แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ...

49

Upload: others

Post on 27-Jul-2020

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม
Page 2: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม
Page 3: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

I

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ I

ค าน า

การพฒนาระบบบรการสขภาพในสงกดกระทรวงสาธารณสขใหมคณภาพและมาตรฐานเดยวกน เปนหนงในยทธศาสตรส าคญ ซงกองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพจะตองด าเนนการใหบรรลตามวตถประสงคดงกลาวโดยมาตรฐานระบบบรการสขภาพในสวนทอยในความดแลรบผดชอบของกองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ คอมาตรฐานดานอาคารและสภาพแวดลอมของสถานบรการสขภาพ

ในปงบประมาณ 2560 กองแบบแผน ไดด าเนนงานโครงการจดท าคมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอม

ของสถานบรการสขภาพ ซงเปนโครงการตอเนองจากปงบประมาณ 2558-2559 โดยมวตถประสงคเพอใหบคลากรวชาชพดานออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมของสถานบรการสขภาพ ทงในหนวยงานภาครฐและภาคเอกชนตลอดจนบคลากรทางการแพทยและสาธารณสขในหนวยงานทเกยวของ สามารถน าไปใชเปนแนวทางในการออกแบบปรบปรง พฒนา และประเมนอาคารและสภาพแวดลอมของสถานบรการสขภาพ และใชเปนแนวทางในการบรหารจดการเกยวกบการพฒนาอาคารและสภาพแวดลอมของสถานบรการสขภาพ เพอใหมคณภาพตามมาตรฐานทก าหนดและสงผลใหประชาชนไดรบบรการดานสขภาพอยางเทาเทยมกน โดยในปงบประมาณ 2558-2559 กองแบบแผนไดด าเนนการจดท าคมอการออกแบบส าหรบแผนกผปวยนอก แผนกอบตเหต-ฉกเฉน แผนกเวชระเบยน แผนกเภสชกรรมแผนกทนตกรรม แผนกรงสวนจฉย แผนกพยาธวทยาคลนก แผนกธนาคารเลอด แผนกสตกรรม แผนกศลยกรรม และแผนกหอผปวยใน เปนจ านวนรวม 11 แผนก เสรจเปนทเรยบรอยแลว และส าหรบปงบประมาณ 2560 น กองแบบแผนไดด าเนนการจดท าคมอการออกแบบส าหรบแผนกหออภบาลผปวยหนก (อายรกรรม) แผนกกายภาพบ าบด แผนกโภชนาการ แผนกจายกลาง และแผนกซกฟอก เปนจ านวนรวม 5 แผนก รวมแผนกทด าเนนการจดท าคมอการออกแบบเสรจเปนทเรยบรอยแลวเปนจ านวนทงสน 16 แผนก

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ หวงเปนอยางยงวาคมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมของสถานบรการสขภาพฉบบน จะเปนประโยชนตอผทมสวนเกยวของกบการออกแบบ การพฒนา และการบรหารจดการดานอาคารและสภาพแวดลอมของสถานบรการสขภาพในทกภาคสวน หากพบขอผดพลาดหรอมขอเสนอแนะเพมเตมประการใด คณะผจดท ายนดรบไวพจารณา เพอด าเนนการปรบปรงเนอหาใหมความครบถวนสมบรณยงขนในโอกาสตอไป

คณะท างานโครงการจดท าจดท าคมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมของสถานบรการสขภาพ กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ

กระทรวงสาธารณสข ปงบประมาณ พ.ศ. 2560

Page 4: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

II

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ II

สารบญ

หวเรอง : 01 พนทใชสอย 02 ความสมพนธและเสนทางสญจรระหวางพนทใชสอยภายในแผนกโภชนาการ 03 การปองกนการตดเชอในแผนกโภชนาการ (Infection Control: IC) 03.01 การจดแบงพนทใชสอยกบการปองกนการตดเชอ 03.02 การจดการของเสยทางการแพทย 04 สวนประกอบอาคารและวสดประกอบอาคาร 04.01 พน (FLOOR) 04.02 ผนง (WALL) 04.03 เพดาน (CEILING) 04.04 ประต (DOOR) 04.05 หนาตาง (WINDOW) และชองแสง

05 ครภณฑประกอบอาคาร (Furniture) แผนกโภชนาการ (Nutrition and Dietetics) 06 งานระบบวศวกรรมไฟฟาและสอสาร 06.01 ระบบไฟฟาแสงสวาง 06.02 ระบบไฟฟาก าลง 06.03 ระบบไฟฟาส ารอง 06.04 ระบบไฟฟาแสงสวางฉกเฉน และโคมไฟฟาปายทางออกฉกเฉน 06.05 ระบบแจงเหตเพลงไหม 06.06 ระบบโทรศพทอตโนมต 06.07 ระบบเสยงประกาศ 06.08 ระบบเสาอากาศโทรทศนรวม 06.09 ระบบสอสารดวยความเรวสง 06.10 ระบบทววงจรปด 06.11 ระบบควบคมการเขาออก 06.12 ระบบการตอลงดน

หนา 2

8

9 9

11

12 13 14 14 14 15

16

26 26 27 28 28 29 31 31 31 31 31 32 32

Page 5: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

III

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ III

สารบญ

หวเรอง : 07 งานระบบวศวกรรมเครองกล 07.01 ระบบปรบอากาศและระบายอากาศ 08 ระบบวศวกรรมสงแวดลอม 08.01 ระบบประปา 08.02 ระบบสขาภบาล 08.03 ระบบดบเพลง 08.04 ระบบบ าบดน าเสย 08.05 การจดการมลฝอย ภาคผนวก

หนา 33 33

35 35 35 35 36 36

i

28

Page 6: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

IV

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ IV

สารบญตาราง

หวเรอง : ตารางท 1 สรปรายละเอยดพนทใชสอยโดยสงเขป ตารางท 2 แสดงความตองการครภณฑประกอบอาคาร (FURNITURE)กบ ภายในพนทใชสอยของ

แผนกโภชนาการ ตารางท 3 ขนาดและลกษณะครภณฑ (เฟอรนเจอรตดตงกบทและเฟอรนเจอรลอยตว) ภายใน แผนกโภชนาการ

หนา 3

17

19

Page 7: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

V

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ V

สารบญภาพ

หวเรอง : แผนภาพแสดงความสมพนธและเสนทางสญจรระหวางพนทใชสอยตางๆ ภายในหออภบาลผปวยหนก รปท 1 ตวอยางผงแผนกโภชนาการทมการแบงเขต/โซน รปท 2 ตวอยางผงแผนกโภชนาการทมการแบงทางสญจร

รปท 3 แสดงตวอยางการปาดมมลาดเอยง ส าหรบพนตางระดบ

รปท 4 แสดงรปแบบสญลกษณทางออกฉกเฉนมขนาด 150 x 300 mm รปท 5 แสดงระยะการตดตงอปกรณตรวจจบความรอน (HEAT DETECTOR) E.I.T. Standard

รปท 6 แสดงระยะการตดตงอปกรณตรวจจบควน (SMOKE DETECTOR) E.I.T. Standard รปท 7 ตวอยางพดลมระบายอากาศแบบตดเพดานและแบบตดผนง รปท 8 ตวอยางพดลมดดควนในหองครว

หนา 8

10 11 13 29 30 30 34 34

3

Page 8: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

1

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 01-1

แผนกโภชนาการ (Nutrition and Dietetics)

แผนกโภชนาการ มภารกจและขอบเขตของงานครอบคลมกระบวนการทเกยวของกบอาหารส าหรบผปวยตามแผนการรกษาทางการแพทย ตงแตกระบวนการคดเลอกและจดซอวตถดบทมคณภาพและมความปลอดภย การควบคมคณภาพการผลต และการจดสงอาหารถงผปวยอยางมคณภาพและปลอดภย ตลอดจนการประเมนและการตดตามภาวะโภชนาการ การปฏบตงานรวมกบทมผใหการรกษาผปวย การเรยนการสอน และการวจยทางดานโภชนาการ

ต าแหนงทตงของแผนกโภชนาการ ควรตงอยใกลแผนกผปวยใน และหางไกลจากแผนกทเปนแหลงกระจายเชอโรค เชน แผนกซกฟอก แผนกจายกลาง อาคารพกขยะ อาคารเกบศพ บอบ าบดน าเสย เปนตน ควรอยในสภาพแวดลอมทไมมฝนละอองมาก มการถายเทอากาศทดระหวางภายในและภายนอกแผนก รวมทงบรเวณโดยรอบไมเปนแหลงทเออตอการอยอาศยและแพรพนธสตวทเปนพาหะน าโรค [1]

[1]

แนวทางการพฒนาระบบบรการทตยภมและตตยภม (งานโภชนาการ) ส านกพฒนาระบบบรการสขภาพ กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข ฉบบปรบปรง (2550)

Page 9: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

2

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 01-2

01. พนทใชสอย พนทใชสอยทจ าเปนส าหรบการใหบรการและการปฏบตงานของเจาหนาทภายในแผนกโภชนาการ [2] ใน

โรงพยาบาลระดบทตยภมถงระดบตตยภม ควรมการแบงเขตการใชพนทใชสอยภายในออกเปน 2 เขตพนทหลก ใหเปนสดเปนสวนชดเจน คอ

1 พนทเขตปฏบตงาน ซงประกอบดวย 3 เขตพนทยอย คอ 1.1 เขตปนเปอน ไดแก

1.1.1 บรเวณตรวจรบวตถดบ 1.1.2 บรเวณลาง/ เตรยมวตถดบ 1.1.3 บรเวณลางภาชนะและอปกรณ 1.1.4 บรเวณลางรถขนสงอาหาร 1.1.5 บรเวณทพกขยะนอกอาคาร

1.2 เขตกงสะอาด ไดแก 1.2.1 บรเวณเกบวตถดบ 1.2.2 บรเวณเกบ-ส ารองพสด/ อปกรณ/ ภาชนะ 1.2.3 บรเวณปรงอาหารทวไป/ อาหารเฉพาะโรค

1.3 เขตควบคมความสะอาดพเศษ ไดแก 1.3.1 บรเวณเตรยมและผลตอาหารทางสายใหอาหาร (ปรบอากาศ) 1.3.2 บรเวณเกบภาชนะสะอาด 1.3.3 บรเวณพกรถขนสงอาหารพรอมบรการผปวย 1.3.4 บรเวณจดอาหารปรงสก/ อาหารพรอมบรโภค 2. พนทเขตส านกงาน ประกอบดวย 2.1 ส านกงาน (ปรบอากาศ) 2.2 หองสอนและสาธตอาหารและโภชนาการ/ ประชม (ปรบอากาศ) 2.3 หองเอนกประสงค (ประชมยอย/ พกผอน จนท.) 2.4 หองเตรยมเครองดม-อาหารวาง (ส าหรบ จนท.) 2.5 หองเกบของใชสวนตว/ เปลยนเสอผา จนท. (แยกชาย-หญง) 2.6 หองสขา จนท. (แยกชาย-หญง) 2.7 บรเวณพก พนง.ท าความสะอาด 2.8 หองซกลาง-เกบอปกรณท าความสะอาดอาคาร

โดยรายละเอยดของแตละพนทใชสอยโดยสงเขป (ประกอบดวยประโยชนใชสอยและขนาดของพนทใชสอยตอหนวยกจกรรม ซงอางองตามปจจยตางๆ ทเกยวของกบพนทใชสอยนนๆ ไดแก กจกรรมทเกดขน ขนาด/สดสวนรางกายประชากรไทยซงตองการพนทในการท ากจกรรม จ านวนผใชงานในพนท และจ านวนครภณฑ/ อปกรณพนฐานทจ าเปนตองใชส าหรบกจกรรมนนๆ) ซงสามารถสรปไดดงตารางตอไปน

[2] อางองจากแนวทางพฒนาระบบบรการทตยภมและตตยภม ส านกพฒนาระบบบรการสขภาพ กรมสนบสนนบรการสขภาพ

ฉบบปรบปรง: (2550) และมาตรฐานงานโภชนาการในโรงพยาบาล กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข (2550)

Page 10: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

3

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 01-3

ตารางท 1 สรปรายละเอยดพนทใชสอยโดยสงเขป

พนทใชสอย ขนาดตอ 1 หนวย (ตารางเมตร-ตร.ม.)

หนวย ประโยชนใชสอย หมายเหต

1. เขตปฏบตงาน 1.1 เขตปนเปอน 1.1.1 ตรวจรบวตถดบ - โตะสเตนเลส - เครองชงน าหนก - จอดรถเขนสเตนเลส - อางลางมอ

1.50 1.50 1.50 1.50

ย.1 ม. เครอง คน อาง

- เปนทตรวจสอบ-แยก ประเภทวตถดบทใช ในการประกอบ อาหาร

- ขนาดพนทขนอยกบชนดและจ านวนของ ครภณฑ

- โตะ ควรมความยาว โดยรวมไมนอยกวา 2 ม. - รถเขน ควรมอยาง นอย 2 คน

1.1.2 ลาง/ เตรยม วตถดบ ลาง/ เตรยมผก-ผลไม - อางสเตนเลส 1-2 หลม - โตะวางของสเตนเลส - ชนวางของสเตนเลส - ชนเกบอปกรณ - รถล าเลยงอาหารดบ ลาง/ เตรยมเนอสตว - อางสเตนเลส 1-2 หลม - โตะวางของสเตนเลส - ชนวางของสเตนเลส - ชนเกบอปกรณ - เครองหนเนอ - เครองบดเนอ - รถล าเลยงอาหารดบ

1.50 1.50 1.50 1.50 1.50

1.50 1.50 1.50 1.50 1.50 1.50 1.50

ชด ย.1 ม. ย.1 ม. ย.1 ม.

คน

อาง ย.1 ม. ย.1 ม. ย.1 ม. เครอง เครอง คน

- ใชเตรยมวตถดบซง เปนของสด โดยการ ลาง หน บด และชง น าหนกใหไดตาม สดสวนทก าหนด โดย บรรจใสภาชนะซงปด มดชด กอนน าไปเกบ ในตเยนหรอน าไปปรง ใหสก หมายเหต - กรณออกแบบใหมหรอมพนทเพยงพอ ควรแยกบรเวณลาง/ เตรยมผก-ผลไมออกจากกนใหเปนสดสวน

- ขนาดพนทขนอยกบ ชนดและจ านวนของ ครภณฑและอปกรณ ประกอบ - ควรมอางไมนอยกวา 2 ชด - โตะ และชนวางของ ควรมความยาวโดย รวมอยางละไมนอย กวา 2 ม. - รถล าเลยงอาหารดบ ควรมไมนอยกวา3คน - จ านวนเครองหน/ บด เนอ ขนกบปรมาณ งาน แตควรมไมนอย กวาอยางละ 1 เครอง

1.1.3 ลางภาชนะ - โตะวางภาชนะ - โตะ+ชองทงเศษอาหาร - อางสเตนเลส 3 หลม - ชนตากภาชนะ - เครองลางจาน - เครองลางขวด - ถงใสเศษอาหาร+ฝาปด - เครองท าน ารอน - รถเขนภาชนะสะอาด

1.50 1.50 2.50 1.50 4.50 3.00 1.50 1.50 1.50

ย.1 ม. ย.1 ม.

ชด ย.1 ม.

ชด เครอง

ถง เครอง คน

- ใชลางภาชนะส าหรบ ใสอาหารบรการผปวย

- ขนาดพนทขนอยกบ ชนดและจ านวนของ ครภณฑ - โตะ ควรมความยาว โดยรวม 2-3 ม. - ชนวาง ควรมความ ยาวโดยรวม 2-3 ม. - อางลาง ควรม2-3 ชด - ถงใสเศษอาหาร ควร ม 2-3 ถง - รถเขนภาชนะสะอาด ควรมอยางนอย 2 คน

Page 11: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

4

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 01-4

ตารางท 1 สรปรายละเอยดพนทใชสอยโดยสงเขป (ตอ)

พนทใชสอย ขนาดตอ 1 หนวย (ตารางเมตร-ตร.ม.)

หนวย ประโยชนใชสอย หมายเหต

1.1.4 ลางรถขนสง อาหาร - ลานพกรถสงอาหาร - ลานลางรถสงอาหาร - ลานผงรถสงอาหาร

1.50 7.50 1.50

คน บรเวณ

คน

- ใชลางท าความสะอาด รถขนสงอาหาร

- ขนาดพนทขนอยกบ จ านวนของรถขนสง อาหารทหนวยงานม ไวบรการ (1 คน ตอ ผปวย 50 คน)

1.1.5 ทพกขยะ - ถงใสเศษอาหาร+ฝาปด - ถงขยะ

1.50 1.50

ถง ถง

- ใชพกขยะ/ เศษ อาหารทเกดจากการ ด าเนนงานของหนวย งาน เพอรอการขน สงไปก าจดตามวธการ ทเหมาะสมตอไป

- ขนาดพนทขนอยกบ ปรมาณของขยะ/ เศษ อาหารทเกดขน

1.2 เขตกงสะอาด 1.2.1 เกบวตถดบ เกบของแหง - วางกระสอบขาวสาร - ชนวางของแหง เกบของสด - ตเยน 1-2 ประต - ตเยน 2-4 ประต

1.50 1.50

1.50 2.50

บรเวณ ย.1 ม.

ต ต

- ใชเกบวตถดบทใชใน การประกอบอาหาร โดยแบงเปน 1. หองเกบวตถดบ

ซงเปนของแหง 2. หอง/ บรเวณ เกบวตถดบซงเปนของ

สดทผานกระบวนการ ลางและเตรยมพรอม ส าหรบการน าไปประ กอบการปรงอาหาร

- ขนาดพนทขนอยกบ ปรมาณวตถดบและ จ านวนครภณฑ/ตเยน - ชนวางของ ควรม ความยาวโดยรวม ไม นอยกวา 2-4 ม. - ตเยน ควรมอยางนอย แบบละ 1-2 ต รวม 2-4 ต

1.2.2 เกบ-ส ารองพสด/ อปกรณ/ ภาชนะ - ชนวางของ

1.50

ย.1 ม.

- ใชเกบ-ส ารองพสด/ อปกรณและภาชนะ ซงรอการเบกจายเพอ น าไปใชงาน

- ขนาดพนทขนอยกบ ปรมาณพสด/อปกรณ และภาชนะทตองการ ส ารอง แตอยางนอย ควรมความยาวโดย รวมไมนอยกวา 2 ม.

Page 12: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

5

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 01-5

ตารางท 1 สรปรายละเอยดพนทใชสอยโดยสงเขป (ตอ)

พนทใชสอย ขนาดตอ 1 หนวย (ตารางเมตร-ตร.ม.)

หนวย ประโยชนใชสอย หมายเหต

1.2.3 ปรงอาหารทวไป/ อาหารเฉพาะโรค อาหารทวไป - โตะเตรยมอาหาร - ชน/ รถเขนเครองปรง - เตาแกส+Hood - หมอหงขาว - รถล าเลยงอาหารสก - อางลางมอ - บรเวณวางถงแกส อาหารเฉพาะโรค - โตะเตรยมอาหาร - โตะจดอาหาร - ชน/ รถเขนเครองปรง - เตาแกส+Hood - รถล าเลยงอาหารสก - อางลางมอ

1.50 1.50 1.50 1.50 1.50 1.50 0.75

1.50 1.50 1.50 1.50 1.50 1.50

ย.1 ม. ย.1 ม. หวเตา หมอ คน อาง ถง

ย.1 ม. ย.1 ม. ย.1 ม. หวเตา คน อาง

- ใชปรง/ ประกอบ อาหารส าหรบผปวย ทวไป และผปวย เฉพาะโรค (ทใช ศาสตรดานโภชน บ าบดชวยในการ บ ารงรกษารางกาย)

- ขนาดพนทขนอยกบ ปรมาณอาหารและ จ านวนครภณฑทใช ประกอบการปรง อาหาร - โตะเตรยม-จดอาหาร ควรมความยาวโดย รวมไมนอยกวา 2 ม. - เตาแกสส าหรบปรง อาหารทวไป ควรม อยางนอย 2-3 หวเตา และส าหรบปรง อาหารเฉพาะโรค 1 หวเตา - หมอหงขาว จ านวน ขนกบปรมาณงาน แต ควรมไมนอยกวา 2 - รถล าเลยงอาหารสก จ านวนขนอยกบ ปรมาณงาน

1.3 เขตควบคมความ สะอาดพเศษ

1.3.1 เตรยมและผลต อาหารทางสายให อาหาร - บรเวณเปลยนชดคลม - อางลางมอ - โตะเตรยมอาหาร - โตะวางอปกรณ ไดแก - เครองชง - เครองปนอาหาร - เครองนงฆาเชอ - หมอตมน ารอน - รถเขนสงขวดอาหารสะอาด - ตเยนแบบประตเปดได 2 ดาน

3.00 1.50 1.50 1.50

1.50

1.50

บรเวณ อาง

ย.1 ม. ย.1 ม.

คน ต

- ใชเตรยมและผลต อาหารทางสายให อาหาร - ควรเปนหองปรบ อากาศ และมการ ควบคมความสะอาด เปนพเศษ

- ขนาดพนทขนอยกบ ปรมาณอาหารและ จ านวนครภณฑทใช - โตะเตรยมอาหาร/ วางอปกรณประกอบ อาหาร ควรมความ ยาวโดยรวมไมนอย กวา 2 ม.

Page 13: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

6

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 01-6

ตารางท 1 สรปรายละเอยดพนทใชสอยโดยสงเขป (ตอ)

พนทใชสอย ขนาดตอ 1 หนวย (ตารางเมตร-ตร.ม.)

หนวย ประโยชนใชสอย หมายเหต

1.3.2 เกบภาชนะสะอาด - ชนวางหรอต

1.50

ย.1 ม.

- ใชเกบภาชนะทผาน การลางท าความ สะอาดแลว

- ขนาดพนทขนอยกบ ปรมาณภาชนะ - ชนวางหรอต ควรม ความยาวรวมไมนอย กวา 2 ม.

1.3.3 พกรถขนสง อาหารบรการ ผปวย - พนทจอดรถสงอาหาร

2.50

คน

- ใชจอด/ พกรถขนสง อาหารบรการผปวย หลงจากการลางท า ความสะอาดและท า ใหแหง กอนน าไปรอ รบอาหารทจดเสรจ เรยบรอยเพอน าสงหอ ผปวยตอไป

- ขนาดพนทขนอยกบ จ านวนรถขนสง อาหาร (1 คน ตอ ผปวย 50 คน)

1.3.4 จดอาหารปรงสก/ อาหารพรอม บรโภค - โตะจดอาหาร - พนทจอดรถสงอาหาร

1.50 2.50

ย.1 ม. คน

- ใชจดอาหารลงใน ภาชนะส าหรบบรการ ผปวย - ล าเลยงภาชนะทจด เสรจเรยบรอยแลวใส ในรถสงอาหาร เตรยม พรอมส าหรบการน า สงไปยงหอผปวย

- ขนาดพนทขนอยกบ ปรมาณภาชนะอาหาร ทตองจดเตรยม - โตะจดอาหาร ควรม ความยาวโดยรวมไม นอยกวา 3-4 ม. - รถขนสงอาหาร จ านวนขนกบปรมาณ งาน (1 คน ตอ ผปวย 50 คน)

2. เขตส านกงาน 2.1 ส านกงาน - หวหนา - นกวชาการ - เจาหนาทธรการ

≥ 20..00 9.00 6.00 4.50

คน คน คน

- ใชเปนทท างานดาน

บรหารจดการและงาน เอกสาร ของหนวยงาน

- ขนาดพนทขนอยกบ จ านวนเจาหนาทใน ส านกงาน

2.2 สอน-สาธตการปรง อาหาร/ โภชนะ ศกษา/ ประชม - โตะ+ทนง - ต/ ชนวางเอกสาร - ต/ ชนวางหนจ าลอง

2.00 1.50 1.50

ทนง-คน ย.1 ม. ย.1 ม.

- ใชส าหรบสอน-สาธต เกยวกบอาหารและ โภชนาการ รวมทงใช จดการประชมส าหรบ เจาหนาทภายในและ ภายนอกหนวยงาน

- ขนาดพนทขนอยกบ จ านวนผเขารบการ สอน-สาธต/ ประชม แตไมควรนอยกวา จ านวนเจาหนาทหลก ของแผนก

Page 14: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

7

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 01-7

ตารางท 1 สรปรายละเอยดพนทใชสอยโดยสงเขป (ตอ)

พนทใชสอย ขนาดตอ 1 หนวย (ตารางเมตร-ตร.ม.)

หนวย ประโยชนใชสอย หมายเหต

2.3 เอนกประสงค (ประชมยอย/ พกผอน จนท.) - โตะ+ทนง

1.50

คน

- เปนทพกทานอาหาร วาง/เครองดมของ จนท. ระหวางการ ปฏบตงาน

- ขนาดพนทขนกบ จ านวน จนท..ซง ตองการรองรบ

2.4 เตรยมเครองดม- อาหารวาง - เคานเตอร+อางลาง ภาชนะ+ตเกบของ - ตเยน - ตน าดม

3.75

1.50 1.50 0.75

หอง/ บรเวณ

ย.1 ม.

ต ต

- เปนทเตรยมอาหาร วางและเครองดม ส าหรบ จนท.และ ผมาเยอน - อาจจดใหเปนสวน หนงของหองอเนก ประสงค/ พก จนท.ได

- ขนาดพนทขนกบ ปรมาณชดอาหารวาง ทตองเตรยม - เคานเตอร ควรม ความยาวไมนอยกวา 1.50 ม. - ควรมพนทรวมไมนอย กวา 4.50 ม.

2.5 เกบของใชสวนตว/ เปลยนเสอผา จนท. (แยกชาย-หญง) - เปลยนรองเทา - เปลยนเสอผา - Locker

3.00 1.50 3.00

บรเวณ หอง

บรเวณ

- เปนทส าหรบ เจาหนาทใชเปลยน รองเทา/ เสอผาจาก ภายนอกเพอลดการ ปนเปอน

- ขนาดพนทขนกบ จ านวนเจาหนาทและ จ านวนหองเปลยน เสอผาทตองการ

2.6 สขา จนท. (แยกชาย-หญง) - อางลางมอ - โถปสสาวะ - โถสวม - อาบน า

1.50 1.50 1.50 1.50

ท ท ท ท

- ใชเปนทส าหรบ เจาหนาทท ากจธระ ดานสขอนามยสวนตว

- ขนาดพนทขนอยกบ จ านวนและชนดของ โถสขภณฑทตองใช

2.7 พก พนง.ท าความ สะอาดอาคาร - โตะ+เกาอ

3.00

ชด-คน

- เปนทส าหรบ พนง.ท า ความสะอาดนงพก

- ขนาดของพนทขนกบ จ านวน พนง.ท าความ สะอาด

2.8 ซก-ลาง-เกบ อปกรณท าความ สะอาดอาคาร

3.00 หอง - เปนทส าหรบพนกงาน ท าความสะอาดใชซก ลาง/ ตากและเกบ อปกรณท าความ สะอาดอาคาร

- เขาถงไดสะดวกจาก เสนทางสญจรภายใน แผนก

Page 15: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

8

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 02-1

02. ความสมพนธและเสนทางสญจรระหวางพนทใชสอยภายในแผนกโภชนาการ

แผนภาพแสดงความสมพนธและเสนทางสญจรระหวางพนทใชสอยตางๆภายในแผนกโภชนาการ

2.5 เกบของใชสวนตว/ เปลยนเสอผา จนท.

เขา

1.1.3 ลางภาชนะ และอปกรณ

1.2.3 ปรงอาหารทวไป/ อาหารเฉพาะโรค

1.2.2 เกบ-ส ารอง พสด/ อปกรณ/ ภาชนะ

เสนทางสญจรเจาหนาท เสนทางสญจรวสด/ อปกรณ

แผนก/ พนทอนซงเกยวของ

หอผปวยใน เขา

ออก

เขตปนเปอน

เขตควบคมความสะอาดพเศษ

เขตกงสะอาด

1.1.2 ลาง/ เตรยมวตถดบ

1.1.4 ลางรถ ขนสงอาหาร

1.3.3 พกรถขนสงอาหาร พรอมบรการผปวย

2.4 เตรยมเครองดม/ อาหารวาง

1.3.1 เตรยมและผลตอาหาร ทางสายใหอาหาร

1.3.4 บรเวณจดอาหารปรงสก/ อาหารพรอมบรโภค

1.3.2 เกบภาชนะ สะอาด

1.2.1 เกบวตถดบ

เขา - ออก

1.1.1 ตรวจรบวตถดบ

เสนทางสญจรอาหาร/ รถเขนอาหาร เขตส านกงาน

2.6 สขา 2.8 ซกลาง-เกบอปกรณ ท าความสะอาดอาคาร

2.7 พก พนง.. ท าความสะอาด

2.1 ส านกงาน 2.2 สอน-สาธต โภชนาการ/ ประชม

2.3 เอนกประสงค (พกผอน จนท.)

1.1.5 ทพกขยะนอกอาคาร

1.1.3 ลางภาชนะ และอปกรณ

1.2.3 ปรงอาหารทวไป/ อาหารเฉพาะโรค

1.2.2 เกบ-ส ารอง พสด/ อปกรณ/ ภาชนะ

เสนทางสญจรเจาหนาท เสนทางสญจรวสด/ อปกรณ

แผนก/ พนทอนซงเกยวของ

หอผปวยใน เขา

ออก

เขตปนเปอน

เขตควบคมความสะอาดพเศษ

เขตกงสะอาด

1.1.2 ลาง/ เตรยมวตถดบ

1.1.4 ลางรถ ขนสงอาหาร

1.3.3 พกรถขนสงอาหาร พรอมบรการผปวย

2.4 เตรยมเครองดม/ อาหารวาง

1.3.1 เตรยมและผลตอาหาร ทางสายใหอาหาร

1.3.4 บรเวณจดอาหารปรงสก/ อาหารพรอมบรโภค

1.3.2 เกบภาชนะ สะอาด

1.2.1 เกบวตถดบ

เขา - ออก

1.1.1 ตรวจรบวตถดบ

เสนทางสญจรอาหาร/ รถเขนอาหาร เขตส านกงาน

2.6 สขา 2.8 ซกลาง-เกบอปกรณ ท าความสะอาดอาคาร

2.7 พก พนง.. ท าความสะอาด

2.1 ส านกงาน 2.2 สอน-สาธต โภชนาการ/ ประชม

2.3 เอนกประสงค (พกผอน จนท.)

1.1.5 ทพกขยะนอกอาคาร

Page 16: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

9

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 03-1

03. การปองกนการตดเชอในแผนกโภชนาการ (Infection Control: IC)

การปฏบตการปองกนการตดเชอของแผนกโภชนาการ เมอพจารณาในเรองของต าแหนงสถานทตงทเหมาะสม ควรใกลกบหอผปวย ทงควรอยหางจากแหลงทกอใหเกดมลภาวะ เชน ทพกขยะ ระบบบ าบดน าเสย โดยการจดแบงพนทตางๆ ใหมการจดการเขตสะอาด - เขตสกปรกใหเหมาะสมกบทางสญจร การควบคมสงแวดลอมเพอลดความเสยงในการแพรกระจายและการปนเปอนในสงแวดลอมของแผนกโภชนาการนน ในฐานะผออกแบบตองค านงถงการจดโครงสราง การระบายอากาศ การเลอกใชวสดประกอบอาคารรวมไปถงการบ ารงรกษาอาคารและสถานทเพอปองกนการแพรกระจาย สงปนเปอนและเชอโรค อกทงผทอยภายในอาคาร (แผนกโภชนาการ) มความเสยงตอการเปนโรคตดเชอได เนองจากการสะสมของเชอโรคภายในอาคารทเพมมากขนเรอย ๆ จากอณหภมทมความแตกตางในแตละบรเวณ ซงสภาพแวดลอมภายในอาคารนเองทเปนปจจยส าคญอกปจจยหนงทเออใหเกดการเพาะพนธและเพมจ านวนของเชอโรคไดเชนกน

การปฏบตการปองกนการตดเชอในแผนกโภชนาการนน เปนการปฏบตเพอปองกนการแพรกระจายเชอจากผปฏบตงานหรอสตว/แมลงไปยงอาหาร ดงนนการจดการในหลกการของ IC จงเนนไปทการจดแบงพนทตามการปองกนแบบทวไป (Standard precautions) ส าหรบพนทบรเวณซอกหรอมมอาคารเปนบรเวณทเกดคราบสกปรกงายและท าความสะอาดยาก การวางกองเอกสารหรออปกรณเกะกะในพนทท างาน ท าใหการตรวจสอบสภาพแวดลอมและการท าความสะอาดของแมบานมความล าบากมากขน การละเลยในการท าความสะอาดในพนทดงกลาวอาจเปนสาเหตของการสะสมของฝน และแหลงก าเนดของเชอโรคประเภทตาง ๆ ได 03.01 การจดแบงพนทใชสอยกบการปองกนการตดเชอ

หลกการการปองกนการตดเชอในพนทแผนกโภชนาการ ทมทงสภาวะการไหลเวยนของอากาศภายนอกสภายใน และการเขาถงของเจาหนาทในพนท เพอประสทธผลควรมการแยกทางสญจรผปฏบตงาน ออกจากเสนทางสญจรของเขา - ออก พรอมก าหนดการจดแบงพนทเปน 3 ระดบ คอ 1) เขตสกปรก (Low care zone) เชน พนทรบ - ลางรถเขนเศษอาหาร เปนตน 2) เขตควบคมความสะอาด (High care/Clean zone) เชน พนทเตรยม – ปรงอาหาร จดเกบอปกรณ อปกรณปราศจากเชอและวตถดบสะอาดส าหรบเตรยมอาหารผปวย ควรแยกหองจดเกบ หากแยกหองไมไดควรแยกบรเวณจดเกบ หองหรอพนทดงกลาว ควรควบคมตรวจสอบความสะอาดและความอบชนอยางสม าเสมอ และมระบบควบคมความสะอาดและอบชนของอปกรณและเสอผาสะอาดส าหรบผปฏบตงาน พนทส านกงาน/อ านวยความสะดวกเจาหนาท เปนตน 3) เขตปราศจากเชอ (Sterile storage zone) เปนบรเวณเตรยม/ปรงอาหารสายยางส าหรบผปวย ในการออกแบบควรหลกเลยงพนททเปนซอกมม หรอการจดวางเฟอรนเจอรทท าใหเกดซอกมมเนองจากพนทซอกมมนนเปนพนททท าความสะอาดไดยาก ท าใหเกดการสะสมของเชอโรคไดงาย อกทง พจารณาต าแหนงของชองน าอากาศบรสทธเขามาในอาคาร ใหมต าแหนงทอยหางไกลจากแหลงก าเนดเชอโรคและแหลงมลพษตาง ๆ มสงอ านวยความสะดวกและการปฏบตเกยวกบการจดการขยะทเหมาะสม (สามารถอานเพมเตมไดในหวขอท 8) และตองปองกนแมลงเขาสอาคาร และเลอกใชวสดเครองใชภายในอาคารทมคณสมบตดดซบความชนไดนอย และเปนวสดทสามารถท าความสะอาดไดงาย เชน วสดผวมน วสดทเคลอบผวดวยพลาสตก

Page 17: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

10

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 03-2

พนททตองมการควบคมอณหภม ความชนและการระบายอากาศทเพยงพอ เนนบรเวณทมความเสยงสง หรอตองการการปองกนสงเชนพนทบรเวณปรงพนทลาง-หนเปนตน ซงจ าเปนตองท าสภาพแวดลอมในการปองกนการสะสมของเชอและคดแยกสารทแยกไดจากอากาศและละอองลอยอยางมประสทธภาพเพยงพอ (สามารถอานเพมเตมไดในหวขอท 7) ส าหรบชนวางของตองไมตดพน และใหมระยะหางจากผนง (สามารถอานเพมเตมไดในหวขอท 5) ระบบการสญจรระหวางเขตตางๆ ภายในแผนกโภชนาการควรเปนแบบ One way คอ 1) วตถดบ/ภาชนะทใชแลวจากเขตสกปรก ไป เขตสะอาด 2) เจาหนาทเรมจากเขตสะอาด ไป เขตสกปรก 3) การไหลเวยนอากาศจากเขตสะอาด ไป เขตสกปรก

รปท 1 ตวอยางผงแผนกโภชนาการทมการแบงเขต/โซน (แบบอาคารสนบสนนบรการ 5 ชน แบบเลขท 10153)

Page 18: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

11

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 03-3

รปท 2 ตวอยางผงแผนกโภชนาการทมการแบงทางสญจร (แบบอาคารสนบสนนบรการ 5 ชน แบบเลขท 10153)

03.02 การจดการของเสยทางการแพทย ทงนควรจะตองมการจดการของเสยทางการแพทยภายในแผนกโภชนาการ โดยแยกของเสยประเภทตางๆ เชน สงของช ารด สงของตดเชอ หรอสารเคมในการท าความสะอาด มพนทรวบรวมของเสยภายในแผนกเพอรอการขนยายทแยกมาไวเฉพาะ โดยไมปะปนกนอยางเหมาะสม รวมถงมเสนทางและชองทางการเคลอนยายของเสยจากภายในแผนก ไปสสถานทรวมของโรงพยาบาลทเหมาะสม หมายรวมถงชองทางในการบ าบดผานระบบบ าบดสวนกลางของโรงพยาบาลดวย

Page 19: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

12

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 04-1

04. สวนประกอบอาคารและวสดประกอบอาคาร

นยามความหมาย "สวนประกอบอาคาร" หมายถง พน ผนง เพดาน ประต และหนาตาง (ชองเปดและชองแสง) "วสดประกอบอาคาร" หมายถง วสดทน ามากอสราง หรอตดตงในสวนประกอบอาคารตางๆ

แผนกโภชนาการ มภารกจและขอบเขตของงานครอบคลมกระบวนการทเกยวของกบอาหารส าหรบผปวยตามแผนการรกษาทางการแพทย ตงแตกระบวนการคดเลอกและจดซอวตถดบทมคณภาพและมความปลอดภย การควบคมคณภาพการผลต และการจดสงอาหารถงผปวยอยางมคณภาพและปลอดภย ตลอดจนการประเมนและการตดตามภาวะโภชนาการ การปฏบตงานรวมกบทมผใหการรกษาผปวย การเรยนการสอน และการวจยทางดานโภชนาการ

ภายในแผนกโภชนาการ แบงเขตการใชพนทใชสอยภายในออกเปน 2 เขตพนทใหเปนสดเปนสวนชดเจน คอ

พนทเขตปฏบตงาน ซงแบงเปน 3 เขตยอย คอ

- เขตปนเปอน (Low care area) คอ บรเวณตรวจรบวตถดบ บรเวณลาง/ เตรยมวตถดบ บรเวณลางภาชนะและอปกรณ บรเวณลางรถขนสงอาหาร บรเวณทพกขยะนอกอาคารซงพนทบรเวณนจะมความสกปรก จงตองมการลางน า และท าความสะอาดดวยน ายาท าความสะอาดเปนประจ า

- เขตกงสะอาด (Transitional area) คอบรเวณเกบวตถดบ บรเวณเกบ-ส ารองพสด/ อปกรณ/ ภาชนะ บรเวณปรงอาหารทวไป/ อาหารเฉพาะโรค พนทสวนน มการใชงานไมหนกมากและท าความสะอาดดวยน ายาท าความสะอาดเปนประจ า

- เขตควบคมความสะอาดพเศษ (High care area/Restricted area) พนทเขตน ตองไดรบการดแลเปนอยางดทสด เพราะตองสะอาดปราศจากเชอและฝนละอองตางๆ ไดแก บรเวณเตรยมและผลตอาหารทางสายใหอาหาร (ปรบอากาศ), บรเวณเกบภาชนะสะอาด, บรเวณพกรถขนสงอาหารพรอมบรการผปวยบรเวณจดอาหารปรงสก/ อาหารพรอมบรโภคซงการสญจรในเขตนจ ากดเฉพาะเจาหนาททปฏบตงานในแผนกโภชนาการเทานน บรเวณนจะตองเชดถน ายาท าความสะอาดและดแลรกษาความสะอาดเปนอยางด พนทเขตส านกงาน ประกอบดวย

- พนททวไป (General Zone) สวนพนทของเจาหนาทของหนวยซกฟอก เตรยมทจะผานเขามาภายในหนวย เชน โถงพกคอย หองพกเจาหนาท หองประชม หองน า หองเปลยนเสอผา เปนตน พนทสวนน มการใชงานไมหนกมาก ท าความสะอาดดวยน ายาท าความสะอาดเปนประจ า

ทงน การก าหนดคณลกษณะของสวนประกอบอาคารและวสดประกอบอาคาร ใหสอดคลองกบการใชงาน มรายละเอยดดงน

Page 20: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

13

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 04-2

04.01 พน (FLOOR)

- เขตปนเปอน (Low care area) ใชวสดปพน ทมความแขงแรง ทนการขดถ ทนนาและทนสารเคมประเภทนายาทาความสะอาด สามารถทาความสะอาดไดงาย และมผวเรยบไมลนทงในยามแหงและเปยก วสดทแนะนาเชน พน Polyurethane (PU) ฯลฯ

- เขตกงสะอาด (Transitional area) ใชวสดปพน ทมความแขงแรง ทนการเชดถ และทนความชนและทนสารเคมประเภทนายาทาความสะอาด สามารถทาความสะอาดไดงาย ไมลนทงในยามแหงและเปยก

- เขตควบคมความสะอาดพเศษ (High care area/Restricted area) ใชวสดปพน ทมความแขงแรง ทนการเชดถ และการใชงาน รถเขนเครองมอตางๆ ทนความชนและทนสารเคมประเภทนายาทาความสะอาด สามารถทาความสะอาดไดงาย ผวเรยบไมมรอยตอหรอมรอยตอนอย ไมเปนแหลงฝงตวของสงสกปรก มผวเรยบไมลนทงในยามแหงและเปยก วสดทแนะนาเชน พน Polyurethane (PU) ฯลฯ

- เขตเกบของปราศจากเชอ (Sterile storage zone) ใชวสดปพน ทมความแขงแรง ทนการขดขวนของรถเขนเครองมอตางๆ และการเชดถบอย ทนความชน ทนสารเคมประเภทนายาทาความสะอาดหรอนายาฆาเชอ มผวเรยบ ไมมรอยตอหรอมรอยตอนอย เพอไมใหเปนแหลงฝงตวของสงสกปรก และทาความสะอาดไดงาย ผวไมลนทงในยามแหงและเปยก วสดทแนะนาเชน พน Polyurethane (PU) ฯลฯ

- พนททวไป (General Zone) ใชวสดปพน ทมความแขงแรง ทนการเชดถ และทนความชนและทนสารเคมประเภทนายาทาความสะอาด สามารถทาความสะอาดไดงาย ไมลนทงในยามแหงและเปยก วสดทแนะนาเชน กระเบองเซรามก, หนขด, กระเบองยาง/ไวนล ฯลฯ

หมายเหต

- พนบรเวณลางภาชนะ/วตถดบในพนทเขตปนเปอน (Low care area) จะเปยกชนหรอมกมนานองทพน จงควรเตรยมใหมการระบายนาไดดในบรเวณนดวย - ระดบพนภายในแผนก จะตองไมตางระดบกน เพอสะดวกสะดวกตอการขนยายเครองมอ-อปกรณตางๆ ในกรณทจาเปนตองมพนตางระดบกนไมเกน 20 ม.ม. ตองมการปาดมมลาดเอยง 1:1หรอ 1:2 และถาเกนกวา 20 ม.ม. ใหปาดมมลาดเอยง 1:12

รปท 3 ตวอยางการปาดมมลาดเอยง ส าหรบพนตางระดบ

เกน 20 ม.ม.

12

(1:12)

Page 21: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

14

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 04-3

04.02 ผนง (WALL) - เขตปนเปอน (Low care area) และ เขตกงสะอาด (Transitional area) ใชวสดผนงทมความแขงแรง ผวหนาทนการขดถ ทนน าและทนสารเคมประเภทน ายาทาความสะอาด สามารถทาความสะอาดไดงาย พ นทหองลางจานควรมผนงทซบเสยงไดด เนองจากการลางจานทมเสยงดงกวาหองอนๆ

- เขตควบคมความสะอาดพเศษ (High care area/Restricted area) ใชวสดผนง ทมความแขงแรง ผวหนาทนการเชดถ ทนความช น และทนสารเคมประเภทน ายาทาความสะอาด สามารถทาความสะอาดไดงาย ผวเรยบไมมรอยตอหรอมรอยตอนอย ไมเปนแหลงฝงตวของสงสกปรก ในเขตพ นทน ไมควรใสบวเชงผนงเพราะจะเปนทสะสมสงสกปรก

- พ นททวไป (General Zone) วสดผนงทมความแขงแรง ผวหนาทนการขดถ ทนน าและทนสารเคมประเภทน ายาทาความสะอาด สามารถทาความสะอาดไดงาย 04.03 เพดาน (CEILING) - เขตปนเปอน (Low care area) และ เขตกงสะอาด (Transitional area) ใชเพดาน หรอฝาเพดานทมความแขงแรง ทนทาน สามารถดแลรกษาไดงาย และทนความช นไดด

- เขตควบคมความสะอาดพเศษ (High care area/Restricted area) ใชฝาเพดานในการปกปดบรเวณใตเพดานเพอการดแลรกษาความสะอาดไดงาย ฝาเพดานเรยบไมมรอยตอ ไมมรพรน ไมเปนแหลงสะสมฝนผง และทนความช นไดด ระดบความสงเพดาน ไมควรนอยกวา 3.50 ม. - พ นททวไป (General Zone) ใชเพดาน หรอฝาเพดานทมความแขงแรง ทนทาน สามารถดแลรกษาไดงาย 04.04 ประต (DOOR) ในหนวยโภชนาการน น จะตองคานงถงการสญจร และการขนยายเครองมอตางๆ สวนรายละเอยดของประตควรคานงถงในการออกแบบมดงน

รปแบบประต สามารถเปดปดไดงาย สะดวก ไมเกะกะทางเดน (ประตสวนปฏบตการ ควรเปนชนดทสามารถใชทอนแขนหรอลาตว ดนหรอเลอนใหบานเปดออกได ชองประตสวนบรเวณลางภาชนะและอปกรณ บรเวณลางรถขนสงอาหาร ควรกวางไมนอยกวา 1.50 ม. เพอใหสะดวกตอรถขนสงอาหาร

ชองประตสวนบรเวณตรวจรบวตถดบ ควรกวางไมนอยกวา 2.00 ม. สงไมนอยกวา 2.60 ม. เพยงพอสาหรบการขนยายอาหารทตรวจรบแลวไปสทเกบไดสะดวก และไมมธรณประต หรอสงกดขวางใดทเปน วสดประตและอปกรณประกอบ จะตองมความแขงแรงทนทาน รองรบแรงกระแทกไดด และหนาประตเขาทางควรมมานพลาสตกร วพวซ (PVC Strip Curtain Yellow Anti-insect) สเหลอง เพอปองกนแมลงและควบคมอณหภมไดด ขนาดทใช หนากวาง 200 เมตร หนา 2 มลลเมตร

ประตทวไปในอาคารควรมความกวางไมนอยกวา 1.10 ม. เพอสะดวกในการขนยายสงของภายในแผนก จะตองมความแขงแรงทนทาน รองรบแรงกระแทกไดด

Page 22: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

15

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 04-4

ชองประตหลกบรเวณจดสงอาหารไปยงหอผปวยใน ควรมความกวางไมนอยกวา 2.00 ม. เพยงพอส าหรบการขนยายอาหาร และไมมธรณประต หรอสงกดขวางใดทเปนอปสรรคตอการเขนรถสงอาหาร วสดประตและอปกรณประกอบ จะตองมความแขงแรงทนทาน รองรบแรงกระแทกไดด และหนาประตเขาทางควรมมานพลาสตกรวพวซ (PVC Strip Curtain Yellow Anti-insect) สเหลอง เพอปองกนแมลงและควบคมอณหภมไดด ขนาดทใช หนากวาง 200 เมตร หนา 2 มลลเมตร

04.05 หนาตาง (WINDOW) และชองแสง วสดและอปกรณประกอบหนาตางและชองแสง จะตองมความแขงแรงคงทน และสะดวกตอการใชงาน

ดแลรกษาท าความสะอาดไดงาย บานหนาตาง และชองแสง ควรมมงลวดปองกนปองกนสตวและแมลงทเปนพาหะของเชอโรคได หนาตางและชองระบาย จะตองถายเทอากาศไดด เนองจากแผนกโภชนาการมความรอนจากการปรง

อาหาร

Page 23: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

16

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 05-1

05. ครภณฑประกอบอาคาร (Furniture) แผนกโภชนาการ (Nutrition and Dietetics)

เพออ ำนวยควำม สะดวกในกำรปฏบตภำรกจของเจำหนำทภำยในแผนกโภชนำกำร กำรออกแบบครภณฑประกอบอำคำร (Furniture) มแนวทำงดงน

การจดวางเฟอรนเจอรควรหลกเลยงพนทท าใหเกดซอกมม เปนพนททท าความสะอาดไดยาก ซงจะท าใหเกดการสะสมของเชอโรค

จ านวนเฟอรนเจอรเพยงพอตอการใชงาน ไมวางกดขวางการปฏบตงานของเจาหนาท ขนำดและสดสวนเหมำะสมกบกระบวนงำนทปฏบตงำน แขงแรงมนคง ไมมมมแหลมคม ใชวสดทดแลรกษำไดงำย ไมสะสมของสงสกปรก ฝนละออง และไมสะสมเชอโรคประเภทตำงๆได โดย

เลอกใชใหเหมำะสมกบกำรใชงำนนนๆ

ภายในแผนกโภชนาการ (Nutrition and Dietetics) สามารถจดแบงครภณฑประกอบอาคาร (Furniture) ตามพนทใชสอยและกจกรรมของแตละพนทการใชงาน ทงส าหรบเจาหนาทผปฏบตงาน ตามตารางท แสดงดงน

Page 24: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

17

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 05-2

ตารางท 2 แสดงความตองการครภณฑประกอบอาคาร (FURNITURE)กบ ภายในพนทใชสอยของแผนกโภชนาการ (Nutrition and Dietetics)

Page 25: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

18

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 05-3

ตารางท 2 แสดงความตองการครภณฑประกอบอาคาร (FURNITURE)กบ ภายในพนทใชสอยของแผนกโภชนาการ (Nutrition and Dietetics) (ตอ)

Page 26: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

19

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 05-4

ตารางท 3 ขนาดและลกษณะครภณฑ (เฟอรนเจอรตดตงกบทและเฟอรนเจอรลอยตว) ภายในแผนกโภชนาการ

Page 27: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

20

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 05-5

ตารางท 3 ขนาดและลกษณะครภณฑ (เฟอรนเจอรตดตงกบทและเฟอรนเจอรลอยตว) ภายในแผนกโภชนาการ (ตอ)

Page 28: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

21

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 05-6

ตารางท 3 ขนาดและลกษณะครภณฑ (เฟอรนเจอรตดตงกบทและเฟอรนเจอรลอยตว) ภายในแผนกโภชนาการ (ตอ)

Page 29: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

22

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 05-7

ตารางท 3 ขนาดและลกษณะครภณฑ (เฟอรนเจอรตดตงกบทและเฟอรนเจอรลอยตว) ภายในแผนกโภชนาการ (ตอ)

Page 30: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

22

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 05-8

ตารางท 3 ขนาดและลกษณะครภณฑ (เฟอรนเจอรตดตงกบทและเฟอรนเจอรลอยตว) ภายในแผนกโภชนาการ (ตอ)

Page 31: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

24

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 05-9

ตารางท 3 ขนาดและลกษณะครภณฑ (เฟอรนเจอรตดตงกบทและเฟอรนเจอรลอยตว) ภายในแผนกโภชนาการ (ตอ)

Page 32: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

25

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 05-10

ตารางท 3 ขนาดและลกษณะครภณฑ (เฟอรนเจอรตดตงกบทและเฟอรนเจอรลอยตว) ภายในแผนกโภชนาการ (ตอ)

Page 33: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

26

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 06-1

06. งานระบบวศวกรรมไฟฟาและสอสาร

06.01 ระบบไฟฟาแสงสวาง

ไฟฟาแสงสวาง หมายถงแสงสวางทเกดจากสงประดษฐ แสงประดษฐ (Artificial light) ไดแก แสงสวางจากหลอดไฟทกชนด ตลอดจนแสงทเกดจากสงทมนษยประดษฐขน เชน แสงจากหลอดไฟฟลออเรสเซนต (Fluorescent light) แสงจากหลอดแอลอด(LED) เปนตน เพอใหมแสงสวางใชในอาคาร ใหมความสวางเพยงพอเหมาะสมกบพนทใชงาน รวมถงส าหรบใชในการหนไฟ เปนไปตามพระราชบญญตควบคมอาคาร และสมาคมไฟฟาแสงสวางแหงประเทศไทย

การสองสวางภายในโรงพยาบาลสวนของแผนกโภชนาการ หลอดไฟทเหมาะสม คอหลอดคลไวท หรอเดยไลท ทมอณหภมส 4000-6500 องศาเคลวน[1]1 แตอยางไรกตามหลอดคลไวทกเหมาะส าหรบการรกษาสวนใหญอย ดงนนจงสรปไดวาหลอดไฟทเหมาะสมทสด คอหลอดคลไวท

หลอดไฟทใชควรเปนหลอดทเหมอนกนหมด [1] เพอไมใหเกดการหลอกตาเนองจากแสงทไมเหมอนกนของหลอดในแตละพนท และคาดชนความถกตองของสควรไมนอยกวา 0.85

การใหแสงสวางภายในแผนกโภชนาการ ประกอบดวยหอง ดงตอไปน 1 พนทเขตปฏบตงาน ซงแบงเปน 3 เขตยอย คอ

1.1 เขตปนเปอน ไดแก 1.1.1 บรเวณตรวจรบวตถดบ 1.1.2 บรเวณลาง/ เตรยมวตถดบ 1.1.3 บรเวณลางภาชนะและอปกรณ 1.1.4 บรเวณลางรถขนสงอาหาร 1.1.5 บรเวณทพกขยะนอกอาคาร

1.2 เขตกงสะอาด ไดแก 1.2.1 บรเวณเกบวตถดบ 1.2.2 บรเวณเกบ-ส ารองพสด/ อปกรณ/ ภาชนะ 1.2.3 บรเวณปรงอาหารทวไป/ อาหารเฉพาะโรค

1.3 เขตควบคมความสะอาดพเศษ ไดแก 1.3.1 บรเวณเตรยมและผลตอาหารทางสายใหอาหาร (ปรบอากาศ) 1.3.2 บรเวณเกบภาชนะสะอาด 1.3.3 บรเวณพกรถขนสงอาหารพรอมบรการผปวย 1.3.4 บรเวณจดอาหารปรงสก/ อาหารพรอมบรโภค 2. พนทเขตส านกงาน ประกอบดวย 2.1 ส านกงาน (ปรบอากาศ) 2.2 หองสอนและสาธตอาหารและโภชนาการ/ ประชม (ปรบอากาศ) 2.3 หองเอนกประสงค (ประชมยอย/ พกผอน จนท.)

1 สมาคมไฟฟาแสงสวางแหงประเทศไทย ชอเรองหนงสอ แนวทางประหยดพลงงานไฟฟาแสงสวาง

Page 34: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

27

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 06-2

2.4 หองเตรยมเครองดม-อาหารวาง 2.5 หองเกบของใชสวนตว/ เปลยนเสอผา จนท. (แยกชาย-หญง) 2.6 หองสขา จนท. (แยกชาย-หญง) 2.7 บรเวณพก พนง..ท าความสะอาด 2.8 หองซกลาง-เกบอปกรณท าความสะอาดอาคาร การใหแสงสวางพงระวงในเรองของความสะอาด โดยเฉพาะโคมไฟทใชในแผนกโภชนาการทตองการควบคมความสะอาด เชนบรเวณเขตควบคมความสะอาดพเศษ ควรเปนโคมแบบปด ทมแผนกรองแสงเกลดแกว(Prismatic) หรอแผนกรองแสงขาวขน(White Diffuser) เปนตน สวนพนทอนๆโคมสวนใหญทเหมาะสมคอ โคมครอบตะแกรงพรอมแผนสะทอนแสง เปนตน เนองจากโคมประเภทนสามารถใหความสวางมาก และมประสทธภาพสง ความสวางในแตละพนทใหเปนไปตามมาตรฐานสมาคมไฟฟาแสงสวางแหงประเทศไทย โรงอาหาร พนทบรเวณครวทวไป ความสวางไมนอยกวา 200 ลกซ สวนพนทปรงอาหารความสวางไมนอยกวา 300 ลกซ

การตดตงดวงโคมควรค านงถงความสงของฝาเพดาน เนองจากพนทบางสวนฝาเพดานสงมาก ท าใหการบ ารงรกษาท าไดยาก ควรออกแบบเลอกชนดโคมใหเหมาะสม เชนเลอกใชโคม HIGHT BAY หรอตดตงดวงโคมในต าแหนงทไมสงมากนกไมควรสงเกน 4 เมตร

06.02 ระบบไฟฟาก าลง

ระบบไฟฟาก าลง หมายถง ระบบไฟฟาทรบก าลงไฟฟาจากระบบจ าหนายแรงดนสง และลดแรงดนเปนแรงดนต า เพอจายก าลงไฟฟาใหกบบรภณฑไฟฟา

ระบบไฟฟาก าลง ในทนเปนการรบก าลงไฟฟาจากแผงเมนควบคมไฟฟา แลวสงจายก าลงไฟฟาใหกบบรภณฑไฟฟาภายในสวนของแผนกโภชนาการตอไป นอกจากนยงจะตองจดเตรยมแยกก าลงไฟฟาใหกบเครองมอ อปกรณเฉพาะทใชภายในสวนของแผนกโภชนาการ เชน

- เครองลางจาน ใชไฟประมาณ 20-50 KW - เครองปนเนอ - ตแชเนอ - ระบบปรบอากาศและระบายอากาศ เปนตน

เตารบไฟฟาทตดตง ใหเปนเตารบแบบคเสยบไดทงกลมและแบน(2P+E) เตารบไฟฟาทรบไฟจากแหลงจายระบบไฟฟานรภยตองสามารถระบได เชน เตารบไฟฟาทตอจากเครองก าเนดไฟฟาใชสแดง และเตารบไฟฟาทตอจาก UPS ใชสเหลอง เปนตน ระดบความสงทตดตง บรเวณทวไปทระดบ 0.30 เมตร และบรเวณเคานเตอร สงกวาเคานเตอรประมาณ 5-10 เซนตเมตร

ในการจายก าลงไฟฟาใหกบบรภณฑไฟฟา ตองตดตงอปกรณปองกนเปนไปตามหลกวศวกรรม และ

กระแสไฟฟาตองมความเพยงพอ เหมาะสมกบโหลดทใชงาน สามารถรองรบโหลดทเพมขนในอนาคตได อปกรณเครองมอ และเครองปรบอากาศทตองใชงานอยางตอเนองตองรบแหลงจายไฟ 2 แหลง เปนอยางนอย [1] 1

1 IEEE Recommended Practice for Electric Systems in Health Care Facilities (IEEE Std 602-2007)

Page 35: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

28

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 06-3

1และระบบตองสามารถใชงานได สะดวก ปลอดภย ถกตองตามมาตรฐาน และหลกวศวกรรม - โหลดไฟทตดตงถาวร และใชไฟคอนขางสง ควรจายไฟแยกจากอปกรณอนๆ - โหลดเครองใชไฟฟาทใชเตาเสยบแตละเครอง ตองไมเกน 80% ของขนาดพกดของวงจรยอย - กรณมเครองใชไฟฟาทใชเตาเสยบรวมอยดวยกน โหลดทตดตงถาวรรวมกนตองไมเกน 50% ของขนาด

พกดของวงจรยอย

06.03 ระบบไฟฟาส ารอง

ระบบไฟฟาส ารอง หมายถงแหลงจายระบบไฟฟาส ารอง ใชส าหรบทดแทนการจายก าลงไฟฟาในกรณฉกเฉน หรอแหลงจายก าลงไฟฟาจากการไฟฟาขดของ ลมเหลว เพอใหมไฟฟาใชอยางตอเนอง และปลอดภยสงสด

ระบบไฟฟาส ารองตดตงเพอใชทดแทนการจายก าลงไฟฟา เมอระบบไฟฟาพนฐานของการไฟฟาสวนทองถนขดของ ตวอยางอปกรณไฟฟาส ารอง เชน เครองก าเนดไฟฟา และ UPS (Uninterruptible Power Supply) เปนตน โดยจะตองจายก าลงไฟฟาใหกบอปกรณไฟฟาอยางตอเนอง เชน

- โคมไฟส ารองฉกเฉน - โคมไฟปายทางออกฉกเฉน - เครองปนสายยาง - ตแช - ดวงโคม , เตารบไฟฟา และเครองปรบอากาศบางสวนในพนทบรเวณท างานอยางตอเนอง เปน

ตน

06.04 ระบบไฟฟาแสงสวางฉกเฉน และโคมไฟฟาปายทางออกฉกเฉน

ระบบไฟฟาแสงสวางฉกเฉน[2] 2หมายถงการใหแสงสวางเมอแหลงจายไฟฟาปกตลมเหลว รวมถงการใหแสงสวางเพอการหนภย(Escape Lighting) และการใหแสงสวางส ารอง(Standby Lighting)

โคมไฟฟาปายทางออกฉกเฉน[2] หมายถงโคมไฟฟาทมแหลงจายไฟฟาส ารองจากแบตเตอร เพอใหความสวางกบปายทางออก

ระบบไฟฟาแสงสวางฉกเฉนและโคมไฟฟาปายทางออกฉกเฉน รายละเอยดคณสมบต และการตดตง ใหยดถอเปนไปตามมาตรฐานระบบไฟฟาแสงสวางฉกเฉนและโคมไฟฟาปายทางออกฉกเฉนของ วสท. ในหองโภชนาการจะตองตดตงโคมไฟแสงสวางฉกเฉนเพอสองไฟบรเวณโดยรอบในขณะทไฟฟาดบ และบรเวณอนๆ ควรตดตงปายทางออกดานลางเปนปายเสรม[2] โดยขอบลางของปายสงจากพน 15-20 เซนตเมตร และขอบของปายอยหางจากขอบประตไมนอยกวา 10 เซนตเมตร

1 ElectricalInstallation: Medical Location (EIT 2006-52) 2 มาตรฐานระบบไฟฟาแสงสวางฉกเฉนและโคไฟปายทางออกฉกเฉน : วศวกรรมสถานแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ

Page 36: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

29

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 06-4

ตวอยางรายละเอยดของปายเสรมทางออกดานลาง - เปนปายเครองหมายบอกทางเรองแสง (Photoluminescent Escape Sign) สามารถสะสมแสง

รอบตวและเรองแสงไดโดยไมพงพาไฟฟา โดยตดตงทกต าแหนงประตเสนทางหนไฟ ทกทางแยกทางเลยว และแนวเสนทางหนไฟทกระยะ 24 เมตร

- เปนวสดเรองแสงผลตจาก หนธรรมชาต ไมม Radio Active ไมมสวนผสมของฟอสฟอรส และไมลามไฟ (Fire Retandant B2) โดยพมพวสดเรองแสงเคลอบตดแนนบนแผนอลมนม โดยเรองแสงบรเวณสญลกษณ เพอการมองเหนทชดเจน

- คาความสวางเปนไปตามมาตรฐาน DIN67510 (Longtime Afterglowing Pigments and Products) อยในระดบ Class C โดยมคาความสองสวาง 150 mcd/m2 ทนาทท 10 และ 22 mcd/m2 ทนาทท 60

-

รปท 4 รปแบบสญลกษณทางออกฉกเฉนมขนาด 150 x 300 mm

06.05 ระบบแจงเหตเพลงไหม

ระบบแจงเหตเพลงไหม หมายถงสญญาณทใชแจงเหตในกรณทเกดเพลงไหม

ระบบแจงเหตเพลงไหม ใชกบอาคารเพอเตอนภยในเรองไฟไหม ปองกนชวต และทรพยสน ขอก าหนดการตดตงทวไปใหเปนไปตาม กฎ และมาตรฐานแจงเหตเพลงไหมของ วสท. และอปกรณทใชทกชนดเปนไปตามขอบงคบและขอก าหนดของ NFPA ภายในพนท ตองตดตงอปกรณตรวจจบสญญาณ (Detector) และตดตงอปกรณแจงเหต (Bell) ใหครอบคลมทกพนท ส าหรบในสถานทส าหรบผปวยทมปญหาเกยวกบการไดยน ตองตดตงอปกรณแจงเหตชนดแสงกระพรบสขาวระหวาง 1-2 ครงตอวนาท[1] ระยะหางระหวางอปกรณแจงเหตชนดแสงตองไมเกน 30 เมตร

อปกรณแจงเหตดวยมอจะตองตดตงในต าแหนงทเหนชดเจน และอยในพนททกทางเขาออก และทางหนไฟ สามารถเขาถงไดสะดวก โดยระยะหางระหวางอปกรณแจงเหตดวยมอไมเกน 60 เมตร(วดตามแนวทางเดน)[1]1

1 มาตรฐานแจงเหตเพลงไหม : วศวกรรมสถานแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ

Page 37: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

30

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 06-5

รปท 5 แสดงระยะการตดตงอปกรณตรวจจบความรอน (HEAT DETECTOR) E.I.T. Standard[1]

รปท 6 แสดงระยะการตดตงอปกรณตรวจจบควน (SMOKE DETECTOR) E.I.T. Standard[1]1

1 มาตรฐานแจงเหตเพลงไหม : วศวกรรมสถานแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ

Page 38: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

31

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 06-6

06.06 ระบบโทรศพทอตโนมต

ระบบโทรศพทอตโนมตเปนอปกรณเพอใชส าหรบตดตอสอสารงานตางๆ ทงภายใน และภายนอกอาคาร ซงรวมถงแบบมสาย และไรสาย ในปจจบนระบบโทรศพทแบบ IP PABX ซงเปนระบบทถกออกแบบใหใชรวมกบระบบ NET WORK ได และสามารถรองรบเทคโนโลยในอนาคต เปนทนยมใชกนอยางกวางขวางมากขน ระบบโทรศพทในพนท ควรมไมนอยกวา 2 จด

06.07 ระบบเสยงประกาศ

ระบบเสยงประกาศ หมายถง อปกรณใชเพอตดตอสอสารงานประชาสมพนธตางๆ

ระบบเสยงประกาศ เปนอปกรณใชเพอตดตอสอสารงานประชาสมพนธตางๆ ใชในงานประกาศขอมลขาวสาร มเสยงเตอนกอนทจะท าการประกาศ ใชในการเปดเพลง และระบบตองสามารถประกาศเรยกฉกเฉน (OVER RIDE) ได ในพนทท างาน ประกอบดวย ล าโพง , วอลลมปรบความดงเสยง เปนตน

06.08 ระบบเสาอากาศโทรทศนรวม

ระบบเสาอากาศโทรทศนรวม หมายถง อปกรณรบสญญาณทวรวม และกระจายสญญาณไปยงเตารบตามจดตาง ๆ เพอใชส าหรบการรบชม ขอมล ขาวสาร เปนตน

ระบบเสาอากาศโทรทศนรวม เปนอปกรณรบสญญาณทวรวม เชน ชองทวดจตอลพนฐาน และจานดาวเทยม กระจายสญญาณไปยงเตารบตามจดตาง ๆ เพอใชส าหรบการรบชม ขอมล ขาวสาร ในพนทโถงพกคอยสวนรวม และทท างาน เปนตน

6.9 ระบบสอสารดวยความเรวสง

ระบบสอสารดวยความเรวสง เปนกระบวนการถายทอดหรอแลกเปลยนขาวสารระหวางผสงกบผรบ โดยผานทางระบบเครอขายคอมพวเตอร

ระบบสอสารดวยความเรวสง เปนการเชอมตอระบบเครอขายคอมพวเตอรถงกน ภายในพนทใกล ๆ กน ออกแบบมาเพอใหบรการแลกเปลยนขาวสารกน ในสวนตางๆ ขององคกรในบรเวณทไมไกลกนมาก เชนอยในอาคารเดยวกน ระหวางชนอาคาร สามารถดแลไดเอง โดยไมตองใชระบบสอสารขอมลแบบอน ในพนทหองโภชนาการควรมเตารบไมนอยกวา 2 จด อปกรณประกอบดวย คอมพวเตอร , Switch/Hub และ Access Point เปนตน

06.10 ระบบทววงจรปด

ระบบทววงจรปดหมายถง ระบบการบนทกภาพเคลอนไหวดวยกลองวงจรปด ซงเปนระบบส าหรบใชเพอการรกษาความปลอดภย

ระบบทววงจรปดเปนการบนทกภาพเคลอนไหวดวยกลองวงจรปด ซงเปนระบบส าหรบใชเพอการรกษาความปลอดภย ตดตงกลองตรงจดบรเวณประตโถงทางเขา-ออก ในพนทท างาน หองการเงน เปนตน

Page 39: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

32

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 06-7

06.11 ระบบควบคมการเขาออก

ระบบ Access Control เปนระบบทควบคมการเขา หรอ ออก อตโนมต เพอปองกนและควบคมการเขาถงในสถานทเฉพาะทตองการความปลอดภย

ระบบ Access Control เปนระบบทควบคมการเขา หรอ ออก อตโนมต โดยจ าเปนตองใชรหส ขอมล เพอการ เขาถง เชน KEY CARD และการสแกนนวมอ จดบรเวณตดตงตรงประตโถงทางเขา-ออก ในพนทท างาน หองเกบของแหง อาหารแหง และหองเยน เปนตน

06.12 ระบบการตอลงดน

ระบบการตอลงดน หมายถงการตอลงดนของระบบไฟฟา และโครงสรางของอปกรณในสวนทไมมกระแสไฟฟาไหล ทเปนโลหะ

การตอลงดนของระบบไฟฟาโดยทวไป เปนการตอจดนวตรอนลงดนทแผงเมนประธานของอาคาร การตอลงดนของอปกรณในสวนของแผนกโภชนาการ หามตอแยกอปกรณลงดนโดยตรง การตดตงตองเปนการตอสายกราวดเขากบโครงสรางทเปนโลหะในสวนทไมมกระแสไฟฟาไหล ไปยงบสบารกราวดของตแผงควบคม และตอผานสายกราวดจากแผงควบคมไปลงดนทบสบารนวตรอนภายในแผงเมนประธานของอาคารเทานน ระบบการตอลงดนจะเปนการตอแบบ TN-S และไมอนญาตใหใชระบบ TN-C[1] 1

เหตผลพนฐานส าหรบการท ากราวดระบบ 1. จ ากด ความแตกตางของแรงดนไฟฟาระหวางจดของโครงสรางอปกรณทเปนโลหะในสวนทไมม

กระแสไฟฟาไหล ใหมศกยเทากน 2. เพอชวยใหอปกรณปองกนท างานไดรวดเรว ตดการท างานของอปกรณทผดพลาดและวงจรทผดพรองท

เกดขน ออกจากระบบ 3. จ ากด แรงดนเกน (Over Voltages) ทเกดขนในระบบภายใตเงอนไขความผดพรองตางๆ เชนเกดจาก

ฟาผา (Lightning) จากไฟกระโชก (Surge) หรอระบบไฟฟาแรงสงรวลงกราวด เปนตน แรงดนไฟฟาทเกนนสามารถท าใหอปกรณไฟฟาเสยหายไดอนเนองมาจาก พกดการทนแรงดนไฟฟา และฉนวนของอปกรณไมสามารถทนแรงดนไฟฟาทเกนนได

4. เพอคงความมเสถยรภาพของแรงดนไฟฟาในชวงทท างานปกต 5. เพอใชเปนเสนทางไหลของกระแสไฟฟาเกน (Over Current) อนเกดขนจากกราวดฟอลต (Ground

Fault)

1 ElectricalInstallation: Medical Location (EIT 2006-52)

Page 40: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

33

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 07-1

07. งานระบบวศวกรรมเครองกล

07.01 ระบบปรบอากาศและระบายอากาศ

ระบบปรบอากาศและระบายอากาศ หมายถงการควบคมอณหภม ความชน คณภาพของอากาศ ความดนอากาศ ทศทางการไหล การหมนเวยนของอากาศ และควบคมการแพรเชอโรคในพนทปฏบตงานใหมคณภาพดตลอดเวลาขณะท างานของบคลากร

รายละเอยดระบบปรบอากาศและระบายอากาศส าหรบแผนกโภชนาการ (NUTRITION AND DIETETICS)

พนทปฏบตงานส าหรบเาาหนาาท เชน หาองส านกงาน, หาองสอนและสาธตอาหาร, หาองเอนกประสงค (ประชมยอย / พกผอน) แนะน าใหเลอกเครองปรบอากาศทสามารถตดตงแบบแขวนใตฝาเพดานหรอแบบตดผนง ทสามารถซอมบ ารงเครองปรบอากาศไดสะดวก มแผงกรองอากาศอยางนอยระดบPRE FILTER ทสามารถกรองฝนไดไมนอยกวา 25-30 เปอรเซนต สามารถควบคมอณหภมอยทประมาณ 25 องศาเซลเซยสมการเตมอากาศบรสทธและมการระบายอากาศภายในพนทปฏบตงานออกสภายนอกเพอใหมการหมนเวยนอากาศตลอดเวลาขณะท างานของบคลากร พนทส าหรบปฏบตงาน เชน หาองเตรยมและผลตอาหารทางสายใหาอาหาร แนะน าใหเลอกเครองปรบอากาศทสามารถตดตงแบบแขวนใตฝาเพดานหรอแบบตดผนง ทสามารถซอมบ ารงเครองปรบอากาศไดสะดวก มแผงกรองอากาศอยางนอยระดบPRE FILTER ทสามารถกรองฝนไดไมนอยกวา 25-30 เปอรเซนต สามารถควบคมอณหภมอยทประมาณ 25 องศาเซลเซยสมการเตมอากาศบรสทธและมการระบายอากาศภายในพนทปฏบตงานออกสภายนอกเพอใหมการหมนเวยนอากาศตลอดเวลาขณะท างานของบคลากร หมายเหต การระบายอากาศของแผนกโภชนาการท าได 2 วธคอ

1. การระบายอากาศโดยวธธรรมชาต เงอนไขหองหรอบรเวณมผนงดานนอกอยางนอยหนงดานโดยมชองเปดสภายนอกได ซงจะตองเปดใหอากาศ ผานในขณะใชสอยพนทนน ๆ ตองมพนทลมผานสทธไมนอยกวารอยละ 10 เมอเทยบกบพนทหอง

2. การระบายอากาศโดยวธกล ใชกบพนทใดกไดโดยใหมพดลมระบายอากาศคอยขบเคลอนอากาศเพอใหเกดการน าอากาศออกสภายนอกเขาสหองหรอบรเวณโดยมอตราไมนอยกวา ทระบไว ในกฎกระทรวงฯ ทออกตามความในพระราชบญญต ควบคมอาคาร

Page 41: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

34

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 07-2

รปท 7 ตวอยางพดลมระบายอากาศแบบตดเพดานและแบบตดผนง

รปท 8 ตวอยางพดลมดดควนในหองครว

Page 42: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

35

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 08-1

08. ระบบวศวกรรมสงแวดลอม ระบบวศวกรรมสงแวดลอม หมายถงระบบทประกอบดวย ระบบประปา ระบบสขาภบาล ระบบปองกนอคคภย ระบบบาบดน าเสย และระบบจดการมลฝอย 08.01 ระบบประปา

1. มระบบจายน าทสะอาด ไมมสงปนเปอนทเปนอนตรายตอสขภาพ เชน ส กลน ควรจะตองตดต งระบบกรองน า กอนจายน าเขาระบบ และไมมการรวซม และมแรงดนเพยงพอตอ การใชงาน (ควรตดต งเครองสบน าเพมแรงดน ในกรณทน ามแรงดนไมพอ)

2. มระบบสารองน าประปา ทสามารถใหบรการไดตลอดระยะการทางาน 3. ในกรณทตองมการใชน ารอนจากระบบตมน ารอน(Boiler System) ตองมปรมาณน ารอนพอเพยงกบ

การใชงาน โดยทอน ารอนไมมการรวซม และตองหมฉนวนดวย

08.02 ระบบสขาภบาล 1. มระบบรวบรวมน าท งทไมกอใหเกดการแพรกระจาย หรอสะสมเช อโรคทางน า และทางอากาศ 2. มการแยกประเภททอตางๆ ตามระบบการใชงานอยางชดเจน เชนทอน าท ง ทอระบายอากาศ โดยทอ

ระบบสขาภบาลไมมการรวซม และความลาดเอยงไดตามขอกาหนดมาตรฐาน 3. ตองตดต งถงดกไขมนสาเรจรปใตอางลาง เชน เน อ , ผก , ผลไม เพอดกขยะและไขมนกอนระบายน าท ง

ลงบอดกไขมนรวม และระบบบาบดน าเสยตอไป 4. ตองตดต งบอดกไขมน ค.ส.ล. รวม สาหรบรองรบน าเสยท งหมดจากหนวยโภชนาการ เพอดกไขมนกอน

ระบายน าท งลงระบบบาบดน าเสย 5. ตองมรางระบายน าสาหรบรองรบน าท ง ทลางทาความสะอาดพ น ผนง ของแตละสวนในหนวยโภชนา

เชน สวนปรงอาหาร สวนเตรยมอาหาร สวนหงขาว เปนตน 6. ทอน าท งควรจะใชทอเหลกหลอ เพราะไมคอยเปนสนมทนทาน และสามารถทนความรอนไดสง เหมาะ

สาหรบใชน ารอนเทลางคราบไขมนในทอได

08.03 ระบบปองกนอคคภย

มระบบดบเพลงชนดทสามารถดบเพลง เหมาะสมกบประเภท และชนดของเพลง โดยทวไปใช ถงดบเพลงชนดห ว (Portable Fire Extinguisher) บรรจสารสะอาด ชนด A, B, C (ถงแดง) และ / หรอถงดบเพลงชนดสารสะอาด (Clean Agent) เชน กาซไนโตรเจน, กาซคารบอนไดออกไซท, กาซ FM200, กาซ N2 (ถงเขยว)

ถงสแดงจะใชในกรณหองทวไป ทไมไดเกบเอกสาร เชน กระดาษ หรออปกรณไฟฟา เชน เครองคอมพวเตอร หรออปกรณราคาแพง เพราะเมอฉดผงเคมเพอดบไฟไปโดนวสด อปกรณดงกลาวขางตน ผงเคมน นจะไปเกาะผววสด อปกรณดงกลาวเสยหาย

Page 43: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

36

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 08-2

08.04 ระบบบาบดน าเสย มระบบรวบรวมน าเสยของทอน าระบบสขาภบาล ไปสระบบบาบดน าเสยรวม หรอระบบบาบดน าเสย

เฉพาะท ทสามารถรองรบน าเสย และบาบดน าเสยไดตามมาตรฐานคณภาพน าท ง กอนตอลงระบบบาบดน าเสยรวมใหญของโรงพยาบาล โดยทอระบบบาบดน าเสย ตองไมมการรวซม และมความลาดเอยงตามขอกาหนดมาตรฐาน 08.05 ระบบจดการมลฝอย

จดใหมทพกมลฝอย โดยมภาชนะรองรบมลฝอย แยกประเภทมลฝอยทวไป มลฝอยตดเช อ มลฝอยอนตราย มฝาปดมดชด ไมรวซม ทาดวยวสดททาความสะอาดงาย

มาตรฐานอางอง 1. มาตรฐานการเดนทอภายในอาคาร ของวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย 2. มาตรฐานการปองกนอคคภย ของวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย 3. มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม (ม.อ.ก.) 4. การประปานครหลวง (ก.ป.น.) 5. การประปาภมภาค (ก.ป.ภ.) 6. สานกงานสงแวดลอมแหงชาต (สวล.) 7. วศวกรรมสถานแหงประเทศไทย (สวท.) 8. American National Plumbing Code 9. The American Society of Plumbing Engineering (ASPE) 10. Factory Mutual Engineering Corp. (FM) 11. Underwriter Laboratories Inc. (UL) 12. National Fire Protection Association (NFPA) 13. American National Standard Institute (ANSI) 14. British Standard (BS) 15. Japanese Standard (JIS) 16. Deutsche Industry Norms (DIS) 17. American Society of Testing Materials (ASTM) 18. Water Environment Federation (WEF) 19. National Electrical Code (NEC) 20. National Electrical Manufactures Association (NEMA) 21. พระราชบญญตตางๆ ทเกยวของ 22. กฎกระทรวงตางๆ ทเกยวของ

Page 44: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

i

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ i

ภาคผนวก

Page 45: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

ii

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ ii

Page 46: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

iii

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ iii

Page 47: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

iv

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ iv

Page 48: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกโภชนาการ

v

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ v

Page 49: แผนกโภชนาการ · 2017-09-21 · โภชนาการ แผนกจ่ายกลาง และแผนกซักฟอก เป็นจ านวนรวม