แผนการจัดการพ ื้นที่การผล ิต...

แผนการจดการพนทการผลตขาว

ภายใตโครงการบรหารจดการเขตเกษตรเศรษฐกจสาหรบสนคาเกษตรทสาคญ(Zoning)

อาเภอเสนา จงหวดพระนครศรอยธยา

กรมสงเสรมการเกษตร

คานา

แผนการจดการพนทการผลตขาว อาเภอเสนา ฉบบน จดทาขนเพอเปนขอมลใหกบเกษตรกรผปลกขาว นกวชาการสงเสรมการเกษตร และ หนวยงานตาง ๆ ในการตดสนใจเรองการผลตขาว การสงเสรมการผลต รวมทงการพฒนาการผลตและแปรรปขาว ในพนทอาเภอเสนา ในอนาคต สานกงานเกษตรอาเภอเสนาหวงเปนอยางยงวา แผนการจดการพนทการผลตขาว ฉบบน จะเปนประโยชนใหกบเกษตรกร นกวชาการสงเสรมการเกษตร หนวยงานตาง ๆทเกยวของ ไมมากกนอย สานกงานเกษตรอาเภอเสนาขอขอบคณทมงาน และแหลงขอมลทกท ไว ณ ทน

สานกงานเกษตรอาเภอเสนา

กรกฎาคม 2559

สารบญ

หนา

1.ขอมลสภาพทวไปอาเภอเสนา 1

2.ขอมลสถานการณการผลต 12

3.การวเคราะหความสมดลระหวางอปสงคและอปทาน 23

4.ขอมลเกษตรกร/องคกร 25

5.การกาหนดพนทเปาหมายการผลต 28

สารบญแผนท

หนา

1.แผนทแสดงขอบเขตตาบลของอาเภอเสนา 3

2.แผนทแสดงเขตชลประทานและแมนาของอาเภอเสนา 10

3.แผนทแสดงการใชประโยชนทดนอาเภอเสนา 11

4.แผนทเขตเหมาะสมสาหรบบการปลกขาวอาเภอเสนา 13

5.แผนทแสดงพนทนาขาวในเขตพนทZoning อาเภอเสนา 16

6.แผนทแสดงจดรบซอผลผลตขาวในจงหวดพระนครศรอยธยา 22

1

1.ขอมลสภาพทวไปอาเภอเสนา

ประวตความเปนมา

อาเภอเสนาเปนอาเภอเกาแก ในอดตเปนชมชนหนาแนน ตงถนฐานอยรมฝงแมนานอยอยในความครอบครองแขวงเสนา ซงเปนสายหนงของแมนาเจาพระยา มฐานะเปนแขวงมาตงแตสมยกรงศรอยธยาเปนราชธานซงแยกเปนอาเภอตางๆ ในปจจบนไดแก ผกไห บางซาย ลาดบวหลวง บางบาล ในอดตรวมอยในเขตปกครองวงเสนาและตอมาชาวบานใชเปนศนยกลางตดตอคาขาย เดนทางไปมาเปนทรจกกนในตลาดบานแพนปจจบนความเจรญแพรหลาย บทบาทการเปนศนยกลางคาขายเดนทางลดลงไป มการประกอบอาชพการทานา เปนหลกและมโรงงานอตสาหกรรมตางๆ เกดขน อาเภอเสนาไดรบการประกาศจดตงเปนอาเภอเมอ เดอน มกราคม พ.ศ.2438

คาขวญอาเภอเสนา

หลวงพอปานเปนศร ทงเสนาเขยวขจ หตถกรรมมากม ตลาดดบานแพน

ทตงและอาณาเขต

อาเภอเสนาจงหวดพระนครศรอยธยา ตงอยทางทศตะวนตกของจงหวดสภาพพนทเปนทราบลมถงลมมากหางจากตวจงหวด 30 กโลเมตรอาเภอเสนามเนอทประมาณ 205.568 ตารางกโลเมตร หรอ 135,748 ไร ลกษณะภมประเทศเปนทราบลม โดยลาดจากทศใตไปทศเหนอ ตาบลทตงอยในพนทสงทสด ไดแก ตาบลดอนทอง ตาบลทลมทสด ไดแก ตาบลบบานกระทม สภาพดนเปนดนเหนยวและบางสวนเปนดนทราย มแมนานอยและมลาคลองทสาคญไหลผานเหมาะแกการเพาะปลก มอาณาเขตตดตอกบอาเภอขางเคยง ดงน

ทศเหนอ ตดตอกบ อาเภอผกไห

ทศตะวนออก ตดตอกบ อาเภอบางบาล และอาเภอบางไทร

ทศใต ตดตอกบ อาเภอลาดบวหลวง

ทศตะวนตก ตดตอกบ อาเภอบางซาย

2

การปกครอง

พนทอาเภอเสนาแบงเขตการปกครองยอย เปน 17 ตาบล 132 หมบาน

การปกครองสวนทองถน

พนทอาเภอเสนาประกอบดวยองคกรปกครองสวนทองถน 14 แหง ไดแก

1. เทศบาลเมองเสนา ครอบคลมพนทตาบลเสนาทงตาบล 2. เทศบาลตาบลเจาเจด ครอบคลมพนทบางสวนของตาบลเจาเจด บางสวนของตาบลบานแถว และ

ตาบลเจาเสดจทงตาบล 3. เทศบาลตาบลหวเวยง ครอบคลมพนทตาบลหวเวยงและตาบลบานกระทมทงตาบล 4. เทศบาลตาบลบางนมโค ครอบคลมพนทตาบลบางนมโคทงตาบล 5. เทศบาลตาบลสามกอ ครอบคลมพนทตาบลสามกอทงตาบล 6. องคการบรหารสวนตาบลบานแพน ครอบคลมพนทตาบลบานแพนทงตาบล 7. องคการบรหารสวนตาบลมารวชย ครอบคลมพนทตาบลมารวชยทงตาบล 8. องคการบรหารสวนตาบลบานโพธ ครอบคลมพนทตาบลบานโพธทงตาบล 9. องคการบรหารสวนตาบลรางจรเข ครอบคลมพนทตาบลรางจระเขทงตาบล 10. องคการบรหารสวนตาบลชายนา ครอบคลมพนทตาบลเจาเจด (นอกเขตเทศบาลตาบลเจาเจด) และ

ตาบลชายนาทงตาบล 11. องคการบรหารสวนตาบลสามตม ครอบคลมพนทตาบลสามตมทงตาบล 12. องคการบรหารสวนตาบลลาดงา ครอบคลมพนทตาบลลาดงาทงตาบล 13. องคการบรหารสวนตาบลดอนทอง ครอบคลมพนทตาบลบานแถว (นอกเขตเทศบาลตาบลเจาเจด)

และตาบลดอนทองทงตาบล 14. องคการบรหารสวนตาบลบานหลวง ครอบคลมพนทตาบลบานหลวงทงตาบล

4

ลกษณะภมประเทศ

พนทอาเภอเสนามลกษณะเปนทราบลมนาทวมถง พนทสวนใหญเปนทงนา ไมมภเขา ไมมปาไม

ลกษณะภมอากาศ

- มลกษณะคอนขางอบอน ไมรอนจด และไมหนาวจด - ปรมาณนาฝนและการกระจายตวของนาฝน อาเภอเสนามโอกาสทมฝนตกทระดบความเชอมน 50%

อยางนอย 5 มลลเมตร ประมาณสปดาหท 22-23(เดอน พฤษภาคม-สงหาคม) และอยางนอย 10 มลลเมตรประมาณสปดาหท 36-38(เดอนสงหาคม)

- ปรมาณนาฝนเฉลยในรอบป ประมาณ 1,081 มลลเมตร/ป โดยมการกระจายตวของฝนในแตละเดอนทมากกวา 90 มลลเมตร อย 1 ชวง คอ กลางเดอนเมษายน ถงกลางเดอนพฤศจกายน

อณหภม

สภาพภมอากาศของอาเภอเสนา มสภาพตามฤดกาลของธรรมชาตแตปทผานมาและปจจบน สภาพภมอากาศเกดการเปลยนแปลง เนองจากสภาพทว ๆไปของประเทศคอมการตดไมทาลายปามากมผลกระทบใหสภาพภมอากาศเปลยนแปลงไปทวประเทศจงมอากาศรอนชวงยาวและฤดหนาวชวงสนเกดภาวะฝนแลง และฝนทงชวง อณหภมวดได ภายในอาเภอ ชวงรอนอณหภมประมาณ 36-40 องศาเซลเซยส ชวงหนาวอณหภมประมาณ 18-20 องศาเซลเซยส

สถตนาฝน

อาเภอเสนามปรมาณนาฝน เรมตงแตเดอนเมษายน – พฤษภาคมของทกป และเดอนทมปรมาณนาฝนสงสดคอชวงเดอน สงหาคม-กนยายน ของทกป

การคมนาคมในอาเภอเสนา

1. ทางหลวงหมายเลข 3263 สายอยธยา-สพรรณบร ผานตาบลบางนมโค สามกอ บานแถว บางซาย สามารถเดนทางไปยงจงหวดสพรรณบรได ระยะทางในเขตอาเภอเสนา ประมาณ 20 กโลเมตร

2. ทางหลวงหมายเลข 3111 สายเสนา-สามโคก-ปทมธาน ผานตาบลบางนมโค สามตม และตดตอกบอาเภอบางไทร ระยะทางในเขตอาเภอเสนา ประมาณ 12 กโลเมตร

3. ทางหลวงทองถนสายบานกระทม-คสลอด ผานตาบลบางนมโค และตดตอกบอาเภอบางไทร ผวจราจรกวางประมาณ 5.00 เมตร ระยะทางในเขตอาเภอเสนาประมาณ 18 กโลเมตร

5

4. ทางหลวงทองถนสายบานแถว-วดจระเขไล ผานตาบลบานแถว ดอนทอง ไปเชอมกบทางหลวงสายกรงเทพ – บางบวทอง-สพรรณบร สภาพผวจราจรเปนถนนลาดยางเอสฟลทตค ยาวประมาณ 18 กโลเมตร สามารถยนระยะทางเดนทางไปยงอาเภอบางบวทอง จงหวดนนทบร โดยไมตองผานอาเภอบางซาย และอาเภอบางปลามา

5. ถนนคนกนนาเสนา-ผกไห ผานตาบลบานโพธ บานแพน หวเวยง บานกระทม ถนนลาดยาง ระยะทางในเขตอาเภอเสนา ประมาณ 15 กโลเมตร สามารถใชทางเดนทางไปยงจงหวดสพรรณบร อางทองได

6. ทางหลวงทองถนสายเสนา-วดทาหลวง ผานตาบลรางจระเข ลาดงา สามารถใชตดตอกบอาเภอบางซาย เปนถนนลาดยาง ระยะทางในเขตอาเภอเสนาประมาณ 18 กโลเมตร

7. ถนนกนนาสายเสนา-บางบาล ผานตาบลบานแพน หวเวยง เปนถนนลกรงระยะทางในเขตอาเภอเสนา ประมาณ 12 กโลเมตร

8. สาหรบถนนในเขตเทศบาลเปนถนน คสล. และถนนลาดยาง สามารถใชการไดด

แหลงนา

แหลงนาทสาคญประกอบไปดวย

1. แมนา นอย 2. ลาคลอง โครงการสงนาบารงรกษาเจาเจดบางยหน 3. ลาคลอง โครงการสงนาบารงรกษาผกไห

แบงพนทรบนาเปน 2 สวน ประกอบดวย

สวนท 1 รบนาจากแมนานอย ไดแก ตาบลบานกระทม หวเวยง บานโพธ บานแพน เสนา รางจระเข(บางสวน) บางนมโค (บางสวน) สามกอ (บางสวน) มระยะทางยาวประมาณ 20 กโลเมตร

สวนท 2 รบนาจากคลองชลประทาน ประกอบดวย

1. รบนาจากคลองชลประทานผกไห ไดแก ตาบลบานกระทม (บางหมบาน) ลาดงา รางจรเข(สวนใหญ) เจาเสดจ(บางสวน) หวเวยง (บางสวน) และบานโพธ(บางสวน)

2. รบนาจากคลองชลประทาน เจาเจดบายหน ไดแก ตาบลเจาเสดจ เจาเจด สามกอ สามตม บางนมโค บานหลวง บานหลวง บานแถว ชายนา มารวชย และดอนทอง

6

นอกจากนน ยงมคลองธรรมชาตอกหลายสาย ทสาคญ ไดแก คลองมโนราห คลองหวแรด คลองหวไรแตง คลองทางฉก คลองสามกอ คลองปลายนา คลองขนมจน คลองสาน คลองหนองลาเจยก คลองหนองบว คลองขด เปนตน สามารถตดตอกบทกหมบาน ทกตาบล โดยเสนทางถนนทกฤดกาล รวมทงตดตอกบ อาเภอใกลเคยงไดทกอาเภอ สาหรบการคมนาคมทางนาเคยรงเรองมาเมอประมาณ 30-40 ปทผานมา มเรอดวนบานแพนวง ถงกรงเทพมหานครทกวน ปจจบนไมมเรอโดยสารแลวแตกยงคงมการเดนทางโดยใชเรออยบานไมมานก

การใชประโยชนทดน

อาเภอเสนามพนทปลกขาวทงหมด 107,517 ไร ไมผล 1,084 ไร พชผก จานวน 277 ไร ไมดอกไมประดบ กลวยไม จานวน 444 ไร

ท ตาบล พนทปลกขาว(ไร) ไมผล(ไร) พชผก ไมดอกไมประดบ ผกบง 1 ลาดงา 9,010 100 0 0 2 รางจระเข 4,400 82 3 3 3 เจาเสดจ 4,146 20 0 0 4 บานกระทม 4,397 32 1 0 5 หวเวยง 4,400 7 10 3 6 บานโพธ 4,110 18 12 0 7 บานแพน 3,672 82 4 1 8 เจาเจด 3,019 47 0 0 9 เสนา 0 0 0 0 10 สามกอ 4,249 95 40 0 11 สามตม 14,228 110 20 0 12 บานแถว 6,281 95 22 2 13 ดอนทอง 11,791 95 86 0 14 บางนมโค 2,541 112 24 10 15 บานหลวง 3,761 40 5 25 16 ชายนา 18,816 85 20 360 17 มารวชย 8,696 112 30 40 8 รวม 107,517 1,084 277 444

7

ทมา : สานกงานเกษตรอาเภอเสนา ณ กรกฎาคม 2559

ชดดน อาเภอเสนาประกอบดวยชดดน 2 ชดดวยกนคอ ชดดนอยธยา และชดดนเสนา มรายละเอยดดงน

ชดดนอยธยา (Ayutthaya series: Ay)

กลมชดดนท 2 การจาแนกดน Very-fine, mixed, active, acid, isohyperthermic, Vertic Endoaquepts การกาเนด ตะกอนลานาผสมกบตะกอนภาคพนสมทร เกดการพฒนาในสภาพนากรอย สภาพพนท ราบเรยบ การระบายนา เลว การไหลบาของนาบนผวดน ชา การซมผานไดของนา ชาพชพรรณธรรมชาตและการใชประโยชนทดน ทานาหวาน การแพรกระจาย พบบรเวณทราบลมภาคกลาง ในบรเวณทเปนพนทราบนาทะเลเคยทวมถง หรอมการระบายนาทมตะกอนภาคพนสมทรอยขางลาง การจดเรยงชนดน Apg-Bssg-Bg-Bj-BCg-Cg ลกษณะและสมบตของดน เปนดนลกมาก ดนบนเปนดนเหนยว สเทาเขม ปฏกรยาดนเปนกรดปานกลาง (pH 6.0) ดนลางตอนบนเปนดนเหนยวมสเทา สนาตาลปนเทาหรอสเทานาตาล มจดประสแดงปฏกรยาดนเปนกรดจด (pH 5.5) และพบจดประสเหลองฟางขาวทความลก 100-150 ซม. จะพบผลกของแรยปซมและรอยไถลระหวางชนดนบนและดนลาง ดนมกามะถน สงและปฏกรยาดนเปนกรดจดมากถงเปนกรดจด (pH4.5-5.0)

ความลก (ซม.)

อนทรยวตถ ความจแลกเปลยน แคตไอออน

ความอมตวเบส

ฟอสฟอรส ทเปนประโยชน

โพแทสเซยม ทเปนประโยชน

ความอดมสมบรณ

0-25 ปานกลาง สง ปานกลาง ตา สง ปานกลาง

25-50 ปานกลาง สง ปานกลาง ตา สง ปานกลาง

50-100 ตา สง ปานกลาง ตา สง ปานกลาง

ชดดนทคลายคลงกน ชดดนมหาโพธ ชดดนบางเขน ชดดนรงสต ชดดนองครกษ ชดดนเสนา และ ชดดนบางเลน ขอจากดการใชประโยชน ดนเปนกรดจด ทาใหพชไมสามารถใชแรธาตทมอยในดนตามธรรมชาตไดอยางเตมท โดยเฉพาะอยางยงฟอสฟอรส ขอเสนอแนะในการใชประโยชน ทานา ตองแกสภาพกรดของดนโดยใชปนมารล จะทาใหพชใชธาตอาหารในดนไดอยางเตมท

8

ชดดนเสนา (Sena Series: Se)

กลมชดดนท 11 การจาแนกดนVery-fine, mixed, active, acid, isohyperthermic Sulfic Endoaquepts การกาเนด ตะกอนทะเลผสมกบตะกอนลานา สภาพพนท ราบเรยบถงคอนขางราบเรยบ มความลาดชน 0-1 % การระบายนา เลว การไหลบาของนาบนผวดน ชา สภาพซมผานไดของนา ชา พชพรรณธรรมชาตและการใชประโยชนทดน สวนใหญใชทานา การแพรกระจาย บรเวณทราบนาทะเลเคยทวมถงทางดานใตของทราบลมภาคกลาง การจดเรยงชนดนApg-Sssg-Bssg-Bjg-Bg-Cg ลกษณะและสมบตดน เปนดนลก ดนบนเปนดนเหนยว สดา หรอสเทาเขม ถดลงไปเปนสนาตาลปนเทาหรอสนาตาลและเปนดนเลนสเทา ปฏกรยาดนเปนกรดจดมากถงกรดจด (pH 4.5-5.5) ดนบนตอนลาง เปนดนเหนยวสนาตาลปนเทา พบจดประสนาตาลแกหรอแดงปนเหลองปฏกรยาดนเปนกรดรนแรงมากถงกรดจดมาก (pH 4.0-4.5) ดนลางตอนลางเปนดนเลนเหนยว สเทาเขมหรอสเทา จดประสเหลองปนนาตาล จะพบจดประสเหลองฟางขาวของสารประกอบกามะถนปนอยในระดบความลกตงแต 50-100 ซม. และพบรอยไถลผวหนาอดมนและผลกยปซม ปฏกรยาดนเปนกรดจดมากถงกรดปานกลาง (pH 4.5-8.0)

ความลก (ซม.)

อนทรยวตถ ความจแลกเปลยนแคตไอออน

ความอมตวเบส

ฟอสฟอรส ทเปนประโยชน

โพแทสเซยม ทเปนประโยชน

ความอดมสมบรณ

0-25 ปานกลาง สง ปานกลาง ปานกลาง สง ปานกลาง



ชดดนทคลายคลงกน ชดดนรงสต ชดดนองครกษ ชดดนธญบร ชดดนอยธยา และชดดนมหาโพธ ขอจากดการใชประโยชน ดนเปนกรดจดมาก มนาทวมสง 1 เมตร นาน 4-5 เดอน ใชทานาหวานไดเพยงอยางเดยว ผลผลตตา ในบรเวณพนทเขตชลประทานใชทานาดา หรออาจปลกพชผกและพชไรในฤดแลง แตผลผลตไมดนก ขอเสนอแนะในการใชประโยชน ควรปรบสภาพกรดของดนใหเหมาะสม โดยการใชปนมารล และไถคลกเคลากบดนทงไวตงแตกอนฤดปลก ควรปรบปรงบารงดนโดยการใชปยอนทรยและปยเคมควบคกนเพอปรบปรงคณสมบตดนทงทางกายภาพและทางเคมใหดขน

9

สภาพเศรษฐกจและสงคม

ความหนาแนนของประชากร 327.76 คน/ตร.กม.

จานวนประชากรชาย 32,698 คน จานวนประชากรหญง 34,547 คน จานวนประชากรทงสน 67,245 คน

พชเศรษฐกจทสาคญ อาเภอเสนามพนทการปลกขาว 107,517 ไร ไมผล 1,084 ไร พชผก จานวน 277 ไร ไมดอกไมประดบ กลวยไม จานวน 444 ไร

12

2.ขอมลสถานการณการผลตขาว

พนทตามเขตความความเหมาะสม

อาเภอเสนามพนทเหมาะสมการปลกขาว ในชนความเหมาะสมสง S1 เตมพนท 100 %

พนทความเหมาะสมการปลกขาวอาเภอเสนา อาเภอเสนา S1(เหมาะสมมาก) ไร ผลรวมทงหมด ไร

ต.เจาเจด 5,336 5,336 ต.เจาเสดจ 4,045 4,045 ต.ชายนา 18,561 18,561 ต.ดอนทอง 11,653 11,653 ต.บางนมโค 8,658 8,658 ต.บานกระทม 6,242 6,242 ต.บานแถว 7,525 7,525 ต.บานแพน 6,004 6,004 ต.บานโพธ 6,074 6,074 ต.บานหลวง 6,282 6,282 ต.มารวชย 13,202 13,202 ต.รางจรเข 9,864 9,864 ต.ลาดงา 4,479 4,479 ต.สามกอ 4,988 4,988 ต.สามตม 13,758 13,758 ต.เสนา 306 306 ต.หวเวยง 6,880 6,880

ผลรวมทงหมด 133,858 133,858 ทมา : ขอมลโซนนงขาว ป 57 กรมพฒนาทดน

14

พนทปลกจรง

ขาวนาป : เนอทเพาะปลก เนอทเกบเกยว ผลผลต และผลผลตตอไร รายอาเภอ ป 2557 ทความชน 15%

จงหวด/อาเภอ เนอทเพาะปลก เนอทเกบเกยว ผลผลต ผลผลตตอไร ตอเนอท (ไร) (ไร) (ตน) เพาะปลก (กก.) เกบเกยว (กก.)

พระนครศรอยธยา 822,025 813,631 533,878 649 656 พระนครศรอยธยา 22,680 22,484 14,435 636 642 ทาเรอ 49,104 49,104 32,507 662 662 นครหลวง 45,124 43,083 28,866 640 670 บางซาย 59,018 59,018 41,372 701 701 บางไทร 82,464 82,464 55,498 673 673 บางบาล 37,635 37,635 23,447 623 623 บางปะหน 30,586 28,872 17,525 573 607 บางปะอน 50,558 50,558 30,638 606 606 บานแพรก 11,726 11,031 6,398 546 580 ผกไห 65,499 63,185 42,587 650 674 ภาช 45,486 45,486 28,975 637 637 มหาราช 20,633 20,421 12,293 596 602 ลาดบวหลวง 82,434 82,434 58,034 704 704 วงนอย 61,869 61,117 39,054 631 639 เสนา 100,530 100,530 67,456 671 671 อทย 56,679 56,209 34,793 614 619 ทมา : ขอมลขาวเอกภาพป 57-58 (สศก)

15

ขาวนาปรง : เนอทเพาะปลก เนอทเกบเกยว ผลผลต ผลผลตตอไร รายอาเภอ ป 2557/58 ทความชน 15%



17

สภาพการใชเทคโนโลย

อาเภอเสนามทานาปละ 2 ครง เพอลดปญหาความเสยหายจากการเกดนาทวม ครงท 1 เพาะปลกถงเกบเกยวเดอนพฤศจกายน – เมษายน จานวน 107,500 ไร พนธทใช พนธขาวนาปรง

กข.47 , กข.41 พษณโลก 2 ตนทนการผลตเฉลย 5,400 บาท/ไร ครงท 2 เพาะปลกถงเกบเกยวเดอนพฤษภาคม – กนยายน จานวน 106,000 ไร พนธทใช พนธขาวนาปรง

กข.47 , กข.41 พษณโลก 2 ตนทนการผลตเฉลย 5,700 บาท/ไร ลกษณะการทานา ชาวนาสวนใหญในอาเภอเสนาสวนใหญปลกขาวโดยวธ หวานนาตม ถงรอยละ 95 ทเหลอเปนการทา นาดา เพอทาแปลงเมลดพนธ รอยละ 5

การทานาปรงแบบหวานนาตม ครงท 1,2 พนธขาว เกษตรกรสวนใหญนยมใชพนธขาวไมไวแสง ในการทานาทง 2 ครง เชน

กข 31, กข 41, พษณโลก 2 และ กข 47 เปนตน เมลดพนธ เกษตรกรสวนใหญนยมใชเมลดพนธในอตรา 20-25 กก./ไร การเตรยมเมลดพนธ ไมมการทดสอบความงอกงาม การแชขาวเปลอกนยมแชทงกระสอบ

เกษตรกรเปลยนพนธขาวทก ๆ 2-3 ฤดกาลผลต การไถ ไถ 2 ครง ไถดะ และไถแปร ยาและทาเทอก เกษตรกรสวนใหญมการ

เผาตอซงในการทานาในชวงเดอน เมษายน เพอเรงทานาใหเกบเกยวทนฤดนาหลาก การกาจดวชพช เกษตรกรสวนใหญนยมใชสารเคมควบคมวชพช 2 ครง ฉดพนหลงหวาน

ขาว 3-5 วน (คมเลน) และ 10 – 15วน (คมฆา) การใสปยเคม เกษตรกรสวนใหญแบงใสปยเคม 2 ครง

o ครงท 1ใชสตร 16-20-0อตรา 30 – 35 กก./ไร 20 – 25 วนหลงจากหวานขาว o ครงท 2 สตร 16-20-0อตรา 20 – 25 กก./ไร ผสมกบสตร 46-0-0 อตรา 10 – 15

กก./ไร หวานกอนขาวตงทอง (อายขาวประมาณ 50 – 55 วน) การกาจดโรคพช เกษตรกรสวนใหญใชสารเคมปองกนกาจดโรคพช โดยฉดพนรวมกบสาร

ปองกนกาจดแมลง โดยเฉลยประมาณ 3-5 ครง การกาจดแมลง เกษตรกรสวนใหญใชสารเคมในการปองกนกาจดแมลงโดยใชรวมกบสาร

ปองกนกาจดโรคพช โดยจะใหรานเคมเกษตรจดยาให หรอ ใชตาม ๆ กน โดยเฉลยประมาณ 3-5 ครง การเกบเกยว สวนใหญจะเกบบเกยวหลงระยะพลบพลง 3 วน โดยใชรถเกยวนวด การทาความสะอาด ใชรถเกยวนวด ไมมการทาความสะอาด ยกเวน รายทเกบพนธไวใชเอง

หรอ แปรรปเอง อาจมการ ตาก และสฝดขาวเปลอกทาความสะอาดกอนการบรรจลงกระสอบ

18

การขาย สวนมากนยมใหรถบรรทกนาไปขายทโรงสหรอลานรบซอทนท รอยละ 95และมการขายเปนเมลดพนธหรอเกบบพนธไวใชเอง รอยละ 5

ตนทนการผลตขาว

รายการคาใชจาย ตนทนการผลต (บาท/ไร) ของเกษตรกรทวไป

ตนทนการผลต (บาท/ไร) ของเกษตรกรตนแบบ

1.คาเตรยมดน ครงท 1 ครงท 2 -ทาเทอก

400100150

250100150

2.คาพนธขาว -คาเมลดพนธขาว 350 2503.การปลก -คาจางหวานเมลดพนธ 60 604.การใชปยเคม ครงท 1 ครงท2 -คาจางหวานปย

36036060

24028560

5.การปองกนกาจดศตรพช -สารปองกนกาจดโรค -สารปองกนกาจดแมลง -คาจางฉดสาร -สารปองกนกาจดวชพช -จางฉดสาร -นามนตดหญา

40025060

75060

100

25025060

25060

1008.คาเกบเกยว -คาขนสงผลผลต

500200

500200

9.คาใชจายอนๆ คาเชา 500 500รวมตนทนการผลต 4,710 3,565

19

ปรมาณการผลตขาว

ขาวนาป : เนอทเพาะปลก เนอทเกบเกยว ผลผลต และผลผลตตอไร รายอาเภอ ป 2557 ทความชน 15%



20

ขาวนาปรง : เนอทเพาะปลก เนอทเกบเกยว ผลผลต ผลผลตตอไร รายอาเภอ ป 2557/58 ทความชน 15%



21

สถานการณการตลาด

เกษตรกรสวนใหญของอาเภอเสนาจะนาผลตขาว สง โรงส และ ลานตาก ในพนท และ อาเภอใกลเคยง เชน ท อาเภอบางซาย อาเภอลาดบบวหลวง เปนตน จงหวดพระนครศรอยธยามจดรบซอผลผลตขาว ดงน

อาเภอ ประเภทจดรบซอ กาลงการผลต ตน/วน โรงส (จานวน) ทาขาว (จานวน)

1. พระนครศรอยธยา 1 3 962. ทาเรอ 4 1 1,1203. นครหลวง 1 1 5004. บางไทร - 3 -5. บางบาล 1 - 6006. บางปะอน 1 1 407. บางปะหน 1 208. ผกไห 4 4 1145.29. ภาช 2 - 85010. ลาดบวหลวง 6 6 2,30011. วงนอย 1 1 4512. เสนา 1 5 50013. บางซาย 5 1 2,42514. อทย - 2 -15. มหาราช 1 2016. บานแพรก 1 1 167

รวม 29 29 9,828.2หมายเหต กาลงการผลตเฉพาะจดรบซอประเภทโรงส

การนาผลผลตทไดไปใชประโยชน

ใชบรโภคครวเรอน 5 %

ใชทาพนธ 10 %

ขายโรงส 85 %

23

3.การวเคราะหความสมดลระหวางอปสงคและอปทาน

อาเภอเสนามปรมาณการผลตขาวเปลอก ประมาณ 144,869 ตนตอป (ผลผลตรวม นาปและนาปรง)และมกาลงการผลตของโรงสในพนท ประมาณ 178,000 ตนตอป (500 ตน/วน) ซงถอวาเพยงพอและสมดลกนด ขาวทเกษตรกรปลกสวนใหญ เปนพนธขาวทไมนยมนามาบรโภค เปนขาวพนธเบาทมอายสน สวนมากจะนาไปแปรรปเปนแปงขาวจาว และผลตภณฑอน ๆ ทาใหขายไดราคาทไมสงมากนก ปจจบน กระแสความตองการบรโภคขาวทปลอดภย และเพอสขภาพ มความตองการสงขน เรมม เกษตรกรบางสวน หนมาเพาะปลก ขาวเพอบรโภค เพมมากขน และมการแปรรปเองในครวเรอน และ รวมกลมแปรรปขาว เพอจาหนาย ทงในพนท และนอกพนท เพมมากขนดวย

วเคราะหขอมลการผลตขาวของอาเภอเสนาโดยใช SWOT Analysis

จากขอมลจากการปฏบตงานสงเสรมการเกษตรของนกวชาการสงเสรมการเกษตรในพนท ขอมลจากอาสาสมครเกษตร ขอมลจากการประชมคณะกรรมการบรหารศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยทางการเกษตรประจาตาบลประจาเดอน และขอมลจากแหลงอนๆ นามาวเคราะหในการประชม DM ประจาเดอนของสานกงานเกษตรอาเภอเสนาไดดงน

วเคราะหปจจยทมผลกระทบกบการผลตขาวในอาเภอเสนา

ปจจยภายใน จดแขง จดออน

เกษตรกรปลกขาวเปนอาชพหลก มความชานาญ เกษตรกรมความสนใจเทคโนโลยใหมๆ มระบบชลประทานทงอาเภอ สภาพพนทเหมาะสมกบการปลกขาว

เกษตรกรยงมความเชอในวธการเดมๆ เกษตรกรขาดความรความเขาใจทถกตอง ระบบชลประทานมการบรหารจดการไมดพอ พนทลมตา เกดนาทวมงาย เกษตรกรใชพนธขาวดอยคณภาพ

ปจจยภายนอก โอกาส อปสรรค

เสนทางคมนาคมสะดวก ใกลแหลงรบชอ ภยธรรมชาต นาทวมทกป นโยบายภาครฐเปลยนแปลงบอย ปจจยการผลตมราคาสง ราคาผลผลตตกตา

24

สรปประเดนปญหาการผลตขาว

เกษตรกรมตนทนการผลตสง เนองจากใชสารเคมไมถกตองและเกนความจาเปน ขาดเทคโนโลยทชวยในการลดตนทนการผลต ใชเมลดพนธทไมมคณภาพ ไมมการรวมกลมเพอความเขมแขงในการตอรอง การซอปจจยการผลต และ ขายผลผลต โรคแมลงศตรขาว และ ภยธรรมชาต ท แปรปรวน

สรปประเดนการพฒนาการผลตขาว

ลดตนทนการผลตและสงเสรมใหผลตขาวปลอดภย

25

4.ขอมลเกษตรกร/องคกร

เกษตรกรผนา

อาเภอเสนามเกษตรกรทานา จานวน 3,609 ราย สวนใหญเปนตนในพนท สานกงานเกษตรอาเภอเสนา ได คดเลอกเกษตรกรผนาทมจตอาสา เปน อาสาสมครเกษตรหมบาน (อกม.) จานวน 132 คน (132 หมบาน)

เกษตรกรตนแบบในการทานาแบบลดตนทน ไดแก นางจนทรจาว โพธสทธ เกษตรกรตนแบบของศนยการเรยนรการเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตรตาบลหวเวยง

องคกรเกษตรกร

เกษตรกรชาวนาของอาเภอเสนา มการรวมกลม จดตงเปน องคกรเกษตรกร เพยงไมกกลม เชน

สงเสรมอาชพการทานาปลอดสารพษชายนา, สงเสรมอาชพการทานาปลอดสารพษมารวชย, สงเสรมอาชพการทานาบานโพธ กลมวสาหกจชมชนทานาบานหลวง กลมวสาหกจชมชนบบานหลวงพอเพยง กลมวสาหกจชมชนบนไดชางพฒนา

ศนยเรยนรตาง ๆ

อาเภอเสนา มการจดตงศนยเรยนรตาง ๆ เพอเปนการเชอมโยงระหวาง ภาครฐ และ เกษตรกร รวมทง ประชาสมพนธ สงเสรมและพฒนา ดานการเกษตรในพนท โดยเฉพาะ เรอง ขาว ซงเปน พชหลก ดงน

ศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจาตาบล (ศบกต.) อาเภอเสนามการจดตงศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจาตาบลครบทกตาบล จานวน 16 ศนย (ตาบลเสนาไมมเพราะไมมพนทการเกษตร)

ศนยขาวชมชน (ศขช.)เดมอาเภอเสนามการจดตงศนยขาวชมชน จานวน 5 ศนยปจจบนเหลออย 2 ศนย ทยงม เงนทนหมนเวยนใหสมาชกกลม อย แต ไมไดดาเนนการผลตเมลดพนธแลว และ กาลงจดตง กลม

26

ผผลตเมลดพนธขาว เพม อก 2 กลม ในโครงการสงเสรมการเกษตรรปแบบ นาแปลงใหญ ในตาบล บานโพธ และ ตาบลหวเวยง

ศนยจดการศตรพชชมชน (ศจช.) อาเภอเสนามการจดตงศนยจดการศตรพชชมชน จานวน 2 ศนย ทหม 7 ตาบลหวเวยง (ศนยหลก) มสมาชกทงหมด 30 ราย และทตาบลมารวชย (ศนยขยาย)ทหม 3 สมาชก 30 ราย

ศนยจดการดนและปยชมชน (ศดปช.) อาเภอเสนามการจดตงศนยจดการดนและปยชมชน จานวน 1 ศนย ท หมท 7 ตาบลหวเวยง สมาชก 30 ราย

ศนยเรยนรการเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตร( ศพก.หวเวยง )อาเภอเสนามการจดตงศนยเรยนรการเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตร จานวน 1 ศนย ท หมท 7 ตาบลหวเวยง โดยมรายละเอยดดงน ชอ : ศนยเรยนรการเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตรตาบลหวเวยง สนคาหลก : ขาว พนทเปาหมาย : พนทปลกขาวอาเภอเสนา เกษตรกรเปาหมาย : เกษตรกรอาเภอเสนา สถานทตง : บานบางกระทง หม 7 ตาบลหวเวยง อาเภอเสนา จงหวดพระนครศรอยธยา พกดศนยเรยนร : Latitude 100.402303 Longitude 14.375880,X 651083Y 1589731 พกดแปลงเรยนร: X 651046 Y 1589736 แผนทไปศนยเรยนร ชอเกษตรกรตนแบบเจาของศนยเรยนร : นางจนทรจาว โพธสทธ ทอย: บานเลขท 54 หม 7 ตาบลหวเวยง อาเภอเสนา จงหวดพระนครศรอยธยา เบอรโทรศพท : 081 758 1539 สถานการณของพนท : อาเภอเสนา เปนพนทราบลม ในฤดนาหลากมนาทวมขงในบางพนท

พนทสวนใหญเหมาะแกการเพาะปลกขาว เกษตรกรสวนใหญปลกขาวเปนหลก นยมปลกพนธขาวไมไวแสง(ขาวนาปรง) โดยจะเพาะปลกปละ ๒ ครง พนธขาวทนยมสวนใหญเปน ขาวขาวเพอแปรรป และมการปลกพนธขาวเพอการบรโภคบางเลกนอย จากการวเคราะหปญหาดานการเกษตรของเกษตรกรชาวนาในอาเภอเสนาโดยใชกระบวนการ MRCF System พบวา เกษตรกรผปลกขาวสวนใหญมการปลกขาวโดยใชสารเคมมากเกนความจาเปน ทาใหตนทนการผลตขาวของเกษตรกรสงเกนไป

27

แนวทางการพฒนา : พฒนาศนยเรยนรการเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตร ใหเปนแหลงเรยนรเทคโนโลยทเหมาะสมในการเพมประสทธภาพการผลต โดยมการถายทอดองคความรดานการผลต และเทคโนโลยการเกษตรใหแกเกษตรกร ใหสามารถนาความรทไดรบไปประยกตใชเพอลดตนทนการผลต เพมปรมาณและคณภาพของผลผลตอยางมประสทธภาพ และปรบเปลยนกจกรรมการผลตตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง สามารถเปนตนแบบและมความพรอมในการถายทอดเทคโนโลยการผลตทางการเกษตรทมประสทธภาพเพอเพมประสทธภาพการผลตโดยคานงถงสภาพแวดลอม และมระบบการผลตทสามารถพงพาตนเองไดอยางยงยน

เทคโนโลยเดนของศนยเรยนร : เทคโนโลยการลดตนทนการผลตขาวโดยใชสารชวภาพทดแทนสารเคม

การนาไปใชประโยชน : ลดตนทนการผลตขาว หลกสตรเรยนร : การลดตนทนการผลตขาว แผนการเรยนร : ตลอดฤดการผลต 2 ครงตอป ฐานการเรยนร : ประกอบดวย ฐานการเรยนร จานวน 6 ฐาน ไดแก

1. ปยหมก 2. ฮอรโมนไข&นาหมกกะป 3. จลนทรยสงเคราะหแสง

4. ปยนาหมก 5. เศรษฐกจพอเพยง 6. ฅนเอาถาน &นาสมควนไม

แปลงเรยนร : การทานาแบบลดตนทนการผลตพนท 7 ไร

28

5. การกาหนดพนทเปาหมายการผลต

จากการวเคราะหขอมลตาง ๆ อาเภอเสนามพนทการเกษตรทเหมาะสมสาหรบการปลกขาว (S1) 100 % จงไมจาเปนตองปรบลดพนทการทานา แตควร สงเสรม ใหเกษตรกร หนมาทานา แบบลดตนทนการผลต และมความปลอดภยไดมาตรฐาน และสงเสรมใหหนมาปลกขาวเพอบรโภคใหเพมมากขน สงเสรมใหมการรวมกลมทเขมแขงเพมมากขน ซงในปจจบน มการสงเสรมใหเกษตรกรรวมกลมในรปของ นาแปลงใหญ จานวน 3,115 ไร เกษตรกร 511 ราย ในพนท ตาบลบานโพธ ตาบลหวเวยง และตาบลบานกระทม เพอเปนตนแบบในการรวมกลมของเกษตรกรในพนทอนตอไป

เปาหมายการผลตขาวอาเภอเสนา

สงเสรมการทานาแบบบลดตนทน จากตนทนการผลต 4,800 บาท/ไร ใหเหลอ 3,800 บาท/ไร สงเสรมการแบงพนทเพอปลกขาวเพอบรโภค ใหได 20 % สงเสรมการรวมกลมในรปแบบสหกรณ อยางนอย ตาบลละ 1 กลม เพอเพมศกยภาพและอานาจ

ตอรอง ในการ ซอ - ขาย สงเสรมการรวมกลมเพอแปรรปขาวเพอการบรโภค สาหรบบ ไวใชเองในครวเรอน และ จาหนาย

ในชมชน อยางนอย ตาบลละ 1 จด

แผนการจัดการพ ื้นที่การผล ิต...

Documents