การผลิตเครื่องเล่นดนตรี ...การผล...

การผลตเครองเลนดนตรพนบาน “สะลอ”

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร 69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

ผจดท ำ นำยสนต หำญสงครำม หนวยงำน อพท.

การผลตเครองเลนดนตรพนบาน “สะลอ”


ชดความรท ามาหากน การผลต เครองเลนดนตรพนบาน

“สะลอ”

“สะลอ” เครองดนตรพนบานลานนา เปนเครองเลนดนตรประจ าภาคเหนอ หากบคคลทวไปทไมใชคนพนเมองทอยภาคเหนอจะนกถงดนตรพนบานลานนา สวนใหญคงจะนกถง "สะลอและซง" เปนอนดบแรก เนองจาก สะลอและซง เปนเครองดนตรทเปนสญลกษณของดนตรพนบานลานนาและในปจจบนผทผลตเครองดนตรพนบานลานนาเรมมจ านวนนอยลง เนองจากความนยมในดนตรพนบานก าลงถกแทนทดวยเครองเลนดนตรสากล

และปจจบนโรงเรยนสถานศกษา ไดมการบรรจหลกสตรการเลนดนตรพนบาน เปนสวนหนงของการอนรกษการเลนดนตรพนบานลานนา เครองเลนดนตรสะลอ ทมคณภาพจงไมเพยงพอตอความตองการ ทงจากบคคลทสนใจศกษาการเลนดนตรพนบาน

สวนสะลอทมในตลาดกเกดปญหา เสยงไมไดมาตรฐาน ท าใหการเลนขาดความไพเราะ และการเลอกไมเนอแขงมากเกนไปท าใหสะลอมน าหนกมาก

ท าใหนกเรยนเกดอาการเมอยลา

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400


“สะลอ”

๑. ความส าคญของอาชพ

- เพอสงเสรมการพฒนาอาชพและการอนรกษชางท าสะลอ แกไขปญหาสนคามไมเพยงพอ สะลอทมคณภาพขาดตลาด

- เพอสงเสรมการศกษา ส าหรบเปนอปกรณในการเรยนการสอนดนตรพนบานใหแกนกเรยนไดสนคาทมคณภาพ ๒. กลมเปาหมายของชดความรท ามาหากน

- คนในชมชน

- วางงาน

- ตองการรายไดเพม

- ผสนใจในการเลนดนตรพนบาน

๓. ประโยชนทจะเกดขน

- การผลตสะลอไดสบสานตอไป

- โรงเรยนการสอนไดสนคาทมคณภาพ

- ประโยชนตอผจดท าองคความร




“สะลอ “

๑.๔ ขนตอนการจดท าชดความรท ามาหากน

๑.วเคราะหปญหาของสะลอทเสยงไมไดมาตรฐานในทองถน และตามโรงเรยน

ทเปดหลกสตรดนตรพนบาน

๒.วเคราะหความตองการตลาด มการตองการสนคาสะลอทมคณภาพเสยงทด แตผผลตมนอย และท าไมเพยงพอตอความตองการ

๓.จดท าชดประมวลความร




“สะลอ”

สะลอจะประกอบไปดวย ๒ สาย

คอ สายทม และ สายเอก

สายทมจะเทากบ เสยง "โด" (ดดสายเปลา)

สายเอกจะเทากบเสยง "ซอล" (ดดสายเปลา)




“สะลอ”



สวนประกอบของสะลอ


“สะลอ”

วธการเลน มอซาย จบคนสะลอ ใชโคนหวแมมอและรองนวชคบ ใตคอคนทวนใหพอดกบต าแหนงทจะสามารถใชนวท ง ๔ กดลงบนต าแหนงเสยงไดถนดและบงคบคน ซอไมใหโอนเอนหรอลมไดมอขวา จบคนชกสะลอ ใหมออยในลกษณะแบมอ สอดนวกอย นวนาง และนวชไวใตคนชกและหางมา หวแมมออยบนคนชกคลายกบจบปากกา แลวหงายมอบงคบใหคนชกสะลอวางและสในแนวนอนขนานกบพน จบสะลอ ใชงามมอขวาจบคนชกสะลอ สสายเปลาโดยเรมจากสายดานในกอนใหสเบาๆอยาสแรงมากนก เสยงจะออกมาไมเพราะ พอสดคนชกแลวก หมดสะลอเอาสายคนสไปแตะสายดานนอกแลวกดนเขาชาๆจนสดคนสท าอยางนสลบกนไปจนช านาญ



Infographic



Q & A ชดความรท ามาหากน การผลต เครองเลนดนตรพนบาน

“สะลอ”



๑.วตถประสงค/เปาหมาย -เพอสงเสรมการพฒนาอาชพและการอนรกษชางท าสะลอ แกไขปญหาสนคามไมเพยงพอ

สะลอทมคณภาพขาดตลาด

๒.ความร/ทกษะส าหรบด าเนนการ

-ทกษะดานงานฝมอ ชางไม งานชางพนฐานทวไป -ทกษะพนฐานดานดนตร

๓.เงนลงทน/การจดการเงน -ลงทนเครองมอครงเดยว อปกรณบางอยางมในทกบาน -ทนตอเนองสามารถใชไดหลายครง ประหยดคาใชจาย -รวมตนทน 250฿/อน ขาย 650฿

๔.การจดการก าลงคน -สามารถท าคนเดยวได -รวมกลมกนท าได -ใชเครองจกรทนสมยได (เครองกลง เครองเจาะ)

๕.เครองมอ อปกรณ วตถดบ เลอย สว คอน สวาน ไขควง กาว กระดาษทราย สายเอน ลกบดกตาร ยางสน ไมเนอแขง กะลามะพราว

๖.การลงมอท า -เตรยมไม อปกรณ วดแบบ ตดสวนเกน เจาะ ประกอบ ขดกระดาษทราย ทดสอบ

๗.การตลาด ขายตามสง ขายราน OTOP ตลาดสนคาออนไลน

๘. ปญหา/กระบวนการแกไข ท าคนเดยวงานเสรจชา ควรท างานแบบรวมกลมกนท า ไมอาจแตกหรอหกควรเลอกไมทไมมรอยราวหรอต าหน

๙.ปจจยสความส าเรจ -สนคามความตองการและการสงท าลวงหนาจ านวนทแนนอน

ความรทตองม / ทกษะทตองใช



มความรพนฐานดาน

งานฝมอ

งานชางไม

หรอชางท วไป

มทกษะการเลนดนตร


“สะลอ”




“สะลอ”

๓.๑ กระบวนการผลต

กระบวนการ/ขนตอนในการท า

๑.เตรยมไมสก ใหไดขนาดส าหรบท าคนทวน คนสะลอ เปนไมกลมหรอเกอบวงรหนาตด เสยบทะลกะลาใกลๆขอบทปดดวยตาดสะลอ นยมใชไมสก เบา ลวดลายไมสวยงาม ความยาวประมาณ ๖๕-๗๕ เซนตเมตร กวาง ๒.๕ เซนตเมตร

ตรงปลายคอคนทวนเจาะเซาะรองเพอใสสายลวดกตาร และหลกสะลอ ตรงกนคนทวนใหเรยวเลกลง

๒. ลกบด (หลกสะลอ) ท าดวยไมกลงเรยวเลกลง เสยบตรงปลายคอคนทวน ใหตงหรอหยอยเพอปรบเสยงตามความตองการ ปจจบนใชไมท าไวประดบ แตใชลกบดของกตารโปรงแทน เพอความคงทของเสยงทตงไวและงายสะดวกตอการปรบตงเสยง




“สะลอ”


- กระบวนการ/ขนตอนในการท า

๓.กระโหลก / กระโหลง (กลองเสยง) ท าดวยกะลามะพราวเจาะรดานหลงใหเปนทางออกของเสยง ดานหนาปดดวยแผนไมบาง หรอเรยกวาตาดสะลอ

๔. หยอง (กอบสะลอ) เปนไมชนเลกๆ รวมประมาณ ๑๒ ชน

ตดเวนชองส าหรบเสยงดนตรทแตกตางกนแตละโนตเสยง และใชส าหรบรบรองสายสะลอ สวนลางใหยกสงจากตาดสะลอ

อก ๑ ชน ความยาว ๒.๕ เซนตเมตร ตามขนาดคนทวน สงประมาณ๑ เซนตเมตร

๕. สายสะลอ คอสายทเกดเสยงขณะถกส ท าดวยสายลวดโลหะม ๒ สาย สายเอกและสายทม

นยมใชสายกตารโปรง เบอร ๑




“สะลอ “


- กระบวนการ/ขนตอนในการท า

๖. คนชก (กงสะลอ) ท าดวยไม โคงงอคลายคนศร ขงดวยหางมาหรอสายเอนเสนเลกๆ ทบไปทบมาหลายสบทบ ส าหรบสกบสายสะลอใหเกดเสยง ความยาวประมาณ ๕๕ เซนตเมตร

๗. ยางสน ใชส าหรบถสายเอนเพอใหเกดความหนดเสยดสกบสายของคนชกของสายเอนขณะสกบสายเสยงของสะลอ

แตเดมใชสวนทเปนเสนของหางมาประมาณ ๓๐ เสน ปจจบนนยมใชสายเอนเพราะหางมาหายากและดแลยากกวา ขดแตงไมดวยกระดาษทรายและทาทนเนอรเพอความคงทนและสวยงาม




“สะลอ “

รปแสดงขนาดและสดสวนของสะลอ




“สะลอ”

- การจดการก าลงคน

สามารถท าคนเดยวไดทกขนตอน

หรอรวมกลมผลตแตละสวน แบงงานตามความถนด เพอความรวดเรวของการผลตสะลอ

- เคลดลบในกระบวนการผลต

สามารถใชเครองจกรททนสมยทมความแมนย า รวดเรวมาใชในขนตอนการผลต




“สะลอ “

เงนลงทน การจดการเงน

เงนลงทนแบงออกไดสองสวน

๑. ตนทนครงเดยว เกยวกบอปกรณงานชางไม

เลอย ๒๕๐ ฿ คอน ๑๕๐ ฿

ตลบเมตร ๙๙ ฿ สวาน ๙๙๐ ฿

สว ๑๘๐ ฿ ไขควง ๕๐ ฿

มดพรา ๑๕๐ ฿ แปรงทาส ๓๐ ฿

รวม ๑,๘๙๙ ฿ ราคาอปกรณอาจแตกตางตามแตพนท อปกรณบางอยาง

มใชงานในบานสามารถน ามาใชได ท าใหประหยด

ตนทนลดลงไปไดอก




“สะลอ”

๒. ตนทนตอเนอง

๒.๑ ไมเนอแขงส าหรบท าคนทวน ท ากอบสะลอ ไมแดง ไมชงชน สวนใหญนยมใชไมสก เพราะมน าหนกเบา และลวดลายสวยงาม ๕๐ ฿ ลกบด ๒ อน ๕๐ ฿

กะลามะพราวแก ๓๐ ฿ สายกตาร ๒ สาย ๔๕ ฿

สายเอน ๒๐ ฿ รวม ๑๙๕ ฿ ๒.๒ ดนสอ ๓ ฿ ยางสน ๒๐ ฿ กระดาษทราย ๒๐ ฿

แลคเกอรหรอทนเนอร ๓๕ ฿ ไมไผ/ตน ๑๕ ฿

กาวลาเทกซ หรอ กาวยางเอนกประสงคส าหรบงานไม ๓๕ ฿

รวม ๑๒๘ ฿ ราคาอปกรณอาจแตกตางตามแตพนท อปกรณบางอยางใชไดตอเนอง

หลายครง ท าใหประหยดตนทนลดลงไปไดอก




“สะลอ”

ตนทนครงเดยว ๑,๘๙๙ ฿

ตนทนตอเนอง ๒.๑ ๑๙๕ ฿

ตนทนตอเนอง ๒.๒ ๑๒๘ ฿

รวม ๒,๒๒๒ ฿

ขายสะลอ อนละ ๖๕๐ ฿

ตนทนผลตตออน ๒๕๐ ฿

ก าไร/อน ๖๕๐ – ๒๕๐ = ๔๐๐ ฿




“สะลอ “

การตลาด

๑.สนคามลกคาสงจองลวงหนา

- ผทสนใจการฝกหดเลนดนตรพนบานดวยตวเอง

- โรงเรยนมหลกสตรการสอนดนตรพนบาน

๒.ขายรวมกบรานขายเครองดนตรสากล

๓.รานของฝากของทระลก ราน OTOP

๔.ขายทางตลาดออนไลน




“สะลอ”

ปญหาและแนวทางแกไข

ไมอาจจะแตกหกไดในขนตอนการเจาะ

ชางท าสะลอสวนใหญท าเปนอาชพเสรม

ท าใหขาดความตอเนองในการผลต

ปจจยสความส าเรจ

สนคามคณภาพ

และมการสงจองลวงหนา

แนวคดใหมในการพฒนาอาชพ

ใชโปรแกรมคอมพวเตอรในขนตอนออกแบบ



แหลงอางอง



• เจาของความร

องคความร ชางซอ ชอ นายอรณศลป ดวงมล ทอย ๑๐๔ ม.๕ ต.สวก อ.เมองนาน จ.นาน โทรศพท 081 9528 934

องคความร ครสอนดนตรพนบาน ชอ นางดาร หาญสงคราม ทอย ๔๖ ม.๕ ต.ถมตอง อ.เมองนาน จ.นาน โทรศพท 089 9976 916

ชอเรอง



แหลงจ าหนายวตถดบและอปกรณ

สนคา สายกตาร ลกบดยางสน ชอราน บอลคมอะไหล

ขอมลตดตอ 085 4710 410

สนคา ไมแปรรป ชอราน ศรเมองนานคาไม ขอมลตดตอ 089 8548 618

สนคา สายกตาร ลกบด ยางสน ชอราน เทพสยามมวสค ขอมลตดตอ 081 5304 042

แผนการถายทอดองคความร และรปแบบกจกรรม

ครงท 1

ชอกจกรรม จดแสดงสาธต

รปแบบกจกรรม เลนสะลอซอ และสาธตการผลต

ระยะเวลาด าเนนการ วนเมองเกานาน 18-20 กนยายน 2558

สถานทจดกจกรรม พพธภณฑสถานแหงชาตนาน

กลมเปาหมาย เยาวชนและประชาชนทวไป



ชอเรอง


3

3

!

!


การผลต เครองเลนดนตรพนบาน “สะลอ “

คลงเอกสารสาธารณะ ดนตรลานนา ดนตรพนเมองลานนา http://www.openbase.in.th/node/6557

มนตเสนหแหงสะลอ ฝมอ คณตาอาย ใจขด http://www.technologychaoban.com/news_detail.php?tnid=840

ซอลองนาน แอวเฮอนพอหนานอรณศลป ดวงมล https://www.youtube.com/watch?v=kNT1b8u0FS0

ซอฮ างานปอย ระบ าซอออ อรณศลป ดวงมล https://www.youtube.com/watch?v=S_Knzgxl41M

การผลิตเครื่องเล่นดนตรี ...การผล...

Documents