แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ...

46

Upload: others

Post on 27-Aug-2020

5 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่
Page 2: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่
Page 3: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

I

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ I

ค าน า

การพฒนาระบบบรการสขภาพในสงกดกระทรวงสาธารณสขใหมคณภาพและมาตรฐานเดยวกน เปนหนงในยทธศาสตรส าคญ ซงกองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพจะตองด าเนนการใหบรรลตามวตถประสงคดงกลาวโดยมาตรฐานระบบบรการสขภาพในสวนทอยในความดแลรบผดชอบของกองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ คอมาตรฐานดานอาคารและสภาพแวดลอมของสถานบรการสขภาพ

ในปงบประมาณ 2560 กองแบบแผน ไดด าเนนงานโครงการจดท าคมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอม

ของสถานบรการสขภาพ ซงเปนโครงการตอเนองจากปงบประมาณ 2558-2559 โดยมวตถประสงคเพอใหบคลากรวชาชพดานออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมของสถานบรการสขภาพ ทงในหนวยงานภาครฐและภาคเอกชนตลอดจนบคลากรทางการแพทยและสาธารณสขในหนวยงานทเกยวของ สามารถน าไปใชเปนแนวทางในการออกแบบปรบปรง พฒนา และประเมนอาคารและสภาพแวดลอมของสถานบรการสขภาพ และใชเปนแนวทางในการบรหารจดการเกยวกบการพฒนาอาคารและสภาพแวดลอมของสถานบรการสขภาพ เพอใหมคณภาพตามมาตรฐานทก าหนดและสงผลใหประชาชนไดรบบรการดานสขภาพอยางเทาเทยมกน โดยในปงบประมาณ 2558-2559 กองแบบแผนไดด าเนนการจดท าคมอการออกแบบส าหรบแผนกผปวยนอก แผนกอบตเหต-ฉกเฉน แผนกเวชระเบยน แผนกเภสชกรรมแผนกทนตกรรม แผนกรงสวนจฉย แผนกพยาธวทยาคลนก แผนกธนาคารเลอด แผนกสตกรรม แผนกศลยกรรม และแผนกหอผปวยใน เปนจ านวนรวม 11 แผนก เสรจเปนทเรยบรอยแลว และส าหรบปงบประมาณ 2560 น กองแบบแผนไดด าเนนการจดท าคมอการออกแบบส าหรบแผนกหออภบาลผปวยหนก (อายรกรรม) แผนกกายภาพบ าบด แผนกโภชนาการ แผนกจายกลาง และแผนกซกฟอก เปนจ านวนรวม 5 แผนก รวมแผนกทด าเนนการจดท าคมอการออกแบบเสรจเปนทเรยบรอยแลวเปนจ านวนทงสน 16 แผนก

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ หวงเปนอยางยงวาคมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมของสถานบรการสขภาพฉบบน จะเปนประโยชนตอผทมสวนเกยวของกบการออกแบบ การพฒนา และการบรหารจดการดานอาคารและสภาพแวดลอมของสถานบรการสขภาพในทกภาคสวน หากพบขอผดพลาดหรอมขอเสนอแนะเพมเตมประการใด คณะผจดท ายนดรบไวพจารณา เพอด าเนนการปรบปรงเนอหาใหมความครบถวนสมบรณยงขนในโอกาสตอไป

คณะท างานโครงการจดท าจดท าคมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมของสถานบรการสขภาพ กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ

กระทรวงสาธารณสข ปงบประมาณ พ.ศ. 2560

Page 4: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

II

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ II

สารบญ

หวเรอง : 01 พนทใชสอย 02 ความสมพนธและเสนทางสญจรระหวางพนทใชสอยภายในแผนกจายกลาง 03 การปองกนการตดเชอในหออภบาลผปวยหนก (Infection Control: IC) 03.01 การจดแบงพนทใชสอยกบการปองกนการตดเชอ 03.02 การจดการของเสยทางการแพทย 04 สวนประกอบอาคารและวสดประกอบอาคาร 04.01 พน (FLOOR) 04.02 ผนง (WALL) 04.03 เพดาน (CEILING) 04.04 ประต (DOOR) 04.05 หนาตาง (WINDOW) และชองแสง 05 ครภณฑประกอบอาคาร (Furniture) แผนกจายกลาง (Central Sterile Supply) 06 งานระบบวศวกรรมไฟฟาและสอสาร 06.01 ระบบไฟฟาแสงสวาง 06.02 ระบบไฟฟาก าลง 06.03 ระบบไฟฟาส ารอง 06.04 ระบบไฟฟาแสงสวางฉกเฉน และโคมไฟฟาปายทางออกฉกเฉน 06.05 ระบบแจงเหตเพลงไหม 06.06 ระบบโทรศพทอตโนมต 06.07 ระบบเสยงประกาศ 06.08 ระบบเสาอากาศโทรทศนรวม 06.09 ระบบสอสารดวยความเรวสง 06.10 ระบบทววงจรปด 06.11 ระบบควบคมการเขาออก 06.12 ระบบการตอลงดน

หนา 2

8

9 9

11

12 13 14 14 14 14

15

23 23 24 25 25 26 28 28 28 28 28 29 29

Page 5: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

III

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ III

สารบญ

หวเรอง : 07 งานระบบวศวกรรมเครองกล 07.01 ระบบปรบอากาศและระบายอากาศ 08 ระบบวศวกรรมสงแวดลอม 08.01 ระบบประปา 08.02 ระบบสขาภบาล 08.03 ระบบดบเพลง 08.04 ระบบบ าบดน าเสย 08.05 การจดการมลฝอย ภาคผนวก

หนา 30 30

32 32 32 32 32 32

i

28

Page 6: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

IV

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ IV

สารบญตาราง

หวเรอง : ตารางท 1 สรปรายละเอยดพนทใชสอยโดยสงเขป ตารางท 2 แสดงความตองการครภณฑประกอบอาคาร (FURNITURE)กบ ภายในพนทใชสอยของ

แผนกหนวยจายกลาง ตารางท 3 ขนาดและลกษณะครภณฑ (เฟอรนเจอรตดตงกบทและเฟอรนเจอรลอยตว) ภายใน แผนกหนวยจายกลาง (Central Sterile Supply)

หนา 4

16

18

Page 7: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

V

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ V

สารบญภาพ

หวเรอง : แผนภาพแสดงความสมพนธและเสนทางสญจรระหวางพนทใชสอยตางๆ ภายในแผนกจายกลาง รปท 1 ตวอยางผงหนวยจายกลางทมการแบงเขต/โซน รปท 2 ตวอยางผงหนวยจายกลางทมการแบงเสนทางสญจร

รปท 3 แสดงตวอยางการปาดมมลาดเอยง ส าหรบพนตางระดบ รปท 4 แสดงรปแบบสญลกษณทางออกฉกเฉนมขนาด 150 x 300 mm

รปท 5 แสดงระยะการตดตงอปกรณตรวจจบความรอน (HEAT DETECTOR) E.I.T. Standard รปท 6 แสดงระยะการตดตงอปกรณตรวจจบควน (SMOKE DETECTOR) E.I.T. Standard รปท 7 ตวอยางพดลมระบายอากาศแบบตดเพดานและแบบตดผนง

หนา 8

10 10 13 26 27 27 31

3

Page 8: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

1

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 01-1

แผนกจายกลาง (Central Sterile Supply Department; CSSD)

แผนกจายกลาง เปนหนวยงานทเปนศนยกลางของสถานพยาบาลในการรวบรวมเครองมอและอปกรณทางการแพทยชนดใชซ า(Reused items) ทใชแลว เขาสกระบวนการทาลายเช อและทาใหปราศจากเช อกอโรคทปนเปอนกอนนาไปใชในการตรวจรกษาและ/หรอชวยชวตผปวย จงเกยวของกบความปลอดภยของผปวยโดยตรง หนวยจายกลางทมระบบ (นโยบาย บคลากร อาคารสถานท สงแวดลอม ครภณฑและเครองมอ) และการดาเนนการทมคณภาพและสทธภาพสามารถปองกน/ลดความเสยงตอการตดเช อจากอปกรณการแพทย ลดตนทนคาใชจายดานวสดอปกรณทางการแพทย อานวยความสะดวกในการปฏบตงานของหนวยงานตางๆ รวมท งสนบสนนการบรหารจดการภายในโรงพยาบาลไดเปนอยางด หลกการทวไปของการทาลายเช อและทาใหปราศจากเช อ สามารถทาไดโดยวธดงตอไปน

1. การลาง (Cleaning) เปนวธลดจานวนเช อโรคไดดทสด ทางายและประหยดท งเวลาและวสด การลางทถกตองสามารถกาจดเช อโรคออกไดเกอบหมด ดงน น การลางจงเปนวธพ นฐานทตองปฏบตและเปนข นตอนแรกในกระบวนการลดจานวนเช อโรค

2. การทาลายเช อ (Disinfection) หมายถง การทาลายเช อทกรปแบบยกเวนสปอร (Spore) ของแบคทเรย 3. การทาใหปราศจากเช อ (Sterilization) หมายถง การทาลายเช อท งหมดรวมถงสปอรของแบคทเรย

แผนกจายกลางเปนหนวยงานกลางของสถานพยาบาลทดาเนนการทาลายเช อและทาใหปราศจากเช อตาม

กระบวนการดงกลาวขางตนไดครบถวนท ง 3 กระบวนการ นอกจากน นยงทากระบวนการจดชดอปกรณ การตรวจสอบประสทธภาพการทาใหปราศจากเช อ การจดเกบและนาสงเพอนาไปใชงานตอไป

สาหรบตาแหนงทต งของแผนกจายกลาง ควรอยหางไกลจากสถานทซงกอใหเกดมลภาวะ เชน แผนกซอม

บารง แผนกโภชนาการ ทพกขยะ เตาเผาขยะ ระบบบาบดน าเสย ฯลฯ เปนตน ในกรณทต งอยตดถนน หองเกบของปราศจากเช อควรมประต 2 ช น นอกจากน ควรต งอยไมไกลจากแผนกผาตด แผนกสตกรรม แผนกอบตเหต -ฉกเฉน และแผนกผปวยหนก รวมท งมเสนทางการสญจรทสามารถเชอมตอระหวางหนวยงานและอาคารตางๆ โดยสะดวกและสามารถปองกนแดดและฝนไดตลอดเสนทาง [1]

[1]

แนวทางการพฒนาหนวยจายกลาง กรมควบคมโรครวมกบกรมสนบสนนบรการสขภาพและชมรมควบคมโรคตดเชอในโรงพยาบาล

แหงประเทศไทย

Page 9: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

2

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 01-2

01. พนทใชสอย พ นทใชสอยทจาเปนสาหรบการใหบรการและการปฏบตงานของเจาหนาทภายในแผนกจายกลาง [2] ใน

โรงพยาบาลระดบทตยภมถงระดบตตยภม ควรมการแบงเขตการใชพ นทใชสอยภายในออกเปน 3 เขตใหเปนสดเปนสวนชดเจน ไดแก 1) เขตสกปรก (Dirty zone) 2) เขตสะอาด (Clean zone) และ3) เขตเกบของปราศจากเช อ (Sterile storage zone) โดยมประตก นระหวางเขตทปดแนบสนท เพอปองกนการปนเปอนของเช อโรคตามหลกการปองกนการแพรกระจายเช อโรค และมการใชสอยพ นทภายในแตละเขตอยางถกตอง โดยระบบเสนทางสญจรภายในระหวางเขตพ นทตางๆ ของแผนกจายกลาง ตองเปนแบบสญจรทางเดยว (one way flow) ตามหลกการ ดงน

1. การไหลเวยนของอปกรณเครองมอ จากเขตสกปรก ไป เขตสะอาด 2. บคลากรจากเขตสะอาด ไป เขตสกปรก

3. การไหลเวยนของอากาศจากเขตสะอาด ไป เขตสกปรก โดยแตละเขตประกอบดวยพ นทหรอหองในการทางาน ซงสามารถจาแนกเปนพ นทการใชงานไดดงตอไปน

1. เขตสกปรก (Dirty Area) ประกอบดวย 1.1 บรเวณรบเครองมออปกรณทใชแลวจากหนวยงานตาง ๆ ซงประกอบดวย

1.1.1 หอง/ บรเวณรบเครองมออปกรณทปนเปอน (Contaminated Equipment Return Area) 1.1.2 หอง/ บรเวณเกบรถเขนสาหรบรบอปกรณทปนเปอน (Trolley Store-dirty)

1.1.3 หอง/ บรเวณลางรถเขน (Trolley Wash) 1.2 บรเวณลางท าความสะอาดเครองมอ ซงประกอบดวย

1.2.1 หอง/ บรเวณลางทาความสะอาดเครองมอ 1.2.2 หอง/ บรเวณเกบอปกรณงานบาน เชน วสดและเครองมอเครองใชในการลางทา

ความสะอาด 2. เขตสะอาด (Clean Area) ประกอบดวย

2.1 สวนบรหารจดการและอ านวยความสะดวกส าหรบเจาหนาท ประกอบดวย 2.1.1 สานกงาน 2.1.2 หองประชม

2.1.3 หองพกเจาหนาท 2.1.4 บรเวณเปลยนรองเทา 2.1.5 หองเปลยนเส อผาและ Locker 2.1.6 หองอาบน า / หองสขา

[2] อางองจากแนวทางพฒนาระบบบรการทตยภมและตตยภม ส านกพฒนาระบบบรการสขภาพ กรมสนบสนนบรการสขภาพ

ฉบบปรบปรง: (2550) และแนวทางการพฒนาหนวยจายกลาง กรมควบคมโรครวมกบกรมสนบสนนบรการสขภาพและชมรมควบคม โรคตดเชอในโรงพยาบาลแหงประเทศไทย

Page 10: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

3

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 01-3

2.2 สวนปฏบตงาน 2.2.1 หองจดเตรยมชดและหออปกรณ (Assembly & Packing) 2.2.2 หองเกบสารองผาสาหรบจดเตรยมในการจดชดหออปกรณ

2.2.3 หองเกบอปกรณเครองมอทางการแพทยและจดเกบวสดตางๆ 2.2.4 บรเวณทพกชดอปกรณกอนเขาเครองทาใหปราศจากเช อ

2.2.5 บรเวณทตดต งเครองทาใหปราศจากเช อ ไดแก 2.2.5.1 บรเวณทตดต งเครองทาใหปราศจากเช อดวยอณหภมสง เชน Autoclave, Hot air Oven 2.2.5.2 บรเวณทตดต งเครองทาใหปราศจากเช อดวยอณหภมตา เชน Ethylene oxide (ETO),

Low temperature steam formaldehyde (LTSF), Hydrogen peroxide, gas plasma และอน ๆ

หมายเหต การจดเตรยมชดหอเครองผา รวมท งการตรวจสอบผาทใชในการหอ ควรจดทาทหนวยซกฟอกหรอทาในบรเวณทเฉพาะเทาน น เพอปองกนไมใหเศษฝนผาฟงกระจายไปปนเปอนของทสะอาด

3. เขตเกบของปราศจากเชอ (Sterile Storage Area) ควรจดพ นทใหตอเนองจากบรเวณททาใหปราศจากเช อและมการปรบ/ระบายอากาศแบบระบบปด เพอ

ปองกนการปนเปอนซ าจากฝนละอองและบคลากรทไมเกยวของ มการควบคมอณหภมใหอยระหวาง 18-22 องศาเซลเซยส และมความช นสมพทธท 35-70 เปอรเซนต และมความดนอากาศเปนบวกเมอเทยบกบเขตพ นทขางเคยง เขตเกบของปราศจากเช อ ประกอบดวย

3.1 บรเวณพกหออปกรณปราศจากเช อ เพอทาใหเยนกอนจดเกบ (กรณทเครองทาให ปราศจากเช อไมไดเปนระบบ Double doors) 3.2 บรเวณ/ หองจดเกบชดหออปกรณปราศจากเช อทจดเตรยมในโรงพยาบาล 3.3 บรเวณ/ หองจดเกบวสดปราศจากเช อชนดใชคร งเดยวแลวท ง 3.4 บรเวณแจกจายชดหออปกรณปราศจากเช อ

โดยรายละเอยดของแตละพ นทใชสอยโดยสงเขป (ประกอบดวยประโยชนใชสอยและขนาดของพ นทใชสอย

ตอหนวยกจกรรม[3] ซงอางองตามปจจยตางๆ ทเกยวของกบพ นทใชสอยน นๆ ไดแก กจกรรมทเกดข น ขนาด/สดสวนรางกายประชากรไทยซงตองการพ นทในการทากจกรรม จานวนผใชงานในพ นท และจานวนครภณฑ / อปกรณพ นฐานทจาเปนตองใชสาหรบกจกรรมน นๆ) ซงสามารถสรปไดดงตารางตอไปน [3]

การศกษาเพอก าหนดขนาดพนทใชสอยโรงพยาบาลขนาด 90 เตยง กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ (2548)

การศกษาเพอก าหนดขนาดพนทใชสอยโรงพยาบาลขนาด 150 เตยง กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ (2549)

Page 11: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

4

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 01-4

ตารางท 1 สรปรายละเอยดพ นทใชสอยโดยสงเขป

พ นทใชสอย ขนาดตอ 1 หนวย (ตารางเมตร-ตร.ม.)

หนวย ประโยชนใชสอย หมายเหต

1. เขตสกปรก (Dirty Area)

1.1 บรเวณรบเครองมอ อปกรณใชแลวจาก หนวยงานตาง ๆ

≥ 15.00 - เปนทรบ-แยกประเภท อปกรณกอนลางทา ความสะอาด - เปนทลาง-เกบรถเขน ทใชสาหรบรบอปกรณ ทปนเปอน

- ขนาดพ นทข นอยกบ ชนดและจานวนของ ครภณฑและอปกรณ ประกอบการทางาน ครภณฑทจาเปน ไดแก - โตะ/ เคานเตอร รบ-แยกของ ควรม ความยาว รวมไมนอย กวา 2.00 ม. - Cart washer

1.1.1 หอง/ บรเวณรบ เครองมออปกรณ ปนเปอน - โตะ/ เคานเตอรรบ-แยก ของ

≥ 6.00

3.00

โตะ (ย.1 ม.)

1.1.2 หอง/ บรเวณเกบ รถเขนสาหรบรบ อปกรณทปนเปอน

3.00 คน

1.1.3 หอง/ บรเวณลาง รถเขน

6.00 หอง บรเวณ

1.2 บรเวณลางท าความ สะอาดเครองมอ

≥ 27.00 - เปนทลาง-ทาความ สะอาดเบ องตนใหกบ อปกรณทวไปและ อปกรณทมลกษณะ เปนทอหรอสายยาง - เปนทสาหรบทาให อปกรณทวไปและ อปกรณทมลกษณะ เปนทอ/สายยางซง ผานการลางทาความ สะอาดแลวใหแหง สนทดวยวธการท เหมาะสมกบชนดของ อปกรณ เชน การอบ หรอเปาดวยลม - เปนทตาก/อบ-คลก แปง-จดชดถงมอ - เปนทเกบวสด- อปกรณทใชในการ ลางทาความสะอาด รวมท งอปกรณ ปองกนตนเอง

- ขนาดพ นทข นอยกบ ชนดและจานวนของ ครภณฑและอปกรณ ประกอบการทางาน ครภณฑทจาเปน ไดแก - เครองลางอตโนมต - Rack ทมทเสยบสาย (อปกรณเสรมสาหรบ เครองลาง) - อางสแตนเลส ลาง เครองมอ แบบ 3 หลม ขนาด กวาง 45.5 ซม. ลก 50 ซม. - ตอบแหง - เครอง Ultra sonic - ปนฉดแรงดนสง - กอกน า+ทเสยบสาย - ต/ช นเกบอปกรณทา ความสะอาดครบชด - ต/ช นเกบอปกรณ ปองกนตนเอง

1.2.1 หอง/ บรเวณลาง ทาความสะอาด เครองมอ - เคานเตอรพรอมอาง 3 หลม - เครองลางอตโนมต

≥ 12..00

6.00

6.00

ชด

เครอง 1.2.2 หอง/ บรเวณทาให อปกรณแหง - โตะ/ เคานเตอรผงของ - ราวตากสายยาง - เครองเปาลม - Hot Air Oven

≥ 6.00

1.50 1.50 1.50 1.50

ย.1 ม. ชด

เครอง เครอง

1.2.3 หอง/ บรเวณ เตรยมถงมอ - โตะ/ เคานเตอรทางาน - ราวตากถงมอ

≥ 6.00

1.50 1.50

ย.1 ม. ชด

1.2.4 หอง/ บรเวณเกบ วสด-อปกรณทใช ในการลางทา ความสะอาด - ต/ ช นวางของ

3.00

1.50

ย.1 ม.

Page 12: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

5

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 01-5

ตารางท 1 สรปรายละเอยดพ นทใชสอยโดยสงเขป (ตอ)

พ นทใชสอย ขนาดตอ 1 หนวย (ตารางเมตร-ตร.ม.)

หนวย ประโยชนใชสอย หมายเหต

2. เขตสะอาด (Clean Area)

2.1 สวนบรหารจดการ และอ านวยความ สะดวกส าหรบ เจาหนาท

≥ 73.00 - เปนททางานเอกสาร ของหวหนาหนวยงาน และเปนทประชม รวมท งเปนทพกผอน ของเจาหนาทระหวาง การปฏบตงาน - เปนทสาหรบ เจาหนาทใชเปลยน รองเทา/ เส อผาจาก ภายนอกเพอลดการ ปนเปอน - ใชจอดรถเขนสาหรบ ลาเลยงสงของภายใน พ นทสะอาด - เปนทสาหรบ เจาหนาททากจธระ ดานสขอนามยสวนตว - เปนทสาหรบพนกงาน ทาความสะอาดใช ลาง/ ตากและเกบ อปกรณทาความ สะอาดอาคาร

- ขนาดพ นทข นอยกบ ชนดและจานวนของ ครภณฑและอปกรณ ประกอบการทางาน ครภณฑทจาเปน ไดแก - อปกรณสานกงาน - คอมพวเตอร - อปกรณสอสาร - อปกรณการประชม - ครภณฑอานวยความ สะดวกครบชด ตาม ความเหมาะสม - Locker - ตวางรองเทา 2 ต (ภายนอก ภายใน) - กระจกเงา - ช น-ตวางของ

2.1.1 สานกงาน - หวหนา - นกวชาการ - เจาหนาทธรการ

≥ 20..00 9.00 6.00 4.50

คน คน คน

2.1.2 หองประชม - โตะ+ทนง

≥ 18.00 2.00

คน

2.1.3 หองพก จนท. - โตะ+ทนง+Pantry

≥ 9..00 1.50

คน

2.1.4 บรเวณเปลยน รองเทา - แยกชาย-หญง

≥ 3.00

1.50

บรเวณ 2.1.5 หองเปลยนเส อผา และ Locker - แยกชาย/ หญง

≥ 5.00

2.50

หอง 2.1.6 หอง/ บรเวณจอด รถเขนภายใน - รถเขนภายใน

≥ 3.00

1.50

คน 2.1.6 หองสขา/ อาบน า (แยกชาย-หญง) - ลางมอ - ปสสาวะ/ อจจาระ - อาบน า

≥ 12.00 (@6.00)

1.50 1.50 1.50

ท ท ท

2.1.7 ซก-ตาก-เกบพสด/ อปกรณทาความ สะอาดอาคาร

3.00 หอง

Page 13: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

6

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 01-6

ตารางท 1 สรปรายละเอยดพ นทใชสอยโดยสงเขป (ตอ)

พ นทใชสอย ขนาดตอ 1 หนวย (ตารางเมตร-ตร.ม.)

หนวย ประโยชนใชสอย หมายเหต

2.2 สวนปฏบตงาน ≥ 42.00 - เปนทสาหรบตรวจ สภาพ/ หอ-บรรจ- ผนกซองอปกรณ/ วสดการแพทยทจะ นาไปนงฆาเช อโรค - เปนทสาหรบรบ- เตรยมวสด/อปกรณท นากลบมานงใหม รวมท งเปนทสาหรบ การเตรยมผากอซ- สาล และเกบสารอง วสดการแพทยทใช จดเซท - เปนทสาหรบพกชด หอวสด/ อปกรณกอน ทาการใหปราศจาก เช อ - เปนทสาหรบนงฆา เช อในหอวสด/ อปกรณการแพทย

- ขนาดพ นทข นอยกบ ชนดและจานวนของ ครภณฑและอปกรณ ประกอบการทางาน ครภณฑทจาเปน ไดแก - โตะจดชดอปกรณ - โคมไฟสองตรวจ พรอมเลนส (Magnifying Lamp) - เครองปดผนกดวย ความรอน (Heat sealer) - ช นวางชนดลอเลอน - คอมพวเตอร -ช นวางชนดมลอเลอน - เครองทาใหปราศจาก เช อดวยอณหภมสง ไดแก Autoclave, Hot Air Oven - เครองทาใหปราศจาก เช อดวยอณหภมตา ไดแก LTSF , ETO , Gas plasma และ อนๆ ตามความ เหมาะสม

2.2.1 หอง/ บรเวณ จดเตรยมชด และหออปกรณ - โตะ/ เคานเตอรทางาน - ต/ ช นวางของ

≥ 9.00

1.50 1.50

ย.1 ม. ย.1 ม.

2.2.2 หอง/ บรเวณเกบ สารองผาสาหรบ จดเตรยมในการ จดชดหออปกรณ - ต/ ช นวางของ

≥ 3.00

1.50

ย.1 ม. 2.2.3 หอง/ บรเวณเกบ อปกรณเครองมอ ทางการแพทยและ จดเกบวสดตางๆ - ต/ ช นวางของ

≥ 3.00

1.50

ย.1 ม. 2.2.4 บรเวณทพกชด อปกรณกอนเขา เครองทาให ปราศจากเช อ - ต/ ช นวางของ

≥ 3.00

1.50

ย.1 ม. 2.2.5 บรเวณทตดต ง เครองทาให ปราศจากเช อ - บรเวณทตดต งเครองทา ใหปราศจากเช อดวย อณหภมสง - ขนาดเลก - ขนาดใหญ - บรเวณทตดต งเครองทา ใหปราศจากเช อดวย อณหภมตา/ อบกาซ

≥ 24.00

6.00 12.00 6.00

เครอง เครอง เครอง

Page 14: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

7

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 01-7

ตารางท 1 สรปรายละเอยดพ นทใชสอยโดยสงเขป (ตอ)

พ นทใชสอย ขนาดตอ 1 หนวย (ตารางเมตร-ตร.ม.)

หนวย ประโยชนใชสอย หมายเหต

3. เขตเกบของ ปราศจากเชอ

≥ 24.00 - เปนทพกหออปกรณ ปราศจากเช อ (ให เยน) กอนจดเกบเพอ รอการเบกจายไปยง แผนกตางๆ - ใชสาหรบการเกบหอ อปกรณการแพทยท ปราศจากเช อ - ใชสาหรบการเกบ วสด/ อปกรณ การแพทยปราศจาก เช อสาเรจรป - ใชสาหรบการเตรยม นาสงหอวสด/อปกรณ การแพทยปราศจาก เช อใหกบหนวยงานท ตองการใช

- ขนาดพ นทข นอยกบ ชนดและจานวนของ ครภณฑและอปกรณ ประกอบการทางาน ครภณฑทจาเปน ไดแก -ช นวางชนดมลอเลอน - รถเขนทสะอาดและ ปดมดชด - ช นเกบชดหออปกรณ ควรมความสงจากพ น หอง ไมตากวา 8-10 น วฟต หางจากฝา ผนงหอง 2 น วฟต และหางจากฝาเพดาน 18-20 น วฟต - คอมพวเตอร - กรณทางเขาสพ นท ต งอยตดถนน ประต ทางเขาควรออกแบบ เปนประต 2 ช น (Double Door)

3.1 บรเวณพกหอ อปกรณปราศจาก เช อ เพอทาใหเยน กอนจดเกบ - ต/ ช นวางของ

≥ 6.00

1.50

ย.1 ม. 3.2 บรเวณ/ หองจดเกบ ชดหออปกรณ ปราศจากเช อท จดเตรยมใน โรงพยาบาล - ต/ ช นวางของ

≥ 6.00

1.50

ย.1 ม. 3.3 บรเวณ/ หองจดเกบ วสดปราศจากเช อ ทใชคร งเดยวแลวท ง - ต/ ช นวางของ

≥ 6.00

1.50

ย.1 ม. 3.4 หองจายชดหอ อปกรณปราศจาก เช อ - รถเขนสงอปกรณ ปราศจากเช อ - โตะ/ เคานเตอร

≥ 6.00

3.00 1.50

คน ย.1 ม.

Page 15: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

8

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 02-1

02. ความสมพนธและเสนทางสญจรระหวางพนทใชสอยภายในแผนกจายกลาง

แผนภาพแสดงความสมพนธและเสนทางสญจรระหวางพนทใชสอยตางๆ ภายในแผนกจายกลาง

1.1.1 หอง/ บรเวณ รบสงสกปรก

3.2 หอง/ บรเวณ

จดเกบชดหออปกรณปราศจาก

เชอท จดเตรยมใน รพ.

2.1.2 ประชม

2.1.3 หองพก เจาหนาท

3.4 หองจายวสด/ อปกรณปราศจากเชอ

เสนทางสญจรเจาหนาท เสนทางสญจรวสด/ อปกรณสะอาด

2.1.1 ส านกงาน

แผนก/ พนทอนซงเกยวของ

2.1.4 เปลยนรองเทา

หนวยงานทเกยวของ เชน แผนกผาตด แผนกสตกรรม

แผนกอบตเหต-ฉกเฉน หอผปวยหนก และหอผปวยใน

เขา

ออก

เขตสกปรก

เขตสะอาด

เขตเกบของปราศจากเชอ

1.1.2 หอง/ บรเวณ

ลางรถเขนฯ

1.2.1 หอง/ บรเวณ ลางเครองมอ/

อปกรณ

1.2.2 หอง/ บรเวณ ท าใหเครองมอ/

อปกรณแหง

1.2.3 หอง/ บรเวณ

เตรยมถงมอ

1.2.4 หอง/ บรเวณ เกบวสด/อปกรณ ท าความสะอาด

2.1.5 หองเปลยนชด+Locker

2.1.7 สขา (ช/ญ)

2.1.8 หองซกลาง/ เกบอปกรณ ท าความสะอาดอาคาร

2.2.1 หอง/ บรเวณจดเตรยมชด/ หออปกรณ

2.2.2 หอง/ บรเวณ

เกบส ารอง ผาหออปกรณ

2.2.3 หอง/ บรเวณ เกบอปกรณ/ เครองมอฯ

และวสดตางๆ

2.2.4 หอง/ บรเวณพกชดหออปกรณ

กอนท าใหปราศจากเชอ

2.2.5 หอง/ บรเวณตดตงเครอง

ท าใหปราศจากเชอ

3.1 หอง/ บรเวณ พกหออปกรณ ปราศจากเชอ กอนจดเกบ

3.3 หอง/ บรเวณจดเกบวสด/

อปกรณปราศจากเชอทใชครงเดยวแลวทง

เขา - ออก

1.1.3 หอง/ บรเวณเกบรถเขนรบสงสกปรก

เสนทางสญจรวสด/ อปกรณสกปรก

2.1.6จอด

รถเขน ภายใน

Page 16: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

9

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 03-1

03. การปองกนการตดเชอในหนวยจายกลาง (Infection Control: IC) การปฏบตการปองกนการตดเชอของหนวยจายกลาง เมอพจารณาในเรองของต าแหนงสถานทตงเหมาะสม ควรใกลกบหนวยงาน เชน หองผาตด หองคลอด หอผปวยหนก หองฉกเฉนและแผนกทนตกรรม เปนตน อกทงควรอยหางจากแหลงทกอใหเกดมลภาวะ เชน ทพกขยะ ระบบบ าบดน าเสย โดยการจดแบงพนทตางๆ ใหมการจดการเขตสะอาด-เขตสกปรกใหเหมาะสมกบทางสญจร รวมถงการแยกเสนทางสญจรระหวางคนและของใหชดเจน ทงนการออกแบบการจดการสภาพแวดลอมและจดวางพนทใชสอยเพอปองกนการตดเชอ 1 ส าหรบหนวยจายกลาง ควรค านงถงสงตอไปน - การเตรยมน าประปาและระบบน าทเหมาะสมปลอดภยและเพยงพอ - สงอ านวยความสะดวกและการปฏบตเกยวกบการจดการขยะทเหมาะสม (สามารถอานเพมเตมไดในหวขอท 8) - พนททตองมการควบคมอณหภม ความชนและการระบายอากาศทเพยงพอ เนนบรเวณทมความเสยงสง หรอตองการการปองกนสง เชน หองเกบของ sterlize, พนทการดแลอยางเขมขน-หองบรรจ (packing) เปนตน ซงจ าเปนตองท าสภาพแวดลอมในการปองกน การเตบโตของเชอและคดแยกสารทแยกไดจากอากาศและละอองลอยอยางมประสทธภาพเพยงพอ (สามารถอานเพมเตมไดในหวขอท 7) - ส าหรบชนวางของตองไมตดพน และใหมระยะหางจากผนง (สามารถอานเพมเตมไดในหวขอท 5) 03.01 การจดแบงพนทใชสอยกบการปองกนการตดเชอ

หลกการการปองกนการตดเชอในพนทหนวยจายกลาง ทมทงสภาวะการไหลเวยนของอากาศภายใน การเขาถงของเจาหนาทในพนทและการน าเขาของจากหนวยงานตางๆ เพอประสทธผลควรมการแยกทางสญจรผปฏบตงานกบทางสญจรของ พรอมก าหนดการจดแบงพนทเปน 3 ระดบ คอ 1) เขตสกปรก (Dirty zone) เชน พนทรบของจากหนวยตางๆ พนทคดแยก - ลาง เปนตน 2) เขตสะอาด (Clean zone) เชน พนทจดชดอปกรณ พนทอบ - นง พนทเกบส ารองผาหอชดอปกรณ พนทส านกงาน/อ านวยความสะดวกเจาหนาท เปนตน 3) เขตเกบของปราศจากเชอ (Sterile storage zone) เปนบรเวณพกชดอปกรณ หองเกบชดอปกรณปราศจากเชอเพอรอจายกลบหนวยงานอนๆ เปนตน ระบบการสญจรระหวางเขตตางๆ ภายในหนวยจายกลางควรเปนแบบ One way คอ 1) อปกรณเครองมอทใชแลวจากเขตสกปรก ไป เขตสะอาด 2)เจาหนาทเรมจากเขตสะอาดไปเขตสกปรกทงนหากเจาหนาทเขาเขตสกปรกแลวไมควรยอนเสนทางกลบมายงเขตสะอาดอกยกเวนมการท าความสะอาดและเปลยนชดปฏบตงานใหมแลว 3) การไหลเวยนอากาศจากเขตสะอาด ไป เขตสกปรก

1 (practical_guidelines_infection_control ISBN 92 9022 238 7 ©World Health Organization 2004)

Page 17: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

10

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 03-2

รปท 1 ตวอยางผงหนวยจายกลางทมการแบงเขต/โซน (แบบอาคารสนบสนนบรการ 5 ชน แบบเลขท 10153)

รปท 2 ตวอยางผงหนวยจายกลางทมการแบงทางสญจร

(แบบอาคารสนบสนนบรการ 5 ชน แบบเลขท 10153)

Page 18: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

11

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 03-3

03.02 การจดการของเสยทางการแพทย

ทงนควรจะตองมการจดการของเสยทางการแพทยภายในหนวยจายกลาง โดยแยกของเสยประเภทตางๆ เชน สงของช ารด สงของตดเชอ หรอสารเคมในการท าความสะอาด มพนทรวบรวมของเสยภายในแผนกเพอรอการขนยายทแยกมาไวเฉพาะ โดยไมปะปนกนอยางเหมาะสม รวมถงมเสนทางและชองทางการเคลอนยายของเสยจากภายในแผนก ไปสสถานทรวมของโรงพยาบาลทเหมาะสม หมายรวมถงชองทางในการบ าบดผานระบบบ าบดสวนกลางของโรงพยาบาลดวย

Page 19: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

12

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 04-1

04. สวนประกอบอาคารและวสดประกอบอาคาร

นยามความหมาย "สวนประกอบอาคาร" หมายถง พน ผนง เพดาน ประต และหนาตาง (ชองเปดและชองแสง) "วสดประกอบอาคาร" หมายถง วสดทน ามากอสราง หรอตดตงในสวนประกอบอาคารตางๆ

โดยทวไปภายในหนวยจายกลาง เปนหนวยงานทเปนศนยกลางของสถานพยาบาลในการรวบรวมเครองมอและอปกรณทางการแพทยชนดใชซ า (Reused items) เขาสกระบวนการท าลายเชอและท าใหปราศจากเชอกอโรคทปนเปอนกอนน าไปใชในการตรวจรกษาผปวย จงเกยวของกบความปลอดภยของผปวยโดยตรง

ภายในหนวยจายกลาง จะมขนตอนในการปฏบตดงน 1. การลาง (Cleaning) โดยใชน าเปนสวนประกอบ 2. การท าลายเชอ (Disinfection) ใชเครอง Automate 3. การท าใหปราศจากเชอ (Sterilization) Autoclave, Hot air Oven

- เขตสกปรก (Dirty zone) คอ บรเวณทรบเครองมออปกรณทปนเปอน (Contaminated Equipment Return Area) ,บรเวณเกบรถเขนส าหรบรบอปกรณทปนเปอน (Trolley Store-dirty) ,บรเวณลางรถเขน (Trolley Wash) ,บรเวณลางท าความสะอาดเครองมอ ตางๆทไดรบจาการใชงานมาแลว ซงพนทบรเวณนจะมความสกปรกมาก จงตองมการลางน า และท าความสะอาดดวยน ายาท าความสะอาดเปนประจ า

- เขตสะอาด (Clean zone) จะแบงเปน 2 สวน คอ 1.พนทของเจาหนาทของหนวยจายกลาง เตรยมทจะผานเขามาภายในหนวยจายกลาง เชน โถงพกคอย หองพกเจาหนาท หองประชม หองน า หองเปลยนเสอผา เปนตน พนทสวนน มการใชงานไมหนกมาก และ2.สวนปฏบตงาน เชน หองจดเตรยมชดและหออปกรณ (Assembly & Packing) , หองเกบส ารองผาส าหรบจดเตรยมในการจดชดหออปกรณ , หองเกบอปกรณเครองมอทางการแพทยและจดเกบวสดตางๆ บรเวณทพกชดอปกรณกอนเขาเครองท าใหปราศจากเชอ พนทสวนน มการใชงานไมหนกมากและท าความสะอาดดวยน ายาท าความสะอาดเปนประจ า

- เขตเกบของปราศจากเชอ (Sterile storage zone) พนทเขตน ตองไดรบการดแลเปนอยางดทสด เพราะตองสะอาดปราศจากเชอและฝนละอองตางๆ ไดแก สวนบรเวณพกหออปกรณปราศจากเชอ เพอท าใหเยนกอนจดเกบ (กรณทเครองท าให ปราศจากเชอไมไดเปนระบบ Double doors) ,หองจดเกบชดหออปกรณปราศจากเชอทจดเตรยมในโรงพยาบาล , หองจดเกบวสดปราศจากเชอชนดใชครงเดยวแลวทง เปนตนซงการสญจรในเขตนจ ากดเฉพาะเจาหนาททปฏบตงานในหนวยจายกลางเทานน บรเวณนจะตองเชดถน ายาท าความสะอาดและดแลรกษาความสะอาดเปนอยางด ทงน การก าหนดคณลกษณะของสวนประกอบอาคารและวสดประกอบอาคาร ใหสอดคลองกบการใชงาน มรายละเอยดดงน

Page 20: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

13

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 04-2

04.01 พน (FLOOR) - เขตสกปรก (Dirty zone) ใชวสดปพน ทมความแขงแรง ทนการขดถ ทนนาและทนสารเคมประเภทนายาทาความสะอาด สามารถทาความสะอาดไดงาย และมผวเรยบไมลนทงในยามแหงและเปยก ตวอยางเชน พน Polyurethane (PU) ฯลฯ - เขตสะอาด (Clean zone) ใชวสดปพน ทมความแขงแรง ทนการเชดถ และการใชงาน สามารถรองรบรถเขนเครองมอตางๆ ทนความชนและทนสารเคมประเภทนายาทาความสะอาด สามารถทาความสะอาดไดงาย ผวเรยบไมมรอยตอหรอมรอยตอนอย ไมเปนแหลงฝงตวของสงสกปรก มผวเรยบไมลนทงในยามแหงและเปยก ตวอยางเชน พน Polyurethane (PU) ฯลฯ - เขตเกบของปราศจากเชอ (Sterile storage zone) ใชวสดปพน ทมความแขงแรง ทนการขดขวนของรถเขนเครองมอตางๆ และการเชดถบอย ทนความชน ทนสารเคมประเภทนายาทาความสะอาดหรอนายาฆาเชอ มผวเรยบ ไมมรอยตอหรอมรอยตอนอย เพอไมใหเปนแหลงฝงตวของสงสกปรก และทาความสะอาดไดงาย ผวไมลนทงในยามแหงและเปยก ตวอยางเชน พน Polyurethane (PU) กระเบองยาง/ไวนล ฯลฯ เปนตน

หมายเหต

- พนบรเวณลางเครองมอในพนทเขตสกปรก (Dirty zone) จะเปยกชนหรอมกมนานองทพน จงควรเตรยมใหมการระบายนาไดดในบรเวณนดวย - ระดบพนภายในแผนก จะตองไมตางระดบกน เพอสะดวกสะดวกตอการขนยายเครองมอ-อปกรณตางๆ ในกรณทจาเปนตองมพนตางระดบกนไมเกน 20 ม.ม. ตองมการปาดมมลาดเอยง 1:1หรอ 1:2 และถาเกนกวา 20 ม.ม. ใหปาดมมลาดเอยง 1:12

รปท 3 ตวอยางการปาดมมลาดเอยง ส าหรบพนตางระดบ

เกน 20 ม.ม.

12

(1:12)

Page 21: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

14

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 04-3

04.02 ผนง (WALL) - เขตสกปรก (Dirty zone) ใชวสดผนงทมความแขงแรง ผวหนาทนการขดถ ทนน าและทนสารเคมประเภทน ายาทาความสะอาด สามารถทาความสะอาดไดงาย - เขตสะอาด (Clean zone) ใชวสดผนง ทมความแขงแรง ผวหนาทนการเชดถ ทนความช น และทนสารเคมประเภทน ายาทาความสะอาด สามารถทาความสะอาดไดงาย ผวเรยบไมมรอยตอหรอมรอยตอนอย ไมเปนแหลงฝงตวของสงสกปรก - เขตเกบของปราศจากเชอ (Sterile storage zone) ใชวสดผนง ทมความแขงแรง ผวหนาทนการเชดถบอย ทนความช น ทนสารเคมประเภทน ายาทาความสะอาดและน ายาฆาเช อไดด มผวเรยบ ไมมเหลยมมมและไมมรอยตอหรอมรอยตอนอย เพอไมใหเปนแหลงฝงตวของสงสกปรก และทาความสะอาดไดงาย ผนงในเขตพ นทน ควรเปนผนงทมฉนวนกนความรอน เพอไมใหเกดหยดน า (Condensation) จากความแตกตางของอณหภม ซงกอใหเกดเช อราภายในหองได 04.03 เพดาน (CEILING) - เขตสกปรก (Dirty zone) ใชเพดาน หรอฝาเพดานทมความแขงแรง ทนทาน สามารถดแลรกษาไดงาย และทนความช นสง - เขตสะอาด (Clean zone) และเขตเกบของปราศจากเชอ (Sterile storage zone) ใชฝาเพดานในการปกปดบรเวณใตเพดานเพอการดแลรกษาความสะอาดไดงาย ฝาเพดานเรยบไมมรอยตอ ไมมรพรน ไมเปนแหลงสะสมฝนผง และทนความช นไดดสง ระดบความสงเพดาน ไมควรนอยกวา 2.50 ม. 04.04 ประต (DOOR) ในหนวยจายกลาง น น จะตองคานงถงการสญจร และการขนยายเครองมอตางๆ สวนรายละเอยดของประตควรคานงถงในการออกแบบมดงน

รปแบบประต สามารถเปดปดไดงาย สะดวก ไมเกะกะทางเดน (ประตสวนปฏบตการ ควรเปนชนดทสามารถใชทอนแขนหรอลาตว ดนหรอเลอนใหบานเปดออกได โดยไมตองใชมอจบ)

ชองประตสวนรบเกบสารองผาสาหรบจดเตรยมในการจดชดหออปกรณ ควรกวางไมนอยกวา 1.20 ม. ชองประตสวนปฏบตงาน ควรกวางไมนอยกวา 2.00 ม. สงไมนอยกวา 2.00 ม. เพยงพอสาหรบการ

ขนยายเครองมอตางๆ ไดสะดวก และไมมธรณประต หรอสงกดขวางใดทเปนอปสรรค และมชองสาหรบสามารถมองเหนภายในหองได

วสดประตและอปกรณประกอบ จะตองมความแขงแรงทนทาน รองรบแรงกระแทกไดด

04.05 หนาตาง (WINDOW) และชองแสง วสดและอปกรณประกอบหนาตางและชองแสง จะตองมความแขงแรงคงทน และสะดวกตอการใชงาน

ดแลรกษาทาความสะอาดไดงาย บานหนาตาง และชองแสง ตองสามารถปองกนสตวและแมลงทเปนพาหะของเช อโรคได ชองทางนาสงของจากพ นทสวน Dirty zone สพ นท Clean zone และจากพ นท Clean zone สพ นท

เกบของปราศจากเชอ (Sterile Storage zone) ตองเปนหนาตาง 2 ช น

Page 22: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

15

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 05-1

05. ครภณฑประกอบอาคาร (Furniture) แผนกจายกลาง (Central Sterile Supply) เพออ ำนวยควำมสะดวกในกำรปฏบตภำรกจของ เจำหนำทภำยในแผนกจำยกลำง กำรออกแบบครภณฑประกอบอำคำร (Furniture) มแนวทำงดงน

การจดวางเฟอรนเจอรควรหลกเลยงพนทท าใหเกดซอกมม เปนพนททท าความสะอาดไดยาก ซงจะท าใหเกดการสะสมของเชอโรค

จ านวนเฟอรนเจอรเพยงพอตอการใชงาน ไมวางกดขวางการปฏบตงานของเจาหนาท ขนำดและสดสวนเหมำะสมกบกระบวนงำนทปฏบตงำน แขงแรงมนคง ไมมมมแหลมคม ใชวสดทดแลรกษำไดงำย ไมสะสมของสงสกปรก ฝนละออง และไมสะสมเชอโรคประเภทตำงๆได โดย

เลอกใชใหเหมำะสมกบกำรใชงำนนนๆ

ภายในแผนกจายกลาง (Central Sterile Supply) สามารถจดแบงครภณฑประกอบอาคาร(Furniture) ตามพนทใชสอยและกจกรรมของแตละพนทการใชงาน ทงส าหรบเจาหนาทผปฏบตงาน ตามตารางท แสดงดงน

Page 23: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

16

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 05-2

ตารางท 2 แสดงความตองการครภณฑประกอบอาคาร (FURNITURE) กบภายในพนทใชสอยของแผนกหนวยจายกลาง

Page 24: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

17

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 05-3

ตารางท 2 แสดงความตองการครภณฑประกอบอาคาร (FURNITURE)กบ ภายในพนทใชสอยของแผนกหนวยจายกลาง (ตอ)

Page 25: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

18

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 05-4

ตารางท 3 แสดงขนาดและลกษณะครภณฑ (เฟอรนเจอรตดตงกบทและเฟอรนเจอรลอยตว) ภายในแผนกหนวยจายกลาง (Central Sterile Supply)

Page 26: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

19

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 05-5

ตารางท 3 แสดงขนาดและลกษณะครภณฑ (เฟอรนเจอรตดตงกบทและเฟอรนเจอรลอยตว) ภายในแผนกหนวยจายกลาง (Central Sterile Supply) (ตอ)

Page 27: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

20

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 05-6

ตารางท 3 แสดงขนาดและลกษณะครภณฑ (เฟอรนเจอรตดตงกบทและเฟอรนเจอรลอยตว) ภายในแผนกหนวยจายกลาง (Central Sterile Supply) (ตอ)

Page 28: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

21

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 05-7

ตารางท 3 แสดงขนาดและลกษณะครภณฑ (เฟอรนเจอรตดตงกบทและเฟอรนเจอรลอยตว) ภายในแผนกหนวยจายกลาง (Central Sterile Supply) (ตอ)

Page 29: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

22

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 05-8

ตารางท 3 แสดงขนาดและลกษณะครภณฑ (เฟอรนเจอรตดตงกบทและเฟอรนเจอรลอยตว) ภายในแผนกหนวยจายกลาง (Central Sterile Supply) (ตอ)

Page 30: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

23

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 06-1

06. งานระบบวศวกรรมไฟฟาและสอสาร

06.01 ระบบไฟฟาแสงสวาง

ไฟฟาแสงสวาง หมายถงแสงสวางทเกดจากสงประดษฐ แสงประดษฐ (Artificial light) ไดแก แสงสวางจากหลอดไฟทกชนด ตลอดจนแสงทเกดจากสงทมนษยประดษฐขน เชน แสงจากหลอดไฟฟลออเรสเซนต (Fluorescent light) แสงจากหลอดแอลอด(LED) เปนตน เพอใหมแสงสวางใชในอาคาร ใหมความสวางเพยงพอเหมาะสมกบพนทใชงาน รวมถงส าหรบใชในการหนไฟ เปนไปตามพระราชบญญตควบคมอาคาร และสมาคมไฟฟาแสงสวางแหงประเทศไทย

การสองสวางภายในโรงพยาบาลสวนของแผนกจายกลาง หลอดไฟทเหมาะสม คอหลอดคลไวท หรอเดยไลท ทมอณหภมส 4000-6500 องศาเคลวน[1]

หลอดไฟทใชควรเปนหลอดทเหมอนกนหมด[1]1 เพอไมใหเกดการหลอกตาเนองจากแสงทไมเหมอนกนของหลอดในแตละพนท และคาดชนความถกตองของสควรไมนอยกวา 0.85

การใหแสงสวางภายในแผนกจายกลาง ประกอบดวยหอง ดงตอไปน 1. เขตสกปรก (Dirty Area) ประกอบดวย

1.1 บรเวณรบเครองมออปกรณทใชแลวจากหนวยงานตาง ๆ ซงประกอบดวย 1.1.1 หอง/ บรเวณรบเครองมออปกรณทปนเปอน (Contaminated Equipment Return Area) 1.1.2 หอง/ บรเวณเกบรถเขนส าหรบรบอปกรณทปนเปอน (Trolley Store-dirty) 1.1.3 หอง/ บรเวณลางรถเขน (Trolley Wash)

1.2 บรเวณลางท าความสะอาดเครองมอ ซงประกอบดวย 1.2.1 หอง/ บรเวณลางท าความสะอาดเครองมอ 1.2.2 หอง/ บรเวณเกบอปกรณงานบาน เชน วสดและเครองมอเครองใชในการลางท า

ความสะอาด

2. เขตสะอาด (Clean Area) ประกอบดวย 2.1 สวนบรหารจดการและอ านวยความสะดวกส าหรบเจาหนาท ประกอบดวย

2.1.1 ส านกงาน 2.1.2 หองประชม 2.1.3 หองพกเจาหนาท 2.1.4 บรเวณเปลยนรองเทา 2.1.5 หองเปลยนเสอผาและ Locker 2.1.6 หองอาบน า / หองสขา

2.2 สวนปฏบตงาน 2.2.1 หองจดเตรยมชดและหออปกรณ (Assembly & Packing) 2.2.2 หองเกบส ารองผาส าหรบจดเตรยมในการจดชดหออปกรณ

1 สมาคมไฟฟาแสงสวางแหงประเทศไทย ชอเรองหนงสอ แนวทางประหยดพลงงานไฟฟาแสงสวาง

Page 31: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

24

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 06-2

2.2.3 หองเกบอปกรณเครองมอทางการแพทยและจดเกบวสดตางๆ 2.2.4 บรเวณทพกชดอปกรณกอนเขาเครองท าใหปราศจากเชอ 2.2.5 บรเวณทตดตงเครองท าใหปราศจากเชอ ไดแก

2.2.5.1 บรเวณทตดตงเครองท าใหปราศจากเชอดวยอณหภมสง เชน Autoclave, Hot air Oven

2.2.5.2 บรเวณทตดตงเครองท าใหปราศจากเชอดวยอณหภมต า เชน Ethylene oxide (ETO), Low temperature steam formaldehyde (LTSF), Hydrogen peroxide, gas plasma และอน ๆ

3. เขตเกบของปราศจากเชอ (Sterile Storage Area) ประกอบดวย 3.1 บรเวณพกหออปกรณปราศจากเชอ เพอท าใหเยนกอนจดเกบ (กรณทเครองท าให ปราศจากเชอไมไดเปนระบบ Double doors) 3.2 บรเวณ/ หองจดเกบชดหออปกรณปราศจากเชอทจดเตรยมในโรงพยาบาล 3.3 บรเวณ/ หองจดเกบวสดปราศจากเชอชนดใชครงเดยวแลวทง 3.4 บรเวณแจกจายชดหออปกรณปราศจากเชอ

การใหแสงสวางพงระวงในเรองของความสะอาด โดยเฉพาะโคมไฟทใชในพนทจายกลางทตองการควบคมความสะอาด เชนเขตเกบของปราศจากเชอ ควรเปนโคมแบบปดทมแผนกรองแสงเกลดแกว(Prismatic) หรอแผนกรองแสงขาวขน (White Diffuser) เปนตน ความสวางในแตละพนทใหเปนไปตามมาตรฐานสมาคมไฟฟาแสงสวางแหงประเทศไทย

06.02 ระบบไฟฟาก าลง

ระบบไฟฟาก าลง หมายถง ระบบไฟฟาทรบก าลงไฟฟาจากระบบจ าหนายแรงดนสง และลดแรงดนเปนแรงดนต า เพอจายก าลงไฟฟาใหกบบรภณฑไฟฟา

ระบบไฟฟาก าลง ในทนเปนการรบก าลงไฟฟาจากแผงเมนควบคมไฟฟา แลวสงจายก าลงไฟฟาใหกบบรภณฑไฟฟาภายในสวนของแผนกจายกลางตอไป นอกจากนยงจะตองจดเตรยมแยกก าลงไฟฟาใหกบเครองมอ อปกรณเฉพาะทใชภายในสวนของแผนกจายกลาง เชน

- เครองนงไอน า(Autoclave) ประมาณ 3-7 เครอง - เครองอบความรอน(Hot air Oven), เครองอบ Sterilizer, เครองอบพลาสมา - ปมลม - ระบบปรบอากาศและระบายอากาศ เปนตน

เตารบไฟฟาทตดตง ใหเปนเตารบแบบคเสยบไดทงกลมและแบน (2P+E) เตารบไฟฟาทรบไฟจากแหลงจายระบบไฟฟานรภยตองสามารถระบได เชน เตารบไฟฟาทตอจากเครองก าเนดไฟฟาใชสแดง และเตารบไฟฟาทตอจาก UPS ใชสเหลอง เปนตน ระดบความสงทตดตง บรเวณทวไปทระดบ 0.30 เมตร บรเวณเคานเตอร สงกวาเคานเตอรประมาณ 5-10 เซนตเมตร และบรเวณเปยกชนทระดบ 1.20 เมตร

Page 32: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

25

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 06-3

ในการจายก าลงไฟฟาใหกบบรภณฑไฟฟา ตองตดตงอปกรณปองกนเปนไปตามหลกวศวกรรม และกระแสไฟฟาตองมความเพยงพอ เหมาะสมกบโหลดทใชงาน สามารถรองรบโหลดทเพมขนในอนาคตได อปกรณเครองมอ และเครองปรบอากาศทตองใชงานอยางตอเนองตองรบแหลงจายไฟ 2 แหลง เปนอยางนอย[1]1 และระบบตองสามารถใชงานได สะดวก ปลอดภย ถกตองตามมาตรฐาน และหลกวศวกรรม

- โหลดไฟทตดตงถาวร และใชไฟคอนขางสง ควรจายไฟแยกจากอปกรณอนๆ - โหลดเครองใชไฟฟาทใชเตาเสยบแตละเครอง ตองไมเกน 80% ของขนาดพกดของวงจรยอย - กรณมเครองใชไฟฟาทใชเตาเสยบรวมอยดวยกน โหลดทตดตงถาวรรวมกนตองไมเกน 50% ของขนาด

พกดของวงจรยอย

06.03 ระบบไฟฟาส ารอง

ระบบไฟฟาส ารอง หมายถงแหลงจายระบบไฟฟาส ารอง ใชส าหรบทดแทนการจายก าลงไฟฟาในกรณฉกเฉน หรอแหลงจายก าลงไฟฟาจากการไฟฟาขดของ ลมเหลว เพอใหมไฟฟาใชอยางตอเนอง และปลอดภยสงสด

ระบบไฟฟาส ารองตดตงเพอใชทดแทนการจายก าลงไฟฟา เมอระบบไฟฟาพนฐานของการไฟฟาสวนทองถนขดของ ตวอยางอปกรณไฟฟาส ารอง เชน เครองก าเนดไฟฟา และ UPS (Uninterruptible Power Supply) เปนตน โดยจะตองจายก าลงไฟฟาใหกบอปกรณไฟฟาอยางตอเนอง เชน

- โคมไฟส ารองฉกเฉน - โคมไฟปายทางออกฉกเฉน - เครองนงไอน า(Autoclave) - เครองอบความรอน(Hot air Oven),เครองอบ Sterilizer,เครองอบพลาสมา - ปมลม - ระบบปรบอากาศและระบายอากาศ เปนตน - ดวงโคม , เตารบไฟฟา และเครองปรบอากาศบางสวนในพนทบรเวณท างานอยางตอเนอง เปน

ตน

06.04 ระบบไฟฟาแสงสวางฉกเฉน และโคมไฟฟาปายทางออกฉกเฉน

ระบบไฟฟาแสงสวางฉกเฉน[2] หมายถงการใหแสงสวางเมอแหลงจายไฟฟาปกตลมเหลว รวมถงการใหแสงสวางเพอการหนภย (Escape Lighting) และการใหแสงสวางส ารอง (Standby Lighting) โคมไฟฟาปายทางออกฉกเฉน[2]2 หมายถงโคมไฟฟาทมแหลงจายไฟฟาส ารองจากแบตเตอร เพอใหความสวางกบปายทางออก

ระบบไฟฟาแสงสวางฉกเฉนและโคมไฟฟาปายทางออกฉกเฉน รายละเอยดคณสมบต และการตดตง ใหยดถอเปนไปตามมาตรฐานระบบไฟฟาแสงสวางฉกเฉนและโคมไฟฟาปายทางออกฉกเฉนของ วสท. ในหองจายกลางจะตอง

1 ElectricalInstallation: Medical Location (EIT 2006-52) 2 มาตรฐานระบบไฟฟาแสงสวางฉกเฉนและโคไฟปายทางออกฉกเฉน : วศวกรรมสถานแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ

Page 33: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

26

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 06-4

ตดตงโคมไฟแสงสวางฉกเฉนเพอสองไฟบรเวณโดยรอบในขณะทไฟฟาดบ และบรเวณอนๆ ควรตดตงปายทางออกดานลางเปนปายเสรม[4] โดยขอบลางของปายสงจากพน 15-20 เซนตเมตร และขอบของปายอยหางจากขอบประตไมนอยกวา 10 เซนตเมตร

ตวอยางรายละเอยดของปายเสรมทางออกดานลาง - เปนปายเครองหมายบอกทางเรองแสง (Photoluminescent Escape Sign) สามารถสะสมแสง

รอบตวและเรองแสงไดโดยไมพงพาไฟฟา โดยตดตงทกต าแหนงประตเสนทางหนไฟ ทกทางแยกทางเลยว และแนวเสนทางหนไฟทกระยะ 24 เมตร

- เปนวสดเรองแสงผลตจาก หนธรรมชาต ไมม Radio Active ไมมสวนผสมของฟอสฟอรส และไมลามไฟ (Fire Retandant B2) โดยพมพวสดเรองแสงเคลอบตดแนนบนแผนอลมนม โดยเรองแสงบรเวณสญลกษณ เพอการมองเหนทชดเจน

- คาความสวางเปนไปตามมาตรฐาน DIN67510 (Longtime Afterglowing Pigments and Products) อยในระดบ Class C โดยมคาความสองสวาง 150 mcd/m2 ทนาทท 10 และ 22 mcd/m2 ทนาทท 60

รปท 4 แสดงรปแบบสญลกษณทางออกฉกเฉนมขนาด 150 x 300 mm

06.05 ระบบแจงเหตเพลงไหม

ระบบแจงเหตเพลงไหม หมายถงสญญาณทใชแจงเหตในกรณทเกดเพลงไหม ระบบแจงเหตเพลงไหม ใชกบอาคารเพอเตอนภยในเรองไฟไหม ปองกนชวต และทรพยสน ขอก าหนดการ

ตดตงทวไปใหเปนไปตาม กฎ และมาตรฐานแจงเหตเพลงไหมของ วสท. และอปกรณทใชทกชนดเปนไปตามขอบงคบและขอก าหนดของ NFPA ภายในพนท ตองตดตงอปกรณตรวจจบสญญาณ (Detector) และตดตงอปกรณแจงเหต (Bell) ใหครอบคลมทกพนท ส าหรบในสถานทส าหรบผปวยทมปญหาเกยวกบการไดยน ตองตดตงอปกรณแจงเหตชนดแสงกระพรบสขาวระหวาง 1-2 ครงตอวนาท[1] 1ระยะหางระหวางอปกรณแจงเหตชนดแสงตองไมเกน 30 เมตร อปกรณแจงเหตดวยมอจะตองตดตงในต าแหนงทเหนชดเจน และอยในพนททกทางเขาออก และทางหนไฟ สามารถเขาถงไดสะดวก โดยระยะหางระหวางอปกรณแจงเหตดวยมอไมเกน 60 เมตร (วดตามแนวทางเดน)[1]

1 มาตรฐานแจงเหตเพลงไหม : วศวกรรมสถานแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ

Page 34: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

27

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 06-5

รปท 5 แสดงระยะการตดตงอปกรณตรวจจบความรอน (HEAT DETECTOR) E.I.T. Standard[1]

รปท 6 แสดงระยะการตดตงอปกรณตรวจจบควน (SMOKE DETECTOR) E.I.T. Standard[1]1

1 มาตรฐานแจงเหตเพลงไหม : วศวกรรมสถานแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ

Page 35: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

28

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 06-6

06.06 ระบบโทรศพทอตโนมต

ระบบโทรศพทอตโนมตเปนอปกรณเพอใชส าหรบตดตอสอสารงานตางๆ ทงภายใน และภายนอกอาคาร ซงรวมถงแบบมสาย และไรสาย ในปจจบนระบบโทรศพทแบบ IP PABX ซงเปนระบบทถกออกแบบใหใชรวมกบระบบ NET WORK ได และสามารถรองรบเทคโนโลยในอนาคต เปนทนยมใชกนอยางกวางขวางมากขน ระบบโทรศพทในพนท ควรมไมนอยกวา 2 จด

06.07 ระบบเสยงประกาศ

ระบบเสยงประกาศ หมายถง อปกรณใชเพอตดตอสอสารงานประชาสมพนธตางๆ

ระบบเสยงประกาศ เปนอปกรณใชเพอตดตอสอสารงานประชาสมพนธตางๆ ใชในงานประกาศขอมลขาวสาร มเสยงเตอนกอนทจะท าการประกาศ ใชในการเปดเพลง และระบบตองสามารถประกาศเรยกฉกเฉน (OVER RIDE) ได ในพนทท างาน ประกอบดวย ล าโพง, วอลลมปรบความดงเสยง เปนตน

6.8 ระบบเสาอากาศโทรทศนรวม

ระบบเสาอากาศโทรทศนรวม หมายถง อปกรณรบสญญาณทวรวม และกระจายสญญาณไปยงเตารบตามจดตาง ๆ เพอใชส าหรบการรบชม ขอมล ขาวสาร เปนตน

ระบบเสาอากาศโทรทศนรวม เปนอปกรณรบสญญาณทวรวม เชน ชองทวดจตอลพนฐาน และจานดาวเทยม กระจายสญญาณไปยงเตารบตามจดตาง ๆ เพอใชส าหรบการรบชม ขอมล ขาวสาร ในพนทโถงพกคอยสวนรวม และทท างาน เปนตน

06.09 ระบบสอสารดวยความเรวสง

ระบบสอสารดวยความเรวสง เปนกระบวนการถายทอดหรอแลกเปลยนขาวสารระหวางผสงกบผรบ โดยผานทางระบบเครอขายคอมพวเตอร

ระบบสอสารดวยความเรวสง เปนการเชอมตอระบบเครอขายคอมพวเตอรถงกน ภายในพนทใกล ๆ กน ออกแบบมาเพอใหบรการแลกเปลยนขาวสารกน ในสวนตางๆ ขององคกรในบรเวณทไมไกลกนมาก เชนอยในอาคารเดยวกน ระหวางชนอาคาร สามารถดแลไดเอง โดยไมตองใชระบบสอสารขอมลแบบอน ในพนทหองจายกลางควรมเตารบไมนอยกวา 2 จด อปกรณประกอบดวย คอมพวเตอร, Switch/Hub และ Access Point เปนตน

06.10 ระบบทววงจรปด

ระบบทววงจรปดหมายถง ระบบการบนทกภาพเคลอนไหวดวยกลองวงจรปด ซงเปนระบบส าหรบใชเพอการรกษาความปลอดภย

ระบบทววงจรปดเปนการบนทกภาพเคลอนไหวดวยกลองวงจรปด ซงเปนระบบส าหรบใชเพอการรกษาความปลอดภย ตดตงกลองตรงจดบรเวณประตโถงทางเขา-ออก ในพนทท างาน หองการเงน เปนตน

Page 36: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

29

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 06-7

06.11 ระบบควบคมการเขาออก

ระบบ Access Control เปนระบบทควบคมการเขา หรอ ออก อตโนมต เพอปองกนและควบคมการเขาถงในสถานทเฉพาะทตองการความปลอดภย

ระบบ Access Control เปนระบบทควบคมการเขา หรอ ออก อตโนมต โดยจ าเปนตองใชรหส ขอมล เพอการ เขาถง เชน KEY CARD และการสแกนนวมอ จดบรเวณตดตงตรงประตโถงทางเขา-ออก ในพนทท างาน หองการเงน เปนตน

06.12 ระบบการตอลงดน

ระบบการตอลงดน หมายถงการตอลงดนของระบบไฟฟา และโครงสรางของอปกรณในสวนทไมมกระแสไฟฟาไหล ทเปนโลหะ

การตอลงดนของระบบไฟฟาโดยทวไป เปนการตอจดนวตรอนลงดนทแผงเมนประธานของอาคาร การตอลงดนของอปกรณในสวนของแผนกจายกลาง หามตอแยกอปกรณลงดนโดยตรง การตดตงตองเปนการตอสายกราวดเขากบโครงสรางทเปนโลหะในสวนทไมมกระแสไฟฟาไหล ไปยงบสบารกราวดของตแผงควบคม และตอผานสายกราวดจากแผงควบคมไปลงดนทบสบารนวตรอนภายในแผงเมนประธานของอาคารเทานน ระบบการตอลงดนจะเปนการตอแบบ TN-S และไมอนญาตใหใชระบบ TN-C[1] 1

เหตผลพนฐานส าหรบการท ากราวดระบบ 1. จ ากด ความแตกตางของแรงดนไฟฟาระหวางจดของโครงสรางอปกรณทเปนโลหะในสวนทไมม

กระแสไฟฟาไหล ใหมศกยเทากน 2. เพอชวยใหอปกรณปองกนท างานไดรวดเรว ตดการท างานของอปกรณทผดพลาดและวงจรทผดพรองท

เกดขน ออกจากระบบ 3. จ ากด แรงดนเกน (Over Voltages) ทเกดขนในระบบภายใตเงอนไขความผดพรองตางๆ เชนเกดจาก

ฟาผา (Lightning) จากไฟกระโชก (Surge) หรอระบบไฟฟาแรงสงรวลงกราวด เปนตน แรงดนไฟฟาทเกนนสามารถท าใหอปกรณไฟฟาเสยหายไดอนเนองมาจาก พกดการทนแรงดนไฟฟา และฉนวนของอปกรณไมสามารถทนแรงดนไฟฟาทเกนนได

4. เพอคงความมเสถยรภาพของแรงดนไฟฟาในชวงทท างานปกต 5. เพอใชเปนเสนทางไหลของกระแสไฟฟาเกน (Over Current) อนเกดขนจากกราวดฟอลต (Ground

Fault)

1 ElectricalInstallation: Medical Location (EIT 2006-52)

Page 37: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

30

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 07-1

07. งานระบบวศวกรรมเครองกล

07.01 ระบบปรบอากาศและระบายอากาศ

ระบบปรบอากาศและระบายอากาศ หมายถงการควบคมอณหภม ความชน คณภาพของอากาศ ความดนอากาศ ทศทางการไหล การหมนเวยนของอากาศ และควบคมการแพรเชอโรคในพนทปฏบตงานใหมคณภาพดตลอดเวลาขณะท างานของบคลากร

รายละเอยดระบบปรบอากาศและระบายอากาศส าหรบแผนกจายกลาง (CENTRAL STERILE SUPPLY)

โดยทวไปแนะน าใหเลอกเครองปรบอากาศทสามารถตดตงแบบแขวนใตฝาเพดานหรอแบบตดผนง ทสามารถซอมบ ารงเครองปรบอากาศไดสะดวก มแผงกรองอากาศอยางนอยระดบPRE FILTER ทสามารถกรองฝนไดไมนอยกวา 25-30 เปอรเซนต สามารถควบคมอณหภมอยทประมาณ 25 องศาเซลเซยสมการเตมอากาศบรสทธและมการระบายอากาศภายในพนทปฏบตงานออกสภายนอกเพอใหมการหมนเวยนอากาศตลอดเวลาขณะท างานของบคลากร พนทรกษาและควบคมการแพรกระจายของเชอโรค เชน หองพกหออปกรณปราศจากเชอ , หองจดเกบชดหออปกรณปราศจากเชอ , บรเวณจายชดหออปกรณปราศจากเชอ แนะน าใหเลอกเครองปรบอากาศทสามารถตดตงเหนอฝาเพดานแบบทตอทอสงลมเยน จายลมเยนผานหวจายลมเยนทฝาเพดานและลมกลบกตดตงทฝาเพดานพรอมชองส าหรบไวซอมบ ารงระบบปรบอากาศ มแผงกรองอากาศอยางนอยระดบPRE FILTER ทสามารถกรองฝนไดไมนอยกวา 25-30 เปอรเซนต และระดบ MEDUIM FILTER ทสามารถกรองฝนไดไมนอยกวา 85-90 เปอรเซนตสามารถควบคมอณหภมอยทประมาณ 21 -25 องศาเซลเซยส และสามารถควบคมความชนสมพทธอยทปรมาณ 50-/+10% มการเตมอากาศบรสทธและ มการดดอากาศภายในพนทปฏบตงานออกสภายนอก โดยมการควบคมทศทางการไหลของอากาศจากทสะอาดมากไปยงทสะอาดนอย การควบคมความดนส าหรบพนทหองสะอาดตองมความดนเปนบวกเมอเทยบกบพนทขางเคยง ระบบไฟฟาทจายใหกบเครองปรบอากาศและระบายอากาศ ตองตอผานระบบจายไฟฟาส ารอง หมายเหต การระบายอากาศของแผนกจายกลางท าได 2 วธคอ 1. การระบายอากาศโดยวธธรรมชาต เงอนไขหองหรอบรเวณมผนงดานนอกอยางนอยหนงดานโดยมชองเปดสภายนอกได ซงจะตองเปดใหอากาศผานในขณะใชสอยพนทนน ๆ ตองมพนทลมผานสทธไมนอยกวารอยละ 10 เมอเทยบกบพนทหอง 2. การระบายอากาศโดยวธกล ใชกบพนทใดกไดโดยใหมพดลมระบายอากาศคอยขบเคลอนอากาศเพอใหเกดการน าอากาศออกสภายนอกเขาสหองหรอบรเวณโดยมอตราไมนอยกวา ทระบไว ในกฎกระทรวงฯ ทออกตามความในพระราชบญญต ควบคมอาคาร

Page 38: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

31

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 07-2

รปท 7 ตวอยางพดลมระบายอากาศแบบตดเพดานและแบบตดผนง

Page 39: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

32

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 08-1

08. ระบบวศวกรรมสงแวดลอม ระบบวศวกรรมสงแวดลอม หมายถงระบบทประกอบดวย ระบบประปา ระบบสขาภบาล ระบบปองกนอคคภย ระบบบาบดน าเสย และระบบจดการมลฝอย 08.01 ระบบประปา

1. มระบบจายน าทสะอาด ไมมสงปนเปอนทเปนอนตรายตอสขภาพ และไมมการรวซม และมแรงดนเพยงพอตอการใชงาน

2. มระบบสารองน าประปา ทสามารถใหบรการไดตลอดระยะการทางาน

08.02 ระบบสขาภบาล 1. มระบบรวบรวมน าท งทไมกอใหเกดการแพรกระจาย หรอสะสมเช อโรคทางน า และทางอากาศ 2. มการแยกประเภททอตางๆ ตามระบบการใชงานอยางชดเจน เชนทอน าท ง ทอระบายอากาศ

โดยทอระบบสขาภบาลไมมการรวซม และความลาดเอยงไดตามขอกาหนดมาตรฐาน

08.03 ระบบปองกนอคคภย มระบบดบเพลงชนดทสามารถดบเพลง เหมาะสมกบประเภท และชนดของเพลง โดยทวไปใช ถงดบเพลง

ชนดห ว (Portable Fire Extinguisher) บรรจสาร ชนด A, B, C และ / หรอ ถงดบเพลงชนดสารสะอาด (Clean Agent) เชน กาซไนโตรเจน , กาซคารบอนไดออกไซท , กาซ FM200 , กาซ N2

08.04 ระบบบาบดน าเสย มระบบรวบรวมน าเสยของทอน าระบบสขาภบาล ไปสระบบบาบดน าเสยรวม หรอระบบบาบดน าเสย

เฉพาะท ทสามารถรองรบน าเสยและบาบดน าเสยไดตามมาตรฐานคณภาพน าท ง โดยทอระบบบาบดน าเสย ตองไมมการรวซม และมความลาดเอยงตามขอกาหนดมาตรฐาน 08.05 ระบบจดการมลฝอย

จดใหมทพกมลฝอย โดยมภาชนะรองรบมลฝอย แยกประเภทมลฝอยทวไป มลฝอยตดเช อ มลฝอยอนตราย มฝาปดมดชด ไมรวซม ทาดวยวสดททาความสะอาดงาย

Page 40: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

33

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 08-2

มาตรฐานอางอง 1. มาตรฐานการเดนทอภายในอาคาร ของวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย 2. มาตรฐานการปองกนอคคภย ของวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย 3. มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม (ม.อ.ก.) 4. การประปานครหลวง (ก.ป.น.) 5. การประปาภมภาค (ก.ป.ภ.) 6. ส านกงานสงแวดลอมแหงชาต (สวล.) 7. วศวกรรมสถานแหงประเทศไทย (สวท.) 8. American National Plumbing Code 9. The American Society of Plumbing Engineering (ASPE) 10. Factory Mutual Engineering Corp. (FM) 11. Underwriter Laboratories Inc. (UL) 12. National Fire Protection Association (NFPA) 13. American National Standard Institute (ANSI) 14. British Standard (BS) 15. Japanese Standard (JIS) 16. Deutsche Industry Norms (DIS) 17. American Society of Testing Materials (ASTM) 18. Water Environment Federation (WEF) 19. National Electrical Code (NEC) 20. National Electrical Manufactures Association (NEMA) 21. พระราชบญญตตางๆ ทเกยวของ 22. กฎกระทรวงตางๆ ทเกยวของ

Page 41: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

i

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ i

ภาคผนวก

Page 42: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

ii

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ ii

Page 43: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

iii

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ iii

Page 44: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

iv

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ iv

Page 45: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกจายกลาง

v

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ v

Page 46: แผนกจ่ายกลาง...ร ปท 1 ต วอย างผ งหน วยจ ายกลางท ม การแบ งเขต/โซน รูปที่