Ãàçðûí òîñ, ºâ÷ëºë áà õ¿íèé ýðõ

504 ÎÐ×ÍÛ ÝÐ¯¯Ë ÌÝÍÄÈÉÍ ÒÓÕÀÉ 505ÈÐÃÝÍÈÉ ÍªÕªÐËªËÈÉÍ ÃÀÐÛÍ ÀÂËÀÃÀ

Ãàçðûí òîñ, ºâ÷ëºë áà õ¿íèé ýðõ

Ãàçðûí òîñ áóþó íåôòèýñ áèäíèé õýðýãëýäýã áåíçèí, êåðîñèí, õàëààëòûí òîñ, àñôàëüò, õóâàíöàð ñàâ, áóäàã øàâæíû õîð, õèìèéí óóñìàë, êîñìåòèê ãýýä òºðºë á¿ðèéí á¿òýýãäýõ¿¿íèéã ãàðãàäàã. Òýð ÷ áàéòóãàé çàðèì õóâöàñ, ýì õ¿ðòýë ò¿¿íýýñ ãàðäàã. Ãýòýë ãàçðûí òîñ íü ººðºº õîðòîé áîäèñ áºãººä áèäíèé ýð¿¿ë ìýíä áîëîí îð÷èí òîéðîíä àþóëòàé ¿ð äàãàâàð àâ÷èðäàã. Ò¿¿íèéã îëáîðëîõ, õàéõ, òýýâýðëýõ, áîëîâñðóóëàõ çýðýã àøèãëàëòûí á¿õ ò¿âøèíä áèä õîðäîæ áàéäàã. Ãàçðûí òîñ èõòýé íóòãèéíõàí ãàçðûí òîñíîîñ ýä áàÿëàãòàé áîëíî ãýæ íàéääàã. Ãýâ÷ îëîí òîõèîëäîëä ýä áàÿëàã íü êîìïàíèéí ýçýä ð¿¿ î÷èæ, èðãýä íü ÿäóóðàë, àãààðûí áîõèðäîë, õ¿÷èðõèéëýëä ºðòäºã. Äýëõèéí ýäèéí çàñàã ãàçðûí òîñíîîñ õàìààð÷ áàéäàã òóë òýä çàñãèéí ãàçàð áîëîí îëîí óëñàä íºëººëºõ ýðõòýé áîëäîã. Ýíý íü ãàçðûí òîñîîð áàÿëàã ÿäóó îðíû òºëººëºë áàÿëãèéíõàà òºëºº, õàðèí ãàçðûí òîñíû òºëºº òýìöýõ áàÿí îðíû õ¿ì¿¿ñ àãààðûí áîõèðäîëûí ýñðýã òýìöýõ ë çàìûã ¿ëäýýäýã þì. Ãàçðûí òîñ, í¿¿ðñ, áàéãàëèéí õèé á¿ãäýýðýý ãàçðûí äîîð äàðàãäìàë îðøèí áóé àìüòàí óðãàìëûí ¿ëäýãäëýýñ ¿¿ññýí ò¿ëø áóþó ôîññåëü ò¿ëø õýìýýí íýðëýãääýã. Ýäãýýð ò¿ëøí¿¿ä íü õýäýí ñàÿ æèëèéí ºìíº ãàçðûí äîð äàðàãäàæ õóðèìòëàãäñàí óðãàìàë, àìüòíû ¿ëäýãäýë þì. Òýä ãàçàð äîîð õÿçãààðëàãäìàë òîîãîîð îðøäîã. Ñ¿¿ëèéí 100 æèëä ãàçðûí òîñ íü äýëõèéí ýíåðãèéí ãîë ýõ ¿¿ñâýð áîëîí õóâèðñàí. Îäîî ãàçðûí òîñíû èõýýõýí õýñýã íýãýíò àøèãëàãäñàí áàéíà. Ìàø èõ õýìæýýãýýð ãàçàðò áàéãàà ò¿ëøèéã øàòààæ õýðýãëýñíýýð áèä äýëõèéã äóëààðàëä îðóóëæ, äýëõèé íèéòýýðýý ýíý òîì áàéãàëèéí àñóóäàëòàé òóëãàðààä áàéíà. Äýëõèé äàÿàð óëàì îëîí õ¿ì¿¿ñ ãàçðûí òîñíîîñ õàìààðàëòàé ç¿éëèéã ýíåðãèéí öýâýð òîãòâîðòîé õýëáýðò øèëæ¿¿ëýõèéã óðèàëæ áàéíà. /23-ð á¿ëãèéã ¿ç/

Ãàçðûí òîñ, ºâ÷ëºë áà õ¿íèé ýðõ22

Ýíý á¿ëýãò Õóóäàñ

Ãàçðûí òîñ, ºâ÷ëºë áà õ¿íèé ýðõ Íåôòýýñ õîðäîæ áàéãàà îðîí íóòãèéíõàíä ýð¿¿ë ìýíäèéí ñóðãàëòûã çîõèîí áàéãóóëàâÃàçðûí òîñíîîñ ¿¿ñäýã ýð¿¿ë ìýíäèéí õ¿íä àñóóäëóóäÃàçðûí òîñ ¿éëäâýðëýëèéí øàò äàìæëàãà á¿õýí àþóëòàéÕèéí ãàë Ò¿¿õ: Øàòààëòûã çîãñîîæ áîëíîÍåôòü áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýðÍåôòü àñãàðàõ Äàñãàë: Ãàçðûí òîñ, óñ õî¸ð õîëèëäîæ ÷àäàõ óó?Àñãàðñàí íåôòèéã öýâýðëýõ Ò¿¿õ: Íåôòèéí õàÿãäëûã öýâýðëýæ áóé àæèë÷èä ºâ÷èëäºãÃýíýòèéí îñîëä çîðèóëñàí àâðàõ áîëîí àþóëã¿éí òºëºâëºãººã ãàðãàÃàçðûí òîñíîîñ áîõèðäñîí ãàçðûã íºõºí ñýðãýýõ Ò¿¿õ: Àñãàðñàí íåôòèéã öýâýðëýõ øèíý àðãàÁàéãàëü îð÷íû øóäàðãà ¸ñ Ò¿¿õ: Ýìýãòýé÷¿¿ä íåôòü îëáîðëîëòûí ýñðýã òýìöýâÃàçðûí òîñ áà õóóëü Ò¿¿õ: Òýêñàêî êîìïàíèä õýðýã ¿¿ñãýñýí íü

505

506512514517518519520520522522524526526527527528528


Ãàçðûí òîñ áà îð÷íû èðãýäèéí ýð¿¿ë ìýíäÃàçðûí òîñ îëáîðëîæ áàéãàà ãàçàðò ýäèéí çàñàã îãöîì ºñäºã áîëîâ÷ ýíý íü ãàìøèã äýýð öýöýãëýäýã ýäèéí çàñàã þì. Áóðóó ìóó áàðüñàí ãàçðûí òîñíû óóðõàéí õîòõîí íü ìàø îëîí íèéãìèéí àñóóäëûã áèé áîëãîäîã. Ãàçðûí òîñ îð÷ìîîñ õ¿ì¿¿ñ õ¿÷ýýð õººãäºí í¿¿õ, àðõèäàëò, ñîãòóóðàëò èõñýõ, áýëãèéí çàìûí õàëäâàðò ºâ÷èí äýëãýðýõ çýðýã ¿çýãäýë ãàðíà. Êîìïàíèóä áîëîí çàñãèéí ãàçàð ãàçðûí òîñíîîñ õºãæèë èðñýí ìýòýýð ñóðòàë÷èëæ íýðýý öýâýð áàéëãàäàã. Ãýòýë ãàçðûí òîñ ãàð÷ áàéãàà õàâèéí õ¿ì¿¿ñ ãàçðûí òîñíîîñ ó÷ðàõ õîðäëîãîî èëýðòýë ººðñäºº òýíäýý õîõèð÷, äàðàà íü ó÷èðñàí ýð¿¿ë ìýíäèéí õîõèðëîî ÿàæ çàñ÷ çàëðóóëàõ àðãàà ººðñäºº îëîõîîñ ººð àðãàã¿é áîëäîã.

Áàéãàëèéí õèé ÷ áàñ ºâ÷èí ¿¿ñãýíýÁàéãàëèéí õèéã øàòààõàä í¿¿ðñ õ¿÷ëèéí äàâõàð èñýë õýìýýõ äýëõèéí äóëààðëûã ¿¿ñãýäýã õèé àðàé áàãà õýìæýýãýýð ÿëãàðäàã. Ãýõäýý áàéãàëèéí õèéã îëáîðëîõîîð ºðºìäºõ ¿åä íåôòèéã ºðºìäºõ ¿åòýé àäèë íèéãìèéí àñóóäëóóä ãàð÷ èðíý. Ýíýõ¿¿ á¿ëýãò íåôòèéí òóõàé äóðüäñàí á¿õ ç¿éë áàéãàëèéí õèé äýýð áàñ äàâòàãäàíà.

Íåôòýýñ õîðäîæ áàéãàà îðîí íóòãèéíõàíä ýð¿¿ë ìýíäèéí ñóðãàëòûã çîõèîí áàéãóóëàâ1992 îíä Ýêâàäîð óëñûí Àìàçîí ãîëûí øèðýíãý îéä àæèëëàæ áàéñàí ýð¿¿ë ìýíäèéí óõóóëàã÷ íàð òýíäýýñ îëáîðëîæ áóé ãàçðûí òîñ, ò¿¿íèé ºðºìäëºãèéí ÿâöàä îðîí íóòãèéíõíû ýð¿¿ë ìýíä õýð èõ õîõèð÷ áóéã ñóäàëæýý. Òýä îðîí íóòãèéí ãàçàð øîðîîã êîìïàíèóä ñ¿éòãýæ áóéã ìýäýæ áàéñàí ÷ õàðèí îðîí íóòãèéí õ¿ì¿¿ñò ãàçðûí òîñ õýðõýí íºëººëæ áàéãààã ìýääýãã¿é áàéæýý. Èíãýýä òýä òîñãîí ñóóðèíãóóäààðàà ÿâæ ìýäýýëýë ñóäàëãàà õèéæýý. Ýíý íü ìàø èõ öàã, àæèë øààðäñàí ç¿éë áîëñîí áàéíà. Òýä àíõ ýõýëæ áàéõ ¿åäýý ÿìàð ¿ð ä¿í ãàðàõûã ìýäýæ àìæààã¿é áàéëàà. Äàðàà íü òýäíèé ñîíññîí ç¿éëñèéã ýíý á¿ëýãò áèä äýëãýðýíã¿é òàíèëöóóëæ áàéíà.

Õýäýí ìÿíãàí æèëèéí òóðø ýíý íóòàãò íóòãèéí óóãóóë èðãýä àìüäàðäàã áàéñàí þì. Ìàíàé Àìàçîíû øèðýíãýíä îëîí ÿíçûí õ¿ì¿¿ñ àìüäàðäàã áàéñàí: øóâàð- à÷âàð, ðóíà, êþ¿÷óà, õóàðàíû, ñèîíà-ñèêóà, áà êîôàí. Ýíý íóòãèéí á¿õ óóãóóë èðãýä ººðñäèéí õýë ñî¸ë, åðòºíöèéã ¿çýõ ººðñäèéí ¿çýëòýé. Îð÷èí ¿åèéí ¿éëäâýðëýë ýõëýõýýñ ºìíº ýäãýýð îìãóóä áàéãàëü îð÷èíòîéãîî óÿëäàí çîõèöîæ àìüäàðäàã áàéëàà. Äàðàà íü òýð çîõèëäëîãîî ýâäýðñýí. Áèäýíä þó òîõèîëäñîíûã îéëãîõûí òóëä áèä ò¿¿õýý ýðãýí õàðàõ õýðýãòýé.

Àíõ Åâðîïûí õ¿ì¿¿ñ èðñýí íü áèäíèé ºâºã äýýäñèéí áàéãàëüòàéãàà õàðüöäàã òýíöâýðòýé õàðèëöàà ýâäðýõèéí ýõëýë áàéñàí þì. Ýõëýýä èñïàíè÷óóä ìàíàé ãàçàðò àëò ìºíãº õàéæ ýõýëñýí. Áèäíèé ºâºã äýýäýñ àëòûã ãàçðààñ óõàõûí òóëä áîîë ìýò àæèëëàæ áàéëàà. Äàðàà íü àíãëè÷óóä èðæ àëò áèø ðåçèí õàéñàí. Òýä ÷ áàñ áèäíèéã áîîë ìýò àæèëëóóëæ áèä ãàçàð äýýðýýñýý ðåçèí õàéæ ýõýëñýí. Ò¿¿íèé äàðàà ãàçðûí òîñíû êîìïàíè èðñýí áà òýä ÷ ÿã àäèë áîëãîëîî. Ãàçðûí òîñíû êîìïàíè áèäíèé èðýýä¿éã ñºíººæ áàéãààã ìýääýã. Òèéìýýñ ìàíàé óõóóëàã÷ íàð îð÷íû áîõèðäîë áèäíèéã ÿàæ õîðäóóëæ áàéãààã ñóäëàõààð áîëñîí þì. Áèä èë¿¿ ñàéí ýäèéí çàñàã, ñî¸ëûí íºõöºëä î÷èõûí òóëä òýäýíòýé õàìò àæèëëàñàí þì

Ãàçðûí òîñíîîñ õîðäñîí îðîí íóòàãò õ¿ì¿¿ñèéí ºâ÷ëºë íü õîðäëîãîã¿é íóòãèéíõíààñ õàìààã¿é èõ áàéãààã ýð¿¿ë ìýíäèéí àæèëòíóóä îëæ ìýäæýý. Ýíý íóòàãò áàéãàà ýìýãòýé÷¿¿ä õ¿¿õäýý çóëáóóëàõ íü ò¿ãýýìýë áàéäàã. Õ¿¿õä¿¿ä íü òýæýýëèéí äóòàãäàëä îðæ, èõýâ÷ëýí áàãà íàñàíäàà ¿õäýã. Ìàø îëîí õ¿ì¿¿ñèéí àðüñíû ºâ÷èí ýäãýõã¿é îëîí æèë áîëäîã. Ìºí òýä ººð îëîí õ¿ì¿¿ñèéí ò¿¿õèéã ñîíññîí þì. Èíãýæ ñóäàëãàà õèéñíèéõýý äàðàà òýä “Ãàçðûí òîñîíä øóìáàñàí ñî¸ë” õýìýýõ íîì áè÷èæ õ¿ì¿¿ñò ãàçðûí òîñíû ¿éëäâýðëýë ÿìàð íºëºº àâ÷èðäãèéã áè÷ñýí áàéíà.

Ìàíàé áàã çóðãààí õ¿íòýé áàéëàà. Ãóðàâ íü ýð¿¿ë ìýíäèéí óõóóëàã÷ íàð áàéñàí. Õî¸ð íü îðîí íóòàãò àæèëëàäàã íýã íü ýð¿¿ë ìýíäèéí ëàáîðàòîðèò àæèëëàäàã áàéëàà. Äýýð íü ãóðâàí òåõíèê÷ àâñàí. ¯¿íä áèîõèìè÷, òåõíèê÷, ýìíýëãèéí òåõíèê÷ àâñàí þì.


Ñóäàëãààãàà õèéõäýý áèä äàðààõ àðãààð ìýäýýëëýý öóãëóóëñàí. ¯¿íèéã òà íàð ÷ áàñ àøèãëàæ áîëíî.1. Áèä ìýäýýëýë öóãëóóëñàí:

Áèä îð÷èí òîéðîíä ãàçðûí òîñûã ÿìàð õýëáýðýýð îëáîðëîæ ÿìàð õèìèéí áîäèñ õýðýãëýæ áàéãàà, òýäãýýðýýñ ÿìàð ýð¿¿ë ìýíäèéí ¿ð äàãàâàð ãàðñíûã ìýäýæ àâñàí. Ìºí áèäíèé ìýäñýíýýð òýíä õýðýãëýäýã õèìèéí áîäèñîîñ áîëæ õ¿í äóòóó òºðæ, õîðò õàâäàð òóñäàã þì áàéíà. Áèä áàñ ýäãýýð õèìèéí áîäèñòîé óñûã óóñàí õ¿ì¿¿ñ äýýðõ ºâ÷èí òóñ÷ áàéãàà òàëààð ìýäýýëýë àâñàí.

2. ßìàð îðîí íóòãèéíõíèéã ñîíãîõ âý ãýäãýý áèä

ñóäàëñàí: Áèä íåôòü îëáîðëîæ, áîëîâñðóóëæ áàéãàà ãàçðûí îéðîëöîî àìüäàð÷ áàéãàà òóë óñ íü áîõèðäîæ õîðäñîí äîëîîí ãàçðûã ñîíãîí àâñàí. Áîõèðäñîí ãàçðûã îëîõ íü õÿëáàðõàí áàéñàí. ßàãààä ãýâýë ìàíàé íóòãèéíõíû áàðàã ñóóðèí á¿õýí ãàçðûí òîñíû öîîíîãòîé, õàÿãäëûí öººðºìòýé, øàõóóðãûí ñòàíöòàé òóë õîðäñîí ãàçðûã õààíààñ ÷ îëæ áîëîõ áàéëàà.

3. Ìºí áèä ÿìàð ÷ ãàçðûí òîñíû ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëààã¿é 3 ãàçðûã íýìæ

ñîíãîñîí. Ýíý ãóðàâ íü áèäíèé ñîíãîñîí áîõèðäîëòîé ãàçàðòàé õýìæýý, áàéãàà áàéäëààðàà òºñòýé áàéñàí. Áèä ýäãýýð îðîí íóòãèéí ýð¿¿ë ìýíäèéí ò¿¿õèéã ñóäàëæ öóãëóóëñàí. Áàñ òýäãýýð õ¿ì¿¿ñèéí ºíãºðñºí äºðâºí æèëèéí ºâ÷íèé ò¿¿õèéã ñóäàëæ, òóõàéí äºðâºí æèëèéí äîòîð îðîí íóòàãò ÿìàð ºâ÷èí ýëáýãøèæ áàéñíûã æèë æèëýýð íü ãàðãàñàí. Áèäíèé ñóäàëãààãààð ìàø îëîí õ¿ì¿¿ñ îñîë áîëîí ºâ÷ëºëººð ºâäºæ áàéñíûã ìýäñýí. Ýíý ñóäàëãààã õèéõýýñ ºìíº áèä òèéì îëîí õ¿í ºâ÷èëæ áàéñíûã ìýäýýã¿é áàéëàà.

4. Áèä ýðäýìòäýýñ òóñëàìæ àâàõûí òóëä òýäýíòýé õîëáîãäñîí ÷ òýä

òóñëààã¿é: Áèä îðîí íóòãèéí ýð¿¿ë ìýíäèéí òºâ¿¿äýä î÷èæ ýð¿¿ë ìýíäèéí ýíãèéí ñóäàëãààã ÿàæ õèéäýã òóõàé ñóðãàëòàä ñóóñàí. Òýä ýõëýýä áèäýíä çààõ ñîíèðõîëòîé áàéñàí áà äàðàà íü òóñëàõã¿é ãýæ õýëñýí. Äàðàà íü “Èõ ñóðãóóëèàð çààëãàÿ“ ãýõýä áàñ òóñëààã¿é. Õàðèí òýíä ñóðàëöäàã áàéñàí îþóòíóóä áèäíèéã óíäíû óñàíä áàéãàà õèìèéí áîäèñûã ñóäëà ãýæ çààæ ºãñºí. Èíãýõ íü ¿íýòýé áàéñàí ó÷èð òýä áèäýíä áóñàä îðîíä õàíäàæ ìºíãº áîñãîæ áîëíî ãýæ àðãà çààæ ºãñºí.

5. Áèä îðîí íóòãèéíõàà èðãýäèéã çîõèîí áàéãóóëæ õóðàë õèéæ ýõýëñýí: Áèä õ¿ì¿¿ñò ÿàãààä èéì ñóäàëãàà õèéæ áàéãààãàà òàéëáàðëàæ õ¿ì¿¿ñèéã ñóäàëãààíä ìýäýýëýë ºã÷ òóñëàà÷ ãýæ õýëñýí. Ýíý ñóäàëãààã õàìò õèéõ ¿¿ ãýõýä õ¿ì¿¿ñ äýìæèæ ãàðàà ºðãºñºí. Ìºí ýð¿¿ë ìýíäèéí óõóóëàã÷ íàð áîëîí ººð îðîí íóòãèéí õ¿ì¿¿ñèéã îðîëöóóëàí, ÿëàíãóÿà õèìèéí áîäèñûí òóõàé ìýäëýãòýé õ¿ì¿¿ñèéã îðîëöóóëàí ñóäàëãààíû õîðîî áàéãóóëñàí. Ýíý íü ñóäàëãààã ÿâóóëàõ, äàðàà íü ¿ð ä¿íã íü çàäëàí øèíæëýõ ¿¿ðýã õ¿ëýýñýí.

6. Áèä àæëûí òºëºâëºãºº ãàðãàñàí: Áèä ýíý ñóäàëãààãàà 5 ñàðûí äîòîð õèéõ òºëºâëºãºº ãàðãàñàí. ßíç á¿ðèéí îðîí íóòàãò 15 ºäºð òóòàìä î÷èæ íýã ãàçàðòàà 3-4 õîíîã áàéñàí. Òýãýýä òóõàéí ãàðààñ öóñíû äýýæ, øýýñíèé äýýæ, ºòãºí ÿëãàäàñ çýðãèéã àâ÷ øèíæèëãýýíä ÿâóóëäàã áàéëàà. Õîòîä áàéãàà ëàáîðàòîðèîñ ä¿íã àâ÷èð÷ îðîí íóòàãòàà ¿ð ä¿íãýý õýëýëöäýã áàéâ. Ýíý íü øèéäâýðýý ãàðãàõàä äºõºì áàéâ. Áàñ 2 ñàð òóòàìä óóëçàëò õèéõ áîëîâ. Ýíý ¿åä ñóäàëãàà ÿàæ ÿâàãäàæ áàéãààã ÿðüæ òàíèëöóóëäàã áàéëàà.


7. Áèä ººðñäèéí áîëîí ëàáîðàòîðèéí ìºíãèéã òºëºõèéí òóëä ìºíãº

áîñãîæ ýõýëñýí: Ìºíãº îëîõ áàã áàéãóóëæ, èõ õàéñíû ýöýñò ýíý ñóäàëãààíä õýðýãëýõ ìºíãèéã Èñïàíèéí ýì÷ íàðààñ îëñîí þì.

8. Áèä ººðñäèéí îðîí íóòãèéíõíû ãàçðûí çóðãèéã õèéñýí: ßíç á¿ðèéí îðîí íóòãààñ õ¿ì¿¿ñ ãàçðûí òîñíû öîîíîã õààíà áàéãàà, áîõèðäñîí óñ ÿã àëü õýñýãò áàéãàà, òîñãîí áîëîí ãàçàð òàðèàëàíãèéí ãàçàð õààíà áàéãààã çààæ çóðñàí ãàçðûí çóðàã õàéæ áàéëàà. ¯¿íèé çýðýãöýý òóõàéí õîðäñîí ãàçàðò àìüäàð÷ áàéãàà õ¿í àìûí òîîëëîãî õèéæ, íàñ õ¿éñ, ýðýãòýé ýìýãòýéã ãàðãàëàà.

9. Áèä ñóäàëãààãàà õèéõ ¿åäýý îðîí íóòàãò î÷èæ õ¿ì¿¿ñòýé óóëçëàà: Øèíæèëãýýíä ºãºõ äýýæ¿¿äýý õîò ðóó ÿâóóëäãàà áîëüæ îðîí íóòãèéí ñóðãóóëèóä äýýð ëàáîðàòîðè áàéãóóëæ ýõýëñýí áà òýíä áèä õ¿ì¿¿ñèéíõýý øýýñ, öóñ, ºòãºí ÿëãàäñûã ººðñäºº øèíæèëæ ýõýëñýí. /Èéì ëàáîðàòîðè àæèëëóóëàõàä òà á¿õýíä øèíæèëãýý õèéõ ñóðãàëò äàäëàãà øààðäàãäàíà./ Èíãýýä áèä ºãëººã¿¿ð àéëààñ àéë ðóó î÷èæ äýýæ àâààä äàðàà íü íýã á¿ëýã ìààíü àéëóóäààð ÿâæ íýìýëò ìýäýýëýë àâäàã. Ìºí ýð¿¿ë ìýíäèéí óõóóëàã÷ ìààíü õ¿ì¿¿ñòýé ÿðüæ ýìíýëãèéí ¿çëýã õèéäýã áàéëàà.

10. Áèä ìýäýýëë¿¿äèéã öóãëóóëæ äóóññàíû äàðàà

ò¿¿íèéã ýìõ öýãöýíä îðóóëñàí:Áîõèðäîëòîé ãàçðààñ àâñàí ìýäýýëë¿¿äýý áîõèðäîëã¿é ãàçðûíõòàé õàðüöóóëæ, ýäèéí çàñãèéí áàéäàë áà îðîí íóòãèéí ñî¸ë, õàìãèéí ãîë íü ýð¿¿ë ìýíäèéã íü õàðüöóóëñàí þì.

11. Õàìãèéí ñ¿¿ëèéí àëõàì ìààíü õèéñýí àæëàà òàéëàãíàæ ¿ð ä¿íã íü

õýëýëöýõ áàéëàà: Èíãýñíýýð ìàíàé îðîí íóòãèéíõàí ýð¿¿ë ìýíäýý ñàéæðóóëàõàä ÿìàð àðãà õýðýãëýõ òàëààð øèéäâýð ãàðãàõàä ººðñäºº îðîëöñîí þì.

Ýð¿¿ë ìýíäèéí ñóäàëãàà ìààíü îðîí íóòàãò øèíý àæèë ºðí¿¿ëëýýÝð¿¿ë ìýíäèéí ñóäëàà÷äûí ãàðãàñàí ñóäàëãààíû ¿ð ä¿íä îðîí íóòãèéí õ¿ì¿¿ñèéí ºâ÷ëºë íü èõýâ÷ëýí ãàçðûí òîñíîîñ ¿¿ññýí áîëîõûã áàòàëæýý. Îðîí íóòãèéí óñ, õºðñ, àãààðò ÿíç á¿ðèéí õîðòîé õèìèéí áîäèñ îëäñîí áà òýäãýýð íü õ¿ì¿¿ñèéí öóñ, øýýñ, ºòãºíä ãàð÷ èðæýý. ¯¿íèéã ìýäýõ íü øèéäýë ãàðãàõûí ýõëýë áàéëàà. Òýä õîðäëîãî ¿ðãýëæèëñýýð áàéõ þì áîë öýâýð óñ õàäãàëàõ, öýâýð óñ áà õîîë îëîõîä õ¿íä áîëíî ãýäãèéã ìýäýæ áàéëàà. ªºðñäèéãºº “Õîðäëîãîä ºðòºãñäèéí õîðîî”ãýæ íýðëýñýí íýã á¿ëýã áàéãóóëàãäàæ çàñãèéí ãàçðààñ òóñëàìæ ãóéæ ýõýëñýí þì. Ìºí ýð¿¿ë ìýíäèéí áàéãóóëëàãà ÷ äýìæèæ ýð¿¿ë ìýíäèéã õàìãààëàõ òàëààð àæèëëàëàà. ªºð íýãýí áàéãóóëëàãà áàéãóóëàãäàæ ººðñäèéãºº “Àìàçîíûã õàìãààëàõ ôðîíò” õýìýýí íýðëýæýý. Òýä ãàçðûí òîñíû êîìïàíèóäûã ó÷ðóóëñàí õîõèðëûíõ íü òºëºº ø¿¿õýä ºãºõ çàðãà áýëäýæ ýõëýâ /¯¿íèé òóõàé 532-ð õóóäàñíààñ ¿çíý ¿¿/. Øèðýíãèéí ìàø òîì îéã óñòãàñíû äàðàà áàéãàëèéã íºõºí ñýðãýýõ ¿¿ðãýý òýä áèåë¿¿ëýýã¿é áàéëàà. Ãàäààäûí ýçýíòýé êîìïàíè àøãèéã õóðààæ àâààä ÿâñàí áàéâ. Ýíý îðîí íóòãèéíõíû ñóäàëãàà, õóóëèéí çàðãà íü áóñàä áàéãóóëëàãûíõíûã óðàìøóóëæ õ¿ì¿¿ñ ººðñäèéí ýð¿¿ë ìýíä áîëîí øèðýíãý îéãîî õàìãààëàõàä îðîëöîæ ýõëýâ. Ýêâàäîð áîëîí Àíãëèä áàéäàã àíàãààõûí ñóðãóóëü ¿¿íèéã äýìæèõèéí òóëä íåôòèéí êîìïàíèéí ýñðýã ñóäàëãàà õèéæ ýõëýâ. Òýä ñóäàëãààãààðàà ãàäíûí áóñàä îëîí íåôòèéí êîìïàíèóä ÷ ýð¿¿ë ìýíäèéí àéìøèãòàé õîõèðîë ó÷ðóóëæ áàéãààã èëð¿¿ëýâ. ¯¿íèéã çºâõºí ýð¿¿ë ìýíäèéí ìýðãýëæèëòí¿¿ä õèéæ, ººðñäºº ñóð÷ ìýäýæ, äýëõèé íèéòèéí àñóóäàë áîëãîí õºíäñºí þì. Õºðø¿¿äèéíõ íü ýð¿¿ë ìýíä õýðõýí ñ¿éð÷ áàéãààã ç¿ãýýð õàðæ ÷àäàëã¿é, ìºí øèðýíãý îéã ãàçðûí òîñíû êîìïàíèóä õýðõýí ñ¿éòãýæ áàéãààã õàðààä îëîí óëñûí õýìæýýíä ýíý ìýäýýëëèéã òýä õ¿ðãýñýí þì. Òèéì ë õ¿ì¿¿ñ áèäýíä ýíý íîìûã áè÷èõ óðàì çîðèãèéã ºãñºí áèëýý.


Ãàçðûí òîñíîîñ ¿¿ñäýã ýð¿¿ë ìýíäèéí õ¿íä àñóóäëóóäÁóñàä õîðòîé íýãýí àäèë ãàçðûí òîñíîîñ ¿¿ñäýã íºëººëëèéã õîðäñîíîîñ õîéø íèëýýí óäàæ áàéæ àíçààðäàã. Ãýõäýý ãàçðûí òîñ ºðºìäëºãèéí òàëáàé, áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýðèéí îéðîëöîî àìüäàð÷, òýð àæèëä îðîëöîæ áàéñàí õ¿ì¿¿ñ èæèë òºñòýé ºâ÷ëºëººð ºâäºæ ýõýëäýã. Ãàçðûí òîñûã ºðºìäºõ, áîëîâñðóóëàõ, øàòààõ íü ìàø îëîí õ¿íä ºâ÷íèéã ¿¿ñãýäýã áºãººä ¿¿íýýñ äîð äóðüäñàí ºâ÷ëºë¿¿äèéã áîëîí áóñàä õ¿íä àñóóäëóóäûã äàðààãèéí õóóäñóóäàä äýëãýðýíã¿é òàéëáàðëàõ áîëíî. ¯¿íä:

• Í¿äíèé õàðàà ìóóäàõ, þìûã òîäîðõîé õàðæ ÷àäàõã¿é áîëæ áóñàä òºðëèéí í¿äíèé ºâ÷ëºëººð ºâ÷èëíº.• Òîëãîé ºâäºõ, õèé þì õàðäàã ºâ÷èí òóñàõ, ÿäðàõ, õýë àì ýýäðýõ, òàðõèíû ãýìòýë àâàõ, êîìä îðîõ.• Òàòäàã ºâ÷èí òóñàõ áà ãýíýòèéí ñîíèí ¿õëýýð íàñ áàðàõ.• Õàìàð õàòàæ ºâäºõ, õàìðààñ öóñ ãàðàõ.• ×èõíèé õàëäâàðò ºâ÷ëºë òóñàõ.• Àñòðà áðîíõèä, óóøèãíû õàòãàà áîëîí áóñàä àìüñãàëûí çàìûí ºâ÷èí òóñàõ.• Óóøèã áîëîí õîîëîéíû õàëäâàðò ºâ÷èí áà õîðò õàâäàð òóñàõ.• Ñ¿ðüåýãýýð ºâ÷ëºõ ýðñäýë íýìýãäýõ.• Ç¿ðõ õààãäàõ.• Õîîë áîëîâñðóóëàõ ýðõòíèé ºâ÷ëºë, áººëæèñ öóòãàõ, õèé îãèóëàõ, ãýäýñíèé õîðò õàâäàð òóñàõ.• Ýëýã ãýìòýõ, áººð áîëîí ÿñ ÷ºìºãíèé ºâ÷èí òóñàõ.• Ñàðûí òýìäýã àëäàãäàõ, õ¿¿õýä çóëáàõ, àìüã¿é õ¿¿õýä òºð¿¿ëýõ, òºðºëõèéí ãàæèãòàé õ¿¿õýä òºð¿¿ëýõ.• Àðüñ ºâ÷ëºõ, çàãàòíàõ, ìººãºíöºð áîëîí õîðò õàâäàð òóñàõ.

Óäààí õóãàöààíû ýð¿¿ë ìýíäèéí ¿ð äàãàâàð

Ãàçðûí òîñ íü íºõºí ¿ðæèõ¿éí ýð¿¿ë ìýíäèéã àëäàãäóóëäàãÃàçðûí òîñ, áàéãàëèéí õèé çýðýã á¿òýýãäýõ¿¿íèéã øèíãýí õèéí õýëáýðýýð àìüñãàëàõ, çàëãèõ, ò¿¿íä õîðäñîí õîîë óíä èäýõ çýðãýýñ ñàðûí òýìäýã àëäàãäàæ, õ¿¿õýä çóëáóóëàõ, àìüã¿é õ¿¿õýä òºð¿¿ëýõ, òºðºëõèéí ãàæèãòàé õ¿¿õýä òºð¿¿ëýõ çýðýã íºõºí ¿ðæèõ¿éí ºâ÷ëºë ãýìòýë òóñäàã. Ýíý øèíæ òýìäýã íü öààøäàà ñàðûí òýìäýã èðýõýä ãýäñýýð ºâäºæ, õýâèéí áèø õýìæýýãýýð öóñ àëäàõ øèíæ òýìäãýýð èëýðäýã.

Ãàçðûí òîñíîîñ õîðò õàâäàð ¿¿ñäýãÃàçðûí òîñ, íåôòèéí á¿òýýãäýõ¿¿íòýé òîãòìîë õàðüöàæ, õ¿ðýëöýõ¿éí ýðõòýíýýð ò¿¿íä õ¿ð÷ áàéâàë õîðò õàâäàð ¿¿ñýõ àþóëòàé. Ãàçðûí òîñ áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýðèéí îéð àìüäàðäàã õ¿¿õä¿¿ä öóñíû õîðò õàâäàð òóñàõ ýðñäýë íü áóñàä ãàçðûí õ¿¿õä¿¿äýýñ õàìààã¿é èõ áàéäàã. Ãàçðûí òîñ îëáîðëîæ áàéãàà íóòàãò àìüäàð÷ áàéãàà õ¿ì¿¿ñ ãýäýñ, äàâñàã, óóøèãíû õîðò õàâäàð òóñàõ ýðñäýë áóñàä ãàçðûí õ¿ì¿¿ñýýñ èë¿¿ èõ áàéíà. Ãàçðûí òîñ áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýðò àæèëëàäàã àæèë÷èä óðóóë, ãýäýñ, ýëýã öºñ, õîëáîõ ýä, í¿ä, òàðõè, öóñ áîëîí ò¿ð¿¿ áóë÷èðõàéí õîðò õàâäàð òóñàõ ºíäºð ýðñäýëòýé áàéäàã.

Òýêñàêî êîìïàíè Ýêâàäîð óëñàä ãàçðûí òîñ îëáîðëîæ ýõëýõ ¿åä òýð íóòàãò õîðò õàâäàð ãýäýã ºâ÷íèéã ìýääýãã¿é áàéæýý. 40 æèëèéí äàðàà Àìàçîíûí õàìãèéí èõ íåôòü îëáîðëîñîí õî¸ð ãàçðûí 80-ààä ñóóðèíãóóäàä ñóäàëãàà õèéæ ¿çýõýä òýíäõèéí 3 õ¿í òóòìûí íýã íü õîðò õàâäàðòàé áàéæýý.

Çàðèì ãàçàðò õ¿ì¿¿ñ áåíçèí, íåôòèéí á¿òýýãäýõ¿¿íèéã ¿íýðëýæ ìàíñóóðàõ äóðøèëòàé áîëñîí áàéäàã. Ýíý áîë ìàø èõ àþóëòàé. Íåôòü áåíçèíèéã ã¿íçãèé àìüñãàëæ áàéãàà õ¿ì¿¿ñ àþóëòàé ºâ÷èí òóñäàã. Íåôòèéã íýã óäàà ÷ ãýñýí ã¿íçãèé àìüñãàëàõ íü õîðòîé.

Ýêâàäîðò ãàçðûí òîñ îëáîðëîæ áàéãàà íóòàãò 3 õ¿í òóòìûí 1 íü ÿìàð íýãýí õîðò õàâäàðòàé áàéíà.


Ãàçðûí òîñ ¿éëäâýðëýëèéí øàò äàìæëàãà á¿õýí àþóëòàéÃàçðûí òîñ ¿éëäâýðëýõ ¿åä ýð¿¿ë ìýíä áîëîí áàéãàëü îð÷èíä ÿìàð àþóë ó÷èðäàãèéã îéëãîõ íü öààøäàà ÿìàð àðãà õýìæýý àâàõàä òàíü òóñàëíà. Îëáîðëîëò: Êîìïàíèóä ãàçðûí òîñûã õàéæ ýõëýõ ¿åäýý îéã èõ õýìæýýãýýð òàéðàí óíàãàæ îðîí ãýð¿¿äèéã ýâäýëíý. Äàðàà íü çàì òàâüæ, æèæèã ãîë ãîðõèóäûã áîîæ òàëáàéã áýëääýã. Ìºí ãàçðûí òîñûã õàéæ îëîõûí òóëä õýä õýäýí öóâðàë òýñýëãýý õèéæ, ãàçðûí äîîð þó áàéãààã ìýäýõèéã õ¿ñäýã. Èíãýæ òýñýëãýý õèéõèéã ñýéñìèê áóþó ãàçàð ÷è÷èðãýæ øèíæëýõ ãýæ íýðëýäýã. Ãàçðûí ÷è÷èðãýýíèé òóðøèëò íü îðîí ãýðèéã ãýìòýýæ, çýðëýã àìüòäûã ¿ðãýýæ, ãàçðûã ººð÷èëäºã þì. Ãàçðûí òîñíû êîìïàíèóä õàéãóóë õèéæ ýõëýõèéí ºìíº îðîí íóòãèéí á¿ëã¿¿ä çàñãèéí ãàçðûí àëáàíû õ¿ì¿¿ñ äýýð î÷èæ ãàçðàà õàìãààëàõ îðîëäëîãî õèéõ õýðýãòýé þì. Ìºí ãàçðûí òîñíîîñ áîëæ õîõèðñîí îðîí íóòãèéí èðãýä, ÒÁÁ-óóäààñ òóðøëàãà ñóäàëæ ãàçðûí òîñíîîñ áîëæ ó÷èðäàã àþóëûí òàëààð õ¿í á¿õíèéã ìýäýýëýëæ¿¿ëýõ õýðýãòýé. Ãàçðûí òîñíû êîìïàíè íü áàéãàëü îð÷íû ¿íýëãýýã õèéæ òóøààñàí áàéõ ¸ñòîé. Õýðýâ áàéãàëü îð÷íû íºëººëëèéí ¿íýëãýý íü îð÷èíä àþóëòàé õýìýýí òóñãàãäñàí áàéâàë îðîí íóòãèéíõàí ò¿¿íèéã çîãñîîæ áîëíî. Ãàçðûí òîñíû êîìïàíèóä íü áàéãàëü îð÷íû íºëººëëèéí ¿íýëãýýí äýýð õîã õàÿãäëàà õýðõýí õàÿæ, ãàçðûã õýðõýí õàìãààëàõ, ºíãºíèé áîëîí ã¿íèé óñûã õýðõýí õàìãààëàõ, àþóë îñîë òîõèîëäâîë îðîí íóòãèéíõàíä ÿàæ ìýäýýëýë ºã÷ í¿¿ëãýí øèëæ¿¿ëýõ òàëààð òºëºâëºãººí¿¿ä ºãñºí áàéõ ¸ñòîé.

Ãàçðûí òîñûã ºðºìäºõÃàçðûí òîñûã ãàçðààñ ºðºìäºæ ãàðãàäàã. Ãàçðûí òîñíû ºðºìäëºã íü ãàë, òýñðýëò, äýëáýðýëò áîëîí áóñàä àþóëòàé îñîë ãàðãàäàã òóë ò¿¿í äýýð àæèëëàäàã îðîí íóòãèéíõàí áîëîí àæèë÷äàä ãýìòýë ó÷ðóóëàõ àþóëòàé. Ãàçðûí òîñ àñãàðñàí íºõöºëä ã¿íèéí óñ, ãàçðûí õîâèë áîëîí óñàí çàìûã áîõèðäóóëæ, óðãàìàë àìüòíûã àþóëä ó÷ðóóëàí, îðîí íóòãèéí èðãýäèéí àí àãíàõ, çàãàñ áàðèõ, òàðèàëàí ýðõëýõ áîëîìæèéã óñòãàäàã þì.

Îðîí íóòãèéí èðãýä ºðºìäëºãèéí ¿åýð ãàðñàí áîõèðäîë ¿¿ñãýæ áóé àþóëûã áàðèìòæóóëàõûí òóëä çóðãèéí àïïàðàò, âèäåî àïïàðàòààð áè÷ëýã õèéõ, ðàäèîãîîð çàðëàõ, áè÷ãýýð òýìäýãëýë õèéõ áîëîí çóðàã çóðàí áàðèìòæóóëæ áîëíî. Ýäãýýð áàðèìòóóäûã òóõàéí îðîí íóòãèéíõàí íåôòèéí ºðºìäëºãèéã çîãñîîõ øààðäëàãà òàâèõ ¿åäýý àøèãëàæ áîëîõ áà áàéãàëü îð÷íû íºëººëëèéí ¿íýëãýýíèé ñòàíäàðòûã ìºðä¿¿ëýõ êîìïàíèéí ýñðýã õóóëèéí àðãà õýìæýý àâàõäàà õýðýãëýæ áîëäîã.

Íåôòü ÿëãàëòûí ¿å øàòÃàçðûí òîñ íü ãàçðààñ õèé, õ¿íä ìåòàëë, õîðòîé óñòàé õàìò ãàð÷ èðäýã. Ò¿¿íèéã ýäãýýðýýñ ñàëãàõ ¸ñòîé áîëäîã. Õîðòîé óñûã õàÿõ íü õàìãèéí òîì áîõèðäëûí ýõ ¿¿ñâýð áîëäîã. Áàÿí îðíóóäàä ãàçðûí òîñ ºðºìäºæ áàéãàà ãàçàðò õîðòîé óñûã áóöààæ ãàçàðò íü õèéõ òóõàé õóóëü áàéäàã. Ýíý õóóëü, ïðàêòèêèéã õàà ñàéã¿é íýâòð¿¿ëýõ ¸ñòîé. Èíãýñíýýð õîðòîé óñ íü ãàçàðò ¿ëäýõ áóñ ãàçàð äîîðîî áóöàæ î÷èõ ¸ñòîé þì. Áóñàä õîã õàÿãäëóóäûã ÿëãàæ ñàëãàí õîðò áîäèñûí öººðºìä õàÿäàã. Èõýíõ ãàçðûí òîñíû êîìïàíèóä ò¿¿õèé ãàçðûí òîñ, ºðºìäëºãèéí õàÿãäàë õîðòîé óñ áîëîí áóñàä õàÿãäëóóäàà õàÿõûí òóëä ç¿ãýýð ë í¿õ óõààä îðõè÷èõäîã. Ýíý öººðºì íü èõýíõäýý ãàçàð äîîðõ óñ ðóó ø¿¿ð÷, ãàçðûã õîðäóóëæ áàéäàã. Õîðòîé öººðìèéã àíõ áàéãóóëàõäàà öåìåíòýýð ñàéòàð õàíà, øàë õèéæ ãàçàð äîîãóóð þó ÷ ø¿¿ð÷ íýâòðýõã¿é áàéõààð áàéãóóëàõ õýðýãòýé. Ìºí õîðòîé öººðìººñ øèíãýí àëäàãäàæ áóéã õÿíàõ áà ãàçðûí òîñíû àæèëëàãàà äóóñàõààñ ºìíº óã öººðìèéã öýâýðëýõ ¸ñòîé.

Õèéí óòààÃàçðûí òîñûã ÿëãàõ ¿åä ãàð÷ áàéãàà õèéã èõýâ÷ëýí øàòààäàã. Èíãýæ øàòààæ áóé ãàë íü àæèë÷èä, îðîí íóòãèéíõàí áîëîí òóõàéí îéð õàâèéí çýðëýã àìüòäàä õîðòîéãîîð íºëººëæ, õîðò õàâäàð, àðüñíû ºâ÷èí, àñòðà áðîíõèä áîëîí áóñàä ýð¿¿ë ìýíäèéí àñóóäëóóäûã áèé áîëãîíî. Õèéãýýñ ¿¿ññýí ãàë, õèéí óòààíóóä íü ¿¿ëèéã õàðëóóëæ, õàð áîðîî õýìýýõ õîðòîé áîðîîã îðóóëäàã. Ýíý áîðîîíîîñ áîëæ óñíû ýõ ¿¿ñâýð¿¿ä õîðäîíî.


Òýýâýðëýõ áà õàäãàëàõÃàçðûí òîñûã õîîëîé, à÷ààíû ìàøèí, óñàí îíãîöîîð òýýâýðëýäýã. Ýíý ¿åä áîëîí ãàçðûí òîñûã õàäãàëæ áàéãàà ñàâíààñ ãàçðûí òîñ àñãàðíà. Èíãýæ àñãàðñàí ãàçðûí òîñ ãàçðûí õºðñ, ã¿íèéí óñ, àìüòàí, õ¿íèéã îëîí æèëýýð õîðäóóëäàã. Ãàçðûí òîñíû êîìïàíèóä ãàçðûí òîñ àñãàðñàí òîõèîëäîëä îëîí íèéòýä ÿàðàëòàé ìýäýýëýë ºã÷ ãàçðûí òîñíû àñãàðñàí

õýñãèéã òýð äàðóé öýâýðëýõ ¸ñòîé. /Ãàçðûí òîñ àñãàðàõààñ ¿¿ñýõ àþóëûã áàãàñãàõ áîëîí ò¿¿íèéã õýðõýí öýâýðëýõ òàëààð 520, 525-ð õóóäàñíààñ ¿çíý ¿¿/ Ãàçðûí òîñíû êîìïàíèóä ¿éëäâýðëýë, òýýâýðëýëòýý ýõëýõèéí ºìíº áàéãàëü îð÷íû íºëººëëèéí ¿íýëãýýíäýý ãàçðûí òîñ àñãàðâàë þó õèéõ òóõàé òóñãàñàí áàéõ ¸ñòîé. Ìºí ãàçðûí òîñíû õîîëîéíîîñ òîñ àëäàãäàæ àñãàðñàí ¿åä ÿìàð àðãà õýìæýý àâàõ òàëààð á¿ñ íóòãóóäûí çîõèîí áàéãóóëàëò, äýìæëýãòýé áàéõ ¸ñòîé. Ìºí òà îðîí íóòãèéí èðãýäèéã çîõèîí áàéãóóëæ àþóëòàé íåôòèéí õîîëîéíóóäûã îðîí íóòàãòàà áàðèõ òºñë¿¿äèéã ýñýðã¿¿öýæ áîëíî.

Íåôòèéã áîëîâñðóóëàõÍåôòü áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýð¿¿ä íü áåíçèí, äèçåëü õàëààëòûí ò¿ëø, àñôàëüò, òåõíèêèéí òîñ, õóâàíöàð çýðãèéã ¿éëäâýðëýäýã ¿éëäâýð þì. Íåôòü áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýð íü óñ, àãààð, õºðñºíä õîðòîé õàÿãäëûã èõ õýìæýýãýýð ãàäàãøëóóëíà. Ýíý ¿éëäâýðýýñ ãàðäàã áîõèðäîë íü àñòðà áðîíõèä, õîðò õàâäàð

áîëîí íºõºí ¿ðæèõ¿éí àñóóäàë ó÷ðóóëæ, õ¿¿õäèéí ìýäðýë òàðõèéã õýâèéí áóñ áîëãîæ, ìºí äýëõèéí äóëààðëûã íýìýãä¿¿ëíý.

Íåôòèéã ò¿ëø áîëãîí øàòààõ¯éëäâýð¿¿ä áîëîí ìàøèí òåõíèê íåôòèéí á¿òýýãäýõ¿¿í, õèéã øàòààõ íü ÿíç á¿ðèéí àãààðûí áîõèðäëûã ¿¿ñãýíý. Òýäãýýðèéí íýã íü í¿¿ðñ õ¿÷ëèéí äàâõàð èñýë áºãººä ýíý íü àãààðò áàéãàà äóëààíûã õóðèìòëóóëæ àâäàã õèé þì. Ýíý õèé íü äýëõèéí äóëààðëûã ¿¿ñãýæ áàéãàà ãîë øàëòãààí áîëäîã. Äýëõèéí äóëààðëààñ áîëæ ¿åðèéí àþóë íýìýãäýæ, äàëàéí øóóðãà, õýò õàëàõ, õóóðàéøèë íýìýãäýæ, äàëàéí óñíû ò¿âøèí íýìýãäýí, õîéä ìºñºí äàëàé, Àíòðàêòèä òèâ, ìºíõ öàñíóóä õàéëæ, äýëõèéí öýâýð óñíû íººö áàãàñ÷ áàéíà. Ìºí äýëõèéí äóëààðàë íü òàðèàëàíãèéí òàëáàé, óðãàìàë, ãàçðûí õºðñ, øàâæèíä íºëººëæ, öààøèëáàë õàëóóí îðîíä ãàðäàã õóìõàà çýðýã ºâ÷í¿¿äèéã óðüä ºìíº èéì ºâ÷èí îãò äýëãýð÷ áàéãààã¿é øèíý ãàçàð íóòãóóä ðóó òàðõàõàä íü òóñàëæ áàéíà. Óðüä ºìíº õàëóóí áàéãààã¿é îëîí ãàçàðò õóìõàà ºâ÷íèé øóìóóë òàðõàõ õýìæýýíèé õàëóóí óóð àìüñãàëòàé áîëæ áàéíà. Øàòàõóóí ò¿ãýýõ ñòàíö áîëîí òîì õîòóóäàä õ¿ì¿¿ñ õîðòîé óòààãààð áàéíãà àìüñãàëæ, õîðò õàâäàð ºâ÷èí òóññààð áàéíà.

Õèéí ãàëÃàçðûí òîñ íü áàéãàëèéí õèéòýé õàìò ãàçðààñ ãàð÷ èðäýã áºãººä ãàçðûí òîñíû êîìïàíèóä òîñûã õèéíýýñ ÿëãàõûí òóëä òîì òîì õîîëîéíóóäààð õèéã ÿëãàæ øàòààäàã. Ãàçðûí òîñíû õèéã ÿíäàíãààð ãàðãàí òîì òîì áàìáàð ìýò øàòààõàä îð÷èí ãýðýëòýí õàëæ, àéìøèãòàé ÷àíãà äóó ãàðäàã. Áàéãàëèéí õèéã èíãýæ øàòààõ íü àþóëòàé áºãººä õºðºíãº çàðäëûã ¿íýã¿é çàðñàí, ìàø èõ îð÷íûã áîõèðäóóëñàí àæèë áàéäàã. Ãàçðûí òîñíû êîìïàíèóä õèéã øàòààõûí îðîíä çàðæ áîëîõ þì. Ãýâ÷ èíãýõ íü õèéã ºíäºð äàðàëòàä øàõàæ õàäãàëàõ çýðýã íýìýëò àæèë ¿¿ñãýäýã áà ýíý íü õèéãýýñ áîëæ äýëáýðýëò áîëîõ çýðýã îëîí àñóóäàë ¿¿ñãýäýã. Èéìýýñ êîìïàíèóä õÿìäõàíûã íü áîäîæ õèéã ç¿ãýýð ë øàòààæ îðõèäîã. Èíãýñíýýð õèé øàòàæ áàéãàà îð÷íû õ¿í, áàéãàëü íü õàìãèéí ò¿ð¿¿íä õîõèðäîã.

Õèé øàòàæ áàéãàà ãàçðûí ýðãýí òîéðíû ýð¿¿ë ìýíä áà àþóëã¿é áàéäàëÕèé øàòàæ áàéãàà ãàçàðò àãààð áîõèðäîæ, ýð¿¿ë ìýíäèéí àñóóäàë ¿¿ñãýäýã. Ãýõäýý çàðèì ãàçðûí õèéã øàòààõ íü èë¿¿ àþóëòàé áàéäàã. Æèøýýëáýë, çàðèì ãàçàðò õèéã õààÿà õààÿà øàòààæ, íåôòèéí õîîëîéä õèé äýëáýðýõýýñ õàìãààëäàã. ¯¿íèéã àþóëã¿éí øàòààëò ãýäýã. Çàðèì ãàçàð ºäºð á¿ð øàòààäàã. ¯¿íèéã ºäðèéí øàòààëò ãýäýã. Ýíý õî¸ðûí àëü àëèíä íü ººðººð õàíäàõ ¸ñòîé.

Àþóëã¿éí øàòààëò:Íåôòü áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýð íü íåôòü äóíä õýò èõ õèé ¿¿ñýõýä àþóëã¿é áîëãîæ øàòààäàã. Ãýâ÷ ýíý íü ¿ðãýëæ òîõèîëäîõã¿é ÷ ìàø àþóëòàé þì. Õýðýâ òàíàé îðîí íóòàãò õèéã àþóëã¿éí àðãààð øàòààõ ãýæ áàéãàà áîë ¿¿íýýñ ºìíº óðüä÷èëàí ñàíóóëæ áàé ãýæ øààðäàõ ¸ñòîé. Øàòààëò áîëîõ ¿åä èðãýä àëü áîëîõ ãàëààñ õîë áàéõ õýðýãòýé. Øàòààëò õèéõýýñ 24 öàãèéí ºìíº íåôòèéí êîìïàíè îðøèí ñóóã÷äàä ìýäýýëæ áàéõ õýðýãòýé. Îðøèí ñóóã÷èä õààëãà öîíõîî õààæ, ãýðòýý õèé îðóóëàõã¿é, áàéðàí äîòðîî áàéæ øàòààëòûã ºíãºð¿¿ëýõ õýðýãòýé.ªäºð òóòìûí øàòààëò:Çàðèì ãàçàðò êîìïàíèóä õèéã ºäºð á¿ð øàòààæ áàéäàã. Ýíý íü ò¿¿íèé îéð îð÷èìä àìüäàðäàã õ¿ì¿¿ñò óðüä÷èëàí àðãà õýìæýý àâàõ ÿìàð ÷ áîëîìæ ºãºõã¿é õ¿íä õýö¿¿ áîëãîäîã. ¯¿íýýñ õàìãààëàõ öîðûí ãàíö àðãà íü ò¿¿íèéã çîãñîîõ ÿâäàë þì.


Øàòààëòûã çîãñîîæ áîëíîÍèãåð óëñûí Íèãåðèéí ãóðâàëæíû õàâüä ºäºð òóòìûí øàòààëòûã îëîí æèëèéí òóðø õèéæýý. Ýíý íü äýëõèé äýýð òîõèîëäñîí õàìãèéí ìóóõàé áîõèðäëóóäûí íýã áàéëàà. Íèãåð óëñàä íåôòü îëáîðëîæ áàéñàí îëîí ãàäààäûí êîìïàíèóä õèé øàòààæ, îëîí õ¿íèé àìü íàñàíä õ¿ðñýí þì. Íèãåðèéí õèé øàòààëòûí ãàë íü äýëõèéí äóëààðàëä ¿ç¿¿ëñýí õóâü íýìðýýðýý àñàð èõ õîð õºíººëòýé õýìæýýíä õ¿ðñýí áºãººä Àôðèêèéí Ñàõàðûí áóñàä á¿õ óëñàä ãàðñàí áîõèðäëóóäûã íèéë¿¿ëýýä ÷ ò¿¿íýýñ èë¿¿ ãàð÷ ÷àäààã¿é áèëýý. Íèãåðèéí Ðèâýðñ ìóæèéí íýãýí èðãýí ×ýèãóàðà “Îëîí æèëèéí òóðø áèä õèé øàòààäàã ãàçàðò àìüäàð÷ èðëýý. Áèäíèé òàðèà àëü ýðò áîõèðäñîí. Áèä òàðèà òàðèõ ãýæ èõ õºäºëìºðëºñºí ÷ íýìýðã¿é. Áèäíèé äýýâýð áàéíãà çýâýðäýã, áèäíèé õ¿¿õä¿¿ä ºâ÷èí òóñäàã, áèäíèé óóäàã áîðîîíû óñ áîõèðäîæ, õèé øàòààñíààñ áîëæ õàð íóíòãàí áîðîî îðæ áàéíà. Áèä ýíý áàéäëûã äàõèí ¿ðãýëæë¿¿ëýõ àðãàã¿é” ãýæ õýëñýí þì.2005 îíä îëîí óäààãèéí òýìöýë, æàãñààë öóãëààí áîëñíû äàðàà ºäºð òóòàì õèé øàòààõûã Íèãåðèéí ãóðâàëæèíä õóóëèàð õîðèãëîñîí þì. Ýíý øèéäâýðèéã ãàðãàñàí õóóëü÷ íü Íèãåðèéí ãóðâàëæèíä õèé øàòààæ áàéãàà ÿâäëûã ø¿¿õèéí øèéäâýð ãàðìàãö çîãñîî ãýæ òóñãàñàí áèëýý. Ó÷èð íü õèéã ¿ðãýëæë¿¿ëýí øàòààõ íü õ¿íèé ýð¿¿ë îð÷èíä àìüäðàõ ýðõ áîëîí îð÷íû ýð¿¿ë àõóéã çºð÷èæ áàéãàà ãýäãèéã ø¿¿ã÷ øèéäâýðòýý äóðüäñàí þì.

Õýðýâ òàíû àìüäàðäàã îð÷èíä ºäºð òóòàì õèé øàòààäàã áîë:• Õèéøàòààæáàéãàà¿éëÿâäëûíàþóëûíòàëààðÿðèëöàæ, êîìïàíèä áîëîí çàñãèéí ãàçàðò ãîìäîë ãàðãàõ õîðîî áàéãóóë. Ìºí ýð¿¿ë ìýíäèéí àæèë÷èä, ñýòã¿¿ë÷èä, ÒÁÁ-òàé ÿðèëö.• ªºðñäèéíÿâóóëæáóéòýìöëèéíá¿ðòãýëèéãõºòºëæ áàé. Õ¿ì¿¿ñèéã õèé øàòààæ áàéãàà ºäºð öàã áîëîí òýð øàòààëòààñ ¿¿ñ÷ ãàðñàí áýðõøýýë àñóóäëóóäûã òýìäýãëýæ àâ õýìýýí çîðèãæóóë.• Ýäãýýðòýìäýãëýæàâñàíá¿ðòãýë¿¿äýý îðîí íóòãèéíõàíäàà ìýäýýëýõ, ñýòã¿¿ë÷èä áîëîí çàñãèéí ãàçðûí àëáàíä òàíèëöóóëàõ çîðèëãîîð õóðàë öóãëààí çàðëà. Òýäýíòýé óóëçñàí öàãàà á¿ðòãý. Àëáàíû õ¿ì¿¿ñòýé óóëçñàíàà áè÷èæ àâàõ áîëîí êèíî õàëüñàíä îðóóëàõ íü òàíàé îðîí íóòãèéíõàíä õýðýãòýé þì. Õàìãèéí ãîë íü á¿¿ áóóæ ºã.Ýäãýýð àæëóóä íü îð÷èíä õèé øàòààõûã øóóä çîãñîîæ ÷àäàõã¿é áàéæ ìàãàäã¿é. Ãýõäýý ¿¿íèé ýñðýã õèéæ áàéãàà àæèë íü õ¿í á¿õíèé ýð¿¿ë ìýíäèéã õàìãààëàõàä òóñàëíà.

Íåôòü áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýðÍåôòü áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýð íü íåôòýýñ áåíçèí áîëîí áóñàä ò¿ëø, àñôàëüò áîëîí áóñàä á¿òýýãäýõ¿¿í ãàðãàæ àâäàã þì. Ãàçðûí òîñ áîëîâñðóóëäàã ýäãýýð ¿éëäâýð¿¿ä îéð îð÷èíä àìüäàð÷ àæèëëàäàã õ¿ì¿¿ñèéí ýð¿¿ë ìýíäýä àñóóäàë ¿¿ñãýæ, àãààðûã áîõèðäóóëäàã ãîë ýõ ñóðâàëæ áîëæ áàéäàã. Ãàçðûí òîñ áîëîâñðóóëàõ õèìèéí ¿éëäâýðèéí îéðîëöîî áàéäàã õèìèéí áîäèñóóä íü õîðò õàâäàð, íºõºí ¿ðæèõ¿éí àþóë ýíäýãäýë, àìüñãàëûí õ¿íäðýë àñòìà, òºðºëõèéí ãàæèã çýðýã õ¿íä ºâ÷èí ¿¿ñãýäýã áà ìºí òîëãîé ºâäºõ, òîëãîé ýðãýõ, áººëæèõ, ñòðåññò îðîõ ºâ÷èí ¿¿ñãýíý. Íåôòü áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýð íü äýëõèéí äóëààðàëä íºëººëºõ ãîë ýõ ¿¿ñâýð þì.

Íåôòü áîëîâñðóóëàëòûã àþóëã¿é áîëãîõ íüÝäãýýð ¿éëäâýð¿¿ä çààâàë àéìøèãòàé ýð¿¿ë ìýíäèéí àñóóäàë ¿¿ñãýæ áàéõ àëáàã¿é þì. Õýðýâ íåôòü áîëîâñðóóëàõ êîìïàíèóä àþóë îñëûã óðüä÷èëàí ñýðãèéëæ ÷àääàã, õîðòîé õèé áîëîí øèíãýíèéã çºâ ñàâëàæ õàäãàëæ ÷àääàã áàéõ þì áîë îð÷íû áîõèðäëîîñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëæ ÷àäíà. Õýðýâ òàíû îðîí íóòãèéí èðãýä íåôòèéí ¿éëäâýðëýëèéã áàãàñãàõûí òóëä òýìöýæ áàéãàà áîë òàíàéõ òýìöëèéíõýý õ¿ðýýíä äàðààõ àñóóäàëä àíõààð÷ áîëíî. Àãààðûí áîõèðäëûí õÿíàëò - Àãààðûí áîõèðäëûí õÿíàëò íü àþóëòàé íºõöºë áàéäëûã îñîë àâààð ãàðàõààñ ºìíº îëæ òóñàëíà. Êîìïàíèóä àãààðûíõàà ÷àíàðûã áàéíãà øàëãàæ, àñóóäàë ãàðàõààñ ºìíº õàðèó àðãà õýìæýý àâäàã áàéõ ¸ñòîé. Õýðýâ òýä àãààðûí áîõèðäëûã õÿíàæ ÷àäàõã¿é áîë îðîí íóòãèéí èðãýä ¿¿íèéã õèéõýýñ àðãàã¿é.Õèéí ãàë -Õèéã ãàëäàí øàòààõààñ ººð àðãààð ÿëãàí àâ÷ áîëíî. ßëãàí àâñàí õèéã äàõèí àøèãëàæ áîëíî. ¨ìêîñò - Èõ õýìæýýíèé ò¿¿õèé íåôòü, ãàçîëèí áîëîí áóñàä á¿òýýãäýõ¿¿í¿¿ä íü ¸ìêîñò ä¿¿ðãýæ õèéõ, ò¿¿íýýñ õîîñîëæ ñóëëàõ, öýâýðëýõ ¿åä èõ õýìæýýíèé õîðòîé õèéã ÿëãàðóóëäàã. Ýäãýýð õîðòîé õèéí¿¿äèéã ñàéí òîíîã òºõººðºìæèéí õ¿÷ýýð ÿëãàí àâ÷, ººð àðãààð õàäãàëæ áîëäîã. ¨ìêîñò áîëîí õààëò êðàíòóóäûã áàéíãà øàëãàæ áàéõ ¸ñòîé áà àãààðò áà ã¿íèé óñàíä õîðòîé ç¿éëñ ø¿¿ð÷ îðîõîîñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ ¸ñòîé. À÷ààíû õºëºã îíãîö áà ÷èðã¿¿ë¿¿ä - Ãàçðûí òîñûã à÷ààíû õºëºã îíãîö áà ÷èðã¿¿ëýýð çººâºðëºæ ÿâàõ ¿åä óñ ðóó íýâ÷èæ îðäîã. Èéì õîðòîé áîäèñóóä áîëîí õîðòîé õèéã óñ ðóó îðîõîîñ áîëãîîìæèëæ óñàí îíãîöûã óñàíä ÿâàõ á¿õ õóãàöààíä àþóëûí äîõèî äóóãàð÷ áàéõ ¸ñòîé. À÷ààíû õºëºã îíãîöîí äýýð 2-3 äàâõàð õàìãààëàëòûí ýìæýýð, íààëò õèéæ íåôòü àñãàðàõààñ õàìãààëàõ ¸ñòîé. Õàÿãäàë óñ - Õèìèéí õîðòîé áîäèñûã àãóóëñàí õàÿãäàë óñ ¿ñýð÷ öàöàãäàõ áóþó ø¿¿ðýõ çàìààð ã¿íèé óñ ðóó îðäîã. Ìóó óñíû ñèñòåìèéã çºâ áàðüæ çàñâàðëàõ çàìààð ýíý àñóóäëûã ãàðãàõã¿é áàéæ áîëíî.


Ãàçðûí òîñíîîñ óñ áîõèðäîõÃàçðûí òîñ îðñîí óñûã óóõ íü ìàø àþóëòàé. Ãàçðûí òîñ îëáîðëîæ áàéãàà ãàçðààñ ãàð÷ áàéãàà óñ íü èõýâ÷ëýí ìàø õîðòîé áàéäàã. Ãàçðûí òîñ áîëîí ò¿¿íèé ¿¿ñãýäýã õèìèéí áîäèñûã óñíààñ ø¿¿æ àâäàã ø¿¿ëò¿¿ð¿¿ä èõýýõýí ¿¿ðýãòýé áàéäàã. Óñûã áóöàëãàõ, íàðíû ãýðýë àøèãëàí õàëäâàðã¿éæ¿¿ëýõ, óñàíä õëîðèí íýìæ àðèóòãàõ íü óñàíä áàéãàà íÿíã öýâýðëýõ ÷ ãàçðûí òîñíû õîðäëîãûã öýâýðëýæ ÷àäàõã¿é þì. Ìºí ãàçðûí òîñíîîñ õîðäñîí óñàíä õëîðèí íýìýõ íü óñûã óëàì àþóëòàé áîëãîäîã. ßàãààä ãýâýë ôåíîëóóä õýìýýõ õèìèéí áîäèñóóä íü õëîðîôåíîë õýìýýõ èë¿¿ õîðòîé õèìèéí áîäèñ áîëîí õóâèðäàã þì. Õýðýâ ãàçðûí òîñ àñãàðñíûã öýâýðëýñýí áîë ãàçðûí òîñ óñàíä áàéõã¿é áîëñîí áàéñàí ÷ ãýñýí òýð óñ àþóëòàé õýâýýð áàéäàã. Óñàíä øèíãýæ ¿ëäñýí ãàçðûí òîñíû îëîí õîðò õèìèéí áîäèñóóä óñàíä óäààí õóãàöààãààð õàäãàëàãääàã. Óñ àþóëã¿é áîëñîí ýñýõèéã ìýäýõ ãàíö àðãà íü øèíæèëãýý õèéëãýõ þì.

Ãàçðûí òîñ àñãàðñíû äàðàà ÿàæ àþóëã¿é áàéäàë áèé áîëãîõ âý?

• Ãàçðûíòîñòîéõàðüöàõààñçàéëñõèé.Õ¿¿õýäáîëîíàìüòäûãòîñ àñãàðñàí ãàçðààñ õîë áàéëãà. Õýðýâ áîëîìæòîé áîë ãàçðûí òîñ àñãàðñàí ãàçðûí õàâèéã òîéðóóëàí õàøàà áàðüæ àíõààðóóëàõ òýìäýã òàâü.• Íåôòüàñãàðñàíãàçðààñãàçðûíäîîðáàéäàãóñíûýõñóðâàëæèéã á¿¿ àøèãëà. Õýäèéãýýð òà óñ àâàõûí òóëä õîë ÿâàõ øààðäëàãà ãàðñàí ÷ ýíý íü ýð¿¿ë ìýíäýä èë¿¿ òóñòàé. • Íåôòüàñãàðñàíãàçàðàìüäàð÷áàéãààáîëîíóñíû äîîð àìüäàð÷ áàéãàà çàãàñ, õàâ÷, äóí çýðýã ÿíç á¿ðèéí óñíû àìüòäûã èäýõýýñ çàéëñõèé. Òýä óñàíä áàéãàà õîðûã ÿã ïðîëîí ìýò áèåäýý øèíãýýæ àâäàã.• Íåôòüàñãàðñàíãàçàðòóñàíäñýëýõèéã öýýðëý. Õýðýâ õýí íýãýí õ¿í óñàíä óíàâàë ò¿¿íèéã ìàø ñàéí ñàâàíäàæ, öýâýð óñààð õóðäàí óãààõ õýðýãòýé.• Íåôòüàñãàðñàíòóõàéõºðø¿¿ääýý áîëîí çàñãèéí ãàçðûí àëáàíû õ¿ì¿¿ñ, õýâëýë ìýäýýëýëä áîëîí îð÷íû àíõààðàë òàâüæ áîëîõ á¿õ õ¿íä ìýäýýë.• Ñóðãóóëüáîëîííèéòèéíõóðëóóä äýýð íåôòüíýýñ ãàðàõ àþóëûí òàëààð õè÷ýýë ñóðãàëò ÿâóóë.

1

2

3

Áîõèð ò¿¿õèé íåôòü - Õýðýâ íåôòü áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýðèéã àíõ áàéãóóëàõäàà èë¿¿ öýâýð õºíãºí ÷àíàðûí íåôòü á¿òýýãäýõ¿¿í ãàðãàõààð çîõèîí áàéãóóëñàí áîë ò¿¿õèé áîõèð íåôòü ãýõ èõ õýìæýýíèé õàÿãäàë ãàð÷, àãààð óñûã èõ õýìæýýãýýð áîõèðäóóëíà. Õàðèí àíõíààñàà öýâýð íåôòèéã áîëîâñðóóëàõàä áàãà õàÿãäàë ãàðíà.

Íåôòü àñãàðàõÃàçðûí òîñ áàéãàà ãàçàðò ãàçðûí òîñ àñãàðäàã. Õºëºã îíãîö, à÷ààíû ìàøèí íü îñîëä îðæ, íåôòü çººäºã õîîëîéíóóäààñ ø¿¿ðýëò ãàðàõ çýðýã çàìààð íåôòü àñãàðäàã. Íåôòèéí êîìïàíèóä íü íåôòü ãàðñàí, àñãàðñàí ãàçðóóäàä öýâýðëýãýý õèéõ ¿¿ðýãòýé áàéäàã. Òîñ óñ õî¸ð õîëèëääîãã¿é ãýñýí ¿ã áèé. Ãýõäýý ãàçðûí òîñ óñàíä îðîõîä ãàçðûí òîñîí äîòîð áàéñàí õîðòîé õèìèéí áîäèñ íü óñòàé õîëèëäîæ, òýíäýý óäààí õóãàöààíä ¿ëääýã. Õàðèí ãàçðûí òîñíû ºòãºí õýñýã íü óñàí äýýð õºâæ, óñàíä àãààð îðóóëàõã¿é õó÷äàã. Èíãýñýí áàéõàä çàãàñ, àìüòàí, óðãàìàë íü àìüñãàëæ ÷àäàõã¿é áîëíî. Õýðýâ ãàçðûí òîñ óñàíä îðñîí áîë ò¿¿íèé õèìèéí áîäèñ óñûã óóõ àðãàã¿é áîëãîíî. Ãàçðûí òîñûã õàìæ àâñàí ÷ òýð óñûã óóõ àþóëòàé. Õàðèí ãàçàð äýýð àñãàðàõàä íåôòü õºðñºí äýýð àãààð îðóóëàõã¿é õó÷èæ, õºðñºí äîîð áàéãàà àìüòàí óðãàìëûã àìüñãàëàõ àðãàã¿é áîëãîæ õºðñèéã òýð ÷èãýýð íü ¿ðæèë øèìã¿é áîëãîíî. Áèäíèé áîëîí àìüòíû àðüñàíä àñãàðàõàä ÿã èéì áîëíî. Ãàçðûí òîñíîîñ ãàðäàã õîð õ¿íèé áèåä àðüñààð áîëîí àãààðààð îðæ ÿíç á¿ðèéí ºâ÷èí ¿¿ñãýíý.

Ãàçðûí òîñ, óñ õî¸ð õîëèëäîæ ÷àäàõ óó?

Ýíýõ¿¿ äàñãàë íü ãàçðûí òîñ íü óñàí äýýð àñãàðñàí ¿åä ÿìàð ¿éë ÿâäàë áîëäãèéã õ¿ì¿¿ñò îéëãóóëæ ºãíº. Öàã: 1 öàã 30 ìèíóò. Ìàòåðèàë: öýâýðõýí âàðåíèé øèë, óñ, óðãàìëûí òîñ.

Âàðåíèé øèëèéã óñààð ä¿¿ðãý. Äàðàà íü õî¸ð õàëáàãà óðãàìëûí òîñ õèé. Óðãàìëûí òîñûã óñòàé õîëüæ ñýãñðýýä øèëýíä íü íýã öàã áàéëãà.

Öàãèéí äàðàà øèëýí äýýðýý ýðãýæ èð. Èõýíõ òîñëîã õýñýã íü óñíû äýýð ãàð÷ á¿ðõñýí áàéõûã õàðíà. Óðãàìëûí òîñ áîë õîðã¿é. Ãýõäýý ñàâòàé óñûã ãîë ãýæ áîäîîä óðãàìëûí òîñûã ãàçðûí òîñ ãýæ áîäîîä ãàçðûí òîñ óñàíä ÿìàð íºëºº ¿ç¿¿ëñíèéã ÿðèëö. Ýíý òîñîí äàâõàðãàä àìüäàð÷ áóé çàãàñàíä þó òîõèîëäîõ âý, àãààðã¿é íàðã¿é òýð õýñãèéã òºñººë. Ìºí óñàíä èðæ ñóóñàí øóâóóíä þó òîõèîëäîõ âý ýäãýýðèéã ÿðèëö.

Õàëáàãà àâààä óñàí äýýð òóíàñàí òîñûã õàìæ àâàõ ãýæ îðîëä. ªºðèéíõºº àâ÷ ÷àäàõ õýìæýýãýýð àâñíû äàðàà óñàí äîòîð õýäýí äóñàë òîñ áàéñààð áàéãààã õàðàõ áîëíî. Ýíý íü óñàíä ¿¿ðä æèâæ ¿ëääýã ãàçðûí òîñ þì. Òîñ óñ õî¸ð õîëèëääîãã¿é ãýñýí ýðòíèé ¿ãèéã ñàíààä ãàçðûí òîñ óñ õî¸ð õîëèëäâîë þó áîëîõûã ÿðèëö.


Íåôòü àñãàðñàí òîõèîëäîëä þó õèéõ âý?Íåôòèéã õàäãàëæ áàéãàà ãàçðààñ àñãàð÷, ø¿¿ð÷ ýõýëáýë ò¿¿íèéã áóøóóõàí õó÷èæ ìàòåðèàëä øèíãýýæ àâàõ õýðýãòýé. Ìàòåðèàëä øèíãýñíèéõ íü äàðààãààð íåôòèéã øèíãýýñýí ìàòåðèàëûã àþóëã¿é áàéäëààð õàÿõ ¸ñòîé. Æèøýýëáýë, áåòîí õàíàòàé õîãèéí í¿õýíä õàÿæ ã¿íèé óñ áîõèðäóóëàõààñ õàìãààëàõ ¸ñòîé. Óñàíä íåôòü àñãàðñàí òîõèîëäîëä ìºí ë íåôòèéã õó÷èí øèíãýýæ àâ÷ áîëäîã ÷ ¿¿íä òóñãàé òºõººðºìæ õýðýãòýé áàéäàã. Óñàí äîòîð íåôòü öýâýðëýõýýð îðñîí õ¿ì¿¿ñ õ¿íä ºâ÷èí òóñàõ ìàãàäëàëòàé áàéäàã. Óñàíä àñãàðñàí íåôòèéã õóòãàæ, õóâèíä õèéõ àðãààð öýâýðëýõ íü ò¿¿íèéã ñàéí öýâýðëýæ ÷àäàõã¿éãýýñ ãàäíà àþóëòàé áàéäàã. Çºâ ñàéí õóâöàñòàé, òóðøëàãàòàé áîë äîîðõ àðãààð öýâýðëýæ áîëíî. ¯¿íä:

Àñãàðñàí íåôòèéã öýâýðëýõÀñãàðñàí íåôòèéã öýâýðëýõ íü íåôòèéí êîìïàíèóäûí ¿¿ðýã áàéäàã. Êîìïàíèóä àñãàðñàí íåôòèéã ººðñäºº öýâýðëýæ ÷àäíà ãýæ ìýäýãääýã. Ãýâ÷ ¿íýí õýðýãòýý õàìãèéí ñàéí òîíîã òºõººðºìæòýé áàéñàí ÷ ò¿¿íèéã öýâýðëýíý ãýäýã íü ìàø àþóëòàé õýö¿¿ áàéäàã. Èõýíõ òîõèîëäîëä íåôòü àñãàñàí ãàçàðò õ¿ì¿¿ñ ÿìàð ÷ õàìãààëàëòã¿é àæèëëàæ ýõýëäýã. Íåôòü àñãàðàíãóóò êîìïàíèóä àðãà õýìæýý àâàõ õýðýãòýé. Íåôòü íü óñàíä ÿíç ÿíçààð øèíãýæ ¿ëääýã òóë óñíû ºíãºí õýñãèéã íü ø¿¿æ àâàõ íü àþóëã¿é áàéäàëä íü õàíãàëòã¿é áàéäàã.

Íåôòèéí õàÿãäëûã öýâýðëýæ áóé àæèë÷èä ºâ÷èëäºã1989 îíä Àëÿñêèéí ýðýã îð÷èì ÿâæ áàéñàí Ýêññîí Âîëäåç ãýäýã à÷ààíû õºëºã îíãîö äàëàéí óñ ðóó õýäýí ñàÿ ëèòð ãàçðûí òîñ àñãàæ àëäñàí þì. Ýíý áîõèðäëîîñ áîëæ õýäýí ñàÿ àìüòàí, øóâóó ¿õñýí áºãººä îðîí íóòãèéí çàãàñ÷ëàëûí ¿éëäâýðëýëèéã òýð ÷èãýýð íü ñºíººñºí þì. Òýð ¿åèéí àñãàðñàí íåôòèéí õîð óðøèã ºíººäºð ÷ ¿ðãýëæèëæ áàéíà. Ýêññîí êîìïàíè íåôòèéã ÿàðàëòàé öýâýðëýæ, àìüòäûã àâðàõûí òóëä 10.000 àæèë÷íûã õºëñºëæ öýâýðëýãýýíèé àæèë õèéñýí. Òýä õàìãèéí ñàéí òîíîã òºõººðºìæèéã àøèãëàí õ¿ì¿¿ñèéã ºäºðò 10-12 öàã àæèëëóóëæ, îëîí öàãèéí òóðø öýâýðëýãýý õèéëãýí ãàçðûí òîñûã òàðõàõààñ õàìãààëàõ ãýæ îðîëäîæ áàéëàà. Á¿õ àæèë÷èä ìàñê ç¿¿í, õóâöàñ ºìñºæ õîðíîîñ õàìãààëäàã áàéëàà. ªäºð á¿ð àæèë÷èä õàìãààëàëòûí öóâ, ãóòàë, õóâöñàà òàéëæ õèìèéí óóñìàëä õèéæ àðèóòãààä ìàðãààø íü òýð õóâöñàà äàõèí ºìñºí àæèëëàäàã áàéâ. Ãýâ÷ õàìãààëàëòûí õóâöàñòàé áàéñàí ÷ îëîí àæèë÷èä òîëãîé íü ýðãýí, õàìðààñ íü óñ ãîîæèí õàíèàëãàäàã áàéëàà. Îðîé àæèë íü äóóñàõàä á¿ãä õàíèàëãàí îðæ èðäýã áàéâ. Á¿ãäýýðýý ñ¿ðüåý òóññàí þì øèã áàéäàã áàéëàà ãýæ íýãýí àæèë÷èí äóðñàí ÿðèâ. Îäîî òýäíèé èõýíõ íü óõààíàà àëäñàí, ýñâýë õîðò õàâäàð òóññàí áà íýëýýä íü íàñ áàðñàí áàéíà. Ýêññîí êîìïàíèàñ íºõºí òºëáºð øààðäñàí ÷ òýäýíä ºíººäðèéã õ¿ðòýë íºõºí òºëáºð ºãººã¿é áàéíà.

Íåôòü àñãàðñàí òîõèîëäîë á¿ðò íåôòü íü ãàçàð, óñ, õ¿í, àìüòàí, óðãàìàë á¿õíèéã õîðäóóëæ áàéäàã.

Íåôòüòýé õýñýã ãàçðûã öààø íü òîìðóóëàõã¿éí òóëä óñàí äýýð õºâäºã õºâºã÷ õàøààã òîéðóóëàí òîãòîîíî. Íýã ¿ç¿¿ðèéã íü ýðýãò áàéãàà ç¿éëýýñ óÿæ, íºãºº ¿ç¿¿ðèéã íü çàâèíààñ ç¿¿ãýýä çàâü íü õºâºã÷èéã ÷èðýí íåôòèéã òàðõàõààñ íü õàìãààëæ òîãòîîíî.

Íåôòèéã óóñãàæ àâ÷ ÷àääàã ìàòåðèàë íü ñ¿ðýë, ìîäíû ¿ðòýñ, øóâóóíû ºä, íîîñ,

ýëñ, øàâàð çýðýã þì.

ªðºì õóñàã÷ ãýæ íýðëýãääýã ìàøèíààð óñíû äýýð áàéãàà íåôòèéã õóñ÷ íåôòèéã ìàøèíû õîøóóãààð ñîðîí ìàøèíû ¸ìêîñò ðóó îðóóëíà.

Óñàíä ¿ëäñýí íåôòèéã äààâóóí ìàòåðèàë, ìîäíû ¿ðòýñ, ºä øàâàð çýðýã ÿíç á¿ðèéí ìàòåðèàë öàöàí ò¿¿íä øèíãýýæ àâíà.

Íåôòèéí èõýíõ õýñãèéã öýâýðëýæ àâ÷ çàéëóóëñíû äàðàà óñàí äýýð ¿ëäñýí ¿ëäýãäýë íåôòèéã øàòààíà. Íåôòèéã øàòààõ íü àñàð èõ õîðòîé óòààã áèé áîëãîíî. Ãýõäýý ýíý íü íåôòèéã óñàíä ¿ëäýýñíýýñ àðàé áàãà àþóë ¿¿ñãýíý.


Êîìïàíèéã õýðõýí õàðèóöëàãàòàé áàéëãàõ âý?Íåôòèéí êîìïàíèóä íü íåôòü ºðºìäºæ ýõëýõýýñ ºìíº áàéãàëü îð÷íû íºëººëëèéí ¿íýëãýýã õèéëãýñýí áàéõ ¸ñòîé. Áàéãàëü îð÷íû íºëººëëèéí ¿íýëãýýí äýýð íåôòü àñãàðñàí ¿åä êîìïàíèóä õóóëèàð ÿìàð ¿¿ðýã õ¿ëýýõèéã áè÷ñýí áàéõ ¸ñòîé. Òàíàé îðîí íóòãèéíõàí ãýíýòèéí àþóëûí íºõöºëä êîìïàíèàð ÿìàð ¿¿ðãèéã íü ã¿éöýòã¿¿ëýõ ¸ñòîéã ìýäýæ àâ÷ õýëýëö. Æèøýýëáýë, öýâýðëýãýý ÿâàãäàæ äóóñòàë íåôòü ø¿¿ð÷ áàéãàà õîîëîéãîîð íåôòü çººõèéã çîãñîî ãýæ òà á¿õýí øààðäàæ ÷àäàõ óó. Ìºí êîìïàíè íü õ¿ì¿¿ñò öýâýð óíäíû óñ çººæ, ýð¿¿ë ìýíäèéí ¿éë÷èëãýýíèé òºëáºðèéã òºëæ, ºì÷èéã õîõèðîîñîí òºëáºðèéã òºëæ ÷àäàõ óó? /Áàéãàëü îð÷íû íºëººëëèéí ¿íýëãýýíèé òàëààð õàâñðàëò Á-ýýñ ¿çíý ¿¿/

Õýðýâ òà àñãàðñàí íåôòü öýâýðëýæ áàéãàà áîë ººðèéãºº õàìãààë

Òà áîëîí òàíàé îðîí íóòãèéíõàí àñãàðñàí íåôòèéí áîõèðäëûã ººðñäºº öýâýðëýõ þì óó, ýñâýë íåôòèéí êîìïàíèéõàí òà íàðûã àñãàðñàí íåôòü öýâýðëýõ àæèëä õºëñëºí àâáàë òà äàðààõ ç¿éëèéã ìýäñýí áàéõ ¸ñòîé. ¯¿íä:

• Ãàçðûíòîñáîë¿ðãýëæõîðòîéáàéäàã.Ò¿¿íäõ¿ðýõ,àìüñãàëàõíüýð¿¿ëìýíäýäíîöòîé àþóë ó÷ðóóëæ áîëíî.• Ãàçðûíòîñûãöýâýðëýõóóñìàëøèíãýí¿¿äíüìºíõîðòîéáàéäàãáàòàíûýð¿¿ëìýíäýä àþóë ó÷ðóóëæ áîëíî.• Ãàçðûíòîñûã÷óëóóðóóºíäºðäàðàëòààðøàõäàãõîøóóíóóäíüºíäºðäàðàëòààð øàõàãäàæ áóé ãàçðûí òîñûã àãààðò óóðøòàë íü øàõäàã ó÷èð îéð îð÷èìä íü áàéãàà õ¿í ò¿¿ãýýð õÿëáàðõàí àìüñãàëäàã. Ýíý íü õîîëîé, óóøãèíä íîöòîé àþóëòàé þì.• Íåôòèéíàñãàðñàíáîõèðäëûãöýâýðëýõ¿¿ðýãõ¿ëýýæáóéêîìïàíèíüòàíûãõàìãààëàõ õóâöàñ, áèåèéã ñàéí õàìãààëàõ èæ á¿ðýí õóâöàñ, áýýëèé, ãóòàë, àìüñãàëûí ìàñê, àþóëã¿éí í¿äíèé øèë áîëîí òîëãîéã á¿òýýõ ìàëãàé ñýëòýýð õàíãàõ ¸ñòîé. • Õîðòîéãàçàðòîëîíöàãààðàæèëëàõíüõèìèéíõîðòîéáîäèñûíýð¿¿ëìýíäýäó÷ðàõ àþóëûã íýìýãä¿¿ëäýã. ªäºðò öººõºí öàãààð àæèëëàæ, îëîí öàãààð àìàð÷ àæèëëàõ ýýëæ¿¿äèéí õîîðîíä öýâýð àãààð àìüñãàëæ áàéõ ¸ñòîé.

Ãýíýòèéí îñîëä çîðèóëñàí àâðàõ áîëîí àþóëã¿éí òºëºâëºãººã ãàðãàÕýðýâ òà ãàçðûí òîñ îëáîðëîõ áîëîí áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýðèéí îéð àìüäàð÷ áàéãàà áîë îðîí íóòãèéíõàíòàéãàà õàìòðàí ãýíýòèéí àþóëûí òîõèîëäîëä õýðõýí àæèëëàõ òàëààð ÿðèëöàæ, ãàë ãàð÷ ãàçðûí òîñ àñãàðàõàä õýðõýõýý òºëºâëºõ õýðýãòýé. Ãýíýòèéí ¿åä àâàõ àþóëã¿é áàéäëûí àðãà õýìæýýíèé òºëºâëºãººã õýðõýí õèéõ òàëààð 552-ð õóóäàñíààñ ¿ç.

ªºðñäèéí îðîí íóòãèéí ãàçðûí çóðãèéã ãàðãàÀþóëã¿é áàéäëûí òºëºâëºãººíèé íýãýí õýñýã íü òàíû îðîí íóòàãò õààíààñ ÿìàð àþóë ãàð÷ áîëîõûã ìýäýõ, õààíà ò¿¿íýýñ ñýðãèéëýõ íººö áàéãààã òîãòîîõ ÿâäàë þì. Îðîí íóòãèéíõàà ãàçðûí çóðãèéã ãàðãàõ íü ¿¿íä òóñàëæ ÷àäíà. Îðîí íóòãèéíõàà áóñàä õ¿ì¿¿ñòýé õàìòðàí ººðèéí àìüäàðäàã ãàçðûí çóðãèéã çóð. Èíãýõäýý ãàçðûí çóðãèéí öîîíîã ºðºìäëºãèéí ãàçðóóä, íåôòèéí õîîëîé, õàÿãäëûí í¿õí¿¿ä áîëîí áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýð áîëîí áóñàä ãàçðûã îðóóë. ªºðñäèéí õîîë õ¿íñýý öóãëóóëæ, óñ àâäàã, ìàëàà áýë÷ýýäýã áîëîí áóñàä îðîí íóòãèéí íººöèéí áàéðëàëóóäàà òýìäýãëý. Äàðàà íü õààíà íåôòü àñãàð÷ áàéñàí, õààíà îñîë àþóë áîëæ áàéñàí, ìºí õààíà áîõèðäîæ áàéñàí òàëààð ºíãºðñºí ¿åèéí ìýäýýëëèéã ÿðèëö. Òýäãýýðèéí ¿ð äàãàâàð þó áàéñàí áý. Òýäãýýðèéí ¿ð äàãàâàð íü õààíà áàéãàà âý ãýäãèéã ãàçðûí çóðàãò òýìäýãëý. Äàðàà íü ººðñäºäºº áàéãàà íººö¿¿äèéí æàãñààëòûã áè÷èæ òýäãýýð íººö¿¿äèéã ãýíýòèéí îñîë ýíäýãäýë áîëîõ ¿åä õýðõýí àøèãëàõ òàëààð ÿðèëöàöãàà.

Óóëçàëäàæ òºëºâëºãººãºº ãàðãàöãàà


Ãàçðûí òîñíîîñ áîõèðäñîí ãàçðûã íºõºí ñýðãýýõÃàçðûí òîñ àñãàðàõ íü ãàçàð íóòàãò óäààí õóãàöààíû õ¿íä õîõèðîë ó÷ðóóëäàã. Ãàçðûí òîñûã öýâýðëýñíèé äàðàà ÷ ãýñýí òóõàéí ãàçàð äàõèí ñýðãýòëýý îëîí æèë áîëäîã áºãººä îëîí æèëèéí äàðàà ãàçàð ýðãýí ñýðãýæ, ¿ðæèë øèìòýé áîëîõ áîëîìæòîé. Ãýâ÷ ýíý íü ¿íýõýýð óðò õóãàöàà øààðäàíà.

Àñãàðñàí íåôòèéã öýâýðëýõ øèíý àðãàÀÍÓ ä äèçåëèéí ò¿ëø èõ õýìæýýãýýð àñãàðñíû äàðàà ò¿¿íèéã öýâýðëýõ àæèë õèéæ ºãºº÷ ãýæ îëîí êîìïàíèàñ õ¿ñ÷ýý. Òýíä àñãàðñàí òîñ, ãàçðûí òîñ îëîí îâîîëãî ¿¿ñãýñýí ó÷ðààñ êîìïàíè á¿ðò íýã õýñýã îâîîëãî òîñûã öýâýðëýý÷ ãýæ íîãäóóëñàí áàéíà. Ýäãýýð êîìïàíèóäûí íýã íü æèæèã áèçíåñèéí êîìïàíè áàéñàí áºãººä òýä èääýã ìººã òàðüæ óðãóóëàí çàðàõ àæèë õèéäýã áàéæýý. Ìººã óðãóóëäàã êîìïàíèéí áèçíåñìýí ìººãí¿¿ä îéí ò¿éìðèéí äàðàà áîëîí áàéãàëèéí ãàìøãèéí äàðàà èë¿¿ ñàéí óðãàäãèéã àíçààðñàí áàéæýý. Òýãýýä òýð ìººãèéã ãýìòñýí ãàçðûã øèíý÷ëýõ èä øèäòýé ãýäýãò íü èòãýäýã áàéæýý. Òýä ººðñäèéí íîîãäñîí õýñýã íåôòèéã öýâýðëýýä áîõèðäñîí ãàçðûã íü ìººãíèé ¿íäýñòýé øîðîîãîîð õó÷èæ îðõèæýý. Èíãýýä ¿ð ä¿íãýý õ¿ëýýñýí áàéíà. Çóðãààí äîëîî õîíîãèéí äàðàà îâîîëñîí øîðîîíûõîî õó÷ëàãûã àâàõàä òýä ãàéõàëòàé ñîíèí ç¿éë õàðñàí áàéíà. Õºðñ øîðîîí äýýð òîì òîì ìººã óðãàæ, çàðèì íü á¿ð 30 ñì-èéí òîì äàëáàãàð ìººã áîëñîí áàéæýý. Òýä ìººãí¿¿äèéã àâààä ëàáîðàòîðèò øèíæëýõýä ìººãºí äýýð ãàçðûí òîñíû õîðòîé õèìèéí áîäèñ îãò èëýðñýíã¿é. Ìººã íü õºðñèéã á¿ðýí öýâýðëýæ ÷àäñàí áàéæýý. Ãýòýë ýíý ñîíèðõîëòîé ò¿¿õèéí õàìãèéí ãî¸ õýñýã íü äàðàà íü áîëñîí áàéíà. Ìººãí¿¿äèéã á¿ðýí áîëîâñðîíãóóò ÿëàà èðæ ºíäãºº ìººãºíä öàöæýý. Äàðàà íü àâãàëäàé ãàð÷ èðñýí. Øàâæ, øóâóó ÷ èðñýí áàéíà. Äàðàà íü øàâæ, øóâóó áîëîí ìººãèéã èäýõýýð ººð àìüòàä èðæýý. Øóâóó, àìüòàä á¿ãä ¿ð çóóí èðæ òýð õàâèéã óðãàìàëæóóëæýý. Èíãýýä áîõèðäñîí íýãýí õýñýã ãàçàð áàÿëàã íîãîîí öýöýðëýã ¿¿ññýí áàéíà. Ýíý àðãà íü òóðøèëòûí ìàÿãààð àøèãëàãäñàí áºãººä á¿õ ãàçàðò èéì àðãààð àæèëëàæ áîëîõ ýñýõèéã õýí ÷ ìýäýõã¿é áàéíà. ßìàð ÷ áàéñàí íåôòýíä õîðäñîí ãàçàðò ìººã ñàéí óðãàäàã ãýõ ÿðèà èéí ãàð÷ýý. ¯íýõýýð óðãàìàë, øàâæààð îð÷èíã öýâýðëýõ àðãà áàéãàà þó ãýäãèéã íýìæ ñóäëàõ õýðýãòýé.

Áàéãàëü îð÷íû øóäàðãà ¸ñÕ¿ì¿¿ñ ººðñäèéíõºº ýð¿¿ë ìýíäèéã íåôòü áàÿëàã èõòýé ãàçàð õàìãààëàí òýìöýõ íü ýð¿¿ë ìýíä, ýðõ ÷ºëººãºº îëæ àâàõ öîðûí ãàíö àðãà áàéõ ¿å îëîí. Ýð¿¿ë ìýíä, áàéãàëü îð÷íûã óñòãàäàã ãàçðûí òîñ íü èõ ¿íý õ¿ðäýã ó÷èð õ¿ì¿¿ñ ìàø èõ ýä õºðºíãèéí ýñðýã òýìöýõ õýðýãòýé ãýñýí ¿ã áîëäîã.

Ýìýãòýé÷¿¿ä íåôòü îëáîðëîëòûí ýñðýã òýìöýâÍèãåð óëñûí Íèãåð ãîëûí ýðýã îð÷èì íýãýí öàãò çàãàñ æàðààõàé, çýðëýã àí àìüòàí, ýð¿¿ë ãàçðààð áàÿí ¿ðæèë øèìòýé íóòàã áàéæýý. Ýíä ãàçðûí òîñíû êîìïàíè èðýõäýý ýä áàÿëàã, ýíõ ñàéõíûã àìëàæ áàéñàí þì. Ãýâ÷ èðýýä 30 æèë áîëîõîä òýä àìëàëòàà áèåë¿¿ëñýíã¿é. Íèãåðèéí íýãýí ýìýãòýé õýëýõäýý ”Áèä ¿íýõýýð óóðòàé áàéíà. Òýä 1970 îíä ýíä èðýýä á¿õ àìüä þìûã óñòãàæ, îé ìîä, òàðèàí òàëáàéã ñ¿éòãýñýí. Áèä ºäºð á¿ð ÷ èë¿¿ àéìøèãò óòàà, ãàëûí õîðûã õàðæ áàéíà. Áèäýíä ÿìàð ÷ íàéäâàð àëãà. Õàðèí òýä áóðõíû áèäýíä ºãñºí áýëãèéã àâ÷, ñàÿ ñàÿ äîëëàðàà õèéæ áàéíà. Òýäýíä áèäíèé þó ãýõ íü ÿìàð ÷ õàìààã¿é” ãýæ ýñýðã¿¿öýí òýìöýæ áàéíà. Òýð ýõëýýä íèãåðèéí îìîã á¿ðèéã íýãòãýí òàéâàí çàìààð ýñýðã¿¿öýë ýõë¿¿ëæýý. Ýõíèé ýýëæèíä ýìýãòýé÷¿¿ä òóõàéí íóòàãò àæèëëàæ áàéñàí Øèâðîí Òýêñàêîã áèäýíä àæèë ºã, óñ öàõèëãààí ºã÷ îðîí íóòàãò õºðºíãº îðóóë ãýýä, ìºí îðîí íóòàãò ó÷ðóóëñàí õîõèðëûã íºõºí


òºë¿¿ëýõèéã øààðäñàí áàéíà. Õàðèóä íü òýä çàñãèéí ãàçðûã äóóäàí, òýäýíä òºìºð íóäàðãà ¿ç¿¿ë ãýæýý. Öàãäàà íàð íóëèìñ àñãàðóóëàã÷ õýðýãëýæ, çîäîæ, îëîí õ¿íèéã ãýìòýýæýý. Ãýâ÷ ýìýãòýé÷¿¿ä ¿¿íèé ýñðýã óðàí àðãà ãàðãàí òýìöýæ õàòóóæèë ãàðãàæýý. Òýä ãàçðûí òîñíû êîìïàíèéí òºâ îôôèñûã ýçëýí àâ÷, ìºí ãàçðûí òîñûã òàðààäàã õýä õýäýí òåðìèíàëûã á¿ñýëæýý. Õýäýí çóóí õ¿ì¿¿ñ Íèãåð ãîëûí ýðýã äýýð íåôòèéã ãàäàãø à÷äàã öýã¿¿äýä á¿ñëýëò õèéñýí áàéíà. Ýìýãòýé÷¿¿äèéí á¿ñëýëò ¿ðãýëæèëæ õèéõ ºäºð òóòàìä íåôòýý à÷óóëæ ÷àäàõã¿é áàéñíààñàà íýã ºäºðò 100.000 äîëëàð àëäàæ, êîìïàíè ýöýñò íü áóóæ ºã÷ýý. Òýä àæëûí áàéð ºãºõèéã çºâøººð÷, æèæèã çýýë ºãºí îðîí íóòãèéíõàíä ººðñäèéí áèçíåñ ýõëýõ áîëîìæ ºã÷, ñóðãóóëü öýöýðëýã, óñàí õàíãàìæ, öàõèëãààíûã òîñãîíûõîíä îëãîõîîð àìëàâ. Íèãåðèéí òýìöýã÷äèéí ýñðýã çàñãèéí ãàçðààð õ¿÷ õýðýãë¿¿ëñýí ýíý æèøýý íü íåôòèéí áèçíåñèéõýí àøãàà íýìýõèéí òóëä þó ÷ õèéõýýñ áóöäàãã¿éí èëðýë þì. Ýíý æèøýý íü äýëõèéí á¿õ ãàçàð ãàçðûí áàÿëãààñ çîõèõ àøãèéã øààðääàã æèøãèéã ýõë¿¿ëñýí þì. Ýñ òýãâýýñ ãàçðààñàà íåôòýý àëäñààð ººðñäºº õºãæèëã¿é õîöîðñîîð áàéõ áàéñàí.

Ãàçðûí òîñ áà õóóëüÎëîí óëñ îðíóóäàä õ¿ì¿¿ñ óñ, çýðëýã àìüòäûã áîõèðäëîîñ õàìãààëæ, àþóëã¿é àæëûí îð÷èí áèé áîëãîõûí òóëä õóóëü ãàðãàäàã. Ìºí ãàçðûí òîñíû êîìïàíèóä ãàçðûí òîñ àëäñàí íºõöºëä õàðèóöëàãàà õýðõýí õ¿ëýýõ òàëààð á¿ñ íóòãèéí áîëîí îëîí óëñûí ãýðýý õóóëü áàéäàã. Ãýõäýý õóóëèóäûã îðîí íóòãèéí èðãýä ìýäýæ õýðýãæèëòèéã íü øàõàæ øààðäñàí ¿åä ë õóóëü õýðýãæèæ áîëäîã. /Îëîí óëñûí õóóëèéí òàëààð Á õàâñðàëòààñ ¿çíý ¿¿/

Òýêñàêî êîìïàíèä õýðýã ¿¿ñãýñýí íü Òýêñàêî êîìïàíè íü Ýêâàäîðò ãàçðûí òîñ îëáîðëîõîîð èðýõýä Êîôàí îìãèéíõîí òýðõ¿¿ ÀÍÓ-ûí êîìïàíè ººðñäèéíõ íü àìüäðàëûã óñòãàíà ãýæ ìýäýýã¿é þì. Êîìïàíè 20 æèëèéí òóðø õýäýí ñàÿ òîíí õîð àñãàæ, íåôòýý îëáîðëîæ áàéëàà. Íóòãèéíõíû îëîí æèë óóäàã ãîë õàòàæ àëãà áîëæýý. Òýä ºäºðò óóõ óñ, àãíàõ àíãàà õàéæ ºäðèéã áàðäàã áîëëîî. Îðîí íóòàã íü èéíõ¿¿ ñºíºæ áàéñàí òóë òýä íóòãàà îðõèí í¿¿æ áàéâ. Êîôàí îìãèéíõîí òýäíèé óëàìæëàëò àìüäðàëûã ýâäýæ, îëîí õ¿íèéã ºâ÷ë¿¿ëñýí ãýæ ìýäýãäæýý. Òýä 5000 îð÷èì õ¿íòýé áàéñàí ÷ çºâõºí 500 íü íóòàãòàà ¿ëäæýý. Òýêñàêîãèéí ó÷ðóóëñàí õîðõèðîëä ºðòºãñºä Àìàçîíûã õàìãààëàõ ñàí áàéãóóëæ, ºâ÷òýé õ¿ì¿¿ñèéã ýäãýýõ ýìíýëýã áàðüæ, òýäíèé ãàçðûí òîñíîîñ ¿¿ññýí õîõèðëûã ñóäàëæ, áàéãàëü îð÷íû õ¿ì¿¿ñòýé óóëçàæ, ÀÍÓ-ûí èäýâõòýí õóóëü÷èäòàé óóëçæýý. Òýä õàìòäàà òºëºâëºãºº çîõèîâ.

Òýðõ¿¿ ëèäåð¿¿ä èäýâõòí¿¿ä õºëººðºº, çàâèàð, îíãîöîîð ÿâñààð Òýêñàêî êîìïàíèä íýã òýðáóì äîëëàð íýõýõýýð ø¿¿õýä õàíäæýý. Òýêñàêî õýðãèéã õýðýãñýõã¿é áîëãîõîîð õýä õýäýí óäàà îðîëäîâ. Òýä õýðãèéã Ýêâàäîðûí ø¿¿õýýð ø¿¿õ ¸ñòîé ãýâ. Ãýâ÷ èäýâõòýí¿¿ä Ýêâàäîðûí ø¿¿ã÷èä øóäàðãà ø¿¿æ ÷àäàõã¿é áîëîâ óó ãýæ àéæ áàéëàà. Òýä Àìàçîíûã áîõèðäóóëàõ øèéäâýð ÀÍÓ-ä ãàðñàí ãýæ õýëýõýä òàëóóä çºâøººðºâ. Ýíý íü àíõ óäàà ººð îðîíä òîõèîëäñîí áàéãàëü îð÷íû àñóóäëûã ÀÍÓ-ä ø¿¿õ ãýæ áóé õýðýã áàéëàà. Êàôàíîãèéíõîí á¿òýí àðâàí æèë ø¿¿õäýæ òýìöñýí þì. Øèíý ø¿¿ã÷ ãàð÷ èðýí õýðãèéã íÿöààæ áàéâ. Ãýâ÷ øóäàðãà øèéäâýð ãàðàõã¿é áîë òýäíèéã Íüþ-Éîðêò ø¿¿íý ãýæ øèéäýâ. Ýíý àñóóäàë îäîîã õ¿ðòýë øèéäýãäýëã¿é òýä øèðýíãý îéãîîñîî øàõàãäñààð áàéíà. Ãýõäýý òýäíèé ýíý òýìöëèéí óéãàã¿é áàéäàë íü ãàçðûí òîñíîîñ ó÷ðàõ õîõèðëûí òàëààð äýëõèé äàÿàð îéëãóóëñààð áàéíà. Ìºí òýäíèé òýìöëèéí ¿ð ä¿íä Òýêñàêî áîëîí áóñàä ãàçðûí òîñíû ¿éëäâýð¿¿ä îëáîðëîëòîî àþóë áàãàòàé àðãààð õèéäýã áîëæ áàéíà.

Ãàçðûí òîñ, ºâ÷ëºë áà õ¿íèé ýðõ

Documents