Aanbestedingswet

Een succesvolle inkoopprocedure

Johan van Loenhoutinkoop specialistKaspermann Procurement Solutions

Danielle Radderadvocaat

21 maart 2013

2

Agenda

• Achtergrond

• Bao versus Aanbestedingswet

• Innovatief aanbesteden

• Overgangsregime

Nieuwe Aanbestedingswet

PER 1 APRIL 2013

Deel 1: Begripsbepalingen, beginselen en uitgangspunten

Deel 2: Implementatie Richtlijn 2004/18 (+ deel Wira)

Deel 3: Implementatie Richtlijn 2004/17

Deel 4: Overige bepalingen (o.a. deel Wira)

3

Aanbestedingswet

Key word: Toegankelijkheid

• Beginselen (proportionaliteit)

• Uniformeren aanbestedingspraktijk

• Lastenverlaging

4

Bao versus AanbestedingswetBao/Wira Aanbestedingswet

1. Europese aanbestedingen Alle overheidsopdrachten

2. Algemene beginselen Algemene beginselen en uitgangspunten

3. Splitsingsverbod Splitsingsverbod, clusterverbod en verplichting tot opdeling in percelen.

4. Vrije keuze EMVI/laagste prijs Uitgangspunt = EMVI

5. Bewijsstukken Uniform Eigen verklaring

6. Financiële draagkracht (bijv. middels verklaring omzet)

Financiële draagkracht mag geen betrekking hebben op omzet

7. VOG Gedragsverklaring aanbesteden

8. Motivering gunningsbeslissing Motivering procedure, keuze aannemers, keuze bewijsmiddelen etc.

9. Nadere uitwerking in jurisprudentie Aanvullend beleid in o.a. Handreiking proportionaliteit, Richtsnoeren leveringen & diensten, ARW 2012

10. Alcateltermijn = 15 dagen Alcateltermijn = 20 dagen

11. Geschil = gang naar de rechter Geschil is klachtenmeldpunt AD, Commissie Aanbestedingsexperts, gang naar de rechter

5

1. Alle overheidsopdrachtenmaak het onderscheid!

6

1. Aanbesteden onder de drempel

Enkele administratieve eisen:

• Aankondigingen via TenderNed (?) als men kiest voor publicatie (art. 1.18)

• Uniforme eigen verklaring (art. 1.19)

• Gedragsverklaring aanbesteden (art. 1.20)

• Kosteloos ter beschikkingsstellen van aanbestedingsdocumenten (art. 1.21)

• Dus enkel publicatie eigen website is niet meer voldoende!

7

2. Algemene beginselen

• Europese aanbestedingen -> weinig nieuws, concretisering.

• Overheidsopdracht met grensoverschrijdend belang -> codificatie jurisprudentie.

• Nationale aanbesteding -> Algemene beginselen in acht nemen.

• Meervoudig onderhandse procedure -> Algemene beginselen in afgezwakte vorm.

• Enkelvoudige onderhandse procedure?

8

2. Casus

9

2. Casus (vervolg)

De gemeente Joure is geschrokken van de ophef over de aanbesteding van de bouw van de Brede school en het Sportief Knooppunt. De gemeente besluit daarom om haar inkoopbeleid te wijzigen:

• De gemeente schrapt de drempel voor de nationale aanbestedingsprocedure (alles onder de Europese drempel wordt meervoudig onderhands aanbesteed);

• Hierbij nodigt de gemeente voortaan ten minste twee lokale partijen uit.

Mag dat?

10

2. Praktisch

•Dossiervorming: bijv. keuze procedure/keuze ondernemer(s).

•Handreiking motivering te vinden in de Gids Proportionaliteit, § 3.4:

• B.v. aanwijzing in algemene zin voor ‘kleine opdrachten’.

•Shortlist ondernemers.

11

3. Splitsen en clusteren

Bron: http://www.frieschdagblad.nl/index.asp?artID=63037 (Slechts een klein onderdeel van het artikel.)

12

3. Splitsen en clusteren

Casus

De Friese gemeenten zetten aan de hand van hun gezamenlijk inkoopbeleid steeds meer opdrachten gezamenlijk in de markt. Nu gaat het bijvoorbeeld om een opdracht voor groenonderhoud in de Friese gemeenten. De opdracht is niet verdeeld in percelen. Een ondernemer uit Kollumerland is geïnteresseerd in het Kollumerlandse deel van de opdracht, maar de opdracht in heel Friesland is te groot voor zijn bedrijf.

Wat kan deze ondernemer hier tegen doen op grond van de Aanbestedingswet?

13

3. Splitsen en clusteren

• Opdrachten mogen niet onnodig worden samengevoegd.

• Wel samenvoegen, let op:

• Opsplitsing in percelen

• Samenstelling van de markt, invloed van samenvoegen op MKB, andere gevolgen & risico’s en mate van samenhang opdrachten.

• Motiveren!

14

3. Praktisch

• Percelen zo opdelen dat je hele markt kunt uitvragen (combinatie grote/kleine percelen).

• Conditioneel inkopen, bijvoorbeeld:

• Niet alle percelen gunnen aan 1 partij;

• Stellen van (maximum) minimum aantal verschillende opdrachtnemers.

• Raamovereenkomst grote percelen -> mini-competitie per aanvraag.

15

4. EMVI = uitgangspuntCasus

De gemeente Utrecht wil de hal van het stadhuis laten opknappen, geschatte waarde: EUR 1.100.000. De Gemeente besluit om de opdracht middels een meervoudig onderhandse procedure in de markt te zetten. Normaal gesproken gunde de gemeente dergelijke opdrachten altijd op basis van laagste prijs. Met de nieuwe aanbestedingswet in het achterhoofd besluit de gemeente toch voor een ‘EMVI’ aanbesteding te gaan: 90% prijs en 10% kwaliteit.

Mag dit?

16

4. Praktisch

• Kwalitatieve criteria opnemen als minimumeisen, maar let op disproportionaliteit!

• Bonus/malus systeem

• Evaluatie KPI’s -> contractuele ontbinding

• Proefperiode (Wachtkamerovereenkomst)

17

5. (Uniforme) Eigen verklaring

Nieuw begrip artikel 2.84

Uitgangspunt = alleen opvragen uniforme eigen verklaring, i.p.v. diverse bewijsstukken.

Uitzondering: referenties en bewijsstukken die niet zien op eigen verklaring.

Artikel 2.102: mag wel bewijsstukken opvragen bij winnaar (openbare en niet-openbare procedure) en/of te selecteren partijen (bij niet-openbare procedure)

18

5. Casus

De gemeente Amsterdam heeft conform de nieuwe Aanbestedingswet enkel de eigen verklaringen van de gegadigden in een niet-openbare procedure ontvangen. Er zijn 10 gegadigden, maar de gemeente heeft aangegeven slechts 5 partijen te zullen uitnodigen om in te schrijven.

Mag de gemeente de bewijsstukken opvragen en zou u dat aanraden of niet?

19

5. Praktisch

• Maak gebruik van opvraagbevoegdheid.

• Hanteer proportionele termijnen en vermeld die ook duidelijk in de stukken.

20

6. Financiële draagkracht

Omzeteisen:

• mogen niet, tenzij gemotiveerd;

• slechts totale omzet;

• nooit meer dan driemaal de opdrachtwaarde/ opdrachtwaarde per jaar (raamovereenkomst);

• max. 3 boekjaren.

Verzekeringseisen:

• Moet samenhangen met afdekken risico’s opdracht;

• Max. 5% opdrachtwaarde.

=> ‘Standaard’ bankgarantie taboe?

21

7. Gedragsverklaring Aanbesteden

• Breder dan VOG/Bibob

• Nederlandse rechtspersonen en (voormalig leidinggevenden)

• Uniforme (langere) termijn Gedragsverklaring van 24 maanden

• Keuze = aanbestedende dienst!

22

7. Casus

De gemeente Den Haag heeft een aanbesteding gehouden voor leerlingenvervoer. Alle inschrijvers dienen een Gedragsverklaring Aanbesteden in te dienen. In de aanbestedingsstukken heeft de gemeente ook opgenomen dat zij , alvorens de opdracht definitief gegund zal worden, een gedragsverklaring ‘natuurlijke personen’ wenst te ontvangen van de taxichauffeurs die zullen worden ingezet door de winnende inschrijver.

Mag dat?

23

7. Praktisch

• Neem (rechts)gevolg Gedragsverklaring Aanbesteden op in de aanbestedingsstukken.

• Gebruik in selectiefase niet-openbare procedure.

24

8. Motivering

• Speelt in hele wet en aanvullende regelgeving.

• Moet op verzoek verstrekt worden (zie artikel 1.4 lid 3).

• Daarom: motivatie (voor zover mogelijk) opnemen in de aanbestedingsstukken.

• Ook de selectiebeslissing motiveren!

25

9. Aanvullend beleiduitgelicht: Gids Proportionaliteit

26

Eisen en criteria stellen die verband houden met en in

redelijke verhouding staan tot het

voorwerp van de opdracht.

Eisen, voorwaarden en criteria aan de

inschrijvers en inschrijvingen die in redelijke verhouding

staan tot het voorwerp van de

opdracht. (codificatie

Aanbestedingswet)

De keuzes die de aanbestedende

dienst maakt en de eisen en

voorwaarden die zij stelt bij een

aanbesteding staan in redelijke

verhouding tot de aard en omvang van de opdracht.

9. Gids Proportionaliteit

• Richtsnoer

• Voorschriften

COMPLY OR EXPLAIN!

Voorbeelden voorschriften:

• hoeveel inschrijvers (3-5) bij meervoudig ondershandse procedure (Voorschrift 3.4 B)

• hoeveel referenties en waarde (1 per benoemde kerncompetentie + max 60% waarde, Voorschrift 3.5 G)

• goedgekeurde accountantsverklaring pas opvragen na mededeling gunningsbeslissing (Voorschrift 3.5 E)

27

9. Casus (I)

De gemeente Haarlem wil een brede school bouwen met een BVO van 2000 m2. De gemeente vraagt de inschrijvers om 3 referenties in te dienen van opdrachten die naar ‘aard en omvang’ vergelijkbaar zijn met het aanbestede werk. Eén van de inschrijvers dient één referentie in van de bouw van een school met BVO 1300 m2, één referentie van de bouw van een kinderopvang BVO 700 m2 en één referentie van de bouw van een multifunctionele ruimte BVO 3200 m2.

Volstaan de referenties?

28

9. Casus (II)

De gemeente Loenen heeft vernomen dat het ARW 2012 vanaf 1 april 2013 ook verplicht moet worden toegepast bij aanbestedingen onder de drempel. De gemeente wil graag een aantal straten opnieuw laten bestraten. Hiertoe organiseert de gemeente een aanbesteding voor de levering van stenen.

Is de gemeente verplicht om het ARW 2012 toe te passen?

29

10. Rechtsbescherming

1. Nieuwe Alcateltermijn

• LET OP: nieuwe termijn voor Europese aanbestedingen van 20 kalenderdagen.

• Maar slechts 15 kalenderdagen standstill bij vrijwillige transparantie vooraf (niet zijnde nationale aanbestedingsprocedure!).

2. Overige maatregelen

• Aanbestedingsloket

• Bemiddeling experts

• PIANOo

30

10. Praktisch

• Contractuele vervaltermijn opnemen in bestek.

• Alle redenen opnemen in de gunningsbeslissing, anders moet nieuwe gunningsbeslissing worden genomen.

31

Innovatief aanbesteden

• Maatschappelijke waarde meenemen in overeenkomst (zie artikel 1.4).

• Verder niet(s) voorgeschreven, ‘vooral een zaak van professionalisering’

• belangrijkste maatregel: professionalisering met behulp van PIANOo (& aanbestedingsexperts)

• Marktconsultatie!

32

Overgangsregime

• Niet voor lopende aanbestedingsprocedures.

• Nog 1 jaar andere verklaringen i.p.v. gedragsverklaring.

33

Vragen?

Johan van Loenhout

Telefoon: +31 6 30 70 06 44 Email: johan@Kaspermann.nl

Daniëlle Radder

Telefoon: +31 88 253 5058Fax: +31 88 253 5050Email: dradder@akd.eu

34