1

ภาคผนวก ก-4

พระราชบญญต ลกษณะปกครองทองท พทธศกราช ๒๔๕๗

ม พระบรมราชโองการในพระบาทสมเดจพระปรเมนทรมหาวชราวธ พระมงกฎเกลาเจาอยหว ด ารสเหนอเกลาฯ ใหประกาศทราบทวกนวา เมอในรชกาลแหงสมเดจพระบรมชนกนารถ พระบาทสมเดจ พระจลจอมเกลาเจาอยหว ไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหตงพระราชบญญตลกษณะปกครองทองทขนเมอ พระพทธศกราช ๒๔๔๐ และไดใชพระราชบญญตนนเปนแบบแผนวธปกครองทวพระราชอาณาจกร อนอยภายนอกจงหวดกรงเทพฯ มาจนบดน พระราชบญญตอน ๆ อนเนองดวยวธปกครองราษฎร ซงตงขนภายหลงตอมา ไดยดพระราชบญญตลกษณะปกครองทองทนเปนหลกอกเปนอนมาก เพราะฉะนนพระราชบญญตลกษณะปกครองทองท นบวาเปนพระราชบญญตส าคญในการปกครองพระราชอาณาจกรอยางหนง

ตงแต ไดตราพระราชบญญตลกษณะปกครองทองท ในพระพทธศกราช ๒๔๔๐ มา วธปกครอง

พระราชอาณาจกรไดจดการเปลยนแปลงด าเนนมาโดยล าดบหลายอยาง ทรงพระราชด ารเหนวา ถงเวลาอนสมควร ทจะแกไขพระราชบญญตลกษณะปกครองทองทใหตรงกบวธ การปกครองทเปนอยทกวนน จงไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหแกไขพระราชบญญตลกษณะปกครองทองท รตนโกสนทร ศก ๑๑๖ ของเดม แหงใดทยงใชไดใหคงไว แหงใดทเกาเกนกวาวธปกครองทกวนน กแกไขใหตรงกบเวลารวบรวมตราเปนพระราชบญญตไว สบไปดงน

หมวดท ๑

วาดวยนามและการใชพระราชบญญต

มาตรา ๑ พระราชบญญตนใหเรยกวา “พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท พระพทธศกราช

๒๔๕๗” มาตรา ๒ พระ ราชบญญตน ตงแตวนประกาศแลวใหใชทวทกมณฑล เวนแตในจงหวดกรงเทพฯ

ชนใน และเมอใชพระราชบญญตนแลวใหยกเลกพระราชบญญตลกษณะปกครองทองท รตนโกสนทร ศก ๑๑๖ เสย ใชพระราชบญญตนแทนสบไป

มาตรา ๓ บรรดาพระราชก าหนดกฎหมายแตกอน บทใดขอความขดกบพระราชบญญตน

ใหยกเลกกฎหมายบทนนตงแตวนทไดใชพระราชบญญตนไป

2

การยกเลกต าแหนงก านน ผใหญบาน แพทยประจ าต าบล สารวตรก านนและผชวยผใหญบาน จะกระท ามได

มาตรา ๔ อ านาจหนาทสมหเทศาภบาล ซงกลาวตอไปในพระราชบญญตน สวนในมณฑลกรงเทพฯ ใหเปนอ านาจและหนาทของเสนาบดกระทรวงนครบาล หรอขาราชการผใหญในกระทรวงนครบาล ซงเสนาบดกระทรวงนครบาล จะไดรบพระราชทานพระบรมราชานญาตใหมอ านาจหนาทเฉพาะการนน ๆ อกประการหนงความทกลาวตอไปในพระราชบญญตน แหงใดมใจความวา สมหเทศาภบาลจะท าไดดวยอนมตของเสนาบด ใจความอนนไมตองใช ในสวนมณฑลกรงเทพฯ เพราะหนาทสมหเทศาภบาลและเสนาบดในสวนมณฑลกรงเทพฯ รวมอยในต าแหนงเสนาบดกระทรวงนครบาล

มาตรา ๕ ใหเสนาบดผบญชาการปกครองทองทมอ านาจทจะตงกฎขอบงคบ ส าหรบจดการให

เปนไปตามพระราชบญญตน ถาและกฎนนไดรบพระราชทานพระบรมราชานญาต และประกาศในหนงสอราชกจจานเบกษาแลว กใหถอวาเปนเหมอนสวนหนงในพระราชบญญตน

มาตรา ๖ ใน การทจะก าหนดเขตหมบานและต าบลทงปวงในหวเมองใด ใหผวาราชการเมองนน

เมอไดอนมตของสมหเทศาภบาลแลว มอ านาจทจะก าหนดได และการทจะก าหนดเขตอ าเภอนนกใหสมหเทศาภบาลมอ านาจทจะก าหนดได เมอไดรบอนมตของเสนาบดกระทรวงมหาดไทยแลว ฉะนน สวนมณฑลกรงเทพฯ เสนาบดกระทรวงนครบาลก าหนดไดเดดขาด

หมวดท ๒

วาดวยวธอธบายศพททใชในพระราชบญญต

มาตรา ๗ ศพทวา บาน และ เจาบาน ซงกลาวในพระราชบญญตน ใหพงเขาใจดงน คอ ขอ ๑ ศพท วา บานนน หมายความวา เรอนหลงเดยวกตาม หลายหลงกตาม ซงอยในเขตทม

เจาของเปนอสระสวนหนงนบในพระราชบญญตนวา บานหนง หองแถว และแพ หรอเรอช าซงจอดประจ าอยทใด ถามเจาของหรอผเชาครอบครองเปนอสระตางหากหองหนง หลงหนง ล าหนง หรอหมหนง ในเจาของหรอผเชาคนหนง นน กนบวาบานหนง เหมอนกน

ขอ ๒ ศพทวา เจาบานนน หมายความวาผอยปกครองบาน ซงไดวามาแลวในขอกอนจะครอบครองดวยเปนเจาของกตาม ดวยเปนผเชากตาม ดวยเปนผอาศยโดยชอบดวยกฎหมายกตาม นบตามพระราชบญญตนวาเปนเจาบาน

ขอ ๓ วด โรงพยาบาล โรงทหาร โรงเรยน เรอนจ า ทท าการไปรษณย สถานรถไฟ สถานทตาง ๆ ของรฐบาล อยในความปกครองของหวหนาในทนน ไมนบเปนบานตามพระราชบญญตน

3

หมวดท ๓ วาดวยลกษณะปกครองหมบาน

ตอน ๑ การตงหมบาน

มาตรา ๘ บาน หลายบานอยในทองทอนหนง ซงควรอยในความปกครองอนเดยวกนได ใหจดเปน

หมบานหนง ลกษณะทก าหนดหมบานตามพระราชบญญตน ใหถอความสะดวกแกการปกครองเปนประมาณ คอ ขอ ๑ ถาเปนทมคนอยรวมกนมาก ถงจ านวนบานนอย ใหถอเอาจ านวนคนเปนส าคญประมาณ

ราว ๒๐๐ คน เปนหมบานหนง ขอ ๒ ถาเปนทผคนตงบานเรอนอยหางไกลกน ถงจ านวนคนจะนอย ถาและจ านวนบานไมต ากวา

๕ บานแลว จะจดเปนหมบานหนง กได

ตอน ๒ การแตงตงผใหญบาน ผชวยผใหญบาน

การออกจากต าแหนงของผใหญบาน และผชวยผใหญบาน

มาตรา ๙ ในหมบานหนงใหมผใหญบานคนหนง และมผชวยผใหญบานฝายปกครอง หมบาน

ละสองคน เวนแตหมบานใดมความจ าเปนตองมมากกวาสองคน ใหขออนมตกระทรวงมหาดไทย ในหมบานใด ผวาราชการจงหวดเหนสมควรใหมผชวยผใหญบานฝายรกษาความสงบ กใหมได

ตามจ านวนทกระทรวงมหาดไทยจะเหนสมควร ผใหญ บานจะไดรบเงนเดอน แตมใชจากเงนงบประมาณประเภทเงนเดอน สวนผชวยผใหญบาน

ฝายรกษาความสงบและผชวยผใหญบานฝายปกครอง จะไดรบเงนตอบแทนตามทกระทรวงมหาดไทยก าหนด มาตรา ๑๐ ผใหญบานมอ านาจหนาทปกครองบรรดาราษฎรทอยในเขตหมบาน มาตรา ๑๑ ราษฎรผมสทธเลอกผใหญบานตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหามดงตอไปน (๑) มสญชาตไทยและมอายไมต ากวาสบแปดปบรบรณในวนท ๑ มกราคม ของปทมการเลอก (๒) ไมเปนภกษ สามเณร นกพรต หรอนกบวช (๓) ไมเปนคนวกลจรต หรอจตฟนเฟอนไมสมประกอบ

4

(๔) มภมล าเนาหรอถนทอยประจ า และมชอในทะเบยนบานตามกฎหมายวาดวยการทะเบยนราษฎรในหมบานนน ตดตอกนมาแลวไมนอยกวาสามเดอนจนถงวนเลอก

มาตรา ๑๒ ผทจะไดรบเลอกเปนผใหญบานตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหามดงตอไปน (๑) มสญชาตไทยโดยการเกด (๒) อายไมต ากวายสบหาปบรบรณในวนรบเลอก (๓) มภมล าเนาหรอถนทอยเปนประจ าและมชอในทะเบยนบานตามกฎหมายวา ดวยการทะเบยน

ราษฎรในหมบานนนตดตอกนมาแลวไมนอยกวาสองปจนถงวน เลอกและเปนผทประกอบอาชพเปนหลกฐาน (๔) เปนผเลอมใสในการปกครองตามรฐธรรมนญดวยความบรสทธใจ (๕) ไมเปนภกษ สามเณร นกพรต หรอนกบวช (๖) ไมเปนผมรางกายทพพลภาพจนไมสามารถปฏบตหนาทได วกลจรต จตฟนเฟอน

ไมสมประกอบ ตดยาเสพตดใหโทษ หรอเปนโรคตามทรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยประกาศก าหนดในราชกจจา นเบกษา

(๗) ไมเปนสมาชกรฐสภา สมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน ขาราชการการเมอง ขาราชการประจ า พนกงาน เจาหนาท หรอลกจางของหนวยงานของรฐ หรอของรฐวสาหกจ หรอขององคกรปกครองสวนทองถน หรอลกจางของสวนราชการ หรอลกจางของเอกชนซงมหนาทท างานประจ า

(๘) ไมเปนผมอทธพลหรอเสยชอในทางพาลหรอทางทจรต หรอเสอมเสยในทางศลธรรม (๙) ไมเปนผเคยถกใหออก ปลดออก หรอไลออกจากราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอ

องคกรปกครองสวนทองถน เพราะทจรตตอหนาท และยงไมพนก าหนดเวลาสบปนบแตวนถกใหออก ปลดออก หรอไลออก

(๑๐) ไมเปนผเคยตองรบโทษจ าคกโดยค าพพากษาถงทสด เวนแตเปนโทษส าหรบความผดทไดกระท าโดยประมาท หรอความผดลหโทษ และยงไมพนก าหนดเวลาสบปนบแตวนพนโทษ

(๑๑) ไมเปนผเคยตองค าพพากษาถงทสดวากระท าผดเกยวกบกฎหมายวาดวย ปาไม กฎหมายวาดวยปาสงวนแหงชาต กฎหมายวาดวยการสงวนและคมครองสตวปา กฎหมายวาดวยอทยานแหงชาต กฎหมายวาดวยศลกากร กฎหมายวาดวยอาวธปน เครองกระสนปน วตถระเบด ดอกไมเพลง และสงเทยมอาวธปน ในฐานความผดเกยวกบอาวธปน เครองกระสนปน หรอวตถระเบดทนายทะเบยนไมอาจออกใบอนญาตใหได กฎหมายวาดวยทดน ในฐานความผดเกยวกบทสาธารณประโยชน กฎหมายวาดวยยาเสพตด กฎหมายวาดวยการเลอกตง และกฎหมายวาดวยการพนน ในฐานความผดเปนเจามอหรอเจาส านก

(๑๒) ไมเปนผเคยถกใหออกจากต าแหนงตามมาตรา ๑๔ (๖) หรอ (๗) และยงไมพนก าหนด เวลาสบปนบแตวนถกใหออก

(๑๓) ไมเปนผเคยถกลงโทษใหออก ปลดออก หรอไลออกจากต าแหนงก านน ผใหญบาน แพทยประจ าต าบล หรอผชวยผใหญบาน ตามกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการพลเรอน และยงไมพนก าหนด เวลาสบปนบแตวนถกใหออก ปลดออก หรอไลออก

5

(๑๔) มพนความรไมต ากวาการศกษาภาคบงคบ หรอทกระทรวงศกษาธการเทยบไมต ากวาการศกษาภาคบงคบ เวนแตในทองทใดไมอาจเลอกผมพนความรดงกลาวได ผวาราชการจงหวดโดยอนมตรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย อาจประกาศในราชกจจานเบกษายกเวนหรอผอนผนได

(๑๕) ไมเปนผอยในระหวางเสยสทธในกรณทไมไปใชสทธเลอกตงหรอถกเพกถอนสทธเลอกตง มาตรา ๑๓ การเลอกผใหญบานตองเปนไปโดยสจรตและเทยงธรรม และใหกระท าโดยวธลบ ทงน

ตามหลกเกณฑและวธการทกระทรวงมหาดไทยก าหนดโดยประกาศในราชกจจานเบกษา เพอ ประโยชนในการเลอกผใหญบาน ใหมคณะกรรมการคณะหนงซงนายอ าเภอแตงตงจาก

เจาหนาทของรฐไมเกน สามคน และราษฎรผมสทธเลอกผใหญบานในหมบาน ซงเปนทยอมรบนบถอของราษฎร ในหมบานจ านวนไมนอยกวาสคนแตไมเกน เจดคน เพอท าหนาทตรวจสอบคณสมบตและลกษณะตองหามของผสมครรบเลอกเปน ผใหญบาน

การ แตงตงกรรมการ วธการเลอกประธานคณะกรรมการ และวธการตรวจสอบตามวรรคสองใหเปนไปตามหลกเกณฑและวธการทกระทรวง มหาดไทยก าหนดโดยประกาศในราชกจจานเบกษา

เมอ ราษฎรสวนใหญเลอกผใดเปนผใหญบานแลว ใหนายอ าเภอออกค าสงเพอแตงตงและใหถอวาผนนเปนผใหญบานนบ แตวนทไดรบแตงตง ในกรณทผรบเลอกมคะแนนเสยงเทากนใหใชวธจบสลาก ทงน เมอนายอ าเภอไดมค าสงแตงตงผใหญบานแลวใหรายงานใหผวาราชการจงหวดเพอออกหนงสอส าคญใหไวเปนหลกฐาน

ใน กรณทมการคดคานวาผซงไดรบเลอกเปนผใหญบานตามวรรคสไดรบ เลอกมาโดยไมสจรตและเทยงธรรม ใหนายอ าเภอด าเนนการสอบสวน และถาผลการสอบสวนไดความตามทมผคดคานใหรายงานผวาราชการจงหวด และใหผวาราชการจงหวดสงใหพนจากต าแหนงโดยเรว ทงน ภายในเกาสบวนนบแตวนทนายอ าเภอมค าสงแตงตง

การพนจากต าแหนงของผใหญบานตามวรรคหา ไมกระทบกระเทอนกจการทผใหญบานไดกระท าลงไปในขณะทด ารงต าแหนง

มาตรา ๑๔ ผใหญบานตองพนจากต าแหนงดวยเหตใดเหตหนงดงตอไปน (๑) มอายครบหกสบป (๒) ขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหามตามมาตรา ๑๒ เวนแตในกรณทไดรบอนญาตจาก

ผวาราชการจงหวดใหลาอปสมบทหรอบรรพชา ตามประเพณ มใหถอวามลกษณะตองหามตามมาตรา ๑๒ (๕) (๓) ตาย (๔) ไดรบอนญาตจากนายอ าเภอใหลาออก (๕) หมบานทปกครองถกยบ (๖) เมอราษฎรผมคณสมบตและไมมลกษณะตองหามตามมาตรา ๑๑ ในหมบานนนจ านวน

ไมนอยกวากงหนงของราษฎรผมคณสมบตและไมม ลกษณะตองหามตามมาตรา ๑๑ ทงหมดเขาชอกนขอใหออกจากต าแหนง ในกรณเชนนนใหนายอ าเภอสงใหพนจากต าแหนง

6

(๗) ผวาราชการจงหวดสงใหพนจากต าแหนง เมอไดรบรายงานการสอบสวนของนายอ าเภอวาบกพรองในหนาท หรอประพฤตตนไมเหมาะสมกบต าแหนง

(๘) ไปเสยจากหมบานทตนปกครองตดตอกนเกนสามเดอน เวนแตเมอมเหตอนสมควรและไดรบอนญาตจากนายอ าเภอ

(๙) ขาดการประชมประจ าเดอนของก านน ผใหญบานทนายอ าเภอเรยกประชมสามครงตดตอกน โดยไมมเหตอนควร

(๑๐) ถกปลดออกหรอไลออกจากต าแหนง เนองจากกระท าความผดวนยอยางรายแรง (๑๑) ไมผานการประเมนผลการปฏบตหนาทซงตองท าอยางนอยทกหาปนบแตวน ทไดรบ

การแตงตง ทงน ตามหลกเกณฑและวธการทกระทรวงมหาดไทยก าหนดโดยประกาศในราชกจจานเบกษา ในกรณทผใหญบานพนจากต าแหนงตาม (๖) ใหนายอ าเภอรายงานใหผวาราชการจงหวดทราบ

โดยเรวดวย หลก เกณฑและวธการทกระทรวงมหาดไทยก าหนดตาม (๑๑) ตองก าหนดใหราษฎรในหมบาน

มสวนรวมในการประเมนผลการปฏบตหนาทของ ผใหญบานดวย มาตรา ๑๕ ผใหญบานและก านนทองทรวมกนพจารณาคดเลอกราษฎรซงมคณสมบต

ตามมาตรา ๑๖ เปนผชวยผใหญบานฝายปกครองและผชวยผใหญบานฝายรกษาความสงบ มาตรา ๑๖ ผ มสทธจะไดรบคดเลอกเปนผชวยผใหญบานฝายปกครอง หรอผชวยผใหญบาน

ฝายรกษาความสงบ ตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหามตามมาตรา ๑๒ มาตรา ๑๗ เมอ ผใดไดรบคดเลอกเปนผชวยผใหญบานฝายปกครองหรอผชวยผใหญ บานฝาย

รกษาความสงบ ใหก านนรายงานไปยงนายอ าเภอเพอออกหนงสอส าคญไวเปนหลกฐาน และใหถอวาผนนเปนผชวยผใหญบานฝายปกครองหรอผชวยผใหญ บานฝายรกษาความสงบตงแตวนทนายอ าเภอออกหนงสอส าคญ

มาตรา ๑๗ ทว ใน หมบานใดมผชวยผใหญบานฝายรกษาความสงบ ผวาราชการจงหวดจะ

แตงตงใหผชวยผใหญบานฝายปกครองเปนผชวย ผใหญบานฝายรกษาความสงบอกต าแหนงหนงกได สวนเงนคาตอบแทนใหเปนไปตามทกระทรวงมหาดไทยก าหนด

มาตรา ๑๘ ผชวยผใหญบานฝายปกครองและผชวยผใหญบานฝายรกษาความสงบอย ใน

ต าแหนงคราวละหาป นอก จากออกจากต าแหนงตามวาระ ผชวยผใหญบานฝายปกครอง และผชวยผใหญบานฝาย

รกษาความสงบตองออกจากต าแหนงเพราะขาดคณสมบต หรอมลกษณะตองหามตามมาตรา ๑๒ หรอเพราะเหตเชนเดยวกบทผใหญบานตองออกจากต าแหนงตามมาตรา ๑๔ (๒) ถง (๗)

7

ถา ต าแหนงผชวยผใหญบานฝายปกครองหรอผชวยผใหญบานฝายรกษาความ สงบวางลง ใหมการคดเลอกผชวยผใหญบานฝายปกครองหรอผชวยผใหญบานฝาย รกษาความสงบแทน และใหน า ความในมาตรา ๑๕ มาตรา ๑๖ และมาตรา ๑๗ มาใชบงคบโดยอนโลม

ผซงไดรบคดเลอกตามวรรคสามอยในต าแหนงตามวาระของผซงตนแทน เมอ ผใหญบานตองออกจากต าแหนงไมวาดวยเหตใด ใหผชวยผใหญบานฝายปกครองและ

ผชวยผใหญบานฝายรกษาความสงบ ตองออกจากต าแหนงดวย มาตรา ๑๙ เมอปรากฏเหตอยางใดอยางหนงดงตอไปน ใหเลอกผใหญบานขนใหม (๑) กรณทหมบานใดมจ านวนราษฎรเพมขนไมวาดวยเหตใดกตาม เมอก านนและผใหญบาน

ในต าบลนนปรกษากนเหนวา จ านวนราษฎรนนเกนกวาความสามารถของผใหญบานคนเดยวจะดแลปกครอง ให เรยบรอยได ใหก านนรายงานตอนายอ าเภอเพอพจารณาและเสนอความเหนไปยงผวาราชการ จงหวด ในกรณทผวาราชการจงหวดเหนสมควร ใหตงหมบานขนใหมและเลอกผใหญบานเพมเตมขนใหมได

(๒) กรณทผใหญบานของหมบานใดวางลง ใหเลอกผใหญบานภายในก าหนดสามสบวนนบแตวนทผใหญบานของหมบานนนวางลง

ใน กรณมความจ าเปนไมอาจจดใหมการเลอกผใหญบานภายในก าหนดตาม (๒) ได ใหผวาราชการจงหวดขยายเวลาออกไปไดเทาทจ าเปน และในระหวางทยงมไดมการเลอกผใหญบาน ผวาราชการจงหวดจะแตงตงผใหญบานในต าบลนนคนหนงเปนผรกษาการ แทนผใหญบาน หรอจะแตงตงบคคลผมคณสมบตและไมมลกษณะตองหามตามมาตรา ๑๒ เปนผรกษาการผใหญบานจนกวาจะมการเลอกผใหญบานกได

มาตรา ๒๐ เมอ ผใหญบานตองออกจากต าแหนงดวยเหตประการใด ๆ เปนหนาทของก านนนาย

ต าบลนน จะตองเรยกหมายตงและส ามะโนครวทะเบยนบญชทไดท าขนไวในหนาท ผใหญบานนนคนมารกษาไว เมอผใดรบต าแหนงเปนผใหญบานแทน กใหมอบส ามะโนครวและทะเบยนบญชทงปวงให แตหมายตงนนก านนตองรบสงใหกรมการอ าเภอ อนงการทจะเรยกคนหมายตงและส ามะโนครวทะเบยนบญชทไดกลาวมาในขอ น ถาขดของประการใด ก านนตองรบแจงความตอกรมการอ าเภอ

มาตรา ๒๑ ถา ผใหญบานคนใดจะท าการในหนาทไมไดในครงหนงคราวหนงใหมอบหนาท ใหแก

ผชวยผใหญบานฝายปกครองคนใดคนหนงเปนผรกษาการแทนจนกวา ผใหญบานนนจะท าการในหนาทได และรายงานใหก านนทราบ ถาการมอบหนาทนนเกนกวาสบหาวน ใหก านนรายงานใหนายอ าเภอทราบดวย

ตอน ๓

การตงหมบานชวคราว

มาตรา ๒๒ ถา ในทองทอ าเภอใดมราษฎรไปตงชมนมท าการหาเลยงชพแตในบางฤด ถาและจ านวนราษฎรซงไปตงท าการอยมากพอสมควรจะจดเปนหมบานไดตามพระ ราชบญญตลกษณะปกครองทองท

8

เพอความสะดวกแกการปกครอง กใหนายอ าเภอประชมราษฎรในหมนนเลอกวาทผใหญบานคนหนง หรอหลายคนตามควรแกก าหนดทวาไวในพระราชบญญตลกษณะปกครองทองทน

มาตรา ๒๓ ผ ซงสมควรจะเปนวาทผใหญบานตามมาตรา ๒๒ ตองมคณสมบตและไมมลกษณะ

ตองหามตามมาตรา ๑๒ (๑) (๒) (๔) (๕) (๖) (๗) (๘) (๙) (๑๐) (๑๑) (๑๒) (๑๓) และ (๑๔) มาตรา ๒๔ ผใหญ บานเชนน ใหเรยกวา วาทผใหญบาน เพราะเหตทเปนต าแหนงชวครงหนง

คราวหนง แตมอ านาจและหนาทเทาผใหญบานทกประการ ถาราษฎรเลอกผหนงผใดอนสมควรจะวาทผใหญบานได กใหรายงานขอหมายตงตอผวาราชการเมอง

มาตรา ๒๕ หมาย ตงวาทผใหญบานน ใหผวาราชการเมองท าหมายพเศษตง เพอใหปรากฏวา

ผนนวาทผใหญบานตงแตเดอนนนเพยงเดอนนน เปนทสด ตามก าหนดฤดกาลทราษฎรจะตงชมนมกนอยในทนน เมอราษฎรอพยพแยกยายกนไปแลว กใหเปนอนสนต าแหนงและหนาท เมอถงฤดใหมกใหเลอกตงใหมอกทกคราวไป

มาตรา ๒๖ หม บานทจดขนชวคราวน ใหรวมอยในก านนนายต าบลซงไดวากลาวทองทนนแตเดม

เวนไวแตถาทองทเปนทองทปาเปลยวหางไกลจากก านน เมอมจ านวนคนทไปตงอยมากผวาราชการเมองเหนจ าเปนจะตองมก านน ขนตางหาก กใหเลอกและตงวาทก านนไดโดยท านองตงวาทผใหญบานตามทได กลาวมาแลว

ตอน ๔

หนาทและอ านาจของผใหญบานและผชวยผใหญบาน

มาตรา ๒๗ ผใหญบานท าหนาทชวยเหลอนายอ าเภอในการปฏบตหนาทและเปนหวหนาราษฎร

ในหมบานของตน และมอ านาจหนาทดงตอไปนดวย (๑) อ านวยความเปนธรรมและดแลรกษาความสงบเรยบรอยและความปลอดภยใหแกราษฎร

ในหมบาน (๒) สรางความสมานฉนทและความสามคคใหเกดขนในหมบาน รวมทงสงเสรมวฒนธรรมและ

ประเพณในทองท (๓) ประสานหรออ านวยความสะดวกแกราษฎรในหมบานในการตดตอหรอรบบรการกบสวน

ราชการ หนวยงานของรฐ หรอองคกรปกครองสวนทองถน (๔) รบฟงปญหาและน าความเดอดรอน ทกขสขและความตองการทจ าเปนของราษฎรในหมบาน

แจงตอสวนราชการ หนวยงานของรฐ องคกรปกครองสวนทองถน หรอองคกรอนทเกยวของ เพอใหการแกไขหรอชวยเหลอ

9

(๕) ใหการสนบสนน สงเสรม และอ านวยความสะดวกในการปฏบตหนาทหรอการใหบรการของสวนราชการ หนวยงานของรฐ หรอองคกรปกครองสวนทองถน

(๖) ควบคมดแลราษฎรในหมบานใหปฏบตใหเปนไปตามกฎหมายหรอระเบยบแบบแผน ของทางราชการ โดยกระท าตนใหเปนตวอยางแกราษฎรตามททางราชการไดแนะน า

(๗) อบรมหรอชแจงใหราษฎรมความรความเขาใจในขอราชการ กฎหมาย หรอระเบยบแบบแผนของทางราชการ ในการน สามารถเรยกราษฎรมาประชมไดตามสมควร

(๘) แจงใหราษฎรใหความชวยเหลอในกจการสาธารณประโยชนเพอบ าบดปดปอง ภยนตรายสาธารณะอนมมาโดยฉกเฉน รวมตลอดทงการชวยเหลอบรรเทาทกขแกผประสบภย

(๙) จดใหมการประชมราษฎรและคณะกรรมการหมบานเปนประจ าอยางนอยเดอนละหนงครง (๑๐) ปฏบตตามค าสงของก านนหรอทางราชการและรายงานเหตการณทไมปกตซง เกดขน

ในหมบานใหก านนทราบ พรอมทงรายงานตอนายอ าเภอดวย (๑๑) ปฏบตตามภารกจหรองานอนตามกฎหมายหรอระเบยบแบบแผนของทางราชการหรอตาม

ทกระทรวง ทบวง กรม หนวยงานอนของรฐ ผวาราชการจงหวด หรอนายอ าเภอมอบหมาย มาตรา ๒๘ ผใหญบานมหนาทและอ านาจในการทเกยวดวยความอาญาดงตอไปน คอ ขอ ๑ เมอทราบขาววามการกระท าผดกฎหมาย เกดขนหรอสงสยวาไดเกดขนในหมบานของตน

ตองแจงความตอก านนนายต าบลใหทราบ ขอ ๒ เมอทราบขาววามการกระท าผดกฎหมายเกดขน หรอสงสยวาไดเกดขนในหมบานท

ใกลเคยง ตองแจงความตอผใหญบานหมบานนนใหทราบ ขอ ๓ เมอตรวจพบของกลางทผทกระท าผดกฎหมายมอยกด หรอสงของทสงสยวาไดมาโดยการ

กระท าผดกฎหมาย หรอเปนสงของส าหรบใชในการกระท าผดกฎหมายกด ใหจบสงของนนไวและรบน าสงตอก านน นายต าบล

ขอ ๔ เมอปรากฏวาผใดก าลงกระท าผดกฎหมายกด หรอมเหตควรสงสยวา เปนผทไดกระท าผดกฎหมายกด ใหจบตวผนนไวและรบน าสงตอก านนนายต าบล

ขอ ๕ ถามหมายหรอมค าสงตามหนาทราชการ ใหจบผใดในหมบานนน เปนหนาทของผใหญบาน ทจะจบผนน และรบสงตอก านน หรอกรมการอ าเภอตามสมควร

ขอ ๖ เมอเจาพนกงานผมหนาทออกหมายสงใหคน หรอใหยด ผใหญบานตองจดการใหเปนไปตามหมาย

มาตรา ๒๘ ทว ผชวยผใหญบานฝายปกครองมอ านาจหนาทดงตอไปน (๑) ชวยเหลอผใหญบานปฏบตกจการตามอ านาจหนาทของผใหญบานเทาทไดรบมอบหมาย

จากผใหญบานใหกระท า (๒) เสนอขอแนะน าและใหค าปรกษาตอผใหญบานในกจการทผใหญบานมอ านาจหนาท ผชวยผใหญบานฝายรกษาความสงบมอ านาจหนาทดงตอไปน

10

(๑) ตรวจตรารกษาความสงบเรยบรอยภายในหมบาน (๒) ถารเหนหรอทราบวาเหตการณอนใดเกดขนหรอจะเกดขนในหมบานเกยวกบความสงบ

เรยบรอย ใหน าความแจงตอผใหญบาน ถา เหตการณตามวรรคหนงเกดขนหรอจะเกดขนในหมบานใกลเคยง ใหน าความแจงตอ

ผใหญบานทองทนนและรายงานใหผใหญบานของตนทราบ (๓) ถามคนจรเขามาในหมบานและสงสยวาไมไดมาโดยสจรต ใหน าตวสงผใหญบาน (๔) เมอมเหตรายเกดขนในหมบาน ตองระงบเหตปราบปราม ตดตามจบผรายโดยเตมก าลง (๕) เมอตรวจพบหรอตามจบไดสงของใดทมไวเปนความผดหรอไดใชหรอมไว เพอใชในการ

กระท าความผดหรอไดมาโดยการกระท าความผด ใหรบน าสงผใหญบาน (๖) เมอมเหตอนควรสงสยวาผใดไดกระท าความผดและก าลงจะหลบหนใหควบคมตวสง

ผใหญบาน (๗) ปฏบตตามค าสงของผใหญบาน ซงสงการโดยชอบดวยกฎหมาย มาตรา ๒๘ ตร ใน หมบานหนงใหมคณะกรรมการหมบานประกอบดวย ผใหญบานเปนประธาน

ผชวยผใหญบาน สมาชกสภาองคกรปกครองสวนทองถนทมภมล าเนาในหมบาน ผน าหรอผแทนกลมหรอองคกรในหมบาน เปนกรรมการหมบานโดยต าแหนง และกรรมการหมบานผทรงคณวฒซงนายอ าเภอแตงตงจากผซงราษฎรในหม บานเลอกเปนกรรมการหมบานผทรงคณวฒจ านวนไมนอยกวาสองคนแตไมเกน สบคน

คณะ กรรมการหมบานมหนาทชวยเหลอ แนะน า และใหค าปรกษาแกผใหญบาน เกยวกบกจการอนเปนอ านาจหนาทของผใหญบาน และปฏบตหนาทอนตามกฎหมาย หรอระเบยบแบบแผนของทางราชการ หรอทนายอ าเภอมอบหมาย หรอทผใหญบานรองขอ

ให คณะกรรมการหมบานเปนองคกรหลกทรบผดชอบในการบรณาการจดท าแผนพฒนา หมบาน และบรหารจดการกจกรรมทด าเนนงานในหมบานรวมกบองคกรอนทกภาคสวน

ผ น าหรอผแทนกลมหรอองคกรใดจะมสทธเปนกรรมการหมบานตามวรรคหนง ใหเปนไปตามหลกเกณฑทกระทรวงมหาดไทยก าหนดโดยประกาศในราชกจจานเบกษา

กรรมการหมบานผทรงคณวฒตองมคณสมบตเชนเดยวกบผมสทธเลอกผใหญบาน วธ การเลอกและการแตงตง วาระการด ารงต าแหนง และการพนจากต าแหนงของกรรมการ

ผทรงคณวฒ และการปฏบตหนาท การประชม และการวนจฉยชขาด ของคณะกรรมการหมบานใหเปนไปตามหลกเกณฑและวธการทกระทรวงมหาดไทย ก าหนดโดยประกาศในราชกจจานเบกษา

คา ใชจายในการจดประชมคณะกรรมการหมบาน ใหกระทรวงมหาดไทยจายเปนเงนอดหนนใหตามหลกเกณฑทกระทรวงมหาดไทย ก าหนด โดยความเหนชอบของกระทรวงการคลง

มาตรา ๒๘ จตวา ใน การปฏบตหนาทเกยวกบการรกษาความสงบเรยบรอย ใหผใหญบานและ

ผชวยผใหญบานฝายรกษาความสงบใชอาวธปนของทาง ราชการได การเกบรกษาและการใชอาวธปนใหเปนไปตามขอบงคบของกระทรวงมหาดไทย

11

หมวดท ๔ วาดวยลกษณะปกครองต าบล

ตอน ๑ การตงต าบล

มาตรา ๒๙ หลาย หมบานรวมกนราว ๒๐ หมบาน ใหจดเปนต าบลหนง และเมอสมหเทศาภบาล

เหนชอบดวยแลว ใหผวาราชการเมองก าหนดหมายเขตต าบลนนใหทราบได โดยชดวาเพยงใดทกดาน ถาทหมายเขต ไมมล าหวย,หนอง,คลอง,บง,บางหรอสงใดเปนส าคญ กใหจดใหมหลกปกหมายเขตไวเปนส าคญ

มาตรา ๒๙ ทว ใน ต าบลหนงใหมก านนคนหนง มอ านาจหนาทปกครองราษฎรทอยในเขตต าบล

นน ก านนจะไดรบเงนเดอนแตมใชจากเงนงบประมาณประเภทเงนเดอน ใน ต าบลหนงใหมคณะกรรมการต าบลคณะหนง มหนาทเสนอขอแนะน าและใหค าปรกษาตอ

ก านน เกยวกบกจการทจะปฏบตตามอ านาจหนาทของก านน คณะ กรรมการต าบลประกอบดวยก านนทองท ผใหญบานทกหมบานในต าบลและแพทยประจ า

ต าบล เปนกรรมการต าบลโดยต าแหนง และครประชาบาลในต าบลหนงคน กรรมการหมบานผทรงคณวฒหมบานละหนงคน เปนกรรมการต าบลผทรงคณวฒ โดยนายอ าเภอเปนผคดเลอกแลวรายงานไปยงผวาราชการจงหวด เพอออกหนงสอส าคญใหไวเปนหลกฐานและใหถอวาผนนเปนกรรมการต าบล ผทรงคณวฒตงแตวนทผวาราชการจงหวดออกหนงสอส าคญ

กรรมการต าบลผทรงคณวฒอยในต าแหนงคราวละหาป นอก จากออกจากต าแหนงตามวาระ กรรมการต าบลผทรงคณวฒตองออกจากต าแหนงเพราะพน

จากต าแหนงครประชาบาล หรอกรรมการหมบานผทรงคณวฒ ถาต าแหนงกรรมการต าบลผทรงคณวฒวางลง ใหมการคดเลอกขนแทนใหเตมต าแหนงทวางและ

ใหอยในต าแหนงตามวาระของผซงตนแทน การ คดเลอกกรรมการต าบลผทรงคณวฒขนแทนต าแหนงทวาง ใหกระท าภายในหกสบวนนบแต

วนทต าแหนงนนวาง ถาต าแหนงนนวางลงกอนถงก าหนดออกตามวาระไมเกนหนงรอยแปดสบวน จะไมคดเลอกขนแทนกได

มาตรา ๒๙ ตร ใน การประชมคณะกรรมการต าบลตองมกรรมการต าบลมาประชมไมนอยกวากง

จ านวน จงจะเปนองคประชม ใหก านนเปนประธาน การวนจฉยชขาดใหถอเสยงขางมาก ถาคะแนนเสยงเทากน ใหประธานออกเสยงอกเสยงหนงเปนเสยงชขาด

12

ตอน ๒ การตงก านนและก านนออกจากต าแหนง

มาตรา ๓๐ ให นายอ าเภอเปนประธานประชมผใหญบานในต าบลนน เพอปรกษาหารอคดเลอกผใหญบานคนหนงในต าบลนนขนเปนก านน เมอผใหญบานทมาประชมเหนชอบคดเลอกผใดแลวใหนายอ าเภอคดเลอกผนนเปนก านน

ใน กรณทมผสมควรไดรบการคดเลอกเปนก านนมากกวาหนงคน ใหนายอ าเภอจดใหมการออกเสยงลงคะแนน เมอผใหญบานคนใดไดรบคะแนนสงสดใหนายอ าเภอคดเลอกผนนเปนก านน ในกรณทไดรบคะแนนเทากนใหใชวธจบสลาก

การ ลงคะแนนตองเปนไปโดยสจรตและเทยงธรรม และใหกระท าโดยวธลบตามหลกเกณฑและวธการทกระทรวงมหาดไทยก าหนดโดย ประกาศในราชกจจานเบกษา

เมอ คดเลอกผใดเปนก านนตามวรรคหนงหรอวรรคสองแลว ใหนายอ าเภอรายงานไปยงผวาราชการจงหวดเพอออกหนงสอส าคญใหไวเปน หลกฐาน

การ ประชมผใหญบานตามวรรคหนงตองมผใหญบานมาประชมไมนอยกวากง หนงของจ านวนผใหญบานทงหมดทมอยในต าบลนน จงเปนองคประชม

ใหน าบทบญญตในวรรคหาและวรรคหกของมาตรา ๑๓ มาใชบงคบกบการเลอกก านนดวยโดยอนโลม

มาตรา ๓๑ ก านนตองออกจากต าแหนงดวยเหตใดเหตหนง ดงตอไปน (๑) เมอตองออกจากผใหญบาน (๒) ไดรบอนญาตใหลาออก (๓) ยบต าบลทปกครอง (๔) เมอขาหลวงประจ าจงหวดสงใหออกจากต าแหนงเพราะพจารณาเหนวาบกพรองในทาง

ความประพฤต หรอความสามารถไมพอแกต าแหนง (๕) ตองถกปลดหรอไลออกจากต าแหนง การออกจากต าแหนงก านนนนใหออกจากต าแหนงผใหญบานดวย เวนแตการออกตาม (๒) (๓)

และ (๔) ไมตองออกจากต าแหนงผใหญบาน มาตรา ๓๒ ในกรณทต าแหนงก านนวางลง ใหคดเลอกก านนขนใหมภายในก าหนดเวลาสสบหา

วนนบแตวนทนายอ าเภอไดทราบการวางนน หาก มความจ าเปนไมอาจจดใหมการคดเลอกก านนภายในก าหนดตามวรรคหนงได ใหผวา

ราชการจงหวดขยายเวลาออกไปไดเทาทจ าเปน และในระหวางทยงมไดมการเลอกก านน ผวาราชการจงหวดจะ

13

แตงตงบคคลผมคณสมบตและไมมลกษณะตองหาม ตามมาตรา ๑๒ เปนผรกษาการก านนจนกวาจะมการคดเลอกก านนกได

มาตรา ๓๓ ถา ก านนท าการในหนาทไมได ในชวคราวเวลาใด เชนไปทางไกลเปนตน ใหมอบ

อ านาจและหนาทไวแกผใหญบานคนใดคนหนง ซงอยในต าบลเดยวกนใหท าการแทน และใหผแทนนมอ านาจเตมทในต าแหนงก านน แตการทก านนจะมอบหมายหนาทใหแกผใหญบานท าการแทนเชนน ใหบอกผใหญบานทงหลายในต าบลเดยวกนและบอกกรมการอ าเภอใหทราบไวดวย

ตอน ๓

หนาทและอ านาจของก านน

มาตรา ๓๔ บรรดา การทจะตรวจตรารกษาความปกตเรยบรอยในต าบล คอ การทจะวากลาว

ราษฎรในต าบลนน ใหประพฤตตามพระราชก าหนดกฎหมายกด หรอการทจะปองกนภยนตรายและรกษาความสขส าราญของราษฎรในต าบลนนกด หรอการทจะรบกจสขทกขของราษฎรในต าบลนนขนรองเรยนตอผวาราชการ เมอง กรมการอ าเภอ และจะรบขอราชการมาประกาศแกราษฎรในต าบลนนกดหรอทจะจดการตามพระราช ก าหนด กฎหมาย เชนการตรวจและน าเกบภาษอากรในต าบลนนกด การทงนอยในหนาทของก านนผเปนนายต าบล ผใหญบานทงปวงในต าบลนน และแพทยประจ าต าบลจะตองชวยกนเอาเปนธระจดการใหเรยบรอยไดตามสมควร แกหนาท

มาตรา ๓๔ ทว นอกจากอ านาจหนาททกลาวโดยเฉพาะใหเปนอ านาจหนาทของก านน ใหก านน

มอ านาจหนาทเชนเดยวกบผใหญบานดวย มาตรา ๓๕ ก านนมหนาทและอ านาจในการทเกยวดวยความอาญาดงตอไปน คอ ขอ ๑ เมอทราบขาววา มการกระท าผดกฎหมายเกดขน หรอสงสยวาไดเกดขนในต าบลของตน

ตองแจงความตอกรมการอ าเภอใหทราบ ขอ ๒ เมอทราบขาววามการกระท าผดกฎหมายเกดขน หรอสงสยวาไดเกดขนในต าบลทใกลเคยง

ตองแจงความตอก านนนายต าบลนน ใหทราบ ขอ ๓ เมอปรากฏวา ผใดก าลงกระท าผดกฎหมายกด หรอมเหตควรสงสยวาเปนผทไดกระท าผด

กฎหมายกด ใหจบผนนไว และรบน าสงตอกรมการอ าเภอ ขอ ๔ ถามหมายหรอมค าสงตามหนาทราชการใหจบผใดในต าบลนน เปนหนาทของก านนทจะจบ

ผนนแลวรบสงตอกรมการอ าเภอตามสมควร ขอ ๕ เมอเจาพนกงานผมหนาทออกหมายสงใหคนหรอใหยด ก านนตองจดการใหเปนไปตาม

หมาย

14

ขอ ๖ ถามผมาขออายดตวคนหรอสงของกดหรอผตองโจรกรรม จะท ากฎหมายตราสน หรอมผจะขอท าชนสตรบาดแผลกด ทงนใหก านนสบสวนฟงขอความแลวรบน าตวผขอและผตองอายด และทรพยสงของบรรดาทจะพาไปดวยนนไปยงกรมการอ าเภอ ถาสงของอยางใดจะพาไปไมได กใหก านนชนสตรใหรเหน แลวน าความไปแจงตอกรมการอ าเภอในขณะนน

มาตรา ๓๖ ถาก านนรเหนเหตทกขรอนของราษฎร หรอการแปลกประหลาดเกดขนในต าบลตอง

รบรายงานตอกรมการอ าเภอใหทราบ มาตรา ๓๗ ถา เกดจลาจลกด ฆากนตายกด ชงทรพยกด ปลนทรพยกด ไฟไหมกด หรอเหตราย

ส าคญอยางใด ๆ ในต าบลของตน หรอในต าบลทใกลเคยงอนสมควรจะชวยไดกด หรอมผรายแตทอนมามวสมในต าบลนนกด หรอมเหตควรสงสยวาลกบานในต าบลนน บางคนจะเกยวของเปนโจรผรายกด เปนหนาทของก านนจะตองเรยกผใหญบานและลกบานในต าบลออกชวยตอส ตดตามจบผรายหรอตดตามเอาของกลางคน หรอดบไฟ หรอชวยอยางอนตามควรแกการโดยเตมก าลง

มาตรา ๓๘ ใหก านนดแลคนเดนทาง ซงไมมเหตควรสงสยวาจะเปนผราย ใหไดมทพกตามควร มาตรา ๓๙ ถา ผเดนทางดวยราชการจะตองการคนน าทาง หรอขาดแคลนพาหนะเสบยงอาหาร

ลงในระหวางทาง และจะรองขอตอก านนใหชวยสงเคราะห ก านนตองชวยจดหาใหตามทจะท าได ถาหากวา การทจะชวยเหลอนนจะตองออกราคาคาจางเพยงใด ใหก านนเรยกเอาแกผเดนทางนน

มาตรา ๔๐ ก านน ตองรวมมอและชวยเหลอนายอ าเภอและองคกรปกครองสวนทองถนในการ

ดแลรกษา และคมครองปองกนทดนอนเปนสาธารณสมบตของแผนดน และสงซงเปนสาธารณประโยชนอน อนอยในต าบลนน

มาตรา ๔๑ ก านนตองรกษาบญชส ามะโนครว และทะเบยนบญชของรฐบาลในต าบลนน และ

คอยแกไขเพมเตมใหถกตองกบบญชของผใหญบาน มาตรา ๔๒ ก านนตองท าบญชสงของ ซงตองภาษอากรในแขวงนนยนตอกรมการอ าเภอและน า

ราษฎรไปเสยภาษอากรตามพระราชบญญตภาษอากร มาตรา ๔๓ ก านนกระท าการตามหนาทจะเรยกผใดมาหารอใหชวยกได

15

มาตรา ๔๔ ใน ต าบลหนง ใหมสารวตรส าหรบเปนผชวยและรบใชสอยของก านน ๒ คน ผทจะเปนสารวตรนแลวแตก านนจะขอรองใหผใดเปน แตตองไดรบความเหนชอบของผวาราชการเมองดวยจงเปนได และก านนมอ านาจเปลยนสารวตรได

ตอน ๔ แพทยประจ าต าบล การตงและหนาท

มาตรา ๔๕ ใน ต าบล ๑ ใหก านนและผใหญบานประชมพรอมกนเลอกผทมความรในวชาแพทย เปนแพทยประจ าต าบลคน ๑ ส าหรบจดการปองกนความไขเจบของราษฎรในต าบลนน

มาตรา ๔๖ การ แตงตงแพทยประจ าต าบล ใหขาหลวงประจ าจงหวดแตงตงจากบคคลผม

สญชาตไทย และตองแตงตงจากผทมถนทอยในต าบลนน เวนแตผทเปนแพทยประจ าต าบลทใกลเคยงกนอยแลว และยอมกระท าการรวมเปนสองต าบล ถาขาหลวงประจ าจงหวดเหนสมควรกแตงตงได

มาตรา ๔๗ เหตทแพทยประจ าต าบลจะตองออกจากต าแหนงนน เหมอนกบเหตทก านนจะตอง

ออกจากต าแหนงทกประการ มาตรา ๔๘ แพทยประจ าต าบล มหนาทดงกลาวตอไปน คอ ขอ ๑ ทจะชวยก านนผใหญบานคดอานและจดการรกษาความสงบเรยบรอยในต าบล ดงกลาวไว

ในมาตรา ๓๖ และ ๕๒ แหงพระราชบญญตน ขอ ๒ ทจะคอยสงเกตตรวจตราความไขเจบทเกดขนแกราษฎรในต าบลนน และต าบลทใกลเคยง

ถาเกดโรคภยรายแรงเชนอหวาตกโรคกด กาฬโรคกด ไขทรพษกด ตองคดปองกน ดวยแนะน าก านนผใหญบานใหสงราษฎรใหจดการปองกนโรคเชนท าความสะอาด เปนตน และแพทยประจ าต าบลตองเทยวตรวจตราชแจงแกราษฎรดวย

ขอ ๓ การปองกนโรคภยในต าบลนน เชน ปลกทรพศม ปองกนไขทรพษกด ทจะมยาแกโรคไวส าหรบต าบลกด ดแลอยาใหในต าบลนนมสงโสโครกอนเปนเชอโรคกด การเหลานอยในหนาทแพทยประจ าต าบล ๆ จะตองคดอานกบแพทยประจ าเมอง และก านนผใหญบานในต าบลนนใหส าเรจตลอดไป

ขอ ๔ ถาโรคภยรายกาจ เชน อหวาตกโรค กาฬโรค ไขทรพษ โรคระบาดปศสตว เกดขนในต าบลนน แพทยประจ าต าบลตองรบรายงานยงกรมการอ าเภอ ใหทราบโดยทนท และตอไปเนอง ๆ จนกวาจะสงบโรค

มาตรา ๔๙ แพทย ประจ าต าบลมสงกดขนอยในแพทยประจ าเมอง แพทยประจ าเมองมหนาท

จะตองตรวจตราแนะน าการงานในหนาทแพทยประจ าต าบล ในเมองนนทวไป

16

ตอน ๕ การประชมก านน ผใหญบาน กรรมการต าบล

กรรมการหมบาน แพทยประจ าต าบล และวนยของก านน ผใหญบาน แพทยประจ าต าบล

และผชวยผใหญบาน

มาตรา ๕๐ เมอ ก านนเหนวามการอนใดเนองในการรกษาความปกตเรยบรอยในต าบลสมควรจะ

ปรกษาหารอกนในระหวางก านนผใหญบานทงปวง และแพทยประจ าต าบล ก านนกมอ านาจทจะเรยกมาประชมปรกษาหารอกน และใหเอาเสยงทเหนพรอมกนโดยมากเปนทชขาดตกลงในการทปรกษาหารอ กนนน

มาตรา ๕๑ ให ก านนเรยกผใหญบานและแพทยประจ าต าบลมาประชมเพอปรกษาหารอการทจะ

รกษาหนาทในต าบลใหเรยบรอย ไมนอยกวาเดอนละหนงครง ให ผใหญบานเรยกประชมคณะกรรมการหมบานตามครงคราวทเหนสมควร หรอเมอกรรมการม

จ านวนไมนอยกวากงรองขอใหมการประชม แตเมอรวมปหนงจะตองมการประชมไมนอยกวาหกครง ใหก านนเรยกประชมคณะกรรมการต าบลไมนอยกวาเดอนละหนงครง มาตรา ๕๒ ถา มเหตสงสยวาผใดในต าบลนน แสดงความอาฆาตมาดรายแกผอนกด หรอเปนคน

จรจดไมปรากฏการท ามาหาเลยงชพ และไมสามารถจะชแจงความบรสทธของตนไดกด ใหก านนเรยกประชมผใหญบานสบสวน ถามหลกฐานควรเชอวาเปนความจรง กใหเอาตวผนนสงกรมการอ าเภอไปฟองรองเอาโทษตามมาตรา ๓๐ แหงประมวลกฎหมายอาญา

มาตรา ๕๓ เมอ มผใหญบานน าคนจรแปลกหนานอกส ามะโนครวต าบลมาสงก านนตามความใน

มาตรา ๒๗ ขอ ๖ ใหก านนปรกษาหารอกบผใหญบาน เมอเหนสมควรจะขบไลคนผนนออกไปเสยจากทองทต าบลนนกได

มาตรา ๕๔ ถา ลกบานผใดไปตงทบกระทอมหรอเรอนโรงอยในทเปลยวในต าบลนน ซงนากลวจะ

เปนอนตรายดวยโจรผรายหรอนาสงสยวาจะเปนส านกโจร ผราย การอยางนใหก านนกบผใหญบานในต าบลนนประชมปรกษากนด เมอเหนเปนการสมควรแลวจะบงคบใหลกบานคนนนยายเขามาอยเสยใน หมบานราษฎรกได และใหน าความแจงตอกรมการอ าเภอดวย

มาตรา ๕๕ ถา ราษฎรคนใดทงใหบานเรอนช ารดรงรง หรอปลอยใหโสโครกโสมมอาจจะเปนเหต

ใหเกดอนตรายแกผอยในทนนหรอ ผทอยใกลเคยงกน หรอผทไปมา หรอใหเกดอคคภยหรอโรคภย ใหก านน

17

ผใหญบานและแพทยประจ าต าบลปรกษากน ถาเหนควรจะบงคบใหผทอยในทนนแกไขเสยใหด กบงคบได ถาผนนไมท าตามบงคบ กใหก านนน าความรองเรยนตอกรมการอ าเภอ

มาตรา ๕๖ ใน เวลาใดจะมอนตรายแกการท ามาหากนของลกบานในต าบลนน เชน มเหตโรคภยไขเจบตดตอเกดขน หรอน ามากหรอน านอยเกนไปเปนตน ใหก านนผใหญบานและแพทยประจ าต าบลปรกษาหารอกนในการทจะปองกนแกไข เยยวยาภยนตรายดวยอาการทแนะน าลกบานใหท าอยางใด หรอลงแรงชวยกนไดประการใด ก านนมอ านาจทจะบงคบการนนได ถาเหนเปนการเหลอก าลงใหรองเรยนตอกรมการอ าเภอ และผวาราชการเมองขอก าลงรฐบาลชวย

มาตรา ๕๗ ใน การทจะส ารวจส ามะโนครวและทะเบยนบญชตาง ๆ เพอประโยชนในราชการ เชน

การทจะส ารวจส ามะโนครวและท าบญชไรนา และสงของตองพกดภาษอากรในต าบลนน ก านนจะเรยกผใหญบาน ทงปวงประชมกนตรวจท าบญชใหถกตอง และใหลงชอพรอมกนเปนพยานในบญชทจะยนตอเจาพนกงานกได

มาตรา ๕๘ ใน การทจะท ารายงานประจ าหรอรายงานจรอยางใด ๆ ยนตอกรมการอ าเภอ ก านน

จะเรยกประชมผใหญบานและแพทยประจ าต าบลในต าบลนนพรอมกนตรวจสอบ กอน และจะใหลงชอเปนพยานในรายงานนนกได

มาตรา ๕๙ ใน เวลาทผวาราชการเมอง หรอกรมการอ าเภอ มหมายใหประกาศขอราชการอนใด

แกราษฎร ก านนจะเรยกประชมผใหญบานในต าบลนนพรอมกนชแจงใหเปนทเขาใจขอ ราชการอนนนแลวใหรบขอราชการไปประกาศแกราษฎรอกชนหนงกได

มาตรา ๖๐ ใน เวลาใดมการนกขตฤกษ หรอประชมชนเปนการใหญในต าบลนน ก านนจะเรยก

ผใหญบานและแพทยประจ าต าบลพรอมกนมาชวยพทกษรกษาความ เรยบรอยในทอนนน ถาและเหนเปนการจ าเปนแลว จะขอแรงราษฎรมาชวยดวยกได

มาตรา ๖๑ เวลา ขาราชการผใหญหรอผบงคบบญชาโดยตรงมาตรวจราชการในทองท ก านนจะ

เรยกผใหญบานและแพทยในต าบลประชมพรอมกนเพอแจงขอราชการ หรอฟงราชการกได มาตรา ๖๑ ทว ก านน ผใหญบาน และแพทยประจ าต าบลตองรกษาวนยโดยเครงครดอยเสมอ

ผใดฝาฝนใหถอวาผนนกระท าผดตองไดรบโทษ วนยและโทษผดวนยใหใชกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการพลเรอนโดยอนโลม อ านาจการลงโทษ ก านน ผใหญบาน และแพทยประจ าต าบลใหเปนไปดงน (๑) ก านนมอ านาจลงโทษภาคทณฑผใหญบาน (๒) นายอ าเภอมอ านาจลงโทษก านน ผใหญบาน และแพทยประจ าต าบลดงน

(ก) ลดอนดบเงนเดอนไมเกนหนงอนดบ

18

(ข) ตดเงนเดอน โดยเทยบในฐานะเปนผบงคบบญชาชนหวหนาแผนกกบผกระท าผดชนเสมยน พนกงาน ตามทก าหนดไวในกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการพลเรอน

(ค) ลงโทษภาคทณฑ เมอ ก านนผใหญบานคนใดถกฟองในคดอาญา เวนแตคดความผดในลกษณะฐานลหโทษ หรอ

ความผดอนไดกระท าโดยประมาท หรอมกรณทตองหาวาท าผดวนยอยางรายแรงถกสอบสวนเพอไลออกหรอปลด ออก ถานายอ าเภอเหนวาจะคงใหอยในต าแหนงจะเปนการเสยหายแกราชการจะสงให พกหนาทกได แลวรายงานใหขาหลวงประจ าจงหวดทราบการสงใหกลบเขารบหนาทตลอดถง การวนจฉยวาจะควรจายเงนเดอนระหวางพกใหเพยงใดหรอไม ใหขาหลวงประจ าจงหวดเปนผพจารณาสง อนโลมตามกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการพลเรอน

(๓) ขาหลวงประจ าจงหวดมอ านาจลงโทษก านนผใหญบานและแพทยประจ าต าบลในทก สถาน ในกรณการลดอนดบและตดเงนเดอน ใหเทยบขาหลวงประจ าจงหวดในฐานะเปนผบงคบบญชาชนหวหนากอง และก านนผใหญบานแพทยประจ าต าบลเปนชนเสมยนพนกงานตามทก าหนดไวใน กฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการพลเรอน

โดย เฉพาะโทษปลด หรอไลออก ถาก านนผใหญบานและแพทยประจ าต าบลผถกลงโทษเหนวาตนไมไดรบความ เปนธรรม กมสทธรองทกขตอกระทรวงมหาดไทย

การ รองทกขใหท าค ารองลงลายมอชอยนตอนายอ าเภอภายในก าหนดสบหาวนนบแต วนไดทราบค าสงการลงโทษเพอนายอ าเภอจกไดเสนอตอไปยงขาหลวงประจ า จงหวดและกระทรวงมหาดไทยตามล าดบ ภายในก าหนดสบหาวน นบแตวนไดรบค ารองทกข พรอมดวยค าชแจง ถาจะพงม ใหกระทรวงมหาดไทยมอ านาจสงใหยกค ารองทกขหรอเพกถอนค าสงการลงโทษ หรอลดโทษ

มาตรา ๖๑ ตร ให น าความในมาตรา ๖๑ ทว เฉพาะทเกยวกบผใหญบานมาใชบงคบแกผชวย

ผใหญบานฝายปกครอง และผชวยผใหญบานฝายรกษาความสงบโดยอนโลม

หมวดท ๕ วาดวยลกษณะปกครองอ าเภอ

ตอน ๑ การตงอ าเภอและกงอ าเภอ

มาตรา ๖๒ ทองทหลายต าบลอนสมควรอยในความปกครองอนเดยวกนได ใหจดเปนอ าเภอหนง มาตรา ๖๓ ลกษณะการตงอ าเภอ ใหสมหเทศาภบาลจดการดงน คอ

19

ขอ ๑ ใหก าหนดเขตทองทอ าเภอ มเครองหมายและจรดเขตอ าเภออนทกดาน อยาใหมทวางเปลาอยนอกเขตอ าเภอ

ขอ ๒ ใหก าหนดจ านวนต าบลทรวมเขาเปนอ าเภอและใหก าหนดเขตต าบลใหตรงกบเขตอ าเภอ ถามทวางเปลา เชน ทงหรอปาเปนตนอยใกลเคยงทองทอ าเภอใด หรอจะตรวจตราปกครองไดสะดวกจากอ าเภอใด กใหสมหเทศาภบาลก าหนดทวางนนเปนทฝากในอ าเภอนน

ขอ ๓ ใหก าหนดทตงทวาการอ าเภอใหอยในทซงจะท าการปกครองราษฎรในอ าเภอนนไดสะดวก ขอ ๔ ใหสมหเทศาภบาลบอกขอก าหนดเหลานเขามายงเสนาบดในเวลาทจะจดตง อ าเภอใหม

เมอไดรบพระราชทานพระบรมราชานญาตแลว จงประกาศตงอ าเภอได มาตรา ๖๔ อ าเภอ ใดทองทกวางขวางกรมการอ าเภอจะไปตรวจตราใหตลอดทองทไดโดยยาก

แตหากในทองทนนผคนไมมากมายพอแกจะตงขนเปนอ าเภอหนง ตางหากกด หรอในทองทอ าเภอใดมทประชมชนมากอยหางไกลจากทวาการอ าเภอ กรมการอ าเภอจะไปตรวจการไมไดดงสมควร แตจะตงทประชมชนแหงนนขนเปนอ าเภอตางหาก ทองทจะเลกไปกด ถาความขดของในการปกครองมขนอยางใดดงวามาน จะแบงทองทนนออกเปนกงอ าเภอเพอใหสะดวกแกการปกครองกได ใหพงเขาใจวาการทตงกงอ าเภอนน ใหตงตอเมอมความจ าเปนในการปกครอง อ าเภอหนง จะมกงอ าเภอเดยวหรอหลายกงอ าเภอกได

มาตรา ๖๕ การ จดตงกงอ าเภอใด กเสมอตงทวาการอ าเภอนนเองขนอกแหงหนง เพอความ

สะดวกแกการปกครอง การทจะก าหนดจะตองก าหนดแตวาต าบลใด ๆ บาง ทจะตองอยในปกครองของกงอ าเภอ เมอสมหเทศาภบาลไดรบอนญาตของเสนาบดแลว กจดตงกงอ าเภอได

ตอน ๒

การจดตงกรมการอ าเภอ

มาตรา ๖๖ อ าเภอหนง ใหมพนกงานปกครองคณะหนง เรยกรวมกนวา กรมการอ าเภอ ๆ แยก

เปนรายต าแหนง ดงน คอ (๑) นายอ าเภอ หรอถาเปนต าแหนงพเศษ เรยกวาผวาราชการอ าเภอ เปนหวหนาการปกครอง

ทวไปในอ าเภอ และขนตรงตอผวาราชการเมอง มอ าเภอละคนหนง (๒) ปลดอ าเภอเปนผชวยและผแทนนายอ าเภออยในบงคบนายอ าเภอ อ าเภอหนง มจ านวน

ปลดอ าเภอมากนอยตามสมควรแกราชการ (๓) สมหบญชอ าเภอ คอ ขาราชการมสงกดในกรมสรรพากรมหนาทเปนผชวยนายอ าเภอ

ในการเกบภาษ อากรและผลประโยชนแผนดนอยในบงคบนายอ าเภอ

20

มาตรา ๖๗ นาย อ าเภอ ปลดอ าเภอ สมหบญชซงรวมเรยกกนวากรมการอ าเภอน แมมต าแหนงตางกนยอมมหนาทและความรบผดชอบรวมกนในการทจะใหการ ปกครองอ าเภอนนเรยบรอย และเมอต าแหนงใดการมากเหลอมอ หรอวาวางพนกงานกรมการอ าเภอ แมอยในต าแหนงอน ตองชวยและตองท าแทนกน จะถอวาเปนพนกงานตางกนนนไมได

มาตรา ๖๘ นาย อ าเภอมอ านาจในสวนธรการฝายพลเรอนเหนอขาราชการทกแผนกทประจ า

รกษา ราชการในอ าเภอนน อ านาจทวานไมมแกอ าเภอทตงทวาการเมอง หรอทวาการมณฑล มาตรา ๖๙ ใน อ าเภอหนง นอกจากมกรมการอ าเภอใหมต าแหนงเสมยนพนกงานอยในบงคบ

บญชากรมการอ าเภอ อกมากนอยตามสมควรแกราชการ กบมปลดอ าเภอประจ าต าบลซงมอ านาจบงคบบญชาเหนอก านนผใหญบานและ แพทยประจ าต าบลในต าบลนน

ปลด อ าเภอประจ าต าบลมอ านาจหนาทเชนเดยวกบกรมการอ าเภอซงมอยตามกฎหมาย วาดวยลกษณะปกครองทองท แตรบผดชอบในกจการเฉพาะต าบลทตนมหนาทประจ าอย

มาตรา ๗๐ พนกงาน ปกครองกงอ าเภอ จะมกรมการอ าเภอรองแตนายอ าเภอต าแหนงใดอย

ประจ าการ และจะมเสมยนพนกงานอยประจ าท าการทกงอ าเภอเทาใด ทงนแลวแตจะสมควรแกราชการ แตผทเปนใหญอยประจ าท าการทกงอ าเภอตองอยในบงคบนายอ าเภอ และท าการในหนาทในเวลาทนายอ าเภอมไดมาอยทกงอ าเภอเหมอนเปนผ แทนนายอ าเภอฉะนน

มาตรา ๗๑ อ าเภอ ใดมกงอ าเภอ การอยางใดจะควรแยกเปนสวนไปส าหรบกงอ าเภอ และการ

อยางใดควรรวมท าแตในทวาการอ าเภอแหงเดยว ทงนผวาราชการเมองมอ านาจทจะก าหนดไดโดยอนมตของสมหเทศาภบาล

มาตรา ๗๒ การเลอกตงยายถอนนายอ าเภอ ใหสมหเทศาภบาลมอ านาจทจะท าได โดยอนมต

ของเสนาบด มาตรา ๗๓ การ เลอกตงยายถอนปลดอ าเภอสมหบญชอ าเภอ ใหผวาราชการเมองมอ านาจทจะ

ท าได โดยอนมตของสมหเทศาภบาล สมหเทศาภบาลตองบอกเขามายงเสนาบดใหทราบจงดวยทกคราว มาตรา ๗๔ การเลอกตงยายถอนเสมยนพนกงานในอ าเภอ ใหผวาราชการเมองมอ านาจทจะท า

ได ตองบอกใหสมหเทศาภบาลทราบดวยจงทกคราว มาตรา ๗๕ เวลา ต าแหนงปลดอ าเภอ หรอสมหบญชอ าเภอวาง ใหนายอ าเภอมอ านาจทจะจดผ

หนงผใดในขณะกรมการอ าเภอ หรอเสมยนพนกงานคนหนงคนใดเขาท าการในต าแหนงนน ๆ ไดชวคราว แตตองรบ

21

บอกไปยงผวาราชการเมอง และใหผนนท าการในต าแหนงนนไปกวาจะไดรบค าสงจากเจาพนกงานผใหญ ใหเปนประการใด

เวลา ต าแหนงเสมยนพนกงานในอ าเภอวาง ใหนายอ าเภอมอ านาจทจะจดคนเขาท าการในต าแหนงนน ๆ ไดชวคราว แตตองบอกขออนมตของผวาราชการเมองภายในเดอนหนง แลวแตผวาราชการเมองจะตงผนนหรอผอนใหเปนแทนในต าแหนงท วาง

มาตรา ๗๖ บรรดาขาราชการซงมสงกดท าราชการอยในทวาการอ าเภอ นายอ าเภอมอ านาจ

ทจะใหลาไดคราวละไมเกน ๑๕ วน มาตรา ๗๗ ถา และผใดมเหตอนนายอ าเภอเหนวาจะใหท าราชการอยในต าแหนงจะเสยราชการ

นายอ าเภอจะใหผนนพกราชการเสยชวคราวกได แตในการทสงใหพกราชการน ตองบอกใหผวาราชการเมองทราบ ภายใน ๑๕ วน ค าตดสนเปนเดดขาดในเรองนนใหเปนหนาทของผมอ านาจทจะตง ต าแหนงทเกดเหตนน

มาตรา ๗๘ ให มดวงตราประจ าต าแหนงนายอ าเภอ และดวงตราส าหรบนายกงอ าเภอ ส าหรบ

ประทบก ากบลายมอทลงชอในหนงสอส าคญตาง ๆ บรรดาหนงสอทท าในนามและหนาทกรมการอ าเภอ หามมใหใชตราอนประทบ และตราประจ าต าแหนงนในเวลาผใดท าการแทนหรอรงต าแหนงนนกใหใชได

มาตรา ๗๙ ใน เวลาต าแหนงนายอ าเภอวางกด หรอนายอ าเภอจะท าการในหนาทไมไดชวคราวก

ด ถาและสมหเทศาภบาลหรอผวาราชการเมองมไดมค าสงเปนอยางอนแลว ใหกรมการอ าเภอซงมยศสงกวาผอนเปนผแทน

มาตรา ๘๐ ผ แทนมอ านาจหนาทและความรบผดชอบของต าแหนงทแทนนนทกอยาง เวนไวแต

อ านาจอนเปนสวนบคคล หรอทมขอหามไว โดยเฉพาะมใหผแทนท าได มาตรา ๘๑ หนาท กรมการอ าเภอทกลาวไวในพระราชบญญตนกด หรอในทอนกด ถามไดระบวา

เปนหนาทเฉพาะนายอ าเภอ หรอเฉพาะต าแหนงใดในกรมการอ าเภอไซร ใหพงเขาใจวาเปนหนาทและรบผดชอบรวมกน นายอ าเภอเปนหวหนาจะท าการนนเอง หรอจะมอบหมายใหกรมการอ าเภอคนใดท าโดยอนมตของนายอ าเภอกได แตนายอ าเภอจะหลกความรบผดชอบในการทงปวง เพราะเหตทอางวาไดใหผอนท าแทนนนไมได

มาตรา ๘๒ ใน การทจะฟงบงคบบญชาราชการทวไป กรมการอ าเภออยในบงคบบญชาผวา

ราชการเมองโดยตรง จะลบลางค าสงผวาราชการเมองได แตผส าเรจราชการมณฑลหรอเสนาบดเจากระทรวง ในกรงเทพฯ ผบญชาการนน ๆ แตการโดยปกตซงยอมมขาราชการเปนเจาแผนกจากเมองหรอมณฑลไปตรวจการ เฉพาะแผนกในทวาการอ าเภอ ถาและผตรวจนนกระท าการตามค าสงและรบอ านาจไปจากผวาราชการเมองหรอ ผส าเรจราชการมณฑลหรอเจากระทรวง กรมการอ าเภอตองเชอฟงเหมอนค าสงผวาราชการเมองผส าเรจราชการ

22

มณฑล และเจากระทรวงทใชมานน ถาหากวาผตรวจการนนมาโดยล าพงหนาทของตน จะสงใหจดการในแผนกนน ๆ ประการใดกรมการอ าเภอควรท าตาม ตอเมอค าสงไมขดกบค าสงผวาราชการเมองและนายอ าเภอเหนชอบดวย ถามเจาพนกงานมาสงการประการใด ๆ กรมการอ าเภอตองรายงานใหผวาราชการเมองทราบดวยจงทกคราว

ตอน ๓ หนาทและอ านาจของกรมการอ าเภอ

ก. การปกครองทองท

มาตรา ๘๓ กรมการอ าเภอตองตรวจตราและจดการปกครองต าบลและหมบานใหเปนไปไดจรง

ดงพระราชบญญตน นอกจากอ านาจหนาททกลาวโดยเฉพาะใหเปนอ านาจหนาทของกรมการอ าเภอ ใหกรม

การอ าเภอมอ านาจหนาทเชนเดยวกบก านนผใหญบานดวย มาตรา ๘๔ กรมการ อ าเภอตองเอาใจใสสมาคมใหคนเคยกบก านนผใหญบาน แพทยประจ า

ต าบลเปนทปรกษาหารอ และเปนผรบชวยแกไขความขดของใหแกเขา มาตรา ๘๕ ให กรมการอ าเภอเรยกประชมก านนผใหญบานแพทยประจ าต าบลพรอมกน หรอ

เรยกประชมแตเฉพาะต าแหนงมประชมก านน เปนตน ในเวลามการจะตองปรกษาหรอตองถามตองสงตามสมควร มาตรา ๘๖ กรมการอ าเภอรบผดชอบทจะรกษาสถานทวาการอ าเภอสรรพหนงสอและบญช

ตลอดจนบรเวณทวาการอ าเภอใหเรยบรอย มาตรา ๘๗ กรมการอ าเภอตองใหราษฎรทมกจธระหาไดทกเมอ ถาราษฎรมารองทกขอยางใด

ซงกรมการอ าเภอควรชวยได ตองชวยตามสมควร มาตรา ๘๘ กรมการอ าเภอตองหมนตรวจทองทในเขตอ าเภอของตน และทองทอ าเภออนท

ตดตอกนใหรความเปนไปในทองทนน ๆ มาตรา ๘๙ บรรดา หนงสอส าคญทตองท าตามกฎหมาย ถากฎหมายและขอบงคบมไดระบไววา

เปนหนาทของพนกงานอนท าแลว ใหเปนหนาทของกรมการอ าเภอทจะท าส าหรบการในอ าเภอนน มาตรา ๙๐ กรมการอ าเภอเปนพนกงานท าหนงสอเดนทางส าหรบราษฎรในทองทอ าเภอนนจะไป

มาคาขายในทอน

23

มาตรา ๙๑ หนาทของกรมการอ าเภอในการท าทะเบยนบญชนน คอท าบญชส ามะโนครว และทะเบยนทก ๆ อยาง บรรดาทตองการใชในราชการ

มาตรา ๙๒ รายงานราชการทกรมการอ าเภอจะตองท านนจ าแนกเปนกจตาง ๆ ดงน คอ ขอ ๑ กรมการอ าเภอเปนหเปนตาของรฐบาลตองเอาใจใสตรวจตราสบสวนความทกขสข ของ

ราษฎร และเหตการณทเกดมในทองทของตน การอนใดทรฐบาลควรรเพอความสขของราษฎรและประโยชนของราชการ กรมการอ าเภอตองถอเปนหนาท ๆ จะรายงานใหรฐบาลทราบความตามทเปนจรง

ขอ ๒ โดยปกตใหกรมการอ าเภอรายงาน ตอผวาราชการเมองของตน แตถามค าสงโดยเฉพาะวาใหรายงานการอยางใดตอผใดกดหรอวาเหตการณ อนใดเกดขน กรมการอ าเภอเหนวาจะรายงานตอผวาราชการเมองของตนกอนจะไมทนประโยชน ของราชการจะรายงานไปยงทแหงนน ๆ ซงเหนวาจะเปนประโยชนอยางดแกราชการกไดแตตองบอกใหผวาราชการ เมองของตนทราบจงทกคราว

ขอ ๓ รายงานประจ าบอกเหตการณ และขอราชการบรรดามในอ าเภอ ควรยนตอผวาราชการเมองไมนอยกวาเดอนละครงหนง รายงานการจรนนแลวแตก าหนดในขอบงคบ หรอเหตการณอนควรรายงาน สวนรายงานดวนบอกเหตส าคญ ซงเปนปจจบนทนดวนเกดขนนน ตองรบรายงานทนท และสงโดยโทรเลข หรอโทรศพทอยางเรวทสดทจะสงได

ข. การปองกนภยนตรายของราษฎร และรกษาความสงบในทองท

มาตรา ๙๓ เวลา มการประชมชนมากในทใด เชนในเวลามการนกขตฤกษเปนตน กรมการอ าเภอกบก านนผใหญบานต าบลนนตองจดการรกษาความเรยบรอยในท ประชมชน

มาตรา ๙๔ กรมการ อ าเภอตองคอยตรวจตราตกเตอนก านนผใหญบานใหมเครองสญญาเรยก

ลกบาน ชวยกนดบไฟ หรอระงบเหตภยนตรายอยางอน หรอจบโจรผรายทกหมบาน มาตรา ๙๕ เมอ กรมการอ าเภอไดปรกษาก านนผใหญบานในทองทนนแลว เหนวาหมบานใดอย

ในทซงสมควรจะจดการลอมรวปองกนโจรได ใหกรมการอ าเภอน าเสนอตอผวาราชการเมอง เมอผวาราชการเมองเหนชอบดวยแลว กใหกรมการอ าเภอชแจงและสงผใหญบาน และราษฎรในหมบานนนท ารวลอมรอบหมบาน มประตเปนทางเขาออกกแหงแลวแตชาวบานนนจะเหนควร เวลากลางคนใหผใหญบานจดราษฎรผลดเปลยนกนรกษาประตปองกนโจร ผรายใหทงหมบาน

มาตรา ๙๖ หม บานใดตงอยใกลปาพงอนเปนเชอไฟ เมอถงฤดพงแหงใหกรมการอ าเภอสงราษฎรในหมบานนน ใหชวยกนถางพงใหเตยนออกไปหางบานเรอน ปองกนอยาใหเปนอคคภยแกหมบานนน

24

มาตรา ๙๗ เมอ ก านนต าบลใดรายงานมาวาเจาของหรอผทอยในเหยาเรอนแหงใดทรางหรอ ทรดโทรม ไมกระท าการตามค าสงใหจดการซอมแซมรกษาเรอนนน ใหดตามความทกลาวไวในมาตรา ๕๕ ใหกรมการอ าเภอไตสวนและบงคบตามควรแกการ ถาไมท าตามบงคบใหกรมการอ าเภอมอ านาจรอเรอนนนได และเรยกเอาคารอแกเจาของ

มาตรา ๙๘ ราษฎร คนใดไปปลกเรอนอยในทเปลยว อนนากลวอนตรายดวยโจรผรายกด หรอนากลวจะเปนทซอนของโจรผรายกด เมอกรมการอ าเภอไดปรกษากบก านนในทองทนนเหนดวยกนแลว กใหบงคบใหผนนยายเขามาอยเสยในหมบาน

มาตรา ๙๙ ในเวลาอตคดอาหาร ใหกรมการอ าเภอประกาศตกเตอนราษฎรใหเกบรกษาเขาไว

ใหพอบรโภค มาตรา ๑๐๐ ถา แหงใดขาวไมพอแกราษฎรในเวลาอตคด ใหกรมการอ าเภอรบรายงาน และ

กะประมาณจ านวนขาวทขาด อนราษฎรจะไมพงขวนขวายหาเองได แจงตอผวาราชการเมอง ถาและรฐบาลจดสงขาวหลวงมาแกอตคดไซร เปนหนาทของกรมการอ าเภอทจะจดการจ าหนายขาวตามวธทสมควร คอ

(๑) ผใดมทนพอซอ ใหผนนซอไดเทาราคาทน (๒) ผใดท านาไวยงไมไดผล ใหผนนยมโดยสญญาสงเงนเมอขายขาวใหมไดเทาราคาทนทรบขาว

ไปในเวลานน หรอใชดวยขาวใหมเมอท าได คดตามราคาขาวใหมในเวลานนเทาทนทรฐบาลใหยมไป (๓) ผใดท าการเพาะปลก หรอหาสนคาปาอนอาจจะหาสนคามาแลกขาวได กยอมรบสนคาจากผ

นน แลกขาวโดยคดราคาตามสมควรและพอใจทง ๒ ฝาย (๔) ผใดอาจจะท าการไดแตดวยแรง กหางานอนประกอบดวยสาธารณประโยชน เชน ขดสระน า

ท าถนนหรอซอมแซมสถานทท าราชการเปนตน ใหผนนรบจางท าคดขาวใหตามราคาทนเปนคาจาง โดยอตราสงกวาทเขาจางกนท าการในทนน ๑ ใน ๔ สวน คอ ถาอตราคาจางเขาจางกนโดยปกตวนละบาทหนง ใหใหขาวเทาราคาวนละ ๑ บาท ๒๕ สตางค เปนตน

(๕) หามมให ๆ ขาวแกผทยงสามารถกระท าการแลกไดดวยประการใด ๆ แตผซงไมสามารถกระท าการแลกไดจรง ๆ เชน คนเจบไข ชรา ทพพลภาพ หรอทารกนน ควรใหไดรบขาวของหลวงพอสมควรแตทจะเลยงชวตในเวลาอตคตนน

ฃ. การทเกยวดวยความแพงและความอาญา

มาตรา ๑๐๑ หนาทและอ านาจของกรมการอ าเภอในการทเกยวดวยความอาญานน มดงตอไปน คอ

ขอ ๑ บรรดาอ านาจซงกฎหมายก าหนดไวส าหรบผใหญบานและก านนนน ใหกรมการอ าเภอ ใชไดทกอยาง

25

ขอ ๒ ความอาญาเกดขนในทองทอ าเภอใด หรอตวจ าเลยมาอาศยอยในทองทอ าเภอใด ใหกรม การอ าเภอมอ านาจทจะสงใหจบผตองหามาไตสวนคดเรองนนในชน ตน

ขอ ๓ ในการไตสวนในชนตนกด หรอจดการตามหมายอยางใด ๆ หรอตามค าสงของศาล หรอค าสงในทางราชการอยางใด ๆ กด ใหกรมการอ าเภอมอ านาจทจะออกหมายเรยกตวคนมาสาบานใหการเปนพยานหมายคนบานเรอน หรอหมายยดสงของได

ขอ ๔ ใน การคนบานเรอน หรอยดสงของนน ถานายอ าเภอไปคน หรอยดเองไมตองมหมาย ถาจะ แตงใหผอนไปคนหรอยด กใหนายอ าเภอมหมายสงเจาพนกงานผถอหมายมอ านาจทจะคนและยดไดตาม หมาย

ขอ ๕ ตวผตองหาในคดอาญา ซงไดตวมาตอหนากรมการอ าเภอนน โดยปกตนายอ าเภอควรยอม ใหมประกน แตถานายอ าเภอเหนวามเหตการณอยางหนงอยางใดทจะกลาวในมาตราน กใหเอาตวไว คอ

(ก) เปนคดฉกรรจทตองดวยโทษจ าคกตงแต ๑๐ ปขนไปอยางหนง หรอ (ข) ถาผตองหาหลบหนจะจบได โดยยากอยางหนง หรอ (ค) เหนไดวาถาปลอยผนนไปจะท าใหเกดเหตอนตรายอยางหนง หรอ (ง) ถาปลอยไปจะขดของหรอล าบากแกการไตสวนคดในชนตนอยางหนง ขอ ๖ การ ไตสวนคดในชนตนนน ตองลงมอภายใน ๔๘ ชวโมง ตงแตเวลาทจบผตองหา

นายอ าเภอตองรบจดการโดยเรวทจะท าได แลวสงตวผตองหายงเมอง ใหสงตอไปยงศาลซงมหนาทพจารณาคดนน โดยวธทกลาวตอไปน

ถา เปนต าบลทมศาลซงมอ านาจ และทวาการอ าเภอตงอยดวยกน ใหสงตวผตองหาตอศาลภายใน ๔๘ ชวโมง ตงแตเวลาทผตองหาไดตกมาอยในความควบคมของกรมการอ าเภอ

ถา เปนทอน ๆ ใหสงตวผตองหายงศาลโดยเรวทจะท าได และหามมใหกกขงตวไวท ๆ วาการอ าเภอเกนกวา ๔๘ ชวโมง โดยไมมเหตจ าเปน

ถา เมอสงผตองหาไปยงศาล นายอ าเภอท าการไตสวนคดในชนตนยงไมส าเรจ กใหเจาพนกงานเมองรองตอศาลขอผดใหมเวลาไตสวนตอไปตามสมควร

ขอ ๗ ใน การไตสวนความอาญา ถานายอ าเภอเหนวาไมมหลกฐานขางฝายโจทก ใหปลอยตวผตองหาไป ถาผตองหาตองดวยหมายสงจบของศาลอยแลว กใหเจาพนกงานเมองรองขอตอศาลใหสงปลอยตวผตองหา

มาตรา ๑๐๒ กรมการอ าเภอตองจดพนกงานออกตรวจตระเวนรกษาความเรยบรอย และคอยสบ

จบโจรผรายในทองทของตน มาตรา ๑๐๓ เมอ มเหตผคนถกกระท ารายตายลงในทองทอ าเภอใดกด ฟกช าหรอมบาดแผล

เจบปวยสาหสกด ผทถกกระท ารายฟกช า หรอมบาดแผลมาขอใหชนสตรกด เปนหนาทของกรมการอ าเภอทจะตรวจชนสตรหรอพลกศพตามพระราชบญญต และจดค าใหการพรอมดวยพยาน และท าหนงสอชนสตรไวเปนหลกฐาน

26

มาตรา ๑๐๔ เมอ เกดเหตเสยทรพยแกผหนงผใด เชนถกโจรภยเปนตน เปนหนาทของกรม การอ าเภอทจะท าค าตราสนตามค าขอรองของเจาทรพย หรอเพอหลกฐานในราชการ

มาตรา ๑๐๕ ความ ผดอยางใด ๆ อนตองตามประมวลกฎหมายอาญา หรอกฎหมายอน ก าหนด

เปนลหโทษกด ความผดลวงละเมดพระราชบญญตภาษอากร อนเบยปรบก าหนดไวในพระราชบญญตไมเกน ๒๐๐ บาทกด เมอกรมการอ าเภอไตสวนเหนวาจ าเลยมพรธ ใหกรมการอ าเภอมอ านาจทจะเปรยบเทยบใหตกลงกนได ถาไมตกลงกนไดกด หรอกรมการอ าเภอเหนวาโทษของจ าเลยเกนกวาปรบ ๒๐๐ บาท หรอเปนโทษทงปรบ ทงจ า หรอโทษจ าอยางเดยวกด กใหสงคดเรองนนไปยงเมอง

มาตรา ๑๐๖ ถามผขอรองอายดตวคน หรอสงของโดยชอบดวยกฎหมาย เปนหนาทของกรม

การอ าเภอทจะรบอายด และท าหนงสอหลกฐานในการอายดนน มาตรา ๑๐๗ เงน กลาง หรอของกลาง ในคดทจะตองรกษาไวในอ าเภอนน หรอจะตองน าสง

ไปยงเมอง เปนหนาทของกรมการอ าเภอทจะจดการรกษาและน าสง มาตรา ๑๐๘ (ยกเลก)

ค. การปองกนโรคราย

มาตรา ๑๐๙ กรมการ อ าเภอตองคอยระวง อยาใหโรครายแพรหลายไปในประชมชน ตองคอยดแลปองกน หรอเมอโรคเกดขนกตองจดการรกษาอยาใหตดตอลกลามมากไป

มาตรา ๑๑๐ เพราะ เหตทโสโครกเปนแดนเกดของโรคราย คอ อหวาตกโรค และกาฬโรคเปนตน

กรมการอ าเภอตองคอยตรวจตราวากลาวคนในทองทอยาใหทอดทงหรอปลอยให เกดความโสโครกอนจะเปนเหต ใหเกดโรคภยไขเจบแกประชาชน

มาตรา ๑๑๑ กรมการ อ าเภอตองเอาเปนธระตรวจตราอดหนนใหแพทยประจ าต าบลดแล

การรกษาพยาบาล คอ การปลกทรพศม และจ าหนายยาหลวงเปนตน และใหราษฎรไดรบความปองกน และ รกษาโรคตามสมควรแกการทจะเปนได

มาตรา ๑๑๒ ใน เวลาเกดโรครายตดตอขนในอ าเภอนน หรอในทองทอ าเภออน ซงอาจจะลกลาม

มาถงอ าเภอนน ใหกรมการอ าเภอประกาศตกเตอนแกราษฎรใหจดการปองกนและรกษาโรค ถาหากวาจะควรจดการ

27

ปองกนไดอยางใด หรอวาควรจะรบรองเรยนตอผใหญขอก าลงอดหนนประการใด กใหกรมการอ าเภอจดการตามสมควร

มาตรา ๑๑๓ ถา เกดโรครายทตดตอขนในอ าเภอใด ใหกรมการอ าเภอนนรบบอกขาวโดยทาง

อยางเรวทสดทจะบอกไดใหผใหญ เหนอตนทราบ แลวใหรายงานเหตความไขนนตอไปเนอง ๆ จนกวาโรคจะสงบ

ฅ. บ ารงการท านาคาขายปาไมและทางไปมาตอกน

มาตรา ๑๑๔ กรมการ อ าเภอตองตรวจใหรท าเลทท ามาหาเลยงชพของราษฎรในอ าเภอนน คอ ทนา ทสวน ทจบสตวน าเปนตน และตองสอบสวนใหรวาทเหลานนอาศยสายน าทางใด ควรท าบญชมทะเบยน ไวในทวาการอ าเภอ

มาตรา ๑๑๕ การ บ ารงผลประโยชนในการหาเลยงชพของราษฎรกด การปองกนภยนตรายมให

เกดแกการหาเลยงชพของราษฎรกด อนตองการความพรอมเพรยงชวยกนในหมราษฎร ยกตวอยางดงบางคราวจะตองท าท านบปดน า บางคราวตองระบายน าส าหรบการเพาะปลก การเหลานเปนหนาทของกรมการอ าเภอจะตองเอาใจใสคอยตรวจตราและปรกษา ก านนผใหญบาน ถามการสมควรจะตองท าเพอใหเจรญผลประโยชนแกราษฎรกด หรอเพอปองกนความเสยหายแกผลประโยชนนนกด ใหกรมการอ าเภอเรยกราษฎรชวยกนท าการนน ๆ ใหส าเรจทนฤดกาล

มาตรา ๑๑๖ การ รกษาผลประโยชนในการหาเลยงชพของราษฎร เชนการปดน า และระบายน า

เชนกลาวมาในมาตรากอนเปนตน ตลอดจนอยางอน ๆ ถาหากเกดเกยงแยงกนในประโยชนทจะพงไดยกตวอยางดงเชนชาวนาตอง การใหปดน า ชาวเรอตองการใหเปดน าใหเรอเดนเปนตน ใหกรมการอ าเภอเรยกก านนประชมปรกษาหาวธทจะรกษาประโยชนทง ๒ ฝาย หรอถาจะใหไดประโยชนไมไดทง ๒ ฝาย กใหรกษาประโยชนใหญโดยยอมทงประโยชนนอยดวยความจ าเปน

เมอเหนดวยกนโดยมากประการใด กใหกรรมการอ าเภอจดการตามนน มาตรา ๑๑๗ หวย คลอง และล าน าตาง ๆ ยอมเปนของทรฐบาลปกปกรกษา เปนหนาทของ

กรมการอ าเภอจะตองตรวจตราอยาใหเสย และอยาใหผใดท าใหเสยสาธารณประโยชน ถาจะตองซอมแซมตกแตงใหกรมการอ าเภอเรยกราษฎรชวยกนท าอยางกนปดน า ฉะนน

28

มาตรา ๑๑๘ กรมการอ าเภอมหนาทจะตองตรวจตราและจดการรกษาทางบก ทางน า อนเปนทางทราษฎรไปมาคาขาย ใหไปมาโดยสะดวกตามทจะเปนไดทกฤดกาลอนน ถาจะตองท าการซอมแซม หรอแกไขความขดของ ใหกรมการอ าเภอเรยกราษฎรชวยกนท าอยางวามาแลว

มาตรา ๑๑๙ กรมการอ าเภอตองตรวจตรารกษาปาไม ซงรฐบาลหวงหามตามขอบงคบการปาไม มาตรา ๑๒๐ ท วางซงรฐบาลอนญาตใหราษฎรท าการเพาะปลกนน เปนหนาทของกรมการ

อ าเภอทจะตองตรวจตราจดการ ปองกน การเกยงแยง ในระหวางราษฎรทไปตงท าการเพาะปลกกอนไดรบโฉนด มาตรา ๑๒๑ ทน าอนเปนทรกษาพนธสตวน า เปนหนาทของกรมการอ าเภอทจะตรวจตรารกษา

ปองกนมใหพชพนธสตวน าสญไป มาตรา ๑๒๒ นาย อ าเภอมหนาทรวมกบองคกรปกครองสวนทองถนในการดแลรกษาและ

คมครอง ปองกนทดนอนเปนสาธารณสมบตของแผนดนทประชาชนใชประโยชนรวมกน และสงซงเปนสาธารณประโยชนอนอนอยในเขตอ าเภอ

นาย อ าเภอและองคกรปกครองสวนทองถนไมมอ านาจใชหรอยนยอมใหบคคลอนใช ทดนตามวรรคหนง เวนแตจะไดรบความเหนชอบจากผวาราชการจงหวดและปฏบตตามประมวล กฎหมายทดนและกฎหมายอนทเกยวของ

ใน กรณทมขอพพาทหรอคดเกยวกบทดนตามวรรคหนง นายอ าเภอและองคกรปกครองสวนทองถนจะรวมกนด าเนนการหรอฝายใดฝายหนง จะเปนผด าเนนการ กใหมอ านาจกระท าได ทงน กระทรวงมหาดไทยจะวางระเบยบก าหนดหลกเกณฑเปนแนวปฏบตดวยกได

คาใชจายในการด าเนนการตามวรรคหนงและวรรคสามใหจายจากงบประมาณขององคกรปกครองสวนทองถน ตามระเบยบทกระทรวงมหาดไทยก าหนด

มาตรา ๑๒๓ ท วด หรอกศลสถานอยางอน ซงเปนของกลางส าหรบมหาชน กใหอยในหนาท

กรมการอ าเภอจะตองคอยตรวจตราอดหนนผปกปกรกษาอยาให ผใดรกล าเบยดเบยนทอนนน

ฆ. บ ารงการศกษา

มาตรา ๑๒๔ กรมการ อ าเภอตองปรกษาดวยก านน ผใหญบาน และผอปการะการศกษาในทองท

มพระภกษสงฆเปนตน ชวยกนแนะน าและจดใหมสถานทเลาเรยนใหพอแกเดกในอ าเภอนน

29

มาตรา ๑๒๕ กรมการอ าเภอตองตรวจตราปรกษาดวยก านน ผใหญบาน และผอปการะการศกษา ในทองท จดบ ารงการสงสอนอยาใหเสอมทราม

มาตรา ๑๒๖ กรมการอ าเภอตองคอยชแจงตกเตอนแกก านนผใหญบาน บดามารดา และ

ผปกครองเดกใหสงบตรหลานไปเลาเรยน

ง. การเกบภาษอากร

มาตรา ๑๒๗ บรรดาภาษอากร ซงมไดมกฎหมายหรอขอบงคบใหพนกงานอนเกบแลว เปนหนาท

ของกรมการอ าเภอทจะจดการเกบในอ าเภอนน มาตรา ๑๒๘ ใน การเกบภาษอากร กรมการอ าเภอตองคอยตรวจตราเวลาเกดอบตเหต หรอเปน

เวลาราษฎรอตคดขดสนเมอถงก าหนดทจะเกบภาษอากรนน ๆ ใหรและรายงานพรอมทงความเหนทควรจะจดการผอนผนอยางใด ใหผวาราชการเมองทราบ

มาตรา ๑๒๙ เงน หลวงทเกบภาษอากรไดกด หรอทไดจากประเภทอนกด ซงจะตองน าสงพระคลง

เปนหนาทของกรมการอ าเภอทจะรกษาและน าสงถงพระคลง

จ. หนาท เบดเสรจ

มาตรา ๑๓๐ ใน หนาทของกรมการอ าเภอทจะจดการทงปวงในอ าเภอใหเรยบรอยนน ถาหากวา

กรมการอ าเภอเหนวธการงานอยางใดยงบกพรอง ใหรายงานชแจงความเหนตอผวาราชการเมอง ขออนญาตแกไข ตามทคดเหนวาเปนอยางด

มาตรา ๑๓๑ กรมการ อ าเภอมหนาทจะตองชวยราชการของอ าเภออนทใกลเคยง แมตางเมองกน

และในการทชวยนไมจ าจะตองรอจนอ าเภอนนขอใหชวย ถารเหตการณซงเหนวาตนควรจะชวยเหลอจงจะเปนประโยชนแกราชการ ตองชวยเหลอทเดยว

มาตรา ๑๓๒ หนาท ของกรมการอ าเภอนอกจากทกลาวไวในพระราชบญญตลกษณะปกครอง

ทองทน ยงตองท าตามความซงก าหนดไวในพระราชก าหนดกฎหมายอยางอน ๆ อนก าหนดไววาเปนหนาทของ

30

กรมการอ าเภอ แมพระราชก าหนดกฎหมายใดมไดระบไวในพระราชก าหนดกฎหมายนน ๆ วาเปนหนาทของผใด กใหพงเขาใจวาเปนหนาทของกรมการอ าเภอทจะรกษาการใหเปนไปตามพระ ราชบญญตนน ๆ

ประกาศมา ณ วนท ๔ กรกฎาคม พระพทธศกราช ๒๔๕๗ เปนวนท ๑๓๓๒ ในรชกาลปจจบนน

พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท (ฉบบท ๒) พทธศกราช ๒๔๘๖

มาตรา ๑๘ ก านนผใหญบานทมอายไมเกนหกสบปซงด ารงต าแหนงอยในวนใชพระ ราชบญญตน

ใหคงอยในต าแหนงตอไป แตถาขาหลวงประจ าจงหวดเหนวาผใดไมสามารถทจะบรหารราชการได ตามอ านาจหนาท ในพระราชบญญตนกใหขาหลวงประจ าจงหวดสงใหผนน พนจากต าแหนง

พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท (ฉบบท ๓) พ.ศ. ๒๔๘๙

มาตรา ๕ ก านนผใหญบานและผชวยผใหญบาน ซงด ารงต าแหนงอยในวนใชพระราชบญญตน

ใหคงอยในต าแหนงตอไป

พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท (ฉบบท ๔) พ.ศ. ๒๕๑๐ มาตรา ๑๘ ผ ชวยผใหญบานซงด ารงต าแหนงอยในวนทพระราชบญญตนใชบงคบ ใหเปนผชวย

ผใหญบานฝายปกครอง และใหอยในต าแหนงตามวาระของต าแหนงเดม

หมาย เหต :- เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ ดวยกระทรวงมหาดไทยไดพจารณาเหนวา หนาท ในการรกษาความสงบเรยบรอยและปราบปรามโจรผรายภายในเขตหมบาน เปนหนาทส าคญประการหนงของผใหญบาน แตในปจจบนผใหญบานยงมหนาททจะตองปฏบตในดานอน ๆ ตามอ านาจหนาททมตามกฎหมาย อยางกวางขวาง และผใหญบานกมแตเพยงผ ชวยผใหญบานเทานนทมหนาทชวยเหลอผใหญบานในกจการตาง ๆ ตามทผใหญบานจะมอบหมายให ผใหญบานยงไมมเจาหนาทผท าหนาทชวยเหลอในดานการรกษาความสงบ เรยบรอยและปราบปรามโจรผรายโดยตรง จงท าใหการปฏบตหนาทในดานรกษาความสงบเรยบรอยและปราบปรามโจร ผรายยงไมไดผลดเทาทควร จงเหนสมควรก าหนดใหม “ผชวยผใหญบานฝายรกษาความสงบ” ขนเพอท าหนาทเกยวกบการรกษาความสงบเรยบรอยและปราบปรามโจรผราย และเพอใหเหนความแตกตางกบผชวยผใหญบานปจจบน จงไดเปลยนชอผชวยผใหญบานปจจบนเปนผชวยผใหญบานฝาย ปกครองโดยใหก านนและผใหญบานรวมกนพจารณาคดเลอกไดไมเกน ๕ คน นอกจากน กรรมการหมบานและกรรมการต าบลตามกฎหมายทมอยในปจจบนนยงไมเปน การเหมาะสมและไมสามารถทจะปฏบตงานซงเพมเตมขนอยางรวดเรว ของกระทรวง ทบวง กรมตาง ๆ ไดอยางมประสทธภาพ สมควรจะไดพจารณาปรบปรงแกไข

31

ประกาศของคณะปฏวต ฉบบท ๑๑๒ ลงวนท ๓ เมษายน พทธศกราช ๒๕๑๕

ประกาศของคณะปฏวต ฉบบท ๓๖๔ ลงวนท ๑๓ ธนวาคม พทธศกราช ๒๕๑๕ ขอ ๕ ให ก านน ผใหญบาน แพทยประจ าต าบล และผชวยผใหญบาน ซงด ารงต าแหนงอยในวนท

ประกาศของคณะปฏวตฉบบนใชบงคบ คงอยในต าแหนงตอไป เวนแตผทมอายเกนหกสบปบรบรณ

พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท (ฉบบท ๕) พ.ศ. ๒๕๑๖

หมาย เหต :- เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ โดยทมาตรา ๑๒ แหงพระราชบญญตลกษณะปกครองทองท พระพทธศกราช ๒๔๕๗ ซงแกไขเพมเตมโดยประกาศของคณะปฏวต ฉบบท ๓๖๔ ลงวนท ๑๓ ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๑๕ ก าหนดคณสมบตผใหญบานใหมพนความรไมต ากวาประโยคประถมศกษาตอนตนหรอ ทกระทรวงศกษาธการเทยบไมต ากวาประโยคประถมศกษาตอนตน เพอใหมประสทธภาพยงขนแตปรากฏวาบางหมบานซงเปนทองทกนดาร ชายแดนหรอเปนทองถนทมชาวเขาอยอาศย ราษฎรยงไมอาจเลอกผใหญบานทมพนความรดงกลาวได เปนอปสรรคแกการเรงรดพฒนา สมควรแกไขเพมเตมใหอ านาจผวาราชการจงหวดโดยอนมตรฐมนตรวาการ กระทรวงมหาดไทยทจะประกาศในราชกจจานเบกษาเวนหรอลดหยอนพนความรของ ผใหญบาน ในบางทองทได จงจ าเปนตองตราพระราชบญญตฉบบนขน

พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท (ฉบบท ๖) พ.ศ. ๒๕๒๕

หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ

๑. เพอ เปดโอกาสใหสตรเปนผใหญบานได เพราะต าแหนงผใหญบานปจจบนไมตองรบผดชอบ ดานการปราบปรามอาชญากรรม ทงอาจจะแตงตงผชวยผใหญบานทเปนผชายไดอยแลว

๒. เพอใหผมสญชาตไทยโดยการเกดเทานน เปนผใหญบานได ๓. เพอก าหนดมใหขาราชการการเมอง เปนผใหญบานใหสอดคลองกบกฎหมายรฐธรรมนญ

พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท (ฉบบท ๗) พ.ศ. ๒๕๒๗

หมาย เหต :- เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ เนองจากพระราชบญญตลกษณะปกครองทองท พระพทธศกราช ๒๔๕๗ ไดก าหนดจ านวนทนทรพยในการเปรยบเทยบความแพง คาธรรมเนยมหมายเรยกและค ารองรวมกน และคาธรรมเนยมท าใบยอมไวในอตราทยงไมเหมาะสมกบคาของเงนตราและภาวะ เศรษฐกจในปจจบน สมควรแกไขเพมเตมจ านวนทนทรพยและอตราคาธรรมเนยมเสยใหมใหเหมาะสม ยงขน จงจ าเปนตองตราพระราชบญญตน

32

พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท (ฉบบท ๘) พ.ศ. ๒๕๓๒

หมาย เหต :- เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ เนองจากกฎหมายวาดวยลกษณะปกครองทองท ก าหนดคณสมบตและลกษณะตองหามของผทจะไดรบเลอกเปนผใหญบานไว วาตองไมเปนภกษ สามเณร นกพรต หรอนกบวชท าใหผใหญบานตองออกจากต าแหนงถาอปสมบทหรอบรรพชา เพอเปนการเปดโอกาสใหก านนและผใหญบานมสทธอปสมบทหรอบรรพชาได เชนเดยวกบขาราชการและพนกงานรฐวสาหกจ สมควรก าหนดใหก านน และผใหญบานมสทธลาอปสมบท หรอบรรพชาไดเปนเวลาตดตอกนไมเกนหนงรอยยสบวน และตองไดรบอนญาต จากผวาราชการจงหวด จงจ าเปนตองตราพระราชบญญต น พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท (ฉบบท ๙) พ.ศ. ๒๕๓๕

มาตรา ๗ ให ก านน ผใหญบาน ซงด ารงต าแหนงอยแลวในวนทพระราชบญญตนใชบงคบ ยงคง

ด ารงต าแหนงอยตอไปจนกวาจะมอายครบหกสบปบรบรณ

หมาย เหต :- เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ เนองจากพระราชบญญตลกษณะปกครองทองท พระพทธศกราช ๒๔๕๗ ทใชบงคบในปจจบน ก าหนดคณสมบตเกยวกบอายของก านน ผใหญบาน ไววา ตองมอายตงแตยสบหาปบรบรณ แตไมเกนหกสบปบรบรณ ซงมระยะเวลาในการด ารงต าแหนงนานทสด ถงสามสบหาป ประกอบกบการก าหนดคณสมบตและลกษณะตองหาม ยงไมเหมาะสมและสอดคลองกบสภาพการณปจจบน สมควรก าหนดระยะเวลาการอยในต าแหนงของผใหญบานเปนวาระ คราวละหาป และก าหนดคณสมบตและลกษณะตองหามเพมขนอก จงจ าเปนตองตราพระราช บญญตน

พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๔๒

มาตรา ๙ ม ใหน าบทบญญตมาตรา ๑๒ (๗) แหงพระราชบญญตลกษณะปกครองทองท

พระพทธศกราช ๒๔๕๗ ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตน กรณการก าหนดลกษณะตองหามมใหผใหญบานเปนสมาชกรฐสภา สมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถนมาใชบงคบกบก านน ผใหญบาน หรอแพทยประจ าต าบล ซงด ารงต าแหนงอยในวนทพระราชบญญตนใชบงคบจนกวาจะพนจาก ต าแหนงหรอครบวาระ

หมาย เหต :- เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ เนองจากการใชสทธเลอกตงบคคลใหท าหนาทแทนราษฎรควรมหลกเกณฑท สอดคลองกน ทงน โดยรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย มาตรา ๑๐๕ บญญตใหผมอาย ไมต ากวาสบแปดปบรบรณในวนท ๑ มกราคม ของปทมการเลอกตง เปนผมสทธเลอกตงได ซงตอมาไดมการแกไขสทธเลอกตงในองคกรปกครองสวนทองถนตาง ๆ ใหเปนไปตามเกณฑดงกลาวแลว สมควรแกไขอายของผมสทธเลอกผใหญบานใหสอดคลองกบหลกเกณฑของผ มสทธเลอกตงตามรฐธรรมนญดวย และโดยทการก าหนดคณสมบตและลกษณะตองหามของผทจะไดรบเลอกเปน ผใหญบาน ผมสทธจะไดรบคดเลอกเปนผชวยผใหญบานฝายปกครองหรอผชวย ผใหญบานฝายรกษาความสงบ วาทผใหญบาน และกรรมการหมบาน ผทรงคณวฒ

33

ตลอดจนการออกจากต าแหนงของผชวยผใหญบานฝายปกครองและผชวยผใหญ บานฝายรกษาความสงบ และกรรมการหมบานผทรงคณวฒยงบญญตไว ไมสอดคลองกน รวมทงยงไมมบทบญญตใหผชวยผใหญบาน ฝายปกครองและผชวยผใหญ บานฝายรกษาความสงบตองออกจากต าแหนงเมอผใหญบานตองออกจากต าแหนง ไวดวย เพอใหผใหญบานทเขารบต าแหนงใหมสามารถคดเลอกตวบคคลมารวม ปฏบตงานในทองทในฐานะผชวยผใหญบานไดตามความตองการแกการบรหาร และการปกครองทองท จงจ าเปนตองตราพระราชบญญตน พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท (ฉบบท ๑๑) พ.ศ. ๒๕๕๑

มาตรา ๑๔ ให ก านนและผใหญบานซงด ารงต าแหนงอยในวนทพระราชบญญตนใชบงคบ ยงคงด ารงต าแหนงตอไปจนกวาจะพนจากต าแหนงตามวาระหรอดวยเหตอน ทงน ตามทก าหนดไวในพระราชบญญตลกษณะปกครองทองท พระพทธศกราช ๒๔๕๗ กอนการแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตน

มาตรา ๑๕ บรรดา ความแพงซงอยในระหวางการด าเนนการของนายอ าเภอกอนหรอในวนท

พระราช บญญตนใชบงคบ ใหนายอ าเภอมอ านาจด าเนนการตอไปจนแลวเสรจตามมาตรา ๑๐๘ แหงพระราชบญญตลกษณะปกครองทองท พระพทธศกราช ๒๔๕๗ ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตลกษณะปกครองทองท (ฉบบท ๗) พ.ศ. ๒๕๒๗ กอนถกยกเลกโดยพระราชบญญตน หรอจะด าเนนการตามกฎหมายอนทบญญตในเรองดงกลาวไวเปนการเฉพาะก ได

หมาย เหต :- เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ เนองดวยปจจบนไดมการปรบปรงการบรหารราชการแผนดนใหเปนไปโดยรวด เรว คลองตว และมประสทธภาพ แตโดยทกระบวนการเขาสต าแหนงระยะเวลาการด ารงต าแหนง การพนจากต าแหนง และบทบาทและอ านาจหนาทของก านนและผใหญบานตามพระราชบญญตลกษณะ ปกครองทองท พระพทธศกราช ๒๔๕๗ ยงมไดมการปรบปรงใหเหมาะสมท าใหการปฏบตงานของก านนและผใหญบาน ไมเกดประสทธภาพเทาทควร ประกอบกบอ านาจหนาทยงมความซ าซอนกบภารกจและอ านาจหนาทขององคกร ปกครองสวนทองถน สมควรทจะไดมการปรบปรงกระบวนการเขาสต าแหนง ระยะเวลาการด ารงต าแหนง การพนจากต าแหนง และบทบาทและอ านาจหนาทของก านนและผใหญบาน รวมถงบทบาทและการปฏบตหนาทของคณะกรรมการหมบาน ใหสอดคลองกบการปรบปรงการบรหารราชการแผนดนและอ านาจหนาทขององคกร ปกครองสวนทองถน จงจ าเปนตองตราพระราชบญญตน พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท (ฉบบท ๑๒) พ.ศ. ๒๕๕๒

มาตรา ๔ ใหรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยรกษาการตามพระราชบญญตน

หมาย เหต :- เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ โดยท ก านน ผใหญบาน แพทยประจ าต าบล สารวตรก านน ผชวยผใหญบาน เปนบคคลในพนททมความใกลชดกบราษฎรในการปฏบตงานตามกฎหมายและแนว

34

นโยบายของรฐ เปนผชวยเหลอนายอ าเภอซงเปนสวนหนงของราชการบรหารสวนภมภาคม บทบาทอ านาจหนาทตามพระราชบญญตลกษณะปกครองทองท พระพทธศกราช ๒๔๕๗ ทไดแกไขเพมเตมถงปจจบน โดยเฉพาะ ในการเปนผประสานงานระหวางราชการสวนภมภาคกบองคกรปกครองสวน ทองถน การรกษาความสงบเรยบรอย การปองกนและแกไขปญหากรณตาง ๆ นอกจากนยงท าหนาทเปนคนกลางในการไกลเกลย ประนประนอมและจดการระงบปญหาความขดแยงในทองท และยงมฐานะเปนตวแทนของรฐ ตวแทนของราษฎรเกยวกบเรองรองทกข ความเดอดรอนของราษฎรเพอน าเสนอตอสวนราชการ

เพอ ใหคงมต าแหนงก านน ผใหญบาน แพทยประจ าต าบล สารวตรก านน ผชวยผใหญบาน ในทกต าบล หมบานตอไป จงจ าเปนตองตราพระราชบญญตน