสอบการทาธรกรรม ตวอยางเชน ในประเทศกรซ หากโจทกสามารถเขาถงเอกสารทจาเลยตงใจนามาใชตอสคดและสามารถพสจนขอเทจจรงตามคาฟอง (คะแนนเทากบ 2) และถาโจทกยงสามารถซกถามจาเลยและพยานไดในศาล หากคาถามนนไดรบความเหนชอบจากศาลกอนการไตสวน (คะแนนเทากบ 1) โจทกจาเปนตองระบใหชดเจนในการเรยกรองเอกสารจากจาเลยวาตองการเอกสารใด (เชน สญญาการซอขายระหวาง Buyer และ Seller ททาขนในวนท 15 กรกฎาคม 2549) มใชเพยงระบประเภทเอกสารอยางกวางๆ เชน เอกสารทงหมดทเกยวของกบธรกรรม เปนตน (คะแนนเทากบ 0) สาหรบผถอหนทมหนเทากบรอยละ 5 ของหนทงหมดของบรษท Buyer สามารถรองขอใหเจาพนกงานของรฐทาการตรวจสอบพฤตกรรมทนาสงสยของเจมสและประธานกรรมการบรหารไดโดยไมจาเปนตองรอคาสงศาล (คะแนนเทากบ 1) และผถอหนทกคนมสทธทจะตรวจสอบเอกสารเกยวกบธรกรรมนนๆ กอนตดสนใจยนฟองรองตอศาล (คะแนนเทากบ 1) กรซมมาตรฐานการพสจนคดสาหรบคดแพงอยในระดบเดยวกบคดอาญา (คะแนนเทากบ 0) เมอรวมคะแนนทงหมดพบวาประเทศกรซมดชนความงายในการฟองรองคดของผถอหนเทากบ 5

ดชนความเขมแขงในการคมครองสทธของนกลงทน ดชนความเขมแขงในการคมครองสทธของนกลงทนคานวณจากคาเฉลยระหวางดชน

การเปดเผยขอมล ดชนความสามารถในการเรยกรองใหผบรหารชดใชความเสยหาย และดชนความงายในการฟองรองคดของผถอหน โดยดชนมคาตงแต 0 ถง 10 และคาทสงขนแสดงถงการคมครองสทธของนกลงทนทเขมขนขน

7. การชาระภาษ (Paying Taxes)

การวจยของ Doing Business ในเรองนจะพจารณาภาษและเงนสมทบทงหมด ทบรษทเอกชนขนาดกลางตองจายตามกฎหมายภายในแตละป และพจารณาภาระทางธรกรรม ในการดาเนนการเสยภาษและจายเงนสมทบ สาหรบหวขอดานการชาระภาษนไดถกพฒนาและนามาปฏบตภายใตความรวมมอกบ PricewaterhouseCoopers (PWC) โดยภาษและเงนสมทบนรวมถง กาไรหรอภาษเงนไดนตบคคล เงนสมทบประกนสงคม และภาษเงนเดอนทจายใหโดยนายจาง ภาษทรพยสน

22

ภาษการโอนทรพยสน ภาษทเกบจากเงนปนผล ภาษกาไรจากทรพยสน ภาษการทาธรกรรมทางการเงน ภาษการกาจดของเสย ภาษลอเลอน และภาษการใชถนนสาธารณะ

การจดลาดบการชาระภาษทสะดวกนนมาจากการจขดอนดบเปอรเซนตอยางงายโดยเฉลยจากตวชวดทนามาประยกตใชเกณฑทอาจจะตความหมายไดวาเปนอตราภาษรวมทสงทสดของประเทศ 30% โดยการคานวณแบบรายปเปนฐาน สาหรบปนอตราการชาระภาษรวมอยท 32.5% โดยมผลบรรเทาในการมผลกระทบหากเกดกรณอตราภาษตามากบนการจดอนดบของความงายในการชาระภาษ

Doing Business ไดทาการวดผลจากภาษและเงนสมทบทงหมดทรฐบาลทกระดบเรยกเกบจากบรษททดาเนนกจการทวๆ ไป และการจายภาษและเงนสมทบมผลตองบรายได ทงนจะเหนไดวาการวจยของ Doing Business พจารณาเกนไปกวานยามของภาษโดยทวไป เนองจากนยามภาษทใชโดยทวไปนาไปใชประโยชนสาหรบการจดทาบญชประชาชาตในสวนทเกยวกบภาครฐซงหมายถงเงนทบรษทตองจายใหภาครฐโดยไมสามารถเรยกรองสงใดตอบแทนได แต Doing Business ไมไดทาตามนยามดงกลาว เนองจากตองการพจารณาการจายเงนทมผลกระทบกบบญชของบรษทมากกวาบญชของภาครฐ ทงน ความแตกตางทสาคญคอในสวนของเงนสมทบประกนสงคมและภาษมลคาเพม Doing Business ครอบคลมเงนสมทบประกนสงคมทนายจางถกกาหนดใหจายเขาสกองทนเกษยณอายเอกชนหรอกองทนประกนสงคมของลกจาง ในขณะเดยวกนตวชวดนไมรวมภาษมลคาเพม เนองจากภาษมลคาเพมไมไดมผลตอกาไรทางบญชของบรษท กลาวคอ ภาษประเภทนไมไดถกสะทอนในงบรายไดของบรษท

การวจยใชกรณศกษาเพอทาการวดภาษและเงนสมทบทบรษทเอกชนทวไปตองจายใหแกรฐและความซบซอนของการปฏบตตามกฎหมายภาษ กรณศกษานใชงบการเงนจานวนหนงและสมมตฐานเกยวกบธรกรรมทดาเนนไปในชวงเวลาหนงป ผเชยวชาญดานภาษในแตละประเทศจะทาการคานวณภาษและเงนสมทบทจะตองจายในกรณมาตรฐานทวๆ ไป นอกจากน ขอมลยงรวมไปถงความถของการยนภาษและระยะเวลาทใชในการปฏบตตามกฎหมายภาษในแตละประเทศ และเพอใหขอมลสามารถเปรยบเทยบผลระหวางประเทศได Doing Business จงกาหนดสมมตฐานเกยวกบภาษและบรษทไว

ว ธการสาหรบตวช วดการชาระภาษไดรบประโยชนจากการรวมหารอของสมาชก International Tax Dialogue และผมสวนไดเสยอนๆ ทจะนาไปสคาตอบของคาถามในแบบสอบถาม การพจารณาขอมลอนๆภายใตภาษคาจางสาหรบงานวจยเพมเตม และการประยกตใชของภาษรวมสาหรบจดประสงคในการคานวณเพอนจดอนดบในการชาระภาษไดสะดวก

สมมตฐานเกยวกบบรษท กาหนดไว ดงน เปนบรษทจากดและอยภายใตกฎหมายภาษ ถาหากมบรษทจากดหลายรปแบบให

เลอกใชรปแบบทนยมใชเปนการทวไป ซงรปแบบบรษทจากดทนยมใชเปนการทวไปจะไดจากการสารวจจากนกกฎหมายธรกจหรอสานกงานสถตแหงชาต

เรมดาเนนการตงแตวนท 1 มกราคม 2551 ซง ณ เวลานน บรษทไดทาการซอทรพยสนทงหมดทแสดงอยในงบดล และทาการจางพนกงานทงหมดดวยแลว

ดาเนนกจการอยในเมองศนยกลางทางเศรษฐกจ มผถอหนเปนบคคลธรรมดา 5 คน และไมมผใดเปนคนตางชาต

23

มทนประเดมเรมตนมลคาเทากบ 102 เทาของรายไดเฉลยตอหว ณ สนป พ.ศ. 2551 ดาเนนกจการทวไปทางดานอตสาหกรรมหรอพาณชยกรรม กลาวคอ บรษทนทาการ

ผลตแจกนเซรามคและขายสนคาของตนตามรานคาปลก โดยไมไดทาการคาระหวางประเทศ (ทงนาเขาหรอสงออก) และไมไดทาการผลตสนคาทตองมการเสยภาษเฉพาะ เชน บหร สรา เปนตน

เรมตนป พ.ศ. 2552 บรษทมกรรมสทธในทดน 2 แปลง อาคาร 1 หลง เครองจกร อปกรณสานกงาน คอมพวเตอร และรถบรรทก 1 คน นอกจากน ยงทาการเชาซอรถบรรทกอก 1 คน

บรษทไมไดรบสทธประโยชนทางภาษเพอสงเสรมการลงทนอนใด นอกจากสทธประโยชนทไดรบเนองจากอายของบรษทหรอขนาดของบรษท

มพนกงานทงหมด 60 คน โดยเปนพนกงานระดบผจดการ 4 คน เปนพนกงานระดบผชวยผจดการ 8 คน และมคนงานอก 48 คน โดยไมมแรงงานตางดาว และเจาของบรษทเปนหนงในพนกงานระดบผจดการ บรษทมการจายคาประกนสขภาพใหกบพนกงาน (โดยมไดถกกาหนดโดยกฎหมาย) เปนสทธประโยชนเพมเตม และในบางประเทศ บางธรกจจะนาคาใชจายจากการเดนทางธรกจและการรบรองลกคามาเปนภาษสวสดการ หากเปนเชนนนกสมมตไดวาบรษทจายภาษสวสดการบนคาใชจายเหลาน หรอในสทธประโยชนกจะเปนภาษเงนไดบคคลธรรมดาของพนกงาน และกรณศกษานสมมตวาไมมรายไดอนๆเพมเตม อาท คาอาหาร คาเดนทาง คาการศกษาหรออนๆ ดงนน ถงมสทธประโยชนเหลานนกจะไมถกรวมหรอเอาออกจากรายไดสทธทใชหกภาษไปยงการคานวณภาษรายไดหรอเงนสมทบ

มกระแสเงนหมนเวยนเทากบ 1,050 เทาของรายไดเฉลยตอหว ดาเนนการขาดทนในปแรก มกาไรขนตน (กอนหกภาษ) ประมาณรอยละ 20 ของตนทน (มยอดขายเทากบรอยละ

120 ของตนทนสนคา) รอยละ 50 ของกาไรสทธจะจดสรรเปนเงนปนผลใหแกเจาของ ณ สนปทสอง ทาการขายทดน 1 แปลงโดยไดกาไร ณ ชวงตนปทสองของการดาเนนการ มรายจายคานามนเชอเพลงรถบรรทกในแตละปเทากบ 2 เทาของรายไดเฉลยตอหว อยภายใตสมมตฐานอนๆ ทเกยวกบคาใชจายและธรกรรมตางๆ เพอใหกรณศกษาอยใน

มาตรฐานเดยวกน ทงน ตวแปรตางๆ ในงบการเงนไดแปลงใหอยในรปของสดสวนจานวนเทาของรายไดเฉลยตอหว เชน เจาของซงเปนผจดการดวยใชเงนสาหรบการเดนทางในธระของบรษทเทากบรอยละ 10 ของรายไดเฉลยตอหว (รอยละ 20 ของเงนนใชในธระสวนตว อกรอยละ 20 ใชสาหรบรบรองลกคา ในขณะทอก รอยละ 60 ใชในการเดนทางเพอธระของบรษท)

สมมตฐานเกยวกบภาษและเงนสมทบ ภาษและเงนสมทบทงหมดทจายในปทสองของการดาเนนการ (ปงบประมาณ พ.ศ.

2552) จะถกบนทก ทงน จะถอวาภาษและเงนสมทบใดๆ เปนภาษคนละชนดกน ถาหากใชชอตางกนหรอจดเกบโดยหนวยงานคนละหนวย ภาษและเงนสมทบใดๆ ทมชอเดยวกนและจดเกบโดยหนวยงานเดยวกน แตจดเกบในอตราทตางกน ใหถอวาเปนภาษหรอเงนสมทบชนดเดยวกน

24

จานวนครงทบรษทจะตองทาการจายภาษและเงนสมทบภายใน 1 ป เทากบผลรวมของจานวนครงในการชาระ (หรอหก) ภาษหรอเงนสมทบแตละประเภท ความถในการชาระภาษรวมถงการจาย (หรอหก) ภาษลวงหนาและการจาย (หรอหก) ภาษตามปกต

การชาระภาษ ตวชวดการชาระภาษสะทอนใหเหนถงจานวนเงนภาษและเงนสมทบทจาย วธการชาระ

ภาษ ความถในการชาระ ความถในการยนแบบภาษ และจานวนหนวยงานทเกยวของกบการบรหารจดเกบภาษในชวงปท 2 ของการดาเนนธรกจ (ตารางท 8) ทงน ภาษดงกลาวรวมถงภาษการบรโภคทจายโดยบรษท ไดแก ภาษการคา และภาษมลคาเพม ซงภาษเหลานมกจดเกบจากผบรโภคโดยบรษทกระทาแทนหนวยงานภาษ ถงแมวาภาษเหลานไมไดมผลตองบรายไดของบรษท แตกถอเปนภาระในการดาเนนงานอยางหนงในการปฏบตตามกฎหมายภาษ ดงนนจงรวมอยในมาตรวดดานการชาระภาษ

จานวนครงในการชาระภาษ รวมการยนแบบทางอเลกทรอนกสดวย ในกรณทอนญาตใหมการยนและชาระภาษทางอเลกทรอนกสอยางเตมรปแบบ และเปนแนวทางทบรษทขนาดกลางสวนใหญเลอกใช จะถอวาภาษนนมการจายเพยงปละ 1 ครง ถงแมวาการยนแบบและการชาระภาษจรงๆ จะเกดขนถกวานนกตาม และหากการชาระภาษผานคนกลาง เชน ภาษและดอกเบยทชาระโดยสถาบนการเงนหรอภาษเชอเพลงจายโดยผขายเชอเพลง ใหถอการจายเพยงครงเดยว ถงแมจะมการชาระจรงหลายครงกตาม

ในกรณทภาษหรอเงนสมทบ 2 ประเภทหรอมากกวานนสามารถทาการยนแบบและชาระพรอมกนโดยใชแบบฟอรมเดยวกน การชาระภาษหลายประเภทรวมกนแตละครงจะนบเปนการชาระภาษเพยง 1 ครง ตวอยางเชน ถาเงนสมทบภาคบงคบเขากองทนประกนสขภาพและกองทนเกษยณอายมการยนแบบและชาระดวยกน ใหใชเงนสมทบเพยงประเภทเดยวสาหรบการนบจานวนครงในการชาระเงนสมทบนน

ระยะเวลาทใชในการดาเนนการ ระยะเวลาจะถกบนทกในรปของจานวนชวโมงในหนงป ตวชวดจะทาการพจารณา

ระยะเวลาสาหรบการเตรยมแบบภาษ การยนแบบภาษและการชาระภาษสาคญ 3 ประเภท กลาวคอ ภาษเงนไดนตบคคล ภาษมลคาเพมหรอภาษการคา และภาษทเกบจากฐานพนกงานซงรวมถงภาษเงนเดอนและเงนสมทบประกนสงคม สวนระยะเวลาสาหรบการเตรยมแบบภาษครอบคลมระยะเวลาทใชในการรวบรวมขอมลทจาเปนในการคานวณภาษและการคานวณภาระภาษ หากจาเปนตองมการจดทาสมดบญชแยกตางหากเพอประโยชนในการคานวณและชาระภาษ (หรอตองมการบนทกในรปแบบพเศษ) ใหนบเวลาทใชในการดาเนนการดงกลาวรวมเขาดวย ทงนระยะเวลาเพมเตมนจะนบรวมกตอเมอการจดทาบญชโดยปกตไมเพยงพอทจะนาไปใชในการคานวณภาษ สาหรบระยะเวลา ในการยนแบบภาษนนรวมถงเวลาในการกรอกแบบฟอรมภาษ และยนแบบภาษตอหนวยงานภาษ และระยะเวลาทใชในการชาระภาษจะพจารณาจากจานวนชวโมงทจาเปนตองใชสาหรบการชาระภาษออนไลนหรอทหนวยงานภาษ ในกรณทการชาระภาษทไมใชออนไลนใหรวมเวลาทใชในการรอควดวย

อตราภาษโดยรวม อตราภาษโดยรวมจะพจารณาจากภาระภาษและเงนสมทบภาคบงคบทบรษทตองชาระในป

ทสองของการดาเนนการ โดยภาระภาษจะถกทาใหอยในรปของสดสวนรอยละตอกาไรเชงพาณชย ทงน ขอมลอตราภาษใน ‘Doing Business 2010’ เปนขอมลของป พ.ศ. 2551 (ค.ศ. 2008) ภาระทางภาษทงหมด

25

เปนผลรวมของภาระภาษและเงนสมทบทกประเภททตองจายหลงหกการลดหยอนและการยกเวนภาษแลว ภาษทหก ณ ทจายหรอภาษทเกบโดยบรษทและนาสงใหกบหนวยงานภาษ (เชน ภาษมลคาเพม ภาษการคา เปนตน) แตไมไดเปนภาระภาษของบรษทจะไมนบรวมเปนภาระภาษในทน ทงน ภาษทอยในการพจารณาจะแบงไดเปน 5 กลม คอ ภาษเงนไดนตบคคล เงนสมทบประกนสงคมและภาษแรงงานทจายโดยนายจาง (เงนสมทบภาคบงคบทกประเภท รวมทงเงนสมทบทจายใหกบกองทนเอกชนดวย) ภาษทรพยสน ภาษยอดขาย และภาษอนๆ เชน คาธรรมเนยมเทศบาล ภาษลอเลอน ภาษนามน เปนตน

อตราภาษโดยรวมไดรบการออกแบบใหใชวดคาใชจายทางดานภาษทงหมดทบรษทหนงๆ จะตองรบภาระ ทงน อตราภาษโดยรวมจะแตกตางกบอตราภาษทกาหนดในกฎหมาย เนองจากอตราภาษทกาหนดในกฎหมายเปนเพยงตวคณทใชกบฐานภาษเทานน ในขณะทการคานวณอตราภาษโดยรวมนน จะนาคาใชจายภาษทจายจรงหารดวยกาไรเชงพาณชย ดงเชน ขอมลของประเทศสวเดนทแสดงไวในตารางท 8

กาไรเชงพาณชย ทกลาวขางตนกคอกาไรสทธกอนหกภาษ ซงแตกตางจากกาไร กอนหกภาษทปรากฏในงบการเงน ในการคานวณกาไรกอนหกภาษนน มภาษหลายประเภททบรษทไดจายไปและหกออกจากกาไรนนแลว ขณะทกาไรเชงพาณชยจะไมมการหกภาษใดๆ เลย ดงนนกาไรเชงพาณชยจงสะทอนถงกาไรจรงๆ ของบรษทกอนทจะมการจายภาษใดๆ

กาไรเชงพาณชยคานวณโดยใชยอดขายหกดวยตนทนสนคา หกดวยเงนเดอน หกดวยคาใชจายในการบรหาร หกดวยการกนสารองหนสญ บวกดวยกาไรจากมลคาทเพมขนของทรพยสน (ไดมาจากการขายอสงหารมทรพย) หกดวยดอกเบยจาย บวกดวยดอกเบยรบ และหกคาเสอม สาหรบการคานวณคาเสอม จะใชวธหกคาเสอมเทากนในทกๆ ป (straight-line) ในอตราดงน หกรอยละ 0 สาหรบทดน รอยละ 5 สาหรบอาคาร รอยละ 10 สาหรบเครองจกร รอยละ 33 สาหรบคอมพวเตอร รอยละ 20 สาหรบอปกรณสานกงานทวไป รอยละ 20 สาหรบรถบรรทก และรอยละ 10 สาหรบทรพยสนอนๆ ทใชในการพฒนาธรกจ ทงน กาไรเชงพาณชยมคาเทากบ 59.4 เทาของรายไดเฉลยตอหว

แนวทางการศกษาเรองอตราภาษโดยรวมนนสอดคลองกบกรอบรายจายภาษโดยรวมทพฒนาโดย PricewaterhouseCoopers โดยกรอบดงกลาวทาการวดภาษทบรษทตองรบภาระและมผลกระทบตองบรายได เหมอนดงเชนท ‘Doing Business’ พจารณา อยางไรกตาม Pricewaterhouse Coopers ทาการคานวณโดยอางองกบธรกจทมขนาดใหญทสดในประเทศนนๆ ในขณะท ‘Doing Business’ เนนทบรษทขนาดกลางทวๆ ไป

ตารางท 8 ขอพจารณาในการชาระภาษ จานวนประเภทภาษทบรษทเอกชนตองจายในป พ.ศ. 2552 (จานวนตอป) จานวนประเภทภาษและเงนสมทบทงหมดทตองจาย รวมทงภาษทเกบจากฐาน การบรโภคดวย เชน ภาษมลคาเพม ภาษการคา เปนตน วธการและความถสาหรบการยนแบบและชาระภาษ

ระยะเวลาทใชในการปฏบตตามกฎหมายภาษ (จานวนชวโมงในหนงป) การรวบรวมขอมลและการคานวณภาระภาษ การกรอกแบบฟอรมภาษและการยนแบบภาษ การชาระภาษหรอการหก ณ ทจาย การจดทาบญชอกเลมหนงเพอวตถประสงคเกยวกบภาษโดยเฉพาะ

26

อตราภาษโดยรวม (ในรปแบบรอยละของกาไรกอนหกภาษ) กาไร หรอภาษเงนไดนตบคคล เงนสมทบประกนสงคมและภาษเงนเดอน ทจายโดยนายจาง ภาษทรพยสนและคาธรรมเนยมการโอนทรพยสน ภาษทเกบจากเงนปนผล กาไรจากทรพยสนและธรกรรมทางการเงนตางๆ คาธรรมเนยมการกาจดของเสย ภาษลอเลอน ภาษการใชถนนสาธารณะ และ ภาษอนๆ

ทมา ฐานขอมลของ ‘Doing Business’

ตารางท 9 ตวอยางการคานวณอตราภาษโดยรวมของประเทศนอรเวย ประเภทภาษ อตราภาษ

ตามฎหมาย (r)

ฐานภาษ ตามกฎหมาย

(b)

ภาษ ทจายจรง (a)

กาไรเชง พาณชย (c)

อตราภาษโดยรวม (t)

a=r*b t=a/c เงนสกลโครน เงนสกลโครน เงนสกลโครน เงนสกลโครน

ภาษเงนไดนต บคคล(ฐานรายได)

28% 20,612719 5,771,561 23,651,183 24.4%

ภาษเงนเดอน (ฐานคาจาง)

14.1% 26,684.645 3,762,535 23,651,183 15.9%

ภาษนามน (ฐานราคานามน)

4 โครนตอลตร

74,247 ลตร 297,707 23,651,183 1.3%

รวม 9,831,803 41.6% 8. การคาระหวางประเทศ (Trading Across Boarders)

การวจยของ Doing Business จะพจารณาในกระบวนการทงหมดทเกยวของกบการนาเขาและสงออกสนคาปกตจานวน 1 ตสนคาโดยทางเรอ โดยเรมตงแตการตกลงทาสญญาในการ สงสนคา ซงพจารณาถงระยะเวลาทใชในการดาเนนการและคาใชจายในการดาเนนการดวย นอกจากน การดาเนนการเพอใหไดมาซงเอกสารสาคญทจาเปนตองใชในการสงออกหรอนาเขาสนคาจะถกนบรวมดวย โดยกระบวนการสงออกสนคา จะเรมตงแตการนาสนคาออกจากคลงสนคาไปจนถงสนคาอยททาเรอเพอเตรยมการสงออก และกระบวนการนาเขาจะเรมตงแตการทเรอขนสนคามาถงทาเรอไปจนถงสนคานนไปอยทคลงสนคา อยางไรกตาม ระยะเวลาในการขนสงทางเรอและคาขนสงทางเรอจะไมนบรวมในทน และถาการจายคาสนคานนทาโดยผานแอลซ ระยะเวลา คาใชจายและเอกสารทจาเปนตองใชในการเปดแอลซจะถกนบรวมดวย

ขอมลเกยวกบเอกสารทจาเปนและคาใชจาย ตลอดจนระยะเวลาในการดาเนนการ แตละขนตอนจะไดมาจากการสารวจนายหนาขนสงสนคา บรษทเดนเรอ นายหนาจดการเรองภาษศลกากร เจาหนาทประจาทาเรอ และเจาหนาทธนาคาร และเพอใหขอมลสามารถเปรยบเทยบระหวางประเทศได การวจยของ Doing Business จงจาเปนตองมสมมตฐานเกยวกบบรษทและสนคาไว ดงน

27

สมมตฐานทางดานบรษท โดยบรษทนจะตอง บรษท ABC ตงอยในกรงเทพมหานคร ดาเนนกจการดวยการเดนทางโดยเรอมหาสมทรผานทาเรอหลกของประเทศ (ในกรณประเทศไมมทางออกทะเล ทาเรอสามารถอยในประเทศอนได) มพนกงานเทากบหรอมากกวา 60 คน เปนบรษทจากด ตองจดทะเบยนและอยภายใตกฎหมายการพาณชยของประเทศนนๆ เปนบรษททไมมหนสวนเปนตางดาว ยอดการสงออกตองมากกวารอยละ 10 ของยอดขายในตลาดตางประเทศ ตองไมดาเนนกจการภายใตเขตอตสาหกรรมสงออกหรอนคมอตสาหกรรมทมสทธพเศษทางการนาเขาสงออก

สมมตฐานเกยวกบสนคา สนคาไดรบการขนสงโดยอยในตบรรทกแบบแหงขนาด 20 ฟต โดยมสนคาบรรจอยเตมต

สนคา นาหนกทงหมดเทากบ 10 ตน และมมลคาเทากบ 20,000 เหรยญสหรฐอเมรกา และสนคานจะตอง

ตองเปนสนคาทไมมอนตราย หรอ แชเยน หรอ ใชสาหรบจดประสงคทางการทหาร การนาเขาหรอสงออกตองอยาในรปตคอนเทนเนอรแบบแหงประเภท 20 ฟตดวยนาหนก 10 ตน และมมลคา 20,000 เหรยญสหรฐ สนคาตองเปนหนงในสนคาหลกของการนาเขาและสงออกของประเทศ

เอกสารการนาเขาและสงออก เอกสารสาคญทจาเปนตองใชในการสงออกหรอนาเขาสนคาในแตละครงจะถกนบรวม

ทงหมด (ตารางท 10) ทงน สมมตใหมการตกลงและเซนสญญาซอขายเรยบรอยแลว เอกสารทจาเปนตองใชสาหรบการตดตอกบหนวยงานภาครฐ ดานศลกากร หนวยงานทรบผดชอบเรองการทาเรอ หนวยงานทควบคมมาตรฐานสขอนามยและมาตรฐานสนคา และธนาคารจะถกนบรวมทงหมด รวมถงเอกสารทจาเปนในการขอเปดแอลซดวย สวนเอกสารสาคญใดทตองมการตออาย ทกปและไมจาเปนตองตออายทกครงทมการสงออกหรอนาเขาสนคาจะไมนบรวมในทน

ระยะเวลาทใชในการดาเนนการ ระยะเวลาทใชสาหรบการดาเนนการสงออกและนาเขาสนคาจะนบเปนจานวนวน โดยจะ

เรมนบระยะเวลาตงแตเรมตนกระบวนการจนถงสนสด ทงน หากกระบวนการใดสามารถเรงใหเรวขนไดโดยเสยคาใชจายเพมเตมและบรษทอนกมสทธทจะเลอกใชขนตอนทางลดนน กใหถอวาบรษทนเลอกดาเนนการตามกระบวนการโดยใชขนตอนทางลดทใชเวลานอยทสด สาหรบชองทางดวนพเศษสาหรบบรษททตงอยในบรเวณเขตสงเสรมการสงออกไมนามารวมพจารณาในทน เนองจากชองทางพเศษไมไดใหใชเปนการทวไปกบทกบรษท ระยะเวลาทใชในการขนสงทางเรอจะไมถกนบรวมอยในทน นอกจากน ยงสมมตใหผสงออกหรอผนาเขามความตงใจทจะดาเนนการตามกระบวนการตางๆ ใหลลวงไปโดยไมลาชา กระบวนการใดทสามารถดาเนนการไปพรอมกนได จะถอวาดาเนนการไปพรอมกน ระยะเวลาในการรอคอยระหวางกระบวนการ เชน การรอการขนสนคาขนจากเรอ เปนตน จะนบรวมเปนระยะเวลาในการดาเนนการ

28

คาใชจายในการดาเนนการ คาใชจายในทน หมายถง คาธรรมเนยมทเรยกเกบจากตสนคาขนาด 20 ฟต โดยวดเปน

สกลเงนเหรยญสหรฐอเมรกา ทงน คาธรรมเนยมทงหมดทเกยวของกบการดาเนนการตามกระบวนการสงออกและนาเขาสนคาจะรวมถงคาใชจายดานเอกสาร คาธรรมเนยมสาหรบพธการศลกากร การตรวจสอบดานสขอนามยและมาตรฐานสนคา คาจางนายหนาใหนาสนคาผานศลกากร คาใชจายในการขนสงสนคาไปทาเรอหรอขนสนคาออกจากทาเรอ และคาขนสงทางบกอนๆ โดยไมรวมถงอากรขาเขาหรอขาออกและคาขนสงสนคาทางเรอ แตหมายถงคาใชจายทเปนทางการเทานนทจะรวมอยในทน

ตารางท 10 ขอพจารณาในการคากบตางประเทศ เอกสารสาคญทจาเปนสาหรบการสงออกและนาเขาสนคา (จานวน) เอกสารจากธนาคาร เอกสารสาหรบพธการทางศลกากร การนาสนคาเขาหรอออกจากทาเรอ เอกสารเกยวกบการขนสงสนคา

ระยะเวลาทใชสาหรบการดาเนนการนาเขาและสงออก (วน) เวลาทใชในการไดมาซงเอกสารสาคญ เวลาในการขนสงสนคาไปยงทาเรอหรอออกจากทาเรอไปสถานทเกบสนคา พธการทางศลกากรและการตรวจตราของศลกากร ระยะเวลาทใชในการขนสนคาขนหรอลงจากเรอ ไมรวมเวลาทใชในการขนสงทางทะเล

คาใชจายสาหรบการสงออกและนาเขา (เหรยญสหรฐอเมรกาตอตสนคา) คาใชจายดานเอกสาร คาใชจายในการขนสงสนคาทางบก คาใชจายในพธศลกากรและการตรวจตราของศลกากร คาใชจายททาเรอและการขนสนคาขนลงเรอ นบเฉพาะคาใชจายทเปนทางการเทานน ไมนบสนบน ทมา ฐานขอมลของ ‘Doing Business’

9. การบงคบใหเปนไปตามขอตกลง (Enforcing Contracts)

ตวชวดเรองการบงคบตามสญญาจะพจารณาถงประสทธภาพของระบบศาลในการแกไขขอพพาททางการคา ขอมลเกยวกบเรองการบงคบใชสญญาจะพจารณาไปทละขนตอนของการเกด ขอพพาททางการคากอนทจะมการฟองรองตอศาล ทงน ขอมลดงกลาวไดมาจากการศกษาทบทวนประมวลวธพจารณาความแพง และขอกาหนดอนๆ ของศาล รวมทงแบบสอบถามทตอบโดยทนายความ และสาหรบหนงในสของประเทศทอยในการสารวจ มการตอบแบบสอบถามโดยผพพากษาดวย การจดอนดบเพอความงายตอหวขอการบงคบตามสญญานนจะถกเฉลยเปนเปอรเซนตจากตวชวดประกอบตาง ๆ

29

การบงคบใชตามสญญาเพอแกไขขอพพาททางการคา จดลาดบโดย 3 ตวชวด ซงมนาหนกเทากน ไดแก 1) ระยะเวลา หมายถง จานวนวนทแกไขขอกรณพพาททางการคาผานศาล 2) ตนทน หมายถง กระบวนการทางยตธรรม ทางศาล และคาใชจายในการบงคบใชตามสญญา % ของคาใชจายทเรยกรอง และ 3) กระบวนการ หมายถง ขนตอนในยนขอเรยกรอง การพจารณาผล การบงคบใช

สมมตฐานเกยวกบกรณพพาท มลคาของทรพยสนทเรยกรองเทากบสองเทาของรายไดเฉลยตอหว เปนขอพพาทเกยวกบธรกรรมทดาเนนถกตองตามกฎหมายระหวางสองบรษท (Seller

และ Buyer) ซงทงสองบรษทตงอยในเมองศนยกลางทางเศรษฐกจของประเทศ โดย Seller ไดทาการขายสนคามลคาเทากบสองเทาของรายไดเฉลยตอหวใหกบ Buyer และหลงจากท Seller ไดสงมอบสนคาใหแก Buyer แลว ทาง Buyer ปฏเสธทจะจายเงนคาสนคานนดวยเหตผลทวาสนคาทสงมอบไมไดคณภาพ

Seller เปนโจทกฟองรอง Buyer ตอศาล เพอใหทาการชาระเงนตามสญญา (เทากบสองเทาของรายไดเฉลยตอหว) โดยท Buyer ปฏเสธขอเรยกรองของ seller ดวยเหตผลวาสนคาไมไดคณภาพ และขอพพาทระหวางคความเปนเรองของคณภาพของสนคาทสงมอบ

ศาลททาการพจารณาขอพพาทนตงอยในเมองศนยกลางทางเศรษจกจของประเทศและมอานาจในการพจารณาความแพงทมมลคาเทากบสองเทาของรายไดเฉลยตอหว

Seller ทาการยดครองสงหารมทรพยของ Buyer (เชน อปกรณสานกงาน ยานพาหนะ เปนตน) กอนทศาลจะมคาพพากษา เนองจาก Seller กลววา Buyer อาจลมละลาย

การพจารณาคณภาพของสนคาทมปญหาจะกระทาโดยผเชยวชาญ ถาธรรมเนยมการปฏบตของประเทศนนๆ ทคกรณทงสองฝายตองจดหาพยานผเชยวชาญของตน ใหคกรณทงสองฝายจดหาพยานผเชยวชาญฝายละ 1 คน หรอถาเปนธรรมเนยมปฏบตทศาลจะแตงตงผเชยวชาญทเปนกลางมาพจารณา กสมมตใหศาลกระทาไปตามนน ซงในกรณนศาลจะไมอนญาตใหมการโตแยงกบขอพสจนของผเชยวชาญ

ศาลพพากษาให Seller ชนะคด เนองจากสนคาทสงมอบมคณภาพตามมาตรฐาน และ Buyer ตองชาระเงนตามทตกลง

Buyer ไมอทธรณคาพพากษา Seller จงเรมดาเนนการบงคบตามคาพพากษาโดยเรวทสดตามระยะเวลาทอนญาตจากกฎหมายกอนทคาอทธรณจะสนสดลง

Seller ดาเนนการตามขนตอนทจาเปนทกขนตอนเพอใหมการบงคบคดเปนไปตามคาพพากษาของศาล โดยไดรบเงนคาสนคาจากการนาสงหารมทรพยของ Buyer ขายทอดตลาด (เชน อปกรณสานกงาน ยานพาหนะ เปนตน)

กระบวนการทตองดาเนนการ กระบวนการจะพจารณาตามลาดบเหตการณของขอพพาททางแพงกอนทเรองจะขนสศาล

กระบวนการในทนหมายถงปฏสมพนธระหวางคความดวยกนเองหรอระหวางคความกบศาลหรอเจาหนาทศาล ซงรวมถงขนตอนในการยนฟอง การไตสวนคด การตดสนคดความและการบงคบคด (ตารางท 3)

30

แบบสอบถามจะใหผตอบแบบสอบถามลาดบกระบวนการตามกฎหมายแพงหรอตามฎกาอยางใดอยางหนง เชน ในประเทศทใ ชประมวลกฎหมายแพง ศาลสามารถแตงตงผ เ ชยวชาญ ทเปนกลาง ในขณะทประเทศทใชกฎหมายจารตประเพณเปนหลก คความแตละฝายจะสงรายชอของพยานผเชยวชาญแตละฝายใหศาล ทงน เพอเปนการใหความสาคญกบประสทธภาพ กระบวนการ 1 กระบวนการจะถกหกออกจากจานวนกระบวนการทงหมดของประเทศทใชศาลแพงโดยเฉพาะ และหกอก 1 กระบวนการสาหรบประเทศทอนญาตใหทาการยนคาฟองทางอเลกทรอนกส กระบวนการใดทสามารถดาเนนการไปพรอมๆ กนไดกบกระบวนการอนหรอรวมอยกระบวนการอนแลว กจะ ไมนบรวมอยในจานวนกระบวนการทงหมด

ระยะเวลาทใชในการดาเนนการ ระยะเวลาทใชในการดาเนนการจะคดเปนจานวนวนตามปฏทน และเรมนบตงแตเวลาท

โจทก ทาการยนฟองคดในศาลจนถงวนทไดรบการชาระเงนคาสนคา ซงรวมทงวนทเกดการดาเนนการในกระบวนการนนๆ และระยะเวลาทรอสาหรบการดาเนนการในขนตอนตอไป ระยะเวลาโดยเฉลยสาหรบกระบวนการตางๆ ในการแก ไขขอพพาทจะถก บนทกไ ว กล าวคอ ระยะเวลา ท ใ ช ในการ ยนฟองศาล ระยะเวลาในการไตสวนคดและใหคาพพากษา และระยะเวลาในการบงคบคด

คาใชจายในการดาเนนการ คาใชจายจะบนทกในรปของรอยละตอมลคาของทรพยสนทเรยกรอง ซงสมมตใหเทากบ

สองเ ทาของรายไ ด เฉลย ตอหว โดยท ไ มถอ วาสนบนเปนคาใ ช จายในทน ดง นน คาใ ช จาย จงมทงหมด 3 ประเภท คอ คาใชจายทเกยวเนองกบศาล คาใชจายในการบงคบคด และคาธรรมเนยมทนายโดยเฉลย

คาใชจายทเกยวเนองกบศาลครอบคลมคาใชจายทงหมดทศาลและคาใชจายเกยวกบผเชยวชาญ โดย Seller (โจทก) จะตองสารองจายใหกบศาลไปกอนทงหมดถงแมวาอาจไดรบการชดเชยในภายหลง และคาใชจายเกยวกบผเชยวชาญจะรวมอยในคาใชจายทเกยวเนองกบศาลดวย สาหรบคาใชจายในการบงคบคดเปนคาใชจายท Seller ตองจายไปกอนเพอใหเกดการบงคบคดตามทศาลตดสนโดยการขายทอดตลาดสงหารมทรพยของ Buyer ถงแมวาอาจไดรบการชดเชย ในภายหลง สวนคาธรรมเนยมทนายเปนคาใชจายท Seller จายเพอจางทนายความทองถนมาวาความให

ตารางท 11 ขอพจารณาในเรองการบงคบตามสญญา กระบวนการในการบงคบสญญา (จานวน) ปฏสมพนธระหวางคสญญาในกรณพพาททางแพงดวยกนเอง หรอระหวางคสญญา กบศาลหรอเจาหนาทศาล ขนตอนในการยนคาฟอง ขนตอนการไตสวนและตดสนคด ขนตอนในการบงคบคด

ระยะเวลาทใชในการดาเนนการ (จานวนวนตามปฏทน) ระยะเวลาในการยนคาฟอง ระยะเวลาในการไตสวนและตดสนคด

31

ระยะเวลาในการบงคบคด คาใชจายในการดาเนนการ (รอยละของมลคาทรพยสนทเรยกรอง) ไมมคาใชจายในการตดสนบน คาใชจายเฉลยในการจางทนายความ คาใชจายทเกยวเนองกบศาล รวมคาจางผเชยวชาญ คาใชจายในการบงคบคด

10. การแกปญหาการลมละลาย (Resolving Insolvency)

การวจยของ Doing business จะพจารณาในเรองระยะเวลา คาใชจาย และผลลพธของกระบวนการลมละลายของนตบคคลในประเทศ ซงไดมการเปลยนชอจาก Closing a Business เปน Resolving Insolvency เพอสะทอนถงเนอหาของตวชวดไดถกตองและแมนยามากขน โดยเกบขอมลกระบวนการตางๆ จากผลการสารวจโดยใชแบบสอบถามทตอบโดยเจาหนาททเกยวของกบกระบวนการลมละลายและตรวจสอบความถกตองดวยกฎหมายและระเบยบทเกยวของ รวมไปถงขอมลเกยวกบระบบการลมละลายทเปดเผยตอสาธารณะและระบบการลมละลายทางการเงน ทงน เพอใหขอมลสามารถนาไปเปรยบเทยบระหวางประเทศได จงมการกาหนดสมมตฐานในการดาเนนการไวดงน

สมมตฐานเกยวกบบรษท มดงน เปนบรษทจากด ดาเนนการอยในเมองศนยกลางทางเศรษฐกจของประเทศ ไมมผถอหนเปนคนตางชาต และผกอตงซงเปนประธานคณะกรรมการบรหารถอหนรอยละ

51 ของหนทงหมด (ไมมผถอหนคนอนใดถอหนเกนรอยละ 5) มทรพยสนหลกอยในเมอง ซงดาเนนธรกจโรงแรมและเปนสนทรพยหลกของธรกจ มลคา

ของโรงแรมเทากบ 100 เทาของรายไดเฉลยตอหวหรอมลคา 200,000 เหรยญสหรฐอเมรกา แลวแตอยางใดมมลคาสงกวา

มผจดการทวไปเปนมออาชพ มพนกงาน 201 คน และ 50 ซพพลายเออร ซงทกๆ คนยงไมไดรบคาจางหรอคาสนคา

งวดสดทาย มสญญาเงนกกบธนาคารพาณชยในประเทศเปนระยะเวลา 10 ป กเงนจากธนาคาร

พาณชยในประเทศเมอ 5 ปทแลว (เงนกนตองจายคนภายในระยะเวลา 10 ป) และซอทรพยสน (ทเปนโรงแรม) และใชเปนหลกทรพยคาประกนเงนกนน

มการปฏบตตามตารางการชาระเงนและเงอนไขอนๆ ของเงนกมาโดยตลอด มการทาจานองโดยมลคาของการจานองเทากบมลคาตามราคาตลาดของโรงแรม

สมมตฐานเกยวกบกรณศกษา บรษทกาลงประสบปญหาสภาพคลอง การขาดทนของบรษทในป พ.ศ. 2553 ทาใหสวน

ของผถอหนตดลบ โดยถอวา วนนคอวนท 1 มกราคม 2554 บรษทไมมเงนสดเพยงพอสาหรบการชาระดอกเบยและเงนตนใหแกธนาคารพาณชยเตมจานวน ซงตองชาระวนถดไป ( 2 มกราคม) ดงนน บรษทน

32

จะตองผดนดการชาระหนเงนก ทงนทางฝายบรหารคาดวาผลประกอบการในป พ.ศ. 2554 และป พ.ศ. 2555 จะขาดทนเชนกน พรอมทง สมมตใหจานวนยอดคงเหลอของสญญาเงนกมคาเทากบมลคาปจจบนของธรกจโรงแรม หรอแสดงเปน 74% ของหนทงหมดของบรษท. สาหรบ 26% ทเหลอของหนสนใหถอเปนเจาหนอนๆ (ซพพลายเออร ลกจาง หรอ กรมสรรพากร) ธนาคารพาณชยถอหลกประกนแบบลอยตวจากโรงแรมสาหรบประเทศทอนญาตใหมการเรยกเกบผลประโยชนแบบลอยตว ถาหากกฎหมายไมอนญาตใหมการบงคบหลกประกนแบบลอยตว แตอนญาตใหมการบงคบหลกประกนแบบอน กใหระบไวในสญญาเงนกนนดวย

นอกจากน ใหบรษทมเจาหนหลายรายทจะมการเจรจาแบบไมเปนทางการนอกศาล ซงมทางเลอกตางๆ ไดแก กระบวนการทเนนไปทการฟนฟกจการหรอการปรบโครงสรางบรษทเพอใหสามารถดาเนนกจการตอไปได หรอกระบวนการทนาไปสการขายทรพยสนเพอชาระหน หรอการบงคบชาระหนหรอการปดกจการเพอเตรยมการขายโรงแรม ทงนไมวากระทาโดยผานศาล (หรอหนวยงานภาครฐ เชน หนวยงานททาหนาทเรยกเกบหน เปนตน) หรอนอกศาล (โดยการแตงตงผพทกษทรพย)

สมมตฐานของผมสวนไดเสย

ธนาคารเจาหน ตองการไดรบการชาระหนมากทสดและรวดเรวทสดเทาทจะไดจากเงนกน สาหรบเจาหนอนๆ สามารถดาเนนการไดทกวธภายใตกฎหมายของประเทศนนๆเพอหลกเลยงการขายทอดตลาด ผถอหนสวนใหญตองการใหดาเนนการธรกจและถอหนสวนความเปนเจาของตอไปได และผบรหารกตองการใหมการดาเนนธรกจตอไปและยงคงสรางอาชพใหแกลกจางตอไปได โดยผมสวนไดเสยทงหมดตองเปนคนไทย โดยไมมชาวตางชาตเขามาเกยวของ

ระยะเวลาการดาเนนการ ระยะเวลาของเจาหนในการไดรบชาระเงนกนนถกบนทกตามปปฏทน (ตาราง....) โดย

ระยะเวลาดงกลาวจะถกพจารณาโดยการวจยของ Doing Business ซงมาจากความผดของบรษทในการชาระ จนกระทงถงเงนบางสวนหรอทงหมดทกจากธนาคารพาณชย โดยกลยทธในการเกดความลาชาอาจมาจากผมสวนไดเสย เชน การอทธรณ การขอยดเวลา เปนตน จะนบรวมเขามาดวย

ผลลพธ

การคนหนโดยเจาหนขนอยกบวาธรกจโรงแรมมการพจารณาจากการดาเนนคดหรอการขายทรพยสนทอดตลาดของบรษท หากธรกจสามารถดาเนนการไดตอไป โดยไมมการขาดทนเพมขนและธนาคารสามารถตอบสนองขอเรยกรองในจานวนเตมหรอก 100 % หากสนทรพยไดถกขายทอดตลาด, จานวนเงนสงสดทสามารถชาระหนจะไมเกน 70% ของขอเรยกรองของธนาคารหรอ 70 เซนตจากเงน 1 ดอลลาร

อตราการชาระหน

อตราการชาระหนคอ จะถกบนทกเปนรปแบบของเซนตตอดอลลารทถกชดเชยโดยเจาหนรผานการปรบโครงสรางองคกร สภาพคลอง และกระบวนการชะระหน การคานวณจะถกนาเขาไปในบญชเพอดผลลพธ วาธรกจคานงถงกระบวนการของการลมละลายหรอการขายทรพยสนทอดตลาด ตนทนของกระบวนการตองถกหกลบ (1 เซนตตอแตละจดเปอรเซนตของมลคาสนทรพย) ในทสด มลคาทหายไปเปนผลมาจากเวลาและมลคาเงนยงคงผกกบกระบวนการลมละลาย ทจะถกนามาพจารณา

33

รวมทงการขาดทนของมลคาของคาเสอมของเฟอรนเจอรโรงแรม ความสอดคลองกบในทางปฏบตของบญชระหวางประเทศษ ทคาเสอมประจาปของเปอรนเจอรตองอยท รอยละ 20 โดยสมมตวาเฟอรนเจอรจะถกคานวณเปนหนงในสของมลคาสนทรพยรวม อตราการชาระหนคอราคาปจจบนทอยระหวางการดาเนนการทยงคงเหลออย ณ อตราเงนกปลายปของป 2553 จากสถตการเงนระหวางประเทศของ IMF และขอมลสนบสนนจากธนาคารกลางและหนวยงานขาวกรองเศรษฐกจของประเทศ

การ No Practice

ถาเศรษฐกจของประเทศไมมกรณเกดขนในระหวาง 5 ปทผานมา รวมถง การปรบโครงสรางองคกรโดยศาล, การดาเนนการสภาพคลองทางกฎหมาย หรอกระบวนการคาสงศาลใหชาระหน จะเปดการไดรบการจดอนดบเปน No practice ซงหมายความวา เจาหนไมมความจาเปนในการรบชาระหนและดาเนนการทางกฎหมายอยางเปนทางการ (ไมวาจะนอกหรอในศาล) ดงนนอตราการชาระหนทเปน No Practice ใหถอเปน 0

คาใชจายทใชในการดาเนนการ คาใชจายสาหรบกระบวนการตางๆ จะถกบนทกในรปของรอยละตอมลคาของทรพยสน

คาใชจายจะคานวณโดยใชขอมลทไดจากแบบสอบถามเจาหนาทผเกยวของกบกระบวนการลมละลาย ทนายความและนกบญช รวมถง คาธรรมเนยมทางศาล คาปรบของภาครฐ คาดาเนนการฟองลมละลาย คาผประเมนอสระและคาทนายความ รวมทงคาธรรมเนยมอนๆเพมเตม

อตราการชาระหน อตราการชาระหนจะถกบนทกในรปของจานวนเซนตดอลลารทเจาหนไดรบคนจาก

กระบวนการลมละลายหรอการบงคบชาระหน ทงน การคานวณอตราการชาระหนจะพจารณาดวยวาธรกจนนหลดพนกระบวนการทางกฎหมายโดยไมมการขายทรพยสนหรอไม และคาใชจายและมลคาหนทลดลงอนเกดจากระยะเวลาทสญเสยไปในการปดกจการ ทงน สมมตให ถาบรษทยงเปดดาเนนการตอไป มลคาหนจะไมมการลดลง (คดเปน 100 เซนตดอลลาร) ถาบรษทปดดาเนนการ มลคาจะลดลงเหลอ 70 เซนตดอลลาร หลงจากนนจะหกดวยคาใชจายในกระบวนการฟองลมละลาย (1 เซนตสาหรบแตละเปอรเซนตของมลคาหนเรมตน) ทายทสด มลคาทสญเสยไปจากการทเงนตดอยในกระบวนการฟองลมละลายจะถกนบรวมดวย และรวมถงมลคาทรพยสนทลดลงไปจากการเสอมโทรมของเฟอรนเจอรโรงแรม ทงน เพอใหสอดคลองกบหลกบญชสากล ใหมการหกคาเสอมของเฟอรนเจอรปละรอยละ 20 ของมลคา โดยสมมตใหเฟอรนเจอรมมลคาเทากบรอยละ 25 ของมลคาทงหมดของโรงแรม อตราการชาระหนคดเปนมลคาปจจบนของสงทคงเหลออย โดยอางองกบอตราดอกเบยเงนก ณ สนป พ.ศ. 2550 ทไดจากขอมลสถตการเงนระหวางประเทศของกองทนการเงนระหวางประเทศและขอมลเพมเตมจากธนาคารกลางของแตละประเทศ อตราการชาระหนสาหรบประเทศทถอวาไมมการปฏบตการเรยกรองการชาระหนจากกระบวนการทางกฎหมายถอวาเทากบ 0 สาหรบ ‘Doing Business 2010’ จะใชอตราดอกเบยเงนกของป พ.ศ. 2550 เพอหลกเลยงผลกระทบของวกฤตการเงนโลกทเกดขน ณ ขณะน

34

ตารางท 12 ขอพจารณาในเรองการแกปญหาการลมละลาย ระยะเวลาทใชสาหรบการไดรบการชาระหน (ป) วดเปนจานวนปปฏทน การอทธรณหรอขอยดเวลาการชาระหนนบรวมอยในระยะเวลาดวย

คาใชจายในการเรยกรองการชาระหน (รอยละของทรพยสนหลก) วดในรปของรอยละของมลคาทรพยสนหลก คาใชจายเกยวเนองกบศาล คาธรรมเนยมดานการดาเนนการลมละลาย คาทนายความ คาจางผประเมนอสระ คาธรรมเนยมอน ๆ ทเกยวของ

อตราการชาระหน (เซนตดอลลาร) วดในรปของเซนตดอลลารทผใหกเรยกรองคนมาได หนทไดรบการชาระจะคดเปนมลคาปจจบน หกคาธรรมเนยมในการดาเนนการฟองลมละลายออกจากมลคาหนทไดรบการชาระ มการนาคาเสอมของทรพยสนเขามาพจารณา ผลลพธของธรกจมผลกบมลคาสงสดของหนทไดรบการชาระคน

----------------------------------------------